FORUM YAYINLARI : 7

FORUM YAYINLARI : P. K. 131 - Ankara

Kapak : Orhan Peker
Ankara - ark Matbaasnda baslmtr.

NDEKLER
5

DOUM
(Vatan Sanat Yapra, 1954)

SARIKUMA GR

...

(Yeditepe, 1953)

ARKISIZ GECELERN LK

21

(Yeditepe, 1953)

BENC GN

33

(Yenilik, 1954)

ODALARDAN BR

45

(Forum, 1954)

ODA ODA DNYA

51

(Yeditepe, 1954)

DNENEN bir

61

(Forum, 1954)

ZANZALAK AACI

67

(Vatan Sanat Yapra, 1954)

KAVRUK ... ...

(Ycel, 1955)

... ... ...

75

ATAL

99

(Yenilik, 1957)

NEREDEN DE ANDIM MD

123

(Yenilik, 1956)

ANAHTAR

137

(Yenilik, 1957)

ACI KK YAMURUN TADINDA

(Dost, 1962)

157

D O U M

Eserin derinliklerinden yakc demirin

acs. Karanlk titrerken... Hayvan sarslyor.
Dakika yreke bile deersiz. Ilk lklk. S
znt, sar sar, ter ter, i. ilik hep...
Geien saatler, iice, iice. lm. lm
ler dizi dizi; sra sra insan lleri. Kan, top
rak. lm yoklamaa balyor, toprak kokula
r iinde kann.
lk bir - bir - bir -. Demir derinde. De
rin, karanlk, zamansz titreyite. Demirlerden
dirim, kurtulmak isteinde. Getiren, gelecek
kadar habersiz. Yeniden tek her eye kar.
Kadn.
Sonra bir toz. Toz, gnein altnda. S
cak. Toz, parldamalar iinden. Yrmek. Bir
- iki - Bir - iki - Bir : Kaslmalar. Scak. K
mr sca, su sca, hava sca, ate sca. iki - Bir - iki - Bir - iki. Tozlu yol bitmez gibi,
scaktan scaa kouta. Soua doru bir
yol...
Hayvan lkla sarsntda. nemsiz nemsizlik - nemsiz saatler. Sanc. Biraz susDoum

mu, acsz, sakin bulut, tozlu yolun stnden

daha aza, daha az scaa doru. Anneliin bu
lut rengi. Saadet. Sznt saadet. Bir alma
aras yol. Kayganlklarn zerinden, sessiz
lm saadeti, szm szm.
Gne tepede. Eser karanlk; diriliin
yaamazlmda. Gne tepelerinden yakyor
glgeleri. Yenik yenik glgeler, azalan, tozla
np, tozlarp yaamaz olan. Tozlu yol scak.
Yrmyor; bitmiyor. Duruyor yol, kalkp
inen tozun pien uysall altnda.
Diilik kokusu. Tozlu kavuruculuun
aralarndan szan, et, plak, ekimi et koku
su. Tazelik uzakta. Ta serinlii esip esip eri
mede. Skma atmann ardnda, daralp at
ma, genleip atma - atma - atma. DEMR. n
ce ince yarlan et, etin kokusu, su, su; kuru
mu, susuz; kuruyacak, szdryor fazla suyu
nu.
Rzgr talarn dibinde esmez. Tan
nnde snp tozlanacak. Kmldama, bir it
me artk, bir atn itii, istem gibi bir ey.
Yava yava, scan, kurunun, tozun dna
doru... Birden tatllk. Serinliin yumuak...
Yumuak - baka bir ey deil - Serinlik eit
yumuak. Eit. lk kmldama karnn iinde
daha. Sfrdan birin knn glnl. Se
rinlik dmanlayor gene. Zaman yuvarlak
6

Doum

yuvarlak vurmaa balyor ittii

skkla.
Yrekle birlikte. Bir, iki, , drt, be... Say
balyor. Karanln ucundaki bilinmez, du
manl, koklanan kla birlikte... ,
Yol uzundur. Yalaktan yalaa, yalaktan
yalaa, yalaktan yalaa sular, yeil, sular top
lanp toplanp yeil yosun yuma yalaktan
yalaa birikip akan sular szlyor, genili
yor, yol ksalyor, ksalmann bolluu ile gr
lemenin sevinci. Akmak akmak akmak. Diri
nin yeniliine lmle birlikte inanma. Ta se
rinliinden birden yolun dibine, kavuruculuun gbeine dp ekilme. Yuvarlak yuvar
lak uzunluu sivri itiinin yrtlan ete sapla
np kalma korkusu ile uralan itmenin grt
la yrtan kanl kokulu boucu kabarklm
duymakla dlen dlen titremelerin geti
i esip akt terleten scaklnda uul uul
kann... Diili... Boal. Boalm kolay, ok
kolay bitebilii. Beklenen, beklendii bilinme
yen, talar oynatan yumuak lk. lk o
cuk olandr: Urama. Dii yaylyor. Rahat
rahatlk. Deniz, ltsnda.
Doumun bysndeki erkek a. Kyas
ya a. Bir baka douruun, bir baka ksrl
n alnda bitirici, ldrc.
1952
Doum

SARIKUM'A

GR

Cevat apan'a
Gece, yatmadan nce perdeleri ekmemi
im. Gne, denizin aklarnda doar domaz
gzlerime sapland. Saat be buuu ancak
geiyordu. Bir ara, hemen denize girsem, di
ye dndm; vazgetim sonra. Yryecek,
gezecektim. Nbetini henz savmam ktip
krssnn arkasnda uyukluyordu. Daha al
t saat nce, beni karladnda elimde, oda
ma karaca bir anta gremeyince baya
zlen garson, ond'rt onbe yalarn uykusunu
alamamlyla esneyip geriniyordu kapnn
nnde. Onunla gzgze gelmemee alarak
hzl hzl dar ktm. Asfalt kurumaa ba
lamt. Ama biraz tede toprak yolun - o da
asfaltlanmamsa, diye geirdim aklmdan vck vck olacan biliyordum.
akr akr yaan yamurun altnda istas
yondan buralara kadar yryp ktibin nne
srlsklam, sulu bir insan gibi km ol
duumu unutmaa altm. "Yolu biliyordum
bereket, yoksa halim nice olurdu" diye iimSarkuma Giri

den tekrarlaya tekrarlaya oda istediimde, k

tip, "Talihiniz var beyim" demiti, "bylesine
yamur yamam olsayd, bu sabahtan kom
ple olurdu buras!" Hi de gelmemiti aklma
oda bulunmayabilecei. Koskoca, yepyeni Sarkum Oteli'nin ok deimi bir Sarkumun
rn olduunu dnmemitim bile. Fakat
halime daha da ok kredecek durumda de
ildim. Oda ayrtmadan, son trene binip by
lesine gelmi olmay pikinlie vurup yattm.
Sarkumdaydm gene. Yllar ncesi gibi.
Fakat baka bir odada. Bir otel odas, yaban
c, yeni bir oda. Odann bu yenilii, bu yaban
clyd zaten beni batan karan. Sarkuma
yllardr gelmek istediim halde burada ken
dime yepyeni bir oda bulamyacam dn
cesi deil miydi geliimi geciktiren. Bu otel
odas yeniydi ama - be gnlne benim
olacakt; beri yandan bu - be gn iinde
karlaacam her dost, her ahbap beni eski
gnlere, eski odalara ekip gtrecekti. "Yalburnundan kp buraya tamsam" diye d
ndm birden. Ama hemen toparlandm. Bit
memiti daha Yalburnundaki hayat, oradaki
dnyam daha kapanmamt zerime. Bu d
nceleri brakp Sarkuma bakmalydm za
ten.
Ayaklarm arlat birden. Toprak yola
10

Sarkuma Giri

girmitim. Sarkumun killi topra gene taba

nnm altnda birikiyor, boyumu uzatyor, be
ni sal lana sendeliye, sancl sancl yrtyor
du. Fenere giden yoldaydm imdi; az kalm
t kyden kmama. Aklmdan, ky, diye geir
meme gldm sonra. Ky deil, insan bucak
bile derken dnrd artk herhalde. Fener
uzaktan grnd. O zaman, otelden ckalberi
ilk olarak bam kaldrn bakm olduumun
farkna vardm. Deniz, turuncu bir lt iin
de akyordu. Yumuam gibi duran fener, gRn, yars turuncu, yars belirsiz bir mavi ile
kurunnin arasnda gidin gelen yumuakl
na, bir baparman hafif bir bastrmasyla
gmlmt sanki. Dolaylarnda,, her zamanki
gibi*, sar uultulu budaylar eilin bklyor
du. Darack yoldan buday tarlalarnn arka
sndaki cavrlara doru yrdm. Feneri de
il, evimizi grmek istivordm. Gene de dolasa dolaa gidecektim ama.
.Cayrlar sansar,, kuru. san sap srtan, ar
dalarla, pisipisilerle kaplyd her zamanki gi
bi. . ,, , .
Tren vluna kadar uzanacak, oradan gide
cektim evimize; eskiden de gittiim yoldan.
Gnete pien cayrlarn nndeki beyaz yal
b'oyall serin evi grecektim... Dalyordum.
Sarklma Giri

11

Saat onbire doru, "Sarkumu Sevenler

Dernei"ne uramak gerekti. Dernek bakan
n grecek, dernein kuruluunu
kutlamak
iin bir "Sarkum Festivali" hazrlama dn
cesinden dolay tebrik edecektim onu. Teek
kr etmeliydim, yllardan sonra babam unut
mayp "Aziz Dostuma" diye eve mektupla da
vetiye yollad iin. Fakat babamn sekiz yl
nce ldn, annemden be yldr ayr ya
adm anlatacaktm. Davetiyeyi de bana ge
ne annemin verdiini sylerdim belki. Syler,
anlatrdm ya, beni en ok skan dnceyi de
bir trl skp atamyordum kafamdan. Beni
dizinde hoplatm bu uhac beyi, yaayma
ilgilenecek, ince eleyip sk dokuyacakt. O yl
lardan bu yana olup bitenleri renmek iste
yecekti. "Neyse, daha bir iki gn, pek vakit
bulmaz bu skntya" diye bu dnceyi bir
aralk savabildim. Sarkumu, yllarca zledik
ten sonra, bugnlerde yeniden grmee zaten
karar verdiimi, davetiyenin bir bahane ol
maktan teye gemediini, Hseyin uhac
bilmese de olurdu.
Bir tren dd tyordu uzakta. Gne
vkselivor. adn bilmeden inediim bir s
r ot hafif hafif kokmaa balyordu. Darack,
ta deli istasyon yoluna ayak bastm hemen
sonra. Bir yandan yryor, bir yandan da
12

Sarkuma Giri

ayaklarmn altndaki illet, katlam amuru

temizlemee urayordum. Tren sesi yaklar
ken, yolun, evlerin, evleri evreleyen bahele
rin arasna girdii yere geldim. Trenin soluu
na uymaa almak botu, yetiemezdim.
Dumanl grlt, telerde, istasyonun orada
soludu, sayklad, sonra gene akt. Uzaktayd
imdi. Bulunduum yerde sessiz dumanlar da
lyor, ufalanyordu havada.
Ses uzaklarda
kesildi. Yrdm gene.
Asmalar vard samda; kanca parmakl,
kvranan, ilenen asmalar. Bu gnlerde bile drt ay ncesinin yapraksz, koruksuz yoksul
luunda. Sabah sisi, para para, tel tel te
lerine berilerine taklm kalmt. Durdum.
Yllardr, yollarm boyunca, tren pencerelerin
den sarkar, bunu grmee alrm, sabahlar.
Asmalar yalnzd. lm iindeydiler, k
tydler. Bir zamanlar buralarda, bir kulbe
de oturan cce kuruncu kadna benziyorlard.
Safiye Hanm da ktyd, ok ktlk etmi
ti hayatnda. "lmtr imdi..." diye dn
dm.
Evlerin sessizlii iinden getim. Topra
kmr tozu, talar kmr paras olan yer
deydim imdi, istasyonda. Sessizdi ortalk.
Caddeye ktm sonra.
Sarkuma Giri

13

Cadde de sessiz, uyku iindeydi. Arada bir,

uykusunu alamam bir halle bir pencere ara
lanyor, hemen sonra oraca kverecekmiesine uykulu, bo, karanlk, duruyordu yle
ce... Fakat aralarndan gemee baladmda
bir ou uykuyu unuttu. Kadn balar nceleri
kararsz, salland perde ardlarmda. Sonra ba
larla birlikte gvdeler de eilir, dar sarkar
gibi oldu. nlerinden geerken ieri ekildiini
grdm balarn arkamdan birden uzand
n, baklarn, dudaklarnn kvrln duyu
yordum. Bu kadnlarn hi biri beni tanyama
mt.
Hi birini benzetememitim tandklarma.
Sarkuma, biz gittikten sonra, yerlemi olacak
lard. Asfalttan ayra saptmda kadnlar
unutmaa altm. Sarkum, kendine benzeti
yordu insanlar, byleydi bu.
ayrn kar kysnda evimiz, apak, duru
yordu.
Hepsini ineye ineye getim ayrn
iinden : Karasar ot kurular, Sreyya ret
menin daha o zamanlar bana kra yer bitkisi
diye tantt, etli yeil yapraklar yldz yldz
kmelenmi, dikenli, dikensiz, dz, yamr yum
ru, deiik bir takm bitkiler; bo bir ililikle
bitivermi sska saplarn ucundaki mor, pem
be, mavi, irili ufakl iekler... Hepsini, byk
14

Sarkuma Giri

bir dikkat, bir azgn istekle inedim, amura

gmdm.
Eve bakmyordum yrrken. Btn sevdik
lerime yle yaklammdr hep. nce yreyi
yoklar, sonra birden dikerim gzm ona. r
peririm o zaman. Sevdiim, olduundan da g
zel, daha deerli, daha sarsc grnr. Sonra
gene yere bakarm. Kimi zaman bir harcama
korkusu geer iimden, "Bu kadar gzel oluna
maz, gnahtr bu kadar" derim. Yaamaa a
lrm, beceremem...
ayrn alt ucunda durdum. Evin karsn
daki kulbecikler beton ev haline gelmiti. G
zm hep yerde, bir ta bile deimi gzkme
yen tal yola ktm. Birden, bam meydan
okurcasna kaldrarak baktm eve. Hibir ey
hatrlamadan bakmaa altm. Fikretlerin,
Nebahatlerin evleri, yerli yerlerinde duruyordu.
Saaklar biraz daha ypranmt belki, pencere
pervazlar, eikleri biraz daha ukurlamt
herhalde, tahtalar kararmt. Bizimki ise
apak, taze boyal, serin, braktmz gibi. Ka
psnn krmzs bile deimemi. st katnn
pencereleri rtlyd, uyku iindeydi. Yeni sa
hiplerini tanmyordum ama, "Gece, Festival
balaynca tanrz herhalde" diye dndm.
Sonra, iimde bir aclk; tanp ne olacakt?
Kaplarn nnde kimseler yoktu daha.
Sarklma Giri

15

Saat yediye geldii halde bizim sokakta kim

seler ie, temizlie balamamt. Garipsedim.
Hepsi de yabanc m, hepsi de mi yazla gel
mi bunlarn, diyecek kadar oldum. "Bunu son
ra da anlasam olur" diye dndm arkasn
dan. Keyi kvrldm, bostan sokana sap
tm.
Bostan yoktu ama artk. Kkl bykl,
baheli bahesiz, evler sralanmt yolun iki
yanna. Yrdm. Kaplar, pencereler, uyku
larndan syrlmyordu bir trl. Oysa gne,
odalar imdiden a bouyordu.
Kediler geziniyordu yalnz. Ar, dnceli,
ki tanesini aracak oldum. En gz pek
olan, arm tartar gibi ancak durdu, kat
sonra. tekiler zaten oktan kamt. zl
dm. Tanr gibi oldum kimini de. Soy ortadan
kalkmam demek.
Birden sola baktm, drtlmesine. ki
beton evin aralndan, tede, iki eriin arka
snda duran Dilver Hanmn evi grnyor
du. Duruvermiim...
Evin arkasn, arkasndaki hayat benden
baka bilen biri var m diye dnmee bala
dm. Sokaa bakan n pencerede oturup biz
lere kanl masallar anlatan Dilver Hanmn
hastalar kim bilirdi ?... O sabah erkenden,
daha kimseler uyanmamken evden kp bos16

Sarkuma Giri

tana gitmitim. Yamur yamaa balamt

sonra. nce nemsememitim. Hzlandn g
rnce de dnmek istemitim eve. Dnlebile
cek gibi deildi artk. Dilver Hanmn evinin
arkasndaki eriklie, oradan da evin arka kap
snn saa altna snmtm. Kediler dola
yordu bacaklarmn arasnda. Evde t km
yordu. Yamur daha da hzlanmt. Artk ya
murdan deil, glleen sulardan, srayan a
murdan kaabileceim bir yer aryordum. Eve
bu ara dnmek iki kat azar iitmekti. Kapy
da alamazdm bu saatte. Birden kedilerin te
ker teker kaybolduunun farkna vardm. Evin
kesini dnyor, geliniyorlard bir daha. Bi
leklerime kadar sulara gmlerek ben de git
tim oraya doru. Keyi dner dnmez, ak
duran bodrum penceresiyle karlatm. Sarma
k, taflan rtmt nn. Glkle ieri s
zldm.
Bir koku sinmiti ortala. nce onu duy
mutum. Bodrumun alaca karanlna alnca
da o inanlmayacak eyi grmtm. O ku
pislii, hayvan kokusu iinden bir caml dolap
belirmiti. stasyonda brek, poaa satan Re
it Ustann caml poaa kutusunun bir ei;
Tekerlekli kocaman bir kutu, bir dolap. Dil
ver Hanmn bodrumunda kocasnn, maln
iinde satt dolabn eini grmek o kadar gaSarkuma Giri

17

rip gelmiti ki... Caml blmelerin iinde bir

takm eyler kmldyordu ama. Yaklamtm.
Kediler, drt dnyordu evremde. Dikkatle
baknca iim allak bullak olmutu. Her blme
de bir hayvan vard. Bir kedi yavrusu, bir kur
baa, bir sere, bir gvercin, bir fare, bir y
lan...
Dndm de ylann herhalde bir kr y
lan, bir bahe ylan olduuna karar verdim bu
sabah.
Hayvanlarn hepsi yaral, sakatt. Kiminin
kula, kiminin kuyruu kopuk, kimi kr, kimi
toplad. Kulardan birinin kanad krkt. Ylansa karnndan yaral.
Her blmede bir hayvan vard. Hepsini hatrlayamadm. Fakat, hi birinin tekine do
kunmadna dikkat etmitim.
Ne kadar kalmtm o gn, bilmiyorum.
Gene bodrum penceresinden, dar ktmda,
yamur oktan kesilmi gibi bir hal vard or
talkta. Gne ok ykselmi, bcekler azmt.
Dilver Hanma hi amadm bunu. Olu
Mfik'e bile. Oysa, gizli gizli pencereden ieri
bakmaa gittiim gnlerden biri, Mfik'in
ieride, hayvanlarla teker teker konutuunu,
onlar beslediini de grmtm.
Silkindim. Gelip geenler vard imdi. Ba
kyorlard garip garip. Arlaan ayaklarmn
18

Sankuma Giri

arasnda kediler dolamaa balamt. G

lkle, yrdm. Mfik'i dnyordum. Deli
oldu, hastaneye yatrdlar, diye bir eyler duy
mutum bir aralar.
Bunu da daha sonra renebileceimi d
ndm. Dilver Hanm grmeli, elini pme
liydim lmediyse, hatrlar myd ki?...
Sokan ucuna varmtm. Evler burada
yaplyordu daha. Kire kuyular, tula krn
tlar, imento tozu iinden getim. Yrtman
bir miyavlamaya yaklayordum, gitgide. Bir
den bulutuk. Az ileride, imento uvallarnn
arasnda srnyordu. Rengi belirsizdi. Kabuk
kabuk, kirli sarca. Kire kuyularnn vckl
duruyordu daha zerinde. Yaklatmda ba
n kaldrd. Gz ukurlarnda bir pelte vard
yalnz. Parlak, kan yrm bir pelte. Peltelemi gzleri burnuna doru szyordu.
Ense kknden tutup kar yana, kuyusuz,
yapz kalan son arsa kesine gtrdm. Ar
saya dalsa yaayabilirdi belki. Fakat yola ine
ceinden emindim. nip birinin ayaklarna do
laacak, inenecekti. Yapabileceim baka bir
ey yoktu.
Dnp yola bir daha baktm. st utaki
evlerle yeni bitirilenlerin arasnda harp ylla
rnn evleri vard besbelli. Harp gemiti ara
dan.
Sarkuma Giri

19

Saat sekize gelmemiti daha. Deniz kena

rnda bulacam umduum balk kahvesine
gitmek zere yola decekken irkildim.
Kardan, koa koa, Fikret geliyordu ba
na doru. Sesleniyor, glyor, kollarn sall
yordu. ..
1953

20

Sarkuma Giri

ARKISIZ

GECELERN

LK

O sabah yalnz Sarkuma yamur yam.

Bunu ok sonra rendim.
Bizler iin, btn teki gnlerden biraz
deiik bir gn olmutu bu. Serindi, skcyd.
Sarkum, aylardan beri ilk olarak yamuru
koklayabiliyor, emebiliyordu.
nce kap eiklerine oturmutuk. Yamur
hzlanp samzda biriken sular alnmza ak
maa balaynca, ieri ektiler bizi.
O gn yalnz ninem vard evde. Onun sa
m bam kurulay, annemin paylamasn
dan da daha sert gelirdi bana. Sert gelirdi ya,
beni tartaklayacak elin, yalnz onun eli olma
sn isteyecek kadar da severdim onu.
Yamur dinmeden dar kmak yasakt
bana; benden ok byk olan Fikretin ise, ken
di kaplarndan bizim kapya gelmesine kimse
karamazd. O da ieri girdikten sonra ninem
sokak kapsn kapad. Yamurun keyfini bek
leyecektik.
Fikret snnet olal bir hafta olmutu an
cak; gzmde birden bymt ama bu bir
arksz Gecelerin lki

21

ka gn iinde; bym, ok bym, kos

koca bir adam olmu gibiydi. Oysa bizi hi dndrmemiti aramzdaki ya fark; onunla
konuurken, alt yl hi getirmemitim aklma,
o gne kadar...
Ninem ar ar yukar karken, Fikret
beni yan odaya ekti. Kapy kapar kapamaz
yere meldi, karyolann altndan, krmz lo
komotifin, yeil vagonlarn, parlak elik rayla
rn dolduu oyuncak kutusunu ekti. Trenle
oynamak benden ok, onun hakk gibi gelirdi
bana... Babas, Sarkum istasyon efiydi n
k...
Birden rahatlam olduumu hl hatrla
rm. Bir haftalk bykl savrulup gitmiti
Fikretin. Keyfim yerine geldi, oyuna daldk.
Oynamaktan yorulunca yere yatp kitap
okuduk. Odaya dolan gne bizi, daldmz
uzak adalardan glkle getirdi Sarkuma.
Ama kimse tutamazd bizi artk. Gene de, nine
min bizi salvermesini beklemitik ya sokak
kapsnn nnde...
Evin nnde uzanan ayrlk, balk bal
kt. Ayaklarmz amurdan arlasn yrye
mez oluncaya kadar komaa altk. Bizim
gibi teki ocuklar da, epeydir unutulmu bir
kapall anlatmak istiyorlard. Toplandmz
22

arksz Gecelerin lki

zaman, herkes, evini yeni grmesine, bilme

diimiz odalar anlatmaa alt.
Durulur gibi olduk bir ara. ayrn bana
gitti gzlerimiz. Grdklerimiz, hepimizi a
rtt. Biribirimize nasl akn akn bakt
mz hl grr gibi oluyorum.
Byk etinle Ay Metin, yepyeni bisiklet
lerini amurlara gme gme geliyorlard bize
doru. Kuru ayrda bile daha gezmemiti bu
bisikletler; istasyon asfalt ile onun sonundaki
parke kaldrmdan baka yol grmemilerdi.
etinle Metin, iki hafta nce snnet olmular
d. Bisikletler zengin babalarnn hediyesiydi.
Gnlerdir, o iri - ocukluklariyle bisikletlerine
tnyor, Fikretle benim btn mahalleye yay
dmz "asfaltlar, cakallar" adlarna ierle
diklerini belli etmek istemedikleri halde, biz
leri bir gn fena dveceklerini sylyorlard.
Bisikletler gittike arlat. Dayak yeyip
yemeyeceimizi dnyordum. Asfaltlarsa,
baka are kalmadn anlam, bisikletlerin
den inmi, amurdan dnmez olmu tekerlekle
rini sryerek bize doru gelmilerdi. Bekli
yorduk. nemli bir ey bekliyorduk. Ben, biraz
korkuyordum bu nemli eyden. Hibirimiz
alay edemiyorduk bu gelile.
Yanmza geldiklerinde, etin, hepimizi
birden kucaklayacakm gibi bir hareketle "Alarksz Gecelerin lki

23

man ordular Polonyaya girmi," dedi. Ses k

mamt bizden, gene de kmad. Metin bisik
letini, o iri-kymlna yaraan bir sertlikle
etinin eline tututurarak bize daha da yakla
t, eli belinde "Harp balad demek istiyoruz,
anladnz m?" diye savurdu. "Babam radyo
dan biliyor..."
Sarkumda o zamanlar bir onlarda, bir de
uhaclarn takm taklavat dolutuklar me
hur oniki odal evde radyo vard. Bu evlerin
ikisi de demiryolunun te yanndayd. etinle
Metinin bbrleniini hakl grrdk bu yz
den. Annem babam bile onlara sk sk "misa
firlie" deil de "radyo dinlemee" giderlerdi.
ayrn kenarnda duruyorduk. Kimse bir
ey sylemiyordu. kizler bu susu karsnda,
burunlar havada, bisikletlerini yola, koca ko
ca talarn tmsek tmsek durduu yola ekip
yerde bulduklar bir denekle temizlemee ba
ladlar. ..
Harp balamt... Hani tarih kitaplarn
da grdm, atlarn, mzraklarn biribirine
girdii, llerin yerlerde yatt resimlerdeki
gibi...
Yanmdakiler birden uuldamaa balad.
Bildiim corafyay tketiverdim. kizler, bu
runlar gene havada uzaklarlarken, daha o
srada, btn devletler, ehirler saylm du24

arksz Gecelerin lki

rumdayd. Herkes bir eyler sylyordu. Fikrete baktm. Susmutu o. Sonra bana bile bak
madan istasyona doru uzaklamaa balad.
Durgundu, yolda yrrken bile. Koard oysa
her zaman. Metinlerse, evlerinde bundan dolay
hi de znt duyulmuyormu gibi konumu
lard, her zamanki halleri vard stlerinde, i
lerinde... Anlayamyordum. Eve kotum.
Ninem oturma odasndaki sedire uzanm
t. Koup tepesine dikildiimi, ikizlerle teki
lerden duyduklarm bir solukta anlattm
hatrlarm.
Ninem sert bir hareketle kalkmt. "Harp
ha... Gene mi? Gene mi bu Almanlar?... Kahrolascalar, doyamadlar, doyamadlar..."
Bunlar sylerken bakmamt yzme.
Kzma da pek benzemiyordu ya; gzleri ya-,
sarmt yalnz.
Onu kzdrmaktan korktuum iin gidip
taln bir kesine oturdum. Asl kzaca
ey, benim talara oturmam olabilirdi. Dn
medim bile. Harp vard ya...
Almanlar annemin de sevmediini biliyor
dum. ok sonra renecekmiim nedenini. Da
ymn genel savata lmn onlardan bilirlermi...
"Harp balad demek istiyoruz," demiti
Metin.
arksz Gecelerin lki

25

Oysa harp, olmayacak bir eydi, olmama

lyd. Babas duymumu ikizlerin, hem radyo
dan. Yaland ama. "Yurtta sulh, cihanda sulh,"
dememi miydi Ata? Daha geenlerde bir yerde
okumutum bunu. Demiti ya, Almanlar Ata'
y dinleyecek miydi? Pekl gemiti ama Al
man askerleri geen ylki cenaze treninde;
bacaklarn bir tuhaf atarak ne; byk, am
canm kel bam hatrlatan miferi eriyle...
Umursamyor deillerdi demek.
Gene de uymuyorlard ona. Ninem belki
bunun iin kzyordu onlara. Haklyd o halde.
Hem sonra belki de radyo yalan sylemiti.
Belki de Metin'le etin akacktan uyduruvermilerdi bu lf. Yoo ama, bisikletlerini amur
lu arsaya, nasl srerlerdi, yle olsa?... Do
ruydu bu lf, doruydu muhakkak.
Demek Ata'nn dedikleri ellerini kollarn
balamyordu Almanlarn. Ata lm olduu
iin mi yoksa?...
Taln kenarnda, tan sert souu ya
va vava iime ilerken, bir yl nceki cenaze
dnlerini, ancak bugn sarholuk diyebilece
im bir halle, nasl yeniden yaadm hatr
larm.
Iklar iinde bir kalabaln akt, ar
aer akt o yol geliyordu aklma. Taksimdeki
Anttan Harbiyeye uzanan yol. Evimiz Antn
26

arksz Gecelerin lki

karsndayd. Btn gn toplanlmt Antm

evresinde. Bir kz vard sonra. Krsye k
mt. Alyordu; yz slak slakt gzyan
dan. Toktu ama sesi. "Ayrlmayacaz," dedi
ini hatrlyorum. "Hi ayrlmayacaz." Kala
balk uulduyordu; alklyordu onu galiba.
Baka pek ok eyler sylemiti ya, aklmda
kalan bu "Ayrlmayacaz," szyd. Akam
zeri o yoldan Harbiyeye doru yrtmt
babam beni. Kalabaln yzne bakyordum.
Azlar, gz kapaklarn bir arlk ekiyordu
sanki. Yerlere kadar sarkan bayraklar vard.
Yzm kaldrp onlara sryordum altlarn
dan geerken. Harbiyede mealeler vard. Ta
tan bir asker, arada bir, marapa ile bir eyler
dkyordu ilerine. Havada bir duman vard.
im eziliyordu. Alyordu kalabalk, alayamyordum. Kendimi zorlamaktan vazgemitim.
Zorla alayamazdm. Bir ey yakyordu gzle
rimi yalnz, boazm bir ey tkyordu.
Anlyordum "Ayrlmayacaz/... Ata'nn
yolundan ayrlmlard. Genel Savala Erkin
lik Sava her eyi yoluna koymamm... Da
ha fazlasn dnemedim ama...
Ninemin yaklaan ayak sesi beni frlat
mt yerimden, hatrlarm. Yemek yemeliydik.
Ackmann saati geldiini unutmutum oysa.
arksz Gecelerin lki

27

Ninem ekmek almaa gnderdi beni. Eli

me sktrd paray sessizce cebime attm.
Darda ise bir daha dnememitim Ata'y.
Sarkumun le gnei, gemi gnlerin
kavuruculuu ile yakmaa abalyordu dar
sn. Ter iindeydi sokaklar. Toprak yumuak,
duvarla y szntl, kiremitler buharl. Buu iin
deydi Sarkum. Tatan taa sekmeden, ayrda
yeniden kouan arkadalara bakmadan, istas
yon yolundan bizim sokaa sapmakta olan Fik
retin elindeki dergiyi merak bile etmeden fin
na doru yryordum.
Polonyallar sonra gene geldi aklma. Er
kinlik savalarndan baka bir sava tasarlayamadm iin, onlar kp kim kurtaracak diye
kafa yoruyordum. Yaltaklanp duran kedi ar
kadalarmn hibirine yz vermeden yryor
dum. Scak artmt. Duvarlarla, diplerinden i
otlarla birlikte ben de terliyordum. Ak pen
cerelerden, kaplardan yemek kokular geliyor
du. Patlcanlarn, kabaklarn czrtl kzarn
duyuyor, kap nlerinde piirilen etlerle balk
larn kokusunu derin derin ekiyordum iime.
Peynir, soan, ya, kavun, hep birden kokuyor
du o maltz kokusuyla kark. zm kokuyor
du sonra... Sarkum her zaman zm kokard,
geniz yakacak kadar... Bu kokular her gnk
28

arksz Gecelerin lki

gibi, bulut bulut bir scakla mavi ge doru

ykseldii iin, kaytsz, ilgisiz, sanyordum
herkesi. Arada bir, yzlerle ellerde bir durgun
luk seziyor, yanldm anlyordum sonra. Pi
en etler her gnk gbi evriliyor, sahanlara,
tabaklara aktarlyordu.
Ekmek kucamda, dnerken, Dilver Ha
nmn kapsnn nnden byk bir merakla
gemitim o gn. Her gnk gibi pencereden
bakyordu. Bense her gnknden byk bir
para ekmek koparp attm azma. Dilvjr
Hanm, o gn de hi duraksamadan,sesinin her
gnk tazeliiyle, her gn syledii sz her
gn syledii gibi, tadna ilk olarak varyormuasma
syledi : "Ekmei bitiriyorsun
ayol... Gelip ninene syleyeceim, bak gr..."
Evinden hi kmazd Dilver Hanm.
k sz etmek doyuruyordu onu anlalan.
Dilver Hanm her gnk gibiydi. Bizleri
sk sk penceresinin nne arp koca koca
alan azlarmza bakmadan, bir ey anla
madmz dnmeden, korkun, kanl, kar
makark sava hikyeleri anlatan kadn da
yle olduktan sonra Sarkum, sava dnp
durgunlam olamazd ki...
Eve gidince nineme her gnk kk ya
lanm savurdum: "Sarayl Hanmn selm var
arksz Gecelerin lki

29

sana/' diye. Ninem, "Aleykmselam," demiti.

Evet her ey her gnk gibiydi.
Yemekten sonra, harpte lenlerin kannn,
kanl sarglar, sargl kollarla alnlarn, kafa
larla kollarn kopup yld kaya dipleri, a
drlar, borular, ykk duvarlarn, kitaplarla
dergilerdeki resimlikleri ile kafamda kovalatn hatrlarm. Ninem pencerenin nne
oturmu, dimdik, uzaklara bakyordu. Konu
mam istemediini, konumayndan anlyor
dum. Sigara iiyordu stste.
Neden skldm bilmiyordum. Bahe
kapsndan nineme gzkmeden katm bos
tanlarn iine doru. Kimseleri grmek istemi
yordum. Harpten korkmuyordum ama, kt
bir eydi muhakkak. Sklyordum. Saatlerdir
grmediim Fikreti bile armadm yanma.
Ne yapyordu o saatlerde, hl bilmiyorum.
Evde oturduunu, uzun uzun dndn sa
nrm... Sorar renirim bir gn, unutmam
tr, eminim.
Dalmtm fidanlarn arasna. Sap diple
rinde, yer yapraklarnn altnda, "ylan yumur
tas" dediimiz birtakm nesneler buluyor, on
lar kemin eziciliinde eritiyordum. Bir ey
titriyordu iimde zevkten.
30

arksz Gecelerin lki

Hava birden karardyd sonra. Bcek sesi

her yan kaplyordu. Yapraklarn aras scak,
yapkand. Annemle babamn gelii yaknd
herhalde. Bostandan yola, yoldan ayra, a
yrdan asfalta ktm, koarak. Uzaktan bi:
tren sesi geliyordu. Bir aacn dibine melip
beklemee koyuldum. Dalmm. Babamla an
nem duruyordu tepemde. Kalktm. Birden, ba
bama harbi anlatmaa baladm. Karmakar
k bir eyler anlattm, hatrlarm. Almanlar,
Polonyallarla Erkinlik Sava giriyordu biribirine. Durdum sonra. O konusun istedim.
Bekledim, konumad. ayrdan konuma
dan geiyorduk. Annem, evin kapsnda durup
bize el sallayan nineme doru hzl hzl yr
d. Babam o zaman konutu : "Korkacak bir
ey yok olum," diyordu, "her harp istikll
harbi olmaz. Almanlar kt insanlar. Polonya
hlar dayanabilirse ne l. Yoksa bizim iin
bile kt olabilir. Korkma. Erkekler harpten
korkmamal. G bir eydir harp. Geer
ama..."
Sustu sonra. Korkmadm anlatamadm
Eve girerken ninemin elini pmt babam.
Yapmazd bunu her zaman...
stanbuldan bir kitap getirmilerdi. Ona
daldm. Yemek yemek bile
istemiyordum.
arksz Gecelerin lki

31

nnemse gece zorla yemek yedirdikten son

ra zorla yatrd beni. Ses karamadm.
Bir ey taklmt aklma, ne olduunu bir
trl bulamyordum. Hatrlarm, uyumadan
nce, uykunun mor aydnl iinde birden bu
nu zdm: Babam, eve girdii andan beri
ark sylememiti o gece, ilk olarak...
1953

32

arksz Gecelerin lki

BENC

G N

Sonra suyun bana koup geldi. Kpr

nn altma ekildim. Azn, boruyu, avucunu
bir araya getirdi. Kpkrmzyd yz. Alnnda
sular parlyordu. Ter. Su sram olamazd
oralara kadar. Kpekler neden sonra ona, ken
di seslerine yetitiler. Keyi, kararsz bir toz
duman salarak dndler, geldiler, durdular.
Su iiyordu. Kprdamad. kisi de eme su
yunun amurlatrd topraklara kt; gz
lerini krpmaa baladlar. Bekliyorlard onu.
Dilleri sarkm, titrek titrek sallanyordu. Bir
tanesi fkeyle dilerini buduna saplad, kan
ts geti, gene bakt ondan yana. Yeni doru
luyordu. Sular enesinden gsne
gs bembeyaz
gsnden, gmleini ya bir yolla izerek kar
nma iniyordu. Bana deil kpeklerine bakt
Sonra pantolonunun alt dmelerini hzla z
d. eme diyemedim, emeye ienir mi diye
medim. Pantolonunun iine soktuu eli dolu
kt. teki avucuna su doldurup, getirdi, al
tna tuttu. " " dedi "sen de susadn. YorulBeinci Gn

33

duk, bu kadar kotuk, koturdun beni. Atn

sn sen. . Sen de serinle" Bana bakmad bile.
Ben kat kat durdum. Sulad, soktu ieri.
Dmelerini ilikledi. Sonra ban evirdi. Gzgze geldik. Dudann ucu biraz kvrld, gz
leri ksld. Boynunu krd. Glmsyordu, k
peklere bakt sonra, onlar da kalkt, yerden
bir ta alp ayra doru frlatt, ikisi de ta
lar gibi frladlar tan ardndan, o da koma
a balad
tren
bir yknt grlts iinde
tepemden gemee balad
uzaktan geliini duymadm
ddn bile
akaklarm atyor tekerlerin altnda
sustu sonra aaklarm da
sustu
uzaktalard imdi. Kye doru komadlar.
Ta kyden yana atmt oysa. Ben kye
dnecektim. Dnmeyecektim. Ardlarndan ko
tum. Fikretin annesinin istedii tereleri attm
elimden. Durdum. Avucumun terini pantolo
numa sildim. Kpeklerin sesi uzaktayd. Az
ileride duruyordu Mfik. Arlatm. Gittim
arkasnda durdum. Bacaklar boncuk boncuk
parlyordu. Dnd. "Gel bebekiye gidelim"
dedi. Kpekler yemyeil, havlaya havlaya gel34

Beinci Gn

di yanmza, ktk. "Annen biliyor mu bura

ya geldiini" dedi. "Bilir ya" dedim. "Okula
gitmiyor musun" "Az kaldyd bitmesine, biz
zaten buraya geldik, karnemi yollarlar, pek iyi
ile geeceim" " gn kald tatile. Onun iin
katm. Anneme syleme. Isrtrm yoksa. Ba
r u t ! " Krl ban kaldrd. Uzun otlarn iin
den yemyeil, geldi, sonra ban Mfiin di
zine dayayp gzlerini bana dikti, krptrd,
yaland uzun, kupkuru diliyle.
"Anneni bil
mem ki" dedim. "Bilince sylemee kalkar
sn da belki" Barut'a bakyordu. kisinin de
ba ayaklarnn arasnda duruyordu. Sarsn
otlarn arasndan yle bir grebiliyordum.
Mfikle gzgze "Bebeki kim" dedim.Kalkt,
kalktm, onlar da dikildi uzun otlarn iinde,
yemyeil.
Otlarn bodurlap kuruduu, i
nenmi bir yere yrdk. Bir kprnn daha
getik altndan. Kyden de grmemitim bu
rasn, imdiye dek iki kez uzanm olduum
kprden de. Bir aa vard. nara benzer.
Dibinde ukur bir patika. Birden denizi gr
dm karmda. Koca koca, cill, mor, sar,
tek tk yeil, tozlu, damarl akllarn
zerinden
yrdk yrdk
baktm
bir kayaln dibine bititii yerde baya bBeinci Gn

35

yk bir kulbe vard. nnde, bir kol, iki ba

cak duruyordu akllarn arasnda. Kolla ba
caklarn biri yrtlm; kirli pamuklar, bir
paavrann ucu tam yrtklardan. teki ba
cak salam. Mfik eildi. Salam baca ald,
denize dnd, kolunu at, hzla frlatt. K
pekler suya atld. Kulbenin iinden kaln
kaln "Salamn atmadn inallah" dedi biri.
"Onu attm" dedi Mfik. "Kzdmd da ona,
onun iin atmtm dar. Uymuyordu bir tr
l. te yarard ama. Neyse, gel. Ne getirdin"
Syledii szlerin hepsini ezberledim. "Sala
mn atmayacaktm da ne yapacaktm" dedi
Mfik, ekti kolumdan, girdik. Adam pence
renin nne oturmutu. Arkas dnk bize.
"Kim bu" dedi. "Sarkuma yeni geldiler. Bize
yaknlar. Fikretlerin bitiik komusu" Adam
evirdi bam, bakt. nndeki ie dald gene.
epeevre raflar vard duvarlarda. stleri do
lu. anak, mlek, ipler, kese ktlar, ileri
pamuk, paavra dolu kese ktlar. Kesin
de, kapya yakn bir yerde, salkm salkm kol
lar, bacaklar, bir iple bal, asl. Gvdeleri
aradm. Bir torba dolusu ot, saman, sap vard
kar kede. stnde, boynu buruk pililet
gibi kolsuz kanatsz, ne kz ne erkek, duruyor
du gvdeler, buruk. Sonra
36

Beinci Gn

rhime geldi mi
geldi
ne dedi
adamn arkasnda
her zaman dediini
by yapp satyorsun
bu bebekleri ocuklara
evini barkn sen yktn
istanbullunun diyor
kars tekine kat gn
kznn elinde senin
bebeklerden varm
pencerenin gerisinde bir raf dolusu ba
anan ne dedi
ne diyecek gld
rhime samalama dedi
bizim olan da vaktiyle
bebek ald ondan
reit efendiyle arama
bir ey girdi mi
kinlinin gz var kiminin yok. Cam gzls de
var, boyal gzls de.
hanm dedi nazarlk vardn
gmleinin altnda senin
hem sana by yapmamsa
kret
hamdolsun iyisin maallah dedi
fatmanm ine ipliklere dnd
Beinci Gn

37

szm szm szd onu herif

ona da m
anam para verdi savd
fatmanm ine ipliklere dnd
bizden ktnda
bunlara da gider bugn
hem yeni gelmiler
balarn sals da var, klhls da. Adam bir
den dnd. "Bana bak, buraya geldin ya, pa
ran varsa bir bebek alrsn, yoksa gene alrsn
da parasn bir daha gelite getirirsin. Bizim
dkkna gelip almamak olmaz" Cevap bekli
yor gibiydi, vermedim. Mfik gzlerimin ii
ne bakyordu. Bebekiye baktm sonra. Dik
ke ke bakyordu gzmn iine. Sustum.
"Paranla alrsn. Ama anandan istediini
renneyeyim. Anan kimden aldm sorarsa,
Bebeki Osmandan dersin. Nereden diye so
rarsa, anladn m, nereden
baryor
balarn gzls de
gzsz de
ona bakyor
aldn sorarsa o zaman, ayrda grdm der
sin" Grlyordu. "Erkeim ben, dedim, erkek
ler bebekle oynamaz ki, kzlar oynar. Deil
mi" Gzleri byd. "Bu kyn btn ocuk38

Beinci Gn

lan Osmandan bebek alr. Gelir alrlar.

kumlular erkek deil mi? Bir sen mi
erkeim tabi
neden alatmazlar evde

Sar-

erkeksin? Haydi kar paran varsa. Haydi dur

ma" Mfik gene boynunu krm, gzleri g
le, ban sallad inceden, al demek istiyor
gibi. Cebimi taradm. kan verdim Osmana
ne kadard bilmiyorum. Sayd. Masann nn
den ekildi. "Se" Masann zerinde renk renk
bebekler vard. En ndekinin kollar bacaklar
yerinde duruyordu, ba daha yerlememi.
"Kimse benim gibi yapamaz bu bebekleri. Ba
m, kollarm, bacaklarn ayr ayr yaparm,
skldka bir ba, bir gvde, aklma estii gi
bi. Lstikle bititiririm sonra paralar. Ben
yle yaparm. Oynar bylesi, abuk da kopar
Ya" diyordu. Lacivertlisini setim. Elbisesi ke
fen gibi bir ey
babaannemin kefeni beyazd
beyazd
aldm, dndm onlara doru. Mfik, duda
tatl, gz gle, Osmandan uzaklat. Dnd
"Gidelim" akllara bastk gene. Denizin ko
kusu serin, gzel geldi. "Mfik, o byc ka
ry grnce syle, bir gece gideceim, bacak
larn tuttuum gibi ayracam" Sesi ok ka
Beinci Gn

39

mdi. Uzaklatk "Peki" dedi Mfik. Denizin

kenarnda
o kuruncu rhimeyse
ben de bebeki osmanm
bana byc dediini
duymayagreyim
bir balk ls yatyordu
byc olsam mterisini
elinden alrdm
cce musibet
pis kokuyordu, le gibi, karn kapkara, atlak
t. Ayrlm ortadan. Geldiimiz patika geride
kald. Birden kpekler kalkt akllarn ara
sndan, tyleri slak, amurlu. Hrladlar. M
fik kolumu tuttu, skt. "Ta sektirelim" a
kllarn kklerini seti, bir avucuna doldur
du; bebei yere braktm, ta toplarm diye.
Sar atld, bebei kapt,
Barutla ekitiler.
Mfik talar sektiriyordu bana bakmadan.
Onlar sessizdi. Bebek paraland. Mfik di
yemedim. Paralarn tkrdler, gene yatt
lar. Tiksindim. nce bir kolu yakaladm, de
nize frlattm. Barut hrlad, yerinden oyna
mad, sonra teki kolu sonra ba sonra
ba hemen batmad
kollar ince
yan yan gidiyor
gvdeyi ufalayp ufalayp
serptim
denize.
40

Beinci Gn

Sonra bacaklar, teker teker; Mfik bebee

bakmyordu, hl ta sektiriyordu. "Aferin"
dedi att tan ardndan, "aferin! Seninle ar
kada olacam" Son tan atm. "Gidelim"
dedi gene. Kydan yrdk. Kpekler nden
kouyordu. ok yrdk. Sonra "Osman biraz
deli" dedi Mfik, "annem byle sylyor. Sa
rklma ilk geldii zaman, Osman babamn
yannda yamak bulmu, hamuru o yuururmu. Sonra bir sabah kalkm gitmi. Bezdim
demi. Ben mteriye gitmem. O gelsin aya
ma. Ne yapacam bilmem ama bir ey yapa
can demi" Uzun bir zaman grmemiler
onu. Sonra bebek yapmaa balam. "Bilirim
o zaman. nce pazarda satmaa kalkt. Cce
Rhine, byl dedi bunlar, pazardan kov
dular. Ben acdm. Babam ok kzyordu ona.
Deli dedi, hayrsz dedi. Ona yardm etmek is
tedim" Bir gn cayrda grm, ardndan git
mi, yerini renmi, ocuklar kandrm.
"Hepsine bebek aldrdm. Sana da aldrdm.
Paralarm bebeklerini elime getike. Yenisi
ni alsnlar diye" Sustuk. Yrdk. Ky bitti
bir yerde. "Pabucunu kar" dedi. kardm
orabm da kardm. orapszd o. Suya
girdik. Yksek kayala
srne srne
Beinci Gn

41

baktm. "Dalma" dedi. "Bir adm ilerisi ok

derin. ocuk bouldu burada!" akllarn
denizin dibindeki akllar
kaygan olur
zerinde yrmek gt. Yeildi akllar bu
rada. Az ilerisi, karanlkt; aa aa yosunlar
vard. Burnu dndk. Ky gene balad. Pa
bucunu giydi. oraplarm giydim. Bekledi.
Pabucumu giydim. Kpekler kouyordu. ok
uzakta denize girenler vard. Arkalarnda, da
ha uzaklarda fener duruyordu, apak. Yrdk
Sonra "Sk sk gider misin Osmana" dedim,
"Giderim" dedi. ok severlermi biribirilerini.
Sonra "Buradan gidersin artk eve" dedi. K
pekleri armad. akll kynn gerisinde
atlaklar iindeki krmz toprak ykselmee
balamt. Yark bir yerinden trmand. Ko
tu. Gremez oldum onu. ayra gitmi olacak.
Tepemde bir kavurtu duydum birden. Sala
rm kzmt. Kotum. Tkezlendim. Kotum,
tekilere yaklanca soyundum. Donumu slatsara ne olacak. Ninem denize girdiimi anlar
sa nasl olsa paylar. Anneme sylemez ama.
Kuruturum da donumu. Gne kzgm, akllar
kzgn. le vakti gelmitir. Yzme bilmiyo42

Beinci Gn

reneceim, Mfik Fikret de bilmirum

yor yzmesini. imdi kuru her yanm. Eve git
meli artk. Fikretin annesi de tere istemiti
benden. Sylemez olaydm ayra kacam.
Ne yapsam...
1954

Beinci Gn

43

O D A L A R D A N

BR

Fenerin yolun stne bir daha dt;

Suat uzaklam bile; tek baln sallyor elin
de. stasyona 7 dakikada, evine 10 dakikada
varr. Dndm. Denize inen yolun banda
n sandal aydnlatmasn bekliyorum. San
dal rpntl n iindeyken atyorum bal
. Kt, kof, katlm katlnn sesi geliyor.
Eve gitmek uzun srer. En azndan 15 dakika,
eniyorum. Usan geldi bu yoldan. Babam
kzm, kapnn srgsn gene srdrmtr
anneme. Otele gitsem. mrmde giremedim,
gcrtl, esnedi esneyecek gibi duran kapsn
dan ieri. Yllardr da geerim nnden. Ne
zaman gelecektim sanki. Yatam, evimi se
verdim imdiye kadar; oda demeli, oda demek
daha doru olur. Odam, yalnz odam sever
dim. Ondan da souttular sanki beni. Garip
olacak, klm da pek uygunsuz, aldrma. Ka
p srgm olsa bile bodrum penceresinden gi
rerdim. O da olurdu. Otel, oteli denemeli. Yeni
bir oda grrm, sras gelmiken... Param
var. Nfus czdanm yanmda deil. O gerekli
Odalardan Biri

45

sanrm. Adama, Sarkumluyum da diyemem,

evine gitseydin der, inanmaz da kapnn srglenmesi hikyesine, kukulanr, inansa bile bir
trl, otelin nnden geemem bir daha. En
iyisi aka yanma almadm, demek. Bala
ktk derim. Lf olsun diye zaten birer balk
ektik Suatla. O, eli bo dnmesin diye ald
yanna. Eve gtrr, tel dolabn orta yerine
yerletirir. Ailece paylaacak olsalar, bir ta
dmlk bile dmez her birine. Bilemedin, ke
dinin nne attrr byk hanm. Ama bala
kan Suat, balkla dnmtr eve. Anam bilir
niye ktm denize. Bir ey sylemeyi de Dilver hanmlna yediremez. Bal attm za
ten. l eti ne yapaym. Otelde glerlerdi tek
bal grseler. Hem onlara ne. Gider yatarm.
Dertleri knye ise ezbere' okurum. Kyn ya
bancs olsam eski mahalledeki oteli bilir
miydim sanki. Gideceim. Amma da abuk y
rmm. Gmlek srtma yapyor. Yvk
bir ter srtmn ortasndan belime iniyor. Gel
dim. Eski mahallede oturmadmza gre
adam belki de tanmaz beni. Neyse ne, girece
im. Birden btn yldzlar dklyor. Kap
nn n karanlk; yelle birlik yldz kokusunu
sokuyorum ieri, farkndaym. Kapy bu s
cakta bile kapal tutuyorlar. Gksz ierisi,
pis kokuyor. Byle mi kokar oteller? Belli et46

Odalardan Biri

memeli ama. Otele alkmm gibi yrmeli

Hasta bir n altnda duran ktipten baka
s yok ortalkta. nnde duruyorum. Ban
kaldrmad daha, kitap okuyor. Kap da gcr
dad. Eiliyorum. "Ak Sanat" okuduu. Bili
rim, banda da "metin harici 27 resim" diye
bir eyler yazar. Ak bir de bana sorsa... Ba
nn glgesi nme doru uzanmaa balad.
Pantolonuma bakyor. Lekelidir, amurludur
amurlarn gremez ama slaktr belki
de. Ona bakyorum ben. Masaya dayadm el
lerime bakyor. l et kokusunu alm olabi
lir. Ellerimde tuzlu suyun yvkl, sandal
tozunun ptrll, krein kzdrd nasr
var. Bilemez o bunlar. Bakyor gene de. Elle
rimden anlamaa alyor beni. Salak. Gzleri
kemerimde. Gmleimin yakas ok ak. Ter
liyim de. Gs terlemi bir adam, bu saatte
nereden gelir? Saatine bakyor. Bir buua ge
liyor. Gzleri yzmde; gzme dikili. Gz
leri gzlerim gibi yeil. Yal bir yeil, ala
m gibi, kzgn kuma, kzgn denize bakm
gibi yahut. Ne istiyorsunuz deyiverdi gzler,
gzlerimin iinde. Ne isteyeceim. Kzgn, bak
tm yeile. Oda istiyorum. Yeil koyulat, da
ha yukarlara kt. Tuzlu kvrckl iindeki
sama, terini duyabildiim alnma doru. Ge
ne yeillerin iinden bakyorum. Tek yatakl
Odalardan Biri

47

m olsun, dedi. Tek yatakl olacam kendi de

bilir elbet. Ne yapaym iki yata. Kanc kat
ta olsun, diyor. Btn bunlar sormasa... Sor
mak det de deildir herhalde. Bilmem. Gz
lerinin yeilinden apayr eyler bu sorduklar.
kinci katta olacak diyor. Zaten iki kat bu otel.
Bir gecelik mi, diyor sonra. Bir, be, on, abuk
bitirsen iini, kitabna dnersin, diyesim geli
yor. Yeiller dolayor gene stm bam.
Nfus kdn, diyor. Yok. Sesim ok sert k
t. Birden gzleri enesiyle birlikte yukarya
bakyor. Onsuz olmaz ki diyecek gibi. Sorar
sn sylerim dedim, yabancs deilim burann
Bir ey syleyecek oldu, vazgeti. Edi ban
Adnz, diyor. Mfik. Ar.geliyor yabancnn
sormas. Vazgeesim, kp gidesim tutuyor.
Gzm kaldrnca yeiller gene gzmde
Bekler gibi. Soyadnz, diyor bu defa. Yutku
nuyorum. Breki demeli. Mfik Breki, di
yorum. Duraklamyor bile yazarken. amad.
Suat uhac da, Fikret nl de deseydim amayacakt. Babanzn ad. Reit, diyorum.
Umurumda deil. imdi de, nereden geldiniz,
diyor. Sarkumlu olduumu sylyorum; bir
rpda syledim her eyi. Rahat, braksn ar
tk. Syledim, yazd; syledim, yazd. Uzatt
kolunu, anahtarlardan birini ividen ald, ver
di. kence bitmi demek. kinci kat, merdi48

Odalardan Biri

venin karsndaki kap, dedi. Oda kokuyor.

araf, di macunu, uyku kokuyor. Pencereyi
ayorum. Deniz, yldzl deniz doluyor odaya.
Bir kedi var bitiikteki balkonda. Denizin
iinden aryorum. Ban kaldryor, kalkp
geriniyor, oturuyor, kyor. Yumulan gzle
rini gryorum sanki.
eri ekiliyorum, deniz seyreliyor. So
yunuyorum. Gmlei iskemlenin arkalna ge
irdim. Pantolon bir kede de dursa olur. Da
rack oda, yatak geni. Serin arafa oturuyo
rum. Yatm, stm, kokusunu brakm ge
lip geen. Yataklar abuk sour. Otelciler her
gn insan grrler, tmen tmen insan. Bu
yatak da yle. Yepyeni bir odadaym. lk ola
rak odamdan baka yerde yatacam. Buras
benim iin yepyeni ama aadaki ktip iin,
bir bakalk olsun, olabildim mi? Bouldum
gitti teki kaytlarn altnda. Benden sonra bir
bakas yazlr o deftere. Yeil gzleri vard
ktibin. Geceleri denize kamayan gzler. Ba
l getirseymiim, zlem iinde
kvranrd
belki. Gndzn uyur herhalde. Denize k
maz - girip yzse de. Sandal ktan uzaa e
kemez. ster de ekmei. Belki. ster, belki de
il, ister. Kapanm kalma benziyor gzleri.
Bu pencerenin dibine kadar uzanan suyu bile
grmez belki. Denize bakan bir odada ilk yaOdalardan Biri

<9

tsm bu. Sra sra gelen arpma sesinde, al

madm bir sertlik var. Almadm. ini
gcn bitirmi gibi, arpp duruyor aklla
ra, kabaryor, ekiliyor. Kaykhane sesi gibi,
dam altna giren deniz sesi. Bu damn altnda
ben de varm. Ktip de var. Su yeili gzleri
var ktibin, o gne grmemi, hasta n al
tndaki s a j T i yznde bile parlayabilen su ye
ili gzleri var. Bir daha daldm. Bunun da
gzlerinde bir param kald. Bundan sonra
bunu da hesaba katmalym. Beni tanyanlar
arasnda bu da olacak. Olmaz ama. Unutur o.
Benim tandklarm arasnda bu da olacak.
Gelmeseydim keke, hi gelmeseydim. Tammayverir, geerdim. imdi o da var. Parala
rm toplarken, bunun gzlerinde, yeillerin
dibinde kalann da bulmak, unutmamak ge
rekecek. Odann parasn verdim zaten. Er
kenclen kaaym yarn. Elimden gelse de, g
rnmesem ona. Erkenden kamal. Pencereden
ieriye dolmu denizin, yldzlarn iinde uyu
yacam. Ktip "Ak Sanat" m okur imdi.
I hi yakmamm, gn aydnl yetmi.
Bir komodin de varm odada. Yeni odada
yatmak, heyecan gibi bir ey. arafn serin
lii duruyor hl. Yataym artk.
1954
50

Odalardan Biri

O D A

O D A

D N Y A

Taksimde aydan beri oturduklarn bi

liyordum ama, mektup yollamasayd, bu gece,
Taksimdeki kilisenin bahesinde buluabilece
imiz, gelemezdi aklma.
Geceyarsma on kala, bahedeki tek elek
trik fenerinin dibinde elini sktm. Konutu...
"Bo yere kararlar verdik. Buluacaktk
nasl olsa... Bundan sonra da..."
Mektubundaki yalnlk... Drt ay nce,
evlerinden ktn gece brakt yerden, ba
lyor sze... Yzme bakt; gzleri kalarnn
glgesinde...
Konumadm.
"Babam leliberi, bu, ikinci oluyor."
Durdu.
Sesini rzgr titretiyor gibi... Babasn
gmdkleri gnn gecesi, odama kmt
Pencerenin hemen dibindeymiesine, yaz se
siyle akan karanlk Boaza bakarak, babamn
tabutu kiliseden karken, demiti, ben de k
tim, bir daha girmemee karar vererek... Ama
annesi, kendisini gece yinlerine gtrmesini
Oda Oda Dnya

51

istiyordu. Evlerinden kmadan iki gn nce,

Noel gecesi, Yalburnundaki kk kiliseye
annesini, birlikte gtrm, darda beklemi
tik onu.
"Bu ikincisi. Bu gece de yanyana olmam
z istedim."
mee balar gibi. Sesi kesik kesik k
1

' !

"Grecek miyiz bundan sonra?"

Yzme hl bakmad.
" H m . . . " diye bir ses kardm.
d besbelli olduu halde, sevinle
konuuyordu. "Annem sana hl ierliyor. L
finin edildiini bile duymak istemiyor... Nikoyu yatl okula verdik de yle ktk Yalbur
nundaki evden. imdi, Sraselvilerin arkasn
da, annemin bir teyzesinin evinde oturuyo
ruz... Bir dericinin yannda alyorum ay
dan beri... Okulu braktm..."
Durdu gene. Sesi zaten ancak duyuluyor.
Bir ey sylememi bekliyor gibi...
"Annem, burada tannmamamzdan mem
nun. Yahburnunda ise beni, bizi, ekitirip duruyorlarm daha..."
Azmn kenar bkk... Ama, bouna ar
yorum deiik bir tarafn. Yz, sesi, kalbi,
eskisi gibi. Kitaplarndan bile, bir an olsun
52

Oda Oda Dnya

uzaklamam olacak. Dalgm imdi, eskisi ka

dar dalgr, kapkaranlk kumrallnda.
Kilisenin ana kapsna bakyordu.
eri
samam kalabaln balar stnde ykse
len, elde tutulmakta olan uzun mumlarn, rz
grla, saz saz salnan uzun alevlerine...
"Hepimiz gibi kan iinden dodu. Kan
iinde ld bazlar gibi. Doumuyla lm
arasnda hemen her yl drt ay uzanr. Yalburnunda tepeler mavimsi aktr bu drt ay
iinde. nceleri kar vardr, daha sonra, papat
yalar. Karlarn eridiinin topran yeerdii
nin farkna bile varamazsn. Beyazdr ortalk,
beyaz kalr... Bulutlar vardr sonra; altna ya
tlan, masmavi g hep daha uzaa atan,
apak bulutlar... samn kan boyamad bun
lar hi. nsan kan deil o, tanr kan; bir yan
da akadursun, tepeler apak kalr... hep"
Annesi duymasn byle konutuunu. Da
ha o zamanlar bile, rumcay deta konuama
d iin yaknr dururdu. Okuduka onu da
ha da unutacak, belki de unutmaa alacak.
Yunanca, mektebi de braktktan sonra, bs
btn yabanclamtr onun iin. Ancak oku
duu dili konuabiliyor imdi, kitap okurmu
gibi.
"sann kan; gzel ey; umurumda deil
ama. Kanl sa, kan be emeden akan MerOda Oda Dnya

53

yemin olu, benden uzakta. Hayatm kadar

kanm da benim... Kanm yalatmak iste
mem..."
Sustu.
Ne sylediini bilmiyor. Dilerini kenetle
mi; titremesi belli olmasn diye. Aleko, yahut
Aleksandros Vratsis, sann kann evreleyen
lerin glgesinde bym bir ocuk, byle sy
lyor. Yalnzlktan, teklikten korkmadan.
samn ikinci doumunun, sonsuza kanat
lannn bu gecesinde, nisan havas, bir kar
souuyla ikimizi de tyordu. Oysa sa, o
scak lkede, ge aarken plakt.
"Kanlarn Babas silecek. Bak, sevinle
baracak ieridekiler. sa, ayaklarnn insan
ykn bir daha unutacak. Br ak iinde;
ama bizden uzak..."
Uykuda gibi konuuyor. yor, besbelli.
Bakyor bana... Eskisi kadar gzel. Ama az
nn kenarlar bsbtn topraa ynelmi. n
krn, inantan korkma olmayabileceini an
layamam daha. Barmak istiyor, anlyorum.
Krpeliin karanl bu.
Saatine bakt. "37 dakika oldu gireli, da
ha da kaca yok."
Sigaralarmz, tedeki mum rmandan
hbp.rsiz. yamvordu koyuda arka arkaya. Y
rdk biraz. Gene fenerin dibine geldik.
54

Oda Oda Dnya

"Drt aydr, adresini iimden tekrarlya

rum. Bir trl yazamadm. Sonra bu gece an
nemi buraya getirmek gerekince, dayanama
dm. Yazdm ite..."
Syleyecei bu deil ya, oyalanyor.
"Ben hasl olsa ieri girmiyorum. Hak
kmd benim de" Gene sustu. Bakmad bana.
"Biliyor musun?" Sesi snm. "Gelmezsin di
ye korktum bir ara. Tam onbir buukta bura
daydm. Onikiye eyrek kala buluacamz
halde... Annem pek at bu aceleciliime.
Ama, aklna bile gelemezdi seninle buluabile
ceim..."
Hava mum kokuyor. Rzgr, dalga dalga
getiriyor alev kokusunu, stesem, fitillerin c
zrtsn, dua edenlerin mrltsn bile duyabi
leceim buradan...
"Arnyor, ieride... Dua ediyor... Tanr
havas iinde ba dnmektedir... Senin bura
da olduunu bir bilse..."
Heyecanl. Susmak istiyor da susamyor
gibi. Sze balarken dudaklar titriyor. Gz
leri, korkmu hayvanlarnkine dnm. Nere
ye bakacan kestiremiyormuasma, koca
koca, kaydryor onlar bir yandan tekine.
Zayf yann gstermek korkusu...
Oda Oda Dnya

55

"Babam leli dokuz ay oldu. Dokuz aydr

onlardan durmadan uzaklamaktaym. Uzaklaabiliyorum."
Toparland. Toy kesinliiyle konuuyor
Erkek dnyasnn kat yalnzl, onu bsb
tn sarar artk, hem yaknda..."
"Uzaklamak yetmiyor ama. Ayrldm,
onlardan baka olduumu, yalnzca uzaklat
m bilmekle anlatm olmam ki..."
vlesi de yaplabilir, demek isterdim ona,
yeter ki hayatn bu biliin iinden yaratp karasn. Ama anlamak deil, duymak bile is
temeyecektir byle szleri. Benden de kuku
lanr stelik. Ona, kendi mal olamayacak her
evden, kanmasn reten benden. Hem, an
cak kendi yarattnn kendi mal olabileceini
svleven gene ben deil miydim? Sustum im
diye kadar, gene de susmal...
Rzgr bir daha kokladk. Balarmz
daha da gmld yakalarmzn iine. Birer si
gara daha yakarken, dudaklar titredi.
"Sen vardn eskiden... O drt ay... Gece
siyle, gndzyle yanndan ayrlamadm o
4 aydan sonra, o Noel gecesinden sonra, evden
karken beni bir daha grmeyeceini syledi
inde, inanamamtm. Sonralarysa, dediko
dudan katn sandm. Anlayamadklar bi
56

Oda Oda Dnya

ey olunca, azlar durmayan insanlardan

korktuunu, beni yalnz braktn sandm..."
Bakt gzlerimin iine. Glyor, ben de
gtmeliyim.
"Evet, byle bir eye inanmak, kolay geldi
bana. Bu gece anladm seni. Senden de kurtul
dum artk..."
Acaba?... Kurtuldu mu yoksa ..."
Gene gld. "Bu mahallede beni biraz..."
Elini akann yannda sallad. "Desinler. Ne
olacak yani? Delilik alt taraf..."
Kalabaln uultusu esti gene.
, "Bir saat on dakika... Gireli, bir saat on
dakika oldu."
"Sabrszlanma Aleko. Daha da uzun sre
ceini biliyorsun, ben syleyecek deilim ya
sana... Yahburnund'a ben bile rendim yin
lerin ne kadar srdn..."
Bula bula bunu mu buldum, syleyecek
ilk sz olarak... Neyse, geti, syledim artk...
Unuttuum bir eymi gibi, yeni rendi
im bir sevmi gibi, glmek istedim, glmee
altm. "Srer daha, sabrszlanma, ieri
gir sevdin..."
"Evet... eri girseydim... Dardaym
ama. Dars da souk..."
Gene yrdk. Kilisenin arka kaps, ieri
sinin, n kapnn na, sevincine yabanc;
Oda Oda Dnya

57

souk, bo, karanlk. Fenerin altnda konutu

gene. "yorum. Mumlara bakmak stmaz
insan. Dardaym. Darda olmann neye
benzediini sana..."
Anlatacak deilsin. Biliyorum. Konu ama,
susma. Bam salladm yalnz.
"eride, o. Mumlar, tts, onun iin. Is
nyor. Yzlerce insann soluuyla, scaklyla,
mumuyla... Acsn, zlemini duymasam... Ol
muyor ki..."
Bendim ona, hi bir dnce seni ama
drmemeli, diyen; yolunu tek bana bul, di
yen; imdi de dayankszlnn tutsa deil
mi?
"Mumlarnn alevi, snmesine engel olma
lan, bekleyileri... Hi bir zaman kendimi, on
lardan biri bilemedim. Onlardan kaarken,
bakasnn ama debilirdim. Beni sen koru
dun. Hi olmazsa kendi ama dtm... Byle
dndn sen de, deil mi?... yorum."
Saptyor. Yryoruz gene. Karanlk eri
yip koyulayor, alp katayor admlarmz
da. Dileri biribirine vuruyor...
"Pi olduumu duyurmasalard bana...
Duyurmasalardi. Anlamasaydm yabanc ol
duumu."
Fenerin, teklii gene tepemizde. Bakyor
yzme... Dalgn ama.
58

Oda Oda Dnya

"Din deitirmek bile pek yaramayacak

ie... yilik..."
Kilisenin bir yan kaps ald. Ellerinde
mumlar, ikier, er kmaa baladlar. Alevi
elleriyle koruyorlar. Yalburnunda da yleydi.
Ama hepsi tanyordu bizi. Hepsi bizi gsterip
glyordu. eridekilerin ikiyz tanesi de
temiz, biz gnahkrdk. Alekoya belki kzyor
lard ama, haddini bildi, o yabancnn yann
da kald, kiliseyi kirletmedi, diyenler de k
mtr sanrm... Bakyor kanlara... Dalgn
yz k iinde... Ama bundan sonras, blm
blmdr onun iin. Yabanc odalar tanyacak.
Birine smamadan, tekine geecek... rperip
dikeliyor. lerideki ocua bakyor herhalde.
ocuk, snm mumunu, babasmmkinden yak
mak iin yukar kaldryor. Babas, herhangi
birinden, o herhangi biri de mihraptan alm
tr ateini. Kolay, doru...
Dnd.
"Bir saat krk dakika..."
n kapdakilerden hemen hi biri kalmad
darda... Hepsi girmitir, Durulmak isteyen
alevleri ellerinde...
"Annenin kmas yaklayor, deil mi?..."
Bu bo szleri syemesem... Hemen hi
konumam olduumu yarn farkeder ancak.
Yanl anlamasa bari... Konuacak gene...
Oda Oda Dnya

"Nasl da kar yamad, ayorum..."

Atlatt.
Birer sigara daha yaktk. Annesiyle kar
lamak istemedim. Ellerini, sigarasnn zerin
de kavuturmu, stmaa alyordu. Bir ka
gne kadar gelip beni bulmasn syledim.
Gzleri byd. Sonra dnp hzla sokaa do
ru yrdm.
Dars souk. Ama odam da soumutur
ya...
1952 - 53

60

Oda Oda Dnya

D N E N E N

BR

yalnzlk vard erkeklerin iinde. Dumann ar

dndan "Kadnlar yalnz deil. Kadnlar yalnz
olmaz. tiinde bile" dedim. Duman paralan
d. Yalnzlk vard erkeklerin iinde. Kadn,
dumanlarn arasndan syrlyor, szlyordu.
Iklar karard sonra.
ayrlacaz nasl olsa bulumak bo
Kadn, dumanlar, akklklaryla yrtan ku
lara dikmiti gzlerini.Kular ortada dnyor
du.Sonra bir kadnn kollar karanln iinden
geti, onlara katld, kular bu kollara uydu.
Kular yalnz deildi. Kadnn kollarnda ya
yorlard hep birlikte. Yalnz olan erkeklerdi.
Kadn yanlarndayd, yalnz olamazd.
yarn ayrlacak olan o deil benim
spanyollar dnyordu ortada.
kabna samayan kvranlar
iindeler
kurtulmak istermi gibi kurtulmann bo
olduunu akllarna bile getirmeden
Erkekler kulardan daha ku, ayaklarnn yer
den kesilecei an bekliyorlard.
Dnenen bir

61

kadnlarsa yaylyor yerde

dalyorlar
dnmeler iinde
Topunun topuklar sar ediciydi. Erkekler
balarn gene nlerine ediler.
ikimizin de zerinde ayrlk asl ispanyol
lar dnedursun neden onlara bakmaktan
imekten gzmz rtnn ak stne ak
naklarna dikmekten daha iyi bir ey
yapamyoruz
spanyollar yay bklmleri iinde topraa b
tn arlklaryla bastlar.
umaktan bu gecelik de vazgetiler
Erkekler kadn unutmutu bir ara. Birden ha
trladlar. Ar ar iiyordu.
herhangi bir gece onun iin ier de bakar
da
Bakyordu, ortaya gelen Barlini'ye. Baktk.
On parmanda sekiz ubuk, ubuklar denge
de tutuyor, tabaklara isteince can veriyordu
Tabaklar, ubuklar, makaralar, sepetler, ap
kalar, havaya utu, dnd, frldad, kondu;
eline, alnna, burnuna, kna. Herkes ona ba
kyordu. O, tabaklarna dikmiti gzn. On
lara kar; yalnzln rten dalgas iinde.
Ik evresinde dalgalanrken bile. "ocuklu
unda anasndan dayak yemitir" dedim.
"Okula gitmemitir bu ileri kavramaa al
t gnlerde. Anasn alatmtr belki. D62

Dnenen bir

vnmtr arkasndan kadn, oum sersc I

oldu diye." Duman ekilmiyordu szlerimin
nnden. Sustum o zaman.
mz de iiyoruz bo lkrdlara gl
mekten kanmak iin olsa gerek
Gld karmda, aznn yalnz bir kesiyle.
Konumamak en iyisi.
yalnzl oyalamak yakk almaz ama
/ yarn dnmeli yz adm tede bir yer
de ayrlacaz yarn yarn da deil bugn
onsekiz saat sonra yatp uyumak bu , onsekiz saati bler de uzatr da
rkildik.
ite bundan fazlasn hi bir zaman gre
meyeceim de zenci krmas byle bebopu anlarm bir gvde bundan fazlasn
yapamaz uuyor bunlar kadn boduk er
kekler srm gibi konmadan uuyorlar u
tular
Kadn doygun bir ksknlk iindeydi. Adam
lar gene zn alyorlard alglarnda. Orta
da dnenler vard.
biz yalnzz bu kedi de kucama kt
sapsar tyleri dklyor bahar geldi m
rltsndan boulacak bu yabanc yerde
bile yalnz deil kucamda
Trenler artk uzaktan deil yakndan tyorDnenen bir

63

du. ann sesi duvarn arkasnda. Paralar

alnd, paralar verildi. Otomobil karanlkt,
ak pencerelerinden baharla birlikte l
m gryorum bu lm aylarnda bu yl
da leceiz yarm o dnmyor sarho
belki ben de ok itim nce evde itik
sonra orada yarn ben dnyorum
leceimizi bilmeliydik. Bileti saat nce al
dm. Durmadan lmler iinde ufalanr durur
dum, yle kaldm. Her lmden sonra daha
yoksul, her lm daha doumunda hazrla
yarak, srkleme iinde, srklendiimi bile
bile, lm en ksa gnen iinde bile bekle
mek. Dost, lmdedir. Bileti bir ka saat nce
aldm. Ama dnden eri, aldm sylyor
dum. lm gerek bana. Varsnlar evlensinler.
lm ararm ben. Ayrlk ncesi aksar her za
man. Bo bo baklr dolu gzlerin iine. Sr
tlr, el sklr, sigara iilir. stste. Ayn e
yi yapar dururuz, ayn hareketi, ayny yenile
mektir elimizden gelen. ki saat nce yaban
clar kart aramza, tren kalkncaya dein
ayrlmadlar. Onlar ayrlmad, onlar kald, ben
gittim. Yabanclarn yannda bsbtn yaban64

Dnenen bir

clatk. Srtld, el skld, sigara iildi. Tik

sindim. Ayrlmadk, ayrdlar. Hepsi sevin
iindeydi. Kimse kimseyi kskanmyordu. Ben
kskandm.
Bahar havasnda vagonlarn penceresi
alr. eriye lm esiyor. Yenisi, yenilenecek
olan. Baharn may;sinde lmeliyim.
1954

Dnenen bir

65

Z A N Z A L A K

A A C I

Sevda derdi dedikleri

Bi'r zanzalak aac kadardr
Zanzalak aalarnn altnda
Siz yoksunuz glgeniz vardr
S. N. ener
Denen ne? Rza belki de. Daha dorusu
Demir Ankaradan gelmeden nceki Rza. Bu
gece anladm. Sevda olabilirdi ama olmad.
Kapm saat nce tkrdatt. Aylardr yap
mad bunu. O ara farkna bile varmadmd.
Girin dedim mi bilmiyorum. Ban uzatt n
ce. lk gnler gsterdii ekingenlie benzet
tim sanyorum o halini. Yemek hazr dedi ie
ri girip. Annesini hemen sormalydm. imdi
gelirim dedim. Annesi evde olsa bakasna b
rakmazd yemee armay. Siz balayn, u
zarf yazar gelirim ben, dedim galiba. Kapnn
yanndan ayrlmad. Soyunmak artk. Yemek
yiyecek kimseler yok bizden baka, dedi. Bu
soukta durulmaz yle; soyunmayp ne yapa
cam. ardm, annen dedim, nerede? DeZanzalak Aac

67

miri yolcu edecekti. Unutmuum. Pendikte

kalacak bu gece. Yatmal artk, bu soukta
dikilip durmak neye yarar? Zarf yazmtm
Saat sekizi oniki geiyordu. Odann n o
sndrd. Yemek odasna gittik, o nde ben
arkada. Sinsilik vard boynunda. Gergin, uza
m gibi duran bu sandalye arkal o boyun
sanki. ynce kafas donuklayor insann,
her yanm donmu gibi. Masa... Soyunmam
bitti bile oysa. Masa da uzamt. Gldm.
Neden atn? Yalnz ikimiz yiyeceksek? Tek
kiilik yatak da souk olur. Kalorifermi...
Sobal evin soba grmemi odasndan da so
uk buras. yle, dedi, yalnz ikimiz. Aklm
snmaa balyor. Yalnz ikimiz dedi. Atma ne kar? Sen bir ucuna ben bir ucuna otu
ruruz. Ayaklarm uzatmalym. Bir trl de
olmuyor bu buz gibi araflarn arasnda.
Kardan karya konuuruz bir gece de.
Uzaklamak demek istedi. Demirden nce,
drt ke masann ayrtn doldururduk.
Srahi, ekmek taba, tuzluk dizilirdi drdn
c kenar boyunca. Annesi sa yanmda, o sol
yanmda. Uzattm. Yatak smmcaya dek ek
memeliyim
dizlerimi
karnma. Ayaklarm
uzakta. Ayaklar ayaklarma yakn dururdu.
Durmazd yani. Dizini sallar dururdu. Uzak
duralm demee getirdi. Oturduk. Demir gel68

Zanzalak Aac

yordum. kisini dikti. Pantolonunun cepleri

ni kartrd. "Cgaram getir ieriden" diye
barmakta neye bu denli geciktiini dn
yordum. Ayan yere vurdu. Hans'm yatt
topraa. Davranacak oldu sonra gene oturdu.
Sesi yumuak, sdrek kt: "Mfik, olum,
ceketimin' cebinde cgara var, getirsene". "Ge
tireyim" demedim. Ama terliklerimi srye
srye odalarna gittim.
Lmbann gzm kamatran kirli sar,
sayr nda kalakalmtm. Elimde bir Ye
nice kutusu bir de pirin anahtar. Bildiim bir
anahtar. Ama bizim evin, bizim kaplardan
birinin anahtar deil. Bu anahtar daha bir
ka gn nce grmtm bir yerde, daha bir
ka gn nce...
Babam - Reit Bey - sesleniyordu ieriden,
"bulamadn daha" diyordu sdrek sesi. Ses
karmyordum. Cgarasm bekliyordu. Sabr
szln bilirdim. Sesim donmutu. Soluum
tutulmutu. Pirin anahtar... imdi babamn
- Reit Beyin - gzlerinde yldzlarn avuntu
su snmee balam olacakt, anamn pence
renin ardnda durduunu bildii yere doru
kt kt bakmaa balam olacakt. nce
den anamn da sesi geldi. Bulamadn m d'aha
olum diyordu. Olum deyiinde bir tehlike
sezmilik buldum - tehlikeyi onun" gibi sezen
142

Anahtar

kimse yoktur -, bu kez de doru bildin dedim,

iimden. - Ben de yle deil miyim sanki, ben
de daha imdiden bir eyler olacan bilmi
yor muyum, bugn bile bilmiyor muyum
nmde byk bir kesinti olduunu? - Ana
mn sesini hl duyar gibiydim. Dudaklarm
sryordum. Anahtar elimde duruyordu. Ce
ket askya asl. Cep, elimin kalbnda aralan
m kalmt, kapatmamtm bile. Sonra, da
ha anahtarn hangi kapnn anahtar olduunu
bilmeden, bulamadan, iimde bir eziklik, o sa
r ktl cebin karanlna braktm. Anah
tara dokunduumu, anahtar grdm ba
bamn - Reit Beyin - bilmemesi gerektiini
sezerek.
imdi elimde yalnz cgara kutusu vard.
Yabanc bir ey gibi, bir yol kysndan topla
dm talar arasndan bir ta gibi. Bir ta gi
bi demek doru olacak. Ne olduunu, ne iin
ieriye gtreceimi dnecek denli aklm
kalmamt. Birden anamn eteinin hrts
n duydum yanbamda. Bam kaldrp bak
tm- Kzgn gzlerle bakyordu bana. Biliyor
sun nasl sabrszlandn, biliyorsun nasl
naletletiini, ne yapyorsun sanki iki saattir
burada? Cgara imee mi kalktn yoksa? G
zmn iine bakyor, sznn dorulanp do
rulanmayacan grmek istiyordu. Oysa cgaAnahtar

143

dikten sonra dizini sallamad. Ta gibi durdu

bir hafta. Demirin yerinde, uzaktayd bu ge
ce. Pencerenin kenar yumuak bir ses kar
yor. Kar ylm olacak. Bakarm birazdan
Pendikte de eser imdi, souk, ac. Anas r.
Kendi yor mu? 0 uzun souk masann iki
ucunda konumadan oturmu yiyor susuyor
susarken yemeyi unutuyor bakyor biribirimize bakp gzgze geldike bamz gene taba
mza indiriyor yemek yer gibi yapp alttan
bakyorduk gene biribirimize. Kar adamakll
beslemi pencerenin nn, yuva yuva, yumu
ak. Dklyor, p gibi, temiz, acelesiz, gmc, kirli. Isnmken gene dm; pence
reden bakacakmm ille.
Bakyorduk biribi
rimize. Sonra bakmadm bir daha. Yznn
uzakl yorucuydu. Demir Bilecik dolaylarn
dadr imdi. Anas uyumutur Pendikte. Ken
di... Demiri kskand m anlayamadm. Kar
dei. lk geldii gn grmedimdi zaten. Ertesi
gn tantk.
Kumral, san kumral. Gzleri Rzanmki gibi soluk yeil. Ama Rzanmkiler esmer
yznde daha soluk, ok soluk durur. Gzle
rine bakmadm artk yemekte. Karnm do
yurdum. natla, inadna. Mandalina yeyip ye
meyeceimi sorduunda bile bakmadm yz
ne hayr derken. Sustu. Demir konukand.
Zanzalak Aac

69

Daha ilk gecesi yanma oturdu. Ankaray, ba

basn, okulda yaptklarn anlatt. Yz bir
glmsemede donmu. Gzleri glen eitten.
Rza kskandysa neresini kskand. Yaknlk
gsterdim diye mi. Bu gece belli etti ancak.
Kskanacak bir ey olmadn bilir pekl.
Bilebilir. Bilebilirdi. Drt gn iinde oldu ne
olduysa. Demirle dn gece vedalatk. Tatili
bitmi, dnecekmi, Ankaraya... Annesini,
kardeini tanmyor gibiydi. Babasn daha
ok seviyor belli, oradaki evi yeliyor. Yalnz
benimle konutu. ri, serpilmi hayvan yav
rusu. Erkenden yatt, bu gece uyuyamayacam dnerek. Anas da souk durdu. Byle
bir ey bile yapm olabilir Rza. ekitirmi
olabilir beni. karm evden o zaman. Yattlar
sonra. Pencereden bir daha bakmam. Grece
im ne, sanki. Yumuk kar, karn yumulmuu,
yoku yok, arabalarn, tramvaylarn sesi boula boul a cadde teden gelir gibi kyor.
Uyuklamyorum. Uykum yok. Yatak snd.
Rza da uyumuyordur. Isnamamtr bile da
ha. Souk szar penceresinin aralklarndan.
Hele byle esti mi... Derdi Demirse, gitti De
mir. Anas Demiri sever, Rzay sevdii kadar
sevmiyorsa da sever, yle anladm. Rza da
biliyordur bunu. Annesinin, yle dediydi, on
iki yldan beri Demiri ylda iki kez grmesine,
70

Zanzalak Aac

almtr. Drt be gnlk bir sevgi payla

mm ho grr, sesini karmaz buna. Yorgan
arln biraz daha yitirdi. Kaskat yatm
m. Yatak snd ama yorgana biraz daha
sarmmah. Kalorifer oca bozulaca gn
bilmi. Mandalina yiyecek yerde bir sigara
yaktm. Gaz sobasnn banda ellerimi str
ken sofray toplad. Souktu. Masann kapak
larn grltyle itti. Oda byd birden. Es
ki, bildiim, kk, kiinin yanna otu
rup drdncs boyunca srahiyi, ekmek ta
bam, tuzluu sraladmz, anas samda,
o solumda, oturduumuz, altnda dizini sal
layp sallayp, durduu masa kalakald orta
da. Uzaklk kalkt ortadan. Bakmadm gene
yzne. Baksam gzleri dilenecek, biliyordum
sanki. Bildiimden deil. Benim bildiim Rza
yle yapar dye dnmekten korktum. Kar
dursa uyuyacam. Geni, ak bir gurultu iin
de uyurum.
Bileklerim szlamaz o zaman. Saatin t
krts masann zerinde. Rza uyumu olacak
bu sessizlikte. Aydnlk yerinden - camlar k
rlm olacak - eriyen kar lp lp be kat yk
sekten iniyor aa. Patlam dolama gibi ya
ylr yerde. Uyuyabildi demek. Grltye omuz
vererek, ona kulak asmadan. Rahatlad m?
Zanzalak Aac

71

Uykusunda da Demiri kskanr belki Demir

neydi ki?
Geen gn Beyolunda o kzn yannda y
rrken, beni grm olsa gerek. Kzn koluna
bylesine acemi, bylesine irkin ;slmazd
yoksa. Rza irkin. Gzelliinde irkin. Nasl
sevda olurdu. Korkuyor. Kardeinden korku
yor. Benden korkuyor. Sevda korkusuz olma
l. Hele dert olacaksa. O kz kimdi. Bir arka
da olacak. Okuldan herhalde. Saat ka kim
bilir. Souk, sessizlikle bouk. Kzla yanyana
yryorlard. Gzgze geldiimizde, bana ka
lrsa, gzlerini karmak istedi, beceremedi,
kzn kolunu arad eli, eli beceriksizdi, eli kr
d, kolu buluncaya kadar kzard, sonra elini
kzn koluna takt, ekti yanma onu. Yanla
rndan getim. Gzucuyla grdm, gzleri
gzlerimi sanki aryordu hl. Sevdiini, seve
bileceini mi gstermek istedi. nanmtm,
sevebileceine, zaten inanmtm. Geen gn
inancm ykld. Sevemez o. Hele sevda hi
olamaz. Kz kulland. Demiri kskand. Suu
daha da byk. Uyuyordur artk. ocuk daha.
Bu f.ece bana ksmek istedi. Bunu da becere
medi. Aalar nasl ardr imdi, karn altm
da. Zanzalak aacm anlatmal ona. Geni,
asr, vksekmi. Yemii gzelmi, ok gzel
mi. Glgesi genimi, koyu, derin, scak. Ya72

Zanzalak Aac

tak iyice snd. Bam, alnm geriyor souk.

Zanzalak aacnn glgesi scak olmal. Ye
milerini bildiimcc anlatmalym ona. Elini
atarm insan, bir srrm. Rza gibi olmal...
Isrrm da tatszln neresine yoracan
bilemezmi. insan kt oluyor sevdiinde.
Balandmda kan isterim arada. Kan scak
scak aktka, srktan akmal, aktka, s
rktan, akp akp balar. lm, benim l
mm gerek. Rza gibi deil. O tatsz yemi
kam bilmez, tanmaz. Kansz o. Zanzalak aa
cnn altnda siz yoksunuz, glgeniz vardr di
yordu Saffet. lnz. lmm olsa zanzalak
aacndan iyisi mi olurdu. lmm olmaz
ama. lm vardr. Benim leim. Rza sevda
olamazd. Korktu. Evden kmal. Uykusunun
iinde de korkar m? Uykuda dostu dostluu
sevdal kalmaz korkmaz teyi aramaz e
kinmez kskanmaz Demir uzakta yok annesi
gcyle yapayalnz korktu ykld ld acmam
sevdiime acmam yklan bir o deil ne kar
yanp tatlanacak barn gnee ap kanama
l sevda denen inanamam g inanmak bu
korkak tatszlna sevda souk kar gibi sev
da denen
1954

Zanzalak Aac

73

K A V R U K

Vs'at O. Bener'e
nce kapkaranlk bir gk grdm. Son
ra, camlarn stndeki yamur iziklerini. Oda karanlkt. Babam giyiniyordu, kalkmaly
dm. Yatamn ayak ucunda, amar sepeti
duruyordu. Bir yn amar vard iinde, a
mar gnleri grdm yndan byk bir
yn, tl, tsz, karmakark... Babama
baktm, kalk dedi yalnz. Ceketini giymiti.
Ne oldu diyemedim. Sonra pardessn giy
di. Yangn vard, dedi, duymadn sen. Boul
dum, inanmam, dedim. Pencereden bak, de
di. O zaman, pencereye giderken, nerede, diye
sordum. nce Halk beyin evi yand, sonra
da Rahmi beylerinki, dedi babamn sesi. So
kak kapsnn nnde bir hortum uzanyordu.
Talarn aras amurlamt. Fikreti grdm,
pencerenin altnda. Elini kolunu sallyordu.
Soka dolduran kalabaln uultusunu du
yuyordum, Fikretin sesi gelmiyordu. Pencere
yi nasl atm hatrlayamyorum. "Btn
ky ayaktayd, bir sen uyuyordun" dedi Fik
ret, "haydi, in de Kr Meryemi grmee gideKavruk

75

lim." Arka odaya kotum. ki evin dam k

m, plak kmrler, sivri sivri duruyordu
ge kar. Giyindim. Aa inerken annem
merdivende yakalad. "Nazmiye hanmla o
cuklar aada. Kardklar eyalarla aldk
onlar eve. Mnasebetsizlik etme." Sarld, p
t sonra. Merdivenin altnda koca koca
boha duruyordu. Yank kokmaa balad ha
va. Nazmiye teyzenin gzleri yalyd. Nerminle Nazmi, yabanc gibi duruyorlard taln
kesinde. Nazmiye teyzenin elini ptm, son
ra, gemi olsun gibi bir eyler syledim ga
liba. Nazmiye teyze beni kucana ekti, pt.
Hava, kovalara daldrlan marsklar gibi ko
kuyordu. Nerminle Nazmiye baktm. Bir eycikler syleyemedim; gzlerini karyorlardi
zaten. Bam edim, nme baka baka dar
ktm. Annem bir ey yedirmemiti, karken
farkna vardm, anlayamadm. Babam gr
dm birden, uzakta, ayrdan istasyon cad
desine kyordu. Evden ktn grememi
tim. Birden Fikret durdu nmde. eriye
bakt, fsldad sonra. "Sizdeler daha, annen
almasayd onlar eve, sokakta kalrlard. Bizde
yer vok, biliyorsun. Sizin ev daha geni. Ha
san bev de imdi geldi. Nazmiye teyzelerin
eve bakp duruyor hdk. Gel ama, nce Kr
Meryeme gidelim." Yrmee baladk. Ta76

Kavruk

larn aras yeni kurumaa balyordu. Hortu

mu toplamlard, birden yokolmutu. Otlar
yemyeildi, parlak, temiz, Marsk kokusuna
ballbabalarn kokusu katlyordu. Pht pht
bir koku. Scak, kekremsi, phtlam bir ko
ku. Gk kapkarayd. Kan gibi kokuyordu ha
va. Gk bile kokuyordu. Nebile bisikletten
dt gn de byle bir koku vard eczane
de. Kara derisinin zerinde kan kapkara du
ruyordu, kokuyordu byle. Bir et kokusu,
kanl, yank bir et kokusu. Gk kapkarayd.
Yamur ne zaman yad, dedim. "Yangn
sndrdklerinde yamaa balad. Sahi, sen
uyanmadn m hi?" Keyi dndk. Vck v
ck, kalabalk sokaa saptk. Fikret drtt be
ni. "Bak Hasan beye... Sahi sen hi uyanma
dn m? Sylesene." Hayr, dedim. "Amma uy
ku sendeki. Taa Demirli'den itfaiyeler geldi.
Tulumbalarn sesiyle btn Sarkum sarsld
da sen duymadn ha? Atyorsun." Hasan bey
rpmyordu. Ona doru gittik. "te uyan
dm. Kapkaranlkt. Annem bahede babamla
konuuyordu. Ablam giyiniyordu. Sonradan
farkna vardm, baheden bir aydnlk geli
yordu. Haminnem aa indi, yakt, yan
gn var, dedi, Nazmiyelerin orada. Ablam bah
eye kotu, biz de gittik arkasndan. Sizin bah
ede annenle baban vard, bizimkilerle konuKavruk

77

uyorlardi. Seni sordum, uyuyor dediler. Ha

minnem, toplann dedi annene, bir srarsa
mahvoluruz, bizim sra da gider. Kyn tu
lumbas geldi o ara. Alevler Nazmilerin damn
dan kyordu ama, sonra anladk, asl Halk
beyin evi adamakll tutumu; birden parla
d. Babamla baban yardma kotular. Hamin
nem size geldi. Baban, uyandrmayn olan,
demi. Annenle toplamlar amar, sen hl
uyuyormusun.
nanmadm. "Hi uyanmadn m?" Yz
ne bakyordum. Hayr, dedim, sonra? "Son
ras, ite biz de toplandk. Sizin bohalar aa
kata indirdiler. Haminnem geldi. Annemle
ikisi giyinip ktlar. Sonra ite, Nazmiye tey
zem ocuklarla, iki para bohasyla kaldrm
da kalmt. Babanla bizimkiler, onlar ald
lar, size gtrdler. Bizim Zehra bile uyand
sabaha kadar alad durdu. Sen nasl uyan
madn?" Hasan beyi dinledik sonra. Hi dur
mam, soluk almam gibi syleyip duruyor
du. "Evimi yaktlar. Evimi yaktlar. Byle ev
ldn ls dirisinden evl. Tvbe tvbe, et
tikleri saygszlk yetmedi, evimi de yaktlar.
Yarabbi, bak u Hasan kuluna da ac. Al u
kzin cann da uhacnn kz demesinler ar
tk. Yzm kalmad..." Yattrmak istiyor
lard, glyorlard arkasnda. "Hasan beyam78

Kavruk

ca iyiden/ iyiye saptm," dedi biri. "Evimi

yaktlar kahrolascalar." diyordu Hasan bey.
Fikret ekti kolumdan. "Gel, Kr Meryeme
bakalm." Rahmi beyamca nerede, dedim o
zaman. "Gelir neredeyse, babam erkenden te
lefon etti. stanbuld'aym. Nazmiye teyzem,
onu bekliyormu zpten. Ellerinde kalan alp
stanbula gideceklermi. Gel Meryeme baka
lm." Fikretin babasn dnyordum. s
tasyon efi olmakjtelefonu ap stanbuldakilerle konumak, gzel bir eydir herhalde. stanbulda, babam da konuur telefonda. Ama
buradan konutuunu hi bilmiyorum. Ha
lk beyin evi, drt duvar kalmt nnden
getiimizde. Pencerelerden, dkk, kara kara
svalar grnyordu koca koca direklerin ara
sndan. Halk bey nerede peki, dedim. "Uyu
yormu o. Neden sonra uyanm da zor kur
tarmlar. Btn arka taraf tutumumu. Za
ten krk dkk evdi, ne yaptlarsa fayda et
medi. ok bir eyini de karamad. Kitaplar,
her eyi yand..." Zaten resimsiz kitaplard
onlar, bir gn kartrmtm, biliyorum.
"...Kurtarabildiklerini bir bavula doldurdu,
bir eyler syledi. stanbula gitti galiba. Er
kenden. tfaiyeler Hasan beyin evi kurtulsun
diye uratlar. st kat gitti ama alt kald.
Gel be artk, Meryemi greceksin." Marsk koKavruk

79

kuuna et kokusu kart, sonra snd. Bos

tanlara doru yrdk. Yank otlar kokuyor
du imdi. Fikret uzand, bir daldan iki kays
kopard, birini azna att, tekini bana verdi.
Ks ks glyordu. "Uyuyorsun sen daha. Ne
reye gidiyoruz imdi?" Bilmem, dedim, Meryemin bostanna deil mi? Hem neden Meryeme gidiyoruz? Kovar gene bizi. Fikret gl
yordu, ekti beni. Bostann kaps akt. Gir
dik, kpekler havlamad. Sarncn sular yem
yeil, yosunluydu, her zamanki gibi; yapraklayordu kylarnda. Aalardan den yap
raklar, koyunlar gibi sokuluyordu biribirilerine. Fikret gene ekti omuzumdan. Msrla
gelmitik. Saplarn arasna daldk; yangn ye
rine geliyorduk gene. Saplarn arasndan evle
rin arkasndaki arsaya getik. Buradan daha
sivri, daha yank gzkyorlard. Evlerin tam
arkasnda bir kalabalk vard, ba eik, yere
bakan. Polisler, uzun boylu, dimdik dolayor
du. Ne oluyor, dedim, hani Meryem? Gene
buraya geldik. "br yandan polisler yakla
trmyor, bu yandan sokulabiliriz." Kime? Ka
labalktan iki ba bana dnd. "Sus be ena
yi" dedi Fikret, "kovalatacak msn bizi?"
Sustum. Bacaklarn, kalalarn arasndan s
zldk. Bam uzattm. "te Kr Meryem,"
dedi Fikret. Yerde, kapkara, insana benzer
80

Kavruk

bir ey vard. Sonra bir kadna benzettim. Ba

caklar bkkt, dizkapaklar bann yann
da. Tulum gibi imiti. Ba, yz, seemiyordum ama. Kollarn, srtn, kn, butla
rm teker teker grmee baladm. Kr Mer
yem yanmt yangnda. Buydu Meryem. Hava
birden kokmaa balad. Meryemin, kapkara,
yank, yark etlerinin kokusu ge ayordu.
Yarklar kpkrmz, kanl gibiydi. Kara deri,
toprak gibi atlamt; fenerin yaknlarndaki
toprak gibi.
Bir dalga bekledim, kan derelesin, denizlesin, atlaklar alp gtrsn diye baktm, fe
nerin dibinde yaptm gibi. Et kokusu kapl
yordu ortal. Nebile beliriverdi yanmda. Ona baktm. 0, az ak, enesi sarkk, Meryeme bakyordu. Sonra, kendi kendine, silik, psnr sivri sesiyle "Allah, benim gibi olmu" de
diini duydum. Meryemin, Nebileyi "Pis Arap"
diyerek kovalay geldi aklma. Meryem, ye
il bir tabutun iinde, bir sar tabutun iinde,
kapkara yatyordu. Ba atlak iinde yusyu
varlak, kel; tabanlarnn altnda eski, karar
m bir pembelik sezdim sonra. Sonra birden,
herkes konumaa balad. Grltnn iin
den iki polis eli uzand, tuttuklar bir uval
Meryemin zerine rttler. Niye rtyorlar,
dedim Fikrete. O zaman bacaklar, kalalar
Kavruk

81

araland. Grlt iinde, grltnn iinden

atldk. Glyorlard, baryorlard : arkada.
Katm. Durduumda, uhaclarn evi karmdayd. ayrn ortasndaki dut aac bile
geride kalmt. Fikret de bana yetiti. Yann
da Mfik vard. Onun da ardnda, kpekleri.
Yere ktm. uhaclarn oniki odal konan
dan ses gelmiyordu. Btn ky ayrn te
sindeki yolun tesindeki evlerin arkasndaki
Meryemin evresinde kaynayordu. Onlar da
iki yanma ktler. Kpeklerin ikisi de kar
ma yatt. Kulaklar, kuyruklar, sesleri ksk,
gzleri iri, ksa ksa uludular, balar ayakla
rnn arasna dt. "Konumasan, samalamasan olmaz myd?" dedi Mfik. Fikret,
"Kovdularsa senin yznden oldu" dedi. Sus
tular, sustum. Ne grecektiniz, dedim sonra.
Karlk vermediler. Mfik azn Kat, st
duda kvrld, dilerini skt, akaklar oyna
d. "Korkuntu" dedi neden sonra "tiksindim.
Gene de bakardm ama. Gelip kaldracaklar
neredeyse." "Bir daha da gremeyiz" dedi Fik
ret, "nereden grrz artk?" Meryem nasl
yand, dedim. Birden koku geldi burnumuza;
kupkuru, sar otlar kokamazd. Rzgrn esti
ini anladm. Marsk kokusu, et kokusu, Sarkumu kaplyordu. Mfik, "Ben biliyorum"
dedi. Fikret, "Ben de biliyorum" diye atld.
82

Kavruk

"Bilemezsin sen benim kadar; babam anlatt."

Fikret snd. "Babam anlatt. Gece eski ma
halleden dnyormu. Arife gittiydi. Arifi bi
lirsin, burunda, mezarla yakn oturan balk
. Hani pazar sabahlar, asfalttaki kklere
stakoz satar. te ona gittiydi. Dnerken kes
tirmeden geleyim diye, Meryemin bostannn
arkasndan dolam, ite o zaman grm.
Meryem, evlerin arkasndaki arsada, msrl
n tam karsnda drt be erkekle oturmu,
rak iiyormu. Yanlarnda da ey Zehra var
m, o-o-orospu Zehra. Hepsi sarhomu adam
akll. Fazla ses karmyorlarm ama ks ks
glyrlarm.pmler sonra, sarlmlar,
yere yatmlar, altalta, stste..." "Baban m
anlatt bunlar?" dedi Fikret. "Uyduruyorsun.
Ne biliyorsun?" Mfik solundu. "Uydurdum.
Babam anlatmad. Biliyorum. Biliyorsun."
"Anlat Mfik" dedim galiba. "Sonra, baba
mn dedii, glyorlarm, fsl fsl konuu
yorlarm. Yanlarnda mumlar varm. Babam
sokaa, bostanla evlerin arasndan km.
Herkesler uyuyormu. Kaplarn alaym, ha
ber vereyim, diye dnm, vazgemi sonra.
Bizim baheye, tabi arka kapdan girmi.
Erikliin kapsndan. Kilidi de asm, kitlemi. Sarholar bizim baheye girmesin diye.
O zaman heriflerin kalkp, Zehray da aralarKavruk

83

na alarak sallana sallana yoldan aa indik

lerini grm. yice uzaklatklarna kannca,
ii rahat etmi, eve gelmi. Ben, geldiini duy
dum, o saatte. Uykum hafiftir." "Ya Meryem"
dedim. "te, anlalyor arkas. Arkadalar
gittikten sonra szm olacak. Yannda mum
lar varm ya, ite onlar otlar tututurmutur.
Meryem de yand, evler de." "Peki barmad:
m yanarken?"
"Szd dedim ya. Bilirim, babam bazan szar. Annem yle diyor, szd diyor. O
zaman onu soyar, yatrmak ister, kaldramaz,
tartaklar, uyandramaz." "Neden szar ba
ban?" dedim. "Neden olacak, insan rak iince
szar." "Babam da ier" dedim, "szmaz ama."
"Az ier de ondan. Benimki iti mi ok ier."
"Rak, ok pis kokar Mfik. l gibi. Hani
buraya ilk geldiimizde, o pis iltan iiriyorlard her sabah bana. nn gibi kokar. Nasl
ierler?" "Bilmem ki, byklerin houna gidi
yor belki... belki de..." "Demek Meryem de
rak iti, szd. Can ok yanm mdr der
sin?" "Elbet yanmtr" dedi Fikret, "geen
lerde parmam yaktm, bilirim. nsann ca
n ok yanar." "Szmt dedik Fikret, sznca
l gibi olurmu insan, duymazm. Hem n
ce entarisini tututurmutur otlar, sonra da
salar tutumutur. Scaktan baylmtr ste84

Kavruk

lik. Hem, cam yandysa da oh olsun..." Fik

ret, "Ayp Mfik" diye atld, "l o..." "G
nahtr Mfik" dedim. Mfik hmkrd. "Otu
rup imesi gnah deil mi?... Tiksindim, tik
sindim ama gene de bakardm..." "Bak!" de
dim. uhaclarn Hasan bey geliyordu.
Yannda iki kii vard, koltuk altlarndan
tutuyorlard Hasan Beyi. Hasan bey yaklan
ca, kpekler yerinden frlad, hrladlar. M
fik Barutun kafasna vurdu. kisi de venildiyerek nmze yattlar gene. Hasan bey geldi
geti. Arkalarndan baktk. Bahelerinin ka
ps nnde silkindi. tekiler hemen uzakla
tlar. Dnd, ayrn br ucuna doru, "La
netler" diye bard, tkrd, kapy itti, gir
di. Aalarn arasnda onu gzden yitirdii
mizde, bir tren ar ar evin yanndan geti.
Trenin gemesine beimiz de atk. Tuhaf
tuhaf baktk arkasndan. Tepemin sndn
duydum o zaman. Bulutlar aralanmt biraz.
Gne tepedeydi. Karnm ackt. "Kalkalm"
dedim. Kalktk. Dutun altndan geerken,
Fikret "Kalabalk azalm" dedi; yrdk.
Annemle Fikretin annesi aryorlard bizi,
ellerini sallyorlard. Yaklatmzda
azarla
maa baladklarn duydum. Yemek vaktinin
oktan geldiini sylediler sonra. Mfik,
"Annem bekler" diyerek ayrld. Reit efendiKavruk

95

nin, yangn yerinden doru geldiini grdm.

Kpekler, gene ksk, yrdler Reit efendi
den yana. Mfiin, babasna grnmek iste
mediini anladm. Koa koa uzaklamt,
biz durduk. Bir araba yanat arsann nne.
Adamlar, dolu bir uval tayorlard. Araba
ya yklediklerinde, uvaldan sarkan iki k
mr karas baca grdm. Kotuk Fikretle.
Tuttular bizi. Araba uzaklarken, Meryemin
kara, kapkara, krmz krmz atlaklar iin
deki bacaklar sallanyor, sallanyordu.
Nazmiler gitmiti evden. Annem tuttu,
pt beni. "Nazmiye yemin ettirdi. pmek
istiyormu seni, gitmeden nce. Gremedi ta
bi... Nerelerdeydin?" "Meryeme gittik" diyor,
annemin pmesindeki soukluu dnyor
dum. Sonra anladm. Kendi iin deil, Naz
miye hanm teyze iin pmt beni. O sra,
azarlar beni uyandrd. Baryordu. "Cevap
versene, Meryemin banda ne iin vard se
nin? Cevap versene!" Veremedim. Kolumdan
tutun muslua srkledi. Her gn muslua
nasl olsa gider, elimi ykarm zaten; yemee
oturmadan her gn yaparm bu ii. Elimi de
o ykad bu kez. Sofrava oturduktan biraz
sonra, babam kaaeldi. Gnn cumartesi ol
duunu o zaman hatrladk. Bekledik onu.
Oturdu, yemee baladk. Konutu sonra...
G6

Kavruk

"Rahmi beylerle istasyonda konutuk. Yollar

ak olsun..." Lokmalar dizildi araya. "Bir
ey deil, ocuklarn korktuuna acrm. On
lara ok yazk oldu. Sersem gibiydiler hl;
o cin gibi ocuklar..." Ben, sedirin kesine
tklm bulduum, Nerminin ayl geyikli
mendilinin szn etmedim. "... Hem neymi,
biliyor musun? Komserden rendim." Sesini
indirdi. Burnumu kaldrmadm. Dinlemee
alp, dinleyip, bir lokmay lf olsun diye
yutuyordum arada. "Hani Reit efendinin an
lattklar var ya... Asl i, Meryem yalnz kal
dktan sonra olmu. Bunu Rahmi Bey anlatt
istasyonda. Ona da Nazmiye hanm anlatm.
Bize syleyememi bunlar kadncaz. Meer,
o, geceleyin bir aralk uyanm, arka pence
reden bir k geldiini grnce kalkp bak
m; Meryem, tek mumun nda rlplak,
otlarn zerinde..." "Yannda biri mi..." diye
fsldadn sanyorum annemin...
Babamn
sesi daha da silikleti. "Hayr, canm, yalnz,
yalnz; otlarn zerinde kvranyor, eitli bi
imler alyormu..." Dondum. Bsbtn sili
nen ses "...hasta... zehirlenmi... dnm...
hasta... deilmi... anlyorsun..." dedi, sn
d. Ellerinden, sesin bana baktn anladm.
Bam kaldrmamaa
altm.
Attryor
dum. Durmadan. "Sonra?" dedi' annem. Ona
Kavruk

87

baktm o zaman, sonra babama. "Sonra yat

m ite. Geince kalkar diye dnm. Mu
mu grd halde aklna bir eycikler gelme
mi. Ho, zaten uyku sersemi, yatm gene
hemen. Yeriniyorlard, ikisi de, bunlar anla
trken. Yatmaz olaydm, diyordu Nazmiye,
haber vereydin, uyandraydn,
diyordu Rah
mi. Kime haber vereydim, kimi uyandraydm,
dedi o zaman Nazmiye. Sustum. Rahmi de
sustu. Hasan beyden haberleri olmad, Allah
tan, yoksa... Pek fena olurdu. Rahminin gz
leri yaard vallahi o ara... Neyse... Asl i
komserde... k sen bakalm,
konuacaz
ananla..." Ediim bamn nnde parma
sallanyordu. Parmak tabamn yannda dur
du bir ara. Tabak mumula ekirdei dolmu
tu. atm. Kalktm. Arkamdan kapy kapa
dlar. Eie oturdum. Sokak kans tkrdad
daha sonra, birden tkrdad. Fikret gelmiti.
Susturun ieri aldm. Gene eie oturdum.
"irip brakmlar yanma" diyordu babam
ieride. "Herhalde, epey sonra ekmi olacak.
Bulup sorguya ekmiler onlar da. Kamaa
yeltenmemiler iin garibi." Annem bir eyler
mrldand. "Bilmem. Szm olacak adama
kll. Mum erimi tabi. Otlar tututurmu,
onu da yakm. Bakkal, dn Meryemin on
tane mum aldn sylemi." Sonra babamn
88

Kavruk

ayaa kalktn duydum. Katm kapnn

nnden. Fikretle sokaa ktk. Konumadan
yryorduk. Gnein altnda, duruluktan keskinlemi mavi, gzlerimle gzkapaklarm i
zik iinde brakrken, ou sararm imenle
rin yer yer kaplad yolun kysndan, kedi
lerle duvar diplerinde biten osuruk otlarnn
yanndan geip gidiyorduk. Isnm tahtalar,
kendikendilerine tutuabilirdi bundan byle,
snan talar, frnn ta scaklnda atlayan
ekmekler gibi, boydan boya yarlabilirdi. M
fiklerin evi, scan iinde yark kokuyordu.
Serin, kfl. Dilver hanm, pencerenin n
ne oturmu, yanmasnda kitap okuyan Mfiin san kartryordu. Silkindi birden. "Bu
yurun ocuklar" dedi. Mfik, kitaptan ban
kaldrdnda, kpkrmz kzarmt. Yaptn
sandmz iten bambaka bir eyle urat
anlald, dersine alrken damdan dercesine, bambaka eyler sorduu zamanlarda
grdmz gibi bir krmzlk. Gzleri by
m... Bir ey sormadm o ara. Pencereden
balarmz soktuk ikimiz de. Mfik, bouk
bir sesle, "Girmeyin" dedi, "kyorum ben
de." STe okuduunu sordum. Dilver hanm,
dalgnlnn iinden "Yahu brak da gelsin
ieri ocuklar. Bu scakta ne dolaacaksnz
darda?" dedi. Mfik ona bakmad bile.
Kavruk

89

"Maymun elini" dedi. Sonra dar kt. Dilver hanm byk bir glkle konutu gene :
"Annen, ninen nasllar?" "Ninem gndr
stanbulda; br gn gelecek galiba" dedim.
"Selm syle. Size gelmek isterdim ama...
Dald gene Dilver hanm. Mfik ekitirdi
kolumdan o zaman, "Haydi gidelim." Denize
doru yrdk, kklerin yakasndan. Bizi g
rnce, neden kzarm olduunu sordum M
fie. Kulama,
"Annemin eli salarmdayJ
da ondan," diye fsldad; ardm; hi konu
madk sonra; dolaa dolaa ilk buday tarla
sna vardk... Ksa, sert saplarn, samanlarn
stnde, plakl plak, atlak, yank, ka
rarm plakl duya duya plak yola k
tk. Denize indik sonra. rlplakt o da
Uzakta, ok, ok uzakta, bir ka atlak dalga
kvrcklayordu, ak, ak... Dmdzd deniz
Fener solda, dimdik, yalnz, sar ile, duruk,
derin, koyu mavi - yeilin arasnda, aklnda
yapayalnzd. Sada uzakta, Sarkumun deni
ze yryen uzak burnunda, balk Arifin evi
nin pencerelerini, ltnn iinden grdm
sandm. Gk grler gibi bir ey duyduk sonra.
Fikrete bakyordum. Birden dndk Mfie.
akl sektiriyordu her zamanki gibi. Yadrga
dm bu kez. Hi konumam olduumuzu o
araan anladm. Yadrgadm. Gene sustuk.
Kavruk

Sonra, Mfik, okur gibi, "Meryem gnahkr

bir kadnd. yle dedi annem. Orospuydu..."
.midem bulanyordu.
"... Cehennemde yanacak dedi annem..."
.rdm, Meryemin pembe atlakl
kavrukluunda cehennemde yanmaa yer
yoktu, kalmamt.
"... Etlerini yakacaklar. eysine kzgn demir
ler sokacaklar..."
.ayp dedi fikret. ayp mfik.
"... Ayp olan, kpekler gibi, bostann iinde
stste binmeleri; kedi gibi, ku gibi deil,
kpek gibi..."
.dalgann uultusu iinde susuyorduk.
"... Kpek gibi srnyorlard yerlerde, dizst, grdm bir gn, grdm, msrln iin
den, erkek nce durdu karsnda, glyordu
Meryem gdklanm gibi..."
.uultu kabaryordu dalgann iinden.
"... Bzldm. Adamm pantolu gevedi, sark
t, Meryemin bacaklarn, sonra kn gr
dm, adam binerken Meryem kikirdeyii iin
de bard, kocaman bir adamd, sonra kpek
ler gibi ileri geri gittiler..."
.serpintiler geliyordu uultuda, katlatm.
"... Yere dtler sonra, saplar eziyorlard,
Kavruk

91

yeillik akyordu zerlerine, adamn bacaklar

uzad sonra, uzad, uzad, uzad..."
.baryordu mfik dalgann iinde, avucundaki akllar sat. slandk, fenerin
dibinde
"... Ksld sonra..."
koca bir grlt snd. Dalga ekiliyor
du. Mfik yere kt. akllarn kkleri
srkleniyordu denizle birlikte. Uzakta bir
gemi, eski mahallenin, Arifin evinin nnden
dnyordu burnu; ltnn iinde eridi. Ilt
koyulamad bile. Fenerin kayalndan sular
damlyordu denize herhalde.
Paralanan byk dalgann ardndan daha
kkleri geldi. Fenerin akl kirlenmee ba
lyordu kamam gzlerimde. Dnelim mi, de
diimi sanyorum. Mfiin anlattklarndan,
pek bir ey anlamadm ama, sorulmayacan
sezdim. Sonra gene Mfiin kulana fslda
dm, "Annen ne biliyor Meryemin kt bir in
san olduunu?" "Bilmez olur mu? Bilir el
bet." "Peki neden san okamasndan skl
dn?" dedim. "Onu sevmediimi sylerim hep.
Beni sevivor, fakat ok kryor. Onun iin sev
mem." "pmez misin hi?" "Tabi perim.
Her sabah, her gece. Sonra azarlar beni, kse
rim, barrz gene. Ama krar beni. Sevmem.
Ondan, sizin nnzde okaymca..." Fikret,
92

Kavruk

"Ne fsl fsl sylenip

duruyorsunuz yahu"
dedi birden. Ben gene Mfie baktm. "Reit
amcam, krmaz m seni?" Ondan sokakta her
brek almda, babamn, annemin hatrn
sormasna baklrsa, terbiyeli adamdr, diye
dndm. Annem, terbiyeli adamlar, iyi kim
selerdir, der durur. Mfik,
"Krmaz" dedi
neden sonra. "Krmaz, hi bir zaman krmaz
ama, beni sevmez hi. Sevmedii besbelli. Yabancrymm gibi davranr. nrm kimi
zaman onunla. nmee alrm. Olmaz
ama, bilirim sevmediini. Hzm keser. Olu
deilmiim gibi diyeceim neredeyse..." Dal
d sonra. Reit amcay severim ben. Ama, se
verdim daha dorusu. Mfik byle syledik
ten sonra sevmeyeceim, artk hi sevmeyece
im Reit Amcay. Mfii nasl sevmez? nce
inanmadm, inanamadm. "Nasl sevmez?" de
dim Mfie. Sonra Mfik and iti. Yalan
sylemiyorum, dedi. nandm. Fikret ileride
yryordu. Ona yetitik. Asfalta ktmzda,
kardan gelen babamla Suatn babasn gr
dk. ocuklar brakp kotum. Babamn elin
den tuttum. Sktm elini. O da benimkini skt
galiba. Hasan amca bana aldrmad. Babama
anlatyordu, "Yaland, bunad artk. Ali am
cam, ne denli dinse, ne denli glyse, ba
bam o denli kt. Sabahberi, evimi yaktlar
Kavruk

93

diyor da baka bir ey demiyor. Kardeimin

znts yetmezmi gibi, herhangi bir kyl
olarak yangna, yanan evlere, hatt yanan ka
dna zlmek azm gibi, bir de sayklamala
rn dinlemek onun... Rahmiyi kardeim gibi
severim. Babamn yznden ne Nazmiyeyi, ne
Rahmiyi doya doya grebiliyorum. Yangn
biz grmedik mi sanki? Vallahi kapnn n
ne gitti, durdu; onlara yardm etmee kalkar
sanz, lm grn dedi. Yanan ev, kznn
oturduu ev, Rahminin evi, evin iindekiler
kz ile torunlar; stelik Rahminin iki gn
dr stanbulda olduunu biliyor. Yanan ev
kendi evi kardeiim. Gene de... Deli oluyor
dum hallerini dndke. Ah, bir yandan da
Hseyini grecektin ya... Kardeim o da, yer
mek istemem. stemem ama, onun gariplii
de bir baka gariplik. Gten kuvvetten yana,
amcama ekmi. Derdi merak, ona bir yetki
verilsin, o da Sarkumu, gnlnce, bildii gi
bi yeniden kursun. Byle ilere kalkarsa g
nn birinde, amam dorusu. nanmazsn,
bir ara, sevinir gibi bile oldu. Yahu, dedi, bu
evlerin yerine ok daha gzeli yaplabilir; Sarkumun en irkin evleriydi bunlar. Bizimki
ler, naslsa canlarn kurtarmlardr, dedi
sonra, babamn nasl baktn grnce. Ben
anladm tabi, babamn niin byle baktn
94

Kavruk

hemen aaladm. Kzmt, Hseyinin irkin ev

demi olmasna kzmt. Bilirsin, ev. Hasan
uhacnn oldu muydu, kulbeye de benzese,
ok gzel olur. uhacnn mal olsun da gzel
olmasn, hele, irkin densin, imkn m var?
Daha bu sabah, sokaa kmadan, Hseyin
yakama sarlp ne dese beenirsin? Dn,
dedi, bu evlerin yenisi ne gzel olur. Yahu, ko
ca sllede, Nazmiye ne oldu acaba, diye bi
risi olsun, azn ap bir ey sylemedi, ba
bamn o szlerinden sonra. Yalnz, Nimet sa
baha dein dnd durdu onu, biliyorum,
ama bana bile bir ey sylemedi. Suat, hala
sn sever, bilirsin. Bir ey yapamadmz
grnce hepimize gcendi, kst vallahi... Pes
dorusu..."
Sessizce yrdk epey. Neden sonra "Sen
naslsn?" diye sordu Hasan amca. yiyim, de
dim. Dinlemedi bile. stasyona geliyorduk.
Orada ayrld. Arkasndan baktk. Ban g
remez oldum az sonra. Babamn elini yavaa
ektim. Bir tren geti istasyondan; arkasn
dan gn mavisi ufka akt. stasyonun k
lar yand birden. Mavi akp gerken evin yo
lunu tuttuk. Kars kararyordu artk. Bir g
ceniklik vard havada. Sessizdi her yer. Bu sus
kunluk iinde asfalttan ayra, ayrdan evi
mizin yoluna getik. Annem kapda bekliyorKavruk

95

du bizi. "Merak ettim*' dedi daha uzaktan. Ko

numadmz grnce, "Bir su mu iledi
babas?" diye sordu. "Hayr" dedi babam.
Sofra hazrd. Birden bir yorgunluk kt ii
me. Babam, anneme, mutfaa doru giderken
bir eyler sylyordu. Kenarda, duvara dayan
dm, kaldm, kprdamadan. Epey sonra an
nem geldi yanma. Havada iek kokusu var
d, yank kokuyordu, et kokuyordu, scakt
hava, annem beni ald, muslua gtrd, eli
mi yzm ykad, kurularken canm actt,
ses karmadm, babam geldi, soyunmutu,
radyom olsun isterdim bu akam
dorusu
dedi, sofraya oturduk, zeytinyal barbunya
vard, kfte vard, salata vard, pilv vard,
Fikret ak pencereden seslendi, yeni dnyormu eve, annem gelemez dedi yemek yiyor
imdi, Fikretlerin kaps ald kapand, Zeh
ra alamaa balad, haminnesinin sesi ninni
syledi, Fikret duvara vurdu kez, ben de
vurdum, onlar da yemee oturmulard, Ha
san bey lanet edip duruyordur kzma dedi ba
bam, annem Nazmiyecik dedi bu gece rahat
bir uyku uyua bari kadncaz Rahmi bey
onlar nereye gtrd acaba, babam Rahmi
zaten bir ev tutacan sylyordu nereye g
trecek bu akam otele tabi dedi, vah vah
dedi annem evi vard dne dein bugn yok,
96

Kavruk

evi Hasan bey dnsn dedi babam, annem

zavall kz dedi ne biim baba bu amma kalbsizmi, pilv srd nme, hl dargn kz
na felketteyken bile komuyor kurtarmaa
aabeyleri bile gelmedi, ne gelmesi dedi ba
bam ne gelmesi Hasan bey engel olmu on
lara kapy tutmu lm grrsnz demi
gidemezsiniz demi evini bile yakmaa raz
baksana, annem kalbsiz adam sanki btn
hnc Rahmiye de ne oluyor pekl geindiri
yor da Nazmiyeyi bir gn krdn duymadm
nasl seviirler biliyorsun ocuklar herhalde
dedelerinin evindeki ocuklarn hepsinden iyi,
Suattan iyi deil diye dndm Suat ben de
ok severim Mfik de ok sever ama anneme
bir ey sylemedim, babam ilerinde bir Suat
var dedi o ok iyi bir ocuk galiba sanki onun
da anas uhaclardan m akrabalarndan m
deil kendini sevdiremediyse de Hasan beyin
bir dediini iki etmiyor kadncaz ben ama
asl Hasandan korkuyorum hastalkldr o bi
lirsin Allah etmeye ona bir ey olursa Nimet
de srnr Suat da Hasan bey olunu imdi
yannda ister ama bir bir bir ey olsa ikisini
de silker atar, vallahi dedi annem olu da
rdan bir kadn ald da mrn krn etti gene
de evinde oturmas artyla kabul etti kzma
kolaylk gstereceine reddetti Rahmiyle evKavruk

97

lendii iin bundan iyisini mi bulurdu uhac

sllesi iinde nerdeee ama Rahmi bey onlar
la oturmay kabul ettii halde istemem dedi
Hasan bey gene de aarm onlar bu evde
oturttuuna ne oldu sanki sonunda ettii k
tlkle kald Nazmiye bir daha dnerse .bu
ralara budalalk eder, Nerminin mendili ben
de kalacak yleyse diye dndm, brak ca
nm Allahakna dedi babam olana baksana
dedi sonra uyukluyor, annem haydi dedi z
mn bitirsene, uyuklamyorum dinliyorum
demedim, zmm yiyordum babam Nazmiye
dedi gene sonra Hasan bey sonra soyunmak
dedi annem Meryemi grmek dedi Meryem
rlplakt rlrl rlplak plak plak
Bam zm tabann iinde, uyuyakal
mm. Bu sabah sylediler. Meryem gzmn
nnden gitmiyor; kavruk... nce kapkaran
lk bir gk grdm.
1954

98

Kavruk

 A T A L

A. Cmcoz'a

No

me

acuerdo

quien fui

no me acuerdo quien soy,

ni de donde parti
ni hacia donde me voy.
Fucronseme a perder
raices de verdad,
que he perdido la fe
en mi inmortalidad...
Miguel de UNAMUNOCANCIONERO

I
Gneten atlayan kabuunun iinde evin
sessizlii g bir gebelik arlndayd. Arka
kapsna gtren sarmakl yolun kapkaran
lk, slak serinliinde yvk derimi iten sus
mu bir aba vard. Suat bir daha belki de
grmeyeceimi dndm; denizsiz, Suatsz
geecek geceleri... Suat bir daha pemeyeceimi dndm. Yllarca nce, gene byle bir
kavurtu gnn izen bu yeil karanlk serinatal

99

liginde Suatla oynarken, onu kucaklayp pt

m, tam o sra arka kapdan bize doru gel
diini grdm byk hanmefendiyi hatr
ladm. Durdum gene o gnk-gibi-. Kucamda
Suatn soluyan arln duydum. Ama bugn
kap almad. Suata "Byk hanm geliyor,
kocaninen" demitim; "bizi grd, geliyor";
baka bir ey sylemiyordum. "Aldrma" de
miti, "grse de bir ey anlamaz, deli olduu
nu bilmiyor musun sanki?" Byk hanmefen
di sarmakt yolun ortasnda durmutu. Biz,
katlam, karanlkla kavurtunun kesiti
i azda duruyorduk. Byk hanmefendinin
dudaklar kprdyordu. Durdu. "Ahlkszlar"
dediini bir daha duyabildim bugn. Sessizlik
ptrdyordu karanlkta. "Ahlkszlar
yeil
inekler denizde mavi efendi stl otlar ieri
yapma demitim zaten fkrdyorlar gene" de
diini bir daha duydum. Sonra, gz bizde
deil, herhangi bir yerde, sarmaklarn ara
sndan, koca gvdesiyle bir sinek kadar kk,
gemiti tedeki kavurtuya. Suatm sa terlemiti. "Deli ama gene de korktum bir ara. Bizi
grecek diye..." Yol bombotu bugn. Yvk
derimden baka bir ey yaamyordu. Suat
evde bulamyacam bildim. Dnden sonra ba
na grnmek istemeyeceini bildim... Kapy
tkrdattm.
100

atal

Sessizlik tkrdy emdi, sindirdi; yrekler

att karanlk bolukta. Ptrdlar kesilmiyor
du; yllarn ptrds bir trl kesilmiyordu.
Avucumun iini kapya yaptrdm, parmak
larmla bir daha vurdum. O zaman kapnn ka
pal olmadn anladm. Gcrtsz araland.
Ptrdy blerek merdivene doru gittim. Bir
den en st katn tavana yakn penceresinden
bir gne eriyii dkld zerime. Loluk, ptrdnn yerini alan bir lt iinde dalyor
du. zerimde titreen n sesi, geride, serin
karanln kaplarla blmelenmi sszl iin
de yanklanyordu.
Basamaklar gcrdatma
dan gnein iinde ykselmee baladm. 1
Merdivenin en st basamanda kavurtuyu da, yeili de, loluu da unutmutum. Gev
edim. nce ktan sonra da sessizlikten sy
rldm. Suatn oda kaps aralkt. Budalaca
bir umutla yrdm. uhaclarn bombo evi
birden grldemee balad. Kapy ar ar
ittim. ,
Bir reze gcrts yanp snd. Eyalar gne
iinde yzyordu ama Suatn ba sivrilmiyordu bir yerlerde. Bu oday hep gneler iinde
hatrlayacam. Bu odada havann kararabilecei, gece olabilecei, penceresinden yeil bir
aynn ieri dolabileceini aklm alamyor,
gzmn nne hl getiremiyorum. Belki de
atal

101

hi grmeyeceim odann bu halini.

belki de geen akam...

Haklyd

II
Kalan gnler eksiliyordu. Suata iki gn
sonra stanbula gideceimizi syleyince ben de
o da bir tuhaf olduk. Oysa ikimiz de biliyor
duk bunu daha nce; biliyorduk, bekliyorduk.
ayrn ortasndaki aacn dibindeydik. Ban
kaldrd. Ge mi bakt, yapraklara m, bilmi
yorum. Dizlerimin arasnda, bozaran topran
koyu ot lekelerine saplyd gzlerim. Uzaktan,
eski bostann iinden bir kurbaa sesi arada
bir uzanyordu bize dein. "Bak" dedi ok son
ra, "odamn penceresi karanlk, btn teki
pencereler aydnlkken". Samaladn dn
dm sanmasn diye baktm. Evlerinin ^.tn odalarnda k vard; nc katn bir
tek penceresi kapkarayd. Camn ay parlat
yordu. "Grsen odam u anlarda, nasl koca
man, nasl kck grnr... Ay baucuna
vurur yatan. Her sev bvr, irileir, her ey
uzaklara kaar." "Odan grmedim bu zaman
larda" dedim "doru, aysmda hi grme
dim odam," "Gremeyeceksin de bundan son
ra. Bu ^eceden sonra avm d, ykm ba
lyor, p,ir dahakinde ise tstanbulda olacak
sn.". "Baka bV zaman da obr; avn bir da
ha parladi, tolunay olduu bir gece seni gr102

atal

mee gelirim" dedim. Dingin, uzak, ksk, ya

knlk scaklnda dolgun, pes, ar sesiyle
"gelmezsin" dedi. Barmak istedim, glmek
istedim, geleceimi sen de biliyorsun demek
istedim, samaladn, ldrdn dnyada
ondan baka dostum olmadn bildiini,
byle bir eyi azndan karmakla, dn
mekle, beni, kendini, dostluu yadsdn sy
lemek istedim, azm doldu, enelerim kasl
d, bouldum... bam kaldrmadm bile. G
lemedim. lm iinde, "gelirim" dedim. "Gel
mezsin" dedi, "unutursun beni. ocukluk ar
kada bile deiliz. Yanyana bydk ama iki
miz de yalnz, ikimiz de ayr. Birlikte oynadk.
Birbirimizin iini de biliyoruz... dn da bel
ki. ki yldr her gece bir aradayz... Bala da
ktk... Gene de..."
I
Geri geri ekildim. Elim kapnn tokma
na deindiinde rktc bir ses kt. O za
man uzaktan, bitkin bir baka ses, srklene
srklene "Kim o?" diye sordu. Suatn ocuk
ken yatt yatan battallatrd ara kaps
nn ardndan ses bir daha "Kim o?" diye eridi.
"Benim, Mfik..." "Suat, sen misin, sen mi
sin?" Ses tkenmeyecekmiesine arlam,
srklenmiti. Sz bittiinde byk bir ses
sizlik duydum. Her ey, yllardr susmayan batal

103

tn tahtalar susmu gibi... "Benim teyzeciim,

Mfik" dedim. Suatm odasndan kp anne
sinin odasna girdim.
II
"Geleceim" dedim. "... gene de ama, gene
de gelmeyeceksin, unutacaksn nk bunlar,
bunlar nemli deil, oynadk imdiye dek.
Oyunlarsa unutulur. Geriye ne kalacak ki?..."
Suluydum, her eyde suluydum, Suat konu
tuka sululuum artyordu. Barmak iste
dim, sululuumu herkese duyurmak istedim,
istedim, istedim... Sevmek diye bir eyler geldivdi aklma o anda... Toprak bozdu hl diz
lerimin arasnda. Otlarn lekeleri biraz aydn
lanmt. Bacaklarm uzattm galiba. "Ama,
bala ktmz svledimiz gnler..." Kesti
szm. "Gstermelik bir iki balk ekiyor,
karanlkta biribirimizle oynuyorduk, biliyo
rum..." "Oynamak m diyorsun" diyebildim.
"Tabi. Oynamakt o yaptklarmz. Ben sen
den, sen benden daha yakn bir kimse bulama
dk da ondan biribirimizle oynuyorduk. Bir
bakas da olabilirdi, hi bir ey deimi ol
mazd gene. Oynadk. Oynamaktan baka bir
ey yapamadmz iin. Neden kabul etmek is
temiyorsun?" Ktlk ediyordu, ktleiyordu. teki uhaclara benziyordu. Annemin
iin iin, belli etmeden, belki de erefine ye104

atal

diremedii iin bir ey sylemeden bana kz

dm, Suatla her gece bulutuum, bala k
tm iin, niin ktm bildii iin benden
ar ar souduunu dnmek istememee
altm. Yer bile kararmaa balad. Rzgr
esti sonra. Kurbaa, susacan anlatmak ister
gibi grldayan bir ses kard bir daha. ok
sonra Suat, "Krdmsa bala. Gitmeliyim
ben" dedi. Gitmesi gerekmiyordu. Herhalde
artk uvumu olan annesinden baka kimse
beklemiyordu onu. Anahtar vard. Benim gibi
deil. Geen hafta benim yaptm gibi otele
gitmesi korkusu yoktu. Bu kez otele de gide
cek deildim.. Bodrum penceresinden girecek
tim eve. Suat kimse beklemiyordu. Evlerinin
btn pencereleri snmt. i yoktu. Gene
de gitmek istiyordu. "Yarn sabah" dedim,
"yarm sabah, gelir misin? Fenere gel, altda,
ortalk daha serinken, sandala binelim... Ge
lecek misin?" Ayakta, ayn nnde duruyordu.
Yzn ezbere okuyordum. "Evet" dedi. Uzak
latn duydum. Toprak kararyordu altm
da. Otelcinin gzlerinin Suatn gzlerine ne
denli benzediini birden anladm. Erdim. Bir
horoz tt... Benim de gzlerim yeil ama su
yeili deil, yal, yanm, denizin zlemini e
ken bir yeil deil... teki horozlar da sra ile
tmee baladlar... Suatm gzlerinin yeili
atal

105

kanm bir yeil, otelcininkinden baka bir

;ildi ama Suatn gzlerini anlamak iin otelnin gzlerini grmeliymiim... Horozlar t)rdu. Suatn penceresi, ayrdan yola, yoldan
zim bahenin arka kapsna vardmda bile
pkaranlk kalmt. Uyumu olacan dindm; n, bekleyeceimi bildii iin yakamtr dedim. Utandm sanyorum sonra,
ma gene de uyanamayacamdan, gelemiyeceinden, gelmeyeceinden korktuumu biliyom. Hatrlayamyorum nasl uyuduumu dn
;ce...
Bir ark gibi geliyordu uzaktan...
I
araflarn arasnda ban g halle grim. Karmakark, darmadank bir grbz
jek gibi yatyordu. Kokuyordu oda. ocukktan kalma kapallk, araf, ne denli silke
rse silinse tozun sinip kemirdii kumalarn
kusuna, sabun kokusu karyordu. Yalnz
tn kokular bastran, ince, ekimsi bir ko daha vard. Yataa yaklatka daha tank, daha belirli bir hal alan bir koku; iki
kuu... araf bklmleri iinden belirivea bedenin bkk boynu doruldu, ba biraz
ilkti, sonra gene yld. "Ben de Suat an
stm". Ses imdi biraz daha canl, gene de
nsuz bir acnn arl altnda ezik kmt.
atal

"Ne diye sen geldin? Neden Suat gelmedi? O

lum nerede?" Sonra birden, "Onun nerede ol
duunu bilmiyor musun sanki? Senin yerine o
neden gelmedi?" "Teyzeciim" demee yeltendim. Ban yastnn zerinde hzla bir saa
bir sola vurarak "hayr" demee balad. "Ha
yr hayr hayr hayr hayr ben senin teyzen
falan deilim beni bir parack sevseydin da
ha sk urardn Suata beni byle yalnz brak
mamasn sylerdin hayr hayr hayr hayr be
ni sevmiyorsunuz ne sen ne olum Suat Suat
niin gelmiyor nerede nerede abuk syle Su
at nerede?" Ba birden durdu. Yz, midesi
bulanmasna ekidi. akndm. "Beni b}'le brakyor, yalnz, yapayalnz brakyorsunuz
da sonra neden hastalandm diye ayorsu
nuz. Sevmiyorsunuz ki beni, sevmiyorsunuz
ki... Sevmiyorsun ki..." Yorgun, durdu. Bir
adm daha attm. araf kvrmlar iinden in
ce, yontulmu eli uzand. "Gel, gel yanma. B
tn mrm yalnzlk iinde geti. Gel, gel,
biraz otur, hemen gitme, Suat da yok, gel bari,
sen otur biraz yanmda." Sesi snyordu git
gide. Ter kokusunun iinde ilerledim. Ba yas
ta gmlyor, beli ykseliyordu. araf, bi
imini almaa balad. Eli, havada, yaklama
m bekliyordu. Kolumu yakalaynca ekti.
Oturdum. "Gel ite, gel dedim. Bydnz,
atal

107

szm bile dinlemiyorsunuz artk. Hastaym

da hl bana acmyorsunuz." Pencereden gi
ren gne nce bana saldrmt. Nimet teyze
nin elleri kolumun zerinde, gnein iinde
kvranyordu. Szleri gne iinde eridi. Gz
leri duyardan yana kaymt. Epey sonra, du
vara kar, bir ey daha syleyebildi. "Neden
geldin? Suatm burada olmayacan bilmiyor
muydun?" Gne her eyi susturmutu. Ondan
bakas ses karamryordu. Glkle "gidiyo
ruz yarn; gidiyoruz da teyzeciim... Allahas
marladk demee geldimdi..." dedim. "Suat gi
deceini, bugn geleceini biliyor muydu? Ne
den sokaa kt yleyse?" Cevap veremedim.
"Ne dedin?" Gzleri yzmdeki gnee takl
d. "Ne dedin?" Sesinin boulduu kabaryordu. "Gidiyor musun? Gidiyor musunuz?"
"Evet, stanbula. Artk bir daha dnmeyeceiz
burava. Oraya yerleeceiz. Siz de bizi grme
e gelirsiniz deil mi? Ben de arasra Sarkuma geleceim tabi. Annemle geliriz. Deil mi?
Deil mi teyzeciim?" Durdum birden, kesil
dim. Syleyecek baka lf bulamadm. Kuru
boazm hzl solunuum korkuttu beni. "Ba
bam orada bir dkkn ama her zaman d
nrd" demei denedim. Kendim bile duy
madm sylediklerimi. Sa gz gzme sapl
susuyordu. Aralk dudaklar kprdamyordu
108

atal

bile. Sol gzn bir gne damlac biraz s

tr gibiydi. Kolum ellerinin ar donu altnda
uyumaa balad.
II
Bir ark gibi geliyordu uzaktan. Alacal
sabahn iinde, gecikmi, kararsz, koyu, acelesiz, ac, gcyle doldurucu, gerici, bolartc
bir ark gibi... Koarak denize indim. Bir se
rinlik uuyordu. Otlar kokularn salmaa ba
lyordu. Krksz deniz, kylarna arpt
kk dalgalar nereden karyor diye atm.
Kenardaki akllara diktim gzm. nce bir
srklenme sesi, sonra hafif bir hrt, sonra
da suyun krlmas duyuluyordu. Sandal her
zamanki yerindeydi. Yanna gidip oturdum.
akllar souktu. Pabularm kardm sonra,
paalarm svadm. Ayaklarmn ucuyla akl
lar eeledim, slak topra eeledim. Suat yol
dan iniyordu. Gzmn ucuyla kumlu yoldan
akllara gemesini bekledim. Bam kaldr
myordum. Lcivert keten stl, lstik tabanl
pabular yanmda durdu. Buruuk keten pan
tolonu, ince bacaklarnn zerinde, denizle a
kllarn nnde, bir sallant iinde... Bam o
zaman da kaldrmadm. Elimi ince, sivri ke
mikli bileine uzattm, tuttum, sktm. Otur
mak istediini, oturmasn istediimi sand
n sezdim o zaman. Bileini daha ok sktm.
atal

109

Katlat, oynamad, kprdamad artk. Ba

m ar ar kaldrdm. Bana bakyormu. Y
zn sarslarak, ac iinde grdm. Gzeldi.
Gzeldi. Yzn o gne dek hi grmemitim
sanki. Glyordu.
Yepyeni,
tandm,
hi
grmediim
bir yzd bu. Gzleri ukurda, kalarnn
glgesinde; yeil, yunmu, ar yeiller... Bur
nu ince, ucu keli, burun kanatlar kabarm.
Byk az, dilerini btn, ocukluklaryla
akta brakyor, enesi uzuyordu. Salar d
yordu kalarnn arasna. Gzeldi. nce, ka
ranlk, klar iinde. Gene aklma gnah sz
akld. O dakikaya dein, yzne bu denli az
bakm olduuma, gzlerimi, onunla konuur
ken hep yere diktiime, evreye ynelttiime
sevindim. Bildiim yzn yeni gryordum.
Tutuluyordum. Gzeldi... Bileini o zaman,
oturmasn istediimi anlatrcasma ektim.
Yava yava kt. Bileini braktm. Konumamtk daha. Denizin yz ar ar, pul pul
d, ald, kzd. Fenerin dibindeki kayalar,
sular blerken keskinleti, dalgacklarn sesi
irileti. "Erken uyanabilmisin" dedim. Ce
vap vermek istemediini homurtusundan an
ladm. Grl grl konumak istedim. Uzan
dk sonra. "Dn gece" dedim, "syledikle
rin..." Byk bir kaya yardr fenerin dibinde,
110

atal

dibi oyuk gibidir, st bir saak gibi denize

uzanr; kayann dibine yuvarlanarak sokul
dum. O da yuvarland, yanma geldi. Balar
mz saan altndayd. "Sylediklerin..." de
dim, "yersiz lkrdlard, biliyorsun..." eki
mek
istemiyormuasna,
sustururcasma,
"Evet, evet, gerekli olan anlamak, anlayo
ruz" dedi. Sustum. Anlayamadm. Susuyorduk.
Gne denizin zerinde yansmaa balad.
Ayaklarm snyordu. Gevedim, gevediini
duydum. Yzne evirdim gzlerimi. Yunmu
yeiller, kirpiklerin arasndan, szlatarak bak
yordu. "Haydi" dedim, "sandala binmeyecek
miydik?"
Kirpikler, gcenik, yeilleri rtt. Gne
gzlerimin iine dek sapland. Gene ondan ya
na baktm. Elim, aralk aznn zerinden do
lat, gzlerine srnd, sana tutuldu. ek
tim. "Haydi kalk." Homurtusu elimi kard,
parmaklarm kvrlverdi. Sandaln yanma git
tim. Pabularm iine attm, "kalk" dedim bir
daha. Neden sonra denize alabildik...
I
nce dizleri titremee balad. Sar vu
rularn duyuyordum belimde. Sonra az ka
pand, elleri canland, gzleri yeniden bakt,
iini ekti ar ar. "Gitme, gitme daha". G
lkle anladm. Gne bam amt. Suat gelatal

111

miyordu, gelmeyecekti. Gece beiki aacn al

tna gelir diye ocuka umutlandm. Gelmeye
cekti. Ama teki uhaclar evlerine dolacak
lard neredeyse. Uzaktan, yoldan doru, ocuk
sesleri duyduumu sandm. Yekindim. Birden
gzleri ald, eneleri zayf yanaklarm dalga
landrd. Elleri demirlemiti. "Gitmeyecek
sin, kalacaksn, beni byle yapayalnz braka
mazsnz. Annenin, babann gitmesi umurum
da deil. Onlar beni ka kez grd, ben onlar
la ne zaman ahbaplk ettim. Sen gidemezsin
ama. Yalnz kalamam kalamam kalamam".
Sesi tizleiyordu. "Suat yokken sen benim o
lum saylrsn. Olumsun sen, teki olum."
spirto kokusu yaklayor, ekiyordu. "ti
im iin kzyor bana Suat. Kzmaa hakk
varm gibi. Babas lmeden de btn bu s
rnn kahrna katlanmam onun iindi, babas
ldkten sonra da. Bu odada, hepsinin iinde
yabanclm, onlardan olmaym duya. du
ya, yabanclklarna, dmanlklarna katlana
katlana, hepsinden uzakta, yllarca barma
ta bastm. Anlyor musun? Onun iin, onun
iin btn bunlar. Geceleri kmaa, sabahla
ra doru dnmee balad zamanlar da bir
ey demezdim. Oysa beni sevdiini bilirdim,
sanrdm... tekileri akamdan akama gr
yorum zaten. Verdikleri yemek boazmdan
112

atal

aa inmiyor ama gene de ayrlmyorum bu

evden. Onun dzeni bozulmasn diye. Ona on
lar bakyor, ben bakamyorum. Anlyor mu
sun? Ama anlayamazsn sen. Sen de onun ar
kadasn. Sen de onun gibisin." Ba kof bir
grltyle yast ezdi. "Kalk, u gzden il
iesini al." Ban duvara evirmiti. "abuk
ol, ver u ieyi." Kolumu braktn grdm,
duymadm ama. "Ne duruyorsun. Konsolun
st ekmesinde. abuk ver." ekmede bir hap
iesi vard. "Hl bulamadn m?" Duvar se
sini bouyordu. "Uzun ie." Mendillerin, tl
bentlerin, altndan bir ucu gzken kahveren
gi uzun ieyi aldm, uzattm. Mantarn ekip
azna dayad. Keskin kokuyla toparlandm.
ieyi gene tkam, yastnn altna saklam
t... "Ne yapyorsun teyze!" Sesim boulduk
tan kurtulmadan sivrildi. "Karma, karma
sen. Anlayamazsn. Anlayamazsn yalnzln
ne olduunu. Gel yanma." Yz hl duvara
evriliydi. Sesi dzgnd ama. Byk bir
znle ar, nemli, dzgn bir ses. "Gel." Ge
ne koluma yapt, oturttu yataa. "Geceler bo
yu onu bekledim, biliyor musun? Geceler bo
yu. Seni sevdii, seninle gezdii iin kskan
lktan parmaklarm diledim durdum. Gece
ler boyu, uykusunun iinde bile olsa, bana ses
lenmesini, beni yanma armasn bekledim.
atal

113

Ba ard, tt, hastaland gnler,

kulam kirite, ocukluunda ard gibi
arsn diye bekledim. Bana ihtiyac olsun di
ye hastalanmasn istediim zamanlar bile ol
du. Bu aradaki kapnn nne ocuk yatan
o ekti. Bu kapdan girmeyeyim diye odasna.
zerinden de atlardm ben. Tek arsn o.
Ama olmad. Hi bir zaman armad. Gece
ler iinde yalnz, bekleyip durdum. Yalnzlm
her geen gnle biraz daha artyordu... Sonra
imee baladm." Acnma. Sesi dileniyordu
imdi. Ama eli hl koluma kenetli. "Sr,
evden uzaklat zamanlar serbestim. Bugn
gibi. Demirliye gittiler. Hepsi. ok ge dneceklermi. Sabahtan beri yapayalnzm' evde.
Yemek de yemedim.Yalnz,yapayalnz..." Sesi
mrltya dnt. "Sabah beri iiyorum ben
de. Suat gelince beni bu halde grsn..."
"zlecek ama, zlmesini ister misiniz teyzeciim?" "zlecekmi... Ben de ok zldm
onun yznden. Hem sana ne onun zlme
sinden. Onu benden ok mu seviyorsun yani.
Sen ne karyorsun, h a ? " Gitmeliydim. "Hem
zlmez, zlmez. Ge vakit gelince odama u
ramaz ki. Seni uyandrmak istemedim der er
tesi sabah. Grmez bile..." Gitmeliydim. Sesi
nin dzgnlnden cesaret aldm. Camn ze
rinde bir sinek birden evi grltyle doldur114

atal

maa balad. Davrandm. "Ben artk gideyim

teyze..." Eli kolumdan kayd, arafn katlar
n ezdi. Birden kasld sonra. Yastn zerin
de ba gene umutsuzluu vurmaa balad:
bir saa> bir sola. Gzleri uramt. Beni gr
myor gibiydi. nce peten balad: "Hayr
hayr gitme daha gitme daha hayr hayr..."
Bann hareketi hzlandka vcudunun kasl
mas artyordu. Beli, bayla ayaklar arasnda
kprleiyordu. "Mfik Mfikiim gitme
daha daha gitme kal yanmda beni yalnz b
rakma..." Gzleri devriliyordu. "Yalvarrm
kal gitme ben sensiz ne olurum sonra bekle
kal biraz daha Mfik Mfikiim Mfiki
im Mfikiim" Elleri, havaya, engeller gi
bi kalkp dyordu. "Gitmeliyim teyzeciim,
gitmeliyim. Gideceim ama mektuplar yazaca
m size. Gene geleceim. Sizler iin geleceim.
Sk sk greceiz..." Azma doluveren sz
ler ldrmt. "imdi gitmeliyim. im ok
daha. Yarn sabah gideceiz, dnn..." Eli
mi uzattm, ekti. "Gel bari gel peyim seni
nasl olsa bir daha gelmezsin gelecek misin..."
ekiyordu, btn gcyle ekiyordu. "Bay
ramda gelirim, geleceim, sz, teyzeciim..."
"Bayram m hangi bayram bayrama daha ok
var yalan sylyorsun deil mi bayrama ne
kadar var daha?" spirto kokusu btn kesatal

115

kinliiyle yzm dvyordu. "Bir buuk ay

sonra." "Bir buuk ay sonra m?" Btn ar
l, btn gc elinde topland. "Gelmezsin ki
gelmezsin ki ama sahi gelir misin bir buuk ay
sonra?" "Gelirim tabi. Geleceim. Elbet gele
ceim. Doru buraya geleceim." "Ben bir bu
uk ay nasl kalacam ya yapayalnz Suat ge
ne beni burada brakp gidecek yok ama sen
yoksun diye belki kalr burada gitmez..." V
cut hl kprleiyor, ba hl saa sola vu
ruyordu. Sesse daha yksek, daha dolgun, da
ha az rpntl. "Gel Mfikiim gel Mfikiim biraz dur gitmeden nce bir peyim se
ni..." Hareketleri arlat, dindi. Eildim. An
sz sessizlik iinde camdaki sinek gene ege
men... Gzlerini yummutu. Yz, olduu gi
bi, ispirto kokusuna dnyordu. akaklarm
dan tuttu. spirto kokusu iinde alan du
daklar bir yanamdan bir yanama azmn
zerinden geerek nemli bir yol izdi. Birden
brakt, uzaklatm. "Git imdi, git, gelirsen
bir gn memnun olur, seviniriz. Git olum, g
le gle, annene ok selm syle. Yolunuz ak
olsun. Gle gle evldm, gle gle" diyen
sesi dingindi; dingin, ok uzaktan, utancn i
lerinden gelen bir ses. Geri geri yryerek k
tm kapdan. Suatn odasna yaklamadm bi
le. Merdivenin sahanl koyu, scak bir eri116

atal

yikti imdi. Koyuluk, aadaki serinlie do

ru yol yol akyordu. Denize dalar gibi akkan
scakl bldm. Merdivenler gcrdamad sa
nyorum. Kapnn hemen nnde, bir esinti
iinde, scan ardmda kapandn duydum.
Terim soumaa balad. teki uhaclarn
hepsi Demirliye gitmiti. Ge vakit dnecekler
di. Darnn scana daha sonra da dalabilir
dim. Esintide, belki biraz da Suat bekleyerek
durdum. Terim kuruyordu.
II
Demirliye doru ekiyordum.
Sandaln
banda, hl kskn, bir eli denize sarkm,
uyukluyordu. ok sonra fenerle Demirlinin
ortasndaki kumluun karsna geldik. Krek
ler hafiflemiti. nce bir lt duydum, sonra
da altmzda kumlar ince ince gcrdad. Suya
atladm. Yosunlar gemitik. Suat drttm.
Canland. Paalarn svad, atlad suya. Krk
demiri attk, sandal saldk. Biraz tede saln
maa balad. Gne yarlmt iyiden iyiye.
Kumlar kzmaa balyordu. imdi Sarkumda, fenerle balk Arifin evi arasnda bir sr
insan denize giriyor olmalyd. Fenerin beri
sinde, bebeki Osman leli, tek insan kalma
mt. Fenerle Demirlinin arasnda yapayalnz
dk. Sararm kir, ok uzaklarda, bir yandan
Sarkumun bir yandan da Demirlinin kck
atal

117

. evleriyle snrlanyordu. Barmak istedim.

Kulana fsldadm o zaman, "Ne demek is
tedin, anlama derken?" "Anlayoruz ite."
Sonra gene sustu. Kynn gerisinde, krn ba
lad yerde, byk bir incirin glgesine uzan
dk. Otlar bir daha kavruluyordu. Deniz,
n iinde her gnk gibi yorucuydu. Terliyor
duk glgede. Scak, yumuak, lif lif kokan bir
ter doluyordu aramza. Glgelik, bir kuyu dibi
gibiydi. Gne evreye dkldke glgenin
serinlii eridi. Konumaa abalyordum da
ha. Sonra Suatm bir parma, bir parmama
dedi. Glgelik gene serinleti, serinlik birden
eridi gene sonra. Susmamaa, konumaa al
yordum. nc parmam da parmaklarna
takldnda cevap verdim. O zaman btn
parmaklarmz kenetlendi, eli elime doldu.
Isnm bir denizin iinde elinin yumuakl
n renmee, bilmee baladm. Deniz kabar
d, eli elimde yoruld. Elimi kaldrdm, ek
tim, ellerimiz, ykl, karnmn zerine ykld.
Omuzlarmz deiniyordu. Ellerimiz ldrd
sonra. Birden atm gzlerimi. Onun gzleri
vumuktu. Kprdamyordu. Terliyordu, terli
yordum. Bvk bir gnein iindeydik artk.
Eriyorduk. Deniz scaktan uulduvordu.
Gne tepevi geti. Scak artyor, glgevi
yiyor, ayaklarmza doru uzatyordu onu. Gev118

atal

edik. Uzandm. Gnler gemi gibiydi. Ba

omuzumda arlat. Bir tren dd ulat
uzaktan. Krn kenarnda dumann grdm.
Gzlerini amadan, bacaklarn uzatmadan ya
tyordu. Kolum uyutu bann altnda. Kurak
topran zerinde Suat bir krk izgi gibiydi.
Acktm birden. Arandm, uyuklamadan baka
doyurucu bir yiyecek olmadn bildiim hal
de... O zaman gzgze geldik. ncecik bir ka
rann boydan boya bld kirli yeil gzle
riyle dimdik bakyordu. Kapkarayd. nce, e
vik. Nereden, ne zaman geldiini kestiremedim. "Pusu" diye ardm, kulaklarn dikti.
Elimi uzattm, rken kaslar parlak kara ty
lerini dalgalandrd. "Geh" dedim, biraz daha
uzanmak istedim. Yldrad, apak krda yitti
gitti. Sonra bir tren daha geti. Deniz uyan
yordu. Suat drttm. "Uyumak istiyorum" de
di. Gzlerini hl amyordu kyya geldiimiz
de. Sandal ektim, bindik. Demiri aldm, k
ree oturdum. Gzel yz gnee kar alar
gibiydi. Aldm nce, Aklarda, gzlerini at.
Yeiller, yunmu, temiz, klyd. enesi uza
d, az ald, ocuk dileri parlad, esnedi;
salar kalarnn arasnda dolayordu. Rz
gr kmt. Soyunmaa balad.
Denizin yemi serinlii iinde biribirimizi
kovalyor, sandaln ardndan yzp yakalamaatal

119

a alyor, bordaya tutunduumuzda yeil

etlerimize bakp glyorduk.
Ben giyinirken kree o geti. Benden us
ta olduunu gstermek istedi. Gne gene kz
maa balyordu. Gmleimde kuruyan terin
kokusu ar geliyordu imdi. Krei elinden
aldm. Bir katlk vard iimde. Suat daha g
zel olamazd, olmamalyd zaten. Glyor, du
da sarkyor, kvrlyor, geviyordu. Sandal
her zamanki yerine ektiimizde ikimiz de sus
mutuk. Kumlu yoldan trmandk, yolu gee
rek, buday tarlasnn kysndan yrmee
baladk. imin katl, yeile, gzelliine,
gmk yeillerin gmk gzelliine sard.
"Mfik" dedi. Yeillerin iine baktm. "Gele
ceksin gelecek ay, geleceksin, deil mi?" Gz
m yumdum, bam "evet" dercesine salla
dm. Sustu. Koluma girdi. Arln mrmn
sonuna dein kolumda duyacam sandm.
Katlk zlr gibi oldu. Tren yoluna vard
mzda elini kolumdan ekti. Katlk katlat
birden. El sktk. "Buradan ayrlsam iyi olur.
Evden merak ederler..." "Annenin ellerinden
nerim. Yarn bir ara urayp Allahasmarla
dk demek istivorum zaten..." dedim. Sevindi.
Gne evlerinin damna deivordu. Ik iinde
uzaklat, eridi. Katlk katld. Bir gn sonra
gidecektik. lmsz olunamayacam anlama120

atal

a baladm. Geride byk, unutulmayacak

bir ey kalyordu ama... Dn yoktu, yarn bi
lemezdim, bugn bile yoktu. Katlk vard yal
nz. "lm" dedim, "lm..."
I
Darda beni, arada bir tavuklarn, kedi
lerin noktalad bir sessizlik karlad. Gece
onu evde bekledim. Aacn altna gitmek iste
medim. Gelmedi. Eminim aaca da gelmemi
tir.

Bu sabah tren, her zamanki gibi Sarkumla Demirlinin arasndaki usuz bucaksz krn
st bandan geti. ncir aac, uzakta, denizi
lekeliyordu. Sarkuma bu gece, yarn sabah,
ertesi gn, ertesi gece dnmeyeceiz. Biliyor
dum. Biliyordu.
1954- 1955

atal

121

N E R E D E N

D E

A N D I M

MD.

A. K.' ya
B i r g n , ey demiti, hatrlarm, kadnlar
demiti, hayr hayr, siz kadnlar demiti de
alnmtm, kzmtm ona, sinirlenme demiti,
barmak istiyorsun gene besbelli, sus ama sus
da dinle, bktm usandm bu rmandan de
miti, susmay o anda sanki neden kabul et
tim bilmiyorum, siz kadnlar derken susma
yacaktm ya, budalalk ettim, btn mrmce
ettiim gibi zaten, bu denli budala olmasay
dm, ne babasna varrdm, Allah rahmet eyle
sin, nur iinde yatsn adamcaz, ite beni bir
o sevdi, ona da varmadm, varamadm, o hain
kaza ald onu elimden, budala olmasaydm ne
Reite varrdm yani ne de, ey, yani Reite
varmazdm o olmasayd arada, kimbilir ne de
iyi olurdum, yok belki de daha kt olurdum
ya, ite onun yznden, onu sevdiimden, ona
deli gibi,,daha doumundan ok nce karnm
tekmelerken deli gibi balanmtm, onun iin
brekiye varma kabul ettim ya zaten bir de
beni sustursun, susturmaa kalksn, beni sevNereden de Andm imdi

123

dii, beni sevmemesine imkn olmad halde,

beni sevdiini, beni sevmemesine imkn olma
dn bildiim halde, hayatnda onu benden
ok sevecek, sevebilecek bir kadn, hatt bir
erkek bulamayacam bildii halde, beni zer
di, susturmaa kalkard, o gn nasl sustum
nasl kovmadm yanmdan nasl atmadm ken
dimi denize, siz kadnlar desin bana, siz ka
dnlar, sanki ben de teki kadmlardanmm
gibi, siz kadnlar bir eye balannca kusurlar
mil olup gznze ekilse gene de grmezsi
niz desin, grmezsiniz desin, grmezden gelir
siniz demiyorum grmek istemezsiniz demiyo
rum grmezsiniz diyorum desin, grmezsiniz
krsnz nk desin, ben kusurlarn grmyormuum, ben kusurlarn grmyor muy
dum sanki, barma ta basp bir eycikler de
meden gnm zehir gecemi gndz etmiyor
muydum, susuyordum gene, susuyordum da
bir eycikler sylemiyordum, kusurunu grme
diim iin mi, grmezden geliyordum tabi, bi
liyordu stelik o da, sonra kalksn grmezden
geliyorsunuz demiyorum grmyorsunuz de
sin, sizde onu grecek gz olsayd kadnlnz
kadnlk olmazd nk desin, onu karnnda
tam onun uruna hereye katlanm olan
anasna - kadn desin, kadnm tabi kadnm
ama onun iin deil onun gznde kadn olma124

Nereden de Andm imdi

malydm, zaten o karnmda kvlcmlandktan

sonra kadnlm m kald ki, grmyorsunuz
krsnz nk desin, evet, gemi gn, geti
hepsi, gitti benden uzaklat uzaklar girdi ara
mza vcutlarmzn odalarmzn yemeklerimi
zin snmalarmzn arasna, benden baka
kimsesi benim ondan baka kimsem olmad
halde, ayn evde oturuyor yatp kalkyor g
rndmz halde, uzaklat benden
sonra
bir gn geldi att geldi yanma yollarmz ye
niden kesiti, batacan anladklar bir gemiyi
farelerin brakp katn anlatrlar onun gibi
herkes de onu brakm anlalan, yapayalnz
kalnca gene ben aklna geldim, belki de has
talanacan anlad, yavrum bana dnd, sahi
bunu hi dnmemitim imdiye dein, bana
dner dnmez beni grr grmez hastaland
n sanmtm, bana dnmee mecbur olmaa
dayanamad sanmtm, beni ekemiyor san
mtm, hic mi hi aklma gelmedi, bala beni
Tanrm bala beni olumun gnahna girmi
im, bilmem belki de yanlyorum ama yok havr eminim eminim hastalanacan bildii
hastalanacan sezdii iin dnd bana, ben
de alndm gstermee almtm, su be
nim gnah benim, Tanrm bala beni, seni
cok unuttum kadnlma kapldm gzlerim
krlenmiti grmyordum grmem grebilNereden de Andm imdi

125

nem gereken eyleri, haklyd belki de, haklyI o da ama,

b a l a beni Tanrm, gene de bana dner
lnmez hastaland aklmdan kmyor, hasalk diyorum kendikendime sylenirken bile,
tastalk kelimesinden baka bir ey geirmek
ile istemiyorum aklmdan oysa hastalk olaasma hastalkt ama, akl kart olumun,
ldird, sokaa kmak istemiyordu ldrecek;r beni diyordu duymuyor musunuz diyordu
2sleri grlty sava var darda Tanr dnay cezalandryor cezalandrmak iin eytan
ildi yeryzne btn erkekler lecek lmek
temiyorum yalnz gebe kadnlar kurtulacak
nlar ocuk douracak hepsi iyi kadn deil
larn hepsi iyi kadn deil ama ocuklar iyi
mal o ocuklar eytan yenecekler Tanrya
den yolu yeniden bulacaklar Tanrnn istedigibi adamlar olabilecekler kadnlar lmeyek,
a n r m nasl da hl kulaklarmda ml>r szleri/imdi kulamn dibinde bir daha
ylyormu gibi, sonra sonra top tfek ses:i eskisi gibi gelmez oldu, daha rahatt tedirlif kalmamt, Tanrm diyordu artk seni
buklardan baka kimse bulamaz dnyann
1 gzne kamam ocuklardan baka kim>

Nereden de Andm imdi

se ulaamaz sana, o zamanlar evde dolayor

du artk, yatrmyordk, ama eve bir yabanc
gelir gelmez, kapnn alndn duyar duymaz
odasna kaar kapsn kitler srgler oturur
du, yle zamanlarda iime korku der kapy
vursam nasl olsa cevap vermeyeceini bilir
dim zaten sonra kzp da bir ey yapmasndan
korkardm gider anahtar deliinden bakardm
ona, odann bir kesine snm otururdu,
yere otururdu, iyileeceinden umudu kesmi
tim, bala beni Tanrm, senden bile umudu
mu kesmitim, bala beni bala beni,
d a h a s o n r a bir gzlk lf tutturduydu
gzlk grd yerde saldryordu, kr gzle
re gzlk zaten yaramaz diyordu, sonra bir
gn kendi gzln istedi, krdn olum de
mitim de hatrlamad, nasl krdm anneciim
dedi, iyiletiini o zaman anladm, krettim
sana Tanrm, beni gene kaldrmtn elimden
tutup, secde ettim Tanrm, bala beni ba
la beni,
b e n d e n artk nefret etmediini grnce
sevinten ne yapacam bilmez oldum, kr :
mm meer, gerekten krmm greme
miim benden nefret etmediini, hastalk gele
cekti ona hastalk gelecekti, ondand bu hal
leri, bana dner dnmez kavga etmee balaNereden de Andm imdi

127

mt gene, anacm diyor sonra gene de kav

ga ediyordu, hastaland sonra, iyileti de, ama
sonra benden gene ayrld, aramza be sokak
girdi bu kez be sokak otuzdokuz kap, geli
yor bana ben de ona gidiyorum ama eve dn
mek istemiyor, eve gelince zaten odasnn ka
psna bile yaklamyor, delilii sanki o odaya
kapanm bekliyormu gibi onu, korkuyor
odadan kapsndan bile korkuyor ama ne olur
sa olsun rahat imdi, odasna kapanp yaz
yor okuyor, alyor da, her ay gelip anneci
im senin paran diyor brakyor bir eyler ba
na da, memnunum memnunum yle olduuna,
paray brakyor ok oturmuyor beni ne zaman
gelip greceksin diye soruyor, sylyorum y
z glerek ayrlyor, sk sk gidince sklmasn
dan ekmiyorum gene de aryor beni gecikti
im zamanlar, Tanrm ne olurdu sanki ne
olurdu gene dnse evine, ona baka bir oda
verirdim, ev benim nasl olsa Reitten grd
m en byk iyilik bu, geinecek kadar para
getiriyor bu ev, Allah rahmet eylesin Reit ba
na ok iyilik etti gnahna giriyorum dorusu
ama hayatmn btn ykn de ondan bili
yorum, neyse Reitin sras deil,
i m d i bana gelmek istemiyor, bekliyorum
ama, umuyorum, bir gn gelecek,, her eyden
128

Nereden de Andm imdi

usanacak bezecek yle gelecek bana, bezginlik

iinde ama artk hasta olmayacak, Tanrm ba
layacak onu bana, bezginlik iinde gelecek
ama kucam ak, onu nasl beklediimi bili
yor biliyor biliyor,
n e r e d e n de andm imdi o gn, gene de
unutamyorum o gn sylediklerini, hem ki
min yznden de kavgaya tutumutuk imdi
hatrladm, bir arkada yzndendi, cieri
be para etmez bir arkadan bana ye tutu
yordu o zamanlar, imdi de yle belki ama
sevdii insanlar artk gelip bana anlatmyor,
artk kskanmadm sanyor da onun iin
olacak, yaptklarn teker teker kafama vur
muyor artk, bir zamanlar yle yapard ya, ar
tk kskanmaktan vazgetiimi sanyor, oysa
ben ben ben hl kskanyorum onu, dostlarn
dan sevdiklerinden benim sevgimi paylaan
lardan nasl kskanmam onu, ama kskand
m ona ne zaman belli ettim ki, iyilii iin sy
ledim ne syledimse, nasl raz gelirdim olur
olmaz adamlara tutulmasna sevmesine, ile
rinde ya bir kii ya da iki kii beenebildim,
zaten hepsi onu yalnz brakmadlar m, has
taland zaman biri bile gelip yoklad m ki,
zaten onlar hibir zaman sevmediler onu, o
sevdi yand uykular kat elinden geleni yapt
Nereden de Andm imdi

129

onlar iin gecesini gndzn haram etti on

larn varl uruna, yannda olmalar yetiyor
du, sevilmei istemedi ki hi, bunun da m
farknda deildim sanki, ama imdi bir ey
sylemiyor artk, erin diyor arada bir erin
diyor glmsyor, sevilmei de bir rense,
kskanyorsun d i y o r d u o zamanlar, kska
nyorsun ayp sana diyordu, oysa kskand
m kendime bile amyordum o zamanlar, na
sl da syleyebilmiti o szleri, siz kadnlar di
ye, kusurumuz buymu, evet sevdiimiz insa
nn kusuru olmasn istemeyiz, kusuru varsa
grmezden geliriz, ama hayr krmz de on
dan grmezmiiz, hayr demitim zaten o gn,
bir kadnn gz on erkek gznden daha iyi
grr hakikatleri demitim, inanmadyd, anlamadyd, dinlemiyordu zaten beni o zaman
lar, ho ne zaman dinlemek istedi sanki, hep
kendisi konuurdu, ben de azm ap bir ey
sylemee kalktm m hemen susturmak ister
di, ben de szm saknmazdm tabi, doruyu
sylyorum da onun iin kzyor susturmaa
kalkyorsun deyince bsbtn kprr, az
na geleni sylemee balar ikimizin de gn
zehir olurdu onun yznden, oysa ne zaman
eriyi syledim ona ben, ne zaman olmayacak
bir ey syledim, ama hakikatin sylenmesini
130

Nereden de Andm imdi

sevmezdi besbelli, hep yalan sylememi iste

diler, btn mrmce btn mrmce,
n c e babas ile bir yalan hayat yaadk,
onun bu yalan hayat renmemesine hi duy
mamasna nasl da dikkat ettim, kimselerle
grtrmek bile istemezdim bana kalsa, ama
babas, adamcaz gerekten de babalk etti
ona, onu ne kadar da severdi, Mfik de M
fik de az buuk sayard onu ama hibir zaman
gnln almak iin de olsa yzne glmedi
sarlp babacm demedi, biliyormuasna
ama bilmesine de imkn yoktu nereden bile
bilirdi, sonradan hastalandnda boyuna by
le bir eyler syledi durdu ama aldrmadm,
hem sahi az nce bu syledikleri aklma gel
memiti, ben de unuttum demek, bilemezdi
ama kuruntulu bir ocuktu zaten, babas ba
bas bambaka bir adamd ok severdi beni, o
da Reit de hibir zaman yanl sylyorsun
demediler, biribirimize krldmz gnler ol
duu halde, yanl sylemektense sustuumu
bilirdi Reit, bir ey syleyince de doru ol
duunu anlard sen daha iyi bilirsin derdi,
Mfik, benim olum, bana byle bir ey sy
lemek istemedi hi, ona sorsan benim her de
diim eri her dediim yanl olurdu, neyse
Nereden de Andm imdi

131

ama, o gn Tanrm beni snamak istedi galiba,

oluma byle bir sz ettirdi,
s a n k i buna ne diye bu denli takldm, bil
mem ki aklma geldi imdi, siz kadnlar kr
snz bir adam sevdiniz mi en ufak kusuru
nu bile grmezsiniz de, yok en ufak kusuru
dememiti, ey demiti, hibir kusurunu gr
mezsiniz de en ufak bir su ilemeyegrsn
size kar, evet yle demiti, size kar o za
man gznze bir baka perde iner, azyla
ku tutsa da dnyann en kt kiisi olur de
miti, yalan da deil, bir insan iyiyse iyi k
tyse ktdr, bir insann kalbini kran adam
dan hayr m gelir, o benim kalbimi ok krd
ama olum tabi, ne yaparsa ho greceim ne
yaparsa balayacam, onu gene eskisi gibi
seveceim, hi yapmasa ilemese daha iyi olur
tabi, ama hangi oul anasnn kalbini krmaz
hele ana olunu benim gibi seven bir ana ise,
ama olunu benim sevdiim kadar seven ana
bulunur mu kolay kolay, hangi ana benim ka
dar kendini feda etti, hangi ana genliini bir
kalemde sildi olu iin, ah nereden de aklma
girdi bunlar, uykum kat, nereden de aklma
geldi gecenin ortasnda, yatamda onun iin
hl drt dndm uykularmn katn
bilir mi, bilse de anlar m sanki,,kzar belki de
132

Nereden de Andm imdi

ama yok kzmaz artk kzamaz, sevilmei

rendi belki de, sevilmenin erincini rendiini
sanyorum, daha geen gn dalmtk ikimiz
de, dalp gitmitik, birden yekindi, Tanrya gi
den tek yol aktan geer anne dedi, ikimiz de
bunu aradk mrmz boyunca, sen bulama
dn ama ben buldum, tek bir insann akn
yemei imei giymei uyuma Tanrya iykm minnet borcu diye sunma sen aradn
sonunda ben buldum dedi, sevilmei renme
yen insan bunu byle syler mi,
ama s e v i l m e i artk biliyorsa bile anla
maz gene istemez gene uykularmn onun y
znden katn, anacm nur iinde yatsn,
neden girdi ryama, bir ey mi olacak gene,
duruyordum, evimizin denize bakan pencere
leri oktu ama ben bir tanesini pek severdim,
Hisardan Arnavutkyne kadar her yeri grr
dm sedire oturduum zaman, kucamda
Mfik vard, emziriyordum, sdm emerken
her zaman yapt gibi zevkten homurdanyor,
boulacak diye korktuum halde mememi a
zndan ekemiyordm, gzleri kayyordu, s
zlyor kslyor kapanyordu her yutkunuunda, bakmaa doyamyordum, yavrusunu
gremeyen babasn dnyor alyordum,
Reit yokmu daha ortalarda evlenmemimiNereden de Andm imdi

133

daha onunla, odada yapayalnzdm, kar

dan vapurlar geiyordu, bizim yalnn nnden
az vapur geerdi, birden bir vapur belirdi rh
tmn nnde, ddn ttrd, lmm o
gemi, yavrumu almaa gelmimi, Mfik hl
mememi brakmyordu, onu sk sk tutuyor
dum, vapur ddn bir daha ttrd, d
dk sesi yrtc delici bir sesti, evde kimse
yokmu yapayalmzmm, vapur ddn
bir daha ttrdkten sonra birden ilerledi,
teki pencereden baktm zaman gremedim,
sonra odann kaps ald, annem girdi ieri,
birden rktm, Mfii mememin zerinde s
kp duruyordum, annem anneciim o bembevaz yzyle incecik yan kar aklnda sa
laryla kapkara elbisesiyle anneciim yanma
geldi, korkma yavrum dedi yavrunu kimse ala
maz elinden, bir kadn olunu kime kaptrd
ki imdiye dein, ben byle bir ey duymadm,
kadn lr ama yavrusunu vermez, sonra y
zne bakt, bu ocuk doymu dedi grmyor
musun, neden hl meme veriyorsun, uykusu
gelmi uyuyacak artk, ver onu bana, annemin
vzne baktm, tatl yzl anneciim deildi
karmdaki kadn, yabanc kt yzl ocuu
mu hile ile elimden almak isteyen birivdi,
Mfiin gzleri kapalyd ama
zevkinden
yummutu onlar, doymamt daha. emiyordu,
134

Nereden de Andm imdi

sdn kemiklerimden syrlarak mememe in

diini duyuyordum, nasl brakabilirdim, bir
kadm ocuunu kimseye vermez kimseye kap
trmaz lse de ocuunu korur diyen sen deil
miydin dedim, b zaman kadn gld, kendimi
birdenbire bir krda buldum, kadm glerek
arkamdan kouyor ben kayordum,
Mfik
hl kucamda memesini emiyordu, st gel
miyordu artk, olum alamaa balad, ben
kayordum o kadm kovalyordu, olumun a
lamas ile kadnn glmesi biribirine kart, o
zaman uzakta annemi grdm, kollarn a
mt, bana gel ko yoruldu o kesildi artk yetiemeyecek sana diyordu, soluk solua tepe
ye trmanyordum, kadm ok aada kalmt,
neredeyse anneciimin kucana atlacaktm,
Mfik durmadan alyordu, anne sd'm ke
sildi dedim, annem bam sallad, tam yetie
cektim, kayboldu yitti birden sr oldu, Mfik
sustu, mememi srd, ban evirdi sonra,
uyandm, ter iindeyim, uykum kat, Mfik
bam evirdii zaman gzleriyle bana sanki
sen kusurlu bir annesin, sdn kesildi, bir an
nenin sd korkudan kesilir mi diyordu, ben
ne kusur ettim, ne zaman bir dediini iki et
tim, o insanlarla dn kalkma dediim za
manlar m kusur ediyordum. Mfik onlar
eve getirdii zaman azm ap bir ey dedim
Nereden de Andm imdi

135

mi hi, ama kaba kt ocuklard, onlar o se

viyordu ama ben her zaman onlarn kusur
larn grrdm, onun iin mi kusurlu oluyor
kadnlar, doruyu syledikleri iin mi, ah biraz
uyusam biraz uyusam, yarm gidip grmeliyim
onu, san okamalym pmeliyim, her kusu
runu ho grmeliyim balamalym, Tanrm
bala beni, kadmsam ana deil miyim?
Ona, o n u n hatr iin arkadalarna ma
sallar anlatrdm bir zamanlar, bir kez ona darlmtm drt yalarndayd evde brakp
kyordum arkamdan bakyordu gzucuyla g
ryordum alayacakmasma yzn buru
turdu sonra birden yzne korkun bir umut
suzluk geldi sen beni brakp gidersen ben de
arab arrm gelsin beni yesin derim demi
ti, ne olurdu ne olurdu imdi de ayn eyi sy
lese imdi de anne bir masal anlatsan a dese,
ne olurdu?
1954-1956

136

Nereden de Andm imdi

A N A H T A R

Camn ardndan kedilere bakyordum. G

nein iinde yzyorlard yerde. Alaca, boylu
boyunca uzanmt, karn tokmuasna, gzle
rini krptrp duruyordu bana bakarken; a
z aralkt, yal dilerinin uzamlmdan yor
gun... Bebek, az tedeydi, akl karalnn ka
sl evikliiyle dimdik, kurulu, iri peneleri
tortop, duruyordu. Gzleri olanca bnlkleriyle almt, ortadan blk yeiller iri iri
bakyordu. Donmutu ta scanda. Yavru
adsz, krpe, titrek, yumak, iki aylk bile olmamaklm bilisizliinde adm kararsz
anasyla aabeyi arasnda gidip geliyordu. n
ce anasnn kuyruuna saldryor, ondan yz
grmeyince aabeyinin nne seriliyordu. Kar
nndan enesine uzanan apakl, dudaklarnn,
dilinin, dilerinin pembelii snrlyordu. Be
bek dimdik, donuk, yaltaklanlara, satamala
ra direniyordu hl. Sonra birden zld.
Kuyruu fkeyle titreti, yavruyu kapp sr
maa balad. Alaca, hl kprtszd, yavru
aabeyinin dileri altnda rpmyor, peneleAnahtar

137

rinin iinde yuruluyordu, ac ac barmaa

balad. Cam tkrdattm. Bebek kulaklarn
dikip bana bn, sinsi blk yeilleriyle bakt,
dondu gene. Yavru silkindi, kendini gene Be
bein nne att.
Hans anas, Sarkuma yazla gelen Al
manlarn evinde iri ar dolaan krk bozmas
Viyanal bir Iran azmannn yanndan ayrlma
d iin yavrusunu alrken adnn Alman ad
olmasna ses karmamtm, Firuz demei de
nedikti ama beenmemiti bu ad, Hans kaldyd bylece erkek yalnzlnn iinden ba
kard bana. Karmda durur, sar gzlerini gz
lerime dikerdi. Susard baktnda. Kurt da
ldkten sonra eve gelmiti. Kpek kokular
nn sindii btn keleri dolam, koklam,
sonra elgin elgin mutfan ortasna oturmu,
bakmt bana. O ilk gnden beri sesi kma
mt evde. Kitap okuduumda, sabah gzm
araladmda, yanmda treyiverir, kendine
baktrmak iin konumaa yeltenirdi. Bam
kaldrmazdm, gzm gene yumardm. O za
man gelir, kitanla gzm arasnda durur, yas
tma yan yatar, bildii btn sesleri dizerdi
ardard'a; gene bakmaz, "Ne var?" derdim; ke
di grtlann dibinden gelen bouk, ksk, k
k sesler kedice deildi. Konumaa abalar,
anlatmak isterdi. Neden sonra bakardm gz138

Anahtar

lerinin iine, susard o zaman. Hrldard.

stanbulun skk beton yalnzlnda bs
btn sustu. Bir ka ay iinde konumaktan
vazgeti.
Bir kvrakl,
yumuak irilii kalmt.
Sonra sokaa indii bir gn bir arabarim al
tnda kald. Kucama alp baheye gtrr
ken bahe, betonu kemirebilmi otlarn ar
dnda yllardan beri betona da, ise de, kmr
tozuna da direnebilmi birka clz aala bun
larn dibindeki uyuz topraklard scackt
daha, ineyici lstiklerin altnda kalm kuy
ruu ile ard ayaklar kaskatyd ama boyun
canlyd, gzleri akt, donuk bal rengini in
cecik kanl yollar iziyordu, Hans dedim, ko
numad, bakmad. Aa diplerinin en yumu
an buldum, Reit Beyin Sarkum gelene
inde, ilkyazdan gz sonuna dein bir aa
esintisi altnda ime geleneinde direnerek ilk
gneli gnleri grr grmez birka akamdr
sofrasn kurdurduu aacn dibiydi bu bul
duum ukurunu kazdm.
O akam Reit Bey babam m demeli?
o zamanlar babam olmadn renmemitim
daha onu hl babam biliyordum Hans'n
lmn sofrasnn kurulmasna
bakarken
duyduydu, "oh olsun sana" dediydi. "stanbu
lun Sarkum olmadn sana sylemitim, bAnahtar

139

rakalm demitim bu hayvancaz buraya, ha

trlyorsun deil mi, o gn hayvan sepete sok
maa uratnda sylemitim bunu, demi
tim ehir buna yaramaz diye, bana bir ey
gelir bunun diye, sylemitim sana bunlar de
il mi?" Ben de Hans'n, sofrasn kurduu
karhk topran altnda yattn sylemedim,
lsnn zerinde isin dedimdi iimden.
nndeki paket bitince, gene cgarasm
getirmemi istemiti benden. Annemle ben biz de o Sarkum geleneine uyuyorduk - mut
fan tel kafesli penceresinin ardnda duru
yorduk. Annem yllardan sonra gene stanbulda oturmann belli etmek istemedii sevinci
iinde dalgnd. (Ne yldzlar vard artk, ne
Derecik, ne halas, ne de sava yllar, her ey
yitmi bitmiti, ikinci sava bile, yorgundu ar
tk, kendi ocukluunun, benim bile ocuklu
umun tesinde, zlmenin artk baladn
duyduu bu anda gene stanbula dnm ol
mann mutluluunu bana bile belli etmeden
yaamaktan baka bir dnd yoktu, ben
se derslerimi bitirip yannda durduum za
manlar, eskisi gibi, ien babama - Reit Beye
bakp Sarkum'un son gecelerini ansrdm, bir
yl ncesini... Suat gelirdi aklma, gremedi
im yldzlar, tede olmayan deniz, bahksz,
oteli bile olmayan geceler, kedisiz geceler, De140

Anahtar

miriye doru tek bana duran incir aac,

Suat, yalnzlm, alm gelirdi aklma; yum
ruklarm sklr, kollarm gerilir, dilerim kenetlenirdi.
Yalnzlma benden baka
kimsenin
are bulmayacan anlardm ama elimden ne
gelebilirdi? Bilmiyordum.) Dimdik, donuk, du
ruyordum pencereye kar. en babama - Re
it Beye - bakyordum. Kaygsz gibiydi o. Ara
dn sonunda bulmu gibi. Sarkumdaki
umut uval dolmutu ama bizden bsbtn
uzaklaarak. Nasl dolmutu, ikimiz de bilmi
yorduk. Ne anam, ne ben.
Onu gryordum ama arkasnda Hasene
hanmlarn tahta duvar, ahap evi, kuyu yeri
ne bir beton duvar vard. Bann zerinden
gndzn amar aslan - bilmediim, tannmak istemediim st katlarn sabah temiz
aslp akama doru kmrle beneklenmi
olarak toplanan yadrgadm amarlarnn
asld - teller ayordu.
Gene karanlkta iiyordu Reit bey,
mutfak nn yaklmasn gene istemiyordu
ama onu st katlarn aydnlatyordu, be
ton duvarn kestii, emdii k... Birden aran
d, nndeki kutuyu tutup yrtt. Homurdandn duydum. Annem bana dnd, bir ey
sylemedi, gene nne bakt. Ben kmldamAnahtar

141

y o r d u m . kisini dikti. P a n t o l o n u n u n cepleri

ni kartrd. "Cgaram getir ieriden" diye
b a r m a k t a neye bu denli geciktiini dn
y o r d u m . Ayan yere vurdu. Hans'n yatt
topraa. Davranacak oldu s o n r a gene o t u r d u .
Sesi yumuak, sdrek kt:
"Mfik, olum,
ceketimin cebinde cgara var, getirsene". "Ge
t i r e y i m " demedim. Ama terliklerimi srye
srye odalarna gittim.
Lmbann gzm k a m a t r a n kirli sar,
sayr nda kalakalmtm.
Elimde b i r Ye
nice k u t u s u bir de pirin a n a h t a r . Bildiim bir
a n a h t a r . Ama bizim evin, bizim k a p l a r d a n
birinin a n a h t a r deil. Bu a n a h t a r d a h a bir
ka gn nce g r m t m bir yerde, d a h a bir
ka gn nce...
B a b a m - Reit Bey - sesleniyordu ieriden,
" b u l a m a d n d a h a " diyordu sdrek sesi. Ses
k a r m y o r d u m . Cgarasm bekliyordu. Sabr
szln bilirdim. Sesim d o n m u t u .
Soluum
t u t u l m u t u . Pirin a n a h t a r . . . imdi b a b a m n
- Reit Beyin - gzlerinde yldzlarn avuntu
su snmee balam olacakt, a n a m n pence
renin a r d n d a d u r d u u n u bildii yere doru
k t k t b a k m a a balam olacakt,
ince
den a n a m n da sesi geldi. B u l a m a d n m d a h a
olum diyordu.
Olum deyiinde b i r tehlike
sezmilik b u l d u m - tehlikeyi o n u n gibi sezen
142

Anahtar

ordum. kisini dikti. Pantolonunun ceplerii kartrd. "Cgaram getir ieriden" diye
armakta neye bu denli geciktiini dnordum. Ayam yere vurdu. Hans'n yatt
jpraa. Davranacak oldu sonra gene oturdu,
esi yumuak, sdrek kt: "Mfik, olum,
^ketimin cebinde cgara var, getirsene". "Ge
reyim" demedim. Ama terliklerimi srye
irye odalarna gittim.
Lmbann gzm kamatran kirli sar,
ryr nda kalakalmtm. Elimde bir Yeice kutusu bir de pirin anahtar. Bildiim bir
aht.ar. Ama bizim evin, bizim kaplardan
irinin anahtar deil. Bu anahtar daha bira gn nce grmtm bir yerde, daha bir gn nce...
Babam - Reit Bey - sesleniyordu ieriden,
bulamadn daha" diyordu sdrek sesi. Ses
karmyordum. Cgarasn bekliyordu. Sabrzln bilirdim. Sesim donmutu. Soluum
tulmutu. Pirin anahtar... imdi babanm
Reit Beyin - gzlerinde yldzlarn avuntu snmee balam olacakt, anamn pene
nin ardnda durduunu bildii yere doru
)t kt bakmaa balam olacakt. nce:n anamn da sesi geldi. Bulamadn m daha
Sum diyordu. Olum deyiinde bir tehlike
zmilik buldum - tehlikeyi onun gibi sezen
142

Anahtar

kimse yoktur -, bu kez de doru bildin dedim,

iimden. - Ben de yle deil miyim sanki, ben
de daha imdiden bir eyler olacan bilmi
yor muyum, bugn bile bilmiyor muyum
nmde byk bir kesinti olduunu? - Ana
mn sesini hl duyar gibiydim. Dudaklarm
sryordum. Anahtar elimde duruyordu. Ce
ket askya asl. Cep, elimin kalbnda aralan
m kalmt, kapatmamtm bile. Sonra, da
ha anahtarn hangi kapnn anahtar olduunu
bilmeden, bulamadan, iimde bir eziklik, o sa
r ktl cebin karanlna braktm. Anah
tara dokunduumu, anahtar grdm ba
bamn - Reit Beyin - bilmemesi gerektiini
sezerek.
imdi elimde yalnz cgara kutusu vard.
Yabanc bir ey gibi, bir yol kysndan topla
dm talar arasndan bir ta gibi. Bir ta gi
bi demek doru olacak. Ne olduunu, ne iin
ieriye gtreceimi dnecek denli aklm
kalmamt. Birden anamn eteinin hrts
n duydum yambamda. Bam kaldrp bak
tm- Kzgn gzlerle bakyordu bana. Biliyor
sun nasl sabrszlandn, biliyorsun nasl
naletletiini, ne yapyorsun sanki iki saattir
burada? Cgara imee mi kalktn yoksa? G
zmn iine bakyor, sznn dorulanp do
rulanmayacan grmek istiyordu. Oysa cgaAnahtar

143

ra itiimi biliyordu. Bir ey yok anne dedim,

bir ey yok ancak, ey, sana bir ey sylemek
istiyordum ama dur, cgaray gtreyim, son
ra, sonra, o yattktan sonra sana bir ey sy
lemek isterdim, kt bir ey galiba anne, gali
ba ok kt bir ey, bir... Babam - Reit Bey kkremiti sonra. Cgaray hl m bulamadn
diye kkremiti. Sonra hemen pimiti sesi.
Yoksa boaltamadn m daha diyordu sdreyerek. - Sarkumda olmadn ansm ola
cakt -. Anam kolumu skt. Dinleme dedi bu
szleri, ben de sylediklerim iin utanyorum
imdi, kusuruma bakma olum, haydi git, dik
kat et de... (Dikkat etmenin ne demek oldu
unu iyi biliyordum, dikkat etmek, babam
kzdrmayacak, babama kprmek frsat ver
meyecek gibi konumak, alttan almak, ayk
olduu zamanlar dnyann en iyi adam oldu
unu unutmamak, sarho olduunu unutma
dan, babam olduunu unutmadan beni krsa
bile azm kt szler sylemek, "cevap ver
mek, kar durmak" iin amadan konumak
demekti). Aklm sarnn bilinmezliinden s
zman bir ktle takl, gidiyordum bahe
ye, betona, bountuya, babama - Reit Beye doru... Hans'm gml olduu topraa do
ru... Bahe yank kokuyordu bu gece, bir ya
nk kokusu iinde ikisini iiyordu o. Beni g144

Anahtar

rr grmez barmaa balad, ama bouk,

peltek, ksk bir sesle... Nerede kaldn, bitiremedin mi kutuyu daha, bir eyler daha kal
d m iinde, bir iki cgara falan?... Eline s
ktrdm kutunun heyecan iinde sustu.
Elleri titriyordu karanlkta, biliyordum, kib
rit yalm da titrekti, sesi kesilmiti, derin de
rin soluduunu duyuyordum yalnz... Duman
ekiyordu, emiyordu, cgaras ortal aydnla
tyordu...
Havada bir yank kokusu vard. Yllarca
nce yanan Meryem'in bostann ansdm, ba
m korkuyla kaldrp baktm. Artk yalnz
en st kattan k geliyordu. Ne duman vard
havada ne yalm. Ama o yank kokusu hl ge
liyordu burnuma. Sonra bir yank deil de bir
sa, yal, yeni boyanm bir sa bir kadn sa
kokusu olduunu anladm, anlayverdim.
Bir kadm sa kokusu, hafif yank, yal bir
boya kokan bir kadn sa... Alna doru taan
bir boya grdm sonra...
Ne dikiliyorsun dedi babam - Reit Bey birden, ne dikiliyorsun? Sanki hibir zaman
ge, bana, ien bir adama, karanlkta ien
bir adama bakmadn imdiye dein... Cgarasn isteyen, bekleyen, olundan istedii cgara
s iki saatte gelmeyen bir adamn sabrszl
n hi grmemimi gibi...
Anahtar

145

Alna doru taan bir boya gryordum, a

kaklardan aa, kulak arkalarndan enseye
doru akm bir boya... Kara bellediimiz sa
larn zerinde kzlms bir esmerlikle parla
yan bir boya. Yal bir derinin, her bir gze
nei bir inenin yumuak bir kumata at
ukurlara benzemi yal bir derinin rtt
bir yz uzuyordu. Burnu uzuyordu, yz ene
ye doru inceliyordu, kalar gzlerin d u
lar zerine doru iniyordu, yz her zaman
aclym, sancym gibi duruyordu, her za
man durduu gibi, hele benim bir yanlm
kardnda...
Dikilip durma dedi bir daha babam - Reit
Bey -, dikilip durma orada, git anann yanma,
beni her gece gzetlediiniz yere git, brak g
e bakmay, olmayan yldzlara baka zaman
bakarsn, ben ldkten sonra bakarsn yldz
lara, durma karmda yle...
Kamtm. Yz, iman bir gvdeye bin
mi geliyordu bana doru karanln iinde.
Yanlm bulduu zaman bakt gibi, gzle
rini devirerek bakyordu imdi de, beendin
mi yaptn der gibi bakyordu...
Yanndan geerken, anam, kolumdan tut
tu beni, ekti yanna. Gel, kamann sras de
il, azndan baklay kar, syle bana ne ol
duunu, bir ey var mutlak, yoksa sen yle
146

Anahtar

eyler sylemezdin... Susuyordum. teki yolu

denedi: Baktm da, babana bir tek sz syle
medin, bir tek karlk vermedin, iyi ama se
nin huyun deimediine gre, btn syle
diklerini ya iitmedin ya da umursamadn, ak
ln dalgadayd demektir. Hangisi, syle, syle
bana, hangisi, syle, olum benim.
Gene eski yola dnyorduk. Parmaklarm
omuzuna geti, salarn kokladm, anneciim,
anacm dedim. Sesini karmad, neden son
ra yeter olum dedi, canm acttn ama ses
karmadm, yeter, syle bana ne var, ne ol
du? Ne geldi birden aklna? Seviniyordum ca
nnn yandn aka sylediine, benim de
istediim oydu. Btn kadnlar gibi can yan
malyd, sevilirken bile...
ey, anne, ey, diyordum; bir trl azm
varmyordu, emin deildim daha. Anne dedim,
babamn cebinde, cgara kutusunu alrken, al
tnda bir ey bir anahtar buldum bir kap
anahtar...
Susuyordu, bana bakmyordu bile. Kt
anne, ok kt bir ey, sana belki de sylememeliydim - nasl sylemezdim syleyecektim
sylemem gerekiyordu - sar, pirin bir anah
tar anne, uzun, bildiim kaplarn hibirine
uymayan, ne evin ne de baka bir yerin, an
cak evet, bir tek kap var, bildiim bir kap,
Anahtar

147

geen gn anahtarn elime almtm, biliyorrum, bir dii krk gibi duran bir anahtard
geen gnk, bu da yle anne, Tijen Hanmn
anahtar...
Sz, boazma taklmadan geivermiti.
Geen gn derse gittiim zaman Tijen Hanm
kapy amak iin inmemi yukardan anahta
rn atmt. San yeni boyamt o gn, ders
boyunca yanllarm karmt ardarda, der
se almtm ama o gn nedense yanhsz
sylediklerimi bile daha doru syletmek is
temi, kzmt bana, sonra da pmt, kusu
ra bakma bugn biraz sinirliyim demiti, du
daklar kaln, yvk, pis scakt, yzm ka
rrken burnuma dolmutu sa boyasnn ko
kusu...
Yllardr evime girip kan o kadn dedi
anam, sesi bouk deil, sesi ksk deil, sesi
tiz deil, yllardr evime girip kan o kadn...
Sana ders vermesini zaten istememitim ben,
senin bebekliini bile bildii halde o erkek
delisi, erkeklerini yannda tutamam, hepsi
ni karm, gene de herhangi bir erkein kar
snda eriyiveren o kadndan ders alman is
tememitim ben, istememitim, senin iin
korkmutum, oysa... Demek babana yapt bu
ii, baban bana bu ii yapt demek, demek
ikisi de bana bunu yapmaktan ekinmediler,
148

Anahtar

demek... Reit ka aydr eve biraz ge geldi

i gnlerde yz glerek konuuyor, ona ne
rede kaldn hi sormayacam bildii hal
de bana olmadk i hikyeleri anlatyor, ile
rinin dzeldiine, dzeleceine inandrmak is
tiyor beni, ok para kazanacaz diyor yle
gecelerinde, ka aydr yle deyip durdu, ben
de itiini sanyordum ilk zamanlarda, sonra
anladm, az iki kokmuyordu, heyecand bu,
ben de sevinmee balamtm, senin iin se
vinmee balamtm, baka trl bir hayat
da grebileceksin diye sevinmee balamtm,
geliyor, sevincinden iiyordu evinde, demek...
Hayr hayr olmaz yle ey, sen ldrdn
m ldrdn m Mfik - bunu inanmadan
syledii ne de belliydi, gerekten ldrdm
zaman btn bunlar syleyememitir, kimbilir ne yapmtr o zamanlar ?- tvbe de yav
rum, sylediinin gnah olduunu dnm
yor musun, gnah, gnah, babann gnahna
giriyorsun olum. Gel dedim o zaman, gel de
kendin gr, o zaman anlarsn uydurup uydur
madm, neden iki saat durdum o cebin ba
nda? Neden kukulanp geldin sanki? nse
zisinin kuku konusu olmasna dayanamad,
kendisinde epeydir grmediim bir eviklikle
kalkt, odalarna gittik. Anahtar cepten ka
rp verdim. Duruyordu avucunda, sar, parAnahtar

149

lak, uzun, bir dii krk gibi... Btn ktlk

ler gibi... Bu anahtar o anahtar anne dedim,
imdi artk yemin bile edebilirim, ama bu bir
ey demek deildir, deil mi, hem sonra kav
ga etmeyin anne, o kadn bilirsin, belki de
anahtarn bir eini yaptrmak yahut da trpletmek iin vermitir babama...
Yatan dnyordum Tijen Hanmn,
darack evinin en geni odasnn yardan o
unu kaplayan iki kiilik, yksek, geni, ka
bark, kaan kocasndan kalma karyolasn;
yatan sa yannda karki evlerin damlarna
bakan pencereyi - o pencereden bakmaa ba
ylrdm daha kkken, imdi de bakarken
houma gider ya, tranvaylarm tepeden gr
n o darack sokak iinde, insanlarn altn
c katlardan nemsizleen boylar... - ans
dm; o yatakta yllarca nce...
Sarklmdan anamla stanbula gittiimiz
bir gn, Tijen Hanma da uramtk, onlar
ieride oturup uzun uzun konumulard, uy
kum gelmiti, Tijen Hanm hemen beni ku
caklayn yatana gtrm yatrmt, ok
rahat bir yatakt o zaman, yumuack, san
c... Onlar dnyordum o yatakta, kkn,
dkn kadmlyla sarlan Tijen Hanm, o
vataa dinlenmek iin yatan babam - Reit
Bey -, anama - yoksa onun paras m onun pa150

Anahtar

ras m diyordu imdi anam kafas gene o ya

na iliyordu yoksa onun paras myd getire
cei diyordu imdi - anlataca masallar uy
durabilmek iin o yataa yatan Reit Bey, ba
na epeydir Tijen Hanmn ders parasn sar
zarflar iinde vermeyi unutan Reit Bey, sa
n, alnn, kulak arkalarn, akaklarn bo
yayarak onu bekleyen Tijen Hanm... Scak,
yumuak, yvk, ikisiz, denizsiz, gnesiz,
dsz, kuru umutlu, para kiri rengi rtl,
di macunlar kokan yatak... Sa boyasnn
yal yank kokusu nasl sinmezd'i aralarna?
Unut artk bunlar dedi anam, unut ar
tk, sen bir evcikler bilmeyeceksin - Dilver
diyordu fkeli sesi baheden, Dilver, biraz
peynir getirsen e - senin hibir eyden haberin
olmayacak, - Dilver. Mfik, nerelerdesiniz
gene, peynir getirseniz e, ses bouktu, Sarkumdaki gibi nlamyordu, komular duyma
sn diye, betonlar almasn diye kslm bir
sesti artk bu - ben konuacam onunla, yok
korkma, imdi deil, yarn, br gn, ne za
man olursa olur, sen varsn nk, - bahe
den betonlarn yanklandrd bir angrt
duvdum, anne peynir istiyor dedim, geliyor
galiba - ama anahtar ben bu gece bulmu ola
cam, sen tesine karma, sen unut bunlar
haydi git yat yatana... Kendini, Tijen HanAnahtar

151

ma kar, bende korumak istiyordu. Beni oda

dan dar itmi, kapy rtmt ardmdan,
mutfaa gene de ondan nce yetiti, peyniri
kapp ona gtrd, ocuun yatan atm
da dediini duydum, teki homurdamyordu.
Oturduu yerde ayan topraklara vurup du
ruyordu, Hans'm gml olduu yere...
Ama hibir ey bilmemek, babamn - Re
it Beyin - doruluuna hainlik etmek olacak
t, ansmtm birden, be yalarndaydm, bir
komularn evine gitmitik, bykler oturup
konuurlarken ben kaplar ap sessizce oda
lara giriyor, geziyor, kyordum. Hibir eyi
kartrmadm bildikleri iin bana bir ey
sylemiyorlard. Sevdiim bir karanlk oda
vard, korkmazdm oraya girmekten, karanlk
olduu halde bir gle yan vard. En son o
odava girmitim. Dolarken masann zerin
de, bir yirmibelik grmtm. il, yusyuvar
lak, yumuack bir yirmibelik: kt bir ev
yaptm bile bile cebime atmtm onu. O
gece eve dner dnmez de yantm ii sylevince babam kimlere binmiti, abuk, imdi
den tezi yok gtrp geri vereceksin demiti
de anam engel olmutu, deli misin Reit de
miti, yapt bir kere, bir daha yapmayacana,
mr boyunca byle bir ev yapmayacana
sz verdi olum bana, ama imkn yok oraya
152

Anahtar

bir daha gndermem demiti, olunun para

aldn, bir hrsz olduunu mu anlatmak
istiyorsun konu komuya demiti, olunun
bir hrsz olduunu dnmyorum ama bu
yaptna da hrszlk derim demiti babam,
hemen gtrp verecek yoksa hali duman de
miti, alyordum, alyordum, bir daha yap
mam babacm diyordum, ama beni ne olur
oraya gnderme diyordum, sen gitmezsen ben
giderim demiti babam, beni kolumdan tutup
yatama atm kapy ekip gitmiti, darda
anamn yalvardn duyuyordum, utanyor
dum onu bu hale sokmu olduum iin, ne
olur gitme Reit Bey diyordu, ne olur gitme,
beni dn, brak onu, beni dn diyordu,
byle syleyerek onu yumuatmaa alyor
du, sonra birden Mfiin hrsz saylmas sa
na pek dokunmuyor eninde sonunda, yle mi
anlamalym demiti, anlamamtm o zaman,
babamn - Reit Beyin - sesi ykseldiydi, do
kunur, dokunur. Reitin yetitirdii ocua
bak derlerse senin yzn kzarr m ki diyordu,
ne halin varsa gr demiti sonra, bu yirmibe
kuruluk hrszlk benim deil ama senin ba
n yakabilir bir gn, nasl olsa ben onun o
yan gremeyeceim...
Sonra sokak kaps
grltyle kapanmt. Anam odaya girdiydi
ru
sonra, beendin mi yaptn dediydi, o d
Anahtar

153

adam vazgeirinceye dein ne ektiimi ben

bilirim... Boynuna sarlp alamtm.Hkrrken bir ara, braksaydn anne, gidip sylesey
di, artk beni bir daha eve almazdnz, kavga
etmezdiniz diye sylendiimi hatrlyorum.
Adama deil, btn zdenliiyle inand
doruluuna hainlik etmekti bu yaptm.
Drt gn sonra akam zeri eve birlikte
dndler. Her eyin olup bittiini anladm.
Bir ey sormadm anama, gzleri kpkrmzy
d. Odasna girdi, yataa yatt, alad durdu.
Yanma yaklatmda, artk ders mers yok
dedi, baka bir sz kmad azndan. Sonra
geldi sofray kurdu, yemekleri kard, yemei
babamla Reit Beyle kar karya yedik
o akam, anam yanmzda yoktu. Gzgze gel
dike babamn Reit Beyin gzlerinde bir
aclk gryordum. Bir ey sylemedi ama.
ld gne dein. Anahtar kimin bulduu
nu biliyordu, eminim. Ama iki ay nceki kav
gadan sonra hic oturmad park sralarna
gidin oturan, bizlere, karakoldan karakola gi
derek kaza olup olmadn sorduran, buldu
umuzda da benim hkra hkra aladm
grnce bir daha vapmam. bir daha ayrlmam
vanndan olum diven adam bu kez hibir ey
vapmad, lmne dein anamla kavga ettik
lerini duymadm, lm dolmutu eve, il is154

Anahtar

temesine aldrmadan okula gittiim sonra da

lsnn basma arldm o gne dein
kavga olmad evde, dirim de...
Btn bunlar kedilere bakarken geldi ak
lma, anam dalgnlm neye yoracan bile
memitir gene...
Bu gece, eski ktlar ynn dzene so
karken buldum bunu, yazal alt yl olmu.
Bugn ayn 12' si. Reit Bey'in 10 yl nce bu
aym 10 'unda ldn ansdm. Sekiz yldr
bu ayn 10' u ylece gelip geer, unuturum
onun o gn ldn, be yl nce bugn
beni hastaneye kaldrm olduklarn biliyorum
ama bunu da unutuyorum, unuttum anam i
lenir, anam bugn de ansdka ilenir, bu
sabah bana bakp bakp dalyordu, oysa bug
nn ne gn olduu ancak az nce geldi benim
aklma, dalyordu anam ama benim ansmam
istedii bir gn olmasa gerek bugn, anam
ilenir, beni de yle unutacak dediini bilirim
iinden, ama bilir onu unutamayacam, bilir
ya ilenmek gene de houna gider,.. Bununla
yayor.
Ama benim iin artk her ey geti. imdi
o var, adn her yazmn bana yazdm. Be
nm dirimim onunla balad. Gerisi, her ey
ulalmaz, kavuulmaz, bir geride...
1957
Anahtar

155

ACI

KKYACMURUN

TADINDA

T.' ye
MFK
Maystan s o n r a t o p r a k atlar, clz otlar
dibinden sararr, devedikenleri, pisipisiler,
hardallarla o s u r u k o t l a r kimi o r t a d a kimi k
yda grlemee balarlard. Gergin yank top
ran a t l a k l a r n d a n b t n bu otlarn, bitkile
rin kokusu gkleri t u t a r c a s n a fkrr, gkler
y a m u r d a n yana yoksullard. Geceleri Meryemin b o s t a n n d a n kalkan k u r b a a uul
tusu, bahede rak ien b a b a m n y a n m a
dein sokulurdu.
O duymazd a m a onlar.
Anam, bu ses b u l u t u n a kulak verir, iine da
lar, tesinde ocukluunu b u l u r anlatrd yl
dzl ge kar. (Derecik denen yeri anlatrd
ben yllarca sonra oralar g r d m o n u n an
lattklarn b u l m a a altm a m a b o u n a u
r a t m oralar o z a m a n vard h e r yaz babas
nn bavullar nasl zerlerine o t u r a r a k kapa
dn onlar H a y d a r p a a d a n nasl t r e n e bin
dirdiini t r e n e b i n d i k t e n s o n r a Derecie git
m e k iin indikleri istasyona v a r a n a dein geen
Ac Kk Yamurun Tadnda

157

zamann nasl uzadn istasyonda inip ken

dilerini bekleyen arabaya binerken her kezinde annesini nasl kzdrdn nasl yerinde du
ramadn anlatrd bana. ki aylk bir yaa
yn zlemini kiinin on ay nasl da her eye
katlanarak stanbulun yamurunu amuru
nu okumann skntlarn hocalarnn terslik
lerini babasnn eilmek bilmez sevgisiyle ana
snn parlayp snen fkeler arasnda szlen
akan besleyen sevgisini iek asnn korku
sundan bir gn sokaklara frlayp babasn
ardndan koturmasn hepsini hepsini bir
araya getirir on ayn iine sdrrd her e
yi o on ayn sonunda gelecek olan iki ayn do
luluuna gvenerek tadn o zaman belle
mee balamtm.) Mutfan penceresinin
nne otururduk, (anlatrd Derecie girer
girmez annesinin yanndan ayrlarak kotu
unu annesinin fkesini sokaktakilerin bak
larn umursamadan halasnn evine doru
nnden kaan kedileri bile geerek kotuu
nu araln bana gelir gelmez durakladn
ilk evin kapsnn nnden sm durma
dan akp duran Bamyaclarn kznn nn
den geerken salna salma krta krta yr
dn kz ben geldim birazdan bizim kapya
gel de oynayalm dediini ondan sonra gene
ok gibi frlayarak soluu halasnn kapsnn
158

Ac Kk Yamurun Tadmda

nnde aldn anlatrd. Eve girer ninesine

seslenir ninesi o ufack olunun kucanda
trene bindirilen trenden indirilen ninesi vcu
dunu yuvarlaya yuvarlaya merdivenden aa
inerken halas yetiir onu kucana alr per
skarm. Ninesinin byle bir ey yapabilecek
hali yokmu tabi aradan birka yl getikten
sonra anam ninemi kollarnn arasna alp kal
dracak gteymi; Ninesiyle de pp kok
lama bittii zaman sra anamn sevmedii ac
d halasna gelirmi sevmezmi onu Tanr
nn gn gizli gizli rak ien annesinin de
ablasnn da kendisinden uslanmasndan da
deil kendisinden umudu kestikleri kk ha
lasn daha kkken soluu koktuu rak
koktuu iin sevmezmi ama acrm o haline
acmak gerektiini sanrm ailenin yzkaras
sayld sz edildii zaman adnn nne ar
dna hep bir zavall eklendii iin o da acr
m ona ama sonralar onun da sevilebileceini renmi. Yal yal elleriyle derdi bana
yal yal elleriyle mutfaktan kar elleriyle
bana dokunmamaa alarak kollaryla beni
gsne bastrrd oniki yalarma dein ta
kldm ona derdi ardndan gider ykle so
kulduunu kelere sndn grdke ses
sizce srne srne neredeyse eteklerine doAc Kk Yamurun Tadnda

159

kunacakmasma yaklar yataklarn gizledi

i bir keden nlnn altndaki byk ce
binden o cepte de neler vard bir bilsen her
zaman merak eder her zaman elimi atmaa
kalkar her zaman da eli hafife elime iner r
ktr karrd ne simit krntlar ne mantar
paralar sicimler anahtarlar vard o cebin
iinde ama ille de anahtarlara aklm ermezdi
evde anahtar kullanlan bir tek yer yoktu onu
da sonradan rendim bavulunun anahtarlarym onlar eyizini yirmi yl nce katlayp
yerletirdikten sonra
kitledii bavulunun
anahtarlaryd bunlar bavulunu iinin ok s
kld alayas geldii gnlerde kartrr r
tleri ilemeleri birer kesinden tutar eker
kimi zaman da birine gzn siler bavulu ge
ne kapatr gene kitlerdi byle olduunu ok
iyi biliyorum ka kez onu seyretmitim san
dk odasnn kapsnn ortasndaki atlaktan
alard ama yllardan beri kararndan dnme
miti bunu da ok sonralar rendim. Yirmi
yl nce eyizini dzd gerdee girmesinin
artk gn saysna bindii zamanlarda bam
baka titiz bir kzm sonra evlenecei adam
da sevdiini Derecikte herkes biliyormu ama
dn gn gelmi atm kk halam ev
lenmek istemediini sylemi Derecik biribirine girmi hibir eye kulak asmam odas160

Ac Kk Yamurun Tadnda

na kapanm durmadan kyarm kendime de

yip duruyormu odas dediim de sandk oda
s diye anlattm oda iini orada iledii iin
oray odas sayarm bavulun bir tanesini ka
pnn nne getirmi kapy amaa alrsa
nz kendime kyarm der dururmu yirmi gn
sonra sesi kesilmi kapy aabilmiler o za
man bakmlar ki kk halam halsiz halsiz
odann ortasnda yatyor kapnn nnde du
ran sandk ak ekmek krntlar amarla
rn stn rtyor odann bir kesinde de
bir sr ie testi tas, marapa bombo duru
yor. Kk halamn bu ie oktan hazrland
anlalm ama stne pek varamamlar o
gnden sonra cin tutmu onu. Yllar gemi
dedikodular snm her ey unutulmu ama
ben hl o sara nbetlerini ok iyi hatrl
yorum birka kez grdm nmde tutuldu
geriye evde kalm cinli ayya bir kz brak
mlar her ey unutulmu geen yllarla ama
neden o ii yaptn kimse anas bile ablas
bile renememiler leli de yirmibe yl bul
duuna gre bu iin iyzn kimse bilmiyor
bilmeyecek ho onu hl hatrlayan olur mu
Derecikte bilmiyorum ite nlnn altn
daki o byk cepten iesini daha dorusu i
elerinden birini karr susuz susuz ierdi rak
y birka iesi vard yle ayr yerlerde gizlenAc Kk Yamurun Tadnda

161

mi hl annesinin ablasnn ona engel olmak

istediklerini sanrd ho engel olmak isterlerdi
ya artk i iten getii ellerinden hibir eyin
gelemeyeceini bildikleri iin bundan da vaz
gemi kadncaz Tanrya emanet etmi bir
halleri vard ama sevmekten ok acrlard ona
mutfak ilerini ona brakmlard ite dedi
im gibi elleri ya iindeydi sabahtan akama
dein piirdii yemeklerin tadn hl unuta
mam o yal ellerden kan yemek beni arasra tiksndirirdi ama o tadna doyum olmaz
dolmalar kzartmalar ne de tatl gelirdi bana
denizden dndm badan geldiim leler
de akamlarda. Sk sk taklrdm ona o ye
mek kaplarnn tencerelerin sebzelerin zeytin
ya ielerinin pirinlerin unlarn hamur tah
talar oklavalarn arasnda rpnd anlar
seer saati sorardm mineli bir saati vard...)
Anlatrd bylece. Mutfak penceresi ak olur
du, parmakln bir tel rg rterdi. Oturdu
umuz yerden bakardk babama gm bir
dumann ardndan. Babam, iki gl fidannn
arasnda raksn susuz ekip ac peynirle
tatl kavunu denkletirirken nne, az ser
bestledikten sonra da gkyzne bakard,
(mineli bir saati vard diye brakt yerden
sz balard anam gzel incecik renk renk
bir saatti bu babas dedem almm ona bu
162

Ac Kk Yamurun Tadnda

saati her gece yatmadan nce dikkatle kurar

kulana gtrr dinler azna gtrr per
klfna sokar baucuna brakrd ite o saate
bakmas ok houma giderdi o kargaaln
iinde yanna sokulur halacm benim derdim
saat ka acaba kasa ka kz sana ne saatten
ne yapacaksn saati diye kr gler benim
bir tanem diye ellerini uzatr havada bir a
hin grp yolunu deitiren kular gibi yal
olduu aklna gelen elleri bileklerinden kvr
lr kollarn yanaklarma dedirirdi sonra ge
ne Allah iyiliini versin kz bula bula bu za
man m buldun saati sormak iin der gene
de iin iin sevinir yle iyi bilirdim ki se
vindiini belki de benim ona verdiim en b
yk sevinlerden biri de buydu sere par
maklaryla nnn dmelerini zmee a
lr uzun uzun uratktan yz kpkrmz
kesildikten sonra alnnda boncuk boncuk ter
ler parldamaa balarken nn aar kat kat
gmleklerinin arasndan ipi bulur eker gene
sere parmaklaryla klf eker saati yzne
yaklatrarak gznden ok burnuna yanaklar
na, srecekmiesine yaklatrarak bakar uzun
uzun zaman o anda dondurmak lmezliinde
ezberlemek istercesine bakard saatin durmu
olduunu sanrdm ou zaman yznde okur
dum o durmuluu ama gene yznde okurAc Kk Yamurun Tadnda

163

dm durmadn yelkovann sezdirmeden hep

bir tedeki izgiye doru srndn y
znde aclk grrdm daha sonra zamann
hl durmadna zlr kendi ann hl
kapanmam olduuna yanar gibi bir hal olur
du yznde saati mineli renkli incecik saatini
gene sere parmaklaryla nce klfna sonra
kat kat amarlarn arasndan koynuna so
karken. Ah nasl acmazdm nasl kyardm
oncaza.) Pencereden bahenin tahtaperdesini, onun ardnda Hasene hanmlarn pencere
kafesinin st kysn, onun stnde ahap du
var, en stte de yldzlara boulmu sts
koyu maviye bakardm. Anam szn srd
rrd. (Ah o zamanlar geti geti bir yaz g
n istasyona dein gelen ninemi kucaklayp
kaldrrken bizi almaa gelmi olan babam
annesini kucana alp arabasna bindirir ara
bac ocua srmesini sylerken ninem gz
yalar iinde ban mendiline gmerken bir
daha buralara dnmeyeceimizi ninemin o k
leceini stanbulu kran sava yllarnda De
recie gitmenin artk dnlemeyeceini k
k halamn her zaman itiinden bir yudum
fazlasn imeden saatini dikkatle sevgiyle ta
parcasna kurup klfna yerletirip baucuna
brakt herhangi bir gecenin sabahnda artk
uyanmayacan byk halamn babama ha164

Ac Kk Yamurun Tadnda

ber bile vermeden evi satp bir sabah kap

mzda lokmalarn artk drt boaza ancak yet
tii kapmza dikileceim bilmiyordum. Bamyaclarn kzn yanma arp smkl bur
nundan smkl dudaklarndan ykanmaya
ykanmaya yaraya boulmu smkl dudakla
rndan tiksindiim halde bir on paralk vere
rek salt houma gittii iin ninemi de anam
da kzdran o bacaklarm katma iini bir
daha yaptramayacam bilmiyordum evet ya
bacaklarm katrdm ya da bam baylr
dm yle tatl tatl kanmaya Bamyaclarm
kz da beni sever ehirli komumuz diye ver
benimle oyun oynamaa can atard ama ben o
smklnn yanmda oyun oynamasna da
yanamazdm tabi ancak deniz kysnda ba
da bacaklarm gneten yanp kand uzun
rgl sam scakta ar gelip zdm za
manlar kamasna raz olurdum- O balara
salkmdan salkma gidip birer tane ama yal
nz birer tanecik tadarak doyduum gnler
deniz kysna inip erkeklerin gelemedii yolun
getii iki kaya arasnn bile birka petemalla kapatld yzp aldm arkamdan an
nemi ac ac barttm gnler bir daha gel
medi gelmedi bir daha. Sava yllar babamn
da aabeyimin de cann ald anamla ben gene
de, yaayacak gc bulduk kendimizde ama o
Ac Kk Yamurun Tadnda

eski gnler bir daha gelmedi bir daha gelme

di...) Anamn, darda ien babama bakarken
neler dndn
hl tasarlayamyorum
ama. lmn zledii zamanlar olmutur sa
nrm. Bana ocukluunun ltl yksn
anlatrken o adama, pencere parmakln r
ten tel kafesin ardnda gks gms titrek
an tesinde ikisini ien adama aknlkla
baktn sezdiimi biliyorum. Bir o kadar
n... Bugn bile anlayamyorum o adama va
rn. Ama iyi bir adamd. (Bana bakalarnn
babas gibi her akam bir eyler tamaz, iste
diimi alasam da yrtmsam da almazd. Ama
birdenbire yolda giderken beni herhangi bir
ey almakla sevindirebilecei aklna gelir gel
mez alrd, dergi olsun kt helvas olsun, ba
lon olsun bayramlarda bayrak olsun. Belki
severdim belki de sevmezdim, hl bilemiyo
rum. Onun lmn istediim zamanlar oldu
ama, lmn istedim anamla babaa kal
mak istedim. Beni krd zamanlar, beni kr
d zamanlar ok olurdu, beni krd zaman
lar lmesini isterdim. Ama belki de her ocu
un isteyebilecei gibi deil, lmesini kaskat
kesilmesini evden alnp gtrlmesini bir
daha dnmemek zere gtrlmesini isterdim,
btn gcmle. Ama anam onu severdi san
rm, hem sever hem sevmezdi. Beni krd za166

Ac Kk Yamurun Tadnda

manlar, onu krd zamanlar, bizi krd za

manlar ok olurdu, o da onu sevmez belki de
iin iin, utana utana gnah ilediini bile
bile lmn isterdi. Kavga ederlerdi, ok et
tiler ama hibir zaman krc kavgalar olmad
bunlar. Biribirlerine hibir zaman hakaret et
mediler kt szler sylemediler.
Sabrl
adamd o. Anam ka kez beni haladyd ona
gerektii lde sayg gstermediim sevgimi
belirtmediim iin. Baban o, der dururdu, ba
ban o. Ama kendi iin hibir zaman bu sev
giyi bu saygy istemedi, annenim ben anne
nim ben demedi. O zamanlar daha bir eyler
sezmiyordum ama bunlar ok sonralar ha
trladm da... Hatrladm da ne oldu...)
Gk kararrd sonradan. Babamn ikisi
tkenmezdi. (Bugn ona babam diyebiliyorum artk. Ne fke kald ne kin. Belki biraz
aclk. Ona hl kzdm zamanlar oluyor,
kendini aan lmnden teye alarn sonu
na dein uzanabilecek bir sorumluluu bilme
den dnmeden yklenmi olduu iin, ama
bu kzma da kzma saylmaz biliyorum, aclk
demek daha doru olacak. Anamn, sava yl
larnda babasnn arlat bir gece il al
mak iin, yabanc askerlerin sarho olup y
kldklar
sokaklardan adam geirmedikleri
Senegal'li askerlerin sylentilere gre genelevAc Kk Yamurun Tadnda

167

lerin birinde bir kadnn gslerini srp ko

pardklar kadn ldrdkleri gnlerde tan
dk bir eczacnn evine gzn krpmadan gi
den anamn o adama varn hl anlayam
yorum. O mhendisten sonra, dnlerine bir
ka gn kala bir otomobil kazasnda cadde
nin orta yerinde kanlara boulan adamn, ba
bamn bunu
ilk olarak aka dnebil
dim babanm can verdiini baucunda du
rup gren, yreinin durduunu anladktan
sonra dp baylan kadn o adama nasl va
rrd? Bana baba olarak onuverirken, benim
iin brekiye katlanrken gerektii anda ken
dine bir hayat kurabilmi, kadnlarn al
maa yeni balad gnlerde bir erkek gibi
para kazanmasn bilmi olan kadnd san
yorum. Ama o adama varp Sarkuma yerle
tikten sonra da penceresinin nne oturarak
ilerinden artakalan saatlerini dlere, artk
bir daha yzne kamayaca bir denize dalp
yzerek, gitgide batarak, dibi hibir zaman
bulmadan, bulsa da ayaklarn dibe vurun
kendini yukarya atacak gc duymak bile is
temeyen, evinden kmayan, yatm ocukla
ra korkun masallar anlatan, nereden kt
belli olmayan sarayl hanm lkrdsn ykle
nen kadiri oldu. Eski kadnln ilencini de
yceliini de tama taplayan bir kadn. Ba168

Ac Kk Yamurun Tadnda

ban Reit Breki'ye ocukasma bile olsa

saygszlk etmemi, gereken sevgiyi gsterme
memi tella, sinirlilikle karlyordu. Kendine
gvendii iin benden yle bir ey istemiyor
du. Boazdaki yakm, ktiplikle balayarak
ykselen bir adama kz yeren bir babann ya
ls olmasna almt; Derecikten gelen adam
zeki alkan sadk bir adamd ama yal an
neannemin babasmmd, efendiliin ana yoluy
la gemesine alkt anam. Ama dedem yal
nn efendiliini pek yapamam, savan ykn
ts balarken yal satlm ehre inmiler.
Oradaki evde nce o lm sonra da daym. An
neannem ailenin kuruyan erkek damarlarn
gmerken kendi gcn gstermi ama o da
marlarn yerini tutma grevi de anama kal
mt, o zaman kadn yolundan geen efendi
liin tadn tatt anlalan. Ama o da yenilmek
istedi sonunda. Ona vard. yi bir adamd
ama...) Kavkhr, kck iki sofrasnn al
tndan bacaklar kar gbee uzanrd. O za
manlar, pencerenin ardnda ikimiz de susmu
olurduk. Bizi bir kez bile armad yanma.
Her sevi sofrada olurdu. Yedekler de. masa
nn ardnda kald iin grnmeyen bir seh
pann zerinde dururdu. Kavkld. bacakla
rm uzatt, sofrann zerindekilerin artk
bittiim anladmz zamanlarda, eli uzanr,
Ac Kk Yamurun Tadnda

169

aranhktan bir tutam kiraz, zm, erik eker

yaratrd. Karanln dourduu bu yemileri
az sonra seemez olurdum zaten, gk bsb
tn kararm, gzlerim uykulanm olurdu.
Anam suskunluunu bir i geirile deler, son
ra korkuyla, daha dorusu rkeklikle o delii
hemen yamar, elimi sktrrd avucunda.
(kavgalarnn sonunda enelerini kasarak ya
nma gelir beni kucana alr pencerenin n
ne yahut anneannemin odasna gtrr orada
sessiz sessiz alard beni gsne bastrarak.
Senin iin katlanyorum btn bunlara, senin
iin katlanyorum deyiini hl kulaklarmda
duyuyorum. Darda austosbcekleri yeilli
in aralarnda titreen scak havay vmlatrd.) Tek dayana olmay daha o zaman ren
mitim. Ama benim de bir o denli telere uzan
dm, tahtaperdeyi, kuyunun krn, dam
lar, gmn rtt karanlk yeillerin dur
madan iin iin kaynatn bildiim Meryemin kurbaal havuzunu aarak gn bsb
tn karard, koyu bir isin altnda yatan ky
snr mezarln, o mezarln tesindeki
bana yasak olduu iin kar kar bildi
im krlar bir srayta atm bilmeden
bakard yzme, (benim dalgm bir ocuk ol
duumu bilirdi ama kendi dlerine dalp su
yuna dnen balk gibi byk kuyruk vuru170

Ac Kk Yamurun Tadnda

laryla karanlklarna daha da saplandnda

benim dalgnlm da unuturdu, dalga geme
me kzan babamd yani Reit o istemezdi dal
ga gememi o engel olurdu bir kede sessiz
oturmama o dayanamazd o kskanrd d
lerimi onun yzn grdke dlerim kesildi
yllar boyu kesildi ksrlat, o kskanrd, annemse benim daldm bile farketmezdi bel
ki...) Ben oralardan bir daha dnmez, beni
bana ok bir dnce pay vermeden bu denli
sevdii iin ierler, (ocukluk duyarlm bir
ok eyleri anlamama yardm etti ama birta
km eylerde de ne denli yanldm anlayn
ca...) ta yukarlarda, iki havann ara dein
den baheye, rak ien babama, durmadan
dinlenmeden, tketmeden, tkenmeden, er
tesi sabah frnna gidip brekleri satc
ocuklara datacam, bir zamanlar b
rek satt baka baka yerlerde ayn an
da birka ocuun eliyle breklerinin sa
tlacan dnmyormuasma ien ada
ma bakardm, (anam Sarkuma ilk gel
dii zamanlarda babamn bir tek yardmc
s varm, Allah rahmet eylesin Bebeki Os
man, o da kanca yalnz kalm yllarca bu
ii kendi kendine yrtmee alm, o za
manlardan tek hatrlayabildiim akam zer
leri eve gelince yorgun argm kyd, sonAc Kk Yamurun Tadnda

171

ra da anam bir keye ekerek heyecanl he

yecanl bir eyler anlatyd, hl aka ha
trlayabildiim, seike grebildiim tek yz
anamn yz, yorgunluunu bile unutarak bir
eyler anlatan bir damm karsnda anamn
yz, dalgn, inanmaz, dl... Sonralar to
parland, istasyonda brek satmaz oldu artk,
Sarkumun baka baka yerlerinde ocuklar
satyordu onun breklerini, kendine gveni
nce meydana gelen sonra da pekien adam
larn bolartsyla iiyordu artk o gnlerde.)
Ama ban gkyzne kaldrd zaman (ya
am olduklarn, yaadn unutup ancak
yaanacak gnlerini dnen bir insan oldu
unu daha o yamda sezmee balamtm,
iyi yrekli bir adamd ama beni gene de sev
mezdi) dlerin ayakta tuttuu bir torbayd.
Beni gene de sevmezdi (iyi bir adam olduu
halde) beni dlerine hi sokamadyd d'a on
dan. (Dlerini hibir zaman gerekletireme
di sanyorum, dlerinin gc yetmeyeceini
belki de bildii iriliinden, breklerini kendi sa
tacak yerele ocuklara sattrmas onu dn
drmyordu bile, sava, skntlar atlattk,
brakt brekilie bir daha dpmedi, stanbula giderek yeni yeni atld tecim ilerinde
kendini snamak istedi batt, dlere erieme
miti gene, dleri gene ondan yzlerce adm
172

Ac Kk Yamurun Tadnda

ileride kouyordu, beni sokmak istememiti

onlara yardmm istememiti ama beni yeti
tirmei de kendine bor bilmiti, belki yard
mm isteseydi belki isteyebileydi belki ben de
bir eyler...) Bense o zaman, kamay d
nerek, neden kamak istediimi bilemeyerek
saatleri anamn dizleri dibinde geirirken uy
kuyla birlikte burnuma sararan, grleen, at
layan krn kokusu gelir; anamn zlemlerinin
tesindeki l, kskanlk yazsnn yaban ya
ratklarn canlandrp semirtirken, bir gn
ldracam bilmeden, kudurgan bir yalnzl
n te sevinlerine bilisizliim iinde dalar,
babamn bu yldzlar snm karanlk iinde
hl durmadan dinlenmeden, tketmeden, t
kenmeden imesine tutulurdum.
Yllarca sonra, bir sabah, ar hasta ol
duunu syleyen mdrn (ben durmadan sa
bah onu biraz rahatsz brakmtm ama bir
eyi yoktu neden aryorlar acaba? ilc da
evde il da alacak deilim sabah braktm
da biraz rahatszd ama bakaca bir eyi yok
tu neden aryorlar acaba? diyordum) bana
bir izin kd imzalayp eve gnderdii, ora
da onu enesi bal bulduum gn anamn h
krklar iinden gelen bir aydnla doru ak
tm, (anamn hkrklarnda lmn acln
dan ok derin eski unutulmu rtlm evAc Kk Yamurun Tadnda

173

resine giden yollarn bile unutulmu olduu

bir pimanlk vard sanki, ona ktlk etmi
de ona alyormu gibi, onu yitirmekten ok
dlerini ayakta tutmaa yardm etmedii
kendi dlerine dald iin pimanlk duyuyormu gibi, dlerine karmak onu yalnz
brakmamak beni de ona doru itmek zorla
mak elinden gelebiiu/di belki hi deilse m
rnn bir yerinde bir annda onu yapabilecek
durumdayd belki ama yapmamt biliyorum
dlerinin tmnn bana dayandrlm oldu
unu o zamanlar bile sezerdim.) Artk ona, i
tii iin, karanlkta bizleri unutarak hi gerekletirmeyecei dlerine dald, anlal
mam, ezilmi, ne yapmsa yaranamam bir
adam oynad, hatt o anda anama, benden
baka tutunacak aslacak ilenecek kzlacak
sevilecek bir ey, bir varlk, bir etten kemik
ten bahane brakmad iin bile kzmamann,
kzamamanm iki bulut aras yolunu buldum,
(onu sevmi miydim sevmemi miydim, hl
dndme gre nemli demek, o gn,
anamla kavga etmelerinden sonra paraszl
nn acs iinde mrnce gidip oturmad, bir
kez bile gece olup eve dnmediini bilmem,
mrnce gidip oturmad bir parkn srala
rna snd gece, onu saatlerce bekledikten
sonra anamla sokaa kp karakol karakol
174

Ac Kk Yamurun Tadnda

dolaarak kaza olup olmadn sorduumuz

gece aalarn karanlnda yalnzlnn doru
unda szk szk duran adam bulduumuz
zaman ne onu yitirmenin ne de daha sonra
bulmann acsn sevincini duymutum, kzm
tm ona, anam da beni de bylece duygu
landrmaa kalkt iin, bunun ne bo bir ey
olduunu bildii halde gene de yapmaktan
baka bir ey dnmedii iin kzmtm ama
eve dndmzde, onlar soyunup yattnda
ben alamaa baladm,hkra hkra alama
a baladm, ld gn de alamadm oysa,
alayamadim, ama o gece onlar yataklarn
dan kaldracak yanma getirecek denli hkra
hkra aladm durdum, bana sarlyordu, a
lama olum diyordu bir daha yapmam bir da
ha brakmam hep yannda kalrm diyordu,
alamam bir ocuun alamasym gibi kes
mee kalkmt, yanmdan ayrlmyordu ba
m okuyordu, bense neden alamtm o gece
hl bilemiyorum, ama gene de balayamyordum bu yaptn, bilmiyordum neye ala
dm...) Babam geride kalmt, Suat da ba
kalar da. Gnl yordamyla yrmee bala
dm yolda babam abuk unuttum. Hibir
zaman kskan olmamt, dlerimden baka
bir eyi kskanmamt, onlar da belki kskanmamt ya, kendi dlerinin bana kapal
Ac Kk Yamurun Tadnda

175

tuttuu kapsnn berisinde kalan her ey iin

bana gvenmiti, yani gvenin tesinde, gve
nin bitmesi gereken yerde gvenmiti bana,
gvenin hibir deerinin kalmad, varl
ile yokluunun arasnda kl denli ayrm ol
mayan bir yerde gvenmiti. Gvenin, ld
yerde balayan ykmttsn anam dlerinde i
ledi, besledi.
Anam bana gvenmedi, biliyorum, biliyor
dum. Biribirimizi sevdiimiz iin. Ama ben
sevdiklerime gvendim. Yanlmm gvenir
ken. Gvendiim iin deil, eksik sevdiim,
sevmesini bilmediim, sevginin kysnda ya
ayan akl kiileri denizin paras sayp say
gdan fazlasn gsterdiim, sevgiyi onlara da
srattm iin yanlmm. Bunu dnrken
bile yanlla bouluyorum. nce hesaba ka
tm iin.
Bugn, ldrdktan, sevdikten, yanp y
klp yeniden dorulduktan, sonunda benim
iin yrnebilecek, tekliinde artacak denli
teki yollara benzeyen tek yolu bulduktan,
erincin tarc garipliinde Yehuda'y anladk
tan sonra her ey kolay geliyor. Bundan sonra
gle rastlamayacamdan deil, akn t
ketilmez gln bildiim iin kolay geli
yor.
176

Ac Kk Yamurun Tadnda

Yehuda sayi ele verirken pmt. Hain

liinden deil, say sevdii, kskand, kendi
art onbir kiiyle paylamaa
yanamad,
onu, kendini aan, onbir kiiyi de say da
aan bir de brakmaa raz gelmedii, ele
veriinin onu ldreceini bildii iin perek
ele vermiti. pmekten baka bir ey dne
medii, lmn, aldn bilmedii eiinde
duran say uurlarken kavurucu sevgisini
baka hibir eye gvenemedii, ykleyemedii, kurban edemedii iin pmt. Onu l
me yollamadan ldrmamak iin. Ama pt
gnn gecesinde grtlan soluksuzluun son
suzluuna balad zaman, sann leceinden
emindi. Akn kklnden, clzlndan
baka bir kesine tutunamam, yakamozunu
kendine gksel bir besin bellemiti. Gvenememiti kendisine gvenene; kskanmt onu,
tekinin kskand gibi. teki yani,
RN
Ben onun her eyiydim. Biliyordu, bili
yordum bildiini. Yolumuza bir austos gne
i gibi kavurucu, kurutucu Mfik kana de
in. Dediini eriten svlar gibi kt yolumu
za. Rahattk, rahat deildik belki ama o kan
drc rahatlmza inanmann rahatl iin
de kaygszdk. Kk kayglarm, kskanhkAc Kk Yamurun Tadnda

177

larm rdek tylerinin zerinde yuvarlanan

boncuk boncuk duru sulardan farksz, sz
lp duruyordu zerinde. Ben onun her eyiy
dim. Gnlnde benden bakasna yer ola
mazd...
MFK
Rn gibi. Hl anlayamadm onu. Yahut,
anlamaktan rkyorum. Olanakszl destek
edinen bir yk yamurun altnda da balasa,
bozkr gneinin altnda da balasa, olanaksz
temeli, en olmayacak yapy en atak knt
snda atlatverecektir. O atak knty ak
lamak iin uramaktan rkyorum. Deme
sine deiyor. Tekelci, kskan sevgiyi baka bir
ucundan zmee almalym...
DLVER
Beni gene unutmaa balad. Artk yan
ma uramyor bile. stediim olmutu. Evini
brakp gene bana dnmt, (be sokak otuz
dokuz kap tedeki evi brakp gene bana dn
mt bir akam, doruca eski odasnn kap
sna doru yrmt, am, bakm, kapy
gene ar ar rtmt ama artk kendi l
gnl da uysallamt onun iin besbelli,
onunla da barkt, benimle de.) Uuyordum
sevinten. Erinci buldum, mutluluu ren178

Ac Kk Yamurun Tadnda

dim diyeli beri bana dnmesini bekliyordum.

Bir gn (ben hibir ey sylememitim sevin
liydi yalnz ona bakyordum yzne bakyor
dum iinden bir gzellik bularak yeniden yabilen harap yzne bakyordum) birdenbire
(ben byle bir ey sezdirmemitim bile hi
skmak istemiyordum onu artk yitirmi ol
may kabul ediyor gibiydim yle duruyordum
artk) anne ben bu evden kp yanma gele
ceim dediinde (Tanrm sen biliyorsun sen
grdn en ufak bir ey yaptm m yle bir ey
sylemesi iin azm atm m en ufak bir
krgnlk sezdirdim mi ona) ne syleyeceimi
bilememitim sevinten, (uuyordum uuyor
dum geen btn ac yllar unutmutum, an
ne bu grltleri duyuyor musun lmek iste
meyen lmden kaan ama lmeleri gereken
bu insanlarn seslerini duyuyor musun dedii
bunlar derken yava yava korkulu gzlerle
pencereye bakarak odann perdelerin lolu
unda kalan kesine snd o gneli ses
siz kokulu scak akam zerinden ok nce
balayan Reitin lmyle bile deil ondan
bile nce balayan o garip sinirlilikle alan
ac yllar unutmutum, nce genliine ya
na sonra da anlayamadm eylere yorduum
o sinirlilikle balayan Reitin lmyle yeinleen o kemik kathndaki aclk hastalmAc Kk Yamurun Tadnda

179

da zehire dnen utancn yz kzartsnn su

luluun nedeninin bilisizlii iinde reklendii
keden ok gibi frlayan sokan uyuturan kas
kat eden sululuun damtla damtla bi
linmeyen bir ocakta bilinmeyen bir erekle da
mtla damtla zehire dnen aclk ylla
rn arasna yatyor benden uzaklayordu.)
Ama sonralar, bir gn (sonralar deil bir gn
deil eve geldiinin ertesi gn ama o ilk gn
bana ne de uzun gelmiti neler de sdrmamtm ben o gne) sevdii de eve geldi, (sev
dii demenin hiliini gszln ben de
biliyorum ben de biliyorum belki arkada de
sem dostu desem onun dedii gibi dost desem
dost sznn iine onun sdrdklarndan
ok onun dndklerinden az eyler str
madan dost demeliyim, yllar boyunca onlarn
yz deiti ama Mfiin onlarda arad on
larda bulduu deimedi galiba, bir de benim
byle eylere ne akl ne de gnl erdirebildiimi syler, dostu geldi demeliyim.) Onu M
fiin istedii gibi arlamak iin elimden ge
leni yaptm, Mfii sevindirmek eski bala
rmz (zamann koparr gzkp koparamad ancak gevettii ok gevettii beni bile
kandracak kertede gevettii balar o do
madan nceki karn yreimin atmaa ba
lad zamandan beri elimi kolumu balayan
180

Ac Kk Yamurun Tadnda

bana her eyi baka trl yaptran balar)

yeniden balamak istiyordum (onu yeniden
kendime balamak istiyordum yllar boyunca
iyiletikten sonra benden ayr kalmasnn b
tn dev acs iinde durmadan beklediim is
tediim can attm eyi yapmak istiyordum
her eyini benden yeniden bekleyebilmesini
bana her istediini yaptrmasn mrm t
myle onun eline vermei istiyordum), ime
sine (dokunduu halde doktorlar hep beni bir
keye ekerek syledikleri karlarndaki
sanki herhangi bir hastaym gibi bana nem
vererek zlediim ama elimden yitirdiim bir
nem vererek imeme]i ierse de az imesine
dikkat etmelisiniz hi deilse ok az ok az
dedikleri halde) yemesine yalnz kalmasna
odaya kapanp beni grmek istemediini belli
ede ede konumasna (ok sevdii insanlarla
konutuu zaman benim girmeme sinirlendii
lde az eye sinirlenmitir bilirim bir za
manlar buna katlanamazdm girerdim birden
bire odaya bir eyle bir eyle korkun bir ey
le karlama beklerdim neredeyse onu kan
lar iinde yerde yatar grmei beklerdim ama
hibir ey grmezdim ask fke yadran y
znn sessizliinden baka bir eyle karla
mazdm sonra sonra buna da katlanma
rendim artk odaya hi girmiyorum kapal kaAc Kk Yamurun Tadnda

181

pnm ardndan yllardr unuttuum bir yumu

aklkla sesinin snp kabarmasn tatl dalgalann teki sesin noktalad o btn a
lar kendininmi gibi tutulmadan taklmadan
akan duru mrltya kulak veririm) sayg gs
termee altm, elimden geleni yaptm, anne
bana masal anlat demesinin bo umudunu ku
rumu gsmde gizlemee baktm artk, hi
bir ey istemedim ondan Tanrm tanktr (hi
bir ey hibir ey ona arlk verecek onu ks
tekleyecek hibir ey), yalnz tek bir ey tek
bir ey bekledim, sevinmesini (sevinmesini be
ni yeniden eskisi gibi sevdii gibi sevmesini),
gene fkelendi bana bu gece, hibir ey sy
lemedi barmad armad ama fkelendi
bana, ne yapaym tutamadm gene kendimi
ama neden yaptm bunu, iyiliini istediim
iin deil mi,
bu gece Talha'mn geleceini sylemedi, eve
gelir gelmez ok yorgunum anne dedi gitti
yatana uzand (belki bir saat kapsnn nn
den sk sk getim durdum gzleri tavana di
kili yz bir glyor bir aslyordu nce kork
tum sonra bir eyler andn anladm kimbilir aklndan neler geiyordu o anda ama yz
gitgide asld glmez oldu aklndan geenlerin
acl etime batt neden dertli acaba bu gece
182

Ac Kk Yamurun Tadnda

diye dndm neden sklyor acaba) ama

Talha'nn geleceini bilmiyordum ki,
sonra dald uykuya vard, girip stn rt
mek istedim kedi koltuunun altna rek
lenmiti onu kaldrdm ama stn kendi rt
mt bana hi pay brakmamt, kapsn
rttm, neden sonra Talha geldi,
geleceinden Mfiin haberi olup olma
dn sordum, varm, beni bekliyor dedi, o
zaman ben de uyumakta olduunu syledim,
yle mi dedi Talha (yzndeki aknl he
men sevince sonra da kaygya dnen akn
l hl gryor gibiyim), uyandraym m
diye sordum, (Talha ok iyi bir ocuk ilk gr
dm anda sevdim onu Mfik ne olurdu
bandan beri onun gibilerle dp kalksayd,
o zaman bu olanlarn hibiri olmazd belki de,
hayr Tanrm hayr bala beni bunlar olma
lyd alnma alnna yazlm eyler idiyse, ba
la beni), ok iyi ocuk Talha aydnlk gz
leri var ak bir yz var gld zaman su
lar akar gibi olur, Mfik de ocukken y
leydi ama sonralar gzlerinin rengi dnd koyulat alnnda aznn kenarlarnda izgiler
belirdi benim eski olumdan bireycikler kal
mad geriye, sonra o hastalk o hastalk, Talhanm da yz krklar iinde ama boaz
Ac Gk Yamuru Tadnda

183

kurumam, hl glerken sular akyor gibi,

Talha gk gzlerini indirdi bana doru, uyan
drmayn dedi, odasna girdi sonra yatann
banda durdu bakt ylece, rtnn kayan
bir kesini dzeltti, ben dzeltememitim,
bakt elini uzatt yzne doru sonra ekti,
gzleri zgnd ama az sevinliydi, ayakla
rnn ucuna basa basa kt, bir daha sordum
uyandraym m diye, uyandrmayn diyecei
ni biliyordum, yle dedi de, oturun biraz bek
leyin dedim, ince ocuk olduu belli zaten,
oturdu, Mfiin birden uyanmasn beklemi
yor deildi besbelli kula kiriteydi ama M
fik Talha yalmdayken uyanmadktan sonra hi
uyanmazd, onu nasl sevdiini biliyorum ama
uyandrmaa da kyamadm, zaten Talha de
medi mi uyandrmayn diye, oturdu biraz bek
ledi kalkt gitti sonra, gideli be on dakika ol
mutu Mfik grlt ile kapsn at, gzle
ri bymt, anladm, o sormadan ben sy
ledim Talhann gelip gittiini, yz bozuldu
alavacak sandm, elimi uzattm, banyoya gi
rip kapsn yzme arpt, uyandrmak iste
medim dedim kapnn arkasndan, uyandra
bilirdin dedi beni ne bos eyler iin uyandrmsndr dedi sarcizmelinin biri iin bile ge
lir drter uyandrrdn dedi, Talhaya sordum
dedim o da seni uyandrmam istemedi, sor184

Ac Kk Yamurun Tadnda

mayacaktm dedi ne zaman sordun imdiye de

in dedi Talha iin lm deinden yekinebileceimi bilmiyor musun sanki dedi kapnn te
sinden, ama Talha da uyandrmad dedim, in
ce ocuk olduu iin tabi dedi uyandrmak
ister mi o hi uyandrmak sana den bir iti
dedi sustu sonra, ceketini giydi frlad evden,
Kskan diye baryordu gzleri yz sessiz
az Kskan diye uluyordu Kskan, ah ne
den sanki sevgime iyiliime kapldm da fin dedi Talha iin lm deinden yekinebilekelendirdim onu, yaranamadm gene yarana
madm ona, tutup uyandracaktm barma
ta basp, (uykusunu blecektim ama fkelenmeyecekti, doktorlar fkelenmesinin de iyi ol
mayacan syler dururlard bir zamanlar ta
bi ona dikkat edemedik hibirimiz, ama fkelenmeyecekti hi deilse, bu fkeyle firlamayacakt sokaklara, ben gene yapayalnz kal
mayacaktm, onu zmeyecektim, Tanrm ne
dir bu ektiim, suum ne gnahm ne ne yap
tm ne ettim ben hayatmda Tanrm neden ne
den...)
TALHA
Merak ettim. Sabah grmtk, hasta
falan deildi ama gene de kaygyla sordum
hasta olup olmadn. Annesi hayr deyince
Ac Kk Yamurun Tadnda

185

rahatladm. Yorgundu uyandrmak istemedim.

Annesi ok istedi ama brakmadm (annesini
zmek de istemedim sezdim uykusunun ze
rine titrediini ama ben de uyandramazdm
ben hi uyandramazdm). Onu bir daha gr
dkten sonra konumay baka bir gne bra
kabilirdim. Biraz oturdum ama uyanmad
kendiliinden. Gittim. Kahveye oturdum. Ka
plarnn karsndaki kahveye. Kapdan frla
masn bekleyerek. Kahveyi souta souta i
tim. Gzm kaplarna mhlanmt. kmad.
Kalktm, eve dndm. Uyandrmadma nasl
zlyorum imdi...
MFK
Soluk solua, kestirme olsun diye arsadan
geerken bunlar geldi aklma. Nasl da anm
m bugn bilmeden nasl da hepsi aklma
gelmi. Birden bir daha Sarkumun topram
buldum arsann topranda, atlakt, otlar
diplerinden sararmaa balyordu. Aydnlk
gecenin iinde sarlklarm seebiliyordum.
Koku salyorlard. Kinsiz, kskanlksz bir ko
kuydu bu. fkem ar ar snd. Kskanmalaryla kskanlklaryla bana ac verenleri an
dm. Ona daha temiz gidiyorum bylece. f
kem snd. Onlar, eksik kiilerdi. Ben onun
yanma daha tam, daha bir btnlk iinde
186

Ac Gk Yamuru Tadnda

gideyim, onun eksiksizlii benim de eksiksizliim oluyor.

Anama gvenmem doru olmad. Bu k
k kskanl ondan beklemezdim ama ya
pabileceini de dnmeliydim. Hl uyku
iindeyim.
TALHA,
Gzleri uykuya boulmamak iin iri iri
almt kapda beliriverdiinde. Dili hl,
dolak duygularn arasnda peltekleiyordu.
Niin yaptn bunu dedi. lk. syledii bu oldu.
Neden yaptn bunu,hakkn yoktu dedi.Bakyordum yzne, (susturduum btn szlerimin
ykyle dolu bakyordum yzne, seviniyor
dum.) Gzlerini gzlerime dikmek iin aba
gsterdii belliydi. Btn gn seni bekledim,
nasl hakkn olur uyandrmamaa, yapma bir
daha dedi. Bam salladm, ne diyebilirdim.
Gzlerinin iinin yandn ben duyuyordum
(o ikiliin birlii dedii hal iinde; yanan gz
lerine bakan gzlerim yanyordu; o da sussun
istiyordum ama susmuyordu konuuyordu tu
tularak da olsa syledii szlerin ard kesil
mek bilmiyordu), anama cok kzdm dedi,
byle syleme bsbtn zlrm zaten seni
uyandrmadma zldm dedim, sen iine
bak sen dedi, kolumu skt (gene susamyorAc Kk Yamurun Tadnda

187

d susamyordu ama iine bak sen demekten

baka bir syleyecek sz bulamayacak hale
gelmiti anlyordum ne demek istediini ii
me bakacaktm zaten istedii oydu nk,
inanlmaz bir sevgi gc iinde hem az dur
mak istemiyordu hem de kolumu skyordu
szlerin gszletii yerde baka bir ey ya
pamyordu), sustuk ikimiz de. (neden sonra
ikimiz de sustuk bakyorduk.) Bir daha yap
ma, hakkn yok dedi bir daha. Dik dik bak
tk sonra, yumuak yumuak. Dahfi sonra git
ti. Karanla kart. Rahatm ama, rahatm.
MFK
Yehuda erkek gibi davranm hi deilse.
RN
Akam zeri yolda yanmdan geti ama
grmedi beni. Ne denli dalgn olduunu bili
yorum. Gene de bir ara, grmezden geldiini
sandm, kzdm. Sonra vazgetim fkeden.
Artk yapacam yaptm. Grmezden geldiyse
de ki gelmedi, eminim imdi artk her e
yin bittiini o akam anlatm olmadk m biribirimize? Ben de sanki neden o Talha denen
adam ta yapp bana attm? Ona kzyor
dum, kzmasn da istiyordum ama o son ta
da oynadktan sonra oyunu kazanmaktan vaz
gemi olduumu bilmeliydim. Hem bilmiyor
188

Ac Gk Yamuru Tadnda

muydum sanki? Oyunu o kesintiden sonra so

kakta ilk selmladm gn elimden kardm.
Bu ii ne denli umut iinde, dzen iinde yap
trma da, bir yerde ipin elimden kaacan
bilmeliydim. Ondan nefret etmek, onu balta
lamak kald imdi elimde. Ama bunu da ya
paym m yapmayaym m, karar veremiyo
rum. Bundan sonras, mutluluumu, kocam,
sevgimi kskanmak deil, onu kskanmak ola
cak. O da farknda bunun. Artk vazgemeli.
Ama ortaya kt gne dein ne iyiydik.
Onu nasl bekledik. Sadunla tanyorlard, bir
kez grmlerdi. Sadun onun szn ok
etti ama yazmadlard uzunca bir zaman.
Sonuna dein yazmaz olalard ya... Sonra
Sadun yazmaa balad, balad o hikye. Bir
akam eve dnnce onu kapnn nnde bul
duk. O gece, ertesi gece, daha ertesi gece ge
celer ardarda sraland, haftalar aylar sralan
d biribirlerini seviyorlard- Kskandm,
dayanamayacak denli kskandm. Evden uzak
lamas iin kurduum oyunda hepimiz al
tk. O bile bu almaya katld. Bilmeden.
Uzaklatrdm ama bir gn gene geldi. Sadunsuz yapamyor edemiyordu. Bunu anladm,
Sadunu ele geirmem gerektiini bildim. Bir
su gibi szyordu aramza artk. rdek tyleri
suyu emiyordu. Sadunun benim olmas iin
Ac Kk Yamurun Tadnda

189

Mfiin bir kusuru kmalyd ortaya. kt

da, daha dorusu, kardm da...
SADUN
Bu gece nesi var gene... Bir saattir rad
yonun banda dmeleri kartryor, eviri
yor eviriyor, oynuyor, besbelli akl baka yer
de. Oysa byle olmamas gerekirdi. Yangn
snd artk, karn kmltda, ikilii byyor,
bundan byle herkes grebilecek. stedii ol
du. Yeryznden silinmeyecek (o byk tut
kusu doyunduruldu artk bu dnyada iz bra
kacak kadnn yceliine erdi artk) ona say
g gsterecek herkes (ksr dediklerim duy
mayacak yzlerine baktka, ksr diyerek
kendisini inemek isteyen dnyaya kar du
racak aln ak) hem de benden olacak bu
ocuk, balayacak beni, yanndan ayrmaya
cak. Ho, ocuklarn bile bir adam karsnn
yannda tutmaa yetmeyebileceini grd.
Grd de dnd dolat Mfii oradan vur
maa kalkt. Neyse geti bunlarn hepsi. Bun
lardan sonra olanlar da geti. Mfik nedense
ylba gecesi bir daha grnd halde aya
n gene kesti bir iki hafta iinde. Herhalde
yapt denemenin boluunu anlad. Onunla
artk bir daha gei ilemeyeceini anlad, (bu
nu anlamayacak ne vard sanki artk anlam
190

Ac Kk Yamurun Tadnda

olmas gerekirdi evet yeniden denemek istedi

ama kimseye yaramad sonunda...) Zaten son
geliinde Rn onu gene ok sinirlendirdi, bes
belliydi. O da oturup alay etti Rnyla. Beni
hibiri dnmedi o gece. (hibiri beni sev
diklerini syledikleri halde ne biri ne teki
beni dnmee katland her zamanki gibi
ben kavgann dnda kalyorum kavga benim
bamdan kt halde ben darda kalmaa
mahkmum her zaman karmyorum ilgilen
miyorum bile diyebilirim yorgan varsnlar iste
dikleri gibi paylasnlar yrtnsnlar istedikleri
lde yorgan ben olduuma gre kendi ken
dimi rtecek halim de olmayacak tabi btn
bunlarn sama olduunu biliyorum btn
bunlar kendi kendimi oyalamak kendikendime balatmak iin dndm biliyorum
ama yleyim ite ben souk souk elimden
baka ey gelmiyor kendimi sevdirmek iste
yen ben deildim Rn belki de beni bu souk
halim iin sevdi ama Mfiin benden bekle
dii baka bir eydi biliyorum ama gene de
biliyorum elimden baka bir ey gelmeyecei
ni baka bir ey gelmesini istemediimi var
snlar yle kabul etsinler beni edeceklerse ben
souk duygusuz bir adamm karmyorum
kavgalarna benim yzmden de km olsa
ama hi hibiri o gece beni dnmedi) SuAc Gk Yamuru Tadnda

191

san karmla alay eden arkadamn arasnda

benim yerim her zamanki gibi belirsiz bir yer
di, bir boluktu. Konutuk, gitti. Bir daha da
grnmedi. Daha sonra sokakta karlatk m
karlamadk m farknda bile deilim hatr
lamyorum daha dorusu, unutmu olmak far
knda olmamaktan benim iin bile daha iyi
saylr. Ben de aramadm. Eskiden Rn ile
herhangi bir arpma olmasn diye aramyor
dum. Ama imdi, imdi arasam da ararhasam
da (Rn arpaca denli arpt benimle
bile artk arpmalarn da bir deeri kalma
d diye dnebiliriz) herhangi bir eyin de
imeyeceini biliyorum. Her ey bitti, geti.
Rn'nm artk yalnz bir tek eyi dnmesi
gerekirdi, byyen dirim, iinde (karnnn
iinde bana olan sevgisinin bakalarna olan
nefretinin bile uzanamayacaklar eriemeye
cekleri bir yerde karnnn saysz lsz dip
siz derinliinde) bykleeni. Kimden ne alp
vermeyecei var gene? Ben durumu yklen
dim (her eyi her sz her hareketi her d
nceyi kimden nereden nasl gelirse gelsin
kime nerede nasl doarsa dosun). Artk ben
de mesele deilimdir onun iin. Ama gene de
bir ey var bu radyonun dmelerinde. Neyi
zemedi acaba? (bu gece gene bana srtn
dnecek gene konumayacak gene dnecek
192

Ac Kk Yamurun Tadnda

gene cgara iecek kalar gene atlacak be

nimle uramadna kalbm basabilecek
durumda olduum halde sanki kzd benmiim gibi sanki bunca ey olup bitmemimi
gibi davranacak biliyorum bekliyorum)
MFK
Rn bunu yapamazd. ki ey dnebili
yorum. Ya Sadunu benden kskand, ya da
beni sevdi - daha dorusu bana tutuldu - de
meliyim.
Sadunu kskanacak bir ey yoktu. Sadun
onundu, onu kimse Rn'nm elinden alamaz
d. Zaten ahin gibi duruyordu banda Sadunun. Neden korktu, onu neden nasl yldrd
o hale getirdi, bilemiyorum. Kocasnn yk
n yklenen ilk kadn o deil (kocasnn y
kn yklenmek diyorum bu ie ama aslnda
kocasnn ykn yklendii yok kocasna
yk brakmyor demek daha doru olacak,
susan kocasnn yerine konumuyor o, syle
necek bir ey brakmad iin belki de koca
sna imdi hatrlyorum kocasnn ykn
yklenmek Sadunun terimiydi herhangi bir
eyi syletmeden syledii iin susuyor Sadun.
Bunu ac iinde yapmyor hi biri, ne susan ne
syleyen. Sadun kendini Rn'ya yaatyor,
bir ocuk gibi, kskan bir analk havas iinAc Kk Yamurun Tadnda

193

de) bu yk yklenen ilk kadn Rn deil

elbet, onu yldrd demek de yanl, Sadun
belki de btn varlyla ylmaa hazrd, ya
hut Rn onu hazrlamt bu ylgnla. Sadunun beni sevmesi (buna sevmek denir miy
di) varlmdan holanmas (belki o bile de
il)... Rn'mn kocas kimseyi sevemez miy
di mr boyunca? Birinin varlndan holanamaz myd? Her an karsnn m olmalyd
(zaten yleydi ama Rn daha fazlasn isti
yordu besbelli), karsmmkinden baka bir ha
yat karmamal myd hayatna? Rn, Sadunun hayatndan herkesi uzaklatrdktan son
ra kendi kendini ne yapacan hi dnme
di mi?
Hava baya serin, mee baladm.
Aalarn alt bsbtn nemli souk. Srama
(karanlk iinde oturduu yeri insan bsbtn'
benimsiyor) kimse oturmasa bari. u anda ko
numak istemezdim (kafam karmakark ne
dndm ne dneceimi bilmiyorum
bir sr sama geti aklmdan ama olsun ge
ne de istemiyorum lfa tutulmay).
Talha'ya ta atmasn nasl balayaym.
Nasl balayaym deil, Sadunun hatr iin
bile olsa nasl aldrmayaym (Sadunun hatr
iin diyebiliyorum onu gerekten sevmi oldu
um iin ama gene de dnyorum Sadun
194

Ac Kk Yamurun Tadnda

o sessiz kprtsz souk iten glmseyiiyle

bir hatr szn dndrmeyecek denli uzak
dururdu). Ktl bu denli ilerlettikten son
ra...
(bsbtn serseme evirdi beni herif,
zorla geldi yanma, zorla oturdu, zorla konu
tu, zorla konuturdu, zorla gitti, karanl ge
ceyi yalnzl skntdan kurtulmak iin her
hangi bir insanla konumay sevdiini ren
dim yalnz kaldn bu akam evinde kardei
ne fkelenip onu dvdn rendim karde
inden baka kimsesi kardeinin de ondan
baka kimsesi olmad halde biribirlerini sk
sk fkelendirdiklerini kardeinin buna sayg
szlk etmee yeltendiini onun da dayanama
yp tokad bastn rendim imdi de iinin
yandn eve dnmek istedii halde kardei
nin uyumasn beklemek iin daha bir yol evi
ne gitmeden sokaklarda aa altlarnda dola
acan rendim, btn bu rendiklerimi
unutacam imdi ama) durmamal artk bu
rada, anamam bile, dnmek yle dursun,
anlar ar dar da dizemem bile.
Yoruldum.
Yaknda dolamayacam geceleri, doktor
lara uymaa zorlayacaklar beni (zorlayacak
lar yok benim kendi korkum zorlayacak bili
yorum), karanlklar zaten oktan yitirmitim,
Ac Kk Yamurun Tadnda

19S

uzun bir sre iin bakalarnn olacak bu ka

ranlklar. Benim hibir paym olmayacak on
larda.
Talha.
Talha ne yapyordur imdi?
TALHA
Hepsi uyudu. Bir beni uyku tutmad. Ka
ranlk hl yayor (saysz lsz kaynarscak bir karanlk dirim). Hepsinin soluu uy
kunun rneine uymu tslayc bir soluk. Ka
ranlk uultu dalgalanyor, soluklara uyup ka
b a n yor snyor, durmadan yorulmadan (sa
ysz kaynarscak). Bu karanlk lmedi daha,
yayor kalabalnda, bense uyuyamyorum,
lemiyorum hepsine uyup. Mfik nerededir
imdi? Saat daha onbir buuk. Onun yatmas
na daha en az iki saat var. alyor mu? Bel
ki de karanl harcamaa urayordur. Son
karanlklarn... (sevdii yitirdii bulduu ge
ne yitirecei karanlklarn bu karanlklar
ben de yitirecekmiim gibi oluyorum) ksam
sokaa rastlarm belki de, ama rastlamak da
istemem kimseye rastlamayaym. Evinde ol
madn bildiim iin evine doru da yr
rm belki. Yarn, ktm anlatnca sorar
herhalde ona gidip gitmediimi. Hayr diyece196

Ac Kk Yamurun Tadnda

im, sana gelmedim. Bulamadma yanmasn

diye. ksam...
GLY
Babam karanla kar giyiniyordu. Pen
cereden k geliyordu. Gzl parlad. Sine
madaki korkun adam gibi ama ben korkma
dm onun babam olduunu biliyordum. Ba
bam sessiz sessiz giyindi, bana bakt. Ben g
zm yumdum. Atmda sokak kaps ka
pand. Nereye gitti. Sinemadaki adam hatr
ladm gene. Babam yokken gelebilirdi. Kork
tum bzldm. Sonra sokak kaps ald ka
pand. Babamn pabucunu kardn duy
dum. Oda aydnlanmt biraz. Gk karanl
erivordu. Babam gene bana bakt, soyunu
yordu bir yandan. Sam gzlerimi gizliyordu,
onun iin yummadm. Babam yorgun gibiydi.
Oturun bir cgara iti. Cgara itiinde cok se
verim babam, dumanlar gznn rengini alr
vavar yznn her yanna, ama renn seeme
dim. Sonra babam ctsrarasm sndrd, vatt.
Kimse uyanmad, benden baka kimse bilmi
yor babamn gittiim, geldiini.
MFK
Mavivi sevdiini daha bilmediim gnler
de onu birdenbire bir resmin derin sanc dipAc Kle Yamurun Tadnda

197

siz mavisine ekinerek benzettim, benzettii

mi syledim, benzetmedim bu mavi sensin de
dim daha dorusu, cevap vermemiti nce
sonra konutu. O mavi lm bilemez, yanma
gelse bilmeden tiksinir, dirimi durmadan te
pirler lm ayrr iinden -yalnz dirim tohu
munu brakr. Talha bozgunu iinde bile di
rimdir, tohumunu ekmi, onun ocuklar var
olu var olu var, onu lm yatanda yat
makta olduunu bile bile brakacak iniltisine
kulan tkamaa alarak evden kaacak bir
daha onu sa gremiyeceini bile bile evden
kacak olmayan bir olu (o suumun ykn
hl iimde tayorum), mavi dipsizliinde
yalnz kalmayacan biliyor seziyor umuyor
Talha, uykusu kaarsa onun iin kaar biliyo
rum, kendi dirimim onlarnkinden stn tut
maktan korkuyor stn tutmu olmaktan e
kiniyor kendine zg vermek istiyor su san
dnn karln kendikendine detmek iin,
oysa bo bu sknts kendi yaayryla deyi
arasnda bir ayrlk belleyerek devini gere
ince yapamadn sanarak kendini yprat
mas bo, bilebilir de bunu kendini yermekten
ktlemekten yenilgiyi ylgnl bozgunu be
nimsemekten biraz vazgese grebilir de, vaz
gese nk o mavi salt kendine zg ver
mek iin bunlar benimsiyor, ocuklarnn evi198

Ac Kk Yamurun Tadnda

nin hakkn yediini sanyor oysa onun tohu

mu yeermee balad bile, biliyor yalnz kal
mayacan (Reit gibi yalnz kalmayacan
ben biliyorum onun yalnz kaldn bir ben
biliyorum onu lm deinde yalnz brakt
m bir ben biliyorum ilintimi lmnden n
ce kesmiesine... Bir ben biliyorum iniltile
rinden kam olduumu eve dnp onu e
nesi bal bulduumda duvarlarn benim iin
o iniltileri hl yanklandrdn o gnn ge
cesi biimini alm olan yatana isteyerek
zorla yatm olduumu ayaklarmla ellerimle
o biimin snrlarn arayarak alamaktan yor
gun den anam uykuya vardktan ok sonra
bile o snrlar arayarak vakit geirdiimi bir
ben biliyorum... eriden horultular geliyor
du, 18 yl nce naslsa bir araya gelmi na
sl arayarak nasl bir araya gelmi olduklarna
hl bir trl akl erdiremediim iki aile
nin bana yabanc yarsnn horultular geliyor
du, elimizde avucumuzda hi bir ey brakma
dklarn bildikleri halde yardm bahanesiyle
lee en kargalar gibi eve dolan halamla
kocasnn horultular... Yllarca grmedik
ten sonra stanbula dnmzde birden kar
mza kan kendilerine evde bir yer bir oyuk
amaa alan ablasyla kocas benim onu
yalnz brakmn cezasn vereceklerdi bizi
Ac Kk Yamurun Tadnda

199

yalnz brakmamakla, cenazesinin banda ba

na kendimi onun olu sayyor olu belliyorsam
bir oul olarak davranmam gerektiini kup
kuru gzlerle syledikten sonra yeniden ala
maa balayan bir hala, byle szleri ocukla
rna syleyecek bir hala olmayacan) kendi
de biliyor kendi de biliyor ama kendine zg
yaratmaa gelince (biliyor Tanrm bilmeli o
lunun krei kapp nereden geldiini bilmeye
cei bir hnla yamurun yumuatp amurlatrd killi topraklar sert tahtalar kof bir
grltyle eze eze yuvarlamayacan bu ii
yatktan sonra da onu artk kzlamayacak
fkelenemeyecek denli uzak grerek onu ge
ride brakmayacan bilmeli Tanrm bilmi
yorsa da bilmeli) gene de kendini tutamyor...
Hl onda aklm, hl onda, ne yapyor
dur acaba?
TALHA
Bana avdarekmekl erin den amt bir
gn. avdarekmekleri dedii eyi nce anla
madm. Ne demek istediini sormadm. Nasl
olsa anlatacakt. Aklma nce cok garip bir
ey geldi. Kussara'h Pitkhanas gibi bir ad sy
leyerek anlatmaa balayacan sandm. Ga
rip, eski adamlar, ne zaman yaad bilinme
yen eski krallar birdenbire konuma konu200

Ac Kok Yamurun Tadnda

su yaparak sze girimesine almtm. Ama

bu avdarekmekleri eski insanlar deildi. He
le kral deillerdi hi. Bahanelerdi bunlar, ya
ayna yn vermi, kendileri nemsiz yaptk
lar ykc bahaneler...
Baka bir gn, eski ahbaplarndan birini
anlatrken birden "Talha" dedi, "bir zaman
lar, mrmn bir yerinde, insanlar heyecan
yoluyla, tutku yoluyla tandm. Kaptm, kapl
dm., srkledim, srklendim." im burkul
du. Beni tanmas da heyecan yoluyla olmad
mi diye dnmek istedim. Vakit brakmad.
"Yaadm, o zamanlar da yaadm" dedi, "ya
amadm, varlm buna balamadm demi
yorum" dedi, "ancak bir gn tek bama kal
dm anlyordum. Tek bama. ki kii deil
dik. Bir tek kiiydim. Kalakalyordum yle.
Yalnzdm, Hayatlar ayr ayr akyordu. He
yecan yitivordu. atlayan, ufalanp dalan bir
tortu kahyordu geride. Suyum baka bir su
aryordu o zaman." Dnyordum, dnme
e abalyordum arada, tik grtmz gn
basm dumanlyd hafiften. Evine gtrlme
nin sknts iindevdim. Karlaym kendime
yontamadm, bakalar da vard yanmda, ona
yontamadm, ev sahipliinin gerektirdiklerini
yapyordu. "Aranyor, buluyor, heyecan, tutku
Ac Kk Yamurun Tadnda

201

tututurup sndren bir makine haline geli

yordum."
Bunca saat dolatm, yoruldum (kendimi
yormak iin elimden geleni yaptm onun evi
ne dein de uzandm uyku iindeki, katlar say
dm birden karlamamz umarak karla
mama isteyerek sokak fenerlerini sayarak
hesab ararak yava yava bir kmaza gir
diimi duyarak sokaklardan klardan bu so
kaklar birka saat sonra dolduracak kalaba
lklardan rkerek sklarak nefret ederek git
meyi uzaklamay gene kendime kendikendime kurubama kalmay dnerek ayam
srdm) bunlar darda da dnmek is
tedim ama kafamn ii bir trl dzene gir
medi, atlayp durdum birinden tekine (ka
ranln kaynarscak sayya gelmez karanln
iinde), imdi yatama yattm, uyuyacama
alyorum. Yorgunum. Gn yacak neredey
se. Yorgunum (bacaklarm ellerim buruturup
durduum alnm krtrdm gzlerim omuz
larm ar ykler kaldrm gibi yorgun ama
kafam kouyor hl lmedi), sabah kalkp ie
gitmeliyim. Herkes hl uykuda ama birazdan
uykular hafifleyecek. Hemen uyumaa bak
malym (lmee bu gecelik lmee). Ama bir
an iin kendimi makinenin, arklarn, vidalm dnda duyuyorum. Ne olursa olsun, ii202

Ac Kk Yamurun Tadnda

mi temizleyeyim. "Makine haline geliyordum"

demiti, (bense dnyordum, onu ilk grd
m gn... sonra birden kalkm, yanma
oturmu, tekileri brakp benimle konu
mutu, ev sahiplii benden yana kaymaa ba
lamt, nce benden bildii tek eyi konu
tuk, iirlerimi... sonra yer deitirdim, gene
yanma geldi, bilmem neden hemen orackta
Lerzan, ocuklar anlattm anlatmam gerek
tiini sezdim, onlar anlatrken davrann
anlayamamtm o gn, bugn de anlatmaa
kalksam kendi kendime, gene de anlatamam
ya, anlyorum, daha dorusu seziyorum artk
anlamn, yanlmyorum da, yanlmadm bi
liyorum. Belki de tutku yolunu tkayan o an
oldu, birden zerine gvenmeyi andran bir
hal gelmiti, sesi ald, daha ok imee ba
ladk... tekiler vard tekiler yoktu... Sonra
avrldk iimde l l bir ey akyordu ha
trlyorum yllarn ucunda e ucunda gelen
tatl bir su gibi yamur yasn isterdim o ge
ce yamur yasn sama dolup yzme aksn
istiyordum ama kar yayordu o gn yamt
kar da diniyor arlayordu yava yava bir
don kaplvordu ortal o gece bir daha bu
lumaa karar verilmiti tekilerce, ben nce
isteksiz davranmtm sevindiricinin rktcln duydum belki de tatl suya azm
Ac Kk Yamurun Tadnda

203

dedirmek susuzluu artrr diye dndm

belki de neye karar vereceimi bilemedim...
Akam buluacamz saatten ok daha ge bir
vakitte bulutuumuzda gzlerinde benden
bakasn grmeyen bir hal vard-)
Loluun iinden iekmeleri gelmee ba
lad artk, uykunun sonuna yaklaldn an
latan soluklar, birden dnler, kesilmeler,
soluklanmalar, krkrne atlmalar. Az vak
tim kalm. Duvar iyiden iyiye aydnland.
(o gece benimle konumak iin evremde
dolanyordu, benden baka her ey skyordu
onu sanki, beni bu hali skt, uzaklap otur
duunu kulaklarn tkarcasna iki imee
baladn grnce de ben kalkyor yanma
gidiyor konumaa yeniden balamak iin eli
mi omuzuna dayyordum bir elin skn
anlyordu ona sevindim yllarn ucunda en
ucunda gelen bir su tatl bir su gibi sevindirdi
beni omuzu canlanyordu elimin altnda, gz
lerin gzlerin iine bakmasn anhvordu bili
yordu ona sevindim otlar yakan donlarn
zl gibi yllardan yllardan sonra sevin
dim gene konuuyorduk, bir ara ayrlmas
gerekti beni bekleyin dedi giderken, elbet bek
leyecektim ama neden elbet, bilmiyordum da
ha... geldi sonra, saatler gene geip
204

Ac Kk Yamurun Tatlnda

(bu aydnlk artmasa ne olurdu Tanrm)

gitti, yola birlikte ktk, herkesi darltt
n bile bile duyura duyura yryordu ya
nmda, kar yamyordu artk, epeydir yama
mt, yerler buz tutmutu, ayaklarm yor
du, o ban yakasna gmyordu, yryor
duk, memiz bile kesildi daha sonra, ayak
larmz yerlerinde duymuyorduk artk, o da
yle demiti ben de, o kadar... yollarmzn
ayn olmas sevindirmiti bizi, evimi gster
dim, ama kapmn nnde durmadm onunla
sokan teki bana dein yrdm, orada
ben istedim pelim dedim ptk, isteksiz
deildi ama ekingendi... imdi anlyorum,
heyecandan korkuyordu, tutkudan korkuyor
du hl, sarholuun bahane olmasndan kor
kuyordu, ayrld, bulumaa sz vermitik biribirimize, ardndan baktm o bakmad gitti...
(k oalyor, gidiyorum galiba)
ama bir gece) bir gece, "sen beni bulma
a hazrdn, bende aradklarn" (yok yok yle
deildi yle deildi)
"bulduklarn bulmaa
hazr..."
GLY
Ben uyandm, kalktm, sessizce, odann
kapsndan baktm, babamn elleri skhyd,
sonra gzleri yumuldu, elleri ald dt.
Ac Kk Yamurun Tadnda

205

Yznumraya gittim. Dndmde uyuyordu,

horluyordu sanki ama kard bir horultu
deildi, hlt gibi bir eydi. Gene yattm. im
di gne doacak, kaldracaklar beni, okula
gnderecekler ama ben uyur gibi yapacam
onlar gelince. Urasnlar beni uyandrmak
iin. Nasl olsa gideceim okula, tembelliim
den de deil...
RN
Geceki uyku uyku deildi. Dndm dur
dum yatamda. Karnmdaki de oynad, ptr
dad, durmad, (oynadka seviyorum onu, ca
nm acttka seviyorum, yreim durur gibi
oluyor birden sonra gene incecik bir un elermi gibi dkermi gibi arpntnn iinden ay
dnla bolarmaa kyorum, o zaman bsb
tn seviyorum onu) Sadun bir ey sylemedi,
azn ap tek bir sz etmedi bana (etmesini
de nasl olsa beklemiyordum ama gene de...),
bir eyler olduunu anlamtr, anladn san
mtr. Srtn evirdi uyudu, (srtn evirip
uyumann en ksa zm yolu olduuna y
lesine inanm ki, ekiliveriyor aradan ekiliveriyor birden her eye yabanc kesiliyor, gam
sz diyemem bilirim onu ama keke ben de
yle olsam, onun gibi yapabilsem, srtm e
virdiimde ardmda kalan btn dnyay bir
206

Ac Kk Yamurun Tadnda

rpda silebisem arria onun gibi acsn duy

maktan diri diri yzlmek duygusundan bir an
bile kurtulmadan onun gibi yapabilsem...)
Ben hl rahat edemedim, tedirginliim belli
olacak diye bsbtn sinirleniyorum. nme
bu sabah yedi tane de cetvel kardlar. He
sapta yoktu bunlar. Yapmaa alyorum ama
olmuyor, (bu tedirginlik bu tedirginlik... Ara
da bir arada bir de deil ya sk sk demeliyim
bu kama duygusu kamak istiyorum kamak
istiyorum istediim anda istediim yere kaa
bileceimi biliyorum da biliyorum nereye git
sem bir benim iin ama birden uzaklarda ok
uzaklarda olmak isteini ne yapaym kamak
istiyorum bambaka insanlarn benim insan
larmdan bambaka olan tanmadm insanla
rn yanma gitmek dillerini bilmediim huyla
rn sularn trelerini bilmediim insanlarn
yanma gitmek onlarn yannda yabanc kalmak
pahasna da olsa gitmek sanki ben burada her
zaman yabanc deil miyim babam bile anam
bile kocam bile herkes herkes bana yabanc
deil mi beni kim anlyor kim biliyor bana
kim hak veriyor kvrandm zaman guru
rumu kurtarmak iin yaptklarm kim do
ru buluyor
kim benim bencil bir canavar
olduumu sylemekten geri kald imdiye deAc Kk Yamurun Tadnda

207

in kim) Bir sigara iimi dinlenme bahane

siyle dalga gemeliyim, boulacam yoksa.
Btn arkadalarm da yapmyor mu ayn
eyi? (ama ben yapnca baka trl oluyo
biliyorum bende bir ey var herkese batyor;
batan belki de benim batmaktan korkmayan
halim; her neyse her neyse beni ekemeyenler
nasl olsa syleyeceklerini syleyecekler...
Gitmek istiyorum belki de kanm ekiyor
beni baka yerlere, bilmediim grmediim
nasl olduunu bile dnemediim anamn
ninemin bile grmedikleri garip yerler ar
yor beni esmer kapkara sal kadnlarn er
keklerin da geitlerinde dolat bir yer bil
mem ben yle dnyorum belki yle deil
ama biliyorum ben oraya gitsem de iki da
tepesi arasna tellerimi gerip kozam rmee
balayacam yeniden aclk kozam zehir ko
zam paralayp ap havaya ktm zaman
lar bir iki soluktan sonra darnn havasna
dayanamayp yeniden rmee baladm on
suz edemediim nereye gidersem gideyim kur
tulamayacam beni douumdan ilence uratlmhm kendinde saklayan stan besle
yen byten kozam rmee balayacam
receim kapanacam iine dmanlarm
ykmak iin kozamn iinde acl damtaca208

Ac Kk Yamurun Tadnda

m zehri kaynatacam en ad duyulmadk

tozlar bir araya getirip kartracam bu
zehre sonra bir gn kozay paralayp kaca
m kaplacam kendimi unutacam birden
aklm bama gelecek birden kamak isteye
ceim kozama kapanmadan baka insanlar
baka treler grmek isteyeceim bunu bana
yaptrmayacaklarn biliyorum dmanlarm
olacak dmanlarm olacak nk beni istedi
im gibi yaamaktan alakoymu olacaklar
dmanlarm olacak onlar balayamayaca
m kamayacam da nk katm zaman
o adn bile ancak dnebildiim garip esmer
insanlarn da geitleri arasnda sivri yksek
kaya oklar arasnda dolatklar o lkeye ka
tm zaman bile bu kez kamaktan kamann
da aybn kurtulunmazhn duya duya koza
m yeniden rmee balayacam biliyorum
ben bu koza iin yaratldm bu kozay rmem
iin Tanrnn bir yzkaras olmak iin biliyo
rum aclm zehrimi koza yapp iine smmadka yaadm bilmiyorum - bakalar
nn sevmeden yanmadan yandrmadan yaa
dklarn bilemeyileri gibi...)
Cgaram bitti, sezdirmeden yenisini yak
tm. Sevmeden yaamayanlar, yaayamayan
lar dnyorum da gene o geliyor aklma...
Ac Kk Yamurun Tadnda

209

Aylarca nce o gn karma ktnda ban

bakt ban evirip evirmemeyi tartt iin
den belliydi, ben yardm ettim ona, Merha
ba dedim. Gene eytanm drtmt. Ne yapacam bilmiyordum, merak ediyordum, onu
yanl m doru mu biliyordum onu merak
etmitim. Umudumu kracak myM? (her ey
den sonra her eyden sonra artk bir umut
tan sz amann boluunu bilmiyor deilim
deildim ama demek gene hl iimde bir
umut bir ey...) Merhaba dedi, Rn de
dirtmek istedim ama demedi bir trl, bekli
yordum adm sylemesini bekliyordum umu
yordum ama hi deilse bu umut boa k
yordu (boa kmaa balamt bir umudum
dmanlm yeniden balayabilirdi demek...)
Kendisini sordum, annesini sordum cevap ve
riyor o da bana beni soruyor Sadnu soru
yordu. Kuduracak oldum, (az alkanlm
voksa daha kuduracak bir ey olmadn ben
de biliyordum. Kudursam nce kendime kudurmalydm, bu durumda daha balangtay
dk onun suu daha balamamt, kendini
tam olarak gstermemiti) Oyun uzun srer
gibi olunca seni grmek isterdik gene deyi
verdim (kendimi tutamadm tutamadm ara
nyordum gene) ne gibi diye sordu bkk
azyla. Ne gibisi yoktu bunun, aklamam is
210

Ac Kk Yamurun Tadnda

tiyordu, aklamam gerekiyordu, zehri bir

daha diktim, evde dedim, seni yeniden
grmek isterdik, dostluunu eskisi gibi yeni
den isterdik... (eskisi gibi olamayacan
bildiim halde...) Gznn iine bakyordum,
dik dik, beni balamak istersen... Sesi
nin krlacan, ka ularnn burnundan
uzaklap alnna doru yryeceini, aznn
bu kez aclkla bkleceim biliyordum. Hep
si oldu. Balamak diye bir ey olamaz za
ten diyordu sesi, krk krk, ben zaten ba
lanacak bir ey bilmiyorum, yani ortad.
yle bir ey yok, kalar akn, az bkk
acl. Balamak diye bir ey yok ki...
Evet demi, stelemitim, kzdm yads
ma, bana ok kzdn, haklydn da... Sesi
gene sertelmiti. Kzp kzmadm baka ko
nu, onu brakalm imdi. Sesi ekingenleti
sonra. Eve mi geleyim... gene? Evet de
dim, istersen yani... Yalnz seninle daha
nce biraz konumak istiyorum. Ancak eve
geldiinde, benimle daha nce konumu ol
duunu Sadna belli etmezsen... Bilmem,
daha iyi olurdu belki... Tartyordu gene, ge
ne yeniliyordu. yilii iinse, olur demiti.
Seviniyordu aramzda bir ktlk kalmad
n syleyebildiine, besbelliydi. Ben de sevin
mitim, insann eskiyen bir yarann kabuuAc Kk Yamurun Tadnda

211

nu trnaiyle koparrken
szlatc sevinle...

kazrken duyduu

Bir eyler anlatmam gerektiini sezdiim

iin anlattm Sadunun halini, ne yapaym,
bir trl adam olamam ben bile dedim, set
lerinin alacan bildiim iin. Sen kzar
sn belki bu sylediklerime, benden bsbtn
nefret edersin ama madem beni bir dost ola
rak grebiliyorsun hl,
konuabiliyoruz,
bunlar sylemeliyim demiti. Bylesine ks
kanlk seni hibir sonuca gtrmez Rn,
bundan vazgemelisin. Bir erkein hayatnda
tek insan olma isteyebilirsin ama baara
mazsn bunu... (birok eyleri biliyor anlyor
gibi konuuyordu ama bir ok eyleri de bil
miyor gibi) Bir kadnsn ama bir erkein bir
kadndan baka insanlara da ihtiyac var de
miti, ona arkada olabilirsin ama bakala
rnn da hakkn bilebilmelisin demiti, ku
sura bakma ama bu byle demiti. Kuduruyordum artk, bu kez kuduruyordum. Unuta
myorum hl bu szleri. Hayr demitim,
ne mnasebet, samimiyetine inandm iin
konutum, dinliyorum. Kzamam ki sana...
Nasl grmedim, nasl grmedim, kzamam ki
sana dediimde sanki Kzsan da ne olacak?
Nasl olsa her eyi oktan yitirmitik, senin
212

Ac Kk Yamurun Tadnda

hatrn iin yeniden balamaktayz dediini,

her haliyle bunu sylediini nasl anlamadm,
grmedim. Kendi ustalma, kendi kozama
dalmtm. Ama o da bataa saplanyordu, o da
farkna varmamt bunun. Sadun'a iyilii
iin bile olsa, ihanet gibi bir ey oluyor bu
yollu szer sylediydi sonra...
Hayr, dorusu u, ona birtakm eyler
anlatmak istedim. Onu eve ardm. Evde
hayat dayanlmaz bir hal alyordu. Mfik or
tadan ekildikten sonra Sadun'un huylar da
deimee balad. Aslnda Mfik gittii iin
deil, biliyorum. Ancak o da bir bahane oldu
ona. Huyu deiti. Eskiden yle olduunu sy
lerdi ya inanmazdm, gerekten de yle oldu,
tembelleti, huysuzlat, beni beni (beni
adamdan saymaz oldu trkesi) unutur gi
biydi, benimle konumamaa, akamdan saba
ha, sabahtan akama yazlarndan kitaplarn
dan baka bir eyle uramaz oldu. Hastalana
cak diye korkuyordum, sonra anladm, yazla
rn gazeteye kendi gtryordu ben evde yok
ken, havasn alp dnyordu ama benim ha
berim olmasn bile istemiyor gibiydi. Bana
eziyet ediyordu, bu denli domuzluunun tu
tabileceini bilmezdim. stelik sanki domuz
luk eden benmiim gibi bakyordu bana. Bir
Ac Kk Yamurun Tadnda

213

gn dayanamadm, bam alp ktm soka

a, ite Mfii o gn grdm. Mfii o
gn onun iin ardm eve, onunla gene g
rsn, onunla gene eskisi gibi konusun (es
kisi gibi benim iin olamazd artk ama Sadun
iin olabilirdi diye dnmtm), asn az
n, onu yeniden eski haline getirsin diye...
Onun, Sadun iin ardm onu, onun iin her
szne katlandm.Sadunu hl sevdiini bildi
im iin (nereden biliyordum nereden bilebi
lirdim artk...) Sadunu hl sevdiim, kkanim iin. Atele oynadm ama stnlk enin
de sonunda gene bende kald (acnn stnl
aranm bulunmu derdin stnl...)
ikinci cgaram da oktan bitmi, bana ba
kyorlar, dnyor gibi yapmalym, cetvel
leri inceliyor gibi yapmalym, farkna varmamahlar, almalym gene.
TALHA
Pencereyi atm. Oysa her sabah ak bu
lurum. Bu sabah erken geldim, ben atm.
Dalmm sonunda ama uyandrlr uyandrl
maz kalktm ykandm giyindim ktm. So
kaklar hl kalabalklamamt geceden beri.
Yorgunluk duymuyorum. Pencereden mavilie
dalp dalp dnyorum nmdeki ktlara.
Pencere yalnz benim sanki bugn. Ktla214

Ac Kk Yamurun Tadnda

makineye gemi ar ar doluyor. Pencere

var, o benim ite, ktlarn tesinde mavi bir
mutlulua alyor. Ktlar doluyor ar ar,
karyorum onlar, yenilerini takyorum, o:
lar da doluyor. Pencerede mavi orada hl,
duruyor yerinde, mutluluk gibi. Sarnyorum
bu maviye. Gk duru, dupduru. Benim g
m, sarndm mutluluum...
Gece dalarken, Mfiin heyecan yoluyla,
tutku yoluyla tand insanlardan uzaklam
m birden. Kendimizi dnmm. Anlyo
rum imdi, biliyorum. Bizimki heyecan yoluy
la, tutku yoluyla tanma olmad. Durmadan
heyecanlandk ama durmadan da heyecanm
z bastrdk. kimiz de, konumadan, bu ii
daha birlikte dnmeden bundan korkmu,
elimizden geleni yapmtk dalgaya kaplma
mak iin. Sevinliyim bugn, buna seviniyo
rum galiba, alttan alta, aka farkna varma
dan. Onun dedii gibi, makine olmaktan, bir
kr sevgi makinesi olmaktan daha ilk anda
kurtulmuuz. Ona ilk gecelerden birinde, sev
diim bir insan bir ey ister yahut severse o
eyi ben de ister ben de severim demitim de,
hemen atlm, yle olmamal demiti. yle
olmas gzeldi ama yle olmamalyd, heyeca
n silmek iin. ok sonra bir gn o, insan bir
Ac Kk Yamurun Tadnda

215

insan severse sever sevmezse sevmez ama bir

kez sevdi miydi kusurlar eksikleri yanlla
ryla sevmeli dediinde ben atldm, o eksikle
ri yanllar dzeltmee almak seven insa
nn hakk olmamal m diye sordum. Duraksa
madan konutu : Dnlebilecek en yksek
l bu olsa gerek iki dost arasnda.
Gk masmaviydi gene o gn. Gzlerinin
yaardn grmezden geldim. Ben de bam
evirdim.
Bir kt daha.
Tanrya sndk ikimiz de.
(oysa ben de biliyorum ben de biliyo
rum o kama isteini o kama uzaklama boz
gununu o mavinin sarya le dnt yeri
zaman ben de biliyorum ben de bildim uzak
larda iken yahut kendi evimde iken sevdiim
insanlarn yaknnda uzanda rmcek ar
dml nce sokulup tutmaz hale getiril
milii sonra emilip boalmay ama imdi
unutmak istiyorum bildiklerime kaplyorum
gene ama kurtuluyorum kurtulabiliyorum kaplyorsam katm korktuum iin deil ama
zayf yerlerimi yeniden hatrladm iin.
Bo lkrd bunlar mavi var karmda pence
re var...)
216

Ac Kk Yamurun Tadnda

GLY
Anladm imdi. Biliyorum. Babam Mfik
amcama gitmitir bu gece. retmen bak
yor.
LERZAN
Bana dalgac diyemezler ya. Sabah beri
alyorum. imdi biraz dinlenebilirim. Dal
ga da geerim istersem. im bitti saylr. Bi
ara geceyars uyanp da Talhay yanmda
gremeyince merak ettim. Bekledim, hibir
yerden ses gelmiyordu. ktn anladm. Hu
yudur kmak. Daha dorusu huyuydu. M
fik ortaya kal beri yalnz iki kez mi ne kt
gece ortas sokaa. Ne oldu diye dndm
bir ara. Sonra bu gece Mfiin nasl soluk
solua kapda grndn hatrladm. Talhanm cannn sklmasn anlamak g olma
d. Uyumuum gene. Ama bu sabah birden
Mfiin eve ilk geliini hatrladm. Kapdaki
hali dn gecekinin aynyd da ondan belki. O
akam da yle gelmi, Talha evde mi diye
sormutu soluk solua. Hayr demitim, bi
arkadayla buluacakt alt buukta. O arka
da benim demiti. Be dakika geciktim de gi
dince onu bulamadm durakta. Acaba bekle
medi mi unuttu mu yoksa gelemedi mi diye
Ac Kk Yamurun Tadnda

217

sormak istedim
onun iin geldim demiti.
Ah yazk demitim, o da ok zlmtr ir
di, isterseniz buyurun bekleyin, bilmem ama
gelir mi ki demitim, hem iyi ki evi biliyordu
nuz demitim ardndan. Evet geen akam
gstermiti demiti. Tam o srada merdiven
den Talhann ayak sesi geldi. kimiz birden,
ite geliyor demitik. Biraz oturmulard, son
ra Talhay alp evine gtrmt. Aradan ok
bir zaman gemedi, eve girip kmaa bala
d, evin adam oldu. Dnrm de Talha
byle olacan bilseydi o akam durakta bi
raz daha beklemez miydi derim kendi kendi
me. Ama nasl olsa ayni ey olacakt... Oldu
da...
Bir gece ona sevincimi syledim, Talha
sizinle arkada olduktan sonra ben ok sevin
dim dedim, olmayacak kimselerle dp kalk
myor, eskisi gibi imiyor dedim. Biz de ii
yoruz ama dedi, ylesi deil dedim. Anlad
sustu. Ben devam ettim, o baka bir ey sy
lemedi. Ama sevindii gzlerinden belliydi.
Ancak bir gn geldi, canm sklmaa ba
lad. Kskanlk gibi bir ey...
Evet efendim, evet getiriyorum.
evet, bitirdim... (dneme3'eceim...)
218

Bitti

Ac Kk Yamurun Tadnda

RN
(aranm bulunmu derdin stnl su
gibi hava gibi...)
SADUN
Bir ey var sanki bugn... Dn gece Rnya bakarken onu dnyordum, bu sabah
onu gene dndm, le zeri de bizim so
kaktan, bizim pencerenin nnden getiini
grnce bize geleceini sandm. Katldm.
Ama zil almad sonra, kap vurulmad. Talbann bizden sokak yukarda oturduunu
hatrladm. Clk bir soluk geti grtlamdan,
(klor koklam gibi aka olsun diye arkada
larn burnumun altna tutup kokla bak dedik
leri neyle dolu olduunu bilmediim bir tp
kokladm gn hl unutamadm lisedey
dik o arkadalar stelik iyi arkadalarmdand iyi bellediklerimden cierim yrtlr gibi ol
mutu kan kusacam sanmtm sonra ken
dime geldim ama btn gn o koku burnum
dayd o arkadalara da bir ey yapmaa kalk
madm ne dvdm ne svdm ne kstm
bugn de yle oldu ne kstm ne de ne de
tesi yok ki bunun artk ama gerekten klor
koklam gibi oldum clk clk yrtc...) GelAc Kk Yamurun Tadnda

219

mek isterdi, biliyorum ama Rn yznden

gelmiyor...
Yldnmmden nceki iki geliini zaten
hayra yormamtm. Onu acele acele evden
savmaa altm, Rn gelmeden nce. Garip
bir direnii vard ama. Sanki Rn ile kar
lamak istiyormu gibi. Bense kamyordum
herhangi bir karlamalarndan. Biliyordum,
Rn bir ey syleyecek yahut hibir ey sy
lemeden hakaret edecekti ona. Son gidiinde,
zlme demiti ben gene gelirim (zlme
derken benimle alay ediyordu, kararn ver
miti, beni hazrlamak iin bile deildi o sz
ler, zlme diyordu, sen istediin denli ura
abala ben gene bildiimi okurum diyordu)
Geldi de. (ho artk bugn dne dne gel
mesine yol aann belki de gelmesini isteye
nin Rn olduunu sezer gibi oluyorum, belki
de yamlyorum ama ilk geldii gn yani Rnyla ilk karlat gn ikisinde de benim
aldanamayacam bir hal vard, Rn bir kav
gay kazanm gibiydi, nce Mfiin bu hare
ketini beendiini gelmesinin houna gittiini
bir daha stnln belirttiini sandm ama
sonra sonra o kazanmann gururu iinde bi
raz bir para da istenen bir eyin dilenen bir
eyin olup olmayaca merakndan kurtulmuluun sevincini seer gibi oldum bilmer
220

Ac Kk Yamurun Tadnda

bilmem bilmem) Rnya karlkl oturuyor

duk. Geen yl kutlanan yldnmm hatrl
yordum ben. O gece evde bir sr insan var
d. Mfik de vard aralarnda. Elenilmiti,
saatlerce elenilmiti. (ama ben elenmiyor
dum benim iin eleniliyordu ama ben e.
nenlere bakp biraz eleniyordum canm skl
myordu, memnundum ama onlar gibi elen
miyordum ben Rn beni bildii halde ben
de elenceye katmak iin elinden geleni yap
yordu ama benim kendi elencem yetiyordu
bana onlarnkine katlp daha ok elenemezdim byleydim byleyim ben) Yalnz Rnda
bir hal vard, daha dorusu geceyarsmdan
sonra bir hal olmaa balad, alttan alta akp
bir gn habersiz topra kertiveren sinsi su
lar gibi... Ertesi gn kmt bu sknt orta
ya. Mfiin ad bir boanma hikyesine ka
rmt, Rn aradn bulmu gibiydi, (ka
rtrlmt daha dorusu kartrlmt de
meliyim Rn bunu neden arasmd onu da
bilemiyorum ama byle bir hali vard) M
fik bir yuvay ykmaktan ekinmeyecek bir
adam diye tutturdu, (isteseydi Rn daha iyi
bir bahane bulamaz myd sanki? Onun iin
bilemiyorum byle bir frsat arayp bulmu
gibi olmasn, hem elentinin orta yerinde...
Ac Kk Yamurun Tadnda

221

Mfiin ocak sndrd, sndrmekten e

kinmeyecei yoktu ki ortalkta...) Yalnz Rnnn korkusu vard. Byle bir hikyeye ka
rmas sanki bize de uursuzluk getirecekti.
Rn her eyden nce beni kskanyordu, bili
yordum, beni yitirmekten korkuyordu. Mfi
in uursuzluk getirebileceini (onu dndyse) o gece aklna takm olacak. Onu byle
sulandrmakla evden uzaklatrmak istiyor
du, anlyordum, onu grmek bile istemiyordu
artk. Korkuyordu. Yahut baka dnceler
vard kafasnda. Belki braklm bir kadn ol
maktan korkuyordu, belki de benim kamam
dan. Mfik bir boalma bahanesi oldu. Bir
ka gn o eve geldike, yarm azla bir mer
haba dedi, konumad, surat ast, sonunda bil
gece beni zorlad o ii yapmaa, (ben istemeseydim, evet demeseydim, yaparm demeseydim yapmayabilirdim de ama yaptm ben t
istiyordum demek, ben de kabul ediyordum,
ona, Rnya her nedense hak veriyordum de
mek) Ertesi gn Mfie aka anlatmak zo
runda kaldm. Rnnn ona artk gveni kal
madn, bile bile isteye isteye bu kar - koca
nn arasna girdiini dndn artk or
grmee tahamml etmediini, eve hi deil
se bir zaman iin gelmemesinin daha iyi ola
can syledim. Kaar gibi konuuyordum.
222

Ac Kk Yamurun Tadnda

Kovalanr da kaar gibi. Kayordum, ken

dimden de kayordum. Hr gr kmasn is
temiyordum. Mfik bunu kolayca anlad,
bana yardm bile etti. Utanyordum, kayor
dum hl Mfik olur dediinde, gelmeyiveririm dediinde. Sesi bouktu. Yalnz bir
ey bilmek istiyordu. Sokakta karlatmz
zamanlar ne yapacaktk. Ne cevap vereceimi
bilemedim. Hale gre demitim. Buna da
peki demiti. Beni arada bir grmek isteye
ceini, evine gitmemi, darda bulumamz;
syledi. Peki dedim ama ben de inanmyor
dum byle olabileceine. Kayordum hl.
Allahasmarladk,
telefonunu
bekleyeceim
dedi, gitti. Ondan sonra da ben aramadm. O
bir iki kez kaamak geldi, oturup konutuk,
gitti sonra. Bu ii nasl yaptm ayorum
hl.
Yldnmmde geldi kapya dayand. a
rdm. Girdi ieri, bir ey olmamasna mer
haba dedi Rnya. Oturdu. ok deil. Sonra
gene geleceini syleyerek kalkt gitti. akn
dm. Rn memnundu sanki gene geldiine
Belki de geen zaman onu deitirdi diye d
nmtm. Bir iki kez daha geldi. Rnnn ev
de olduu saatleri semesinde bir sebep aradm,kendini yeniden kabul ettirmee almakAc Kk Yamurun Tadnda

223

tan bir baka sebep bulamadm. Son gelii ge

ne bir ac geli oldu. Rn daha ilk szlerinde
Talhaya ta att. Talhay tandndan da de
il, ben bile tanmyorum. Onlar birlikte gr
m olacak. Bana da Mfie de yeni bir der
kazandrmak iindi bu ta. Mfik gld, ko
nutu, ancak bu ta da unutmad. Gittiinde
bir daha gelmeyeceini biliyordum. Rn sy
leyeceini syledikten, karnndaki yeni dirimi
st kapal sezdirdikten sonra, yani artk ne
olursa olsun, ne olmusa olsun, yenenin o ol
duunu anlattktan sonra ekilmi yatmt.
Birka gece sonra tiyatroda karlatmzda
Mfik geldi benimle konutu ama biraz te
de duran Rnya bakmad bile. Neden bak
madn biliyordum ama bunu ikisi de bilmi
yor, yani bildiimi bilmiyorlar. Rn aynala
rn iinde nce Mfie sonra Talhaya uzun
uzun bakmt. Ben gzucu ile gryordum
Rnnn yaptm. Farknda deildi ama o.
Ondan sonra Mfikle gzgze geldiler ayna
nn iinde. Mfik glmseyecek bile oldu.
Rn, onu grdn belirte belirte gzlerini
evirdi, baka yana bakt. Artk her ey bit
miti. Ben hl kayorum. Bu kirli, bu ir
kin hikyeden kayorum. nsanlarn herhan
gi bir gizli duyguya bahane edilmelerinden
kayorum. Kaacak yer bilmiyorum. Rn
224

Ac Kok Yamurun Tadnda

daha iyi bir i yaptn m sanyor imdi?

(ama onu olsun kendimi olsun sulandrmak
tan ne kacak hepimiz sularmz bile bile
ilemiyor muyuz ileyip durmuyor muyuz
iledikten sonra bir trl yanamyor deil
miyiz lme lm bize ancak yapmayaca
mz yaptktan sonra ar gelmiyor mu?)
RN
Bunu kabul etmeliyim artk. Akamdan
beri aklmda evirip evirip durduum, kendi
kendime bir trl kabul etmee yanamad
m eyi kabul ettirmeliyim. Mfii sevdim,
daha dorusu istedim. Sadunu bylesine sev
diim halde, elimden karmamak iin haya
tm ekinmeden ortaya koyabileceim halde,
o elenti gecesi Mfii sevdiimi anladm,
onu istediimi duydum. Bana yz vermiyordu.
Yok, yz vermek ad bir lkrd, yz vermek
deil, beni sayyordu, onun iin bir ablaydm,
bir ne bileyim bir insan herhangi bir insan
dm, bana hibir baka trl duygu duyma
d, beslemedi, belki de besleyemeyeceindendi
ama olsun, besleyebilseydi gene de bana yak
laacak, kt niyetle yaklaacak adam deil
(kt niyet dediim eyi. sanki ben istemedim
mi? Ah bu anda burada olmayacaktm ben
olmamalydm, btn bu eyleri dnmemeAc Kk Yamurun Tadnda

225

liydim, bildiim insanlar dolmamalyd akl

ma, bildiim szler duymamalydm evrem
de kafamda, o esmer insanlar arasnda olma
lydm, tanmadm seslerini bile anlayama
yacam insanlar arasnda dar da geitlerin
den geerken sepetleri balarnda o dalarn
tesindeki vadilere kendi vadilerinin yemi
lerini o garip ounun ad duyulmam tad
bilinmemi yemilerini gtren kudilli insan
larn arasnda olmalydm, scaktan yar p
lak gezen, Tanrya krkrne inandklar
balandklar halde gnah ilemek iin hibi;
frsat karmayan yaamann tadndan baka
yalnz Tanr korkusunu bilen adamlar arasn
da...) Sadunu, Talhay sevdi, seviyor, bana
yaklamad bile. Kskandm, ama Sadunu ks
kandm lde kendimi de kskandm gali
ba. Bir buuk yl kendi kendime bile bunu
aka itiraf etmedim, edemedim. imdi ede
biliyorum artk. Tehlike kalmad. Mfik bi
raz daha gelmi olsayd eve belki belki bir ey
olurdu. Yok yok olmazd gene olmazd ya,
evden uzaklamas gerekiyordu...
Hepimizi kurtardm. plerin benim elim
de olduunu, hepsini isteimce oynatabilece
imi gsterdim onlara, (yeni bir koza rmem
gerekti nk yeni bir gmlek yalnzlma
226

Ac Kk Yamurun Tadnda

beni yeniden bryecek bir ey kozan gerekti

bana hava gibi su gibi...) Gsterdim, gcm
rendiler, ben de rendim onlarla birlik
kendi gcm, ama ben gsz yanm da bi
liyorum, onu da rendim. Talhay bile ks
kandm hakkm yokken. Yok yok bitti artk.
Bu son karar olacak, dayanrsam tabi, yeni
bir lgnlk etmezsem, bu son karar olacak.
Mfii artk unutmak, onu grmemeliyim,
onun yaadn unutmalyn, ocuum var
nasl olsa. ocuum var, her eye kar o ko
ruyacak beni, bir olum olacak, olmal, olur
inallah, Sadun da artk evlendiim, beendi
im, sevdiim Sadun olacak. Mfik yok, ol
mayacak. Belki yllar sonra... Hayr o kapy
bile ak brakmamal. Yok. Bu kadar. Ne de
kolaym, aradan bir buuk yl geince ne de
kolay geldi... Mfik yok. Kurtuldum ondan.
Hepimizi de kurtardm. pler benim elimde.
ekiliyorum artk...
(bir gn grrsek gene de yle d
nmeden edemiyorum bir gn grrsek
elimi uzatacam gene, aynalar unutacam
konuacam, onu gene aracam eve na:;
olsa kurtulmadm m kurtulmadk m?)
Ac Kk Yamurun Tadnda

227

LERZAN
Evet, kskanlk gibi bir ey... Sabah beri
bir sr ey oldu ama, aklma takld bir kez,
kskanlk gibi bir eydi... Ho sabah neleri
dnmtm, aklmdan kt bile, ama ha
yr, hatrladm neye yle dediimi, evet, bir
gece nedense canm sklmt, Mfik Talhaya yarna deyip ayrlrken dayanamadm. Ne
sylediimi artk hatrlamyorum ama bir ey
syledim, onu kracak bir sz syledim. Hay
Allah, neydi... Neyse, hatrlayacam da ne
olacak, bana gece brakmyor, gndz brak
myor gibi gelmiti o gnlerde. Sonra sonra
geti bu. Altmdan deil altmdan de
il... Talhay gne gibi severim, toprak gibi,
aa, su gibi. Onu kskanmaa hakkm yok,
biribirimize balyz nk. Her eyimiz biribirine bal. Ben onsuz o bensiz edemeyiz.
Almyazmz kenetlenmi. Neden, bilmiyorum,
yahut da ylesine biliyorum ki unuttum artk.
Suladm iek gibi. Korkmak bo. Bir gece
Mfiin tehlike deil, gvenlik olduunu duy
dum. Gelmi oturmutu. Talha yoktu. Gele
cekti. Bekledik. Talha gelmiyordu. lk yarm
saatten sonra Mfik sklr gibi oldu. nce
anlamadm, benden sklyor sandm. Alna
caktm da. Sonra anladm. Talha yokken bek228

Ac Kk Yamurun Tadnda

lemek istemiyordu evde. ocukluunu yzne

vurmadm tabi. Odann br kesinde b
zlm oturuyordu, klyordu, klmek
istiyordu sanki. Benden utanyordu belki de.
Talhadan da utand geti aklmdan, ama on
dan utanmazd. Onlar da biribirine balayan
bir sr vard. O zaman aydnland gzm. Bi
zim srrmz baka, onlarnki bakayd. Talha her iki srrn birer yarsyd. Onu bsb
tn aydnlk grdm, d gzmde. Bugn
anlyorum ya, bu genilii bu anlay analk
veriyor. Kadn ne denli gen olsa, ana olduk
tan sonra bir sr eyleri anlyor. Ama Mfiin dedii gibi, bir yerde anlaysz, kskan,
dar kafal olacamdan korkuyorum, olum
daha byd, onyedisini at zaman...
(olum benim...)
O gece epey bekledikten sonra evet, ne
olduysa o gece olmutu, imdi aklma geldi,
ilk tandm gnlerdeydi, evden kp gittik
ten sonra korkuyla Talhaya sormutum, aca
ba senin zerinde bir deneme mi yapyor diye,
o denli takn, o denli hesapl grndyd
bana, kadn gz aldanmaz derler, ben de aldanmadim sanmtm (daha dorusu aldanp aldanmadm ok nemliydi iin doru
sunu anlamak istiyordum) Talhay, Talhanm
duygularn bilirim, sevince bilirim nasl olur
Ac Kk Yamurun Tadnda

229

bilirim, Talhann duygularm oyuncak edin

oynamak isteyen bir adam m acaba diye kor
kular girmiti iime o gece epey bekledik
ten sonra, bzlp kldkten sonra birden
byd, ocuklar yataklarna gnderdi. Ben
bir ey sylememitim. O, tatllkla, sertlikle,
gereken szleri syleye syleye ocuklar ya
tak odasna gnderdi sonra da ben gideyim
Lerzan dedi, biraz daha bekleyin dememe ku
lak asmad, kalkt gitti. O kapdan kal be
dakika ya olmu ya olmamt, kap ald.
Talha girdi ieri. Sarhotu. Btn mrnce
onu yle sarho grmemitim. Yklyordu,
leceim, kurtar beni diyordu. Aklm bam
dan gitti. Kosam Mfiin ardndan yetiebi
lirdim belki de ama onu brakamazdm. Yol
da nasl karlamamlard ona ayordum.
Elimden geleni, btn bildiklerimi yaptm,
onu biraz rahatlatabildim, yatrdm. leceim
diyordu, elimden tut diyordu, bitiyorum di
yordu, neden sonra soluu biraz dzeldi. M
fiin evini bilmiyordum, ona kolayca bulup
getirebilirdim yoksa. Biliyorum, hemen, nas 1
ise, nerede ise koacakt. Ama nerede bulabi
leceimi bilmiyordum. Bir yerler dnyor
dum ama emin deildim. Neden sonra biradzeldiini grnce vazgemitim Mfii
aramaktan. Ona sormutum, Mfii getire230

Ac Kk Yamurun Tadnda

yim mi demitim, hayr demiti ama ne so"

duumu anlam myd bilmiyorum. Onu ne
rede bulabileceimi bilmememe nasl yanm
tm o gece. O zaman sezmitim ite onun g
venlik olduunu. O vard. Oysa Tahrann sk
lp imee srklendii o gn, yannda eski
arkadalarndan biri vard.
Onu brakmt
bylesine iirdikten sonra. O da bir taksiye
binmi gelmiti. Ertesi gn bunlar Mfie
anlattmzda nasl kvrandyd zntden.
Keke arsaydmz deyip duruyordu. Sonra,
taksi ile dndn anlatnca vurulmua dn
m, yerinmiti. Grdm demiti o arabay,
kapdan km biraz ilerlemitim, arabann
iindekini de Talhaya benzetmitim ama Tal
hann arabayla dnmesi tuhafma gitti hem
baktm araba kapnn nnde deil berisind
durdu demiti... Bakm, arabadan birinin in
mesini beklemi, uzun uzun bekleyip kimse
inmeyince zntyle, arlkla yoluna koyul
mu. Oysa Talha, sarholuundan parasn bir
trl hesaplayamyormu, onun iin gecikmi.
mz de yandydk bu aksilie. Talha sar
holukla kapy da armt. (Mfiin anlat
t hikyeye baka bir gn olsayd inanmayabilirdim de, baka bir insan olsaydm Talhay
grd halde bana bir sknt amamak
Ac Kk Yamurun Tadnda

231

iin katm dnebilirdim de, ama o gn

artk bunlar dnemezdim, biliyordum, d
nemezdim) Mfikten bazan sklr gibi ol
dum ama yanlm abuk anladm. Ona g
venebileceimi de anladm sonralar... imdi
iyi. Mesele yok, biliyorum.
TALHA
Bu akam da Lerzan nereden hatrlad ysa, sarholuktan ykldm o geCeyi hatrlat
t sz arasnda. Bilmem neden, gece ktmn
farkna vard da ondan m? Neyse nemli
olan o deil. O gecenin ertesi Mfik nasl
zldyd. Bekletmemi, krktk olasya i
memi unutmu yalnz Neden dnmedim, ara
baya neden daha ok dikkat etmedim, neden
armadnz dij'ordu hep. Neden imitim
sahi, srklenmitim besbelli, Kemal bir tane
daha zorla deyip durmutu o gece ama ben
neden imitim... Mfikten c alr gibi bir
halim vard, belli belirsiz hatrlyorum. On
dan c alr gibi bir hal. O gnden sonra da
yle oldu ya birka kez. Kendimi korumak
iin yapyordum sanki. Ama kendimi neden,
kimden koruyacaktm. O benim iin bir teh
like olmad ki hibir zaman.,. O gece byle
zlrken bir an sanki Hastalansa arlasa
da ona herhangi bir ey yapabilme yardm
232

Ac Kk Yamurun Tadnda

edebilme rahat verebilme frsat elime gese

der gibi yahut dnr gibi bir hal geldi y
zne. Sevginin bylesinden korktum. Bu, h
yecandan, kr tutkudan baka bir ey deil
di. Bu, ateti, yakan, tketen, kln bile da
tacak gc bulabilen ateti. Sonra da byle
dndm iin utandm. O da byle duy
mu olabilirdi ya bir an iin, o da hemen utan
mtr yle dndyse... Ama baka bir gece
gene sklyor gibiydim.; Onu hem istiyor hem
istemiyordum. O gece onu istemeyiimin se
beplerinden birini sezdim. Onun her gecesini
bana vermesi skyordu beni. Bana yaayacak
vakit brakmad iin deil. Onun uzanda
da yaayacak vakit bulduumu ona da syle
miimdir. Ona gittiim zaman nasl olsa iki
mizin apayr hayatn yayoruz. Bu hayat
ayr ayr ne benim ne onun, ikimizin hayat.
Saniye saniye yaadmz, harcanmaz, tken
mez... Bana geldii, Lerzanm, ocuklarmn
yannda bu kendimizin olan hayat zorla ba
latt, beni evimden ailemden durduumuz
yerde de olsa zorla alp gtrd zamanlar
bile evimle onun arasnda diri kalan bir say
g var, o yn de skmamak beni; ben de o
hayat yaarken yaadm bildiime, damla
damla szdm duyduuma gre... (hayr
Ac Kk Yamurun Tadnda

233

ama benim iin gecelerini byle harcamas s

kyordu beni korkutuyordu daha dorusu
korkmadan kabul edebilmeli korkutuyordu...
Hep o bir gn gelir de... korkusu dedii
ey... Bu korkunun bo bir korku olduunu
kendi ka kez syledi ben de biliyorum ben
de biliyorum) nsan bylesine sevebildikten
sonra korkuyu atmal iinden, yaamal, yal
nzca yaamal, iinden bu yaamann kurdu
olacak her trl lm tohumunu atabilmeli,
atmal diyor hep. Ben de farkndaym ama o
korkuyu hl iimden atamadm anlyorum
ara ara... Hep o bir gn gelir de... korku
su. Bo evet, ben de byle belledim ama...
(ama l var binlerle ylm gerisi ncesi var
yalnzlk var yalnzln oyalanmas abas
nn kiiyi aldatan boluu var dnmek ka
mak kendikendine kalmak istei var sar kum
lar stnde ^maviliin altnda araya baka bir
rengin katmad... Var ama... Bu korku
oluyor gene. Dedii gibi bu korkuyu atmak,
gzn yumup yalanc bir gvenlik duyusuna
kaplmak olmamal. Bu dirim, bu duygular
her gn tartaklanmak, szlmeli; uykuya ka
plmak yle dursun uykusuzluk iinde kv
ranmak bir bakma, ama korkudan uzakta,
uzakta bile deil, tede (yllk binlerce yllk
234

Ac Kk Yamurun Tadnda

korkulardan yosunlu kaypak karanlklardan

uzakta uzakta bile deil tede bu karanln
unutulduu) korkunun bilinmedii bir yer
de...
mitik gene, birka gn oluyor (yok
yalnz gn gn oldu da araya bunca
gnlk olaylar st gibi geliyor bana) i
mitik, ikimiz de tutukluklarmz bir yana b
rakmtk. Ben sze baladm, nasl oldu bil
miyorum, evin beni arasra sktn anlatmak
istedim. Belki beceremedim ama anlatk.
Skt doru deil, insann an olur kendini
ksteklenmi duyduunu anlatmak istedim.
Zaten ben byle eyleri anlatmakta hep g
lk ekerim (yle derim de kzar bana sen
anlatamazsan sen anlatamadn sylersen
kim anlatabilecek der szlerin ykn sorum
luluunu bilmeyen insanlar m der, belki de
sorumluluunu bildiim iin duyduum iin
anlatamyorum derim, kamak iin farkmdaymdr o da farknda, deli der gler) Ama o
gece glemiyorduk, glmyorduk, hayatmz
yayorduk, iindeydik, dna kp glme in
celiini kendini beenmiliini atyorduk bir
kyya. Deniz daha nemliydi. Konutuklar
mz balangta her zamanki gibiydi, biribirimizi kavryorduk, ele geiriyorduk, sonra sonAc Kk Yamurun Tadnda

235

ra n can damarna geldik. Durdum. Benden

sz amt, beni bulmaktan... Durdum. Sen
zaten aryordun dedim, bir eyler aryordun
dedim, onlar bulmaa hazrdn dedim, o za
man karna ben ktm, hazrdn bulmaa,
bende buldun o aradn, bende grmek iste
diin, bulduun eyleri bulmaa hazrdn...
pi uzatmtm, elimdeydi, ekiine gre ya
dm salamlatracak ya da zecek
Bekliyordum. Ban sallad. Bekliyordum.
Evet dedi, hazrdm belki, ip geriliyordu, ha
zrdm belki, ip kayyordu, 1 ama sende bulma
a deil, ip skyordu. Sende bulmaa deil.
Tesadf diyelim istersen dedi. Tesadf ama
her ey de, mrmz kuran her ey de tesa
df ya... Sen de tesadfsn ben de. Kelime
lerle oynamayalm. Tesadf deil Tanr diye
ceim ben... Her neyse dedi sonra, u yahut
bu yolda tesadf ama sen olmasaydn bulacak
mydm aradm, evet hazrdm belki ama...
Amas var... p orta yerde duruyordu. D
m ertesi gece balad, (her zaman yle ya
par bunu kusur sayacak mym ki?) Yolda gi
derken. Sustuktu bir ara. Birden karanla
doru Talha dedi, dn gece her zamanki gibi
eekliimi ettim sana hazrdm belki derken,
tesadf derken; Tanr derken doruyu syle236

Ac Kk Yamurun Tadnda

misim, dndm, btn gece dndm, ar

yordum ama bulmaa hazr deildim, sende
bulmaa, seni bulmaa hazr olmadm gibi.
Aryordum yalnz, belki ne aradm da iyi
ce bilmiyordum, seziyordum ancak. Ama sen
de buldum. Bulduumu bildim ama yadrga
dm, kt bir eyin yadrganmas gibi deil,
kiinin kapal havalarda ban kaldrp tepe
sinde ar duru bir maviyi grnce yadrgama
s gibi, gzel bir tek bulutu engin maviliin
iinde grp yadrgamas, mavinin gzellii
ni yadrgamas gibi bir ey. Hazr olsaydm ya
drgamazdm. Bu yadrgamann ardndan ge
len sevin her eyi zd... (yamur iseliyor
du scak dingin suskun bir yamur yzn
kaldrd bir daha syledi kanc kezdi bilmi
yorum bir daha syledi ona yamuru sevdir
mi olduumu, eskiden kaardm yamurdan
imdi hi deilse yanndayken bu yamurun
salarma gzlerime azma yamasn seviyo
rum diye, yamuru ikimiz de seviyorduk)
yle demiti. Ama bir gece nce, bunlar daha
sylemeden, ipi bsbtn dmlemeden b
raktktan sonra, kskanlk szne akvermiti. Bizim olan bir eyle bunun dnda kalan
larn davranndan tr... Aka dayanama
yan kimselerden, aktan rken kimselerden
Ac Kk Yamurun Tadnda

237

amt, Yehuday anlayp anlatmaa kalkt

birden... Karmakark anlatyordu ama bir
k beliriyordu szlerinin iinden. Srnesim
gelen bir k. Ak onun anlatt gibi olma
lyd (benim bildiim gibi benim de bildiim
gibi susup sylemediim gibi susmaktan ST
rlaeam yaknda) lmden kurtulmu, iki
nin her eye kar tekliini bulmu... Gzleri
doluydu parlyordu, yalar enesine doru
akyordu. Yzm evirmedim uzun bir za
man... Bakp durduk.
Neredeyse gelir. Silkineyim. (silkineyim
patlayaym yllarn tortusunu boaltaym ba
layacam yaknda aylardr uyuyan atei uyan
dracam uyanacak kendiliinden boalacak
akacak susmadan ayrlacam sze geeceim
gemilerin iinden gelen sze...)
DLVER
Gecikti gene bu gece, yemee gelmeyecek
demek. Oysa bu sabah evden karken dn
geceyi unutmu gibiydi. Sarld bana. Hep an
neciim diye ard beni. Bir sr ey istedi
benden. Bilirim onun bu ocuk markln.
Beni sevindirdiini bildii iin mi yapyor
yoksa ona hizmet etmem mi houna gidiyor,
arasra bilemiyorum. Ama hayr, bilmeliyim,
238

Ac Kk Yamurun Tadnda

beni sevdiini gstermek iin bundan baka

bir yol dnemiyor ou zaman, (sevmesini
nasl biliyor diye ayorum arasra mr bo
yunca sevdiklerini hep byle mi sevdi ki...)
Benim iin de byle ama, ben de biliyorum
istediim eyin bu olduunu. Ama bu sabah
da ayn eyi yapt halde neden gelmedi ye
mee? Bir ey mi oldu, gene bir ey mi hatr
lad, kzd m yoksa... (btn mrm byle
geti hep onu dndm byle elimde ne ka
lyor eninde sonunda...) Talhaya m gitti
acaba? Ona gittiyse beni hatrlamaz bile, ya
hut hatrlasa da onu brakp gelmez. Onu bek
lemekten vazgeip yemee oturdum. Lokma
lar boazmdan gemiyor. Yemediim iim k
zyor sonra, yemeye yemeye hastalanmak m
istiyorsun sen diyor. Nasl yemek yemek ister
canm o olmadka yanmda? Onun gelmedi
i zamanlar benim a kaldm dnrse
gelmesi, yemekleri hi aksatmamas gerekir
di. Beni gerekten dnyorsa... Belki de
gerekten zlyor, dnyor ama gene ge
lemiyor ayrlp Talhann yanndan... O Talha... Hayr ama, ok arkadan grdm, hi
biri ona eriemezdi, ben bile inandm buna,
ben bile gveniyorum ona, ama byle her ge
cemizi... Ho onun alp almad belli deil,
Ac Kk Yamurun Tadnda

239

Mfik benim olum, bilirim onun huyunu.

(Talha Mfik iin bambaka bir ey oldu
onun bile farkndaym, tekilerin hibirine
byle balanmad, baka bir ey bu bamba
ka, eski artk unutulan bilinmeyen dostluklar
gibi) Bu yemei bitirmee almalym. Gel
meyecek. Kimbilir hangi olmayacak saatte ka
pnn aldn duyacam, anahtarlarn ce
bine sokusunun sesini tanyacam, odama ge
lip baucumdaki lmbay sndrmesini bek
leyeceim, gzlm, kitabm gzmden,
yastmdan almasn duyacam, yatana ya
tn dinleyeceim, uyuyuunu... Yarn sabah
yeniden o uykudayken kalkp baucuna gide
ceim, onu uyurken seyredeceim. Olum be
nim. Ne yaptysa, ne olduysa... Olum... Ne
olurdu Talhann zamanndan biraz da bana
vermeyi isteseydi ama...
i

MFK
Ne yapyordur imdi? Gecikmeme bakp
sokaa frlamasa bari. Kouyorum ama yeti
ecek miyim ona? Bir yetisem... Konuaca
m var, konumalym, grmeliyim onu...
Sesi geliyor kapnn ardndan.
rim, soluk alabilirim...
240

Durabili

Ac Kk Yamurun Tadnda

Konuacaklarm her zamanki gibi nem

siz, nemsiz grnd halde nemli ufack
eylerdi. Dn gecenin szn etmemee ok
dikkat ettim konuurken. Bir ara ald o
konu ama hemen uzaklatk ondan... Yalnz
skldm, bam alp aalarn altnda, ka
ranlkta dolatm syledim, o da ktn
syledi. Bana gittin mi diye sordum korkarak,
hayr dedi, kimseyi grmek istemiyordum. Se
vindim. Beni gelip de bulamam olsayd z
lecektim, daha ok zlecektim. Ama sklp
bana geceyars gelmee kalkmas da ne sevin
dirici olurdu... Bu kez uyandrmaa karar
vermi olarak...
Hayr aklm baka yerde. Ona birdenbire
syledim dndm, beni arasra kabul
etmek istemiyorsun dedim. Nasl dedi. yle
dedim, anlatmak elimden gelmez imdi, ancak
szm de geri alyorum hemen dedim, az
nce anamn szn ederken benim gibi
enayice korkulara kaplarak bana onu ok
yalnz brakma dediin iin szm geri al
yorum. Beni kabul etmek istemeyiin belki de
bu yzden demedim ama hl aklm oraya
takl. Evet gerekten beni kabul etmek iste
miyor gibi geliyor arasra. Benden uzakla
yor, onu grmek istediim halde arasra bir
Ac Kk Yamurun Tadnda

241

sr bahane buluyor beni grmemek iin are

aryor (biliyorum unutmamalym belki kendikendine dnrken bile bunu aka geir
miyor aklndan yalnz o kendini sulu bulma
duygusu onu deliyor arasra yznde gryo
rum onu ellerinde gzlerinde unutmamalym
bunu kendi bencilliime dalp ben de bencil
liimin duygusundan kurtulamyorum ya) be
ni tutmaktan korktuunu seziyorum baz baz,
anlyorum, yaptnn ocuka bir ey oldu
unu anlatmak istiyorum ona. Sonra vazgei
yorum. Vazgeiyorum nk ben de duyuyo
rum bunu arasra, ben de arasra korkuyorum,
onu tutmaktan ksteklemekten (bu duygu
sunun sululuunun deliciliinin de bo oldu
unu kendine bo yere znt yarattn da
sylemek isterdim ama ben de yle deil mi
yim?)
Bana anam ok yalnz brakmasan dedi
i sra gznn iine bakyordum, ben de
yle dnyorum dedim zaten ama bu kendi
hayatmz yaamaktan vazgemek demek ol
masa gerek... Gzlerinde bir parlt grdm,
donuklayan bir parlt. Bam evirmedim
ben de, onun yapt gibi. Orada da balandk
artk...
242

Ac Kk Yamurun Tadnda

Beni yalnzken grd zamanlar daha

sevinli, beni yalnzken grmek istiyor, far
kndaym. Ama beni yalnzken grmee al
rsa bir eit kamaya gitmi olacak, onu is
temiyorum. Kamamal, bilenmeliyiz. Kaan
insanlardan sz amtk bir gece, bana bul
maa hazrdn dedii gece, kaanlar var de
mitik, bir de smak bulanlar, sma bu
lanlar onu aram olanlar, arayarak gklerin
altnda dolam olanlar. Bir de kaanlar var
ama, nereden katn belki bilen ama nere
ye katn hi bilmeyen insanlar. Onlara ne
den yaklaalm, neden onlara benzeyelim.
Kamaya benzeyen bir ey yapmamalyz. Yal
nz kalmann mutluluu iinde bu mutluluu
kamaa deer bulmamalyz. Ben de kamak
istediini duvarm arasra. Bendim geenler
de ona Talhaya anamla konuurken ona
anama gemi gnlerinden sz ettirmeme
e almasn syleyen, onlardan sz at
zaman tatllkla, kararllkla sz baka yere
getirmesini syleyen. Anam gemi gnlerini
ancak gzyalaryla anar, zlmemesi iin ben
de konuturmam onu konuturulmamaa da
zlyor ama tekine zld lde deil.
Talhadan da ayn eyi istedim. Ama bunu is
terken, Talhann bu szlere, bu gemie ya
banc kalmasn da istemi olmuyor muydum?
Ac Kk Yamurun Tadnda

243

Ben de kamak istiyorum ara sra. (bildikle

rimden bilmediklerimden) Ben de kamama
lym. Sma bulduktan sonra...
TALHA
Bencillikten neden at bu gece? Bencil
likten uzak olduumuzu o bilmezse kim bile
cek? Ben de biliyorum bencillie benzeyen
bir sr davrann altnda bencillik deil
bambaka bir ey olduunu, (onun bencilli
e benzeyen bir sr davrannn altnda)
Bencillik deil, kendini orta yere getirerek
btn dnyay bu kendiliin evresinde kur
mann sonucu bu. Bencillik deil ama her
eyi, beni bile kendi gnlnn iinden gr
mek. Ben. de ayn eyi yapabilirdim. Yapm
yorum ama. Ben de onu dnyann ortas bel
lemi gibiyim, (yaknda szler balayacak be
nim iin de yaknda az kald ben de sze ge
eceim gemie geeceim aramzda zlme
mi en nemli dmler yaknda balayacak
ortaya atlmaa artk glyz balayabiliriz
bilmeceler a yaknda balayacak zlecek
bilmecelerin a imdiye dein konutuu
muz her eyin tesinde ardnda kalan ikimi
zin de deinip katmz eyler benim iin
deil onun iin deil bizim iin nemli olar
eyler) Ben de boyuna onun sylediklerinden
244

Ac Kk Yamurun Tadnda

balyorum yrmee. Ama bencillik nasl

geldi aklna durup dururken, eski konuydu...
Ama gelir onun aklna, gelir, tartaklama de
dii de bu deil miydi bir bakma? (yalnz
yaknda balayacak olan a beklemiyor o
beklemiyor karanln szle aydnlanmasn
isteyen bekleyen oydu ama bunu beklemiyor
biliyorum aracak ama glyz artk g
l olmalyz ben de tkezlenebilirim o da ama
tkezlenmeler de sona erecek mevsimler gibi
tkenmez grnd halde gl olmalyz)
MFK
Bencilliin tesine getiimi, getiimizi
anlatmak istedim, gereksizdi biliyorum ama
edemedim sylemeden. Belki de anlatmak is
tediimi daha bilmiyor. Bilmiyor daha ama
yaknda onu bile anlatabileceim aka, rk
meden, korkmadan. Bencilliin irkinliin te
sine nasl gemi olduumu, olduumuzu. Bil
miyor, belki amak g gelecek bana ama an
latmalym ona nasl her lnn tesinde ol
duunu, daha glyz artk, olmalyz, anla
tacam, yaknda. Bencilliin szn ok et
tim bu gece, dolandm evresinde. Yaknda
balayacak her ey.
Ac Kk Yamurun Tadnda

245

Ama, onun olmad bir yere gitmektense

mrm boyunca yerimden kmldamak iste
mediimi biliyor. Geen gn, gene gitmekten,
gezmekten konuurken ben gitmem nedenini
bilirsin dediimde ben de gelirim birlikte gi
deriz demedi mi? Gidemez, ben de gidemem,
ama benim gitmem iin onun da gitmesi, bir
likte gitmemiz, onun azndan kan bir sz
olmad m?
Glln umudundayz.
19 5 6

www.eskikitaplarim.com

246

Ac Kk Yamurun Tadnda