MAINE ZA ISKOP I UTOVAR

ZEMLJE

Vrste
Bageri
Utovarivai
Grejderi
Dozeri
Skreperi

Parametri koji utiu na izbor

Topografija gradilita
Stanje transportnih puteva
Geomehanike karakteristike tla
Prisustvo podzemnih voda
Vrste radova
Pouzdanost mehanizacije i dr.

KATEGORIJE TLA

I kategorija (vrlo slab teren)- pijesak,pjeskovita zemlja laka glinovita

zemlja, ljunak tucanik;
II kategorija (slab teren) srednje vlana glinovita zemlja, lake gline
srednje i poveane vlanosti
III kategorija (teren srednje tvrdoe) glinovita zemlja male
vlanosti, teka glinovita zemlja i srednje gusta glina
IV kategorija (teren poveane vrstoe) slabi pjeari sa glinom,
slabi laporci, gusta glina
V kategorija tla (vrst teren) guste karbonske gline, slabi krenjaci,
mineralne stene i zamrznuti vlani pijesak;
VI kategorija tla (vrlo vrst teren) guste gline, slabi pjeari, laporac,
zamrznuti pijesak i glina do 3C
VII i VIII kategorija tla (veoma vrsti teren) gue i vre
modifikacije iz VI kategorije, vrste stijene i zamrznuta tla do 20 C

BAGERI

Podjela prema:
konstrukciji (univerzalni, teleskopski, vedriari, rotacioni, tunelski,
refuleri)
donjem stroju (na gusjenicama, na tokovima, etajui, plovni, na
kolosjeku)
vrsti pogona (dizel, elektrini, dizel elektrini, hidraulini)
nainu rada (ciklino ili kontinualno dejstvo)
vrsti komandi (mehanike, kombinovane, hidrauline)
nainu iskopa (horizontalni, visinski, dubinski, kombinovani)
vrsti iskopa (u suvom, u vodi)
U graevinarstvu se koriste bageri sa kaikom od 0,1 do 35 m3

UNIVERZALNI BAGERI

karakteristike prema podjeli bagera

iskop i utovar zemlje u suvom
ciklino dejstvo
na gusjenicama, pneumaticima i vrlo rijetko na kolosjeku ili
etajui, a ponekad i na asiji kamiona
mogue sve vrste pogona (a elektro pogon za velike
bagere)
hidraulike komande (najee)
djelovi:
osnovni bager:
donji stroj
bagerska kuica sa bagerskom mainom
prikljuna orua

VRSTE KAIKA I PRIMJENA

eona (visinska) - za iskope usjeka sa ela i kod otkopa sa

strane
Dubinska za iskope u dubini do 4, odnosno 9 m
Zahvatna (grajfer) za manji obim radova na iskopu
temelja, iskope pod vodom, za produbljivanje korita i sl.
Povlana (skreperska) za iskop kanala sa ela ili poreno
u punom ili nepotpunom iskopu i kod sikopa velikih jama

EONA KAIKA

DUBINSKA KAIKA

SKREPERSKA KAIKA

Bager "sajla" sa korpom od 4m3 kopa do 14m

dubine

SKREPERSKA KAIKA - kinematika

GRAJFERSKA KAIKA - kinematika

GRAJFERSKA KAIKA - kinematika

TELESKOPSKA KATARKA

TELESKOPSKA KATARKA

PRORAUN UINKA

T
q kv k p kr ko
Tc

Tc ( za okret od 90 i optimalnu visinu ela iskopa) od 20

do 40 sekundi za dubinsku i eonu kaiku, a obuhvata
operacije: iskop, okretanje, odlaganje, povratak
Pored pomenutih kv, kp i kr, koriste se jo:
ko - koeficijent okreta, a mogu se primijeniti i
ki - koeficijent naina istovara
kz - koeficijent zahvatanja materijala
kut - koeficijent usklaenosti transporta
ku - koeficijent optimalnosti uslova rada

ko - koeficijent okreta

Koriguje uinak prema visini radnog ela i uglu okretanja

bagera
Iznosi 1,0 za optimalnu visinu radnog ela i okretanje od
90
Kree se u intervalu od 0,59 do 1,26

BAGERI VEDRIARI

Maina za iskop i utovar zemlje sa rijetkom primjenom

Maina sa kontinualnim dejstvom
Sastoji se od niza kofica (vedrica od 12 do 150 l) u
beskonanom lancu na katarci koja moe da se prelama na
2 ili 3 zgloba
Kofice kopaju zemlju u tankim slojevima
Posebno pogodan za iskop kanala u zemlji bez krupnijeg
kamenja
Kretanje na gusjenicama ili kolosjeku
Prilikom iskopa i utovara bager se kree, a vozila stoje

BAGERI VEDRIARI

ROTACIONI KOPAI

kretanje na gusjenicama
esta upotreba u rudarstvu, rjee u graevinarstvu
iskop nanie ili navie
kofice (6-12 kom) na toku koji se nalazi na kraju pokretljive katarke i
transportna traka za utovar transportnih sredstava

ROTACIONI KOPAI

ROVOKOPAI

vrste
sa koficama
sa rotacionim tokom
sa glodaem (lancem)
kretanje na gusjenicama
iskop rova sa vertikalnim ili zakoenim stranama (irina rova 0,3-0,9m, pa i do
2,75 m)
odlaganje iskopa pomou transportne trake

http://www.hardrocktrenching.com/

ROVOKOPAI

OSTALE SRODNE MAINE

Kabel-bageri
kombinacija kabel krana i bagera sa povlanom kaikom
konstrukcija: fiksan toranj i pokretan anker izmeu kojih je
nosee ue po kome se kree korpa bagera i vuno ue
kojimse povlai kaika
rasponi 100- 350 m, a zapremin akaike 0,33-4m3
primjena kod eskploatacije ljunka, regulacionih radova i na
graenju brana
mogu iskop pod vodom
Kabel-skreperi
slian prethodnom, ali sa korpom bez dna koja se povlai
pomou dva ueta
rasponi od 60-130 , a kopre 0,3-3 m3

KABEL BAGER

Mini bageri

UTOVARIVAI

Maine za utovar zemlje a u lakom i sipkom materijalu

mogu da rade i iskop
Vrste
Maina sa ciklinim dejstvom
Utovarivai sa ela
Utovarivai preko glave
Maina sa kontinualnim dejstvom
Utovarivai sa koficama
Zapremina kaike od 0,5 do 7,5 m3

UTOVARIVAI SA ELA

Najei tip utovarivaa

Kretanje
na pneumaticima (najee)
na gusjenicama (znatno rjee)
Znatno manje pokretan od bagera
Znatno slabiji od bagera
Znatno vea zapremina radnog organa
Mnogo se manje koristi za kopanje, a mnogo vie za
utovar ve iskopanog ili izminiranog materijala
Vrijeme ciklusa se kree od 75 do 90 sekundi

UTOVARIVAI SA ELA

UTOVARIVAI PREKO GLAVE

Neto rei tip utovarivaa

Prednost u odnosu na utovariva sa ela je to
ne mora da se okree
Pogodan za tunele i rudarska okna
esto na gusjenicama
Vrijeme ciklusa se kree od 60 do 75 sekundi

PRAKTINI UINAK
UTOVARIVAA SA ELA I PREKO
GLAVE

Vrijeme ciklusa
za utovariva sa ela od 1,25 do 1,5 min
za utovariva preko glave od 1-1,25 min
Negdje u literaturi se koristi i kz - koeficijent zahvatanja
materijala i zavisi od kategorije tla koje se iskopava

UTOVARIVAI SA KOFICAMA

Maina sa kontinualnim dejstvom

Za utovar sipkih materijala na deponijama
Sastoji se od niza kofica (vedrica) u beskonanom lancu
Nosa kofica noe da mijenja ugao nagiba kako bi se
prilagodio visini vozila
Kofice se pune preko spiralne zavojnice (pua)

Kombinovane maine

<iframe width="653" height="367"

src="https://www.youtube.com/embed/I7mJEBo-J8o" frameborder="0"
allowfullscreen></iframe>

PRAKTINI UINAK
UTOVARIVAA SA KOFICAMA

q
U p v kv k p kr
a

q - zapremina jedne kofice [m3]

a - razmak izmeu kofica [m]
v - brzina kretanja kofica [m/h]

m

h
3

MAINE ZA ISKOP POD VODOM

Mogunost iskopa
suvozemnom mehanizacijom sa obale
univerzalni bager sa skreperskom ili zahvatnom kaikom
kabel bager
kabel skreper
bageri vedriari
u dubokoj vodi ili usljed nemogunosti iskopa sa obale plovni bageri
plovni bageri sa ciklinim dejstvom za radove na raiavanju u
pristanitima i rad u stijeni
bageri (eona ili zahvatna kaika)
specijalni plovni bageri sa grajfer kaikom za dubine i do 120 m
plovni bageri sa kontinualnim dejstvom
plovni bageri vedriari
bageri refuleri

MAINE ZA ISKOP POD VODOM

Plovni bageri sa ciklinim dejstvom

bageri (dubinska ili zahvatna kaika) obini bager montiran i ankerovan

za plovno sredstvo
specijalni plovni bageri sa grajfer kaikom za dubine i do 120 m

MAINE ZA ISKOP POD VODOM

Plovni bageri sa kontinualnim dejstvom

plovni bageri vedriari

obrnut smjer kretanja kofica u odnosu na suvozemne
upotreba kod iskopa kanala
dubina iskopa i do 24 m ispod povrine vode
isko koficama na elu katarke, a transport materijala preko kosih
ravni ili transportnih traka

MAINE ZA ISKOP POD VODOM

Plovni bageri sa kontinualnim dejstvom

plovni bageri vedriari

MAINE ZA ISKOP POD VODOM

Plovni bageri sa kontinualnim dejstvom

plovni bageri refuleri (sisavci)

za vaenje pijeska i sitnog ljunka
usisavaju smjesu materijala i vode sa dna i potiskuju je po
cijevnom plutajuem sistemu na obalu
za dubine do 25m dubine pumpe montirane u tijelu bagera, a za
dubine do 45m podvodna pumpa montirana je na usisnu cijev
kod tvrdog dna koriste se razliiti sistemi za usitnjavanje: "jetsistemi", rezni tokovi, strune glave i lanci.

MAINE ZA ISKOP POD VODOM

bageri refuleri (sisavci)
1. Discharge pipe
2. Control cabin
3. Suction head with jet-appliance
4. cutter wheel
5. Conveyor chain
6. Suction pipe winch
7. Derrick for the suction pipe
8. Front floaters for suction pipe guidance
9. Suction pipe

DOZERI

Maina za iskop zemlje

Maina sa ciklinim dejstvom
Prenos sila
mehaniki (zastarelo)
hidrauliki (najee)
Kretanje
na gusenicama (najee)
na pneumaticima (znatno ree)
Konstrukcija
traktor na kome je privren no
pokretanje noa gore-dolje i oko
horizontalne osovine koja je
upravna na pravac kretanja

U zavisnosti od pokretljivosti
noa postoje:
buldozer - no je upravan
na pravac kretanja traktora
engldozer - no se moe
okretati oko vertikalne
osovine
tiltdozer - no se moe
okretati oko horizontalne
osovine koja je u pravcu
kretanja traktora

PRIMJENA DOZERA

ienje terena i skidanje humusa

Izrada usjeka i nasipa
Nasipanje
Iskop sa nasipanjem
Razastiranje
Izrada profila i iskop na manjoj dubini
Guranje skrepera prilikom iskopa
Raskopavanje tvrdog zemljita rijaem

PRAKTINI UINAK DOZERA

Operacije

T
U p q kv kr
Tc

iskop
guranje
razastiranje
povratak

Vrijeme ciklusa se kree od 90 do 150 sekundi

Vrijeme ciklusa zavisi i od daljine guranja
Ekonomino je gurati zemlju dozerom na rastojanju do 100 m
zapremina koliine zemlje q koju dozer moe da gura ispred sebe,
utvruje se na osnovu posebnog prorauna
q zavisi od snage motora dozera

GREJDERI

Maina za zemljane radove

Maina sa kontinualnim dejstvom
Kretanje na pneumaticima
Koristi se za profilisanje, planiranje i razastiranje
Radni organ je no koji se moe pomjerati:
oko vertiklane osovine
oko horizontalne osovine koja je upravna na pravac
kretanja
gore-dole

GREJDER

Primjena
Skidanje humusa
Izrada kosina i kanala
Iskop i nasipanje na putevima
Popunjavanje iskopa
Lako skidanje materijala
ienje snijega

PRAKTINI UINAK GREJDERA

V d B 0 , 20
Up
kv kr
n
B b cos

B - irina trake
b - irina noa
- ugao pod kojim je no
postavljen u odnosu na pravac
kretanja

GREJDER

GREJDER

SKREPERI

Maine za iskop, transport i istovar zemlje

Maina sa ciklinim dejstvom
Prenos sila je hidrauliki
Kretanje na pneumaticima
Kompleksna i samostalna maina
Konstrukcija
Ko sa poklopcem koji vue traktor
Ko se moe rotirati oko osovine koja je upravna na pravac
kretanja
Ko ima na sebi no za zasecanje zemlje
Moe biti vueni ili samohodni (najee je traktor jednoosovinski,
kod samohodnog)
Skreper sam vri iskop, utovar, transport i istovar

SKREPERI
samohodni (moto) skreper
sa otvorenim koem

SKREPERI

samohodni (moto) skreper sa elevatorom

SKREPERI

SKREPERI

vueni skreperi

PRIMJENA SKREPERA

Laki iskop i skidanje humusa

Iskop i nasipanje
Razastiranje
Za tvre zemljite potrebna im je pomo dozera
kao rijaa
kao guraa

PRAKTINI UINAK SKREPERA

Operacije ciklusa -pojedine

komponente treba sraunati ili
izmjeriti na licu mesta
Tc = tu + tv + ti + to
tu vrijeme iskopa i utovara
tv - vrijeme vonje
ti - vrijeme istovara
to - vrijeme manevrisanja

Vrijeme ciklusa Tc zavisi od daljine

transporta
Ekonomino je prevoziti zemlju
skreperom na rastojanju do 1000 m
za samohodne i 500 m za vuene