1

nsan Sermayesi ve stihdam

Prof. Dr. brahim ZDEMR
Fransz gelecek bilimci Jaques Attali bir ka yl nce bizleri u szleri ile uyarmt:
"2050de yeryznn neye benzeyecei bugnden kararlatrlyor. 2100de ne olaca
bugnden hazrlanyor. ocuklarmz ve torunlarmz yaanabilir bir dnyada m oturacaklar,
yoksa bizi nefretle anarak bir cehennemin iinden mi geecekler?
Attaliye gre gelecei bizim davran tarzmz belirleyecek.
ocuklarmza ve torunlarmza yaanabilir bir dnya brakmak iin gelecei dnme
zahmetine girmemiz ve gelecein nereden geldiini, onu nasl ekillendirebileceimizi
anlamamz gerekiyor".
Attalinin altn izdii gibi bu sorunlar yuma zerinde ciddi olarak dnmek, ksa ve uzun
vadeli zmler retmek; geleceimiz ve dinamik ekonominin srdrlebilirlii iin elzem
grnyor.
Bu sorunlara zm bulamadmz zaman ise, bunun toplumsal sonularna katlanmamz
kanlmaz olacaktr. Byk ehrimizde son zamanlarda yaanan trajik olaylara bir de bu
adan baklmaldr!
Tam da bundan dolay, 21. Yzylda niversitelerin toplumlar iin tad anlam ve
gerekletirmek zorunda olduklar amalar daha da karmaklamtr.
Kresellemenin her alanda etkili olduu, bireyler, kurumlar ve uluslar iin frsatlarn ve
risklerin artt bu dnemde, niversitelerin ekonomik, sosyal ve kltrel alanlarda btncl
bir yaklamla gerekletirecei dnmlere ihtiya vardr.
Bunun iin de bir yandan kresel eilimleri, dier yandan da kendi z deerlerini ve
blgedeki stratejik konumunu dikkate alarak oluturmak durumundadr.
Bu geree Yksekretimin Yeni Dinamikleri ve Toplumsal Deiim ve Geliim iin
Aratrma konulu UNESCO 2009 Dnya Yksekretim Konferansnda u ekilde dikkat
ekilmitir: Yksekretim ekonomik, kltrel ve demokratik deiim ve dnmn motor
gc olmak zorundadr.
Bundan dolay da, 21. yzylda eitim bir millet ve lke iin "olmak yada olmamak" sorunu
haline gelmitir.
Dnyann, lkelerin ve insanlarn birbirine baland; dnyann gelien ulam ve iletiim
aralar ile bir ky dnd gnmzde her ey eitimli insanda dmlenmektedir.
Kaliteli eitim ile ocuklarn yetitirmeyen lkelerin, ekonomik ve siyasi bamszlklarn
salamalar mmkn deildir. Ayrca, kresellemenin sunduu faydalar deerlendirme ve
oluturduu tehditlerden korunmann ancak kaliteli eitim ve "insan sermayesine" sahip

lkeler olmaktadr.
OECDnin yapt aratrmalara gre insan sermayesi ekonomik olan ve olmayan ok eitli
yararlar salamaktadr.
Bunlarn bir ksm, rnein daha iyi salk, daha uzun mr ve toplum yaamna daha fazla
katlm olanaklar gibi, bireysel olabilir.
Ekonomik adan baklnca durum daha da farkldr:
nsan sermayesinin getirileri hem bireyin hem de lkenin refahn dorudan olumlu olarak
etkilemektedir.
Bireysel dzeyde, insann eitim seviyesi ykseldike geliri de hzla artma eilimindedir.
Danimarka ve Yeni Zelanda gibi baz OECD lkelerinde niversite eitimi grm insanlarn
gelirleri orta retimi bitirenlere kyasla %25 daha yksek.
Dier lkelerde bu fark daha da dikkat ekici olup %120'ye kadar kabiliyor.
Bu arada, bireylerin eitime harcadklar her bir yl iin ekonomiler zamanla %3 ila %6
retim art grebiliyor .
Ksaca, kreselleen dnyada her tr sorunu zmenin, srdrlebilir kalknmann,
istihdam arttrarak isizlii azaltmann anahtar eitimdir; daha dorusu kaliteli eitimdir.
Bunun iin de, eitim ve retim sistemleri her yataki rencilerine yenilik iin gereken
eitli becerileri retecek ve gelitirecek ekilde dzenlenmelidir.
Dahas, rencilerine ekonomik ve toplumsal artlara uyum salayabilecek ekilde,
kendilerini yenileyecek ve gncelletirecek ekilde esnek olmay da retmelidir.
Krizle ba etmenin veya en az zararla atlatmann yolu insan sermayesine ve eitime
yatrmdan gemektedir.
Sadece ekonomik krizi deil, modern toplumun kar karya kald dier krizlerle de ba
edebilmek iin "yeniliki dnen, yeni rnler kadar, yeni zmler sunan" kaliteli insan
sermayesine ihtiyacmz var.