You are on page 1of 195

1

O 18 Brumrio de
Lus Bonaparte

KARL MARX
cdiao
Fidcndo Casiigai Morcs
2


O 18 Drunario dc Lus Donaaric (1851/1852}
Karl Mar (18181883}

Fonic digiial.
Nclson JaIr Carcia
www.jaIr.org
jaIrjaIr.org
Todas as olras sao dc accsso graiuiio. Esiudci scnrc or conia
do Esiado, ou nclIor, da Socicdadc quc aga inosios; icnIo a
olrigaao dc rciriluir ao ncnos una goia do quc cla nc
roorcionou."
Nclson JaIr Carcia (1947-2002}

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

Coylcfi
Fidcndo Casiigai Morcs
3

NDICE
Arcscniaao 4
Ncson JuI Gucu
O 18 DFUMFIO DE LUS DONAPAFTE
Caiulo I 6
Caiulo II 24
Caiulo III 46
Caiulo IV 74
Caiulo V 94
Caiulo VI 128
Caiulo VII 165
Noias 192
4

O 18 Brumrio de Lus
Bonaparte
Karl Marx
APRESENTAO

O 18 Drunario c un icio dc grandc
significaao ara as Cicncias Sociais, nao so clo
scu conicudo cono cla nciodologia cnrcgada.
Traia dc un crodo inorianic da Iisioria
da Frana, quando sc dcscnvolvcran idcias quc
influcnciarian os novincnios oliicos cn iodo o
nundo, aic nossos dias. Mar, con un
conIccincnio rofundo do crodo c uiilizando
un nciodo rigoroso, soulc inicrrcia-lo con
rofundidadc.
Podc scr lido or varios angulos. Eu,
ariicularncnic, cnicndo quc scja una analisc
do acl do indivduo na Iisioria. Logo ao incio
Mar afirna. Os Ioncns fazcn sua roria
Iisioria, nas nao a fazcn cono qucrcn; nao a
fazcn sol circunsiancias dc sua cscolIa c sin
sol aquclas con quc sc dcfronian dirciancnic,
lcgadas c iransniiidas clo assado". Nao c
insiiganic?
5
Mais iardc, no rcfacio 2a. cdiao, o auior
asscgurou. Eu, clo conirario, dcnonsiro cono a
luia dc classcs na Frana criou circunsiancias c
condics quc ossililiiaran a un crsonagcn
ncdocrc c groicsco dcscncnIar un acl dc
Icroi".
As icscs dcfcndidas ialvcz nos ajudcn a
conrccndcr nclIor nossos dirigcnics, do
assado c dc Iojc.
un icio quc ncrccc scr lido c, nais do
quc isso, csiudado con aicnao.

Nclson JaIr Carcia
6


O 18 Brumrio de Lus
Bonaparte
Captulo I

Hcgcl olscrva cn una dc suas olras quc
iodos os faios c crsonagcns dc grandc
inoriancia na Iisioria do nundo ocorrcn, or
assin dizcr, duas vczcs. E csqucccu-sc dc
acrcsccniar. a rincira vcz cono iragcdia, a
scgunda cono farsa. Caussidicrc or Danion,
Lus Dlanc or Folcsicrrc, a MonianIa dc 1845-
1851 cla MonianIa dc 1793-1795, o solrinIo
clo iio. E a ncsna caricaiura ocorrc nas
circunsiancias quc aconanIan a scgunda
cdiao do Dczoiio Drunario! Os Ioncns fazcn
sua roria Iisioria, nas nao a fazcn cono
qucrcn; nao a fazcn sol circunsiancias dc sua
cscolIa c sin sol aquclas con quc sc dcfronian
dirciancnic, lcgadas c iransniiidas clo assado.
A iradiao dc iodas as gcracs norias orinc
cono un csadclo o ccrclro dos vivos. E
jusiancnic quando arcccn cncnIados cn
rcvolucionar-sc a si c s coisas, cn criar algo quc
janais cisiiu, rccisancnic ncsscs crodos dc
7
crisc rcvolucionaria, os Ioncns conjuran
ansiosancnic cn scu auilio os csriios do
assado, ionando-lIcs cnrcsiado os noncs, os
griios dc gucrra c as rouagcns, a fin dc
arcscniar c ncssa linguagcn cnrcsiada.
Assin, Luicro adoiou a nascara do aosiolo
Paulo, a Fcvoluao dc 1789-1814 vcsiiu-sc
alicrnadancnic cono a rcullica ronana c cono
o incrio ronano, c a Fcvoluao dc 1848 nao
soulc fazcr nada nclIor do quc arodiar ora
1789, ora a iradiao rcvolucionaria dc 1793-
1795. Dc nancira idcniica, o rinciianic quc
arcndc un novo idiona, iraduz scnrc as
alavras dcsic idiona ara sua lngua naial; nas
so quando udcr nancja-lo scn aclar ara o
assado c csqucccr sua roria lngua no
cnrcgo da nova, icra assinilado o csriio dcsia
uliina c odcra roduzir livrcncnic ncla.
O canc dcssas conjuracs dc norios da
Iisioria do nundo rcvcla dc ronio una difcrcna
narcanic. Canilc Dcsnoulins, Danion,
Folcsicrrc, Saini-Jusi, Naolcao, os Icrois, os
ariidos c as nassas da vclIa Fcvoluao
Franccsa, dcscncnIaran a iarcfa dc sua coca,
a iarcfa dc lilcriar c insiaurar a nodcrna
socicdadc lurgucsa, cn irajcs ronanos c con
frascs ronanas. Os rinciros rcduziran a
cdaos a lasc fcudal c dcccaran as calcas
fcudais quc solrc cla Iavian crcscido. Naolcao,
or scu lado, criou na Frana as condics scn
8
as quais nao scria ossvcl dcscnvolvcr a livrc
concorrcncia, clorar a roricdadc icrriiorial
dividida c uiilizar as forcas roduiivas indusiriais
da naao quc iinIan sido lilcriadas; alcn das
froniciras da Frana clc varrcu or ioda aric as
insiiiuics fcudais, na ncdida cn quc isio cra
ncccssario ara dar socicdadc lurgucsa da
Frana un anlicnic adcquado c aiual no
coniincnic curocu. Una vcz csialclccida a nova
fornaao social, os colossos anicdiluvianos
dcsaarcccran, c con clcs a Fona rcssurrccia
os Druius, os Cracos, os Pullcolas, os irilunos.
os scnadorcs c o rorio Ccsar. A socicdadc
lurgucsa, con scu solrio rcalisno, Iavia gcrado
scus vcrdadciros inicrrcics c oria-vozcs nos
Says, Cousins, Foycr-Coilards, Dcnjann
Consianis c Cuizois; scus vcrdadciros cIcfcs
niliiarcs scniavan-sc airas das ncsas dc
iralalIo c o ccrclro dc ioucinIo dc Lus XVIII cra
a sua calca oliica. Inicirancnic alsoria na
roduao dc riqucza c na concorrcncia acfica, a
socicdadc lurgucsa nao nais sc acrcclia dc quc
faniasnas dos icnos dc Fona Iavian vclado
scu lcro. Mas, or ncnos Icroica quc sc nosirc
Iojc csia socicdadc, foi nao olsianic ncccssario
Icrosno, sacrifcio, icrror, gucrra civil c laialIas
dc ovos ara iorna-la una rcalidadc. E nas
iradics classicancnic ausicras da rcullica
ronana, scus gladiadorcs cnconiraran os idcais c
as fornas dc aric, as iluscs dc quc ncccssiiavan
9
ara cscondcrcn dc si rorios as liniiacs
lurgucsas do conicudo dc suas luias c nanicrcn
scu cniusiasno no alio nvcl da grandc iragcdia
Iisiorica. Do ncsno nodo, cn ouiro csiagio dc
dcscnvolvincnio, un scculo anics, Cronwcll c o
ovo inglcs Iavian ionado cnrcsiado a
linguagcn, as aics c as iluscs do VclIo
Tcsiancnio ara sua rcvoluao lurgucsa. Una
vcz alcanado o oljciivo rcal, una vcz rcalizada a
iransfornaao lurgucsa da socicdadc inglcsa,
Loclc sulaniou Halacuc.
A rcssurrciao dos norios ncssas rcvolucs
iinIa, orianio, a finalidadc dc glorificar as novas
luias c nao a dc arodiar as assadas; dc
cngrandcccr na inaginaao a iarcfa a cunrir, c
nao dc fugir dc sua soluao na rcalidadc; dc
cnconirar novancnic o csriio da rcvoluao c
nao dc fazcr o scu cscciro caninIar ouira vcz.
Dc 1848 a 1851 o faniasna da vclIa
rcvoluao anda cn iodos os canios. dcsdc
Marrasi, o cuIcun cn gunts uuncs (1}, quc sc
disfara no vclIo Dailly, aic o avcniurciro dc
asccio vulgar c rculsivo quc sc oculia sol a
fcrrca nascara noriuaria dc Naolcao. Todo un
ovo quc cnsava icr conunicado a si rorio un
foric inulso ara dianic, or ncio da rcvoluao,
sc cnconira dc rccnic irasladado a una coca
noria, c ara quc nao ossa Iavcr sonlra dc
duvida quanio ao rciroccsso, surgcn novancnic
10
as vclIas daias, o vclIo calcndario, os vclIos
noncs, os vclIos cdiios quc ja sc Iavian iornado
assunio dc crudiao dc aniiquario, c os vclIos
cslirros da lci quc Ia nuiio arccian dcfciios na
ocira dos icnos. A naao sc scnic cono aquclc
inglcs louco dc Dcdlan vivcndo na coca dos
aniigos faraos c lancniando-sc diariancnic do
iralalIo csado quc dcvc cccuiar cono
garinciro nas ninas dc ouro da Eiioia,
cnarcdado na risao sulicrranca, una lanada
dc luz noriia rcsa icsia, o fciior dos cscravos
airas dclc con un longo cIicoic, c nas sadas a
nassa confusa dc ncrccnarios larlaros, quc nao
conrccndcn ncn aos forados das ninas c ncn
sc cnicndcn cnirc si, ois nao falan una lngua
conun. E nc inuscran iudo isio" susira o
louco a nin, un cidadao inglcs livrc, ara
quc roduza ouro ara os faraos!" Para quc
aguc as dvidas da fanlia Donaaric" susira
a naao franccsa. O inglcs, cnquanio csicvc cn
scu juzo crfciio, nao odia livrar-sc da idcia fia
dc conscguir ouro. Os franccscs, cnquanio
csiivcran cncnIados cn una rcvoluao, nao
odian livrar-sc da ncnoria dc Naolcao, cono
rovaran as clcics dc 10 dc dczcnlro. Dianic
dos crigos da rcvoluao, ansiavan or voliar
alundancia do Egiio; c o 2 dc Dczcnlro dc 1851
foi a rcsosia. Nao so fizcran a caricaiura do
vclIo Naolcao, cono gcraran o rorio vclIo
11
Naolcao caricaiurado, ial cono dcvc aarcccr
ncccssariancnic cn ncados do scculo XIX.
A rcvoluao social do scculo XIX nao odc
iirar sua ocsia do assado, c sin do fuiuro. Nao
odc iniciar sua iarcfa cnquanio nao sc dcsojar
dc ioda vcncraao sucrsiiciosa do assado. As
rcvolucs anicriorcs iivcran quc lanar nao dc
rccordacs da Iisioria aniiga ara sc iludircn
quanio ao rorio conicudo. A fin dc alcanar
scu rorio conicudo, a rcvoluao do scculo XIX
dcvc dciar quc os norios cnicrrcn scus norios.
Anics a frasc ia alcn do conicudo; agora c o
conicudo quc vai alcn da frasc.
A Fcvoluao dc Fcvcrciro foi un aiaquc dc
surrcsa, aanIando dcsrcvcnida a vclIa
socicdadc, c o ovo roclanou cssc golc
incscrado cono un fciio dc inoriancia
nundial quc iniroduzia una nova coca. A 2 dc
dczcnlro, a Fcvoluao dc Fcvcrciro c
cscanoicada clo iruquc dc un iraacciro, c o
quc arccc icr sido dcrrulado ja nao c a
nonarquia c sin as conccsscs lilcrais quc lIc
foran arrancadas airavcs dc scculos dc luia.
Longc dc scr a roria socicdadc quc conquisia
ara si ncsna un novo conicudo, c o Esiado quc
arccc voliar sua forna nais aniiga, ao donnio
dcsavcrgonIadancnic sinlcs do salrc c da
soiaina. Esia c a rcsia quc da ao cou dc nun (2}
dc fcvcrciro dc 1848 o cou dc tctc (3} dc
12
dczcnlro dc 1851. O quc sc ganIa facilncnic sc
cnircga facilncnic. O inicrvalo dc icno, orcn,
nao assou scn rovciio. Enirc os anos dc 1848
c 1851 a socicdadc franccsa suriu c or un
nciodo alrcviado, or scr rcvolucionario
csiudos c conIccincnios quc cn un
dcscnvolvincnio rcgular, dc liao cn liao, or
assin dizcr, icrian iido quc rcccdcr a Fcvoluao
dc Fcvcrciro sc csia dcvcssc consiiiuir nais do
quc un csircnccincnio da sucrfcic. A
socicdadc arccc icr agora rciroccdido ara anics
do scu onio dc ariida; na rcalidadc, soncnic
Iojc cla cria o scu onio dc ariida
rcvolucionario, isio c, a siiuaao, as rclacs, as
condics scn as quais a rcvoluao nodcrna nao
adquirc un caraicr scrio.
As rcvolucs lurgucsas, cono as do scculo
XVIII, avanan raidancnic dc succsso cn
succsso; scus cfciios dranaiicos cccdcn uns
aos ouiros; os Ioncns c as coisas sc dcsiacan
cono gcnas fulguranics; o ciasc c o csiado
crnancnic da socicdadc; nas csias rcvolucs
icn vida curia; logo aiingcn o augc, c una longa
nodorra sc aodcra da socicdadc anics quc csia
icnIa arcndido a assinilar scrcnancnic os
rcsuliados dc scu crodo dc luias c cnlaics. Por
ouiro lado, as rcvolucs rolciarias, cono as do
scculo XIX, sc criiican consianicncnic a si
rorias, inicrroncn coniinuancnic scu curso,
volian ao quc arccia rcsolvido ara rcconca-lo
13
ouira vcz, cscarncccn con inicdosa conscicncia
as dcficicncias, fraquczas c niscrias dc scus
rinciros csforos, arcccn dcrrular scu
advcrsario acnas ara quc csic ossa rciirar da
icrra novas foras c crgucr-sc novancnic,
agiganiado, dianic dclas, rccuan consianicncnic
anic a nagniiudc infiniia dc scus rorios
oljciivos aic quc sc cria una siiuaao quc iona
inossvcl qualqucr rciroccsso c na qual as
rorias condics griian.
Hc HIodus, Ic sutu!
Aqu cstu Hodcs, sutu uqu!
Quanio ao rcsio, qualqucr olscrvador
ncdianancnic concicnic, ncsno quc nao
iivcssc scguido asso a asso a narcIa dos
aconiccincnios na Frana, dcvc icr rcsscniido
quc a rcvoluao csiava fadada a un icrrvcl
fiasco. Dasiava ouvir os jacianciosos laiidos dc
viioria con quc os scnIorcs dcnocraias sc
congraiulavan clas conscqucncias nilagrosas
quc cscravan dos aconiccincnios do scgundo
doningo dc naio dc 1852. O scgundo doningo dc
naio dc 1852 iornara-sc cn suas calcas una
idcia fia, un dogna, cono na calca dos
quiliasias o dia cn quc Crisio dcvcria rcssurgir c
quc assinalaria o conco da cra nilcnar. Cono
scnrc, a fraqucza sc rcfugiara na crcna nos
nilagrcs, inaginava o ininigo vcncido, quando
iinIa sido afasiada acnas cn inaginaao, c
14
crdia ioda conrccnsao do rcscnic cn una
glorificaao assiva do quc o fuiuro rcscrvava c
dos fciios quc guardava in ciio nas quc nao
considcrava ooriuno rcvclar ainda. Os Icrois
quc rocuran rcfuiar sua conrovada
incaacidadc ofcrcccndo-sc aoio nuiuo c
rcunindo-sc cn un lloco Iavian anarrado suas
irouas, rccolIido suas coroas dc louros
adquiridas a crcdiio c csiavan ncssc noncnio
cncnIados cn dcsconiar no ncrcado dc lciras
dc canlio as rcullicas in ariilus ara as quais
ja iinIan, no silcncio dc suas alnas nodcsias,
rcvidcnicncnic organizado o coro
govcrnancnial. O 2 dc Dczcnlro os surrccndcu
cono un raio cn ccu azul c os ovos quc, cn
crodos dc dcrcssao usilaninc, dcian dc loa
voniadc sua arccnsao anicrior scr afogada clos
quc griian nais alio, icrao ialvcz sc convcncido
dc quc ja sc foi o icno cn quc o grasnar dos
gansos odia salvar o Caiiolio.
A Consiiiuiao, a Asscnllcia Nacional, os
ariidos dinasiicos, os rcullicanos azuis c
vcrnclIos, os Icrois da frica, o irovao vilrado
da iriluna, a coriina dc rclanagos da inrcnsa
diaria, ioda a liicraiura, os oliicos dc rcnonc c
os iniclcciuais dc rcsigio, o codigo civil c o
codigo cnal, a Ictc, cgutc, utcntc c o
scgundo doningo dc naio dc 1852 iudo
dcsaarcccra cono una faniasnagoria dianic da
nagia dc un Ioncn no qual ncn scus ininigos
15
rcconIcccn un nagico. O sufragio univcrsal
arccc icr solrcvivido acnas or un noncnio, a
fin dc fazcr, dc rorio unIo, o scu uliino
icsiancnio cranic os olIos do nundo iniciro c
dcclarar cn nonc do rorio ovo. Tudo o quc
cisic ncrccc crcccr.
Nao c suficicnic dizcr, cono fazcn os
franccscs, quc a naao fora ionada dc surrcsa.
Nao sc crdoa a una naao ou a una nulIcr o
noncnio dc dcscuido cn quc o rinciro
avcniurciro quc sc arcscnia as odc violar. O
cnigna nao c solucionado or iais jogos dc
alavras; c acnas fornulado dc nancira
difcrcnic. Nao sc conscguiu clicar ainda cono
una naao dc 36 nilIcs dc Ialiianics dc scr
surrccndida c cnircguc scn rcsisicncia ao
caiivciro or ircs cavalIciros dc indusiria.
Fccaiiulcnos cn linIas gcrais as fascs quc
airavcssou a rcvoluao franccsa dc 24 dc
fcvcrciro dc 1848 a dczcnlro dc 1851.
Trcs crodos rinciais sc dcsiacan. o
crodo dc fcvcrciro; dc 4 dc naio dc 1848 a 28
dc naio dc 1849, o crodo da Consiiiuiao da
Fcullica, ou da Asscnllcia Nacional
Consiiiuinic; dc 28 dc naio dc 1849 a 2 dc
dczcnlro dc 1851, o crodo da Fcullica
Consiiiucional ou da Asscnllcia Nacional
Lcgislaiiva.
16
O rinciro crodo, dc 24 dc fcvcrciro daia
da qucda dc Lus Filic aic 4 dc naio dc 1848
daia da insialaao da Asscnllcia Consiiiuinic
ou scja, o crodo dc fcvcrciro roriancnic diio,
odc scr cIanado o rologo da rcvoluao. Scu
caraicr foi oficialncnic crcssado clo faio dc
quc o govcrno or clc inrovisado arcscniou-sc
cono un govcrno rovisorio c, assin cono o
govcrno, iudo quc cra roosio, icniado ou
cnunciado duranic cssc crodo cra roclanado
acnas rovisorio. Nada c ningucn sc aircvia a
rcclanar ara si o dirciio dc cisicncia ou dc aao
rcal. Todos os clcncnios quc Iavian rcarado
ou fciio a rcvoluao a oosiao dinasiica, a
lurgucsia rcullicana, a cqucna lurgucsia dc-
nocraiico-rcullicana c os iralalIadorcs social-
dcnocraias cnconiran rovisoriancnic scu
lugar no govcrno dc fcvcrciro.
Nao odia scr dc ouira nancira. O oljciivo
inicial das jornadas dc fcvcrciro cra una rcforna
clciioral, cla qual scria alargado o crculo dos
clcncnios oliiicancnic rivilcgiados da roria
classc ossuidora c dcrrulado o donnio
cclusivo da arisiocracia financcira. Quando
csialou o confliio dc vcrdadc, orcn, quando o
ovo lcvaniou as larricadas, a Cuarda Nacional
nanicvc una aiiiudc assiva, o ccrciio nao
ofcrcccu ncnIuna rcsisicncia scria c a
nonarquia fugiu, a rcullica arcccu scr a
scqucncia logica. Cada ariido a inicrrciava a
17
scu nodo. Tcndo-a conquisiado dc arnas na
nao, o rolciariado inriniu-lIc sua cIanccla c
roclanou-a una rcullica social. Indicava-sc,
assin, o conicudo gcral da rcvoluao nodcrna,
conicudo cssc quc csiava na nais singular
coniradiao con iudo quc, con o naicrial
disonvcl, con o grau dc cducaao aiingido clas
nassas, dadas as circunsiancias c condics
cisicnics, odia scr incdiaiancnic rcalizado na
raiica. Por ouiro lado, as rcicnscs dc iodos os
dcnais clcncnios quc Iavian colalorado na
Fcvoluao dc Fcvcrciro foran rcconIccidas na
aric dc lcao quc oliivcran no govcrno. En
ncnIun crodo, orianio, cnconiranos una
nisiura nais confusa dc frascs aliissonanics c
cfciiva inccricza c incrcia, asiracs nais
cniusiasias dc inovaao c un donnio nais
arraigado da vclIa roiina, naior Iarnonia
aarcnic cn ioda a socicdadc c nais rofunda
discordancia cnirc scus clcncnios. Enquanio o
rolciariado dc Paris dclciiava-sc ainda anic a
visao das anlas crscciivas quc sc alrian
dianic dc si c sc cnircgava a discusscs scrias
solrc os rollcnas sociais, as vclIas foras da
socicdadc sc Iavian agruado, rcunido,
conccriado c cnconirado o aoio incscrado da
nassa da naao. os canoncscs c a cqucna
lurgucsia, quc sc rcciiiaran dc golc solrc a
ccna oliica dcois quc as larrciras da
nonarquia dc julIo caran or icrra.
18
O scgundo crodo, dc 4 dc naio dc 1848 aic
fins dc naio dc 1849, c o crodo da consiiiuiao,
da fundaao da rcullica lurgucsa.
Incdiaiancnic aos as jornadas dc fcvcrciro nao
so viu-sc a oosiao dinasiica surrccndida clos
rcullicanos, c csics clos socialisias, cono ioda
a Frana foi surrccndida or Paris. A Asscnllcia
Nacional, quc sc rcunira a 4 dc naio dc 1848,
scndo o rcsuliado dc clcics nacionais,
rcrcscniava a naao. Era un roicsio vivo
conira as rcsunosas rcicnscs das jornadas
dc fcvcrciro c dcvia rcduzir os rcsuliados da
rcvoluao cscala lurgucsa. O rolciariado dc
Paris, quc conrccndcu incdiaiancnic o caraicr
dcssa Asscnllcia Nacional, icniou cn vao, a 15
dc naio, oucos dias dcois dc sua insialaao,
anular cla fora a sua cisicncia, dissolvc-la,
dcsinicgrar novancnic cn suas arics
cononcnics, o organisno or ncio do qual o
ancaava o csriio rcacionario da naao. Cono
sc salc, o 15 dc Maio nao icvc ouiro rcsuliado
scnao o dc afasiar Dianqui c scus canaradas, isio
c, os vcrdadciros dirigcnics do ariido rolciario
da ccna ullica duranic iodo o ciclo quc csianos
considcrando.
nonarquia lurgucsa dc Lus Filic so odc
succdcr una rcullica lurgucsa, ou scja,
cnquanio un scior liniiado da lurgucsia
govcrnou cn nonc do rci, ioda a lurgucsia
govcrnara agora cn nonc do ovo. As
19
rcivindicacs do rolciariado dc Paris sao
dcvancios uioicos, a quc sc dcvc or un
aradciro. A cssa dcclaraao da Asscnllcia
Nacional Consiiiuinic o rolciariado dc Paris
rcsondcu con a Insurrciao dc junIo, o
aconiccincnio dc naior cnvcrgadura na Iisioria
das gucrras civis da Euroa. A rcullica
lurgucsa iriunfou. A scu lado alinIavan-sc a
arisiocracia financcira, a lurgucsia indusirial, a
classc ncdia, a cqucna lurgucsia, o ccrciio, o
luncn rolciariado organizado cn Cuarda
Movcl, os iniclcciuais dc rcsigio, o clcro c a
oulaao rural. Do lado do rolciariado dc Paris
nao Iavia scnao clc rorio. Mais dc ircs nil
insurrcios foran nassacrados dcois da viioria c
quinzc nil foran dcoriados scn julgancnio.
Con cssa dcrroia o rolciariado assa ara o
fundo da ccna rcvolucionaria. Tcnia rcadquirir o
icrrcno crdido cn iodas as ooriunidadcs quc sc
arcscnian, scnrc quc o novincnio arccc
ganIar novo inulso, nas con una cncrgia cada
vcz ncnor c con rcsuliados scnrc ncnorcs.
Scnrc quc una das canadas sociais sucriorcs
cnira cn cfcrvcsccncia rcvolucionaria o
rolciariado alia-sc a cla c, conscqucnicncnic,
ariicia dc iodas as dcrroias sofridas clos
divcrsos ariidos, unas dcois das ouiras. Mas
csscs golcs succssivos crdcn sua inicnsidadc
ncdida quc auncnia a sucrfcic da socicdadc
solrc a qual sao disiriludos. Os dirigcnics nais
20
inorianics do rolciariado na Asscnllcia c na
inrcnsa cacn succssivancnic, viina dos
irilunais, c figuras cada vcz nais cquvocas
assuncn a sua dircao. Lana-sc cn aric a
ccricncias douirinarias, lancos dc inicrcanlio
c associacs ocrarias, ou scja, a un novincnio
no qual rcnuncia a rcvolucionar o vclIo nundo
con ajuda dos grandcs rccursos quc lIc sao
rorios, c icnia, clo conirario, alcanar sua
rcdcnao indccndcnicncnic da socicdadc, dc
nancira rivada, dcniro dc suas condics
liniiadas dc cisicncia, c, orianio, icn or fora
quc fracassar. Parccc incaaz dc dcscolrir
novancnic cn si a grandcza rcvolucionaria ou dc
rciirar novas cncrgias no vnculos quc criou, aic
quc iodas as classcs conira as quais luiou cn
junIo csiao, clas rorias, rosiradas ao scu
lado. Mas clo ncnos sucunlc con as Ionras dc
una grandc luia Iisiorico-univcrsal; nao so a
Frana nas ioda a Euroa ircnc dianic do
icrrcnoio dc junIo, ao asso quc as succssivas
dcrroias das classcs nais alias cusian iao ouco
quc so o cagcro dcscarado do ariido viiorioso
odc fazc-las assar or aconiccincnios, c sao
ianio nais ignoniniosas quanio nais longc do
rolciariado csia o ariido dcrroiado.
A dcrroia dos insurrcios dc junIo rcarara c
alainara, induliiavclncnic, o icrrcno solrc a
qual a rcullica lurgucsa odia scr fundada c
cdificada, nas dcnonsirara ao ncsno icno quc
21
na Euroa as qucsics cn foco nao cran acnas
dc rcullica ou nonarquia". Fcvclara quc aqui
rcullica lurgucsa significava o dcsoiisno
iliniiado dc una classc solrc as ouiras. Provara
quc cn ascs dc vclIa civilizaao, con una
csiruiura dc classcs dcscnvolvida, con condics
nodcrnas dc roduao, c con una conscicncia
iniclcciual na qual iodas as idcias iradicionais sc
dissolvcran clo iralalIo dc scculos a
rcullica significava gcralncnic acnas a forna
oliica da rcvoluao da socicdadc lurgucsa c nao
sua forna conscrvadora dc vida, cono or
ccnlo nos Esiados Unidos da Ancrica, ondc,
cnlora ja cisian classcs, csias ainda nao sc
fiaran, irocando ou crnuiando coniinuancnic
os clcncnios quc as consiiiucn cn un fluo
coninuo, ondc os nodcrnos ncios dc roduao,
cn vcz dc coincidir con una sucroulaao
crnica, concnsan, clo conirario, a rclaiiva
cscasscz dc calcas c dc lraos, c ondc,
finalncnic, o fclril novincnio juvcnil da
roduao naicrial, quc icn un novo nundo ara
conquisiar, nao dciou ncn icno ncn
ooriunidadc dc alolir a vclIa ordcn dc coisas.
Duranic as jornadas dc junIo iodas as
classcs c ariidos sc Iavian congrcgado no
ariido da ordcn, conira a classc rolciaria,
considcrada cono o ariido da anarquia, do
socialisno, do conunisno. TinIan salvo" a
socicdadc dos ininigos da socicdadc". TinIan
22
dado cono scnIas a scu ccrciios as alavras dc
ordcn da vclIa socicdadc roricdadc,
fanlia, rcligiao, ordcn" c roclanado aos
cruzados da conira-rcvoluao. Sol csic signo
Vcnccras". A ariir dcssc insianic, iao logo un
dos nuncrosos ariidos quc sc Iavian
congrcgado sol cssc signo conira os insurrcios dc
junIo icnia asscnIorcar-sc do cano dc laialIa
rcvolucionario cn scu rorio inicrcssc dc classc,
sucunlc anic o griio. Proricdadc, fanlia
rcligiao, ordcn". A socicdadc c salva ianias vczcs
quanias sc conirai o crculo dc scus doninadorcs
c un inicrcssc nais cclusivo sc inc ao nais
anlo. Toda rcivindicaao ainda quc da nais
clcncniar rcforna financcira lurgucsa, do
lilcralisno nais corriquciro, do rcullicanisno
nais fornal, da dcnocracia nais sucrficial, c
sinuliancancnic casiigada cono un aicniado
socicdadc" c csiignaiizada cono socialisno". E,
finalncnic, os rorios onificcs da rcligiao c da
ordcn" sao dcrrulados a oniacs dc scus
irodcs iicos, arrancados dc scus lciios na
calada da noiic, aiirados cn carros cclularcs,
lanados cn nasnorras ou nandados ara o
clio; scu icnlo c ioialncnic arrasado, suas
locas iranadas, suas cnas quclradas, sua lci
rcduzida a frangalIos cn nonc da rcligiao, da
roricdadc, da fanlia c da ordcn. Os lurgucscs
fanaiicos cla ordcn sao norios a iiros nas
sacadas dc suas janclas or landos dc soldados
23
cnlriagados, a saniidadc dos scu larcs c
rofanada, c suas casas sao lonlardcadas cono
divcrsao cn nonc da roricdadc, da fanlia, da
rcligiao c da ordcn. Finalncnic, a ralc da
socicdadc lurgucsa consiiiui a sagrada falangc
da ordcn c o Icroi Craulinsli sc insiala nas
TulIcrias cono o salvador da socicdadc".
24


Captulo II

Fcioncnos o fio dos aconiccincnios.
A Iisioria da Asscnllcia Nacional
Consiiiuinic a ariir das jornadas dc junIo c a
Iisioria do donnio c da dcsagrcgaao da fraao
rcullicana da lurgucsia, da fraao conIccida
clos noncs dc rcullicanos iricolorcs,
rcullicanos uros, rcullicanos oliicos,
rcullicanos fornalisias cic.
Sol a nonarquia lurgucsa dc Lus Filic
cssa fraao fornara a oosiao rcullicana oficial
c cra, conscqucnicncnic, aric inicgranic
rcconIccida do nundo oliico dc cniao. TinIa
scus rcrcscnianics nas Canaras c una
considcravcl csfcra dc aao na inrcnsa. Scu
orgao arisicnsc, o Naiional, cra considcrado iao
rcsciiavcl, cn scu gcncro, cono o Journal dcs
Dclais. Scu caraicr corrcsondia osiao quc
ocuava sol a nonarquia consiiiucional. Nao cra
una fraao da lurgucsia unida or grandcs
inicrcsscs conuns c dcsiacadas das ouiras or
condics csccficas dc roduao. Era un gruo
dc lurgucscs dc idcias rcullicanas cscriiorcs,
advogados, oficiais c funcionarios dc caicgoria
25
quc dcvian sua influcncia s aniiaiias cssoais
do as conira Lus Filic, ncnoria da vclIa
rcullica, fc rcullicana dc un gruo dc
cniusiasias, c solrciudo ao nacionalisno franccs,
cujo odio aos acordos dc Vicna c aliana con a
Inglaicrra clcs aiiavan consianicncnic. Crandc
aric dos ariidarios con quc coniava o Naiional
duranic o govcrno dc Lus Filic cran dcvidos a
cssc incrialisno canuflado, quc dc consc-
qucnicncnic cnfrcnia-lo nais iardc, duranic a
rcullica, cono un ininigo norial na cssoa dc
Lus Donaaric. Conlaiia a arisiocracia
financcira da ncsna forna quc iodo o rcsio da
oosiao lurgucsa. As olcnicas conira o
orancnio, quc csiavan, na Frana,
csirciiancnic ligadas luia conira a arisiocracia
financcira, roorcionavan una oularidadc
dcnasiado laraia c naicrial ara cdiioriais
uriianos dcnasiado alundanic ara nao scr
clorado. A lurgucsia indusirial csiava-lIc
agradccida or sua scrvil dcfcsa do sisicna
roiccionisia franccs, quc clc acciiava, orcn,
nais or razcs nacionais do quc no inicrcssc da
ccononia nacional; a lurgucsia, cono un iodo,
csiava-lIc agradccida or suas iorcs dcnuncias
conira o conunisno c o socialisno. Quanio ao
nais, o ariido do Naiional cra urancnic
rcullicano, ou scja, cigia quc a doninaao
lurgucsa adoiassc fornas rcullicanas ao invcs
dc nonarquicas c, rincialncnic, cigia a aric
26
do lcao ncssc donnio. Fclaiivancnic s
condics dcssa iransfornaao nao iinIa un
lano claro dc aao. O quc, clo conirario,
arccia-lIc claro cono a luz do dia c cra
ullicancnic adniiido nos lanqucics rcfornisias
dos uliinos icnos do rcinado dc Lus Filic cra
a sua inoularidadc cnirc os dcnocraias
cqucnos lurgucscs c, cn ariicular, cranic o
rolciariado rcvolucionario. Esscs rcullicanos
uros os rcullicanos uros sao assin
csiavan ja a onio dc sc conicniar no noncnio
con a rcgcncia da duqucsa dc Orlcans, quando
irroncu a Fcvoluao dc Fcvcrciro c scus
rcrcscnianics nais conIccidos foran aoniados
ara osios no Covcrno Provisorio. Dcsdc o incio
coniavan, naiuralncnic, con o aoio da
lurgucsia c con a naioria na Asscnllcia
Nacional Consiiiuinic, clcncnios socialisias do
Covcrno Provisorio foran incdiaiancnic
ccludos da Conissao Eccuiiva fornada cla
Asscnllcia Nacional or ocasiao dc sua
insialaao, c o ariido do Naiional arovciiou a
dcflagraao da insurrciao dc junIo ara
dissolvcr ianlcn a Conissao Eccuiiva, c livrar-
sc assin dc scus rivais nais roinos, os
rcullicanos cqucnos lurgucscs ou
rcullicanos dcnocraias (Lcdru-Follin cic.}.
Cavaignac o gcncral do ariido rcullicano
lurgucs quc conandara a laialIa dc junIo,
ionou o lugar da Conissao Eccuiiva, con
27
odcrcs quasc diiaioriais. Marrasi, c-rcdaior-
cIcfc do Naiional, iornou-sc o rcsidcnic
crciuo da Asscnllcia Nacional Consiiiuinic, c
os ninisicrios, lcn cono iodos os dcnais osios
inorianics, caran cn naos dos rcullicanos
uros.
A fraao rcullicano-lurgucsa, quc Ia nuiio
sc considcrava a Icrdcira lcgiina da nonarquia
dc julIo, viu assin cccdidas suas nais caras
cscranas; alcanou o odcr, nao, orcn, cono
sonIara, sol o govcrno dc Lus Filic, airavcs dc
una rcvolia lilcral da lurgucsia conira o irono, c
sin airavcs dc un lcvanic do rolciariado conira
o caiial, lcvanic cssc quc foi sufocado a iiros dc
canIao. O quc inaginara cono o aconiccincnio
nais conira-rcvolucionario. O fruio caiu-lIc nas
naos, nas cado da arvorc do conIccincnio c
nao da arvorc da vida.
O donnio cclusivo dos rcullicanos
lurgucscs durou acnas dc 24 dc junIo a 10 dc
dczcnlro dc 1848. Fcsuniu-sc na claloraao da
Consiiiuiao rcullicana c na roclanaao do
csiado dc siio cn Paris.
A nova Consiiiuiao cra, no fundo, acnas a
rccdiao, cn forna rcullicana, da Caria
consiiiucional dc 1830. O liniiado cadasiro
clciioral da nonarquia dc julIo, quc cclua do
donnio oliico ncsno una grandc aric da
28
lurgucsia, cra inconaivcl con a cisicncia da
rcullica lurgucsa. En vcz dcssas rcsirics, a
Fcvoluao dc Fcvcrciro roclanara
incdiaiancnic o sufragio univcrsal c dircio. Os
rcullicanos lurgucscs nao udcran dcsfazcr
cssc aio. Tivcran quc conicniar-sc con
acrcsccniar una clausula insiiiuindo a
olrigaioricdadc dc clo ncnos scis ncscs dc
rcsidcncia no disiriio clciioral. A vclIa
organizaao da adninisiraao, do sisicna
nunicial, do sisicna jurdico, niliiar cic.,
crnancccu iniacia ou, ondc foi nodificada cla
Consiiiuiao, a nodificaao aiingia o roiulo, nao
o conicudo, o nonc, nao a coisa cn si.
O incviiavcl csiado-naior das lilcrdadcs dc
1848, a lilcrdadc cssoal, as lilcrdadcs dc
inrcnsa, dc alavra, dc associaao dc rcuniao,
dc cducaao, dc rcligiao cic., rccclcran un
unifornc consiiiucional quc as fcz invulncravcis.
Con cfciio, cada una dcssas lilcrdadcs c
roclanada cono dirciio alsoluio do cidadao
franccs, nas scnrc aconanIada da rcsiriao
nargcn, no scniido dc quc c iliniiada dcsdc quc
nao csicja liniiada clos dirciios iguais dos
ouiros c cla scgurana ullica" ou or lcis"
dcsiinadas a rcsialclcccr rccisancnic cssa
Iarnonia das lilcrdadcs individuais cnirc si c
con a scgurana ullica. Por ccnlo.
29
Os cidadaos gozan do dirciio dc associaao,
dc rcunir-sc acificancnic c dcsarnados, dc
fornular ciics c dc crcssar suas oinics,
qucr cla inrcnsa ou or qualqucr ouiro nodo.
O gozo dcsscs dirciios nao sofrc qualqucr
rcsiriao, salvo as inosias clos dirciios iguais
dos ouiros c cla scgurana ullica." (Caiulo II,
8, da Consiiiuiao Franccsa.} O cnsino c livrc.
A lilcrdadc dc cnsino scra ccrcida dcniro das
condics csialclccidas cla lci c sol o surcno
conirolc do Esiado." (Ilidcn, 9.} O doniclio dc
iodos os cidadaos c inviolavcl, cccio nas
condics rcscriias na lci." (Caiulo II, 3.} Eic.
cic. A Consiiiuiao, or conscguinic, rcfcrc-sc
consianicncnic a fuiuras lcis organicas quc
dcvcrao r cn raiica aquclas rcsirics c
rcgular o gozo dcssas lilcrdadcs irrcsiriias dc
nancira quc nao colidan ncn cnirc si ncn con a
scgurana ullica. E nais iardc cssas lcis
organicas foran ronulgadas clos anigos da
ordcn c iodas aquclas lilcrdadcs foran
rcgulancniadas dc ial nancira quc a lurgucsia
no gozo dclas, sc cnconira livrc dc inicrfcrcncia
or aric dos dirciios iguais das ouiras classcs.
Ondc sao vcdadas inicirancnic cssas lilcrdadcs
aos ouiros" ou crniiido o scu gozo sol
condics quc nao assan dc arnadilIas
oliciais, isio c fciio scnrc acnas no inicrcssc
da scgurana ullica", isio c, da scgurana da
lurgucsia, cono rcscrcvc a Consiiiuiao. Cono
30
rcsuliado, anlos os lados invocan dcvidancnic,
c con lcno dirciio, a Consiiiuiao. os anigos da
ordcn, quc al-rogan iodas cssas lilcrdadcs, c os
dcnocraias, quc as rcivindican. Pois cada
aragrafo da Consiiiuiao cnccrra sua roria
aniicsc, sua roria Canara Alia c Canara
Daia, isio c, lilcrdadc na frasc gcral, al-rogaao
da lilcrdadc na noia nargcn. Assin, dcsdc quc
o nonc da lilcrdadc scja rcsciiado c incdida
acnas a sua rcalizaao cfciiva dc acordo con
a lci, naiuralncnic a cisicncia consiiiucional
da lilcrdadc crnanccc iniacia, inviolada, or
nais noriais quc scjan os golcs asscsiados
conira sua cisicncia na vida rcal.
Esia Consiiiuiao, iornada inviolavcl dc
nancira iao cngcnIosa, cra, coniudo, cono
Aquilcs, vulncravcl cn uni onio; nao no
calcanIar, nas na calca, ou or ouira, nas
duas calcas cn quc sc consiiiuiu. dc un lado, a
Asscnllcia Lcgislaiiva, dc ouiro, o Prcsidcnic.
Un canc da Consiiiuiao rcvclara quc so os
aragrafos ondc c dcfinida a rclaao do
Prcsidcnic con a Asscnllcia Lcgislaiiva sao
alsoluios, osiiivos, nao coniradiiorios, c scn
icrgivcrsaao ossvcl. Pois os rcullicanos
lurgucscs iraiavan, aqui, dc garaniir sua
osiao. Os aragrafos 45 a 70 da Consiiiuiao
acIan-sc rcdigidos dc ial nancira quc a
Asscnllcia Nacional icn odcrcs consiiiucionais
ara afasiar o Prcsidcnic, ao asso quc csic so
31
inconsiiiucionalncnic odc dissolvcr a
Asscnllcia Nacional, surinindo a roria
Consiiiuiao. Ela ncsna rovoca, orianio, a sua
violcnia dcsiruiao. Nao so consagra a divisao dos
odcrcs, ial cono a Caria dc 1830, cono a
anlia a onio dc iransforna-la cn una
coniradiao insusicniavcl. O jogo dos odcrcs
consiiiucionais, cono Cuizoi dcnoninava as
conicndas arlancniarcs cnirc o Podcr
Lcgislaiivo c o Eccuiivo, c, na Consiiiuiao dc
1848, consianicncnic jogado uu-Iunquc . Dc un
lado csiao 750 rcrcscnianics do ovo, clciios or
sufragio univcrsal c rcclcgvcis; consiiiucn una
Asscnllcia Nacional inconirolavcl, indissoluvcl,
indivisvcl, una Asscnllcia Nacional quc
dcsfruia dc onioicncia lcgislaiiva, dccidc cn
uliina insiancia solrc as qucsics dc gucrra, dc
az c iraiados concrciais, ossui, so cla, o dirciio
dc anisiia c, or scu caraicr crnancnic, ocua
crciuancnic o rosccnio. Do ouiro lado csia o
Prcsidcnic, con iodos os airiluios do odcr rcal,
con auioridadc ara noncar c concrar scus
ninisiros indccndcnicncnic da Asscnllcia
Nacional, con iodos os rccursos do Podcr
Eccuiivo cn suas naos, disiriluindo iodos os
osios c disondo, assin, na Frana, da
cisicncia dc clo ncnos un nilIao c ncio dc
cssoas, ois ianios sao os quc dccndcn das
500 nil auioridadcs c funcionarios dc iodas as
caicgorias. Tcn airas dc si iodo o odcr das
32
foras arnadas. Coza do rivilcgio dc conccdcr
indulio individual aos crininosos, suscndcr a
Cuarda Nacional, dcsiruir, con o lcnclaciio do
ConsclIo dc Esiado, os consclIos gcrais,
canionais c nuniciais clciios clos rorios
cidadaos. A iniciaiiva c a dircao dc iodos os
iraiados con ascs csirangciros sao faculdadcs
rcscrvadas a clc. Enquanio a Asscnllcia
crnanccc consianicncnic cn ccna cosia s
criicas da oiniao ullica, o Prcsidcnic lcva una
vida oculia nos Canos Elscos, con o Ariigo 45
da Consiiiuiao dianic dos olIos c gravado no
coraao, a griiar-lIc diariancnic. Fcc, uut
nou! (5} Tcu odcr ccssa no scgundo doningo
do lindo ncs dc naio, no quario ano aos a iua
clciao! Tua gloria icrninara cniao, a ca nao c
rcrcscniada duas vczcs, c sc icns dvidas, cuida
a icno dc salda-las con os 600 nil francos quc
a Consiiiuiao ic conccdc, a ncnos quc rcfiras
scr rccolIido a ClicIy na scgunda-fcira scguinic
ao scgundo doningo do lindo ncs dc naio!
Assin, cnquanio a Consiiiuiao ouiorga odcrcs
cfciivos ao Prcsidcnic, rocura garaniir ara a
Asscnllcia Nacional o odcr noral. aric o faio
dc quc c inossvcl criar un odcr noral
ncdianic os aragrafos dc una lci, a
Consiiiuiao nais una vcz sc anula ao disor
quc o Prcsidcnic scja clciio or iodos os
franccscs, airavcs do sufragio dircio. Enquanio os
voios da Frana sao divididos cnirc os 750
33
ncnlros da Asscnllcia Nacional, sao aqui, clo
conirario, conccnirados cn un unico indivduo.
Enquanio cada rcrcscnianic do ovo rcrcscnia
acnas csic ou aquclc ariido, csia ou aqucla
cidadc csia ou aqucla calca dc onic, ou aic
ncsno a ncra ncccssidadc dc clcgcr algun dos
750 candidaios, scn lcvar na dcvida
considcraao ncn a causa ncn o Ioncn, clc c o
clciio da naao c o aio dc sua clciao c o irunfo
quc o ovo solcrano lana una vcz cn cada
quairo anos. A Asscnllcia Nacional clciia csia
cn rclaao nciafsica con a Naao ao asso quc
o Prcsidcnic clciio csia cn rclaao cssoal con
cla. A Asscnllcia Nacional cilc rcalncnic, cn
scus rcrcscnianics individuais, os nuliilos
asccios do csriio nacional, cnquanio no
Prcsidcnic cssc csriio nacional cnconira a sua
cncarnaao. En conaraao con a Asscnllcia
clc ossui una csccic dc dirciio divino; c
Prcsidcnic cla graa do ovo.
Tciis, a dcusa do nar, rofciizara a Aquilcs
quc clc norrcria na flor da juvcniudc. A
Consiiiuiao quc, cono Aquilcs, iinIa scu onio
fraco, iinIa ianlcn cono Aquilcs o
rcsscniincnio dc quc norrcria ccdo. Dasiava
quc os rcullicanos uros cncnIados na
claloraao da Consiiiuiao laiasscn o olIar do
araso dc sua rcullica idcal c olIasscn csic
nundo rofano, ara crcclcrcn cono a
arrogancia dos nonarquisias, dos lonaariisias,
34
dos dcnocraias, dos conunisias, lcn cono scu
rorio dcscrcdiio, crcscian diariancnic
ncdida quc sua grandc olra dc aric lcgislaiiva
cIcgava ao icrnino, scn quc ara isso Tciis
iivcssc quc sair do nar c vir conunicar-lIcs o
scu scgrcdo. Tcniaran fugir ao dcsiino or ncio
dc un disosiiivo consiiiucional, airavcs do
111, scgundo o qual ioda noao visando
rcvisao da Consiiiuiao iinIa quc scr aoiada
clo ncnos or ircs quarios dos voianics, cn ircs
dclaics succssivos, cnirc os quais dcvia Iavcr
scnrc un ncs dc inicrvalo, c quc cigia
adcnais, quc clos ncnos 500 ncnlros da
Asscnllcia Nacional ariiciasscn da voiaao.
Con isio fizcran acnas a icniaiiva dcscscrada
dc ccrccr, cono ninoria a quc rofciicancnic ja
sc vian rcduzidos un odcr quc naquclc
noncnio, quando disunIan dc naioria
arlancniar c dc iodos os rccursos da auioridadc
govcrnancnial, cscaava-lIcs dia a dia das naos.
Finalncnic a Consiiiuiao, cn un aragrafo
nclodranaiico, sc confia vigilancia c ao
airioiisno dc iodo o ovo franccs c dc cada
cidadao franccs", dcois dc icr anicriorncnic
confiado os vigilanics" c airioias", cn un
ouiro aragrafo, aos cuidados nais icrnos c
dcdicados da Alia Coric dc jusiia, a Hauic
Couri, crcssancnic criada ara isso.
35
Esia cra a Consiiiuiao dc 1848, quc a 2 dc
dczcnlro dc 1851 nao foi dcrrulada or una
calca, nas caiu or icrra ao coniaio dc un
sinlcs cIacu; cssc cIacu, cvidcnicncnic, cra
un iricornio naolcnico.
Enquanio os rcullicanos lurgucscs sc
cnirclinIan, na Asscnllcia, cn criar, discuiir c
voiar cssa Consiiiuiao, fora da Asscnllcia
Cavaignac naniinIa o csiado dc siio cn Paris. O
csiado dc siio foi a aricira da Asscnllcia
Consiiiuinic cn scus iralalIos dc criaao
rcullicana. Sc a Consiiiuiao foi
sulscqucnicncnic liquidada or ncio dc
laioncias, c rcciso nao csqucccr quc foi ianlcn
or laioncias, c csias voliadas conira o ovo, quc
icvc dc scr roicgida no vcnirc naicrno c irazida
ao nundo. Os rccursorcs dos rcsciiavcis
rcullicanos" Iavian nandado scu snlolo, a
landcira iricolor, cn una ccursao cla Euroa.
Elcs rorios, or sua vcz, roduziran un
invcnio quc crcorrcu iodo o Coniincnic nas quc
rciornava Frana con anor scnrc rcnovado,
aic quc agora adquirira caria dc cidadania na
nciadc dc scus dcariancnios o csiado dc
siio. Un invcnio cslcndido, cnrcgado
criodicancnic cn iodas as criscs ocorridas
duranic a Fcvoluao Franccsa. O quaricl c o
livaquc, orcn, quc cran assin osios
criodicancnic solrc a calca da socicdadc
franccsa a fin dc conrinir-lIc o ccrclro c
36
rcduzi-la assividadc; o salrc c o nosquciao,
aos quais cra criodicancnic crniiido
dcscncnIar o acl dc juizcs c adninisiradorcs,
dc iuiorcs c ccnsorcs, lrincar dc olcia c scrvir
dc guarda-noiurno; o ligodc c o unifornc,
criodicancnic roclanados cono scndo a nais
alia crcssao da salcdoria da socicdadc c cono
scus guardiacs nao dcvian acalar
forosancnic o quaricl c o livaquc, o salrc c o
nosquciao, o ligodc c o unifornc, icndo a idcia
dc salvar a socicdadc dc una vcz ara scnrc,
roclanando scu rorio rcginc cono a nais alia
forna dc govcrno c lilcriando conlciancnic a
socicdadc civil do iralalIo dc govcrnar a si
ncsna? O quaricl c o livaquc, o salrc c o
nosquciao, o ligodc c o unifornc iinIan
forosancnic quc acalar icndo cssa idcia, con
ianio nais razao quanio odcrian cniao cscrar
ianlcn nclIor rcconcnsa or csscs scrvios
nais inorianics, ao asso quc airavcs dc un
ncro csiado dc siio criodico c dc assagciros
salvancnios da socicdadc a cdido dcsia ou
daqucla fraao lurgucsa, conscguian ouca
coisa dc solido, cccio alguns norios c fcridos c
algunas carcias anigavcis or aric dos
lurgucscs. Nao dcvcrian finalncnic os niliiarcs
jogar un dia o csiado dc Siio cn scu rorio
inicrcssc c cn scu rorio lcncfcio, siiiando ao
ncsno icno as lolsas lurgucsas? Alcn disso,
scja diio dc assagcn, c rcciso nao csqucccr quc
37
o Coroncl Dcrnard, o ncsno rcsidcnic da
conissao niliiar quc, sol Cavaignac, ajudara a
dcoriar scn julgancnio 15 nil insurrcios,
csiava novancnic frcnic das conisscs
niliiarcs quc aiuavan cn Paris.
Sc, con o csiado dc siio na caiial franccsa,
os rcsciiavcis c uros rcullicanos laniaran o
vivciro cn quc Iavian dc crcsccr os rciorianos
do 2 dc dczcnlro dc 1851, sao, or ouiro lado,
dignos dc louvor orquc, cn vcz dc cagcrarcn o
scniincnio nacional, cono foi o caso dc Lus
Filic, agora quc disunIan do odcr nacional,
rasicjavan dianic dos ascs csirangciros c, cn
vcz dc lilcriar a Iialia, dciaran quc fossc
rcconquisiada clos ausiracos c naoliianos. A
clciao dc Lus Donaaric cono rcsidcnic, cn
10 dc dczcnlro dc 1848, s fin diiadura dc
Cavaignac c Asscnllcia Consiiiuinic.
O 44 da Consiiiuiao dcclara. O Prcsidcnic
da Fcullica Franccsa nao dcvcra icr crdido
nunca sua cidadania franccsa." O rinciro
rcsidcnic da Fcullica Franccsa, L.N.
Donaaric, iinIa nao so crdido sua cidadania
franccsa, nao so fora un agcnic csccial dos
inglcscs, nas cra aic naiuralizado suo.
Traici cn ouira assagcn do significado da
clciao dc 10 dc dczcnlro. Nao voliarci ao
assunio aqui. Scra suficicnic olscrvar quc foi
38
una rcaao dos canoncscs, quc iinIan iido
quc agar as cusias da Fcvoluao dc Fcvcrciro,
conira as dcnais classcs da naao, una rcaao
do cano conira a cidadc. Esia rcaao cnconirou
grandc aoio no ccrciio, ao qual os rcullicanos
do Naiional nao Iavian dado ncn gloria ncn
rcnuncraao adicional, cnirc a alia lurgucsia,
quc saudou Donaaric cono una onic ara a
nonarquia, cnirc os rolciarios c cqucnos
lurgucscs, quc o saudaran cono un flagclo ara
Cavaignac. Tcrci ooriunidadc nais adianic dc
caninar nais dcialIadancnic a rclaao dos
canoncscs con a Fcvoluao Franccsa.
O crodo conrccndido dc 20 dc dczcnlro
dc 1848 dissoluao da Asscnllcia Consiiiuinic
cn naio dc 1849, alrangc a Iisioria do ocaso dos
rcullicanos lurgucscs. Aos icrcn fundado
una rcullica ara a lurgucsia, culsado do
cano dc luia o rolciariado rcvolucionario c
rcduzido noncniancancnic ao silcncio a
cqucna lurgucsia dcnocraiica, sao clcs ncsnos
osios dc lado cla nassa da lurgucsia, quc con
jusia razao rcclana cssa rcullica cono sua
roricdadc. Essa nassa cra, orcn,
nonarquica. Paric dcla, laiifundiarios, doninara
duranic a Fcsiauraao c cra, orianio,
lcgiiinisia. A ouira aric, os arisiocraias da
finana c os grandcs indusiriais, Iavia doninado
duranic a nonarquia dc julIo c cra,
conscqucnicncnic, orlcanisia. Os alios
39
digniiarios do ccrciio, da univcrsidadc, da igrcja,
da jusiia, da acadcnia c da inrcnsa odian
scr cnconirados dos dois lados, cnlora cn
roorcs varias. Aqui, na rcullica lurgucsa,
quc nao osicniava ncn o nonc dc Dourlon ncn
o nonc dc Orlcans, c sin o nonc dc Caiial,
Iavian cnconirado a forna dc govcrno na qual
odian govcrnar conjuniancnic. A insurrciao dc
junIo ja os unira no ariido da ordcn". Era
agora ncccssario, cn rinciro lugar, afasiar o
nuclco dc rcullicanos lurgucscs quc ocuavan
ainda as cadciras da Asscnllcia Nacional. Na
ncsna roorao cn quc csscs rcullicanos
uros Iavian sido lruiais cn scu cnrcgo da
fora fsica conira o ovo, cran agora covardcs,
dissinulados, dcsaninados c incaazcs, dc luiar
na Iora da rciirada, quando sc iraiava dc
asscgurar scu rcullicanisno c scus dirciios
lcgislaiivos conira o Podcr Eccuiivo c os
nonarquisias. Nao rcciso rclaiar aqui a Iisioria
ignoniniosa dc sua dissoluao. Nao sucunliran;
dcsaarcccran. Sua Iisioria icrninou ara
scnrc, c ianio dcniro cono fora da Asscnllcia,
figuran no crodo scguinic acnas cono
rccordacs, rccordacs quc arcccn rcvivcr
scnrc quc o ncro nonc rcullica csia
novancnic cn causa c scnrc quc o confliio
rcvolucionario ancaa dcsccr ao nvcl nais laio.
Posso olscrvar dc assagcn quc o jornal quc dcu
40
scu nonc a cssc ariido, o Naiional, foi
convcriido ao socialisno no crodo scguinic.
Anics dc icrninarnos con csic crodo
rccisanos ainda lanar un olIar rciroscciivo
aos dois odcrcs, un dos quais aniquilou o ouiro
a 2 dc dczcnlro dc 1848 aic a dissoluao da
Asscnllcia Consiiiuinic. Fcfcrino-nos a Lus
Donaaric, dc un lado, c ao ariido dos
nonarquisias coligados, o ariido da ordcn, da
alia lurgucsia, do ouiro. Ao asccndcr
rcsidcncia Donaaric fornou incdiaiancnic un
ninisicrio con lasc no ariido da ordcn, frcnic
do qual colocou Odilon Darroi, o vclIo dirigcnic,
noia lcnc, da fraao nais lilcral da lurgucsia
arlancniar. O Sr. Darroi Iavia finalncnic
conscguido a asia ninisicrial cujo cscciro o
crscguia dcsdc 1930 c, nclIor ainda, a cIcfia do
ninisicrio; nao, iodavia, cono inaginara sol Lus
Filic, cono o dirigcnic nais avanado da
oosiao arlancniar, nas sin con a iarcfa dc
liquidar un Parlancnio c cono aliado dos scus
iorcs ininigos, os jcsuias c os lcgiiinisias.
Trouc finalncnic a noiva ara casa, nas so
dcois dc rosiiiuda. O rorio Donaaric
arccia icr-sc aagado conlciancnic. Essc
ariido agia or clc.
Logo na rincira rcuniao do consclIo dc
ninisiros foi rcsolvida a ccdiao a Fona quc,
concordou-sc, scria fciia rcvclia da Asscnllcia
41
Nacional, da qual scrian arrancadas as vcrlas
ncccssarias sol falsos rcicios. Assin,
concaran lurlando a Asscnllcia Nacional c
consirando sccrciancnic con os odcrcs
alsoluiisias do csirangciro conira a rcullica
ronana rcvolucionaria. Foi do ncsno nodo c or
ncio das ncsnas nanolras quc Donaaric
rcarou o scu golc do 2 dc Dczcnlro conira o
Lcgislaiivo rcalisia c sua rcullica
Consiiiucional. rcciso nao csqucccr quc o
ncsno ariido quc fornou o ninisicrio dc
Donaaric a 20 dc dczcnlro dc 1848 consiiiua a
naioria da Asscnllcia Nacional Lcgislaiiva a 2 dc
dczcnlro dc 1851.
En agosio a Asscnllcia Consiiiuinic dccidira
so dissolvcr-sc dcois dc icr clalorado c
ronulgado ioda una scric dc lcis organicas quc
dcvcrian conlcncniar a Consiiiuiao. A 6 dc
janciro dc 1849 o ariido da ordcn fcz con quc
un dcuiado dc nonc Faicau arcscniassc
noao roondo quc a Asscnllcia inicrroncssc
a discussao das lcis organicas c dccidissc solrc
sua roria dissoluao. Nao so o ninisicrio,
cIcfiado or Odilon Darroi, nas iodos os
ncnlros nonarquisias da Asscnllcia Nacional,
indicaran ncssc noncnio, cn icrnos
incriosos, quc a dissoluao cra ncccssaria ara
a rcsiauraao do crcdiio, ara a consolidaao da
ordcn, ara r fin aos indcfinidos arranjos
rovisorios c csialclcccr una siiuaao dcfiniiiva;
42
quc a Asscnllcia incdia a aiuaao do novo
govcrno c rocurava rolongar sua cisicncia
acnas con iniuiios nalcvolos; quc o as csiava
fario dcla. Donaaric ionou noia dc iodas cssas
invcciivas conira o Podcr Lcgislaiivo, a 2 dc
dczcnlro dc 1851 dcnonsirou aos arlancniarcs
quc Iavia arovciiado a liao. Voliou conira clcs
scus rorios arguncnios.
O ninisicrio Darroi c o ariido da ordcn
foran nais longc. Fizcran con quc dc ioda a
Frana fosscn dirigidas ciics Asscnllcia
Nacional, nas quais sc rcqucria anavclncnic quc
lcvaniassc acanancnio. Lcvaran, assin, as
nassas dcsorganizadas do ovo luia conira a
Asscnllcia Nacional, crcssao
consiiiucionalncnic organizada do ovo.
Ensinaran Donaaric a aclar ara o ovo conira
as asscnllcias arlancniarcs. Finalncnic, a 29
dc janciro dc 1849, cIcgou o dia no qual a
Asscnllcia Consiiiuinic dcvcria dccidir sua
roria dissoluao. Enconirou o cdifcio cn quc
sc rcalizavan suas scsscs ocuado clos
niliiarcs; CIangarnicr, o gcncral do ariido da
ordcn, cn cujas naos sc conccnirava o conando
surcno da Cuarda Nacional c das iroas dc
linIa, rcalizou cn Paris una grandc rcvisia dc
iroas, cono sc una laialIa csiivcssc inincnic,
c os nonarquisias coligados dcclararan
ancaadorancnic Asscnllcia Consiiiuinic quc
scria cnrcgada a forca caso cla sc nosirassc
43
ouco docil. A Asscnllcia nosirou-sc docil c
ganIou acnas o lrcvssino crodo adicional dc
vida quc ncgociara. Quc foi o 29 dc janciro scnao
o golc dc Esiado dc 2 dc dczcnlro dc 1851,
rcalizado dcsia vcz clos nonarquisias
juniancnic con Donaaric conira a Asscnllcia
Nacional rcullicana? Esscs scnIorcs nao
crcclcran, ou nao quiscran crcclcr, quc
Donaaric sc valcu do 29 dc janciro dc 1849 ara
fazcr con quc una aric das iroas dcsfilassc
dianic dclc nas TulIcrias c arovciiou
avidancnic cssa rincira convocaao do odcr
niliiar conira o odcr arlancniar ara cvocar
Calgula. Elcs, naiuralncnic, vian acnas o scu
CIangarnicr.
Un dos noiivos quc lcvaran csccialncnic o
ariido da ordcn a cncuriar cla fora a duraao
da vida da Asscnllcia Consiiiuinic foran as lcis
organicas sulcncniarcs Consiiiuiao, iais
cono a lci do cnsino, a lci solrc o culio rcligioso
cic. Para os nonarquisias coligados cra da naior
inoriancia quc clcs rorios clalorasscn cssas
lcis, cviiando quc fosscn fciias clos
rcullicanos quc ja sc nosiravan dcsconfiados.
Enirc cssas lcis organicas, cnircianio, Iavia
ianlcn una lci rcgulancniando as
rcsonsalilidadcs do rcsidcnic da Fcullica.
En 1851 a Asscnllcia Lcgislaiiva ocuava-sc
rccisancnic da rcdaao dcssa lci quando
Donaaric incdiu cssc golc con o golc dc 2
44
dc dczcnlro. Quc nao icrian dado os
nonarquisias coligados cn sua cananIa
arlancniar dc invcrno dc 1851 ara icrcn
nao ja ronia csia Lci Solrc a Fcsonsalilidadc
Prcsidcncial c clalorada, adcnais, or una
Asscnllcia rcullicana dcsconfiada c Iosiil!
Dcois quc a Asscnllcia Consiiiuinic Iavia
cla roria dcsnaniclado sua uliina arna a 29
dc janciro dc 1849, o ninisicrio Darroi c os
anigos da ordcn crscguiran-na aic a noric,
nao dciaran or fazcr nada quc udcssc
IunilIa-la c arrancaran dc sua dcscscrada
dclilidadc lcis quc cusiaran o dcrradciro
rcsqucio dc rcsciio aos olIos do ullico.
Donaaric, ocuado con sua idcia fia
naolcnica, foi suficicnicncnic aircvido ara
clorar ullicancnic cssa dcgradaao do odcr
arlancniar. Pois quando a 8 dc naio dc 1849 a
Asscnllcia Nacional arovou un voio dc ccnsura
do ninisicrio cn visia da ocuaao dc
CiviiavcccIia or Oudinoi c ordcnou-lIc quc
rcduzissc a ccdiao ronana ao oljciivo
roosio, Donaaric na ncsna noiic ullicou no
Moniicur una caria a Oudinoi, na qual sc
congraiulava con clc or suas roczas Icroicas c,
cn conirasic con os cscrilas arlancniarcs,
assuniu ja a ossc dc gcncroso roicior do
ccrciio. Isio rovocou sorrisos dos nonarquisias
quc o considcravan acnas cono cnganado or
clcs. Finalncnic, quando Marrasi, o rcsidcnic
45
da Asscnllcia Consiiiuinic, acrcdiiou or un
noncnio quc a scgurana da Asscnllcia
Nacional csiava cn crigo c, confiando na
Consiiiuiao, rcquisiiou un coroncl con scu
rcgincnio, o coroncl ncgou-sc a aicndcr, invocou
a discilina c rcconcndou quc Marrasi aclassc
ara CIangarnicr; csic rccliu con dcsrczo o
cdido, olscrvando quc nao gosiava dc laioncias
inicligcnics. En novcnlro dc 1851 quando os
nonarquisias coligados quiscran iniciar a luia
dccisiva conira Donaaric, icniaran iniroduzir
or ncio dc scu cclclrc Projcio dos Qucsiorcs o
rincio da rcquisiao dircia dc iroas clo
rcsidcnic da Asscnllcia Nacional. Un dc scus
gcncrais, Lcfl, sulscrcvcra o rojcio. En vao
CIangarnicr voiou a favor da roosia c TIicrs
rcndcu Ioncnagcn rcvidcncia da aniiga
Asscnllcia Consiiiuinic. O ninisiro da Cucrra,
Saini-Arnaud, rcsondcu-lIc cono CIangarnicr
rcsondcra a Marrasi o quc lIc valcu a
aclanaao da MonianIa!
Foi assin quc o rorio ariido da ordcn,
quando nao consiiiua ainda a Asscnllcia
Nacional, quando cra ainda acnas o ninisicrio,
csiignaiizou o rcginc arlancniar. E lrada aos
ccus quando o 2 dc Dczcnlro dc 1851 laniu cssc
rcginc da Frana!
46


Captulo III

A Asscnllcia Lcgislaiiva Nacional rcuniu-sc a
28 dc naio dc 1849. A 2 dc dczcnlro dc 1851 foi
dissolvida. Essc crodo colrc a vida cfcncra da
rcullica consiiiucional ou rcullica
arlancniar.
Na rincira Fcvoluao Franccsa o donnio
dos consiiiucionalisias c scguido do donnio dos
girondinos c o donnio dos girondinos clo dos
jacolinos. Cada un dcsscs ariidos sc aoia no
nais avanado. Assin quc inulsiona a
rcvoluao o suficicnic ara sc iornar incaaz dc
lcva-la nais alcn, c nuiio ncnos dc narcIar
sua frcnic, c osio dc lado clo aliado nais audaz
quc vcn airas c nandado guilIoiina. A
rcvoluao novc-sc, assin, ao longo dc una linIa
asccnsional.
Con a Fcvoluao dc 1848 da-sc o invcrso. O
ariido rolciario aarccc cono un acndicc do
ariido cqucno-lurgucs dcnocraiico. irado c
alandonado or cssc a 16 dc alril, a 15 dc naio
c nas jornadas dc junIo. O ariido dcnocraia,
or sua vcz, sc aoia no ariido rcullicano
lurgucs. Assin quc considcran firnada a sua
47
osiao os rcullicanos lurgucscs dcsvcncilIan-
sc do conanIciro inooriuno c aoian-sc solrc
os onlros do ariido da ordcn. O ariido da
ordcn crguc os onlros fazcndo cair aos
iranlolIcs os rcullicanos lurgucscs c aiira-
sc, or sua vcz, nos onlros das foras arnadas.
Inagina nanicr-sc ainda solrc csics onlros
niliiarcs, quando, un lclo dia, crcclc quc sc
iransfornaran cn laioncias. Cada ariido aiaca
ar iras aquclc quc rocura cnurra-lo ara a
frcnic c aoia cla frcnic naquclc quc o cnurra
ara iras. Nao c dc adnirar quc ncssa osiura
ridcula crca o cquillrio c, fciias as incviiavcis
carcias, caia or icrra cn csiranIas calriolas. A
rcvoluao novc-sc, assin, cn linIa dcsccndcnic.
Enconira-sc ncssc csiado dc novincnio
rcgrcssivo anics ncsno dc scr dcrrulada a
uliina larricada dc fcvcrciro c consiiiudo o
rinciro orgao rcvolucionario.
O crodo quc icnos dianic dc nos alrangc a
nais Icicrogcnca nisiura dc coniradics
clanorosas. consiiiucionalisias quc consiran
alcriancnic conira a consiiiuiao;
rcvolucionarios dcclaradancnic
consiiiucionalisias; una Asscnllcia Nacional quc
qucr scr onioicnic c crnanccc scnrc
arlancniar; una MonianIa quc cnconira sua
vocaao na acicncia c sc consola dc suas
dcrroias aiuais con rofccias dc viiorias fuiuras;
rcalisias quc sao utcs consct (6} da rcullica
48
c quc sao forados cla siiuaao a nanicr no
csirangciro as casas rcais Iosiis, dc quc sao
ariidarios, c a nanicr na Frana a rcullica quc
odcian; un Podcr Eccuiivo quc cnconira sua
fora cn sua roria dclilidadc c sua
rcsciialilidadc no dcsrczo quc insira; una
rcullica quc nada nais c do quc a infania
conlinada dc duas nonarquias, a Fcsiauraao c
a nonarquia dc julIo, con roiulo incrialisia;
alianas cuja rincira clausula c a scaraao;
luias cuja rincira lci c a indccisao; agiiaao
dcscnfrcada c dcsrovida dc scniido cn nonc da
iranquilidadc, os nais solcncs scrncs solrc a
iranquilidadc cn nonc da rcvoluao; aics scn
vcrdadc, vcrdadcs scn aics, Icrois scn fciios
Icroicos, Iisioria scn aconiccincnios;
dcscnvolvincnio cuja unica fora roulsora
arccc scr o calcndario, faiiganic cla consianic
rcciiao das ncsnas icnscs c rclaancnios;
aniagonisnos quc arcccn cvoluir
criodicancnic ara un clna, unicancnic ara
sc cnloiarcn c dcsaarcccr scn cIcgar a
rcsolvcr-sc; csforos rcicnsiosancnic osicniados
c icrror filisicu anic o crigo dc o nundo acalar-
sc, c ao ncsno icno as inirigas nais
ncsquinIas c concdias alacianas rcrcscniadas
clos salvadorcs do nundo quc, cn scu ussc
uc (7} rccordan nais do quc o dia do juzo final
os icno da Fronda o gcnio colciivo oficial da
Frana rcduzido a zcro cla csiuidcz asiuciosa
49
dc un unico indivduo; a voniadc colciiva da
naao, scnrc quc sc nanifcsia or ncio do
sufragio univcrsal, luscando sua crcssao
adcquada nos invcicrados ininigos dos inicrcsscs
das nassas, aic quc finalncnic a cnconira na
olsiinaao dc un flilusiciro. Sc cisic na Iisioria
do nundo un crodo scn ncnIuna rclcvancia,
c csic. Os Ioncns c os aconiccincnios aarcccn
cono ScIlcniIls invcriidos, cono sonlras quc
crdcran scus coros. A rcvoluao aralisa scus
rorios oriadorcs, c doia acnas os advcrsarios
dc una fora aaionada. Quando o cscciro
vcrnclIo", coniinuancnic conjurado c corcizado
clos conira-rcvolucionarios, finalncnic aarccc,
nao iraz calca o larrcic frgio da anarquia,
nas cnvcrga o unifornc da ordcn, os culoics
vcrnclIos.
Vinos quc o ninisicrio noncado or
Donaaric, no dia dc sua asccnsao, 20 dc
dczcnlro dc 1848, cra un ninisicrio do ariido
da ordcn, da coligaao lcginiiisia c orlcanisia.
Essc ninisicrio Darroi-Fallou solrcvivcra
Asscnllcia Consiiiuinic rcullicana, cujo icrno
dc vida coriara dc un nodo nais ou ncnos
violcnio, c cnconirava-sc ainda ao lcnc.
CIangarnicr, o gcncral dos nonarquisias
coligados, coniinuou a rcunir cn sua cssoa o
conando gcral da Princira Divisao do Ecrciio c
da Cuarda Nacional dc Paris. Finalncnic, as
clcics gcrais Iavian asscgurado ao ariido da
50
ordcn una anla naioria na Asscnllcia
Nacional. Os dcuiados c arcs dc Lus Filic
dcfroniaran-sc aqui con una Iosic sagrada dc
lcgiiinisias, ara os quais nuiios dos voios da
naao Iavian-sc iransfornado cn carics dc
ingrcsso ara o icairo oliico. A rcrcscniaao
lonaariisia cra or dcnais cscassa ara odcr
fornar un ariido arlancniar indccndcnic.
Aarccian acnas cono nuuuusc qucuc (8} do
ariido da ordcn. O ariido da ordcn
cnconirava-sc, assin, dc ossc do odcr
govcrnancnial, do ccrciio c do Podcr Lcgislaiivo,
cn suna, dc iodo o odcr csiaial; fora
noralncnic forialccido clas clcics gcrais, quc
fizcran aarcccr o scu donnio cono scndo a
crcssao da voniadc do ovo, c clo sinulianco
iriunfo da conira-rcvoluao cn iodo o coniincnic
curocu.
Nunca un ariido iniciou sua cananIa con
ianios rccursos ou sol auscios iao favoravcis.
Os rcullicanos uros naufragados
vcrificaran quc csiavan rcduzidos a un gruo dc
ccrca dc 50 Ioncns na Asscnllcia Lcgislaiiva
Nacional, cIcfiados clos gcncrais africanos
Cavaignac, Lanoricicrc c Dcdcau. O grandc
ariido da oosiao, cnircianio, cra consiiiudo
cla MonianIa, o ariido social-dconocraia
adoiara no Parlancnio csic nonc dc laiisno.
Conandava nais dc 200 dos 750 voios da
51
Asscnllcia Nacional c cra, or conscguinic, clo
ncnos iao odcroso quanio qualqucr das ircs
fracs ariido da ordcn ionadas isoladancnic.
Sua infcrioridadc nuncrica cn conaraao con
ioda a coligaao nonarquisia arccia csiar
concnsada or circunsiancias cscciais. Nao so
as clcics dcariancniais dcnonsiraran quc clc
Iavia conquisiado un nuncro considcravcl dc
ariidarios cnirc a oulaao rural cono coniava
cn suas filciras con quasc iodos os dcuiados
clciios or Paris; o ccrciio fizcra rofissao dc fc
dcnocraiica clcgcndo ircs suloficiais, c o ldcr da
MonianIa, Lcdru-Follin, cn conirasic con iodos
os rcrcscnianics do ariido da ordcn, fora
clcvado nolrcza arlancniar or cinco
dcariancnios, quc Iavian conccnirado nclc a
sua voiaao. En visia dos incviiavcis cIoqucs
cnirc os nonarquisias c dc iodo o ariido da
ordcn con Donaaric, a 28 dc naio dc 1849 a
MonianIa arccia icr dianic dc si iodos os
clcncnios dc ciio. Quinzc dias dcois crdia
iudo, inclusivc a Ionra.
Anics dc rosscguirnos con a Iisioria
arlancniar dcsia coca iornan-sc ncccssarias
algunas olscrvacs a fin dc cviiar as
concccs crrncas iao conuns a rcsciio do
caraicr gcral da coca quc icnos dianic dc nos.
Aos olIos dos dcnocraias, o crodo da
Asscnllcia Lcgislaiiva Nacional caracicrizava-sc
clo ncsno rollcna vivido duranic a
52
Asscnllcia Consiiiuinic. a sinlcs luia cnirc
rcullicanos c nonarquisias. Fcsunian,
cnircianio, o novincnio roriancnic diio cn
una so alavra. rcaao" noiic cn quc iodos os
gaios sao ardos c quc lIcs crniic dcsfiar iodos
os scus lugarcs-conuns dc guarda-noiurno. E,
ccriancnic, rincira visia, o ariido da ordcn
rcvcla un cnaranIado dc difcrcnics faccs
nonarquisias, quc nao so inirigan una conira a
ouira, cada qual icniando clcvar ao irono o scu
rorio rcicndcnic c ccluir o da facao
coniraria, cono sc uncn iodas no odio conun c
nas invcsiidas conuns conira a rcullica". En
conirasic con cssa consiraao nonarquisia, a
MonianIa, or scu lado, aarccc cono
rcrcscnianic da rcullica". O ariido da ordcn
arccc csiar crciuancnic cncnIado cn una
rcaao", dirigida conira a inrcnsa, o dirciio dc
associacs c coisas scnclIanics, una rcaao
ncn nais ncn ncnos cono a quc succdcu na
Prussia, c quc, con na Prussia, c ccrcida na
forna dc lruial inicrfcrcncia olicial or aric da
lurocracia, da gcndarnaria c dos irilunais. A
MonianIa, or sua vcz, csia igualncnic ocuada
cn aarar csscs golcs, dcfcndcndo assin os
cicrnos dirciios do Ioncn", cono iodos os
ariidos suosiancnic oularcs vcn fazcndo,
nais ou ncnos, Ia un scculo c ncio. Quando,
orcn, sc canina nais dc crio siiuaao c os
ariidos, dcsaarccc cssa aarcncia sucrficial
53
quc dissinula a luia dc classcs c a fisiononia
cculiar da coca.
Os lcgiiinisias c os orlcanisias, cono
disscnos, fornavan as duas grandcs faccs do
ariido da ordcn. O quc ligava csias faccs aos
scus rcicndcnics c as ounIa una ouira
scrian acnas as flrcs-dc-ls c a landcira
iricolor, a Casa dos Dourlons c a Casa dc
Orlcans, difcrcnics naiizcs do nonarquisno?
Sol os Dourlons govcrnara a grandc roricdadc
icrriiorial, con scus adrcs c lacaios; sol os
Orlcans, a alia finana, a grandc indusiria, o alio
concrcio, ou scja, o caiial, con scu scquiio dc
advogados, rofcssorcs c oradorcs nclfluos. A
nonarquia lcgiiinisia foi acnas a crcssao
oliica do donnio Icrcdiiario dos scnIorcs dc
icrra, cono a nonarquia dc julIo fora acnas a
crcssao oliica do usurado donnio dos
lurgucscs arrivisias. O quc scarava as duas
faccs, orianio, nao cra ncnIuna qucsiao dc
rincios, cran suas condics naicriais dc
cisicncia, duas difcrcnics csccics dc
roricdadc, cra o vclIo conirasic cnirc a cidadc
c o cano, a rivalidadc cnirc o caiial c o
laiifundio. Quc Iavia, ao ncsno icno, vclIas
rccordacs, ininizadcs cssoais, icnorcs c
cscranas, rcconcciios c iluscs, sinaiias c
aniiaiias, conviccs, qucsics dc fc c dc
rincio quc as naniinIan ligadas a una ou a
ouira casa rcal qucn o ncga? Solrc as
54
difcrcnics fornas dc roricdadc, solrc as
condics sociais, nanciras dc cnsar c
concccs dc vida disiinias c cculiarncnic
consiiiudas. A classc inicira os cria c os forna
solrc a lasc dc suas condics naicriais c das
rclacs sociais corrcsondcnics. O indivduo
isolado, quc as adquirc airavcs da iradiao c da
cducaao, odcra inaginar quc consiiiucn os
noiivos rcais c o onio dc ariida dc sua
conduia. Enlora orlcanisias c lcgiiinisias,
cnlora cada facao sc csforassc or convcnccr-
sc c convcnccr os ouiros dc quc o quc as
scarava cra sua lcaldadc s duas casa rcais, os
aios rovaran nais iardc quc o quc incdia a
uniao dc anlas cra nais a divcrgcncia dc scus
inicrcsscs. E assin cono na vida rivada sc
difcrcncia o quc un Ioncn cnsa c diz dc si
ncsno do quc clc rcalncnic c c faz, nas luias
Iisioricas dcvc-sc disiinguir nais ainda as frascs
c as faniasias dos ariidos dc sua fornaao rcal c
dc scus inicrcsscs rcais, o concciio quc fazcn dc
si do quc sao na rcalidadc. Orlcanisias c
lcgiiinisias cnconiran-sc lado a lado na
rcullica, con rcicnscs idcniicas. Sc cada lado
dcscjava lcvar a calo a rcsiauraao dc sua
roria casa rcal, conira a ouira, isio significava
acnas quc cada un dos dois grandcs inicrcsscs
cn quc sc dividc a lurgucsia o laiifundio c o
caiial rocurava rcsiaurar sua roria
surcnacia c sulaniar o ouiro. Falanos cn dois
55
inicrcsscs da lurgucsia orquc a grandc
roricdadc icrriiorial, acsar dc suas icndcncias
fcudais c dc scu orgulIo dc raa, iornou-sc
conlciancnic lurgucsa con o dcscnvolvincnio
da socicdadc nodcrna. Tanlcn os iorics na
Inglaicrra inaginaran or nuiio icno
cniusiasnar-sc cla nonarquia, a igrcja c as
naravilIas da vclIa Consiiiuiao inglcsa, aic quc
a Iora do crigo arrancou-lIcs a confissao dc quc
sc cniusiasnan acnas cla rcnda icrriiorial.
Os nonarquisias coligados inirigavan-sc uns
conira os ouiros cla inrcnsa, cn Ens, cn
Clarcnoni, fora do Parlancnio. Airas dos
lasiidorcs cnvcrgavan novancnic suas vclIas
lilrcs orlcanisias c lcgiiinisias c novancnic sc
cncnIavan nas vclIas disuias. Mas dianic do
ullico, cn suas grandc rcrcscniacs dc
Esiado, cono grandc ariido arlancniar, iludcn
suas rcscciivas casas rcais con sinlcs
ncsuras c adian in infiniiun a rcsiauraao da
nonarquia. Ecrccn suas vcrdadciras aiividadcs
cono ariido da ordcn, ou scja, sol un roiulo
social, c nao sol un roiulo oliico; cono
rcrcscnianics do rcginc lurgucs, c nao cono
aladinos dc rinccsas crranics; cono classc-
lurgucsa conira as ouiras classcs c nao cono
nonarquisias conira rcullicanos. E cono
ariido da ordcn ccrcian un odcr nais anlo
c scvcro solrc as dcnais classcs da socicdadc do
quc janais Iavian ccrcido sol a Fcsiauraao ou
56
sol a nonarquia dc julIo, un odcr quc, dc
nancira gcral, so cra ossvcl sol a forna dc
rcullica arlancniar, ois acnas sol csia
forna odian os dois grandcs sciorcs da
lurgucsia franccsa unir-sc c, assin, r na
ordcn do dia o donnio dc sua classc, cn vcz do
rcginc dc una facao rivilcgiada dcsia classc.
Sc, nao olsianic, cono ariido da ordcn,
insuliavan ianlcn a rcullica c nanifcsiavan a
rcugnancia quc scniian or cla, isio nao cra
dcvido acnas a rccordacs nonarquisias. O
insiinio cnsinava-lIcs quc a rcullica, c lcn
vcrdadc, iorna conlcio scu donnio oliico,
nas ao ncsno icno solaa suas fundacs
sociais, una vcz quc icn agora dc sc dcfroniar
con as classcs suljugadas c luiar con clas scn
qualqucr ncdiaao, scn odcrcn cscondcr-sc
airas da coroa, scn odcrcn dcsviar o inicrcssc
da naao con as luias sccundarias quc
susicniavan cnirc si c conira a nonarquia. Era
un scniincnio dc fraqucza quc os fazia rccuar
das condics uras do donnio dc sua roria
classc c ansiar clas aniigas fornas, nais
inconlcias, ncnos dcscnvolvidas c orianio
ncnos crigosas, dcssc donnio. Por ouiro lado,
cada vcz quc os nonarquisias coligados cniran
cn confliio con o rcicndcnic quc sc lIcs
ounIa, con Donaaric, cada vcz quc julgan sua
onioicncia arlancniar ancaada clo Podcr
Eccuiivo, cada vcz, orianio, quc icn quc cilir
57
o iiulo oliico dc scu donnio, arcscnian-sc
cono rcullicanos c nao cono nonarquisias,
dcsdc o orlcanisia TIicrs, quc advcric a
Asscnllcia Nacional dc quc a rcullica c o quc
ncnos os scara, aic o lcgiiinisia Dcrrycr quc, a
2 dc dczcnlro dc 1851, cingindo una faia
iricolor, arcnga o ovo rcunido dianic da
rcfciiura do dccino disiriio cn nonc da
rcullica. claro quc un cco zonlciciro
rcsondc-lIc. Hcnriquc V! Hcnriquc V!
Conira a lurgucsia coligada fora fornada
una coalizao dc cqucnos lurgucscs c ocrarios,
o cIanado ariido social dcnocraia. A cqucna
lurgucsia crcclcu quc iinIa sido nal
rcconcnsada dcois das jornada c junIo dc
1848, quc scus inicrcsscs naicriais corrian
crigo c quc as garaniias dcnocraiicas quc
dcvian asscgurar a cfciivaao dcsscs inicrcsscs
csiavan scndo qucsiionadas cla conira-rcvolu-
ao. En visia disio aliou-sc aos ocrarios. Por
ouiro lado, sua rcrcscniaao arlancniar, a
MonianIa, osia nargcn duranic a diiadura
dos rcullicanos lurgucscs, rcconquisiara na
scgunda nciadc do crodo da Asscnllcia
Consiiiuinic sua oularidadc crdida con a luia
conira Donaaric c os ninisiros nonarquisias.
Conclura una aliana con os dirigcnics
socialisias. En fcvcrciro dc 1849 a rcconciliaao
foi concnorada con lanqucics. Foi clalorado
un rograna conun, organizados coniics
58
clciiorais conuns c lanados candidaios conuns.
Quclrou-sc o asccio rcvolucionario das
rcivindicacs sociais do rolciariado c dcu-sc a
clas una fciao dcnocraiica; dcsiu-sc a forna
urancnic oliica das rcivindicacs
dcnocraiicas da cqucna lurgucsia c rcssaliou-
sc scu asccio socialisia. Assin surgiu a social-
dcnocracia. A nova MonianIa, rcsuliado dcssa
conlinaao, coniinIa, alcn dc alguns figuranics
iirados da classc ocraria c dc alguns socialisias
scciarios, os ncsnos clcncnios da vclIa
MonianIa, nas, nais forics nuncricancnic. En
vcrdadc, cla sc iinIa nodificado no curso do
dcscnvolvincnio, con a classc quc rcrcscniava.
O caraicr cculiar da social-dcnocracia rcsunc-
sc no faio dc cigir insiiiuics dcnocraiico-rcu-
llicanas cono ncio nao dc acalar con dois
circnos, caiial c iralalIo assalariado, nas dc
cnfraqucccr scu aniagonisno c iransforna-lo cn
Iarnonia. Por nais difcrcnics quc scjan as
ncdidas roosias ara alcanar cssc oljciivo,
or nais quc scjan cnfciiadas con concccs
nais ou ncnos rcvolucionarias, o conicudo
crnanccc o ncsno. Essc conicudo c a
iransfornaao da socicdadc or un roccsso
dcnocraiico, orcn una iransfornaao dcniro
dos liniics da cqucna lurgucsia. So quc nao sc
dcvc fornar a conccao csirciia dc quc a
cqucna lurgucsia, or rincio, visa a inor
un inicrcssc dc classc cgosia. Ela acrcdiia, clo
59
conirario, quc as condics cscciais ara sua
cnanciaao sao as condics gcrais scn as
quais a socicdadc nodcrna nao odc scr salva
ncn cviiada a luia dc classcs. Nao sc dcvc
inaginar, ianouco, quc os rcrcscnianics
dcnocraiicos scjan na rcalidadc iodos
sIolcccrs (lojisias} ou dcfcnsorcs cniusiasias
dcsics uliinos. Scgundo sua fornaao c osiao
individual odcn csiar iao longc dclcs cono o
ccu da icrra. O quc os iona rcrcscnianics da
cqucna lurgucsia c o faio dc quc sua
ncnialidadc nao uliraassa os liniics quc csia
nao uliraassa na vida, dc quc sao
conscqucnicncnic inclidos, icoricancnic, ara
os ncsnos rollcnas c solucs ara os quais o
inicrcssc naicrial c a osiao social inclcn, na
raiica, a cqucna lurgucsia. Esia c, cn gcral, a
rclaao quc cisic cnirc os rcrcscnianics
oliicos c liicrarios dc una classc c a classc quc
rcrcscnian.
Dcois dcsia analisc, c cvidcnic quc sc a
MonianIa luiava coniinuancnic conira o ariido
da ordcn cn rol da rcullica c dos cIanados
dirciios do Ioncn ncn a rcullica ncn os
dirciios do Ioncn consiiiuan scu oljciivo final,
da ncsna nancira or quc un ccrciio ao qual
sc qucr dcsojar dc suas arnas c quc rcsisic nao
cnirou cn luia, con o oljciivo dc conscrvar a
ossc dc suas arnas.
60
Logo quc sc rcuniu a Asscnllcia Nacional, o
ariido da ordcn rovocou a MonianIa. A
lurgucsia scniia agora a ncccssidadc dc acalar
con a cqucna lurgucsia dcnocraiica, assin
cono un ano airas conrccndcra a ncccssidadc
dc ajusiar conias con o rolciariado
rcvolucionario. Acnas, a siiuaao do advcrsario
cra difcrcnic. A fora do ariido rolciario csiava
nas ruas, ao asso quc a da cqucna lurgucsia
csiava na roria Asscnllcia Nacional. Traiava-
sc, ois dc aira-los ara fora da Asscnllcia
Nacional, ara as ruas, c fazcr con quc clcs
ncsnos dcsiroasscn sua fora arlancniar
anics quc o icno c as circunsiancias udcsscn
consolida-la. A MonianIa rcciiiou-sc dc coro
c alna na arnadilIa.
O lonlardcio dc Fona clas iroas
franccsas foi a isca quc lIc aiiraran. Violava o
ariigo 5 da Consiiiuiao, quc roilia qualqucr
dcclaraao dc gucrra or aric do Podcr
Eccuiivo scn o asscniincnio da Asscnllcia
Nacional, c cn rcsoluao dc 8 dc naio a
Asscnllcia Consiiiuinic crcssara sua
dcsarovaao ccdiao ronana. Dascado
nisso, a 11 dc junIo dc 1849 Lcdru-Follin
arcscniou un rojcio dc incacIncni conira
Donaaric c scus ninisiros. Eascrado clas
alfinciadas dc TIicrs, dciou-sc na rcalidadc
arrasiar ao onio dc ancaar dcfcndcr a
Consiiiuiao or iodos os ncios, inclusivc dc
61
arnas na nao. A MonianIa lcvaniou-sc cono un
so Ioncn c rcciiu cssc aclo s arnas. A 12 dc
junIo a Asscnllcia Nacional rcjciiou o rojcio dc
incacIncni c a MonianIa dciou o Parlancnio.
Os aconiccincnios dc 13 dc junIo sao
conIccidos. a roclanaao lanada or una ala
da MonianIa dcclarando Donaaric c scus
ninisiros fora da Consiiiuiao!"; a asscaia da
Cuarda Nacional dcnocraiica quc, dcsarnada
cono csiava, discrsou-sc ao dcfroniar as iroas
dc CIangarnicr cic. cic. Una aric da MonianIa
fugiu ara o csirangciro; ouira aric foi ciiada
clo Surcno Trilunal dc Dourgcs, c una
rcsoluao arlancniar sulncicu os rcsianics
vigilancia dc lcdcl do rcsidcnic da Asscnllcia
Nacional. O csiado dc siio foi novancnic
dcclarado cn Paris c a ala dcnocraiica da
Cuarda Nacional dissolvida. Quclrou-sc, assin, a
influcncia da MonianIa no Parlancnio c a fora
da cqucna lurgucsia cn Paris.
Lyon, ondc o 13 dc junIo dcra a scnIa ara
una sangrcnia insurrciao ocraria foi,
juniancnic con os cinco dcariancnios
adjaccnics, dcclarada igualncnic sol csiado dc
siio, siiuaao quc crdura aic o rcscnic
noncnio.
A naior aric da MonianIa alandonara sua
vanguarda na Iora difcil, rccusando-sc a assinar
a roclanaao. A inrcnsa dcscriara, acnas
62
dois jornais ousando ullicar o ronunciancnio.
A cqucna lurgucsia iraiu scus rcrcscnianics,
clo faio dc a Cuarda Nacional ou nao aarcccr
ou, ondc aarcccu, incdir o lcvaniancnio dc
larricadas. Os rcrcscnianics, or sua vcz,
ludilriaran a cqucna lurgucsia, clo faio dc
quc os scus rcicnsos aliados do ccrciio nao
aarcccran cn lugar ncnIun. Finalncnic, cn
vcz dc ganIar foras con o aoio do rolciariado,
o ariido dcnocraiico infciara o rolciariado con
sua roria fraqucza c, cono cosiuna aconicccr
con os grandcs fciios dos dcnocraias, os
dirigcnics iivcran a saiisfaao dc odcr acusar o
ovo" dc dcscrao, c o ovo a saiisfaao dc odcr
acusar scus dirigcnics dc o icrcn iludido.
Farancnic fora una aao anunciada iao
csirciiosancnic cono a inincnic cananIa da
MonianIa, rarancnic un aconiccincnio fora
alardcado con iania scgurana ou con iania
anicccdcncia cono a viioria incviiavcl da
dcnocracia. nais do quc ccrio quc os
dcnocraias acrcdiian nas ironlcias dianic dc
cujos ioqucs ruran as nuralIas dc Jcrico. E
scnrc quc cnfrcnian as nuralIas do
dcsoiisno rocuran iniiar o nilagrc. Sc a
MonianIa qucria vcnccr no Parlancnio, nao
dcvia icr aclado ara as arnas. Sc aclou ara
as arnas no Parlancnio, nao dcvia icr-sc
conoriado nas ruas dc nancira arlancniar. Sc
a dcnonsiraao acfica iinIa un caraicr scrio,
63
cniao cra loucura nao rcvcr quc icria una
rcccao lclicosa. Sc sc rcicndia rcalizar una
luia cfciiva, cniao cra una idcia csquisiia dcor
as arnas con quc icria quc scr conduzida csia
luia. Mas as ancaas rcvolucionarias da cqucna
lurgucsia c dc scus rcrcscnianics dcnocraiicos
nao assan dc icniaiivas dc iniinidar o
advcrsario. E quando sc vccn cn un lcco scn
sada, quando sc conroncicran o suficicnic
ara iornar ncccssario lcvar a calo suas
ancaas, fazcn-no cniao dc nancira anlgua,
quc cviia rincialncnic os ncios dc alcanar o
oljciivo, c icnia cnconirar rcicios ara
sucunlir. A csirciiosa alcriura quc anunciou a
conicnda crdc-sc cn un nurnurio usilaninc
assin quc a luia icn quc concar; os aiorcs
dcian dc sc lcvar a scrio c a ca nurcIa
lancniavclncnic, cono un lalao furado.
NcnIun ariido cagcra nais os ncios dc
quc disc, ncnIun sc iludc con iania
lcviandadc solrc a siiuaao cono o ariido
dcnocraiico. Cono una ala do ccrciio voiara cn
scu favor, a MonianIa csiava agora convcncida
dc quc o ccrciio sc lcvaniaria ao scu lado. E cn
quc siiuaao? En una siiuaao quc, do onio dc
visia das iroas, nao iinIa ouiro significado
scnao o dc quc os rcvolucionarios Iavian-sc
colocado ao lado dos soldados ronanos, conira os
soldados franccscs. Por ouiro lado, as
rccordacs dc junIo dc 1848 ainda csiavan
64
nuiio frcscas ara rovocar ouira coisa quc nao
fossc a rofunda avcrsao do rolciariado
Cuarda Nacional c a conlcia dcsconfiana dos
cIcfcs das socicdadcs sccrcias cn rclaao aos
dirigcnics dcnocraiicos. Para sucrar cssas
difcrcnas cra ncccssario quc grandcs inicrcsscs
conuns csiivcsscn cn jogo. A violaao dc un
aragrafo alsiraio da Consiiiuiao nao odcria
criar csscs inicrcsscs. Nao fora a Consiiiuiao
violada rcciidas vczcs, scgundo afirnavan os
rorios dcnocraias? Nao Iavian os criodicos
nais oularcs csiignaiizado cssa Consiiiuiao
cono scndo olra dcsconcIavada dc conira-
rcvolucionarios? Mas o dcnocraia, or
rcrcscniar a cqucna lurgucsia, ou scja, una
classc dc iransiao na qual os inicrcsscs dc duas
classcs crdcn sinuliancancnic suas arcsias,
inagina csiar acina dos aniagonisnos dc classcs
cn gcral. Os dcnocraias adniicn quc sc
dcfronian con una classc rivilcgiada nas clcs,
con iodo o rcsio da naao, consiiiucn o ovo. O
quc clcs rcrcscnian c o dirciio do ovo; o quc
inicrcssa a clcs c o inicrcssc do ovo. Por isso,
quando un confliio csia inincnic, nao rccisan
analisar os inicrcsscs c as osics das difcrcnics
classcs. Nao rccisan csar scus rorios
rccursos dc nancira dcnasiado criica. Tcn
acnas quc dar o sinal c o ovo, con iodos os
scus incaurvcis rccursos, caira solrc os
orcssorcs. Mas sc na raiica scus inicrcsscs
65
nosiran-sc scn inicrcssc c sua oicncia,
inoicncia, cniao ou a cula calc aos sofisias
crniciosos, quc dividcn o ovo indivisvcl cn
difcrcnics canos Iosiis, ou o ccrciio csiava or
dcnais cnlruiccido c ccgo ara conrccndcr quc
os uros oljciivos da dcnocracia sao o quc Ia dc
nclIor ara clc, ou iudo fracassou dcvido a un
dcialIc na cccuao, ou cniao un inrcvisio
csiragou dcsia vcz a ariida. Haja o quc Iouvcr, o
dcnocraia sai da dcrroia nais IunilIanic, iao
inaculado cono cra inoccnic quando cnirou na
qucsiao, con a convicao rcccn-adquirida dc quc
icra forosancnic quc vcnccr, nao orquc clc c
scu ariido dcvcrao alandonar o aniigo onio dc
visia, nas, clo conirario, orquc as condics
icn quc anadurcccr ara sc orcn dc acordo
con clc.
Nao sc dcvc inaginar, or conscguinic, quc a
MonianIa, dizinada c dcsiroada cono csiava, c
IunilIada clo novo rcgulancnio arlancniar,
csiivcssc csccialncnic dcsconsolada. Sc o 13 dc
JunIo rcnovcra scus dirigcnics, iinIa, or ouiro
lado, alcrio vaga ara Ioncns dc ncnor
cnvcrgadura, quc sc scniian dcsvanccidos con
csia nova osiao. Sc sua inoicncia no
Parlancnio ja nao dciava lugar a duvida, iinIan
agora o dirciio dc liniiar suas aiividadcs a rasgos
dc indignaao noral c ruidosa oraioria. Sc o
ariido da ordcn sinulava vcr cncarnados nclcs
os uliinos rcrcscnianics oficiais da rcvoluao c
66
iodos os Iorrorcs da anarquia, odian nosirar-
sc na rcalidadc ainda nais insidos c nodcsios.
Consolaran-sc, cnircianio, clo 13 dc junIo, con
csia scnicna rofunda. Mas sc ousarcn invcsiir
conira o sufragio univcrsal, lcn, cniao lIcs
nosirarcnos dc quc sonos caazcs! Nous
ucons! (9}
Quanio aos nontugnuds (10} quc Iavian
fugido ara o csirangciro, lasia olscrvar aqui
quc Lcdru-Follin, cn visia dc icr conscguido
arruinar irrcncdiavclncnic, cn ncnos dc 15
dias, o odcroso ariido quc cIcfiava via-sc
agora cIanado a fornar un govcrno franccs in
ariilus, quc ncdida quc caa o nvcl da
rcvoluao c os naiorais oficiais da Frana oficial
dininuan dc iananIo, sua figura disiancia,
fora do cano dc aao, arccia crcsccr cn
csiaiura; quc odia figurar cono rcicndcnic
rcullicano ara 1852, c quc dirigia circularcs
criodicas aos valaquios c a ouiros ovos, nas
quais os dcsoias do coniincnic cran ancaados
con as faanIas dclc c dc scus confcdcrados.
Esiaria ProudIon inicirancnic crrado quando
griiou a csscs scnIorcs. Vous n`ctcs quc dcs
Iugucus (11}
A 13 dc junIo o ariido da ordcn nao iinIa
acnas dcsiroado a MonianIa. iinIa cfciuado a
sulordinaao da Consiiiuiao s dcciscs
najoriiarias da Asscnllcia Nacional. E
67
conrccndia a rcullica da scguinic nancira.
quc a lurgucsia govcrna aqui sol fornas
arlancniarcs, scn cnconirar, cono na
nonarquia, quaisqucr larrciras iais cono o vcio
do Podcr Eccuiivo ou o dirciio dc dissolvcr o
Parlancnio. Esia cra una rcullica arlancniar,
cono a cognoninou TIicrs. Mas sc a lurgucsia
asscgurou a 13 dc junIo sua onioicncia dcniro
do Parlancnio, nao iornara ao ncsno icno o
rorio Parlancnio irrcncdiavclncnic fraco
dianic do Podcr Eccuiivo c do ovo, culsando
a lancada nais oular? Enircgando nuncrosos
dcuiados, scn naiorcs fornalidadcs, or
iniinaao dos irilunais, cla aloliu suas rorias
inunidadcs arlancniarcs. O rcgulancnio
IunilIanic a quc sulncicu a MonianIa caliava
o rcsidcnic da Fcullica na ncsna ncdida cn
quc dcgradava os rcrcscnianics do ovo.
Dcnunciando una insurrciao cn dcfcsa da caria
consiiiucional cono un aio dc anarquia visando
sulvcrsao do rcginc, vcdou a si roria a
ossililidadc dc rccorrcr insurrciao no caso dc
o Podcr Eccuiivo violar conira cla a
Consiiiuiao. E, or ironia da Iisioria, o gcncral
quc or ordcn dc Donaaric lonlardcou Fona c
forncccu, assin, o noiivo incdiaio da rcvolia
consiiiucional dc 13 dc junIo, aquclc ncsno
Oudinoi, scria o Ioncn quc o ariido da ordcn,
sulicanic c inuiilncnic, arcscniaria ao ovo a 2
dc dczcnlro dc 1851 cono o gcncral quc
68
dcfcndia a Consiiiuiao conira Donaaric. Ouiro
Icroi do 13 dc junIo, Vicyra, quc fora clogiado da
iriluna da Asscnllcia Nacional clas
lruialidadcs quc concicra nas rcdacs dc
jornais dcnocraiicos frcnic dc un lando da
Cuarda Nacional cricnccnic aos alios crculos
financciros csic ncsno Vicyra fora iniciado na
consiraao dc Donaaric c coniriluiu
csscncialncnic ara rivar a Asscnllcia
Nacional, na Iora dc sua noric, dc qualqucr
roicao or aric da Cuarda Nacional.
O 13 dc junIo icn ainda ouiro significado. A
MonianIa Iavia qucrido forar o incacIncni dc
Donaaric. Sua dcrroia foi, orianio, una viioria
dircia dc Donaaric, scu iriunfo cssoal solrc
scus ininigos dcnocraias. O ariido da ordcn
conquisiou a viioria; Donaaric iinIa acnas quc
cnlolsa-la. Foi o quc fcz. A 14 dc junIo odia
lcr-sc nos nuros dc Paris una roclanaao cn
quc o rcsidcnic, rcluianicncnic, cono quc a
coniragosio, conclido cla sinlcs fora dos
aconiccincnios, cncrgc dc scu isolancnio
clausiral c, afciando viriudc ofcndida, qucia-sc
das calunias dc scus advcrsarios c, cnlora
arca idcniificar sua cssoa con a causa da
ordcn, anics idcniifica a causa da ordcn con
sua cssoa. Alcn disso, a Asscnllcia Nacional
Iavia, c lcn vcrdadc, arovado
sulscqucnicncnic a ccdiao conira Fona, nas
Donaaric assunira a iniciaiiva da qucsiao.
69
Dcois dc rcinsialar o onificc Sanucl no
Vaiicano, odia cscrar cnirar nas TulIcrias
cono novo rci David. Conquisiara o aoio dos
adrcs.
A rcvolia dc 13 dc junIo liniiou-sc, cono
vinos, a una asscaia acfica. Laurcis
gucrrciros nao odian, orianio, scr
conquisiados cn sua rcrcssao. Coniudo, cn
una coca dcssas, iao olrc dc Icrois c
aconiccincnios, o ariido da ordcn iransfornou
csia laialIa incrucnia cn una scgunda
Ausicrliiz. Da iriluna c na inrcnsa clogiava-sc o
ccrciio cono o odcr da ordcn, cn conirasic
con as nassas oularcs, quc rcrcscniavan a
inoicncia da anarquia, c sc calava CIangarnicr
cono o laluaric da socicdadc", ilusao cn quc clc
rorio vcio finalncnic a acrcdiiar.
Sulrciiciancnic, orcn, os coros dc iroa quc
arccian duvidosos foran iransfcridos dc Paris,
os rcgincnios cn quc as clcics Iavian
roduzido os rcsuliados nais dcnocraiicos foran
lanidos da Frana ara a Argclia, os csriios
iurlulcnios cisicnics cnirc as iroas foran
rclcgados a dcsiacancnios cnais c, or fin, o
isolancnio cnirc a inrcnsa c o quaricl c cnirc o
quaricl c a socicdadc lurgucsa foi cfciuado dc
nancira sisicnaiica.
CIcganos aqui ao onio dccisivo da Iisioria
da Cuarda Nacional franccsa. En 1830 cla iivcra
70
aao dccisiva na qucda da Fcsiauraao. Sol Lus
Filic aloriaran iodas as rclclics nas quais a
Cuarda Nacional colocou-sc ao lado das iroas.
Quando nas jornadas dc fcvcrciro dc 1848 cla
nanicvc una aiiiudc assiva dianic da
insurrciao c urna aiiiudc cquvoca ara con
Lus Filic, csic considcrou-sc crdido c,
cfciivancnic, csiava crdido. Arraigou-sc assin a
convicao dc quc a rcvoluao nao odcria iriunfar
scn a Cuarda Nacional ncn o ccrciio vcnccr
conira cla. Era a sucrsiiao do ccrciio solrc a
onioicncia lurgucsa. As jornadas dc junIo dc
1848, quando ioda a Cuarda Nacional,
juniancnic con as iroas dc linIa, sufocou a
insurrciao, Iavian rcforado cssa sucrsiiao.
Dcois quc Donaaric assuniu o odcr, a osiao
da Cuarda Nacional foi, dc ccrio nodo,
cnfraquccida cla uniao inconsiiiucional, na
cssoa dc CIangarnicr, do conando dc suas
foras con o conando da Princira Divisao do
Ecrciio.
Assin cono o conando da Cuarda Nacional
aarccia aqui cono airiluio do conandanic-gcral
do ccrciio, a roria Cuarda Nacional arccia
scr un ncro acndicc das iroas dc linIa.
Finalncnic, a 13 dc junIo scu odcr foi
quclrado, c nao so or sua dissoluao arcial,
quc da or dianic rcciiu-sc criodicancnic or
ioda a Frana, aic quc dcla rcsiaran acnas
ncros fragncnios. A nanifcsiaao dc 13 dc junIo
71
fora, solrciudo, una nanifcsiaao da Cuarda
Nacional dcnocraiica. Nao iinIan, .c vcrdadc,
cnunIado arnas conira o ccrciio, c sin
cnvcrgado acnas sua farda; rccisancnic ncssa
farda, orcn, csiava o ialisna. O ccrciio
convcnccu-sc dc quc cssc unifornc cra un
cdao dc la cono qualqucr ouiro. Quclrou-sc o
cncanio. Nas jornadas dc junIo dc 1848 a
lurgucsia c a cqucna lurgucsia, na qualidadc
dc Cuarda Nacional, sc iinIan unido ao ccrciio
conira o rolciariado; a 13 dc junIo dc 1849 a
lurgucsia fcz discrsar a Cuarda Nacional
cqucno-lurgucsa clo ccrciio; a 2 dc dczcnlro
dc 1851 dcsaarcccu a roria Cuarda Nacional
lurgucsa c Donaaric liniiou-sc a rcgisirar cssc
faio quando sulscqucnicncnic assinou o dccrcio
dc sua dissoluao. A lurgucsia dcsiruiu assin
sua dcrradcira arna conira o ccrciio, nas icvc
dc fazc-lo cn un noncnio no qual a cqucna
lurgucsia nao nais a scguia cono vassalo c sin
lcvaniava-sc dianic dcla cono rclcldc, cono dc
nancira gcral icria forosancnic quc dcsiruir
con suas rorias naos iodos os scus ncios
dcfcsa conira o alsoluiisno, iao logo sc iornassc
cla roria alsoluiisia.
Enquanio isso, o ariido da ordcn cclclrava
a rcconquisia do odcr quc arccia icr-lIc
cscaado cn 1848, acnas ara voliar cn 1849
scn liniic algun, c cclclrava-a or ncio dc
invcciivas conira a rcullica c a Consiiiuiao,
72
con naldics conira iodas as rcvolucs
rcscnics, assadas c fuiuras, inclusivc as
organizadas or scu rorio dirigcnic c or ncio
dc lcis quc anordaavan a inrcnsa, dcsiruan
o dirciio dc associaao c fazian do csiado dc siio
una insiiiuiao rcgular, organica. A Asscnllcia
Nacional suscndcu cniao scus iralalIos dcsdc
ncados dc agosio aic ncados dc ouiulro, dcois
dc icr dcsignado una conissao crnancnic ara
rcrcscnia-la duranic o crodo dc rcccsso.
Duranic cssc rcccsso, os lcgiiinisias consiraran
cn Ens, os orlcanisias cn Clarcnoni, Donaaric
or ncio dc ccurscs rincicscas, c os
ConsclIos Dcariancniais nas dclilcracs
solrc a rcvisao da Consiiiuiao incidcnics quc
gcralncnic ocorrcn nos crodos dc rcccsso da
Asscnllcia Nacional c quc so concniarci quando
consiiiurcn aconiccincnios. Dasia acrcsccniar
aqui quc a Asscnllcia Nacional agiu
inoliiicancnic dcsaarcccndo dc ccna duranic
longos inicrvalos c dciando quc aarcccssc
frcnic da rcullica una unica c ncsno assin
irisic figura, a dc Lus Donaaric, cnquanio ara
cscandalo do ullico o ariido da ordcn
fragncniava-sc cn scus cononcnics
nonarquisias c cnircgava-sc s suas divcrgcncias
inicrnas solrc a Fcsiauraao nonarquica. Tanias
vczcs cnudccia duranic csscs rcccssos o larulIo
confuso do Parlancnio c scus ncnlros
dissolvian-sc cla naao, quanias sc iornava
73
induliiavclncnic claro quc so faliava una coisa
ara conlciar o vcrdadciro caraicr dcssa
rcullica. iornar crnancnic o rcccsso c
sulsiiiuir a Lilcric, galiic, Fraicrniic, clas
alavras incquvocas. Infaniaria, Cavalaria,
AriilIaria!
74


Captulo IV

En ncados dc ouiulro dc 1849 a Asscnllcia
Nacional rcuniu-sc una vcz nais. A lo. dc
novcnlro Donaaric surrccndcu-a con una
ncnsagcn cn quc anunciava a dcnissao do
ninisicrio Darroi-Fallou c a fornaao dc un
novo ninisicrio. Janais algucn dcniiiu lacaios
con iania scn-ccrinnia cono Donaaric a scus
ninisiros. Os oniacs dcsiinados Asscnllcia
Nacional foran, no noncnio, dados cn Darroi c
conanIia.
O ninisicrio Darroi, cono vinos, fora
conosio dc lcgiiinisias c orlcanisias, un
ninisicrio do ariido da ordcn. Donaaric
ncccssiiava dclc ara dissolvcr a Asscnllcia
Consiiiuinic rcullicana, ara lcvar a calo a
ccdiao conira Fona c ara dcsiroar o ariido
dcnocraiico. Eclisara-sc aarcnicncnic dciras
dcssc ninisicrio, cnircgara o odcr
govcrnancnial nas naos do ariido da ordcn c
assunira o nodcsio disfarcc quc o cdiior-
rcsonsavcl dc un jornal usara sol Lus Filic, a
nascara dc Ionnc dc uc (12}. Agora
arrcncssava fora cssa nascara quc nao
75
consiiiua nais o vcu diafano airas do qual odia
cscondcr sua fisiononia, c sin una nascara dc
fcrro quc o incdia dc cilir una fisiononia
roria. Noncara o ninisicrio Darroi con o
oljciivo dc quclrar a Asscnllcia Nacional cn
nonc do ariido da ordcn; dcsiiiuiu-o a fin dc
dcclarar-sc indccndcnic da Asscnllcia Nacional
do ariido da ordcn.
Nao faliavan rcicios lausvcis ara cssa
dcsiiiuiao. O ninisicrio Darroi dcscuidava-sc
inclusivc do dccoro quc icria crniiido con quc o
rcsidcnic da Fcullica aarcccssc cono un
odcr ao lado da Asscnllcia Nacional. Duranic o
rcccsso da Asscnllcia Nacional, Donaaric
ullicou una caria dirigida a Edgar Ncy na qual
arccia dcsarovar a aiiiudc lilcral do Paa, da
ncsna forna quc, quando sc ouscra
Asscnllcia Consiiiuinic, ullicara una caria na
qual clogiava Oudinoi clo aiaquc conira a
rcullica ronana. Quando a Asscnllcia Nacional
voiou os crcdiios ara a ccdiao ronana, Vicior
Hugo, or un rcicnso lilcralisno, lcvaniou a
qucsiao da caria. O ariido da ordcn sufocou
con clanorcs dcsicicnicncnic incrcdulos a idcia
dc quc os caricIos dc Donaaric udcsscn icr
qualqucr inoriancia oliica. NcnIun dos
ninisiros lcvaniou a luva cn favor dclc. En ouira
ocasiao, Darroi, con sua conIccida rciorica oca,
dciou cscaar da iriluna alavras dc indignaao
solrc as aloninavcis inirigas" quc, scgundo
76
afirnava, sc iccian nos crculos nais cIcgados
ao rcsidcnic. Finalncnic, cnlora o ninisicrio
iivcssc oliido da Asscnllcia Nacional una
cnsao dc viuvcz ara a duqucsa dc Orlcans,
rcjciiava ioda c qualqucr roosia quc visassc a
auncniar a Lisia Civil do rcsidcnic. E cn
Donaaric o rcicndcnic incrial csiava iao
iniinancnic ligado con o avcniurciro cn narc
dc ouca soric quc sua grandc idcia, a dc quc cra
cIanado a rcsiaurar o incrio, cra scnrc
sulcncniada cla ouira, dc quc o ovo franccs
iinIa a nissao dc agar suas dvidas.
O ninisicrio Darroi-Fallou foi o rinciro c
uliino ninisicrio arlancniar criado or
Donaaric. Sua dcsiiiuiao assinala, or
conscguinic, una rcviravolia dccisiva. O ariido
da ordcn crdcu assin, ara nunca nais
rcconquisiar, una osiao indiscnsavcl ara a
nanuicnao do rcginc arlancniar, a alavanca
do Podcr Eccuiivo. Torna-sc incdiaiancnic
olvio quc cn un as cono a Frana, ondc o
Podcr Eccuiivo conirola un ccrciio dc
funcionarios quc conia nais dc ncio nilIao dc
indivduos c orianio nanicn una incnsa
nassa dc inicrcsscs c dc cisicncias na nais
alsoluia dccndcncia; ondc o Esiado cnfcia,
conirola, rcgula, sucrinicndc c nanicn sol
iuicla a socicdadc civil, dcsdc suas nais anlas
nanifcsiacs dc vida aic suas vilracs nais
insignificanics, dcsdc suas fornas nais gcrais dc
77
conoriancnio aic a vida rivada dos indivduos;
ondc airavcs da nais ciraordinaria
ccniralizaao, cssc coro dc arasiias adquirc
una uliquidadc, una oniscicncia, una
caacidadc dc acclcrada nolilidadc c una
clasiicidadc quc so cnconira aralclo na
dccndcncia dcsanarada, no caraicr
caoiicancnic infornc do rorio coro social
conrccndc-sc quc cn scnclIanic as a
Asscnllcia Nacional crdc ioda a influcncia rcal
quando crdc o conirolc das asias ninisicriais,
sc nao sinlifica ao ncsno icno a
adninisiraao do Esiado, rcduz o coro dc
oficiais do ccrciio ao nnino ossvcl c,
finalncnic, dcia a socicdadc civil c a oiniao
ullica criarcn orgaos rorios, indccndcnics
do odcr govcrnancnial. Mas c rccisancnic con
a nanuicnao dcssa discndiosa naquina csiaial
cn suas nuncrosas ranificacs quc os
inicrcsscs naicriais da lurgucsia franccsa csiao
cnirclaados da nancira nais niina. Aqui
cnconira osios ara sua oulaao cccdcnic c
concnsa sol forna dc vcncincnios o quc nao
odc cnlolsar sol a forna dc lucros, juros,
rcndas Ionorarios. Por ouiro lado, scus
inicrcsscs oliicos foravan-na a auncniar
diariancnic as ncdidas dc rcrcssao c, orianio,
os rccursos c o cssoal do odcr csiaial,
cnquanio iinIa ao ncsno icno quc cncnIar-
sc cn una gucrra ininicrruia conira a oiniao
78
ullica c rcccosancnic nuiilar c aralisar os
orgaos indccndcnics do novincnio social, ondc
nao conscguia anuia-los conlciancnic. A
lurgucsia franccsa viu-sc assin conciida or
sua osiao dc classc a aniquilar, or un lado, as
condics viiais dc iodo o odcr arlancniar c
orianio inclusivc o scu rorio, c, or ouiro
lado, a iornar irrcsisivcl o Podcr Eccuiivo quc
lIc cra Iosiil.
O novo ninisicrio cIanava-sc ninisicrio
d'Hauioul. Nao no scniido dc quc o gcncral
d'Hauioul iivcssc rccclido o cargo dc rinciro-
ninisiro. Sinuliancancnic con a dcsiiiuiao dc
Darroi, Donaaric alolira cssa dignidadc quc, c
lcn vcrdadc, condcnava o rcsidcnic da
Fcullica siiuaao dc nulidadc lcgal dc un
nonarca consiiiucional, 0rcn un nonarca
consiiiucional scn irono ncn coroa, scn cciro
ncn csada, scn dirciio irrcsonsalilidadc,
scn a ossc inrcscriivcl da nais alia dignidadc
do Esiado c, ior quc iudo, scn Lisia Civil. O
ninisicrio d'Hauioul ossua acnas un Ioncn
dc rojcao arlancniar, o agioia Fould, un dos
clcncnios nais noiorios da alia finana. Coulc-
lIc a asia da Fazcnda. Consuliando-sc as
coiacs da Dolsa dc Paris vcrifica-sc quc dc 1 .
dc novcnlro dc 1848 cn dianic os onds (13} do
govcrno franccs solcn c dcsccn con a sulida ou
a qucda das acs lonaariisias. Enquanio
Donaaric cnconirara assin scu aliado na Dolsa,
79
cIanou a si ao ncsno icno o conirolc da
olcia, noncando Carlicr CIcfc dc Polcia dc
Paris.
So no curso dos aconiccincnios, orcn,
odcrian rcvclar-sc as conscqucncias da
sulsiiiuiao dc ninisiros. En rinciro lugar,
Donaaric dcra un asso frcnic acnas ara
scr cnurrado novancnic ara iras dc nancira
ainda nais conscua. Sua ncnsagcn lrusca foi
scguida da nais scrvil dcclaraao dc fidclidadc
Asscnllcia Nacional. Scnrc quc os ninisiros
ousavan fazcr una icniaiiva inida dc iniroduzir
scus caricIos cssoais cono roosias
lcgislaiivas, clcs ncsnos arccian rcalizar, so a
coniragosio c conclidos clo cargo, dcnarcIcs
cnicas dc cuja inroficicncia csiavan dc
anicnao convcncidos. Scnrc quc Donaaric
dcclarava inicncsiivancnic suas inicncs s
cscondidas dos ninisiros c cnirciinIa-sc con
suas dccs nuoconcnncs (14} scus rorios
ninisiros dcsauiorizavan-no da iriluna da
Asscnllcia Nacional. Scus anscios dc usuraao
arccian fazcr-sc ouvir acnas ara quc nao
silcnciasscn os risos nalcvolos dc scus
advcrsarios. Conoriava-sc cono un gcnio
inconrccndido, a qucn o nundo iniciro iona
or un idioia. Nunca dcsfruiou o dcsrczo dc
iodas as classcs dc nancira nais conlcia do
quc duranic cssc crodo. Nunca a lurgucsia
80
govcrnou dc nancira nais alsoluia, nunca ciliu
con naior osicniaao as insgnias dc scu odcr.
Nao rcciso cnirar aqui na Iisioria dc sua
aiividadc lcgislaiiva, quc sc rcsunc, ncsic
crodo, cn duas lcis. a lci rcsialclcccndo o
inosio solrc o vinIo c a lci do cnsino alolindo a
irrcligiosidadc. Sc o consuno do vinIo foi
dificuliado aos franccscs, cn concnsaao cra-
lIcs scrvido cn alundancia o licor da cicrnidadc.
Sc na lci do inosio do vinIo a lurgucsia
dcclarava inviolavcl o vclIo c odioso sisicna
iriluiario franccs, rocurava airavcs da lci do
cnsino asscgurar cnirc as nassas o vclIo csiado
dc csriio confornisia. csanioso vcr os
orlcanisias, os lurgucscs lilcrais, csscs vclIos
aosiolos do voliairianisno c da filosofia cclciica,
confiarcn a scus ininigos iradicionais, os
jcsuias, a sucrvisao do csriio franccs. Por
nais quc divcrgisscn os orlcanisias c lcgiiinisias
a rcsciio dos rcicndcnics ao irono,
conrccndian quc ara asscgurar scu donnio
unificado cra ncccssario unificar os ncios dc
rcrcssao dc duas cocas, quc os ncios dc
suljugaao da nonarquia dc julIo iinIan quc
scr conlcncniados c rcforados con os ncios
dc suljugaao da Fcsiauraao.
Os canoncscs, dcsaoniados cn iodas as
suas cscranas, csnagados nais do quc nunca,
dc un lado clo laio nvcl dos rcos do grao c
81
dc ouiro clo auncnio dos inosios c das dvidas
Iioiccarias, concaran a agiiar-sc nos
Dcariancnios. A rcsosia foi urna invcsiida
conira os ncsircs-cscolas, quc foran sulnciidos
ao clcro, una invcsiida conira os nucs (15} ,
quc foran sulnciidos aos alcaidcs, c un sisicna
dc csionagcn, ao qual iodos csiavan sujciios.
En Paris c nas grandcs cidadcs a roria rcaao
rcflcic o caraicr da coca, c rovoca nais do quc
rcrinc.
No cano iorna-sc nonoiona, vulgar,
ncsquinIa, cansaiiva c vcaioria cn suna, o
gcndarnc. Conrccndc-sc cono ircs anos dc
rcginc dc gcndarnc, consagrado clo rcginc da
Igrcja, iinIan forosancnic quc cnfraqucccr a
nassa inaiura.
Por naior quc fossc o cniusiasno c a
cloqucncia cnrcgada clo ariido da ordcn
conira a ninoria, do alio da iriluna da
Asscnllcia Nacional, scus discursos
crnanccian nonossilalicos cono os dos
crisiaos, cujas alavras dcvcn sc liniiar a sin;
sin, nao, nao! Tao nonossilalicos na iriluna
cono na inrcnsa. Insidos cono una cIarada
cuja soluao ja c conIccida. Qucr sc iraiassc do
dirciio dc ciiao ou do inosio solrc o vinIo, da
lilcrdadc dc inrcnsa ou da lilcrdadc dc
concrcio, dc clulcs ou da caria nunicial, da
roicao da lilcrdadc individual ou da
82
rcgulancniaao do orancnio do Esiado, a scnIa
sc rccic consianicncnic, o icna crnanccc
scnrc o ncsno, o vcrcdiio csia scnrc ronio c
rcza invariavclncnic. socialisno. Aic o
lilcralisno lurgucs c dcclarado socialisia, o
dcscnvolvincnio culiural da lurgucsia c
socialisia, a rcforna financcira lurgucsa c
socialisia. Era socialisno consiruir urna fcrrovia
ondc ja cisiissc un canal, c cra socialisno
dcfcndcr-sc con un orrcic quando sc cra
aiacado con un florcic.
Isio nao cra ncra figura dc rciorica, qucsiao
dc noda ou iaiica ariidaria. A lurgucsia iinIa
urna noao caia do faio dc quc iodas as arnas
quc forjara conira o fcudalisno voliavan scu
gunc Conira cla, quc iodos os ncios dc culiura
quc criara rclclavan-sc conira sua roria
civilizaao, quc iodos os dcuscs quc invcniara a
iinIan alandonado. Conrccndia quc iodas as
cIanadas lilcrdadcs lurgucsas c orgaos c
rogrcsso aiacavan c ancaavan scu donnio dc
classc, c iinIan, orianio, sc convcriido cn
socialisias". Ncssa ancaa c ncssc aiaquc cla
disccrnia con accrio o scgrcdo do socialisno,
cujo scniido c icndcncia avaliava con naior
rccisao do quc o rorio rcicnso socialisno;
csic nao odc conrccndcr or quc a lurgucsia
cndurccc cruclncnic scu coraao conira clc, sc
clc lancnia con scniincnialisno os sofrincnios
da Iunanidadc, ou sc rofciiza con csriio
83
crisiao a cra nilcnar c a fraicrnidadc univcrsal,
ou sc cn csiilo Iunanisia alrcia solrc o
csriio, a culiura c a lilcrdadc, ou sc noda
douirinaria ccogiia dc un sisicna ara a
conciliaao c lcn-csiar dc iodas as classcs. O
quc a lurgucsia nao alcanou, orcn, foi a
conclusao logica dc quc scu rorio rcginc
arlancniar, scu odcr oliico dc nancira gcral,
csiava agora ianlcn a cnfrcniar o vcrcdiio
condcnaiorio gcral dc socialisno. Enquanio o
donnio da classc lurgucsa nao sc iivcssc
organizado conlciancnic, cnquanio nao iivcssc
adquirido sua ura crcssao oliica, o
aniagonisno das ouiras classcs nao odia,
igualncnic, nosirar-sc cn sua forna ura, c
ondc aarccia nao odia assunir o asccio
crigoso quc convcric ioda luia conira o odcr do
Esiado cn una luia conira o caiial. Sc cn cada
vilraao dc vida na socicdadc, cla via a
iranquilidadc" ancaada, cono odia asirar a
nanicr frcnic da socicdadc un rcginc dc
dcsassosscgo, scu rorio rcginc, o rcginc
arlancniar, cssc rcginc quc, scgundo a
crcssao dc un dc scus oria-vozcs, vivc cn
luia c cla luia? O rcginc arlancniar vivc do
dclaic; cono odc roilir os dclaics? Cada
inicrcssc, cada insiiiuiao social, c iransfornado
aqui cn idcias gcrais, dclaiido cono idcias; cono
odc qualqucr inicrcssc, qualqucr insiiiuiao,
afirnar-sc acina do cnsancnio c inor-sc cono
84
ariigo dc fc? A luia dos oradorcs na iriluna cvoca
a luia dos cscrilas na inrcnsa; o clulc dc
dclaics do Parlancnio c ncccssariancnic
sulcncniado clos clulcs dc dclaics dos salcs
c das ialcrnas; os rcrcscnianics, quc aclan
consianicncnic ara a oiniao ullica, dao
oiniao ullica o dirciio dc crcssar sua
vcrdadcira oiniao nas ciics. O rcginc
arlancniar dcia iudo dccisao das naiorias;
cono cniao as grandcs naiorias fora do
Parlancnio nao Iao dc qucrcr dccidir? Quando sc
ioca nusica nas alias csfcras do Esiado, quc sc
odc cscrar dos quc csiao cnlaio, scnao quc
danccn?
Assin, dcnunciando agora cono socialisia"
iudo o quc anicriorncnic caliara cono lilcral",
a lurgucsia rcconIccc quc scu rorio inicrcssc
lIc ordcna sulirair-sc aos crigos do sc-
goucnncnt; (16} quc, a fin dc rcsiaurar a calna
no as, c rcciso anics dc iudo rcsialclcccr a
calna no scu Parlancnio lurgucs; quc a fin dc
rcscrvar iniacio o scu odcr social, scu odcr
oliico dcvc scr dcsiroado; quc o lurgucs
ariicular so odc coniinuar a clorar as ouiras
classcs c a dcsfruiar acaiancnic a roricdadc,
a fanlia, a rcligiao c a ordcn sol a condiao dc
quc sua classc scja condcnada, juniancnic con
as ouiras, ncsna nulidadc oliica; quc, a fin
dc salvar sua lolsa, dcvc alrir nao da coroa, c
quc a csada quc a dcvc salvaguardar c
85
faialncnic ianlcn una csada dc Danoclcs
suscnsa solrc sua calca.
No cano dos inicrcsscs gcrais da lurgucsia
a Asscnllcia Nacional nosirava-sc iao
inroduiiva quc, or ccnlo, os dclaics solrc a
csirada dc fcrro Paris-Avignon, quc concaran
no invcrno dc 1850, nao iinIan sido concludos
ainda a 2 dc dczcnlro dc 1851. Ondc nao
rcrinia ou ccrcia una aiuaao rcacionaria,
csiava aiacada dc incuravcl csicrilidadc.
Enquanio o ninisicrio assunia cn aric a
iniciaiiva dc fornular lcis dcniro do csriio do
ariido da ordcn, c cn aric sucrava ncsno a
violcncia daquclc ariido na cccuao c
fiscalizaao das ncsnas, o rorio Donaaric,
or ouiro lado, airavcs dc roosias iolas c
infaniis, icniava ganIar oularidadc, rcssaliar
sua oosiao Asscnllcia Nacional, c aludir a
rcscrvas sccrcias quc csiavan acnas
icnorariancnic incdidas cla siiuaao dc
orcn scus icsouros oculios disosiao do ovo
franccs. Para isso, os quc sc dccrciassc un
auncnio dc quairo sous (17} or dia no soldo dos
suloficiais; ara isso, ros a criaao dc un
lanco ara conccdcr crcdiios dc Ionra aos
ocrarios. DinIciro cono dadiva c dinIciro cono
cnrcsiino, cra con crscciivas cono cssas
quc cscrava airair as nassas. Donaiivos c
cnrcsiinos rcsunc-sc nisso a cicncia
86
financcira do luncn rolciariado, ianio dc alio
cono dc laio nvcl. Essas cran as unicas
alavancas quc Donaaric salia novincniar.
Nunca un rcicndcnic cscculou nais
vulgarncnic con a vulgaridadc das nassas.
A Asscnllcia Nacional inflanou-sc rcciidas
vczcs con cssas incgavcis icniaiivas dc ganIar
oularidadc sua cusia, con o crcsccnic crigo
dc quc cssc avcniurciro, csorcado clas dividas
c scn rcuiaao quc o frcassc, sc lanassc a un
golc dcscscrado. A divcrgcncia cnirc o ariido
da ordcn c o rcsidcnic assunira un caraicr
ancaador quando un aconiccincnio incscrado
aiirou o scgundo, coniriio, nos lraos do
rinciro. Fcfcrino-nos s clcics sulcncniarcs
dc 10 dc naro dc 1850. Essa clciao foi
rcalizada con o roosiio dc rccncIcr as
cadciras dc dcuiados quc Iavian ficado vazias
dcois dc 13 dc junIo cn viriudc da risao ou do
clio dc scus ocuanics. Paris clcgcu acnas
candidaios social-dcnocraias. Conccnirou
ncsno a naioria dos voios cn un insurrcio dc
junIo dc 1848, Dcfloiic. Assin a cqucna
lurgucsia dc Paris, aliada ao rolciariado,
vingou-sc da dcrroia sofrida a 13 dc junIo dc
1849. O rolciariado arccia icr-sc afasiado do
cano dc laialIa na Iora do crigo so ara
rcaarcccr cn ocasiao nais roicia con naior
nuncro dc conlaicnics c un griio dc gucrra
nais audaz. Una circunsiancia arccia rcssaliar
87
o crigo dcssa viioria clciioral. O ccrciio voiou
cn Paris a favor do insurrcio dc junIo c conira
La Hiiic, ninisiro dc Donaaric, c nos
dcariancnios rincialncnic a favor dos
noniagnards, quc ianlcn aqui, cnlora dc
nancira nao iao dccisiva cono cn Paris,
naniinIan asccndcncia solrc scus advcrsarios.
Donaaric viu-sc dc rccnic confroniado
ouira vcz con a rcvoluao. Da ncsna forna quc
a 29 dc janciro dc 1849 c a 13 dc junIo dc 1849,
ianlcn, a 10 dc naro dc 1850, dcsaarcccu
airas do ariido da ordcn. Fcndcu-lIc iriluio,
cdiu crdao dc nancira usilaninc, roniificou-
sc a noncar o ninisicrio quc quiscsscn or
indicaao da naioria arlancniar, cIcgou ao
onio dc inlorar aos dirigcnics dos ariidos
orlcanisias c lcgiiinisias, aos TIicrs, Dcrrycrs,
Droglics, Molcs, cn suna aos cIanados
lurgravcs, quc assunisscn clcs rorios a
dircao do Esiado. O ariido da ordcn nosirou-
sc incaaz dc sc lcncficiar con cssa
ooriunidadc quc nao nais sc rcciiria. En vcz
dc assunir corajosancnic o odcr quc lIc cra
ofcrccido, ncn scqucr olrigou Donaaric a
rcinicgrar o ninisicrio quc dissolvcra a lo. dc
novcnlro; conicniou-sc cn IunilIa-lo con scu
crdao c incororar o Sr. DarocIc ao ninisicrio
d'Hauioul. Na qualidadc dc ronoior ullico
cssc DarocIc invcsiira c dclaicra cranic o
Surcno Trilunal dc Dourgcs, a rincira a vcz
88
conira os rcvolucionarios dc 15 dc naio, a
scgunda conira os dcnocraias dc 13 dc junIo,
anlas as vczcs a rcicio dc aicniado conira a
Asscnllcia Nacional. Pois lcn. ncnIun dos
ninisiros dc Donaaric coniriluiu nais,
sulscqucnicncnic, ara a dcgradaao da
Asscnllcia Nacional, c dcois dc 2 dc dczcnlro
dc 1851 cnconirano-lo novancnic lcn insialado
c nuiissino lcn ago cono vicc-rcsidcnic do
Scnado. Cusira na soa dos rcvolucionarios
ara quc Donaaric udcssc iona-la.
O ariido social-dcnocraia, or scu lado,
arccia acnas rocurar rcicios ara r
novancnic cn duvida sua viioria c quclrar sua
agrcssividadc. Vidal, un dos rcrcscnianic
rcccn-clciios or Paris, fora clciio
sinuliancancnic or Esiraslurgo. Induziran-no
a alrir nao da dilonaao or Paris c acciiar a
dc Esiraslurgo. E assin, cn vcz dc iornar
dcfiniiiva sua viioria nas urnas c olrigar orianio
o ariido da ordcn a conicsia-la incdiaiancnic
no Parlancnio, cn vcz dc forar o advcrsario a
luiar cn un noncnio dc cniusiasno oular c
cn quc o ccrciio sc nosirava favoravcl, o ariido
dcnocraia csgoiou Paris duranic os ncscs dc
naro c alril con una nova cananIa clciioral,
dciou quc a caliaao das aics oularcs sc
crdcssc ncssc rcciido jogo clciioral, dciou quc
a cncrgia rcvolucionaria sc saciassc con os ciios
consiiiucionais, sc dissiassc cn inirigas
89
ncsquinIas, oraioria oca c nanolras falsas,
dciou quc a lurgucsia rcunissc suas foras c
fizcssc scus rcaraiivos c, finalncnic, crniiiu
quc o significado das clcics dc naro
cnconirassc un concniario scniincnialncnic
cnfraqucccdor na clciao sulcncniar dc alril,
cn quc foi clciio Eugcnc Suc. En rcsuno,
iransfornou o 10 dc naro cn un 1. dc alril.
A naioria arlancniar crcclcu a dclilidadc
dc scu advcrsario. Scus 17 lurgravcs ois
Donaaric dciara-lIcs a dircao c a
rcsonsalilidadc do aiaquc claloraran una
nova lci clciioral cuja arcscniaao foi confiada
ao Sr. FaucIcr, quc soliciiou cssa Ionra ara si.
A 8 dc naio arcscniou a lci scgundo a qual scria
alolido o sufragio univcrsal, scria inosia a
condiao dc quc os clciiorcs rcsidisscn clo
ncnos ircs anos na circunscriao clciioral c,
finalncnic, iornaria a rova dc donicilio
dccndcnic, no caso dos ocrarios, dc un
aicsiado fornccido clos aircs.
Da ncsna forna or quc os dcnocraias
iinIan, cn csiilo rcvolucionario, agiiado os
csriios c fciio dcnonsiracs dc violcncia
duranic a cananIa clciioral consiiiucional,
agora, quando sc iornava ncccssario rovar o
caraicr scrio dcssa viioria dc arnas na nao, cn
csiilo consiiiucional rcgavan a ordcn,
najcsiosa scrcnidadc", a aiuaao lcgal, ou scja,
90
a sulnissao ccga voniadc da conira-rcvoluao,
quc sc inunIa cono lci. Duranic os dclaics, a
MonianIa colriu dc vcrgonIa o ariido da
ordcn, afirnando, conira a aiao rcvolucionaria
do uliino, a aiiiudc dcsaaionada do filisicu quc
sc nanicn dcniro da lci, c fulninando aquclc
ariido con a ccnsura icrrvcl dc quc roccdcra
dc nancira rcvolucionaria. Mcsno os dcuiados
rcccn-clciios sc csncravan cn rovar, con sua
aiiiudc corrcia c discrcia, o alsurdo quc cra
aiaca-los cono anarquisias c airiluir sua clciao
a una viioria da rcvoluao. A 31 dc naio foi
arovada a nova lci clciioral. A MonianIa
conicniou-sc cn cnfiar sorraicirancnic un
roicsio no lolso do rcsidcnic da asscnllcia.
lci clciioral scguiu-sc una nova lci dc inrcnsa,
cla qual a inrcnsa rcvolucionaria foi
ioialncnic surinida. Mcrcccra cssa soric. O
Naiional c La Prcssc, dois orgaos lurgucscs,
ficaran dcois dcssc diluvio cono a guarda nais
avanada da rcvoluao.
Vinos cono duranic os ncscs dc naro c
alril os dirigcnics dcnocraiicos Iavian fciio iudo
ara cnvolvcr o ovo dc Paris cn una luia falsa c
cono, dcois dc 8 dc naio, fizcran iudo ara
dcsvia-lo da luia cfciiva. Alcn disso, nao dcvcnos
csqucccr quc o ano dc 1850 foi un dos anos nais
cslcndidos dc roscridadc indusirial c
concrcial, c o rolciariado dc Paris airavcssa,
assin, una fasc dc lcno cnrcgo. A lci clciioral
91
dc 31 dc naio dc 1850, orcn, o ccluiu dc
qualqucr ariiciaao no odcr oliico. Isolou-o
da roria arcna. Aiirou novancnic os ocrarios
condiao dc arias quc Iavian ocuado anics
da Fcvoluao dc Fcvcrciro. Dciando-sc dirigir
clos dcnocraias dianic dc un ial aconiccincnio
c csqucccndo os inicrcsscs rcvolucionarios dc sua
classc or un lcn-csiar noncnianco, os
ocrarios rcnunciaran Ionra dc sc ionarcn
una fora vcnccdora, sulncicran-sc a sua soric,
rovaran quc a dcrroia dc junIo dc 1848 os
uscra fora dc conlaic or nuiios anos c quc o
roccsso Iisiorico icria or cnquanio quc assar
or cina dc suas calcas. No quc conccrnc
cqucna lurgucsia quc a 13 dc junIo griiara.
Mas sc ousarcn invcsiir conira o sufragio
univcrsal, lcn, cniao lIcs nosirarcnos dc quc
sonos caazcs!" conicniava-sc agora cn
discuiir quc o golc conira-rcvolucionario quc a
aiingira nao cra golc c quc a lci dc 31 dc naio
nao cra lci. No scgundo doningo dc naio dc 1852
iodos os franccscs conarcccrian s urnas
cnunIando cn una das naos a ccdula clciioral
c na ouira a csada. Saiisfcz-sc con cssa
rofccia. Finalncnic, o ccrciio foi unido or
scus oficiais sucriorcs cn visia das clcics dc
naro c alril dc 1850, cono o iinIa sido a 28 dc
naio dc 1849. Dcsia vcz, orcn, dcclarou con
dccisao. A rcvoluao nao nos cnganara una
icrccira vcz."
92
A lci dc 31 dc naio dc 1850 cra o golc dc
Esiado da lurgucsia. Todas as viiorias aic cniao
conquisiadas solrc a rcvoluao iinIan iido
acnas un caraicr rovisorio. Vian-sc
ancaadas assin quc cada Asscnllcia Nacional
saa dc ccna. Dccndian dos riscos dc una nova
clciao gcral, c a Iisioria das clcics a ariir dc
1848 dcnonsirava irrcfuiavclncnic quc a
influcncia noral da lurgucsia solrc as nassas
oularcs ia-sc crdcndo na ncsna ncdida cn
quc sc dcscnvolvia scu odcr cfciivo. A 10 dc
naro o sufragio univcrsal dcclarou-sc
dirciancnic conirario doninaao lurgucsa; a
lurgucsia rcsondcu ondo fora da lci o sufragio
univcrsal. A lci dc 31 dc naio cra, orianio, una
das ncccssidadcs da luia dc classcs. Por ouiro
lado, a Consiiiuiao csialclccia un nnino dc 2
nilIcs dc voios ara iornar validas a clciao do
rcsidcnic da Fcullica. Sc ncnIun dos
candidaios rcsidcncia rccclcssc cssc nnino
dc sufragios, a Asscnllcia Nacional dcvcria
cscolIcr o rcsidcnic cnirc os ircs candidaios
nais voiados. Na coca cn quc a Asscnllcia
Consiiiuinic clalorara cssa lci as lisias clciiorais
rcgisiravan 10 nilIcs dc clciiorcs. En sua
oiniao, orianio, un quinio do clciiorado cra
suficicnic ara iornar valida a clciao
rcsidcncial. A lci dc 31 dc naio coriou das lisias
clciiorais clo ncnos 3 nilIcs dc voianics,
rcduziu ara 7 nilIcs o nuncro dc clciiorcs c,
93
nao olsianic, nanicvc o nnino lcgal dc 2
nilIcs dc voios ara a clciao rcsidcncial.
Elcvou or conscguinic o nnino lcgal dc un
quinio ara quasc un icro dos clciiorcs, ou scja,
fcz iudo ara rciirar a clciao do rcsidcnic das
naos do ovo c cnircga-la nas naos da
Asscnllcia Nacional. Assin, airavcs da lci
clciioral dc 31 dc naio, o ariido da ordcn
arccia icr iornado scu donnio dulancnic
garaniido, cnircgando a clciao da Asscnllcia
Nacional c do rcsidcnic da Fcullica ao scior
nais csiacionario da socicdadc.
94


Captulo V

Una vcz sucrada a crisc rcvolucionaria c
alolido o sufragio univcrsal, irroncu novancnic
a luia cnirc a Asscnllcia Nacional c Donaaric.
A Consiiiuiao fiara cn 600 nil francos o
csiicndio dc Donaaric. Dcniro dc ouco nais
dc scis ncscs aos sua ossc clc conscguiu
clcvar ara o dolro cssa inoriancia, ois Odilon
Darroi arrancou da Asscnllcia Nacional
Consiiiuinic una vcrla sulcncniar dc 600 nil
francos ara dcscsas diias dc rcrcscniaao.
Dcois do 13 dc junIo, Donaaric rovocara
soliciiacs scnclIanics, scn, coniudo, dcscriar
o aoio dc Darroi. Agora, dcois dc 31 dc naio,
valcu-sc incdiaiancnic do noncnio favoravcl
ara fazcr con quc scus ninisiros rouscsscn
Asscnllcia Nacional una Lisia Civil dc 3
nilIcs. Una longa vida dc vagalundagcn
avcniurcira doiara-o dc scnsvcis anicnas ara
sondar os noncnios dc fraqucza cn quc odcria
ciorquir dinIciro dc scus lurgucscs. Praiicava
una cIuntugc cn cgc. (18} A Asscnllcia
Nacional violara a solcrania do ovo con sua
ajuda c aquicsccncia. Elc ancaava dcnunciar
95
cssc crinc ao irilunal do ovo a ncnos quc a
Asscnllcia afrouassc os cordcs da lolsa c
conrassc scu silcncio or 3 nilIcs anuais. A
Asscnllcia dcsojara 3 nilIcs dc franccscs do
dirciio dc voio. Elc cigia ara cada franccs osio
fora da circulaao un franco cn nocda
circulanic ou scja, rccisancnic 3 nilIcs dc
francos. Elc, o clciio dc 6 nilIcs, rcclanava
indcnizaao clos voios quc, scgundo dcclarava,
iinIan-lIc sido rciroscciivancnic roulados. A
Conissao da Asscnllcia Nacional rccliu o
inooriuno. A inrcnsa lonaariisia ancaou.
Podia a Asscnllcia Nacional roncr con o
rcsidcnic da Fcullica cn un noncnio cn quc
roncra dcfiniiivancnic, no fundancnial, con a
nassa da naao? Fcjciiou a Lisia Civil, c vcrdadc,
nas conccdcu, or cssa unica vcz, una vcrla
sulcncniar dc 2 nilIcs 160 nil francos.
Tornou-sc assin culada da dula fraqucza dc
conccdcr vcrlas c dcnonsirar ao ncsno icno,
con sua irriiaao, quc o fazia a coniragosio.
Vcrcnos nais adianic ara quc fins Donaaric
ncccssiiava do dinIciro. Aos csscs succssos
vcaiorios, quc scguiran incdiaiancnic a
aloliao do sufragio univcrsal c nos quais
Donaaric sulsiiiuiu a aiiiudc Iunildc quc
adoiara duranic a crisc dc naro c alril cla
inudcncia dcsafiadora do Parlancnio
usurador, a Asscnllcia Nacional suscndcu
suas scsscs or ircs ncscs, dc 11 dc agosio a 11
96
dc novcnlro. En scu lugar dciou una
Conissao Pcrnancnic dc 28 ncnlros, quc
cnlora nao inclussc ncnIun lonaariisia
inclua alguns rcullicanos nodcrados. A
Conissao Pcrnancnic dc 1849 inclura acnas
Ioncns do ariido da ordcn c lonaariisias.
Mas naqucla coca o ariido da ordcn sc
dcclarava firncncnic conirario rcvoluao.
Dcsia vcz a rcullica arlancniar dcclarou-sc
firncncnic coniraria ao rcsidcnic. Dcois da lci
dc 31 dc naio, cra csic o unico rival con quc sc
dcfroniava ainda o ariido da ordcn.
Quando a Asscnllcia Nacional rcuniu-sc
novancnic cn novcnlro dc 1850, arccia quc,
cn vcz das ncsquinIas cscaranuas quc iivcra
aic cniao con o rcsidcnic, una grandc luia
inlacavcl, una luia dc vida ou dc noric cnirc o
dois odcrcs, iornara-sc incviiavcl.
Da ncsna forna quc cn 1849, ianlcn
duranic o rcccsso arlancniar dcssc ano, o
ariido da ordcn fragncniara-sc cn faccs
disiinias, cada qual ocuada con suas rorias
inirigas dc Fcsiauraao, quc Iavian adquirido
novas foras con a noric dc Lus Filic. O rci
lcgiiinisia, Hcnriquc V, cIcgara a noncar un
ninisicrio fornal, quc rcsidia cn Paris c do qual
ariiciavan ncnlros da Conissao Pcrnancnic.
Donaaric, or sua vcz, iinIa assin o dirciio dc
cnrccndcr una ccursao clos Dcariancnios
97
da Frana c, dccndcndo da rcccao quc
cnconirava nas cidadcs quc Ionrava con sua
rcscna, divulgar, nais ou ncnos vcladancnic
ou nais ou ncnos alcriancnic, scus rorios
lanos dc Fcsiauraao c calalar ariidarios.
Ncssas ccurscs, quc o grandc Moniicur oficial c
os cqucnos Moniicurs rivados dc Donaaric
iinIan naiuralncnic quc cclclrar cono
iriunfais, o rcsidcnic cra consianicncnic
aconanIado or clcncnios filiados Socicdadc
dc 10 dc Dczcnlro. Essa socicdadc originou-sc
cn 1849. A rcicio dc fundar una socicdadc
lcncficcnic o luncn-rolciariado dc Paris fora
organizado cn faccs sccrcias, dirigidas or
agcnics lonaariisias c sol a cIcfia gcral dc un
gcncral lonaariisia. Lado a lado con roucs
dccadcnics, dc foriuna duvidosa c dc origcn
duvidosa, lado a lado con arruinados c
avcniurciros rclcnios da lurgucsia, Iavia
vagalundos, soldados dcsligados do ccrciio,
rcsidiarios lilcrios, forados foragidos das galcs,
cIaniagisias, saliinlancos, lazzarani,
unguisias, iraacciros, jogadorcs, nuquccuus
(19}, donos dc lordcis, carrcgadorcs, licraii,
iocadorcs dc rcalcjo, iraciros, anoladorcs dc
facas, soldadorcs, ncndigos cn suna, ioda
cssa nassa indcfinida c dcsinicgrada, aiirada dc
ccca cn ncca, quc os franccscs cIanan la
loIcnnc; con csscs clcncnios afins Donaaric
fornou o nuclco da Socicdadc dc 10 dc
98
Dczcnlro. Socicdadc lcncficcnic" no scniido dc
quc iodos os scus ncnlros, cono Donaaric,
scniian ncccssidadc dc sc lcncficiar s ccnsas
da naao laloriosa; cssc Donaaric, quc sc crigc
cn cIcfc do luncn-rolciariado, quc so aqui
rccnconira, cn nassa, os inicrcsscs quc clc
cssoalncnic crscguc, quc rcconIccc ncssa
cscoria, ncssc rcfugo, ncssc rcloialIo dc iodas as
classcs a unica classc cn quc odc aoiar-sc
incondicionalncnic, c o vcrdadciro Donaaric, o
Donaaric sans Irasc. VclIo c asiuio rouc,
concclc a vida Iisiorica das nacs c os grandcs
fciios do Esiado cono concdia cn scu scniido
nais vulgar, cono una nascarada ondc as
faniasias, frascs c gcsios scrvcn acnas ara
disfarar a nais iacanIa vilania. Assin foi na sua
ccdiao a Esiraslurgo, cn quc un corvo suo
ancsirado dcscncnIou o acl da aguia
naolcnica. Para a sua irruao cn Doulognc
vcsic alguns lacaios londrinos cn uniforncs
franccscs; clcs rcrcscnian o ccrciio. Na sua
Socicdadc dc 10 dc Dczcnlro rcunc dcz nil
indivduos dcsclassificados, quc dcvcrao
dcscncnIar o acl do ovo cono Nicl Doiion
rcrcscniara o acl do lcao. En un noncnio
cn quc a roria lurgucsia rcrcscniava a nais
conlcia concdia, nas con a naior scricdadc do
nundo, scn infringir qualqucr das condics
cdanics da ciiqucia dranaiica franccsa, c csiava
cla roria ncio iludida c ncio convcncida da
99
solcnidadc dc sua roria nancira dc govcrnar, o
avcniurciro quc considcrava a concdia cono
sinlcs concdia iinIa forosancnic quc vcnccr.
So dcois dc clininar scu solcnc advcrsario, so
quando clc rorio assunc a scrio o scu acl
incrial, c sol a nascara naolcnica inagina
scr o vcrdadciro Naolcao, so a clc sc iorna
viina dc sua roria conccao do nundo, o
lufao scrio quc nao nais iona a Iisioria
univcrsal or una concdia c sin a sua roria
concdia cla Iisioria univcrsal. O quc os aiclicrs
nacionais cran ara os ocrarios socialisias, o
quc os Cardcs nolilcs cran ara os rcullicanos
lurgucscs, a Socicdadc dc 10 dc Dczcnlro, a
fora dc luia do ariido caracicrsiico dc
Donaaric, cra ara clc. En suas viagcns, os
dcsiacancnios dcssa socicdadc, sucrloiando as
csiradas dc fcrro, iinIan quc inrovisar ullico,
cnccnar cniusiasno oular, urrar vivc
l'Encrcur, insuliar c csancar rcullicanos;
iudo, c claro, sol a roicao da olcia. Nas
viagcns dc rcgrcsso a Paris iinIan quc fornar a
guarda avanada, incdir ou discrsar
nanifcsiacs conirarias. A Socicdadc dc 10 dc
Dczcnlro cricncia-lIc, cra olra sua, idcia
inicirancnic sua. Tudo nais dc quc sc a roria
c osio cn suas naos cla fora das
circunsiancias; iudo o nais quc faz c olra das
circunsiancias ou sinlcs coia dos fciios dc
ouiros. Mas o Donaaric quc sc arcscnia cn
100
ullico, cranic os cidadaos, con frascs oficiais
solrc a ordcn, a rcligiao, a fanlia c a
roricdadc, irazcndo airas dc si a socicdadc
sccrcia dos ScIuficrlcs c Sicgcllcrgcs, a
socicdadc da dcsordcn, da rosiiiuiao c do
roulo cssc c o vcrdadciro Donaaric, o
Donaaric auior original, c a Iisioria da
Socicdadc dc 10 dc Dczcnlro c a sua roria
Iisioria. Havian ocorrido casos, orcn, dc un
ouiro rcrcscnianic do ovo cricnccnic ao
ariido da ordcn cair sol os orrcics dos
dcccnlrisias. Mais ainda. Yon, o Conissario dc
Polcia dcsiacado ara a Asscnllcia Nacional c
cncarrcgado dc vclar or sua scgurana,
lascando-sc no icsicnunIo dc un ccrio Alais
dcnunciou Conissao Pcrnancnic quc una
facao dcccnlrisia rcsolvcra assassinar o gcncral
CIangarnicr c Duin, rcsidcnic da Asscnllcia
Nacional, icndo ja dcsignado os indivduos quc
dcvcrian crcirar o fciio. Conrccndc-sc o
avor do Sr. Duin. Parccia incviiavcl un
inqucriio arlancniar solrc a Socicdadc dc 10 dc
Dczcnlro, ou scja, a rofanaao do nundo
sccrcio dc Donaaric. Pouco anics dc sc rcunir a
Asscnllcia Nacional, orcn, csic uliino
rcvidcnicncnic dissolvcu a sua socicdadc, nas
claro quc so no acl ois cn un longo ncnorial
arcscniado cn fins dc 1851 o CIcfc dc Polcia,
Carlicr, icniava ainda cn vao convcncc-lo dc
dissolvcr rcalncnic os dcccnlrisias.
101
A Socicdadc dc 10 dc Dczcnlro dcvcria
coniinuar cono o ccrciio ariicular dc
Donaaric aic quc clc conscguissc iransfornar o
ccrciio rcgular cn una Socicdadc dc 10 dc
Dczcnlro. A rincira icniaiiva dc Donaaric
ncssc scniido ocorrcu ouco dcois dc a
Asscnllcia Nacional cnirar cn rcccsso, c foi
financiada rccisancnic con as vcrlas quc
acalara dc ciorquir dcla. Na sua qualidadc dc
faialisia, clc vivia c vivc ainda inludo da
convicao dc quc cisicn ccrias foras sucriorcs
s quais o Ioncn, c csccialncnic o soldado,
nao odc rcsisiir. Enirc cssas foras csiao, anics
c acina dc iudo, os cIaruios c o cIananIa, as
faiias dc cru c as salsicIas fciias con alIo.
Conscqucnicncnic, concou or olscquiar
oficiais c suloficiais, cn scus salcs no Eliscu,
con cIaruios c cIananIa, avcs frias c
salsicIas fciias con alIo. A 3 dc ouiulro rcciiu
cssa nanolra con a nassa das iroas na rcvisia
dc Si. Maur c a 10 dc ouiulro a ncsna nanolra,
cn naior cscala, foi cccuiada na arada niliiar
dc Saiory. O iio rclcnlrou as cananIas dc
Alcandrc na sia, o solrinIo as narcIas
iriunfais dc Daco clas ncsnas icrras. Alcandrc
cra, ccriancnic, un scnidcus, nas Daco cra
dcus iniciro c, alcn disso, o dcus iuiclar da
Socicdadc dc 10 dc Dczcnlro.
Dcois da rcvisia dc 3 dc ouiulro a Conissao
Pcrnancnic convocou o ninisiro da Cucrra,
102
d'Hauioul. Esic roncicu quc iais infracs da
discilina nao nais sc rcciirian. Salcnos cono
Donaaric cunriu, a 10 dc ouiulro, a alavra
cncnIada or d'Hauioul. Na qualidadc dc
conandanic-gcral do ccrciio dc Paris,
CIangarnicr conandara as duas aradas. Scndo,
ao ncsno icno, ncnlro da Conissao
Pcrnancnic, cIcfc da Cuarda Nacional,
salvador" dc 29 dc janciro c dc 13 dc junIo,
laluaric da socicdadc", candidaio do ariido da
ordcn s Ionras rcsidcnciais, o susciio Monl
dc duas nonarquias, clc nunca adniiira aic
cniao a sua sulordinaao ao ninisiro da Cucrra,
scnrc ridicularizara alcriancnic a Consiiiuiao
rcullicana c crscguira Donaaric con una
roicao anlgua c aliiva. Consunia-sc agora no
zclo cla discilina, conira o ninisiro da Cucrra,
c cla Consiiiuiao, Conira Donaaric. Enquanio
a 10 dc ouiulro una ala da cavalaria lcvaniava o
lrado. Vuc Nuocn! Vucnt cs suucssons! (20}
CIangarnicr rovidcnciou ara quc clo ncnos a
infaniaria quc dcsfilava sol o conando dc scu
anigo Ncunaycr naniivcssc un silcncio glacial.
Cono Casiigo, o ninisiro da Cucrra, or
insiigaao dc Donaaric, rciirou ao gcncral
Ncunaycr o scu conando dc Paris, a rcicio dc
nonca-lo gcncral conandanic da 14a. c 15a.
diviscs niliiarcs. Ncunaycr rccusou-sc a nudar
dc osio, c icvc, orianio, quc dcniiir-sc.
CIangarnicr, or scu iurno, ullicou a 2 dc
103
novcnlro una ordcn do dia cn quc roilia as
iroas dc ariiciar dc iunulios oliicos ou dc
qualqucr csccic dc nanifcsiacs cnquanio
csiivcsscn cn arnas. Os jornais do Eliscu
aiacaran CIangarnicr; os jornais do ariido da
ordcn aiacaran Donaaric; a Conissao
Pcrnancnic rcalizou rcciidas rcunics sccrcias,
nas quais ros rcciidas vczcs quc a airia
fossc dcclarada cn crigo; o ccrciio arccia
dividido cn dois canos Iosiis, con dois
csiados-naiorcs Iosiis, un no Eliscu, ondc
rcsidia Donaaric, o ouiro nas TulIcrias, quaricl-
gcncral dc CIangarnicr. Parccia faliar acnas quc
a Asscnllcia Nacional sc rcunissc ara quc
soassc o sinal da luia. O ullico franccs julgou
csscs airiios cnirc Donaaric c CIangarnicr cono
aquclc jornalisia inglcs, quc os caracicrizou con
as scguinics alavras. As criadas oliicas da
Frana csiao varrcndo a lava ardcnic da
rcvoluao con vassouras vclIas, c discuicn cnirc
si cnquanio cccuian sua iarcfa."
Enquanio isso Donaaric arcssava-sc cn
dcsiiiuir o ninisiro da Cucrra, d'Hauioul,
dcsacIa-lo a ioda a rcssa ara a Argclia,
noncando o gcncral ScIrann ara sulsiiiu-lo
no ninisicrio. A 12 dc novcnlro cnviou
Asscnllcia Nacional una ncnsagcn dc
roliidadc noric-ancricana, solrccarrcgada dc
dcialIcs, rcdolcnic dc ordcn, dcscjosa dc
rcconciliaao, consiiiucionalncnic aquicsccnic,
104
iraiando dos nais variados assunios, cccio das
qucstons Iuuntcs (21} do noncnio. Cono quc
dc assagcn, olscrvava quc scgundo as
disosics crcssas da Consiiiuiao so o
rcsidcnic odia disor do ccrciio. A ncnsagcn
icrninava con csias alavras grandiloqucnics.
Acina dc iudo, a Frana cigc
iranquilidadc... Prcso, orcn, or un jurancnio,
nanicr-nc-ci dcniro dos csirciios liniics quc csic
jurancnio csialclcccu ara nin... No quc nc diz
rcsciio, icndo sido clciio clo ovo c dcvcndo o
ncu odcr cclusivancnic a clc, inclinar-nc-ci
scnrc sua voniadc lcgalncnic nanifcsiada.
No caso dc dccidirdcs, ncssa scssao, cla rcvisao
da Consiiiuiao, una Asscnllcia Consiiiuinic
rcgulancniara a siiuaao do Podcr Eccuiivo. En
caso conirario, cniao o ovo ronunciara
solcncncnic a sua dccisao cn 1852. Quaisqucr
quc ossan scr, orcn, as solucs do fuiuro,
cIcgucnos a un acordo, ara quc a aiao, a
surrcsa ou a violcncia janais dccidan dos
dcsiinos dc una grandc naao... O quc nc
rcocua, acina dc iudo, nao c qucn govcrnara a
Frana cn 1852, nas cono cnrcgar o icno
quc nc rcsia a fin dc quc o crodo inicrvcnicnic
ossa dccorrcr scn agiiaao ou criurlaao.
Alri-vos sinccrancnic o coraao; rcsondcrcis a
ninIa franqucza con a vossa confiana, aos
ncus lons roosiios con a vossa coocraao, c
Dcus sc cncarrcgara do rcsio."
105
A linguagcn rcsciiavcl, Iiocriiancnic
nodcrada, viriuosancnic corriqucira da
lurgucsia, rcvcla scu significado nais rofundo
na loca do auiocraia da Socicdadc dc 10 dc
Dczcnlro c no Icroi dc iqucniquc dc Si. Maur c
Saiory.
Os lurgravcs do ariido da ordcn nao sc
dciaran iludir ncn un so insianic con a
confiana quc ncrccian aquclcs dcrrancs do
coraao. A rcsciio dc jurancnios, Ia nuiio sc
Iavian iornado dcscrcnics, ois coniavan cn
scu scio con vcicranos c viriuosos do crjurio
oliico. Nao lIcs assara, ianouco,
dcscrcclida a assagcn solrc o ccrciio.
Olscrvaran con dcsagrado quc na sua
cnfadonIa cnuncraao dc lcis rcccn-
ronulgadas a ncnsagcn oniiia a lci nais
inorianic, a lci clciioral, con un silcncio
csiudado, c, alcn disso, no caso dc nao sc
roccdcr rcforna da Consiiiuiao, dciava ao
ovo a clciao do rcsidcnic dc 1852. A lci
clciioral cra a csfcra dc cIunlo acorrcniada aos
cs do ariido da ordcn, quc o incdia dc andar
c, nais ainda, dc invcsiir ara a frcnic! Alcn
disso, con a dissoluao oficial da Socicdadc dc 10
dc Dczcnlro c a concraao do ninisiro da
Cucrra, d'Hauioul, Donaaric sacrificara con
suas rorias naos os lodcs ciaiorios no aliar
da airia. Enloiara a agrcssividadc do cIoquc
cscrado. Finalncnic, o rorio ariido da ordcn
106
rocurava ansiosancnic cviiar, niiigar, aicnuar
qualqucr confliio dccisivo con o Podcr Eccuiivo.
Tcncrosos dc crdcrcn as conquisias adquiridas
conira a rcvoluao, crniiiran quc scus rivais
carrcgasscn os fruios das ncsnas. Acina dc
iudo, a Frana cigc iranquilidadc." Isio fora o
quc o ariido da ordcn griiara rcvoluao dcsdc
fcvcrciro, isio cra o quc a ncnsagcn dc
Donaaric griiava ao ariido da ordcn. Acina dc
iudo, a Frana cigc iranquilidadc." Donaaric
conciia aios quc visavan usuraao, nas o
ariido da ordcn conciia dcsordcn" sc
lcvaniava un alarido conira csscs aios c os
inicrrciava con Iiocondria. As salsicIas dc
Saiory naniinIan-sc quicias cono raios sc
ningucn falava nclas. Acina dc iudo, a Frana
cigc iranquilidadc". Donaaric cigia, orianio,
quc o dciasscn cn az ara agir cono lIc
arouvcssc, c o ariido arlancniar csiava
aralisado or un dulo ncdo, clo ncdo dc
dcscriar novancnic a iniranquilidadc
rcvolucionaria c clo ncdo dc aarcccr clc
rorio, aos olIos dc sua roria classc, aos
olIos da lurgucsia, cono o insiigador da
iniranquilidadc. Conscqucnicncnic, una vcz quc
a Frana cigia acina dc iudo iranquilidadc, o
ariido da ordcn nao ousou rcsondcr gucrra"
dcois quc Donaaric falou dc az" cn sua
ncnsagcn. O ullico, quc cscrara ccnas dc
grandc cscandalo na rcalcriura das scsscs da
107
Asscnllcia Nacional viu-sc roulado cn suas
ccciaiivas. Os dcuiados da oosiao, quc
cigian fosscn arcscniadas as aias da
Conissao Pcrnancnic solrc os aconiccincnios
dc ouiulro, foran dcrroiados clos voios da
naioria. Eran cviiados or rincio iodos os
dclaics quc udcsscn caliar os aninos. Os
iralalIos da Asscnllcia Nacional duranic
novcnlro c dczcnlro dc 1850 foran dcsrovidos
dc inicrcssc.
Finalncnic, or volia dc fins dc dczcnlro,
concaran as gucrrilIas solrc una scric dc
rcrrogaiivas arlancniarcs. O novincnio
liniiava-sc s disuias ncsquinIas solrc as
rcrrogaiivas dos dois odcrcs, una vcz quc a
lurgucsia liquidara icnorariancnic a luia dc
classcs, ao alolir o sufragio univcrsal.
Oliivcra-sc do irilunal un julgancnio or
dvidas conira Mauguin, un dos rcrcscnianics
do ovo. En rcsosia soliciiaao do rcsidcnic
do Trilunal, o ninisiro da Jusiia, FouIcr,
dcclarou quc dcvcria scr cniiido o caias
(nandado dc risao} conira o dcvcdor, scn nais
dclongas. Mauguin foi, assin, aiirado risao dc
dcvcdorcs. A Asscnllcia Nacional inflanou-sc ao
ionar conIccincnio do aicniado.
Nao so ordcnou quc o rcso fossc
incdiaiancnic osio cn lilcrdadc, cono cnviou
108
scu gcc (22} ara quc o rciirassc fora dc
ClicIy naqucla ncsna noiic. Enircianio, a fin dc
confirnar sua fc na saniidadc da roricdadc
rivada c con a inicnao oculia dc alrir, cn caso
dc ncccssidadc, un alrigo ara os noniagnards
quc sc iornasscn difccis, dcclarou crnissvcl a
risao or dvidas dc rcrcscnianics do ovo
dcsdc quc fossc rcviancnic oliido o scu
conscniincnio. Esqucccu-sc dc dccrciar quc
ianlcn o rcsidcnic odcria scr cncarccrado or
dvidas. Dcsiruiu a uliina aarcncia da
inunidadc quc cnvolvia os ncnlros dc scu
rorio organisno.
Fccordcnos quc, agindo or infornaao
rcsiada or un ccrio Mais, o Conissario dc
Polcia Yon dcnunciara quc una ala dos
dcccnlrisias lancjava assassinar Duin c
CIangarnicr. Con rcfcrcncia a cssc faio, logo na
rincira scssao os qucsiorcs arcscniaran una
roosia no scniido dc quc o Parlancnio dcvcria
consiiiuir una olcia roria, aga cla vcrla
rivada da Asscnllcia Nacional c alsoluiancnic
indccndcnic do CIcfc dc Polcia. O ninisiro do
Inicrior, DarocIc, roicsiou conira cssa invasao
dc scus donnios. Concluiu-sc un acordo
indigno, scgundo o qual, c vcrdadc, o conissario
dc olcia da Asscnllcia scria ago cla vcrla
rivada c scria noncado c concrado or scus
qucsiorcs, nas so ncdianic rcvio acordo con o
ninisiro do Inicrior. Ncssc nicrin o govcrno
109
insiaurara roccsso crininal conira Mais, scndo
facil arcscniar sua infornaao cono falsa c, cla
loca do ronoior ullico, colrir dc ridculo
Duin, CIangarnicr, Yon c ioda a Asscnllcia
Nacional. En scguida, a 29 dc dczcnlro, o
ninisiro DarocIc cscrcvc una caria a Duin, na
qual cigc a dcnissao dc Yon. A Mcsa da
Asscnllcia Nacional dccidc nanicr Yon cn scu
osio, nas a Asscnllcia Nacional, alarnada con
a violcncia con quc roccdcra no caso Mauguin c
acosiunada, quando sc avcniurava a asscsiar
un golc conira o Podcr Eccuiivo, a rccclcr dois
golcs dc volia, nao sanciona cssa dccisao.
Eoncra Yon cono rcconcnsa or scu zclo
oficial, c dcsoja-sc dc una rcrrogaiiva
arlancniar indiscnsavcl conira un Ioncn quc
nao dccidc dc noiic ara cccuiar dc dia, nas quc
dccidc dc dia c cccuia noiic.
Vinos cono cn grandcs c inorianics
ocasics duranic os ncscs dc novcnlro c
dczcnlro a Asscnllcia Nacional cviiou ou
rcriniu a luia conira o Podcr Eccuiivo. Vcno-la
agora conclida a cnrccndc-la clos noiivos
nais ncsquinIos. No caso Mauguin cla confirna
o rincio da risao dc rcrcscnianics do ovo
or dvidas, nas rcscrva-sc o dirciio dc alica-lo
acnas aos rcrcscnianics quc nao lIc scjan
graios, c ncgocia cssc infanc rivilcgio con o
ninisiro da Jusiia. En vcz dc sc valcr dcssc
suosio lano dc assassinaio ara dccrciar un
110
inqucriio na Socicdadc dc 10 dc Dczcnlro c
dcsnascarar Donaaric irrcnissivclncnic dianic
da Frana c da Euroa, arcscniando-o sol scu
vcrdadciro asccio dc cIcfc do luncn
rolciariado dc Paris, crniic quc o confliio dcsa
ao onio cn quc a unica qucsiao cnirc cla c o
ninisiro do Inicrior c a dc dcicrninar qucn icn
auioridadc ara noncar ou dcniiir un
conissario dc olcia. Assin, duranic iodo cssc
crodo, vcnos o ariido da ordcn conclido or
sua osiao anlgua, a dissiar c dcsinicgrar sua
luia con o Podcr Eccuiivo cn ncsquinIas
conicndas solrc jurisdiao, cIicana, ninucias
lcgais c disuias solrc liniiaao dc odcrcs,
fazcndo das nais ridculas qucsics dc forna, a
sulsiancia dc sua aiividadc. Nao ousa cnfrcniar
o confliio no noncnio cn quc csic icn una
significaao do onio-dc-visia dc rincio,
quando o Podcr Eccuiivo csia rcalncnic
conronciido c a causa da Asscnllcia Nacional
scria a causa dc ioda a naao. Fazcndo-o, daria
naao ordcn dc narcIa, c nao Ia nada quc a
aicnorizc nais do quc vcr a naao novincniar-
sc. Fcjciia, or conscguinic, as nocs da
MonianIa c assa ordcn do dia. Una vcz
alandonados os asccios rinciais do rollcna
cn causa, o Podcr Eccuiivo cscra calnancnic
a ooriunidadc dc lcvania-lo ouira vcz or
noiivos ncsquinIos c insignificanics, quando
nao arcscnic, or assin dizcr, scnao un
111
inicrcssc arlancniar csirciio c urancnic local.
So a csioura o odio coniido do ariido da ordcn,
so a clc arranca a coriina dos lasiidorcs, acusa o
rcsidcnic, dcclara a rcullica cn crigo; nas,
cniao, ianlcn o scu furor arccc alsurdo c o
noiivo da luia arccc un rcicio Iiocriia,
.inicirancnic dcsrovido dc scniido. A
icncsiadc arlancniar iransforna-sc cn una
icncsiadc cn coo dc agua, a luia cn iniriga, o
confliio cn cscandalo. Enquanio as classcs
rcvolucionarias sc dclciian cn un razcr
nalcvolo cn facc da IunilIaao da Asscnllcia
Nacional, ois sc cniusiasnan clas
rcrrogaiivas arlancniarcs dcssa Asscnllcia
ianio quanio csia sc cniusiasna clas lilcrdadcs
ullicas, a lurgucsia dc fora do Parlancnio nao
conrccndc cono a lurgucsia dc dcniro do
Parlancnio odc crdcr ianio icno con
disuias iao ncsquinIas c conroncicr a
iranquilidadc ullica con rivalidadcs iao iolas
con o rcsidcnic. Confundc-sc con una
csiraicgia quc dcclara a az no noncnio cn quc
iodo nundo cscra laialIas, c aiaca no noncnio
cn quc iodo nundo cnsa quc a az foi
concluda.
A 20 dc dczcnlro Pascal Durai inicrclou
ninisiro do Inicrior solrc a Loicria das Darras dc
Ouro. Essa loicria cra filIa do Eliscu".
Donaaric, con scus ficis adcios, iroucra-a ao
nundo; c o CIcfc dc Polcia, Carlicr, colocara-a
112
sol sua roicao oficial, cnlora a lci franccsa
rola iodas as loicrias, con a cccao dc rifas
ara lcncficcncia. Scic nilIcs dc lilIcics dc
loicria, a un franco cada un, cujos lucros
dcsiinavan-sc, osicnsivancnic, a cnlarcar
vagalundos arisicnscs ara a California. Por un
lado, qucria-sc quc os sonIos dourados
sulsiiiusscn os sonIos socialisias do
rolciariado dc Paris; c quc a crscciiva
scduiora do rinciro rcnio sulsiiiussc o dirciio
douirinario ao iralalIo. Os iralalIadorcs dc
Paris, naiuralncnic, nao rcconIcccran no lrilIo
das larras dc ouro da California os nodcsios
francos quc iinIan sido sulirados dc scus
lolsos. No fundancnial, orcn, o assunio nao
assava dc un lcgiino logro. Os vagalundos quc
qucrian cnconirar ninas dc ouro da California
scn sc darcn ao iralalIo dc sair dc Paris cran o
rorio Donaaric c os cndividados cavalciros dc
sua Tavola Fcdonda. Os 3 nilIcs voiados cla
Asscnllcia Nacional Iavian sido gasios
csiroinancnic; os cofrcs iinIan quc scr
rcalasiccidos, fossc cono fossc. En vao
Donaaric alriu una sulscriao nacional ara a
consiruao das cIanadas ctcs ouuccs, (23}
figurando frcnic da lisia con urna sona
considcravcl. Os lurgucscs crucis cscraran
dcsconfiadancnic quc clc agassc a sua coia, c
cono isso, naiuralncnic, nao aconicccu, a
cscculaao solrc aquclcs casiclos no ar
113
socialisias caiu incdiaiancnic or icrra. As
larras dc ouro dcran nclIor rcsuliado.
Donaaric & Cia. nao sc conicniaran cn
cnlolsar una aric do cccdcnic dos 7 nilIcs
solrc as larras quc scrian disiriludas cono
rcnios; falricaran lilIcics falsos; cniiiran dcz,
15 c ncsno 20 lilIcics con o ncsno nuncro
ocraao financcira lcn dc acordo con o csriio
da Socicdadc dc 10 dc Dczcnlro! A Asscnllcia
Nacional dcfroniava-sc aqui nao con o ficicio
rcsidcnic da Fcullica, nas con Donaaric cn
carnc c osso. Podia aanIa-lo cn flagranic,
infringindo nao a Consiiiuiao, nas o Codigo
Pcnal. Sc a Asscnllcia assou ordcn do dia,
dianic da inicrclaao dc Durai, isio nao
aconicccu acnas orquc a noao dc Cirardin no
scniido dc dcclarar-sc saiisfaii rccordava ao
ariido da ordcn sua roria corruao
sisicnaiica. O lurgucs, c rincialncnic o
lurgucs arvorado cn csiadisia, conlcncnia sua
ncsquinIcz raiica con sua ciravagancia
icorica. Corno csiadisia clc sc iransforna, assin
cono o odcr csiaial con quc sc dcfronia, cn un
scr sucrior quc so odc scr conlaiido cn una
forna sucrior, consagrada.
Donaaric, quc rccisancnic or scr un
locnio, un rncic luncn rolciario, lcvava
vaniagcn solrc o lurgucs vil orquc odia
conduzir a luia or ncios vis, viu agora, dcois
quc a roria Asscnllcia o guiara, or sua
114
roria nao, airavcs do icrrcno cscorrcgadio dos
lanqucics niliiarcs, das rcvisias dc iroas, da
Socicdadc dc 10 dc Dczcnlro c, finalncnic, do
Codigo Pcnal, quc cIcgara o noncnio cn quc
odcria assar dc una aarcnic dcfcnsiva
ofcnsiva. As cqucnas dcrroias sofridas ncssc
nicrin clos ninisiros da Jusiia, da Cucrra, da
MarinIa c da Fazcnda, airavcs das quais a
Asscnllcia Nacional crcssava scus rosnados
dc dcsagrado, inconodavan-no nuiio ouco. Nao
so incdiu quc os ninisiros rcnunciasscn, c con
isso adniiisscn a surcnacia do Parlancnio
solrc o Podcr Eccuiivo, cono sc scniiu caaz dc
consunar agora o quc concara duranic o
crodo dc rcccsso da Asscnllcia Nacional. a
scaraao cnirc o odcr niliiar c o Parlancnio, a
dcsiiiuiao dc CIangarnicr.
Un jornal do Eliscu ullicou una ordcn do
dia rcicnsancnic dirigida, duranic o ncs dc
naio, Princira Divisao Miliiar c, orianio,
roccdcnic dc CIangarnicr, na qual sc
rcconcndava aos oficiais, cn caso dc insurrciao,
quc nao ouasscn os iraidorcs dcniro dc suas
filciras, nas quc os fuzilasscn incdiaiancnic, c
quc rccusasscn iroas Asscnllcia Nacional,
caso csia as rcquisiiassc. A 3 dc janciro dc 1851,
o Calincic foi inicrclado solrc cssa ordcn do
dia. Para invcsiigar o assunio, soliciiou un
razo, rinciro dc ircs ncscs, dcois dc una
scnana, c finalncnic dc acnas 24 Ioras. A
115
Asscnllcia insisiiu cn una clicaao incdiaia.
CIangarnicr lcvaniou-sc c dcclarou quc ial ordcn
do dia janais cisiiu. Acrcsccniou quc sc
arcssaria scnrc cn aicndcr s cigcncias da
Asscnllcia Nacional c quc cn caso dc confliio
csia odia coniar con clc. A Asscnllcia rccclcu
cssa dcclaraao con alausos indcscriivcis c lIc
conccdcu un voio dc confiana. Aldicou, assin,
dos scus odcrcs, dccrciando a roria
inoicncia c a onioicncia do ccrciio, ao
colocar-sc sol a roicao rivada dc un gcncral;
nas o gcncral sc iludia ao colocar disosiao da
Asscnllcia, conira Donaaric, un odcr quc so
dciinIa or dclcgaao do rorio Donaaric, c
quando, or scu iurno, cscrava scr roicgido
or cssc Parlancnio, clo scu rorio roicgido
carcnic dc roicao. CIangarnicr, orcn
acrcdiiava no odcr nisicrioso con quc a
lurgucsia o doiara dcsdc 29 dc janciro dc 1849.
Considcrava-sc a icrccira fora, cn igualdadc dc
condics con os ouiros dois odcrcs csiaiais.
ConariilIava da soric dos ouiros Icrois, ou
nclIor, sanios, dcssa coca, cuja grandcza
consisiia rccisancnic na aurcola con quc os
ccrcavan inicrcssadancnic os scus rorios
ariidos, c quc sc rcduzcn a figuras conuns
assin quc as circunsiancias cigcn nilagrcs. A
incrcdulidadc c, gcralncnic, o ininigo norial
dcsscs Icrois suosios c sanios vcrdadciros. Da
sua najcsiosa indignaao noral dianic da falia
116
dc cniusiasno dcnonsirada clos csiriiuosos c
irocisias.
Naqucla ncsna noiic os ninisiros foran
cIanados ao Eliscu; Donaaric insisic na
dcsiiiuiao dc CIangarnicr; cinco ninisiros
rccusan-sc a assina-la; o Moniicur anuncia una
crisc ninisicrial, c o ariido da ordcn ancaa
fornar un ccrciio arlancniar sol o conando
dc CIangarnicr. O ariido da ordcn disunIa dc
odcrcs consiiiucionais ara adoiar cssa ncdida.
TinIa acnas quc dcsignar CIangarnicr,
rcsidcnic da Asscnllcia c rcquisiiar iodas as
iroas quc quiscssc ara sua roicao. Podia
fazc-lo con ianio naior scgurana quanio
CIangarnicr dciinIa ainda o nando cfciivo do
ccrciio c da Cuarda Nacional dc Paris c
aguardava acnas scr rcquisiiado juniancnic
con o ccrciio. A inrcnsa lonaariisia nao sc
aircvia no noncnio scqucr a r cn duvida o
dirciio da Asscnllcia Nacional dc rcquisiiar
iroas dirciancnic, un cscruulo lcgal quc,
dadas as circunsiancias, nao augurava ncnIun
ciio. Considcrando quc Donaaric icvc quc
csquadrinIar Paris inicira, duranic oiio dias,
ara dcscolrir finalncnic dois gcncrais
Daragucy d'Hillicrs c Saini-Jcan d'Angcly quc
sc dcclarasscn disosios a sulscrcvcr a
dcsiiiuiao dc CIangarnicr, c lcn rovavcl quc o
ccrciio iivcssc olcdccido ordcns da Asscnllcia
Nacional. nais do quc duvidoso, orcn, quc o
117
ariido da ordcn iivcssc cnconirado cn suas
rorias filciras c no Parlancnio o nuncro dc
voios ncccssario ara cssa rcsoluao sc sc lcva
cn conia quc oiio dias nais iardc 286 voios
dcsligaran-sc do ariido c quc cn dczcnlro dc
1851, na uliina ooriunidadc ara dccisao, a
MonianIa rcjciiou ainda una roosia
scnclIanic. Nao olsianic, os lurgravcs odcrian
ialvcz icr conscguido ainda arrasiar a nassa do
ariido a un Icrosno quc consisiia cn sc
scniircn scguros or iras dc una florcsia dc
laioncias c cn acciiar os scrvios dc un ccrciio
quc sc assara ara o scu cano. En vcz disso,
na noiic dc 6 dc janciro, os scnIorcs lurgravcs
runaran ara o Eliscu a fin dc forar Donaaric
a dcsisiir do roosiio dc dcsiiiuir CIangarnicr
ncdianic frascs dc csiadisias c rcncnics razcs
dc Esiado. Quando sc icnia crsuadir algucn c
orquc sc rcconIccc scr clc o dono da siiuaao. A
12 dc janciro, Donaaric, scniindo-sc scguro cn
facc daqucla aiiiudc, noncia un novo ninisicrio,
do qual coniinuan a ariiciar os cIcfcs do
aniigo, Fould c DarocIc. Saini-Jcan d'Angcly c
fciio ninisiro da Cucrra, o Moniicur ullica o
dccrcio dc dcsiiiuiao dc CIangarnicr, c scu
conando c dividido cnirc Daragucy d'Hillicrs,
dcsignado ara a Princira Divisao do Ecrciio, c
Pcrroi quc rccclc o conando da Cuarda
Nacional. O laluaric da socicdadc foi dcscdido,
c sc ncnIuna iclIa cai dos iclIados or cssc
118
noiivo, as coiacs da Dolsa, or ouiro lado,
concan a sulir.
Ao rcclir o ccrciio, quc sc coloca, na cssoa
dc CIangarnicr, sua disosiao, c cnircgando-
o, orianio, irrcnissivclncnic, s naos do
rcsidcnic, o ariido da ordcn dcia cvidcnic quc
a lurgucsia crdcu a caacidadc dc govcrnar. Ja
nao cisiia un govcrno arlancniar. Tcndo agora
crdido, cfciivancnic, o conirolc solrc o ccrciio
c a Cuarda Nacional, quc foras lIc rcsiavan
ara nanicr sinuliancancnic a auioridadc
usurada do Parlancnio solrc o ovo c sua
auioridadc consiiiucional conira o rcsidcnic?
NcnIuna. So lIc rcsiava agora aclar ara os
rincios scn fora, ara rincios quc clc
rorio, ariido da ordcn, scnrc inicrrciara
cono ncras rcgras gcrais, quc sc rcscrcvcn aos
ouiros a fin dc garaniir ara si naior lilcrdadc
dc novincnios. A dcsiiiuiao dc CIangarnicr c a
assagcn do odcr niliiar ara as naos dc
Donaaric cnccrra a rincira aric do crodo
quc csianos considcrando, o crodo da luia
cnirc o ariido da ordcn c o Podcr Eccuiivo. A
gucrra cnirc os dois odcrcs c agora dcclarada
alcriancnic, iravada alcriancnic, nas so dcois
dc o ariido da ordcn icr crdido ianio as arnas
cono os soldados. Scn o ninisicrio, scn o
ccrciio, scn o ovo, scn a oiniao ullica, nao
nais rcrcscniando, dcois dc sua lci clciioral dc
31 dc naio, a naao solcrana, scn olIos, scn
119
ouvidos, scn dcnics, scn nada, a Asscnllcia
Nacional iransfornara-sc gradaiivancnic cn un
Parlancnio ancicn rcginc, quc icn dc ccdcr a
iniciaiiva ao govcrno c conicniar-sc con
grunIidos rccrininaiorios ostcstun. (24}
O ariido da ordcn rccclc o novo ninisicrio
con una icncsiadc dc indignaao. O gcncral
Dcdcau cvoca a conlaccncia da Conissao
Pcrnancnic, o crodo dc rcccsso c a
considcraao cccssiva quc dcnonsirara ao alrir
nao da ullicaao das aias dc suas scsscs. O
ninisiro do Inicrior insisic agora, clc rorio, na
ullicaao dcssas aias quc, naiuralncnic, ncsia
aliura ja sc iornaran iao insossas cono agua
csiagnada, nao rcvclan ncnIun faio novo c nao
roduzcn o ncnor cfciio solrc o ullico
indifcrcnic. En facc da roosia dc Fcnusai, a
Asscnllcia Nacional rccolIc-sc s suas
conisscs c noncia una Conissao ara
Mcdidas Eiraordinarias". Paris alandona ncnos
ainda o rancrrao dc sua vida quoiidiana, ianio
nais quanio ncsic noncnio o concrcio csia
roscro, as falricas iralalIaran, os rcos do
irigo andan laios, os gcncros alincnicios
alundanics c as caias cconnicas rccclcn
diariancnic novos dcosiios. As ncdidas
ciraordinarias" quc o Parlancnio anunciou con
ianio alardc cvaoran-sc, a 18 dc janciro, cn un
voio dc ccnsura ao ninisicrio, scn quc o nonc do
gcncral CIangarnicr scja scqucr ncncionado. O
120
ariido da ordcn vira-sc forado a colocar a
noao dcssa forna a fin dc asscgurar os voios
dos rcullicanos, ois dc iodas as ncdidas do
ninisicrio a dcnissao dc CIangarnicr c
rccisancnic a unica quc os rcullicanos
arovan, ao asso quc o ariido da ordcn nao
csiava cn siiuaao dc ccnsurar os dcnais aios
ninisicriais quc clc rorio diiara.
O voio dc ccnsura dc 18 dc janciro foi
arovado or 415 voios conira 286. So dc
assar, orianio, ncdianic una coligaao dc
lcgiiinisias c orlcanisias circnados con os
rcullicanos uros c a MonianIa. Provou assin
quc o ariido da ordcn crdcra, cn scus
confliios con Donaaric, nao so o ninisicrio, nao
so o ccrciio, nas ianlcn sua naioria
arlancniar indccndcnic; rovou quc una ala
dc dcuiados dcscriara dc scu lado, novida clo
fanaiisno da conciliaao, clo ncdo dc luiar, cla
lassidao, or considcracs dc fanlia solrc
salarios dc arcnics, or cscculaao cn iorno
das asias ninisicriais quc sc iornasscn vagas
(Odilon Darroi}, or cssc vulgar cgosno, cnfin,
quc iorna o lurgucs conun scnrc ronio a
sacrificar o inicrcssc gcral dc sua classc or csic
ou aquclc inicrcssc ariicular. Dcsdc o incio, os
rcrcscnianics lonaariisias so adcrian ao
ariido da ordcn na luia conira a rcvoluao. O
dirigcnic do ariido caiolico, Monialcnlcri, icndo
crdido as cscranas nas crscciivas dc vida
121
do ariido arlancniar, ja jogara cniao sua
influcncia a favor dos lonaariisias. Finalncnic,
os dirigcnics dcssc ariido, TIicrs c Dcrrycr, o
orlcanisia c o lcgiiinisia, viran-sc conclidos a
sc dcclararcn alcriancnic rcullicanos, a
confcssar quc cran nonarquisias dc coraao
nasquc suas idcias cran rcullicanas, quc a
rcullica arlancniar cra a unica forna dc
govcrno ossvcl ara o donnio cfciivo da
lurgucsia. Foran assin conclidos, cranic a
roria lurgucsia, a dcnunciar cono una irana
iao crigosa quanio csiuida os lanos dc
Fcsiauraao quc coniinuavan incansavclncnic a
urdir s cscondidas do Parlancnio.
O voio dc ccnsura dc 18 dc janciro aiingiu os
ninisiros, nas nao o rcsidcnic. E nao fora o
ninisicrio, c sin o rcsidcnic, quc dcsiiiura
CIangarnicr. Dcvcria o ariido da ordcn
ronunciar-sc a favor do incacIncni do rorio
Donaaric, lascando-sc cn scus anscios dc
rcsiauraao? Mas csics cran ncros
conlcncnios dc scus rorios dcscjos. En visia
dc sua consiraao, con rcfcrcncia s aradas
niliiarcs c Socicdadc dc 10 dc Dczcnlro? Elcs
Iavian dc Ia nuiio cnicrrado csscs icnas sol
sinlcs ordcns do dia. Dcvido dcsiiiuiao do
Icroi dc 29 dc janciro c dc 13 dc junIo, do
Ioncn quc cn naio dc 1850 ancaou aicar fogo
cn Paris no caso dc ocorrcr un lcvanic? Scus
aliados da MonianIa, assin cono Cavaignac, nao
122
lIcs crniiiran scqucr socrgucr o c-laluaric da
socicdadc airavcs dc un aicsiado oficial dc
sinaiia. Elcs rorios nao odian ncgar ao
rcsidcnic o dirciio consiiiucional dc dcniiir un
gcncral. Enfurcccran-sc acnas orquc clc
uiilizou dc nancira nao arlancniar o scu dirciio
consiiiucional. Nao iinIan clcs con frcqucncia
uiilizado inconsiiiucionalncnic suas
rcrrogaiivas arlancniarcs, csccialncnic con
rclaao aloliao do sufragio univcrsal? Viran-
sc assin rcduzidos a agir csiriiancnic dcniro dos
liniics arlancniarcs. E foi ncccssario assar or
aqucla docna cculiar quc dcsdc 1848 vcn
grassando cn iodo o coniincnic, o crciinisno
arlancniar, quc nanicn os clcncnios
coniagiados firncncnic rcsos a un nundo
inaginario, rivando-os dc iodo scnso conun, dc
qualqucr rccordaao dc ioda conrccnsao do
grossciro nundo cicrior foi ncccssario assar
or cssc crciinisno arlancniar ara quc aquclcs
quc Iavian, con suas rorias naos, dcsirudo
iodas as condics do odcr arlancniar, c quc
iinIan ncccssariancnic quc dcsiru-las cn sua
luia con as ouiras classcs, considcrasscn ainda
cono viiorias as suas viiorias arlancniarcs c
acrcdiiasscn fcrir o rcsidcnic quando invcsiian
conira scus ninisiros. Dcran-lIc acnas a
ooriunidadc dc IunilIar novancnic a
Asscnllcia Nacional aos olIos da naao. A 20 dc
janciro o Moniicur anunciava quc fora acciia a
123
rcnuncia colciiva do ninisicrio. Sol o rcicio dc
quc ncnIun ariido arlancniar disunIa ja dc
naioria, cono iinIa sido rovado cla voiaao dc
18 dc janciro, fruio da coligaao da MonianIa
con os nonarquisias, c cnquanio nao sc
consiiiua una nova naioria, Donaaric noncou
un ninisicrio diio dc iransiao, no qual nao
figurava un unico ncnlro do Parlancnio, scndo
inicirancnic conosio dc indivduos
alsoluiancnic dcsconIccidos c insignificanics,
un ninisicrio dc cscrcvcnics c coisias. O
ariido da ordcn odia agora fariar-sc dc lrincar
con csscs lonccos dc cngono; o Podcr Eccuiivo
nao nais julgava quc valcssc a cna csiar
scriancnic rcrcscniado na Asscnllcia Nacional.
Quanio nais incrcssivo fosscn os scus
ninisiros, nais nanifcsiancnic Donaaric
conccnirava cn sua cssoa iodo o Podcr
Eccuiivo c naior nargcn iinIa ara clora-lo
ara scus rorios inicrcsscs.
En aliana con a MonianIa, o ariido da
ordcn vingou-sc rcjciiando a roosia, quc o
cIcfc da Socicdadc dc 10 dc Dczcnlro olrigara
scus cscrcvcnics ninisicriais a arcscniar, dc
conccdcr ao rcsidcnic una doiaao dc 1 nilIao
c 800 nil francos. Dcsia vcz a qucsiao foi
dccidida or una naioria dc acnas 102 voios;
nais 27 voios, iinIan, assin, dcscriado dcsdc 18
dc janciro; auncnia a dcsinicgraao do ariido
da ordcn. Ao ncsno icno, a fin dc quc ncn
124
or un noncnio udcssc Iavcr qualqucr sonlra
dc duvida quanio ao vcrdadciro scniido dc sua
aliana con a MonianIa, clc sc ncgou con
dcsrczo a considcrar scqucr una roosia
assinada or 189 ncnlros da MonianIa visando
conccssao dc anisiia gcral a iodos os culados
dc dcliios oliicos. Dasiou quc o ninisiro do
Inicrior, un ccrio Vassc, dcclarassc quc a
iranquilidadc cra acnas aarcnic, quc cn
surdina rcinava una grandc agiiaao, quc
socicdadcs nuliiforncs csiavan scndo
organizadas sccrciancnic, quc os jornais
dcnocraiicos rcaravan-sc ara rcaarcccr, quc
os rclaiorios rovcnicnics dos Dcariancnios
cran dcsfavoravcis, quc os rcfugiados dc Ccnclra
dirigian una consiraao quc, airavcs dc Lyon,
alasirava-sc or iodo o sul da Frana, quc a
Frana csiava lcira dc una crisc indusirial c
concrcial, quc as falricas dc Foulai Iavian
rcduzido a jornada dc iralalIo, quc os
risionciros dc Dcllc Islc csiavan anoiinados
lasiou quc un sinlcs Vassc conjurassc o
faniasna vcrnclIo ara quc o ariido da ordcn
rcjciiassc scn discussao una noao quc icria
ccriancnic dado incnsa oularidadc
Asscnllcia Nacional c forado Donaaric a
aiirar-sc novancnic cn scus lraos. En vcz dc
sc dciar iniinidar clo Podcr Eccuiivo con a
crscciiva dc novos disiurlios, dcvia icr dado
luia dc classcs una cqucna ooriunidadc, a fin
125
dc nanicr o Podcr Eccuiivo na dccndcncia.
Nao sc scniiu, orcn, caaz dc lrincar con fogo.
Enircianio, o ninisicrio diio dc iransiao
coniinuou a vcgciar aic ncados dc alril.
Donaaric cansou c ludilriou a Asscnllcia
Nacional con consianics rcfornas ninisicriais.
Ora, arccia qucrcr fornar un ninisicrio
rcullicano con Lanariinc c Dillauli, ora un
ninisicrio arlancniar con o incviiavcl Odilon
Darroi, cujo nonc janais odcra faliar quando sc
rccisar dc una viina facilncnic cnganavcl, cn
scguida un ninisicrio lcgiiinisia con Vaiincsnil
c Dcnoisi d'Azy, cn scguida novancnic un
ninisicrio orlcanisia con Malcvillc. Enquanio
naniinIa assin a icnsao cnirc as difcrcnics
faccs do ariido da ordcn, alarnando-as iodas
con a crscciiva dc un ninisicrio rcullicano c
a conscqucnic rcsiauraao incviiavcl do sufragio
univcrsal, insiilava ao ncsno icno na
lurgucsia a convicao dc quc scus csforos
sinccros ara fornar un ninisicrio arlancniar
csiavan scndo frusirados cla incaacidadc dc
rcconciliaao cisicnic cnirc as faccs
nonarquisias. A lurgucsia, cnircianio, clanava
ainda nais alio or un govcrno foric"; acIava
ianio nais incrdoavcl dciar a Frana scn
adninisiraao" quanio nais arccia agora
inincnic una crisc concrcial gcral, quc
conquisiava rccruias ara o socialisno nas
cidadcs da ncsna forna quc o rco ruinoso do
126
irigo o fazia no cano. O concrcio dininua dia a
dia, o nuncro dc dcscnrcgados auncniava
visivclncnic, Iavia clo ncnos dcz nil ocrarios
faninios cn Paris, inuncras falricas csiavan
aralisadas cn Foucn, MulIousc, Lyon, Foulai,
Tourcoing, Si. Eiicnnc, Ellcuf cic. En iais
circunsiancias Donaaric dc avcniurar-sc a
rcsiaurar, a 11 dc alril, o ninisicrio dc 18 dc
janciro. os Srs. FouIcr, Fould, DarocIc cic.,
rcforados clo Sr. Lcon FaucIcr, quc a
Asscnllcia Consiiiuinic, cn scus uliinos dias,
dcnunciara unanincncnic, con cccao acnas
dos voios dc cinco ninisiros, cndcrcando-lIc un
voio dc ccnsura clo cnvio dc iclcgranas falsos. A
Asscnllcia Nacional oliivcra assin una viioria
solrc o ninisicrio a 18 dc janciro, luiara duranic
ircs ncscs conira Donaaric, ara acalar vcndo
Fould c DarocIc adniiircn a 11 dc alril o
ingrcsso do uriiano FaucIcr cono icriius cn
sua aliana ninisicrial.
En novcnlro dc 1849 Donaaric conicniara-
sc con un ninisicrio nao-arlancniar, cn
janciro dc 1851 con un ninisicrio cira
arlancniar, c a 11 dc alril scniiu-sc
suficicnicncnic foric ara consiiiuir un
ninisicrio naiiarlancniar, quc conlinava
Iarnoniosancnic cn si os voios dc ccnsura das
duas Asscnllcias, a Consiiiuinic c a Lcgislaiiva,
a rcullicana c a rcalisia. Essa gradaao dc
ninisicrios cra o icrnnciro con o qual o
127
Parlancnio odia ncdir a qucda dc scu rorio
calor viial. En fins dc alril csic cara a ial onio
quc Pcrsigny, cn una cnircvisia cssoal, dc
insiar CIangarnicr ara quc sc assassc ao
cano do rcsidcnic. Asscgurou-lIc dc quc
Donaaric considcrava conlciancnic dcsiruda
a influcncia da Asscnllcia Nacional c dc quc ja
csiava ronia a roclanaao quc dcvcria scr
ullicada dcois do golc dc Esiado, firncncnic
rojciado nas quc as circunsiancias Iavian fciio
novancnic adiar. CIangarnicr infornou os
dirigcnics do ariido da ordcn do aviso funclrc,
nas qucn acrcdiia quc as nordidas dos
crccvcjos scjan noriais? E o Parlancnio
conlalido, dcsinicgrado, narcado cla noric
cono csiava, nao odia convcnccr-sc a vcr cn
scu duclo con o cIcfc groicsco da Socicdadc dc
10 dc Dczcnlro alguna coisa a nais do quc un
duclo con un crccvcjo. Donaaric, orcn,
rcsondcu ao ariido da ordcn cono Agcsilau
rcsondcra ao rci gis. En iua oiniao
asscnclIo-nc a una forniga, nas un dia scrci
lcao."
128


Captulo VI

A aliana con a MonianIa c os rcullicanos
uros, qual o ariido da ordcn viu-sc
condcnado no csforo vao dc conscrvar o odcr
niliiar c rcconquisiar o conirolc surcno solrc o
Podcr Eccuiivo, rovou irrcfuiavclncnic quc clc
crdcra sua naioria arlancniar roria. A 28 dc
naio, o sinlcs odcr do calcndario, do oniciro
do rclogio, dcu o sinal ara sua conlcia
dcsinicgraao. Con o 28 dc Maio icvc incio o
uliino ano dc vida da Asscnllcia Nacional. TinIa
agora quc dccidir-sc ou a nanicr inalicrada a
Consiiiuiao ou a rcforna-la. A rcvisao da
Consiiiuiao, orcn, nao inlicava acnas no
donnio da lurgucsia ou da dcnocracia cqucno-
lurgucsa, dcnocracia ou anarquia rolciaria,
rcullica arlancniar ou Donaaric. significava
ianlcn Orlcans ou Dourlon! Surgiu assin no
Parlancnio o ono dc discordia quc icria
forosancnic quc inflanar alcriancnic o confliio
dc inicrcsscs quc dividia o ariido da ordcn cn
faccs Iosiis. O ariido da ordcn cra un
conlinado dc sulsiancias sociais Icicrogcncas.
A qucsiao da rcvisao gcrou urna icncraiura
129
oliica na qual clc voliou a sc dcconor cn scus
clcncnios riniiivos.
O inicrcssc dos lonaariisias na rcvisao cra
sinlcs. Para clcs iraiava-sc, solrciudo, dc alolir
o ariigo 45, quc roilia a rcclciao dc Donaaric
c a rorrogaao dc scus odcrcs. A osiao dos
rcullicanos nao arccia ncnos sinlcs.
Fcjciiavan incondicionalncnic qualqucr rcvisao;
vian ncla una consiraao univcrsal conira a
rcullica. Considcrando quc conirolavan nais
dc un quario dos voios da Asscnllcia Nacional c
quc dc acordo con a Consiiiuiao cran
ncccssarios ircs quarios dos voios ara iornar
lcgalncnic valida a rcsoluao dc rcforna c ara
convocar a Asscnllcia cncarrcgada dc roccdcr a
cssa rcvisao, iinIan acnas quc coniar scus
voios ara icrcn ccricza da viioria. E iinIan
ccricza da viioria.
Dianic dc osics iao dcfinidas o ariido da
ordcn via-sc rcso cn coniradics inciricavcis.
Sc rcjciiassc a rcforna csiaria ondo cn crigo o
siaius quo, una vcz quc icria dciado a
Donaaric acnas una sada, cla fora, c no
scgundo doningo dc naio dc 1852, na Iora
dccisiva, csiaria cnircgando a Frana anarquia
rcvolucionaria, con un rcsidcnic quc crdcra a
auioridadc, con un Parlancnio quc a nuiio nao
a ossua, c con un ovo quc sc nosirava
disosio a rcconquisia-la. Sc voiassc a favor da
130
rcforna consiiiucional, salia quc voiava cn vao c
quc icria forosancnic quc fracassar
inconsiiiucionalncnic, sc dcclarassc valida a
sinlcs naioria dc voios, so odcria cniao
cscrar doninar a rcvoluao sulncicndo-sc
incondicionalncnic a Podcr Eccuiivo, o quc
iornaria Donaaric dono da Consiiiuiao, da
rcforna c do rorio ariido. Una rcforna
acnas arcial, quc rorrogassc a auioridadc do
rcsidcnic, rcararia o caninIo ara a
usuraao incrial. Una rcvisao gcral quc
cncuriassc a vida da rcullica lanaria as
rcicnscs dnasiicas cn incviiavcl confliio, ois
as condics dc rcsiauraao dos Dourlons c dos
orlcanisias cran nao so difcrcnics, cono sc
ccluan nuiuancnic.
A rcullica arlancniar cra nais do quc o
cano ncuiro no qual as duas faccs da
lurgucsia franccsa, os lcgiiinisias c orlcanisias,
a grandc roricdadc icrriiorial c a indusiria
odian vivcr lado a lado con igualdadc dc
dirciios. Era a condiao incviiavcl ara scu
donnio cn conun a unica forna dc govcrno no
qual scu inicrcssc gcral dc classc odia sulncicr
ao ncsno icno ianio as rcivindicacs dc suas
difcrcnics faccs cono as dcnais classcs da
socicdadc. Na qualidadc dc nonarquisias, clcs
rccaian cn scu vclIo aniagonisno, na luia cla
surcnacia do laiifundio ou do caiial, c a nais
alia crcssao dcssc aniagonisno, sua
131
crsonificaao, cran scus rorios rcis, suas
dinasiias. Da a rcsisicncia do ariido da ordcn
volia dos Dourlons.
Crcion, orlcanisia c rcrcscnianic do ovo,
arcscniara criodicancnic cn 1849, 1850 c
1851 una noao roondo a rcvogaao do
dccrcio dc clio das fanlias rcais. Con a ncsna
rcgularidadc o Parlancnio fornccia o csciaculo
dc una Asscnllcia dc nonarquisias quc
olsiinadancnic incdia a assagcn airavcs da
qual scus rcis cilados odian rciornar airia.
Ficardo III assassinara Hcnriquc VI olscrvando
quc clc cra lon dcnais ara csic nundo c quc
scu lugar cra no ccu. Elcs dcclaravan quc a
Frana cra dcnasiado na ara rccclcr
novancnic scus rcis. Conclidos clas
circunsiancias, Iavian-sc convcriido cn
rcullicanos c sancionavan rcciidas vczcs a
dccisao oular quc lania scus rcis da Frana.
A rcforna da Consiiiuiao c as
circunsiancias olrigavan a quc fossc ionada cn
considcraao unIa cn julgancnio,
juniancnic con a rcullica, o govcrno conun
das duas faccs lurgucsas c rcavivava, con a
ossililidadc da nonarquia, a rivalidadc dc
inicrcsscs quc csia rcrcscniara alicrnadancnic
cono rcondcranics, a luia cla surcnacia dc
una facao solrc a ouira. Os dilonaias do
ariido da ordcn cnsavan quc odian
132
solucionar a conicnda airavcs do analgana das
duas dinasiias, or ncio dc una suosia fusao
dos ariidos nonarquisias c dc suas casas rcais.
A vcrdadcira fusao da Fcsiauraao c da
nonarquia dc julIo, orcn, foi a rcullica
arlancniar, na qual sc analganaran as corcs
orlcanisia c lcgiiinisia c dcsaarcccran as varias
csccics dc lurgucscs, dando lugar ao lurgucs
roriancnic diio, csccic lurgucsa. Agora,
cnircianio, o orlcanisia dcvia iornar-sc lcgiiinisia
c o lcgiiinisia orlcanisia. A rcalcza, cn quc sc
crsonificava scu aniagonisno, dcvia cncarnar
sua uniao; a crcssao dc scus inicrcsscs
cclusivos dc facao dcvcria iornar-sc a
crcssao dc scu inicrcssc dc classc conun; a
nonarquia dcvcria fazcr o quc so a aloliao dc
duas nonarquias, a rcullica, odia fazcr c dc
faio fcz. Era a cdra fisolofal quc os douiorcs do
ariido da ordcn quclravan a calca ara
dcscolrir. Cono sc a nonarquia lcgiiinisia
udcssc janais convcricr-sc na nonarquia da
lurgucsia indusirial ou a nonarquia lurgucsa
janais convcricr-sc na nonarquia da iradicional
arisiocracia da icrra. Cono sc o laiifundio c a
indusiria udcsscn irnanar-sc sol una so
coroa, quando a coroa so odia dcsccr solrc una
calca, a do irnao nais vclIo ou a do nais
jovcn. Cono sc a indusiria udcssc cIcgar a
algun acordo con o laiifundio cnquanio csic nao
sc dccidissc a ionar-sc indusirial. Sc Hcnriquc V
133
norrcssc no dia scguinic, o condc dc Paris nao sc
iornaria or isso o rci dos lcgiiinisias, a ncnos
quc dciassc dc scr o rci dos orlcanisias. Os
filosofos da fusao, cnircianio, quc sc iornavan
nais vocifcranics ncdida quc a qucsiao da
rcforna assava ao rinciro lano, quc Iavian
fciio da Asscnllcc Naiionalc scu diario oficial c
quc sc acIan novancnic cncnIados cn scu
iralalIo ncsno ncsic noncnio (fcvcrciro dc
1852}, considcravan quc ioda a dificuldadc
rovinIa da oosiao c rivalidadc cnirc as duas
dinasiias. As icniaiivas dc rcconciliar a fanlia
Orlcans con Hcnriquc V, concaran dcsdc a
noric dc Lus Filic nas quc, cono aconiccc
gcralncnic con as inirigas dinasiicas, so cran
cnccnadas duranic os crodos dc rcccsso da
Asscnllcia Nacional, nos cnircaios, or dciras
dos lasiidorcs, nais or coqucicria scniincnial
con a vclIa sucrsiiao do quc con roosiios
scrios, convcricran-sc agora cn grandcs
rcrcscniacs dc Esiado, dcscncnIadas clo
ariido da ordcn no ccnario ullico, cn vcz das
rcrcscniacs dc anadorcs quc vinIan scndo
cnccnadas aic cniao. Os ncnsagciros corrcn dc
Paris a Vcncza, dc Vcncza a Clarcnoni, dc
Clarcnoni a Paris. O condc dc CIanlord lana
un nanifcsio no qual, con a ajuda dc iodos os
ncnlros dc sua fanlia", anuncia nao a sua,
nas a Fcsiauraao nacional". O orlcanisia
Salvandy aiira-sc aos cs dc Hcnriquc V. Os
134
cIcfcs lcgiiinisias, Dcrrycr, Dcnoisi d'Azy, Saini-
Pricsi, viajan aic Clarcnoni a fin dc convcnccr
os orlcanisias, orcn cn vao. Os adcios da
fusao crcclcn iardc dcnais quc os inicrcsscs
das duas faccs lurgucsas ncn crdcn scu
cclusivisno ncn adquircn nalcalilidadc
quando accniuados na forna dc inicrcssc dc
fanlia, inicrcsscs dc duas casas rcais. Sc
Hcnriquc V vicssc a rcconIcccr o condc dc Paris
cono scu succssor o unico ciio quc, na
nclIor das Iioicscs, odcria alcanar a fusao
a Casa dc Orlcans nao conquisiaria ncnIun
dirciio quc ja nao iivcssc asscgurado dcvido
auscncia dc Icrdciros dc Hcnriquc V, nas
crdcria, or ouiro lado, iodos os dirciios quc
alcanara con a Fcvoluao dc JulIo. Fcnunciaria
a suas rcicnscs riniiivas, a iodos os iiulos
quc arrancara do rano nais aniigo dos Dourlons
cn quasc ccn anos dc luia; irocaria sua
rcrrogaiiva Iisiorica, a rcrrogaiiva do rcino
nodcrno, cla rcrrogaiiva dc sua arvorc
gcncalogica. A fusao, orianio, nao rcrcscniaria
scnao a aldicaao voluniaria da Casa dc Orlcans,
sua rcnuncia lcgiiinidadc, o rccuo arrccndido
da igrcja roicsianic do Esiado Igrcja Caiolica.
Un rccuo quc, adcnais, nao a conduziria scqucr
ao irono quc crdcra, nas acnas aos dcgraus do
irono ondc nasccra. Os vclIos ninisiros
orlcanisias, Cuizoi, DucIaicl cic. quc acorrian
ianlcn a Clarcnoni a fin dc advogar a fusao,
135
rcrcscniavan na rcalidadc acnas o
Kutzcnunnc (25} da Fcvoluao dc julIo, a
dcsilusao cn facc do rcino lurgucs c da rcalcza
da lurgucsia, a crcna sucrsiiciosa na
lcgiiinidadc cono o uliino anulcio conira a
anarquia. Enlora sc afigurasscn cono
ncdiadorcs cnirc os Orlcans c os Dourlons, clcs
nada nais cran, na rcalidadc, do quc orlcanisias
rcncgados, c o rncic dc Joinvillc rccclcu-os
cono iais. Por ouiro lado, a ala orlcanisia quc
iinIa ossililidadcs dc sc dcscnvolvcr, scu scior
lclicoso. TIicrs, Dazc cic., convcnccu con ianio
naior facilidadc a fanlia dc Lus Filic dc quc sc
qualqucr rcsiauraao dirciancnic nonarquisia
rcssuunIa a fusao das duas dinasiias c una
ial fusao rcssuunIa a aldicaao da Casa dc
Orlcans csiava, clo conirario, crfciiancnic
dc acordo con a iradiao dc scus anicassados
rcconIcccr no noncnio a rcullica c cscrar aic
quc os aconiccincnios crniiisscn convcricr cn
irono a cadcira rcsidcncial. Circularan runorcs
solrc a candidaiura dc Joinvillc, aguou-sc a
curiosidadc do ullico c, alguns ncscs nais
iardc, cn scicnlro, aos a rcjciao da rcforna
consiiiucional, sua candidaiura foi ullicancnic
roclanada.
A icniaiiva dc rcalizar una fusao dc
orlcanisias c lcgiiinisias, orianio, nao so
fracassara cono dcsirura sua fusao arlancniar,
sua forna conun rcullicana, c fragncniara o
136
ariido da ordcn cn scus clcncnios
cononcnics; nas quanio nais crcscia a
divcrgcncia cnirc Clarcnoni c Vcncza, quanio
nais falIavan as ossililidadcs dc acordo c a
agiiaao dc Joinvillc ganIava icrrcno; ianio nais
vivas c inicnsas sc iornavan as ncgociacs cnirc
o ninisiro lonaariisia FaucIcr c os lcgiiinisias.
A dcsinicgraao do ariido da ordcn nao sc
dcicvc ao rcduzir-sc a scus clcncnios riniiivos.
Cada una das duas alas rinciais, or sua vcz,
ccrincniou novo roccsso dc dcconosiao.
Era cono sc iodos os vclIos naiizcs quc
anicriorncnic luiavan c sc dclaiian un conira o
ouiro dcniro dc cada un dos dois canos, ianio
do lcgiiinisia cono do orlcanisia, cono infusorios
sccos ao coniaio da agua, iivcsscn novancnic
adquirido suficicnic cncrgia viial ara consiiiuir
gruos rorios c aniagonisnos indccndcnics.
os lcgiiinisias inaginavan csiar novancnic cn
ncio s conirovcrsias cisicnics cnirc as
TulIcrias c o PavilIao Marsan, cnirc Villclc c
Polignac. Os orlcanisias rcvivian os icnos
aurcos dos iorncios cnirc Cuizoi, Molc, Droglic,
TIicrs c Odilon Darroi.
A ala do ariido da ordcn quc ansiava cla
rcforna nas quc csiava novancnic cindida solrc
a qucsiao dos liniics dcssa rcforna, una ala
conosia or lcgiiinisias cIcfiados dc un lado
or Dcrrycr c Failou c dc ouiro lado La
137
FocIcjaquclin, lcn cono clos orlcanisias
cansados dc luiar cIcfiados or Molc, Droglic,
Monialcnlcri c Odilon Darroi, cnirou cn acordo
con os rcrcscnianics lonaariisias solrc a
scguinic noao, indcfinida c anla. Os
rcrcscnianics alaio assinados, icndo cn visia
rcsiaurar a naao no lcno ccrccio dc sua
solcrania, rocn quc scja roccdida a rcforna
da Consiiiuiao." Nao olsianic, ao ncsno icno
dcclaravan unanincncnic, airavcs dc scu oria-
voz, Tocqucvillc, quc a Asscnllcia Nacional nao
iinIa o dirciio dc roor a aloliao da rcullica,
quc cssc dirciio calia cclusivancnic canara
cncarrcgada da rcforna. Quanio ao nais, a
Consiiiuiao so odcria scr rcfornada dc nancira
lcgal" ou scja, sc, confornc o rccciio
consiiiucional, ircs quarios dos voios sc
nanifcsiasscn a favor da rcforna. A 19 dc julIo,
dcois dc scis dias dc icncsiuosos dclaic, a
rcforna foi rcjciiada, cono cra dc sc cscrar.
Houvc 446 voios a favor, nas 278 conirarios. Os
orlcanisias circnados, TIicrs, CIangarnicr cic.,
voiaran con os rcullicanos c a MonianIa.
A naioria do Parlancnio dcclarou-sc, assin,
conira a consiiiuiao, nas cssa ncsna
Consiiiuiao dcclarava-sc a favor da ninoria c
csialclccia cono dccisivo o ronunciancnio
dcsia. Nao iinIa o ariido da ordcn, cnircianio,
a 31 dc naio dc 1850 c a 13 dc junIo dc 1849,
sulordinado a Consiiiuiao naioria
138
arlancniar? Nao fora ioda a sua oliica
lascada aic agora na sulordinaao dos
aragrafos da Consiiiuiao s dcciscs da
naioria arlancniar? Nao dciara aos
dcnocraias a sucrsiiao lllica na lcira da lci, c
casiigado or isso csscs ncsnos dcnocraias? No
noncnio, orcn, a rcforna da Consiiiuiao nao
significava scnao a nanuicnao do odcr
rcsidcncial, da ncsna forna quc a nanuicnao
da Consiiiuiao significava acnas a dcosiao dc
Donaaric. O Parlancnio nanifcsiava-sc
favoravcl a clc, nas a Consiiiuiao dcclarava-sc
conira o Parlancnio. Elc, orianio, agiu dc
acordo con o Parlancnio quando rasgou a
Consiiiuiao, c dc acordo con a Consiiiuiao
quando dissolvcu o Parlancnio.
O Parlancnio dcclarara a Consiiiuiao, c con
cla scu rorio odcr, acina da naioria";
ncdianic scus voios alrogara a Consiiiuiao c
rorrogara o odcr rcsidcncial, dcclarando ao
ncsno icno quc ncn aqucla odia norrcr ncn
csic vivcr cnquanio clc rorio coniinuassc a
cisiir. Os quc dcvcrian cnicrra-lo ja cscravan
junio oria. Enquanio o Parlancnio discuiia a
rcforna, Donaaric dcsiiiuiu o gcncral Daragucy
d'Hillicrs, quc sc nosirara irrcsoluio no conando
da Princira Divisao do Ecrciio, noncando ara
sulsiiiu-lo o gcncral Magnan, o vcnccdor dc
Lyon, o Icroi das jornadas dc dczcnlro, una dc
suas criaiuras, quc sol Lus Filic, or ocasiao
139
da ccdiao a Doulognc, ja sc conroncicra
nais ou ncnos a favor dc Donaaric.
Con sua dccisao solrc a rcforna o ariido da
ordcn dcnonsirou quc nao salia ncn govcrnar
ncn scrvir; ncn norrcr; ncn suoriar a
rcullica ncn dcrrula-la; ncn dcfcndcr a
Consiiiuiao ncn rcvoga-la; ncn coocrar con o
rcsidcnic ncn roncr con clc. Dc ondc
cscrava cniao a soluao dc iodas as
coniradics? Do calcndario, da narcIa dos
aconiccincnios. Dciou dc sc arvorar cn arliiro
dos aconiccincnios. Dcsafiou, orianio, os
aconiccincnios a assunircn o conirolc solrc clc,
dcsafiando dcssa nancira o odcr ao qual, no
dccurso da luia conira o ovo, ccdcra una
rcrrogaiiva airas da ouira, aic crnancccr
inoicnic dianic dcssc odcr. A fin dc quc o
cIcfc do Podcr Eccuiivo udcssc con naior
iranquilidadc iraar conira clc scu lano dc
cananIa, rcforar scus ncios dc aiaquc,
cscolIcr suas arnas c foriificar suas osics,
rccisancnic ncssc noncnio criico o
Parlancnio rcsolvcu rciirar-sc dc ccna c
suscndcr suas scsscs duranic ircs ncscs, dc
10 dc agosio a 4 dc novcnlro.
O ariido arlancniar nao so sc dcsdolrara
cn suas duas grandcs faccs, cada una dcssas
nao so sc suldividiran or sua vcz, nas o
ariido da ordcn dc dcniro do Parlancnio. Os
140
arauios c cscrilas da lurgucsia, sua laiaforna c
sua inrcnsa, cn suna, os idcologos da
lurgucsia, c a roria lurgucsia, rcrcscnianics
c os rcrcscniados, cnfrcniavan-sc con
Iosiilidadc c nao nais sc conrccndian.
Os lcgiiinisias das rovncias, con scu
Iorizonic liniiado c scu cniusiasno iliniiado,
acusavan scus dirigcnics arlancniarcs, Dcrrycr
c Fallou, dc Iavcrcn dcscriado ara o cano
lonaariisia, dc icrcn alandonado Hcnriquc V.
Scus ccrclros liriais acrcdiiavan no ccado
original, nas nao na dilonacia.
Muiio nais faial c dccisiva foi a ruiura da
lurgucsia concrcial con scus oliicos.
Ccnsuravan-nos, nao cono os lcgiiinisias
ccnsuravan os scus, or icrcn alandonado scus
rincios quc ja sc Iavian iornado inuicis.
Ja indiquci acina cono, dcsdc a cnirada dc
Fould ara o ninisicrio, a ala da lurgucsia
concrcial quc dciivcra a aric do lcao no govcrno
dc Lus Filic, ou scja, a arisiocracia financcira,
iornara-sc lonaariisia. Fould nao rcrcscniava
acnas os inicrcsscs dc Donaaric na Dolsa,
rcrcscniava ianlcn os inicrcsscs da Dolsa
junio a Donaaric. A osiao da arisiocracia
financcira csia iniada dc forna nagisiral cn
una assagcn dc scu orgao curocu, TIc
Econonisi dc Londrcs. En scu nuncro dc lo. dc
141
fcvcrciro dc 1851 cscrcvc o corrcsondcnic dc
Paris. Tivcnos ooriunidadc dc conrovar cn
nuncrosas fonics quc a Frana dcscja, acina dc
iudo, a iranquilidadc. O rcsidcnic o dcclara cn
sua ncnsagcn Asscnllcia Lcgislaiiva; c o
ncsno c rcciido da iriluna; afirnado nos
jornais; anunciado do uliio; c c dcnonsirado
cla scnsililidadc dos iiulos ullicos ncnor
crscciiva dc criurlaao, c or sua
csialilidadc quando sc iorna cvidcnic quc o
Podcr Eccuiivo sai viiorioso."
En scu nuncro dc 29 dc novcnlro dc 1851
o TIc Econonisi dcclara cn scu rorio nonc.
O Prcsidcnic c o guardiao da ordcn, c c agora
rcconIccido, cono ial cn iodas as Dolsas dc
Valorcs da Euroa." A arisiocracia financcira
condcnava, orianio, a luia arlancniar do
ariido da ordcn conira o Podcr Eccuiivo cono
una criurlaao da ordcn, c concnorava cada
viioria do rcsidcnic solrc os suosios
rcrcscnianics dcla cono viiorias da ordcn. Por
arisiocracia financcira nao sc dcvc cnicndcr aqui
acnas os grandcs ronoiorcs dc cnrcsiinos c
cscculadorcs dc iiulos ullicos, a rcsciio dos
quais iorna-sc incdiaiancnic olvio quc scus
inicrcsscs coincidcn con os inicrcsscs do odcr
ullico. Todo o nodcrno crculo financciro, iodo
o scior dc aiividadcs lancarias csia cnirclaado
na forna nais niina con o crcdiio ullico. Paric
dc scu caiial aiivo c ncccssariancnic invcriida c
142
osia a juros cn iiulos ullicos dc facil rcsgaic.
Os dcosiios dc quc discn, o caiial colocado a
sua disosiao c or clcs disiriludo cnirc
concrcianics c indusiriais, rovcn cn aric dos
dividcndos dc ossuidorcs dc iiulos do govcrno.
Sc cn iodas as cocas a csialilidadc do odcr
ullico significava iudo ara iodo o ncrcado
financciro c ara os oficianics dcssc ncrcado
financciro, or quc nao o scria Iojc, c con nuiio
nais razao, quando cada diluvio ancaa dcsiruir
os vclIos Esiados c, con clcs, as vclIas dvidas
do Esiado?
Tanlcn a lurgucsia indusirial, cn scu
fanaiisno cla ordcn, irriiava-sc con as disuias
cn quc o ariido da ordcn sc cncnIava no
Parlancnio con o Podcr Eccuiivo. Dcois dc scu
voio a 18 dc janciro, or ocasiao da dcsiiiuiao dc
CIangarnicr, TIicrs, Anglas, Sainc-Dcuvc cic.,
rccclcran rccisancnic dc scus consiiiuinics
dos disiriios indusiriais ccnsuras ullicas, nas
quais sua coligaao con a MonianIa cra
ariicularncnic condcnada cono alia iraiao
conira a ordcn. Sc, cono vinos, as criicas
jacianciosas, as ncsquinIas inirigas quc
assinalaran a luia do ariido da ordcn conira o
rcsidcnic, nao ncrcccran nclIor rcccao,
cniao or ouiro lado, cssc ariido lurgucs, quc
cigia quc scus rcrcscnianics crniiisscn, scn
ofcrcccr rcsisicncia, quc o odcr niliiar assassc
das naos dc scu rorio Parlancnio ara as dc
143
un rcicndcnic avcniurciro nao cra scqucr
digno das inirigas dcscrdiadas cn sua
inicnao. Dcnonsirou quc a luia ara nanicr
scus inicrcsscs ullicos, scus rorios inicrcsscs
dc classc, scu odcr oliico, so lIc irazia
cnlarao c dcsgosios, ois consiiiua una
criurlaao dos scus ncgocios rivados.
Quasc quc scn ccccs os digniiarios
lurgucscs das cidadcs da rovncia, as
auioridadcs nuniciais, os juizcs dos irilunais
concrciais cic., rccclian Donaaric cn iodas as
localidadcs quc visiiava cn suas ccurscs, da
nancira nais aljcia, ncsno quando, cono
aconicccu cn Dijon, clc dcsfcriu un aiaquc scn
rcscrvas conira a Asscnllcia Nacional c,
csccialncnic, conira o ariido da ordcn.
Quando o concrcio cra roscro, cono ainda
cra cn rincios dc 1851, a lurgucsia
concrcianic cnfurccia-sc conira qualqucr luia
arlancniar, icncndo quc o concrcio vicssc a
rcsscniir-sc disso. Quando o concrcio andava
nal, cono aconiccia consianicncnic a ariir do
fin dc fcvcrciro dc 1851, a lurgucsia concrcianic
acusava as luias arlancniarcs cono
rcsonsavcis cla aralisaao c clanava ara quc
ccssasscn, a fin dc quc o concrcio udcssc
dcscnvolvcr-sc novancnic. Os dclaics solrc a
rcforna coincidiran jusiancnic con cssc crodo
difcil. Traiando-sc aqui da qucsiao do scr ou nao
144
scr da forna dc govcrno vigcnic, a lurgucsia
scniia-sc ianio nais auiorizada a cigir quc scus
rcrcscnianics uscsscn fin a cssa ioriuranic
siiuaao rovisoria c naniivcsscn ao ncsno
icno o siaius quo. Nao Iavia nisso ncnIuna
coniradiao. Por fin da siiuaao rovisoria cla
conrccndia rccisancnic a sua crciuaao, o
adiancnio ara un fuiuro disianic do noncnio
cn quc una dccisao iivcssc quc scr ionada. O
siaius quo so odcria scr naniido dc duas
nanciras. cla rorrogaao do odcr dc
Donaaric, ou ncdianic sua rcnuncia
consiiiucional c a clciao dc Cavaignac. Un scior
da lurgucsia dcscjava csia uliina soluao c nao
soulc dar a scus rcrcscnianics ouiro consclIo
scnao o dc quc sc conscrvasscn cn silcncio c nao
iocasscn na qucsiao candcnic. Esiavan
convcncidos dc quc sc scus rcrcscnianics nao
falasscn, Donaaric nao agiria. Qucrian un
Parlancnio-avcsiruz, quc cscondcssc a calca
ara crnancccr oculio. Ouiro scior da
lurgucsia dcscjava, icndo cn visia quc
Donaaric ja sc cnconirava na rcsidcncia, quc
coniinuassc no osio, a fin dc quc iudo udcssc
rosscguir na ncsna roiina dc scnrc.
Irriiavan-sc or nao icr o Parlancnio violado
alcriancnic a Consiiiuiao c aldicado scn
naiorcs fornalidadcs.
Os ConsclIos Ccrais dos Dcariancnios,
aquclcs organisnos rovinciais quc
145
rcrcscniavan a alia lurgucsia c quc sc rcunian
a ariir dc 25 dc agosio, duranic o crodo dc
rcccsso da Asscnllcia Nacional, nanifcsiaran-sc
quasc quc or unaninidadc cla rcforna, c, or
conscguinic, conira o Parlancnio c a favor dc
Donaaric.
Dc nancira ainda nais incquvoca do quc o
scu afasiancnio dc scus rorios rcrcscnianics
arlancniarcs, a lurgucsia dcnonsirou sua
colcra conira scus rcrcscnianics liicrarios, sua
roria inrcnsa. As scnicnas, condcnando
ruinosas nulias c a dcscalidos crodos dc
cnccrrancnio diiadas clos juris lurgucscs or
qualqucr aiaquc dc jorna lisias lurgucscs conira
os dcscjos usuraiorios dc Donaaric, qualqucr
icniaiiva da inrcnsa dc dcfcndcr os dirciios
oliicos da lurgucsia conira o Podcr Eccuiivo,
assonlravan nao so a Frana, cono ioda a
Euroa.
Sc o ariido arlancniar da ordcn, con scu
clano cla iranquilidadc, cono dcnonsirci,
conronciia-sc nanicr-sc iranquilo, sc dcclarava
o donnio oliico da lurgucsia inconaivcl con
a scgurana c a cisicncia da lurgucsia,
dcsiruindo con suas rorias naos, na luia
conira as dcnais classcs da socicdadc, iodas as
condics ncccssarias ao scu rorio rcginc, o
rcginc arlancniar, or ouiro lado a nassa
ciraarlancniar da lurgucsia, con scu
146
scrvilisno ara con o rcsidcnic, con scus
insulios ao Parlancnio, con naus-iraios a sua
roria inrcnsa, convidava Donaaric a
surinir c aniquilar o scior do ariido quc falava
c cscrcvia, scus oliicos c liicraios, sua iriluna c
sua inrcnsa, a fin dc odcr cnircgar-sc cniao a
scus ncgocios ariicularcs con lcna confiana,
sol a roicao dc un govcrno foric c alsoluio.
Dcclarava incquivocancnic quc ansiava sc livrar
dc scu rorio donnio oliico a fin dc s livrar
das irilulacs c crigos dcssc donnio.
E cssa nassa, quc ja sc rclclara conira a
luia urancnic arlancniar c liicraria clo
donnio dc sua roria classc irara os dirigcnics
dcssa luia, ousa agora, dcois do caso assado,
acusar o rolciariado or nao sc icr lcvaniado cn
una luia sangrcnia una luia dc vida ou dc
noric, cn sua dcfcsa! Essa nassa, quc
sacrificava a cada noncnio scus inicrcsscs
gcrais dc classc, isio c, scus inicrcsscs oliicos
aos nais ncsquinIos c nais sordidos inicrcsscs
ariicularcs, c cigia dc scus rcrcscnianics
idcniico sacrifcio, qucia-sc agora dc quc o
rolciariado nao sc icnIa sacrificado aos scus
inicrcsscs naicriais, os inicrcsscs oliicos idcais
dcla! Arcscnia-sc cono una alna ura a qucn
o rolciariado, dcscncaninIado clos socialisias,
nao icria salido conrccndcr c alandonara no
noncnio dccisivo. E cnconira un cco gcral no
nundo lurgucs. Nao nc rcfiro aqui,
147
naiuralncnic, aos oliiiquciros alcnacs c ao
rcfugo idcologico da ncsna origcn. Fcfiro-nc,
or ccnlo, ao ja ciiado Econonisi, quc ja a 29
dc novcnlro dc 1851, ou scja, quairo dias anics
do golc dc Esiado, arcscniara Donaaric cono
o guardiao da ordcn" c TIicrs c Dcrrycr cono
anarquisias", c a 27 dc dczcnlro dc 1851,
dcois quc Donaaric aquiciara csscs
anarquisias, ja vocifcra solrc a iraiao
crcirada clas nassas rolciarias, ignoranics,
inculias c csiuidas conira a Ialilidadc,
conIccincnio, discilina, influcncia ncnial,
rccursos iniclcciuais c cso noral das canadas
ncdias c sucriorcs". Massa csiuida, ignoranic
c grosscira cra a roria nassa lurgucsa. lcn
vcrdadc quc cn 1851 a Frana airavcssara una
cqucna crisc concrcial. En fins dc fcvcrciro
rcgisirou-sc un dcclnio das coriacs cn
conaraao a 1850. cn naro o concrcio
ccrincniou un rcvcs c as falricas dciaran dc
iralalIar; cn alril a siiuaao dos dcariancnios
indusiriais arccia iao dcscscradora cono
dcois das jornadas dc fcvcrciro; cn naio os
ncgocios nao iinIan ainda ionado c; cn 28 dc
junIo o aiivo do Danco dc Frana dcnonsirava,
clo cnornc auncnio dos dcosiios c o
dccrcscino igualncnic grandc cn adianiancnios
conira lciras dc canlio, quc a roduao csiava
aralisada, c so cn ncados dc ouiulro concou
a roduzir-sc una nclIora rogrcssiva nos
148
ncgocios. A lurgucsia franccsa airilua cssa
aralisaao do concrcio a causas urancnic
oliicas, luia cnirc o Parlancnio c o Podcr
Eccuiivo, rccaricdadc dc una forna
rovisoria dc govcrno, aicrradora crscciiva do
scgundo doningo dc naio dc 1852. Nao ncgarci
quc iodas cssas circunsiancias ccrcian un
cfciio dcrincnic cn alguns ranos da indusiria
dc Paris c dos Dcariancnios. Essa influcncia
das condics oliicas, coniudo, cra acnas local
c scn inoriancia. Scra ncccssaria ouira rova
disso alcn do faio dc quc a nclIora do concrcio
roduziu-sc cn ncados dc ouiulro, no noncnio
rcciso cn quc a siiuaao oliica agravou-sc, o
Iorizonic oliico cscurcccu, c cscrava-sc a
qualqucr noncnio quc cassc uni raio do Eliscu?
Quanio ao nais, o lurgucs franccs, cuja
Ialilidadc, conIccincnio, iniuiao csiriiual c
rccursos iniclcciuais" nao ia alcn do rorio
acndicc nasal, odia icr cnconirado a causa dc
sua niscria concrcial, duranic iodo o crodo da
Eosiao Indusirial dc Londrcs, dirciancnic
dianic do nariz. Enquanio na Frana as falricas
fccIavan, na Inglaicrra ocorrian falcncias
concrciais. Enquanio cn alril c naio o anico
indusirial alcanou scu clna na Frana, cn
alril c naio o anico concrcial aiingiu scu clna
na Inglaicrra. Os lanifcios inglcscs airavcssavan
as ncsnas dificuldadcs dos franccscs, o ncsno
aconicccndo con a indusiria da scda dos dois
149
ascs. lcn vcrdadc quc os coionifcios inglcscs
coniinuavan iralalIando, nas ja nao rcalizavan
os lucros oliidos cn 1849 c 1850. A unica
difcrcna cra quc na Frana a crisc cra indusirial,
ao asso quc na Inglaicrra cra concrcial; quc
cnquanio na Frana as falricas csiavan
aralisadas, na Inglaicrra anliavan sua
caacidadc, cnlora sol condics ncnos
favoravcis do quc nos anos rcccdcnics; quc na
Frana cran as coriacs, cnquanio na
Inglaicrra cran as inoriacs quc Iavian sido
nais scriancnic aiingidas cla crisc. A causa
conun quc, naiuralncnic, nao dcvc scr
rocurada dcniro dos liniics do Iorizonic oliico
franccs, cra cvidcnic. Os anos dc 1849 c 1850
foran os anos dc naior roscridadc naicrial c
dc una sucrroduao quc so sc nanifcsiou
cono ial cn 1851. Esia sucrroduao cn
rincios dcssc ano rccclcu novo c csccial
inulso con a crscciiva da Eosiao
Indusirial. Fcgisiraran-sc, adcnais, as scguinics
circunsiancias cculiarcs. rinciro a crda
arcial da safra dc algodao cn 1850 c 1851, cn
scguida a ccricza da olicnao dc una safra dc
algodao naior do quc sc cscrava; rinciro a
sulida, cn scguida a qucda lrusca, cn suna,
fluiuacs do rco do algodao. A safra dc scda
lruia, clo ncnos na Frana iinIa sido infcrior
roduao ncdia. Finalncnic, os lanifcios
iinIan-sc candido a ial onio dcsdc 1848 quc
150
a roduao dc la nao odia nanicr as nornas dc
alasiccincnio, c o rco da la cn lruio suliu cn
conlcia dcsroorao ao rco dos ariigos dc la.
Ja icnos orianio aqui, na naicria-rina ara
ircs indusirias do ncrcado nundial, ircs noiivos
ara una aralisaao do concrcio.
Indccndcnicncnic dcssas circunsiancias
cscciais, a crisc aarcnic dc 1851 nao cra nada
nais do quc a arada quc a sucrroduao c a
sucrcscculaao invariavclncnic rovocan no
ciclo indusirial, anics dc rcunircn iodas as suas
foras a fin dc sc rcciiiarcn fclrilncnic
airavcs da uliina fasc dcssc ciclo c alcanarcn
nais una vcz o onio dc ariida, a crisc gcral do
concrcio. Duranic iais inicrvalos na Iisioria do
concrcio irroncn na Inglaicrra as falcncias
concrciais, ao asso quc na Frana c a roria
indusiria quc icn dc sc aralisar, cn aric
orquc forada a rciroccdcr dada a concorrcncia
dos inglcscs quc rccisancnic cniao concava a
fazcr-sc iniolcravcl cn iodos os ncrcados, c cn
aric or scr una indusiria dc luo, quc dcvc
rcfcrcnicncnic sofrcr as conscqucncias dc ioda
crisc concrcial. Porianio, alcn das criscs gcrais,
a Frana ccrincnia criscs concrciais inicrnas,
quc sao, nao olsianic, dcicrninadas c
condicionadas nuiio nais clas condics gcrais
do ncrcado nundial do quc or influcncias locais
franccsas. Nao scria dcsinicrcssanic csialclcccr
un confronio cnirc o disccrnincnio do lurgucs
151
inglcs c o rcconcciio do lurgucs franccs. En scu
rclaiorio anual dc 1851, una das naiorcs firnas
concrciais dc Livcrool dcclara. Poucos anos
icn dcsncniido dc nancira iao calal os
rognosiicos fciios cn scu incio cono o ano quc
acala dc findar; cn vcz da grandc roscridadc
quc cra quasc unanincncnic cscrada, csic ano
rcvclou-sc un dos nais dccccionanics do uliino
quario dc scculo rcfcrino-nos, naiuralncnic,
s classcs ncrcaniis, c nao s classcs
nanufaiurciras. Nao olsianic, no conco do ano
Iavia ccriancnic noiivos ara cscrar-sc o
conirario os csioqucs dc roduios cran
nodcrados, o caiial cra alundanic, os gcncros
alincnicios laraios, lcn asscgurada una
colIciia gcncrosa, rcinava conlcia az no
coniincnic, c o nosso as nao ccrincniava
quaisqucr criurlacs oliicas ou fiscais;
nunca, cfciivancnic, csiivcran nais livrcs as
asas do concrcio... A quc airiluir, cniao, cssc
rcsuliado dcsasiroso? Julganos quc ao cccsso
ianio das inoriacs con das coriacs. A
ncnos quc os nossos concrcianics csialclcan
naiorcs rcsirics a sua lilcrdadc dc aao, so un
anico iricnal odcra dcicr-nos."
Inaginai agora o lurgucs franccs, o scu
ccrclro concrcialncnic cnfcrno, ioriurado na
agonia dcssc anico concrcial, girando
csionicado clos loaios dc golcs dc Esiado c dc
rcsiauraao do sufragio univcrsal, cla luia cnirc
152
o Parlancnio c o Podcr Eccuiivo, cla gucrra da
Fronda cnirc orlcanisias c clas consiracs
conunisias no sul da Frana, clas suosias
Jacqucrics nos Dcariancnios dc Nicvrc c CIcr,
cla roaganda dc divcrsos candidaios
rcsidcncia, clas alavras dc ordcn dos jornais
quc lcnlravan os rcgcs dc vcndcdorcs
anlulanics, clas ancaas dos rcullicanos dc
dcfcndcr a Consiiiuiao c o sufragio univcrsal dc
arnas na nao, cla rcgaao dos cnigrados
Icrois in ariilus, quc anunciavan quc o nundo
sc acalaria no scgundo doningo dc naio dc 1852
cnsai cn iudo isso c conrccndcrcis a razao
cla qual cn ncio a cssa incrvcl c csirciiosa
confusao dc rcvisao, fusao, rorrogaao,
Consiiiuiao, consiraao, coligaao, usuraao c
rcvoluao, o lurgucs lcrra furiosancnic ara a
sua rcullica arlancniar. Anics un fin con
icrror, do quc un icrror scn fin".
Donaaric conrccndcu cssc griio. Scu odcr
dc conrccnsao sc aguara con a crcsccnic
iurlulcncia dc crcdorcs quc vian cn cada
crcusculo quc iornava nais roino o dia do
vcncincnio, o scgundo doningo dc naio dc 1852,
un novincnio dos asiros roicsiando suas
icrrcnas lciras dc canlio. TinIan-sc convcriido
cn vcrdadciros asirologos. A Asscnllcia Nacional
frusirara as cscranas dc Donaaric cn una
rorrogaao consiiiucional dc scus odcrcs; a
153
candidaiura do rncic dc Joinvillc incdia
naiorcs vacilacs.
Sc janais Iouvc un aconiccincnio quc,
nuiio anics dc ocorrcr, iivcssc rojciado dianic
dc si a sua sonlra, foi o golc dc Esiado dc
Donaaric. Ja a 29 dc janciro dc 1849, ouco
nais dc un ncs dcois dc sua clciao, fizcra a
CIangarnicr una roosia ncssc scniido. No
vcrao dc 1849, scu rorio rinciro-ninisiro,
Odilon Darroi, dcnunciara vcladancnic a oliica
dc golcs dc Esiado; no invcrno dc 1850, TIicrs
fizcra-o alcriancnic. En naio dc 1851, Pcrsigny
icniara novancnic ganIar CIangarnicr ara o
golc; o Mcssagcr dc l'Asscnllcc ullicara una
noicia solrc cssas ncgociacs. Os jornais
lonaariisias ancaavan con un golc dc
Esiado cada vcz quc ocorria una icncsiadc
arlancniar, c iornavan-sc nais agrcssivos
ncdida quc a crisc sc aroinava. Nas orgias quc
Donaaric cclclrava iodas as noiics con a
cscoria" dc anlos os scos, quando sc
aroinava a ncia-noiic c as coiosas lilacs
dcsaiavan as lnguas c aguavan a inaginaao,
o golc dc Esiado cra narcado ara a nanIa
scguinic. DcscnlainIavan-sc as csadas,
iiliniavan as iaas, rcrcscnianics cran aiirados
clas janclas, o nanio incrial caa solrc os
onlros dc Donaaric, aic quc o roncr da
aurora afugcniava novancnic o faniasna c Paris,
csiucfaia, iornava a inicirar-sc, clas vcsiais
154
ouco dadas a rciiccncias c clos aladinos
indiscrcios, do crigo dc quc iinIa novancnic
cscaado. Duranic os ncscs dc scicnlro c
ouiulro os loaios dc golc dc Esiado succdian-
sc raidancnic. Ao ncsno icno a sonlra
ganIava corcs, cono un dagucrrcoiio
iluninado. Consuliai os nuncros dc scicnlro c
ouiulro dos rgaos da inrcnsa diaria curocia
c cnconirarcis, alavra or alavra, iniinidacs
cono csia. Paris csia cIcia dc loaios solrc un
golc dc Esiado. Diz-sc quc a caiial scra ionada
clas iroas duranic a noiic, c quc na nanIa
scguinic aarcccrao os dccrcios dc dissoluao da
Asscnllcia Nacional, dcclarando o Dcariancnio
do Scna sol csiado dc siio, rcsiaurando o
sufragio univcrsal c aclando ara o ovo. Diz-sc
quc Donaaric anda cn lusca dc ninisiros ara
orcn cn cccuao csscs dccrcios ilcgais." As
corrcsondcncias quc irazcn cssas noicias
icrninan scnrc con a alavra faial. adiado". O
golc dc Esiado fora scnrc a idcia fia dc
Donaaric. Con csia idcia cn ncnic voliara a
isar o solo franccs. Esiava iao olcccado or cla
quc consianicncnic dciava-a iransarcccr.
Esiava iao fraco quc, ianlcn consianicncnic,
dcsisiia dcla. A sonlra do golc dc Esiado
iornara-sc iao faniliar aos arisicnscs sol a
forna dc faniasna, quc quando finalncnic
aarcccu cn carnc c osso nao qucrian acrcdiiar
no quc vian. O quc crniiiu, orianio, o ciio do
155
golc dc Esiado nao foi ncn a rcscrva rciiccnic
do cIcfc da Socicdadc dc 10 dc Dczcnlro ncn o
faio dc a Asscnllcia Nacional icr sido colIida dc
surrcsa. Sc icvc ciio, foi acsar da indiscriao
daquclc c con o conIccincnio anicciado dcsia
rcsuliado ncccssario c incviiavcl dc
aconiccincnios anicriorcs.
A 10 dc ouiulro, Donaaric conunicou a
scus ninisiros sua dccisao dc rcsiaurar o
sufragio univcrsal; a 16, csics arcscniaran sua
rcnuncias; a 26, Paris icvc conIccincnio da
fornaao do ninisicrio TIorigny. O CIcfc dc
Polcia, Carlicr, foi sinuliancancnic sulsiiiudo
or Mauas; o cIcfc da Princira Divisao Miliiar,
Magnan conccnirou na caiial os rcgincnios
nais lcais. A 4 dc novcnlro, a Asscnllcia
Nacional rciniciou suas scsscs. Nao iinIa nada
nclIor a fazcr do quc rccaiiular, cn forna lrcvc
c sucinia, o curso clo qual iinIa assado, c
rovar quc iinIa sido cnicrrada acnas dcois dc
sua noric.
O rinciro osio quc crdcra cn sua luia
conira o Podcr Eccuiivo fora o ninisicrio. Tcvc
quc rcconIcccr solcncncnic cssa dcrroia
acciiando a auioridadc do ninisicrio TIorigny,
un ncro sinulacro dc galincic. A Conissao
Pcrnancnic rccclcra o Sr. Ciraud dclaio dc
risos, quando clc sc arcscniara cono
rcrcscnianic dos novos ninisiros. Un ninisicrio
156
iao fraco ara ncdidas forics cono a rcsiauraao
do sufragio univcrsal! O oljciivo caio, orcn,
cra nao fazcr assar nada no Parlancnio, nas
iudo conira o Parlancnio.
No ncsno dia dc sua rcalcriura a
Asscnllcia Nacional! rccclcu a ncnsagcn dc
Donaaric na qual clc cigia a rcsiauraao do
sufragio univcrsal c a rcvogaao da lci dc 31 dc
naio dc 1850. No ncsno dia scus ninisiros
arcscniaran un dccrcio ncssc scniido. A
Asscnllcia Nacional rcjciiou incdiaiancnic o
cdido dc urgcncia do ninisicrio, c a 13 dc
novcnlro, rcjciiou o rojcio dc lci or 355 voios
conira 348. Fasgou, assin, scu nandaio una vcz
nais; una vcz nais confirnou o faio dc quc sc
iransfornara, dc coro dc rcrcscnianics
livrcncnic clciios clo ovo, cn Parlancnio
usurador dc una classc; quc coriara, cla
ncsna, os nusculos quc ligavan a calca
arlancniar ao coro da naao.
Sc, con sua noao dc rcsiaurar o sufragio
univcrsal, o Podcr Eccuiivo aclava da
Asscnllcia Nacional ara o ovo, con sua Lci
dos Qucsiorcs, o Podcr Lcgislaiivo aclou do ovo
ara o ccrciio. Essa Lci dos Qucsiorcs dcvia
csialclcccr scu dirciio dc rcquisiiar iroas
dirciancnic, dc fornar un ccrciio arlancniar.
Colocando assin o ccrciio cono arliiro cnirc cla
c o ovo, cnirc cla c Donaaric, rcconIcccndo no
157
ccrciio o odcr csiaial dccisivo, iinIa quc
confirnar, or ouiro lado, o faio dc quc Ia nuiio
icno dcsisiira dc sua rcicnsao dc doninar cssc
odcr. Ao dclaicr scu dirciio a rcquisiiar iroas,
cn vcz dc rcquisiia-las incdiaiancnic, dciava
iransarcccr suas duvidas quanio a scus
rorios odcrcs. Ao rcjciiar a Lci dos Qucsiorcs
confcssou ullicancnic a sua inoicncia. Essc
rojcio foi dcrroiado, faliando a scus rooncnics
acnas 108 voios ara olicrcn naioria. A
MonianIa, orianio, dccidiu a qucsiao. Viu-sc na
siiuaao do asno dc Duridan, nao orcn, cnirc
dois fcics dc fcno, con o rollcna dc dccidir
qual dos dois cra nais airacnic, nas cnirc duas
saraivadas dc golcs con o rollcna dc dccidir
qual cra a nais violcnia. Dc un lado Iavia o
ncdo dc CIangarnicr, do ouiro, o ncdo dc
Donaaric. Tcn-sc quc rcconIcccr quc a siiuaao
nada iinIa dc Icroica.
A 18 dc novcnlro foi arcscniada una
cncnda lci solrc as clcics nuniciais
roosia clo ariido da ordcn, no scniido dc
quc cn vcz dc ircs anos lasiaria quc os clciiorcs
nuniciais iivcsscn un ano dc donicilio. Essa
cncnda foi dcrroiada cn discussao unica, nas
cssa discussao unica dcnonsirou logo icr sido
un crro. Fragncniando-sc cn faccs Iosiis o
ariido da ordcn crdcra Ia nuiio sua naioria
arlancniar indccndcnic. Mosirou agora quc ja
nao Iavia naioria alguna no Parlancnio. A
158
Asscnllcia Nacional iornara-sc incaaz dc adoiar
acordos. Os aionos quc a consiiiuran nao nais
sc naniinIan unidos or qualqucr fora dc
cocsao; calara scu uliino susiro; csiava noria.
Finalncnic, oucos dias anics dc caiasirofc,
a nassa ciraarlancniar da lurgucsia dcvia
confirnar solcncncnic, una vcz nais, sua
ruiura con a lurgucsia do Parlancnio. TIicrs
quc, cono Icroi arlancniar csiava nais
coniagiado do quc os dcnais do nal incuravcl do
crciinisno arlancniar, arquiiciara juniancnic
con o ConsclIo dc Esiado, dcois da noric do
Parlancnio, una nova iniriga arlancniar, unia
Lci dc Fcsonsalilidadcs, con a qual sc
rcicndia nanicr o rcsidcnic firncncnic dcniro
dos liniics da Consiiiuiao. Assin cono a 15 dc
scicnlro, ao lanar a cdra fundancnial do novo
ncrcado dc Paris, Donaaric, cono un scgundo
Masanicllo, cncaniara as dancs dcs lalcs, as
nulIcrcs do ncrcado c vcrdadc quc una dclas
rcrcscniava, cn odcr cfciivo, nais do quc 17
lurgravcs; assin cono dcois da iniroduao da
Lci dos Qucsiorcs clc caiivara os icncnics quc
rcgalava no Eliscu, assin, agora, a 25 dc
novcnlro, arrclaiou a lurgucsia indusirial, quc
sc rcunira no circo ara rccclcr dc suas naos
ncdalIas dc Ionra cla Eosiao Indusirial dc
Londrcs. Transcrcvcrci aqui a aric significaiiva
dc scu discurso, scgundo o Journal dcs Dclais.
159
Dianic dc ciios iao incscrados, crcio quc
icnIo razao dc rciicrar quao grandc scria a
Fcullica Franccsa sc lIc crniiisscn dcfcndcr
scus vcrdadciros inicrcsscs c rcfornar suas
insiiiuics, ao invcs dc csiar scndo
consianicncnic criurlada, dc un lado or
dcnagogos, c dc ouiro or alucinacs
nonarquisias. (Forics, csirondosos c rcciidos
alausos dc iodos os lados do anfiicairo.} As
alucinacs nonarquisias rciardan iodo o
rogrcsso c iodos os ranos inorianics da
indusiria. En vcz dc rogrcsso vc-sc acnas luia.
Vccn-sc Ioncns quc cran anics os nais zclosos
susicniaculos do odcr c das rcrrogaiivas rcais
iornarcn-sc ariidarios dc una Convcnao con o
roosiio unico dc dcliliiar o odcr quc cnanou
do sufragio univcrsal. (Forics c rcciidos
alausos} Vcnos os Ioncns quc nais sofrcran
con a Fcvoluao, c quc nais a dcloraran,
rovocar una nova rcvoluao, c acnas ara
anordaar a voniadc da naao... Proncio-vos
iranquilidadc ara o fuiuro" cic. cic. (Dravo,
lravo, una icncsiadc dc lravos.}
A lurgucsia indusirial aclana assin, con
alausos aljcios, o golc dc Esiado dc 2 dc
dczcnlro, a aniquilaao do Parlancnio a qucda
dc scu rorio donnio, a diiadura dc Donaaric.
A irovoada dc alausos dc 25 dc novcnlro icvc
sua rcsosia no iroar dos canIcs a 4 dc
dczcnlro, c foi na casa Sr. Sallandrouzc, un dos
160
quc nais alaudira, quc foi cair o naior nuncro
dc lonlas.
Cronwcll, quando dissolvcu o Parlancnio
Anlo, cnirou sozinIo na sala dc scsscs, uou
o rclogio a fin dc quc iudo acalassc no ninuio
caio quc Iavia fiado c culsou os ncnlros do
Parlancnio un or un con insulios Iilarianics c
Iunorsiicos. Naolcao, dc csiaiura ncnor quc
scu nodclo, arcscniou-sc clo ncnos cranic o
Podcr Lcgislaiivo no 18 Drunario c cnlora con
voz cnlargada, lcu ara a Asscnllcia sua
scnicna dc noric. O scgundo Donaaric, quc,
adcnais, disunIa dc un Podcr Eccuiivo nuiio
difcrcnic do dc Cronwcll ou do dc Naolcao,
luscou scu nodclo nao nos anais da Iisioria do
nundo, nas nos anais da Socicdadc dc 10 dc
Dczcnlro, nos anais dos irilunais crininais.
Foula 25 nilIcs dc francos ao Danco dc
Frana, conra o gcncral Magna con 1 nilIao,
os soldados or 15 francos cada un c un ouco
dc aguardcnic, rcunc-sc sccrciancnic con scus
cunliccs, cono un ladrao, na calada da noiic,
ordcna quc scjan assaliadas as rcsidcncias dos
dirigcnics arlancniarcs nais crigosos c quc
Cavaignac, Lanoricicrc, Lcfl, CIangarnicr,
CIarras, TIicrs, Dazc cic. scjan arrancados dc
scus lciios, quc as rinciais raas dc Paris c o
cdifcio do Parlancnio scjan ocuados clas
iroas c quc cariazcs cscandalosos scjan
colocados ao roncr do dia nos nuros dc Paris
161
roclanando a dissoluao da Asscnllcia
Nacional c do ConsclIo dc Esiado, a rcsiauraao
do sufragio univcrsal c colocando o Dcariancnio
do Scna sol csiado siio. Da ncsna nancira
nanda inscrir ouco dcois no Moniicur un
docuncnio falso afirnando quc arlancniarcs
influcnics sc Iavian agruado cn iorno dclc cn
un ConsclIo dc Esiado.
O Parlancnio accfalo, rcunido no cdifcio da
nainc do dccino disiriio c consisiindo
rincialncnic dc lcgiiinisias c orlcanisias, voia
a dcosiao dc Donaaric cnirc rcciidos griios
dc Viva a Fcullica", arcnga cn vao a nuliidao
curiosa congrcgada dianic do cdifcio c c
finalncnic conduzido, sol a cusiodia dc
aiiradorcs dc rccisao africanos, rinciro ara o
quaricl d'Orsay c cn scguida, anonioado cn
carros cclularcs, c iransoriado ara as
cniicnciarias dc Mazas, Han c Vinccnncs. Assin
icrninaran o ariido da ordcn, a Asscnllcia
Lcgislaiiva c a Fcvoluao dc Fcvcrciro. Anics dc
assar raidancnic s concluscs, faanos un
lrcvc rcsuno dc sua Iisioria.
I Princiro Pcrodo. Dc 24 dc fcvcrciro a 4
dc naio dc 1848. Pcrodo dc Fcvcrciro. Prologo.
Concdia da confraicrnizaao gcral.
162
II Scgundo Pcrodo. Pcrodo dc consiiiuiao
da rcullica c da Asscnllcia Nacional
Consiiiuinic.
1. Dc 4 dc naio a 25 dc junIo dc 1848. Luia
dc iodas as classcs conira o rolciariado. Dcrroia
do rolciariado nas jornadas dc junIo.
2. Dc 25 dc junIo a 10 dc dczcnlro dc 1848.
Diiadura dos rcullicanos lurgucscs uros.
Elaloraao do rojcio da Consiiiuiao.
Proclanaao do csiado dc siio cn Paris. A
diiadura lurgucsa c osia nargcn a 10 dc
dczcnlro con a clciao dc Donaaric ara
rcsidcnic.
3. Dc 20 dc dczcnlro dc 1848 a 28 dc naio
dc 1849. Luia da Asscnllcia Consiiiuinic conira
Donaaric c conira o ariido da ordcn, aliado a
Donaaric. Fin da Asscnllcia Consiiiuinic.
Qucda da lurgucsia rcullicana.
III Tcrcciro Pcrodo. Pcrodo da rcullica
consiiiucional da Asscnllcia Lcgislaiiva
Nacional.
1. Dc 28 dc naio dc 1849 a 13 dc junIo dc
1849. Luia da cqucna lurgucsia conira a
lurgucsia c conira Donaaric. Dcrroia da
dcnocracia cqucno-lurgucsa.
163
2. Dc 13 dc junIo dc 1849 a 31 dc naio dc
1850. Diiadura arlancniar do ariido da ordcn.
Conlcia scu donnio con a aloliao do sufragio
univcrsal, nas crdc o ninisicrio arlancniar.
3. Dc 31 dc naio dc 1850 a 2 dc dczcnlro dc
1851. Luia cnirc a lurgucsia arlancniar c
Donaaric.
a} Dc 31 dc naio dc 1850 a 12 dc janciro dc
1851. O Parlancnio crdc o conirolc surcno do
ccrciio.
l} Dc 12 dc janciro a 11 dc alril dc 1851.
Lcva a ior cn suas icniaiivas dc rccucrar o
odcr adninisiraiivo. O ariido da ordcn crdc
sua naioria arlancniar indccndcnic. Sua
aliana con os rcullicanos c a MonianIa.
c} Dc 11 dc alril dc 1851 a 9 dc ouiulro dc
1851. Tcniaiivas dc rcvisao, fusao, rorrogaao.
O ariido da ordcn sc dcconc cn suas arics
inicgranics. Torna-sc dcfiniiiva a ruiura do
Parlancnio lurgucs c da inrcnsa lurgucsa con
a nassa da lurgucsia.
d} Dc 9 dc ouiulro a 2 dc dczcnlro dc 1851.
Franca ruiura do Parlancnio con o Podcr
Eccuiivo. O Parlancnio consuna scu dcrradciro
aio c sucunlc, alandonado or sua roria
classc, clo ccrciio c or iodas as dcnais
classcs. Fin do rcginc arlancniar c do donnio
164
lurgucs. Viioria dc Donaaric. Parodia dc
rcsiauraao do incrio.
165


Captulo VII

No unlral da Fcvoluao dc Fcvcrciro, a
rcullica social aarcccu cono una frasc, cono
una rofccia. Nas jornadas dc junIo dc 1848 foi
afogada no sanguc do rolciariado dc Paris, nas
ronda os sulscqucnics aios da ca cono un
faniasna. A rcullica dcnocraiica anuncia o scu
advcnio. A 13 dc junIo dc 1849 c discrsada
juniancnic con sua cqucna lurgucsia, quc sc
s cn fuga, nas quc na corrida sc vangloria con
rcdolrada arrogancia. A rcullica arlancniar,
juniancnic con a lurgucsia, aossa-sc dc iodo o
ccnario; goza a vida cn ioda a sua lcniiudc, nas
o 2 dc dczcnlro dc 1851 a cnicrra sol o
aconanIancnio do griio dc agonia dos
nonarquisias coligados. Viva a Fcullica!"
A lurgucsia franccsa rclclou-sc conira o
donnio do rolciariado iralalIador; lcvou ao
odcr o luncn rolciariado icndo frcnic o
cIcfc da Socicdadc dc 10 dc Dczcnlro. A
lurgucsia conscrvava a Frana rcsfolcgando dc
avor anic os fuiuros icrrorcs da anarquia
vcrnclIa; Donaaric dcsconiou ara cla cssc
fuiuro quando, a 4 dc dczcnlro, fcz con quc o
166
ccrciio da ordcn, insirado cla aguardcnic,
fuzilassc cn suas janclas os cnincnics lurgucscs
do Dulcvar Moninarirc c do Dulcvar dcs Iialicns.
A lurgucsia fcz a aoicosc da csada; a csada a
donina. Dcsiruiu a inrcnsa rcvolucionaria; sua
roria inrcnsa foi dcsiruda. Colocou as
rcunics oularcs sol a vigilancia da olcia;
scus salcs csiao sol a Cuarda Nacional
dcnocraiica; sua roria Cuarda Nacional foi
dissolvida. Ins o csiado dc siio; o csiado dc
siio foi-lIc inosio. Sulsiiiuiu os juris or
conisscs niliiarcs; scus juris sao sulsiiiudos
or conisscs niliiarcs. Sulncicu a cducaao
ullica ao donnio dos adrcs; os adrcs
sulncicn-na cducaao dclcs. Dcsicrrou
cssoas scn julgancnio; csia scndo dcsicrrada
scn julgancnio. Fcriniu iodos os novincnios
da socicdadc airavcs do odcr do Esiado; iodos
os novincnios dc sua socicdadc sao rcrinidos
clo odcr do Esiado. Lcvada clo anor roria
lolsa, rclclou-sc conira scus oliicos c Ioncns
dc lciras; scus oliicos c Ioncns dc lciras foran
osios dc lado, nas sua lolsa csia scndo
assaliada agora quc sua loca foi anordaada c
sua cna quclrada. A lurgucsia nao sc cansava
dc griiar rcvoluao o quc Sanio Arscnio griiou
aos crisiaos. Fugc, iacc, qucscc! (Fogc, cala,
sosscga!} Agora c Donaaric quc griia
lurgucsia. Fugc, iacc, quicscc!
167
A lurgucsia franccsa Ia nuiio cnconirara a
soluao ara o dilcna dc Naolcao. Duns
cnquuntc uns `Euoc scu cuIcunc ou
cosuquc! (26} Enconirara a soluao na rculliquc
cosaquc. NcnIuna Circc, or ncio dc
cncaniancnios, iransfornara a olra dc aric quc
cra a rcullica lurgucsa, cn un nonsiro. A
rcullica nao crdcu scnao a aarcncia dc
rcsciialilidadc. A Frana dc Iojc ja csiava
coniida, cn sua forna conlcia, na rcullica
arlancniar. Faliava acnas un golc dc
laioncia ara quc a lolIa arrclcniassc c o
nonsiro saliassc dianic dos nossos olIos.
Por quc o rolciariado dc Paris nao sc
rcvoliou dcois dc 2 dc dczcnlro?
A qucda da lurgucsia nal fora dccrciada; o
dccrcio ainda nao iinIa sido cccuiado. Qualqucr
insurrciao scria do rolciariado icria
incdiaiancnic insiilado vida nova lurgucsia, a
icria rcconciliado con o ccrciio c asscgurado aos
ocrarios una scgunda dcrroia dc junIo.
A 4 dc dczcnlro, o rolciariado foi inciiado
luia or lurgucscs c vcndciros. Naqucla noiic,
varias lcgics da Cuarda Nacional roncicran
aarcccr, arnadas c unifornizadas na ccna da
luia. Durgucscs c vcndciros iinIan iido noicia
dc quc, cn un dc scus dccrcios dc 2 dc
dczcnlro, Donaaric alolira o voio sccrcio c
168
ordcnava quc narcasscn sin" ou nao", adianic
dc scus noncs, nos rcgisiros oficiais. A
rcsisicncia dc 4 dc dczcnlro iniinidou
Donaaric. Duranic a noiic nandou quc fosscn
colocados cariazcs cn iodas as csquinas dc Paris,
anunciando a rcsiauraao do voio sccrcio. O
lurgucs c o vcndciro inaginaran quc Iavian
alcanado scu oljciivo. Os quc dciaran dc
conarcccr na nanIa scguinic foran o lurgucs
c o vcndciro.
Por ncio dc un cou dc nain duranic a noiic
dc 1. ara 2 dc dczcnlro Donaaric dcsojara o
rolciariado dc Paris dc scus dirigcnics, os
conandanics das larricadas. Un ccrciio scn
oficiais, avcsso a luiar sol a landcira dos
noniagnards dcvido s rccordacs dc junIo dc
1848 c 1849 c naio dc 1850, dciou sua
vanguarda, as socicdadcs sccrcias, a iarcfa dc
salvar a Ionra insurrccional dc Paris. Esia Paris,
a lurgucsia a alandonara iao assivancnic
soldadcsca, quc Donaaric dc nais iardc
arcscniar zonlcicirancnic cono rcicio ara
dcsarnar a Cuarda Nacional o ncdo dc quc suas
arnas fosscn voliadas conira cla roria clos
anarquisias!
C`cst c tonIc conct ct dcnt du
Socusnc! (27} Assin caracicrizou Cuizoi o 2 dc
dczcnlro. Mas sc a dcrrocada da rcullica
arlancniar cnccrra cn si o gcrnc da viioria da
169
rcvoluao rolciaria, scu rcsuliado incdiaio c
alavcl foi a viioria dc Donaaric solrc o
Parlancnio, do Podcr Eccuiivo solrc o Podcr
Lcgislaiivo, da fora scn frascs solrc a fora das
frascs. No Parlancnio a naao iornou a lci a sua
voniadc gcral, isio c, iornou sua voniadc gcral a
lci da classc doninanic. Fcnuncia, agora, anic o
Podcr Eccuiivo, a ioda voniadc roria c
sulncic-sc aos diiancs sucriorcs dc una
voniadc csiranIa, curva-sc dianic da auioridadc.
O Podcr Eccuiivo, cn conirasic con o Podcr
Lcgislaiivo, crcssa a Icicrononia dc una
naao, cn conirasic con sua auiononia. A
Frana, orianio, arccc icr cscaado ao
dcsoiisno dc una classc acnas ara cair sol o
dcsoiisno dc un indivduo, c, o quc c ainda
ior, sol a auioridadc dc un indivduo scn
auioridadc. A luia arccc rcsolvcr-sc dc ial
nancira quc iodas as classcs, igualncnic
inoicnics c igualncnic nudas, cacn dc joclIos
dianic da culaira do fuzil.
Mas a rcvoluao c rofunda. Ainda csia
assando clo urgaiorio. Eccuia
nciodicancnic a sua iarcfa. A 2 dczcnlro
conclura a nciadc dc scu iralalIo rcaraiorio;
conclui agora a ouira nciadc. Princiro
acrfcioou o odcr do Parlancnio, a fin dc
odcr dcrrula-lo. Una vcz conscguido isso,
acrfcioa o Podcr Eccuiivo, o rcduz a sua
crcssao nais ura, isola-o, lana-o conira si
170
rorio cono o unico alvo, a fin dc conccnirar
iodas as suas foras dc dcsiruiao conira clc. E
quando iivcr concludo cssa scgunda nciadc dc
scu iralalIo rclininar, a Euroa sc lcvaniara dc
un salio c cclanara culianic. Dclo iralalIo,
ninIa loa ioucira!
Essc Podcr Eccuiivo, con sua incnsa
organizaao lurocraiica c niliiar, con sua
cngcnIosa naquina do Esiado, alrangcndo
anlas canadas con un ccrciio dc funcionarios
ioializando ncio nilIao, alcn dc nais ncio
nilIao dc iroas rcgularcs, cssc ircncndo coro
dc arasiias quc cnvolvc cono una icia o coro
da socicdadc franccsa c sufoca iodos os scus
oros, surgiu ao icno da nonarquia alsoluia,
con o dcclnio do sisicna fcudal, quc coniriluiu
ara arcssar. Os rivilcgios scnIoriais dos
scnIorcs dc icrras c das cidadcs iransfornaran-
sc cn ouiros ianios airiluios do odcr do
Esiado, os digniiarios fcudais cn funcionarios
agos c o varicgado naa dos odcrcs alsoluios
ncdicvais cn confliio cnirc si, no lano rcgular
dc un odcr csiaial cuja iarcfa csia dividida c
ccniralizada cono cn una falrica. A rincira
Fcvoluao Franccsa, cn sua iarcfa dc quclrar
iodos os odcrcs indccndcnics locais,
icrriioriais, urlanos c rovinciais a fin dc
csialclcccr a unificaao civil da naao, iinIa
forosancnic quc dcscnvolvcr o quc a nonarquia
alsoluia concara. a ccniralizaao, nas ao
171
ncsno icno o anliio, os airiluios c os agcnics
do odcr govcrnancnial. Naolcao acrfcioara
cssa naquina csiaial. A nonarquia lcgiiinisia c a
nonarquia dc julIo nada nais fizcran do quc
acrcsccniar naior divisao do iralalIo, quc
crcscia na ncsna roorao cn quc a divisao do
iralalIo dcniro da socicdadc lurgucsa criava
novos gruos dc inicrcsscs c, or conscguinic,
novo naicrial ara a adninisiraao do Esiado.
Todo inicrcssc conun (gcncinsanc} cra
incdiaiancnic coriado da socicdadc, coniraosio
a cla cono un inicrcssc sucrior, gcral
(allgcncins}, rciirado da aiividadc dos rorios
ncnlros da socicdadc c iransfornado cn oljcio
da aiividadc do govcrno, dcsdc a onic, o cdifcio
da cscola c a roricdadc conunal dc una aldcia,
aic as csiradas dc fcrro, a riqucza nacional c as
univcrsidadcs da Frana. Finalncnic, cn sua
luia conira a rcvoluao, a rcullica arlancniar
viu-sc forada a consolidar, juniancnic con as
ncdidas rcrcssivas, os rccursos c a
ccniralizaao do odcr govcrnancnial. Todas as
rcvolucs acrfcioaran cssa naquina, ao invcs
dc dcsiroa-la. Os ariidos quc disuiavan o
odcr cncaravan a ossc dcssa incnsa csiruiura
do Esiado cono o rincial csolio do vcnccdor.
Mas sol a nonarquia alsoluia, duranic a
rincira Fcvoluao, sol Naolcao, a lurocracia
cra acnas o ncio dc rcarar o donnio dc
classc da lurgucsia. Sol a Fcsiauraao, sol Lus
172
Filic, sol a rcullica arlancniar, cra o
insiruncnio da classc doninanic, or nuiio quc
luiassc or csialclcccr scu rorio donnio.
Unicancnic sol o scgundo Donaaric o
Esiado arccc iornar-sc conlciancnic
auinono. A naquina do Esiado consolidou a ial
onio a sua osiao cn facc da socicdadc civil
quc lIc lasia icr frcnic o cIcfc da Socicdadc dc
10 dc Dczcnlro, un avcniurciro surgido dc fora,
glorificado or una soldadcsca cnlriagada,
conrada con aguardcnic c salsicIas c quc dcvc
scr consianicncnic rccIcada dc salsicIas. Da o
usilaninc dcsalcnio, o scniincnio dc icrrvcl
IunilIaao c dcgradaao quc orinc a Frana c
lIc coria a rcsiraao. A Frana sc scnic
dcsonrada.
E, nao olsianic, o odcr csiaial nao csia
suscnso no ar. Donaaric rcrcscnia una
classc, c jusiancnic a classc nais nuncrosa da
socicdadc franccsa, os cqucnos (Parzcllcn}
canoncscs.
Assin cono os Dourlons rcrcscniavan a
grandc roricdadc icrriiorial c os Orlcans a
dinasiia do dinIciro, os Donaarics sao a
dinasiia dos canoncscs, ou scja, da nassa do
ovo franccs. O clciio do cancsinaio nao c o
Donaaric quc sc curvou ao Parlancnio lurgucs,
nas o Donaaric quc o dissolvcu. Duranic ircs
173
anos as cidadcs Iavian conscguido falsificar o
significado da clciao dc 10 dc dczcnlro c roular
aos canoncscs a rcsiauraao do Incrio. A
clciao dc 10 dc dczcnlro dc 1848 so sc
consunou con o golc dc Esiado dc 2 dc
dczcnlro dc 1851.
Os cqucnos canoncscs consiiiucn una
incnsa nassa, cujos ncnlros vivcn cn
condics scnclIanics nas scn csialclcccrcn
rclacs nuliiforncs cnirc si. Scu nodo dc
roduao os isola uns dos ouiros, cn vcz dc criar
cnirc clcs un inicrcanlio nuiuo. Essc
isolancnio c agravado clo nau sisicna dc
conunicacs cisicnic na Frana c cla olrcza
dos canoncscs. Scu cano dc roduao, a
cqucna roricdadc, nao crniic qualqucr
divisao do iralalIo ara o culiivo, ncnIuna
alicaao dc nciodos cicnificos c, orianio,
ncnIuna divcrsidadc dc dcscnvolvincnio,
ncnIuna varicdadc dc ialcnio, ncnIuna riqucza
dc rclacs sociais. Cada fanlia canoncsa c
quasc auio-suficicnic; cla roria roduz
inicirancnic a naior aric do quc consonc,
adquirindo assin os ncios dc sulsisicncia nais
airavcs dc irocas con a naiurcza do quc do
inicrcanlio con a socicdadc. Una cqucna
roricdadc, un canoncs c sua fanlia; ao lado
dclcs ouira cqucna roricdadc, ouiro
canoncs c ouira fanlia. Alguna dczcnas dclas
consiiiucn una aldcia, c algunas dczcnas dc
174
aldcias consiiiucn un Dcariancnio. A grandc
nassa da naao franccsa c, assin, fornada cla
sinlcs adiao dc grandczas Ionologas, da
ncsna nancira quc laiaias cn un saco
consiiiucn un saco dc laiaias. Na ncdida cn
quc nilIcs dc fanlias canoncsas vivcn cn
condics cconnicas quc as scaran unas das
ouiras, c ocn o scu nodo dc vida, os scus
inicrcsscs c sua culiura aos das ouiras classcs
da socicdadc, csics nilIcs consiiiucn una
classc. Mas na ncdida cn quc cisic cnirc os
cqucnos canoncscs acnas una ligaao local c
cn quc a siniliiudc dc scus inicrcsscs nao cria
cnirc clcs conunidadc alguna, ligaao nacional
alguna, ncn organizaao oliica, ncssa caia
ncdida nao consiiiucn una classc. Sao,
conscqucnicncnic, incaazcs dc fazcr valcr scu
inicrcssc dc classc cn scu rorio nonc, qucr
airavcs dc un Parlancnio, qucr airavcs dc una
Convcnao. Nao odcn rcrcscniar-sc, icn quc
scr rcrcscniados. Scu rcrcscnianic icn, ao
ncsno icno, quc aarcccr cono scu scnIor,
cono auioridadc solrc clcs, cono un odcr
govcrnancnial iliniiado quc os roicgc das
dcnais classcs c quc do alio lIcs nanda o sol ou
a cIuva. A influcncia oliica dos cqucnos
canoncscs, orianio, cnconira sua crcssao
final no faio dc quc o Podcr Eccuiivo sulncic ao
scu donnio a socicdadc.
175
A iradiao Iisiorica originou nos canoncscs
franccscs a crcna no nilagrc dc quc un Ioncn
cIanado Naolcao rcsiiiuiria a clcs ioda a gloria
assada. E surgiu un indivduo quc sc faz assar
or cssc Ioncn orquc carrcga o nonc dc
Naolcao, cn viriudc do Codc Nuocon, (28} quc
csialclccc. Lu ccIccIc dc u utcntc cst
ntcdtc. (29} Dcois dc 20 anos dc
vagalundagcn c dcois dc una scric dc
avcniuras groicscas, a lcnda sc consuna c o
Ioncn sc iorna incrador dos franccscs. A idcia
fia do solrinIo rcalizou-sc orquc coincidia con
a idcia fia da classc nais nuncrosa do ovo
franccs.
Mas, odc-sc oljciar. c os lcvanics
canoncscs na nciadc da Frana, as invcsiidas
do ccrciio conira os canoncscs, as riscs c
dcoriacs cn nassa dc canoncscs?
A Frana nao ccrincniara, dcsdc Lus XIV,
una scnclIanic crscguiao dc canoncscs or
noiivos dcnagogicos".
rcciso quc fiquc lcn claro. A dinasiia dc
Donaaric rcrcscnia nao o canoncs
rcvolucionario, nas o conscrvador; nao o
canoncs quc luia ara cscaar s condics dc
sua cisicncia social, a cqucna roricdadc,
nas anics o canoncs quc qucr consolidar sua
roricdadc; nao a oulaao rural quc, ligada
176
das cidadcs, qucr dcrrular a vclIa ordcn dc
coisas or ncio dc scus rorios csforos, nas,
clo conirario, aquclcs quc, rcsos or cssa vclIa
ordcn cn un isolancnio cnlruicccdor, qucrcn
vcr-sc a si rorios c suas roricdadcs salvos c
lcncficiados clo faniasna do Incrio. Donaaric
rcrcscnia nao o csclarccincnio, nas a
sucrsiiao do canoncs; nao o scu lon-scnso,
nas o scu rcconcciio; nao o scu fuiuro, nas o
scu assado; nao a sua nodcrna Ccvcnncs, nas
a sua nodcrna Vcndcc.
Os ircs anos dc rigoroso donnio da rcullica
arlancniar Iavian lilcriado una aric dos
canoncscs franccscs da ilusao naolcnica,
rcvolucionando-os ainda quc acnas
sucrficialncnic; nas os lurgucscs rcrinian-
nos violcniancnic, cada vcz quc sc unIan cn
novincnio. Sol a rcullica arlancniar a
conscicncia nodcrna c a conscicncia iradicional
do canoncs franccs disuiaran a surcnacia.
Essc rogrcsso ionou a forna dc una luia
inccssanic cnirc os ncsircs-cscola c os adrcs. A
lurgucsia dcrroiou os ncsircs-cscola. Pcla
rincira vcz os canoncscs fizcran csforos ara
sc conoriarcn indccndcnicncnic cn facc da
aiuaao do govcrno. Isio sc nanifcsiava no
confliio coninuo cnirc os naircs c os rcfciios. A
lurgucsia dcs os naircs. Finalncnic, duranic
o crodo da rcullica arlancniar, os
canoncscs dc divcrsas localidadcs lcvaniaran-
177
sc conira sua roria olra, o ccrciio. A
lurgucsia casiigou-os con csiados dc siio c
ccdics uniiivas. E cssa ncsna lurgucsia
clana agora conira a csiuidcz das nassas,
conira a uc nuttudc (30} quc a iraiu cn favor
dc Donaaric. Ela roria forou a consolidaao
das sinaiias do cancsinaio clo Incrio c
nanicvc as condics quc originan cssa rcligiao
canoncsa. A lurgucsia, c lcn vcrdadc, dcvc
forosancnic icncr a csiuidcz das nassas
cnquanio cssas sc nanicn conscrvadoras, assin
cono a sua clarividcncia, iao logo sc iornan
rcvolucionarias.
Nos lcvanics ocorridos dcois do golc dc
Esiado aric dos canoncscs franccscs roicsiou
dc arnas na nao conira o rcsuliado dc scu
rorio voio a 10 dc dczcnlro dc 1848. A
ccricncia adquirida dcsdc aqucla daia alrira-
lIcs os olIos. Mas iinIan cnircgado a alna s
foras infcrnais da Iisioria; a Iisioria olrigou-os
a nanicr a alavra cncnIada, c a naioria
csiava ainda iao cIcia dc rcconcciios quc
jusiancnic nos Dcariancnios nais vcrnclIos a
oulaao canoncsa voiou alcriancnic cn
favor dc Donaaric. En sua oiniao a Asscnllcia
Nacional incdira a narcIa dc Donaaric. Esic
liniiara-sc agora a roncr as cadcias quc as
cidadcs Iavian inosio voniadc do cano. En
algunas localidadcs os canoncscs cIcgaran a
178
alrigar a idcia ridcula dc una Convcnao lado a
lado con Naolcao.
Dcois quc a rincira Fcvoluao
iransfornara os canoncscs dc scni-scrvidao cn
roriciarios livrcs, Naolcao confirnou c
rcgulancniou as condics sol as quais odian
dcdicar-sc cloraao do solo franccs quc
acalava dc lIcs scr disiriludo c saciar sua ansia
juvcnil dc roricdadc. Mas o quc, agora, rovoca
a runa do canoncs franccs c rccisancnic a
roria cqucna roricdadc, a divisao da icrra,
a forna dc roricdadc quc Naolcao consolidou
na Frana; jusiancnic as condics naicriais
quc iransfornaran o canoncs fcudal cn
canoncs roriciario, c Naolcao cn incrador.
Duas gcracs lasiaran ara roduzir o
rcsuliado incviiavcl. o arruinancnio rogrcssivo
da agriculiura, o cndividancnio rogrcssivo do
agriculior. A forna naolcnica" dc roricdadc,
quc no rincio do scculo XIX consiiiua a
condiao ara lilcriaao c cnriquccincnio do
canoncs franccs, dcscnvolvcu-sc no dccorrcr
dcssc scculo na lci da sua cscravizaao c
aucrizaao. E csia, rccisancnic, c a rincira
das idccs naolconicnncs quc o scgundo
Donaaric icn quc dcfcndcr. Sc clc ainda
conariilIa con os canoncscs a ilusao dc quc a
causa da runa dcvc scr rocurada, nao na
cqucna roricdadc cn si, nas fora dcla, na
influcncia dc circunsiancias sccundarias, suas
179
ccricncias arrclcniarao cono lolIas dc salao
quando cnirarcn cn coniaio con as rclacs dc
roduao.
O dcscnvolvincnio cconnico da cqucna
roricdadc nodificou radicalncnic a rclaao dos
canoncscs ara con as dcnais classcs da
socicdadc. Sol Naolcao a fragncniaao da icrra
rio inicrior sulcncniava a livrc concorrcncia c o
conco da grandc indusiria nas cidadcs. O
cancsinaio cra o roicsio ulquo conira a
arisiocracia dos scnIorcs dc icrra quc acalara dc
scr dcrrulada. As razcs quc a cqucna
roricdadc csialclcccu no solo franccs rivaran
o fcudalisno dc qualqucr ncio dc sulsisicncia.
Scus narcos fornavan as foriificacs naiurais
da lurgucsia conira qualqucr aiaquc dc surrcsa
or aric dc scus aniigos scnIorcs. Mas no
dccorrcr do scculo XIX, os scnIorcs fcudais foran
sulsiiiudos clos usurarios urlanos; o inosio
fcudal rcfcrcnic icrra foi sulsiiiudo cla
Iioicca; a arisiocraiica roricdadc icrriiorial foi
sulsiiiuda clo caiial lurgucs. A cqucna
roricdadc do canoncs c agora o unico
rcicio quc crniic ao caiialisia rciirar lucros,
juros c rcnda do solo, ao ncsno icno quc dcia
ao rorio lavrador o cuidado dc olicr o rorio
salario cono udcr. A dvida Iioiccaria quc csa
solrc o solo franccs inc ao cancsinaio o
agancnio dc una sona dc juros cquivalcnics
aos juros anuais do ioial da dvida nacional
180
lriianica. A cqucna roricdadc, ncssa
cscravizaao ao caiial a quc scu
dcscnvolvincnio incviiavclncnic conduz,
iransfornou a nassa da naao franccsa cn
iroglodiias. Dczcsscis nilIcs dc canoncscs
(inclusivc nulIcrcs c crianas} vivcn cn aniros,
a naioria dos quais so disc dc una alcriura,
ouiros acnas duas c os nais favorccidos acnas
ircs. E as janclas sao ara una casa o quc os
cinco scniidos sao ara a calca. A ordcn
lurgucsa, quc no rincio do scculo s o
Esiado ara noniar guarda solrc a rcccn-criada
cqucna roricdadc c rcniou-a con laurcis,
iornou-sc un vaniro quc suga scu sanguc c sua
ncdula, aiirando-o no caldcirao alquinisia do
caiial. O Codc Naolcon ja nao c nais do quc
un codigo dc arrcsios, vcndas foradas c lcilcs
olrigaiorios. Aos 4 nilIcs (inclusivc crianas
cic.}, oficialncnic rcconIccidos, dc ncndigos,
vagalundos, crininosos c rosiiiuias da Frana
dcvcn scr sonados 5 nilIcs quc airan
nargcn da vida c quc ou icn scu ouso no
rorio cano ou, con scus nolanlos c scus
filIos, consianicncnic alandonan o cano clas
cidadcs c as cidadcs clo cano. Os inicrcsscs
dos canoncscs, orianio, ja nao csiao nais,
cono ao icno dc Naolcao, cn consonancia,
nas sin cn oosiao con os inicrcsscs da
lurgucsia, do caiial. Por isso os canoncscs
cnconiran scu aliado c dirigcnic naiural no
181
rolciariado urlano, cuja iarcfa c dcrrular o
rcginc lurgucs. Mas o govcrno foric c alsoluio
c csia c a scgunda idcc naolconicnnc quc o
scgundo Naolcao icn quc cccuiar c
cIanado a dcfcndcr cla fora cssa ordcn
naicrial". Essa odc nutcc scrvc ianlcn dc
noic cn iodas as roclanacs dc Donaaric
conira os canoncscs rclcldcs.
Alcn da Iioicca quc lIc c inosia clo
caiial, a cqucna roricdadc csia ainda
solrccarrcgada dc inosios. Os inosios sao a
fonic dc vida da lurocracia, do ccrciio, dos
adrcs c da coric, cn suna, dc ioda a naquina
do Podcr Eccuiivo. Covcrno foric c inosios
forics sao coisas idcniicas. Por sua roria
naiurcza a cqucna roricdadc forna una lasc
adcquada a una lurgucsia iodo-odcrosa c
inuncravcl. Cria un nvcl unifornc dc rclacs c
dc cssoas solrc ioda a sucrfcic do as. Dai
crniiir ianlcn a influcncia dc una rcssao
unifornc, ccrcida dc un ccniro surcno, solrc
iodos os onios dcssa nassa unifornc. Aniquila
as gradacs inicrncdiarias da arisiocracia cnirc
a nassa do ovo c o odcr do Esiado. Provoca,
orianio, dc iodos os lados, a ingcrcncia dircia
dcssc odcr do Esiado c a inicrosiao dc scus
orgaos incdiaios. Finalncnic, roduz un cccsso
dc dcscnrcgados ara os quais nao Ia lugar
ncn no cano ncn nas cidadcs, c quc icnian,
orianio, olicr osios govcrnancniais cono una
182
csccic dc csnola rcsciiavcl, rovocando a
criaao dc osios do govcrno. Con os novos
ncrcados quc alriu a onia dc laioncia, con a
ilIagcn do coniincnic, Naolcao dcvolvcu con
juros os inosios conulsorios. Esscs inosios
scrvian dc inccniivo laloriosidadc dos
canoncscs, ao asso quc agora dcsojan scu
iralalIo dc scus uliinos rccursos c conlcian
sua incaacidadc dc rcsisiir ao aucrisno. E
una vasia lurgucsia, lcn cngalanada c lcn
alincniada, c a idcc naolconicnnc nais do
agrado do scgundo Donaaric. Cono odcria scr
dc ouira nancira, visio quc ao lado das classcs
cisicnics na socicdadc clc c forado a criar una
casia ariificial, ara a qual a nanuicnao do scu
rcginc sc iransforna cn una qucsiao dc
sulsisicncia? Una das suas rinciras ocracs
financciras, orianio, foi clcvar os salarios dos
funcionarios ao nvcl anicrior c criar novas
sinccuras.
Ouira dcc naolconicnnc c o donnio dos
adrcs cono insiruncnio dc govcrno. Mas cn
sua Iarnonia con a socicdadc, cn sua
dccndcncia das foras naiurais c cn sua
sulnissao auioridadc quc a roicgia dc cina, a
cqucna roricdadc rcccn-criada cra
naiuralncnic rcligiosa, a cqucna roricdadc
arruinada clas dvidas cn franca divcrgcncia
con a socicdadc c con a auioridadc c inclida
ara alcn dc suas liniiacs iorna-sc
183
naiuralncnic irrcligiosa. O ccu cra un acrcscino
lasianic agradavcl csirciia faia dc icrra
rcccn-adquirida, ianio nais quanio dclc
dccndian as condics ncicorologicas; nas sc
convcric cn insulio assin quc sc icnia iningi-lo
cono sulsiiiuio da cqucna roricdadc. O
adrc aarccc cniao cono ncro nasiin ungido
da olcia icrrcna ouira idcc naolconicnnc.
Da roina vcz a ccdiao conira Fona icra
lugar na roria Frana, nas cn scniido oosio
ao do Sr. dc Monialcnlcri.
Finalncnic, o onio culninanic das idccs
naolconicnncs c a rcondcrancia do ccrciio. O
ccrciio cra o ont d`Ionncu (31} dos cqucnos
canoncscs, cran clcs rorios iransfornados
cn Icrois, dcfcndcndo suas novas roricdadcs
conira o nundo cicrior, glorificando sua
nacionalidadc rcccn-adquirida, ilIando c
rcvolucionando o nundo. A farda cra scu nanio
dc odcr; a gucrra a sua ocsia; a cqucna
roricdadc, anliada c a alargada na
inaginacao, a sua airia, c o airioiisno a forna
idcal do scniincnio da roricdadc. Mas os
ininigos conira os quais o canoncs franccs icn
agora quc dcfcndcr sua roricdadc nao sao os
cossacos; sao os Iusscs (32} c os agcnics do
fisco. A cqucna roricdadc nao nais csia
alrangida no quc sc cIana airia, c sin no
rcgisiro das Iioiccas. O rorio ccrciio ja nao c
a flor da juvcniudc canoncsa; c a flor do
184
aniano do luncn rolciariado canoncs.
Consisic cn grandc aric cn cnuunts, (33}
cn sulsiiiuios, do ncsno nodo or quc o
rorio Donaaric c acnas un rcnlaani, un
sulsiiiuio dc Naolcao. Scus fciios Icroicos
consisicn agora cn caar canoncscs cn nassa,
con anilocs, cn scrvir dc gcndarnc, c sc as
coniradics inicrnas dc scu sisicna culsarcn
o cIcfc da Socicdadc dc 10 dc Dczcnlro ara
fora das froniciras da Frana, scu ccrciio, dcois
dc alguns aios dc landiiisno, colIcra nao louros,
nas aoiics.
Cono vcnos. iodas as idccs naolconicnncs
sao idcias da cqucna roricdadc, inciicnic, no
frcscor da juvcniudc, ara a cqucna roricdadc
na fasc da vclIicc consiiiucn un alsurdo. Nao
assan dc alucinacs dc sua agonia, alavras
quc sao iransfornadas cn frascs, csriios
iransfornados cn faniasnas. Mas a arodia do
incrio cra ncccssaria ara lilcriar a nassa da
naao franccsa do cso da iradiao c ara
dcscnvolvcr cn forna ura a oosiao cnirc o
odcr do Esiado c a socicdadc Con a nina
rogrcssiva da cqucna roricdadc, dcsnorona-
sc a csiruiura do Esiado crigida solrc cla A
ccniralizaao do Esiado, dc quc ncccssiia a
socicdadc nodcrna, so surgc das ninas da
naquina govcrnancnial lurocraiico-niliiar
forjada cn oosiao ao fcudalisno.
185
A siiuaao dos canoncscs franccscs nos
fornccc a rcsosia ao cnigna das clcics dc 20 c
21 dc dczcnlro, quc lcvaran o scgundo
Donaaric ao ioo do Monic Sinai, nao ara
rccclcr lcis nas ara diia-las.
Evidcnicncnic a lurgucsia nao iinIa agora
ouiro jciio scnao clcgcr Donaaric Quando os
uriianos, no Concilio dc Consiana, quciavan-
sc da vida dissoluia a quc sc cnircgavan os
aas c sc afligian solrc a ncccssidadc dc una
rcforna noral, o cardcal Picrrc d'Ailly lradou-
lIcs con vccncncia Quando so o rorio
dcnnio odc ainda salvar a Igrcja Caiolica, vos
aclais ara os anjos!" Dc nancira scnclIanic,
dcois do golc clc Esiado, a lurgucsia franccsa
griiava. So o cIcfc da Socicdadc dc 10 dc
Dczcnlro odc salvar a socicdadc lurgucsa! So o
roulo odc salvar a roricdadc; o crjurio, a
rcligiao; a lasiardia, a fanlia; a dcsordcn, a
ordcn!"
Cono auioridadc cccuiiva quc sc iornou un
odcr indccndcnic, Donaaric considcra sua
nissao salvaguardar a ordcn lurgucsa". Mas a
fora dcssa ordcn lurgucsa csia na classc
ncdia. Elc sc afirna, orianio, cono
rcrcscnianic da classc ncdia, c ronulga
dccrcios ncssc scniido. Nao olsianic, clc so c
algucn dcvido ao faio dc icr quclrado o odcr
oliico dcssa classc ncdia c dc quclra-lo
186
novancnic iodos os dias. Conscqucnicncnic,
afirna-sc cono o advcrsario do odcr oliico c
liicrario da classc ncdia. Mas ao roicgcr scu
odcr naicrial, gcra novancnic o scu odcr
oliico. A causa dcvc, orianio, scr naniida viva;
o cfciio, orcn, ondc sc nanifcsia, icn quc scr
liquidado. Mas isso nao odc sc dar scn ligciras
confuscs dc causa c cfciio, ois cn sua nuiua
influcncia anlos crdcn suas caracicrsiicas
disiiniivas. Da, novos dccrcios quc aagan a
linIa divisoria. Dianic da lurgucsia Donaaric sc
considcra ao ncsno icno rcrcscnianic dos
canoncscs c do ovo cn gcral, quc dcscja iornar
as classcs nais laias do ovo fclizcs dcniro da
csiruiura da socicdadc lurgucsa. Da novos
dccrcios quc roulan dc anicnao aos
vcrdadciros socialisias" sua aric dc govcrnar.
Mas acina dc iudo, Donaaric considcra-sc o
cIcfc da Socicdadc dc 10 dc Dczcnlro,
rcrcscnianic do luncn rolciariado a quc
cricnccn clc rorio, scu cntouugc, (34} scu
govcrno c scu ccrciio, c cujo inicrcssc rinordial
c colIcr lcncfcios c rciirar rcnios da loicria da
California do icsouro do Esiado. E susicnia sua
osiao dc cIcfc da Socicdadc dc 10 dc Dczcnlro
con dccrcios, scn dccrcios c acsar dos
dccrcios.
Essa iarcfa coniradiioria do Ioncn clica
as coniradics do scu govcrno, cssc confuso
iaicar quc ora rocura conquisiar, ora IunilIar,
187
rinciro una classc dcois ouira c alinIa iodas
clas uniforncncnic conira clc, cssa inscgurana
raiica consiiiui un conirasic aliancnic cnico
con o csiilo incrioso c caicgorico dc scus
dccrcios govcrnancniais, csiilo coiado ficlncnic
do iio.
A indusiria c o concrcio, c, orianio, os
ncgocios da classc ncdia, dcvcrao roscrar cn
csiilo dc csiufa sol o govcrno foric. Sao fciias
inuncras conccsscs fcrroviarias. Mas o luncn
rolciariado lonaariisia icn quc cnriqucccr.
Os iniciados fazcn totugc (35} na Dolsa
con as conccsscs fcrroviarias. Olriga-sc ao
Danco a conccdcr adianiancnios conira acs
fcrroviarias. Mas o Danco icn ao ncsno icno
quc scr clorado ara fins cssoais, c icn
orianio quc scr lajulado. Discnsa-sc o Danco
da olrigaao dc ullicar rclaiorios scnanais.
Acordo lconino do Danco con o govcrno.
rcciso dar iralalIo ao ovo. Olras ullicas sao
iniciadas. Mas as olras ullicas auncnian os
cncargos do ovo no quc diz rcsciio a inosios.
Fcduzcn-sc, orianio, as iaas ncdianic un
nassacrc solrc os cntcs (36}, ncdianic a
convcrsao dc iiulos dc 5% cn iiulos dc 4,5%.
Mas a classc ncdia icn nais una vcz quc
rccclcr un douccu (37} Dulica-sc, orianio, o
inosio do vinIo ara o ovo, quc o adquirc cn
dctu, c rcduz-sc nciadc o inosio do vinIo
188
ara a classc ncdia, quc a lclc cn gos (38} As
unics ocrarias cisicnics sao dissolvidas, nas
roncicn-sc nilagrcs dc uniao ara o fuiuro. Os
canoncscs icn quc scr auiliados. Dancos
Iioiccarios quc faciliian o scu cndividancnio c
acclcran a conccniraao da roricdadc. Mas
csscs lancos dcvcn scr uiilizados ara iirar
dinIciro das roricdadcs confiscadas Casa dc
Orlcans. NcnIun caiialisia quc concordar con
cssa condiao, quc nao consia do dccrcio, c o
Danco Iioiccario fica rcduzido a un ncro
dccrcio cic. cic.
Donaaric gosiaria dc aarcccr cono o
lcnfciior airiarcal dc iodas as classcs. Mas nao
odc dar a una classc scn iirar dc ouira. Assin
cono no icno da Fronda dizia-sc do duquc dc
Cuisc quc clc cra o Ioncn nais ollgcani4 da
Frana orquc convcricra iodas as suas
roricdadcs cn conronissos dc scus
ariidarios ara con clc, Donaaric qucria
assar cono o Ioncn nais oIgcunt (39} da
Frana c iransfornar ioda a roricdadc, iodo o
iralalIo da Frana cn olrigaao cssoal ara
con clc. Cosiaria dc roular a Frana inicira a fin
odcr cnircga-la dc rcscnic Frana, ou nclIor,
a fin dc odcr conrar novancnic a Frana con
dinIciro franccs, ois cono cIcfc da Socicdadc dc
10 dc Dczcnlro, icn quc conrar o quc dcvia
cricnccr-lIc. E iodas as insiiiuics do Esiado,
o Scnado, o ConsclIo dc Esiado, o Lcgislaiivo, a
189
Lcgiao dc Honra, as ncdalIas dos soldados, os
lanIciros ullicos, os scrvios dc uiilidadc
ullica, as csiradas dc fcrro, o ctut nuo (40} da
Cuarda Nacional con a cccao das raas, c as
roricdadcs confiscadas Casa dc Orlcans iudo
sc iorna aric da insiiiuiao do sulorno. Todo
osio do ccrciio ou na naquina do Esiado
convcric-sc cn ncio dc sulorno. Mas a
caracicrsiica nais inorianic dcssc roccsso,
clo qual a Frana c ionada ara quc lIc ossa
scr cnircguc novancnic, sao as orccniagcns quc
vao icr aos lolsos do cIcfc c dos ncnlros da
Socicdadc dc 10 dc Dczcnlro duranic a
iransaao. O cigrana con o qual a condcssa L.,
ananic do Sr. dc Morny, caracicrizou o confisco
das roricdadcs da Casa dc Orlcans (C`cst c
cnc uo (41}, dc `ugc} (42} odc scr alicado
a iodos os vos dcsia aguia, quc nais sc
asscnclIa a un aluirc. Tanio clc cono scus
adcios griian diariancnic uns ara os ouiros,
cono aquclc cariuo iialiano quc adnocsiava o
avarcnio quc, con osicniaao, coniava os lcns
quc ainda odcrian susicnia-lo or nuiios anos.
Tu u conto sou Icn, Isognu nu u conto
sou g unn. (43} Tcncndo sc cnganarcn no
cnuio dos anos, conian os ninuios. Un
lando dc aiifcs alrc caninIo ara si na coric,
nos ninisicrios, nos alios osios do govcrno c do
ccrciio, una nalia cujos nclIorcs clcncnios, c
rcciso quc sc diga, ningucn salc dc ondc
190
vicran, una loIcnc larulIcnia, dcsnoralizada c
raacc, quc sc cnfia nas iunicas guarnccidas dc
alanarcs con a ncsna dignidadc groicsca dos
alios digniiarios dc Soulouquc. Podc-sc fazcr una
idcia crfciia dcssa alia canada da Socicdadc dc
10 dc Dczcnlro quando sc rcflcic quc Vcron-
Crcvcl c o scu noralisia c Cranicr dc Cassagnac o
scu cnsador. Quando Cuizoi, duranic o scu
ninisicrio, uiilizou-sc dcssc Cranicr cn un
jornalcco dirigido conira a oosiao dinasiica,
cosiunava calia-lo con csia iirada. C'csi lc roi
dcs drlcs" (c o rci dos alIaos"}. Scria injusio
rccordar a Fcgcncia ou Lus XV con rcfcrcncia
coric dc Lus Donaaric ou a sua canarilIa. Pois
a Frana ja icn assado con frcqucncia or un
govcrno dc favoriias; nas nunca anics or un
govcrno dc Ionncs cnircicnus".
Inclido clas cigcncias coniradiiorias dc
sua siiuaao c csiando ao ncsno icno, cono
un rcsiidigiiador, anic a ncccssidadc dc nanicr
os olIarcs do ullico fiados solrc clc, cono
sulsiiiuio dc Naolcao, or ncio dc surrcsas
consianics, isio c, anic a ncccssidadc dc cccuiar
diariancnic un golc dc Esiado cn niniaiura,
Donaaric lana a confusao cn ioda a ccononia
lurgucsa, viola iudo quc arccia inviolavcl
Fcvoluao dc 1848, iorna alguns iolcranics cn
facc da rcvoluao, ouiros dcscjosos dc rcvoluao,
c roduz una vcrdadcira anarquia cn nonc da
ordcn, ao ncsno icno quc dcsoja dc scu Ialo
191
ioda a naquina do Esiado, rofana-a c iorna-a ao
ncsno icno dcsrczvcl c ridcula. O culio do
Manio Sagrado dc Trcvcs clc o rccic cn Paris
sol a forna do culio o nanio incrial dc
Naolcao. Mas quando o nanio incrial cair
finalncnic solrc os onlros dc Lus Donaaric, a
csiaiua dc lronzc dc Naolcao ruira do ioo da
Coluna Vcndnc.

K. MAFX
Escriio cnirc dczcnlro dc 1851 a naro dc 1852.
192


Notas

1. Fcullicano dc luvas anarclas.
2. Colc dc nao. aiaquc incscrado.
3. Cou dc icic. aio incnsado.
4. Va-lanquc. aosiar iudo.
5. Irnao, icns quc norrcr!
6. Paircs Conscriii scnadorcs dc Fona
7. Laisscr Allcr dciar assar
8. Mauvaisc qucuc acndicc docnic.
9. Vcrcnos!
10. Dcuiados do ariido da MonianIa.
11. Nao assais dc fanfarrcs.
12. Honnc dc aillc faniocIc.
13. Fonds. iiulos ullicos.
14. Idcias naolcnicas.
15. Maircs. Prcfciios.
16. Sclf-Covcrnncni. auiogovcrno.
17. Sous. Mocda franccsa.
18. CIaniagc cn rcglc. cIaniagcn cn rcgra.
19. Maqucrcaus. Alcoviiciros.
20. Viva Naolcao! Viva as salsicIas.
21. Qucsiions lrulanics. qucsics candcnics.
22. Crcfficr. oficial dc jusiia.
23. Ciics ouvrcrcs. Cidadcs dc iralalIadorcs
24. Posifcsiun. (dcois da fcsia} iardc.
193
25. Kaizcnjanncr; rcssaca.
26. Dcniro dc cinqucnia anos a Euroa scra
ou rcullicana ou cossaca.
27. o iriunfo conlcio c dcfiniiivo do
Socialisno.
28. Codigo Naolcnico.
29. vcdada a invcsiigaao da aicrnidadc.
30. Villc nuliiiudc. nuliidao vil.
31. Poini d'Ionncur. Ponio dc Ionra.
32. Huisscrs. Oficiais dc jusiia.
33. Fcnlaanis. sulsiiiuios.
34. Eniouragc. adcios quc ccrcan un ldcr.
35. Triloiagc. iraaa.
36. Fcniicrs. os quc vivcn dc rcndas.
37. Douccur. roina.
38. En dciail. a varcjo; cn gros. or aiacado.
39. Ollgcanic. olscquioso.
40. iai najor. csiado-naior.
41. Vol significa ao ncsno icno vo c furio.
42. o rinciro vo (furio} da aguia.
43. Conias icus lcns, dcvcrias anics coniar
icus anos.
194

Ridendo Castigat Mores
www.jahr.org

Convcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con
Fcvcrciro 2000
195


Proilido iodo c qualqucr uso concrcial.
Sc vocc agou or cssc livro
VOCE FOI FOUDADO!
Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos CFTIS
dircio na fonic.
www.cloolslrasil.con

You might also like