LAPORAN KASUS

DEMAM TIFOID
Disusun Oleh :
Diky Sukma Wibawa
BAGIAN
PENYAKIT DALAM
AK!LTAS KEDOKTE"AN
!NI#E"SITAS M!$AMMADIYA$ SEMA"ANG
%&'%
BAB I
PENDAHULUAN
Tube(kul)sis *a(u masih me(u*akan *enyaki+ in,eksi salu(an na,as yan-
+e(se(in- .i In.)nesia/ Seki+a( se*e(+i-a *)*ulasi *en.u.uk .unia +elah +e(in,eksi
+ube(kul)sis 0TB1 .an ke2a.ian ini +e(us menin-ka+/ Dila*)(kan lebih .a(i 3& 4
kasus akiba+ TB +e(2a.i .i ne-a(a be(kemban- +e(masuk .i In.)nesia yan-
me(u*akan *enyumban- kasus TB ke+i-a +e(besa( .i .unia/
Ke+e(lamba+an .an ke+i.ak*a+uhan .alam mene-akkan .ia-n)sis
mem*unyai .am*ak yan- besa( ka(ena *asien TB akan menula(kan *enyaki+nya
*a.a lin-kun-an sehin--a 2umlah *en.e(i+a semakin be(+ambah/
Tube(kul)sis a.alah *enyaki+ menula( lan-sun- yan- .iakiba+kan )leh
bak+e(i Mycrobakterium tuberkulosis/ Seba-aian besa( kuman TB menye(an- *a(u
+e+a*i .a*a+ 2u-a men-enai )(-an +ubuh lainnya se*e(+i kelen2a( -e+ah benin-5
+ulan- belakan-5 kuli+5 salu(an kemih5 .an )+ak/
Kekhawa+i(an +e(ha.a* ke-a-alan *enan-anan kasus TB *a(u masih .alam
*e(ha+ian yan- se(ius .an mun-kin .a*a+ men2a.i sebuah +an+an-an .i masa
.e*an5 salah sa+unya *enyebabnya yai+u (esis+ensi kuman TB akiba+
ke+i.ak*a+uhan .alam minum )ba+ a+au Mul+i D(u- "esis+an6e 0MD"1 minimal
(i,am*i6in .an IN$/
BAB II
KASUS
IDENTITAS PASIEN
Nama : Ny/ Ka(sinah
7enis Kelamin : Pe(em*uan
!mu( : 88 +ahun
Alama+ : Pus*)n2)l) +en-ah -an- 9 n)/ 3 Sema(an-
Peke(2aan : Pen2ual makanan ke6il
S+a+us *e(kawinan : Su.ah menikah
Biaya *en-)ba+an : 7AMKESMAS
ANAMNESIS
Keluhan Utama :
Ba.an *anas .an men--i-il
Riwayat Penyakit Sekaan! :
: ' min--u yan- lalu sebelum masuk (umah saki+5 *asien men-eluhkan ba.an
+e(asa +i.ak enak5 *anas/ Su.ah .i *e(iksakan ke .)k+e( *(ak+ek umum .an su.ah
.ibe(ikan )ba+ +e+a*i belum a.a *e(ubahan/
: ; ha(i yan- lalu sebelum masuk (umah saki+ *asien men-eluhkan ba.an
be(+ambah *anas .an *e-al<*e-al/
Pa.a saa+ masuk (umah saki+ *asien men-eluh ba.an *anas .an men--i-il .i s)(e
ha(i5 *e(u+ ken6en-5 mual 0=15 mun+ah 0=15 *usin- 0=1/
Riwayat Penyakit Dahulu :
Demam +i,)i. 0=1
Maa- 0=1
$i*e(+ensi 0=1
Penyaki+ 7an+un- .isan-kal
Diabe+es meli+us .isan-kal
Asma .isan-kal
Ale(-i )ba+ .isan-kal
Ale(-i makanan sea,)). .isan-kal
Riwayat Penyakit Kelua!a :
Kelua(-a +i.ak a.a yan- saki+ se*e(+i ini/
$i*e(+ensi .isan-kal
Diabe+es Melli+us .isan-kal
Asma .isan-kal
7an+un- .isan-kal
Riwayat S"#ial Ek"n"mi
Peke(2aan *asien swas+a 0*en2ual makanan (in-an1/ Pen-hasilan .alam kelua(-a
*e( bulan ki(a<ki(a "* >&&/&&&/ Pen.e(i+a mem*unyai ' )(an- anak/ Kesan s)sial
ek)n)mi ku(an-/
Pemeik#aan Fi#ik
Kea.aan umum : Te(liha+ saki+
Kesa.a(an : ?)m*)s men+is
#i+al si-n :
TD : ';&@A& mm$-
Suhu : ;A58
)
?
"" : %AB@meni+
Na.i : A&B@meni+ (e-ule(5 isi .an +e-an-an 6uku*
S+a+us -iCi :
BB +i.ak .iuku(
TB +i.ak .iuku(
Statu# $eneali# :
Ke*ala : Mes)6e*al
Ma+a : K)n2un-+iDa anemis 0<@<1 5 Skle(a ik+e(ik 0<@<15 "?L 0=@=15 "?TL
0=@=1
$i.un- : Se*+um .eDiasi 0<15 sek(e+ 0<@<15 muk)sa hi*e(emis 0<@<15 k)nka
hi*e(+(),i 0<@<1
Mulu+ : Sian)sis 0<15 li.ah k)+)( 0<15 -i-i ka(ies 0<15
Ten--)()k : a(in- hi*e(emis 0<1 +)nsil T'<T'
Telin-a : N)(m)+ia5 .e,)(mi+as 0<15 se(umen 0<@<15 sek(e+ 0<@<1
Lehe( : Pembesa(an KGB 0<15 s+(uma 0<15 .eDiasi +(akhea 0<1
Th"a%
Pulm" &e'an:
Ins*eksi : Sime+(is se6a(a s+a+is .an .imanis5 sela i-a meleba( 0<15
su.u+ a(6us 6)s+a 3&
)
0=1/
Pal*asi : Tak+il ,(emi+us n)(mal5 nye(i +ekan 0<1
Pe(kusi : S)n)( *a.a selu(uh la*an- *a(u
Auskul+asi : #esikule( 0=@=15 ()n6hi basah halus 0<1
Pulm" (elakan! :
Ins*eksi : Ben+uk sime+(is s+a+is .an .inamis
Pal*asi : Tak+il ,(emi+us n)(mal
Pe(kusi : S)n)( *a.a selu(uh la*an- *a(u
Auskul+asi : Sua(a .asa( Desikule(
)" :
Ins*eksi : I6+us 6)(.is +i.ak +e(liha+
Pal*asi : I6+us 6)(.is +i.ak +e(aba
Pe(kusi : Ba+as a+as : I?S II linea *a(as+e(nal ki(i
Ba+as kanan bawah : I?S # linea s+e(nalis kanan
Ba+as *in--an- 2an+un- : I?S III linea *a(as+e(nal ki(i
Ba+as ki(i bawah : I?S # '<% 6m me.ia linea mi.6laDi6ula
sinis+(a
K)n,i-u(asi 2an+un- : n)(mal
Auskul+asi : B7 I<II n)(mal5 -all)* 0<1 mu(mu( 0<1
A(&"men :
Ins*eksi : Pe(u+ ka+ak 0<15 .e,an6e mus6ula( 0<1
Auskul+asi : Pe(is+al+ik ><;&B@meni+5 me+ali6 s)un. 0<1
Pal*asi : Nye(i +ekan 0=15 he*a+)me-ali 0<15 +u(-)( kuli+ 0<15
s*len)me-ali 0<1
Pe(kusi : Tym*ani 0=15 Pekak sisi 0<15 *ekak alih 0<15
Ek#timita# #u'ei" in*ei"
Oe.ema <@< <@<
Sian)sis <@< <@<
Ak(al .in-in <@< =@=
?lubbin- ,in-e( <@< <@<
"e,leks ,isi)l)-is =@= =@=
"e,leks *a+)l)-is <@< <@<
Pemeikaan 'enun+an!
Peme(iksaan lab)(a+)(ium
Daah Len!ka' Ha#il Satuan
Lek)si+
E(i+()si+
$b
$+
T()mb)si+
Hitun! ,eni#
E)sin),il
Bas),il
Neu+(),il
Lim,)si+
M)n)si+
Imun"#e"l"!i
WIDAL
Salm)nella +hy*i O
Salm)nella +hy*i $
Salm)nella *a(a+hy*i AO
Salm)nella *a(a+hy*i A$
Salm)nella *a(a+hy*i BO
Salm)nella *a(a+hy*i B$
Salm)nella *a(a+hy*i ?O
Salm)nella *a(a+hy*i ?$
''/&&
;/A
''/;&
;8
'9&
&/'&
&/'&
A>/%&
9/8&
A/%&
P)si+i, 0'@;%&1
Ne-a+i,
Ne-a+i,
Ne-a+i,
Ne-a+i,
Ne-a+i,
Ne-a+i,
Ne-a+i,
'&E;@ ul
'&E9@ uL
-@ .L
4
'&E;@ ul
4
4
4
4
4
U#ulan Pemeik#aan
Mik()bi)l)-i : Peme(iksaan S*u+um SPS
Dia!n"#i# Ban&in! :
TB Pa(u "ela*s
PPOK
Dia!n"#i# Klini# :
Sus*ek TB Pa(u "ela*s
Penatalak#anaan :
N)n ,a(mak)l)-i :
7an-an membuan- .ahak semba(an- +em*a+
Kebe(sihan lin-kun-an
Pen-a+u(an (umah a-a( mem*e()leh 6ahaya ma+aha(i
a(mak)l)-i :
O% ; li+e(@meni+
In, "L %& +e+es@meni+
O(al :
Amb()B)l ; B '
Te(a*i bila BTA 0=1 .ibe(ikan OAT ka+e-)(i % %$"FES@$"FE@>$;";E;
Taha* in+ensi, .ibe(ikan selama ; bulan yan- +e(.i(i .aa(i % bulan .en-an
$"FES se+ia* ha(i/ Dilan2u+kan .en-an $"FE se+ia* ha(i/ Se+elah i+u
.i+e(uskan .en-an +aha* lan2u+an selama > bulan .en-an $"E yan-
.ibe(ikan +i-a kali .alam sa+u min--u/
BAB III
PEMBAHASAN
Kasus yan- .ibahas *a.a kasus kali ini a.alah +ube(kul)sis *a(u/
Tube(kul)sis a.alah sua+u *enyaki+ akiba+ in,eksi yan- .isebabkan )leh
Mycobacterium tuberculosis5 Mycobacterium bovis a+au Mycobacterium
africanum/ Penyaki+ ini be(si,a+ sis+emik sehin--a .a*a+ men-enai ham*i( semua
)(-an +ubuh .en-an l)kasi +e(banyak .i *a(u yan- biasanya me(u*akan l)kasi
in,eksi *(ime(/
'
Pasien *a.a kasus ini .a+an- .en-an keluhan ba+uk +e(us mene(us5 .ahak
be(wa(na hi2au5 na,su makan menu(un5 be(a+ ba.an menu(un5 .emam5 sesak na,as
.an beke(in-a+ *a.a malam ha(i/ $al ini sesuai .en-an +e)(i *a.a buku Pe.)man
Nasi)nal Penan--ulan-an Tube(kul)sis bahwa -e2ala u+ama *asien TB *a(u
a.alah ba+uk be(.ahak selama %<; min--u a+au lebih/ Ba+uk .a*a+ .iiku+i .en-an
-e2ala +ambahan yai+u .ahak be(6am*u( .a(ah5 ba+uk .a(ah5 sesak na,as5 ba.an
lemas5 na,su makan menu(un5 be(a+ ba.an menu(un5 malaise5 be(ke(in-a+ malam
ha(i +an*a ke-ia+an ,isik5 .emam me(ian- lebih .a(i sa+u bulan/
'
Keluhan sesak na,as .an ba+uk be(.ahak .isebabkan kuman
My6)ba6+e(ium Tube(6ul)sis yan- mene+a* .i 2a(in-an *a(u5 be(kemban- biak
.alam si+)*lasma mak(),a- lalu akan memben+uk sa(an- *(ime( yan- .isebu+
-h)n/ Da(i sa(an- *(ime( akan +imbul *e(a.an-an salu(an -e+ah benin- .an 2u-a
.iiku+i *embesa(an kelan2a( -e+ah benin- hilus lalu +e(ben+uklah k)m*lek *(ime(
a+au yan- .isebu+ (anke/
%5;
Da(i anamnesis5 *eme(iksaan ,isik .an *eme(iksaan *enun2an- *a.a Ny/
Wulan maka .a*a+ .iklasi,ikasikan bahwa +ube(kul)sis yan- .i.e(i+anya
me(u*akan in,eksi kambuhan maka .a*a+ .iklasi,ikasikan men2a.i Tube(kul)sis
(ela*s/ Yan- .imaksu. .en-an kasus (ela*s a.alah *asien yan- *e(nah men.a*a+
*en-)ba+an +ube(kul)sis .an .inya+akan sembuh a+au *en-)ba+an len-ka*5
.i.ia-n)sa kembali .en-an BTA *)si+i,/ Klasi,ikasi be(.asa(kan hasil
*eme(iksaan .ahak mik()sk)*is +e(masuk .alam +ube(kul)sis *a(u BTA *)si+i,/
Tube(kul)sis *a(u .ika+akan BTA *)si+i, 2ika seku(an-<ku(an-nya % .a(i ;
s*esimen .ahak SPS hasilnya BTA *)si+i,5 sa+u s*esimen .ahak SPS hasilnya
BTA *)si+i, .an ,)+) +h)(ak .a.a menun2ukkan -amba(an +ube(kul)sis5 sa+u
s*esimen .ahak SPS hasilnya BTA *)si+i, .an biakan kuman TB *)si+i,5 sa+u a+au
lebih s*esimen .ahak hasilnya *)si+i, se+elah +i-a s*esimen .ahak SPS *a.a
*eme(iksaan sebelumnya hasilnya BTA ne-a+i, .an +i.ak a.a *e(baikan se+elah
*embe(ian an+ibi)+ika n)n OAT/
'
P(insi* *en-)ba+an *a.a +ube(kul)sis a.a +i-a yai+u :
OAT ha(us .ibe(ikan .alam ben+uk k)mbinasi bebe(a*a 2enis )ba+5 .alam
2umlah 6uku* .an .)sis +e*a+ sesuai .en-an ka+e-)(i *en-)ba+an/ 7an-an
-unakan OAT +un--al 0m)n)+e(a*i1/ Pemakaian OAT<K)mbinasi D)sis
Te+a* 0OAT<KDT1 lebih men-un+un-kan .an san-a+ .ian2u(kan/
!n+uk men2amin ke*a+uhan *asien menelan )ba+5 .ilakukan *en-awasan
lan-sun- 0DOT G Directly Observed Treatment1 )leh se)(an- Pen-awas
Menelan Oba+ 0PMO1/
Pen-)ba+an TB .ibe(ikan .alam % +aha*5 yai+u +aha* in+ensi, .an lan2u+an/
BAB I-
RIN$KASAN
A. Ka#u#
Se)(an- wani+a usia %& +ahun .a+an- ke (umah saki+ .en-an keluhan ba+uk
be(.ahak yan- .i(asakan se2ak % min--u yan- lalu/ Pasien .a+an- .en-an
keluhan ba+uk be(.ahak yan- .i(asakan se2ak % min--u yan- lalu/ Se2ak '
bulan yan- lalu sebelum masuk (umah saki+5 *asien men-eluhkan na,su
makannya menu(un yan- .ise(+ai *enu(unan be(a+ ba.an/ Se2ak % min--u
yan- lalu sebelum masuk (umah saki+5 *asien men-eluhkan ba+uk/
Menu(u+ *asien ba+uk yan- .i(asakan +e(us mene(us5 ba+uk .ise(+ai .ahak
0=1 be(wa(na kehi2auan/ Se2ak ; ha(i yan- lalu sebelum masuk (umah saki+
*asien men-eluhkan sesak na,as 0=15 .emam 0=15 ke(in-a+ .in-in .imalam
ha(i 0=15 BAB n)(mal5 BAK n)(mal/ Pa.a saa+ masuk (umah saki+ *asien
men-eluh sesak na,as 0=15 .emam 0=15 mual 0=15 mun+ah 0=1/
B. Pema#alahan
Be(.asa(kan anamnesis .i.a*a+kan ba+uk 0=15 .ahak 0=1 kehi2auan5 sesak
na*as 0=15 an)(eksia 0=15 ke(in-a+ .in-in malam ha(i 0=15 .emam 0=15
*enu(unan be(a+ ba.an 0=1
Be(.asa(kan *eme(iksaan ,isik .i.a*a+kan skle(a ik+e(ik 0<15 k)n2un-+iDa
anemis 0=15 ()n6hi basah halus 0=15 s+em ,(emi+us kanan men-e(as 0=1
Di*e(lukan usulan *eme(iksaan be(u*a :
Mik()bi)l)-i : Peme(iksaan S*u+um SPS
"a.i)l)-i : )+) Th)(aB
). S"lu#i
O% ; li+e(@meni+
In, "L %& +e+es@meni+
O(al : Amb()B)l ; B '
Te(a*i bila BTA 0=1 .ibe(ikan OAT ka+e-)(i % %$"FES@$"FE@>$;";E;
N)n ,a(mak)l)-i
o 7an-an membuan- .ahak semba(an- +em*a+
o Kebe(sihan lin-kun-an
o Pen-a+u(an (umah a-a( mem*e()leh 6ahaya ma+aha(i
DAFTAR PUSTAKA
'/ De*kes/ Pedoman Nasional Penanggulangan Tuberkulosis. E.isi %/%&&H/
%/ P(i6e5 e+ al/ %&&9/ Patofisiologi Konsep Klinis Proses-Proses Penyakit/
E.isi ke<9/ 7aka(+a: EG?
;/ Amin5 e+ al/ %&&H/ Tuberkulosis Paru dalam Buku !ar "lmu Penyakit
Dalam. K!I/ 7aka(+a/