Professional Documents
Culture Documents
vewefleke leJe%eeve
(Moral Philosophy)
DeYeemeece (Syllabus)
efJeYeeie - 1
ie - 1
ekejCe-1 vewefleke leJe%eeveeeer emleeJevee
De)
ye)
vewefleke leJe%eeveees mJeHe (leLe DeeefCe cetues, meeOe cetues DeeefCe meeOeve cetues)
DeeefCe veerefleMeeeeeer #es$es-JeCe&veelceke veerefleMeee, DeeoMee&lceke veerefleMeee,
DeeefOe-veerefleMeee (Heje-veerefleMeee) DeeefCe GHeeesefpele veerefleMeee
ke)
vewefleke meeHes#eleeJeeo,
ye)
vewefleke efvejHes#eleeJeeo
ye)
yeewebes veerefleMeee
ye)
pewve veerefleMeee
ke)
eeJee&keebes veerefleMeee.
efJeYeeie - 2
ie - 3
ekejCe-6 mJe-efnleJeeoer veweflekelee (mJeefnleeLe&Jeeoer veweflekelee)
De)
ye)
ye)
ye)
ie - 4
ekejCe-9 efMe#esee GHeHeee.
De)
ye)
ke)
ye)
1
ekejCe 1
Ieke jevee
1.0
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
1.7
Gef<es
emleeJevee
leJe%eeveeee JeeKee, mJeHe Je MeeKee
vewefleke leJe%eeveeee JeeKee Je mJeHe
vewefleke leJe%eeveeee MeeKee
vewefleke efJeeejeefeesee efJekeeme
meejebMe
efJeeeHeerere oerIeexejer eMve
1.0 Gef<es
-
1.1 emleeJevee
ceveg<e Ske yegefceee Demeuesuee peerJe Deens. leeuee megee-megee Deveekeueveere
Ieveebee ieeWOeUeceOes peieCes DeMekee Deens. leeee DeJeleerYeesJeleer Ie[CeeNee Ieveebee
meboYe& ueeieuee veener lej mebHetCe& efJee leeuee Hejkes nesTve peeles. meYeesJeej DemeCeeNee
me=eres Debeflece mJeHe kemes Deens ns peeCetve IesCeeeer ceveg<eeeer Ske Deebleefjke esjCee
Demeles. Debeflece meee MeesOeCeeee eelve ognsjer Demelees. lees cnCepes %eeve DeeefCe
JeJenee&lee; efmeevle DeeefCe DeeejCe.
Debeflece meesefJe<eeeree eEeleveelceke Je meceer#eelceke MeesOeeletve leJe%eeve efvecee&Ce
nesles. ee efJeeele Ie[CeeNee Ieveebes Ske megmebiele mHeerkejCe leJe%eeve osT Mekeles.
Deens. leeee DeLe& %eeveeee MeesOe DeLeJee MeneCeHeCeees esce Demee neslees. leJeeEeleke ne
%eeveeee MeesOe IesCeeje, %eeveeee esceer Demelees. Huesesee celes mebHetCe& me=eree eJeeneke[s
lemLeHeCes, efmLejHeCes HeenCeeje es#eke cnCepes leJeeEeleke nese. megjJeeleeree keeUeceOes
leJe%eeve cnCepes keesCelesner %eeve mebHeeove kejCeeeer leUceU nesleer. leeee DeYeemeefJe<ee
efJeefMe eEkeJee ceee&efole veJnlee.
YeejleeceOes leJe%eeveeuee `oMe&ve' cnues peeles. oMe&ve cnCepes `ef' Je
`efmeeer GHeegkele' meeOeves nese. Yeejleere leJe%eeveeee Giece Debeflece meeseer DevegYetleer
IesCeeee Glke Fsletve Peeuee Deens. leeeer yeerpes GHeefve<eoebceOes meeHe[leele.
leJe%eeveeee Giece kegletnue DeeefCe Deeee& YeeJevesletve Peeuee Deens. ee
efvemeiee&leerue Ievee, HeeTme, JeeoUs lemese DeekeeMeele efomeCeejs mete&, eb Je leejs
eeefJe<eeer ceveg<eeee ceveele kegletnue nesles. ns efvemeiee&leerue ecelkeej vescekes kemes Ie[leele
eees kees[s mees[efJeCeees eelve leeves yegefee meneeeves kesues. nUtnUt Deeee& YeeJeveses
Heeblej eEeleveeceOes Peeues. efvemeiee&leerue ecelkeej Ske eEkeJee DeefOeke cetue leJeebee
meneeves mHe nesT ueeieues. leJe%eeveeeer eEeleveelceke leJeceerceebmee cnCetve DeefYeJekeleer
nesT ueeieueer. o=Me DemeCeeNee Yeewefleke Jemlet Je Ieveebee MeesOe Je nUtnUt leeceeieerue
leJeebee MeesOe Peeuee. leJe%eeve eLece Yeewefleke Je leeveblej DeefOeYeewefleke lemese iet{evetYetleer
eebeer efeefkelmee ke ueeieues.
1.2.1 leJe%eeveeee JeeKee Je mJeHe
DeeHeuee DeJeleerYeesJeleer pes keener Deens les (leled), leees meej cnCepes leJe nese.
efJeeees SketCe DeeefmlelJe, leeee DeeMee cnCepes efJeeees leJe nese. ee leJeees mJeHe
peeCeCeeee eelve cnCepes leJe%eeve nese. cnCetve leJe%eeveeeer vescekeer JeeKee kejCes
DeefleMee keerCe Deens. leJe%eeveeeer JeeKee kejCeees Deveske eelve DeepeJej Peeues
Deensle leeleerue keener JeeKee Je mJeHe DeeHeCe peeCetve IesT ee.
1. leJe%eeve Fbefeieesej efJeeeuee DeeOeej DemeCeeNee DevegYeJeeleerle meesee
DeYeeme kejles:
leJe%eeve Debeflece meesee MeesOe Deens. ns efJee DeeHeueeuee HebeWefeebejs mecepeles.
DeeHeueer %eeveWefes ee efJeeees JeemleefJeke %eeve keve IesCeeme DemeceLe& jleele.
leJe%eeveees Gef DeeHeuee DevegYeJeebee Heueerke[s DemeCeeNee Debeflece meeses %eeve keve
IesCes ns Deens. pe[Je, DeelceleJe, F&ej, efoked, keeue ee meejKee mebkeuHeveebee DeeHeCe
ele#e DevegYeJe IesT Mekele veener. DeeHeueeuee DevegYeJeeme esCeeNee efJeefJeOe Yeewefleke
ieeseRceOes keener meceeve leJe Demeueeeer peeCeerJe DeeHeCeeme nesle Demeles. efJeefJeOe, efJeefYeVe
Jemlegbceeieerue Skelee mecepetve IesCeeee eelve leJe%eeveeceOes kesuee peelees. Goe. ekeeMe
keceer peemle PeeueeJej Skee Jemleg efJeefJeOe jbiee oMe&efJeles. leecegUs Jemlegee vescekee jbie
keesCelee Deens ne eMve GHeefmLele neslees. yeee HeefjefmLeleer yeouele Demeleevee Jemletes
cetueYetle mJeHe keenerlejer JesieUse DemeeJes Demes leke&efve yegeruee peeCeJele jenles. efJeefJeOe
DevegYeJeebceOetve eke nesCeeNee lee Skeee Debeflece meesee MeesOe IesCeeee eelve leJe%eeve
kejles.
2. leJe%eeve meceelesee efkeesve Deens:
leJe%eeve Debeflece meleeee MeesOe Iesle DemeueecegUs leees mJeHe Deleble JeeHeke
Deens. efJeefJeOe %eeveMeeKee efJeeeee efJeefMe #es$eeee DeYeeme kejleele. ceevemeMeee ceeveJeer
ceveesJeeHeejebee DeYeeme kejles. KeieesueMeee DeekeeMemLe enieesueebee Je leeleerue
Ie[ecees[eRee DeYeeme kejles. YeeweflekeMeee pe[ JemletbMeer mebyebefOele Deens.
10
11
12
13
Deve Oese eeHle kejCeees meeOeve Demelees. efveece mJele: meeOe vemelees.
(Good) F ne Meyo pece&ve Yee<esleerue Gut ee MeyoeHeemetve leeej Peeuee
Deens. Gut ee Meyoeee DeLe& keesCeleener Oeseeme GHeegkele Demee neslee. leecegUs F ne
14
lemese eebieues Deejesie keesCelee ceeiee&ves eeHle nesles. Deejesie efyeIe[ueeme jesie otj kemes
kejeJes ee meJe& yeeyeeRes ceeie&oMe&ve JewekeMeem$eele kesues peeles. Heeeele efJeeejJebleebee celes
veerefleMeee efmeevleebeer mLeeHevee kejles. Hejbleg peerJeveeeer Oeses eeHle keMeer nesleerue eees
ceeie&oMe&ve kejerle veener.
Yeejleere HejbHejsceOes veerefleMeee Ske JeeJeneefjke Meee Deens. yengleske Yeejleere
oMe&ves cees#e ns peerJeveees HejceeeHleJe ceeveleele. leeeyejesyej cees#e ns meJeexe Oese eeHle
keve IesCeemeeer efJeefMe DeeejCe mebefnlee efveOee&efjle kejleele. eesie oMe&ve, yeew oMe&ve,
pewve oMe&ve lemese Jesoevle oMe&ve leebee Devegeeeebmeeer efJeefMe ceeie& DeeKetve osleele.
eerceodYeieJeod ieerlesceOes lej Jekeleereer vescekeer kele&Jes mege meebefieleueer iesueer Deensle.
veerefleMeee keuee veener:
veerefleMeee ceveg<eeee peerJeveeee JeeJeneefjke yeepetMeer cnCepes DeeejCeeMeer
mebyebefOele Deens. leecegUs Demee eMve GHeefmLele neslees keer eebieues DeeejCe Deelcemeele kejlee
esles kee ? pee eceeCes mebieerle, ve=le, efe$ekeuee Fleeefo keuee JeejbJeej efJeefMe ke=leer
kesueeves efMekelee esleele. leeeceeCes veerefleceeve yeveCes efMekelee esF&ue kee? ce@ke@vPeerves ee
eMveees Gej MeesOeCeemeeer veerefleMeee Je keuee eebeer leguevee kesueer. leeee celes
veerefleMeee keuee veener. eebieuee DeeejCeeeer keuee efMekelee esCeej veener. ce@ke@vPeeree celes
veerefleMeee Je keuee eebleerue Yeso Heg{erue eceeCes Deens:ce@ke@vPeeree celes keuee Ske efJeefMe #es$eeMeer mebyebefOele Demeles lej veerefleMeee
mebHetCe& ceeveJeer peerJeveeMeer mebyebefOele Demeles. keueses #es$e ceee&efole Demetve DeeejCeees Je
veweflekeleses #es$e Deleble JeeHeke Deens.
pee JekeleerceOes keueeke=leer efvecee&Ce kejCeees meeceLe& Demeles lees keueekeej
jlees. Hejbleg eebieueer ke=leer kejCeees meeceLe& DemeCeeje ceeCetme veerefleceeve jle veener. pees
ele#eele veerleerves Jeeielees lees ceeCetme eebieuee ceeCetme jlees.
SKeeee keueeke=leeres cetueceeHeve kejleevee lee keueekeejeee DeblemLe nslet
ue#eele Iesleuee peele veener. ceeveJeer DeeejCeees cetueceeHeve kejleevee kelee&ee DeblemLe nslet
efveCee&eke Demelees.
keueekeej keeueeblejeves DeeHeueer keuee mees[tve osT Mekelees. ieeeke ieeCes ieeCeees
LeebyeJet Mekelees Je lejerner lees efpeJeble Demeslees eEkeJee leeee ce=legveblejner lees ieeekee
jenlees. meodiegCeer ceeCetme efpeJeble DemesHeele meoeejCeer DemeeJeeeme nJee. peeJesUer leees
DeeejCe eesie jnele veener leeJesUer lees meodiegCeer jnele veener. keuesHeemetve efveJe=le neslee esle
veener.
ce@ke@vPeer es ns efJeeej Deepeee egieelener cenJeees Deensle. Deepe Deveske
veJeveJeerve DeYeemeece Goeeme esle Deensle. efJeMes<ele: JeeqkeleceJe efJekeemeees
15
DeYeemeece. ce@ke@vPeeree celes DeeejCeeeer keuee Deelcemeele kejlee esCeej veener. eebieues
DeeejCe Je veweflekelee ner Jekeleereer Deebleefjke yeepet Deens. DeYeemeeceeceOetve yeee Jele&ve
efMekeefJeues peeT Mekeles. Hejbleg ceveg<eeee eeefj$eeceOeerue meodiegCe efMekeefJeues peeT
Mekeleerue keee ? JeeqkelecelJe efJekeemeeee efMeefyejeceOetve Jekeleer KejesKej veerefleceeve yevet
Mekesue kee ne eMve Devegejerle jenlees.
veerefleMeee cetueeMeer mebyebefOele Deens:
veerefleMeee ceeveJeer DeeejCeeee FlesmebyebOeer DeLeJee eesielesmebyebOeer efeefkelmee
kejles. veerefleMeeeeleerue eMve cetueebMeer mebyebefOele Demeleele. cetueefJe<eeke efveCe&e
FbefeevegYeJe, yegef Je Deble:esjCee eeletve efoues peeleele. vewefleke leJe%eeveeee
efkeesveeletve cetue cnCepes keee eesie Deens, keee F Deens lemese ceeveJeer peerJeveele
keee cenJeees Deens eEkeJee Fe kejCeemeejKes Deens les nese. cetueebee mebyebOe ke=leereer
efveJe[ kejCeeMeer eslees. pee ke=leercegUs peerJeveees mebJeOe&ve nesles DeMee ke=leereer efveJe[
kejeJeeeme nJeer. Debeflece meee DeeefCe Deblejelcee, efvemeie& DeeefCe ewleve eebee
DeeblejefeesceOetve cetues efvecee&Ce nesle peeleele. eeletve ceeveJeer DeefmlelJe DeefOekeeefOeke mece=
nesle peeles. ceeveJeer cetues ner efJekeefmele nesle peeCeeNee ceveeuee peeCeefJeuesuee Debeflece
meesee mJeHeeee KeeCeeKegCee Deensle. keev ves DeefmlelJe DeeefCe cetue eeleerue Hejke
oMe&efJeuee Deens.
leLe DeeefCe cetues :
vewmeefie&ke Meees leLeebMeer mebyebefOele Demeleele. pes DeefmlelJeele `Deens' leeeeMeer
leLes pees[uesueer Demeleele. efJeefMe efokedkeeue ceOes DemeCeeNee Jemlet eEkeJee Ie[CeeNee
Ieveebvee leLe cnues peeles. ceeveJeer DevegYeJeeee ke#esceOes pesJe{s peeCeJeles leeee
Heueerke[s leLeebvee Deve keener megHle DeLe& vemelees. Ieveebes JeCe&ve kejlee esles. leLe
cnues keer les mele Deens Demes ie=nerle Oejues peeles. leLe meYeesJeej DemeCeeNee efJeeeee
ceeefnleeree Ske DebMe Demeles. leLeeee mebyebOe ceeveJeer yegerMeer Demelees.
DeeoMeea Meees cetueebMeer mebyebefOele Demeleele. cetueebee mebyebOe `keee DemeeJeeeme
nJes' eeeeMeer Demelees. peerJeveeceOes peebee ceeieesJee IeeJee, peebvee meeOe ceeveeJes DeMee
ieeser cnCepes cetue nese. cetues vesnceere Ieveebee, leLeebee Heee&YetceerJej Demeleele
DeeefCe leebeer Deblece&veeves peeCeerJe nesles. cetues DeeosMeelceke DeeefCe cetueebkeve kejCeejs
Demeleele. efJee pe[ Je, efoked, keeue, keejCelee ee Oeeieeveer yeveuesuesDeens. cetues ee
efJeefMe eewkeeree ke#esyeensj lemese DeefOeke es Demeleele. cetueebvee mele DeLeJee
Demele cnCelee esle veener. cetues ceeveJeer ceveeee YeeJeelceke Yeeieeuee mebleg kejleele.
Deve pe[ JemletbeceeCes cetueebvee Yeewefleke DeefmlelJe vemeles. cetueebes DeefmlelJe
efoked keeueeee Heueerke[s Demetve leer mJele:ntve DeefmlelJeele Demeleele. ee efJeeees %eeve
16
DeeHeueeuee Fbefes Je yegef eebee ejs nesles. cetueebes %eeve Deble:e%esves Je leelkeeU nesles.
cetues DeeHeueeuee DevegYeJeeme esCeeNee efJeeeee Heueerke[s Demeleele.
ee efJeeele nesCeeNee Ie[ecees[eRee yeewefke Deekeueveeee DeHeefjnee& HeefjCeece
cnCetve cetueefJe<eeke mebJesovee efJekeefmele nesle peeleele. leLe DeeefCe cetue eebee DeefleMee
efvekeee mebyebOe Deens. peesHeele leLe Deensle leesHeele leebee Heee&YetceerJejerue cetueebes
Devegceeve nesle jenCeej. cetue Je JemlegefmLeleer SkeceskeebHeemetve JesieUs kejlee esCeej veenerle.
cetueebefMeJeee DeefmlelJe veener Je DeefmlelJeeefMeJeee cetues veenerle.
meeOe cetues Je meeOeve cetues :
cetueebke[s yeIeCeees JesieJesieUs efkeesve Demet Mekeleele. meJe& cetues ceeveJeer
JeeqkelelJeeee efJekeemeeceOeerue cenJeeee HeeeNeebJejerue DevegYeJe Deensle. cetueebvee efouee
peeCeeNee cenJeevegmeej cetueebes JeieeakejCe kejlee esles.
meeOe cetueebvee Deebleefjke cetue DeLeJee mJeleescetue cnues peeles. mele, meeQoe&,
meefn<Ceglee, mebece, Oewe& eebvee meeOe cetues cnues peeles. mJeleescetue Demeuesueer cetues
leebee HeefjCeeceebcegUs cenJeeeer ve jlee leer cetuele: cenJeeeer jleele. mele DeLeJee
meeQoe& ner Deve keMeeMeerner meceer Peeueer veener lejerner, mJeleb$eHeCes meeOe kejeJeerle DeMeer
cetues Deensle. meefn<Ceglee, eeefj$e F. cetueebeer Fe meefn<Ceglesmeeer eEkeJee
eeefj$eemeeere kesueer peeles. cnCepese ee cetueebvee Deebleefjke cetue Deens Je ogmeNee keener
Oeseebee eeHleereer leebvee DeHes#ee veener.
meeOeve cetueebvee mJele:es keener cetue vemetve Deve cetueebee eeHleermeeer leebeer
Fe kesueer peeles. meeOeve cetueebvee yeefn:mLecetue Demesner cnues peeles. keener efJeefMe
GsMeeves meeOeve cetueebvee eeHle kesues peeles. meeOeve cetueebvee leebee Hes#ee yeensjerue ieeser
eeHle kejCeemeeer cenJe eeHle nesles. meeOeve cetueebcegUs DeefOeke cetueJeeve Oese eeHle
nesles. e<ceeuee meeOeve cetue Deense. e<ceeceeies yeIeCeejs [esUs Demeues lej e<cee cetueeJeve
Demelees. `mJe' yeIeCes ee Oeseemeeer e<ceeuee meeOeve cetue Deens. meeOeve cetues Skee
meceeres Ieke Demeleele. meeOeve cetueebvee meeOeecegUs cetue eeHle nesles. leebvee mJeleb$eHeCes
cetue vemeles.
meeOe cetue Je meeOeve cetues ee meb%ee meeHes#e Deensle. ner oesvner eleereeR cetues
SkeceskeebHeemetve mebHetCe&leee mJeleb$e veenerle. Gefeuee Devegmeve cetues meeOe cetues DeLeJee
meeOeve cetues jleele. SKeeee Jekeleermeeer pes Gef Demesue les Deve Jekeleermeeer kesJeU
meeOeve Demet Mekeles. Goe. yegues ^sve SKeeee DeefYeebleemeeer meeOe Demesue lej leere
yegues ^sve SKeeee eJeeMeemeeer Feqle mLeUer ueJekej peeCeees meeOeve Demesue.
eeueCeeee Jeeeece ee meeOeveeves eebieues Deejesie ns meeOe eeHle nesles. lej eebieues
Deejesie ee meeOeveeves leerLe&ee$ee ns meeOe eeHle nesT Mekeles.
17
cetueebes JeieeakejCe DeLeJee eleJeejer keener Jesieee ekeejs kesues peeles-Oeve cetues
Je $eCe cetues, GlHeeoke cetues Je DeveglHeeoke cetues, Meeele cetues Je veej cetues Fleeefo.
meJe&meeOeejCeHeCes meeOe cetues meeOevecetueebHes#ee es ceeveueer peeleele. Oeve cetues $eCe
cetueebHes#ee Ge eleereer jleele.
ceeveJeer ceve ns cetueees DeeeemLeeve Deens. yeee HeefjefmLeleeruee efouesuee Ske
efJeefMe ekeejee eeflemeeo cnCepes cetue nese. ceeveJeer ceveeeer leerve keeex Deensle-efJeeej,
YeeJevee Je mebkeuHe. ceveeee keeeevee Devegue#etve Devegeces yeewefke cetues (mele)
meeQoee&lceke cetues (meeQoe&) Je vewefleke cetues (MegYe) Demeleele. mele, meeQoe& Je efMeJe, MegYe
ner Jewefeke cetues Deensle.
DeeHeueer eieleer leHeemee :
1.
2.
3.
4.
5.
18
19
20
21
22
1) efMe#ee Je Dee%eeHeeueve :
SKeeoer ke=leer eebieueer keer JeeF& les Yeewefleke HeefjCeeceeJeve jles. efMe#ee eUCes
DeeefCe Dee%eeHeeueveeeer meJee ueeieCes DeeJeMeke Deens. eemeeer megmebiele efMemleeree GHeeesie
kesuee Heeefnpes. pej cegueebvee efMemle ueeieueer lej Dee%eeHeeueveeeer meJee cegueebvee ueeieles.
2) Heeefjleesef<eke eeHleer (Gaining Reward):
HetJe& yeeueeJemLesleerue cegues yeef#eme efceUeJes cnCetve meeceeefpeke DeHes#esvegmeej Jele&ve
kejleele. leebee efJeeej kesJeU GHeegkelelesee Heele kesuee peelees. pemes leg ceuee ceole kej
ceer leguee ceole kejerue.
ee DeJemLesle yeeuekeebceOes meodmeod efJeJeskeyeger peeie=le Peeuesueer vemeles.
ye) meebkesefleke veweflekelee (Conventional Morality):
ner {er DevegHe DeJemLee nese. 10 les 13 Je<ee&Heeleee ne keeueeJeOeer Demetve
ee DeJemLesuee GejyeeueeJemLee Jee ceOeceyeeueeJemLee Demes cnCeleele. ee DeJemLesle
vewefleke mebkeuHevee DeefOekeeefOeke JeeHeke nesle peeleele. meeceeefpeke ceeveob[eee Jee
DeeoMeeee eYeeJe yeeuekeebJej He[lees. ee DeJemLesle Heg{erue eceeCes 3 jer Je 4 Leer vewefleke GHe
DeJemLee esles.
3) eebieuee cegueiee / eebieueer cegueieer efmLeleer :
ner DeJemLee keener DebMeer ceee&oerle Demetve eele mecetn mJeerke=leeree efJeeej Deens.
Flejebvee Deevebo Je ceeve nesCeeNee ke=leer cnCepes eebieues Jele&ve nese. eele mecetn mJeerke=leerJej
Je eve DemeCeeJej Yej Demelees.
4) DeefOekeejJeeoer efmLeleer :
eele vewefleke efveece Jee DeefOekeejeJej Yej Demelees. Jekeleerves DeeHeues kele&Je
kejCes DeefOekeeNeeee ceeve jeKeCes, keeeoe Je meeceeefpeke megJeJemLee efkeefJeCes nse eesie
nese. cnCetve ner DeJemLee DeefOeke meceepeue#eer Je JeeHeke Deens.
ee Jeeele yeeuekes mJele:eer vewefleke mebefnlee leeej ke ueeieleele. vewefleke
mebkeuHeveebes meeceeveerkejCe, vewefleke leJeebes Skemet$eerkejCe kejleele. leeletve vewefleke
mebefnlee leeej nesles. vewefleke mebefnlesee efJekeemeele efMemleeree Jeee Demelees. Heg{s ner efMemle
Ske iebYeerj mecemee nesles. efMemle efveefce&leereer leb$es ee Jeeele efveHeeesieer jleele. ceeser cegues
efMe#esee leb$eele efJejesOeer eefleefeee Jekele kejleele. leees efJeHejerle HeefjCeece nesleele.
DeMeeJesUer efMemle efveefce&leeres ceeie& efvejeUs DevegmejCes esemkej Demeles. eebieues, JeeF&,
23
yejesyej, etke oeKeJetve vewefleke efveece efMekeefJeCes keerCe nesT ueeieles. lesJne ogmeje Heee&e
MeesOeCeeeer JesU keesnueyeie&uee Jeeueer. Dee%ee keve veweflekelee efMekeefJeCeees efoJeme iesues.
meodiegCeeeer efMekeJeCe cegueebvee osTve cegues veerefleceeve nesleerue Demes ceeveCes YeesUerYeeye[er
mecepe Deens. meodiegCeebeer leebvee DeesUKe keve eeJeeeeer Demee leeee DeLe& veener.
meodiegCe, eebieues, yejesyej eeieeser meebieCeeHes#ee SKeeee Ievesleerue meboYe& leHeemetve leer
efJeefMe ke=leer eesie keer Deeesie, eebieueer keer JeeF& ns mJele:e Jekeleeruee jJetve eeJes.
ke) meebkeseflekeesej veweflekelee (Postconventional Morality):
keesnueyeie&ee celes kegceejeJemLesHeele vewefleke efJekeemeeeer ner eflemejer HeeleUer
Demetve leeme HeejbHeeefjkeesej veweflekelee Demesner cnCeleele. 13 Je<ee&Heemetve les eejbefYeke
eew{eJemLesHeeleeer ner HeeleUer nese. ee HeeleUeree 5 Jeer Je 6 Jeer DeMee oesve vewefleke
DeJemLee Deensle.
5) veerleerceesee mebkeuHeveebceOeerue yeoue :
ee DeJemLesle Jekeleeruee Demes Jeeles keer, vewefleke leJes ueJeefeke DemeeJeerle.
veerefleceesee mebkeuHevee ee yeoueCeeNee DemeeJeele. eesie Je Deeesielesee vewefleke
mebkeuHeveebSsJepeer meJe&meeOeejCe vewefleke mebkeuHevee efJekeefmele kejCes leebvee keefCe nesles.
eesieeeesieleses mHeerkejCe efoues peele veener Je eesie Jele&veees keewletkener nesle veener.
leecegUs vewefleke mebkeuHevee ee yeoueCeeNee DemeeJeele Demes leebvee Jeeles.
6) vewefleke efveece (Moral code) leeej kejCes:
ee DeJemLesle Jekeleer meeceeefpeke leeeeceeCes vewefleke ceeHeob[evee DevegJeefle&lJe
oeKeefJeles. lee Jekeleer vewefleke cetues ner Jeef[ueOeejer ceb[Uer Je efMe#eke eebeeke[tve
efMekeleele. kegceej leebeeke[s Mebkesves Heenleele. leeJesUer les Jeweeqkeleke vewefleke efveece
emLeeefHele kejleele. vewefleke eesieeeesielesyeue efJemebieleer peeCeJeueecegUs leebeele ieeWOeU
neslees. Deveske JeeoUs leebee ceveele Gleele.
keesnueyeie&ee mebMeesOeveele cegueebee vewefleke efveCe&e leebes Jee, efMe#eCe,
yegefiegCeebke Je leebee meeceeefpeke Je DeeefLe&ke opee& eebeeMeer mebyebOeerle Deens. keesnueyeie&ves
Heseemebieeeer iees cegueebmeceesj meeoj keve (Moral dilemma) lee ieeseRceOeerue
Jeeqkeleuee eesie keee Je Deeesie keee eeee veeeefveJee[e kejeJeeeee Deens. vewefleke
Heseemebieeee ieeserletve keejCes meebieCeeJej Yej efouee peelees. cegue pees efveCe&e IesF&ue leees
keejCe leeves meebieeJes. veweflekelesee pee DeJemLesJej Demeleerue leeeceeCes keejCes osleerue.
1.5.4 leerve vewefleke Heeleeebee meeceeefpeke efkeesve
Jeefjue vewefleke efveCe&eeee HeeleeebMeer mebyebOeerle keesnueyeie&ves leerve ecegKe meeceeefpeke
efkeesve meebefieleues.
24
meeceeefpeke efkeesve
1)
2)
meebkesefleke HeeleUer
3)
meebkeseflekeesej HeeleUer
meceepeHetJe& erkeesve
3)
1.6 meejebMe
ee efJeeeefJe<eeeree keglegnueeceOetve leJe%eeveeee Goe neslees. DevegYeJeiece
lemese DevegYeJeeleerle peieeefJe<eeer eEeleve cnCepes leJe%eeve nese.
veerefleMeee cnCepes ceeveJeer yegefceesee JeeJeneefjke GHeeesieeletve efvecee&Ce nesCeejs
Meem$e nese. veerefleMeee ceveg<eees ee efJeeeleerue DeefmlelJe Je leeee DeeoMeeee MeesOe
eeeeMeer mebyebefOele Deens. ceeveJeer ke=leeReer Hejceese OeseebMeer leguevee keve lee ke=leer F
eEkeJee Deefve, eesie eEkeJee Deeesie jefJeuee peeleele. veerefleMeee Ske DeeoMeea Meee
Deens keer JeeJeneefjke Meee Deens. Demeener eMve GHeefmLele neslees. veerefleMeee cetueebMeer
mebyebefOele Demetve cetues leLeebHes#ee JesieUer Demeleele.
25
*****
26
2
ekejCe 2
Ieke jevee
2.0
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
Gefes
emleeJevee
vewefleke meeHes#eleeJeeo (Ethical Relativism)
vewefleke meeHes#eleeJeeoees ekeej
Le yesvesef[ke eebes vewefleke meeHes#eJeeoees efJeJeseve
cetueceeHeve
vewefleke efvejHes#eleeJeeo (Ethical objectivism)
emleeJevee - vewefleke cetues meeHes#e Demeleele keee?
2.7 vewefleke efvejHes#eleeJeeo - pescme j@esuees cele.
2.8 efve<ke<e&
2.9 meejebMe
2.10 efJeeeHeerere efoIeexejer eMve
2.0 Gefes
1)
2)
3)
4)
5)
2.1 emleeJevee
meeHes#eleeJeeo (Relativism) ne efvejHes#eJeeoeee (Objectivism) efJe
Deens. meeHes#e Je efvejHes#e ner oesvner veerefleMeeeere erkeesveeletve cenJeeeer Deensle. ner
27
oesvner Heos HejmHejebMeer efJejesOeer Deensle. meeHes#e Heo Jekele kejCeemeeer ogmeNee Heoeee
DeeOeej IeeJee ueeielees. Goe. eerceble Heo Jekele kejCeemeeer iejerye ns Heo IeeJes ueeieles
keejCe les meeHes#e Deensle. meeHes#e Heos osMe, keeue, HeefjefmLeleervegmeej yeouele Demeleele.
eeGue efvejHes#e Heo Jekele kejCeemeeer ogmeNee HeoeJej DeJeuebyetve jeneCeeeer
DeeJeMekelee vemeles. leeuee Flej Heoeee DeeOeej IeeJee ueeiele veener. leeuee mJeiele cetue
Demeles. efvejHes#e Heoele keesCeleener iegCeelceke Jee HeefjceeCeelceke Hejke He[le veener. Goe.
efeeeee Skeeelesmeeer Oeeveeeer DeeJeMekelee ner DeeOeeeqlceke Deevebo efceUefJeCeemeeer
Demelees. efvejHes#e Deevebo keMeeJejner DeJeuebyetve vemelees. lees efvejHes#ee Demelees.
DeeOegefveke veerefleMeeeele meeHes#eleeJeeo (Relativism) Je efvejHes#eleeJeeo
(Objectivism) ee oesve efJeeejmejCee (GHeHelee) veerefleMeee%eebveer ceeb[uee. vewefleke
meeHes#eleeJeeoeee Hegjmkeej Le yesvesef[ke, efieuye& njceve, ceeBsiet eebveer kesuee lej
vewefleke efvejHes#eleeJeeoeee Hegjmkeej pescme j@esue efHeMesj, Heespeceve Je efueuesiee[& eebveer
kesuee. veerefleMeeeere mebkeuHevee DeeefCe vewefleke cetues ner meeHes#e Demeleele keer efvejHes#e
Demeleele ee erkeesveeletve DeeOegefveke vewefleke leJeJesleebveer ee oesve efJeeejmejCee Jee
GHeHeee efYeVe jerleerves ceeb[uee. leebee DeYeeme DeeHeCe ee ekejCeele kejCeej Deenesle.
efYeVe efYeVe meceepeeleerue Je mebmke=leerleerue DeYeeme ceeveJeJebMeMeee%eebveer keve Demee
efve<ke<e& kee{uee keer meeJe&ef$eke vewefleke leJes kegs Deensle ? meebmke=efleke eener vewefleke
mebkeuHevee lee lee mebmke=leerHejlJes efYeVe Demeleele. DeMee ekeejeer Ske vewefleke mecemee
cnCetve meeHes#eleseer mebkeuHevee efvecee&Ce nesles.
28
29
mebmke=leerceOeerue vewefleke JeJenej DeeefCe ceeveob[ eebes meceLe&veeefJe<eeer keener Ske yeesuele
veenerle. meJe& vewefleke efveCe&e ceeveJeer celes Demeleele.
ye) DeeoMee&lceke meeHes#eleeJeeo :
DeeoMe&JeeoerMeees ner cetueJeeoer Demetve Ievee keMeer DemeeJeer ? ee mJeHeeee
cetueJeeoer efJeeej DeeoMe&JeeoerMeees kejerle Demeleele. eeceOes vewefleke DeeejCeees keener
ceeveob[ lee lee meceepeele emLeeefHele kesuesues Demeleele leele ceeveJeer DeeejCeeee
egkeleleses efveke<e meebefieleuesues Demeleele. DeeoMee&lceke meeHes#eleeJeeo Demee oeJee kejles keer
Skee mebmke=leerle emLeeefHele kesuesues ceeveob[ Flej mebmke=leerleerue ueeskeebee Jele&veees
cetueceeHeve kejCeeme ueeiet nesle veenerle. DeeoMee&lceke meeHes#eleeJeeo ne meceepeeMeer Jee
mebmke=leerMeer mebyebOeerle Demeueeves Le yesvesef[ke leeme meebmke=efleke meeHes#eleeJeeo
(Cultural Relativism) Demes cnCeleele. nee erkeesve Flej ceeveJeJebMeMeee%e
mJeerkeejleele. yesvesef[ke Demes cnCeleele keer meebmke=efleke veerleerceee ceeveJeer mJeYeeJeeuee
eUlee ve esCeeNee IevesHeemetve otj ve peelee meJe&$e Demeuesuee Je mebmke=leerHejlJes efYeVe
Demeuesuee DeeejCeeee Heleerletve eceeefCele nesleele. yesvesef[ke ee vewefleke meeHes#eleeJeeo
Je DeeoMee&lceke meeHes#eleeJeeo efYeVe ceeveleele. Debeflece DeeoMe& Jee ceeveob[ ns eesie keee
Deens DeeefCe eesie keee veener ns Jeeqkele pee meceepeele jenles lee meceepeeleerue Jekeleer
keMeeuee eesie cnCeles leeJej efveefele kesues peeles. DeeoMe&Jeeoer veerefleMeee efJeefJeOe
ekeejee vewefleke mecemeebvee Gejs osCeeee eelve kejles. eeefMeJeee DeefOeveerefleMeee
(Meta Ethics) ner veerefleMeeeeeer Ske MeeKee Demetve leeee DeYeeme efJe<ee JesieUe
Deens. DeeefOeveerefleMeee (Meta Ethics) eecegKeeves vewefleke mebkeuHevee, leebes DeLe& Je
leeefke&ke efJeMues<eCe keve veweflekelesee DeYeeme kejles. vewefleke efJeOeeveebee efveefele DeLe&
MeesOeCeeee eelve ee MeeKesle kesuee peelees.
30
2.5 cetueceeHeve
yengleske veerleerMeee%e vewefleke meeHes#eleeJeeoeeer GHeHeeer veekeejleele. keener Demee
oeJee kejleele keer meceepeeeer vewefleke leJes efYeVe Demeleele. cetueYetle vewefleke leJes
JesieJesieee meceepeele JeeJeneefjkeee ele#e GlejefJeCes DeJeIe[ Demeles. meceepeele
megKe og:Kes oesvnerner Dee{Uleele og:Ke DemeCeees keejCe kegmeceeeespeve nese. pesLes
HeefjefmLeleerMeer meceeeespeve Demesue lesLes megKeeeHleer Demeles Demes meceeeespeve
DeeoMe&meceepejevesle nesles. Lees[keeele vewefleke meeHes#eleeJeeo ee GHeHeeervegmeej efMeJe-
31
32
mLeue (osMe) keeue Je HeefjefmLeleervegmeej veerefleceee meceeve Demet Mekele veener. leer mLeue,
keeue Je HeefjefmLeleervegmeej yeoueCeejer Je JekeleerHejlJes efYeVe efYeVe Demeles. msme ne vewefleke
meeHes#eleeJeeoeee meceLe&veeLe& efouesuee egeqkeleJeeoebes Keb[ve kejlees. vewefleke meeHes#elee
Jeeeebee celes meJe&e Jekeleer meowJe Je meJe&efkeeCeer veweflekeee meYe Jee MeenCee
vemeueecegUs efvejHes#eleee vewefleke ceeveob[ Jee DeeoMe& ns DeefmlelJeele jenele veenerle.
msmeee celes vewefleke ceeveob[ Jee DeeoMe& efme kejlee esle veenerle. eelveebleer
peieeee Feflenemeeves mege efme kesuesues veenerle. DeLee&le msmeee Jejerue ceeb[uesuee
egeqkeleJeeoeceOes ueeske%eeveegeqkeleoes<e efometve eslees. Mebkesee eesHeefueke[s F&ejeeer
DeefmlelJe efme Peeuesues veener. F&ej DeefmlelJeele veener ns F&ejees veeefmlelJener efme
Peeuesues veener. eeJeve msme Demes oMe&efJelees keer He=LJeeree DeekeejeefJe<eeer ueeske mencele
vemeleerue. eeJeve He=LJeeruee Deekeeje veener ns efme nesle veener. msmeee celes pej vewefleke
meeHes#eleeJeeo ne mele Demesue lej les veerefleMeem$e veJns.
33
6) Flej ueeskeebee ke=leerJeve efveCe&e IesCeeee eelve kejCes ns Ske ekeejes DejsjeJeer
Je=eeres eesleke Deens. Flej mebmke=leeree Deeeejeeleer DeeHeCe meefn<Cetlesee
(Tolerance) ceeie& Devegmejuee Heeefnpes.
Jejerue efJeOeeves mJeeYeeefJekeefjlee Ske$e Demeueer lejer ner efJeOeeves HejmHejeHeemetve
mJeleb$e Demetve ner efJeOeeves Demele Demet Mekeleele lej keener efJeOeeves melener Demeleele.
SketCee meebmke=efleke meeHes#eleeJeeo ner Ske vewefleke GHeHeeer Deens. ee GHeHeeeres yeewefke
erkeesveeletve pesJne efJeMues<eCe kesues peeles lesJne efleee JejJej peeCeJeCeeje meleHeCee ne
JejJejee meleHeCee veJns. pescme j@esue efYeVe efYeVe mebmke=leerleerue celeebeer GoenjCesner
osleele.
1) eerkeebee Demee efJeeeme Deens keer efveefpe&Je HeoeLe& KeeCes iewj Deens eeGue ke@uesefevme
ueeske efvepeeaJe HeoeLe& KeeCes eesie ceeveleele.
2) efvepeer&Je HeoeLe& KeeCes JemlegefveHeCes eesiener veener Je Deeesiener veener. les lee lee
mebmke=leerleerue celes Demeleele. mebmke=leerHejlJes celeefYeVelee Demet Mekeles. j@esue Flejner
Heee&eer GoenjCes osleele. Sefmkecees mebmke=leerleerue ueeske yeeuenlee kejCes JeeF& ceevele
veenerle. Hejbleg Decesefjkeve mebmke=leerleerue ueeske yeeuenlee kejCes Devewefleke (JeeF&)
ceeveleele. cnCetve yeeuenlee efvejHes#eleee eesiener veener Je Deeesie veener. DeLee&le ns
Hekele cele (Opinion) Demetve DeMeer celes mebmke=leerHejlJes efYeVe efYeVe Demeleele.
eeJeve j@esue cnCeleele keer efYeVe efYeVe mebmke=leerleerue vewefleke mebefnlee (Moral
Code) efYeVe efYeVe ekeejee Demeleele. cnCetve veerefleceee ner efvejHes#eleee mele
vemeles. eesie DeeefCe Deeesie ner celes Demeleele Je leer celes mebmke=leerHejlJes efYeVe efYeVe
Demeleele.
2.8 efve<ke<e&
Jejerue efYeVe mebmke=leerleerue DemeCeejer efYeVe celes GoenjCeeoeKeue efoueer Demeueer
lejer mecee meceepeeee DeefmlelJeemeeer meecegefnkeleee Demeuesueer veweflekecetueebeer (Moral
Values) DeeJeMekelee Demeles. pej meceepeele Ketve (Murder) kejCeeuee eefleyebOe
vemesue lej meceepe DeefmlelJeele jent Mekesue keee ? meceepeeleerue eleske ceveg<e
mJessvegmeej ogmeNeeee Ketve kejCeeme cegkele Demesue DeeefCe Ketve kejCeele lees mJele:uee
JeeF& ke=le cnCetve mecepele vemesue lej DeMee meceepeele jenCes eleske Jekeleeruee
Demegjef#elee Jeesue. DeMee HeefjefmLeleerle lee meceepeeleerue eleske Jekeleeruee
megjef#elelesmeeer Debiej#ekeeJej DeJeuebyetve jneJes ueeiesue. pee ueeskeebvee DeeHeues DeefmlelJe
efkeJeeees Demesue lej Mekee lesJe{ee Flej JekeleerHeemetve otj jeefnues Heeefnpes. Flejebee
menJeemeele jenCes ns vesnceer Oeeskeeoeeke DemeCeej. DeMee emebieer meceepeees DeefmlelJee
Oeeskeeele esTve les keesuece[tve peeF&ue cnCetve Flejebyejesyej ueneve ueneve mecetnele Jee
ieele Ske$e jentve, SkeeceskeeJej efJeeeme yemesue keer pees leebvee neveerkeejke Jee
Oeeskeeoeeke DemeCeej veener. eekeefjlee les ueneve ueneve ieees meceepe leeej keve Ketve
nesT veesle cnCetve vewefleke efveece mJemegjef#elelesmeeer leeej kejleerue. Ketveeee eefleyebOe
34
kejCes les lee meceepeeuee DeeJeMeke jenerue. leeeceeCes les vewefleke efveece Je vewefleke
Deeeejmebefnlee meceepeele DeeCeleerue j@esueee celes meceepeeee DeefmlelJeemeeer keener
meecegefnke vewefleke efveeceebeer DeeJeMekelee Deens. Keess yeesueCes, Ketve kejCes ns Devewefleke
Deens. lesJne vewefleke efveece leeej keve leebes Heeueve meJe&MekeleerefveMeer kesues leje lee
meceepeeee Jee mebmke=leeree efkeeJe ueeiesue. lee lee meceepeeHejlJes vewefleke efveece JesieUs
DemeCeej veenerle. DeMee ekeejs j@esue ns vewefleke efvejHes#eleeJeeoees meceLe&ve kejleevee Demes
cnCeleele keer, vewefleke efveece Jee ceeveob[ ns meeJe&ef$eke (Universal) Demeleele. lemese
vewefleke cetues meeHes#e vemetve leer efvejHes#eleee melee Demeleele. ee vewefleke cetueebvee
mJeleescetue Demeles Demes j@esueves ceeve kesuesues efometve esles.
DeeHeueer eieleer leHeemetve Hene
1)
2)
3)
4)
2.9 meejebMe
meeHes#eleeJeeo DeeefCe efvejHes#eleeJeeo ee oesve veerefleMeeeeleerue DeeOegefveke
keeUeleerue oesve vewefleke GHeHeee Deensle. vewefleke meeHes#eleeJeeoeee Hegjmkeej Le
yesvesef[ke efieuye& njceve, cee@Bsiet eebveer kesuee lej vewefleke efvejHes#eleeJeeoeee Hegjmkeej
pescme j@esue, efHeMesj, efueuesiee[& Je Heespeceve eebveer kesuee. ee oesvner vewefleke GHeHeee efYeVe
jerleerves ceeb[uee iesuee Deensle. vewefleke meeHes#eleeJeeoeeer GHeHeeer Le yevesef[keves
mebmke=leeres Deeke=leeryebOe (Patterns of Culture) ee ebLeele ceeb[uesues Deensle. vewefleke
meeHes#eleeJeeoele eesie- Deeesie, efMeJe-DeefMeJe eebee meeJe&ef$eke kemeesee veenerle. mLeue
keeueevegmeej vewefleke mebkeuHevee yeoueleele. vewefleke DeJeOeejCes JekeleerefvejHes#e Demetve leees
efJeJeskeer meceLe&ve Mekee Deens cnCepes efve:He#eHeeleerHeCes Hejer#esle Gle Mekeleerue ns cele
egkeeres Deens Demes vewefleke meeHes#eJeeoees eefleHeeove Deens. vewefleke meeHes#eleeJeeoees
JeCe&veelceke Je DeeoMee&lceke meeHes#eleeJeeo Demes oesve ekeej Deensle. vewefleke
meeHes#eleeJeeoees meefJemlej efJeJeseve Le yesvesef[keves kesuesues Deens.
[yuet er msme eebveer vewefleke meeHes#eJeeoees erkeelceke efJeJeseve keve vewefleke
efvejHes#eleeJeeoeee mJeerkeej kesuee. leebee celes vewefleke cetues ner meeHes#e vemetve leer efvejHes#e
(mJeebcetue) Deensle. vewefleke efvejHes#eleeJeeo cnCepes DeMeer vewefleke Deeeejmebefnlee keer peer
35
meJe&keeueer, meJe&mLeUer DeMeer keeece efkeCeejer Demetve leer eleske Jekeleeruee ueeiet He[les,
ceie leeeer peeCeerJe Jekeleeruee Demees Jee vemees. msmeves vewefleke meeHes#eleeJeeo ne mele
Demesue lej les veerefleMeeee veJns Demee HeefJe$ee Iesleuesuee Deens. DeeOegefveke keeueele vewefleke
efvejHes#eleeJeeoees pescme j@esueves meceLe&ve kesues. leeves meebmke=efleke meeHes#eleeJeeoees
erkeelceke cetueceeHeve keve vewefleke efvejHes#eJeeoees mHeerkejCe kesues. efYeVe efYeVe
mebmke=leerleerue vewefleke mebefnlee (Moral Code) efYeVe Demeueer lejer leer eesie Je Deeesie
celes Demeleele Je ner celes mebmke=leerHejlJes efYeVe Demeleele. vewefleke efveece Je vewefleke Deeeej
mebefnlee meceepeeee DeefmlelJeemeeer DeeJeMeke Deensle. ns vewefleke efveece Je mebefnlee
meeJe&ef$eke Demeles. Je vewefleke cetues ner efvejHes#e Demeleele. Demes j@euees cele efometve esles.
2)
3)
4)
5)
6)
*****
36
ekejCe 3
Gef<es
eemleeefJeke
meodiegCeebes mJeHe
Hueseseer (F.me.Het. 427 les F.me.Het. 347) meodiegCe efJe<eeke mebkeuHevee
De@efjme@ueeer (F.me.Het. 384 les F.me.Het. 322) meodiegCe efJe<eeke mebkeuHevee
meejebMe
efJeeeHeerere efoIeexejer eMve
3.0 Geres
1)
eeeerve eerke leJe%e Hueses Je De@efjme@ue eebveer ceeb[uesues MegYe peerJeve efJe<eeke
efJeeej Je leebee DevJeeeLe& mecepetve IesCes.
2)
3)
3.1 eemleeefJeke
DeeoMe& efveOee&jke (DeeoMe& efveeeceke) veerleerMeee ns MegYeeMegYe, eebieuesJeeF&
eebee meboYee&le ceeveJeer Sseqke Jele&veeee DeYeeme kejles. ee meboYee&leerue ceeveJeerJele&veeee
vewefleke ceeHeob[eeener (ceevebo[) MeesOe Iesles. leeeyejesyej ceeveJeer meodiegCeebesner ns Meee
efJeMues<eCe kejles. meeOeejCele DeeHeCe ceeveJeer Jele&veees Je eeefj$eees vewefleke cetueceeHeve
kejlees. emlegle Iekeele HueseseefCele MegYepeerJeve Jee eebieues peerJeve DeeefCe meodiegCe eebeer
eee& kesuesueer Deens.
37
38
39
Huesesee celes meodiegCeegkele peerJeve nse Kejs eebieues ceeveJeer peerJeve nese. leeee
vewefleke efebleveele Huesesves eej eOeeve Jee ceewefueke meodiegCeebee efmeeble ceeb[uesuee Deens. ns
eej meodiegCe mebHeeove kejCes cnCepese vewefleke peerJeve nese. ns eej meodiegCe cnCepese
MeneCeHeCe (%eeve), Oewe& (Meewe&), Deelcemebece Je veee nesle. Huesesves ee meodiegCeebvee
`keeef[&veue' Demes efJeMes<eCe ueeJeuesues Deens. kee[ex ee MeyoeHeemetve keeef[&veue Meyo efve<HeCCe
neslees. kee[ex cnCepes efyepeeefiejer nese. ner efyepeeefiejer ojJeepeeuee DeeOeej osles Je efleee
DeeOeejeJej ojJeepee GYee jenlees Je efHejlees lemese meodiegCeebes Deens meceepeeee meboYee&leerue
ceeveJeer vewefleke peerJeveebee DeeOeej cnCepes ns eej meodiegCe nesle. ns meodiegCe cetueYetle Demetve
Flej meodiegCe ieewCe nesle. eBskesveeee celes ns eOeeve meodiegCe HejmHejebceOetve efve<HeVe nesle
veenerle. Flej meodiegCe ns leebeeletve efve<keef<e&le kesues peeT Mekeleele. ceeveJeer mJeYeeJeele Je
JeeqkelelJeele yegereceeCes efJekeej Je Jeemeveener Demeleele.
Huesesee celeevegmeej ceeveJeer JeeqkelelJeele leerve Ieke Demeleele1) Jeemeveelceke Jee efJekeejeOeeve Ieke,
2) ieefleceeve DeMeer FeMekeleer
3) yeewefke Jee oeMe&efveke Ieke
ee leerve Iekeebee keeee&ceOes meecebpeme Jee megmebieleer Demesue lej Jekeleeree
peerJeveele `veee' ne meodiegCe meekeeefjle neslees. eleske Iekeees keener eeke=efleke keee&
Demeles. ee leerve Iekeebeer keeex HejmHejebMeer megmebiele jentve megjUerleHeCes nesle jeefnueeme
vewefleke peerJeve peielee esles. leemeeer yeewefke Iekeeves efouesues DeeosMe FeMekeleerves
mJeerkeeve JeemeveebJej efveeb$eCe sJeueeme leerve IekeebceOeerue Skeelcelee meeOelee esles Je
ceeveJeer peerJeve megjUerle eeueles.
MeneCeHeCe :MeneCeHeCe (%eeve) ne yegeree meodiegCe Deens. %eeve mebHeeove kejCes Je
%eeveebkegMelee ns ee Iekeebes keee& nese. ns kesJeU Hegmlekeer %eeve veJns. ee %eeveecegUs
efveOee&jHetJe&ke eesie cetueebee Je meodiegCeebee mJeerkeej kesuee Heeefnpes. DeLee&le %eeveer ceeCetme ne
%eeveebkegMelee mJeerkeejlees, %eeveeee DeeOeejs efveCe&e Ieslees Je Jeemevee efJekeejebJej efveeb$eCe
sJelees.
Oewe&:Oewe& (Meewe&) ne FeMekeleeree meodiegCe nese. yegerves efveOee&efjle kesuesuee ke#esle
ee Iekeeves keee& kejeJeeeme nJes. Meewee&le oesve ekeej efometve esleele.
1) mewefvekeees Yeewefleke Meewe&
40
41
1) ueeskeHeeueebee Jeie&:ueeskeHeeueebceOes oeMe&efveke Jee yeewefke Ieke eYeeJeer Demelees. les %eeveesHeemeke
Demeleele. les meleMeesOeke Demeleele. lemese les meleefve Demet Mekeleele. MeneCeHeCee Jee
%eeveebkegMeuelee ne leebeeleerue eOeeve meodiegCe nese. leebve Huese jepe<eea (leJe%eMeemeke) Demes cnCelees. DeMee jepe<eeAes Meemeve DeeoMe& jepe Jee DeeoMe& meceepe efvecee&Ce
ke Mekeles.
meneeke Jeie&
ee Jeiee&ee cegKe meodiegCe Demelees lees cnCepes `ogo&ce FeMekeleer'. ee Jeiee&leerue
meomeebee cegKe meodiegCe Demelees Oewe& Jee Meewe& les kele&=lJeJeeve Demeleele. Hejeeceeves keerleea
Je eMe mebHeeove kejCeele leebvee Oevelee Jeeles. les yeee DeeeceCes Je Deebleefjke
yeb[eUerHeemetve meceepeees, jepeees j#eCe kejleele. efJeodJeeveebveer DeLee&le ueeskeHeeueebveer
kesuesues keeeos les Deceueele DeeCeleele. les jepe<eeaes meceLe&ve kejleele. leebee Dee%eebes
Heeueve kejleele.
yengpeve meceepe:
ne meJe&meeceeve ceeCemeebee Demelees. ee Jeiee&le GlHeeoke, Meslekejer, ceerceej,
JeeHeejer, megleej, ueesnej, eebYeej, kegbYeej Jeiewjs meJeeee meceeJesMe neslees. leebeele Yeewefleke
iejpee eYeeJeer Demeleele. `mebeefcele GHeYeesie' ne leebee meodiegCe nese. GlHeeoke keeces
keve les meceepeeeener Yeewefleke iejpee YeeieefJeleele. ne Jeie& eecegKeeves ecepeerJeer Demelees.
ueeskeHeeue ns peeCeles Meemeke Demeleele. les yengpeve meceepeeuee efoMee oeKeefJeleele,
leebvee efveeb$eCeeKeeueer sJeleele. ee leerve Jeiee&leerue Jekeleer pesJne DeeHeueer keeces
JeJeefmLeleHeCes Je efveeefceleHeCes kejleele. lesJne meceepeele `veee' ne meodiegCe efJekeefmele
neslees. veeeeOeerefle meceepeele %eeveer ueeskeHeeueebveer kesuesues efveece Flej oesve Jeiee&leerue
meome ceeve kejleele. ueeskeHeeueebee peerJeveelemege %eeveebkegMelee Demeles. les ner DeeHeuee
Jeemevee efveebef$ele kejleele Je DeeHeueer kele&Jekecex Glke=<HeCes Heej Hee[erle Demeleele.
`veee' ne meodiegCe Jeeqkeleee efJeefJeOe HewuegbceOes mecejmelee efvecee&Ce kejlees, lemeee
meeceeefpeke JeieeceOesner Skeelcelee efvecee&Ce kejlees.
DeeHeueer eieleer leHeemetve Hene1) meodiegCe cnCepes keee?
2) `keeef[&veue' ee Meyoees cenJe keee Deens?
3) HueseseefCele eej eOeeve meodiegCe keesCeles?
4) jepeeleerue ueeskeHeeueeee meodiegCe keesCelee?
42
43
3.5 meejebMe
veweflekeee MegYepeerJeveemeeer meodiegCe-mebJeOe&veeeer Deleble DeeJeMekelee
Demeles. meodiegCe efJekeefmele kesueeme ceeCemeeke[tve veweflekeo=<ee eesie Jele&ve kesues peeles.
yegef Je DevegYeJe eebeer cenJeeeer Yetefcekee vewefleke peerJeveele Dee{Utve esles. meodiegCeebee
Skeelcelesletvee eeefj$e Ie[les. Demee eeefj$emebHeVe ceeCetme Jee MeerueJeeve ceeCetme
veweflekeee eebieuese Jele&ve kejlees. ee meboYee&leerue Deleble cenJeebeer yeeye cnCepes
De@efjme@ueves %eeveeyejesyej meJeeeruee DeefOeke cenJe efoues. kesJeU Hegmlekeer Jee Meeeqyoke
%eeve Demetve eeuele veener. leeee efJeefveeesie keve eebieues Jele&ve efveOee&efjle kejCes Je lemes
JeeieCeeee eelve kejCes cenJeees nese. cnCetvee De@efjme@ue yeewefke meodiegCe Je vewefleke
meodiegCe Demes meodiegCeebes JeieeakejCe kejlees.
kegueener Oece&HebLeeee Jee Oece&ebLeeee DeeOeej ve Ieslee veerleerMeeeeJej mJeleb$e ebLe
efueefnCeeje De@efjme@ue ne Heeeele peieeleerue Heefnuee leJe%e nese.
44
*****
45
ekejCe 4
Ieke jevee
4.0
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
Gefes
emleeJevee
Yeejleere veerefleMeeeeeer JewefMees
$ele, $eCe Je Heg<eeLe& ee meboYee&leerue Oece& mebkeuHevee
eerceodYeieJeod ieerlesceOeerue efve<keece kece&eesie
meejebMe
efJeeeHeerere oerIeexejer eMve
4.0 Gefes
-
4.1 emleeJevee
Heeeele leJe%eeveele veerefleMeeeeme leJe%eeveeeer Ske MeeKee ceeveueer peeles.
Yeejleere oMe&veeceOes leJe%eeve Je veerefleMeee eebee Skeee JesUer Goe Peeuee Demes ceeveues
peeles. Yeejleere HejbHejsvegmeej leJe%eeve kesJeU yeewefke eEeleve vemetve peerJeveeeer Ske Heleer
Deens. Debeflece meeses kesJeU %eeve eeHle kejCes ns meeOe vemetve Debeflece meeseer DevegYetleer
IesCes ns peerJeveees ue#e Deens. Yeejleereebee celes meJe& leeeqlJeke eMve SkeceskeebMeer mebueive
Demeleele. ee efJeeeceOes Ske vewefleke JeJemLee keee&jle Deens. eleske Jekeleeruee ee
JeJemLesceOes keener efveefele mLeeve Demetve lee Deveg<ebieeves eleskeeeer keener kele&Jes Je
peyeeyeoeNee Deensle.
46
47
Yeejleere HejbHejsceOes kesJeU ceeveJe keueeCe DeefYeesle vemetve leele meJe& mepeerJe cnCepes
HeMeg, He#eer, Je=#e, Me DeLeJee erme ve He[Ceejs peerJe eebes keueeCe DeefYeesle Deens.
ee meJeemeeer DeeEnmee, mele, keCee, DeemLee F. cetues DeeejCeele DeeCeCes
DeeJeMeke jles.
6. `kece& efmeevle' Yeejleere leJe%eeveeeer cenJeeeer mebkeuHevee Deens. ceveg<eeee keener
DeHes#esves kesuesuee eleske kecee&ee HeefjCeece (MegYe / DeMegYe ) lee Jekeleeree
peerJeveeJej nesle Demelees. meesHee MeyoebceOes kece& efmeevle cnCepes pes Hesjeue lese
GieJeles. MegYe kecee&es HeU megKe Je DeMegYe kecee&es HeU og:Ke Demeles. Jekeleeres
Jele&ceeve peerJeve, leeee YetlekeeU Je YeefJe<ekeeU eebvee meeOeCeeje ogJee cnCepes kece&
efmeevle nese.
48
[e@. jeOeeke=<Ceve eebee celes Oece& cnCepes eej DeJemLeebceOes (DeeeceebceOes) eej
JeCee&ee ueeskeebveer eej Heg<eeLe& mebHeeove kejCeekeefjlee kesuesues kele&Je nese.
Yeejleereebee efkeesveeletve veweflekeleseer leerve Debies Deensle. Jeweeqkeleke,
meeceeefpeke Je DeeOeeeqlceke. Jeweeqkeleke veweflekelee Je Jeeqkeleee mJele:ee DeeoMeeeer eeHleer
Heg<eeLe& mebkeuHevesletve Jekele nesles. cees#e ee Heg<eeLee&ceOetve ceveg<eeee DeeOeeeqlceke
veweflekelesee DeeefJe<keej neslees. `$eCe' mebkeuHevee lemese JeCee&ece JeJemLee eeletve
meeceeefpeke veweflekelesee DeeefJe<keej neslees.
Jewefeke Je vewefleke efveeceebceOeerue Oece& cnCepes `$ele' nese. meeceeefpeke yeebefOeuekeer
ceOeerue Oece& cnCepes `$eCe' nese. Jeweeqkeleke HeeleUerJej cetueebee HeeueeieeceOeerue Oece&
cnCepes Heg<eeLe& nese.
4.3.1 $ele mebkeuHevee:
$ele mebkeuHevee JesoebceOeerue Deleble cenJeeeer mebkeuHevee Deens. $ele cnCepes
MeeMJele DeMeer Jewefeke Je vewefleke JeJemLee nese. $ele cnCepes mele, megmebieleer Je peebes
GuuebIeve nesT Mekele veener DeMeer efejbleve eCeeueer nese. $ele ns `meleme meleced' Je
`keWme keWced' Deens. $ele cnCepes `Jele' ner GHeeOeer efouesueer owJeer JeJemLee Deens.
Yeewefleke efJeeeceOeerue $ele cnCepes DeHeefjJele&veere Demes efvemeie& efveece nesle.
DeekeeMeeleerue leeNeebes YeceCe, efoJeme Je je$e eebee efveleece, veeebee eJeen, mecegeeer
Yejleer Je Deesner ee meJe& Ievee $ele ves mebeeefuele nesleele. ee me=erleerue JesieJesieee
Ieveebvee leebee vescekeee peeieer eespeCes lemese Deveskelesleerue Skelee `$ele' cegUs Mekee
nesles. $ele ee me=eree Debleee&ceer Demeuesues leJe Deens.
vewefleke #es$eeceOeerue $ele cnCepes meoeejCe Deens. $ele ee ceeie& DevegmejCeejs
`Jeleeveer' Demetve leebee ceeie& osJeeee ceeie& ceeveuee peele Demes. vewmeefie&ke JeJemLesMeer megmebiele
$eleee ceeie& ceveg<eeuee meceeOeeveer Je mece= peerJeveeke[s IesTve peelees.
Deve==le cnCepes egkeeres DeeejCe pes $ele ee efJejesOeer Demeles. Deve=le cnCepes
DeJeJemLee Je mebYeceeJemLee nese. efvemeie&efveeceebee efJejesOeer Demee Deve=le ceeie& ceveg<eeuee
jesie Je ce=letke[s IesTve peelees.
JesoebceOeerue osJelee mege $ele ves ye Deensle. meJee&le MeeqkeleMeeueer Je Ie=leJele
cnCepes { mebkeuHe Demeuesueer JeCe osJelee $ele eer mebj#eke osJelee Demetve efleuee
`$eleme ieesHe:' cnues peeles. JeCe osJelee Meemeke, Meeblelee efee, j#eke Je Deleble o#e
osJelee Deens. mete& Je eb ns JeCe osJeleses [esUs Deensle. JeCe osJelesee leer#Ce Je kej[ee
vepejsletve eEkeefelemesner HeeHe efvemet Mekele veener.
49
$ele ee ceeie& DevegmejCeeNee ueeskeebJej osJeleebeer ke=Hee nesles. pes $ele ee ceeie&
Devegmejle veenerle leebeeJej osJeleebee keesHe neslees. cnCepese vewefleke JeJemLesceOeerue yeef#eme
Je efMe#ee `$ele' cegUs mebeefuele nesles.
meoeejCeecegUs Jewefeke vewefleke Je Yeewefleke JeJemLeseer meeJe&Yeewcelee Je Skelee
jeKeueer peeles. meoeejCeeuee efJeJeskeees DeefOeeve Demeles. Jeemeveeb DeeejCeecegUs $ele uee
Oekekee yemelees. leecegUs Deveeeejer ueeskeebvee $ele ee mebj#eke osJeleebee eesOeeuee meeceesjs
peeJes ueeieles.
osJeleebmeeer $ele DeefleYeewefleke meee Demetve ceeveJeemeeer $ele vewefleke efveece
jleele. eejbYeeree keeUeleerue efvele DeMee vewefleke Je Yeewefleke JeJemLeseer `$ele' ner
mebkeuHevee kece& efmeevleele HeefjJeefle&le nesle iesueer.
4.3.2 $eCe mebkeuHevee:
Yeejleere HejbHejsceOes DeeeceJeJemLee Ske Deleble JewefMeeHetCe& JeJemLee Deens.
Jekeleeree peerJeveeleerue eej DeJemLeebeer meebie[ meceepe peerJeveeMeer Ieeuetve Jeweeqkeleke Je
meeceeefpeke eieleeree ceeie& ee DeeeceJeJemLesves DeeKeuee peelees. eleske Jekeleer leeee
peerJeveeceOes eej DeJemLeebceOetve peeles- yeeee&, ie=nmLe, JeeveemLe Je mebveemeer. ee
DeJemLeebceOes Jekeleeruee keener peyeeyeoeNee Heej Hee[eJee ueeieleele. ceveg<e Ske
meeceeefpeke eeCeer Deens. meceepeeleerue Deve ueeskeebee menkeeee&ves ceveg<eeeer eieleer nesle
Demeles. eleske Jekeleer meceepeeleerue Deve ueeskeebee menkeeee&ves efJekeefmele nesle peeles.
cnCepese eleske Jekeleer keener vee keener $eCeeceOes Demeles.
Yeejleere leJeeEelekeebee celes pevceeuee Deeuesuee eleske ceveg<eeJej leerve $eCes
Demeleele. $eef<e$eCe, efHele=$eCe Je osJe$eCe ns `$eCe$ee' nesle. $eCe Hes[Ces, $eCeeletve
cegkele nesCes cnCepes $eCeees DeHeekejCe nese.
1. $eef<e $eCe:
$eef<e $eCeeme ieg $eCe Demesner cnues peeles. HetJeeaee keeUer iegie=ner jentve
DeOeeve kesues peele Demes. iegie=ner jeefnueecegUs Jekeleeree YeeJevee Je efJekeej eebvee JeUCe
ueeiele Demes. Jekeleeres ceve efvekeesHe lejlejerle Je keee&#ece yevele Demes Jekeleeree
JeeqkeleceJeeee meJeeieerCe efJekeeme nesTve Heg{erue eeHebefeke Je meeceeefpeke peyeeyeoeNee Heej
Hee[Ceeme Jekeleer me#ece yevele Demes. $eef<eb ke[tve %eeveeee Jeejmee Skee efHe{erke[tve
ogmeNee efHe{erke[s efouee peele Demes. Jekeleeree efJekeemeeceOes $e<eeRee menYeeie Deleble
ceesueeee Demes. DeOeeve kejCes, iegefJe<eeer ke=le%elee yeeUieCes, iegefJe<eeer Deeoj yeeUieCes,
iegoef#eCee osCes DeMee ke=leeRceOetve $eef<e$eCeeletve cegkele neslee esle Demes. yeeeejer
DeeeceeceOes $eef<e$eCeees DeHeekejCe nesle Demes.
50
2. efHele= $eCe:
Jekeleeres mJele:es DeefmlelJe leeee efHelejebJej DeJeuebyetve Demeles. DeeHeuee
HetJe&peebveer efkeefJeuesueer JebMeHejbHeje Skee efHe{erves Heg{s vesCeeeer peyeeyeoejer cnCepes efHele=$eCe
nese. Heg$eeslHeeoveecegUs (DeHeleefveefce&leercegUs) efHele=$eCeeletve cegkele neslee esle Demes.
ie=nmLeeeceeceOes ceveg<eeuee Deveske kele&Jes Heej Hee[eJeeeeer Demeleele. efJeJeen keve
DeeHeuee JebMeees, IejeCeees, meceepeees Je peceeleeres DeefmlelJe DeKebef[le jenCeemeeer
epeeslHeeove DeeJeMeke jles. epeeslHeeove keve ie=nmLeeeceeceOes Jekeleeree efHele=$eCeees
DeHeekejCe nesle Demes.
3. osJe $eCe:
ner me=er osJeebveer efvecee&Ce kesueer Deens. me=erceOeerue Mekeleer ceeveJeer efveeb$eCeeee
ke#esyeensj Deensle. ceveg<eeuee pes keener efvemeiee&ke[tve efceUles les osJeebee ke=HescegUs efceUles.
e%e Je nJeve keve osJeebefJe<eeer ke=le%elee Jekele kesueer peeles Demes. leecegUs osJe$eCeees
DeHeekejCe nesle Demes. ie=nmLeeeceeceOes lemese JeeveemLeeeceeceOes e%eeceOes osJeleebmeeer
Deengleer osTve osJe$eCeeletve cegkele neslee esle Demes.
meJe&meeOeejCele: $eCe $ee ner mebkeuHevee Dee{Utve esles. cee$e MeleHeLe
yeeeCeeceOes Je ceneYeejleeceOes ceveg<e $eCe ee eJeLee $eCeeee GuuesKe Dee{Ulees.
meceepemesJee Je HejesHekeej keve Jekeleer ceveg<e$eCeeceOetve cegkele nesle Demes.
mJele: Jejerue $eCeebes DeHeekejCe Peeueeveblejeer Jekeleereer DeJemLee `Deveve=Ce'
DeJemLee nese. keesCelesner $eCe efMeuueke jeefnues veener keer ceveg<e cees#e ee Hejce Heg<eeLee&eer
eeHleer kejCeeme eesie jle Demes.
4.3.3 Heg<eeLe&:
Yeejleere leJeeEelekeebes Oese Debeflece meeses kesJeU %eeve veJns lej ele#e
DevegYetleer IesCes nesles. leJe%eeve cnCepes MegYe peerJeve peieCeeeer keuee nese. Debeflece meeseer
ele#e DevegYetleer IesCeemeeer, eesie peerJeve peieCeemeeer Heg<eeLeeeer eespevee kesueer iesueer.
Heg<eeLe& cnCepes eleske Jekeleerves (eer/Heg<e) eeHle keve IeeJeerle DeMeer Hejce Oeses
nesle. ceveg<eeee yeewefke, vewefleke, meeceeefpeke Je DeeOeeeqlceke iejpeebeer Hetleea kejCeemeeer
Oece&, DeLe&, keece Je cees#e ns Heg<eeLe& meebefieleues iesues. MegYe peerJeve peieCeemeeer Oece&,
DeLe&, keece Je cees#e ee eej Heg<eeLeeee Heeueeie kejeJeeeme nJee. ceveg<epeerJeveeleerue
Yeewefleke iejpeebeer Hetleea DeLe& ee Heg<eeLee&ves nesles. ceveg<eeee YeeJeefveke Je ceeveefmeke
iejpeebeer Hetleea keece ee Heg<eeLee&ves nesles.cees#e ne Hegj<eeLe& ceveg<eeee DeeOeeeqlceke yeepetuee
mebleg kejlees. Oece& ne Heg<eeLe& ceveg<eeee mebHetCe& peerJeveeme JeeHetve Demelees. megJeeleeree
keeueKeb[eceOes Oece&, DeLe&, Je keece ee leerve Heg<eeLee&ee meboYe& Dee{Ulees. leebvee
`ef$eJeie&' Heg<eeLe& cnues peele Demes. veblej `cees#e' ee Heg<eeLee&ee meceeJesMe Peeueeves
51
Heg<eeLe& `elegJe&ie&' Peeues. DeLe& Je keece ee Heg<eeLee&vee Yeewefleke cetue Demetve leebvee ogece
mLeeve Deens. Oece& Je cees#e ee Heg<eeLee&vee DeeOeeeqlceke cetue Demetve leebvee es mLeeve
Deens. DeelcekeueeCe Je meceepekeueeCe meeOeCeemeeer eejner Heg<eeLe& meeOe kejeJeeeme
nJes.
Oece& :
Oece& ne Meyo `Oe=' ee OeeletHeemetve Deeuee Demetve leeee DeLe& mebIeve kejCes,
mebj#eCe kejCes Je mebJeOe&ve kejCes Demee neslees. Oecee&eer JeeKee `OeejCeele Oece& Fleent:~ '
DeMeer kesueer peeles. Jekeleeres peerJeve Je meceepe JeJemLee eeleerue mecevJee `Oece&' ee
Heg<eeLee&ves meeOeuee peelees.
Oece& ne eLece Heg<eeLe& Deens. meJe& mepeerJeebceOes #egOee, efvee, Yee Je ueQefieke
Jeemevee Dee{Utve esleele. kesJeU ceveg<eeeCeeceOes `Oece&' esjCee Dee{Utve esles. Oece& esjCee
cnCepes vewefleke Je yeewefke eEeleveelcekelee nese. ceveg<eeuee Flej mepeerJeebeceeCes Meejerefjke
iejpee Demeleele. leeeyejesyej Flej mepeerJeebHes#ee DeefOeke Gelece ceeveefmeke, vewefleke Je
DeeOeeeqlceke iejpeemege Demeleele.
Oece& cnCepes ceveg<eeeer kele&Jes nesle. Oecee&es meeOeejCe Oece& Je efJeMes<e Oece& Demes
JeieeakejCe kesues peeles.
meeOeejCe Oecee& ceOes ceveg<eeeer efvejHes#e kele&Jes esleele. meJe& ceveg<eebvee keener
meceeve kele&Jes Demeleele. meeOeejCe Oece& Jekeleeree Je meceepeeee eieleermeeer Deens.
meeOeejCe Oece& Heg{erue eceeCes.
DeeEnmee (Jeweeefjke Meeeqyoke Je keeefeke) mele, Demlese, Fbefeefveen,
DeHeefjen, mebece, Oewe&, keCee, #ecee, leHe, HejesHekeej F.
efJeMes<e Oece& Jekeleeree JeCe&evegmeej Je Deeeceevegmeej efveOee&efjle neslees.
JeCe& Oece&:
eerceodYeieJeod ieerles vegmeej eleske Jekeleer ef$eiegCeelceke cnCepes meJe, jpeme Je
leceme ee iegCeebveer egkele Demeles. melJe iegCe %eeveees eefleke Demetve jpeme iegCe efeeeMeerueleses
eefleke Deens. leceme iegCe De%eeve Je Dekece&Celeses eefleke Deens. iegCeebee keceer DeefOeke
eceeCeevegmeej ef$eiegCeelceke Jekeleeree mJe-YeeJe yevelees. ef$eiegCeelceke mJe-YeeJeeeceeCes
Jekeleerme leeee JeCe& eeHle neslees. SketCe eej JeCe& ceeveues peeleele.
52
1.
2.
3.
4.
%eeve, meeceLe&, mebHeefe Je mesJee ner Devegeces yeeeCe, #eef$ee, JewMe Je Met
JeCee&eer JewefMees nesleer. meceepeeleerue eleske Jekeleerves mJele:es efJeefnle kele&Je efvejHes#eHeCes
Heej Hee[ues keer meceepe jLe eieleerHeLeeJej OeeJet Mekelees. HetJeeaeer ef$eiegCeelceke, mJeYeeJeeJej
efveOee&efjle DeMeer JeCe&JeJemLee Deepe pevceeJej DeeOeeefjle peeleer JeJemLesceOes keuebefkele
Peeueer Deens.
Deeece Oece& :
Jekeleeree peerJeveeee eej DeJemLee Demetve lee Deveg<ebieeves Demeuesueer kele&Jes cnCepes
Deeece Oece& nese.
1.
2.
3.
53
4.
mebveeme : meJe& Heefjleeie keve Yekebleer kejerle meceepe keee& kejCeeNee meeOeteer
ner Jewjeie DeJemLee Demes. cees#e ee Hejce Heg<eeLee&ke[s Jeeeeue kejCes mebveemeer
Deeeceele megkej nesle Demes.
eleske Jekeleerves DeeHeueer meeOeejCe Je efJeMes<e kele&Jes Heej Hee[ueer keer meceepeeeer
GVeleer nesles. kele&JeHeeueve cnCepes Oecee&ejCe nese. yegeruee eceeCe ceevetve kesuesues mebeefcele
DeeejCe cnCepes Oecee&ejCe nese. meeceeefpeke veerleer HeeUueer iesueer keer DeLe&JeJemLee eebieueer
eeueles. Oecee&ves DeLe&eeHleer Je keeceHetleea nesles.
DeLe& :
DeLe& Heg<eeLe& mebHeeerMeer pees[uee iesuesuee Deens. DeLee&cegUs Jekeleeree vewmeefie&ke Je
Yeewefleke iejpeebeer Hetleea nesles. HeMeg, Mesleer, DeVe, Jees, Oeve, peceerve pegceuee lemese veHee ee
meJee&ee meceeJesMe `DeLe&' Heg<eeLee&ceOes neslees. mebHeeer lemese mebHeeer efvecee&Ce kejCeeNee
meeOeveebee meceeJesMe DeLe& ee mebkeuHevesceOes neslees. ceveg<eeee pewefJeke, Yeewefleke Je DeeefLe&ke
iejpee / Febeer Hetleea DeLe& ee Heg<eeLee&ves nesles.
DeLe& Heg<eeLe& meeceeefpekeee mege cenJeeee Deens. eleske meceepeeceOes
mebHeefe efvecee&Ce nesle Demeles. ee eefeesceOes lee meceepeeleerue eleske Jekeleeree menYeeie
Demelees. efvecee&Ce Peeuesuee mebHeeeree Jeee eleske ceveg<eeuee efceUeeuee nJee.
DeLe& mebHeeove kejCes lemese leeee efJeefveeesie kejleevee Oece&Heeueve DeeJeMeke
Deens. meee Je DeefOekeej eebeeMeer DeLe& Heg<eeLee&ee mebyebOe Deens. mebHeefe Je meee eebeer
meebie[ meceepekeueeCeeMeer Je veweflekelesMeer IeeueCes iejpeses Deens. meoeejCeeves DeLe& mebHeeove
keve leeee efJeefveeesie meoeHeCes Je GoejHeCeeves meceepe keueeCeemeeer Jneeuee nJee.
DeLe& FeHetleeaes meeOeve Deens. FeHetleeaves keece Heg<eeLee&ee ceeie& efceUlees.
keece Heg<eeLe&, cees#e Heg<eeLee&es meeOeve Deens. cnCepese DeLe& Je keece ns Heg<eeLe& cees#e ee
Hejce Heg<eeLee&eer meeOeves Deensle.
keece :
keece ne Heg<eeLe& ceveg<eeee vewmeefie&ke Gceea, Fe Je YeeJeefveke iejpeebMeer
mebyebefOele Deens. DeemLee, DeeHeguekeer, esce ner keeceeeere Hes Deensle. keeceeeer DevegYetleer
Fbefepeve megKes Je meeQoee&mekele DevegYeJe eeletvener nesles. Meejerefjke esjCeebes Meceve lemese
YeeJeveebeer mebleger eebee meceeJesMe keece mebkeuHevesle neslees. keece Heg<eeLee&ee eeHleercegUs
DeelcemebJeOe&ve lemese JebMe mebJeOe&ve nesles.
keeceeeer DeefYeJekeleer keuesee meeQoee&efJe<keejeceOetve nesles. ceeveJeer ceveeee leerve
DeJemLee Demeleele. %eeveefJe<eeke, YeeJeveeefJe<eeke Je ke=efleefJe<eeke. YeeJevesMeer mebyebefOele
54
55
56
57
2. Yeeqkeleceeie&:
%eeveceeiee&yejesyej YeieJeodieerlee cees#e eeHleermeeer Yeeqkeleceeiee&eener Hegjmkeej kejles.
efoJe Mekeleereer GHeemevee keve efoJelJeeMeer leeoelce HeeJelee esles. efejbleve HeCe Decetle&
DeMee efoJe Mekeleereer DeejeOevee kejCes meeceeve ceeCemeeuee keerCe Deens. meeceeve
ceeCemeeuee efveie&gCe Mekeleereer GHeemevee kejCeeHes#ee meiegCe meekeej Jee cetle& F&ejeeer Yekeleer
kejCes meesHes peeles.
YeieJeodieerlesceOes Demes meebieerleues Deens keer, pees F&ejeeer DeejeOevee kejlees leeee
keOeerner veeMe nesle veener (ve ces Yekele: eCeMeefle) ieerlesceOes eebieuee Yekeleees JeCe&ve
oeeUt, mebeceer Je efve<He#e Jekeleer Demes kesuesues Deens. megKe eEkeJee og:Ke eebieuee Yekeleeee
ceveeee meceleesue efyeIe[Jet Mekele veenerle. KeNee Yekeleeuee Denbkeej vemelees. lemese ee
Yeewefleke efJeeeleerue ieeseRefJe<eeer leeuee Deemekeleer mege vemeles.
Kejer Yekeleer efve:mJeeLe& Demeles. Yekeleer ner %eeve Je ke=leer egkele Demeles. Keje Yekele
DeeHeueer meJe& kele&Jes efvemJeeLe& Je efvejemekele YeeJeeves kejlees. F&ejeuee mebHetCe& meceHe&Ce
YeeJevesves MejCe peeCes ns KeNee Yekeleees ue#eCe Deens.
Yeeqkeleee ceeie& ner meesHee veener. F&ejeuee meJe&mJe DeHe&Ce kejCes, mJelJe efJemeve
meceefHe&le nesCes keerCe Deens. KeNee Yekeleeuee lees kejerle Demeuesuee kecee&ee HeefjCeeceebeer
DeHes#ee vemeles. mJele:ee Denced efJemeve Febee leeie keve Keje Yekele leeeer kece&HeUs
F&ejeuee DeHe&Ce kejlees. mJele:uee HetCe&HeCes efJemeve DeejeOe osJeleseer meceHe&Ce YeeJevesves
Yekeleer kejCes DeefleMee keerCe Deens. eerceodYeieJeodieerlesvegmeej F&ej mesJee ner meceepemesJesee
ceeOeceeletve Jneeuee nJeer.
3. kece& ceeie&:
eerceodYeieJeodieerles ceOes keesCeemener DeHeJeeo ve kejlee, meJeemeeer kece&ceeiee&eer
efMekeJeCe efouesueer Deens. ee efJeeees ee kecee&vegmeej eeueles Je leeee Ieke yeveCes ns
eleske Jekeleeres kele&Je Deens. peerJeve kecee&efOeefle Deens. keesCeleerner Jekeleer
#eCecee$emege efveeq<ee jent Mekele veener. MJeeme IesCes ner Ske efeeee Deens. efveeq<eelee
cnCepes ce=let nese.
YeieJeodieerlee efve<keece kece&eesieeeer efMekeJeCe osles. kece&ceeie& ognsjer Demelees. 1.
Jekeleeree mJele:ee kele&Jeebes Heeueve 2. keesCeleerner DeHes#ee ve sJelee kele&Jeees Heeueve
mJe-Oece&:
efve<keece kece&eesieeeer Heefnueer Heeejer cnCepes mJeOecee&es Heeueve kejCes Jekeleeree
mJeYeeJeevegmeej efveOee&efjle Demeuesueer kele&Jes cnCepes mJe-Oece& nese. YeieJeodieerlesvegmeej eleske
58
Jekeleer efJeefMe JeCee&eer Demeles. lemese leer leeee peerJeveeee efJeefMe DeJemLesceOes
Demeles. lee Jekeleeres meceepeeleerue mLeeve Je peerJeveeJemLee eebeeMeer efveie[erle kele&Jes
Demeleele. cnCepese Jekeleeree JeCee&eceevegmeej leeeer mJele:eer kele&Jes cnCepes mJe-Oece&
juesueer Demeleele. ieerlesceOes mJeOecee&es Heeueve es ceeveues Demetve ogmeNee keesCeeeer
kele&Jes Heej Hee[Ces peesKeceeres ceeveues Deens. (mJeOece&s efveOeveced ese: Hej Oeceex YeeeJen :)
ieerleseceeCes eleske Jekeleer meJe, jpeme Je leceme ee leerve iegCeebveer egkele Demeles.
meeeqlJekelee, efeeeMeeruelee Je De%eeve ee leerve iegCeebee cee$esvegmeej eej JeCe& yeveleele.
mJele:ee ef$eiegCeelceke eJe=efevegmeej eeHle JeCee&eer efveOee&efjle kele&Jes Heej Hee[Ces nse F
Deens.
YeieJeodieerlesceOes DeelceefJekeemeeyejesyej meeceeefpeke Skeelcelesee cnCepes
ueeskemebeneee mebosMe osCeele Deeuee Deens. mJeOecee&vegmeej DeeejCe kesueeves meceepeeeer
eieleer nesles. mJeOece& lemese meeOeejCe Oece& eebes DeeejCe kejCeeje cnCepes efvemJeeLe&,
Deveemekele yegerves kele&Je kejCeeje, ceeveJelesee keueeCeemeeer keee&jle DemeCeeje lemese
HeefjCeeceebeer DeHes#ee ve sJeCeeje ceeCetme efmLelee%e ceeCetme Demelees.
efve<keece kece& (kele&Je Heeueve ):
meeceeve ceeCetme pes keener kece& kejlees leeee efJeefMe HeefjCeeceeeer leeuee DeHes#ee
Demeles. meeceeve ceeCemes mekeece YeeJevesves kele&Je kejerle Demeleele. HeefjCeeceebeer DeHes#ee
cnCepes kece&Heueeeer Deemekeleer nse yebOeveees keejCe Demeles. kece&yebOeve ognsjer Demeles. ceveg<e
mJele:uee lee ke=leeree kelee& mecepelees. lemese leeuee HeefjCeeceebeer Deemekeleer Demeles.
ke=leeres keejkelJe Je kece&Heueeeer DeHes#ee Demes ognsjer yebOeve eleske ke=leerMeer pees[uesues
Demeles.
eleske ke=leermeeer eefleefeee efvecee&Ce nesle Demeles. leeletve Hejle eefleefeee
efvecee&Ce nesles. DeMee ekeejs kece&yebOeebeer meeKeUer leeej nesle peeles. ns yebOeve LeebyeefJeCeeee
ceeie& cnCepes efvejHes#eHeCes keesCeleener DeemekeleerefMeJeee kele&Jes kejerle jenCes.
efve<keece kece&eesie DevegmejCes mege ognsjer Deens. meJe&eLece meJe& efeeebes kele&=lJe
mJele:ke[s ve Ieslee ef$eiegCeeeqlcekee eke=efle ee leJeeke[s efoues Heeefnpes. leeveblej Jekeleerves
leeeeke[tve nesle Demeuesuee kecee&ee HeUeeer DeHes#ee mees[tve efoueer Heeefnpes.
YeieJeodieerlee efve<keece kece& ceeiee&eer efMekeJeCe osles. Jekeleerves kelee&ee YeeJe Je
kece&HeU ee oesvneRee leeie kesuee Heeefnpes. mJele:eer kele&Jes mJeeLee&ves esefjle nesTve ke
veesle. DeeHeCe kesuesuee kele&Jeeeer HeUs F&ejeuee DeHe&Ce kejeJeerle. kele&JeeJej DeeHeuee
DeefOekeej Deens. cee$e kece&HeUeJej DeeHeuee DeefOekeej veener. (kece&CesJeeefOekeejmles cee
Heues<eg keoeeve)
59
4.5 meejebMe
veerefleMeeeeefJe<eeer Yeejleere Je HeeMeele efkeesve JesieJesieUs Deensle. Heeeele
efJeeejJebleeee celes veerleerMeee ne leJeebee yeewefke MeesOe Deens. Yeejleere leJe%eebee celes
veerefleMeee ne Debeflece meeseer DevegYetleer IesCeeee ceeie& Deens. Yeejleere oMe&veeleerue `Oece&' ner
mebkeuHevee Deleble JewefMeeHetCe& Deens. $ele, $eCe Je Hegj<eeLe& lee mebkeuHeveebceOetve Oece&
mebkeuHevee JesieJesieee DeLee&ves eleerle nesles. $ele ceOeerue Oece& cnCepes efejbleve Je Meeele
DeMeer Jewefeke JeJemLee Deens. $eCe ceOeerue Oecee&eer DeefYeJekeleer Jekeleeree peerJeveeleerue
vewefleke kele&Je cnCetve nesles. Heg<eeLee&ceOeerue Oece& cnCepes Jeeqkeleefve< veweflekelee nese.
eerceodYeieJeleieerlee cees#eeele peeCeemeeer %eeveceeie&, Yeeqkeleceeie& Je kece&ceeie&
DeMee leerve ceeieeee Hegjmkeej kejles. efve<keece kece&ceeiee&uee ieerlee eeOeeve osles. ieerlesceOes
eleske Jekeleermeeer leeee JeCe& Je Deeeceevegmeej kele&Jes efveOee&efjle kesueer iesueer Deensle.
mJeOecee&es cnCepes efJeefnle kele&Jeees efvejHes#eHeCes Heeueve kesueeves cees#e cnCepes peerJeveees
HejceeeHleJe eeHle nesles. YeieJeodieerlee kesJeU Jekeleeree DeelcekeueeCeeee Hegjmkeej ve
kejlee meceepekeueeCeeee ner Hegjmkeej kejles.
60
2.
3.
*****
61
ekejCe 5
Gefes
emleeJevee
yeewebes veerefleMeee
pewveebes veerefleMeee
eeJee&keebes veerefleMeee
meejebMe
efJeeeHeerere oerIeexejer eMve
5.0 Gefes
-
5.1 emleeJevee
Yeejleere oMe&ves Debeflece meeseer DevegYetleer IesCeeme DeefOeke cenJe osleele. Debeflece
meeses %eeve DeeHeueeuee Fbefes, ceve Je yegef ee ejs nesles. %eeveeee MeesOe Iesleevee Fbefes Je
Jeemevee eebeeJej leeyee sJeCes lemese leebvee eesie efoMee osCes DeeJeMeke Deens. eesOe, s<e,
F<ee& ee meejKee YeeJeveebJej efveeb$eCe sJeCes ns mege %eeve eeHleermeeer DeeJeMeke Deens.
cnCepese Deelcemebeceveeejs %eeve eeHle keve Jekeleer Debeflece meeseer DevegYetleer IesT
Mekeles. ne@HeeE[ieee celes Oece& cnCepes, cetueebee efejblevelelJeeJejerue efJeeeme Deens. yeew
Oecee&es Je pewve Oecee&es Devegeeeer Deelcemebeceve lemese peerJeve cetueebvee eeOeeve osTve cees#e,
efveJee&Ce efkebJee kewJeue DeMeer Hejceese peerJeve DeJemLee eeHle ke Heenleele. veeefmleke
oMe&veebceOes eeJee&ke oMe&ve ns pewve Je yeew oMe&veeHes#ee Heej JesieUs Deens.
62
63
jesie, efJeeesie, Je=lJe, efJe<eeo, eEelee, Meeske, Demeblees<e F. og:Ke mebHetCe& peerJeveeuee JeeHetve
jenles.
ceveg<eeuee megKeeee DevegYeJe eslees. cee$e megKeo DevegYeJe #eefCeke Demeleele. megKe
eeHle kejCeemeeer ke kejeJese ueeieleele. efMeJeee peeHeemetve megKe efceUles lee ieeser
ve nesCeeeer eEkeJee lee otj peeCeeeer eEelee meowJe jenles. cnCepese JejkejCeer megKeo
JeeCeeNee ieeser ee ele#eele og:Keo Demeleele.
Heefnues Deee&mele ceeveJeer peerJeveeeer DeHetCe&lee Je #eefCekelee eebee efveoxMe kejles.
eeletve efvejeMeeJeeo efometve eslees Demes keener leJeeEelekeebvee Jeeles. Hejbleg yeew
leJe%eeveeleerue efvejeMeeJeeo kesJeU megjJeeleeruee Demetve og:Keees efvejekejCe kejCeemeeer
og:Keees efJeMues<eCe leeletve kesues iesues Deens.
2. og:Ke mecegoee:ogmejs Deee&mele og:Keees keejCe keee Deens eeJej ekeeMe ekeles. YeieJeeve
yegeee celes og:Ke keener Deeeveke efvecee&Ce nesCeejer iees veener. og:Keees keejCe Demeles.
keener Ske efJeefMe iees GHeefmLele DemeueeJej ogmejer iees efvecee&Ce nesles. cnCepese og:Ke
efJeefMe GHeeOeeregkele Je ogmeNee keMeeJej DeJeuebyetve Demeles. ee Deee&meleeceOetve eleerle
meceglHeeo ne efmeevle efJekeefmele neslees.
ceeveJeer peerJeveeleerue og:Ke SketCe yeeje og:Keebee meeKeUerJej DeJeuebyetve Demeles.
ee efkeesveeuee `eoMe efveoeve' Demes mebyeesOeues peeles. eoMe efveoeve DeLeJee YeJeee
ceOeerue yeeje ke[ee Heg{erueeceeCes Deensle.
DeefJeee, mebmkeej, efJe%eeve, veece-He, <e[eeleve, mHeMe&, Jesovee, le=<Cee,
GHeeoeve, YeJe, peeefle Je pejecejCe.
Heefnuee Heee ke[ee YetlekeeUeMeer, veblejee Heee Jele&ceevekeeUeMeer Je MesJeee
oesve ke[ee Jeeqkeleee YeefJe<ekeeUeMeer mebyebefOele Deensle.
YeieJeeve yegeee celes ceveg<eeee Deebleefjke Fsvese leeee peerJeveeee eejbYe
neslees.
3. og:Ke efvejesOe:
eflemejs Deee&mele og:Keeee veeMe nesT Mekelees Demes meebieles. ogmeNee
Deee&meleeceOetve eleerlemeceglHeeo efmeevle efJekeefmele Peeuee Deens. eleske iees leeee
keejCeeJej DeJeuebyetve Demeles. pej keejCeeee veeMe Peeuee lej leeletve efvecee&Ce nesCeeNee
HeefjCeeceeeener veeMe neslees. og:Keees keejCe pej veenermes Peeues lej og:Keeeener Deble nesF&ue.
64
og:Keeee Deble pee DeJemLesceOes neslees. lee DeJemLesuee YeieJeeve yegebveer efveJee&Ce Demes
mebyeesefOeues Deens.
ceveg<eeves pej jeie, ueesYe, s<e Denbkeej, Deemekeleer eeJej efJepee eeHle kesuee lej
Demee ceveg<e cegkele cnCepes Den&le neslees. `Den&le' cnCepes og:Keeee Deble Peeuesueer `efveJee&Ce'
DeJemLee eeHle kesuesuee, yeesOe Peeuesuee %eeveer ceveg<e nese. eflemejs Deee& mele peerJeveees Hejce
eeHleJe cnCepes efveJee&Ce eer JewefMees meebieles.
efveJee&Ce cnCepes efJePeCes
efveJee&Ce cnCepes og:Keebee Deble
peerJeveeee megKe DeLeJee og:Ke ee DeJemLeebee Heueerke[erue efejbleve Meebleleseer
DeJemLee
pevce-ce=letee eeeletve cegkelelee
Meeele %eeveeee yeesOe
yeew leJeeEelekeebee celes efveJee&Ce DeJemLee ee peerJeveele osn Demeleevee eeHle
nesT Mekeles. ce=legveblejee efveJee&Ce DeJemLesme `HeefjefveJee&Ce' cnues peeles. efveJee&Ce eeHle
Peeueeveblej ueeskekeueeCeemeeer GJe&efjle Deeeg<e Jeleerle kejeJeeeme nJes. YeieJeeve yegeveer
mJele: efveJee&Ceeveblej DeeHeues Deeeg<e ceeveJekeueeCeemeeer Jeseues.
4. og:Ke efvejesOe ceeie&:eJeLes Deee&mele og:Ke efvejesOe ceeie& cnCetve DeesUKeues peeles. YeieJeeve yegebveer
og:Keebee Deble kejCeemeeer efveefele ceeie& meebefieleuee. YeieJeeve yegebee ne ceeie&
`Deee&Deebieceeie&' ee veeJeeves DeesUKeuee peelees. ee Deener Debieeee megJeeleeruee meceke
ne Meyo pees[uesuee Deens. meceked ne Meyo ``MegYe'' ee DeLeea eespeuee iesuee Deens. eeeer
Dee Debies Heg{erueeceeCes Deensle.
1. meceked ef
YeieJeeve yegebveer meebefieleuesuee eej Deee& meleebes eLeeLe& %eeve cnCepes meceked
ef nese. DeefJeee DeLeJee De%eeve ns ceveg<eeee og:Keees cetU keejCe Deens. De%eeveecegUs
ceveg<e ee veeefMeJeble peieeuee Meeele ceevelees. lemese #eefCeke ieeseRvee megKeo ceevelees.
meceked ef cnCepes ee veej ieeser Je DevegYeJe eeleerue JeemleefJekelee mecepetve IesCes.
2. meceke mebkeuHe
YeieJeeve yegebveer meebefieleuesuee Deee& meleevegmeej peerJeveece eeueCeeee efveee
cnCepes meceke mebkeuHe nese. ceveg<eeves Fbefepeve megKeeefJe<eeer efJejkeleer yeeUieeJeer.
65
ogmeNeeefJe<eeer s<e eEkeJee eEnmeke efJeeejebee leeie kejeJee cnCepese DeMegYe ieeser ve
kejCeeee mebkeuHe kejeJee.
3. meceked Jeeee
eLeeLe& %eeve ns eesie ke=leer kejCeeee mebkeuHeeceOes HejeJeefle&le nesles. lemese
meceke mebkeuHeeeer DeefYeJekeleer cnCepes meceke Jeeee nese. ceveg<eees eeefj$e leeee
yeesueCeeletve eke nesles. cnCepese ceveg<eeves Keess yeesueCes, HejeEveoe, ket yeesueCes lemese
JeLe& ye[ye[ eeHeemetve HejeJe=e Jneeuee nJes.
4. meceked kece&
JeeF& ke=leeree leeie cnCepes meceke (MegYe, eesie) kece& nese. eEnmee, eesjer Je
Fbefepeve megKeesHeYeesie ner JeeF& kecex Deensle. meceked kece& cnCepes ogmeNeebes eeCe ve IesCes,
eesjer ve kejCes Je FbefeebJej mebece sJeCes nese.
meceked ef, meceked mebkeuHe, meceked Jeeee eebes DevegmejCe kejCeejer Jekeleer
JeeF& kecee&ves HeLeYe nesT Mekeles. YeieJeeve yegebveer eemeeer HebeMeerue meebefieleues Deens.
HebeMeerue cnCepes Heee eefle%ee Deensle. peeceOes eEnmee, eesjer, FbefemegKeebee GHeYeesie,
Demele Yee<eCe Je ceeoke HeoeLeees mesJeve eeHeemetve otj jenCeeme meebefieleues Deens.
5. meeceked DeepeerefJekee
mJele:ee peerJeve efveJee&n eeceeefCekeHeCes kejCes cnCepes meceked DeepeerefJekee nese.
mJele:ee GojefveJee&n Devewefleke ceeiee&ves ke vees. eesjer, uetceej, Oeeskesyeepeer ee meejKee
JeeF& ke=leebceOetve Jekeleeres DeOe:Heleve efomeles. efveJee&Ce eeHleermeeer Jekeleeree Deebleefjke
yeepeteer eieleer DeeJeMeke Deens. Yeewefleke megKeemeeer meejemeej efJeJeske ve yeeUieCeeje ceeCetme
HeLeYe neslees. Deebie ceeiee&leerue meceke DeepeerefJekee ns Debie Jekeleereer Yeewefleke
HeeleUerke[tve veweflekeleske[s Je DeOeeeqlcekeleske[s Jeeeeue oMe&efJeles.
6. meceked Jeeeece
ceeveJeer ceve Heej ebeue Deens. Jekeleer keOeerner eieleeree ceeie& mees[tve egkeeree
ceeiee&uee peeT Mekeles. leemeeer ceveeceOes eebieues efJeeej mLeeefHele sJeCeeee eelve
DeefJejle eeuet jeefnuee Heeefnpes. ceveeleerue JeeF& efJeeejebee leeie kejeJee, JeeF& efJeeejebee
eJesMe LeebyeefJeCes. eebieues efJeeej ceveele DeeCeCes Je eebieuee efJeeejebveee ceveele keeece
jeKeCes eeuee meceked Jeeeece cnues Deens. ceveeeer DeMegYe efmLeleer mebHeJetve MegYe efmLeleer
sJeCeemeeer ceveg<eeves melele eelveMeerue jeefnues Heenerpes.
66
7. meceked mce=efle
Jekeleeruee pes pes %eeve Peeues Deens leees meeleleeves Yeeve jeKeCes cnCepes meceked
mce=leer nese. ee efJeeeleerue Jemlegbee JeemleefJeke mJeHeeefJe<eeer peeieke jenCes cnCepes
meceked mce=leer nese. meJe& #eefCeke Deens, meJe& og:Kecee Deens, Mejerj ceve Je mebJesovee eebes
SkeceskeebHeemetve efYeVe Je mJeleb$e DeefmlelJe Deens, ns meJe& veej Deens eeeer mce=leer keeece
sJeCes ns og:Keebee veeMe kejCeemeeer DeeJeMeke Deens.
8 meceked meceeOeer
yeew oMe&veeceOes Je eesie oMe&veeceOes meceeOeer DeJemLesuee DeefleMee cenJe efoues
iesues Deens. meceked meceeOeer ceOes Oeeveeee DeefOekeeefOeke ieefnNee nesle peeCeeNee eej
DeJemLee Deensle.
1.
2.
3.
4.
67
68
69
meefceleer : ceeie&eceCe, Yee<eCe, efYe#eeenCe, Jemlet GeueCes DeLeJee sJeCes, ceue cet$e
efJemepe&ve eeyeeyele meleke&lee yeeUieCes.
2.
3.
Oece&Heeueve : mele, #ecee, Meewe, leHe, mebece, leeie, efJejeqkele, ceeo&Je, meeOesHeCee Je
yeeee& ee 10 ekeejee Oecee&es Heeueve kejCes.
4.
5.
Hejer<en : Yetke, leneve, G<cee, Leb[er FleeefoHeemetve nesCeeje $eeme menve kejCeeeer
Mekeleer peesHeemeCes.
6.
Jeles : meceked eefj$e eeHle keve IesCeemeeer meJee&le cenJeeeer Heeejer cnCepes
Heee Jeleebes Heeueve nese. DeeEnmee, megve=le (mele), Demlese, yeeee& Je DeHeefjen
ee veerleer cetueebes Heeueve kejCes cnCepes Jele nese. ee Jeleebes keesjHeCes Heeueve
mebveemeer `ceneJeles' cnCetve kejleele. ie=nmLeebmeeer ner Jeles `DeCegJeles' nesleele.
ie=nmLeeeceer Jekeleerves, DeeEnmee, mele, Demlese, DeJeefYeeej Je meblees<e (mJele:ee
iejpee keceer kejCes) ner leguevesves meewce Jeles DeeejCeele DeeCeeJeerle.
70
1.DeeEnmee:DeeEnmee ns veerleer lelJe meJe& Yeejleere oMe&veebceOes cenJeees ceeveues iesues Deens.
Hejbleg pewve oMe&veeceOes mebHetCe& veerefleMeeeeee keWeEyeot cnCeve `DeeEnmee' ns leJe efometve esles.
pewve oMe&veeceOes meJe& peerJe meceeve ceeveues peeleele. leecegUs meeOekeeves eleske peerJe
DeeojCeere ceeveuee Heeefnpes. peerJeve meJe&$e Deens, neueeeue kejCeejs DeLeJee neueeeue ve
kejCeejs peerJe DeeHeuee meYeesJeleer Dee{Utve esleele. peerJeveeee mevceeve eleskeeves kesuee
Heeefnpes.
DeeEnmee ns cetue Deleble JeeHeke DeLee&es Deens. Deleble met#ce peerJe DeLeJee ceveg<e
eeCeer ee keesCeeueener Fpee ve kejCes cnCepes DeeEnmee nese. DeeEnmee kesJeU ke=leerle vemetve leer
efJeeejebceOes Je yeesueCeeceOes mege Debceueele DeeCeeJeeeme nJeer. ogmeNeeuee Fpee kejCeeee
efJeeejmege ceveele DeeCeeJeeeme vekees. lemese ogmeNee keesCeemener eEnmee ke osT vees.
DeeEnmee cnCepes mJele:ee lemese ogmeNeeee peerJeve j#eCeeefJe<eeer DeemLee nese. DeeEnmee
leJe mecelee Je yebOeglee ee YeeJeveebJej DeeOeejuesues Deens.
DeeEnmee ns leJe Deelcemeele kejCeemeeer meeOekeeves eej YeeJevee efJekeefmele
kejeJeeeme nJeele. meJe& mepeerJeebmeeer meeOekeeee ceveele cew$eer (esce) DemeeJeeeme nJeer.
DeefOeke eiele mepeerJeebmeeer ceveeceOes cegefolee (Deevebo) YeeJevee DemeeJeer. og:Keer
mepeerJeebmeeer keCee yeeUieeJeer. meeOekeeefJe<eeer ogYee&Je yeeUieCeeNe mepeerJeebmeeer meeOekeeves
GHes#eseer YeeJevee sJeeJeer.
pewve meeOet DeeEnmee ns ceneJele Deeejleevee esnNeeuee Jeeeves Peekeleele Je neleele
Ske kegbee Iesleele peecegUs eemeesJeeme kejleevee eEkeJee yeesueleevee keesCeleerner nlee efkebJee
eEnmee nesT vees.
DeCegJele cnCetve DeeEnmee ns leJe Deveske ke=leeRceOetve eke nesles. ele#e Fpee
eEkeJee eEnmee, etjHeCee, Deelcenlee, ieYe&Heele, efJeveeMekeejer ke=leeceOes menYeeie lemese
Deve ceveg<eeme DemHe=Me mecepeCes ner meJe& ke=les eEnmeseer Hes Deensle. DeMee ke=leebHeemetve
otj jenCes cnCepes Deefnbmee nese. DeeEnmesee DeLe& kesJeU eEnmesHeemetve otj jenCes vemetve meJe&
eeCeercee$eeyeue esce yeeUieCes ne mege Deens.
2. megve=le (mele):megve=le cnCepes meleefvee Je Keess yeesueCeeee leeie kejCes. pewve oMe&veele megve=le
cnCepes kesJeU meleJeeve vemetve efee Je efnlekej Demes meleJeeve Deens. mele ee Jeleees
Heeueve keeee, Jeeee lemese ceeveefmeke mlejeJejner Jneeuee nJes.
megve=le DeLeJee mele ns Jele mege DeeEnmee ee JeleeMeer mebyebefOele Deens. Keess
yeesueCeeves Meeeqyoke eEnmee nesles ogmeNee Jekeleeree YeeJevee ogKeeJeuee peeleele.
71
meleJeeveees Jele DeeejCeemeeer meeOekeeves ueesYe, Yee, eesOe eeJej efJepee efceUefJeuee
Heeefnpes. ogmeNee Jekeleeree GHeneme kejCes ner mege megve=le ee efJejesOeer ke=leer Deens.
megve=le Heemetve Heg{erue DeCegJeles esleele. JeeHeej kejleevee eesie JepeveceeHes JeeHejCes,
Keeser mee#e ve osCes lemese Keess Keues oeKeue ve kejCes, Keess efveCe&e ve osCes,
mJeeLee&meeer keesCeeeerner iegefHeles peenerj ve kejCes, keesCeleener ekeejeer yeveeJe keeieoHe$es
ve yeveefJeCes Fleeefo.
3. Demlese:Demlese cnCepes eesjer ve kejCes. pes DeeHeueeuee efoues iesues veener leeee mJeerkeej
kejCes cnCepes Ske DeHenej kejCes nese. Oeve mebHeefe ceveg<eees yeee peerJeve Deens. Oeve
efnjeJetve IesCes cnCepes ceveg<eeee yeee eeCe IesCes Deens. eewe&kece& Ske ekeejeer eEnmeee
Deens. ceveg<eeuee leees peerJeve peieCeemeeer mebHeeereer iejpe Demeles. leecegUs Oeve
peerJeveeFlekese HeefJe$e Je DeeojCeere Deens. pewve oMe&veeceOes meJe&$e JeeHetve Demeuesues
DeeEnmeses leJe Demlese ee JeleeceOes mege efomeles.
Demlese ee JeleeHeemetve esCeejer DeCegJeles Heg{erue eceeCes Deensle-ogmeNeeee
ceeuekeereer Jemlet ve IesCes, eesjeuee ceole ve kejCes, eesjeree ceeue efJekele ve IesCes, keeeeeves
ceveeF& kesuesuee Jemletbeer Kejsoer ve kejCes. GeesieOebeeceOes JeeF& keuegHlee ve JeeHejCes,
efJeemleeee DeefOekeejebee ogHeeesie ve kejCes Fleeefo.
4. yeeee&:yeeee& cnCepes Jeemeveebee leeie kejCes. pewveebee veerleer oMe&veeceOes yeeee&
cnCepes kesJeU Fbefepeve Jeemeveebee leeie vemetve meJe& ekeejee Fe Je Jeemeveebee leeie
Deens. meJe& ekeejee Deemekeleeree leeie, efJeeejebceOes Yee<eCeeceOes lemese ke=leerceOes mege
Jneeuee nJee. kesJeU Ssefnke Febee leeie veJns lej Heejueewefkeke megKeeee Febee leeie
kejCes nsner yeeee& Deens.
yeeee& ee Jeleeeer DevegJeles Heg{erueeceeCes- Jeeeee efkeceeve 18 Je<ee&Heele
yeeee&Heeueve, Jeeeee HebeseeUermeeJee Je<ee&veblej efJeJeen ve kejCes, Fbefe efveen,
JeeefYeeej ve kejCes lemese Devewmeefie&ke FbefeesHeYeesie ve IesCes Fleeefo.
5. DeHeefjen:meJe& ekeejee Deemekeleeree leeie kejCes cnCepes DeHeefjen nese. DeeJeMekeles
Hes#ee peemle Oeveeee mebHeeeree mebee kesueeves iejpet ueeskeebeer ogjeJemLee Jee{les.
Deefleefjkele mebHeosee efJeefveeesie Deve ueeskeebee iejpee HetCe& kejCeemeeer Jneeuee nJee.
72
73
74
75
ke=leer Deens. megKeeHes#ee DeefOeke og:Ke efvecee&Ce kejCeejer ke=leer Deefve ke=leer Deens. lee
keeUeleerue eeefuele kece&keeb[euee eeJee&keebee mebHetCe& efJejesOe neslee. leebee celes meJe&
Oeeefce&ke efJeOeer ns Hegjesefnle Jeiee&ee GojYejCeees ceeie& Deensle. Jeso eeceeCeeuee efJejesOe
kejCeejs eeJee&ke eereebyeue Deleble Goej efkeesve yeeUiele nesles. leebee celes megKe
eeHle keve IesCeeee eereebvee Heg<eebFlekeee nkeke Deens.
eeJee&keebveer Jeweeqkeleke megKeebee Heeueeie kejCeemeeer eesie ceeiee&ee DeJeuebye
kejeJee Demes meebefieleues. megKe eeHleermeeer, Mesleer, ieesHeeueve, JeeHeej, jepeeeer eekejer
Fleeefo eebieuee ceeiee&ves Oeve eeHle kejeJes.
ke=ef<e ieesj#eJeeefCepe oC[veerleeefoefYe : yegOew : ~
SlewjwJe meoesHeeewYeexieevevegYeJeso YegefJe ~~
eeJee&keebveer eefleHeeove kesuesuee megKeeee Heeueeieeuee Deve Yeejleere
leJeeEelekeebveer ke[e[tve efJejesOe kesuee. keeueeblejeves JeelmeeeveemeejKee eeJee&keebveer
megKeees mJeHe Je megKeeeHleereer meeOeves eeyeeyeleeer celes Heefj<ke=le kesueer.
5.4.3 eeJee&keebes eesieoeve:eeJee&keebes veerefleMeee cnCepes GHeefve<eoebee veblejee keeUeleerue neeneJej
Ske ekeejeer eefleefeee nesleer. leebeer yeb[Keesj efeefkelmeke Je=eer Je DeOeelceJeeoeyeue
eflejmkeej eecegUs leebes leJe%eeve Yeewefleke efJeeeMeer pees[uesues jeefnues.
lelkeeefueve eeefuele mebkeuHeveebyeue eMve GHeefmLele keve eeJee&keebveer Yeejleere
leJe%eeveeuee Skemegjer ogjeeneHeemetve JeeeefJeues. meeleleeves erkesme Hee$e nesTvener
eeJee&keebee efJeeejebvee Skee mJeleb$e oMe&veees mLeeve efceUeues. eeletve eeJee&keebee celeees
JewefMeHetCe& mLeeve ue#eele esles. lemese eeeerve YeejleeceOes Demeuesues efJeeej Je DeefYeJekeleer
mJeeleb$e eke nesles.
DeeHeueer eieleer leHeemee
1. `eeJe&ke' ee Meyoees DeLe& meebiee.
2. eeJee&keebee celes %eeveees eesie eceeCe keesCeles Deens ?
3. eeJee&ke keesCekeesCelee mebkeuHevee veekeejleele ?
4. eeJee&ke leebee megKeJeeo keMee ekeejs ceeb[leele ?
76
5.5 meejebMe
Yeejleere oMe&veebes oesve Hewuet Deensle efmeevle Je DeeejCe, leeeqlJeke Je vewefleke
Yeejleereebee celes mele, meewboe& Je efMeJe ee DeeoMee&vee DeeHeuee peerJeveele ele#eHeCes eeHle
keve Ieeeuee nJes peerJeveees Hejceese Oese meleeee MeesOe IesTve efMeJe (MegYe) eeHle
keve meewboee&eer efveefce&leer kejCes ns Deens.
Yeejleere Deeefmleke lemese veeefmleke oMe&ves meeeefceceebmee kejleevee
veerefleefceceebmeemege kejleele. yeew Je pewve oMe&ves DeeHeuee Devegeeeebmeeer keener DeeejCeees
efveece efveOee&efjle keve vewefleke DeeejCeeuee eeOeeve osleele. yeew Je pewve oMe&ves
efveJe=efeJeeoer Deensle. eeJee&ke oMe&ve `megKeeeHleer' ns peerJeveees Hejceese Oese ceeveleele.
leecegUs les megKeJeeoer jleele. leekeeUer Jesoebee DeefleMee eYeeJe Demeleeveener keener JesieUs
celeeJeen cnCepes veeefmleke oMe&ves ee YeejleYetceerceOes efJekeefmele Peeues. leebveer Yeejleere
HejbHejsuee Skemegjer Je neener nesCeeHeemetve JeeeefJeues.
yeew Je pewve oMe&veebceOes DeeEnmee ee leJeeuee cenJeHetCe& mLeeve Deens. pewve
oMe&veeceOes DeeEnmee ee leJeeee Deleble JeeHeke Demee DeLe& efometve eslees. meJe& peerJeebee
efJeeej yeew Je pewve oMe&veebceOes Deleble meefn<Cetlesves Peeuesuee efometve eslees. eeJee&ke oMe&ve
cee$e DeelcekeWer jles. DeeOeeeqlceke Je meeJe&e$f eke efJeeej kejCeeNee Yeejleere HejbHejsceOes
eeJee&keebee YeeweflekeJeeoer, megKeJeeoer Je mJe-keWefle efJeeej kemee efvecee&Ce Peeuee ns Ske
Deeee& Deens. Deeefmleke Je veeefmleke HejbHejebee oMe&veebee Jeeo-eefleJeeoecegUs SketCee
Yeejleere oeMe&efveke efJeeej mece= Peeues.
`DeeEnmee' ns leJe Deepener Yeejleereebee Jeweeefjke peerJeveees cenJeees Debie
Deens. YeieJeeve yeg, YeieJeeve ceneJeerj eebveer Debefiekeej kesuesuee Deefnbmee leJeeee cenelcee
ieebOeeRveer mege Hegjmkeej kesuee. efJeveesyeepeer YeeJes, cenelcee ieebOeer eebveer DeeEnmee, mele Je
DeHeefjen ner leJes eMemJeerjerlee meceepe peerJeve Je Jeeqkelees peerJeve eele Debceueele DeeCetve
oeKeefJeueer. meleeen Yetoeve eUJeU, efeHekees Deeboesueve eeletve ns meeLe&HeCes efomeles.
*****
77
ekejCe 6
Ieke jevee
6.0
6.1
6.2
6.3
6.4
6.5
Gefes
emleeJevee
ceevemeMeeeere mJeefnleJeeo (Psychological Egoism)
6.2.1 Lee@ceme ne@ype eebee ceevemeMeeeere mJeefnleJeeo
6.2.2 veerefleMeee Je ceeveJeer mJeYeeJe
6.2.3 Deelcej#eCe Je Deelceefnle
6.2.4 meeceeefpeke kejej
6.2.5 cetueceeHeve
veerefleMeem$eere mJeefnleJeeo (Ethical Egoism) efkebJee mJeefnleJeeoer
veerleerceee
6.3.1 Deeeved jB[ eebee vewefleke mJeefnleJeeo
6.3.2 %eeveees meeOevecetue
6.3.3 cetueceeHeve
meejebMe
efJeeeHeerere efoIeexejer eMve
6.0 Gefs
1)
2)
3)
4)
78
6.1 emleeJevee
mJeefnleJeeo ner Ske veerefleMeeeere Oeseeeer Je cetueebeer ceerceebmee kejCeejer
DeJee&eerve keeUeleerue efJeeejeCeeueer Deens. mJeefnleJeeoer veweflekelee eEkeJee mJeefnleeLe&Jeeoer
veerefleceee ns mJeefnleJeeoer veerefleMeeeees ogmejs veeJe nese. mJeefnleJeeoees oesve ekeej
Deensle.
1) ceevemeMeeeere mJeefnleJeeo (Psychological Egoism)
2) veerefleMeeeere mJeefnleJeeo (Ethical Egoism)
ceevemeMeeeere mJeefnleJeeoevegmeej ceeCetme ne mJeYeeJele: mJele:ee efnleemeeer
eelveMeerue Demelees. lees mJele:ee Fe Deekeeb#ee eebee Hetleeameeer Pele Demelees.
DeLee&le ceeCetme mJeYeeJele: mJeeLeea Demelees. efyeefMe leJe%e Lee@ceme ne@ype (F.me. 1588les
1679) ne ceevemeMeeeere mJeefnleJeeo ee celeeee Deeener Hegjmkelee& neslee. veerefleMeeeere
mJeefnleJeeoevegmeej ceeCetme mJeYeeJele: mJeeLeea Deens keer veener ? ns cenJeees veener. lees
mJeYeeJele: kesJeU mJele:ese efnle meeOelener vemesue. Hejbleg leeves yegefefve mJeefnleJeeoer
DemeeJes. mJele:ee yegefefve< efnleemeeer leeves eelveMeerue DemeeJes. Decesefjkeve efJeog<eer
eerceleer Deeeved jB[ (F.me. 1905 les 1982) ee vewefleke mJeefnleJeeoeee Deeener
Hegjmkelee& neslee. lee DeeenHetJe&ke meebieleele keer yeewefke mJeeLe& ne meodiegCe Deens.
(Psychological
Egoism)
79
80
ecegKe Demetve leees ceeveJeer mJeYeeJeees Je eJe=eeres efvejer#eCe ns Deleble Deetke Je Yesoke
Deens. lemese les JeemleJeJeeoer Je HejKe[HeCes ceeb[Ceejs efJeeej Deensle.
Lee@ceme ne@ype ne Ske jepekeere efJeeejJeble cnCetvener eefme Deens. ceeveJe Meebleer,
megKee-meceeOeeves kemee jent Mekesue, veeiejer mebIe<ee&lceke HeefjefmLeleerle lees Ieeleke DeeefCe
Yeerleer eeHeemetve kemee cegkele nesF&ue, DeMeer meeceeefpeke Je jepekeere JeJemLee efvecee&Ce kejCes
ns leees ecegKe Oese nesles. ceeCemeees peerJeve JeJeefmLele kemes nesCeej ? eleskepeCe mJeeLe&
eJe=eerves ke=leer ke ueeieuee lej mebIe<ee&lceke HeefjefmLeleer efvecee&Ce nesF&ue. DeMee mebIe<ee&lceke
HeefjefmLeleeree veeMe kejCeemeeere meceepe DeeefCe jepe efvecee&Ce Peeues Deens. SketCee
meceepeeeer efveefce&leermege mJeeLe& Je=eerletve Peeueer Deens. Deelceefnle, Deelcemebj#eCe Je
DeelceHees<eCe ee leerve nsletbceUs meceepeeeer efveefce&leer Peeueer Deens. leecegUs ceeCemes Ske$e
esleele. ne@ypeves ns Heg{erue GoenjCeeves mHe kesuesues Deens. DeeHeCe je$eereeJesUer Iejees
ojJeepes Je efKe[keee yebo keve leebvee ke[er Je keuetHe ueeJelees. leees keejCe DeeHeCe PeesHeer
iesueeJej DeeHeuee Iejeleerue Jemlet ueeske megjef#ele jent osCeej veenerle eeeer Kee$eer Jeele
vemeueecegUs DeeHeCe Iejees ojJeepes, efKe[keee yebo keve leebvee kegueHes ueeJelees Je leeee
efkeuuee mJele:peJeU sJelees. eleske Jekeleer mJele:ee efnleeee Je megjef#elelesee efJeeej
kejles. ceveg<e ne ceeveefmeke ee mJeefnleJeeoer Deens ns leees efvejer#eCe ceeefce&ke Deens.
6.2.4 meeceeefpeke kejej (Social Contract):
ne@ypeee celes DeeHeues nkeke DeyeeefOele jenCeemeeer oesve Deer DeeJeMeke
Deensle. Heefnueer De cnCepes eleskeeves ogmeNeees nkeke ceeve kejCeeee kejej kesuee
Heeefnpes. lej ogmejer De cnCepes ne kejej megjef#ele jenCeemeeer meeceLe&Meeueer
Skeelcemeee efvecee&Ce kesueer Heeefnpes. leemeeer keeeos keve leees Heeueve kejeJes.
ne@ypeee celeevegmeej veerleerceeseer efveefce&leer kejCeeje meeceeefpeke kejej (Social
contract) kesuee Heeefnpes. lees kejej cees[lee keecee vees. meceepeele jeneJeeees cnCepes
meeceeefpeke peerJeveele ceeCemeeves HeeUJeeees eesie Deeesie, eebieues JeeF&, F-Deefve
eeefJe<eeeres meJe& DeeoMe& meJe&meeeefOeMe Meemeveevese jJeeJeeees Demeleele. Meemeveeee
meeJe&YeewcelJeeHeg{s Jekeleeruee mJele:es mJeeleb$e, JesieUs Demes DeefOekeej, nkeke Je veerleer ner
mebYeJele veener. Deveee ke=leIvelee, meceevelee eebvee keeeosMeerj yeveefJelee esle veener. eg
peerJeveees j#eCe kejerue Je Meeblelee peerJeveeee veeMe kejerue Demes keOeerner Ie[t MekeCeej
veener. meceepe Je ceeveJelee eebvee efkeJetve OejCeele eebieues Je JeeF& jefJeCeejs Meee
cnCepes vewefleke leJe%eeve nese.
Lee@ceme ne@ype cnCelees keer, ceeCemeeee eleske ke=leeree nslet ne mJeefnle
(Deelceefnle), Deelcej#eCe Je DeelceHees<eCe DemeueecegUs ogmeNee keMeeeerner Fe ceeCemeeuee
nesle veener ns eesiee Deens. esLes yegefHes#ee efvemeie&e ceeCemeeuee OeseemebyebOeer eesie
ceeie&oMe&ve ke Mekelees. yeger ner ceeCemeeuee DeeHeues Oese meeOe kejCeemeeer DeeJeMeke
lee meeOeveebee efJeeej kejeJeeeuee ueeJeles. ee Oese meeOeeee yegerletve leew vewefleke
efveeceebes Heeueve kejlees. pej ee vewefleke efveeceebes Heeueve keesCeer kejerle vemesue lej jepeeves
81
eEkeJee meeJe&Yeewce meee Demeuesuee Meemeveeves les efveece HeeUCeeme Jekeleeruee Yeeie Hee[ues
Heeefnpes.
Lees[keeele ceveg<e ne meceepeMeerue eeCeer Deens ner De@efjme@ueeer keuHevee
ne@ypeves egkeereer jJetve ceveg<e ne mJeYeeJele: meceepeesvcegKe vemetve lees Skeekeer, mJeeLeea,
og Demetve, kegCeeee kegCeeJej YejJemee Jee efJeeeme vemeueecegUs eleske Jekeleer
Deelcej#eCeemeeer, YeerleerHeeser Je Meeblelesee ceeie& kee{Ceemeeer lees yegefves efveeceye
meceepeeeer ceeieCeer kejlees. meceepeele jeneCeemeeer kejej kejlees. leeee ne meeceeefpeke
kejej Yeerleer Je mJeeLee&Jej DeeOeejuesuee Deens. DeLee&le ne kejej megjef#ele jenCeemeeer
meeceLe&Meeueer Skeelcemeee DeeJeMeke Deens. leemeeer meeJe&Yeewce Meemeveeeer DeeJeMekelee
ne@ype ceeve kejlees. leebveer ueeskekeueeCe kejeJes. Hejbleg leeuee F&ejeefMeJeee keesCeerner peeye
efJeee Mekele veener. ne@ypeves jepeeuee Je efleee meeJe&Yeewce meesuee cenJe osTve leeeer
leeceeieeer Yetefcekee ner Jeeqkeleee efnleeeer nesleer. ne@ypeee efJeeejele ceeCemeees mJeefnle
ns leeee meeceeefpeke efnleele iegbleues Deens Demes leeee efJeeejmejCeerntve efometve esles.
lemese veerleerceeses cetU meeceeefpeke YeeJevesle ve MeesOelee yegerle MeesOeCeees ese ne@ypeee
efJeeejele efometve esles.
6.2.5 cetueceeHeve:
ne@ypeee cevemeMeeeere mJeefnleJeeoele ceeveJeer mJeYeeJeees efe$eCe ns Deeflejskeer
mJeHeees Deens. ne@ype ceeveJeer mJeYeeJeeeer Skee yeepet meebielees. ceveg<e pej mJeeLeea, og,
Je etj Deens lej leebeele meeceeefpeke kejej kejCeeeer YeeJevee keMeer efvecee&Ce Peeueer ?
pej menkeee&, esce ee YeeJevee efvecee&Ce nesle vemeleerue lej ceveg<e DeefOeke og nesF&ue.
menkeee& Je esce YeeJevee DemeueeefMeJeee meeceeefpeke kejej Ie[tve esle veener. pee@ve uee@keves
ne@ypeee ceeveJeer mJeYeeJej erkee keve leer Jes[eeee ceWotletve efveOeeuesueer keuHevee Deens.
meesee celes ne@ypeves kesuesues ceeveJeer mJeYeeJeees efe$eCe ns Demele Demetve les ceeveJeer
mJeYeeJeeee efJe Deens.
ne@ypeeer meeJe&YeewcelJeeeer keuHevee ner Jekeleeres mJeeleb$e ve kejCeejer Deens.
meeJe&Yeewce ner efvejbkegMe meee Demetve epesuee leeme efJejesOe kejCeeee DeefOekeej veener.
leecegUs meJe& JekeleeReer efmLeleer ner iegueeceemeejKeer nesles.
Jekeleer veerleerceeses Je keeeeebes Heeueve ob[Mekeleeree YeerleercegUs kejerle vemetve
leebvee GHeeesieer Je DeeJeMeke DeMee keeeeees Heeueve Jekeleer kejleele. ne ne@ypeee efJeeej
ceeve kesueeme keeeos ns ceveg<eeee FsJej DeeOeeefjle Deens Demes cnCeeJes ueeieles.
ne@ypeee efJeeejeJej Deveskeebveer erkee kesueer Demeueer lejer lees Ske eebleerkeejer
jepekeere efJeeejebee pemee peveke neslee lemeee lees Ske megOeejCeeoer DevegYeJeJeeoer
efJeeejJeble neslee. leeves Yeewefceefleke Heleeree Je Jew%eeefveke Heleeree DeeOeejs DeeHeues
veerefleMeeeere Je jepekeere efJeeej ceeb[ues. leeves ceevemeMeeeere mJeefnleJeeoeleer ceeb[Ceer
keve Ske ceesueees eesieoeve efouesues Deens. lees YeeweflekeJeeoer (pe[Jeeoer),
82
83
meJeeee nkekeebee efJeeej ceeve kejles. yegefJeeoer DemeCes cnCepes DeeHeCe ceveeee Jee
yegeree meeneeeves peielees ns ceeve kejCes nese.
Deveskeoe Demes cnues peeles keer ceveg<e DeeHeues Oese Jee meeOe yegerves efveOee&efjle
ke Mekele veener. yeger Hekele meeOeves efveOee&efjle kejCeeme ceole kejles. eerceleer jB[ ee
ee celeeee efJe neslee. leebee celes ceeCemeeves yegeree meeneeeves DeeHeuee peerJeveeeer
Gefes efveefele keve leeeer efveJe[ kesueer Heeefnpes. ee meboYee&le yegeree GHeeesie ve
kesueeme efJeveeMe DeU Deens.
peieCeeee leerve Heleer (eeHes) eeCeercee$eebceOes Jee mepeerJeebceOes efometve esleele.
1) JevemHeleer cee@[sue /eeHe
2) eeCeerHe#eer cee@[sue /eeHe
3) ceeveJeer cee@[sue /eeHe
1) JevemHeleer cee@[sue - JevemHeleervee Je Je=#eJeuueeRvee DeeHeueer peeiee mees[tve peerJeveeuee
Hees<eke Jes MeesOeeJeer ueeiele veener. pee peceerveerle JevemHeleer Jee{leele. lee
peceerveerletvee lee DeeHeueer peerJeveHees<ekeJes efceUefJeleele. leemeeer leebvee DeeHeues
mLeeve mees[tve Flej$e peeJes ueeiele veener.
2) eeCeerHe#eer cee@[sue - He#eer Je eeCeer eebvee DeeHeues DeVe Je HeeCeer MeesOeeJes ueeieles. eEmen
ne pebieueeee jepee mecepeuee peelees. leeueener DeeHeues Keee MeesOeeJes ueeieles. leemeeer
pebieueele efHejeJes ueeieles.
3) ceeveJeer cee@[sue - ceeveJeeuee DeeHeues Keee MeesOeeJes lej ueeielese Hejbleg leemeeer
GlHeeoke ecener kejeJes ueeieleele. leemeeer leeuee keceeeer Jee ke=leeReer efveJe[
kejeJeer ueeieles. SJe{se veJns lej leemeeer leeuee efJeeej kejeJee ueeielees. %eevener
efceUJeeJes ueeieles. peieCeemeeer leeuee efJeeej kejCes Je %eeve efceUefJeCes DeleeJeMeke
Demeles. cnCetvee `mJeeLe& ne meodiegCe' Deens. ee meboYee&le jB[ cnCeleele mJeeLeeaHeCee cnCepes mJele: yegefefve< mJeefnleebee mJele: HeeHegjeJee kejCes, lemese
mJele:ee yegerves efveCe&e IesJetve mJele:ee GlHeeoke eceeJej peieCes nese. ogmeNeeJej
keenerner ve ueeolee mJele:ee efnleemeeer mJele: ke kejCes nese. ceeCemes mJeYeeJeeves
HejmHejebes Me$et veenerle. lemese mJele:ee yegefefve mJeeLee&ee efJeeej kejCes, eele
keenerner JeeF& veener. Gue lemes kejCes eebieues Deens. mJeefnleJeeoer ceeCetme ne
DeelceeleeJeeve, mJeeJeuebyeer Je DeelceieewjJeJeeve Demelees. lemeee lees eelveJeeoer Je
GlHeeoke ecepeerJeer Demelees. lees mJele: leeie kejerle veener Je Flejebveener leeie
kejCeeme eJe=e kejerle veener. mJeefnleeefJejesOeer Yetefcekee IesCes cnCepes Deelceeefle<suee
Jee DeelceieewjJeeuee Oekekee osCes nese. DeMee DeLee&ves `mJeefnle meeOeCes' ne ceese
meodiegCe Deens.
84
85
HeeHegjeJee kesuee Heeefnpes. Demes kesueeves lees leeee efveeleeree, YeefJe<eeee efMeuHekeej
yevelees. cetueebeer efveJe[ kejleebvee leeves eeceeefCekeHeCes, efveYe&eHeCes Je cegkeleHeCes leer efveJe[ueer
Heeefnpes. jB[ eebveer kesJeU HejefnleJeeoeuee efJejesOe kesuee. keejCe HejefnleJeeoer veerefleceee
ceeCemeeuee HejesHepeerJeer yeveefJeles. ogmeNeeee eceeJej peieCeejs ueeske DeeUMeer yeveleele.
keener Flejebes Mees<eCener kejleele. ngketceMeener, ob[tkesMeener (He@efmemme) Je meeceJeeoer ee
jepeJeer mege HejefnleJeeoeee Hegjmkeej kejleele. HeefjCeecele: ceeCemes JeeHejueer peeleele.
leebvee e%eereHeMetbeer JeeieCetke efceUles.
mebkekeeUer Jee DeeHelkeeueerve HeefjefmLeleeree meboYee&le efJeeej ceeb[leebvee lee
Ske ceeefce&ke GoenjCe osleele. SKeeeeeer efeeHelveer mebkeele Demesue lej keee kejeJes ?
Heleerves Helveeree peerJe JeeeefJeCeemeeer Deeeskee eelve kejeJesle DeeHeuee Hewmee Je JesU Kee&
kejeJee. ne yegefefve< Je vewefleke efveCe&e Deens. Heleeres HelveerJej Demmeue Jee Kejs esce Demesue
lej efleuee JeeeefJeCeemeeer kesuesues keee& ns leeie veJns. les mJele:ee yegefefve megKeeuee
GHeeesieer Jee Hees<ekee Demeles.
DeeHeueer eieleer leHeemetve Hene :
1) veerefleMeeeere mJeefnleJeeo cnCepes keee?
2) jB[ee celes HejefnleJeeo cnCepes keee ? leebee HejefnleJeeoeuee kee efJejesOe Deens ?
3) mJeeLe&HejeeCelee ne meoiegCe Deens. (Virtue of Selfishness) Demes jB[ kee
cnCeleele ?
4) ceeCetme Flej ceeCemeebvee ceole ke Mekelees kee ? jB[ ceeCemeeee DeMee JeeieCeees
meceLe&ve kemes kejleele?
6.4 meejebMe
mJeefnleJeeoer veweflekeleses oesve ekeej Deensle. ceevemeMeeeere mJeefnleJeeo Je
veerefleMeeeere mJeefnleJeeo. ceeCetme mJeYeeJele:e mJele:ee efnleemeeer Pele Demelees.
eEkeyentvee lees mJeeYeeefJekeleee mJeeLeea Demelees. ee efJeeejeee Hegjmkeej Lee@ceme ne@ype ee
efyeerMe leJeeEelekeeves kesuee. leeves ueseqJnSLeve ee ebLeele ceeveJeer mJeYeeJeees JeCe&ve keve
ceveg<e DeeHeueer meJe& ekeejeer keeex mJeeLee&ves esefjle nesTve kejlees. Deelcej#eCe, Deelceefnle
Je DeelceHees<eCe ee leerve nsletcegUs meceepeeeer efveefce&leer Peeueer. leecegUs ceeCemes Ske$e esleele.
ne@ype veerleerceeseer efveefce&leer kejCeeje meeceeefpeke kejej kesuee Heeefnpes Demes cnCelees. lees
kejej cees[lee keecee vees. yeger ceeCemeeuee Oese meeOe kejCeemeeer DeeJeMeke lee
meeOeveebee efJeeej kejeJeeeuee ueeJeles. lees vewefleke efveeceebes Heeueve kejlees. ee efveeceebes
Heeueve kejCeemeeer meeJe&Yeewce meee Demeuesuee Meemeveeves eEkeJee jepeeves eelve kejeJesle Je
Jekeleeruee veerleerceeses Je keeeeees efveece HeeUCeeme Yeeie Hee[eJes. Lee@ceme ne@ypeee
86
efJeeejeJej Deveskeebveer erkee kesueer Demeueer lejer lees Ske eebleerkeejke jepekeere efJeeejJeble
neslee. leeves ceevemeMeeeere erkeesveeletve mJeefnleJeeoeeer ceeb[Ceer keve veerefleMeeeere
efJeeejele ceesueees eesieoeve efoues Deens.
vewefleke mJeefnleJeeoeeer efJeeejmejCeer Deeeve jB[ ee leJeJeseerves eYeeJeerHeCes
ceeb[ueer. ceeCemeeves yegeree meneeeves DeeHeuee peerJeveeeer Gefes (Oeses) efveeerle
keve leebeer efveJe[ kesueer Heeefnpes. ceeCemeeves efJeJeskeefve Jee yegefefve mJeefnleJeeoer
DemeeJes. jB[ves peieCeeee leerve Heleer mHe keve mJeefnleJeeoer ceeCetme ne
DeelceeleeJeeve, mJeeJeuebyeer, DeelceieewjJeeve, eelveJeeoer Je GlHeeoke ecepeerJeer Demelees.
DeMee DeLe&eves mJeefnle meeOeves ne ceese meodiegCe (Virtue of Selfishness) Deens
Demes Deeeve jB[ cnCeleele. lee HejefnleJeeoer veerleeruee ke[e[tve efJejesOe kejleele. keejCe ner
veerleer Flejebes nkeke, efJeeej Je DeefYeJekeleer mJeeleb$e eeJej ieoe DeeCeles. jB[ves %eeveeuee
meeOeve cetue Deens Demes cnues. ogmeNeeuee ceole kejCes eele egkeeres Jee JeeJeies veener. Hejbleg
ogmeNeeuee ceole kejCes ns ceeveJeees kele&Je veener. les ceole kejCeeNeeee efveJe[erJej
DeJeuebyetve Demeles. cnCetve jB[ cnCeleele keer ceeCemeeves mJeleb$eHeCes Je yegefefve<HeCes efveCe&e
IeeJesle. DeMeeekeejs Deeeve jB[ ee veerleerMeeeere mJeefnleJeeoele yegefJeeoees meceLe&ve
kejleele Je mJeefnle meeOeves eeueee ceese meodiegCe ceeveleele. jB[ves ns efJeeej DeeHeuee
mJeefnle Jee mJeeLe& HejeeCelee Ske meoiegCe (The virtue of selfishness) ee
ebLeele eYeeJeerHeCes ceeb[ues Deens.
*****
87
ekejCe 7
Ieke jevee
7.0 Gefoes
7.1 emleeJevee
7.2 kele&Jeees ekeej
7.3 keebes veerefleMeee
7.4 keebes efveHeeefOeke DeeosMe
7.5 megKeJeeo/GHeegkeleleeJeeo
7.6 megKeJeeoees ekeej
7.7 pesjsceer yesLe@ceee HejeLe&/veerefleMeeeere megKeJeeo
7.8 efceuueee GHeegkeleleeJeeo/iegCeelceke GHeegkeleleeJeeo
7.9 meejebMe
7.10 efJeeeHeerere efoIeexejer eMve
7.0 Gefes
1) keeb DeeefCe efceuue eebee DeeOegefveke vewefleke GHeHeeer cnCetve efJeeeLee&vee eebieuee
Heefjee keve osCes.
2) ke=leeree esjCeebee efJeMues<eCeeee DeeOeeefjle HeefjCeece keejke ke=leeRJej DeeOeeefjle
veweflekelesee DeLe& efJekemeerle kejCes.
3) keebves meebefieleuesueer veerefleefceceebmee DeeHeCeebme DeYeemelee esF&ue.
4) veerefleMeeeere megKeJeeo ne meceepeeee DeeoMe& kemee Deens les Heenlee esF&ue.
5) mJeeLe& Je HejeLe& megKeJeeoeee DeYeeme kejlee esF&ue.
7.1 emleeJevee
veerefleMeeeele ese, egkele F. mebkeuHeveebee DeYeemeeyejesyeje DeefOekeej Je
kele&Jes eebeener efJeeej kesuee peelees. DeefOekeej Je kele&Jes eebee efvekeee mebyebOe Deens.
88
meeOeejCeHeCes Demes ceeveues peeles keer eleske DeefOekeejemeesyele kele&Je eslese. [e@.
Meb.je.leUIeeRee celeevegmeej SKeeee HeefjefmLeleerle peer iees kejCes veweflekeee Gefele
Je DeeJeMeke Demeles leeme kele&Je cnCeleele. vewefleke efJeeejele kele&Je mebkeuHevesuee
cenJeees mLeeve Deens. kele&Jeeeer JeeKee Heg{erueeceeCes osKeerue kesueer peeles. `pes osCeeme
Jee kejCeeme DeeHeCe yeebOeues iesuesues Demelees les cnCepes kele&Je nese.' SKeeee eenkeeves
ogkeeveeletve Jemleteer Kejsoer kesueeveblej leeeer eesie efkebcele osCes ns eenkeees kele&Je Deens
lej eesie efkebcele IesCes ne ogkeeveoejeee DeefOekeej Deens.
megKeJeeo ner Ske veerefleMeeeere Oeseeeer Je cegueebeer ceerceebmee kejCeejer GHeHeeer
Deens. ceeveJeer peerJeveees Debeflece Oese Je lebeee vewefleke Jele&veeee ceeveob[ eebvee Devegmeve
`megKeJeeo' meebefieleuee Deens. megKe nse ceeveJeer Debeflece meeOe Deens. megKeJeeoevegmeej
megKeeee efJeeej kesuee Heeefnpes. Hejbleg eMve Demee Deens keer, mJeleee megKeeee efJeeej
kejeJeeeee keer meJeeee megKeeee efJeeej kejeJeeeee? pes cele mJeleee megKeeuee
eeOeeve efoues Heeefnpes Demes eefleHeeove kejles, lee celeeme mJemegKeJeeo efkebJee mJeeLe&
megKeJeeo cnCeleele. lej pes cele mJeleHes#ee Flejebee efkebJee meJeeee megKeeuee eeOeeve
efoues Heeefnpes Demes eefleHeeove kejles leeme Hej megKeJeeo efkebJee HejeLe& megKeJeeo Demes
cnCeleele.
89
90
PeeueeJej DeeCeKeer eeHleJe Demes keener Gjlee veener. Decekeeemeeer cnCetve eebieueer Demes
veJns lej mJeecesJe eebieueer Deens, keesCeleener HeefjefmLeleerle eebieueere jsue DeMeer iees
keesCeleer Deens? ee eMveebeer Gejs leeves megJeeleerueee efoueer Deensle.
ee peieele DeLeJee peieeee yeensjner, meledmebkeuHeeefMeJeee ogmejer keesCeleerner iees
DeMeer veener, keer efpeuee efJevee De efveHeeefOekeHeCes eebieueer cnCeeJes. `Nothing can
be conceived in this world, or even out of it, which can be
called good, without qualification, except o good will'
yegefceee, Mekeleer, mebHeeer, efkeleea, He, eewJeve DeMee efkeleerlejer ieeseRvee eebieues
cnCelee esF&ue. HeCe leebee eebieuesHeCee meesHeeefOeke Demelees. leeuee `pej...lej'eer cegj[
Demeles. leeuee keener De Demeles. yegefceee ner iees eebieueer Demeles ns Kejs. HeCe leeuee
De Deens. efleee efve GHeeesie kesuee leje leer eebieueer jles. Mekeleermege eebieueere iees
Deens. HeCe ogye&ueebvee UCeemeeer leer JeeHejueer lej efleuee eebieues cnCelee esCeej veener.
mebHeeer, He Fleeoer yeeyeleerlener nse cnCeCes ueeiet He[les. HeCe melmebkeuHeeee eebiegueHeCee
DeMee keesCeleener yeee GHeeOeeRJej DeJeuebyetve vemelees. HeefjCeece keenerner Peeues DeeefCe Flej
HeefjefmLeleer keMeerner Demeueer lejer melmebkeuHeeuee meowJe eebieuese cnCeeJes ueeieles. SKeeee
He-ueeJeCeJeleer m$eeree efkeeCeer melmebkeuHe Dee{Uuee DeLeJee peje-pepe&j kegHe
m$eeree efkeeCeer lees eleerle Peeuee lejer SKeeee mJeebekeeMeer jlveeee lespeeeceeCes leeee
eebiegueHeCee DeefJeeuee jenlees. efvemeiee&es oele=lJeele ketHeCee kesuee Demesue lej (cnCepes,
leer Jekeleer ogye&U, DeebOeUer, HeebieUer DeLeJee yeefnjer Demesue lej) SKeeee Jekeleeree mebkeuHe
ne vegmelee mebkeuHee jenerue. lees ke=leerle HeefjCeece HeeJeCeej veener. Demes Peeues lejer
melmebkeuHeeeer lespeeUlee jeflecee$ener keceer nesCeej veener.
melmebkeuHe cnCepes kesJeU eebieueer Fe veJns. Fe efvejeUer, mebkeuHe efvejeUe.
meJe& ceeCemes megKeer nesJeesle DeMeer vegmeleer Fe kejCes meesHes Deens. HeCe vegmeleer Fe cnCepes
mebkeuHe veJns. Fe meHeue nesCeemeeer pes pes kejCes Mekee Deens les les meJe& kejCeeeer
ceveeHeemetveeer leeejer, efkebyengvee pes pes kejCeeee Deebleefjke eelve cnCepes mebkeuHe nese.
kewueeme HeJe&le HeeneJee, ceeveme mejesJej HeeneJes, efnceeuee HeeneJee DeMeer Fe kejCes ner Ske
iees Deens. DeeefCe efnceeueeeJej ele#e peeCeeee mebkeuHe kejCes ner leentve efYevve DeMeer
ogmejer iees Deens. Fses Heeblej ke=leerle nesF&uee Demes veener oefjef ceeCemeeee
ceveesjLeeeceeCes leer peeieee peeieer efJevener peeF&ue. HeCe keener yeee De[LeUe Deeuee veener
lej mebkeuHeeeer HeefjCeleer ke=leerle neslese. yeee De[LeUs esT ve osCes ner DeeHeuee
mJeeOeerveeer iees vemeueeves keeb cnCelees keer Keje eebiegueHeCee ne mebkeuHeeee efkeeCeere
jenlees.
ceie eMve efvecee&Ce neslees keer, mebkeuHe meled keMeecegUs jlees? melmebkeuHeeeer
efveeeceke iees keesCeleer? mebkeuHeele pes Gef DebleYet&le Demesue leeee mJeHeecegUs lees
meled DeLeJee eebieuee jle veener ner lej keebeer Deieoer cetUeer Yetefcekee Deens. Flejebvee
megKe eeJes Demee ceePee mebkeuHe Demesue lej lee GefebcegUs lees eebieuee jCeej veener.
keejCe DeMee leNnsee eebietueHeCee ne DeeJeMeke mJeHeeee veJns. lees yeee ieeseRJej
91
92
93
94
ee DeeosMeeee DeLe& Demee keer, SKeeos lelJe efveece cnCetve keOeer mJeerkeejues
peeles? lej peWsJne SKeeee lelJeees meeJe&$eerkejCe Peeues Demesue. meJe&e JekeleeRveer SKeeee
lelJeeuee ceevelee efoueer keer lees efveece yevelees. Hejblet SKeeee lelJeees kesJeU meeceeveerkejCe
nesTve eeuele veener. lej DeMee lelJeevegmeej pes DeeejCe Ie[les, leeHeemetve keesCeleer ner
efJemebieleer efvecee&Ce nesCeej veener ns ner Heeefnues Heeefnpes. SKeeee lelJeees DeeHeCe meeceeveerkejCe
kesues DeeefCe leeee HeefjCeece efnleeJen Peeuee lej DeMee lelJeeme vewefleke lelJe mecepetve
leevegmeej DeeejCe kesues Heeefnpes. pej kee DeMee lelJeeHeemetve efJemebieleer efvecee&Ce nesle Demesue
lej DeMee lelJeeme Devewefleke lelJe mecepetve leeee leeie kejeJee Demes keebes eefleHeeove
Deens.
ee efveHeeefOeke DeeosMeeee GoenjCeebveer Kegueemee ke ee. mecepee De[eCeerle
meeHe[ueeJej megkee nesCeemeeer Heg{s les cees[Ceemeeer yegerves SKeeeeme keener Jeeve eeJes
keee Demee eMve GHeefmLele Peeuee lej efveHeeefOeke DeeosMeeee lelJeeeceeCes lemes Jeeve
osT vees DeLeJee efoueeme les Jeeve HeeUeJes Demes efveIesue. keejCe, Jeeve HeeUCeees lelJee
meeJe&ef$eke nesT Mekesue. efouesues Jeeve cees[eJes Demee efveece ke iesueeme Jeeves efoueerIesleueer peeCeej veenerle. DeeefCe ceie DeLee&le leer cees[leener esCeej veenerle. ee DeeosMeeee
95
lelJeevegmeej Jeeve HeeUeJes ns kele&Je nese Demes jles. Goe. eesjer kejCes DeeefCe mele
yeesueCes~ ee lelJeees meeceeveerkejCe keve leer DeeHeuee owvebefove peerJeveele DeeejCeele
DeeCeueer lej eeleerue Heefnuee lelJeeHeemetve meceepeele efJemebieleer efvecee&Ce nesles. leecegUs
Devewefleke jles. cnCetve DeMee lelJeebee leeie kesuee Heeefnpes. eeGue mele yeesueCes ee
leJeees meeceeveerkejCe kesueeme leeee eebieuee HeefjCeece neslees. kemeueere efJemebieleer
efvecee&Ce nesle veener. cnCetve DeMee lelJeevegmeeje Jeeieues Heeefnpes Demes keeb metefele kejlees.
DeMeeekeejs Deeesie ke=leer DeelceefJemebiele Demeles.
ogmeNeeves DeeHeueeMeer pemes JeeieeJes DeMeer legPeer Fe Demeles lemes let ogmeNeeMeer
Jele&ve sJe DeMeer Ske Oecee&%ee Deens. efleuee megJeCe&efveece cnCeleele. efleee DeLe& keebee
DeeosMeeMeer efceUleepegUlee Deens. efJeue [egjbves cnues Deens keer, MespeeNeees DeeejCe pee
lelJeeuee Oeve DemeeJes DeMeer DeeHeueer Fe Demeles les veerleeres leJe nese.
2) ``DeMee jerleerves ke=leer kej, keer legPee ke=leerceeieerue leJe peCet legPee
mebkeuHeecegUs efvemeie&efveece yeveCeej Deens'' (Act as the maxim of your
action were to become, through your will, a general
natural law.)
96
3) ``ceveg<e Jekeleeruee, ceie leer mJele let Demees Jee Flej keesCeerner Demees kesJeU
meeOeve cnCetve ve JeeieefJelee leer Ske meeOecetue Deens ee erves legPes DeeejCe
Demet os'' (Act so as to treat humanity whether in your own
person or in that of another, always as an end, never
merely as a Means.)
ee DeeosMeeee DeLe& Demee keer, legcner mJeleuee ceeveJe mecepele Demeeue lej
Flejebveener ceeveJe mecepeCeejs legcees Jele&ve Demeues Heeefnpes. meceepeeleerue keesCeleener
Jekeleeree Oece&, JebMe, peele, efuebie, DeeefLe&ke HeefjefmLeleer ee YesoeJej meeOeve cnCetve
mJeleee efnleemeeer JeeHej kejlee keecee vees. JebMeeJej DeeOeeefjle kesuee peeCeej keeUeieesje Demee Yeso, iegueeceefiejer Hele, JesMeeJeJemeeeeke[s HeenCeeee efkeesve DeMee
ieeseRee keeb efve<esOe kejlees, keejCe DeMee ieeserle DeeHeCe Flej JekeleeRvee DeeHeuee
efnleees meeOeve mecepelees. owvebefove peerJeveele DeeHeueer Flej JekeleeRvee DeeHeuee efnleees
meeOeve mecepelees. owvebefove peerJeveele DeeHeueer er DeMeere Demeles. efj#eeJeeuee, nceeue,
ceesuekejerCe, cepetj eebvee DeeHeCe ceeCetme ve mecepelee DeeHeuee efnleees, iejpeHetleeaes meeOeve
mecepele Demelees. keebee celes eleske Jekeleeruee mJeees meeOe Demeles. efleee
DeeHeueeuee meeOeve cnCetve JeeHej kejlee esCeej veener. SJe{se veener lej Jekeleeruee
mJeleueee mJelees meeOeve cnCetve JeeHej kejCeeee vewefleke nkeke veener. leecegUse keeb
Deelcenlee efkebJee iewjJeJenej kejCeeee eJe=eeree efve<esOe kejlees. keejCe Deelcenlee
kejCeejer Jekeleer mJeleee Heeeeemeeer mJeleee JekeleercelJeeee JeeHej kejle Demeles.
cnCetve keebee celes keesCeleerner Jekeleer mJeleuee ceeveJe mecepele Demesue lej efleves
Flejebveener lemese mecepetve Jeeieues Heeefnpes. eleskeeme Flejebee meeOeve cnCetve JeeHej lej
kejlee esCeej veenere. Hejbleg mJeleme osKeerue meeOeve mecepelee esCeej veener.
eleske ceeveJeer Jekeleer ns meeOecetue Deens eeee DeLe& Demeener Ieslee esF&ue keer,
ceeCemeeefMeJeee pee Flej ieeseRvee eebieuee cnues peeles lee keMeemeeer eebieuee Deensle
Demes efJeeejlee esles. leeuee Gej cnCetve lee meJe& ieeser ceeCemeemeeer eebieuee Demeleele
Demes meebielee esF&ue. HeCe ceeCemeeee eebieuesHeCee (cnCepes melmebkeuHe) kemeemeeer DemeeJee;
ceeCemeeves eebieues kee DemeeJes Demes efJeeejlee esle veener. lees eebieuesHeCee Debeflece Deens.
efveHeeefOeke Deens. melmebkeuHeeee eebieuesHeCee efveHeeefOeke Deens ne keebee efJeeej eleske
ceeveJeer Jekeleer ns meeOecetue Deens ee jerleervesner meebielee esF&ue.
4) ``meeOecetueebee Skee megjefele peieeuee efkebJee meecepeeee mJeleuee Ske
Ieke mecepetve let DeeejCe kejerle pee.'' (Always act as a member of
the kingdom of ends).
97
Demelees. ee meeceepeeeer veeieefjke DemeCeejer eleske Jekeleer Skeee JesUer oesve ekeejee
Yetefcekee Heej Hee[le Demeles. peWJne DeMee Jekeleer meceepeeee efnleees vewefleke efveece leeej
kejle Demeleele leWJne lee F&ejeeer efkebJee jepeeeer Yetefcekee Heej Hee[le Demeleele. peWJne
DeeHeCee kesuesues efveece Flej Jekeleer pee DeeojCeere YeeJevesletve HeeUleele, leee
YeeJevesletve DeeHeCe Flej Jekeleer Hewkeere Ske Deenesle Demes mecepetve mJeleosKeerue lee
efveeceebes eeceeefCekeHeCes Heeueve kejleele. leWsJne ee Jekeleer epeseer YetefcekeeosKeerue Heej
Hee[le Demeleele. cnCetve keebee celes eleske Jekeleerves DeMee meeceepeeee efkebJee megjefele
peieeee veeieefjke mecepetve peerJeve peieues Heeefnpes. keebee ne efJeeej cenelcee ieebOeeree
efJeemle Je=eerMeer (Trusteeship) efceUlee pegUlee Deens. ieebOeerpeeRee celes- pee
JekeleerpeJeU peer mebHeoe Deens efleeeJej leeee nkeke Demeleese Hejbleg leeves Demesner
mecepeues Heeefnpes keer ceePee mebHeosJej ceePeeSJe{ee Flejebeener meceeve nkeke Deens. ee
peieele ceer Skeee veener Flejner Deveske Jekeleer Deensle cnCetve ceePee DeeejCeeeer jerle
DeMeer JneJeer keer leebveener leer ceeve JneJeer. DeMee HeefjHetCe& vewefleke peieele meceHelee Demesue.
meJe& meceeve Demeleerue.
DeeHeueer eieleer leHeemee.
1) Heefnuee Je ogmeje keebee efveHeeefOeke DeeosMe Lees[keeele meebiee.
2) eflemeje Je eewLee keebee efveHeeefOeke DeeosMe Lees[keeele meebiee.
7.4.3 keebee efveHeeefOeke DeeosMeees Hejer#eCe 1) ceeveJeer mJeYeeJeele oesve ecegKe Ieke Dee{Uleele: yeger DeeefCe YeeJevee. megKeJeeeebveer
kesJeU YeeJeveebeee efJeeej kesuee lej yegefJeeeebveer kesJeU yegereee efJeeej kesuee.
cnCetve oesvner celes Skeebieer Dee{Uleele. DeeHeuee Deeeg<eele YeeJevee osKeerue cenlJeeee
Demeleele. JeemleefJeke ke=leeree Goe YeeJevesletvee nesle Demelees YeeJevee efkebJee Fe
ke=leeruee esjCee osCeeNee Demeleele cnCetve Febee Deble kesueeme meJe&e keceeee DeeefCe
lee yejesyej veerefleeener Deble nesF&ue.
2) keebee celeeeceeCes YeeJeveebes DeeHeCe efvecet&ueve kesueeme vewefleke kecee&leerue DeeMee
efveIetve peeTve lee peeieer Deekeejelcekelee Demeles. keejCe leeves efouesuee
veereflelelJeeee DeeOeejs DeeHeCe keesCeleer ke=leer kejeJeer eemebyebOeer veer yeesOe nesle veener.
keebes lelJe JeJenejele ueeiet He[t Mekele veener. ne leeee lelJeeleerue ecegKe oes<e
Deens. eleske ke=leeruee meeceeveerkejCeees lelJe ueeJetve Heeefnueeme peJeU peJeU meJe&e
ke=leer Deeesie jleele. oeveMetj ceeCetme eleske Jekeleerves oeveMetj DemeeJes DeMeer Fe
ke Mekele veener keejCe pej eleske Jekeleer oeveMetj yeveueer lej oeve IesCeeje keesCeere
GjCeej veener. leeeeceeCes yecnee& eleskeeves HeeUeJes Demes keesCeer cnCeCeej veener,
keejCe leecegUs ceveg<e peelee mebHegele esF&ue. JeeJeneefjke peerJeveele yecnee&,
98
99
egkelelee efleee mJeHeeJeve DeLeJee efleee ceeieerue esjCesJeve jJeeeeer vemetve efleee
HeefjCeeceebJeve jJeeeeer Demeles DeeefCe eeHle HeefjefmLeleerle pee ke=leercegUs peemleerle peemle
megKe efvecee&Ce nesF&ue leere ke=leer eesie nese ns meebieCeemeeer efceuueves DeeHeues
`GHeegkeleleeJeeo' (Utilitarianism) Hegmleke efueefnues.
7.6.1 megKeJeeo cnCepes keee?:
ceeveJeeee DeeejCeeee eebieuee - JeeF&HeCee ne HeefjCeeceebee megKe-ogKeelceke
mJeHeeJej DeJeuebyetve Demelees. Demes meebieCeeNee veerefleceerceebmesuee `megKeJeeo' Demes cnCeleele.
``megKe nee veerefleee ceeveob[ Demes meebieCeeNee OeseJeeoer ekeejeuee megKeJeeo Demesner
cnCeleele.''
`YeeJevesee DeeosMeeeceeCes DeeejCe kejCeelee Jekeleeres DeelcekeueeCe
meceeJeuesues Deens. Demes eefleHeeove kejCeeNee efmeebleeme megKeJeeo Demes cnCeleele.'
megKeJeeoees Deveske ekeej meebefieleues peeleele. leLeeefHe DeeHeueeuee kesJeU
veerefleMeem$eere megKeJeeoees mJeHe HeneJeeees Deens. megKe nee veweflekelesee Debeflece efveke<e
Deens. megKeeee Deveg<ebieeves Jekeleeree DeeejCeees cetueceeHeve kesues Heeefnpes Demes eefleHeeove
kejCeejer efJeeej mejCeer cnCepes veerefleMeem$eere megKeJeeo nese.
megKeJeeo cnCelees keer, megKe ns meJeexe cetue Deens, peerJeveees Gelece Oese
Deens. megKeJeeoer efJeeejmejCeeres meceLe&ve kejCeeee erves megKeJeeeebveer megKeJeeoees
ecegKe oesve ekeej kesues Deens. 1) ceevemeMeem$eere megKeJeeo 2) veerefleMeem$eere megKeJeeo.
100
%eeveeeHleeree eelve kejleele, lej kegCeer ogmeNeee SKeeee Oeseeeer efmeer kejCeeee
eelve kejleele lej kegCeer Oeve eeHleeree eelve kejleele, kegCeer meodiegCeer yeveCeeee eelve
kejleele. eleskepeCe keesCelee vee keesCeleelejer Oeseemeeer Jes[e Peeuesuee efomelees. Hejbleg
ee meJe& OeseHe ceeveuee iesuesuee Jemlet mJeeb Debeflece meeOeHe vemetve ogmeNeee keesCelee
lejer Oeseeeer efmeer kejCeekeefjlee meeOeveHe Deensle. Je les Debeflece Oese cnCepes ogmejs
eflemejs keesCelesner vemetve megKe nse Deens. megKe ns leees SkecesJe ue#e Deens. megKeeee MeesOe
IesCes ne ceeveJeeee mJeeYeeefJeke Oece& Deens Demes cele eefleHeeove kejlees. cnCepes ee
efJeOeeveeeje ceveees JeemleJeJeeoer efe$e jsKeelees cnCetve ee Jeeoeuee ceevemeMeem$eere
megKeJeeo Demes cnCeleele.
eeeerve keeUele efmej@efveke HebLe lej DeeOegefveke keeUele pesjsceer yeWLe@ce Je efceuue
eebveer veerefleMeem$eere megKeJeeoeuee ceevemeMeem$eere megKeJeeoeeer yewke efoueer Je megKeJeeoees
eefleHeeove kesues Deens.
7.6.2 veerefleMeem$eere megKeJeeo (Ethical Hedonism) :`megKe' nse ceeveJeer peerJeveees Debeflece Oese Deens. `megKe' ee veerefleee
ceeveob[eJej DeeejCeeee eebieuee JeeF&HeCee jefJeuee Heeefnpes. `megKe' ns Oese ceeveCeeNee
efJeeejeuee `veerefleMeem$eere megKeJeeo' Demes cnCeleele. ceveeee megKeHetCe& DeJemLee Hekele
Jeebveere Deensle Je ogKeHetCe& DeJeebveere. ceie lee keesCeleener keejCeeves efvecee&Ce Peeuesuee
Demeesle. ns cele SefHekeetjme, ne@yme, yeWLe@ce, efceuue, efmeeqpJeke F. efJeeejJebleeveer
mJeerkeejuesues Deens. Hejbleg ee efkeeCeer eMve efvecee&Ce neslees~ keer, megKe cnCepes vescekes
keee? ogKeeee DeYeeJe, Fbefepeve megKe keer keesCeleerner efee DeMeer ceeveefmeke DeJemLee.
meeceeveHeCes Demes cnCelee esF&ue keer, pees DevegYeJe ceeCemeeuee Flej keesCeleener
keejCeeves veJns, lej lee DevegYeJeekejerleee DeeJe[lees leese megKeoeeer DevegYeJe nese. eeueee
vewefleke megKeoeeer efJeeej cnCeleele. vewefleke megKeJeeo ns cegueelceke efJeOeeve Deens. ee
megKeJeeoevegmeej eleske ceveg<eeuee Flej Jemletbeer Fe nesJet Mekeles. HeCe leeves megKeeeer
Fe kejCes F Deens. eeeee DeLe& vewefleke megKeJeeoevegmeej megKe Jeebveere Deens.
101
102
ke=leer keesCeleer? Geceesece HeefjCeece pee ke=leercegUs Ie[tve esleele lee ke=leeruee eesie ke=leer
Demes cnCeleele. ns Heefnuee eMveeuee GHeegkeleleeJeeoeves efouesues Gej Deens. ogmeje eMve
Demee keer keesCeles HeefjCeece vewefleke ceesueees Deensle? megKe DeeefCe megKe Hekele vewefleke
ceesueeeer Jemlet Deens ns lee ogmeNee eMveees Gej Deens. vewefleke ceesue efkebJee efkebcele
ceespeCeeee efveke<e keesCelee? ne eflemeje eMve Demetve ``DeefOekeebMe ueeskeebes DeefOekeebMe
megKe'' ne efveke<e Deens Demes lee eflemeNee eMveeuee Gej Deens.
ee efmeebleele Debleefve&efnle Demeuesueer Decetle& keuHevee DejeJee Melekeeleerue
ce@kesvPeer, Mee@Hmeyejer Je yeuej eemeejKee veerefleHebef[leebee efueKeeCeeletve mHe Heele
ceeb[ueer iesueer Deens. mJelees efJeeej peieemeceesj sJeCeeeer cenlJeJeeeer oesve keejCes nesleer.
Skelej leebvee ne@ypeee mJeeLe&megKeJeeo Kebef[le kejeJeeeee neslee. ogmejs Demes keer ceveg<e
ne mJeYeeJelee ogmeNeeee Yeueeee efJeeej kejlees, ogmeNeees efnle efJeeejele IesTve
peerJeve peielees. cnCepes HejmegKe efkebJee menevegYetleer ner ceeveJeer peerJeveeMeer DeefJeYeepeHeCes
mebye Deens. ns leebvee efme keve oeKeJeeJeeees nesles. efnemeves (Hutcheson)
``vewefleke Deeeejees JeemleJe efkebJee Yeewefleke Oese DeefOekeebMe ueeskeebes DeefOekeebMe megKe ns
Deens.'' ee efJeOeeveeee Heeves Jejerue HejeLe&megKeJeeoer efJeeejmejCeeruee efveefeleHeCee eoeve
kesuee Je Heg{s nse efJeOeeve Fbiueb[ceOeerue efmepJeerke, yesvLe@ce Je efceuue ee veerefleHebef[leebveer
mJeleee vewefleke efJeeejmejCeeres OeseJeekee cnCetve Geuetve Oejues Je leeee DeeOeejeJej
mJelees vewefleke efJeeej ceeb[ues Deensle.
ee efkeeCeer DeeHeCe pesjsceer, yesvLe@ce Je pes. Sme. efceuue ee oesve efJeeejJebleebee
veerleerMeem$eere megKeJeeoeefJe<eeke Yegefcekeebee HejeceMe& IesCeej Deenesle.
DeeHeueer eieleer leHeemee.
1. megKeJeeo cnCepes keee?
2. megKeJeeoees ekeej meebiee.
3. ceevemeMeem$eere Je veerefleMeem$eere megKeJeeo mHe keje.
4. mJe megKeJeeo Je HejeLe& megKeJeeo mHe keje.
103
104
7) JeeHekelee (Extensity)
yesbLe@ceee megKeJeeoeceOes ke=leeree Gefeuee cenlJe Deens. kelee&ee nslet ieewCe
Deens. ceeveJeer megKeeeer efJeHeguelee ns Ger Deens. veweflekeleses ceespeceeHe ee Gefebee
DevegjesOeevese kejeJes. yesbLe@ce ne GHeegkeleleeJeeoer Deens. leeeeHeg{s DeefKeue ceeveJeeee
peemleerle peemle megKeemeeer ceeveJeeme Gegkele kemes kejeJeeees ne eMve Deens. mJelees
megKe efceUefJeCes ner vewmeefie&ke esjCee Deens. leeletvee megKe kemes efvecee&Ce kejlee esF&ue.
leeuee yesbLe@ceves veerleerses DevegMeemeke (Sanctions of Morality) Demes cnues Deens.
veerefleuee Devegmeve DemeCeeNee DeeejCeemeeer esjCee kegtve DeeCeeeeer ne
yesbLe@ceHeg{s eMve neslee. GHeegkeleleeJeeoeee erves pee ke=leer egkele nesle DeeefCe pee ke=leer
GHeegkele eebee yeeyeleerle peeCeerJeHetJe&ke YeeJevee efvecee&Ce kejCeele esles, Demes yesbLe@cees cele
Deens. leecegUse DeefOekeebes DeefOeke megKe (yengleebes yengle megKe) ee DeeoMe&ke[s Heesneselee
esF&ue. `peemleerle peemle ueeskeebes peemleerle peemle megKe efkebJee DeefOekeelce ueeskeebes
DeefOekeelce megKe' (Greatest happiness of the greatest number) ee
lelJeeee leeves GHeeesie kesueecegUs leeee vewefleke efJeeejeuee meeJe&$eerke megKeJeeo efkebJee
GHeegkeleleeJeeo Demes cnCeleele.
megKeees ceespeceeHe kejleevee leees Heg{erue iegCeOece& ue#eele IeeJes Demes yeWLe@cees cnCeCes Deens.
7.7.1 yeWLe@ceeer megKeeJejerue ceespeceeHes Heg{erueeceeCes 1) leerJelee (Intensity) :
oesve megKeebHewkeer pes megKe DeeHeueeuee DeefOeke leerJelesves peeCeJeles lee megKeees
HeefjCeece DeefOeke Demeles. Demes megKe pee ke=leerletve efvecee&Ce nesles leere ke=leer veweflekeee
es mecepeeJeer DeLee&le ner leerJelee meboYee&vegmeej yeoueCeejer Demet Mekeles. meewce megKeeHes#ee
leerJe megKe DeefOeke Deeke<e&ke Demeles. Goe. Devve mesJeveeletve efceUCeejs megKe ns keeobyejer
Jeeeveeletve efceUCeeNee megKeeHes#ee leerJe Jeele Demesue lej Devve mesJeve ns veweflekeee
es mecepeeJes. pes ceOeeHes#ee ceOeeeer iees[er leerJe Demeles.
2) oerIe&keeUlee (Duration)
oesve megKeebHewkeer pes megKe DeefOeke keeU efkeCeejs Demeles les es mecepeeJes. DeuHe
keeueerve efkeCeeNee megKeeHes#ee efoIe&keeueerve efkeCeejs megKe ns DeefOeke efee Demeles. Heekes
G[JeCeeee megKeeHes#ee HejeUees efpeVeme KeeCeeleerue megKe DeefOeke efkeles.
3) HeuegHelee (Fruitfulness) :
keener megKes ner efveJJeU megKes Demeleele. leeeeHeemetve keenerner veJeefveefce&leer nesle
veener. Hejbleg keener megKes DeMeer Demeleele keer, peer mJeleHeemetve Flej megKeeeer efveefce&leer
kejleele. DeMee megKeeveee es mecepeeJes.
105
4) efveefelelee (Certainity) :
Deefveefele megKeeHes#ee pes megKe efveefele Demeles lese es mecepeues Heeefnpes. PeesHeCes
ee megKeeHes#ee efHejeJeeeme peeCeees megKe Hemeble kejeJes keejCe efHejCeecegUs megKe lej
efceUles HeCe Deejesieeesner megKe efceUles.
5) Meglee (Purity) :
ogKe efceefele vemeuesues megKe ns ogKeefceefele megKeeHes#ee DeefOeke eebieues Demeles.
Deveske ogKes meesmetve Oebeele KetHe veHee efceUJeCeeHes#ee OeesHeceeieea keceer Heieejeeer veeskejer
HelkejeJeer.
6) efvekelee (Nearness) :
ogjmLe megKeeHes#ee meceerHe DemeCeejs megKe HeefjCeeceee es Demeles. cnCetvee
Demes cnCelee esF&ue keer, nelees mees[tve HeUleeee ceeies ueeiet vees. keener keeUeveblej
efceUCeeNee megKeeHes#ee leeye[leesye efceUCeejs megKe DeefOeke Hemebo kesues peeles. eej Je<eeveer
keeMceerjeer meHej kejCeeHes#ee eboe ceneyeUsejuee peeCese yejs.
7) JeeHekelee (Extensity) :
oesve megKeebHewkeer pee megKeeee HeefjCeece peemleerle peemle ueeskeebJej neslees, lee
megKeees ceespeceeHe DeefOeke Demeles. Demes megKe pee ke=leerletve efvecee&Ce nesles leere vewefleke
mecepeeJeer.
DeMee ekeejs ee meele HeefjCeeceebee DeeOeejeJej megKeees ceespeceeHe IesTve
DeeejCeeeer MegeMeglee jJeeJeer. ee HeleereceeCes pes DeeejCe DeefOekeebMe JekeleeRee
DeefOekeebMe megKemebHeeoveele GHeegkele jsue les meoeejCe mecepeues peeles. cnCetve ee Jeeoeuee
GHeegkeleleeJeeo Demes cnCeleele.
ee meJe& iegCeOecee&Jej efJeeej keve megKeeeer efveefce&leer kejeJeer. Demes meebefieleueeJej
megKeees JeeHe kejCeemeeer leeves veeeees Ske lelJe meebefieleues. ``eleske ceeCemeeuee Ske
cnCetve ceespeeJes DeeefCe keesCeeueener lees Flejentve keesCeer DeefOeke Deens, Demes ceespet vees.''
(Every one is to count for one and nobody for more than
one).
106
mebee Jee{ nesle peeF&ue. yesbLe@ce Je efceuue eebvee Hekele vewefleke ke=leer kejCeeme Jekeleerme
kemes Gegkele kejlee esF&ue? ne cenlJeeee eMve Jeelees.
yesbLe@ceves GHeegkeleleeJeeoer efJeeejele pee jerleerves Jekeleeruee meeJe&peefveke megKeele
Yej IeeueCeemeeer Gegkele kejlee esF&ue. lee jerleeRvee veereflees DevegMeemeve Demes cnues
peeles. GHeegkeleleeJeeoeee erves ke=leer egkele nesles DeeefCe pee ke=leer Deegkele Deensle
eeyeeyele peeCeerJeHetJe&ke YeeJevee meceepeele efvecee&Ce kejCeele esles nse veerleeres Deebleefjke
DevegMeemeve nese. keejCe ee YeeJevee meodmeodefJeJeske yegerke[tve efvecee&Ce nesleele. eecetUse
yengleebes yengle megKe efkebJee Heg<keeUees Heg<keU megKe ee Gefeke[s Heesnelee esF&ue. ee
yejesyeje yesbLe@ceves veerefleee yeee DevegMeemekeebefJe<eeer efJeeej ceeb[ues Deensle. leebee celes,
yeee DevetMeemekes ner Meemekeere meeceeefpeke, Oeeefce&ke keJeefele vewmeefie&ke ner Demet Mekeleele.
pej Jekeleer mJeeLe& eJe=eereer Deens lej ceie leer Jekeleer HejeLee&meeer kee Peles?
ee eMveeuee Gej osleebvee yesvLe@ce cnCelees keer, eej ekeejee veerleer esjkeebcegUs Jekeleer
mJeeLeea Demetve osKeerue HejeLee&meeer Peles. leer eej veerefleesjkes (DevegMeemekes) Heg{erueeceeCes
7.7.2 veerefleesjkes/DevegMeemekes
De) vewmeefie&ke/Yeewefleke DevegMeemekes
DevegMeemekes [) Oeeefce&ke DevegMeemekes
ke) meeceeefpeke
107
nesles ner iees lee DeeflejskeeHeemetve DeeHeueeuee JeeeefJeCeeme keejCeerYetle nesles. eele
mebkeuHeeee efkebJee DeOeJemeeeeee mebyebOe vemelees.
ye) jepekeere DevegMeemekes
keeeosYebieeme nesCeejs mejkeejer Meemeve ns jepekeere DevegMeemekeees GoenjCe
nese. eesjer, Ketve Fleeefo iegveebvee MeemevemebmLeses eefleefveOeer ob[ osleele DeeefCe leecegUs
DeeHeCe lee ke=leeHeemetve DeefueHle jenlees. eele Meemekeeee DeOeJemeeeeee mebyebOe eslees.
ke) meeceeefpeke DevegMeemekes
DeefOekeej vemeuesuee DeMee meJe&meeceeve peveebee DeOeJemeeeeee pesLes mebyebOe
eslees lesLes vewefleke DevegMeemeke eYeeJeer Demeles. meceepeeleerue Jekeleer mJeeLeea DeeejCeeeer
efveboe kejleele DeeefCe HejesHekeejer DeeejCeeeer mlegleer kejleele. Goe. JeeUerle ekeCes,
vewefleke yeeyeleerle mlegleer Deiej efveboe kejCes Fleeoer.
[) Oeeefce&ke DevegMeemekes
pesJne megKeogKeebee mebyebOe owJeer F&nsMeer pees[uee peelees lesJne les Oeeefce&ke
DevegMeemeke cnues peeles. Hejcesej melkecee&yeue ye#eerme oslees DeeefCe og<kecee&yeue ob[
oslees ee efJeeemeecegUsner ceeCemes melkecee&ke[s Dees{ueer peeleele DeeefCe og<keecee&Heemetve DeefueHle
jenleele. Goe. mJeie&, vejke Fleeoer.
Jejerue efJeJeseveeJeve Demes efometve esles keer, Jekeleeree kesJeU veweflekee veJns lej
meeceeefpeke, jepekeere, Oeeefce&ke DeMee meJeeieerCe peerJeveele Je lelmebyebOeer efJeeejeblener
DevegMeemeke ner mebkeuHevee cenlJeeeer Deens. efleee eexes ese yeWLe@ce Je efceuue eebeeke[s
Demeues lejer Flej veerefleMee$e%eebee efJeeejelener leer JeeHeke DeLee&ves efYeVe-efYeVe Heele
DeefYeesle Deenslee. pesLes vewefleke DeefOekeejeee eMve GodYeJelees lesLes veerefle-DevegMeemekesner
Deeueere- ceie leer yeee, Deeblejerke Jee Deve keesCeleener mJeHeeeer Demeesle. DevegMeemeke ner
keuHevee cegKele `ye#eerme Je efMe#ee' ee ceevemeMeem$eere leJeebJej DeeOeejuesueer Demeueeves
meJe&meeceeve peveebee Jele&veeme ueeiet He[les, HeCe nere efleeer ceee&oener Deens. `es<ebee
veerleer'uee (meble Jee meeOegHeg<e) leer ueeJelee esle veener.
ee eej veerleer esjkeebke[s yeef#eme Je efMe#ee DeMee oesve Mekeleer Demeleele. ceveg<eeee
mJeYeeJee Demee Demelees keer leeuee yeef#eme efee Je efMe#ee Deefee Demeles.
DeeHeueer eieleer leHeemee
1) megKeeeer ceespeceeHes (HeefjceeCes) keesCeleer?
2) veerefleMeeeeleerue GHeegkeleleeJeeoeleerue vewefleke DevegMeemekes keesCeleer?
3) yesbLe@ceee veerefleMeeeere megKeJeeo keee Deens?
108
7.7.3 Heefj#eCe
yesbLe@ceves megeefJeuesueer megKeeeer ceespeceeHes JeeJeneefjke veener. leebee ke=leerceOes
JeeHej kejCes Mekee veener. yesbLe@ceee celeevegmeej ogKeeHes#ee megKeeer cee$ee DeefOeke DemeCes ner
lee ke=leeree eesieleseer efveefeleer nese. Gue megKeeHes#ee ogKeeeer cee$ee DeefOeke DemeCes
lee ke=leeree Deeesieleseer efveefeleer nese. yesbLe@ce cnCelees. `megKe ceespee Je ogKe ceespee, pes
efMeuueke Demesue leeJeve ke=leeree eesieeeesielesee eMve megsue.' Hejbleg megKe efkebJee
ogKe ee ceeveefmeke Ievee DemeueecegUs leees Jeeqkeleyeee DeMee meeOeveeveer ceespeceeHe
kejCes Mekee veener.
megKeeueee ceeCemeees HejceeeHleJe kee ceeveeJes? cnCetve eeee efJeeej yesbLe@ceves
kesuee veener. leeee celes, eleske ceeCetme megKeeee ceeies Deens. eleskeeme DevegYeJeeme esles.
ceeveJeer ceveeee jevesee vewmeefie&ke DeeOeej IesTve megKeeueee ceeCemeebes HejceeeHleJes
yesbLe@ceves ceeveues Deens. cnCetvee yesbLe@ceee efJeeejmeejCeeruee ``ceevemeMeeeere megKeJeeo''
Demes cnues peeles. lej ceeCemeeee efJeefMe ceveesjevescegUs les megKeeeer Fe kejerle
Demeleerue lej leMeer Fe kejCes ne ceevemeMeeeere efveece nesF&ue. leeuee vewefleke GHeHeeer
cnCelee esCeej veener. ceeCemeeves megKeeeer Fe kee kejJeer? eeee MeesOe Iesleuee lej lees
vewefleke efmeeble cnCetve ceevelee eslees. Demee eelve pee@ve mtDe& efceuue eeves kesuee. lemee
eelve yesbLe@ceee efueKeeCeele Dee{Ule veener.
yesbLe@ceves ceeveJeeee vewmeefie&ke esjCesJej Yej osTve DeefOekeeefOeke megKe efceUefJeCes
SJe{se Ger meceesj sJeues. leecegUs leeee efJeeej mejCeeruee ceevemeMeeeere megKeJeeo
Demes cnCeleele. Hejbleg megKe eeHle kejCes ner Ske vewmeefie&ke esjCee nese. efleuee ceeCemeees
HejceeeHleJe kee ceeveeJes? eees meceLe&ve kejCeeee eelve yesbLe@ceves kesuee veener.
yesbLe@ceee celes, GHeegkeleleeJeeoees vewefleke Oese HejmegKe Deens DeeefCe leese Demesner
cnCelees keer, HejmegKemebHeeoveele DeeHeues megKe meeOeues peeles. cnCetve DeeHeCe HejmegKeeLe&
Pelees efkebJee PeeJes. Hejbleg ee oesve efJeOeeveebceOes efJejesOe efometve eslees. Heefnuee efJeOeeveele
HejmegKe meeOe jles lej ogmeNee efJeOeeveele lese HejmegKe mJemegKemebHeeoveees meeOeve
Demeueees efometve esles. eeeceeCes yesbLe@ceee HejeLe&megKeJeeo MesJeer mJeeLe&megKeJeeoele Deble
HeeJelees. cnCetvee yesbLe@ceee vewefleke megKeJeeoeuee HejeLe&megKeJeeo cnCeleevee mJeeLee&efOeefle
HejeLe&megKeJeeo cnCetve ceeveeJes ueeieles.
DeeHeueer eieleer leHeemee
1) yesbLe@ceee veerefleMeeeere megKeJeeoees Heefj#eCe mHe keje.
109
pee@pe& mtDe& efceuue ne Ske Fbepe lelJe%e Je veerleerHebef[le neslee. leeves DeeHeuee
vewefleke efmeebleeme `GHeegkeleleeJeeo' Demes veeJe efoues. leeee vewefleke efmeebleevegmeej
ke=leeree egkeleeegkelesee SkecesJe efveke<e cnCepes ke=leeree HeefjCeece nese. pee ke=leercegUs
peemleerle-peemle ueeskeebes megKe efvecee&Ce nesF&ue leer ke=leer eesie nese. ns cele eefleHeeove
kejCeemeeer leeves `GHeegkeleleeJeeo' (Utilitarianism) ns Hegmleke efueefnues.
pee@pe& mgDe& efceuue ves GHeegkeleleeJeeoer efkebyengvee veerleerMeeeere megKeJeeoeee
Hetjmkeej kesuee Deens. yesvLe@ce eceeCese `Het<keUebes Heg<keU megKe' efkebJee `DeefOekelece
ueeskeebes DeefOekelece megKe' esLes meeOe nesF&ue, lese veweflekeee eebieues Demes efceuue
ceevelees, Hejbleg yesbLe@ceee efJeeejeHes#ee efceuuees efJeeej keener yeeyeleerle efYeVe Deensle. yesbLe@ceves
megKeees pes ieefCele meebefieleues leele megKeeee HeefjCeebceeeee kesJeU efJeeej kesuee Demetve
megKeeee iegCeJeesee efJeeej kesuee veener. leecegUs efceuueee GHeegkeleleeJeeo yesbLe@ceee
GHeegkeleleeJeeoeHes#ee JesieUe jlees.
efceuueee celes, efvemeiee&lee meJe& ceeCemes megKeeee Heeerceeies Demeleele. Demee
meJe&$e DevegYeJe eslees. eleske ceeCemeeuee megKe nJes Demeles ns efme kejCeemeeer leeves
Heg{erueeceeCes egkeleerJeeo kesuee.
``pes Heeefnues peele Demeles les HeenCeeeesie Demeles, pes Sskeues peele Demeles
les SskeCeeeesie Demeles, pes Ferle Demeles les JeebCeeeesie (FerCeeeesie)
Demeles, meJe& ueeske megKe Ferleele, cnCetve megKe FerCeeeesie Demeles.''
Jejerue egkeleerJeeoeeceeCes efceuue megKeJeeo efme kejlees. leeves ``DeeHeCe pes pes
Ferlees les DeeHeues megKe '' DeMeer megKeeeer JeeKee kesueer. ee JeeKesceOeerue meJe& ceeCemes
megKeeee Heeerceeies Demeleele. ns efJeOeeve efme nesle veener. efceuueee JeeKesceOes Deveske
oes<e Dee{Utve esleele. leeee egkeleerJeeoele eeere oes<e efvecee&Ce Peeuee Deens. ceeCetme
keMeeeer Fe kejlees? ee eMveees Gej lees megKeeeer Fe kejlees Demes efceuuees cele
Deens. Hegvne megKe cnCepes keee? ee eMveees Gej ceeCetme pee keMeeeer Fe kejlees les
efceuueee ee Gejeletve keener Ske efve<HeVe nesle veener.
Ferle iees eeHle PeeueeJej eleskeeuee F eeHleeres megKe Demeles. keejCe
megKeeee efJeeej IesCeeHetJeea ceeCemeeee SKeeee iees<ereer ner Fe nesles.
Goe. Yetkesuesuee ceeCemeeuee DeVeeeer Fe nesles. DeVe efceUtve le=Hleer Peeueeme
leeuee megKe eeHle nesF&ue. cnCepese DeVeeeer Fe ns megKeees keejCe Deens. megKeecegUs
Fe kesueer peeles. ns cnCeCes etkeeres Deens. efceuueves meowJe megKe nJese Demeles. ns Ske
ceevemeMeeeere mele Deens, Demes Jeet ueeieles.
110
ekeejYeso Deens. efceuuees cnCeCes Demes keer ceeCemeeves kesJeU DeefOeke megKe efceUJeeJes Demes
veener lej, megKeeee opee&eener leeves efJeeej kejeJee, Jejee eleeres Lees[s megKe ns
Keeueee eleeree kesJe{eener ceesee megKeeHes#ee DeefOeke eebieues nese Demes efceuueves cnues
Deens.
megKee-megKeeceOes ekeejYeso kesueeme megKeJeeo ve neslees. pej megKe nse cetue
ceeveues lej efpelekes megKe DeefOeke eflelekes leees cetue DeefOeke, Hejbleg Demes nesle veener.
keejCe megKeees cetue megKeecegUs jle veener. lej megKeeeer eleJeejer ueeJeCes nse Kejs cetue
Deens. megKeees ekeejYeso ceeveCeeves megKeJeeoe veekeejuee peelees. ns efceuueee ue#eele
Deeues veener.
pee DeLeea eleske Jekeleeres megKe nse eflees efnle nese. lee DeLeea meJeees
peemleerle peemle megKe ns keesCeleener Jekeleeres efnle nese. efceuueves kee{uesuee ne efve<ke<e&
egke Deens. megKe Skeceskeeble efcemeUlee esle veener. Skeees megKe DeeefCe ogmeNeees megKe
efceUtve ceese megKeevegYeJe leeej nesle veener. eeJeve meebefieleuesuee megKeefve
GHeegkeleleeJeeoeme leeuee eesie lees HegjeJee oslee Deeuee veener, Demes erkeekeej cnCeleele.
efceuueves Heg{erue egkeleerJeeo efme kesuee. ``eleske Jekeleeres megKe meJe& Jekeleeree mecetneuee
F< Deens. cnCetve meJeees megKe eleskeeuee F< Deens.'' efceuueee ee egkeleerJeeoele
mecetneYeeme veeJeeee leke&oes<e efvecee&Ce Peeuee Deens.
111
112
7.8.1 Heefj#eCe
efceuueves meebefieleuesuee Heefnuee egkeleerJeeoele `Meyomeececetueke' leke&oes<e Ie[uee
Deens. keejCe `pes Feques peeles les FeqCee eesie Demeles' ns yejesyej Deens keee?
Fequesuee meJe&e ieeser Demeleele kee? DeeHeCe JeeF& iees<eReer Fe kesueer lej leer
FeqCee eesie Demeles kee? DeLee&lee veener cnCetve efceuue es cele eesie Jeele veener.
efceuueves megKe cnCepese Happiness Je GHeetkelelee cnCepes Utility ee
Meyoeee Heee&e cnCetve JeeHejuee Deens. cnCetve `megKe' nse Debeflece Oese Deens Demes efceuuees
cnCeves eesie efomeles. Demee DeLe& Iesleuee lej efceuueee megKeJeeo DeeefCe G.E. cetjee
celeevegmeej GHeegkeleleeJeeo eeceOes leJele Hejke veener Demes Jeeles.
efceuueves megKeees es-keefve Demes ekeej kesues ns cetjuee iewj Jeeles. Hejbleg
efceuueee ceveele `megKe' ee Meyoeee DeLe& F ieesereer eeHleer DeeefCe leeeyejesyej
DemeCeejs meceeOeeve Demee neslee. leecegUs F ieeseree opee& eceeCes leele Hejke DemeCes
Mekee Deens.
megKe ner Fe kejCeeme eesie DeMeer iees Deens. ee efceuueee celeeJej cetjves
ke[e[tve nuuee kesuee Deens. SKeeoer iees Ie[les cnCetve leer Ie[eJeer efkebJee leer eebieueer
Deens. Demes leeletvee cetue efve<HeVe kejeJes eeuee cetj eeke=leerkelesee lekee&Yeeme Demes
cnCeleele. Hejbleg ceeCemeees eeHleJe DeeefCe leeeer Fe eeee mebyebOe lees[lee esCeej veener.
Debeflece keueeCeeeer peer keuHevee kejeeeer leemeeer ceeCemeeeer eke=leer efJeeejele Iesleueere
Heeefnpes cnCetve efceuue cnCelees leeeceeCes ceeCemeeee eke=leerle `megKe' ne cenlJeeee Ieke
Deens. cnCetve keesCeleener Fe kesueeefMeJeee Debeflece keueeCeeeer keuHevee keMeer
kejCeej?
megKeeeer Fe kejCes ner lej ceeCemeeeer eJe=eer Deens. cnCetvee eeke=efleke
lekee&Yeeme ne leke&oes<e efceuue ke[tve Ie[uee ns cnCeCes yejesyej veener. peer.F&. cetjee
cnCeCeeeceeCes SKeeoer iees eebieueer Deens ns efme kejCes, yegeruee DeMekee Deens. Demeee
efJeeej efceuueves mege ceeb[uee neslee. leeee celes Debeflece Gefebee eMveeyeeyele mee#eele
efmelee oslee esCeej veener. cnCetve efceuueves ceeCemeeeer Gefes keesCeleer DemeeJeerle eeee
efJeeej kesuee. Demee efJeeej kejleebvee efceuueee Meyojevesle keener efJemebieleer Demeuee lejer
leeee efJeeejeee DeesIe yejesyej neslee.
DeeHeueer eieleer leHeemee
1) efceuueee megKeJeeoees Heefj#eCe mHe keje.
113
7.9 meejebMe
keebee `efveHeeefOeke DeeosMee'ee efveece meeJe&osefMeke, efveHeeefOeke, DeefveJeee& Je
DevegYeHetJe& mJeHeeee Demetve e%esceOes Devegmetle Demelees. leeeer pejer mHe peeCeerJe
meJe&meeceeve ceeCemeeuee vemeueer lejer lees ee efveeceeee oeJee ceeve kejlees. ee efveeceeves
leees veerefleefJe<eeeres efveCe&e efveOee&efjle nesle Demeleele Je lees leeee Feefvelesee
efveCe&eeee ieceke Je ceeHe efkebJee efveke<e Demelees.
Jekeleer Je meceepeeee mecemeebceOes Deveske Ieke cenlJeHetCe& Yetefcekee Heej Hee[le
Demeleele ee IekeebceOes cenlJeeee Ieke cnCepes DeefOekeej Je kele&Jeeeer eesie peeCeerJe Je
leebes DeeJeMeke lee HeefjefmLeleervegHe DeeejCe nese. eleskeeuee DeeHeues peerJeve HeefjHetCe&
yeveefJeCeemeeer FlejebJej DeJeuebyetve jneJes ueeieles. ns DeJeuebefyelJe Jeeqkeleee pevceeHeemetve les
ce=letee MesJeee #eCeeHeele Demeles. DeeHeuee mecemeebceOetve yeensj esCeemeeer DeeHeCeebme
Flejebee menkeeee&eer DeeJeMekelee Demeles. HeCe DeMee JesUsme leeves ns osKeerue ue#eele
sJeues Heeefnpes keer, Flejebvee leebee De[eCeerle ceole kejCes ns DeeHeues kele&Je Deens.
kele&Je ns kejeJese ueeieles. efMeJeee kele&Je kejle Demeleebvee lesLes HejleHes[ereer
DeHes#ee sJeeeeer vemeles. Lees[keeele Deieoer efvejHes#e YeeJevesves eleskeeves DeeHeuee
peerJeveeleerue kele&Jes Heej Hee[ueer Heeefnpesle. nee cege FceevegSue keeb ee pece&ve
leJeJesleeves DeeHeuee veerefleceerceebmesme mHe kejCeeee eelve kesuee Deens. lemese
YeieJeodieerlesleerue efve<keece kece&eesieeeer mebkeuHevee osKeerue kele&JeeMeer efveie[erle Deens. kecex
kejleebvee Heueeeer DeHes#ee ve sJelee `F&ejeLe&' kele&Jes kejeJeer ner ieerleseer ecegKe vewefleke
efMekeJeCe Deens.
megKeJeeo ner Ske veerefleMeeeere Oeseebeer Je cegueebeer ceerceebmee kejCeejer GHeHeeer
Deens. ceeveJeeee DeeejCeeee eebieuee JeeF&HeCee ne ke=leeree HeefjCeeceebee megKeogKeelceke mJeHeeJej DeJeuebyetve Demelees Demes meebieCeeNee veerefleceerceebmesuee megKeJeeo Demes
cnCeleele. megKeees oesve ekeej He[leele 1) ceevemeMeeeere megKeJeeo 2) veerefleMeeeere
megKeJeeo.
veerefleMeeeere megKeJeeoees oesve ekeej He[leele. 1) mJe-megKeJeeo 2)
HejmegKeJeeo/HejeLe& megKeJeeo. vewefleke megKeJeeoer GHeHeeervegmeej eleskeeves DeefOekeeefOeke
megKe efceUJeeJes ns lelJe ceeve kesues lej Demes DeefOekeeefOeke megKe keesCeees? megKe cnCepes
Meeefjefjke megKe veJns lej megKe cnCepes efeeees meceeOeeve Je Deelceeee meblees<e nese.
F&ejeee efebleveeletve efceUCeejs megKe ns FbefeebHeemetve efceUCeeNee megKeeHes#ee es< Demeles.
meceeres megKe veereflees Oese cnCetve mJeerkeejCeele Je lemese megKee megKeeceOeerue ekeej Yeso
ceeve kejCeele efceuueves megKeJeeoeuee efveefelee eeflee efceUJetve efoueer HeCe Ske megmebiele
vewefleke lelJe%eeve cnCetve leees SketCe cele cee$e mJeerkeejlee esle veener.
114
*****
115
8
ekejCe 8
Ieke jevee
8.0 Gefes
8.1 emleeJevee
8.2 eerJeeoer veerefleMeee - ke@jesue efieueerieve
8.2.1 eEueieYeso - efveHe#eHeeleer Heg<e DeeefCe YeeJeyebOe (DeemLee) DemeCeeNee
eeree
8.2.2 mJe-eeflecee Heg<e efJeueielee DeeefCe eereer mebyebOelee.
8.2.3 eeree vewefleke efJekeemeeee DeJemLee ceevemeMeeeere erkeesve
8.2.4 kegCeeeer keeUpeer kejlee ?
8.2.5 cetueceeHeve
8.3 DeefmlelJeJeeoer veerefleMeee efpeve Hee@ue mee$e&
8.3.1 DeefmlelJeJeeo cnCepes keee ?
8.3.2 mee$e&es DeefmlelJeJeeoer veerefleMeee.
8.3.3 efveJe[eres mJeeleb$e (Freedom of choice)
8.3.4 kegee (oebefYekelee Bad faith)
8.3.5 DemelesHeCee DeeefCe vemelesHeCee (Being and nothingness)
8.3.6 cetueceeHeve
8.4 meejebMe
8.5 efJeeeHeerere efoIeexejer eMve
8.0 Gefes
1.
2.
116
3.
4.
8.1 emleeJevee
Heeeele osMeele eer cegkeleeree Je eer Heg<e mecelesee efJeeejebvee keWmLeeveer
ceevetve Deveske ekeejes leeeqJeke efmeeble Deveske efJeeejJebleeveer ceeb[ues. leeletve eerJeeoeeer
Deveske Hes Heg{s Deeueer. leeleeruee Ske He cnCepes eerJeeoer veerefleMeee nese. eerJeeoer
veerefleMeee ner efJeeejmeCeer iesuee oesve oMekeeHetJeea Goeeuee Deeueer. ner efJeeejmejCeer
Decesefjkeve eeruesefKekee Je ceevemeMeeeeee eeOeeefHekee eerceleer ke@jesue efieueerieve eebveer
ceeb[tve leeee Hegjmkeej kesuee. eereebeer vewefleke efJeeejebceOeerue Uke JewefMees keesCeleer ns
meebietve YeeJeyebOeees (DeemLeses) veerefleMeee (Ethics of care) cnCetve eerJeeoer
veerefleMeeeees peesjoej meceLe&ve keve eer Heg<e meceleses vewefleke leJe%eeve ceeb[ues.
efJemeeJee Melekeeee eejbYeer meeeMeeeeuee Je efeodJeeoer leJe%eeveeuee efJejesOeer
Demes Deveske efJeeej eJeen efvecee&Ce Peeues. ee Jeweeefjke eJeenebveer leJe%eeveeee DeYeemeeuee
veJeerve erkeesve efoues. eele eecegKeeves leeefke&ke ele#eeLe&Jeeo, efJeMues<eCeJeeo, Heue:
eeceeCeJeeo, veJeJeemleJeJeeo, DeefmlelJeJeeo ee efJeeejeCeeuee nesle. ee efJeefJeOe
efJeeejeCeeueebHewkeer DeefmlelJeJeeo ner meeeMeeeeuee efJejesOeer DeMeer efJeeejeCeeueer Deens. ee
efJeeejeCeeueeree Hegjmkeej efkekexieeo&, keecet eemHeme&, ceeMexue, nee[siej Je mee$e& ee
leJeJesleebveer kesuee. les DeefmlelJeJeeoer leJe%e cnCetvener DeesUKeues peeleele. leebveer
ceeveJeeee DeefmlelJeeee ecegKe efJeeej ceeb[uee. DeefmlelJe Je meejleJe eebeele Yeso keve
ceeveJeer DeefmlelJeeuee keWmLeeveer ceevetve, ceeveJeer mecemeebke[s HeeneCeeee DeefmlelJeJeeo ne
Ske veefJeve erkeesve leebveer efouee. efJeMes<ele: mee$e& ee eWe DeefmlelJeJeeoer leJe%eeves
DeefmlelJeJeeo Je ceeveJeleeJeeo Je Flejner Deveske ebLe efuentve leebves DeefmlelJeJeeoer
veerefleMeeeees efJeeej ceeb[ues. eerJeeoer veerefleMeee Je DeefmlelJeJeeoer veerefleMeee ee oesve
DeeOegefveke keeUeleerue veerefleMeeeere GHeHeee Demetve leebee DeYeeme DeeHeCe ee ekejCeele
kejCeej Deensle.
Feminist Ethics
(Ethics of Care)
117
118
119
(HYPOTHETICL MORAL DILEMMA) eebee efieueerieveves DeYeeme keve
eereebee vewefleke efJeeej eefeesee efJekeeme kemee neslees eeJej Yej efouee.
keesnueyeie& ee ceevemeMeee%eeves vewefleke efJeeejefJe<eeke efJekeemeeee leerve ecegKe
Heeleee (DeJemLee) meebefieleuee. eees efJeJeseve Heefnuee ekejCeele kesuesues Deens.
1)
2)
3)
veweflekelee
HeefjCeeceebeer
peyeeyeoejer
consequences of choice):
(Responsibility
for
120
121
4)
122
nesleele. lees mJele:uee efJemejlees. meeceeefpeke Yeerleerves, ob[Meeqkeleee Yeeeves Hewmee, meee Je
eueesYeCes eebee Deefce<eeves ceeCetme ne mJele:es efveCe&e, mJeeleb$e Je peyeeyeoejer njJetve
yemelees. DeMee JesUer efkekexieeo& cnCelees keer, pejer ceeCetme cnCetve ceeCemes pevceeuee Deeueer lejer
leeuee KeNee DeLee&ves ceeCetme Je leees mJelJe Jneees Demeles. lees mJeeleb$eeee MeesOe Ieslees.
8.3.2 mee$e&es DeefmlelJeJeeoer veerefleMeee. (Existential Ethics):
efpeve Hee@ue mee$e& ne esbe veeefmleke DeefmlelJeeoer leJe%e nese. leeves
DeefmlelJeJeeo DeeefCe ceeveJeleeJeeo (Existentialism and humanism),
DemelesHeCee DeeefCe vemelesHeCee, Critique of Dialectical Reason ns ebLe
efueefnues. lees keener keeU leJe%eeveeee eeOeeHekener neslee. lees meeefnleele JewefMeHetCe&
mLeeve efvecee&Ce kejCeeje Ske eefleYeeJeble leJeeEeleke neslee. leeves efueefnuesuee
meeefnleke=leerletve ceeveJeer peerJeveeee DeLe& mecepetve IesCeeeer leUceU Jekele nesles. mee$e&ee
celes ceeveJeer peerJeve ns efJeefJeOe ekeejee mecemeebveer Je DeeJneveebveer Yejuesues Deens. efJeefMe
HeefjefmLeleerle keesCelee efveCe&e IeeJee ner vewefleke mecemee eleske ceveg<eele efvecee&Ce nesles.
leeee celes Oeeefce&ke Je osJeJeeoer ceeCemes HejeJeuebyeer yeveleele Je DeeHeues keueeCe kejCeeje
kegCeerlejer Deens Demes mecepetve ogyeUer yeveleele. mee$e&uee meeeMeeeere Je %eeveMeeeere
mecemeebHes#ee veerefleMeeeere mecemeebceOes DeefOeke jme neslee cnCetvee Flej
DeefmlelJeJeeeebHes#ee leeeer Yetefcekee keenerMeer JesieUer Jeeles. leeves mJele:e DeeHeCe
DeefmlelJeJeeoer Demeueees cnues Deens.
mee$e&ee celes ceeCetme ne pevcele:e mJeeleb$e Demetve lees mJele:ee efveCe&e mJele:
Ieslees. efveJe[ Je mJeeleb$e eebee yeesOe IesTve DeeHeueeuee Heeefnpes lemee yeveefJelees. cnCetvee
ceeCemeeves mJele:ee ke=leereer efveJe[ keve leeeer peyeeyeoejer efveYe&eHeCes mJeerkeejueer
Heeefnpes. mJele: efJeeej keve mJele: efveCe&e IesCeees mJeeleb$e eeee yeesOe DeefmlelJeJeeo ee
Heoeves neslees. SketCee mee$e&ves ceeveJeer mJeeleb$eeJej meKeesue eEeleve kesuesues Deens. mee$e&ves
DeefmlelJe (Existence) DeeefCe meejleJe (Essence) eebeele Yeso keve ceeveJeer
DeefmlelJeeuee eeOeeve efoues. leeves DeefmlelJeJeeoees Ske met$e ceeb[ues ``DeefmlelJe ns
meejleJeeee DeeOeer esles. (Existence precedes Essence) .ee met$eeee DeLe&
mJele:es Deeeg<e Ie[efJeCeeNee ceeCemeeee meboYee&le `DeefmlelJe ns DeeOeer Demeles Je veblej
meejleJe Demeles. ceeCemeees JewefMee ns Deens keer, leees DeefmlelJe DeeOeer esles Je ceeCemeees
`mJelJe' ns meejleJe veblej esles. Lees[keeele DeefmlelJe ns HetJe&Jeleea Deens lej meejleJe ns
GejJeleea Deens ner DeefmlelJeJeeoeeer cegKe Yetefcekee Deens. ceeCetme Je Flej Jemlegbee Yeso
oeKeefJeCeemeeer mee$e& Heg{erue GoenjCe oslees. ceeCemeeves yeveJeuesueer keeieo keeHeCeeeer megjer
Je ceeCetme eebeer legueveener mee$e& kejlees. megjer efvecee&Ce kejCeeNee keejeefiejeee ceveele megjer
cnCepes keee ? leer keMeer yeveJeeeeer, efleee GHeeesie keee eeefJe<eeereer DeeOeer keuHevee
kejlees. lee keuHevesvegmeej lees leer megjer yeveefJelees. keeieo keeHeCeeeer megjer Decetke ekeejeer
DemeeJeer. efleeeke[tve Decetke Ske keece JneJes Demes DeeOeer juesues Demeles lee eceeCes
megjeres DemeCes ns lee megjeres meejleJe nese. megjereer mebkeuHevee kesueer cnCepes keejKeeveele
pesJne ele#eele DeefmlelJeele esles lesJne eflees iegCeOece& DeeOeere Oejuesues Demeleele. megjeres
meejleJe DeefmlelJeeee DeeOeer esles ne Ske DeLe& nese. (ee. eerefveJeeme oeref#eleebveer
123
124
125
nesF&ue. pee mJeeleb$eeee Jekeleer efJeeej kejles les efveeleJeeee efJe Demeuesues efveJe[
mJeeleb$e veJns lej les jepekeere mJeeleb$e nese. ne efJeeej mJeerkeejuee lej Deveske Gefes
leeej nesTve leeletve vewefleke Je jepekeere ke=leeree keee&ece efveIet Mekelees.
8.3.5 DemelesHeCee DeeefCe vemelesHeCee (Being and nothingness)
mee$e& DemelesHeCee Je vemelesHeCee ee Hegmlekeele cnCelees keer meJe& cetueebee Giece ne
mJele:ceOes Deens ns vewefleke kelee&ee ue#eele Deeues cnCepes leeee mJeeleb$eeuee
DeelcepeeCeerJe esF&ue. JeekegUlesle mJele:es ekeerkejCe kejerue. ner JeekegUlee cetueebes
SkecesJe GiecemLeeve Deens peeeecegUs ns peiele DeefmlelJeele esles. lee efjlesHeCeelener lee
mJeeleb$eeee DeefJe<keej nesF&ue. ke=leer kejCeeee Mekeelee Flej JekeleeRee meboYee&le
JeemleJeele esF&ue. leener efveJe[ ke Mekeleele. leebeer efveJe[ ceePee efveJe[erJej HeefjCeece
ke Mekeleele. pee efJeefMe< HeefjefmLeleerle efveJe[ kesueer peeles leele mJeeleb$e Demeuesueer
Jekeleer DeeHeueer megkee keve IesT Mekeles Demes mee$e& cnCelees.
8.3.6 cetueceeHeve:
DeefmlelJeJeeoer leJe%e mee$e& ne ceeveJekeWer leJe%eeveeee Hegjmkeej kejlees. lees
ceeveJeer DeefmlelJeeuee cenJe osTve ke=leer kejCeees mJeeleb$e, efveJe[ Je mJeebefveCe&eeeer
peyeeyeoejer efveYe&elesves kejCes eelee ceeveJeees DeefmlelJe Deens. mee$e&ee ceeCetme mJeeleb$eHeCes
DeeHeuee YeefJe<eeuee Deekeej osCeeje Deens. leeves efveeleJeeoeee efOekekeej keve, F&ejer
efveefce&le ceeCetme leeuee ceeve veener. lees F&ejeJej ee sJeerle veener. ee DeLee&ves lees
efvejerejJeeoer Deens. mJeeleb$e ner ceeCemeeeer meeee Deens Demes meebielees. DeefmlelJe mJeeleb$e
Demes meceerkejCe meJe&e DeefmlelJeJeeoer ceeb[leele. leeves mJeeleb$eeeer JeeKee efoueer veener.
mee$e&ee DeefmlelJeJeeoer efJeeejele Deveske ekeejeer Deeflejbpeerle efJeOeeves Je leeee
efJeeejeleerue efJemebieleer, GCeerJee Je ceee&oe cesjer Jee@jvee@keves DeeHeuee F.me. 1900 Heemetveee
veerefleefJeeej ee ebLeele eYeeJeerHeCes ceeb[uee Deensle. leecegUs DeefmlelJeJeeo ner efJeeejeCeeueer
Heej keeU leie Oe Mekeueer veener.keejCe pesLes efJeJeskeeee efOekekeej Demelees lesLes
leJe%eeveeeer YejYeje nesle veener. DeefmlelJeJeeo ner Ske ceeveJeer peerJeveemebyebOeeres
eeceeefCeke Deekeueve Demetve DeefmlelJeJeeeebveer ner Ske Jeweeefjke eUJeU GYeer keve leebes
eesieoeve veekeejlee esCeej veener. mee$e&es DeefmlelJeJeeoer leJe%eevee DeHetCe& Demeueeves
leele mebefoiOelee Je ceee&oe Dee{Utve esCes ns JeemleJe Deens.
DeeHeueer eieleer leHeemetve Hene :
1) DeefmlelJeJeeo cnCepes keee ?
2) `DeefmlelJe ns meejleJeeee DeeefOe esles' ee DeefmlelJeJeeoer met$eeee DeLe& meebiee.
3) mee$e& ns efveJe[ mJeeleb$eeJej Je ke=leeree peyeeyeoejerJej peesj kee osleele ?
4) mee$e&ee Deelcevesmeled Je mJeHemele ee mebkeuHeveebee DeLe& meebiee.
5) mee$e&ves eefleHeeove kesuesueer kegee (Bad faith) cnCepes keee ?
126
8.4 meejebMe
DeeOegefveke keeUele eeree YeeJeyebOe Je eerHeg<e meceevelee ee efJeeejebvee
keWmLeeveer ceevetve ee. ke@jesue efieueerieve eebveer eerJeeoer veerefleMeeeeee eecegKeeves Hegjmkeej
kesuee. leebveer eEueieYesoevegmeej efve:he#eHeeleer Heg<e Je YeeJeyebOe (DeemLee)DemeCeeNee eereebeer
JewefMees meebietve veee, kele&Jes Je DeefOekeej ee vewefleke mebkeuHeveebee Je eereebeer JewefMees
meebietve veee, kele&Jes Je DeefOekeej ee vewefleke mebkeuHeveebee eeree keMeeekeejs efJeeej
kejleele ns mHe kejleele. mJeeefleceeyeeyele Heg<eebeer efJeueielee Je eereer mebueivelee keMeer
Demeles eees efJeJeseve kejleele. eeree vewefleke efJekeemeeee DeJemLee mHe kejCeemeeer
keesnueyeie&eCeerle vewefleke efJekeemeeee DeJemLeebes eeHe IesTve veJeeves ceeb[Ceer kejleele.
eerJeeoer veerefleMeeeeee DeeOegefveke erkeesve efJeMeo keve m$eerHeg<e meceleses eEueieYeso Je
JebMeYeso otj sJetve meeceeefpeke Je jepekeere leJe%eeveeeer ceeb[Ceer kejleele.
DeefmlelJeJeeo ner Ske 20 Jee Melekeeleerue meeeMeeeefJejesOeer efJeeej eCeeueer
Demetve efkekexieeo& ne ee efJeeejeCeeueeree peveke nese. eemHeme&, ceeMexue, nee[siej, keecet
Je mee$e& ns DeefmlelJeJeeoees Hegjmkelex nesle. leebveer ceeveJeeee DeefmlelJeeee ecegKe efJeeej
ceeb[uee. efJeMes<ele: mee$eves DeefmlelJeJeeo Je ceeveJeleeJeeo Je Flejner Deveske ebLe efuentve
ceeveJeer peerJeveeee DeLee&es Kejs jnme ceeb[ues. mee$e&ves ceeveJeer mJeeleb$eees meKeesue eEeleve
keve DeefmlelJe ns meejleJeeee DeeefOe esles. ne ecegKe efJeeej ceeb[uee. leeves ceeCemeees
mJelJe, mJeeleb$e, mJeebefveCe&e Je leevegmeej kecee&eer peyeeyeoejer eeJej DeefOeke Yej efouee.
kegee, DemelesHeCe Je vemelesHeCe eeesner DeefmlelJeJeeoer veerefleMeeeeleerue cenJe meebietve
ceeveJekeWer leJe%eeveeee Je ceeveJeer mJeeleb$eeee Hegjmkeej kesuee. lees efvejerejJeeoer neslee.
leeves Heeeele Oece&MeeeeefJees efJeeej DeefmlelJeJeeoer efJeeejele ceeb[ues. leeee
efJeeejele Deveske GCeerJee, efJemebieleer Je ceee&oe cesjerJee@jvee@ke eebveer 1900 Heemetveee
veerefleefJeeej ee ebLeele oeKeJetve efoueecegUs ner efJeeejmejCeer Heej keeU leie Oe Mekeueer
veener. lejerner ee efJeeejeCeeueeres cenJe vepejsDee[ keve eeueCeej veener.
127
3)
efHee efuene
De) mee$e&es DeefmlelJeJeeoer veerefleMeem$e
ye) mJeeeflecee cnCetve Heg<eeeer efJeueielee Je eereer mebueivelee
ke) eeree vewefleke efJekeemeeee DeJemLee
[) efieueerievees eerJeeoer veerefleMeee
F) DeefmlelJeJeeo
He) kegee
ie) Deelcevesmeled Je mJeHemeled eeceOeerue Hejke
*****
128
ekejCe 9
efMe#esee GHeHeee
(Theories of Punishment)
Ieke jevee
9.0
9.1
9.2
9.3
9.4
9.5
9.6
9.7
Gefes
emleeJevee
efMe#esee DeLe&
efMe#esee GHeHeee
HeeMeereer (ce=letob[eeer) efMe#ee.
osnevle efMe#esses meceLe&ve
meejebMe
efJeeeHeerere efoIeexejer eMve
9.0 Gefes
1) efMe#esee DeLe& mecepeeJetve Ieslee esF&ue.
2) efMe#esee efJeefJeOe GHeHeee keesCelee Deensle eeefJe<eeeres Deekeueve nesF&ue.
3) HeeMeereer efMe#ee eesie Deens keer veener les mecepesue. HeeMeeree efMe#eses meceLe&ve kemes
kejlee esF&ue eemebyebOeeres Deekeueve nesF&ue.
9.1 emleeJevee
HeeHe DeLeJee ogjeejCe ner iees cnueeJej eflees efvejekejCe kemes kejeJeeees ne
eMve cee$e veerefleceerceebmesee nesT Mekelees. `ogefjleebes efleefcej' IeeueefJeCeemeeer DeHejeOeer
Jekeleerme efMe#ee kejCes ner ceeveJeer mebmke=leerle efvecee&Ce Peeuesueer Ske jerle Deens. cnCetve
efMe#esmebyebOeer leeeqlJeke efJeeej ne veerefleceerceebmesle kejeJee ueeielees. veerefleuee mJeleeeceeCe
Deens. HeCe eflees yeue leeske[s He[les. veerleeruee pemes eeceeCe Deens lemes meeceLe&ner Demeles lej
veerleer ner efJeejeveses efveeeceke lelJe yeveueer Demeleer. Had it strengh as it hath
manifest authority, it would absolutely rule the world (Bishop
Butler) HeCe ele#eele lemes Ie[le veener. cnCetve peieele DeHetCe&lee Deens. ogKe Deens,
129
ogpe&velee DeeefCe ogefjle Deens. leees keener efvejekeejCe JneJes cnCetve `DeHejeOeeme ob[' ner
mebmLee efvecee&Ce Peeueer.
ceeCemeeke[tve Deveske JesUe DeHejeOe nesleele. lee DeHejeOeebvee DeeHeCe Devewefleke
(JeeF&) Demes cnCelees. Jekeleer pee JesUsme Devewefleke ceeie& efveJe[les lee ke=leeruee Devewefleke
ke=leer cnCeCes cnCepes DeeHeCe leeuee DeHejeOe cnCelees. Deepeee meceepeele iegvnsieejer/
Devewefleke ke=le kejCeejs eesj, iegb[, og, ogpe&ve Deensle. DeMee iegvnsieejebke[tve meceepeees
mJeemLe efyeIe[les. meeceeefpeke efJekeeme Leebyelees, eieleeruee De[mej jlees. leecegUs
iegvnsieejereer mecemee efkebJee DeMegYe Ievee otj kejCeemeeer efMe#eseer DeLeJee ob[veerleeres
keee& ceesueees Deens. iegvnsieejeves keeeoe cees[ueeJej leeuee efMe#ee eeJeer kee? Demee eMve
veerleerMeeeeuee He[lees. leecegUs leer Ske vewefleke mecemee yeveles. iegvnsieejebvee efMe#ee osleevee
leele Deveske oes<e efkebJee GefCeJee efometve esleele.
130
131
eefleMeesOe GHeHeeeres cegueceeHeve1) eefleMeesOe GHeHeeerle iegvnsieejeuee leeves kesuesuee iegvnemeeer leee ekeejeer efMe#ee
osCes ns megmebmke=le ceeCemeeuee MeesYele veener. iegvnsieejeves Jekeleeree oele Hee[uee cnCetve
iegvnsieejeeener oele Hee[eJee ns eesie veener. keejCe leeuee peer efMe#ee efoueer peeles leer
met[YeeJevesletve leeej Peeueer Deens. cnCetve ner GHeHeeer met[eee YeeJevesuee Gespeve
osles. met[ ner Ske YeeJevee Deens. YeeJevesee Yejele kesuesueer ner ke=leer vewefleke (eebieueer)
veener.
2) ner GHeHeeer mJeerkeejueer lej iegvnsieejebvee efMe#ee nesTvener iegvnsieejeres eceeCe Jee{lee
Deens eees mHeerkejCe ner GHeHeeer osle veener.
3) keeb, ye@[ues, er.Se.eerve Je nsiesue ee leJeJesleebveer ner GHeHeeer mJeerkeejueer Demeueer
lejer j@Me[eue ee lelJeJesleeves ee GHeHeeerme efJejesOe kesuee Deens. leeeeceles `oeleeuee
oele' `[eseeuee [esUe' ner veeekeuHevee egkeereer Deens. meOee iegvnsieejeuee efMe#ee
veeemebmLee osles. HeCe met[YeeJevesletve efMe#ee efoueer peele veener. met[ ner Keepeieer yeeye
Deens. eeesner mHeerkejCe ner GHeHeeer osle veener.
4) ee GHeHeeerle efMe#esee HeefjCeeceeee efJeeej kesuesuee veener. keejCe keesj efMe#ee
osTvener pes iegvnsieej mejeF&le Deensle, leebeeJej HeefjCeece nesF&ue keer veener eees
mHeerkejCe ner GHeHeeer osle veener. eeefMeJeee iegveees eceeCe ve Heenlee veeeeOeerMe
132
Jeesue leer efMe#ee iegvnsieejeuee osT Mekelees. iegvne Yeebkej Demetvener efMe#ee keceer
Peeuesueer Demeles, eeesner mHeerkejCe ner GHeHeeer osle veener.
5) j@Me[eueee celes ner GHeHeeer DemeceeOeevekeejke Deens. keejCe yejse iegvns ceeveeefmeke
efJeke=leerletve Ie[leele. DeMee efJeke=le iegvnsieejeme GHeeejeeer DeeJeMekelee Demeles,
efMe#eseer vemeles. DeLee&le j@Me[eueee ee GHeHeeerceOeuee Dee#esHe egkeeree Deens. keejCe
eleske iegvne ceeveefmeke efJeke=leerletve GoYeJele veener. Deepe pes iegvns Ie[leele. pemes
Ketve, ojes[s, yeueelkeej, HemeJeCetke, Yeeeej F. ekeejes iegvns peeCeerJeHetJe&ke Je
eespeveeye Heleerves kesues peeleele. eeee DeLe& DeMeeekeejes iegvns kejCeeNee Jekeleer
efJeke=le Demeleele, ns j@Me[euees cnCeCes egkeeres Deens. Gue DeMee ekeejee
Devewefleke ke=leer kesuee lej lee iegvnsieejeuee efMe#ee kejCes ns veweflekeee eesie
Deens.
9.3.2 efMe#eseer efveJeejCeJeeoer (eefleyebo) GHeHeeer- (Deterrent Theory
of Punishment)
133
veener DeMeer ogmeNee eskeeeer Ske GHeHeeer eqmJekeejueer peeles. eflees veeJe eefleMeesOe GHeHeeer
Demes Deens. keeb, ye@[ues eebveer efleee Hegjmkeej kesuee Deens.
DeeHeueer eieleer leHeemee
eMve efMe#eseer efveJeejCeJeeoer GHeHeeer mHe keje.
efveJeejCeJeeoer GHeHeeeres cegueceeHeve1) ee GHeHeeeres iegvnsieejeuee iegveeyeue efMe#ee Peeueer Heeefnpes. cnCepes iegvnsieej
efMe#esefMeJeee meglee keecee vees. cnCetve iegvnieejeuee meceepeemeceesj efMe#ee keve
ueeskeebvee/meceepeeuee peyej yemeeJeer ne Demelees HeCe SKeeee JesUsme iegvnsieej ve
meeHe[lee ogmeNee efvejHejeOe Jekeleeruee efMe#ee ossCes ns Deveeekeejke nesles. ee mebyebOeeres
mHeerkejCe ner GHeHeeer osT Mekele veener.
2) Ie[uesuee iegvne Je leeyeue efouesueer efMe#ee eeceOes Heej Deblej He[les. ueeskeebvee lee
efMe#eses HeefjCeece keee Deensle ns mecepeCeeme JesU ueeielees. efMeJeee efMe#eses eceeCe,
eefleyebOeemeeer keesCeleer efMe#ee veeeefOeMe kejlees, leecegUs efveJeejCeJeeoer GHeHeeer egj
jCeeeer Mekeelee Demeles.
3) ee GHeHeeercegUs ueeskeebvee Yeerleeree o[HeCeeKeeueer meoeeejer yeveefJeCes ns eesie veener.
Yeerleer DeeefCe Deefveleer eebeele Hejke jenle veener. YeerleerHeeser efMe#ee osTve vewefleke
yeveefJeles ns ee GHeHeeerle eesie efomele veener. YeerleerHeeser efMe#ee osCeeeer Mekeelee ee
GHeHeeerle Demesue lej les eesie veJns.
4) emeejceeOeceebeje pemes DeekeeMeJeeCeer, otjoMe&ve DeeefCe Jele&ceeveHe$e FleeoerceOetve
efMe#esme HegjsMeer eefmeer efoueer iesueer, lej efMe#eseer ner GHeHeeer DeefOeke eYeeJeer jsue. ee
GHeHeeerle iegvnsieejebes HegveJe&meve kejeees Demesue lej eefmeerves ns GefmeeOe nesCeej
veener cnCepes iegvnsieejees HegveJe&meve nesCeej veener. DeMeeekeejs efMe#eseer efveJeejCeJeeoer
GHeHeeer ner efMe#eses meceeOeevekeejke meceLe&ve osCeele DeHegjer jles.
9.3.3 efMe#eseer megOeejCeeJeeoer GHeHeeer (Reformative Theory of
Punishment):-
134
megOeejCeeJeeoer GHeHeeeres cegueceeHeve1) ee GHeHeeereer vewefleke peyeeyeoejer veenerMeer nesles. keejCe iegvnsieejeuee efMe#ee ve oslee
Gue leeuee oee Je meneveYetleer oeKeJetve leebeele megOeejCee Ie[Jetve DeeCeueer peeles.
eebieuee veeieefjke yeveefJeCes Demee GsMe ee GHeHeeeree Deens. HeCe pes ueeske Jes[s
De%eeveer efkebJee ceeveefmeke ee efJeke=le Deensle. leebee yeeyeleerle keesCeleer megOeejCee
Ie[Jetve DeeCeeeeer eees mHeerkejCe ner GHeHeeer osJet Mekele veener. efMeJeee
iegvnsieejeuee efMe#ee ve oslee leebeele megOeejCee Ie[Jetve DeeCeCeemeeer keesCelee
veerleeres Hee efMekeJeeJes ne ner Ske ceese eMve Deens. Gue iegvnsieejeceOes megOeejCee
nesF&ue Demes ece cnCelee esle veener. ee Gue leebes vewefleke DeOeHeleve nesCeeeer
Mekeelee Demeles.
2) Yeerleerves ceeveJeele megOeejCee nesJet Mekele veener kesJeU Yeerleer oeKeJetve Keeseees
HeefjJele&ve kejlee esle veener. pej SKeeee Jekeleerme efMe#ee kejCes Yeeie He[les lej lee
Jekeleerme megmebmke=le cnCet Mekele veener. ee GHeHeeerle Jeeueeee Jeeequcekeer nesT
Mekelees. ns oe HeefjJele&ve keener JekeleeRee yeeyeleerle nesT Mekeles HeCe meJe&
iegvnsieejebee yeeyeleerle oe HeefjJele&ve nesCeej veener Je les megOeejCeejner veenerle.
135
3) iegvnsieejeuee DeeHeCe vewefleke iees<eres GuuebIeve kesues Deens, ns mecepeues Heeefnpes. leeeer
meodmeodefJeJeske yeger peeie=le Peeueer Heeefnpes. HeCe megOeejCescegUs ee iees<er iegvnsieejeuee
mecepeleeruee Demes veener. eees eesie les meceLe&ve ner GHeHeeer osT Mekele veener.
9.3.4 meceeJesMeke GHeHeeerefMe#esee Jej efouesuee GHeHeeer DeHegNee DemeueecegUs lee eleskeerleerue meleebMe
IesTve KeeueerueeceeCes Ske meJe&meceeJesMeke GHeHeeer oslee esF&ue.
cegUele Jekeleer efMe#esuee Hee$e nesles les efleves keener DeHejeOe kesuee neslee cnCetve.
Flejebee keener Heeeoe JneJee cnCetve leer efMe#esme Hee$e jle veener. eefleMeesOe GHeHeeerleerue
ne Yeeie mJeerkeejCeemeejKee Deens. leecegUs efvejHejeOe ceeCemeeme efMe#ee kejCeeee eMvee
esCeej veener. HeCe efMe#eses eceeCe efkeleer DemeeJes ns jJeleevee efleee HeefjCeeceebke[s vepej
osCes JeeJeies veener. DeHejeOeer Jekeleerves iegvne keve Flejebee DeefOekeejeJej pee ceee&osHeele
DeeeceCe kesues Demesue lee ceee&osHeele efleves DeeHeues DeefOekeej ieceeJeues Deensle. HeCe ee
ceee&oeee Deele jentve HeefjCeeceebke[s vepej sTve efMe#eses eceeCe keceer-peemle kejlee
esF&ue. ns cnCeCes mJeerkeejueeme efveJeejCeJeeoer GHeHeeerleerue meleebMe DeeHeCe Iesleuee Demes
nesF&ue. Deieoer keJeefele emebieer Demes Ie[sue keer DeHejeOeeuee veweflekeee peyeeyeoej
OejCeeSsJepeer lees De%eeveer DeeefCe ceeveefmeke jesieer Deens ne erkeesve eesie nesF&ue. DeMee
Lees[ee yeeyeleerle megOeejCeeJeeoer GHeHeeermege ceeve kejlee esF&ue. ee GHeHeeerle eflevner
eefme GHeHeeeRee meben kesuee iesuee Deens.
136
137
138
9.6 meejebMe
meceepeeceOes efJeefJeOe mecemee DeefmlelJeele Demeuesuee efometve esleele. DeMee
mecemeevee meeceeefpeke mecemee Demes cnCeleele. keejCe leebes HeefjCeece mebHetCe& meeceeefpeke
mJeemLeeJej nesle Demelees. ee meeceeefpeke mecemeebHewkeer Ske cenlkeeeer mecemee cnCepes
iegvnsieejereer mecemee nese. Jekeleeree neletve JesieJesieee HeefjefmLeleerle iegvns Ie[le
Demeleele. keener JekeleeRee neletve vekeUle iegvne Ie[lees lej keener Jekeleer peeCetveyegpetve
iegvne kejleele. DeMee HeefjefmLeleerle eMve Demee efvecee&Ce neslees keer, Keje iegvnsieej
DeesUKeeeee kemee? keejCe vekeUle/De%eeveeves iegvnsieej efkebJee efvejHejeOe vemeuesuee
Jekeleeruee osKeerue efMe#ee nesT Mekeles.
139
ogmeje eMve Demee GHeefmLele neslees keer, iegvnsieejeuee efMe#ee kejeJeer keer
megOeejCeeeer mebOeer eeJeer? eeJej Demes cnCelee esF&ue keer meJe&e iegvnsieejebke[tve vekeUle
iegvns Ie[le veenerle leecegUs pes iegvnsieej peeCetveyegpetve Hetvne-Hetvne iegvns kejleele leebvee
efMe#ee osCes nee Heee&e Gjlees. iegvnsieejeuee efMe#ee ossCeees GsMe ns efYeVe Demeueeves ee
meboYee&le efMe#esee leerve GHeHelee meebefieleuee Deensle.
Lees[keeele Demes cnCelee esF&ue keer, efMe#esefJe<eeke mHe kejCeele Deeuesuee
leervener GHeHelee meceepeeceOes GHeegkele Demetve lee ueeiet He[leele eees keejCe Deepe
meceepeele Jejerue leervener GHeHeeerle yemeCeeNee iegvnsieej Jekeleer efometve esleele. keejCe
leebvee efMe#ee osCeemeeer GsMe efYeVe Deensle.
2)
3)
4)
*****
140
ekejCe 10
10
JeeJemeeefeke veerefleMeee
(Professional Ethics)
Ieke jevee
10.0
10.1
10.2
10.3
10.4
10.5
10.6
10.7
10.8
Gefes
JeeJemeeefeke Deeeejmebefnleses cenJe.
JeeHeejees veerefleMeee
Geespekeebeer meeceeefpeke peyeeyeoejer
10.3.1 ceneceb[U cnCepes keee?
10.3.2 keeeosMeerj Jekeleer keesCe Deens?
Geespekeebeer meeceeefpeke peyeeyeoejer cnCepes keee?
Geespekeebee meeceeefpeke peyeeyeoejer efJe<eeeres meceLe&veelceke cegs (Devegketue
egeqkeleJeeo)
Geespekeebee meeceeefpeke peyeeyeoejer efJe<eeeres efJejesOeelceke cegs (eefleketue
egeqkeleJeeo)
meejebMe
efJeeeHeerere efoIeexejer eMve
10.0 Gef
-
141
142
143
144
- ee Debleie&le kebHeveer DeeefCe meceepeeceOes Demeuesues vewefleke nkeke DeeefCe vewefleke kele&Je
eebeer JeeoefJeJeeoelceke Heleerves eee& kesueer peelse.
- kebHeveer DeeefCe efleLes Yeeie Yeeb[Jeueoej (Shareholders) efJeemleebeer peyeeyeoejer
eebeeleerue vewefleke DeefOekeej Je kele&Jes eeyeeyeleerle efvecee&Ce nesCeeNee mecemesee
meboYee&leerue mebkeuHevee.
- efvejefvejeee kebHeveerceOeerue mebyebOeeefJe<eeeres efvecee&Ce nesCeeNee vewefleke mecemee Goe.
ogmeNeebeer kebHeveer leeyeele IesCes, Deeweesefieke nsjefiejer kejCes.
- vesle=lJeeee mecemee (Leadership issues)
- Geesieeee Jee kebHeveeree leeyee (Corporate goverance)
- ceneceb[Ueke[tve efceUCeejs jepekeere eesieoeve
DeeHeueer eieleer leHeemee
1. JeeHeejer veerefleMeee cnCepes keee ?
2. ``DeeoMe&Jeeoer JeeHeejer veerefleMeee' ee Heemetve DeeHeCeebme keee mecepeles ?
3. JeeHeejer veerefleMeeeeceOes cenJeeeer Yetefcekee yepeeJeCeeNee Iekeebeer veeJes meebiee.
4. JeeHeejer veerefleMeeeeee meboYee&leerue keesCeleener oesve vewefleke mebkeuHevee meebiee.
145
(Corporate Social
Responsibility)
2.
3.
146
eceeCes kesueer peeles. JesUsle SKeeee efkeeCeer meeceeefpeke, DeeefLe&ke, keeeosMeerj, vewefleke,
efJeJeskeHetCe& Fleeoer ieeseReer DeHes#ee pee mebmLeske[tve kesueer peeles. leer mebmLee cnCepes
Geespekeebeer meeceeefpeke peyeeyeoejer (Corporate social responsibility) nese.
(According to carroll and Buchholtz, corporate social
responsibility (CSR) can be defined as the economic, legal,
ethical and discretionary expections that society has of
organizations at a given point in time". CSR eer mebkeuHevee cnCepese
DeMeer mebmLee keer peeleerue iegbleJeCetkeoej mJele:eer efceUkele efceUJeCes Je efveeceees Heeueve
kejCes ee peyeeyeoejer meesyele eeefj$e, vewefleke DeeefCe HejesHekeejer Je=eer ee peyeeyeoejeres
Heeueve kejleele. DeMeer mebmLee cnCepese CSR nese. ceneceb[U (Corporation) ee
HejbHejeiele mebkeuHevesceOes leebeer eeLeefceke peyeeyeoejer ceeuekeebeer eEkeJee jesKesOeejer
(Stockholders) eebes efnle HeenCes ner nesleer. Hejbleg CSR ee mebmLeseer mebkeuHevee
DeefleMee JeeHeke Deens. CSR ee mebkeuHevesle mebmLesee me@ke nesu[j meesyele Flej
mebmLesleerue yeeyeer cyeCepes cepetj, HegjJee kejCeejs eenke, mLeeefveke meceepe, mLeeefveke
jepe, lemese meebefIeke jepe, JeeleeJejCeere mecegn DeeefCe Flej Keeme DeeJe[ DemeCeejs mecetn
FleeoeReerner peyeeyeoejer Iesleueer peeles.
Corporate Social Responsibieity (CSR) ns JeeHeejer
veerefleMeeeeMeer mebyebefOele Deens. Hejbleg JeeHeejer veerefleMeeeeMeer SkeHe (Identical) veener.
CSR ns DeeefLe&ke, keeeosMeerj, vewefleke DeeefCe efJeJeskeHetCe& leejlece Fleeoer mebmLesee meJe&
147
mesJeseer eEkecele eesie DemeeJeer. eee yejesyej mebmLee ieefleMeerue veHeeeceOes Demetve
YeeieYeeb[Jeueoejebee efnleeeener efJeeej kejCeejer DemeeJeer.
peyeeyeoejer cnCepes keeeosMeerj peyeeyeoejer (Legal
responsibilities) nese. keeeosefMej peyeeyeoejerceOes cegKele: mebmLesves JeeHeejeee
efkeeCeer mHeOee& kejleebvee keeeeebes Heeueve kejCes DeHesef#ele Deens. eefeesee meboYee&leerue
keeeosefMej efveece. eenke DeeefCe GlHeeove keeeoe JeeleeJejCeere keeeoe, cepetjebee keeeoe
Fleeoer npeejes ekeejee keeeeebes Heeueve mebmLesuee kejeJes ueeieleele.
efleere
meceeve JeJemeee mebOeer, GlHeeove megj#ee, cepegj megj#ee DeeefCe JeeleeJejCeees j#eCe
eemeeer JeeHeejeee mebyebefOele Deveske keeeosMeerj ngketce (Legal mandates)
Deceueele DeeCeues. eeHeg{s peeTve SKeeoer mecemee JeeHeejecegUs efvecee&Ce Peeuesueer Demeueer
lejer mJeebesjCesves JeeHeejer mebmLesves ee mecemee mees[JeCeemeeer menYeeieer JneJes. DeMeer
meceepeeke[tve DeHes#ee kejCeeme megJeele Peeueer. ceneceb[Uebveer (Corporation)
leebee DeeefLe&ke DeeefCe keeeosMeerj peyeeyeoejeree Heg{s peeTve meceepeeee keueeCeeeer
peyeeyeoejer GeueeJeer, ee efkeesveebJej CSR ee ne efkeesve meOee efJeeeceOes eYeglJe
efceUJele Deens.
148
149
150
151
2)
3)
5)
*****
152
vewefleke leJe%eeve
(Moral Philosophy)
153
ekeuHe mecevJeeke
mebHeeoke Je uesKeke
uesKeke