Chương Trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright

Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Kinh tế vi mô Bài giảng 1
2005-2006
KINH TẾ HỌC VI MÔ
Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright

Học kỳ mùa Thu
2005 - 2006
Kinh tế học là gì?

• Xuất phát điểm của kinh tế học: Quy luật phổ quát về
sự khan hiếm
• Quy luật khan hiếm: Mâu thuẫn giữa nhu cầu và ước
vọng vô hạn với khả năng và nguồn lực hữu hạn của
con người
• Hệ quả của quy luật khan hiếm: Con người buộc phải
lựa chọn về cả 2 phương diện: nhu cầu/ước vọng và
phân bổ khả năng/nguồn lực
• Hai khía cạnh của sự lựa chọn: Mục tiêu và ràng buộc
8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 2
Vũ Thành Tự Anh 1
2005-2006
Kinh tế học là gì?

• Khái niệm chính thống: Kinh tế học là bộ môn khoa
học xã hội nghiên cứu sự phân bổ các nguồn lực khan
hiếm cho các mục đích sử dụng có tính cạnh tranh,
nhằm tối ưu hóa lợi ích của các cá nhân, tổ chức, và
nền kinh tế.
• Một góc nhìn khác: Kinh tế học như một môn khoa
học về thị trường (James Buchanan).
Khái niệm về thị trường

• Thị trường là một tập hợp những người mua và
người bán tương tác với nhau ở hiện tại và trong
tương lai để xác định giá cả và sản lượng của một
hay một nhóm sản phẩm.
• Phạm vi của thị trường:
- Khu vực địa lý
- Phổ sản phẩm
2005-2006
Những câu hỏi cơ bản của kinh tế học
• Sản xuất cái gì?

• Sản xuất như thế nào?
• Sản xuất bao nhiêu?
• Sản xuất cho ai?
Các hệ thống kinh tế trả lời những câu hỏi

cơ bản của KTH như thế nào?
• Kinh tế kế hoạch hóa tập • Sản xuất cái gì?
trung • Sản xuất như thế nào?
• Kinh tế thị trường phi tập • Sản xuất bao nhiêu?
trung • Sản xuất cho ai?
• Kinh tế hỗn hợp
• Kinh tế thị trường [định
hướng] XHCN (socialist
market economy)
2005-2006
Phân biệt kinh tế học vi mô và vĩ mô

• Tiêu thức phân biệt: Đơn vị phân tích
• Kinh tế học vĩ mô: Nghiên cứu toàn bộ nền kinh tế: sản
lượng, tăng trưởng, lạm phát, thất nghiệp v.v.
• Kinh tế học vi mô:
- Lấy cá nhân (người tiêu dùng, người lao động, nhà đầu tư
v.v.), các đơn vị SX- KD, nhà nước (trung ương và địa
phương) làm đơn vị phân tích
- Nghiên cứu cách thức các đơn vị kinh tế tương tác với nhau để
hình thành các thực thể kinh tế lớn hơn (thị trường, ngành
công nghiệp v.v.).
• Mối quan hệ giữa KTH vi mô và vĩ mô
Phân biệt kinh tế học thực chứng và

kinh tế học chuẩn tắc
• Kinh tế học thực chứng: “What is?”
- Sử dụng lý thuyết kinh tế, với sự hỗ trợ của các mô hình toán -
kinh tế lượng để mô tả, lý giải, và dự báo các vấn đề kinh tế đã,
đang, và sẽ xảy ra trên thực tế - là kết quả của sự lựa chọn của
các tác nhân kinh tế.
• Kinh tế học chuẩn tắc: “What should be?”
- Liên quan tới các giá trị đạo đức, xã hội, văn hóa
- Thường mang nặng dấu ấn của người phát biểu
- Là nguồn gốc bất đồng quan điểm giữa các nhà KTH
2005-2006
Lý thuyết và Mô hình kinh tế

• Phân tích vi mô
– Lý thuyết được sử dụng để giải thích một hiện tượng
quan sát được trên thực tế, hoặc để dự báo về những sự
kiện sẽ xảy ra. Lý thuyết được xây dựng trên cơ sở các
giả định ban đầu, các quy luật kinh tế, và các thao tác
logic.
– Ví dụ:
• Lý thuyết về hành vi người tiêu dùng
• Lý thuyết về công ty

– Mô hình:
• Là hình thức biểu hiện của lý thuyết kinh tế dưới dạng
ngôn ngữ toán. Mô hình là công cụ quen thuộc của các
nhà kinh tế để giải thích và dự báo về những sự kiện đã,
đang, và sẽ xảy ra.
2005-2006

– Minh xác cho một lý thuyết
• Sự minh xác và giá trị của một lý thuyết được quyết
định bởi chất lượng các dự đoán và giải thích của nó.
• Để phủ định một lý thuyết, nếu chỉ phủ định các giả
định ban đầu là chưa đủ, mà còn phải chứng minh được
các dự đoán của lý thuyết về cơ bản là sai, hay chứng
minh sự bất lực của nó trước một số hiện tượng quan sát
được.

– Sự tiến hóa của các lý thuyết kinh tế
• Kiểm định và hoàn chỉnh lý thuyết có ý nghĩa sống còn
đối với sự phát triển của khoa học kinh tế.
2005-2006
Kinh tế học và Chính sách công

• Chính sách công là gì? Chính sách công là hành động (hay
không hành động) của nhà nước đối với các vấn đề xã hội.
• Vấn đề xã hội xuất hiện khi xã hội cảm nhận rằng một vấn đề
nào đó là không thể chấp nhận được, và do vậy cần sự can
thiệp (hay từ bỏ can thiệp) của nhà nước.
• Một bài toán cơ bản của chính sách công: Làm thế nào để
tối ưu hóa các quyết định, đạt được các mục tiêu đã đề ra trong
điều kiện khan hiếm các nguồn lực về thông tin, con người, và
tài chính v.v.
Kinh tế học và Chính sách công

Quá trình phân tích chính sách
1. Định nghĩa và phân tích vấn đề
2. Xác định mục tiêu của chính sách
3. Xây dựng các lựa chọn chính sách
4. Hình thành các chỉ tiêu đánh giá
5. Đánh giá các lựa chọn chính sách
6. Kết luận và kiến nghị
2005-2006
Định nghĩa và phân tích vấn đề

Câu hỏi Ví dụ minh họa
• Vấn đề đang gặp phải là gì? • Tình trạng tai nạn giao
thông hiện nay như thế nào?
• Vấn đề này xuất hiện ở đâu? • Việc không đội mũ bảo
• Ai (cái gì) sẽ bị tác động? hiểm có quan hệ với xác
suất và hậu quả của tai nạn
• Tác động xảy ra như thế như thế nào?
nào? • Ngoài việc không đội mũ
• Đâu là nguyên nhân chính? bảo hiểm, còn có nguyên
nhân quan trọng nào khác?
• Chính sách mới có thể tác
• Chính sách mới sẽ ảnh
động tới những nguyên nhân hưởng tới sác xuất và mức
này như thế nào? độ nghiêm trọng của hậu
quả tai nạn như thế nào?
Xác định mục tiêu của chính sách

• Các mục tiêu kinh tế, chính • Cần phải giảm số vụ tai nạn
trị, văn hóa, xã hội của liên quan đến xe gắn máy
chính sách là gì? đến mức nào?
• Các mục tiêu này được cụ • Các chỉ tiêu cụ thể: số vụ tai
thể hóa như thế nào? nạn, số người tử vong, số
người bị thương v.v.
2005-2006
Xây dựng các lựa chọn chính sách

• Các lựa chọn về chính sách để • Bắt buộc đội mũ bảo hiểm với người
giảm tai nạn giao thông là gì? đi xe gắn máy trên 1 số đoạn đường
• Tăng hình phạt
• Bố trí lại dân cư xa tuyến đường
chính
• Làm đường mới xa khu dân cư
• Tăng số lượng cảnh sát giao thông
• Giáo dục người đi xe cơ giới
• Hạn chế và bắn tốc độ
• v.v.
Hình thành các chỉ tiêu đánh giá

• Những chỉ tiêu đánh giá • Những tiêu thức nào quan
thích hợp nhất cho vấn đề trọng nhất đối với việc quy
đang gặp phải và cho các định đội mũ bảo hiểm? Hạn
lựa chọn chính sách là gì? chế tốc độ? Quy hoạc lại
• Đo lường chi phí thế nào? giao thông và dân cư v.v.?
• Đo lường hiệu quả ra sao? • Biện pháp nào hiệu quả nhất
• Tính khả thi về kinh tế, trong việc giảm tai nạn giao
chính trị, văn hóa, xã hội? thông?
• Tính công bằng? v.v. • Việc hạn chế và bắn tốc độ
sẽ gây ra phản ứng gì? v.v.
2005-2006
Đánh giá các lựa chọn chính sách

• Lựa chọn nào tốt hơn? • Phạt người không đội mũ
• Cần tiến hành những phân bảo hiểm có hiệu quả hơn
tích nào để tìm ra chính chiến dịch giáo dục người đi
sách tốt hơn? xe không?
• Số liệu thống kê có đủ để • Hiệu quả của việc hạn chế
phân tích không? và bắn tốc độ đối với tai nạn
thế nào?
• Nếu không thì cần thêm số
liệu nào? v.v. • Những số liệu thống kê cần
thiết để trả lời những câu
hỏi trên là gì?
Kết luận và kiến nghị

• Với những điều kiện hiện tại • Có nên tiếp tục để người
thì chính sách nào là thích dân sống dọc theo đường
hợp nhất? quốc lộ?
• Những nhân tố quan trọng • Liệu việc bắn tốc độ có giải
khác cần xem xét là gì? quyết được vấn đề về cơ
bản?
• Có nên tăng hình phạt lên
gấp đôi?
2005-2006
Con đường phía trước …

• Hai khu vực của nền
kinh tế
- Khu vực sản xuất
- Khu vực tiêu dùng
• Hai khu vực thị trường
G
- Thị trường sản phẩm
- Thị trường nhân tố đầu
vào
• Vai trò của thị trường
• Vai trò của nhà nước

Chương Trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chương Trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Kinh tế vi mô Bài giảng 1

Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright

Kinh tế học là gì?

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 2

Kinh tế học là gì?

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 3

Khái niệm về thị trường

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 4

Những câu hỏi cơ bản của kinh tế học

• Sản xuất cái gì?

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 5

Các hệ thống kinh tế trả lời những câu hỏi

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 6

Phân biệt kinh tế học vi mô và vĩ mô

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 7

Phân biệt kinh tế học thực chứng và

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 8

Lý thuyết và Mô hình kinh tế

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 9

Lý thuyết và Mô hình kinh tế

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 10

Lý thuyết và Mô hình kinh tế

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 11

Lý thuyết và Mô hình kinh tế

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 12

Kinh tế học và Chính sách công

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 13

Kinh tế học và Chính sách công

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 14

Định nghĩa và phân tích vấn đề

Xác định mục tiêu của chính sách

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 16

Xây dựng các lựa chọn chính sách

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 17

Hình thành các chỉ tiêu đánh giá

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 18

Đánh giá các lựa chọn chính sách

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 19

Kết luận và kiến nghị

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 20

Con đường phía trước …

8/30/2005 Vũ Thành Tự Anh 21

You might also like