Professional Documents
Culture Documents
ERSU PEKiN
TURHAN BiRGiLi 2,1 1,25, 26,27,28,29107, 125, 126, 191, 192, 195,223,224,
226, 229,235, 236,237,238,239,240,241 , 242, 243,244, 247, 248, 262, 263, 264, 265, 266, 267,
268, 269,270, 275,280,281, 282, 283, 284, 285, 286,287, 288, 289, 296, 297, 299,301,307,308,
311, 312, 315, 316, 317, 318. FiRDEVS SAYILAN 4, 5, 6, 7, 66, 67, 70, 71, 72, 73, 75, 77, 83, 85,
86,87,88,89.91,92,93,94, 113, 114, 115, 116, 117,118, 119,1 20, 121, 128, 131,1 34,1 35, 140,
141,142, 158, 161, 165, 166, 167, 170, 171, 172, 173, 176, 196, 225A, 2258, 225C, 290, 291. ALi
KONYALI-HALUK KONYALJ 3, 61, 74, 78, 79, 80, ] 00, ]08, 112, 143, 162, 163, ] 75, 257,26] ,
27] ,272 (226), 277, 292,294, 295,298. SAiT MADEN 68,90, ]32, 136, ]60, 168, 174. NUR
NiRVEN 194, ]95, ]96. YILMAZ ONGE 147, 148. CEM l;:ETiN -HADiYE CANGOKl;:E
On kap ak, ]23. EMEL ORGEN 69, ]22. GOROL SOZEN 21. V EYSEL DONBAZ 1.
FOToGRAFLAR
92-34- Y. 0230.2
ISBN 975-7630-24-1
YAYINClK ODU
lcindekiler
Baslarken
11
25
26
Eski Hitit
27
Mimarhk
Cizgileri
c A GIS A NAT I
77
KRALLIGI SANATI
78
94
rti.ntst VE DAG
219
220
265 Gee; Hi ti t Krallik ~agl Sana ti III 265 KARGAMi~IV -KRAL BURCU, YASiRis
KABARTMALARI 271 GEe; HiJiT SANATI ITIb 271 KARGAMi~ V 272 ztNCiRLi m. IV,
SAKe;AGOZO 305 KA YA ANITLARI /KABARTMALARI 305 iVRiZ 308 MARA$ MEZAR STELLERi
322 ORDEKBURNU STELi 324 YESEMEK HEYKEL AT0LYESi325 MALATYA III Bie;EM GRUBU
328 KULT STELLERi 335 KARA TEPE KABARTMA LARI
349
353
English Summary
367
368
Kisaltmalar
Secme Bibliyografya
Bitirirken
Hitit Tarihinin
Ana Cizgileri
11
Ii I T ! 'f
r,1
R. I Ii / N I N
AN A
(' I Z
c i
L E R I
Eski Hitit Kralligi 'run ta rihsel ge lisi rru oze t ola rak Telepinu Ferm aru veya
Metni (CTH 19) ola ra k ammsanan yazirta bulunmaktadir . Bu ya zi ta gb re Eski
Hitit Kr alhgL, La ba rna tahta gee;tig i za rna n kullandi gi a d t H attusili I (M .b.
1650) ile ba slamaktadir . An adolu'd aki sa vasla nyla kralli gm birligini sag lad ik
tan so nra, Ku zey Sur iye 'ye, Halep ~eh r ine kadar akmla r ya p hgml, kendisin e a it
bir tiir o tobiyo gra fi olan e;ift dilli (Hitite;e ve Akadea, CT H 6) yazltmd a izlemek
teyiz. Hattusili 1'in , Kussara'd a h asta ya taglO da dikte ettird igi siyas al vas iye t
name metnine go re, kendisine ba~k ald lr an, yazltta ki ifad eyl e "merhamefsiz, 50
guk ve kn/psiz" nit el end iril en , veliaht o la ra k sa p ta nm l~ yegen in in yerin e, to ru
nu Mursili 'yi kend isind en so nr a "Kra/ o/acagJ/lI, tahta oturacaglJ1 r" bildirmekte
dir. Mursili I kLsa salta na tl suresin de Babil'i zapted er (M.b . 1630) . Kral Te lepi
nu Metni'nd e bu sefer ile ilgili ~ u bilgil eri ed in iyoruz : ".. . Kendi iilkesini denizin
kom$lIsu yaptl. Ve Halpa/Halep iizerine yiirudu ve Halpa'Yl yaklp ylk fl.. . Ondan
soma BahiI'e yiin:idiJ ve Babi/'i yakJp yJktl. Hurri/er'e de saldnd l ve Bahil'den aldrgl
tutsaklar/a onlarm mallanl1l Hattllsa'ya gdfiirdii ". Mu riiil i 1, Babil ~ deri d bnii ~iin
d e kl zk ard e ~inin koca sl H antili ve Zida n ta tara f1l1dan Cild ur i.ild li . B6ylece sa
ray da taht kavgal an ve kan d aval an ba ~latilml~ o luyo rd u . Usurpator ola ra k,
H an tili hakkl olmayan tahtl ele gee;irir. Kuzey Sur iye 'y i elde tutmak ie;in c;aba
go s te rmesine kar~1I1, ba ~anh o la ma m l~, Hurril er Anadolu 'ya gi rmi~le r ve g iie;
lerini a rtlrmaga b a ~l aml~lardIr. Ynzlh be lge le re gore, Kralhk d evlet i yasa la nm
12
H I TI T l' A R1H I N i N A N A
r; I Z Ci L RI
herui z kurrnarrustrr ve d evlette d e istikrar go ru lme me k ted ir. Yine Tel epinu
Metni 'nd en H antili 'nin ih tiya rh k donemind e d e, og lu nu n ve prenslcrin old u
nilrnesi surege lmi stir. Bu kral d a kendi oglu tara findan oldu rulrnus ve s onraki
iki nit eliksi z kra l donerninde Hitit Kralli g: kotii olaylan al gilarrus ve d e vletin
cokusu hrzl anrrustir . Yu ka rrd a arumsadi girm z Hitit krallanndan 50 sene so nra
ya9am l9 a la n Telep inu (M .b. 1535-1510), kan sirun erke k kardesi Kral Hu z
13