WTTC - MN - 2009

EKONOMSKI UTICAJ
PUTOVANJA I TURIZMA
CRNA GORA
2009
Gilles Plisson
CEO
Accor
Arthur de Haast
Global Chief Executive Ofcer
Jones Lang LaSalle Hotels
Fernando Pinto
CEO
TAP Portugal
Tim Zagat
Co-Founder, Co-Chair & CEO
Zagat Survey LLC
Abercrombie & Kent
Charles Petruccelli
President Global Travel Services
American Express Company
James Hogan
CEO
Etihad Airways
Wolfgang Prock-Schauer
Chief Executive Ofcer
Jet Airways India Ltd
Sarmad Zok
Kingdom Hotel Investments
POTPREDSJEDAVAJUI:
Christopher Rodrigues CBE

Chairman
VisitBritain
Raimund Hosch
President & CEO
Messe Berlin GmbH
Bob Puccini
CEO
The Puccini Group
POASNI LANOVI:
Jerey C Rutledge
President
AIG Travel, Inc
Miltos Kambourides
Managing Partner
Dolphin Capital Partners
Duan Qiang
Chairman
Being Tourism Group
Andr Jordan
Chairman
Andr Jordan Group
Jyotsna Suri
Larry Kellner
Chairperson & Managing Director Chairman & CEO
Bharat Hotels Ltd
Continental Airlines
David Radclie
Chief Executive
Hogg Robinson Group
Jonathan S Linen
Adviser to the Chairman
Jonathan M Tisch
Chairman & CEO
Loews Hotels
Jay Rasulo
Chairman
Walt Disney Parks and Resorts
Lord Marshall of Knightsbridge

Chairman
Pirelli UK plc
Marty Salfen
General Manager
Global Travel &
Transportation Industry
IBM
Sir Frank Moore, AO

Chairman
FT Moore P/L
PREDSJEDAVAJUI:
Georey J W Kent
Chairman & CEO
Edouard Ettedgui
Group Chief Executive
Mandarin Oriental Hotel Group
Maurice Flanagan CBE
Executive Vice Chairman
Emirates Airline & Group
Michael Frenzel
Chairman of the Executive Board
TUI AG
Mark Harms
Chairman & CEO
Global Leisure Partners LLP
Stephen P Holmes
Chairman & CEO
Wyndham Worldwide
Brett Tollman
President
The Travel Corporation
IZVRNI ODBOR:
Vincent A Wolngton
Dara Khosrowshahi
President & CEO
Chairman
Global Alliance Advisors LLC
Expedia Inc
Immediate Past Chairman,WTTC
Tom Klein
Group President
Sabre Travel Network and
GLOBALNI LANOVI:
Sabre Airline
Executive Vice President
Talal Al Bahar
Sabre Holdings
Chairman & Managing Director
IFA Hotels & Resorts
Philippe Bourguignon
Vice Chairman & CEO
Revolution Places
Mohammed Al Habbai
CEO
Dubailand
Marilyn Carlson Nelson

Chairman
Carlson
Eric Anderson
President & CEO
Space Adventures
Alex Christou
Managing Partner
Accenture
Giovanni Angelini
Executive Director
Shangri-La Hotels & Resorts
Je Clarke
President & CEO
Travelport
Ted J Balestreri
Chairman & CEO
Cannery Row Company
Andrew Cosslett
CEO
InterContinental Hotels
Group PLC
Simn P Barcel
Chairman & CEO
Barcel Hotels & Resorts
Gabriel Escarrer Jaume

Co-Vice Chairman & CEO
Sol Meli
Gary L Kessler
President & CEO
Carey International Inc
Raymond Bickson
Managing Director
Taj Hotels, Resorts and Palaces
Giorgio Boscolo
Manuel Fernando Esprito Santo CEO
Boscolo Group
Chairman
Esprito Santo Tourism
Rattawadee Bualert
President
Edward P Gilligan
lebua Hotels & Resorts Co, Ltd
Vice Chairman
Gabriele Burgio
President & CEO
Pansy Ho
NH Hoteles
Managing Director
Shun Tak Holdings Limited
Chris J Cahill
Chief Operating Ofcer
Hubert Joly
Fairmont Rafes Hotels
President & CEO
International
Carlson
Sir Nigel Knowles

Joint CEO
DLA Piper
Ali Kolaghassi
Vice Chairman & CEO
Saraya Holdings
Per Setterberg
CEO
Global Refund Group
Joe Sita
CEO
Nakheel Hotels
David Stein
Chairman
Franklyn Hotels & Resorts
RK Krishna Kumar
Vice Chairman
Taj Hotels, Resorts & Palaces
Khalid bin Sulayem

Director General
Dubai Department of Tourism
and Commerce Marketing
Michael Latimer
President & CEO
Oxford Properties Group
Daniel Sullivan
President
Collette Vacations
Jabu Mabuza
CEO
Tsogo Sun Group
Hiromi Tagawa
President & CEO
JTB Corp
Andr Martinez
Chairman, Global Lodging &
Managing Director
Morgan Stanley
Yassin K Talhouni
CEO
Zara Investment Holding Co Ltd
Khater Massaad
Chairman
RAK Investment Authority
Geo Muirhead CBE
Group Chief Executive
The Manchester Airports Group
Christopher J Nassetta
President & CEO
Hilton Hotels Corporation
John M Noel
CEO
Noel Group
Jaume Tpies
President
Relais & Chteaux
Robin Tauck
President
R Tauck & Partners LLC
Kathleen Taylor
President & Chief
Operating Ofcer
Four Seasons Hotels
& Resorts
Jos Antonio Tazn
Chairman of the Board
Amadeus IT Group SA
Carl Ruderman
Chairman
Universal Media
Tommaso Zanzotto
President
TZ Associates Ltd
PREDSJEDAVAJUI EMERITUS:
James D Robinson III
General Partner
RRE Ventures
WTTC Chairman (1990-1994)
PRETHODNI
PREDSJEDAVAJUI:
Vincent A Wolngton
Chairman
Global Alliance Advisors LLC
BIVI PREDSJEDAVAJUI:
Sir Ian Prosser
Retired Chairman
InterContinental Hotels Group plc
Harvey Golub
Retired Chairman & CEO
John Ueberroth
Chairman & CEO
Preferrred Hotel Group
Matthew D Upchurch
CEO
Virtuoso
PREDSJEDNIK:
Manfredi Lefebvre dOvidio

Chairman
Silversea Cruises
J W Marriott, Jr
Chairman & CEO
Marriott International, Inc
Mark P Frissora
Chairman and CEO
The Hertz Corporation
Jean Gabriel Prs

President & CEO
Mvenpick Hotels & Resorts
Philip Wolf
CEO
PhoCusWright, Inc
Alan Parker CBE

Chief Executive
Whitbread plc
Naresh Goyal
Chairman
Jet Airways India Ltd
Dionsio Pestana
Chairman
Group Pestana
Mei Yunxin
Vice Chairman
Being Tourism Group
Gerald Lawless
Executive Chairman
Jumeirah Group
Grard Plisson
Co-Chairman, Supervisory Board
Accor
Robert H Burns
Chairman
Robert H Burns Holdings
Limited
Chris ODonnell
Jim Compton
Executve Vice President, Marketing Nakheel
Continental Airlines
Deepak Ohri
Tony Fernandes
lebua Hotels & Resorts Co, Ltd
Group Chief Executive Ofcer
AirAsia
Frits D van Paasschen
President & CEO
Frank Fiskers
Starwood Hotels & Resorts
President & CEO
Worldwide Inc
Scandic Hotels
Richard R Kelley
Chairman
Outrigger Enterprises Group
Frank Olson
Chairman of the Board
The Hertz Corporation
Willie Walsh
Chief Executive
British Airways plc
Jean-Claude Baumgarten
1 March 2009
SVJETSKI SAVJET ZA TURIZAM I PUTOVANJA/THE WORLD TRAVEL & TOURISM COUNCIL (WTTC),
KOJI JE FORUM ZA PUTOVANJA I TURIZAM LIDERA U BIZNISU, GOTOVO 20 GODINA RAZVA SVOJE
ISTRAIVANJE EKONOMSKOG UTICAJA ZA POTREBE DONOSIOCA ODLUKA U OBLASTI PUTOVANJA I TURIZMA BILO DA SU ONI U PRIVATNOM ILI U JAVNOM SEKTORU. OVO OPSENO
ISTRAIVANJE, KOJE SE ZASNIVA NA MNOGIM RAZLIITIM IZVORIMA I PREDSTAVLJA ZNAAJNU
INVESTICU TOKOM VREMENA. KORISTI OKVIR SIMULIRANIH SATELITSKIH RAUNA PUTOVANJA
I TURIZMA/SIMULATED TRAVEL & TOURISM SATELLITE ACCOUNTS (TSAS).
Potrebno je mnogo godina da se razvu potpuni satelitski rauni putovanja i turizma, tako da je glavni cilj
WTTC-a vezan za sastavljanje ovih rauna ekonomskog uticaja, da na godinjoj osnovi obezbedi konzistentne, pouzdane i uporedive infomace za procjenu sadanjeg i mogueg budueg doprinosa putovanja i
turizma nacionalnoj ekonomi i zapoljavanju. Jedna od glavnih prednosti naeg istraivanja je blagovremenost - moe pruiti informace i pomoi prilikom hitnog donoenja politika i investicionih odluka. Ovo je
od posebnog znaaja za nove ekonome koje ne posjeduju detaljne podake potrebne za razvoj potpunih
satelitskih rauna putovanja i turizma.
Istraivanje za 2009. godinu, sprovedeno sa naim partnerom Oxford Economics, procjenjuje uticaj putovanja
i turizma za 181 zemlju. Mjeri se potronja za putovanja i turizam po domainstvima, preduzeima, vladama i
stranim posjetiocima, kako bi se potpuno obuhvatio ekonomski doprinos kako domaeg, tako meunarodnog
turizma i time kvantikovao doprinos putovanja i turizma domaem bruto proizvodu i zaposlenosti.
Na osnovu najnoveg godinjeg istraivanja, putovanja i turizam trenutno zapoljavaju preko 225 miliona
ljudi irom sveta i proizvode 9,6% globalnog BDP-a u 2008. godini. Uprkos povremenim padovima godinjih
trendova rasta, u poslednjoj dekadi putovanja i turizam su doivjela ubrzan rast, ali, kao to je iroko
prihvaeno, dolo je do opadanja aktivnosti u drugoj polovini 2008. godine. Do kraja godine su mnoge zemlje
doivjele smanjenje potranje za putovanjima i turizmom, a globalna recesa je imala sve vei uticaj na uinak
ove industre ak i na novim tritima.
Veliki izazov za sve nas je da pokuamo da saznamo kada e doi do skoka svjetske ekonome i potranje za
putovanjima i turizmom. Ne postoje brzi odgovori, niti magina rjeenja. Nai sadanji pokazatelji
nagovjetavaju da e se pad nastaviti i u 2009. godini, poto pogoranje globalnih ekonomskih uslova smanjuje
potronju za putovanja i turizam, kako domainstava, tako i biznisa. Nagovjetava se da e meunarodna
potranja pretrpjeti najvei pritisak, jer dolazi do opadanja svjetske trgovine i sve se vie putnika opredjeljuje
da odmore provedu u svojim zemljama da bi smanjili trokove. Za 2010. godinu se prognozira nastavak
ovakvih nepovoljnih uslova.
Ipak, snano vjerujemo u budunost putovanja i turizma. Posmatrajui budunost putovanja i turizma, izvan
sadanje ekonoske krize, ovaj sektor e ostati snaan, predvoen ekspanzom novih zemalja kao turistikih
destinaca i kao sve veeg izvora meunarodnih i domaih posjetilaca da ne pominjemo sve izraene prioritete ljudi u razvenim zemljama kada je re o turizmu u slobodnom vremenu.
Pozitivne gledano, na osnovu uspjeha naih istraivanja tokom prethodnih 20 godina, elimo vam
dobrodolicu u WTTC-ovo izdanje za 2009. godinu Ekonomskog uticaja putovanja i turizma.
Jean-Claude Baumgarten
Predsjednik i Generalni direktor
Svjetski savjet za turizam i putovanja
Geoffrey J W Kent
Predsjedavajui Svjetskog savjeta za turizam i putovanja
Predsjedavajui i Generalni direktor, Abercrombie & Kent
SADRAJ
EKONOMSKI UTICAJ PUTOVANJA I TURIZMA
Kratak pregled kljunih injenica
Rezime ekonomskog uticaja i realnog rasta
Ekonomski uticaj putovanja i turizma
Nacionalne, regionalne i svjetske sumarne tabele
Koncepti i strukture
Satelitski rauni putovanja i turizma

Bruto domai proizvod
10
Zaposlenost
11
Ukupna potranja
12
Posjetioci i ostali izvoz
13
Tabele satelitskih rauna
14
Rangiranje i opseg
16
Opti makroekonomski indikatori
16
USE OF MATERIAL IS AUTHORISED, PROVIDED SOURCE IS ACKNOWLEDGED

1-2 Queen Victoria Terrace, Sovereign Court, London E1W 3HA, UK
Tel: +44 (0) 20 7481 8007. Fax: +44 (0) 20 7488 1008. Email: enquiries@wttc.org. www.wttc.org
CRNA GORA
KRATAK PREGLED KLJUNIH INJENICA
EKONOMSKO ISTRAIVANJE PUTOVANJA I TURIZMA ZA 2009.
trend za
10 godina
2009
Bruto domai proizvod (BDP)
Oekuje se da e se doprinos putovanja i turizma bruto domaem proizvodu poveati sa
20,8% u 2009. godini (EUR 730.0 mil ili US$ 1,018.0 mil) na 25,6% (EUR 1,791.5 mil ili US$
2,290.9 mil) do 2019.
20.8%
Zaposlenost
Oekuje se da e doprinos putovanja i turizma zaposlenosti porasti sa 29,000 radnih
mjesta u 2009., ili 17,8% od ukupnog broja zaposlenih, ili 1 od 5,6 radnih mjesta, na 41,000
radnih mjesta, ili 23% od ukupnog broja zaposlenih, ili 1 od svaka 4.3 radna mjesta do
2019. godine.
17.8%
Rast
U 2009. godini se oekuje rast realnog BDP-a za ekonomu putovanja i turizma od 0,7% i
prosjek od 6,2% godinje u narednih 10 godina.
0.7%
Izvoz
Oekuje se da e zarade od izvoza od stranih posjetilaca i turistikih prizvoda predstavljati
41,5% ukupnog izvoza (EUR 565.8 mil ili U S$789.1 mil) u 2009. godini, sa nominalnim
rastom na EUR 2,070.9 mil ili US$ 2,648.2 mil (51,3% od ukupnog izvoza) u 2019. godini.
41.5%
Svjetsko rangiranje (181 zemlja)
121
APSOLUTNA
29
RELATIVAN
24
RAST
veliina
doprinos nacionalnoj ekonomiji
prognoza
Rangiranje u Centralnoj i Istonoj Evropi (14 zemalja)
11
APSOLUTNA
2
RELATIVAN
7
RAST
veliina
doprinos nacionalnoj ekonomiji
prognoza
CRNA GORA
CRNA GORA
Bruto domai proizvod putovanja i turizma
Zaposlenost u putovanjima i turizmu
(2000 konstantno US$ mil)
('000 radnih mjesta)

45
600
40
500
35
30
400
25
300
20
15
200
10
100
0
2004
2005
2006
Direktna industrija
2007
2008
2009
2014
2019
Ukupna ekonomija Putovanja i Turizma
2004
2005
2006
2007
Direktna industrija
2008
2009
2014
2019
Ukupna industrija Putovanja i Turizma
SVEJTSKI SAVJET ZA TURIZAM I PUTOVANJA (WTTC) FORUM ZA PUTOVANJA I TURIZAM LIDERA U BIZNISU KOJI SARAUJE SA VLADAMA KAKO BI SE PODIGLA
SVEST O ZNAAJU NAJVEEG SVETSKOG GENERATORA BOGATSTVA I POSLOVA
2009 World Travel & Tourism Council
1-2 QUEEN VICTORIA TERRACE, SOVEREIGN COURT, LONDON E1W 3HA, UNITED KINGDOM
TEL: +44 (0) 20 7481 8007 or +44 (0) 207 481 8007 . FAX: +44 (0) 20 7488 1008 488 1008 . enquiries@wttc.org . www.wttc.org
EKONOMSKI UTICAJ
OEKUJE SE DA E TURIZAM I PUTOVANJA U CRNOJ GORI U 2009. GODINI
PROIZVESTI 730 MILIONA EURA (US$ 1,018 MIL) EKONOMSKE AKTIVNOSTI
(BDP-a). DIREKTNI UTICAJ INDUSTRE UKLJUUJE:
BDP Direktne industre
EUR
366
Zaposlenost u direktnoj industri
15,000
mil
Radna mjesta predstavljaju 9,0% ukupne zaposlenosti
(US$ 511 mil)

jednako 10,5% ukupnog BDP-a
IPAK, PUTOVANJA I TURIZAM POVEZANI SU SA SVIM SEKTORIMA

EKONOME, TAKO DA JE NJIHOV REALNI UTICAJ JO VEI. CRNOGORSKA
EKONOMA PUTOVANJA I TURIZMA DIREKTNO I INDIREKTNO INI:
BDP ekonome
EUR
EUR
730
Zaposlenost u industri
(US$ 1,018 mil

jednako 20,8% od ukupnog BDP-a
Radna mjesta predstavljaju 17,8% od ukupne zaposlenosti
Izvoz, usluge i roba
Kapitalne investice
566
mil
(US$ 789 mil)

jednako 41,5% od ukupnog izvoza
26
US$ 37 mil)
jednako udjelu od 2,7%
EUR
288
(US$ 402 mil)
jednako 33,7% od ukupnih investicija
Potronja Vlade
EUR
29,000
mil
mil
mil
REALNI RAST
ZA 2009. GODINU PROGNOZIRA SE REALNI PAD PUTOVANJA I TURIZMA U
CRNOJ GORI OD:
-1.3
-3.3
na EUR 366 mil (US$ 511 mil)
na 15,000 radnih mjesta
BDP ekonome
Zaposlenost u ekonomi
0.7
na EUR 730 mil (US$ 1,018 mil)
-1.4
na 29,000 radnih mjesta
U NAREDNIH DESET GODINA, OEKUJE SE DA E SEKTOR PUTOVANJA I

TURIZMA U CRNOJ GORI OSTVARITI GODINJI REALNI RAST OD:
8.0
5.3
EUR 1,073 mil (US$ 1,372 mil) u 2019.
24,741 radnih mjesta u 2019.
BDP ekonome
Zaposlenost u ekonomi
6.2
3.5
EUR 1,791 mil (US$ 2,291 mil) u 2019.
41,000 radnih mjesta u 2019.
Potranja putovaja i turizam
Izvoz posjetilaca putovanja i turizam
7.6
10.7
EUR 3,063 mil (US$ 3,917 mil) u 2019
EUR 2,020 mil (US$ 2,583 mil) u 2019
Kapitalne investice putovanja i turizam
Potronja Vlade putovanja i turizam
2.3
4.3
EUR 505 mil (US$ 623 mil) u 2019
EUR 54 mil (US$ 69 mil) u 2019
EKONOMSKI UTICAJ
PUTOVANJA I TURIZAM UKLJUUJUI PREVOZ, SMJETAJ, UGOSTITELJSTVO, REKREACU I USLUGE ZA POSJETIOCE PREDSTAVLJAJU JEDNU OD NAJPRIORITETNIH
SVJETSKIH INDUSTRA I POSLODAVACA
BDP
Crna Gora Oekuje se da e industra putovanja i turizma
ostvariti direktan doprinos Bruto domaem proizvodu od 10,5% u
2009. (EUR 366.3 mil ili US$ 510.8 mn), to predtavlja nominalni rast
od EUR 1,072.7 mil ili US$ 1,371.7 mil (15,3% ukupnog BDP-a) do
2019.
Doprinos putovanja i turizma ekonomi (% ukupne ekonome)
treba da se povea sa 20,8% (EUR 730.0 mil ili US$ 1,018.0 mil) na
25,6% (EUR 1,791.5 mil ili US$ 2,290.9 mil) u istom periodu.
Centralna i Istona Evropa oekuje se da e putovanja i turizam
ostvariti direktan doprinos BDP u od 1,6% u 2009., dok e doprinos
putovanja i turizma ekonomi iznositi 7,6%.
Svet -U 2009. industra putovanja i turizma treba da ostvari
direktan doprinos svjetskom BDP-u od 3,2%. ira ekonoma
putovanja i turizma treba da ostvari doprinos od 9,4% svjetskom
BDP-u u 2009.
RAST
Crna Gora Oekuje se da e ekonoma putovanja i turizma rasti
do 6,2% godinje u realnim okvirima od 2010 do 2019.
Centralna i Istona Evropa Oekuje se da e ekonoma putovanja
i turizma imati prosjene godinje dobitke od 5,7% od 2010 do 2019.
Svet Putovanja i turizam su aktivnosti sa ubrzanim rastom, tako
da se prognozira da e poveati ekonomsku aktivnost u svetu za
4.% u realnim okvirima u narednih deset godina.
Centralna i IstonaEvropa Oekuje se da e potranja za putovanjima i turizmom dostii US$ 380,712.0 mil u 2009., sa rastom do US$
1,066,710.0 mil u 2019.
Svet U 2009. se oekuje iznos od US$ 7,339,970 mil ekonomske
aktivnosti (ukupna potranja) a prognozira se rast do US$
14,381,700 mil do 2019.
IZVOZ POSJETILACA
Crna Gora Izvoz ini veoma znaajan dio doprinosa putovanja i
turizma BDP-u.
Od ukupnog izvoza Crne Gore, oekuje se da e putovanja i turizam
initi 41,5% (EUR 565.8 mili ili US$ 789.1 mil) u 2009., sa porastom
do EUR 2,070.9 mil ili US$ 2,648.2 mil (51.3% od ukupnog izvoza), u
2019.
Centralna i Istona Evropa Oekuje se da e izvoz u oblasti
putovanja i turizma predstavljati 10,1% ukupnog izvoza u 2009.
Svet Putovanj i turizam su veliki izvoznik, stranim posjetiocima
koji direktno ubrizgavaju stranu valutu u ekonomu.
ZAPOSLENOST
KAPITALNE INVESTICE
Crna Gora zaposlenost u ekonomi putovanja i turizma se

procjenjuje na 29,000 radnih mjesta u 2009., ili 17,8% od ukupnog
broja zaposlenih, ili 1 od svaka 5.6 radnih mjesta. Do 2019., ovo
treba da iznosi 41,000 radnih mjesta, 23,0% od ukupne zaposlenosti, ili 1 od svaka 4.3 radna mjesta.
15,000 radnih mjesta u direktnoj industri putovanja i turizma
inilo je 9,0% od ukupnog broja zaposlenih u 2007. a prognozira se
ukupno 25,000 radnih mjesta ili 13,8% ukupnog broja zaposlenih do
2019.
Crna Gora Kapitalne investice u oblasti putovanja i turizma

procjenjuju se na EUR 288.4 mil, US$ 402.1 mil, ili 33,7% od ukupnih
investica u 2009. Do 2019., treba da se dostigne iznos od EUR 505.0
mil, US$ 623.5 mil, ili 31,1% od ukupnih investica.
Centralna i Istona Evropa Oekuje se da e industra turizma i

putovanja direktno stvoriti 2,271,000 radnih mjesta u 2009. (1,4% od
ukupnog broja zaposlenih), dok e ira ekonoma putovanja i
turizma ukljuivati 10,132,000 radnih mjesta (6,3% od ukupnog
broja zaposlenih).
Svet Putovanja i turizam imaju intenzivnu aktivnost u pogledu
ljudskih resursa, stvarajui kvalitetna radna mjesta u ukupnom
spektoru zapoljavanja. U 2009., jedno od 13,1 radnih mjesta e biti
u ekonomi putovanja i turizma.
Ekonoma putovanja i turizma ini 7,6% globalne zaposlenosti.
Danas postoji 77.3 miliona radnih mjesta u direktnoj industri
putovanja i turizma i 219.8 miliona radnih mjesta u ekonomi
putovanja i turizma, to e rasti do 97.8 miliona radnih mjesta u
direktnoj industri putovanja i turizma i 275.7 miliona radnih
mjesta u ekonomi putovanja i turizma do 2019.
POTRANJA
Crna Gora U 2009. , putovanja i turizam treba da ostvari EUR

1,086.7 mil (US$ 1,515.4 mil) ekonomske aktivnosti (ukupna
potranja), sa rastom do EUR 3,063.3 mil (US$ 3,917.2 mil) do 2019.
Centralna i Istona Evropa Kapitalne investice u oblasti

putovanja i turizma procjenjuju se na ukupno US$ 85,145.0 mil u
2009., ili 11,1% ukupnih regionalnih kapitalnih investica.
Svet Putovanja i turizam su katalizator izgradnje i proizvodnje.
U 2009. se u svetu oekuje kombinovana potronja javnog i
privatnog sektora od US$ 1,220,070.0 mil - 9,4% od ukupnih
investica, to e rasti do US$ 2,589,810.0 mil, ili 9,3% od ukupnih
investica u 2019.
VLADA
Crna Gora Oekuje se da e operativna potronja Vlade u Crnoj
Gori u 2009 iznositi ukupno EUR 26.3 mil (US$ 36.6 mil), ili 2,7% od
ukupne potronje vlade.
Centralna i Istona Evropa Operativna potronja vlada za
putovanja i turizam se u 2009. procjenjuje na ukupno US$ 16,152.9
mil, ili 3,0% od ukupne potronje.
Svet Putovanja i turizam su i generator i primalac vladinih
sredstava. Oekuje se da e putovanja i turizam u 2009., globalno
initi US$ 404,183.0 mil vladine potronje ili 3,9% od ukupne
potronje. Do 2019. godine, vladina potronja na putovanja i
turizam treba da se poveaju do US$ 709,336.0 mil 4,0% od
ukupne vladine potronje.
ZBIRNE TABELE
PROCJENE I PROGNOZE
2009
Lina putovanja i turizam
189.1
Poslovna putovanja
17.2
Potronja Vlade
2019
% od ukupno
EUR mil
CRNA GORA
7.1
0.5
Rast1
EUR mil
0.3
413.1
0.7
37.7
% od ukupno
7.7
Rast 2
4.9
0.5
5.0
26.3
2.7
2.1
54.1
2.8
4.3
Kapitalne investicije
288.4
33.7
14.4
505.0
31.1
2.3
Izvoz posjetilaca
539.8
39.6
-4.7
2,020.3
50.1
10.7
26.0
1.9
-3.0
50.6
1.3
3.7
1,086.7
18.5
1.0
3,063.3
23.7
7.6
Ostali izvoz
Potranja za putovanjima i turizmom
BDP direktne industrije
366.3
10.5
-1.3
1,072.7
15.3
8.0
BDP ekonomije turizma i putovanja
730.0
20.8
0.7
1,791.5
25.6
6.2
Zaposlenost u direktnoj industriji3
14.7
9.0
-3.3
24.7
13.8
5.3
Zaposlenost u ekon. putovanja i turizma3
29.3
17.8
-1.4
41.3
23.0
3.5
2009 realni rast korigovan inflacijom (%);
2010-2019 anualizovani realni rast korigovan inflacijom (%);
CENTRALNA I ISTONA
EVROPA
'000 radnih mjesta
2009
% od ukupno
US$ mil
113,244.0
RAST 1
US$ mil
-1.1
23,953.4
0.7
-3.0
63,108.4
1.3
4.9
16,152.9
3.0
0.4
39,908.0
4.0
3.3
11.1
-4.3
297,786.0
9.3
6.7
Potronja Vlade
85,145.0
8.9
RAST
6.0
Poslovna putovanja
324,581.0
2019
% od ukupno
5.6
Izvoz posjetilaca
78,495.5
5.6
-2.4
177,231.0
4.8
4.6
Ostali izvoz
63,721.7
4.5
-4.1
164,093.0
4.4
6.2

Zaposlenost u direktnoj industriji 3
Zaposlenost u ekon. putovanja i turizma 3
1
380,712.0
7.9
-2.7
1,066,710.0
9.5
5.6
52,700.5
1.6
-3.3
138,642.0
3.1
5.2
253,290.0
7.6
-4.4
740,720.0
9.5
5.7
2,270.9
1.4
-3.5
2,394.5
3.0
0.5
6.3
-6.6
11,114.0
8.4
0.9
10,131.5
SVIJET

Poslovna putovanja
Potronja Vlade
'000 radnih mjesta
2009
% od ukupno
US$ mil
RAST
US$ mil
2019
% od ukupno
RAST
2,990,540
8.6
-2.9
5,574,930
8.9
3.8
745,087
1.3
-7.2
1,375,690
1.3
3.6
3.2
404,183
3.9
3.3
709,336
4.0
1,220,070
9.4
-5.3
2,589,810
9.3
4.7
Izvoz posjetilaca
1,079,440
6.0
-4.5
2,130,980
5.0
4.7
Ostali izvoz
900,651
5.0
-5.4
2,000,920
4.7
6.0
7,339,970
9.6
-4.0
14,381,700
9.5
4.3
1,870,130
3.2
-3.5
3,396,590
3.1
3.6
5,473,870
9.4
-3.5
10,478,300
9.5
4.0
Zaposlenost u direktnoj industriji 3

Zaposlenost u ekon. putovanja i turizma 3
1
77,278
2.7
-1.9
97,787
3.0
2.4
219,811
7.6
-2.8
275,694
8.4
2.3
'000 radnih mjestas
KONCEPTI I STRUKTURA
Za kvantikacu ekonomskog uticaja putovanja i turizma, koristimo okvir simuliranog
satelitskog rauna turizma. Satelitski raun putovanja i turizma zasnovan je na strani potranje
ekonomske aktivnosti, jer industra ne proizvodi, niti prua homogen proizvod ili uslugu kao
to je to sluaj sa tradicionalnim industrama (poljoprivreda, elektroindustra, elik, itd.).
RAUNI POTRANJE
LINA PUTOVANJA I TURIZAM
EUR mil
189.1
Formalni naziv je lina potronja za putovanja i turizam. Ova kategora

ukljuuje svu linu potronju od strane ekonomskog rezidenta na usluge
putovanja i turizma (smjetaj, prevoz, zabavu, hranu, nansske usluge,
itd.) i robu (trajna i potrona) koja se koristi za aktivnosti putovanja i
turizma. Potronja se moe desiti pre, u toku ili nakon puta. Potronja
pokriva cjelokupna putavanja i turizam, inostrani i domai.
POSLOVNA PUTOVANJA
POTRONJA ZA
PUTOVANJA I TURIZAM
17.2
Formalno nazvana posredna potronja putovanja i turizma, ili jednostavne,

poslovna putovanja, ova kategora potronje vlade i industre ukljuuje
potronju na svu robu i usluge (prevoz, smjetaj, hrana, zabava, itd.) za
poslovna putovanja zaposlenog.
POTRONJA VLADE - Individualna
Ukupna potronja za putovanja i

turizam od strane posjetilaca
(roba i usluge) u rezidentnoj
ekonomi.
1.9
Formalno nazvana netrine usluge (individualne), ova kategora ukljuuje

potronju (prevoz ili subvence) vladinih agenca za pruanje usluga
putovanja i turizma direktno povezanih sa individualnim posjetiocima kao
to kulturne (npr. umjetniki muzeji), rekreativne (npr. nacionalni parkovi)
ili odobrenja (npr. imigraca/carina) , itd.
IZVOZ POSJETILACA
539.8
Potronja stranih posjetilaca na robu i usluge u okviru rezidentne

ekonome.
POTRONJA VLADE - zajednika
748.0
24.3
Formalno nazvana netrine usluge (zajednike), ova kategora ukljuuje

operativnu potronju vladinih agenca na usluge povezane sa putovanjima
i turizmom, ali ne i direktno povezane sa bilo kojim individualnim posjetiocima, ve se ova potronja generalno vri u ime 'ire zajednice', kao to su
promoca turizma, avaca, administraca, usluge obezbjeenja i usluge
sanitace zone resorta, itd.
KAPITALNE INVESTICE
POTRANJA ZA
PUTOVANJIMA I TURIZMOM
288.4
Formalno poznata kao Formaca kapitala, ova kategora ukljuuje kapitalnu

potronju provajdera usluga i vladinih agenca u direktnoj industri
putovanja i turizma za obezbjeivanje kapaciteta, opreme i infrastrukture za
posjetioce.
OSTALI IZVOZ
Potroaka roba (kao to je odjea, elektronika ili benzin) koja se uzvozi za
krajnju prodaju posjetiocima, ili kapitalna dobra (kao to su avioni ili
krstarice) koja se izvoze za upotrebu provajdera industre putovanja i
turizma.
Nominalni agregat turistike

aktivnosti u rezidentnoj
ekonomi.
26.0
1,086.7
Putovanja i turizam su industrska aktivnost koju denie razliiti skup proizvoda (trajnih i potronih) i
usluga (prevoz, smjetaj, hrana i pie, zabava, javne usluge, itd.) koje se pruaju posjetiocima. Postoje
dva osnovna agregata potranje (izdaci za putovanja i turizam i ukupna potranja), tako da odvojenim
modeliranjem inputa/outputa (velike strelice) ova dva agregata, satelitski raun turizma moe proizvesti
dva razliita i komplementarna agregata ponude putovanja i turizma: industru putovanja i turizma i
ekonomiku putovanja i turizma. Prvi obuhvata eksplicitno denisani doprinos proizvodne strane
,,industre (t.j. samo direktni uticaj), za poreenje sa svim ostalim industrama, dok drugi obuhvata
iri, direktni ili indirektni ,,ekonomski putovanja i turizma.
RAUNI PONUDE
EUR mil
PONUDA INDUSTRE
PUTOVANJA I TURIZMA
366.3
'000
radnih
mjesta
14.7
122.1
BDP INDUSTRE PUTOVANJA I TURIZMA (Direktni)

Direktni bruto domai proizvod (takoe poznat i kao dodata vrednost) i
zaposlenost vezani za potronju za putovanja i turizam. Ovo je eksplicitno
denisani doprinos putovanja i turizma ponudi industre koji se moe
direktno uporediti sa doprinosom BDP-u i zaposlenosti ostalih privrednih
industra. Utvrivanje ove kategore ukljuuje tradicionalne provajdere
putovanja i turizma, poput aviokompana, hotela, rent-a car kompana, itd.
BDP INDUSTRE PUTOVANJA I TURIZMA (Indirektni)

Indirektni bruto domai proizvod vezan za izdatke za putovanja i turizam.
Ovo je doprinos navie rezidentnoj ekonomi, koji dolazi od dobavljaa
tradicionalne Industre turizma i putovanja. U ovu kategoru spadaju naftne
i ugostiteljske kompane, usluge perionica, raunovodstvene rme, itd.
259.6
UVOZ ZA INDUSTRU PUTOVANJA I TURIZMA

Vrednost robe koja je uvezena od strane kompana u direktnoj ili indirektnoj
industri putovanja i turizma.
748.0
PONUDA EKONOME
PUTOVANJA I TURIZMA
730.0
'000
radnih
mjesta
29.3
356.7
BDP EKONOME PUTOVANJA I TURIZMA

Direktni i indirektni bruto domai proizvod (poznat i kao dodata vrednost) i
zaposlenost vezani za potranju za putovanjima i turizmom. Ovo je najira
mjera doprinosa putovanja i turizma rezidentnoj ekonomi. U ovu kategoru
spadaju gore navedene kompane, kao i proizvodne, graevinske i vladine
kompanje, itd. koje su povezane sa kapitalnim investicama, javnim uslugama
i izvozom koji ne vezan za posjetioce
UVOZ EKONOME PUTOVANJA I TURIZMA

Vrednost robe koja je uvezena od strane kompana u direktnoj ili indirektnoj
industri putovanja i turizma.
1,086.7
Oekuje se da e doprinos direktne industre turizma i putovanja bruto domaem proizvodu u Crnoj Gori u 2009.
godini iznositi 10,5% (EUR 366.3 mil ili US$ 510.8 mil), to predstavlja nominalni rast do iznosa od EUR 1,072.7 mil
ili US$ 1,371.7 mil (15,3% od ukupnog BDP-a) do 2019. godine. Doprinos ekonome putovanja i turizma (% ukupne)
treba da poraste sa 20,8% (EUR 730.0 mil ili US$ 1,018.0 mil) na 25,6% (EUR 1,791.5 mil ili US$ 2,290.9 mil) u istom
periodu.
CRNA GORA
(2000 konst. US$ mil)
80
CRNA GORA
60
300
40
250
20
200
150
-20
100
-40
50
-60
0
2004
2005
2006
BDP direktne indus.
2007
2008
-80
2009
1990
CENTRALNA I ISTONA EVROPA

(2000 konst. US$ miijardi)
2000
2005
2010
2015
CRNA GORA U ODNOSU NA REGION

BDP ekonomije putovanja i turizma
(odstupanje realnog rasta, %)
120
60
40
100
REGION
1995
BDP ekonomije putovanja i turiz.
20
80
0
-20
60
-40
40
-60
-80
20
-100
-120
2004
2005
2006
BDP direktne indus.
2007
2008
2009
1990
1995
2000
2005
2010
2015
CRNA GORA U ODNOSU NA SVIJET

(odstupanje realnog rasta, %)
SVIJET
(2000 konstant US$ milijardi)
4,500
60
4,000
40
3,500
20
3,000
2,500
-20
2,000
-40
1,500
-60
1,000
500
-80
0
2004
2005
2006
BDP direktne indus.

Izvod iz tabele WTTC zajednice
2007
2008
-100
2009
1990
1995
2000
2005
2010
2015

2009
% ukupnog BDP-a

10-godinji realni rast

Anualizovani, %
1
2
26 Hrvatska
29 Crna Gora
23.6
20.8
19
24
Rusija
Crna Gora
6.4
6.2
45 Slovaka Republika
14.1
25
Hrvatska
6.1
57 Slovenija
12.3
34
Slovaka Republika
5.9
66 eka Republika
10.9
42
Poljska
5.6
70 Bosna i Hercegovina
10.3
59
eka Republika
5.1
77 Italija
9.6
63
Makedonija
4.9
108 Poljska
7.7
90
Bosna i Hercegovina
4.5
139 Rusija
6.2
98
Slovenija
4.4
140 Makedonija
6.2
169
Italija
1.9
10
10
CRNA GORA
(realni rast %)
350
SVIJET
SATELITSKI OBRAUN PUTOVANJA I TURIZMA
BRUTO DOMAI PROIZVOD
15,000 radnih mjesta u crnogorskoj direktnoj industri turizma i putovanja, ini 9% od ukupnog broja zaposlenih
u 2009. godini, dok su prognoze ukupno 25,000 radnih mjesta ili 13,8% od ukupnog broja zaposlenih do 2019.
Oekuje se da e se doprinos ekonome putovanja i turizma zaposlenosti poveati sa 29,000 radnih mjesta u 2009.
godini, ili 17,8% od ukupnog broja zaposlenih, ili 1 od svaka 5.6 radna mjesta, na 41,000 radnih mjesta, 23% od
ukupnog broja zaposlenih, ili 1 od svaka 4.3 radna mjesta, do 2019.
CRNA GORA
Zaposlenost u ekonomiji putovanja i turizma
(realni rast, %)
35
15
30
10
25
CRNA GORA
CRNA GORA
20
15
-5
10
-10
-15
0
2004
2005
2006
Poslovi u direk. industriji
2007
2008
1990
2009
1995
2000
2005
2010
2015
Poslovi u ekon. putovanja i turizma

(odstupanja od realnog rasta, %)
12,000
20
10,000
10
8,000
6,000
-10
4,000
-20
2,000
-30
REGION

-40
2004
2005
2006
2007
2008
2009
1990
1995
2000
2005
2010
2015

SVIJET
20
250,000
10
200,000
SVIJET
150,000
-10
100,000
-20
50,000
-30
0
2004
2005
2006
2007
2008
-40
2009
1990
1995
2000
2005
2010
2015

2009
% od ukupne zaposlenosti

ZAPOSLENOST
10-godinji realni rast

Anualizovan, %
22
Hrvatska
26.3
23
Crna Gora
3.5
32
Crna Gora
17.8
80
Hrvatska
2.2
50
Slovenija
13.6
87
Slovaka Republika
2.1
58
Slovaka Republika
12.3
106
Makedonia
1.8
65
Italija
10.6
141
Rusija
0.9
72
eka Republika
10.1
149
Poljska
0.7
86
Bosna i Hercegovina
8.4
154
Italija
0.6
104
Poljska
7.2
159
Slovenija
0.5
133
Makedonia
5.8
160
eka Republika
145
Rusija
5.3
170
Bosna i Hercegovina
0.4
-0.1
11
Oekuje se da u 2009. godini putovanja i turizam u Crnoj Gori ostvare EUR 1,086.7 mil (US$ 1,515.4 mil)
ekonomske aktivnosti (ukupne potranje) sa nominalnim rastom do EUR 3,063.3 mil (US$ 3,917.2 mil) do
2019. Oekuje se da e u 2009. ukupna potranja porasti za 1,0% i za 7,6% godinje, u periodu od 2010 do
2019. U 2009., ukupna potranja e predstavljati 0,01% svjetskog trita.
CRNA GORA
Ukupna potranja 2009
100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
-80
-100
CRNA GORA
Lina put. Itur.- 17.40%
Poslovna put. I tur. - 1.58%
Izdaci vlade - 2.42%
Kapit. Investicije - 26.53%
Izvoz posjetilaca - 49.68%
Ostai izvoz - 2.39%
1990
CRNA GORA
TRINI UDIO CENTRALNE I ISTONE EVROPE
1995
2000
2005
2010
2015

Ukupna potranja putovanja i turizma
100
REGION
50
0
-50
-100
Crna Gora - 0.31%
-150
Ostatak regiona - 99.69%
1990
1995
2000
2005
2010
2015

Ukupna potranja putovanja i turizma
SVIJET
100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
-80
-100
Crna Gora - 0.01%

Travel & Tourism Total Demand
1990
Ostatak svijeta - 99.99%
2009
Realni rast %
1995
2000
2005
2010
2015
10-g. realni rast
Travel & Tourism Total Demand
Anualizovan, %
22 Slovenija
3.0
23 Poljska
2.7
50 Crna Gora
5
6
Crna Gora
7.6
15
Slovaka Republika
6.4
1.9
28
eka Republika
5.8
1.0
30
Rusija
5.8
-1.1
33
Hrvatska
5.8
81 eka Republika
-1.4
36
Poljska
5.7
108 Rusija
-3.3
77
Makedonija
4.8
122 Makedonija
-4.5
79
Slovenija
4.8
129 Hrvatska
-5.0
102
Bosna i Hercegovina
4.2
131 Italija
-5.2
174
Italija
2.3
10
12
CRNA GORA
Potranja putovanja i turizma
(realni rast, %)
SVIJET
UKUPNA POTRANJA
Izvoz posjetilaca igra vanu ulogu u razvoju rezidentne ekonome putovanja i turizma. Oekuje se da
putovanja i turizam u Crnoj Gori u 2009. ostvare 41,5% od ukupnog izvoza (EUR 565.8 mil ili US$ 789.1 mil),
sa nominalnim rastom do EUR 2,070.9 mil ili US$ 2,648.2 mil (51,3% od ukupnog izvoza) u 2019.
CRNA GORA
Izvoz putovaja i turizma
CRNA GORA
Izvoz posjetilaca u oblasti putovanja i turizma
(realni rast, %)
250
200
150
100
50
0
2004
2005
2006
Izvoz posjetilaca
2007
2008
CRNA GORA
120
100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
-80
-100
300
1990
2009
1995
2000
2005
2010
2015
Ostali izvoz

60
100
50
50
40
REGION

30
-50
20
-100
10
0
-150
2004
2005
2006
Izvoz posjetilaca
2007
2008
2009
1990
2010
2015
150,000
100,000
50,000
0
2006
2007
2008
2009
SVIJET
100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
-80
-100
-120
200,000
Izvoz posjetilaca
2005

250,000
2005
2000
Ostali izvoz
SVIJET
2004
1995
1990
1995
2000
2005
2010
2015
Ostali izvoz

2009
% od ukupnog izvoza

10-g realni rast

Anualizovan, %
23 Crna Gora
39.6
27 Hrvatska
36.8
53
Bosna i Hercegovina
13.6
67
Hrvatska
5.4
7.4
87
Slovenija
5.0
102 Makedonija
7.0
88
eka Republika
5.0
105 Slovenija
6.8
92
Makedonija
4.9
111 Poljska
5.6
96
Slovaka Republika
4.8
122 eka Republika
4.7
126
Poljska
4.0
135 Rusija
3.9
164
Italija
2.5
3.4
167
Rusija
2.4
96 Italija
Crna Gora
SATELITSKI OBRAUN PUTOVAJA I TURIZMA
PRIHOD OD IZVOZA OSTVARENOG OD POSJETILACA

I OSTALOG IZVOZA
10.7
5.8
13
TABELE SATELITSKOG OBRAUNA

CRNA GORA
Putovanja i turizam - EUR mil
2004
2005
2008E
2009F
2019F
67.4
81.5
106.6
145.1
179.6
189.1
413.1
5.4
6.7
11.4
13.7
16.2
17.2
37.7
Kompanije
4.2
2.5
9.0
10.4
11.8
12.1
24.8
Vlada
1.2
4.1
2.4
3.3
4.5
5.0
12.9
0.9
1.3
1.3
2.1
1.8
1.9
4.0
Izvoz posjetilaca
182.6
237.3
287.7
481.8
539.2
539.8
2,020.3
Potronja za putovanja i turizam
2,475.1

Poslovna putovanja i turizam
Izdaci Vlade - Individualni
2006
2007
256.4
326.8
407.0
642.6
736.9
748.0
Izdaci Vlade - zajedniki
15.3
20.3
18.7
21.8
22.7
24.3
50.1
49.5
60.3
137.5
141.5
240.1
288.4
505.0
Ostali izvoz
18.5
19.9
30.7
32.1
25.5
26.0
50.6
339.7
427.4
593.9
838.0
1,025.2
1,086.7
3,063.3
Direktna industrija putovanja i turizma

Zaposlenost ('000)
11.7
12.6
11.6
14.9
15.2
14.7
24.7
127.4
160.1
190.6
307.5
353.4
366.3
1,072.7
Ekonomija putovanja i turizma

Zaposlenost ('000)
Putovanj i turizam ine

% nacionalnih rauna
21.2
22.4
24.4
26.3
29.8
29.3
41.3
229.8
283.6
402.9
543.4
690.7
730.0
1,791.5
2019F
2004
2005
2006
2007
2008E
2009F
5.5
6.4
6.4
6.7
6.7
7.1
7.7
Izdaci Vlade
3.7
4.0
3.5
3.1
2.7
2.7
2.8
17.3
18.5
29.3
20.7
29.3
33.7
31.1
Izvoz posjetilaca i ostali izvoz
28.7
32.5
30.0
39.4
42.7
41.5
51.3
Uvoz putovanja i turizma
11.3
13.0
11.2
13.3
13.3
15.1
21.5
8.2
8.8
7.7
9.5
9.2
9.0
13.8
7.6
8.8
8.9
11.0
10.8
10.5
15.3
14.8
15.5
16.2
16.8
17.9
17.8
23.0
14
15.6
18.7
19.4
21.1
20.8
25.6
2004
2005
2006
2007
2008E
2009F
2019F
0.2
16.1
19.9
15.3
12.1
0.3
4.9
-9.2
17.4
57.4
1.8
7.1
0.7
5.0

Zaposlenost
Bruto domai prizvod
Zaposlenost
Realni rast putovanja i turizma

(godinje, osim za 2019 =
10-godina, anualizovano)
Izdaci Vlade
14.2
27.9
-15.0
0.9
-7.0
2.1
4.3
133.9
16.8
109.0
-12.8
53.6
14.4
2.3
Izvoz posjetilaca
17.8
24.6
11.2
41.9
1.4
-4.7
10.7
Ostali izvoz
66.9
3.1
41.2
-11.4
-27.9
-3.0
3.7
Potronja putovanja i turizam
11.9
22.2
14.2
33.8
3.8
-3.3
9.4
23.7
20.6
27.5
19.5
10.8
1.0
7.6

Zaposlenost
-7.9
7.0
-12.5
24.0
-3.6
-3.3
5.3
Bruto domai prizvod
18.5
20.5
9.2
36.7
4.1
-1.3
8.0

Zaposlenost
1.4
5.8
9.0
7.5
13.3
-1.4
3.5
29.7
18.3
30.3
14.3
15.1
0.7
6.2
E - Procjena; F - Prognoza
14
TABELE SATELITITSKOG OBRAUNA

CRNA GORA
Putovanja i turizam - US$ mil
2004
2008E
2009F
2019F
83.8
101.5
133.8
198.8
264.2
263.7
528.2
6.8
8.3
14.4
18.8
23.9
23.9
48.2
Kompanije
5.3
3.2
11.3
14.3
17.3
16.9
31.7
Vlada
1.5
5.1
3.0
4.5
6.6
7.0
16.5
1.2
1.6
1.7
2.8
2.7
2.7
5.1
Izvoz posjetilaca
227.1
295.4
361.3
660.1
793.1
752.8
2,583.5
Potronja za putovanja i turizam
3,165.0

2005
2006
2007
318.8
406.8
511.2
880.6
1,083.8
1,043.1
19.0
25.3
23.5
29.9
33.4
33.9
64.1
61.6
75.1
172.7
193.9
353.1
402.1
623.5
Ostali izvoz
23.0
24.8
38.5
44.0
37.6
36.3
64.7
422.4
532.0
745.9
1,148.4
1,507.8
1,515.4
3,917.2

Zaposlenost ('000)
Bruto domai prizvod
11.7
12.6
11.6
14.9
15.2
14.7
24.7
158.4
199.2
239.4
421.4
519.7
510.8
1,371.7

Zaposlenost ('000)
21.2
22.4
24.4
26.3
29.8
29.3
41.3
285.7
353.0
506.0
744.6
1,015.9
1,018.0
2,290.9
2004
2005
2006
2007
2008E
2009F
2019F
42.0
48.7
58.4
67.4
75.5
75.7
122.5
Psolovna putovaja i turizam
3.4
4.0
6.3
6.4
6.8
6.9
11.2
0.6
0.8
0.7
1.0
0.8
0.8
1.2
Izvoz posjetilaca
113.8
141.8
157.7
223.7
226.8
216.2
599.2
Potronja na putovanja i turizam
159.8
195.3
223.1
298.4
309.9
299.6
734.0
9.5
12.1
10.3
10.1
9.5
9.7
14.9
30.9
36.1
75.4
65.7
101.0
115.5
144.6
Bruto domai prizvod

Putovanja i turizam
2000 konstant. US$ mil

Ostali izvoz
11.5
11.9
16.8
14.9
10.7
10.4
15.0
211.7
255.4
325.5
389.2
431.1
435.2
908.5

Industrija putovanja i turizma
79.4
95.7
104.5
142.8
148.6
146.7
318.1
143
169.5
220.8
252.3
290.5
292.4
531.3
E - Procjena; F - Prognoza
Metodoloka napomena
2008. godina je jasno pokazala kompleksno okruenje u kome funkcioniu putovanja i turizam, potvrdivi kritinu vanost
blagovremenih informaca za donosice politika i odluka. Razvoji u 2009. godini e bez sumnje potvrditi ovaj argument. Ovo
objanjava zato je istraivanje ekonomskog uticaja uraeno od strane WTTC-a i negovog partnera Oxford Economics,
namenjeno da se prilagode promenjene potrebe industre putovanja i turizma i lidera vlada u odnosu na operativno
okruenje koje se brzo menja i zato je ovo istraivanje neophodno sredstvo za privatne ili javne donosioce odluka.
Ova opsena i komparativna mjera ekonomskog uticaja putovanja i turizma, koju je razvio WTTC i koja je navedena u
izvrnom rezimeu i prateim pojedinanim izvjetajima za 181 zemlju, zasnovana je na metodologi simuliranog satelitskog
rauna turizma (TSA) . Metodologa je analogna onoj koja se koristi za izradu rauna nacionalnog dohotka, a sledi kluni
koncept satelitskog rauna turizma sadranog u najnovem (2008) Preporuenom metodolokom okviru Ujedinjenih naca
(RMF).
RMF mjera za bruto domai proizvod turizma i putovanja je u irem smislu jednaka mjerama direktne industre putovanja
i turizma datih od strane WTTC/Oxford Economics. Ako na ovo dodamo mjere direktne industre koje dodata vrednost
indirektno kreira u lancu ponude industre, plus investice, zajednike izdatke vlade i izdatke koji nisu vezani za posjetioce,
dolazimo do najire mjere ekonomskog uticaja putovanja i turizma BDP-a ekonome putovanja i turizma.
15
RANGIRANJE U ODNOSU NA SVET

Rangiranje Crne Gore na svjetskoj listi zemalja za 2009. godinu
2009
SATELITSKI OBRAUN PUTOVAJA I TURIZMA
Crna Gora
Apsolut. veliina Relativna veliina
2019
Apsolut. veliina Relativna veliina
Rast 2
138
76
100
135
77
74
Poslovna putovanja
165
---
66
164
---
33
Izdaci Vlade
134
124
131
137
124
76
109
15
114
17
145
Izvoz posjetilaca
98
23
84
81
12
Ostali izvoz
126
100
139
131
122
120
4
123
---
50
116
---
104
20
66
98
11
121
29
40
117
26
24
Zaposlenost direktne industrije
141
26
89
132
19
Zaposlenost ekonomije putovanja i turizma
150
32
58
146
31
23
2
2010-2019 anualizovani rast korigovan inflacijom (%)
Ukupno 181 zemlja ili 13 regiona (najvei/najvii/najbolji je broj 1; najmanji/najnii/najgori je broj 181 ili 13; 0 je agregatni region, bez rangiranja
GENERALNI MAKROEKONOMSKI INDIKATORI

Sljedei grakoni ilustruju kako rast putovanja i turizma sledi, ili se razlikuje od opteg makroekonomskog rasta
za razliite indikatore. Poslednja tri grakona ilustruju informace vezane za dolaske sranih posjetilaca
2500
CRNA GORA
Bruto domai proizvod (US$ mil)
2000
1500
1000
500
0
BDP industrije P i T
600
45
8000
40
180
7000
35
160
6000
30
5000
25
4000
20
3000
15
2000
10
40
1000
20
500
400
100
0
P i T li. potr.
180
Ukupna lina potr
CRNA GORA
Indeks trita posjetilaca
(1988=100)
2500
4500
2000
4000
140
120
3500
1500
3000
2500
100
80
1000
2000
1500
60
Zaposl. P i T
500
1000
500
0
1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012 2016
Ukupna zaposlenost
CRNA GORA
Kapitalne investicije (US$ mil)
Izvoz P i T
Ukupni izvoz
CRNA GORA
Izdaci Vlade (US$ mil)
70
600
5000
500
1400
50
4000
400
1200
40
1500
30
1000
1800
1600
1000
3000
300
2000
200
1000
100
800
600
400
200
0
1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012 2016
P i T kapitalne investicije Ukup. kapitalne investicije
1600
60
2000
20
500
10
0
0
1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012 2016
P i T izdaci Vade
CRNA GORA
Dolasci stranih posjetilaca ('000)
Ukupni izdaci Vlade
CRNA GORA
Prosjena potronja stranih posjetilaca (US$)
1200
1000
1200
140
1000
800
100
800
600
80
600
120
60
400
400
40
200
200
20
0
1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012 2016
2500
6000
2000
1400
160
5000
700
0
1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012 2016
CRNA GORA
Izvoz (US$ mn)
7000
300
200
200
1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012 2016
Ukupni BDP
CRNA GORA
Lina potronja (US$ mil)
CRNA GORA
Zaposlenost ('000 radnih mjesta)
9000
1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012 2016
200
16
Rast
1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012 2016
0
1988 1992 1996 2000 2004 2008 2012 2016
Svjetski savjet za putovanja i turizam predstavlja forum lidera u sektoru putovanja i

turizma.
Sa elnim ljudima stotinu vodeih svjetskih kompana iz sektora putovanja i turizma kao svojim lanovima, WTTC ima
jedinstveni mandat i pregled svih pitanja koja se odnose na ovaj sektor.
WTTC se angauje na podizanju svesti o sektoru putovanja i turizma kao jednom od najveih svjetskih privrednih grana
koja upoljava priblino 225 miliona ljudi i stvara gotovo 9,6% svjetskog BDP-a u 2008. godini.
Svake godine Svjetski savjet za putovanja i turizam (WTTC), zajedno sa svojim istraivakim partnerom Oxford Economics, priprema sveobuhvatne izvjetaje koji kvantikuju i predviaju ekonomski uticaj sektora putovanja i turizma na 181
nacionalniu ekonomu i za itav svet. Ukoliko elite da pogledate rezime, kompletne izvjetaje i tabele posjetite na sajt
www.wttc.org
Pomae WTTC-u da obezbijedi instrumente za analizu, odreivanje repera,

prognoziranje i planiranje
Tokom poslednjih 25 godina Oxford Economics je izgradio raznorodnu i lojalnu bazu klenata od preko 300 organizaca
irom sveta, ukljuujui i meunarodne organizace, vlade, centralne banke i velika i mala preduzea podjednako. Sa
sjeditem u Oksfordu, Engleska, i kancelarama u Londonu, Belfastu, Filadelji i Bazelu, Oxford Economics upoljava
preko 50 stalno zaposlenih visokokvalikovanih ekonomista i strunjaka za podatke, a istovremeno odrava veze sa
mreom ekonomista na univerzitetima irom sveta.
Za dodatne informace molimo da iskoristite besplatni servis na naem sajtu, www.oxfordeconomics.com, ili kontaktirate
direktno: John Gaster, Oxford Economics, Abbey House, 121 St Aldates, Oxford, OX1 1HB, United Kingdom.Tel 44 1865
268900; E-mail: jrgaster@oxfordeconomics.com
1-2 Q UEEN VICTORIA T ERRACE

SOVEREIGN COURT
LONDON E1W 3HA, UK
T EL: +44 (0) 20 7481 8007
FAX: +44 (0) 20 7488 1008
EMAIL: enquiries@wttc.org
www.wttc.org

WTTC - MN - 2009

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

WTTC - MN - 2009

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

EKONOMSKI UTICAJ

Abercrombie & Kent

Christopher Rodrigues CBE

Lord Marshall of Knightsbridge

Sir Frank Moore, AO

Marilyn Carlson Nelson

Gabriel Escarrer Jaume

Sir Nigel Knowles

Khalid bin Sulayem

Manfredi Lefebvre dOvidio

Jean Gabriel Prs

Alan Parker CBE

Kratak pregled kljunih injenica

Rezime ekonomskog uticaja i realnog rasta

Ekonomski uticaj putovanja i turizma

Nacionalne, regionalne i svjetske sumarne tabele

Satelitski rauni putovanja i turizma

Posjetioci i ostali izvoz

Tabele satelitskih rauna

Opti makroekonomski indikatori

USE OF MATERIAL IS AUTHORISED, PROVIDED SOURCE IS ACKNOWLEDGED

Svjetsko rangiranje (181 zemlja)

doprinos nacionalnoj ekonomiji

Rangiranje u Centralnoj i Istonoj Evropi (14 zemalja)

doprinos nacionalnoj ekonomiji

Bruto domai proizvod putovanja i turizma

Zaposlenost u putovanjima i turizmu

(2000 konstantno US$ mil)

('000 radnih mjesta)

Ukupna ekonomija Putovanja i Turizma

Ukupna industrija Putovanja i Turizma

Zaposlenost u direktnoj industri

Radna mjesta predstavljaju 9,0% ukupne zaposlenosti

(US$ 511 mil)

IPAK, PUTOVANJA I TURIZAM POVEZANI SU SA SVIM SEKTORIMA

(US$ 1,018 mil

Radna mjesta predstavljaju 17,8% od ukupne zaposlenosti

Izvoz, usluge i roba

(US$ 789 mil)

Zaposlenost u direktnoj industri

na EUR 366 mil (US$ 511 mil)

na 15,000 radnih mjesta

na EUR 730 mil (US$ 1,018 mil)

na 29,000 radnih mjesta

U NAREDNIH DESET GODINA, OEKUJE SE DA E SEKTOR PUTOVANJA I

Zaposlenost u direktnoj industri

EUR 1,073 mil (US$ 1,372 mil) u 2019.

24,741 radnih mjesta u 2019.

EUR 1,791 mil (US$ 2,291 mil) u 2019.

41,000 radnih mjesta u 2019.

Potranja putovaja i turizam

Izvoz posjetilaca putovanja i turizam

EUR 3,063 mil (US$ 3,917 mil) u 2019

EUR 2,020 mil (US$ 2,583 mil) u 2019

Kapitalne investice putovanja i turizam

Potronja Vlade putovanja i turizam

EUR 505 mil (US$ 623 mil) u 2019

EUR 54 mil (US$ 69 mil) u 2019

Crna Gora zaposlenost u ekonomi putovanja i turizma se

Crna Gora Kapitalne investice u oblasti putovanja i turizma

Centralna i Istona Evropa Oekuje se da e industra turizma i

Crna Gora U 2009. , putovanja i turizam treba da ostvari EUR

Centralna i Istona Evropa Kapitalne investice u oblasti

BDP ekonomije turizma i putovanja