KENDLNDEN YERLEEN NORMAL DAYANIMLI

HAFF BETON ZERNE DENEYSEL BR ALIMA

AN EXPERIMENTAL STUDY ON NORMAL STRENGTH
SELF COMPACTING LIGHT WEIGHT CONCRETE
rfan Kadirolu
Batim Bat Anadolu imento Sanayii A..
zmir

zet
Bu almada, Kayseri blgesinden temin edilen pomza ta agregalar kullanlarak
kendiliinden yerleen Normal Dayanml Hafif Betonun retilebilirlii konusunda,
laboratuvar baznda deneysel aratrmalar yaplmtr. almada 1400, 1500, 1600 ve
1700 kg/m3 etv younluklarnda hafif, ayn zamanda kendiliinden yerleen zelliklere
sahip betonlar retilmitir. Belirtilen younluklardaki karmlarda, balayc (imento
+uucu kl+silika duman) miktarlar sabit tutulmu, agrega oranlar deitirilerek hedef
younluklar elde edilmitir. retilen betonlar zerinde U-box, L-box, 50 cmye yaylma
sresi, hava ierii, birim hacim ktlesi deneyleri uygulanarak taze beton zellikleri
tespit edilmitir. Taze betonlardan alnan numunelerle betonlarn basn, ekme ve
eilme dayanmlar ile elastisite modlleri tespit edilmi ve sonular irdelenmitir.
Sonu olarak sadece taze beton ve dayanm zellikleri gz nne alndnda,
kendiliinden yerleen hafif beton retilebilecei kanaatine varlmtr.

Abstract
In this study, an experimental research was performed to see the normal-strength, self
compacting, light-weight concrete could be produced or not, using the pumice stone
aggregates obtained from Kayseri region. For this purpose, self compacting concrete
samples which have oven dry densities of 1400, 1500, 1600 and 1700 kg/m3 were
produced. Keeping the dosages of the binding materials (concrete+fly ash+microsilica)
constant, the samples were produced using different ranges of aggregates in order to
obtain the target densities. The characteristics of the fresh concrete were determined by
using U-Box, L-Box, J-Ring, air content and unit weight tests. The compressive
strength, tensile strength, flexural strength and the modulus of elasticity of the samples
were also determined.
As a result, a normal-strength, self compacting, light-weight concrete could be produced
considering only the fresh concrete characteristics and the strength.

1. GR
1990 l yllardan itibaren, zellikle s yaltm ve birim hacim arl bakmndan
normal betona nazaran olduka nemli stnlklere sahip olan hafif beton, gittike
ykselen bir eilimle kullanm alan bulmaya balamtr. zellikle betonarme
yaplarda, nemli sakncas olarak saylan yap arlnn azaltlabilmesi iin gnmze
kadar eitli malzemeler kullanlmtr. Bu malzemelerde hafifliin temel aranlan
zellik olmasnn yannda, dayanm, yksek scaklklara kar diren, yksek s yaltm
gibi zelliklerin de elde edilmesi tercih edilmitir. Bu zelliklere yant veren ve en
yaygn olarak kullanlan tula yerine, teknolojinin gelimesiyle birlikte ok daha hafif
ve s yaltm zellikleri iyi olan malzemelerin kullanlmas yaygnlamaktadr [1].
Normal arlkl beton naat Mhendisliinde en yaygn olarak kullanlan tayc bir
malzemedir. ok iyi bir tayc malzeme olmasnn yan sra birim arl yksektir.
Bu nedenle yaplarda zati arlklar ok yksek boyutlara ulamaktadr. Normal arlkl
betonun birim arlnn azaltlmasyla, yap veya yap elemannn arln azaltarak,
ekonomi ve emniyet avantajlar salamak olanakldr [2,3].
Hafif betonlar retmek iin bilinen genel kural, beton iinde eitli yntemlerle boluk
oluturmaktr. Boluk oluturma ya har iinde veya iri agrega taneleri arasnda ya da
agregann iinde yaplr [4].
Hafif betonlarn stnlkleri yle zetlenebilir[4]:
1.
2.
3.
4.

Daha dk enerji ile retim ve yerletirme kolaylna sahiptir.

Yap ykleri nemli oranda azalr, yap elemanlar daha kk boyutta yaplabilir.
Is yaltmlar yksektir.
Yangn etkisine, normal betonlara gre daha direnlidirler.

Saylan stnlkleri yannda sakncalar da vardr. Sakncalar ise yle zetlenebilir[4]:

1.
2.
3.
4.
5.

Dayanmlar normal betona gre dktr.

Anmaya kar dayankszdr.
Neme kar yaltm gerekebilir.
Elastisite modlleri dktr. Bu nedenle snme bir dereceye kadar yksektir[2].
Rtreden dolay atlama riski daha yksektir [5].

lkemizde, tayc hafif beton iin gerekli olan yapay agregalarn retimiyle ilgili
henz bir sanayi kolu kurulmamtr. Doal hafif agregalardan ise lkemizde en yaygn
olarak bulunanlar pomza ta, volkanik tf ve volkanik curuftur. Pomza tann, Orta ve
Dou Anadolu da olduka byk rezervleri olduu bilinmektedir [6].
Pomza ta, boluklu, sngerimsi, silika esasl ve birim hacim arl 1 gr/cm3 den
kk, cams doku gsteren ve sertlii Mohs Skalasna gre 6 civarnda olan volkanik
bir doal hafif agregadr [7].
Tayc hafif beton, agregasnn tm veya bir ksm hafif ve boluklu olan, srekli
granlometriye sahip, imento hamuru normal betondakiyle ayn zellikte ve dayanm
deeri yksek olan (Karakteristik silindir basn dayanm en az 12 N/mm2 olan)
betondur. Normal betonda olduu gibi basn dayanmn etkileyen en nemli faktr

su/imento orandr. Beton karm hesabnda, su/imento oran, agregalarn trlerine

bal olarak su emme kapasiteleri, su ierikleri ve imento dozaj ile kimyasal ve
mineral katk ierikleri, taze ve sertlemi beton zelliklerini etkileyecek faktrler
olarak karmza kmaktadr [8]. Beton karm oranlarnn belirlenmesinde genellikle
basn dayanm ve ilenebilirlik zellikleri gz nnde bulundurulur[9]. nk hafif
agrega ile yaplan hafif tayc betonlar daima dayanm dkl ve segregasyona
eilimlidirler. Bu nedenle tasarmdan yerletirmeye kadar btn aamalarda,
almalarn titizlikle gerekletirilmesi gerekir.
Hafif agregalarn yksek derecede su emme yetenekleri nedeniyle, istenen ilenebilirlii
ve kvam elde etmek iin gerekli su miktar da, kullanlan agrega eidi, tane
bykl ve imento dozajna bal olarak deikenlik gsterebilmektedir[10].
8 Mart 2004 den itibaren lkemizde uygulanmas zorunlu olacak olan TS EN 206-1
Standard hafif betonu, etv kurusu durumdaki younluu, 800 kg/m3 ve daha byk
olup, 2000 kg/m3 gemeyen beton olarak tanmlamaktadr. Standart hafif betonu,
karakteristik basn dayanmlar ve younluklarna gre snflandrmaktadr [11].
1980 li yllarn sonunda Japonya da gelitirilmeye balanan ve lkemizde zellikle son
yllarda gittike artan yaygnlkla kullanlan kendiliinden yerleen beton, normal
arlkl (genellikle 2300-2400 kg/m3) olarak retilmektedir. Kendiliinden yerleen
beton, kendi arl ile istenilen kesite homojen bir ekilde yaylabilen, vibrasyonsuz,
kesitte tam doluluun salanabildii, yksek dayanm ve dayankllk gibi zellikleriyle
de yksek performansl bir betondur [12].
Bu almada zellikle 1400 kg/m3 ile 1700 kg/m3 arasnda younluklara sahip orta
dayanml hafif beton retimi amacyla yola klmtr. Agrega olarak lkemizde
zengin rezervlere sahip olan pomza ta agregasnn kullanlmas ngrlmtr. Bunun
iin ilenebilirlik ve dayanm zelliklerini salama amacna, iyi bir imento hamuru
matrisini elde etme yoluyla ulalabilecei dncesi, uucu kl ve mikrosilica ile
polikarboksilat bazl hiperakkanlatrc kullanmna gtrmtr. Daha sonra alma,
kendiliinden yerleen orta dayanml hafif beton retimi amacna ynelik olarak
gerekletirilmitir.

2. DENEYSEL ALIMALAR
almalarda kullanlan beton bileenlerinin zellikleri, beton karmlar ve yaplan
deneylerin sonular hakknda bilgi verilmitir.
2.1. Kullanlan Malzemeler
2.1.1. Agregalar
Deneysel almada kullanlan hafif agrega, Soylu Madencilik San. ve D. Tic. Ltd. ti.
nin Kayseri blgesindeki ocandan gnderilen 0-4 mm, 4-8 mm ve 8-16 mm tane
snflarndaki pomza ta agregasdr. Normal agrega, zmir Bornova daki Batim
A.. Mcr retim Tesisi nden retilen 0-3 mm ve 5-15 mm tane snflarndaki kireta
kkenli krmata agregalardr. Kullanlan agregalarn baz kimyasal zellikleri
izelge 1de ve pomza ta agregasnn baz fiziksel zellikleri izelge 2 de verilmitir.

izelge 1 Hafif (pomza) ve normal (kireta) agregalarnn baz kimyasal zellikleri

Malzeme
Pomza
Kireta

SiO2
(%)
68,50
1,65

Al2O3
(%)
14,90
0,78

Fe2O3
(%)
3,10
0,19

Kimyasal zellikler
CaO
Na2O
K2O
(%)
(%)
(%)
2,90
4,10
2,75
53,28
0,05
0,04

MgO
(%)
0,08
0,22

SO3
(%)
--0,08

izelge 2 Hafif (pomza) agregann baz fiziksel zellikleri (TS 2511/1977e gre)
Fiziksel zellikler
Kuru Gevek Birim Arlk (kg/m3)
24 Saatlik Su Emme Kapasitesi (%)
Kuru zgl Arlk Faktr
Kullanld Andaki Nem erii (%)
Kullanld Andaki zgl Arlk Faktr

Pomza Agregas
0-4 mm
4-8 mm
8-16 mm
690
384
328
29
44
52
1,51
1,18
1,01
19
29
26
1,48
1,21
1,09

Normal (kireta) agregalarda ise, DYK zgl arlk 0-3 mm krma kum iin 2,68,
5-15 mm krmata iin 2,70 olarak bulunmutur. Su emme oranlar 0-3 mm iin %1,3,
5-15 mm iin %0,35 olarak tespit edilmitir. Agregalarn elek analizleri izelge 3 de
verilmitir.
izelge 3 Pomza ta ve kireta agregalarnn elek analizleri
Agrega
Pomza 0-4 mm
Pomza 4-8 mm
Pomza 8-16 mm
Kireta 0-3 mm
Kireta 5-15 mm

31,5
100
100
100
100
100

16
100
100
97
100
100

8
100
94
19
100
36

Elekten Geen (%)

Elek Akl (mm)
4
2
96
69
28
17
12
8
100
73
3
0

1
44
14
6
46
0

0,5
31
13
5
30
0

0,25
23
11
4
20
0

2.1.2. imento
almalarda Batim Bat Anadolu imento San. A.. retimi olan P 42,5 imentosu
kullanlm olup, baz fiziksel ve kimyasal zellikleri izelge 4de verilmitir.
izelge 4 P 42,5 imentosunun baz fiziksel ve kimyasal zellikleri
Fiziksel zellikler
zgl Arlk (gr/cm3)
Blanie (cm2/gr)
2 Gn N/mm2
Basn
7 Gn N/mm2
Dayanm
28 Gn N/mm2

3,10
3261
23,5
41,3
49,5

SiO2
Al2O3
Fe2O3
CaO
SO3

Kimyasal zellikler
(%)
20,64
(%)
5,84
(%)
2,53
(%)
63,81
(%)
2,79

2.1.3. Uucu Kl ve Silis Duman

Beton karmlarnda Soma Ash Plus Yap Malzemeleri Sanayi ve Ticaret A.. retimi
olan uucu kl ve YKS Yapkim Yap Kimya San. A.. firmasndan temin edilen silis
duman kullanlm olup, bu malzemelerin baz fiziksel ve kimyasal zellikleri izelge
5 de verilmitir.
izelge 5 Uucu kl ve silis dumannn baz kimyasal ve fiziksel zellikleri
Kimyasal zellikler
Malzeme

SiO2
(%)

Al2O3 Fe2O3
(%)

Uucu Kl 49,14 26,22

Silis
91,97 0,02
Duman

CaO

SO3

FcaO

Cl

(%)

(%)

(%)

(%)

4,12

13,96 1,22

1,00

0,034

1,32

0,31

---

0,08

(%)

0,35

Fiziksel zellikler
zgl zgl 45 m
yzey zeri
Ar.
3
cm2/gr (%)
gr/cm
2,30
2612 38,80
2,30

21080

1,24

2.1.4. Kimyasal Katk

Beton karmlarnda Konsan Bilgi ve Teknoloji retim A.. firmasnn retimi olan
Smart Flow HS 100 sper akkanlatrc katks kullanlmtr. Polikarboksilat bazl
kimyasal katknn younluu 1,09 gr/cm3, pH 5,5 olarak tespit edilmitir.
2.1.5. Su
Karmlarda iilebilir nitelikte eme suyu kullanlmtr.
2.2. Beton Karmlar , retimleri ve Yaplan Deneyler
Bu almada, etv younluu 1400, 1500, 1600 ve 1700 kg/m3 olan drt farkl
younlukta kendiliinden yerleen hafif betonun laboratuvarda retilmesi
amalanmtr. Drt karmda da imento (350 kg/m3), uucu kl (170 kg/m3), silis
duman (30 kg/m3) ve kimyasal katk miktarlar (8 kg/m3) ile en byk agrega tane
bykl (16 mm) sabit tutulmutur. lk karmda sadece pomza ta agregalar
kullanlmtr. Daha sonraki karmlarda ise hedeflenen younluk deerleri elde
edilinceye kadar ve ilk karmn granlometrisine gre fazla sapma oluturmayacak
ekilde normal agrega, hafif agrega yerine deitirilerek eklenmitir. Su miktarlar, taze
kendiliinden yerleen beton zelliklerini salayacak ekilde deneyerek tespit
edilmitir. Beton karm hesaplar TS 2511 e gre yaplmtr.
Her bir karm iin n deneyler yaplarak su miktarlar ve verim katsaylar tayin
edilmi ve gerek karm miktarlar elde edilerek bunlara gre betonlar retilmitir.
Btn betonlar 50 dm3 kapasiteli laboratuvar mikserinde retilmitir. ncelikle hafif
agrega arlklarnn %20 si kadar su, mikserin iinde hazrlanarak, hafif agregalara 10
dakikalk bir n emdirme uygulanmtr. Dier bileenler daha sonra eklenerek
homojen ve kohezyonu iyi karmlar elde edilmi ve ilenebilirlik kolaylamtr. Btn
karmlar 40 dm3 lk harmanlar eklinde retilmi ve btn bileenlerin miksere
konulmasndan itibaren iki dakika kartrma uygulanmtr. Her karm iin retilen
betonlarn EFNARC 2002 ye gre yaylma, L-box ve U-box deney sonular tespit
edilmitir. Ayrca taze beton birim hacim ktleleri TS EN 12350-6 ya gre, hava ierii
TS EN 12350-7 ye gre tayin edilmitir. retilen her beton karmndan 13 adet
15cm x 15cm x 15cm ayrtl kp, 6 adet 15cm x 30cm ayrtl silindir ve 10cm x 10cm x
50cm ayrtl prizma kalplara numuneler alnmtr.

retilen karmlarn 1 m3 iin gerek bileimleri ve tespit edilen taze beton zellikleri
izelge 6 da verilmitir.
izelge 6 Beton bileimleri ve taze beton zellikleri
Beton Bileimleri
imento (kg/m3)
Uucu Kl (kg/m3)
Silika Duman (kg/m3)
Su (kg/m3)
Su / Toplam Balayc
Kimyasal Katk (kg/m3)
0-4 mm Pomza (%)
4-8 mm Pomza (%)
8-16 mm Pomza (%)
0-3 mm Krmakum (%)
5-15 mm Krmata (%)
Yaylma ap (mm)
T50cm (sn)
L-box (h2/h1)
U-box (h2-h1) (mm)
Taze Beton Birim Hacim
Ktlesi (kg/m3)
Hava erii (%)

Kyhb 1,4
346
168
30
267
0,49
8
48
30
22
----660
3,87
0,88
18

Kyhb 1,5
353
171
30
265
0,48
8
28
30
22
20
--670
3,04
0,90
15

Kyhb 1,6
351
171
30
237
0,43
8
10
30
22
38
--690
2,82
0,92
15

Kyhb 1,7
351
171
30
224
0,41
8
--27
20
48
5
710
2,44
0,95
15

1480

1560

1654

1745

6,5

6,0

6,0

5,0

Kp, silindir ve prizma kalplara alnan numuneler laboratuvar iinde zerleri slak
uvallarla rtlerek ilk 24 saat sabit bekletilmiler ve sonra kalplardan sklerek, 2, 7
ve 28 gnlk basn dayanm, 7 ve 28 gnlk yarmada ekme ve eilme dayanmlar
tayini ve 28 gnlk elastisite modl tayini iin, 202 C scakla sahip laboratuvar
kr havuzunda deney gnlerine kadar kre tabi tutulmulardr. Basn dayanm tayini
TS EN 12390-3, yarmada ekme dayanm tayini TS EN 12390-6 ve elastisite modl
tayini TS 3502 standardna uygun olarak yaplmtr. Sertlemi betonlar zerinde
uygulanan deney sonular izelge 7 'de verilmitir.
izelge 7 retilen betonlarn basn, yarmada ekme, eilme dayanmlar ve 28 gnlk
elastisite modlleri

Karm

Ortalama
Basn
Dayanmlar
(N/mm2)

Ortalama
Yarmada ekme
Dayanmlar
(N/mm2)

2 Gn 7 Gn 28 Gn 7 Gn
Kyhb 1,4
11,30
17,00 20,80
1,45
Kyhb 1,5
12,00
19,90 25,50
1,60
Kyhb 1,6
12,80
20,20 27,70
1,79
Kyhb 1,7
13,10
21,80 35,00
1,85
* noktadan yklenen kirilerden elde edilen

28 Gn
1,82
1,85
1,93
2,12

Eilme
Dayanmlar *
(N/mm2)

7 Gn
2,55
3,12
3,30
3,80

28 Gn
3,59
4,26
4,59
4,65

28 Gnlk
Elastisite
Modl
(N/mm2)

16.500
18.400
20.000
21.000

Ayrca her bir karmdan oluturulan 3 er adet 15cm x 15cm x 15cm boyutlarnda kp
numuneler kullanlarak, betonlarn TS EN 12390-7 ye gre etv younluklar ve su
emme oranlar tespit edilmitir. Betonlarn etv younluklar ve su emme oranlar
izelge 8 de verilmitir.
izelge 8 Betonlarn 28 gnlk etv younluklar ve su emme oranlar

Etv Younluu (kg/m )

Su Emme Oranlar (%)

Kyhb 1,4
1398
13,5

Kyhb 1,5
1518
12,6

Kyhb 1,6
1610
8,7

Kyhb 1,7
1688
8,1

3. DENEY SONULARININ RDELENMES

3.1. Taze Beton zelliklerinin rdelenmesi

750

4,5

720

690

3,5

660

630

2,5

600

T 50cm (sn)

Yaylma ap (mm)

Kendiliinden yerleen hafif betonda younluk arttka ilenebilirliin de kolaylat

grlmektedir. Su/toplam balayc oran yksek olan (0,49) Kyhb 1,4de, yaylma 660
mm, 50 cmye yaylma sresi 3,87 sn, L-box da h2/h1 oran 0,88 ve U-box da (h2-h1)
fark 18 mm olarak tespit edilen zellikler, su/toplam balayc oran daha dk (0,41)
olmasna ramen Kyhb 1,7de ise yaylma 710 mm, 50 cmye yaylma sresi 2,44 sn, Lboxda h2/h1 oran 0,95 ve U-boxda (h2-h1) 15 mm olarak elde edilmitir (izelge 6).
Kullanlan kimyasal katk miktar btn karmlarda sabittir. Kendiliinden yerleen
betonun yaylma ve yerleme zelliinin arlnca saland bilindiinden,
younluun azalmasyla yaylma ve yerleme zelliklerinin de azalmas beklenen sonu
olmaktadr. Kendiliinden yerleen hafif betonda younluk-yaylma ve younluk 50
cmye kadar yaylma sresi (T50cm) arasndaki iliki ekil 1de gsterilmitir.

2
1,4

1,5

1,6

1,7

Y oun luk (ton /m 3)

Y aylm a
T 50cm

ekil 1 Kyhb da younluk - yaylma ve younluk - T50cm aralarndaki iliki

TS EN 12350-7 standardna gre tespit edilen hava ierii miktar younluun
artmasyla azalmaktadr. Kyhb 1,4 de %6,5 olarak tespit edilen hava ierii, Kyhb 1,7
de %5 olarak bulunmutur (izelge 6).Beklenildii zere betonlarda karma suyu
ihtiyac, younluun azalmasyla artmaktadr.

3.2. Sertlemi Beton zelliklerinin rdelenmesi

3.2.1. Basn Dayanmlar
Toplam balayc miktarnn ve katk dozajnn sabit tutulmas, buna karlk agrega
karm oranlarnda deiiklik yaplarak farkl younluklarn elde edilmesi durumunda,
younluk arttka su miktar azalmakta ve basn dayanmlar artmaktadr. Buna neden
olarak hem kuvvetli bir balayc hamurunun oluumunu, hem de daha yksek
dayanml agrega iskeletinin oluturulmas saylabilir. Toplam balayc miktar ve
kimyasal katk dozajnn sabit tutulmas kouluyla, younluk ve basn dayanmlar
arasndaki iliki ekil 2 de gsterilmitir.

Ort. Kp Basn Dayanm

(N/mm2)

40
35
30
25
20
15
2 G n

10
1398

1518
1610
Etv Younluu (kg/m 3)

1688

7 G n
28 Gn

ekil 2 Sabit toplam balayc ve kimyasal katk ieren farkl younluktaki Kyhb larda
basn dayanm deiimi
izelge 7 deki 2,7 ve 28 gnlk basn dayanmlarna gre betonlarn dayanm geliimi
incelendiinde, toplam balayc ve kimyasal katk btn karmlarda sabit tutulduu
halde, stelik su/balayc orannn azalmasna ramen younluk arttka dayanm
geliiminin yavalad grlmektedir. Bu durumda younluk-dayanm geliimi ilikisi
izelge 9 da gsterilmitir.
izelge 9 Sabit balayc (imento + uucu kl + silis duman) ve kimyasal katk
kullanlmas durumunda younluk su/balayc - dayanm geliimi ilikisi
Karm
Kyhb 1,4
Kyhb 1,5
Kyhb 1,6
Kyhb 1,7

Etv
Younluu
(kg/m3)
1398
1518
1610
1688

Su /
Balayc
0,49
0,48
0,43
0,41

2 / 28 Gn
7 / 28 Gn
2 / 7 Gn
Basn Day. Basn Day. Basn Day.
Oran
Oran
Oran
0,66
0,82
0,54
0,60
0,78
0,47
0,63
0,73
0,46
0,60
0,62
0,37

3.2.2. Yarmada ekme ve Eilme Dayanmlar

izelge 7 de verilen silindir numunelerdeki yarmada ekme ve orta noktada yklenen
kiriteki eilme dayanmlar irdelendiinde, beklenildii gibi, basn dayanm ve
younluk arttka ekme dayanmlar da ykselmektedir. Basn dayanmlar ile ekme
dayanmlar arasndaki iliki ekil 3 de verilmitir.

ekme Dayanm (N/mm2)

5
4,5
4
3,5
3
2,5

Yarm ada
ekm e
D ayanm
E ilm e
D ayanm

2
1,5
1
20,8

25,5
27,7
B asn Dayanm (N/m m 2)

35,0

ekil 3 Basn dayanmlar ekme dayanmlar arasndaki iliki (28 Gnlk)

Silindir numunedeki yarmada ekme dayanm basn dayanmnn %6,05-%8,75 i
arasnda, eilme dayanm ise basn dayanmnn %13-%17 si arasnda deer
almaktadr. Basn dayanm arttka oran azalmaktadr.

28 Gnlk Balang Elastisite

Modlleri (N/mm2)

3.2.3. Elastisite Modlleri

izelge 7 de verilen elastisite modlleri balang elastisite modlleridir. Basn
dayanm ve younluun artmasyla birlikte elastisite modlleri de artmaktadr. Elde
edilen deerlerin, ayn kp dayanmna sahip normal betonlarn elastisite modlleri ile
kyaslandnda daha dk olduklar sylenebilir. Basn dayanm-elastisite modl
ilikisi ekil 4 de gsterilmitir.

22000
21000
20000
19000
18000
17000
16000
15000
20,8

25,5
27,7
28 Gnlk Kp Basn Dayanmlar (N/mm2)

ekil 4 Basn dayanm-balang elastisite modl ilikisi

35,0

Hafif betonlardan elde edilen elastisite modllerinin, edeer kp dayanm ayn olan
normal arlkl betonlarnki ile kyaslandnda (TS 500 deki karakteristik elastisite
modl deeri ile) %30-40 oranlarnda dk olduu ortaya kmaktadr. En byk
fark, en hafif betonda grlmtr.
3.2.4. Su Emme Oranlar
1400 1700 kg/m3 younlua sahip betonlardan elde edilen su emme oranlarnn,
younluun artmasyla azald grlmektedir. Kyhb 1,4 %13,5 olarak tespit edilen su
emme oran, Kyhb 1,7 de %8,1 olarak elde edilmitir. Su emme oranlar normal
arlkl betonlara gre, beklenildii gibi, bir hayli yksektir.
3.2.5. 28 Gnlk Basn Dayanm Sonularnn TS EN 206-1 deki Hafif Beton
Dayanm Snflar le Kyaslanmas
almada elde edilen ve 1400-1700 kg/m3 arasnda younlua sahip betonlarn 28
gnlk basn dayanm sonular irdelendiinde, TS EN 206-1e gre, LC 12/13LC 30/33 arasndaki snf betonlarn dayanmlar ile uyumlu deerler ierdii
grlmektedir. Bu younluklarda, normal dayanml beton retilebilecei kanaatine
ulalmtr.

4. SONULAR VE NERLER
1. Normal arlkl olarak retilen ve gittike kullanm yaygnlaan kendiliinden
yerleen betonun, hafif olarak da retilebilecei kanaatine varlmtr. Ancak bunun
iin zellikle ok daha youn bir ekilde laboratuvar denemeleri yaplmal, zellikle
bu almada incelenmeyen fakat ok gerekli olan sre kvam koruma zellii
incelenmeli, ksa srede oluacak kvam kayplaryla ilgili nlemler aratrlmaldr.
retimde, agrega girdisi olarak pomza agregasnn, zellikle granlometrisi ve nem
ierii ok sk kontrol edilmeli, bunun iin sk periyotlu bir girdi kalite plan
oluturulmaldr. Pomza agregas kapal stok alanlarnda depolanmal ve retime
girdii ana kadarki aamalarda, zelliklerinin deimemesi iin nlem alnmaldr.
2. Younluu 1400, 1500, 1600 ve 1700 kg/m3 olan Kyhb larda elde edilen basn
dayanm deerleri, TS EN 206-1 deki ngrlen normal dayanml snf
betonlarnn dayanm deerlerini salamaktadr. Balayc miktarlar btn
karmlarda sabit tutularak, younluklar, agrega karmlarndaki deiimle elde
edildiinden, beklenildii zere younluk arttka dayanm deerleri de
ykselmitir. Basn dayanmlar arttka ekme dayanmlar ve elastisite modlleri
de artmaktadr. Yarmada ekme ve eilme dayanm sonular da tatmin edicidir.
Ancak elastisite modlleri, ayn basn dayanmna sahip normal arlkl betonlara
gre dk bulunmutur.
3. Kyhb larda su emme oranlar, normal arlkl betonlara gre bir hayli yksektir.
Bu zellik ok iyi bir su yaltm gerektirecei anlamna gelmektedir.
4. Bu almada elde edilen sonular, laboratuvar baznda ok kk hacimli
karmlardan elde edilmitir. Bir hazr beton santralndan byk hacimli deneme
retimleri yaplarak sonular aratrlmaldr.
5. Hafif betonlarn, betonarmede demir donat ile aderans yeterlilii, rtre durumlar
ve drabilite zellii de aratrlmaldr.
6. KYHB larda hedeflenen dayanm deerlerini elde etmek iin, ncelikle iyi
dayanml ve yksek performansl bir hamur matrisinin oluturulmas
salanmaldr.

Kaynaklar
1. Sark, A., Tozaan, B., Davraz, M., Uur, ., ankran, O., Pomza Teknolojisi
Cilt II, S.D.. Mh. Mim. Fak.,Isparta, 1998.
2. Neville, A.M., Properties of Concrete, Pitman Publishing, London, 1977.
3. Akman, M.S. ve Tademir, M.A., Tayc Malzeme Olarak Perlit Betonu,
!. Ulusal Perlit Kongresi, s: 40-48, Ankara, 1977.
4. Tademir, M.A., Tayc Hafif Agregal Betonlarn Elastik ve Elastik Olmayan
Davran, Doktora Tezi, stanbul, 1981.
5. Baradan, B., Yap Malzemesi II, D.E.. Mhendislik Fakltesi Basm nitesi,
zmir, 2000.
6. Erciyes, Y., Bims ve Bims Betonu zerine Aratrmalar, mar ve skan Bakanl
Yaynlar No: 5-17, Ankara, 1963.
7. TSE, TS 2823/1977 Bims Betondan Mamul Yap Elemanlar, TSE, Ankara, 1977.
8. TSE, TS 2511/1977 Tayc Hafif Betonlarn Karm Hesap Esaslar, TSE,
Ankara, 1977.
9. Ouz, C., Trker, F., Pomza Betonda Fiziksel ve Mekaniksel zellikler
Arasndaki likiler, I. Isparta Pomza Sempozyumu, s: 81-87, Isparta, 1997.
10. Shacklock, B.W., Concrete Constituents and Mix Proportions, Cement and
Concrete Association, London, 1974.
11. TSE, TS EN 206-1 Beton Blm-1 zellik, Performans, malat ve Uygunluk, TSE,
Ankara, Nisan 2002.
12. Felekolu, B., Yardmc, M.Y., Baradan, B., Kendiliinden Yerleen Betonlarn
Anma ve Donma-zlme Direnci, 5. Ulusal Beton Kongresi, TMMOB naat
Mhendisleri Odas stanbul ubesi, stanbul, 2003.