Bilgisayar Mhendisliine Giri

BLGSAYAR MHENDSLNDE TEMEL KAVRAMLAR

Bilgisayar Mhendislii

Merkezi lem Birimi

Bellek ve saklama birimleri

Bilgisayar alar

Bilgisayar yazlm

letim sistemi

Say sistemleri

Algoritma ve veri yaplar

Programlama dilleri

Veritaban

Bilgisayar Mhendislii Eitimi ve Grevleri

Ama * programlanacak sistemlerin tasarmn retmek
* programlarn gelitirilecei platformlarn ve teknolojilerin
gelitirilmesini salayacak bilgi birikimini kazandrmak

Bilgisayar Programcl X Bilgisayar Mhendislii

Balca Grev Alanlar * Kaliteli donanm ve yazlm gelitirmek

* Gelitirilmi donanmlar zerinde iletim sistemi
ve uygulama yazlm niteliinde programlar
hazrlamak
* Veri taban uygulamalar hazrlamak
* Bilgisayar alarn projelendirmek
* Bilgisayar gvenlii konularnda nleyici
sistemler tasarlamak

Bilgisayar Mhendislii Konular

Donanm * Saysal sistemlerin tasarlanmas ve programlanmas
* Gml sistemler
* Gerek zamanl iletim sistemlerinin gelitirilmesi
* Saysal sinyal ileyicilerin programlanmas
Yazlm * Algoritma tasarm
* Veri taban tasarm
* Bilgisayar Alar
* Veri Gvenlii

Bilgisayar Sistemlerinin Geliimi

1830 Analitik Makine (Charles Babbage)

1850 Boole Cebiri (George Boole)
1890 Elektro Mekanik Cihaz (Herman Hollerith)
1931 Analog Bilgisayar (Vannevar Bush)
1939 Saysal Bilgisayar (George Stibiz)
1944 MARK I (Havard Aitken & IBM)
1945 ENIAC
1952 UNIVAC I
1958 Daha kk, hafif ve daha az snan bilgisayarlar (IBM)
1964 Daha hzl, gvenilir ve daha ucuz bilgisayarlar
1970 Gl programlama dilleri ve iletim sistemleri
1981 lk kiisel bilgisayar (IBM)

Bilgisayar Sistemlerinin Bileenleri

Bilgisayar ile bilgi al verii giri/k birimleri araclyla olur.

Bilgi girii ounlukla manyetik teyp, disket, klavye ve optik

okuyucular yardmyla olur.

klar ise disk, ekran, manyetik teyp, disket ve kat zerine

yaplabilmektedir.

Bilgisayarlar, yazlm (software) ve donanm (hardware) olmak

zere iki bileenden meydana gelmitir.
Bu bileenler bilgisayarn almas iin ok nemlidir. Mutlaka her
ikisininde birarada olmas gerekmektedir.

Donanm

Terminoloji:

Bir bilgisayar sisteminin donanm yaps genel olarak unlardan oluur:

Bilgisayarlarda veriler bit olarak adlandrlan 0 ve 1lerle ifade edilir

Bu saylarn karl 0V ve 5V dur
Sekiz bitin birletirlmesi ile Byte elde edilir
ki Byte bir szc (word) oluturur

giri/k birimleri
merkezi ilem birimi
ana bellek
d saklama ortamlar

evre birimleri

Bir bilgisayar
sisteminin mekanik ksmna donanm
ad
verilmektedir.Donanm ana donanmlar ve ek donanmlar olmak zere
ikiye ayrlr.

Ana Donanmlar

Bir bilgisayar sisteminin temel ilevlerini yerine getirebilmesi iin

gereken donanmlardr.

Merkezi lem Birimi (CPU)

Matematik lemci (Floating Point Unit)
Ana Bellek (RAM)
Yalnz Okunabilir Bellek (ROM)
Ekran
Ekran Kart
Balant Noktalar (Ports)
Sabit Disk (HDD)
G Kayna (Power Supply)
Disket Src
Klavye
Fare

Merkezi lem Birimi (CPU)

Bilgisayarn en nemli blmdr.

ki ksmdan oluur:
Aritmetik / Mantk Birimi
Toplama, karma, arpma,
depolama, vb.

blme,

tama,

bellekte

Denetim Birimi
Aritmetik birim ile bellek ve evre birimleri arasndaki
balanty kurma

Matematik lemci (Floating Point Unit)

Matematik ilem fonksiyonlarn denetleyen birimdir.

Bilgisayarlardaki CPU normalde tamsaylarla ilgili hesaplamalar

yapmaktadr. Karmak ve youn matematik ilemler matematik
ilemci tarafndan yaplmaktadr.

Ana Bellek (RAM)

altrlmak istenen programlarn geici olarak yklendii

birimdir.

Bilgileri geici olarak saklar ve i bitince bellekteki tm bilgiler

yok olur.

Merkezi ilem birimi, verileri RAMden alp iledikten sonra

tekrar RAMe gndermektedir.

Herhangi bir ilem yaplrken ilem ncesi diskten okunan

bilgiler ve ilem sonras alnan sonular nce ana bellee gelir ve
daha sonra diske veya diskete kaydedilir.

Yalnz Okunabilir Bellek (ROM)

stndeki bilgiler kalcdr.

eriini iletim sistemi programlar ve BIOS ad verilen,

bilgisayar aldnda alr durumda olmasn salayan, kontrol
programlar oluturur.

letim sisteminin her an kullanma hazr olabilmesi iin srekli

olarak bilgisayarn ana belleinin ROM ksmna yklenmi
olmas gereklidir.

BIOS Cache Bellek

Ana bellein hz merkezi ilem biriminin hzndan daha dktr.

Bu hz dklnden dolay Cache Bellek kullanlr.

RAM ile CPU arasndaki veri transferi ilemlerini yerine getirir.

Ekran

Kullanclarn bilgisayarda yapt tm ilemlerin izlendii

grnt birimidir.

Grntnn netlii ve kalitesini znrlk belirler.

Balca iki eit grnt modu bulunmaktadr:

Text modu
Harfler, saylar ve zel karakterler
Grafik modu
Resim, ekil ve metinler

Ekran Kart

Ekranlarn grnt verebilmesi iin bilgisayarda bir ekran kart

olmas gerekmektedir.

Ekran kart
tutmaktadr.

Grafik kart ise bu bellek alanndaki grnty ekrana sinyaller

eklinde gnderir. Ekran da bu sinyalleri dntrerek
grntler.

zerindeki

bellek

alan

grnty

ekranda

Balant Noktalar (Ports)

Bilgisayar ile dier birimler arasnda bilgi alverii

yapmak iin kullanlmaktadr.

Balant noktalar iki eittir:

Paralel portlar
ift ynl aktarm yapabilir
Daha hzldr
Yazc bu portlara balanr

Seri portlar
Tek ynl aktarm yapabilir
Fare ve modem balanabilir

Sabit Disk

Bilgiler sabit disklerde saklanr.

Disketlere gre ok daha hzl alr ve ok daha fazla bilgi

saklarlar.

Kapasiteleri, Megabyte / Gigabyte gibi birimlerle llr.

Disket Src

Disket, sabit diskte bulunan bilgileri kopyalamak, yedeini

oluturmak ve ayrca baka bilgisayarlardan alnan bilgileri sabit
diske aktarmak iin kullanlr.

Birok sistemde
kullanlmaktadr.

Bir disket src, yumuak demir bileenlerinden oluan, iki

okuma/yazma kafas iermektedir.

kurulum

ve

yaplandrma

iin

de

G Kayna (Power Supply)

ebeke elektriini (220 Volt) bilgisayara gerekli olan elektrie

(12 Volt) ayarlamak iin bilgisayarn iinde g kayna
bulunmaktadr.

Bilgisayar alrken elektrik devreleri snd iin g kaynann

arkasnda soutucu bir fan mevcuttur.

Klavye

Bilgisayarla iletiim kurmak iin kullanlr.

eitli fonksiyonlara sahip tular sayesinde kullanclarn bilgi

girmelerini salar.

Fare

Bilgisayarn kolaylkla ynetilmesini salar.

Fare gstergesinin ekranda istenen yere getirilerek sz konusu

yerin tklanmasyla bilgisayarla iletiim kurulur.

Sada ve solda olmak zere iki dmesi vardr.

Sol dme pencereler veya menler zerinde gerekli yerlerin
seilmesi amacyla kullanlr
Sa dme seilen komutla ilgili bir mennn almasn salar

Ek Donanmlar

Bilgisayarn temel ilevlerini yerine getirmesi iin zorunlu

olmayan,internete girme,mzik dinleme gibi ilave ilemler iin gerekli olan
elemanlardr.

Yazc
izici
Ses Kart
Hoparlr
Mikrofon
CD-ROM Src
DVD
Modem
A Kart
Tarayc
Televizyon Kart
Kamera
Ekran Filtresi
Sunu Cihaz
Kesintisiz G Kayna

Ek Donanmlar

Yazc (Printer)
Bilgisayardaki verilerin kat zerine yazdrlmasn salar

izici (Plotter)
Daha geni ve kaliteli izimlerin kat zerine yazdrlmasn salar

Tarayc (Scanner)
Kat zerindeki yaz, resim ve ekillerin bilgisayara aktarlmasn salar

Ses Kart
Bilgisayarn ses sinyallerini ilemesini salar

Hoparlr
Mzik dinlenmesini yada program altrldnda kan seslerin
duyulmasn salar

Ek Donanmlar

Mikrofon
Bilgisayara ses sinyali girii yaplmasn salar

Kamera
Bilgisayara grnt girii yaplmasn salar

Televizyon kart
Bilgisayarda televizyon izlenmesini salar

Ekran Filtresi
Bilgisayarn radyasyon etkisini azaltmay ve gzleri zararl nlardan
korumay salar

Sunu Cihaz
Bilgisayar ekrannn bir perde ya da tahta zerine yanstlmasn salar

Ek Donanmlar

A Kart
Bilgisayar birbirine balayarak aralarnda veri transferi yapmalarn
salayan a sistemi kurulumu iin gereklidir

Kesintisiz G Kayna
Bilgisayar alrken elektrik kesintisi olduunda bir sre daha
almasna yetecek gc salar

CD-ROM (Compact Disk Read Only Memory)

650 MB ya da daha fazla veri depolayabilirler
CD-R (CD-Recordable): Sadece kayt yaplabilir
CD-RW (CD-Rewriteable):Yeniden yazlabilir zellie sahiptir

DVD (Digital Versatile Disc)

Yksek znrlk ve kalitede byk boyutta veri depolanmasn salar

Yazlm

Bilgisayardan beklenilen her trl grevin tanmland bir

dier bileendir.

Bilgisayar yazlmlar genel olarak iki gruba ayrlabilir.

Sistem Yazlmlar
letim sistemi dahil olmak zere, bilgisayarn almasna ve
kullanlmasna ynelik programlardr. Bilgisayar sistemi ve
kaynaklarnn ynetilmesi amacyla kullanlr.

Uygulama Yazlmlar
Uygulamaclarn
yazdklar
programlardr.
yazlmlarnn kaynaklarn kullanabilir.

Sistem

Program

Program, bilgisayara yaplmasn istediimiz ileri, zel komutlar

araclyla tantan bir yazlmdr.
Bu komutlar belirli bir kurala gre yazlr ve kurallara
uyulmad srece program almaz.

Bilgisayarda altrlan programlar belli bir amaca ynelik olarak

hazrlanmtr.
Program bilgisayarda yaplmas istenilen komut ve ilemleri
iermektedir.
Programlar altrldnda ilemler adm adm ve hzl bir
ekilde yaplmaktadr.

Programlama Dili

Uygulamas yaplacak problemin zm yntemi belirlendikten sonra, onu

bilgisayarn anlayabilecei bir biime dntrme "programlama dili" araclyla
olur.

Bilgisayarlarn ortaya kndan bu yana programlama dilleri konusunda pek

ok gelime ortaya km ve eitli programlama dilleri ortaya atlmtr.

Programlama dillerinden bazlar unlardr:

FORTRAN
COBOL
BASIC
VISUAL BASIC
C
C++
JAVA
...

Veriler

Bilgisayara girilen her tr bilgi veri olarak adlandrlr.

Veriler belli konulardaki bilgilerdir.

Programlama dillerinde veri trleri ve bu veri trleri ile

yaplacak ilemler tanmlanmaktadr.

Veri trleri saysal, karakter ya da mantksal olarak

tanmlanabilir.

Veri trleri program yazlrken ilk balangta belirtilir.

Derleyiciler

st dzey dillerde yazlan programlarn makina tarafndan

anlalr hale getirilmesi iin derleyiciler kullanlr.

Programlar yazldktan sonra derlendiinde yanl komutlar

yazlmsa hata mesaj grntlenir.

Bilgisayar programlama dilleri makine ve st dzey diller

olarak iki blme ayrlabilir.
Makina dili ile yazlan
deitirilmeden kullanlr.

programlar,

makina

tarafndan

st dzey dilleri ise makina dilinin bir ok satrna karlk gelen

komutlar iermektedir. st dzey dilleri komutlarnn
altrlmas iin makina diline evrilmesi gerekmektedir.

Derleyiciler

COBOL
COBOL650
COBOLD
TINY COBOL

Java

C/C++

Borland C++ Compiler 5.5

MS Visual C++
BloodSheed Dev C++
GNU gcc
Cygwin project (windows iin gcc)

GNU Compiler Java Edition

IBM Jikes
Pascal
Sun Microsystem JDK
BloodSheed Dev Pascal
Borland Turbo Pascal 1.0, 3.02, 5.5
Free Pascal
C#
GNU Pascal
MS .NET C# Compiler

Paket Programlar

Paket programlar, belirli bir amaca ynelik olarak hazrlanmtr.

Bir amaca ynelik zel olarak hazrlanm programlar
bakalarna uymayabilir.
Genel olarak her kullancya uygun olan paket programlar da
bulunmaktadr.
rn: Kelime ilemci, Elektronik tablo, Veritaban ynetim
sistemleri vb. programlar genel olarak pek ok kesim tarafndan
kullanlmaktadr.

Uygulama Programlar

Uygulama programlar genellikle iletmelerin ihtiyalarna

ynelik, irket ile ilgili zmler retmek iin hazrlanan
programlardr.

rn: Muhasebe, sat, stok, insan kaynaklar vb.

letim Sistemleri

letim sistemi,

ana ve yan belleklerin en verimli biimde kullanlmas,

evre cihazlarla olan iletiimin salanmas,
bilgi dosyalar zerinde ilemlerin yaplmas,
eitli hizmet ve uygulama programlarnn altrlmas
gibi olanaklar salayan ve programlama dillerine destek veren bir
programlar topluluudur.

letim sisteminin her an kullanma hazr olabilmesi iin srekli

olarak bilgisayarn ana belleinin ROM (Read Only Memory), yani
sadece okunabilir bellek ksmnda yklenmi durumda olmaldr.
Fakat iletim sisteminin tm programlar ana bellein sz edilen
blmnde ykl durumda olmayabilir. letim sisteminin baz
programlar ancak kullanldnda ana bellee yklenirler.