Professional Documents
Culture Documents
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΛΙΑΠΗΣ
ΕΝΑ ΤΑΝΚΕΡ
ΠΟΥ ΤΟ ΕΛΕΓΑΝ ΑΙΓΑΙΟ Β’
Сop yright
(с) 2009
Με Τιμή / По цене
ΛΙΑΠΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
По цене
Liapis Panagiotic
ΟΙ ΔΟΥΡΕΙΟΙ ΙΠΠΟΙ
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΠΑΡΚΑ &
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΕΡΓΑ
NOTIA ΛΕΣΒΟΣ
Προϋπολογισμός 6.998.487,17 €
ΒΟΡΕΙΑ ΛΕΣΒΟΣ
Σε εξέλιξη βρίσκονται οι εργασίες για τη βελτίωση και συντήρηση τμημάτων του Επαρχιακού
Οδικού Δικτύου στο πλαίσιο του έργου «Συντήρηση-Βελτίωση Οδικού Δικτύου Λέσβου και
Ενίσχυση Ασφαλτικών Τάπητων» συνολικού προϋπολογισμού 1.200.000 , που εκτελεί η
Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λέσβου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο του έργου και για πρώτη φορά χρησιμοποιείται στα έργα
συντήρησης της οδοποιίας μηχάνημα τύπου Φρέζα το οποίο αφαιρεί τον παλιό
ασφαλτοτάπητα, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται αφενός η απόλυτη εξομάλυνση της
επιφάνειας του οδοστρώματος, αφετέρου να αντιμετωπίζονται προβλήματα προσαρμογής με
Οι εργασίες ξεκίνησαν από την περιοχή του Δήμου Πέτρας και περιλαμβάνουν την
ασφαλτόστρωση τμημάτων του επαρχιακού οδικού δικτύου από την περιοχή του
Στρατοπέδου μέχρι την περιοχή Καβάκι, επί της παραλιακής οδού στην Πέτρα, επί της οδού
προς Πετρί καθώς και στην περιοχή της Ανάξου.
Στη συνέχεια στο πλαίσιο του ίδιου έργου θα ακολουθήσουν ασφαλτοστρώσεις στην περιοχή
της Μήθυμνας, εντός του Δήμου Καλλονής και πιο συγκεκριμένα από την περιοχή της
Αρίσβης μέχρι το Δημοτικό Σχολείο Καλλονής καθώς και από τη διασταύρωση προς
Παράκοιλα μέχρι το Αστυνομικό Τμήμα Καλλονής, στην περιοχή του Δήμου Γέρας, του
Δήμου Πλωμαρίου, του Δήμου Πολιχνίτου, του Δήμου Ευεργέτουλα και σε άλλα σημεία του
επαρχιακού οδικού δικτύου.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Το πρόβλημα της παρούσας εργασίας είναι η Εξεύρεση μιας Κατάλληλης Περιοχής για την
Εγκατάσταση Φωτοβολταϊκού Πάρκου στο νησί της Λέσβου. Η περιοχή αυτή λοιπόν, θα
πρέπει να είναι κατάλληλη ως προς τα γεωμορφολογικά της χαρακτηριστικά και να
ικανοποιεί τα διάφορα χωροταξικά κριτήρια που έχει θεσπίσει το ΥΠΕΧΩΔΕ για τις
Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.). Επίσης, να λαμβάνει υπόψη την υφιστάμενη
νομοθεσία για την προστασία διαφόρων περιοχών (π.χ. Natura, αρχαιολογικοί χώροι κ.τ.λ.).
Λοιποί Αρχαιολογικοί Χώροι: Να βρίσκονται τουλάχιστον 500 μέτρα μακριά από τους
αρχαιολογικούς χώρους.
Ολικό Οδικό Δίκτυο: Οι τελικές κατάλληλες εκτάσεις, προτείνεται να βρίσκονται στα όρια
του ολικού οδικού δικτύου και σε εγγύτητα 3 km ώστε να υπάρχει ευκολία πρόσβασης.
Οικιστική Ζώνη: Για οικισμούς με πληθυσμό πέρα των 2000 κατοίκων, οι προτεινόμενες
περιοχές πρέπει να βρίσκονται σε απόσταση 500 μέτρων από τα όρια τους. Για οικισμούς με
πληθυσμό λιγότερο των 2000 κατοίκων, σε απόσταση 250 μέτρων από τα όρια τους.
Υψόμετρο: Οι προτεινόμενες περιοχές πρέπει να είναι κάτω από το μέσο υψόμετρο της
περιοχής (200 m).
Για τις ανάγκες λοιπόν της παρούσας εργασίας, ακολουθήθηκαν τα εξής βήματα:
Διάγραμμα Ροής.
Οικισμ οί
Ισοϋψείς Καμπύλες
Χρήσεις Γης
2. ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
Η Πολυκριτηριακή Ανάλυση είναι μια μεθοδολογία που αναπτύχθηκε για να χειριστεί την
πολλαπλή διάσταση των φυσικών και κοινωνικο - οικονομικών φαινομένων που
χαρακτηρίζουν τα χωρικά και τα φυσικά συστήματα. Όπως και άλλα εργαλεία, η
πολυκριτηριακή ανάλυση καλείται να συμβάλει στην εκτίμηση πολιτικών και στη λήψη
αποφάσεων.
Στη συγκεκριμένη μελέτη, εφαρμόστηκε η κλασσική μέθοδος των πολλαπλών κριτηρίων για
ένα στόχο με λογικούς περιορισμούς. Πρόκειται για την πιο συνηθισμένη περίπτωση
ανάλυσης, όπου χρησιμοποιούνται συνήθως τεχνικές επικάλυψης (overlaying) μεταξύ
πολλαπλών επιθεμάτων για την ανεύρεση της κοινής περιοχής που ορίζουν τα κριτήρια ή
της περιοχής που αποκλείουν τα κριτήρια (η αναζήτηση της λύσης γίνεται με σταδιακό
χαρτογραφικό "φιλτράρισμα" βάσει των επιθεμάτων για να βρεθεί η περιοχή που ικανοποιεί
όλα τα επιθυμητά κριτήρια).
ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
οχές Natura - πολυγωνική Α. Ζώνες Αποκλεισμού Περιοχών Natura - πολυγωνική
μοί - πολυγωνική Β. Ζώνες Αποκλεισμού Οικισμών - πολυγωνική
ολογικοί Χώροι - πολυγωνική Γ. Ζώνες Αποκλεισμού Αρχαιολογικών Χώρων - πολυγωνική
εία Παγκόσμιας Κληρονομιάς -
Δ. Ζώνες Αποκλεισμού Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς - πο
ωνική
ο Οδικό Δίκτυο - γραμμική Ε. Ζώνες Αποκλεισμού Κύριου Οδικού Δικτύου - πολυγωνική
ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΕΔΑΦΗ
ψείς Καμπύλες - γραμμική Α1. Κατάλληλες Κλίσεις Εδάφους - πολυγωνική
Α2. Κατάλληλος Προσανατολισμός Κλίσεων - πολυγωνική
Α3. Κατάλληλο Υψόμετρο - πολυγωνική
εις Γης - πολυγωνική Β. Κατάλληλες Χρήσεις Γης - πολυγωνική
Οδικό Δίκτυο - γραμμική Γ. Κατάλληλο Οδικό Δίκτυο - πολυγωνική
ο Μέσης Τάσης ΔΕΗ - γραμμική Δ. Κατάλληλο Δίκτυο Μέσης Τάσης ΔΕΗ - πολυγωνική
5. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία, υπάρχουν κάποιες περιοχές εντός των οποίων οι
οικοδομικές δραστηριότητες ή οποιουδήποτε άλλου είδους δραστηριότητες που πιθανόν να
προκαλέσουν αλλοίωση του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, απαγορεύονται
αυστηρά. Έτσι λοπόν ορίστηκαν οι παρακάτω περιορισμοί:
Χώροι Παγκόσμιας Κληρονομιάς: Δημιουργήθηκε ένα επίθεμα που οριοθετεί μια ζώνη 3
km από τα όρια των περιοχών Παγκόσμιας Κληρονομιάς (που αναφέρεται στο Απολιθωμένο
Δάσος) συμπεριλαμβάνοντας και την ίδια την περιοχή. Είναι μια μεγάλη σε έκταση ζώνης
προστασίας που το επιβάλλει ωστόσο η υφιστάμενη νομοθεσία και οι διεθνείς κανονισμοί.
Λοιποί Αρχαιολογικοί Χώροι: Οι αρχαιολογικοί χώροι του νησιού, κυρίως της Ερεσσού και
της Άντισσας όπως και το Βυζαντινό μουσείο του Υψηλού, παρουσιάζουν μεγάλο
αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Προκειμένου να ικανοποιηθεί το παραπάνω κριτήριο, τέθηκε με
βάση την νομοθεσία, μια ζώνη προστασίας 500 m από τα όρια, που περιλαμβάνει και τις
ίδιες τις περιοχές.
Κριτήριο Προστασίας Κύριου Οδικού Δικτύου: Δημιουργήθηκε μια ζώνη προστασίας 500
m γύρω από το κύριο οδικό δίκτυο. Το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο παρουσιάζει κενά κι
έτσι η συγκεκριμένη ζώνη τέθηκε αυθαίρετα αλλά σύμφωνα με αυτά που ισχύουν για τους
οικισμούς, ώστε να αποφεύγονται πιθανόν αντανακλάσεις από την εγκατάσταση προς το
οδικό δίκτυο.
6. ΖΩΝΕΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ
7. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑΣ
Κατάλληλες Χρήσεις Γης: Από τις υφιστάμενες χρήσεις γης, αυτές που θεωρήθηκαν
κατάλληλες για την χωροθέτηση του φωτοβολταϊκού πάρκου χωρίς να προκαλείται
οποιαδήποτε αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος, είναι αυτές με χορτολίβαδα, θάμνους
και η άγονη γη. Από το διάθεσιμο επίθεμα των χρήσεων γης, εξείχθει ένα νέο επίθεμα με τις
κατάλληλες χρήσεις.
8. ΖΩΝΕΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑΣ
9. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Έχοντας λοιπόν οριοθετήσει τις Ζώνες Αποκλεισμού και τις Ζώνες Καταλληλότητας, πρέπει
να εντοπιστούν οι κατάλληλες περιοχές για την χωροθέτηση των φωτοβολταϊκών
συστημάτων. Για να γίνει αυτό εφικτό, πρέπει από τα κατάλληλα εδάφη να αφαιρεθούν οι
περιοχές που περιέχονται μέσα στις ζώνες αποκλεισμού.
10. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Όπως διαφαίνεται στους παρακάτω χάρτες, οι κατάλληλες περιοχές για την χωροθέτηση της
εγκατάστασης, βρίσκονται διάσπαρτες σε όλο το νησί οι περισσότερες εκ των οποίων
βρίσκονται στο βορειοανατολικό και νοτιοδυτικό μέρος του νησιού. Οι χάρτες που
ακολουθούν, απεικονίζουν τις τελικές προτεινόμενες περιοχές με βάση τις χρήσεις
γης και το εμβαδόν των εκτάσεων. Παρατηρώντας τους προσεκτικά, βλέπουμε πως οι
περισσότερες προτεινόμενες περιοχές είναι καλυμμένες με χορτολίβαδα και λίγες με
θάμνους.
Όσον αφορά την συγκεκριμένη περίπτωση, υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης με τον
εμπλουτισμό επιπρόσθετων κριτηρίων, έτσι ώστε η λήψη της απόφασης χωροθέτησης να
περιλαμβάνει και άλλες παραμέτρους. Αυτό θα προσδώσει στην τελική έκβαση της μελέτης
πλαίσια της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας INTERREG II έχει προχωρήσει στη δημιουργία ενός
δικτύου περιηγητικών διαδρομών, που ενώνουν τους γεωτόπους, με τον τίτλο «Τα
Μονοπάτια της Λάβας», που ακολουθούν την πορεία που χάραξαν τα πυρωμένα ποτάμια
της λάβας και των πυροκλαστικών υλικών, πάνω στην επιφάνεια της γης πριν από 20
εκατομμύρια χρόνια, από τα χείλη των ηφαιστειακών κρατήρων έως το Απολιθωμένο
Οι διαδρομές αυτές περιλαμβάνουν δύο κύριους άξονες, που ξεκινούν από την Καλλονή και
διατρέχουν το Γεωπάρκο σε όλη του την έκταση κατά μήκος του οδικού δικτύου. Η
πρόσβαση στις διαδρομές – άξονες είναι δυνατή με αυτοκίνητο ή άλλα μηχανοκίνητα μέσα.
Παράλληλα όμως, έχουν χαραχθεί μια σειρά από περιπατητικές διαδρομές ιδιαίτερης
γεωτουριστικής αξίας που ξεκινούν από τις δύο κύριες διαδρομές – άξονες. Οι
περιπατητικές αυτές διαδρομές είναι ιδιαίτερου γεωλογικού, αρχαιολογικού, πολιτιστικού και
αισθητικού ενδιαφέροντος. Στην περιοχή προσφέρονται υπηρεσίες μιας σειράς
εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως ο οίκο- γεωτουρισμός, οι οποίες συμβάλλουν στην
οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της περιοχής και είναι ένα από τα σημαντικότερα
αποτελέσματα από τη δημιουργία του «Γεωπάρκου του Απολιθωμένου Δάσους».
Τα Μονοπάτια της Λάβας
1η διαδρομή Καλλονή – Λεπέτυμνος – Απολιθωμένο δάσος
Η πρώτη διαδρομή – άξονας ξεκινάει από την Καλλονή και κατευθύνεται βόρεια για την
περιήγηση στο ηφαιστειακό κέντρο του Λεπέτυμνου. Περνώντας από τη Στύψη όπου
βρίσκεται ένα σημαντικό γεωθερμικό πεδίο η διαδρομή κατευθύνεται ανατολικά για να
συναντήσει σε λίγο τις θεαματικές στηλοειδείς λάβες της Πελόπης και κατόπιν
ακολουθώντας τους πρόποδες του ηφαιστείου του Λεπέτυμνου μέσω της Σκάλας
Συκαμνιάς φτάνει στις παραθαλάσσιες θερμοπηγές και τις μεταλλοφόρες στοές της
Αργένου, καθώς και τις θερμές πηγές της Εφταλούς που αναβλύζουν μέσα από
εντυπωσιακούς ηφαιστειακούς βράχους με πολύπλοκους χρωματικούς συνδυασμούς.
Στην βόρεια πλευρά της Μήθυμνας η ηφαιστειακή δράση έχει δημιουργήσει ένα
εντυπωσιακό μικρό ηφαιστειακό δόμο σε μικρογραφία. Οι στηλοειδείς κολώνες
εντυπωσιάζουν τον παρατηρητή. Στη συνέχεια συναντά τον εντυπωσιακό ηφαιστειακό
λαιμό της Πέτρας και τις χαρακτηριστικές ηφαιστειακές φλέβες στο Αυλάκι της Πέτρας και το
Σκουτάρο. Από το Σκουτάρο μέχρι το Σκαλοχώρι ακολουθεί μια διαδρομή με ιδιαίτερη
οικολογική αξία και σχηματισμούς ηφαιστειακών λαβών. Μετά το Σκαλοχώρι συναντώνται
οι ηφαιστειακοί σχηματισμοί του μεγαλύτερου ηφαιστειακού κέντρου της Λέσβου, το
ηφαίστειο της Βατούσας. Μεγάλο μέρος της δυτικής Λέσβου σκεπάστηκε από στρώματα
λάβας και πυροκλαστικές ροές, που ήλθαν στην επιφάνεια όταν έγινε η έκρηξη του
ηφαιστείου αυτού. Από τη διάβρωση των σχηματισμών έχουν σχηματισθεί χαρακτηριστικές
βραχομορφές τις οποίες συναντάμε κατά μήκος της κοιλάδας του Βούλγαρη.
Λίγο πριν από την Άντισσα συναντάμε στρώματα ηφαιστειακής στάχτης και ελαφρόπετρας,
που εναλλάσσονται με ορίζοντες πυροκλαστικών ροών. Στη διασταύρωση του δρόμου για
Ερεσό και Σίγρι δεσπόζει το ιδιόμορφο ανάγλυφο, που δημιούργει το ιγνιμβριτικό κάλυμμα
το οποίο στεφανώνει τους λόφους της περιοχής. Η διαδρομή προς τα δυτικά συναντάει το
επιβλητικό ύψωμα του Όρδυμνου, με το χαρακτηριστικό κωνικό σχήμα. Πρόκειται για ένα
ηφαιστειακό δόμο, αποτελούμενο από ρυοδακητικές λάβες, οι οποίες διαπέρασαν και
αναθόλωσαν τους προϋπάρχοντες ορίζοντες πυροκλαστικών ροών. Στην κορυφή του
Όρδυμνου δεσπόζουν στηλοειδείς μορφές λάβας. Στο υψηλότερο σημείο του βουνού
υπάρχει το βυζαντινό μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, που είναι γνωστό με το
όνομα Μονή Υψηλού. Στο 8ο χιλιόμετρο της οδού Άντισσας – Σιγρίου μια παράκαμψη
οδηγεί στο Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους. Η διαδρομή καταλήγει στο Σίγρι όπου βρίσκεται
το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου και το Πάρκο Σιγρίου
Τα Μονοπάτια της Λάβας
2η διαδρομή Καλλονή – Ηφαίστειο Βατούσας – Απολιθωμένο δασος
Η δεύτερη διαδρομή – άξονας ξεκινάει από την Καλλονή και στα παράλια του Κόλπου
Καλλονής συναντά τον εκτεταμένο υγροβιότοπο που φιλοξενεί μια μεγάλη ποικιλία πουλιών
(134 είδη εκ’ των οποίων τα 66 είναι μεταναστευτικά). Ανηφορίζοντας πάνω από τα Δάφια
συναντάει τους εντυπωσιακούς αποστρογγυλεμένους βράχους λάβας, που εκτοξεύθηκαν
Λιγνίτης: Ως ορυκτό για την παραγωγή ενέργειας από την καύση του με
λιγοστή μόλυνση του περιβάλλοντος.
Η Ελλάδα διαθέτει τόσο πολύ λιγνίτη, που εάν τον εκμεταλλευόταν από νωρίς,
θα είχε γλιτώσει πολλά δισεκατομμύρια από την εισαγωγή πετρελαίου.
Αλουμίνιο: Εδώ και μερικά χρόνια η Γαλλία ελάττωσε την παραγωγή της σε
αλουμίνιο και η Ελλάδα πλέον είναι πρώτη στην Ευρώπη σε παραγωγή του
αλουμινίου, με χιλιάδες εφαρμογές.
Νικέλιο.
Και για αυτό το στρατηγικό ορυκτό όπως ανέφερε ο κύριος Παπαγεωργίου,η
Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της Ευρωπαϊκής Ενώσεως με σημαντικά
κοιτάσματα νικελίου στο υπέδαφός της.
Υπάρχει ένα συγκρότημα παραγωγής νικελίου, του μεγαλύτερου στην
Σμηκτίτες. Η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα στον κόσμο μετά τις Ηνωμένες
Πολιτείες στην εξόρυξη σμηκτιτών, οι οποίοι έχουν μεγάλο εύρος εφαρμογών,
όπως η διάθεση αποβλήτων, τα φάρμακα, τα καλλυντικά και άλλα.
Το τεύχος της 28ης Απριλίου 1999 της εφημερίδας 'Αθηναϊκή' είχε ως τίτλο
'Θησαυροφυλάκιο η Βόρεια Ελλάδα' και αναφερόταν σε αυτό ακριβώς το θέμα.
Η Θράκη λοιπόν είναι ένας στρατηγικός κόμβος, διότι εκτός των πλουσίων
κοιτασμάτων ουρανίου, χρυσού και πετρελαίου, επιπλέον από εκεί πρόκειται
να περάσει στο μέλλον και ο αγωγός φυσικού αερίου και πετρελαίου
'Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης'
Αγωγός μεταφοράς καυσίμων από Κασπία προς τη δύση.
Ένα εύλογο ερώτημα είναι το γιατί η Ελλάδα να έχει πετρέλαιο και σημαντικά
ορυκτά σε τέτοιες ποσότητες. Σε αυτό απαντούν οι γεωλόγοι λέγοντας τα εξής.
Όσον αφορά το πετρέλαιο είναι γνωστό στους γεωλόγους ότι ολόκληρο σχεδόν
το σημερινό Αιγαίο Πέλαγος ήταν κάποτε μία απέραντη πεδιάδα με πλούσια
βλάστηση η οποία στην πορεία κατεποντίσθη για να δημιουργήσει μετά από
χιλιάδες χρόνια το σημερινό Αιγαίο Πέλαγος. Οι υδρογονάνθρακες των δασών
έγιναν πετρέλαιο.
Όσον αφορά τα σπάνια μέταλλα, εξηγείται εύκολα κι αυτό την στιγμή που ως
γνωστόν καθώς η τεκτονική πλάκα της Αφρικής υποχωρεί κάτω από αυτήν της
Ευρώπης, δημιουργεί μεταξύ άλλων και κατάλληλες προϋποθέσεις δημιουργίας
τέτοιου είδους μεταλλευμάτων.
Υπάρχουν βάσιμες υποψίες και για άλλα 'περίεργα' και πανάκριβα συστατικά
στο υπέδαφός μας, όπως το ΟΣΜΙΟ, ο κόκκινος υδράργυρος κ.ά. για τα οποία η
έρευνα συνεχίζεται.
Ο λανθάνων χρόνος που απαιτείται για την εκδήλωση της νεοπλασίας είναι
διαφορετικός για κάθε είδος καρκίνου. Έτσι λευχαιμία μπορεί να εμφανισθεί μετά
από 8 χρόνια ακτινοβολίας, καρκίνος τυροειδούς μετά από 20 χρόνια. Από
μελέτες σε παιδία που επέζησαν του Ατομικού βομβαρδισμού στην Ιαπωνία , η
αιχμή της λευχαιμίας εμφανίσθηκε 5 χρόνια μετά την έκθεση στην ακτινοβολία. μετά
15-20 χρόνια από την έκρηξη παρατηρήθηκε μεγάλη αύξηση του καρκίνου του
τυροειδούς. Η ακτινοβολία δεν βλάπτει μόνο τα σωματικά κύτταρα αλλά και τα
αρχέγονα γεννητικά με αποτέλεσμα οι βλάβες στα χρωματοσώματα να
εκδηλωθούν και στις επόμενες γενιές.
Στις ακτινοδιαδιαγνωστικές μεθόδους που εφαρμόζονται στα νοσοκομεία δεν
έχει βρεθεί η ελάχιστη ιδανική δόση. Σε μελέτη που έγινε για να ελεγχθεί η σχέση
δόσης ακτιίων Χ και εμφάνισης καρκίνου, βρέθηκε ότι η σχέση αυτή είναι
γραμμική. Έτσι ο διπλασιασμός της δόσης διπλασιάζει τις πιθανότητες εμφάνισης
καρκίνου ενώ αντίθετα η ελάττωση της δόσης μειώνει τον κίνδυνο καρκινογένεσης.
Το ραδόνιο εκπέμπει σωμάτια και βρίσκονται στο έδαφος, σε ορυχεία και σε σπίτια
κατασκευασμένα από πέτρες. Επιδημιολογικές έρευνες σε εργαζόμενους που
Πάνω από το 60% των ανδρών που φτάνουν στην ηλικία των 80 ετών αναμένεται
να παρουσιάσουν μικροσκοπικά στοιχεία καρκίνου στον προστάτη αδένα! Οι
επιστήμονες περιμένουν ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων του καρκίνου του
προστάτη τα επόμενα χρόνια λόγω της επέκτασης του προσδόκιμου επιβίωσης,
καθώς η νόσος συνδέεται άμεσα με την ηλικία.
Διακεκριμένοι Ελληνες και ξένοι επιστήμονες που βρέθηκαν στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια
της επιστημονικής ημερίδας «Προοπτικές στη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη 2008»
εξέφρασαν τις ανησυχίες τους, τονίζοντας όμως ταυτόχρονα ότι η έγκαιρη διάγνωση
μπορεί να ανεβάσει την πενταετή επιβίωση έως και στο 100%. Σημαντικές ελπίδες
υπάρχουν κι από νέες θεραπείες, όπως οι στοχευμένες θεραπείες, που εφαρμόζονται ή
βρίσκονται σε στάδιο μελετών.
Στην ημερίδα, που διοργανώθηκε από τα νοσοκομεία «ΥΓΕΙΑ» και «Memorial» της Νέας
Υόρκης, παρουσιάστηκαν όλα τα νεότερα δεδομένα στη θεραπεία του προστατικού
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η πρόληψη της νόσου είναι πολύ σημαντική και γι' αυτό θα
πρέπει οπωσδήποτε κάθε άνδρας μετά την ηλικία των 50 ετών να επισκέπτεται μία φορά
τον χρόνο τον ουρολόγο του για δακτυλική εξέταση του προστάτη και μέτρηση σε ειδικό
αιματολογικό έλεγχο του προστατικού αντιγόνου PSA και από την ηλικία των 45 εάν
υπάρχει κληρονομικό ιστορικό.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 10/07/2008
Από μία σύντομη ανασκόπηση στην ιστορία της χημικής φυτοπροστασίας φαίνεται
ότι από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και μετά έγιναν τεράστια άλματα στον τομέα
της φυτοφαρμακολογίας, λόγω της αναγκαίας αύξησης της παραγωγικότητας των
καλλιεργούμενων αγρών και γενικά της προστασίας της γεωργικής παραγωγής. Αυτό
που επιδιώκεται κάθε φορά με την έγκριση της κυκλοφορίας των φυτοφαρμάκων
είναι να επιβεβαιωθεί ότι δεν θα προκύψει κίνδυνος για την δημόσια υγεία ή το
περιβάλλον από την χρήση τους. Στα πλαίσια αυτά, τα διάφορα εργοστάσια
παρασκευής φυτοφαρμάκων τείνουν σήμερα να παρασκευάζουν φυτοφάρμακα
με όσο το δυνατό υψηλότερη περιεκτικότητα σε δραστική ουσία, έτσι ώστε
αυτά να καθίστανται αποτελεσματικότερα και να μειώνεται σημαντικά το
κόστος τους. Επιπλέον, τα φυτοφάρμακα πρέπει να εμφανίζουν χημική
σταθερότητα. Η ιδιότητα αυτή είναι απαραίτητη, καθώς τα φυτοφάρμακα είναι
χημικές ενώσεις που μπορούν να υποστούν αλλοιώσεις λόγω θερμοκρασίας,
υγρασίας, φωτός και άλλων παραγόντων, οι οποίες έχουν σαν αποτέλεσμα την
μείωση της τοξικότητάς τους. Από εκεί και πέρα, τα σκευάσματα αυτά θα πρέπει να
είναι ανεκτά από τους ανθρώπους και τα κατοικίδια. Η ιδιότητα αυτή έχει μεγάλη
σημασία και ρυθμίζεται από ειδική νομοθεσία σε διάφορες χώρες. Κατ’ αναλογία, τα
Ένα φυτοφάρμακο μετά την εφαρμογή του θα επιτύχει τον στόχο του, ενώ ένα
μέρος του θα κινηθεί και πέρα από αυτόν. Οι επιπτώσεις που θα έχει στο περιβάλλον
δεν είναι πάντα ορατές και μετρήσιμες Η παρουσία φυτοφαρμάκων στο έδαφος
επηρεάζει σοβαρά, άμεσα ή έμμεσα, τόσο τη μικροπανίδα όσο και τη μικροχλωρίδα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, η παρουσία ενός φυτοφαρμάκου στο έδαφος
μπορεί να προκαλέσει σημαντικές αλλαγές στους πληθυσμούς των
μικροοργανισμών. Η έκπλυση των φυτοφαρμάκων από τα εδάφη και η μετακίνησή
τους στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα αποτελεί ένα σοβαρό κίνδυνο ρύπανσης των
υπογείων υδάτων. Ειδικά μάλιστα τα ψάρια, μπορούν να δεχτούν μεγάλες ποσότητες
φυτοφαρμάκων, τόσο από την τροφική αλυσίδα όσο και από το νερό που περνάει
μέσα από τα βράγχιά τους. Υπολείμματα φυτοφαρμάκων έχουν ανευρεθεί και στην
ατμόσφαιρα σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, αλλά οι συγκεντρώσεις τους ήταν
υψηλότερες σε περιοχές με έντονη γεωργική δραστηριότητα. Ενδιαφέρον
παρουσιάζει η έρευνα των Anderson και Glowa (1984),οι οποίοι εντόπισαν και
ανέφεραν δηλητηρίαση μελισσών μεγάλης έντασης που προκλήθηκε από
εκτεταμένους ψεκασμούς εδάφους σε δεντρώδεις καλλιέργειες στις ΗΠΑ.
Aλλωστε, από όλα τα έντομα που υπάρχουν μόνο ένα ποσοστό περίπου 5%
χαρακτηρίζονται ως εχθροί για τις ανθρώπινες καλλιέργειες. Επιπλέον, η εκτεταμένη
χρήση των φυτοπροστατευτικών μέσων έχει προκαλέσει στις Η.Π.Α. το θάνατο σε
τουλάχιστον 94 είδη πουλιών. Βέβαια, από τις αρχές του 1970 έχουν γίνει
προσπάθειες προστασίας των πτηνών, αλλά τα αποτελέσματα δεν είναι και τόσο
ενθαρρυντικά. Στο ίδιο μήκος κύματος, η έκθεση των θηλαστικών στα φυτοφάρμακα
Το πράσινο τσάι και τα μανιτάρια όχι μόνο θωρακίζουν τις γυναίκες κατά του καρκίνου του
μαστού, αλλά μειώνουν και την επιθετικότητα του καρκίνου σε όσες γυναίκες παρουσίασαν τη
νόσο, σύμφωνα με τα πορίσματα νέας έρευνας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αυστραλίας.
Πρόσφατα ανακοινώθηκε στον ημερήσιο τύπο ότι στα νερά της ευρύτερης
περιοχής του Ασωπού μετρήθηκε συγκέντρωση εξασθενούς χρωμίου εως 50 μg/L
που ξεπερνά τα ανώτατα επιτρεπτά όρια που θέτει η παγκόσμια επιστημονική
κοινότητα. Το αν θα αγγίξουν τις επικίνδυνες συγκεντρώσεις των 580 μg/L που
μετρήθηκαν το 1993 στον ποταμό Χίνκλι των ΗΠΑ (υπόθεση Erin Brockovich,
εναντίον Pacific Gas & Electric Company που έγινε ταινία το 2000) είναι λίγο
απίθανο για την ώρα, σύμφωνα με τους ειδικούς επιστήμονες. Ακόμα πιο μακρινό
είναι και το σενάριο να φτάσουν τις συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου του
Βαρδάρη ποταμού κοντά στην πόλη Τέτοβο, που απειλούσε τον υδροφόρο
ορίζοντα της Π.Γ.Δ.Μ.Οι μετρήσεις του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των
Ηνωμένων Εθνών (UNEP) και της Επιχείρησης Ανακατασκευών της Ευρωπαΐκής
Ενωσης, που με δικά της έξοδα (1 εκατομμύριο ευρώ) ανέλαβε τα έργα..
κάθαρσης των νερών του Βαρδάρη από το επικίνδυνο Cr(VI), ήταν 50.000 μg/L
το 2000, που μειώθηκε σε 12.000 μg/L το 2004. Ο τελικός στόχος σύμφωνα με
Το χρώμιο του εδάφους σε αυτό χώρο στάθμευσης ενός βιομηχανικού πάρκου του New
Jersey έχει διαλυθεί σε αυτά τα στάσιμα νερά. Επειδή το χρώμιο μπορεί να διαλυθεί και να
διαχυθεί μέσω του εδάφους, αυξημένες συγκεντρώσεις (λόγω εξάτμισης του νερού) μπορεί
να παρατηρηθούν μακριά από την αρχική περιοχή ρύπανσης
ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ
Ο λόγος για τον διάσημο Λούκι Λουκ, τον «φτωχό και μόνο καουμπόι» των κόμικς,
που εγκατέλειψε το τσιγάρο και το αντικατέστησε στην άκρη του στόματός του με
ένα στάχυ.
Όλοι ξέρουμε πλέον πόσο κακό κάνει το κάπνισμα, αφού το λένε όλοι γιατροί,
τηλεοράσεις, επιστήμονες ακόμα και στα πακέτα των τσιγάρων πάνω αναγράφεται.
Επίσης απαθείς ή τουλάχιστον μικρής επίδρασης είναι οι διάφορες εικόνες που
βλέπουμε από μαύρους πνεύμονες ή καρκίνους από τσιγάρο και αυτό γιατί έχουμε
αναπτύξει μια άμυνα στις εικόνες για να μην μας επηρεάζουν ακόμα και στα πιο
φρικιαστικά λόγω υπερδοσολογία εικόνας που έχουμε πάθει από την τηλεόραση.
Το κάθε είδος κακό μας επηρεάζει πλέον μόνο όταν κτυπήσει την πόρτα του
διπλανού μας ή ακόμα και την δικιά μας αλλά ίσως τότε να είναι αργά για
ευαισθητοποίηση. Η παρουσίαση στηριζεται στην σκληρή κι αμείλικτη γλώσσα των
αριθμών και στατιστικών που είναι εντελώς αφοπλιστική και παρουσιάζει τον
βασιλιά γυμνό.
• Ένα στα δύο παιδιά που τώρα ξεκινάει το κάπνισμα θα πεθάνει από αυτό
• Οι θάνατοι λόγω του τσιγάρου κάθε χρόνο είναι 14.000 με 18.000 (όσο την περιφέρεια
Καλλονής, Αγ. Παρασκευής)
• Κάποιος που ξεκινάει το τσιγάρο στα 15 του χρόνια χάνει 8 χρόνια από την ζωή του
• Αντίστοιχα κάποιος που το ξεκινάει στα 25 του χρόνια χάνει 4 χρόνια ζωής
• Το κάπνισμα ενός πακέτου ημερησίως μας στερεί 4,6 χρόνια ζωής
2.36 Κατάργηση διατάξεων των Νόμων 386/76 , 669/77 και Π.Δ. 595 /78
2.A Nόμος 2115/93 ΦΕΚ 15Α/15-2-93 Διατάξεις του Ν. 2115/93 που ισχύουν
αυτούσιες
2.Α.1 Άρθρο 20
2.Α.2 Άρθρο 21
2.Α.3 Άρθρο 22
2.Α.4 Άρθρο 23
2.Α.5 Άρθρο 26
3.1.2 Οδηγίες του Υπουργού Βιομηχανίας Ενέργειας και Τεχνολογίας ,Αριθ πρωτ.Δ10-
Δ/Φ5/οικ.16830/25-7-94
“Λατομεία μαρμαροψηφίδας”
3.1.7 Νόμος 2130/93 ΦΕΚ 62Α/23-4-93 άρθρο 27 παραγρ. 8, καταβολή ειδικού τέλους
υπέρ ΟΤΑ των λατομείων βιομηχανικών
ορυκτών
“Καθορισμός ζωνών προστασίας του όρους Πεντέλη, χρήσεων και όρων δόμησης
αυτών”
3.2.1 Απόφαση Δ10/Φ 68/οικ 30842 του Υπουργού Βιομηχανίας Ενέργειας και
Τεχνολογίας (ΦΕΚ 917/Β/22-12-93 )
“Ορισμός των δικαιολογητικών για την χορήγηση των αδειών εγκατάστασης και
λειτουργίας μηχανημάτων
“Καθορισμός των δικαιολογητικών για την χορήγηση των αδειών κατασκευής και
λειτουργίας υπαιθρίων αποθηκών
“Καθορισμός των προδιαγραφών για την σύνταξη της Τεχνικής Μελέτης του άρθρου 9
παρ.4 του Ν.1428/84 και
“Περί της υποχρέωσης της Διοίκησης σύμφωνα με την γνωμοδότηση 154/98 του
Ν.Σ.Κ.”
3.3.1 Νόμος 998/79 “Περί προστασίας δασών και δασικών εν γένει εκτάσεων της
Χώρας”
3.3.2 Τριμερής Απόφαση άρθρου 45 παραγ.5 του Ν.998/1979 (ΦΕΚ 820 Β / 28-8-80)
με εκρηκτικές ύλες
Θρησκευμάτων
11/6/2003
ʼρθρο 1
Σκοπός
1. Σκοπός του παρόντος νόμου είναι η δημιουργία των προϋποθέσεων για
την ορθολογική αξιοποίηση του Γεωθερμικού δυναμικού της χώρας.
Η αξιοποίηση του γεωθερμικού δυναμικού, ως ανανεώσιμη πηγή ενέργειας
προωθεί τη βιώσιμη ανάπτυξη, η δε έρευνα, εκμετάλλευση και διαχείρισή του
θεωρείται δημοσίας ωφελείας.
2. Ο Υπουργός Ανάπτυξης μπορεί με απόφασή του να καθορίζει ότι το
δικαίωμα διαχείρισης του γεωθερμικού δυναμικού κατισχύει του δικαιώματος
εκμετάλλευσης άλλων μεταλλευτικών ή λατομικών ορυκτών, εφόσον κατά την
κρίση του η συγκεκριμένη εκμετάλλευση του γεωθερμικού δυναμικού είναι
μεγαλύτερης σημασίας για την εθνική οικονομία.
3. Διαφορές που ανακύπτουν μεταξύ των φορέων της εκμετάλλευσης
ιαματικών πηγών και διαχείρισης γεωθερμικού δυναμικού, ρυθμίζονται με
απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης ύστερα από γνώμη του Ελληνικού
Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ), του Ινστιτούτου Γεωλογικών και
Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ), την οποία εκφράζουν μέσα σε προθεσμία
που ορίζεται, κατά περίπτωση, από τον Υπουργό Ανάπτυξης.
ʼρθρο 2
Ορισμοί
1. Για τους σκοπούς του παρόντος νόμου ορίζονται τα εξής:
(α) Γεωθερμικό δυναμικό είναι το σύνολο των γηγενών φυσικών ατμών, των
θερμών νερών, επιφανειακών ή υπογείων, και της θερμότητας των
ʼρθρο 3
Εφαρμοζόμενες διατάξεις
1. Το γεωθερμικό δυναμικό εντάσσεται στην παρ.1 του άρθρου 2 του Ν. Δ/τος
210/1973 " Περί Μεταλλευτικού Κώδικος " ( Φ.Ε.Κ. 277 Α' ).
2. Το δικαίωμα αναζήτησης, έρευνας και διαχείρισης του γεωθερμικού
δυναμικού και των γεωθερμικών πεδίων ανήκει, κατά την έννοια του άρθρου
143 του Μεταλλευτικού Κώδικα (Ν.Δ. 210/1973), μόνο στο Δημόσιο.
3. Οι διατάξεις του Μεταλλευτικού Κώδικα (Ν.Δ. 210/1973) και γενικότερα της
μεταλλευτικής νομοθεσίας εφαρμόζονται και για το γεωθερμικό δυναμικό,
εφόσον δεν ρυθμίζονται διαφορετικά από τις διατάξεις του παρόντος.
4. Η περαιτέρω αξιοποίηση των προϊόντων και παραπροϊόντων, όπως
αφαλάτωση θέρμανση θερμοκηπίων, δεν ρυθμίζονται από τις διατάξεις του
παρόντος νόμου. Ειδικά για την παραγωγή ηλεκτρικής ενεργείας
εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 10 του παρόντος.
ʼρθρο 4
ʼσκηση δικαιώματος, έρευνας και διαχείρισης γεωθερμικού δυναμικού
1. Το δικαίωμα του δημοσίου έρευνας και διαχείρισης γεωθερμικού δυναμικού
ασκείται με εκμίσθωση κατόπιν πλειοδοτικού διαγωνισμού με γραπτές
σφραγισμένες προσφορές, για πέντε (5) χρόνια με δικαίωμα μονομερούς
παρατάσεως από το μισθωτή μέχρι συμπληρώσεως τριακονταετίας.
2. Στην περίπτωση μη ερευνημένων χώρων ή πιθανών γεωθερμικών πεδίων
ʼρθρο 5
ʼρθρο 6
ʼρθρο 7
ʼρθρο 8
ʼρθρο 9
Κυρώσεις
1. Όποιος ερευνά ή διαχειρίζεται ή εκμεταλλεύεται γεωθερμικά πεδία χωρίς να
έχει αποκτήσει σχετικό δικαίωμα, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών
(3) μηνών και με πρόστιμο από χίλια (1000) ΕΥΡΩ έως εκατό χιλιάδες
(100.000) ΕΥΡΩ, που επιβάλλεται με απόφαση του Επιθεωρητή Μεταλλείων.
2. Κατά των παραπάνω αποφάσεων επιτρέπεται προσφυγή ενώπιον του
Υπουργού Ανάπτυξης σύμφωνα με το άρθρο 170 του Μεταλλευτικού Κώδικα.
ʼρθρο 10
ʼρθρο 11
ʼρθρο 12
ʼρθρο 13
για τη χορήγηση ʼδειας Διανομής Θερμικής Ενέργειας καθώς και τον τρόπο
ελέγχου της τήρησης των όρων της άδειας από τη ΡΑΕ, τη διαδικασία
ανάκλησης των αδειών, την παροχή εγγυήσεων, την επίλυση διαφορών
μεταξύ καταναλωτών και κατόχου ʼδειας Διανομής Θερμικής Ενέργειας και
κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια.
4. Οι ειδικότεροι όροι της ʼδειας Διανομής Θερμικής Ενέργειας πρέπει να
διασφαλίζουν ιδίως:
α) Την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος και την παροχή υπηρεσιών
υψηλών προδιαγραφών στους καταναλωτές.
β) Την υποχρέωση τήρησης τυποποιημένων και διαφανών όρων συναλλαγής
με τους καταναλωτές, έτσι ώστε ιδίως να μην γίνονται διακρίσεις μεταξύ
καταναλωτών ή κατηγοριών καταναλωτών.
γ) Τον καθορισμό τιμολογίων και τελών σύνδεσης, ή μεθοδολογίας για τον
υπολογισμό των τιμολογίων και των τελών σύνδεσης, ώστε να επιτυγχάνονται
ανταγωνιστικές τιμές για τους καταναλωτές, συγκριτικά μα άλλους τρόπους
παραγωγής θερμικής ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη τις δαπάνες για την
παραγωγή, αγορά και διανομή της ενέργειας, τα λοιπά σταθερά και
λειτουργικά έξοδα και φόρους, την απόσβεση των επενδύσεων, την απόδοση
του επενδυμένου κεφαλαίου πλέον εύλογου κέρδους και τυχόν δαπάνες για
την τήρηση υποχρεώσεων δημοσίου συμφέροντος που επιβάλλονται από τον
Υπουργό Ανάπτυξης και δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης.
δ) Την έγκαιρη ανάπτυξη δικτύων διανομής, λοιπών εγκαταστάσεων και
σύνδεσης των καταναλωτών, καθώς και τη συντήρηση και αξιόπιστη
λειτουργία τους, σύμφωνα με προδιαγραφές και κανονισμούς που ισχύουν
στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση για αντίστοιχα έργα.
ε) Την τήρηση όρων ασφαλείας.
στ) Την οικονομική βιωσιμότητα του έργου διανομής θερμικής ενέργειας, ιδίως
μέσω της σύνδεσης επαρκούς αριθμού καταναλωτών.
ζ) Την παροχή, έναντι ευλόγου τιμήματος, πρόσβασης σε τμήμα του δικτύου
ʼρθρο 14
Μεταβατικές διατάξεις
1. Δικαιώματα έρευνας ή εκμετάλλευσης γεωθερμικού δυναμικού, που έχουν
μισθωθεί ή παραχωρηθεί έως τη θέσπιση του παρόντος, παραμένουν ισχυρά
κατ αρχήν με τους ίδιους όρους. Όπου στις σχετικές συμβάσεις ή
Υπουργικές αποφάσεις αναφέρεται γεωθερμικό δυναμικό υψηλής ή μέσης ή
χαμηλής ενθαλπίας νοείται γεωθερμικό πεδίο υψηλής ή χαμηλής
θερμοκρασίας σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος οι δε σχετικές
συμβάσεις νοούνται ως συμβάσεις έρευνας ή διαχείρισης κατά περίπτωση.
2. Οποιαδήποτε επέκταση δικαιώματος, πέρα από τα προβλεπόμενα στις
υφιστάμενες συμβάσεις ή Υπουργικές αποφάσεις, είναι δυνατή μόνο με τη
διαδικασία και προϋποθέσεις του παρόντος νόμου και εφόσον δεν
ʼρθρο 15
Καταργούμενες διατάξεις
Από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού καταργούνται:
1. Τα άρθρα 1,2,3,4,5 και 6 του ν. 1475/ 1984 (ΦΕΚ 131/ Α )
2. Οι παράγραφοι 1,2,3, και 4 του άρθρου 8 του. 2244/ 1994 (ΦΕΚ 168/ Α).
Για τις επενδύσεις της παραπάνω περίπτωσης, η αρμόδια διεύθυνση της οικείας
νομαρχιακής αυτοδιοίκησης ελέγχει την ισχύ ή μη της άδειας εκμετάλλευσης της
Προϋποθέσεις, περιορισμοί και όροι για την εφαρμογή των ενισχύσεων του παρόντος
σε επενδύσεις παραγωγής ηλεκτρισμού από ήπιες μορφές ενέργειας, ή επιχειρήσεων
συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας, της υποπερίπτωσης (vi) της
περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 3.
Οι αιτήσεις των φορέων για ένταξη, στις ενισχύσεις του παρόντος, επενδύσεων ή και
προγραμμάτων χρηματοδοτικής μίσθωσης εξοπλισμού για παραγωγή ηλεκτρικής
ενέργειας ή συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας συνοδεύονται
υποχρεωτικά από την άδεια παραγωγής του Υπουργείου Ανάπτυξης
Με σκοπό την ενδυνάμωση της ισόρροπης ανάπτυξης, την αύξηση της απασχόλησης,
την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, την ενίσχυση της
επιχειρηματικότητας, την προώθηση της τεχνολογικής αλλαγής και της καινοτομίας,
την προστασία του περιβάλλοντος, την εξοικονόμηση ενέργειας και την επίτευξη της
περιφερειακής σύγκλισης παρέχονται σε επενδυτικά σχέδια τα ακόλουθα είδη
ενισχύσεων:
Είδη ενισχύσεων
1. Στα υπαγόμενα στις διατάξεις του παρόντος νόμου επενδυτικά σχέδια παρέχονται
τα ακόλουθα είδη ενισχύσεων:
(α) Επιχορήγηση που συνίσταται στη δωρεάν παροχή από το Δημόσιο χρηματικού
ποσού για την κάλυψη τμήματος της ενισχυόμενης δαπάνης του επενδυτικού σχεδίου.
(γ) Φορολογική απαλλαγή ύψους μέχρι ενός ποσοστού ή του συνόλου της αξίας της
ενισχυόμενης δαπάνης του επενδυτικού σχεδίου ή και της αξίας της χρηματοδοτικής
3. Στα ειδικά καθεστώτα που προβλέπονται στο άρθρο 9 μπορεί να γίνει συνδυασμός
περισσοτέρων ενισχύσεων.
Διαίρεση Επικράτειας
ΠΕΡΙΟΧΗ Α΄
ΠΕΡΙΟΧΗ Β΄
ΠΕΡΙΟΧΗ Γ΄
Περιλαμβάνει:
Παρεχόμενες ενισχύσεις
Περιοχή Α’
Κατηγορία 1 : 20%
Κατηγορία 2 : 15%
Περιοχή Β’
Κατηγορία 1 : 30%
Κατηγορία 2 : 25%
Περιοχή Γ’
Στα παραπάνω ποσοστά, εκτός των επενδύσεων των περιοχών όπου εξαντλείται το
όριο του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων και εκτός των επενδύσεων της
κατηγορίας 1, προστίθεται επιπλέον ποσοστό 5% συνολικά, εφόσον συντρέχει μία ή
και περισσότερες από τις παρακάτω περιπτώσεις:
Περιοχή Β’
Κατηγορία 1 : 100%
Κατηγορία 2 : 100%
Περιοχή Γ’
Κατηγορία 1 : 100%
Κατηγορία 2 : 100%
5. Για τα επενδυτικά σχέδια της υποπερίπτωσης (ix) της περίπτωσης δ’ και των
υποπεριπτώσεων (vi), (vii),(viii),(ix),(x),και (xi) της περίπτωσης ε’ της παραγράφου 1
του άρθρου 3 παρέχεται η ενίσχυση της επιχορήγησης ή της φορολογικής απαλλαγής.
(i) Τα χαρακτηριστικά του φορέα και ειδικότερα η εμπειρία του, η κλίμακα και τα
αποτελέσματα των δραστηριοτήτων του στο παρελθόν, η φερεγγυότητα και
οικονομική του επιφάνεια. Εξετάζονται, επίσης, ο δυναμισμός και η επιτυχία στις
(ii) Η δυνατότητα διάθεσης των ιδίων κεφαλαίων για την κάλυψη των χρηματοδοτικών
αναγκών της επιχείρησης και συγκεκριμένα την κάλυψη της ιδίας συμμετοχής στην
επένδυση και του αναγκαίου κεφαλαίου κίνησης.
(γ) Κριτήρια συμβολής της επένδυσης στους στόχους του αναπτυξιακού Νόμου:
(i) Η αύξηση της απασχόλησης και ιδίως η δημιουργία νέων μόνιμων θέσεων
εξαρτημένης εργασίας για μακρό χρονικό διάστημα.
(iii) Η συμβολή της επένδυσης στην προστασία του περιβάλλοντος και εξοικονόμηση
ενέργειας, όπου ειδικότερα εξετάζονται:
• Η συμβολή στον περιορισμό της ρύπανσης του εδάφους, του υπεδάφους, των
υδάτων και της ατμόσφαιρας, στην αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος και την
ανακύκλυση του ύδατος
• Η εισαγωγή περιβαλλοντικά φιλικής τεχνολογίας
(vi) Η συμβολή της επένδυσης στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
(iii) Ειδικά κριτήρια αξιολόγησης επενδύσεων στον τομέα του τουρισμού: Δημιουργία
εγκαταστάσεων ειδικών μορφών τουρισμού.
(i) Το 50% του ποσού της επιχορήγησης καταβάλλεται μετά την υλοποίηση του 50%
της επένδυσης και μετά από πιστοποίηση του αρμοδίου οργάνου ελέγχου του άρθρου
7 ότι υλοποιήθηκε το τμήμα αυτό του έργου και ότι ο επενδυτής συμμορφώθηκε με
τους όρους και τις προϋποθέσεις της απόφασης υπαγωγής.
(ii) Το υπόλοιπο 50% του ποσού της επιχορήγησης καταβάλλεται μετά την
πιστοποίηση της ολοκλήρωσης και της έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της
επένδυσης από το αρμόδιο όργανο ελέγχου του άρθρου 7.
β) Η πιστοποίηση της ολοκλήρωσης της επένδυσης και έναρξης της παραγωγικής της
λειτουργίας γίνεται μετά από αίτηση του επενδυτή, η οποία κατατίθεται μαζί με τα
απαιτούμενα παραστατικά στην αρμόδια υπηρεσία το αργότερο εντός έξι (6) μηνών
από τη λήξη της προθεσμίας ολοκλήρωσης της επένδυσης, όπως αυτή ισχύει.
Μετά την πάροδο της παραπάνω εξάμηνης προθεσμίας, χωρίς να υποβληθεί αίτηση
συνοδευόμενη από τα απαιτούμενα παραστατικά, η επένδυση θεωρείται κατ’ αμάχητο
τεκμήριο ως μη ολοκληρωθείσα και εκδίδεται απόφαση με την οποία ανακαλείται η
απόφαση υπαγωγής και διατάσσεται η επιστροφή του ποσού της καταβληθείσας
επιχορήγησης προσαυξημένο κατά το ποσό των νομίμων τόκων από της καταβολής.
Εντός ενός (1) μηνός από την κατάθεση της παραπάνω αίτησης συγκροτείται από τον
φορέα της επένδυσης το αρμόδιο όργανο ελέγχου όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 7,
το οποίο ολοκληρώνει τον έλεγχο και υποβάλλει έκθεση ελέγχου εντός προθεσμίας
δύο (2) μηνών από τη συγκρότησή του. Η απόφαση πιστοποίησης ή μη της
ολοκλήρωσης της επένδυσης και έναρξης της παραγωγικής της λειτουργίας εκδίδεται
μέσα σε ένα (1) μήνα από την υποβολή της έκθεσης του οργάνου ελέγχου. Περίληψη
της απόφασης αυτής δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως εντός τριάντα
(30) εργασίμων ημερών από την έκδοσή της.
(γ) Για την έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας απαιτείται και η δημιουργία των
μισών τουλάχιστον από τις νέες θέσεις απασχόλησης που προβλέπονται στην
απόφαση υπαγωγής και η πραγματοποίηση αγορών πρώτων υλών και πωλήσεων
προϊόντων ή υπηρεσιών.
Η επιδότηση καταβάλλεται μετά την εκάστοτε πληρωμή των δόσεων του μισθώματος
από την επιχείρηση σε δόσεις καθεμία εκ των οποίων υπολογίζεται επί του τμήματος
της αξίας κτήσης του εξοπλισμού, το οποίο εμπεριέχεται στην εκάστοτε
καταβαλλόμενη δόση του μισθώματος. Σε περίπτωση που η σύμβαση της
χρηματοδοτικής μίσθωσης προβλέπει καταβολή των δόσεων του μισθώματος σε
διαστήματα μικρότερα του τριμήνου, η καταβολή της επιδότησης γίνεται ανά τρίμηνο.
Για την καταβολή του πρώτου μέρους της ενίσχυσης απαιτείται πιστοποίηση και
έλεγχος της ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης ο
οποίος θα πρέπει να διενεργηθεί σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης β΄
παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου.
Τα απαιτούμενα παραστατικά που συνοδεύουν την αίτηση του επενδυτή για τον
έλεγχο, για την πιστοποίηση της ολοκλήρωσης της επένδυσης και έναρξης της
παραγωγικής λειτουργίας της, ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και
Οικονομικών. Η επιχορήγηση καταβάλλεται μόνο για τις συνδεόμενες με την επένδυση
θέσεις εργασίας.
06. Λογιστική απεικόνιση των ποσών των ενισχύσεων στα βιβλία της
επιχείρησης.
Αν η κεφαλαιοποίηση ή διανομή γίνει πριν από την παρέλευση των δέκα ετών από το
χρόνο σχηματισμού του αποθεματικού, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παραγράφου 4
του άρθρου 106 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, ανεξάρτητα από τη νομική
μορφή της επιχείρησης.
1. Α. Επιχειρήσεις των οποίων επενδυτικά σχέδια έχουν υπαχθεί στις διατάξεις του
νόμου αυτού, μετά την υπαγωγή τους και μέχρι την παρέλευση πενταετίας από τη
δημοσίευση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας
της επένδυσης οφείλουν:
Β. Οι επιχειρήσεις που αναφέρονται στην περίπτωση Α' για το ίδιο χρονικό διάστημα
δεν επιτρέπεται χωρίς έγκριση του αρμόδιου για την έκδοση της απόφασης υπαγωγής
οργάνου:
2. Α. Εάν ενισχυθείσα επιχείρηση παραβεί τις υποχρεώσεις υπαγωγής πριν από την
ολοκλήρωση και έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας:
Κάθε αλλαγή της εταιρικής σύνθεσης του φορέα της επένδυσης οφείλει να
γνωστοποιείται στην αρμόδια υπηρεσία.
Εάν διαπιστωθεί κατά την ολοκλήρωση της επένδυσης ότι λόγω αλλαγής της εταιρικής
σύνθεσης ο φορέας του επενδυτικού σχεδίου έπαυσε να είναι μεσαία ή μικρή
επιχείρηση, αναιρείται από την ενίσχυση το αντίστοιχο ποσοστό που όριζε η απόφαση
υπαγωγής λόγω αυτής της ιδιότητας.
Ε. Στην απόφαση υπαγωγής στις ενισχύσεις του παρόντος καθορίζονται οι όροι και οι
προϋποθέσεις κάλυψης της ίδιας συμμετοχής, καθώς και οι όροι που κρίνονται
αναγκαίοι για την εξασφάλιση της υλοποίησης της επένδυσης και του δημοσίου
συμφέροντος. Σε περίπτωση διαπίστωσης ότι έχουν υποβληθεί στην υπηρεσία ψευδή
ή παραπλανητικά στοιχεία ή ότι έχουν αποσιωπηθεί τέτοια στοιχεία, η γνώση των
οποίων θα οδηγούσε στον αποκλεισμό της υπαγωγής της επένδυσης ή του
προγράμματος ή του επιχειρηματικού σχεδίου στις διατάξεις του παρόντος ή θα
οδηγούσε στο να υπαχθεί με όρους διαφορετικούς ή σε μη πιστοποίηση της
ολοκλήρωσης, η απόφαση υπαγωγής:
(α) Σε περίπτωση αποχώρησης εταίρου, στο όνομά του, στο χρόνο αποχώρησης του
και για το ποσό που αναλογεί σε αυτόν, με βάση το ποσοστό συμμετοχής του στην
εταιρία.
(β) Σε περίπτωση μεταβίβασης εταιρικής μερίδας, στο όνομα του μεταβιβάζοντος, στο
χρόνο της μεταβίβασης και για το ποσό που αναλογεί σε αυτόν, με βάση το ποσοστό
συμμετοχής του στην εταιρία.
(γ) Σε περίπτωση ανάληψης του αποθεματικού από εταίρο ή τους κληρονόμους του,
στο όνομα του αναλαμβάνοντος, στο χρόνο της ανάληψης και για το ποσό που
αναλαμβάνεται από αυτόν.
(δ) Σε περίπτωση θανάτου ενός εταίρου και εφόσον η εταιρία συνεχίζεται νόμιμα μόνο
μεταξύ των λοιπών εταίρων, στο όνομα του κληρονόμου και για το ποσό που αναλογεί
σε αυτόν, με βάση το ποσοστό συμμετοχής του θανόντος στην εταιρία.
(ε) Σε περίπτωση που η επιχείρηση μετά τη λήξη της χρηματοδοτικής μίσθωσης δεν
αποκτά την κυριότητα του εξοπλισμού.
1. Συνιστάται στο Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών Ειδική Επιτροπή για την
καταγραφή διαδικασιών και αρμοδιοτήτων, υπηρεσιών και φορέων, σχετικών με κάθε
μορφής επενδυτικές και αναπτυξιακές πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τομέα, με σκοπό
την απλοποίηση των διαδικασιών αυτών, καθώς και την υπαγωγή τους σε ενιαίο
φορέα διαχείρισης και ελέγχου.
2. Η Επιτροπή οφείλει να τελειώσει το έργο της μέσα στην προθεσμία που θα ορίζει η
απόφαση για τη συγκρότησή της, η οποία και δεν μπορεί να παραταθεί πέραν του
έτους 2005
Οδηγία 94/22/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ής
Μαΐου 1994 για τους όρους χορήγησης και χρήσης των αδειών αναζήτησης,
εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων
Κείμενο:
Aρθρο 13
Οι διατάξεις των άρθρων 3 και 5 δεν θα εφαρμόζονται στις νέες άδειες που θα
χορηγήσει η Δανία πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2012, όσον αφορά περιοχές οι
οποίες απελευθερώνονται στις 8 Ιουλίου 2012 κατά τη λήξη των αδειών που
χορηγήθηκαν στις 8 Ιουλίου 1962. Οι νέες άδειες θα χορηγηθούν με βάση
κριτήρια αντικειμενικά και μη εισάγοντα διακρίσεις.
Κατά συνέπεια, το εν λόγω άρθρο δεν δημιουργεί προηγούμενο για τα κράτη μέλη.
Aρθρο 14
Τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ τις νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις
που απαιτούνται για να συμμορφωθούν προς την παρούσα οδηγία μέχρι την 1η
Ιουλίου 1995. Ενημερώνουν αμέσως την Επιτροπή σχετικά.
Οι διατάξεις αυτές, όταν θεσπίζονται από τα κράτη μέλη, αναφέρονται στην παρούσα
οδηγία ή συνοδεύονται από την αναφορά αυτή κατά την επίσημη δημοσίευσή τους. Οι
λεπτομερείς διατάξεις για την αναφορά αυτή καθορίζονται από τα κράτη μέλη.
Aρθρο 15
Η παρούσα οδηγία αρχίζει να ισχύει την ημερομηνία της δημοσίευσής της στην
Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
Aρθρο 16
Η παρούσα οδηγία απευθύνεται στα κράτη μέλη.
Βρυξέλλες, 30 Μαΐου 1994.
Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Ο Πρόεδρος
E. KLEPSCH
Για το Συμβούλιο
Ο Πρόεδρος
Κ. ΣΗΜΙΤΗΣ
Για να μπορέσει ο Δημόσιος τομέας να επιτελέσει το έργο του όπως είδαμε στα
προηγούμενα μαθήματα χρειάζεται την μετάθεση ορισμένων παραγωγικών μέσων
Αρα το κράτος θα πρέπει να έχει ΕΣΟΔΑ - ΠΟΡΟΥΣ για να μπορεί να αγοράζει στις
ποσότητες που επιθυμεί του συντελεστές παραγωγής . Το πως θα καταφέρει ή το πω
μπορεί να έχει έσοδα είναι το επόμενο ζητούμενο .
Όπως είδαμε ... ένας από τους τρεις τρόπους για να αντλήσει το κράτος έσοδα είναι
να εκμεταλλευθεί τον ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΡΟΛΟ του , την κυρίαρχη εξουσία του .Τα έσοδα
που προκύπτουν από αυτόν τον τρόπο ταξινομούνται στις κάτωθι κατηγορίες :
2ος τρόπος. Δημόσια έσοδα που πραγματοποιούνται κατά τους κανόνες της
ανταλλακτικής οικονομίας .
Τέτοια έσοδα είναι τα έσοδα που πραγματοποιεί το κράτος όχι ως φορέας άσκησης
κυριαρχικής εξουσίας ΑΛΛΑ ως επιχειρηματίας συναλλασσόμενος δηλαδή με τους
ιδιώτες (εμάς δηλαδή , τις επιχειρήσεις κ.λ.π) . Τέτοια έσοδα είναι και κατατάσσονται
σε 3 κατηγορίες :
Όπως είδαμε και στον προηγούμενο "μάθημα" μας . Όλα τα ΕΣΟΔΑ καταγράφονται
στον ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ (όπως και τα έξοδα-δαπάνες) . Από την μελέτη ενός
προϋπολογισμού μπορεί να προκύψει η σύνθεση των δημόσιων εσόδων . Χωρίς να
χρειάζεται να κάνουμε κάτι τέτοιο ... είναι προφανές ότι βαρύνουσα σημασία για τα
έσοδα του κράτους έχουν τα έσοδα από τους φόρους τα οποία αποτελούν (νομίζω) το
70-80 % του εσόδων του Κράτους .
Αρα στα επόμενα μαθήματα - άρθρα μας θα εξετάσουμε τους Φόρους και επίσης τον
Δημόσιο Δανεισμό και τις Δημόσιες επιχειρήσεις (τις άλλες πηγές που αναφέραμε θα
τις αγνοήσουμε ως "μην σημαντικές" )
Διατήρηση σε ισχύ διατάξεων του Π.Δ. 285/79, του Νομ. 15428/84 και της 9371/84
Υπουργικής Απόφασης από την υπ΄αριθ. ΙΙ-2η/Φ5/15877 της 10/10 Δεκ. 1986 (ΦΕΚ Β
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Αναπροσαρμογή του ύψους των προστίμων που προβλέπονται από τις
διατάξεις του Ν.1428/1984 ΑΠΟ ΤΗΝ Υ.Α Δ7/Α/Φ1/11500/546 (Ανάπτυξης) της
6/19.5.97. (Β' 502)
'Αρθρο 1: Ορισμοί
1. Αδρανή υλικά, για την εφαρμογή του παρόντος νόμου, είναι τα υλικά διαφόρων
διαστάσεων που προέρχονται από την εξόρυξη κατάλληλων πετρωμάτων ή την
απόληψη φυσικών αποθέσεων θραυσμάτων τους και που χρησιμοποιούνται όπως
έχουν ή μετά από θραύση ή λειοτρίβηση ή ταξινόμηση για τηνπαρασκευή
σκυροδεμάτων ή κονιαμάτων ή με μορφή σκύρων ή μεγαλύτερων κομματιών, στην
οδοποίία ή λοιπά τεχνικά έργα ή οικοδομές, καθως και τα ασβεστολιθικά πετρώματα
που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ασβέστη ή υδραυλικών κονιών ή
συλλιπασμάτων μεταλλουργίας. "Στην έννοια των αδρανών υλικών περιλαμβάνονται
και οι δομικοί λίθοι λοξευτοί ή όχι"
(Το μέσα σε "" εδάφιο, προστέθηκε από το αρθ. 1 του Νομ. 2115/3-15 Φεβρ. 1993
ΦΕΚ Α 15)
2. Λατομικός χώρος είναι η ενιαία έκταση γης στην οποία έχει δικαίωμα εντοπισμού
κοιτάσματος ή εκμετάλλευσης λατομικών ορυκτών ενας μόνο εκμεταλλευτής.
3. Λατομείο είναι η έκταση γης μέσα στο λατομικό χώρο οπου αναπτύσσονται
λατομικές εργασίες.
Εφόσον δεν έχει γίνει ενεργοποίηση της περιοχής εντός των προθεσμιων αυτών, η
έκταση αποχαρακτηρίζεται με απόφαση του νομάρχη, που δημοσιεύεται στην
Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Για το σκοπό αυτόν η επιτροπή ζητεί την αιτιολογημένη απλή γνώμη της αρμοδιας
υπηρεσίας του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, η οποία οφείλει να απαντήσει
εντος αποκλειστικής προθεσμίας ενός (1) μήνα από τη λήψη του σχετικού εγγράφου.
(Το αρθρο 4 αντικαταστάθηκε ως άνω από το αρθ. 4 του Νομ. 2115/3-15 Φεβρ. 1993
(ΦΕΚ Α 15)
"1. Η εκμίσθωση των λατομείων αδρανών υλικών, που ανήκουν στην κυριότητα του
Δημοσίου, γίνεται από το νομάρχη αποκλειστικά με πλειοδοτική δημοπρασία με
ενσφράγιστες προσφορές.
Ο συναγωνισμός γινεται επί του παγίου, του αναλογικού μισθώματος και της
ελάχιστης ετήσιας παραγωγής.
(το αρθρο 5 αντικαταστάθηκε ως άνω από το αρθ. 5 του Νομ. 2115/3-15 Φεβρ. 1993
(ΦΕΚ Α 15)
[Αρχή Τροποποίησης]
4. α. Ειδικά, για την ίδρυση λατομείων αδρανών υλικών που είναι αναγκαία για την
εκτέλεση είτε Ολυμπιακών και συνοδών έργων και εγκαταστάσεων, εκτός του Ν.
Αττικής, είτε δημοσίων έργων που, με κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής
Οικονομίας, Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων,
χαρακτηρίζονται ως έργα εθνικής σημασίας, με την απόφαση έγκρισης
περιβαλλοντικών όρων καθορίζονται επίσης και οι λοιποί όροι, περιορισμοί και
απαγορεύσεις που προκύπτουν από την ισχύουσα λατομική νομοθεσία (άρθρο 8 παρ.
2 του Ν. 1428/1984, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 8 του Ν. 2115/1993 και
εκάστοτε ισχύει). Οι ανωτέρω όροι τίθενται στην απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών
όρων:
ιι. είτε του έργου εθνικής σημασίας, αυτού καθ’ εαυτού, και εξειδικεύονται στις τεχνικές
τους λεπτομέρειες με την έγκριση από τις εκάστοτε αρμόδιες υπηρεσίες περιβάλ-
λοντος, πριν από την πραγματοποίηση της εξόρυξης Ειδικής Περιβαλλοντικής
Τεχνικής Μελέτης Εφαρμογής. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και
Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων καθορίζονται προδιαγραφές για τη
σύνταξη της παραπάνω ειδικής μελέτης και ρυθμίζεται κάθε σχετική λεπτομέρεια.
ιι. έγκρισης επέμβασης σε δάση ή δασικές εκτάσεις υπό την προϋπόθεση ότι την
απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων συνυπογράφει ο Υπουργός Γεωργίας.
στ. Οι ρυθμίσεις της παρούσας παραγράφου δεν εφαρμόζονται για την ίδρυση
λατομείων αδρανών υλικών στο Ν. Αττικής - ΠΡΟΣΘ. ΠΑΡ. 4 ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡ. Β1 ΤΟΥ
ΑΡΘΡΟΥ 9 ΤΟΥ Ν. 2947/01, ΦΕΚ-228 Α' [Τέλος Τροποποίησης]
Στην περίπτωση της παρ. 2 του αρθ. 5 η χρονική διάρκεια της μισθώσεως
συνομολογείται ίση με τη χρονική διάρκεια εκτελέσεως του συγκεκριμένου
έργου.
Για την παράταση αυτήν υποβάλλεται από το μισθωτή κατά η διάρκεια του
προτελευταίου έτους της μισθώσεως αίτηση, καθως και τα δικαιολογητικά που
καθορίζονται στην απόφαση της παρ. 4 του αρθ. 7.
(Οι παρ. 1 και 2 αντικαταστάθηκαν ως άνω από το αρθ. 6 του Νομ. 2115/3-15 Φεβρ.
1993 ΦΕΚ Α 15)
Το ποσό, που απομένει μετά την αφαίρεση από τα πάγια και τα αναλογικά μισθώματα
δημόσιων λατομείων της δαπάνης των έργων, που συμψηφίζεται με τα αναλογικά
μισθώματα, διατίθεται στο Νομαρχιακό Ταμείο για εκτέλεση έργων, ύστερα από
απόφαση του νομαρχιακού συμβουλίου". (Η παρ. 4 αντικαταστάθηκε ως άνω από το
αρθ. 7 του Νομ. 2115/3-15 Φεβρ. 1993 ΦΕΚ Α 15)
"2. Η εκμετάλλευση λατομείων αδρανών υλικών έξω από τις λατομικές περιοχές
επιτρέπεται κατ'εξαίρεση με απόφαση του νομάρχη μετά αιτιολογημένη γνώμη του
νομαρχιακού συμβουλίου στις ακόλουθες περιπτώσεις:
α) Εάν δεν καταστεί δυνατή με τη διαδικασία του αρθ. 3 του παρόντος η δημιουργία
λατομικής περιοχής σε συγκεκριμένη επαρχία ή νήσο
β) Εαν περικλείονται πετρώματα κατάλληλα για την παραγωγή αδρανών υλικών για
ειδικές χρήσεις και ιδίως για την παραγωγή τσιμέντου ή ασβέστου ή αντιολισθηρών
υλικών ή δομικών λίθων. Η εκμετάλλευση των λατομείων, που τροφοδοτούν
τσιμεντοβιομηχανίες ή ασβεστοποιίες, γίνεται από επιχειρήσεις παραγωγής τσιμέντου
ή ασβέστου και συνδέεται άμεσα με τον τόπο λειτουργίας των εγκαταστάσεων
τους.Ειδικότερα για επιχειρήσεις παραγωγής ασβέστου ή συνεταιρισμούς
ασβεστοποιών, η διάταξη αυτή έχει εφαρμογή, εφόσον οι ποσοτικές ή ποιοτικές
ανάγκες τους δεν καλύπτονται απο τις λατομικές περιοχές ή τα λειτουργούντα
λατομεία της περιοχής τους. Για τη συνδρομή των εν λόγω προυποθέσεων μεταξύ
γ) Για την εκτέλεση εθνικών ή διανομαρχιακών ή ειδικών έργων της παρ. 2 του
αρθ. 5.
Για την ίδρυση λατομείου των ως άνω περιπτώσεων ισχύουν οι περιορισμοί και
απαγορεύσεις της παρ. 4 του άρθρου 3 και της παρ. 1 του αρθρου 4 του παρόντος.
[Αρχή Τροποποίησης]
Κατ’ εξαίρεση, για την ίδρυση λατομείων αδρανών υλικών που είναι αναγκαία για την
εκτέλεση είτε Ολυμπιακών και συνοδών έργων και εγκαταστάσεων, εκτός του Ν.
Αττικής είτε δημόσιων έργων που, με κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής
Οικονομίας και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, χαρακτηρίζονται
ως έργα εθνικής σημασίας, εφαρμόζονται οι περιορισμοί του άρθρου 10 του Ν.
1428/1984, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 10 του Ν. 2115/1993. Οι διατάξεις του
προηγούμενου εδαφίου δεν εφαρμόζονται για την ίδρυση λατομείων αδρανών υλικών
στο Ν. Αττικής - ΠΡΟΣΘ. ΕΔΑΦ. ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡ. Β2 ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 9 ΤΟΥ Ν. 2947/01,
ΦΕΚ-228 Α' [Τέλος Τροποποίησης]
Με τις αποφάσεις των άρθ. 7 και 9 του παρόντος ρυθμίζεται κάθε λεπτομέρεια
εφαρμόγης αυτής της παραγράφου.
"1. Η εκμετάλλευση των δημοτικών, κοινοτικών και ιδιωτικών λατομείων, καθως και
των λατομείων των ν.π.δ.δ. επιτρέπεται μόνον κατόπιν αδείας εκμεταλλεύσεως, που
χορηγεί ο νομάρχης. Για τα δημόσια λατομεία η σύμβασης μισθώσεως επέχει θέση
άδειας εκμεταλλεύσεως".
"2. Η διάρκεια της άδειας εκμεταλλεύσεως των δημοτικών, κοινοτικών και ιδιωτικών
λατομείων ορίζεται σε 20 έτη και μπορεί να παραταθεί όπως ορίζεται στην παρ. 2 του
αρθ. 6".
(Η παρ. 1 και το εδαφ. α της παρ. 2 αντικαταστάθηκαν ως άνω από το αρθ. 9 του
Νομ. 2115/3-15 Φεβρ. 1993 ΦΕΚ Α 15)
Για την εκμετάλλευση λατομείων αδρανών υλικών, καθως και την εντός αυτών
ανέγερση και λειτουργία μηχανολογικών εγκαταστάσεων και κτιρίων, που
εξυπηρετούν την εκμετάλλευση δεν απαιτείται η υπό της παρ. 6 του αρθ. 4 του
Νομ. 1650/1986 (ΦΕΚ 160 Α) προβλεπόμενη προέγκριση χωροθετήσεως" (Η
παρ. 3 αντικαταστάθηκε ως άνω από το αρθ. 9 του Νομ. 2115/3-15 Φεβρ. 1993
ΦΕΚ Α 15) 4. Οι προδιαγραφές για τη σύνταξη της τεχνικής μελέτης καθως και
η διαδικασία για την εγκριση της καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού
Ενεργείας και Φυσικών Πόρων.
5. Η τεχνική μελέτη υπογράφεται στα διάφορα τμήματα και στοιχεία της από τους
επιστήμονες που αντίστοιχα προβλέπονται από την περιπτ. γ' της παρ. 1 του αρθ. 5
του Νομ. 669/1977.
α) Κίνδυνοι για την ασφάλεια της ζωής ή για την υγεία των εργαζομένων, των
περιοίκων και των διερχομένων,
β) Υστερα από πλήρως αιτιολογημένη πρόταση μιας απο τις αρμόδιες κατά
περίπτωση υπηρεσίες της παρ. 3 του αρθ. 10 εφόσον κατά τη διάρκεια της
εκμεταλλεύσεως προκύψουν απαγορευτικοί της λατομείας λόγοι, οι οποίοι δεν
υπήρχαν κατά το χρόνο της χορηγήσεως της άδειας εκμεταλλεύσεως ή της
συνομολογήσεως της συμβάσεως μισθώσεως ή για λόγους που αφορούν το δημόσιο
συμφέρον.
Στην περίπτωση αυτήν απαιτείται εισήγηση και βεβαίωση του αρμόδιου επιθεωρητή
μεταλλείων, ότι έχουν εξαντληθεί όλες οι από τον παρόντα νόμο προβλεπόμενες
κυρώσεις.
δ) Μετά από την οριστική ανάκληση της εγκρίσεως επεμβάσεως του Νομ. 998/1979.
Πριν από την ανάκληση της άδειας ή καταγγελίας της μισθώσεως, καλείται ο
ενδιαφερόμενος απο το νομάρχη σε ακρόαση εντος 5 εργάσιμων ημερών από την
επίδοση της σχετικής προσκλήσεως".
"4. Για την ανέγερση, εντος λατομείων, κτιριών, εξαιρέσει των αποθηκών εκρηκτικών
υλών και καψυλίων, των οποίων η κατασκευή αποτελεί υποχρέωση του εκμεταλλευτή
βάσει των διατάξεων του εκδιδομένου κατ'εφαρμογήν του αρθ. 26 Κανονισμού
Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών, απαιτείται άδεια που χορηγείται απο την
αρμόδια πολεοδομική αρχή, ύστερα από γνώμη του Υπουργείου Βιομηχανίας,
Ενέργειας και Τεχνολογίας". (Η παρ. 4 προστέθηκε από το αρθ. 12, του Νομ. 2115/3-
15 Φεβρ. 1993 ΦΕΚ Α 15)
1. Η εκμετάλλευση των λατομείων αδρανών υλικών τελεί υπό την εποπτεία του
Υπουργού Ενεργείας και Φυσικών Πόρων.
"3. Κάθε παράβαση απο τον εκμεταλλευτή των διατάξεων του Κανονισμού
Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών, των όρων της άδειας εκμεταλλευσεως ή της
συμβάσεως ή της εγκρίσεως περιβαλλοντολογικών όρων ή της εγκρίσεως
επεμβάσεως και των εντολών του επιθεωρητή μεταλλείων, τιμωρείται με πρόστιμο
απο 50.000 έως 300.000 δραχμές, που επιβάλλεται με πλήρως αιτιολογημένη
απόφαση του επιθεωρητή μεταλλείων. Με την ίδια διαδικασία επιβάλλονται και τα
πρόστιμα, που προβλέπονται από το Νομ. 1650/1986".
(Οι παρ. 3 και 4 αντικαταστάθηκαν ως άνω από το αρθ. 13 του Νομ. 2115/3-15 Φεβρ
1993 ΦΕΚ Α 15)
(Το εδαφ. α' αντικαταστάθηκε ως άνω από το αρθ. 14 Νομ. 2115/3-15 Φεβρ. 1993
ΦΕΚ Α 15)
Στην απόφαση αυτή ορίζονται τα συγκεκριμένα περιοριστικά μέτρα, τα μέτρα για την
ασφαλή λειτουργία του λατομείου και οι προθεσμίες συμμόρφωσης του εκμεταλλευτή
προς τα μέτρα αυτά.
[Αρχή Τροποποίησης]
"Αρθρο 16
2. Με απόφαση του νομάρχη, που λαμβάνεται ύστερα από ενημέρωση αυτών που
ασκούν το δικαίωμα εκμετάλλευσης, ζητείται από τη Δ.Ε.Η. η διακοπή παροχής
ηλεκτρικού ρεύματος της συγκεκριμένης εγκατάστασης. Η Δ.Ε.Η. υποχρεούται να
συμμορφωθεί χωρίς καθυστέρηση (ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Με την παρ.1γ της Υ.Α
Δ7/Α/Φ1/11500/546 (Ανάπτυξης) της 6/19.5.97. (Β' 502) αναπροσαρμόζονται τα
ποσά από 1.000.000 έως 10.000.000 δρχ. σε 1.500.000 έως 15.000.000 δρχ.
αντίστοιχα).
(ΑΝΤΙΚ. ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 16 ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 8 ΤΟΥ Ν. 2702/99, ΦΕΚ-70 Α’) [Τέλος
Τροποποίησης]
1. Κατά της απορριπτικής απόφασης του νομάρχη της παρ. 5 του αρθ. 10 αυτού του
νόμου επιτρέπεται ο ενδιαφερόμενος να ασκήσει προσφυγή ενώπιον του Υπουργού
Ενεργείας και Φυσικών Πόρων, μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία τριάντα ημερών από
την επίδοση της. Η προσφυγή κατατίθεται στον αρμόδιο νομάρχη, ο οποίος μέσα σε
τριάντα ημέρες από την κατάθεση τη διαβιβάζει μαζί με το σχετικό φάκελο στο
Υπουργείο Ενεργείας και Φυσικών Πόρων.
Επί της προσφυγής αυτής ο Υπουργός Ενεργείας και Φυσικών Πόρων αποφαίνεται
μέσα σε ένα εξάμηνο απο την κατάθεση της στον αρμόδιο νομάρχη, ύστερα από
ουσιαστική κρίση, κατά την οποία εκτιμάται και το γενικότερο δημόσιο συμφέρον.
4. Κατά της απόφασης του Επιθεωρητή Μεταλλείων που εκδίδεται κατά την παρ. 3
του αρθ. 13 του παρόντος νόμου, επιτρέπεται ο ενδιαφερόμενος να ασκήσει
προσφυγή ενώπιον του Υπουργού Ενεργείας και Φυσικών Πόρων μέσα σε
ανατρεπτική προθεσμία τριάντα ημερών από την επίδοση της. Επι της προσφυγής
αυτης αποφαίνεται, ύστερα από ουσιαστική κρίση, ο πιο πάνω Υπουργός. "5. Κατά
των αποφάσεων των παρ. 3 και 5 του αρθ. 15 και του αρθ. 16 επιτρέπεται προσφυγή
ενώπιον του Υπουργού Βιομηχανίας, Ενεργειας και Τεχνολογίας σύμφωνα με τη
διαδικασία της παρ. 4 του αρθρου αυτού, η οποία δεν έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα.
Επί των πιο πάνω προσφυγών αποφαίνεται κατ'ουσίαν ο Υπουργός Βιομηχανίας,
Ενέργειας και Τεχνολογίας μέσα σε 3 μήνες από την κατάθεση τους".
(Η παρ. 5 αντικαταστάθηκε ως άνω από το αρθ. 14 του Νομ. 2115/3-15 Φεβρ. 1993
ΦΕΚ Α 15)
Στη καταβολή του ως άνω ειδικού τέλους υποχρεούνται εφεξής και αυτοί που
ήδη εκμεταλλευονται δημόσια ή ιδιωτικά λατομεία καθως και λατομεία ν.π.δ.δ.
πλην των λατομείων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης".
(Η παρ. 1 αντικαταστάθηκε ως άνω από το αρθ. 15 του Νομ. 2115/3-15 Φεβρ. 1993
ΦΕΚ Α 15)
3. Τα ποσά που προέρχονται από το ειδικό τέλος της παρ. 1 αυτού του αρθρου
βεβαίωνονται και εισπράττονται σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν καθε φορά για
τη βεβαίωση και είσπραξη των εσόδων δήμων και κοινοτήτων.
4. (Καταργήθηκε από την παρ. 8 του αρθ. 24 του Νομ. 2115/3-15 Φεβρ. 1993 ΦΕΚ
Α 15).
3. Οταν για την εκμετάλλευση λατομείων αδρανών υλικών που βρίσκονται έξω από
τις λατομικές περιοχές είναι αναγκαία η χρησιμοποίηση ξένης ιδιοκτησίας, για την
κατασκευή δρόμων προσπέλασης και την ανέγερση εργοστασίων και αποθηκών,
επιτρέπεται η αναγκαστική απαλλοτρίωση αυτής με αίτηση και δαπάνες του
εκμεταλλευτή του λατομείου και υπέρ του Δημοσίου.
'Αρθρο 21:
(Καταργήθηκε από την παρ. 9 του αρθ. 24 του Νομ. 2115/3-15 Φεβρ. 1993 ΦΕΚ Α
15)
'Αρθρο 22:
'Αρθρο 23:
1. (Καταργήθηκε από την παρ. 10 του αρθ. 24 του Νομ. 2115/3-15 Φεβρ. 1993 ΦΕΚ
Α 15).
"2. Η εκμίσθωση λατομείων αδρανών υλικών των δήμων και κοινοτήτων γίνεται με
πλειοδοτική δημοπρασία με ενσφράγιστες προσφορές, σύμφωνα με τα αναφερόμενα
στις παρ. 1 και 3 του αρθ. 5 και τη νομοθεσία που ισχύει για τους δήμους και τις
κοινότητες".
(Το πρωτο και δεύτερο εδάφιο της παρ. 2 αντικαταστάθηκαν ως άνω από την παρ. 1
του αρθ. 17 του Νομ. 2115/3-15 Φεβρ. 1993 ΦΕΚ Α 15).
Οι όροι και η διαδικασία της εκμίσθωσης και εκμετάλλευσης των λατομείων αυτών και
γενικά κάθε λεπτομέρεια για την εφαρμογή τους ρυθμίζονται με κοινή απόφαση των
Υπουργών Εσωτερικών και Ενεργείας και Φυσικών Πόρων που δημοσιεύεται στην
Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
3. Τα μισθώματα ( πάγια και αναλογικά ) που προέρχονται από την εκμίσθωση των
λατομείων αυτών, βεβαιώνονται και εισπράττονται από τον οικείο δήμο ή κοινότητα,
σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν καθε φορά, για τη βεβαίωση και είσπραξη των
εσόδων τους.
4. Οπου αναφέρεται στις διατάξεις του παρόντος ο νομάρχης, προκειμένου για την
εκμίσθωση λατομείων αδρανών υλικών των δήμων και κοινοτήτων, νοείται ο οικείος
δήμαρχος ή πρόεδρος της κοινότητας, μετά από έγκριση του νομάρχη.
'Αρθρο 24:
'Αρθρο 25:
'Αρθρο 26:
'Αρθρο 27:
1. Συμβάσεις, που έχουν συναφθεί μέχρι 23.7.74 μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και
τρίτων (μισθωτών) και που αναφέρονται σε μισθώσεις του δικαιώματος του Δημοσίου
για έρευνα και εκμετάλλευση δημόσιων μεταλλείων, αναθεωρούνται με πρωτοβουλία
του Υπουργού Ενεργείας και Φυσικών Πόρων.
α) την αναπροσαρμογή του μισθώματος υπό τον περιορισμό του αρθ. 84 του
Μεταλλευτικού Κώδικα και
3. Ο Υπουργός Ενεργείας και Φυσικών Πόρων μέσα σε 4 μήνες από την ισχύ του
νόμου αυτού καλεί εγγράφως τους μισθωτές των δημοσίων μεταλλείων για
αναθεώρηση των συμβάσεων , σύμφωνα με τα κριτήρια της προηγουμένης
παραγράφου του παρόντος άρθρου.
4. Από τις διατάξεις αυτού του άρθρου δεν δημιουργείται καμία αξίωση του μισθωτή
ή οποιουδήποτε τρίτου κατά του Δημοσίου.
'Αρθρο 28:
Οι βασικοί όροι και προυποθέσεις της ανάθεσης καθορίζονται με κοινή απόφαση των
Υπουργών Εθνικής Οικονομίας, Εσωτερικών, Δημοσίων Εργων και Ενεργείας και
Φυσικών Πόρων.
1. Από την ισχύ του νόμου αυτού, οι μισθωτές δημόσιων λατομείων αδρανών υλικών
, οι οποίοι βάσει συμβάσεων δεν καταβάλλουν πάγια και αναλογικά μισθώματα ή
καταβάλλουν ένα από τα δύο, υποχρεούνται να καταβάλλουν και τα δύο.
2. Με πρωτοβουλία του νομάρχη καλείται ο μισθωτής μέσα σε έξι μήνες από την
ισχύ του παρόντος για αναθεώρηση της σύμβασης, υπό την έννοια της προηγουμένης
παραγράφου.
"4. Τα χρηματικά ποσά, που έχουν κατατεθεί στην Τράπεζα της Ελλάδος, βάσει των
αρθ. 11 παρ. 6 και 12 του Νομ. 386/1976 (ΦΕΚ Α 188) και στο λογαριασμό ΚΑ
234212/9 εισάγονται ως δημόσιο έσοδο στον Κρατικό Προϋπολογισμό".
(Η παρ. 4 αντικαταστάθηκε ως άνω από το αρθ. 19 του Νομ. 2115/3-15 Φεβρ. 1993
(ΦΕΚ Α 15)
5. Οι παρ. 1, 2 και 3 του άρθρου αυτού έχουν εφαρμογή και για τις μισθώσεις
δημοτικών και κοινοτικών λατομικών χώρων.
'Αρθρο 30:
1. Οι επιτροπές, που είχαν συσταθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος για τον
καθορισμό λατομικών περιοχών, συνεχίζουν το έργο τους και υποβάλλουν το σχετικό
πρακτικό στον αρμόδιο νομάρχη για την έκδοση της απόφασης καθορισμού
λατομικών περιοχών. Για την έκδοση της απόφασης αυτής απαιτείται γνωμοδότηση
του Νομαρχιακού Συμβουλίου.
2. (Καταργήθηκε από την παρ. ΙΙ του αρθ. 24 του Νομ. 2115/3-15 Φεβρ. 1993 ΦΕΚ Α
15).
'Αρθρο 31:
'Αρθρο 32:
1. Εκκρεμείς αιτήσεις, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, για μίσθωση με
απευθείας σύμβαση δημόσιας λατομικής έκτασης, σύμφωνα με τις διατάξεις του
δευτέρου εδαφίου της παρ. 1 του αρθ. ΙΙ του Νομ. 386/1976, είναι ισχυρές και για
αυτές εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος νόμου.
Οι συμβάσεις που θα συναφθούν από τον αρμόδιο νομάρχη δεν μπορεί να είναι
μεγαλύτερης διάρκειας από τέσσερα χρόνια από την ισχύ του νόμου αυτού.
2. Εκκρεμείς αιτήσεις για την χορήγηση άδειας εκμετάλλευσης μέχρι την έναρξη της
ισχύος του νόμου αυτού θεωρούνται ότι ουδέποτε υποβλήθηκαν.
'Αρθρο 33:
(Καταργήθηκε από την παρ. 12 του αρ. 24 του Νομ. 2115/3-15 Φεβρ. 1993 ΦΕΚ Α
15).
'Αρθρο 34:
Η τετρατία που προβλέπεται από την παρ. 2 του αρθ. 5 του Νομ. 386/1976 θεωρείται
λήξασα από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού.
'Αρθρο 35:
(Καταργήθηκε από την παρ. 12 του αρθ. 24 του Νομ. 2115/3-15 Φεβρ. 1993 ΦΕΚ Α
15)
γ) Η παρ. 3 του αρθ. 2 , οι παρ. 1 και 2 του αρθ. 17, οι παρ. 2 και 3 του αρθ. 22 και
τα αρθ. 45 και 50 του Νομ. 669/1977 (ΦΕΚ 241 Α) καθώς και , μόνο ως προς τις
διατάξεις τους που αναφέρονται στα αδρανή υλικά, τα αρθ .11,35, και 44, η παρ. 1 του
αρθ. 23, η παρ. 1 του αρθ. 18 , οι παρ. 3,4 και 5 του αρθ. 38 και η παρ. 3 του αρθ. 39,
που αναφέρονται στα λατομεία αδρανών υλικών του ίδιου νόμου και
'Αρθρο 37:
Η ισχύς του νόμου αυτού αρχίζει από τη δημοσίευση του στην Εφημερίδα της
Κυβερνήσεως.
ΠΟΥΡΓΟΙ Μέτρα Π και όροι για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων.ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ -
ΕΡΙΚΩΝ, ΔΗΜΟΣΙΑΣ
ρ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ,
ΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ
ο ΕΡΓΩΝ - ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ Εχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις του
ου δεύτερου τουο Ν. 2077/1992 "Κύρωση Συνθήκης για την Ευρ. Ενωση." (Α' 136) και τις διατάξεις των
ων 1 και 2 (παρ.
ί 1 ζ) και παρ. 2 του Ν. 1338/1983 "Εφαρμογή του Κοινοτικού Δικαίου" (Α' 34) όπως
οποιήθηκε με τομ άρθρο 6 του Ν. 1440/1984 "Συμμετοχή της Ελλάδας στο κεφάλαιο, στα αποθεματικά και
ροβλέψεις τηςι Ευρ.Τράπεζας Επενδύσεων κ.λπ." (Α' 70) και του άρθρου 65 του Ν. 1892/1990 (Α' 101).
διατάξεις τωνοάρθρων 11, 12, (παρ. 2, 3,και4), 28, 29 και 30 του Ν. 1650/86 "για την προστασία του
άλλοντος" (Α 160),
: όπως το άρθρο 30 τροποποιήθηκε με το άρθρο 98 (παρ. 12) του Ν. 1892/1990 "για
συγχρονισμό και την ανάπτυξη και άλλες διατάξεις" (Α' 101). 3. Τις διατάξεις του Ν. 3010/2002
μόνιση του Ν. 1650/1986 με τις οδηγίες 97/11/ΕΕ και 96/61/ΕΕ κ.λ.π." (Α' 91) και ειδικότερα τα άρθρα 1,
4 και 6 αυτού. 4. Τις διατάξεις των άρθρων 23 (παρ. 1) και 24 του Ν. 1558/1985 "Κυβέρνηση και
ρνητικά όργανα" (Α' 137) και των άρθρων 9 και 13 του Π.Δ/τος 473/1985 "Καθορισμός και ανακατανομή
ρμοδιοτήτων των Υπουργείων" (Α' 157). 5. Τις διατάξεις του Ν. 2242/1994 "Πολεοδόμηση περιοχών
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΘΡΩΝ
Αρθρο: 1
Ημ/νία: 16.12.2002
Περιγραφή όρου ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΔΑΦΟΥΣ
θησαυρού: ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΥΔΑΤΩΝ
Τίτλος Αρθρου: Σκοπός
Κείμενο Αρθρου
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Με την παρούσα απόφαση αποσκοπείται η
εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 11 και 12 του Ν. 1650/1986 και ειδικότερα των
διατάξεων των άρθρων 4 και 7 (παρ. 2) της 69728/1996 κοινής υπουργικής
απόφασης και των άρθρων 4 και 5 της 19396/1997 κοινής υπουργικής απόφασης που
έχουν εκδοθεί κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 12 του ως άνω Νόμου και συγχρόνως
η συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 1999/31/ΕΚ του Συμβουλίου της 26ης
Απριλίου 1999 των Ευρ. Κοινοτήτων που έχει δημοσιευθεί στην Ελληνική Γλώσσα
στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρ. Κοινοτήτων (EEL 182/1/16-7-1999) ώστε με τη
θέσπιση αυστηρών λειτουργικών και τεχνικών απαιτήσεων για τα απόβλητα και τους
χώρους υγειονομικής ταφής να προσδιορίζονται τα μέτρα, οι διαδικασίες και οι
κατευθύνσεις για την κατά το δυνατόν πρόληψη ή μείωση των αρνητικών
περιβαλλοντικών επιπτώσεων, και ειδικότερα α) της ρύπανσης των επιφανειακών και
των υπογείων υδάτων, του εδάφους και της ατμόσφαιρας και των επιπτώσεων σε όλο
το περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένου του φαινομένου του θερμοκηπίου, καθώς και
β) οποιουδήποτε κινδύνου προκύπτει για την υγεία του ανθρώπου από την
υγειονομική ταφή των αποβλήτων καθ' όλο τον κύκλο ζωής του χώρου υγειονομικής
ταφής.
Αρθρο: 2
Ημ/νία: 16.12.2002
Αρθρο: 3
Ημ/νία: 16.12.2002
Τίτλος Αρθρου: Πεδίο εφαρμογής
1. Η παρούσα απόφαση εφαρμόζεται για κάθε χώρο υγειονομικής ταφής όπως αυτός
ορίζεται στο άρθρο 2 (περ. η). 2. Με την επιφύλαξη της ισχύουσας νομοθεσίας,
Αρθρο: 4
Ημ/νία: 16.12.2002
Τίτλος Εθνική στρατηγική για τη μείωση των βιοαποδομήσιμων αστικών
Αρθρου: αποβλήτων στους ΧΥΤΑ
1. Η εθνική στρατηγική για τη μείωση των βιοαποδομήσιμων αστικών αποβλήτων που
προορίζονται για χώρους υγειονομικής ταφής (ΧΥΤΑ) προσδιορίζεται από το
ΥΠΕΧΩΔΕ σε συνεργασία με τους συναρμόδιους φορείς του Δημόσιου και ιδιωτικού
τομέα και περιλαμβάνει τη λήψη των αναγκαίων και κατάλληλων μέτρων για την
επίτευξη των ακόλουθων στόχων: α) Μέχρι την 16η Ιουλίου 2010 τα βιοαποδομήσιμα
αστικά απόβλητα που προορίζονται για χώρους υγειονομικής ταφής πρέπει να
μειωθούν στο 75% της συνολικής (κατά βάρος) ποσότητας των βιοαποδομήσιμων
αστικών αποβολή. των που είχαν παραχθεί το 1995 ή το τελευταίο προ του 1995 έτος
για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα τυποποιημένα στοιχεία της Eurostat. β) Μέχρι την
16η Ιουλίου 2013 τα βιοαποδομήσιμα αστικά απόβλητα που προορίζονται για χώρους
υγειονομικής ταφής πρέπει να μειωθούν στο 50% της συνολικής (κατά βάρος)
ποσότητας των βιοαποδομήσιμων αστικών αποβλήτων που είχαν παραχθεί το 1995 ή
το τελευταίο προ του 1995 έτος για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα τυποποιημένα
στοιχεία της Eurostat. γ) Μέχρι την 16η Ιουλίου 2020 τα βιοαποδομήσιμα αστικά
απόβλητα που προορίζονται για χώρους υγειονομικής ταφής πρέπει να μειωθούν στο
35% της συνολικής (κατά βάρος) ποσότητας των βιοαποδομήσιμων αστικών
αποβλήτων που είχαν παραχθεί το 1995 ή το τελευταίο προ του 1995 έτος για το
οποίο υπάρχουν διαθέσιμα τυποποιημένα στοιχεία της Eurostat. 2. Τα μέτρα για την
επίτευξη των στόχων της προηγούμενης παραγράφου αναφέρονται κυρίως στην
προώθηση της αξιοποίησης των αποβλήτων και ειδικότερα στην ανακύκλωση,
λιπασματοποίηση ή παραγωγή βιομεθανίου ή ανάκτηση υλικών/ενέργειας (άρθρο 21
Παράρτημα IΙΒ της 69728/1996 κοινή υπουργική απόφαση) και λαμβάνονται σε
εφαρμογή: α) Των διατάξεων του άρθρου 1 (παρ. 2β) του Ν. 2939/2001 "Συσκευασίες
και εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων. Ιδρυση Εθνικού
Αρθρο: 5
Ημ/νία: 16.12.2002
Τίτλος Αρθρου: Κατηγορίες χώρων ταφής
Κάθε χώρος υγειονομικής ταφής αποβλήτων (ΧΥΤΑ) κατατάσσεται σε μια από τις
ακόλουθες κατηγορίες: - ΧΥΤ επικίνδυνων αποβλήτων - ΧΥΤ μη επικίνδυνων
αποβλήτων - ΧΥΤ αδρανών αποβλήτων
Αρθρο: 6
Ημ/νία: 16.12.2002
Τίτλος Αρθρου: Απόβλητα μη αποδεκτά σε χώρους υγειονομικής ταφής
1. Σε χώρους υγειονομικής ταφής δεν γίνονται δεκτά από τους υπόχρεους φορείς
λειτουργίας των ΧΥΤΑ τα ακόλουθα απόβλητα: α) τα υγρά απόβλητα β) τα απόβλητα
τα οποία σε συνθήκες υγειονομικής ταφής είναι εκρηκτικά, διαβρωτικά, οξειδωτικά,
πολύ εύφλεκτα ή εύφλεκτα όπως ορίζεται στο Παράρτημα ΙΙ του άρθρου 20 της
19396/1546/1997 κοινή υπουργική απόφαση. γ) απόβλητα νοσοκομείων και συναφή,
προερχόμενα από ιατρικές ή κτηνιατρικές εγκαταστάσεις, τα οποία είναι μολυσματικά
κατά την έννοια της 19396/1546/1997 κοινή υπουργική απόφαση (παράρτημα ΙΙ
Αρθρο: 7
Ημ/νία: 16.12.2002
Τίτλος Απόβλητα αποδεκτά κατά κατηγορία χώρου υγειονομικής
Αρθρου: ταφής(ΧΥΤΑ)
Τα απόβλητα γίνονται αποδεκτά από τους υπόχρεους φορείς λειτουργίας των ΧΥΤΑ
(άρθρο 8) ανάλογα με την κατηγορία του χώρου υγειονομικής ταφής με τους
ακόλουθους όρους: α) σε χώρους υγειονομικής ταφής να πραγματοποιείται διάθεση
μόνο αποβλήτων που έχουν υποστεί επεξεργασία. Η διάταξη αυτή μπορεί να μην
εφαρμόζεται στα αδρανή απόβλητα η επεξεργασία των οποίων είναι τεχνικά αδύνατη,
ή σε οποιαδήποτε άλλα απόβλητα η επεξεργασία των οποίων δεν συμβάλλει στην
επίτευξη των στόχων του άρθρου 1, και ειδικότερα στη μείωση της ποσότητας των
αποβλήτων ή των κινδύνων για την υγεία του ανθρώπου ή το περιβάλλον. β) σε χώρο
υγειονομικής ταφής επικίνδυνων αποβλήτων να γίνονται δεκτά μόνον επικίνδυνα
Αρθρο: 8
Ημ/νία: 16.12.2002
Τίτλος Αρθρου: Φορείς διαχείρισης / λειτουργίας ΧΥΤΑ Γενικές προϋποθέσεις
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ
ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΑΦΗΣ Η υγειονομική ταφή των αποβλήτων, (αδρανών,
επικίνδυνων και μη) πραγματοποιείται από τους υπόχρεους φορείς διαχείριση
/λειτουργίας αποβλήτων όπως καθορίζονται στο άρθρο 6 (παρ. 2 και 4) της
69728/1996 κοινή υπουργική απόφαση, και στο άρθρο 11 της 19396/1546/97 σε
χώρους που εγκρίνονται σύμφωνα: 1) με τις διατάξεις των άρθρων 10 και 7 των ως
άνω κοινή υπουργική απόφαση αντίστοιχα κατ' εφαρμογή του άρθρου 9 (Σχεδιασμός
διαχείρισης στερεών αποβλήτων) και του άρθρου 5 (Εθνικός Σχεδιασμός διαχείρισης
των επικίνδυνων αποβλήτων) των ως άνω κοινή υπουργική απόφαση αντίστοιχα
καθώς και 2) με τους ειδικότερους όρους και προϋποθέσεις που προβλέπονται στις
διατάξεις της παρούσας απόφασης και ειδικότερα του άρθρου 9 (άδεια υγειονομικής
ταφής αποβλήτων) και του άρθρου 10 (άδεια λειτουργίας χώρου υγειονομικής ταφής
αποβλήτων).
Αρθρο: 9
Ημ/νία: 16.12.2002
Τίτλος Διαδικασία χορήγησης άδειας υγειονομικής ταφής (άδειας
Αρθρου: διάθεσης) αποβλήτων
1. Για την πραγματοποίηση της υγειονομικής ταφής αποβλήτων απαιτείται άδεια η
οποία χορηγείται από την αρμόδια αρχή σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και
Αρθρο: 10
Αρθρο: 11
Ημ/νία: 16.12.2002
Τίτλος Αρθρου: Περιεχόμενο της άδειας υγειονομικής ταφής αποβλήτων
Σε συμπλήρωση των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας σχετικά με το περιεχόμενο
της άδειας διάθεσης αποβλήτων (μη επικίνδυνων-επικίνδυνων), στην άδεια
υγειονομικής ταφής αποβλήτων προσδιορίζονται επιπλέον τα ακόλουθα: α) ο φορέας
Αρθρο: 12
Ημ/νία: 16.12.2002
Τίτλος Αρθρου: Δαπάνες υγειονομικής ταφής
Οι δαπάνες κατασκευής και λειτουργίας ενός ΧΥΤΑ, στις οποίες περιλαμβάνεται
εφόσον αυτό είναι εφικτό, το κόστος της χρηματοοικονομικής ή ισοδύναμης εγγύησης
που αναφέρεται στο άρθρο 10 (παραγρ. δ), καθώς και το κατ' εκτίμηση κόστος της
παύσης λειτουργίας του χώρου και της μετέπειτα φροντίδας του για χρονική περίοδο
τουλάχιστον τριάντα ετών, καλύπτονται από την τιμή που χρεώνει ο φορέας
διαχείρισης/λειτουργίας για τη διάθεση οποιουδήποτε τύπου αποβλήτων στον εν λόγω
χώρο. Με την επιφύλαξη των απαιτήσεων της 77921/1440/1995 κοινή υπουργική
απόφαση, σχετικά με την ελεύθερη πληροφόρηση για θέματα περιβάλλοντος (Β' 795)
ο φορέας διαχείρισης/λειτουργίας πρέπει να εξασφαλίζει διαφάνεια κατά τη συλλογή
και χρήση όλων των αναγκαίων πληροφοριών σχετικά με το εν λόγω κόστος.
Αρθρο: 13
Ημ/νία: 16.12.2002
Τίτλος Αρθρου: Διαδικασία αποδοχής αποβλήτων
1. Προκειμένου να γίνουν αποδεκτά τα απόβλητα στους ΧΥΤΑ απαιτείται: α) πριν ή
κατά την παράδοση, ή την πρώτη από σειρά παραδόσεων εφόσον ο τύπος των
αποβλήτων παραμένει αμετάβλητος, ο κάτοχος των αποβλήτων ή ο φορέας
διαχείρισης/λειτουργίας να μπορεί να αποδεικνύει με τα κατάλληλα πιστοποιητικά
αναλύσεων ότι τα συγκεκριμένα απόβλητα μπορούν να γίνουν δεκτά στο χώρο ταφής
σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται στην άδεια και ότι πληρούν τα κριτήρια
14
Αρθρο: 15
Ημ/νία: 16.12.2002
Διαδικασία παύσης της λειτουργίας και
Τίτλος Αρθρου: μετέπειτα φροντίδας
1) Η διαδικασία παύσης της λειτουργίας μέρους ή του συνόλου ενός χώρου
υγειονομικής ταφής αρχίζει: α) όταν συντρέχουν οι σχετικές προϋποθέσεις που
ορίζονται στην άδεια ή β) κατόπιν άδειας της αρμόδιας αρχής, μετά από αίτηση του
φορέα διαχείρισης / λειτουργίας ή γ) με αιτιολογημένη απόφαση της αδειοδοτούσας
αρχής 2) Ο χώρος υγειονομικής ταφής ή μέρος αυτού μπορεί να θεωρείται οριστικά
κλειστός μόνον εφόσον προηγουμένως η αδειοδοτούσα αρχή διενεργήσει τελική
επιτόπια επιθεώρηση, αξιολογήσει όλες τις εκθέσεις που έχει υποβάλλει ο φορέας
διαχείρισης/λειτουργίας και του έχει κοινοποιήσει την έγκριση της παύσης της
λειτουργίας. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν περιορίζει την ευθύνη του φορέα
2)
Αρθρο: 16
Ημ/νία: 16.12.2002
Τίτλος Αρθρου: Υφιστάμενοι χώροι υγειονομικής ταφής
Χώροι υγειονομικής ταφής για τους οποίους είχε χορηγηθεί άδεια λειτουργίας ή
οι οποίοι λειτουργούσαν ήδη πριν από την έναρξη ισχύος της παρούσας
απόφασης, μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν μόνον εφόσον ληφθούν τα
παρακάτω μέτρα το ταχύτερο δυνατόν και το αργότερο μέσα σε είπά (7) έτη
από την έναρξη ισχύος της απόφασης αυτής: α) εντός 2 μηνών από την έναρξη
ισχύος της παρούσας απόφασης, ο φορέας διαχείρισης χώρου υγειονομικής
ταφής καταρτίζει και υποβάλλει προς έγκριση στην αρμόδια αρχή σχέδιο
διευθέτησης του χώρου, το οποίο περιλαμβάνει τα στοιχεία που αναφέρονται
στο άρθρο 10 καθώς και όλα τα επανορθωτικά μέτρα τα οποία κρίνει ότι θα
απαιτηθούν προκειμένου να συμμορφωθεί προς τις απαιτήσεις του
παραρτήματος I της παρούσας, με εξαίρεση τις απαιτήσεις που αφορούν τη
Αρθρο: 17
Ημ/νία: 16.12.2002
Τίτλος Αρθρου: Ελεγχοι
Οι έλεγχοι για την τήρηση των διατάξεων της παρούσας απόφασης διέπονται από τις
διατάξεις του άρθρου 14 της 69728/1996 κοινή υπουργική απόφαση όσον αφορά την
υγειονομική ταφή μη επικίνδυνων αποβλήτων και του άρθρου 13 της 19396/1997
κοινή υπουργική απόφαση όσον αφορά την υγειονομική ταφή επικίνδυνων
αποβλήτων.
Αρθρο: 18
Ημ/νία: 16.12.2002
Τίτλος Αρθρου: Κατάρτιση-υποβολή εκθέσεων
1. Η αρμόδια αρχή για τη χορήγηση της άδειας υγειονομικής ταφής σύμφωνα με το
άρθρο 9 της παρούσας υποβάλλει μέσω των αρμοδίων υπηρεσιών της, ετήσια
ενημερωτική αιτιολογημένη έκθεση προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος Χωροταξίας και
Δημοσίων Εργων. Η έκθεση αυτή αναφέρεται στον αριθμό των χορηγηθεισών αδειών
ή στους λόγους πιθανής ανάκλησης ή μη χορήγησης της άδειας στα πλαίσια
εφαρμογής του άρθρου 9, καθώς και στα στοιχεία που διαβιβάζονται από χώρους
υγειονομικής ταφής σύμφωνα με τα άρθρα 13,14 και 15 της παρούσας απόφασης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά στην ως άνω έκθεση περιλαμβάνεται και η καταγραφή
Αρθρο: 19
Ημ/νία: 16.12.2002
Τίτλος Αρθρου: Κυρώσεις
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων της
παρούσας απόφασης επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 20 της
69728/1996 κοινή υπουργική απόφαση όσον αφορά την υγειονομική ταφή μη
επικίνδυνων αποβλήτων και στο άρθρο 18 της 19396/1997 κοινή υπουργική απόφαση
όσον αφορά την υγειονομική ταφή επικίνδυνων αποβλήτων.
Αρθρο: 20
Ημ/νία: 16.12.2002
Τίτλος Αρθρου: Παραρτήματα
Προσαρτώνται και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της παρούσας απόφασης τα
Παραρτήματα I, ΙΙ και ΙΙΙ που ακολουθούν. Τα Παραρτήματα αυτά μπορούν να
τροποποιούνται με απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ για την προσαρμογή τους στην
τεχνική πρόοδο σύμφωνα με το Κοινοτικό Δίκαιο. (βλ. παραρτήματα στο οικείο ΦΕΚ)
Αρθρο: 21
Ημ/νία: 16.12.2002
Κείμενο Αρθρου
Από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης προκαλείται δαπάνη σε βάρος του
Αρθρο: 22
Ημ/νία: 16.12.2002
Από την έναρξη ισχύος της παρούσας απόφασης καταργείται κάθε διάταξη που
αντίκειται στις διατάξεις της παρούσας απόφασης ή ανάγεται σε θέματα που
ρυθμίζονται από αυτήν.
Αρθρο: 23
Ημ/νία: 16.12.2002
Η ισχύς της παρούσας απόφασης αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα
της Κυβερνήσεως. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της
Κυβερνήσεως.
Το άρθρο αυτό είναι από το 2007 αλλά ακόμα είναι απόλυτα επίκαιρο.Το
παραθέτουμε γιατί πιστεύουμε ότι ίσως βοηθήσει κάποιους να δουν τα πράγματα με
άλλη οπτική γωνία. Αναφερόμενοι για ότι αν η Κύπρος έχει όντως πετρέλαια δύο
πράγματα θα συμβούν: Είτε η Τουρκία θα καταλάβει ολόκληρη την Κύπρο είτε χάριν
των πετρελαίων το Κυπριακό θα λυθεί στο άψε-σβήσε , διότι τότε η Κύπρος γίνεται
μεγάλη οικονομική και γεωπολιτική δύναμης όχι μόνο εξ εξαιτίας της θέσεως της αλλά
και των οικονομικών πλεονεκτημάτων που αποφέρει η εξόρυξη των προϊόντων του
υπεδάφους της περιοχής. Ενώ όμως συνεχίζαμε εάν αυτό συμβαίνει για την γύρω
περιοχή της Κύπρου, τότε το Αιγαίο και η λεκάνη της Μεσογείου είναι γεμάτη
πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Φυσικά η άποψη του διδάκτορα κ. Λέκκα για το Ν. Αιγαίο ελέγχεται αφού με βάση τις
έρευνες που έχει κάνει η Γαλλική εταιρία Βeicip έχουν πραγματοποιηθεί τουλάχιστον
δύο διδακτορικά σε Γαλλικά Παν/μια που παραδέχονται την ύπαρξη πετρελαίων στο
Καστελόριζο και Δυτικά της Ρόδου.
Στην περίπτωση του Αιγαίου,τα πετρώματα αυτά άρχισαν να σχηματίζονται πριν 150
εκατομμύρια χρόνια, όταν στη θέση της Ελλάδος υπήρχε θάλασσα. Σταδιακά, μέχρι
πριν 13 εκατομμύρια χρόνια, αναδύθηκε η Αιγαϊδα, μια τεράστια χερσόνησος που
ένωνε την Ελλάδα με τη
Μικρά Ασία. Πριν από 5
εκατ χρόνια, λόγω των
τεκτονικών
ανακατατάξεων, η
Μεσόγειος χώρισε τη γη
στα δύο. Στο υπέδαφος
του Αιγαίου λοιπόν
υπάρχουν οι
προϋποθέσεις
(ιζηματογενή πετρώματα
και ζωντανοί οργανισμοί)
που εγκλωβίστηκαν στο
υπέδαφος και μετά από
εκατομμύρια χρόνια
μετασχηματίσθηκαν σε
Το Πετρέλαιο και φυσικό αέριο της Κύπρου δημιουργεί ένταση στο Αιγαίο για
τις έρευνες.
Τώρα όπως μετέδωσε ο τουρκικός τηλεοπτικός σταθμός NTV (απαντώντας στην
απόφαση της Κυπριακής Δημοκρατίας να πραγματοποιήσει έρευνες στη Μεσόγειο) η
Τουρκία απειλεί έρευνες για φυσικό αέριο και πετρέλαιο στο Αιγαίο . Ο Κύπριος
κυβερνητικός εκπρόσωπος, Χριστόδουλος Πασιαρδής, δήλωσε ότι «δεν είναι πάντα
έγκυρα τα όσα μεταδίδει το τουρκικό κανάλι NTV» , σχολιάζοντας τις σχετικές
πληροφορίες, επισημαίνοντας ωστόσο ότι «οποιαδήποτε δραστηριότητα της Τουρκίας
στο συγκεκριμένο τομέα θα συνιστούσε παρανομία». Για την πληρέστερη ενημέρωση
σας , σαν γνωρίζουμε ότι σύμφωνα τηλεγράφημα του πρακτορείου Ρόιτερ, τις έρευνες
θα αναλάβει ο Ανώνυμος Συνεταιρισμός Πετρελαίων Τουρκίας (TPAO), ο οποίος θα
προκηρύξει διαγωνισμό, τους επόμενους μήνες, για τη συμμετοχή διεθνών εταιρειών.
Όμως όπως μετέδωσε το τουρκικό τηλεοπτικό δίκτυο NTV, η Τουρκία θα αναζητήσει
πετρέλαιο στη Μεσόγειο και το Αιγαίο, σε δύο στάδια, διεξάγοντας έρευνες αντίστοιχες
με αυτές που προγραμματίζει η Κυπριακή Δημοκρατία. Αυτές θα λάβουν χώρα αρχικά
στα αβαθή νερά σε απόσταση 12 μιλίων από τις ακτές της Αττάλειας, της
Αλεξανδρέττας και του Κόλπου της Μερσίνας, ενώ σε δεύτερη φάση, θα γίνουν μεταξύ
της ανατολικής πλευράς της Κύπρου και της Αιγύπτου, καθώς και στα ανοικτά της
Αττάλειας, αλλά και στα ανοικτά της Ίμβρου. Όσον αφορά στην Κύπρο, ο
Αναπληρωτής κυβερνητικός εκπρόσωπος, Ευ. Αντώναρος σημείωσε ότι «η διεθνής
κοινότητα αναγνωρίζει ένα μόνο κράτος, την Κυπριακή Δημοκρατία». Για αυτό το
σοβαρό θέμα των ερευνών στο Αιγαίο , ο κ. Αντώναρος απαντώντας σε σχετική
ερώτηση δήλωσε «Υπάρχουν διεθνείς συμβάσεις και διεθνείς κανόνες τους οποίους
καλούνται να εφαρμόσουν όλες οι χώρες συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας» .
Παράλληλα όταν οι υπήρξαν οι δηλώσεις του Αμερικανού αξιωματούχου
αποτυπώνουν την πραγματικότητα γύρω από το θέμα, ο πρόεδρος της Κύπρου κ.
Τάσσος Παπαδόπουλος έκανε την εκτίμηση ότι «οι δηλώσεις του εκπροσώπου του
αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών για το θέμα της εξόρυξης πετρελαίου ανοιχτά
της Κύπρου δεν έχουν τίποτα το αρνητικό». Ο Κύπριος πρόεδρος επισήμανε την
ανάγκη να μην προσδίδεται δημοσιότητα στο θέμα είπε χαρακτηριστικά «Πιστεύω ότι,
όσο πιο λίγα λέμε για το πετρέλαιο, όπως κάνει η κυβέρνηση, άσχετο αν δεν το
παραδέχεστε, τόσο το καλύτερο». Ταυτόχρονα, ο κ. Παπαδόπουλος απέρριψε
παρατήρηση δημοσιογράφου ότι «οι Αμερικανοί κρατούν ίσες αποστάσεις στο θέμα
των πετρελαίων».
Ο Τούρκος υπουργός
Εξωτερικών σε δηλώσεις του
μετά τη συνάντηση που είχε με
την Αμερικανίδα ομόλογό του
Κοντολίζα Ράις, εκτίμησε ότι «το
θέμα με την εξόρυξη πετρελαίου
στα ανοιχτά της Κύπρου θα
λυθεί, μέσω της συνολικής
επίλυσης του Κυπριακού».
Παράλληλα όμως ο κ. Γκιουλ
παραδέχθηκε ότι «υπάρχουν
κάποια ερωτήματα γύρω από το
θέμα», σημείωσε ωστόσο ότι
«αυτό δεν αποτελεί απειλή για τις σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας».
Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, έστειλε επιστολή προς το Γενικό
Γραμματέα του ΟΗΕ, κ. Μπαν Γκι-Μουν, διαμαρτυρόμενος για την απόφαση της
κυπριακής κυβέρνησης να προχωρήσει σε εκμετάλλευση των πιθανών κοιτασμάτων
πετρελαίου ή φυσικού αερίου στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής
Δημοκρατίας. Όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος τύπου του κ. Ταλάτ, Χασάν Ερτσακίτσα,
η «τουρκοκυπριακή πλευρά καλεί τη διεθνή κοινότητα να στηρίξει τη θέση ότι ένα
θέμα, όπως αυτό της αξιοποίησης του πετρελαίου στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου,
θα πρέπει να τύχει χειρισμού μετά την επίλυση του Κυπριακού».Ο Έλληνας
αναπληρωτής κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Ευάγγελος Αντώναρος σχολίασε τις
αντιδράσεις του κατοχικού καθεστώτος και επανέλαβε πως «η Κυπριακή Δημοκρατία
είναι η νόμιμη κυβέρνηση, που αναγνωρίζεται διεθνώς και εκπροσωπεί όλους τους
Κυπρίους. Συνεπώς διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά της εθνικής κυριαρχίας» . Οι
Μεγάλες Πετρελαϊκές Εταιρείες ενδιαφέρονται για τα κοιτάσματα στην Κύπρο.
Σας γνωρίζουμε ότι για την έρευνα για τα κοιτάσματα των πετρελαίων στην Κύπρο το
Υπουργικό Συμβούλιο καθόρισε δεκατρείς ερευνητικές περιοχές, ένδεκα από τις
οποίες θα διατεθούν στον πρώτο γύρο αιτήσεων.
Επίσης, ενέκρινε την πρόσκληση προς τις ενδιαφερόμενες εταιρείες, τα κριτήρια που
πρέπει να πληρούν, καθώς και το πρότυπο συμβόλαιο που θα συνάπτει η κυβέρνηση
με τους αιτούντες. Η διαδικασία παραχώρησης δικαιωμάτων θα αρχίσει στις 15
Φεβρουαρίου, οπότε και αρχίζει η πεντάμηνη περίοδος κατά την οποία θα πρέπει να
εκδηλωθεί ενδιαφέρον και να υποβληθούν οι αιτήσεις.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, Γιώργος Λιλλήκας απέκλεισε το ενδεχόμενο
Κύπρος .
Η Κύπρος στην περίπτωση της εξόρυξης των προϊόντων του υπεδάφους της
περιοχής της γίνεται μεγάλη οικονομική και γεωπολιτική δύναμης όχι μόνο εξ εξαιτίας
της θέσεως της αλλά και των οικονομικών πλεονεκτημάτων που αποφέρει η παροχή
των πετρελαίων. Αυτή η περίπτωση ανησυχεί την Τουρκία και προβαίνει σε
κλιμακώσεις ενεργειών όπως αναφερθήκαμε στην πιο πάνω περίπτωση υπάρξεως
πετρελαίων στην περιοχής της Κύπρου . Οι ενέργειες που προβαίνουν οι Τούρκοι
είναι οι πιο κάτω :
Ανησυχητικές είναι η κλιμακώσεις της Άγκυρας
Η ανησυχεί η Ελλάδα και βρίσκεται σε προβληματισμό για την κλιμάκωση των
αντιδράσεων και το «παιχνίδι» της Αγκύρας στο θέμα των πετρελαϊκών ερευνών στη
νοτιοανατολική Μεσόγειο . Το τουρκικό υπουργείο Ενέργειας επιβεβαίωσε, πως ο
υπουργός Χιλμί Γκιουλέρ ανέφερε σε τηλεοπτική συνέντευξή του ότι θα αρχίσουν
έρευνες για φυσικό αέριο και πετρέλαιο στην ανατολική Μεσόγειο. Απέφευγε ωστόσο
να προσδιορίσει συγκεκριμένες περιοχές και αν σε αυτές περιλαμβάνεται το Αιγαίο,
όπως είχε μεταδώσει η τηλεόραση του NTV. Από ελληνικής πλευράς δεν υπήρξε
επίσημη αντίδραση. Διπλωματικοί κύκλοι εκτιμούν, πάντως, ότι η Άγκυρα με την
επιθετική της τακτική επιχειρεί να σταματήσει τις ανάλογες έρευνες, που έχει
εξαγγείλει η Κυπριακή Δημοκρατία σε συνεργασία με την Αίγυπτο και τον Λίβανο.
Σύμφωνα εξάλλου με πληροφορίες, ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής φέρεται
προβληματισμένος για την τροπή που τείνει να λάβει η υπόθεση. Το όλο θέμα
συζητήθηκε αναλυτικά κατά τις συνομιλίες που είχαν με τον πρόεδρο της Κυπριακής
Δημοκρατίας Τάσσο Παπαδόπουλο, ο οποίος επισκέφθηκε την Αθήνα.
Ο τουρκικός Τύπος δημοσιεύει πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες ο νέος γ. γ. του
ΟΗΕ κ. Mπαν Kι Mουν κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον επικεφαλής της
τουρκικής διπλωματίας κ. A. Γκιουλ στη Nέα Yόρκη, διαβεβαίωσε ότι η διαδικασία
επίλυσης του Kυπριακού θα συνεχιστεί από το σημείο που την άφησε ο προκάτοχός
ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ
ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ (ΣΕ ΣΥΝΕΧΗ ΡΟΗ) 2009
Περιεχόμενα
- Π.Ε. ΣτΕ 166/2009 [Περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την
αποκατάσταση των ζημιών στο περιβάλλον -Εναρμόνιση με την οδηγία 2004/35/ΕΚ του
Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίουτης 21ης Απριλίου 2004].
ΣτΕ 3060/2009
[Νόμιμη αδειοδότηση νέας επιμέρους εγκατάστασης Βιομηχανικού
Συγκροτήματος Σταθμού Ηλεκτροπαραγωγής]
Βασικές σκέψεις
5. Επειδή, από τις διατάξεις των άρθρων 3 και 4 παρ. 1, 2α και 2β του ν.
1650/1986 (Α΄ 160), όπως ισχύουν, ύστερα από την αντικατάστασή τους με τα άρθρα 1
και 2 του ν. 3010/2002 (Α' 91), σε συνδυασμό και με τις διατάξεις των άρθρων 3, 4, 5
και 6 της Κ.Υ.Α. Η.Π.15393/2332//5-8-2002 (Β΄1022), συνάγεται ότι για την
πραγματοποίηση νέου έργου, που κατατάσσεται στην υποκατηγορία δύο (2) της
πρώτης (Α) κατηγορίας έργων του άρθρου 3 του ν. 1650/1986, όπως αντικαταστάθηκε
με το άρθρο 1 του ν. 3010/2002, ή για την επέκταση υφιστάμενου τέτοιου έργου
απαιτείται, καταρχήν, να τηρηθεί προηγουμένως η διαδικασία έγκρισης
περιβαλλοντικών όρων, η οποία ολοκληρώνεται με την έκδοση της απόφασης που
εγκρίνει τους περιβαλλοντικούς όρους του έργου. Κατ’ εξαίρεση από τον κανόνα αυτό,
σε περίπτωση επέκτασης (ή εκσυγχρονισμού) υφιστάμενου έργου, δεν απαιτείται πριν
από την πραγματοποίηση της επέκτασης να τηρηθεί η διαδικασία έγκρισης
περιβαλλοντικών όρων, αν η Διοίκηση, πριν από την έναρξη των εργασιών, βεβαιώσει
με έκδοση εκτελεστής διοικητικής πράξης ότι από την επέκταση του υφιστάμενου έργου
δεν επέρχονται ουσιαστικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις επιπτώσεις που έχει το
έργο αυτό στο περιβάλλον. Η πράξη αυτή, ως actus contrarius της απόφασης που
εγκρίνει τους περιβαλλοντικούς όρους επέκτασης του υφιστάμενου έργου, πρέπει να
εκδίδεται από τα ίδια όργανα που είναι αρμόδια για την έγκριση των περιβαλλοντικών
όρων του έργου αυτού, χωρίς όμως να απαιτείται και η τήρηση της διαδικασίας που
προηγείται της απόφασης έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων. Εξάλλου, η πράξη
αυτή, ενόψει της σπουδαιότητας και των συνεπειών της, θα πρέπει να είναι πλήρως και
εμπεριστατωμένα αιτιολογημένη και να στηρίζει την κρίση της σε συγκεκριμένα κριτήρια
ΣτΕ 2980/2009
[Νόμιμη περιβαλλοντική αδειοδότηση μονάδας πετρελαιοειδών
κοντά σε ναυτικό χώρο και ιχθυοκαλλιεργητική μονάδα]
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται παραδεκτώς η ακύρωση α) της υπ' αριθ.
3445/6-9-2005 αποφάσεως του Γενικού Γραμματέως Περιφερείας (ΓΓΠ) Κρήτης,
με την οποία ενεκρίθησαν οι περιβαλλοντικοί όροι εγκαταστάσεως και λειτουργίας
μονάδος αποθηκεύσεως, διακινήσεως και εμπορίας υγρών καυσίμων της εταιρείας
ΚΑΥΣΙΜΑ Α.Ε. στην θέση «Πλατάνι» του αιτούντος Δήμου Σούδας Χανίων, και β) της
προηγουμένης και συναφούς υπ' αριθ. 32807/4-8-2005 αποφάσεως του Υπουργού
ΠΕΧΩΔΕ, με την οποία έγινε δεκτή προσφυγή της ανωτέρω εταιρείας και ακυρώθηκε η
υπ’ αριθ. 1176/16-5-2005 απόφαση του αυτού ΓΓΠ, με την οποία είχε αρχικώς
απορριφθεί αίτημα της εταιρείας για την έγκριση των εν λόγω περιβαλλοντικών όρων.
Στη δίκη παρεμβαίνει παραδεκτώς η δικαιούχος της εγκρίσεως εταιρεία.
3. Επειδή, κατά τις παραγράφους 1.α. και 2 του άρθρου 4 του ν. 1650/1986 (Α'
160), όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 του ν. 3010/2002 (Α' 91), για
την πραγματοποίηση νέων ή την επέκταση και τον εκσυγχρονισμό υφισταμένων
δημοσίων ή ιδιωτικών έργων ή δραστηριοτήτων απαιτείται η έγκριση όρων για την
προστασία του περιβάλλοντος, μετά από υποβολή, για τα έργα της πρώτης (Α)
κατηγορίας του προηγουμένου άρθρου 3 παρ. 1 και 2 του αυτού ν. 1650/1986,
όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ν. 3010/2002, δηλαδή τα έργα που είναι
πιθανόν να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον, μελέτης
περιβαλλοντικών επιπτώσεων, και μετά από την προηγούμενη, για τα αυτά έργα,
προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγησή τους, κατά τους ορισμούς της
παραγράφου 6 του αυτού άρθρου 4. Στην ως άνω πρώτη (Α΄) κατηγορία έργων και
δραστηριοτήτων του ν. 1650/1986, όπως ισχύει, και, ειδικότερα, στην ομάδα 9η
(βιομηχανικές εγκαταστάσεις) του άρθρου 3 της κατ' εξουσιοδότηση του εν λόγω νόμου
εκδοθείσης κοινής υπουργικής αποφάσεως (κ.υ.α.) αριθ. Η.Π.15393/2332/5-8-2002
(ΒΊ022) και στην υποκατηγορία 2η της πρώτης κατηγορίας του άρθρου 4 αυτής,
ΣτΕ 2981/2009
[Νόμιμη άδεια εγκατάστασης αποθήκης πετρελαιοειδών
σε παραθαλάσσια περιοχή]
Βασικές σκέψεις
Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται παραδεκτώς η ακύρωση της υπ’ αριθ.
πρωτ. Δ3/Β/ΟΙΚ 20849/2.9.1998 αποφάσεως του Υπουργού Ανάπτυξης, με την οποία
χορηγήθηκε άδεια εγκαταστάσεως μονάδος αποθηκεύσεως, διακινήσεως και εμπορίας
υγρών καυσίμων της εταιρείας … ΑΕ στην θέση «Πλατάνι» του αιτούντος Δήμου
Σούδας Χανίων. Στην δίκη παρεμβαίνει παραδεκτώς η δικαιούχος της αδείας εταιρεία.
Επειδή, κατά το άρθρο 4 παρ. 1, σε συνδυασμό με το άρθρο 2 παρ. 1 περ. γ΄
εδ. δ΄ του ν. 3325/2005 «Ίδρυση και λειτουργία βιομηχανικών-βιοτεχνικών
εγκαταστάσεων...» (Α' 68), για την εγκατάσταση, μεταξύ άλλων, αποθηκευτικών χώρων
απαιτείται η χορήγηση αδείας εγκαταστάσεως. Εξ άλλου, κατά το άρθρο 6 παρ. 1 περ.
α του αυτού νόμου, απαγορεύεται η εγκατάσταση διεπομένων από τον νόμο
δραστηριοτήτων σε περιοχές όπου, σύμφωνα με τις διατάξεις της πολεοδομικής
νομοθεσίας, έχει καθορισθεί χρήση γης μη συμβατή με την συγκεκριμένη
δραστηριότητα, ενώ, κατά την παρ. 2 περ. α του αυτού άρθρου, για την χορήγηση της
αδείας εγκαταστάσεως σε περιοχές όπου δεν έχει καθορισθεί από τις πολεοδομικές
διατάξεις συγκεκριμένη χρήση γης ή σε περιοχές όπου η συγκεκριμένη δραστηριότητα
είναι συμβατή με τις χρήσεις που υπάρχουν, πρέπει να λαμβάνονται υπ' όψιν, μεταξύ
άλλων, οι διατάξεις του ν. 1650/1986, καθώς και τυχόν περιορισμοί που ισχύουν με
βάση κείμενες διατάξεις για την προστασία του περιβάλλοντος, κατά δε την παρ. 3 του
αυτού άρθρου 6 τα συνυποβλητέα για την χορήγηση αδείας εγκαταστάσεως
δικαιολογητικά καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης. Με την κατ’
εξουσιοδότηση της τελευταίας αυτής διατάξεως εκδοθείσα υπ’ αριθ,
015/ΟΙΚ.7815/615/14-4-2005 απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης (Β΄542)
καθορίσθηκε, μεταξύ άλλων (άρθρο 1), ως συνυποβλητέο δικαιολογητικό, η έγκριση
περιβαλλοντικών όρων της δραστηριότητος, με συνημμένη την εγκεκριμένη μελέτη.
4. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του
φακέλου, με την από 17-12-2002 αίτηση της παρεμβαινούσης εταιρείας προς την
Διεύθυνση ΠΕ.ΧΩ. της Περιφερείας Κρήτης υπεβλήθη προς έγκριση προμελέτη
περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου «Εγκαταστάσεις αποθήκευσης και διακίνησης
πετρελαιοειδών» στην θέση «Πλατάνι» Δήμου Σούδας, σε εκτός σχεδίου ακίνητο
εμβαδού 58 περίπου στρεμμάτων. Οι εγκαταστάσεις αποτελούνται από ένα
αγκυροβόλιο προσεγγίσεως των δεξαμενόπλοιων και εκφορτώσεως των προϊόντων,
δέκα πέντε δεξαμενές υγρών καυσίμων, συνολικής χωρητικότητος 40.000 κ.μ. περίπου,
ΣτΕ 2517/2009
[ Παράνομη αναδάσωση τμήμτος αναδασωτέας έκτασης στο οποίο
εγκρίθηκε μεταγενέστερα επέμβαση για εκμετάλλευση λατομείου]
Είναι ανεκτή μεν η μεταβολή της μορφής εκτάσεως με δασική βλάστηση και για
την εξόρυξη λατομικών ορυκτών, προκειμένου να ικανοποιηθούν ανάγκες, οι οποίες δεν
θα μπορούσαν να καλυφθούν με τη χρησιμοποίηση εκτάσεων στερουμένων δασικής
βλάστησης. Όμως πρέπει να συντρέχουν οι κατά νόμο προϋποθέσεις για την εξόρυξη
λατομικών ορυκτών σε έκταση που έχει δασικό χαρακτήρα και η ανάγκη αυτή να
ικανοποιείται με τη μικρότερη δυνατή απώλεια δασικού πλούτου. Η χορήγηση αδειών
επέμβασης σε δασικές εκτάσεις δεν συνεπάγεται μεταβολή του νομικού χαρακτήρα των
εκτάσεων αυτών, αλλά μόνο προσωρινή δυνατότητα επέμβασης για την άσκηση
συγκεκριμένης λατομικής δραστηριότητας, με υποχρέωση αποκατάστασης του δασικού
χαρακτήρα των εκτάσεων μετά την παύση της λειτουργίας του λατομείου.
Η απώλεια της δασικής μορφής ορισμένης έκτασης εξαιτίας νόμιμης λατομικής
Βασικές σκέψεις
Πρόεδρος : Κ. Μενουδάκος
Εισηγητής : Χ. Παπανικολάου
Στο προτεινόμενο σχέδιο νόμου έχει ενταχθεί το πλείστον των διατάξεων των νόμων
669/1977 "Περί εκμεταλλεύσεως λατομείων" (ΦΕΚ 241Α), 1428/1984 "Εκμετάλλευση
λατομείων αδρανών υλικών και άλλες διατάξεις" (ΦΕΚ 43Α), 2115/1993
"Τροποποίηση, αντικατάσταση και συμπλήρωση διατάξεων του ν.1428/1984
"Εκμετάλλευση λατομείων αδρανών υλικών και άλλες διατάξεις" (ΦΕΚ 15Α), καθώς
και μέρος των διατάξεων των νόμων 2702/1999 "Διάφορες ρυθμίσεις θεμάτων
αρμοδιότητας Υπουργείου Ανάπτυξης και άλλες διατάξεις" (ΦΕΚ 70Α), 2837/2000
"Ρύθμιση θεμάτων Ανταγωνισμού, Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, Τουρισμού και
άλλες διατάξεις " (ΦΕΚ 178Α) και 3335/2005 "Έλεγχος της διακίνησης και
αποθήκευσης πετρελαιοειδών προϊόντων-Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Ανάπτυξης"
(ΦΕΚ 95Α), που αναφέρεται σε θέματα λατομείων. Ακόμη έχουν ληφθεί υπόψη
εισηγήσεις της Γενικής Διεύθυνσης Φυσικού Πλούτου του Υπουργείου Ανάπτυξης
μετά από προτάσεις ομάδας υπαλλήλων της. Στο ίδιο σχέδιο νόμου περιλαμβάνονται
τροποποιήσεις ορισμένων διατάξεων των ανωτέρω νόμων και προσθήκες νέων, με
σκοπό την κατάλληλη προσαρμογή του στο γενικότερο νομοθετικό πλαίσιο που έχει
διαμορφωθεί στο μεταξύ.
Κατά τη σύνταξη του νομοσχεδίου βασική επιδίωξη υπήρξε η απλούστευση, στο
μέτρο του δυνατού, των διαδικασιών και η σύντμηση των καθυστερήσεων στη
χορήγηση των εγκρίσεων και αδειών, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις αποτρέπουν
από επενδυτικές πρωτοβουλίες. Η επιδίωξη αυτή εναρμονίζεται και με την
ανακοίνωση της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων "CΟΜ (2000) 265 τελικό ",
με την οποία τα κράτη μέλη καλούνται να προσδιορίσουν τις διατάξεις της εξορυκτικής
βιομηχανίας, που είναι οι πλέον ευνοϊκές για το επιχειρηματικό κλίμα και την
ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας.
Στις περιπτώσεις που η διοίκηση καλείται να λάβει αποφάσεις για την εγκατάσταση
εκμεταλλεύσεων λατομείων, οι προτεινόμενες σχετικές διατάξεις απαιτούν να
Πώς το εντοπίζουμε;
Βέβαια, οι πιθανότητες να βρει κάποιος πετρέλαιο κατά τύχη είναι μηδαμινές (με
εξαίρεση τις ταινίες που αναφέραμε στην αρχή!). Ο πιο διαδεδομένος τρόπος για να
εντοπιστεί ένακοίτασμα πετρελαίου είναι η σεισμογραφική μέθοδος, που αν και το
ποσοστό επιτυχίας της δεν ξεπερνά το 10% θεωρείται η πιο αξιόπιστη. Με τη μέθοδο
αυτή δημιουργείται ένας μικρός σεισμός (π.χ. μια ελεγχόμενη έκρηξη). Τα σεισμικά
κύματα περνούν στο υπέδαφος, αντανακλώνται από τα διάφορα πετρώματα που
συναντούν και επιστρέφουν στην επιφάνεια όπου και καταγράφονται από ειδικές
συσκευές (σεισμόμετρα). Αλλά, επειδή η ταχύτητα των κυμάτων είναι διαφορετική
ανάλογα με τον τύπο του πετρώματος που διαπερνούν, αυτά φτάνουν σε διαφορετικό
χρόνο στην επιφάνεια. Από τους χρόνους αυτούς, οι γεωλόγοι παίρνουν πληροφορίες
για το είδος των πετρωμάτων και εκτιμούν την πιθανότητα για ανακάλυψη πετρελαίου
στο συγκεκριμένο σημείο. Στις πιο μοντέρνες μεθόδους αναζήτησης πετρελαίου
ανήκουν οι φωτογραφίσεις από δορυφόρους καθώς και η χρήση εξαιρετικά
προηγμένων συσκευών που ανιχνεύουν αμελητέες αλλαγές στο του βαρυτικού ή
μαγνητικού πεδίου της Γης που οφείλονται στην παρουσία κοιτασμάτων πετρελαίου.
Πώς εξορύσσεται;
Όταν ανακαλυφθεί το κοίτασμα και το γεωτρύπανο φτάσει στο βάθος που βρίσκεται το
πετρέλαιο, τότε αυτό βρίσκει διέξοδο προς την επιφάνεια κι επειδή η πίεση μέσα στον
ταμιευτήρα είναι αρκετά μεγάλη, εκτοξεύεται με δύναμη σε μεγάλο ύψος. Αυτή είναι
μια πετυχημένη γεώτρηση και μπορεί πλέον να αρχίσει η παραγωγή πετρελαίου. Για
να ελεγχθεί ο ρυθμός άντλησης του πετρελαίου, στην έξοδο του φρέατος τοποθετείται
ένα σύστημα από βάνες και σωληνώσεις που λόγω του σχήματός του λέγεται
«χριστουγεννιάτικο δέντρο». Καθώς, το πετρέλαιο στον ταμιευτήρα λιγοστεύει,
ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ
ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΥ
Η ΕΤΑΙΡΙΑ «Ελληνικές
Εκμεταλλεύσεις», θυγατρική της
Ενεργειακής Αιγαίου, στην οποία
ανήκουν και τα κοιτάσματα του
Πρίνου, πήρε έγκριση από το
Yπουργείο Ανάπτυξης για την
απόκτηση του 75% των δικαιωμάτων
για έρευνες υδρογονανθράκων σε
περιοχές ανατολικά και δυτικά της
Θάσου. Τα δικαιώματα ανήκουν στην
καναδική Calfrac, πρώην Dennison, η
οποία τα είχε αποκτήσει τον Ιούνιο
του 1975. ο σχετικό αίτημα είχε υποβληθεί στο αρμόδιο υπουργείο στο τέλος Μαΐου, έπειτα
από την καταρχήν συμφωνία, στην οποία η ελληνική εταιρία είχε καταλήξει με τους
Σε ελληνικά χέρια περνούν έπειτα από σχεδόν 35 χρόνια τα δικαιώματα της διεξαγωγής
ερευνών για τον εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στο Θρακικό
Πέλαγος. Η εταιρεία "Ελληνικές Εκμεταλλεύσεις", θυγατρική της Ενεργειακής Αιγαίου, στην
οποία ανήκουν και τα κοιτάσματα του Πρίνου, πήρε την έγκριση από το υπουργείο
Ανάπτυξης για την απόκτηση του 75% των δικαιωμάτων σε περιοχές ανατολικά και δυτικά
της Θάσου οι οποίες ανήκουν στην καναδική Calfrac, την πρώην Dennison, η οποία είχε
αποκτήσει τα συγκεκριμένα δικαιώματα τον Ιούνιο του 1975. Το υπόλοιπο ποσοστό έχει
περιέλθει στα Ελληνικά Πετρέλαια, καθώς ο εισηγμένος όμιλος αποτέλεσε την μετεξέλιξη του
πρώην κρατικού φορέα στον τομέα των πετρελαιοειδών. Η Ενεργειακή Αιγαίου έχει ήδη
ολοκληρώσει την πρώτη φάση του Επιχειρησιακού της Πλάνου του επενδυτικού της
προγράμματος στα κοιτάσματα του Πρίνου και του Βόρειου Πρίνου, ενώ έχει ήδη εισέλθει
στην δεύτερη φάση με την έναρξη γεωτρήσεων στο κοίτασμα Έψιλον, έχοντας ήδη
επενδύσει περίπου 80 εκατ. δολάρια εντός του 2009. Ήδη η παραγωγή από τον Πρίνο - η
οποία αγοράζεται υποχρεωτικά από τα Ελληνικά Πετρέλαια - έχει υπερδιπλασιαθεί,
φτάνοντας τα 2.700 βαρέλια ημερησίως, ενώ το κοίτασμα Ε εκτιμάται ότι από το τέλος του
έτους είναι πιθανό να δίνει άλλα 2.000 βαρέλια την ημέρα. Ωστόσο, η απόκτηση των
δικαιωμάτων της Calfrac βάζει ξανά στο "παιχνίδι" περιοχές με αυξημένη γεωστρατηγική
σημασία, οι οποίες είχαν ερευνηθεί κατά την διάρκεια της δεκαετίας του ΄80 αλλά παρέμεναν
αδρανείς τα τελευταία 25 χρόνια. Εφόσον ο όμιλος, ο οποίος ελέγχεται από τον μηχανικό
πετρελαίου Μαθιό Ρήγα και τον εφοπλιστή Ευστάθιο Τοπούζογλου προχωρήσει σε έρευνες
και γεωτρήσεις στις νέες αυτές περιοχές, το επενδυτικό πρόγραμμα συνολικά μπορεί να
φτάσει τα 200 εκατομμύρια δολάρια.
ΑΓΩΓΟΙ
Τον περασμένο Ιούνιο ο Νικολάι Τοκάρεφ, πρόεδρος της Transneft (επικεφαλής των
Αρχειακές πηγές και περιηγητικά κείμενα ρίχνουν φως στην ιστορία του φρουρίου. Ο
Bernard Randolph σημειώνει την καλή κατάστασή του και επιβεβαιώνει πως ήδη το 1687
είχε διαμορφωθεί η τάφρος και είχε λάβει την παρούσα μορφή. Αναφέρει μεταξύ άλλων:
«Είναι καλά οχυρωμένο κατά τον αρχαίο τρόπο, με τα πολύ υψηλά τείχη και με
ισχυρή φρουρά. Έχει πύργους, μία τάφρο χωρίς νερό με ένα χαμηλό τοίχο γύρω της
και μία κινητή γέφυρα, που είναι η μόνη είσοδος στο φρούριο». Η προσέγγιση στη
δεύτερη πύλη γίνεται από ελαφρώς ανηφορικό θολοσκέπαστο δρόμο, το λεγόμενο
«διαβατικό», κατά τη συνήθεια της οθωμανικής αμυντικής αρχιτεκτονικής, που οδηγεί σε
υπαίθριο επιμήκη χώρο. Αυτός ο αύλειος χώρος προστατεύεται ένθεν και ένθεν από τα
εσωτερικά τείχη και τα μεταπύργια. Ακολουθεί η τρίτη κατά σειρά είσοδος, η κυρία
μνημειακή πύλη του κάστρου, που χρονολογείται στο 14ο αιώνα. Είναι καμωμένη από
χοντρό ξύλο που φέρει επικαλύψεις από μετάλλινες πλάκες. Στο χώρο που διαμορφώνεται
εκατέρωθεν της λίθινης αψίδας της είναι η θέση για τις καταχύστρες, από όπου οι
πολιορκούμενοι έριχναν βαριές μπάλες, λιωμένη πίσσα ή καυτό λάδι στους
πολιορκητές
Το εσωτερικό του κάστρου χωρίζεται σε διάφορα επίπεδα. Από την εποχή του Βυζαντίου
σώζεται υπόγεια υδροδεξαμενή μεγάλου μεγέθους με τοξωτή επιστέγαση. Αυτή
εξασφάλιζε πόσιμο νερό στους πολιορκημένους. Από την εποχή της οθωμανικής
Στους ύστερους προιστορικούς χρόνους στο Αιγαίο (1500 π.Χ.) συνέβει η τρομερή έκρηξη
του ηφαιστείου της Θήρας, που έθαψε κάτω από τα παχύτατα στρώματα λάβας και
ελαφρόπετρας τον τότε πολιτισμένο κόσμο της. Η έκρηξη, προφανώς, συνοδευόταν από
μεγάλο σεισμό και δημιούργησε τεράστια παλιρροιακά κύματα. Η ηφαιστειακή αυτή δράση
συνεχίζεται και σήμερα στο Αιγαίο (ενεργό ηφαιστειακό τόξο Μεθάνων, Σαντορίνης, Μήλου,
Νισύρου). Οι θερμές πηγές και το Απολιθωμένο Δάσος στη Λέσβο είναι τα
αποτελέσματα της ηφαιστειακής έκρηξης που συνέβησε στο παρελθόν στη Λέσβο
πρίν από 16-21.5 εκατομμύρια χρόνια), αποτέλεσμα της οποίας ήταν η καταστροφή
του πυκνού δάσους που υπήρχε τότε στις περιοχές Σιγρίου-Αντισσας-Ερεσού και η
απολίθωσή του Στη χώρα μας η αναζήτηση νερών με θεραπευτικές ιδιότητες δεν είναι
καθόλου δύσκολη. Ολόκληρη η Ελλάδα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «πηγή», αφού
το έδαφός της απαριθμεί περί τις 80 ιαματικές πηγές, οι οποίες αναβλύζουν διάσπαρτες
σε όλη της την έκταση.
ΜYTΙΛΗΝΗ Θερμές
Πηγές, ΜΟΡΙΑ
Βγαίνοντας από την
πόλη, θα συναντήσετε
αριστερά σας ένα
υπέροχο αρχοντικό του
1880 (γνωστό και ως
«αρχοντικό Γεωργιάδη»),
που πρόσφατα έχει
αξιοποιηθεί από την
νομαρχία ως καλοκαιρινό
πολιτιστικό στέκι πολλών
αξιόλογων εκδηλώσεων.
Αμέσως μετά το
επιβλητικό βιομηχανικό
κτήριο «Καλαμάρι», που
ήταν κατά καιρούς
υφαντουργείο,
νηματουργείο,
Παναγιούδα – Πάμφιλα
Ζάκυνθος: Στην περιοχή Καρώνης, στο δημοτικό διαμέρισμα των Ορθονίων, βρίσκεται μία
πανέμορφη μικρή παραλία με βότσαλο, τα Ξύγγια, 20 χλμ. βόρεια της πόλης της Ζακύνθου.
Η θάλασσα γύρω από τη θειούχα πηγή έχει χρώμα λευκό, το οποίο οφείλεται στις
κροκίδες κολλοειδούς θείου, που προέρχονται από την αναγωγή θειϊκών και θειούχων
ενώσεων. Που κάνει καλό; Απαλύνει το δέρμα, εξαλείφει τις ρυτίδες, θεραπεύει δερματικές
παθήσεις.
Θέρμη: Λίγα χλμ. έξω από τη Θεσσαλονίκη, υπάρχουν τα ομώνυμα λουτρά με θειούχες
ιαματικές πηγές και εγκαταστάσεις διαμονής και λουτροθεραπείας, ανοιχτές από τον Ιούλιο
έως τον Οκτώβριο. Τηλ.: 2310-286702
Ικαρία: Γνωστή περισσότερο για τις θεραπευτικές ιδιότητες των ιαματικών λουτρών και
λιγότερο για την άγρια φυσική της ομορφιά, η Ικαρία τα τελευταία χρόνια αναδεικνύεται ως
ένας ανερχόμενος τουριστικός προορισμός που χαρακτηρίζεται από άγρια ομορφιά, πυκνή
βλάστηση, ψηλά βουνά, ποτάμια και χαράδρες. Οι πηγές στην Ικαρία, θεωρούνται μεταξύ
των πλέον ραδιενεργών πηγών της υδρογείου. Το ραδόνιο εισπνεόμενο ή προσροφόμενο
από το δέρμα φθάνει λόγω της διαλυτότητας του στα λιποειδή των νεύρων επιδρώντας
ευεγερτικά στις οδυνηρές νευρίτιδες και νευραλγίες. Συντελεί στην αποβολή του ουρικού
οξέως δηλαδή θεραπεύει την ουρική αρθρίτιδα. Η παρουσία οιστρογόνων στις πηγές
Μουσταφά και Σπηλαίου ωφελούν στις γυναικολογικές παθήσεις. Δεν υφίσταται κίνδυνος
αφού η ραδιενέργεια οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στο ραδόνιο και όχι στα άλατα ραδίου,
αφ’ ετέρου το νερό που καταλήγει στους λουτήρες έχει μειωμένο ποσό ραδιενέργειας καθώς
αναμιγνύεται με το θαλασσινό. Οι αματικές πηγές της Ικαρίας είναι της κατηγορίας των
αλιπηγών ραδιενεργών. Περισσότερο ραδιενεργές είναι της Αρτέμιδος (754 Mache, 50,4°C),
του Απόλλωνος (557 Mache, 45,4°C), Μουσταφά-Λίτζα (350 Mache, 43°C), Κράτσα (240
Mache, 46,8°C) κ.ά. Θερμότερη από όλες (58,7°C), αλλά φτωχότερη σε ραδιενέργεια (8,2 –
9 Mache) είναι η πηγή Θερμό. Στην περιοχή έχουν βρεθεί ερείπια από αρχαία λουτρά. Τηλ.
22750-22202.
Καϊάφας: Με το αυτοκίνητο φτάνετε σε τρεις ώρες. Είναι το μέρος όπου ο μύθος θέλει τον
κένταυρο Νέσσο να ξέπλυνε την πληγή που του προκλήθηκε μετά από χτύπημα βέλους από
τον Ηρακλή. Δίπλα ακριβώς στα λουτρά υπάρχει μία υπαίθρια μικρή λιμνούλα, η οποία κάθε
απόγευμα είναι δωρεάν για το κοινό. Κάνουν καλό: Στις αρθριτικές, δερματικές και
γυναικολογικές παθήσεις, στις χολολιθιάσεις και ηπατίτιδες, στις παθήσεις του
γαστρεντερικού συστήματος, στις υποτονικές δυσπεψίες και στις ατονικές δυσκοιλιότητες
από χολική ανεπάρκεια. Στα λουτρά του Γερανίου Καϊάφα, νοτιοανατολικά του Πύργου
Ηλείας, το σινάφι των καρδιοπαθών ανταμώνει στα χαλκοπράσινα νερά μιας μικρότερης
σπηλιάς με 32 °C, αφού η καρδιά τους δεν αντέχει μεγαλύτερη θερμοκρασία. Σε ένα
μικρότερο ακόμη σπήλαιο, οι πάσχοντες πίνουν κρύο θειούχο νερό. «Το ύδωρ του Γερανίου
Αύλακος το συστήνει ο γιατρός των λουτρών δια ποσιμοθεραπεία», μας τονίζει ο τελευταίος
υδρολόγος του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννης Καραπαναγιώτης.
Καστοριά – Αμμουδάρα: Το κέντρο θεραπείας ενδείκνυται για τις παθήσεις των άκρων και
για τις ρευματοπάθειες. Τηλ. 24670-42058
Κιλκίς – Πικρολίμνη: Η Πικρολίμνη βρίσκεται στην Ξυλοκερατιά του Κιλκίς, 23 χλμ. από την
Θεσσαλονίκη. Στη λίμνη έκτασης 4.500 στρεμμάτων, οι θειούχες λάσπες περιέχουν
σημαντική ποσότητα θειούχων ενώσεων και νιτρικών αλάτων που όταν θερμαίνονται
παρεισφρύουν στον οργανισμό μέσω του δέρματος επιδρώντας στις απολήξεις των νεύρων.
Στις όχθες της εδρεύει το πρώτο, σύγχρονο κέντρο πηλοθεραπείας στα Βαλκάνια που
φροντίζει για την υγεία, την ομορφιά και επιδρά καταπραϋντικά σε μυοσκελετικά
προβλήματα, ρευματισμούς, αρθριτικά, οσφυαλγία, ισχιαλγία, δισκοκήλη, δερματοπάθειες
(ακμή κ.λ.π), σαλπιγγίτιδες.
Κως: Λίγο μετά το Ψαλίδι βρίσκονται τα Θερμά, που όπως θα κατάλαβες πήραν την
ονομασία τους από τις θερμές πηγές που υπάρχουν στην περιοχή. Τα καυτά νερά
καταλήγουν στη θάλασσα κι έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε θειάφι.
Κάνουν καλό: Σε αρθρίτιδες, δερματοπάθειες, εφιδρωματικές καταστάσεις, κυκλοφορικές
διαταραχές, νευρώσεις, παραλύσεις, ρευματισμοί. Η περιοχή χρειάζεται φροντίδα για τον
εκσυγχρονισμό της κυρίως ως προς τις συνθήκες λειτουργίας του όλου χώρου, αλλά και
βελτίωση στο δρόμο που οδηγεί στα Θερμά.
Λήμνος – Μύρινα: Θεραπεύει την ουρική αρθρίτιδα, τις λοιμώξεις των ουροφόρων οδών και
τις παθήσεις των νεφρών. Τηλ. Πληροφοριών: 2254-22315. Στην Πλάκα προς την παραλία
του Αγίου Χαραλάμπους βρίσκονται τα ιαματικά λασπόλουτρα, όπου γίνεται
«πηλοθεραπεία» σε υπαίθριες εγκαταστάσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι τα τέλη του
19ου αιώνα, τον συγκεκριμένο πηλό τον πούλαγαν στα φαρμακεία σε σφραγισμένα δισκία
και τον χρησιμοποιούσαν ως αντίδοτο στα δηλητήρια.
Νέα Απολλωνία: Εκτός από τα άνω και κάτω άκρα, το ιαματικό νερό της λουτρόπολης
θεραπεύει γυναικολογικά προβλήματα, ανακουφίζει από τους ρευματισμούς και τις παθήσεις
των νεύρων. Τηλ. 23930-41207
Ξάνθη – Γεννησέα: Η ιαματική πηγή της Γεννησέας ενδείκνυται ιδιαίτερα για τις παθήσεις
του δέρματος, του νευρικού συστήματος και για την ίαση ρευματοπαθειών. Τηλ. 25410 –
96349
Πλατύστομο: Οι δύο πηγές βρίσκονται 1,5 χλμ. δυτικά από το χωριό, σε υψόμετρο 420
μέτρα του βουνού Όθρη. Μπορείτε να κάνετε λουτροθεραπεία με νερό της αλκαλικής
θειοπηγής (32,1°C), ποσιθεραπεία με θειούχο νερό της ψυχρής πηγής (25 °C), ή και τα δύο
tp://www.loutrapozar.com/greek/home.htm
Ροδόπη: Έξω από το παρθένο δάσος Φρακτού, στην οροσειρά της Δυτικής Ροδόπης, πίσω
από μια βουνοπλαγιά και 10 χλμ από το Παρανέστι Δράμας, η διαπεραστική μυρωδιά του
θείου αναμιγνύεται έντονα με άρωμα βασιλικού. Η προσέλευση πολλών επισκεπτών τα
καλοκαίρια στα λουτρά, δημιούργησε τον οικισμό Θέρμια στα Πομακοχώρια. Ο γραμματέας
της κοινότητας Θερμών, μας παραπονέθηκε για την άρνηση των επιστημόνων να γίνει
δειγματοληψία και εξέταση του νερού, επειδή η πηγή δεν ανήκει στον Σύνδεσμο. Η
θερμοκρασία του είναι 47 °C, τσούζει, αλλά θεραπεύει τις δερματοπάθειες.
Σέρρες – Σιδηρόκαστρο: Οι ιδιότητες του νερού είναι τέτοιες που μπορούν να θεραπεύουν
πλήρως τις παθήσεις και τα προβλήματα των άκρων, χρόνια ή μη, καθώς και κάποια
γυναικολογικά προβλήματα. Πολλοί νέοι, αθλητικοί σύλλογοι και επαγγελματίες χορευτές
παραθερίζουν χειμώνα και καλοκαίρι στα ιαματικά υδρόλουτρα Σιδηροκάστρου όπου η
πληρότητα ανέρχεται στο 90% κατά τη λουτρική περίοδο. Στο σύγχρονο υδροθεραπευτήριο
Σιδηροκάστρου, για τα άτομα με ειδικές ανάγκες υπάρχουν ανυψωτικά μηχανήματα και
τραχήλατα προκειμένου να οδηγούνται στο κρεβάτι, στον λουτήρα, στο ντους, καθώς και
ειδικές ράμπες για τους τετραπληγικούς. Όργανα διαθερμίας, υπερήχων, μηχανήματα έλξης,
παραφινοθεραπείας, λουτρά πεταλούδας με υδρομασάζ, σάουνα, πισίνα ανοιχτή και
κλειστή. Οι παλιοί ομαδικοί λουτήρες τύπου χαμάμ, θερμοκρασίας 39-40 °C διακοσμούνται
με βιτρώ βυζαντινών σχεδίων. Τηλ. 2323-22422.
Σουρωτή: Κοντά στη Θεσσαλονίκη, υπάρχει πηγή με πόσιμο θεραπευτικό νερό που
διευκολύνει την πέψη και έχει διουρητική δράση.
Φθιώτιδα – Υπάτη: Σε απόσταση 18χλμ. από τη Λαμία βρίσκονται τα Λουτρά της Υπάτης,
κοντά στην ομώνυμη κωμόπολη στους πρόποδες της Oίτης, που περιβάλλεται από ένα
O γιατρός με τίτλο εξειδίκευσης στην ιατρική υδρολογία Κώστας Μπαθρέλος, απεφοίτησε την
ιατρική σχολή του πανεπιστημίου του Μιλάνου το 1982 και στην συνέχεια έκανε
μεταπτυχιακή εξειδίκευση στην ιατρική υδρολογία. Ακολούθησαν μέχρι το 1992 δέκα χρόνια
έντονης δραστηριότητας μελετώντας την βιολογική δράση και αποτελεσματικότητα των
ιαματικών νερών, στο Ινστιτούτο του πανεπιστημίου της Παβία, παράλληλα με συνεχή
παρακολούθηση συνεδρίων και σεμιναρίων του Ευρωπαϊκού γίγνεσθαι περί υδροθεραπείας
(spas, δημόσια υδροθεραπευτήρια, κ.λ.π.). Τα τελευταία χρόνια επέστρεψε στην Ελλάδα και
είναι ένας καλός γνώστης των ελληνικών ιαματικών πηγών. Μας εξηγεί: «Η ιατρική
υδρολογία ή ιατρική υδροκλιματολογία είναι εξειδίκευση μετά την ιατρική με αντικείμενο τα
Ιαματικά Νερά. Μελετά τη βιολογική τους δράση, καθορίζει τις θεραπευτικές ενδείξεις και
αντενδείξεις τους και την σωστή εφαρμογή της λουτροθεραπείας. Έχει κύριο άξονα την
γενική ιατρική και επιλέγει παθήσεις που συμπεριλαμβάνονται στις κλασσικές ειδικότητες
αυτής και που μπορούν να αντιμετωπισθούν επιτυχώς με τα Ιαματικά Νερά. Η ιατρική
υδρολογία υφίσταται ως ειδικότητα από το 1920 σε πολλά κράτη όπως η Ιταλία, Γαλλία,
Γερμανία, Ρωσία, Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία κ.ά., όπου επί δεκαετίες ευδοκίμησε. Μας
συμβουλεύει:
1. Συμβουλευθείτε τον ιατρό των λουτρών (καθώς και αναφέρετε και τα φάρμακα αν τυχόν
παίρνετε) σχετικά με την ύπαρξη αντενδείξεων, αν δηλαδή υπάρχει κάποιος σοβαρός λόγος
που δεν σας επιτρέπει τη χρήση των Ιαματικών λουτρών.
6. Το σπουδαιότερο: όταν ξεκινήσετε για τα ιαματικά λουτρά, αφήστε τις στεναχώριες σπίτι
σας.
στ) Στην Πελοπόννησο: των Μεθάνων (οξυανθρακικές, θειούχες), του Λουτρακίου Κορινθίας
(αλκαλικές), της Κυλλήνης Ηλείας (θειούχες), του Καϊάφα Ολυμπίας (θειούχες) κ.ά.
η) Στα νησιά του Αιγαίου: της Θερμής Λέσβου (αλκαλικές, θειούχες, σιδηρούχες), του
Πολυχνίτου Λέσβου (αλκαλικές),
ΝΗΣΙΑ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ
ΣΑΛΑΜΙΝΑ
Σπήλαιο Ευριπίδη
ΑΙΓΙΝΑ
Hφαιστειακή φλέβα (dyke) Βραχονησίδας
ΣΠΕΤΣΕΣ
Σπηλιά Μπεκίρη
ΚΥΘΗΡΑ
Απολιθωμένη χλωρίδα
Απολιθωματοφόρες θέσεις θηλαστικών
Σπήλαιο Αγίας Σοφίας
Φαράγγι Παλαιοχώρας
Απολιθωματοφόρες θέσεις ασπονδύλων
ΚΥΚΛΑΔΕΣ
ΚΑΛΟΓΗΡΟΙ
Ηφαιστειακό κέντρο 6 εκατομμυρiων ετών
ΑΝΔΡΟΣ
Πτυχωμένα μεταμορφωμένα πετρώματα
Βραχομορφές διάβρωσης στη θέση Γριάς Πήδημα στο Κορθi
ΤΗΝΟΣ
Σφαιρικές δομές διάβρωσης και γεωμορφές Ταφόνι στο γρανίτη της Τήνου
ΚΥΘΝΟΣ
Σπήλαιο Καταφύκι
Θερμά λουτρά
ΣΥΡΟΣ
Αερόλιθοι: Εκλογίτες βόρειας Σύρου
ΜΥΚΟΝΟΣ .
Γραviτης Μυκόνου - Μορφές διάβρωσης
Νησίδα Χταπόδια - Απολιθωμένα ασπόνδυλα
ΔΗΛΟΣ
Απολιθωμένος νάνος ελέφαντας
ΣΕΡIΦΟΣ
Σπήλαιο Κουταλά
Μεταλλοφόρες εμφανίσεις - Μεταλλεία σιδήρου
ΣΙΦΝΟΣ
Αρχαία μεταλλεία αργυρούχων κοιτασμάτων μολύβδου-ψευδαργύρου και χρυσού
ΠΑΡΟΣ
Λατομεία μαρμάρων
Αρχαία λατομεiα λυχvίτη, ονομαστού παριανού μαρμάρου
Καλυμπήθρες - Μορφές διάβρωσης
ΝΑΞΟΣ
Γεωλογικό Μουσείο Απεράθου
Μικρά φράγματα εμπλουτισμού υπόγειων υδροφόρων οριζόντων Απειράθου
Μεταλλεία σμύριδας
ΗΡΑΚΛΕΙΑ ΝΑΞΟΥ
Σπήλαιο Αγίου Ιωάννη
ΜΗΛΟΣ
Ηφαιστειακές δομές
Ηφαιστειακοί κρατήρες Φυριπλάκας - Τράχηλα
Ηφαιστειακός δόμος Προφήτη Ηλία
Αρχαία λατομεία οψιδιανού
Λατομείο οψιδιανού στη θέση «Νύχια»
Λατομείο οψιδιανού στη θέση «Δεμενεγάκι»
Μεταλλεία - Ορυχεία
-Θειωρυχεία
-Μεταλλεία σιδήρου-μαγγανίου στην περιοχή Βάνι Σπήλαια - Κατακόμβες
Σπήλαια και θαλάσσιες χαράδρες Παπάφραγκα
Σπήλαιο Αγίου Ιωάννη - «Σμαραγδένια σπηλιά»
Κατακόμβες
Μορφές διάβρωσης
-Κλέφτικο
-Σαρακίνικο
Υδροθερμικές εμφανίσεις.
Φρεατικοί κρατήρες στη θέση Άγιοι Θεόδωροι
Ατμίδες Καλάμου
Μεταλλευτικό Μουσείο Μήλου
ΓΛΑΡΟΝΗΣΙΑ
Στηλοειδείς αποχωρισμοί λάβας
ΑΝΤΙΜΗΛΟΣ
Εντυπωσιακός ηφαιστειακός κρατήρος
ΚΙΜΩΛΟΣ
Μαvιταροειδεiς μορφές διάβρωσης
Βραχώδεις ακτές - γεωλογικές τομές ηφαιστειακών πετρωμάτων
Μορφές διάβρωσης ηφαιστειακών πετρωμάτων στην περιοχή Πράσσα
Μορφές διάβρωσης σε στρώματα κίσσηρης στις θέσεις Ελληνικά-Μαυροσπήλια
Σπηλιά της Γερακιάς
ΠΟΛΥΑΙΓΟΣ
Βραχομορφές στη θέση Καλόγεροι
ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ
Χρυσοσπηλιά
ΙΟΣ
Γνευσιωμένος γρανίτης 300 εκατομμυρίων ετών
ΑΜΟΡΓΟΣ
Ενεργό ρήγμα Αμοργού (σεισμός 1956)
ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ (ΘΗΡΑ)
Το ηφαιστειακό συγκρότημα της Σαvτoρίνης
Ηφαιστειακός κρατήρας - Καλδέρα - Φυσικές τομές της καλδέρας
Στρώματα της μινωικής έκρηξης
Ηφαιστειακή φλέβα (dyke) Θηρασιάς
Σύγχρονη ηφαιστειότητα - Καμένη
Τριαδικά απολιθώματα Megalodon
Απολιθωμένη χλωρίδα
ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ
ΠΑΤΜΟΣ
Σπήλαιο Αγίου Ιωάννη
ΚΑΛΥΜΝΟΣ
Σπήλαιο Κεφάλας ή Τρύπα Κεφάλας
Σπήλαιο Παρθένων ή «Άvτρo των Νυμφών»
Σπήλαιο Σκαλιών ή Δασκαλιό
Σπήλαιο Κολονόστηλο
Απολιθωμένα θηλαστικά Βαθιού
Τεκτονικό κέρας Τελένδου
ΚΩΣ
Τα αρχαιότερα πετρώματα του ελληνικού χώρου
Απολιθωματοφόρες θέσεις
ΤΗΛΟΣ;
Σπήλαιο Χαλκαδιού
Απολιθωμένοι νάνοι ελέφαντες
ΡΟΔΟΣ
Σπήλαιο Κούμελου Αρχάγγελου
Απολιθωμένα θηλαστικά
Απολιθωμένα ασπόνδυλα στη θέση Κολύμπια
Απολιθωμένα κοράλλια
Φυτικά απολιθώματα
ΚΑΡΠΑΘΟΣ
Απολιθωματοφόρες θέσεις
ΚΑΣΟΣ
Απολιθωματοφόρες θέσεις
ΚΑΣΤΕΛOPlZΟ
Kυαvoύν σπήλαιο
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Ηφαιστειακό κέντρο Περαχώρας – Ατμίδες Σουσακίου Κορινθίας
Διώρυγα Κορίνθου
Μέθανα - Ηφαίστειο Μεθάνων
-Σπήλαιο Περιστέρι Μεθάνων
Επίδαυρος - Αμμωνιτοφόρος ασβεστόλιθος
- Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Ασκληπιείου Επιδαύρου
Ακροκόρινθος
Σπήλαιο Κάψια Αρκαδίας
ΚΡΗΤΗ
Λιμνοθάλασσα Μπάλου (Xερσόνησoς Γραμβούσας)
Φαλάσαρνα - Ανυψώσεις ακτών
Ελαφονήσι (Βραχονησίδα)
Φαράγγι Σαμαριάς
Δολίνες Ομαλού
Σπήλαιο Σκορδαλάκια Σφακίων
Λίμνη Κουρνά
Απολιθώματα θηλαστικών - Νάνοι ελέφαvτες
Φαράγγι Κοτσυφού.
Ρήγμα Πλακιά
Πτυχωμένα στρώματα Αγίου Παύλου
Σπήλαιο Σφεντονή στο χωριό Ζωνιανά
Σπήλαιο Ιδαίον Άντρον
Απολιθωματοφόρα στρώματα Φόδελε
Γεωλογική τομή Γωνιών
Πηγή Αλμυρού με πολύπλοκο υδρογεωλογικό ενδιαφέρον
Λαβύρινθος
Τεκτονικό έξαρμα Γιούχτα - Ιερό Δία - Αρχαιολογικό πάρκο
Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης
Σπήλαιο Αγίας Παρασκευής Σκοτεινού
Σπήλαιο Δικταίον Άντρον
Οροπέδιο Λασιθίου
Βραχομορφές Καλαμαύκας, Ιεράπετρα
Φαράγγι του Χα, ρήγμα Ιεράπετρας
Φαράγγι Νεκρών, Ζάκρος
ΓΑΥΔΟΣ
Θαλάσσια απολιθωμένα ασπόνδυλα
Μορφές διάβρωσης
Γεωλογικές τομές
Το μεγαλύτερο και ωφελιμότερο τεχνικό έργο που έγινε στη Λέσβο κατά την αρχαιότητα
στη Λέσβο είναι η κατασκευή
δικτύου ύδρευσης 26 χιλιομέτρων
για να μεταφέρει νερό στην πόλη
της Μυτιλήνης από τη Μεγάλη
Λίμνη και τις πηγές του Τσίγκου
που βρίσκονται στην περιοχή του
Ολύμπου της Αγιάσου. Η
κατασκευή του υδραγωγείου
τοποθετείται στη ρωμαϊκή
περίοδο αφού μόνο οι ρωμαίοι
είχαν την τεχνογνωσία αλλά και τη
βούληση να υλοποιούν τέτοιας
εμβέλειας και αρτιότητας τεχνικά
έργα κοινής ωφέλειας.
Σχετικά με την πατρότητα του έργου οι απόψεις των
ιστορικών διίστανται καθώς και η χρονολογία
κατασκευής του. Μια επιγραφή που υπάρχει
χαραγμένη στις καμάρες της Μόριας με τη λέξη
Ανασκαφή στη Στοά του αρχαίου λιμανιού. Διακρίνεται τομή πηλοσωλήνα που
μετέφερε νερό σε κρήνη του λιμανιού
Οι διακλαδώσεις του δικτύου γινόταν με ορθογώνια πέτρινα τρίστομα, από τα οποία
ξεκινούσαν πηλοσωλήνες διαμέτρου 20 εκατοστών για να καταλήξουν σε μικρό-τερες
δεξαμενές, σε δημόσιες κρήνες, σε κήπους, σε λουτρά ή και σε
αυλές πλουσιόσπιτων. Το νερό έρεε άφθονο στους δρόμους της πόλης, αφού δεν
υπήρχαν κρουνοί διακοπής. Στις δημόσιες κρήνες, που είχαν παραστάσεις και αφιερώσεις,
γινόταν συνωστισμός γυναικών, οι οποίες περιμένοντας τη σειρά τους να γεμίσουν τις
στάμνες και τις λαγήνες, επιδίδονταν σε κοινωνική συναναστροφή, όπως αλλιώς λέγεται το
κουτσομπολιό.
Βιβλιογραφία
1. «Λεσβιακ
ό Πολύπτυχο» Ι. Δ.
Κοντή, 1973
2. «Το ρωμαϊκό υδραγωγείο της Μυτιλήνης» Ι. Δ. Κοντή,, Λεσβιακά, τόμος Στ΄,1973
3. «Η ρωμαϊκή Λέσβος» Παν. Παρασκευαΐδη, 1978
4. «Η πόλις Μυτιλήνη» R. Koldewey, μετάφραση Β. Βλάχου, Λεσβιακά, τόμος Ι΄
5. «Το ρωμαϊκό υδραγωγείο της Μυτιλήνης» Ι. Σ. Χατζηιωάννου, Λεσβιακά, τόμος Θ΄,1973
6. «Από τη Μόρια στην Ουτζά», Μ. Αξιώτη «Περπατώντας τη Λέσβο», 1993
7. «Χωροσταθμήσεις υδραγωγείων» Θ. Ελευθεριάδη
8. Ιστοσελίδες του Διαδικτύου
ΙΑΜΑΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
Γεωθερμική
Οι ποικίλες πηγές ενέργειας αποτελούν τον πυρήνα της επενδυτικής και ενεργειακής
πολιτικής της Ελλάδας.
• Τουρισμός
• Ενέργεια
o Αιολική
o Ηλιακή
o Γεωθερμική
o Βιομάζα/Βιοκαύσιμα
o Διαδικασίες Αδειοδότησης
• Τεχνολογία/ICT
• Τρόφιμα & Ποτά
• Περιβάλλον
• Διαδικασίες Αδειοδότησης
Οι ποικίλες πηγές ενέργειας αποτελούν τον πυρήνα της επενδυτικής και ενεργειακής
πολιτικής της Ελλάδας. Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) διαδραματίζουν σημαντικό
ρόλο στον εξελισσόμενο τομέα ενέργειας της χώρας και η γεωθερμική ενέργεια αποτελεί
πρωταρχική πηγή ενέργειας με πολλές σημαντικές εφαρμογές. Η Ελλάδα διαθέτει έναν
πλούτο γεωθερμικών πηγών, που προσφέρουν αμέτρητες ευκαιρίες επένδυσης στην
παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, σε εμπορικές εφαρμογές ή αγροτικές χρήσεις. Η
Νομικό Πλαίσιο Οι γεωθερμικές πηγές άνω των 25C ρυθμίζονται από το Κράτος και τα
δικαιώματα εκμετάλλευσης τους ορίζονται με μειοδοτικούς διαγωνισμούς. Τα δικαιώματα για
γεωθερμική έρευνα εκχωρούνται για περίοδο πέντε (5) ετών με επιλογή παράτασης δύο
ετών. Τα δικαιώματα εκμετάλλευσης των γεωθερμικών πηγών εκχωρούνται για περίοδο 25
ετών με επιλογή παράτασης δέκα ετών. Επίσης, αποδίδονται στο Κράτος τέλη εκχώρησης
3% των παραγόμενων εσόδων. Την ευθύνη των δικαιωμάτων για τις γεωθερμικές πηγές έχει
το Υπουργείο Ανάπτυξης.Το Υπουργείο Ανάπτυξης εκδίδει άδειες για την παραγωγή
ενέργειας κατόπιν δημόσιων μειοδοτικών διαγωνισμών και αξιολόγησής τους από τη
Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ). Οι γεωθερμικές πηγές με θερμοκρασία μικρότερη των
25C ανήκουν στον ιδιοκτήτη του χώρου όπου αυτές βρίσκονται. Μία απλή διαδικασία από
την τοπική νομαρχιακή αρχή παρέχει τη δυνατότητα εκμετάλλευσης αυτών των πηγών.
Χρήση σε Κτίρια Στα ιαματικά λουτρά της Τραιανούπολης, βόρεια της Αλεξανδρούπολης,
οι γεωθερμικές πηγές παρέχουν θέρμανση σε κτιριακό συγκρότημα που περιλαμβάνει
διαμονή. Το γεωθερμικό σύστημα για τη θέρμανση του χώρου περιλαμβάνει παραγωγική
γεώτρηση και γεώτρηση επανεισαγωγής, ένα κεντρικό μεταστροφέα θερμότητας, υπόγειους
σωλήνες μετάδοσης θερμότητας και θέρμανση πατώματος. Στο Γυμνάσιο Θερμών Ξάνθης οι
τάξεις θερμαίνονται από γεωθερμικά νερά που προέρχονται από θερμές αναβλύσεις της
περιοχής.
Η φύση εκτός από σπάνια τοπία και ιδιαίτερες φυσικές ομορφιές, «χάρισε» στην Ελλάδα και
πηγές με σημαντικές θεραπευτικές ιδιότητες. Τα ιαματικά λουτρά αποτελούν μέρος του
εθνικού πλούτου της χώρας, ενώ οι θεραπευτικές τους ιδιότητες ήταν γνωστές, ήδη, από
τους αρχαίους χρόνους.
Οι ιαματικοί φυσικοί πόροι είναι διάσπαρτοι στην ελληνική επικράτεια, ενώ τα νερά των
συγκεκριμένων πηγών διαφέρουν από τα συνηθισμένα, είτε λόγω της υψηλής τους
θερμοκρασίας είτε λόγω της παρουσίας σπάνιων δραστικών συστατικών. Τα νερά αυτά
χαρακτηρίζονται ως μεταλλικά εξαιτίας της θερμοκρασίας ή της γενικής τους χημικής
σύστασης. Εκτός από τις ψυχρές μεταλλικές πηγές υπάρχουν και οι θερμοπηγές, με τις
οποίες οικοδομήθηκε ένας κλάδος θεραπευτικής αγωγής, η ιαματική υδροθεραπεία
(θερμαλισμός). Η γεωγραφική κατανομή των πηγών δεν είναι τυχαία, καθώς συνδέεται είτε
με τεκτονικά γεγονότα, όπως, για παράδειγμα, στις περιπτώσεις των πηγών του Καϊάφα, της
Κυλλήνης και του Λαγκαδά, είτε με ηφαιστειακές δραστηριότητες όπως, για παράδειγμα, στις
περιπτώσεις των πηγών των Μεθάνων, της Μήλου, της Λέσβου, της Σαμοθράκης και της
Λήμνου. Η υδροθεραπεία είναι ιδιαίτερα σημαντική για την αντιμετώπιση πολλαπλών
παθήσεων, όπως είναι τα αρθριτικά και οι ρευματοπάθειες, και διακρίνεται σε δύο είδη:
• την εξωτερική, η οποία περιλαμβάνει τα λουτρά, τις καταιωνίσεις (για ορισμένο χρόνο το
σώμα δέχεται το θερμομεταλλικό νερό, που έρχεται με ψηλή ή χαμηλή πίεση) τις
υδρομαλάξεις (το σώμα δέχεται την πίεση του νερού), την υδροκινησιοθεραπεία
(συνδυασμός λουτροθεραπείας και κινησιοθεραπείας, όσο το σώμα βρίσκεται στο νερό) και
την πηλοθεραπεία (εφαρμογή πηλού, που έχει «ωριμάσει», σε σημεία του σώματος με
διάφορες παθήσεις).
Ιστορική ανασκόπηση Οι θεραπευτικές ιδιότητες του νερού ήταν γνωστές από πολύ παλιά.
Το 2.000 π.χ. οι Βαβυλώνιοι είχαν συνδέσει την έννοια του γιατρού με ΄΄ αυτόν που γνώριζε
πολύ καλά το νερό.΄΄ Στην Ελληνική μυθολογία αναφέρονται συχνά οι θαυματουργές
θεραπευτικές ιδιότητες πολλών πηγών και το 5ο π.χ. Αιώνα η εμπιστοσύνη αυτή προς το
Ιαματικό νερό εκφράζεται με την ίδρυση των Ασκληπιείων που κτίζονται κοντά στις Ιαματικές
Πηγές. Ο πρώτος παρατηρητής των των Ιαματικών νερών με θεραπευτικές ιδιότητες ήταν ο
ιστορικός Ηρόδοτος (484-410π.Χ.) που αναφέρει και συνιστά την λουτροθεραπεία και ο
Ιπποκράτης από την Κω (460-375π.Χ.) που καθορίζει τις παθήσεις για τις οποίες ενδείκνυται
Η εξέλιξη των Ιαματικών Πηγών είναι στενά συνδεδεμένη με τις αντιλήψεις της Ιατρικής
Παθολογίας. Σε εποχές όπου η Ιατρική επιστήμη εφαρμόζει φυσικά μέσα θεραπείας των
διαφόρων παθήσεων παρατηρούμε και ανάπτυξη των Ιαματικών Πηγών. Με την έκρηξη της
Χημικής Φαρμακολογίας και την εξέλιξη της χειρουργικής, εγκαταλείπεται και η αντίληψη μερί
Ιαματικότητας των πηγών. Αποτέλεσμα αυτών των ισορροπιών είναι η παρακμή των
λουτροπόλεων μας, οι οποίες άνθισαν μετά το 1930 και η μετατροπή τους σε ´´
γερουντοπόλεις παραδοσιακής πελατείας´´.
Γνωστά παραμένουν , σαν ιστορικά μνημεία, αρχιτεκτονικής σε όλη την Ευρώπη αλλά και
στην Ελλάδα, τα ρωμαϊκά λουτρά . Η Ιαματική Λουτροθεραπεία βρίσκει ευρύτερη εφαρμογή
Σήμερα Στην σημερινή εποχή η ´´Λουτροθεραπεία´´ εξελίσσεται και λαμβάνει τη μορφή του
´´Ιαματικού Τουρισμού´´ ο δε ασθενής γίνεται σταδιακά και Τουρίστας. Η επαναληπτική
μορφή που έχει η Υδροθεραπεία ( ορισμένος αριθμός λούσεων σε ορισμένο χρονικό
διάστημα), για να ολοκληρωθεί η θεραπεία, θέτει στη διάθεση του ασθενούς πολύ χρόνο και
για άλλες δραστηριότητες. Έτσι δημιουργήθηκαν τα θέρετρα του Ιαματικού Τουρισμού
(SPAS) που συνδυάζουν εκτός της υγείας και την ψυχαγωγία. Ο Τουρισμός Υγείας ο οποίος
συνεχώς εξελίσσεται, σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες περιλαμβάνει όλες τις υπηρεσίες που
έχουν σχέση με την υγεία όπως τον Ιατρικό έλεγχο, την ειδική διαιτητική, την θεραπεία με
βιταμίνες, τις βοτανοθεραπείες, τη γυμναστική, τις ειδικές θεραπείες όπως αντικαπνική,
θεραπεία τον άγχους, ψυχοθεραπεία, κινησιοθεραπεία, χαλάρωση, εκμάθηση ύπνου, έρευνα
της σωστής γραμμής του σώματος αισθητική κ.λ.π. Τα κέντρα Υδροθεραπείας σήμερα
κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες . Στα κέντρα Ιαματικού Τουρισμού (SPAS) , από το όνομα
της πόλης του Βελγίου όπου λειτούργησε επιτυχώς το πρώτο οργανωμένο κέντρο. Σύμφωνα
με στοιχεία του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) υπάρχουν
καταγεγραμμένες 822 Πηγές Θερμομεταλλικών Νερών στην Ελλάδα, από αυτές οι 752
δύνανται να αξιοποιηθούν. Σήμερα από τις 752 πηγές χρησιμοποιούνται οι 348 (42%) σε
μεγάλο ή μικρό βαθμό, είναι δε επίσημα ανακηρυγμένες οι 77 από αυτές. Οι Γεωγραφική
κατανομή των Ι.Π. έχει ως εξής. Στερεά Ελλάδα 156, Θεσσαλία 57, Ήπειρος 56, Μακεδονία
115,Θράκη 25, Πελοπόννησος 114, Νησιά 229
-Αιδηψός: Τα ιαματικά λουτρά της Αιδηψού, είναι γνωστά από τα αρχαιοελληνικά χρόνια. Οι
ιαματικές πηγές της Αιδηψού έχουν ιστορία μεγαλύτερη των 20.000 ετών! Αναφέρονται από
-Ψωρονέρια: Λίγο μετά τη διασταύρωση της Άμφισσας στην πηγή, όπου η εικόνα που
αντικρίζει κανείς θυμίζει τους πιστούς που βαπτίζονται στον Ιορδάνη προκειμένου να τους
δοθεί η χάρη του Αγίου Πνεύματος. Στα Ψωρονέρια, δίνεται η χάρη της γιατριάς από
δερματοπάθειες, ψωριάσεις και αρθριτικά.
-Ζάκυνθος: Στην περιοχή Καρώνης, η θάλασσα γύρω από τη θειούχα πηγή έχει χρώμα
λευκό, το οποίο οφείλεται στις κροκίδες κολλοειδούς θείου, που προέρχονται από την
αναγωγή θειϊκών και θειούχων ενώσεων. Που κάνει καλό; Απαλύνει το δέρμα, εξαλείφει τις
ρυτίδες, θεραπεύει δερματικές παθήσεις.
-Θέρμη: Λίγα χλμ. έξω από τη Θεσσαλονίκη, υπάρχουν τα ομώνυμα λουτρά με θειούχες
ιαματικές πηγές και εγκαταστάσεις διαμονής και λουτροθεραπείας.
-Θερμοπύλες: Λίγο μετά τον ανδριάντα του Λεωνίδα. Ενδείκνυται σε πολλές σαλπιγγίτιδες
και σε περιπτώσεις στενώσεων ή υπερτροφικών ωοθηκών.
-Ικαρία: Γνωστή περισσότερο για τις θεραπευτικές ιδιότητες των ιαματικών λουτρών και
λιγότερο για την άγρια φυσική της ομορφιά. Οι πηγές στην Ικαρία, θεωρούνται μεταξύ των
πλέον ραδιενεργών πηγών της υδρογείου. Το ραδόνιο εισπνεόμενο ή προσροφόμενο από το
δέρμα φθάνει λόγω της διαλυτότητας του στα λιποειδή των νεύρων επιδρώντας ευεγερτικά
στις οδυνηρές νευρίτιδες και νευραλγίες. Συντελεί στην αποβολή του ουρικού οξέως δηλαδή
θεραπεύει την ουρική αρθρίτιδα. Η παρουσία οιστρογόνων στις πηγές Μουσταφά και
-Καρδίτσα – Σμόκοβο: Τα ευεργετικά συστατικά του νερού τους θεραπεύουν μια μεγάλη
γκάμα παθήσεων, με πρώτες τις ρευματοπάθειες και τις παθήσεις των αναπνευστικών
οδών. Η πιο θερμή πηγή ανέρχεται στους 41,6 °C., ενώ η μέση θερμοκρασία του νερού από
το 1662 είναι 40,2 βαθμοί.
-Καϊάφας: Είναι το μέρος όπου ο μύθος θέλει τον κένταυρο Νέσσο να ξέπλυνε την πληγή
που του προκλήθηκε μετά από χτύπημα βέλους από τον Ηρακλή. Δίπλα ακριβώς στα
λουτρά υπάρχει μία υπαίθρια μικρή λιμνούλα, η οποία κάθε απόγευμα είναι δωρεάν για το
κοινό.
-Καστοριά – Αμμουδάρα: Το κέντρο θεραπείας ενδείκνυται για τις παθήσεις των άκρων και
για τις ρευματοπάθειες.
-Κιλκίς – Πικρολίμνη: Η Πικρολίμνη βρίσκεται στην Ξυλοκερατιά του Κιλκίς, 23 χλμ. από την
Θεσσαλονίκη, όπου οι θειούχες λάσπες περιέχουν σημαντική ποσότητα θειούχων ενώσεων
και νιτρικών αλάτων και όταν θερμαίνονται παρεισφρύουν στον οργανισμό μέσω του
δέρματος επιδρώντας στις απολήξεις των νεύρων.
-Λαγκαδάς: 18 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Το 900 π.Χ περίπου ο γιατρός του Βυζαντίου
Ιουστινιανός κατασκεύασε τον μαρμάρινο ομαδικό λουτήρα και άλλες εγκαταστάσεις
λουτροθεραπείας στον Λαγκαδά, δίπλα στη λίμνη που πήρε το όνομα Κορώνεια, από τη
μητέρα του Ασκληπιού, θεού της Ιατρικής και της Υγείας. Τα νερά είναι φθοριούχα,
θειονατριούχα διτανθρακικά, αλκαλικών γαιών.
-Λήμνος – Μύρινα: Θεραπεύει την ουρική αρθρίτιδα, τις λοιμώξεις των ουροφόρων οδών και
τις παθήσεις των νεφρών. Στην Πλάκα προς την παραλία του Αγίου Χαραλάμπους
βρίσκονται τα ιαματικά λασπόλουτρα, όπου γίνεται «πηλοθεραπεία» σε υπαίθριες
εγκαταστάσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, τον συγκεκριμένο
πηλό τον πούλαγαν στα φαρμακεία σε σφραγισμένα δισκία και τον χρησιμοποιούσαν ως
αντίδοτο στα δηλητήρια.
-Λουτρά Ηραίας: Τα θειούχα και σιδηρούχα νερά των πηγών είναι τα πλέον ενδεδειγμένα
ιατρικά, με αποδεδειγμένες θεραπευτικές ιδιότητες για: αρθρίτιδες, αυχενικό σύνδρομο,
γυναικολογικά, κυκλοφορικό και νευρικό σύστημα, οστεοπόρωση, ρευματισμούς και ίσως τα
καλύτερα για τη θεραπεία ήπατος και χολής.
-Λουτράκι: Η πρώτη αναφορά στα νερά του Λουτρακίου γίνεται στον Ξενοφώντα. Οι πηγές
λένε ότι χάρη σ’ αυτά θεραπεύτηκε ο Σύλλας και στόμα με στόμα το μυστικό έμαθαν οι
πάντες στη ρωμαϊκή επικράτεια. Οι Θέρμες, το σημερινό Λουτράκι, θεωρείται η αρχαιότερη
ελληνική λουτρόπολη. Το πρώτο δημοτικό «λουτρικό κατάστημα» έγινε το 1874. Τα λουτρά
που είναι το σημερινό υδροθεραπευτήριο Θερμά κτίστηκαν το 1934 και φέτος πρόκειται να
ανακαινιστούν εσωτερικά. Θεσμός έχει γίνει στο Λουτράκι και το Μεσογειακό Συνέδριο
Ιαματικής Ιατρικής.
-Μέθανα: Οι Ιαματικές πηγές των Μεθάνων είναι αποτέλεσμα της ηφαιστειακής δράσης,
ονομαστές εδώ και χιλιάδες χρόνια για την αποτελεσματική και σωτήρια επίδρασή τους στην
υγεία και την ομορφιά. Κείμενα του Παυσανία, του Στράβωνα και του Οβίδιου, μαρτυρούν την
ύπαρξη και την φήμη τους από τους αρχαίους χρόνους.
-Μυτιλήνη: Η φύση χάρισε στον Πολιχνίτο τις πιο θερμές πηγές στην Ευρώπη, που
αναβλύζουν μέσα από ηφαιστειογενή πρωτογενή και δευτερογενή πορώδη πετρώματα. Η
θερμοκρασία του νερού είναι μεταξύ 67 και 92 βαθμών Κελσίου και στους λουτήρες μεταξύ
42 και 44 βαθμών Κελσίου.
-Μήλος: Τα ιαματικά λουτρά του νησιού ήταν γνωστά από την αρχαιότητα. Ο Ιπποκράτης τα
αναφέρει στο Ε΄ βιβλίο του “Περί Επιδημιών”. Αναφορά σε αυτά κάνει πολύ αργότερα, το
1771 και ο γάλλος καθηγητής της Βοτανικής Pitton de Tournefort στα “περιηγητικά” του
κείμενα. Σήμερα λίγες πηγές χρησιμοποιούνται και αυτές είναι ελάχιστα αξιοποιημένες. Οι
πιο σημαντικές από αυτές είναι οι παρακάτω: Λουτρά του Λάκκου, Λουτρά του Μακρινού, η
Πικροπηγή ή Τσιλλονέρι, τα Λουτρά του Προβατά.
-Νέα Απολλωνία: Εκτός από τα άνω και κάτω άκρα, το ιαματικό νερό της λουτρόπολης
θεραπεύει γυναικολογικά προβλήματα, ανακουφίζει από τους ρευματισμούς και τις παθήσεις
των νεύρων.
-Ξάνθη – Γεννησέα: Η ιαματική πηγή της Γεννησέας ενδείκνυται ιδιαίτερα για τις παθήσεις
του δέρματος, του νευρικού συστήματος και για την ίαση ρευματοπαθειών.
-Πλατύστομο: Οι δύο πηγές βρίσκονται 1,5 χλμ. δυτικά από το χωριό, σε υψόμετρο 420
μέτρα του βουνού Όθρη. Θεραπεύουν: Παχυσαρκία, αρθριτικά, χολιθίαση, μικρή ανεπάρκεια
ύπατος, νεφρολιθίαση, κυστίτιδα, δυσπεψία, δυσκοιλιότητα.
-Πόζαρ: Λουτρόπολη της Αριδαίας πριν την Έδεσσα. Κάποιοι πίνουν νερό για τις
νεφρολιθιάσεις
-Πρέβεζα: Εκτός των κλασικών θεραπειών τα λουτρά προσφέρουν πλήρη ανάνηψη από τις
ραχίτιδες.
-Ροδόπη: Έξω από το παρθένο δάσος Φρακτού, στην οροσειρά της Δυτικής Ροδόπης,
πίσω από μια βουνοπλαγιά και 10 χλμ από το Παρανέστι Δράμας, η διαπεραστική μυρωδιά
του θείου αναμιγνύεται έντονα με άρωμα βασιλικού. Η θερμοκρασία του είναι 47 °C, τσούζει,
αλλά θεραπεύει τις δερματοπάθειες.
-Σέρρες – Σιδηρόκαστρο: Οι ιδιότητες του νερού είναι τέτοιες που μπορούν να θεραπεύουν
πλήρως τις παθήσεις και τα προβλήματα των άκρων, χρόνια ή μη, καθώς και κάποια
γυναικολογικά προβλήματα.
Σουρωτή: Κοντά στη Θεσσαλονίκη, υπάρχει πηγή με πόσιμο θεραπευτικό νερό που
διευκολύνει την πέψη και έχει διουρητική δράση.
Ιστορικά στοιχείαο γεφύρι πίσω από τα κτίσματα ονομάζετε «γεφύρι του Αλμυροπόταμου»,
χτίστηκε το 1920 και ένωνε με μονοπάτι τα Ιαματικά Λουτρά με τα χωριά Βασιλικά και
Λισβόρι. Το τρικάμαρο γεφύρι μπροστά από τα κτίσματα, χτισμένο άγνωστο πότε, ένωνε τα
Λουτρά με το κεφαλοχώρι του Πολιχνίτου και
το χωριό Βρίσα.
Τα Ιαματικά Λουτρά Πολιχνίτου είναι σε χρήση
από τουρκοκρατίας. Μετά την απελευθέρωση
τα πήρε ο Δήμος Πολιχνίτου όπου το 1953
κατασκεύασε την δεύτερη δεξαμενή που
σήμερα λειτουργεί σαν πισίνα γυναικών.
Τα κτίσματα πίσω από τα Λουτρά
κατασκευάστηκαν το 1892 από τον ιδιώτη
γιατρό Χριστιανό. Διέθεταν δύο δεξαμενές,
ξενώνα, λασπόλουτρα και στην κορυφή του
λόφου καφενεδάκι που στο υπόγειο του είχαν
κατασκευαστεί κατακόμβες όπου ο γιατρός μετέφερε τον χειμώνα χιόνι από τον Όλυμπο το
αποθήκευε και είχε παγωμένο νερό το καλοκαίρι. Ο ίδιος έφτιαξε και το γεφύρι του
Αλμυροποτάμου.
Ιστορίες, ήθη και έθιμα · Κάθε Σάββατο ερχόντουσαν από τα χωριά οι γυναίκες με τα παιδιά
τους πάνω στα γαϊδουράκια για το μπάνιο τους. Συνήθιζαν να έχουν μαζί τους αυγά για
κολατσιό τα οποία τα έβαζαν σε καλαθάκια τα βούταγαν μέσα στην πηγή που είναι ακριβώς
πίσω από τα Λουτρά και τα έβραζαν μέσα σε πέντε λεπτά περίπου. Τα γέλια, τα τραγούδια
και τα πειράγματα αντηχούσαν στην γύρω περιοχή. · Μια μέρα πριν από τον γάμο έφερναν
την νύφη να κάνει μπάνιο, ενώ τον γαμπρό το πρωί της ημέρας του γάμου. · Μια
Ελληνοαιγύπτια κοπέλα πλούσια και παράλυτη άκουσε για τις θεραπευτικές ιδιότητες των
ιαματικών νερών ήρθε στο Πολιχνίτο έμεινε στο ξενώνα του Χριστιανού, μετά από πολλά
μπάνια κατάφερε να περπατήσει. Λέγετε μάλιστα ότι ήταν τόσο ευχαριστημένη που βάφτισε
το πρώτο της παιδί στα Ιαματικά Λουτρά Πολιχνίτου. · Ακόμα υπάρχει αναφορά για μια
αδερφή ενός εφοπλιστή από την Χίο που θεραπεύτηκε. · Άλλη μια ιστορία που μας την είπε
πρόσφατα ο κύριος Λεμονός Ευστράτιος κάτοικος Πολιχνίτου. Μια συν χωριανή του επίσης
παράλυτη από αρθρίτιδα θεραπεύτηκε με την βοήθεια του ίδιου και ενός φίλου του, την
έβαζαν μέσα σε ένα μεγάλο καλάθι (καλαθούνες τις έλεγαν) και την κατέβαζαν μέσα στο
ιαματικό νερό. Μετά από αρκετά μπάνια έγινε καλά. Που θα μας βρείτε: 1ο χλμ. Επαρχιακής
Χημικές ιδιότητες
Βάση της φυσικοχημικής τους σύστασης, τα Ιαματικά νερά Πολιχνίτου κατατάσσονται στην
ομάδα των χλωρονατριούχων πηγών. Το νερό είναι διαυγές, άοσμο και εμπλουτισμένο με
φυσική ραδόνιο ακτινοβολία 15 – 25 μονάδες MACHE με οξυανθρακικά χλωριούχα και θεϊκά
άλατα ασβεστίου, νατρίου με ελεύθερο διοξείδιο του άνθρακα, με ενώσεις σιδήρου,
μαγνησίου, μαγγανίου, οξυγόνο και ίχνη ιωδίου, βρώμιου. Πέρα από τις χαλαρωτικές
ιδιότητες, τα ιαματικά νερά του Πολίχνιτου είναι κατάλληλα για χρόνιες μορφές
ρευματοπαθειών, αρθροπάθειες (χρόνιες καταστάσεις εκφυλιστικές και παραμορφωτικές),
ριζονευρίτιδες, χρόνιες σπονδυλαρθρίτιδες, οσφυαλγίες, δυσμορφίες και μετατραυματικές
κακώσεις του σκελετικού συστήματος. Λόγω μάλιστα της ευεργετικής επίδρασης του
θερμικού ερεθίσματος ( = θερμοκρασία νερών) και της άνωσης του σώματος του λουόμενου
( = ελάττωση σωματικού βάρους με καλύτερη κίνηση «σχεδόν χωρίς» πόνο), επιτυγχάνεται η
χημικό-οσμωτική επίδραση των αλάτων και κυρίως του θείου (εμποδίζει τη δράση της
υαλουρονιδάσης) η οποία καταστρέφει τα οστά και τις αρθρικές αστεοχονδρικές επιφάνειες).
Τα ιαματικά νερά βοηθούν επίσης στην αντιμετώπιση χρόνιων παθήσεων γυναικολογικού
κύκλου, όπως φλεγμονώδεις παθήσεις γυναικολογικής προέλευσης, δυσλειτουργία
- κατασκευή πεσσοστοιχίων που γεφύρωναν τμήματα μεταξύ λόφων και οδηγούσαν το νερό
στη Νικόπολη.
Ο Αχέροντας ποταμός είχε ταυτιστεί με το θάνατο γιατί αποτελούσε το δρόμο μέσω του
οποίου ο Χάροντας οδηγούσε τις ψυχές στο βασίλειο του Άδη.
Ο Αχέρων Ποταμός, από τη λέξη άχος - λύπη, Αχέρων - χωρίς χαρά, ποταμός της λύπης,
είναι από τους πιο διάσημους παγκοσμίως, όχι τόσο για το μέγεθός του, αλλά εξ αιτίας του
μεταφυσικού περιεχομένου των μυθολογικών πληροφοριών που κουβαλάει στα νερά του.
Λέγεται και Μαυροπόταμος, γιατί σύμφωνα με τη Μυθολογία, κατά την Τιτανομαχία , οι
Τιτάνες για να ξεδιψάσουν ήπιαν νερό από τον Αχέροντα και ο Δίας πάνω στο θυμό του
μαύρισε και πίκρανε τα νερά του. Άλλες ονομασίες του ποταμού είναι Φαναριώτικος και
Καμαριώτικο ποτάμι.
Ο Αχέροντας είναι ποταμός της Ηπείρου και πηγάζει από το όρος Τόμαρος (Ολίτσικας) σε
υψόμετρο 1600 m και τα όρη του Σουλίου, διέρχεται από τους νομούς Ιωαννίνων,
Θεσπρωτίας και Πρέβεζας σε μήκος 50 km και εκβάλλει στο Ιόνιο πέλαγος, στον όρμο της
Αμμουδιάς. Κυρίως στο ορεινό τμήμα του αποτελεί το φυσικό σύνορο των τριών νομών που
διαρρέει. Η συνολική επιφάνεια της λεκάνης απορροής του ανέρχεται σε 763 km2, το μέσο
ετήσιο ύψος βροχοπτώσεων φθάνει τα 1.700 mm, ο μέσος ετήσιος όγκος υετού υπολογίζεται
• την εξωτερική, η οποία περιλαμβάνει τα λουτρά, τις καταιωνίσεις (για ορισμένο χρόνο το
σώμα δέχεται το θερμομεταλλικό νερό, που έρχεται με ψηλή ή χαμηλή πίεση) τις
υδρομαλάξεις (το σώμα δέχεται την πίεση του νερού), την υδροκινησιοθεραπεία
(συνδυασμός λουτροθεραπείας και κινησιοθεραπείας, όσο το σώμα βρίσκεται στο νερό) και
την πηλοθεραπεία (εφαρμογή πηλού, που έχει «ωριμάσει», σε σημεία του σώματος με
διάφορες παθήσεις).
Οι θεραπευτικές ιδιότητες του νερού ήταν γνωστές από πολύ παλιά. Το 2.000 π.χ. οι
Βαβυλώνιοι είχαν συνδέσει την έννοια του γιατρού με ΄΄ αυτόν που γνώριζε πολύ καλά το
νερό.΄΄ Στην Ελληνική μυθολογία αναφέρονται συχνά οι θαυματουργές θεραπευτικές
ιδιότητες πολλών πηγών και το 5ο π.χ. Αιώνα η εμπιστοσύνη αυτή προς το Ιαματικό νερό
εκφράζεται με την ίδρυση των Ασκληπιείων που κτίζονται κοντά στις Ιαματικές Πηγές. Ο
πρώτος παρατηρητής των των Ιαματικών νερών με θεραπευτικές ιδιότητες ήταν ο ιστορικός
Ηρόδοτος (484-410π.Χ.) που αναφέρει και συνιστά την λουτροθεραπεία και ο Ιπποκράτης
από την Κω (460-375π.Χ.) που καθορίζει τις παθήσεις για τις οποίες ενδείκνυται η χρήση
των Ιαματικών νερών. Ο Ιπποκράτης που θεωρείται ο θεμελιωτής της ιατρικής επιστήμης και
πατέρας της υδροθεραπείας, ασχολήθηκε πολύ με τα διάφορα φυσικά νερά, που τα διέκρινε
σε ελώδη, εννοώντας τα νερά που υπάρχουν στα έλη και στις λίμνες, σε όμβρια, που
σχηματίζονται από τη βροχή και σε εκείνα που αναβλύζουν από πετρώματα, δηλ. τα
μεταλλικά. Αυτά, λέγει, αναβλύζουν θερμά και περιέχουν σίδηρο, χαλκό, αργυρό, χρυσό, θείο
και άλλα μεταλλικά στοιχεία. Επίσης, ο ίδιος περιέγραψε ορισμένες ιαματικές πηγές και
συνιστούσε, κάνοντας λίγο και το γιατρό, η λουτροθεραπεία να γίνεται σε ορισμένες εποχές
του χρόνου και για 21 συνεχείς μέρες. Εκτός από τις διάφορες γνωστές αναφορές στην Αγία
Γραφή, κατά τη ρωμαϊκή εποχή και τους βυζαντινούς χρόνους πολλοί γιατροί ασχολήθηκαν
με την υδροθεραπεία και την Ιαματική Λουτροθεραπεία . Τέτοιοι ήταν ο Ηρόφιλος, ο
Ερασίστρατος , ο Ασκληπιάδης , Αγάθινος, ο Γαληνός , ο Ορειβάσιος , ο Παύλος ο Αιγινήτης
κ.α. Από όλους αυτούς τους γιατρούς ήταν παραδεκτή η ιαματική επίδραση ορισμένων
φυσικών πηγών. Ένας μαθητής μάλιστα του Αγαθίνου, έγραψε , τον 1ο μ.Χ. αιώνα, για τις
θεραπευτικές ιδιότητες των ιαματικών πηγών και είπε ότι δεν είναι δυνατόν να καθοριστεί
επακριβώς ο τρόπος που αναπτύσσουν τις θεραπευτικές τους ιδιότητες , κάθε μια από τις
-Αιδηψός: Τα ιαματικά λουτρά της Αιδηψού, είναι γνωστά από τα αρχαιοελληνικά χρόνια. Οι
ιαματικές πηγές της Αιδηψού έχουν ιστορία μεγαλύτερη των 20.000 ετών! Αναφέρονται από
τον Αριστοτέλη και τον Στράβωνα και σήμερα αποτελούν ίσως την πιο ονομαστή
λουτρόπολη της Ελλάδας.
-Απολλωνία: Τα λουτρά Απολλωνίας είναι κατάλληλα για αρθριτικά και δερματικά νοσήματα,
καθώς και παθήσεις των περιφερειακών νεύρων. Από το 1970 και μετά, με ιδιαίτερη ένταση
την τελευταία δεκαετία, έχει αναπτυχθεί ένας σημαντικός τομέας απασχόλησης στις
εγκαταστάσεις των ιαματικών λουτρών Νέας Απολλωνίας με ξενοδοχειακές μονάδες και
αξιόλογη παροχή υπηρεσιών τουρισμού (υδροθεραπευτήριο, δεξαμενές για ομαδικά
λουτρά).
-Ψωρονέρια: Λίγο μετά τη διασταύρωση της Άμφισσας στην πηγή, όπου η εικόνα που
αντικρίζει κανείς θυμίζει τους πιστούς που βαπτίζονται στον Ιορδάνη προκειμένου να τους
δοθεί η χάρη του Αγίου Πνεύματος. Στα Ψωρονέρια, δίνεται η χάρη της γιατριάς από
δερματοπάθειες, ψωριάσεις και αρθριτικά.
-Ζάκυνθος: Στην περιοχή Καρώνης, η θάλασσα γύρω από τη θειούχα πηγή έχει χρώμα
λευκό, το οποίο οφείλεται στις κροκίδες κολλοειδούς θείου, που προέρχονται από την
αναγωγή θειϊκών και θειούχων ενώσεων. Που κάνει καλό; Απαλύνει το δέρμα, εξαλείφει τις
ρυτίδες, θεραπεύει δερματικές παθήσεις.
-Θέρμη: Λίγα χλμ. έξω από τη Θεσσαλονίκη, υπάρχουν τα ομώνυμα λουτρά με θειούχες
ιαματικές πηγές και εγκαταστάσεις διαμονής και λουτροθεραπείας.
-Θερμοπύλες: Λίγο μετά τον ανδριάντα του Λεωνίδα. Ενδείκνυται σε πολλές σαλπιγγίτιδες
και σε περιπτώσεις στενώσεων ή υπερτροφικών ωοθηκών.
-Ικαρία: Γνωστή περισσότερο για τις θεραπευτικές ιδιότητες των ιαματικών λουτρών και
λιγότερο για την άγρια φυσική της ομορφιά. Οι πηγές στην Ικαρία, θεωρούνται μεταξύ των
πλέον ραδιενεργών πηγών της υδρογείου. Το ραδόνιο εισπνεόμενο ή προσροφόμενο από το
δέρμα φθάνει λόγω της διαλυτότητας του στα λιποειδή των νεύρων επιδρώντας ευεγερτικά
στις οδυνηρές νευρίτιδες και νευραλγίες. Συντελεί στην αποβολή του ουρικού οξέως δηλαδή
θεραπεύει την ουρική αρθρίτιδα. Η παρουσία οιστρογόνων στις πηγές Μουσταφά και
Σπηλαίου ωφελούν στις γυναικολογικές παθήσεις. Δεν υφίσταται κίνδυνος αφού η
ραδιενέργεια οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στο ραδόνιο και όχι στα άλατα ραδίου, αφ’
ετέρου το νερό που καταλήγει στους λουτήρες έχει μειωμένο ποσό ραδιενέργειας καθώς
αναμιγνύεται με το θαλασσινό.
-Καρδίτσα – Σμόκοβο: Τα ευεργετικά συστατικά του νερού τους θεραπεύουν μια μεγάλη
γκάμα παθήσεων, με πρώτες τις ρευματοπάθειες και τις παθήσεις των αναπνευστικών
οδών. Η πιο θερμή πηγή ανέρχεται στους 41,6 °C., ενώ η μέση θερμοκρασία του νερού από
το 1662 είναι 40,2 βαθμοί.
-Καϊάφας: Είναι το μέρος όπου ο μύθος θέλει τον κένταυρο Νέσσο να ξέπλυνε την πληγή
που του προκλήθηκε μετά από χτύπημα βέλους από τον Ηρακλή. Δίπλα ακριβώς στα
λουτρά υπάρχει μία υπαίθρια μικρή λιμνούλα, η οποία κάθε απόγευμα είναι δωρεάν για το
κοινό.
-Καστοριά – Αμμουδάρα: Το κέντρο θεραπείας ενδείκνυται για τις παθήσεις των άκρων και
για τις ρευματοπάθειες.
-Κιλκίς – Πικρολίμνη: Η Πικρολίμνη βρίσκεται στην Ξυλοκερατιά του Κιλκίς, 23 χλμ. από την
Θεσσαλονίκη, όπου οι θειούχες λάσπες περιέχουν σημαντική ποσότητα θειούχων ενώσεων
και νιτρικών αλάτων και όταν θερμαίνονται παρεισφρύουν στον οργανισμό μέσω του
δέρματος επιδρώντας στις απολήξεις των νεύρων.
-Κως: Λίγο μετά το Ψαλίδι βρίσκονται τα Θερμά. Τα καυτά νερά καταλήγουν στη θάλασσα κι
έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε θειάφι.
-Λαγκαδάς: 18 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Το 900 π.Χ περίπου ο γιατρός του Βυζαντίου
Ιουστινιανός κατασκεύασε τον μαρμάρινο ομαδικό λουτήρα και άλλες εγκαταστάσεις
λουτροθεραπείας στον Λαγκαδά, δίπλα στη λίμνη που πήρε το όνομα Κορώνεια, από τη
μητέρα του Ασκληπιού, θεού της Ιατρικής και της Υγείας. Τα νερά είναι φθοριούχα,
θειονατριούχα διτανθρακικά, αλκαλικών γαιών.
-Λήμνος – Μύρινα: Θεραπεύει την ουρική αρθρίτιδα, τις λοιμώξεις των ουροφόρων οδών και
τις παθήσεις των νεφρών. Στην Πλάκα προς την παραλία του Αγίου Χαραλάμπους
βρίσκονται τα ιαματικά λασπόλουτρα, όπου γίνεται «πηλοθεραπεία» σε υπαίθριες
εγκαταστάσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, τον συγκεκριμένο
πηλό τον πούλαγαν στα φαρμακεία σε σφραγισμένα δισκία και τον χρησιμοποιούσαν ως
αντίδοτο στα δηλητήρια.
-Λουτρά Ηραίας: Τα θειούχα και σιδηρούχα νερά των πηγών είναι τα πλέον ενδεδειγμένα
ιατρικά, με αποδεδειγμένες θεραπευτικές ιδιότητες για: αρθρίτιδες, αυχενικό σύνδρομο,
γυναικολογικά, κυκλοφορικό και νευρικό σύστημα, οστεοπόρωση, ρευματισμούς και ίσως τα
καλύτερα για τη θεραπεία ήπατος και χολής.
-Λουτράκι: Η πρώτη αναφορά στα νερά του Λουτρακίου γίνεται στον Ξενοφώντα. Οι πηγές
λένε ότι χάρη σ’ αυτά θεραπεύτηκε ο Σύλλας και στόμα με στόμα το μυστικό έμαθαν οι
πάντες στη ρωμαϊκή επικράτεια. Οι Θέρμες, το σημερινό Λουτράκι, θεωρείται η αρχαιότερη
ελληνική λουτρόπολη. Το πρώτο δημοτικό «λουτρικό κατάστημα» έγινε το 1874. Τα λουτρά
που είναι το σημερινό υδροθεραπευτήριο Θερμά κτίστηκαν το 1934 και φέτος πρόκειται να
ανακαινιστούν εσωτερικά. Θεσμός έχει γίνει στο Λουτράκι και το Μεσογειακό Συνέδριο
Ιαματικής Ιατρικής.
-Μέθανα: Οι Ιαματικές πηγές των Μεθάνων είναι αποτέλεσμα της ηφαιστειακής δράσης,
ονομαστές εδώ και χιλιάδες χρόνια για την αποτελεσματική και σωτήρια επίδρασή τους στην
υγεία και την ομορφιά. Κείμενα του Παυσανία, του Στράβωνα και του Οβίδιου, μαρτυρούν την
ύπαρξη και την φήμη τους από τους αρχαίους χρόνους
.
-Μυτιλήνη: Η φύση χάρισε στον Πολιχνίτο τις πιο θερμές πηγές στην Ευρώπη, που
αναβλύζουν μέσα από ηφαιστειογενή πρωτογενή και δευτερογενή πορώδη πετρώματα. Η
θερμοκρασία του νερού είναι μεταξύ 67 και 92 βαθμών Κελσίου και στους λουτήρες μεταξύ
42 και 44 βαθμών Κελσίου.
-Μήλος: Τα ιαματικά λουτρά του νησιού ήταν γνωστά από την αρχαιότητα. Ο Ιπποκράτης τα
αναφέρει στο Ε΄ βιβλίο του “Περί Επιδημιών”. Αναφορά σε αυτά κάνει πολύ αργότερα, το
1771 και ο γάλλος καθηγητής της Βοτανικής Pitton de Tournefort στα “περιηγητικά” του
κείμενα. Σήμερα λίγες πηγές χρησιμοποιούνται και αυτές είναι ελάχιστα αξιοποιημένες. Οι
πιο σημαντικές από αυτές είναι οι παρακάτω: Λουτρά του Λάκκου, Λουτρά του Μακρινού, η
Πικροπηγή ή Τσιλλονέρι, τα Λουτρά του Προβατά
.
-Νέα Απολλωνία: Εκτός από τα άνω και κάτω άκρα, το ιαματικό νερό της λουτρόπολης
θεραπεύει γυναικολογικά προβλήματα, ανακουφίζει από τους ρευματισμούς και τις παθήσεις
των νεύρων.
-Ξάνθη – Γεννησέα: Η ιαματική πηγή της Γεννησέας ενδείκνυται ιδιαίτερα για τις παθήσεις
του δέρματος, του νευρικού συστήματος και για την ίαση ρευματοπαθειών.
-Πλατύστομο: Οι δύο πηγές βρίσκονται 1,5 χλμ. δυτικά από το χωριό, σε υψόμετρο 420
μέτρα του βουνού Όθρη. Θεραπεύουν: Παχυσαρκία, αρθριτικά, χολιθίαση, μικρή ανεπάρκεια
ύπατος, νεφρολιθίαση, κυστίτιδα, δυσπεψία, δυσκοιλιότητα.
-Πόζαρ: Λουτρόπολη της Αριδαίας πριν την Έδεσσα. Κάποιοι πίνουν νερό για τις
νεφρολιθιάσεις
-Πρέβεζα: Εκτός των κλασικών θεραπειών τα λουτρά προσφέρουν πλήρη ανάνηψη από τις
ραχίτιδες.
-Ροδόπη: Έξω από το παρθένο δάσος Φρακτού, στην οροσειρά της Δυτικής Ροδόπης, πίσω
από μια βουνοπλαγιά και 10 χλμ από το Παρανέστι Δράμας, η διαπεραστική μυρωδιά του
θείου αναμιγνύεται έντονα με άρωμα βασιλικού. Η θερμοκρασία του είναι 47 °C, τσούζει,
αλλά θεραπεύει τις δερματοπάθειες.
-Σέρρες – Σιδηρόκαστρο: Οι ιδιότητες του νερού είναι τέτοιες που μπορούν να θεραπεύουν
πλήρως τις παθήσεις και τα προβλήματα των άκρων, χρόνια ή μη, καθώς και κάποια
γυναικολογικά προβλήματα.
Σουρωτή: Κοντά στη Θεσσαλονίκη, υπάρχει πηγή με πόσιμο θεραπευτικό νερό που
διευκολύνει την πέψη και έχει διουρητική δράση.
Φθιώτιδα – Υπάτη: Σε απόσταση 18χλμ. από τη Λαμία βρίσκονται τα Λουτρά της Υπάτης,
κοντά στην ομώνυμη κωμόπολη στους πρόποδες της Oίτης, που περιβάλλεται από ένα
καταπράσινο και πανέμορφο φυσικό περιβάλλον. Το νερό της θεραπεύει το δύσκολο
πρόβλημα των ημικρανιών. Επίσης ενδείκνυται για καρδιοαγγειακές παθήσεις, μυϊκά
προβλήματα και παθήσεις του νευρικού συστήματος
.
Το υδροδοτικό
θαύμα μιας
αυτοκρατορίας
Η Αρχαία Ρώμη είναι γνωστό ότι διέφερε σε πολλά από τις ανεπτυγμένες μεγαλουπόλεις της
τότε εποχής. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικά της ανάπτυξής αυτής της πάλαι ποτέ αυτοκρατορίας
ήταν αναμφίβολα το σύστημα υδροδότησης και αποχέτευσης, το οποίο αποτελεί μέχρι και
σήμερα αντικείμενο θαυμασμού της τεχνικής, μηχανικής και καλλιτεχνικής του διάρθρωσης.
Από την πρώτη στιγμή που έφτασε το νερό στην Ρώμη, ωστόσο, το σύστημα διανομής του
ήταν αρκετά περιορισμένο. Τα σημεία πρόσβασης, τόσο στο σύστημα υδροδότησης όσο και
σ’ αυτό της αποχέτευσης, ήταν σε γενικές γραμμές έξω από τα νοικοκυριά. Παρόλα αυτά
βέβαια αποτελούσαν τα καλύτερα στην αρχαιότητα και βελτιώσεις στα σχέδια τους έγιναν
μόλις πολύ πρόσφατα. Χαρακτηριστικό του συστήματος της Αρχαίας Ρώμης ήταν ότι διέθετε
συνεχή παροχή σε κεντρικές τοπικές περιοχές, σε αντίθεση με τα σύγχρονα συστήματα τα
οποία μεταφέρουν νερό κατ’ απαίτηση σε ιδιωτικές συνδέσεις. Ακριβώς λοιπόν εξ’ αιτίας της
έλλειψης αυτών των ιδιωτικών συνδέσεων, οι Ρωμαίοι στην ουσία εξαναγκάστηκαν να
περνούν αρκετό από τον χρόνο τους σε χώρους όπως τα δημόσια μπάνια, τα λουτρά κλπ.
Αγωγοί μεταφοράς νερού
Η αλήθεια είναι ότι το σύστημα της Αρχαίας Ρώμης ήταν κυριολεκτικά ένα θαύμα του
αρχαίου κόσμου. Και αντιπροσωπευτικό δείγμα αυτού ήταν φυσικά τα αγωγοί μεταφοράς
νερού. Αρχικά οι Ρωμαίοι για να καλύψουν τις ανάγκες για πόσιμο νερό, στράφηκαν στον
Ποταμό Τίβερη, στις τοπικές πηγές και στα ρηχά πηγάδια. Όμως όπως ήταν αναμενόμενο,
το νερό που προέρχονταν από εκεί γρήγορα μολύνονταν και έτσι δεν μπορούσε να καλύπτει
τις ανάγκες ενός συνεχώς αυξανόμενου πολιτισμού. Αυτή ακριβώς η αναγκαιότητα οδήγησε
στην ανάπτυξη της τεχνολογίας των αγωγών μεταφοράς νερού (aqueduct). Η ημερομηνία
που ανατέθηκε η πρώτη «αποστολή» για την κατασκευή τους χρονολογείται στο 312 π.Χ.
Στα χρόνια του Sextus Julius Frontinus, εννέα τέτοια συστήματα αγωγών μεταφοράς νερού
είχαν κατασκευαστεί προκειμένου για τις μακρινές πηγές και τα παρακείμενα ρυάκια. Το νερό
αυτό μεταφερόταν ομαλά μέσα από τσιμεντένια κανάλια ενώ για να διασχίσει περιοχές με
χαμηλό υψόμετρο χρησιμοποιούνταν πολύ-διαζωματικές επίστυλες γέφυρες. Παράλληλα
υπήρχαν και αναστρεφόμενα σιφώνια τα οποία λειτουργούσαν, κυρίως στις κοιλάδες όπου
υπήρχε μεγάλο βάθος. Επιπλέον, τούνελ, που διέσχιζαν λόφους οι οποίοι ήταν δύσβατοι,
είχαν εξοπλιστεί με κάθετους άξονες για επιθεώρηση και καθαρισμό κυρίως. Τα σκουπίδια δε
που καθαρίζονταν από τα τούνελ αυτά πετάγονταν δίπλα στα ανοίγματα των κάθετων αυτών
αξόνων.
Χαρακτηριστικά είναι τα ευρήματα σύγχρονων αρχαιολόγων οι οποίοι το 1978 ανακάλυψαν
εγκαταλελειμμένους αγωγούς από παρακείμενες στοίβες από απολιθωμένα σκουπίδια
εκείνης της εποχής. Αρκετά εναπομείναντα στοιχεία από αυτές τις γέφυρες για τη μεταφορά
του νερού υπάρχουν ακόμη ως αποδεικτικά για να μαρτυρούν το μεγαλείο μιας άλλης
Το ιδιαίτερο στη Ρώμη είναι ότι οι δύο βασικές μορφές διασκέδασης είχαν να κάνουν με το
νερό. Τόσο τα λουτρά όσο και οι ναυμαχίες, δηλαδή, απαιτούσαν τεράστιες ποσότητες
νερού. Τα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, τα λουτρά είχαν πλέον εξελιχθεί σε κάτι
παραπάνω από απλή διαδικασία. Περισσότερο είχαν τη μορφή του παιχνιδιού, των
διαλέξεων, των μουσικών παραστάσεων και κυρίως των χώρων για την καθημερνή
συναναστροφή των Ρωμαίων. Τα λουτρά βέβαια είχαν κρύο και ζεστό νερό, το οποίο και
άλλαζαν πολλές φορές τη μέρα. Τόσο ο αέρας όσο και το νερό ζεσταίνονταν από διάφορες
θερμαντικές υπόγειες εστίες-φούρνους. Από εκεί το νερό κρύο και ζεστό κυκλοφορούσε
αυτόματα από θερμαντικά σιφόνια.
Η άλλη διάσημη μορφή διασκέδασης ήταν οι εικονικές ναυμαχίες σε ειδικά διαμορφωμένες
τεχνητές λίμνες. Στην ουσία επρόκειτο για παιχνίδι μάχης μέσα στο νερό όπου ο κάθε
συμμετέχοντας προσπαθούσε να εξουδετερώσει τον αντίπαλό του. Σε γενικές γραμμές
πάντως το νερό που χρησιμοποιούνταν γι αυτές τις περιπτώσεις ήταν χαμηλότερης
ποιότητας. Η αποχέτευση Το νερό από τα λουτρά, τα σιντριβάνια και τις τουαλέτες κατέληγε
Λουτήρας
Προβλεπόμενες εργασίες Όπως αναφέρει η τεχνική περιγραφή του έργου για την
αποκατάσταση και ανάδειξη του Βυζαντινού Λουτήρα Λαγκαδά, η οποία κοινοποιήθηκε στο
«Θερμοϋδραυλικό», απαιτείται η εκτέλεση μιας σειράς επεμβάσεων και εργασιών με
χαρακτήρα ήπιας αποκατάστασης, επισκευής, συντήρησης, εξωραϊσμού και ανάδειξης
μάλλον παρά αναστήλωσης, ενίσχυσης ή διάσωσης του μνημείου, αφού δεν συντρέχουν
λόγοι τόσο δραστικών επεμβάσεων. Οι εργασίες αυτές συμπληρώνονται με τις αντίστοιχες
απαραίτητες για την ανάπλαση του περιβάλλοντα υπαίθριου χώρου καθώς και τη
λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση των πτερύγων του υδροθεραπευτηρίου. Οι
προτεινόμενες επεμβάσεις αφορούν εργασίες υψηλής εξειδίκευσης από άποψη
τεχνογνωσίας, υλικών και επιστημονικής τεκμηρίωσης, ενώ η γνώση του χώρου και των
λειτουργικών ιδιαιτεροτήτων του συγκεκριμένου αντικειμένου θεωρείται απαραίτητη για την
προβολή της εξειδίκευσης αυτής στο έργο. Στις ενδεικτικά προτεινόμενες επεμβάσεις και
εργασίες στον εσωτερικό χώρο του λουτήρα περιλαμβάνονται ο καθαρισμός όλων των
επιφανειών, η αντιολισθητική επεξεργασία των μαρμάρινων επιφανειών, η αντικατάσταση
των κιγκλιδωμάτων της σκάλας εισόδου, η αντικατάσταση και προσθήκη χειρολισθήρων,
βαφές, και μελέτη ισχυρών ρευμάτων αναφορικά με την εγκατάσταση συστήματος φωτισμού.
Στις εξωτερικές επιφάνειες του μνημείου πρόκειται να γίνει καθαρισμός των όψεων από
σκόνες και ρύπους, απαλλαγή των όψεων και της επικάλυψης από τα φυτά, απομάκρυνση
υπολειμμάτων μεταγενέστερων κατασκευών, αρμολόγηση τοιχοδομών, επισκευή της
επικεράμωσης, επισκευή γείσων και στέψεων, επισκευή επιχρισμάτων, και ανοίγματα
φωτισμού στους θόλους. Στον υπαίθριο χώρο πρόκειται να γίνει αποξήλωση μη
απαραίτητων στοιχείων, μετεγκατάσταση αντλιοστασίου, δημιουργία δικτύου επανεισαγωγής
των υδάτων από τους λουτήρες σε υφιστάμενες μη χρησιμοποιούμενες γεωτρήσεις,
διαχωρισμός δικτύων ιαματικών νερών από ακάθαρτα, κατασκευή συστήματος
αποστράγγισης ομβρίων (drainage), καθαρισμός, διαμόρφωση και φύτευση, καθώς και
φωτοτεχνική μελέτη φωτισμού ανάδειξης του μνημείου (συνοδευόμενη από μελέτη ισχυρών
ρευμάτων). Τέλος, οι επεμβάσεις στις γειτονικές πτέρυγες είναι προγραμματισμένο να
Όπως σε όλους τους χώρους και όλες τις εποχές στην ιστορία, το νερό έπαιξε καθοριστικό
ρόλο και στο Βυζάντιο. Σύμφωνα με πηγές, οι Βυζαντινοί μάλιστα θεωρούσαν το υγρό
στοιχείο βασικό κομμάτι του Παραδείσου, τον οποίο μάλιστα οραματίζονταν σαν έναν
τεράστιο και ανθισμένο κήπο με τέσσερις ποταμούς.
Οι πόλεις του Βυζαντίου που γειτνίαζαν με τις πηγές τροφοδοτούνταν αδιάκοπα με πόσιμο
νερό, αλλά το καλοκαίρι, το συμπλήρωμα της ποσότητας του νερού με τεχνητά μέσα ήταν
αναγκαίο. Οι πηγές κάλυπταν τις ανάγκες σε νερό μεγάλων ομάδων πληθυσμού, και για το
λόγο αυτό αυτές βρίσκονταν συχνά σε δημόσιους χώρους, ενώ πολύ σπάνιες ήταν οι
περιπτώσεις όπου τα σημεία πρόσβασης στο νερό ήταν ενταγμένα σε ιδιωτικούς χώρους.
Αναφορικά με την κατάσταση στην ύπαιθρο, πηγάδια και στέρνες βρισκόντουσαν σε
κατοικίες, και στα σπίτια των πιο ευκατάστατων οι κρήνες είχαν τη μορφή αγαλματιδίων
όπου το νερό έρεε από το στόμα τους. Βέβαια, κρήνες υπήρχαν και στους δρόμους της
υπαίθρου για χρήση από τους ταξιδιώτες. Από την άλλη, οι περιοχές όπου ανάβλυζαν
θερμοπηγές, όπως η Αγχίαλος ή τα Πύθια, αποτελούσαν θεραπευτικούς χώρους ανοιχτούς
σε ασθενείς. Τέτοιες πηγές στάθηκαν αφορμή για τη δημιουργία λουτρών και τη μετέπειτα
μετατροπή των περιοχών αυτών σε λουτροπόλεις.Ο πιο συνηθισμένος τύπος κρήνης στο
Βυζάντιο ήταν η «φιάλη», στην αυλή των μοναστηριών, οι οποίες συνήθως ήταν
διακοσμημένες βάσει του θρησκευτικού στοιχείου και της Ορθόδοξης παράδοσης. Ας
ρίξουμε όμως μια ματιά στην ύδρευση της καρδιάς του Βυζαντίου, την Κωνσταντινούπολη,
Περισσότερες από 30 πέτρινες γέφυρες και πολλά χιλιόμετρα υπόγειων καναλιών μετέφεραν
το νερό μέσα από βουνά και πεδιάδες στην καρδιά της Πόλης. Από πολλές απόψεις, η
ολοκλήρωση του έργου αυτού επιβεβαίωσε την Κωνσταντινούπολη σαν τη νέα πρωτεύουσα
του ρωμαϊκού κόσμου, καθώς αυτή κάλυπτε πλήρως τις ανάγκες του αυξανόμενου
πληθυσμού της. Έξω από την Πόλη, τα αρχαιολογικά ενθύμια αυτού του επιτεύγματος
επιζούν ακόμα και σήμερα στα δάση της Θράκης ως εντυπωσιακά υδραγωγεία, αλλά και ως
κατεστραμμένα υδάτινα κανάλια.
Ταμιευτήρες
Το βασικό μέρος του υδραγωγείου του Ουαελιντινιανού (373 μ.Χ) ήταν μήκους άνω των 150
χλμ., ενώ οι προσθήκες σε αυτό τα επόμενα 150 χρόνια αύξησαν την έκτασή του στα 400
χλμ
.
Εντός των τειχών της Πόλης, έχουν βρεθεί
πάνω από 100 βυζαντινές στέρνες,
συμπεριλαμβανομένων και τριών
γιγάντιων ανοικτών ταμιευτήρων, που
πιστοποιούν την τεράστια έκταση των
υδροδοτικών έργων που είχαν
κατασκευαστεί. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η
συνολική αποθηκευτική ικανότητα σε νερό
των δεξαμενών της Πόλης όλων των
τύπων, ανερχόταν σε 800 – 900.000 m3.
OΡΥΧΕΙΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ
ΥΛΙΚΩΝ
Γεννημένος στη Νέα Ζηλανδία, δεκαπέντε χρόνια
μικρότερος από τον Τζέι Τζέι Τόμσον και οκτώ χρόνια
μεγαλύτερος από τον Αϊνστάιν, ο Έρνεστ Ράδερφορντ,
έγινε ο μεγαλύτερος πειραματικός φυσικός του 20ου
αιώνα Τις μέρες εκείνες ερευνούσαμε τη σκέδαση που
υφίστανται τα σωματίδια άλφα όταν πέφτουν πάνω σε
υλικά αντικείμενα και ο δόκτωρ Geiger , στο μικρό μας
εργαστήριο, είχε μελετήσει το ζήτημα λεπτομερώς ».
Τα αόρατα ΑΛΦΑ εκπέμπονται με μεγάλες ταχύτητες από
τα σπλάχνα της ύλης από ραδιενεργά υλικά,
χρειαζόμασταν λοιπόν ραδιενεργές ουσίες, όπως το
ΡΑΔΙΟ ή το ΠΟΛΩΝΙΟ. Στην Αγγλία δεν υπάρχει ΡΑΔΙΟ.
Μας είχε όμως δανείσει η Ακαδημία Επιστημών της
Βιέννης 350 γραμμάρια ραδίου, προερχόμενο από τα
ορυχεία Joakimstahl της Αυστροουγγαρίας. τα αόρατα
άλφα μπορούσαμε να τα μετράμε . . ή τουλάχιστον να τα
υπολογίζουμε παρατηρώντας με ένα απλό μικροσκόπιο
τους ΣΠΙΝΘΙΡΙΣΜΟΥΣ . είχα διαπιστώσει ότι εάν τα
ΘΕΤΙΚΕΣ ΑΚΤΙΝΕΣ
Όπως συνέβη και με το ηλεκτρόνιο η άκρη του νήματος που οδήγησε στο πρωτόνιο
βρίσκεται στη μελέτη της αγωγιμότητας σε σωλήνα υψηλού κενού. Το 1886 ο Γερμανός
Eugen Goldstein χρησιμοποίησε μία διάτρητη κάθοδο μέσα στον καθοδικό σωλήνα και
διαπίστωσε την ύπαρξη «ακτίνων» οι οποίες «φαίνονταν» να διαδίδονται μέσα από τις οπές
της καθόδου σε αντίθετη κατεύθυνση από εκείνη των καθοδικών ακτίνων. Στις ακτίνες αυτές
έδωσε στο όνομα Kanalstrahlen το οποίο στην ελληνική γλώσσα αποδόθηκε ως Διαυλικές
ακτίνες. Μερικά χρόνια αργότερα ο Γάλλος Perrin απέδειξε εργαστηριακά ότι κάθε τέτοια
δέσμη αποτελείται από θετικά φορτισμένα σωματίδια. Μετά το 1906 ενδιαφέρθηκε για τις
ακτίνες αυτές και ο J.J. Thomson. Τις ονόμασε Positive rays -στα ελληνικά Θετικές ακτίνες-
ΕΛΛΗΝΙΚΗ Ε Π Ι Τ Ρ Ο Π Η ΑΤΟΜΙΚΗΣ Ε Ν Ε Ρ Γ Ε Ι Α Σ
3
Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
....................................................................................................................................................
.......................................................................................................4
Τα άτομα και οι πυρήνες
....................................................................................................................................................
......................................................4
Ραδιενέργεια περιβάλλοντος
....................................................................................................................................................
..................................4
ΙΙ. ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
..............................5
1. Τηλεμετρικό δίκτυο για τον έλεγχο της ραδιενέργειας περιβάλλλοντος .....................6
Μέτρηση ολικής-γ στον αέρα
....................................................................................................................................................
..........................7
Σταθμοί μέτρησης ραδιενέργειας υδάτων
.................................................................................................................................7
Συστήματα ανίχνευσης αεροζόλ της ατμόσφαιρας
................................................................................................................7
2. Εργαστηριακές μετρήσεις
....................................................................................................................................................
...................................8
Κυριότερες δραστηριότητες
....................................................................................................................................................
..............................8
Βασικός εξοπλισμός
....................................................................................................................................................
.........................................................8
Μέθοδοι μέτρησης ραδιενέργειας
....................................................................................................................................................
........9
1) γ- φασματοσκοπική ανάλυση με διατάξεις χαμηλού
υποβάθρου .............................................9
Ραδιενέργεια περιβάλλοντος
Τα ραδιοϊσότοπα που υπάρχουν στη φύση μπορούν να ταξινομηθούν στις παρακάτω
κατηγορίες:
• Φυσικά ραδιοϊσότοπα (ραδιοϊσότοπα τα οποία είναι συστατικά του φλοιού της γης από
την
στιγμή της δημιουργίας της).
• Κοσμογενή ραδιοϊσότοπα (ραδιοϊσότοπα που παράγονται από την αλληλεπίδραση της
κοσμικής ακτινοβολίας με την ατμόσφαιρα).
• Τεχνητά παραγόμενα ραδιοϊσότοπα (παράγονται τεχνητά σε εγκαταστάσεις υψηλής
τεχνολογίας, όπως σε πυρηνικούς αντιδραστήρες και επιταχυντές σωματίων).
Τα φυσικά ραδιοϊσότοπα υπάρχουν στη γη από την στιγμή της δημιουργίας της. Τα
κυριότερα
είναι το ουράνιο-238 (U-238), το ουράνιο-235 (U-235), το θόριο-232 (Th-232), το κάλιο-40
(K-40) και τα θυγατρικά τους ραδιοϊσότοπα (ραδιοϊσότοπα τα οποία παράγονται με την
αποδιέγερση του αρχικού ραδιοϊσοτόπου). Τα φυσικά ραδιοϊσότοπα, εκτός από το έδαφος
και τα ορυκτά, βρίσκονται στο νερό, στον αέρα, στους ζώντες οργανισμούς, στις τροφές και
στα οικοδομικά υλικά.
Ι . Ε Ι Σ Α ΓΩΓΗ
σωμάτιο α Εκπομπή σωματίου α ακτινοβολία γ
σωμάτιο β Εκπομπή σωματίου β ακτινοβολία γ
Αν μία μόνον πρόταση έμελλε να διασωθεί από τον πολιτισμό μας τότε αυτή θα έπρεπε να
είναι ότι «η ύλη αποτελείται από άτομα» R. Feynman Νόμπελ Φυσικής 1965
“
”Η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) συντονίζει το πρόγραμμα ελέγχου
ραδιενέργειας περιβάλλοντος, τόσο σε τακτική βάση όσο και σε έκτακτες καταστάσεις σε όλη
τη χώρα και τηρεί το εθνικό αρχείο μετρήσεων. Επίσης, είναι αρμόδια για την έγκαιρη
προειδοποίηση της Πολιτείας και των αρμόδιων Ευρωπαϊκών και Διεθνών οργανισμών σε
Ανασκαφές στη νότια Θάσο έφεραν στο φως προϊστορικά ορυχεία ώχρας που αποτελούν
σταθμό στην εξορυκτική δραστηριότητα του Ευρωπαϊκού χώρο αντιπροσωπεύοντας τα
πρώτα υπόγεια ορυχεία στον Ευρωπαϊκό χώρο, και ίσως στον κόσμο, με οριζόντια υπόγεια
εξόρυξη. Στην δεκαετία του πενήντα η εταιρεία "Χονδροδήμου Α.Ε." είχε εγκαταστήσει
σημαντική μονάδα εξόρυξης των σιδηρομαγγανιούχων κοιτασμάτων στην γειτονική με το
λόφο "Τζίνες" Κοιλάδα του Μαυρόλακα, βορειοανατολικά των Λιμεναρίων, όπου
σώζονται ακόμα τα ερείπια των εγκαταστάσεων του δυναμικού κάποτε εργοταξίου.
Το 1956 κατά τη διάρκεια εργασιών εξόρυξης σιδηρομεταλλεύματος εντοπίστηκε για
πρώτη φορά η ύπαρξη ιστορικού ορυχείου. Πρώτος μάρτυρας των προϊστορικών αυτών
ορυχείων ήταν ο τότε επιστάτης των μεταλλείων κ. Α. Τσόλιας που 43 χρόνια μετά αφηγείται:
"Είχαμε βάλει παραμίνα (αυτοσχέδιο γιγάντιο φουρνέλο σε όρυγμα βάθους 7-8 μέτρων και
διαμέτρου 50 εκατοστών με 50-100 κιλά περίπου δυναμίτη), όπως συνηθίζαμε. Η έκρηξη
κατέβαζε ένα βουνό μετάλλευμα ώστε να έχουν δουλειά οι εργάτες όλη μέρα. Όταν έπεσε η
παραμίνα έκπληκτος είδα μια γαλαρία στα μισά του βουνού. Αμέσως πήρα ένα σχοινί και
κρεμάστηκα προς το μέρος της. Βλέποντας την από κοντά κατάλαβα πως είναι αρχαία.
Ανέβηκα τότε και πάλι προς το βουνό για να ειδοποιήσω το Γραφείο Κίνησης και
συγκεκριμένα τον κύριο Jung που ήταν ο Γερμανός διευθυντής του μεταλλείου. Όταν με
είδαν στο Γραφείο Κίνησης νόμιζαν πως έγινε κάποιο ατύχημα. Ο Jung χάρηκε όταν τον
ενημέρωσα για το συμβάν. Πήγαμε τότε επί τόπου και κρεμάστηκε και ο ίδιος από το σχοινί
Έρευνες
Το καλοκαίρι του 1981 εντοπίστηκε το αρχαιολογικό ενδιαφέρον στα πλαίσια ενός ευρύτερου
προγράμματος αρχαιομεταλλουργικών ερευνών που πραγματοποιούνταν από το MAX
PLANK Institute Heildemberg (Ινστιτούτο Γεωλογικών Μελετών) και την Εφορεία
Αρχαιοτήτων Καβάλας. Η ανασκαφική έρευνα, που ολοκληρώθηκε το 1994, έγινε σε τέσσερα
ορυχεία και διαπιστώθηκε ότι ήταν ορυχεία της Παλαιολιθικής εποχής. Η συνδυασμένη
χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα και μελέτη του παλαιοζωολογικού υλικού εντάσσει τα
ορυχεία στην Νεότερη Παλαιολιθική Εποχή και που τοποθετεί τη δραστηριότητα εξόρυξης
προ του 6.400 π. Χ. Ο παλαιοντολόγος H.P. Uerpmann αναγνώρισε στα σωζόμενα οστά και
κέρατα ζώων π.χ. ελαφιών και που είναι βέβαια γνωστό ότι είχαν επιβιώσει και στη Θάσο της
νεολιθικής εποχής. Οι βεβαιωμένες πλέον αυτές χρονολογήσεις τοποθετούν τα ορυχεία
ώχρας της Θάσου ανάμεσα στα πρωιμότερα ορυχεία της Ευρώπης, τα οποία είναι
οπωσδήποτε πολύ πρωιμότερα από τα αρχαιότερα μέχρι σήμερα γνωστά υπόγεια ορυχεία
της Ευρώπης. Ακόμη ασφαλέστερη ήταν η ένδειξη για τη χρονολόγηση εξορυκτικής
δραστηριότητας, στο ένα από τέσσερα ορυχεία, στη
Νεότερη Παλαιολιθική εποχή, η οποία προέκυψε από
την ανεύρεση ενός κεράτου αντιλόπης του
είδους saiga tatarica, είδους που δεν
επιβιώνει στη Νότια Ευρώπη μετά το
10.000 π.Χ., εποχή που η Θάσος ήταν
ακόμη ενωμένη με την απέναντι ακτή. Αντικείμενα
Μέσα στην επίχωση των στοών βρέθηκε ριγμένος
ένας μεγάλος αριθμός κεράτινων, οστέινων και
λίθινων αντικειμένων. Τα περισσότερα από τα
αντικείμενα αυτά είναι εργαλεία εξόρυξης, αλλά και
αντικείμενα που έχουν σχέση με τη συγκέντρωση και
την αποθήκευση της ώχρας. Ως τώρα βρέθηκαν
συνολικά 573 αντικείμενα στις δυο στοές του πρώτου
ορυχείου. Τα εργαλεία της εξόρυξης είναι από
Ώχρα Η εξόρυξη της ώχρας, του "χρυσού" όπως ονομάστηκε, της Παλαιολιθικής εποχής,
υπήρξε η πρωιμότερη εξορυκτική δραστηριότητα του ανθρώπου και η πρώτη γνωριμία του
με τα μέταλλα. Το ερυθρό χρώμα πρέπει να είχε συμβολική-λατρευτική χρήση στις πρώτες
ανθρώπινες κοινωνίες των κυνηγών και των συλλεκτών τροφής. Ήδη από τον άνθρωπο
Neandertal η ώχρα με το κόκκινο χρώμα του αίματος και της ζωής εμφανίζεται σε ταφές.
Ορυχεία ώχρας της Παλαιολιθικής Εποχής έχουν εντοπιστεί στην Ευρώπη, στην Αφρική και
στην Αυστραλία. Ο παλιός μεταλλωρύχος, Α. Τσόλιας, που ουσιαστικά αυτός είναι που
ανακάλυψε τα προϊστορικά αυτά ορυχεία, έχοντας την ιστορική συνείδηση και αισθανόμενος
την σπουδαιότητας των ευρημάτων αυτών για την τοποθέτηση της Θάσου μέσα στο χρόνο
είπε στον δάσκαλο Βλαστάρη: "Πιδάκιμ αν γίνει κάτ΄ γιατί θα μας μείν΄ μον' η μτζούρα".
Πηγές:
"It was quite the most incredible event that has ever happened to me in my life. " It
was almost as incredible as if you had fired a fifteen inch shell at a piece of tissue
paper and it came back and hit you."
Ήταν φανερό ότι η δομή του ΑΤΟΜΟΥ δεν μπορούσε να είναι σαν εκείνη που είχε
προτείνει ο J. J . Thomson. Όλο το θετικό φορτίο και όλη η μάζα του ατόμου του χρυσού
φαίνεται να είναι ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΜΕΝΑ ΣΕ ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ Για την
εσωτερική δομή του ατόμου, ο Rutherford, το 1911, προτείνει ένα μοντέλο το οποίο θα
ΘΕΤΙΚΕΣ ΑΚΤΙΝΕΣ
Όπως συνέβη και με το ηλεκτρόνιο η άκρη του νήματος που οδήγησε στο πρωτόνιο
βρίσκεται στη μελέτη της αγωγιμότητας σε σωλήνα υψηλού κενού. Το 1886 ο Γερμανός
Eugen Goldstein χρησιμοποίησε μία διάτρητη κάθοδο μέσα στον καθοδικό σωλήνα και
διαπίστωσε την ύπαρξη «ακτίνων» οι οποίες «φαίνονταν» να διαδίδονται μέσα από τις οπές
της καθόδου σε αντίθετη κατεύθυνση από εκείνη των καθοδικών ακτίνων. Στις ακτίνες αυτές
έδωσε στο όνομα Kanalstrahlen το οποίο στην ελληνική γλώσσα αποδόθηκε ως Διαυλικές
ακτίνες. Μερικά χρόνια αργότερα ο Γάλλος Perrin απέδειξε εργαστηριακά ότι κάθε τέτοια
δέσμη αποτελείται από θετικά φορτισμένα σωματίδια. Μετά το 1906 ενδιαφέρθηκε για τις
ακτίνες αυτές και ο J.J. Thomson. Τις ονόμασε Positive rays -στα ελληνικά Θετικές ακτίνες-
και χρησιμοποιώντας μορφές «ανάκρισης» με ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία κατάφερε να
καταγράψει και να συγκρίνει τις εκτροπές διαφορετικών θετικών «ιόντων». Η μέθοδος αυτή
έμελλε να οδηγήσει στην ανακάλυψη των ισοτόπων. Στο μεταξύ είχε ήδη πάρει σκυτάλη στα
χέρια του ο βασικός ερευνητής του φαινομένου ραδιενέργεια Ernest Rutherford, ο
μεγαλύτερος πειραματικός φυσικός της γενιάς του . Ανάμεσα στο 1906 και το1909 - σε
συνεργασία με τον βοηθό του Hans Geiger- χρησιμοποιώντας την ίδια με τον J.J.
Thomson «μέθοδο ανάκρισης με μαγνητικά πεδία» -ερεύνησε εντατικά τη φύση των
σωματιδίων άλφα τα οποία εκπέμπονταν από κάθε ραδιενεργό παρασκεύασμα, για να
καταλήξει στο συμπέρασμα ότι κάθε μεμονωμένο σωματίδιο άλφα είναι ένα άτομο Ηλίου
χωρίς ηλεκτρόνια. Η ραδιενέργεια άλφα έδειχνε να είναι κάτι σαν τις θετικές ακτίνες, με την
ιδιαιτερότητα ότι κάθε θετικά φορτισμένο σωματίδιο ήταν «ένα, χωρίς ηλεκτρόνια, άτομο του
στοιχείου Ήλιο».
Βιομηχανία - Ορυχεία
Φυσικoχημικές ιδιότητες:
Εμφάνιση: Πτητικό, λευκό κρυσταλλικό (μονοκλινές)
στερεό.
Μοριακός τύπος: UF6
Σχετική μοριακή μάζα: 352,02
Σχετική πυκνότητα : 5,09 (= d420,7 ως στερεό), 3,595
(= d470 ως υγρό)
Σημείο τήξης: 64,8ºC
Θερμοκρασία εξάχνωσης: 56,5ºC
Κρίσιμη θερμοκρασία: 230,2ºC, κρίσιμη πίεση: 45,5
atm
Τάση ατμών στους 25ºC: 115 mm Hg
Διαλυτότητα: αντιδρά με το νερό (υδρολύεται προς
UO2F2 και HF), ενώ διαλύεται σε υγρό χλώριο και
βρώμιο. Ακόμη διαλύεται στο νιτροβενζόλιο και σε Ε ξ αφ θορ ι ούχ ο ουρ άν ι ο
χλωριωμένους διαλύτες (CCl4, CHCl3, Uranium Hexafluoride
CHCl2CHCl2). Τα διαλύματα αυτά δεν είναι σταθερά.
Σταθερά διαλύματα παρέχει σε υπερφθοριωμένους
υδρογονάνθρακες (π.χ. υπερφθοροκλυκλοεξάνιο,
υπερφθοροεπτάνιο)
Γεωμετρία μορίου: Κανονικό οκτάεδρο
Μορφή στην οποία πρέπει να μετατραπεί το φυσικό ουράνιο για να εμπλουτισθεί σε
ισότοπο U-235 (πυρηνικό καύσιμο).
Οι τεράστιες ποσότητες του "απεμπλουτισμένου" και επομένως άχρηστου UF6 που
απομένουν, δημιουργούν έντονο πρόβλημα διάθεσης και αποθήκευσης.
Το κίτρινο κέικ διαλύεται σε νιτρικό οξύ, οπότε όλο το U3O8 μετατρέπεται σε UO2(NO3)2 το
οποίο στη συνέχεια υφίσταται ένα επιπλέον καθαρισμό με εκχύλιση με φωσφορικό
τριβουτύλιο, όπως περιγράφηκε προηγουμένως. Στο καθαρό διάλυμα UO2(NO3)2
προστίθεται αμμωνία και περίσσεια αμμωνιακών αλάτων, οπότε καθιζάνει κρυσταλλικό ίζημα
διουρανικού αμμωνίου, (ΝΗ4)2U2O7. Το άλας αυτό θερμαίνεται σε ρεύμα υδρογόνου οπότε
διασπάται και μετατρέπεται στο οξείδιο UO2. Το UO2 με HF μετατρέπεται σε UF4, το οποίο
τελικά οξειδώνεται με ηλεκτρολυτικά παραγόμενο στοιχειακό φθόριο προς UF6.
Το UF6 αποστέλλεται στα εργοστάσια εμπλουτισμού σε κυλίνδρους περιεκτικότητας περίπου
12 τόννων. Εκεί, οι κύλινδροι τοποθετούνται σε αυτόκλειστο όπου θερμαίνονται και το
περιεχόμενο UF6 αεριοποιείται και διοχετεύεται στο σύστημα ισοτοπικού διαχωρισμού. Μια
πληρέστερη περιγραφή της παρασκευής, των ιδιοτήτων και των τρόπων χειρισμού και
φύλαξης του UF6 με πολύ καλό φωτογραφικό υλικό μπορεί να αναζητηθεί στις ιστοσελίδες
του Argonne National Laboratory (Illinois, ΗΠΑ) [Αναφ. 9].
Πυρηνικά καύσιμα
Το εμπλουτισμένο UF6 είναι πτητική ουσία και επομένως δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως
πυρηνικό καύσιμο. Για τον λόγο αυτό
μετατρέπεται σε UO2. Αυτό το
καστανόχρωμο οξείδιο είναι ένα εξαιρετικά Τυπική μορφή ράβδων πυρηνικών καυσίμων.
σταθερό και δύστηκτο (σ.τ. ~2800ºC) κεραμικό υλικό και επομένως είναι κατάλληλο για να
καταστεί η "πηγή θερμότητας" κατά την πυρηνική αντίδραση, χωρίς να υποστεί αλλοιώσεις.
Η μετατροπή του εμπλουτισμένου UF6 σε εμπλουτισμένο UO2 βασίζεται στην αντίδρασή του
σε υψηλή θερμοκρασία με υδρατμούς παρουσία υδρογόνου, σύμφωνα με την αλληλουχία
των αντιδράσεων:
To UF6 διαλύεται σε οργανικούς διαλύτες, αλλά φαίνεται ότι μόνο τα διαλύματά του σε
υπερφθοριωμένους υδρογονάνθρακες είναι σταθερά. Δεν αντιδρά με τα μέταλλα Ni και Al
λόγω σχηματισμού προστατευτικού στρώματος αδιάλυτων φθοριούχων αλάτων των
μετάλλων και μπορεί να φυλαχθεί για μεγάλα χρονικά διαστήματα σε καλά σφραγισμένους
κυλίνδρους από ανοξείδωτο χάλυβα.
Η αντίδραση του UF6 με το νερό το καθιστά εξαιρετικά επικίνδυνη ένωση λόγω της
τοξικότητας του παραγόμενων προϊόντων (HF, UO2F2) και της σύγχρονης έκλυσης μεγάλων
ποσών θερμότητας. Το υδροφθόριο ερεθίζει τους πνεύμονες και μπορεί να προκαλέσει
πνευμονικό οίδημα, ενώ οι ενώσεις του ουρανίου είναι νεφροτοξικές.
'Εχουν αναφερθεί αρκετά ατυχήματα στα εργοστάσια παραγωγής UF6 ή εμπλουτισμού
ουρανίου. Το 1944, κατά τη θέρμανση ενός κυλίνδρου UF6 με ατμό, έσπασε μια συγκόλληση
του κυλίνδρου με αποτέλεσμα την έκλυση 200 kg UF6, τα οποία αντέδρασαν με τους ατμούς
ύδατος με αποτέλεσμα την παραγωγή μεγάλης ποσότητας HF που προκάλεσε τον θάνατο
δύο ατόμων. Το 1978, ένας κύλινδρος UF6 έσπασε σε μια αποθήκη πυρηνικών καυσίμων
χωρίς θύματα. Σε ένα άλλο ατύχημα, το 1986, ένα άτομο πέθανε από εισπνοή αερίου HF
από ρήξη ενός κυλίνδρου, άλλα 31 άτομα που εκτέθηκαν στους ατμούς δεν παρουσίασαν
βλάβες σε βάθος χρόνου [Αναφ. 14].
Διαρροή UF6 από τους κυλίνδρους θα έχει ως συνέπεια
τη ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα με φθοριούχα και με
ενώσεις του τοξικού ουρανίου. Το γεγονός αυτό επιβάλλει
συνεχείς ελέγχους της κατάστασης των κυλίνδρων
αποθήκευσης του UF6, κάτι που αποτελεί μια επικίνδυνη
και ιδιαίτερα δαπανηρή διαδικασία [Αναφ. 15]. 'Eχουν
Ουράνιο
Το ουράνιο (χημικό σύμβολο U) βρίσκεται στο φλοιό της γης σε αναλογία 2,3 gr/tn. Αυτό έχει
σαν αποτέλεσμα ο αέρας ,το πόσιμο νερό και τα τρόφιμα να περιέχουν ίχνη ουρανίου. Η
μέση συγκέντρωση ουρανίου στον αέρα είναι περίπου 0,04 ng/m3 (0,04 δισεκατομμυριοστά
του γραμμαρίου ανά κυβικό μέτρο).Με την εισπνοή 20 m3 αέρα ένας ενήλικας προσλαμβάνει
καθημερινά 0,8 ng ουρανίου. Με την τροφή προσλαμβάνει καθημερινά από 0,5 – 1,5 μg
(μικρογραμμάρια, εκατομμυριοστά του γραμμαρίου). Από αυτά ένα μεγάλο μέρος
αποβάλλεται, ενώ το υπόλοιπο παραμένει στον οργανισμό. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι
το σώμα ενός ενήλικα να περιέχει από 30-60 μg ουρανίου.
Εμπλουτισμένο ουράνιο
Λέγοντας εμπλουτισμό εννοούμε τη διαδικασία αύξησης της συγκέντρωσης του 235U και
απόρριψης του 238U. Ο διαχωρισμός των δυο ισοτόπων του ουρανίου δεν γίνεται με βάση τις
χημικές τους ιδιότητες (γιατί και τα δυο ισότοπα έχουν την ίδια χημική συμπεριφορά ) αλλά
βάσει των φυσικών τους ιδιοτήτων.
Α. Η πρώτη μέθοδος διαχωρισμού των δυο ισοτόπων είναι μια διεργασία διαχωρισμού
διάχυσης μέσω μεμβρανών σε αέρια φάση και υψηλή θερμοκρασία. Το εξαφθοριούχο
ουράνιο (UF6), που σε θερμοκρασία μεγαλύτερη από 57οC μετατρέπεται σε αέριο, περνά
μέσα από διαχωριστικές μικροπορώδεις μεμβράνες. Τα μόρια του 235U που έχουν μικρότερη
μάζα περνούν από τις μεμβράνες πιο εύκολα και πιο γρήγορα από ότι τα μόρια του 238U.
Αποτέλεσμα της διεργασίας εμπλουτισμού είναι το μίγμα ουρανίου να περιέχει 3% 235U και
97% 238U. To μίγμα αυτό χρησιμοποιείται ως καύσιμο στους πυρηνικούς αντιδραστήρες .
Β. Με Υπερφυγοκέντρηση είναι δυνατόν να λάβουμε ένα μίγμα περιεκτικότητας 90% σε 235U
και 10% σε 238U που χρησιμοποιείται για την κατασκευή πυρηνικών βομβών.
Χρόνος ημιζωής :Χρόνος που χρειάζεται για να μειωθεί η ραδιενέργεια στη μισή
ποσότητα της αρχικής
Επομένως η ενέργεια ακτινοβολίας του ουρανίου είναι σχετικά αδύνατη σε σχέση με άλλα
ραδιενεργά στοιχεία.
Κάθε βλήμα πρέπει να καταστρέφει τον στόχο του. Όταν το βλήμα αυτό δεν περιέχει
εκρηκτικά, τότε η καταστροφική του δράση βασίζεται στην κινητική του ενέργεια. Αυτή
αυξάνει όσο αυξάνει η μάζα και η ταχύτητα του βλήματος. Σε βλήματα ίδιου διαμετρήματος
για να έχουμε μεγάλη μάζα πρέπει προφανώς να επιλέξουμε ένα υλικό με μεγάλη
πυκνότητα. Ένα τέτοιο υλικό είναι το ουράνιο. Η πυκνότητα του ουρανίου είναι ρ= 19,03
gr/ml. Ένα λίτρο ουρανίου ζυγίζει 19 Kg και ένα m3 ουρανίου 19 τόνους. Για την αύξηση της
σκληρότητας του ουρανίου προστίθενται σ’ αυτό 2% μολυβδαίνιο ή 0,75 % Τιτάνιο.
Κατά την πρόσκρουση του βλήματος σ’ ένα στόχο (π.χ. ένα άρμα) μετατρέπεται η κινητική
του ενέργεια σε θερμική. Αυτό οδηγεί σε
ανάπτυξη πολύ μεγάλων θερμοκρασιών.
Τα ουράνιο μετά την διάτρηση τήκεται και
λόγω της πυροφόρου ιδιότητας του
αυτοαναφλέγεται. Έτσι το άρμα εκτός της
μηχανικής του καταστροφής οδηγείται με
την ανάφλεξη του και την έκρηξη των
πυρομαχικών που υπάρχουν σ’ αυτό σε
πλήρη καταστροφή.
Η τήξη και η ανάφλεξη του ουρανίου
δημιουργούν σωματίδια ουρανίου και
οξειδίων του ουρανίου τα οποία
διασκορπίζονται ως σκόνη ή αεροδιάλυμα
στο περιβάλλον.
Άνθρωποι που ζουν σ’ αυτή την περιοχή
εισπνέουν τα σωματίδια αυτά ή τα προσλαμβάνουν δια μέσου της τροφής ή του πόσιμου
νερού. Μ’ αυτό τον τρόπο εκτίθενται οι οργανισμοί όχι μόνο στη χημική επιβάρυνση του
βαρέως μετάλλου ουρανίου αλλά και στη ραδιενεργό δράση του. Και τα δυο οδηγούν
ανάλογα με την προσληφθείσα ποσότητα σε σοβαρές ασθένειες.
Ραδιοτοξική δράση
Η ραδιοτοξική δράση του ουρανίου οφείλεται στην ραδιενεργό ακτινοβολία που
απελευθερώνει. Η ραδιενεργός ακτινοβολία είναι μια ιονίζουσα ακτινοβολία, η οποία
προκαλεί ιοντισμό στα άτομα και τα μόρια ενός οργανισμού. Αυτό σημαίνει ότι μερικά άτομα
ή μόρια του οργανισμού αποκτούν ηλεκτρικό φορτίο και μεταβάλλονται σε ιόντα, θετικά ή
αρνητικά. Επίσης οδηγούν στο σχηματισμό διαφόρων ριζών ( όπως τη διάσπαση του νερού
στα άκρως επιθετικά συστατικά του Η και ΟΗ).Ο σχηματισμός των ιόντων και των ριζών είναι
ζημιογόνος, διότι οδηγεί σε κυτταρικές μεταβολές. Η ζημιογόνος δράση είναι τόσο μεγάλη,
όσο μεγάλη είναι και η προσληφθείσα δόση ακτινοβολίας. Δόση= προσληφθείσα ακτινοβολία
/ προσλαμβάνουσα μάζα Η ραδιοτοξική δράση του ουρανίου-238, του κυρίου συστατικού
του απεμπλουτισμένου ουρανίου οφείλεται στην εκπομπή ακτινοβολίας α.
Εσωτερική επιβάρυνση
Εσωτερική επιβάρυνση προκύπτει όταν ένας άνθρωπος προσλαμβάνει μια ραδιενεργό
ουσία στο σώμα του(Inkorporation). Αυτό μπορεί να επιτευχθεί δια της αναπνευστικής
(Inhalation) ή της διατροφικής(Ingestion) οδού.
Οι προσληφθείσες ραδιενεργές ουσίες δια μέσου του στομάχου και της πέψης και ανάλογα
με τη διαλυτότητά τους καταλήγουν στο αίμα και έτσι διαμοιράζονται σ’ όλο το σώμα.
Η με την εισπνοή προσληφθείσες ποσότητες ραδιενεργών ουσιών παραμένουν στους
πνεύμονες αν είναι αδιάλυτες και ανάλογα με τη διαλυτότητά τους καταλήγουν και πάλι στο
αίμα.
Η εσωτερική ακτινοβολία του Ουρανίου-238 σε σχέση με την εξωτερική του Καισίου-137 είναι
τώρα 3700 φορές μεγαλύτερη. Ο κίνδυνος πλέον για καρκινογενέσεις και ζημιογόνες
αλλαγές στο γενετικό υλικό είναι πάρα πολύ μεγάλος. Αφού τα ραδιενεργά υλικά δια μέσου
της αναπνευστικής ή της διατροφικής οδού καταλήξουν στο αίμα κατόπιν συσσωρεύονται σε
διάφορα όργανα του σώματος. Στην περίπτωση του Ουρανίου τα όργανα αυτά είναι τα οστά
Κάθε χρόνο, διαγιγνώσκονται στην Ευρώπη 3,2 εκατομμύρια καρκίνοι, κυρίως του μαστού,
του παχέος εντέρου και του ορθού ή του πνεύμονα. Είναι γνωστό ότι ο καρκίνος αποτελεί μια
πολυπαραγοντική νόσο. Οφείλεται μεν στην κληρονομικότητα κάθε ατόμου, αλλά
καθοριστικοί παράγοντες εμφάνισης και έκβασης της νόσου είναι περιβαλλοντικού
περιεχομένου όπως η διατροφή , ο τρόπος και το περιβάλλον διαβίωσης.
ΔΙΑΤΡΟΦΗ:
Σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, η άσκηση έχει προληπτικό ρόλο, αφού
συμβάλει στη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, επιδρά θετικά στα επίπεδα των
ορμονών και σε ό,τι αφορά την περίπτωση του καρκίνου η άσκηση μπορεί και βοηθά στη
σωστή κινητικότητα του εντέρου.Μόνο σε ό,τι αφορά το επαγγελματικό περιβάλλον έχουν
καταγραφεί 28 επιβεβαιωμένοι καρκινογόνοι παράγοντες, 27 πιθανοί καρκινογόνοι
παράγοντες και 113 δυνητικοί καρκινογόνοι παράγοντες. Στην κορυφή των νεοπλασιών
βρίσκεται ο καρκίνος του πνεύμονος, ο οποίος «καλπάζει» χρόνο με τον χρόνο στις
ανεπτυγμένες χώρες. Εκτός από το κάπνισμα, στο οποίο αποδίδεται το 66% των
κρουσμάτων της νόσου, αυτή συνδέεται επίσης με την ατμοσφαιρική ρύπανση, τη ρύπανση
στους εσωτερικούς χώρους λόγω καύσεως στερεών καυσίμων, αλλά και την έκθεση σε
ραδόνιο, σε ιονίζουσα ακτινοβολία, σε άσβεστο και σε άλλα χημικά στοιχεία, όπως το
χρώμιο, το νικέλιο, το κάδμιο. Ο καρκίνος πνεύμονα είναι συχνότερος στις πόλεις παρά
στην ύπαιθρο. Ο μολυσμένος αέρας των πόλεων, αυξάνει τον κίνδυνο προσβολής από
καρκίνο πνεύμονα. Στον αέρα που αναπνέουμε κάθε μέρα, υπάρχουν καρκινογόνες ουσίες.
Στις πόλεις, οι καρκινογόνες ουσίες του αέρα, είναι περισσότερες.
1. Το κάπνισμα
2. Το ραδόνιο
3. Το διοξείδιο αζώτου
4. Ο αμίαντος
5. Το αρσενικό
6. Η ραδιενεργός σκόνη
Ο αμίαντος, είναι μια από τις ουσίες που ευθύνεται για τον καρκίνο του πνεύμονα και του
λάρυγγα. Στα ορυχεία αμίαντου, στις ναυπηγοκατασκευαστικές ζώνες, στις μονάδες
παραγωγής μονωτικών υλικών ή πυρίμαχων ενδυμάτων, τα προβλήματα είναι μεγάλα και οι
εργαζόμενοι αποτελούν ομάδες υψηλού κινδύνου.
Το αρσενικό είναι άλλη μια ουσία που ευθύνεται για τον καρκίνο του δέρματος και των
πνευμόνων. Συνήθως χρησιμοποιείται στη γεωργία (αμπελουργία), μέσω των εντομοκτόνων.
Τόσο στους χώρους παρασκευής των εντομοκτόνων, όσο και κατά τη διάρκεια της εξόρυξής
του, όπως και στα χυτήρια χαλκού, ο κίνδυνος για τους εργαζόμενους – ιδιαίτερα αν δεν
παίρνουν προφυλακτικά μέτρα – είναι άμεσος, κάτι που δείχνουν πολλές έρευνες την
τελευταία δεκαετία.
Τέλος για την κατηγορία 1 μπορούμε να αναφέρουμε το ραδόνιο κατά την εξόρυξη ουράνιου
και το νικέλιο. Και τα δυο προσβάλλουν τους πνεύμονες.
Παρ’ όλα αυτά, και ενώ γίνεται φανερό ότι ο καρκίνος, όπως και άλλες ασθένειες που
αυξάνονται στις μέρες μας, όπως το άσθμα, μπορούν να προληφθούν, πολιτικοί και
επιστήμονες ασχολούνται με το να εφευρίσκουν φάρμακα για τον καρκίνο. Κι αυτό είναι πολύ
φυσικό στο οικονομικοπολιτικό σύστημα το οποίο ζούμε, γιατί αλλιώς πώς θα βγάλουν τα
τεράστια κέρδη τους οι φαρμακευτικές εταιρείες και πώς θα ανεβεί (εικονικά πάντα) το ΑΕΠ
της χώρας??
Ο καρκίνος δεν απειλεί τη ζωή μόνο των ανθρώπων, αλλά και πολλών άγριων ζώων, σε
βαθμό μάλιστα ορισμένα είδη να απειλούνται με εξαφάνιση, σύμφωνα με μια νέα
επιστημονική μελέτη. Η μελέτη έγινε από ερευνητές της Εταιρίας Προστασίας Άγριων Ζώων
(Wildlife Conservation Society), με επικεφαλής την παθολόγο δρα Denis McAloose και
δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Nature Reviews Cancer».
Ο καρκίνος, που ευθύνεται για πάνω από 10% των ανθρώπινων θανάτων διεθνώς,
αντιμετωπίζεται ως αποκλειστικά ανθρώπινο πρόβλημα, αλλά η νέα μελέτη δείχνει πως αυτό
είναι λάθος. Σύμφωνα με την έρευνα, υπάρχουν μεγάλοι πληθυσμοί ζώων, στην πλειονότητα
των ειδών της Γης, που πεθαίνουν από καρκίνο, χωρίς αυτό να γίνεται γνωστό, λόγω
έλλειψης στοιχείων, γεγονός που υποτιμά την έκταση του προβλήματος στην φύση.
Ο καρκίνος μπορεί να σκοτώσει τα ζώα στον ίδιο βαθμό ή και περισσότερο, θέτοντας σε
κίνδυνο ολόκληρα είδη, όπως ο «διάβολος της Τασμανίας», το μεγαλύτερο σαρκοφάγο
μαρσιποφόρο ζώο του κόσμου, που κινδυνεύει πλέον με εξαφάνιση λόγω μιας σπάνιας
μορφής καρκίνου, που κολλά με την επαφή. Ο καρκίνος εμφανίζεται στο στόμα και εμποδίζει
τα δυστυχή ζώα να φάνε. Αν ο «διάβολος» όντως εξαφανιστεί, θα είναι το πρώτο γνωστό
είδος στον πλανήτη μας που θα έχει αυτή την μοίρα εξαιτίας του καρκίνου.
Επίσης πολλά είδη που ζουν σε θαλάσσια περιβάλλοντα, μολυσμένα από τον άνθρωπο με
χημικά, εμφανίζουν υψηλά ποσοστά καρκινικών όγκων, όπως ορισμένες φάλαινες ή
Μερικές από αυτές τις μορφές καρκίνου αφορούν αποκλειστικά τα ζώα και άλλες σχετίζονται
με ιούς που μολύνουν και τους ανθρώπους, όπως του έρπη, των κονδυλωμάτων και της
ηπατίτιδας.
Πειράματα σε ζώα
Πυρηνική ενέργεια
Πρόκειται για μια ισχυρότατη, γενετικά τροποποιημένη ορμόνη που παράγεται από τη
Monsanto και σύμφωνα με μελέτες ευθύνεται για αρκετές μορφές καρκίνου (χρησιμοποιείται
στα γαλακτοκομικά προϊόντα). Αυτή η ορμόνη απαγορεύεται σε όλες τις βιομηχανικές χώρες
ακόμα και στον Καναδά. Το οξύμωρο είναι ότι μετά το θόρυβο που δημιουργήθηκε με τη
νομιμοποίηση, αρκετές εταιρείες που δεν τη χρησιμοποιούσαν το ανέγραφαν στη
συσκευασία (rbGH Free). Γι’ αυτό το “πρόβλημα” φρόντισε πάλι ο Taylor, χρησιμοποιοώντας
τον αχυράνθρωπο ΓΓ Γεωργίας της Πενσυλβάνια Dennis Wolff, όπου απαγόρευσε την
αναγραφή του rbGH Free για την πολιτεία.
Τη στιγμή που τα αποτελέσματα της επίσημης έρευνας της Γαλλικής Υπηρεσίας Υγιεινής των
Τροφίμων δηλώνουν πως τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα δεν είναι επικίνδυνα για την
ανθρώπινη υγεία, το νέο ντοκιμαντέρ της Μαρί-Μονίκ Ρομπίν δημοσιεύει νέα στοιχεία για τον
αναξιόπιστο χαρακτήρα των εν λόγω «επιστημονικών» ερευνών. Με το νέο της ντοκιμαντέρ
που τιτλοφορείται «Μονσάντο, μια επιχείρηση που θέλει το καλό σας», η κ.Ρομπίν προκαλεί
ΚΑΝΑΔΑΣ 2004:
Την προηγούμενη Παρασκευή το Ανώτατο δικαστήριο του Καναδά εξέδωσε την τελική
απόφαση πάνω σε μια επτάχρονη διαμάχη μεταξύ της Monsanto και του Percy Schmeiser,
ενός Καναδού αγρότη.
Αυτό το περίεργο τέχνασμα του νόμου που καταδιώκει ανθρώπους όταν μολύνεται η
ιδιοκτησία τους πάει πίσω στο 1991 όταν πέρασε ένας Ομοσπονδιακός νόμος στον Καναδά
σύμφωνα με τον οποίο οι πατέντες έχουν πλεονέκτημα έναντι των δικαιωμάτων των
αγροτών. Αυτό σημαίνει ότι εάν η σοδειά ενός αγρότη επιμολυνθεί από GM σπόρους τότε ο
αγρότης είναι ενδεχομένως υπόχρεος να πληρώσει την εταιρεία βιοτεχνολογίας αφού
Η Μονσάντο κάποτε έβγαζε κέρδη μόνο από την παραγωγή και εμπορία αγρο-χημικών.
Τώρα διαθέτει το μονοπώλιο σε πάρα πολλά είδη σπόρων, μεταλλαγμένων και συμβατικών,
αλλά συνεχίζει να φέρνει τις αποσκευές μερικών αμφίβολων κληρονομιών που προηγούνται
χρονικώς τη μετενσάρκωση των βιοτεχνολογιών της. Μεταξύ τους είναι η καταστροφή
πόλεων του Τέξας, μια έκρηξη του 1947 κατά τη διάρκεια της φόρτωσης των λιπασμάτων
του στον κόλπο Galveston που θεωρείται μεγαλύτερο βιομηχανικό ατύχημα στην
αμερικανική ιστορία. Σε μια έκθεση του 2002 η Monsanto προσδιορίστηκε από την Ηνωμένη
Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (EPA) ως «ενδεχομένως αρμόδιο συμβαλλόμενο
μέρος» στη μόλυνση 56 βιομηχανικών περιοχών. Το 1998 ήταν ασφαλώς η χρονιά του
άλματος για τις εταιρείες παραγωγής και εμπορίας Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών
(ΓΤΟ) στον τομέα της γεωργίας. Ο πρώτος ρόλος σ’ αυτή την εκστρατεία επιβολής των ΓΤΟ
ανήκει ασφαλώς στην αμερικανική Monsanto, η οποία εύστοχα χαρακτηρίστηκε ως η
“Microsoft” της βιοτεχνολογίας στη γεωργία (The New York Times Magazine, 28/10/98).
Μετά την καθιέρωσή της στις ΗΠΑ, με μια καταιγιστική διαφημιστική καμπάνια, κόστους 1,6
εκατ. δολαρίων, η εταιρεία επιχείρησε το 1998 να κάμψει όλες τις αντιδράσεις στην Ευρώπη,
και να πείσει ότι η γενετική μηχανική -και κατ’ επέκταση οι εφαρμογές της στη γεωργία- είναι
η λύση στα προβλήματα υποσιτισμού της ανθρωπότητας.
Η Μονσάντο είναι η τρίτη σε μέγεθος χημική βιομηχανία των ΗΠΑ. Το 1995 δήλωσε καθαρά
έσοδα 739 εκατ. δολάρια και απ’ αυτά το 46% ανήκει στον αγροτικό τομέα. Από τα τέλη της
Το 1901 ιδρύθηκε από έναν αυτοδίδακτο χημικό, ο οποίος μετέφερε στις ΗΠΑ τη→
γερμανική τεχνολογία παραγωγής ενός τεχνητού γλυκαντικού, της ζαχαρίνης.
Τη δεκαετία του ‘20 η Monsanto αναδεικνύεται σε μια από τις μεγαλύτερες→ βιομηχανίες
χημικών και φαρμάκων της χώρας. Το 1935 η Monsanto αγοράζει την Swann Chemical
Company, η οποία είχε→ αναπτύξει την τεχνολογία των πολυχλωριωμένων διφαινυλίων
(PCB). Πρόκειται για μια ιδιαιτέρως τοξική χημική ένωση, η οποία θεωρείται σήμερα
υπεύθυνη για γενετικές ανωμαλίες, για πνευματικές διαταραχές σε βρέφη, για καρκινογένεση
και εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι τοξικές παρενέργειες των PCB ήταν
γνωστές από τη δεκαετία του ‘30, όμως η παραγωγή τους απαγορεύτηκε στις ΗΠΑ μόλις το
1976.
Το 1947 ένα γαλλικό φορτηγό πλοίο που φόρτωνε λιπάσματα έξω από τις→ εγκαταστάσεις
της Monsanto στο Γκάλβεστον του Τέξας εξερράγη. Τουλάχιστον 500 νεκροί μετρήθηκαν σ’
αυτό που θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα δυστυχήματα στην ιστορία της χημικής
βιομηχανίας. Στα τέλη της δεκαετίας του ‘40 αρχίζει από την Monsanto η παραγωγή του→
ζιζανιοκτόνου 2,4,5-Τ. Οπως αποκαλύπτεται μετά από δέκα χρόνια, το υλικό αυτό κατά την
έκλυσή του παράγει τη γνωστή δηλητηριώδη διοξίνη. Από το 1962 ως το 1971 ο στρατός
των ΗΠΑ έκανε χρήση του “ζιζανιοκτόνου”→ Agent Orange στο Βιετνάμ, με στόχο να
αποψιλώσουν τη βλάστηση της ζούγκλας που προστάτευε τους Βιετκόνγκ και να
καταστρέψουν τη σοδειά τους. Την παραγωγή του ανέλαβαν οι μεγαλύτερες χημικές
βιομηχανίες της χώρας, ανάμεσά τους ασφαλώς και η Monsanto. Φυσικά δεν επρόκειτο για
απλό ζιζανιοκτόνο, αλλά για ένα ισχυρότατο τοξικό που προκάλεσε άγνωστο αριθμό
θυμάτων, όχι μόνο μεταξύ των “εχθρών’, αλλά και στον αμερικάνικο στρατό. Πρόκειται για
ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα πολέμου της “μεταπολεμικής” περιόδου. Μετά από
μακρόχρονο δικαστικό αγώνα, τα δικαστήρια των ΗΠΑ επιδίκασαν το 1984 το ποσό των 180
εκατ. δολαρίων σε 250.000 δικαιούχους και τις οικογένειές τους. Από το ποσό αυτό, το 45%
υποχρεώθηκε να πληρώσει η Monsanto, διότι η δική της παραγωγή είχε πολύ υψηλότερες
τιμές συγκέντρωσης διοξίνης, από την παραγωγή όλων των άλλων εταιρειών.
Το πρώτο σημαντικό βήμα της Monsanto προς τη βιοτεχνολογία είναι η παραγωγή της
αυξητικής ορμόνης για βοοειδή (BGH και BST). Η ορμόνη υποτίθεται ότι σχεδιάστηκε για να
αυξάνει το γάλα των αγελάδων, όμως στις ΗΠΑ υπήρχε ήδη πλεόνασμα γάλακτος.
Επιστημονικές έρευνες μετά τη χρήση της ορμόνης διαπίστωσαν ότι προκαλείται μαστίτιδα
Ηδη, από το 1995-6, στην ελληνική αγορά καταφτάνουν χιλιάδες τόνοι γενετικά
μεταλλαγμένης σόγιας της εταιρείας, χωρίς κανείς αρμόδιος να ανησυχεί. Η σόγια αυτή θα
γίνει ζωοτροφή (κατά 80%), για την κτηνοτροφία, με τη μορφή σογιέλαιου, σογιάλευρου ή
λεκιθίνης θα περάσει στα βιομηχανοποιημένα τρόφιμα, και από ‘κει -μαζί με τα κρεατικά και
τα γαλακτοκομικά είδη της κτηνοτροφίας- στα ράφια των σούπερ μάρκετ και στα
ανυποψίαστα στομάχια μας. Ντόπια και εισαγόμενα προϊόντα που περιέχουν σε άγνωστες
ποσότητες μεταλλαγμένους οργανισμούς σε ελάχιστο χρόνο θα καλύπτουν πάνω από το
70% των συσκευασμένων τροφίμων καθημερινής κατανάλωσης: Μαργαρίνες, σάλτσες,
παγωτά, παιδικές τροφές, ζαχαρωτά, τσιπς, κονσέρβες όλων των ειδών, ροφήματα,
ζυμαρικά κ.λπ. Στις 14.12.1998, η Βάσω Παπανδρέου είχε παραδεχτεί ότι ο οποιοσδήποτε
ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑΛΕΥΜΑΤΟΣ
ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΣΤΟΕΣ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΛΕΣΒΟΥ
ΔΗΜΟΣ ΠΕΤΡΑΣ
Βρίσκεται στην περιοχή του νότιου λιμένα της Μυτιλήνης. Στεγάζεται σε ένα θαυμάσιο
αρχοντικό, οικοδομημένο το 1912, σε εκλεκτικιστικό ρυθμό, το οποίο έχει κηρυχθεί
διατηρητέο. Στο κεντρικό κτίριο παρουσιάζονται
ειδώλια, κεραμικά και κοσμήματα από την
Προϊστορική έως την Ρωμαϊκή εποχή. Στο
υποστατικό και στον αύλειο χώρο τοποθετήθηκαν
βαριά αντικείμενα, όπως τα μοναδικά αιολικά
κιονόκρανα από τους αρχαίους ναούς της
Κλοπεδής, οι σπουδαιότερες επιγραφές,
επιτύμβιες στήλες, ανάγλυφα, αγάλματα και
νομίσματα από τους Αρχαϊκούς έως τους
Ρωμαϊκούς χρόνους. Το Μουσείο περιλαμβάνει
τις εξής συλλογές: ευρήματα από ανασκαφές της Κ΄ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών
Αρχαιοτήτων σ΄ όλη τη Λέσβο, ευρήματα από την ανασκαφή στο νεολιθικό σπήλαιο του
Αγίου Βαρθολομαίου, καθώς και εκθέματα από παραδόσεις ιδιωτών και δωρεές συλλογών
(Σημαντήρη, Γρημάνη, Αλατζά, Λαγού, Μπίνου κ.α.).
Το φρούριο
Ο αρχικός του πυρήνας σχηματίστηκε κατά πάσα πιθανότητα, στα χρόνια του Ιουστινιανού
από αρχαίο οικοδομικό υλικό. Ανακαινίστηκε απ' το Φραγκίσκο Γατελούζο το 1373 και
συμπληρώθηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Η πόλη της Μυτιλήνης είναι η πρωτεύουσα του νησιού της Λέσβου. Είναι αμφιθεατρικά ...
στα σοκάκια, στις εκκλησίες διαπιστώνοντας ιδίοις όμασι γιατί οι Σπέτσες αξίζουν ... Στη
συνέχεια, στη θέση Τηγάνι, παρατηρούμε ότι
κάτω από το ραντάρ της ... οι στοές έχουν
καταπλακωθεί και οι εγκαταστάσεις είναι
εγκαταλειμμένες. ...
ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΣΕ ΑΡΧΑΙΑ
ΙΕΡΑ & ΝΑΟΥΣ
Για παράδειγμα οι περισσότερες εκκλησίες του Αγίου Πέτρου είναι κωδικοί που
σχετίζονται με κάποιο «ειδικό» πέτρωμα ή ορυκτό στο υπέδαφος της εκκλησίας
-πρώην αρχαίου ναού- με κάποιο πολύτιμο, ημιπολύτιμο λίθο ή ακόμα και
«μαγικό» ή «μυθικό» λίθο (συνήθως Ερμές, Απόλλωνος Αυγιέου, ομφαλούς κλπ)
τους οποίους, αν και «ειδωλολατρικής» προέλευσης η εκκλησία τους κρατά καλά
φυλαγμένους στους κόλπους της.
Στην Σύρο, η ορθόδοξη εκκλησία Κοίμησης της Θεοτόκου και η οποία είναι
χτισμένη πάνω από τον αρχαίο ναό της Φρατρίας Αθηνάς, έχει ένα πολύπλοκο
σύστημα στοών στα υπόγειά του και επικοινωνεί με άλλους ορθόδοξους αλλά
και καθολικούς του νησιού.
Κατά το πρώτο ήμισυ του 11ου αιώνα, αρχίζει να επικρατεί η ονομασία που όλοι
γνωρίζουμε σήμερα «Άγιον Όρος».
ΑΚΡΟΠΟΛΗ
ΘΗΣΕΙΟ
Μεταξύ 6ου και 8ου αιώνα σφραγίστηκε η είσοδος του πρόναου για να γίνει εκεί
το Ιερό Βήμα. Στον τοίχο του προδόμου ανοίχτηκε η κύρια είσοδος της
εκκλησίας. Στην βόρεια πλευρά ανοίχτηκε μικρή πόρτα (σήμερα είναι κλειστή
με παράταιρο τρόπο). Πιθανότατα, ανοίχτηκαν τρεις ακόμα πλάγιες πόρτες μετά
το έτος 979, οπότε και έγινε η εικονογράφηση των εξωτερικών τοίχων. Στα τέλη
του 10ου ή κατά τις αρχές του 11ου αιώνα, έγινε ριζική ανακαίνιση της εκκλησίας
με δαπάνες πιθανότατα του Βυζαντινού αυτοκράτορα Βασιλείου Β΄ του
Βουλγαροκτόνου. Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, το Θησείο
μετατράπηκε σε λατινική εκκλησία. Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, περιήλθε
πάλι στους Έλληνες ως εκκλησία, αλλά επιτρεπόταν μόνο μία φορά τον χρόνο, στις
23 Απριλίου του Αγίου Γεωργίου, να λειτουργούν. Το 1836 το Θησείο γίνεται
αποθήκη και μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό, ξανά εκκλησία του
Αγίου Γεωργίου μέχρι το 1835, οπότε και μετατράπηκε σε προσωρινό
αρχαιολογικό μουσείο και αργότερα σε αποθήκη αρχαιοτήτων. Το 1936 και με
απόφαση του αρχαιολογικού συμβουλίου γκρεμίστηκαν οι μεταγενέστεροι τοίχοι με
τους οποίου φρασσόταν ο πρόναος αναστυλώθηκαν και συμπληρώθηκαν οι δύο
κίονες, οι χριστιανικές τοιχογραφίες και αγιογραφίες αφαιρέθηκαν.
Στον ίδιο δρόμο, λίγο πιο πέρα και κάτω από την Μητρόπολη των Αθηνών, ή
πολύ κοντά της, βρισκόταν ο ναός της Υπερβόρειας Ειλείθυιας προστάτιδας του
τοκετού. Η Ειλείθυια είχε ταξιδέψει στην Δήλο για βοηθήσει την Λητώ, μητέρα του
Απόλλωνα και της Αρτέμιδος, για να γεννήσει. Είναι γνωστή και ως Άρτεμις
Ειλείθυια.
Στην οδό Ευριπίδους υπάρχει το εκκλησάκι του Αϊ-Γιάννη του Πρόδρομου, γνωστό
και ως Αϊ Γιάννη της Κολώνας, διότι μέσα στην εκκλησία, στον χώρο του ιερού και
στο αριστερό του μέρος υπάρχει αρχαίος κορινθιακός κίονας, ο οποίος βγαίνει πάνω
από τα κεραμίδια της εκκλησίας. Στην βάση της κολόνας, οι παλιοί
Αθηναίοι έδεναν πολύχρωμα νήματα και κορδέλες, για να
γιατρέψει ο Άι-Γιάννης τις αρρώστιες τους. Πρόκειται για
ένα εντελώς αρχαίο «ειδωλολατρικό» συνήθειο που έκαναν
σε αντίστοιχα μέρη για να ζητήσουν προστασία από τον
Απόλλωνα Αυγιέα.
Λίγο πιο πέρα από τις Στήλες του Ολυμπίου Διός, υπάρχει ένα κοίλωμα που
στην παλιότερη Αθήνα ήταν γνωστό ως Βατραχονήσι. Εκεί που βρίσκεται
σήμερα το εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής, υπήρχε βωμός των Ιλισιάδων. Από
εκεί περνούσε ο ποταμός Ιλισσός, όπου και η Κρήνη Καλλιρόη, πηγή που
έπαιρναν νερό οι αρχαίες Αθηναίες κόρες για να χρησιμοποιήσουν στις τελετές του
γάμου. Στο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού, επί της οδού Πειραιώς και Ιεράς
Ακολουθώντας τον ίδιο δρόμο της Ιεράς Οδού, φτάνουμε στο Δαφνί, ο ναός της
Παναγίας είναι χτισμένος πάνω στα ερείπια του ελληνικού ναού του Απόλλωνος
Δαφναίου.
Στην Ελευσίνα υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Ζαχαρία, η οποία είναι χτισμένη
ακριβώς πάνω στα ερείπια βυζαντινής που και αυτή είχε χτιστεί ακριβώς πάνω στα
ερείπια του αρχαίου ναού του Τριπτόλεμου. Εκεί κοντά άλλωστε βρέθηκε και το
γνωστό ανάγλυφο με την Δήμητρα και την Κόρη που δίνουν στον Τριπτόλεμο τον
καρπό του σίτου. Αλλά και στο αρχαίο τελεστήριο της Ελευσίνας έχει χτιστεί το
βυζαντινό ναίδριο της Παναγίας.
Η μονή Καισαριανής και η μονή Αστερίου είναι χτισμένες πάνω σε αρχαίους ναούς
και ιερά της Αρτέμιδος και των Καβείρων αντίστοιχα. Η μονή της Καισαριανής είναι
του 10ου αιώνα και χτίστηκε πάνω σε παλαιότερη του 4ου μ.Χ. Η της Καισαριανής
και Αστερίου επικοινωνούν μεταξύ τους με υπόγειες στοές καθώς και με άλλα
υπόγεια μονοπάτια που οδηγούν σε άλλες αρχαίες ιερές τοποθεσίες.
Στην αρχαία πόλη Βούρα της ΒΔ Πελοποννήσου, στη σημερινή θέση Τρουπιά όπου
βρίσκεται το μετόχι της μονής του Άγιου Σπηλαίου υπήρχε ιερό και μαντείο του
Ηρακλή. Βρισκόταν μέσα στο σπήλαιο, όπου φυσικά και το άγαλμα του Ήρωα.
Η Παναγία η Χελιδονού στην Τράπεζα της παραλιακής Αχαίας είναι χτισμένη στα
ερείπια αρχαίου ναού αφιερωμένου στην Γαία.
Το γνωστό Ποντικόκαστρο είναι και αυτό χτισμένο πάνω σε αρχαίο ναό της
Αρούρας Αρτέμιδος, όπου από κάτω υπάρχουν υπόγειες αρχαίες στοές και
περάσματα.
Από το να γίνει εκκλησία δεν γλίτωσε ούτε το εργαστήριο του Φειδία, στο οποίο
φιλοτέχνησε το περίφημο χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία, ενός από τα 7 θαύματα
του αρχαίου κόσμου. Πολύ παράξενο, κατά την άποψη του γράφοντα, που ένα απλό
εργαστήρι, το οποίο δεν υπήρξε ούτε ιερό, ούτε λατρευτικός τόπος, ούτε κάτι άλλο,
να γίνει εκκλησία. Στα ερείπια του εργαστηρίου χτίστηκε μια μεγάλη βυζαντινή
εκκλησία από τον Θεοδόσιο τον Β΄.
Η αρχαία Τεγέα συνορεύει με την αρχαία Μαντίνεια στον αρχαιολογικό χώρο της
οποίας υπάρχει η εκκλησία της Αγίας Φωτεινής. Η εκκλησία αυτή είναι η παράξενη
εκδοχή αρχιτεκτονικής χριστιανικού οικοδομήματος. Σε τίποτα δεν θυμίζει
εκκλησία. Αυτό που είναι βέβαιο είναι πως βρίσκεται χτισμένη στα θεμέλια του
ναού της Αρτέμιδος και χτίστηκε αποκλειστικά από τα αρχαία αυτά οικοδομικά
υλικά, καθώς από τα αιγυπτιακά Σεραπεία της περιοχής και επίσης από ένα ναίσκο
της θεάς Ήρας.
Το εκκλησάκι της Παναγίας της Ραχιώτισας στην Φλιούντα, είναι και αυτό χτισμένο
επάνω στο αρχαίο Ασκληπιείο.
Στην αρχαία Τροιζήνα υπήρχε ναός της Αφροδίτης Κατασκοπίας εκεί που σήμερα
βρίσκεται η εκκλησία της Επισκοπής.
Στον Ταύγετο και στην αρχαία πόλη Βρυσέαι υπήρχε ναός και άγαλμα του
Διονύσου στο ύπαιθρο και πηγή. Σήμερα υπάρχει εκκλησία. Στην ίδια περιοχή
υπάρχει και εκκλησάκι του προφήτη Ηλία για το οποίο υπάρχει η παράδοση ότι:
«μετά από τάμα πιστού, οι εργάτες προσπάθησαν να κτίσουν το εκκλησάκι στην
απέναντι κορφή, αλλά τα υλικά το βράδυ εξαφανίζονταν και τα έβρισκαν την
επομένη, στη ψηλότερη κορφή όπου τελικά κατασκευάστηκε». Παράξενο που το
τάμα του πιστού δεν «έπιασε» και το εκκλησάκι ήθελε να χτιστεί σε εκείνη την
κορυφή του Ταύγετου, όπου βρισκόταν η ιερή τοποθεσία του Ήλιου ή του
Απόλλωνα.
Σε Μεσσηνιακό βουνό πάνω από το χωριό Παλαιό Λουτρό, συναντούμε στη σπηλιά
του Κουφιέρου το εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων. Εκεί υπήρχε αρχαιότατος
ναός από τον οποίο δεν σώζεται τίποτα, για να μας τον θυμίζει, έστω και
ονομαστικά.
Σε δρακόσπιτο της Όχης, στην Εύβοια, υπήρχε παλιά ιερό της Ουράνιας
Μεταξύ Κάστρου και Ορχομενού, στο χωριό Παύλο και στην αρχαία Υηττό το
εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου στην κορυφή του λόφου αντικαθιστά ναό του
Ηρακλή, από το ίδιο αρχαίο υλικό. Μάλιστα η Αγία τράπεζα έχει το εξής παράδοξο:
ήταν αφιερωμένη στον ρωμαίο αυτοκράτορα Σεπτίμο Σεβήρο. Ο Άγιος Νικόλαος
ήταν Ασκληπιείο κάτι που επιβεβαιώνεται και από την ενεπίγραφη πλάκα.
Έξω από τον Ορχομενό, ήταν ο τάφος του Ησιόδου, ο ναός του Βάκχου, μα κυρίως
και πάνω από όλα βρισκόταν ο ναός των Χαρίτων, αφιερωμένος στις Τρεις
Χάριτες, τις οποίες τιμούσες οι Ορχομένιοι με τα Χαριτήσια, γιορτές που
περιλάμβαναν μουσικούς αγώνες, στους οποίους έπαιρναν μέρος αοιδοί και ποιητές
από όλη την Ελλάδα. Στην θέση του ναού και κατασκευασμένη από το ίδιο αρχαίο
οικοδομικό υλικό χτίστηκε η βασιλική της μονής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, του
874.
Στον Όλυμπο είναι εμφανές και προφανές ότι εκκλησάκια όπως π.χ. του πρ.
Ηλία ή το εκκλησάκι της Αγίας Κόρης είναι χτισμένο σε αρχαίο ναό. Το πρώτο
αντικαθιστά τον Βωμό του Διός και το δεύτερο ναό της Κόρης της Δήμητρας,
Περσεφόνης, ή ενδεχομένως και της Αρτέμιδος καθώς και αυτή ήταν Παρθένος και
προστάτης της αμόλυντης Φύσης.
Στο κέντρο της Έδεσσας θα δούμε τον ναό ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Χωρίς μεγάλη προσπάθεια θα διακρίνουμε κιονόκρανα που παλιά ανήκαν σε ιερό
του Υψίστου Δία, πάνω στον οποίο άλλωστε χτίστηκε η κατοπινή εκκλησία.
Αλλά ούτε και οι αρχαίοι ναοί και τα ιερά στα νησιά μας έχουν μείνει χωρίς την
συντροφιά μίας εκκλησίας, από πάνω ή δίπλα τους.
Ο ναός του Αγίου Γεωργίου μέσα στο Παλαιό Φρούριο της Κέρκυρας,
χωρητικότητας 4000 ατόμων περίπου. Ανεγέρθηκε το 1840 από Αγγλικανούς και το
1865 μετατρέπεται σε ορθόδοξη εκκλησία, ενώ από το 1956 περνάει στην λήθη. Στη
θέση του υπήρχε ναός ή βωμός, πιθανότατα του Δία.
Στα βόρεια της Κέρκυρας, στην Κασσιόπη, ο σημερινό ναός της Παναγίας που
υπάρχει εκεί έχει χτιστεί πάνω ακριβώς από τον αρχαίο ναό του Δία. Επίσης στην
Παλαιοκαστρίτσα όπου υπάρχει το βυζαντινό μοναστήρι της Παναγιάς, θεωρείται
από αρχαιολόγους ότι κάπου από κάτω του ή στην ίδια περιοχή βρίσκεται το
ανάκτορο του βασιλιά Αλκίνοου. Ποιος, όμως, τολμάει να «σηκώσει» το μοναστήρι
και να κάνει ανασκαφές;
Στο ίδιο νησί η βασιλική της Παλαιόπολης, η Αγία Κερκύρα, είναι το παλαιότερο
χριστιανικό μνημείο του νησιού (5ος αι.). Σήμερα παραμένει ερειπωμένο από τους
Βομβαρδισμούς του Β΄ ΠΠ. Στο κτίσμα έχουν χρησιμοποιηθεί μέρη και υλικά από
το δωρικό ναό της Αρτέμιδος (580 π.Χ.) που έχει ανακαλυφθεί εκεί, δίπλα στη
Στο νησάκι Κρανάη, σημερινό Μαραθωνήσι που βρίσκεται στον Λακωνικό κόλπο
υπάρχουν ερείπια του ναού της Αφροδίτης Μιγωνίτιδως, και αναγερμένο στη θέση
του την σημερινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.
Στα Κύθηρα, πάλι, αρκετές εκκλησίες είναι χτισμένες πάνω σε αρχαίους ναούς και
ιερά, αλλά αρκετές από αυτές για λόγους που δεν γνωρίζουμε παραμένουν κλειστές
για τους επισκέπτες.
Πάτμος, ο λαξεμένος βράχος Καλλικατσού, στους πρόποδες του οποίου και μέσα
στην θάλασσα υπάρχουν τα θεμέλια μικρής εκκλησίας της Παναγίας της
Φυλαττομένης. Εκεί υπήρχε ναός της Αναδυομένης Αφροδίτης ή της Σελήνης.
Στην Ρόδο στον ναό των Ιπποτών, που ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη του
Κολοσσού, έχουν βρεθεί επιγραφές που υποδεικνύουν ή μαρτυρούν έμμεσα για ένα
ιερό ή ναό του θεού Ήλιου. Στο ίδιο σημείο ήταν, κατά πάσα, πιθανότητα
τοποθετημένο ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου, ο Κολοσσός της Ρόδου, ο
οποίος ήταν αφιερωμένος στον θεό Ήλιο.
Στο μαντείο του Αχέροντα έχει ιδρυθεί βυζαντινός ναός και χριστιανικό
νεκροταφείο, για να μολυνθεί η περιοχή, το οποίο όμως μεταφέρθηκε κατα τις
ανασκαφές, ενώ η μονή και η εκκλησία διατηρήθηκαν.
Στο Νεκρομαντείο Ταινάρου, θα δούμε σήμερα τον ναό του Ασωμάτου. Αν
παρατηρήσουμε καλύτερα θα δούμε πως είναι χτισμένος με τα οικοδομικά υλικά
κάποιου αρχαίου κτίσματος, τα οποία σαφώς προδίδουν την ύπαρξη ιερού αρχαίου,
που δεν ήταν άλλος από τον ναό του Ποσειδώνα, όπως μας λένε και οι πηγές.
Η κρήνη της Κασταλίας, στους Δελφούς, είχε μετατραπεί και αυτή σε ένα μικρό
εκκλησάκι, που όμως προς έκπληξη των ευσεβών χριστιανών, χρειάστηκε να
γκρεμιστεί από την αρχαιολογική σκαπάνη.
Δίπλα στο μαντείο Πτώου Απόλλωνος, έχει χτιστεί η χριστιανική Μονή της Οσίας
Πελαγίας.
Και η καταγραφή των εκκλησιών που έχουν χτιστεί επάνω σε μαντεία, αρχαίους
ναούς και ιερά δεν τελειώνει.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Παυσανίου, Αττικά
Κορινθιακά
Λακωνικά
Ηλιακά
Φωκικά
Γιαννουλάκη Παντελή, Κούφια Γη, Ανιχνευτές, 1998
Μυστική Ελλάδα, συλλογικό, Αρχέτυπο-Μεταεκδοτική, 1999
Ιερή Ελλάδα, συλλογικό, Αρχέτυπο, 2001
Ιωάννης Θ. Γιαννόπουλος, Μυστική Αθήνα και Αττική, Έσοπτρον, 1998
Δημόπουλος Π. Δημήτριος, Στο άδυτο των ελληνικών Μαντείων, Ελεύθερη Σκέψις,
2001
Μαρίνη Παναγιώτη, Ελληνική Κοσμοθέασις, Νέα Θέσις, 1997
Περιοδικά:
Ιχωρ, Άβατον
Εγκυκλοπαίδειες:
Θρησκευτική και Χριστιανική Εγκυκλοπαίδεια, 1936
ΚΡΗΤΗ:
1.- Τόπος: Κνωσσός (36 - Β2) Που είναι: Αρχαιολογικός χώρος - Ανάκτορο. Ιδιότητες:
Ηρεμία, χαλάρωση, αισιοδοξία Ενέργεια πολύ θετική
2.- Τόπος : Φαιστός(35 - Γ3) Που είναι : Αρχαιολογικός χώρος Ιδιότητες : μυστηριακός
τόπος. Ενέργεια : ΄Εντονα αρνητική
3.- Τόπος : Γόρτυς (36 -Γ1) Που είναι: Αρχαιολογικός χώρος και ευρύτερα Ιδιότητες:
Μυστήριο και τάσεις φυγής. Ενέργεια : Αρνητική
4.- Τόπος : Φραγκοκάστελλο (34 - Δ2) Που είναι: Μεσαιωνικό κάστρο Ιδιότητες : πρόκληση
χρονικού κενού, έλλειψη χρονικής αίσθησης Ενέργεια: Θετική
5.- Τόπος : Μάλεμε (33 - Β3) Που είναι: ευρύτερη περιοχή και πολεμικό νεκροταφείο
Ιδιότητες: εύκολος διαλογισμός, περισυλλογή, ενεργητικότητα Ενέργεια: Θετική μεγάλη και
συνεχής.
6.- Τόπος : Σαμαριά (34 - Γ1,Δ1) Που είναι: φαράγγι της Σαμαριάς Ιδιότητες:Νεραϊδότοπος,
τάσεις φυγής, θεραπεία άγχους, άβολο περιβάλλον την νύκτα. Ενέργεια: Θετική την ημέρα ,
αρνητική την νύκτα.
7.- Τόπος: Σαμαριά-Ομαλός (34 - Γ1) Που είναι: Σαμαριά-ομαλός-φαράγγι Αγ. ΄Αννας
Ιδιότητες: Νεραϊδότοπος, χρονικό κενό , τάσεις φυγής.Ενέργεια: Θετική
8.- Τόπος: Οροπέδιο Ομαλού (33-Γ3) Που είναι: Σπηλιά Τζανή Ιδιότητες: Υπόγειο δίκτυο
στοών, στοιχεία κοίλης γής. Ενέργεια: Αρνητική
9.- Τόπος: Λευκά όρη (34-Δ2) Που είναι: ανώπολη Σφακίων, οροπέδιο Αράδαινας. Ιδιότητες;
στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν διάσπαρτοι παράξενοι κρύσταλλοι. Ενέργεια: Αρνητική
11.- Τόπος: Ιδαίον άντρο (35-Β3) Που είναι : εσωτερικό του σπηλαίου Ιδιότητες: χρονικό κενό
, προσμονή αγνώστου. Ενέργεια Θετική και αρνητική
12.- Νήσος Κρήτη (36-Δ3) Που είναι : Τσούτσουρος , ευρύτερη περιοχή Ιδιότητες:
σύμπλεγμα σπηλαίων, παράξενη ατμόσφαιρα, χρονικό κενό την νύκτα. Ενέργεια: Αρνητική
13.- Χερσόνησος Χανίων (34-Α2) Που είναι: σπήλαιο Γκουβερνέτο, καταβάσιο Ιδιότητες
:υπόγειο δίκτυο στοών, βαριά ατμόσφαιρα, έντονη ησυχία. Ενέργεια: Αρνητική
14.- Ορος Δίκτη (37-Γ1) Που είναι: Δικταίο άντρο Ιδιότητες χρονικό κενό, έντονος
διαλογισμός γαλήνη. Ενέργεια: Θετική
15.- Αγιος Νικόλαος (37-Β2) Που είναι: ναός στο λιμάνι Αγ. Νικολάου Ιδιότητες : είσοδος
καταβάσιου Ενέργεια Θετική
16.- Λασίθι (37-Β3) Που είναι : χερσόνησος, Σπιναλόπγγας Ιδιότητες: βαριά ατμόσφαιρα,
δυσκολία προσαρμογής, χρονικό κενό Ενέργεια: Αρνητική
17.- Πεδιάδα Ηρακλείου Που είναι: Γούρνες Ιδιότητες: Ισχυρή γεωμαγνητική ακτινοβολία,
ηλεκτρομαγνητικά φαινόμενα. Ενέργεια Θετική και αρνητική
ΔΙΑΦΟΡΑ ΝΗΣΙΑ
18.- Τόπος : Νήσος Σαμοθράκη (6-Δ3) Που είναι: Παλαιόπολη, Ιερό Μεγάλων Θεών,
ανάκτορα. Ιδιότητες: ανάλογες της Δήλου και των Δελφών, μυητική ατμόσφαιρα. Ενέργεια
Θετική και συνεχής
19.- Τόπος νήσος Σαμοθράκη (6-Δ3) Που είναι: ευρύτερη περιοχή σε ακατοίκητα μέρη
Ιδιότητες: dolmens, σημεία γεωβελονισμού, τόποι δύναμις και διαλογισμού Ενέργεια Θετική
20.- Τόπος: νήσος Σαμοθράκη (6-Δ3) Που είναι : ΄Ορος Φεγγάρι, πλαγιές και κορυφή του
όρους, καταβάσιο Ιδιότητες: δίκτυο σπηλαίων και στοών, νεραϊδότοπος, χρονικό κενό, τόπος
συνάθροισης νεοπαγανιστών, menhirs, dolmens. Ενέργεια: Θετική
22.- Τόπος: νήσος Θάσος (4-Δ2,Δ3) Που είναι: Ευρύτερη περιοχή Ιδιότητες: Διάσπαρτα ιερά
του Πάνα, νεραϊδότοποι, εύκολος διαλογισμός Ενέργεια Θετική
ΚΥΚΛΑΔΕΣ
23.- Τόπος: νήσος Σαντορίνη (30-Γ1,Γ2,Δ1.Δ2) Που είναι : ναός καρνείου Απόλλωνος
Ιδιότητες:Βαθιά ατμόσφαιρα, εύκολος διαλογισμός , ανασφάλεια Ενέργεια: Αρνητική
24.- Τόπος: νήσος Σαντορίνη (30-Γ1,Γ2,Δ1,Δ2) Που είναι: ναός Πυθείου Απόλλωνος
Ιδιότητες:Βαθιά ατμόσφαιρα εύκολος διαλογισμός , ανασφάλεια Ενέργεια: Αρνητική
25.- Τόπος: νήσος Νάξος (30-Α1,2) Που είναι : νησίδα παλάτια, Ναός Απόλλωνος Ιδιότητες:
περίεργες καιρικές αλλαγές, ανησυχία, προσμονή αγνώστου Ενέργεια: Θετική
26.- Τόπος: νήσος Νάξος (30-Α1,2) Που είναι: Πύργος χειμάρου Ιδιότητες: Υπόγιοι θόρυβοι,
κρύα ατμόσφαιρα Ενέργεια : Αρνητική
27.- Τόπος: νήσος Πάρος (30-Α1) Που είναι: Μνημέρια (Ν.Α) Ιδιότητες:Φώτα , φωνές,
μυστηριακοί ήχοι, τραγούδια άγνωστης προέλευσης. Ενέργεια: Αρνητική
28.- Τόπος: νήσος Πάρος (30-Α1) Που είναι: Ναός εκατονταπυλιανής, καταβάσιο Ιδιότητες:
μυστήριο , προσμονή αγνώστου. Θεραπευτικές ιδιότητες: Αισιοδοξία, καλή ψυχολογική
κατάσταση. Ενέργεια Θετική
29.- Τόπος: νήσος Δήλος (24-Δ2) Που είναι: τάφοι υπερβορείων ιερειών του Απόλλωνα,
ευρύτερη περιοχή Ιδιότητες: Χρονικό κενό, φωνές θόρυβοι, ομιλίες απότομες ριπές ανέμου
φαινόμενα τηλεκίνησης, τόπος ιερής γεωμετρίας. Ενέργεια: Θετική & αρνητική, τόπος
δύναμις
30.- Τόπος: νήσος Τήνος (24-Γ1) Που είναι : ναός ευαγγελιστρίας Ιδιότητες: αίσθηση
αιώρησης. Θεραπευτικές ιδιότητες: άνοιγμα ενεργειακών κέντρων αισιοδοξία, καλή
ψυχολογική κατάσταση. Ενέργεια: πολύ Θετική
32.- Τόπος: νήσος Κέα (23-Γ1) Που είναι: χώρα Κέας, ενετικό τοίχος δίπλα στην εκκλησία
του σταυρού. Ιδότητες:ηλεκτρομαγνητικό φαινόμενο. Ενέργει: Αρνητική
33.- Τόπος: νήσος Κέα (23-Γ1) Που είναι: ευρύτερη περιοχή, κυρίως απομονωμένα μέρη.
Ιδιότητες : νεραϊδότοποι. Ενέργεια Θετική
34.- Τόπος: νήσος Κέρος (25-Δ1) Που είναι: ευρύτερη περιοχή ακατοίκητη Ιδιότητες : έντονα
καιρικά φαινόμενα, χρονικό κενό. Ενέργεια: Θετική
35.- Τόπος :νήσος Σύρος (23-Δ3) Που είναι:Χάλαρα κοντά στην πηγή Σύριγγα
Ιδιότητες:Δίκτυο λοξεμένων πετρωμάτων, στρέβλωση χρόνου, νεραϊδότοπος,γραμμές
ley(αρχή:Δήλι-εκκλησία Αναστάσεως, τέλος εκκλησία Αγ. Στεφάνου κοντά στο Γαλησσό).
Ενέργεια: ισχυρά Θετική , τόπος δύναμις
36,- Τόπος : νήσος Σύρος (23-Δ3) Που είναι: Νεραϊδοσπηλιά , περιοχή Αδιατά-βουνό
Γερούσι. Ιδιότητες: Νεραϊδότοπος,, άλλες διαστάσεις, δίκτυο στοών Ενέργεια : Θετική
37.- Τόπος : νήσος Σάμος (26- Α1,Α2) Που είναι: περιοχή Ηραίου ,κολώνες καταβάσιο
Ιδιότητες:έντονη μελαγχολία, βαριά ατμόσφαιρα. Ενέργεια: Αρνητική
38.- Τόπος: νήσος Σάμος (26-Α1,Α2) Που είναι: ευρύτερη περιοχή, απομονωμένοι τόποι .
Ιδιότητες: νεραϊδότοποι. Ενέργεια Θετική
ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ
39.- Τόπος: νήσος Ρόδος (32-Β3) Που είναι: Πύργος των ιπποτών , παλάτι Μεγ .Μάγιστρου,
καταβάσιο Ιδιότητες:υπόγειο σύστημα στοών, μυητικός και τελετουργικός τόπος Ενέργεια:
Αρνητική
40.- Τόπος νήσος Ρόδος (32-Γ2) Που είναι: χωριό Μονόλιθος, Ναϊτικό κάστρο Μονολίθου
Ιδιότητες:χρονικό κενό, μυστηριακός τόπος, έντονος διαλογισμός ,τάσεις φυγής. Ενέργεια:
Θετική
41.- Τόπος: νήσος Ρόδος (32-Δ3) Που είναι:χωριό Λίνδος, φρούρο Λίνδου, καταβάσιο
Ιδιότητες:σύστημα στοών, μυητικές ιδιότητες,βαριά ατμόσφαιρα Ενέργεια Θετική
43.- Τόπος: νήσος Κώς (31-Α3) Που είναι : Ασκληπιείο Ιδιότητες: ιδιαίτερα θεραπευτικές,
ισχυρή γαιωακτινοβολία. Ενέργεια: έντονα Θετική
44.- Τόπος νήσος Πάτμος (26-Γ1) Που είναι: σπήλαιο αποκάλυψης Ιδιότητες: έντονος
διαλογισμός, χρονικό κενό. Ενέργεια Θετική
45.- Τόπος: νήσος Αστυπάλαια (31-Α1) Που είναι: περιοχή Λουκί. Ιδιότητες : νεραϊδότοπος,
άλλες διαστάσεις. Ενέργεια: Θετική
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
46.- Τόπος: Λακωνία (28-Δ1) Που είναι: Ακρωτήριο Ταίναρο, καταβάσιο Ιδιότητες:
Ψυχοπομπείο, είσοδος στον ΄Αδη- η μεγαλύτερη στην Ελλάδα, εμφανής ψυχολογικής
μετάλλαξης κατά την είσοδο. Ενέργεια: ισχυρή Θετική και Αρνητική .
47.- Τόπος Λακωνία (27-Γ3) Που είναι: σπήλαιο Διρού, μεγάλο δίκτυο στοών. Ιδιότητες:
Μυητικές, αρχικά δυσκολίες προσαρμογής. Ενέργεια: Αμφίπολη.
48.- Τόπος: Λακωνία (27-Α3) Που είναι: Μυστράς, Μεσαιωνικό κάστρο. Ιδιότητες: κέντρο
χριστιανικής ιερής Γεωγραφίας, φαινόμενα τηλεκίνησης Ενέργεια: Θετική
49.- Τόπος: Λακωνία(28-Δ1) Που είναι: Βρυκολακονήσι, μικρό νησί στην περιοχή του
Ταινάρου. Ιδιότητες: εκτοπλάσματα, φαινόμενα τηλεκίνησης, δυσκολία προσαρμογής.
Ενέργεια: Αρνητική
50.- Τόπος: Λακωνία(28-Γ2) Που είναι: Μονεμβασιά, μεσαιωνική πόλις, κάστρο Βοθηκών,
κάστρο μεσσαίων. Ιδιότητες: καταβάσιο, μεγάλο δίκτυο στοών, αίσθηση χαλάρωσης,
αιώρησης. Ενέργεια: Θετική
51.- Τόπος: Λακωνία (27-Α3,Α4) Που είναι: όρος Ταϋγετος, ευρύτερη περιοχή. Ιδιότητες:
φαινόμενα τηλεκίνησης, φώτα άγνωστης προέλευσης, χρονικό κενό. Ενέργεια : Αμφίπολη
52.- Τόπος: Λακωνία (28-Α1) Που είναι: Βρέσθενα Σπάρτης Ιδιότητες: Στο πεοσκυνητάρι της
Παναγίας στα βράχια ακούγονται κρότοι και βγαίνουν φωτιές άγνωστης προέλευσης.
Ενέργεια: Αρνητική
54.- Τόπος: Κορινθία (21-Β1) Που είναι: όρος Κυλλήνη περιοχή πηγών Στυγός.
Ιδιότητες:Νεραϊδότοπος, σπήλαια και καταβάσια. Θεραπευτικές ιδιότητες: Αισιοδοξία,
χαλάρωση, διάυγεια πνεύματος. Ενέργεια: Θετική.
55.- Τόπος: Κορινθία ( 21- Β2) Που είναι: Γεληνιάτικα, βουδιστικό κέντρο κάραμ -μπέρτσεν-
λίνκ. Ιδιότητες:Βρίσκεται στο κέντρο ενεργειακού τριγώνου Δελφών-Ολυμπίας-Μηκυνών.
Ενέργεια: ισχυρά Θετική
56.- Τόπος: Μεσσηνία (27-Β1) Που είναι: Ναυαρίνο Πύλου Ιδιότητες: Υπόγειες στοές, και
αψίδες, υποθαλάσσιο τηλεσκόπιο, τόπος δύναμις. Ενέργεια: Θετική
57.- Τόπος: Μεσσηνία (27-Α1) Που είναι: παλιό λουτρό , σπηλιά του Κουφιέρου Ιδιότητες:
στοιχεία κοίλης Γης, τραγούδια άγνωστης προέλευσης, άλλα πεδία. Ενέργεια: Θετική
58.- Τόπος: Αρκαδία (20-Γ3) Που είναι: Δημητσάνα, Νεραϊδοβούνι. Ιδιότητες: γαλήνη ,άλλες
διαστάσεις νεραϊδότοπος. Ενέργεια Θετική
59.- Τόπος: Αρκαδία (20-Δ3) Που είναι: ναός Επικουρείου Απόλλωνα κοντά στην
Ανδρίτσαινα. Ιδιότητες; Μετατόπιση του ναού περί κατακόρυφο άξονα με κατεύθυνση πάντα
τον Βορρά, ηλεκτρομαγνητικ΄ές διαταραχές, γαλήνη. Ενέργεια: Θετική.
60.- Τόπος : Αρκαδία (21-γ1) Που είναι: κοντά στην αρχαία Μαντινεία, ναός Αγ. Φωτεινής.
Ιδιότητες: παράξενος ναός με στοιχεία αιγυπτιακά, αρχαιοελληνικά και βυζαντινά, γαλήνη,
χρονικό κενό Ενέργεια: Θετική και αρνητική
ΑΤΤΙΚΗ
61.- Τόπος: Μαραθώνας (22-Α3) Που είναι: Σπηλιά του Πανός Ιδιότητες: Ταφικό σπήλαιο,
μυστηριώδη φαινόμενα, δυσάρεστη ατμόσφαιρα. Ενέργεια: Αρνητική
62.- Τόπος: Διόνυσος (22-Α3) Που είναι: Οδός Διονύσου -Ν. Μάκρης Ναός Διονύσου
Ιδιότητες:Γαλήνη, υπερβατικό περιβάλλον, εύκολος διαλογισμός. Ενέργεια: Θετική
64.- Τόπος: Ν. Μάκρη (22-Β3) Που είναι: Αμερικάνικη στρατ. Βάση. Ιδιότητες: ισχυρές
ηλεκτρομαγνητικές διαταραχές. Είναι το ένα άκρο του ηλεκτρομαγνητικού αγωγού που έχει
το άλλο του άκρο στο Lagley, Virginia, USA. Ενέργεια: ισχυρά θετική και αρνητική
65.- Τόπος: Αθήνα (22-Β2) Που είναι: βράχος της Πνύκας, Ακρόπολη Ιδιότητες: Ισχυρό
γεωμαγνητικό κέντρο, στην όρθια πέτρινη στήλη, βρίσκεται το ισχυρότερο πεδίο ενεργείας.
Ενέργεια:ισχυρά θετική, αντίπολος του πέτρινου κύκλου με σύμβολα πάνω από το θέατρο
της Ντόρας Στράτου στο ύψωμα απέναντι από την Πνύκα.
66.- Τόπος: Αθήνα (22-Β2) Που είναι: ύψωμα απέναντι από την Πνύκα πάνω από το θέατρο
της Ντόρας Στράτου. Ιδιότητες:Στον πέτρινο κύκλο με ζωγραφισμένα σύμβολα, βρίσκετα
ισχυρότατο ενεργειακό πεδίο. Ενέργεια ισχυρά Αρνητική αντίπολος του βράχου της Πνύκας.
67.- Τόπος: Αθήνα Που είναι:Γερμανικό νεκροταφείο Ιδιότητες: Γαλήνη, αίσθηση άλλης
πραγματικότητας. Ενέργεια: Θετική
68.- Τόπος: Πεντέλη (22-Β3) Που είναι: Σπηλιά Νταβέλη, καταβάσιο Ιδιότητες: φώτα
άγνωστης προέλευσης, χρονικό κενό,, ψυχολογικές διαταραχές, ηλεκτρομαγνητικά
φαινόμενα, αντιβαρύτητα, ισχυρότατος δίαυλος ηλεκτ/κης ακτινοβολίας, εκτεταμένο δίκτυο
στοών εως το ανάκτορο της Πικροδάφνης.. Ιαματικό νερό. Ενέργεια: ιδιαίτερα ισχυρή
αμφίπολη.
69.- Τόπος: Πεντέλη (22-Α2) Που είναι: παλιό ερειπωμένο κτίσμα απέναντι από την στροφή
για Ν. Πεντέλη. Ιδιότητες: Θόρυβοι, τραγούδια και ομιλίες άγνωστης προέλευσης. Ενέργεια:
Αρνητική
70.- Τόπος : Πάρνηθα (22-Α2) Που είναι: σπηλιά Πανός, καταβάσιο Ιδιότητες:γαλήνη,
εςύκολος διαλογισμός, στρέβλωση χρόνου Ενέργεια: μεγάλη Θετική
71.- Τόπος: Πάρνηθα (22-Α2) Που είναι: Φρούριο Φυλής Ιδιότητες: εύκολος διαλογισμός,
καθαρή ατμόσφαιρα, άλος κόσμος . Ενέργεια: Θετική
73.- Τόπος: όρος Βρανά (22-Α3) Που είναι: Αφορισμός δίπλα στον Μαραθώνα. Ιδιότητες: ο
ναός κλείνει το άνοιγμα φωτεινής στοάς, ίχνη μύρου στον πίσω τοίχο Υπόγειος ναός
Δήμητρας χθονίας. Ενέργεια : αμφίπολη
74.- Τόπος:Αθήνα(22-Β2) Που είναι: ΄Αλσος Λογγίνου, Παγκράτι κοντά στο α΄νεκροταφείο.
Ιδιότητες : βαρειά ατμόσφαιρα, έντονη ανησυχία, δυσκολία προσαρμογής, σχεδόν
απροσπέλαστο τις νυκτερινές ώρες, χρονικό κενό. Ενέργεια; Αρνητική
75.- Τόπος: Αθήνα (22-Β2) Που είναι: Νεκροταφείο Αρχαίας Αθήνας. Ιδιότητες: τόπος
δύναμης, εύκολος διαλογισμός, άλλες διαστάσεις το σούρουπο. Ενέργεια: Θετική
76.- Τόπος: Αθήνα (22-Β2) Που είναι: Βατραχονήσι , παλιό κολυμβητήριο, Ιλσσός.
Ιδιότητες:κάτω από το εκκλησάκι της Αγ. Φωτεινής υπάρχει Νεραϊδότοπος. Ενέργεια: Θετική
77.- Τόπος: Αθήνα (22-Β2) Που είναι: Ακαδημίας 58Α Ιδιότητες: κτίριο με ισχυρή ενέργεια,
μυητικό κέντρο, αρχικά χώρος μύησις Ναϊτών ιππποτών. Ενέργεια: Αρνητική.
78.- Τόπος: Αθήνα (22-Β2) Που είναι: περιοχή Καρέα ναός Αγ. Γεωργίου Ιδιότητες: τόπος
εξορκισμών, αναφέρονται μετεωρισμοί, ανεξήγητες ριπές αέρα, προβλήματα
ηλεκτροδότησης. Ενέργεια: Αρνητική
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
79.- Τόπος: Βοιωτία Που είναι: αρχαία Υηττός, ναός ΄Ηρας , ναός Ηρακλέους. Ιδιότητες
υπόγεια λίμνη με ιδιότητες της μεγ. Πυραμίδας. Στην Ακρόπολη ναός χριστιανικός με αρχαίες
επιγραφές. Ενέργεια: Θετική συνεχής
80.- Τόπος: Βοιωτία (15-Δ3) Που είναι: Ορχομενός ναός Αγ. Σώστη στην πλατεία του χωριού
Ιδιότητες: εικόνα του αγίου που κατευθύνει σε καταβάσιο Ενέργεια: μεγάλη Αρνητική.
81.- Τόπος: Βοιωτία (15-Δ3) Που είναι: Λειβαδιά Τροφώνειο άντρο, καταβάσιο
Ιδιότητες:Μυητικό κέντρο, αλλαγή ψυχολογίας, άλλα πεδία Ρνέργεια: Θετική
83.- Τόπος Βοιωτία (15-Δ2) Που είναι: Αγ. Μαρίνα, περιοχή Πανοπεύς ή αγ. Βλάσσιος.
Ιδιότητες: Θεάσεις ΑΤΙΑ, άσχημη ατμόσφαιρα στο σούρουπο . Ενέργεια; Αρνητική
84.- Τόπος Βοιωτία(15-Γ3) Που είναι: Μεγαπλάτανος Αταλάντης, λόφος Προφ. Ηλία.
Ιδιότητες: θεάσεις ΑΤΙΑ Ενέργεια: Αρνητική
85.- Τόπος: Φωκίδα (15-Δ2) Που είναι:Αράχοβα , Κωρύκειο άντρο (σπήλαιο Πανός)
Ιδιότητες: Νεραϊδότοπος, σύστημα σπηλαίων, άγνωστης προέλευσης τραγούδια και ήχοι ,
μυητικός τόπος. Ενέργεια: ισχυρά Θετική
86.- Τόπος: Φθιώτιδα (15-Β2) Που είναι: ΄Ορος Οίτη, πλησίον του χωριού Κομποτάδες, ναός
ταξιαρχών. Ιδιότητες Σύμπλεγμα σπηλαίων σαν της καππαδοκίας, βαρειά ατμόσφαιρα,
περίεργες εικονογραφήσεις , περιβάλλον που αποτρέπει. Ενέργεια: Αρνητική
87.- Τόπος Φωκίδα (15-Δ1) Που είναι: Δελφοί, αρχαιολογικός χώρος, κόγχη Κρατερού
Ιδιότητες:Η λαξεμένη κόγχη ισχυρό σημείο άλλης πραγματικότητας. Σημείο όπου συμβαίνουν
συμβολικά όνειρα στον κοιμώμενο. Ενέργεια: ισχυρά Θετικη
88.- Τόπος: Φθιώτιδα (15-Δ2) Που είναι: Μονή Δαδίου Ιδιότητες: άνοιγμα στον βράχο της
μονής με ανεξήγητα φώτα. Ενέργεια: Αρνητική
89.- Τόπος: Φθιώτιδα (15-Δ1) Που είναι: Δελφοί, αρχαιολογικός χώρος, ονειρομαντείο,
ευρύτερη περιοχή. Ιδιότητες:ισχυρότατος τόπος δύναμης. Ενέργεια: ισχυρά Θετική
90.- Τόπος: Ευρυτανία (14-Β2) Που είναι: Βράχα ιερά μονή Ιδιότητες: Ο ναός χτισμένος
πάνω από Αχερώνιο αρχαίο ναό. Σύμπλεγμα στοών. Ενέργεια; Αρνητική
91.- Τόπος: Φθιώτιδα (15-Β1) Που είναι: μονή Αντίνισας Ιδιότητες Νανική δραστηριότητα,
νεραϊδότοπος, αίσθηση γαλήνης. Ενέργεια: Θετική
92.- Τόπος: Αταλάντη (15-Γ3) Που είναι: Γουλέμι, θέση « Πυργάκια» Ιδιότητες: Δαιδαλώδες
δίκτυα στοών, τόπος δύναμις, εύκολος διαλογισμός. Ενέργεια: Θετική
ΗΠΕΙΡΟΣ
94,- Τόπος: ΄Ακτιο Πρέβεζας(13-Β2) Που είναι : βάση του ΝΑΤΟ Ιδιότητες: Ισχυρή
γεωμαγνητική ακτινιβολία, ηλεκτρομαγνητικά φαινόμενα. Ενέργεια: θετική και Αρνητική
95.- Τόπος: Ν. Ηπειρος (15-Α2) Που είναι: Αχερουσία, Παραμυθιά, σπήλαιο των νυμφών του
΄Αδη. Ιδιότητες: χρονικό κενό, νεραϊδότοπος, γαλήνη εύκολος διαλογισμός. Ενεργεια: Θετική
96.- Τόπος Οροπέδιο Ιωαννίνων(8-Δ2) Που είναι: μαντείο Δωδώνης, αρχαίο θέατρο
Ιδιότητες:Πομποδέκτης, ηλεκτρομαγνητικά φαινόμενα, χρονικό κενό. Ενέργεια: Θετική και
αρνητική
ΘΕΣΣΑΛΙΑ
98.- Τόπος: Καρδίτσα (14-Α3) Που είναι: Καλλιφώνι, ευρύτερη περιοχή Ιδιότητες: ΄Εξω από
το χωριό τόπος δύναμης, άλλες διαστάσεις , χαλάρωση Ενέργεια: Θετική
99.- Τόπος: Μαγνησία(15-Β3) Που είναι: Γλύφα, αρχαία άντρον και φανόα. Ιδιότητες:Νανικό
νεκροταφείο, νεραϊδότοπος. Ενέργεια: Θετική
- 100.Τόπος Πήλιο (15-Α3) Που είναι: χωριό Δράκεια, Χειρώνιο άντρο. Ιδιότητες: χρονικό
κενό, πέρασμα σε άλλα πεδία,γαλήνη. Ενέργεια Θετική
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
101.- Τόπος: Κοπανός Νάουσας (2-Δ1) Που είναι: Αρχαίο θέατρο Ιδιότητες: Μυστηριακές
τελετουργικές, κέντρο παγανιστικών τελετών. Ενέργεια: Θετική
102.- Τόπος : Πιερία (10-Β1) Που είναι: Αρχαίο Δίον Ιδιότητες: φωτεινές σφαίρες, αίσθηση
ώθησης προς τα επάνω. Ενέργεια : Θετική
103α- Τόπος Πιερία(Xc-108) Που είναι: Τοποθεσία Πριόνια (υπάρχουν δύο ξύλινα γεφυράκια
στο πρώτο επί και στο δεύτερο στην λιμνούλα. Ιδιότητες φωτεινές σφαίρες, αίσθηση
παρουσιών, Ενέργεια Θετική
104.- Τόπος: Κιλκίς (2-Γ3) Που είναι:Γυναικόκαστρο (παλαιό & νέο) Ιδιότητες: καταβάσιο στο
κάστρο, σύστημα στοών-δωματίων, σφραγισμένες κρύπτες, υπόγειες αίθουσες. Κάτω από
το κάστρο υπάρχει αρχαιότερο κάστρο και σιδηροδρομική γραμμή. Ενέργεια: θετική
105.- Τόπος: Κιλκίς (2-Γ3) Που είναι: χωριό Χωρύγι, «τούμπα» με κάστρο στην κορυφή.
Ιδιότητες: Κέλτικό μνημείο, menhirs, και dolmens, που αλλάζουν χρώμα κατά την δύση του
ηλίου. Στην κορυφή αίσθηση αιώρησης, άλλες διαστάσεις. Ενέργεια : Θετική
106.- Τόπος: Κιλκίς (3-Γ1) Που είναι: Χρυσόπετρα Ιδιότητες: ηλεκτρομαγνητικές και
χωροχρονικές διαταραχές Ενέργεια ; Θετική
107.- Τόπος: Σέρρες (4-Γ1) Που είναι: χωριό Πρώτη στο δρόμο για το μοναστήρι της
Αναλήψεως. Ιδιότητες: Αντιβαρύτητα , μαγνητικές διαταραχές Ενέργεια: Θετική και αρνητική
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
108.- Τόπος: Πόλις (11-Β1) Που είναι : Διοικητήριο Ιδιότητες: υπογείως υπάρχει Σεράπιον
( χώρος τέλεσης Αιγυπτιακών μυστηρίων) Ενέργεια: Θετική
109.- Τόπος: Πόλις (11-Β1) Που είναι: οδός μαύρης πέτρας (άνω πόλη) Ιδιότητες: δίκτυο
υπογείων σπηλαίων. Ενέργεια: Αρνητική
110.- Τόπος: πόλη -παρυφές (11-Β1) Που είναι: λόφος Βούζαρη, έξω από Θες/νικη
Ιδιότητες: ισχυρό ηλεκτρομαγνητικό κέντρο. Ενέργεια : Θετική
111.- Τόπος: πόλη (11-Β1) Που είναι: Καλαμαριά, γήπεδο Απόλλωνα πίσω υπάρχει
εκκλησάκι και εγκαταλελειμμένο στρατόπεδο. Ιδιότητες; Τόπος δύναμης, άλλες διαστάσεις.
Ενέργεια: Θετική
113.- Τόπος: Θέρμη (11-Β1) Που είναι: ναός αγ. Μάρκου, στον παλιό δρόμο για την Θέρμη
μετά τα νέα νεκροταφεία. Ιδιότητες: δίπλα στην εκκλησία υπάρχει τσιμεντένιος κύκλος,
δυσκολία προσαρμογής, βαριά ατμόσφαιρα. Ενέργεια: Αρνητική
114.- Τόπος: Πανόραμα (11Β1) Που είναι: στον δρόμο προς Χορτιάτη, βγαίνοντας από το
Πανόραμα, οι δυό τρείς μικροί δρόμοι δεξιά, πιο πάνω από την στροφή οδηγούν σʼ εξοχική
τοποθεσία με μικρό ποτάμι με πράσινα πετρώματα. Ιδιότητες: Χαλάρωση , ηρεμία,
νεραϊδότοπος. Ενέργεια: Θετική
115.- Τόπος πόλη (11-Β1) Που είναι: κήποι του Πασά, προς αγ. Παύλο, πάνω από το
νοσοκομείο Αγ. Δημήτριος(ανω πόλη) Ιδιότητες: τόπος δύναμης, χαλάρωση, άλλα πεδία.
Ενέργεια; Θετική
116.- Τόπος: πόλη (11-β1) Που είναι: το κέντρο που σχηματίζετα από το 113, 114, 115
Ιδιότητες: άλλες διαστάσεις, εύκολος διαλογισμός Ενέργεια: Θετική
117.- Τόπος: πόλη (11-β1) Που είναι: πλατεία Ελευθερίας, Σταυρούπολη Ιδιότητες:δυσκολία
προσαρμογής, ψυχολογικές διαταραχές. Ενέργεια: Αρνητική.
118.- Τόπος πόλη (11-Β1) Που είναι: ναός αχειροποιήτου Ιδιότητες: η εκκλησία έχει χτιστεί
επάνω στον αρχαίο ναό της ΄Ισιδας Ενέργεια: Θετική
119.- Τόπος: πόλη (11-β1) Που είναι: πλατεία Τερψιθέας, άνω πόλη Ιδιότητες: κατά τις
νυκτερινές ώρες δυσκολία προσαρμογής, αφιλόξενη ατμόσφαιρα, δίπλα στο Δερβίσικο
μαυσωλείο. Ενέργεια Αρνητική
120.- Τόπος: πόλη (11-Β1) Που είναι: Βασιλίσσης ΄Ολγας 263 απέναντι από την Νομαρχία.
Ιδιότητες: στοιχειωμένο σπίτι, παραφυσικά φαινόμενα, λάμψεις & φωνές άγνωστης
προέελυσης κατά την νύκτα. Ενέργεια : Αρνητική
121.- Τόπος: πόλη (11-Β1) Που είναι: Υπόγειος ναός Αγ. Ιωάννου του προδρόμου γωνία Π.
Μελά και Ικτίνου πίσω από την Αγ. Σοφία. Ιδιότητες περισυλλογή, εύκολος διαλογισμός.
Ενέργεια: Θετική
ΘΡΑΚΗ
ΕΠΤΑΝΗΣΑ
123.- Τόπος: νήσος Ζάκυνθος (19-Γ2,Δ2) Που είναι: όρος Βραχιώνας Ιδιότητες:
Νεραϊδότοπος, άλλες διαστάσεις. Ενέργεια; Θετική
124. - Τόπος: νήσος Ζάκυνθος (19-Γ2) Που είναι : ακρωτήρι κόκκινος βράχος 2χλμ. Βόρεια
της πόλεως. Ιδιότητες: Ισχυρός γωδαιτικός τόπος, χρονικό κενό, ενεργειακός κόμβος.
Ενέργεια: Θετική και αρνητική
125.- Τόπος: νήσος Ζάκυνθος (19-Γ2) Που είναι: κυανό σπήλαιο, δίπλα στο ακρωτήριο
Σκινάρι. Ιδιότητες: χρονικό κενό, πέρασμα σε άλλες διαστάσεις, παράξενα όνειρα. Ενέργεια:
Θετική
126.- Τόπος: νήσος Λευκάδα(13-Γ2) Που είναι: νησίδα Μεγανήσι, 12 ν.μ. από το λιμάνι της
Λευκάδας. Ιδιότητες: Σπήλαιο του δαίμονα, αρχικά δύσκολη προσαρμογή, άλλα πεδία.
Ενέργεια: Θετική και αρνητική
127.- Τόπος: νήσος Ιθάκη (19-Α2) Που είναι: σπήλαιο των νυμφών. Ιδιότητες: νεραϊδότοπος,
πέρασμα σε άλλες διαστάσεις, γαλήνη, χαλάρωση. Ενέργεια: Θετική
ζωή της πόλης υπήρξε το μεγαλύτερο στην περιοχή της Μεσογείου, με υπόγειους θαλάμους
και στοές, υδατοδεξαμενές και αλλεπάλληλες σειρές από ψηλά τείχη. Το πευκοδάσος που
σήμερα βρίσκεται στη νότια πλευρά του, φυτεύτηκε το 1916 από το στράτευμα της Εθνικής
Άμυνας του Ελ. Βενιζέλου, όταν πια το κάστρο σαν κτίσμα είχε χάσει κάθε έννοια
στρατηγικής σημασίας. Λίγα χρόνια μετά, μέχρι το 1940 σταμάτησε κάθε χρήση του. Στην
Προϊστορική εποχή είχε πολλά ονόματα όπως Λασία, Ιμερτή, Πελασγία, Ίσσα, κ.α. Στη
μυθολογία αναφέρεται ότι ο πρώτος έποικός της ήταν ο Μάκαρας γυιός του Ηλίου, ο πιο
φημισμένος από τους μυθικούς βασιλιάδες ο οποίος είχε πέντε κόρες: τη Μυτιλήνη, τη
Μήθυμνα, την Ίσσα, την Άντισσα και την Αρίσβη, καθώς και τέσσερις γιους: τον Έρεσο, τον
Κυδρόλαο, το Νέανδρο και τον Λεύκιππο. Οι κόρες και οι γιοι του Μάκαρα έδωσαν τα
ονόματά τους στις κυριότερες πόλεις της Λέσβου, τα οποία υπάρχουν μέχρι σήμερα! Το
σημερινό της όνομα «Λέσβος» προέρχεται από τον Λέσβο, γιο του Θεσσαλού ήρωα
Λάπηθου, συζύγου της Μήθυμνας.
ΚΡΗΤΗ:
1. Τόπος: Κνωσός
2. Τόπος: Φαιστός
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Αρνητική.
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Αρνητική
Που είναι: Όρος Δίκτη, Δικταίο Άντρο, τόπος γέννησης του Δία
Ενέργεια: Θετική
Που είναι: Άγιος Νικόλαος, ναός στο λιμάνι του Αγίου Νικολάου
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Θετική
Που είναι: Όρος Φεγγάρι, πλαγιές και κορυφή του όρους, καταβάσιο
Ιδιότητες: Δίκτυο σπηλιών και στοών, νεραϊδότοπος, χρονικό κενό, τόπος συνάθροισης
Ιδιότητες: Στο κέντρο της εκκλησίας τρύπα/καταβάσιο. Από το εσωτερικό βγαίνει φως
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική
ΚΥΚΛΑΔΕΣ
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Θετική
Ιδιότητες: Χρονικό κενό, φωνές, θόρυβοι, ομιλίες, απότομες ριπές αέρος, φαινόμενα
Που είναι: Χώρα Κέας, Ενετικό τείχος δίπλα στην εκκλησία του Σταυρού.
Ενέργεια: Αρνητική.
Ιδιότητες: Νεραϊδότοποι.
Ενέργεια: Θετική.
Ενέργεια: Θετική
(αρχή: Δήλι-εκκλησία Αναστάσεως, τέλος: εκκλησία Αγ. Στεφάνου κοντά στο Γαλησσά).
Ενέργεια: Θετική
ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ
Ενέργεια: Αρνητική
Ιδιότητες: Νεραϊδότοποι
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Ενέργεια: Αμφίπολη
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Αμφίπολη
Ιδιότητες: Στο προσκυνητάρι της Παναγιάς, στα βράχια ακούγονται κρότοι και βγαίνουν
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική.
Ενέργεια: Θετική
Ιδιότητες: Μετατόπιση του ναού γύρω από τον άξονά του, με κατεύθυνση το Βορρά,
Ενέργεια: Θετική
ΑΤΤΙΚΗ
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Θετική
τηλεκίνησης.
Ιδιότητες: Ισχυρό γεωμαγνητικό κέντρο. Στην όρθια πέτρινη στήλη βρίσκεται το ισχυρότερο
πεδίο ενέργειας.
Ενέργεια: Ισχυρά θετική, αντίπολος του πέτρινου κύκλου με σύμβολα πάνω από το θέατρο
Που είναι: Αθήνα, ύψωμα απέναντι από την Πνύκα, πάνω από το θέατρο της Δώρας
Στράτου
Ιδιότητες: Στον πέτρινο κύκλο με ζωγραφισμένα σύμβολα βρίσκεται ισχυρό ενεργειακό πεδίο
Ενέργεια: Ισχυρά αρνητική, αντίπολος του γεωμαγνητικού κέντρου του βράχου της Πνύκας.
Ενέργεια: Θετική
Που είναι: Παλαιό ερειπωμένο κτίσμα απέναντι από τη στροφή για Νέα Πεντέλη.
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Θετική
Ιδιότητες: Όπισθεν του ναού καταβάσιο, οδηγεί προς ναό του Απόλλωνος,
Ιδιότητες: Ο ναός κλείνει το άνοιγμα φωτεινής στοάς, ίχνη μύρου στον πίσω τοίχο. Υπογείως
Ενέργεια: Αμφίπολη
Που είναι: Αθήνα, άλσος Λογγίνου, Παγκράτι, κοντά στο Α' νεκροταφείο.
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική.
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Αρνητική.
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
Ιδιότητες: Υπόγεια λίμνη με ιδιότητες της Μ. Πυραμίδας. Στην Ακρόπολη ναός χριστιανικός
με αρχαίες επιγραφές
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Αρνητική
μυητικός τόπος.
Που είναι: Όρος Οίτη, πλησίον του χωριού Καμποτάδες, ναός Ταξιαρχών
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική
ΗΠΕΙΡΟΣ
Ιδιότητες: Ιερός χώρος προς άλλες διαστάσεις, ηρεμία, χαλάρωση. Κάτω από το ναό του Αγ.
Ενέργεια: Θετική
ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική
τάσεις φυγής.
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Θετική
Ιδιότητες: Κελτικό μνημείο, menhirs και dolmens που αλλάζουν χρώμα κατά τη δύση του
Ενέργεια: Θετική
Που είναι: Χωριό Πρώτη, στο δρόμο για το μοναστήρι της Αναλήψεως
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Αρνητική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική
Ιδιότητες: Το σημείο του ξεροπόταμου κάτω από τη γέφυρα αποτελεί ισχυρό τόπο δύναμης.
Ενέργεια: Θετική
Που είναι: Ναός Αγίου Μάρκου, στον παλιό δρόμο για Θέρμη, μετά τα νέα
νεκροταφεία.
Ενέργεια: Αρνητική
Που είναι: Πανόραμα, στο δρόμο προς Χορτιάτη. Βγαίνοντας από Πανόραμα, οι δύο-τρεις
μικροί δρόμοι δεξιά, πιο πάνω από τη στροφή οδηγούν σε εξοχική τοποθεσία με μικρό
Ενέργεια: Θετική
Που είναι: Κήποι του Πασά, προς Άγιο Παύλο, πάνω από το Νοσοκομείο Άγιος Δημήτριος
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Αρνητική
Ιδιότητες: Η εκκλησία έχει χτιστεί πάνω από αρχαίο Αιγυπτιακό ναό της Ίσιδας.
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Αρνητική.
Ενέργεια: Αρνητική.
Που είναι: Υπόγειος ναός Αγ. Ιωάννου του Προδρόμου, γωνία Παύλου Μελά
Ενέργεια: Θετική
ΘΡΑΚΗ
Ιδιότητες: Έξω από το χωριό υπάρχουν λαξευτοί μεγαλιθικοί τάφοι στα βράχια. Ισχυρός
Ενέργεια: Θετική.
ΕΠΤΑΝΗΣΑ
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική
Ενέργεια: Θετική
Τη Λέσβο κοσμούν εκκλησίες, μοναστήρια και προσκυνήματα, όλα με την δική τους ιστορία.
Τα πιο γνωστά προσκυνήματα της Λέσβου είναι:
Παναγία της Αγιάσου, ένα από τα πιο σημαντικά προσκυνήματα στην Ελλάδα. Η εικόνα
της Παναγίας που κρατάει τον Χριστό (Βρεφοκρατούσα), δημιουργήθηκε από τον
Ευαγγελιστή Λουκά με μαστίχα και κερί και μεταφέρθηκε από την Ιερουσαλήμ στην Αγίασο
από τον καλόγερο Αγάθωνα από την Έφεσο, το 803 μ.Χ. Πλήθος προσκυνητών συρρέει τον
Δεκαπενταύγουστο για να προσκυνήσει την Θαυματουργό εικόνα.
Ιερά Μονή του Αγίου Ραφαήλ, ο οποίος, ύστερα από επανειλημμένες εμφανίσεις στα
όνειρα ενός πιστού, του αποκάλυψε την ιστορία του μαρτυρίου του κι έτσι "φανερώθηκε" η
κρυφή ιστορία του Μοναστηριού του Καρυώνα, που βρίσκεται ανάμεσα στους ελαιώνες της
Θερμής. Τα κόκαλά του βρέθηκαν στον τόπο που υπέδειξε, καθώς και τα κόκαλα του
Διακόνου Νικολάου και της μικρής Ειρήνης που έγιναν μάρτυρες μαζί μ' εκείνον στα
χέρια των Τούρκων το 1463. Σήμερα το μοναστήρι που ανακατασκευάστηκε στη μνήμη των
Αγίων Μαρτύρων, Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης, αναπτύχθηκε σε μία μεγάλης έκτασης