MGA TAUHAN

Simoun Marc Manaban Isagani CJ Ascura

Basilio JT Villamil Padre Camorra Eric Torres
Padre Florentino MJ Mira Padre Salvi Nikko Ramacho
Padre Sibyla Jea Perez Kapitan Heneral GM Guarin
Padre Irene Corina Infiesto Don Custodio Raul Asdillo
Donya Victorina Angela Mapeso Ben Zayb JP Yumul
Kapitan Gab Sienes Tanod Raul Asdillo
Sandoval Chantal Grapa Macaraig Keanne Barredo
Paulita Gomez Pearl Catubig Tano Matt Domocol
Juli Arianne Coco Kabesang Tales JN Ramacho
Tata Selo Gab Sienes Imuthis JT Villamil
Mr. Leeds Martha Gillesania Placido Therese Porcina
Juanito Pelaez Matt Domocol Pecson Mariz Alcancia
Ginoong Pasta Jiryl Quinamot Tadeo Tung Caballes
Padre Million MJ Mira Hermana Penchang Sheena Saycon
Hermana Bali Reine Limpao Quiroga Vern Alferez
Pepay Lara Ferrolino Sinang Kim Teves
Kapitana Tika Joy Gervacio Kapitan Basilio Charlene Malicay
Kapitan Tiago JP Yumul








Magsisimula na po and aming dula-dulaan sa loob ng isang minuto.
Sa oras po na patayin na ang mga ilaw, hindi niyo kailangan sumigaw dahil ito ay hudyat na ng pagsisimula
ng palabas.
Laging tandaan na hindi lang kayo ang nanonood, kaya iwasan po natin ang pagku- kwentuhan.
Ang pumalakpak at tumawa sa mga parteng nakakatuwa at kapuri-puri ay hindi ipinagbabawal. Ngunit ang
inyong katahimikan ay mahalaga sa ating mga tauhan.
Ang inyong kooperasyon ay isang mahalagang tulong sa aming pagtatanghal.
Maraming salamat po.





















Scene:
(open curtain)
Ibarra: Hoy! Bilisan mo! Nandyan na sila! (Pinagbabaril ng mga Guwardiya Sibil)
Tao1: Ngunit Ginoo, lubhang ahhhh... (Tinamaan ang tao1 sabay talon ni Ibarra)
Gwardiya Sibil: Naryan siya! (pagbabarilin si Ibarra)
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER ONE)
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
SA KUBYERTA
Donya Victorina: Buenos das a todos ustedes! Kalahati lamang ang takbo ng makina, Kapitan, Bakit hindi
natin bilisan?
Kapitan: Kapag bumilis pay maglalagos na tayo sa palayang iyon, Ginang. (sabay kindat kay DoaVictorina)
Donya Victorina: Mangyari ay wala ni isa mang maayos na lawa sa lupaing ito!
(Nagkatinginan ang mga prayle)
Simoun: Ang lunas ay napakadali lamang, at ang totooy hindi ko alam kung bakit wala ni sinuman ang
nakaisip nito. (tinignan siya na may pagtataka) (tumuro sa isang dako at sinundan ng mga mata ng mga
naroroon) Humukay ng isang tuwid na kanal buhat sa bunganga ng ilog hanggang sa labasan at paraanin sa
Maynila; alalaong bagay magbukas ng isang bagong ilog sa pamamagitan ng paggawa ng kanal at sarhan ang
dating ilog Pasig.
Don Custodio: Ngunit saan kukuha ng ibabayad sa manggagawa?
Simoun: Walang magugugol, Don Custodio, Pagkat mga bilanggo ang gagawa.
Don Custodio: Walang sapat na bilanggo!
Simoun: Kung gayoy piliting gumawa ang mga mamamayan bata man o matanda!
Don Custodio: Kaguluhan lamang ang ibubunga niyan!
Simoun: (tatalikod) Mga kaguluhan! Ha! Ha! Nag-alsa na ba kahit minsan ang bayang Ehipto? Nag-alsa na ba
ang mga bilanggong Hudeo laban sa banal na si Tito? Tao kayo, akala koy lalo kayong nakauunawa sa
kasaysayan!
Don Custodio: Ngunit ang iyong mga kaharap ay di mga Ehipsyo ni Hudeo. At ang lupaing ito ay hindi
miminsang naghimagsik, sa mga panahong ang mga tagarito ay pinipilit na maghakot ng malalaking kahoy
upang gawing mga daong, kung hindi dahil sa mga pari...
Simoun: Ang mga panahong yaon ay malayo na, ang mga pulong ito ay hindi na muling maghihimagsik,
bigyan man sila ng lalong maraming gawain at patawan man sila ng lalong mataas na buwis.
Don Custodio: Isang mulatong Amerikano!
Ben Zayb: Indiong Ingles!
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
SA ILALIM NG KUBYERTA
Kapitan Basilio: Kamusta na ang kalagayan ni kapitan Tiyago?
Basilio: Tulad ng dati, ayaw pa rin niyang magpagamot at ngayon po ay inutusan akong pumunta sa San Diego
upang tingnan ang mga paupahang bahay nito.
Kapitan Basilio: (pailing na sumagot) Noong mga bata pa kami nila Kapitan Tiago, wala pa ang droga na iyan.
Hindi ko rin lubos maisip kung saan ba nagmula ang masamang gamot na iyan.
Isagani: Mawalang galang na po, ngunit ang opyo ay isang uri po ng halaman. Ito ay hindi isang gamot na
katutuklas pa lamang, at hindi rin isang halamang katutubo pa lang sa ganitong kapanahunan, hindi ba, Basilio?
Basilio: Sang-ayon ako sa sinabi mo kaibigan. (palihim na napangiti sa sinabi ng kasama)
Kapitan Basilio: Sa pagkakatanda ko, mayroon ngang opyo noon. Tama, meron nga! Ngunit itoy hindi
gaanong napapansin dahil abala ang marami sa pag-aaral. Maiba ako, kamusta na nga pala ang itinatatag
ninyong Akademya ng Wikang Kastila?
Basilio: Mabuti naman po, nakahanda na po ang mga guro at ang paaralang gagamitin.
Kapitan Basilio: Palagay koy di matutuloy iyon dahil tututulan ni Padre Sibyla.
Isagani: Matutuloy po sapagkat hinihintay nalang po namin ang permiso pagkatapos na makipagkita ni Padre
Irene kay Kapitan Heneral. Niregaluhan namin ng dalawang kabayong kastanyo at nangakong tutulungan niya
kami.
Kapitan Basilio: Saan kayo kukuha ng pera?
Isagani: Aambag ang bawat eskwela, at ang mga guro ay hati sa Pilipino at Kastila. Ang kagamitan naman ay
handog ng mayamang si Macaraig at ang isa sa kanyang bahay.
Kapitan Basilio: Mabuti kung ganoon. Sanay magtagumpay kayo sa inyong plano. Paano, mauna na ako sa
inyo. Kailingan ko ng pumunta sa itaas. Maiwan ko na kayo.
Basilio: Maiba nga ako, ano nga pala ang sabi ng iyong tiyo tungkol kay Paulita...? (napangiti lamang si
Isagani) Teka, kaibigan... (natatawa) Tila yata ikaw ay namula nang ating mapagusapan ang iyong kasintahan!
Ang umiibig nga naman! Sa bagay ay talaga namang kaibig-ibig ang iyong kasintahan, maganda nay mayaman
pa. Kaya lang ay...
Isagani: Kaya lang ay ano? (kinakabahan at umarko ang kilay)
Basilio: Teka, wag kang kabahan... ang gusto ko lamang sabihin ay kaya lang, lagi niyang kasama ang tiya
niyang ubod ng sungit (bubulong ngunit malakas pa rin) Palibhasay matanda na!
Basilio & Isagani: Hahahahaha! (dumating ang mag-aalahas na sa Simoun at nakisali sa usapan ng dalawang
binata)
Simoun: Magandang araw sa inyo. Maaari ba akong makisali sa usapan ninyo? Tila kayoy nagkakatuwaan.
Basilio, ikaw ba ay pauwi na at magbabakasyon?
Basilio: Ganoon na nga po Ginoong Simoun.
Simoun: At sino naman ang iyong kasama? Kababayan mo ba siya?
Basilio: Hindi po Ginoo, ngunit magkalapit lamang ang aming bayan. Bakit Ginoo, hindi pa po ba kayo
nakakarating sa bayan nila?
Simoun: Sadyang hindi ako nagtutungo sa mga lalawigan dahil ang mga tao dooy hindi naman bumibili ng
mga alahas, sa aking palagay ay dahil sa mahihirap ang mga tao doon.
Isagani: Sadyang hindi lamang kami bumibili ng mga gamit na hindi naman namin kailangan. (ngumiti nang
pilit si Simoun ngunit bakas ang kanyang galit)
Simoun: Bueno, heto saluhan niyo na lamang ako sa pag-inom ng serbesa.
Basilio: Salamat Ginoo, ngunit hindi kami umiinom ng alak.
Simoun: Hindi umiinom? Ika nga ni Padre Camorra masama raw ang puro tubig ang iniinom.
(gumuhit ang inis sa mukha ni Isagani)
Basilio: Kung tubig lang ang iniinom ni Padre Camorra ay wala sigurong tsismis silang maririnig.
Isagani: Di tulad ng alkohol, ang matabang na tubig ay nakamamatay ng apoy. At kapag tubig ay nagalit, iyon
ay maaring lumawak at maging dagat na handing magwasak at pumatay, kapag iyon ay pinainit at naging
singaw ay handang tumunaw. (natigilan si Simoun at halatang namangha) (tinignan ni Basilio ang dalawa saka
siniko si Isagani)
Basilio: Ipagpaumanhin ninyo Ginoong Simoun, kamiy mauuna na sa inyo. Ang tiyo ng aking kasama ay
naghihintay na sa amin doon sa may dakong Julihan.
Simoun: Walang anuman. Pangarap, Basilio pawang mga pangarap!
Basilio: Napakatapang mong sumagot kay Don Simoun.
Isagani: Ang taong iyan ay nakapanghihilakbot! Halos kinakatakutan ko!
Basilio: Siya ang tinatawag na Kayumangging Kardinal!
Isagani: Kardinal?
Basilio: Kamahal-mahalang itim kung siya mong ibig. Si Don Simoun ang sanggunian ng Kapitan Heneral!
(Sa kabilang banda)
Kapitan: Padre Florentino! Halina sa itaas! Naroon sina Padre Camorra at Padre Salvi!
Padre Florentino: Salamat Kapitan, subalit..
Kapitan: Kung hindi kayo papanhik sa kubyerta ay iisipin ng mga prayleng ayaw kayong makisalamuha sa
kanila.
Padre Florentino: Akoy susunod na lamang... Kakausapin ko lamang muna ang aking pamangkin na si
Isagani. ( lalapitan si Isagani) Isagani, huwag kang aakyat ng kubyerta habang akoy naroroon,
bakamagpakalabis na tayo sa kagandahang loob ng Kapitan!
Isagani: Opo! (pag-alis ni Padre Florentino) Hindi iyon ang tunay na dahilan. Ang totooy ayaw niyang
makausap ko si Donya Victorina!
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
SA KUBYERTA
(sumungaw ang ulo ni Simoun sa may hagdanan)
Don Custodio: (pasigaw na anunsyo) Ano, saan naman kayo nagtago? Hindi ninyo nakita ang bahaging
pinakamainam sa paglalakbay.
Simoun: Ay naku! Hindi ako nagtatago. Nakakita na ako ng mga ilog at tanawin. Ang may kabuluhan lamang
sa akin ay yaong may mga alamat!
Kapitan: Kung sa alamat lang din naman ang pag-uusapan, mayroon din niyan ang ilog Pasig. Nariyan ang
malapad na bato, batumbuhay na sagrado bago pa dumating ang mga kastila at pinagtitirahan ng mga espiritu.
May isang alamat, ang alamat ni Doa Geromina na... na... (naghahanap at biglang itinuro si Padre Florentino)
na alam ni Padre Florentino.
Padre Sibyla: (nagmamalaki at nag-halukipkip) Lahat ng tao ay nakakaalam niyan!
Doa Victorina: Ngunit padre hindi ko pa alam ang alamat na iyon?
Ben Zayb: Siyanga! Ano ba ang tungkol sa kwentong iyon padre?
Padre Sibyla: (naglakad ng kaunti at tumanaw sa malayo) (inaakto ang mga pangyayari)
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER TWO)
Ben Zayb: Mawalang galang, ngunit Kapitan, alam ba ninyo kung saang dako ng lawa napatay ang isang
nagngangalang Gueverra, Navarra o Ibarra?
Doa Victorina: Ibarra, Crisostomo Ibarra iyon ginoong Ben Zayb (pinalo ng pamaypay si Ben Zayb). Siyanga
pala! Saan nga ba, Kapitan? May naiwan kayang bakas sa tubig? (natahimik ang kapitan at napukol ang tingin
ng lahat sa
kanya) (sound effects: kagimbal-gimbal)
Kapitan: (itinuro ang isang direksyon at napukol ang tingin ng lahat kay Simoun) Hindi sa kanya! Doon...
tumingin kayo sa malayo... (sabay tingin ng lahat sa malayo) Ayon sa kabo ng mga kawal na tumugis kay
Ibarra, nang malapit na siyang masukol, ay tumalon at sumisid. Sinasabing may mga dalawang milya ang
kanyang nalalangoy at sa minsang litaw ng ulo niya sa tubig ay inulan siya ng bala. Doon sa malayo ay nawala
na siya sa kanilang paningin, ngunit ang tubig sa mga dakong iyon ay nagkulay-dugo. Ngayoy hustong
labintatlong taon na ang nakakalipas simula nang iyan ay mangyari.
Ben Zayb: Kung gayon, ang kanyang bangkay ay...
Padre Sibyla: Nakasama sa bangkay ng kanyang ama!
Padre Salvi: Hindi bat isa rin siyang filibustero?
Ben Zayb: Iyan ang tinatawag na napakamurang paglilibing, hindi ba Padre Camorra?
Padre Camorra: (patawang sumagot) Lagi ko ngang nasasabi na ang mga filibustero ay hindi maaasahang
magkaroon ng maringal na libing.
Ben Zayb: (nabaling ang pansin kay Simoun) Ngunit ano ang nangyayari sa inyo, Ginoong Simoun? Nahihilo
ba kayo? Kayo pa naman na datihang manlalakbay! Kayo ba ay nalulula sa ganitong halos patak lang ng tubig
ang laman?
Kapitan: Dapat ninyong malaman na hindi ninyo maipaparis sa isang patak ng tubig ang lakbaying ito. Ang
lawang ito ay higit na malaki sa alinmang lawa sa Suisa o lahat ng lawa sa Espaa pagsama-samahin man.
Nakakita na ako ng mgasanay na mandaragat na nangahilo rito.
Doa Vicorina: Ginoong Simoun, mabuti pay bibigyan ko kayo ng eficasent oil. Paulita, paki abot mo nga
sakin ang eficasent oil.
Paulita: Tiya hindi niyo po nadala.
Doa Victorina: (hinila si Ginoon Simoun) Kung gayon sumama kayo sa akin at mayroon akong Bonamine sa
aking bagahe.
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
TAHANAN NI KABESANG TALES
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER THREE part 1)
Juli: (nagwawalis) Kuya sa iyong palagay, ako kayay makakapag-aral din sa Maynila tulad mo?
Tano: Aba oo naman. (lumabas ng bahay si Tales at Tata Selo) (lumapit si Juli at Tano kay Tales)
Tano: Ama, si Juli? Kailan kaya siya makakapunta ng Maynila upang mag-aral?
Juli: Kuya...
Kabesang Tales: Sa isang taon. Magsaya ka nang mahaba at mag-aaral ka na sa Maynila katulad ng mga
dalaga sa bayan.
Juli: Talaga, ama? (niyakap ang ama)
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER THREE part 2)
Tano: Alam mo ama iniisip na niya si Basilio sa mga oras na ito at ang pangako sa kanya nito na pakasal sa
kanya...
Juli: (sinisiko-siko si Tano) Kuya naman... (hinabol si Tano)
Kabesang Tales: Maganda ang ani natin ama... (bumuntong hininga)
Tata Selo: Maganda? Ngunit ano ang iyong ipinag-aalala?
Kabesang Tales: (naglakad upang tanawin ang lupain) Ang mga prayle ama... (bumuntong hininga)
Tata Selo: Magpaumanhin ka! Ipagpalagay mo na ang iyong salapi ay nahulog sa tubig at sinakmal ng
malaking buwaya at ang kanyang mga kamag-anak ay sumama sa kanya.
Kabesang Tales: Ngunit ama sila ay umaabuso na!
Tata Selo: Magpaumanhin ka! (dumating si Padre Camorra kasama si Padre Salvi at mga Guwardiya Civil)
Padre Camorra: Telesforo! Mabuti at nandito ka!
Kabesang Tales: Magandang araw Padre. Ano po ang naparito ninyo?
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER FOUR)
Padre Camorra: Qu barbaridad! Kunin ang anak na lalaki at gawing Guwardiya Civil (pinalo ng riffle ang
ulo ni Tata Selo at hinila si Tano)
Juli: Bitiwan niyo siya! Ama!
Kabesang Tales: Hindi! Wag ang aking anak!
Tano: Ama! Juli! Agh! (pag alis ay babalik ang mga guwardiya sibil)
Guwardiya Sibil: Limang daang piso ang hinihingi ng aming pinuno! Kung hindiy mamamatay ang iyong
ama, binibini.
Juli: (umiiyak) Saan ako kukuha ng limang daang piso? Ang mga alahas! Liban lamang itong Agnos. Handog
ito sa akin ni Basilio! (hahalikan ang Agnos) (Isusuot ang Agnos) Ngunit itoy hindi sapat. Tama!
Mamamasukan muna ako kay Hermana Penchang bilang utusan.
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
(nagdadasal si Hermana Penchang at Juli)
Hermana Penchang: (mabilis na dinadasal) Santo Dios Santo fuerte Santo inmortal Libranos seor de la peste
Y de todo mal.
Juli: (nauutal-utal) Santo Dios Santo fuerte Santo inmortal Libranos seor de la peste Y de todo mal.
Hermana Penchang: (binatukan si Juli) Hay naku bata ka! Hindi ko alam kung ano ang itinuturo sa iyo sa
bahay niyo at hindi ka marunong magdasal! (mabilis na dinadasal) Santo Dios Santo fuerte Santo inmortal
Libranos seor de la peste Y de todo mal.
Juli: Pasensya na po.
Hermana Penchang: Paensya?! Hay naku! (mabilis na dinadasal) Santo Dios Santo fuerte Santo inmortal
Libranos seor de la peste Y de todo mal. Sumagot ka nga! (kinurot si Juli)
Juli: Aray aray... Opo... (nauutal-utal) Santo Dios Santo fuerte Santo inmortal Libranos seor de la peste Y de
todo mal.
Hermana Penchang: Sa bagay wala naman kasing babae sa bahay niyo! (mabilis na dinadasal) Santo Dios
Santo fuerte Santo inmortal Libranos seor de la peste Y de todo mal.
Juli: (nauutal-utal) Santo Dios Santo fuerte Santo inmortal Libranos seor de la peste Y de todo mal.
Hermana Penchang: Kapag hindi mo nakabisado ang dasal na iyan hindi ka patatawarin ng Diyos sa iyong
mga kasalanan. (mabilis na dinadasal) Santo Dios Santo fuerte Santo inmortal Libranos seor de la peste Y de
todo mal.
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
SA KAGUBATAN
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER FIVE)
Basilio: Bakit po ninyo ginagawa ito?
Simoun: Ngayoy nagbalik ako upang ipagaptuloy ang kanyang nasimulan. Hindi ko akalaing ang lason na
naiwan ay lubusan ng kumalat sa lipunan! At ang mga kabataan! Wala nang ginawa kundi sumunod! Magpa-
alipin! Hindi pinakikinggan!
Basilio: Hindi Ginoong Simoun! Kung hindi dahil sa pag-aaral ng mga kabataan ng wikang Kastila ay hindi
tayo pakikinggan ng pamahalaan. At ang wikang ito ang magbubuklod ng tuluyan sa mga Pilipino.
Simoun: Isang pagkakamali! Hindi kailanman ito magiging wikang pambansa! Aanhin natin ang wikang ito?
Itatago lamang ng huwad na wiikang ito ang ating mga karapatan! Ang ating mga pagkatao!
Basilio: Ginoong Simoun, mali ang inyong iniisip.
Simoun: At ano ang iyong mahihita kung ikaw ay makakapagtapos? Makikita mo bang masaya ang iyong
bayan? Makikita mo bang malaya ang mga tao? At ano, iyo na lamang bang hahayaan ang iyong ina at kapatid
na mabulok sa ilalim ng lupa na tinatapakan ng mga taong siya mismong pumatay sa kanila?
Basilio: Ano ang nais ninyong gawin ko Ginoong Simoun? Kaya ko ba silang ipaglaban gayong ako mismo ay
wala! Isa lamang akong hamak na estudyante, wala sa buhay. Hindi maaaring hukayin ang aking ina at iharap sa
hukuman ang kanyanng bangkay at pagkatapos ay mangbintang nang kung sino-sinong
kastila. (Pagkatapos nito ay umalis ng payapa si Basilio. Nanatili si Simoun sa kanyang kinatatayuan.)
Simoun: Tama kaya ang aking ginawa? Bahala na! Mamamatay ang mahihina at matitira ang mga malalakas!
Kaunting pagtitiis na lang, malapit na akong magtagumpay. Kaunting tiis na lang.
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
(inilatag ni Simoun ang mga kahon ng alahas niya)
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER SIX)
(Sa kalayuan ay nakatanaw si Kabesang Tales)
Simoun: Tignan ninyo, (pilit na ipinatatanaw niya kay Kabesang Tales) ang isa lamang sa mga asul na batong
ito, na parang walang malay, at matahimik, malilinis na tila bituing nagmumula sa kalangitan, kapag nairegalo
sa tamang tao sa tamang pagkakataon, ang isang tao ay nakatitiyak na ng pagkabilanggo ng kanyang kaaway,
ang ama ng isang pamilya na nanggulo sa kapayapaan ng lahat. At sa isa pang maliit na batong tulad nito,
mapula, simpula ng dugo ng puso at pagkauhaw sa paghihiganti, singkinang ng luha ng ulila, muling natamo
ang kalayaan, naibalik ang ama sa tahanan, ang ama sa mga anak, at sa kanyang asawa at ang buong pamilyay
nailigtas sa miserableng hinaharap. (tinapik tapik ang kahon) Mayroon akong isang kahong katulad ng sa
manggagamot na kinatataguan ng buhay at kamatayan, ng lason at ng lunas, at sa pamamagitan ng isang dakot
nito ay mangyayari kong paluhain lahat ng mamamayan sa Pilipinas! (lumapit kay Kabesang tales) Kayo wala
ba kayong maipagbibili?
Kabesang Tales: Ang lahat ng alahas ng aking anak ay naipagbili na at ang natira ay wala nang gaanonghalaga.
Sinang: At ang Agnos ni Maria Clara?
Kabesang Tales: Tama!
Sinang: Iyon ay isang laket na may brilyante at esmeralda, isinuot iyon ng matalik kong kaibigan bago siya
nagmongha. (sinundan lamang ni Simoun ng tingin ang palakad-lakad na si Kabesang Tales)
Simoun: Ibig ko ang disenyo. Magkano mo ipagbibili? (hindi umimik si Kabesang Tales) Nagustuhan ko,
ipagbibili mo ba ito ng limandaang piso? O ibig mong ipagpalit ng ibang hiyas? Pumili ka.... (tahimik pa rin)
Limandaang piso? Limandaan! (kinuha ni Kabesang Tales ang laket at tinignan) (sumesenyas ang mga
kababaihan na ipagbili na niya ito maliban kay Hermana Penchang)
Hermana Penchang: (lumapit upang tignan ang kwintas) Kung akoy itatago ko na lang iyang parang relikya.
Ang mga nakakita kay Maria Clara sa kumbento ay nagsasabing siyay payat na payat na, mahina at halos hindi
na makapagsalita kayat ipinagpapalagay ng lahat na siyay mamamatay na Santa. Mataas ang pagtingin sa
kanya ni Padre Salvi, siya ang padre compesor niya. Marahil iyon ang dahilan kung bakit ayaw ipagbili ni Juli
ang agnos at pinili pa niyang isanla ang kanyang sarili.
Kabesang Tales: Kung tutulutan ninyo ako ay pupunta lamang ako sa bayan upang isangguni sa aking anak.
Babalik ako bago dumilim.
(nagsialisan na rin ang mga tao)
(naupo si Simoun at naghintay)
(close lights for 5 secs)
(open lights)
(kinuha niya ang lalagyanan ng rebolber niya ngunit isang sulat na lamang ang nakita niya at ang agnos ni
Maria Clara)
(dim lights)
(Voice Over: Ipagpatawad po ninyo, na sa sarili kong tahanan ay pinagnakawan ko kayo, ngunit
pangangailangan ang siyang nag-udyok sa akin. Ipinalit ko sa inyong rebolber ang laket na pinagmimithian
ninyo. Kailangan ko ang sandata sapagkat akoy sasama sa mga tulisan. Ipinapayo ko sa inyong umiba kayo ng
landas sapagkat kung kayoy mahulog sa aming kamay, sa dahilang wala na kayo sa aking tahanan, ay
hihingan namin kayo ng malaking tubos. --- Telesforo Juan de Dios)
Simoun: (tumatawa) At sa wakas ay natagpuan ko rin ang aking tauhan. Hahahaha! (nagmamadaling nagligpit
at umalis)
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
(nakaupo si Don Custodio at naghihintay)
(sound effects: gabi AND BACKGROUND MUSIC)
Don Custodio: (tingin nang tingin sa paligid at sa relo) Napaka tagal naman... may meeting pa ako... (sasayaw
si Pepay sa gilid) (mapapalingon si Don Custodio at pinag-papawisan)
Pepay: (seductive na lalapit kay Don Custodio) Custodoni..... Custodoni...! (ihihipan ang tenga ni Don
Custodio)
Don Custodio: Pumunta lamang ako dito upang sabihing huwag muna tayo magkita... nagkakagulo ang mga
estudyante ngayon at baka akoy paman manan.
Pepay: Custodoni my labsss.... ikaw naman eh... (naka upo sila: lalayo si Custodio, lalapit si Pepay hanggang
sa tumayo si Custodio at mahulog si Pepay sa upuan)
Pepay: (tatayo agad) Custodoni naman eh... pa kiss nga... sige na! (hinila si Don Custodio at kumandong)
Don Custodio: Ano ka ba baka naman may makakita sa atin (kunwari pa pero yayapusin din si Pepay)
Pepay: Custodoni... alam mo kasi namatay ang aking tiyahin at kailangan namin ng pampalibing....
Don Custodio: Tiyahin? Hindi bat tatlong taon nang patay ang tiyahin mo?
Pepay: Ayyy! Yung kapatid pala nang tiyahin ko.... Sige na kahit 500 lang...
Don Custodio: Oh heto! Sanlibo wala akong barya eh...
Pepay: Salamat Custodio (hahalik kahit beso beso lang at biglang aalis)
Don Custodio: Pepay! Tignan mo iyon, pera lang yata ang ipinunta sa akin... tsk tsk tsk paano na ako ngayon?
(yuyuko) Haha may reserba pa nga pala ako... si Matea!
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER SEVEN)
(sound effects: school bell)
Juanito: Kumusta, Penitente? Anong nangyari sa iyong bakasyon?
Placido: Wala namang nangyari. (naiinis) At ikaw?
Juanito: Alam mo bang nagbakasyon ako sa Tiani dahil sa paanyaya ni Padre Camorra? Napakaliberal na pari.
Mahilig sa kasiyahan, tulad din ng estilo ni Padre Paco. Pulos panghaharana ang ginawa namin. Siya ang
kumakanta at tumutugtog ng gitara. At may dala akong biyolin. Wala kaming pinalagpas na bahay doon.
(bumubulong) Hinarana din naming ang nobya ni Basilio. Alam mo bang sinaktan ni Padre Camorra ang
dalawang lalaking nangharana din sa kanya? Hindi ko na alam ang mga sumunod na nangyari. May kasungitan
at kahinhinan yung babaeng yun eh. (tatawa nang malakas) Ano pala ang ating mga leksyon?
Placido: Buklatin mo lang ang iyong mga aklat. Mayroong mga mememoryahin (ituturo ang aklat).
Juanito: (tatapikin ang aklat at itoy titilapon) Hayaan mo na ang mga leksiyon! Hayaan mot magdiwang tayo
dahil sa panggitnang araw ng pistang opisiyal. Maglakwatsa tayo!
Placido: Hindi. Kailangan ko nang umalis. Mahuhuli ako sa klase.
Juanito: Hayaan mo na nga yang mga leksyon na iyan! Napakaseryoso naman nito.
Placido: Aalis na ako. (aalis na sana ngunit titigilan ni Juanito)
Juanito: Teka muna! Hindi pa tayo tapos. Lagdaan mo muna ito!
Placido: Hindi ako lumalagda sa isang bagay na hindi ko nauunawaan.
Juanito: Anong problema doon? Walang ikabahala doon dahil lumagda nga ang dalawang carbineros
celestialies!
Placido: Mamaya na, babasahin ko muna.
Juanito: Napakahaba niyan para maintindihan mo. Petisyon ito laban sa hinihinging permiso nina Makraig na
pagtatag ng Akademya ng Wikang Kastila.
Placido: Nariyan na ang aming guro.
Juanito: Hindi naman siya nagtatawag.
Placido: Nagtatawag din paminsan-minsan. At isa pa, ayokong kalabanin si Macaraig.
(close curtain)
(Pagbukas ay naroroon na ang mga estudyante, kabilang nina Juanito at Placido, at si Padre Million.
Nakatayo sina Juanito at Tadeo.)
Juanito: (tatayo) Itoy nauuri sa salaming kahoy! (sinesenyahan si Tadeo na sumang-ayon)
Padre Million: (natawa) Nagdudunung-dunungan!
Tadeo: Sumasang-ayon po ako sa lahat ng kanyang sinabi, Padre.
Padre Million: Magaling. Kung sa gayoy sumasang-ayon ka na maaari kong alisin ang tinggang puti ng isang
salamin, palitan ito ng puto ngunit ang kalalabasan ay salamin pa rin? Anong kalalabasan?
Juanito: Puto rin!
Padre Million: Sang-ayon ka bang nakaaapekto ang mga bagay na nasa itaas sa mga bagay na nasa ibabaw?
Placido: Aray! Walang hiya ka!
Padre Million: Ikaw! Ligtasin mo ang iyong sarilit sagutin mo ang katanungan ko. Ang sabi ng aklat ay gawa
sa tanso o metal ang salamin. Tama ba ito o mali?
Placido: Tama po, Padre.
Padre Million: Huwag kang magmarunong. Hindi mo alam ang leksyion. Anong pangalan mo?
Placido: Placido po.
Padre Million: Hah! Ikaw Placido Penitente ang mahilig mambulong! May labing limang ulit ka nang hindi
pumasok ng klase.
Placido: Apat na bese lang po akong lumiban sa inyong klase, Padre.
Padre Million: Hah! Minamarkahan ko ang isang liban nang tatlong beses. At ngayon may isa ka pang marka
dahil sa hindi mo alam ang leksiyon.
Placido: Kung lalagyan ninyo ako ng marka, dapat ninyong bawasan ang aking pagliban sa klase, sapagkat
imposibleng makapag-ulat ang isang taong wala sa klase.
Padre Million: Pilosopo! Hindi mo ba naiintindihan na ang isang mag-aaral ay maaaring wala sa klase at hindi
rin niya alam ang leksiyon?
Placido: Tama na, Padre! Markahin na ninyo ako. Wala na akong pakialam! Inyo ang klaseng ito, hindi po ba?
Eh, di bale na. Wala naman po talaga akong ganang mag-aral pa eh! (aalis)
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
SA BAHAY NI MACARAIG
Tadeo: Ano kaya ang naging resulta sa inilakad ni Padre Irene? Ano kaya ang naging kapasyahan ng Kapitan
Heneral?
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER EIGHT part 1)
Sandoval: Napakaselan ng usaping ito upang hindi seryosohin.
Pecson: Kung ganoon ay patawarin sana ako ng Diyos sa aking mga pagbibirong sangkot ang mga prayle.
Sandoval: Kung ganoon ay sabihin mo sa akin kung ano ang maaaring maging batayan nila ng kanilang hindi
pagsang-ayon?
Pecson: Sa dahilang ang mga kaklaseng panggabi ay maaaring magkaroon ng panganib gaya ng nangyari sa
paaralan ng Malolos.
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER EIGHT part 2)
Pecson: Ngunit hindi naman kumikilos ang lupong iyan!
Macaraig: Yan din ang aking sinabi kay Padre Irene. Ang sabi niyay si Don Custodio, isang sangguni ng
lupon ang magdedesisyon.
Pecson: Papaano kung laban sa atin ang desisyon?
Macaraig: Sinabi ko rin iyan kay Padre Irene at ang sabi niya sa akin ay ganito, Malaki na ang atin tinamo,
nagawa na natin na ang ating kahilingan ay maiumang sa isang kapasyahan. Sinabi ni Padre Irene na kung
tayoy makikipagkilala kay Don Custodio ay magagawa nating hilingin ang kanyang pagsang-ayon.
Sandoval: Sa papaanong paraan naman tayo makikipagkilala sa kanya?
Macaraig: Dalawang paraan ang sinabi sa akin ni Padre Irene.
Pecson: (hihilain ang gilid ng mata) Ang intsik na si Quiroga!
Sandoval: (gigiling) Ang mananayaw na si (sabay sabay sasabihin ang pangalan) Pepay!
Isagani: Tignan pa natin ang isang paraan. Maaari namang si Ginoong Pasta ang ating lapitan.
Sandoval: Ang abugadong hinihingian ng payo ni Don Custodio?
Isagani: Oo, siya nga. Isa siyang kamag-aral ng aking amain. Ang problema lang ay kung papaano natin siya
lalapitan upang pakiusapan si Don Custodio na paburan tayo.
Macaraig: Hindi bat si Ginoong Pasta ay may kalaguyong isang mananahi.
Isagani: Wala na bang ibang paraan bukod sa paghahandog ng kanilang mga kalaguyo?
Juanito: Huwag ka na ngang maarte! Isipin mo na lang ang kaginhawaang magagawa noon. Kilala ko ang
babae, si Matea.
Isagani: Hindi naman siguro masama kung atin munang susubukan ang mga paraang hindi mahalay tignan.
Kakausapin ko si Ginoong Pasta. Kung akoy hindi magtatagumpay, tsaka natin gawin ang ibang paraan.
Macaraig: Marahil ay tama si Isagani. Kung gayoon, hintayin natin ang resulta ng pakikipag-usap niya kay
Ginoong Pasta.
Tadeo: (ituturo ang ngipin) Ginoong Pasta? Pasta!
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
(pumasok si Isagani sa opisina ni Ginoong Pasta)
(nagsusulat si Ginoong Pasta at lihim na tinignan si Isagani mula ulo hanggang paa)
Ginoong Pasta: Ikaw pala Isagani! Maupo ka. Kumusta na si Florentino? May kailangan ka ba?
Isagani: Maraming salamat po. Maayos po ang lagay ng aking amain. (natigil sandali)
Ginoong Pasta: Sige, magpatuloy ka...
Isagani: Marahil ay narinig niyo na ang tungkol sa balak naming mga estudyante na magpatayo ng Akademya
ng Wikang Kastila.
Ginoong Pasta: Ito ay isang bayan ng mga plano at panukala!
Isagani: Nais naming humingi ng tulong sa inyo upang mapakiling si Don Custodio sa amin.
Ginoong Pasta: Oo! (napakamot sa ulo)
Walang makakahigit sa akin pagdating sa pag-ibig sa tinubuang lupa at paghahangad ng pagsulong, ngunit hindi
maaaring sumulong ng ganun-ganon na lamang. Hindi ko alam kung batid ninyo ang aking kalagayan, isang
kalagayang maselan; marami akong pag-aari, kailangang kumilos na may lubos na pag-iingat.
Isagani: Hindi po maaaring hangarin naming ilagay kayo sa kagipitan. Ngunit kahit napaka-kaunti ang
nababatid ko tungkol sa batas, mga kautusang hari, mga lathala at mga kapasyahang umiiral sa ating bayan, ay
inakala kong hindi magkakaroon ng kaamaan ang makitulong sa mga adhikain ng pamahalaan. Iisa lamang ang
aming layunin at sa paraan lamang kami nagkakaiba.
Ginoong Pasta: Diyan nga nariyan and suliranin, sa karaniwang sabi. Ang gumawa ng isang bagay na laban sa
kanyang mga panukala ay makasusugat.
Isagani: Inakala ko na ang pamahalaan ay dapat humanap ng matibay na saligan.
Ginoong Pasta: (itinaas ang nakayukong ulo) Binata, nararapat na iwanan sa isang tabi ang mga hakbang na
iyan, sapagkat mapanganib. Dapat pagkatiwalaan ang pamahalaan.
Isagani: Paumanhin! Naintindihan ko na ang nais ninyong sabihin... (may kung anong hinahanap si Ginoong
Pasta) Kung gayon... (tumindig na) Mauuna na po ako!
Ginoong Pasta: Tsk tsk tsk. (natigilan) Kaawa-awang binata! Ako man ay nagkaroon ng ganoong kaisipan.
Ang tagumpay ay hindi nagbibigay ng kapanatagan sa kaisipan. Ang bawat bansa ay may sariling
pagpapahalaga gaya ng pagkakaroon ng sariling klima at mga sakit. Kaawa-awang binata! Kung lahat ay nag-
iisip na gaya niya, ay hindi ko sasabihing hindi... Kaawa-awang binata! Kaawa-awang Florentino!
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
SA TAHANAN NG HENERAL
Padre Camorra: Heneral! Ang anak na dalaga ni Kabesang Tales ay bumalik dito at hiniling ang paglaya ng
kanyang nunong may sakit! Ikatlong araw na siyang naparirito, siyay isang kahabag habag na dalaga!
Kapitan Heneral: Hala! Sulatan mo ang tenyente ng guwardiya sibil upang palayain ang nuno ng dalaga! Hindi
na nila masasabing tayoy walang habag!
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
PATUNGONG UNIBERSIDAD
Juanito: Kamusta ang bakasyon, Placcido? Paano ka nag-aliw?
Placido: Ganoon, Ganito! Heheh at Ikaw? Napakabuti! Inanyayahan ako ni Padre Camorra ang kura ng Tianni
ng siang hapunan. Ang daming magagandang dalaga roon! Nakilala ko roon ang katipan ng estudyanteng si
Basilio! Ang pangalan niya ay Juli at napakaganda! Ngunit masungit din naman.
Juanito: Oh kamusta ang bakasyon, Isagani?
Isagani: Mabuti! Mabuti! (Bababa sa karuwahe si Donya Victorina at Paulita) (Ngingitian ni Paulita si
Isagani)
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
NAGHANDOG NG HAPUNAN SI QUIROGA
(Malungkot tingnan si Quiroga habang naglalakad palayo sa grupo. Nakita siya ni Simoun na malungkot
kayat sinundan siya nito. Masnaging malungkot siya noong nakita niya si Simoun. Agad siyang nilapitan nito.)
Simoun: Nagustuhan mo ba ang pulseras?
Quiroga: (malungkot)
Simoun: Okey ka lang ba?
Quiroga: Ah, Ginoong Simoun, mahirap! Mahirap ang negosyo sapagkat itoy bumagsak na!
Simoun: Ano? Nalulugi kayo? Bakit may ganito kalaking paghahanda at bumabaha ng alak?
Quiroga: Ang pulseras na ibinili ko sa inyo... naibigay na sa taong hindi ko gusto! Wala na akong nagawa
noon.
Simoun: Sukat na ang daing, Quiroga, iniligtas kita sa maraming opisyal na humihingi sa iyo ng pera!
Pinautang ko sila upang ikaw ay hindi na bagabagin!
Quiroga: Pero, Ginoong Simoun, marami ang may utang sa akin na hindi ko na masingil. Wala ding namigay
sa akin ng risibo kaya hindi niyo sila masisingil din.
Simoun: Kung gayoy ilapit mo nalang sila sa akin. Halikat sa silid tayo mag-usap. Kailangan kong maipasok
ang ilang kahon ng mga baril at itago sa kamalig!
Quiroga: Mapanganib iyon Ginoong Simoun!
Simoun: Hindi ka manganganib bahagyaman! Ang mga baril na iyon ay unti-unting itatago sa mga bahay-
bahay, pagkatapos ay gagawin ang paghahalughog at marami ang makukulong sa bilangguan! Ngayon ikaw at
ako ang makikinabang ng malaki sa pagsisikap na mapalaya ang mga bilanggo- nauunawaan mo ba ko
Quiroga?
Quiroga: Siya siya... Basta huwag maraming tao, hah, Ginoong Simoun.. Utos Lekisa, hah?
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
Simoun: Ben Zayb, Padre Camorra, Padre Salvi, Quiroga, Donya Victorina, Don Custodio, Paulita, inaanyaya
ko kayong lahat na pumunta sa perya ng Quiapo. Mayroon dawng mahiwagang ulong lumilitaw doon... At ito
raw ay nagsasalita!
Ben Zayb: Hah! Lumilitaw na ulo? Marahil ay isang optical na ilusyon lamang iyan! Itoy papatunayan ko.
Pumunta na tayo doon!
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
Placido: Pelaez, Sino ang magandang dalagang iyon na kasama ni Donya Victorina?
Juanito: Iyon si Paulita Gomez na kanyang pamangkin.
(Magkasama si Isagani at Paulita sa likod si Victorina)
Padre Camorra: Napakagandang dalaga! At kasintahan pala niyay aking estudyante!
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER NINE)
Padre Salvi: Huwag! Maawa ka! (mahihimatay) (lalapitan ng mga tao)
Padre Irene: Sinabi ko nang huwag kakain ng sopas na galing sa pugad ng ibong langay-langayan sapagkat
makakasama iyon sa kanya.
Don Custodio: Wala naman siyang nakaing anuman.
(Sisirahin ni Mr. Leeds ang kahon at aalis agad)
Don Custodio: Lubhang mapanganib ang palabas na ito. Itoy dapat ipagbawal kaagad.
Ben Zayb: Sang-ayon ako diyan.
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
SA LOOB NG TEATRO
(Linilibang ni Tadeo si Don Custodio habang si Pepay ay lumalapit kay Macaraig.)
Pepay: (malungkot) Oh heto, Macaraig. Ito ang sulat na galing kay Don Custodio.
(Voice over: boses ni Don Custodio)
Sulat:
Mahal ko,
Huli na nang malaman ko ang pagsang-ayon mo sa iyong mga kaibigan. Buo na ang aking pasya at
itoy aprubado na. Gayunman ay nahulaan ko ang iyong iniisip kayat ang aking naging kapsyahan ay isang
lunas na lulutas sa suliranin ng iyong mga kaibigan.
Magpupunta ako ng teatro at umaasa akong magkikita tayo pagkatapos ng palabas.
Nagmamahal,
Custoding
Macaraig: (ngingiti nang mapait)
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
Simoun: Kamusta na si Kapitan Tiago?
Basilio: Mahina ang pulso, walang ganang kumain. Kumalat na ng tuluyan ang lason sa kanyang katawan.
Simoun: Parang Pilipinas, habang tumatagal, lalong humihina. Napansin kong hindi mo binabasa ang librong
ibinigay ko sa iyo. Wala kang pagmamahal a bayan. Sa loob lamang ng isang oras, magsismula na ang
himagsikan, at bukas ay wala nang mga unibersidad, wala nang mga mag-aaral at magpapahirap. Naparito ako
dahil sa dalawang bagay: ang kamatayan mo o ang iyong kinabukasan. Sa panig ng umaapi sa iyo o sa panig ng
iyong bayan?
Basilio: Sa panig ng umaapi o sa panig ng inaapi? Hindi ko alam.
Simoun: Magpasya ka! Kailangan mo nag mag-desisyon, dahil ako ang namumuno sa pagkakagulo.
Ipakikiusap ko sayo na samantalahin mo ang pagkakataon. Pamahalaan mo ang isang hukbo at lubusin ninyo
ang Sta. Clara. Kukunin mo ang isang taong tanging ikaw lamang ang nakakakilala bukod kay Kapitan Tiago, si
Maria Clara. Iligtas mo siya.
Basilio: (malungkot) Ngunit nahuli na po kayo ng dating.
Simoun: Bakit?
Basilio: Patay na po si Maria Clara.
Simoun: Patay? Na si Maria Clara?
Basilio: Kaninang hapon lamang po, ganap na alas sais...
Simoun: Hindi totoo! Buhay si Maria Clara! Nagdadahilan ka kaya mo sinasabing patay na siya. Hindi siya
patay kayat kailangan mo siyang kunin! Kung hindiy mamamatay ka bukas na bukas din.
Basilio: Naparoon ako sa kumbento upang makibalita nang sabihin nila sa akin ang lahat. Pagbalik ko ay isang
lliham mula kay Padre Salvi na ipinaaabot kay Kapitan Tiago ang dala ni Padre Irene. At dahil na rin sa sulat na
ito kung kayat nanangis ang Kapitan.
Simoun: Agh! (hahawakan ng dalawang palad ang ulo) Namatay siyang hindi ko nakikita. Namatay siyang
hindi niya nalalaman na nabubuhay lamang ako para sa kanya. Namatay siyang nagdurusa...
Basilio: Kaawa-awang tao. Labis siyang naghirap. Nagtiis siya ng napakahabang panahon para sa kanyang
iniibig. At eto ang kanyang nakuhang ganti. Sadyang nakakapanghina nang damdamin.
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER TEN)
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
(nakaupo si Isagani sa isang medyo tagong bangko)
(dumaan sina Paulita, Juanito at Doa Victorina)
Doa Victorina: (nakakapit kay Juanito at feel na feel ang date nila) Kay ganda ng gabi... hindi ba Juanito...
kay sarap maglakd sa ilalim ng buwan. Kung sanay... (lumapit kay Isagani at pinalo ng pamaypay) Hoy binata!
Ano na ang balita sa esposo kong si Tiburcio Pilantod! Hindi bat ikaw ang nahilingan kong humanap sa kanya.
Baka alam ng tiyuhin mo kung nasaan ito! Abay sabihin niyo na kung buhay pa siya o patay na... nang
makapag-asawa na muli ako (titingin kay Juanito at hihigpit ang hawak) (mukha namang naasiwa si Juanito sa
sinabi ngunit ngumiti na rin ito) (lihim na hinahawakan ni Juanito ang kamay ni Paulita ngunit itoy
pumipiglas)
Isagani: Paumanhin seora ngunit wala pa rin po kaming balita tungkol sa inyong asawa (galit na nakatingin
kay Juanito at Paulita)
Paulita: Siya nga naman tiya. Bigyan niyo pa ng oras si Isagani na kayoy matulungan. Siya nga pala tiya
mauna na kayo ni Juanito kung maaari sapagkat nahulog ko yata ang aking abaniko (tinatago lang sa likod)
Doa Victorina: (pilit na sinisilip kung ano ang nasa likod ni Paulita) Mabuti pa siguro at mauna na nga kami
ng mucho gwapitong binatang ito at magkasarilinan! Juanito! Come on baby! Come to mama! (hihlain si
Juanito papalayo) Halika na nga kasi at baka magbago pa ang isip ng pamangkin ko at hindi kita masolo.
Isagani: At bakit kasama mo na naman ang binatang iyon? Napapansin kong madalas kayong lumabas ng
magkasama, tila may hindi ka sinasabi sa akin. (tatalikod sa kasintahan at uupo sa bench)
Paulita: (aamuhin ang nobyo) Nagseselos ka ba mahal ko? Hindi ko naman nais na lagi siyang makasama.
Ngunit si lagi siyang iniimbitahan ni Tiya Victorina sa tuwing kamiy lalabas. (uupo sa tabi ni Isagani) Huwag
ka nang magtampo sige na.... Gumawa naman ako nang paraan para tayoy mapag-isa hindi ba? Upang
makasama ka kahit saglit lang ay nagawa kong magsinungaling kay Tiya Torina. (tatayo si Isagani ngunit
nakatalikod pa rin kay Paulita)
Paulita: (siya naman ang tatayo at nakatalikod sa nobyo) Ikaw nga eh! Kanina ko pa napupuna na pinag-
mamasdan mo ang isang dalagang Pranses. (lalapit si Isagani na akmang magsasalita ngunit tumalikod din
nang mapansing paharap na ang kasintahan)
Isagani: Huwag mong ipasa sa akin ang sisi... at hindi ko alam ang sinasabi mo tungkol sa Pranses na dalaga.
(lumingon si Paulita ngunit tumalikod din nang mapansing paharap na ang kasintahan)
Paulita: Kung gayon ay ako pala ang mali...
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER ELEVEN)
Doa Victorina: (nakakapit kay Juanito at may hawak na barbecue) Sige na Juanito iho... kahit isang kagat
lamang...
Juanito: Hindi na po senyora. Wala po akong gana...
Doa Victorina: Walang gana?! Lagi nalang walang gana! (lumapit kay Pauilta at hinila ito) Halika na Paulita
at umuwi baka masyado ka nang nahamugan!
Paulita: Dahan dahan Tiya Torina! Magandang gabi at paalam Isagani...
(sabay hawak sa naghihintay na braso ni Juanito)
Isagani: Amor, que astro eres? Kay hirap mo nang abutin.
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
(Sa isang pansiterya na nagngangalang
Pansiteria Macanista de Buen Gusto. Ang mga estudyante ay nagtipon-tipon dahil sa pare-pareho silang
masasama ang loob pagkat silay nabigo sa kanilang panukala ukol sa pagtatatag ng Akademya ng Wikang
Kastila.)
Lahat ng mga estudyante: Luwalhati kay Don Custodio sa kaitaasan at pansit sa lupa sa mga binatang may
magagandang kalooban!
Sandoval: Bakit hindi pinaburan ni Don Custodio ang ating hiling?
Macaraig: Walang nakakaalam niyan.
Placido: Dibat marami na siyang tagumpay? Bakit tayoy hindi man lamang niya hinayaang magtagumpay?
Mabuti naman an gating layunin.
(Nang biglang dumating si Tadeo; si Sandoval ay
kumakain.)
Tadeo: Alam niyo na ba? Ang mag-aalahas na si Simoun ay ginulpi ng mga di nakilalang mga tao. At ayaw
daw nitong magsalita! Marahil ay nagbabalak maghiganti. Sabi ng ilan sa bayan, mga prayle daw ang may
kagagawan.
Sandoval: Sino ba naman sa atin ang may interes sa nangyari sa mag-aalahas na walng ibang nais kundi
samsamin ang mga salapi ng mga Pilipino. Tena kayo! Ang sarap ng mga pagkain.
(Hindi pa nagtatagal nang dumating si Isagani)
Macaraig: Mabuti at nakarating ka. Si Juanito nalang pala ang wala.
Tadeo: Sanay si Basilio na lang an gating inanyayahan sa halip na si Juanito. Mukhang wala itong balak
pumunta.
Sandoval: Oo nga naman. Bakit nga ba hindi na lamang si Basilio ang ating inanyayahan?
Tadeo: Isa pa, kapag nalasing natin si Basilio ay maaari pa tayong makakuha nang ilang detalye tungkol sa
isang bata at isang mongha na nawawala.
(Lumipas ang ilang minuto nang kanilang paghihintay kay Juanito ay wala pa ito. Kaya minabuti na nilang
kumain. Habang nagkakainan ay nagkatuwaan ang mga
mag-aaral.)
Tadeo: Para kay Don Custodio ang panukalang sopas.
Sandoval: Kay Padre Irene naman ang lumpiang shanghai at ang tortang alimango ay sa mga prayle.
Macaraig: Pansit guisado naman para sa bayan. Dahil katulad nang pansit ng mga Intsik, tayo ang
tumatangkilik pero sila ang nakikinabang. Tulad ng ating pamahalaan ngayon.
Isagani: Hindi! Dapat ialay ang pansit kay Quiroga, isa sa pinaka-makapangyarihang tao sa Pilinas!
Sandoval: Dapat ay sa Eminencia Negra kay Simoun!
(Nagpatuloy ang kasiyahan nila nang biglang)
Tadeo: Tignan ninyo! Hindi bat iyon ang paboritong estudyante ng Vice Rector?
Isagani: Masdan ninyot sa karwahe ni Simoun ito sumakay!
Macaraig: Ang busabos ng Vice Rector na pinaglilingkurang panginoon ang Heneral!
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
BAHAY NI KAPITAN TIYAGO
Kapitan Tiyago: Diyatat si Basilio dinakip, Padre Irene?
Padre Irene: Oo ngunit huwag sana kayong mabahala, Kapitan! Makasasama sa inyo! (Pipilitin tumayo ni
Kapitan Tiyago) Kapitan Tiyago Huwag! Patay na siya! Pagpalain nawa ang kanyang kaluluwa!
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
Hermana Bali: Tata Selo, si Basilio ay hinuli na at ibinilanggo!
Tata Selo: (natulala) Talaga?
Juli: Ano ang wika ninyo, Hermana Bali?
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER TWELVE)
Juli: Itoy... Itoy... (mahihimatay)
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
Juli: Si Kapitan Tiyago ay patay na! Sino ang makakatulong sa atin. Sino?
Hermana Bali: Si Padre Camorra, hindi ba siya ang nagpalaya sa iyong Lolo Selo? Hingan mo siyang muli ng
tulong! Tiyak na mapapalaya niya si Basilio!
Juli: Ngunit, ayaw ko pong pumunta sa kumbento...
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER THIRTEEN)
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER FOURTEEN)
Hermana Bali: (darating) Diyos ko!
(Pupunta sa kung saan ang patay na katawan ni Juli si Hermana Bali.)
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER FIFTEEN)
(Mabilis na lumipas ang oras. Araw na ng kasal ni Paulita kay Juanito. Nakalaya na rin si Basilio. Agad na
tinungo ni Basilio ang bahay ni Simoun.)
Basilio: Isa akong masamang anak at kapatid, Ginoong Simoun. Nakalimutan kong pinatay ang aking kapatid at
pinahirapan ang aking ina. Ngayoy pinaparusahan ako ng Diyos. Wala na akong nararamdaman kundi galit at
paghihiganti. (Hindi kimubo si Simoun.) Kahit noong may himagsikan ay hindi ako nakialam. Nabigo sila at
akoy nakulang kahit wala akong kasalanan. Iyon ang parusa sa akin. Narito ako sa labas nang dahil sa inyo.
Ngayon, handa na ako. Handa ko nang ipagtanggol ang bayan.
Simoun: Nabigo ang kilusan ng dahil na rin sa akin. Urong-sulong ang aking mga desisyon, dahil umiibig pa
ako noon. Ngayong patay na ang aking puso wala nang dahilan para umatras. Pareho na tayo ngayon. At sa
tulong mo akoy magtatagumpay. Magsasabog ako ng kamatayan sa gitna ng bango at rangya, ikaw namay
gigising sa mga kabataan sa gitna ng dugo. (Isinama ni Simoun si Basilio sa loob ng kanyang laboratory.
Ipinakita niya dito ang kanyang mga gamit at eksperimento sa kemika. Sa loob ng laboratoryo ay makikita ang
isang lampara na may kakaibang hugis.)
Basilio: Para saan naman po ang lamparang iyan?
Simoun: Hintayin mo. (Pagkaraan ay inilabas ni Simoun ang isang lalagyan na may nakasulat na
nitrogliserina, isang pormula na ginagamit sa paggawa ng dinamita.)
Basilio: Dinamita!
Simoun: Oo, ngunit hindi ito basta-bastang dinamita. Ito ang mga kasawiang naimbak, mga kagagawang
walang katwiran at mapang-api. Ngayong gabi, makakarinig ng pagsabog ang Pilipinas at mapaparusahan ang
mga makasalanang hindi magawang parusahan! (Ipinagpatuloy ni Simoun ang ginagawa.) Mamayang gabi ay
magkakaroon ng pista. Ilalagay ang lamparang ito sa gitna ng handaan. Napakaningning nang liwanag na
ibibigay nito, ngunit pansamantala lang. pagkaraan ng dalawampung minuto, mawawala ang ilaw ng lampara.
Kapag inayos ang mitsa, sasabog ang bomba!
Basilio: Kung gayoy hindi na pala ninyo ako kailangan.
Simoun: Iba ang iyong gagawin. Pagkarinig ng putok ay lalabas ang mga artilyero at iba pang kinasundo ko
noon. Pupunta ang lahat sa lugar na kinaroroonan ni Kabesang Tales sa Sta. Mesa. Sabay-sabay na susugod ang
lahat. Magkakagulo at ang mga mamamayan ay nanaisin na ring lumaban. Ikaw ang mamumuno sa iba. Dalhin
mo sila sa bahay ni Quiroga dahil doon nakaimbak ang mga baril at pulbura. Kami naman ni Kabesang Tales ay
susubukang agawin ang tulay. Mamamatay ang lahat ng mahihina! Ang lahat ng hindi handa!
Basilio: Lahat? Kahit ang mga walang laban?
Simoun: Oo! Lahat! Lahat ng Indio, Mestiso, Intsik, Kastilang duwag! Kailangang magsimula muli. Mula sa
mga dugong dadanak ay sisibol ang bagong lahi! Isang bagong lipunan na kahit kailan ay hindi na magpapa-
api!
Basilio: At ano na lang ang sasabihin ng mundo sa gagawin nating ito?
Simoun: Pupurihin tayo ng daigdaig!
Basilio: Ano nga naman ang aking pakialam! Bakit ko kailangang isipin kung pupurihin nila ito o hindi? Bakit
ko kailangang linagpin ang mundong kalian man ay hindi lumingap sa akin!
Simoun: Tama ka! (Inabot ni Simoun ang isang rebolber kay Basilio.) Hintayin ninyo ako sa tapat ng simbahan
ng San Agustin, ika-10 ng gabi. Lumayo kayo sa Daan Analogue sa alas-nuwebe.
Basilio: Kung gayoy magkita na lamang tayo mamaya. (At tuluyan nang umalis si Basilio.)
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
Doa Victorina: Napakaganda mo ngayon iha! Magnifico! Bonito! Bonito! Iha! Kamukha na kita ngayon.
Maganda. Iba na talaga pag lahi ng magaganda!
Paulita: Salamat po, Tiya. (maglalakad si Paulita patungong altar at sasalubungin ni Juanito)
Padre Irene: Sa ngalan ng ama, ng anak at espirito santo. (magdarasal na parang may ginagawang ritwal o
pray over) Juanito, tinatanggap mo ba bilang asawa ang babaeng ito, magsasama ng tapat sa hirap at ginhawa
habang buhay hanggang sa kamatayan?
Juanito: Opo, Padre.
Padre Irene: Paulita, tinatanggap mo ba bilang asawa ang lalaking ito, magsasama ng tapat sa hirap at ginhawa
habang buhay hanggang sa kamatayan?
Paulita: Opo, Padre.
Padre Irene: Ngayon... kayong dalawa ay kasal na.
EXTRA: Wala ba kayong mga kamay?!
Juanito: (itataas ang belo ni Paulita) (hahawakan ang pisngi ni Paulita) (daha dahang ilalapit ang mukha)
May dumi ka sa mukha. (papagpagin ang dumi at ibababa ulit ang belo)
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
(Alas-siyete na ng gabi. Nagsimula nang dagsain ngmmga panauhin ang bahay ni Kapitan Tiago, na
pagdadausan ng kasal nila Paulita at Juanito. Ang pagdating ng Kapitan Heneral na lamang ang hinihintay
upang magsimula ang pista. Sa harap ng bahay ay naroon si Basilio at nagmamasid.)
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER SIXTEEN)
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
Simoun: Ito ang handog ko sa bagong kasal!
Paulita: Napakagandang ilawan!
Juanito: Maraming Salamat, Don Simoun.
Paulita: Maaari na ba naming itong magamit?
Simoun: Oo, bakit hindi? Ilagay ninyo roon sa kainan.
(aalis si Simoun)
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
Basilio: Hindi sila dapat madamay! (Pumunta si Basilio sa pintuan at sinubukang pumasok.) Papasukin niyo
ako! Ililigtas ko sila!
Tanod: Hindi ka maaaring pumasok dito! Tignan mo nga iyong suot!
Basilio: Papasukin ninyo ako! (Nakita ni Simoun si Basilio. Bigla itong namutla sa kaba. Bigla itong umalis.)
Simoun: Tayo na sa Escolta, madali! (At tuluyan nangnumalis si Simoun)
Basilio: Ililigtas na niya ang kanyang sarili. Dapat na rin akong umalis. (Nagsimulang lumakad palayo si
Basilio. Kanyang nakasalubong si Isagani sa daan, patungo sa pista.)
Isagani: Anong ginagawa mo dito?
Basilio: Isagani! Tara na! umalis na tayo dito!
Isagani: Bakit ka aalis? Puntahan natin siya. Iba na siya bukas. Ibig ko siyang makita.
Basilio: Gusto mo na bang mamatay?
Isagani: Hindi ko alam.
Basilio: Makinig ka! Ang lampara sa loob ay may lamang pulbura! Sasabog iyon ano mang oras ngayon! Tara
na!
Isagani: Bukas ay iba na siya...
Basilio: Kaawaan ka ng Diyos.
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
(At iniwan ni Basilio ang kaibigan upang iligtas ang sarili. Sa loob ng bahay ay nagkakainan na ang mga bisita
nang may nakita silang papel.)
Kapitan Heneral: Nakasulat dito, Mane thecel, pares- Crisostomo Ibarra.
Ben Zayb: Isang biro lang iyan!
Donya Victorina: Hindi magandang biro! Isang pagbabanta mula sa isang taong matagal nang namayapa!
(Binasa ni Padre Salvi ang liham.)
Padre Salvi: Si Ibarra! Siya ang nagsulat nito! Sulat kamay niya ito!
Kapitan Heneral: Ituloy ang kasiyahan! Walang dapat ipangamba. Walang kwenta ang ganyang biro.
Don Custodio: Hindi kaya nais niya tayong patayin lahat?
(Hindi kumibo ang lahat. Nang biglang mamatay ang ilaw sa lampara.)
Kapitan Heneral: Padre Irene, pakitaas na lamang ang mitsa.
Padre Irene: Isang saglit lamang. (Bago pa man makatayo si Parde Irene, isang anino ang lumapit at kumuha
sa lampara.) Magnanakaw! Habulin ninyo ang magnanakaw!
(Dumiretso ang magnanakaw sa asotea ng bahay at itinapon sa ilog ang lampara. Ilang saglit pa ay, isang
nakagigimbal na pagsabog ang narinig.)
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
Kapitan Heneral: Si Simoun ang gumawa nitong lahat. Kailangan siyang madakip, makulong at mapatay!
Don Custodio: Tama!
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
(Pinaghahanap na si Simoun ng mga sibil. Ayaw niyang magpahuli ng buhay kaya uminom siya ng lason at
nagtungo kay Padre Florentino upang mangumpisal.)
Padre Florentino: Masama ba ang inyong pakiramdam?
Simoun: Wala ito Padre, mawawala din ang lahat pagkaraan ng ilang sandali. Anumang oras ay tatalab na ang
lason sa aking katawan.
Padre Florentino: Diyos ko!
Simoun: Huwag kayong matakot. Lumalalim na ang gabi. Nais kong ilahad sa inyo ang aking lihim. Maaari mo
bang sabihin sa akin kung totoong may Diyos?
Padre Florentino: Kahit saan tayo nagtungo nariyan ang Diyos.
Simoun: Padre, ayokong mamatay ng may dalang kasamaan! Ako si Crisostomo Ibarra, na malaon nang
ipinapalagay na patay. Noong araw, pagkatapos kong mag-aral sa Europa ay umuwi ako rito upang pakasalan
ang babaeng iniibig kong si Maria Clara. Ngunit itoy hindi natupad.
Padre Florentino: Patawarin ka ng Diyos, anak. Alam niyang hindi mo ginusto ang lahat, na ikaw ay nasilaw
lamang ng galit at paghihiganti. Kagustuhan Niyang lahat nang nangyari. Hindi nagtagumpay ang iyong plano
nang dahil sa Kanya. Sapagkat alam Niyang hindi ito tama. Igalang natin ang Kanyang kapasyahan.
Simoun: Palagay niyo po ba ay Diyos ang nagkaloob ng lahat ng ito?
Padre Florentino: Walang makakapagsabi ng iniisip ng Diyos, ngunit kalian man ay hindi Siya naghangad ng
masama para sa atin.
Simoun: Kung gayon, bakit hindi Niya ako tinulungan?
Padre Florentino: Sapagkat mali ang iyong pamamaraan. Pag-ibig lang ang nakakagawa ng dakila.
Simoun: Bakit ako ang pinarurusahan at hindi ang mga masasamang namamahala na walang dulot kundi
kasamaan?
Padre Florentino: Kailangang alugin ang lalagyan para humalimuyak ang bango. (Nagpatuloy sa
pagkukumpisal si Simoun kay Padre Florentino. Hanggang sa pinisil ni Simoun ang kamay ng pari.)
Simoun: Maraming salamat Padre, ngayon ay payapa na ang aking kalooban. (Muling pinisil ni Simoun ang
kamay ni Padre Florentino at tuluyan itong nawala sa pagkakahawak. Kinuha ni Padre Florentino ang
kayamanan ni Simoun at nagtungno sa talampas. Inihagis ni Padre Florentino ang kaymanan ni Simoun sa
karagatan.)
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER SEVENTEEN)
(close curtain)
Scene:
(open curtain)
SONG AND DANCE NUMBER (NUMBER EIGHTEEN)
***WAKAS***