Pengajaran Dan Pembelajaran Bahasa Melayu Berbantukan Komputer

1.0

Pengenalan
Pengajaran

dan

pembelajaran

kini

mengalami

banyak

proses

transformasi. Pengaplikasian kaedah dan teknik terbaru banyak memberi

peluang kepada guru dan pelajar mencuba sesuatu kaedah dan teknik bagi
meningkatkan penguasaan dan pencapaian selaras dengan perkembangan
budaya

ilmu

kini.

Penguasaan

teknologi

maklumat

dan

komunikasi

memudahkan informasi dicapai dan diaplikasi.

Pengajaran dan Pembelajaran Bahasa Melayu Berbantukan Komputer
merupakan satu proses pengajaran yang kini menjadi suatu yang penting
dalam mencapai objektif pengajaran. Penggunaan kemajuan teknologi yang
kian membangun dalam menyebar ilmu dapat menarik

minat pelajar

mengikuti pengajaran di sekolah. Justeru, berbetulanlah pihak IPG memberi

kursus BMM3105-Kaedah Mengajar Bahasa Melayu Berbantukan Komputer
kepada kami agar kami pelajar-pelajar PPG lebih menguasai, terdedah dan
dapat mengaplikasikannya di sekolah. Semuga ilmu yang kami peroleh dapat
dimanfaatkan untuk anak bangsa.
2.0

Rancangan Pengajaran Harian

Rancangan pengajaran harian ialah rangka kerja aktiviti pengajaran

pembelajaran untuk dilaksanakan oleh guru di dalam bilik darjah dalam satu
jangka waktu yang telah ditetapkan. Tujuannya ialah untuk menjamin objektif
tercapai dan meningkatkan keyakinan serta kesediaan guru untuk mengajar.
2.1

Kepentingan Rancangan Pengajaran Harian

Rancangan Pengajaran Harian Harian (RPH) sangat
penting kepada guru. RPH dapat meningkatkan keyakinan dan
kesediaan

guru

mengelakkan

untuk

guru

mengajar. Selain

daripada

terseleweng

itu,

RPH

atau

juga

terkeluar

daripada topik yang hendak diajar. Di samping itu, RPH

membantu guru merancang

siri aktiviti dan komponen

pengajaran dengan berkesan dan lancar. RPH juga membantu

1

guru menggunakan masa secara optimum dan mengehadkan

skop pengajaran dalam sesuatu jangka waktu. Selain itu, RPH
membantu perkembangan pengajaran secara lancar dan
tersusun.
2.2

Panduan Menyediakan Rancangan Pelajaran Harian

Guru

menyediakan

rancangan

pelajaran

harian

yang

mengandungi:
a. Tajuk atau isi pelajaran
b. Objektif
c. Aktiviti yang menekan kepada perkara-perkara berikut;
i. objektif
ii. kesesuaian peruntukan masa pembelajaran
iii. kemahiran berfikir
iv. kemahiran social
v. berpusat kepada murid
vi. potensi murid
d. Alat Bantu Mengajar dan bahan Bantu belajar yang
sesuai dengan aktiviti dan saiz kelas
e. Refleksi ditulis selepas pengajaran dan pembelajaran
f. Catatan ditulis menggantikan refleksi sekiranya tiada
berlaku pengajaran dan pembelajaran
3.0

Pelaksanaan Pengajaran dan Pembelajaran

3.1

Iklim kelas
3.1.1

Memastikan

persekitaran

pembelajaran

yang

kondusif, selamat, bersih dan ceria serta tenteram

3.1.2 Memastikan murid bersedia untuk belajar dari segi
fizikal, mental, emosi dan peralatan untuk belajar
seperti buku dan alat tulis
2

4.0

5.0

Set Induksi
4.1

Berkaitan dengan tajuk

4.2

Menimbulkan minat murid

4.3

Menjurus kearah kesediaan minda murid

4.4

Tidak melebihi 10% daripada waktu pengajaran

Perwatakan dan Peranan Guru

5.1

Berpakaian sesuai, kemas, bersih dan mematuhi arahan dan surat

pekeliling

5.2

Berinteraksi secara sopan menggunakan bahasa dan nada suara yang

sesuai

5.3 Menepati masa

6.0

5.4

Mengenali semua murid dan prihatin terhadap keperluan mereka

5.5

Mewujudkan suasana riang,bersifat mesra, ceria,kecindan, mudah

didekati, sedia membantu tetapi tegas

Strategi Penyampaian
6.1

Penyampaian guru
a. Suara yang jelas dan terang
b. Menggunakan pelbagai kaedah dengan mengambil kira
pengalaman dan potensi murid
c. Berfokus kepada apa yang diajar
d. Mengamalkan penekanan-penekanan dalam konsep KBSR /
KBSM
e. Membuat penilaian berterusan
6.2

Teknik menyoal:
6.2.1

Ciri-ciri soalan yang dikemukakan:

3

i.

Soalan yang jelas dan mudah difahami

ii.

Menyusun aras soalan dari yang mudah kepada

sukar

iii.

Soalan dikemukakan dahulu sebelum memanggil

nama murid yang akan menjawab

iv

Berusaha mencungkil jawapan daripada murid

v.

Mengemukakan soalan kepada seluruh kelas

vi

Memberi masa yang mencukupi kepada murid

sebelum menjawab

vi.

Memberi peluang kepada lebih daripada seorang

murid menjawab
sesuatu soalan

6.2.2

Guru-guru mengemukakan soalan- soalan yang

berunsur KBKK/KBSB dalam pelbagai aras:

6.2.3

7.0

i.

Pengetahuan

ii.

Kefahaman

iii.

Aplikasi

iv.

Analisis

v.

Sintesis

vi

Rumusan dan penilaian

Memberi respon terhadap soalan murid dengan:

i.

Menghargai soalan murid

ii.
iii.
iv.
v.

Meminta murid lain memberi respon

Meminta murid lain memberi jawapan
Memberi jawapan kepada soalan murid
Memberi ulasan / huraian

Penggabungjalinan
7.1

Menggabungjalinkan dua atau lebih kemahiran /elemen dalam satu

waktu pengajaran

8.0

Penyerapan
4

8.1

Menyampaikan isi kandungan mata pelajaran di samping

menerapkan:

9.0

i.

nilai-nilai murni

ii.

KBKK/ KBSB

iii.

Kemahiran belajar

iv.

Kemahiran generic

v.

Kemahiran proses sains

vi.

Patriotisme

vii.

Pendidikan kesihatan keluarga dan alam sekitar

viii.

Pendidikan anti dadah dan AIDS

ix.

Pendidikan anti rasuah

x.

Pendidikan jalanraya

xi.

Kemahiran keibubapaan dan kekeluargaan

Pengukuhan
9.1

Memberi latuh tubi

9.2

Memberi kerja rumah / tugasan

9.3

Mengaplikasikan ilmu, nilai dan kemahiran dalam aktiviti

pembelajaran

9.4

Memberi latihan dan tugasan bagi tujuan menilai kefahaman,

penguasaan dan penghayatan murid.

10.0

Pengayaan
Aktiviti pengayaan dijalankan dengan :
i.

Membimbing murid mencari maklumat tambahan

ii.

Menyediakan bahan-bahan untuk maklumat tambahan dan

Menggalakkan murid belajar daripada maklum balas

iii.

Membimbing murid membuat jangkaan masa depan

5

11.0 Pemulihan
Menjalankan aktiviti pemulihan dengan:

12.0

i.

Membimbing murid secara individu

ii.

Menggunakan pelbagai bahan

iii.

Memberi latihan ulangan

iv.

Menggunakan pelbagai teknik pengajaran

Penilaian
Membuat penilaian melalui:

13.0

i.

Pemerhatian

ii.

Soal jawab

iii.

Perbincangan

iv.

Kerja Bertulis

v.

Kerja rumah

Pembelajaran murid
Memastikan murid:

14.0

i.

Bersedia mengikut pelajaran

ii.

Melaksanakan pembelajaran arah kendiri

iii.

Mengaplikasikan kemahiran mengambil nota

iv

Mempersembahkan hasil aktiviti pembelajaran

v.

Mendapatkan maklumat daripada pelbagai sumber

vi.

Mengemukakan pendapat se masa perbincangan

vii.

Berdisiplin

Penutup
Merumus isi pelajaran dengan
i.

Menegaskan isi-isi penting

ii.

Memberi cadangan atau panduan meninkatkan kefahaman

6

iii.

Mencadangkan bahan-bahan yang boleh dirujuk untuk meluaskan ilmu

iv.

Mengaitkan pelajaran dengan keperluan hidup seharian

v.

Mengaitkan pelajaran dengan keperluan peperiksaan

15.0

Tugasan Rancangan Pengajaran Harian

CONTOH RANCANGAN PENGAJARAN HARIAN

TAHUN

4A2

TARIKH

4 JULAI 2012

MASA

11.15 PAGI 12.15 TENGAH HARI

BIL. MURID

32 ORANG ( 10 PEREMPUAN DAN 22 LELAKI )

MATA PELAJARAN :

BAHASA MELAYU

UNIT

TEMA

HARGAI WARISAN KITA

TAJUK

ALAT MUZIK TRADISIONAL MALAYSIA

PAKEJ/MODUL

KEMAHIRAN MENDENGAR DAN BERTUTUR,

MEMBACA DAN MENULIS

FOKUS UTAMA
LISAN
1.5 Aras 1 (iii) Menerangkan fakta dan mesej yang terdapat dalam bahan.
BACAAN
5.1 Aras 1(i) Membaca perkataan, frasa dan ayat yang mengandungi ayat tunggal
dan ayat majmuk dengan sebutan dan intonasi yang betul
MENULIS
9.2 Aras 2 (i) Mencatat nota dalam bentuk grafik.

FOKUS SAMPINGAN
1.5 Memberikan penjelasan tentang sesuatu perkara yang tersurat dan tersirat

OBJEKTIF
Pada akhir pelajaran, murid-murid dapat :
a) Menyebut lapan jenis alat muzik tradisional Malaysia.
b) Membaca petikan yang diberikan dengan sebutan dan intonasi yang betul
dan menarik.
c) Menulis jenis-jenis alat muzik tradisional Malaysia berdasarkan kaum dalam
bentuk jadual.
KEMAHIRAN BAHASA
i

Lisan

Ii

Bacaan

Iii

Tulisan

SISTEM BAHASA
i

Tatabahasa : Ayat tunggal, ayat majmuk dan penjodoh bilangan.

ii

Kosa kata

:Getaran, dipalu, bergema, menggesek.

PENGISIAN KURIKULUM
i

Ilmu

: Pendidikan Muzik, Sejarah

ii

Nilai

: Menghargai warisan, bertanggungjawab, baik hati.

iii

KBT

: -

Kecerdasan pelbagai ( linguistik, interpersonal dan muzik)

Kemahiran berfikir ( mengesan dan mengkategori )

Kemahiran generik ( Kemahiran belajar )

STRATEGI PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN

Pendekatan berpusatkan murid

PENEKANAN KONSEP 5P
i

Penggabungjalinan : Kemahiran bertutur, membaca dan menulis

ii

Penyerapan ilmu

: Pendidikan Muzik, Sejarah; Nilai murni : menghargai

8

warisan, bertanggungjawab, baik hati.

iii

Pemulihan

: Membaca kosa kata secara latih tubi.

iv

Pengayaan

: Membuat buku skrap alat-alat muzik tradisional.

Penilaian

: Membuat jadual pengelasan jenis alat muzik mengikut

kaum.

BAHAN SUMBER PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN

i

Bahan multimedia

: LCD, CD, komputer

ii

Bahan bercetak

: Teks, lembaran kerja, gambar, kad perkataan

PENGETAHUAN SEDIA ADA

i

Murid pernah melihat alat-alat muzik seperti serunai, kompang dan lain-lain.

AKTIVITI PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN

LANGKAH/
MASA

ISI KANDUNGAN

Set Induksi

Meneka alat muzik

( 5 minit )

( kompang )

AKTIVITI PENGAJARAN DAN

CATATAN

PEMBELAJARAN
1. Guru perdengarkan lagu

Kemahiran

Pengantin Baru. Murid

belajar

meneka alat muzik yang

(mentafsir

digunakan.
2. Bersoal jawab dengan
murid mengenai kegunaan

maklumat)
ABM :
komputer

kompang.
3. Guru mengaitkan dengan
isi pelajaran hari ini.
Langkah 1

Petikan teks alat-

( 10 minit )

alat muzik

petikan. ( Lima orang

Teks,

tradisional

murid pemulihan diberikan

gambar

Malaysia.

gambar alat muzik beserta

SP :

Lampiran A

1. Setiap murid diberikan

nama )
2. Murid membaca petikan
dengan gaya dan intonasi

Bahan :

Koperatif
Nilai :
Bekerjasama

yang betul.
3. Guru meminta beberapa
orang murid membaca
petikan dengan kuat.
Murid lain mendengar dan
memberi komen
mengenai intonasi dan
nada.
Langkah 2
(10 minit )

Alat-alat muzik

1. Murid diminta duduk dalam P&P :

kumpulan pelbagai

Berpusatkan

kecerdasan.

murid
SP :

2. Murid diberi kad gambar

dan perkataan
3. Pertandingan
memadankan kad gambar
dan perkataan antara
kumpulan.

Koperatif
dan
kolaberatif
KBT : Verbal
Linguistik
Nilai : Baik
hati,

4. Kumpulan yang cepat dan

betul akan diberi bintang.
10

kerjasama,

bertanggung
5. Wakil kumpulan
dikehendaki ke hadapan

jawab
BBM : Kad

kelas dan menyebut nama gambar, kad

alat-alat muzik tersebut.

perkataan,
kad bintang.

Langkah 3

Tayangan

( 15 minit )

gambarpersembah

persembahan muzik

Mentasir

an t muzik

tradisional Melayu, Cina

maklumat

tradisional Melayu,
Cina dan India.

1. Guru menayangkan

dan India.
2. Guru turut memberi
penerangan tentang
kegunaan dan asal usul
alat muzik tersebut.
3. Murid dikehendaki
menyebut semula alat
alat muzik berdasarkan
sesuatu kaum.
4. Guru menerangkan

KB :

SP : Kontek
Luar
Tatabahasa :
sebuah,
sepasang,
set
Bahan :
LCD, Skrin,
komputer

penjodoh bilangan yang

Nilai : Berani

sesuai untuk alat muzik

mencuba

tersebut.

Langkah 4

Membuat jadual

1. Murid dikehendaki

( 15 minit )

jenis alat-alat

membuat jadual serta

Menyatakan

muzik tradisional

menulis jenis alat muzik

sebab dan

kaum Melayu,

tradisional . (Guru

alasan.

Cina dan India.

bertindak sebagai

Bahan :

fasilitator )
2. Murid diminta mengisi
jadual tersebut dengan
menulis jenis alat muzik
dari kaum Melayu, Cina
11

KB :

Lembaran
kerja
( lampiran
B)

dan India.
3. Guru berbincang dengan
murid jawapan yang tepat.
4. Bagi kumpulan pemulihan,
guru memberikan
lembaran
Rujuk lampiran B.

Penutup

Didik hibur

1. Guru memaparkan

KG : TMK

( 5 minit )

( Pantun )

serangkap pantun.
2. Guru mengajak murid

Nilai :

membaca pantun dengan

intonasi dan gaya yang
betul.
3. Guru merumuskan
pengajaran dan
pembelajaran serta

menghargai
warisan
Negara
Bahan :
LCD,
komputer

menekankan aspek nilai

yang terdapat semasa
aktiviti hari ini.

Refleksi : .................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Ulasan guru pembimbing : .......................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................

12

Ulasan pensyarah penyelia : .....................................................................................

....................................................................................................................................
....................................................................................................................................

16.0

BAHAN BANTU MENGAJAR

Bahan Pengajaran dan Pembelajaran ( Bahan Bantu Mengajar )

Bahan bantu mengajar adalah faktor terpenting dalam menentukan kejayaan
program pembelajaran,menimbulkan rangsangan keinginan pelajar-pelajar untuk
mengetahui sesuatu dan untuk menjadikanpembelajaran baik dan lebih menarik.
Bahan bantu mengajar (BBM) bukanlah merupakan sesuatu yangtersisih sifatnya
daripada proses pengajaran dan pembelajaran. Mengikut
Noraziah Abdul Hamid ( 1981: 2 ), bertajuk Alatan Mengajar Dalam
Pengajaran Bahasa, mengatakan bahawa ;
alat bantu itu mestilah dianggap sebagai satu bahagian yang padu
dalam proses tersebut. Ia bertujuan untuk menambah kelancaran
perhubungan antara guru dan murid dan sebaliknya, murid sesama murid
serta membantu atau mempercepatkan proses pemahaman mereka.
Pendapat ini disokong sama oleh Edgar Dale ( 1964)yang digambarkan
dalam bentukcone of experience di mana proses pembelajaran bermula dengan
proses aspek semi-abstrak hingga kepada yang lebih abstrak. Penggunaan BBM
juga sebahagian daripada kaedah dan idea-idea yang disampaikan oleh guru
kepada murid-muridnya. Walau kaedah apa digunakan sekalipun BBM pasti turut
sama, supaya komunikasi guru murid berjalan dengan baik.
David Berlo dalam proses komunikasi itu terdapat empat ciri penting iaitu
sumber, pesanan, saluran danpenerima.Isi pengajaran sebagai mesej atau pesanan
dan salurannya melalui lisan, BBM dan tulisan.Empat kemahiran iaitu mendengar,
13

bertutur, membaca dan menulis. Dewasa ini pengetahuan saintifik,psikologi

pembelajaran, perkembangan teknologi, beberapa BBM yang baru dan lama perlu
digunakanuntuk mempercepatkan proses pembelajaran, tetapi tidak berupaya
mengambil tempat seorang guru.

17.0

Pengajaran
Merupakan

satu

bentuk

komunikasi

bertujuan

untuk

memberitahu,

mempengaruhi,mempengaruhi dan menghibur. Tugas pengajar untuk memberitahu

atau menyampai satuhimpunan maklumat atau fakta kepada murid-murid. Tujuan
BBM juga untuk mempengaruhi dan menghibur .( Kamarudin Husin: 1989)

18.0

Pembelajaran
Berlaku apabila guru berjaya dalam usaha komunikasinya. Pembelajaran

berjaya dicapai dandipertingkatkan melalui:

penerangan guru yang jelas

pengalaman murid yang bererti
kegiatan yang menyeronokkan murid dan guruJadi, pembinaan BBM
dibuat dengan teliti dan memenuhi ketiga-tiga syarat di atas.

19.0

Bahan Bantu Mengajar/ Peralatan Mengajar BBM

Bahan bantu mengajar ialah segala kelengkapan yang digunakan oleh guru/

murid untuk membantunya dalam menyampaikan

pengajaran di dalam kelas.

Peralatan mengajar bukan terhad kepada buku-buku teks, papan hitam, kapur dan
gambar-gambar sahaja, tetapi ia merangkumi segala benda yangdigunakan dalam
pengajaran yang melibatkan semua pancaindera melihat, mendengar, rasa,hidu dan
sebagainya, merangkumi apa sahaja yang dapat dialami oleh murid-murid.Atan
Long ( 1981: 179-203 ) membahagikan alat bantu mengajar kepada tiga kumpulan:
alat pendengaran, alat-alat pandangan dan alat pandang-dengar. Noraziah Abdul
Hamid ( 1981)
membahagikan BBM kepada dua iaitu media elektronik dan media bukan elektronik .
14

Thomas, R.Murray, Swartout, Sherwin G ( 1963) hanya alat bantu mengajar yang
mempunyai komunikatif

tinggi yang mampu membantu

pelajar memperolehi

pengalaman belajar yang berfaedah bagi mengembangkan sikap ilmiahdan sikap

sosial, kemantapan emosi dan daya penghargaan.

Berdasarkan pendapat-

pendapat di atas bolehlah disimpulkan bahawa BBM boleh dibahagikankepada tiga

kategori: Bahan-bahan yang menggunakan media elektronik seperti filem pelajaran,
filem jalur,slaid, overhead projektor (OHP), pita video, radio, pita rakaman, piring
hitam, CD komputer,radio kaset, televisyen, internet dan sebagainya. Bahan yang
tidak menggunakan media bukan elektronik seperti suara, gambar,carta, model,
surat khabar, papan hitam, papan putih, papan flanel, papan magnet, kad-kad
imbasan, buku dan sebagainya. Bahan bercorak pengalaman - saperti lakonan,
lawatan, projek, pameran, bahan maujud (realia) dan sebagainya.
19.1

Kepentingan Bahan Bantu Mengajar ( BBM) di dalam Pengajaran

dan Pembelajaran
Mengikut Charles F. Hoban, James D. Finn dan Edgar Dale ( 1964 :

65 ) kepentingan BBM bolehlah dirumuskan seperti berikut.

i. BBM menyediakan satu asas yang kuat untuk sesuatu
konsep
ii. Sebagai daya penarik penting kepada seseorang pelajar
iii. Dapat menghasilkan pembelajaran yang lebih kekal
iv. Memberi pengalaman sebenar yang boleh merangsangkan
aktiviti sendiri di kalangan pelajar
v. Dapat membina pemikiran yang berterusan, seperti melalui
filem bergerak.
vi. Boleh membantu

pemahaman

perbendaharaan kata pelajar.

vii. Boleh memberi pengalaman

dan

baru

perkembangan
dan

menjadikan

pembelajaran lebih mendalam dan beragam.

Mengikut Kamarudin Hj. Husin ( 1988: 242 ) merumuskan kepentingan BBM

seperti berikut:
1. Memberi rangsangan dan minat murid-muird.

15

2. Menyediakan dasar kukuh untuk perkembangan kefahaman dan corak

pemikiran dan mengurangkan gerak balas lisan yang tidak diperlukan
daripada murid-murid.
3. Membekalkan dasar perkembangan pembelajaran dan menjadikan
pembelajaran mereka lebih kekal.
4. Menyediakan pengalaman baru yang tidak diperolehi dengan mudah
oleh cara-cara lain,
5. Menjadikan pembelajaran
beragam.dapat

menguatkan

murid-murid
kefahaman

lebih
dan

mendalam

dan

mempercepatkan

perkembangan perbendaharaan kata.ia mendorong murid-murid untuk

menyiasat dan dengan demikian dapat menambahkan lagi bacaan
murid-murid.
Sebagai rumusannya BBM adalah sangat penting kerana dapat:
1. Menjimatkan masa
2. Dapat mempelbagaikan kegiatan atau aktiviti-aktiviti murid-murid
3. Menyeronokkan murid-murid.

16

Petikan Teks
Alat Muzik Tradisional Malaysia
Malaysia merupakan negara yang kaya dengan
kebudayaan. Ini kerana Malaysia sebuah negara yang terdiri
daripada pelbagai kaum seperti Melayu, Cina dan India.
Justeru, terdapat pelbagai alat muzik di Malaysia.
Antara alat muzik yang terkenal mengikut kaum Melayu di
Malaysia ialah kompang, rebana dan gamelan. Bagi kaum
Cina pula, mereka terkenal dengan alat muzik gong dan er
17

hu. Kaum India juga tidak ketinggalan dengan alat muzik

terkenal mereka seperti tabla, marakas dan seruling.
Alat-alat muzik tradisional ini biasanya dimainkan pada
perayaan-perayaan atau persembahan tertentu. Gabungan
alat muzik ini menjadikan negara Malaysia unik dengan
kepelbagaian budayanya.

Lembaran Murid Pemulihan

18

gamel

reban

gong

er hu

marakas

seruling

kompa
tabla
19

20

Jadual alat-alat muzik tradisional

21

22

23

24

25