Komunistiki James Bond zvao se Mustafa Golubi 17. okt 2011. | Histo i!a | "uto # Go!

ko Be i | $o%ledano# 1&7' (uta

Hercegovac iz Stoca, Mustafa Golubi Mujka bio je jedan od najveih sovjetskih obavjetajaca. Golubieva nikad do kraja rekonstruisana biografija predstavlja jednu od najuzbudljivijih ivotnih pri a naeg doba. Stolaclook e u nekoliko nastavaka objaviti feljton o ovjeku ija bista je nekad stajala u nae! gradu. )*a v i!eme studi!a a +itektu e u $ a%u, adio sam za Mustafu Golubia. -osio sam n!e%ove .if ovane (o uke u Beo% ad. / n!emu, tako ei, nisam znao ni.ta, nisam imao (o!ma ime se za( avo bavi. "li da sam znao tko !e Mustafa Golubi 0 da !e !edan od na!vei+ sov!etski+ obav!e.ta!a1a, kome su v ata K emal!sko% dvo 1a, %d!e se sasta!ao sa 2tal!inom, uvi!ek bila otvo ena 0 !a bi+ sebe smat ao a istok atom komunistiko% (ok eta. Je , aditi za sov!etsku obav!e.ta!nu slu3bu, za Kominte nu i 2tal!ina, bila !e tada na!vea ast ko!a !e mo%la zadesiti !edno% komunistu. Mustafa !e (os!edovao nev!e o!atan lini .a m. /d ( vo% sam %a dana zavolio kao o4eno% o1a.) 2!ean!a nekada.n!e% ( a.ko% studenta 5ve 6e!vode na Mustafu Golubia zabil!e3io sam ( i!e sko o dvi!e de1eni!e. 6e!voda !e bio !edan iz (le!ade uveni+ !u%oslovenski+ di(lomata, l!udi ko!i su u di(lomati!u do.li )iz .ume), ali ko!i su ( i!e evolu1i!e studi ali na ev o(skim unive zitetima, %ovo ili sv!etske !ezike, i kasni!e se um!eli nositi i s Moskvom i s 7as+in%tonom. 5z te (le!ade evolu1iona a di(lomata 3iv !e !o. samo 6ladimi 6elebit. -e%d!e ( ed at dov .io sam kn!i%u mo!i+ is1 (ni+ az%ovo a sa 6e!vodom, (od naslovom *bo%om 20. stol!ee. -i!e bilo su4eno da bude ob!avl!ena. 8uko(is !e )ostao) u 20. stol!eu. Me4utim, ( ia ko!a sli!edi .i a !e i d amatu .ki (osve d u%ai!a od ve zi!e u uko(isu kn!i%e, %d!e miste i!a zvana Mustafa Golubi ( edstavl!a tek !ednu od e(izoda iz 6e!vodino% 3ivota. 9(izoda# Meksiko / Mustafi Golubiu Mu!ki ostavio !e sv!edoen!e i 8odol!ub :olakovi, ko!i %a !e, (o izlasku sa obi!e, s eo u Moskvi (oetkom t ideseti+ %odina ( o.lo% vi!eka. :olakovi !e esto (os!eivao Golubia u +otelu ;uks, %d!e su stanovali funk1ione i Kominte ne, ali i sov!etski a%enti ko!i su izv .avali s(e1i!alne zadatke .i om svi!eta i dolazili na du3i ili k ai odmo u Moskvu. :olakovi o(isu!e ovo% He 1e%ov1a kao fanatino% izv .io1a 2tal!inovi+ nalo%a, ali i kao ov!eka meko% s 1a, ko!i !e u t enu1ima slabosti eznuo za odnim 2to1em i B e%avom, i (adao u melankoli!u. )"!de, za(!eva! mi neku na.u), ekao bi do.l!aku iz Ju%oslavi!e. 6olio !e (!esmu 5ma l< !ada, ko kad ak.am (ada... :olakovi %a !e kasni!e, (osve slua!no, s eo u $a izu, u muze!u ;ouv e, a (osl!edn!i (ut u 2a a!evu, kad su n!emaki tenkovi ve u.li u % ad. )6olio sam Mu!ku kao b ata), za(isao !e :olakovi u memoa ima Kazivan!e o !ednom (okol!en!u. Jednom ( ilikom sam u n!e%ovom stanu u =ub ovniku (itao Kou $o(ovia .ta misli o Mustafi Golubiu, s obzi om na to da %a !e Koin sabo a1 i lini ( i!atel! 5vo 6e!voda obo3avao. )-e mo%u misliti ni.ta dob o o ov!eku ko!i !e > o1kom sm skao loban!u i bio +ladnok vni ubi1a 2tal!inovi+ ideolo.ki+ ( otivnika), od%ovo io !e Koa. 1

Mustafa !e zaista bio u Meksiku, sa zadatkom da oko ;ava > o1ko% s(lete m e3u od l!udi odani+ Moskvi, a sm t e doi kad o tome odlui 2tal!in. > o1ko% !e 1'?0. %odine ubio k am(om ( ofesionalni e%zekuto -K6=0a. > o1ki !e bio d u%i ov!ek /ktoba ske evolu1i!e. $osli!e ( ot!e ivan!a iz 22280a i vi.e%odi.n!e% (otu1an!a (o 9v o(i, on !e 1'@7. %odine, uz (omo slavno% meksiko% slika a =ie%a 8ive e, na.ao utoi.te u Meksiku. 8ive a !e bio !edan od osnivaa K$ Meksika. A ne(omi l!ivom sukobu izme4u 2tal!ina i > o1ko%, 8ive a !e stao na st anu nekada.n!e% komesa a B vene a mi!e, s n!im se u Meksiku s( i!atel!io, ali su se dvi!e %odine kasni!e (osva4ali i 8ive a !e (onovo (ostao stal!inista. Bo avi.te > o1ko%a Golubiu !e, navodno, odala neo( ezna slika eva su( u%a C ida Ka+lo, i sama slika ka. /na !e s Mustafom, iz%leda, bila u v lo bliskim odnosima. / C idi Ka+lo sniml!en !e film C ida, t enutno !edan od sv!etski+ +itova, u ko!em naslovnu ulo%u i% a 2alma HaDek. $lane 2a a!evsko% atentata 2tevan =edi!e , vete an i (ioni mode ne obav!e.ta!ne slu3be u svi!etu, v!e ovatno !e !edini 3ivi sv!edok !edne od Golubievi+ avantu a. =edi!e !e u "me i1i u e4ivao 2lobodnu e. /n se 1'@7. s eo sa Golubiem u -eE Fo ku, %d!e !e Mustafa kidna(ovao !edno% ame iko% indust i!al1a i uk 1ao %a na sov!etski b od. CB5 !e t a%ao za Golubiem, kome !e =edi!e (omo%ao da umakne i v ati se u 9v o(u. =edi!e danas 3ivi u =ub ovniku. $omin!ui Golubia, on !e u inte v!uu 2enadu $eaninu ekao# )Mustafa !e !edan od sveta1a u mome 3ivotu.) A kn!izi =e1a komunizma, Milomi Ma i navodi da !e i Mi oslav K le3a )bio neobino vezan za Mustafu Golubia), ali da tu svo!u vezanost (isa1 nikada ni!e do k a!a ob!asnio. Ma i smat a da Mustafa Golubi )( edstavl!a !ednu od na!uzbudl!ivi!i+ 3ivotni+ ( ia na.e% doba). Mustafa Golubi se odio 1G'1. %odine, u (o odi1i s edn!e% imovinsko% stan!a. 5mao !e dvi!e sest e i b ata. /ta1 Mu+amed um o !e ano, dok !e ma!ka -u a 3iv!ela vi.e od sto %odina. Am la !e 1'H@., kada i 2tal!in. -u a !e 3iv!ela u :a(l!ini, zabo avl!ena i od nekada.n!i+ Mustafini+ d u%ova i obo3avala1a, me4u ko!ima !e, kao .to smo vid!eli, bio i 8odol!ub :olakovi. -u in sin !e bio ) uski ov!ek), a oni su se ( avili kao da s tim nisu imali nikakve veze. Kao na!bol!e% 4aka osnovne .kole u 2to1u, o(.tina !e (oslala Mustafu u ealnu %imnazi!u u 2a a!evu. >u !e (o+a4ao (et az eda, a onda ( e.ao u Beo% ad. Matu i ao !e 1'1@. %odine. =obiv.i sti(endi!u s (ske vlade, u(isao !e ( avo u Ienevi, a studi!e nastavio u $a izu. Bio !e ( i(adnik Mlade Bosne i mozak 2a a!evsko% atentata, ko!i !e bio (ovod za $ vi sv!etski at. 5dol mu !e (ostao vo4a zav!e enike % u(e B na uka (ukovnik = a%utin =imit i!evi "(is. "(is !e na 2olunskom ( o1esu osu4en na sm t, dok !e Mustafa (u.ten iz zatvo a i ( ot!e an na K f. Kl!uni momenat u Mustafinom 3ivotu desio se 1'22. u Beu, kada (osta!e lan K$J. $otom, tako4e u Beu, stu(a u s(e1i!alnu sov!etsku slu3bu. A Moskvu ( vi (ut (utu!e 1'@7. %odine. >amo zav .ava usku .kolu za .(i!una3u i (oin!e da adi u :etv tom od!el!en!u G$A J(olitika (oli1i!aK. $o ed obav!e.ta!ni+ aktivnosti, ova slu3ba se bavila uklan!an!em kad ova ko!i nisu bili (o vol!i Kominte ne, odnosno 2tal!ina. Jedna od ta!ni+ o %aniza1i!a Moskve sa s(e1i!alnom nam!enom zvala se B veni kame ni o kesta . -!ene temel!e u Beo% adu (ostavio !e ba. Mustafa Golubi, koo dinato sov!etski+ obav!e.ta!ni+ slu3bi na tlu Ju%oslavi!e, sa s!edi.tem u Beu, %d!e se Mustafa u me4uv emenu v atio iz Moskve. :lanovi B veno% o kest a su ( i(adali !u%oslovensko! (a ti!sko! f ak1i!i ko!a se s 2

>itom bo ila za ( evlast unuta Kominte ne. Josi( B oz !e, kao .to !e (oznato, iz to% isto i!sko% sukoba iza.ao kao (ob!ednik. 6odei bu an i o(asan 3ivot sov!etsko% a%enta, Golubi !e obi.ao (ola svi!eta, od 8usi!e, Kine i Ja(ana na istoku, do 2!edin!eni+ = 3ava i Meksika na za(adu. Be, Moskva, $ a%, $a iz, ;ondon i Be lin bile su n!e%ove )kune ad ese). $aso.e i kons(i ativna imena mi!en!ao !e kao ko.ul!e. A "me iku !e (utovao kao )sli!e(i (utnik) na !ednom t %ovakom b odu. $ut %a !e dal!e vodio u Meksiko. Mustafa !e kasni!e ( iao svom sest iu "demu Ka(etanoviu da mu !e (ov atak iz Meksika bio na!te3i t enutak u 3ivotu. -eki su Golubia (o edili sa le%enda nim sov!etskim obav!e.ta!1em *o %eom, ko!i !e iz >oki!a !avio 2tal!inu taan datum Hitle ovo% na(ada na 2ov!etski 2avez, ali Josif 6isa ionovi ni!e (ov!e ovao n!e%ovo! de(e.i. $ a.ki studenti 5mao sam s eu da budem ( i!atel! sa 5vom 6e!vodom, i!a !e 3ivotna bio% afi!a fas1inantna. 6e!voda !e bio dob ovol!a1 u 5nte na1ionalnim b i%adama u L(ani!i, ka(itula1i!u C an1uske doekao !e u unifo mi n!ene (o a3ene vo!ske, (otom se v aa u Ju%oslavi!u i (osta!e lan Glavno% .taba (a tizansko% (ok eta u H vatsko!, a ( ed k a! ata ( vi di ekto >an!u%a. Bio !e ambasado sa na!du3im sta3om u !u%oslovensko! di(lomati!i, slu3bu!ui u 8io de Janei u, $ a%u, ;ondonu, 8imu i $a izu. 6e!voda !e %ovo io nekoliko !ezika, (os!edovao !e svest anu e udi1i!u i bio blizak sa mno%im velikim um!etni1ima svo%a v emena. Kosmo(olita (o uv!e en!u, ( i(adao !e so!u evolu1iona a omantia a ko!i su svo!im senzibilitetom intimno bili ( otiv svi+ do%mi i .ablona, a i(ak su do k a!a ostali odani ide!i svo!e mladosti. =o%o io !e u tuzi i u3asu, suoen sa k vavim sunov atom zeml!e ko!a se zvala Ju%oslavi!a. Ma!ka mu !e bila H vati1a, a ota1 :e+, ko!i !e kao v +unski ma!sto za iz adu nam!e.ta!a do.ao u Ka lova1, kad !e "ust o0A%a ska slala na Balkan svo!e v sne zanatli!e, i u laki anim 1i(elama za%azio u blato ka lovako% kolodvo a. Mladi 6e!voda se !o. u %imnazi!skim danima u odnom Ka lov1u nada+n!ivao K le3om, od ko!e% !e, kako mi !e %ovo io, )( imio ( ve im(ulse misaone (obune ( otiv ka(italizma, kle ikalizma, .ovinizma i ( ovin1i!alizma). -!e%ova odluka da se (o dolasku u $ a% ( ikl!ui studentskom l!evia skom (ok etu bila !e (osve ( i odna. )A $ a%u !e bila velika koloni!a studenata iz Ju%oslavi!e, n!i+ nekoliko stotina), s!eao se 6e!voda. )6einom su to bili studenti te+nike, !e su e.ki te+niki fakulteti bili mo3da na!bol!i u 9v o(i. Me4u nama su se izdvo!ile dvi!e % u(e s azliitim (o%ledima na svi!et. $ i(adnost li!evim, so1i!alistikim st u!an!ima, ili desnim, ( o e3imskim % u(ama bila !e stva lino% o( ed!el!en!a. ;!evia i su bili b o!ni!a i mno%o dinamini!a % u(a. $ok eta, stu( i o %anizato na.e% d!elovan!a bila !e *o a Gav i, student kemi!e, odom iz >uzle. Mala astom i k +ka, uvi!ek sk omno obuena, neumo no !e t ala sa sastanka na sastanak, odlazei i u na!udal!eni!e adnike etv ti na (e ife i!i $ a%a. *o a !e !edan od na!l!e(.i+ likova komunistiko% (ok eta ko!e sam s eo u 3ivotu. $ a% !e izme4u dva sv!etska ata bio ( ava met o(ola, ok enuta (od!ednako *a(adu koliko i 5stoku. -a t afikama se (o ed f an1uski+, aust i!ski+ i n!emaki+ novina, ( odavala i komunistika .tam(a, me4u ostalom i sov!etski listovi 5zvesti!e i $ avda. A bibliotekama ste mo%li nai Hitle ov Mein Kam(f, sve -ietzs1+eove kn!i%e, a s du%e st ane ;en!ina, Ma Ma i > o1ko%. $ eds!ednika Masa Dka mo%li ste vid!eti kako se uku!e i az%ova a sa l!udima na uli1i ili u nekom (a ku, !a.ui kon!a. *a mene !e to bio nestva an svi!et. A kinemato% afima su ( ikazivani filmovi 9!zen.te!na, $udovkina, =ov3enka i d u%i+ veliki+ sov!etski+ e3ise a. Mi studenti l!evia i smo za!edno s indust i!skim adni1ima iz ( a.ki+ 3

fab ika i.li %ledati K sta i1u $otemkin. 5 kad !e do.la ona s1ena (obune mo na a, svi smo se (o(eli na stoli1e, u+vatili smo se za uke sa adni1ima i onda smo za!edno (oeli da viemo od uzbu4en!a i da (l!e.emo. -i!e udo .to !e veliki dio te na.e %ene a1i!e oti.ao u L(anski at, a kasni!e u evolu1i!u.) 6e!voda !e ub zano uio uski !ezik, !e !e me4u li!evo o i!enti anim studentima k u3ila (a ola da oni mo a!u %ovo iti !ezik ;en!ina. Kao i svi komunisti svi!eta i mladi Ka lovanin !e eznuo da vidi zeml!u svo!i+ snova, ali u 8usi!u ni!e tada oti.ao, iako mu !e Mustafa Golubi !ednom ( ilikom obeao da e %a (oslati u Moskvu. Me4utim, u $ a%u !e imao ( iliku da vidi -ikola!a Bu+a ina, lana ( ve ;en!inove vlade. Bu+a in se na ( o(utovan!u za $a iz zad 3ao u $ a%u i u !ednom kazali.tu od 3ao ( edavan!e ( ed nekoliko stotina komunista. )Mene !e Bu+a in, ( i!e sve%a, inte esi ao kao (o!ava, da vidim kako iz%leda !edan od na!ob azovani!i+ bol!.evika i vo4a /ktoba ske evolu1i!e. =o.ao !e u veliko! 1 no! limuzini sov!etske ambasade. Bio !e to 3iva+an ov!ek oman!e% asta, imao !e i sam onu len!insku fizionomi!u, sa b adi1om. -!e%ovo ( edavan!e, i!e% se sad 3a!a vi.e ne s!eam, liilo !e na teata sku ( edstavu. Bu+a in se k etao kao %luma1 (ozo ni1om i b il!antno, bez ikakvo% (a(i a, %ovo io (una dva sata. >o !e bilo n!e%ovo (osl!edn!e (utovan!e na *a(ad. Kad mu !e 1'@G. su4eno u Moskvi zbo% navodno% ( i(adni.tva <bloku desnia a i t o1kista<, to !e (utovan!e (oslu3ilo kao !edan od <dokaza< Bu+a inovi+ veza sa za(adnim obav!e.ta!nim slu3bama.) 5ako !e ( o.lo sedamdeset %odina od sm ti na!(oznati!e% 2tal!inovo% obave.ta!1a, atentato a na > o1ko%, "(isovo% (ove enika i sm tno% ne( i!atel!a Josi(a B oza, mno%a (itan!a !o. eka!u od%ovo , a ( ava istina mo3da se nikada nee saznati

$osledn!i (odu+vat Golubi !e u+a(.en (osle mini an!a 2mede evske tv 4ave $oetkom !una 1'?1. %odine 2mede evo !e (o%odila st a+ovita eks(lozi!a. Mustafa Golubi i Mato 6idakovi (odi%li su u vazdu+ smede evsku tv 4avu, u ko!o! !e nemaka komanda smestila skladi.te eks(loziva i muni1i!e za(len!ene tokom a( ilsko% ata. A t enutku detona1i!e, ko!a !e sna3no od!eknula i u Beo% adu, k a! tv 4ave !e ( olazio (utniki voz. *a!edno s n!im, eks(lozi!a !e uni.tila sko o itav % ad. $ o1en!u!e se da !e vi.e od 2.H00 l!udi ubi!eno u samo !ednom asu. 5zme4u ostali+, st adali su i t o%odi.n!a unuka %ene ala Milana -edia, n!e%ov sin i sna!a. $oton!i ( edsednik s (ske vlade i Nsa adnik oku(ato a) ni!e sti%ao da se osveti Mustafi Golubiu. $ etekao %a !e na!vei ne( i!atel! a Golubiev ideolo.ki sabo a1, Josi( B oz >ito. 2amo dva dana kasni!e, 7. !una 1'?1. %odine, (otkazao %a !e Gesta(u, ko!i %a !e u+a(sio, izveo u (a k is( ed 2ku(.tine % ada i st el!ao. 4

$osledn!i ob t u 3ivotu !edno% od na!(oznati!i+ 2tal!inovi+ obave.ta!a1a, uesnika u sa a!evskom atentatu, "(isovo% oveka za s(e1i!alne o(e a1i!e, otmia a usko% %ene ala Kut!e(ova, o %anizato a ubistva ;ava > o1ko% i oveka ko%a !e Nbau.ka) lino zadu3io za likvida1i!u Josi(a B oza, do%odio se t i %odine nakon n!e%ove sm ti. Jo. dok !e t a!ala o(e a1i!a za oslobo4en!e Beo% ada, ( i(adni1i B vene a mi!e dobili su zadatak da ( ona4u Golubievo telo, da %a eks+umi a!u i (o.al!u u 2ov!etski 2avez. >o !e i uin!eno, da bi nekoliko mese1i kasni!e, u Moskvi, n!e%ovo telo bilo (onovo sa+ an!eno 0 ova! (ut uz na!vi.e vo!ne (oasti. Ko !e bio Mustafa Golubi, ovek ko!i se bo io na s (sko! st ani i u balkanskim i u $ vom svetskom atu, ko!i !e bio i etnik i komunista, i zave enik i visoki (a ti!ski (ove enikO Bio% afski (oda1i ka3u da !e o4en u 2to1u, u He 1e%ovini, 1G'1. %odine, u zanatli!sko! (o odi1i sk omno% imovno% stan!a. Jo. kao s edn!o.kola1, (osle aneksi!e Bosne i He 1e%ovine, 1'0G. %odine, be3i u 2 bi!u. Kao ( i(adnik NMlade Bosne) sa a4ivao !e sa Bo%danom Ie a!iem, =anilom 5liem i d u%im istaknutim omladin1ima. Bio !e u tesnim vezama i sa ofi1i ima, zave eni1ima iz 1'0@. %odine, ali nema (ouzdani+ (odataka kada !e (ostao i zvanini lan ta!ne o %aniza1i!e NA!edin!en!e ili sm t). Aoi 6eliko% ata, Golubi !e u >uluzu studi ao ( avne nauke, ali se u 2 bi!u v aa odma+ (o izbi!an!u atni+ sukoba. 6e 1'1H. %odine, uz (od .ku i znan!e 6 +ovne komande, = a%utin =imit i!evi "(is %a .al!e u 8usi!u da me4u tamo.n!im Ju%oslovenima i d u%im 2lovenima ( iku(l!a dob ovol!1e za s (sku vo!sku. 6 aa se sa +il!adu novi+ atnika, u t enutku kada se s (ska a mi!a ve uveliko (ovlai ( eko "lbani!e. 5ako se bo io za Ns (sku stva ), (a ak i kao ( i(adnik etniki+ i komitski+ od eda uestvovao u bo bama za oslobo4en!e 2ta e 2 bi!e, ( i!atel!stvo sa "(isom do( inelo !e da nikada ne stekne (ove en!e e%enta "leksand a i tada.n!e s (ske vlade. Aoi monti ano% sudsko% ( o1esa u 2olunu, %de !e su4eno = a%utinu =imit i!eviu "(isu i n!e%ovim sa adni1ima, Golubi !e u+a(.en i na %lavni ( et es doveden kao svedok. -akon to%a inte ni an !e na K f, a oslobo4en!e zeml!e i stva an!e Ju%oslavi!e doekao !e u C an1usko!. -!e%ov (ov atak u otad3binu doekan !e sa (odoz en!em. Iiveo !e u manasti u 8akovi1a k a! Beo% ada i u odnom 2to1u, uvek (od nadzo om (oli1i!e. 2+vativ.i da mu u zeml!i nema o(stanka, ve 1'20. %odine ( elazi u Be %de (osta!e lan Komunistike (a ti!e Ju%oslavi!e. 5 dal!e se (ov emeno v aa u zeml!u, %de ile%alno izda!e ideolo.ke b o.u e i bezus(e.no (oku.ava da izde!stvu!e evizi!u 2olunsko% ( o1esa. A 2228 definitivno odlazi 1'27. %odine, a u Beo% adu e se, ( vi (ut, (o!aviti tek (osle (uni+ t inaest %odina. B veni =3e!ms Bond *a Mustafu Golubia se ( ialo da !e %ovo io 1? svetski+ !ezika, da !e uestvovao u ( i( emi 2a a!evsko% atentata i u ( i( emama za neus(eli (oku.a! atentata na k al!a "leksand a Ka a4o 4evia, 1'21. %odine. 2em to%a, mno%i su smat ali da !e bio na!zaslu3ni!i i za us(e+ komunizma u 9v o(i, odnosno da !e bio ( ava N1 vena ve zi!a) =3e!msa Bonda. A !ednom inte v!uu Koa $o(ovi !e iz!avio da !e svo!e d u%ove, komuniste, ubi!ao za (a e, a ne iz ideala, a -ed3ad ;ati, auto kn!i%e NBo!a (ovi!esti), da !e 3ivotni (ut Mustafe Golubia toliko fas1inantan da nikada ne mo3ete znati .ta !e isto i!ska istina, a .ta su a .i!ska nakla(an!a, i ko!o! !e svetsko! ili domao! sili sve .to !e adio uistinu ko istiloO 5

Lta !e tano adio u 2ov!etskom 2avezu, odnosno kako !e stekao o% omno (ove en!e 2tal!ina i (ostao ovek za likvidi an!e n!e%ovi+ ideolo.ki+ ne( i!atel!a 0 sve to i danas izaziva b o!ne kont ove ze. Kakva !e bila n!e%ova ulo%a u atentatu na ;ava > o1ko%, za.to !e i sa kakvim 1il!em do.ao u Beo% ad uoi ata, za.to su od n!e%a (od!ednako zazi ali i k al! "leksanda Ka a4o 4evi i Josi( B oz >ito 0 samo su neka u mno.tvu (itan!a ko!a su, i (o ed nedavno otvo eni+ dosi!ea o Golubiu, ostala do k a!a ne az!a.n!ena. 0 -ema (ouzdani+ (odataka o tome kada !e Golubi (oeo zvanino da adi za sov!etsku obave.ta!nu slu3bu, bol!e ei za moni NB veni o kesta ) 0 ka3e isto ia Miod a% Jankovi. 0 $oznato !e, !edino, da !e ta o %aniza1i!a iz% a4ivana (o sistemu t o!ki ili etvo ki, da bi u slua!u ( ovala veina lanova ostala van doma.a!a (oli1i!e. Aostalom, tako !e bila ust o!ena i NB na uka). NB veni o kesta ) !e bio delo %ene al0la!tnanta $avela 5vanovia Be zina, uesnika /ktoba ske evolu1i!e u ko!o! !e komandovao zlo%lasnim 9stonskim batal!onom, b inui se o linom ;en!inovom obezbe4en!u. / ume.anosti Mustafe Golubia u ubistvo > o1ko%, ( ema eima Jankovia, nema ve odosto!ni+ izvo a. 5(ak, (oznato !e da !e 1'?0. %odine (utovao u Meksiko (o 2tal!inovom nalo%u, i da !e, uz (omo sov!etski+ a%enata (oku.ao da izv .i atentat. 5(ak, t i mese1a kasni!e, to e (oi za ukom 8amonu Mekade u. 2lian naum !e, (o svemu sudei, imao i kada !e e o >itu, ko!i 2tal!inu nimalo ni!e bio (o vol!i. $o!edini isto ia i tv dili su da !e Golubi (oslat iz Moskve u Beo% ad kao s(e1i!alni (ove enik Kominte ne sa 1il!em da konsolidu!e edove K$J, ukloni >ita i ( euzme n!e%ovo mesto u Ju%oslavi!i. 0 A to v eme >ito !e, kao i vei deo BK K$J, bo avio u kui 8ibnika ovi+ na =edin!u, ko!u !e sve v eme obezbe4ivao Gesta(oP 0 tv di Miod a% Jankovi. 0 $osle eks(lozi!e u 2mede evu, H. !una 1'?1. %odine, nemaka (oli1i!a !e veoma b zo dobila do!avu ko !e za to od%ovo an i %de se izv .ila1 k i!e. Aostalom, i sam Golubi !e tokom ist a%e ekao da %a !e izdao >ito. 6e ovatno bi %a B oz i ani!e likvidi ao da mu ( et+odno sov!etski ot( avnik (oslova u Beo% adu ni!e ( eneo di ektivu iz Moskve da NGolubi ne sme da se di a). Mustafa !e u+a(.en u Beo% adu, 7. !una 1'?1. %odine, (od veoma banalnim okolnostima. $ ema sean!u kom.i!e >i+omi a 6i.n!ev1a, ko!i !e stanovao u uli1i Mi i!evski (ut, u+a(sili su %a folksdo!e i u ak1i!i N$ eventiva), namen!eno! bo bi ( otiv .ve 1e a. Mno%i ve u!u da %a !e Gesta(u, (o na edbi Josi(a B oza, (otkazao Milovan Qilas, ali i to da !e BK K$J zakl!uio da !e Mustafa Golubi u Beo% ad do.ao ne samo da ubi!e >ita ve i da za vo4u (ok eta u Ju%oslavi!i (ostavi = a%ol!uba = a3u Mi+ailoviaOP Bilo kako bilo, i (o ed otvo eni+ dosi!ea, ( otoka v emena i svedoen!a sav emenika, ( ia o Mustafi Golubiu, 2tal!inovom %ene al0la!tnatu, biv.em s (skom komiti, "(isovom N1 no uk1u) i oveku sa stotinu li1a i vi.e od 2H0 (aso.a, i dal!e !e mit. Mno%o vi.e, ve ovatno, znae se tek nakon uvida u uske a +ive, a (o!edini uko(isi tek sada izlaze na svetlost dana. A 5sto i!skom a +ivu Beo% ada (osle H0 %odina otvo en !e dosi!e !edno% od na!(oznati!i+ svetski+ .(i!una Mustafe Golubia J1G'101'?1K. 8e !e o saslu.an!ima Gesta(oa iz ko!i+ se !asno vidi da !e Golubi st el!an zbo% )ile%alno% ( ibavl!an!a i t %ovine (utnim is( avama). -em1i su 2&. !una (o%ubili komunistu, %ene al0la!tnanta sov!etske vo!ne obave.ta!ne slu3be JG$AK, 2tal!inovo% blisko% ( i!atel!a, biv.e% uesnika u sa a!evskom atentatu 1'1?, uesnika u Balkanskim atovima i u $ vom svetskom atu, "(isovo% oveka za s(e1i!alne o(e a1i!e i osu4enika u 2olunskom ( o1esu 1'17, mo%ue% atentato a na k al!a "leksand a Ka a4o 4evia, otmia a usko% %ene ala Kut!e(ova, o %anizato a ubistva ;ava > o1ko% u Meksiku, oveka ko!i !e di%ao u vazdu+ tv 4avu u 2mede evu, oveka ko%a !e 2tal!in lino zadu3io za likvida1i!u Josi(a B oza... 6

Kusova1 ma!sto za la3ne is( ave Kada !e izbio = u%i svetski at, Mustafa Golubi ( i!avio se sov!etskom (oslanstvu i zat a3io da ide u Moskvu. =obio !e uski (aso. na ime 5van 5vanovi. A Moskvi se !avio u 1ent alu )B vene (omoi) i dobio nalo% da se v ati u Ju%oslavi!u i da nabavl!a (aso.e. *bo% bolesti se zad 3ao na Kavkazu i, kada !e ozd avio, u(utio se u Beo% ad %de stanu!e kod neko% $o(ovia i s n!im odlazi kod d Kusov1a. /va! mu nalazi stan kod sta e (enzione ke, uitel!i1e, u Gos(oda a 6uia 1HG. -!o! se ( edstavio kao ;uka. >u !e 3iveo do k a!a 1'?0, a zatim do +a(.en!a kod 6i.n!ev1a. = Kusova1 !e bio leka za 3enske bolesti. B at d Kusov1a se zvao ;abud. 6i.n!eva1 adi u /(.tini i on mu !e iz adio linu ka tu na ime Go!ko >omind3i. $ izna!e da !e na elu o %aniza1i!e za ( avl!en!e la3ni+ is( ava. Kada !e B vena a mi!a u.la u Beo% ad 1'??. %odine, vo!ni1i 2M98L0obav, slu3be 555 Ak a!insko% f onta, ( ona.li su, eks+umi ali i ( eneli (osm tne ostatke Mustafe Golubia u Moskvu. 2a+ an!en !e uz sve vo!ne (oasti. >o !e bio (osledn!i veliki o b t u n!e%ovom 3ivotu. A " +ivi Beo% ada on (oin!e de(e.om u a +ivi Gesta(oa kada Mustafa da!e info ma1i!u o !ednom slu3beniku nemake ambasade u Beo% adu# )Ma!o Gesta(oa Hans Helm ko!i slovi u nemako! ambasadi kao ata.e o4en !e 1'0'. %odine. 5(ak, 1'@&. zav .io !e u Be linu !edno%odi.n!u obave.ta!nu .kolu. -a!vi.e %a zanima !u%oslovenska (olitika emi% a1i!a u Moskvi, ;ondonu i dob ovol!1i u L(ani!i.) -ekoliko dana (osle dive zi!e u 2mede evu JH. !uni 1'?1K, Golubi !e (otkazan Gesta(ou i u+a(.en u Beo% adu, u kui >i+omi a 6i.n!ev1a, Mi i!evski (ut '7, (od la3nim imenom ;uka Qe i. ", isle4ivan!em i muen!em sov!etsko% obave.ta!1a ukovodi niko d u%i do ma!o Hans Helm. -evelik dosi!e s oznakama A=B B01'@ i nemake Bd2 svedoi o + ab osti i ve.tini Mustafe Golubia. 2tal!inov %ene al0la!tnant, biv.i s (ski komita, "(isov )1 no uka1), ovek sa stotinu li1a i dvesta (edeset (aso.a oti.ao !e iz 3ivota u mit. >okom ( vi+ dana oku(a1i!e, na osnovu (odataka Hansa Helma, u ( vo! % u(i u+a(.eni+ komunista u Beo% adu na.ao se d ;!ubomi Iivkovi. -!e%a !e u Beu v bovao Mustafa. A zatvo u %a !e ( e(oznao "ust i!ana1 d Jun%, s ko!im !e studi ao u Beu i ko%a !e ;!ubomi (oma%ao za v eme studi!a. = Jun% !e us(eo da mu ;!ubomi bude dodel!en kao (omonik leka zatvo enik. Jedno% dana d Jun% %a !e odveo u eli!u u ko!o! !e le3ao te.ko is( ebi!ani Mustafa i !o. !edan u+a(.enik# 2tevan Ma!sto ovi, !edini svedok. Mustafa mu se (ove io#)Gotov samP -ema mi s(asa... 5zdao me >itoP "li, neka %a... Ja sam k iv .to !e sve ovako is(alo... Mene e si%u no dotui za v eme saslu.an!a, ali e zato n!i+ 8usi sm viti kao ni.ta... 2228 ima H00.000 t akto a i sve i+ za k atko v eme mo3e ( etvo iti u tenkove... /bea! Ma!sto oviu, da e. !edno% dana, ako ostane. 3iv, to is( iati nekome ko to t eba da zna...) 5 (onavl!ao !e kao ef en#)Kad bi+ se samo !o. !edan(ut doko(ao slobode...) = Iivkovi mu !e ( i.ao i odma+ s+vatio da !e u te.kom stan!u. Mustafine usne su bile kao od kamena, mod e. "li bio !e ( i (uno! svesti. =ao !e znak d Iivkoviu da ( i4e bli3e. La(utao !e# )/ni bu%a ski komunisti u 2ofi!i su (od batinama ( iznali da sam im slao azne falsifikovane (aso.e. Kada mi !e Gesta(o ( edoio n!i+ova saslu.an!a, smat ao sam da ni!e vi.e (ot ebno da ne%i am. Glavno im nisam odao iako su me (olomili od batina.) :eti i (uta !e saslu.avan J11, 1@,1?. i 17. !una 1'?1K i ono .to !e zabele3eno da !e ekao sv stava %a u sam v + svetski+ (ustolova i ma!sto a .(i!una. 2+odno okolnostima, Mustafa 7

kombinu!e istinite i izmi.l!ene (odatke o svo!im aktivnostima. $oku.ava da Hansa Helma zavede za Gole. (laninu. $ evodila1 !e neki 9%on Hele man, a za(isnia =e!e le . K al!evska eki(a A " +ivu se navodi kako !e Mustafi 5sa! Gold.ta!n, kao .ef u 8imu, dao na e4en!e da se ide u Beo% ad 1'@2. G u(u su sain!avali# -ikola Lelkovski, Ka l K umin, 2tevan >ele.nikov, Milan 8akovi, $eta Ka bu.ko, Jovan Lvede, $et o Maksim, =avid Ge son, Qo 4e Ka ava!ev, $avle 2(i idonov. =a li !e ovde e o eki(i ko!a !e t ebalo da ubi!e k al!a "leksand aO Golubi ka3e da ima ma!ku -u u i sest e *ulku i Habibu. /1a ne s(omin!e ni (o imenu. Ka3e, osnovnu .kolu !e uio u 2to1u, a %imnazi!u u Beo% adu, %de !e i matu i ao 1'1@. %odine. *atim, za(oin!e studi!e ( ava u ;ozani, $a izu, Ienevi. >v di da !e imao d 3avnu sti(endi!u. A $a izu !e stu(io u )B nu uku) ko!om !e ukovodio = a%utin =imit i!evi "(is, o %anizato atentata na C an1a Ce dinanda. )Ja lino nisam uzimao ue.a u atentatu, ve !e mo! zadatak bio ( o(a%andistike ( i ode. > ebalo !e da v .im ( o(a%andu za u!edin!en!e 2 ba, H vata i 2lovena1a u !ednu slobodnu d 3avu. A v eme atentata !a sam se nalazio u ;ozani.) Govo i da !e ( i(adao Mlado! Bosni od 1'0G. do 1'1'. 5 doda!e da su svi ( e.li u )B nu uku). = a%utin =imit i!evi "(is %a (ostavio za (isa a u A3iko! a mi!i 1'1?. /d tada stalno !e bio s "(isom do (ovlaen!a na K f. A 2olunskom ( o1esu osu4en !e na %odinu dana zatvo a i %odinu dana inte na1i!e na K fu i "f i1i. As(elo mu !e da (obe%ne s K fa uz novanu (omo d Jefta =edi!e a i odlazi u C an1usku. A $a izu adi u samostanu 9kol 3e son kao nadzo nik. As(e+ B itana1a Mustafa Golubi 1ent ali B veno% o kest a u Moskvi !avl!a o delatnostima b itanski+ obave.ta!a1a u Beo% adu. )A sastavu B itanske ambasade u Beo% adu adi obave.ta!ni 1enta 5ntelid3ens se visa s ka(etanom >omom Maste sonom na elu. -!e%ov man!i obave.ta!ni (unkt vodi di ekto "st e u Buku e.tu. *bo% izvan edni+ us(e+a tokom (osledn!e dve %odine, do%u ao !e do (ukovniko% ina. $lani a da u slua!u ata izvede dve dive zi!e na Qe da(u. 5ma na vezi ka(etana Bila Hadsona ko!i se sada nalazi na (lanini 8adu.a u Bosni i (ukovnika 2tenli!a Be!li!a, suvlasnika udnika > e(a.) 6 atio se u Beo% ad u se(temb u 1'1G. da bi nastavio studi!e. Biva ( ote an iz Beo% ada u 2tola1. >a!no se v aa u Beo% ad, a 1'21. !e u+a(.en zbo% sumn!e da !e uestvovao u ( i( eman!u atentata na k al!a "leksand a. 5nte ni an !e u manasti 8akovi1a. /datle %a !e, ka3e, oslobodio n!e%ov (oznanik ;!uba =avidovi, minista i ( edsednik 6lade. A $a izu !e o(et 1'20. i v lo te.ko 3ivi, %ladu!e. Godine 1'21. kada !e k al! "leksanda do.ao u $a iz J(osle 2G. !unaK, u+a(.en !e i ( ote an iz C an1uske. /dlazi u Be, %de !e 3iveo osam %odina, a (oma3e %a Ad u3en!e !u%oslovenski+ studenata. 2tanu!e u uli1i Hi1in%e . A Beu !e eti i (uta +a(.en na za+tev !u%oslovenski+ vlasti. /(et ( ote ivan. /dlazi u Be lin. /b aa se )B veno! (omoi) i od n!e dobi!a 10 =M nedel!no. 2tanovao !e u za(adnom Be linu, blizu 6itenbe .ko% t %a. $oma%ao mu !e Kosta -ovakovi ko!i !e (oznavao .efa )B vene (omoi). /d ma ta 1'2?. do !anua a 1'@1. !e u Be linu. 8

$o nalo%u )B vene (omoi), odlazi u $a iz da adi za tu o %aniza1i!u. -abavl!ao falsifikovane (aso.e. Kan1ela i!a )B vene (omoi) se nalazila blizu obne kue );afa!et). Ka3e da !e )nabavl!ao (aso.e) od studenata na bo avku u $a izu. 5 tako, 3ivi u $a izu do 1'@?, do ubistva k al!a "leksand a. /nda !e (obe%ao u $ a%P *a.to !e ovo ekaoO Ieleo !e, mo3da, da uka3e na svo!u ulo%u u ubistvu k al!a "leksand aO *na se da !e na dan ( o%la.en!a u!edin!en!a 2 ba, H vata i 2lovena1a, dakle, 1. 12. 1'1G. %odine Mustafa bio u Beo% adu i da se ( ed +otelom )Moskva), dok !e automobil s e%entom "leksand om (olako vozio budue% k al!a Ju%oslavi!e na bla%oda en!e u 2abo nu 1 kvu, !avno zakleo da e se osvetiti "leksand u za "(isa i d u%ove. $ostao !e 2tal!inov ovek za s(e1i!alne zadatke zbo% osvete "leksand u Ka a4o 4eviu. " (osle likvida1i!e !u%oslovensko% mona +a, .ta !e (ok etalo veliko% avantu istuO M 3n!a ( ema Ju%oslavi!i ili ve a u t i!umf komunizma u svetuO 5zvo # $8922 =o(una# 0& Jan 201? 10#H0 Komite na da!e nalo% -K6= da likvidi a dotadasn!e %ene alne sek eta e K$J . Me4u &00 likvidi ana, na!znaa!ni!i su# 6o!islav 6u!ovi J1'@&K, Cili( Cili(ovi J1'@GK, d 2ima Ma kovi J1'@GK, 2t!e(an Bvi!i J1'@GK, 6ladimi :o(i J1'@'K, G %u 6u!ovi J1'@7K, Kosta -ovakovi J1'@GK, Jovan Mali.i J1'@GK, Milan Go ki J1'@7K, "ntun Mav ak J1'@GK, Ho va! 6ilm J1'@GK i mno%i d u%i. Jedan deo !u%oslovenski+ evolu1iona a !e ubi!en i za v eme L(ansko% % a4ansko% ata. >ako da !e neko od n!i+ ostao ziv mi bi danas imali d u%a1i!u isto i!u bez ovo% 1oveka,da %a !e Mustafa Golubi likvidi ao. Mustafa Golubi, ovek sa stotinu li1a 0H. !un 2012. =8AL>6/ R 5ako !e ( o.lo .ezdeset %odina od sm ti na!(oznati!e% 2tal!inovo% obave.ta!1a, atentato a na > o1ko%, "(isovo% (ove enika i sm tno% ne( i!atel!a Josi(a B oza, mno%a (itan!a !o. eka!u od%ovo , a ( ava istina mo3da se nikada nee saznati. $oetkom !una 1'?1. %odine 2mede evo !e (o%odila st a+ovita eks(lozi!a. Mustafa Golubi i Mato 6idakovi (odi%li su u vazdu+ smede evsku tv 4avu, u ko!o! !e nemaka komanda smestila skladi.te eks(loziva i muni1i!e za(len!ene tokom a( ilsko% ata. A t enutku detona1i!e, ko!a !e sna3no od!eknula i u Beo% adu, k a! tv 4ave !e ( olazio (utniki voz. *a!edno s n!im, eks(lozi!a !e uni.tila sko o itav % ad. $ o1en!u!e se da !e vi.e od 2.H00 l!udi ubi!eno u samo !ednom asu. 5zme4u ostali+, st adali su i t o%odi.n!a unuka %ene ala Milana -edia, n!e%ov sin i sna!a. $oton!i ( edsednik s (ske vlade i Nsa adnik oku(ato aS ni!e sti%ao da se osveti Mustafi Golubiu. $ etekao %a !e na!vei ne( i!atel! a Golubiev ideolo.ki sabo a1, Josi( B oz >ito. 2amo dva dana kasni!e, 7. !una 1'?1. %odine, (otkazao %a !e Gesta(u, ko!i %a !e u+a(sio, izveo u (a k is( ed 2ku(.tine % ada i st el!ao. $osledn!i ob t u 3ivotu !edno% od na!(oznati!i+ 2tal!inovi+ obave.ta!a1a, uesnika u sa a!evskom atentatu, "(isovo% oveka za s(e1i!alne o(e a1i!e, otmia a usko% %ene ala Kut!e(ova, o %anizato a ubistva ;ava > o1ko% i oveka ko%a !e Nbau.kaS lino zadu3io za likvida1i!u Josi(a B oza, do%odio se t i %odine nakon n!e%ove sm ti. Jo. dok !e t a!ala o(e a1i!a za oslobo4en!e Beo% ada, ( i(adni1i B vene a mi!e dobili su zadatak da ( ona4u Golubievo telo, da %a eks+umi a!u i (o.al!u u 2ov!etski 2avez. >o !e i uin!eno, da bi nekoliko mese1i kasni!e, u Moskvi, n!e%ovo telo bilo (onovo sa+ an!eno R ova! (ut uz na!vi.e vo!ne (oasti. 9

Ko !e bio Mustafa Golubi, ovek ko!i se bo io na s (sko! st ani i u balkanskim i u $ vom svetskom atu, ko!i !e bio i etnik i komunista, i zave enik i visoki (a ti!ski (ove enikO Bio% afski (oda1i ka3u da !e o4en u 2to1u, u He 1e%ovini, 1G'1. %odine, u zanatli!sko! (o odi1i sk omno% imovno% stan!a. Jo. kao s edn!o.kola1, (osle aneksi!e Bosne i He 1e%ovine, 1'0G. %odine, be3i u 2 bi!u. Kao ( i(adnik NMlade BosneS sa a4ivao !e sa Bo%danom Ie a!iem, =anilom 5liem i d u%im istaknutim omladin1ima. Bio !e u tesnim vezama i sa ofi1i ima, zave eni1ima iz 1'0@. %odine, ali nema (ouzdani+ (odataka kada !e (ostao i zvanini lan ta!ne o %aniza1i!e NA!edin!en!e ili sm tS. Aoi 6eliko% ata, Golubi !e u >uluzu studi ao ( avne nauke, ali se u 2 bi!u v aa odma+ (o izbi!an!u atni+ sukoba. 6e 1'1H. %odine, uz (od .ku i znan!e 6 +ovne komande, = a%utin =imit i!evi "(is %a .al!e u 8usi!u da me4u tamo.n!im Ju%oslovenima i d u%im 2lovenima ( iku(l!a dob ovol!1e za s (sku vo!sku. 6 aa se sa +il!adu novi+ atnika, u t enutku kada se s (ska a mi!a ve uveliko (ovlai ( eko "lbani!e. 5ako se bo io za Ns (sku stva S, (a ak i kao ( i(adnik etniki+ i komitski+ od eda uestvovao u bo bama za oslobo4en!e 2ta e 2 bi!e, ( i!atel!stvo sa "(isom do( inelo !e da nikada ne stekne (ove en!e e%enta "leksand a i tada.n!e s (ske vlade. Aoi monti ano% sudsko% ( o1esa u 2olunu, %de !e su4eno = a%utinu =imit i!eviu "(isu i n!e%ovim sa adni1ima, Golubi !e u+a(.en i na %lavni ( et es doveden kao svedok. -akon to%a inte ni an !e na K f, a oslobo4en!e zeml!e i stva an!e Ju%oslavi!e doekao !e u C an1usko!. -!e%ov (ov atak u otad3binu doekan !e sa (odoz en!em. Iiveo !e u manasti u 8akovi1a k a! Beo% ada i u odnom 2to1u, uvek (od nadzo om (oli1i!e. 2+vativ.i da mu u zeml!i nema o(stanka, ve 1'20. %odine ( elazi u Be %de (osta!e lan Komunistike (a ti!e Ju%oslavi!e. 5 dal!e se (ov emeno v aa u zeml!u, %de ile%alno izda!e ideolo.ke b o.u e i bezus(e.no (oku.ava da izde!stvu!e evizi!u 2olunsko% ( o1esa. A 2228 definitivno odlazi 1'27. %odine, a u Beo% adu e se, ( vi (ut, (o!aviti tek (osle (uni+ t inaest %odina. Lta !e tano adio u 2ov!etskom 2avezu, odnosno kako !e stekao o% omno (ove en!e 2tal!ina i (ostao ovek za likvidi an!e n!e%ovi+ ideolo.ki+ ne( i!atel!a R sve to i danas izaziva b o!ne kont ove ze. Kakva !e bila n!e%ova ulo%a u atentatu na ;ava > o1ko%, za.to !e i sa kakvim 1il!em do.ao u Beo% ad uoi ata, za.to su od n!e%a (od!ednako zazi ali i k al! "leksanda Ka a4o 4evi i Josi( B oz >ito R samo su neka u mno.tvu (itan!a ko!a su, i (o ed nedavno otvo eni+ dosi!ea o Golubiu, ostala do k a!a ne az!a.n!ena. 0 -ema (ouzdani+ (odataka o tome kada !e Golubi (oeo zvanino da adi za sov!etsku obave.ta!nu slu3bu, bol!e ei za moni NB veni o kesta S R ka3e isto ia Miod a% Jankovi. R $oznato !e, !edino, da !e ta o %aniza1i!a iz% a4ivana (o sistemu t o!ki ili etvo ki, da bi u slua!u ( ovala veina lanova ostala van doma.a!a (oli1i!e. Aostalom, tako !e bila ust o!ena i NB na ukaS. NB veni o kesta S !e bio delo %ene al0la!tnanta $avela 5vanovia Be zina, uesnika /ktoba ske evolu1i!e u ko!o! !e komandovao zlo%lasnim 9stonskim batal!onom, b inui se o linom ;en!inovom obezbe4en!u. / ume.anosti Mustafe Golubia u ubistvo > o1ko%, ( ema eima Jankovia, nema ve odosto!ni+ izvo a. 5(ak, (oznato !e da !e 1'?0. %odine (utovao u Meksiko (o 2tal!inovom nalo%u, i da !e, uz (omo sov!etski+ a%enata (oku.ao da izv .i atentat. 5(ak, t i mese1a kasni!e, to e (oi za ukom 8amonu Mekade u. 10

2lian naum !e, (o svemu sudei, imao i kada !e e o >itu, ko!i 2tal!inu nimalo ni!e bio (o vol!i. $o!edini isto ia i tv dili su da !e Golubi (oslat iz Moskve u Beo% ad kao s(e1i!alni (ove enik Kominte ne sa 1il!em da konsolidu!e edove K$J, ukloni >ita i ( euzme n!e%ovo mesto u Ju%oslavi!i. 0 A to v eme >ito !e, kao i vei deo BK K$J, bo avio u kui 8ibnika ovi+ na =edin!u, ko!u !e sve v eme obezbe4ivao Gesta(oP R tv di Miod a% Jankovi. R $osle eks(lozi!e u 2mede evu, H. !una 1'?1. %odine, nemaka (oli1i!a !e veoma b zo dobila do!avu ko !e za to od%ovo an i %de se izv .ila1 k i!e. Aostalom, i sam Golubi !e tokom ist a%e ekao da %a !e izdao >ito. 6e ovatno bi %a B oz i ani!e likvidi ao da mu ( et+odno sov!etski ot( avnik (oslova u Beo% adu ni!e ( eneo di ektivu iz Moskve da NGolubi ne sme da se di aS. Mustafa !e u+a(.en u Beo% adu, 7. !una 1'?1. %odine, (od veoma banalnim okolnostima. $ ema sean!u kom.i!e >i+omi a 6i.n!ev1a, ko!i !e stanovao u uli1i Mi i!evski (ut, u+a(sili su %a folksdo!e i u ak1i!i N$ eventivaS, namen!eno! bo bi ( otiv .ve 1e a. Mno%i ve u!u da %a !e Gesta(u, (o na edbi Josi(a B oza, (otkazao Milovan Qilas, ali i to da !e BK K$J zakl!uio da !e Mustafa Golubi u Beo% ad do.ao ne samo da ubi!e >ita ve i da za vo4u (ok eta u Ju%oslavi!i (ostavi = a%ol!uba = a3u Mi+ailoviaOP Bilo kako bilo, i (o ed otvo eni+ dosi!ea, ( otoka v emena i svedoen!a sav emenika, ( ia o Mustafi Golubiu, 2tal!inovom %ene al0la!tnatu, biv.em s (skom komiti, "(isovom N1 no uk1uS i oveku sa stotinu li1a i vi.e od 2H0 (aso.a, i dal!e !e mit. Mno%o vi.e, ve ovatno, znae se tek nakon uvida u uske a +ive, a (o!edini uko(isi tek sada izlaze na svetlost dana. 6lada " si 5zvo # ( essonline

11