You are on page 1of 8

lgikIf ;dfrf/ / k|:6 ljrf/sf nflu

www.janakhabar.com

x]g{ ge'Ng'xf]nf .

jif{ *, c+s ##,

@)&@ ;fn c;f/ ^ ut] cfOtaf/ (June 21, 2015)

d'Vo;lrjsf nflu bf}8w'k ;'?


sf7df8f}+ . d'Vo;lrj lnnfdl0f
kf} 8 ] n n] cjsfz kfpg] ldlt
glhlsPkl5 gofF d'Vo;lrjsf nflu
bf}8w'k ;'? ePsf] 5 . d'Vo;lrj
kf}8]nn] tLg jif{] kbfjlw k"/f u/L
cfufdL @# ;fpgaf6 clgjfo{
cjsfz kfpg] ePsf 5g\ . clgjfo{
cjsfz kfpg' cl3 ;fdfGo cj:yfdf
Ps dlxgfcl3 g} labfdf a:g] rng
ePkl5 clxn]sf] ljkb\sf] a]nf pgL
labfdf a:g] cj:yf 5}g . pgsf]
kbfjlw ca nueu @ dlxgf 5 .
gofF d'Vo;lrjsf] bf}8df ;lrjx
8f= ;f]dnfn ;'j]bL, >Lw/ uf}td /

hod'sGb vgfn /x]sf 5g\ . pgLx


Ps}lbg ;lrjdf a9'jf ePsf lyP .
pgLxdWo] uf}td ;x/L tyf ul/aL
lgjf/0f, vgfn pBf]u dGqfno, ;'jb] L
;+3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf;
dGqfnodf sfo{/t 5g\ . cfkm\gf]
;Defjgf gb]v]kl5 uf}td vf;}
bf}8w'kdf nfu]sf 5}gg\ . To;sf/0f
vgfn / ;'jb] LaLr g} d'Vo;lrjsf
d'Vo k|lt:kwL{ ePsf] ;|ft] atfpF5 .
d' V o;lrj lgo' l Qmdf lglZrt
dfkb08 5}g . ;/sf/n] :jljj]sL
clwsf/ k|of]u u/L a9'jf ug{] ePsfn]
-afF s L clGtd k] h df_

bh{geGbf a9L ;8s pRr hf]lvddf


sf7df8f}F . ;8s ljefu / ljz]if1
6f]nLn] ! dlxgf nufP/ u/]s f]
cWoogn] !# j6f d'Vo ;8s klx/f]sf]
pRr hf]lvddf k/]sf] b]vfPsf] 5 .
e"sDk / To;kl5sf k/sDkn] tL
;8s lr/flr/f k/]sf] eGb} pRr
hf]lvdsf] ;"rLdf /fv]sf] atfOPsf]
5 . jiff{tsf a]nf tL ;8s clt
hf]lvdk"0f{ ePsf] pNn]v ub{} lgs}
;fjwfgL ckgfpg'kg{] k|ltj]bgdf

pNn]v 5 . ;8s ljefu / ljz]if1


6f]nLn] ! dlxgf nufP/ tL ;8ssf]
cWoog u/]sf] xf] . ;8s ljefusf
dxflgb{z
] s dfwj sfsL{n] jiff{cl3 g}
klx/f]sf] pRr hf]lvd /x]sf ;8sdf
cfktsfnLg p4f/ 6f]nL tof/L
cj:yfdf /flvg] atfP . ;8s
lr/flr/f k/]sf 5g\, jiff{tdf lr/fleq
kfgL k;]/ klx/f] hfg] ;Sg] lgs}
-afF s L clGtd k] h df_

sf7df8f} + . PsLs[ t g] s kf
dfcf]jfbLsf cWoIf k'iksdn bfxfn
k|r08n] slt tna ;'ljwf a'em\5g\ eGg]

l;/fxf% af6 ljhoL ePsf lyP. plg


dfl;s tna$& xhf/ & ;o &),
kfgL / lah'nL! xhf/ @ ;o $*,

k|r08n] a'em\5g\ dfl;s ;jf nfv tna

ljifo ;a}sf] rf;f]sf] ljifo x'g;S5.


Pdfcf]jfbL cWoIf k'iksdn bfxfn
k|r08n] ;+;b ;lrjfnoaf6 k|dv
'
k|ltkIf bnsf g]tfsf x}l;otn] dfl;s
?kdf tna ;'ljwf a'em\b} cfPsf 5g .
k|r08 ;+ljwfg;ef bf]>f] lgjf{rgdf

6]lnkmf]g @ xhf/, cfjf; @# xhf/


% ;o, d;nGb @ xhf/, kqklqsf
# ;o, k]6f n
] @ ;o #) ln6/ k|lt
dlxgf (@% xhf/ &)) *!)( ?k}oF fsf
b/n], dlan % ln6/sf] (% xhf/_,
-afF s L clGtd k] h df_

wgGho a' 9 f
sf7df8f}F . g]skf dfcf]jfbLsf
k|jQmf v8\uaxfb'/ ljZjsdf{ k|sf08
n] $ bnn] !@ a'Fb] ;xdlt / la:t[t
zflGt ;Demf}tfsf] dd{ / efjgfnfO{
nTofpFb} uP To;sf] kl/0ffd 3fts
x'g] r]tfjgL lbPsf 5g\ . ut lalxaf/
sf7df8f}Fsf] uf]n9'ufdf ;z:q

Gbsf] qmddf /fHoaf6 a]kQf kfl/Psf


ljBfyL{ g]tf ljlkg e08f/L, lbnaxfb'/
/fO{nufotsf] ;Demgf tyf ;Ddfg
sfo{qmddf af]Nb} ;f] s'/f atfPsf
x' g \ . a] k Qf ljBfyL{ g] t fx?nfO{
tTsnLg /fHon] !# aif{ klxn] @)%(
c;f/ # ut]sf lbg ljrf/ / cf:yfsf
cfwf/df lu/tf/ u/]sf] lyof] .

d"No ?= !).

;'Gg ge'Ng'xf]nf .

g]skf dfcf]jfbL ;a}eGbf cufl8


sf7df8f}F . ut j}zfv !@ ut]
*@ jif{kl5 g]kfndf ljgfzsf/L
e"sDk cfof] . o;af6 s;}n] g;f]rs
] f]
dfgjLo / ef}lts Iflt x'g k'Uof] .
dWo g]kfnsf !& lhNnfnfO{ IftljIft
agfof] . dflg;x 3/af/ljxLg eP
gfu} / ef]s} v'nf cfsfzd'lg k'u] .
;/sf/ cf}krfl/stfd} l;ldt eof] .
/fhgLlts kf6L{ klg s] u/f}F / s;f]
u/f}Fsf] cj:yfdf k'u] . dflg;x
cleefassf] vf] h L ug{ yfn] .
;QfkIf / k| l tkIfdf a;] s f
/fhgLlts hgtfn] gb] V g] u/L
b'nfleq k;] klg g]skf dfcf]jfbLn]
!@ ut]af6} l;\uf] kf6L{ k+lQmnfO{
p4f/df v6fof] . kf6L{ dxf;lrj
ljKnj sfdsf] l;nl;nfdf sf7df8f}F
aflx/ lyP . pgn] j}zfv !@ ut]
rf/ ah] lj1flKt hf/L ub}{ ;Dk"0f{
g]tf, sfo{stf{nfO{ p4f/df v6\g
lgb]z
{ g lbP . pgsf] lgb]z
{ ;Fu} g]skf
dfcf]jfbLsf g]tf, sfo{stf{ e"sDksf]
s] G b| l jGb' af/kfsdf ;/sf/L
;+oGqeGbf klxn] k'u]/ p4f/ nfu] .
j}zfv !^ ut] g]skf dfcf]jfbLsf]

sf7df8f}Fdf pknAw s]Gb|Lo ;ldlt


;b:o / ha;sf k| d ' v sf]
;xefuLtfdf sf7df8f}dF f ljz]if a}7s

!& ut] sf7df8f}Fsf] gofF a;kfs{sf]


dxf;lrj ljKnjsf] g] t [ T jdf
;/;kmfO ug]{ sfo{ ;DkGg eof] . /f]u

k|sf08 / :yfoL ;ldlt ;b:o wd]Gb|


af:tf]nfsf ;fy} g]tf sfo{stf{sf]
;xeflutf lyof] .

a:of] . a}7F sn] l;\uf] kf6L{nfO{ p4f/,


/fxt / k'glg{df{0fdf nufpg] lg0f{o
uof] . a}7ssf] lg0f{ocg';f/ j}zfv

km}ng ;Sg] ;DefjgfnfO{ dWogh/


ub}{ a9L rfk x'g] :yfgdf ;/;kmfO
ul/of] . sfo{qmddf kf6L{ k|aStf

e"sDkaf6 3fOt]xsf] pkrf/sf]


qmddf sf7df8f} F s f c:ktfndf
-afF s L clGtd k] h df_

df]xg a}B sf/jfxLdf

sf7df8f} F . g] s kfdfcf] j fbL


g]tT[ jsf] ## bnLo df]rf{ km'6s
] f] 5 .
a}B dfcf]jfbLnfO zf]ef/fd yfkf
;lxtn] df] r f{ s f] gLlt ljkl/t
ultljlw u/]sf] cf/f]k nufO lg:sf;g
u/] s f] 3f] i f0ff u/] s f] 5 . bf] ; | f ]
;+ljwfg;ef lgjf{rg alx:sf/sf
qmddf ;lqmo ePsf] ## bnLo df]rf{
kl5Nnf] ;do lglZso lyof] . df]rf{df
cfj4 hghflt;lxtsf bnx k|r08
g]t[Tjsf] #) bndf uPsf lyP . a}B
dfcf]jfbLn] Pdfcf]jfbL;lxtsf kfFr
bn;Fu Pstf k|of; yfn]kl5 ##
bnLo df]rf{nfO{ a]jf:tf ub{} cfPs
lyof] . ToxL a]nf /fli6o Pstf
d~rsf zf]ef/fd yfkfn] 5'} a}7s
u/]/ cfk"mnfO{ ;x;+of]hs 3f]if0ff u/]
eg] sf]6]Zj/ sfof{no vf]n] . yfkfn]
ca a}B dfcf]jfbLsf] sfof{nodf a}7s
ga:g] eGb} a}BnfO{ gofF sfof{nodf

cfP/ df]rf{sf] g]tT[ j ug{ kq k7fP .


t/, a}Bn] yfkfsf] kq k9\b} gk9L
Roft]/ kqafxsnfO{ xkf/]/ k7fP .
To;kl5 ## bnLo df]rf{n] / a}BnfO{
df]rf{af6} lgisfif0f u/]sf] xf] .
g]kfnsf] dfcf]jfbL cfGbf]ngdf

:jR5 5lj / Odfgbf/ JolQmTjsf]


5lj agfPsf df]xg a}B ls/0f
sf/jfxLdf k/]sf 5g\ . !) jif{]
hgo'4sfndf /fd|f] bfz{lgssf] ;d]t

5lj agfPsf a}Bn] k|r08nfO{ k|r08


agfpg lgs} 7"nf] d]xgt u/]sf lyP .
cfkm}n] ;'emfa lbP/ b:tfj]h n]vfpg]
/ ToxL b:tfj]hnfO{ laleGg ljDjx
lbF b } bfz{ l gsLs/0f ub{ } a} B n]
k|r08sf] af}l4s JolQmTj klg :yflkt
ug{ d]xgt u/]sf lyP . t/, pgL
r'gjf a}7skl5 ltg} k|r08sf lj?4
n8\b} cfP/ cGttM pgLaf6 cnu
eP . ltg} df]xg a}B ls/0f clxn]
sf/jfxLdf k/] s f 5g\ . pgL
dfcf] j fbL kf6L{ l eqaf6 eg]
sf/jfxLdf k/]sf xf]OgG . pgnfO{ ##
bnLo df]rf{n] sf/jfxL u/]sf] xf] .
bf];f| ] ;+ljwfg ;efsf] lgjf{rgsf] s]xL
;docl3 hlGdPsf] ## bnLo df]rf{n]
clxn] cfP/ a} B nfO{ df] r f{ a f6}
lgisfzg u/]sf] xf] . df]rf{n] Ps
lj1KtL hf/L ub{} a}BnfO{ sf/jfxL
-afF s L clGtd k] h df_

!^ a'b]nfO{
;jf]{Rrsf] nf]Kkf

sf7df8f}+ . rf/ /fhgLlts


bnaLr ePsf] !^ a'Fb] ;xdlt
tTsfn sfof{Gjog gug{ ;jf]R{ r
cbfntn] cGtl/d cfb]z lbPsf]
5 . GofofwLz lul/zrGb| nfnsf]
Psn Ohnfzn] z'qmaf/ ;xdltsf
s]xL a'Fbf cGtl/d ;+ljwfg /
sfg'g;Fu aflemg] vfnsf ePsf]
eGb} h'g cj:yfdf /x]sf] 5 ToxL
/fVg cfb]z lbPsf] xf] . ljhosfGt
s0f{ / /Iff/fd xl/rgn] bfo/ u/]sf]
l/6df ;jf]R{ rn] o:tf] cfb]z lbPsf]
xf] . l/6 lgj]bsx?n] !^ a'Fb]sf] !,
@ / # gDa/ a'bF f cGtl/d ;+ljwfg
@)^# ;Fu aflemPsf] bfaL ul/Psf]
lyof] . g]kfnL sf+u;
]| / g]skf Pdfn],
PsLs[ t dfcf] j fbL / kmf] / d
nf]stflGqs kf6L{aLr ut h]i7 @%
ut] /flt gfdf+sg / ;Ldf+sg
-afF s L clGtd k] h df_

rf/ bnnfO{ r]tfjgL lnk'ns] sAhf ug{ vf]Hg'sf] d'Vo sf/0f


pgLx?sf] cj:yfaf/] cem};Dd yfxf
ePsf] 5}g . /fHof/f tTsfnLg
;dodf xhf/f}FnfO{ o;/L g} a]kQf
agfPsf] 5 .
o;} ;Gbe{df k|aQmf k|sf08n]
hgo'4af6 cfPsf] dxTjk"0f{ zlQmnfO{
aflx/ /fv] / u/] s f] !^ a' F b ]
;Demf}tfk|lt cfklQ hgfpFb} eg] !@
a'Fb] ;xdlt / zflGt ;Demf}tfdf
;+;bLo Aoj:yfdf hfg]s/' f u/]sf] 5}g,
cfk"mnfO{ dfcf]jfbL 7fGg]n] s;/L
o:tf] 3fts ljifodf cfFvf lrDn]/
;xdlt hgfP . jiff} { F b ] l v cw{
cf} k lgj] l zstf / cw{ ;fdGtL
Joj:yfn] g]kfnL hgtfnfO{ ;tfPsf]
sf/0f cfk"mx?n] of] b]zsf] cfd"n
kl/jt{gsf lglDt !) jif]{ ;+3if{ u/]sf]
atfP . t/ tTsfnLg g]t[Tjx?sf]
cIfdtfsf] sf/0f 3fOt], a]kQf /
;lxbsf] alnbfgLn] ;DdfgeGbf
clxn] ckdflgt x'g] cj:yf cfPsf]
5 eGb}, k|aQmf k|sf08 cqmf]lzt x'Fb}
-afF s L clGtd k] h df_

;d'Gb|L ;txb]lv % xhf/ % ;o


#@ ld6/ prfOdf /x]sf] lnlDkofw'/f
g] k fn, ef/t tyf rLgaLrsf]
lqb]zLo ljGb"sf kdf /x]sf] 5 .
lnlDkofw'/fb]lv %#.!@ ls=ld= k"jd
{ f
cjl:yt lnk'n]s e~Hofsf] prfO
eg] % xhf/ @( ld6/dfq 5 . ;f]xL
sf/0f of] gfsf rLg;F u sf]
cfjfudgsf nflu clt ;xh
dflgG5 . oxfFaf6 rLgsf] ltAatlt/
afx|} dlxgf cfjthfjt ug{ ;lsG5 .
o;}sf/0f k/fk""j{sfnb]lvg} of] gfsf
rLg;Fusf] k|d'v Jofkfl/s gfsfsf
kdf /xFb}cfPsf] 5 .
ef/tsf] /fhwfgL gofFlbNnLaf6
rLgsf] ltAat k'Ug] ;a}eGbf 5f]6f]
gfsf klg lnk' e~Hof g} xf], h;sf]
b"/L hDdfhDdL & ;o (( ls.ld.
/x]sf] 5 . rLgsf] k'/f sfp06L eP/
hfg] k|flrg /]zd dfu{ (slik road)
lnk' n]saf6 w]/} 6f9f 5}g . o;sf
;fy} o; If]qaf6 rLgtkm{af6 x'g;Sg]

;}Gonufotsf ultljlwx lgofNg


;lsG5 . ko{6sLo b[li6sf]0fn] ;d]t
of] If]q TolQs} dxTjk"0f{ 5 . s}nfz
dfg;/f]j/ ofqfsf nflu of] gfsf
k|d'v k|j]zf/sf kdf /x]sf] 5 .

x's
f/

/tg e08f/L

g] k fnsf] bfr' { n f tyf ef/tsf]


pQ/f~rnlt/af6 s}nfzdfg;/f]j/
k'Ug] ;a}eGbf 5f]6f] dfu{ klg oxL
xf] . hxfF ef/tn] olta]nf cfO6LjLkL
/ s'dfp d08n ljsf; lgud s]PdaLPg_ sf] ;lqmotfdf Kofs]h
sfo{qmdcGtu{t jif{l] g xhf/f}F ef/tLo
lty{ofqLxnfO{ s}nfz dfg;/f]j/
bz{g u/fpFb} cfPsf] 5 .
zf/bf tyf tNnf] zf/bf
Aof/]hdfkm{t\ dxfsfnL gbLsf] (#
k|ltzt kfgL pkef]u ul//x]sf]
ef/tn] dxfsfnL gbLdfly cfkm\gf]
cflwkTo sfod /fVg /0fgLlts
lx;fan] lnlDkofw' / fIf] q dfly
x:tIf]ksf] gLlt lnPsf] xf]
csf{] dxTjk"0f{ s'/f, zf/bf tyf
tNnf] zf/bf Aof/]hdfkm{t\ dxfsfnL
gbLsf] (# k|ltzt kfgL pkef]u
ul//x]sf] ef/tn] dxfsfnL gbLdfly
cfkm\ g f] cflwkTo sfod /fVg
-afF s L clGtd k] h df_

@)&@ ;fn c;f/ ^ ut] cfOtaf/

ltdL ltd|f] tl/sfn] n8, xfdL xfd|f] tl/sfn] n8\5f}

s= dfcf]T;] t'

&@
##,, c;f/ ^ ut] cfOtaf/ @)
@)&@
jif{ *, c+s ##

 ;DkfbsLo

Ps dfq ljsNk /fli6o /fhgLlt;ef


ut j}zfv !@ ut] uPsf] ljgfzsf/L e"sDkn]
cf7 xhf/eGbf a9Ln] Hofg u'dfpg'kof] eg]
xhf/f}F g]kfnL 3/af/ljxLg ePsf 5g\ . ;/sf/n]
clxn];Dd e"sDkaf6 kLl8t hgtfx?nfO{ ;fdfGo
/fxt;Dd pknAw u/fpg ;s]sf] 5}g . ;/sf/
e"sDk kLl8tnfO{ ;Daf]wg ug{ 5f]8L /fli6o
;/sf/ / ;+ljwfg lgdf{0fsf] gf6s d~rgtkm{
nfu]sf] 5 . hgtf ef]s, zf]sdf 8'la/x]sf 5g\,
;/sf/ sfgdf t]n xfn]/ a;]sf] b]lvG5 . jiff{ts
\ f]
;do ;'? ePsf] 5, e"sDk kLl8tnfO{ ;fdfGo
ufF;, af;;d]t Joj:yf x'g ;s]sf] 5}g . ;/sf/
/ b]zsf] k|dv
' dfGg] /fhgLlts bn / g]tfx?sf]
rlt{snf x]bf{ ;du| g]kfnLn] nfh dfGg'kg]{ l:ylt
5 . b]z / hgtfsf] lrGtf 5f]8L ;/sf/ /
;QfnfO{ s]Gb| dfGg] /fhgLlts bnx? ca lj:tf/}
cfdhgtf;dIf gflg k'us
] f 5g\ . b]z / hgtf
ljkb\df ePsf] df}sf 5f]kL Ps yfg ;+ljwfg lbg]
gfddf ;Qf / ;/sf/sf] v]ndf nfu]sf /fhgLlts
bnx?sf] eljio kSs} ;'lglZrt x'g] 5}g . lsgls
b]z / cf gf] d'lQmsf nflu !) jif]{ hgo'4
n8]sf / !( lbg] P]ltxfl;s cfGbf]ngdf le8]sf
g]kfnL hgtf ca kSs} klg cf gf] /ut /
kl;gfsf] d"No vf]Hg Psh'6 x'g5
] g\ . hgtf
Psh'6 eP s] x'G5 < Tof] clxn]sf] ;/sf/ /
;/sf/ aflx/ /x]sf bnx?nfO{ ;DemfO/xg'kg]{
ljifo xf]Og . t;y{, ;/sf/, ;+ljwfg;efdf ePsf
/ ;+ljwfg;ef aflx/ /x]sf ;a} bn ldnL t'?Gt
/fli6o /fhgLlts ;ef af]nfpg'k5{ . b]z /
hgtf ljkb\df k/]sf a]nf ;a} bnx? ldn]/ cl3
a9\gs
' f] ljsNk 5}g . b]z / hgtfnfO{ o;
k|fs[lts ljkb\af6 kf/ nufpg / b]zdf hg;+ljwfg
hf/L ug{ klg ;a} bnx?aLr ;xdlt x'g h?/L
5 . o;sf] k|:yfglaGb' eg]sf] /fli6o /fhgLlts
;ef g} xf], hxfFaf6 b]z / hgtfsf] d'lQm x'g
;S5, r]tgf eof .

;jf]{Rrsf] t'sljgfsf] g]tflul/

;jf]{Rrsf] gfddf !^ a'Fb]sf


lj4df hf/L ePsf] cfb]znfO{
g]kfnsf] ;+qmd0fsf] of]hgf;+u hf]8/]
x]g'{ plrt x'G5 . kdf x]bf{ bnxsf]
:j]R5frf/Ltfsf] lj4df ePsf] lg0f{o
h:tf] nfU5 of] t/ oyfy{tf o:tf]
b] l v+ b } g . bnxsf] ;xdlt /
;jf]{Rrsf] lg0f{odWo] s'g} PsnfO{
;+j}wflgs 7fGg' unt x'G5 . bnsf
gfddf $ j6f bnn] bh{gf}+ k6s
cGtl/d ;+ljwfg ;+zf]wg ug{ u/]sf]
;xdltnfO{ ;jf]R{ rn] ;b/ ub{} cfPsf]
Oltxf; xfdL;+u 5 . clxn] h'g
ljifodf To;n] bn lj4 cfb]z
hf/L u/] s f] 5, klxn] o;} ; + u
;DalGwt /L6df x/fPsf] Oltxf; klg
xfdL;+u 5 . cl3Nnf] ;+ljwfg;efnfO{
;+ljwfgdf s'g} Joj:yf gePsf] eGb}
Dofb yKg g;lsg] eg]/ lj36gsf]
af6f] agfpg] klg oxL xf] / ;+ljwfgdf
Joj:yf gePsf] bf]>f] ;+ljwfg;ef
r'gfjnfO{ ;b/ ug{] klg olx xf] .

;jf]R{ rsf gfddf x'g] lg0f{oxdf


ca glh/xn] sfd ub{g} g\ . km};nfx
JolQm cg';f/sf x'g] u/]sf 5g\ . o;sf]
sf/0f xf], ljb]zL 3';k}7, bnx,
;/sf/, ;]gf tyf k|x/L, sd{rf/LtGq

e/t bfxfn
dfq xf]Og ls Gofofno klg Goflos
If]q klg ljleGg afXo zlQms]Gb|xsf]
UofUof\df ljeflht e};s]sf] 5 .

;fd| f HojfbLxn] /fHosf ;a}


lgsfoxnfO{ cfcfkm\gf Uof\df
ljeflht u/]/ ljlw / k4ltnfO{ k"/}
e+u ul/;s]sf 5g\ . o:tf lu/f]xxsf]
sfd eg]sf] Pp6f lu/f]xn] u/]sf] lg0f{odf
aN5L xfg]/ cj/f]w l;h{gf ug{' /
g]kfnnfO{ slxNo} l:y/tf jf lgsf;sf]
af6f]df hfg glbg' xf] . $ bnsf gfddf
Pp6f lu/f]xn] h] ug{ vf]hs
] f] lyof],
To;df csf]{ lu/f]xn] ;jf]R{ rsf gfddf
PDa'; k8\sfPsf] xf] eGg] tYo o;sf
k|To]s k6ssf lj/f]wfefifk"0f{ lg0f{oxn]
;flat ub{5g\ .
k4lt gi6 e};s]sf] cj:yfdf
;Qf /fhgLltdf lu/f]xxsf] jfu{l] g\
dfq afFsL /xG5 . d'Vo kIf of] jf Tof]
lgsfo geP/ ;Qfsf] rl/q xf] . of]
/fHodf r/]z t:s/;+u 3'; vfP/
dxfleof]uaf6 aRg efu]sf] JolQmnfO{
pk/fi6klt agfOPsf] 5 . lvn/fhsf]
k| w fgdGqL k| s /0fb] l v Gofofno
;fd|fHojfbsf] k'ln; rf}lsdf kl/0ft

e};s]sf] 5 . e"sDk cfPkl5sf]


cj:yfdf ;]gf / ;/sf/, d'Vo ;lrj
/ ;lrjx, Pp6f / csf]{ dGqfno,
/fHo / u};;x cflbsf aLrsf]
jr{Zjsf] gf\uf] G xfdLn] x]l/;s]sf
5f}+ . Pp6f Oio'df dfq x]bf{ c+z klg
k"0f{ h:tf] b]lvg] e|d l;h{gf x'G5 .
t;y{ ;jf]R{ rsf] xfnsf] lg0f{onfO{
bnxsf] ;xdlt h:t} ;du|
/fhgLlts k|so[ fleqsf] Pp6f v]n
7fGg' pko'Qm x'G5 . s'g} j}wflgs
x}l;ot gePsf] / s]jn bnxsf]
OR5fsf kdf l;ldt /x]sf] blno
;xdltsf af/]df ;jf]{Rrsf] t's
ljgfsf] g]tflul/n] To;sf] /fhgLlts
s'G7feGbf a9L s]xL b]vfpFb}g .
;jf]R{ rsf gfddf ePsf] km};nfsf]
rl/q a'em\g Ps dlxgf klxn] ck/
s0ff{nL ;Demf}tfsf lj/f]wdf xfNg uPsf]
/L6nfO{ To;n] k6sk6s b/lk7
u/]sf] 36gf x]gk'{ 5{, lsgls Tof] ;+emf}tf
ef/tLo sDkgL;+u ePsf] xf] .

p4f/ / k'glg{df{0fdf g]kfnL ;]gf;u ;xsfo{ ubf{


1fgaxfb' / v8\ s f
d cfkm}F klg e"sDk kLl8t . d]/f]
3/ klg eUgfjz]ifdf kl/0ft eof] .
3/af6 s]xL lgsNg ;lsPg . b'O{ 5f]/f
sf7d8f}dF f c?sf] z/0fdf 5g\ . j}zfv
!@ ut]sf] e"sDkn] cfwf Wj:t agfPsf]
bf]nvfnfO{ . j}zfv @( ut] oxL s]Gb|
agfP/ cfPkl5 t bf]nvf k"/} Wj:t
dfq ePg s'?k g} aGof] . dfgja:tL
eUgfjz]if, hldg / 8fF8fkfvfdf lr/f
/ klx/f] . dflg;x?sf] cj:yf x]bf{ lgs}
bolgo . a:gnfO{ 3/, vfgnfO{ cGg
5}g . v'nf cfsfzd'lg klg a:g] 7fpF
vf]Hg'kg]{ cj:yf .
cf]t nfUg] 7fpF / e/f];f ug]{
JolSt gkfP/ lg/f; bf]nvfaf;L .
of] cj:yf b]vk] l5 g]skf dfcf]jfbLn]
;Dk"0f{ g]tf sfo{stf{nfO{ kLl8t;Fu
hfg lgb]{zg lbof] . lhNnf kf6L{sf]
of]hgfcg';f/ xfdL !@ ut]b]lv g}
vl6/x]sf lyof}F . kf6L{ s]Gb|n] e"sDkLo
IfltnfO{ k'glg{df{0fdf abnf},F ljkltnfO{
;Da[l4sf] cfwf/ agfcf}F eGb} p4f/,
/fxt / k'glg{df{0fsf] nflu cleofgf
;Grfng uof] .
d}n] klg :jo;]jf ug]{ ca;/ kfPF .
xftdf xtf}8f af]s/] ;fyLx?;Fu} clt
k|efljt ufpFdf uPF . e"sDkn] 3/df
;a} ;fdu|L RoflklbPsf], 3/x? cfwf
eTs]/ w/fk ePsf], 3/x? eUgfjz]ifdf
kl/0ft ePsf w]/} b[Zo b]Vof}F . xfdL

k'glg{df{0fsf] sfd ;'? uof}F . ljBfno,


JolStut 3/, ;fd'bfos ejgnfO{

k|wfgfWofks bfxfnn] ljbfO{sf] qmddf


eGg'eof] . xl/s[i0f pk|t] Lsf] ;xof]uL

klg lgdf{0fdf nfUof}F . xfdL;Fu


dsjfgk'/af6 cfPsf sd/]8x?

kG;fpFb} gofF a;f]af; k7gkf7gsf]


nflu gofF 6x/f agfpFb} uof}F . xfdLn]
l;D6]l:yt k|fljsf] gofF 6x/f lgdf{0f
uof}F . lzIfs / ljBfyL{x?n] km]/L
cfpg'xf]nf eGb} ljbfO{ u/]sf] If0f d]/f]
dfg;k6ndf slxn} gd]l6g] u/L
v]ln/x]sf] 5 .
xfd|f] 6f]nL ;ToZj/ pRr dfWolds

efjgf klg :d/0fof]Uo 5 .


/fxt :j?k ufpFdf cfPsf] lrpF/f
vfFbf lttf], rfdn ksfpFbf l9F8f] x'g,]
sk8f d}nf / kmf6]sf, h'Qf RofltPsf
/ uGxfpg] u/]sf] xl/k|;fb pk|t] Ln]
xfdL;Fu eg]sf] s'/fn] /fxtsf] gfddf
s:tf] v]n eO/x]sf] 5 eGg] s'/f k|i6
kf/]sf] 5 . c? kf6L{ klg ufpFdf

ufpFdf hfFbf w]/s


} f] cg'xf/df v'zLsf
ls/0fx? km}lnPsf b]lvGy] . htftt}
p:t} 5 . xfdLn] 3/df >d zlSt
gePsf] / cfly{s ?kdf ljkGgnfO{
klxnf] k|fyldstf /fVof}F . ToxL cg';f/
aflx/ lhNnfaf6 cfPsf / bf]nvfdf
ePsf xfdL ;a} g]tf sfo{stf{ led]Zj/
gu/kflnsfaf6 p4f/, /fxt /

ljBfnosf] afF;sf] c:yfoL k|sl[ tsf]


gofF ejg lgdf{0f uof}F . ;ToZj/sf
k|wfgfWofks afns[i0f bfxfnn] xfd|f]
6f]nLnfO{ clegGbg ug'e{ of] . ;f] qmddf
cleefjs / ljBfyL{sf] klg ;xeflutf
lyof] . tkfO{x?n] xfdLnfO{ slxn}
ge'Ng] u'g nufOlbg'eof] . ;+s6df
cfP/ ;fy lbg'eof] o;df wGofjfb .

cfPsf eGg] ;dfrf/df dfq ;'of}F t/


clxn];Dd b]Vg kfPsf 5}gf}F . tkfO{x?
xfd|fd] f cfP/ p4f/ ub}{ a:gsf] nflu
gofF 6x/f agfO{lbg'ePsfdf] xfdL v'zL
5f}F . ca tkfO{x?sf] kf6L{n] s]xL u5{
ls eGg] cfzf nfu]sf] 5 pgn] xfdL
ToxfFaf6 a'n' hfg]an
] f eg]sf lyP .
klxn]h:t} u/L a'n' uflj;df

5g\ . h;sf] g]t[Tj sd/]8 lj1fgn]


ug'{ePsf] 5 . xfdLn] km]l/ klg
ljBfno g} lgdf{0f ug{ ;'? uof}F .
oxfF g]kfnL ;]gf klg p4f/sf] nflu
eGb} cfPsf] /x]5 . xfdLn] nuftf/
ljBfno lgdf{0f ul//xFbf g]kfnL ;]gfsf
;fyLx? cfP/ cfk"mx? xfdL;Fu}
k'glg{df{0f nfUg rfx]sf] atfP . xfdL
klg tof/ eof}F / xfdL;Fu} k'glg{df{0f
h'6\of}F . g]kfnL ;]gfsf ;fyLx? klg
sl:;P/ lgdf{0fdf nfUg'eof] . ;]gfsf
;fyLx?n] xfd|f] sfd u/fOFaf6 lgs}
k| e fljt ePsf] atfPsf lyP .
hgo'4sf a]nf n8]sf] ;]gf;Fu ;xsfo{
ubf{ gofF cg'e"lt klg eof] .
xfdLn] a'n' uflj;df $ ljBfno,
! ;d"x ejg / cfwf bh{g hlt
c:yfoL a;f]af;sf] nflu 6x/f lgdf{0f
uof}F . hg:jo;]jssf] 6f]nL km]l/
cf]/f uflj; uof] . oxfF klg @
ljBfnosf] gofF ejg lgdf{0f ug's
{ f
;fy} w/fksf] ?kdf /x]sf cfwf bh{g
3/sf] p4f/ ul/of] . cleofgsf]
qmddf k'glg{df{0f;Fu} sdhf]/ cj:yf
ePsf] kl/jf/nfO{ /fxt / lqkfn klg
ljt/0f ul/P .
xfdL hxfF k'Ubf klg dflg;x?n]
s'lxPsf] rfdn / lrp/f xf]Og xfd|}
3/af6 cGgkft lgsflnlbpF ,
Knfl:6s xf]Og 6x/f lgdf{0f ul/b]p
elg/x]sf lyP . x'g klg 3/df
RoflkPsf] vfBfGg lgsfNg] xf] eg]
p;nfO{ /fxtsf] gfddf xft yfKg'kg]{
s;}nfO{ x'Fb}g . kf6L{ dxf;lrj
ljKnjn] led]Zj/af6 pb\3f6g u/]sf]
p4f/, /fxt / k'glg{df{0fsf] nflu ;'?
u/]sf] cleofg clxn] klg lhNnfdf
rln/x]sf] 5 .

@)&@ ;fn c;f/ ^ ut] cfOtaf/

dxfhfndf km;]sf k|r08nfO{ v'nf kq

sd/]8 k|r08 tkfO+n


{ fO{ lxhf] cfh
;fob emNemnL ofb cfpF5 xf]nf k'/fgf
tL lbgsf] . hlta]nf xhf/f}+ dfG5]x
tkfO{s
+ f] sf]6z
] g cufl8 gegL efif0f
ub{}gy] . ;of+} dfG5]x tkfO{+sf]
sf]6z
] g g/fvL n]v n]Vb}gy] . g]kfnsf
ufpF ufpFdf dfq xf]Og, ljZjsf

g} /xg' eof] . tLa| o'4sf aLr klg


tkfO+{ ;'/lIft /xg'eof] . cfkm\gf]
d'6e
' Gbf klg a9L dfof u/]/ tkfO+n
{ fO{
5fDg rfxg], x]g{ rfxg] / tkfO+n
{ fO{
b]Vbf v';Ln] cfFz' emfg{] hgtf, sfo{stf{
/ g]tf lyP . t/, s:tf] lj8Djgf x}
cfh . tkfO{ s] ToxL dfG5] xf]nf /

hgtfsf] 3/cfFugdf ;'gfOPsf tL


syfx / tkfO{sf af/]df ul/Psf
sNkgfx ;a} unt /x]5g\ . dnfO{
of] s'/f pRrf/0f ug{ klg ;fFlRrs}
cK7]/f] dxz'; eO/x]sf] 5 . ;fFlRrs}
egf} sd/]8, tkfO{ To:tf] x'bF } x'gx' G' y]g
lxhf] < s] ldTYof k|rf/ ul//x]sf lyP

b]j]Gb| e/fO{
tkfO{n] b]vfPsf] ;kgfdf
ljZjf; u/]/ b;f} xhf/
alnbfg u/]sf lyP . nfvf}
hgtf !) jif{] hgo'4df
uf]naGb ePsf lyP . !^ a'bF ]
;xdlt ug{a] n
] f s] tkfO{nfO{ !)
cf}+ xhf/ alnbfg / laleGg
r/0fsf g]kfnL hgtfn] u/]sf cfgbf]ngsf] ofb ePg <
hgo'4sf] a]nf p7fPsf qmflGtsf/L e"dL;'wf/, ;+;bLo
Joj:yfnfO{ Wj:t ug{] x/]s ju{, If]q, hflt, efiffefifLsf]
d'Qm gofF g]kfnsf] lgdf{0f ug{] eg]/ tkfO{n] u/]sf] efif0fsf]
klg tkfO{nfO{ dWo/ftdf ofb ePg < of t dWo /ftdf
tkfO{ lgbfP/ hgtfsf] clwsf/dfly axf];df ;Demf}tf
ug'e
{ of] < of] k|Zg tkfO{nfO{ g]kfnL hgtfn] ug{5
] g\ .
tkfO{n] s;/L g]kfnL hgtfn] laleGg r/0fdf u/]sf
cfGbf]ng / hgtfsf Ph]08f 5f]8g\ k'Ug'eof] /
;+;bjfbL;Fu xft ldnfpg hfg'eof] .
s'gfs'gfdf tkfO{sf u'0fufg ufOGy] .
tkfO+n
{ fO{ ljZjqmflGtsf dxfgfossf]
ljDj lbOPsf] lyof] . rr{} rrf{,
u'0fufg} u'0fufg ;j{q . h;n] tkfO{d+ f
cbe"t / cGwljZjf; u/], ltgn]
tkfO+n
{ fO{ ;fFlRrs} b]jTjs/0f g} u/]sf
lyP . Tof] afXo dgaf6 dfq xf]Og,
bob]lv g} u/]sf lyP . csf{l] t/ s]xL
dfG5]xn] tkfO{n
+ fO{ /fIf;Ls/0f klg
u/]sf lyP . tkfO{s
+ f af/]df cgluGtL
e|dx km}nfOPsf lyP . xTof/fsf]
;Lg cf/f]k nufOPsf] lyof] . ljsl;t
Plgd]zg k|ljlwsf] k|of]u u/]/ tkfO+s
{ f
nfdf nfdf bfx|f g|f ;lxtsf] /fIf;L
tl:j/ ePsf] lel8of] klg agfOPsf]
lyof] . tkfO{n
+ fO{ lhpFb} dfG5]sf df;'
vfg] qm"/ /fIf; elgPsf] lyof] .
tkfO+s
{ f] 6fpsfsf] d'No 3f]if0ff ul/Psf]
lyof] . tkfO+n
{ fO{ ;dfTg / xTof ug{
g]kfnL zf;sx dfq xf]Og, cd]l/sL
;fd|fHojfbn] ;d]t s/f]8f}+ 8n/ g}
vr{ u/]sf] lyof] g]kfnL ;]gf dfkm{t\ .
;/sf/Lb]lv lghL ;+rf/dfWofdn] ;w}
;w} tkfO+n{ fO{ cftsf/Lsf] gfOs] eGb}
ljb\?k agfpc:g] u/L k|rf/ uy{] .t/,
s:tf] lj8Djgf x}, Toqf] tfst, k|ljlw,
an nufpFbf klg Tof] k|rf/n], 6fpsfsf]
d'No 3f]if0ffn], ljsl;t o'4 k|ljlwb]lv
;~rf/ k|ljlwn] ;d]t tkfO{k|lt
hgtfsf] dfof eg] slxNo} l;lWwPg .
tkfO{ hgtfsf] gh/df eg] ;fFlRrs}
gfos g} /xg'eof] . tkfO+n
{ fO{ ef/tb]lv
/f]Nkf, /f]Nkfb]lv ef/t af]s/] k'ofpg]
hgtf sfo{ s tf{ x n] arfO/fv]
cfFvfsf] gfgL em} u/L . /f]NkfnL
hgtfsf 3/cfFugdf tkfO{+ a:bf;Dd
tkfO{+ qmflGtsf] dxfgfos / d'lQmbftf

eGg] k|Zg ug'k{ g{] l:ylt 5 . hgtf


cfh tkfO{nfO{ dfofn] xf]Og, 3[0ff u/L
u/L x]g{ cfpF5g\ . hgtf tkfO{nfO{
x]//] v';Ln] xf]Og, l/;n] cfFz' v;fNg]
eP . Toqf] ;fd|fHojfbL o'4 / ;~rf/
k|ljlwn] l;Wofpg g;s]sf] tkfO{nfO{
cfh ;lhn} l;WofOof] . tkfO{sf]
sf]6z
] g /fv]/ n]v n]Vg], tkfO{sf]
sf]6z
] g ljgf efif0f gug{x] cfh
3[0ff ug{] eP .
sd/]8 k|r08
tkfO{nfO{ u/]sf] dfof tkfO{sf]
ef}lts zl//nfO{ lyPg . tkfO{sf]
k|r08 gfdk|lt bzf{OPsf] dfof lyPg
Tof] . Tof] t tkfO{n] af]ss
] f] Ph]08fk|lt
lyof] . hgtfsf nflu n8\g] tkfO{n]
u/]sf] k|lta4tfsf nflu lyof] . tkfO{
ef]]s]ef]s} hgtfsf nflu lbg/ft
nl8/xg'ePsf] 5 eGg] eP/ Tof] dfof
/ cbe"t ljZjf; hlGdPsf] lyof] .
/, tkfO{ ;fFlRrs}sf] d'lQmbftf clg
qmflGt gfossf ?kdf :yflkt x'ge' Psf]
lyof] . tkfO{sf] ;dk{0f efj, tkfO{sf]
Tofu efu clg tkfO{sf] ljrf/sf]
prfOn] ubf{ tkfO{nfO{ b]v/] dfG5]x
v' ; Ln] cfF z ' emfy{ ] . tkfO{ s f]
cleofgaf6 Ps lbg zf]if0f /lxt
;dfh :yflkt x'G5, ;dfgtfdf
cfwfl/t /fHo hlGdG5, ef]sfgff,
pTkLl8t, ls;fg, dhb'/, HofdL,
blnt, dw];L, hghfltsf] cgk9 5f]/f
klg Tof] /fHosf] pRr txdf k'Ug;Sg]
zf;g Joj:yf Nofpg tkfO{ nfUg'ePsf]
5 eg]/ dflg;x tkfO{kl| t uj{ uy{] .
;f]Rbf kTof/ nfUb}g cfh . t/
sd/]8 tkfO{sf] Tof] k|ltj4tf, tkfO{sf]
Tof] x's
F f/ vf]qmf] /x]5 . tkfO{sf af/]df

/ tkfO{sf kl5 nfUg]xn] < s]


tkfO{nfO{ clt b]jTjs/0f ul/Psf]
lyof] < s] tkfO{n] cfk"mnfO{ g]kfnsf]
k| w fgdGqL agfpg jf /fi6 k lt
agfpgsf nflu dfq hgtfsf
5f]/f5f]/LxnfO{ o'4df xf]ldg cfb]z
lbg' e Psf] lyof] < s] tkfO{ n fO{
clxn]h:t} dx+uf dx+uf ;fdfg k|of]u

ug{,] 7"nf 7"nf dxn 78\ofpg] /


rrf{df 5fO/xg] wf]sf] lyof] o'4sfndf
klg . s] asf{n
] ] 5f]ks
] f] la/f]nf]n]
clxn] cfP/ Dofp u/]sf] xf] / <
sd/]8, tkfO{n] ;+;bLo Joj:yf
eg]sf] v;Lsf] 6fpsf] /fv]/ s's/' sf]
df;' a]Rg] 7fpF xf] eGb} of] >dhLjL
hgtfsf nflu Gofo ug{} g;lsg]
Joj:yf xf] eg]/ clGtd lgisif{
lgsfn]sf] xf]Og / < tkfO{n] 3';vf]/L,
e| i 6frf/L, sld;gvf] / L bnfn
/fHo;QfnfO{ Wj:t u/]/ lh/f]df
emf/L Gofo, ;dfgtfdf cfwfl/t /fHo
:yfkgf ug{] eg]sf] xf]Og / < hgtfn]
cfkm} cfkm\gf] k|ltlglw 5fGg kfpg],
To;n] /fd|f] sfd u/]g eg] lkmtf{
af]nfpg kfpg], hgtf g} ;j{clwsf/
;DkGg x'g] /fHo agfpg] eg]sf] xf]Og
/ < wgL / ul/asf] vf8n k'//] /fHo
To;sf] cleefjs dfq aGg] eg]sf]
xf]Og / < ToxL eg]/} xhf/f}n] cfkm\gf]
hLjg Ps cfb]zsf e/df alnbfg
u/]sf xf]Ogg / < t/, sd/]8 tkfO{
t clxn] Gjf/fgb]lvsf] an nufP/
k'/fg} ;+;bLo Joj:yfnfO{ arfpg
nflu/xg' ePsf] 5 . tkfO{ t clxn]
hf]8tf]8n] k'/fgf] ;+;bLo Joj:yfsf]
;'wf/df nflu/xg'ePsf] 5 . lxhf]
dfcf]jfbLsf] d eGg] cIf/ ;'Gbf ;d]t
3[0ff ug{] s]kL cf]nLnfO{ hf]8tf]8n]
k|wfgdGqL agfpg nfUg'ePsf] 5 .
/fd|/L cfk"m jl/kl/sf] kl/l:ylt a'em\g
g;Sg] / cfk"mn] s] af]Ng] eGg] s'/fsf]
e] p gkfpg] cj:yfsf ;' l zn
sf]O/fnfnfO{ b]zsf] pRr kb /fi6klt
agfpg nfUg'ePsf] 5 . clg cfk"m of]
Joj:yf hf]ufPsf] h; ;a} cfk"mn] lng
lgs} d]xgt ul//xg'ePsf] 5 . lsg <
lxhf]cfh cho ;'dfuL{x h:tf bnfn
k'h
F Lsf k|ltlglw kfqx tkfO{sf
;Nnfxsf/ 5g\ . csf{] b]zsf] v'lkmof
Ph]G;Lsf nflu sfd ug{] cd/]z
l;+xx tkfO{sf skmL kf6{g/ 5g\ .
xhf/f} s f] /utaf6 ag] s f]
hgd'lQm ;]gfnfO{ tkfO{n] ?Fb} ?Fb} 3/
hfg afWo kfg'e
{ of] . o'4 n8]sf]
tkfO{sf] kf6L{sf] s]GLo ;b:o tyf
sdf08/x clxn] g]kfnL ;]gfsf]
hflu/ vfO/x]sf 5g\ . tkfO{n] Tof]
xltof/df hgtfsf] t s] cfkm\g}
;xsdL{ c? g]tfxsf] ;/f]sf/ g}
5}g eg] h;/L ldNsfOlbg'eof] . s]xL
xltof/ t tkfO{n] hgd'lQm ;]gf
SofG6f]gd]G6d} /x]sf a]nf a]Rg' klg
eof] . ;fob Pp6f ;fdfGo dfG5]n]
klg ;fob cfkm\gf] of] Oltxf; e'Ng

;Sb}g xf]nf . tkfO{ t lxhf] d To:tf] 5Fb}


lyOg eg] em} u/L clxn] ;+;bLo Joj:yfsf]
rsf{] gfos x'g vf]Hb}xg' x' G' 5 lsg <
tkfO{n] kl5Nnf] r/0fdf s]kL
cf]nLnfO{ k|wfgdGqL agfpg !^ a'bF ]
;xdlt g} ug'{eof] . of] ;xdltn]
cf]nLnfO{ k|wfgdGqL agfpg] af6f] v'Ng]
afx]s c? s]xL klg ub{g} . sd/]8
k|r08 dnfO{ of] ;xdlt ug{] c?;Fu
Tolt u'gf;f] / ljdtL 5}g . Tof] lsgeg]
;xdlt ug{] Ps hgf !@ a'bF ] ;xdlts}
lj/f]wL lyP . csf{ Ps hgf @)^@^#
hgcfGbf]ngdf u0ftGqsf] s'/f ubf{
g]kfndf u0ftGq Nofpg' eg]sf] uf]?
uf8fdf r9]/ cd]l/sfdf hfg' eg]sf]
h:t} xf] eGg]/ aNv' b/af/df efif0f
ub{y] . u'gf;f] 5 t tkfO{;uF dfq .
tkfO{n] b]vfPsf] ;kgfdf ljZjf;
u/]/ b;f} xhf/ alnbfg u/]sf lyP .
nfvf} hgtf !) jif{] hgo'4df uf]naGb
ePsf lyP . !^ a'bF ] ;xdlt ug{a] n
] f
s] tkfO{nfO{ !) cf}+ xhf/ alnbfg /
laleGg r/0fsf g]kfnL hgtfn] u/]sf
cfgbf]ngsf] ofb ePg < hgo'4sf]
a]nf p7fPsf qmflGtsf/L e"dL;'wf/,
;+;bLo Joj:yfnfO{ Wj:t ug{] x/]s ju{,
If]q, hflt, efiffefifLsf] d'Qm gofF
g]kfnsf] lgdf{0f ug{] eg]/ tkfO{n] u/]sf]
efif0fsf] klg tkfO{nfO{ dWo/ftdf ofb
ePg < of t dWo /ftdf tkfO{ lgbfP/
hgtfsf] clwsf/dfly axf];df ;Demf}tf
ug'e
{ of] < of] k|Zg tkfO{nfO{ g]kfnL
hgtfn] ug{5
] g\ . tkfO{n] s;/L g]kfnL
hgtfn] laleGg r/0fdf u/]sf cfGbf]ng
/ hgtfsf Ph]08f 5f]8g\ k'Ug'eof] /
;+;bjfbL;Fu xft ldnfpg hfg'eof] .
plxn] hgo'4 ;'? ePsf a]nf d]/f
a'9f afn] eGg] uy{,] k|r08n] ;+;bjfbL
wf/df hfgsf nflu sfo{stf{ pTkfbg
ug{sf nflu emfkf ljf]xaf6 l;s]/ ToxL
af6f] canDag u5{g eGy] . t/ d
;fx|} qmflGtsf/L . d]/f af ;Fu ljdtL
eO/xGYof] . t/, Oltxf;n] km]l/ Psrf]6L
s'/f ;'Gg' a'9fsf] cfuf] tfKg' d'9fsf]
eGg] s'/f k'li6 u/]sf] 5 .
s:tf] lj8Djgf tkfO{n] hgtfsf
x/]s Ph]08f 5f]8b\ } hfg'ePsf] 5 .
5f]8b\ } hfg' eg]sf] /fhgLltdf xfb{} hfg'
xf] . hlta]nf k|ltlqmofjfbL /fHo;Qfdf
wfjf af]Ng'xG' Yof], tx;gx; kfg'x{ G' Yof] /
lhTg'x'GYof], Tolta]nf lj/f]wLxn]
tkfO{nfO{ s'g} /fIf;h:tf] eofgs
j:t'sf] ?kdf kqklqsfdf lrq0f ub{y] .
tkfO{n] cfh xfb{} hfg'ePsf] 5,
lj/f]wLxn] 7"nf7"nf ldl8of dfkm{t
k|r08sf ;fxl;s lg0f{o eGb} u'0fufg

ufO/x]sf 5g\ . lj1fgsf] lgoddf t


lhTg] dflg; kf] ;fx;L x'G5 . xfg{]
dflg; s;/L ;fx;L < h;n] ;dfhdf
rn]sf] k|jl[ teGbf 5'} tl/sfn] rn]/
;dfh abN5, Tof] kf] ;fx;L . tkfO{
zflGtk|lqmofdf cfPkl5 ;a} df]rf{
xfg'e{ of] . tkfO{ s;/L ;fx;L x'ge' of] <
olb tkfO{nfO{ ;fx;L eg]/ prfNg]
dfG5] s f k5fl8 nfUg] xf] eg]
P;Pn;Lsf] l/hN6 cfpFb5
} , l/hN6df
km]n x'g] ;a} ljBfyL{nfO{ lzIfs /
cleefjsn] ;fx;L eGg] < s] lj1fgn]
To:tf dfG5]nfO{ ;fx;L eG5 < sbfkL
eGb}g .
;fxl;s lg0f{on] t ;+;f/df
;dfhsf] ljsf; ePsf] 5 . t/, oxfF
tkfO{sf] ;fxl;s lg0f{on] ;dfh
k5fl8 ws]lnPsf] 5 . tkfO{nfO{ klg
yfxf xf]nf xfdLn] klxnf] ljZjo'4 /
bf];|f] ljZjo'4df :yn n8fOFdf
;+;f/nfO{ x/fP/ xfdL ;fx;L / lj/
ePsf] xf] . g ls xf/]/ . tkfO{ xfb{}
hfg'xG' 5 clg lj/f]wLn] tkfO{nfO{ ;fx;L
eG5g\ . tkfO{ klg ToxL e|ddf a'nS{' s
plk|mg'x'G5 . bnfnsf] ts{df yk
pT;flxt x'gx' G' 5 .
olb tkfO{n] hgtfsf] Ph]08f
cfkm\gf] ;DktL;Fu ;f6\ge
' Psf] xf] eg]
hgtfnfO{ atfOlbg'kof{] . olb tkfO{n]
afF R gsf nflu oL ;a} Ph] 0 8f
5f]8\g'ePsf] xf] eg] dfS;{jfbsf]
cfwf/e"t lgod eg]sf] cfqmd0fkl5
dfq /Iff x'G5 . g ls cfTd;dk{0fn] .
ahf/df xNnf ;'lgof] tkfO{n] ;lqmo
zf;sLo :j?kdf gf]6 ckm l8;]G6
n]Vg'eof] /] . ca tkfO{ ToxL Ph]08f
lnP/ hgtfdf hfg] /] . t/, g]kfnL
hgtfnfO{ /fd|f;] uF s] yfxf 5 eg] Pdfn]n]
@)$& ;fnsf] ;+ljwfgdf gf]6 ckm
l8;]G6 n]v/] ;a} eGbf 7"nf] /Ifs cfkm}
aGof] eg]/ . !^ a'bF k] l5 tkfO{n] klg
hf]8tf]8n] To;sf] l8km]G; ub{} x'gx' G' 5 /
sfo{stf{nfO{ !^ a'bF s
] f] /Iff ug{ lgb{z
] g
klg lbFb} lx8\ge' Psf] 5 . o:tf] nfU5
ls Tof] !^ a'bF d] f tkfO{sf] gf]6 ckm
l8;]G6 5Fb} 5}g . km]l/ rf/ bnsf zLif{
rf/} g]tf o;sf] s8f /Iffdf pqg'kg{] xf]
pgLx pq]s} 5}gg . s]jn tkfO{ cfkm\g}
h:tf]u/L pqg'ePsf] 5 lsg <
cGtdf sd/]8 k|r08, Pshgf
cFuh
]| L n]vsn] eg]sf lyP ls ul/a
hlt;'s} cfkt ljktsf] a]nf klg
cfzfjfbL x'G5 . To;}n] ul/a g]kfnL
hgtf kSs} cfzfjfbL 5g\ . Tof]
tkfO{af6 xf]Og . c? sf]xL hgtfsf]
Ph]08f af]Sg] qmflGtsf/L hGd]nf eg]/ .

@)&@ ;fn c;f/ ^ ut] cfOtaf/

/fli6o ;/sf/ ls ;xsfo{ <


/fli6o ljklQsf] a]nf hgtfsf]
lhpwgsf] ;'/Iff, Ifltk"lt{, k'gjf{;
/ cGo Joj:yfkg ug's
{ f] ;f6f] s]xL
;Qfnf]eL g]tfxn] /fli6o ;/sf/sf]
8Dkm' ahfpg yfn]sf 5g\ . cfkm\gf
;fwg, ;|f]t / ;dosf] clwstd\
k|of]u hgtfsf] /Iff / k'glg{df{0fdf
vlr{g' kg]{ 7fpFdf e"Or
F fnf]nfO{ cfwf/
agfP/ dGqfno afF8kmfF6 ug]{ jf
dGqfno kfP/ /fxt vfg] bfpdf nfUg]
sfo{sf] tof/L x'Fb}5 . k'glg{df{0fsf]
gfddf ljZj ;d'bfoaf6 cfPsf
/sddfly cfFvf uf8]sfx ;/sf/df
l5g{ cxf]/fq vl6Psf 5g\ . clxn]sf]
cfjZostf eg]sf] /fli6o ;xdltsf]
xf] . /fli6o ljklQaf6 d'n's /
d'n'sjf;LnfO{ hf]ufpg'sf] ;f6f]
l;+xb/af/df dGqfno afF8kmfF6df
nfu]sf 5g\ slyt /fli6o bnsf
/fhg] t fx . jf:tjd} clxn]
d'n'snfO{ Pp6f /fhg]tfsf] sdL
eO/x]sf] 5 .
hgtf dxfe"sDksf] k|nosf
sf/0f ql;t 5g\, 3/df jf; a:g
5f8]/ v'nf cfsfzd'lg a:g afWo
ePsf 5g\ . e"sDk k|efljt If]qsf
sltko 7fpFdf clxn];Dd klg p4f/
/ /fxt k'Ug ;s]sf] 5}g . kLl8t
hgtfx /fxt / p4f/sf] cfzdf
afFrs
] f 5g\ . t/, g]kfnsf nf]eLkfkL
s]xL g]tfxsf] xs{tn] g]kfnsf]
cGt/f{li6o a]OHhtL x'Fb}5 . hgtf
d/] d/f];,\ g]tfnfO{ s';L{ dfq rflxG5 .
s[lif k|wfg b]z g]kfn ca s';L{ k|wfg
b]zsf] kdf kl/lrt eO;s]sf] 5 .
g]kfndf oqf] dxfljkb\ k/]sf] a]nf
p4f/ / /fxteGbf klg ;/sf/
kl/jt{gsf] s'/f u/]/ kLl8t hgtfnfO{
emg\ kL8f lbFb}5g\ . g]kfndf b"/bzL{
/ hgg]tfsf] cfjZostf 5 .
o:tf] dxfljkb\sf] a]nfdf /fli6o
;/sf/ xf]Og, /fli6o ;xdltsf] vfFrf]

/fh]z clx/fh

5 . /fli6o ;xdlt agfO{ g]kfnsf


6'6] eTs]sf dgxnfO{ hf]8g\ sf nflu
/fli6o ;xdltsf] vfFrf] 5 . /fli6o
ljkb\sf a]nf cGt/f{li6o ;d'bfon]
b]vfPsf] rfF;f], ;b\efj / ;xof]u
:jfutof] U o 5 . cGt/f{ l i6 o
;d'bfoaf6 caf}{+ vaf}{+sf] ;xof]ux
cfpg] qmd hf/L 5 . tL ;xof]unfO{
k'glg{df{0fdf ;b'kof]u ug's
{ f] ;f6f] 7"nf
egfpFbf kf6L{sf zLif{ g]tfx cf
cfkm\g} efujG8fdf nfu]sf 5g\ .
g]kfnL g]tfxsf] o:tf] xs{taf6
cGt/f{li6o ;d'bfo klg ;z+lst x'g
yfn]sf 5g\ .
d' n ' s zf] s df 8' a ] s f] a] n f
/fhgLlts bnxn] k'glg{df{0f /
Joj:yfkgtkm{ Wofg lbgkg]{ lyof] .
g]kfndf hlt ;/sf/ kl/jt{g u/]klg
s]xL x'gj] fnf 5}g . sd;]sd /fli6o
ljkb\sf a]nf klg ;Qfsf] v]n gv]n]
j]z x'GYof] . g]kfndf bzsf}+b]lv s'g}
klg ;/sf/n] cfkm\gf] sfo{sfn k"/f
ug{ ;s]sf] 5}g . h;sf] g]t[Tjdf
;/sf/ ag]klg Psb'O{ dlxgfkl5 g}
;/sf/ kl/jt{ g sf] s;/t ;'
x'G5 . g]kfn cfh bzsf}+ k5fl8
kl/;s]sf] 5 . t}klg, ;Qfdf s;/L
hfg] eGg] v]ndf g} Jo:t b]lvG5g\
;Qfsf k'hf/Lx .
;/sf/ kl/jt{g u/]/ s] g} ug{
;S5g\ < clxn] /fli6o ;/sf/eGbf
/fli6o ;xdltsf] vfFrf] 5 . /fli6o
;xdlt u/L dxfljkb\ s f a] n f
d'n'snfO{ s;/L k'glg{df{0f ug]{ /
Joj:yfkg ug]{lt/ g]tfxsf] Wofg
hfg'kYof]{ . t/, s] ug]{ g]kfnLsf] b'ef{Uo
g} xf] ls g]kfndf o:tf s'kfq
g]tfxsf sf/0f slxNo} klg g]kfndf
;+3Lotf;lxt ;+ljwfg, zflGt, ;'/Iff,
ljsf; x'g ;Sb}g eGg] :ki6 5 .

d'n's clxn] zf]sdf /x]sf a]nf


7"nf egfpg] /fhgLlts bnx
;Qfsf] v]ndf Jo:t b]lvG5 . h;/L
klg ;Qf kl/jt{g u/]/ b]znfO{ emg\
kL8f ylk/x]sf 5g\ . g]kfnL sf+u;
]| sf
;efklt ;'zLn sf]O/fnf g]t[Tjsf]
;/sf/nfO{ 9fNgsf nflu sf+u|];s}
g]tfnufot Pdfn] / Pdfcf]jfbL
u[xsfo{df nfluk/]sf 5g\ . /fli6o
;+ s 6sf] a] n f /fli6 o ;xsfo{
;xsfo{sf] cfjZostf 5 . t/, sf+u;
]| ,
Pdfn] / Pdfcf]jfbLnfO{ ;Qf kl/jt{g
g} k|d'v Ph]G8f ag]sf] 5 .
e"sDkkLl8txnfO{ cljnDa
/fxt, p4f/, k'glg{df{0f / k'gjf{;sf]
cfjZostf 5 . ;Qf kl/jt{geGbf
klg pgLxnfO{ ufF;, afF; / skf;
rflxPsf] 5 . t/, k|d'v bnxsf]
o:tf] sfo{n] ubf{ d'ns
' sf] cGt/f{li6o
:t/d} a] O HhtL x' F b } 5 . /fli6 o
;/sf/sf] axfgfdf k'gM ;Qfsf] v]ndf
g]tfx nfu]sf] b]Vbf kLl8t hgtf
emg\ kL8f af]w ul//x]sf 5g\ . kLl8t
hgtfnfO{ p4f/ / /fxt lbg'sf] ;f6f]
k|d'v bnsf g]tfx ;Qfs} jl/kl/
b]lvG5g\ . ljkb\sf] a]nf hgtfsf]
3/b}nf]df k'Ug'kg],{ t/, g]tfx /fli6o
;/sf/df cNem]sf 5g\ .
ljutdf ;Qf / eQfsf # j6f
dw]zs]lGb|t bnaf6 km'6]/ !# df
kl/0ft ePkl5 dw]zs]lGb|t bnk|lt
cljZjf; sfod} 5 . d'ns
' df /fli6o
;+s6 k/]sf] a]nf dw]zL bnxn]
v]n]sf] e"ldsf :jfutof]Uo /Xof] .
t/, k|d'v /fhgLlts bnx;Fu}
dw]zs]lGb|t bnx klg ;Qfsf]
v] n df nfu] s f] b] l vG5 . dw] z L
hgclwsf/ kmf]/d nf]stflGqssf
cWoIf ljhos'df/ uR5bf/n] /fli6o
;/sf/ u7g x' g ' k g] { cleJolQm

lbPkl5 dw]zL df]rf{sf] cl:tTj g}


;+s6 b]lvG5 . olta]nf ;/sf/
xf]Og, ;xsfo{sf] cfjZostf 5 .
;Qfsf] v]nfdf dw]zL gnflusg
/fli6 o ;xsfo{ s f nflu cufl8
a9\ g ' k 5{ . dxfljkb\ f df dw] z L
hgtfxn] b] v fPsf] ;b\ e fj /
;xsfo{sf] efjgfnfO{ sb/ ub}{
;/sf/eGbf /fxt / p4f/df hf]8
lbg'k5{ . dw]z / dw]zL hgtfn]
cfh;Dd ;Qfaf6 s]xL klg xfl;n
ug{ ;s]sf] 5}g . dw]zs]lGb|t bnsf]
;Qfofqfn] dw]znfO{ 3f6f dfq} ePsf]
5 . dw]zL bnx ;/sf/df x'bF f emg\
a9L dw]zlj/f]wL lg0f{ox ePsf]
b]lvPsf] 5 . To;}n] ;Qfsf] v]ndf
gnfuL dw] z s] l Gb| t bnx
dxfljkbaf6 p4f/ / /fxtsf] sfo{df
nfUg'kg]{ cfjZostf 5 . dw]zL bn
;fd' oltv]/ ;QfeGbf klg dw]zsf
d'2f k|fyldstfdf x'g'kg]{ xf] . olb
dw]zL dtfb]zsf] ckdfg ub}{ ;Qfsf]
v]ndf k'gM nfu]sf] dw]zs]lGb|t
bnx Oltxf;d} ;Lldt x'g]5g\ .
tLg 7"nf /fhgLlts bnx
sf+u|];, Pdfn] / Pdfcf]jfbLn] ;Qf
kl/jt{ g sf nflu u[ x sfo{ d f
h'l6;s]sf 5g\l: . 7"nf bnsf zLif{
g]tfxn] Ps dlxgfleq} ;/sf/
kl/jt{g ug]{ of]hgf agfO;s]sf
5g\ . ;xdltdf ;+ljwfg hf/L ug{
/ e"sDkn] lgDTofPsf] /fli6o ljklt
;fdgf ug{ k|d'v /fhgLlts bnx
;lDdlnt /fli6 o ;xdltsf]
zlQmzfnL ;/sf/ u7g ug] {
u[xsfo{df 7"nf bnsf zLif{ g]tfx
nflu;s]sf 5g\ . ljkb\sf] ;fdgf
ug{ /fli6o Pstfsf] cfjZostf x'g]
/ To;sf nflu /fli6 o ;/sf/
cfjZos x' g ] ts{ ub} { ;Qf
kl/jt{gdf 7"nf bnsf g]tfx nfu]sf]
b]lvG5g\ . -dw]z bk{0f lkmr/ ;]jf_

km];a'sdf c:nLn 6\ofun] x}/fg agfof] < To;f]eP o;f] ug'{;\


sf7df8f}F . c:nLn s'/f km];a'sdf
6\ofu eP/ x}/fg x'gx' G' 5 < tL :kfdx

#= To;kl5 cfpg] :qmLgsf] afof


kL Timeline and Tagging

x'g\ . To;af6 5'6sf/f kfpg] pkfo


5 . s;}n] 6\ofu u/]sf ;fdfu|L tkfO{n]
gx]/L / :jLsf/ gu/L l;w} cfkm\gf]
jfndf cfpg g;Sg] agfPdf To;af6
5'6sf/f kfpg ;Sg' x'G5 . tn n]lvPsf]
% :6]ksf] tl/sf cg';f/ cfkm\gf] k|fk] mfO{n
;]l6 ul/xfNgf];\ / em0em6 d'Qm
x'gx' f];\ .
!= sDKo'6/df tkfO{sf] km];a's k]h
vf]n/] tfnf -ns_ sf] lrGx ePsf] 7fpFdf
lSns ug'x{ f];\ .
@= To;sf] k'5f/df See more
settings n]vs
] f] 5, ToxfF lSns ug'x{ f];\ .

n]vs
] f] 7fpFdf lSns ug'x{ f];\ .
$= lSns ul/;s]kl5 Timeline

and Tagging n]vs


] f] 6]jn cfpF5,
To;sf] afofFkL tn 'How can I

manage
t a g s
people
add and
tagging
suggestions'

n]v]sf] 5 .
To;sf] klxnf]
nx/df
'Review
t a g s
people add to your own posts
before the tags appear on

n]vs
] f] ;Fu} bfofFkL off
ePsf] kfpg' x'g5
] . To;nfO{ cg ug{

Facebook'

To;}sf] bfofF kL Edit df lSns ug'x{ f];\ .


%= Edit df lSns u/]kl5 Pp6f
kmf] 6 f] cfp5, To;sf] dflykL
Disabled n]vs
] f] kfpg' x'g5
] , To;df
lSns u/]/ Enabled agfpg' xf];\ /
dflykL bfofF s'gfdf Close lSns
ug'x{ f];\ . olt ul/;s]kl5 tkfO+n
{ fO{
h;n] h] 6\ofu u/]klg l;w} tkfO{sf]
jfndf cfpb}g, tkfO{n] View Activity
Log df uP/ :jLs[t u/]kl5 dfq Tof]
tkfO{sf] jfndf cfp5 . dflysf lawL
k|of]u u/L :kfdsf] em0em6jf6 d'Qm
x'gx' f];\ .

j}1flgsn] kQf nufP ;fgf] ;f}od{ 08n


sf7df8f}F . cGtl/If j}1flgsxn] ;fgf] ;f}o{ d08n kQf nufPsf]
bfaL u/]sf 5g\ . o;nfO{ ;"o{ / u|xsf] cWoogdf dxTjk"0f{ pknAwL
dflgPsf] 5 . Ps cGt/f{li6o ;d"xn] cGtl/Ifdf t:jL/ lngsf nflu
h]ldgL ;fpy b'/aLg k|of]u ubf{ ;"o{h:t} b]lvg] tf/fsf] glhs rdsbf/
rqm b]lvPsf] lyof] . Pr8L !!%^)) gfds tf/fsf] rf/}lt/ rdsbf/
rqm km]nf k/]sf] zf]wstf{n] atfPsf 5g\ . zf]wsf] g]tT[ jstf{ yfog] So"/Ln]
eg]sf 5g\, o:tf] nfU5 of] ;f}o{d08nsf] aRrf xf] . of] rqm cfkm\gf] d"n
tf/fsf] 7Ls TolQs} b"/Ldf 5, hlt ;f}od
{ 08nsf] sfOk/ a]N6 hlQs} 6f9f
5 . o;df k|sfzsf] pHofnf] klg a/fa/ 5 . zf]wstf{xn] of] rqm
sd;]sd Ps cb[io ;f}o{d08nsf] u|xsf] sf/0f ag]sf] cg'dfg u/]sf
5g\ . o;df w"nf] / a/kmsf s0f x'g;Sg] k|f/lDes cg'dfg ul/Psf] 5 .

x/fPsf] df]afO{n Dofkdf


b]vfpg] PlKns];g g]kfndf

sf7df8f}F . xftdf df]afOn gx'g] JolQm sd} 5g\ . df]afOn ePsf


JolQmnfO{ dgdf df]afOn x/fpg] lrGtf kl//x]sf] x'G5 . o:t} df]afOn
rf]/Lsf 36gfx dgg u/]/ h]Gof k|fnLn] df]afOn ;'/Iff ;DalGw ;km\6jo]/
ahf/df lnP/ cfPsf] 5 . 'JEENYA Mobile Security' PlKns];gn] PG8fO] 8
kmf]gxdf ;'/Iff k|bfg ub{5 . of] PlKns];gsf] k|of]u ubf{ df]afOn s'g
;dodf s'g :yfgdf 5 eg]/ df]afOn wgLn] s'g} klg ;dodf yfxf kfpg
;Sg] 5g\ . u"un Dofkdf df]afOn s'g :yfgdf 5 eg]/ of] PlKns];gn]
b]vfO{ lbg] 5 . df]afOn s'g :yfg / nueu s'g 3/df 5 eg]/ yfxf
x'G5 . 'GPS' sf] ;+s]tsf] dfkm{t\ of] PlKKns];gn] sfd ug{] 5 . 'GPS'
aGb ul/Psf] cj:yfdf OG6/g]6 k|of]u ePsf] :yfgsf] hfgsf/L lbg] 5 .
Psk6s of] PlKns];g df]afOndf xfn]kl5 df]afOnaf6 ;fdfGo PlKKns];g
x6fP h;/L x6fpg ;lsb}g . of] PlKns];gsf] k|of]u sfof{nodf xflh/sf]
?kdf ug{ ;lsg] 5 . sd{rf/L sfof{nosf] bfo/fdf k|j]z u/]kl5 xflh/
;'? x'g]5 / sfof{nosf] bfo/faf6 aflx/ lg:s] kl5 xflh/ ;dfKt x'g]5 .
cleefasxn] cfkm\gf ;Gtfg s'g ;dodf sxfF 5g\ eg]/ yfxf kfpg
;Sg]5g\ . JolQmut ;'/Iffsf] nflu klg of] PlKns];g ;xof]uL aGg] 5 .
of] PlKns];gsf] lg/Gt/ k|of]u ug{sf] nflu df]afOn wgLn] ?= @))
ltg'{ kg{] x'G5 . of] k|To]s df]afOnsf] nflu PskN6 ltg'{ kg{] /sd xf] /
df]afOnsf] cfo' /x'Gh]n of] PlKns];gsf] ;]jf k|of]u ug{ ldNg] 5 . ;fdfGotof
of] PlKns];g km\ofS6L l/;]6 ubf{ df]afOnaf6 x6\g] x'g]5 t/ u|fxsn]
rfx]sf] v08df of] PlKns];gnfO{ km\ofS6L l/;]6 ubf{ klg df]afOnaf6
x6fpmg g;lsg] agfpg ldN5 . o:tf] laz]if ;'lawfsf] nflu yk ? *))
ltg'{kg{] x'G5 .
of] PlKns];gsf] k|of]uaf6 cfkm\gf] x/fPsf] df]afOnsf] :yfg b]vfO{lbg]
x'gfn] df]afOn x/fPsf] cj:yfdf df]afOn ePsf] JolQm / :yfg ;lhn} k'Ug
;lsg] 5.of] PlKns] ; g ;DaGwL yk hfgsf/L
'www.mobilesecurity.jeenya.com' df kfpg ;lsG5 .

aRrf hGdfPafkt lgMz'Ns km\nf6

sf7df8f}+ . xfd|f] b]zdf ;/sf/n] ;s];Dd sd aRrf hGdfpgsf nflu


bDkltxnfO{ k|fT] ;fxg ub{} cfPsf] 5 / ljleGg sfo{qmd klg ;+rfng ug{]
u/]sf] 5 . t/ b'lgofdf o:tf] b]z klg 5 hxfF w]/} eGbf w]/} aRrf
hGdfpgsf nflu ;/sf/n] g} k|fT] ;fxg ub{5 . pQm b]zdf aRrf hGdfPafkt
bDkltxnfO{ l;Q}df cfjf; pknAw u/fpFb5, ;/sf/n] .
lkmgNof08
To:tf] b]z xf] hxfF
aRrf hGdfpg]
bDkltxsf nflu
;/sf/n] lgz' N s
km\ n f6 pknAw
u/fpF5 . olt dfq
xf]Og aRrf !& jif{sf]
gxf]pGh]n ;Ddsf]
nflu aRrfsf] kfng
kf]if0f / lzIff bLIff
nufot ;a}sf] vr{ ;/sf/n] g} a]xf]b{5 . lkmgNof08sf] ptfhaL{ If]qdf
hg;+Vof j[l4b/df lgs} lu/fj6 cfPkl5 ;/sf/n] hGdb/ a9fpgsf
nflu bDktLxnfO{ l;Q}df cfjf; lbP/ aRrf hGdfpg k|f]T;flxt ug{]
gLlt lnPsf] xf] . aRrf hGdfpg] bDktLxnfO{ lgz'Ns cfjf;, aRrfsf]
;Dk"0f{ kfng kf]if0fsf] lhDdf ;/sf/n] lng'sf ;fy} !) xhf/ o'/f] k|fT] ;fxg
eQf ;d]t k|bfg ul/G5 .

Joj;flos s[lif tyf Jofkf/ cfof]hgfsf] k|lta4tf


sf7df8f}F . Joj;flos s[lif tyf Jofkf/ cfof]hgfsf] d'Vo p2]Zo g]kfnsf
@% j6f lhNNff -wg'iff, ;nf{xL, dxf]Q/L, /f}tx6, af/f, k;f{, lrtjg, wflb,
sf7df8f},F nlntk'/, sfe]kn
| f~rf]s, gjnk/f;L, tgxF,' ndh', sf:sL, :ofhf,
kfNkf, kGb]xL, slknj:t', bf, ;'vt{] , afFs,] alb{of, s}nfnL / s~rgk'/_
lglb{i6 s[lif pkhxsf] d"No z[v
\ nfdf cfa4 ;fgf s[ifs, s[lif Joj;foL tyf
pBdLsf] k|lt:kwf{Tds Ifdtfdf ;'wf/ ug{' /x]sf] 5 . of] cfof]hgf @)^%
>fj0faf6 ;~rflnt 5 . of] p2]Zo k|fKt ug{ cfof]hgfaf6 ;Dkfbg ul/g]
sfo{x lgDg s'/fdf s]lGb|t x'g5
] g\
!_ s[ifs ;d"x / ;xsf/L ;+:yfxnfO{ nfek|b ahf/d'vL pTkfbgdf ;xefuL
x'g ;xof]u ug{] . ;fy} cfjZos k|ljlw, ;"rgf, ;]jf / ;fj{hlgs k"jf{wf/sf]
Joj:yfdfkm{t\ ahf/df kxFr
' / s[lif Joj;fo cfa4tfdf ;'wf/ Nofpg] .
@_ d"No z[v
\ nfsf] b[li6n] pTkfbs, Jofkf/L, k|zf]wgstf{ / cGo ;/f]sf/jfnfxnfO{
;d]t ;d]6L pBf]udf cfwfl/t ;fem]bf/Ltfsf] ljsf; ug{] .
#_ s[lif / vfB Jofkf/df ljBdfg afwf Jojwfg 36fpg] Pj+ s[ifsx / s[lif
Joj;foLxsf] bIftf clej[l4 ub{} cfGtl/s Pj+ cGt/f{li6o ahf/sf] u'0f:t/
cg'ksf] :jR5 / :j:y vfB j:t'xsf] pTkfbg ug{ ;xof]u ug{] .
;Nnf3f/L, dxf/fhuGh, sf7df8f}F
kmf]g M (&&)!$)!&&^%, ofS; M (&&)!$#&#@#^
Email:mail@pact.gov.np,Website:www.pact.gov.np

@)&@ ;fn c;f/ ^ ut] cfOtaf/

tfKn]h' lsg af/Daf/ k|fs[lts k|sf]ksf] lzsf/ aG5 <


k|fs[lts ljkb eg]sf] s'g} klg
a]nf x'g;S5 . of] k|fs[lts ljkb
cfpFbf s'gs
} f] k"j{ ;+st] x'G5 t s'g}
k| s [ l ts k| s f] k sf] ;+ s ] t x' F b } g .
k|fs[lts k|sf]n] g t lakGg eG5, g
;DkGg, s]lx eGb}g dfq o;sf] ;fdgf
ug{ dfq csf{] lasNk xf] . /fd|f];Fu
cWoog ug{ ;lsof] / zlQmnfO{
s]lGb|t agfpg ;s]sf] v08df aRg
jf Go"lgs/0f ug{ ;lsG5 .
tfKn]h' lhNnf g]kfnsf] k"jL{ e"
efusf] clGtd lhNnf xf] . ef}uf]lns
b[li6n] clt b'u{d / kxf8L lhNnf
ePsf] x'gfn] h:tf];s
' } k|sl[ ts ljkt
cfpbf klg ;/sf/sf] pkl:ylt
sdhf]/ b]lvG5 . tfKn]h' lhNnf
ko{6sLo lx;fan] lgs} rlr{t ePklg
/fHosf] sdhf]/ pkl:yltsf sf/0f
ko{6sLo If]qsf] ljsf; x'g;s]sf] 5}g
eg] sltko :yfgx k|rf/k|;f/ x'g
;s]sf] 5}g . k|fs[lts ljktsf sf/0f
k6s k6s 7"nf] hgwgsf] Iflt x'bF f
;d]t oxfFsf] k|zf;g / ;/sf/L
lgsfo cf}krfl/stfdf l;ldt x'g'
afx]s csf{] lasNk 5}g . o;sf]
k|ToIf k|efj / c;/ ;j{;fwf/0fn]
ef]Ug' k/]sf] 5 . o;nfO{ ;/sf/sf]
nfrf/L eGg] of k|0ffnL / hgzlQmsf]
cefj <
tfKn] h ' df k| f s[ l ts ljklQsf
36gf k6s k6s lsg <
tfKn]h' lhNnf ! gu/kflnsf
/ $* cf]6f uflj; ePsf] k"jL{ kxf8L
ljs6 lhNnfdf k6sk6s k|fs[lts
ljklQ cfO;s]sf] 5 .
!= @)^) ;fn r}q !( ut]
km'l\n ahf/sf] jL/]Gb| rf}sdf eLif0f
cfunfuL xF'bf $! cf]6f 3/ hn]/
gi6 xF'bf dfgjLo Iflt gePklg
ahf/sf] d'Vo Jofkf/ s]Gb| ePsf]n]
em08} Ps ca{sf] wgdfn hn]/ gi6 .
@= @)^* ;fn c;f]h )! ut]
tfKn]h' lhNnfsf] s~rgh+3f lxdfn
cf;kf;df s]Gb|ljGb' agfP/ ^=*
/]S6/ :s]nsf] e"sDkn] ;of}F 3/df
Iflt k'u]sf] lyof] .
#= @)^( ;fn df3 !^ ut]
tfKn] h ' sf] ;b/d' s fd km' ln
ahf/sf] z]kf{ 6f]ndf dgf]h lnDa"sf]
3/af6 cfuf] km}lnP/ * 3/ gi6
x'Fbf, @$ 3/ kl/jf/ lj:yflkt,
nfvf}Fsf] wgdfn hn]/ gi6 .
$= @)&) ;fn sflt{s !* ut]
6'qm] If]qdf s]z/L dfb]gsf] 3/af6
cfuf] km}lnP/ % cf]6f 3/ hn]/ gi6
x'Fbf nfvf}Fsf] Iflt ePsf] lyof],

Toltv]/ lbpF;f] cfunflu ePsf] x'gfn]


7"nf] Iflt ePsf] lyPg .
%= @)&! ;fn r}q ( ut] a]ns
' L
klg cfunfuLsf] 36gf bf]xf]l/Psf]
lyof] . nuftf/ # 306f;Dd cfuf]
lgoGq0f ug{ g;Sbf cfwf ca{
a/fa/sf] wgdfn hn]/ gi6 ePsf]
lyof] .
^= @)&@ ;fn a} z fs !@
uf]/vfsf] af/kfs s]Gb| ljGb', / @(
ut] bf]nvf / l;Gw'kfNrf]s s]Gb| ljGb'
agfP/ uPsf] ljgfzsf/L e"sDkn]
cf+lzs Iflt u/]klg clwsf+z :s'nsf
ejgdf Iflt k'us
] f], e"sDksf sf/0f
dflyaf6 klx/f] v:bf ;fjflbgdf !
hgfsf] Hofg uPsf] lyof] .
&= @)&@ ;fn h]i7 @& ut]
a' w af/ /ftL leif0f jiff{ ; F u }
;b/d'sfdsf] klZrdL If]qdf v;]sf]
klx/f]kl5 cfPsf] af9Lklx/f]n] aufP/
y"lsdf, vf]lSn, lnaf, ;fGyfqmf,
ln\t]k / ly\nfa'df Hofg u'dfpg]
;+Vof clxn];Dd #* hgf ;a}sf]
;gfvt e};s]sf], j]kQf ;+Vof @#
hgf, a]kQfsf] vf]hLsfo{ hf/L .
*= ;b/d'sfdsf] klZrdL If]qsf]
p4f/sfo{ g;lsb} k"jL{ If]q ;'?lvd
/ v]afdf afl9klx/f] hfFbf @ cf]6f
emf]n'u] k'n, ! s/f]8 a9L cnf}rL
gi6, ! kl/jf/ lj:yflkt ePsf] 5 .
lhNnfsf] ;b/d'sfd km'ln
ahf/ nufot l;f] lhNnfsf] ljleGg
If]qdf oltsf w]/} k6s cfunfuL /
k| f s[ l ts k| s f] k cfO{ n fUbf klg
;DalGwt lgsfon] bIf hgzlQmsf]
tof/L / Pp6f bdsn ;d]t Joj:yf
ug{ ;s]sf] lyPg t/ ;fj{hflgs
vl/b P]g cGt{ut @)&@ ;fn h]i7
dlxgfsf] !# ut] Pp6f bdsnsf]
Joj:yf eg] ug{ ;kmn ePsf] 5 .
bdsnn] dfq lhNnfsf] k|fs[lts
k|sf]ksf] ;fdgf eg] ug{ ;Sg] l:ylt
b]lvb}g . ;Fu} cfunfuL lgoGq0fsf]
nflu eg]/ kmfo/ Uof; k|lt3/
clgjfo{ /fVg] ;/f]sf/jfnfn] atfPsf]
5 hf] tfKn] h ' pBf] u
jfl0fHo;+ 3 dfkm{ t \ lngx' g eg] /
afWosf/L lg0f{o ul/Psf] 5 .
@)&@ ;fn a} z fs !@ ut]
cfPsf] ljgfzsf/L e"sDksf] c+lzs
k|efj kf/]sf] o; lhNnfsf] clwsf+z
z}lIfs ;+:yfx e"sDksf sf/0f k"0f{
?kdf k|efljt 5g\ . ljBfyL{nfO{
kfnsf] 6x/fdf /fv]/ k9fpg lzIfs
afWo 5g\ t/ ;/sf/ / ;DalGwt
lhNnf lzIff sfof{no of] ;d:of k|lt

pbfl;g b] l vG5 . x' g t /fli6 o


ljklQsf] cj:yfdf d'Vo k|efljt
If]qdf g} ;/sf/sf] pkl:ylt ;lqmo
gb]lvPsf] cj:yfdf o:tf] u'gf;f] ug'{
o'lQm;+ut gxf]nf t/ t'ngfTds ?kn]
;/sf/ / :yfgLo k|zf;g clg
;/f]sf/jfnf lgsfoxsf] e"ldsf
tfKn]h' lhNnfdf ;Gtf]ifhgs 5}g .

n]vs

cfnf]s dfaf]xf
@)&! r}q ( ut] a]n'sLsf]
cfunfuL / a}zfs !@, !# / @(
ut] uPsf] ljgfzsf/L e'sDksf]
k/fsDkg g;]nfpFb} ef/L jiff{sf sf/0f
@)&@ ;fn h]i7 @& ut] a'waf/
/ftL leif0f jiff{;Fu} v;]sf] lx/f]kl5
cfPsf] af9Lklx/f]n] aufP/ y"lsdf,
vf]lSn, lnaf, ;fGyfqmf, ln\t]k
/ ly\nfa'df Hofg u'dfpg] ;+Vofsf]
k|/lDes olsg tYof ;d]t ;dodf
lbg g;Sg] :yfgLo k| z f;g /
;/sf/;Fu /fxtsf] cfzf t s]
p4f/sf] Go"gtd ;xof]usf] cfzfdf
t';f/fkft ePsf] 5 . Psfkl :yfgLo
k|zf;g / k|x/L;Fu olsg tYof gx'g'
csf{] tkm{ p4f/, zj pTvgg /
k'g{jf;sf] sfo{df ;lqmo ;fdflhs
;+:yf, :yfgLoaf;Lsf] tYofnfO{ lnP/
;j{;fwf/0f ;dIf ;"rfgfsf] xssf]
k|Tofe"tL lbnfpg] ;+rf/dfWoddf
;d]t cfkm\gf] cflwsf/Ls ;"rgf jf
tYof nfb\g vf]Hg] k|zf;gaf6
;j{;fwf/0fn] s] ck]Iff ug{] <
l;f] lhNnfsf] ;'/Iff ;+oGq /
lhNnf ljkb Joj:yfkg ;ldltsf
;Dk"0f{ c+unfO{ ;lqmo agfpg'kg{d
] f
lhNnf ljkb Joj:yfkg ;}4flGts
s'/f / cf}krfl/stfdf dfq l;ldt
5 . s]Gb|Lo lgb{z
] g / k|0ffnLsf] kmnf]
ug' { cfkm} d f /fd| f ] g} xf] t/
af9Lklx/f]af6 3/jf/ ljlxgnfO{
k|f/lDes /fxt / p4f/ ug'{ k|wfgtf
xf] . :yfgLo k|zf;g / lhNnf ljkb

Joj:yfkg ;ldltn] * hgf 3fO{tn


] fO{
;b/d'sfd;Dd lemsfpg] / jL=kL=
sf]O{/fnf :jf:Yo k|lti7fg, w/fgdf
# hgfnfO{ l/km/ ug{ afx]s k|lts'n
df}ifdsf] afxfgfdf ;DalGwt lgsfon]
afl9klx/f] uP nuQ} s]xL klg ug{
;s]g .
k|f/lDes /fxt # lbgkl5 dfq
ljt/0f ul/of]
jiff{ o fdsf]
cj:yfdf
3/af/lalxgnfO{ kfn ljt/0f u/]sf]
5 t/ k'gj{ f;sf] Joj:yf g} aNn
cfh -@)&@ ;fn h]7 #) ut],
zlgaf/_ afl9klx/f] uPsf] # lbgkl5
sf7df08f}af6 cfPsf] g]kfnL ;]gfsf]
x]lnsK6/n] kfn, rfdn, lrp/f /
bfn nufotsf] k| f /lDes /fxt
k'ofOPsf] 5 t/ Tof] klg ckof{Kt
dfqfdf . /fxt ljt/0f ug'{ cfkmF}df
;xL ePklg 3/} gePsf] cj:yfdf
Tof] ljt/0f ul/Psf] /fxt s]df a;]/
vfg] < oy]i6dfqfdf kfnsf] Joj:yf
5 g t ;'/lIft :yfg g t /fxt
;fdfu|L kof{Kt g} 5 . ;/sf/n]
cfkm\ g f] Wofg k| w fg ;d:ofsf]
k|fyldsLs/0f ug{ g;Sbf, Hofg
u'dfpg]n] t u'dfO{xfn] t/ afFRg]nfO{
7"nf] kL8f ePsf] 5 . o; ljifodf
g]kfn ;/sf/, :yfgLo k|;fzg / l;f]
;/f]sf/jfnf lgsfo / /fhgLlts
bnn] Wofg k'ofpg cfjZos 5,
cGoyf ;d:ofsf] lgbfg sl7g 5 .
o;n] tfKn]h' lhNnfsf] dfq xf]O{g
l;f] /fHosf] Joj:yf / hgtfsf]
/fHo jf ;/sf/sf] ljZjf;nfO{ r'gf}lt
lbPsf] 5 .
;d:ofsf] ;dwfg s;/L x'G5 <
!= ;j{ky| d lhNnfdf /x]sf] ljkb
Joj:yfkg ;ldlt gfdsf]eGbf sfdsf]
;ldlt x'g' jf ;lqmo x'g' cjZos
5, hasL s'g} ljkbsf] ;fdgf tyf
Joj:yfkg ug{df ;xh xf];\ . h;nfO{
g]tT[ j ug{] lhNnf k|;fzg sfof{no
jf k|d'v lhNnf clwsf/L;Fusf]
;xsfo{ lhNnfdf sfo{/t ;Dk"0f{
;/sf/L tyf u}x;
| /sf/L ;+3;+:yf;Fu
;xsfo{ u/L cufl8 a9\bf ;lhnf]
tl/sfn] d'e x'g;S5 . ;Dk"0f{ ;'/Iff
;+oGq g]kfnL ;]gf, z;:q k|x/L an
/ g]kfn k|x/LnfO{ @$ ;} 306f
;j{;fwf/0fnfO{ qf; pTkGg u/fpg]
/ ljgf hfgsf/L ;j{;fwf/0fsf] 3/leq
k;]/ ljleGg afxfgfdf ;j{;fwf/0fnfO{
b'Mv lbg]eGbf ljkb Joj:yfkgdf xfO{
cn6{df /fVg cfjZos x'G5 . h;n]
s'g} klg a]nf ljkbsf] ;fdgf ug{

;'l8gLsf sf/0f cf]8f/df af;


sf7df8f}+ . ufpFs} ;'lF 8gLsf sf/0f
hfh/sf]6 lhNnfsf] Ps dlxnf
ljut kfFrjif{bl] v cf]8f/df a:g afWo
ePsL 5g\ . aRrf hGdfpFbf ufpFsf
;'Fl8gLn] xft xfn]/ aRrf lgsfNg
vf]h]sL lyOg . nxF, * nla;fsL
sflnsf v8\sfsf] aRrf klg hGdg
;s]g / pgL klg la/fdL ePsL
lyOg .
pkrf/ gkfpF b f sflnsfn]
dfgl;s ;Gt'ng ;d]t u'dfPsL 5g\ .
3/df a:g gkfPkl5 pgL ljut kfFr
jif{b]lv h+unsf] cf]8f/df a:b}
cfPsL 5g\ . h+unL dfG5] h:t} u/]/
cf]8f/df al;/x]sL sflnsf v8\sf
@)%% ;fndf ue{jlt ePkl5 aRrf
hGdfpg g;Sbf ufpF 3/s}
;'Fl8gLxn] xft xfn]/ aRrf lemSg
vf]Hbf pgL la/fdL ePsL lyOg .
;'Fl8gLsf] nfk/jfxLn] ubf{ pgsf]
kf7]3/ km'6s
] f] jf d'qy}nLdf s'g} c;/
k/]sf] x'g ;Sg] nlj;fs} k|ltef
v8\sfn] atfO{g\ .
sflnsfn] pkrf/ gkfPkl5
To;s} c;/n] pgsf] dfgl;s

;Gt'ng u'd]sf] eGb} k|ltefn] elgg


pgn] lk;fj slQ klg /f]Sg ;lSbgg\,
hlta] n f klg pgsf] lk;fj
alu/xG5 .
ljr]t cj:yfd} af]Ng] sflnsfn]
;a} eGbf cfk"mnfO{ al9 c;/ 6fpsf]df

5, ;wF} el/ 6fpsf] b'V5, h;sf]


c;/ d ;xg} ;lSbg eGg] u/]sf]
k|ltef v8\sfsf] egfO{ 5 . pkrf/
gkfPsL sflnsfn] dfgl;s ;Gt'ng
u'dfP klg ^& ;fn;Dd 3/d} a:g]
u/]sf] jL/axfb'/ v8\sfsf] egfO{ 5 .

ut % aif{ klxnfaf6 dfq


sflnsfn] cfkm\ g f] 3/ 5f] 8 ] s f]
jL/axfb'/n] hfgsf/L lbP . % jif{
b]lv 3/ 5f]l8;s]sL sflnsf xfn
nxF ^ vf/fsf] h+undf /x]sf] Ps
cf]8f/df a:g] ul//x]sL l5g\ .
afx| } dlxgf cf] 8 f/sf] af;
al;/x]sL v8\sfn] cfuf]sf] dfq
;fx/f lng] ul//x]sL nxF ^ sf cd/
jnLn] atfP . vfgkfgsf] hf]x ug{
glhssf ufpF 3/ / bf]sfg k;ndf
h+unaf6 bfp/f af]s]/ ul//x]sf]
jnLsf] egfO{ 5 .
x]bf{ k|s[ltnfO{ g} lhtL ;lsg
sL h:tf] b]lvg] sflnsfsf] ;fydf
Pp6f xl;of dfq 5 . ToxL xl;ofn]
h+undf bfp/f agfpg] / sf6\g] u/]sf]
:yflgoxsf] egfO{ 5 .
pDd]/n] $) aif{ k'us
] L sflnsfsf]
cfly{s cefj sf/0f pgsf >Ldfg
/ 3/ kl/jf/n] pkrf/ u/fpg
g;s]sf] ;'g;/f vqLn] atfOg\ .
sflnsfsf nf]Ug] dSs/axfb'/ v8\sfn]
xfn csf{] ljjfx u/]/ sflndf6Ldf
a:b} cfPsf 5g\ . lbkaxfb'/ 3lt{

;sf]; . ;j{;fwf/0fnfO{ ;'/IffsdL{af6


c;'/Iffsf] dxz'; gxf];\ . of] ;Fu}
;Dk"0f{ ;'/Iff ;+oGqnfO{ s'g} klg
k|sf/sf] k|fs[lts ljkbsf] a]nf Tof]
lakbnfO{ y]Ugsf] nflu bIf hgzlQm
hf] tflnd k|fKt 6f:s kmf];s
{ f] ?kdf
-bdsn, clUg lgoGqs, bIf p4f/
6f]nL_ O{sfOut kmf];{ tof/ ug'{
{ uF
cfjZos 5 . tfls tL ;'/Iff kmf];;
807Ldfq gxf];\ . o;/L cfjZoQmf
cg';f/ ;fdfu|L geO{ 807Ldfq af]sL
ufpF3/ jf 36gf :yndf ;'/Iff ;+oGq
k'Ug] x'gfn] g]kfnL ;'/Iff lgsfosf]
lvNnL p8fO{ 807] ;'/Iff lgsfo,
k'ln; eGg] afgLsf] ljsf;nfO{ g]kfn
;/sf/ / ;DalGwt lgsfon]
lg?T;flxt ug{ cfjZos 5 .
@= s'g} klg e"uf]nnfO{ s'g}
k|fs[lts k|sf]kaf6 pRr hf]lvdaf6
hf]ufpgsf] nflu s'g :yfgsf] df6f]
s:tf] k|sf/sf] 5 < slt ef/jxg
y]Ug ;S5 < s'g :yfgsf] df6f]n] kfgL
;f]:g ;S5 < s'g 7fpFsf] df6f] yf]/}
jiff{df klg axG5 < s'g e"uf]n j:tL
lj:tfsf] nflu pko'Qm x'G5 < s'g
:yfg zx/Ls/0fsf] nflu pko'Qm
x'G5 < slt e"uf]ndf sltsf] hg;+Vof
a:g ;lsG5 / lt e"uf]ndf s:tf]
k|sf/sf 3/ lgdf{0f ubf{ l7s x'G5
eGg] ;Dk"0f{ hfgsf/L jf OlGhlgol/
k/LIf0fkl5 jf e"ue{ljbsf] ;Nnfx /
ltgn] k|dfl0ft u/]sf] :yfgdf j:tL
tyf ahf/ lj:tf/ ug'{ cfjZos 5 .
lsg eg] clxn]sf] k|fs[lts k|sf]knfO{
x]g{] xf] eg] a}zfs !@ ut] cfPsf]
dxfe" s Dkdf klg k' / fgf /
dfkb08eGbf aflx/ afgfO{sf 3/ tyf
Knfhfxdf ;a}eGbf a9L dfgjLo
/ ef} l ts Iflt ePsf] kfO{ G 5 .
cJojl:yt zx/ tyf j:tL
lj:tf/sf] sf/0f cfunfuL, af9Lklx/f]
/ k|fs[lts k|sf]kaf6 w]/} dfgjLo
tyf ef}lts Iflt ePsf] / p4f/
tyf lgoGq0fdf ;d:of ePsf] tYo
pbfx/0fx 5g\ . To; k|sf/sf]
lzsf/ tfKn]h' lhNnfsf] ;b/d'sfd
nufot xfn;fn} leif0f jiff{kl5
cfPsf] afl9klx/f]n] kf/]sf] 7"nf]
Ifltsf] c;/nfO{ lng ;lsG5 .
#= ef}lts ;fdfu|Lsf] Joj:yf ug'{
klg csf{] k|fs[lts ljkbsf] ;fdgf
ug{;Sg] Pp6f alnof] cfwf/ xf] .
ljleGg k|fs[lts ljklQx h:t} s'g}
klg :yfgdf cfunfuL ePsf] v08df
cfwf/e"t cfjZoQmf af6f]sf] cj:yf
/fd|f] jf km/flsnf] jf gu/kflnsf jf
;8s ljefusf] dfkb08df lj:tf/
tyf Joj:yf ug{ cfjZos 5 tfsL
s' g } klg k| f s[ l ts ljkb tyf
cfunfuL e}xfn]sf] v08df ;lhn};uF
bdsn, PDa'nG] ;, ;jf/L ;fwg tyf
hgzlQm k'Ug ;lhnf] xf];\ . p4f/
;fdfu|Lx x]lnsK6/, ;jf/L ;fwg

/ pTvggsf] nflu ;Dk"0f{ cfjZos


;fdfu| L x oy] i 6dfqfdf x' g
cfjZos 5 . cfunfuLsf] ;fdgf
ug{ n fO{ x/] s gu/kflnsf jf
;b/d'sfd jf ahf/ jf ;fgf ahf/
jf afSnf] a:tL ePsf] :yfgdf
slDtdf klg ! PDa'nG] ; / ! bdsn
/ k|To]s gful/snfO{ hgr]tgf
km}nfP/ kmfo/ Uoff; vl/b ug{
cfJxfg ug{ clt cfjZos 5 .
$= k|To]s ;+efjgfsf] klxrfg u/L
s'g e"uf]ndf s:tf] ;+efjgf a9L 5
To;sf] ljsf;df g]kfn ;/sf/ /
:yfgLo k| ; fzgx h' 6 \ g ' k 5{ .
ljsf;Lo If]q / ;Defjgfsf] klxrfg
s;/L ug{] t < ;j{k|yd ljleGg
If]qsf] klxrfg ug{sf] nflu g]kfn
;/sf/n] ljleGg If]qnfO{ ;d]6]/
agfPsf] lgodfjnL, P] g , tyf
Joj:yfnfO{ cfwf/ dfgL ljsf; ug{
;lsG5 . tfKn]h'sf] xsdf ko{6g
ljsf;df hf]8 lbO{of] eg] oxfFsf]
cfly{s ljsf;sf] ;Defjgf a9L 5 .
oxfF kfyLe/f dftf, ljZjsf] t]>f]
lzv/ s+rgh+3f lxdfn, km'\km']
em/gf / ljleGg lxd>[+vnfxsf]
ljsf;df hf]8 lbg'k5{ h;n] ef]nL
aGg] ;+ljwfgsf] cfwf/df k|b]znfO{
cly{s ?kdf d'e x'g ;lhnf] x'G5 .
hasL lhNnfsf] cfly{s cj:yf
;Gtf]ifhgs jf ;Ifd eof] eg] s'g}
klg k|fs[lts k|sf]ksf] ;fdgf ug{
;lhnf] x'G5 .
%= cg';fzg / st{Jo JolQmsf]
klxnf] kl/ro xf] . x/]s JolQm,
kl/jf/, ;dfh, ;+ 3 ;+ : yf,
;j{;fwf/0fnfO{ ;';l" rt u/fpg] ;+rf/
u[x, k|;fzg, ;'/Iff ;+oGq, ;DalGwt
;/f]sf/jfnfn] k|fs[lts k|sf]kdfq
geP/ h'g;'s} cj:yfdf cfkm\gf]
bfloTj OdfGbf/Ltf axg ug{
cfjZos 5 / st{Jo klg xf] .
^= / wfld{s dfGotf, ;+:sf/
;+:s[lt / dfGotfnfO{ cfwf/ dfGg]
xf] eg], kfyLe/f b]jLaf6 ljutsf
jif{df e]6L NofP jf s;}n] nu]df
clgi7 x'g] egfO{ lyof] . t/ s]xLjif{
otf kfyLe/f If]q ljsf; ;ldlt /
kfyLe/f b]jL dlGb/ ;+/If0f tyf
;Dj4{g ;ldlt4f/f e]6L ;+sng
ul/Psf] 5 . ls kfyLe/f b]jL dftfsf]
;lx tl/sfn] k"hf cf/fwgf kf] k'u]g
sL < ;f]Rg' cfjZos 5 .
olt dfq xf]O{g a}1flgs a:tL
lj:tf/ ;a} e"uf]nsf] df6f] k/LIf0fkl5
dfq ahf/ lj:tf/ -zx/Ls/0f_ /
ef}lts ;+/rgf alnof], k|fs[lts
k|sf]ksf] ;fdgf ug{;Sg] bIf hgzlQm
g]kfn ;/sf/n] Joj:yf ug{ tfKn]h'
dfq geP/ ;a} If]q, lhNnfdf clt
cfjZos 5 .
k|lts[ofsf] nflu :
alok_kingkong@yahoo.com

a? vfg' sf]bf] ds} a?


vfg' kmfk/, 3"; vfg]nfO{
sfg'gn] nfp5 7"nf]
emfk8 .

g] k fn ;/sf/
;"rgf tyf ;~rf/ dGqfno

;"rgf ljefu

@)&@ ;fn c;f/ ^ ut] cfOtaf/

An8 u|'kcg';f/ dflg;sf] :jefj


sf7df8f}+ . Ps cg'zGwfg cg';f/
dflg;xsf] /ut ;d'x cg';f/ p;sf]

x'g ;S5 . oxfF /ut ;d'x;Fu ;DalGwt


s]xL afgLsf] af/]df lbOPsf] 5 .

u/L s/La $& k|ltzt dflg;df of]


/ut ;d'x /x]sf] x'G5 h;df $)

tyf Ifdtf ePsf, cfk"mn] z'? u/]sf]


sfd kmQ] u/L 5f8\g], ;Totfdf
ljZjfz ug{ ] , dfofn' / cfTd
ljZjfzn] el/Psf x'G5g eg] of]
/ut ;d' x ePsf dflg;xsf]
sdhf]/L eg]sf] 8fxf ug{] afgL / w]/}
k| l tikwf{ T ds x' g vf] H g] ePsf]
cg'zGwfgsf] qmddf kfO{Psf] lyof] .

b'lgofs} 7"nf] lxk / lgtDa ePsL dlxnf


sf7df8f}+ . clxn]sf] hdfgf l:ndsf] 5 . cem dlxnf / o'jtLx t
l:nd aGgsf nflu 8fOl6sf ;fy} of]uf / Jofofddf ;d]t ;do vlr{G5g\ .
t/ cd]l/sfsf] n; PGhN;sL Ps dlxnfsf nflu eg] cfkm\gf] ledsfo
lhpdf uj{ 5 / l:nd aGg] s'g} nf]e 5}g . lds]n ?lkmg]nL gfdsL oL
dlxnfsf] lhp lslt{dfgL ePs} sf/0f pgnfO{ cfkm\gf] lhpk|lt olt;f/f]
df]x ePsf] xf] . jf:tjdf pgsf] lxk / lgtDasf] uf]nfO{ * lkm6 5 . of]
b'lgofFs} ;a}eGbf 7"nf] lxk tyf lgtDa xf] .
% lkm6 $ OGr cUnL oL #( jifL{of dlxnfsf] tf}n ! ;o () lsnf] 5 .

Group A

of] /ut ;d'x s/La $) k|ltzt


dflg;xdf x'G5 h;df #$ k|ltztdf
A+ / ^ k|ltztdf A- kfO{G5 . of]
/ut ;d'x ePsf dflg;x zfGt /
;fdflhs vfnsf, c? ;Fu sfd ug{
dgk/fpg], sensetive / sdhf]/Lsf]
?kdf em'Sg grfxfg] / cf/fd ug{
g;Sg] jf grfxfg] afgL ePsf x'G5g .
Group B

of] ;d'xsf] /ut sd dflg;xdf


dfq kfO{G5 h;df s/La * k|ltztdf
B+ / ! k|ltztdf dfq B- x'G5 . of]
/ut ;d' x ePsf dflg;x
PsnsfF6,] h] klg PSn} ug{ rfxg]
/rgfTds v'aL ePsf em'Sg ;Sg] v'aL
ePsf x'G5g h;n] ubf{ slxn] sfxL
sfd lau|g ;d]t ;S5 .
Group AB

rfnrngsf] af/]df yfxf kfpg ;lsG5


/ /ut ;d'x km/s ePdf dflg;sf]
ljrf/ / afgL km/s x'g] ;Defjgf w]/}

Group O

;+;f/sf ;a}eGbf a9L dflg;df


of] /ut ;d'x kfOG5 . o- / o+

k|ltzt htL )+ / & k|ltzt htLdf


o- /x]sf] x'G5 . of] /ut ;d'xsf
dflg;x g]tT[ j ug{ rfxgf /fVg]

of] dflg;df kfO{g] ;a}eGbf sd


kfO{g] /Qm ;d'x xf] . of] $ k|ltztdf
dfq kfO{G5 h;df # k|ltzt AB+ /
! k|ltztdf AB- kfO{G5 . of] /ut
;d' x ePsf dflg;x g/d,
controlled / 7f /dfO{nf] ug{]
vfnsf x'G5g t/ lg0f{o ug{] Ifdtfsf]
sdL x'G5 .

kfgL cf];fg{ w]/} >LdtL

sf7df8f}F . ef/tsf] dxf/fi6l:yt


8]u+ fFdfn ufpF ;fob b'lgofFd} Psdfq
o:tf] ufpF xf] hxfF kl/jf/nfO{ kfgL
v'jfpgsf nflu k'?ifxn] w]/} >LdtL
leqfpF5g\ . dflg;n] b'v;'v ;Fu}
latfpg] / ;f+;fl/s rqm wfGgsf

nflu lax] u5{g\ . sltko ;dfhdf


k'?ifsf nflu Ps eGbf al9 >LdtL
leqfpg] 5'6 5, wfld{s jf ;f+:s[lts
?kd} . t/ ef/tsf] Pp6f o:tf] ufpF
5 hxfF kfgLsf sf/0f k'?ifx
ax'kTgL leqfpg afWo 5g\ . ufpFsf]
glhs kfgLsf] s'g} >f]t gePsf] /
kxf8sf] km]bF Ldf /x]sf b'Oj6f s'jfaf6
kfgL e/]/ Nofpg' kg{] afWotf 5 Tof]
ufpFdf . lgs} 6f9fsf] s'jfdf k'Ug
klg nfdf] ;do nfUg] / s'jfdf kfgL
eg{] kfnf] s'bf{ ;d]t w]/} g} ;do
laTg] ePsf] x'Fbf Ps hgfn] lbgdf
Ps b'O ufu|f] eGbf al9 kfgL Nofpg

;Dej x'Fb}g . Ps b'O ufu|f] dfq


kfgLn] kl/jf/sf] 3fF6L lehfpg klg
;lsg] cj:yf /xFbg} . To;}n] k'?ifx
w]/} dlxnf;Fu lax] ub{5g\ tf sL
pgLxn] w]/} kfgL cf];fg{ ;s'g\ /
3/df kof{Kt kfgL xf];\ . d'DaO eGbf

%) dfOn 6f9f kg{] of] ufpFsf :yfgLo


;fv/fd eut nufotsf y'k}| k'?ifx
kfgL >LdtL sf wgL 5g\ . ^^ jif{]
;fv/fdsf # >LdtL 5g\, ;fv|L, 6'sL
/ efuL . pgLx ltg}hgf b}lgs
?kdf kfgL eg{ s'jfdf hfG5g\ /
6fpsf]df ;s]hlt ;+Vofdf l:6nsf
ufu| f ] vK6fP/ kfgL cf] ; f5{ g .
;fv/fdn] # j6L >LdtL lax] ug'{sf]
c? sf/0f 5}g . kl/jf/sf nflu lkpg
tyf vfgf ksfpg] nufotsf nflu
kof{Kt kfgL k'uf];\ eGgs} nflu pgn]
# j6L >LdtL leqfPsf x'g\ . ufpF
glhs}sf] v]taf/Ldf b}lgs dhb'/L

ug{] ;fv/fd eG5g\, kl/jf/sf] nflu


kfgL cf];fg{ dnfO{ sf]xL g sf]xL
cfjZos lyof] . / k6sk6s lax]
ug'{ o;sf] Psdfq ljsNk /Xof] .
cfkm\gL klxnf] >LdtL aRrf kfPkl5
Jo:t ePsf] / kfgL cf];fg{] dflg;

gePkl5 bf]>L >LdtL lax] u/]sf]


pgL atfpF5g\ . t/ bf]>L >LdtL
klg la/fdL k/]/ kl/jf/ g} sfsfs'n
x'g yfn]kl5 t]>L >LdtL lax] u/]sf]
pgsf] bfaL 5 .
;f]xL ufpFsf gfdb]p gfdsf
k'?ifsf klg lzjtL{ / afufafO gfdsf
b'O >LdtL 5g\ .
ef/t ;/sf/sf cg' ; f/
dxf/fi6sf !( xhf/ eGbf al9 ufpFdf
vfg]kfgLsf] kx'Fr 5}g . dxf/fi6
/fHodf kl5Nnf] bzsotf v8]/L
;d]t kg{] u/]sf] 5 / of] k6s klg
dg;'g cf}ift eGbf sdhf]/ /xg]

lj1xn] atfPsf 5g\ . em08} ! ;o


j6f em'k3
]| / /x]sf] 8]u+ fFdfn ufpF klg
kfgL cefj / v8]/Ln] ;a}eGbf
k|efljt ufpFdWo]sf] Ps ufpF xf] .
of] ufpFdf kfgLs} nflu w]/} >LdtL
lax] ug{] rng jiff{}Fb]lv ;+:sf/s}

?kdf :yflkt ePsf] 5 . ;fv/fdsf


ltgj6L >LdtL Pp6} 3/leq
a:b5g\ . t/ ;'Tg] sf]7f / efG;f
eg] cnu cnu /x]sf] 5 . ;f}tf ;f}tf
klg afWotfs} sf/0f xf]nf lgs} ldnLh'nL
a;]sf 5g\ / Psk|sf/n] v';L 5
kl/jf/ . ef/tsf] sfg"gn] ax'ljjfx lgif]w
u/]sf] 5 . t/ kfgLsf] cefjn] k'?ifx
kfgL >LdtL hDdf ug{ afWo 5g\ .

5f]/f;/x 5f]/LnfO{
klg :s'n k9\g
k7fcf} + .

xfn} l6Pn;L 6]lnlehgsf] Ps 8s'd]G6Ldf k|:t't ePsL lds]nn] cfk"m


k"0f{?kdf :j:y /x]sf] / l:nd ag]/ lhp 36fpg 8fOl6 ug'k{ g{] s'g} sf/0f
gePsf] lhls/ ul/g\ .
cfkm\gf] lxksf] cfsf/ (( OGr /x]sf] t/ sDd/ hDdf $) OGrsf]
/x]sf] eGb} pgn] cfk"mn] lgoldt ?kdf Jofofd ug{] / vfgkfgdf ;d]t
Wofg lbg] u/]sf] sf/0fn] cfkm' :j:y /x]sf] bfaL ul/g\ . t/ pgsL 5f]/Ln]
eg] cfdfsf] Tof] bfaLnfO{ cl:jsf/ ub{} 7"nf] lhpsf sf/0f cfdfnfO{ b}lgs
lhjgdf lgs} ;s; e}/x]sf] atfOg . cfdf s]xL a]/ pleg' kof] eg] lgs}
;s; x'g] b}lgs hLjg lhpgsf nflu ;d]t 7"n} ;+3if{ ug'{k/]sf] b]Vbf
cfk"mnfO{ b'v nfUg] u/]sf] pgsL 5f]/L 8]l:6gL atfpFl5g\ .
oBlk g'xfOw'jfO nufotsf b}lgs lqmofsnfk ug{ cfkm'nfO{ lhpsf
sf/0f lgs} cK7]/f] kg{] u/]sf] s'/f lds]n l:jsfl5{g\ . pgnfO{ cfk"mk|lt
s]6fx cfslift{ x'g] u/]sf]df v';L nfUg] /x]5 . s]6fx b'AnL s]6Lk|lt
eGbf cfkm'h:tf df]6L s]6Lxk|lt cfslift{ x'g] u/]sf] pgsf] cg'ej /x]5 .
pgsf >Ldfg /]UuL of] s'/fdf ;xdt 5g\ . pgn] 76\of}nL kf/fdf eg]sf
5g\, d}n] dflg;xnfO{ ;w}F eGg] u/]sf] 5': d ;Fu x]eL pks/0fn] sfd
ug{] nfO;]G; 5 .

cfDd} slt nfdf v'f <

sf7df8f}+ . cfkm\gf em;Fu} kfg{] vfnsf nfdf v'fsf sf/0f @) jif{sL


Pshgf df]8]n clxn] OG6/g]6 :6f/ ag]sL l5g\ . lrlgof df]8]n 8f]+u n]O
OG6/g]6df efO/n aGb} uPsL x'g\ . rLgsf] cGx'O k|fGtsL 8f]+usf] k"/}
lhpsf] prfO % lkm6 !! OGr 5 . k"/} lhpsf] prfOsf] clwsf+; efu t
v'fn] cf]u6]sf] 5 . pgsf] v'f $% OGr nfdf 5g\ . pgsf] v'fsf] prfO
rLgsf & jif{] aflnsfxsf] cf}ift prfO hlQs} xf] .
xfn} Ps 6]lnlehg zf] ;'k/df]8]n df k|:t't ePsL 8f]+un] cfkm\gf]

cgf}7f] lkmu/sf sf/0f lg0ff{os d08nnfO{ klg k|efljt ug{ ;kmn eOg .
pgsf t:jL/x cgnfOgdf cknf]8 ePkl5 tL t:jLx lgs} rlr{t
alg/x]sf 5g\ . pgsf km\ofgsf] ;+Vof al9/x]sf] 5 / sltkon] pgnfO{
v'fsf] ;'/Iffug{ / lulgh a'sdf gfd n]vfpg] k|of; ug{ ;Nnfx klg
lbPsf 5g\ . !^ jif{sL 5Fb} % lkm6 ( OGr cUnL ePklg pgL cfkm\gf]
lhpsf] prfOnfO{ lnP/ lgs} lrlGtt eOg\ . To;}n] pgnfO{ lzi6frf/
sIffdf k7fOPsf] lyof] . 8f]u+ sf cg';f/ pgsf a'jf / cfdf klg o:t} ln+u]
5g\ . a'jfsf] prfO ^ lkm6 ! OGr / cfdfsf] prfO % lkm6 & OGr 5 .
pgsf a'jfcfdfn] pgnfO{ ljZjljBfnodf k|fWofks agfpg] of]hgf agfPsf
ePklg cfkm\gf] :gfts tx k"/f u/];Fu} pgL df]8ln If]qtkm{ cfslift{
eOg\ / pgnfO{ Ps df]8ln Ph]G;Ln] cg'aGw klg u/]sf] 5 .
6]lnlehg sfo{qmd ;'k/ df]8]ndf k|j]z u/]kl5 t pgsf] b]ze/ g}
rrf{ r'lnof] . pgnfO{ rLgdf t'O t'O sf] gfdn] lrlgG5 . o;sf] cy{ x'G5
nfdf v'f . cfk"m x7ft OG6/g]6 ;]lna|]6L ePsf] kfpFbf cfkm}nfO{ cgf}7f]
nfUg] u/]sf] pgL atfpFl5g\ .
olt nfdf v'f ePklg pgL ljZjd} ;a}eGbf nfdf v'f ePsL dlxnfsf]
tfh eg] klxl/g kfpg] cj:yf 5}g . uPsf] jif{ dfq} cd]l/sL df]8]n A?s
afGs/n] cfkm\gf v'f $& OGr nfdf ePsf] bfaL u/]sL lyOg\ . ljZjdf
;a}eGbf nfdf v'f ePsL dlxnf eg] ?;L k"j{ af:s]6an v]nfl8 :j]Tnfgf
kf+qmf6f]ef x'g\ . lulgh a'ssf cg';f/ pgsf v'f %!=( OGr nfdf 5g\ .

@)&@ ;fn c;f/ ^ ut] cfOtaf/

g]kfnL uLtx? lxGbLeGbf sof}+ a9L


:t/Lo
5g\
sNkgf cfa'xf, /rgfsf/
sNkgf cfj'xf a]nfotdf
a;]/ g]kfnL uLt ;+uLtnfO{ dfly
p7fpg cys ?kdf nflu k/]sL
l5g\ . tfKn]h'df hGd]sL / x's]{sL
sNkgf xs x'Fb} a]nfotdf a:g
yfn]sf] cfwf bzseGbf a9L ePsf]
5 . pgL clxn] ToxfF uLt n]Vg] / tL
em k'ofpg] sfddf
uLtnfO{ g]kfnLdfe
;lqmo 5g\ . pgn] cfkm} n]v]sf
uLtx? ;d]l6Psf gf}F j6f Do'lhs
lel8of] ;d]t ahf/df NofO;s]sL
5g\ . s]xL ;do klxn] ahf/df
cfPsf cfdf gfds Do' l hs
lel8of]af6 kfPsf] dfofn] clxn] pgL
cfdf @ tof/Ldf 5g\ . u}/ cfjf;Lo
g]kfnL ;+3 a]nfotsL s]Gb|Lo ;b:o,
e"k' ;}lgs ;+3sL s]Gb|Lo ;lrj,
ofSy' dfu]gf r'Dn'sf] a]nfotsf]

pkfWoIf ;d] t /x] s L sNkgf


cfj'xf;Fu ul/Psf] s'/fsfgLM
) tkfO{ s f] afNosfn sxf F
laTof] <
d]/f] k"vf}n
{ L 3/ tfKn]h' xfkf
j8f g+= * xf] . d]/f] afNosfn ToxL
laTof] . ufpFn] kl/j]zdf x'ls{PF .
ufpFaf6 Ps jif{sf] w/fgsf] a;fO{af6
xs x'Fb} clxn] a]nfotdf a:b}
cfPsf] 5' .
) ;flxlTos ofqf slxn] a f6
;' ? ug' { e of] <
ufpFd} k9\g] a]nf /]l8of]af6 uLt
;'Gg] ul/GYof] . /]l8of] g]kfnaf6 ;'gs
] f
uLtsf zAb no ptf/]/ Kof/f]8L
sf] ?kdf :s'ndf ufpFYof}F . To;df
d}n] zAb ptfy]{ ;fyLx?n] ufpFy] .
sDo'lg:6sf] k|efj ePsfn] xf]nf

xfd|f] ufpF3/df hgjfbL uLtx?


ufOGy] . xfdL klg :s'n, 3/ /
jgkfvfdf hgjfbL uLtx? ufpFYof}F .
:s'ndf qmflGtsf/L uLt ufpFYof}+ .
hgtfsf] hLjg Jojxf/;F u
hf]l8Psfn] xf]nf lgs} /dfOnf] nfUYof]
qmflGtsf/L uLt ufpg .
) zAb /rgflt/ s;/L
nfUg' e of] <
;fg}af6 d]/f] ?lr g} n]vg jf
zAb ;+snglt/} lyof] . :s'ndf klg
c? ;fyLx?n] ufpFg] / d}n] zAb
;+sng uy]{ . slxn]sxLF :s'ndf
ufpFy] klg . clxn] klg ufpF5' klg .
) tkfO{+ xs lsg / s;/L
hfg' e of] <
d]/f] a'af la|l6; cfdL{ x'gx' G' Yof] .
uf]vf{h\sf] kl/jf/nfO{ cfO8Ldf hfg

kfpg] Joj:yf lyof] . cfO8Ldf d


xs !# jif{ a;] . ToxfF klg d}n]
uLt ;+uLtdf /dfpg] uy]{ . xs
a:bf klg s]xL n]v] t/ o;}df nfu]sf]
eg]sf] o's]sf] a;fOkl5 xf] . o's]df
eL8ef8 5}g . PsfGtkg / PSnf]kgn]
dnfO{ aRrfb]lvsf] ?lr ePsf] If]qdf
nfUg ;xof]u uof] .
) clxn];Dd sltj6f uLt n]Vg'
ePsf] 5 <
clxn];Dd #& j6f uLt n]v]sf]
5' . h;df !% /]sl8{df uO;s]sf]
5 / ( j6f lel8of] PNad ahf/df
cfO;s]sf] 5 . cfdf PNaddf d}n]
kfPsf] dfofn] clxn] cfdf @
tof/Ldf 5' . uLtx? ;a} /]sl8{
eO;s]sf] 5 . tLg uLtsf] lel8of]
klg tof/ eO;s]sf] 5 .
) PNadsf] gfd cfdf lsg
/fVg' e of] / o;sf s:tf
uLtx? ;d]6\g' ePsf] 5 <
d hGdlbg] cfdf / d]/f] wtL{
cfdfnfO{ ;Ddfg u5{ / ;dlk{t 5'
To;}n] of] gfd cufl8 cfof] . cfdfnfO{
;Daf]wg ug]{ g/f]P cfdf af]ns} uLt
g} klxnf] uLt xf] . o;df cfw'lgs,
nf]s, kk uLtnfO{ ;d]6]sL 5' .
) ;a} e Gbf a9L v' z L ePsf]
uLt s'g xf] <
of] /rgf eg]sf] s'/f cfk"mn]
hGdfPsf] aRrf eG5g\, To;} nfU5
dnfO{ klg . cfdfnfO{ cfkm\gf ;a}
;Gtfgsf] dfof x'G5 . oltdfq xf]
s'g} ;Gtfn] /fd|f] sfd u/]sf] / s'g}
;Gtfgn] /fd|f] sfd ul/lbPsf] eP
x'GYof] eGg] nfU5 . of] lhGbufgL leIff
eP, g/f]P cfdf af]nsf] uLtn]
cfkm}FnfO{ 5'G5 . w]/} k6s ;'G5' .
) ufossf] t' n gfdf /rgfsf/
/ ;+ u Ltsf/ cf] e m] n df 5g\
elgG5 tkfO{ + n
fO{ s:tf ]
nfO{
nfU5 <
xf], Tof] ;To s'/f xf] . ufos
cufl8 cfpg] ePsfn] pxfFx?sf]
e"ldsf ;a}n] b]V5g\ / xfd|f] e"ldsf
b]Vb}gg\ . xfdL /rgsf/ / ;+uLtsf/
k5fl8 k/]sf] ulx/f] dx;'; x'G5 .
ufosn] cfk"mn] ufPsf] uLt s;sf]
/rgf / ;+uLt xf] elglbPsf] eP
;fob xfdL cf]em]ndf kg'k{ g]{ lyPg .
sltko ufosn] t d]/f] uLt eGb}
ufpg klg kl5 kb}{gg\ . Tolta]nf
b'Mv nfU5 . /rgfsf/, ;+uLtsf/ /
ufos Ps csf{sf k"/s xf}F eGg] s'/f
ufosn] a'em\g'k5{ .
) g]kfnL uLt ;+uLtsf] eljio
s:tf] b]Vg' ePsf] 5 <
g] k fnL uLt ;+ u Ltsf] If] q
lg/fzfhgs 5 . /rgfsf/,
;+uLtsf/ / ufos a9L ;|ft] f / bz{s
sd ePsf] cj:yf 5 . ;a} /rgfsf/,
;+uLtsf/ / ufos ePsf] cj:yf 5 .
;'?df /rgfsf/, ;+uLtsf/ / ufos
eGg] 7"nf] x'GYof] . t/ cfhef]ln p, d,
Tof] ;a} /rgfsf/, ;+uLtsf/ /
ufos . ;|ft] f sd ePsf] cj:yf 5 .
) o;f] lsg ePsf] xf] n f <
aflx/ ;+:sf/ / ;+:s[ltsf k|efj
d'Vo sf/0f xf] . g]kfnL uLt ;+uLt
/ x/fpFb} hfG5 ls eGg] lrGtf klg
nfU5 . ;a}lt/ lxGbL / c+u|]hL dfq
;' l gG5 . ;~rf/ dfWod,
sfo{qmd:yn, ;fj{lhgs oftfoftdf
klg g]kfnL uLt ;'Gg kfOFbg} . xfdL
g]kfnL a9L cfofltt s'/fsf] kl5
nfU5f}F . d]/f] kl/jf/df d}n] n]v]sf]
uLt ;'Gb}gg\ / lxGbL / c+uh
]| L ;'G5g\ .
g]kfnLx?n] g]kfnL uLt ;+uLt ;'Gg]
afgL a;fn]sf] eP x'GYof] .
) g] k fnL uLt ;+ u Ltsf] :t/
sd ePsfn] ;|f]tfx? lxGbL
;'Gg afWo ePsf x'g\ ls <
dnfO{ To:tf] nfUb}g . g]kfnL
uLtx? lxGbLeGbf sof}F u'0ff a9L

:t/Lo 5g\ . g]kfnLx? g]kfnL uLt


;'Gb}gg\ clg s;/L yfxf x'G5 :t/ .
h;/L cfofltt uLt ;+uLtnfO{ ;'G5f}F
To;/L g]kfnL uLt ;+uLtnfO{ ;'gf}F t
clg yfxf x'G5 s;sf] :t/ slt 5

) ljb] z df a;] / klg g] k fnL


snf / ;+:s[ltnfO{ lg/Gt/tf
lbO/xg' ePsf] 5, ToxfF s f]
jftfj/0fn] tkfO{+nfO{ 5f]Pg <
klxnf] s'/f xfdL g]kfnL xf}F . hxfF

eGg] s'/f . lxGbLsf] pb|]sf rf]nLsf


lk5] Sof x} h:tf uLtx? lx6 ePsf
5g\ . To;sf] s] :t/ 5 / <
) g]kfnL uLt ;+uLtnfO{ s;/L
dfly p7fpg ;lsG5 <
g]kfnL uLt ;+uLt dfq xf]Og
rnlrq If]q klg ;:sFbf] 5 . g]kfnL
lkmNd nfu]sf xnx? vfnL x'G5g\ eg]
aflx/ lkmNd nfu]eg] l6s6 kfOFbg} .
;|f]tfn] klxn] g} dgdf g]kfnL uLt
;+uLtsf] :t/ sd x'G5 eGg] a'emfO
/fv]sf] x'G5 clg p;n] s;/L g]kfnL
uLt ;+uLtsf] :t/ b]V5 . xfd|f
snfsf/ klg snf / Ifdtf ePsf
5g\ eGg] a'emfOsf ;fy uLt ;+uLt
/ rnlrq ;'Gg] / x]g]{ u/]df g]kfnL
snfsf/leq ePsf snf / Ifdtf
g]kfnL ;|f]t / bz{sn] b]V5g\ .
g]kfn / g]kfnLnfO{ dfof ug]{
efjgfsf ljsf; x'gk' 5{ . g]kfnL snf
/ ;+:s[ltnfO{ dfof ug'{k5{, cfkm\g}
uLt ;+uLt ;'Gg'k5{ . d'Vo s'/f t
xfdL cfkm\gf] /fi6 / /fli6otfk|lt
k|ltj4tf xf] . g]kfnL sfnfsf/sf
sdL sdhf]/LnfO{ ;'wfg{ kxn ug'{
kof] ;| f ] t f / bz{ s n] . g] k fnL
snfsf/sf sdhf]/L 5g\, :t/ k'u]g
eGb} cfofltt snf / ;+:s[ltnfO{
dfof ug'{ x'Fb}g .

a;] klg g]kfn / g]kfnLnfO{ dfof


ug'{k5{ . g]kfnnfO{ dfof uof] eg]
cfkm\gf] snf / ;+:s[ltsf dfof
nfUbf]/x]5 .
) a] n fotdf
a:g ]
g] k fnLx?dfem uLt ;+ u Ltsf]
k| e fj s:tf] 5 <
aflx/ a;]/ xf] lsg xf] g]kfndf
a:g] sltko dflg;x?eGbf nfdf]
;dob]lv a]nfotdf a:b} cfPsfx?n]
g]kfnL uLt ;+uLtnfO{ dfof u/]sf]
kfOG5 . a]nfotdf uLt n]Vg], ;+uLt
eg],{ rnlrq agfpg], sljtsyf
n]Vg] w]/} 5g\ . ;|ft] f, bz{s / kf7sn]
g] k fnL uLt, rnlrq, k' : ts
vf]hLvf]hL ;'G5g\, x]5{g / k9\5g\ .
g]kfnL snfsf/nfO{ dfof klg u5{g\ .
) afNosfndf hgjfbL uLt
;+uLtaf6 k|efljt x'g'eof] /
clxn] cfw' l gs / nf] s lt/
nfUg' e of] lsg <
clxn] klg dnfO{ hgjfbL uLtx?
dg k5{g,\ ;'G5' klg . of] ;a} ;do
/ kl/l:ylt ug]{ s'/f /x]5 . :s'n
k9\bf / ;+utn] To;sf] k|efj k/]sf]
lyof] . dnfO{ kl5;Dd klg To;sf]
k|efj lyof] . t/, d}n] g]kfn 5f8]
ToxfFsf jftfj/0fsf] dfunfO{ k"/f ug'{
d]/f] afWotf ag]/ cfof] .

n]v, /rgf;DaGwL ;"rgf


o; ;fKtflxsdf k|sfzgfy{ /fli6o cGt/f{li6o dxTjsf
n]v, /rgf / tl:j/x pknAw u/fO{ ;xof]u k'ofpg' x'g
;DalGwt ;a}df cg'/f]w ul/G5 . k|fKt ;dfrf/ / /rgfx
k|sflzt ug]{ gug]{ ;Dk"0f{ clwsf/ ;Dkfbsdf lgxLt x'g5
] .
k|sflzt gePsf ;fdu|Lx lkmtf{ gul/g] ePsfn] cfk"m;Fu
d"nk|lt /fv]/ dfq k7fpg'xf]nf .

If]Kof:q ;fKtflxs
yfkfufp, sf7df8f},+ kmf]gM (*$!$)#*%!

E-mail : chhepyastra@gmail.com

lh= k|c;f/
= sf= b=^g+=ut]
!^#@)^#^$
@)&@sf=;fn
cfOtaf/

===
df]{ fx!)gg===
ug's
a'bF f ;fj{hlgs u/]sf] 5 .
df]rf{sf] gofF ;+of]hsdf ?kdf cfPsf
zf]ef/fd yfkfn] ;f] lj1KtL hf/L
u/] s f x' g \ . pgn] a} B n] bf] ; | f ]
lgjf{rgsf] alx:sf/ cfGbf]ngsf] g]tT[ j
klg ug{ g;s]sf] / To;kl5 klg
;Gtf]ifhgs ultljlw gu/]sf] eGb}
df]rf{af6} x6fPsf] hfgsf/L u/fPsf
5g\ . df]rf{sf gofF ;+of]hs yfkfn]
lj1KtLdf a}Bn] alx:sf/ ug{ g}
grfx]sf] cf/f]k nufPsf] 5 . ;fy}
df]rf{n] df]xg a}Bn] /fli6otfsf] d'2f
cf]em]ndf kf/]sf] cf/f]k nufPsf] 5 .
o; ;Gbe{df lnk'n]sdfly ef/t /
lrgn] u/]sf] x:tIf]ksf af/]df a}Bn]
s'g} s'/f gaf]n]sf] eGb} df]rf{n]
cfklQ;d]t hgfPsf] 5 .
df]rf{n] nufPsf cf/f]k o:tf
5g\M df]xg j}BHo"nfO{ ## bnLo
/fli6o df]rf{ g]kfnsf] ;+of]hsaf6
cnu ug'{sf sf/0fxM
!_ bzjif{] hgo'4 n8]/ cfPsf]
g]skf cfjf]jfbL kf6L{sf x:tL dflgg]
df]xg j}Bn] bf]>f] ;+ljwfg ;efsf]
lgjf{rg OdfGbf/Lk"js
{ alx:sf/ ug{
rfx]sf] eP ;+;f/sf] s'g} klg tfutn]
g]kfndf bf]>f] ;+ljwfg ;efsf] lgjf{rg
;DkGg ug{ ;Sg] lyPg . bf]>f]
;+ljwfg ;efsf] lgjf{rg lj/f]wL h]
hlt ultljlwx eP tL ;a} df]rf{df
cfj4 cGo bnxn] u/]sf x'g\ t/
pxfFn] cfkm\gf] kf6L{sf qmflGtsf/L
of] 4 fxnfO{ lgjf{ r g lj/f] w L
ultljlwdf ;zQm 9n] ptfg{
cfjZos 7fGg' ePg . lsg 7fGg' ePg
pxfF g} hfGg' x'G5 < h;sf] kl/0ffd
:j?k ## bnLo df]rf{sf] lj/f]wsf
afah'b klg bf]>f] ;+ljwfg ;efsf]
lgjf{rg ;fgbf/ 9n] ;DkGg ePsf]
d~rg ul/of] .
@_ d'Vot /fli6otfsf] d'4fdf
## bnLo u7aGwg ag]sf] xf] . t/
;fj{ e f} d ;DkGg /fi6 g] k fnsf]
/fli6otf dfly s}of}F k|Zgx p7\bf
klg >L df]xg j}B Ho"n] /fli6otfsf
d' 2 fx cf] e m] n df kfg' { eof] .
dxfe'sDksf] ljklQdf k/L /fi6
b'Mvdf 8'a]sf] o; b'Mvb\ If]0fdf
l5d]sL d"ns
' rLg / ef/tn] g]kfnsf]
cv08 e"efu bfr'n
{ f lhNnfsf] klZrd
pQ/df /x]sf] lnk'n]sb]lv sfnLgbL
l;dfgf;Ddsf] hldg cltqmd0f u/L
g]kfnL e"ldsf] e":jfldTj / g]kfnL
hgtfsf] ;fj{ef}d :jflwgtf ;dfKt
kfg{] lsl;dn] g]kfnsf] e"ld lnk'ns
] df
4LkIfLo Jofkfl/s gfsf vf] N g]
;Demf}tf ;DkGg ePsf] Psdlxgf
latL;Sbf klg >L df]xg j}B Ho"
PszAb af]Ng' ePg . j}B Ho" sf]
c;kmn g]t[Tjsf] sf/0f /fli6otfsf
s}of}F d'4fx g/fd|f];Fu cf]em]ndf
k/]sf 5g\ .
#_ @)&@ ;fn j}zfv !@, !#
/ @( ut] uPsf] dxflagfzsf/L
e'sDk / To;kl5 af/Daf/ uPsf]
k/sDkgn] b]zdf /fli6o ;6 k}bf
uof] . t/ g]kfnL hgtf ljkf k/]sf]
b'Mvb\ 38Ldf klg >L df]xg j}B Ho"n]
## bnLo /fli6o df]rf{ g]kfnsf]
a}7s;Dd af]nfpg' ePg . g]kfnL
hgtfsf ;fd' df]rf{sf] cl:tTj g}
;dfKt kfg{] v]ndf df]xg j}B Ho"
nfUg' ePsfn] pxfFnfO{ df]rf{af6 cnu
ug{] afWotf k/]sf] xf] .
$_ clwsf/ ;DkGg ;j{klIfo
/fli6o /fhgLlt ;ef, ;j{kIfLo
/fli6o ;xdtLsf] ;/sf/ u7g u/L
;+ljwfg lgdf{0f ug'{ kg{d] f @)&@ ;fn
h]7 @% ut] dWo]/ftL ljb]zLxsf]
O;f/fdf ag]sf] rf/bnLo l;l08s]6n]
u/]sf] !^ a'Fb] ;Demf}tfsf la?4 j}B
df}g /xg'n] pxfFsf] ;dy{g /x]sf]
b]lvG5 . ## bnLo /fli6o df]rf{
g]kfnsf] d'Vo d'4f g} >L df]xg j}B
Ho" n] e'Ng' ePsfn] pxfF ## bnLo
/fli6o df]rf{ g]kfnsf] ;+of]hsdf
/xL/xg' c;f]egLo b]lvof] .
%_ kq k7fPsf] s'/f
^_ (&) (*) (() -laleGg
ldl8ofxnfO{ k7fOPsf] lj1KtLsf]
%, ^, &, * / ( gDa/ a'Fbf x6fP/
k7fOPsf] 5_ (!)) bf] > f]
;+ljwfg;efsf] lgjf{rg alx:sf/df
/x]sf ## bnLo df]rf{sf] ;xeflutf

lagf lgdf{0f x'g] ;+ljwfgdf xfd|f]


c;xdtL /x]sf] s'/f ;ef cWoIf
Ho"nfO{ hfgsf/L u/fPsf 5f}F .

k| r 08n] = ==

dxL eQf ! xhf/, ;a} u/]/ k|dv


'
k|ltkIfL bnsf g]tfsf] x}l;otn] dfl;s
;+;b ;lrjfno dfkm{t ! nfv & xhf/
* ;o ** ?k}oF f k|lt dlxgf a'em\5g\ .
k|r08nfO{ k|dv
' k|ltkIfL bnsf] g]tfsf]
x}l;otn] :jlso ;lrjfno ;'ljwf
pknAw 5 . h;df Ps hgf pk;lrj,
Ps hgf gfoa ;'Aaf, b'O{ xn'sf ;jf/L
rfns / Ps hgf sfof{no ;xof]uL
x'g5
] g\ . pgLxnfO{ tna ;'ljwfsf
nflu ;lrjfnon] dfl;s ** xhf/ $
;o () ?k}ofF ;+;b ;lrjfnon] lbg]
ub{5 . of] /sdaf6 pk;lrjn] dfl;s
@& xhf/ # ;o &) ?k}oF f, gfoa ;'Aafn]
!* xhf/ * ;o, 8fOe/n] !$ xhf/ ^
;o &) ?k}oF f tyf sfof{no ;xof]uLn]
!@ xhf/ ( ;o *) ?k}oF f tna
kfpF5g\ .
o;}u/L, ;+ljwfg;efsf] Pshgf
;ef;bn] :jsLo ;lrjfnosf] vr{
;'ljwf;lxt dfl;s emG8} ! nfv a'em\g]
u5{g\ . ;ef;bn] ljleGg zLif{sdf kfpg]
/sd;d]t hf]8b\ f dfl;s (( xhf/ $
;o * ?k}ofF k'U5 . ;ef;bn] dfl;s?kdf
kfpg] kfl/>lds tyf ;'ljwfsf] ljj/0f
o:tf] 5 kfl/>lds $$,!*)., wf/f
lah'nL !,@$*., 6]lnkmf]g @,))).,
cfjf; ^,%))., d;nGb !,))).,
kqklqsf #))., :jsLo ;lrjfno
;'ljwf @$,$))., hDdf kfpg] /sd
((,$)*., of]afx]s Ps ;ef;bn]
a}7s eQfafkt b}lgs b'O{ ;o ?k}ofF
kfpF5g\ . ;+;b tyf ;+ljwfg;efsf
;ldltsf a}7s / clwj]zgdf pkl:yt
ePsf lbg kl/jxg eQfafkt ! ;o
%) ?k}ofF kfpg]5g\ . cfkm\gf] lgjf{rg
If]q jf af;:yfgaf6 clwj]zg jf
;ldltsf a}7sdf efu lng cfpFbf
hfFbf b'Oh
{ gfsf] e|d0f vr{ kfpg] Joj:yf
/x]sf] 5 . Ps sfo{sfndf kmlg{r/
;'ljwfafkt !% xhf/ ?k}ofF kfpF5g\ .
dx+uL eQfafkt dfl;s ! xhf/ ?k}ofF
kfp5g\ .

bh{ g eGbf===

;Defjgf 5, hlta]nf h] klg x'g


;S5, pgn] eg], jiff{tdf af6f] ;'rf?
/fVg / ofqLnfO{ ;'/lIft :yfgdf k'o{ fpg]
tof/Laf/] 5nkmn ub{5
} f}+ .
c/lgsf] /fhdfu{ v08sf]
bf]nfn3f6afx|la;]sf]bf/L ;8s,
nfdf];fF3' v08sf] rl/sf]6lh/L
;8s, tfdfsf];L v08sf] dGynL
v'sf{]6 ;8s clt hf]lvdk"0f{ 5g\ .
k|ltj]bgcg';f/ 6f]vf5x/] ;8s,
kf;f Nxfd' /fhdfu{sf] afnfh'
ssgLlqz"nL ;8s, lqz"nL v08sf]
w'Gr]:ofk|m'a];L/;'jfu9L ;8s /
k[YjL /fhdfu{sf] sf7df8f}+d'lUn
8'd|] ;8s klg e"sDkn] lr/f k/]sf]
5 . uf]vf{sf] P3f/lsnf]af/kfs
;8s, d'lUng ;8s, ;fFv' ef]6]rf}/
;8s, l;4fy{ /fhdfu{, kf]v/f ;8s
v08sf] afun'a]gLhf]d;f]d ;8s
/ x]6f}+8f ;8s v08sf] eLdkm]bL
s'n]vfgLl;:g]/L5}dn]blIf0fsfnL
;8sdf klg klx/f]sf] hfg ;Sg]
;Defjgf 5 . /;' j f, bf] n vf /
l;Gw'kfNrf]s / uf]vf{nufot ;8sdf
e"sDk uPsf a]nf klx/f]n] cj?4
ePsf] eGb} xfn ;'rf? ePsf] pgn]
atfP . Tof] a]nf ljleGg pks/0f
k|of]u u/L ;'rf? uof}+, t/ jiff{tdf
klx/f] hf]lvdrflxF lgs} 5, pgn]
eg] , dg;' g ;' ? gx' F b } ljleGg
ljsNksf] tof/L u/]sf 5f}+ .
ljefun] % ljsNk ;8saf6
oftfoft ;'rf? ug{] tof/L u/]sf] 5 .
ljsNk ;8ssf] klg dd{t ;Def/
cl3 a9fPsf] sfsL{n] atfP . lqe'jg
/fhky, sflGt /fhky, aLkL /fhdfu{
v08sf] ag]kfl;Gw'nLalb{af; ;8s,
;LtfkfOnfwfs{] ;8s / uN5L
lqz"nL ;8snfO{ ljsNksf kdf
k|of]u ug{ ;lsg] pgn] atfP .
pRr hf]lvdk"0f{ ;8sdf Ps};fy
klx/f] uP af6f] v'nfpg ljefu;Fu
kof{Kt pks/0f gePsf] pgn] atfP .
dxflgb{z
] s sfsL{n] pks/0f vl/baf/]
;/f]sf/jfnf lgsfo;Fu 5nkmn
eO/x]sf] atfP . xf]Og clt g}

;fjwfgL cj:yfdf a;]sf 5f},+ ljleGg


:yfgdf ljz]if1;lxtsf] p4f/ 6f]nL
/fV5f},+ a9L ;jf/L;fwg cfjthfjt
x'g] ;8snfO{ clt ;+jb] gzLn 3f]if0ff
u5f{}+, h;/L klg cfjfudg cj?4
x'Gg lbGgf}+, pgn] eg], jiff{tcl3 g}
cTofw'lgs pks/0f Nofpg] tof/L
klg ul/;s] s f 5f} + . pks/0f
vl/bsf nflu sl/a %% s/f]8 ?k}ofF
cy{ dGqfnon] ljlgof]hg ul/;s]sf]
pgn] hgfP . pRr hf]lvddf /x]sf]
;8sx o; k|sf/ /x]sf 5g\ .
c/lgsf] /fhdfu{ v08sf] bf]nfn3f6
afx|la;]sf]bf/L, nfdf];fF3' v08sf]
rl/sf]6lh/L (#) tfdfsf];L v08sf]
dGynLv'sf{]6, 6f]vf5x/] (%)
kf;fNxfd' /fhdfu{sf] afnfh'ssgL
lqz"nL, lqz"nL v08sf] w'Gr]
:ofk| m ' a ] ; L/;' j fu9L (&)
k[YjL/fhdfu{sf] sf7df8f}+ d'lUn8'd,]|
uf]vf{sf] P3f/lsnf]af/kfs, d'lUn,
;fFv' ef]6r
] f}/, l;4fy{ /fhdfu{, kf]v/f
;8s v08sf] afUn'a]gLhf]d;f]d,
x]6f}+8f ;8s v08sf] eLdkm]bL
s'n]vfgLl;:g]/L5}dn]blIf0fsfnL
cflb ;8s pRr hf]lvdsf k/]sf
;8s x'g .

!^ a'b]nfO{===

lagfsf * k|b]z agfpg] ;xdlt


ePsf] lyof] . ;Ldf+sgsf nflu ;+3Lo
cfof]u agfpg] / k|bz
] ;efn] gfdf+sg
ug{] ;xdlt klg bnx?aLr ePsf]
lyof] . pQm ;xdlt cGtl/d
;+ljwfgsf] !#* sf] Joj:yfsf] k|lts'n
/x]sf] bfaL l/6df ul/Psf] 5 .
;+ljwfgsf] pQm wf/fdf :jfoQ
k|b]zx?sf] ;Ldf, ;+Vof, gfd /
;+/rgfnufot /fHosf] k'gM;+/rgf
tyf ;+ 3 Lo zf;g k| 0 ffnLsf]
:j?k;DaGwL ljifo ;+ljwfg;efn] u/]
adf]lhd x'g]5 elgPsf] 5 .

g]skf dfcf]jfbL===
/utsf] cefj eO/xF b f kf6L{ s f]
cfof] h gfdf j} z fv !* ut]
e[s6' Ld08kl:yt /]8qm;df /Stbfg
sfo{qmd ;DkGg eof] . dxf;lrj
ljKnjn] /Stbfg u/]/ sfo{qmdsf]
pb\3f6g u/]sf lyP . To;}u/L a}zfv
!( ut] / sflndf6L / cf;kf;sf]
If]qsf ;fy} eStk'/ / nlntk'/sf
a9L rfk eO/x]sf] :yfgsf] klg
;/kmfO ug]{ sfo{ ;DkGg eof] .
e"sDkaf6 3/af/ljxLg ag]sf
kLl8tsf] c:yfoL a;f]af;sf] nflu
dxf;lrj ljKnjs} g]tT[ jdf j}zfv
@) ut] sf7df8f}Fsf] 6f]vfaf6 6x/f
lgdf{0f sfo{sf] ;'jft eof] . To;}u/L
j} z fv @! ut] eStk' / sf]
rfFug' f/fo0fsf kLl8tsf] a;f]af;sf]
nflu 6x/f lgdf{0f sfo{sf] ;'jft
eof] .
oltj]nf;Dd s'g} klg /fhgLlts
kf6L{n] cfkm\gf] ;+u7g kl/rfngsf]
s'/f;d]t u/]sf lyPgg\ . ljKnj
kLl8tsf] 3/cfFugdf k'Ubf pgLxn]
7"nf] /fxtsf] dx;'; u/]sf lyP .
dflg;x lg/f;faf6 cfzfdf kms{g
yfn] . ljKnjn] 6f]vf / rfFug' f/fo0fdf
k'Ubf e"sDkn] l5ofl5of ePsfx
dgxdf cfzfsf ls/0fx b]lvP .
;a}lt/ :yflgo kf6L{ kl/rflnt
ePsf] lyof] . klxnf] r/0fsf] sfo{qmd
;lsof] .
bf];f| ] r/0fdf g]skf dfcf]jfbL a9L
k|efljt !@ lhNnfdf p4f/sf] nflu
;]tLdxfsfnL / d]rL sf]zLaf6 o'jf
b:tf k7fof] . p;n] Jojl:yt p4f/
/ k' g lg{ d f{ 0 fsf] nflu vl6g]
o' j fxnfO{
sf7df8f} F s f]
l8NnLahf/l:yt kb\d sGo pRr
dfWolds ljBfnodf OlGho/af6
k|lzIf0f lbg nufof] . kfFr hgf
OlGhlgo/n] a:g ldNg / a:g gldNg]
3/ s;/L 5'6\ofpg] / 6x/f lgdf{0f
;DalGw tflnd tyf k|lzIf0f lbPsf
lyP . oltj] n f;Dd s' g } klg
/fhgLlts kf6L{sf g]tfsf] lbdfudf
cfkm\gf] ;+u7g kl/rfngsf] sNkgf
;d] t lyPg . ha /ftf] l6;6{
nufPsf tflnd k|fKt o'jfx e"sDk
k|efljt lhNnf k'Ug yfn] cGo
/fhgLlts kf6L{xnfO{ 7"nf] bafa
eof] . To;kl5 cGo /fhgLlts
kf6L{n] klg xf]xNnf ug{ yfn] .

pgLxnfO{ g p4f/;DaGwL 1fg g}


lbPsf] lyof] .
tflnd k|fKt o'jfxnfO{ g]skf
dfcf] j fbLn] uf] / vfsf] af/kfs,
l;Gw' k fNrf] s , bf] n vf, g' j fsf] 6 ,
wflbnufot a9L k|efljt lhNnfdf
k7fof] . pgLxn] klxnf] dfgjLo
p4f/ u/] / a;f] a f;sf] nflu
k'glg{df{0fdf h'6] . kf6L{n] /fxt
gk'us
] f s]xL 7fpFxdf /fxt ljt/0f
;d]t uof] . g]skf dfcf]jfbLn]
dxf;lrjsf] g]tT[ jdf dsjfgk'/sf]
b]p/fnL uflj;sf] uf]ugLdf klxnf]
/fxt ljt/0fsf] ;'jft uof] .
dxf;lrj ljKnj / k| a Stf
k|sf08 /fxt / k'glg{df{0fsf] nflu
o'jf b:tf lnP/ e"sDksf] s]Gb|ljGb'
uf]/vfsf] af/kfs k'u] . k}bnaf6
af/kfs klg klxnf] k6s ljKnj g}
k'u] . Tof]eGbf klxn] k|wfgdGqL ;]gfsf]
x]lnsf]K6/ r9]/ ToxfF k'u]sf lyP .
kLl8t;Fusf] e]6df jiff{kl5 k'glg{df{0f
x'G5 eg]kl5 af/kfsLn] alx:sf/
u/] . k}bn k'u]sf ljKnjn] Wj:t
af/kfssf] rf/ 306fsf]
cjnf]sgkl5 k'glg{df{0fsf] pb\3f6g
u/] .
j} z fv @( ut] s f] 7" n f]
k/fsDkgkl5 g]skf dfcf]jfbLn]
kl/rfngnfO{ 7"nf] :s]ndf k'ofpg]
of]hgf agfof] . s]Gb|Lo ;ldltsf]
a}7sn] e"sDkLo Wj+;nfO{ k'glg{df{0fdf
abnf}F ljklQnfO{ ;d[l4sf] cfwf/df
agfcf}F eGg] d'Vof gf/f to ub}{ csf]{
r/0fsf] p4f/, /fxt tyf
k'glg{df{0fnfO{ cleofgfTds kdf
cufl8 a9fof] . o; k6s p;n] !&
lhNnfdf PsPs lhNnfdf Ps hgf
s]Gb|Lo ;b:osf] g]t[Tjdf 6f]nL
k7fof] . a9L Iflt ePsf] lhNnfdf
b'O{ ;d"x ;d]t u/L @% ;d"xnfO{
of]hgfa4 kdf kl/rfng uof] .
k|To]s ;d"xdf !) hgf /xg] / p;n]
!) lbg;Dd clgjfo{ kdf sfd
ug'k{ g]{ gLlt agfof] .
j}zfv @( ut]sf] e"sDkn] s]Gb|
agfPsf] bf]nvfsf] l;+u6Ldf klg
klxnf] k6s g] s kf dfcf] j fbLs}
pkl:ylt eof] . j}zfv #! ut] clvn
g]kfn hg:jf:YosdL{ dxf;+3sf
cWoIf 8Da/ /fjnsf] g] t [ T jdf
lgMz'Ns :Jf:Yo lzlj/sf] ;' eof] .
oxfF cGo s'g} klg /fhgLlts kf6L{sf
g]tf sfo{stf{sf] pkl:ylt lyPg .
:yflgo sfo{stf{ klg ;'/lIft :yfgsf]
vf] l h ul//x] s f lyP t/ g] s kf
dfcf]jfbL cfj4 :jf:YosdL{x eg]
;a}eGbf r'gf}ltsf] 7fpFdf k'u] .
bf]nvf hg:jf:Yo k|d'v vu]Zj/
u]nfnn] rl/sf]6df l;+u6L klxnf]
k| f yldstf eP klg vt/fo' S t
ePsfn] cfk"m ToxfF hfg'xf];\ eGg g;Sg]
atfPsf lyP . l;+ u 6L k' u ] s f
:jf:YosdL{n] g]kfnL p4f/df /x]sf]
g]kfnL ;]gf / k|x/LnfO{ :jf:Yo ;]jf
k|bfg u/]sf] lyof] .
p4f/sf] nflu cfPsf] ef/tLo
;]gfn] dgkl/ ul//x]sf] rrf{kl/rrf{
eP klg s;}n] cf}krfl/s kdf eGg
;s]sf] lyPgg\ . g]skf dfcf]jfbL h]7
# ut] v'nf d~rdf kqsf/ ;Dd]ng
u/]/ h]7 dlxgfleq ;Dk"0f{ ljb]zL
;]gfnfO{ cfcfkm\gf] b]z kms{ eGof] .
To;sf] ef]lnkN6 g]kfnL ;]gfn]
lj1flKt lgsfn]/ cfk"mx casf]
ljklQsf] ;fdgf ug{ g]kfnL ;]gf ;Ifd
ePsf] eGb} 3'dfp/f] efiffdf ef/tLo
;]gfnfO{ kms{g cfu|x uof] . x'g klg
h]7leq} pgLx kms]{ .
g]kfndf e"sDkLo ljklQsf] a]nf
rLg / ef/tn] ;Ldf Jofkf/ ;Demf}tf
u/] . $! a'Fb] pSt ;Ldf Jofkf/
lj:tf/ ;Demf}tfsf] @* g+= a'Fbfdf
g] k fnL e" d Ldf kg] { lnk' n ] s nfO{
Jofkfl/s k|of]hgsf] nflu k|of]u ug{]
eGg] pNn]v u/] . /fli6otfk|lt
;+jz
] gzLn s]xL JolStafx]s c s'g}
kf6L{n] o;sf] lj/f]w ug{ ;s]sf]
lyPg . h]7 @) ut] g]skf dfcf]jfbL
lgs6 g]kfn /fli6o a'l4hLaL ;+u7gn]
;Ldfljb\ , Oltxf;ljb\ /
;/f]sf/jfnfaLr ef/trLg gofF
Jofkf/ ;Demf}tf, lnk'n]s / g]kfnL
/fli6otf ljifoddf a[xt\ cGt/lqmof
uof] . h]7 @! ut] b]zeSt ;+3Lo
hgjfbL df]rf{sf] tkm{af6 ef/tsf

k|wfgdGqL / g]kfnsf k|wfgdGqLnfO{


;Demf}tfsf] pSt a'bF f vf/]hLsf dfu
ub} { 1fkgkq a' e mfof] . g] s kf
dfcf]jfbLn] Oltxf;d} klxnf] k6s
rLgsf] /fi6kltnfO{ 1fkgkq lbg]
tof/L ul//x] s f] a' l emPsf] 5 .
lakbsf] a]nf /fli6otfdfly ePsf]
cfqmd0fsf] la/f]w klxnf] k6s g]skf
dfcf]jfbLn] g} uof] . kl5 c kf6L{
o;af/] af]Ng afWo eP .
g]skf dfcf]jfbLn] csf]{ gofF sfd
uof] . p;n] e"sDk k|efljt If]qdf
:jod;]jf ug]{ g]tf sfo{stf{nfO{ ljz]if
sfo{qmd u/]/ awfO;lxt k|;+zfkq
lbPsf] 5 . kf6L{n] ;' u/]sf] p4f/,
/fxt / k' g lg{ d f{ 0 f cleofgdf
v6]sfxsf] ;Ddfgsf] nflu kf6L{n]
;f] k|;+zfkq k|bfg u/]sf] xf] . of]
klg g]skf dfcf]jfbLn] dfq u/]sf]
5 . h]7 !* ut] lqe'jgkfs{ yfgsf]6
/ h]7 @( ut] sLlt{k'/sf] rf]ef/df
pSt sfo{qmd ;DkGg ul/;s]sf] 5 .
k|efljt !& lhNnfdf @% ;d"xdf
g]tf sfo{stf{ p4f/ / k'glg{df{0f
vl6/x]sf 5g\ . dxf;lrj ljKnj,
k|aStf k|sf08, :yfoL ;ldlt ;b:o
wd]G{ b| af:tf]nfnufot g]tf sfo{stf{
e"sDk k|efljt lhNnfdf uP/ >ddf
hf]l8Psf 5g\ . p4f/sf] qmddf
/fd]5fk ;]qm]6/Lnufot cfwf bh{g
g]tf sfo{stf{ 3fOt] eO;s]sf 5g\ .
e"sDk k|efljt lhNnfsf hgtfn]
kf6L{ x'g' t ljKnj dfcf]jfbL h:tf]
x'g'k5{ eGg] u/]sf 5g\ .
g]skf dfcf]jfbL ;|f]tsf cg';f/
#) xhf/ g]tf sfo{stf{nfO{ e"sDk
k|efljt lhNnfdf k'ofpg] of]hgf
agfPsf] 5 . clxn] klg k|To]s
lhNnfdf Pshgf s]Gb|Lo ;b:osf]
g]tT[ jdf p4f/ / k'glg{df{0f hf/L 5 .

lnk' n ] s ===

/0fgLlts
lx;fan]
lnlDkofw'/fIf]qdfly x:tIf]ksf] gLlt
lnPsf] xf] . dxfsfnLsf] l;FlrtIf]q
ef/tsf k|efjzfnL /fhgLlts bn
tyf e"tk"j{ k|wfgdGqLxsf] r'gfjL
If] q cGtu{ t kg{ ] ePsf] n ] klg
dxfsfnLn] ef/tLo s] G b| L o
/fhgLltdf dxTjk"0f{ :yfg cf]u6]sf]
5.
To;} u /L k~r] Z j/ cfof] h gf
lgdf{0f u/L dxfsfnLsf] kfgL ef/tn]
gbL hf]8\g] of]hgfcGtu{t lbNnLsf]
vfg]kfgL cfk"lt{ ub{} /fh:yfg tyf
u'h/ft;Dd k'ofpg] vfsf o;cl3
g} sf]l/;s]sf] 5 . log} sf/0fn] ubf{
klg ef/t dxfsfnL gbL
hnfwf/If] q sf] cTolws e" efu
cfkm\gf] If]qdf kfg{ rfxG5 . ef/tn]
dxfsfnLsf] k|dv
' hnfwf/If]qdf kg{]
lnlDkofw'/f / lnk'dfly sAhf hdfpg
vf]Hg' o;sf] k|d'v sf/0f xf] .
To;}u/L s}nfzdfg;/f]j/ hfg
g;Sg] x
g] k fnsf]
lnlDkofw' / fcGtu{ t hf] l ng
kj{tdfnfdf cjl:yt cflb s}nfz 5f]6f s}nfz_ sf] bz{g u/L To;}sf]
km]bLdf /x]sf] kfj{tL tfndf :gfg
u/]/ kms{g] k|rng 5 . x'g klg 5f]6f
s}nfz / kfj{tL tfnsf] b[Zo s}nfz
dfg;/f]j/nfO{ la;f{pg] vfnsf] 5 .
wfld{s ls+jbGtLcg';f/ ;+;f/e/
/x]sf ;ftj6f s}nfzdWo] rLgsf]
ltAatdf /x]sf] s}nfzsf] gfd klxn]
cfpF5 . To;kl5 dl0fdx]z, >Lv08,
>Ls}nfz, lsGgf}/ lnlDkofw'/f If]qdf
cjl:yt 5f] 6 f s} n fzsf] gfd
cfpF 5 . csf{ ] l t/ o; If] q df
k|fs[ltskd} cf]d n]lvPsf]
kj{tsf] cg'kd Pj+ cnf}lns b[Zo
/x]sf] 5 .
k~r]Zj/ cfof]hgf lgdf{0f u/L
dxfsfnLsf] kfgL ef/tn] gbL hf]8g\ ]
of]hgfcGtu{t lbNnLsf] vfg]kfgL
cfk" l t{ ub{ } /fh:yfg tyf
u'h/ft;Dd k'ofpg] vfsf o;cl3
g} sf]l/;s]sf] 5
dxlif{ j]bAof;n] tk:of u/]sf]
Aof;u'kmf, kfFrkf08jkj{t, gfu
gflugLkj{t, a|Dxfkj{t, kf08j s'6L
cflb kljq lxGb" lty{:yn /x]sf
5g\ . j]bAof;sf] tkf]e"ld ePs}
sf/0f o; If]qnfO{ Aof; pkTosf eGg]
ul/G5 . To;}u/L kf08jx :ju{
hfg] qmddf o; If] q df s' 6 L

agfOa;]sf] / kl5 ToxL s'6Lsf


gfdaf6 Pp6f ufpFsf] gfd s'6L /x]sf]
xf] eGg] egfO 5 . o;/L of] If]q
;fdl/s dxTj, cb\e"t k|fs[lts
;f}Gbo{sf] vfgL, ko{6g ljsf;sf] k|r/'
;Defjgf af] s ] s f] If] q , lxdfnL
jgk}bfjf/, of;f{uD' afnufot ax'dN" o
hl8a' 6 L e08f/ tyf wfld{ s
b[li6sf]0fn] ;d]t plQs} dxTjk"0f{
:yfg /x]sf] x'Fbf ef/tn] o; kljq
g]kfnL e"ldnfO{ ;}Goansf cfwf/df
x8Kg vf]h]sf] b]lvG5 .

d' V o;lrjsf
===
o;lrjsf===

g]tfxsf] gh/df /fd|f] ;lrj g}


d' V o;lrjdf lgo' Q m x' g ] 5 g\ .
t'ngfTds ?kdf eg] k|zf;gdf
vgfn Ifdtfjfg\ ;lrjsf ?kdf
lrlgG5g\ .
To:t} k|zf;gdf ;lrjsf klg @
kb l/Qm ePsf 5g\ . g]kfn 6i6sf]
sfof{ n osf g/axfb' / /hjf/n]
cjsfz kfPsf 5g\ . >d
dGqfnosf ef]nf lzjfsf]6Ln] klg
cfufdL dlxgf cjsfz kfpFb}5g\ .
cjsfz x'g] a]nfdf pgL sdfpg]
wGbfdf nfu]sf 5g\ . csf{ ;lrj
z/brGb| kf}8]n lgnDagdf 5g\ .
cWofudg ljefusf] dxflgb{z
] s x'bF f
ko{6g af]8s
{ f] a}7sdf ;xefuL ePsf]
36gfdf pgnfO{ clVtof/ b'?kof]u
cg';Gwfg cfof]un] d'2f bfo/ u/]sf]
lyof] .

rf/===
eg] ;+;bjfbLx?n] xfd|f] Tofu, tk:of
/ alnbfgLsf] cjx]ngf ug]{ / zflGt
;Demf}tfsf] / !@ a'Fb] ;xdltsf]
3]/feGbf aflx/ uP cfufdL lbgdf
km]l/ eofgs G lglDtG5 .
o;/L dfcf]jfbL cfGbf]ng sdhf]/
ePsf] df}sf 5f]k/] kZrufdL zlQmx?n]
hgo' 4 n] :yflkt u/] s f d" N o
dfGotfnfO{ ;dfKt ub}{ nu]sf] pgsf]
7x/ 5 . olb Pdfn]sfFu;
]| !@ aFb' a] f6
efu] of !^ a'bF n
] fO{ g} !@ a'bF ] ;xdlt
/ lj:t[t zflGt ;Demf}tfsf] ?kdf
JofVof ug{ yfn] g]kfnL hgtfn] pgLx?
la?4 s8f ;+3i{ f ug]{ atfP .
o;} sfo{qmddf dfcf]jfbL g]t[ v'df
;'jb] Ln] tTsfnLg ;/sf/n] sfkL /
snd af]s]sf o'jf ljBfyL{x?nfO{
aGb'swf/L ;Dem]/ j]kQf kf/]sf] eGb}
!# aif{ lalt;Sbf klg 5fgaLg gug{'
lgGbgLo ePsf] atfOg\ . j]kQf ePsf
clvn qmlGtsf/Lsf ;lrjfno ;b:o
ljlkg e08f/Lsf a' a f Ps/fh
e08f/Ln] d]/f h:tf xhf/f}F 5f]/fx?
a]kQf kfl/P ;lxb eP t/ cfh
tTsfnLg dfcf]jfbL g]tfx? pgL?sf]
;Ddfg ug{e' Gbf Aofh vfP/ /dfO/x]sf]
k|lt b'Mlvt ePsf] atfP .
To;} u /L PsLs[ t g] s kf dfcf]jfbL_sf s]Gb|Lo ;b:o b]a]Gb|
k/fh'nLn] clxn] klg ;/sf/ /
;Qfdf tTsflng /fhfn] ;~rfng
u/]sf] h:t} kZrufdL zlQm /x]sf]
atfpFb} eg] of] !^ a'bF ] ;xdlt klg
afWofTds xf] .
sfo{qmddf g]kfnL sfFu;
]| sf o'jf
g]tf dgf]hd/l0f cfrfo{n] hgo'4n]
p7fg\ u/]sf w]/} d'2fx? cu|ufdL
/x]sf] / g]kfnL sfFu;
]| sf o'jfg]tfx?sf]
klg sltko laifodf ;xdlt /x]sf]
hgfpFb} pgn] eg] clxn]sf] ;dodf
xfdL o'jfx? vf; :yfgdf k'lug;s]sf]
/ cfufdL lbgx?df ;fy lbG5f}F t/
!^ aF'b] la?4 ghfg cfu|x ub{5f}F .
ljKnj lgs6 dfcf]jfbLsf e|ft[ ;+u7g
clvn qmflGtsf/Lsf cWoIf z/b
/;fOnL ;lxb / j]kQfx?sf nf; of
s+sfn e]6] klg ge]6] klg pgLx?n]
b]vfPsf] af6f] / p2]Zo eg] kSs}
e]6g\ ] k|lta4tf hgfP .
To;}u/L Pdfcf]jfbL lgs6 clvn
qmlGtsf/Lsf cWoIf /d]z dNnn]
cfgf kf6L{ cWoIf k|r08n] ;xdlt
hgfPsf] !^ a'Fb] ;xdltk|lt cfklQ
hgfpFb} eg] k|r08n] hgo'4sf] l:k|6
lj?4 ;xdlt hgfpg' eP klg xfdL
cfddfcf] j fbL o' j fx?sf] uDeL/
c;xdlt 5 . a}B lgs6 clvn
qmflGtsf/Lsf cWoIf ;'/]z uf}tdn]
eg] dfcf]jfbL d"No dfGotf cfbz{nfO{
g]tf sfo{stf{x?n] e'Nb} hfFbfsf]
kl/0ffd xf] ;+;bjfbLsf] afx'Notf .

If]Kof:q k|sfzg s]Gb|f/f k|sflzt, ;Dkfbs M /fh]Gb|k|;fb lrdf}l/of, sfof{no M yfkfufpF, sf7df8f}F, df]afOn M (*$!$)#*%!,
E-mail : chhepyastra@gmail.com,website: www.janakhabar.com d'bs
| M lwDn] ckm;]6 k|;
] , b]jLgu/, kmf]gM $$^$!%%

You might also like