You are on page 1of 60

Generated on 2014-12-29 19:41 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.

000009144514
Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

DE

PLATONIS IDEARUM DOCTRINA

ATQUE

MEXTIS HUMANAE NOTIONIBUS

COMMENTATIO

scatrsrr

PAULUSSHOREY

MUN CHEN.

THEODOR ACKERMANN

KOxicucnmt lluF-BL'HUIXNDLER.

HM.

De Platonis idearum doctrina atque mantis

humanae notionibua.

ri|< Bl coping 1i. out {6 urpdlctov; mi. Bier

nut :6. him vaw napnhiqpum . . . . :06

8t iota'totv; oblapob - Ii. 1&9 zoo tltv, olnt

6v tin, (Luciauua Vit. auct- p. 667.)

uaestiones do Platonis idenrum doctrina plerumquo ita

instituerunt \iri docti ut problematis philosophi uulla vol

exigua rationo hubth e loeis Platouis do vocibus si80q et tau

diligenter conquisitis subtiliterquo excussis idoarum naturatn

eruere connti sint. Nimirum qua via et ratione in rebus

grammaticis vel historicis investigundis felici cum successu uti

solent, ea in quatostionibus philosophis abutuutur. Quod cum

faciunt, SIIIIIIIIBI', ut. mihi quidem videtur, poccant ac 8i quis

Ptolomaei doctrinam nstronomicam investiguturus cyclos illos

et epicyclos multa cum diligentia inter so cornparet, do vera

inotuum caelestium theoria 608k 191) (licat. )

Et illa quidelu fortasso suinore posset, lecbores stellarum

motus jam observusse et Copernici (loctrinmn cognitam habero.

At qui de ideis disputat, ignorare non debot et. de re ipsa

vol do quaestioue philosopha tulhuc certare philosophes, at

vocabula iu'tis quibus quaestionem exponant omnia ambigua

ct. ancipitia esso. Nam ut do cetoris vocibus taceam, quis

uescit ipsum ideae vocabulum jam apuil Plutonem aouaxin

Lqpsvov fuisse neque idem in omnibus linguis recentioribua

l) Egregium talin epicyclorum inter no comparationia exomplum

prlobet liber doctissimun Peiperaii, ()ntologia Platonic. Lipaino 1888,

p. 1281.

Generated on 2014-12-29 19:42 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

255

a... 2

sonare, post Hegelium vero Protea factum esse vix ullo nodo

tenendum.')

Qune cum itn sint, oportet eum. qui, ut cum Lucretio

loquar. e tenehris tnntis lumen clarum extollere velit, voca-

bulorum, quibus disputationes do his rcbus plerumque con-

tinentur, signicationes varins lmrspectns hubcre, eorumquc

ambiguilute neque ipsum nd fullemlum nbuti nec ut alii abu-

tantur sine-re; quaestioncm nutcm, dc qua ngitur, per res

notus et omnibus probntns itu explicnrc eum opor'tet, ut

lectures, quantumvis in problematis solutione ub e0 diacedant.

ipsum problemu eodem ntquo ipse mmlo intellegere cogantnr.

Res igitur tnlis est: notionum) qune mentibus humanis

insunt duo aunt genera, imagines 3) quaiam vel, ut ita

dicnm, efgies earum rcrum qnne. sensibus subjeetae sunt, et

notiones ) striotiore sensu dictnc quac proprie notiones abstractae

alquc generalcs nppellnnlur. Atquc inessc quidem mentibus

nostris notionea genernles ncmo jam negat, quales sint umleve

lmbeamus vuldc dissentiunt pllilosophi. Sunt enim qui exi-

stiment ens nihil ease nisi imagines quasdam obscuras rerum

mlspevlabilium multis et miris modis inter so et cum verbis

per vim memoriue conjunctns. Aliis magis placet notiones

omneln illns quidem veritntem ntque signicatum imnginibus

rerum sonsilium in mcnte silis acceptum referre, sed separate

mentis pnrte innnsei atquc peculinri mentis nnimique vi et

fneullnte crcuri. Alii (lenique pro certo ct exploruto habent

notiones, vel omnes vcl nliquas, prorsus aliud genus esse,

ncque ullo modo e rerum sensilium imaginibus suspensas esse.

lit has quidem qunestiones do notionum indole atque ortu

psyclmlogicas voco; nlterum est genus qunest-ionum quns graeca

cl. ipsas voce ontologicas ) appellare licei.

I) anprnpu-r Sehopenlmuerua, petulantins ille quidem, Bed nescio

an jnre auo Vucem illmn uppellal: "ein wornelnnes Wort zum mysti-

zieren geocha'en.

2) Voratellung. "idea" qnae Iaxiore senlu in lingua anglicaipost

Lorkium usurpatur.

3) Annr'lmuliehe \'uratcllungen, "images"

Generated on 2014-12-29 19:43 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

4) liegri'e, mneeptun, Concept, abalth general idea.

5) Ulmervamlum out 1a va 0t apml I'latonem et apnd Aristotelem

primarie, ul rum lml'lmrin h-qnar, nihil nignilirarc nisi omnia lingule

256

Nam cum quaeri possit de eo, quod extra mentes nostras

per se constare et mentis notiouibus respondere putsudum lit,

multi arbitrantur res adspectabiles quales nobis esse videantur

tales extra mentes nostras revera esse. Contra alii res intelli-

gibiles statuunt. vel species atque formas rerum extra mentes

nostras vel per se vel in rebus individuis existere. notionibus

menti humanae impressis prorsus similes Alii denique unam

aliquam rem vel notionem tamquam ens absolutum ponunta

veluti aquaiuy iguem, materiamy vim physicam, voluntatem

menbem, atque de necessitudine et conjunctione illius rei cum

mentis notionibus varia proponunt l)

'lauta cum sit de nationum natura atque origine dissensio

philosophorum omnes tamen in eo consentiunt. quod notiones

aliquid esse confitentun Nmu nisi verba '), quibus in sermo-

nibus nostris utimur, aliquo saltem modo aliquid certi signi-

cant, nihil omnino disputare et concludere possumus Illud,

quidquid est, notio est Logicu igitur notionibus sumptis ver-

borum vel notionum tiva colmkox'q'v docet, notionum ortum

atque indolem onwlogine et psychologiae investigandam re-

graerae vocabula, unde fit ut commentationes de Aristotelis vel Platonis

ontologis quae femntur plerumque meram logic-aln pro ontologia ven-

ditenL Duns omnino habet et :lvw. signiiicationesl oopulae quam dicunt

atque existendi, quibus respondent binae vocabulorum vmq, Evnuv sig-

nicationea, entis relativi atque entis absoluti. quae contradictio in sd-

jecto est. Qui haec justo discrimine tenere, et suh verbis diversis lsti-

tantis deprehendere non potesty is non ad Peipersii de his vocabulis

investigationeln (op. l. p. 1237) operosam illain quidem atque doctam

sed prorsus supervacaneum relegandus est, sed potius sd scholam logioam.

ceterum quod recentiores in universum in hac quaestione tantum negotii

sibi facessunt, id propterea tieri censeo quod in lingua gennanica partl-

cipium seiend' cum innitivo -sein' arctissime cohaeret, et, sicut in

lingua graeca t, paene adjectivi partes agit

l) cohaerentism quaestionis ontologicae eum quaestione psycho-

logic: ita exprimit Schopenhauerusz Das Denken bat zunchst. bloss

sum Anscbauen ein verhlltniss1 das Anschauen aber hat eines lum Soyn

an sich des Angeschauten, und dieses letztere ist das grouse Problem,

welches uns hier beschligt. W. als. w. und V. 4. Au. 2. Bd. p. am

Generated on 2014-12-29 19:43 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

2) vix est quod moneam rd! ppmwi, certo quidem sensu, bvbpam

me, quod ab Aristotele observatum mbra plv obv und)" aera lqepzva ui

Mumm ovbynrd si im sal oqpcim :1. De interpret. lll 6) tenendum est

in interpretatione loci llntuniri, Sophist 20! D ses A.

I.

257

_4_

linquit; quam distinctionem logicao et psychologiao atquo

ontologiao oportot somper unto oculos habeamus cum do no-

tionibus quaostio est. lloc nutom philologi ot philosophi no-

stmtos saoponumcro neglegunt. Nam plormnquo qui verbum

aliquod profort non solum rem verbo illo denotatani osso

sumit, sod totam plane talom osso qualom ipso credit. ltaque

qui do notionibus npud Platonom vol do Platonicis ideis dis-

putant. aut suam ipsorum do notionibus doctrinam vocabulo

ideae ubique subiciunt, aut unmn aliquam doctrinam ex

paucis dinlogis arroptam veluti normam accipiunt, ad qunm

umnia conformanda sint. Nee spero futurum case at discrimen

quod constituo inter id quod quis notionos aliquid esso ponat,

ot id quod tales vol tales osse credat multis probem; nam

probe scio omnes quibus sint corta placita ontologica et psy-

chologica do notionibus contendoro solere oos qui hnec plucita

negont notionos omnino tollero. Si autom unqunm concedunt

posse quidem (v. c. in logica) do notionibus. disputari omni

opiniono dc notionum indolo atque ortu romota, non Lumen

dant quod promittunt, sod semper ad ipsorum do notionibus

doctrinam taciti rolabuntur. Nihilominus cum inihi videatur

onmis qunestio non solum do ideis Platonicis, verum otiam

do Platonica ot Aristotelica philosophia, no dicam do omni

pliilosopliia, ex 1100 discrimino pendoro, hac oommentatione

milii propositum est, primum, ut discrimen illud paucis illu~

strom, doinde ut illustrntum nd quaestionom do ideis Platonicis

oxplicandam adhiboam.

Et veteros quidem pliilosoplios discrimen illud non prorsus

latuisso testes milii sunt Porphyrius ot Aristotolos. Atquo Por-

phyrius quidom quaostioncs logicns do ideis vel notionibus

a quaostionibus ontologicis distinguit, do qunestione psycho-

logica silot. Nnm dicit: nepl 7avw re ital. siotiiv to psv ei'rs

boorrptsv size ml v pdvaue ttkaie mvoiatc astral . . . . . . . .

napattn'oonm )tystv Badman]: 050er ff): tombrqq (11:110st

(sioa'prj cap.

Scilicet do logica 1100 est do arto notionum inter so rite

oonjungondaruln disputnturns, numquid notionilms in mento

Generated on 2014-12-29 19:43 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

sitis in return natura respondent, qunlovo id sit se quaosi-

turum negat; prolilomn nntom psychologicmn, hoc est necessi-

258

_5_

tudinem inter notiones et ceteros mentis affectus omnino non

respicit

Aristoteles vero hoc quoque problema egregie distinxit

mm in libro de anima (11,12) tres opiniones proponit ncpl

1:06 vosiv: primam pavtaoiav twd esse. alteram pph am pav-

mciac esse posse, tertiam ram n esse Quam tamen opinionem

ipse amplectatur neque hoc loco nequb alibi plane declarat

ipse enim anceps animi haerebat neque unquam plene sibi

satisfecisse videtur. I)

Quo factum est ut ejus metaphysics: et oommentatio de

anima nihil sint nisi infinita series dnopnndmv de notionum ')

natura tum ontologica tum psychologica. Quod qui nesciat

necesse est saepe in illorum librorum interpretatione haerent

Sed hoc nihil ad nos. Illud quidem bene tenendum est:

Aristotelem totam fere logicam suam ita abaolvisse, ut has

quaestiones vel prorsus neglegeret vel praesens in tempus

omitteret Quod ut tieret necesse erat principia quaedam vel

ut cum ipso loquar dpxdc ponere. quorum duplex est genus:

alterum notiones efficiunt vel potius logica notionum positio.

qua sumitur notiones existere hoc est verba aliquid certi signi-

care; id quod Arismteles ita exprimit. ut dicat te ti onpaivst

l) qui hoc negat, eum tum demum audiam cum hos locos inter se

composueritz de an. I I, IS: ti lit feu xal mero (ac. te vociv) pan/mein nc

'7] ph aveo prancing, nim Evaxou tiv obit reino dno cu'qwtoc rival, de

an. III 8: va RE hupii iva'pvq a, zpdvracpu Mmpciv, de memoria l . . . .

Zn vosiv 06x iariv Even zpmvtziupmog. cf. An. post 11 in ne, de an. III 4:

b se venc xwpzotec et passimy de an. "I 4. 11: ml ante ipu duc lwpwm'

rd npa'qpam vi]; elt-qm 051w nmi rd mpi t'ov velim de an. III e 3: ind et

066i xpa-ma obaiv Eon xmpd rd pq'rl rd aiahrd stlmptoptvow Quid

igitur? Nonne est locus dicendiz naupov alpti ubv termi quid quod sex-

centi ejusmodi loci apud Aristotelem inveniri possuntl quos omnes luu-l

dare superaedeo.

2) Unam ease quaeationem de cogitandi vi (vosiv) et de notionibus

atque definitionibus satis liquet ex ipsius verbis supra laudatia, de an.

m 4. 11; cf. etiam ihid. III 7. lo in fine Hanc difcultatem nun-

quam expedivit Aristoteles Nam doctrinam illmn. quae in Analyt. post

Generated on 2014-12-29 19:43 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

[I in ne exponi videturl constanter defendere non potuit quodsi licet

cum cnrolo Prantl hoc capitulo (quod unus omnium recte intellexitj pro

norma atque obrussa uti, atque in psychologia rbv vobv lmpw'rv, in onto-

logia m npdorov xwobv dximtov neglegere, concedo quae hoc commen-

tstione Aristoteli obicinntur omni carere fundnmento

259

__

vel me epi-meiis ipxic tav americam-1 eivaL Alterum autem

logieorum principiorum genus in nxionmtibus logicis oonsistit.

quae Aristoteles ipxdc te div caminum imam: appellat t)

Et de principiis (eipxaiq) illis, ipse Aristoteles in meta-

physicis. in commentatione de anima. in_ analyticis posterio-

ribus fusius quam felicius disceptut Qui tamen principia illa

(rd: pxic) vel omnino negant, vel in disputationibus de aliis

rebus (logicis ethicis politicis) eorum mtionem reposcunt, eos

lnazasbrouc) vocut. Ac recte ille quidemg nam qui principia

negat omnem rationem atque veritatem e sermonibus nostris

tollitfj Qui autem inopportune principiorum rationem reposcit,

omnes quaestiones ad quaestiones ontologicas et psychologicas

redigit. quas melius est seorsum tractare

quocirca nostra memoria quaestiones illae impeditiores

separatim explorantum neque omnia de rebus physicis ethicis

politicis colloquia turbant. Adversario enim petitionem prin-

cipii quam dicunt admittenti vel quid sit definitio ignoranti

non ita respondemusy ut ei principia demonstrare et explicare

I) Neglego discrimen illud Aristotelicum inter res illas, de quibus

in demonstrando tb tim sumitur et illas res de quibus nonnisi tb ri

ammier ponitur (An. post. l 1. 4, l lo. 4.). Nam Iogicam et ontologiam

misere confundit Scilicet quamquam ideas Platonicas rejecitl sumpsit

tamen Aristoteles rt ve-H quod hoc loco sensu absint (Wesensbegri')

usurpat, aliquid esse praeter cuncta rd miram mail-quona me Tvouc vel

H]: audiam Quo factum eat, ut in definitionis natura ontologica et

psychologica explicanda frustra labora-et carolus Prantl cliesclL dor

Logik l p. 126127) logicam respiciens has difficultates jure suo neglegit;

cf. tamen quae habet de Aristotelig quem dixit. objectivismo p. lati

et 286.

ceterum moneo me formula rd: implac exinde ad meram logicum

omnium nationum petitionem denotandarn usnrum ease. Nam rd titub-

pata nisi Maw amummm; in quaestionem non vocant ipse autem

Aristoteles rd catilinam ex hac smnptione ile-famam demonstrat in met.

r 4; cf. etiam met. r 8: Imam hi . . . . obx iivai t'. i prq eivai me crq-

puivuv n. quare hanc sumptionem jure dixeris rhv apl'hv me iioftr-

cn Plat. Euthydemua est C: ri cor. ille voci tento te Hum. Sophlst

Generated on 2014-12-29 19:43 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

248 C et ea A: si non oblmh 6n6mv bv pbil-meos ;.

1) Met. 1006", 1006", locet et passim.

2) Met. 1 lc pi] anpmvvrwv uin evopdtmv ivipque t'o aidi-polus

:pk anima

260

__.7

cnnomur. sed satis lunhcmus illud Goethianum ..primnm om-

nium collegium logicumu vocifemri. Sed eo quo dialogi Plu-

tonici conscripti sunt tempore hoc facere non licebat Nullum-

dum enim erat receptae doctrinae corpus, ad quod in sermo-

nibus provocari posset itaque Platoni definitionem alicujus

rei requirenti Sophistae I) obiciebant nullum esse denitionem,

neque eri posse ut quod nunc prorsus ignoramus id postea

agnoscere possimusg eidem artem veritatis dialecticam con-

stituenti Protagorae vel Heracliti discipuli vsavmdmpm respon-

debant omnia aeque vera et falsa esse, res enim sensiles per-

petuo ferri umine neque unquam in eodem manere.

Quae cavillationes non aliter plane tlissolvi potuerunt nisi

natura atque indole tum rei cognitae tum ipsius cognitionis

penitus perspecta et expositm Nam quomodo fieri possit, ut

vocabula, quibus in rutiocinando utimur, certi quid signicant,

cum res adspectabiles. ad quns vocabula illa quodammodo

roihi-untur necesse est, omnes fluxae atque incertae esse vide-

antun is demum intellegere potest qui omnes quaestiones tum

psychologicas tum ontologicas de natura notionum atque cog-

nitionis perspectus et expeditas habeat Alioquin aut de omni

veritate logica et dialectica desperemus necesse est. aut talem

veritatem sermonibus nostris inesse usu quodam at, ut ita

dimm, ex necessitate credarnus. Hoc plerique nosti-ates faciunty

illud haud pauci Platonis aequales faciebant Ad quorum du-

bitatioues atque cavillationes explanaudas vel saltem Eli-numb:

refutandas tota, ut ita dicam. Platonica philosophia spectat ')

Unde manifestum est neque illam idearum doctrinam

neque ullam doctrinam particularem apud Platonem praecipuum

locum obtinuisse et quasi fontem et originem omnium placi-

torum Platonicorum fuisse. sed potius et illam doctrinam et

omnia placita singula a necessitate dubitationes illas mv proo-

l) rhv roa Ipwu'ou Smiptszv nbv avopamv napunobpm. vocem So-

phistae ad signiticandum quoddam genus argumentsndi apud Plstonem

frequentatum usurpo. quaestionem historicum aliud agens non euro.

2) Hoe potius sentiendum est ex familiaritate cum Platone contract},

quam disertis verbis demonstrandum Monere licet Platonem saepe de

Generated on 2014-12-29 19:45 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

aliis rebus omnibus dubitaviase1 nunquam tamen dic xp'h Qtlouoyllv xal

69:10]; impulsith Enthyd. sua A. of. Phaedon. cap. xxx1x. XL et

infra p. se n. l.

261

._.3_

161cm refellendi viamque veritatis dialecticam inveniendi ori-

ginem traxisse quapropter quaestionem de ideis Platonicis

non ita instituere debemus, ut quaeremus o'mhbq quid sit idea

Plamnica, tamquam una aliqua bestia sit in dialogorum fruti-

cetis indaganda, sed potius auquirendum est, quae problemata

Platoni solvenda proposita fuerint et quatenus ab illo soluta sint

Et summum quidem problema in cavillationibus raw proo-

M-(wv vel explanandis vel refutandis praecipue versari jam

supra diximus Ad quas certo quodam tempore ita respondit

Plato, ut diceret notiones. hoc est res certas verbis insignitas.

ideas ease, ideas autem entia absoluta esse temporis atque

spatii expertia, quae nobis visione quadam intelligibili in vita

priore, in hac vita arte dialectica innotescerent. Aliis tamen

locis ipse hanc doctrinam in dubium vocasse videtur. Nam in

Parmenide non solum illam Platonicam idearum doctrinam

sub examen revocavit. sed omnino omnes quae proponi pos-

sunt de ideis doctrinas ontologicas redarguisse videtur. In

Theaetebo autem explicationem psychologicam cognitionis atque

erroris fmstra quaesivit quapropter cum dubitationes illas de

principiis canam nullo modq dissolvere posset, saltem ne ser-

monibus de aliis rebus amplius obessent efficere conatus est ')

Qua in re non aliter versatus est quam Aristoteles qui dpxdc

ponebat atque eos qui illas negabant dnazisbrouc vocabat

Plato enim notiones logicas sumsit ) et 688w nvd mum em rbv

Mqu inivit Qui autem has sumptiones negabant vel de eis

in contrarias partes subtiliter disputabantl arvum-limine vel opdapa

venae vel denique tamem appellavit.

lnterdum tamen via apagogica eos aggressus est Aut

enim ipse de principiis in utramque partem tam argute dis-

putat a), ut hanc viam et rationem in ratiocinando prorsus

1) Sopisi. 261A: rbv 1obv Xfov anv up av oloi u dzptv sbxpmiotatu

btaMaoptSa . . . . .

Phil. 16 A: si nc tpbnoc Eon xai inueni div akv tolaumv rapmxhv

piv {Em me X6100 slap-:ch iuic dinhhiv. ml.

2) Nam agitur de mic dsi kz-{opvuq 'dvm Phil. l6 C. Sumitur

autem btiv . . .. . dsi plow {Baw asp). navtbg iuda-ron Sspivouc (qtsiv, nam

Generated on 2014-12-29 19:45 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

auv 1&9 ivai-mam

3) In Parmenide.

262

._.9_

futilem ') esse demonstret, aut ex placitis 16v Mowqu sub-

tiliter concludit ipsos omnino loqui et disserere non debere.')

quae argumenta appellare licet argumenta ex necessitate Its

enim sunt comparatal ut eontradictiones, quarum explicetionem

psychologicam nullam habet. ks'pwmisq et ex necessitate diluat. ')

ltuque voces eiboc et leia apud Platonem modo signicant

notiones esse revera comparari-mata xmpmtd rerum sensilium

recordatione (awapvosl) nobis cognita, modo notiones tantum

ponunty quae qualesve sint in medio relinquunt verum cum

semper eisdem vocabulis philosophus usus sitl viri docti ubi

de ideis agitur aut eam doctrinam ontologicam, quae proprie

Plntonica ) esse videtur, semper intellexerunt, aut aliam quan-

dem doctrinam ex uno aliquo dialogo depromptam einxerunt

et pro genuina Platonis philosophia venditaverunt Quod dua-

bus de causis mirum videri non debet Primum quia Plato

ipse cum se notiones logicas ex sola necessitate posuisse neque

earum indolem originemve psycliologicam explicasse oblitus

asset, saepe in illam doctrinam ontologicam tecto relsbitur.

Deindo nullum nostrae linguae suppeditant vocabulum, quo

simul notionum positionem et nox-hv de notionum natum ex-

primere possimus Nam qui adseverat notiones vel ideas metas

mentis humanae notiones esse vel tale quid, jam sumere vi-

detur notiones M Ewen (pavmoiac esse posse, vel saltem nullam

habere veritatem externam.

Inde orta est illa de Platonis ideis controversia. Nam cum

in Parmenide suam ipsius de ideis doctrinam mirice impugnet,

et tamen in ceteris dialogis de ideis loquatur, discrepantiae

illius tollendae causa viri docti multa et ammon in medium

attulerunt

Sunt enim qui praefracte uegent rationes Platonicas argu-

l) c66pu nic xe1otc ipnebuz Phileb. 14 D.

2) Theaetst. 18$ B: dic vov p npdg div mouiri exestow ob! flebat

pinum-m si yuq Epa tb 068 anum 01'. 179 E - 180 Al Sophist. 262 C

Euthyd. 286 C. 288 A. sos E.

8) Nam quod eas appellat (Phil. le D) uin Li;va mimiw diuinum

xal ampm ndem iv piv, id quidem verissimum est sed brevius dictum

Generated on 2014-12-29 19:45 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

quam ut pro explicatione plene hlbeatur.

4) cf. infn p. se n. 8.

263

_|0_

mentis in Purmenide orpmmptis onmino convolli.') Alii con-

tondunt Platonem ad on quae in Parmenide ideis objecta suut

tuspoudero ot potuisse et rovora fecisso. Aliis denique placet

Platonom idoarum doctrinam postoa ita refinxisso, ut his

scrupulis atque dubitationibus amplius obnoxia non esset.')

Sunt etiam qui nogent contradictiones illas ullo modo dissolvi

posse, quorum ducos sunt Groteus ) et Zellorus, omnium qui

dc Platono bone meriti sunt facile principes. Et Groteus uni-

dom facili nogotio rem expedit. Arbitratur onim Platonom

utpoto minimo owparmbv aliter aliis temporibus sonsisse, et

prout quoque temporo sontiret disputavisse.) Undo conso-

quitur Platonom potius Dionysodoro suo similem fuisse, qui

do eis quae xpootv dixissot se rationom reddere debero negarot

(Euthyd. 287 B), quam Socrati, qui do eisdom oudom sempor

diceret. Verum quomvis librum jure tuo dixeris niliil nisi

opinionos, quus ejus scriptor tum tomporis concopisset cum

conscriptus est, reddoro et dopingore. Sed magnorum virorum

I) Hi (v. c. Stallbaumins Proleg. in Parmen. et Apelt, Untersuchungen

ber den Parmen. des llaton, Weimar 1879) Schleiermacliori conjecturam

(ad Sophist. p. 429) prubantes multi sunt do Megariuis, immemores illi

Platonis dicti: na'vtw: ('(dip) of) room sunrov 331:; with zinev. Charm. MIC.

of. do Repuh. p. 50013: and iii. nap". civil'pdmuiv 1:0"): 16100: nowupvoue,

ipttcm pzloaotpiq nprrov notot'ivraz. cf. Zeller, Phil. der Griech. 1874 II,

p. 214 sqq.

Doctorum virorum do larmenide sententias collegerunt et in ordinem

tripartitum distrihuerunt Zellerus (Plat. Stud. p. [39 sqq.) et Susemililius

(Plat. Phil. Leipzig 1855 vol. I p. 353) quos cumpilare non liliet. cf. quae

infra disputavimus, et Stalll). Proleg. in Human. p. 286 sqq., et Ribbing,

Genet. Darstellung d. Plat. ldeenlehre I 234247.

2) Strumpell, Gesch. d. Gr. Phil. 96, 8.

3) II p. 293.

4) cf. vol. II p. 297. He had tied a knot so complicated that he

could not himself untie it. I speak of the State of Plato's mind

when he wrote the Parmenides.

Non tamen debebant reeentiores (icrmani Grotenm cum supercilio

neglegere. Nam quamquam dialogornni inter so conjunctiunem atquo

Generated on 2014-12-29 19:46 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

nocessitudinem parum rospexit, ipsos quaestiones metaphysicas in eis

tractatas admirabili mentis acumino enodavit. Quod autem ad quaestio

nem historicam do dialogorum ordino seriequo atquo do attinot, inter

schleierlllacheros, Socheros Munkios - aloe nirvomt, mi 8% outed dicooootv.

264

._11_

dicta et doctrinae vol nulximo (SUFQIIRII'GS nliqua lumen :10

cesaitudine et ratioue vel historica vel logica inter se cohaerent.

Quas rationes exquirere critici ofcium est.

Zellerus autem ipee in crimen inconstantiae incidit. Nam

quulnquam Platonis idearum doctrinam contmdictiones ineno-

dabiles in se habere conmtur, in Parmenide tamen vult illam

doctrinam non labefactari, sed potius contra errorea maligne

emu accipientium atqu cavillntiones sophistarum defendi. ')

Contradictionem autem, quam Platonis doctrinue inesse non

uegut, ita exprimit, ut nullnm rerum sensilium ex idoia do-

ductionem apud Platonem inveniri posse dicat. Cujus dicti

intimam et. penitiorem signicationem eognoscere aolis Hege-

lianis ooncessum est: 06 pip Mv'momz'm 7:.')

Jam igitur, cum in tanta doctorum virorum diasonsiouo

opiniones atun urgumenta omnium percensere ingontis operis

asset, sententiam meum, qualem supra adulnbmvi, ex ipso

Platone copiosius illustraro visum est.

Do idoarul orlglno.

Consilio fundamenta artis logicae jaciendi et cavillationes

sophisturum (levitandi ad ideas vel ad idearum doctrinaa

particulates per tres potissimum vius Plato deductus est: per

denitionum indagationem, per quaestionem (le veris cauais,

deuique per quuestiouem psychologicum de cognitiouis atquo

scienEiae ortu et indole. His non addam quaestionem d0

animus iuunorwlitat/e, siquidem rectius Plawnem ideas ad illam

doctrinam demonstraudam udllibuisse dixeris quam eas ax illa

hausisse.

Nec me fallit tales divisiones sive tripartitas sive quadri-

partitas omnes articiosas esse et ad scriptoris arbitrinm ctas.

I) Plat. Stud. pp. 180482.

2) Non nego repugnantiaa Platonicse philosophiae insitu ban for-

mula quodam nmdo exprimi posse :Z n; luips'. oi'm; bvopdlmv. Sed 0i

rcn m-nsilea ex notionihus vel ex ideis vel ex ides aingulari numero

usurputa deduci vel extrahi vel adeo ipaae aponte prouere pouunt

aiumo'; icmv Zellerua nobis ista arcane aperire. Si autem ill. loquendi

formula contradictio in adjocto eat at porwntoaum Bunpov npnpav, p0:-

265

Generated on 2014-12-29 19:46 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

spicaciua in to per se satin impodita loquendum out.

___12__

Una enim quaestio agitur de uctionum natura, nec si ipsam

rem spectamus. est cur eam potius in tres quam in quattuor

vel quinque partes dispescamus Aliqua tamen partitione ad

perspicue scribendum opus est; revera autem quaestionem de

notionibus his potissimum tribus modis Platonis menti se obe

tulisse paullo post perspicuum fore spero

Ac de ortu quidem idearum doctrinae e definitionum in-

dagatione non est cur multa dissemmus. Res enim valde est

elementaria et jam a multis ubertim illustrata. Qui veritatem

dialecticam requirit definitiones vel qnaerat vel sumat necesse

est. Nam ipx-i] 1:qu (Wow: rb ri o-qpaivsL Qui autem

multum in denitionibus. inyds'tjigandis versatur facile sumit

omnem definitionem Ev n 16w bvtmv esse (Phaedr. 263 E). l)

Inde licet necessario exoriatur quaestio quid qualeve sit

et quomodo nobis cognitum fiat. non tamen potest plane

dijudicari cum de definitionibus apud Platonem agitur, utrum

voces siaoc et lata ad aliquam doctrinam psychologicam de

notionibus referri debeant an nihil nisi notiones logicas vel

species et genera rerum signicant, quaestione de nationum

indole vel nondum orta, vel neglecta vel denique pro desperata

relicta Nam exempli gratia in liuthyphrone ') valde probabile

est quaestionom illam nondum exortam ease; in Philebo Plato

quaestionem utpote inenodabilem deliberato consilio mic vou:

relinquit; 3) aliis denique locis in logicum vel in alias res in-

mums eam non respicit )

l) Aristot. Met. l 6: unilaasv (sc. nldtwv) ilac mpl hipmv rob; 69w-

pobq sobtooc Twopivooq xai ob mpi nbv aloe-quin uvoq. (cf. Plat. Parmen.

lai A; De Repub. ses A: slboc Ta'p non n Sv ixaamv clamale docebat

lupi hasta id sonti of; mbtbv avoue quapopsv; Parmen. 147 E: Exiniv'g

vi 96c nino (ac. vox inpov) dsi lhopcv cmp iv tobvopm

z) s D.

ay 8k h wk uh Map-i]. [tel-um atque itemm monendum est quae-

stionem si uan oti totabtag tiym povdaaq bnokappdvsw (16 B) dl-qbdc

olioac inter eas referri difcultates, quas Socrates fius tou iam sbpsvdng

iuic dsskhiv facit Qui hanc Philebi partem neglegit vel in ejus inter-

pretatione novas idearum doctrinas bariolatur semper in Platonis dialogis

Generated on 2014-12-29 19:46 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

plane hospes erit

4) Phudr. ass B, ses B, 266 A, m D, Symp. eos 1), Pom. nos B.

Quo ultimo loco abutitnr zellerus ad demonstrandum in philosophiae

Platonicae enu-ratione liegelioe loqui licere (0p. 1. um n l. p. esu

266

_13_

Transeo ad quaestionem de causis Secundum et Platonem

et Aristotelem tum demum proprie scire videmur cum per

causas scimus ) causa autem vocabulum nonaxdxc qpsvov

est. Cujus vocis significationes varias post Aristotelem multi

bene descripserunt, omnium tamen perspicacissime, qua erat

admirabili mentis sagacitate, Arthurius Schopenhauerus. *)

Nobis hoc loco auimadvertisse satis erit causam sciendi

quam dicit Schopenhauerus omnia causarum genera quodam-

modo complecti. Nam causas physicae sine verborum et notio-

num ope ipsis oculis et mente perceptiva, ) ut ita dicamr cog-

noscere possumus, sed ut de eis disputare atque libros philo-

sophos componere possimus, verba et notiones generales ad-

liibeamus necesse est. Quo facto notiones latissime patentes

nationum minus generalium causae esse videntur, hae deinceps

rerum individuarum atque eis cognominum (ouvuwiwv). Idem

t in causis teleologicis et in omnibus causarum generibus

quae distinxerunt philosophi Quo t ut etiam nostra aetate

permulti causas sciendi cum aliis causis permutent; qua in re

minime falluntur. modo semper in notionibus versantur nec

unquam ad ses sensibiles descendant. ) Plato vero. cum causae

physicae temporibus illis nondum accurate pervestigatae weentf)

ipse autem causas teleologicas vel nales ad omnia explicanda

l) Plato. Meno 98 A. Gorg. 466 A. Aristot. An. poet. II 10, l.

Metaphye. passim

2) Ueber die vierfache Wurzel des Satzes von zureichendem Grunde.

Frankfurt 1847.

3) Verstand sensu Sehnpenhaueriano, non Kantiano, id quod carolus

Prantl verbis non re a Schopenhauero dissentiens appellatz Die Mit-

wirkung einer Auffassungsweiee, welche den Thieren gleichsam in em-

bryonaler Form innewohnt, beim Menschen aher sich zum menschlichen

Denken gesteigert entwickelt. Sitzungsb. d. k. b. Akad. nasa p. l18.

4) Quam facile ipsa sermonis humani consuetudine ducente in hunc

errorem dilabamur verba Ariswtelis ostendunt enunciationes uinu zo

qopmpdoparoc appellantie. cf. etiam Met. A 18: toi 1dp vpu'moo um

eine, 16 (va, r'o inouv. et An. post. 188 "z riprov rb iubebo 81: B-qhi

div akiav. Scilicet illa n'iua. me eopncpapmo; notiones generales sunt

Generated on 2014-12-29 19:46 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

quae in Menone opiniones veras midae 101mm}, valuti catonis vinciunt.

6) Phaedo. p. 96 A. B. C. cf. alsoer 051:1; ipaurqi 550E0- prq luckily

div othlm pu'lq slvm dic uam xpilpa .

267

__14_.

adhibere non sntis posse aibi visus sit, ) botum se ad causas

sciendi contnlit) et notiones (ideas) omnium rerum, h. a.

tavern omnium praedicatorum) causns) esse adrmavitl). Id

quod logice si interpreteris quodammodo verum esse jam

supra monui; aliter si intelligis nihil est nisi doctrina on-

tolngica qua notiones pro ento absolute ponuntur. Utrolibet

autem sensu acceptn enunciatio illa pmeter notiones alias causas

omnes excludit. Sive onim notionos ut meras rerum notas

pro veris causis in sermonibus nostris ponimus, non licet in

eisdem sermonibus per alium verhnrum conjunctionem de rebus

sensilihns ipsis at de cunsis loqui; sive notiones revera entia

xmpwc sunt 0t omnium rerum causne, non debemus aliam eis

causam moventem praecere. Nam hoe facto notiones, ut. cum

Plntone loquar, Euvmctuw tantum partes agent.

Quapropter Ariswlolcs Demiurgum illum Platonicum cum

supercilio repudians), Platonem duos tantum cuusas, materialem

ut formalem, cognovisse pi'onuntiat, ideas autain utpote meras

causas for-males, endi causas existere posse praefrncw negntT)

Pinto vero nonnisi in pnrte logica et dialectica philosophiae

ideas solas rernm causas praedicnt. In Timan ant/am ad res

sensibiles explicandas et causam movean at causum nalem

adhibuit').

I) Quod fugit An'urthium (Plat. Moon 78) qui novam IIatonin me-

thodnln in l'lmedone expositam "cine \lurch Zwecknraachen die Welt er-

kliiremle appellat. cf. lhaedo p. 99 l). Plato vero in 'limnoo demum hoe

negotium suscepit.

2) 99 e. 5305: 341 pm xpva: ii: tab; 16100: uazmyu'fvru Ev

Eucivol; cuonsiv niw Zvnuv rqv ill-'qhwv. cf. Parnwn. 130 D: Eusic: Boiw

agar-6p:on sk a vbv 5+] Elfopmv 2'57"] Exszv its?! Exsiwz RPIITPJI-TEDPJVOQ

Blutpim .

8) Da jedca Prihlicnt selbst wiedcr als Wort eine Idee ist. Prantelius,

Ueberaicht d. griech.-r6m. Phil. p. 90.

4) altiow uni. (lpxv rob Euua-rov 21ml. tomb-row oiu Estw ab'r'q. Ariun

Didymua apud Diels Doxographi graeci p. 447.

6) Phaedo. 100 D.

6) Met. A 7: ti. 1&9 ion 10 inuCpzvov 1:96; 10k 13h: imoglhrov; cui

Generated on 2014-12-29 19:46 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

Plato jure auo reponere potuisset: :i 1019 int: 16 tov npin'ov obpuvbv uvobv

cdqm va map 061 o'v; 'lheophraatns vero duas causaa quaa Platoni tri-

buit materinlcm atqne move ntem appellat.

7) cf. De gen. et corr. II 9, 385 W; Met. A 9% ".

8) Cuusa mavens est ille Demiur'gua qui Aristoteliu 290319 xgvoiim

268

_15_

Quod ut eret, coactus est niiquam certam vim ontologicam

ideis tribuere. Quamdiu enim in meris notionibus oonsistimua,

xapoocia rdw iedw omnium rol'um cansa iogoakdiq') dici potest.

Qnodsi logicae nes egredientes rvrmn individum'lnn explica'

tionem quaerimns, necesse est nt diserte explanemus quae sit

idearum natura aiqne indolvs at quomndo ideae rebus sensili-

bus scso insinuent. Qnod Plato ita fecit, ut ideas riiceret

napaei-(pata mew'r. esse, ad quorum similitndinem Deminrgus

ilie mundum et omnia quae in e0 essent ofnxerit. Cum (amen

probe sciret opinionem hanc multis obnoxiam ease dubitationi-

bns. ii-erum atqne iterum leclorem munnit- totum Timaenm fu-

beliam pmbabilem (eixo'ta p.600v 28 D) esse.

Tel'tius veluti fons idenrum apud Piaionem qnnestio do

cognitionis vel scientiae naturn atque origine est. Qnam quae-

stionem cum problemabe sophistm'um dubitationes redargnendi

at per se et a.me Platonem arctissime cnlmerere jam supra

demonstratum est. Quaestio autem Imcc per dialogue Plutonis

hnnc fere in modum distributa est:

In Menone doctrina proprie Platonica de idem-um recor-

datione introduoitur veluti Deus ex mat-him! ad cavillationes

istas diluendas. In Theaeteto easdom difcultaies plena cogni-

tionis explicatione umoliri philosophus frustrn laborat. In So

phism (leniqne fallacias iilns, omni doctrina p=ychologica

remota, via ei ratione mere logica nggressus est. et arguinentis

ex necessitate ductis plene proigavit. A Menone igitur nos

initium facere oporiat.

Socrati denitionem virtutis requirenti obicit Meno talis

rei indagationem prorsus futilem esse: qnod enim quis jam

sciat, id quaererc supererogationis esse; quod vero omnino

nesciat, inventnm non agnitnrnm.) Quod argumentum duplex

est. Comploctitnr eniin failuciam logicam et problema psycho-

plane reapondet. Quml ad cananm nalem attinet verba: A-yuqnv 84]

Bi'vuva airiuv Tivnzv am! 16 Riv 1:63: 6 Eukuig Euvior-qnv. aquabq y,

idem signicant qnud Aristotelivlnn (livtnm uvsi 8 6;: ipu'nnvov.

l) Phaedo. 100 D. x0610 16.9 no: Bani aqmlhmtov IZWI-l an! Eiuum',

inoxpivuciim xci. Ellip- cl. 105 C, Tim. 49 D.

269

Generated on 2014-12-29 19:47 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

2\ Mann 80 3-1. sqq.

._16_

logicum, quod cum Platonem minimo fugissot, ojus vitupera-

toros latuisse videtur. Fallacia logica in divorsis vocabuli rob eivau

signicationibus latet; problems voro psychologicum hoc est:

quid est primum cognitum et quanam necessitudine cum ceteris

ooguitionibus nostris conjungitur. Et ambiguitatom vocis rob ei6e'vau

ogregio illustravit Plato iu Euthydemo (p. 276 D); oodem per-

tinot etiam illud discrimen inter smut-ung Ew ot Emerita-11

airow in Theaetoto. Minimo igitur putandurn est Platonem,

modo voluissot, non potuisso eandem hanc explicationem ad

illum pwrtxbv 161w convellendum adhibere. Vorum onim voro

perspicuo intolloxit sophisma logicum vorborum discrimino dis-

solvi posse, quaestionem autom philosopham subtiliorom ex-

plicationem requirere. Quod Aristotelem fefellit, qui (An. post.

1 1, 7) ch Ev up Mvuwt durprjpa eadom verbovum discriminationo

diluit, qua Plato in Euthydemo usus est.

Noe alitor Themistius (Paraphras. ad loc.), qui postquam

difcultatem distinctions inter 1vmpCetv ot navl-dvew facta solvit

haec addit: 1:pr a: toe-rev rbv kyov pillov as rb odptolm route

Hldrmv nv Eontev v8166vau. Quod quam iniquo in Platonom

dictum sit nemo non 'videt. Sophisma onim Plato oodem atque

Aristotoles modo solvit. Quaestio antem subtilior, cujus gratia

doctrine Mauijosmc profei'tur, eadem est, quam Aristoteles por

totam Metaphysicen se ipsum et lectores misore torquons num-

quam ad liquidum porducere potuit. Verum paucorum est

oadom problemata sub verbis diversis latitantia deprehendero.

Recontiorum Groteus, quo erat mentis acumino, quaestionem

philosopham in Menonis sophismato latens intellexit, sophisma

ipsum alio loco a Platono oxplicatum osse non animadvortit.

Nam paullo iniquior Plutonis censor erat, cetoroquin intorpres

praoolarissimus. ltaquo Sopliistis more suo patrocinatus, bone

moritos eos do philosopliia praedicat qui talem quaestionem

primi moverintl Quod contrii' Stallbaumius, ad fallaciam logi-

cam magis respicions, argumeutum Menonis ,,quaostiunculam

haud dubie ex Sophistarum disciplina arroptam nuncupat.

Verum utrum Sopliistao do philosophia bone meriti sint necne,

nihil ad nos. lllud vero probe tenendum est, Platonem in

Generated on 2014-12-29 19:47 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

Menono doctrinam recordationis in medium attulisso ad eXpli-

caudam vel potius ad ovitandam difcultatem illam do cogni-

tionis origins. Doctrinnm illum tamon nihil nisi macliinam

270

' quandam esse ad cavillationem Menonis refellendam neque ipsi

plane satisfacere haud obscure significavit philosophusz lal t

pv 7: illa o'x. av m'wu v'mp me mon amme nx 86 B. ')

quapropter in 'lheaeteto eandem quaestionelu tractavit nulla

recordationis mentione facta. Nam difficultatem primariam in

rllheaeteto eandem esse atque cavillationem Menonis nemo nega-

bit. qui rem paullo accuratius consideraverit Plena cognitionis

definitio quueritnn Qumn non inventum esse non est cur mi-

remur. Cum enim omnis definitio per verba at. quae ad res

quasdam cognitns referantur, definitio cognitionis in circulum

incidet necesse est.) Vera quaestio igitur non est de cogni-

tionis denitione. sed de primo cognito, vel de variis cognitionis

generibus eorumque inter se necessitudine.

Haec quaestio in Theaeteto quidem disputatione de psy-

chologica a) erroris explicatione praecipue coutinetur. hlxplicatio

autem haeret in difficultate quae Menonis pmwup lem prorsus

respondet Quae enim nescimus (aiunt Sopbstae) de eis 0m.

nino opinari non possumus; quae autem scimus, de eis recte

l) Idearum in Menone nulla t diserta mento, nisi ubi de deni

tione agiturl 72 C. Recordatonem illam tamen ad ideas pertinene e loco

Phaedonis (72 E sqq.) satis liquet. Alia. vapvacw: explicatio in Philebo

(84 B) invenitur ubi Plato de ideis non cogitat cnutius loquitur philo-

sophus in Politico (278 C D): si tatov mino innixa il davl-h poett up! id

mv na'vww etotxeia mnovoiu nsk Cum voce etiam huius loci cf. Ar. An.

post. II in ne. brivava obpputov upmu-lv, et ibidem 4) N quum endplu

romnq oboe: o'z'u oti-meon 10610 nn'cxnv . ototxria illa ideas esse nequa-

quam constat. lmmo ex mpaasawm ototxtimv et solidiva pneceden

contrarium magls tit verisimile cf. Theaetet. sos E.

2) cf. 'lrendelenburg, Logische Untersuchungen pp. los-loca Mm

wurde es (das Denken) nur durch einen Bezug zu den Dingen erlautern

knnen, welche in dem' Denken Grund und Mass nden.

3) Hoc verbum totiea repetitum lectori fastidium offal-re suspicor-g

sed accurate loquendum est in disputatione philosopha. Problema The-

aeteti esta tinsiv ti xotliori 1:on sb ao; unppiv ral tiva 'tpbtov t-

1v6|nvov (187 D), Sophistae vero: tobra (esse errorem) Qe-(idptvov immo-

ko-fq psi] malum (236 E). Alterum psychologicum est, logicum alterum.

Talia si accuratius respexisset Groteua, Platonem inconstantia non fuisset

Generated on 2014-12-29 19:47 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

insimulaturus quod cavillationem de non - ente in Theaeteto Sophista

cratylo diverse tractavit. (GI-ole Plato Il 649 qu.)

271

._13_

opinemur necesse est. Quod genus nrgumentnndi illi bpwrmp

161? prorsus simile esse nemo non videt. Etenim per fallacias

logicaa ex amlguitate vocis sciendi repetitas quaestio de

cognitionis inceptione proponitur. Nam ila demum fallaciam illam

plene explicate poterimus, si cognitionem aliquo modo incipere

sumpserimus, ut discrimen constituere possimus inter duas sig-

nicationes vocabuli suSvau: videlicet cognitionem acquirendi et

cognitionem habendi.

El, primum quidem Plato pro concesso pouit cognitionem

incipere posse 1) atque tecte sumit) rerum sensibilinm per-

ceptionem cognitionem (non dico cognitionis denitionem) ease.

Qua snmptione difcultatem facile tollit et errorem explicat.

Duns enim ponit cognitionis species: perceptioneln rerum sen-

silium et azdvmaw; en'orem dicit v q; ouva'ulmz alohjoamq 1rpr

alo'woww sedem suam habere. Postea vero subit quaestio de

errore v when: mic 8zavo'r1pamv, qnam illa exPlicatione non

dilui perspicuum est. Itaque distinctionem Quam Ep'fq: con-

stituerat inter nwrpqc EEw et morqpnq x'rilow nunc 16149 con-

stituere conatur. Frustra; nam cum antea duo cognitionis ge-

nera habuisset Sw'womw atque rerum sensilium perceptionem,

nunc unum tantum 8mvo'qpm'lwv habet. Sumit ellim omnia

Slavov'lpam menti jam inesse neque ullam doctrinam psycho-

logicam xspl 6Lavo-qpa'zmv 11110st pmponit. Nam ea notionum

acquisitio, qunm per aviarii imnginem describit, nonnisi in

mente 8) t, dnde efcitnr, ut res ad innitam in mente seriem

rodent. Quodsi doctrinam aliqunm certam de 6mvo~quwv in-

dole atque ortu ad lmnc quaestionem adhibuisset, man

facile dissolvisset. Sed doctriuam dvapchsmc utpote minus

rmnm ad hanc difcultatem explanandam adhibere noluit;

alteram doctrinam de origine notionum EE achcemc; prorsus

l) Theaetet. 19! C: 11; ion wq :liw n :pnpov Butcpov pmhiv. lam

pivtol. It)

2) Haec sumptio latet in Equq'llql illo, praesertim in verbis: pvmmv-

time Jw 6v Rwy. duoomptv .

8) Cum vulgo lnquor. Philosophice loquens dixerim: nIndagatio vel

aoquinitio notionum jam existentium ct perfectarum eat. Nam certo

272

Generated on 2014-12-29 20:28 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

quidem sonsu et vo-pmm et ulsllpam in meme Hunt.

_19__

rejecit.) ltaque in Theuetetn rem explanare non potuit. cum

tamen in Sophista investigatione me rb siaem xal pan iidiva

(Theaetet. 188 C) relic-la alterum viam ura te eivai xal at in-

gressus cavillatiouem illam de errore elis-annone redurguisset.

in 'Iimaeo et in Phaedone ad doctrinam Gimp-ow: rediit. ')

Etenim quamquam illa recordatio. quaenam necessitudo inter

duo cognitionis genera intercedens putanda sit, nullo modo de-

claret, tamen cognitionem notionum ponit. Quod genus cog-

uitionis adeo praecipuum locum apud Platonem obtinebatv ut

saepissime solnm eo nomine dignum praedicareL

Jam igitur tria quaestionum genera, e quibus orta est

idearum doctrina1 breviter perstrinximus Nec me praeterit

aliter de hac re exponi solere in liistoriis philosophiae quae

feruntur. Nam Aristotelem") secuti ideas Platonicas ex priorum

philosophorum placitis veluti compouunt. commiscentes lieracliti

{zobv cum definitioue Socratica et Parmenidis uuo. His addunt

numeros Pythagoricos. Megaricorum ideas deoplrooc, Anaxa-

gorae voov et alia id genus. Sed ejusmodi explicationibus

uti1 ut liistnrico concessum est, ita philosopho minime licet

Primum enim de systematibus illis mirum est quantum

inter se dissentiunt viri docti, nec debemus rem ignotam

ignotiore vel obscuram magis etiam obscura explanare. Deiude

placita philosopha non sunt entia simplicia, quae veluti elamenta

ad varias mixtures conficiendus commiscere licet ), sed ipsa in

elementa sua prius dissolvnutur necesse est 5). Suut autem

I) Phaedo 96 B. Prior Theaeteti pars, de qua multi sunt commenta-

torea, huc non pertinet. lbi enim demonstratur et mia-tum non esse

cognitioneml vel ipsam uius-quw non esse cognitionis denitionem; quod

nemo negat. ~51 oavmoia 'ob rabtbv ti uigil-ipsu Ar. Met.1116. cf.Gr0teum.

II p. su sqq., qui tamen in quaestione historch errat. Protagorae nimium

patrocinatus.

2) De temporum ordine nihil a'lrmo. cl. infra p. 2L6.

8) Metaphya. I 6, xm 4. cf. Diog. Laert. lll 10: liew 1: ita-

au'ro 16w n capellanum 161m! imi "030.109;va uui Daupnnuinv.

4) Cf. notum illud llerbartiiz ndivide Heracliti jlvtmv oiniq Parmenidis

et habebis ideas Plnlonicasgu atque mirum illud tepidum balneum quo

Generated on 2014-12-29 20:28 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

Plato apud beussenium (De Platonis Sophista) ni-igidam atque paene

emortuam Megaricorum obeiav refovett

6) lnanitatem ejusmodi disputationum sine tali ivaldou ex Taich-

mulieri exemplo discus, qui (Stud. 1. Geacb. der Begri'e, Vorrede \') lo-

go

273

_.20_

elements illa verae quaestiones. de quibus sive sciente sive

nesciente philosopho agitur.

His accedit quod Plabonis philosophia doctrinas priorum

philosophorum ipsas minus respicit. quam cavillationes dialecti-

cas, quas Sophistae jnctabant. vel, si Groteum audimus, ipse

Plato maligne eas intcrpretando ex eis traxit. Cum enim logica

neglectn poem um . . . . aul-gemini . . . . .1]in (242 C) videantur,

in omnes quodammodo cadit quod Pluto de Heracliti sodalibus

dicit: itan uv ov totwv . . . . . 0'31. v nore dorq 61ov alite

xvruw alite dmvrmv, w'noc de 6st zapahvmc ('Bsnep npkqpa

m'mousiom. ) Proinde xsivouq uv m: vuv cbpsv sitendi mi nawrv

(cf. Menon. 71 D.) ipsos dialogos potius adeamus qui 0mnia

quae ad plenam Platonic-ac philosophiae intelligendum requirun-

tur, abundanter suppeditant.

De idearum natura.

At jam dudum lector ex me quaesiveritz quae tandem est

natura atque indoles idem-um, ad quas Platonem per tres

illas vias deductum esse dicis? Et nihil quidem facilius esset

quam ex locis illis decantatis Phaedri, 2) Phuedonis) Symposii,)

quitur Von dem PIatonisch-Aristotelischem Idealismus, et (Neue Studien

l p. ess sqq.) Platonem Pantheistarn et Monistam sensu Heraclitico facit,

Asbotelem vero dualismi (ib. p. 236) reum l'acit. cf. tarnen infra p. 23.

Avalz'mswc quam in omni quaestione philosopha necessariam duco prae-

clarum exemplum dedit Schopenhauerus in judicio philosophiae Kantianae.

cf. W. als W. und V. 8. Ausg. I p. 611: Diese Formen der Urtheile sind

ja Worte und Wortverbindungen. Es sollte doch zuerst gefragt werden,

was diese unmittelbar bezeichnen: es htte sich gefunden, dass dies Be-

grie sind. Die nchste Frage wre dann gewesen nach dem Wesen der

Begri'e etc. etc.

1) Haec revera etiam in Parmenidem cadere apparet ex Theaeteto.

180 E, 181 B, 183 E; Sophist. 242 D. Quod autem d'e Parmenide reve-

rentius loquitur id quidem nihil ad quaestionern philosopham, facilem

tamen habet explicationem. Scilicet arbitratus est Plato robq pennae

ethicam pessumdare adseverantes a v 3411a! nam 3650M 161i, mino

xal eivai Mum ti essem (177 D). cf. De Legibus pp. 889890 sqq.

2) p. an C, 260 B D.

Generated on 2014-12-29 20:28 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

8) p. 78, 79, BO.

4) p. 210 E. 211 AD.

274

-g1...

'limaei) Reipublicae') enarrationem idearum grandiloquam

altisonam componere, utque de earum pulchritudine. pox-factions,

unitate rhetorica et copiose ut iit dissererefj verum ex talibus

declamationibus nihil prorsus discimus nisi quod jam scimus.

scilicet Platonem sicuti etiam Aristotelem). cognitiones illas

atque scientias quae in meris notionibus praecipue versentur

eis quae in rerum sensilium perceptione consistant mirum

quantum. praetulisse easque omnibus laudibus poeticis rbe

toricis etliicis extulisse Quodsi quaeritur qunmnam de no-

tiouibus doctrinam ideae Platonicae exhibeant. tum simpliciter

respondere non licet Nam doctrina illa mutari videtur. nec.

ut plerique credunt. secundum tempora Platouis vitae, sed secum

dum quaestiones quas tractat philosophus.)

l) p. 28 AB, NC.

2) p. su B sqq. cf. etiam Thka ne n-m A.

8) Carolus Prantl (Gesch. d. Logik l p. 60 sqq.) de re recte judimt,

de ipso Platone fortasse paullo iuiquius. Id quod evenisse puto propter

abusum talium locorum a Proclis nostris fsctum. Et. quidem sunt ista

multis ut bono illi Theodore (Thesetet. 177 C) 06: vqieupa. houv,

sed Platonem eo nomine vituperare durum est.

4) Met. 1 2: ra Tp ale'dvaew. naivth muva 626 mam xal obh novem

6) Prsecipui dislogi Platonici post ejus reditum Athena vel certe

post mortem Socratis (cf. Groteum vol. l p. 194211) conscripti sunt ean-

demque, ut in quaestionibus impeditisl omnes doctrinam exhibent. ut rem

uno exemplo absolvam, prorsus nihil interest, quod quidem ad quaestionem

philosopbam attinetv utrum loci Pliaedri (26l D) et Sophistae (217 C) ad

Parmenidem jam litteris consignatum an consignandum spectenL verba

caroli Prantl in quaestione consimili npponere libetc Denn wenn in der

Metaphysik und der Ethik auf die Analytik vermittelst :ipwqmr. hingewiesen

ist, so folgt fr die wissenschaftliche Reihenfolge hieraus ebensowenig nis

wenn in gleicher Weise d. interpr. l. l6" (quem tamen locum glossatori

alicui deberi suspicatus est Christina) die Bcher ber die Seele und And.

post II 12, sana das sechste Buch der Physik citirt wird.

Dislogorum ordinem a zellero propositum utpote maxime probabilem

sequor. ita tamen ut potius ad Grotei in hac re imxv inclinem. (Grete I

172194). Quae si conrmations egetl conferl quaesol Peipersium (Ont.

Generated on 2014-12-29 20:28 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

Platonis) nuper statuentem eodem fere tempore Thesetetum et nem Rei-

publicee scriptum esse (p. 486). Quod facit propter acerbam Socratis dia-

tribam (172 Dl77 C) de prava rerumpublicarum gerendarum ratione tune

temporis usitata. Quasi vero idem argumentum non etiam in Gorgiun

cadat quem multo ante scriptum esse censet. Hoc modo demonstraveris

Phaedrum post utrumque in lucem editum esse; nam in Phaedro Plato se

275

_.22__

El. primarie quidem doctrina idearum nihil aliud evincere

vult quum notiones existere, hoc est verba quibus reddunda in

ratione utamur aliquid certi significare. quod per definitiones

aliquatenus exprimere possimus et ad perspicue disputandum

adhibere debeamus H00 praecipuum esse, rationes psycho

logicas et ontologicas secundarius esse atque incertas. cum ex

universa philosophiae Platonicae ratione tum ex disertis pliilo-

sophi verbis satis appuretlj nihilominus cum notioues per

rerum sensibilium perceptionem explicare nec posset nec vellet,

idealismum autem quem dicimus omnino non intelligeret (cf.

infra p. 27. 5)), coactus est sumere notiones quales in mente essent

tales per se in rerum natura constarefb

Quantis tamen difficultatibus laboraret doctrina illa. Pla-

tonem minime fugit, ut ex priore Parmenidis parte liquet. ubi

omnes omnino idearum explicationes refelluntun Quod accu-

ratius jam considerandum est. In illo igitur dialogo Socrates

idearum doctrinam ad contradictiones zenonianas elevnndas

proponit Dicit enim non mirmn esse tales contradictiones rebus

inesse sensilibusg id demum sibi admirabile visum iri, si quis

ipsum quasi reprehendit atque corrigit quis acerbius in homines politicos

atque rhetores invectus erat. Idem censet Sophiatam post Parmenidem

usoo sqq.l. Permenidem Sophistam Politicum Philebum post Rempublictm

litteris esse consignatos Eqnidem audaciter assevero me argumentisl qualia

nostris philulogis in hoc genere prohentur, quemlibet ordinem dialopzorum

nlemonstrare posse. Sed me operae pretium facturum esse vix crediderim.

(cf. (lrotenm l ma ibique Bonita, Strumpell, Wolf.)

1) Phaedr. 2650: ipsi ptv gaivatm ea piv illa (ac. tota illa idearum

in vita priore visiol nis 5w: miqu muuiehu . ink. quae sequuntur pura

puts logica sunt. De loco Menonis se B jam supra dictum est. De loco

Philebi (pp. l517) et supra dictum est et infra disputabitun cf. p. 40.

De republica sse D sua D: @516 :o ill-41M; a 1: si pat paivsmt . cl asamg

i pl], nimi-ri EEzov coii-ro auaxopicmhn ibidz obxobv ml. an tob suum-mm

Blimp-u: pom iv vi]qu Epmiplp 5v xiov vuv Bi] atqnion . . . . . lai win

Few; detov buaxupiczallan Soilicet de ipsa dialectices atque idearum naturei

dubitatj de logica npozmzbzonxi qua ad ideas pervenimus minime. cf. etiam

de repub. bll C: pav3dvm . . . Etuvdl: plv ob . . . an pivtot Souln Stopicuv

Generated on 2014-12-29 20:29 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

oayicttpov :lva'. xa {mb vile tori arati-gesde Ems-Hm].le ttk cf. sn 13: he:

se non dan ti tiitqu eioa rufxzivu. cf. supra p. 7 n. 2.)

2) opinio cudworthii (Treatise of Immutable Morality pp. nis-us

Grote II 282), Tennemanni, (ontii, ideas Platonicss mersa mentis humanse

notiones fuisse jamdudum explosa eat.

276

_23_.

demonstraverit easdem repiignuntius rerum ideis per se seorsum

constantibus inhaerorely Rogat cum igitur Pnrmenidesl qua-

rumuam rerum ideas ponntz earumne solum rerum, quae oculis

cerni non possint veluti virtutis justitiae pulchritudinis, an etiam

rerum ndspectabiliumy veluti hominis, ignis, aquae, adeoque

rerum turpium veluti luti crinis Quod discrimen in quaestione

de .ideis quantum momenti habeat perspicuum est Ad psycho-

logicus tamen potius quaestiones quam ad ontologicas et logicas

spectat Qui enim notiones nihil esse dicunt nisi miras quasdam

quasi perplexioues imaginum obscurarum verbis et vi memoriae

inter se conjunctasl in invisibilium notiouibus explicandis plu-

rimum laborant Qui autem nationes plane aliud genus esse

contendunt et notiones quasdam ante omnem rerum sensilium

perceptionem mentibus nostris quasi innatas esse, argumentis e

talibus notionibus ductis praecipue nituntur. quapropter Plato

in Phaedone edw dopwrdv solorum notiones ad immortalitatem

animae demonstrandum adhibuit, nec per totum hunc dialogum

ulla rerum adspectabilium idea inveniri potestfj Neque tamen

inde recte concluseris Platonem tempore illo nullae rerum ad-

spectabilium ideas posuissey sed potius idearum doctrinam rati-

onibus argumenti in Phaedone expositi quodammodo, ut ita dicam

se ipsam accommodasse.

1) 129 D. sqq. quaestionibus logicis atque psychologicis neglect-is

Teichmllerus qui ex lleruclito atque Timan Platonico adlnirabili mentis

acumine Pantheistam quendam Platonein composuit, negat ideas xmpnerotk

fuisse (Neue Stud. I 150). Revers tamen hanc viri docti sententiam esse

non credo. Sed tantum dicit Aristotelis vov lmpmrdv qui omnes notion!!!

in se comprehendit, dualismi crimini aeque obnoxium esse atque ideas Pl.

tonicas. cf. Stud. 2. Gesch. d. B. I 246247. 250: Allein bei Aristoteles ist die

ldee (ante Hegelium vir doctus Ideen dicturus fuissetl eben sotransscendent

wie bei Plato. Cf. Hermanni Lotze verba (logica 317819) apud Peipersium

(op. l p. 520). Scilicet ideas Platonis nulla veri problematis dvakoeu facta (cf.

supra p. 19 n. 6) adgredientes semper erunt qui aut negant Platonem talem

doctrinam revera probare potuisse aut eo nomine eum reprehendant At.

contra ideas nemo audiendus est nisi qui difficultates infra (p. se n. l)

expositas plene explicaveritg id quod neque Aristoteles fecit nec noetretee

Generated on 2014-12-29 20:29 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

paucis exceptis possunt. ipse autem Plato concedit sua de ideis placitm

xahn ptv amaqmam :Zvou, ov 'o" a7: rpnov xuhm ph noixwm (582 D)

2) Nam voces elboc et ibia his locis ideas non signicare nemo non

videtz ios D iiow dic Ti, 109 B navtoam xal ac 1651:: xal id pereo-m

73 l) uibes teo maei 77 c Ev a'wpdmou an, 73 A Ev upon u]; vpmxivq In.

277

_24_

Ewnim rerum visibilium ideae in Phaedonis argumentatione

per fuissent incommodae atque molestae Quae enim rapi bdrm-'0:

disputat Socratea) mpi impendentes disputata scrupulum inje-

cissent. Nam an rdvta rd v raic alcuinusva ixsivoo ts operum

roi 6 leser ioev xai aerae Msicmpi 'mv speciem veritatis prae

se fert;') at 5n ndv/tac oi immutat tor) a g!!th iv8pmro ope-rentur

difficilius est ad demonstrandumay Quare prudenter hoc loco

Plato rerum adspectabilium ideas non posuit Eadem est ratio

argumentationis ejus quae in capite LIV legitur Etenim si Plato

substantiarum ideas ad illud argumentum adhibuisset, coactus

esset nep 166s et ro doze-mp, cujus napoooiq nep mas t op, inter so

distinguere etiam deinde analogiam secutus, rip 1:0") Eumpa'zrouq

in)ij et niv ooze-11;!)an vel aoro tb rq imm ei8oc.) itaque quali-

tatem abstractani aspudrrlm ut ideam posuitl nep edas et m)pr iam

inter se non distinxitbi

Quoniam causas exposuimus cur rerum individuarum ideae

in Phaedone non inveniantur, ad Parmenidem, unde huc

aberravimus, redeundum est. Parmenidi igitur respondit Socrates

se, cum de rerum corporearnm praesertim rerum vilium ideis

saepe et multum dubitasset. ad extremum totuni se ad rerum

invisibilium ideas contulisse. ne rerum conteuinendarum ideas

ponens in uv' iiiqu @koapiaw incideret Sed Parmenides hos

timores atque dubitationes juventuti Socratis ita tribuit, ut eum

auguretur cum se philosophia magis exercuerit nihil contemp-

turum esse. llanc potissimum Platonis opinionem fuisse tum

res ipsa tum multi dialogorum loci perspicue demonstrant').

l) Phsedo pp. 7475.

2) lioc argumentum inter usitatissima etiam nunc est.

3) Scilioet: obit av imiilmt obsia t6 pdlkov uui to ttov. Ar. Cit. 111.21

4) Teichmllerus qui Platonem pantheistam facit (op. l. I llo sqq.)

negat cum Pansetio illo atque l-legeliol philosophum animse immortalitatem

revera docuisse. A! nemo qui Platonem attente legerit ignorare potest

immortalitatem ei verisimilem tantum (cf. Tim. n D et notum Apologiae

locum) visam use, sed ad ethicsm quasi necessariamz xpil rd romam isaiam

luu'uil.

6) In Timuo tamen ubi de rerum sensilium explicatione agitur nep

Generated on 2014-12-29 20:29 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

am ip tamen ponitur (51 B).

6) nullam rem in philosophia propter vilitatem dialectioo negligen-

dam esse nota est Platonis opiniog cf. Soph. 227 B, Polit. nos D,

278

+25

Ebenim manifestum est argumenta, quibus Plato ad idearum

doctrinam deductus est, in omnia pariter verba generalia cadere

Quare eos, qui Plawuem aliquarum rerum ideas posuisse

negent. eodem modo falli contendo ac si quis Phaedone lecto

ideas rerum sensilium in universum neget Scilicet in omni

quaestione ideas materiae congruentes posuit philosophns').

itaque in Timaeo. ubi de mundi origine agitur. rerum

manu factarum et edw xpc n ideae rarius occurrunt lnde

orta est opinio Platonem talium rerum ideas non cognovisse').

Etenim si rem poetice magis quam logice spectamus ideae

rerum naturalium minus offensionis habere videntur quam ideae

niw npc u . Efngimus enim animo omnium rerum naturaliuin

perfectissimas et pulclierrimas imagines ev up warm} sua

Quod in ideis mv irpdc u difficilius tit.. verum si ideas om-

nino Ev tmp non esse reputaveris), statim apparebit nihil in-

teressex Sed quid opus est verbis? Nam sicuti doctrina idearum

E {moo-:a'memc verborum generalium originem duxit. ita liullarum

rerum non possumus ideas apud Platonem invenire), et ita

Theaetet. m D, Ilipp. msj. ess D. quod ad ideas nup; mi aamc ato

tinety nullam dubitationem relinquit locus nobilissimus Timaei (61 e-oa A).

Comparanda sunt verba i mbra amp alixousv asa ts illa tui m6

au'quno: aiebavbptba prava iuri tomziqu s'xwm il'nav, cum Psrmenido

(130 D) dlkd nam pv T: imp 696p." mu xal sivan cf. de Repuh. 516 B:

xtp pqiiv.

I) Quml ipse aperte protetur. cl'. de Repub. 596 A. B: in H]; clu-

uia; praebeo . . . . . 361p. sil xai vv n olu uinu nolldw. cf. Pnrmen.

147 D. ldem facit in rerum divisionibus cf. Phileb. ea B: Bsiv Ell-q:

p-rlluvilq. cf. na D, et Tim. 48 E.

2) Loci Aristotelici huc non pertinent; nam formula ob cpapiv pace

commentatorum ipsum Platonem non denotatz oiov oixia xal humihoc u'w

ob paptv nibil :lvm.

3) Tim. 52 B. C; Parmen. 168 D. E; Aristot. Phys. Ill 4: Mm-v a

{Em ptv olv vivat odium ol tin; Bin; Bu'z xa anti non rivum atg.

4) Locos probantes post kitterum atque zellerum coacervaro non

est operae pretium (Zell. op. I. ll 1, 586 11.4.) cf. quae infra de po-

steriore Parmenidis parte disputavimus. Unus omnium rem sine amba-

Generated on 2014-12-29 20:29 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

gibus enuntiavit carolus Prantl (Uehersicht d. griech.-r|n. Philoe. p. 89):

Kurz alle und jede Allgomeinhoit, mag sie hher oder niederer stehen.

ist eine Idee, und die Bildung eines Wortes fur mehrere unter diese Bo-

zeicbnung fallende Gegenstnde gengt zur Entstehung einer Idee. Quod

vero hoc Platoni vitio vertit non ssssntior.

279

_98._

quidem per dialogoa diapertitoe, ut.nullo bempore ejua vitae

dicere liceat eum aliquarulu rerun] ideas repudiaase.

His explicatis progrediamur ad Parmenidis contra ideas

diaputationem, quae ita institnitur ut primuln contra 511 xupwcd

in universum disputet, deinde contra. duas illius doctrinae ex-

plicationee, quaa Socrates in medium a'ert; deuique rurana

contra doctrinam illum in nniversum. Et. primuln quidem

contra doctrinam illam in univeraum dcmonstrat res individuaa

ideurum participes Iieri aalva idearum uuitate absoluta nullo

modo posee.') Deinde argumentum quod rpirov vdpmmv ap-

pellant. ideis opponit: scilicet ex ideae cum rebus aensilibus

comparatione alberum nasci idcam et rem in innitaln abire).

Alimn igitur explicationem proponit Socrates, Parmenidem jubens

videre, pd] ubv ei8iw Exas'rov roomy v'rua xai. obdapoo a.er

npomjwq Eniwscdm {Moi}! v duxaiq (132 B).

Hoc vero alnbigunm est; nam quaestionem ontologicam

de eo, quod extra inentes nostras notiouibus respondere putan~

dum sit, movel. priusquam ad quaestionem psychologicum de

l) Pravaln conauetudinem talia plene enarrandi non eequar. iii-(a;

BLBHov PjTG xaxv- Lecwrem Platoneln jam lectitaase sumo.

2) Quod Brandisiua (de perd. Ar. libria p. 18) hoc argumentum ,,a va-

riie varie expositum" ease memorat, id nihil ad rem nostram. Argumen-

lnm a l'latone inventum el. dilucide exposituln, ab Ariatotele saepiua re-

petitnm anaple natnra simplex et unum est; Sclioliaatarum vero nugae

innitac aunt. Qnem talia (lclectant, is adeat Schaarachlnidtium propter

hoc argumentunl larnienidem llatuni abjudicantem. Mihi Hermanni do

Soc-hero in quaestionc conainiili judicinm apposuiase sufciat: "So wenig

man hohere Aufschlliase ber Platos (icintesgewhichte von einem Mann

erwarten wlnl, der ilnn den Sopliisten und Parmenidee abspricht. {Plat

PM]. 1889 l p. 367.) Quod autem Sueemihlius (in censura libri Peiperaii

Wochcnachrift f. kl. Phil. X 17) Baemkcrnm (Ueber den Sophiaten Poly-

xenoe, Rh. Mus. XXXIV 6479) secutna jam constare dicit hoc argu-

mentuln a Sophista Polyxono inventlnn ease, condential loquitur vir

doctua. locus enim l'haniae quo nititur haec opinio ita est vel obscurua

vel depravatne ut intellegi vix poeait. lpae autem Baemkerua ad locum do

Repub. X 597 C. pruvocann largitur l'latonie acumen ad hoc argument-um

Generated on 2014-12-29 20:29 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

excogilandum satin autleciase. Ego vero monatravi idcm argumentuln

eriam in 'limaeo invoniri. cf. infra p. 30 n. 4. Terlninum quidem tech-

nicum m tpifov an)pr qui apud Platonem nuaquam legitur, Polyxeni

vel alicujua Snphistac connnentnm fnieae haud negaverim. Nam Sophi-

sticen plane redolet neque ego is sum qui talia Platoni vindicem.

280

_27_

notionum natura responsum sit. Permultum enim interest

utrum verunta illa eawdapatall quodammodo sint. an eutin

prorsus alius generis Sed quidquid hujus rei est, hanc de

idearum cum rebus communione difficultatis solutionem ita

tantum amplecti licet, si probaverimus doctrinam illam quem

nostrat idealismum vocant Ad quum doctrinam prope ac~

cedere videntur Aristoteles dicens 31:: eum rd am tube ian

ndvta (de an lll S. l) et Plato declarans (Tim 61 C) qualitates

secundarias (r tallpata) et perceptionem disjungi non posse

(npcbrov pv ov'w ozdpxsw aiaanew ai ark.) Revera tamen neuter

verum idealismum) intellexit Plato enim (I. l.) qualitates pri-

marias sensu Lockiano per se constare arbitraturg Aristoteles

vero vario et more suo inconstanter mpi teo dicentes et m6

mcrqm disputans) semper tamen aliquid extra mentem per

se constare ponit tamquam causam) niw ev q; quum vwv.

Verus autem idealismus ens absolutuni aut prorsus respuit aut

omnino causam esse negat. sed quasi aversum et ignotum

partem mentis utfoctionum esse submystice dicit).

Plain vero in loco Pnrmenidis mentis atfectiones in alothgtd

et eum-qu non dispescit, sed rd venusta menti inesse sumit.

1) cf. Ar. de An. In 8: xi R derm minuta (iv: Bzoiau 10" pi] eav-

{depart Iivm.

2) ld quod Carolus Prantl. (op. l. l p. 139, 236) Subjactivislnul

appellant. cf. p. nam die Alternative ntim-heu Suhjectivismus und Ob-

jectivismull. Utnmwin ample-Maria doctrinam per me licetl modo ne um-

hau sicut vulgus philosophorum . lie idi-alizuno bene Autfarthius (Die

Platonische Ideenlohre. Berlin 1883, p. 2327). lii-rat tamen quod Pl.-

toni'idc-alinmum recentiorum tribuitl dualismum abjudicat. Quod ut efflcilt

demonstrate laborat (ibid pg. 2781) nam et autem haud ita multum

inter se dill'erre. satius fuisset Bw'womv atque wv'w inter se distinguerej

quae interdum proreus cunl'undit, cf. p. 21. Die my - und durch dle

soli doch dio Idee erhut werden.

8) 11'. Cat. v. 17 nqq. cum de An. lll 4, l4, l5; Ill 6. 3; III. 8, 8.

4) Melaphya. r 6 in line: te piv 05v pt: ui alas-qm tiym priiis ei

aiebant-nm (so. pi avum edw elit-fopo Isar. igitth (sed. cf. Cat. V. m d

Bi ti konipna pfq simi a noni Pqv miseriam xal vw cleo-haun

Generated on 2014-12-29 20:30 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

vum.

6) \lllgua semper putabit idealismum esse negationem rerum sensi-

biliuui, eia ti iv tii-q xoxlqutnpnv; sed paleaopov nichboc vctov dvcn

Idenliunuu est negotio substantiae pro rerum sensibilium causa posit.

281

_23_

t& aiaSqr/i (quaa 1mm appellat) simpliciter extra mentem ponit.

Indo coiismliiitiir ut ant notio inentis oMsv: notio sit ant unius

alicnjns rei (v: rum) in rerun: naturu revera existentis, quae

res ipsa notio erit. At si notiones revera rebus extra mentem

positis insunt. ant res oogitandi fucnltate instrnendae aunt aut

notiones privandae. Utrumque absurdnm.)

Rejecta igitnr hac idoarum explicatione ad alinrn doctrinam

transit Socrates, quaiu proptor ejus venustatem et quia in Ti-

mneo') pruecipuum locum obtinere videtnr semper pro doctrina

proprie Platonica accepta est), qnumvis hoc Parmenidis 1000

1) llunc iocum renpicit, id quod nmnes niai fallor interpretea fugit,

Aristotelon (de An. Ill 4. 16. 16): ml min; at VO'IrH'lC Eanv (t) 5mm? :6.

vo'qta'i. ini piv 1&9 16w in Bit-q; rb ainb Eun 1:6 voobv I-Gl. tb vooprvov . . . .

iv 3% mi: Flown: 611p buva'pu. pv'zvov innarv ism niv voquiw, Giotiuivotg

ptv 061 bruipiu v06: . _ . inin it t6 vo-qtbv 61cc'pisz.

lloc tamen mode difcult non removetur. Nam secundnm Aristo-

tclem menu pnram notionem 10") Killer: v. c. cogitat. (16 :mpu: :ivm apivu).

Mona (livina bavdpr. nun eat sud ivtp'ig. Men! autem humana a buvdpu

ad ivgq'nmv transit tum rnm actu cogitat. (7mm voi iariva). Sed hoe nihil

ad 16v m. . 07) 1&9 6 H00; iv 1i Quyj. Itaqne notio lapidia ant omnino

ad lapidem nihil pertinebit, ant aemper ivrniiq non Bova'pu ei inerit.

Sed mens divine (vm'i; not-quak) nihil eat praeter notionea qnaa cogitat.

ltaqne airnt menu humana napousiqn 10') Romano-3 v06 actu cogitat, its

lapie quippe cui notio lapidia insit, cogitare pntandnn eat.

Qnod vero Groteus (II 272) (lit-it: "The word riw'rqtm here is used in

its ordinary sense, in which it in the negative not of wild: but of

vun'nx; hoe problem! non aolvit sod tantum aliter exprimit. Nempe

sine idealisnio vel potiua sine dinerta \lualialni negatione difcultaa ills

tolli non potent. ltaque nostra quoqne. memoria exstitit qni rebus cogi-

tandi facultatem non illani quidem eibi consciam tribuendam ease cen-

aeret. (Hartmann, lhiloeophie dea Unbewuaaten)

(T) locum hunc in exercitationihna Seminarii Philologici Monaceneis

ememlavit Gnlielmns Christ 061 ante (Bump inaerto. Qua emendatione veram

Ariatotolie sententiam pernpicaciorem reddi facile intellegitnr. \nlt enim

philosoplmn 16v win its. vo'qrbv cane nt simnl intellectue et intellegibilil sit,

u: vovlu: antem ita intellcgihilia esae nt v06: eia non insit. Quare v06:

Generated on 2014-12-29 20:30 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

aliter (051 Jump) vo-qr: est atquo ti: vowqm'. In tanta tamcn Aristotelis

dirondi incnria emendationem hanc prorsns necessariam non dueo. ltaque

philosophi potiue qnamphilologi panes agena textuin receptnm mutate non

anaus mm.

2) Timaeum Aristoteli, Theophrasto, Doxographia Diogcni praecipnnm

Platonicorum plaritornm fontem fuisse mihi quidem persuasiaaimnm est.

8) cf. Alcinoua de Plat. dog: aupaackpmm :ch and 960:: aldmc.

Lucllh- Bill" Rpidic p. 667. Schopenhauerua W. I]! W. and \'., Bnch Ill,

Plat. Theaetet. 176 C. nupmbsqutuw iv a} 5v iotditov.

282

_29_

aeque atque aliae idearum explicatioues redarguitun Sic autem

a Socrate exponiturz rd pfav sian eain {Lamp tamesi-mata

iordvai Ev ti cyanen rd se illa tootezc omvar. ml sivat eaouhgun

Sed Parmenides facile ostendit hanc idearum explicationem

rursus illi tertio homini obnoxiam esseg deinde transit ad doe-

trinam in universum iterum refollendanL Demonstrat enim si

quis ideas per se seorsum constantes ponut, ens, cum apud nos

esse non possint, nullo modo a nobis nesci posse. Deum autem

qui ideas cogitet un imp piv ignorare nihilominus in ne

hujus disputationis Socrati lurgitur sine ideis vel saltem sine

rerum certis denitionibus) artem dialectical]: omnino constare

non posse

Atque hae Parmenidis dubitationes difficultatibus rfbeaetetl

quodammodo dvrierpoyol sunt. In utroque enim dialogo Plato

alohruiw et ventum communionem explicare frustra studet Et.

in Theaetebo quidem de eis veluti de mentisaffectibus (adhcn,

disputans haeret in refutatioue sophismatis de ermre, quod

tamen aliquo modo redargui necesse est ad artem dialecticam

coustituendam ln Parmenide autem rci sichi-d et ea vo'qtd ve-

luti entia extra mentem posim') contemplans in eandem incidit

difficultatem Nexum enim rerum tam dissociabilium nullum

invenire potest. Nibilominus rd sian ad dialecticam necessaria

esse afrmat. Realm. igitur ut videamus, quomodo Plato has

dubitationes dissolvere conatus sit, vel cum plenam rei expli-

cationem non haberet. quibus sumptionibus atque argumentis

usus sit ad sophistarum cavillationes umovendas viamque ad

artem logicum muniendam. Et primum quidem animadverten-

dum est ad hanc difficultatem expediendam necesse esse ut vel

cd vo-qtai per rai existima explicemus vel invicem rd micante per

rd vomd, vel denique alterum genus omnino tollannua).

l) l85 B. H tt bpttirai sieoc hoc hde-rom

2) In universum dico, nam certis locis ea vopmta menti inesse sumlL

cf. supra p.27. Scilicet non dico Parmenidem Platonl disputationem onto-

logicum fuiaae, Theaetetuln psychologicmn. Nam tales distinctiones illo

tempore nullae fuerunt

l) Medism qusndem viam invenisse sibi videtur Peipereius dicens nos

283

Generated on 2014-12-29 20:30 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

nPlatonis doctrinam panlogil mi (nae est illud quidem portentum vol-bl,

Primum ut supra monui t perdoctrinam idealismi et reducti-

onem notionnm ad :pavuspmv complexiones verbis conjunctns

atque insignitus; secundum qunmodo at eis explicundum re~

linquo qui (leductionem rerum scnsibilium ponunt; tertiqu verbis

aliquntenus adseveruri potest, re constanter praesture nemo powst ).

Plato igitur cum primam explicatinuem prorsus rejecisset,

ad duas ultimas redactus est. ltuque nonnunqnam rebus sen-

sibilibus omnem veritnwm. quam nostrates realitatem dixeriut,

eripit'); nonmmqunm eas idearum participes orindrmat modo

quodam inexplicabilo'). Interdum duas explicationes confnndit.

Ejusmodi est argumentum illud permirnm quml contra illum

tpirov livttpmnov promit. Dicit enim unam tantum cujusque rei

ideam a Deo factum ease; nnm si (luae assent, ex earum com-

pnratione tertium exoritnrmn esso). Hm: vem difcultates

aed de verhia nnn agitnr) moderati nomine appellare debere (op. l sub

nem). Ego vero moderatum l'anlogiamnm non magip intellego quam

bonus ille Cicero nqmmi corpus (cl'. dc Nat. deomm l. 26 sqq.) Panlogiamul

ai aibi constare vult abaulutun ease debut qualia fuit episvopi Berkleii val

potins Firhtei. Problema hoc ut furnmlam nb llvgeliania diluulam in usum

Ineum mnvertaln eat: ein ,,Ahanluteu Entwmler oder. \erum Pei-

pvraiun nt in ningulis dootianimna at angavinnimun est, ita in summa phi-

loanphiae ratiune Immitann 0t parum nubtilia; ali0quin non fuisaet scrip-

turuu searentau dc l'latonis ontulngia paginls.

I) 0'): Fan 1&9 ivu'pmiov a n; 1:: mina :al backapu'vnv (Ar. Met.

l 8 in ne.)

2) lhamlo 66 B; 66 R up; Ike llepnb. 586 A. of; Stallb. lroleg. ad

Parmun. pp. 278279. l'vipc-rninm up. I. p. 518: han hm. in magna

operum parto-l exiutentimn \0I8III aetc-rnamque uni illi essentiae ideurum

mneedit.

8) Lorna rongonait Zollernn (op. I. II I. p. 641). Eodem pertinent

verbs 'limaei 35 A: rrv QMpou 1.61: iapzx'rov obsav xi; mint uvuppt-

'nnv Fig.

4) De Repub. 696 C: 6 pkv l-q are}: t: 0"): imilno :it: u: va'jrq

Eu-iv p.91 Illiov h piuv iv ti yz'mu imp-{dusttm at}. .ldem argunwntnm

logitur de 159 nuvnhi (Gap (Tim. 8| A), nmle mnclmlit Pluto unum cane

mundum 't'vu . . . mzh rqv p.6vumv Bpowv i up mvnlzi Cdnp. Arintptelem

\ero hoc argunmntum in usnm auum - (nntursisun' eis permirum accidere

Generated on 2014-12-29 20:30 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

deln-t qui neaciant ideas l'llltnnican fun'a logica expulm nnque revursnras

cane \lnm-c qum-ntio pnyclmlogica dc notionihus ml liquidmn perduuta fuerit.

Pf. Met. XI 8. sub nem: ti 1&9 ulsioo; oi 0139mm! . . . ism: 67m pin mpl ixatou ("cpl-Pl 1.11 . ibid: 16 N u'. iv rim: or): Flu. BMW 16 RPGROV .

ivnliluu Tip, l'lvph pu 10.1 161? uni apnapip (!) 16 npdnw lwov 'lfA.

284

_31_

Parmenidis ita tantum diluit, si rebn! sensilibus omnem rea-

litatem qnam dicnnt abjudicamus. Proclns autem quod dicit:

'p mwo'rq: (allow-{61v pa'v rmv 0'31 Mama-(11 6k roiq 1' an

nowdmc (Ed. Stallb. p. 684), verbum quidem novmn in medium

a'ert, argumentum nequaquum'). Si enim res et ideae omnino

non sunt pormsic, qui pot/est eri ut res idearum participes

ant?

Praeter haec non responsum esso a Platone Pannenidis contra

ideas disputationi fortiter n'irmo. Nam posterior Parmenidia

pars ot Sophista ant moram logicam spcotant, ant sumpta idea-

rum hypothesi investigant :2 rd dut inivql; opp-11Mth . .. d1-

quozc oopymvat.

De ideis atqno numeric.

Sod priusquam ad hanc quaestionem nos convertamus, locus

injncundissimus de ideis et numeris breviter nttingondus esso

videtnr. Nam qui urbitruntur Platonem post lamnemdem

litteris mandutum idenrnm doctrinam itn rcnxisse, nt du-

bitationibus in illo dialogo expositis mnplius obnoxia non

l) Argumentis prorsus simililms Stallhaumius in Prolegomenia in

Parmenidem ideas defondons multua est de ,,ideis absolutn natura pri-

vatin et in inferiorem detmain locum p. 284. Aliin locis ideia cam tribuit

"vim et efcaciam quae mnnea dubitationca mnoveat p. 258. Sod tamen

ad incitaa redactus apertc conwtur v,,0mnino do rebun tam uublimibua

proprio dicere non liccre. lpse cvrte proprie non loquitnr, nam vult

unum per se aeorsum npertatum Plahmi anhtiliu disserenti lv ilpwtov

3066': (mi Dis placet) appellatum fuisse. Quod ut. condcint, locum Por-

menidis (158 D) its interpretatur, ut zlxupiuv, quam Plato 10k 0.on tri-

buit, etinm rd. vl adsignet ibid. p. 82 nqq., p. 108, p. 109. [Poatqulm

haec scripsi non sine nnimi quadam voluptate vidi perversam huqu loci

interpretatinnem jam q Peipcrsin, Ont. Plat. p. 354, Stalllmumio objectlm

esse.] Idem obaimv ah Aristotele Mel. I 6 pro forma usurpatam oinidv

1:1:wqpiwlv intellegit p. 8'1.

Nee me latot locus 137 D, ad quem tamen non provocat Stallbaumiuo:

'Amlpov ez'pu :6 'xv r7. pip: izpij n zshurw'qv Flu. Soilicet interest inter

non linitum atqne innitum. lllud eat sane unmn absolutum, aiquidem

nullaa admittit attributinnca (142 A), nnnm vcro rclativum aecundum Pla-

Generated on 2014-12-29 20:30 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

tonem tum demum inlinitum existit, ('nm Rollin factum est. Verum Stall-

baumius neacio quam comnmnem idem-um nhluo rerum whim harlolltul

in univerao hoc dialogo explicando quod miseranduln sit. labor.

285

_3g_

asset, ii plerumque numeros in locum idearum substituunt

Quibus fortasse respondendum erat numerorum cum rebus

sensilibus conjundionem difliciliorem habere explicationem quam

idem-um, revel-a autem deliram illam opinionem apud Platonem

nunquam inveniri Ne tamen inertia mea hunc laborem de-

clinasse videam breviter enarrabo non Platonicam de ideis et

numeris doctrinam quae nulla unquam fnit, sed locos Platonicos

qui Aristotelem ejusque asseclas in errorem induxerunt. Ac

primum qnidem hoc in universum monere licetz numeros ipsos

ideas ease. siquidem omne 'ev eiti mum (cf. supra p. 25. 4) Platoni

idea sit. beinde rerum seusilium qualitates secundariae quae

post Lockium vocantur in Timacn ad quulitates primarias vel

mathematicas ura rbv sixdu podov referuntun Deniun sae-

penumero more Pythagorico numeris lusit Plato vel eos utpote

napaxkqnmbc mc Szavoiaq laudibus mysticis uifeciL

Hnec praefati singulos locos inspiciamus, qui vel maxime

posterioribus fraudi fuerunt in loco Pliilebi (l6 D) Socrates

de metliodo dialectica exponens jubet 'rqv voi cursipou iBav npbc

m ulioc pi; xpo'sypiw zpiv iv nc rbv dpdipbv min-06 natvra nation l);

quod non significare ideas numeros essel sed in omni investiw

gatione certum aliquem notionum numerum dialectico reperien-

dun) esse loco per-lecto quivis intellegetfi

Quod ad 'linmeum attinet. verba 8:6: . . . . amquam-ticum

irasci ts mi dptbpoic (:33 B) periphrasis sunt pro in ordinem

redegit. et prelni non debentg nec signicant ideas numeros ease,

sed hujus mundi ordinem et dispositionem numeris et ideis

constare quod vel e loco Philebi supra laudato liquet. Deinde

quod (54 D sq.) de quattuor corporibus elementariis exponit oiov

hamov aorciw 1s1ovav cibos aut ea Saow ouprcsodvruv amatum voce

apelles numerus triangulorum denomtur, ut ex proxime sequen-

tibus pamt, as autem illud paulo post (55 D) "(s-{ovo's' nii

10m) 1a'voc appellat et nonnisi otspsbv 1s10v6c m)pr drozxsiov

fieri dicit (56 B). ldea autem non idem est atque utor-leia sed

novum aliquid praeter illa existens ('lheaetet eos E).

Sequitur locus Parmenidis, qui veluti fons et origo hujus

1) cf. Politicus seo A. B.

Generated on 2014-12-29 20:31 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

2) Aristoteles aliud agens rem acu tetigiL 5 n 1019 69mph: dpszk

mg. Biclpn; n 1&9 uni. Ii; Hmipsm. Met. vn s sub nem.

286

_33__

mali haberi potest Pluto notionum in mentibus ) nostri inter

se conjunctionem persequens demonstrat ipsam unitatis (mi M)

notionem non posse ita poni ut non simul cum ea implicetnr

ipsa 1-71: ua'loc notio, deinde omnium numcrorum notiones.

Sodales autem discipulique Platonis atque Aristoteles hunc locum

ita intellexerunt. ut cb iv et ruv audiam revera omnium mune-

rorum causas praedicari putarent.

Restat denique excutiendus locus ille libri septimi de repu-

blica (523 D526 E), unde originem duxit futilissima illa hario-

latio de numeris mathematicis inter numeros sensiles et numeros

ideales positis. Quem locum etiam Zellerum ) in errorem induxisse

satis mirari non possum. Arithmeticen philosopho commendat

Plato. quia de ipsis numeris nos dispntare cogit: uspl anum niw

alpva dva-mater animam (525 D); sunt autem aunol oi

plpni nihil aliud quam ideae numerorum 3) sicut sine te aha est

ipsius magnitudinis idea. quemadmodum autem inter im te lis-ga

et vlpwnv um p.7aw prorsus niliil interjectum est, ita nullus est

tertius numerus inter numeros ideales et res quasdam numerabis

positus Cum igitur nemo ausus sit affirmare Platonem rb lis-xa

inter res individuas ipsius magnitudinis participes et eine tb iui-la

posuisse, qui tale discrimen in numeris Platonem constituisse

adseverat docere debet quomodo ea, quae (p. 523 3524 D)

de ideis qualitatum atque rw npc n exposita sunt, ab eis dif-

fcrant quae pagina sequente de numeris disserunturfj

ldem valet de loco Pbilebi (66 C sqq.) Distinguitnr enim

ibi inter duas artes arithmeticas rllv tav nollem et rv ru'w 90.0-

eoeovmv. Tertiae illius pz'p'qnnilc nullum-epparet vestigium

l) us A. ante rb 3v . . . . iv abtb ti Sunni; [Bruveiq dicit non wir].

yevov mar n'rb wptv . . . . ipd T: sv am vuv-hostui 11).. cf. de

repub. ne A (de ideie) navmxob qmvae'prvu um yuivrahu innerem

2) op. l. lsu ll 1. p. 668. Sie (die Zahlen) fallen nicht mit den

Ideen zusammen, sondern stehen zwischen ihnen und den sinnlichen

Dingen in der Mitte.

3) cf. Cretyl 482 A. mini ra am. unde fortasse conclusemnt Neopla-

tonici ultra decem ideas numerorum non dari.

4) Scilieet ideae mathematicae et ideae qualitatum atque mv 1:96; u

Generated on 2014-12-29 20:31 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

sunt napaulcqnlal rilc humming, quia non habent sicut substantiae (eensu

Aristotelieo) simov . _ apbc 1:on denouc iuupvov inning. cf. P0-

liticua 286 15286 A.

287

-34_

Nempe dpzdpal apud orbitam flows: sunt res individuae nu-

meratae Quod autem (511 D) mathematicis advocat tribuitur

abjudicatur wk, hoc non tertium quoddam numerorum genus

constituitl in quo mathematici versari putandi sint, sed tantum

ad methodum qua mnthematici utuntur spectat lpsam notionum

cognitionem vmke'lcit, 6Ldvoza in notionibus inter se conjun-

gendis disjungendisque versatur l). Mathematici autem qua mathe

matici notionum cognitionem sumunt (510 C), unde eorum gere

appellatur aldvoza (511 D). Ipsa tamen cognitio idearuml in quibus

versantur mathematici. vanch vocatur (526 B)').

At dixerit aliquisl habere nos Aristntelem testem locupletem

de magistri sui doctrina diserte adfirmantem Platoni ideas nu-

meros fuisse, et numeros mathematicos medium lquendam

locum obtinuisse inter numeros ideales et sensiles. Ac de

..Aristotelis quidem in judicandis aliorum philosophorum placitis

levitateu a) non est hic locus disputandi Qui ex Aristotelis

tot annorum cum Platone familiaritate concludunt eum ma-

gistri doctrinam non potuisse non cognitam habere), ei neg-

legere mihi videntur discrimen quod inter facta historica

et placita philosopha intercedit. comparandum illud cum dis-

crimine inter pahnirmv et ozrimv emptionem a Plawne facto).

Cum igitur doctrinae metaphysicae ut posteris refemntur

prius in mentis veluti sucum et sanguinem recipiendae sintl

napsppawdusvov nonlbn tb dudrpzov (Ar. de An. III 4). Aristoteli

autem Platonis intcrprcti multa sunt rd mam Et primum

quidem ipsa de qua agitur uctionum quaestio ei semper ineno-

1) l-Iodem discrimine vozk et Szdvom ab Aristotele usurpsntun

cf. Zaller. op. I. ed. 11, ll a p. 441 n. 4., p. us n. 4. lit Platonem et

Aristotelem vocem hdvomv sensu latiore saepe usurpare non est quod

moneam.

2) Cf. bll n. brd Bk te pell ix'pyfqv vtkvn; ouoniv nr ii (monuw,

vobv obit ialuv mp). mbra buxobai col miror vonrciw am." put ipli-kg

8) Verbs sunt llonitzii ad Met. A 6. 986' n

4) Trendelenburg de ideis etc. pp. 8, 4, 6. et contra Teichmller.

op. l. p. ne sqq.. cui tamen quod cum Abbate contio atque Martinio

Aristoteli malam ndem irrogat nemo mentietuh

Generated on 2014-12-29 20:31 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

6) Protagoraa su A. Si in quaestione siniplicissima de terrae rotatione

iidem Aristoteli abrogare licet, quid dicendum est de qnaestionihns meh-

physicia? cf. Zeller. op. l. 1876 ll l p. oss n. 2.

288

__g5_

dabilis &1:opa fnit). Unde t at saepissime cum Platonem car-

pere videatnr, suas ipsins dnbitationes exponat. Deinde Aristo-

teles, sicut omnes post enm peripatetici, aliorum opiniones nisi

per suos terminos technicos enarrare non potuit') Deniqne

Plato in diulogis saepe jocatus est, snepe opiniones suns mythorum

involucris involvit. Aristoteles antem, qui a talibns elegantiis

plane abhorrebat, locos illos ant' omnino neglexit, ant ad ver-

bnm accepit.

Loci) igitnr Aristotelici, qui ad hanc quaestionem pertinent,

ant Platonis poeticos de numeris lndos respicinnt, aut quaestionem

de rernm causis atqne principiis, ant denique numeros mathe-

maticos inter numeros ideales at sensiles positos. Atque locum

de An. 12.8 nihil nisi meras civalo-{iac et ludos Platonicos con~

tinere vel imle patet, qnod a'zvalo-{im illae mysticne duobns

modis explicantur: 6p.oio<: S mi v mic mpi qnloaozpiac knopvozc

6wpichl arb pv tb Cdmv x r73: :06 vbc 16M; 1.1).. . . . . Kn 8%

ac! illmq vobv pv t6 Ev waif).

1) cf. Schweglerum ad Metaphys. p. 1089'.

2) lahnarium hujus rei oxemplum praebet Alcinous. Non vero omnes

aliqnatenns peripatetico verborum nan imbuti anmns ideoque Platonin hand

aequi censorea. cf. 'lrendelenburg op. l. p._ 51: nut corta aeriorum for-

mula ad Platonia sententiam designandam accomodaretnr. Hoe Inodo

etiam Theophraatum magistri sui termini! technicis nbusum ease me monet

Christina. cf. Diels Doxographi (irueci p. 486. Theophrnst Physic. Upin.

fr. 9 . . . 660 164 vipde 3061"! (ac. llktuw) _1:ouiv t6 pkv honipcvov

(in; 511p . . . _ . 1b 6% dag aiuov ml ulvobv.

3) ln ordinem tripartitum digeati legantnr npnd Trendelenbnrg op. I.

pp. 9 sqq., noa alind agimna. lllud moneo mihi quidem in quaeationem

philosopham unice intenm hunc libruln hand lnlgnae utilitntis fuiaae.

Quod ai cui iniquius atque audnciua dinlum videbitur, confer quaeao

quae pp. 8738 de simplicisaima formnln i p.41 and? (manly.on H1110

monatruae disputantnr. Palmam vero meret diaputatio ,,snbt.ilia (p. 67 sq.)

de loco Metaphys. XML}; mpl 8} tin iBuiw updnov abrilv rhv and nqv

iiimv 86Eav imaumiov, pqsv nova'mtovm: upb; lv niw apmv pinw, (211

g Bailuov ii apxi}: 0! update! an {Mug 74pqu alvm. De quo of. Snac-

mihl II. p. 508. n. 889.

Generated on 2014-12-29 22:44 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

4) Cetorum verb: iv wk up! pkoaoyiu: "Aqopvolg nd llntoniu hpdyoog

cuvooaim; necessarie referri minimeconltat. Nam verisilnile eat Aristote-

Iem in libril up! pilouoyimc plarjtn Platonica, aomnia Pythagoricornm,

comment: Spensippi, deniun an" ipaina inopicz non aliter pormiscuiue

into: In at confudiue qnun in Mohphylioornm librll Met N eum fociue

a.

289

_36_

quare ista quidem ei explananda relinquo qui illud wea-

mzslmzmmmuomozkamduq serio tractandum sibi sumpserit

Exorietur aliquis

De ideis et numeris rerum causis atque principiis locus

praecipuus Aristotelis legitur Metaphys. l 6. De quo in uni-

versum monere licet Aristotelem per totam hanc operis partem

nihil agere nisi ut suam ipsius de causis doctrinam priorum

placitis confirmat Quare in ne hujus capitis non sine aliqua

jactatione additz 3n piv oiw opacae euiipidem atepi ttiw airiwv xai

irdua xai mia uapropsiv ioixaow 'ipiv xai oii-toi ndvrsc eo dowipsvoi

amiv illuc airiag. Unde apparet quantum fidei huic nprimae

historiae philosophiaeu debeatur. Quae vero de Platone habet

ad hunc fere modum composita suntz ideas ceteris rebus

causas esse e Phaedone potissimum hausisse videtur Platoni-

cam hujus rei explicationem ut metaphoram poeticam sprevit 1),

explanationem logicam plane neglexit. ipse enim causam

sciandi) ab aliis causis nunquam perspicue distinxit Ideas

autem Platonicas omnino v 'cdmp non esse novit ille quidem.

sed nunquam plene intellexit (cf. Phys. auscult. IV 2. 8). ltaque

tecta sumpsit eas esse ooiac quales ipse statuitsy consequens

fuit ut ex materia et forma eas consistere putaret Formam

idearum esse unitatem partim ex Parmenide collegit partim ex

ipsius de definitionis unitate doctrina Cum autem Plato ideis

in se (mp) spectatis nullam omnino materiam adsignasset, ma-

teriam idearum quaesivit ex eis locis, in quibus Plato disputat

non sine fastidio percipimus 'lhemiatiua certe ad xenocratis libros de

natura provocat. quae autem Johannes Philoponus habet pura puta Py-

thagorica sunt Cf. grandia de perd. Ar. libris p. cs sqq.

1) notum est illud usvolqtiv xai pttapopdc Li-rnv novqtnuiq.

2) Sensu Schopenhaueriano cf. vierfache W.

3) Ex quibusdam locis fere concluseris Aristotelem eum errorem in

hac re admisisse qui apud Lucianum (Vitarum Auctio p. 567) ita festive

describiturz i161 at Im'wuuv bpdi siuavac sui et apud scind ilkov xal nam

bmli mivw. Cf. Ar. Met. I. 7. oi Bk tac istuc airing Mpsvm, npuinov ph

(11106qu mm ran vaw lasiv tac airing irapu mbmc iua rbv ipcbpbv

iupwav u}. quodsi haec res ita se habet commentatores Aristotelici

Generated on 2014-12-29 22:45 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

Platonem abunde ulti sunt. qui consimili discrimine inter tb aibat (notin-

nem) et res individuas notioni cognomines neglecto, in multis locis absur-

dissima quaeque Aristoteli adiinxemnt.

290

_37_

aut de rebus sensilibus ideas participantibus, aut de idearum

inter se nexu mente ratiocinativa tamen intellectu In promptu

erat illud dnezpov Philebi, quod fere nii p1] am respondere vi-

detur, vel up 0arpq>, vel Aristotelicae materiae vel denique

eqi aovdaei 5m. Hoe autem secundum Platouem 1:6 adnuit xai

iiz-rov in se continet quae satis respondent ra {nepoin ml mata

(Phys. I 4) et ab asitovi mi kdmovz, de quibus in Phaedone

disputatun Deinde recordatus rerum sensibilium cum ideis

eonjunctionem in Timan per numeros (vel per figuras geome-

tricas numeratasj efci, omnes ) autem numeros in Parmenide

ex dyade veluti progigni, putavit ') haec omnia bene inter se

couciliari posse et ad unum certum doctrinae quasi corpus

redigil si quis sumeret ideas numeros esse atque dyadem illam

numerorum fontem nihil esse nisi rb ma xai ampbv sub alieno

nomine latitans.

Denique quod ad ca peneia pertinet origo hujus erroris e

loco Platonico perperam intellecto supra repetita est Num

etiam somnia Pytliagorica Speusippi et xenocratis Aristoteli

in causa fuerint. ut tales nugus Platoni adscriptas fastidiosa

operositate redargueret 3), quae est zellerilyopinim equidem scire

non laboro. lioc tantum monere libet ab omnibus quod sciam

adhuc neglectumz ipsum Aristotelem de suis ipsius placitis

exponentem notionibus mathematicis vel potius geometricis

medium quendam [locum adsignasse inter notiones generales

1) verba 55w nim nptbtwv de quorum significatione minime constat

. non respicio. Plato certe in loco Parmenidis omnes onmino numeros ex

unitate et dyade progignit. Nam non solum multiplicatione, verum etiam

additione usus est. Quae res Bonitzii et Alexandri interpretationem re-

futare videtur.

2) Nee me fugit locus Phys. 1v. 2. 209 ".

8) De portentosa voce dominatu-mc nusquam a Platone quidem usur-

pata, atque Aristotelis argumentis inde deductis (cf. Met. XIII. 68) satis

habeo monere omnes ideas Platonicas aeque ac numeros ideales "6100p.-

Bl-xooq esse in se spectatam nobis vero inter se consociatas videri. cf.

infra p. 44. itaque ninterna illa repugnantia quae inest in notione nu~

merorum daupBA-wv (Bonita. op. I. II. p. 568) in omnes aeque ideas

Generated on 2014-12-29 22:45 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

cadit nisi Platonicam idearum inter se conjunctionis expiicationem accipis.

cr. infra p. 44. 4.

4) Op. 1. ed. II. II. 2. p. 22! et Bonitz op. I. II. mo Idem (p. nos n).

recte dicit rem ab Aristotele magis obscuratam esse quam illustratam.

291

_33_

sive abstractas in universum et res sensiles. Hoc imprimis

imle liquet, quod formula rd v 'i?azpou 1:16pm npud_Aristo-

tclcm ut terminus tecllnicus ad res mathematicas signicandas

usurputur. ) Quasi veto non omnis notio generalis eadem ab-

stracts, omnis uotio abstracta eadem generalis sit.

Quam vero obscure utque perplexe do universa hac re

cogitarit Aristoteles, patet ex loco metaphys. VI 10. Distingnit

enim ibl trcs circulos: :a w'mhp :Zvau seu clrculi notionem, et

w'mlov rov. . . . . niw 1.1%?me two; i alcilnro '7; vo'q-rm'),

ubi paullo post Erramawq 1&va uddit: ls'ym 6t VO'tO'k pv

oiov rob: pallqp'mxo"): al.13qu 8e oiov 10"): 111mm mi Eokivooc.

Scilicet tacite snmlt philosophns circulum in charta delinea-

tum ) non sensilem esse, sod intellegibilem. Aliter enim eri

non potest, ut :6 ninthp aivau. et w'mloc vo'q-rc vel pahuumc

inter se distinguantur. Cujus confusionis causa est haec: co-

gitat Aristoteles revera de mathematica sputii notione omnibus

formis (oxp'z'n) subjecta, qualn licet in physicis' alitar explica-

verit, hoc loco ut per so constantem pouit. Nam quid sit illa

i311] vo'qr practer ipsam spatii notionem nemo dicero poterit.)

1) Non (lien Aristotelem r pahlparud ut ltupwtd poauisae; dico

emu distimtlnnmn insnem constituinne inter notiones mathematicla, m. c.

a. 1. ct veteran notionea. Cf. De An. I. l. 7; III. 7. 9 at Themist ad loc.;

Metaphyn. X. 3 ct pnsuim. Locos pruhantcs non est quod cumulem. Loci

aaramm non deerunt quacrenti, veluti Met. XII. 2 sub n., ubi RE impul-

piano: acnau primarlo opponitur formulae in npmlosmc. Itaquc err-at

Zellcrua, quod in loco de Anima 1H 8. 8 rd; iv qazpazr lmfvau. simpli-

citcr vcrtit "die abstrakten Begrie (up. 1. ed. 2. II. 2 p. 138 11.); nam

50a. $th uis3~qnbv iezg ual aria-r] (ouk'qpvqg azppr'q; 11:1. cf. Met. X. 3)

pariter "abstmkte Bogriffe aunt. Quud vel ex grammatica enunciationia

structura perspicuum est: Ev toi; 23:0; mi; aiall-qroiq r& vo~r|t ion 21': 1:

iv ipulpicu 1:16p.er uuz 5cm. uiw $.08th ii; xul. 12018-1]. Qui dualiamul

notionum mathematicarum ct ccteraruln notionum pasaim spud Aristote-

lem invenitur.

2) Vel Ti puvtauiq informatum', nam nihil interest.

8) Zellerus more Hegeliano occasionem arripit Blqu omnlum notionum

Aristoteli adngendi. At nullum hujus rei exemplqu aerri poteat nisi

Generated on 2014-12-29 22:45 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

in notionibus geometricia. Nam in loco Met. 4. 28 am ivulwiuv loqui-

tur philosophus dicena certo quideln aensu genus apecierum Bk-qv (ac. :6

bnottipavov mi: Empopuig) ease. Quod veriasimum est, aed promus nulliua

momenti. Etenim aut mera owalm-[ia est aut aignicat genera. per so con-

stare, qumn Aristotelia non fuiue aententiam satin constat. Ubi mtcm

292

_39__

Ex simili errore originem duxit vana illa distinctio inter apxdc

geometricas et arithmeticus (Anal. post L l. 4 et paseim).

itaque cum ipse huic errori obnoxius esset. non est mirum

eum similem doctrinam Platoui tribuisse de rebus mathema-

ticis et notionibus v imoardun spectetis.

De Parmenide atque Sophista

Nobis vero his explicatis acquiescendum est in ea Platonicae

doctrinae sxplications quae supra exposita est: videlicet Platonem

ut logicum saltem salvam praestaret omnium omnino notionum

ideas posuisse et omnes dnopiac metaphysicus ad hanc unam

sumptionem rolegasse, ne sermonibus de aliis rebus institutis

plus ofcerent. Quod quomodo fecerit in Sophista et in posts-

riors Parmenidis parte jum considerandum est

Quam autem necessitudinem inter duas partes Parmenidis in-

tercedere crodam, jam supra signicavi. Totus enim dialogus quaes-

exempla proponit philosophus apparet eum revera de spatio cogitare e. g.

in loco Metaphys vu 6 exemplum circuli recurrit. ceterum cum omnes

quod sciam interpretes in hoc loco miseras turbas cierint. monere visum

est Aristotelem tria notionum genera distinguerez quae habent Bluqv

uiuhrv, quae vo-qrv, quae nullam omnino, h. e. rerum individuamm

(mbwv ouuv) species atque generav notiones geometricaa, ceteras

notionss generales et abstractas veluti qualitates et affectiones et

ea 1:96; u. lnenodabilis vero inde orta est confusio quod Aristoteles

saepissime substantiarum species substantias appellavitl eisque

tamquam merum ri v eivai essentl ifidp omnino abjudicavitl multis autem

qualitatum notionibus veluti eqi azpup mlv aieS-qrilv ndsignavit, quia ma-

teriae notio earum deiinitionibus inest. Sed de his non est hic locus dis-

putandi. itaque de notionum l-g venti minime cogitandum est sed potius

dicendum Aristotelem in eis notionibus explicandis quae spatii notioni

subjectas sunt haesisssl ideoque talium notionum peculiarem constitutus

classem

nostra quoque aetate philosophi prasclarissimi Kantiua et Schopen-

hausrus in similem inciderunt errorem l-Stenim de spatio et tempore

disputantss tria distinguere videnturz primum nationes mathematical ut

nationes abstractas spectatam perceptionem rerum sensilimn in tempore

atque apatio, meram temporis atque spatii perceptionem (quae nulla eat),

Generated on 2014-12-29 22:45 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

unde axiomata mathematica deducunt Qui negat hanc xantii fuisse sen-

tentiam, dicat quid sibi velit enunciatum hoc: Die Zeit und der Ream

sind nicht Begrie sondern Anschauungen. Nun ad perceptionem rerum

sensilium in tempore atque spatio hoc dictum referre desipientis esset

293

_40_

tionem in Philebo propositam ibique relictam copioso tractaL)

ltaque in priore dialogi parte an sint ideae necne inquirit (el' tivac

m remind: eivai pai/daac oxolappdvsw diagorae oiioaq), in altera

ideis ex necessitate suinptis quaestionem de uno et multis (Ev

mi MAM) vel de repugnantiis') in ipsis ideis existentibus exa-

1) cf. Phileb. 15 B in ne cum Parmen. ne E et 144 E. De tem-

porum ordine cf. supra p. 21. Ne tamen Philebum prorsus neglexisse

videsr, haec addamz Qui ipse credit ideam Platonicam Ev u uin Svtuw

esse. necesse est eam deprehendat in illa omnium rerum quadripartita

divisione in Philebo a Platone instituta. Si igitur de ideis ut de omnium

rerum causis mgitas, eas iv rip (int n]; aitiuc invenies; si autem ideas

definitiones esse numis, eas ad tb nipac referee; si denique poeta es

atque ideae ut rerum exemplaria pulchra tibi obversentur-1 perfectissimos

Mpoq ivblooc eas esse dices et ad te pum'v relegabis. haec est Jack-

sonii sententia (Journal of Philology X, XI) qui notum Aristotelis de ideis

atque numeris locum (metaph. l 6) cum dialogis Platonicis ita conciliare

studety ut Platonem dicat in lhilebo, quem post Rempublicam scriptum

esse censetl novam excogitasse idearum explicationem ad difficultates in

Parmenide expositas evitandas. ln Republic. enim atque Phaedone ideas

esse quem omnibus omnino nominibus generalibus respondentes, in Phi-

lebo et in posterioribus dialogis ideas esse: uin naui quiow aluihquiav

nam (on ihpwpvu nvd separari-mum ut Arii Didymi (Diels Doxog. graec.

p. 447) verba ad Jacksonii sententiam illustrandam adhibeamg secundum

priorem doctrinam res idearum participes iieri tati ptseem secundum

posteriorem iuud pipwlawg exemplaria autem illa quodammodo numeros

essey scilicet dpibpobc vel M100; annona quapropter ea ad 1b punv per-

tinere aftlrmat. llubitationes Parmenidis hoc modo minime dissolvi posse

non est quod moneam Mihi vero totum lioc displicet novam idearum

explicationem in Philebo quaerere neque credo philosophiam Platonicam

in bina ndi secando posse. Formula te Eu tou nripoo xal npwroq lata

cpow i'pnlmxov 1c1ovbc siboc (32 B), unde opinionem Jacksonii, Arii,

Alcinoi, originem duxisse suspioor, ideam ipsam non denotat sed unum

aliquod animal (v. c. hominem, canenti ideae particeps. Plato autem ipse

diserte afiirmat se quaestiones illas impeditas de idearum natura lem toi

nam ablegare. Sumit enim ideas, non defendit neque explicat. cf. supra

p.12.8. Partitionem illam quadripartitam machinam appellat ad litem inter

Generated on 2014-12-29 22:46 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

w'qv atque inwurqv componendam 23 B; cf. supra p. m l. Partitiones

autem illae metae notiones (rein begrilich) aunt, ut ex toto dialogo patet,

nec licet Platonicum innpov cum Aristotelica materia iam confundere.

Denique si quis quocunque modo ideas in Philebi partitione deprehendere

voluerit perspicuum est eas potius nis npum quam nip punit adsignari

debere, id quod Susemiblius quoque qui ceteroquin Jacksonio assentitur

monet in censura Peipersii l. l.

2) Formula iv ml nam quasi terminus technical est pro repugnan-

294

_41__

minat. lpsa igitur idearum hypothesis in hoc dialogo neque

defenditur neque satis explicatur, ut supra abunde demonstra-

vimus. Sumpta vero hypothesi illa fortasse demonstratur quae

inde consequantur inter se concinere. Cur autem fortasse dixerim

infra apparebit Qui igitur neglecto hoc discrimine ipsam ide-

arum doctrinam in Parmenide defendi contendunt-idem faciunt

quod illi divide-(moi quos Plato in Phhedone reprehenditfj

His praemissis inquirendum est num revera in posteriora

Parmenidis parte Plato demonstrare potuerit ca x rip: lin-codioem

dmoatvovm (cf. Parm. p. 136) sibi consture, hoc est omnes

repugnantias. quas ei dmlwgmol in ipsis notionibus deprehendisse

sibi visi assent, hac hypothesi dissolvi posse De quo me dubium

haerere ingenue fateor Nam omnes difficultates logicas in ipso

dialogo bene dilui pro certo habeo, utrum Plato clare per-

spexerit rem ita se habere necne valde dubito Quod accuratius

explicandum est.

Ac primum quidem perspicuum est hanc dialogi partem in

novem quasi sectiones distribuin quarum octo repugnantias toi

Ev xal noxkd subtiliter persequuntur. nona, quae ordine tortia)

est, difficultates illas aliquatenus diluere videtur. De hac parte

infra disputabitur, illae primum considerandae aunt. Duao igitur

ponuntur hypothesesz ei Ev Eon et si Ev prq em lnde oriuntur

quattuor quaestiones dum quaeritur, quid ea hde-mc eumque

et uni et ceteris evenire putandum sit. Cum autem et uni et

multis contraria evenire videantur, binae ex quaque quaestione

nascuntur disputationesl quae contraria illa subtiliter exponunt.

Demonstrantur autem repugnantiae illae per ambiguitatem vocis

Eon (vel pai cu), quae in argumentis II, IV, VI, VIII ) nihil

tiis et contradictionibus in universumz Ar. Mot. 1112. iplal et ut rui-v

ivavtimv tb Sv xal ib umam

l) 101 E; eum et obit (iv suipmo Jump ol dvulwmol lupi u ti]; dpxilc

Btulqptvog xal tdsv ie ixtivnc dsppvuxivmv ML

2)187C - me - 156E 167B 159B --1eo1s -1esn -

164B 165E - me

8) usa E: In si us rpitov M1mpev. quare non debebat Suaemihliua

hanc disputationem appellarez einen zusatz zur onlth Antinomio.

295

Generated on 2014-12-29 22:46 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

4) Sed cf. infra p. ao n. 8.

.._42.__

est nisi eopula') quam nostrates dixerint, in argumentis I, V,

VII, IX existentiam vel realitatem signicat. itaque cum idem

vocabulum duabus significationibus usurpatum sit, non est cur

miremur in tab-mc me xpaiac uini mm (238 D) contraria eve

nisse.') Nec me talia magis delectant cum ea latine,) vel

germanice,) vel adeo (si fas est dicere) Hegelicep") vel denique

per tabulas distributa) lego. Nam quisquis logicam primisl ut

aiunt, labi-is attigerit intellegat necesse est, quomodo hae repug-

nantiae ortae sint. Id solum operae pretium est investigare

quomodo tertia illa disputatione omnes reliquarum disputationum

contradictiones ita inter se conciliare studuerit Plato ut simul

respondisse videretur et Philebi mpi roe Ev mi 1:0le dubita-

tionibus et difficultatibus de ente atque non-ente absoluto iu

Sophistu inchoatis. Quod ut explicemus, probe tenendum est

sumptionem idearum omnibus notionibus respondentium huic

Parmenidis parti veluti substratum esse. Eadem sumptio alio

modo in Sophistn tecte ponitur. Quod enim to v definit

vaquv cit if; te nozsiv elits sic tb mthiv, hac denitione re vera

sumit omne graecae linguae nomen vel vocabulum ut nomen

usui-patum 6v u denotare. Nam omne nomen. verbi quod gram-

matici dicunt, subjectum esse potest, verbum autem omne aut

uozsiv aut xdqva exprimat necesse est.

Itaque hac sumptione facta facili negotio eos redarguit

l) Cf. arg. VI p. 162 A; 8st pn. auro bsapbv Flew 1:06 pi] :lvzn tb tlvat

nil 5v. cf. supra p. 2. 6.

2) Plstonem in hue srgumentntione scienter et sibi conscium hoc

modo vemtum esse vel ex loco ua c liquet. cf. etiam quae 1s1 B de

Aristotele responsore dicta aunt, et locum Pbaedri 261 D, ubi ejusmodi

disputationes p-qtopmi quodsmmodo tribuuntur, scilicet quia versmtur Ev

inivqn nis sian iv in dva'q'wq rb nlo: nlavam (268 B). cf. 137 A: 1rme-

pumub'q umam naiCnv. cf. 166 U: dic Fotxtv, et formulas dubitantee per

totum dialogum saepius sdhibitas quam in ceteris dinlogis t.

3) Stallbsumius Proleg. in Pannen. pp. 66 sqq.

4) zellerus Platonische Studien pp. 169 sqq.

5) Kuno Fiecberua de Platonic Parmenide (Stuttgart 1851). cujus

disputationis hoc specimen estoz Die: WederNoch ist du absoluto

Generated on 2014-12-29 22:46 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

EntwederOder, die Mitte des Begriffs. die ewige Grenze. et ea min

dpis-lug willde xhiv i paivopm.

6) Peipersius op. l. p. 404.

296

_4,3_

philosophos, qui existentiam nonuisi de una aliqua voce. vel

de duabus aut tribus vocibus) (xivnozc, te Ev, rb Ecmxvm. 11)..)

praedicant. Nam quemadmodum in Purmenide quaestionem

de repugnantiis Ev aetate mt: Z8Emc tractat, ita in Sophista pro-

blema persequitur cuvillatoris Ev aiu-oic roic 161m: refellendi').

In Parmenide ponit omnium notionum ideas, in Sopbista

sumit omnia verba 6v u signicare, quod prorsus idem est

quamdiu in meris uotionibus vel in meris verbis versamur). In

Sopliista tamen alteram quaudem sumptiouem facit quam in Par-

menide disertis verbis non pom't, re tamen ponit Ebenim non

solum sumit omnia verba am denotare. sed etiam haec 8v,

quae deinde sian appellatj certas quasdum inter se conjunctiones

atque nexus admittere. alias repudiate. Quae sumptio sicut

prior idearum sumptio nonnisi argumentis apagogicis et ex necessi-

tate ductis fulcitur).

His igitur duabus sumptionibus factis fallaciam :06 pi; line;

in Sophista facile diluit. Sed quaestiouem illam nunc non re-

spicimus. Alteram illam sumptiouem revera etiam in Parmenide

tecte pro concesso poni vel iude patetl quod tota haec dialogi

pars iu notionibus inter se subtiliter nectendis versatura Quod

omnino fieri non potest, nisi conceditur toi 7Ev1; xotvmvsiv etiam

dlkjlotq (Soph. 254 B). Rutiouem autem illius xowmviac obscure

persequitur in tertia illu disputatione. ubi priorum disputationum

repugnantias inter se conciliare studet Nempe contraria illa

diversis temporibus existunt, Ev (HM) 5pm xpvqa pat-exer an! iv

me on uatsxsz (155 E) . . . . Srav p.Ev xqm-rat Ev ce iton eivai

l) Loco Sophistac 242D abutitur Teichmllerus (op. l. p. ian ad

dualismum llatoni prorsus abjudieandum. Scilicet totum Sophistam bne-

lcqmcic non ko-rudnc interpretatun

2) Soph. eae E. tutu-{:ldasmi ooo 113v 1611M, auv duc lixovtl. hinc

aloth . . . . . . . . ea 8 Eu ubv libitum Epumilun at p.6vov.

3) Cf. Parluen. m D. Sophiat. 244 C. ea te 860 bvp'na. opolqdv Elm

palatia digna-iov nl'ilv Ev zatayilaarov 1:00. Cf. supra p. 2. 5.

4) Soph. ess A. wz ei morg 1: Pp covopolqiq tdrra avdomm 1i-

1ovsv ; E'omrv apum n nilv to ndv uvobvtuw ml enim doc Ev isto'nvtmv X.

Cf. 262 C. et lrheaetet. 183 B. Stallbaumio hoc problema philosophiam

Generated on 2014-12-29 22:46 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

de notionum cnmmunione Mqapzu tic pium-il ut cum Aristophane loquar

esse videtur. sit per me licetg cf. supra lon.

297

._44_

brdlhcm (156 B). Restat dubitatio do temporo illo in quo

haec mutatio ori pntanda sit. ntov'n patadklm; . . . . . . of:

1&p h. 1e :06 ou'vm aubtoc 511') petaklu, 066' a rigc mv~

oaoq ntvoopv~qc Eu pama'rnu. Huic di'icnltnti, quae prorsus

eadom ost ulqne illa Diodori et Zenonis contra motum cavil-

latio') (Zeller 0p. I. ll 1, p. 228), its occurrit Plato ut unum

dicat non in aliquo tcmporo multn eri, sod iu momento;

in momento autem noque unum neqoo multa esse (156 DE):

M aipv'qc al'rrq p60; romlc m: ndhlrm pane?) rip; uw-

ow: rs and ariaemq v Xpdvcp 0138va 065a) . . . .ps'raa'rncov 8-

alqw'qc papilla ml. 61:: parapillen v 066M. xpvcp iv in 066%

mvoirv rm 0136 iv only.

Estne sana lmec ratiocinatio? Ego aio, modo no pro ex-

plicationo idearum cum rebus sonsilibus conjunctionis accipintur

sod tantum ideurum inter so noxuum ). Nam omuos difcultates

1) Cf. Symp. p.187 AB: 06 Tip 6-7; :00 is. Impspopivmv 1; Eu to!)

6&0; Isl. Bupio; dppovim iv 51]. ano verbu tam proprio Plntonica Stall-

banlnius (cui assentitur Snsemihlius) solita qnaostionum philwophioarum intel-

ligentin Eryxilnaoho per lndihriuln tribui ecnsct. Scilicet physici origins rei

nlicujus ox quibusdnm elementis probabiliter explicntu. semper udrmabunt

rem illnm esse elements illu, logici somper negahunt. cl. Thenctet 203 E sq.

ct Ar. Met. 1| 3 05 Quinta: B'h (7)106ch 1| 20110134] in row Stllilulv :lvut utl.

2) Has cavlllntiones Aristoteles ulqne multi post cum praeclare explica-

vorunt; nulls talueu explicatio pleue sufcil nisi psychologica qua notiones

ad pawuspa'twv complexioucs redignutnr. Nam in pavrdsnaan (in der An-

scllnuung) has repugnnntim- omnino non existunt. cf. Verbs Schopenhaueri

supra 11. 8. 1 ct op. 1. Band II p. 842, et Band I 8.

3) Quod Zellorus (Plat. stud. pug. 181) ct Snsemihlins (op. l. p. 348) ex

hoc loco eliciunt: ,,Nicht die Ideo ist den Dingen, sondern die Dingo sind dcr

Idea immanent, miror msgis quam pmbo.

4) Non nego Platonom in hsc Parmenidis parte obscure etiam do

rohus sensibilibus cogitssse. Nam cum Aristotelo dico: 05am vosi Even

7W1QP-MOC '71 4/014] (de An. III. 7). Sed cum ex loco de Repub. p. 576 A

discamus de ideis: ubtb ptv 3v Exaszov :lvuz, r; 5% tin npdiswv uni cwpnkmv

Mll- ltlvluov uowmvig xuvraxob pavao'usm Rollo} puivrsllm Euastov, ad-

Generated on 2014-12-29 22:47 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

rmo Plstonom in posteriore larmenidis parte lv anal. umvmviuv per-

secutum case, at quoad ejus eri posset, ipsas ideas rebns sensilibus ne-

glectis spoctasso. Cf. supra p. 88. l. Parmen. 143 A. club 16 Ev I. Parmen.

129 E. 180 A. Concedo hsoc omnia secundum Platonis sententiam ideis

iv 10k TVOpVOlQ . . an}. insipozc (Phileb, 15 B) evenire. Sod hnnc senten-

tinm plane explicate et defenders non potuit. In Psrmonide autom, at

298

._4,5_..

eadem hypothesi expodiuntnr, undo originem duxerunt. thesis enim est omninm, non modo aliquarnm, notionum ideas

per so constanbes dari. Quod si Platoni das, non est cur rocusos

quominus accipias rhv aiqaqu, wimp itouov 960w oboav. Et-

enim si mihi obicis div aiov'qc :pz'nw nihil osse nisi mantis

humanae gmentum use per se omnino constare noc ad quic-

quam explicandum adhiberi posse, respondeo ita mihi quidem

persuasum esse, nec non rb Ev, rd mild to Spmov, :6 &vo'p.ozov,

1b 6v, :6 pi] 5v, to Yoov, 1:6 )iwoov at omnia illa contraria, in

qnibus hue repugnantiae existunt. Vornm qui sicut Plato

omnia verba generalia v inaction ponunt, psychologiam for~

tasse pessumdant, logicam eel-to solvam praestant; qui vero

pauca tantum verba ad ontinm dignitatem promovent, udwra

ve) mi xa'ru) arpe'zpooaw. ltaqne idois semel sumptis haoc argu-

mentatio omnes dubitationes tollit. Idoae enim 'm Xpvou per

se separatim existentes nobis v xpo'vcp atque inter so perplexae

et impeditae cognitae unt. Ipsa tamen idearum conjunctio

vel alius in aliam transitio non t v Xpvq sod iv 11] iiaipvrqc.

Hoc modo omnes in lpsis ideis contradictionos explicatae snnt:

hypothesi sumpta, tal x rilc imolowc daoBaivovm sibi constant.

Atque tanta quidem est verae logicae vis, at [1an ratio

quodammodo comprobetur vel eis, qui Platonioam idoarnm

doctrinam prorsus repudiant atque notiones arbitrantur nihil

Peipersii verbis utar ,,in meris - ideia Parmenidea ansm meditationem

versaturam esae' protetur. 'lotam hanc quaestionem praoclm tractavit

Peipersius (op. l. p. 851 sqq.). Haec imprimis probo: ,,qnaooumqne igitur

profert si consilium ejns et voluntatern respiciaa ideas aive

notiones spectat ib. p. 857.

Dicere vero llatonem nem quem sihi proposuerit dodita open ce-

lavisse dignum est auctore epistolarum non Zellero: (Plat. Stud.) nPlatona

Weise den Zweck seiner Werke zu verstecken. Scilicet ypuddov 8-61 am B"

uivqyuiw 'Zv Ev 'n. 4| 85110: w'q nvtoo Tilq iv ntuxak ndG-g 6 oxaqvolk p

1min epist. B' 312 D. Quasi ipae Plato non praeclaro dixiaaet irgubiv Bl

053d; mp. mm: obSinor: ET-(irvstm #56on (Km. 29E). cf. Phledr.

247 B: 796mg 1&9 FE) \lsiou 10906 Zuzumz. Verum vulgus alium lapinnl'om

non intellegit niai Tireaiam quendam aenigmatum inventomm ltqne solu-

torem. Nugacianimam bone at Platoon indigniasimam opinionem, Neoplato-

Generated on 2014-12-29 22:47 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

nici ex loco Purmenidia perverse inwllecw procudemnt. (136 D) inptwi] 1&9

"3| tombm nolkdw ivavtiov 151ml . . . . . hvoouv. 1&9 oi "Moi 8n Evco

tabvqc {g 61.6 Rv'nnv altboo 1: 1m: (Adv-lg ioovumv Evrolv'm 1? bqhi

vobv i'luv. cf. Euthydemum nub nom.

299

_..43_

esse nisi certas quasdam mentis affectiones ex imaginibus in

mente sitis compositas Namque notiones (ideas) tum, mutari

videntur, cum in mentibus nostris notio alia aliam subsequitur.

Hoc autem fit per tempus brevius quam quod sentiri possit

Nam transitio illa ita tantum tarde procedere potest, si obscure

fit im, ut sensum nostrum lateat Si enim animum intendimus,

statim alteram e duabus notionibus contrariis amplectamur

necesse est. Hoe auwm, ut supra dictum est. lit per tempus

quolibet temporis spatio brevius, quod infinitesimale vocant

mathematici et in ratiocinando pro nihilo habent atque neglegunt.

Sed illuc redeundum est. Quid est igitur causae, cur cum

adsevcrem omnes difficultates illas hoc argumenta proigari,

dubitent tamen, num Plato ipse sibi hoc explicatione plene

satisfeceriw cur ita dubitaverim multa suntv quae ut accuratius

explicem ad Sophistam revertendum est. Etenim quaestiones

in Sophista tractatae disputationibus Parmenidis miris modis

respondent. Nam quae p.p. 244246 contra ens Parmenideum

disputanturl re nihil di'erunt a prima Parmenidisi disputatione.

beiinitionem autem toti Svtoc (p. 247 E) nihil esse nisi omnium

idearum quasi positionem logicum jam supra monitum est. Porro

quae postea contra 1:6 ndv iar-quoq atque contra rationem tdw nav-

ita-m tb 6v uwoovtmv (249 D) disputantur doctrinam secundas Par-

menidis disputationis referunt conclusio denique (p. seo C) nata

riv aerae qcbow ape: rb 6v obre Eoc'qxev ante mvatrat '), et inopia illa

(p. seo D) ei 1aip tt an awaken mi: obx genlst brevi quadam

formula omnes eomplectuntur duarum priorum Parmenidis dis

putationum repugnantias, quae in tertia illa disputatione

momento (rg Eaigcwc posco adhibito dissolvuntur. Et qui-

dem in Sophista de hac difficultate dicit (250 E) tobra pv

roivov ivrawa xsiotm alnnopnpsvom igitur in promptu est. ut

hanc quaestionem in Parmenidem reservatam esse) putemus;

nam in Parmenido certe explicatur. Quue tamen subsequuntur

verba potius desperantis de plena rei solutione esse videntur

1) cf. Parmen. ms B: rd 'sv (ens absolutum) dpa duc Fomcv mins iot-qucv

051: rt awaken. mss tb 'sv (ens vel non ens relativum) a? dic Fol-u. oin- av

ian-qui rs xal amini (scilioet diversis temporibus).

Generated on 2014-12-29 22:47 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

2) Cum zellero credo Psrmenidem post Sophistsm conscriptum (nine.

Sed ad rem nihil interest cf. supra p. 21. 6.

300

_41_

quam confidenter quaestionem impedit/nm ad locum magis op-

portunum releguntis . . . xal ow ab pbqarspov ibaiv Suwbpsh. rbv

106v lei-{av Zmnsp iv oiof te by. simpsnesmta aLaMedpsSa 07m:

dppoiv am Quibus verbis aperte confiteri videtur philosophus

rationem suam utpote mere logicum altiores quasdam difficul-

tates inexplicatas relinquere itaque argumentum ex necessitate

ductum contra annua . .. rob; winter: mp1 obstac xal enesz

Szakexaevmc ita instituit. ut illos interi-eget quomodo dind iv

toic mnp' va 16101: 13159. (251 D, cf. eae C).

Eandem dubitationem deprehendere mihi videor in loco

eas E259B, ubi diicultas rob yxh Svtoc per rbv Mcpou gobc'w

amota, Sub nomine vavrloo up dvcn vel. ut est in Parmenide,

toi :mvtshbc pd; b'wmq recurrit: funk nip rapi auv-rion nvc affuit

zaipew adam kTopsv eiti Ecmv site yxh ttk Cur autem ad non-

ens potissimum pertinere videatur haec dubitatioy quamquam

supra dictum est ens neque ac non-ens dnopiaq parta-ixat Par-

menidis disputationibus denuo sub examen revocatis apparebit

Et disputatio quidem secunda et quarta de ente relative atque

disputatio sexta et octava ) de non-ente relativo nihil sunt nisi

illa tou antepoo doctrina) quae in Sophistu legitur, et aut se ipsae

satis explanant aut certe disputatione tertia plene explicantun

Idem tertium illud argumentum diiiicultates entis absoluti in

prima et quinta disputatione propositas quodammodo diluere

1) Sed cf. infra p. 49 n. 8.

2) Sophiat. ess-sse itaque Steiuhart (Einleit. l. Sophiat rio-rm

ad quattuor disputationes de ente atque non ente relativo respiciens censet

Parmeuidis dimcultntes in Sophista bene dilui. Eidem errori aliqustenus

obnoxius et Sophistnm sicut Teichmi'lllerus tcti supra-da l) ontologice interpre-

tatus Peipenius censet Sophismm post Purmenidem conscriptum eme. cl.

supra p. 21. 6, op. l. p. 219 220 hin Sophista qui omnium maxime est ontolo

ginus. Quanta rectius vetus iuterpresz Socpzevhc i mp". reo an, Kojak.

nunc 106 autpou doctrinam frustra impugunt Grotcus II ua sqq. concedo

nostrum de copula usum loquendi perspicaciorem esse atque errori minus

obnoxiam. Sed quod ad qumtionem philosoplmm attinet explanatio Platonic:

prorsus eadem est. Nos vero adeo magni Peripntetici termiuorum usui ad-

suefncti sumus ut Platouem idem dicentem non intelligamus Revers omnis,

Generated on 2014-12-29 22:47 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

ut ita dicam, haec difficultus originem duxit e grammatico vocum eivai ay

seinl seiend ul in lingua graeca et Germanicn, usul qui in lingua Prauoogallien

et Auglioa prorsus alius est cf. supra p. 2. m

301

_48_.

videtur. Nam licet illud ens alisolutum') omnibus rebus in se

receptis ([60 B) ipsum per se omnino -pmorov esse videatur

(142 A), hoc tamen nonnisi proer imbecillitatem nostram accidit.

qua, ut verbis Timaei utar (52 B), byezpoxoloopsv . . . ml qaan

(iva-(miov eivai non et 6v Eurav fv rm romp. Revera tamen ens

absolutam nullis omnino temporis ') aut spatii ) finibus continetur.

His igitur explicatis restant difficultates non-entis absoluti,

quas in disputatione septima et nona ) persequitur philosophus,

quas difficultatis prorsus easdem esse atque repugnantias entis

absoluti 5) quivis perspiciet comparans locum 1668 cum loco

160 B atque locum 164 B cum loco 142 A. Sed speciosam illam

explanationem, qua enti absoluto aliquam saltem significationem )

vindicnvit, ad non-ens ubsolutum explicandum adhibere non

potuit Plato. Etenim cum ens absolutum extra temporis atque

spatii fines relegasset. si idem in non-ente absoluto facere in-

stituisset. nullum omnino discrimen habuisset. quo inter se

distinguerentun Dicero vero ens atque non-ens idem esse nostrae

aetatis sapientiae reservatum fuit 7) ltaque cum non-entis ab-

I) Tim. 37E: ti et se Eon pineta unde apparet ens abeolutum potius

quam nnnm ideas, in se quidem spectatu, in Psrmenide denature. cf. infra

p. eo n. 1.

2) Pnrmen. m A; me C, D. mm 87 E.

8) Tim. ss s sqq.

4) Aliquatenus etiam in octavsz cf. infra p. dil n. 8.

6) Pudet de hac re tot verba facere. Ens absolutum sicut non ens

sbsolutum contradictio in adjecto est vel sideroxylon quod dicunt logici.

ltaque secundum Platonis rationem difficultas dissolvi potestj si dicimuez

te aavnhir; vel ripa nuvnhig cpiiva et 'rqv dat-ipso 960w vel rhv sob iuli

istos obsiav (Polit. eson vile toi pi] avtoc ma) pal] i004 notvwvsiv cf.

Sophiat. 264 G, 261 D, et supra p. 25.1. Idem illud ens abeolutuml cui nuper

nomen The Unknowable tre amndine ivauwv) inditum estl in recentiore

philosophia anglics grassatur. lii patrocinntur vir ingentia acuminia, nul-

lius eruditionis historicae Herbertus Spencer, qui argumenta Parmenidis

antinomiis prorsus similis suo excudit marte et pro novis vendlhviL

cf. Herbert Spencer First Principles Part I The Unknownblo.

6) Tim. si E: ti bt ra ian yevov nara rbv isl-qh 161w spacium

Generated on 2014-12-29 22:47 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

Quo in loco spero neminem pbvov sd si mhtnrnm one.

7) Probe scio huic formqu logicum vim inesse si callide explicetur. Sod

equidem non minor moque ninversis quae sub verbis latitana eorum

302

__49_

soluti perspicnmn rationem reddere non posset, satin habuit

ofcere ne sermonibns nostris amplius ofceret, delnonstrando

omnino do e0 verba fncero non licore. (164 A B) ti a; 1b xsivoo

i] rb nivqi, i} 12> ti 16 room . . . . nor ii Exam, '7; vv

monip'q 8661, "r" ai'c'rmq, I] 1670: '71 Swap: 1.1).. Qnibns verbis

si in re seria iocari licet, difcultati illi, cui in Sophisia Xaipew

sin: philosophns, nnnc xkaiuv naprv sursiv videtur.

In hac igitnr coo mvrekdic p'h eroq expiicntione nonnihil

lmesisse mihi videtnr philosophns. Q,qu a Zellero obscurius

intellectnm viro egregio frnudi fnit. Censet enim vir doctissimus

doctrinam idearum in posterior-o Parmenidis parte ita exponi aique

defendi, nt demonstretnr nno qno nbique ideam signicari sumit

(cf. supra p. 48. l) posito contradictiones rolntivas inde consequi.

negntoabsolutas'). At. res non ita so liabet. Nam contradictiones)

ah unins positione dednctae qnao in locis 142 A, 160B leguntur

non snnt minus absoluth ntqno, nt ita dicam, omnibus numeris

perfectae quam qnne in locis 16413 et 166B ex ejnsdem ne-

gatione collignntnr. Reliquarnm) vero disputationum contra-

dictiones ad ens relativum pert-inere jam docui. Universa antem

1) Op. cit. 1874 II, 546547, 665, Plat. Stud. In hac re otinm mihi

fecit Peipersina op. cit. p. 356 sqq. nNam prilnnm illnd 'sv ideam Platonic:

in nniversnru signicnre conjectnrn ct etc. of. p. 368. nUniuxlis igitnr ideae

cetrras ideas opponit. Sod confcrondn est iota disputatio. cf. etiam supra p. 41.

2) Ila loqni consnevilnus Observnndnm oat Lumen diapntatinnes l, V,

dc ente ahsolnio, niqne VII, 1X, de non-ante absolnto contradictionea noun

proprio non proponero sod plonam negationem omnis cognitionis at omninm

praedicalornm. Dispnmtionca II, IV, V], VIII de ante alqne non-ante rohtivo

routrmlictiones exponunt qnae otinm in Sophista traciantm'.

3) Octavo lumen qnodnnimodo ad non-ens absolntnm pertinet medium

qnendnm locum ohtinens. Cum enim com-Indi expectaveris cotera ct nunm

et mnIta ease, com-ludit Pluto contrarin illa vidcri. Sequenti deinde dispu-

tatione com-Inditnr ceu'ra ne videri quidem. Undo Zellerns (Plat. Stud. 178)

has diaputationm ,,den koamologischcn Bows-is appellat. Cetornm noli credero

me pron-nus :\ chlt-ri miione abhorrere. Explirationem mngin exacmm requiro.

Concodo nnitatis negationem IIutoni diiciliorem visam ease qnam ejna po-

sitioneln. Sod hoe inde itn eveninne jndico qnod ens abolntnm extra tem~

Generated on 2014-12-29 22:48 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

poris atque spatii nes reiegnvit, non-ens ubsolutnm hoc modo explicam non

potuit. Idem concede idenrnm doctriunm in poateriore Parmenidia pario

defendi, nod its tnntnm ut repugnantine in ipsis ideis existentes explioentnr,

non at diicnltutes de idearum oi rernm communione in prion: dialogi part0

motae diluantur. cf. supra p. 44 n. 4.

303

_5o_

rntiocinatio non ab unitatis notione pendet. sed a notionibus toi

eivai et m eivai aut absoluto aut relative positis. Quod cum

ex universa ipsius disputationis ratione tum ex illo quasi pro-

oemio (135 E m C) perspicuum est. Ibi enim propositum est,

nulla etiamtunc teo vdc mentione injectn, yxh p.de si 'mv 's'mmv

{morwpevov sxomiv toi eupadvta . .. ma xai si nil Ectw. Ubi

vero amicorum precibus adductus Parmenides hoc negotium

suscipit. tum demum hunc hypothesin perquam negligenter de-

ligit ita ut cuivis appareat haud multum referre, quae

hypothesis ejusmodi disputationi subjecta sit (137 B). Uni-

tatis quidem notionem ad tales conclusiunculas per ambigui-

tatem vocis eivai nectendas imprimis aptum esse non nego 1).

quamlibet tamen notionem generaliorem ad hanc exercita-

tionem sufficere haud obscure a Platone innuitur1 et inde putet

quod in loco 'lheaeteti (181183 om similes entis absoluti re-

pugnantiae e notione amissum repetuntur). Nam sicut in

prima Parmenidis disputatione unitatis notio ita ponitur, ut

ceteras notiones omnes excludat1 eodem prorsus modo notio

motus absoluti in loco illheaeteti ita sumitur, ut nullam cum

aliis notionibus conjunctionem admittat In utroque loco col-

ligitur ex tuli hypothesi omnino verba proferre non licere (183 B,

cf. Parmen 142 0138' dvopdcemz esse legeram un

Utut. haec se lmbent. sive in Purmenide rem plane absol-

visse sibi visus est Pluto, sive illustri aliquo exemplo docuisse

ejusmodi disputationes perquam esse futiles atque nugaces, sive

denique censuit repugnantius quae formula me ev ut 1ron con-

tinentur nihil esse nisi logicum nam edw ld1mv v fjsz sive

ut metaphoram ) a Zellero mutuer, multiplicem quandam quasi

refructionem idearum in mundo adspeetabili rudiorum, has con-

tradictiones non ultra I') persecutus est, sed crassis et manifestis

sopbistarum ) cavillntionibus in Euthydemo admirabili vi comica

delusis in ceteris dialogis satis habuit tales controversias 'm

l) Scilicet: khuu 6: louxlio: tb 6v ml tb iv. Ar. Met. IX 2.

2) negotio contra ilagitiosos illos {,ovm; declamandi super-sedem

3) Scilicet: xiv-aw: . . . . mini? sian 55a tob thoc Ar. Met. x 9.

4) Eat quidem illudl fateor, "lm. napauuvauvavov.

Generated on 2014-12-29 22:48 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

5) Cave vocem ultm.de temporum ordine dictam putes lector benevolc.

ay cr. supra p. I n. l.

304

_..51_

:06 16100 alilegare, uut per cavillatorum acorbuln notationem )

nut per mlkiovoc 6605 sumptionern') out donique per hypo

thesin univorsuo disputationi substratum) Munobut Lumen semper

illu de orrore quuostio, quam per totnm lIUDC libellum saopius

docui cum quuestione do cognitionis ortu artissinle cohaorore

nec via ct. rutione more logica plene dissolvi posse. Nam argu-

mentu, quibus nititur cavillatio illa, sicuti alia. arguments. fallacia

mtione more logicu (kewuxdvc) redarguas, rem ipsam non ex~

planes nisi certam aliquam sententiam do cognitionis indole

sumpseris.

Ac supra quidem vidimus doctrinuln ivapvoemq in Menone

quasi machinam quundmn (unxavv) fuisse ud hanc difcultulom

devitaudam. Vidimus etimn quaostionem psychologicam in The-

aetoto frustra ngitari. Restut ut explicationom in Sopllista pro-

positam penitius inspiciamus. Duo erant arguments quibus

errorem esse omnino negabant Sophistue: urgumentum :05 pi]

5v:oc,) et urgumentuln quod duubus vocis eiavau signicatio-

nibus nititur. Huec urgumonm diserbe distinguit Plato in The

aeteto 188 C. Post duas huncn paginus (188 0191 A) inves-

1) Sophist. 2591), Theaetot. 164 l), 164 D, 165 B; Politicus 806 A in

quaestione ethica; lllaedo. 90 C. lllilcb. 15 D E nbi non agitur do talc

$261|psupvmg qunc in loco 14 E absolvuntur; Lysis 216 A, De repub.

499 A, 638--9.

2) lliilcl). 16 C. Cum formula de 86:2; cf. Phaedr. 266 B.

3) Crutyl. 430 D sqq. llnwdo 100 B, 103 O. lraecipuus tamen de

hac re locus lcgilnr Dc repuli. 436437 B. Eodoln modo ad repugnantiu

Parmcnidis rcspicit locus pcrlnirus Timaci 88 B. (of. Parlnen. 162 A: 3:!

ipm uirr'o asopbv Exam 1013 p.41 :ivm a. SZWI-l pal] 71v.) Qucln Timaei locum

nimium prcmit. Peipcrsins (op. cit. p. 7) censcns Ilatonem copulae vim

voci :ivm. prorsus ahjudivnrc. Contrurium verum case rectius dlxeris.

Nam verba Jw 05a (ii-118%; 1510p. potius signicant nos vel vulgus

varias too :ivou. signicationcs confundcrc. Quus signicationes in So-

phista et Panncnide persecutus crat atque oxcmplis illustraverat, quare

hoc loco addit: Krp: pkv oz'w tm'nwv r'ixav 0'01. it" ampk xpmnv iv up

nupvn Bzuupiolrrsia3m. llaec sane omnia Peipcrsio ut ex ejus libro

colligo bone nota erunt, sod perversa ratio, qua. larmcnideln Sophistam

Generated on 2014-12-29 22:48 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

Politic-um post Rcrnpublicnm at 'limacurn ponit at in universurn onto

logiuln llatonicain in duas difndit partcs, viro egregio fraudi fuit. Hue

accedit quod liber nun uno scriptus imch clchrsas do dialogorum ordine

opinioncs refort. of. Praefut. \111 n. 1; p. 196, p. 466 sqq.

4) Cf. etiam Cratyl. sub n., et Eut-hydem. p. 284 sqq.

305

_52_

tigatione urar. rb sivau ml p.11 relictu, viam lard r6 siava: xal

pd] init. Sed argumentum mud rb siSvm mi pd], ut saepius

diximus, quaestionem psychologicnm de cognitione non movere

non potest. Quare in Theaeteto problemu non est resolutum.

In Sophista igitur investigat'ionem erroris anti 1%: sival xai

p.11 rursus aggreditur. Et primum quidem onmia prospere pro-

cedunt. Etenim difcultatem cui in Theaeteto succubuit) in

Sophista facile dopellit, Bupsvoc rb pfq 6v sivm 1:6); Quo facto

rutiones eorum, qui errorem omnino tollunt, facili opera con-

vellit. Sed aliud est unum aliquod sophisma de errore refuture,

aliud sineiv 11 301 011 rob-co 1:6 xioq nap piv xal riva 'cpxov

E17qvo'psvov (Theaetet 187 D). lllud nibil nisi logicam requirit,

hoc certum aliquum de cognitione doctriuam et de veritatis

quasi obrussa "undo omnia credita pendent. lllud doctriua

cob Mrpou plene nbsolvit Plato; hoc ut praestaret couctus est

tecte sumere rerum sensilium perceptionem cognitionem esse

veram. Nam ut crroris indolem exponat, primum demonstrat,

sicut idem-um, ita verborum alias conjunctiones eri posse alias

non posse. \ll'amS-hc 1670c igitur verborum pravn conjunctio est

qua rd pi; 6w 6: 6mm ponuntur. Recte illo quidem. Sed quod

est veritatis indicium atque uota? Concessimus rd: pfq b'vra in:

line 120511. posse; cavillutiones logicae omnes amotae suut;

libcnter contomui' 1ron pv 5vu nspi Exacrov :Ivau. 1:00, 1:01de

6% aim 6v. At quo tandem modo haec b'wa et pi] 6m: inter

se diguoscore possumus? Ad hauc quaestionom Plato diserte

non respondet. Exempluln Lumen, quod proponit, sumit veri-

tutis iudicium a rerun] sonsilium perceptions pendere.) Exem-

plum enim erroris est: Oaairqroc (i) vbv E16) nk-{0pm ntsrm,

Hoc falsum esse pronuntiat, quia rd p.91 6vra. l'fez. Eodem

prorsus modo in loco Theaebeti (201 B C) tecte sumit rerum

seusilium perceptionem nwrp'qv esse; opiuiones autem quae

cum on concinunt veras esso. Neque lmec obiter dicta, sed ejus

loci ratiocinatio hac sulnptiono veluti in cardine vertitur. Quibus

l) Noli credere, lector benevole, me ita desipere, ut inde concludam

Platonenl interea meliora didicisse. cf. Susemihl. p. 297: ,,Es ist dies ein

bemerkonawcrther Fortschritt gegen den Kratylos und Theiltetos cf.

Generated on 2014-12-29 22:49 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

quae supra de Menonia aophismate disputavimus p. 16.

2) Idem ped parum perspirm'iter dicit Bonitziua (Plat. Stud. 2. Au.

p. 197 sqq.) in quo refutnndo nimius est Peipersius (op. cit. p. 187 aqq.).

306

_53_

cum locis comparandus est locus nobilis Sophistue (p. au D),

ubi cognitiones quas in vita ara nahadtmv adipiscimury ut

verae opponuntur falsis istis opinionibns, quibus juvenes a so-

phistis imbuti sumus.1) Haec non ideo a'ero, ut inde concludam

Platonem rerum sensilium perceptionem pro vera cognitione

habuissey sed ut demonstrem difiicultati ontologicae de idearum

cum rebus (roiq mp iam communione, quae philosophum non

fefellit1 alteram magis absconditam difiicultatem psychologicam

respondere, quae in eo cernitur quod veritate sensibus omnino

abjudicata in multis tamen locis judicium veritatis ad sensus

lecto defertur Scilicet nulla erat temporibus illis psychologia

scientica. Itaque quemadmodum Protagorae atque Heracliti

asseclae rerum sensilium perceptione caicMoso posita notiones

explanare non potuerunt ideoque omnino negabant,*) ita Plato

cum notionibus sumptis nullam aioMoemv rationem idoneam

reddere posset, saepe eo reductus est ut eas omnino tollere

conaretun Hoc vero interest, quod notiones aliquatenus negari

possunth alodioch verbis tollere licety re neutiquanL Etenim qui

rebus sensilibus veritatem ubjudicaverit. de omnibus tamen rebus

eodem fere modo disputabit ac si fidem sensibus) non abro-

gasset. At qui notiones tollit. raro definitiones ponit nec metho-

dum logicum quaerit itaque e Platonis philosophia orta est ea

qua adhuc utimur ars logica; commenta Heracliti sterilia atque

infructuosa et fuerunt et semper munebunt).

Jam vero in ne hujus disputationis pauca disserere visum est

primum de idearum principatus atque dignitatis ordine serieqne,

deinde de idearum cognitione atque de methodo illa, quam ut vere

dialecticam et philosopham Pluto laudibus etfert mysticis Et pri-

mum quidem, si doctrinam idearum e quaestionibus logicis ori-

ginem duxisse reputuveris, apparet idearum inter se ordinem et

l) Huc pertinent etiam Sophist. 267AB, Theaewtjw C, Manon. 97 B.

2) quod liroteus (ll aas sqq.) ipsum Protagoram censet scientiiicam

relativismi (sit venia verbo) vel adeo idealismi doctrinam elaboraaae, hoc

nullo modo demonstrari potent, neque omnino verisimile est. cf. carolum

Prantl op. cit. p. 12 sqq. quem Gruteus (ll aiel n.) non intellexit.

3) Hand ignoro hanc loquendi formulam minime philosopham ease,

Generated on 2014-12-29 22:57 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

sed in tanta linguae latinae egestate talia nimis premere iniqui lec-

toris erit.

4) Cf. festivum Themteti locum pp. rio-lu

307

_54_

oonjunctionem eandem ease nlque notionuln vel verborum ge-

neralium. Ideas extra temporis atque spatii nes per se spectatue

omnes pari jure utque dignith erunt. In hue nutem vita omnis

idea causa erit rerum cognonlinuln) 0t quodumnlodo videbitur

causa esse adeo earum idem-um, quue in rebus illis arbe dialecticu

deprehonduntur. Vorbu igitur vol notiones latissime putontes

(tzz pinata 1e'w] Soph. 254 U), utpobe qune plurimarum rerun)

cuusae sint, causue m-c Eo-pjv esse videbuutur. Gum tumen ti

p-nom 1e'v1; ojusdem fare ambitus siut,') nulla erit causa unica

et prima.

Verum Lumen ex 90, quod idearum napouoia omnium rerum

(-ausa pruedicutur, duae proveniunt doctrinae diver-sue prout

ant ideas out zapouoiav praccipue spectamus. Eteniln si ideas

sponte ntque vi innum se ipsue rebus imprimunt 3), aliu causa.

nihil opus erit. Sin minus, causu rip; napooaiaq veru atque

unica cuusu erit, idene accuratius loquentibus causue non erunt.

Hunc potissimum Pluwnis seuwutiunl fuisse satis consult. Oausae

autem illius pal-hes in Timueo suscipit Domiurgns ille, qui ad

ideas respiciens mundum utque uninnun mundi creat. In Phi-

lebo :6 ti]: airing 1voc respondet Timaei Demiurgo, animus

mundi vofm aozlebc ). Cewruln Plutonis in [me re inconstan-

tium satis declarat locus reipublicae (X. 596597), ubi Demiur-

gum illum atque animum mundi confundit. dicons'eum so ipsum

creusse (rd rs (HM and amv). Postea vero euudem appellut

Deum abque creanbem fucit ideas, quae in Timan aliisque

in dialogis aeternue sunt. Utut haec so habont, causa illa

prima atque praecipua, quidquid est, bona eat, at. quoad per

necessitatis leges licuit, omniu bene ordinavit. Hoc negate

impietatis asset. (6 p.118 shrew mi 6%.an Timaeus 29 A).

Iudo efcitur ut, cum do causis agatur, idea boni princi-

1) Cf. supra p. 18.

2) Cf. supra p. 60 n. l. 8.

8) Loci Timaei 50 C, 52 D58 A nliqualn Platonic inoonstantiam in

hlc re declmnt.

4) Pnrum accurate vomntur qui t'ov vobv uclku Deminrgo illi res-

ponders consent. cf. 30 D: obmav iv p. q} 106 Min ipxig 96m Buszlubv

Generated on 2014-12-29 22:58 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

My +0141 Buothnbv 8} Win! iniquth Md t'hv ti uniting 86vcpcv.

Undo lll liquet illun Qolv ookmv animno mundi responders.

308

__55._

patum obtinere videntur. Etenim si rem subtilius consideramna,

ipse Demiurgns napooslq ideas boni bonus t. Quod si con-

cesserimus, Dcminrgnm et idenm boni intor so distingere hand

mediocris operis erit). Etenim si non sunt idem, eorum 00n-

junctio alium causam desiderat. Jmn vero ipsa ideas boni vis,

quond quidem deniri potest, in rerum cum ideis communione

prnecipue cemitur. Nuin idea boui pulchritudine, symmetria,

veritute_ ndumbrntur (om-rumour?) At ea demum pulchra sunt,

quae ad idearum siniilitudinem creentur), ea demum bone or-

dinnta quibus ideae imprimantur), ea demum vera quae ad

idearum cognitionem pertineant"). Hoc modo omnis idearum

vis causalis ad unam boni ideam defertur, qnae Demiurgo

omnia bona fucturo cansa agendi fuit, rebus antem quibus

ideue snnt impressue causa idearum mpouoiaq. Porno cum res

soln idearum napoooiq. esse et existere dicantur (Gwrxomv. 11

onciac dznmwnmq) et sola ideurum mpouoiq veram cognitionem

admittunt, idea boni rebus non solum bonitatis, sed etiam exi-

stentine atque cognitionis causa sse videtur. Hinc mysticae

illae lnudes, in quibus explicandis tantum sudant commentato-

res (De Repub. 508E509 B). Quid igitnr? his explicatis estne

quod nmplius anquirumus quid sit idea boni, ecquid eadem

Deus sit necne? An demonstravimus ejusmodi disputationes

prorsus vanas ntque supervacanens esso? Qni idealn boni Denm

esse non vult, locum reipuhlicue (p. 508 B) ubi philosophus so-

lem tbv 1'0") 6111306 Er;on 6v 6&1an -ywncsv dvdXo-(ov ao'nii

appellut tmnquam mytliicum repudiet et 'limaei Domiurgum

potius amplcctntur. Qui secus sentit, Domiurgum cum Aristo-

tele neglegnt vel cum Boeckliio 6) pro scribendi articio habeat.

l) Justo condentius in quaentione mythica loquitur Peipersins.

Dcum llatonis ah idea lioni non divorsam ease, post as quse Bonlts

Bran-lie Susemihl, Ribhing, Strumpf, Zeller disputavorunt sslis oonstus

arbitror (op. I. p. 292).

2) Phileb. 64 E.

8) 'limaeus 28 A.

4) 'limseus 58.8.

6) De lmc re decantats omnis.

Generated on 2014-12-29 22:58 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

4) Ros. Syst. v. Plat. 1852, p. I6: ,,dieser Anthropomorpliismns dient

meiner Ansicht narh . . . . der Plasticth der Darstellung.

309

_56_

Utramvia inieris rationem. copia argumentorum subtilium quibus

eam defendas non deerit Nos vero aliud agimus ).

quamvis enim jam ad metam properemus. pauca tamen

de idearum cognitione disputare placet atque de illa methodo

dialectica. cujus causa Plato tot et tam impeditas quaestiones

metaphysicus investigandas suscepit

cognitionis plenam explanationeni a Platone non inventum

esse jam saepius diximus cognitionem et scientiam per notio-

nes cognitioni rerum sensilium eum anteposuisse satis constat

ceteras cognitiones modo necessarias 2) quidem sed tamen se-

cundarias esse dicit, modo cognitiones onmino esse negat Jam

considerandum estl quomodo ad idearum cognitionem pervenia-

mus. Et quidem in dialectica philosophiae parte saepe, ut

supra vidimus. Plato coactus est sumere rerum sensilium cog-

nitionem veram efficere scientiam Quam tamen doctrinam di-

sertis verbis numquam probavitl sed semper omnem veritatem

cognitione idearum contineri adrmavit. ideas autem dixit aut

a prima mundi origine animis nostris impressas esse a) aut per

visionem intellegibilem iu priore vita nobis innotuisse. Sed

haec omnia ad psychologicam de cognitionis inceptione difficul-

tatem luendam exprompta sunt Nam quod ad hanc vitam

attinet. ideae cognoscuntur non per visionem quandam intelle-

gibilem mysticamque. sed per dialecticam exercitationem quae

a rebus sensilibus profecta per omnes gradus ad notiones ma-

xime generales sensim progreditun quapropter philosophos ita

instituendos esse docet. ut eos ab ideis et a disputationibus

dialecticis incipere non sinat. sed primum rerum sensilium at-

que communis hominum vitae experientia notitiam copiosam

sibi comparare cogat, deinde ad disciplinas mathematicas ducat,

denique post multos demum annos ad dialecticam admittat.

quae ad idearum cognitionem et ipsius boni quasi fores (xi

mic; roa amens npobpozq) eos perducit quae in extrema parte

hujus loci de ipsa idearum cognitione adumbrantur sunty fateorl

submystica et multos in errorem induxerunt Revera tamen

l) ob irpoc-iwt a ei vov 1rqv nbaiuv curabitur rob 116;. Scholiust. ad

Anti Phaenom. l.

Generated on 2014-12-29 22:58 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

2) Phileb. ea B, Meno 97 A, de Repub. 619 1), Tim. ea A.

s) Thu. si A, u D.

310

._57__

visionem mysticam non significari apparebit ei qui haec secum

reputaverit

quidquid de notionibus ipsis semis, notionum cognitio dia-

lectica paucis verbis plene describi non potest Nam cognitionem

unius alicujus notionis nonnisi per definitionem exprimasg

definitione autem ambitum notionis ita tantum perspicue des-

cribas, si omnia e quibus constat verba rursus accurate definiveris

Res igitur in infinitum abibit'); unde uctionum generaliorum

definitio merito semper periculosa habita est. Quare quamcunque

de notionibus doctrinam amplectaris, virum philosophum vel

dialecticum, sive virum qui omnes uotiones perspectas atque

cognitas habeat vix aliter depingas quam si eum dicas omnium

rerum rationem reddere posse sive bene amquam posse.

Nempe habet ille eam mentis Ew, qua in omni re ad in-

vestigandum proposita iam Evobom') depreheudautur; is demum

poterit sic Ev xai m zron plinam dividere xar ppa. i M901",

varias vocum signicationes inbernoscere, definitiones si non

plenas at saltem idoneas ad hypothesin argumentationi subster-

nendam expromere Qui vero notiones vere rd ana esse cum

Platone dixerit, addet dialecticum virum rci am videre, ceteros

nonnisi 1:6: silentia videre At tamen Plato ipse fatetur hoc nihil

esse nisi imaginem quandam censum qua eum demum, qui haec

possitp verum philosophum esse atque artem dialecticam plene

possidere signicetur.

Quae igitur est illa Platonis methodus dialecticai Estue de-

iinitionis indagatio per divisionem nata Slxocoplav, vel per Socra-

ticam inductionem? Esme ratio illa disputandi te 620M060: me

eivai ml pd] sivauP Estne deductio omnium rerum ex idea per

visionem intellegibilem roa Svroc cognita? Minima. Nam haec

omnia atque adeo totam illam Aristotelis artem syllogisticam

Plato quidem, nescio an jure suo, ea nepoti r11: dxv-nc )

1) Cf. Carolum Prantl. de logicos definitiones op. cit p. 2.

2) Tim. 89 E imp obv vooc ivozieac Mia; 11" a feu fiiov ttk cn Pbileb.

leo sqq. cpcnv 1&9 ivobaav.

8) De ropub. ses-sse A.

4) Pbaedo 266 D. haud ignarus eum ipsi Aristotoii organum quod

Generated on 2014-12-29 22:58 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

dicunt imo-durqu hue'quuv fuisse (cf. Carolum Prantl op. 1.). Bed non

prorsus sine Aristotelis culps evenisse puto, ut ubicunque studia Aristo-

telioa lioruerint rd- roma mota principatum obtinuerinL

311

__53__

appelleturus fuiseet. Nam legea illae syllogisticae et omnea

verborum aocuratae denitiones memoriee veluti armorum

dialecticorum receptaculo mandatee nibil sunt nisi disputandi

instrumente etque adjutamenta. Is demum errorem diulecticum

evitere potest, qui notionibus inter so oonjungendis dis~

iungendisque ita so exercuerit, ut nunquam inter disputanduln

eut ipse insciens eut edversarius ipsum letens eidem vocebulo

diversaa signicationes assignet. Licet eniin omnia linguee graecae

verbe inter so deniveris et denitiones edidiceris, eri tamen

potest ut in adverserium incides qui elio modo idem fecerit

Inde nisi e denitionibus ejus profectus cum e0 disputere poteris

(nam de verbis quidem quibus veluti tesseris notionum ambitus

insigniuntur non est disputandum)) Plato te vobv {xew negebit.

Itaque hoc veluti pmprium Platonis ponere licet, quod Ari-

stoteli dissimilis denitiones plenes omuiuo fugit, definitiones

eutem minus exactas nonnisi ad certem eliquam quaestionem

proigandem proponit. Probe enim scit omnem vdefinitionem

plenum necesserie ambiguem atque periculosam ease, denitionem

autem minus exactem semper hypothesin dare, qua disputetio

niti possit. Quepropter ideam boni, cujus cognitionem mic 961d!

tribuit, non denit, sed satis habet dicere eos telem 58w habere,

vel tantem omnium ideerum cognitionem, ut doctrines ethices

ques ad civitatem bene regendem necessaries ducit, contra omnee

Thrasymechos defendere possint '). Verum is demum illem de-

nitionem hypotheticam, que in queque disputetione opus erit,

semper in promptu habebit, qui denitiouem plenem cognitem

habeet. Henc plenem notionis cognitionem 61 :ixdvoc describit

temquem :06 ne: Mupiav, revere dicit 'e'zv illem dielecticem.

Hujus Eismq perfectissimum exemplum pmebet ipse Plato,

cui soli omnium qui unquem fuerunt philosophorum oontigit

nunquam errata) Nam quemedmodum Socratem deemonium

illud a uocituris atque evitendis oohibuisse fertur, ite Pietonem

ingenium preesegum quasi divinatione alique edmonuisse vi-

detur, quibus in rebus per eetatis illius rationes eliquid pro

1) Chermides 168 D.

2) De repub. 606 A.

Generated on 2014-12-29 22:58 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

3) Heec nimio fortesse erga Pletonem studio atque emore dixi, ut

lectori qui praecedentie neglexerit hpv dem.

312

._59_

certo adrmari posset. quibus in rebus nonnisi per mytbos et

simulacra opiniones suas adumbrare liceret ltaque cum Ari-

stoteles absurda et adeo monstrosa l) saepe pro certis atque

exploratis serio expromat. Plato quasi ludens subtillisimas re-

centiorum philologorum doctrinas pmeseusit'), per mythos et

fabulas a) occultissima nostrorum physicorum placita aperuiL)

Ejus libri non continent inania verborum discrimina atque

definitiones Prodiceass quae quamvis non intellectae vanam

scientiae speciem praebere possint. sed lectorem sicuti viva

praeceptoris vox mentem cogitaudo intendere cogunt. Qua-

propter kapdwsc uxv npomjmuoav ursbooaw ml cxslpoom

pergemus-quc ou: sunt enim Ema vdvm covstoim.

Praeclarus ille Stagirita semper eorum qui sciunt) magnus

atque venerandus magister habebitur; Plato poeta ') et dialec-

ticus idem philosophorum philosophus 7) manebit, perfectissimum

atque nunquam assequendum exemplar eis qui cogitant pro-

positum.

!) Cf. Teichmollerus op. cit. p. 800 sqq-

2) cr. Cratyl 397 A B. 409 E, 414 c, 4100, 422 AC, 420 c, tum

3) Teichmullerus cui in aliis non assentior multa habet de mytbls

Platonicis quae probo, op. cit. p. 207 sq. Cf. Renan: Bien de plus bimre

que de voir prise au srieux et analyse comme un trait technique cette

curieuse fantaisie de lesprit grecque. (libri de republica).

4) Quod spatium atque materiam non distinguit cr Tim. ea A Iqq.

6) Veniam mihi dent Ciceronisni verba nantis minus latine expri-

mentiz il maestro di color che mm).

6) Aristoteles Poetic. 1451" tu! tloeoupw aai exooctupev

mi.an ictopiac ativ. De Platone poeta atque dialectico bene AME]

l. l. p. 46.

1) Cf. Emerson Representative Men. I.

mii MOW-Wed un..ch son-BITE...

Generated on 2014-12-29 22:59 GMT / http://hdl.handle.net/2027/pst.000009144514


Public Domain, Google-digitized / http://www.hathitrust.org/access_use#pd-google

313

You might also like