PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

TOPIK 5

NILAI DAN ETIKA DALAM SUKAN

Sinopsis Tajuk-tajuk dalam modul ini merangkumi pengenalan nilai atau moral dan etika dalam sukan, isu-isu semasa dan dilema penyertaan dan penglibatan dalam sukan di peringkat dalam negara dan luar negara umpamanya permainan bersih, penyalahgunaan bahan dalam sukan, keganasan dalam sukan, dan gangguan dalam sukan. Modul ini juga dibekalkan dengan soalan latihan dan senarai bahan rujukan.

Hasil Pembelajaran

Setelah selesai membaca modul ini, diharap anda dapat: 1. menjelaskan konsep nilai atau moral dan etika dalam sukan 2. mentakrifkan perrmainan bersih atau fair play !. menghuraikan kesan-kesan penyalahgunaan bahan dalam sukan ". menyenaraikan dan menjelaskan punca dan kesan keganasan dalam sukan #. mentakrifkan gangguan dalam sukan Kerangka konsep taj k!taj k mo" l ini Nilai "an Etika Dalam S kan

Permainan bersi$ %&air pla'(

Pen'ala$g naan ba$an "alam s kan

Keganasan "alam s kan

#angg an "alam s kan

161

PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

KANDUN#AN
)*+ NILAI DAN ETIKA DALAM SUKAN

)*, De-inisi "an ta-siran $ilai atau moral merupakan satu perlakuan atau per%atakan yang dikaitkan dengan benar atau salah, baik atau buruk. &i mana nilai atau moral ini lebih kepada perlakuan seseorang. 'tika pula merupakan seni perlakuan atau per%atakan indi(idu atau sesebuah institusi yang berpunca daripada nilai-nilai atau moral. 'tika lebih kepada teori atau satu siri peraturan (set of rules). $ilai atau moral dan etika ialah satu disiplin ilmu yang penting kepada setiap indi(idu dalam apa jua tindakan yang melampaui batasan atlit, kaum, budaya, usia dan sebagainya. $ilai moral dan etika ini adalah nilai-nilai sejagat dan juga merupakan satu pencarian kepada kebaikan, kesempurnaan perlakuan bermoral dan keadilan. $ilai atau moral merupakan satu kepercayaan abstrak apabila ditukarkan kepada sesuatu yang konkrit maka dinamakan nilai atau moral Secara umum ada empat nilai atau moral iaitu keadilan kejujuran bertanggungja%ab perbuatan yang baik (fair play)

Seterusnya terdapat empat keperluan etika iaitu %ujudnya kekeliruan moral (moral panic) peraturan sukan yang semakin banyak tumpuan media terhadap perlakuan atlit kepelbagaian latar belakang atlit

162

PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

)ntara prinsip utama dalam pentaakulan nilai atau moral dan etika ialah prinsip keadilan prinsip pertimbangan reflektif prinsip konsistensi*ketekalan

)*. Permainan bersi$ %-air pla'( +ermainan bersih atau fair play objektifnya untuk mengelak ialah satu bentuk etika permainan yang keganasan dalam sukan dan

berlakunya

menghindari semangat untuk memang semata-mata (winning is everything) dalam kalangan atlit mahupun pasukan sukan. +ermainan bersih juga ditakrifkan sebagai satu amalan yang diperlihatkan oleh semangat akan kebenaran dan kejujuran dengan mematuhi segala peraturan yang bertulis ataupun tidak bertulis.

,onsep permainan bersih bukan sekadar bermain dengan mematuhi peraturan permainan sahaja malahan meliputi konsep persahabatan, menghormati indi(idu lain dan sentiasa bermain dengan semangat yang betul. +ermainan bersih ialah satu cara berfikir bukan sekadar bertindak atau berkelakuan sahaja malahan merangkumi isu untuk mengelak penipuan, penyalahgunaan bahan,

163

PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

keganasan dalam sukan, eksploitasi, ketidaksamaan peluang, keterlaluan komersialisasi dalam sukan dan juga rasuah. )*.*, Keperl an / j "n'a permainan bersi$ $ilai atau moral dan etika kesukanan banyak bergantung kepada cara kita menga%al, membangunkan struktur sesebuah sukan itu. -al ni merangkumi semua atlit, pega%ai sukan, kepimpinan sukan, penonton dan orang ramai. -akikatnya sukan secara falsafahnya perlu memperlihatkan atau

menggambarkan kepada beberapa perkara iaitu: keadilan iaitu memaparkan nilai keadilan dan kesaksamaan persahabatan cabaran keseronokkan keaslian dan tidak terlalu komersialisme kesihatan akti(iti yang member faedah baik

164

PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

.leh itu, sebarang unsur atau tindakan yang boleh menjejaskan nilai-nilai murni dalam sukan perlu dielakkan atau diberi perhatian yang serius.

)*0 Pen'ala$g naan ba$an "alam s kan +enyalahgunaan bahan atau ergogenik dalam sukan ialah sebarang bahan atau substan yang diambil oleh atlit bagi meningkatkan prestasi dalam sukan. /ahan atau substan ini dapat meningkatkan keyakinan yang tinggi kepada atlit dan para atlit mengambil bahan atau substan larangan ini kerana faktor persaingan yang semakin tinggi. Sebarang bahan atau substan yang boleh meningkatkan prestasi adalah disebabkan oleh bantuan ergogenik sama ada ergogenik itu boleh digunakan atau tidak boleh digunakan semuanya bergantung kepada 0legalitynya )*0*,Larangan pengg naan ergogenik /antuan ergogenik atau penyalahgunaan bahan dilarang penggunaannya dalam sukan kerana bantuan ergogenik menyebabkan : %ujudnya unsur-unsur penipuan melanggar prinsip nilai atau moral dan etika tiada semangat kesukanan tulen melanggar kejujuran diri sendiri prestasi yang tinggi bukan dari usaha sendiri memberi kesan sampingan buruk

165

PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

)*0*.Doping +enggunaan dadah adalah cubaan untuk meningkatkan prestasi la1imnya merujukan kepada doping. &i percayai perkataan 0 dope berasal dari )frika Selatan. Dope merujuk kepada arak primitf yang digunakan sebagai stimulant dalam tarian perayaan. )khirnya perkataan dope ini digunakan secara meluas dan dikaitkan kepada sukan sebagai doping.

&alam konteks sukan kini, doping merujuk kepada penggunaan substan atau kaedah yang dilarang yang boleh meningkat prestasi sebagaimana yang telah digariskan oleh 2.3, 2))4 dan lain-lain badan sukan dunia.,a%alan doping merupakan satu sistem ujian contoh air kencing atau darah yang diuji. 5ika ditemui sebarang unsur terlarang, prosedur disiplin akan dikenakan. )ntara prosedur doping yang dilakukan ialah : atlit dipilih secara ra%ak semasa pertandingan atau semasa latihan atlit yang dipilih akan dimaklumkan secara bertulis atlit berkenaan akan diba%a ke stesen ka%alan doping dengan diiringi oleh pengurus atau pega%ai pasukan.

166

PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

apabila atlit tersebut bersedia memberi sampel dia akanmemilih 2 botol yang bernombor

memberi sampel secara penga%asan mengisi borang dan menyatakan sebarang ubatan diambil dalam tempoh ! hari yang lalu

membuat pengesahan telah memberi sampel dalam 2 botol yang bernombor, ditutup kemas oleh atlit sendiri, nombor direkodkan dan atlit tidak membuat sebarang aduan dalam prosedur ujian

kedua-dua sampel ) dan / dianalisis di makmal yang diikhtiraf oleh badan sukan dunia

laporan analisis akan diperoleh dalam masa 16 hari tetapi dalam pertandingan besar laporan boleh didapati dalam masa 2" jam

(. jika tiada sebarang unsur terlarang dalam sampel*botol ), maka sampel*botol / dimusnahkan

(i. 5ika sampel*botol ) didapati positif, atlit dan %akil badan sukan atlit dimaklumkan dan sampel*botol / akan diuji dihadapan atlit dan %akil badan sukan atlit oleh penguji yang lain.

(ii.

tindakan

ke atas atlit ialah seperti penggantungan daripada

bertanding untuk satu tempoh masa tertentu atau seumur hidup, bagaimanapun semua atlit boleh membuat rayuandi atas hukuman yang diikenakan itu.

)*0*01enis!jenis "a"a$ "alam "oping Terdapat beberapa kumpulan dadah yang dilarang iaitu

167

PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

Anabolic steroids Stimulants Narcotics analgesics (sejenis pain iller) !eta bloc ers Diuretics 7ain-lain

)*0*23isiko pengambilan "a"a$4ergogenik ,erosakan hati 8 kanser atau pendarahan hati ,erosakan jantung +enyakit barah*kanser 9ujudnya unsur hormon lelaki dalam badan bagi atlit %anita Suara menjadi garau*besar bagi atlit %anita

168

PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

+erubahan tingkah laku- agreasif Masalah haid kepada atlit %anita Tumbuh jera%at Masalah kepada organ dalaman badan ,es kematian 8 untuk jangka masa panjang

)*0*5Kenapa atlit mengambil "a"a$ Terdapat pelbagai faktor yang menyebabkan para atlit menyalahgunakan dadah. 4aktor-faktor ini boleh dikaitkan dengan dadah itu sendiri, indi(idu terlibat atau persekitaran atlit itu sendiri, tekanan spesifik seperti tekanan daripada jurulatih, rakan, keluarga, penonton, media massa, tajaan atau ganjaran ke%angan dan sebagainya. Selain itu faktor keghairahan yang meluap-luap untuk menang, untuk memuaskan hati jurulatih atau keluarga,

169

PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

kegemilangan kemenangan, ganjaran status sosial dan ekonomi, ganjaran dan kemahsyuran kejayaan dalam sukan telah menyebabkan para atlit terjerumus ke dalam penyalahgunaan dadah. /agaimana pun kejadian secara tidak sengaja terjerumus dengan doping berlaku apabila terdapat para atlit mengambil ubat-ubatan untuk mera%at kesihatan ketika jatuh sakit tanpa mengetahui ubat-ubatan yang diambil itu mengandungi bahan atau substan yang dilarang. &alam keadaan ini, %alaupun atlit tersebut tidak mengambil dadah untuk meningkatkan prestasi, mereka dirujuk sebagai positif dalam ujian dadah kerana ubat-ubatan yang diambil itu mengandungi substan yang dilarang. )ntara contoh ubat-ubatan yang mengandungi substan terlarang ialah Sudafed dan &ema1in. &alam kebanyakan kes, keu1uran para atlit ini boleh dira%at dengan perubatan alternatif lain yang tidak mengandungi bahan atau substan yang diharamkan.

)*2 Keganasan "alam s kan ,eganasan dalam sukan boleh didefinisikan sebagai satu tindakan fi1ikal atau kekerasan yang dilakukan dengan sengaja bertujuan untuk mencederakan pihak la%an. ,eganasan juga boleh berlaku dalam bentuk lisan seperti ugutan untuk mencederakan atau menakutkan pihak la%an contohnya jurulatih atau atlit mengugut pihak la%an iaitu suatu taktik psikologi untuk memenangi perla%anan.

170

PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

)*2*, &aktor berlak keganasan "alam s kan ,eganasan dalam sukan berlaku disebabkan banyak faktor antaranya : )tlit sendi mengaku baha%a keganasan adalah sebahagian daripada permainan atau akti(iti sukan. Suatu strategi iaitu untuk mendapat ad(antej :kelebihan; dengan cara tidak adil demi kemenangan. ,eganasan berlaku sebagai tindak balas kepada pihak la%an "!and wagon iait sebab rasional kerana sem a orang

lak kan maka kita p n lak kann'a j ga* Mentaliti i"entiti iait perasaan atlit se5ara relati- sengaja

"ilak kan nt k gangg konsentrasi pi$ak la/an Kemenangan "i tamakan iait menang a"ala$ segalan'a Pengar $ ata perga" $an Pengar $ "aripa"a me"ia massa iait p blisiti "an berita "esakan "aripa"a penonton 'ang s kakan

171

PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

sensasi Sikap atlit 'ang terlal mengagongkan kemenangan6

keg$aira$an

nt k menang "i mana tempat ke" a b kan

'ang terbaik %2nd best is not the best) $orma sukan seperti sikap agreasif patut %ujud kerana tanpanya adalah ciri-ciri manusia yang lemah 0#artharsis iait emosi mara$ seperti perasaan "en"am "an

emosi "ilepaskan melal i keganasan Nilai!nilai mas'arakat tela$ ber ba$ seperti pengar $

"aripa"a me"ia elektronik 6 galakkan "aripa"a mas'arakat "an sebagain'a Perat ran "an pelaksanaann'a 'ang longgar 5onto$n'a orang kreati- melanggar perat ran "an perat ran j ga ter"apatn'a kek rangan (loop holes).

)*2*. 7a"angan mengatasi keganasan "alam s kan

172

PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

,eganasan dalam sukan dapat diatasi sekiranya semua pihak yang terlibat dalam sukan menggembeleng tenaga untuk membasmi isu keganasan ini. )ntara langkah yang boleh diambil ialah : +erlembagaan iaitu peraturan dalam sukan dikuatkuasakan contohnya peraturan konstitutif menetapkan bagaimana sesuatu permainan itu secara spesifik dimainkan, peraturan proskriptif iaitu peraturan yang melarang tingkah laku spesifik agar mengurangkan risiko keganasan ,uatkuasakan peraturan semangat kesukanan atau 0fair play Semaikan sikap kesedaran kepada semua yang terlibat dalam sukan merangkumi atlit, jurulatih pega%ai sukan, penonton dan masyarakat akan nilai-nilai dan etika dalam sukan -ukuman yang tegas dan tindakan segera jika berlaku keganasan )kauntabiliti atlit, jurulatih dan pega%ai sukan ke arah semangat kesukanan tulen. ,od tingkah laku terhadap atlit, jurulatih, pega%ai sukan malahan penonton atau penyokong ,a%alan ketat premis sukan oleh pihak berkuasa seperti polis dan sebagainya +ihak media massa lebih akauntabiliti dalam menyiarkan berita, publisiti, jangan sensasikan berita +endidikan seperti program pendidikan moral yang fokus kepada nilai, prinsip, pentaakulan nilai sejagat

)*5 #angg an "alam s kan

173

PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

<angguan dalam sukan merupadakan suatu halangan atau kekangan yang menyebabkan akti(iti sukan terganggu atau tidak dapat dijalankan. <angguan dalam sukan bukanlah keganasan dalam sukan. <angguan dalam sukan tidak melibatkan sikap agreasif atlit dan peminat sukan. )*5*, #angg an seks al "alam s kan <angguan seksual didefinisikan sebagai sebarang perkataan, isyarat badan, kelakuan dan perbuatan yang berunsur seksual atau lucah yang mengganggu hak peribadi indi(idu lain yang tidak diminta. )ntara bentuk gangguan seksual dalam sukan ialah : Lisan 8 biasanya berlaku semasa perbualan bersama-sama rakan atau jurulatih mahupun pega%ai pasukan. Semasa perbualan mereka menggunakan perkataan lucah atau bahasa yang menggoda. Is'arat ba"an 8 mengenyit mata, menjilap bibir, kucupan bibir dan isyarat jari tangan dianggap isyarat badan yang berunsur lucah melampau. 8is al 8 pelaku menunjukkan bahan-bahan pornografi, melukis dan menulis sesuatu yang berunsur seks, mempamerkan genital, melakukan aksi mengghairahkan dan mendedahkan sebahagian anggota badan untuk merangsang mangsa. Psikologi 8 memaksa mangsa bersosial dan melakukan

kemesraan fi1ikal yang keterlaluan. 2ni menyebabkan mangsa tertekan dan akhirnya terpaksa mengikut kehendak pelaku. &i9ikal 8 pencabulan fi1ikal dengan menyentuh, meraba,

meramas dan memeluk mangsa. <angguan tersebut biasanya dilakukan oleh rakan, jurulatih, pega%ai pasukan malahan penonton*

174

PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

)*5*. Langka$!langka$ mengelakkan gangg an seks al 'lakkan berbual topik berunsur lucah 'lakkan bergurau senda secara fi1ikal 'lakkan memakai pakaian yang mencolok mata 'lakkan berdua-duaan di tempat sunyi

)*5*0 3 s $an =usuhan adalah satu bentuk gangguan dalam sukan atau dalam erti kata sebenar ialah gangguan si(il yang terdiri daripada kumpulan yang tidak teratur dan mengamuk secara tiba-tiba serta bertindak melakukan keganasan, laku musnah atau jenayah. =usuhan biasanya berlaku sebagai reaksi kepada kesedihan tertentu atau rasa tidak puas hati. Sepanjang sejarah sukan, rusuhan

175

PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

berlaku setelah kekalahan sesebuah pasukan di sesuatu acara sukan terutamanya sukan bola sepak. =usuhan la1imnya melibatkan (andalisme serta kemusnahan harta a%am dan persendirian. &alam sukan rusuhan dilakukan oleh samseng atau hooligan, sering merusuh serta melakukan kekacauan sekiranya pasukan yang mereka sokong itu kalah. <ejala samseng ini sering menjadi ancaman terhadap sukan contohnya sukan bola sepak di 'ropah. -ooligan merujuk kepada perusuh yang terdiri daripada peminat sukan terutamanya peminat bola sepak yang berkelakuan pemusnah. Sesetengah perusuh sukan ini menjadi semi professional, sanggup mengembara jauh ke tempat yang biasanya akan berlaku rusuhan. &alam satu kajian tentang kesan gangguan serta pro(okasi ke atas pemain bola keranjang, didapati pemain yang tidak terganggu dengan gangguan tersebut menunjukkan prestasi serta kemahiran motor yang baik jika dibandingkan dengan mereka yang terganggu. +restasi pemain yang terganggu menurun kerana rasa marah serta tahap kebangkitan :arousal; yang keterlaluan menyebabkan mereka menjadi lebih agreasif sehingga mengurangkan tumpuan terhadap permainan. ,esannya, prestasi mereka akan merosot. 3ontohnya yang sering kita lihat ialah dalam sukan bola sepak, apabila seseorang pemain itu dipro(okasi oleh penonton atau pemain la%an, pemain tersebut akan menunjukkan keagreasifan yang memba%a kepada layangan kad kuning ataupun kad merah. ,esan daripada keagreasifan pemain tersebut menyebabkan prestasi sukan pasukan terjejas.

TU#ASAN TE3A3AH

176

PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

/agi meningkatkan pengetahuan, anda disaran agar mendapatkan dan mengumpulkan maklumat tambahan dari bahan bacaan dan bahan multimedia yang berkaitan nilai atau moral dan etika dalam sukan.

LAMAN :E; 7aman 9eb ,ementerian /elia dan +ermainan 7aman %eb ,ementerian kebudayaan, kesenian dan %arisan Malaysia

PO3T&OLIO &okumen atau tugasan perlu disimpan dalam portfolio dan diserahkan kepada pensyarah dalam bentuk >soft? dan >hard? copy.

3U1UKAN

)siah )bu Samah. :1@@!;. $anduan $enyeliaan $endidi an %asmani dan &esihatan Se olah 'endah dan (enengah. ,ementerian +endidikan Malaysia

177

PJM3112Pengurusan dan Pentadbiran Pendidikan Jasmani dan Sukan

/ucher, 3. ). :1@A@;. )oundation of physical education. Toronto: The B. Mosby 3ompany 3olfer, <. =., -amilton, ,. '. C Magill, =. ). :1@DE;. #ontemporary physical education. 2o%a: 9m. 3. /ro%n +ublisher +usat +erkembangan ,urikulum. :2661;. *uraian su atan pelajaran $endidi an %asmani dan &esihatan. ++,: ,uala 7umpur. Teng /oon Tong. :1@D@;. $endidi an %asmani + $endidi an &esihatan . ,uala 7umpur: 7ongman Malaysia. 9ee 'ng -oe :2662;. $endidi an %asmani + $endidi an &esihatan. Shah )lam: ,arisma +roduction Sdn. /hd.

178