MC LC

M U.......................................................................................................
I. Hon cnh ra i v c im ca trit hc c in c....................
1.1 Hon cnh ra i.................................................................................
1.2. Nhng c im c bn ca trit h!c c" in #c............................
II.Ph! "i#n chn$ %&' t(m H)$h*n + thnh t,& v h-n ch
.......................................................................................................................
2.1. $i n%t &' c()c i & trit h!c H*gh+n...........................................
2.2. ,hnh t-( & h.n ch ca /h%/ bi0n ch#ng 1(2 t3m
H*gh+n....................................................................................................
III. Ch n$h.a %&' v/t tron$ trit hc c in c0 thnh
t,& v h-n ch............................................................................................
4.1. $i n%t &' c(5c i & trit h!c 6(17ig 8+(+rbach
.................................................................................................................
4.2. 9h gh:a 1(2 &;t nh3n bn 6(17ig 8+(+rbach <
=ng g=/ & h.n ch...............................................................................
>?, 6U@N.............................................................................................
.................................................................................................................
ABNH MC9 ,DE 6EFU ,HBM >HGH................................................


1

M1 23
>hIi ni0m J,rit h!c c" in #cK 1Lng chM N- /hIt trin trit
h!c ca nOPc #c Q nRa c(5i th ST U$EEE & nRa V( th ST UEU. ,rit
h!c c" in #c W giai o.n /hIt trin mPi &' chXt trong WYch NR tO tOQng
,32 Z( & th giPi c(5i th SM U$EEE V( th SM UEU. 32 W Mnh cao ca
thi S[ trit h!c c" in /hOng ,32\ ]ng thi c= nh hOQng to WPn tPi
trit h!c hi0n .i.
,rit h!c c" in #c ra i & /hIt trin trong nhng i'( Si0n
ca ch ) ch(2*n ch nh nOPc ^h" & n= W N- bo &0 &' mt tO tOQng
cho ch ) =. ,hi S[ c(5i th SM U$EEE\ c()c cIch m.ng ,O Nn ^hI/
_1`abc nh hOQng m.nh n nOPc ^h"\ & H*gh+n W m)t ngOi tIn
1Ong c()c cIch m.ng =. ]ng thi de h)i ^h" Wfc n2 &Pi nhng i'(
Si0n Sinh t g de h)i c bi0t e Wm n2 Ninh h0 tO tOQng c= thnh chXt ti(
tO Nn\ thia hi0/. ,Xt c cIi = t.o n*n n%t ri*ng ca trit h!c c" in
#c. ,rit h!c c" in #c W m)t trong nhng ng(]n g5c Wj W(;n ca
ch ngh:a MIc g 6*nin n=i ch(ng\ trit h!c MIc g 6*nin n=i ri*ng. kl
rng nhXt = W /hOng /hI/ W(;n bi0n ch#ng ca H*gh+n & th giPi
m(an 1(2 &;t ca ^hoigg bnc. Nghi*n c#( ,rit h!c c" in #c\ Shong
th Shong m(an t3m n nhng thnh tu v hn ch trong php bin
chng Hghen v ch ngha duy vt hoi!"! b#c$%
2
45I 6347
I. H894 C:4H ;< =I >9 ?C I@M CA< B;ICB HDC CE
I@4 FC.
G. G Hon cnh ra i ca trit hc c in c.
9(5i th ST U$EEE V( th ST UEU ch ngh:a tO bn Opc thit W;/
& /hIt trin m.nh mq hV( ht Q cIc nOPc ,32 Z( nhO EtaWia\ Bnh\ ^hI/
+m W.i m)t n'n Nn d(Xt /hIt trin chOa trng c= trong WYch NR. Nhng
thnh t-( Sinh t & &sn hoI m Mnh cao W 9Ich m.ng cong nghi0/ Q
Bnh cng Shtng Ynh N#c m.nh ca con ngOi trong nh;n th#c & ci t.o
th giPi. 9Lng &Pi c()c cIch m.ng tO Nn ^hI/ Wm r(ng ch(2n c
ch3( Z( Inh 1X( N- mQ V( ca n'n &sn minh cong nghi0/ trong WYch NR
nh3n Wo.i. ,hnh m( ca c()c cIch m.ng cong nghi0/ Q ch3( Z( e t.o
ra bOPc nh2 )t bin trong N- /hIt trin ca W-c WOpng Nn d(Xt\ Shtng
Ynh thnh O( &i0t hn htn ca ch ngh:a tO bn No &Pi tXt c cIc de h)i
trOPc =. ,rong Shi = nOPc #c &un ang [ .ch trong ch ) /hong Sin.
U( hOPng /hIt trin th+o Sh(2nh hOPng tO bn ch ngh:a e bY ch )
/hong Sin m(an Wi*( ch(2*n ch cn trQ. Nh nOPc Wi*n bang chM t]n t.i
tr*n 1anh ngh:a\ g]m 4vw cong m(5c nhi b% Wm cho Xt nOPc #c trQ
thnh m)t m(5c gia manh mfn\ 2( S%m &' m!i mt nhO xngh+n e g!i
n= W JN- cLng Sh" #cK ca WYch NR nOPc #c. #c Wfc = giai cX/ tO
Nn e d(Xt hi0n nhOng W giai cX/ 2( hyn\ Shong c= bn W:nh\ Shong
N#c m.nh Wm cIch m.ng W;t "\ th ti*( ch ) /hong Sin Wfc bX2
gi.
,(2 W.c h;( &' Sinh t & chhnh trY\ nOPc #c thi Sz n2 .t Opc
N- /hIt trin chOa trng c= &' trit h!c\ &sn hoI & ngh0 th(;t. 32 W m(*
hOng ca nhi'( nh tO tOQng\ nh &sn\ nh th n"i ting th giPi nhO
H%c\ {Pt\ |inW\ 9ant}H!\ m)t mt ti/ th( nhng 1i Nn tO tOQng
4
& &sn hoI #c tr(2'n th5ng\ S thra m(an ni0m ca cIc nh Shai NIng.
,O tOQng trit h!c c" in #c c(5i th ST U$EEE V( th ST UEU W N-
S thra & /hIt h(2 nhng tO tOQng tin b) ca nhng Sh(2nh hOPng
trit h!c ti*n tin th ST U$EE\ U$EEE. = W tO tOQng ca cIc nh trit
h!c W~i W.c nhO *cact\ U/ino1a\ 6%/nit}9Ich m.ng tO Nn ^hI/ W
h;( th(un th-c tin th#c tMnh giai cX/ tO Nn #c X( tranh &[ m)t tr;t t-
de h)i mPi Q #c.
9Lng &Pi t[nh h[nh Sinh t g de h)i Q trong nOPc N- /hIt trin ca
Shoa h!c\ c bi0t W N- /hIt trin ca Shoa h!c t- nhi*n ng2 cng
ch#ng ti N- h.n ch ca tO 1(2 Ni*( h[nh th5ng trY trong tO tOQng ,32 Z(
N(5t th ST U$EE\ U$EEE. $i0c cIc nh Shoa h!c /hIt hi0n ra i0n & cIch
NR 1ng i0n nn\ /hIt hi0n ra o d2\ t bo}i hii /hi c= cIch Wj gii
mPi &' cIc hi0n tOpng t- nh*n & tin tr[nh WYch NR nh3n Wo.i\ &' Sh nsng
& ho.t )ng ca con ngOi. ,rit h!c c" in #c ra i nhm I/ #ng
N# m.ng WYch NR = Shong chM ri*ng nOPc #c m c ^hOng ,32 n=i
ch(ng.
G.H. 4hIn$ c im cJ "n ca trit hc c in c
,rit h!c c" in #c W th giPi m(an & j th#c h0 ca giai cX/ ,O
Nn #c c(5i th ST U$EEE V( th ST UEU. NhO t[nh tr.ng nOPc #c Wfc
bX2 gi trong tO tOQng & h0 th5ng ca cIc trit gia #c c= thnh hai mt.
Ao cIc nh trit h!c /hVn WPn d(Xt th3n tr tVng WP/ de h)i thOpng WO(\
gnn b= m;t tht /hong tro m(j t)c &' Wpi hch Sinh t\ Ya &Y chhnh trY\ &[
th m)t mt h! mong m(5n th5ng nhXt Xt nOPc\ /h]n &inh\ nhOng m)t
mt h! Np N#c m.nh ca m(Vn chfng Wao )ng m tho hi0/ &Pi cIc m(j
t)c /hong Sin 1un n tO tOQng bo th\ ci WOng &' mt chhnh trY g de
h)i\ m3( th(un &Pi thnh cIch m.ng & thnh Shoa h!c.

,rit h!c c" in #c c bi0t ' cao &ai tr\ &Y trh thch c-c ca con
ngOi. > thra & /hIt h(2 nhng tO tOQng thi Sz ^hc HOng & 9;n
.i\ cIc nh trit h!c c" in #c e Shtng Ynh con ngOi W ch th\ W
St m( W Nn /hm ca ho.t )ng t- n=\ cho n= &[ n= cho n*n th-c tin
cao hn Wj W(;n\ WYch NR chM W /hOng th#c t]n t.i ca con ngOi\ cI nh3n
c= th Wm ch Opc &;n m0nh ca m[nh & cao hn W tO tOQng con
ngOi trong bn chXt de h)i. NhO &;2 trit h!c c" in #c e Wm m)t
bOPc rq trong &i0c h[nh thnh\ /hIt trin ca trit h!c. N( nhO trOPc 32
trit h!c /hOng ,32 WX2 nhng &Xn ' nh;n th#c W(;n\ bn th W(;n}
Wm n'n tng\ th[ trong b5i cnh V2 N- bin )ng c(5i th ST U$EEE V(
th ST UEU con ngOi W.i trQ thnh d(Xt /hIt im ca m!i &Xn ' trit
h!c. ,(2 &;2 trOPc N- /hIt trin m.nh mq ca Shoa h!c & nh hOQng to
WPn ca n= n i N5ng Sinh t g &sn hoI < de h)i e Oa n m(an ni0m
NLng bIi & t(20t 5i hoI &ai tr ca Wj thnh\ ca tO 1(2. in tO 1(2 ca
con ngOi thnh m)t th-c th )c W;/ 5i &Pi i N5ng th-c ca n=\ th-c
th tinh thVn t5i cao Wm csn ng(2*n gii thhch cho tXt c m!i cIi\ m!i
hi0n tOpng ang hi0n t]n.
,rit h!c c" in #c 1-a tr*n m)t cIch nh[n bi0n ch#ng &' th
giPi hi0n th-c. ,rOPc nhng /hIt trin nhO & beo ca Shoa h!c & th-c
tin de h)i Q 9h3( Z( c(5i th ST U$EEE nRa V( th ST UEU cho thX2
h.n ch ca b#c tranh c h!c &' th giPi\ cIc nh trit h!c c" in #c
ti/ th( nhng tO tOQng bi0n ch#ng trong cIc 1i Nn trit h!c tr(2'n
th5ng tr thi c" .i\ d32 1-ng /h%/ bi0n ch#ng trQ thnh m)t /hOng
/hI/ W(;n trit h!c trong &i0c nghi*n c#( cIc hi0n tOpng t- nhi*n & de
h)i.
,rong trit h!c c" in #c th-c tin & Shoa h!c e t ra 2*( cV(
W cVn /hi c= /hOng /hI/ tO 1(2 /hn Inh ch3n th-c &' t]n t.i m

W.i th hi0n Opc tinh thVn cIch m.ng ca thi .i. 9Ic nh trit h!c c"
in #c e ti/ th( nhng tO tOQng bi0n ch#ng trong 1i Nn trit h!c
tr(2'n th5ng d32 1-ng n*n /h%/ bi0n ch#ng ca m[nh. 6Vn V( ti*n
/h%/ bi0n ch#ng t]n t.i W m)t /hOng /hI/ nh;n th#c c= thnh ]ng St\
Opc bi( hi0n cht chq m(a h0 th5ng cIc ShIi ni0m /h.m trL. Mc 1L W
/h%/ bi0n ch#ng 1(2 t3m nhng &un Opc cIc nh NIng W;/ ra ch ngh:a
MIc g 6*nin Inh giI cao. = W m)t trong nhng c NQ Wj W(;n ca trit
h!c MIcdit.
,r*n 32 W nhng c im c bn ca trit h!c c" in #c. 6(;n
im ca MIc coi nhng c im ca trit h!c c" in #c W J Wj W(;n
ca ngOi #c &' cIch m.ng tO Nn ^hI/K m)t mt cho thX2 c im
ri*ng ca trit h!c c" in #c No &Pi trit h!c ^hI/ th ST U$EEE\ 1L
gia chfng c= N- S thra to WPn mt ShIc Shtng Ynh giI trY tO tOQng &:
.i ca trit h!c c" in #c.
II. PHKP LIM4 CHF47 63N BOM HP7HQ4 R BH94H
BS3 >9 HT4 CHC.
H.G. UhVi W&Vt vi nt vX c&Yc i v trit hc H)$h*n.
{io=cgi $inh+m ^hrirhch H*gh+n W nh bi0n ch#ng W~i W.c b;c
ti'n b5i ca trit h!c MIc dht. ,h+o nh;n d%t ca ^h. xnggh+n\ ong
JShong chM W m)t nh thi*n ti NIng t.o\ m cn W m)t nh bIc h!c c= tri
th#c bIch Shoa\ n*n nhng /hIt bi( ca ong t.o thnh thi .iK.
{.$.^h. H*ggh+n Ninh nsm 1``w trong m)t gia [nh m(an
ch#c cao cX/ Q |tftga th()c #c\ Na( = th+o h!c Shoa trit h!c & thVn
h!c Q .i h!c t"ng hp/ ,(bing+n. ,hi tr\ ong ch 2( m(an t3m nghi*n
c#( cIc &Xn ' WYch NR\ /hI/ m(2'n & ton giIo. Nhng nsm 1aww < 1aw4\
H*gh+n Wm m(+n & St b.n &Pi |+nWinh. ,r 32\ ong bnt V( ch 2(
v
Na2 m* cIc &Xn ' trit h!c. ng mXt nsm 1a41 &[ b0nh t. 9Ic tIc /hm
WPn ca H*gh+n
g Hi0n tOpng h!c tinh thVn _1aw`c
g >hoa h!c Woghc _1a12 < 1a1c
g Ich Shoa ton thO cIc Shoa trit h!c _1a1`c
g ,rit h!c /hI/ m(2'n _1a21c
ng cn W nh trit h!c 1(2 t3m ShIch m(an\ .i bi( d(Xt Nnc ca
trit h!c c" in #c\ ngOi d32 1-ng n*n /h%/ bi0n ch#ng 1(2 t3m.
,rit h!c ca H*gh+n W Mnh cao ca ch ngh:a 1(2 t3m #c c(5i th SM
U$EEE g V( th SM UEU.
6 m)t nh bi0n ch#ng 1(2 t3m ShIch m(an n*n trit h!c ca
H*gh+n ch#a -ng V2 m3( th(un. N( /hOng /hI/ bi0n ch#ng ca ong
W h.t nh3n hp/ Wj\ ch#a -ng tO tOQng thi*n ti &' N- /hIt trin th[ h0
th5ng trit h!c 1(2 t3m ca ong W.i /h nh;n thnh chXt ShIch m(an ca
nhng ng(2*n nh3n b*n trong\ &5n c= ca N- /hIt trin t- nhi*n & de
h)i.
,rit h!c H*gh+n g]m ba b) /h;n c bn 6ogic h!c ,rit h!c t-
nhi*n & ,rit h!c tinh thVn.
&hoa h'c ()g*c W b) /h;n m(an tr!ng nhXt ca h0 th5ng H*gh+n\
&[ n= nghi*n c#( tinh thVn t(20t 5i Q giai o.n N Shai nhXt\ nhOng W
im d(Xt /hIt & n'n tng ca ton b) h0 th5ng. 9ng nhO cIc nh Woghc
tr(2'n th5ng\ H*gh+n coi Woghc W JShoa h!c &' tO 1(2\ &' nhng /h.m
trL & m(2 W(;t ca tO 1(2K. ,O 1(2 &Pi tO cIch W 5i tOpng ca Shoa h!c
Woghc Opc H*gh+n hi( W tO tOQng th(Vn tf2\ W tinh thVn t(20t 5i.
H*gh+n /h3n bi0t hai 1.ng tO 1(2
`
,h# nhXt\ tO 1(2 t- n=\ chhnh W tinh thVn t(20t 5i t.o thnh bn
chXt ca ton b) hi0n th-c.
,h# hai\ tO 1(2 cho n=\ t#c tO 1(2 con ngOi\ 32 W tO 1(2 t- n= Q
giai o.n /hIt trin cao nhXt\ W giai o.n tO 1(2 c= j th#c.
6(;n im d(2*n N(5t ton b) Woghc h!c cng nhO h0 th5ng ca
H*gh+n W c+i g, h-p (. th, hin thc v c+i g, hin thc th, h-p (.$%
,h+o H*gh+n\ nhi0m & ca Shoa h!c Woghc W o thi nhng h[nh
th#c ca tO tOQng Shong th hi0n fng bn chXt hch th-c ca tO 1(2
N5ng )ng\ ]ng thi & trang cho con ngOi m)t /hOng /hI/ tO 1(2
bi0n ch#ng nhm ShIm /hI ra ch3n Wj\ i tPi t- 1o.
/rit h'c t nhin
,h+o H*gh+n W N- nghi*n c#( Wj W(;n giPi t- nhi*n Opc hi( nhO
t]n t.i ShIch m(an ca tinh thVn\ ha2 N- t]n t.i ca tinh thVn 1OPi 1.ng
cIc N- &;t &;t chXt.
,h giPi chfng ta\ th+o cIch hi( ca H*gh+n\ W m)t chMnh th
th5ng nhXt trong = m!i N- &;t '( c= m5i Wi*n h0 h( c &Pi nha(\
Shong ngrng &;n )ng & /hIt trin. ,rit h!c t- nhi*n g]m ba /hVn
,h giPi c h!c ,rong th giPi n2\ H*gh+n e nghi*n c#(\ /h3n
thch /h.m trL nhO Shong gian\ thi gian\ &;t chXt\ &;n )ng. ng e nh[n
thX2 m5i m(an h0 Shsng Shht Shong th tIch ri gia &;t chXt & &;n
)ng. ,h+o ong JShong c= &;n )ng no W &;n )ng thi( &nng &;t chXt
& cng Shong hon ton gi5ng nhO Shong c= &;t chXt no W &;t chXt
Shong &;n )ngK.
,(2 nhi*n\ ong chM 1rng W.i Q m(an ni0m 1i ri &Y trh trong Shong
gian\ hoc N- W/ W.i t(Vn hon ca cIi e c= tr trOPc. $ nhng /h.m trL
tr*n &un bY ong gii thhch m)t cIch 1(2 t3m.
,h giPi &;t Wj h!c H*gh+n tr[nh b2 cIc m(an ni0m ca ong &'
cIc &;t th ca & tr\ &' Inh NIng\ &' nhi0t\ &' cIc m(I tr[nh h=a h!c\}
a
AOPi con mnt ca cIc nh 1(2 t3m\ ong e d+m tXt c nhng m5i
Wi*n h0 gia cIc N- &;t\ hi0n tOpng & cIc m(I tr[nh Q trong th giPi chM W
N- bi( hi0n n5i ti/ nha( ca bn ng(2*n tinh thVn e Nn Ninh ra chfng.
,h giPi cIc c th Ninh h!c Ya chXt h!c\ th-c &;t h!c\ )ng &;t
h!c\} ,h+o H*gh+n\ &i0c ch(2n tr &o Ninh W*n h( Ninh W St thfc ca
m(I tr[nh t- nhi*n\ t- nhi*n chM W t]n t.i thX/\ W N- bi( hi0n & t- nh;n
th#c Q cX/ ) thX/ ca j ni0m t(20t 5i. {iPi t- nhi*n\ 5i tOpng ca trit
h!c t- nhi*n &' bn chXt chM W m)t th giPi ngOng !ng Shong /hIt trin\
NQ 1: chfng nhO th n2 ha2 nhO th ShIc W 1o N- &;n )ng & /hIt trin
ca j ni0m t(20t 5i m(2 Ynh.
|- /hIt trin ca giPi t- nhi*n Shong /hi W N- /hIt trin ca th
giPi &;t chXt m W bi( hi0n JN- bin "i ShIi ni0mK m thoi
Nh[n ch(ng\ trit h!c t- nhi*n ca H*gh+n\ b*n c.nh nhi'( tO
tOQng thch c-c bQi j ] ca n= m(5n +m W.i cho con ngOi m)t cIch
nh[n bi0n ch#ng &' t- nhi*n\ nhOng th+o j Sin ca nhi'( nh nghi*n
c#(\ W Sh3( thit 2( nhXt trong h0 th5ng ca ong.
/rit h'c tinh th0n1
6 tIc /hm trit h!c WPn ca H*gh+n\ Inh 1X( N- chhn m(]i
trong th giPi m(an trit h!c ca ong.
Nhng ng(2*n tnc d32 1-ng h0 th5ng
/inh th0n tuyt 23i W im d(Xt /hIt & n'n tng trong m(an ni0m
&' hi0n th-c. H*gh+n coi n'n tng th giPi m(an trit h!c ca m[nh W tinh
thVn t(20t 5i Opc hi( nhO Xng t5i cao NIng t.o ra giPi t- nhi*n & con
ngOi. 9on ngOi W Nn /hm & cng W giai o.n /hIt trin cao nhXt
ca tinh thVn t(20t 5i. Ho.t )ng nh;n th#c & ci t.o th giPi ca con
ngOi chhnh W cong c tinh thVn t(20t 5i nh;n th#c chhnh bn th3n
m[nh.
b
4guyn (. ph+t tri5n |- th5ng nhXt gia tO 1(2 & t]n t.i\ tO
tOQng & hi0n th-c W N- /hIt trin &' chXt. NhO &;2\ H*gh+n e Shong
coi N- /hIt trin chM W N- tsng gim n th(Vn &' WOpng ha2 N- 1Ych
ch(2n &Y trh ca trong Shong gian m = W m)t m(I tr[nh /h Ynh bi0n
ch#ng\ trong = Wi*n ti/ 1im ra cIi mPi tha2 th cho cIi c\ nhOng ]ng
thi S thra nhng 2( t5 ca cIi c m &un c= Sh nsng thfc 2 /hIt
trin.
U(Xt /hIt tr m(an ni0m coi N- /hIt trin nhO m)t m(I tr[nh &;n
)ng Wi*n tc th+o m(2 W(;t /h Ynh ca /h Ynh\ H*gh+n coi m)t trong
nhng ng(2*n tnc d32 1-ng h0 th5ng trit h!c ca m[nh nhm th hi0n
m(I tr[nh /hIt trin ca tinh thVn t(20t 5i W tam o.n th#c chhnh ' g
/hn ' g hp/ '\ trong = gia cIc 2( t5 '( c= m5i Wi*n h0 h( c\
ch(2n h=a Wun nha(.
6 thc con ng78i ( 9:n ph;< ca (=ch 9> ,rong JHi0n tOpng h!c
tinh thVnK\ H*gh+n e ti/ c;n Opc m(an ni0m coi nh3n cIch\ j th#c con
ngOi W Nn /hm ca WYch NR. 6Ych NR nh3n Wo.i mc 1L Opc th-c hi0n
thong m(a ho.t )ng ca cIc cI nh3n c th\ nhOng ]ng thi W.i W n'n
tng & th-c th ca j th#c cIc cI nh3n =.
U(Xt /hIt tr m(an ni0m tr*n\ H*gh+n coi nhi0m & c bn ca hi0n
tOpng h!c tinh thVn W tIi 1in W.i ton b) tin tr[nh WYch NR m nh3n Wo.i
e tri m(a.
,O tOQng ch .o ca H*gh+n Q 32 W th# nhXt\ tO 1(2 & j th#c
con ngOi chM /hIt trin trong m5i m(an h0 & gii m(2t m3( th(un con
ngOi g t- nhi*n. ,h# hai\ j th#c con ngOi W Nn /hm ca tin tr[nh
WYch NR nh3n Wo.i Opc coi W hi0n th3n ca tinh thVn t(20t 5i.
H.H. Ph! "i#n chn$ %&' t(m H)$h*n + thnh t,& v h-n ch
9ong Wao to WPn ca H*gh+n NO &Pi cIc b;c ti'n b5i cLng thi W
ong e d32 1-ng Opc /h%/ bi0n ch#ng 1(2 t3m nhOng ch#a -ng
1w
nhng h;t nh3n hp/ Wj m nhng ngOi trOPc = & cLng thi &Pi ong
chOa Wm Opc. ^h%/ bi0n ch#ng ca H*gh+n Opc th hi*n Q c ba b)
/h;n trong trit h!c ca ong nhOng bi( hi0n t;/ tr(ng nhXt trong Wogic
h!c. ,h-c chXt ca Wogic bi0n ch#ng W /h%/ bi0n ch#ng ha2 Winh h]n ca
Wogic h!c W /h%/ bi0n ch#ng.
5i tOpng ca Wogic h!c nhO e tr[nh b2 Q tr*n W J j ni0m t(20t
5iK ha2 n=i m)t cIch chhnh dIc W N- &;n )ng ca J j ni0m t(20t 5iK.
6ogic h!c th-c chXt W h!c th(2t &' cIc /h.m trL ca tO 1(2\ 9ong Wao
ca H*gh+n No &Pi cIc b;c ti'n b5i W Q ch~ ong e 1-a &o N- /h3n thch
m)t cIch N3( Nnc ShIi m(It tXt c nhng /h.m trL m(an tr!ng nhXt ca
trit h!c & NIng t.o ra 4 m(2 W(;t c bn ca /h%/ bi0n ch#ng 1(2 t3m
_ 4 m(2 W(;t ca tO 1(2c = W
g H!c th(2t &' t]n t.i
g H!c th(2t &' bn chXt
g H!c th(2t &' ShIi ni0m
,rong h!c th(2t &' t]n t.i\ H*gh+n e tr[nh b2 cIc ShIi ni0m &'
JchXtK\ JWOpngK\ J)K & ShIi m(It m(2 W(;t nhng tha2 "i &' WOpng
ch(2n hoI thnh nhng tha2 "i &' chXt & ngOpc W.i. ,(2 nhi*n\ Q m(2
W(;t n2\ ong n=i &' N- ch(2n hoI ca cIc ShIi ni0m chXt\ WOpng ch#
Shong /hi W N- ch(2n hoI ca chXt\ & WOpng trong hi0n th-c. Mc 1L
cn mang nng th giPi m(an 1(2 t3m\ h!c th(2t &' t]n t.i ca H*gh+n
e tr[nh b2 m(2 W(;t ch(2n hoI nhng tha2 "i &' WOpng ch(2n hoI
thnh nhng tha2 "i &' chXt & ngOpc W.i nhO W m(2 W(;t ca tO 1(2
nhOng thong m(a =\ H*gh+n e /hing oIn Opc m(2 W(;t /hIt trin /h"
bin ca hi0n th-c.
,rong h!c th(2t &' bn chXt\ H*gh+n tr[nh b2 m(2 W(;t m3( th(un.
i'( m(j giI nhXt trong h!c th(2t &' bn chXt W N- 1- oIn ca ong &'
m3( th(un. H*gh+n cho rng m3( th(un W ng(]n g5c b*n trong ca N-
11
&;n )ng & /hIt trin. ,h+o H*gh+n\ m3( th(un &5n c= Nn b*n trong
cIc ShIi ni0m\ nh = m nhng ShIi ni0m &;n )ng & /hIt trin Opc.
H*gh+n cho rng Wfc V( bn chXt W N- ]ng nhXt gia nhng th hi0n
ShIc nha(\ gia nhng mt ShIc nha(\ r]i N- ]ng nhXt = W.i th hi0n ra
nhng N- ShIc bi0t\ nhng ShIc bi0t = W.i ch(2n thnh nhng mt 5i
W;/ & c(5i cLng d(Xt hi0n m3( th(un. NhO &;2\ m3( th(un W m5i m(an
h0 gia nhng mt 5i W;/. ,h+o H*gh+n cIi t]n t.i th;t N- W nhng ShIi
ni0m\ /h.m trL ch# Shong /hi th giPi hi0n th-c g 32 W h.n ch ca
ong\ nhOng H*gh+n bi0n ch#ng Q ch~ ong cho rng cIc ShIi ni0m\ /h.m
trL W(on &;n )ng\ bin "i. ,rong bi0n ch#ng ca nhng ShIi ni0m\
H*gh+n e 1- oIn Opc m(an ni0m &' N- &;n )ng\ bin "i W c= thnh
m(2 W(;t.
c im ca /hOng /hI/ bi0n ch#ng ca H*gh+n W Q chl n=
Shong n=i n nhng m3( th(un th-c N- ca cIc hi0n tOpng t- nhi*n\ de
h)i m W.i n=i &' nhng m3( th(un trong N- /hIt trin ca J j ni0m t(20t
5iK. ]ng thi nhng m3( th(un Nq -c gii m(2t bng cIch ho b[nh\
cIi mPi tho hi0/ &Pi cIi c. ng cho rng /hIt trin Shong Oa n N-
gii m(2t m3( th(un th+o W5i cIch m.ng . n nhng giai o.n /hIt trin
cao ca J j ni0m t(20t 5iK th[ Nq 1in ra Wo.i &;n )ng bi0n ch#ng m Q
trong = nhng mt 5i W;/ W.i /hL hp/ &Pi nha( m)t cIch nhY/ nhng.
Mc 1L H*hg+n e thVn bh hoI m(I tr[nh /hIt trin ShIch m(an nhOng tO
tOQng ca ong &' N- /hIt trin thong m(a nhng m3( th(un e ch#a -ng
N- 1- oIn &' nhng m(2 W(;t th;t N- ca th giPi &;t chXt.
9ng trong h!c th(2t &' bn chXt\ H*gh+n e n*( ra tO tOQng hp/ Wj cho
rng hi0n tOpng & bn chXt c= m5i m(an h0 bi0n ch#ng &Pi nha( bn
chXt Opc th hi0n ra trong hi0n tOpng cn hi0n th-c W N- th5ng nhXt
gia hi0n tOpng & bn chXt. H* gh+n St thfc h!c th(2t &' bn chXt
bng cIch /h3n thch m)t cIch bi0n ch#ng ShIi ni0m hi0n th-c. ng cho
12
rng hi0n th-c W N- th5ng nhXt gia bn chXt & hi0n tOpng. H* gh+n e
/h* /hIn tO 1(2 Ni*( h[nh &' nhng /h.m trL >h nsng & hi0n th-c tXt
2( & ngu( nhi*n ng(2*n nh3n g St m( n)i 1(ng g h[nh th#c. ,r*n c
NQ =\ ong e d+m d%t chfng trong m5i m(an h0 bi0n ch#ng.
H'c thuyt v? @h+i ni0m W h!c th(2t &' m(I tr[nh nh;n th#c Wj W(;n
Opc H*gh+n Oa ra nhO W giai o.n /hIt trin cao nhXt ca t- j th#c
ca J j ni0m t(20t 5iK. ng cho rng Jj ni0m t(20t 5iK W St m( ca
ton b) m(I trhnh nh;n th#c. Ho.t )ng ca Jj ni0m t(20t 5iK bn chXt
ca n= W tO 1(2 &' chhnh bn th3n m[nh\ N= &ra W ch th\ &ra W ShIch
th &ra W ch th tO 1(2\ &ra W 5i tOpng ca tO 1(2.
,rong h!c th(2t &' ShIi ni0m\ h*gh+n e tr[nh b2 m(2 W(;t /h Ynh
ca /h Ynh\ m(2 W(;t n2 d(2*n N(5t ton b) Wogic h!c ca ong. ,h+o
H*gh+n m(I tr[nh /h Ynh ca /h Ynh W mfa tr[nh Wogic th(Vn t(j Opc
h[nh thnh Nao cho V( ti*n tO tOQng 1-a &o n=\ Na( = W.i 5i W;/ &Pi
bn th3n m[nh & c(5i cLng bY tha2 th bQi tO tOQng t"ng hp/ cao nhXt.
>hi /hIt hi0n ra n)i 1(ng m(2 W(;t /h Ynh ca /h Ynh\ H*gh+n cho
rng /h Ynh bi0n ch#ng Shong /hi W /h Ynh trVn tri m W /h Ynh
c= S thra\ n= th hi0n nhO W 2( t5 ca m5i Wi0n h0 cIi thX/ n cao\
nhO W N- &;n )ng tin W*n\ N- /hIt trin\ H*g+n e N ] hoI m(2 W(;t
/h Ynh ca /h Ynh thnh tam o.n th#c _ 6(;n ' g ^hn ' g Hp/
'c. ,h+o 6*nin\ H*gh+n e h[nh 1(ng ra N- &;n )ng\ /hIt trin Shong
/hi th+o Ong thtng &o t;n m W th+o Ong Ao+y tr)n 3c. 9Ii St thfc
1Ong nhO trQ &' cIi ban V( nhOng tr*n c NQ cao hn.
,rong h!c th(2t &' ShIi ni0m\ H*gh+n e Oa ra tO tOQng &' N- th5ng
nhXt gia Wogic h!c\ /h%/ bi0n ch#ng & Wj W(;n nh;n th#c. 32 W
tO tOQng tin b) & m(j giI ca h!c th(2t trit h!c H*gh+n. ,h-c
chXt ca Wogic h!c W /h%/ bi0n ch#ng. ^h%/ bi0n ch#ng chhnh W N-
14
&;n )ng ca cIc ShIi ni0m trong W:nh &-c Wogic th hi0n m(a 4 m(2
W(;t & cIc c/ /h.m trL trong trit h!c H*gh+n.
B C+nh gi+ thnh tu ca php bin chng Hghen
9ho 1L c= nhng j Sin Inh giI ShIc nha( &' trit h!c
H*gh+n Nong Shong th /h nh;n Opc rng cIi c= giI trY nhXt & c=
N#c N5ng m.nh mq nhXt trong trit h!c ca ong chhnh W /h%/ bi0n
ch#ng m th-c chXt = W h!c th(2t &' N- /hIt trin ton 1i0n &Pi tO
cIch W N- &;n )ng tin tPi & N- ch(2n hoI &' chXt\ &Pi tO cIch W
N- i W*n th+o thang b;c Woghch c= t(Vn t- &' thnh chXt m3( th(un
ca N- /hIt trin bao g]m N- tOng tIc gia cIc mt 5i W;/ N- /h
Ynh t]n t.i hi0n c= & ]ng thi W N- gi W.i cIi thch c-c tr m(I Sh#.
^h%/ bi0n ch#ng Opc H*gh+n Wj gii W /hOng /hI/ fng nn
nh;n th#c cIc &Xn ' trit h!c. ^hOng /hI/ tO 1(2 bi0n ch#ng
Opc 5ng nghi*n c#( m)t cIch V2 nhXt & c= csn c# &ng chnc W
/hOng /hI/ chOa trng thX2 trong WYch NR trit h!c trOPc MIc.
,rong trit h!c H*gh+n /h%/ bi0n ch#ng bi( hi0n ra W Wj W(;n nh;n
th#c & W h[nh th#c cao nhXt ca Woghc h!c ca tO 1(2 Woghc. ]ng
thi n= cng ch Ynh m)t th giPi m(an c bi0t cVn t tr*n ni'm
tin &o thnh tXt 2( ca N- tin b) &Pi tO cIch W St\ m( ca N- /hIt
trin hp/ m(2 W(;t.
Ao thnh h.n ch ca cIc i'( Si0n WYch NR & thi*n hOPng )ng
ho &Pi tr;t t- de h)i /h" hi0n t]n thi = m H*gh+n e c= nhng St
W(;n m3( th(un & Shong nhXt m(In. ,rIi &Pi cIc ng(2*n tnc d(Xt /hIt
ca m[nh. H*gh+n e t ra m)t giPi h.n cho N- /hIt trin ca nh3n
Wo.i S c cho N- /hIt trin ca trit h!c Na( Shi t(2*n b5 rng h!c
th(2t ca m[nh W N- St thfc t(20t 5i hon thi0n ca tO tOQng trit
h!c.
1
9. MIc Shong nhng e chM /h* /hIn m)t cIch N3( Nnc /h%/ bi0n
ch#ng ca H*gh+n m cn S thra Jh.t nh3n hp/ WjK \ ci t.o /h%/
bi0n ch#ng = d32 1-ng n*n /h%/ bi0n ch#ng 1(2 &;t.
9.MIc &it ,hnh chXt thVn bh m /h%/ bi0n ch#ng e mnc /hi Q
trong ta2 H*gh+n t(20t nhi*n Shong ngsn cn H*gh+n trQ thnh
ngOi V( ti*n tr[nh b2 m)t cIch bao m(It & c= j th#c nhng h[nh
thIi &;n )ng ch(ng ca /h%/ bi0n ch#ng X2 Q H*gh+n /h%/ bi0n
ch#ng bY W)n ngOpc V( d(5ng Xt. 9hM cVn 1-ng n= W.i W Nq /hIt hi0n
Opc cIi h.t nh3n hp/ Wj ca n= Q ng Na( WP/ &i thVn bhK.
,r*n c NQ Jh.t nh3n hp/ WjK ca /h%/ bi0n ch#ng 1(2 t3m\ 9.
MIc & ^h.xnggh+n Shong gIn gh%/ ha2 hp/ nhXt m)t cIch n gin
/h%/ bi0n ch#ng ca H*gh+n &Pi ch ngh:a 1(2 &;t trOPc =\ trOPc
ht W ch ngh:a 1(2 &;t ca 6.^hoibnc. ,r*n th-c t cIc ong e /hi
tin hnh m)t cong &i0c ht N#c /h#c t./ & ] N) W chMnh Wj ci t.o
m)t cIch 1(2 &;t 5i &Pi /h%/ bi0n ch#ng 1(2 t3m ca H*gh+n chMnh
Wj & ci t.o m)t cIch bi0n ch#ng 5i &Pi ch ngh:a 1(2 &;t mI2 m=c
& Ni*( h[nh. ,rong trit h!c MIc /h%/ bi0n ch#ng & ch ngh:a 1(2
&;t Shong /hi W cIc b) /h;n cX( thnh ri*ng bi0t tIch ri nha( m
chfng ch(2n hoI Wun nha( d3m nh;/ &o nha( & t.o thnh m)t
chMnh th h( c. 9h ngh:a 1(2 &;t trong h0 th5ng trit h!c mIcdht
Shong nhng W Wj W(;n m cn W /hOng /hI/ nghi*n c#( 1(2 &;t.
]ng thi /h%/ bi0n ch#ng mIc dht Shong chM W /hOng /hI/ m
cn W Wj W(;n hn th na W Wj W(;n hon thi0n nhXt V2 nhXt ton
1i0n nhXt & Shong /hin 1i0n nhXt &' N- /hIt trin.
B4hng hn ch ca php bin chng duy tD< Hghen
^h%/ bi0n ch#ng ca H*gh+n ngoi nhng =ng g=/ to WPn n=i tr*n
chOa c= nhng h[nh th#c Shoa h!c hp/ Wj. = W h[nh th#c Sinh &i0n &
thVn bh ca /h%/ bi0n ch#ng = e Wm W)n ngOpc tXt c m!i &;t _th+o
1
cIch &h &on ca MIc th[ /h%/ bi0n ch#ng ca H*gh+n nhO m)t cIi c32
g5c Q tr*n tri ng!n Q 1OPi Xt\ n*n cVn /hi 1-ng ngOpc n= W.ic. ^h%/
bi0n ch#ng ca H*gh+n m(a2 &' m(I Sh#\ ch# Shong hOPng &o hi0n t.i
ha2 tOng Wai\ trong h0 th5ng trit h!c H*gh+n th[ N- /hIt trin Na( Shi
.t n m)t tr[nh ) nhXt Ynh no = th[ ngOng W.i\ &.&}
,rong cIc m(an im de h)i\ H*gh+n #ng tr*n W;/ trOng ch
ngh:a |o&anh ' cao 13n t)c #c\ mi0t thY cIc 13n t)c ShIc\ coi nOPc
#c W hi0n th3n ca tinh thVn & tr mPi m(5n 1(2 tr[ nh nOPc ^h"
/hn )ng\ d+m n= nhO W Mnh cao ca N- /hIt trin nh nOPc & /hI/
W(;t. Hn na\ n)i 1(ng Shoa h!c trong /h%/ bi0n ch#ng ca H*gh+n W
m3( th(un &Pi trit h!c 1(2 t3m ca ong.
N=i ch(ng\ H*gh+n e c= nhng =ng g=/ to WPn trong Ya h.t Wh
W(;n &' nh;n th#c\ trong c()c X( tranh ch5ng th(2t Shong th bit
_bXt Sh tri W(;nc. H0 th5ng 1(2 t3m\ bo th\ Sh%/ Shn & gi t.o ca trit
h!c H*gh+n m3( th(un N3( Nnc &Pi /hOng /hI/ bi0n ch#ng c= thnh chXt
cIch m.ng ca trit h!c n2. (an im chhnh trY /hn )ng ca H*gh+n\
c bi0t trong thi S[ ho.t )ng c(5i i ca ong\ /hn Inh t[nh tr.ng
m3( th(un ca giai cX/ tO Nn #c\ Sh(2nh hOPng tho hi0/ ca n= &Pi
cIc th W-c /hong Sin. H*gh+n ng h) ch ) m(3n ch W;/ hin\ b*nh
&-c nh nOPc m(3n ch /hn )ng ^h"\ cho = W Mnh cao ca N- /hIt
trin de h)i.
III. CHA 47HZ< 63N >[B CE I@4 FC R BH94H BS3 >9
HT4 CHC.
\.G >i nt vX c&Yc i v trit hc ca L&%]i$ ^*&*r"ach
6(1ig 8+(+rbach _1awg1a`2c g .i bi( c(5i cLng ca trit h!c
c" in #c\ N- St thfc V2 &inh m(ang ca n=\ nh ci cIch Si*n cOng
1v
ca n'n trit h!c #c g nh 1(2 &;t & Shai NIng. ,rit h!c 8+(+rbach W
Nn /hm tXt 2( ca nhng i'( Si0n mPi\ h[nh thnh &o c(5i nhng
nsm 4w g V( nhng nsm w ca th ST UEU. = W thi Sz nh+n nh=m
t[nh th cIch m.ng Q nhi'( ni tr*n nOPc #c. 9h ngh:a 1(2 &;t ca
8+(+rbach W ch ngh:a nh3n bn.
6.8+(+rbach Ninh trOQng trong m)t gia [nh trh th#c c= t*n t("i.
Nsm 1a24 &Pi mc hch nghi*n c#( ton giIo\ 8+(+rbach &o h!c t.i Shoa
thVn h!c ca trOng .i h!c H+i1+Wb+rg\ nhOng Na( m)t nsm W.i ri Shoa
thVn h!c & ch(2n n +rWin\ ni H+g+W ang ging trit h!c. 9htng
mX2 ch5c 8+(+rbach trQ thnh ngOi h!c tr nghi*m tfc ca H+g+W. ,.i
trOng .i h!c rWang+n\ 8+(+rbach tr[nh bV2 Wogic h!c & Ni*( h[nh h!c\
]ng thi nh+n nh=m tO tOQng nh3n bn m &' Na( trQ thnh n)i 1(ng
ch 2( ca ch ngh:a 1(2 &;t c trOng g ch ngh:a 1(2 &;t nh3n bn.
ng mXt nsm 1a`2\ t#c W Na( cong de ^ariN_1a`1c thXt b.i.
\.H. Ch n$h.a %&' v/t nh(n "n L&%]i$ ^*&*r"ach + nhIn$ _n$
$_! v h-n ch.
8+(+rbach W nh 1(2 &;t n"i ting ca trit h!c c" in #c\ b;c
ti'n b5i ca trit h!c MIc. an V( 8+(+rbach chY( nh hOQng WPn ca
trit h!c H*gh+n\ ong tham gia /hIi H*gh+n tr _trong = c= MIcc\ ong
tin rng ton giIo\ cIc ShIi ni0m ca tinh thVn th giPi th5ng trY th giPi
hi0n th-c. NhOng &' Na( 1o nh hOQng ca cIc nh trit h!c 1(2 &;t ^hI/
th ST U$EEE & N- /hIt trin ca th-c tin de h)i & Shoa h!c V( th ST
UEU 8+(+rbach e tr bi trit h!c H*gh+n. 8+(+rbach c= cong WPn trong
&i0c /h* /hIn ch ngh:a 1(2 t3m ca H*gh+n cng nhO ch ngh:a 1(2
t3m & ton giIo n=i ch(ng\ Shoi /hc &Y trh d#ng Ing ca trit h!c 1(2
&;t.
1`
8+(+rbach W nh trit h!c 1(2 &;t &[ ong Shtng Ynh &;t chXt W
thnh th# nhXt j th#c\ tO 1(2 W thnh th# hai. |ong W nh 1(2 &;t nh3n
bn\ ong coi con ngOi W Nn /hm cao nhXt ca giPi t- nhi*n\ &Xn '
m(an h0 gia tO 1(2 & t]n t.i W &Xn ' bn chXt ca con ngOi\ &[ th\
32 W 5i tOpng 1(2 nhXt\ /h" bin & cao nhXt ca trit h!c. 9h ngh:a
1(2 &;t nh3n bn ca 8+(+rbach W =ng g=/ to WPn &o c()c X( tranh
ch5ng W.i &i0c gii thhch 1(2 t3m\ nhY ng(2*n W(;n\ th;m chh c ch ngh:a
1(2 t3m tVm thOng &' &Xn ' con ngOi. |ong\ ng(2*n Wj nh3n bn h!c
ca 8+(+rbach Shong tri0t \ &[ ong hi( con ngOi chM W nhng cI nh3n
trr( tOpng\ W th-c th th(Vn tf2 t- nhi*n g Ninh &;t. ng Shong thX2
Opc mt de h)i ca con ngOi trong ho.t )ng bin "i hi0n th-c.
,rit h!c 8+(+rbach mang thnh nh3n bn. N= ch5ng W.i ch ngh:a
nhY ng(2*n W(;n &' N- tIch ri gia tinh thVn & th dIc\ ong coi j th#c\
tinh thVn cng W m)t th()c thnh c bi0t ca &;t chXt c= t" ch#c cao W b)
=c ngOi. Mt thch c-c trong trit h!c nh3n bn ca 8+(+rbach W N- X(
tranh ch5ng W.i nhng m(an im ton giIo chhnh th5ng ca .o thi*n
chfa\ c bi0t m(an ni0m &' thOpng . ,rit h!c ca ong nh hOQng tr-c
ti/ n m(I tr[nh ch(2n ti/ tr th giPi m(an 1(2 t3m trong trit h!c ca
MIc Nang th giPi m(an 1(2 &;t ca MIc.
9h ngh:a 1(2 &;t nh3n bn 8+(+rbach e W.i cho 1i Nn &sn h=a
nh3n Wo.i &o cLng m(j giI. 6 m)t ngOi c= tO tOQng cIch t3n trit h!c\
8+(+rbach cho rng trit h!c W m)t Shoa h!c &' th-c t.i trong ch3n Wj &
thnh t"ng th ca n=. ,hnh t"ng th ca th-c t.i Shong W g[ ShIc ngoi
giPi t- nhi*n\ & i'( n2 chM bit Opc nh N- cm nh;n thong m(a N-
tIc )ng ca cIc hi0n tOpng ShIc tr b*n ngoi. i'( n2 Shong c= ngh:a
W trit h!c /hi h2 Ninh cho nhng Shoa h!c ch(2*n bi0t c th nhO toIn\
Wj\ h=a\ Ninh\ t3m Wj\ Ninh Wj h!c. *n c.nh = 8+(+rbach cn Oa ra
1a
nhi'( n%t )c Io trong ch ngh:a &o thVn trong tO tOQng trit h!c ca
m[nh 8+(+rbach '( &it &' ton giIo\ & Shi &it &' mng n2 th[ ong
nghi*n c#( /hIn d%t ton giIo W c NQ\ i'( Si0n tXt 2( ShIm /hI bn
thnh ca con ngOi & ngOpc W.i. Nghi*n c#( m)t cIch csn bn WYch NR
h[nh thnh & /hIt trin ca ton giIo e cho 8+(+rbach c NQ Wj W(;n
&ng &ng Shtng Ynh rng 9h ngh:a /him thVn & ton giIo a thVn
/hn Inh N- W0 th()c ca con ngOi &o giPi t- nhi*n cng nhO nh3n cIch
h=a cIc hi0n tOpng t- nhi*n\ tr = m /hIt Ninh ra bi( tOpng &' thVn
Nong\ thVn nfi... nhO e mi*( t trong thVn tho.i H2 6./.
9h ngh:a 1(2 &;t nh3n bn ca 8+(+rbach W =ng g=/ to WPn &o c()c
X( tranh ch5ng W.i &i0c gii thhch 1(2 t3m\ nhY ng(2*n W(;n\ th;m chh c
ch ngh:a 1(2 t3m tVm thOng &' &Xn ' con ngOi.
B 4hng hn ch trong trit h'c ca Eeuerbach
,rit h!c ca 8+(+rbach b)c W) nhng h.n ch Shi ong i hii trit
h!c mPi g trit h!c nh3n bn\ /hi gnn Wi'n &Pi t- nhi*n th[ ]ng thi /hi
#ng tr*n W;/ trOng ca ch ngh:a t- nhi*n d+m d%t m!i hi0n tOpng
th()c &' con ngOi & de h)i. 9on ngOi trong m(an ni0m ca ong W con
ngOi trr( tOpng\ /hi de h)i mang nhng th()c thnh Ninh h!c bm Ninh.
,rit h!c nh3n bn ca ong ch#a -ng nhng 2( t5 1(2 t3m. $h 1 nhO
m(an im tha2 th th# ton giIo ton NLng m)t &Y thOpng Ni*( nhi*n\
cVn d32 1-ng m)t th# ton giIo mPi /hL hp/ &Pi t[nh 2*( ca con ngOi.
,rong c()c X( tranh ch5ng ch ngh:a 1(2 t3m ca H*gh+n\ 8+(+rbach
e &#t bi W(on /h%/ bi0n ch#ng ca H*gh+n. Mc 1L c= nhng h.n ch
trit h!c ong &un c= j ngh:a to WPn trong WYch NR trit h!c & trQ thnh m)t
trong nhng ng(]n g5c Wj W(;n ca trit h!c MIc.
1b
UCB L3[4
,rit h!c c" in #c mang W.i cIch nh[n mPi &' th-c tin de h)i
& tin tr[nh WYch NR nh3n Wo.i\ n= ' cao &ai tr ho.t )ng thch c-c ca
con ngOi. >hnc /hc trit h!c tr(2'n th5ng /hOng ,32. N= coi con
ngOi W ch th ho.t )ng nhO W &Xn ' n'n tng\ d(Xt /hIt im ca
m)t &Xn ' trit h!c.
M)t trong nhng thnh t-( to WPn ca trit h!c c" in #c W n=
Shtng Ynh rng tO 1(2 & j th#c chM c= th /hIt trin trong chrng m-c
con ngOi nh;n th#c & ci t.o th giPi. 9on ngOi W ch th\ ]ng thi
W St m( ca ton b) n'n &sn minh 1o chhnh m[nh t.o ra\ nghi*n c#(
tin tr[nh WYch NR nh3n Wo.i cng nhO ton b) m5i m(an h0 con ngOi g t-
nhi*n nhO m)t m(I tr[nh /hIt trin bi0n ch#ng.
,(2 tr W;/ trOng 1(2 t3m\ cIc nh trit h!c c" in #c e d32
1-ng n*n cIc h0 th5ng trit h!c )c Io\ ' d(Xt Opc tO 1(2 bi0n ch#ng\
Wogic bi0n ch#ng\ h!c th(2t &' cIc m(I tr[nh /hIt trin\ m t[m ti WPn
nhXt trong tXt c cI t[m ti ca h! = W /h%/ bi0n ch#ng. H.t nh3n hp/ Wj
trong /h%/ bi0n ch#ng 1(2 t3m Opc 9.MIc\ xngh+n S thra\ ci t.o\
/hIt trin d32 1-ng /h%/ bi0n ch#ng 1(2 &;t g Winh h]n N5ng ca ch
ngh:a MIc.
9h ngh:a 1(2 &;t nh3n bn trong trit h!c c" in #c e c= =ng
to WPn 5i &Pi Sho tng tO tOQng nh3n Wo.i trong &i0c X( tranh ch5ng ch
ngh:a 1(2 t3m\ ton giIo &' bn chXt ca th giPi &' gii m(2t &Xn ' c
bn ca trit h!c\ &' con ngOi. N= W m)t trong nhng ng(]n g5c Wj W(;n
ca ch ngh:a MIc n=i ch(ng\ trit h!c MIc n=i ri*ng.
9= th n=i trit h!c c" in #c e /hIt trin m)t cIch &Opt b;c &'
m!i mt trong WYch NR trit h!c /hOng ,32. 32 W thi Sz /hIt trin
2w
m.nh mq ca trit h!c /hOng ,32 & n= c= nh hOQng m.nh mq n
trit h!c hi0n .i.
B9I LIM3 BH<M UH:8
F `aCHb
1.) {iIo 1c & o t.oF _2wwvc\ Gi+o tr,nh /rit h'c _1Lng
cho h!c &i*n cao h!c & nghi*n c#( Ninh Shong th()c ch(2*n
ngnh trit h!cc g NU 9hhnh trY g hnh chhnh.
2.) {iIo 1c & o t.oF_2wwvc\ Gi+o tr,nh /rit h'c H+c!
Inin\ NU 9hhnh trY (5c gia\ H N)i.
4.{|\,| Ng(2n H( $(i _2ww2c\ I=ch 9> trit h'cF NU 9hhnh
trY (5c gia\ H N)i.
21