ANG MGA KONTRIBUSYON NG DIREKTANG PANGANGALAGA, KOMUNIKASYON,

PAMAMALAKAD AT PAGTUTURO SA PAGKAKAROON NG PANTERAPEUTIKANG

RELASYON SA PAGITAN NG NARS AT PASYENTE SA LOOB NG PSYCHIATRIC WARD

Isang Pamanahong Papel na Iniharap sa Kaguruan ng Departamento ng Filipino, Kolehiyo ng

Narsing, Unibersidad ng Santo Tomas

Bilang Patupad sa Isa sa mga Pangangailangan ng Asignaturang Filipino 2, Kritikal na Pagbasa at

Akademikong Pagsulat Tungo sa Pananaliksik

Ng I-11

Marso, 2010
 2

DAHON NG PAPAPATIBAY

Bilang patupad sa isa sa mga pangangailangan ng asignaturang Filipino 2, , ang pamanahong-

papel na ito na pinamagatang Ang mga kontribusyon ng direktang pangangalaga, komunikasyon,

pamamalakad at pagtuturo sa pagkakaroon ng panterapeutikang relasyon sa pagitan ng nars at

pasyente sa loob ng psychiatric ward ay inihanda at iniharap ng pangkat ng mga mananaliksik mula sa I-

11 na binubuo nina:

Sittie Norhanisa Dianalan Elaine Marie Factor

Jayne Marie De Joya Marijille Irish Elizes

Marinel Espiritu

_____________________________________________________________________________________

Tinanggap sa ngalan ng Kagawaran ng Filipino, Kolehiyo ng Narsing, Unibersidad ng Santo

Tomas, bilang isa sa mga pangangailangan sa asignaturang Filipino 2, Kritikal na Pagbasa at

Akademikong Pagsulat Tungo sa Pananaliksik.

Aissa Abegail Jimenez

Propesor ng Departamento
 3

PASASALAMAT

Ang mga mananaliksik ng pamanahong papel na ito ay buong puso’t pagpapakumbabang nagpapasalamat

sa mga sumusunod na indibidwal at pangkat na may kontribisyon sa pagiging ganap at tagumpay ng pag-aaral na

ito:

- sa Maykapal na palagi naming kasama sa simula, gitna at pagtatapos ng aming isinasagawang pag-aaral, sa

patuloy Niyang paggabay at pagbibigay ilaw at lakas sa amin sa gitna ng mga problemang aming

kinaharap, kinakaharap at haharapin.

- kay Bb. Aissa Abegail Jimenez, ang aming guro sa Filipino, sa pagbibigay ng kaalaman, impormasyon at

hakbangin sa pananaliksik at tamang paggawa ng pamanahong papel.

- kay Bb. Laarni Lazalita, isang propesor at Neuro-Psychiatrist ng Unibersidad ng Santo Tomas, para sa

mainit niyang pagtanggap at pagpahintulot sa amin na siya ay kapanayamin para sa mga impormasyon at

kaalaman hinggil sa pag-aaral na ito.

- sa mga may-akda, editor at mananaliksik ng mga libro, journal at artikulong aming pinaghanguan ng mga

impormasyon sa paggawa ng una at pangalawang kabanata ng pamanahong papel na ito.

- sa mga mananaliksik ng Unibersidad ng Makati, kolehiyo ng Arte at Syensya, sa kanilang pagprepresenta

ng kanilang naging pag-aaral at pamanahong papel bilang aming gabay sa tamang paggawa nito.

- sa aming mga naging respondente sa ikatlo at ikaapat na taon, sa paglalaan ng kanilang kaunting oras at

panahon upang magbigay kontribusyon sa aming isinagawang sarbey.

- kay Lance Gabriel Mendoza, para sa kanyang masigasig na pagtulong sa pagbuo ng pamanahong papel na

ito at sa pagbibigay ng suporta sa aming grupo.

- sa aming mga pamilya’t kaibigang patuloy na sumusuporta sa amin, sa pag-unawa at pagbibigay sa amin ng

lakas upang harapin at mapagtagumpayan ang aming gawaing pang-akademiko, tulad ng pamanahong

papel na ito.

Maraming salamat po sa inyo.

- Mga Mananaliksik
 4

TALAAN NG MGA NILALAMAN

Kabanata I, Ang Suliranin at Kaligiran nito 6

1. Introduksyon 6

2. Layunin ng Pag-aaral 7

3. Kahalagahan ng Pag-aaral 7

4. Saklaw at Limitasyon ng Pag-aaral 9

5. Depinisyon ng mga Terminolohiya 9

Kabanata II, Mga Kaugnay na Pag-aaral at Literatura 11

Kabanata III, Disenyo at Paraan ng Pananaliksik 14

1. Disenyo ng Pananaliksik 14

2. Mga Respondente 15

3. Instrumentong Pampananaliksik 15

4. Tritment ng mga Datos 16

Kabanata IV, Presentasyon at Interpretasyon ng mga Datos 16

Kabanata V, Lagom, Kongklusyon at Rekomendasyon 25

1. Lagom 25

2. Kongklusyon 27

3. Rekomendasyon 28

Listahan ng mga Sanggunian 29

 5

Apendiks

A. Liham ng Paghingi ng Pahintulot sa Interbyu

32

B. Transkripsyon ng Interbyu 33

C. Liham ng Paghingi ng Pahintulot sa Sarbey 36

D. Sarbey-Kwestyoneyr A 37

E. Sarbey-Kwestyoneyr B 40
 6

KABANATA I

ANG SULIRANIN AT KALIGIRAN NITO

1. Introduksyon

Ang Psychiatric nursing ay isang larangan ng narsing kung saan nakatuon ang pangangalaga sa

pasyenteng may kapansanan sa pag-iisip, partikular na yaong mga inilagay sa psychiatric ward. Ito ay isa

sa pinakakritikal na bahagi ng narsing sapagkat kinakailangan ang matinding pagkilala sa sarili, matibay

na personalidad at maayos na kaisipan upang mapagtagumpayan ang pakikipag-ugnayan sa mga pasyente.

Ayon sa Philippine Star ng 2007 isyu, unti-unting tumataas ang bilang ng mga Pilipinong

mayroong kapansanan sa pag-iisip o schizophrenic. Sinasabi na kung 88 milyon ang bilang ng ating

populasyon sa Pilipinas ay may 880, 000 Pilipino ang nakararanas nito. Sa kabila nito, mayroon lamang

400 na psychiatrists ang nagtatrabaho sa ating bansa at karamihan sa kanila ay nasa NCR.

Base sa depinisyon ni Videbeck, ang mental health ay isang emosyonal, sikolohikal at sosyal na

estado ng kalusugan na napapatunayan sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan, epektibong pag-uugali at

coping, positibong pagtingin sa sarili at emosyonal na estabilidad. Ang isang taong nagtataglay ng

maayos na pag-iisip ay maaaring humantong sa mental disorder o kapansanan sa pag-iisip, isang sakit na

posibleng taglayin ng mga taong nakararanas ng matinding pagkalugmok o kalungkutan sa buhay at

gumagamit ng bawal na gamot. Ilan sa mga sintomas nito ay ang pagkakaroon ng mga halusinasyon,

matinding pagkabalisa, pagpapabaya sa sarili at pagpapakamatay.

Ayon kay Keltner, Schwecke at Bostrom, ang therapeutic communication ay isa sa mga

pinakamahalagang instrumento na maaaring gamitin ng nars sa pagbubuo ng tiwala at panterapeutikang

relasyon sa pasyente, pagsusuporta at pakikiramay, paghihikayat sa paglago at pagbabago at

pagpapatupad ng edukasyon. Ito ay itinuturing na epektibong pamamaraan ng pakikipag-usap at

 7

pakikitungo ng mga nars sa kanilang mga pasyente. Kasama rito ang mga dapat alalahanin ng nars upang

sila ay manatili sa estabilidad habang nakikipag-ugnayan sa pasyente.

Napagkasunduan ng aming grupo na pag-aralan ang Psychiatric Narsing, partikular na ang

panterapeutikang relasyon sa pagitan ng nars at pasyente upang mahikayat ang susunod na henerasyon na

tangkilikin ito. Ito rin ay magbibigay ideya sa mga kabataan, lalung lalo na yaong mga interesado sa linya

ng pag-aaral na ito, kung paano umiikot ang mundo sa loob ng Psychiatric ward sa pagitan ng nars at

pasyente. Ang pag-aaral ng Psychiatric Narsing ay malawak ngunit puno ng mensahe para sa aming

nagsisimula pa lamang sa kursong Narsing.

2. Layunin ng Pag-aaral

Ang pamanahong-papel na ito ay naglalayon na pag-aralan ang relasyong nabubuo sa

pagitan ng kanyang pasyente na may kapansanan sa pag-iisip. Ito ay naglalayong sagutin ang

mga sumusunod na katanungan:

1. Anu-ano ang mga bagay na nakaapekto sa relasyon ng nars sa kanyang pasyente?

2. Paano mapapaunlad ang proseso ng pakikipagrelasyon ng nars sa kanyang

pasyente partikular sa mga pasyenteng may kapansanan sa pag-iisip?

3. Bakit mahalagang mapag-aralan o paunlarin ang mga proseso ng NPR (Nurse-

Patient Relationship) at terapyutik na komunikasyon sa hospital setting lalong-
lalo na sa mga nars na nangangalaga sa mga may kapansanan sa isip?

3. Kahalagahan ng Pag-aaral

Sa kasalukuyang panahon, laganap ang pag-aaral patungkol sa iba’t ibang karamdaman

ito man ay pisikal o mental. Maituturing na isa sa mga pinakamalalaking responsibilidad ng mga

nars ay ang mabigyan ng dekalidad na pag-aaruga ang kanilang mga pasyente maging anuman

ang kondisyon nito. Ang pag-aaral na ito ay nakatuon upang magbigay kaalaman sa kung paano
 8

ang tamang pagbibigay ng alaga sa pamamagitan ng pagkalap ng kaalaman ukol sa mga bagay

na nakaapekto sa relasyon ng nars at ng kaniyang pasyente.

Isa pang kahalagahan ng nasabing pag-aaral ay ang pagbibigay nito ng pokus sa mga

pangangailangan ng nars at ng pasyente. Sa ganitong paraan, ang proseso ng pagbibigay ng

dekalidad na pag-aalaga ay mapapaunlad at mas magiging sapat.

Ayon na rin sa mga batikang pag-aaral at sa sinabi ng isang sikat na siyentipiko sa ilalaim

ng pag-aaral ng eugenics, “Ang bilang ng mga may sakit at kapansanan na dulot ng palpak o

palsong pagpapalitan ng mpormasyong genetic ay patuloy na tumataas kaya’t gayon na rin ang

halaga ng pagbibigay ng makabagong kaalaman hindi lamang para mapaunlad ang pagbibigay ng

pag-aalaga sa mga pasyente ngunit upang pigilan na rin ang paglaganap nito sa genetic pool ng

mundo.” Sa ideyang ito iikot ang kahalagahan ng pag-aaral na isinasagawa ng mga

mananaliksik.

Ang panterapeutikang relasyon sa pagitan ng nars at kliyente ay gumagamit ng

komunikasyon upang mabuo ang pagkakaunawa sa kanila. Nakakatulong din ang maingat na

pangangalaga, malapropesyonal na pakikihalubilo at matinding kasanayan sa paghawak ng mga

pasyenteng hindi gaanong ipinalad ng matinong pag-iisip. 

Kasalukuyan, sa mundong ginagalawan natin, makabago na rin ang pagkakatrato sa

pasyenteng ang buhay ay nasa loob ng psychiatric ward. Pumapagitna dito ang kanyang relasyon

sa nars kaya't maaari din itong makakaapekto sa personal na saloobin ng nars na nag-aalaga.
 9

4. Saklaw at Limitasyon ng Pag-aaral

Ang pag-aaral na ito ay nakatuon sa mga kontribusyon ng direktang pangangalaga,

komunikasyon, pagtuturo sa pagkakaroon ng panterapeutikang relasyon sa pagitan lamang ng nars at

pasyente ng psychiatric ward ng USTH. Saklaw nito ang sampung estudyante ng Unibersidad ng Santo

Tomas mula sa kolehiyo ng narsing, partikular na yaong mga nasa ikatlo at ikaapat na taon. Kabilang din

dito ang isang alumni at dating propesor ng Unibersidad ng Santo Tomas sa kolehiyo ng narsing na

kasalukuyang nagtatrabaho bilang nurse reviewer at isang Neuro-Psychiatrist na kasalukuyang

nagtatrabaho bilang isnag propesor sa parehong unibersidad at kolehiyo.

Gayunpaman, ito ay hindi tumatalakay sa nursing process, sa mga medikasyong ibinibigay sa

mga pasyente ng psychiatric ward, sa mga nars at pasyente ng ibang ospital at sa labas ng psychiatric

ward at sa mga espisipikong sanhi at bunga sa pagkakaroon ng kapansanan sa pag-iisip. Ito ay hindi

nagpapaliwanag ng iba pang mga sakit na nakapaloob sa mental illness, at sa iba’t ibang klase ng therapy

na ibinibigay sa mga pasyente.

5. Depinisyon ng mga Terminolohiya

Para sa kapakanan, kaalaman at pag-unawa ng mga mambabasa, binigyang depinisyon ang mga

sumusunod na terminolohiya batay sa kung paano ito ginamit sa pamanahong papel na ito:

Ang psychiatry ay ang pag-aaral, pagsusuri at pagpapagaling sa mga indibidwal na may

kapansanan sa pag-iisip (bali).

Ang Psychiatric Nursing ay isang larangan ng narsing na kung saan ang pangangalaga nito ay

nakatuon sa pasyenteng may kapansanan sa pag-iisip partikular na yaong mga inilagay sa psychiatric

ward. 

Ang Psychiatric ward ay isang dibisyon ng ospital na itinalaga para sa pamamalagi at paggamot

ng mga pasyenteng may kapansanan sa pag-iisip.

 10

Ang therapeutic relationship/ therapeutic nurse-patient relationship ay nakatuon sa

pangangailangan, karanasan, damdamin at ideya ng isang pasyente sa limitadong panahon na

pinaglalaanan nito. Ito rin ang panulukang bato na batayan ng psychiatric na pagsasanay sa larangan ng

narsing.

Ang therapeutic communication ay isang interpersonal na ugnayan sa pagitan ng nars at

pasyente kung saan ang nars ay nakatutok sa mga partikular na pangangailangan ng mga pasyente para

maipalaganap ang isang mabisang pagpapalitan ng impormasyon at damdamin. Ito ay isang patuluy tuloy

na prosesong nagtuturo at nagbibigay ng kahulugan at kahalagahan ng pakikipaghalubilo.

Ang therapeutic communication ay binubuo ng dalawang uri, berbal na komunikasyon at di

berbal na komunikasyon.

Ang berbal na komunikasyon ay isang paraan ng pakikipag-ugnayan na ginagamitan ng mga

salita at kinabibilangan ng mensahe, tagapaghatid ng mensahe at tagatanggap ng mensahe. Kalimitan, sa

prosesong ito, ang pasyente ay ang nagiging tagapaghatid at ang nars ang tagatanggap.

        Ang ‘di-berbal na komunikasyon ay ang pakikipag-ugnayan sa pamamagitan ng kilos ng

kamay bilang ayuda, ekspresyon ng mukha, at pagpapahiwatig sa pamamaraan ng paggamit ng katawan.

Isinasalamin at pinaiigi rito ang berbal na komunikasyon.

Ang panterapeutikang kahulugan ng sarili ay ang pagbuo ng sariling kamalayan, sariling

pagkatao at katangian. Ang nars ay maaaring magsimula sa paggamit ng aspeto ng kanyang pagkatao,

karanasan, mga magagandang pag-uugali, mga damdamin, mga kaalaman, mga pangangailangan,

kasanayan at pang-unawa para sa mas matatag ng relasyon sa mga pasyente.

Ang panlipunang relasyon ay isang layuning nakatuon sa pakikipagkaibigan,

pagsasapanlipunan, pagsasama, at pagtupad ng isang gawain.

 11

Ang sariling kamalayan ay isang proseso ng pagbuo ng pag-unawa sa sariling halaga,

paniniwala, saloobin, damdamin, pag-uugali, motibasyon, hindi matuwid na palagay, lakas at mga

limitasyon at kung paano ang pag-iisip at pag-uugali makakaapekto sa iba.

Ang empatiya ay ang pag-uunawa sa nararamdaman ng pasyente sa pamamagitan ng paglalagay

ng nars ng kanyang sarili sa pwesto nito. Ito ay bumabatay hindi lang sa paraang nakikita ng pasyente

ngunit sa kung ano ang tapat at tunay na pagkatao ng nars. Ito ay hindi lamang isang katangiang taglay ng

tao, ngunit isang kakayahang dapat palaguin.

Ang mainit na pagtanggap ay isang tapat at magandang kasunduan at itinuturing na marubdob

sa pagpapadala o pangungumusta. Ito ang isa sa mga katangiang nararapat na taglay ng isang nars sa

pakikihalubilo sa kanyang pasyente sapagkat nakakatulong ito sa pagbubuo ng isang maayos na relasyon

sa pagitan nila.

KABANATA II

MGA KAUGNAY NA PAG-AARAL AT LITERATURA

Hindi maikakailang ang Psychiatric Nursing ay nakatuon sa isang malawakang pag-aaral ng mga

taong may kapansanan sa pag-iisip. Dahil dito, marami ang nagsagawa ng kani-kanilang pananaliksik

upang palalimin at gawing partikular ang depinisyon at tunay na hangarin ng pag-aaral ng kursong ito.

Ayon kay Antalfi M., ang Psychiatric nursing ay gumagamit ng terapi. Ang terapi ay gumagamit

ng pakikipaghalubilo sa mga pasyente upang makabuo ng komportableng relasyon sa pagitan ng nars at

kliyente. Ang tao raw ay isang sosyal na nilalang. Dahil dito, may nailikhang larangan na sikososyal sa

narsing. Sang ayon naman kay Rex Cowdry, MD, Medical Director, NAMI, ang Psychosocial

Nursing/Sikososyal na Narsing ay bumabatay sa pinagsamang sikolohikal at sosyal na pag-aaral. Dito

malalaman ang pag-uunlad sa pag-iisip at mentalidad ng isang pasyente at ang kanyang

pakikipagsalamuha sa paligid na kinaroroonan nito. Ang paligid niya'y maaaring nasa ospital, kalimitan, o
 12

‘di kaya’y sa bahay, para sa pribadong pagsusuri. Sa pangkalahatang konsepto, ang ganap na pag-aaral ay

ginagawa lamang sa mga prosesong nangyayari sa kaloob looban ng pagkatao ng isang indibidwal. Dito

pumapasok ang 'unconscious', isang aspekto ng konsensya at pagkataong hindi nalalaman ng indibidwal

tuwing gising ang pag-iisip nito.

Mayroong ilang paraan ang magagamit upang maisagawa ang koneksyon at pag-aanalisa ng

nakaraan at ang kasalukuyang pag-uugali ng pasyente (halimbawa na ang Art Therapy o sining-

panterapeutika) na eksklusibo lamang sa mga larangang ganito. Maaari rin itong makaapekto sa

kalusugan ng kliyente depende sa kung paano niya ito nais patakbuhin at kung paano ito pumuproseso sa

utak ng pasyente. Sa direkta o ‘di direktang pakikipagsalamuha, apektado rin ang kapaligiran. Isa na rito

ang nars o ang tagapangalaga sa kanya na itinuturing na sikososyal na suporta ng kliyente. Nababagay

gamitin dito ang epektibong pakikipagkomunikasyon tungo sa relasyong panterapeutika. Katamtaman

lamang ang porsyento ng mga pasyenteng may kapansanan sa pag-iisip ang maaaring hindi daraan sa

ganitong uri ng pagsusuri. Humihigit kasi ang kakulangan sa pakikipag-ugnayan sa bahagi ng pasyente at

pati na rin sa tagapangalaga. Importanteng malaman ng nars ang estado o kondisyon ng pasyenteng

idadaan sa pag-aanalisa na isang basehan ng pag-aaral namin para sa pamanahong papel na ito.

Mula sa isinagawang pag-aaral nina Wai Tong Chien at Isabella YM Lee, sinasabing ang

Psychiatric Nursing o mental health nursing ay isang katangian ng pag-aalaga na nagmamalasakit para sa

mga tao ng lahat ng edad na may sakit sa kaisipan o ligalig, tulad ng schizophrenia, bipolar disorder,

psychosis, depression o demensya. Ang mga nars sa lugar na ito ay may mga karagdagang pagsasanay sa

sikolohikal na therapies, pagbuo ng isang panterapeutika alyansa, pagharap sa hamon ng pag-uugali, at

ang pamamahala ng sikayatrikong gamot. Ang mga kataga sa kalusugan ng kaisipan ay hindi lamang

makikita sa pampisikal na kaanyuan kundi sa kabuuan ng isang tao, kabilang ang kung paano tayo

kumilos, magisip, makaramdam, at kung gaano kahusay ang ating pagkaganap. Ang mga inaaral sa

psychiatry ay magagamit sa maraming uri ng sitwasyon sapagkat ito ay pumapatungkol sa kaisipan, at sa

 13

ginagawa ng tao. Bunga nito, kinakailangan ang pag-iisip, pag-aanalisa, tiyaga, at pagsusuri sa mga bagay

bagay.

Sang ayon sa pananaliksik ni Beth Phoenix, ang Psychiatric Nursing ay may malawakang gamit.

Sinasabi sa pananaliksik na ito ay hindi lamang magagamit sa pangangalaga ng taong may sakit sa

kaisipan kundi pati na rin sa mga taong may pisikal na karamdaman, sa pag-aanalisa ng krimen,

pagtulong sa pagsagot ng problema sa pakikitungo sa kapwa, pati na rin sa espiritwal at pampamilyang

problema. Sinasabing dahil nga ang psychiatry isang uri ng pag-aaral na nangangalaga ng taong may sakit

sa kaisipan, ang sapat na kaalaman at kakayahan patungkol dito ay makatutulong upang sagutin ang

alinmang problemang kinasasakupan nito.

Binanggit naman ng nursedirectory.net ang pag-aaral sa ilang mga tungkuling ginagampanan ng

Psychiatric Nursing. Ang larangan ng pag-aalaga ay isang interpersonal na prosesong nagtataguyod at

nagpapanatili ng pag-uugali upang maisatupad ito ang proseso. Ang isang indibidwal, pamilya, grupo,

organisasyon o komunidad ay maaring maging pasyente. Ito ay isang paraan ng pag-aalaga sa praktis –

isang hango sa mga teorya ng mga tao sa pag-uugali ng isang tao bilang agham at ang panterapeutika

paggamit ng sarili bilang sining. Ang relasyon sa pagitan ng nars at pasyente ay isang pakikipagtulungan

na kinabibilangan ng mga klinikal na kagalingan, pagtatanggol ng pasyente-pamilya, responsibilidad

pangpisikal, pakikipagtulungan at pananagutang panlipunan.  Ang mga pangunahing saklaw ng

psychiatric nursing practice ay direktang pag-aalaga, komunikasyon at pangangasiwa, at pagtuturong

pinagsama-sama. Ang therapeutic nurse-patient relationship naman ay nakikibahagi sa pag-aaral at

nakikipagtulungan upang mabigyang linaw ang mga karanasang nakakaapekto sa emosyonal na

damdamin para sa mga pasyente.  Taglay ng mga nars ang mga magaganda nilang katangiang ayon sa

klinikal na pamamaraan upang makapagbigay ng impluwensya sa pagbabagong asal para sa therapeutic

relationship. Ito ay nagsisilbing susi sa psychiatric nursing. Ang komunikasyon ang nakakatulong upang

magpadala at makatanggap ng mga mensaheng nais iparating. Madarama rito ang nais ipaunawa tungkol
 14

sa mundong ginagalawan. Dito pinag-uusapan kung saan paglalaanan ang oras, lugar, layunin ng

pagkikita sa pagitan ng mga nars at mga kliyente pati na rin ang mga kondisyon para sa pagtatapos.

Nagbigay tuon din ito sa mga nars. Ang nars ay isang propesyonal na nakapagbibigay ng

serbisyong totoo sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan at pamumuno sa ilang mga pangangailangan ng

pasyente upang mabigyang kalutasan ang problema nito. Ang klinikal na bahaging ibinibigay sa mga

malalang sitwasyon, pangkomunidad at pangmatagalang pag-aalaga ay isinasakatuparan sa

pakikipagtulungan ng mga may pahintulot na ahensiyang klinikal na may kakayahang magbigay ng

kinakailangang karanasan. Subalit sa ganitong mga sitwasyon ay kinakailangan ng sapat na pag-aaral

mula sa mga propesyonal na tao. Ang oras na magugugol sa klinikal na parte ay magkakaiba at maaaring

magbago. Ngunit, karamihan sa mga nagsisipag-aral ay gumugugol ng mahabang panahon upang

makumpleto ang mga layunin. Ito ay kailangan paglaanan ng oras upang matugunan ang mabilisang

pangangailangan ng karamihan. Ang pagkumpirma ng pagiging karapat-dapat sa pagpaparehistro sa

Kolehiyo ay kailangan bago magpahayag ng kahilingan upang matanggap sa programa ng mga papel na

sasagutan kasabay ang kahilingan para sa programa.

KABANATA III

DISENYO AT PARAAN NG PANANALIKSIK

1. Disenyo ng Pananaliksik

Ang pag-aaral na ito ay isinasagawa ayon sa disenyo ng pamamaraang ekspositori, deskriptib at

impormatib na pananaliksik. Sinubukang ilarawan, ipaliwanag at suriin sa pag-aaral na ito ang mga

kontribusyon ng direktang pangangalaga, komunikasyon, pamamalakad at pagtuturo sa pagkakaroon ng

panterapeutikang relasyon sa pagitang nars at pasyente sa loob ng psychiatric ward.

 15

2. Mga Respondente

Ang mga piniling respondete sa pag-aaral na ito ay ang mga estudyante at nars na may karanasan

at kaalaman sa paghahawak ng mga pasyenteng may kapansanan sa pag-iisip at galing sa ospital ng

Unibersidad ng Santo Tomas.

Para sa pakikipagpanayam, si Ms. Laarni Lazalita, isang indibidwal na respondenteng

nangagaling sa nasabing ospital ang napili upang kuhanan ng ilang impormasyon. Siya ay kasalukuyang

propesor at registered nurse sa Neurology-Psychiatric Sector ng Ospital ng Unibersidad ng Santo Tomas.

Pinili ng mga mananaliksik si Bb. Lazalita upang makapanayam ukol sa pangangailangan ng pag-aaral na

ito sapagkat siya ay hindi lamang nagtataglay ng sapat na kaalaman at karanasan sa kursong ito, ngunit,

isa ring eksperto sa paghahawak ng mga pasyenteng may kakulangan sa pag-iisip.

Para naman sa sarbey, ang mga mananaliksik ay kumuha ng tiglilimang respondente sa ikatlo at

ikaapat na taon ng Unibersidad ng Santo Tomas mula sa kolehiyo ng narsing sa pamamagitan ng random

sampling para sa pantay na presentasyon ng bawat pangkat at taon.

3. Instrumentong Pampananaliksik

Ang pag-aaral na ito ay isinasagawa sa pamamagitan ng pakikipanayam/pag-iinterbyu at

pagsasarbey. Ang mga mananaliksik ay naghanda ng ilang mga katanungan na naglalayong

makapangalap ng mga datos upang malaman at masuri ang mga kontribusyon ng direktang

pangangalaga, komunikasyon, pamamalakad at pagtuturo sa pagkakaroon ng panterapeutikang

relasyon sa pagitang nars at pasyente sa loob ng psychiatric ward.

Nagsasagawa rin ng pangangalap ng mga impormasyon ang mananaliksik sa iba't-ibang mga

hanguan sa aklatan katulad ng aklat, dyornal, proposal at artikulo. Kumuha rin ang mga mananaliksik ng

ilang impormasyon sa internet.

 16

Bukod sa mga nabanggit na, isa sa mga respondente ang napiling pagtuunan ng pansin ng mga

mananaliksik, isang dalubhasa na kasalukuyang nagtatrabaho sa sector ng Neurology-Psychiatry mula sa

USTH upang makakuha ng mahahalagang impormasyon at makatotohanang datos tungkol sa

panterapeutikang relasyon na namamagitan sa kanila at ang mga pasyente sa loob ng psychiatric ward,

pati na rin ang mga pamamaraan at kakayahang kinakailangan upang mapaganda ang nasabing relasyon.

4. Tritment ng mga Datos

Ang pamanahong papel ay hindi lamang isang paraan upang makakuha ng mataas na grado sa

asignaturang Filipino. Ito ay isang panimulang pag-aaral na maaaring makatulong sa lipunan, partikular

na sa mga ospital, at upang mapalawak ang kaalaman ukol sa mga bagay na may kaugnayan sa pinag-

aaralan. Ang mga katanungang isinagawa ay pinaghandaan ng maayos upang mas epektibong makuha

ang impormasyong kailangan. Kaunti lamang ang mga respondenteng kabilang sa pag-aaral na ito sa

kabila ng paggamit nito sa parehong pamamaraan ng pakikipanayam at pagsasarbey. Ito ay upang mas

mabigyang pansin ang mga mahahalagang detalye ng mga impormasyong ibinahagi na nagmula sa bawat

indibidwal.

KABANATA IV

PRESENTASYON AT INTERPRETASYON NG MGA DATOS

Base sa Sarbey A, na naglalayong matukoy ang mga saloobin ng mga nars ito ang mga natipon na datos:

A- Bilang ng lalaking nasarbey: 3

B-Bilang ng mga babaeng nasarbey: 7

C-Bilang ng mga nars mababa pa sa 20 taon: 3

D-Bilang ng mga nars na 20 taong gulang: 3

 17

E-Bilang ng mga nars na mahigit pa sa 20 taong gulang: 4

Para sa unang tanong, ito ang tatlong paraang kalimitang sinagot ng mga sagot:

1. Gumagamit ng komunikasyon

2. Maayos na pakikitungo

3. Paggamit ng puso/pagmamalasakit (halimbawa: empatiya, simpatiya)

1. PAGGAMIT NG KOMUNIKASYON

RESPONDENTE VERBAL DI-VERBAL PAREHO

A 1 0 2
B 1 0 6
C 0 0 3
D 0 0 3
E 2 0 2

* Karamihan sa mga respondente natin ang gumagamit ng parehong verbal at ‘di-verbal na

komunikasyon. Isang lalaki at isang babae ang pumili ng berbal na komunikasyon lamang ang ginagamit

nila sa tuwing nakikisalamuha sa pasyente. Nanggaling ang dalawa sa edad na mahigit pa sa 20 taong

gulang.

2. MAAYOS NA PAKIKITUNGO

A–2 B- 7 C- 3 D– 3 E- 3

* Isang lalaki lamang sa loob ng edad na mahigit sa 20 taong gulang ang hindi gumamit ng

maayos na pakikitungo.

3. PAGGAMIT NG PUSO/PAGMAMALASAKIT

A–0 B–7 C-3 D-2 E–2

* Walang lalaking respondente ang sumagot na gumagamit sila ng empatiya o simpatiya. Puro

babae lamang ang mga sumagot.

 18

Interpretasyon:

Base sa tatlong napiling pinakamadalas na pamamaraang ginagamit ng nars upang makisalamuha

sa pasyente, makikita natin pagdating sa komunikasyon, ang karaniwang napipili ng mga nakatatandang

respondente ay ang berbal na komunikasyon. Mas mapagmalasakit ang babaeng nars.

Para sa bilang 2:

RESPONDENTE MAS MAHIRAP ANG MAS MAHIRAP ANG DI-

VERBAL VERBAL
A 3 0
B 6 1
C 2 1
D 3 0
E 4 0

Interpretasyon:

Siyam sa sinarbey ang nagsabing mas mahirap ang berbal na komunikasyon. Isa lang ang nagsagot ng ‘di-

verbal.

Para sa Bilang 3:

Alin ba ang mas mahirap alagaan? Babae o lalaki?

RESPONDENTE BABAE ANG MAS MAHIRAP LALAKI ANG MAS

MAHIRAP
A 2 1
B 4 3
C 1 2
D 2 1
E 3 1

Interpretasyon:
 19

Para sa mga lalaking nars at kahit sa babaeng nars – mababa at higit pa sa 20 taong gulang, mas

maraming nagsasabing mas mahirap alagaan ang babae. Ito’y nangangahuluga na ang mga babaeng

pasyente ay mas inaalagaan sa mas metikulosong paraan. Kalimitan kasi ay hindi naiintindihan ang mga

nararamdaman nila. Isa pa’y mahirap ding kunin ang tiwala nila.

RESPONDENTE BATA ANG MAS MAHIRAP MATANDA ANG MAS

MAHIRAP
A 0 3
B 0 7
C 0 3
D 0 3
E 0 4

Interpretasyon:

Para sa lahat, matanda ang mas mahirap alagaan. Sa totoo lang ay napakabihira makahanap ng bata sa

loob ng psychiatric ward. Ito ang pangunahing dahilan kung bakit mas pinili ng nars na mag-alaga ng

matanda, dahil lahat ng respondente na sumagot sa sarbey ay wala pang karanasan sa batang napapaloob

sa psychiatric ward. Gayunpaman, may nagsasabi rin na sa palagay nila, kung ipagsasama man ang bata

at matanda sa loob ng psychiatric ward, maaaring ang tugon ng mga respondente na mas mahirap alagaan

ang matanda dahil kadalasan, ito iyong mga tipong ayaw gumalaw/umalis sa kama hangga’t walang

ginagawang mas mainam na paraan.

Para sa bilang 4:

Para sa bilang na ito, lahat ay nakaranas na ng hindi pagkaintindihan sa pagitan nila at ng

pasyente. Karamihan ay nagsasabing mas mainam na intindihin ang pasyente at dapat hindi mangibabaw

ang personal na emosyon.

Para sa bilang 5:
 20

Ito ang tatlong napiling pinakabigat na mga naengkwentro ng mga sinarbey:

I- Ayaw sumunod ang pasyente sa mga pinapagawa ng nars

II- Ayaw gumalaw/umalis ang pasyente sa kama

III- Pagkakaroon ng transference at counter-transference

RESPONDENTE I II III
A 3 3 2
B 7 6 4
C 3 2 2
D 3 3 1
E 4 4 3

Interpretasyon:

Sa unang hanay, lahat ng respondente ay nagkaroon na ng karanasan kung saan ayaw sumunod sa kanila

ang pasyente. Sa pangalawa, isang babae lamang ang hindi nakaranas na makaingkwentro ng ayaw

gumalaw/umalis ng pasyente sa kama. Sa pangatlong hanay, nanatiling pareho ang bilang ng mga

respondenteng mas mababa sa 20 taong gulang sa pagkakaranas ng transference at counter-transference

kumpara sa iba.

Para sa bilang 6:

Lahat ng respondente ay nagsabing kailangan magkaroon ng pag-iintindi sa pasyente sa parte ng nars.

Para sa bilang 7:

Ito ang mga dahilang karaniwang sinagot ng mga respondente:

1. Pagkakaroon ng hindi pagkakaintindihan sa pagitan ng nars at pasyente

2. Ang hindi pagsunod ng pasyente sa nars

3. Ang transference at counter transference.

Para sa bilang 8:
 21

Karamihan sa mga respondente ay sumagot na dapat isaalang-alang ang pagtiwala sa isa’t isa.

Hindi dapat mawalan ng pagkakaunawa.

PANGKABUUANG INTERPRETASYON:

Pagdating sa pakikipagsalamuha sa pasyente, may mga karaniwang teknik na ginagawa ang nars.

Gayunpaman, magkakaiba pa rin ang kanilang pananaw sa paggamit ng mga kakayahan na ito. Base sa

mga datos, mas mapagmalasakit sa pasyente ang babaeng nars kumpara sa lalaki. Nakikitang mas

epektibo ang mga nakakatandang nars pagdating sa pagtatrabaho. Sa bahagi naman ng mga problema, ang

pangunahing suliranin ay ang hindi pagkakaunawaan ng nars at ng pasyente. Madalas din nagkakaroon ng

transference at countertransference. Pagdating naman sa pasyente, mas mahirap ang mga babaeng alagaan

dahil sila iyong madalas na hindi maunawaan ang damdamin at mas sensitibo. Gayun din sa mga

matatanda.

SARBEY 2:

1. Hindi mo alam kung anong gagawin sa pasyenteng hinahawakan mo.

2. Nagkakaroon ka ng negatibong damdamin sa pasyente.
3. Nagmamadali ka sa loob ng ward dahil hindi ka mapakali.
4. Umiinit agad ang ulo mo ‘pag ayaw sumunod sa’yo ang pasyente.
5. Hindi ka kumportable sa kliyente mo.
6. Nawawalan ka ng pasensya sa pasyente.
7. Hindi mo maintindihan ang nais sabihin ng pasyente.
8. Kung minsan iniisip mong iwanan ang pasyente mo.
9. Gusto mong ma-terminate agad ang relasyon mo sa pasyente ‘ pag magtse-check-out
na siya.
10. Inirereklamo mo ang pasyente mo.
11. Tahimik ka lang ‘pag inaalagaan mo siya.
12. Nawawalan ka ng pag-asa pagdating sa kliyente mo.
13. Nagkakaroon ka ng counter-transference kapag magtse-check-out na ang pasyente.
14. Iiwanan mo siya kahit gusto niyang mapag-isa.
15. Naaawa ka sa pasyente mo at nagagamitan mo ito ng empatiya.
16. Iniiwasan mong masaktan ang pasyente mo.
17. May naaalala ka ‘pag nakikita mo ang pasyente mo.
18. Iniisip mo na para siyang isang kamag-anak sa iyo.
19. Nabibigyan mo ng sapat na panahon ang pasyente mo.
20. Kinukuwentuhan mo siya.
 22

21. Binibigyan mo siya ng payo.

22. Tinututor mo siya.
23. Ginagamitan mo ng verbal na komunikasyon ang pasyente mo.
24. Ginagamitan mo ng di-verbal na komunikasyon ang pasyente mo.
25. Ginagamitan mo ang pasyente mo ng empatiya o simpatiya.

Panig ng Pasyente:

1. Ayaw sa iyo ng pasyente mo.

2. Hindi kumportable ang pasyente mo sa iyo.
3. Lagi siyang nagrereklamo.
4. Hindi ka niya maintidihan.
5. Nagkakaroon siya ng negatibong damdamin sa iyo.
6. Iniiwasan ka niya.
7. Ayaw niyang sumunod sa iyo.
8. Ang tingin sa iyo ay mortal na kaaway.
9. Nanggugulo ng ibang kliyente ang pasyente.
10. Nagwawala ang pasyente ‘pag hindi mo ginagawa ‘yung gusto niya.
11. Ayaw uminom ng gamot ang pasyente ‘pag galing sa’yo.
12. Tahimik o nakatulala lang siya ‘pag kinakausap mo siya.
13. Ayaw niyang makinig sa mga payo mo.
14. Dumedepende lang siya sa’yo .
15. Nagkakaroon siya ng transference sa iyo.
16. Kumportable siya sa iyo.
17. Gusto ka niya laging makasama.
18. Ang tingin niya sa iyo ay magulang, kapatid o ibang kamag-anak.
19. Ayaw niya ng ibang nars, ikaw lang daw dapat.
20. Ang tingin sa iyo ay kasintahan.
21. Sinasabi niya ang mga saloobin niya sa’yo dahil pinagkakatiwalaan ka niya.
22. Masaya siya ‘pag kinukuwentuhan mo siya.
23. Natututo siya agad tuwing tinuturuan mo siya.
24. Interesado siya sa mga activities na pinapagawa mo sa kanya.
25. Nakikipagkoopereyt siya sa’yo.

Base sa Sarbey B, na naglalayon alamin kung gaano kadalas nagagamit ng isang nars ang kanyang
kaalaman at talino sa pagbubuo ng isang magandang panterapeutikang relasyon, ito ang mga tinipong
datos.

Dami ng taong sinarbey: 10

KATEGORYA - A
 23

BILANG HINDI BIHIRA/MADALAN MADALAS LAGING

NANGYAYARI G NANGYAYARI
1. 7 3 0 0
2. 8 2 0 0
3. 7 3 0 0
4. 10 0 0 0
5. 6 4 0 0
6. 9 1 0 0
7. 6 4 0 0
8. 10 0 0 0
9. 2 6 2 0
10. 9 1 0 0
11. 2 6 2 0
12. 10 0 0 0
13. 3 7 0 0
14. 0 9 1 0
15. 0 2 8 0
16. 0 0 0 10
17. 3 5 2 0
18. 0 2 8 0
19. 0 0 4 6
20. 0 0 8 2
21. 0 0 7 3
22. 0 0 9 1
23. 0 0 9 1
24. 0 0 10 0
25. 0 0 8 2
 24

KATEGORYA – B

BILANG HINDI BIHIRA/MADALAN MADALAS LAGING

NANGYAYARI G NANGYAYARI
1. 0 5 5 1
2. 0 6 4 0
3. 0 0 9 1
4. 0 1 9 0
5. 0 3 7 0
6. 0 2 8 0
7. 0 0 10 0
8. 10 0 0 0
9. 1 8 1 0
10 0 2 7 1
11. 2 5 3 0
12. 1 1 8 0
13. 0 5 5 0
14. 0 1 7 2
15. 0 3 5 2
16. 1 4 5 0
17. 0 3 6 1
18. 4 2 3 1
19. 2 4 3 1
20. 1 8 1 0
21. 0 9 1 0
22. 0 3 6 1
23. 3 3 4 0
24. 0 5 4 1
25. 0 3 6 1

Interpretasyon

KATEGORYA A:

Para sa mga bilang na 1-13,

Karamihan ng sagot ay nanggagaling sa HINDI NANGYAYARI, ibig sabihin ay hindi

mapang-abuso ang nars sa pasyente.

Pangalawa ang BIHIRA/MADALANG. Kaunti lamang ang pumili dito, ito ay isa pang
kahulugan na kayang kontrolin ng nars ang kanyang sarili sa pag-aalaga ng psychiatric patient.
 25

Pangatlo, apat lang ang pumili ng MADALAS. Ibig sabihin ay kaunti lamang ang
nagkakaroon ng problema sa pasyente.

Pang-apat, ang LAGING NANGYAYARI. Walang pumili dito, kung kaya’t masasabi
natin na hindi nangyayari lagi ang mga negatibong sitwasyon.

Para sa mga bilang 14-25,

Ang pinakamadaming napili ay ang MADALAS, ibig sabihin malimit na nakakaranas

ang nars ng magandang pakikitungo sa pasyente.

KATEGORYA B:

Para sa mga bilang 1-13,

Kung nanggaling ang pinakamaraming sagot sa LAGING NANGYAYARI o

BIHIRA/MADALANG, maayos ang tingin sa iyo ng pasyente.

Ayon sa table, karamihan ng mga pinili ay ang MADALAS NA NANGYAYARI.

Para sa mga bilang 14-25,

Kung nanggaling naman sa MADALAS o LAGING NANGYAYARI, kumportableng

kumportable ang pasyente sa iyo.

KABANATA V

LAGOM, KONGKLUSYON AT REKOMENDASYON

1. Lagom

Ayon sa mga impormasyong aming nakuha, ang Psychiatric Nursing ay isang uri ng

pangangalaga na nagmamalasakit para sa mga tao ng lahat na edad na may sakit sa kaisipan. Ang mga

nars sa lugar na ito ay may mga karagdagang pagsasanay sa pagbuo ng isang panterapeutikang

komunikasyon, pagaanalysa at pagharap sa hamon ng pag-uugali. Ang mga kataga sa kalusugan ng

kaisipan ay hindi lamang makikita sa pangpisikal na kaanyuan kundi pati sa kabuuan ng isang tao,

kabilang na ang kung paano tayo kumilos, magisip, at makaramdam. Ayon sa aming pag-aaral, mayroong

iba’t ibang klase nang paggagamot sa pasyente. Isa na rito ang terapi. Ang terapi ay gumagamit ng

pakikipaghalubilo sa mga pasyente upang makabuo ng komportableng relasyon sa pagitan ng nars at

kliyente. Dahil dito, nabuo ang tinatawag nating psycho-social nursing/sikososyal na narsing. Dito,
 26

makikita natin ang pag-unlad sa pag-iisip at mentalidad ng isang pasyente at kung paano ito

makisalamuha sa paligid na kanyang kinaroroonan. Mayroon din tayong tinatawag na Art Therapy o

sining-panterapeutika, naisasagawa dito ang koneksyon at pag-aanalisa ng nakaraan at ng kasalukuyang

pag-uugali ng pasyente. Ito’y isang aspekto ng kunsensya at pagkatao na hindi nalalaman ng indibidwal

tuwing gising ang pag-iisip nito. Maari itong makaapekto sa pasyente depende sa kung paano niya ito

prinoproseso sa kanyang isipan. Sa direkta o di direktang pakikipagsalamuha naman, apektado dito ang

nars na nangangalaga sa pasyente, kung kaya nababagay gamitin dito ang epektibong

pakikipagkomunikasyon tungo sa relasyong panterapeutika. Ang psyciatric nursing ay hindi lamang

magagamit sa taong may kapansanan sa pagiisip kundi magagamit din ito sa ibang sitwasyon gaya nang

pagaanalysa ng krimen, pakikitungo nang maayos sa kapwa, at paglutas ng ispiritwal at pangpamilyang

problema. Nabangit din sa aming pag-aaral na ang isang indibidwal, pamilya, grupo, organisasyon o

komunidad ay maaring maging pasyente.

Ang Panterapeutika nars-pasyente relasyon ay nagsisilbing susi sa saykayatriko nursing. Ito ay

nakikibahagi sa pag-aaral at nakikipagtulungan upang mabigyan linaw ang mga karanasang nakakaapekto

sa emosyonal na damdamin para sa mga pasyente. Ang komunikasyon ang nakakatulong upang

magpagdala at makatanggap ng mga mensaheng nais iparating. Madarama dito ang nais ipaunawa

tungkol sa mundong ginagalawan. Dito pinaglalaanan ang oras, lugar, layunin ng pagkikita sa pagitan ng

mga nars at mga kliyente pati na rin ang mga kondisyon para sa pagtatapos. Ang nars ay isang

propesyonal na nakapagbibigay ng serbisyong totoo sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan at pamumuno

sa ilang mga pangangailangan ng pasyente upang mabigyang kalutasan ang problema nito. Ang klinikal

na bahaging ibinibigay sa mga malalang sitwasyon, at pangmatagalang pag-aalaga ay isinasakatuparan sa

pakikipagtulungan ng mga may pahintulot na ahensiyang klinikal na may kakayahang magbigay ng

kinakailangang karanasan. .  Taglay ng mga nars ang mga magaganda nilang katangian na ayon sa

klinikal na pamamaraan sa pagtratrabaho sa pasyente upang makabigay ng impluwensya sa pagbabagong

asal para panterapeutikang nars-pasyente relasyon.

 27

1. Kongklusyon

Ang panterepeutikang relasyon sa pagitan ng nars at pasyente ay mahalaga. Ang totoong pag-

aalaga ay isinasabuhay at napamamalas sa loob ng Psychiatric ward.  May malaking pagkakaiba sa

pagitan ng panterepeutikang relasyon at ordinaryong pag-uusap. Sa panterapeutikang relasyon, may

pakay at may adhikain na nais makamtan ng pasyente at nars. Maraming mahahalagang aspeto ang dapat

isaalang-alang sa pagkikipagsalamuha sa mga pasyente. Ang komunikasyon, direktang pag-aalaga ay ilan

sa mga mahahalagang sangkap upang matugunan ang mga pangangailangan ng bawat isa. May mga

pagkakataon kung saan ang relasyon ay dumadaan sa matinding pagsubok. Ang psychiatric nursing ay isa

sa mga pinakamahirap na propesyon. Kailangan ng determinasyon at puso sa pakikihalubilo, ang paglaan

ng panahon upang maipakita ang totoong interes at pag-aalala at ang pagbibigay pansin sa mga sinasabi

ng pasyente, verbal at di-verbal, kung saan gumagamit ng eye contact  upang mas lalong mapadala ang

mensahe sa komunikasyon. Ang layunin ng nars ay itaguyod ang kalusugan ng mentalidad ng mga

pasyente. May mga pagkakataong kung saan ang mga pasyente ay hindi kuntento sa ginawa ng nars at

nagbubunga sa pagkalungkot at pagwawala. Gayunpaman, ang mga nars ay gumagamit ng mga paraan

upang kalmahin at bigyang pansin ang mga pangangailangan ng mga pasyente. Ang pasyente at nars ay

nagpaplano upang mapabuti ang kalagayan ng mga pasyente. Tinuturuan ang mga pasyente ng mga

alternatibo upang marunong silang tumayo sa sarili nilang mga paa. Marunong dapat silang pagalingin

ang mga kanilang sarili upang kapag lubusan na sila magaling sa kapansanan ay maaalala nila lahat ng

mga tinuro ng nars.  

 28

2. Rekomendasyon

Mula sa buong pangkat na masusing pinag-aralan ang Psychiatric Narsing, ay buong galak at

pagpapakumbabang inirerekomenda ang mga sumusunod:

a. Para sa mga nars sa loob ng Psychiatric ward, mas paigtingin ang therapeutic relationship at

therapeutic communication sa mga pasyente ng psychiatric ward. Huwag magsawang gamitin

ang ganitong uri ng pag-uugnayan, hindi lamang sa loob ng psychiatric ward, ngunit pati na rin

sa ibang dibisyon ng ospital at sa labas nito.

b. Para sa mga propesor ng Psychology at Psychiatric nursing, bukod sa pagtuturo ng mga

impormasyon at kaalaman ukol sa linya ng pag-aaral na ito, ay bigyan pa nila ng pansin ang

pagbibigay kamalayan at paghahanda ng kanilang mga estudyante sa mga sitwasyong maaari

nilang kaharapin sa loob ng psychiatric ward.

c. Para sa pamilya ng mga may kapansanan sa pag-iisip, maging bukas sila sa anuman ang

kondisyon ng kanilang mahal sa buhay na nasa loob ng ward. Matindi ang pangangailangan sa

pang-unawa, tiyaga at pagtitiwala. Mahalagang matutunan din nila mismo kung paano sila

makikipag-ugnayan sa kanilang mga mahal sa buhay na nasa ganitong kalagayan.

d. Para sa mga mambabasa, lawakan ang pang-unawa at tangkilikin ang therapeutic communication.

Ito ay lubos na makatutulong sa pang-araw-araw na pakikipag-ugnayan.

 29

LISTAHAN NG MGA SANGGUNIAN

Mga Libro:

Larson, K. H. (1968). Direct care nursing: a teaching program for psychiatric nurses. New York :
Macmillan

Cushnie, J. M. (1987). Practical psychiatry for health workers and nurses. Edinburgh: Churchill
Livingstone

Saxton, D. F. (1975). Care of patients with emotional problems: a textbook for practical nurses. Saint
Louis : Mosby

Karnosh, L. J. (1966). Essentials of psychiatric nursing. St. Louis : C. V. Mosby

Cushnie, J. M. (1987). Practical psychiatry for health workers and nurses. Edinburgh : Churchill
Livingstone  

Walker, J., Payne, S., Smith, P., & Jarrett, N. (2005). Psychology for nurses and the caring professions.
2nd ed. UK: McGraw-Hill.

Videbeck, S. (2006). Psychiatric mental health nursing. 3rd ed. New York: Lippincott Williams and
Wilkins.
Bostrom, C. E., Schwecke, L. H., & Keltner, N. L. (2007). Psychiatric nursing. 5th ed. Singapore:
Elsevier.

Journals

Shea, C. A. (Ed.). (1999). American psychiatric nurses association. Advanced practice nursing in
psychiatric and mental health care. St. Louis : Mosby

Meyer, L. A. (1962). The american journal of nursing. Toward therapeutic care. (p. 124). New York:
Springer

Payne, S. M. (2009). The evolution of therapeutic care and clinical specialization in psychiatric nursing.
Perspectives in psychiatric care. (Vol. 4 pp.12-20). New York: Wiley Periodicals Press

Dziopa, F. & Ahern, K. (2009). What Makes a Quality Therapeutic Relationship in Psychiatric/Mental
Health Nursing: A Review of the Research Literature. The Internet Journal of Advanced Nursing
Practice (Vol. 10). Singapore: Elsevier B. V.

O’Donovan, A. & Gijbels, H. Understanding Psychiatric Nursing Care with Nonsuicidal Self-Harming
Patients in Acute Psychiatric Admission Units: The Views of Psychiatric Nurses. Archives of Psychiatric
Nursing (Vol. 20 pp. 186-192) Singapore: Elsevier B. V.

Internet
 30

Registration and Policy Department. (2009). Nurses and midwives board of western australia. Retrieved
January 2009 from http://www.nmbwa.org.au/cproot/759/2/Boundaries%20for%20Therapeutic
%20Relationships.pdf.

Jones, E. (2008). Rosenhan Research on Psychiatric Hospital Workers. Retrieved February 4, 2008 from
Associated Content Inc.

Farlex. (2010). The Free Dictionary. Retrieved December 28, 2008 from http://medical-
dictionary.thefreedictionary.com/Psychiatric+ward

Lanza, M. L. (1997). Perspectives in Psychiatric Care. Power and Leadership in Psychiatric Nursing:
Directions for the Next Century. Vol. 33. Retrieved September 23, 1997 from
http://www.questia.com/read/5000416872?title=Power%20and%20Leadership%20in%20Psychiatric
%20Nursing%3a%20Directions%20for%20the%20Next%20Century%2c%20in%20Perspectives%20in
%20Psychiatric%20Care#

Zauszniewski, J. A., Suresky, M. J., Bekhet, A. K., & Kidd, L. (2007). Review of Psychiatric Intervention
Studies. Moving from tradition to evidence: A review of psychiatric intervention studies. Vol. 12.
Retrieved May 2, 2007 from The American Nurses Association Inc.

Iba pang sanggunian:

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18167423?

ordinalpos=1&itool=EntrezSystem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_SingleIte

mSupl.Pubmed_Discovery_RA&linkpos=2&log$=relatedarticles&logdbfrom=pubmed

http://en.wikipedia.org/wiki/Psychosocial

http://www.nami.org/Content/ContentGroups/Helpline1/Psychosocial_Treatments.htm

http://en.wikipedia.org/wiki/Psychiatric_and_mental_health_nursing

http://mra.e-contentmanagement.com/archives/vol/1/issue/1/article/553/psychiatric-nurses

%E2%80%99-knowledge-and-attitudes

http://www.crpnbc.ca/physical_restraint.pdf

http://nurseweb.ucsf.edu/www/spec-psy.htm

http://www.psych.org/Departments/EDU/Library/APAOfficialDocumentsandRelated/PositionStat

ements/199109.aspx
 31

http://www.nursedirectory.net/nursing-reviewer/psychiatric_nursing/

http://www.nursedirectory.net/nursing-reviewer/therapeutic-nurse-patient-relationship/

http://www.nursedirectory.net/nursing-reviewer/the-role-of-communication-in-psychiatric-

nursing/
 32

APENDIKS A

Marso 9, 2010

PROP. LAARNI LAZALITA

Propesora, Unibersidad ng Santo Tomas

Mahal naming Propesora,

Mabunying pagbati po!

Kaugnay sa pag-aaral na aming isinasagawa na may pamagat na Ang Mga Kontribusyon ng

Direktang Pangangalaga, Komunikasyon, Pamamalakad at Pagtuturo sa Pagkakaroon ng
Panterapeutikang Relasyon sa Pagitan ng Nars at Pasyente sa loob ng Psychiatric Ward, nais po sana
naming humingi ng inyong pahintulot upang kayo ay aming kapanayamin sa petsa, oras at lugar na
inyong itatakda.

Kami po ay naniniwala sa inyong pagkadalubhasa sa larangang nakapaloob sa pag-aaral na ito.

Kung inyo pong pahihintulutan, ang inyong pagbabahagi ng ilang karunungan at karanasan patungkol
dito ay lubos na makatutulong sa tagumpay ng aming pag-aaral.

Dalangin po naming ang inyong pagtanggap at pahintulot sa aming pakiusap. Maraming salamat
po.

Lubos na gumagalang,

MARIJILLE ELIZES

Representatib ng pangkat

Binigyang pansin:

BB. AISSA ABEGAIL JIMENEZ

Propesor
 33

APENDIKS B

TRANSKRIPSYON NG INTERBYU KAY MS. LAARNI LAZALITA, MARCH 11, 2010

Mga Interbyuwer:

Jayne de Joya Sittie Norhanisa Dianalan

Marijille Elizes Elaine Marie Factor

Marinell Espiritu

Jayne: Ilang Taon na po ba kayong nurse sa Psychiatric ward?

Ms.Lazalita: Ako ay nagsimula bilang pych nurse pagkagraduate ko sa nursing course mula 2002
hangang 2005. Nagtrabaho ako doon ng tatlong taon ngunit ngayon nagfofollow up padin
ako ng mga estudyante sa loob ng psych unit kung saan ito ay ang aking pang-walong
taon sa loob ng psych unit.

Marijille: Ano po ang naghikayat sainyo upang kunin ang inyong propesyon kung saan
makikipagsalamuha po kayo sa mga taong may kapansanan sa pagiisip?

Ms. Lazalita: Nung ako’y nagtrabaho sa UST Hospital ang unang naassign sakin na area ay ang
Neurology ward. Ngunit, ang aming supervisor ay nangangala sa dalawang unit,
neurology at psychiatric ward, kung kaya’t ako’y nabigyan ng pagkakataon upang
makipagsalamuha narin sa mga psychiatric patients.

Marinell: Maari niyo po bang mailahad ang mga naging suliranin ninyo pagdating sa trabaho?
Paano niyo ito binibigyang solusyon?

Ms. Lazalita: Bilang isang psychiatric nurse ay napakahirap, dahil ikaw ay makikipagsalamuha o
makikipagusap sa mga taong may problema sakanilang coping o tinatawag natin na
pakikisalamuha nila sa araw-araw na pamumuhay at kung anu ang reaksyon nila sa
sitwasyon na nararanasan nila. Minsan nagkakaroon ng hindi pagkakaintindihan ang
nurse at ang pasyente lalo na kung ito ang tinatawag nating negative feelings o
transference, counter transference kung saan yung nurse ay maaring makaranas ng
negatibong pakiramdam tulad ng galit o takot or pagkaawa o sobrang pagiging malapit
sa pasyente. Eto ang mga karaniwan naming nararamdaman sa psych unit. Pangalaw, ang
mga pasyente ay unpredictable or hindi mo alam kung anu ang magiging mood nila, kaya
kailangan ikaw aydapat na maging pasensyosa at magiging sensitib sa mga
nararamdaman ng mga pasyente. Pngatlo, ito ay mga pasyenteng may iba-ibang
sitwasyon, kaya ikaw ay makikipagsalamuha sa iba’t ibang behavior o reaction ng mga
pasyente. Ito ay mahirap dahil kailangan kotrolado mo ang iyong emosyon. Kung paano
ito nasosolusyunan, meron kaming ginagawa para maihandle o maisakatuparan yung
ginagawa namin bilang psych nurse. Una, nagkakaroon kami ng self-awareness. Ang
self-awareness ay isang pagkakataon kung saan inaalysa namin ang pakiramdam namin
 34

tuwing makikipagusap sa ganitong pasyente. Iniintindi rin namin ang aming mga sarili
para sa ganon, mapadali ang aming pagintindi sa ugali o response nila sa sitwasyon.
HInahanda din namin ang aming sariling emosyon, para pagnakaharap na kami sa
pasyente, handang handa na kami makipagisap.

Sittie: Bukod sa inyong mga nabangit,anu-ano pa ang ibang katangian na dapat mayroon ang
isang psych nurse?

Ms. Lazalita: Bukod sa pagiging paasensyosa at pagkakaroon ng empathy. Ang Empathy ay isang
abilidad ng nurse na maramdaman ang emosyon ng pasyente at nang ibang taong nasa
paligid. Kakaiba ang sipatya sa empatya, ang empatya ay ang abilidad ng nars na makita
pa nang mas malalim o mas maintindihan pa ang nararamdaman ng pasyente, at hindi ito
maging kaawa-awa sa tingin niya. Pangatlo, ang katangian ng nars na maging flexible, o
makapagadjust sa mga sitwasyon sa ward gaya nang iba-ibang pasyente at mga doctor.
Pangapat, ay ang abilidad ng nars na makipagusap sa pasyente, hindi maaari na ang nars
ay tahimik, insensitib o wlang pakialam sa pasyente. Importante din ang respeto sa
pasyente, dahil nakikita sila ng ibang tao bilang iba, pero samin nakikita namin sila kung
sino sila. Importante din ang nonjudgemental na attitude. Kung saan hindi namin sila
tinitignan bilang isang taong nagkaroon nang problema sa pagiisip, kundi tinitignan
namin sila bilang isang tao na nangangailangan nang tulong.

Elaine: Paanong komunikasyon ang inyong ginagawa?Verbal at di-verbal.

Ms. Lazalita: Dalawang tipo o types ng komunikasyon ang gingamit ng nars ditto sa psych unit. Una ay
yung komunikasyong verbal. Kung saan napakaimportante nito upang matanung ang
pasyente sa nararamdaman niya, ngunit minsan may mga pasyente na nahihirapan
magsabi nang tunay nilang nararamdaman kung kaya ang nars ay kinakailangan gumamit
nang hindi verbal kung saan kailangan maging sensitibo siya sa mga ekspresyon ng
mukha, mga galaw ng katawan, sa pagkilos ng pasyente na magsasabing mayroon pa
siyang ibang nararamdam. So sa dalawang iyon, importante ang nars ay dapat maging
sensitibo di lamang sa pananalita ng pasyente kung hindi pati narin sa kanyang pagkilos.
Minsan nagkakaroon kami ng problema dahil may mga pasyente kaming hindi
nagsasalita dahil narin sa epekto ng trauma sakanilang buhay, meron naming natutulala.
Kaya dapat talagang maghintay ang nars kung kalian magiging handa na ang pasyente sa
pakikipagusap sakanya. At ang nars naman ay dapat laging nandyan sa tabi nang
pasyente para maipakita sakanaya na kmaing mga nars ay interesadong malaman kung
anung nangyari sakanya.

Jayne: Sa loob po nang psychiatric ward, mga ilan po ang hawak niyo na pasyente?

Ms. Lazalita: Noong ako’y nagtrabaho, ang pinakatotal sensus namin ay 42 kung saan hahatiin ito para
sa tatlong nars. Kaya higit sa sampong pasyente ang aming hawak. Kinakailangan namin
makipagusap sa higit na sampong pasyente, pero hindi ibig sabihin na hindi na namin
kakausapin ang iba pa, kung kaya kaming lahat ay laging available, laging nandyan para
sa lahat nang pasyente. So Hindi rin kami maaring pumili kung sino ang pasyente namin,
lahat sila ay kakausapin namin. So yun ang maximum number na pwede naming hawakan
na pasyente mga 10 to 15.

Sittie: Paano po kung nagkakaroon nang pasyenteng nagwawala?

Ms. Lazalita: Pagnagkaroon ng pasyenteng nagwawala, unang-una tatanungin mo ang pasyente kung
bakit siya ay nagwawala, ineexplore, O ang tinatwag naming exploring the cause kung
 35

anu kaya ang dahilan bakit siya nagkakaganito. Pangalawa, kung hindi siya titigil kami
ay magbibigay ng warning sa pasyente at sasabihin natin na hindi niya kailangan
sumigaw o magwala, at makipagusap lang nang mahumanay at ang nars ay lagging
nandyan. Kung hindi na siya magiging kontrolado, maari na natin siyang gamitan ng
mechanical na pamamaraan. Yun ay ang paglagay nang restrains o tale ngunit ito ay
kailangan ipaalam sa physician o doktor dahil hindi ito basta-bsata. Kailangan sabihin
natin ito sa doctor na ang pasyente ay hindi na kontrolado, nasasaktan na niya ang sarili
niya, yun lang ang pagkakataon para ilagay siya sa isolation room. At also mayroon din
kaming mga gamot na pangpakalma na binibigay ng nars kapag ito’y inutus nang doctor.

Sittie: Huling katanungan, para po sainyo na isang nars sa isang komplikado at pinakamatinding
larangan ng panggagagamot, ano po ang pinakamahirap na parte ng inyong propesyon?

Ms. Lazalita: Para sakin, ang pinakamahirap na parte ay ang magkaroon ka nang negatibong
pakiramdam sa iyong pasyente. Karaniwan, tayo ay normal na indibidwal kung saan tayo
rin ay nakakaranas ng mga pagsubok o stress, minsan tayo ay may sariling pakiramdam
kung saan ito ay nakakaapekto sa ating pakikipagsalamuha sa pasyente. Napakahirap na
ihiwalay o iiwas yung nararamdaman mo sa nararamdaman ng pasyente. Kung baga ang
nars sa psychiatric unit ay kailangan maging stable, ito ang tinatawag nating emotional
stability, pagiging handa sa sariling emosyon at hindi siya magiging apektado sa kahit
anu mang sabihin ng sakanya. Yun ang pinakamahirap kung saan ang pasyente ay hindi
nagiging kooperatibo sa mga efforts na gingawa ng nars. Minsan nagkakaroon ng
frustration o pagkalungkot kapag ang pasyente ay hindi sumasali sa activities at
nagkakaroon din nang kalungkutan kapag ang pasyente ay hindi makarecover o hindi
nagiging maganda ang dulot nang kanilang pagkakastay or pagkaiwan niya sa isang
psych unit. Eto ang mga mahirap na parte para sakin, ngunit hindi natin ito makokontrol,
dapat padin ang nars ay maging pasensyosa, naghihintay, at laging nandyan sa pasyente,
ito’y tinayawag nating opening-self. At bilang psych nars, importante ang teraputik use of
self kung saan ito ay nakakatulong sa pasyente. Ikaw na mismo ay isang gamut kung saan
nakakatulong ka sa pasyente. Ang iyong pasensya, komunikasyon, at pagintindi sa
pasyente ay napakaimportante. Lahat ito ay mahalaga para maging isang mabuting
psychiatric nars. Hindi ka din dapat maging apektado sa mga sitwasyon nang paligid. So,
napakastressful talaga maging psych nars, ngunit mahalaga na nailalabas mo din ang
stress sa iyong katawan. Gaya nang relaxation techniques dahil pagkatapos nang trabaho
ay talagang nakakapagod and then pagtiwala sa sarili, at patuloy na pakkipagusap. Kami
ay natututo na makipagusap nang teraputik sa pasyente para din sakanila.
 36

APENDIKS C

Marso 8, 2010

MS. GLENDA VARGAS

Dekana, Kolehiy ng Nursing

Unibersidad ng Santo Tomas

Madam,

Mabunying pagbati po!

Kami po ay isang pangkay ng mag-aaral mula sa I-11, at kasalukuyan po kaming kumukuha ng

Filipino 2, sa ilalim ng pamamahala ni Prop. Aissa Abegail Jimenez. Kami po ay naatasang gumawa ng
isang papel-pampananaliksik upang maisakatuparan ang amin pong pangangailangan sa nasabing
asignatura.

Kasalukuyan po kaming nagkakaroon ng pag-aaral patungkol sa Mga Kontribusyon ng

Direktang Pangangalaga, Komunikasyon, Pamamalakad at Pagtuturo sa Pagkakaroon ng
Panterapeutikang Relasyon sa Pagitan ng Nars at Pasyente sa Loob ng Psychiatric Ward.

Kaugnay po nito, nais po sana naming hingin ang pahintulot ng inyong tanggapan upang kami
po’y makapamahagi ng mga kwestyoneyr sa ilang mga mag-aaral na kumukuha ng Nursing, para po sa
aming sarbey.

Lubos pong makatutulong ang mga datos na aming makakalap mula sa sarbey na ito para po
ikatatagumpay ng aming pag-aaral.

Inaasahan po naming ang inyong positibong pagtugon sa aming kahilingan.

Lubos na gumagalang,

ELAINE MARIE FACTOR

Representatib ng Pangkat

Binigyang pansin:

AISSA ABEGAIL JIMENEZ

Propesor
 37

APENDIKS D

Ang sarbey na ito ay para sa mga nars na kasalukuyang nagtatrabaho o nagkaroon ng karanasan sa pag-
aalaga ng pasyente sa loob ng psychiatric ward.

Magandang araw! Kami po ay mga mananaliksik sa unang antas, section I-11, na nagsasagawa ng sarbey
ukol sa paksang Ang mga kontribusyon ng direktang pangangalaga, komunikasyon, pamamalakad at
pagtuturo sa pagkakaroon ng panterapeutikang relasyon sa pagitan ng nars at pasyente sa loob ng
psychiatric ward para sa asignaturang Filipino 2. Nais po namin makuha ang inyong mga saloobin ukol sa
aming pananaliksik. Salamat po.

~ Mga Mananaliksik

Pangalan: _______________________________ (opsyunal)

Kasarian: ____ Edad:____

Sagutin ang mga sumusunod na tanong. Nararapat lamang na magpakatotoo sa inyong mga sagot:

1. Ano po ang ginagamit ninyong paraan upang makipagsalamuha sa pasyente?

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
____________________________.

2. Alin ang mas mahirap para sa inyo, verbal o di-verbal na komunikasyon sa pasyente? Bakit?

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
____________________________.

3. Alin ba ang mas mahirap alagaan?

Babae o Lalaki

Bakit?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
____________________________.

Bata o Matanda
 38

Bakit?

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________.

3. Nagkaroon na po ba kayo ng di pagkaintindihan sa pagitan ninyo at ng pasyente? Kung Oo, ang

sagot ninyo, paano ninyo ito nasusulusyunan ang ganitong problema?

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
____________________________.

4. Bukod sa di pagkakaintindihan sa pagitan ninyo, anu-ano pa ba ang mga karaniwang problemang

naienkwentro niyo sa loob ng psychiatric ward? (Itiman lamang ang kahon ng napiling sagot.
Maaaring humigit sa isa ang mga sagot.)

Ayaw sumunod o hindi sumasang-ayon ang pasyente sa mga pinapagawa ng nars

Nagwawala ang pasyente
Nagkakaroon ng transference at counter-transference
Nang-aaway ang pasyente
Nanggugulo ang pasyente ng ibang kliyente
Ayaw magpaiwan o manatili ang pasyente sa loob ng ward
Hindi alam ng nars ang gagawin
Pagkawala ng pasensya sa parte ng nars
Iba pang dahilan: _________________________________________________________.

5. Paano ninyo nalulutasan ang mga ganitong problema? (Iugnay sa mga napiling sagot sa bilang 4)

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
__________________________________.

6. Sa kabuuan ng inyong karanasan sa ganitong trabaho, ano sa tingin ninyo ang pinakamahirap na
parte o gawain ng isang psychiatric nurse. Ipaliwanag ang sagot.

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
__________________________________.

7. Alin sa mga sumusunod ang pinakaepektibong paraan upang mapaganda ang nasabing
relasyon?
 39

Paggamit ng props (i.e. larawan, laruan, sining, atbp.)

Malumanay at maayos na pakikitungo
Pagtuturo
Pagpapayo
Iba pang paraan: _________________________________________________________.

8. Kung bibigyan ka ng pagkakataong maibago ang kalagayan ng relasyon ng mga nars at pasyente
sa loob ng psychiatric ward, ano ang gagawin mo?

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
__________________________________.
 40

APENDIKS E

Ang sarbey na ito ay para sa mga nars na kasalukuyang nagtatrabaho o nagkaroon ng karanasan sa pag-
aalaga ng pasyente sa loob ng psychiatric ward.

Magandang araw! Kami po ay mga mananaliksik sa unang antas, section I-11, na nagsasagawa ng sarbey
ukol sa paksang Ang mga kontribusyon ng direktang pangangalaga, komunikasyon, pamamalakad at
pagtuturo sa pagkakaroon ng panterapeutikang relasyon sa pagitan ng nars at pasyente sa loob ng
psychiatric ward para sa asignaturang Filipino 2. Nais po namin makuha ang inyong mga saloobin ukol sa
aming pananaliksik. Salamat po.

~ Mga Mananaliksik

Pangalan: _______________________________ (opsyunal)

Kasarian: F Edad: 20

Panuto: Ilagay ang numerong kaugnay ng sagot mo bago ang mga bilang ng mga sumusunod na tanong.

Hindi nangyayari Bihirang nangyayari Madalas na nangyayari Laging nangyayari

1 2 3 4

Panig ng Nars:

26. Hindi mo alam kung anong gagawin sa pasyenteng hinahawakan mo.

27. Nagkakaroon ka ng negatibong damdamin sa pasyente.
28. Nagmamadali ka lagi.
29. Nagkakaroon ka ng counter-transference kapag magtse-check-out na ang pasyente.
30. Umiinit agad ang ulo mo ‘pag ayaw sumunod sa’yo ang pasyente.
31. Hindi ka kumportable sa kliyente mo.
32. Nawawalan ka ng pasensya sa pasyente.
33. Hindi mo maintindihan ang nais sabihin ng pasyente.
34. Kung minsan iniisip mong iwanan ang pasyente mo.
35. Gusto mong ma-terminate agad ang relasyon mo sa pasyente ‘ pag magtse-check-out
na siya.
36. Naaawa ka sa pasyente mo at nagagamitan mo ito ng empatiya.
37. Iniiwasan mong masaktan ang pasyente mo.
38. Inirereklamo mo ang pasyente mo.
39. May naaalala ka ‘pag nakikita mo ang pasyente mo.
40. Nawawalan ka ng pag-asa pagdating sa kliyente mo.
41. Iniisip mo na para siyang isang kamag-anak sa iyo.
42. Nabibigyan mo ng sapat na panahon ang pasyente mo.
 41

43. Kinukuwentuhan mo siya.

44. Binibigyan mo siya ng payo.
45. Tahimik ka lang ‘pag inaalagaan mo siya.
46. Tinututor mo siya.
47. Iniiwan mo siya ‘pag gusto niyang mapag-isa.
48. Ginagamitan mo ng verbal na komunikasyon ang pasyente mo.
49. Ginagamitan mo ng di-verbal na komunikasyon ang pasyente mo.
50. Ginagamitan mo ang pasyente mo ng empatiya o simpatiya.

Panig ng Pasyente:

26. Ayaw sa iyo ng pasyente mo.

27. Hindi kumportable ang pasyente mo sa iyo.
28. Lagi siyang nagrereklamo.
29. Hindi ka niya maintidihan.
30. Nagkakaroon siya ng negatibong damdamin sa iyo.
31. Iniiwasan ka niya.
32. Ayaw niyang sumunod sa iyo.
33. Nagkakaroon siya ng transference sa iyo.
34. Gusto ka niya laging makasama.
35. Ang tingin niya sa iyo ay magulang, kapatid o ibang kamag-anak.
36. Ayaw niya ng ibang nars, ikaw lang daw dapat.
37. Ang tingin sa iyo ay kasintahan.
38. Ang tingin sa iyo ay mortal na kaaway.
39. Malimit na nakakatulala siya.
40. Nanggugulo ng ibang kliyente ang pasyente.
41. Nagwawala ang pasyente ‘pag hindi mo ginagawa ‘yung gusto niya.
42. Ayaw uminom ng gamot ang pasyente.
43. Ayaw uminom ng gamot ang pasyente ‘pag galing sa’yo.
44. Sinasabi niya ang mga saloobin niya sa’yo.
45. Tahimik lang siya ‘pag kinakausap mo siya.
46. Masaya siya ‘pag kinukuwentuhan mo siya.
47. Natututo siya agad ‘pag tinuturuan mo siya.
48. Ayaw niyang makinig sa mga payo mo.
49. Interesado siya sa mga activities na pinapagawa mo sa kanya.
50. Nakikipagkoopera siya sa’yo.
42