Udhezim

DREJTORIA E PERGJITHSHME E TATIMEVE LEGJISLACIONI TATIMOR 2007 Pr Tatimin mbi t Ardhurat Udhzimi nr.5, dat 30.01.
2006
UDHZIM NR.5, dat 30.01.2006 PR TATIMIN MBI TE ARDHURAT
I NDRYSHUAR
N mbeshtetje t nenit 102, pika 4 te Kushtetuts s Republiks s Shqiperise, si dhe n zbatim t nenit 40 t Ligjit Nr.8438, dat 28.12.1998, Pr Tatimin mbi t Ardhurat, i ndryshuar, Ministri i Financave, UDHZON: DISPOZITA T PRGJITHSHME 1.1 OBJEKTI I LIGJIT Objekt i tatimit mbi t ardhurat jan t ardhurat personale t individeve, fitimi i personave fizik e juridik subjekte t ktij Ligji, si dhe t ardhurat pr t cilat tatimi mbahet n burim. 1.2 PRKUFIZIM 1.2.1 Termat: tatimpagues, person, individ, person fizik, person juridik, ortakri, persona t lidhur dhe seli e prhershme, etj, kuptimi i t cilave jepet n Ligjin Pr tatimin mbi t ardhurat, do t ken t njjtin kuptim si edhe n ligjet e tjera specifike tatimore dhe n terminologjin e prdorur n Marrveshjet dypalshe pr eliminimin e tatimeve t dyfishta q Shqipria ka lidhur me shtete t tjera. Pr interpretimin e dispozitave t ktij ligji, ve ktij Udhzimi, do t merren n konsiderate, sipas rastit, edhe dizpozitat e ligjeve t tjera tatimore dhe t Marrveshjeve pr eleminimin e tatimeve t dyfishta, si dhe t Udhzimeve t Ministrit t Financave t dala n zbatim t tyre. 1.2.2. Paragrafi 2 i nenit 2 t Ligjit, sqaron kuptimin e selis s prhershme, e cila nnkupton nj vend fiks biznesi, nprmjet s cilit nj person (juridik apo fizik) i huaj ushtron biznes n Republikn e Shqipris pa qen i regjistruar si person juridik apo fizik sipas legjislacionit Shqiptar. Prkufizimi i selis s prhershme sht i ngjashm me prkufizimin e ktij koncepti nga Modeli i Konvents Tatimore mbi t Ardhurat dhe Kapitalin botim i OECD-s, Prill 2000, si edhe me prkufizimin e ktij termi n Marrveshjet Bilaterale Tatimore pr Eleminimin e Tatimeve t Dyfishta t hyra ne fuqi ne Shqiperi. Pr pasoj n interpretimin e dispozitave q lidhen me selin e prhershme do t merren n konsiderat edhe sqarimet e bra n Udhzimin e Ministrit t Financave nr.6 dat 10.2.2004 Pr Marrveshjet Bilaterale pr Shmangien e Taksimimit t Dyfisht dhe Parandalimin e Evazionit Fiskal. N rastet kur nj biznes plotson kushtet pr tu konsideruar si seli e prhershme (vend fiks biznesi) n Republikn e Shqipris, athere t ardhurat q i atribuohen ksaj selie t prhershme tatohen n Republikn e Shqipris, sipas dispozitave te akteve ligjore mbi tatim fitimin. 1.3 REZIDENCA 1.3.1 N nenin 3 t Ligjit jepen kriteret e prcaktimit t rezidencs tatimore pr individt (paragraft 1 dhe 2), pr personat juridik (paragrafi 3) dhe pr personat fizik (paragrafi 4). N paragrafin e par t piks 1 jepet kriteri i vndbanimit t prhershm, sipas prcaktimit n nenin 12 t Kodit Civil. Individi konsiderohet rezident shqiptar pr qllime tatimore, kur ka nj banes t prhershme, ka familjen, pra ka interesa jetsore dhe ekonomike n Shqiperi
Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve
DREJTORIA E PERGJITHSHME E TATIMEVE LEGJISLACIONI TATIMOR 2007 Pr Tatimin mbi t Ardhurat Udhzimi nr.5, dat 30.01.2006
(vendi i interesave jetike), pavarsisht se mund t punoj n periudha t ndryshme jasht vendit apo mund t ket nnshtetsi t huaj. Paragrafi i dyt i piks 1 ka t bj me diplomatt dhe punonjsit e tjer shqiptar t caktuar me pun nga shteti n ambasada, konsullata apo n organizma ndrkombtare jasht vendit, t cilt konsiderohen rezident tatimor shqiptar edhe pse jetojn me vite jasht Shqipris. N pikn 2, jepet kriteri i kohgjatsis s qndrimit n Shqipri. Pra konsiderohet rezident shqiptar pr qllime tatimore, individi q qndron n Shqipri gjat nj viti tatimor, n vazhdim ose me ndrprerje, n total, me tepr se 183 dit, pavarsisht nga nnshtetsia apo vendi ku ka interesat jetike. N llogaritjen e kohgjatsis s qndrimit n Shqipri prfshihen ditt e presencs fizike, pra jo vetm ditt e puns por edhe ditt e mbrritjes, largimit, pushimet. Konsiderohet rezident tatimor Shqiptar do individ q plotson njerin ose t dy kriteret e sipr-prmendura (kriterin e vend-banimit dhe kriterin e kohgjatsis s qndrimit). 1.3.2 N pikn 3 jepen kriteret e prcaktimit t rezidencs tatimore pr personat juridik. Nj person juridik konsiderohet rezident tatimor Shqiptar nse: (i) ka selin qndrore (zyrn qndrore) n Republikn e Shqiperis; dhe/ose (ii) ka vendin e menaxhimit (drejtimit) efektiv t biznesit n Republikn e Shqipris. 1.3.3 N pikn 4 jepet kriteri i prcaktimit t rezidencs tatimore pr personat fizik tregtar. Nj person fizik konsiderohet rezident tatimor Shqiptar kur ushtron biznesin dhe regjistrohet si person fizik tregtar n Gjykatn Shqiptare dhe n organet tatimore Shqiptare. 1.3.4 Prcaktimi i rezidencs tatimore ka rendsi pasi n baz t paragrafit 1 t Nenit 7 dhe paragrafit 1 t Nenit 17 t ktij Ligji, personat rezident tatimor Shqiptar tatohen n Shqipri pr t gjitha t ardhurat e realizuara n shkall botrore (t ardhurat me burim n Shqipri dhe jasht saj). Ndrsa personat jo rezident, n baz t paragrafit 2 t Nenit 7 dhe paragrafit 2 t Nenit 17, tatohen n Shqipri vetm pr t ardhurat me burim n Republikn e Shqipris. 1.3.5 Duhet patur parasysh q pr personat q jan rezident n vendet me t cilat Shqipria ka nnshkruar Marrveshje pr Eleminimin e Tatimeve t Dyfishta dhe Parandalimin e Evazionit Fiskal dhe kto marrveshje kan hyr n fuqi, do t zbatohen dispozitat e ktyre Marrveshjeve. 1.4 BURIMI I T ARDHURAVE 1.4.1 Prcaktimi i burimit t t ardhurave sht i rndsishm pr t kuptuar mnyrn e prcaktimit t detyrimit tatimor t personave rezident dhe sidomos pr personat jorezidente, t cilt tatohen n Shqipri pr t ardhurat me burim n Republikn e Shqipris. N Nenin 4 t Ligjit Nr 8438 date 28/12/1998, i ndryshuar, Per tatimin mbi te ardhurat listohen t gjitha t ardhurat me burim n Republikn e Shqipris, por duke mos u kufizuar vetm n at list. Pr t prcaktuar t ardhurat me burim n Shqipri t personave jo rezident, mnyra m e leht sht identifikimi i pagesave q bhen nga persona rezident tatimor shqiptar apo nga do ent, organ t qeverisjes qendrore dhe vendore, etj. Organi tatimor mund t shfrytzoj, reklamat, njoftimet n gazeta apo media, informacionet nga bankat apo nga burime t tjera pr t identifikuar t ardhurat e realizuara me burim n Shqipri. Kur kto t ardhura realizohen nga persona jorezident, apo nga individ apo persona rezident shqiptar q, n baz t legjislacionit tatimor ekzistues, nuk jan t detyruar t regjistrohen n organet tatimore shqiptare, detyrimi tatimor do t mbahet n burim nga
paguesi i t ardhurave. N pamundsi pr kt, prfituesi i t ardhurave duhet t deklaroj dhe paguaj detyrimin tatimor n organin tatimor prkats. 1.4.2 T ardhura me burim n Republikn e Shqipris konsiderohen edhe t ardhurat e paguara nga nj person (shoqri, ent, individ, fondacion etj.) jasht Shqipris (jo rezident) por t realizuara pr nj aktivitet t kryer n Republikn e Shqipris (p.sh. nj koncert i nj artisti n Shqipri i paguar nga nj fondacion i huaj). Pra, n kt rast, sht i rndsishm vendi ky kryhet aktiviteti dhe jo vendi ku kryhet pagesa. 1.5 PERIUDHA TATIMORE Periudha tatimore prputhet me vitin kalendarik, pra fillon m 1 Janar dhe prfundon m 31 Dhjetor t do viti. 2. TATIMI MBI T ARDHURAT PERSONALE 2.1 FUSHA E VEPRIMIT T TATIMIT MBI T ARDHURAT PERSONALE. Tatimi mbi t ardhurat personale, prfshin te gjitha llojet e t ardhurave t individve, t parashikuara nga Ligji. 2.2 SHTRIRJA E DETYRIMIT N Nenin 7 Shtrirja e detyrimit jepet parimi i prgjithshm sipas t cilit individt rezident i nnshtrohen detyrimit pr tatimin mbi t ardhurat personale gjat periudhs tatimore pr t gjitha burimet e t ardhurave (brenda dhe jasht territorit t Republiks s Shqipris), ndrsa individt jorezidente i nnshtrohen detyrimit pr tatimin mbi t ardhurat personale gjat periudhs tatimore pr t ardhurat me burim n territorin e Republiks s Shqipris. 2.3 T ARDHURAT E TATUESHME N zbatim t Nenit 8, t ardhura t tatueshme pr qllim t tatimit mbi t ardhurat personale, jan kategorit e t ardhurave t mposhtme: 2.3.1 Pagat dhe shprblimet e tjera n lidhje me marrdhniet aktuale t puns (t ardhurat nga punsimi). N kt kategori t ardhurash prfshihen si pagat, ashtu edhe shprblime t tjera n vler q lidhen me punsimin aktual t individit. N t ardhura nga pagat prfshihet paga baz si dhe t gjitha shtesat mbi pagn baz q kan karakter t prhershm si shtesat pr vjetrsi, vshtirsi, largsi vendbanimi, natyr t veant pune apo shrbimi, si dhe shtesa t tjera page e shprblimi t bra me akte t tjera ligjore e nnligjore. Termi shprblime t tjera prfshin t gjitha t ardhurat apo shprblimet q prfitohen nga rezultatet e puns n vendin e punsimit aktual t individit. N kt kategori bjn pjes t ardhurat q merr individi n form shprblimi nga fondi i veant, apo nga fonde t krijuara me akte t ndryshme ligjore apo statutore t shoqrive, si pag e 13-t, apo pagesa t ndryshme t ksaj natyre. N grupin shprblime t tjera prfshihen gjithashtu t ardhura q realizohen nga pjesmarrja e individit n komisione, komitete, kshilla, borde drejtuese, kshilla mbikqyrse, etj. N kto raste mnyra e llogaritjes s tatimit mbi t ardhurat personale do t jet si m posht: a) Kur shprblimi i prfituar pr pjesmarrje n komisione, komitete, kshilla, borde drejtuese, kshilla mbikqyrse etj., paguhet jasht qendrs efektive t puns s individit, kto t ardhura tatohen n masn 10 prqind; b) Kur shprblimi i prfituar pr pjesmarrje n komisione, komitete, kshilla, borde drejtuese, kshilla mbikqyrse etj., paguhet n qendrn efektive t puns s individit, kto t ardhura do t tatohen duke u bashkuar me pagn e muajit prkats, sipas tabels nr. 1 bashkengjitur Ligjit. Shembull: Supozojm se individi X, i cili sht i punsuar n
subjektin Y, gjat muajit Dhjetor 2003 ka prfituar kto t ardhura: - Pagn baz mujore (prfshir pjesn e kontributit pr sigurime shoqrore dhe shndetsore q sht prballuar nga punmarrsi) 45.000 lek; - Shprblim nga fondi i veant 20.000 lek; - Shprblim prej 15.000 lek, si anetar i Bordit Drejtues t subjektit Y; - Shprblim prej 5.000 lek nga pjesmarrja n nj komision testimi t subjektit Y, i cili mblidhet dy her n vit; - Individi X sht shprblyer gjithashtu me 10.000 lek, nga pjesmarrja n nj Komision Testimi t subjektit Z; - Individi X sht shprblyer gjithashtu me 8.000 lek pr nj artikull q ka shkruar n nj revist t huaj. Detyrimi tatimor pr t ardhurat nga paga dhe shprblimet e tjera pr muajin Dhjetor 2003 pr individin "X" do t jet: 45.000 (paga baz +shtesat) + 20.000 (shprblimi nga fondi i veant) + 15.000 (shprblimi si antar i bordit drejtues) + 5.000 (shprblim nga pjesmarrja n Komisionin e testimit) = 85.000 lek. Kjo shum do t tatohet me tatim n burim sipas tarifave progresive t Tabels nr.1 bashkangjitur Ligjit. Pr shprblimin e marr nga individi X nga pjesmarrja n Komisionin e Testimit t subjektit Z, detyrimi tatimor sht 10 prqind, ose 1000 lek (10.000 x10 %), tatim q mbahet n burim nga subjekti Z; Pr t ardhurat e perfituara nga revista e huaj prej 8.000 lek individi X duhet t deklaroj n organin prkats tatimor dhe t derdh nj tatim n masn 10%, pra 800 lek. 2.3.2 Prjashtohen nga tatimi mbi t ardhurat personale, t ardhurat nga pagat dhe shprblimet pr marrdheniet e puns t zyrtarve t konsullatave, diplomatve, ose funksionareve t ngjashm t vendeve t tjera, si dhe t organizatave ndrkombtare t cilt, gjat kryerjes s funksioneve t tyre zyrtare n Republikn e Shqipris, n prputhje me konventat apo marrveshjet ndrkombtare t nnshkruara, ose t pranuara nga Republika e Shqipris apo Qeveria Shqiptare, kan statusin e diplomatit. Nuk do t prfitojn t drejtn e ktij prjashtimi individt, shqiptare apo t huaj, t cilt mund t jen t punsuar n kto organizata apo organizma, por nuk kan statusin e diplomatit. 2.3.3 T ardhurat q rrjedhin nga fitimi i ortakut apo i aksionerit n shoqrin tregtare (Pika b e paragrafit 1). N kuptim t ksaj pike, behet fjale per t ardhurat q prfitojn individt, n formn e ndarjes s fitimit nga ortakrit, apo t dividentit nga shoqrit tregtare dhe subjekte t tjera t parashikuara nga Ligji pr Shoqrit Tregtare. 2.3.4 T ardhurat nga interesat bankare, apo ato t prfituara nga letrat me vler, me prjashtim t interesave t marra nga bonot e thesarit ose nga letra t tjera me vler t Qeveris t emetuara para hyrjes n fuqi t Ligjit nr. 8438, dat 28.12.1998 Per tatimin mbi te ardhurat. T ardhura nga interesat bankare konsiderohen t gjitha interesat nga llogarit personale apo t prbashkta t individve, n banka ose n institucione t tjera financiare, si dhe t gjitha interesat nga depozitat personale ose t prbashkta me afat, n formn e llogaris me afat, ertifikats s depozits me afat, kontrats pr depozit me afat, si dhe do e ardhur tjetr n form interesi. Tatimit mbi t ardhurat i nnshtrohen t gjitha interesat e lindura dhe te paguara pas dats s hyrjes n fuqi t Ligjit nr. 8438, dat
28.12.1998, pr llogarit dhe depozitat n lek dhe n valute. Ktij rregulli i nnshtrohen edhe depozitat me afat maturimi m t gjat se nj vit. Tatimi mbi t ardhurat nga interesat n valut konvertohet n lek, me kursin mesatar t kmbimit t aplikuar nga vet banka pr blerjen e valutave respektive, n ditn e kryerjes s veprimit. Moment i pagimit t interesave konsiderohet dita e pagimit t interesave n cash ose dita e maturimit apo rikapitalizimit t tyre. Bankat apo institucionet e tjera financiare do t llogarisin dhe derdhin n organin tatimor prkats tatimin mbi interesat brenda dats 15 t muajit pasardhs t muajit t pagimit, maturimit apo kapitalizimit. N t njtn mnyr veprohet edhe pr tatimin mbi interesat pr llogarit e mbyllura. Pr t ardhurat nga interesat e bonove t thesarit apo letrat me vler t emetuara nga Qeveria n tregun primar dhe t prfituara nga do person, tatimi llogaritet dhe derdhet nga Banka e Shqipris brenda dats 15 t muajit pasardhs. Tatimi n burim nuk mbahet kur prfitues i interesave sht nj person juridik apo person fizik tregtar i regjistruar n organet tatimore dhe subjekt i tatimit mbi vlern e shtuar dhe i tatimit mbi fitimin, dhe t ardhurat nga interesat prfshihen n t ardhurat e tatueshme t perfituesit. N kto raste depozita apo bonot e thesarit apo letrat me vler ne lidhje me t cilat paguhen interesat duhet t jet n emr t personit juridik. Banka mban evidenc pr interesat e paguara dhe njofton organin tatimor prkats brenda dats 15 t do muaji pr interesat e paguara dhe tatimin e mbajtur n burim pr muajin paraardhs. 2.3.5 T ardhurat e prfituara nga pagesat pr t drejtn e autorit dhe pronsin intelektuale. Kto jan t ardhura q lindin nga prdorimi apo e drejta pr t prdorur t drejtat e autorit n letrsi, art, muzike apo shkence, q prfshijn prdorimin apo t drejtn pr t prdorur filmat kinematografik, filmat dhe regjistrime te ndryshme pr radio apo TV, do patent, mark tregtare, skic apo model, projekt, formul sekrete, informacion apo proes teknollogjik, lidhur me aktivitete industriale, tregtare apo shkencore. 2.3.6 T ardhurat nga enfiteoza, huaja dhe qerat (pika d). Me termin enfiteoz do t kuptohet kontrata me t ciln nj personi i jepet e drejta t prdore dhe t prmiresoj nj pasuri t paluajtshme, sipas perkufizimit te nenit 784 e vijues te Kodit Civil. E ardhur nga enfiteoza do t konsiderohet shperblimi periodik n t holla ose n natyr q i paguhet pronarit t pasuris s paluajtshme nga personi q e merr pronn n prdorim. N rastet kur marrsi n prdorim, sipas kontrats midis palve, kryen shpenzime pr prmirsimin dhe prshtatjen e ksaj pasurie pr nevojat e tij, ather kto shpenzime do t konsiderohen si t ardhura pr individin pronar t objektit dhe do t tatohen sikur t ishin e ardhur nga enfiteoza. E ardhur nga huaja do t konsiderohet do e ardhur e prfituar nga dhnia n formn e huas e mjeteve monetare apo t mjeteve t tjera t ngjashme me to. T ardhura nga qeraja do t konsiderohen t gjitha t ardhurat e prfituara nga dhnia me qera e toks, ndrtesave e objekteve t tjera q shrbejn pr banim, aktivitet industrial, tregtar, shrbimi etj., por pa u kufizuar vetm n to. Llogaritja e detyrimit tatimor pr kt kategori t ardhurash do t bhet duke u bazuar n kontratn prkatse. 2.3.7 T ardhurat nga kalimi i s drejts s pronsis mbi pasurit e paluajshme (pika dh). N kt grup prfshihen t ardhurat nga shitja e pasurive t paluajtshme ose vlera e tregut e pasurive t paluajtshme t
dhuruara. Kto t ardhura tatohen sipas tabels nr.2 t Ligjit, me prjashtim t transferimit t s drejts s pronsis s toks bujqsore q tatohet me 0.5% t vlers s transaksionit. 2.3.8 T ardhurat e realizuara nga diferenca ndrmjet mimit t shitjes dhe mimit t blerjes s kuotave t pjesemarrjes n kapital apo te aksioneve. N kt grup prfshihen t ardhurat e realizuara nga shitja e kuots q nj ortak zotron n nj biznes apo ortakri, apo t ardhurat e realizuara nga shitja e aksioneve. Ndryshe nga grupet e tjera, baza tatimore n kt rast sht diferenca midis: 1. t ardhurave nga shitja apo likujdimi i biznesit me vlern e kontributit n para ose natyr t ortakve; a) t ardhurave nga shitja e kuots s pjesemarrjes n kapital me vlern nominale ose t blerjes se kuotes; b) t ardhurave nga shitja e aksioneve me vlern nominale ose t blerjes aksioneve; c) totali i kuots s pjesemarrjes ose pjess s kapitalit t trhequr nga nj ortak ose pronar me kapitalin fillestar t kontribuar prej tij n kapitalin themeltar. 2.3.9 T ardhura t tjera q nuk identifikohen n format e paraqitura n kt nen (pika g). N kt grup prfshihet do lloj e ardhure me burim n Republikn e Shqipris e realizuar nga individ rezident ose jo rezident, por q nuk identifikohet n format e paraqitura m lart. N kt grup prfshihen t ardhurat nga sponsorizimet (p.sh. individ t ndryshm q nuk jan t regjistruar n organet tatimore marrin sponsorizime nga burime t ndryshme dhe i prdorin pr aktivitete artistike apo sportive), t ardhura nga aktiviteti profesional si msimdhnie, trajnime, shkrime n gazeta, etj., kur prfituesi nuk sht i regjistruar n organet tatimore (dhe aktivitete t tilla i ka t prkohshme apo dytsore). Si shihet, n t gjitha rastet personi prfitues nuk sht i regjistruar n organet tatimore, pra nuk i deklaron ato t ardhura n t ardhurat e tatueshme te biznesit. Edhe n rastet kur paguesi i t ardhurs sht person juridik apo fizik i regjistruar n organet tatimore shqiptare ose do ent, organizat joqeveritare, apo organ i qeverisjes qendrore apo vendore n Shqipri, apo prfaqesi e organizmave ndrkombtare apo ambasad e huaj n Shqipri, tatimi mbahet n burim n masn 10% t pagess dhe derdhet n organin tatimor prkats brenda dats 20 t muajit q pason muajin n t cilin sht kryer pagesa. N rastet kur prfituesi sht individ rezident Shqiptar dhe paguesi sht person jo-rezident (i pa regjistruar n organet tatimore Shqiptare), prfituesi i t ardhurave duhet t deklaroj dhe paguaj tatimin n organin tatimor prkats jo me von se data 20 e muajit q pason muajin n t cilin sht kryer pagesa. Deklarimi i t ardhurs dhe i shums s tatimit bhet siapas modelit t formularit q i bashkangjitet ktij Udhzimi.
????????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ??? 2.3.10 N zbatim t nenit 8 T ardhura t tatueshme shkronja h t ligjit pr tatimin mbi t ardhurat, n t ardhura t tatueshme pr qllim t tatimit mbi t ardhurat personale, prfshihen t ardhurat n form monetare q shkojn pr shtimin e kapitalit t shoqris, nga individ me burim t ndryshm t t ardhurave (nga jasht shoqris), nse kto individ nuk jan tatuar m par, pr kto t ardhura, ndrkoh q kan qen e jan objekt i tatimit dhe pagess s tatimit mbi t ardhurat personale. Lidhur me origjinn se nga jan krijuar t ardhurat n form monetare, q shkojn pr rritjen e kapitalit t shoqris nga individi investues, duhet t paraqitet n organin
tatimor nj deklarim lidhur me origjinn e t ardhurave personale. Ky deklarim duhet t paraqitet jo m von se data e derdhjes s t ardhurave pr shtimin e kapitalit t shoqris n Qendrn Kombtare t Regjistrimit (QKR). N kt deklarim duhet prshkruar me hollsi origjina dhe burimi i ktyre t ardhurave. Bashkngjitur me kt deklarim, duhet t vendoset dokumentacioni plotsues zyrtar q vrteton vlern e ktyre t ardhurave dhe pagesn e tatimit mbi t ardhurat personale, prpara se kto t ardhura t investohen pr shtimin e kapitalit t shoqris. Nse ky dokumentacion mungon ose nuk vrteton, q pr vlern e plot t t ardhurave t kontribuara sht paguar tatimi mbi t ardhurat personale, mbi kt vler t t ardhurave duhet t paguhet tatimi mbi t ardhurat n masn 10%. Ky tatim do t paguhet n t njjtn dat q individi do t paguaj t ardhurn monetare pr shtimin e kapitalit t shoqris pran QKR-s. Pagesa e tatimit mbi t ardhurn pr kontributin n kapitalin e shoqris duhet t derdhet nga individi kontribues, n llogarin bankare t Drejtoris Rajonale Tatimore, ku shoqria sht e regjistruar, me prshkrimin n dokumentin bankar t pagess: Sa derdhur tatim mbi t ardhurat pr shtimin e kapitalit t shoqris_____. M konkretisht, po japin rastin nr.1. Nse t ardhurat n form monetare, q do t shkojn pr shtimin e kapitalit t shoqris, jan 10 000 000 lek dhe kan ardhur kryesisht nga shitja e nj pasurie t patundshme, nga kursime personale t individit etj., duhet t deklarohet pr origjinn e t ardhurave personale, q kjo e ardhur vjen: a) nga shitja e pasuris s patundshme: p.sh. marrim rastin e shitjes s nj apartamenti. N datn xx.yy.zzzz, me adres_______kam prfituar t ardhura nga shitja e pasuris s patundshme pr shumn 5 000 000 lek dhe se pr kt t ardhur kam paguar tatimin mi kalimin e s drejts s pronsis, n shumn x lek; b) nga t ardhurat nga punsimi pr shumn 2 000 000 lek pr x vite t tatueshme sipas legjislacionit n fuqi; c) nga t ardhurat t tjera pr shumn 3 000 00 lek; Nse pr vlern 3 000 000 lek nuk disponohet dokumentacion lidhur me origjinn dhe nuk ka dokumentacion q vrteton pagesn e tatimit mbi kto t ardhura, duhet t bhet pagesa e tatimit mbi t ardhurat n masn 10%, mbi shumn 3 000 000 lek, barabart me 300 000 lek. Bashkngjitur ktij deklarimi, tatimpaguesi duhet t ket edhe dokumentacionin si m posht: a) nj fotokopje t noterizuar t kontrats s shitjes dhe dokumentit q vrteton pagesn e tatimit mbi t ardhurat pr shumn 300 000 lek; b) fotokopje t noterizuar t librezs s puns pr vitet q keni punuar dhe krijuar kto t ardhura; c) dokumente t tjera vrtetuese pr justifikimin e origjins s t ardhurave. Kundrejt paraqitjes s ktij deklarimi me dokumentet shoqruese, Drejtoria Rajonale Tatimore duhet t lshoj nj vrtetim pr subjektin, n t cilin konfirmohen t dhnat e deklarimit. Drejtoria Rajonale e Tatimeve njofton QKR-n pr lshimin e ktij vrtetimi.
2.4 TE ARDHURA TE PERJASHTUARA N zbatim t Nenit 8/1 T ardhura t prjashtuara, prjashtohen nga detyrimi pr pagimin e tatimit mbi t ardhurat personale: 1. T ardhurat e prfituara si rezultat i sigurimit n skemn e detyrueshme t sigurimeve shoqrore dhe shndetsore si dhe ndihmat ekonmike pr familjet dhe individt pa t ardhura apo me t ardhura t ulta
sipas prcaktimeve n legjislacionin prkats; a) Bursat e nxnsve dhe studentve, pavarsisht nga burimi i financimit, prjashtohen nga tatimi mbi t ardhurat personale, deri n masn e prcaktuar n dispozitat e legjislacionit dhe dispozitave nnligjore n fuqi n Republikn e Shqipris q sanksionojn bursat e nxnsve dhe studentve; b) Shprblimet e marra pr rastet e smundjeve apo fatkeqesive, n prputhje me dispozitat e legjislacionit dhe dispozitave nn ligjore n fuqi. Ktu prfshihen shprblimet e dhna nga pundhnsi t punsuarve pr raste smundjesh apo fatkeqesish, por, masa e shprblimit q prjashtohet nga tatimi nuk duhet t kaloj 20% t t ardhurave vjetore nga punsimi t punonjsit prfitues t shprblimit; c) T ardhurat e prfituara, prfshir t ardhurat n form monetare apo n natyr, nga pronart si shprblim pr shpronsimet q i bhen nga shteti pr interesa publike. N do rast prjashtimi duhet t bazohet n dokumentacionin ligjor q vrteton natyrn e ktyre t ardhurave; d) T ardhurat e prfituara si dmshprblim i dmeve nga kompanit e sigurimit; dh) T ardhurat n natyr n formn e ushqimeve (antidote) pr biznese q e parashikojn nj gj t till n akte ligjore ose nnligjore n fuqi (si minierat, etj.). e) T ardhurat q prjashtohen n baz t marrveshjeve ndrkombtare t ratifikuara nga Kuvendi i Shqipris. N do rast prjashtimi duhet t bhet vetm pasi t jet depozituar dokumentacioni ligjor (dispozitat e marrveshjes) q japin prjashtimin si dhe t jen respektuar proedurat e vendosura nga Drejtoria e Prgjithshme e Tatimeve pr kt qllim. 2.5 TARIFAT TATIMORE 2.5.1 N zbatim t Nenit 9, pagat dhe shprblimet e tjera n lidhje me marrdhniet aktuale t puns do t tatohen sipas tarifave t pasqyrs nr.1 Tabela e Tatimit mbi t Ardhurat nga Punsimi bashkngjitur ktij Udhzimi. 2.5.2 Dividentt, t ardhurat q rrjedhin si fitim i ortakut, qoft ky ortak i vetm, interesat nga huat, depozitat ose kontratat e ngjashme, t ardhurat nga e drejta e autorit ose pronsia intelektuale, qerat apo t ardhura nga kontrata e tjera t ngjashme (huaprdorja, enfiteoza), tatohen 10 pr qind n prputhje edhe me sqarimet e dhna n dispozitat e tjera t ktij Udhzimi (pikat 2.3 dhe 5). 2.6 MBLEDHJA E TATIMIT 2.6.1 N zbatim t Nenit 10, do pundhns q paguan nj pag a shprblim t parashikuar n grmn a t nenit 8 t Ligjit sht i detyruar llogaris dhe t mbaj n burim tatimin mbi t ardhurat personale (t ardhurat nga punsimi) n prputhje me paragrafin e par t nenit 9 t Ligjit. Tatimi i mbajtur nga pundhnsi duhet t derdhet n organin tatimor prkats jo me von se data 20 e muajit pasardhs t kryerjes s pagess. Deklarimi dhe pagesa e ktij tatimi do t bhet duke prdorur Formularin e Deklarimit dhe Pagess t Tatimit mbi t Ardhurat nga Punsimi, q i bashkangjitet ktij Udhzimi. Kjo deklarat paraqitet n Bankn ku kryhet pagesa, dhe, pas kryerjes s pagess, drgohet n organin tatimor. Pundhnsit q jan t regjistruar si tatimpagues t takss vendore mbi biznesin e vogl, duhet t llogarisin dhe t mbajn tatimin mbi t ardhurat nga punsimi pr do muaj, por formulari i deklarimit dhe pagess dhe derdhja e tatimit pr llogari t organit tatimor do t bhet n baza tremujore, brenda dates 10 t muajit q pason mbylljen e do tremujori.
2.6.2 Pundhnsit detyrohen t bjn ndalesat n borderot e pagave (listpagesat), pr efekt t tatimit mbi t ardhurat personale pr pagat dhe shprblimet e tjera n lidhje me punsimin aktual (t ardhurat nga punsimi). T ardhurat nga punsimi pr do punonjs dhe llogaritja dhe mbajtja e tatimit pasqyrohen n formulart prkats q i bashkangjiten ktij Udhzimi dhe Udhzimit t Ministrit t Financave ne zbatim te ligjit Nr. 9136, Dat 11.9.2003 Pr mbledhjen e kontributeve t detyrueshme t sigurimeve shoqrore dhe shndetesore, i ndryshuar . Kto t dhna mujore do t hidhen n librin prmbledhs ku jan pasqyruar t gjith t punsuarit dhe ndalesat prkatse sipas muajve. N fund t flets t muajit prkats t regjistrit, regjistrohet edhe numri dhe data e urdhr-xhirimit q pasqyron derdhjen n llogarin e administrats tatimore t detyrimit prkats. 2.6.3 Pr pagesa t tjera q lidhen me t ardhurat e listuara n grmat b deri g t Nenit 8, paguesi i t ardhurave mban n burim tatimin, sipas tarifave t prmendura n pikn 2.5.2. m lart, dhe e derdh at n organin tatimor prkats jo m von se data 20 e muajit pasardhs t kryerjes s pagess. Pr t ardhurat nga lojrat e fatit tatimi mbahet n burim dhe paguhet brenda 24 orve nga kryerja e pagess. 2.6.4 Pr t ardhura t realizuara nga burime jasht Shqipris dhe/ose t paguara nga persona t cilt nuk mund t bjn mbajtjen e tatimit n burim pr llogari t organeve tatimore Shqiptare, perfituesi i t ardhurave sht i detyruar t deklaroj dhe t paguaj n organin tatimor prkats tatimin n masn 10 perqind t t ardhurave t realizuara jo m von se data 20 e muajit q pason muajin n t cilin sht kryer pagesa. 2.6.5 Pundhnsit duhet t paraqesin n organin tatimor, dokumentat e referuara m lart edhe n rastet kur, pr shkak t nivelit t ult t t ardhurave nga punsimi, nuk sht mbajtur tatim n burim mbi t ardhurat nga punsimi. 2.7 KALIMI I S DREJTS S PRONSIS MBI PASURIT E PALUAJTSHME 2.7.1 Me kalim t s drejts s pronsis do t kuptojm nje akt shitjeje apo dhurimi t pasurive t paluajtshme. N rastin e dhurimit, pr efekt t llogaritjes s tatimit, vlera e pasuris s paluajtshme q dhurohet prcaktohet n baz t vlersimit t ber nga zyra e regjistrimit t pasurive nprmjet agjenteve vlersues t autorizuar prej saj. 2.7.2 Kalimi i t drejts s pronsis mbi pasurit e paluajtshme, tatohet sipas pasqyrs nr. 2 Tatimi mbi Kalimin e t Drejts s Pronsis mbi Pasurit e Paluajtshme bashkngjitur ktij Udhzimi, me prjashtim t kalimit t s drejts s pronsis mbi tokn bujqsore q tatohet me 0,5% t vlers s transaksionit. 2.7.3 Tatimi mbi t ardhurat nga kalimi i t drejts s pronsis paguhet nga individi q kalon t drejtn e pronsis mbi pasurin e paluajtshme. Derdhja bhet para kryerjes s regjistrimit t sendeve t msiprme, n prputhje me aktet ligjore. Zyrat e regjistrimit t pasuris s paluajtshme mbledhin tatimin lidhur me kalimin e t drejts s pronsis s pasuris s paluajtshme dhe e derdhin at brenda 10 ditve nga kryerja e veprimeve n llogarin e administrats tatimore. Brenda dats 10 t muajit pasardhs, zyrat e regjistrimit t pasuris s paluajtshme, drgojn n degn prkatse t tatimeve evidencn prkatse e cila prmbledh emrin e personit tatimpagues, shumn e llogaritur t tatimit si dhe numrin dhe datn e dokumentit t derdhjes s ktij detyrimi n organin tatimor. 2.8 DETYRIMI I INDIVIDEVE PR T DEKLARUAR do individ q gjat periudhs tatimore, prfiton t ardhura, t cilat i nnshtrohen tatimit mbi t ardhurat personale, i deklaron do
vit kto t ardhura sipas pasqyrs bashkngjitur ktij udhzimi. Nuk i nnshtrohen detyrimit pr paraqitjen e deklarats individt, t ardhurat e vetme t t cilve jan ato sipas paragrafit t piks a, b, c t nenit 8 dhe nenit 33 t ktij ligji. Kjo deklarat dorzohet n organin tatimor t juridiksionit brenda 30 ditve nga prfundimi i periudhs tatimore (brenda 30 janarit t vitit pasardhs). 2.9 KUNDERVAJTJET ADMINISTRATIVE DHE DENIMET N zbatim t neneve 14 dhe 15, mosparaqitja n koh e formularve t deklarimit dhe pagess s tatimit mbi t ardhurat personale dhe t kontributeve t sigurimeve shoqrore dhe shndetsore, dnohet me 10% t shums prkatse t detyrimit tatimor pr t ardhurat nga punsimi, por jo m pak se 10 mij lek pr do muaj ose pjes t muajit t voness n paraqitjen e ktyre dokumentave. 3. TATIMI MBI FITIMIN 3.1 FUSHA E VEPRIMIT T TATIMIT MBI FITIMIN Personat q i nshtrohen tatimit mbi fitimit jan: Personat juridik t krijuar sipas Ligjit Pr shoqrit tregtare dhe q jan t regjistruar pr TVSH-n; Personat juridike t themeluar sipas Kodit Civil t cilt ushtrojn veprimtari fitimprurese n territorin e Republiks s Shqipris; Personat e tjer juridik t themeluar ose t njohur si t till me Ligje t veanta; Ortakrit sipas prcaktimit n pikn d t nenit 2 t Ligjit; Personat juridike, ortakrit apo bashkimet e tjera t personave, t themeluara ose t organizuara n baz t nj Ligji t huaj dhe q ushtrojn veprimtari n territorin e Republiks s Shqipris nprmjet nj selie t prhershme; do person tjetr, pavarsisht nga forma juridike e regjistrimit t tij, prfshir personat fizik q nuk jan subjekte t tatimit t thjeshtuar mbi fitimin, por jan t regjistruar si subjekte t Tatimit mbi Vlern e Shtuar. 3.2 DETYRIMI PR T PAGUAR N zbatim t nenit 17, tatimpaguesit rezident, t cilt i nnshtrohen detyrimit pr tatimin mbi fitimin, do t tatohen n Shqipri pr fitimet e realizuara nga t gjitha burimet, brenda dhe jasht territorit t Republiks s Shqipris. Shembull: Nj person juridik rezident shqiptar, zhvillon aktivitetin e tij n Tiran (ku ka zyrat qendrore dhe/ose qendrn efektive t menaxhimit t biznesit t tij) dhe ka njkohsisht aktivitet (deg, pika shitje seli t prhershme) n Durrs si dhe n Milano t Italis. Supozojm se fitimet e realizuara nga ky subjekt pr vitin 2006 kan qen: N Tiran 10.000.000 lek N Durrs 7.000.000 lek N Milano 8.000.000 lek Totali 25.000.000 lek N kt rast, tatimpaguesi rezident shqiptar n fjal, paguan tatim mbi fitimin n masn 20% mbi fitimin total prej 25.000.000 lek t realizuar nga t gjitha burimet brenda dhe jasht vendit. Ky fitim duhet t pasqyrohet n bilancin prmbledhs t zyrave qendrore n Tiran. N kt shembull, nuk eshte konsideruar mundsia e kreditimit te tatimin fitimit te paguar n
10
Itali, problem i cili trajtohet n pikn 7 t ktij Udhzimi. Ndrsa tatimpaguesit jorezident, paguajn tatim mbi fitimin vetm pr fitimet me burim n Republikn e Shqipris. Shembull: Nj person juridik rezident italian (i krijuar sipas ligjit Italian), prve aktivitetit n Itali, ushtron aktivitet edhe n Shqipri ku vepron si person jorezident n zbatim t legjislacionit shqiptar nprmjet nj selie t prhershme (q mund t jet nj shesh ndrtimi, nj zyr, zbatimi i nj projekti, etj). Fitimet e realizuara prkatsisht supozojm se jan: Ne Itali 5.000.000 lek Ne Shqiperi 2.000.000 lek N kt rast, tatimi mbi fitimin q ky tatimpagues paguan n Shqipri sht 2.000.000 x 20% = 400.000 lek, pasi ai sht tatimpagues jorezident dhe paguan tatim mbi fitimin vetm pr fitimet e realizuara n Shqipri. 3.3 PRJASHTIMET T prjashtuar nga tatimi mbi fitimin jan: a) Organet e qeverisjes qendrore dhe vendore. b) Banka e Shqipris. c) Personat juridik q ushtrojn veprimtari t karakterit fetar, humanitar, bamirs, shkencor apo edukativ, pasuria apo fitimi i t cilave nuk prdoret pr prfitime nga organizuesit apo anetart e tyre. (N rast se kto subjekte ushtrojn edhe veprimtari t tjera t karakterit ekonomik me qllime fitimi, kto aktivitete jan t tatueshme n baz t ktij Ligji). Pr aktivitetin ekonomik me qllim fitimi, personat e prmendur n kt pik jan t detyruar t deklarojn n organet tatimore. N kt rast, si shpenzime t njohura do t jen vetm shpenzimet e kryera pr aktivitetin ekonomik fitimprurs dhe si t ardhura do t konsiderohen t ardhurat q i atribuohen ktij aktiviteti ekonomik. Shpenzimet e tjera q kan t bjn me veprimtari t karakterit fetar, humanitar, bamirs, shkencor apo edukativ, nuk njihen si t zbritshme. d) Organizatat e puns (sindikatat, konfederatat) dhomat e tregtis industris apo bujqsis si dhe organizmat e ngjashme me to q nuk kan qllime fitimi si: urdhri i mjekut, dhomat e avokatis, instituti i ekspertve kontabl, etj; me kusht q pasuria apo fitimi i tyre t mos prdoret pr prfitimin e nj individi apo t nj anetari t tyre. Po kshtu, n rast se subjektet e prmendura n kt pik, ushtrojn edhe veprimtari t tjera t karakterit ekonomik fitimprurs, ky aktivitet sht i tatueshm n baz t ktij Ligji. e) Organizatat ndrkombtare dhe prfaqsit e tyre n Republikn e Shqipris (si prfaqsit apo organizmat e Kombeve t Bashkuara, Bashkimit Europian, etj.), agjensit e bashkpunimit teknik dhe prfaqsit e tyre, q jan t njohura si t tilla nga Shteti Shqiptar me dispozita ligjore, dhe prjashtimi nga tatimi i t cilave sht parashikuar n marrveshje t veanta. f) Personat e parashikuar n marrveshjet ndrkombtare t ratifikuara nga Kuvendi i Shqipris. g) Fondacionet ose institucionet financiare jo bankare t krijuara me Vendim t Kshillit t Ministrave q nuk kan qllim fitimi por kan pr qllim mbshtetjen e politikave zhvilluese t Qeveris nprmjet dhnies s kredive favorizuese pr zhvillimin e sektorve t caktuar si bujqsis, bizneseve t vogla, etj.
11
h) Shtpit filmike t prodhimit kinematografik, t liensuara dhe t subvencionuara nga Qendra Kombtare e Kinematografis. Pr prjashtimet e parashikuara n pikat c deri me sipr, Degt e Tatimeve krkojn pr do rast miratim n Drejtorin e Prgjithshme t Tatimeve. 3.4 FITIMI I TATUESHM Deklarimi dhe llogaritja e tatimit mbi fitimin bazohet n Formularin e Deklarimit dhe Pagess s Tatimit mbi Fitimin, sipas modelit q i bashkangjitet ktij Udhzimi. Pr prcaktimin e fitimit t tatueshm t nj periudhe tatimore do t shrbej si baz bilanci kontabel dhe anekset e tij, t cilat duhet t jen n prputhje me Ligjin nr. 7661, dat 19.1.1993 Pr kontabilitetin, me dispozitat e Ligjit nr. 8438, dat 28.12.1998 Pr tatimin mbi te ardhurat, I ndryshuar, si dhe dispozitat e ktij udhzimi. N parim, fitimi ose e ardhura neto e tatueshme, del si rezultat i diferencs midis t ardhurave totale (t ardhurat nga aktiviteti normal dhe t ardhura t jashtzakonshme), prfshir vlern e prfitimeve dhe t avantazheve n natyr, me shpenzimet e kryera me qllim realizimin dhe ruajtjen e te ardhurave. 3.5 SHPENZIMET E NJOHURA Shpenzime t njohura jane ato qe kryhen pr qllime t biznesit, q synojn sigurimin dhe ruajtjen e t ardhurave. Keto jan t gjitha shpenzimet (prfshir shpenzimet e jashtezakonshme) e biznesit, me prjashtim t atyre q jan kryer me qllim formimin dhe rritjen e kapitalit. Shpenzimet e njohura jan kryesisht shpenzime t destinuara pr t ruajtur ekzistencn e kapitalit si burim i t ardhurave dhe pr t siguruar n kohn e duhur riformimin apo zvendsimin e kapitalit (p.sh amortizimi). Shpenzimet e njohura jan shpenzime q njihen si t zbritshme nga t ardhurat pr prcaktimin e fitimit t tatueshm. Pr t qn t njohura (t zbritshme) shpenzimet duhet t prmbushin kto kushte: a. t jen kryer n interes t drejtprdrejt t veprimtaris ekonomike prej s cils realizohen t ardhurat ose t jen t lidhura me drejtimin normal t aktivitetit t tatimpaguesit; b. t jen kryer ose t jen prballuar efektivisht dhe t jen t mbshtetur n dokumente justifikuese t njohura ligjrisht; c. t jen pasqyruar nprmjet nj veprimi kontabl duke paksuar aktivet neto; d. n do rast shpenzimet duhet t jen t provuara nga tatimpaguesit me dokumentacionin prkats ligjor. Dokumente t prdorura si baz pr justifikimin e shpenzimit, pr efekt tatimor, sht fatura tatimore me TVSH, fatura e thjesht tatimore, faturat e leshuara nga persona jorezident q nuk jan t regjistruar n organet tatimore shqiptare dhe do dokument tjetr i lshuar nga ente ose organizma juridike (p.sh. Ambasada t huaja, organizma ndrkombtare, Zyra pune, Komisariate Policie, etj.) pr pagesat e tarifave t shrbimeve q kto ente i kryejn tatimpaguesve, subjekt i tatimit mbi fitimin n Shqipri. Degt e tatimeve mund t krkojn interpretimin me shkrim nga Drejtoria e Prgjithshme e Tatimeve lidhur me dokumenta t tjera t cilat nuk jan parashikuar n kt udhzim por q vrttojn shpenzime biznesore t subjektit. Materialet dhe mallrat publicitare si postera, spote publicitare ato filmike dhe fotografike, masa e produkteve te te cilave reklamohen ne promovimet e promocionet e organizuara, qe mbeshtetur ne dokumentacionin justifikues, kryhen per qellime te biznesit, bazuar ne nenin 20 te Ligjit, njihen si shpenzime te njohura per efekt fiskal.
12
Dokumentacioni qe duhet te perdoret per rastet e promocioneve dhe promovimit jane: - Vendimi i asamblese se ortakeve ose administratorit ku te jene te percaktuar vendi, periudha e organizimit te promocionit, sasia e produkteve qe do te shperndahen, materialet publicitare qe do te perdoren, etj. - Projekt ideja lidhur me menyren e organizimit te promocionit dhe promovimit. - Proes - verbali per produktet qe shperndahen me personat qe perfitojne produktin falas - Flete shoqerimi malli, me ekstreme te plotesuara, ku tek marresi i mallit do te firmosin promovusit e shoqerise. Fleta e shoqerimit te mallit do te jete ditore per do promovues te ciles duhet ti bashkangjiten ne fund te dites proes verbalet e mbajtura me personat perfitues. Dokumentacioni qe duhet te perdoret per dhenien e dhuratave simbolike : -Vendimi i asamblese se ortakeve ose administratorit per llojin dhe sasine totale te mallrave qe dhurohen dhe kujt do ti dhurohen 3.6 SHPENZIME T PANJOHURA N prcaktimin e fitimit t tatueshm, nuk do t njihen si shpenzime t zbritshme, shpenzimet e mposhtme: a. Kosto e blerjes dhe e prmirsimit t toks dhe truallit, konsiderohet shpenzim q nuk ka lidhje me rezultatin ushtrimor prkats, por me investimin n aktivet e biznesit. b. Kosto e blerjes, prmirsimit, rinovimit dhe rikonstruksionit t aktiveve, t cilat jan objekt i amortizimit. Pr efekte fiskale, n kostot e prmirsimit, rinovimit dhe rikonstruksionit t aktiveve t qndrueshme hyjn shpenzimet q kan pr qllim prmirsimin e kapacitetit prfitues t ardhshm t aktiveve dhe vlera e t cilave sht m e madhe se 15 prqind e vlers kontabile t mbetur t aktiveve pr t katr kategorit e tyre. c. do zmadhim i kapitalit t shoqris, ose i kontributit n ortakri, mbi kapitalin ose kontributin fillestar t prcaktuar n kontratn dhe statutin e shoqris apo ortakris. d. Vlera e shprblimeve n natyr, e cila nnkupton do shprblim t paguar jo n para, por n natyr dhe q merret si shprblim, pr punn e kryer nga t punsuarit apo persona t tjer. T ksaj natyre jan shprblime t tilla si: kompensimet ushqimore, dhurimi i automjeteve, i paisjeve elektroshtpiake, bileta pr udhtime turistike, dhnie n prdorim e banesave apo ambjenteve pr qllime personale apo qllime t tjera q nuk kan lidhje direkte me biznesin, etj. Vlera e shprblimeve n natyr sht shpenzim i panjohur pr shkak t faktit se ato nuk tatohen si te ardhura personale ne zbatim te nenit 8 t Ligjit dhe t piks 2.3 t ktij Udhezimi. N rastet kur shprblimet e paracaktuara n natyr jepen n para (psh kompensimi ushqimor pr t punsuarit jepet n lek, pasi subjekti nuk ka menc pr gatim) ato do t konsiderohen si t ardhura personale t individit dhe do t tatohen s bashku me pagn sipas tabels nr. 1 bashkangjitur Ligjit, ndrkoh q do t konsiderohen si shpenzime t zbritshme t biznesit. Kur shprblimet n natyr i jepen personave t tret (jo t punsuar) ato n asnj rast nuk do t njihen si shpenzime t lejuara.
13
e. Kontributet vullnetare pr pensione apo sigurime t tjera, (ndrkoh q kontributet e detyrueshme t pundhnsit sipas ligjit jan shpenzime t zbritshme t biznesit). f. Dividentt apo ndarjet e fitimit pr aksionert apo ortakt, pasi ato paguhen nga fitimi pasi t jet paguar tatimi mbi fitimin. g. Interesat e paguara nga tatimpaguesi gjat vitit ushtrimor, t cilat tejkalojn normn mesatare t interesit 12 mujor t kredis pr tregun bankar sipas publikimit zyrtar t Banks s Shqipris. Po kshtu konsiderohet shpenzim i panjohur, shuma e interesave t huas q kalon raportin 1 me 4, d.m.th. 1 njsi kapitale te veta (kapitali themeltar + diferenca nga rivleresimet + primet + rezerva te ndryshme + fitime/humbje te mbartura + fitime/humbje te ushtrimit) kundrejt 4 njsi hua, sipas prcaktimit t br n paragrafin 2 t nenit 21 t Ligjit. Huate bankare afatshkurtra me nj kohezgjatje me te vogel se nje vit kalendarik nuk konsiderohen per efekt te llogaritjes se raportit te huas si m sipr. Nga ky kufizim (raporti 1:4) prjashtohen Bankat dhe Shoqrit e Sigurimit. h. Gjobat, kamatvonesat dhe kushtet e tjera penale q paguhen nga subjekti pr shkelje t ndryshme ligjore apo administrative, jane shpenzime te panjohura per efekt fiskal. Ne rastin e faljes se gjobave, kamatvonesave dhe kushteve te tjera penale me akte ligjore e nenligjore (akte administrative) te ardhurat e perfituara nga falja e tyre jane te ardhura te patatueshme ose shpenzime te njohura per efekt fiskal nese fillimisht ne momentin e vendosjes se tyre keto gjoba, kamatvonesa apo kushte te tjera penale jane pasqyruar si shpenzime te panjohura per efekt fiskal. i. Krijimi ose rritja e rezervave dhe e fondeve t tjera speciale. Ne baze t ligjit, rezervat krijohen nga fitimi pas tatimit. Ktu prjashtohen rastet kur krijimi i rezervave parashikohet n ligje apo n akte t tjera nnligjore, si n ligjin Nr. 9267, dat 29.7.2004 Pr veprimtarin e sigurimit dhe risigurimit i ndryshuar, si dhe n ligjin dhe rregulloret e Banks s Shqipris. Me rezerva dhe fonde t tjera duhen kuptuar edhe provigjonet pr rreziqe (humbje) dhe shpenzime (detyrime) t krijuara nga fitimi pas tatimit sipas prcaktimit n nenin 38 t Ligjit Pr kontabilitetin. Pra pr qllim t llogaritjes se tatimit mbi fitimin, provigjonet q krijohen pr mbulimin e humbjeve ose t shpenzimeve t pritshme, nuk prbjn shpenzime t njohura pr efekt fiskal. j. Tatimi mbi t ardhurat personale, akciza, tatimi mbi fitimin dhe TVSH e zbritshme, si m posht: Tatimi mbi t ardhurat personale mbahet 100 prqind nga paga e t punsuarve me detyrimin ligjor pr tu transferuar n llogarin e organeve tatimore sipas prcaktimeve ligjore. Ktu bhet fjal pr tatimin mbi t ardhurat personale t llogaritur dhe t mbajtur nga pundhnsi mbi pagn bruto t punmarrsve, pag e cila sht prfshir njher n shpenzimet e biznesit. N kt mnyr shmanget mundsia e dublimit t ktyre shpenzimeve n shpenzimet e njohura; Tatimi mbi fitimin llogaritet mbasi sht prcaktuar rezultati financiar (fitim ose humbje). N kt kuptim ai nuk sht shpenzim por pjes e rezultatit; TVSH e zbritshme nuk kontabilizohet n llogarin e shpenzimeve, ajo redukton TVSH e llogaritur ne shitje, duke u kontabilizuar ne llogarine e TVSH-se. Perjashtimisht rastet kur TVSH-ja ne blerje nuk
14
kreditohet sipas Ligjit Per Tvsh dhe Udhezimit ne zbatim te tij, ne keto raste kjo shume e Tvsh-se do te kontabilizohet ne llogarine e shpenzimeve dhe do te njihet si shpenzim i zbritshem per efekt fiskal. Akciza e paguar n blerje ose n import n do rast sht shpenzim i zbritshm. Kshtu p.sh. nse nj shoqri transporti blen karburante, n mimin e t cilave sht prfshir edhe akciza, e gjith vlera e ktyre shpenzimeve sht shpenzim i njohur. E kundrta ndodh me akcizn e llogaritur n shitje. Kjo akciz nuk njihet si shpenzim i zbritshm. Kshtu p.sh. nj tatimpagues prodhues birre, kur shet birre, llogarit edhe akcizn prkatse t ciln e mbledh dhe e derdh pr llogari t shtetit. N kt rast pr pjesn e akcizs s llogaritur nuk preken llogarit e t ardhurave dhe t shpenzimeve. pasi akciza n kt rast sht shtes mbi mimin e shitjes (kosto plus fitim) dhe nuk zbritet nga shpenzimet e biznesit; Tatimi i mbajtur n burim si pjes e pagess pr shrbime teknike apo shrbime t tjera, nuk rndon vemas llogarit e shpenzimeve, pasi pagesa bruto pr shrbimin (prfshir tatimin n burim) njihet si shpenzim. k. Shpenzimet e prfaqsimit dhe shpenzimet pr pritje-prcjellje q tejkalojn vleren e 0,3 % t qarkullimit vjetor (si sht prkufizuar qarkullimi vjetor ne Udhezimin e Ministrise se Financave Per TVSH). N shpenzimet e prfaqesimit prfshihen shpenzime me karakter t prgjithshm q nj shoqri bn pr prezantimin dinjitoz t saj n marredhniet me partnert apo institucione t tjera, p.sh. organizimi i takimeve, prezantimi i projekteve t reja, perurimi i linjave apo prodhimeve t reja, qerasjet dhe pritje-prcjelljet q lidhen me mardhniet e biznesit l. Shpenzimet e konsumit personal, ku prfshihen t gjitha shpenzimet e karakterit t konsumit personal, t cilat nuk kan lidhje direkte me mbarvajtjen dhe rezultatin e biznesit. T tilla shpenzime konsiderohen pr shembull kur tatimpaguesi nj pjese t mallrave t prodhuara apo t tregtuara prej tij i prdor pr konsum personal apo familjar, kur nj pjes t karburantit e prdor pr automjetin personal apo familjar, shpenzimet telefonike pr vete apo persona t tjer q nuk jan t punsuar n biznes apo funksionet e tyre nuk i justifikojn kto shpenzime. Gjithashtu, konsiderohen si shpenzime t konsumit personal dhe t panjohura pr efekt fiskal edhe shpenzimet pr qerat e banesave, t cilat shrbejn pr akomodimin dhe fjetjen e punonjsve vendas dhe t huaj, pavarsisht nga kushtet e vna n kontratn e punsimit ose shrbimit. m. Shpenzimet q kalojn kufijt e prcaktuar n ligje apo akte nnligjore, si jan: shumat e amortizimit t aktiveve t biznesit, t cilat tejkalojn normat e prcaktuara n nenin 22 t ktij Ligji; shpenzimet q tejkalojn kufirin e prcaktuar n ligjin Pr sponsorizimet, jo m shum se 4% t fitimit para tatimit pr sponsorizimet n prgjithesi dhe jo m shum se 10% pr sponsorizimet pr aktivitete kulturore, sportive,etj., sipas prcaktimit n Ligjin Pr Sponsorizimet, por n asnj rast totali i sponsorizimeve nuk duhet t kaloj 10% t fitimit para tatimit. Pr nj tatimpagues i cili rezulton me humbje n vitin korent, shpenzimet e kryera nga ai pr sponsorizime gjat ktij viti, jan shpenzime t panjohura, pra n kt rast pr efekt fiskal, pr kt tatimpagues bhet korigjimi i rezultatit; Shpenzimet e kryera pr dieta t cilat kalojn kufirin prej 3 mij lek pr dit t plota shrbimi brenda vendit dhe 1 mij lek pr gjysm dit shrbimi brenda vendit si dhe shpenzimet e kryera pr dieta jasht vendit t
15
cilat kalojn kufirin prej 60 EURO pr do dit t plot shrbimi dhe 30 EURO pr do gjysm dite shrbimi. Shpenzimet pr shrbimet e biznesit brenda ose jasht vendit duhet t justifikohen me dokumentat prkatse t udhtimit, si dokumentat e transportit, faturat e hotelit, pasaporta (vulat e hyrjes e t daljes nga vendi), etj., si dhe dokumentacioni teknik q vrteton nevojat e biznesit t shrbimit brenda ose jasht vendit; etj. n. Shpenzimet pr dhurata nuk njihen si shpenzim biznesi, prjashtuar dhuratat simbolike brenda kufirit t shpenzimeve t prfaqesimit te parashikuara ne germen k te pikes 3.6. o. Shpenzimet q rrjedhin si rezultat i korigjimit t regjistrimeve t gabuara kontabile t kryera vitet e kaluara. N zbatim t Ligjit Pr kontabilitetin, regjistrimet e gabuara kontabile t viteve t kaluara korigjohen n vitin q ato konstatohen, por efekti fiskal i tyre do t llogaritet q nga periudha kur jan regjistruar n mnyr t gabuar. N kto raste paguhet detyrimi dhe interesat, por nuk aplikohen gjoba. p. do shpenzim, masa e t cilit nuk vrtetohet me dokumente nga tatimpaguesi. Kjo do t thot se asnj shpenzim per blerje brenda vendit nuk sht i njohur nse ai nuk justifikohet me nj nga dokumentat e prshkruara n pikn 3.5, d). Fatura q lshohet nga tatimpaguesit e biznesit t vogl sht dokument justifikues pr shpenzimet vetm n rast se ajo prmban t gjith elementet q prcakton Ligji Pr dokumentimin dhe mbajtjen e llogarive pr tatimet (numrin rendor, datn dhe vendin e lshimit, numrin e ertifikats s Ushtrimit t Veprimtaris, emrin dhe adresn e shitsit dhe blersit, sasin, mimin dhe vleftn e plot t shitjes, etj.). Kuponat tatimor t lshuar me arkat regjistruese dhe dftesat tatimore nuk njihen si dokumente justifikues pr shpenzimet. q. N baz t shkronjs ll t paragrafit 1 t Nenit 21, nuk do t njihet si shpenzim i lejuar vlera e faturave t pranuara pr shrbime q jan kryer nga persona jo-rezident q nuk jan t regjistruar n organet tatimore shqiptare, nse brenda vitit kalendarik nuk sht paguar tatimi n burim pr ato shrbime. Kjo dispozit ka synim shmangien e abuzimeve q jan vrejtur tek tatimpagues shqiptar q kan pranuar faturime pr shrbime teknike dhe konsulenca nga jasht (kryesisht nga persona t lidhur) i kan kontabilizuar ato duke rritur shpenzimet (pra kan ulur pr at vleft fitimin e tatueshm) dhe nuk kan kryer likujdimin duke e spostuar at nga nj periudh tatimore n tjetrn, duke mos paguar tatimin n burim. N nj rast t till, fatura e pranuar do t konsiderohet shpenzim i panjohur pr efekt fiskal n fund t periudhs tatimore, prderisa ajo t jet likujduar ose t jet paguar tatimi n burim n masn 10%. r. Humbjet, dmtimet, firot dhe skarcot gjat prodhimit, tranzitimit dhe magazinimit do t njihen si shpenzim i lejuar deri n nivelin e prcaktuar n aktet ligjore apo nnligjore prkatse. N rastet kur akte t tilla mungojn, Ministrit apo Institucionet Qendrore prkatse duhet t paraqesin n Kshillin e Ministrave projekt-vendimet pr miratimin e kufijve maksimal t normativave apo firove. Pra me ligj apo me Vendim t Kshillit t Ministrave duhet t jen t prcaktuar kufijt maksimal t normativave apo firove, dhe, sigurisht, firot faktike duhet t jen t dokumentuara me dokumentacionin prkats teknik e financiar. s. N rastin e nxjerrjeve jasht prdorimit ose shkatrrimit t materialeve apo mallrave t cilat pr arsye t ndryshme, si dmtime, kalim i afatit t skadencs, etj., jan t paprdorshme ose t pa tregtueshme apo tregtohen m mime t ulura, perfshire uljen sezonale, shpenzimet prkatse ose t ardhurat e reduktuara do t njihen pr efekt fiskal vetm nse vrtetohen me proces-verbalin prkats t mbajtur nga nj komision t
16
posam vlersimi, dhe subjekti ka njoftuar organin tatimor prkats. Ky njoftim duhet te shoqerohet me nje kopio te proes verbalit perkates. Organi tatimor mund te dergoje perfaqesuesin e vet qe te jete prezent ne momentin e nxjerrjes jashte perdorimit ose shkaterrimit te mallit, jo me vone se 5 dite nga data e njoftimit.Per hipermarketet ky afat eshte 24 ore. Proces-verbali i vlersimit duhet t prmbaj t dhna t plota mbi sasit, vlerat, kohn e furnizimit , arsyet e zhvlersimit apo nxjerrjes jasht prdorimit, duke i garantuar organeve tatimore mundsin e verifikimit dhe kontrollit. Kur secili prej shpenzimeve t prmendura m sipr sht regjistruar n kontabilitet dhe sht zbritur nga t ardhurat gjat llogaritjes s fitimit vjetor t tatimpaguesit, ato do t veohen dhe ti shtohen fitimit vjetor t tatueshm. 3.7 AMORTIZIMI 3.7.1 Personat q llogarisin amortizimin N zbatim t nenit 22 t Ligjit, Amortizimi i aktiveve t biznesit llogaritet nga: Pronari i aktiveve; Personi q mbart riskun, n rastin e aktiveve t dhna me qera apo huaprdorje afat-gjata ose me qera financiare (leasing), duke u bazuar n t dhnat e kontratave prkatse, dhe, duke mos lejuar dyfishim t shpenzimeve t amortizimit, tek pronari edhe tek prdoruesi i aktivit. N kushtet e zakonshme t qeradhnies, amortizimi do t llogaritet nga pronari i aktiveve dhe prdoruesit i njihet qeraja si shpenzim i lejuar, ndrsa pronari, sigurisht, do t raportoj t ardhurat nga qeraja n t ardhurat e tatueshme. Aktive t tilla si: toka, trualli, veprat e artit, sendet antike, bizhuterit, metalet dhe gurt e muar, nuk amortizohen. 3.7.2 Normat e amortizimit sipas grupeve Amortizohen individualisht dhe n mnyr lineare: a. Kostot e blerjes ose ndrtimit, kostot e prmirsimit, rinovimit dhe rikonstruksionit t ndrtesave, si dhe kostot e konstruksioneve, makinerive e pajisjeve me afat prdorimi m t madh se 20 vjet, t trupzuara ne menyre t qendrueshme e t vazhdueshme me ndrtesat ose tokn. Te tilla jan sendet e ngjitura me plumb, gips ose tjeter qe nuk mund te shkeputen pa u thyer ose pa u cenuar, ose pa prishur apo demtuar pjesen e tokes ose te nderteses me te cilen eshte trupezuar si p.sh. ashensort, konstruksionet metalike pjes e ndrtess, instalimet elektrike dhe hidraulike, etj. Po n kt mnyr amortizohen edhe impiantet e ndryshme t transportimit si: ujsjellsit, naftsjellsit, gazsjellsit, linjat hekurudhore, linjat e tensionit t lart, teleferikt, e t tjera aktive t ngjashme me to. Norma e amortizimit t ktyre aktiveve sht 5 prqind. b. Aktivet e patrupzuara t biznesit si patentat, markat tregtare, shpenzimet e nisjes s aktivitetit, emri i mir n rastet kur ky i fundit sht bler, etj. amortizohen me nj norm t lejuar pr efekt fiskal prej 15 prqind. Baza e llogaritjes s amortizimit pr dy kategorit a dhe b t aktiveve t prmendura m sipr sht vlera fillestare e aktivit (kosto historike) t cils i shtohen edhe kostot e prmirsimit, rinovimit dhe rikonstruksionit t aktivit. Pr llogaritjen e amortizimit merret pr baz koha (muaji) e hyrjes apo e daljes s aktivit, sipas percaktimit te bere n Planin Kontabl. Amortizohen mbi baz grupimi:
17
c.Kompjuterat, sistemet e informacionit, programet kompjuterike dhe n prgjithesi produktet software e pajisjet e ruajtjes s t dhnave. Norma e amortizimit pr kt kategori aktivesh sht 25 prqind. d.T gjitha aktivet e tjera t veprimtaris t cilat nuk prfshihen n grupimet a, b dhe c t prmendura m sipr, si makinerit e pajisjet e prodhimit e t shrbimit, mjetet e transportit t t gjitha llojeve, etj., amortizohen me nj norm t lejuar pr efekt fiskal prej 20%. Baza e llogaritjes s amortizimit pr dy kategorit c dhe d t aktiveve t prmendura m sipr sht vlera kontabel e mbetur e grupit t aktiveve (vlera fillestare minus amortizimi), t cils i shtohen edhe kostot e prmirsimit, rinovimit dhe rikonstruksionit t aktiveve t grupit si dhe i zbriten t ardhurat nga shitja dhe kompensimet e marra. Normat e lejuara per efekt fiskal ne masen 5%, 15%, 20% dhe 25% jane te alpikueshme dhe per llogaritjen e amortizimit te aktiveve te dhena me qera financiare (leasing), nga personi qe mbart riskun, pamvaresisht nga kohezgjatja e kontrates se qerase financiare. Pr t gjitha aktivet q hyjn gjat periudhs ushtrimore, llogaritja e amortizimit fillon nga dita e par e muajit q pason muajin e hyrjes, duke ndjekur t njjtin rregull edhe pr muajin e daljes s aktivit, pra amortizimi pushon s llogarituri ditn e pare t muajit q pason muajin e daljes. Pr t katr kategorit e aktiveve t prmendura m sipr, pr efekte fiskale, konsiderohen kosto t prmirsimit, t rinovimit dhe t rikonstruksionit, shpenzimet q kan pr qllim prmirsimin e kapacitetit prfitues t ardhshm t aktiveve dhe vlera e t cilave sht m e madhe s 15 prqind e vlers kontabel t mbetur t aktiveve. Kur kto shpenzime jan m t vogla s 15 prqind e vlers kontabel t mbetur t aktivit prkats, ato konsiderohen shpenzime pr mirmbajtjen e aktivit dhe pasqyrohen totalisht si shpenzime biznesi pr periudhn korente. Persa i takon shpenzimeve te mirembajtjes, permiresimit, rinovimit dhe rikonstruksionit ne nje transaksion qiraje financiare, nese qiramarresi mbart riskun per humbjen apo shkaterrimin e aktivit, perballon keto shpenzime sigurisht te justifikuara me dokumentacionin e nevojshem, ne perputhje me percaktimet e bera ne paragrafin e mesiperm. Po keshtu do te njihen si te zbriteshme ne varesi te percaktimit te pronesise se aktivit te dhene me qera financiare edhe shpenzimet per tarifat e tjera qe paguhen, prane organeve shteterore si jane taksa e regjistrimit te pervitshem per automjetet, primet e sigurimit etj. 3.8 INVENTARI Pr vlersimin e gjendjes s inventarit n fund t periudhs tatimore, tatimpaguesi mund t prdor nj nga metodat e vlersimit t parashikuara n ligjin pr Kontabilitetin, duke mos e ndryshuar kt metod nga njra periudh n tjetrn pa patur arsye t forta objektive pr nj ndryshim t till. Ndryshimi i metods s vlersimit mund t bhet vetem pasi t jet njoftuar me shkrim Dega prkatse e Tatimeve jo m von se 30 dit para fillimit t periudhs tatimore n t ciln do t aplikohet metoda e re e vlersimit. 3.9 BORXHET E KQIJA Me borxh t keq kuptohet nj krkes pr tu arktuar (detyrim debitor) e cila pr shkak t gjendjes s keqe financiare t debitorit, vnies s tij n faliment ose pr nj shkak tjetr q nuk varet nga kreditori, kthehet n nj detyrim q mund t mos arktohet trsisht ose pjesrisht. Nj borxh i keq, q t njihet si i till gjat vitit ushtrimor, duhet t prmbush njkohsisht tre kushtet e mposhtme:
18
Shuma e ktij borxhi t jet prfshir m prpara n t ardhurat e tatimpaguesit (me fatur ose dokumentacion tjetr qe sht kontabilizuar si e ardhur n evidencn kontabile). Pr arktimin e tij jan br t gjitha prpjekjet e mundshme ligjore dhe jan zbatuar sanksionet e prcaktuara n aktet ligjore e nnligjore n fuqi, dhe, pasi nuk sht br i mundur arktimi, ai dokumentohet me vendim t gjykats apo organeve t tjera kompetente t njohura me ligj. Kur ky borxh sht fshir nga librat kontabl, gj q do t thot se sht kaluar nga llogarit prkatse t klientit ku sht kontabilizuar fillimisht, n llogarit e rezultatit financiar t subjektit. Nse pr do rast, nj shum e njohur m par si borxh i keq arketohet gjat vitit korent, kjo shum prfshihet n t ardhurat e ktij viti. 3.10 PJESMARRJET Q PRJASHTOHEN NGA TATIMI MBI FITIMIN Dividentt dhe ndarjet e fitimit t prfituara respektivisht nga shoqri dhe ortakri rezidente shqiptare (prfituesit), me qllim q t shmanget tatimi i dyfisht, prjashtohen nga tatimi mbi fitimin, me kusht q kta divident t jen paguar nga nj shoqri rezidente tatimore shqiptare apo fitimi t jet ndar nga nj ortakri rezidente tatimore shqiptare (pra kta divident apo ndarje fitimi shprndahen pasi sht paguar tatimi mbi fitimin n Shqipri) dhe prfituesi i dividentve apo i fitimit t shprndar t zotroj jo m pak se 25% t aksioneve apo kapitalit t shoqris apo ortakris q bn shprndarjen. Dividentt ose shprndarjet e fitimit te prfituara nga nj shoqri ose ortaksi (shkurt prfituesi) prjashtohen nga tatimi mbi fitimin, kur plotsohen t tre kushtet q vijojn: Prfituesi sht rezident tatimor shqiptar n kuptimin e paragrafit 3 t nenit 3 t Ligjit. Paguesi (shoqria ose ortakria q bn shprndarjen e dividentve apo ndarjen e fitimit) sht rezidente tatimore shqiptare n kuptimin e paragrafit 3 t nenit 3 t Ligjit (pra dividentt ose ndarjet e fitimit jan br pasi sht paguar tatimi mbi fitimin). Prfituesi zotron jo m pak se 25% t kapitalit aksioner ose t se drejts s vots (n rastin e shoqrive aksionere), apo t kapitalit fillestar (n rastin e ortakrive), t paguesit. E shprehur ndryshe, dividentt apo ndarjet e fitimit te prfituara nga nj person juridik shqiptar, tatimpagues i tatimit mbi fitimin (prfituesi), prjashtohen nga tatimi mbi fitimin i prfituesit (nuk prfshihen n t ardhurat nga biznesi i tij) me kusht q personi q shprndan dividentt ose fitimin (paguesi) t jet gjithashtu tatimpagues i tatimit mbi fitimin n Shqipri dhe prfituesi t zotroj jo m pak se 25% t kapitalit t paguesit. 3.11 MBARTJA E HUMBJEVE Humbja e rezultuar dhe e njohur nga organet tatimore, mund t mbartet n tre vitet e ardhshme rradhazi. Per shembull, nse nj subjekt ka rezultuar n vitin 2000 me 9 milion lek humbje, ai ka t drejt ta mbart kt humbje n tre vite radhazi deri n vitin 2003. Keshtu, nse subjekti n fjal rezulton me nj fitim prej 4 milion lek n vitin 2001, pr efekt fiskal, i lejohet t prdor t gjith fitimin e ktij viti pr t mbuluar humbjen e vitit parardhes. Pra, nga 9 milion humbja reduktohet n 5 milion lek. Nse n vitin 2002 subjekti rezulton prsri me nj humbje, prej, p.sh., 3 milion lek, ai ka t drejt ta mbart at n tre vitet e ardhshme, pra deri n vitin 2005. Nse n vitin 2003 subjekti rezulton me fitim 2 milion leke, ai mund
19
ta prdor kt fitim pr t mbuluar humbjen e mbetur prej 5 milion nga humbja e vitit 2000, e cila tashm reduktohet n 5-2 = 3 milion lek. Nse n vitin 2004 subjekti do t rezultoj p.sh. me 6 milion lek fitim, ai ka t drejt t mbuloj me kt fitim humbjen e rezultuar n vitin 2002 pra 3 milion, dhe fitimi i mbetur prej 3 milion tatohet normalisht. Ne kete menyre, e drejta e mbartjes s humbjes s mbetur nga viti 2000 ka prfunduar (pr efekt fiskal nuk njihet mbulimi i saj me fitimin e vitit 2004). Keshtu, do humbje mund t mbartet deri n tre vitet e ardhshme, duke u evidentuar vemas humbja e do viti, me parimin sipas te cilit humbja me e hershme mbartet prpara humbjes m t von. Nse nj humbje nuk arrin t mbartet pr tre vite pasardhse radhazi (pasi subjekti mund t rezultoj prsri me humbje), ajo nuk mund t shtrihet m tej dhe t prek rezultatin e viteve t tjera, para aplikimit t tatimit mbi fitimin. Paragrafi 2 i nenit 27 ndalon transferimin e humbjes s shoqrive, pasi i mbartja e humbjes duhet t jet e lidhur vetm me tatimpaguesin q e pson ate. Meqnse zbatimi i ktij parimi krkon q referimi t bhet ndaj pronarit t shoqris, n rast se gjat nj periudhe tatimore pronsia e drejtprdrejt dhe/ose e terthort e kapitalit themeltar, ose t drejtave t vots t nj personi ndryshon me m shum se 25% n vler ose n te drejta votash, e drejta e mbartjes s humbjes n at periudh tatimore dhe n periudhat paraardhse t tatimit humbet. 3.12 DEKLARIMI TATIMOR DHE LLOGARITJA PERFUNDIMTARE E DETYRIMIT Tatimpaguesi sht i detyruar t paraqes n organet tatimore Formularin e Deklarimit dhe Pagess s Tatimit mbi Fitimin, s bashku me pasqyrat analitike, brenda dats 31 Mars t vitit pasardhs, duke paraqitur n t njejtn koh edhe bilancin kontabl s bashku me anekset e tij, pasqyrn e qarkullimit t likuiditeteve (cash-flow), nj kopie t raportit t ekspertit kontabl t autorizuar pr shoqrit q e kan t detyruar ekspertizn sipas legjislacionit n fuqi, si dhe do t dhn tjetr mbshtetse pr argumentimin e t dhnave t deklarats tatimore. N zbatim t nenit 29 t ktij Ligji dhe dispozitave t Ligjit nr.8560 dat 22.12.1999 Pr Proedurat Tatimore n Republikn e Shqipris, i ndryshuar, t dhnat e dokumentave t msiprme quhen t pranuara kur miratohen nga organi tatimor prkats ose kur kalojn 60 dit nga data e dorzimit t tyre dhe organi tatimor nuk ka dhn nj prgjigje zyrtare me shkrim. 3.13 PARAPAGIMET (PARADHNIET) Tatimi mbi fitimin paguhet n form paradhnie, brenda dats 15 t do muaji. Kstet mujore t vitit ushtrimor llogariten si percaktohet ne pikat 3.13.1 deri 3.13. m posht. Organi tatimor, bazuar n t dhnat e deklaruara nga tatimpaguesi dhe t dhnat e bilancit kontabl dhe anekseve t tij t paraqitura nga tatimpaguesi, t korrigjuara n prputhje me rezultatet e kontrolleve t kryera pran tatimpaguesit, prgatit Njoftim Vleresimin Tatimor n lidhje me kstet e parapagimit t tatimit mbi fitimin. Njoftim Vlersimi Tatimor pr periudhn Janar-Prill i njoftohet tatimpaguesit brenda dats 15 dhjetor t vitit paraardhs, ndrsa Njoftim Vleresimi Tatimor pr periudhen Maj-Dhjetor i njoftohet brenda dats 15 prill. Njoftim Vlersimi Tatimor i nxjerr n prputhje me kt paragraf sht subjekt i apelimit tatimor, si parashikohet nga Ligji Pr proedurat tatimore n Republikn e Shqipris. 3.13.1 Llogaritja e ksteve t parapagimeve (t paradhnieve)
20
a. Pr periudhn tatimore t vitit ushtrimor, ksti mujor i paradhnies prcaktohet duke u mbshtetur n masn e fitimit t tatueshm t dy viteve m par, si sht prshkruar n shembullin e mposhtm: Shembull nr. 1. Tatimi mbi fitimin Viti 2000 1200000 lek Viti 2001 1800000 lek Paradhniet pr vitin 2002. Janar - Prill 2002: 1200000/12 muaj=100000 lek/muaj 100000x4 muaj=400000 lek n muaj Maj - Dhjetor 2002: 1800000-400000/8 muaj =175000 lek/muaj 175000 x 8 muaj = 1400000 lek pr 8 muaj b. N rastin kur tatimpaguesi ka m pak se dy vite q e ka filluar veprimtarin, kstet e paradhnieve t tatim fitimit pr periudhn ushtrimore llogariten sipas shembullit t mposhtm: Shembull nr. 2. Tatimi mbi fitimin Viti 2000 (fillon aktivitetin m 1 prill) 900.000 Viti 2001 1.800.000 Paradhniet pr vitin 2002. Janar-prill 2002: 900.000/9 muaj=100.000 lek/muaj 100.000 lekex4 muaj=400.000 lek. Maj-dhjetor 2002 1.800.000-400.000/8muaj=175.000 lek/muaj c. Kur tatimpaguesi ka m pak se nj vit q e ka filluar veprimtarin, paradhniet e tatim fitimit llogariten sipas shembullit t mposhtm: Shembull nr. 3. Tatimi mbi fitimin Viti 2000 Nuk ka aktivitet Viti 2001 Fillon aktivitet m 1 prill 1.350.000lek Paradhniet pr vitin 2002 Janar-prill 2002 Paradhnia sipas vlersimit t tatimpaguesit Maj-dhjetor 2002 1.350.000 lek/9 muaj =150.000 lek/muaj 150.000 x 8 muaj=1.200.000 lek d. Kur tatimpaguesi e fillon veprimtarine n vitin vijues, paradheniet e tatimit mbi fitimin llogariten duke u bazuar n deklaratn parashikuese pr shumn e vlersuar t tatimit mbi fitimin, pjesetuar me numrin e muajve t mbetur deri n fund t vitit. E njjta mnyr do t prdoret pr llogaritjen e paradhnieve t tatimit mbi fitimin n rastet kur periudhat paraardhse paraqiten me humbje. Tatimpaguesit q e fillojn veprimtarin n vitin vijues tatimor dhe ushtrojn aktivitet n sfern prodhuese (sipas prcaktimit t INSTAT-it pr veprimtarit prodhuese), n baz t nenit 30 t Ligjit (Parapagimet), nuk do t paguajn tatim mbi fitimin n form paradhnie pr 6 muajt e par t veprimtaris pas regjistrimit n organin tatimor. Kshtu, nse nj tatimpagues q zhvillon veprimtari n sfern prodhuese, regjistrohet n organin tatimor m 1 janar t vitit vijues, ai nuk do t paguaj tatim n form paradhnie mbi fitimin pr periudhn janar-qershor t vitit vijues, ndrsa pr periudhn tjetr korrik-dhjetor, ai do t paguaj tatim mbi fitimin n form paradhnie mbi bazn e deklarats parashikuese pr shumn e vlersuar t detyrimit mujor, sipas paragrafit t par t ksaj pike. N rast se veprimtaria e ktij tatimpaguesi (regjistrimi n organin tatimor) kryhet n muajin shtator t vitit vijues, ai nuk do t paguaj tatim mbi fitimin n form paradhnie pr periudhn shtator-dhjetor t vitit vijues.
21
3.13.2 Korigjimi n ulje i ksteve t pagesave paradhnieve t tatimit mbi fitimin. Kur tatimpaguesi vrteton para organeve tatimore, n mnyr domethnse dhe t argumentuar uljen e mass s prcaktuar t tatimit mbi fitimin, ather organet tatimore pas kontrollit dhe verifikimit n vend pran tatimpaguesit, pranojn zvoglimin e ksteve t pagesave paradhnieve. Shembull 1. Kstet e llogaritura pr muajt janar-prill: 400.000 lek Kstet e llogaritura pr muajt maj-tetor: 200.000 lek Shuma: 1.600.000 lek Tatimi mbi fitimin i vlersuar mbshtetur n informacionet e dhna nga tatimpaguesi): 1.500.000 lek Kstet e llogaritura paraprakisht pr muajt nntor-dhjetor 400.000 lek Kstet totale pr vitin tatimor ushtrimor 2.000.000 lek Tatimi mbi fitimin i vlersuar sht 23 prqind m i ult se shuma e ksteve t llogaritura paraprakisht (2 000 000/1 500 000), gj q do t thot se administrata tatimore duhet t ul n zero kstet mujore t periudhs nntor-dhjetor t vitit tatimor ushtrimor sipas piks 5 t nenit 30. 3.13.3 Korigjimi n rritje i ksteve t paradhnieve. Administrata tatimore mund t rris kstet mujore t paradhnieve pr dy muajt e fundit t vitit tatimor ushtrimor, n rastet e mposhtme: a. Kur tatimpaguesi konstaton se fitimi i vlersuar prej tij sht m i lart se 10% te ksteve te parapaguara prej tij, ai duhet t paraqese nj deklarat vlersimi t fitimit t vitit tatimor ushtrimor jo m von se data 31 tetor. Mbi kt baz administrate tatimore korigjon kstet pr muajt nntor dhe dhjetor. Shembull 1. Kstet e llogaritura pr muajt janar prill: 400.000 lek Kstet e llogaritura pr muajt maj tetor: 1.200.000 lek Shuma: 1.600.000 lek Tatimi mbi fitimin i vlersuar (mbshtetur n informacionin e dhn nga vet tatimpaguesi): 2.500.000 lek Kstet e llogaritura paraprakisht pr muajt nntordhjetor: 400.000 lek (2x200.000) Kstet totale pr t gjith vitin tatimor ushtrimor 2.000.000 lek (1.600.000+400.000) Tatimi mbi fitimin i vlersuar sht 25 prqind m i lart se kstet e llogaritura paraprakisht, gj q on n nj shtes ksti pr muajt nntordhjetor prej 500.000 lek n muaj (250.000+250.000 lek) Shembull 2. Kstet e llogaritura pr muajt janar-prill: 400.000 lek Kstet e llogaritura pr muajt maj-tetor: 1 200.000 lek Shuma: 1 600.000 lek Tatimi mbi fitimin i vlersuar (mbshtetur n informacionet e dhna nga tatimpaguesi): 2.100.000 lek Kstet e llogaritura paraprakisht pr muajt nntor dhjetor: 400.000 lek Kstet totale pr vitin tatimor ushtrimor: 2.000.000 lek Tatimi mbi fitimin i vlersuar sht 5 prqind m i lart se shuma e ksteve t llogaritura paraprakisht (2.100.000/2.000.000), gj q do t thot s administrata tatimore nuk do t zbatoj pikn 6 t nenit 30. b.Administrata tatimore korigjon madhsin e kstit mujor kur pas nj kontrolli t kryer pr vitin tatimor paraardhs rezulton se tatimi mbi
22
fitimin pr vitin paraardhs ka qn i pasakt. c. Administrata tatimore korigjon madhsin e kstit mujor, n do rast kur tatimpaguesi nuk vepron n prputhje me kerkesat e prmendura n pikn a m sipr, duke u bazuar n t gjith informacionet q ka n dispozicion, si t dhnat pr xhiron, importet, eksportet, tenderat e fituar, informacione nga bankat, furnitort, klientt, etj. Ne do rast, organi tatimor njofton tatimpaguesin per shtesen e kesteve, nprmjet Njoftim Vleresimit Tatimor, document q prpilohet n prputhje me dispozitat e Ligjit nr.8560, dat 22.12.1999 Pr Proedurat Tatimore n Republikn e Shqipris, i ndryshuar. 3.13.4 Afatet e pagess dhe rillogaritja prfundimtare Gjat periudhs vijuese tatimore, tatimpaguesi paguan n llogarin e organeve tatimore, jo m von se data 15 e do muaji, tatim fitimin mujor prkats, pr llogari t muajit n vijim, sipas metods s prllogaritjeve t prshkruar me lart. Prjashtim nga ky rregull bjn tatimpaguesit, paradhnia e t cilve nuk kalon shumn 10.000 lek n muaj. N kt rast paradhniet paguhen n mnyr t prmbledhur pr do tremujor, deri n datn 15 t muajit q pason tremujorin. Llogaritja perfundimtare e tatimit mbi fitimin bazohet n t dhnat faktike t deklarats tatimore dhe dokumentave t tjera mbshtetse, si bilanci kontabl dhe anekset e tij, t dhnat nga rezultatet e kontrollit tatimor, si dhe do dokumenti tjetr ligjor q ndihmon n prcaktimin e detyrimit tatimor. Organi tatimor mund t krkoj t dhna shtes nga tatimpaguesi ose t bj verifikime n vend q ndihmojn n saktsimin e detyrimit tatimor. Nse tatimi i deklaruar n baz t deklarats vjetore t t ardhurave sht m i madh se paradhniet e bra gjat vitit, tatimpaguesi sht i detyruar t derdh diferencn n momentin e paraqitjes s deklarats. Nse shumat e paradhnieve rezultojn m t mdha nga ato t deklaruara n deklaratn vjetore t t ardhurave, apo nga rezultatet e nj kontrolli tatimor, organet tatimore jan t detyruara ti njohin kto shuma pr shlyerjen e detyrimeve tatimore t prapambetura ose pr pagesn e detyrimeve tatimore t ardhshme, prfshir pagesn e ksteve paradhnie pr periudhat e ardhshme. Me krkesn e tatimpaguesit kto shuma mund ti rikthehen atij brenda 60 ditsh nga marrja e deklarats tatimore. 4. TATIMI I THJESHTUAR MBI FITIMIN 4.1 OBJEKTI I TATIMIT T THJESHTUAR MBI FITIMIN Tatimi i thjeshtuar mbi fitimin zbatohet ndaj tatimpaguesve, pavarsisht nga forma e organizimit, q nuk jan t regjistruar, ose t detyruar me ligj pr tu regjistruar si tatimpagues pr Tatimin mbi Vlern e Shtuar. 4.2 TARIFA E TATIMIT T THJESHUAR MBI FITIMIN Tarifa e tatimit t thjeshtuar mbi fitimin sht 1.5% e t ardhurave bruto (qarkullimit) t tatimpaguesit. Pr efekt t llogaritjes s bazs tatimore mbi t ciln llogaritet ky tatim nuk njihet asnj lloj shpenzimi i zbritshm. 4.3 PRJASHTIMET N baz t piks 2 t Nenit 32/1 do t prjashtohen nga tatimi i thjeshtuar mbi fitimin: a. Ambulantt n fushn e tregtis. Ktu prfshihen tregtart lvizs, pra q nuk kan nj vend fiks biznesi por i tregtojn mallrat ose produktet e tyre artizanale n mjete t thjeshta lvizse si karroca, apo qndrojn prkohsisht n vende t caktuara ku shesin me pakic produkte artizanale ose produkte t tjera si gazeta, revista, pije freskuese, akullore, misra, zbukurime artistike, etj. Pra n kt grup prfshihen tregtar t vegjl
23
ambulant q nuk kan dyqan apo nj vend fiks n tregjet e shitjes me shumic ose me pakic; b. Personat q merren me transport individual. Ktu prfshihen shoferat e taksive, t furgonve, autobuzve, kamionve, kamioninave apo t triiklave q transportojn pasagjer apo mallra pr nevoja t popullats; 4.4 REGJISTRIMI Regjistrimi i tatimpaguesve t biznesit t vogl bhet n prputhje me proedurat q vijojn: a. Tatimpaguesit e biznesit t vogl regjistrohen vetm nj her n momentin e fillimit t aktivitetit t tyre. Pr tu regjistruar n organin tatimor tatimpaguesi duhet t paraqes t dhnat dhe dokumentat e mposhtme: Formularin Krkes pr Regjistrim sipas formatit q i bashkangjitet ktij Udhzimi, t plotsuar me t gjith t dhnat e krkuara si dhe t nenshkruar nga tatimpaguesi. Dokumentin e identifikimit (ertifikatn personale me fotografi) t lshuar nga zyra e gjendjes civile. Vendimin e gjykats per regjistrimin e personit fizik ose juridik. Statutin dhe aktin e themelimit n rastin e regjistrimit personave juridike. Aktin e pronsis t vendndodhjeve te biznesit ose kontratat e qeramarrjes pr vendndodhjet e biznesit. T dhna pr qarkullimin (xhiron) e parashikuar pr vitin vijues, sipas Formularit Deklarate Parashikuese e Qarkullimit per Biznesin e Vogel E-TBV-014. Liensn teknike dhe profesionale per veprimtarite ekonomike per te cilat kerkohet me ligj nje gje e tille. b. N rast mosregjistrimi, tatimpaguesit do t regjistrohen nga vet organi tatimor prkats me te njejtat efekte si t ishte br nga tatimpaguesi. N baz nenit 32/8 t Ligjit, n nj rast t till aplikohet nj gjob prej 35.000 leksh. c. Tatimpaguesit do t regjistrohen n degn e tatimeve ku gjendet vendi kryesor i biznesit. Nse nuk ka vendndodhje fikse t veprimtaris, vendi kryesor i veprimtaris do t jet adresa e vendbanimit ose ajo e deklaruar nga vet tatimpaguesi. d. do tatimpagues, pas prfundimit t proesit t regjistrimit, pajiset nga dega e tatimeve me Certifikatn e Regjistrimit. Tatimpaguesit q jan regjistruar me detyrim nuk pajisen me ertifikat regjistrimi deri sa t plotsojn t gjith krkesat pr regjistrim t parashikuara n ligj. Megjithat, pr qllime evidentimi dhe t pagimit t detyrimeve, kta tatimpagues konsiderohen si t regjistruar. e. Kur tatimpaguesi ka m shum se nj vendndodhje biznesi, ai pajiset me ertifikat pr cdonjern nga kto vendndodhje. N kt rast, ertifikatat jan me t njejtin NIPT, por me numr serial t ndryshm t plotsuar me t dhnat e do vendndodhje t biznesit. Pr qllimet e nenit 32/2 te Ligjit, dhe t do dispozite tjetr t ktij Ligji, nuk pranohet fotokopja e ertifikats s regjistrimit. ertifikata e Regjistrimit sht e detyrueshme t vendoset n nj hapesir t dukshme t vendndodhjes s biznesit, me qellim identifikimin e regjistrimit t ksaj vendndodhje. ertifikata e Regjistrimit sht subjekt inspektimi nga organet tatimore. f. Tatimpaguesi duhet t informoj degn e tatimeve pr do ndryshim n t dhnat e paraqitura n momentin e regjistrimit, prfshir ndryshime n adres, n llojin e aktivitetit, etj., duke prdorur Formularin e Krkess pr Regjistrim. Nse tatimpaguesi ndryshon vendndodhjen e biznesit, duke e
24
kaluar at n nj vendndodhje q sht nn juridiksionin e nj dege tjetr tatimesh, ai duhet t njoftoj organin tatimor ku sht i regjistruar si dhe organin tatimor ku sht vendndodhja e re, brenda 2 javsh. Organi tatimor do t lshoj nj Formular pr Pages t Zakonshme, ku jepet adresa e re, ndrsa pagesa mund t bhet n filialin e banks ose zyrs s posts ku ndodhet vendndodhja e biznesit. Nse ndryshimi nuk njoftohet, pagesa e tatimeve duhet t bhet n prputhje me t dhnat e Formularit pr Pages t Zakonshme n bank ose zyrn e posts n vendin e regjistrimit. 4.5 DEKLARIMI Tatimpaguesi duhet t deklaroj do vit para dates 31 Mars qarkullimin e tij t prgjithshm per vitin e kaluar, nga t gjitha bizneset qe perfshihen ne objektin e Tatimit t Thjeshtuar mbi Fitimin, sipas Formularit te Deklarimit dhe Pageses se tatimit te Thjeshtuar mbi Fitimin , bashkengjitur ketij Udhezimi. Tatimpaguesi duhet te deklaroje gjithashtu brenda dates 31 Mars edhe qarkullimin e parashikuar per vitin ne vijim, sipas Formularit Deklarate Parashikuese e Qarkullimit per Biznesin e Vogel E-TBV-014. Nse tatimpaguesi mbyll aktivitetin, ai duhet t paraqes nj deklarat t qarkullimit t tij pr vitin n vazhdim deri n datn e mbylljes, me Formularin e Njoftimit t Ndryshimeve n Regjistrim, sipas modelit bashkengjitur ketij Udhezimi. Ne rastet e nderprerjes se perkohshme te aktivitetit, tatimpaguesi eshte i detyruar te deklaroje ne Degen e Tatimeve kerkesen per nderprerje te aktivitetit, ne te cilen jepen detaje per arsyet dhe afatin e nderprerjes se perkohshme te aktivitetit. Me paraqitjen e kesaj kerkese dorezohet edhe Certifikata e Regjistrimit, NIPT-i, deklarata mbi qarkullimin e realizuar dhe pagesa e detyrimit deri ne afatin e nderprerjes. 4.6 DOKUMENTACIONI Q PRDORET DHE MBAJTJA E REGJISTRIMEVE Pr do vendndodhje t veprimtaris, tatimpaguesi duhet t mbaj nj seri regjistrimesh m vete dhe dokumentacionin q lidhet me at vendndodhje biznesi. Pr qllimet e ktij tatimi, tatimpaguesi duhet t mbaj regjistrimet dhe dokumentat q vijojn: Dokumentat e blerjes, ku prfshihen fatura me TVSH, fatura t thjeshta, dftesa tatimore, etj. pr t vrtetuar blerjet e kryera. Dokumentat e shitjes, fatura t thjeshta tatimore, dftesa tatimore dhe prmbledhset ditore t arkes regjistruese (pr shitjet me arke). Librin e blerjeve, dhe Librin e shitjeve. T gjitha kto dokumenta do t jen n prputhje me modelet q i bashkangjiten ktij Udhzimi. Tatimpaguesit e biznesit t vogl jan t detyruar t lshojn dokumentat e mposhtm pr do shitje malli apo shrbimi q realizojn: Kupon tatimor n rastin kur tatimpaguesi sht i pajisur me ark regjistruese. Ky kupon i jepet klientit pr do shitje t kryer. Dftes tatimore, sipas modelit bashkangjitur ktij Udhzimi, n rastin kur tatimpaguesi nuk sht pajisur me ark regjistruese, ose kur pr arsye objektive, si mungesa e elektricitetit, etj., tatimpaguesi nuk mund t prdor arken regjistruese. Dftesat tatimore prgatiten n dy kopje me letr vetkopjuese nga t cilat njra i jepet klientit. Fatur t thjesht tatimore (sipas modelit q i bashkangjitet ktij
25
Udhzimi) e cila lshohet vetm nga tatimpaguesit, t cilt shesin mallra apo shrbime pr klient t cilt nuk jan konsumator final t mallit apo shrbimit, por i kryejn kto blerje pr qllim prpunimi apo rishitje, dhe jan subjekte t regjistruar pr tatimet. Tatimpaguesi duhet ti jap klientit nj fatur pr do shitje mallrash apo shrbimesh. Fatura do t prbhet nga dy kopje duke prdorur letr vetkopjuese ose letr karbon, dhe tatimpaguesi do ti jap nj kopje klientit dhe nj kopje do ta mbaj vet. Fatura duhet t jet me numr serial, dhe numri i faturs duhet t shnohet n librin e shitjeve dhe blerjeve. N fund t do dite pune, tatimpaguesi duhet t regjistroj n librin e blerjeve totalin e blerjeve q ka br at dit, si edhe shpenzime t tjera q mund t ket kryer, si pages qeraje, elektriciteti, paga, etj. N librin e shitjeve, n fund t do dite pune, tatimpaguesi duhet t regjistroj totalin e vlers s shitjeve t realizuara prej tij, duke i grupuar respektivisht n shitje me fatur t thjesht tatimore, shitje me arke regjistruese (totali ditor i kass) dhe shitje me dftesa tatimore. Jo m von se data 5 e do muaji, tatimpaguesi duhet t ket llogaritur dhe mbyllur totalin e blerjeve dhe t shitjeve pr muajin e kaluar. Tatimpaguesi nuk lejohet t gris apo zvendsoj faqet e librit t blerjeve apo t shitjeve, apo faqet e blloqeve t faturave t thjeshta tatimore apo dftesave tatimore. T gjitha kto regjistrime dhe dokumenta duhet t ruhen nga tatimpaguesi, pr nj periudh prej jo m pak se 5 vjet nga fundi i vitit kalendarik t cilit i prkasin. Dega e tatimeve mundet q, n do koh, t kontrolloj mbajtjen ose lshimin nga ana e tatimpaguesit t dokumentave q vrttojn shitjen (kupon kase, dftes tatimore, fatur e thjesht tatimore). 4.7 KONTROLLI TATIMOR DHE VERIFIKIMI Gjat vitit, organet tatimore kontrollojn rregullshmrin e regjistrimeve t krkuara nga ligji, pr tatimpaguesit. Pr kt qllim ato kontrollojn: lshimin e kuponit tatimor, t dftess tatimore apo faturs s thjesht, si dhe regjistrimin e donjrit prej ktyre dokumentave n librin e qarkullimit. Ato kontrollojn gjithashtu edhe evidentimin dhe regjistrimin nga tatimpaguesit t blerjeve t realizuara pr qllimet e biznesit (rishitje, prpunim apo shpenzime te tjera), nprmjet dokumentacionit prkats. Dega e tatimeve, gjithashtu mund t ushtroj kontroll t plot n ambjentet e tatimpaguesit, duke e njoftuar paraprakisht at. N kontrollin e plot organi tatimor kontrollon dhe verifikon mbajtjen e t gjith dokumentacionit dhe regjistrimeve sipas prcaktimeve t bra n kt Udhzim. Krahas kontrollit t dokumentacionit, punonjesit e kontrollit te organeve tatimore bejne jo me pak 2-3 kontrolle (sondazhe per matjen e xhiros) ne vit per do tatimpagues, me qellim vleresimin e qarkullimit t realizuar nga tatimpaguesi nprmjet kronometrimit. T dhnat e grumbulluara nga kronometrimet sherbejne per vleresimin e detyrimeve tatimore si te vitit vijues, ashtu edhe te vitit pasardhes. Pr saktsimin e t dhnave t tatimpaguesve, organet tatimore shfrytzojn edhe burime t tjera informacioni me t cilt tatimpaguesi ka operuar (si t dhnat e veprimeve me Thesarin, t dhna nga shkmbimi i informacionit, t dhna nga zbrthimi i shitjeve t tatimpaguesve t mdhenj importues apo prodhues etj). Mbi bazn e regjistrimeve korrekte t mbajtura gjat gjith vitit, dhe vleresimeve nga kontrollet e organit tatimore, tatimpaguesit llogarisin dhe derdhin tatimin e thjeshtuar mbi fitimin, sipas afateve t prcaktuara n Ligj. Pr mos deklarim t sakt t qarkullimit, n baz t
26
nenit 32/8, pika 1/b, t ktij Ligji, aplikohet nj gjob e barasvlefshme me 25% t shums s detyrimit tatimor t fshehur. 4.8 PAGESA 4.8.1 Llogaritja e ksteve t pagess paradhnje Tatimpaguesi duhet t bj nj parashikim t qarkullimit t tij pr t gjith vendndodhjet e biznesit, q duhet t bazohet n qarkullimin faktik t vitit t kaluar, dhe n ndryshimet q parashikohen t ndodhin gjat periudhs n vazhdim. Administrata tatimore llogarit kstet e tatimit n baz t qarkullimit t parashikuar nga tatimpaguesi, prve rasteve kur ekzistojn t dhna q tregojn se parashikimi i br nga tatimpaguesi sht i pasakt, situat n t ciln administrata tatimore mund t prdor t dhnat q disponon dhe metoda indirekte pr t rivlersuar shifrn e qarkullimit t dhn nga tatimpaguesi dhe t llogaris kstet n baz t t dhnave t saj. N rastet kur tatimpaguesi ka kryer veprimtari vetm nj pjes t vitit (disa muaj) t mparshm, pr t llogaritur qarkullimin pr vitin vijues do prdoret formula e mposhtme: 12/n x qarkullimin e deklaruar (ku n sht numri i muajve t pjesshm ose t plot pr t cilt ka patur qarkullim). Administrata tatimore prdor gjithashtu t dhnat e ndryshme q disponon pr t rivlersuar shifrn e qarkullimit t dhn nga tatimpaguesi dhe t llogaris kstet n baz t shifrave t rivlersuara. Lidhur me llogaritjen e ksteve t pagess s detyrimeve, n vijim jepet nj shembull ilustrues. Shembull 1 Supozojm se nj tatimpagues, si prcaktohet n nenin 32/4 t Ligjit, jo me vone se data 31 Mars te vitit 2006 ka deklaruar qarkullimin per vitin 2005 dhe ka parashikuar per qarkullimin e vitit 2006 shumen 8.000.000 leke. Mbi bazen e ketij parashikimi Tatimi i thjeshtuar mbi fitimin per vitin 2006 llogaritet : 8.000.000 x 1.5% = 120.000 leke. Kjo shume duhet t paguhet n 4 kste, respektivisht per 30.000 leke, jo m von se 20 prill, 20 korrik, 20 tetor dhe 20 dhjetor t vitit 2006. Deri me date 20 Prill te vitit 2006 krahas pageses se kestit te pare per shumen 30.000 leke duhet bere dhe pagesa e mbetur nga rillogaritja e Tatimit te thjeshtuar mbi fitimin te vitit 2005. 4.8.2 Llogaritja dhe pagesa e tatimit mbi t ardhurat nga punsimi. Personat juridik dhe fizik t regjistruar si tatimpagues t takss vendore mbi biznesin e vogl llogarisin dhe paguajn tatimin mbi t ardhurat nga punsimi pr personat e punsuar, brenda dats 10 t muajit pasardhs t do tremujori t vitit kalendarik. N rastin e personave juridik, t punsuar konsiderohen edhe pronart e personit juridik t cilt ushtrojn funksione drejtuese apo do funksion tjetr tek ky person juridik. Llogaritja e tatimit mbi t ardhurat nga punsimi pasqyrohet n listpagesn Pr kontributet e sigurimeve shoqrore, shndetesore dhe tatimit mbi t ardhurat nga punsimi sipas modelit q i bashkangjitet Udhzimit t Ministrit t Financave Pr kontributet e detyrueshme t sigurimeve shoqrore dhe shndetesore. Kjo listpages hartohet n baza mujore por dorzohet n degn prkatse t tatimeve n baza tremujore (brenda dats 10 t muajit pasardhs t do tremujori t vitit kalendarik). Pagesa e tatimit mbi t ardhurat nga punsimi duhet t kryhet s
27
bashku me pagesn e kontributeve t sigurimeve shoqrore dhe shndetesore brenda dats 10 t muajit pasardhs t do tremujori t vitit kalendarik. Pr kt qllim prdoret Formulari i deklarimit dhe pagess s tatimit mbi t ardhurat nga punsimi, q i bashkangjitet ktij Udhzimi. 4.8.3 Vlersimi i detyrimeve tatimore shtes Kur vlersohen detyrimet tatimore shtes, organet tatimore mund t prdorin metoda alternative vlersimi t parashikuara n Ligjin Pr Proedurat Tatimore n Republikn e Shqipris dhe Udhzimin n zbatim t tij. Organet tatimore, pr rastet kur konstatojn se dokumentacioni i blerjeve dhe shitjeve nuk sht mbajtur konform krkesave Ligjore, q do t thot se: tatimpaguesi nuk pasqyron n mnyr korrekte qarkullimin, nuk lshon n mnyr korrekte dokumentin e krkuar pr do shitje, nuk pasqyron n librat e blerjes t gjitha furnizimet q ka kryer, kan t drejt t prdorin metodat alternative t vlersimit t detyrimit tatimor. Metodat alternative t vlersimit jan percaktuar n Ligjin Pr proedurat tatimore n Republikn e Shqipris dhe n Udhzimin ne zbatim t tij. Gjithashtu, kto metoda do t prdoren edhe n rastet kur tatimpaguesit nuk deklarojn t ardhurat e realizuara. Kto metoda do t prfshijn, por pa u kufizuar vetm n to, sondazhet dhe fotografimet e kryera lidhur me xhiron, siprfaqet e prodhimit apo t shrbimit q disponon tatimpaguesi, pozicioni i vendit t biznesit (qndr apo periferi) detyrimet e llogaritura nga tatimpagues t rregullt, por q kan afrsisht t njjtat kushte biznesi sikurse tatimpaguesi t cilit i bhet vlersimi, konsumi i energjis elektrike, niveli i qeras, numri i punonjsve, etj. 4.8.4 Mnyra e pagess Pagesa bhet duke prdorur Urdhr Pagesn pr Tatimin e Thjeshtuar mbi Fitimin, sipas modelit q I bashkangjitet ktij Udhzimi. Prpara pagess, n formular duhet t vendoset NIPT-i i tatimpaguesit. Tatimi paguhet n nj bank ose zyr postare e cila vepron si agjente pr Drejtorin e Prgjithshme t Tatimeve. Pagesa bhet n datn e prcaktuar nga ligji ose prpara saj, n nj bank ose zyr postare q ndodhet n rrethin ku sht regjistruar tatimpaguesi. Drejtoria e Prgjithshme e Tatimeve nxjerr gjithashtu n form kujtese nj kalendar me datat e deklarimeve dhe t pagesave t detyrimeve tatimore. Pagesa e pjesshme apo parapagesa pr t ciln nuk identifikohet tatimpaguesi duke iu referuar NIPT-it, nse pranohet nga banka apo zyra postare q vepron si agjent pr Drejtorin e Prgjithshme t Tatimeve, nuk do t konsiderohet si pages kundrejt atij detyrimi t tatimpaguesit derisa t identifikohet pozitivisht nga organi tatimor se cili sht tatimpaguesi q ka br pagesn. Nse ky identifikim bhet pas dats kur duhet t kryhej pagesa e tatimit, tatimpaguesi do t gjobitet sikur tatimi t ishte paguar n bank apo zyrn postare n datn e identifikimit. 4.9 TRANSFERIMI I T ARDHURAVE N BUXHETET E BASHKIVE Tatimi i mbledhur derdhet n buxhetin e shtetit pr tu transferuar eventualisht n buxhetet e do bashkie apo komune ku tatimpaguesi ka vendndodhjen e veprimtaris, n prpjestim me qarkullimin e realizuar nga kjo vendndodhje, sipas procedurave ekzistuese. Organi tatimor pajis degn e tatimeve t bashkis ose komuns me nj list t ertifikatave t regjistrimit t lshuara pr vendndodhjet e biznesit brenda juridiksionit t tyre. Kjo list identifikon qart emrin dhe NIPT-in e tatimpaguesit, adresn e vendndodhjes s biznesit dhe shumn e tatimit t paguar.
28
Punonjsit e zyrs se tatimeve t bashkis ose komuns duhet t prdorin kt informacion pr t informuar Degn prkatse t Tatimeve pr do biznes t njohur i cili nuk sht pajisur me ertificat regjistrimi. Kur merr informacione nga bashkia apo komuna pr biznese t cilat nuk jan t pajisura me Certificat Regjistrimi, dega e tatimeve merr masa pr ti regjistruar keto biznese brenda 30 ditsh pas marrjes s informacionit dhe informon bashkin apo komunn pr masat e marra brenda 45 ditsh pas marrjes s informacionit. Proedurat e bashkpunimi midis degve t tatimeve dhe organeve t pushtetit vendor prcaktohen n Udhzimin e Prbashkt t Ministris s Financave dhe Ministris s Pushtetit Vendor nr.5, date 27.1.2003 Mbi bashkpunimin ndrmjet organeve tatimore qendrore dhe organeve t pushtetit vendor lidhur me administrimin e takss vendore mbi biznesin e vogl dhe tatimin e thjeshtuar mbi fitimin. 5. TATIMI NE BURIM 5.1 MBAJTJA NE BURIM E TATIMIT MBI TE ARDHURAT N zbatim t nenit 33 t Ligjit, t gjith personat, prfshir personat juridik, ortakrit, personat fizik tregtar rezident tatimor n Shqipri, organet e qeverisjes qendrore apo vendore, organizatat jofitimprurse, dhe do ent apo person juridik i krijuar si i till n Shqipri, q bn pages t donjers nga llojet e pagesave q listohen n nenin 33, sht i detyruar t mbaj tatim n burim dhe ta derdh at n organin tatimor prkats jo m von se data 20 e muajit q pason muajin n t cilin sht kryer pagesa. 5.2 TATIMI N BURIM NUK DO T MBAHET KUR PAGESA I BHET: a. Personave juridik t referuar n shkronjn a t pikes 1 t Nenit 16, q jan tatimpagues t tatimit mbi fitimin dhe tatimit mbi vlern e shtuar n organet tatimore shqiptare (pasi kta persona i prfshijn kto t ardhura n t ardhurat e tyre t tatueshme); b. Personave fizik tregtar (t prfshir n shkronjn c) t piks 1 t nenit 16, t cilt jan t regjistruar si tatimpagues t tatimit mbi vlern e shtuar dhe t tatimit mbi fitimin dhe i prfshijn kto t ardhura n t ardhurat e tatueshme). c. Personave fizik tregtar, subjekte t tatimit t thjeshtuar mbi fitimin kur pagesa sht pr shrbime q prbjn aktivitetin normal te biznesit t tyre. Ketu do te perfshihen dhe personat fizik tregtare qe merren me grumbullimin e mbetjeve te metaleve, grumbullimit te bimeve mjeksore, grumbullimin e qumeshtit, ullirit, rrushit, shishe, etj. Nuk mbahet tatim n burim pr faturn q i paguhet nj eksperti kontabl t regjistruar si tatimpagues i tatimit t thjeshtuar mbi fitimin pr shrbimet profesionale t kryera prej tij (pasi kto t ardhura jan t ardhura nga veprimtaria e tij normale biznesore dhe tatohen si t tilla), por do t mbahet tatimi n burim n rastet e pagesave q i bhen ekspertve kontabl pr divident, interesa, t ardhura nga qerat, etj., sipas prcaktimit n nenin 33. d. do personi juridik Shqiptar apo t huaj pr pagesa lidhur me transportin ndrkombtar t mallrave dhe pasagjerve. e. do personi fizik ose juridik t huaj pr shrbime q ata kryejn jasht territorit t Republiks s Shqipris, t vrttuara me dokumentacionin prkats financiar e teknik. Degt e tatimeve krkojn interpretimin e Drejtoris s Prgjithshme t Tatimeve pr trajtimin tatimor t ktyre shrbimeve.
29
5.3 NIVELI I TATIMIT TE MBAJTUR NE BURIM Tatimi n burim mbahet n masn 10% t pagess bruto pr t gjitha pagesat e listuara n nenin 33 (me prjashtim t rasteve t dhna n pikn 5.2 m lart). Pr t ardhurat nga shitja e aksioneve apo kuotave t pjesemarrjes, apo pr trheqjet (zvoglimet) e kapitalit themeltar, ky tatim llogaritet pr t ardhurat neto, n prputhje me sqarimet e bra n kt Udhzim. 5.4 MBAJTJA E TATIMIT NE BURIM PER PAGESAT E KRYERA NGA JOREZIDENTET N zbatim t piks 3 t nenit 33 t Ligjit, edhe personat jorezident mbajn n burim tatimin pr t gjitha pagesat (prcaktuar n pikn 1 t nenit 33 t Ligjit) e kryera nga ana e tyre, kur kto pagesa kryhen nprmjet nj selie t prhershme q ata kan n Republikn e Shqipris, apo prfaqesuesit t emruar prej tyre. 5.5 EVIDENTIMI I TATIMIT TE MBAJTUR NE BURIM Tatimi i mbajtur n burim evidentohet nga personat rezident n Republikn e Shqipris, organet e qeverisjes qndrore dhe vendore, si dhe nga do subjekt tjetr i njohur si i till nga legjislacioni n fuqi, nprmjet regjistrimeve n librat prkats t evidentimit, t cilt prmbajn t dhna t plota identifikuese pr subjektin prfitues (prfshir fotokopje t ertifikats s regjistrimit n organin tatimor t prfituesit - sidomos kur nuk mbahet tatim n burim), shumn e pagess, dhe tatimin e mbajtur n burim. 5.6 MBAJTJA E TATIMIT NE BURIM PER DIVIDENTET N zbatim t nenit 33/1 t ligjit, tatimpaguesit subjekt t tatimit mbi fitimin, brenda dats 31 korrik t do viti, duhet t depozitojn,pran Degs s Tatimeve, vendimin e organit kompetent vendim-marrs t shoqris lidhur me rezultatet financiare t vitit paraardhs dhe destinimin e fitimit pas tatimit, duke prcaktuar shumn e rezervave ligjore, pjesn q do t prdoret pr investime ose pr shtes t kapitalit dhe pjesn q do t shprndahet n form dividenti. N rast paraqitje me vones t ktij vendimi zbatohet nj gjob n masn 25.000 leksh, pr do muaj apo pjes t muajit. Tatimi mbi dividentin pr llogari t organeve tatimore, duhet t derdhet nga shoqria, brenda dats 30 korrik t vitit kur bhet miratimi i rezultateve, pavarsisht nse sht br ose jo pagesa e dividentit pr prfituesit. Pr mos pagesn e ktij detyrimi brenda dats 30 korrik zbatohen interesat pr pages t vonuar n zbatim t ligjit Nr. 8560, dat 22.12.1999 Pr Proedurat Tatimore n Republikn e Shqipris 5.7 ZVOGELIMET E KAPITALIT do zvoglim kapitali, q nuk ka pr qllim zvoglimin e humbjeve, do t konsiderohet divident i tatueshm dhe do t tatohet me 10%, por vetm n masn q zvoglimi i kapitalit rrjedh nga fitimet e kapitalizuara t shoqris dhe jo nga kontributet n para ose n natyr t pronarve. Sigurisht shtesat e kapitalit, kontributet n para ose n natyr t ortakve, dhe zvoglimi i kapitalit duhet t jen br n prputhje me rregullat dhe proedurat e Ligjit nr.7638, date 19.11.1992 Pr Shoqrit Tregtare.
5.7/1 Mbajtja e tatimit n burim pr t ardhurat q realizojn individt nga lojrat e fatit dhe kazinot N zbatim t shkronjs f t nenit 33/1 t ligjit, organizatort e lojrave t fatit u mbajn tatim n burim pr t ardhurat q realizojn individt nga lojrat e fatit dhe kazinot.
30
N rastet e t ardhurave t realizuara nga pjesmarrjet n lojrat e fatit, t tilla si: bastet, bastet on line, bingo tradicionale dhe televizive, lotari kombtare, tatimi n burim llogaritet dhe mbahet nga organizatori i licencuar n organizimin e t tilla lojrave, mbi shumn bruto t fituar. Shuma bruto, mbi t cilin llogaritet tatimi n burim, sht diferenca midis fitimit t lojtarit me shumn e paguar pr biletn, ose diferenca midis fitimit t lojtarit me shumn e vn bast. Kazinot dhe kazinot elektronike N rastet e t ardhurave t realizuara nga pjesmarrja n lojrat e fatit kazino dhe kazino elektronike, individi lojtar duhet t bj nj vetdeklarim pran organizatorit t lojs s fatit mbi shumn e luajtur n kazino. Bazuar n kt vetdeklarim, organizatori llogarit tatimin n burim si diferenc midis shums s fituar dhe shums s luajtur nga lojtari. Organizatori nuk e pajis lojtarin me vrtetim pr fitimin e shums s parave, pa mbajtur m par tatimin n burim. N rast se lojtari fiton, nga pjesmarrjet n lojrat e fatit, nj send t prekshm, p.sh. nj makin, tatimi n burim llogaritet mbi vlern e tregut t sendit t fituar. Organizatori sht i detyruar t mbaj tatim n burim t t ardhurave t lojtarit dhe ta derdh at n organin tatimor prkats jo m von se data 20 e muajit q pason muajin n t cilin sht kryer pagesa.
5.8 MBAJTJA E TATIMIT NE BURIM MBI TE ARDHURAT E ANTA-S N zbatim t paragrafit 5 t nenit 33 Mbajtja n burim e tatimit mbi t ardhurat, Agjensia Ndrkombtare e Transportit Ajror (ANTA) duhet t llogaris dhe t derdh n oprganet tatimore nj tatim n masn10 % t arktimeve bruto nga Eurokontrolli, jo m von se 15 dit nga asti i arktimit. Brenda dats 20 t do muaji Dega e tatimeve Tiran dhe ANTA duhet t rakordojn mbi shumat e faturuara dhe arktuara dhe tatimin e paguar, duke mbajtur dhe nj akt-rakordimi. 6. TRANSFERIMI I MIMIT "Transferimi i mimit", q n nj formulim m t gjr mund t shprehet "Transferimi i fitimit nprmjet ndryshimit t mimeve", ka t bj kryesisht me persona t lidhur si: shoqri, deg apo filiale q jan pjes t nj grupi kompanish, t nj shoqerie shumekombeshe apo ortakrie, apo q zotrohen nga i njjti person apo grup personash, etj, t cilat jan t shprndara dhe ushtrojn biznesin n dy ose m shum shtete, n t cilat trajtimi tatimor sht i diferencuar. Duke qen se kta persona kan lidhje t veanta midis tyre (pra kontrollojn njeri tjetrin apo kontrollohen nga t njejtt persona apo i prkasin t njjts kompani shumekombeshe) ato mund t vendosin mimet e shitjes pr lendet e para, gjysmproduktet apo produktet q lvizin nga njeri tek tjetri n mnyr t till q pjesa m e madhe e fitimit t transferohet n at vend ku tatim fitimi sht m i ult ose ku nuk ka tatim fare. E njejta gj mund t ndodh edhe me shrbimet, si shrbime teknike, konsulenca, etj. q personat e lidhur i faturojn njri tjetrit. do korigjim i transferimit t mimit n rastin e transaksioneve ndrkombtare mund t bhet vetm nprmjet Komisionit t Transferimit t mimeve n Drejtorin e Prgjithshme t Tatimeve n Ministrin e Financave. Nse nj organ tatimor krkon t zbatoj kt dispozit, ajo duhet tja kaloj shtjen komisionit t lartprmendur. Ky Komision zbaton nenin 36 duke iu referuar rigorozisht Udhzuesit t OECD-s t botuar n vitin 1995 pr transferimin e mimit. Ky Komision mund t hyj n marveshje detyruese me tatimpaguesin, mbshtetur n pikn 2 t nenit 36, pr t prcaktuar q m
31
prpara transferimin e mimit. Nj marveshje e till do t nnshkruhet nga Drejtori i Prgjithshm i Tatimeve. 7. KREDITIMI I TATIMIT T HUAJ 7.1 KREDITIMI I TATIMIT TE PAGUAR JASHTE TERRITORIT TE REPUBLIKES SE SHQIPERISE Neni 37 (paragrafi 1 dhe 2) ka t bj me kreditimin e tatimit q tatimpagues rezident n Republikn e Shqipris kan paguar n vende t tjera (jasht territorit t Republiks s Shqipris) pr fitime q ata kan realizuar n ato vende. Por ky reduktim nuk do t kaloj nivelin e tatimit q do t aplikohej mbi ato t ardhura sikur ato t realizoheshin brenda territorit t Republiks s Shqipris, ne baze te legjislacionit fiskal shqiptar. Shembull: Rasti 1. Nj person juridik, rezident n Shqipri, pr vitin 2006, ka aktivitet n Shqipri si edhe nj deg n Itali, ku realizon fitim neto si m posht: nga aktiviteti n Shqipri: 1.000.000 lek; nga aktiviteti n Itali: 600.000 lek. N baz t dispozitave t ktij Ligji (neni 17) ky person, meqense sht rezident Shqiptar, i nnshtrohet tatimit n Shqipri mbi fitimet e realizuara nga t gjitha burimet, brenda dhe jasht territorit t Republiks s Shqipris. Pra detyrimi tatimor n Shqipri do t jet: fitimi n total: 1.600.000 lek tatim fitimi=1.600.000 x 20% = 320.000 lek Por, pr fitimin q ka realizuar n Itali tatimpaguesi sht tatuar atje (si jo rezident) me tarifn e tatim fitimit n Itali q sht 36%. Pra, tatimi i paguar n Itali: 600.000 x 36%=216.000 lek Tatimpaguesi sjell dokumentacionin e plot q vrteton pagesn e ktij tatimi n Itali. Pas ksaj, Organi Tatimor Shqiptar bn reduktimin e tatimit si m posht: tatimi q duhej t paguhej sikur t ardhurat e realizuara n Itali t realizoheshin n Shqipri: 600.000 x 20%=120.000 lek. Pikrisht pr kt shum do t bhet reduktimi i tatimit, pra: 400.000 -120.000= 280.000 lek, q sht detyrimi prfundimtar i tatim fitimit q ky subjekt do t paguaj n Shqipri. Rasti 2. Supozojm se i njejti Person Juridik Shqiptar ka nj deg pr ushtrimin e aktivitetit t tij n Hungari, ku tarifa e tatim fitimit sht 18 %. N kt rast do t kishim: fitimi i realizuar n Shqipri: 1.000.000 lek fitimi i realizuar n Hungari: 600.000 lek Detyrimi tatimor n baz t Nenit 17 t Ligjit: 1.600.000x20%=320.000 lek Por, pr fitimin q ka realizuar n Hungari, tatimpaguesi sht tatuar atje me tarifn 18%. Pra tatim fitimi i paguar n Hungari: 600.000 x 18 % = 108.000 lek. N kt rast, meqense tatimi i paguar n Hungari (18%) nuk e kalon tatimin e pagueshm pr ato t ardhura n Shqipri (20%), sht pikrisht kjo shum, pra 108.000 lek q do t reduktohet nga detyrimi tatimor n total. N kt rast, pasi nga tatimpaguesi t jet marr dokumentacioni i plot q ka realizuar t ardhurat dhe ka paguar tatimin n Hungari n kt shum, kreditimi i tatimit do t bhet si m posht: 320.000 -108.000=212.000 lek, q sht detyrimi prfundimtar i tatimfitimit q ky subjekt do t paguaj n Shqipri.
32
Si shihet, kreditimi (reduktimi) i tatim fitimit t paguar jasht pr fitime t realizuara jasht, n asnj rast nuk duhet t kaloj, pra mund t jet m i vogl ose i barabart, se tatimi q do t paguhej n Shqipri nse ato fitime do t realizoheshin n Shqipri. I njejti parim vlen edhe pr tatimin e individve. Nj individi rezident Shqiptar do ti kreditohet tatimi mbi t ardhurat i paguar jasht Shqipris pr t ardhura t realizuara jasht (prkundrejt dokumentave vrttuese), por jo m shum se tatimi q do t paguhej n Shqipri nse ato t ardhura do t realizoheshin n Shqipri. Pra, gjithmon, kreditohet (ose reduktohet) tatimi i paguar jasht Shqipris pr fitime ose t ardhura t realizuara jasht Shqipris dhe nuk preket tatimi i t ardhurave t realizuara n Shqipri. 7.2 KREDITIMI I HUMBJEVE Paragrafi 3 i Nenit 37 lidhet me kreditimin (ose reduktimin) e humbjeve q nj tatimpagues person juridik rezident shqiptar ka realizuar jasht, prkundrejt fitimit q ai person ka realizuar n Shqipri. N kt rast veprohet sikur Neni 27 (Mbartja e Humbjeve) t zbatohej n do vend t huaj. Shmbull. Nj person juridik rezident Shqiptar prve aktivitetit n Shqipri ka krijuar nj deg n Itali (p.sh. aty mund t ambalazhoj produktet dhe t prfundoj kontrata shitjeje pr tregun Italian), dhe, dega n Itali vitin e par rezulton me humbje dhe vitin e dyt me fitim. T shohim si do t bhet kreditimi (reduktimi) i humbjes n baz t dispozitave t paragrafit t tret t Nenit 37: Pr vitin 2001: fitimi n Shqipri: 1.000.000 lek humbja e degs n Itali: 200.000 lek fitimi nga t gjitha burimet Brenda dhe jasht Shqipris (fitimi botror ose global): 800.000 lek tatim fitimi n Shqipri:800.000x25%= 200.000 lek tatim fitimi n Itali: 0 leke Pr vitin 2002: fitimi n Shqipri: 1.000.000 lek fitimi n Itali: 600.000 lek fitimi nga t gjitha burimet Brenda dhe jasht Shqipris (fitimi botror): 1.600.000 lek tatim fitimi n Shqipri si rezident (Neni 17) i llogaritur pr fitimin global:1.600.000 x 25% = 400.000 lek tatim fitimi n Itali:600.000 x 36% = 216.000 lek Kreditimi (reduktimi) i tatimit t paguar n Itali do t bhet n mnyrn dhe n masn q vijon: Nga fitimi i vitit 2002 i degs n Itali mbartet (zbritet) humbja e vitit t mparshm 600.000 - 200.000 = 400.000 lek (sipas Nenit 27). Pr kt shum llogaritet tatimi sikur ky fitim t ishte realizuar n Shqipri (sipas paragrafit 1 dhe 2 t Nenit 37), pra 400.000 x 25% = 100.000. Esht pikrisht kjo shum q do t reduktohet nga detyrimi tatimor global. Pra detyrimi tatimor prfundimtar per tatimin mbi fitimin q do t paguaj personi juridik n Shqipri pr vitin 2002, sht: 400.000 - 100.000 = 300.000 lek. Paragrafi 4 i Nenit 37 jep faktin q (kreditimi) reduktimi i tatim fitimit i paguar n vende t tjera pr t ardhura t realizuara apo humbje t psuara n ato vende do t bhet sipas metodave t prshkruara m lart pr do vend n mnyr t veant.
33
N rastet e tatimit t paguar n vendet me t cilat jan prfunduar Marrveshje (Konventa) pr eleminimin e tatimeve t dyfishta, athere do t zbatohen dispozitat e ktyre Marrveshjeve. 8. DISPOZITA KALIMTARE N zbatim t ktij neni, tatimpaguesit q prfitonin lehtsit tatimore, sipas nenit 6 t ligjit nr. 7677, dat 03.03.1993 Pr tatimin mbi fitimin do t vazhdojn ti gzojn ato n prputhje me dispozitat e atij ligji. Ndrsa subjektet e krijuar mbas dats s hyrjes n fuqi t Ligjit nr. 8438, dat 28.12.1998, nuk prfitojn m lehtsi tatimore. Gjithashtu, do t gzojn lehtsit tatimore dhe prjashtimet, t gjith tatimpaguesit e parashikuar n Iigjet: nr. 7665, dat 21.1.1993 Pr zhvillimin e zonave q kan prparsi turizmin; nr 8098, dat 28.3.1996 Pr statusin e t verbrit dhe me Dekretin nr. 782, dat 22.2.1994 Pr sistemin fiskal n sektorin e hidrokarbureve. 9. Shfuqizime Udhzimi i Ministrit t Financave Nr. 5, dat 18.01.2005 shfuqizohet. 10. Bashkengjitur jan: 1. Tabela nr.1 Tatimit mbi t ardhurat nga punsimi; 2. Tabela nr.2 Tatimi mbi kalimin e t drejts s pronsis mbi pasurit e paluejtshme; 3. Formulari i Deklarimit dhe Pagess t Tatimit mbi t ardhurat nga punsimi, E-TAP 010/a; 4. Formularit i deklarimit t t ardhurave personale nga burime t tjera (jo nga mardhnjet e punsimit aktual) E-TAP 013/a; 5. Formulari i Deklarimit dhe Pagess s Tatimit mbi Fitimin E-TAF 001/A; 6. Deklarata Analitike e Tatimit mbi t Ardhurat E-TAF 000/a; 7. Formulari Krkes pr Regjistrim Form 1.1; 8. Formulari Njoftim i Ndryshimeve n Regjistrim Form 4.1; 9. Model Urdhr Pagese pr Tatimit t Thjeshtuar mbi Fitimin E-TBV-020/a; 10. Modeli i Librit t Blerjes pr Tatimpaguesit e Biznesit t Vogl E-TBV-010; 11. Modeli i Librit t Shitjeve (Qarkullimit) pr Tatimpaguesit e Biznesit t Vogl, E-TBV-011; 12. Modeli i Faturs s Thjesht Tatimore, E-TBV-055/a; 13. Modeli i Dftess Tatimore, E-TBV-013; 14. Formulari Deklarata Parashikuese e Qarkullimit t Biznesit t Vogl E-TBV-014. 15. Formulari i deklarimit dhe pageses se tatimit te thjeshtuar mbi fitimin. FDP-SPT 001. 11. Hyrja n fuqi Ky Udhzim hyn n fuqi me botimin n Fletoren Zyrtare. MINISTRI I FINANCAVE RIDVAN BODE
34
Botuar n Fletoren Zyrtare Nr. dat .
Ky udhzim hyn n fuqi menjher dhe botohet n Fletoren Zyrtare. Ndryshuar me Udhezimin Nr.3, date 7.01.2011. Botuar ne Fletoren Zyrtare Nr 2, date 11 janar 2011.
35

Udhezim

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Udhezim

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

DREJTORIA E PERGJITHSHME E TATIMEVE LEGJISLACIONI TATIMOR 2007 Pr Tatimin mbi t Ardhurat Udhzimi nr.5, dat 30.01.

UDHZIM NR.5, dat 30.01.2006 PR TATIMIN MBI TE ARDHURAT

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

Botuar n Fletoren Zyrtare Nr. dat .

Sektori i Shrbimit ndaj Tatimpaguesve

You might also like