Professional Documents
Culture Documents
ags@math.uoc.gr
2012
( ) .
,
,
. ,
. email ags@math.uoc.gr,
, - .
,
. ,
.
.
2012
a|b : a b k Z, b = k a.
pk ka : pk p a. pk
a ( pk |a pk+1 6 | a).
a 6 | b : a b .
min {a1 , . . . , an } : a1 , . . . an .
max {a1 , . . . , an } : a1 , . . . an .
(a1 , . . . , an ) : ... a1 , . . . an .
[a1 , . . . , an ] : ... a1 , . . . an .
n! : n n! = 1 2 n n 2
0!=1, 1!=1.
a b (mod n) : a b modulo n ( n)
n|(a b).
ordn (a) : a modn (a, n) = 1, r ar 1 (mod n). ( )
ordn (a)|(n).
Z : {. . . , 2, 1, 0, 1, 2, . . .}.
N : {0, 1, 2, 3 . . .}.
: . ( ).
a, a 0
|a| : a |a| =
a, a < 0
1.1
() () 6= 0
() ()
= + , 0 <
.
1.1 6= 0,
,
= + , 0 < ||.
1.1 = 231 = 26 231 26
231 = 8 26 + 23
231 = 8 26 23
= 8 26 26 + 26 23
= 9 26 + 3
0 3 < 26 231 26 9
3.
: 231 26
231 26.
2
: ,
n n 0, 1, . . . , n 1.
k n, k n + 1, . . . , k n + (n 1). n = 2
0, 1. = 0 = 2k , = 1 = 2k + 1
.
1.2 a A =
a(a2 + 2)
.
3
:
a 3 0,1,2, a
a = 3k a = 3k + 1 a = 3k + 2, k Z.
a = 3k A =
3k[(3k2 )+2]
3
= k(9k 2 + 2) Z.
4
a = 3k + 1 A =
(3k+1)[(3k+1)2 +2]
3
= (3k + 1)(3k 2 + 2k + 1) Z.
a = 3k + 2 A =
(3k+2)[(3k+2)2 +2]
3
= (3k + 2)(3k 2 + 4k + 2) Z.
2
1.2
1.2
1.1 a b (b 6= 0) , . b
() a a () b a
b, b|a a = o.b.
b|a k Z a = k b.
: b a,
b 6 | a a 6= o.b. b|a a = kb
k Z a = (k)(b) b
a, b a.
.
:
(i) a|0 a Z ,
(ii) 0|b, b = 0,
(iii) a|b a|b a| b |a| | |b|
(iv) 1|a a|a a Z .
(v) b|a, kb|ka, k Z .
,
.
( ) .
1.1 a, b, c, d Z. :
: (iii), (iv)
a|b a|c, a|kb + mc, k, m Z. kb + mc
b c.
1.3 ( ) n
n.
:
k, k + 1, . . . , k + (n 1), n . A =
k(k + 1) (k + (n 1)). , ,
q, r ,
k = nq + r, 0 r n 1.
r = 0, n|k , n|A. r 6= 0 1 n r n 1.
A = k(k + 1) (k + n r) (k + n 1)
= (nq + r) (nq + r + n r) (nq + r + n 1).
nq + r + n r = n(q + 1), n|A.
2
1.4 m m + 1|m2 + 1.
:
m + 1|m + 1, 1.1 m +
1|m2 + m + 2. m2 + m + 2 = m(m + 1) + 2 m + 1|m(m + 1),
m + 1|2 m + 1 = 1, 2 m = 3, 2, 0, 1.
2
1.5 ( 1995) 6 . a b
. ab = 19951995;
:
3,
n n 1, n, n + 1 3n.
a, b 3 ab 9.
19951995 9
9.
2
1.6 ( 1995) x, y x2 + 4y = 1995.
.
1.2
:
x x = 2k + 1, k Z x2 = 4k(k + 1) + 1
x =.4+1. x x = 2k, k Z x2 = 4k 2
x2 =.4.
2
4y .4, x2 + 4y = .4 x2 + 4y =
.4+1 1995=.4+3 1 .
2
1.7 n
9|10n + 3 4n+2 + 5.
:
.
2
1.8 n Z 4 6 | n2 + 2.
:
, , n 4|n2 + 2.
n :
n = 2k , k Z, n2 + 2 = 4k 2 + 2. 4|n2 + 2,
4|4k 2 + 2, 4|2, .
n = 2k + 1, k Z, n2 + 2 = (2k + 1)2 + 2 = 4k 2 + 4k + 3.
4|4k 2 + 4k , 4|3, .
n Z 4 6 | n2 + 2.
2
1
(
).
1.3
(...)
1.2 ( ) S N.
S , , a S ,
a x, x S .
a1 , . . . , an 6= 0.
a1 , . . . , an
a1 , . . . , an . S
a1 , . . . , an . S 1 S . ak 6= 0 d S d|ak
d |ak |. S .
S (...)
a1 , . . . , an (a1 , . . . , an ). a Z,
a a. (a1 , . . . , an ) =
(|a1 |, . . . , |an |), ... . ,
0, (0, a1 , . . . , an ) = (a1 , . . . , an ).
a1 , . . . , an .
(a1 , . . . , an ) = 1, a1 , . . . , an .
(ai , aj ) = 1 i, j {1, . . . , n} i 6= j ,
a1 , . . . , an .
a1 , . . . , an ,
. .
1.2 ( Bezout) a1 , . . . , an d =
(a1 , . . . , an ). k1 , . . . , kn ,
d = k1 a1 + + kn an .
1.1 a1 , . . . , an . d
... a1 , . . . , an , :
1.3
(...)
1.9 a, b .
2
1.3 , a1 , . . . , an . :
a1
, . . . , adn
d
= 1,
2
1.4 a1 , . . . , an n > 2. k , 1
k n 2
11
1.4
1.4
...
.
a, b Z, , b > 0,
b < 0, (a, b) = (a, |b|), b = 0, (a, b) = |a|.
d := (a, b).
q r ,
a = q0 b + r0 0 r0 < b.
(a, b) = (b, r0 ), d | a d | b, d | r0 = a q0 b.
b r0 d0 d, d0
a b, d
. , d = (b, r0 ).
, b r0 .
a
b
r0
r1
=
=
=
=
q0 b + r0 0 r0 < b
q1 r0 + r1 0 r1 < r0
q2 r1 + r2 0 r2 < r1
q3 r2 + r3 0 r3 < r2
..
.
b > r0 >
r1 > r2 > . . . , 0.
n- . rn = 0 .
d = (rk1 , rk ) = (rk , rk+1 ) k = 0, 1, 2, . . ., r1 = b. , d =
a q0 b
b q1 r0
r0 q2 r1
r1 q3 r2
=
=
=
=
r0
r1
r2
r3
..
.
b q1 (a q0 b)
(a q0 b) q2 (k1 a + l1 b)
(k1 a + l1 b) q3 (k2 a + l2 b)
=
=
=
..
.
k1 a + l1 b
k2 a + l2 b
k3 a + l3 b
=
=
=
r1
r2
r3
..
.
391 = 1 323 + 68
323 = 4 68 + 51
68 = 1 51 + 17
51 = 3 17 + 0.
(391,323)=17. x, y , 17 =
391x + 323y .
17 = 68 51 = 68 (323 4 68) = 323 + 5 68
= 323 + 5(391 323) = 5 391 6 323
17 = 5 391 + (6) 323.
1.13 ... a = 756 b = 595.
, r
, q k , l ki li . ,
(756, 595) = 7 37 756 47 595 = 7.
13
1.5
(...)
r
756
595
161
112
49
14
7
0
1.5
q
1
3
1
2
3
2
k
1
0
1
3
4
11
37
l
0
1
1
4
5
14
47
(...)
a1 , . . . , an Z. a1 , . . . , an
a1 |, . . . , an |. a1 , . . . , an
0, 0.
a1 , . . . , an . |a1 an |
a1 , . . . , an . , ( 1.2)
a1 , . . . , an ,
. (...)
a1 , . . . , an [a1 , . . . , an ]. a1 , . . . , an |a1 |, . . . , |an |,
[a1 , . . . , an ] = [|a1 |, . . . , |an |].
1.6 a1 , . . . , an . m
... a1 , . . . , an , ,
14
1.6
1.2 p > 1
1 p.
m m.
n > 1 , .
d, e ,
n = d e 1 < d e < n.
( 2 ).
1.9 a > 1 .
1.14 n
3n 4, 4n 5, 5n 3 .
:
3 ,
. 2. 3n 4 5n 3
. 3n 4 = 2 5n 3 = 2
n = 2 n = 1 . n = 2 3
.
2
1.15 (AHSME 1976) p q
x2 px + q = 0 , p q .
:
x1 x2 x1 < x2 , .
x px + q = (x x1 )(x x2 ), p = x1 + x2 q = x1 x2 .
q , x1 = 1. q = x2 p = x2 + 1
, q = 2 p = 3.
2
2
1.16 (ARML 2003)
1001001001 10000.
:
15
1.6
2
n
1.17 n . 32 + 1
2 4 2 .
:
n
, 32 32 + 1 . ,
n
n1
32 = (32 )2
n1
= 92
= (8 + 1)2 .
m m1
m m2 2
m
(x + y) = x +
x
y+
x
y + +
xy m1 + y m ,
1
2
m1
m
x = 8, y = 1 m = 2n1 ,
( y m = 1), 8 ( 4).
n
32 4 1,
n
32 + 1 4 2.
:
modulo 4 ( ).
2
1.18 n 2n k31024 1.
:
12. 1024 = 210 x2 y 2 = (x y)(x + y).
,
210
9
9
8
8
2
2
2
2
1 = 3 +1 3 1 = 3 +1 3 +1 3 1
9
8
1
0
= = 32 + 1 32 + 1 32 + 1 32 + 1 (3 1)
29
(1.17), 2k32 + 1 k .
9+2+1=12.
2
2
2k32 + 1.
16
.
1.10 6k + 1
6k + 5.
1.3 .
:
p1 , . . . , pn .
A = p1 pn + 1.
1.9, p , p|A. p1 , . . . , pn
, p = pj j 1 j n.
p|A p|p1 pn p|1 . ,
.
2
1.11 pn n- , (
)
n1
pn 22
1.19 n > 1 n
, .
:
n
1, (n + 1)! + m m 4 .
:
, .
, (
)
. . ..
5 6!+2, 6!+3, 6!+4, 6!+4, 6!+6 722, 723,
724, 725, 726. 5
24,25,26,27,28 (
).
3
.
4
(n + 1)! (n + 1), . . . , (n + 1)! 3, (n + 1)! 2 .
17
1.6
2
.
1.12 a > 1,
p, p a.
1.4 a > 1 p,
p n, a .
a = pa11 pakk .
a a.
a
. d a, , d = p1 1 pk k
0 i ai (i = 1, . . . , k ).
1.21 ( 1995)
x, y x2 = y 2 + 2y + 9.
:
x2 = y 2 + 2y + 9 x2 (y + 1)2 = 8 (x y 1)(x + y + 1) = 8.
x y, x + y ,
x y 1, x + y + 1 , .
x y x + y . x + y + 1
x y 1 . (x y 1, x + y + 1) = (2, 4) (4, 2)
(x, y) = (3, 0).
18
2
1.22 ( 1997) a, b (a, b N ) ,
a3 + 1 b 3 + 1
+
N.
b+1
a+1
a3 + 1 b 3 + 1
,
.
b+1 a+1
:
(a + 1, b + 1) = d. a + 1 = d p1 p2 pk b + 1 = d q1 q2 ql ,
pi , qj pi 6= qj , i = 1, 2 . . . , k j = 1, 2, . . . , l
pi qj .
a3 + 1 b 3 + 1
(a + 1)(a2 a + 1) (b + 1)(b2 b + 1)
+
=
+
b+1
a+1
b+1
a+1
d p1 p2 pk (a2 a + 1) d q1 q2 ql (b2 b + 1)
=
+
d q1 q2 ql
d p1 p2 pk
2 2
2 2
2 2
2 2
p p pk (a a + 1) + q1 q2 ql (b b + 1)
= 1 2
N
q1 q 2 ql p1 p2 pk
qj q12 q22 ql2 (b2 b + 1)
a2 a + 1
d(a2 a + 1)
N
N
q1 q2 ql
d q1 q2 ql
d(a2 a + 1)
N
b+1
d(a2 a + 1)
p1 p2 pk
N
b+1
(a + 1)(a2 a + 1)
N
b+1
a3 + 1
N
b+1
a3 + 1 b 3 + 1
+
N
b+1
a+1
b3 +1
a+1
N.
2
19
1.7
... ..
1.7
... ..
1.15 a1 , . . . , an
1.16 a, b1 , , bn (n 2) b1 , , bn
.
24|n(n2 1).
:
A = n(n2 1) = (n 1)n(n + 1)
3 3|A. n
> 1, k N k 6= 0 , n = 2k + 1.
2
1.17 a1 , . . . , an
1.7 a1 , . . . , an m N.
m
m
[am
1 , . . . , an ] = [a1 , . . . , an ] .
21
2.1
2.1 n . a, b
n, n .
a b (mod n)
a b n. a
b n,
a 6 b (mod n)
.
10 2 (mod 4), 11 15 (mod 13) 7 6 11 (mod 5).
2.1
a b (mod n) n|a b
.
2.1
(i) a a (mod n) ( ).
ka kb (mod n) a b (mod
n
).
d
.
, modulo 12
modulo 100.000. , 18, 6,
18 12,
245.000 Km, 45.000 Km,
245.000 100.000.
: 217
; (modulo)
;
;
2.1 A =
1323 2741 8.
:
132 = 169 9 1
(mod 8).
(mod 8).
(mod 8).
A 15 7 (mod 8) a Z , A = 8a + 7.
7.
2
2.2 22225555 + 55552222 0 (mod 7).
:
2222 3 (mod 7) 5555 4 (mod 7).
22225555 + 55552222 35555 + 42222 (mod 7).
(mod 7)
(mod 7)
, .
.
23
2.1
2
2.3 N, A =
.
4
5 + 3 -
:
a . a 0, 1, 2, 3, 4 (mod 5)
a 0, 1, 4 (mod 5) a4 0, 1 (mod 5).
2
5 + 3 3 (mod 5), 5 + 3 a4
a Z. A . ( A4 = 5 + 3 3 (mod 5), ).
: ( 1997) a =
n Z.
5n2 + 10
2
2.4 () 121 n2 +
3n + 5 n Z.
:
121|n2 +3n+5. 11|n2 +3n+5. n2 +3n+5 0 33
(mod 11). n2 + 3n 28 0 (mod 11) 11|(n 4)(n + 7) 11|n 4
11|n + 7 (n = 11k + 4 n = 11k 7) n n2 + 3n + 5,
121 + 0 < < 121 .
2
2.5 ( 1997) a, b, c ,
(a b)(b c)(c a) = a + b + c.
a + b + c 27.
:
a, b, c a, b, c 0, 1 (mod 3).
3, a + b + c 1 +
0 + 1 = 0 (mod 3) (a b)(b c)(c a) 6 0 (mod 3).
, a, b a b 0 (mod 3)
(a b)(b c)(c a) 0 (mod 3) a + b + c 6 0 (mod 3).
a, b, c mod3. a b b c c a 0 (mod 3),
(a b)(b c)(c a) 0 (mod 27). (a b)(b c)(c a) = a + b + c
a + b + c 0 (mod 27) .
2
2.6 ( 1995) p, q
pp+1 + q q+1 .
:
24
p, q , pp+1 + q q+1
> 2 . 2 .
p = 2 q 0, 1, 1
(mod 3) . q 1 (mod 3), pp+1 + q q+1 8 + 1 0 (mod 3),
. q 1 (mod 3), pp+1 + q q+1 8 + 1 0 (mod 3) ( q
q + 1 ), . , q 0 (mod 3) q
q = 3 pp+1 + q q+1 = 89 .
p = 2, q = 3 ( p = 3, q = 2).
2
2.7 ( 1994) x3 +
1995x2 1994x + ;
:
1 , 2 , 3 .
V ieta
A = 1 + 2 + 3 = 1995 0
(mod 3) (1)
B = 1 2 + 2 3 + 3 1 = 1994 1
(mod 3).
(1) :
2
- : a (mod 10n )
0 < 10n , n a
,
n. , 992007 + 3 (1)2007 + 3 = 2 (mod 102 ),
992007 + 3 02.
2
2.8 ( 1988) 270 .
:
224 223 ;
223 2. 2 . ,
.
25
2.1
,
.
02, [04, 08, 16, 32, 64, 28, 56, 12, 24, 48, 96, 92, 84, 68, 36, 72, 44, 88, 76, 52],
{z
}
|
20
2
: ( 1989)
6 .
1989
2.9 ( )
7
77
.7
..
7| {z }
1001 7
:
74 1 (mod 10). ,
72k 1
(mod 4) 72k+1 3
(mod 4)
7
77
.7
..
a := 7| {z } 3
(mod 4) a = 3k + 4, k Z.
1000 7
,
7
77
.7
..
7| {z } = 7a = 74k+3 = 73 (74 )k 73 3
(mod 10).
1001 7
2
26
2.10 ( 1994)
4 1994 1993.
:
35 A + 1
(mod 1993)
2k + 1
(1) 2k + 1 35.
A = 57k
35
k = 17 A = 968. 9681994 1993.
(1) .
2
2.11 n N
17|34n+2 + 2 43n+1 .
:
34 = 81 13 (mod 17).
(mod 17).
(mod 17).
:
.
2
2.12 ( 1990) an a1 = 1, a2 = 3
an+2 = (n + 3)an+1 (n + 2)an , n 11|an .
:
a3 a2 = 3(a2 a1 )
a2 a1 = 2
.
27
2.2
a8 = a4 + 5! + 6! + 7! + 8! = a4 + 5!(1 + 6 + 6 7 + 6 7 8)
= a4 + 5!(7 7 + 6 7 8) = a4 + 5!7 55,
11|a8 . 11 6 | a9 11|a10
2
1.10
2.3 ( )
2.2
2.2 n a1 , . . . , an modn, a1 , . . . , an
{0, 1, . . . , n 1} 5 .
5
a1 , . . . , an
n {0, 1, . . . , n 1}.
28
modn
:
n1
n1
, . . . , 1, 0, 1, . . . ,
2
2
n ,
n n
no
1 , . . . , 1, 0, 1, . . . ,
2
2
2.13 S = {14, 24, 9, 11, 34, 68, 21, 87} mod8. ,
2
2.15 ( 1990) a7 a.
a , 42.
:
29
2.2
a. a = 7k , 7.
a = 7k + 1, 7k 1 7|a 1, 7|a + 1 , .
a = 7k + 2 a = 7k 3 a2 + a + 1 7
a = 7k + 3 a = 7k 2 a2 a + 1 7. (
{3, 2, 1, 0, 1, 2, 3} mod7).
2
2.4 {x0 , x1 , . . . , xn1 } modn
a, b Z (a, n) = 1. {ax0 + b, . . . , axn1 + b}
modn.
30
2.3
p .
2.2 ( Wilson) p > 1 ,
,
(p 1)! 1
(mod p).
2.3 p
(p 2)! 1
(mod p).
(mod p).
:
s = 1 Wilson.
(mod p)
(mod p)
s 0 < s < p.
: s = p. ,
(mod p).
2
2.5 p .
2
p1
1 (mod p), p 1 (mod 4)
! =
1 (mod p), p 3 (mod 4)
2
31
2.3
2.17 p > 2.
(p 1)! p 1
(mod 1 + 2 + + (p 1)).
:
1 + 2 + + (p 1) =
p(p 1)
,
2
p(p 1)
|(p 1)! (p 1).
2
Wilson, (p 1)! 1 (mod p), p|(p 1)! + 1
p|(p 1)! (p 1). , (p 1)! (p 1) = (p 1) ((p 2)! 1),
p 1|(p 1)! (p 1). (p, p 1) = 1
p(p 1)
|(p 1)! (p 1).
2
2
, Fermat
2.3 ( Fermat) p a
p 6 | a.
ap1 1
(mod p).
2.4 p . a Z
ap a (mod p).
2.6 p a1 , . . . , an ,
(mod p).
2.18 n
5 6 | n 1, 5 6 | n, 5 6 | n + 1,
5|n2 + 1.
:
5 6 | n, Fermat,
n4 1
, 5 6 | n 1, 5 6 | n + 1 .
32
(mod 5)
2
() Fermat
Euler.
2.4 ( Euler) n > 1 a
, (a, n) = 1.
a(n) 1
(mod n).
2.19 106k+4 , k
N, 7.
:
(10, 7) = 1, Fermat 106 1 (mod 7), 106k 1
(mod 7).
104 34 = 92 22 = 4
(mod 7).
106k+4 4
(mod 7)
4.
2.20
7 19681968 3 6878
.
10
19681968 31968 = 34
492
(mod 5).
94
(mod 5),
6878 378 = 9 34
19
7 19681968 3 6878 7 3 4 = 5 0
(mod 5).
33
2.3
2
2.21 n
2730|n13 n.
:
2730 2730 = 2 3 5 7 13.
2, 3, 5, 7, 13
n13 n.
n n13 n . ,
n , n13 n . n Z 2|n13 n.
(2.4) n Z
n13 n n3
4
n n4 = n3 n2 n3 n (mod 3)
2
n13 n3 n5 n3 n2 = n5 n (mod 5)
n13 n6 n7 n6 n = n7 n (mod 7)
2
2.23 ( ... 1995) p
p > 3, 20p|5p 4p 1.
:
34
p = 5 . p 7. 5p 4p 1
0 (1)p 1 = 0 (mod 5)
5p 4p 1 1p 0 1 = 0 (mod 4)
, 2.4, 5p 5 (mod p) 4p 4 (mod p)
5p 4p 1 5 4 1 = 0 (mod p) (4, 5, p) = 1
20p|5p 4p 1.
: (2 ... 1989) p
42p|3p 2p 1. ( : 7|3p 2p 1,
1.10).
2
2.24 p 7 .
11
. . . 1}
| {z
p1
p.
:
11
. . . 1} =
| {z
p1
10p1 1
9
Fermat 6 .
2.25 p p > 5. p8 1
(mod 240).
:
240 240 = 24 3 5.
Fermat, p2 1 (mod 3) p4 1 (mod 5).
24 (24 ) = 23
Euler, p8 1 (mod 16). p8 1 (mod m)
m = 3, 5, 16 ... 240 p8 1 (mod 240).
: n4 1 (mod 16) n 1, 3, 5, 7
(mod 16). p4 1
(mod 240) p > 5.
2
6
(10, p) = 1
35
2.3
2.26 n
n2 1|2n! 1.
:
m = n + 1. m(m 2)|2(m1)! 1.
(m)|(m 1)!, 2(m) 1|2(m1)! 1 Euler
m|2(m) 1. , m|2(m1)! 1. , m 2|2(m1)! 1
m , (m, m 2) = 1 .
2
2.27 p 3k+2 a2 +ab+b2
a, b. a, b p.
:
p a. p|a2 + ab + b2 , p
a3 b3 = (a b)(a2 + ab + b2 ) a3 b3 (mod p).
a3k b3k
(mod p) (1)
p b. Fermat
ap1 bp1 1 (mod p),
a3k+1 b3k+1
(mod p) (2)
2
, 3 13 1996.
: p 4k + 3 (k N). x, y Z
p|x2 + y 2 , p|x p|y .
2
2.28 ( 2005) a1 , a2 , . . .
an = 2n + 3n + 6n 1
n.
.
36
:
1. p an
n. p = 2 p = 3 a2 = 48.
p 5. Fermat
2
3p1 6p1 1 (mod p).
p1
(mod 6)
37
2.4
2.4
2.3 n > 1 a, b .
ax b (mod n),
x , .
x0
(mod 6).
:
10 4 (mod 6), 2x 4
(mod 6). 0, 1, 2, 3, 4, 5
mod6 :
2 0 = 0 6 4
2 3 = 6 6 4
(mod 6),
(mod 6),
2 1 = 2 6 4
2 4 = 8 6 4
(mod 6),
(mod 6),
224
(mod 6)
2 5 = 10 4
(mod 6).
x 2, 5 (mod 6).
:
n .
.
2.4 a modn ( )
b ab 1 (mod n). a1
1
.
a
3 mod7 5 3 5 1 (mod 7).
2.7 a Z a 6= 0. a,
, (a, n) = 1.
2.8 (a, n) = 1. ax b (mod n)
.
38
2.30 137x 4
(mod 102)
:
137 35 (mod 102), 35x
4 (mod 102). (102, 35) = 1 (
) 12 102 + 35 35 = 1.
35 35 1 (mod 102). 35 mod102,
, 35x 4
(mod 102) 35, x 4 35 38 (mod 102).
2
: (a, n) = 1 a
modn : r
ar 1 (mod n) (.. r = (n)). a modn,
ar1 modn. (a, n) = 1, ax b
(mod n) x bar1 (mod n).
2.31 7x 8 (mod 30).
:
(7, 30) = 1, . 7(30) 1
(mod 30). (30) = 8 7 mod30 7 , (30) = 8.
72 = 49 19 11 (mod 30) 74 (11)2 = 121 1
(mod 30). ord30 (7) = 4 ,
73
(mod 30).
2
x x0 , x0 +
n
n
n
, x0 + 2 , . . . , x0 + (d 1)
d
d
d
(mod n)
2.32
21x 6
(mod 33).
:
7
(a, n) = 1 a modn r
a 1 (mod n). ordn (a) ( ) ordn (a)|(n).
r
39
2.5
2
2.33
2086x 1624
(mod 1729).
:
2086 357 (mod 1729) 1624 105 (mod 1729),
357x 105 (mod 1729).
(357, 1729) = 7 7 =
19 1729 92 357. 92 357 7 (mod 1729).
15 (9215)357 105 (mod 1729).
7
(mod 1729).
2
2.5
2.5
a1 x b 1
(mod n1 )
..
.
ak x bk
(mod nk )
. ,
3x 9 (mod 10), 2x 1 (mod 5) 3.
, ,
.
a modc
a modc.
.
40
2.6 ( ) b1 , . . . , bk n1 , . . . , nk > 1,
.
x b1
x b2
(mod n1 )
(mod n2 )
..
.
x bk
(mod nk )
modn1 nk , :
Nj = n1 nj1 nj+1 nk Mj
Nj x 1 (mod nj ) 8 (
). x0 (mod n1 nk ),
x0 = b1 N1 M1 + + bk Nk Mk .
2.34
x2
(mod 5), x 3
(mod 7), x 4
(mod 11).
:
5, 7, 11 , , mod385.
77x 1
(mod 5), 6x 1
(mod 7), 2x 1
(mod 11),
2x 1
(mod 11),
x3
(mod 5), x 6
(mod 7), x 6
(mod 11),
. ,
x0 77 3 2 + 55 6 3 + 35 6 4 = 2292 367
(mod 385).
2
n1 , . . . , nk (Nj , nj ) = 1 j =
1, . . . , k , modnj .
.
41
2.5
2.7
x b1
x b2
(mod n1 )
(mod n2 )
..
.
x bk
(mod nk )
, , (ni , nj )|bi bj i, j i 6= j . x0
, x0 (mod [n1 nk ]).
.
2.35
x1
(mod 15), x 7
(mod 18).
:
(15, 18) = 3 3|1 7. [15, 18] = 90. ,
mod90. ,
.
x = 1 + 15y
1 + 15y 7
(mod 18).
x = 1 + 15 4 61
(mod 90).
2
2.36
x3
(mod 8), x 11
(mod 20), x 1
(mod 15).
:
(8, 20) = 4, (8, 15) = 1, (15, 20) = 5 4|3 11, 1|3 1, 5|1 11.
[8, 20, 15] = 120.
(mod 120).
x3
(mod 8), x 11
42
x = 3 + 8y
3 + 8y 11
(mod 20),
y1
(mod 5),
x 3 + 8 = 11
(mod 40).
x 11
(mod 40), x 1
(mod 15).
x = 11 + 40y
11 + 40y 1
(mod 15).
y 2 (mod 3).
x 11 + 2 40 = 91
(mod 120).
2
2.7
ai x bi , i = 1, . . . , k.
a1 x b 1
(mod n1 )
..
.
ak x b k
(mod nk ).
,
, di |bi di = (ai , ni ), i = 1, . . . , k .
di |bi , i = 1, . . . , k . Ai , Bi , Ni Z (Ai , Ni ) = 1
ai = di Ai , bi = di Bi , ni = di Ni , i = 1, . . . , k .
A1 x B1
(mod N1 )
..
.
Ak x Bk
.
(mod Nk ).
43
2.5
(Ai , Ni ) = 1, Ai x Bi (mod Ni )
x Ci (mod Ni ), i = 1, . . . , k . ,
x C1
(mod N1 )
..
.
x Ck
(mod Nk ).
, .
2.37
8x 4
(mod 35), 9x 12
(mod 39).
:
(8, 20) = 4, (15, 35) = 5, (9, 39) = 3. 4|4, 5|10, 3|12,
.
2x 1
(mod 5), 3x 2
(mod 7), 3x 4
(mod 13).
x3
(mod 5), x 3
(mod 7), x 10
(mod 13).
5, 7, 13 .
mod455.
x3
(mod 5), x 3
(mod 7).
x3
(mod 35), x 10
(mod 13).
x = 3 + 35y
3 + 35y 10 (mod 13), 9y 7 (mod 13).
y 8 (mod 13)
x 3 + 8 35 = 283
(mod 455).
2
44
1: ( Branmagupta, 7 ..)
2,3,4,5,6 , : 1,2,3,4,5
. 7 .
.
2: ( ) 17
( ).
. 3 . .
4 .
, . 5 .
.
;
45
Fermat
3.1 p a :
(i) ap a (mod p)
(ii) ( Fermat) (a, p) = 1
ap1 1
(mod p).
:
: Fermat .
- .
(i) . a = 1 .
p|ap a. p|(a + 1)p (a + 1).
Newton
(9)
p p1
p p2
p
(a + 1) = a +
a
+
a
+ +
a + 1.
1
2
p1
p
p p1
p p2
p
(a + 1) a 1 =
a
+
a
+ +
a.
1
2
p1
p
p ( 10 ) .
,
(a + b) =
n
X
n
k=0
ak bnk .
.
:
(a) n n!
p
(b) p , p1 , p2 , . . . , p1
p.
46
2
3.1
(i) (2, 11) = 1 11 , 2111 1
(mod 11). 210 = 1024 11,
1.
ad 1
(mod p)
d | p 1.
.
Euler
n 1, (n)
n n.
:NN
2
Euler
(i) (1) = 1
11
]{. . .} {. . .}.
47
(ii) n = p , (p) = p 1
p, 1, 2, . . . , p 1, p.
(iii) (m, n) = 1,
(m n) = (m) (n)
( (21) = (3 7) = (3) (7) = (3 1) (7 1) = 12).
(iv) p ,
(pk ) = pk pk1 = pk1 (p 1)
[ pk
pk ( , p
pk1 )].
1
(1200) = (2 3 5 ) = 1200 1
2
1 2 4
= 1200 = 320
2 3 5
2
1
1
1
1
3
5
, ,
1200 320.
2
4.3
(i) n N\{4}
(n) 2 (mod 4) n = pk
n = 2pk , k N p p 3 (mod 4).
(i) n ,
3. , ,
n = 2r pk .
r 3 (r 6= 2 n 6= 4) ,
(mod 4), .
, r = 0, 1 (r 6= 2 n 6= 4)
n = pk n = 2pk .
p 3 (mod 4). p 1 (mod 4)( 12 ) ,
( n)
(n) = pk (p 1) 0
(mod 4), .
(ii) .
2
Euler .
. Euler ,
( ),
Fermat .
4.1 ( Euler ) a n
a(n) 1
(mod n).
: n = p, Fermat .
12
p 6= 2, p p 0, 2 (mod 4)
49
ak al
(mod n).
:
k l. k l
(mod (n)), k = (n) + l
, Euler ,
ak = al a(n)
l
al 1l al
(mod n)
2
Euler
.
6 1989 :
5.1 n N 1n + 2n + 3n
7;
: (1 ) . (2
) .
1 (. )
n = 1 7, n = 2 7
n = 3 7.
n = 2k
{ k = 3l + 1 (1)
o.7 + 1 + 2 8l + 1 64l
o.7 + 1 + 2(o.7 + 1l )
4(o.7 + 1l )
o.7 + 1 + 2 + 4 = o.7
{ k = 3l + 2 (1)
o.7 + 1 + 4 8l + 16 64l
o.7 + 1 + o.7 + 4 1l
o.7 + 16 1l
o.7 + 1 + 4 + 16 = o.7
n = 2k , k = 3l + 1 k = 3l + 2, n = 6l + 2
n = 6l + 4.
n = 2k + 1
51
(mod 7) 26 1
(mod 7)
371 1
(mod 7) 36 1
(mod 7)
, 2n 7, 6
( 3.1), 6 ( 13 )
( 1, 2, 3, 6). 3n 7.
,
1n + 2n + 3n ,
n = 6k + , = 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6
2n 3n 7.
= n (mod 6)
1n (mod 7)
2n (mod 7)
3n (mod 7)
n
1 + 2n + 3n (mod 7)
0
1
1
1
3
1
1
2
3
6
2
1
4
2
0
3
1
1
6
1
4
1
2
4
0
5
1
1
4
3
5
6
3
1n + 2n + 3n
7, n n = 6k + 2 6k + 4. ( ,
1n + 2n + 3n , 7 2, 4, 5.)
2
, , ,
.
5.2
A = 2 3n + 3 7n+1 + 53n+1 7 11.
:
n + 1 3n + 1
.
(11, 3) = (11, 7) = (11, 5) = 1, 3n , 7n , 5n
(11) = 10 ( 1, 2, 5
10) ( 14 )
13
n, 6, 1
.
14
3n (mod 11), 5n (mod 11), 7n (mod 11)
.
52
n (mod 10)
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
n + 1 (mod 10) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
3n + 1 (mod 10) 1 4 7 0 3 6 9 2 5 8
n
3 (mod 11)
1 3 9 5 4 1 3 9 5 4
5
n
2 6 7 10 8 2 6 7 10 8
5
2 3 (mod 11)
7n (mod 11)
1 7 5 2 3 10 4 6 9 8
10
3 7n+1 (mod 11) 10 4 6 9 8 1 7 5 2 3
10
n
5 (mod 11)
1 5 3 4 9 1 5 3 4 9
5
5 9 3 1 4 5 9 3 1 4
5
53n+1 (mod 11)
A
10 1 9 2 2 1 4 8 6 8
n n = 10k + 2, A
11, 1. , ()
:
: n 2,
A 1 11.
2
:
1.
.
.. , ,
, , 1998.
n 1 24n+1 22n 1
9. , (2, 9) = 1 (9) = 6, 2n
9 6.
( ),
,
!
2.
:
1: n 6= 0 (mod 6)
1n + 2n + 3n + 4n + 5n + 6n 0
(mod 7).
.
.
53
2
Forum ( 15 ) :
2: n 6= 0 (mod (p 1))
p1
X
in 0
(mod p)
i=1
: ( ) ,
.
n+2
n+2
= p+
[1 + 2 + + (p 1)]
1
n+2 2
+
1 + 22 + + (p 1)2
2
n + 2 n+1
1
+ 2n+1 + + (p 1)n+1
+ +
n+1
p | [1k + 2k + + (p 1)k ] k = 1, 2, , n, n
{1, 2, , (p 3)}, p | [(n + 2)(1n+1 + 2n+1 + + (p 1)n+1 )]
n {1, 2, , (p3)} p (n+2).
p | [1n+1 + 2n+1 + + (p 1)n+1 ].
p | [1+2+ +(p1)] =
p | [1k + 2k + + (p 1)k ] k = 1, 2, , (p 2)
a(p1)m+u (ap1 )m au au (mod p) a (a, p) = 1
p(p 1)
2
( 16 )
2
.
:
15
16
54
5.1 p > 3, 6k +1 6k +5 (
n. n = 6k + , = 0, 1, . . . , 5 ()
6= 2, 3, 4 n )
5.3 (2 1989)
p , 42p | 3p 2p 1.
:
42p = 237p A = 3p 2p 1
2, 3, 7, p ( 17 )
(mod p) 2p 2
(mod 2)
A = 3p 2p 1 3 2 1 = 0 (mod p).
(iv) 7:
5.1,
p = 6k + 1 p = 6k + 5.
p = 6k + 1 Fermat ,
(2, 7) = 1,
26 1
(mod 7) 26k 1
(mod 7) 26k+1 2
(mod 7)
, (3, 7) = 1
36k+1 3
(mod 7)
A = 3p 2p 1 3 2 1 = 0
(mod 7)
p = 6k + 5
26k+5 25 = 32 4
(mod 7)
36k+5 35 = 243 5
(mod 7)
A = 3p 2p 1 5 4 1 = 0
(mod 7)
A 0 (mod 7)
17
p, q n , p | n q | n
p q | n.
55
56