4.

Otkrie revolucije

Avangarda i revolucija
Marksistiko odreenje: 1. kritiki i projektivni
aspekt (pojam projekta); 2. kritika ideologije
(mimezis i lana svest); 3. istoricizam (feudalna,
manufakturna, kapitalistika, komunistika
proizv); 4. umetnost i ideologija
Avangarde i revolucija: 1. princip negacije, 2.
princip projekcije
Optimalna vs. doktrinarna projekcija: avangarde
i totalitarni sistemi; znaaj 1933. godine

Dada u vajcarskoj

nastanak: 1. 1915-17, Hugo Bal i Ema Henings beei od vojne

obaveze naputaju Nemaku i odlaze u Cirih; pridruuju im se
Tristan Cara, Marsel Janko, Rihard Hilsenbek, Hans Arp, idr;
formiraju Kabare Volter; 2. od 1917, Galerija Dada u Cirihu
naziv: ne znai nita po sebi, ne definie program ve insistira na
poricanju konvencija svih vrsta, odbacivanje jezika kao sredstva
saznavanja, dijaloga i komunikacije.
postupci: 1. veernji hepeninzi, 2. oralna i apstraktna poezija
(buna poezija, amor, buka), 3. odbacivanje zvaninih institucija,
4. antiformalizam; 5. u vreme Galerije korienje otpada,
automatizam, kolai i aspamblai
oneobiavanje poetskog jezika: 1. klovski, 2. Kristeva, transgresija

Kabare Volter
(Hugo Bal)

Dada u Nemakoj
nastanak: 1. 1918, Rihard Hilsenbek se vraa u
Nemaku, zapoinje saradnju sa Donom i Vilandom
Hercfeldeom; pridruuju im se Georg Gros, Hana Heh,
plesa i muziar Gerhard Prajs, arh. Johanes Bader,
reiser Ervin Piskator, nastaje revija Der Dada; 2. nakon
1919 do 1933 pokret Nova objektivnost (Neue
Sachlichkeit): Georg Gros, Oto Diks, Maks Bekman, idr.
postupci: 1. javni nastupi-kabarei, upadi u tampu,
lepljenje plakata (rana faza); 2. fotografija; 3.
fotomontae, 4. povratak socijalnom realizmu (ratni
profiteri, ranjenici, osakaeni, prositituke...)
kraj: 1933. dolazak Hitlera, izloba Degenerisana
umetnost-123 umetnika sa preko 500 dela

Georg Gros

Oto Diks
Portret novinarke Silvije von Harden

Maks Bekman
No

Na marginama dade
Kurt viters: 1. koristi otpadne materijale za
konstruisanje umetnikih radova; 2. merc:
postupak nastao od reklamnog slogana
Kommerz und Privatbank; odatle izvodi
postupke Die Mercmalerei (slikarstvo merc),
Mercbild (asambla), Mercbau (konstrukcija
merc), Merzbild (preobraava atelje u dinovski
sitem u stalnom razvoju, procesu); 3. nije
nihilista kao vajcarska dada pronalazi
simboliku u okaljanim, odbaenim predmetima
koje za sobom ostavlja industrijsko drutvo

Kurt viters
Konstrukcija

Merzbau

 Marsel Dian: 1. poetna faza slikarstvo blisko

kubizmu, kasnije ga naputa; 2. Amerika faza najpre
izloba Armory Show (predstavlja svoje slikarstvo) a
potom ready made nosa boca, lopata za sneg (U
sluaju slomljene ruke) i vrhunac Fontana (za Prvi salon
Drutva nezavisnih umetnika, kasnije ga predstavlja u
Galeriji 291 Alfreda tiglica), 3. Pariska faza sarauje
sa Tristanom Carom, Frensisom Pikabijom, Men Rejom
(Mona Liza)
znaaj: 1. proglaavanje a ne stvaranje, 2. semantiki
obrt (svet umetnosti, institucionalno odreenje
umetnosti)

Marsel Dian
Akt silazi niz stepenice

Fontana

L.H.O.O.Q.

Nadrealizam

nastanak i razvoj: 1. najpre kao knjievni pokret, Andre Breton, Pol

Aragon, Antonen Arto, Pol Elijar, kasnije se iri na vizuelne
umetnosti, 2. revija Nadrealistika revolucija i dva Manifesta
nadrealizma; 3. pred izbijanje Drugog svetskog rata veina se seli u
Ameriku galerija Art of This Century Pegi Gugenhajm; 4. nakon
Drugog svetskog rata Francuska, revija La Main a la plume,
Belgija grupa Rvolucionarni nadrealizam, grupa Kobra i nastanak
neoavangarde
postupci: 1. automatizam, okrivanje nesvesnog i psihoanalize, 2.
osloboditi se kulturne alijenacije (Bretonov unutranji model), 3.
ideja revolucije rascep izmeu Bretona i Aragona; 4. nadrealizam i
slikarstvo (svet instinkta, fantazije, snova, jukstapozicija predmeta;
5. kola i dekola

oro de Kiriko

Maks Ernst
Ubu Iperator

Huan Miro

Salvador Dali

Rene Magrit

Revolucija kao projekcija konstruktivizam

nastanak: 1. uticaj Maljevia (ali uz odbacivanje
misticizma), 2. Lenjin i njegova Nova ekonomska politika
(NEP, 1919-28, ukida je Staljin), 3. nakon revolucije
ukidanje umetnikih akademija i osnivanje slobodnih
eksperimentalnih ateljea, Svomas-a (slobodni ateljei):
UNOVIS (Potvrda i zasnivanje novog u umetnosti),
INHUK (Institut za umetniku kulturu), VHUTEMAS (Vie
umetniko-tehnike radionice)
dve struje ruske avangarde: 1. Kandinski i Maljevi vs. 2.
Aleksandar Rodenko, Varvara Stepanova, Viktor
Vesnin, Ljubov Popova, Aleksandar Ekster, idr.

 postupci: 1. konstrukcija umesto tafelajnog

slikarstva (predmet u prostoru, kinetike
skulpture), 2. spoj umetnosti i industrijske
proizvoenja, 3. spoj umetnosti i laboratorijskog
istraivanja, 4. umetnik kao ininjer
od konstruktivizma ka produktivizmu: nakon
1922, umetnik vie nije slikar ve proizvoa
tipinih predmeta u slubi narodnih masa (ne
stvara umetnost ve odreuje standarde
proizvodnje)
kraj konstruktivizma: 1933, Kongres u Harkovu,
pojava soc realizma i staljinizma

Aleksandar Rodenko

Vladimir Tatlin

Ljubov Popova

Konstruktivizam u Evropi - Bauhaus

nastanak: Vajmarska Nemaka, kola za
umetnosti i dizajn, direktor Valter Gropijus,
predavai Johanes Iten, El Lisicki, Laslo MoholjiNa, Vasilij Kandinski
produktivistika naela: 1. primenjene umetnosti
koje se okreu industriji, 2. umetnik kao ininjer
(Moholji-Na npr.-ne stvara umetnost ve daje
tehnika uputstva kvalifikovanom radniku), 3.
spoj umetnosti, dizajna, arhitekture, urbanizma...

Laslo Moholji-Na

El Lisicki