.............................................

2
............................................................................... 11
................................................................................................................. 15
..................................................................................................................... 19
......................................................................................................................... 30
2.-................................................................................................. 45
..................................................................................... 52
(ablativus absolutus)............................................................................. 61
............................................................................................................................ 69
................................................................. 70

.................................................................... 83
debeo +
............................................................................................................................ 96
......................................................................................................... 99

.
,
.
, ,
( ).
: , , , .
: , , .
,
, . (
)

,
, .
H

.
: ,
, .

[ .
.
etsi, tametsi, quamquam +
cum licet + .]

21




absens: , , (factus
est: ). ,
, .

etsi aberat ( )
licet abesset ( )

[ .
, .
quod, quia, quoniam (quando). ,
. ,
( ),
.

cum
.
.
,
.]

21
appensum: , , .
: dedit (), ,
.

quod illic appensum erat ( . )

quod illic appensum esset ( . /

)




cum illic appensum esset ( .
)

24
indignatus: , , .
: inquit (), ,
.

quod Ennius indignatus erat (. . )

quod Ennius indignatus esset (. . )
cum Ennius indignatus esset (. . )

27

desideranti: , , .
(legit: ), ,
.

quod desiderabat (. . )
quod desideraret (. . )
cum desideraret (. . )

31
confisus: , , .
: ruit (), ,
.

quod confisus erat

(. . )

quod confisus esset (. . )




cum confisus esset

(. . )

permotus: , , .
: ruit (), ,
.

quod permotus erat ( . )

quod permotus esset (. . )
cum permotus esset (. . )

38

fessa: , , .
: rogavit (), ,
.

quod fessa erat

(. . )

quod fessa esset

(. . )

cum fessa esset

(. . )

45
veritus: , , .
: constituit () (
). ,
.

quod veritus erat

(. . )

quod veritus esset

(. . )




cum veritus esset

(. . )

48
instinctam: , , .
: persuasit (), ,
.

quod instincta etat

(. . )

quod instincta esset (. . )

cum instincta esset

49

(. . )

velut elapso: , ,
velut, , .

quod elapsus esset (. . / )

.
[ : 1)
, : si +
: . 2)
( ): si + .
( ) , si + . (
) . 3) : si +
. ( ) -]




45
intercepta: , , ,
.
intercepta epistula ne ... cognoscantur ( )

Si intercepta sit ( ) ne cognoscantur (. . )

Si intercepta erit (. . ) ne cognoscantur (ne + . ,
)

:
.

[ , :
: : dum, quoad,
quadium . ,
: ) (= , ). ) (=
), (= ).
dum (= )
, .
.
: postquam (=), ubi, ut (=, ), simulac (simul atque), cum primum
(=). ,
( ).
.
antequam (ant quam), priusquam (prius quam), dum, donec, quoad.
, ,
, .




cum
( ) (
). cum , ,
.

cum . ,
cum
.
.
) cum (-) .
) cum
. [ cum ,
cum. (),
( cum) .]

21

abeuntes: , ,

dum iam abeunt (dum + . ,

.)
cum abirent ( cum + .
, , . .,
: secutus est: . )

rogatus: , ,

postquam rogatus est (postquam + ,

)
cum rogatus esset ( cum + . ,
, ,
reversus est)

25




ostendens: , , .

dum ostendit (dum + )

cum ostenderet ( cum + . , ,
inquit)

28
rediens: , ,

dum redis (dum + , )

cum,
.

40

interrogatus: , ,

postquam interrogatus est (postquam + . = )

cum interrogatus esset ( cum + . =
, noluit)

43
ingredienti: , ,

dum ingrederis (dum + = )

cum ingredereris ( cum + . = ,
cecidit / )




44
exulantem: , ,

dum exulat (dum + . = )

cum exularet ( cum + . = ,
dixisse)

48
emissa: , ,

postquam cerva emissa est a servo (postquam + . = )

cum cerva emissa esset a servo ( cum + . =

, introrupisset)

49
vocatus: , ,

postquam vocatus est (postquam + . = )

cum vocatus esset ( cum + . = ,
venit)

[ .
,
, .

10




,
.
.

( , , ) .]

21
Brenno duce: ,

dum Brennus dux est (dum + = )

cum Brennus dux erat ( cum + )

cum Brennus dux esset ( cum + . , ,

everterunt)

30
patre imperatore: ,

dum pater imperator est (dum + = )

cum pater imperator erat ( cum + )
cum pater imperator esset ( cum + . , ,
fuit)

11




,
, .

21
deletis legionibus [a Gallis]: , ,
. : everterunt ().

postquam Galli legiones deleverunt (postquam + ,

)

cum Galli legiones delevissent ( cum + ,

)

quibus interemptis [a Camillo]: , ,

. : recepit ().

postquam Camillus eos interemit (postquam + ,

)

cum Camillus eos interemisset ( cum + ,

)

29
audita salutatione [a Caesare]: , ,
. : dixit ().

postquam Caesar salutationem audivit (postquam + ,

)

12




cum Caesar salutationem audivisset ( cum + ,
)

34
abiectis armis [a praedonibus]: , ,
. : appropinquaverunt ().

postquam praedones arma abiecerunt (postquam + ,

)

cum praedones aram abiecissent ( cum + ,

)

40

occupata urbe [a Sulla]: , ,

. : coegerat ().

postquam Sulla urbem occupavit (postquam + ,

)

cum Sulla urbem occupavisset ( cum + ,

)

47
hac re audita [ab Augusto]: , ,
. : voluit ().

postquam Augustus hanc rem audivit (postquam + ,

)

13

cum Augustus hanc rem audivisset ( cum + ,

)

48
admissis amicis [a Sertorio]: , ,
. : dixit ().

postquam Sertorius amicos admisit (postquam + ,

)

cum Sertorius amicos admisisset ( cum + ,

)

23
occiso Scriboniano: , ,
. : trahebatur ().

postquam Scribonianus occisus est (postquam + ,

)

cum Scribonianus occisus esset ( cum + ,

)

14

,
qui-quae-quo.
,
, .
,
, .

21

divisam: , ,
praedam

quae non divisa erat ( , ,

, factus est/fuerat)

23
interroganti: , ,
marito

qui interrogabat ( , ,
, respondebat)

cohibitae , ,
lacrimae

quae cohibitae erant ( , ,

, vincerent)

15

24
quaerenti: , ,
eique

qui quaerebat ( , ,
dixisset)

28
notus: , ,
Licinus

qui notus erat: ( , ,

fugit)

29

tenens: , ,
homo

qui tenebat ( , ,
occurrit)

30
susceptum: , ,
flagitium

quod susceptum erat ( , ,

obiecerunt)

16




deportatum: , ,
flagitium

quod deportatum erat ( , ,

obiecerunt)

31
natus: , ,
T. Manlius

qui natus erat ( , ,

praefuit)

36

missum: , ,
pondus

quod missum erat ( ,

, attulissent)

38
congruens: , ,
vox

quae congruebat ( , ,
audiretur)

41

17




obsoleto: , ,
sermone

qui obsoletus est ( , ,

uteris: . )

42
nascentem: , ,
coniurationem

que nascebatur ( , ,
confirmaverunt)

45

conscriptam: , ,
epistulam

quae conscripta est ( , ,

mittit)

46
parens: , , vir

qui paret ( , ,
consulit)

49
molientem: , ,
te

18

qui moliris ( , ,
non est)

1 : : si (nisi) + :
= , .
1 ,
, :
: si (nisi) + . .

: si (nisi) + . .

: si (nisi) + . .

2 : : si (nisi) + :
= ( )
:
) si (nisi) + . . =

) si (nisi) + . . =

3 : : si (nisi) + ( ) :
( ) = .

19

25
Neminem credideritis patriae consulturum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis. (
,
)
:
: nisi consulueritis (. )
: consulturum esse ( )
: credideritis (. )

:
(:
) (: )
, , :
: nisi consulueritis ( )
: nemo consulet ( )
1 :

:
: nisi consulitis nemo consulit (. .)
: nisi consuluistis nemo consuluit (. .)
: nisi consuleretis nemo consuleret (. )
: nisi consuluissetis nemo consuluisset (. .)
: nisi consulatis nemo consulat (. )

30

20




Et si habet Asia suspicionem quandam luxuriae, Murenam laudare debemus (
, )
: si habet (. )
: debemus (. )
1 :

:
: si habuit debuimus (. )
: si habebit debebimus (. .)
: si haberet deberemus (. )

: si habuisset debuissemus (. )
: si habeat debeamus (. )

32

quae iacerent in tenebris omnia, nisi litterarum lumen accederet (

, )
: nisi accederet (. )
: iacerent (. )
2 : (
)

:
: nisi accedit iacent (. .)
: nisi accessit iacuerunt (. .)
: nisi accedet iacebunt (. .)
: nisi acessisset iacuissent (. .)
: nisi accedat iaceant (. .)

21

34
praedones postes ianuae tamquam sanctum templum venerati sunt (
)
tamquam sanctum templum :
tamquam sanctume templum essent, .
: si sanctum templum essent (. )
: venerarentur (. )
2 :
( )

37

In eum locum res deducta est, ut, nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit, salvi esse
nequeamus ( , ,
, )
,
deducta est:
: nisi subvenerit (. )
: ut nequeamus (. )
:
(:
) (: )

nequeo .
: nisi subvenerit (. . )
: nequimus (. , )
, 1 :

42

22




si in hunc animadvertissem, crudeliter et regie id factum esse dicerent (
, )
: si animadvertissem (. )
: dicerent (. )
2 : (
),
.

:
: si animadverto dicunt (. )
: si animadverti dixerunt (. )

: si animadvertam dicent (. )

: si animadverterem dicerent (. )

: si animadvertissem dixissent (. .)
: si animadvertam dicant (. )

Nunc intellego, si iste in Manliana castra pervenerit, quo intendit, neminem tam stultum
fore ( , ,
, )
: si pervenerit (. )
: neminem fore ( )
(intellego).
.
, .
, :
: si pervenerit (. )
: nemo erit (. )
, 1 :

23




[ , ,
fore neminem tam improbum (fore) (
). fore,
, .]

:
: si pervenit nemo est (. )
: si pervenit nemo fuit (. )
: si perveniet nemo erit (. )
: si perveniret nemo esset (. )
: si pervenisset nemo fuisset (. )

: si perveniat nemo sit

43

Ergo ego nisi peperissem, Roma non oppugnaretur ( ,

)
: nisi peperissem (. )
: non oppugnaretur (. )
2 : (
),
.

:
: nisi pario non oppugnatur (. )
: nisi peperi non oppugnata est (. .)
: nisi pariam non oppugnabitur (. )
: nisi parerem non oppugnaretur (. .)

24




: nisi peperissem non oppugnata esset (.
)
: nisi pariam non oppugnetur (. )

nisi filium haberem, libera in libera patria mortua essem ( ,

)
: nisi haberem ( )
: essem ( )
2 :
.

: nisi habeo sum (. )

: nisi habui fui (. )

: nisi habebo ero (. )

: nisi habuissem fuissem (. )

: nisi habeam sim (. )

si pergis, aut immatura mors aut longa servitus manet ( ,

)
: si pergis (. )
: manet (. )
1 :

:
: si perrexisti mansit (. )
: si perges manebit (. )

25




: si pergeres maneret (. )
: si perrexisses mansisset (. )
: si pergas maneat (. )

44
Quodsi forte, ut fit plerumque, ceciderunt, tum intellegitur ( ,
, , )
: quodsi ceciderunt (. )
: tum intellegitur (. )
1 : ,
. , ,
.

: quodsi cadunt intellegitur (. )

: quodsi ceciderunt intellectum est (. .)

: quodsi cadent intellegetur (. )
: quodsi caderent intellegeretur (. )
: quodsi cecidissent intellectum esset (. .)
: quodsi cadant intellegatur (. )

45
Curat et providet ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur.
( ,
)
, ,
,
, curat et providet.

26




: si intercepta sit ( )
: ne cognoscantur ( , . )
:
: si intercepta erit (. . )
: ne cognoscantur (. . )
, 1 :
: ,
,
.

Legatum monet ut, si adire non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra
abiciat ( , ,
)

( ),
monet
: si non possit (. )

: ut adliget et abiciat ( . )
:
: sin non poteris (. )
: adliga et abice ( , )
, 1 :
: ,
,
.

48
Si quid durius ei videbatur, quod imperandum militibus esset, a cerva sese monitum esse
praedicabat ( ,
)

27




: si videbatur (. )
: praedicabat (. )
1 : .

:
: si videtur praedicat (. )
: si videbitur praedicabit (. )
: si videretur praedicaret (. )
: si visum esset praedicavisset (. .)
: si videatur praedicet (. )

49

experiri enim volui, quam aequo animo me ferro essem interemptura, si tibi consilium non
ex sentetia cessisset (
, )
,
volui experiri.
: si cessisset (. )
: quam interemptura essem ( , .
)
, :
: si cesserit (. . )
: quam interimam ( , . )
, 1 : .
: ,
, ,
. , , .

28




:
: si cedit interimo (. )
: si cessit interemi (. )
: si cedet interimam (. )
: si cederet interimerem (. )
: si cessisset interemissem (. )
: si cedat interimam (. )

29

, ,
(dico/, sentio/, rogo/ .) (
, , ).

. : )

,
. )
ut (. ne)
. (
, .) )
.

, .

.
: (ego,
meus) se, suus ( ipse, ipsius, )
(tu, tuus) ille, illius hic iste ille ( is). ,
, : nunc/, hodie/,
cras/, tunc/, illo die, postero die hic/ ibi/. .

23
1. interroganti, quid ageret puer ( ) [/
, (),
. ,
.

30




(interroganti) ,
(respondebat)]
,
: Quid agit puer? [
, interroganti,
(ageret) ,
respondebat]

2. Arria milites orabat, ut simul imponeretur (

) [/ ,
, (orabat/).
,
/ .]

,
, . ,
imponar ( / ) milites
imponite me ( ).

24

1. ancilla dixisset eum domi non esse ( )

, ,
: is domi non est ( eum
, ).

2. Nasica sensit illam domini iussu id dixisse et illum intus esse (

)
: dixisse () esse (),
, : illa domini iussu id dixit et
ille intus est

3. accipe nunc quid postea Nasica fecerit ( ) [/

, .
, (accipe/ )]

31




:
Quid postea Nasica fecit?

4. exclamavit Nasica se domi non esse ( )

esse ,
: Ego non sum domi

5. Visne scire quid Nasica responderit? ( ;) [/

, (responderit).
, (visne/. . scire/.
.)]
:
Quid Nasica respondit?

6. Ego credidi te domi non esse ( )

, , : Tu domi non
es.

25
1. Interrogo vos quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore (
) [/ ,
. ,
(interrogo/. .)]
:
quando hanc ficum decerptam esse putatis ex arbore?

2. omnes recentem esse (ficum) dixissent ( ( ) )

esse, ,
: (ficus) recens est

3. quando ficum decerptam esse putetis ( )

32




4. scitote decerptam esse ( )
decerptam esse, ,
, : ficus decerpta est

5. neminem crediteritis patriae consulturum esse (

) , ,
: nemo consulet patriae
,
:
: nisi consulueritis ( )
: nemo consulet ( )
1 :

6. mementote rem publicam in extremo discrimine quondam fuisse (

) fuisse,
, : res publica in
extremo discrimine quondam fuit

27
1. Tum Pacuvius dixit sonora quidem esse et grandia quae scripsisset (
)
esse /
quae scripsisset, ,
, ,
(dixit/. ).
,
, ,
, : sonora sunt et qrandia quae scrispisti
( )

2. (dixit) sed videri (esse) tamen ea sibi duriora ( )

, ,
, ,

33




videri , esse: sed
videtur (esse) mihi ea duriora ( )

3. idem esse aiunt in ingeniis ( , , )

, , : idem est
in ingeniis

4. meliora fore spero ( ) ,

, : meliora erunt

28

1. cognovisset eum fugitivum esse ( )

, , : is fugitivus est

29

1. eum instituerat haec dicere ( )

, , :
dic haec

2. Id exemplum sutorem quendam incitavit, ut corvum doceret parem salutationem (

) [/ , (doceret),
(incitavit/. ),
.]
, : doceam parem salutationem
( )
:
2 .

31

34




1. edixit ut omnes pugna abstinerent ( ) [/
, ,
(edixit/. ).
( ).] ,
, : abstinete ( )

2. cernatur, quanto miles Latinus Romano virtute antecellat ( ,

) [/ ,
, (cernatur/. .)
.] , ,
: quanto miles Latinus Romano virtute antecellit?

32

1. omnes cruciatus corporis et omnia pericula mortis parvi esse ducendo (

)
esse, ,
: cruciatus et pericula parvi sunt

34
1. Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset ( ,
)
venisse, ,
: ei venerunt captum me ipsum

2. nuntiaverunt virtutem eius admiratum se venisse (

) venisse,
, : nos venimus admiratum virtutem

3. is fores reserari eosque intromitti iussit (

) ,
, ,
: reserate fores et intromittite eos (
)

35




,
: fores reserentur et ei intromittantur (
)

36
1. narrate Samnitibus Manium Curium malle locupletibus imperare (
)
malle, , : Manius Curius
mavult locupletibus imperare

2. mementote me nec acie vinci nec pecunia corrumpi posse (

)
posse, , ,
: ego nec acie vinci nec pecunia corrumpi possum, :
me nec acie vinci nec pecunia corrumpi potest

37

1. ego clamabam nihil esse bello civili miserius (

)
, : nihil est miserius bello civili

38
1. rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet (
) [/ ,
(cederet), rogavit/.
( ).]
, : cede mihi loco

40
1. meminero urbem Romam et Italiam a Mario conservatam esse (
)
, : urbs Roma et Italia a
Mario cosnervata est

36

41
1. qui primi coluisse Italiam dicuntur ( )
,
: primi coluerunt Italiam

2. neminem scire atque intellegere vis ( )

,
: nemo sciat atque intellegat

3. neminem intellegere vis, quae dicas ( ) [/

, ,
(vis intellegere) .]
, : quae dicis?

4. antiquitatem tibi placere dicis, quod honesta et bona et modesta sit (

, )
dicis, placere
.
,
, ,
: antiquitas mihi placet quod honesta et bona et
modesta est ( sit,
)

42
1. crudeliter et regie id factum esse dicerent (
) factum esse,
, : crudeliter et regie id factum est

2. nunc intellego neminem tam stultum fore, neminem tam improbum (fore) (
, )

37





: nemo tam stultus erit, nemo tam improbus erit
,
:
: si pervenerit (. )
: nemo erit (. )

3. non videat coniurationem esse factam ( )

factam esse, ,
: coniuratio facta est

44

1. Nescio enim quis possit diligere eum, quem metuat, aut eum, a quo se metui putet (

)
.
(qui possit diligere eum), ,
nescio/. .
. ,
( ): qui possit diligere eum,
: qui potest diligere eum.
/ quem metuat, ,
. :
quem metuit
/ a quo se metui putet,
. :
a quo se metui putat

2. tum intellegitur, quam fuerint inopes amicorum (

) [/ , ,
(intellegitur/. . .)
.]
: quam fuerunt inopes amicorum?

38

3. quod Tarquinium dixisse ferunt ( )

, ,
: quod Tarquinius dixit

4. tum intellexi, quos fidos amicos habuissem, quos infidos (

, ) [/ ,
, (intellexi/. .)
.]
, , : quos
fidos amicos habui, quos infidos?

45

1. cognoscit quae apud Ciceronem gerantur quantoque in periculo res sit (

) [ / ,
( gerantur ),
cognoscit/ . .) .]
: quae apud Ciceronem
qeruntur et in quanto periculo res est?

2. persuadet ut ad Ciceronem epistulam deferat (

) [/ , ,
(persuadet/. .).
( ).]
, , : defer
epistulam ad Ciceronem

3. curat et providet ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur

( ,
) [/ , ,
(curat-providet/. .).
.]
, / : ne nostra
consilia ab hostibus cognoscantur

39




, ,
,
, curat et providet.
: si intercepta sit ( )
: ne cognoscantur ( , . )
:
: si intercepta erit (. . )
: ne cognoscantur (. . )
, 1 :

4. monet ut epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat (

) [/
, ,
(monet/. .) ).]
,
: adliga et abice

( ),
monet
: si non possit (. )
: ut adliget et abiciat ( . )
:
: sin non poteris (. )
: adliga et abice ( , )
, 1 :

5. scribit se cum legionibus celeriter adfore ( )

adfore, ,
: ego cum legionibus celeriter adero

40




6. constituit ut tragulam mitteret ( ) [/
, ,
(constituit/. .). .] ,
: mittam
tragulam ( )

7. milites adhortatur ut salutem sperent (

) [/ , ,
(adhortatur/. .)
.] ,
: salutem sperate

46

1. philosophi mundum censent regi ( )

,
: mundus regitur

2. eum esse putant quasi communem urbem et unumquemque nostrum eius mundi esse
partem (
) esse,
, : is est quasi
communis urbs et unusquisque nostrum est pars huius mundi

3. decet cariorem nobis esse patriam ( )

,
: patria carior sit ( )

47
1. Augustus voluit filiam deterrere ( )
, ,
: deterream filiam

41




2. dissimulavit vidisse ( ) ,
, : ego non vidi (
)

3. interrogavit filiam, utrum post aliquot annos cana esse mallet an calva (
) [/
, ,
(interrogavit/. ) .]
, : utrum
mavis cana esse an calva?

48

1. Sertorius omnibus persuasit cervam conloqui secum et docere (

)
(conloqui ),
: cerva conloquitur mecum et docet

2. docere quae utilia factu essent ( ) [/

, ,
(persuasit/. .) .]
, ,
: quae utilia factu sunt?

3. monitum esse praedicabat ( )

, : ego monitus
sum

4. perisse credita est ( )

, : periit

5. nuntiavisset cervam inventam esse ( )

,
: cerva inventa est

42

6. eum iussit tacere ( )

, : tace

7. praecepit ut eam postero die repente emitteret (

) [/ ,
, (praecepit/. ).
.]
, : emitte eam cras

8. dixit visum in somno sibi esse cervam ad se reverti (

) o (vissum esse:
reverti)
: visum est in somno mihi cervam ad me reverti

9. quae perisset ( ) [/ ,
, , (dixit/. .)
.]
, : quae periit

49
1. experiri quam aequo animo me ferro essem interemptura (
) [/ ,
,
(volui/. .)
.]
, : quam aequo animo me ferro interimam?
,
voluiexperiri.
: si cessisset (. )
: quam interemptura essem ( , .
)
, :

43




: si cesserit (. . )
: quam interimam ( , . )
, 1 : .

44

2. :

( ).
[ ]

-
- ,

- (
)

( ).

:
: philosophi mundum censent regi numine deorum (
) [ 46]
: censent (censeo-censuicensum-censere).
: Tacitus dicit philosophos mundum censere regi numine deorum

: Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine (

) [ 25]
: attulit (affero-attuliallatum-afferre)
: Tacitus dixit Catonem attulisse quodam die in curiam ficum praecocem ex
Carthagine

45

: Nam (Caecilia) in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat (

( ) )
[ 38]
: persedebat (persedeopersedi-persessum-persedere)
: Tacitus dicit nam (Caeciliam) in sacello quodam nocte cum sororis filia
persedisse

: numquam tamen ego hostem iudicabo Marium (

) [ 40]
: iudicabo (iudico-iudicaviiudicatum-iudicare)

: Quintus Mucius Scaevola dixit numquam tamen se hostem iudicaturum esse

Marium

,
,
. ,
.

,
.
, ,
.
:
: ego, pater, cana esse malo
: Iulia respondit patri se canam esse malle

. ,
: dico (=), impero (= ), narro (= ), persuadeo (= ),

46




praecipio (= ), respondeo (= ), scribo (= ) .

: adhortor (= ), hortor (= ), admoneo (= ),

moneo (= ), doceo (= ), incito (= ), instituo (=
), interrogo (= ), iubeo (= ), oro (= ), rogo (= ,
, ) .

ut ( ne, ) .
(
, ).

noli nolite + ne (nemo, nihil, numguam
) + .

[ . . : ,
,
.
, .]
( : , , ,
, , , .),
:

moneo (= ) [ 45]
provideo (= , ) [ 45]
incito (= ) [ 29]
rogo (= , , ) [ 21, 23, 38]

, ,
:

iubeo (= ) [ 48]

47




impero (= ) [ 7]
constituo (= ) [ 45]

,
.
.

:
: Accipe nunc ( ) [ 24]
: accipe (accipio-accepiacceptum-accipere)

: Tacitus adhortatus est (. .) eum ut acciperet (. ) tunc

: Congrediamur ( ) [ 31]

: congrediamur
(congredior-congressus sum-congredi .)
: Dux hostium persuadet () (. .) eum ut congrediantur (. .)
Dux hostium persuasit (. .) eum ut congrederentur (. .)

,
,
.
, , ,
., ,
(..: quis =, quantus =, ubi =, quando =,
cur =, quin = , ne, num =, nonne = [ nonne
quaero]).
,
:

48




,
, ,
( +
sim). ( ,
, .
).

,
(
+ essem). (
, ).

[ . :
, ,
.
.]

: Num ad hostem veni et captiva in castris tuis sum? (

;) [ 43]
, , . num
1 . . (veni) 2 . . (sum).
: Mater interrogat eum num ad hostem venerit et captiva in castris illius sit
( ,
,
.)

: Ego non cognosco vocem tuam? ( ;)

[ 24]
, , , . : cognosco
(cognosco-cognovi-cognitum-cognoscere)
: Ennius interogavit num ipse non cognosceret vocem illius (
,
.)

49

, ,
.

[: ,
. 42
quo intendit, .
Nunc intellego, si iste in Manliana castra pervenerit, quo intendit... ( ,
, ...)
27 quae deinceps scribam,
.

meliora enim fore spero, quae deinceps scribam (

)

: dum (Caecilia) more prisco omen nuptiale petit filiae sororis (E

)
dum
, .
: Tacitus dicit dum (Caecilia) more prisco nuptiale petat (. .) filiae
sororis

:
ego = ipse
nos = ipsi
mei nostri = sui ipsius, ipsorum
mihi nobis = sibi ipsi, ipsis
me nos = se ipsum, ipsos

50




me nobis = se ipso, ipsis
meus noster = suus ipsius, ipsorum
tu = ille
hic, iste = ille, is
tuus = illius
vester, vestra, vestrum = illorum, illarum, illorum

:
:
nunc () = tunc, tum ()

hodie () = illo die, eo die ( )

heri () = pridie ( )

hic () = ibi, illic ()

hoc loco ( ) = illo loco ( )

51

( ) ( )
.

, ,
- - ,
.

gerendi rem publicam ( ),

, () rem publicam ,
(rei publicae)
, , gerendae.
: gerendi rem publicam ( )

: gerendae rei publicae ( )

,
.
, ,
, , 4 ,
,
, ,
.

:
) (causa, gratia + / ad, in + /
de, ex, in, ab + ), .
) (
), .

52

,
.

,
, .

, :

32:

gerendi rem publicam (. )

gerendae rei publicae

administrandi rem publicam (. )

administrandae rei publicae

colendo homines (. )

colendis hominibus

expetendo laudem et honestatem (. )

expetenda laude et honestate

: ad intuendum ( ) /
ad imitandum ( ), (ad + )
, imagines ().
imagines, :

ad intuendum imagines

ad intuendas imagines

ad imitandum imagines

ad imitandas imagines

49
,
. ,
, () ().

53




, , ,

.

de interficiendo Caesare ()

de interficiendo Caesarem

unguium resecandorum causa ()

ungues resecandi causa

ad eam obiurgandam ()

ad eam obiurgandum

,
,
.

) : ut (ne )
- -,
(
) .
, : ,
, .
) , qui-quaequod , .
) (-um)
) causa gratia +
) ad +
(,)
,
.

54




, :

31
Congrediamur, ut cernatur ( , ) [/ ,
, (
)]
Congrediamur, qui cernamur ( , ) [/
, . ,
.]
: quod cernatur ( )
Congrediamur cretum [ ]

Congrediamur cernendi causa [causa + ]

Congrediamur ad cernendum [ad + ]

,
.

ruit in certamen ( ) in certamen:

(certamen = certo ()

ruit ut certaret [/ ,
( )]
ruit qui certaret [/ ,
( )]
ruit certatum [ ]
ruit certandi causa [causa + ]
ruid ad certandum [ad + ]

32

55




ad intuendum ( ) [ .
.]
ut intueremur [/ , (intueor:
), (reliquerunt) (
)]
qui intueremur [/ ,
( )]
intuitum [ ]
intuendi causa [causa + ] ( imagines,
)

ad imitandum ( ) [ .
.]

ut imitaremur [/ , (imitor:
), (reliquerunt) (
)]
qui imitaremur [/ ,
( )]
imitatum [ ]
imitandi causa [causa + ] ( imagines,
)

34
praedonum duces forte salutatum ad eum venerunt (
) [salutatum: ,
]
ut salutarent [/ , ,
(venerunt) ( )]
qui salutarent [/ ,
( )]

56




salutandi causa [causa + ]
ad salutandum [ad + ]

cum se ipsum captum venisse eos existimasset (

) [captum: , ]
ut se ipsum caperent [/ , ,
( )]
qui se ipsum caperent [/ ,
( )]
sui ipsius capiendi causa [causa + ]
, : se ipsum capiendi casusa (
)

ad se ipsum capiendum [ad + ] ,

: ad capiendum se ipsum (
).

Praedones virtutem eius admiratum se venisse (venerunt: ) (

)
ut virtutem eius adimararentur [/ ,
(admiror: ), (
)]
qui virtutem eius adimararentur [/ ,
, (
)]
praedones venerunt virtutis eius admirandae causa [ causa +
(virtutem eius admirandi causa), ,
virtutem]
praedones venerunt ad virtutem eius admirandam [ ad + (ad
virtutem eius admirandum), ,
virtutem]

36

57




quo facilius divitias contemnere posset (
) [/ , quo
(facilius), ,
(utebatur) ( )]
qui facilius divitias contemnere posset [/ ,
, (
)]
possum ,
.

ut eo uteretur ( ) [/ ,
, (attulissent) (
)]

qui eo uteretur [/ ,
, ( )]
usum eo [ ]

utendi eo causa [causa + ] ( ,

. eo
, .)
ad utendum eo [ad + ]

40
ut C. Marius quam celerrime hostis iudicaretur (
) [/ ,
, (coegerat) (
)]
qui C. Marium iudicaret hostem ( . )
.
a quo iudicaretur C. Marius hostis ( . )
.
iudicatum C. Marium hostem [ ]

58




C. Marii hostis iudicandi causa [ causa + (C. Marium hostem iudicandi
causa), ,
C. Marium]
ad C. Marium hostem iudicandum [ ad + (ad C. Marium hostem
iudicandum), ,
C. Marium]

41
ut consequaris ( ) [/ ,
, (taces) ( )]
qui consequaris [/ , ,
,
( )]

consecutum [ ]

consequendi causa [causa + ]

ad consequendum [ad + ]

49
unguium resecandorum causa ( ) causa + ,
,
ungues (unques resecandi causa)
ut resecaret ungues [/ , ,
(poposcit) ( )]
quae resecaret ungues [ quae Porcia. / ,
, (
)]
ad resecandos ungues [ad + ,
,
(ad resecandum unques)]

59




Brutus ad eam obiurgandam venit ( ) [ad +
, ,
eam (Brutus ad eam obiurgandum venit)]
ut obiurgaret eam [/ , ,
(venit) ( )]
qui obiurgaret eam [/ ,
, ( )]
Brutus venit obiurgandae eius causa [causa + ,
, (Brutus venit
obiurgandi eam causa)]

60

(ablativus absolutus)

,
.
(,
.).

) ,
.
( )
().

23
fuerat Paetus in patribus eius et, occiso Scriboniano, Romam trahebatur (
, ,
)
occiso Scriboniano: , ,

:
postquam Scribonianus occisus est (postquam (ubi, ut) + ,
)
cum Scribonianus occisus esset ( cum + ,
)

45

61




Curat et providet ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur
( ,
)
intercepta epistula: , , ,
.
intercepta epistula ne ... cognoscantur ( )

Si intercepta sit ( ) ne cognoscantur (. . )

Si intercepta erit (. . ) ne cognoscantur (ne + . ,

)
:
.

: intercepta ,

.

) ( )
,
,
, .
,
.

.
.
.

62




21
Brenno duce Galli, apud Aliam flumen deletis legionibus Romanorum, everterunt urbem
Romam ( ,
, )
deletis ,
,

, .

,
.
,
, ,
.

is Gallos iam abeuntes secutus est: quibus interemptis aurum omne recepit (
, :
.)

quibus interemptis [a Camillo]: , ,

postquam Camillus eos interemit (postquam + ,

)
cum Camillus eos interemisset ( cum + ,
)

29
Audita salutatione Caesar dixit ( , )

63




audita salutatione [a Caesare]: , ,

postquam (ubi, ut) Caesar salutationem audivit (postquam + ,

)
cum Caesar salutationem audivisset ( cum + ,
)

34
Quod ut praedones animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinquaverunt (
, , )

abiectis armis [a praedonibus]: , ,

postquam (ubi, ut) praedones arma abiecerunt (postquam + ,

)
cum praedones aram abiecissent ( cum + ,
)

40
Sulla, occupata urbe, senatum armatus coegerat ( ,
)

occupata urbe [a Sulla]: , ,

postquam (ubi, ut) Sulla urbem occupavit (postquam + ,

)

64




cum Sulla urbem occupavisset ( cum + ,
)

47
Hac re audita Augustus voluit filiam deterrere quominos id faceret (
, .)

hac re audita [ab Augusto]: , ,

postquam (ubi, ut) Augustus hanc rem audivit (postquam + ,

)

cum Augustus hanc rem audivisset ( cum + ,

)

48

Postridie eius diei Sertorius, admissis amicis in cubiculum suum ( ,

)

admissis amicis [a Sertorio]: , ,

postquam (ubi, ut) Sertorius amicos admisit (postquam + ,

)
cum Sertorius amicos admisisset ( cum + ,
)

) , ,
.

65




( ,
, ,
.)
.

sum.
sum ( , - cum
, cum).

.
.

21

Brenno duce Galli, apud Aliam flumen deletis legionibus Romanorum, everterunt urbem
Romam ( ,
, )

Brenno duce: ,

cum Brennus dux erat ( cum + )

cum Brennus dux esset ( cum + . , ,
everterunt)
dum Brennus dux est (dum + = )

30
patre imperatore libentissime meruisse pietatis fuit (

)

patre imperatore: ,

66

cum pater imperator erat ( cum + )

cum pater imperator esset ( cum + . , ,
fuit)
dum pater imperator est (dum + = )

( 21 XXI)

1.
.

Galli pecuniam acceperunt; Galli abierunt

= Pecunia accepta Galli abierunt ( , , )

Galli legiones deleverunt; Galli urbem Romam everterunt

= Legionibus deletis Galli urbem Romam everterunt ( ,

, )

Camillus Gallos interemit; Camillus aurum recepit

Gallis interemptis Camillus aurum recepit ( , ,
)

Antonius Catilinam vicit; Roma servata est

Catilina victo ab Antonio Roma servata est ( ,
)

Miles pedes animadvertit; Miles Claudium extraxit

67




Pedibus animadversis miles Claudium extraxit ( , ,

Hercules Cacum interfecit; Incolae Herculem honoraverunt

Caco interfecto incolae Herculem honoraverunt ( ,
)

2. ,
.

Cicero et Antonius consules erant. Catilinam contra patriam coniuravit.

Cicerone et Antonio consulibus Catilina contra patriam coniuravit (

, )

Caesar imperator erat. Bellum Gallicum gestum est.

Caesare imperatore bellum Gallicum gestum est (

)

Cato vivus erat. Bellum cum Perse gestum est.

Catone vivo bellum cum Perse gestum est ( ,
)

Juno invita erat. Aeneas in Italiam navigavit.

Junone invita Aeneas in Italiam navigavit ( ,
)

Pater inscius erat. Filius domo abiit.

Patre inscio filius domo abiit ( , )

68

) noli, nolite + (
nolo = ) [noli: B , nolite: ]

) ne + ( ne
, nemo, numquam .)

25

Opibus urbis nolite confidere [ vos = ] (

) [nolite + ]

Opibus urbis ne confisi sitis [ne + confido

confisus sum confisum confidere]

Neminem credideritis patriae consulturum esse (

) [neminem + . credo
credidi creditum credere]

Nolite credere patriae consulturum esse [nolite + ] [

aliquem (= )]

28

69

Noli spectare quanti homo sit ( ) [noli +

specto spectavi spectatum spectare]

Ne spectaveris quanti homo sit [ne + ]

(
).
:

.
, (
, ,
, ).

,
.
.
(), .
(),
[ ,
]. (),
.

(
), :

70





, , , (
) . (
.)
, ( ). ,

, ,
, ,
.
, ,
,
,
.

, ,
,
.

21
Nam Pisaurum dicitur, quod illic aurum pensatum est ( ,
)

.
(civitas) (aurum),
.
, (
),
() ,
.

71




, , ,

.
auro illic pensato

23
Deinde, cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent prorumperentque, egrediebatur;
(, , ,
, )
.
(Arria)
(lacrimae),
.

, , ,

.
lacrimis suis, diu cohibitis, vincentibus prorumpentibusque

[ cohibitae ,
(lacrimis)]

24
(cum) eum a ianua quaereret, exclamavit Nasica se domi non esse ( [ ]
, )
.
(Nasica) (Ennius),
.
, , ,

.
Ennio eum (Nasicam) a ianua quaerente

72




Tum Ennius indignatus quod Nasica tam aperte mentiebatur: Quid inquit (
, ; )
.
(Ennius) (Nasica),
.
, , ,

.
Nasica tam aperte mentiente

Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse; (, ,

)

.
(ego),
.
, ,
, (
)
te quaerens

27
Tum Pacuvius dixit sonora quidem esse et grandia quae scripsisset (
)
.
,
,
. ,

(Pacuvius Accius), .
, , (

),
.

73




(quibus) scripta ab Accio

29
Cum Octavianus post victoriam Actiacum Romam rediret, homo quidam ei occurrit corvum
tenens ( ,
)
.
(homo)
(Octavianus), .
, , ,

.

Octaviano post victoriam Actiacum Romam redeunte

quotiescumque avis non respondebat, sutor dicere solebat (

, )
.
(sutor) (avis),
.
, , ,

.
avi (& ave) non respondente

30
Et si habet Asia suspicionem quandam luxuriae Murenam laudare debemus, quod Asiam
vidit ( , ,
)
.
(nos) (Asia),
.

74




, , ,

.
Asia habente suspicionem quandam luxuriae

.
,
,
. ,
.
, , ,

.
Asia visa

31

Is cum aliquando castris abiret, edixit (, ,

)
.
,
.
, ,
( ).
aliquando castris abiens

Sed consul, cum in castra revertisset, adulescentem... morte multavit ( ,

, )
.
,
, ,
( ).

75




, ,
.
in castra reversus

32
quae iacerent in tenebris omnia, nisi litterarum lumen accederet (
, )
.
(quae) (lumen),
.
, , ,

.

litterarum lumine non accedente

34

Quod ut praedones animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinquaverunt (

, )
.
,
,
, .
, , ,

.
, .
quo animadverso

Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt, is fores reserari eosque intromitti iussit (
,
)

76




.
,
,
.
, .
, , ,

.
.
his Scipioni relatis a domesticis

Cum ante vestibulum dona posuissent, ..., domum reverterunt (

, )

.
,
,
,
.
, , ,

.
, .
ante vestibulum donis positis

36
Nam cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent, ut eo uteretur, vultum
risu solvit ( ,
, , )
.

,
. , ,
.
magno pondere auri publice misso allato ad eum a Samnitibus

77




( )

37
Equidem, ut veni ad urbem, non destiti omnia et sentire et dicere et facere, quae ad
concordiam pertinerent (, , ,
)
,
,
.
omnia ad concordiam pertinentia
( ,
)

38

Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsa fecit omen. (
, , , ,
, )
,
,
.
more prisco omen nuptiale petens filiae sororis

Nam mortua est Caecilia, quam Metellus multum amavit ( ,

)
,
( ),
.
(ea) multum amata a Metello

40

78




cum Sulla minitans ei instaret, dixit is Sullae (
, )
,
(Sullae = ).
ei instanti

licet mihi ostendas agmina militum, ... licet mortem miniteris, numguam tamen ego hostem
iudicabo Marium. ( ,
, )

, ,
.

te mihi ostendente agmina militum... te mortem minitante

41

Tu autem... sermone abhinc multis annis iam obsoleto uteris, quod neminem scire atque
intellegere vis (
, )
,
,
.
neminem scire atque intellegere volens

atque id quod a Caesare scriptum est, habe semper in memoria et in pectore (

)

.
a Caesare scriptum

42

79




Nonnuli sunt in hoc ordine, qui aut ea, quae imminent, non videant (
[] )

(ea)
.
imminentia

43
ergo ego nisi peperissem, Roma non oppugnaretur ( [] ,
)
,
, .

te non parto a me

nisi filium haberem, libera in libera patria mortua esse ( ,

)
,
.
non habens filium

at contra hos, si pergis, aut immatura mors aut longa servitus manet ( ,
, )
,
,
.
te pergente

45

80




Legatum monet ut, si adire non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget
( , ,
)
,
.
non potentem adire
47
Etsi super vestem earum deprehendit canos, tamen Augustus dissimulavit eos vidisse
( ,
)
,
, .

super vestem earum deprehensis canis

( )

aliis sermonibus tempus extraxit, donec induxit mentionem aetatis (

, )
,
, .
inducta mentione aetatis
( mentione.
)

49
Porcia, Bruti uxor, cum viri sui consilium de interficiendo Caesare cognovisset, cultellum
tonsorium quasi unguium resecandorum causa poposcit ( , ,
,
)
,
, .
viri sui consilio de interficiendo Caesare cognito

81




(
)

clamore deinde ancillarum in cubiculum vocatus Brutus ad eam obiurgantam venit, quod
tonsoris praeripuisset officium ( ,
, ,
)
,
, .
tonsoris praerepto officio ab ea (a Porcia)
( , )

,
,
.

:
23

Bene quievit, libenter cibum sumpsit ( , )

,
, .

(= , )
libenter cibo sumpto
( )

,
, .

82

:
-
( ).

-
.

- ,
() , ,
.
ab, a.

,
.

, ,
.

, ,
.

83

21

: pro quo [Galli] immensam pecuniam acceperunt [ (

) ]

: pro quo immensa pecunia accepta est a Gallis

: Galli... everterunt urbem Romam praeter Capitolium [

]

: Urbs Roma praeter Capitolium eversa est a Gallis

: quod illic appensum civitati nomen dedit [ ,

] ( aurum
id)

: nomen auro ( eo) illic appesno civitati datum est

,
, . ,
,

.

: Tum Camillus... absens dictator est factus [ ,

, ]

84




: Tum Camillum absentem dicatorem fecerunt (
Romani)

: Nam Pisaurum dicitur [ ]

: nam Pisaurum (civitatem) dicunt (

)

23

: Huic Arria funus ita paravit [

]

: funus huic ita paratus est ab Arria

: libenter cibum sumpsit [ /

]

: cibus libenter sumptus est (a puero)

: conduxit piscatoriam naviculam [ ]

: piscatoria navicula conducta est (ab Arria)

24

: ego non cognosco vocem tuam? [ ;]

85

: vox tua non cognoscitur a me?

25

: Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine

[ ]

: ficus praecox allata est quodam die a Catone in curiam ex Carthagine

27

: Accius tragoediam suam ei desideranti legit [

]

: tragoedia sua lecta est ei desideranti ab Accio

: quae deinceps scribam [ ]

: quae deinceps scribentur (a me)

28

: Postea Plato quidam Sardianus... hominem comprehendit et in

custodiam Ephesi tradidit [
]

86

: Homo postea a Platone quodam Sardiano comprehensus est et in

custodiam Ephesi traditus est

29

: itaque viginti milibus sestertium eum emit [

]

: itaque is viginti milibus sestertium emptus est (a Caesare)

: Oleum et operam perdidi [ ]

: Oleum et opera perdita sunt (a me)

30

: Quam ob rem accusatores non Asiae nomen Murenae obiecerunt [

]

: Quam ob rem non Asiae nomen Murenae obiectum est ab accusatoribus

31

: hasta eum transfixit [ ]

: is hasta transfixus est (ab adulescente)

87

: Statim hostes fuga salutem pertiverunt [

]

: Statim salus pertita est fuga a hostibus

: Sed consul adulescentem morte multavit [

]

: Sed adulescens multatus est morte a consule

: a duce hostium his verbis proelio lacessitus est [

]

: dux hostium his verbis proelio lacessivit adulescentem (eum)

32

: Quam multas imagines fortissimorum virorum scriptores et Graeci et

Latini nobis reliquerunt! [
]

: Quam multae imagines fortissimorum virorum relictae sunt a

scriptoribus et Graecibus et Latinis nobis

88




: Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam,
semper mihi proponebam [ ,
, ]

: Quae semper mihi proponebantur a me, cupido bene gerendi et

administrandi rem publicam

34

: Tum Scipio praesidium domesticorum in tecto conlocavit [

]

: Tum praesidium domesticorum in tecto conlocatum est a Scipione

: Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt [

]

: Haec postquam Scipioni relata sunt a domesticis

: Cum ante vestibulum dona posuissent [

]

: Cum ante vestibulum dona posita essent (a praedonibus)

36

: Samnitium divitias contempsit [ ]

89




: Samnitium divitiae contemptae sunt (a Manio Curio Dentato)

: cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent [

]

: cum ad eum magnum pondus auri publice missum allatum esset a

Samnitibus

37

: sed tantus furor omnes invaserat [

]

: sed omnes tanto furore invasi erant

: ea victores ferociores impotentioresque reddit [

]

: ea victores ferociores impotentioresque redduntur

38

: ego libenter tibi mea sede cedo [

]

: mea sedes libenter tibi a me ceditur

90




: Hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit [
]

: Hoc dictum paulo post re ipsa confirmatum est

: postea is puellam in matrimonium duxit [

/ ]

: postea puella in matrimonium ab eo ducta est

40

: numquam tamen ego hostem iudicabo Marium [

]

: numquam tamen Marius hostis a me iudicabitur

: semper tamen meminero urbem Romam et Italiam a Mario

conservatam esse [
]

: semper tamen meminero urbem Romam et Italiam Marium

conservavisse

41

91

: quod a C. Caesare scriptum est [

]

: quod C. Caesar scripsit

42

: qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt [

]

: spes Catilinae a quibus (ab eis) mollibus sententiis alta est ( alita est)

43

: In hoc me longa vita et infelix senecta traxit, ut primum exsulem

deinde hostem te viderem? [
, ;]

: In hoc ego longa vita et infelici senecta tracta sum, ut primum exsul
deinde hostis tu a me videreris

44

92




: Coluntur tamen simulatione dumtaxat ad tempus [
( )
( )]

: Colunt (tyrannos) tamen simulatione ad tempus

45

: Quam ob rem epistulam conscriptam Graecis litteris mittit [

]

: Quam ob rem epistula conscripta Graecis litteris mittitur (a Caesare)

: Ille epistulam perlegit [ ]

: Epistula perlegitur ab illo

: ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur [

, ]

: ne hostes, intercepta epistula, nosta consilia cognoscant

: tertio post die a quodam milite conspicitur et ad Ciceronem defertur

[
]

93

: tertio post die quidam miles hanc conspicit ed ad Ciceronem defert

46

: Ut enim leges omnium salutem singulorum saluti anteponunt [

]

: Ut enim salus omnium singulorum saluti anteponitur legibus

: Nec magis vituperandus est proditor patriae:

) Nec magis nos debemus vituperare proditorem (

) [ debeo +
]
) Nec magis debet vituperari a nobis proditorem (
) [ debet +
+ ]

: ut laudandus is sit (/ ,
,
)

) ut nos debeamus laudare eum ( ) [

debeo + ]

94




) ut debeat laudari a nobis eum ( ) [
debet + + ]

47

: Etsi super vestem earum deprehendit canos [

]

: Etsi cani super vestem earum demprehensi sunt (ab eo / ab Augusto)

48

: Cerva alba eximiae pulchritudinis Sertorio a Lusitano quodam dono data

erat [
]

: Lusitanus cervam albam eximiae pulchritudinis Sertorio dono dederat

: quod imperandum militibus esset (/ ,

, )

) quod deberet imperari militibus ab eo (

) [ debet + +
]

) quod is deberet imperare militibus ( )

[ debeo + ]

95

debeo +
.
: ndus, nda, ndum
. .
, :

, sum
( ).
:

) ,
. sum ,
.
: + sum + ,
+ .
laudandus is sit (nobis) ( )
, ,
: i) debeo () + (
):
+ debeo + +
ii) debet:
debet + + +

) , , ,
.
.

96




: + est + +
.
, debeo, :
+ debeo + + ( )

, - ( ).
: , , , ..

debeo
debet +

46

Nec magis vituperandus est proditor patriae:

) Nec magis nos debemus vituperare proditorem (

) [ debeo +
]
) Nec magis debet vituperari a nobis proditorem (
) [ debet +
+ ]

ut laudandus is sit (/ , ,
)
) ut nos debeamus laudare eum ( ) [
debeo + ]

) ut debeat laudari a nobis eum ( ) [

debet + + ]

48

97




quod imperandum militibus esset (/ , ,
)
) quod deberet imperari militibus ab eo (
) [ debet + +
]
) quod is deberet imperare militibus ( )
[ debeo + ]

: + sum

vitupero (1)

.
.

vituperandus-a-um sum

vituperandus-a-um sim

vituperandus-a-um eram

vituperandus-a-um essem

vituperandus-a-um ero

---

vituperandus-a-um fui

vituperandus-a-um fuerim

vituperandus-a-um fueram

. .

vituperandus-a-um fuero

vituperandus-a-um fuissem

vituperandum-am-um esse

vituperandum-am-um fuisse

98

, , )
( ) ) )
( ).

) .. cruciatus corporis ( ) =
/ finem stipendiorum ( ) =

) .. Asiae nomen ( ) / pericula mortis (

)

) .. postes ianuae ( )

) .. cerva alba eximiae pulchritudinis (

)

) .. pars exercitus ( ) / praesidium domesticorum (

) [
]

99




) : , (aestimo, facio, duco
.) , (emo, vendo .) sum.
( ) .. avem emit tanti, quanti
nullam adhuc emerat ( , ...)

.. avem viginti milibus sestertium emit

( )

) : (accuso)
(condemno)
.. morte multavit
( )

capitis (= ).

) interest refert ()
,

.. Caesaris interfuit corvum emere ( )

(: , . mea interest, tua interest .)

) miseret (), paenitet (), pudet

(), piget ( ) taedet (, , )
, .
, .
.. neque id me sane paenitet ( ) [ me
]
(:
).

100




)
.. venit corvo in mentem verborum ( ) domini ( )
sui (= )

) , sum
.. Meruisse vero stipendia in eo bello virtutis fuit (
)

: ,
, , , . .
.. cupidus pecuniae ( )

, multum, nihil, aliquid .

(dico),
(do)
.. quod illic appensum civitati nomen dedit (
)

, ,
. (coniungo, appropinquo, similis)
, , .
.
.. ut nihil ei gratius possit esse (
) [ ei gratius]
cuius voluntati nemo obviam ire audebat (
) [ voluntati obviam ire]

101

, ob, prae, pro,

in .

(
). :

)
. fiduciam deponite quae nimia vobis est (
)

) .
consulo = , metuo = .

.. sic vir bonus et sapiens et legibus parens consulit utilitati omnium (

)

) .. Non tibi ingredienti fines patriae ira cecidit ( ,

;)

) ( )

(placet, licet
.)
. si quid durius ei videbatur ( )

102




( ).
( : exemplo, auxilio, usui
.) sum ().
.. nullus locus amicitiae eis est ( )

(, , ).
.
.. Murena patri ( ) magno adiumento (
) fuit = .

: (separativus), (instrumentalis)
(locativus).
,
.

, :

)
.. bello Latino T. Manlius consul nobili genere natus (
)

) ( )

103




) ( ):
, , , , ,
.. ut omnes pugna abstinerent ( )

) ( )
.. philosophi mundum censent regi numine deorum (
)

) ( ) .. his antiquiores Horatioi (

)

) , . .. singularis proelii eventu cernetur,

quanto... ( ...)

) .. hostes fuga salutem pertiverunt ( )

) .. hasta eum transfixit ( =

) / viribus suis confisus ( =
)

104




, per +
opera, beneficio, auxilio +
.. cuius opera hostes fugati erant (
)
compleo,
afficio, confido. dignus fretus.

) .. quanto miles Latinus Romano virtute antecellat (

)

) .. quanto miles Latinus Romano virtute antecellat (

)

) ( )

iussu, iniussu, rogatu + .. iniussu consulis

( ) [ iniussu
, consulis ]

) .. morte multavit ( )

) .. avem viginti milibus sestertium emit (

) [ ]

( ).
.. bello Latino ( ) [bello = ]

:
.

105

106