Professional Documents
Culture Documents
TEMA 9
Taxa de Modesta (a poboación urbana non supera o 10% do Experimenta un gran crecemento: Se estabiliza: crece a ritmo menor pola
Urbanización total) e estabilizada, porque, aínda que hai crecemento o incremento da poboación urbana redución dos movementos migratorios ás
urbano, o incremento da poboación urbana es paralelo supera ó da poboación rural. cidades e a diminución do crecemento
ó da poboación rural. natural.
Factores – Estratéxico-militares (control do territorio). – Administrativos: a nova división – A industria perde importancia como
de la – Políticos e administrativos (organización do do territorio en provincias en 1833 factor de urbanización porque a crise
urbanización territorio). estimulou o crecemento das novas industrial provoca a perda de atracción ou
– Económicos (control dos recursos do entorno e capitais provinciais. o declive das cidades industriais e pola
centros de actividade comercial e artesanal). – Económicos e sociais: naceu e nova tendencia a dispersar a produción
– Relixiosos (sedes do poder relixioso). desenvolveuse a industria industrial no espazo.
moderna, que localizouse nas – A terciarización gana importancia como
-Colonización fenicia e grega (litoral mediterráneo) cidades e atraeu ata elas a unha factor de urbanización (actividades punta,
-Romanización: fundaron moitas cidades. poboación campesiña numerosa, centros de decisión e turismo), mais aínda
-Invasións xermánicas: fase de desurbanización. polo alto crecemento da non substitúe á industria.
-Idade media: Musulmáns: crearon cidades e poboación, que viu facilitado o -Na etapa postindustrial fréase o proceso de
revitalizaron outras. traslado pola mellora dos crecemento das maiores cidades a favor das
Cristiáns: escasa vida urbana ata os séculos XII e XIII transportes. cidades medias e pequenas debido á
no que se reactivou. saturación das grandes urbes e á tendencia
-Idade moderna: S.XVI auxe urbano; s.XVII -Ata mediados do XIX: a actual á descentralización das actividades
estancamento; s.XVIII, reanimouse. concentración demográfica foi económicas. O resultado é a dispersión da
pequena (24,6%) urbanización ou urbanización difusa que
-Dende mediados do XIX a 1936: estende a cidade sobre espazos cada vez
a taxa case se dobrou (40%). máis amplos.
-Guerra Civil e posguerra:
ralentizouse e non favoreceu o
crecemento.
-Dende 1960 ata 1975 : etapa de
maior crecemento
Composición – Coexistencia de diversos – No século XIX a burguesía aprópiase das zonas máis centrais Mantemento da diversidade social.
social grupos. e valoradas do casco antigo.
– Certa xerarquía: elite no – Posteriormente, ó trasladarse ós novos ensanches, algúns
centro e traballadores na barrios quedaron ocupados por grupos sociais de baixos
periferia. ingresos e sufriron un importante deterioro ó longo do século
XX.
O CASO HISTÓRICO
Entendemos por casco histórico a parte máis antiga da cidade ou a parte dende onde se orixinou
a cidade. Este casco histórico foi evolucionando dende a súa orixe. Podemos falar de diversas
etapas. Nunha primeira etapa esta parte da cidade ou núcleo presentaba un plano irregular e
nalgúns casos podería presentar radiocéntrico. Normalmente as rúas eran irregulares e estreitas e
estaba rodeado por unha muralla. Dentro desas murallas a trama era compacta, é dicir, as
edificacións estaban xuntas e pegadas unhas ás outras. Casas que eran unifamiliares e poderían
presentar patios ou currais. Nas rúas mesturábanse residencias, con comercios, talleres
artesáns...e convivían diversos grupos sociais. Nunha etapa posterior, digamos que industrial,
prodúcense reformas no plano do casco histórico e se abren prazas, novas rúas, ensánchanse
outras (Gran vía)...e tamén se produce certo deterioro. A trama segue densificándose con
edificios que acadan tres cinco alturas, substitución de edificios vellos por novos. O centro
histórico nesta etapa confírmase como centro comercial reducindo o de residencia. Os residentes
nesta zona serán xente burguesa que pouco a pouco comeza a abandonar este centro para irse á
periferia, o que trae consigo un deterioro do casco histórico. Na etapa postindustrial procúrase
rehabilitar esta zona. Os edificios son remozados e preténdese dotar ao casco histórico de lugar
tanto residencial como comercial, tamén arránxanse prazas, fanse rúas peonís, etc.
Ensanche burgués: é un espazo novo que responde aos gustos burgueses e polo tanto plasma
as súas ideas de orde cun plano regular; de hixiene por iso aparecen rede de sumidoiros,
alumeado, auga, prazas...; e de beneficio económico con comercios, transportes...As rúas son
rectas e deséñanse en cuadrícula. A trama edificatoria é de baixa densidade con espazos entre
casas con xardín. As casas podían ser palacetes e vilas. Principalmente o uso do solo era
residencial burgués. Co paso do tempo a trama densifícase e as casas elévanse en altura e a zona
comeza a ter usos comerciais e terciarios.
Ensanche obreiro: barrios obreiros e industriais: establécense na periferia das cidades xunto
ás vías de acceso á cidade ou xunto ás estacións de ferrocarril xa que os traballadores que
emigraban ás cidades non podían instalarse no casco histórico nin no ensanche burgués porque
era caro. Nun primeiro momento o plano era desordenado cunha trama pechada, densa e
vivendas de escasa calidade e dimensión en pisos. Os usos do solo eran diversos: residencia,
talleres, servizos, almacéns...Na actualidade, polo traslado da industria o solo foi ocupado por
outros usos terciarios como centros comerciais, recreativos, campus universitarios ou
residencias para xente de maior poder adquisitivo. Nos antigos barrios de obreiros que
permanecen trátase de revalorizalos pera que non caian na marxinación e deterioro. Aínda que
os menos accesibles seguen sendo espazos marxinais.
Barrios xardín: Creáronse a finais do século XIX e no primeiro terzo do século XX. Son o
resultado da difusión en España das ideas naturalistas que propugnaban o achegamento á
naturaza, e das ideas hixienistas, que valoraban os efectos positivos do sol e do aire libre sobre a
saùde. Como propostas, as cidades xardín, que achegan o campo á cidade. A cidade xardín,
desenvolvida por Howard; consistía en proxectar casas para o proletariado con Casas Baratas,
de tal xeito que se eliminaban as casas insalubres e erguer casas unifamiliares monótonas con
xardín. Logo estas casas orientáronse ás clases medias (similares aos chalets adosados). A
Cidade Lineal de Arturo Soria, proxectada para arredores de Madrid, concebía unha grande rúa
de 40 metros de ancho bordeada de casas unifamiliares con horta e xardín. Tamén pretendíase
superar a segregación social incluíndo casas de distinto nivel e prezo.
A PERIFERIA
AGLOMERACIÓNS URBANAS
A área metropolitana é unha grande extensión urbana que rodea a unha cidade importante e
abarca administrativamente varios municipios, entre os que existen importantes relacións
económicas e sociais.
As características son:
Está presidida por unha cidade importante
Establécense relacións sociais e económicas. A cidade central proporciona
emprego e servizos e a área de influenza permite a instalación de actividades
económicas por ter un solo máis barato e alberga traballadores de diferente
categoría.
A rede de comunicacións é esencial
Hai variedade social e poboación nova.
A estrutura espacial corresponde a coroas concéntricas por sectores
especializados en diferentes actividades.
Rexión urbana: é unha área urbana discontinua, integrada por cidades dispersas (nebulosa
urbana) pero o suficientemente densa como para que todo o territorio posúa características
urbanas. Exemplo: centro de Asturias
Conurbación: é unha área urbana continua formada polo crecemento paralelo de dúas ou máis
cidades ata unirse. Cada cidade da conurbación mantén a súa independencia. Exemplo:
Marbella-Málaga.
Megalópole: É unha aglomeración urbana de extensión suprarrexional e está constituída por
diversos elementos urbanos con funcións distintas que medran e forman unha área urbana
descontínua, pero sen fracturas importantes: Ex: o Eixe Mediterráneo.
A área de influenza urbana será maior canto máis diversas e especializadas sexan as
funcións urbanas.
1. O sistema español de cidades está formado polos núcleos urbano, e polas relacións
que se establecen entre eles, que conforman subsistemas con diferente grao de
integración.
b) Cidades medias. A maioría son capitais de provincia non incluídas nos apartados
anteriores. A súa poboación está ao redor dos 250 000 50 000 habitantes e as súas
funcións son principalmente terciarias, pero menos especializadas: o comercio e
servizos de ámbito provincial (administrativos, educativos e sanitarios). Son puntos
terminais dunha densa rede de., autobuses que as comunican cos pobos próximos.
O URBANISMO OURENSÁN
Antes de nada pódese considerar á cidade de Ourense como itineraria, xa que as súas estradas
conducen ao norte, pola de Vigo e cara o Leste por Santiago.
O vello Ourense, enraizado nas saias graníticas do Montealegre, o novo e brilante tendido sobre
a profunda terraza estrutural formado por antigos niveis do río, integran unha unidade urbana de amplas
relacións comerciais, rúas máis arbitrarias e outras nos rumbos Norte e Noroeste máis modernas.
Cumpriuse a simbiose da capital e o barrio da Ponte. Con iso o Miño intervén máis, coas súas pontes,
paseos ao marxe na vida diaria dunha cidade eminentemente administrativa e comercial. A apreciación
das beiras do río que fai que se integren coas termas na vida dos ourensáns e ourensás.
Esta cidade foi medrando e este desenvolvemento fixo que se formasen sectores claros:
O sector norte
O couto
O casco propiamente dito
A cidade está metida no val dos ríos e distribúese en terrazas, as rúas tamén, continúan as liñas
das terrazas e outras rúas van transversais. Polo que a cidade está determinada polo relevo. Ademais do
río Miño e do Barbaña, Ourense ten outros que hai que destacar: O loña, e o Río Sil. O casco está
“apretado”, pero o campo adéntrase na cidade e isto unido a que as rúas non son cuadriculadas, senón
axustadas á topografía, orixina continuos cambios. Os itinerarios seguen tamén as mellores estradas e
varios destes recorridos son lineais, é dicir, débese regresar polo mesmo camiño en sentido inverso,
porque a confluencia radial deles en Ourense así o esixe.
En Ourense podemos destacar ou diferenciar claramente a parte norte e a parte sur. En poucas
cidades aparece tan acentuado a diferenza entre a rexión norte e a sur da Praza Maior, ata os anos 40, o
indiscutido centro da cidade. A sur da praza a construción gris, apretada, conserva aínda os aires dos
vellos tempos con rúas entrelazadas, sinuosas, estreitas, pero cada vez máis revalorizadas e cun empuxe
por parte do Concello por salvar esta parte antiga da cidade.
Pódese dicir que é unha cidade desordenada e atendendo ao punto de vista estrutural é diferente
ás demais, xa que non seguen o paradigma na súa construción como pode observarse noutras cidades.
Estas rúas córtanse, hainas transversais, lonxitudinais,perpendiculares, etc.,é un fluír de rúas sen
disposición ningunha. Crece esta cidade e nos barrios periféricos, ultramodernos uns e outros non o son
tanto, é cara onde se estira a cidade.
.-As prazas:
Ourense é unha cidade onde as prazas e prazueletas vense por doquier, a estas prazueletas van converxer
cantidade de rúas, todas con historia, prazas que eran o centro de reunión tanto cultural, de ocio como
económico. Prazas que aínda conservan o pasado histórico:
Praza Maior: antigamente era o centro de reunión. É unha praza perfectamente cadrada,
en tres dos seus lados está porticada, sen moita regularidade, ocupada ao sur polo
edificio do Concello. A súa irregularidade radica nas diferentes épocas de construción e
no desnivel do pavimento.
Praza das Damas , da Magdalena e do Trigo: Praza da Magdalena que recibe ese nome
pola capela hoxe desaparecida. É unha zona de tránsito entre as dúas catedrais. Antes
era aquí a praza de abastos.
Praza do Correxidor e do Anxo
Praza das Mercedes e Tomás María Mosquera: Parque das Mercedes, é un pequeno
campo dividido en dous escalóns por un paredón interrumpido por unha escalinata. A
parte inferior ten unha forma triangular. Sobre o paredón situábase a Inclusa e a capela
das Mercedes. Polo norte esténdese a Avenida de Bos Aires.
Prazas da Constitución, do Cid e Regreo
Praza da Fonte do Rei, Bispo Cesáreo e San Lázaro
Praza da Victoria
Praza da Ferreiría e da Trindade
Praza de San Marcial
Praza do Ferro: Antiga cruz dos Ferreiros, centro do mercado de ferros que alí facían os
asturianos. Destaca a casa dos Boán e outras interesantes e tamén a fonte de Oseira
renacentista.
Praza do Trigo: de pequenas dimensións e de forma irregular. Fonte de Oseira. Esta
praza xunto coa do Correxidor, a do Trigo e a das Damas compoñen a paisaxe sur da
Catedral.
Praza de San Cosme: A graza das rúas e costas, coñecida como Fonte dos Coiros.
Estas son as prazas máis destacadas de Ourense, todas elas pertencen á parte antiga de Ourense,
conservando aínda eses aires históricos e o seu nome por razón xustificada. Case todas as prazas se
estenden pola parte sur de Ourense, tomando como referencia a Catedral. Menos a praza do Ferro, a das
Mercedes, a de San Cosme, que se sitúan ao Norte, contigua á Catedral e ao este respectivamente. Son de
vital importancia porque constitúen a parte antiga, ou o casco antigo desta urbanización.
-Parques:
Ourense é unha cidade con poucos parques, aínda que na actualidade procúrase crear zonas de
esparcemento.
Parque de San Lázaro: é o máis destacado porque é o centro ourensán. O recente
desenvolvemento converteuno en centro urbano que se expresou verticalmente coa
Torre de Ourense construída en 1968. No centro do parque está a terceira e menos
valiosa fonte de Oseira. Na rúa norte do parque está a Igrexa de San Francisco. Na zona
oeste a rúa Curros Enríquez, ao sur a Bedoia e ao Este a de Cardeal Quevedo. No oeste
presenta catro escalinatas e no centro a gran estatua da Vitoria.É o centro social e
comercial da cidade, por iso o solo é moi caro. As vivendas, xa de anos, seguen a ser
das máis caras e o nivel socioeconómico desta zona é elevado. Concéntranse bancos,
comercios, hostelería, ocio, etc.
Alameda: lugar transitado pola xente maior. Antigamente era a horta do Concello e
agora está cortado pola estrada. A parte de arriba está axardinada e na zona de abaixo
está dividida en tres sectores sendo o central un paseo.
Parque de Padre FEixóo: está situado ao comezo da rúa do Paseo e no termo da Rúa
Lamas Carvajal.
Xardíns do Posío: Son de gran tamaño presenta aproximadamente 240 metros cadrados
e está dividido en tres sectores con catro portas en cada punto.
Campo dos Remedios: no oeste da Ponte Romana. Forman un conxunto histórico
artístico. Antigamente chamábaselle Campo do Desafío.
Parque Infantil: Adicado aos nenos principalmente. Comunica coa rúa do Progreso.
Parque do Barbaña: de grandes dimensións, foi creado recentemente e a raíz diso
construíronse vivendas. En torno ao parque o nivel socioeconómico é medio alto.
Parque Miño: de gran dimensión pero agora recortado polo Centro Comercial. É unha
zona verde de esparcemento que mira ao río.
.-Rúas:
As rúas de Ourense están distribuídas en Barrios, barrios que poden ser periféricos ou simplemente
urbanos. No centro mesmo da cidade non se fala de barrios propiamente ditos, as rúas do centro están
compostas por edificios comerciais, oficinas, axencias, etc.
Agora, cada vez os barrios ofrecen máis, están mellor equipados polo que permite que os
habitantes non recorran diariamente ao centro de Ourense a realizar as súas compras.
As rúas que tiveron gran importancia na estrutura de Ourense son:
Rúa San Miguel: é a que vai da Praza do Ferro á Rúa de Lamas Carvajal. É o eixe
gastronómico da cidade.
Rúa de Santo Domingo: a rúa antiga Corredoira, prolongada ao NW o recinto histórico.
Pronto se encheu de edificios de estilo moderno. O nome tradicional da rúa do Progreso
indicaba o seu papel e o seu destino.
Rúa do Progreso: Estrada de Villacastín a Vigo. Paralela ao Barbaña. Da rúa parten
varias transversais que dan ingreso á poboación. Atravesa á cidade de Norte a Sur,
dende o Posío á Ponte Romana. Está formada, na súa maioría, por edificios comerciais,
restos de antigos edificios e edificios modernos. As vivendas son caras e o que se fai é
rehabilitar edificios vellos ou tirar antigos edificios para erguer edificios de sete ou oito
prantas bastante caros.
Rúa Lepanto: e subindo cara o antigo Cuartel de San Francisco e o Cemiterio. Hai a
través dela un gran número de rúas (Fornos, San Francisco, Correxidor...).
Rúa de Xoan XXIII, forma unha diagonal e está destinada a bancos e comercios,
inaugurada en 1959. Tamén hai edificios de vivendas moi caras, polo tanto estamos a
falar dun nivel socioeconómico moi alto. É a rúa que engarza a zona do parque de San
Lázaro co Progreso de fora transversal.
En definitiva, e volvendo ao estudo do Medina Somoza (2001) parece ser que foi na época do
desarrollismo cando a cidade se converteu nunha urbe un tanto desorganizada debido aos favores
políticos e a especulación. Fai fincapé nos poderes políticos como garantes dunha urbe ben artellada,
pensada para a sociedade e os habitantes.
Desenvolvemento da cidade nos últimos anos: a partir de 1960:
Na actualidade contamos con dous interesantes estudos sobre a configuración da cidade de Ourense, un
deles é unha tese de doutoramento presentada por Don José Somoza Medina na Universidade de Santiago
de Compostela do 2001 sobre o Urbanismo Ourensán, concretamente titulada Desarrollo urbano en
Orense 1895-2000. Nesta tese o obxectivo principal é comprobar como se foi configurando a cidade e
cales foron os factores decisivos para tal desenvolvemento e crecemento. O outro estudo é anterior e o
seu autor é Precedo Ledo. Estes estudos servirannos de referencia para a elaboración desta parte.
Segundo o estudo levado a cabo por Precedo Ledo (1991), os condicionamentos xeográficos
exerceron a súa influenza no asentamento da cidade ourensá. O curso medio do río Miño facía de encadre
territorial. Mais tamén presenta unha serie de restricións. Aparentemente a cidade de Ourense parece ser
unha cidade fluvial, máis nun primeiro momento a cidade xurdiu nun cerro ou ao pé das Burgas, como xa
indicamos anteriormente. Non obstante, o río tivo unha influenza notable por canto a que a cidade ten
unha disposición bastante lineal e tendencia ao escalonamento. De feito, na cidade anterior aos anos 50
tiñan as prazas e parques un perfil en pendente, incluso a catedral. Unha cidade en costas e de morfoloxía
lineal dominante. Non obstante, e isto é para destacar, a pesares desta disposición o río Miño non estaba
incorporado á paisaxe urbanística debido ás diferentes medras e retrocesos da auga facía desta zona un
lugar fráxil. A súa incorporación veu dado pola liña de ferrocarril que chegou a Ourense. A partir de
entón a cidade oriéntase nunha nova dirección. A cidade moderna descendeu ás terrazas do Miño.
Contribuíron a todo isto a construción da Ponte Nova entre 1910 e 1918. O barrio da Ponte era unha área
de comercio mayorista que se incrementou co ferrocarril. En canto ao centro histórico segue a manter o
seu proceso de renovación. Cara o Norte construíuse unha zona de expansión coa morfoloxía propia da
arquitectura de comezos de século, sendo este sector urbano o máis representativo do primeiro terzo do
século XX. A súa formación non se debeu a ningún deseño previo, como ocorría cos ensanches, senón
que foi o resultado da prolongación das rúas do centro histórico, seguindo o trazado das estradas. O eixe
principal era a prolongación da rúa do Instituto, a rúa comercial e aínda o Paseo de Ourense; comezaba na
Praza Mayor e enlazaba o corazón do Centro Histórico co Parque de San Lázaro. Outro eixe importante
foi o formado pola estrada de Trives (actual Capitán Eloi), paralelo a el a chamada estrada de
Circunvalación ascendía dende o Cruceiro ata o campo de San Lázaro. O terceiro trazado apoiábase na
rúa de Santo Domingo. Estas rúas abriron novas perspectivas urbanísticas.
O despegue urbano despois da guerra Civil foi notable sobre todo na década dos setenta. Os
factores que xogaron un papel principal foron:
1. Éxodo rural derivado da industrialización de Ourense coa creación do Polígono Industrial de San
Cibrán en 1974.
2. Desenvolvemento das actividades terciarias: entre elas o remate do ferrocarril Ourense-Zamora e
en 1952 inaugúrase a estación empalme que substitúe á anterior da Ponte. En 1957 ábrese a
estación de San Francisco e tamén desenvólvense os Plans de acceso a Galicia coa construción
dunha nova Ponte.
3. Despegue industrial e a política da Caixa de Aforros que actuou como promotora de vivendas en
Mariñamansa, O Couto, Barrocás, O Pino, Cardenal Quevedo, Avenida de Portugal a Torre.
4. A emigración que inviste en vivenda.En 1960 a taxa anual de crecemento do parque de vivendas
foi superior á poboación polo que a taxa de ocupación é menor que o resto das cidades de
Galicia.
5. Comercio transfronteirizo.
En 1961 dende a Administración desenvólvese o Plan General para el Municipio de Ourense pero non é
operativo e non se leva a cabo. Despois de desacertos o que permanece como un urbanismo racionalista é
o barrio das Lagoas. Nesta época de desarrollismo os barrios de San Francisco, Montealegre,
Mariñamansa, Val do Barbaña, son os que reciben un forte impulso.
En 1971-1976 prodúcese unha densificación do tecido histórico, desenvolvemento das rúas
entorno ao Parque de San Lázaro, o Centro, Posío, Mariñamansa, Pelamios e o Couto. A Ponte e o
Vinteún.
A construción nesta época son de casas de planta baixa e catro pisos e posteriormente de seis
pisos. Constrúese por manzás que son:
o Mazás xeométricas (sector que rodea San Francismo)
o Poligonais irregular (San Lázaro)
o Poligonais irregulares con espazos abertos (San Lázaro)
o Mazás regulares (nos ensanches centrais)
o Mazás sen consolidar (Vinteún, O Couto, A Ponte)
o Desorde
o Lineais entorno á estrada de Ponferrada e Portugal (Marcelo Macías)
o Casas lineais adosadas (periurbanización)
Logo observamos por zonas diferentes formas de edificación como os edificios bloque, racionalista ou
bloque laminados, rururbanos ou semiurbanos, construción diversas.
Distribución dos servizos que ofrece a cidade e zonificación: Para finalizar é moi interesante reseñar
que servizos ofrece cada barrio e que situación socioeconómica predomina en cada un deles.
En canto ao mapa económico observan algunhas cuestións de interese:
o Preeminencia da Area Central con empresas de tamaño medio.
o Dentro da Area Central destaca o elevado nivel de actividade que posúe o Casco Vello. O vello
Ourense segue a ser un barrio funcionalmente activo (Deputación, Concello, Institucións
Financieiras)
o Barrios que rodean as Areas centrais teñen un peso económico secundario de pequena empresa e
equipamentos urbanos (hospitais, centros educativos, pequena industria…)
o Periferia peso polo número de empresas, polas persoas que nelas traballan e polas dimensións
dos establecementos, moi superior á media da cidade.
o As áreas centrais recollen preferentemente o emprego terciario e ás empresas construtoras que
teñen alí as súas sedes sociais.
o Os Barrios que forman a periferia interior non teñen unha definición precisa en conxunto, sendo
nota común a todos eles a importancia adquirid polas empresas relacionadas coa construción.
Pero pódense establecer diferentas:
-Barrios septentrionais: singularízanse pola súa función manufactureira,
preferentemente o Vinteún, onde existe unha importante zona industrial, de
gran tradición urbana por ser área de asentamento dos establecementos fabrís
con anterioridade á creación do polígono. A proximidade da Estación de
ferrocarril foron factores favorables.
-Os barrios situados aos dous lados do Barbaña, é dicir, os occidentais, son
tamén áreas industriais secundarias, e asento de actividades relacionadas coa
construción (principalmente o Couto e os Pelamios)
o A Periferia urbana é principalmente industrial pero cunha trama edificada pouco densa.
Distribución socioeconómica por zonas ou barrios: Dende o punto de vista socioeconómico a cidade
tamén presenta unha distribución centrípeta.
Pódense establecer diferentes sectores:
o Hai unha pequena área que se pode considerar de maior rango social que coinciden coas rúas que
rodean o Parque de San Lázaro, que é tamén a área de maior rango comercial e de servizos. Este
núcleo central está rodeado por un extenso sector residencial de grupos socioprofesionais
medios-altos. Abarca todo o ensanche moderno e a súa expansión cara O couto. Nesta zona o
solo edificable é pouco e polo tanto hai un excesivo custe do terreo que fan que as vivendas
sexan caras.
o Sectores de nivel medio que se limitan a áreas de edificación compacta próximos ao centro e
situados nos eixes de acceso (As Lagoas, San Francisco, Caneiro) ou en sectores de nova
construción (A Ponte, O Couto, Seminario, Pelamios)
o Logo queda unha extensa periferia na que predominan os grupos socioculturais de rango medio-
baixo. Unhas veces coinciden con vivendas sociais de promoción pública ou privada (como o
barrio do Vinteún) e outras con espazos rurais semi-incorporados á cidade (como o barrio de
Montealegre).
BIBLIOGRAFÍA CONSULTADA
LÓPEZ CUEVILLAS, F., “Como naceu a cidade de Ourense”, en Revista Nós, Tomo VI.
PRECEDO LEDO, Orense, centro de equilibrio, A Coruña, Fundación Caixa Galicia, 1991.
SOMOZA MEDINA, J., El desarrollo urbano en Ourense : 1895-2000, Alicante : Biblioteca Virtual
Miguel de Cervantes, 2001.