Bili giang sa 2

QUAN HE VUONIi snr THONIi

. -

KHONIi lilAN

Cac bai toan v~ quan h~ vuong goc luon Iuon lit mQt chu d~ quen thuoc va khong th~ thieu trong Il1Qi bid toan hinh hoc khong gian co m~t trong cac kl thi noi chung va thi vito Dai hQC. Cao dling noi rieng.

Cac nQi dung chinh trong cac bai thi tuyen sinh thuoc dang roan nay tlurong duoc d~ cap d~n lit:

- Clurng minh tinh vuong goc (bao gem duong thang vuong goc J11~t phang, hai dirong th~ng vuong goc voi nhau, hai m~t phang vuong goc voi nhau).

- Cac bai toan tim khoang each: Khoang each tif mQt diem d~n mQt m~t phang, khoang each giu'a hai dirong thang cheo nhau ...

- Cac bai toan xac dinh goc: Goc giua hai duong thang cheo nhau, goc giu'a hai m~t ph ling, goc giua duong th~ng va ll1~t phang.

Bai giang nay d~ cap d~n cac nQi dung do va nhirng vAn d~ lien quan trtrc ti~p d~n no.

§l. cAc BAI ToAN CHUNG MINH TINH VUONG GDC

1. Cac ki~n thuc co' ban dn bi~t

a. Tieu clIIU111 vuong go,"

+ Duong thang (d) vuong goc voi m~t phang (P) khi (d) vuong goc voi hai duong thang giao nhau cua (P).

+ Hai Ill~t phang (P) va (0) vuong goc voi nhau khi goc tao boi hai m~t phang tty bang 90°.

b. Cdc dill" If vi tilll' vuiutg glk ".----i-~----""7+ Dinh Ii ba dirong vuong goc:

Gift Slr d .L (P) cho ~ E (P), dirong thling .

+ Gia Slr (P) va (0) la hai m~t phang vuong goc voi nhau, (P)n(O)=~. N~u a E (P), a.Lzi thi a l_ (0)

20

+ Gia SlJ' (P) va (0) cung vuong goc vci (R), trong do (P)n (0) = ~ + N~u a .L (1'), thi m~t phang (0) clura a d~u vuong goc vai (P).

2. Cac d~ng toan tlllfimg g~p:

Loai J: Chung minh dirong thang vuong goc vai duong th~ng.

Day la mot trong nhtrng dang toan hay g?P nh~t trong chuyen muc cac bai toan v~ "quan h~ vuong goc" (va eo t~n suAt kha eao trong cac bai toan g~p phai a cau s6 3, v~ hinh khoug gian trong cac d~ thi tuyen sinh van cac tnrong Dai hoc, Cao d~ng cac nam gfin day nr 2002 - 2009).

D~ giai cdc bai 10(111 nay phuong phap chinh alive SIr dung iii:

A D~ clurng minh dirong thang d vuong

D goc vai dirong thang ~ ta thuong clurng minh d vuong goc voi mat phang (0), trong do duong thang ~ 11[1111 trong (Q).

Di nhien d~ lam duoc dieu nay nguoi ta phai su dung dieu kien d~ l11<)t duong thang vuong goc voi mot l11~t phang trinh bay a tren.

Noi each khac hoi sIr kil/11 chinh rti, don gian WI co ban sau diiy chinh la "linh

C h6n" d~ giai cac bai toan thu<)e loai nay:

+ N~u a .L (P) thi a vuong goc voi moi duong cua (P).

+ D~ a .L (P) chi cAn a vuong goc vo'i hai duong thang giao nhau cua (P) TIIi t1~/l: (D€ II,i luyi" sinh Dpi II{IC kl,fJi B - 2002)

Cho hinh I~p plurong ABCD.A,B,C,D, . GQi M, N, PI~n hrot la cac trung di~m cua BB" CD, A,D,. Chung minh MP .L C,N.

. Giai

GQi E la trung diJm cua CC" Ta co: MEIIBC => MEII A,D,.

GQi (Q) la m~t phang MED,A,. => MP E(Q) (l D~ th~y hai tam giac vuong C,CN va D,C,E bang nhau

~ CNc) =C)EDI =CC1N+C)NC =900 =>C1N .lEDI Do MEIIBC=>ME.l(CDD,C,) =>ME.l C,N

ro (2) va (3) suy ra: C,N .l (Q) ~ C,N .l MP

TIIi t1!1 2: (Di ttt! luyin sin" DCli II{le kll/ii A - 2007) ,

Cho hinh chop tu giac S.ABCD co day la hinh vuong canh bang a. M~t ben SAD la tam giac d~u va a trong m~t phang vuong goc v6i day. GQi M, N, P I~n 11Iqt 13 trung di~m cua SB, BC, CD. Chung minh AM 1. BP.

B

ft---

,/ ,/ ,/

D

(2) (3)

21

Giai

GQi H 1<1 trung di~m cua AD, do SAD la tam giac d~u, nen SH .L AD. VI (SAD) ..l (ABCD) =>SH j_ (ABCD) => SH..l BP (I)

s

A

8

n

H

D

p

c

D~ thtiy hai tam giac vuong BPC va CHD lil bang nhau, nen ta co

=> 81 =: CI => 81 + C2 = CI + C2 = 90° => BP .L CH (2)

ro (I) va (2) suy ra: BP ..l (SHC) (3)

Do HCII AN, MNIISC => (SHC)II(MAN) (4)

Tir (3) va (4) SlIY ra: OP .L (MAN) => AM ..l BP (dpcm)

E Thi t/(I 3: DJ IIIi I"yin sinh D(li hoc kflai B-1007

Cho hinh chop tu giac d~lI S.ABCD canh day bAng a. Goi E lil diem d6i xung ella diem 0 qua trung di~m cua SA. GQi M, N IAn hrot la trung diem cua AE, Be. Chung minh MN .L BD.

Giai

B Ta co SEAD lil hinh blnh thanh => SEIIDA

va SE = DA => SEBC cling la hinh blnh hauh => SCIIEB.

D c.

GQi P lit trung diem cua AB. Khi do trong cac tam giac EAB va ABC ta co

MPI/EB, PNIIAC.

Tir do SlIY ra: (MNP)II(SAC) (I) Ta CO DB ..l AC vil 00 ..l SH (vi SH ..l (ABCD» => DB ..l (SAC) (2). K~t hop (I) (2) di d&n: DB ..l (MNP)

=> BD .L MN => dpcm

Thl tI{1 -I: (DJ IIIi luyi" sill" DCli lu!e kfltii D-1007) Cho hlnh chop nr giac S.ABCD co day ABCD lil

hinh thang, trong do ABC = BAD = 90°; BA = BC = a, AD = 2a. Gia slr SA = aJ2 va SA vuong goc voi day ABCD. Chirng minh SC .L CD.

Giai

D GQi M lei trung di~m clla AD ta co:

MA = MD=a

Do MA = BC = a; MAIIBC => MABC lil hinh .

vuong (k~t hop v&i AB = a va ABC = BAD = 90°).

22

Tir d6 ta c6: MC = a.

Vi MA = MD = MC = a

=> ACD In tam giac vuong tai C, tire la CA 1. CD. Do d6 SC 1. CD (djnh If ba duong vuong g6c).

Chu y: Xet mQt bai toan tU011g W (d~ thi tuyen sinh Cao d~ng khoiA - 2008) :

Cho hinh ch6p S.ABCD co day ABCD la

hinh thang, voi ABC = BAD = 90°, BA = BC = a, AD = 2a; SA i (ABCD). GQi M, N la trung di~m cua SA, SO nrong irng. Chung minh BCNM la hinh chif nhat.

D Giii

That v~y, vi MN II AD vi MNIIBC; va MN = BC = a=> BCNM la hinh binh hanh,

Do AB 1. BC => MB 1. BC (dinh If ba duong vuong g6c)

=> BCNM la hinh chif nh~t.

Gia thi~t SA = aJ2 khong dung trong cau nay (n6 dung trong diu hoi thir hai cua bai thi - xem a §3.

TIll till 5: (Di tlti Illyin sinh Cao d,ing k"6i A, B, D - 2009)

Cho hinh ch6p nr giac d~u S.ABCD, canh day bang a. Canh ben bang aJ2 .

GQi M, N, P lfin hrot lil trung diem cua SA, SO, DC. Chung minh rang MN 1. SP.

Giai

~ .

s Vi M, N Ian hrot la trung diem cua SA, SO nen

MNIIAD ~ MN II Be.

Do S.ABCD la ch6p d~u nen SB = se.

Vi PB = PC => SP 1. BC ~ MN 1. SP => dpcm. Loal 2: Cac bai toan v~ tinh vuong goc cua hai C mat phang.

M~c du cac bai toan nay trong cac d~ thi tuyen sinh vao Dai hoc, Cao d~ng nhtrng nam 2002 - 2009 la it han nhieu so voi cac bai toan xet trong loai I, nlurng no v~n la mQt bai toan co ban va khong

diroc xern nhe.

Phuong phap chinh dS giai cac bai toan nay la dua vao dinh If quan trong sau day:

Cho hai mgt phdng (P) WI (Q) cat nhau theo giao tuyen L1. Khi (M 11/()1 dtrang; thdng nam trong 111rt mgt phang ma vuong goc voi L1 thi vuong gee voi 111(1/ phang con lai.

Ngoai ra, nguoi ta cling dua vao dinh nghia cua hai m~t phang vuong goc d~ clnrng minh tinh vuong g6c cua hai m~t phang.

TIll tI(1 1: (Di thi Illyin sin" Bpi hoc k"6i B - 2006)

Cho hinh chop S.ABCD c6 day ABCD la hinh chir nh~t voi AB = a,

AD = a J2 , SA = a va SA vuong goc voi day (ABCD). GQi M, N la trung di~m cua AD va SC. Chung minh mat phang (SAC) vuong goc vai m~t phang (SMB).

23

A

B

A

u

J

GhH

it sir AC n M B = I .

MA = MD, va do ADIIBC, nen theo djnh Ii I

let suy ra: AI = -Ie. 2

c

Tied6 suy ra: AI' + MI' = a; + a; =( a~)' = AM'

V~y AIM 1<'1 tam giac vuong tai I ~ MB .1 AC (I)

M~t khac SA .1 (ABCD) ~ SA .1 MB (2)

Tir (I), (2) suy ra: MB .1 (SAC) ~ (SMB) .1 (SAC) ~ dpcm. TIIi d{1 2: (DJ thi II~I'JII slut: D{li II{IC klu1i A - 2003)

Cho hinh hop chi .. I1h~t ABCD.A'B'CD' day 1<'1 hinh vuong ABCD canh bang a;

AA' = b. GQi M IiI trung diem cua CC'. Xac dinh ti s6 ~ d~ hai m~t phang A' BO va MBD vuong goc voi nhau,

Giai

..c:------"7I1J TaeoA'B=A'D ~ A'O J_ BD.

Lai co MB = MD ~ MO .1 BD. a day 0 lit tam ella day ABCD.

Tir do A'OM lit goc giira hai 11l~t phang (A' BD) va (MBD).

Vi vay: (A 'BD) 1 (MBD) c:> A'OM = 90" <=> A '02 + OM1 =A'M1 (I) Ta co: A'01 = A 'B2_ B02

_ .~ b~ ( a J2)~ _ b~ a ~ - a + - -- - +-

2 2

(2)

... ... ... b:! a 2

OM- = Me- +CO-=-+- 4 2

" , , , b~

A M - = A • C·- + C· M - = 2a - + - 4

5b~ , , b~

Tir (2) (3) (4) suy ra: (I)<=> _- + a- = 2a- + - <=> b = a (do a, b> 0).

4 4

24

(3)

(4)

V~y voi ~ = 1 thi (A '[3D) j_ (MBD).

Tltl t1!1 3: (DB thi IIIy811 sinh DCli 11{)c Hal Phbng - 2(}()6)

Cho hinh chop tam giac S.ABC day IiI tam giac d~u canh a, con SA = 2a va SA vuong goc voi m(lt phang day (ABC). GQi I la trung di~m cua BC:Cht'rng mmh m(lt phang (SAl) vuong goc voi m~t phang (SBC).

Ghii

Do AB = AC => AI j_ BC (1)

Vi AB = AC => SB = SC => SI .t. BC (2)

Til" (I) (2) suy ra: [3C L (SAl) => (SBC) j_ (SAl)

s

::-~ dpcm.

B

Thi t1!1 4: Cho hinh chop S.ABC, trong do day ABC la tam giac vuong tai C, hai m~t ben SAC viI SAB cung vuong goc voi day ABC. GQi D, E Ifrn luot la hinh chieu cua A tren SC va SB. Chung minh (SAB) .L (ADE).

Ghli

Vi (SAB) j_ (ABC); (SAC) .L (ABC), ma (SA[3) n (SAC) = SA, nen SA .L (ABC).

Vi BC j_ CA (gia thiet) => BC j_ (SAC).

=> (SBC) .t. (SAC). Do AD j_ SC, rna

SC=(SBC)n(SAC) =>ADj_(SBC) =>ADj_SB (I).

B Tu (I ) k~t h9"P voi AE .L SB (gia thiet) suy ra:

SB .1 (ADE) => (SA B) j_ (ADE) => dpcm.

Tltitl!1 5: Trong m~t phang (P) eho hinh vuong ABCD canh bang a. Doan SA c6 dinh vuong goc vai (P) tai A; M va N IiI hai diem tuong irng di dong tren cac canh BC va CD.

D~t BM = u, DN = v. Cht'rng minh rAng a(u+v) = a2+ u2 lit oi~u kien can va du o~ hai l1l~t phang (SA M) va (SMN) vuong goc vo'i nhau.

Ghii

c

Giaslr(SAM) 1 (SMN)(I) s

Vi SA j_ (P) => (SAM) 1 (P) (2) Do (SMN) n (P) = MN,

nen nr (I) va (2) suy ra

MN L (SAM) => MN j_ MA Dao lai gia sir MN .L MA (3)

Ta coMN j_ SA (do SA j_ (P»

=> MN j_ (SAM) => (SMN) j_ (SAM). V~y MN .L MA lit di~u kien dn va du d~

(SAM) L (SMN).

Ta co MN .L MA ¢:> AN2 = MA2 + MN2

) ) " '{)2 ( ) , ) d

<=>a-+v-=a-+u-+(a-ut+ a-v <=>a u+v=a-+u-:::::> PCI11.

25

TIIi d" 6: . .

Trang m~t phang (P) cho hinh vuong ABCD canh bang a. Hai mra dtrong thang Bx va Dy vuong goc voi (P) va a v~ cling mot phia d6i voi (P). M va N la hai di~m di dong tirong irng tren Bx, Dy. D~t BM == u, DN == v.

1) Tim m6i lien M gifra u, v d~ (MAC) 1. (NAC).

2) Gia Slr ta co di~u kien a cau I, clurng minh (AMN) 1. (CMNt

Giai

I) Do BA = BC => MA == Me. Tirong tu co NA==Ne.

Gia slr AC (\ BD == 0, thi tir tren suy ra MO 1. AC, NO 1.AC.

Vi (MAC) (\ (NAC) == AC nen MaN la goc tao bai hai m~t phang (MAC) va (NAC).

Ta co (MAC) 1. (NAC) <:::> MON == 90" <:::> MN1 = M01 + NO~

( )1 ..,.., a:! '" a:! ..,

<:::> ali +(v-u)" =U- +2+v- +2 <:::>2uv=a-(l)

V~y (I) la dieu kien dn va dil d~ hai m~t phang (MAC) va (NAC) vuong goc

voi nhau.

2) Gia sir ta co (I)

Vi Bx, Dy cung vuong goc voi (P), nell (BDMN) 1. (P). Do AC 1. DB .::::> AC 1. (DBMN).

Ke OK 1. voi MN. Thea dinh Ii ba duong vuong g6c suy ra AK 1. MN; CK 1.

MN .::::> AKC la g6c tao boi hai m~t phang (AMN) va (CMN).

Do co (I) nen trong tam giac vuong NOM tai 0, ta co

I 1 1 MO~ +ON~

-- == -- + -- == -~--::--

OK~ OM1 ON~ MO~.oN~

M02.0Nz (uz +~)( v2 +~)

=>OK2 = .., ., =

OM- +ON-

Thay (I) vao (2) ta co:

(2)

Nhtr v~y tir (3) co OK == OA == OC .::::> AKC la tam giac vuong tai K => ill == 90° => (AMN}1. (CMN) => dpcm.

26

§2. cAc BAI ToAN TIM KHOANG CACH

Hai loai roan quan trong nhAt cua muc nay, cling la hai dang toan thirong xuyen eo mattrong cac ki thi tuy~n sinh van Dai hQC va Cao dAng trong nhirng nam gAn day la:

II Tim khoang each tir mOt di~m d~n mQt m~t phang (hoac mQt dtrong thimg). 21 Tim khoang each giua hai dirong thang cheo nhau va bai toan v~ duong thang vuong goc ehung.

Loai 1:

Bat toan tim khoang each tir mQt di~m d~n mQt (l1~t phang (ho~c d~n mQt dirong th~ng):

Trong muc nay chung toi trinh bay phirong phap. true ti~~ d~ tinh cac khoan~ each nay, rna khong dua van phtrong phap sir dung the tich khoi da dien nhu da: de c~p d~n trong bai giang I.

Phuong phap giai diroc ti~n hanh theo lucc d6 chung:

- Xac dinh chan dirong vuong goc tren m~t phang (hoac duong thang) rna dn tinh khoang each tir mN di~m eho tnroc d~n no. Buoc nay quan trong & ch6: Nho eo vi~c xac dinh nay rna cho phep ta co du du lieu d~ chuyen sang buoc ti~p theo.

- Sir dung cac h~ thtrc IUQ'ng trong tam giac vuong (bao ham ca dinh Ii Pitago), hoac hrong giac d~ tinh cac khoang each dn tim.

Cac bai toan nay trong kha nhieu tnrong hQ'P dira vao bai toan co ban sau day:

Til; (/(1 1 (Bai loan CO him)

Cho tlr dien OABC, trong do OA, OB, OC doi mQt vuong goc voi nhau. Ke OH .L (ABC).

I) Chung minh H la tnrc tam tam giac ABC. 2) Chung minh h~ thirc:

1 1 1 1

--=--+--+--.

OH~ OA ~ OB2 OC"

Giai

I) Ke OH .L (ABC), AH n BC = M .

Ta co OH j_ BC va BC j_ OA

(do OA j_ (OBC) suy tir OA j_ OB,OA j_ OC) ~ BC j_ (AOH) ~ BC .L AH.

A

c

B

Lap luan tuong ttr ta co BH .L AC.

Vay H la true tarn cua tam giac ABC ~ dpcm.

2) Theo dinh li ba dirong vuong g6c, suy ra MO .L BC Theo M tlnrc IUQ'ng trong tam giac vuong AOM ta co:

1 1 1

--=--+--

OH2 OA2 OM2

Lai thea M thirc Iirong trong tam giac vuong OBC, ta co:

1 1 1

--=--+--

OM" 082 OC"

(I)

(2)

27

I I 1 I

Tir (I) va (2) suy ra: OH1 = OA 1 + OBc + OC1 ~ dpem.

Nhdn xet: Day la mot trong cac k~t qua co ban nhAt, nlurng co mot irng dung rAt to lon trong cac bai toan v~ "quan M vuong goc" cua hinh hoc khong gian. Cac thi du 2, 3 duoi day se minh hoa eho di~u fiy.

TIt'd{l2: (D2 lit; luyin sinh D{li hoc kltai D - 2002)

Cho hinh nr dien ABCD co canh AD vuong goc voi m~t phang (ABC), ngoai . ra AC = AD = -lcm; AB = Jcm; BC = Scm. Tim khoang each nr A toi m~t phang (BCD).

r

Giai

Vi AB = 3cm. AC = 4cm, BC = Scm ~ BAC la tam giac vuong tai A. Vay AB, AC, AD dci mot vuong goc voi nhau.

Theo thi du I ta co:

I I I I I I I

--=--+--+-- =-+-+-

AH2 AB2 AC2 AD2 9 16 16

~AH = 6J34.

17

D

B

TIIi t/{I 3: (Di thi luyin sinh D{li Ilpc kltai D- 2008)

Cho lang tru dung day ABe.A'B·(·· day la tam giac

vuong co BA = BC = a, canh ben AA' = a 12. GQi M la trung diem ella Be. Tinh khoang each giua hai dirong thang AM va nc.

Ghli

GQi E la trung diem BB'. Ta co EMIIBT => S'CII (AEM) ~ d (B'C, AM) = d (B'C, (AEM» = d(C. (AEM»

= d(B, (AEM» (vi MB = MC).

Do ABC hi tam giac vuong tai B, nen tlr dien BAEM co BA, BE. BM doi J11Qt vuong goc v&i nhau. Theo thi du I, n~u goi BH la chien cao ke tir B cua ur dien tren (H E (AEM» thi,

I I I I I I I 7 aJ7 ,a17

--=--+-+-- =-+-+-=-~BH=-~d(AM B C)=--

BH2 BA 2 BE2 BM2 a2 a2 a2 a2 7 ' 7 .

2 4

s

TIIi tI(1 4:

Cho hinh chop S.ABCD co SA = Ja, va SA vuong goc voi m~t phAng ABC. Gia slr AB = BC = 2a;

ABC = 1200 tim khoang each ttl' A d~n l11~t phang (SBC).

Ghii:

c Ke AH .L BC ~ SH .L BC (dinh Ii ba duong

vuong). Lai co BC .L (SAH) ~ (SBC) .L (SAH).

Do (SBe) n (SAH) = AH,

nen Il~U ke AK j_ SH (K E SH) thi AK j_ (SBC).

28

V~y d (A, (SBC)) = AK.

Taco AH =ABsin60tJ =2a J) =aJ). 2

Theo h~ tlnrc hrong trong tam giac vuong SAH ta co:

I I I I I 4 3a.

--=--+--=-+-=- =>AK=-

AK 2 SA: SI-f 9a2 3a2 9a2 2 .

Do v~y d(A,(SBC») = 32a .

Loai 2: Bai toan tim khoang each gitra hai duong thang cheo nhau:

Khoang each giifa hai dtrong thang cheo nhau chinh hi dQ dai dirong vuong goc chung cua hai duong thang do. Vi Ie do n~u xac dinh duoc dirong vuong goc chung Ay thi viec tinh dQ dai :1y coi nlur da duoc giai quyet, Tuy nhien, viec xac djnh duong vuong goc chung cua hai duong thang cheo nhau khong phai la mot viec d~ lam. Hon th~ nira trong r:1t nhieu bai toan uguoi ta chi doi hoi tim khoang each giu'a hai duong thang cheo nhau ma khong yeu du xac dinh cu the dirong vuong goc chung cua chung, Vi v~y trong thirc t~ ngiroi ta thuong chuyen bai toan xac dinh khoang each gitra hai dirong thang cheo nhau v~ cac bai roan d~ giai hon sau day:

I I N~u nlnr d I song song voi l11~t phang (P), trong do d2 E (P) kh i do khoang each gifla d, va d1 bang khoang each gifra d, va (P).

21 Neu nhir d, E (P): d2E (0) rna hai rn~t phang (P) va (0) song song voi nhau thi khoang each gifra d, va d2 bang khoang each gifra (P) va (0). Luu ) rang n~u dill (P) thi khoang each giua d, va l11~t phang (P) bang khoang each nr mot diem b:1t ki cua d, d~n (P). Tuong tu, khoang each gina hai m~t phAllg song song (P) va (0) bang khoang cach.tu mQt diem bAt ki cua mi)t phang nay d~n m~t phang kia.

Nlur vay cuoi cung ta lai quy bai totin lim khoang each giiia hoi lllf(fng thang

clteo nhau \'J hoi toan tim khoang each tir lII(il llidlll clein III{JIIJ1('i1 phang.

TIIi d(1 J: (Di thi IllY;" sinh D{li II{Je klu1i D - 2008) Do chinh la thi du 3, 101;1i I vua xet a tren.

TIIi d(1 2: (Di III; IlIyii" !t°;,,11 D{,; II{)c kl,8; B - 2()()7)

Cho hinh chop ur giac d~lI S.ABCD earth day bang a. GQi E la diem dbi xirng cua D qua trung diem cua SA. GQi M, N urong irng la trung diem cua AE va Be. Tim khoang each theo a giira hai duong thang MN, AC.

Ghii

GQi P la trung diem cua AB. Khi do MPIIEB (I)

Ta co SEIIDA va SE = DA => SEIIBe va

SE = BC => SEBC la hinh binh hanh => EBIISC (2).

Vay nr (I) va (2) suy ra MPIISe.

Lai co PNIIAC, nen (MPN)II(SAC) (3)

Tir (3) suy ra: d(MN,AC) = d( (MNP),(SAC»)

D =d(H,(SAC») (4),

29

I aJ2

, _ •• .__)) =: HO =:: '4 BD=-4-'

d day 0 la giao di~m cua AC va BD. Tir (4) suy ra: d(MN,AC)::: aJ2 . . 4

Th! du 3: (DR tttt tuyin sinh D(li h{Jc khai A-2006)

Cho hinh I~p phuong ABCD.A'B'C'D' canh b~ng 1. GQi M, N I~n hrot la trung di~m cua AB va CD. Tim khoang each gifra hai duong thing A'C va MN.

GhU

Taco BCIIMN => MN//(A 'BC)

=> d(MN,A'C)::: d(MN,(A 'BC» =::: d(M,(A'BC»

Taco:

All. A'B(AB'nA'B=I).

Lai eo BC 1. (BAA 'B') => BC 1. AI.

Tir do AI 1. (A' BC). Vi th~ n~lI ke MH/I AI (H E A 'B) thi MH 1. (A 'Be) va

d(M(A'BC»~MH=~AI=aJ2 (2)

, 2 4

Tu(J)va(2)suyra: d(MN,A'C)= J2.

4

Nhdn xet: Cac ban hay so sanh bai giai tren voi each giai thi du nay b~ng phuong phap so sanh th~ tich dil trinh bay trong thi du 3, §2 (sir dung phirong phap th~ rich d~ tim khoang each) ella bai giang J:

Th~ tich kh&i da dien.

TIll (/(14: (D2 thi tuyin sinh D{li II{Jc khai A - 2004) Cho hinh chop t(r giac S.ABCD day lit hlnh thoi

canh AB sx: J5, dtrong cheo AC :::: 4, SO := 2J2 va so vuong goo voi day ABCD, & day 0 lit giao dj~m ella AC va BD. GQi M lit trung di~m cua canh SC.

Tim khoang each giifa hai duong thang SA va BM.

Giai:

Ta co MO//SA => SA//(OMB) =>d(SA,BM)::: d(SA,(MOB» = d(S,(MOB»

"'" d(C,(MOB» (I)

(do MS "" MC).

Ta co BOl.AC; BOl.SO (do SOl. (ABCD» => BO 1. (SAC).

Ke CH 1. OM (H E OM) => CH 1. (BOM). (do 80,1. (OMC) => (BOM) 1. (MOC».

I \ 1')( l \ r >. I \

fj( ')A_ \

/ .... '" ..,

/ >0-----

"'M

, c

B

(I)

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1 1

c

-SA 1 I( ~)2 , r;

Ta co MO =2 ="2\1 2,,2 + 2- =,,3.

Lai co: MC = ]_SC =]_SA = J3.

. 2 2

Trang tam giac din COM dinh M ke MK 1. OC, ta co:

MK 2 = Mo2 - OK 2 = 3 -I = 2 :=:) MK = J2 .

Trang tam giac OBC, ta co:

MK.OC = MO.C H :=:) CH = ~~ = 2.J6

,,3 3

V ~y tir (I) va (2) suy ra d(SA,BM) = d(C,(MOB».

Nhdn xet: Ban hay so sanh each giai nay, voi each giai cling cua thi du nay nhung dung phuong phap "so sanh th~ tich" da diroc trlnh bay .trong thi du I, §2 cua bai giang s6 I: Th~ tich kh6i da dien.

Loai 3: Bai toan xac dinh duong vuong goc chung:

Nhir da noi (y rnuc tnroc, bai toan doi hoi tim khoang each gifra hai duong thang cheo nhau noi chung khong dn xac dinh dirong vuong goc chung.

Tuy nhien, trong mot s6 bai toan lai doi hoi xac dinh duong vuong goc chung cua hai dirong thang cheo nhau, do la mot yeu du cao han. Muc nay d~ danh d~ trinh bay each tim dirong vuong goc chung.

Nguyen tAc chung d~ giai bai toan nhir sau: Xac dinh diem MEa, NEb sao cho MN 1. a, MN 1. b, khi do MN la duong vuong g6c cua ca a va b. vAn d~ la o' che> lam th~ nao d~ xac dinh diroc hai di~m M, N?

Phuong phap tong quat (nhtr da biet) ta giai nlur sau:

Dung mat phang (P) chua a va song song voi B. LAy mQt diem B tren b, ke BB' E (P) (B' E (P».

Trang (P) qua B' dung b'//b. Goi Mt= arvb'.

Tir M ke MN//BB' (N E b).

Khi do MN la duong vuong goc chung cua hai duong thang cheo nhau a va b.

Tuy nhien, neu nlur a va b co cac du true d~c biet (thi du nhu a, b vuong goc voi nhau ... ) thi ta lai co each xu Iy rieng tuong irng va don gian han.

Th! du l:

(2)

N

b

S

S'

d

Trinh bay each dung duong vuong goc chung voi hai duong thang cheo nhau va vuong goc voi nhau.

Giai

DV'I1g (P) qua b va vuong goc voi a. Gia sir an (P) = M.

Trang (P) dung MN vuong g6c voi b.

Khi do MN la duong vuong g6c cua a va b. Xem mQt irng dung cua thi du I sau day:

31

TIIi til! mlnh "fla cho IIIi ell! 1: (D2 thi luyi" sill" D(li "flc k!,6i B - 2002) Cho hinh I~p phuong ABCD.AIBICIDI canh a. Tim khoang each giira hai duong thang A I B va BID.

Ghii

P Ta co ABI .L AlB (vi BAAIBI la hinh vuong); AlB .L AD (vi A'D l. (BAA,BI)

=;- AlB l. (BIAD) ~ AlB .L BID (I) Vi DDI l. (AIBICIDI) ~ DDI l. AICI.

Do AIBICIDI la hinh vuong nen AICI l. BIDI. D ro do AICI .L (BIDDI) ~ AICI .L BID (2) Tu(I)(2)suyra: BID .L (AIBCI)(3).

Bay gic ta tim giao diem ella BID voi (AIBCI). GOi H la giao diem ella AB I va BA I. Trong m~t

cheo (BIAIDA) ra rang HCI nBID=G.

Do BIH = HA = ~CID ~ GH = ~GCI ~ G la trong tam ella tam giac AIBCI.

2 2

Vi AIBCI la tam giac deu nen GHl.AIB, con GHl.BID vi BID .L (AIBICI). Nhu th~ GH lit dirong vuong goc chung cua AlB va BID nen no chinh la khoang each giifa AlB va BID.

Ta co:

GH=~CH=~.aJ2.J3=a16 ~d(ABBD)=a~.

3132 6 1'1 6

Nhan xet:

Trong thi dl,l11C1Y A I B .L BID nen each lam trong thi du tren chinh la s~ r tlnrc hanh cac buoc dii nell trong thi du I.

TIti e1{, 2:

Cho hinh nr dien d~u ABCD canh a = 6 J2 em. Hay xac dinh va tinh d(> dai doan vuong g6e chung cua hai duoug thang AB va CD.

Ghii

GQi M va N wang irng la cac trung di~111 cua AB va CD. Do ABCD la ttr dien d~u, nen ta co CM .L AB va DM .t. AB ~ AB l. (MCD) ~ AN l. MN

A

B

c

Li luan tuong ttr e6:

CDl.(ANB) ~CDj_ MN.

D Vay MN la dirong vuong g6e chung ella AB va CD.

Ta e6 MC = MD = 6J2.J3 = 316 . 2

V~y MN~ = MC~ -CN~ =(316)" -(3J2f =36 ~ MN = 6el11.

32

Cho hinh chop S.ABC co day ABC la tam giac vuong tai B, AB = a, BC = 2a, canh SA vuong goc voi day va SA -= 2a. Xac dinh va tinh de) dai dirong vuong goc chung cua hai duong thang AB va SC.

Giai:

Goi M va N I~n hrot la trung' di~m cua SC va

AB. Ta co: MA = MB = SC => MN .L AB.

2

D~ th~y tam giac vuong SAN bang tam giac vuong NBC:.::> NS = NC => NM 1.. Sc.

Vay MN la duong vuong goc chung cua AB va sc.

Ta co:

SC" = SA" + Ac" = SA 2 + AB" + BC"

rill (/(13:

s

B

c

= 4a" + a: + 4a:

3a =>SC =3a => MA =-.

")

. , , ,9a 2 a 2, r;:::

Dodo MN- = MA- -AN- =---=2a- => MN =av2 4 4

rill (I(I 4:

Cho hinh chop S.ABCD co day ABCD la hinh vuong canh a, SA = h va SA vuong gee voi mat ph~ng (ABCD). Dung va tinh de) dai dirong vuong goc chung Cl18 hai duong thang SC va AB.

Ta co AB l_ AD, AB J_ SA => AB l_ (SAD)

=> DC l_ (SAD) (do DC II AB).

V~y SO la hinh chien vuong goc cua SC tren

(SAD).

Trong l11~t phang SAD, vc AK .L SO (K E SO). Trong mat phang (SCD), ke KEIICD (EE SC). Trong m~t phang xac dinh boi EK, AB (chu )'

EKIIAB) ke EFII AK (KEAB).

DoAB l_ (SAD) => AB l_ AK => AB l_ EF(I) Ta co: DC 1 (SAD) => (SOC) l_ (SAD).

Vi (SDC) n (SAD) = SO va AK .L SO

=> AK l_ (SCD).

=> AK l_ SC => EF l_ SC (2).

Tit (I) (2) suy ra: EF la duong vuong goc chung cua SC va AB. D~ thay: EF = AK 1113:

_1_=_1_+_1_=_1 +_1 =>EF= ah

~ 2 ., ~., ~

AK- SA SD- h" a- a2 + h2

Nhdn xet: N~u bai toan chi doi hoi tim khoang each giu'a SC va AB thi ta co th~ lam nlur sau:

33

Vi ABIICD ~ AB II (SCD)

=> d(AB,SC) = d(AB,(SCD») = d(A,(SCD»)(do AK j_ (SCD»

=> AK = ah

Ja2 + h2

ru dfl5:

Cho duong tron duong kinh AB = 2R trong m~t phang (P). C la mot diSm chay tren duong trim. Tren dirong thang di qua A va vuong goc voi mat phang (P) lAy diSm S sao cho SA = a < 2R. GQi E va 'F I~n hrot la trung diSm cua AC vaSB.

Xac dinh vi tri cua C tren dirong trim sao eho EF la dirong vuong goc chung cua AC va SB.

Giai

Do AC j_ BC ~ SC .L BC (djnh li ba dirong vuong goc). Tir do suy ra FA = FC ( I)

Nhir th~ (1) dung v6i moi vi tri cua C tren duong trim.

OS EF la duong vuong goc chung cua AC va SB vi th~ chi dn EF j_ SB. Ta co EF .L SB ~ ES = EB

~ ~ SAE = ~ BCE ~ BC = SA = a.

V~y C la duong giao cua hai duong tron: dirong tron dirong kinh AB = 2R da eho va duong tron tam B ban kinh a. Vi a < 2R nen t6n tai 2 giao diem C nhir v~y.

§3. BAl ToAN xAc DJNH G6C GIUA HAl DUONG THANG CHEO NHAU, G6C GIUA HAl MAT PHANG vA

" "" "

GIUA DUONG THANG VA MAT pHANG

Bai toan xac dinh goc gifra cac y~u t6 duong va mat phang trong khong gian cling la met trong nhirng dang toan hay g~p trong cac ki thi tuyen sinh vao Dai hoc va Cao d~ng trong nlumg nam I?~n day. Co hai loai toan ehinh s,au day:

1/ Xac dinh goc u (co the la tim u, hoac tim mot ham so luong giac nao do cua a), a day a la goc gifra hai duong thang cheo nhau, gitra hai m~t phang, hoac giira duong th~ng va m~t phang.

21 Tim dieu kien d€ cac goc a noitren nh~n mQt gia tri cho truce nao do. (Chu y n~u a = 90° ta co cac bai toan v~ quan h~ vuong goc xet trong § 1).

OS giai bai toan loai nay chi dn n~m vtrng cac djnh nghia v~ cac goc trong

khong gian da duoc hoc ki' trong sach giao khoa a nha tnrong ph6 thong.

Loai 1: Cac bai toan xac djnh goc trong hinh hoc khong gian:

OS giai bai toan loai nay ta ti~n hanh thea hai biroc sau day:

- Gia sir dn xac dinh goc a (hoac mot ham 56 IUQ'Ilg giac cua goc a) gitra hai duong thang cheo nhau d va d'. Chon mQt di~m A thich hop tren d. Qua A vi! dirong thang d, II d'. Khi do goc co dinh A tao boi d va d, chinh la goc tao boi d va d'.

34

- Trong m~t phang xac dinh boi d va d., hoan toan dua vao cac ki~n thirc ella hinh hoc phang d~ xac djnh dQ 16n ella goc a, hoac tinh ham s6 IUQ'ng giac ella goc a theo yeu du d8 bai. 0 day. thuong la cac bai toan don gian v8 h~ thirc luong giac trong tam giac, hoac lit cac bai roan hrong giac rAt co ban.

Til' du I: (DJ III; luyi" s;II11 D(I; /uIC k/uj; A - 2008)

C' C~o lang tru ABC.A 'B'C' co dc) dai canh ben ~-------.,. bang 2a, day lit tam giac vuong tai A co AB=

a, AC = aJ3. Hinh chieu vuong goc ella dinh A' tren m~t phang (ABC) lit trung di~m ella canh BC. Tinh eosin cua goc gifra hai dU(YI1g thang AA' va B'C'.

Giai:

GQi M la trung di~m clla BC. Trong m~t phang (ABC), qua A ke d II BC (tire la d II B'C' do d BC II B'C'),

khi do: a = (-A-A-'; B-'-C;·) = (AA',d)

Vi BAC lit tam giac vuong tai A, nen ta co AM = MB = MC = B2C = a. (vi BC2 = AB2 + AC2 = a2 + 3a2 = 4a2).

Do do MAB lit tam giac d~u canh a.

Ke AH 1. BC, khi do HM = HB = ~.

2

Ke MK 1. d ~ A'K 1. d (dinh li ba duong vuong goc),

D~ thAy AHMK 13 hinh chfr nhat nen AK = HM = ~.

S . 2

Trong tam giac vuong A' AK ta co a

~ AK -2 I

cosa = cos A'AK = - = - =AA 2a 4

Till {i(l 2: (DJ III; luyill S;Il" D{l; /,pc, B Cao dd"g k/uj; B - 2008)

Cho hinh chop S.ABCD co day ABCD lit hinh vuong canh bang 2a, SA = a,

SB = aJ3 va m~t phang (SA B) vuong goc voi m~t phang day. GQi M, N IAn lirot la trung diem cua AB. BC. Tim eosin cua goc gifra hai duong thang SM, DN.

Giai

Ta co SA = a; SB = aJ3 va AB = 2a nen ASB lit tam giac vuong tai S va co SAB=60o

Vi (SAB) vuong goc voi m~t phAng day nen n~u ke SH 1. AB thi SH 1. (ABCD).

Vi SAB = 60° nen SAM 13 tam giac d8u => HA = HM =~. 2

B

35

4 2

Trong m~t phang (ABCD) ke HK _L MP ~ SK _L MP (dinh li ba dirong

A Il M Il vuong goc) ta CO: (SM, ON) == SMK == a {do (MPIIDN»

"

P v: I ~ MK MK I

I t ie cosa:::: -- == - ( )

SM a

N

---

Ta co MK =--0 MH cos HMK

a ~ a MA a a a

=:; -cos AMP == -- = =-(2)

D""--------'c 2 2 M P 2 J a: + a: .J5

Tif (I) va (2) suy ra cosu > 1.

Tid d!I 3: (DJ thi tllydll .\'i,,11 iI!Ii 11{)c kluii A - 2004)

S Cho hinh chop S.ABCD co day la hinh thoi

/: canh bang .J5, AC == 4 va chieu cao cua hinh

" I r:::'

, I chop la so := 2...;2, (j day a la giao diem cna

I I AC va BD. Goi H la trung diem cua SC. Tim

I I

" I goc giira hai duong thang SA va BM.

D' I C Ghii

.. /"''::-T/

/:::.:/----(f--::_ Vi Mal/SA nen (S~1)::::OMB (I)

B BO _L AC (day la hinh thoi) va BO _L so (do SO _L (ABCD» ~ BO _L (SAC) :::? BO _L OM.

D~thAy: SA= 2J3 :=>MO::::Jj;BO=J(.J5f -2" ==1.

-- . 013 I -. 0---' 0

Do do: tan OMB:::: ~10;;: Jj => OMB:::: 30 => (SA, BM):::: 30

Till d!I 4: (J)J thi tllyJII sill" D!Ii "{JC k"iJi A - 20()3)

Cho hinh I~p phuong ABCD.A 'B'eD'.

C' Tim s6 do cua goc tao boi hai mat phang (BA'C) va (D'AC) .

8' P

~------

.......

..............

......

Ta co (BA'C)n(DA'C)=A'C => A'DC lu tam giac vuong tai D. Ke DH _L A 'C. Hai

Ctam giac vuong A' DC va A' BC b5ng nhau vi co chung canh huyen A'C va A' B == AD, nen suy ra BH _L A 'C. V~y BHD chinh lit goc gifra hai m~H phang (BA'C) va (DA 'C).

19 tam giac A'DC ta co: DA'.DC = A'C.DH.

DH OA'.DC _ a12.a _ a12

=A~- aJj - J3 .

H

x« tam giac can HBD dinh H voi HB = HO = a.J1 va BO=aJ2.

Ke HK .1 BO=> BK = KO = a(2 . 2

B

K

o

fa co I3HK = BK = aJ2 = Jj => B~ = 60" => HBC = 1200.

BH aJ2 2

'1 _

-. J3

Vay goc giua hai t1l~t phang (BA'C) va (OA'C) bang 60°. Chu ,v:

Theo dinh nghia, goc gifra hai m~t phang ::; 900• TIIi tI{I 5:

Trong m~t (P) cho tam giac ABC vuong tai C, AB = 2a.. CAB = 60°. Doan SA = a va vuong goc voi (P). Tinh sin (a), (y day ala goc giua hai t1l~t phang (SAB) va (SBC)

s Giai

Ke AH.l SC, AK.l SB (HESC, KE SB). Do BC.l AC, BC .1 SA => BC .1 (SAC) => (SBC) .1 (SAC). Do AK .1 SB nen

HK .1 SB (djnh Ii ba dirong vuo~g goc)

V~y AKA = a la goc giira hai m~t phang 13 (SAB) va (SBC).

T " AH 1

a co Sill a = - ( )

AK

Ta co AS.AC=AH.SC => AH = ~~ -= aJ2

aJ2 2

Lai co AS.AB = AK.SB => AK = a.2~ = 2aJ5

. a,,5 5

TI I'· 1 " 5aJ2 JIO

lay ~I vao ( ) ta co: S1I1 a = r: =--

2.2a,,5 4

c

Loa] 2: Cac bai loan tim di~u kien d~ goc cAn tim bang mot dai hrong eho

truce:

Phuong phap d~ giai 10,)i toan nay nlur sau:

- Xac djnh goc a (coi nlur bai toan e6 dinh - nrc lit bai toan thuoc loai I).

- Tir dieu kien yeu dll \'~ u, ta co 1119t plurong trinh don gian d~ xac djnh mot

<in s6 da chon nr tnroc. Vi¢c tim <in s6 nay eho phep ta tim diroc loi giai ella bai toano

Chu y rang neu u = 90°, ta co bai toan: Tim di~u kien d~ hai m~t phang vuong goc voi nhau, hoac hai dirong thang vuong goc voi nhau. VO'i dang nay bai toan dii duoc xet trong ~ I, va dii duoc d~ cap d~n trong cac bai toan thi tuyen sinh vao Dai hoc, Cao dAng (xem d~ thi Dai hoc kh6i A - 2002).

37

Thi d(ll:

Trong m~t phang (P) cho tam giac ABC vuong tai C, AB = 2a, @ = 60°, doan SA = h va SA vuong goc voi (P). Tim h sao cho goc gitra hai m~t phang (SAB) va (SBC) b~ng 60°.

s

Ghii

Ke AH _l SC va AK .L SB (HE SC: K E SB).

---

Theo thi du 6 loai 1. thi AKH = a la goc gitta

hai m~t phang (SAB) va (SBC). Tir do:

a = 60° <=> sin a .fj <=> AK =.fj (1)

2 AH 2

Ta co: AH = AS.AC = ah ,

SC Ja2 + h2

AK ,. AS.AB = 2ah

SB J2a2 + h~

, J 4a ~ + h 2.fj '2 " a 12

Thay vao (1) suy ra: J =- <=> 4a- + h = 3a- + 3h- <=> h = --.

2 a2 + h2 2 2

Till d(l2:

Trong m~t phang (P) cho hinh vuong ABCD canh bang a. Doan SA c6 dinh vuong goc voi (P) tai A. M. N IAn IUQ11a hai di~m di dQng tren canh BC va CD. D~t BM = u; DN = v. Chung minh r~ng a(u + v) + uv = a2 la di~u kien dn va du d~ hai m~t phang (SAM) va (SAN) tao voi nhau mot goc 45°.

Giiii

Ta co (SAM)n(SAN) = SA

B

c

Vi SA _l (ABC D) => AM _l SA, AN _l SA Do v~y MAN = a la goc giua hai m~t phang (SAM) va (SAN). Tu do:

a = 45° <=> NAn + BAM = 45°

B <=> tan (NAn + BAM) = 1

<=> tan NA~ tan BAM = 1 1- tan NAD tan BAM

v U -+-

<=>~=1 1- uv

a2

<=> a ( u + a) + uv = a 2 => dpcm.

38

BAI T Jp TT/ GIAI

Bi',; 1:

Hinh chop S.ABCD co day ABCD la hinh thoi canh a va SA = SB = SC = a. II Chung minh m~t ph~ng (ABC D) vuong goc voi m~t phang (SBD).

21 Chung minh SBD la tam giac vuong t~i S.

Btli 1:

Tu' dien S.ABCD co SA vuong goc voi m~t ph ling (ABC). GQi H va KlAn

hrot la trong tum cua cac tam giac ABC va SBC.

II Chung minh SC vuong goc voi mat phAng (BHK) va (SAC) .1 (BHK). 21 Chung minh HK j_ (SBC) va (SBC) j_ (BHK).

Btli 3:

Trong m~t phang (P) cho hinh chfr nh~t ABCD. Qua A dung mra duong thling Ax vuong goc vai (P). LAy S la mQt diem tuy y tren Ax (St A). Qua A dung mat

. phang (Q) vuong goc voi SC. Gia su (Q) cAt SB, SC, so I~n hrot tai B', C', D'.

Clurng minh AB' j_ SB; AD' .1 SD va SB.SB' == SC'.SC'==SD.SD'

Bt;; 4:

Cho lang tru dung ABC.A'B'C' day la tam giac ABC vai AB==AC, BAC = a.

GQi M la trung diem cua AA' va gia sli m~t phang (C'MB) tao voi day (ABC) mQt goc p.

II Chung rninh C'BC == p.

21 Clnrng rninh tan <l :::: cosf3la di~u ki~n cAn va du d~ BM .L MC'.

I

Bt;i 5:

Cho hinh chop S.ABCD la hinh vuong canh a. co SA == h va vuong goc vai

m~t phang (ABCD). D\l'I1g va tinh dQ dai doan vuong goc chung cua II SB va CD.

2/ SC va BD.

Dap sJ: II Khoang each hi BC == a.

"'/ KI' 'I I' OH ahJ2 'd- 0 I' - 'd'

L. ioang cac 1 a == I, " a ay a tam cua ay.

avh- +a-

Btli 6:

Cho hinh chop tam giac S.ABC co day la tam giac d~u canh 7a, canh SC vuong goc voi m~t phang (ABC) va SC == 7a. Tim khoang each gina hai dirong thang SA va BC.

.Dap s6: aFt.

39

BtU 7:

Trang m~t phang (P) cho hinh thai ABCD eo tam lit ° va canh a va

OB = a ~ . Tn!n dirong th~ng vuong goc voi m~t phang (ABCD) tai 0, lc1y diem

S saa eha SB = a.

Tinh khoang each gifra hai duong th~ng SA va BD.

D' : a13 apso: --.

3

BiU 8:

Cho hinh lap plurong ABCD.A'B'C'D' eo canh la a. GQi E, F va M I~n IUQ't la trung di~m ella AD, AB va CC'. GQi <p Iii goc gifra hai m~t phang (ABCD) va (EFM). Tinh cos <p .

D' s. 3m apsa. --.

II

Biii 9:

Trang l1l~t phang (P) eha hinh vuong ABCD canh a. Dung doan SA vuong gee voi (P) tai A. GQi M va N I~n IUQ1 la cac diem tren BC va CD. D~t BM = u,

ON = v. Chung minh ding a(u + v) + 13 uv =a"13 la di6u kien dn va du d~ hai m~t phang (SAM) va (SAN) tao voi nhau I1lQt goc 30".

40