Modul Sains Daerah

MODUL SAINS TINGKATAN 5 Panitia Daerah Pasir Gudang
2012
2012
PRAKATA
Modul Sains SPM diterbitkan khusus untuk memenuhi keperluan pelajar yang akan menghadapi peperiksaan SPM Sains. Modul ini ditulis sebagai alat bantu mengajar bagi guru dan juga sebagai bahan ulangkaji pantas bagi pelajar-pelajar yang bakal menghadapi SPM. Nota penting dan latihan yang komprehensif merupakan teras kepada persediaan mantap modul ini. Setiap bab dimulakan dengan nota penting sebagai persediaan pelajar untuk mengulang kaji pelajaran dengan mudah, tepat dan berkesan. Latihan pengukuhan disediakan sebagai latihan intensif untuk membiasakan pelajar dengan bentuk soalan SPM. Semoga modul ini akan membantu pelajar mencapai kejayaan yang cemerlang dalam peperiksaan dan juga sebagai pemudah cara untuk guru-guru baru dalam mata pelajaran Sains di dalam bilik darjah.
Selamat Maju Jaya.
2012
JAWATANKUASA PEMBINAAN MODUL SAINS SPM 2012 DAERAH PASIR GUDANG
KETUA PENYELARAS PENASIHAT PANEL PENULIS:
: :
SMK PASIR GUDANG GURU CEMERLANG DAN JU SAINS
TAJUK M9 Mikroorganisma & Kesannya Ke Atas Hidupan
PENULIS SMK Permas Jaya SMK Permas Jaya 2
M10 Nutrisi & Pengeluaran Makanan
SMK Pasir Gudang 2
M11 Pemeliharaan & Pemuliharaan Alam Sekitar
SMK Pasir Gudang 3 SMK Pasir Gudang
M12 Sebatian Karbon
SMK Tanjung Puteri Resort SMK Kota Masai SMK Pasir Gudang
M13 Gerakan
SMK Kota Masai 2 SMK Pasir Putih
M14 Teknologi & Pengeluaran Makanan
SMK Permas Jaya 3
M15 Bahan Sintetik Dalam Industri
SMK Taman Molek
M16 Elektronik & Komunikasi
Teknologi
Maklumat
serta
SMK Pasir Gudang
2012
Isi kandungan
Prakata Panel Penulis BAB 9: Mikroorganisma dan kesannya ke atas hidupan
1 35 44 58 73 100 120 137
BAB 10: Nutrisi dan pengeluaran makanan BAB 11: Pemeliharaan dan pemuliharaan alam sekitar BAB 12: Sebatian karbon BAB 13: Gerakan BAB 14: Teknologi dan pengeluaran makanan BAB 15: Bahan sintetik dalam industri BAB 16: Elektronik dan teknologi maklumat serta komunikasi
Sekalung Penghargaan
2012
BAB 9 : MIKROORGANISMA DAN KESANNYA KE ATAS HIDUPAN
9.1 PENGELASAN MIKROORGANISMA
Mikroorganisma
Rupa Bentuk
Saiz 0.02 m 0.4 m Paling kecil
Nutrisi
Habitat
Cara Pembiakan Replikasi dalam sel perumah
Virus
Pelbagai bentuk seperti pilin, sfera, rod dan vibrio
parasitik
Hidup dalam dalam sel perumah
Bakteriofaj
Bakteria
Kokus, basilus, vibrio, spirilum
0.5 1.0 m unisel
Autotrof, sapropfitik, parasitik
Basilus
Spirilum
Hidup dalam air, udara, tanah, tumbuhan dan haiwan
belahan dedua
Kokus
vibrio
Protozoa
ameba
Berbeza-beza dan mempunyai silium untuk bergerak
5 - 250m unisel
sapropfitik, parasitik
Hidup dalam air tawar
Aseks :belahan dedua dan seks :pengkonjugatan
paramesium
Alga
Klamidomonas Spirogira
Pleuroccocus diatom
Mempunyai struktur sel tumbuhan. Tidak mempunyai batang, akar, atau daun. Mempunyai pelbagai rupa bentuk - filamen - sfera
1 10000 m Unisel atau multisel
Mempunyai klorofil. Menjalankan fotosintesis autotrof
Hidup dalam Aseks :air, tanah belahan dedua lembap, atas dan batu dan di seks :kulit pokok. pengkonjugatan
Kulat
10 -100 m Unisel atau multisel
sapropfitik, parasitik
Tempat gelap dan lembap
Mukor
Yis
Aseks pembentukan spora dan pertunasan
2012
Latihan: 1. Rajah di bawah menunjukkan beberapa jenis mikroorganisma. Kelaskan mikroorganisma di bawah mengikut jenisnya.
Lengkapkan jadual di bawah untuk menunjukkan jawapan anda. Virus Bakteria Protozoa Alga Kulat
2. Mikroorganisma di atas boleh dijumpai di permukaan makanan seperti roti berkulat dan buah reput. Y : _________________ X: _________________
Z (a) Apakah nama mikroorganisma yang ditunjukkan? _______________________________________________________________________
(b) Label struktur-struktur X dan Y dalam rajah tersebut. (c) Apakah fungsi Y? _______________________________________________________________________
(d) Bagaimanakah mikroorganisma ini mendapatkan nutriennya? ______________________________________________________________________ (e) Namakan struktur Z yang membolehkan mikroorganisma tersebut menyerap nutriennya. _______________________________________________________________________
2012
9.2 FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PERTUMBUHAN MIKROORGANISMA
NUTRIEN - Perlu nutrien untuk hidup hasilkan tenaga dan membiak. - Parasit mendapat nutrien daripada tisu organisma hidup yang lain. - Saprofit mendapat nutrien daripada organisma yang telah mati dan mereput - Mikroorganisma yang mempunyai klorofil - menghasilkan makan sendiri
KELEMBAPAN - Perlu air untuk hidup. - Dalam keadaan kering:- bakteria tidak aktif. - bakteria membentuk spora - Apabila keadaan sesuai, bakteria aktif semula. - Mikroorganisma yang tidak boleh membentuk spora akan mati.
FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PERTUMBUHAN MIKROORGANISMA
CAHAYA - Mikroorganisma aktif di dalam gelap dan tidak aktif dengan kehadiran cahaya. - Mikrorganisma yang mempunyai klorofil memerlukan cahaya untuk melakukan proses fotosintesis
pH - pH7(neutral) atau hampir neutral aktif membiak. - pH terlalu tinggi atau rendah merencat pertumbuhan / membunuh mikroorganisma. - keadaan berasid atau beralkali lemah sebahagian mikroorganisma boleh hidup
SUHU - Mikroorganisma aktif pada suhu 35 oC 40oC ( suhu optimum pertumbuhan) - Suhu rendah tidak aktif - Suhu terlalu tinggi mikroorganisma mati. Tetapi sebahagian spora masih boleh terselamat.
Latihan: Isikan tempat kosong dengan perkataan yang sesuai tentang faedah mikroorganisma. 1. Bakteria sesuai hidup dalam keadaan _________ tetapi tidak sesuai dalam keadaan yang sangat berasid atau _____________. 2. Suhu optimum bagi pertumbuhan bakteria ialah diantara _________________________. 3. Bakteria menjadi _________________ dalam keadaan sejuk dan terbunuh dalam keadaan _________________. 3. _______________ mendapat nutrien daripada tisu organisma hidup yang lain manakala Saprofit _________________________________________. 4. Kekurangan nutrien menyebabkan _______________________ ______ manakala nutrien yang berlebihan __________________________________ mikroorganisma.
2012
5. Bakteria gemar hidup di dalam keadaan _________________ dan menjadi tidak aktif dalam keadaan ____________________. 6. Dalam keadaan kering, bakteria membentuk _______________ dan apabila keadaan sesuai, bakteria akan ____________________.
7. Jadual menunjukkan keputusan eksperimen kajian kesan suhu terhadap pertumbuhan bakteria. Suhu/ oC 0 15 25 35 60 Saiz koloni bakteria selepas 24 jam/mm 2 5 10 15 3
(a) Nyatakan satu hipotesis berdasarkan Jadual. ______________________________________________________________________ (b) Apakah pemboleh ubah yang (i) dimalarkan ? ____________________________________________________________________ (ii) dimanipulasikan ? ____________________________________________________________________ (c)(i) Berdasarkan Jadual, lukiskan graf menunjukkan hubungan antara saiz koloni bakteria dengan suhu. Saiz koloni bakteria/mm
Suhu
2012
(ii) Berdasarkan graf, nyatakan suhu optimum untuk pertumbuhan bakteria. _____________________________________________________________________ (iii) Ramalkan saiz koloni bakteria pada suhu 80oC. _____________________________________________________________________
7. Rajah dibawah menunjukkan eksperimen yang dijalankan untuk mengkaji kesan pH terhadap pertumbuhan bakteria. Koloni bakteria Agar nutrien
(a)
Nyatakan satu pemerhatian berdasarkan kepada rajah di atas _____________________________________________________________
(b)
Apakah pemboleh ubah yang (i) dimalarkan ? ____________________________________________________________ (ii) dimanipulasikan ? ___________________________________________________________ (iii) bergerak balas ? ___________________________________________________________
(c)
Berdasarkan rajah di atas, lengkapkan jadual di bawah. Nilai pH 2 7 10 Bilangan Koloni
(d)
Nilai pH yang mana menunujukkan bilangan bakteria yang paling tinggi? ______________________________________________________________
2012
SOALAN ESEI Jawab soalan-soalan berikut. 8. Kaji pernyataan berikut.
Pertumbuhan bakteria adalah lebih baik dalam keadaan gelap daripada keadaan bercahaya
(a) Cadangkan satu hipotesis untuk menyiasat pernyataan di atas.
[ 1 markah ]
(b) Menggunakan piring petri, agar nutrien, bacteria Bacillus subtillis dan radas-radas lain, huraikan satu eksperimen untuk menguji hipotesis di 8(a) berdasarkan kriteria berikut: (i) Tujuan eksperimen (ii) Mengenal pasti pembolehubah (iii) Senarai radas dan bahan (iv) Prosedur atau kaedah (v) Penjadadualan data [ 1 markah ] [ 2 markah ] [ 1 markah ] [ 4 markah ] [ 1 markah ]
9. Kaji pernyataan berikut. Nutrien boleh mempengaruhi pertumbuhan bakteria
Anda diberikan bubur nutrien, bubur tanpa nutrien dan kultur bakteria. (a) Cadangkan satu hipotesis untuk menyiasat pernyataan di atas. [ 1 markah ]
(b) Huraikan satu eksperimen untuk menguji hipotesis di 9(a) berdasarkan kriteria berikut: (i) Tujuan eksperimen (ii) Mengenal pasti pembolehubah (iii) Senarai radas dan bahan (iv) Prosedur atau kaedah (v) Penjadualan data [ 1 markah ] [ 2 markah ] [ 1 markah ] [ 4 markah ] [ 1 markah ]
10
2012
9.3 MIKROORGANISMA YANG BERFAEDAH Pencernaan Makanan
Membantu dalam salur makanan herbivor contohnya lembu, biri-biri dan kuda - Bakteria merembeskan enzim selulase untuk mencernakan selulosa menjadi glukosa.
- Protozoa dalam usus anai-anai merembeskan enzim selulase untuk mencernakan selulosa dalam kayu menjadi glukosa.
- Bakteria dalam usus besar manusia bertindak ke atas sisa-sisa makanan dan menghasilkan vitamin B dan K.
Proses pereputan
- Bakteria dan kulat menukarkan bahan organik mati kepada bahan yang lebih ringkas yang dapat diserap oleh tumbuhan. - Mikroorganisma ini juga membantu dalam mengekalkan kesuburan tanah
- Bakteria, protozoa dan kulat digunakan dalam loji pengolahan kumbahan untuk menguraikan bahan kumuh yang toksik kepada bahan tidak berbahaya seperti karbon dioksida, air dan garam mineral. - Bakteria juga digunakan dalam tangki kumbahan untuk menguraikan kumbahan kepada gas metana yang boleh digunakan sebagai bahan api.
Perubatan
- Virus dan bakteria digunakan untuk menyediakan vaksin - Contoh: Vaksin hepatitis disuntik untuk merangsang badan menghasilkan antibodi hepatitis
- kulat digunakan untuk menghasilkan antibiotik seperti penisilin. - Bakteria menghasilkan antibiotik streptomisin
- Yis digunakan sebagai makanan berkhasiat dalam perubatan kerana kaya dengan vitamin B dan protein. - Alga mengandungi bahan kimia seperti beta-karotina (mencegah kanser) dan asid lemak (mencegah penyakit jantung).
11
2012
Pertanian
Bakteria dan kulat - Bakteria pengikat nitrogen pengurai yang hidup dalam nodul menguraikan bahan organik akar tumbuhan legum mati kepada humus. (kekacang) dan dalam tanah mengikat gas nitrogen di atmosfera dan menukarkannya kepada nitrat. - Nitrat diserap tumbuhan untuk menghasilkan protein
- Bakteria pengurai mencernakan sisa-sisa tumbuhan daripada kelapa sawit, padi, dan kelapa untuk menghasilkan bahan api seperti gas metana - Bahan organik yang tertinggal boleh dijadikan makanan haiwan dan baja tumbuhan.
Perindustrian
- Yis digunakan untuk menaikkan adunan roti dan kek. - Penapaian berlaku, karbon dioksida dibebaskan dan menaikkan adunan
- Bakteria digunakan untuk membuat cuka, dadih dan keju.
- dalam pembuatan tekstil bakteria bertindak balas dengan tumbuhan untuk menyingkirkan tisu lembut dan meninggalkan gentian panjang dan ditenun menjadi kain. - Dalam industripembuatan barangan kulit, bakteria menyingkirkan tisu dan lemak daripada kulit haiwan.
- Yis digunakan membuat minuman beralkohol
- sejenis kulat digunakan dalam pembuatan kicap
Latihan: 1. Isikan tempat kosong dengan perkataan yang sesuai tentang faedah mikroorganisma. (a) _________________ dan _______________ digunakan untuk membuat vaksin.
(b) _________________ mengikat nitrogen di udara dan menukarkannya kepada nitrat dalam tanah. (c) _________________ membantu mencernakan selulosa dalam salur makanan haiwan herbivor . (d) _________________ dan ________________ saprofit menyingkirkan hidupan mati daripada permukaan bumi. (e) _______________________ digunakan untuk menaikkan adunan roti dan kek. _______________________ digunakan untuk membuat makanan seperti cuka, dadih dan keju.
12
2012
Latihan: 1 Bakteria boleh dikelaskan berdasarkan A Saiz B Cara pembiakan
C D
rupa bentuk cara pemakanan
2 Apakah suhu optimum untuk pertumbuhan bakteria ialah A 5oC C 37oC B 30oC D 60oC 3 Antara mikrooranisma yang berikut, yang manakah hanya tumbuh dan membiak di dalam sel hidup ? A Kulat C Virus B Bakteria D Alga 4 Mikroorganisma yang membantu mengikat nitrogen daripada atmosfera dan menukarkannya kepada nitrat dalam tanah ialah A Bakteria C Virus B Alga D Kulat 5 Mikroorganisma yang manakah adalah protozoa ? A C
6 Satu mikroorganisma X membebaskan gas Y yang menaikkan adunan roti. Apakah mikroorgabisna X dan gas Y ? Mikroorganisma X Yis Bakteria Yis Mukor Gas Y karbon dioksida Karbon monoksiada Oksigen Karbon dioksida
A B C D
7 Streptomisin ialah sejenis A antibiotik B antitoksin
C D
antiseptik disinfektan
8 Antara berikut yang manakah tidak benar tentang protozoa ? A Boleh membiak secara seks B Merupakan haiwan unisel C Merupakan organisma akuatik D Hidup sebagai parasit
13
2012
9 Mikroorganisma yang manakah membiak melalui spora ? A virus C alga B fungi D yis 10 Yis digunakan untuk menghasilkan alkohol. Apakah proses yang terlibat ? A penapaian C penyulingan B pengesteran D fotosintesis 11 Mikroorganisma manakah yang boleh digunakan untuk membuat vaksin? A Alga C kulat B virus D protozoa 12 Mikroorganisma yang manakah paling seni ? A Alga C B virus D
kulat bakteria
13 Gambar rajah menunjukkan mikroorganisma P, Q, R dan S.
Antara berikut manakah pengelasan yang betul ? Bakteria P dan S P dan R R dan Q Q dan S Protozoa R dan Q Q dan S P dan S P dan R
A B C D
14 Jadual di bawah menunjukkan suhu dan pH suatu kultur bakteria di dalam piring pateri. Piring Petri P Q R S Suhu (oC) 20 25 37 40 pH 14 12 7 3
Piring petri yang mana menjadi sangat keruh selepas dua hari ? A. P C R B. Q D S
15 Bakteria boleh hidup di dalam keadaan yang tidak sesuai kerana bakteria boleh membentuk A pertunasan C flagela B Spora D chlorophyll
14
2012
16 Antara berikut, yang manakah benar tentang alga? A Semua alga adalah sel uniselular B Alga mengandungi klorofil C Alga hanya boleh hidup dalam keadaan yang kering. D Semua alga hidup sebagai saprofit.
17 Rajah di bawah menunjukkan empat buah tabung uji dengan kandungannya.

Kapas yang telah disteril
Bubur nutrient + kultur bakteria
Disimpan pada
Kapas yang telah disteril
Bubur nutrient + kultur bakteria
Disimpan pada
Setiap tabung uji disimpan pada suhu yang berbeza. Diantara tabung uji A, B, C dan D, larutan yang mana satu akan menjadi paling keruh di akhir eksperimen ini?
18 Rajah di bawah menunjukkan piring petri mengandungi agar nutrien yang telah disteril dan telah di dedahkan kepada udara untuk jangkamasa beberapa hari pada suhu bilik.
Koloni bakteria Kawasan jernih Piring petri
Di akhir eksperimen , kawasan jernih dapat dilihat seperti di atas. Antara yang berikut bahan mana yang terdapat di dalam kawasan jernih ? A B C D Vaksin Antibiotik Serum Antibodi
15
2012
19 Manakah antara berikut benar mengenai bakteria? A Bakteria tidak mempunyai dinding sel. B Bakteria adalah bakteria adalah organisma multiselular. C Bakteria membiak melalui belahan dedua. D Bakteria wujud dalam bentuk hablur dalam keadaan yang tidak sesuai. 20 Di antara pernyataan di bawah, yang mana adalah benar tentang virus ? I Virus hanya boleh menjangkit kepada binatang. II Virus hanya boleh membiak di dalam sel hidup. III Virus tidak boleh dimusnahkan dengan antibiotik. A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II dan III
16
2012
9.4 KESAN BERBAHAYA MIKROORGANISMA
9.4.1 Penyakit yang disebabkan oleh Mikroorganisma

Mikroorganisma berbahaya yang menyebabkan penyakit disebut PATOGEN Kebanyakkan PATOGEN adalah parasit yang hidup pada perumah dan memperoleh nutrient daripadanya. Toksin yang terhasil telah menyebabkan penyakit pada organisma yang diserangnya. PATOGEN adalah terdiri daripada BAKTERIA, VIRUS, KULAT atau PROTOZOA
9.4.2 Penyakit yang Disebabkan Oleh Bakteria
1 TAUN / KOLERA
Patogen: Bakteria Vibrio Tempat jangkitan: Usus Simpton / gejala: cirit-birit, demam, muntah, otot kejang dan penyahidratan Cara jangkitan: tersebar melalui air dan makanan yang tercemar (melalui vektor lalat) Pencegahan: menjaga kebersihan dalam penyediaan makanan dan didihkan air minuman sebelum minum
Bakteria Vibrio
17
2012
2 TIBI
Patogen: Bakteria Bacillus Tempat jangkitan: Peparu Simpton / gejala: demam dan batuk berpanjangan, kurang selera makan, kahak berdarah Cara jangkitan: tersebar melalui titisan air atau debu, makanan dan minuman tercemar Pencegahan: vaksin BCG diberikan kepada bayi atau kanak-kanak
Bakteria Bacillus
3 GONOREA
Patogen: Bakteria Kokus Tempat jangkitan: sistem pembiakan Simpton / gejala: i. Perempuan pada awalnya, jangkitan pada organ pembiakan. Sakit membuang air kencing. Akhirnya, tiub fallopio, uretra dan uterus akan membengkak ii. Lelaki pada awalnya, sakit pada zakar semasa membuang air kencing, air kencing bernanah, demam dan sakit kepala. Akhirnya, testis akan membengkak. Cara jangkitan: tersebar melalui perhubungan seks dengan pasangan yang terjangkit. Pencegahan: penggunaan kondom semasa mengadakan hubungan seks.
Bakteria Kokus
4 SIFILIS
i. ii. iii. Patogen: Spirilia 9.4.3 Bakteria Penyakit yang Disebabkan oleh Virus Tempat jangkitan: sistem pembiakan Simpton / gejala: Kudis tumbuh di kawasan kemaluan Letih, hilang selera makan, demam, sakit otot dan sendi serta sakit kepala Lumpuh dan lemah jantung Cara jangkitan: tersebar melalui perhubungan seks dengan pasangan yang terjangkit. Pencegahan: penggunaan kondom semasa mengadakan hubungan seks.
18
2012
19
2012
9.4.4 Penyakit yang Disebabkan oleh Kulat Tempat jangkitan: kulit Simpton / gejala: tompok merah / putih yang merebak pada kulit, gatal Cara jangkitan: sentuhan, berkongsi tuala, pakaian dan sikat (dijangkiti melalui spora kulat)
20
2012
9.4.5 Penyakit yang Disebabkan oleh Protozoa
CARA JANGKITAN PENYAKIT
21
2012
LATIHAN
1. Nyatakan patogen yang menyebabkan penyakit berikut: a) b) c) d) Tibi Malaria Demam denggi Selesema : _________________________________________ :__________________________________________ :__________________________________________ :__________________________________________
2. Tentukan jenis penyakit berdasarkan simpton yang diberi:
(a) ________________ Kurus Kahak berdarah
(b) _______________ Muntah Cirit-birit
(c) ______________ Hati bengkak letih
(d) _______________ Sakit kerongkong Hidung berhingus
(e) _______________ Tompok putih yang gatal pada kulit
(f) ______________ Tompok merah yang gatal pada kulit
3. Nyatakan cara jangkitan penyakit. a) b) c) d) e) f) Taun Hepatitis B Selesema Panau Tibi Demam campak : _________________________________ : _________________________________ : _________________________________ : _________________________________ : _________________________________ : _________________________________
4. Nyatakan vektor yang menyebabkan penyakit-penyakit berikut. a) Demam denggi b) Taun c) Malaria : ___________________________________ : ___________________________________ : ___________________________________
22
2012
9.5
PENCEGAHAN JANGKITAN PENYAKIT YANG DISEBABKAN OLEH MIKROORGANISMA
KAWALAN VEKTOR
Kawalan Nyamuk
Nyamuk dewasa
Guna penyembur serangga untuk musnahkan
Telur 1)Memusnahka n tempat pembiakan seperti parit, kolam, bekas dan takungan air
Pupa
Larva
Kitar Hidup Nyamuk dan Kawalannya
Pupa dan Larva 1) Sembur minyak pada permukaan air 2) bela ikan gapi untuk memakan jentik-jentik 3) bubuh ubat jentik-jentik ke dalam air bertakung
23
2012
Kawalan Lalat Rumah
Lalat dewasa KITAR HIDUP LALAT RUMAH Pupa
Telur
Larva
LALAT RUMAH DEWASA

Gunakan penyembur serangga Perangkap elektrik Pelekat lalat
TELUR, LARVA DAN PUPA Kaedah kawalan

Musnahkan tempat pembiakan seperti tutup tong sampah, tutup makanan dan jaga kebersihan rumah dan sekelilingnya
PENSTERILAN
Definisi: Pensterilan ialah cara menghapuskan pathogen yang menyebabkan penyakit Tiga kaedah pensterilan iaitu penggunaan haba, penggunaan bahan kimia dan penggunaan sinaran.
24
2012
PENGGUNAAN HABA
PENGGUNAAN BAHAN KIMIA
25
2012
PENGGUNAAN SINARAN
SINARAN GAMA
Digunakan untuk mensterilkan alat-alat pembedahan yang tidak dapat disterilkan oleh kaedah lain Memusnahkan mikroorganisma dan sporanya
SINARAN UV (Ultraungu)
Sumber utama ultraungu adalah cahaya matahari Boleh membunuh bakteria dan virus Sesuai igunakan ke atas peralatan yang tidak memerlukan suhu yang tinggi Boleh merawat penyakit riket Digunakan untuk untuk mensteril peralatan pembedahan dan bilik pembedahan
26
2012
PENGIMUNAN
Pengimunan ialah proses yang meningkatkan keupayaan badan untuk menentang penyakit Keimunan ialah keupayaan badan manusia untuk melawan serangan patogen dengan penghasilan antibodi Antibodi ialah bahan kimia yang dihasilkan oleh sel darah putih dalam badan untuk menghapuskan antigen-antigen yang menyebabkan penyakit Antigen ialah jasad asing seperti toksin atau mikrob yang dapat merangsang penghasilan antibodi oleh sel darah putih supaya antigen itu dapat disingkirkan dari sistem peredaran darah seseorang
Badan menghasilkan sendiri antibodi untuk melawan serangan patogen
Badan menerima antibodi atau antiserum yang diperoleh daripada badan haiwan
Jenis
1
Semula jadi: keimunan
Semula jadi: keimunan yang
yang diperoleh apabila seseorang pulih daripada sesuatu penyakit 2 buatan : keimunan yang diperoleh melalui suntikan vaksin
diperoleh apabila antibodi ibu dipindahkan kepada fetus menerusi plasenta atau penyusuaan 2 buatan : keimunan yang diperoleh melalui suntikan antiserum
27
2012
Keimunan aktif (badan menghasilkan antibodi sendiri)
1 Keimunan aktif semulajadi

Seseorang yang sembuh daripada jangkitan penyakit akan menghasilkan antibodi untuk menyerang penyakit. Contohnya : demam campak dan cacar memberi keimunan seumur hidup kepada pengidapnya.
2 Keimunan aktif buatan

Vaksin disuntik ke dalam badan seseorang untuk merangsang penghasilkan antibodi. Contohnya vaksin BCG untuk tibi,vaksin anti-hepatitis A dan B,dan vaksin antirubella.
Keimunan pasif (badan menerima antibodi dari luar) 1 Keimunan pasif semulajadi
Diperolehi apabila antibodi daripada ibu dipindahkan kepada fetus melalui plasenta dan semasa penyusuan bayi.
2 Keimunan pasif buatan

Serum yang mengandungi antibodi disuntik ke dalam badan penyakit.Keimunan tidak ini adalah serta merta tetapi kekal.
28
2012
Perbandingan antara keimunan aktif dan pasif buatan KEIMUNAN AKTIF Melawan penyakit Persamaan Perbezaan
Bakteria atau virus yang dilemahkan atau dimatikan Kandungan bahan yang disuntik
KEIMUNAN PASIF Melawan penyakit

Plasma darah haiwan yang mengandungi antibodi atau antitoksin
Mencegah penyakit
Tujuan keimunan
Merawat penyakit
Merangsang badan menghasilkan antibodi untuk melawan patogen
Peranan bahan dalam badan
Antibodi dari haiwan melawan patogen dalam badan
Lambat
Gerak balas bahan dalam badan
Serta merta
Orang sihat yang belum lagi dijangkiti penyakit
Jenis penyakit yang diberi keimunan
Orang yang sedang dihidapi penyakit
Tahan lama
Ketahanan keimunan
Tidak tahan lama
Kepentingan keimunan kepada manusia

Keimunan membantu manusia mencegah diri daripada jangkitan penyakit. Pemvaksinan dapat membantu mengelakkan penyakit daripada merebak. Pemvaksinan dapat mengurangkan kadar kematian di kalangan kanak-kanak.
29
2012
Latihan
1. Nyatakan dua kaedah untuk mengawal populasi lalat rumah (untuk mencegah penyakit taun) a) ______________________________________________________________ b) ______________________________________________________________ 2. Nyatakan dua kaedah untuk mengawal populasi nyamuk (untuk mencegah demam denggi) a) ______________________________________________________________ b) ______________________________________________________________ 3. Lengkapkan jadual yang berikut dengan istilah yang sesuai.
Vektor Pensterilan Pemvaksinan Patogen Vaksin Antigen Antiserum Antibiotik
Pernyataan a) Proses untuk membunuh mikroorganisma b) Agen yang membawa penyakit c) Mikroorganisma berbahaya yang menyebabkan penyakit d) Bahan yang mengandungi pathogen yang dilemahkan e) Pathogen atau mikrob dalam darah f) Proses suntikan vaksin
Istilah
g) Bahan yang digunakan untuk membunuh bakteria h) Bahan yang mengandungi antibodi haiwan
30
2012
Soalan Esei Jawab soalan-soalan yang berikut.

(a) Nyatakan dua perbezaan antara keimunan aktif buatan dengan keimunan pasif buatan. Sertakan satu contoh penyakit yang dapat dicegah atau dirawat oleh setiap jenis pengimunan ini.
(b) Satu jangkitan demam denggi telah dikesan di sebuah kampung. Terangkan bagaimana penduduk kampong itu dapat mengatasi masalah merebaknya penyakit itu. Jawapan anda hendaklah mengandungi perkara-perkara berikut: Kenal pasti masalah Penjelasan masalah Kaedah-kaedah penyelesaian Pilih kaedah terbaik dan jelaskan pilihan anda [1 markah] [1 markah] [3 markah] [1 markah]
RAWATAN PENYAKIT YANG DISEBABKAN OLEH MIKROORGANISMA
31
2012
Latihan:
1. Rajah 1.1 menunjukkan dua piring petri, X dan Y, yang mengandungi agar-agar nutrient dan bacteria dibiarkan selama tiga hari di dalam makmal.
Rajah 1.1
(a) Nyatakan satu pemerhatian daripada eksperimen ini ___________________________________________________________________ (b) Nyatakan hipotesis bagi eksperimen ini _________________________________________________________________ (c) Nyatakan pembolehubah yang i. ii. Dimalarkan: _________________________________________________ Dimanipulasikan: _____________________________________________
iii.
Bergerak balas: ______________________________________________
(d) Nyatakan inferens bagi pemerhatian pada piring petri Y.
(e) Nyatakan definisi secara operasi bagi antibiotik ______________________________________________________________
32
2012
(f) Rajah 1.2 menunjukkan mikroorganisma P, Q, R, dan S.
i.
Kelaskan mikroorganisma P, Q, R dan S kepada bakteria dan virus.
Bakteria: ______________________________________ Virus: _______________________________________
ii.
Nyatakan mikroorganisma yang dapat dibunuh oleh antibiotik. ___________________________________________________________
2. Dalam suatu eksperimen, bakteria Basillus subtilis dikulturkan dalam piring petri yang mengandungi agar nutrien selama lima hari pada suhu 37C.
Keputusan eksperimen ditunjukkan dalam Jadual 3.

Hari 1 2 3 4 5 Bilangan koloni bakteria 8 15 19 21 22
Jadual 3
33
2012
a) Dengan menggunakan data dalam Jadual 3, lukis graf bilangan koloni bakteria melawan masa.
b) Apakah hubungan antara bilangan koloni bakteria dengan masa?
______________________________________________________________ ______________________________________________________________
c) Ramalkan bilangan koloni bakteria yang terhasil pada hari ke-6
______________________________________________________________
d) Nyatakan pembolehubah yang i. ii. Dimalarkan: _________________________________________________ Dimanipulasikan: _____________________________________________
34
2012
Latihan: 1. Antara yang berikut, yang manakah tidak mempunyai struktur mikroorganisma? A B C D 2. Saprofit Bakteria Kulat Virus
Mikroorganisma yang boleh menyebabkan penyakit dipanggil
A B C D 3.
antigen patogen nitrogen antibodi
Mikroorganisma adalah A B C D tumbuhan seni yang hanya dapat dilihat melalui mikroskop benda hidup seni yang hanya dapat dilihat melalui mikroskop haiwan seni yang hanya dapat dilihat melalui mikroskop benda bukan hidup yang hanya dapat dilihat melalui mikroskop
4.
Antara yang berikut, yang manakah tidak berespirasi, makan dan berkumuh?
A B C D
Virus Alga Kulat Protozoa
5.
Antara pernyataan berikut, yang manakah benar tentang bakteria?
A B C D 6.
Bakteria tidak boleh menghasilkan spora Bakteria menyebabkan penyakit AIDS Bakteria membiak melalui pembelahan dedua Bakteria gemar tinggal di persekitaran yang terang dan kering
Antara yang berikut, yang manakah bukan faktor yang mempengaruhi pertumbuhan dan pembiakan mikroorganisma? A. B. C. D. Cahaya Ruang Nutrien Kelembapan
35
2012
7.
Apakah pH optimum bagi aktiviti bakteria?
A B C D 8.
14 10 7 4
Makanan yang disimpan di dalam peti sejuk boleh tahan lebih lama kerana aktiviti-aktiviti bakteria di dalam peti sejuk menjadi lebih perlahan disebabkan oleh A B C D Suhu yang rendah Persekitaran yang gelap Persekitaran yang tertutup Bebas daripada habuk dan kuman
9.
Antara keadaan-keadaan berikut, yang manakah akan menghasilkan paling banyak bilangan koloni bakteria dalam kultur? pH 3 7 7 10 Kelembapan kering lembap lembap kering Cahaya gelap terang gelap terang
A B C D
10.
Pensterilan menggunakan autoklaf merupakan cara yang lebih berkesan daripada pendidihan kerana A B C D Ia memusnahkan semua jenis mikroorganisma Ia memusnahkan bakteria pada suhu rendah untuk jangka masa yang lama Ia memusnahkan bakteria dan spora pada suhu yang tinggi untuk jangka masa yang lama Ia memusnahkan bakteria dan spora pada suhu yang tinggi untuk jangka masa yang singkat
11.
Microorganisms are important in the following aspects except Mikroorganisma penting dalam aspek-aspek berikut kecuali A B C D Penguraian Pencernaan makanan Respirasi Pertanian
36
2012
12.
Antara mikroorganisma-mikroorganisma berikut, yang manakah terlibat dalam pembuatan roti dan kek? A B C D Protozoa Bakteria Yis Alga
13.
Yang berikut disebabkan oleh virus kecuali A B C D Selesema AIDS Sifilis Hepatitis
14.
Pesakit yang menghidap batuk kering diasingkan kerana penyakit ini merebak melalui A B C D Udara Air Vektor Sentuhan
15.
Seekor lalat merupakan satu contoh bagi vektor. Apakah penyakit yang disebabkan oleh vektor ini? A B C D Batuk kering Kolera Hepatitis Demam malaria
16.
Ali mempunyai simptom-simptom berikut. Rasa pening Muntah Penyakit kuning
Apakah penyakit yang mungkin dihidapi oleh Ali? A B C D AIDS Demam malaria Kolera Hepatitis B
37
2012
17.
Apakah pensterilan? A B C D Proses untuk melambatkan aktiviti-aktiviti mikroorganisma Proses untuk mensteril mikroorganisma Proses untuk memusnahkan semua jenis mikroorganisma Proses untuk memusnahkan semua jenis mikroorganisma dan sporanya
18.
Seorang budak perempuan telah sembuh daripada campak yang merupakan sejenis penyakit berjangkit. Beberapa tahun kemudian, adiknya mengalami campak tetapi dia tidak. Ini kerana dia mempunyai A B C D Keimunan pasif buatan Keimunan aktif buatan Keimunan pasif semula jadi Keimunan aktif semula jadi
19.
Vaksin disuntik ke dalam badan seseorang untuk merangsang badan menghasilkan A B C D Antigen Antibodi Antibiotik Antiserum
20.
Penyakit yang berikut boleh dielakkan melalui pemvaksinan kecuali
A B C D
Cacar air Hepatitis B Disentri Difteria
38
2012
BAB 10 : NUTRISI DAN KEPERLUAN MAKANAN 10.1 KEPERLUAN AMALAN PENGAMBILAN NUTRISI YANG SEIMBANG Gizi Seimbang : mengandungi semua kelas makanan dalam kadar yang betul. Kelas Makanan :
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Karbohidrat: membekalkan tenaga Protein : untuk pertumbuhan dan mengantikan sel-sel yang rosak Lemak : membekalkan tenaga dan melindungi organ-organ dalaman Vitamin : melindungi badan daripada penyakit Garam Mineral : mengekalkan kesihatan Pelawas : membantu pergerakan makanan melalui salur percernaan Air : untuk mengangkut makanan tercerna dan bahan buangan dalam badan
JANTINA Lelaki memerlukan lebih kalori berbanding perempuan
UMUR Orang muda memerlukan lebih kalori berbanding perempuan
SAIZ BADAN Orang gemuk memerlukan lebih banyak kalori berbanding orang yang kurus
FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI KEPERLUAN KALORI INDIVIDU SUHU SEKELILING Orang yang berada di kawasan sejuk memerlukan lebih kalori berbanding orang di kawasan panas
KEADAAN KESIHATAN Orang D yang sakit memerlukan lebih makanan bernutrien untuk menentang penyakit
AKTIVITI FIZIKAL (PEKERJAAN ) Individu yang aktif/kuat bekerja memerlukan lebih kalori berbanding individu yang bekerja ringan
TENAGA yang dibekalkan oleh makanan diukur dalam unit KALORI NILAI KALORI ialah kuantiti tenaga haba yang dibebaskan apabila 1g makanan dibakar dengan lengkap.
39
2012
10.2 KEPERLUAN NUTRIEN OLEH TUMBUHAN
Proses Fotosintesis Cahaya Matahari Karbon Dioksida + Air Klorofil Glukosa + Oksigen
Proses penghasilan makanan oleh tumbuhan hijau Tunbuhan mempunyai pigmen klorofil untuk menyerap tenaga cahaya matahari Tenaga cahaya matahari digunakan untuk memecahkan molekul air kepada gas oksigen dan hidrogen Hidrogen bertindak balas dengan karbon dioksida untuk membentuk glukosa Boron MIKRONUTRIEN Nutrien yang diperlukan oleh tumbuhan dalam kuantiti yang sedikit
Tumbuhan dan Keperluan Nutrien MAKRONUTRIEN Nutrien yang diperolehi oleh tumbuhan dalam kuantiti yang banyak
Zink
Kuprum Kalium Nitrogen Fosforus Penting untuk pertumbuhan pokok Besi
Molibdenum
Penting untuk pertumbuhan pokok (daun dan buah )
Penting untuk pertumbuhan pokok (akar ) 40
2012
Latihan: 1. Carta palang dalam rajah dibawah menunjukkan keperluan tenaga lelaki dan perempuan bagi empat jenis pekerjaan.
40 35 30 25 20 15 10 5 0 Guru Petani Kerani Buruh binaan
Perempuan Lelaki
a) i. Pekerjaan yang manakah memerlukan jumlah tenaga yang paling tinggi? ______________________________________________________________ ii. Cadangkan kelas makanan yang patut dimakan dalam kuantiti yang besar untuk memenuhi keperluan tenaga yang paling tinggi? _________________________________________________________________
b) i . Pekerjaan yang manakah memerlukan jumlah tenaga yang paling rendah? _______________________________________________________________ ii. Berikan sebab bagi jawapan anda di (b) (i). __________________________________________________________________ c. Terangkan mengapa keperluan tenaga lelaki lebih tinggi daripada perempuan ? ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ SOALAN ESEI a) Namakan tiga jenis makronutrient yang mempunyai fungsi yang berbeza untuk tumbuhan hijau. ( 6 markah ) b) Nyatakan dua faktor yang mempengaruhi keperluan kalori individu dan berikan penerangan bagi setiap faktor. ( 4 markah ) 41
2012
10. 3 KITAR NITROGEN DAN KEPENTINGANNYA Nitrogen di atmosfera
Bakteria pendenitritan
Kilat
Bakteria pengikat nitrogen Diserap oleh
Bakteria penitritan
Nitrat dalam tanah Bakteria penitritan Bakteria pengurai Mati & mengurai
Protein tumbuhan
Mati & mengurai
Dimakan oleh
Nitrit Sebatian ammonium Bakteria pengurai

Nitrogen merupakan unsur penting bagi tumbuh-tumbuhan. Nitrogen tidak boleh diserap oleh tumbuhan dalam bentuk gas, oleh itu, gas nitrogen perlu ditukarkan menjadi ION NITRAT. Nitrogen dalam alam semula jadi dikitarkan semula melalui kitar nitrogen.
Protein haiwan
PROSES-PROSES DALAM KITAR NITROGEN.

1) PENGIKATAN NITROGEN - Nitrogen di atmosfera ditukarkan kepada nitrat dalam tanah melalui dua cara iaitu: Fenomena semula jadi iaitu KILAT. BAKTERIA PENGIKAT NITROGEN yang berada di dalam akar tumbuhan kekacang seperti kacang tanah. 2) Nitrat di dalam tanah akan diserap oleh tumbuhan dan bertukar menjadi protein tumbuhan. Seterusnya, protein tumbuhan akan dimakan oleh haiwan dan bertukar menjadi protein haiwan. 3) PENGURAIAN Tumbuh-tumbuhan dan haiwan akan mati dan seterusnya akan diuraikan oleh BAKTERIA PENGURAI menjadi SEBATIAN AMMONIUM.
42
2012
4) PENITRITAN Sebatian ammonium akan ditukarkan menjadi ION NITRIT dan seterusnya ion nitrit akan ditukarkan semula menjadi ION NITRAT oleh BAKTERIA PENITRITAN. 5) PENDENITRITAN Ion nitrat di dalam tanah akan ditukarkan semula menjadi NITROGEN DI ATMOSFERA oleh BAKTERIA PENDENITRITAN. Kandungan ion nitrat di dalam tanah juga boleh ditambahkan dengan menambahkan baja ke dalam tanah.
KEPENTINGAN KITAR NITROGEN

Mengekalkan kesuburan tanah. Mengekalkan kandungan nitrogen di atmosfera. Mengurangkan masalah pencemaran alam disebabkan proses pereputan bahan organik oleh bakteria dan kulat.
10.4
KEPENTINGAN NUTRISI YANG BAIK
Antara kepentingan mengambil nutrisi yang baik: Membantu mengekalkan kesihatan badan. Menjaga sistem penghadaman. Menggelakkan diri daripada penyakit. Contoh tabiat makanan yang sihat: Makan secara sederhana. Makan makanan berdasarkan keperluan harian dan dalam kuantiti yang mencukupi. Kunyah makanan dengan sempurna untuk memudahkan pencernaan. Elakkan mengambil makanan ringan di antara waktu makan. Kurangkan pengambilan makanan yang mengandungi terlalu banyak gula, garam dan lemak. Makan pelbagai makanan berkhasiat setiap hari dalam nisbah yang betul. Minum banyak air kosong setiap hari.
43
2012
Latihan:
1. Apakah jenis bakteria yang dijumpai dalam akar tumbuhan kekacang? A B C D Bakteria pendenitritan Bakteria pengikat nitrogen Bakteria pengurai Bakteria penitritan
2. Rajah menunjukkan sebahagian daripada kitar nitrogen.
Nitrogen di atmosfera Q P Protein tumbuhan R Protein haiwan S Nitrat dalam tanah
Antara berikut, yang manakah adalah bahagian di mana bakteria penitritan dan bakteria pendenitritan berfungsi? Bakteria Penitritan P Q S R Bakteria Pendenitritan Q S P Q
A B C D
3. Apakah fungsi bakteria pendenitritan dalam kitar nitrogen? A B C D Untuk menukarkan nitrat kepada nitrogen Untuk menukarkan ammonia kepada sebatian ammtonium Untuk menukarkan nitrogen di atmosfera kepada nitrat Untuk menukarkan sebatian ammonia kepada nitrat
4. Bagaimanakah haiwan memperolehi nitrogen untuk membina protein? A B C D Dengan meminum air hujan Melalui proses respirasi Dengan menyerap tenaga daripada matahari Dengan memakan tumbuhan
5. Antara berikut, bakteria yang manakah mengurangkan kandungan nitrat dalam tanah? A B C D Bakteria penitritan Bakteria pengikat nitrogen Bakteria pendenitritan Bakteria pengurai
44
2012
6. Antara berikut, yang manakah adalah tabiat pemakanan yang baik? I Mengelakkan makanan berlemak II Memakan makanan berkhasiat setiap hari III Memakan makanan ringan di antara waktu makan A B C D I dan II sahaja I dan III sahaja II dan III sahaja I, II dan III
7. Rajah menunjukkan piramid makanan untuk pemakanan seimbang.
P
P
Q R S
Antara berikut, makanan yang manakah diklasifikasikan dengan betul? A B C D P Ikan Q Sayuran R Gula gula S - Bijirin
8. Antara berikut, pemakanan yang manakah dianggap sihat? I Kurang garam II Kurang kolesterol III Kaya dengan lemak tepu A B C D I dan II sahaja I dan III sahaja II dan III sahaja I, II dan III
9. Antara berikut, yang manakah adalah kebaikan mempunyai tabiat pemakanan yang baik? I Jangka hayat yang lebih panjang II Mengelakkan malnutrisi III Sistem penghadaman yang sihat A B C D I dan II sahaja I dan III sahaja II dan III sahaja I, II dan III
10. Apakah kesan jika mengambil makanan yang kaya dengan gula? A B Mendapat penyakit skurvi Mendapat penyakit gout C D Mendapat penyakit anaemia Menghidap diabetes
45
2012
Latihan: 1. Rajah menunjukkan kitar nitrogen.
Nitrogen di atmosfera Bakteria Z Bakteria X
A Bakteria penitritan Bakteria Y Bakteria pengurai
Diserap oleh
Protein tumbuhan
Mati & mengurai
Dimakan oleh
Nitrit B Bakteria pengurai Protein haiwan
a) Namakan:i) Bakteria X:- _________________________________________ ii) Bakteria Z:- _________________________________________ (2 markah) b) Namakan proses yang dilakukan oleh Bakteria Y. __________________________________________________________ (1 markah) c) Di manakah Bakteria X boleh dijumpai? ___________________________________________________________ (1 markah) d) Apakah:i) A:- __________________________ ii) B:- __________________________ (2 markah) e) Namakan fenomena semulajadi yang menukarkan nitrogen di atmosfera kepada A. ___________________________________________________________ (1 markah) f) Dalam bentuk apakah nitrogen diserap oleh tumbuh-tumbuhan? ___________________________________________________________ (1 markah) 46
2012
SOALAN ESEI 1) Rajah menunjukkan masalah kesihatan yang dihadapi oleh Encik Ahmad. Terangkan bagaimana Encik Ahmad dapat mengatasi masalah kesihatannya. Arterioskelerosis Serangan jantung
Masalah kesihatan
Kencing manis
Kegendutan
Penerangan anda perlu melibatkan aspek-aspek berikut: i) Kenal pasti masalah ii) Penjelasan masalah iii) Cadangan tiga langkah untuk memperbaiki masalah kesihatannya. iv) Pilih satu cadangan terbaik dan nyatakan sebabnya. (6 markah) 2) Jadual menunjukkan tiga menu berlainan untuk sarapan pagi. Menu A 1 mangkuk oat 1 cawan susu Menu B 1 pinggan nasi lemak 1 cawan kopi Menu C 3 keping roti dengan mentega 1 cawan susu
Pn. Natasha sedang menghadapi masalah berat badan. Berdasarkan jadual di atas, pilih menu yang sesuai untuk mengatasi masalah Pn. Natasha. Penerangan anda perlu melibatkan aspek-aspek berikut: Tujuan pemilihan. Penerangan tentang kebaikan setiap menu berdasarkan kepada kelas makanan dan fungsinya. Senarai menu mengikut kepentingannya. Alasan untuk memilih menu. (6 markah)
47
2012
BAB 11: PEMELIHARAAN DAN PEMULIHARAAN ALAM SEKITAR 11.1 : KITAR OKSIGEN-KARBON
Lengkapkan peta konsep di bawah tentang proses-proses yang berlaku dalam kitar oksigen-karbon. Fotosintesis Arang batu Organisma hidup Pembakaran Pernafasan Bahan api Respirasi Tumbuhan hijau Petroleum Pengaratan
Oksigen dalam atmosfera

membebaskan melakukan proses digunakan oleh melakukan proses
______________ ______________
digunakan dalam proses
berlaku apabila membakar
Digunakan untuk
membebaskan contoh membebaskan

______________ ______________
48
2012
11.2 : KITAR AIR
AWAN & WAP AIR
KONDENSASI
SIMPANAN AIR DALAM AIS & SALJI
TRANSPIRASI
PENYEJATAN DARI LAUT & SUNGAI
ALIRAN AIR BAWAH TANAH
49
2012
Lengkapkan kitar air tersebut. Pembakaran Transpirasi Respirasi Awan Hujan Penyejatan
50
2012
11.3 : KITAR TENAGA Lengkapkan siratan makanan di bawah dengan organism yang diberikan untuk menunjukkan kitar tenaga yang berlaku dan jawab soalan berikut. Tikus Beluncas Helang Burung Katak Ular Padi
Belalang
1. Nyatakan satu organisma yang berperanan sebagai : Pengeluar Pengguna primer Pengguna sekunder
2. Namakan proses di mana makanan dihasilkan oleh padi. _______________________________________________ 3. Namakan dua mikroorganisma yang bertindak ke atas semua organisma mati dalam siratan makanan. __________________________________________________________________ 4. Apakah yang akan berlaku kepada bilangan organisma yang berikut jika semua katak, burung dan ular telah ditangkap? (a) Bilangan Beluncas :____________________ (b) Bilangan Belalang :____________________ (c) Bilangan Tikus :____________________ (d) Bilangan Padi :____________________
51
2012
5. Apakah kepentingan mewujudkan keseimbangan dari segi bilangan organisma dalam suatu siratan makanan? _______________________________.
6. Anda diberi rantai makanan yang berikut : Tumbuhan hijau Beluncas Katak Ular
Lengkapkan piramid nombor yang diberi untuk mewakili rantai makanan di atas.
52
2012
11.4 : KESAN BENCANA ALAM TERHADAP KESEIMBANGAN ALAM
Contoh kejadiankejadian bencana alam
Apakah yang akan berlaku kepada keseimbangan alam dalam ekosistem jika bilangan haiwan yang ditunjukkan pada gambar foto bertambah dengan pesat tanpa terkawal?
Keadaan ini akan menyebabkan _______________________dalam ekosistem. 53
2012
11.5 : PUNCA-PUNCA PENCEMARAN Lengkapkan penerangan yang disediakan dengan memilih perkataan yang sesuai dipadankan. gas beracun plastik kumbahan sisa industri baja kimia arang batu peti sejuk asap pestisid bunyi gas asli sampahsarap petroleum penyaman udara Klorofluorokarbon (CFC)
(a) Penggunaan bahan api fosil seperti ______________, _________________, dan __________________ yang tidak terkawal.
(b) Pembuangan bahan ______________seperti bahan toksik, asap, bahan radioaktif dan haba
(d) Penghasilan _________________, _________________ dan __________________ seperti karbon monoksida daripada kenderaan dan jentera
PUNCA-PUNCA PENCEMARAN
(c) Penggunaan _______________ dan __________________ dalam bidang pertanian
(g) Penggunaan ________________ dalam tin aerosol, ________________
(e) Pembuangan _________________ seperti _______________, sisa makanan dan bahan pepejal
dan ____________ (f) Pembuangan ________________ daripada kawasan perumahan
54
2012
11.6 : KESAN PEMBAKARAN BAHAN API FOSIL TERHADAP ALAM SEKITAR
Rajah menunjukkan bahan buangan yang dihasilkan daripada pembakaran bahan api fosil dari sebuah kilang.
(a) Namakan dua gas yang dihasilkan daripada pembakaran bahan api fosil dalam petak yang disediakan dalam Rajah. [ 2 markah ] (b) Namakan satu jenis bahan api fosil yang boleh digunakan oleh kilang dalam Rajah. _______________________________________________________________ [ 1 markah ] (c) Nyatakan dua kesan yang berbeza hasil daripada gas yang dibebaskan dalam Rajah. 1._____________________________________________________________ 2._____________________________________________________________ [ 2 markah ] (d) Nyatakan satu kaedah untuk mengurangkan pencemaran udara dari kilang dalam Rajah. _______________________________________________________________ [ 1 markah ]
55
2012
11.7 : KESAN PENCEMARAN ALAM SEKITAR
1. Antara yang berikut, yang manakah bukan disebabkan pembalakan haram? A. Hujan asid B. Mengubah habitat haiwan liar C. Mengganggu rantai makanan D. Mengurangkan populasi haiwan di kawasan itu 2. Apakah cara untuk memelihara dan memulihara organisma marin? A. Mewujudkan zon larangan memancing B. Membiarkan tumpahan minyak C. Menganjurkan kempen untuk mencintai sumber-sumber laut D. Memperbanyakkan penggunaan pukat tunda 3. Antara yang berikut, yang manakah bukan menunjukkan pengurusan yang baik dalam membangunkan suatu kawasan perlombongan? A. Menukarkan kawasan perlombongan kepada kawasan rekreasi B. Meninggalkan tanah perlombongan yang terdedah C. Menggunakan sumber tenaga alternatif yang baru bagi menggantikan bahan api fosil D. Menggunakan kaedah terbaik dan teknologi yang sesuai untuk kawasan perlombongan 4. Pengurusan hutan dapat dilakukan melalui cara-cara berikut, kecuali...... A. Menghalang pembalakan haram B. Menghalang kebakaran hutan C. Pembukaan tanah yang tidak terancang D. Mewujudkan lebih banyak hutan simpanan 5. Pengurusan sumber alam member kesan-kesan berikut, kecuali....... A. Kepupusan haiwan B. Mengurangkan pencemaran C. Melindungi sumber alam D. Mengurangkan pemanasan global
56
2012
11.8 PEMANASAN GLOBAL
MATAHARI
Tenaga haba dari bumi yang terlepas ke angkasa
SEBAHAGIAN TENAGA SOLAR YANG DPANTUL SEMULA GAS RUMAH HIJAU Inframerah & tenaga haba dari bumi
TENAGA SOLAR DARI MATAHARI
57
2012
Latihan: 1. Rajah 1 menunjukkan empat kawasan yang berbeza di mana sampel-sampel air diambil. Nilai pH bagi setiap sampel air diuji.
Rajah 1 Keputusan nilai pH sampel air ditunjukkan dalam Jadual 1. Sampel air Kawasan hutan Kawasan Bandar Kawasan perumahan Kawasan perindustrian Nilai pH 7.0 6.5 6.7 6.0 Jadual 1
(a) Berdasarkan Jadual 1, lukiskan graf palang bagi nilai pH sampel air untuk kawasan yang berbeza. Nilai pH
Sampel air 58
2012
(b) Nyatakan kawasan yang paling berasid. [ 1 markah ] (c) Berikan dua sebab mengapa air berdekatan kawasan yang anda nyatakan di (b) adalah paling berasid. 1.__________________________________________________________________ 2.__________________________________________________________________ [ 2 markah ] (d) Nyatakan dua bahan buangan dari kawasan perumahan yang dibuang ke dalam sungai. 1. ___________________________________________________________________ 2.__________________________________________________________________ [ 2 markah ]
2. Rajah 2 menunjukkan pembentukan hujan asid.
Rajah 2 (a) Lengkapkan Rajah 2 [ 2 markah ]
(b) Namakan satu kilang yang menghasilkan gas yang ditunjukkan di atas dengan banyak. ______________________________________________________________ [ 1 markah ]
59
2012
(d) Berikan dua kesan hujan asid ke atas haiwan akuatik dan tumbuhan darat. 1.____________________________________________________________ 2.___________________________________________________________ [ 2 markah ] (e) Nyatakan dua sumber lain yang menghasilkan dua gas ke atmosfera. 1._____________________________________________________________ 2._____________________________________________________________ [ 2 markah ]
SOALAN ESEI 1. Rajah 1 menunjukkan aktiviti beberapa orang yang sedang berkelah di tepi sebatang sungai.
Rajah 1 a) Senaraikan aktiviti yang merosakkan alam sekitar.
[ 4 markah ]
b) Anda diberikan satu tugasan untuk memperbaiki dan memulihara sungai di atas. Terangkan apa yang boleh anda lakukan untuk mengurangkan pencemaran sungai itu. Penerangan anda perlulah merangkumi perkara-perkara yang berikut: i) Pengenalpastian masalah. [ 1 markah ] ii) Penjelasan masalah [ 1 markah ] iii) Kaedah-kaedah penyelesaian. [ 3 markah ] iv) Pilih kaedah yang paling sesuai untuk menyelesaikan masalah tersebut dan jelaskan pilihan anda. [ 1 markah ]
60
2012
2. (a) Terangkan kesan pembuangan bahan toksik daripada kilang terhadap alam sekitar. [ 4 markah ] (b) Kebanyakan bahan buangan domestik seperti kertas dilupuskan dengan cara pembakaran terbuka. Pembakaran terbuka akan menyebabkan pencemaran udara. Terangkan kaedah untuk mengatasi masalah ini. Penerangan anda hendaklah mengandungi aspek-aspek berikut : Kenal pasti masalah [ 1 markah ] Terangkan dua kaedah penyelesaian [ 4 markah ] Pilih kaedah terbaik dan jelaskan pilihan anda [ 1 markah ]
61
2012
BAB 12: SEBATIAN KARBON 12.1 Sebatian Karbon Organik & Bukan Organik
APA ITU SEBATIAN KARBON? Sebatian karbon ialah bahan kimia yang mengandungi unsur karbon didalamnya.
Terdapat 2 jenis sebatian karbon.
Sebatian organik sebatian karbon yang berasal dari benda hidup (haiwan & tumbuhan) Sebatian tak organik Sebatian karbon yang buakan berasal dari benda hidup (batu & mineral)
Protein ialah satu contoh sebatian organik manakala kalsium karbonat ialah sebatian tak organik.
12.2 HIDROKARBON Hidrokarbon ialah sebatian organik yang mengandungi unsur karbon dan hidrogen di dalamnya. Hidrokarbon berasal dari petroleum, arang batu atau gas asli. SUMBER UTAMA HIDROKARBON
PETROLEUM
GAS ASLI
ARANG BATU
62
2012
12.3 ALKOHOL Alkohol adalah bahan yang mengandungi unsur karbon, hidrogen dan oksigen di dalamnya. Etanol dan propanol adalah contoh alkohol. [nama tersebut berakhir dengan OL] Alkohol boleh dihasilkan melalui proses "penapaian" [alcoholic fermentation]. Penapaian dilakukan apabila yis menukarkan glukosa menjadi alkohol dan karbon dioksida.
Gambarajah Proses Penapaian
SIFAT SIFAT ALKOHOL Larut dalam dalam air Wujud sebagai cecair pada suhu bilik. Takat didih yang rendah. Mudah terbakar menghasilkan nyalaan biru Bertindakbalas dengan asid organik untuk menghasilkan ESTER.
63
2012
12.4 KEGUNAAN DAN KESAN ALKOHOL
PELARUT
BAHAN API
PEWARNA TIRUAN
KEGUNAAN ALKOHOL
KOSMETIK
MINUMAN
UBATAN
64
2012
Pengambilan alkohol boleh memudaratkan kesihatan manusia:
Menyebabkan gangguan sistem saraf Menyebabkan seseorang tidak berfikiran waras Kehadiran alkohol dalam badan boleh merosakkan hati (sirosis hati) Boleh mengakibatkan penyakit jantung. Ketagihan alkohol telah menimbulkan banyak masalah sosial seperti penderaan kanak-kanak, kemalangan jalanraya dan kecacatan fetus.
12.5 LEMAK
Lemak mempunyai unsur yang sama iaitu karbon, hidrogen dan oksigen tetapi dalam komposisi yang berlainan. Lemak terbahagi kepada 2 jenis iaitu :
LEMAK TEPU Berasal dari sumber haiwan seperti lembu, babi dan kambing Keadaan pepejal pada suhu bilik Mempunyai takat lebur yang tinggi Tidak baik untuk kesihatan kerana mengandungi banyak kolestrol LEMAK TAK TEPU Berasal dari sumber tumbuhan seperti kacang soya dan kelapa sawit Keadaan cecair Takat lebur yang rendah Tidak memudaratkan kesihatan kerana kandungan kolestrol yang rendah
65
2012
LEMAK TEPU (a) (b) (c) (d) Diperolehi daripada hasil haiwan Kebanyakan pepejal pada suhu bilik Takat lebur tinggi Meningkatkan aras kolesterol LDL (jahat)
LEMAK TAK TEPU Diperolehi dari hasil tumbuhan Cecair pada suhu bilik Takat lebur rendah Merendahkan paras kolesterol dalam badan
Lemak berfaedah kepada badan kerana ia memberi tenaga. Selain daripada itu ia juga membawa vitamin A,D,E dan K yang sangat penting kepada badan. Walau bagaimanapun, kita hendaklah memilih jenis lemak yang kita makan. Lemak tepu yang mengandungi kolestrol yang tinggi boleh menyebabkan penyakit jantung. Kolestrol yang berlebihan itu boleh terenap di dalam lumen arteri yang menyebabkan pengaliran darah tersekat.
66
2012
KEPENTINGAN LEMAK Lemak berfaedah kepada badan kerana ia memberi tenaga. Medium pelarut vitamin A,D,E dan K yang sangat penting kepada badan. 12.6 KESAN PENGAMBILAN LEMAK SECARA BERLEBIHAN:
PENYAKIT JANTUNG
STROK
KOLESTEROL TINGGI
DIABETES
Lemak tepu yang mengandungi kolestrol yang tinggi boleh menyebabkan penyakit jantung. Kolestrol yang berlebihan itu boleh terenap di dalam lumen arteri yang menyebabkan pengaliran darah tersekat. Ini menyebabkan jantung terpaksa mengepam darah dengan lebih kuat. Lama kelamaan jantung akan "letih" dan tidak boleh menanggung beban kerja yang lebih. Oleh itu jagalah pengambilan makanan anda.
67
2012
12.7 MINYAK KELAPA SAWIT
Pokok Kelapa Sawit
Kelapa Sawit
Kulit
Sabut
Tempurung
Isirung
Pengekstrakan Minyak Kelapa Sawit Pemprosesan Minyak Kelapa sawit melibatkan proses berikut :Pensterilan - Tandan dan buah disembur dengan stim untuk membunuh mikroorganisma dan melembutkan tandan. Penanggalan Buah kelapa sawit ditanggalkan dari tandannya menggunakan mesin penanggal. Pencernaan - Buah kelapa sawit dipanaskan dan dikacau untuk mengoyakkan sabutnya daripada biji buah -kira 50 % minyak telah dikeluarkan daripada buah Pengekstrakan - Minyak diperah dari buah kelapa sawit dengan "penekan skru". Penulenan - Minyak kelapa sawit ditulenkan dengan mengalirkannya kedalam "karbon diaktifkan" untuk membuang bau dan menjernihkannya.
68
2012
12.8 Kegunaan Minyak Kelapa Sawit

Dakwat percetakan
Marjerin Minyak Masak Bahan gentian lemak koko Sabun dan bahan pencuci Lilin Minyak pelincir
Kebaikan Minyak Kelapa Sawit Sumber vitamin A dan E Mengandungi beta-karoten : bahan pencegah kanser Kandungan pengantioksida yang tinggi Mengurangkan kolesterol yangberbahaya dalam badan Menghalang pembekuan darah yang
12.9 SABUN Sabun diperbuat daripada minyak kelapa sawit. Molekul Minyak kelapa sawit dipecahkan oleh tindakan haba dan alkali pekat (Natrium hidroksida). Sabun yang terhasil dimendakkan oleh garam dan seterusnya ditapis untuk membentuk pepejal sabun. Proses pembuatan sabun dinamakan sebagai saponifikasi.
Minyak + natrium hidroksida
garam natrium asid lemak + gliserol + air
69
2012
Hidrofilik
AIR
Hidrofobik
Struktur Sabun
"Kepala" Molekul sabun suka kepada air manakala "ekor"nya suka kepada gris. Sifat ini menyebabkan sabun sangat sesuai digunakan sebagai ejen pencuci.
Mekanisme tindakan pencucian gris dari kain adalah seperti berikut :-
molekul sabun kain kotor

kekotoran
Larutan bersabun
Ekor molekul sabun melekat pada gris Kepala molekul sabun berada dalam air Apabila air cucian dikocak, molekul sabun akan menarik gris keluar dari kain Kekotoran tertanggal dari kain.
70
2012
12.10 Polimer APA ITU POLIMER?
Tahukah anda nasi yang anda makan setiap hari adalah terdiri daripada glukosa. Para saintis mendapati bahawa beribu-ribu glukosa membentuk rantai panjang. Rantai panjang ini ialah kanji, bahan yang terdapat dalam nasi. Para saintis telah bersetuju memangggil kanji sebagai satu "POLIMER" dan glukosa sebagai "MONOMER".
Polimer secara ringkasnya adalah rantai panjang molekul-molekul. Monomer pula ialah molekul yang membentuk polimer itu.
STRUKTUR MONOMER & POLIMER
PEMPOLIMERAN
POLIMER
unit polimer
PENYAHPOLIMERAN
Pempolimeran ialah proses menyatukan monomermonomer untuk membentuk polimer. Penyahpolimeran ialah proses memecahkan polimer untuk menghasilkan monomer. Terdapat 2 jenis polimer. Polimer asli ialah polimer yang berasal dari benda hidup. Kanji ialah polimer asli kerana ia berasal dari tumbuhan padi. Polimer sintetik ialah polimer buatan manusia dengan menggunakan bahan kimia Perspeks ialah polimer sintetik. Ia terbina dari monomer iaitu metil metakrilat metakrilat
71
2012
12.11 Getah Asli
GETAH ASLI
Kenyal Penebat Lembut Tidak larut dalam air
Monomernya ialah ISOPRENA
lembut & melekit apabila dipanaskan. keras & rapuh apabila disejukkan.
Getah asli boleh diperolehi dari pokok getah. Pokok getah yang ditoreh, mengeluarkan susu getah yang disebut "lateks". Lateks boleh dibekukan (istilah yang sesuai ialah "menggumpal") dengan mencampurkan asid etanoik kedalamnya. Ini memudahkan pengusaha menjadikan ia dalam bentuk kepingan yang mudah dijual. Bagi mencegah penggumpalan pula, larutan ammonia ditambahkan kedalam lateks. Ini membolehkan lateks dihantar ke kilang penggumpalan dengan menggunakan lori tangki. Jika lateks didedahkan, ia juga boleh menggumpal secara semula jadi. Ini adalah kerana ia mudah diserang oleh bakteria. Bakteria tersebut menghasilkan asid yang seterusnya menggumpalkan lateks.
72
2012
PEMVULKANAN GETAH
molekul poli(isoprena)
poli(isoprena)
rangkai silang sulfur molekul poli(isoprena)
sulfur Proses Pemvulkanan Getah
Proses "Pemvulkanan" getah digunakan untuk mengeraskan getah asli. Ia dilakukan dengan memasak getah asli dengan serbuk sulfur. Atom sulfur boleh mengikat molekul getah untuk membentuk "rangkai silang sulfur". Rangkai silang ini menghalang rantaian molekul getah dari menggelongsor. Getah menjadi keras. Getah asli telah divulkankan [getah tervulkan] sesuai digunakan untuk membuat tayar.
KEGUNAAN GETAH
73
2012
Latihan:
1. Rajah 1 menunjukkan satu proses menghasilkan alkohol di dalam makmal.
Rajah 1
(a) Namakan proses yang berlaku dalam kelalng kon itu.
(b) Apakah gas yang terhasil yang menyebabkan air kapur bertukar menjadi keruh?
(c) Lengkapkan persamaan di bawah bagi menunjukkan tindak balas dalam kelalang kon itu.
Yis Glukos a enzim zimase
+ Karbon
dioksida
Hasil daripada Rajah 1 ditempatkan di dalam kelalang penyulingan seperti di bawah.
Rajah 2 Fermented product
Liquid X 74
2012
(d) Tunjukkan arah pergerakan masuk dan keluar air di dalam Kondenser Liebeg. (e) Namakan cecair X.
(f) Apakah suhu optimum bagi mendapatkan cecair X?
2. Rajah 3 menunjukkan proses pengekstrakan sejenis minyak di dalam makmal.
Peringkat 1: Pengsterilan
Peringkat X : Peringkat 3: Penurasan
Rajah 3
(a) Dalam rajah 3, namakan peringkat X. (b) Pada peringkat manakah mikroorganisma-mikroorganisma di dalam minyak kelapa sawit dimusnahkan?
75
2012
(c) Di dalam industri pengeluaran minyak, namakan peringkat selepas peringkat penurasan. (d) (i) Apakah M?
. (ii) Namakan satu vitamin yang dijumpai dalam M. .
SOALAN ESEI
1.
Seorang pekebun getah hendak menjual lateks (susu getah) dan getah. Beliau mencampurkan lateks dengan alkali (ammonia) untuk memastikan sentiasa cair. Untuk menghasilkan getah beliau mencampurkan lateks dengan asid (asid etanoik).
(a) Berdasarkan pernyataan di atas, tuliskan satu hipotesis yang sesuai. (b) Terangkan satu eksperimen yang boleh kamu jalankan di dalam makmal bagi membuktikan hipotesis itu. Penerangan kamu mestilah melibatkan yang berikut; (i) tujuan eksperimen
(ii) kenal pasti pembolehubah (iii) senarai peralatan dan bahan (iv) cara kerja (v) penjadualan data (vi) kesimpulan
76
2012
BAB 13 : GERAKAN 13.4 KONSEP MOMENTUM
Nota Ringkas
Momentum ialah hasil darab jisim dengan halaju suatu objek yang bergerak.
Unit SI bagi momentum = kg m s Semua objek bergerak mempunyai momentum. Objek yang pegun tidak mempunyai momentum kerana halajunya adalah sifar. Suatu objek yang mempunyai jisim yang besar dan bergerak dengan pantas mempunyai momentum yang lebih besar.
Momentum = Jisim x Halaju =mxv -1 p
Hubungan antara momentum, jisim dan halaju :

a) Momentum suatu objek bergantung kepada jisim dan halajunya. b) Objek dengan jisim yang lebih besar memiliki momentum yang lebih besar berbanding dengan objek berjisim lebih kecil. c) Objek yang bergerak dengan halaju yang lebih tinggi mempunyai momentum yang lebih besar berbanding dengan objek yang bergerak dengan perlahan.
Prinsip Keabadian Momentum Jumlah momentum sebelum perlanggaran perlanggaran = Jumlah momentum selepas
Aplikasi momentum dalam kehidupan harian

a) Ciri-ciri keselamatan kenderaan - Sistem brek mengurangkan halaju kenderaan supaya momentumnya berkurang. - Bahagian hadapan dan belakang direka untuk memanjangkan masa perlanggaran bagi mengurangkan hentaman semasa perlanggaran. - Bampar menyerap hentaman yang disebabkan oleh perlanggaran. - Ruang penumpang mempunyai binaan banda kereta yang kuat untuk melindungi penumpang.
b) Pelantak cerucuk - Pelantak cerucuk yang berat dinaikkan sehingga ketinggian yang tertentu sebelum dijatuhkan. - Momentum menyebabkan cerucuk dipacakkan ke dalam tanah. c) Had kelajuan dan berat kenderaan berat - Kenderaan mempunyai had ke atas kelajuannya dan berat bebannya yang diangkut. - Ini dapat mengurangkan momentum dan memastikan keselamatan semua pengguna jalan raya.
77
2012
Soalan Objektif
1. Kereta direka dengan bampar yang senang kemik apabila dilanggar. Apakah tujuan mempraktikkan rekaan ini? A Untuk mengurangkan momentum kereta B Untuk menambahkan momentum kereta C Untuk memanjangkan masa perlanggaran D Untuk menyahpecutkan kereta dalam tempoh masa yang singkat 2. Suatu objek yang berjisim 10kg bergerak dengan halaju 20m s-1. Berapakah momentum objek yang bergerak itu? A 0.2 kg m s-1 B 2 kg m s-1 C 20 kg m s-1 D 200 kg m s-1 3. Suatu objek yang berjisim 0.5kg telah bergerak dengan halaju 3.0m s-1. Apakah momentunnya? A 1.5 kg m s-1 B 9.0 kg m s-1 C 12.0 kg m s-1 D 15.0 kg m s-1 4. Antara penyataan-pernyataan berikut, yang manakah merupakan aplikasi momentum yang tidak benar? A Setiap kenderaan mempunyai had kelajuan yang tertentu. B Setiap kenderaan boleh bebas membawa sebanyak mana beban. C Bahagian belakang dan hadapan direka untuk memanjangkan masa perlanggaran.
Sistem brek direka untuk mengurangkan kelajuan kenderaan.
Soalan Subjektif
tinggi 1. Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul. jisim halaju laju momentum
a) Momentum dapat ditakrif sebagai hasil darab dengan .. sesuatu objek bergerak. b) Semua objek bergerak mempunyai .. manakala objek yang pegun tidak mempunyai c) Momentum sesuatu objek bergantung kepada dan .nya. d) Objek yang mempunyai halaju yang lebih . dan bergerak mempunyai momentum yang lebih besar.
78
2012
2. Tandakan () bagi ciri-ciri keselamatan dalam rekaan sebuah kereta yang berkaitan dengan momentum.
Cermin hadapan yang tidak mudah pecah ( ) Zon mudah remuk ( ) Bampar ( )
Penyandar kepala ( )
Tali pinggang keledar ( )
Batang keluli yang kuat ( ) Beg udara automatik ( )
Turus stereng yang mudah remuk ( )
3. Rajah 1 menunjukkan set eksperimen untuk mengkaji hubungan antara momentum, jisim dan halaju.
Sebuah troli dengan jisim m dilepaskan dari keadaan rehat dan menuruni cerun yang condong. Troli tersebut berlanggar dengan sebuah troli yang sama di kaki cerun dan kedua-dua troli bergerak dengan bersama selepas perlanggaran yang melalui jarak y sebelum berhenti.
Eksperimen ini diulangi beberapa kali dengan sudut condong yang semakin bertambah dan menambahkan blok kayu yang sama untuk memperoleh nilai-nilai y yang berlainan. (a) Apakah momentum? .
79
2012
[1 markah] (b) Apakah yang digunakan untuk menunjukkan momentum troli itu? . [1 markah] (c) Namakan pemboleh ubah yang bergerak balas. . [1 markah] (d) Namakan pemboleh ubah yang dimalarkan. . [1 markah] (e) Jadual 1 menunjukkan keputusan yang diperolehi oleh seorang pelajar. Bilangan blok 1 2 3 4 y (cm) 10.5 15.7 Jadual 1 Apakah kesimpulan yang boleh dibuat daripada eksperimen ini? . [1 markah] 19.3 25.4
Soalan Esei
1. Kaji pernyataan berikut. Untuk tujuan keselamatan, semua pemandu patut memperlahankan kelajuan kereta mereka untuk mengurangkan momentum. (a) Cadangkan satu hipotesis untuk mengkaji hubungan antara halaju dan momentum. (b) Huraikan satu eksperimen untuk menguji hipotesis anda di (a) berdasarkan kriteria-kriteria berikut : Tujuan eksperimen Mengenal pasti pemboleh ubah Senarai bahan dan radas Prosedur Penjadualan data
80
2012
81
2012
82
2012
83
2012
84
2012
85
2012
86
2012
87
2012
88
2012
89
2012
90
2012
91
2012
92
2012
93
2012
94
2012
LATIHAN: 1. Rajah 1 menunjukkan seorang wanita memakai kasut bertumit tinggi. Jika tekanan yang dikenakan ke atas lantai oleh kasut ialah 50 000 Nm -2 , apakah luas tapak kasut di A.
Rajah 1 A B C D 0.01 m2 0.05 m2 0.10 m2 0.20 m2
95
2012
2. Antara objek yang berikut ,yang manakah mengenakan tekanan paling tinggi ke atas permukaan bumi? A
3.
A B C D
Rajah 2 Rajah 2 menunjukkan satu bongkah keluli yang diletakkan di atas sebuah meja. Permukaan manakah yang akan mengenakan tekanan yang paling tinggi ke atas permukaan meja? KLSR KMPR KMNL NQSL
4. Satu kubus seberat 500N diletakkan di atas lantai yang mendatar. Jika jumlah luas permukaan kubus yang bersentuhan dengan lantai mendatar adalah 8 m2, apakah tekanan yang dikenakan oleh kubus ke atas lantai mendatar itu? A 0.625 N m2 B 6.25 N m2 C 62.5 N m2 D 625 N m2
96
2012
5. A B C D
Antara yang berikut, yang manakah tidak melibatkan aplikasi fenomena tekanan? Memotong Menjahit Meluncur Banyak corak tapak kasut
SISTEM HIDRAULIK
Rajah 3 6. Rajah menunjukkan satu daya 10N dikenakan terhadap omboh P dengan luas permukaan 0.02 m2 . Hitung daya yang dipindahkan kepada omboh Q dengan luas permukaan 0.05 m2. A 200 N C 500 N B 250 N D 1000 N 7. A B C D Antara yang berikut yang manakah tidak menggunakan sistem hidraulik? Sistem brek kereta Lori pengangkut sampah Jentera pengorek tanah Basikal lumba
Rajah 4 8. Rajah 4 menunjukkan penggunaan sistem hidraulik untuk mengangkat satu beban 120 N. Hitung daya F yang dikenakan pada omboh P. A 5N C 12 N B 10 N D 15 N
97
2012
Rajah 5 9. Rajah 5 menunjukkan satu sistem hidraulik untuk menaikkan beban 100 N. Omboh P ditolak dengan daya F. Apakah tekanan yang wujud di X, Y dan Z? A Tekanan di X, Y dan Z adalah sama B Tekanan di X adalah lebih besar daripada tekanan di Y dan Z C Tekanan di Y adlah lebih besar daripada tekanan di X dan Z D Tekanan di Z adalah lebih besar daripada tekanan di X dan Y
Rajah 7 10. Rajah 7 menunjukkan satu sistem hidraulik untuk menaikkan beban . Sekiranya daya 12.5 N dikenakan terhadap omboh P, hitung beban yang dapat diangkat oleh omboh Q. A 100 N C 500 N B 125 N D 960 N GERAKAN KENDERAAN DI AIR 11. Empat objek pelbagai bentuk dijatuhkan ke dalam satu turus tiub kaca yang berisi air. Antara objek yang berikut yang manakah mengambil masa paling pendek untuk sampai ke paras bawah tiub? A C
98
2012
Rajah 8 12. Rajah 8 menunjukkan satu objek direndam dalam air dan berat objek yang direkodkan ialah 8 N. Jika berat air yang disesarkan objek ialah 2 N, berapakah berat sebenar objek dalam udara? A 6N C 9N B 8N D 10 N
Rajah 9 13. Rajah 9 menunjukkan satu kayu diletakkan secara menegak di dalam cecair oktana . Eksperimen diulangi dengan meletakkan kayu itu dalam air dengan larutan garam. Ramalkan kedudukan kayu dalam ketiga-tiga larutan . [Ketumpatan oktana= 0.7 g cm-3] Oktana Air Larutan garam A P Q R B R Q P C P R Q D Q R P 5.4 GERAKAN KENDERAAN DI UDARA 14. Antara alat-alat berikut yang manakah tidak melibatkan aplikasi prinsip Bernoulli? A Brek hidraulik C Pam penapis B Penunu bunsen D Penyembur racun serangga
99
2012
15. Rajah 10 menunjukkan bentuk aerofoil yang bergerak di udara.
Rajah 10 Antara kawasan yang berlabel A, B, C dan D yang manakah mempunyai tekanan udara yang paling tinggi?
Rajah 11 16. Rajah 11 menunjukkan arah aliran air melalui satu tiub Bernoulli. Antara rajah berikut yang manakah menunjukkan paras air dalam setiap turus tegak dengan betul? A
100
2012
Rajah 12 17. Rajah 12 di atas menunjukkan arah aliran air melalui satu tiub Bernoulli . Antara rajah yang berikut yang manakah menunjukkan paras air dalam setiap turus tegak dengan betul?
18. Sebiji bola ping pong terapung di atas pancutan air seperti yang ditunjukkan dalam rajah 13. Nyatakan prinsip yang terlibat dalam pemerhatian ini.
Rajah 13 A B C D Prinsip Bernoulli Prinsip Archimedes Prinsip Pascal Prinsip Keabadian Momentum
101
2012
Rajah 14 19. Rajah 14 menunjukkan bentuk aerofoil rentas satu sayap kapal terbang . Bandingkan halaju udara dan tekanan udara di bahagian X dan Y. Tekanan udara Lebih rendah di Lebih rendah di X Y Lebih rendah di Lebih tinggi di X Y Lebih tinggi di Lebih rendah di X Y Lebih tinggi di Lebih tinggi di X Y Halaju udara
A B C D
20. Antara kenderaan pengangkutan berikut yang manakah menggunakan prinsip Bernoulli? A Bas B Helikopter C Basikal D Kereta api Maglev
102
2012
SOALAN ESEI 1. (a) Huraikan bagaimana kapal selam boleh menyelam dan bergerak di bawah permukaan air. [4 Markah] (b) Rajah 1.1 dan rajah 2.2 menunjukkan perbezaan ciri keselamatan dua buah kenderaan.
Rajah 1.1
Rajah 1.2 Kaji rajah 1.1 dan rajah 1.2 Berdasarkan ciri keselamatan, pilih kenderaan yang paling sesuai untuk kegunaan anda. Terangkan jawapan anda berdasarkan perkara berikut:
Tujuan pemilihan. [1 Markah] Perbandingan antara ciri keselamatan bagi kedua-dua kenderaan. [2Markah] Pilih jenis kenderaan yang terbaik, berdasarkan ciri keselamatannya. [1 Markah] Nyatakan satu ciri keselamatan pada kenderaan yang telah anda pilih dan terangkan kegunaan. [2Markah]
103
2012
LATIHAN:
Rajah 1.1 1. Rajah 1.1 menunjukkan eksperimen untuk mengkaji tekanan yang dihasilkan oleh bongkah logam P dan bongkah logam Q yang sama jisimnya.
Rajah 1.2 Rajah 1.2 menunjukkan kesan ke atas plastisin apabila bongkah logam P dan bongkah logam Q dijatuhkan. a) Apakah pembolehubah yang dimalarkan dalam eksperimen ini? (1M)
___________________________________________________________________ b) Tuliskan satu pemerhatian bagi hasil eksperimen ini. (1M)
___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ c) Nyatakan satu inferens yang boleh dibuat berdasarkan pemerhatian pada rajah 1.2. (1M) ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ 104
2012
d) Bongkah logam R dalam rajah 1.3 mempunyai jisim yang sama dengan logam P dan bongkah logam
Q. Rajah 1.3 Ramalkan kedalaman lekukan yang terhasil pada plastisin apabila bongkah logam R dijatuhkan pada ketinggian yang sama. (1M) ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ SISTEM HIDRAULIK: 1. Rajah 2 menunjukkkan susunan radas bagi mengkaji pemindahan tekanan melalui air. Daya 5 N ditekan terhadap omboh P.
Rajah 2 a) Namakan satu cecair yang boleh digunakan untuk menggantikan air.
(1M)
________________________________________________________________ b) Hitungkan tekanan yang dihasilkan oleh omboh P. (1M)
c) Berapakah tekanan yang bertindak terhadap omboh Q?
(1M)
105
2012
d) Hitungkan berat objek W yang boleh diangkat.
(1M)
e) Nyatakan satu mesin yang beroperasi menggunakan prinsip yang sama. (1M) ________________________________________________________________
GERAKAN KENDERAAN DI AIR: 1. Rajah 3 menunjukkan satu eksperimen untuk mengkaji Prinsip Bernoulli
Rajah 3 a) i) Nyatakan satu pemerhatian tentang paras air dalam rajah 3.
(1M)
________________________________________________________________ ii) Nyatakan inferens yang dapat dibuat berdasarkan pemerhatian di1(a)(i).
(1M)
________________________________________________________________ ________________________________________________________________ b) Nyatakan pembolehubah bergerak balas dalam eksperimen ini. (1M)
________________________________________________________________ c) Berdasarkan eksperimen ini, nyatakan definisi secara operasi bagi Prinsip Bernoulli (1M) ________________________________________________________________ ________________________________________________________________
106
2012
d) Tandakan ( ) pada petak yang disediakan bagi menunjukkan radas yang menggunakan Prinsip Bernoulli. (1M)
GERAKAN KENDERAAN DI UDARA: 1. Rajah 4 menunjukkan pengaliran udara melalui aerofoil sayap kapal terbang.
Rajah 4 a) Gunakan anak panah untuk menunjukkan arah pengaliran udara di rajah 4. (1M) b) X, Y dan Z ialah tiga kawasan dalam aerofoil . Nyatakan kawasan yang mempunyai i) Halaju udara paling tinggi. (1M) ________________________________________________________________ ii) Tekanan udara paling rendah. (1M)
________________________________________________________________ c) Aerofoil menghadapi satu daya angkat di Z i) Terangkan bagaimana daya angkat ini dihasilkan.
(2M)
________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ii) Nyatakan prinsip yang terlibat dalam menghasilkan daya angkat. (1M)
________________________________________________________________ ________________________________________________________________ 107
2012
BAB 14 :TEKNOLOGI DAN PENGELUARAN MAKANAN 14.1 Kaedah dan Bahan yang digunakan dalam Teknologi Makanan BAHAN KIMIA YANG DIGUNAKAN DALAM MAKANAN
Bahan kimia Bahan awet Fungsi Melambatkan makanan daripada rosak dengan mencegah pertumbuhan mikroorganisma Mewarnakan makanan supaya kelihatan menarik Menanbah rasa dan bau harum makanan Membaurkan dua cecair yang tidak bercampur Menghalang bahan tertentu daripada termendap Fungsi Melambatkan pengoksidaan lemak dalam makanan Mencegah ketengikan makanan berminyak Menstabilkan campuran minyak dan air Menyingkirkan warna yang tidak diingini. Memaniskan makanan atau menggantikan gula dalam makanan Contoh Bahan kimia Asid Benzoik Natrium benzoat Tartrazin Sulfur dioksida Contoh makanan Jus buah-buahan Sosej
Pewarna
Metanil kuning Karamel Ester Mononatrium glutamat(MSG) Kanji Gelatin Agar-agar
Mi Kek Aiskrim Mi segera Aiskrim Sos cili
Perisa
Penstabil
Bahan kimia Pengantioksida
Contoh Bahan kimia Asid askorbik Asid sitrik
Contoh makanan Minyak masak Biskut Mentega
Pengemulsi
Peluntur
Pemanis
Lesitin Asid sitrik Asid tartarik Benzoil peroksida Karbon yang diaktifkan Sakarin Aspartam Xilitol sorbitol
Aiskrim coklat Mi Jus tebu asli Buah-buahan dalam tin Buah-buahan kering
Jadual 14.1 Bahan kimia dalam makanan,fungsinya ,contoh bahan kimia dan contoh makanan .
108
2012
Tujuan memproses makanan: 1. Membunuh mikroorganisma seperti bakteria dan kulat untuk mengelakan keracunan makanan. 2. Menjadikan makanan lebih tahan lama kerana mikroorganisma telah dibunuh dan enzim makanan telah dijadikan tidak aktif. 3. Memudahkan pencernaan kerana makanan telah dilembutkan. 4. Menjadikan makanan lebih enak, lebih berkhasiat dan lebih menarik kerana bahan tambah makanan seperti garam mineral, vitamin, perisa dan pewarna ditambah. TEKNOLOGI DALAM PEMPROSESAN MAKANAN Teknologi digunakan untuk memproses dan membungkus makanan: 1. Pengetinan
Jenis makanan : ikan,buah-buahan dan daging. Kelebihan a. membunuh bakteria b. memusnahkan enzim yang merosakkan makanan c. menyingkirkan oksigen yang menyebabkan pengoksidaan makanan. Kekurangan a. merosakkan rasa makanan b. merosakkan nutrien makanan. Kaedah a. Sebelum tin dimaterikan ,makanan dididihkan pada suhu 115C di bawah tekanan tinggi untuk mensterilkan makanan dan menyingkirkan semua udara
109
2012
2. Pempasteuran
Jenis makanan : susu dan jus buah-buahan. Kelebihan a. tidak merosakkan rasa dan bau cecair b. tidak merosakkan nutrien makanan Kekurangan a. spora makanan tidak dibunuh b. makanan tidak tahan lama c. makanan perlu disimpan di dalam peti sejuk Kaedah a. Haba digunakan untuk membunuh mikroorganisma dalam cecair tanpa mendidihkannya b. Makanan dipanaskan pada suhu 63C selama 30 minit atau 72C selama 1 saat diikuti dengan penyejukan yang segera. 3. Pendehidratan
Jenis makanan : ikan,udang,bijirin Kelebihan a. Makanan boleh disimpan lama (dapat menghalang pertumbuhan dan pembiakan mikroorganisma dan merencat tindakan enzim) Kekurangan 110
2012
a. memusnahkan nutrien makanan b. merosakkan rasa makanan Kaedah a. Haba digunakan untuk menyingkirkan air daripada makanan b. Garam dan gula biasanya ditambah c. Cara-cara pendehidratan: i) menjemur dibawah cahaya matahari ii) mengering di atas nyalaan api iii) mengering di dalam ketuhar
4. Penyejukbekuan
Jenis makanan : makanan sejukbeku, ikan dan daging Kelebihan a. makanan boleh disimpan lama b. tidak merosakkan rasa dan warna makanan Kekurangan a. tidak mensterilkan makanan. Mikroorganisma aktif semula apabila suhu sesuai b. enzim makanan menjadi aktif semula apabila suhu sesuai Kaedah a. Makanan disejukkan di bawah -180C b. Makanan sejuk beku yang telah dinyahfros,tidak sesuai disejukbekukan semula.Ini kerana bilangan bakteria dalam makanan.
111
2012
5. Penyejukbekuan kering
Jenis makanan: bijirin,kekacang,sayur-sayuran Kelebihan a. mengekalkan warna,rasa dan nutrien makanan b. dapat tahan lebih lama Kekurangan a. tidak mensterilkan makanan. b. tempoh pemprosesan yang lebih lama (12-14 hari) Kaedah a. Kombinasi kaedah penyejukbekuan dan pendehidratan b. Makanan disejukbekukan kepada suhu antara -18C hingga -50C kemudian,tekanan dikurangkan untuk mengubah air dalam makanan daripada ais terus kepada wap air. c. Air disingkirkan daripada makanan sejuk,beku melalui proses pemejalwapan.
112
2012
6. Pendinginan
Jenis makanan: buah-buahan dan sayur-sayuran Kelebihan a. mengekalkan rasa makanan b. tidak merosakkan makanan Kekurangan a. tidak mensterilkan makanan. b. makanan tidak tahan lama Kaedah a. Makanan disejukkan antara suhu 0C hingga 10C di dalam peti sejuk.
7. Pembungkusan vakum
Jenis makanan: kacang tanah,susu tepung dan serbuk kopi, makanan laut Kelebihan a. makanan tahan lama b. mengekalkan kesegaran makanan c. tidak merosakkan rasa makanan Kekurangan a. digunakan pada barangan terhad sahaja. Kaedah a. Makanan dibungkus dalam bekas atau selaput plastik kedap udara. b. Sesuai untuk mengawet makanan yang mudah rosak akibat pengoksidaan oleh oksigen seperti makanan berlemak. 113
2012
8. Penyinaran
Jenis makanan: ubi kentang,buah-buahan,halia,kacang tanah Kelebihan a. tidak melibatkan penambahan bahan kimia pada makanan b. mengekalkan kesegaran makanan Kekurangan a. merosakkan sesetengah vitamin b. dos sinaran gama sukar dikawal dan memerlukan kemahiran yang tinggi. Kaedah a. Makanan disinarkan dengan sinaran gamma atau sinaran ultraungu pada jangkamasa pendek untuk membunuh mikroorganisma dalam makanan. b. Sesetengah makanan seperti ubi kentang dicegah daripada bercambah.
114
2012
Kesan penggunaan bahan kimia yang berlebihan dalam makanan
1. Bahan awet Lelah Kulit gatal Gangguan sistem pencernaan Cirit birit Memusnahkan sesetengah vitamin 2. Pewarna Kanser Keracunan makanan Mandul Kanak-kanak terencat akal 3. Pengantioksida Kerosakan hati Otak dan ginjal Keguguran 4. Pemanis Kanser 5. Peluntur Keracunan makanan Kanser 6. Perisa Sakit dada Sesak nafas
14.2
Kaedah-Kaedah Meningkatkan Pengeluaran Makanan Usaha meningkatkan kualiti dan kuantiti pengeluaran makanan bertujuan :
1. Menampung keperluan rakyat 2. Mengurangkan import makanan 3. Menambahkan eksport negara 4. Meningkatkan mutu pengeluaran makanan
115
2012
KAEDAH MENINGKATKAN PENGELUARAN MAKANAN:
1. Penggunaan baka bermutu. Penyelidikan dijalankan untuk mengacukkan bijirin, buah-buahan dan haiwan ternakan untuk mendapatkan baka yang bermutu. Baka tanaman atau ternakan yang terhasil lebih tahan kepada serangan perosak dan penyakit
2. Penggunaan teknologi moden Jentera dan alat moden digunakan bagi memudahkan kerja Bioteknologi yang menggunakan kejuruteraan genetik,teknik pemindahan embrio,permanian berhadas dan pengklonan diperkenalkan Kejuruteraan genetik mengubah suai ciri organisma melalui pemindahan gen
3. Pendidikan dan bimbingan kepada petani Para petani didedahkan melalui kursus teknik dan kaedah moden: a. benih yang bermutu b. baja yang berkualiti c. pestisid yang berguna d. cara melawan serangan perosak tanaman dan penyakit e. makanan ternakan yang berkualiti f. penggunaan jentera dan alat moden
116
2012
4. Penyelidikan dan pembangunan Agensi seperti MARDI,MPOB dan FAMA sentiasa berusaha: a. menghasilkan varieti tanaman dan ternakan yang bermutu tinggi b. memperbaiki teknik pengeluaran
5. Penggunaan tanah dan kawasan tadahan air secara optimum Penghasilan makanan yang baik melalui skim tertentu seperti Skim Pengaliran Kuala Muda Agensi kerajaan seperti FELCRA sentiasa berusaha memajukan tanah untuk tujuan penanaman dan peternakan
6. Pengurusan tanah yang cekap Penanaman tanaman tutup bumi dan bergilir menereskan dan lereng bukit, Menambahkan baja asli dan baja kimia untuk memelihara kesuburan tanah
117
2012
MAKANAN YANG DIMODIFIKASIKAN SECARA GENETIK 1. Dalam kejuruteraan genetik, gen daripada suatu organisma dimasukkan ke dalam nukleus organisma lain untuk menghasilkan ciri-ciri yang diingini.
2. Kelebihan: (i) Tanaman yang mempunyai rintangan yang tinggi terhadap kemarau, penyakit dan serangga perosak dapat dihasilkan. (ii) Tanaman yang tidak memerlukan banyak pemprosesan di kilang kerana mempunyai gen yang membolehkannya tahan lama. 3. Keburukan: (i) Makanan baru yang dihasilkan mungkin boleh mengubah fungsi badan. (ii) Sesetegah makanan seperti anggur yang dimodifikasikan secara genetik mempunyai rintangan tinggi terhadap pestisid tertentu telah didapati membiak dengan rumpai tertentu dan menyebabkan rumpai itu juga mempunyai daya rintangan itu.
14.3 SUMBANGAN TEKNOLOGI DALAM PENGELUARAN MAKANAN Agensi Kerajaan seperti MARDI dan MPOB sentiasa berusaha untuk meningkatkan pengeluaran makanan. 1. Dalam bidang pertanian MARDI telah : (i) menghasilkan varieti tanaman seperti pokok orkid dan nanas. (ii) memperkenalkan jentera dan alat moden untuk pertanian (iii) memperkenalkan cara-cara pengawalan serangga perosak dan penyakit yang berkesan. (iv) memperkenalkan teknik penyimpanan hasil pertanian yang baik. (v) menghasilkan baka haiwan ternakan yang bermutu seperti lembu yang membesar dengan cepat.
118
2012
2. Peranan agensi ini adalah penting untuk memastikan pengeluaran bekalan makanan sentiasa mencukupi untuk kehidupan rakyat agar tidak menghadapi masalah seperti: (i) kebuluran (ii) malnutrisi (iii) masyarakat yang kelaparan dan terdesak kerana kekurangan makanan.
14.4 PEMIKIRAN KRITIS DAN ANALITIS SEMASA MEMILIH MAKANAN YANG DIPROSES 1. Akta Makanan 1983 dan Peraturan Makanan 1985 telah digubal oleh pihak berkuasa untuk mengelakkan penipuan dan ancaman makanan ke atas kesihatan oleh pegilang dan pengedar. 2. Akta Makanan mewajibkan pengilang melabelkan setiap bahan makanan dengan maklumat yang berikut: (i) Nama dan alamat pengilang (ii) Jenis makanan (iii) Ramuan makanan (iv) Kuantiti makanan (berat atau isipadu) (v) Tarikh luput Hak Pengguna Penerangan Hak keselamatan Pengguna berhak dilindungi daripada makanan yang mengancam kesihatan Pengguna berhak untuk mendapatkan maklumat seperti kandungan,berat dan tarikh luput makanan
Hak untuk mendapatkan maklumat Hak untuk mengadu
Pengguna berhak melaporkan peniaga atau peruncit yang tidak bertanggungjawab menjual makanan tercemar dan melepasi tarikh luput Pengguna berhak memilih barangan yang bermutu dengan harga yang berpatutan semasa membeli-belah Pengguna berhak menuntut ganti rugi ke atas makanan yang telah melepasi tarikh luput atau telah rosak Pengguna berhak untuk mendapat pendidikan pengguna seperti Akta Makanan,bahan kimia dalam makanan,punca dan kesan keracunan makanan
Hak untuk memilih
Hak untuk mendapat ganti rugi Hak mendapat Pendidikan pengguna
Jadual 14.2: Hak-hak pengguna ke atas makanan yang dibeli 119
2012
Latihan: 1. Pak Ali ingin mengeksport udang ke Jepun. Apakah kaedah untuk mengekalkan kesegaran udang itu? A. Pengetinan. C. Penyejukbekuan B. Pempasteuran D. Pembungkusan vakum. 2. Raah 1 menunjukkan satu produk minuman.
Rajah 1 Apakah kaedah pengawetan makanan yang paling sesuai digunakan bagi penyediaan minuman itu? A. Pendinginan C. Pendehidratan B. Pempasteuran D. Penyejukbekuan 3. Antara bahan kimia berikut, yang manakah digunakan dalam makanan yang diproses untuk menjadikan makanan itu lebih menarik? A. Pemanis C. Penstabil B. Pewarna D. Pengantioksidan 4. Antara bahan berikut, yang manakah digunakan untuk menghalang pertumbuhan bakteria di dalam makanan? A. Penstabil C. Pengemulsi B. Bahan perisa D. Bahan awet 5. Maklumat yang manakah mesti ditunjukkan pada label makanan mengikut Peraturan Makanan 1985? A. Harga C. Tanda halal. B. Tarikh luput D. Nilai kalori 6. Pilih padanan yang betul tentang bahan kimia dalam pemprosesan makanan dan fungsinya. Bahan Kimia Peluntur Penstabil Pengemulsi Pengawet Fungsi Menyingkirkan warna yang tidak dikehendaki Melambatkan pertumbuhan bakteria Memperbaiki rupa makanan Menjadikan makanan lebih sedap 120
A. B. C. D.
2012
7. Seorang peladang sayur ingin mengeksport sayur ke Taiwan. Apakah kaedah pengawetan yang paling baik untuk mengekalkan kesegaran sayur itu? A. Penyinaran C. Pengetinan B. Pendinginan D. Pengeringan 8. Rajah 2 menunjukkan suatu label bungkusan makanan.
Rajah 2 Maklumat manakah yang sepatutnya terdapat pada label tersebut mengikut Akta Makanan 1983 dan Peraturan Makanan 1985? A. Harga C. Tanda Halal B. Tarikh luput D. Nilai kalori 9. Apakah kaedah yang paling sesuai digunakan untuk menyimpan sayuran hijau agar sentiasa segar pada angka masa yang lebih lama? A. Pendinginan C. Penyejukbekuan B. Pembekuan kering D. Pembungkusan vakum 10. Seorang petani mendapati sawah padinya telah diserang oleh tikus. Apakah kaedah yang paling sesuai untuk mengurangkan populasi tikus tanpa mencemarkan persekitaran? A. Guna racun perosak. B. Amal tanaman bergilir C. Pelihara burung hantu di kawasan tersebut. D. Optimumkan penggunaan tanah dan pengairan 11. Apakah kaedah yang paling sesuai untuk mengeluarkan hasil tanaman berkualiti tinggi dalam tempoh yang singkat? A. Guna tanamam bergilir B. Guna tanaman teres. C. Guna pembiakbakaan terpilih. D. Guna peralatan pertanian moden.
121
2012
12. Maklumat berikut menunjukkan langkah-langkah dalam pemprosesan makanan.
Makanan dipanaskan pada suhu 63C selama 30 minit diikuti dengan penyejukan segera.
Makanan manakah yang sesuai diproses dengan kaedah ini? A. Susu C. Daging B. Keju D. Sayuran. 13. Maklumat berikut menunjukkan cirri-ciri sejenis buah.
Tahan rintangan terhadap serangga perosak Tinggi kandungan nutrisi Rasa, warna dan tekstur yang lebih baik
Kaedah manakah yang paling sesuai untuk menghasilkan buah yang mempunyai ciri-ciri ini? A. Kejuruteraan genetik B. Penggunaan baja kimia. C. Pengurusan tanah yang berkesan. D. Pendidikan dan bimbingan kepada petani. 14. Antara yang berikut, yang manakah merupakan fungsi perisa? A. Menghilangkan warna asal makanan. B. Menyedapkan makanan. C. Memaniskan makanan. D. Menghindar makanan daripada pengoksidanan. 15. Kaedah pemprosesan makanan yang manakah menggunakan bahan radioaktif? A. Pembungkusan vakum C. Pendehidratan B. Penyinaran D. Pengetinan 16. Antara maklumat berikut, yang manakah tidak termasuk dalam label makanan? A. Tarikh luput C. Harga makanan B. Bahan ramuan yang digunakan D. Berat makanan 17. Antara yang berikut, yang manakah bukan kebaikan pengetinan makanan? A. Makanan boleh disimpan untuk tempoh yang lama. B. Menghalang pengoksidaan makanan. C. Rasa dan vitamin sesuatu makanan dapat dikekalkan. D. Menghalang pembiakan mikroorganisma.
122
2012
18. Pengeringan sejuk beku merupakan proses... A. mengeluarkan air dari makanan. B. mengawet makanan pada suhu -18C kepada -40C. C. pemprosesan makanan dengan mendedahkannya kepada radiasi radioaktif. D. menyingkirkan udara daripada makanan. 19. Antara bahan kimia yang digunakan dalam pemprosesan makanan berikut, yang manakah dipadankan dengan fungsinya yang betul?
A. B. C. D.
Bahan kimia Cuka Oksida besi Sakarin Gelatin
Fungsi Pengawet Penstabil Perisa Pemanis
20. Antara yang berikut, yang manakah akan meningkatkan kualiti dan kuantiti makanan di dalam negara? I Menggunakan teknologi yang moden II Menggunakan lebih banyak buruh asing III Kurangkan kajian dalam penghasilan makanan untuk mengurangkan kos IV Bekalkan lebih banyak maklumat kepada petani untuk meningkatkan kecekapan mereka dengan menggunakan teknologi moden A. I dan IV C. II dan III B. I dan II D. III dan IV 21. Antara yang berikut, yang manakah betul tentang proses pendehidratan? A. Makanan disimpan pada suhu antara 0C dan 10C. B. Makanan ini diawet dengan mengeluarkan air dari makanan. C. Makanan ini diawet dengan mengeluarkan udara dari makanan. D. Makanan disimpan pada suhu -18C dan ke bawah.
123
2012
Latihan: 1. Rajah 1 menunjukkan makanan yang telah diproses melalui tiga kaedah yang berbeza.
IKAN
SUSU SEGAR
J __________________
_____________________ _____________________
a) Tuliskan kaedah pemprosesan makanan, J, K dan L , dalam petak yang disediakan pada Rajah 1
___________________________________________________________________ (3 markah) b) Apakah yang terjadi kepada kandungan air dalam makanan yang telah diproses melalui kaedah J?
___________________________________________________________________ (1 markah) c) Makanan dipanaskan pada 121C semasa proses dalam kaedah K. Apakah tujuan pemanasan tersebut?
___________________________________________________________________ (1 markah) d) Susu segar dipanaskan selama 30 minit dalam kaedah L. Berapakah suhu yang digunakan? _____________________________________C (1 markah)
124
2012
2. Rajah 2 menunjukkan sebuah bekas berlabel bagi makanan yang diproses.
BUAH MANIS
Ingredients: Ramuan: Fresh mango, sugar, benzoic acid, flavouring. Mangga segar, gula, asid benzoic, perisa. Use before : Dec. 09 Guna sebelum : Dis. 09 Net weight : 500g Berat bersih : 500g
Rajah 2 a) Berdasarkan Rajah 2, kenal pasti dua bahan kimia yang dicatatkan pada label. 1. __________________________________________________________ 2. __________________________________________________________ (2 markah) b) Berdasarkan label dalam Rajah 2, bahan kimia yang manakah digunakan sebagai pengawet?
___________________________________________________________________ (1 markah) c) Namakan kaedah pemprosesan makanan yang digunakan dalam Rajah 2. _____________________________________________________________ (1 markah)
125
2012
d) Apakah maklumat lain yang sepatutnya tercatat pada label dalam Rajah 2 di atas berdasarkan Peraturan Makanan 1985? 1. _____________________________________________________________
2_______________________________________________________________ (2 markah)
3.Rajah 3 menunjukkan label makanan bagi jus buah yang telah diproses melalui satu kaedah pemprosesan makanan yang mematuhi Peraturan Makanan 1985.
Nama dan alamat syarikat. Tarikh luput. Kandungan pati avocado, Gula, asid benzoik.
a) Namakan bahan pengawet yang ditambah dalam jus buah dalam Rajah 3. _____________________________________________________________ (1 markah) b) Apakah maklumat yang tidak ditunjukkan pada label makanan pada Rajah 3 mengikut Peraturan Makanan 1985? ______________________________________________________________ (1 markah)
126
2012
c) Namakan kaedah pemprosesan makanan dalam Rajah 3. ______________________________________________________________ (1 markah) d) Selain jus buah, nyatakan minuman lain yang boleh diproses dengan kaedah di 3(c). ______________________________________________________________ (1 markah) e) Berdasarkan Rajah 3, nyatakan suhu dan tempoh pemanasan semasa kaedah pemprosesan makanan di 3(c).
Dipanaskan pada suhu: ________________ C > Penyejukan segera
Tempoh pemanasan: ________________ (2 markah)
( Soalan Esei)
1. a) Seorang petani mendapatkan hasil buah-buahan dari ladangnya telah meningkat. Hasilnya dihantar ke kilang untuk diproses. Nyatakan dua kaedah yang boleh digunakan untuk memproses buahbuahan itu. Jelaskan kaedah itu.
b) Ladang buah-buahan itu terletak di cerun bukit. Selepas beberapa tahun hakisan tanah telah berlaku di ladangnya. Terangkan bagaimana petani itu dapat mengatasi masalah tanah ladangnya. Jawapan anda hendaklah mengandungi perkara berikut: i) ii) iii) iv) Mengenal pasti masalah Penjelasan masalah Kaedah-kaedah penyelesaian Pilih kaedah terbaik dan jelaskan pilihan anda.
127
2012
BAB 15 : BAHAN SINTETIK DALAM INDUSTRI 15.1 : POLIMER SINTETIK
Proses Pembuatan Polimer Sintetik Polimer sintetik dihasilkan dengan menyambungkan sebilangan besar molekul kecil atau monomer untuk membentuk satu molekul yang raksaksa. Proses ini disebut pempolimeran.
Rajah menunjukkan Proses Pempolimeran
128
2012
Sintetik Polimer Monomer Politena Etena Polivinil klorida Kloroetena Polistirena Stirena Neoprena Kloroprena Jadual menunjukkan contoh-contoh Polimer Sintetik dan monomernya GETAH SINTETIK 1. Getah sintetik ialah satu polimer sintetik yang mempunyai ciri-ciri getah asli yang elastik 2. Getah sintetik mempunyai daya ketahanan terhadap minyak, air dan udara. 3. Gentian sintetik ialah polimer yang mempunyai ciri-ciri yang menyerupai gentian asli dan banyak digunakan dalam industri barangan tekstil seperti benang ,tali dan kain. 4. Jadual di bawah menunjukkan contoh-contoh getah sintetik , ciri-ciri dan kegunaannya. Getah sintetik Neoprena Ciri-ciri Tidak mudah terbakar,tahan panas,rintangan tinggi terhadap oksigen, cahaya matahari,minyak dan petrol Kegunaan Pembalut dawai elektrik,salur getah penunu Bunsen,sarung tangan,paip getah
Getah stirena butadiena Mudah divulkankan (SBR) Tiokol Rintangan tinggi terhadap minyak dan pelarut Tahan terhadap suhu yang tinggi
Tayar kereta,tapak kasut Pelapik tangki untuk menyimpan minyak dan pelarut,paip petrol Bahagian tertentu pesawat
Getah silikon
129
2012
Tidak mudah diresapi oleh gas dan air
Penebat haba dan elektrik yang baik
Tidak mudah dioksidaka n
Tidak mudah terbakar dan tahan panas
Sifat Umum Getah Sintetik

Mempunyai rintangan yang sangat tinggi terhadap bahan kimia seperti asid dan alkali ,minyak dan pelarut
Tahan terhadap cuaca buruk dan suhu tinggi
Mudah divulkankan untuk
meningkatkan kekuatan
organik
Barangan gabungan getah asli dengan getah sintetik Sesetengah barangan yang diperbuat daripada gabungan getah asli dan getah sintetik mempunyai kualiti yang unggul. Getah asli dan getah sintetik boleh digabungkan untuk memperolehi sifat yang diingini seperti tayar kenderaan, tapak kasut, kusyen, tilam dan belon kaji cuaca. Getah asli mempunyai sifat rintangan yang tinggi terhadap kesan haba dalaman dan kebolehan menyerap gegaran yang tinggi Getah sintetik mempunyai sifat rintangan yang tinggi terhadap pengoksidaan oleh udara dan bahan kimia Peratus kandungan getah asli yang lebih tinggi digabungkan kepada getah sintetik untuk membuat tayar kenderaan yang lebih besar untuk menyerap kejutan
130
2012
Perbandingan antara Getah Sintetik dan Getah Asli GETAH ASLI PERSAMAAN
Kedua-duanya adalah polimer Kedua-duanya boleh divulkankan
GETAH SINTETIK
PERBEZAAN
Getah Asli Tidak Ya Tinggi Tinggi
Kenyal dan mudah diregang
Perbezaan ciri Ketahanan haba Bertindak balas dengan bahan kimia, minyak dan pelarut organik Kebolehan menyerap bunyi Kebolehan menyerap getaran, kejutan atau tekanan Sifat kekenyalan dan keregangan
Getah Sintetik Ya Tidak Rendah Rendah
Kurang kenyal dan sukar diregang
Latihan: 1. Rajah 1 menunjukkan proses yang terlibat dalam penghasilan politena.
Monomer RAJAH 1 a. Namakan proses yang terlibat .
Polimer
131
2012
b. Namakan monomer yang digunakan. . c. Nyatakan satu ciri politena. .
d.
Namakan dua contoh polimer sintetik @ polimer buatan.
i. ...................................................................... ii. ........................................................ e. Namakan 3 jenis getah sintetik.
i............................................ ii. ............................................... iii. ................................ f. (a) Nyatakan perbezaan antara getah asli dan getah sintetik. Getah Asli Getah Sintetik
132
2012
15.2: PLASTIK 1. Plastik ialah bahan organik yang terdiri daripada karbon,hidrogen dan sedikit unsur yang lain seperti oksigen, nitrogen,klorin dan florin. 2. Ada 2 jenis plastik Jenis Plastik
Termoplastik
Plastik Termoset
3.Perbezaan Termoplastik dan Plastik Termoset : Ciri-ciri Struktur Molekul Termoplastik Plastik Termoset
Polimer
polimer
Rangkai silang
-Molekul termoplastik tidak mempunyai Rangkai silang antara polimer polimernya menyebabkan ia mudah menggelongsor atas satu sama lain apabila dipanaskan. Sifat ini menjadikan termoplastik lembut dan dapat diacu semula .
Molekul plastik termoset mempunyai rangkai silang antara polimer-polimernya yang menghalang rantairantai polimer daripada menggelongsor atas satu sama lain apabila dipanaskan. Bentuknya tidak dapat diubah setelah diacu pertama kali. Hanya boleh menjadi lembut sekali sahaja dan akan kekal keras apabila disejukkan Tinggi keras Sukar dilenturkan Tidak mudah dibakar Bakelit, Melamina dan Resin Epoksi
Keadaan apabila dipanaskan Takat lebur Kekerasan Kelenturan Kebolehan dibakar Contoh
Menjadi lembut apabila dipanaskan dan keras semula apabila sejuk Rendah Lembut Mudah dilenturkan Mudah terbakar Politena, Perspeks,Polivinil klorida, polistirena ,Polipropilena
133
2012
3. Contoh Termoplastik dan kegunaannya: Termoplastik Politena Perspeks Polivinil klorida Polistirena Polipropilena Kegunaannya Beg plastik, botol plastik , baldi Cermin mata, tingkap kapal terbang, cermin tingkap kereta Kabel elektrik, paip air Kotak pembungkus, papan kenyataan Botol susu, Dulang makanan
4. Contoh Plastik Termoset Termoset Bakelit Melamina Resin Epoksi Kegunaannya Palam elektrik, suis elektrik, bampar kereta Pinggan, mangkuk Bahan pelekat (logam dan kaca)
5. Potensi Penggunaan Plastik a. Sifat plastik Tahan kakis Tidak membahayakan badan Tahan lama Boleh dihasilkan dalam pelbagai bentuk Kuat , bersih, ringan dan murah b. Digunakan secara meluas dalam pelbagai bidang seperti perubatan Mengganti kerosakan arteri dan injap-injap jantung Mengganti tulang-tulang rosak seperti sendi, pinggang, lutut dan jari Membina semula struktur muka yang musnah Plastik yang mendegradasi dalam badan diguna untuk membuat benang jahitan luka dan kapsul ubat. Membuat pil-pil kamera yang direka khusus untuk menangkap gambar organ-organ dalaman. c.. Kebanyakan bahagian kereta seperti bumper, cermin depan, penutup tangki minyak, kipas dan stering juga dibuat daripada plastik. d. Plastik juga digunakan untuk membuat kapal terbang dan kaca kalis peluru.
134
2012
e. Kajian terbaru, Plastik Komposit iaitu plastik yang dihasilkan daripada percampuran pelbagai jenis plastik yang berlainan seperti: Kevlar iaitu plastik yang digunakan untuk membuat baju kalis peluru, peralatan sukan, bilah helikopter dan perahu layar Nomex iaitu plastik yang tahan haba dan api seperti yang digunakan untuk membuat pakaian ahli bomba dan pakaian yang digunakan dalam perlumbaan kenderaan Mylar iaitu plastik yang kuat, ringan dan penebat haba yang baik yang digunakan dalam industry elektronik dan elektrik Lexan iaitu plastik yang ringan dan kuat yang digunakan untuk membuat bot, bahagian kereta dan kapal terbang
6. Kesan pembuangan bahan plastik terhadap alam sekitar. a. Pembakaran bahan plastik Membebaskan bahan pencemar yang membahayakan kesihatan seperti: asap hitam gas yang busuk, beracun dan bersifat mengakis seperti hydrogen klorida, karbon monoksida, ammonia, dan hidrogen sianida b. Pembuangan bahan plastik Menyebabkan berlakunya banjir kilat semasa hujan lebat Beg-beg plastik yang dibuang ke dalam laut akan mencemarkan laut Hidupan akuatik seperti penyu yang termakan bahan plastik akan mati 7. Cara-cara pengawalan pembuangan bahan plastik a. Menggunakan plastik jenis terbiodegradasi yang dapat diuraikan oleh mikroorganisma b. Bahan-bahan plastic dikumpulkan, dihancurkan dan ditanam di suatu tapak pembuangan khas c. Bahan buangan plastic dibakar dalam incinerator yang mempunyai system pembersihan udara sebelum asapnya dibebaskan ke udara d. Mengitar semula, mengurangkan dan menggunakan semula penggunaan beg plastic e. Bahan-bahan plastik dibakar untuk menghasilkan tenaga haba
135
2012
LATIHAN:
1.
Namakan dua jenis plastik . i. ........................................................... ii. ...................................................................
2.Nyatakan 3 perbezaan antara plastik termoplastik dan plastik termoset.
3.
Lukiskan struktur molekul plastik termoplastik dan plastik termoset.
4.
Kaji struktur molekul plastik termoset.
a.
Namakan bahagian berlabel P : ..............................................................................................
b.
Apakah fungsi bahagian berlabel P : .................................................................................. 136
2012
c.
Apakah kesan bahagian berlabel P terhadap sifat plastik termoset berbanding plastik termoplsatik. i. ii. ............................................................................................................ ............................................................................................................
5.
Nyatakan 2 kesan pencemaran plastik. i. ii. ................................................................................................................. .................................................................................................................
6.
Nyatakan 3 langkah yang perlu diambil untuk mencegah pencemaran plastik. i. ii. iii. ................................................................................................................. ................................................................................................................. .................................................................................................................
7.
Jenis Plastik Perspeks Bakelit
Pemerhatian Cair Tidak cair JADUAL 1
(a) Berdasarkan Jadual 1 nyatakan satu inferens untuk eksperimen ini. .. [1 markah] 137
2012
(b) Nyatakan pembolehuah-pembolehubah dalam eksperimen ini. (i ) Pembolehubah dimanipulasikan (ii) Pembolehubah bergerak-balas
[2 markah] (c) Perspeks adalah termoplastik Nyatakan definisi secara operasi bagi palstik . .......................................................................................................................... [1 markah] (c)Tandakan () objek yang diperbuat daripada termoplastik
8. Jadual 2 menunjukkan ciri-ciri dua jenis plastik .
Jenis plastik Plastik A Plastik B
Ciri-ciri fizikal Perintang haba dan boleh diacu hanya sekali Perintang haba rendah dan boleh diacu berulang kali JADUAL 2
138
2012
(a)
Nyatakan jenis plastik A dan B (i) Plastik A
. [1 markah] (ii) Plastik B
. (b) [1 markah] Berdasarkan ciri-ciri yang diberi dalam Jadual 2, lukiskan struktur polimer plastik A. [1 markah]
(c)
Berikan satu contoh plastk A dan kegunaannya dalam kehidupan seharian
.. [1 markah] (d) Nyatakan dua cara bagaimana plastik boleh meyebabken pencemaran kepada alam sekitar. (i) .............. (ii). [ 2 markah]
139
2012
(e). Seorang pegawai dari Jabatan Alam Sekitar mendapati pembuangan sisa plastik yang tidak teratur , menyebabkan pencermaran alam sekitar Cadangkan tiga kaedah yang boleh digunakan oleh pegawai tersebut untuk mengawal pembuangan sisa plastik. Terangkan pilihan anda berdasarkan aspek berikut: Mengenalpasti matlamat ---------------------------------------------------------------------------( 1 markah) Analisis Tiga Alternatif
---------------------------------------------------------------------------( 3 markah) Urutan pilihan ---------------------------------------------------------------------------(1 markah) Keputusan ---------------------------------------------------------------------------(1 markah)
140
2012
LATIHAN:
Bahan X
Bahan Y
1. Rajah di atas menunjukkan proses pempolimeran. Antara berikut yang manakah mewakili bahan X dan bahan Y? Bahan X Bahan Y A Politena Etena B Polivinil Kloroetena C Neoprena Kloroprene D Stirena Polistrena
2. Jenis Plastik
Termoset
Rajah di atas menunjukkan pengkelasan jenis plastik. Antara berikut yang manakah ciri- ciri plastik X? A Takat lebur yang sangat tinggi B Pengalir elektrik yang baik C Boleh dikitar semula D Tidak larut dalam pelarut organik
3.
Rajah di atas menunjukkan satu polimer jenis termoset. Pernyataan manakah yang benar? A Terdapat rangkai silang antara molekul polimer. B Panjang molekul polimer adalah C Molekul polimer mudah menggelongsor antara satu sama D Tindakbalas kimia berlaku antara molekul polimer. 141
2012
4. Cara yang paling berkesan untuk mengawal pencemaran yang disebabkan pembuangan bahan plastik A ditanam di dalam tanah B dibakar dalam insenarator C dibuang ke dalam sungai D dikitar semula 5. Antara pernyataan berikut yang manakah menerangkan polimer A Nilon terbentuk daripada monomer yang sama jenis B Nilon terbentuk daripada monomer yang berlainan jenis C Polimer nilon adalah kecil D Polimer nilon adalah besar. 6. Antara berikut yang manakah adalah termoplastik? I Nilon II Perspeks III Polivinil klorida A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II and III 7. Antara berikut yang manakah adalah plastik termoset? I Bakelit II Melamin III Polistirena A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II and III 8. Antara berikut yang manakah bukan ciri termoplastik A lembut atau cair apabila dipanaskan B Tidak mudah dilenturkan C Tidak mengalir elektrik D Tidak bertindakbalas terhadap bahan kimia 9. Antara ciri-ciri berikut yang manakah menerangkan ciri plastik termoset? I Keras dan tidak boleh dilentur II Tidak mudah terbakar III Tidak mudah cair apabila dipanaskan A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II dan III nilon adalah ko-
142
2012
10. Antara berikut yang manakah padanan yang salah antara polimer sintetik dengan monomernya Polimer sintetik Polithena Polivinil klorida (PVC) Neoprena Polistirena Monomer Etena Metil metakrilat kloroprena Stirena
A B C D
11. Polimer sintetik adalah takterbiodegradasi. Apakah maksudnya? A Polimer sintetik tidak berfungsi sebagai pemangkin B Polimer sintetik tidak diperolehi daripada tumbuhan atau haiwan C Polimer sintetik adalah tidak merbahaya kepada hidupan D Polimer sintetik tidak boleh diurai oleh bakteria 12. Antara berikut yang manakah getah sintetik ? A Neoprena B Politena C Perspeks D Nilon
13. Antara berikut yang manakah benar menerangkan perbezaan antara getah sintetik dan getah asli? Getah sintetik Tidak tahan dengan suhu tinggi Penebat haba yang baik Kurang tahan rintangan terhadap asid, alkali , minyak dan pelarut organik Berat Getah asli Tahan suhu tinggi Penebat haba dan elektrik yang baik Lebih tahan rintangan terhadap asid, alkali, minyak dan pelarut organik. Ringan
A B C
14. Antara sumber-sumber bahan mentah berikut yang manakah digunakan untuk membuat plastik? A Neoprena B Arang batu C Petroleum D Garam galian 15. Antara berikut yang manakah tidak benar tentang termoplastik? A Mudah dibakar B Mempunyai rangkai silang antara rantai monomer C Boleh diacu berulang kali D Ia adalah bahan takterbiodegrasi 143
2012
16. Kenapakah pinggan dan mangkuk yang diperbuat daripada termoset lebih baik daripada pinggan dam mangkuk yang diperbuat daripada termoplastik? I Keras II Lebih tahan lama III Lebih baik dan cantik A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II dan III. 17. Apakah yang berlaku kepada perspeks apabila dipanaskan? A Cair dan keras semula apabila disejukkan B Ia tidak berubahIt remains unchanged. C Ia bertukar kepada bentuk serbuk D Ia akan cair 18. Plastik boleh menyebabkan pencemaran kerana I Ia adalah takterbiodegrasi II Sistem pemparitan tersumbat III Pembakaran plastik membebaskan gas beracun. A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II dan III 19. Antara berikut yang manakah bukan alasan kepentingan pengendalian bahan pembuangan plastik yang betul? A Plastik adalah bahan terbiodegrasi dan perlu dibuang di tempat pelupusan sampah B Pembakaran plastik menyebabkan pencemaran C Plastik akan menyebabkan aliran air tersumbat dan banjir jika dibuat ke dalam sungai. D Plastik di tempat pelupusan sampah tidak akan berubah untuk jangka masa panjang 20. Antara berikut yang manakah kaedah memusnahkan persekitaran. A Bakar plastik B Tanam plastik C Kitar semula bahan plastik D Diharamkan penggunaan plastik pembuangan plastik yang tidak
144
2012
BAB 16 : ELEKTRONIK DAN TEKNOLOGI MAKLUMAT 16.1 Gelombang Radio

panjang gelombang
amplitud
amplitud
Amplitud Sesaran maksimum bagi suatu zarah daripada kedudukan seimbang Frekuensi, f (Hz) Bilangan gelombang lengkap yang dihasilkan dalam masa satu saat Panjang gelombang,(m) Jarak antara dua puncak yang berturutan Halaju gelombang,(ms-1) Jarak yang dilalui oleh gelombang dalam 1 saat ( = f )
Spektrum Elektromagnet
Frekuensi semakin bertambah
Panjang gelombang semakin bertambah
145
2012
Jenis Gelombang radio dan kegunaannya Jenis Gelombang Gelombang panjang (LW) Kegunaan Untuk siaran radio tempatan
Gelombang sederhana (MW)
Untuk siaran radio dalam negeri dan komunikasi antara kapal dengan stesen kawalan di darat Untuk siaran radio jarak jauh antara benua
Gelombang pendek (SW)
Gelombang berfrekuensi sangat tinggi (VHF) Gelombang berfrekuensi lampau tinggi (UHF) Gelombang mikro Sambungan telefon jarak jauh, siaran TV melalui satelit dan komunikasi dengan satelit.
16.2 KOMUNIKASI RADIO Komponen Elektronik Simbol Fungsi
Sel kering
Membekal arus elektrik
Perintang
Mengurangkan arus mengalir dalam litar Menyimpan cas elektrik dan hanya membenarkan arus ulang alik melaluinya Menghalang pengaliran arus ulang alik Menyimpan cas dan boleh mengubah frekuensi arus ulangalik
Kapasitor
Induktor
Kapasitor boleh laras
146
2012
Diod
Membenarkan pengaliran arus sehala sahaja Menukar arus ulang-alik kepada arus terus
Reostat/ perintang boleh laras
Mengawal saiz arus Mengubah nilai voltan arus ulangalik
Transformer
Transistor
Sebagai penguat arus Sebagai suis
Sistem Komunikasi Radio: Terdiri daripada 2 komponen: Sistem Pemancar Radio Sistem Penerima Radio
Sistem Pemancar Radio:
modulasi amplitud modulasi frekuensi
147
2012
Pengayun
Modulator
Amplifier
Aerial Pemancar
gelombang radio gelombang bunyi mikrofon
Komponen Mikrofon Pengayun
Fungsi Menukarkan bunyi kepada gelombang frekuensi audio Menjanakan gelombang radio Menggabungkan gelombang frekuensi audio dengan gelombang radio untuk menghasilkan gelombang radio termodulasi. Nama proses : Modulasi *Kepentingan: supaya gelombang bunyi boleh dihantar pada jarak yang jauh Menguatkan gelombang radio termodulasi Memancarkan gelombang radio termodulasi
Modulator
Amplifier Aerial Pemancar
148
2012
Sistem Penerima Radio
Aerial Penerima
Litar Talaan
Litar Pengesan
Litar Amplifier
PembesarSuara
Aerial Penerima Litar Talaan
Menerima semua gelombang radio termodulasi Memilih frekuensi gelombang radio termodulasi yang dikehendaki Komponen Elektronik: Induktor dan kapasitor
Litar Pengesan
Mengasingkan gelombang frekuensi audio daripada gelombang radio Komponen Elektronik: Diod
Litar Amplifier
Amplifier Menguatkan gelombang frekuensi audio Komponen Elektronik: Transistor
Pembesar suara
Menukarkan gelombang frekuensi audio kepada gelombang bunyi
149
2012
16.2 Perkembangan Teknologi Penghantaran Maklumat Sistem Komunikasi Satelit: Terdiri daripada dua komponen: Stesen satelit bumi Satelit komunikasi Stesen Satelit Bumi, Pemancar dan Penerima: Maklumat dapat dihantar dari satu tempat ke tempat yang lain dengan menggunakan satelit komunikasi. Satelit komunikasi menjadi stesen geganti di angkasa lepas.
satelit komunikasi
pemancar
penerima
stesen satelit bumi
stesen satelit bumi
1.
Stesen satelit bumi. Stesen ini mempunyai aeriel yang berbentuk cakera parabola. Ia mempunyai pemancar dan penerima yang sangat berkesan. Pemancar menghantar maklumat seperti panggilan telefon dan siaran televisyen sebagai isyarat gelombang mikro melalui aerialnya kepada satelit komunikasi di angkasa lepas.
2. Satelit Komunikasi Mempunyai pemancar dan penerima yang cekap. Penerima di satelit menerima isyarat gelombang mikro dari setiap stesen satelit bumi. Isyarat itu kemudiannya diamplifikasikan kerana sebahagian dari tenaganya telah hilang semasa bergerak melalui angkasa lepas. 3. Stesen satelit bumi. Aerial pada stesen satelit bumi menerima isyarat gelombang mikro dan menyalurkan kepada rangkaian yang sesuai untuk ditukarkan kepada bunyi atau gambar asal. Maklumat yang dihantar dari stesen satelit bumi boleh diterima oleh manamana tempat di bumi dalam masa beberapa saat sahaja. 150
2012
Ciri Satelit komunikasi Kelihatan berada di tempat yang sama di atas bumi khatulistiwa
dihubungkan dengan 3 satelit tenaga elektrik daripada sel suria tenaga elektrik daripadatindak balas hidrogen dan oksigen tenaga elektrik daripadasinar uranium dalam pek kuasa nuklear
Kelebihan Penggunaan Satelit: Tidak bergantung kpd lapisan atmosfera untuk pantulan gelombang Tidak dipengaruhi oleh perubahan cuaca Dapat memancar dan menerima banyak isyarat pada satu masa Penerimaan maklumat yang jelas. Kegunaan satelit: Komunikasi Tujuan kaji cuaca Perisikan ketenteraan Penyelidikan astonomi
151
2012
Latihan: 1. Rajah di bawah menunjukkan graf gelombang jarak-anjakan Anjakan / m P Jarak / m Q
Namakan bahagian berlabel P dan Q. P : . Q :
2.Rajah di bawah menunjukkan spektrum elektromagnet. Gamma rays
Ultraviolet
Infrared
Microwave
(i) . meningkat. (ii) berkurang. (a) .Berdasarkan rajah di atas, isikan ruangan (i) dan (ii) dengan factor yang sesuai. (b) Kenalpasti gelombang; X : Y : . Z : .. (c) Apakah kesan negatif sinar ultraungu yang berlebihan pada kulit manusia?
(d) Berikan 2 kegunaan gelombang mikro. (i) . (ii) .
152
2012
3.Lukis simbol dan padankan fungsi bagi setiap komponen elektronik dalam jadual.
Komponen Elektronik
Simbol
Fungsi
1. Kapasitor
Mengawal saiz arus
2. Diod
Menyimpan cas elektrik dan hanya membenarkan arus ulangalik melaluinya Mengubah nilai voltan arus ulangalik
3. Induktor
4. Transformer
Mengurangkan arus mengalir dalam litar
5. Transistor
Membenarkan pengaliran arus sehala sahaja Menukar arus ulang-alik kepada arus terus
6. Perintang
Sebagai penguat arus Sebagai suis
153
2012
4. Rajah menunjukkan gambarajah skema sistem penerimaan radio.
(a) Labelkan E,F,G,H.I dan J pada rajah tersebut.
(b) Terdapat dua jenis gelombang modulasi iaitu modulasi amplitud dan modulasi frekuensi. Lukiskan kedua-dua gelombang termodulasi tersebut.
Frekuensi Termodulasi
Amplitud Termodulasi
5.Rajah menunjukkan Rangkaian Satelit Komunikasi Global. X: ...
Y: ...
154
2012
(a) Namakan X dan Y (b) Berapa banyak satelit komunikasi yang diperlukan untuk memenuhi keperluan komunikasi sedunia? (c) (i) Apakah jenis isyarat yang dihantar oleh stesen satelit ke satelit komunikasi? (ii) Beri satu kelebihan isyarat yang dinamakan di (c)(i). .. (d) Nyatakan tiga jenis penghantaran yang boleh dihantar melalui satelit komunikasi. (i) . (ii) . (iii) .
(e) Nyatakan dua kegunaan satelit komunikasi. (i) . (ii) .
155
2012
SEKALUNG PENGHARGAAN
Jutaan terima kasih diucapkan kepada Jawatankuasa Panitia Sains Daerah Pasir Gudang 2012, SMK Desa Cemerlang di atas inisiatif cadangan untuk menerbitkan Modul Sains Daerah versi 2012
Terima kasih juga kepada Jurulatih-Jurulatih Utama, KetuaKetua Panitia Sains dan guru-guru sains Daerah Pasir Gudang yang terlibat secara langsung atau tidak dalam usaha merealisasikan Modul Sains SPM Daerah ini. Diharap usaha murni kita membuahkan kecemerlangan buat anak-anak pelajar kita.
156

Modul Sains Daerah

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Modul Sains Daerah

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MODUL SAINS TINGKATAN 5 Panitia Daerah Pasir Gudang

MODUL SAINS TINGKATAN 5 Panitia Daerah Pasir Gudang

Selamat Maju Jaya.

MODUL SAINS TINGKATAN 5 Panitia Daerah Pasir Gudang

JAWATANKUASA PEMBINAAN MODUL SAINS SPM 2012 DAERAH PASIR GUDANG

KETUA PENYELARAS PENASIHAT PANEL PENULIS:

SMK PASIR GUDANG GURU CEMERLANG DAN JU SAINS

TAJUK M9 Mikroorganisma & Kesannya Ke Atas Hidupan

PENULIS SMK Permas Jaya SMK Permas Jaya 2

M10 Nutrisi & Pengeluaran Makanan

SMK Pasir Gudang 2

M11 Pemeliharaan & Pemuliharaan Alam Sekitar

SMK Pasir Gudang 3 SMK Pasir Gudang

M12 Sebatian Karbon

SMK Kota Masai 2 SMK Pasir Putih

M14 Teknologi & Pengeluaran Makanan

SMK Permas Jaya 3

M15 Bahan Sintetik Dalam Industri

SMK Taman Molek

M16 Elektronik & Komunikasi

SMK Pasir Gudang

MODUL SAINS TINGKATAN 5 Panitia Daerah Pasir Gudang

Prakata Panel Penulis BAB 9: Mikroorganisma dan kesannya ke atas hidupan

1 35 44 58 73 100 120 137

MODUL SAINS TINGKATAN 5 Panitia Daerah Pasir Gudang

BAB 9 : MIKROORGANISMA DAN KESANNYA KE ATAS HIDUPAN

9.1 PENGELASAN MIKROORGANISMA

Saiz 0.02 m 0.4 m Paling kecil

Cara Pembiakan Replikasi dalam sel perumah

Pelbagai bentuk seperti pilin, sfera, rod dan vibrio

Hidup dalam dalam sel perumah

Kokus, basilus, vibrio, spirilum

0.5 1.0 m unisel

Autotrof, sapropfitik, parasitik

Hidup dalam air, udara, tanah, tumbuhan dan haiwan

Berbeza-beza dan mempunyai silium untuk bergerak

Hidup dalam air tawar

Aseks :belahan dedua dan seks :pengkonjugatan

1 10000 m Unisel atau multisel

Mempunyai klorofil. Menjalankan fotosintesis autotrof

10 -100 m Unisel atau multisel

Tempat gelap dan lembap

Aseks pembentukan spora dan pertunasan

MODUL SAINS TINGKATAN 5 Panitia Daerah Pasir Gudang

Z (a) Apakah nama mikroorganisma yang ditunjukkan? _______________________________________________________________________

MODUL SAINS TINGKATAN 5 Panitia Daerah Pasir Gudang

9.2 FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PERTUMBUHAN MIKROORGANISMA

FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PERTUMBUHAN MIKROORGANISMA

MODUL SAINS TINGKATAN 5 Panitia Daerah Pasir Gudang

MODUL SAINS TINGKATAN 5 Panitia Daerah Pasir Gudang

Nyatakan satu pemerhatian berdasarkan kepada rajah di atas _____________________________________________________________

Berdasarkan rajah di atas, lengkapkan jadual di bawah. Nilai pH 2 7 10 Bilangan Koloni

MODUL SAINS TINGKATAN 5 Panitia Daerah Pasir Gudang

SOALAN ESEI Jawab soalan-soalan berikut. 8. Kaji pernyataan berikut.

(a) Cadangkan satu hipotesis untuk menyiasat pernyataan di atas.

9. Kaji pernyataan berikut. Nutrien boleh mempengaruhi pertumbuhan bakteria

MODUL SAINS TINGKATAN 5 Panitia Daerah Pasir Gudang

9.3 MIKROORGANISMA YANG BERFAEDAH Pencernaan Makanan

MODUL SAINS TINGKATAN 5 Panitia Daerah Pasir Gudang

- Bakteria digunakan untuk membuat cuka, dadih dan keju.

- Yis digunakan membuat minuman beralkohol

- sejenis kulat digunakan dalam pembuatan kicap

MODUL SAINS TINGKATAN 5 Panitia Daerah Pasir Gudang

Latihan: 1 Bakteria boleh dikelaskan berdasarkan A Saiz B Cara pembiakan