7

Ariketen eta problemen soluzioak

1 or.

161. ORRIALDEA
R E B AT U
Angelu zorrotz baten arrazoi trigonometrikoak

Kalkulatu a angeluaren arrazoi trigonometrikoak honako triangelu

hauetako bakoitzean:
b)

c)
cm

a)

11

,6

7m

a
a

32

8m

60

25

252 72 = 24 = 0,96; tg a = 7 0,29

a) sen a = 7 = 0,28; cos a =
25
25
25
24
b) sen a =

11,62 82 = 8,4 0,724

11,6

11,6

cos a = 8 0,69; tg a = 8,4 = 1,05

11,6
8
c) sen a =

32
= 32 = 8 0,47
2
68 17
+ 60

322

cos a = 60 = 15 0,88; tg a = 32 = 8 0,53

68 17
60 15

Neurtu aldeak, eta kalkulatu B -ren arrazoi trigonometrikoak honako kasuetako bakoitzean:
a)

b)

C
A
C

^
^
^
a) sen B = 2,8 0,82; cos B = 2 0,59; tg B = 2,8 = 1,4
3,4
3,4
2
^
^
^
b) sen B = 1,3 0,34; cos B = 3,6 0,95; tg B = 1,3 0,36
3,8
3,8
3,6

7. unitatea. Trigonometria

Ariketen eta problemen soluzioak

2 or.

Kalkulatu honako triangelu zuzen hauetako (A = 90) angelu zorrotzen

arrazoi trigonometrikoak:
a) b = 56 cm; a = 62,3 cm
b) b = 33,6 cm; c = 4,5 cm
c) c = 16 cm; a = 36 cm
a)

^
sen B = 56 0,90
62,3

27,3 cm

62,3 cm

56 cm

cos B =
C

62,32 562 = 27,3 0,438

62,3

62,3

^
tg B = 56 2,051
27,3

^
^
^
sen C = 27,3 0,438; cos C = 56 0,90; tg C = 27,3 = 0,4875
62,3
62,3
56
^

b)

sen B =

33,9 cm

4,5 cm

C
33,6 cm

33,6
= 33,6 0,991
2
2
4,5 + 33,6 33,9

^
cos B = 4,5 0,133
33,9

^
tg B = 33,6 7,467
4,5
^
^
^
sen C = 4,5 0,133; cos C = 33,6 0,991; tg C = 4,5 9,955
33,9
33,9
33,6
^

sen B =
36 cm

16 cm

c)

32,25 cm

362 162 32,25 0,896

36

36

)
^
cos B = 16 = 0,4
36
C

^
tg B = 32,25 2,016
16

)
^
^
^
sen C = 16 = 0,4; cos C = 32,25 0,896; tg C = 16 0,496
36
36
32,25

Egiaztatu, Pitagorasen teorema erabiliz, ABC eta AHB triangeluak zuzenak direla.
7 cm

A
24 cm
6,72 cm

C H
1,96 cm

23,04 cm

Kalkulatu, triangelu bakoitzean B angeluaren

arrazoi trigonometrikoak eta konparatu emaitB zak. Zer ikusten duzu?

El tringulo ABC es rectngulo en A:

242 + 72 = 625 = (23,04 + 1,96)2 = 252 = 625
El tringulo AHB es rectngulo en H:
23,042 + 6,722 = 576 = 242

7. unitatea. Trigonometria

Ariketen eta problemen soluzioak

3 or.

ABC-n

cos B^

tg B^

7 = 0,28

25

24 = 0,96

25

7 0,292

24

6,72 = 0,28
23,04 = 0,96
6,72 0,292

24
24
23,04

AHB-n

sin B^

Kalkulatu A eta C , ABD eta CBD angeluen arrazoi trigonometrikoak.

15

cm

12 cm

16 cm

AD = 152 122 = 9; BC = 122 + 162 = 20

A^

C^

^
ABD

^
CBD

sin

12 = 0,8

15

12 = 0,6

20

9 = 0,6

15

16 = 0,8

20

cos

9 = 0,6

15

16 = 0,8

20

12 = 0,8

15

12 = 0,6

20

tg

12 = 1,3)

12 = 0,75

16

9 = 0,75

12

16 = 1,3)

12

Oinarrizko erlazioak

sin a = 0,28 bada, kalkulatu cos a eta tg a, oinarrizko erlazioak eraa < 90).
biliz (a
cos a = 1 0,282 = 0,96; tg a = 0,28 0,292
0,96

Kalkulatu sin a eta tg aren balio zehatza (erroekin), jakinda cos a =

a < 90) dela.
2/3 (a
sen a =

= 1 =
(
)

9
2
1
3

7. unitatea. Trigonometria

5
5/3 = 5
; tg a =
3
2/3
2

Ariketen eta problemen soluzioak

4 or.

a < 90).
tg a = 5 , bada, kalkulatu sin a eta cos a (a

sen a
s = 5c
= 5

cos a
1
6
( 5c)2 + c 2 = 1 8 6c 2 = 1 8 cos a =
=
sen 2 a + cos 2 a = 1
6
6

sen a = 5

6 = 30
6

Kalkulatu eta osatu honako taula hau balio hurbilduak jarrita:

sin a 0,92

0,12

cos a
tg a

0,75

sin a 0,92 0,6 0,99

cos a 0,39 0,8 0,12
tg a 2,35 0,75 8,27

En todos los casos solo tomaremos valores positivos.

sen a = 0,92 8 cos a = 1 (0,92) 2 = 0,39
tg a = 0,92 = 2,35
0,39
tg a = 0,75
sen a = 0,75 8 sen a = 0,75 cos a
cos a
(sen a) 2 + (cos a) 2 = 1 8 (0,75 cos a) 2 + (cos a) 2 = 1 8
8 (cos a) 2 = 0,64 8 cos a = 0,8
sen a = 0,75 0,8 = 0,6
cos a = 0,12 8 sen a = 1 (0,12) 2 = 0,99
tg a = 0,99 = 8,27
0,12

10

a < 90) falta diren arrazoi trigonoKalkulatu honako taula honetan (a

metrikoen balio zehatza (erroak erabiliz):
sin a 2/3
cos a

2/3
2

tg a

2/3

cos a 5/3

tg a 2 5/5
sin a

7. unitatea. Trigonometria

7/3

2/3

7/2

25/5

5/5
2

Ariketen eta problemen soluzioak

5 or.

Como a < 90 8 sen a > 0

cos a > 0

sen a = 2 8 cos a =
3
tg a =

5
=
(
)

9 =
2
1
3

5
3

2/3
2
2 5
=
=
5
5/3 5

2 8 sen a =
cos a =
3

tg a =

7/3 =
2/3

2
1
3

7
=
(
)

9 =
2

7
3

7
2

tg a = 2 8 sen a = 2 8 sen a = 2 cos a

cos a
(sen a)2 + (cos a)2 = 1 8 4(cos a)2 + (cos a)2 = 1 8 cos a =
sen a =

1
5
=
5
5

2 5
5

Kalkulagailua

11

Osatu honako taula hau, kalkulagailua erabiliz:

a

15

55 20'

72 25' 40''

85,5

15

55 20'

72 25' 40''

85,5

sin a

0,26
0,97
0,27

0,82
0,57
1,45

0,95
0,30
3,16

0,997
0,078
12,71

sin a
cos a
tg a

cos a
tg a

12

Kalkulatu a angelua kasu hauetako bakoitzean. Adierazi gradu, minutu eta segundotan.
a) sin a = 0,58
d) sin a =

5
3

a) a = 35 27' 2''
d) a = 48 11' 23''

7. unitatea. Trigonometria

b) cos a = 0,75
e) cos a =

1
3

b) a = 41 24' 35''
e) a = 54 44' 8''

c) tg a = 2,5
f ) tg a = 32
c) a = 68 11' 55''
f ) a = 76 44' 14''

Ariketen eta problemen soluzioak

6 or.

13

Kalkulatu, kalkulagailua erabiliz, a angeluaren arrazoi trigonometrikoak honako kasu hauetako bakoitzean:
a) sin a = 0,23
d) sin a =

1
2

b) cos a = 0,74

c) tg a = 1,75

e) tg a = 3

f ) cos a =

a) cos a = 0,97; tg a = 0,24

c) sen a = 0,87; cos a = 0,5
e) sen a = 0,87; cos a = 0,5

3
2

b) sen a = 0,67; tg a = 0,91

d) cos a = 0,71; tg a = 1
f ) sen a = 0,5; tg a = 0,58

162. ORRIALDEA
Triangelu zuzenak ebatzi

14

Kalkulatu triangelu zuzen hauetan (A = 90) ezezagunak diren aldeen

eta angeluen neurria:
a) b = 7 cm

c = 18 cm

b) a = 25 cm

b = 7 cm

c) b = 18 cm

B = 40

d) c = 12,7 cm

B = 65

e) a = 35 cm

C = 36

a) a = b 2 + c 2 = 72 + 182 19,31 cm

)
^
^
tg B = b = 7 = 0,38 8 B 21 15' 2''
c 18
^
C = 90 21 15' 2'' = 68 44' 58''
b) c = a2 b 2 = 252 72 = 24 cm
^
^
sen B = b = 7 = 0,28 8 B 16 15' 37''
a 25
^
C = 90 16 15' 37'' = 73 44' 23''
^

c) C = 90 40 = 50
^
sen B = b 8 sen 40 = 18 8 a 28 cm
a
a
^
tg B = b 8 tg 40 = 18 8 c 21,45 cm
c
c
^

d) C = 90 65 = 25
^
tg B = b 8 tg 65 = b 8 b 27,23 cm
c
12,7
^
cos B = c 8 cos 65 = 12,7 8 a 30,05 cm
a
a

7. unitatea. Trigonometria

Ariketen eta problemen soluzioak

7 or.
^

e) B = 90 36 = 54
^
sen C = c 8 sen 36 =
a
^
cos C = b 8 cos 36 =
a

15

c 8 c 20,57 cm
35
b 8 b 28,32 cm
35

Eguzki izpiek lurrazalarekin 40-ko angelua osa-tzen dutenean, zuhaitz

baten itzalak 18 m-ko luzera du. Zenbateko altuera du zuhaitzak?
tg 40 = x 8 x = 15,1 m mide el rbol.
18
40
18 m

16

3 m-ko luzera duen eskailera bat horma baten kontra jarrita dago.
Zenbateko angelua eratzen du eskailerak lurrarekin, oinarria hormatik 1,2 m-ra
badu?

3m

cos a = 1,2 = 0,4 8 a = 66 25' 19''

3

a
1,2 m

17

Triangelu isoszele bati buruz badakigu desberdina den aldeak 18 m dituela, eta altuerak, 10 m. Zenbatekoak dira angeluak?

)
tg a = 10 = 1,1 8 a = 48 46''
9

10 m

b
a

b = 180 2a = 83 58' 28''

18 m

18

Kalkulatu honako triangelu hauen h, altuera:

b) B
B

18

cm

a)

28 cm

65
A

35
D

a) sen 65 = h 8 h 16,3 cm
18

7. unitatea. Trigonometria

b) sen 35 = h 8 h 16,1 cm
28

Ariketen eta problemen soluzioak

8 or.

19

Kalkulatu, honako triangelu hauetan, AB aldearen gaineko altuera:

a)

b)

70

40
23 cm

15 cm
A
A

a)

B
70
15 cm
h
A

sen 70 = h 8 h 14,1 cm
15
b)

B
40
23 cm
A
h

sen 40 = h 8 h 14,8 cm
23

20

Kalkulatu:

a) AC luzera.

23 cm

b) ABC triangeluaren azalera.

53
A

Kontuan hartu AC = AD + DC dela.

a) En ABD, cos 53 = AD 8 AD 13,84 cm
23

En BDC, cos 34 = DC 8 DC 29 cm
35
b) Hallamos la altura h en el tringulo ABD:
sen 53 = h 8 h 18,37 cm
23
AABC = AC h = 42,84 18,37 393,49 cm2
2
2

7. unitatea. Trigonometria

35 cm
34

AC 13,84 + 29 = 42,84 cm

Ariketen eta problemen soluzioak

9 or.

Edozein angeluren arrazoi trigonometrikoak

21

Kokatu honako angelu hauek zirkunferentzia goniometrikoaren gainean,

eta adierazi zer zeinu duten horien arrazoi trigonometrikoek.
a) 128

b) 198

c) 87

d) 98

e) 285

f ) 305

Egiaztatu kalkulagailuarekin.
a)
128

sen

cos
tg

c)

sen

cos

tg

d)

sen

cos
tg

e)

98
98

sen

cos

tg

f)

285
285

198
198

87
87

22

b)

128

sen

cos
tg

305
305

sen

cos

tg

Osatu honako taula hau, kalkulagailua erabili gabe:

0

7. unitatea. Trigonometria

90

sin

cos

tg

ez du

180

270

360

90

180

270

360

sen

cos

tg

No tiene

No tiene

Ariketen eta problemen soluzioak

10 or.

23

Honako zirkulu hauetako bakoitzean a-ren arrazoi trigonometrikoen

zeinuak ageri dira adierazita, a zer koadrantetan dagoen kontuan hartuta.
a-ri? Eta zein cos a-ri? Eta tg a-ri?
Zein dagokio sin a
a)

b)

a) cos a

24

c)

b) sen a

c) tg a

Eriketa ebatzia.

163. ORRIALDEA
25

Marraztu sinua 2/5 duten bi angelu, eta kalkulatu horien kosinua.

P
b
a
O

sen a = 2 8 cos a =
5

cos AOP =

26

4
1 =
25

21
21
=
5
25

21 ; cos AOQ
21
=

Marraztu kosinua 2/3 duen 180-koa baino angelu txikiagoa, eta kalkulatu sinua eta tangentea.
P
a
O

El ngulo AOP cumple las condiciones.

cos a = 2 8 sen a =
3

tg AOP =

5/3 = 5
2/3

7. unitatea. Trigonometria

4
1 = 5 8 sen AOP = 5
3
3
9

Ariketen eta problemen soluzioak

11 or.

Jakinda tg a = 2 eta a < 180 direla, kalkulatu sin a eta cos a.

27

sen a
s = 2c

= 2

1
5
cos a
4c 2 + c 2 = 1 8 5c 2 = 1 8 c =
=

(sen a)2 + (cos a)2 = 1

5
5
cos a =

1
5 ; sen a = 2 = 2 5
=
5
5
5
5

P E N T S AT U E TA E B AT Z I
B
D
45

60
A

75 m

Bi irrati-antena lurrarekin lotuta daude,

irudian ageri den moduan. Kalkulatu kable
zati bakoitzaren luzera
eta AE distantzia.

100 m

28

30
P

30

sen 60 = 100 8 AB 115,47 m

AB

tg 60 = 100 8 AP 57,74 m
AP

sen 30 = 100 8 BC = 200 m

BC

tg 30 = 100 8 PC 173,21 m
PC

cos 45 = 75 8 CD 106,07 m
CD

tg 45 = CQ 8 CQ = 75 m
75

cos 30 = 75 8 DE 86,6 m
DE

tg 30 = QE 8 QE 43,3 m
75

AE = 57,74 + 173,21 + 75 + 43,3 = 349,25 m

29

Tunel batean sartzeko eskailera batek irudiak erakusten dituen forma eta neurriak ditu.
Kalkulatu B puntuaren sakonera.

A
25 m
30
10 m
30 m
50
B

A
x

sen 30 = x 8 x = 12,5 m
25

25 m
30
10 m
y

sen 50 = y 8 y 22,98 m
30

30 m

Profundidad: 12,5 + 22,98 = 35,48 m

50
B

7. unitatea. Trigonometria

Ariketen eta problemen soluzioak

12 or.

30

Errepide batean dagoen arrisku-seinale batek malda % 12koa dela adierazten digu. Zenbateko angelua eratzen du errepide zati horrek horizontalarekin? Zenbat metro egin ditugu beherantz errepide horretan 7 km egin ondoren?
100

12

sen a = 12 = 0,12 8 a = 6 53' 32''

100

sen a = x 8 x = 0,12 7 = 0,84 km = 840 m

7

7 km
6 58' 34''

31

Mendiko bide batean, seinale batek 785 m-ko altitudea adierazten digu.
Hiru kilometro aurrerago, altitudea 1265 km-koa da. Kalkulatu bide horren
batez besteko malda eta horizontalarekin zenbateko angelua eratzen duen.
1265 m
3 km
x
a
785 m

x = 1 265 785 = 480 m

sen a = 480 = 0,16 8 a = 9 12' 25''
3 000
Pendiente = tg a = 0,162 8 16,2%

32

Konpas baten besoek 12 cm-ko luzera dute, eta 50-ko angelua eratzen
dute. Zenbatekoa da irekidura horrekin marraztu daitekeen zirkunferentziaren
erradioa?
sen 25 = x 8 x 5,07 cm
12
Radio de la circunferencia 10,14 cm

12 cm

50

7. unitatea. Trigonometria

Ariketen eta problemen soluzioak

13 or.

33

Kalkulatu honako triangelu hauetako bakoitzaren azalera:

a)
12
m

50
A

23 m

b)

20

35

35

a) Calculamos la altura, h, sobre AC :

sen 50 = h 8 h 9,19 m
12
rea = 23 9,19 = 105,685 m2
2
b) Calculamos la altura, h, sobre PR:
sen 35 = h 8 h 11,47 m
20
Calculamos la base, PR :
cos 35 = PR/2 8 PR = 40 cos 35 32,77 m
20
rea = 32,77 11,47 188 m2
2

34

ABC triangeluan, kalkulatu h eta a.

En el tringulo ABP:
sen 65 = h 8 h 16,31 cm
18

18 cm

cos 65 = AP 8 AP 7,61
18

PC = AC AP = 23 7,61 = 15,39

a = h2 + PC 2 = 16,312 + 15,392 22,42 cm

7. unitatea. Trigonometria

65
C

P
23

Ariketen eta problemen soluzioak

14 or.

35

ABC triangeluan, kalkulatu x, h eta y.

B

En el tringulo ABP:
cos 50 = x 8 x 10,93 cm
17

17 cm

29 cm
h

sen 50 = h 8 h 13,02 cm
17

50
A

En el tringulo BCP:
y = 292 h2 = 292 13,022 25,91 cm

36

Kalkulatu h, x eta b.

PAB triangeluan, PB = x + 17.

sen 32 = h 8 h 30,74 cm
58
cos 32 = x + 17 8 x 32,19 cm
58

58 cm

32
C 17 cm B

b = x 2 + h2 44,51 cm

37

Badakigu gure etxetik elizara 137 m daudela; eta gure etxetik ur-depositura, 211 m. Horrez gain, badakigu gure 43-ko angeluan ikusten dela muturtzat eliza eta depositua dituen zuzenkia. Zenbateko distantzia dago elizatik
ur-depositura?
I

13

43

P
D

C
211 m

En el tringulo IPC :
cos 43 = CP 8 CP 100,2 m
137
sen 43 = IP 8 IP 93,43 m
137
PD = 211 100,2 = 110,8 m
Distancia de la iglesia al depsito:

ID = PD 2 + IP 2 = 110,82 + 93,432 144,93 m

7. unitatea. Trigonometria

Ariketen eta problemen soluzioak

15 or.

164. ORRIALDEA
Aireportu bateko kontrol-dorretik lurrartzera doan hegazkin batekin hizketan ari dira. Une horretan, hegazkina 1200 metroko altueran dago eta behaketa-angelua (hegazkinerantz doan begi-lerroak horizontalarekin eratzen duen
angelua) 30-koa da dorretik. Dorrearen oinarritik zenbateko distantzian dago
hegazkina, jakinda dorreak 40 m-ko altuera duela?

1200 m

38

D
30
40 m

tg 30 = 1 200 40 8 d = 1 160 = 2 009,2 m

d
tg 30
Utilizando el teorema de Pitgoras:
D = (1 200)2 + (2 009,2)2 = 2 340,3 m
La distancia del avin al pie de la torre es de 2 340,3 m.

39

Une honetan nagoen lekutik, dorretik irteten den begi-lerroak 32-ko angelua eratzen du horizontalarekin.

32

50

25 m

15 m hurbiltzen banaiz, angelua 50-koa da. Zenbateko altuera du dorreak?

h
tg 32 =
25 + x 25tg 32 + x tg 32 = h

h
x tg 50 = h

tg 50 =

25tg 32 + x tg 32 = x tg 50
25tg 32 = x(tg 50 tg 32)
25tg 32
= 27,56 m
tg 50 tg 32
La altura de la torre es h = 27,56 tg 50 = 32,84 m.
x=

7. unitatea. Trigonometria

Ariketen eta problemen soluzioak

16 or.

40

Kalkulatu oinarri iristezina duen amildegi baten gainean dagoen itsasargi bateko argiaren altuera zenbatekoa den, itsasontzi batetik honako neurri
hauek hartu baditugu:
Argirantz doan begi-lerroak horizontearen lerroarekin eratzen duen angelua
25-koa da.
200 metro urrunduz gero, begi-lerroak eratzen duen angelu hori 10-koa da.

h
25

10

200 m

tg 25 = h 8 h = x tg 25
x
h
tg 10 =
8 h = (x + 200)tg 10
x + 200
x tg 25 = (x + 200)tg 10 8 x(tg 25 tg 10) = 200 tg 10 8
8 x=

200 tg 10 = 121,6 m
tg 25 tg 10

h = x tg 25 = 121,6 tg 25 = 56,7 m

41

Eraikinaren altuera, PQ, kalkulatzeko, irudiak adierazten dituen angelu

horiek neurtu ditugu. Badakigu S-tik
Q-ra joateko funikular bat dagoela eta
250 m-ko luzera duela. Kalkulatu PQ.
P
Q
10

25
0m

30
R

Calculamos SR y RQ con el tringulo SQR:

cos 30 = SR 8 SR = 250 cos 30 216,5 m
250
sen 30 = RQ 8 RQ = 250 sen 30 = 125 m
250
Calculamos RP con el tringulo SPR:
tg 40 = RP 8 RP = 216,5 tg 40 181,66 m
SR
Luego, PQ = RP RQ = 181,66 125 = 56,66 m
La altura del edificio es de 56,66 m.

7. unitatea. Trigonometria

Ariketen eta problemen soluzioak

17 or.

P, kanpoko puntu batetik O zentroa duen zirkunferentzia batekiko marrazturiko ukitzaileek 50-ko angelua eratzen dute. Kalkulatu PO distantzia, jakinda zirkunferentziaren erradioa 12,4 cm-koa dela.

12,4

cm

42

25
P

43

sen 25 = 12,4 8
PO
8 PO =

12,4 29,34 cm
sen 25

Bi eraikin bata bestetik 150 metrora daude. Bi eraikin horien artean dagoen lurreko puntu batetik eraikin horien punturik altuenerako begi-lerroek 35 eta
20-ko angeluak eratzen dituzte horizontalarekin.
Zenbateko altuera dute eraikinek, jakinda biak berdinak direla?
tg 20 = h
x
h

tg 35 =

h
150 x

h
35

20

x
150 m

h = x tg 20
150 tg 35 = 98,7 m
(150 x)tg 35 = x tg 20 8 x =
tg 20 + tg 35
h = (150 x) tg 35

h = 98,7 tg 20 = 35,92 m
La altura de los dos edificios es de 35,92 m.

44

Bi komisariatan, A eta C, B bankuko alarma entzun dute. Irudiko datuak kontuan hartuta, kalkulatu bankutik komisarietako bakoitzera zenbateko distantzia dagoen.
B

h
A

27

35

27
A

h
tg 27 =
x
h
tg 35 =
5x

5 km

(5 x)tg 35 = x tg 27 8 5tg 35 = x tg 35 + x tg 27
x=

5tg 35
= 2,89 km 8 h = 1,47 km
tg 35 + tg 27

AB 2 = x 2 + h2 8 AB = 2,892 + 1,472 = 3,24 km

BC 2 = (5 x)2 + h2 8 BC = 2,112 + 1,472 = 2,57 km

7. unitatea. Trigonometria

35
5 km

h = x tg 27

h = (5 x)tg 35

Ariketen eta problemen soluzioak

18 or.

45

Kalkulatu aldea 12 cm-koa duen oktogono erregular baten azalera.

360 = 45; 45 = 22,5; apotema: x
8
2
tg 22,5 = 6 8 x = 14,49 cm
x
rea = (12 8) 14,49 = 695,52 cm2
2

22,5

12 cm
x

46 AB eta DC oinarriak dituen trapezio isoszele batean, AB

= 5 m eta
BC = 32 m aldeak ezagutzen ditugu, bai eta oinarri handiak alde zeiharrekin eratzen dituen angeluak 45-koak direla ere.
Kalkulatu horren azalera.
5m

32 m

45
x

45

8 h=3m
3 2
x
cos 45 =
8 x=3m
3 2
sen 45 =

Base mayor: 5 + 3 + 3 = 11 m

rea = (5 + 11) 3 = 24 m2
2

47

Lau angeluko piramide erregular baten oinarriaren

aldeak 6 m-ko luzera du eta APD = 60-koa da. Kalkulatu

piramidearen bolumena.

P
B

P
60

l 60 l

B
O

C
m

6m

El tringulo APD es equiltero; l = 6 m

Altura de la pirmide:
d

6m

d 2 = 62 + 62 8 d = 6 2 m
AO =

6 2
= 3 2 m
2

En el tringulo APO, PO = 62 (3 2)2 = 18 = 32 m

Volumen = 1 62 32 = 362 m3
3
7. unitatea. Trigonometria

Ariketen eta problemen soluzioak

19 or.

48

Kalkulatu zenbateko angelua eratzen duen 6 cm-ko ertza duen kubo baten
diagonalak oinarriaren diagonalarekin.

B
6 cm

6 cm

a 62

6 cm
A

AC 2 = 62 + 62 8 AC = 6 2 cm
tg a =

49

6
6 2

1
8 a = 35 15' 52''
2

F itsasargi batetik A itsasontzia kostaren lerroarekiko 43-ko angelupean ikusten da; eta B itsason-tzia, berriz, 21-ko angelupean ikusten da. A
itsasontzia kostatik 5 km-ra dago, eta B, 3 km-ra. Kalkulatu itsasontzien arteko distantzia.
Calculamos FA y FB :

sen 43 = 5 8 FA = 5 = 7,33 km
sen 43
FA
sen 21 = 3 8 FB = 3 = 8,37 km
sen 21
FB

d
B

Para calcular d utilizamos el tringulo de la derecha:

sen 22 = 5
7,33
h = 7,33 sen 22 = 2,74 km
F
x
cos 22 =
8 x = 7,33 cos 22 = 6,8 km
7,33
y = 8,37 x 8 y = 8,37 6,8 = 1,57 km
Utilizando el teorema de Pitgoras:
d = h2 + y 2 = 2,742 + 1,572 = 3,16 km
La distancia entre A y B es de 3,16 km.

7. unitatea. Trigonometria

5 km

43
21

3 km

7,33
22

km

x
8,37 km

h
y

Ariketen eta problemen soluzioak

20 or.

165. ORRIALDEA
H AUSNARTU TEORIARI BURUZ

M
n

50

Aztertu MPN triangelu zuzena, eta honako berdintza hauetan, jarri eten-puntuen lekuan sin, cos edo tg.
a) M = m
p

b) N = m
p

^
c) M = m
n

^
d) N = n
p

a) sen M = m
p

b) cos N = m
p

^
d) sen N = n
p

Badago sin a = 3/5 eta tg a = 1/4 betetzen dituen a angelurik?

51

No, porque si sen a = 3 , cos a =

5

52

p
m

c) tg M = m
n

9
1 = 4 y tg a = 3/5 = 3 ? 1 .
4/5 4 4
25 5

Badago sinua tangentea baino handiagoa duen angelu zorrotzik?

Justifikatu erantzuna.
El seno es siempre menor que la tangente, porque
seno = cateto opuesto y tangente = cateto opuesto
hipotenusa
cateto continguo
y la hipotenusa es, siempre, mayor que el cateto contiguo.

53

Triangelu zuzen batean, katetoetako baten luzera bestearen bikoitza da.

Zenbatekoak dira angelu txikiaren arrazoi trigonometrikoak?

sen a =

1
5 ; cos a = 2 = 2 5 ; tg a = 1
=
5
5
2
5
5

a
2

54

Egon daiteke sinua 2 duen angelurik? Eta kosinua 3/2 duen angelurik?
Arrazoitu erantzunak.
No, porque el cateto opuesto es siempre menor que la hipotenusa y, por ello, el valor del seno de un ngulo agudo es siempre menor que 1.
El coseno es tambin menor que 1 por la misma razn. No puede ser igual a 3/2.

7. unitatea. Trigonometria

Ariketen eta problemen soluzioak

21 or.

55

56

Esan, kasu hauetako bakoitzean, zer koadrantetan dagoen a angelua:

a) sin a > 0, cos a < 0
b) tg a > 0, cos a > 0
c) sin a < 0, cos a > 0
d) sin a < 0, cos a < 0
a) 2. cuadrante.

b) 1.er cuadrante.

c) 4. cuadrante.

d) 3.er cuadrante.

Triangelu zuzen baten bi angelu zorrotzei osagarri esaten zaie horien arteko batura angelu zuzen bat delako. Aztertu irudi hau, osatu taula, eta adierazi era sinbolikoan lortzen duzuna:
a

B
c

cos

90 a
b

sin
cos
tg

57

90 a

sin

90 a

b/a
c/a
b/c

c/a
b/a
c/b

tg

sen a = cos (90 a)

cos a = sen (90 a)
1
tg a =
tg(90 a)

Oinarrizko erlazioak erabiliz, egiaztatu honako hau:

a) (sin a + cos a)2 + (sin a cos a)2 = 2
3
2
b) (sin a) + sin a (cos a) = 1
sin a
3
2
c) (sin a) + sin a (cos a) = tg a
cos a

d) 1 + (tg a)2 =

1
(cos a)2

a) (sen a + cos a)2 + (sen a cos a)2 =

= (sen a)2 + (cos a)2 + 2sen a cos a + (sen a)2 + (cos a)2 2sen a cos a = 1 + 1 = 2
2
3
2
2
b) (sen a) + sen a (cos a) = sen a[(sen a) + (cos a) ] = sen a = 1
sen a
sen a
sen a
2
3
2
2
c) (sen a) + sen a (cos a) = sen a[(sen a) + (cos a) ] = sen a = tg a
cos a
cos a
cos a

d) 1 + (tg a)2 = 1 +

7. unitatea. Trigonometria

(sen a)2 (cos a)2 + (sen a)2

=
= 1 2
2
2
(cos a)
(cos a)
(cos a)

Ariketen eta problemen soluzioak

22 or.

s AKONDU
58

a angelua adierazi dugu leheZirkunferentzia goniometrikoaren gainean a

nengo koadrantean, eta, angelu horretatik abiatuta, angelu hauek marraztu ditugu:
180 a
180 + a
360 a.
Bilatu zer erlazio dagoen honako hauen artean:
a) sin (180 a) eta sen a
cos (180 a) eta cos a
tg (180 a) eta tg a

180 a
a

b) sin (180 + a) eta sen a

cos (180 + a) eta cos a
tg (180 + a) eta tg a

180 + a
a

c) sin (360 a) eta sen a

cos (360 a) eta cos a
tg (360 a) eta tg a
a) sen (180 a) = sen a
cos (180 a) = cos a
tg (180 a) = tg a

a
360 a

b) sen (180 + a) = sen a

cos (180 + a) = cos a
tg (180 + a) = tg a

c) sen (360 a) = sen a

cos (360 a) = cos a
tg (360 a) = tg a

59

Kokatu zirkunferentzia goniometrikoaren gainean emandako angelua,

eta adierazi horren arrazoi trigonometrikoak angelu zorrotz bat erabiliz, adibidean bezala:
Ejemplo: 215
sin 215 = sen 35
cos 215 = cos 35
tg 215 = tg 35
a) 150
d) 225

b) 240
e) 100

a) sen 150 = sen 30

cos 150 = cos 30
tg 150 = tg 30
150
30

7. unitatea. Trigonometria

c) 300
f ) 320
b) sen 240 = sen 60
cos 240 = cos 60
tg 240 = tg 60
240

60

Ariketen eta problemen soluzioak

23 or.

c) sen 300 = sen 60

cos 300 = cos 60
tg 300 = tg 60

d) sen 225 = sen 45

cos 225 = cos 45
tg 225 = tg 45
225

60

45

300

e) sen 100 = sen 80

cos 100 = cos 80
tg 100 = tg 80
100

f ) sen 320 = sen 40

cos 320 = cos 40
tg 320 = tg 40

80

320

40

60

Eriketa ebatzia.

61

Ebatzi honako ekuazio hauek, jakinda 0 x 360:

a) (sin x)2 sin x = 0
b) 2(cos x)2 3 cos x = 0
c) 3 tg x + 3 = 0
d) 4(sin x)2 1 = 0
e) 2(cos x)2 cos x 1 = 0
a) (sen x)2 sen x = 0
sen x(sen x 1) = 0

sen x = 0
sen x = 1

x=0
x = 180
x = 90

b) 2(cos x)2 3 cos x = 0

cos x(2 cos x 3 ) = 0

c) 3 tg x + 3 = 0 8 tg x = 1

7. unitatea. Trigonometria

cos x = 0

cos x = 3/2
x = 135
x = 315

x = 90
x = 270
x = 30
x = 330

Ariketen eta problemen soluzioak

24 or.

d) 4(sen x)2 1 = 0 8 (sen x)2 = 1

4

1
sen x =
2
1
sen x =
2

x = 30
x = 150
x = 210
x = 330

e) 2(cos x)2 cos x 1 = 0

cos x =

1 1 + 8 1 3
=
4
4

7. unitatea. Trigonometria

cos x = 1
1
cos x =
2

x = 0
x = 120
x = 240