You are on page 1of 30

TCNICAS DE CONSTRUO CIVIL E

CONSTRUO DE EDIFCIOS
1
4 - ALVENARIA
APS ESTUDAR ESTE CAPTULO; VOC DEVER SER CAPAZ DE:
Escolher a alvenara a!e"#a!a;
Oren$ar a eleva%&o !as 'are!es ('r)era *a!a+ can$os+ 'r#)o+ n,vel-;
Es'ec*car o $'o !e ar.a)assa !e assen$a)en$o;
Es'ec*car e conhecer o $'o !e a)arra%&o;
Es'ec*car os $'os !e re*or%os nos v&os !as alvenaras/
E0ec#$ar corre$a)en$e os )#ros !e *echa)en$o !e !vsas/
Alvenara+ 'elo !con1ro !a l,n.#a 'or$#.#esa+ 2 a ar$e o# o*,co !e 'e!rero o#
alvanel+ o# an!a+ o3ra co)'os$a !e 'e!ras na$#ras o# ar$*cas+ l.a!as o# n&o 'or
ar.a)assa/
4o!erna)en$e se en$en!e 'or alvenara+ #) con5#n$o coeso e r,.!o+ !e $5olos o#
3locos (ele)en$os !e alvenara- #n!os en$re s 'or ar.a)assa/
A alvenara 'o!e ser e)'re.a!a na con*ec%&o !e !versos ele)en$os cons$r#$vos
('are!es+ a363a!as+ sa'a$as+ e$c///- e 'o!e $er *#n%&o es$r#$#ral+ !e ve!a%&o e$c///7#an!o a
alvenara 2 e)'re.a!a na cons$r#%&o 'ara ress$r car.as+ ela 2 cha)a!a Alvenaria resistente+
'os al2) !o se# 'eso 'r6'ro+ ela s#'or$a car.as ('eso !as la5es+ $elha!os+ 'av)/ s#'eror+
e$c///-
7#an!o a alvenara n&o 2 !)ensona!a 'ara ress$r car.as ver$cas al2) !e se# 'eso
'r6'ro 2 !eno)na!a Alvenaria de vedao/ As 'are!es #$l8a!as co)o ele)en$o !e
ve!a%&o !eve) 'oss#r carac$er,s$cas $2cncas "#e s&o:
Ress$9nca )ec:nca
;sola)en$o $2r)co e ac<s$co
Ress$9nca ao *o.o
Es$an"#e!a!e
D#ra3l!a!e
As alvenaras !e $5olos e 3locos cer:)cos o# !e concre$o+ s&o as )as #$l8a!as+ )as
e0s$e nves$)en$os crescen$es no !esenvolv)en$o !e $ecnolo.as 'ara n!#s$ral8a%&o !e
ss$e)as cons$r#$vos a'lcan!o )a$eras !versos/ =o en$an$o nes$e ca',$#lo re)os a3or!ar
os ele)en$os !e alvenara $ra!conas/
4.1 - ELEMENTO DE ALVENARIA
Pro!#$o n!#s$ral8a!o+ !e *or)a$o 'aralele''e!al+ 'ara co)'or #)a alvenara+
'o!en!o ser:
4.1.1 - Tijolos de barro o!ido
a - Tijolo o"#" ()ac%o+ ca'ra-
S&o 3locos !e 3arro co)#)+ )ol!a!os co) ares$as vvas e re$l,neas (>.#ra ?/1-+
o3$!os a'6s a "#e)a !as 'e%as e) *ornos con$,n#os o# 'er6!cos co) $e)'era$#ras !as
or!e) !e @AA a 1AAABC/
C !)ensDes )as co)#ns: E101A0F
E
C 'eso: E+FAG.
C ress$9nca !o $5olo: EAG.*Hc)I
C "#an$!a!es 'or )I:
'are!e !e 1HE $5olo: JJ#n
'are!e !e 1 $5olo: 1?K#n
Figura 4.1 - Tijolo comum
b - Tijolo $#rado (3aano-
T5olo cer:)co va8a!o+ )ol!a!os co) ares$as vvas re$l,neas/ S&o 'ro!#8!os a 'ar$r
!a cer:)ca ver)elha+ $en!o a s#a con*or)a%&o o3$!a a$rav2s !e e0$r#s&o/
C !)ensDes: @01@01@c)
C "#an$!a!e 'or )I:
'are!e !e 1HE $5olo: EE#n
'are!e !e 1 $5olo: ?E#n
C 'eso L+AG.
C ress$9nca !o $5olo es'elho: LAG.*Hc)I e #) $5olo: 1AG.*Hc)I
C ress$9nca !a 'are!e ?FG.*Hc)I
A se%&o $ransversal !es$es $5olos 2 var1vel+ e0s$n!o $5olos co) *#ros cl,n!rcos
(>.#ra ?/E- e co) *#ros 'rs)1$cos (>.#ra ?/L-/
=o assen$a)en$o+ e) a)3os os casos+ os *#ros !os $5olos es$&o !s'os$os
'aralela)en$e M s#'er*,ce !e assen$a)en$o o "#e ocasona #)a !)n#%&o !a ress$9nca !os
'an2s !e alvenara/
As *aces !o $5olo so*re) #) 'rocesso !e v$r*ca%&o+ "#e co)'ro)e$e a a!er9nca
co) as ar.a)assas !e assen$a)en$o e reves$)en$o+ 'or es$e )o$vo s&o cons$$#,!as 'or
ranh#ras e sal9ncas+ "#e a#)en$a) a a!er9nca/
L
Figura 4.2 - Tijolo com furo cilndrico
Figura 4.3 - Tijolo com furo prismtico
- Tijolo la"inado (E1 *#ros-
T5olo cer:)co #$l8a!o 'ara e0ec#$ar 'are!es !e $5olos M vs$a (>.#ra ?/?-/ O
'rocesso !e *a3rca%&o 2 se)elhan$e ao !o $5olo *#ra!o/
C !)ensDes: EL0110F+Fc)
C "#an$!a!e 'or )I:
'are!e !e 1HE $5olo: JA#n
'are!e !e 1 $5olo: 1?A#n
C 'eso a'ro0)a!o E+JAG.
C ress$9nca !o $5olo LFG.*Hc)I
C ress$9nca !a 'are!e: EAA a ENAG.*Hc)I
?
Figura 4.4 - Tijolo laminado
A $a3ela ?/1 !e$er)na as !)ensDes nor)al8a!as 'ara os ele)en$os cer:)cos
e0s$en$es co)ercal)en$e/
Tabela 4.1 - Dimenses normaliadas dos elementos cer!micos
T'o
(A-
D)ensDes no)nas ())-
L 0 O 0 C (c)- Lar.#ra (L- Al$#ra(O- Co)'r)en$o(C-
1A 0 EA 0 EA @A 1@A 1@A
1A 0 EA 0 EF @A 1@A E?A
1A 0 EA 0 LA @A 1@A E@A
1A 0 EA 0 ?A @A 1@A L@A
1E+F 0 EA 0 EA 11F 1@A 1@A
1E+F 0 EA 0 EF 11F 1@A E?A
1E+F 0 EA 0 LA 11F 1@A E@A
1E+F 0 EA 0 ?A 11F 1@A L@A
1F 0 EA 0 EA 1?A 1@A 1@A
1F 0 EA 0 EF 1?A 1@A E?A
1F 0 EA 0 LA 1?A 1@A E@A
1F 0 EA 0 ?A 1?A 1@A L@A
EA 0 EA 0 EA 1@A 1@A 1@A
EA 0 EA 0 EF 1@A 1@A E?A
EA 0 EA 0 LA 1@A 1@A E@A
EA 0 EA 0 ?A 1@A 1@A L@A
4e!!as es'ecas D)ensDes no)nas ())-
L 0 O 0 C (c)- Lar.#ra (L- Al$#ra(O- Co)'r)en$o(C-
1A 0 1A 0 EA @A @A 1@A
1A 0 1F 0 EA @A 1?A 1@A
1A 0 1F 0 EF @A 1?A E?A
1E+F 0 1F 0 EF 11F 1?A E?A
4.1.% - Tijolos de solo i"ento
4a$eral o3$!o 'ela )s$#ra !e solo arenoso P FA a KAQ !o 'r6'ro $erreno on!e se
'rocessa a cons$r#%&o+ c)en$o Por$lan! !e ? a 1AQ+ e 1.#a+ 'rensa!os )ecanca)en$e o#
F
)an#al)en$e/ S&o assen$a!os 'or ar.a)assa )s$a !e c)en$o+ cal e area no $ra%o 1:E:K
(>.#ra?/F- o# 'or )eo !e cola (>.#ra ?/N-/
C !)ensDes: EA01A0?+Fc)
C "#an$!a!e: a )es)a !o $5olo )ac%o !e 3arro co8!o
C ress$9nca a co)'ress&o: LAG.*Hc)I
Figura 4." - Tijolo de solo cimento comum
Figura 4.# - Tijolo de solo cimento assentado com cola
4.1.& - 'loos de onreto
Pe%as re.#lares e re$an.#lares+ *a3rca!as co) c)en$o+ area+ 'e!rsco+ '6 !e 'e!ra e
1.#a (>.#ra ?/J; ?/K-/ O e"#'a)en$o 'ara a e0ec#%&o !os 3locos 2 a 'resa h!r1#lca/ O
3loco 2 o3$!o a$rav2s !a !osa.e) raconal !os co)'onen$es+ e !e'en!en!o !o
e"#'a)en$o 2 'oss,vel o3$er 'e%as !e .ran!e re.#lar!a!e e co) *aces e ares$as !e 3o)
aca3a)en$o/ E) rela%&o ao aca3a)en$o os 3locas !e concre$o 'o!e) ser 'ara reves$)en$o
()as r<s$co- o# a'aren$es/
N
Figura 4.$ - %loco de concreto
A Ta3ela ?/E !e$er)na as !)ensDes no)nas !os 3locos !e concre$o )as #$l8a!os/
Tabela 4.2 - Dimenses nominais dos blocos de concreto
di"ens(es a b )eso a b )eso
C: A@ 0 1@ 0 L@ 1AG. A@ 0 1@ 0 1@ ?+KG.
11 0 1@ 0 L@ 1A+JG. 1*% tijolo 1? 0 1@ 0 1@ N+JG.
1? 0 1@ 0 L@ 1L+NG. 1@ 0 1@ 0 1@ K+JG.
1@ 0 1@ 0 L@ 1F+FG.
C "#an$!a!e !e 3locos 'or )I : 1E+F#n
C ress$9nca !o 3loco: !evePse cons#l$ar o *a3rcan$e
Figura 4.& - %loco canaleta
Rloco Canale$a : 1? 0 1@ 0 L@ S 1L+FA G.
1@ 0 1@ 0 L@ S 1K+1A G.
4.% + ELEVA,-O DA ALVENARIA.
4.%.1 - /aredes de tijolos "aios
De'os !e+ no ),n)o+ #) !a !a )'er)ea3l8a%&o+ ser&o er.#!as as 'are!es
con*or)e o 'ro5e$o !e ar"#$e$#ra/ O serv%o 2 nca!o '9los can$os (>.#ra ?/@- a'6s o
destacamento das paredes (assen$a)en$o !a 'r)era *a!a-+ o3e!ecen!o o 'r#)o !e 'e!rero
'ara o alnha)en$o ver$cal (>.#ra ?/1A- e o escan$lh&o no sen$!o hor8on$al (>.#ra ?/@-/
Os can$os s&o levan$a!os 'r)ero 'or"#e+ !es$a *or)a+ o res$an$e !a 'are!e ser1
er.#!a se) 'reoc#'a%Des !e 'r#)o e hor8on$al!a!e+ 'os es$caPse #)a lnha en$re os !os
can$os 51 levan$a!os+ *a!a 'or *a!a/
A ar.a)assa !e assen$a)en$o #$l8a!a 2 !e c)en$o+ cal e area no $ra%o 1:E:K/
J
Figura 4.' - Detal(e do ni)elamento da ele)a*+o da al)enaria
K
Figura 4.1, - Detal(e do prumo das al)enarias
Po!e)os ver nos !esenhos (>.#ra ?/11; ?/1E; ?/1L- a )anera )as 'r1$ca !e
e0ec#$ar)os a eleva%&o !a alvenara+ ver*can!o o n,vel e o 'r#)o/
1
o
T Coloca!a a lnha+ a ar.a)assa e !s'os$a so3re a *a!a an$eror+ con*or)e a >.#ra ?/11/
Figura 4.11 - -oloca*+o da argamassa de assentamento
@
E
o
P So3re a ar.a)assa o $5olo e assen$a!o co) a *ace ren$e M lnha+ 3a$en!o e acer$an!o co)
a colher con*or)e >.#ra ?/1E/
Figura 4.12 - .ssentamento do tijolo
L
o
P A so3ra !e ar.a)assa 2 re$ra!a co) a colher+ con*or)e >.#ra ?/1L/
Figura 4.13 - /etirada do e0cesso de argamassa
1A
4es)o sen!o os $5olos !a )es)a olara+ no$aPse cer$a !*eren%a !e )e!!as+ 'or es$e
)o$vo+ so)en$e #)a !as *aces !a 'are!e 'o!e ser a'arelha!a+ sen!o a )es)a M e0$erna 'or
)o$vos es$2$cos e )es)o 'or"#e os an!a)es s&o )on$a!os 'or es$e la!o *a8en!o co) "#e o
'e!rero $ra3alhe a'arelhan!o es$a *ace/
7#an!o as 'are!es a$n.re) a al$#ra !e 1+F) a'ro0)a!a)en$e+ !evePse 'rov!encar
o 'r)ero 'lano !e an!a)es+ o se.#n!o 'lano ser1 na al$#ra !a la5e+ se *or so3ra!o+ e o
$ercero 1+F) ac)a !a la5e e ass) s#cessva)en$e/
Os an!a)es s&o e0ec#$a!os co) $13#as !e 1U01EU (E+F0LAc)- #$l8an!o os )es)os
'on$ale$es !e )arca%&o !a o3ra o# co) an!a)es )e$1lcos/
=o caso !e an!a)es #$l8an!o 'on$ale$es !e )a!era as $13#as !eve) ser 're.a!as
'ara )aor se.#ran%a !o #s#1ros/
4.%.1.a - A"arrao dos tijolos "aios
Os ele)en$os !e alvenara !eve) ser assen$a!os co) as 5#n$as !esencon$ra!as+ 'ara
.aran$r #)a )aor ress$9nca e es$a3l!a!e !os 'an2s (>.#ras?/1?; ?/1F; ?/1N-/ Po!en!o
ser:
a P A5#s$e co)#) o# corren$e+ 2 o ss$e)a )as #$l8a!o (>.#ra ?/1?-
Figura 4.14 - .juste corrente 1comum2
3 P A5#s$e >ranc9s $a)32) co)#)en$e #$l8a!o (>.#ra ?/1F-
Figura 4.1" - .juste Franc3s
c P A5#s$e ;n.l9s+ !e !*,cl e0ec#%&o 'o!e ser #$l8a!o e) alvenara !e $5olo a'aren$e (>.#ra
?/1N-/
11
Figura 4.1# - .juste 4ngl3s ou g5tico
4.%.1.b - 0or"ao dos antos de )aredes
V !e .ran!e )'or$:nca "#e os can$os se5a) e0ec#$a!os corre$a)en$e+ 'os co)o 51
vs$o+ as 'are!es nca)Pse '9los can$os/ =as >.#ras ?/1J; ?/1K; ?/1@; ?/EA e ?/E1 )os$ra) a
e0ec#%&o !e !versos can$os !e 'are!e nas !versas )o!al!a!es !e a5#s$es/
Figura 4.1$ - -anto em parede de meio tijolo no ajuste comum
1E
Figura 4.1& - -anto em parede de um tijolo no ajuste franc3s
Figura 4.1' - -anto em parede de um tijolo no ajuste comum
Figura 4.2, - -anto em parede de espel(o
1L
Figura 4.21 - -anto em parede e0terna de um tijolo com parede interna de meio tijolo no ajuste
franc3s
4.%.1. - /ilares de tijolos "aios
S&o #$l8a!os e) locas on!e a car.a 2 'e"#ena (varan!as+ )#ros e$c///-/ Po!e) ser
e0ec#$a!os so)en$e !e alvenara o# e alvenara e o cen$ro 'reench!o 'or concre$o (>.#ra
?/EE-
Figura 4.22 - 60emplo depilares de al)enaria
4.%.1.d - E")il1a"ento de tijolos "aios
Para con*err na o3ra a "#an$!a!e !e $5olos )ac%os rece3!os+ 2 co)#) e)'lhar os
$5olos !e )anera co)o )os$ra a >.#ra ?/EL/ S&o 1F ca)a!as+ con$en!o ca!a 1N $5olos+
res#l$an!o E?A/ Co)o coroa)en$o+ arr#)a)Pse )as 1A $5olos+ 'er*a8en!o #)a 'lha !e EFA
1?
$5olos/ Cos$#)aPse+ $a)32)+ 'n$ar o# 3orr*ar co) 1.#a !e cal as 'lhas+ a'6s ca!a !escar.a
!o ca)nh&o+ 'ara n&o haver con*#s&o co) as 'lhas an$erores/
Figura 4.23 - 6mpil(amento do tijolo maci*o
4.%.1.e - 2ortes e" tijolos "aios
O $5olo )ac%o 'er)$e "#e se5a !v!!o e) !versos $a)anhos+ o "#e *acl$a no
)o)en$o !a e0ec#%&o/ Po!e)os !v!Plo 'ela )e$a!e o# e) 1H? e LH? !e acor!o co) a
necess!a!e (>.#ra ?/E?-/
Figura 4.24 - -orte do tijolo maci*o
4.%.% - /aredes o" bloo de onreto
1F
S&o 'are!es e0ec#$a!as co) 3locos !e concre$o v3ra!o/ Co) o !esenvolv)en$o !os
ar$.os 'r2P)ol!a!os+ se es$en!e) ra'!a)en$e e) nossas o3ras/
O 'rocesso !e assen$a)en$o 2 se)elhan$e ao 51 !escr$o 'ara a alvenara !e $5olos
)ac%os/ As 'are!es nca)Pse '9los can$os #$l8an!o o escan$lh&o 'ara o n,vel !a *a!a e o
'r#)o/
A ar.a)assa !e assen$a)en$o !os 3locos !e concre$o 2 )s$a co)'os$a 'or c)en$o
cal e area no $ra%o 1:1HE:N/
Vanta3ens. P 'eso )enor
P )enor $e)'o !e assen$a)en$o e reves$)en$o+ econo)8an!o
)&oP!ePo3ra/
P )enor cons#)o !e ar.a)assa 'ara assen$a)en$o/
P )elhor aca3a)en$o e #n*or)!a!e/
Desvanta3ens. P n&o 'er)$e cor$es 'ara !v!Plos/
- .eral)en$e+ nas es'ale$as e arre)a$es !o v&o+ s&o
necess1ros $5olos co)#ns/
- !*,cl 'ara se $ra3alhar nas a3er$#ras !e ras.os 'ara
e)3#$)en$o !e canos e con!#,$es/
- nos !as !e ch#va a'arece) nos 'an2s !e alvenara e0$erna+
os !esenhos !os 3locos/ ;s$o ocorre !ev!o M a3sor%&o !a
ar.a)assa !e assen$a)en$o ser !*eren$e !a !os 3locos/
-
Os 3locos !e concre$o 'ara e0ec#%&o !e o3ras n&o es$r#$#ras $9) o se# *#n!o
$a)'a!o (>.#ra ?/EF- 'ara *acl$ar a coloca%&o !a ar.a)assa !e assen$a)en$o/ Por$an$o+ a
eleva%&o !a alvenara se !1 assen$an!o o 3loco co) os *#ros 'ara 3a0o/
Figura 4.2" - Detal(e do assentamento do bloco de concreto
O assen$a)en$o 2 *e$o e) a)arra%&o/ Po!e ser 5#n$a a 'r#)o (so)en$e "#an!o *or
ve!a%&o e) es$r#$#ra !e concre$o-/
A a)arra%&o !os can$os e !e 'are!e n$erna co) e0$erna se *a8 #$l8an!o 3arras !e
a%o a ca!a $r9s *a!as o# #$l8an!o #) 'lare$e !e concre$o no encon$ro !as alvenaras
(>.#ra ?/EN-:
1N
Figura 4.2# - Detal(e de e0ecu*+o dos cantos
4.%.& - /arede de tijolos $#rados
As 'are!es !e $5olo *#ra!o s&o #$l8a!as co) a *nal!a!e !e !)n#r o 'eso !as
es$r#$#ras e econo)a+ n&o o*erece) .ran!e ress$9nca e 'or$an$o+ s6 !eve) ser a'lca!os
co) a <nca *#n%&o !e ve!are) #) 'anel na es$r#$#ra !e concre$o/
So3re elas n&o !eve) ser a'lca!os nenh#)a car.a !re$a/ =o en$an$o+ os $5olos
3aanos $a)32) s&o #$l8a!os 'ara a eleva%&o !as 'are!es+ e o se# assen$a)en$o e *e$o e)
a)arra%&o+ $an$o 'ara 'are!es !e 1HE $5olo co)o 'ara 1 $5olo (>.#ra ?/EJ-/
Figura 4.2$ - 60ecu*+o de al)enaria utiliando tjolos furados
A a)arra%&o !os can$os e !a 'are!e n$erna co) as e0$ernas+ se *a8 a$rav2s !e 'lares
!e concre$o+ 'os n&o se conse.#e #)a a)arra%&o 'er*e$a !ev!o Ms !*eren%as !e !)ensDes
(>.#ra ?/EK-/
1J
Figura 4.2& - 60emplo de amarra*+o nas al)enaria de tijolo furado
4.& - V-O4 EM /AREDE4 DE ALVENARIA
=a e0ec#%&o !as 'are!es s&o !e0a!os os v&os !e 'or$as e 5anelas/ =o caso !as
'or$as os v&os 51 s&o !es$aca!os na 'r)era *a!a !a alvenara e !as 5anelas na al$#ra !o
'e$orl !e$er)na!o no 'ro5e$o/ Para "#e sso ocorra !eve)os cons!erar o $'o !e 3a$en$e a
ser #$l8a!o 'os a )e!!a !o )es)o !ever1 ser acresc!o ao v&o lvre !a es"#a!ra (>.#ra
?/E@-/
es5#adrias de "adeira. 'or$a S acrescen$ar 1A c) na lar.#ra e Fc) na
al$#ra+ !ev!o aos 3a$en$es/
5anela S acrescen$ar 1Ac) na lar.#ra e 1Ac) na
al$#ra/
es5#adrias de $erro. co)o o 3a$en$e 2 a 'r6'ra es"#a!ra+ os acr2sc)os ser&o !e
Lc) $an$o na lar.#ra co)o na al$#ra/
Figura 4.2' - 7+o de al)enaria
So3re o v&o !as 'or$as e so3re e so3 os v&os !as 5anelas !eve) ser cons$r#,!as
vergas.(>.#ra ?/LA-
7#an!o $ra3alha so3re o v&o+ a s#a *#n%&o 2 ev$ar as car.as nas es"#a!ras e "#an!o
$ra3alha so3 o v&o+ $e) a *nal!a!e !e !s$r3#r as car.as concen$ra!as #n*or)e)en$e 'ela
alvenara n*eror:
1K
Figura 4.3, - 7ergas sobre e sob os )+os
As ver.as 'o!e) ser 'r2P)ol!a!as o# )ol!a!as no local+ e !eve) e0ce!er ao v&o no
),n)o LAc) o# 1HF !o v&o/
=o caso !e 5anelas s#cessvas+ e0ec#$aPse #)a s6 ver.a/
As >.#ras ?/L1; ?/LE e0e)'l*ca) as ver.as nas 'are!es !e alvenara e0ec#$a!as co)
$5olos )ac%os 'ara:
Vos at6 178"
Figura 4.31 - 7ergas em al)enaria de tijolo maci*o para )+os at8 19,,m
Vos entre 178 e %78"
Figura 4.32 - 7ergas em al)enaria de tijolo maci*o para )+os entre 19,,m e 29,,m
ORS: Caso o v&o e0ce!a a E+AA)+ !evePse calc#lar #)a v.a ar)a!a/
1@
As >.#ras ?/LL; ?/L? e0e)'l*ca) as ver.as nas 'are!es !e alvenara e0ec#$a!as co)
3locos !e concre$o 'ara:
Vos de 178" Vos de 178 a 1798"
Figura 4.33 - 7ergas em al)enaria de bloco de concreto para )+os at8 19,,m e entre 19,,m e 19",m
Vos ai"a de 1798 at6 %788"
Figura 4.34 - 7ergas em al)enaria de tijolo maci*o para )+os entre 19",m e 29,,m
A >.#ra ?/LF e0e)'l*ca as ver.as nas 'are!es !e alvenara e0ec#$a!as co) $5olos
*#ra!os 'ara:
Vos de 178" Vos de 178 a %78"
EA
Figura 4.3" - 7ergas em al)enaria de tijolo furado para )+os at8 19,,m e entre 19,,m e 29,,m
4.4 - O:TRO4 TI/O4 DE RE0OR,O4 EM /AREDE4 DE ALVENARIA.
7#an!o #)a v.a+ !e 'e"#ena car.a+ 'rovenen$e 'rnc'al)en$e !as co3er$#ras+
!escarre.a so3re a alvenara + 'ara ev$ar a car.a concen$ra!a e conse"#en$e)en$e o
csalha)en$o nos $5olos+ *a8e)Pse co0ns !e concre$o (>.#ra ?/LN-/
Figura 4.3# - -o0ins de concreto
Ao che.ar co) as 'are!es M al$#ra !a la5e (res'al!o !as 'are!es-+ "#an!o n&o $e)os
#)a ver!a!era es$r#$#ra !e concre$o e os v&o s&o 'e"#enos+ #$l8a)os #)a nova cn$a !e
a)arra%&o so3 a la5e e so3re $o!as as 'are!es "#e !ela rece3e) car.a/
As cn$as !e a)arra%&o no res'al!o !as 'are!es serve) 'ara a'oo !as la5es+ nes$es
casos 'ara la5es !e 'e"#enos v&os+ no )10)o en$re E+FA a L+AA)+ (ver a'oo !e la5es e)
alvenara nas ano$a%Des !e a#las nWF-/
As >.#ras ?/LJ e ?/LK e0e)'l*ca) as cn$as !e a)arra%&o no res'al!o !as alvenaras
cer:)cas 'ara $5olo )ac%o e $5olo *#ra!o res'ec$va)en$e/
E1
Figura 4.3$ - -inta de amarra*+o em al)enaria de tijolo maci*o
Figura 4.3& - -inta de amarra*+o em al)enaria de tijolo furado
=a alvenara !e 3loco !e concre$o #$l8a)os 3locos canale$as 'ara a e0ec#%&o !as
cn$as !e a)arra%&o (>.#ra ?/L@-
Figura 4.3' - -inta de amarra*+o em al)enaria de bloco de concreto
O3s/ As cn$as !e a)arra%&o serve) 'ara !s$r3#r as car.as e Ua)arrarU as 'are!es (n$ernas
co) as e0$ernas-/ Se necess$ar)os "#e as cn$as s#'or$e) car.as+ !eve)os en$&o calc#lar
v.as/
4.9 - M:RO4
EE
Os *echa)en$os 'ara !vsas 'o!e) ser e0ec#$a!os e) alvenara !e 3loco !e concre$o
(1? 0 1@ 0 L@-+ $5olo )ac%o o# $5olo *#ra!o/ T#!o va !e'en!er !e #) es$#!o econX)co e
$a)32) $2cnco 'ara a escolha !o )elhor ele)en$o
Para o 3loco !e concre$o 'o!e)os e0ec#$ar !e !#as )aneras: M vs$a (>.#ra ?/?A- o#
reves$!o (>.#ra ?/?1-/ Se a escolha *or M vs$a+ !eve)os #$l8ar os 'r6'ros *#ros !os 3locos
'ara 'reencher co) U.ro#$U+ *or)an!o ass) os 'lare$es (>.#ra ?/?A-+ $o)an!o se)'re o
c#!a!o !e !e0ar as 5#n$as co) o )es)o es'a%a)en$o+ 'ara 'o!er)os *rs1Plas/
Se a escolha *or 'ara o reves$)en$o+ 'o!ere)os $a)32) #$l8ar os *#ros !o 3loco
co)o 'lare$e o# colocar *or)as e e0ec#$ar #) 'lare$e+ nes$e caso ar)a!o/
Para o $5olo *#ra!o e o )ac%o+ !eve)os "#ase se)'re reves$Plos+ 'or$an$o a ca!a E+F
a L+A) e0ec#$aPse #) 'lare$e !e 1A 0 EF+ co) o a#0,lo !e *or)as !e )a!era (>.#ra ?/?E-/
O3s/ 7#al"#er "#e se5a o ele)en$o escolh!o 'ara a e0ec#%&o !o )#ro a ca!a+ no )10)o+ !e
1A+AA a 1F+AA)+ !eve)os !e0ar #)a 5#n$a !e !la$a%&o !e 1+Ac)/ Es$a 5#n$a !eve ser
e0ec#$a!a 'ara ev$ar "#e no )#ro a'are%a $rncas !ev!o ser o )es)o es3el$o+ es$ar
'arcal)en$e en.as$a!o no alcerce+ e so*rer )ov)en$a%&o !ev!o a vara%&o $2r)ca+ ven$os
e$c/
4.9.1 -0e1a"ento de divisas e" bloo de onreto
a - ; vista.
Figura 4.4, - Detal(e dos pilaretes e0ecutados nos blocos
b - Revestido.
EL
Figura 4.41 - Detal(e da ele)a*+o de muro de bloco aparente 9 re)estido e )iga baldrame
4.9.% - 0e1a"ento de divisas e" tijolo "aio o# baiano
Figura 4.42 - Detal(e de e0ecu*+o de um muro de tijolo maci*o
E?
4.9.& - Ti)os de $#nda(es )ara os "#ros
Po!e)os e*e$#ar+ !e'en!en!o !o $erreno+ #) alcerce e) sa'a$a corr!a !e concre$o
o# co) 3rocas/
As sa'a$as corr!as !eve) es$ar e) n,vel e a'oa!as e) solo *r)e a #)a 'ro*#n!!a!e
),n)a !e ?Ac)+ caso o $erreno n&o co)'or$e es$e $'o !e alcerce 'o!e)os o'$ar 'or 3rocas/
As 3rocas+ .eral)en$e !e EAc) e*e$#a!as a $ra!o/ Co)o as car.as !os )#ros !e
!vsa n&o s&o eleva!as 'o!e)os *a8ePla co) E+A) !e 'ro*#n!!a!e e a ca!a E+F o# L+A) !e
!s$:nca #)a !as o#$ras/
Deve)os se)'re !e0ar as valas !o alcerce !o )#ro e) n,vel 'ara ev$ar)os es*or%os
na alvenara+ o "#e 'o!era ocasonar o a'arec)en$o !e *ss#ras/
)'er)ea3l8a%&o

Figura 4.43 - 60emplo de funda*+o para muros
=o res'al!o !o alcerce !o )#ro+ !eve)os e0ec#$ar $a)32)+ #)a 'ro$e%&o
)'er)e1vel+ a$rav2s !e ar.a)assa e )'er)ea3l8an$es+ 'ara ev$ar a 'resen%a !e #)!a!e na
alvenara !e eleva%&o !o )#ro/
Dever1 ser e0ec#$a!o #)a cn$a !e a)arra%&o no ),n)o no )eo e no res'al!o !a
alvenara+ "#e $e) a *#n%&o !e n$erl.ar os 'lare$es co) a alvenara/
4.< - AR=AMA44A - /RE/ARO E A/LI2A,-O
As ar.a)assas+ 5#n$o co) os ele)en$os !e alvenara+ s&o os co)'onen$es "#e *or)a)
a 'are!e !e alvenara n&o ar)a!a+ sen!o a s#a *#n%&o:
EF
P #nr sol!a)en$e os ele)en$os !e alvenara
P !s$r3#r #n*or)e)en$e as car.as
P ve!ar as 5#n$as )'e!n!o a n*l$ra%&o !e 1.#a e a 'assa.e) !e nse$os+ e$c///
As ar.a)assas !eve) $er 3oa $ra3alha3l!a!e/ D*,cl 2 a"#la$ar es$a $ra3alha3l!a!e+
'os s&o *a$ores s#35e$vos "#e a !e*ne)/ Ela 'o!e ser )as o# )enos $ra3alh1vel+ con*or)e o
!ese5o !e "#e) va )an#se1Pla/ Po!e)os cons!erar "#e ela 2 $ra3alh1vel "#an!o !s$r3#Pse
co) *acl!a!e ao ser assen$a!a+ n&o Ua.arraU a colher !o 'e!rero; n&o en!#rece ra'!a)en$e
'er)anecen!o 'l1s$ca 'or $e)'o s#*cen$e 'ara os a5#s$es (n,vel e 'r#)o- !o ele)en$o !e
alvenara/
4.<.1 - /re)aro da ar3a"assa )ara assenta"ento de alvenaria de vedao
A ar.a)assa !e assen$a)en$o !eve ser 're'ara!a co) )a$eras selecona!os+
.ran#lo)e$ra a!e"#a!a e co) #) $ra%o !e acor!o co) o $'o !e ele)en$o !e alvenara
a!o$a!o (Ta3ela ?/E-/ Po!e) ser 're'ara!as:
a> - Man#al"ente
Figura 4.44 - :reparo da argamassa manualmente
b> - 2o" betoneira
Figura 4.4" - :reparo da argamassa com betoneira
Tabela 4.2 - Tra*o de argamassa em latas de 1&litros para argamassa de assentamento
A)liao Trao
Rendi"ento )or
sao de i"ento
Alvenara !e $5olos !e 1 la$a !e c)en$o
EN
3arro co8!o ()ac%o- E la$as !e cal
K la$as !e area
1A)I
Alvenara !e $5olos
3aanos o# *#ra!os
1 la$a !e c)en$o
E la$as !e cal
K la$as !e area
1N)I
Alvenara !e 3locos !e
concre$o
1 la$a !e c)en$o
1HE la$a !e cal
N la$as !e area
LA)I
4.<.% - A)liao
Tradicional: on!e o 'e!rero es'alha a ar.a)assa co) a colher e !e'os 'ressona o
$5olo o# 3loco con*ern!o o alnha)en$o e o 'r#)o (>.#ra ?/?N-:
Figura 4.4# - .ssentamento Tradicional
Cordo: on!e o 'e!rero *or)a !os cor!Des !e ar.a)assa (>.#ra ?/?J-+ )elhoran!o
o !ese)'enho !a 'are!e e) rela%&o a 'ene$ra%&o !e 1.#a !e ch#va+ !eal 'ara 'are!es e)
alvenara a'aren$e/
Figura 4.4$ - .seentamento em cord+o
7#an!o a alvenara *or #$l8a!a a'aren$e+ 'o!ePse *rsar a 5#n$a !e ar.a)assa+ "#e !eve
ser co)'r)!a e n#nca arranca!a (>.#ra ?/?K-+ con*ern!o )as ress$9nca al2) !e #) e*e$o
es$2$co/
EJ
Figura 4.4& - Tipos de frisos
Os *rsos a+3+c s&o os )as aconselh1ves 'ara 'an2s e0$ernos 'os ev$a o ac<)#lo !e 1.#a/
EK
ANOTA,?E4
1 P As 3$olas !os *erros !as ver.as e !as cn$as !e a)arra%&o+ es$&o coloca!as e)
'ole.a!as+ 'or ser a no)encla$#ra )as #s#al en$re os 'e!reros na o3ra (Ta3ela ?/L-/
Tabela 4.3 - 6;ui)al3ncia das bitolas dos a*os
"" )ole3adas
F+A LH1N
N+L 1H?
K+A FH1N
1A+A LHK
1E+F 1HE
E T Ver*ca%&o 'ara #) 3o) assen$a)en$o:
P Y#n$a !e ar.a)assa en$re os $5olos co)'le$a)en$e cheas;
P Pan2s !e 'are!es 'er*e$a)en$e a 'r#)o e alnha!as+ 'os+ !o con$r1ro+ ser1 necess1ro
#)a .ran!e es'ess#ra !e reves$)en$o;
P >a!as e) n,vel 'ara se ev$ar o a#)en$o !e es'ess#ra !e ar.a)assa !e assen$a)en$o/
P Desencon$ro !e 5#n$as 'ara #)a 'er*e$a a)arra%&o/
L T =o%Des !e se.#ran%a:
- A o'era%&o !e .#nchos+ .r#as e e"#'a)en$os !e eleva%&o s6 !eve ser *e$a 'or
$ra3alha!or "#al*ca!o/
- A #$l8a%&o !e an!a)es 'ara a eleva%&o !a alvenara !eve) ser e0ec#$a!os co)
es$r#$#ras !e )a!era 're.a!as e n&o a)arra!as o# e) es$r#$#ras )e$1lcas con$raven$a!as
e a'oa!as e) solo ress$en$e e nvela!o/
- =&o ac#)#lar )#$os $5olos e ar.a)assa so3re os an!a)es/
E@
LA

You might also like