MATERYALZM NEDR ?

Maddecilik, zdekilik veya materyalizm, madde ve maddenin hareketleri ile

deiimleri haricinde hibir eyin varolmadna dair felsef teori sistemidir. Bu
gr benimseyene maddeci, zdeki veya materyalist denir. Ayrca Popler kltrde
materyalizm, madd varlklara ve fiziksel rahatla ruhan deerlerden daha fazla
nem verme anlamnda da kullanlr.
Materyalizm, dnya fikir tarihinde sistemli bir dnce olarak ilk defa Antik
Yunanistan'da grlmektedir. Bu dnce Yunan filozoflarndan Leukippos ve
Demokritos tarafndan felsef bir sistem hline getirilmitir.
Materyalizm, varlk veya gereklik hakknda bir grtr. Bu gre gre varolan
veya gerek olan sadece maddedir. Madde evrenin asl veya temel kurucu unsurudur.
Sadece duyumlarla alglanabilen varlklar, sreler veya ierikler vardr ve
gerektirler. Evren; zek (hacmi ve arl olmayan g - Tanr vb.), gaye ve niha
sebepler tarafndan ynetilmez veya ynlendirilmez.
Bu gre gre her eyin kesin sebebi, madd (cansz, zihinsel olmayan veya belirli
temel fizik gler) sreler veya varlklar(mekanizm)dr. Zihinsel varlklarn,
srelerin veya olaylarn yegane sebebi madd varlklardr. Zihinsel varlklar ise
maddenin tezahrdr ve maddesiz varolamazlar. Doast hibir ey var deildir.
Zihinsel(ilah olduu varsaylan - ilah olduuna inanlan gler; cin, eytan, Tanr
vb...) hibir ey var deildir.
Materyalistler fikrin (maddde olmayan eyler) tezahrlerini, madde ve maddenin
hareketiyle (dnmyle ya da kombinasyonuyla) izah ederler. Eski atomculuk
akmna dhil olanlardan yeni materyalistlere kadar bu akmn esas deimemitir.
Duyum, fikir, en yksek idraklar, az ok rakik bir maddenin hareketinden, uzvi
vazifelerinden ve sinirlerin hepsinin titreimlerinin rndr. Materyalizm ruhun
(maddeden bamsz olduu iddia ediliyorsa) varln ve metafiziksel glerin (cin,
eytan, melek, tanr vb.) varln kabul etmez.
Materyalizm, var veya gerek olan aklayan bir grtr. Her ey hareket hlindeki
(dnm, evinim) madde ile veya madde ve enerji (maddenin rn) ile veya hu da
(sz konusu edilen madde kavramna bal olarak) sadece madde ile aklanabilir;
btn niteliksel farkllklar niceliksel farkllklara indirgenebilir. lmin
inceleyebilecei konular metafizik deil, fizik veya madd nesnelerdir. "O hlde
materyalizm, maddecilik dncesini benimsemekle z (ana unsur) varln madde
olduunu, maddeden baka hibir cevherin (maddeden bamsz) bulunmadn
kabul eder. Ayrca materyalizm, her trl madd ve manev (duygu, dnce, enerji)
gerekliin zn ve temelini madde grr; maddeyi hareketli ve lemde belli bir yer
igal etmi ferd varlklar gibi tasfir eder."

Zihinsel varlklarn, srelerin, olaylarn yani her eyin kesin sebebinin madde ve
maddenin deviniminin rn olduunu; zihinsel(tanrsal) ve doast hibir eyin
olmadn; her eyin hareket hlindeki maddeyle veya madde ve enerji ile
aklanabileceini; btn niteliksel farkllklarn niceliksel farkllklara
indirgenebileceini kabul etmektedir. Ksacas materyalizm, her eyi, her trl olay
maddeye irca etmekte maddenin bir yaylm, alm, belirtisi olarak grmekte ve
maddenin (fizik) dnda hibir gereklik tanmamaktadr.
Karl Marx ve Materyalizm (Maddecilik)
Marx (1818-1883)
Materyalizmin bir baka nl temsilcisi de Karl Marx (Karl Marks)'tr. Marx,
Feuerbach (Foyerbah)'n materyalizminden ve Hegel'in diyalektiinden etkilenerek
diyalektik materyalizm adn verdii yeni bir kuram gelitirmitir. Marx, Hegel'in
diyalektiinin ba aa durduunu kendisinin ise ayaklar zerine oturttuunu syler.
Hegel'in sisteminde varlk ide ile balar, ide maddeyi ve doay yaratr. Marx'da ise
madde ile balar, dnce maddenin rndr. Bir baka anlatmla maddi olan
dnsel olan meydana getirir.
Marx'a gre dnyadaki deime mekanik olarak deil, diyalektik yasalara gre (tez,
antitez ve sentez), ani sramalar yoluyla gerekleir. Bu deiim srecinde madde
biim deitirir. Bylelikle madde birbirinden nitelik bakmndan farkl varlklar
meydana getirir.
Marx diyalektik materyalizmi hem doaya hem de topluma uygulamtr. Nasl
doada maddi olan dnsel olan belirliyorsa, toplumda da retim biimi kltrel,
siyasal ve ekonomik yaam belirler. Buna gre insan eylemlerinin balca
ynlendiricisi ekonomik yapdr. Ona gre ekonomik gler ve retim aralar alt
yapy oluturur. Toplumun yaps, kurumlar ekonomik yapya gre ekillenir. Alt
yapya gre ekillenen toplumun snflara ayrlmas, yasalar, kurumlar vb. de st
yapy oluturur. Derleyen: Sosyolog mer YILDIRIM