MODUL SAINS TAHUN

6
ASAH MINDA: NOTA UTAMA UPSR SAINS 018

Nama: ..
Tahun: ..

TOPIK 1 - MENYIASAT ALAM KEHIDUPAN

TAHUN 4 / YEAR 4

1
2.

Keperluan asas manusia dan haiwan - Makanan, air, udara dan tempat perlindungan
Keperluan asas tumbuhan - matahari, air, udara

3.

Proses hidup manusia - sedutan nafas (inhale) untuk mendapatkan oksigen.

- hembusan nafas (exhale) membebaskan karbon dioksida

4.
5.
6.
7.
8.
9.

Perkumuhan - menyingkirkan bahan yang tidak diperlukan oleh badan.

Nyahtinja - proses pembuangan tinja dari tubuh.
Manusia bertindakbalas terhadap rangsangan melalui organ deria - kulit, mata, telinga, hidung, lidah
Manusia membiak - dengan melahirkan anak
Tabiat buruk yang mengancam proses hidup manusia - merokok, mengambil dadah, minuman keras
Proses hidup haiwan - berkumuh, bernyahtinja, bernafas dan membiak.

10. Organ perkumuhan haiwan - Peparu ( gajah, burung, lembu, buaya, katak, ikan paus, kambing dll )
Struktur trakea / ginjal ( belalang, beluncas, rama-rama, serangga )
Kulit lembap ( cacing, katak )
Insang ( ikan, udang, berudu )
11. Haiwan membiak - bertelur ( ular, buaya, ayam ,cicak dll )dan melahirkan anak (lembu, kucing, paus )
12. Kitar hidup haiwan - cth : rama-rama - telur - ulat beluncas - kepompong - rama-rama
katak - telur - berudu - anak katak - katak dewasa
13. Tumbuhan bertindakbalas terhadap ransangan - graviti, air, cahaya matahari, sentuhan
14. Cara pembiakan tumbuhan - biji benih ( betik, jagung, rambutan, durian, tembikai )
spora ( paku pakis, lumut )
daun ( begonia, setawar )
keratan batang ( ubi kayu, bunga raya, tebu, ros )
anak pokok ( pisang, nanas, buluh )
batang bawah tanah ( kentang, halia, bawang )
15. Haiwan melindungi diri daripada musuh - hidup berkumpulan, pura-pura mati, mengeluarkan bau busuk,
memutuskan ekor, menggulungkan badan, sembur dakwat hitam,
warna kulit berubah atau mengikut persekitaran.
16. Haiwan melindungi diri dari cuaca melampau - berbulu tebal, hijrah ke kawasan panas, lapisan lemak
Tebal dan berhibernasi ( beruang, tikus )
17. Tumbuhan melindungi diri dari musuh - kulit tebal dan keras, duri tajam, bulu halus,
mengeluarkan susu getah atau bahan beracun.
18. Tumbuhan melindungi diri dari musuh - batang tebal dan lembut, akar yang panjang, meluruhkan daun,
daun yang terpecah, batang mudah melentur dan akar banir.

NOTA

RINGKAS

UTAMA

TAHUN 5 / YEAR 5
19.
20.
21.
22.
23.
24.

Mikroorganisma hidupan yang amat kecil

Mikroorganisma terbahagi empat kumpulan - bakteria, virus, kulat, protozoa.
Mikroorganisma yang berbahaya membawa penyakit - campak, sakit mata, beguk
Penyakit berjangkit merebak melalui - udara, air, makanan, sentuhan, haiwan
Mikroorganisma yang berguna dibuat makanan - tapai, roti, tempe, sos soya
Kemandirian spesies - keupayaan haiwan untuk mengekalkan spesiesnya supaya tidak pupus.

25. Haiwan memastikan kemandirian spesiesnya melalui - menjaga telur dan anak ( burung, kucing, ayam dll)
bertelur dengan banyak ( katak, penyu, ular dll )
letak anak di atas badan ( kalajengking )
letak anak dalam mulut ( ikan, buaya dll )
bertelur di tempat tersembunyi ( siput, belalang )
26. Kemandirian spesies tumbuhan - angin, air, haiwan, mekanisme letupan
27. Sifat makanan haiwan - Herbivor ( makan tumbuhan sahaja )
Karnivor ( makan daging atau haiwan lain sahaja )
Omnivor ( makan daging dan tumbuhan )
28. Contoh rantai makanan madu
rama-rama
katak
ular
29. Siratan makanan Gabungan dua atau beberapa rantai makanan.

helang

TAHUN 6 / YEAR 6
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.

Haiwan hidup secara berkumpulan - gajah, zirafah, serigala, seladang, monyet, singa.
Haiwan hidup secara menyendiri - harimau, helang, beruang, tapir dan panda gergasi.
Persaingan hubungan antara hidupan untuk mendapatkan keperluan asas yang terhad.
Persaingan antara haiwan untuk mendapatkan - makanan, air, pasangan, kawasan.
Persaingan antara tumbuhan untuk mendapatkan air, ruang, cahaya, garam mineral
Haiwan yang telah pupus burung dodo, serigala Tasmania, dinasour.
Haiwan yang diancam kepupusan orang utan, badak sumbu, tapir, panda, gajah, enggang, harimau

37. Punca kepupusan -

pembalakan secara berleluasa

pembakaran hutan secara terbuka
pembukaan kawasan hutan untuk pertanian dan perumahan
diburu secara haram untuk mendapatkan daging, kulit, gading atau tanduk.

38. Cara mengatasi kepupusan - mewujudkan pusat pemeliharaan dan pemuliharaan

- mewujudkan taman Negara
- menguatkuasakan undang-undang keatas pemburu haram
39. Kesan kemusnahan alam sekitar hakisan tanah, tanah runtuh, banjir kilat, pencemaran air,
pencemaran udara

NOTA

RINGKAS

TOPIK 2 - MENYIASAT ALAM FIZIKAL

TAHUN 4 / YEAR 4
1
2.
3.
4.
5.

Jarak panjang antara dua titik atau dua tempat

Luas - saiz sesuatu permukaan / besarnya sesuatu kawasan
Isipadu besarnya sesuatu ruang
Masa tempoh antara dua ketika / peristiwa yang berulang secara seragam
Mengukur jarak - jengkal, hasta, tapak, depa, langkah
- millimeter (mm), sentimeter (cm), meter (m), kilometer (km)
6. Mengukur masa saat, minit, jam ( 60 saat 1 minit, 60 minit 1 jam, 24 jam 1 hari )
TAHUN 5 / YEAR 5
7. Tenaga keupayaan untuk melakukan kerja
8. Sumber tenaga matahari, makanan, angin, air, bahan api, bateri
9. Jenis tenaga - tenaga bunyi, cahaya, kinetik, keupayaan, haba, elektrik, kimia
10. Contoh : Nyalaan lilin - tenaga kimia ----- tanaga cahaya + tenaga haba
Televisyen - tenaga elektrik ------ tenaga cahaya + tenaga bunyi
Menendang bola tenaga kimia ------ tenaga kinetic ------ tenaga haba
11. Tenaga yang boleh diperbaharui tebaga solar, tenaga angin, tenaga air dan biomas
12. Tenaga yang tidak boleh diperbaharui petrol, gas asli.
13. Sumber tenaga elektrik sel kering, akumulator, dynamo dan tenaga suria
14. Litar elektrik mengandungi sel kering, mentol, suis dan wayar
15. Litar elektrik terdiri daripada litar bersiri dan litar selari.
16. Sifat cahaya -

cahaya bergerak lurus

cahaya boleh dipantulkan
cahaya boleh dibiaskan
cahaya tidak boleh menembusi objek legap

17. Suhu darjah kepanasan sesuatu bahan.

18. Suhu diukur dalam darjah celcius ( C ). ( Takat didih air = 100 C. Takat beku air = 0 C )
19. Suhu diukur dengan menggunakan termometer
20. Bahan mengembang apabila menerima haba dan mengecut apabila kehilangan haba.
TAHUN 6 / YEAR 6
21. Daya terdiri daripada daya tarikan dan daya tolakan.
22. Kesan daya - menggerakkan objek pegun
- mengubah pergerakan objek
- mengubah bentuk objek
23. Daya geseran daya yang menentang pergerakan objek
24. Kesan daya memanaskan permukaan, permukaan haus, menghentikan pergerakan objek
25. Faktor mempengaruhi daya geseran keadaan permukaan dan berat objek.
26. Cara mengurangkan daya geseran menggunakan pengguling, minyak gris, bedak
27. Kelajuan mengambil masa yang lebih singkat dalam jarak yang ditetapkan.
mengambil jarak yang lebih jauh dalam masa yang ditetapkan.
28. Mengira kelajuan ( kelajuan = jarak dibahagi dengan masa)

UTAMA

Contoh : Sebuah kereta mengambil bergerak 330 kilometer dalam masa 3 jam.
330 dibahagi dengan 3 = 110 km/j

TOPIK 3 - MENYIASAT ALAM BAHAN

TAHUN 4 / YEAR 4
1

Bahan dapat dikelaskan kepada kayu, plastik, logam, kaca dan getah.

2.

Ciri-ciri bahan - keupayaan mengalirkan tenaga elektrik

- boleh mengalirkan haba
- keupayaan terapung di permukaan air
- keupayaan menyerap air
- bersifat kenyal atau tidak kenyal

3.
4.
5.
6.
7.
8.

Konduktor - bahan yang membenarkan arus elektrik melaluinya.

Penebat - bahan yang tidak membenarkan arus elektrik melaluinya.
Bahan lutsinar - bahan yang membenarkan semua cahaya melaluinya.
Bahan lutcahaya - bahan yang membenarkan hanya sebahagian sahaja cahaya melaluinya.
Legap - bahan yang tidak membenarkan cahaya melaluinya langsung.
Penebat haba mengekalkan bahan panas atau sejuk (bulu, polistrena, kapas, habuk papan,kain dll)

9.

Kegunaan bahan -

10.
11.
12.
13.
14.

Bahan semulajadi bahan yang berpunca dari sumber tumbuhan, haiwan dan batuan.
Bahan buatan bahan yang dibuat daripada bahan semulajadi melalui proses kimia.
Pengaratan lapisan yang berwarna perang-keperangan di atas objek besi dan keluli.
Objek yang tidak berkarat plastik, kayu, getah, kaca dan tanah liat.
Semua logam berkarat kecuali emas, perak dan aluminium.

kayu ( keras perabot)

plastik ( ringan, terapung, kalis air baju hujan , payung )
logam ( kuat, konduktor, kilat cerek, kuali )
getah ( kenyal tayar belon )

TAHUN 5 / YEAR 5
15. Keadaan bahan pepejal, cecair dan gas.
16. Proses bahan Penyejatan ( cecair ---- gas )
Pendidihan ( cecair ---- gas )
Peleburan ( pepejal ---- cecair )
Pembekuan ( cecair ---- pepejal )
Kondensasi ( gas ----- cecair )
17. Kejadian awan dan hujan melibatkan proses penyejatan air dan kondensasi wap air.
18. Bahan asid - berasa masam ( cuka, jus oren, asam jawa, buah mangga, nenas dll )
- menukarkan kertas litmus biru ke merah. ( merah tidak bertukar warna )
19. Bahan Alkali - berasa pahit, payau, licin ( ubat gigi, serbuk penaik, sabun, syampu, serbuk pencuci )
- menukarkan kertas litmus merah ke biru ( biru tidak bertukar warna )
20

Bahan neutral - tawar, manis, masin ( air mineral, nasi, garam, minyak masak, air paip dll)
- tidak menukarkan warna kertas litmus biru dan merah.

NOTA

RINGKAS

UTAMA

TAHUN 6 / YEAR 6
21. Kerosakan bahan makanan berlaku apabila bahan makanan telah dijangkiti bakteria dan kulat.
22. Ciri ciri kerosakan bahan makanan bau busuk, berlendir, berkulat, layu, lembik dan bertompok hitam.
23. Punca kerosakan bahan makanan - persekitaran yang lembab, suhu sederhana panas, tempat yang gelap,
aliran udara yang baik dan kehadiran bahan makanan.
24. Pengawetan bahan makanan - pengeringan, pengasinan, penjerukan, penyejukan, pengetinan / pembotolan,
pembungkusan vakum dan pempasteuran.
25. Bahan buangan bahan yang tidak diguna atau diperlukan lagi.
26. Jenis bahan buangan sampah sarap, sisa makanan, sisa kumbahan, sisa toksid, asap, habuk, racun
serangga
27. Kitar semula bahan dikumpul, dihantar ke kilang dan diproses semula untuk dijadikan barang baru
28. Guna semula bahan dibersihkan dan diguna semula samada diubahsuai atau tidak.

TAHUKAH KAMU..
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.

Bunga Raflesia atau bunga pakma adalah spesies bunga yang terbesar di dunia yang terdapat di
Malaysia terutama di Sabah dan Taman Negara di Pahang.
Kalsium klorida kontang berupaya menyerap wap air yang menyebabkan bahan tidak akan berkarat.
Perkumuhan atau bahan kumuh adalah penyingkiran bahan yang tidak diperlukan oleh badan.
Ayunan bandul, jam pasir dan titisan air digunakan untuk menyukat masa.
Spektrum cahaya terdiri daripada 7 warna iaitu merah,jingga, kuning, hijau, biru, indigo dan ungu.
Belalang bernafas melalui liang pernafasan yang terletak di bahagian abdomen.Oleh itu, belalang tidak
akan mati jika kepalanya direndam dalam air. ( semua serangga bernafas melalui liang pernafasan )
Bagaimana skunk melindungi dirinya daripada musuh? Jawapannya, mengeluarkan bau yang busuk.
Magnet mempunyai dua kutub iaitu Utara dan Selatan. Kutub yang sama menolak manakala kutub yang
berlainan akan menarik.
Jus limau adalah konduktor dan berupaya untuk menyalakan mentol.
Titisan air di luar gelas dan titisan embun di hujung daun adalah proses kondensasi.
Apabila kita melihat diri dalam cermin, itu adalah pantulan cahaya.
Emas adalah sejenis bahan logam yang tidak boleh berkarat.
Pembiasan cahaya berlaku apabila cahaya bergerak dari satu medium kepada medium yang lain.
Pemeliharaan adalah mengekalkan keadaan habitat supaya hidupan dapat hidup secara semulajadi
manakala pemuliharaan adalah menjaga semula sesuatu hidupan dengan memperbaikinya ke arah
keadaan asal untuk mengelakkan kepupusan.
Apakah yang dimaksudkan Flora dan Fauna? Flora adalah tumbuhan manakala fauna adalah haiwan.
Bagaimana katak boleh bernafas di darat dan air? Kerana organ pernafasannya ialah kulit dan peparu.
Peredaran bulan mengelilingi bumi menyebabkan terjadinya siang dan malam, gerhana bulan, gerhana
matahari dan terhasilnya Taqwim Qamari.
Teknologi adalah penggunaan pengetahuan sains untuk membantu mengatasi had keupayaan manusia.
Daya graviti adalah daya yang menarik semua objek ke bumi.
Mikroskop digunakan untuk melihat objek seni, stateskop untuk mendengar bunyi yang lemah, teleskop
untuk melihat objek yang amat jauh seperti bintang dan planet manakala periskop selalu digunakan dalam
kapal selam untuk melihat keadaan di luar melalui pantulan cahaya pada tingkat ketinggian yang berbeza.

NOTA

RINGKAS

UTAMA

MENYIASAT BUMI DAN ALAM SEMESTA

TAHUN 4 / YEAR 4
1 Sistem suria terdiri daripada - matahari, planet, asteroid, komet dan meteor
2. Terdapat 9 buah planet - Utarid, Zuhrah, Bumi, Marikh, Musytari, Zuhal, Uranus, Neptun dan Pluto.
3. Semua planet beredar mengelilingi matahari dalam bulatan yang dikenali sebagai orbit.
4. Asteroid adalah bahan logam dan batu-batan yang turut beredar mengelilingi matahari.
( Jalur asteroid terletak di antara Marikh dan Musytari )
5.
6.
7.
8.
9.

Meteor adalah objek bercahaya yang meluncur di langit pada waktu malam.
Jarak bumi ke matahari adalah kira-kira 400 kali ganda jarak bumi ke bulan.
Saiz bumi adalah 4 kali ganda saiz bulan.
Terdapat hidupan di bumi kerana bumi mempunyai sumber air, udara dan haba yang sesuai.
Matahari, bumi dan bulan berbentuk sfera.
TAHUN 5 / YEAR 5

10. Buruj - adalah gugusan bintang yang membentuk corak tertentu di langit.
11. Contoh buruj - belantik ( pemburu )
- skorpion ( kalajengking )
- pari ( layang-layang )
- ursa major ( beruang )
- biduk ( senduk )
12. Buruj digunakan orang pada zaman dahulu sebagai penunjuk arah.
13. Belantik dan biduk menunjuk ke arah utara manakala pari menunjuk ke arah selatan.
14. Bumi berputar pada paksinya dari barat ke timur.
15. Bumi mengambil masa 24 jam untuk berputar pada paksinya bagi satu putaran.
16. Bumi mengambil masa 365 hari atau satu tahun untuk mengelilingi matahari dalam orbitnya.
17. Bulan beredar mengelilingi bumi dari barat ke timur.
18. Bulan beredar mengelilingi bumi sambil bumi beredar mengelilingi matahari.
19. Putaran bumi pada paksinya menyebabkan - perubahan panjang bayang-bayang
- kedudukan bayang-bayang
- kejadian siang dan malam
20. Bulan tidak mengeluarkan cahaya matahari tetapi memantulkan cahaya matahari.
21. Bentuk bulan yang dapat dilihat dari bumi berbeza dan dikenali sebagai fasa-fasa bulan.
( untuk maklumat lanjut, sila rujuk nota yang dilampirkan )
TAHUN 6 / YEAR 6
22. Gerhana berlaku kerana - cahaya bergerak lurus.
- cahaya tidak boleh menembusi objek legap.
23. Gerhana bulan berlaku - apabila matahari, bumi dan bulan barada pada satu kedudukan sebaris.
( bumi berada di antara matahari dan bulan )
- berlaku kerana bumi menghalang cahaya matahari sampai ke bulan
24. Gerhana matahari berlaku - apabila matahari, bulan dan bumi berada pada kedudukan sebaris.

( bulan berada di antara matahari dan bumi )

berlaku apabila bulan manghalang cahaya matahari sampai ke bumi.

MENYIASAT DUNIA TEKNOLOGI

TAHUN 4 / YEAR 4
1

Had keupayaan manusia adalah terhad - tidak dapat mengingati terlalu banyak maklumat
tidak dapat melihat objek yang terlalu jauh / seni
tidak dapat mendengar bunyi yang lemah / jauh.
tidak dapat mengangkat beban yang terlalu berat

2.

Alat-alat teknologi telah dicipta seperti komputer, kalkulator, telefon, televisyen, mikroskop, teleskop,
kapal terbang, helikopter, kanta tangan stateskop.

3.

Contoh perkembangan teknologi - Isyarat asap gendang penghantar utusan telefon

Menunggang haiwan kereta lembu kereta enjin stim kereta petrol
Gua pondok rumah kayu rumah batu

4.
5.
6.
7.

Bidang pengangkutan kereta, motosikal,kapal laut, kapal terbang, kapal selam, jet, roket
Bidang komunikasi komputer, radio, televisyen, telefon, mesin faks, satelit, surat khabar
Bidang pertanian sabit, jentera pembajak, jentera penuai
Bidang pembinaan masjid, sekolah, jambatan, bangunan, jalanraya, terowong
TAHUN 5 / YEAR 5

8.
9.

Bentuk-bentuk objek kubus, pyramid, silinder, kuboid, sfera, kon, tiga segi
Faktor yang mempengaruhi kestabilan struktur Luas tapak binaan
Ketinggian binaan
Bentuk asas
Saiz struktur
10. Faktor yang mempengaruhi kekuatan struktur
a. bentuk bahan asas keras, lembut, liat, berat, ringan, atau tidak mudah pecah
b. Jenis bahan besi, simen, pasir, batu-batan
c. Saiz struktur bersesuaian degan beban yang ditanggung.
d. Sambungan pada bahagian struktur paku, skru, kimpalan dan ikatan
11. Struktur yang lebih kuat
a. yang dibuat dari konkrit dan keluli
b. yang berbentuk melengkung
TAHUN 6 / YEAR 6
12. Mesin terbahagi kepada dua jenis iaitu
a. mesin ringkas alat yang digunakan untuk memudahkan kerja
b. mesin kompleks mesin yang terdiri daripada gabungan beberapa mesin ringkas
13. Jenis mesin ringkas tuas, takal, baji, satah condong, roda dan gandar, skru, gear
14. Tuas terdiri daripada satu rod yang disangga pada satu titik tetap iaitu fulkrum.
15. Contoh mesin kompleks
a. kereta sorong mengandungi roda dan gandar, tuas
b. basikal roda dan gandar, gear dan skru

c. gunting tuas dan baji

NOTA

RINGKAS

UTAMA