ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2009-

2010
«ΤΟ ΣΕΙΣΜΙΚΟ ΤΟΞΟ ΠΟΥ ΜΑΣ
ΕΝΩΝΕΙ»

Σχολική μονάδα
1Ο ΕΠΑΛ ΤΥΡΝΑΒΟΥ
Συντονιστές: Τσέτσιλα Ελπινίκη
Σακατζής Δημήτριος
Καθηγητές ΠΕ1810

1
 ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ
ΒΥΠ1
► ΑΡΖΟΥΜΑΝΙΔΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ
► ΓΚΑΤΖΩΡΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
► ΓΚΟΥΜΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
► ΓΚΟΥΝΤΕΛΙΤΣΑ ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΩ
► ΔΟΥΛΑΠΤΣΗ ΒΑΣΩ
► ΚΑΛΑΜΠΟΥΚΑ ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ
► ΚΟΥΡΤΗΣ ΣΠΥΡΟΣ
► ΛΕΤΣΙΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ
► ΛΙΩΛΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ
► ΡΕΠΑΝΗ ΜΑΡΙΑ
► ΜΠΑΜΠΑΝΑΤΣΑΣ ΘΑΝΑΣΗΣ
► ΜΠΑΜΠΑΝΑΤΣΑΣ ΘΑΝΟΣ
ΒΥΠ2
► ΣΑΜΠΑΝΛΛΑΡΙ ΤΣΟΒΑΝΑ
► ΜΠΟΥΖΟΥΚΑΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ
► ΡΑΠΟΤΙΚΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ
► ΤΑΡΛΑΗ ΜΑΙΡΗ
► ΝΑΒΑΚΟΥΔΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ
► ΣΤΑΥΡΟΥ ΕΥΓΕΝΙΑ
► ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΩΣΤΑΣ
► ΣΑΠΟΥΝΑΣ ΒΑΪΟΣ
► ΤΣΟΥΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
► ΧΡΗΣΤΟ ΔΗΜΗΤΡΗΣ
ΒΟΧ2
► ΝΤΑΒΑΝΟΣ ΚΩΣΤΑΣ
► ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ
► ΜΠΙΡΜΠΙΛΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ
2
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ
ΣΕΙΣΜΟΥΣ

3
 Οι Σεισμοί είναι εδαφικές δονήσεις που προέρχονται απότην
κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών.

– Εστία / Υπόκεντρο:
Η Πηγή του σεισμού
– Έπίκεντρο: Η προβολή
της εστίας στην επιφάνει

H ένταση του σεισμού εξαρτάται

από:
– Το βάθος της εστίας Μέγεθος Σεισμού Μ
– Το είδος του εδάφους (magnitude). Είναι η ποσότητα
– Τη Θέση του επικέντρου που εκφράζει το ποσό της
ενέργειας που εκλύεται από την
• H έκταση των ζημιών στα σπίτια εστία του σεισμού. Το μέγεθος
εξαρτώνται από: ενός σεισμού μετριέται με την
– Την ένταση του σεισμού κλίμακα Richter από το όνομα του
– Την απόσταση από το επίκεντρο Αμερικανού σεισμολόγου που την 4
– Το είδος της κατασκευής πρότεινε το 1935.
5
 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ
σφαιρικό κέλυφος της γης,ΠΛΑΚΕΣ
Λιθόσφαιρα (Lithosphere). Είναι το εξωτερικό, σκληρό και άκαμπτο
πάχους περίπου 80Km. Στο εσωτερικό της
λιθόσφαιρας οι παραμορφώσεις είναι πολύ μικρές. Αποτελείται από τον
φλοιό και τον ανώτερο μανδύα.
Λιθοσφαιρικές πλάκες (tectonic or lithospheric plates). Είναι μεγάλα,
σχετικά στερεά, τεμάχια της γήινης λιθόσφαιρας που κινούνται το ένα
σχετικά προς το άλλο πάνω από τη γήινη ασθενόσφαιρα

6
Η Γη δεν ήταν πάντοτε όπως είναι σήμερα ούτε θα μείνει
για πάντα στη σημερινή της μορφή.

7
ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ ΠΛΑΚΕΣ

8
ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΛΙΘΟΣΦΑΙΚΩΝ ΠΛΑΚΩΝ ΠΑΝΩ ΣΤΙΣ ΗΠΕΙΡΟΥΣ

9
10
 ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΛΑΚΩΝ
Η λιθόσφαιρα αποτελείται από δύσκαμπτα κομμάτια τις
λιθοσφαιρικές πλάκες που κινούνται πάνω στο τηγμένο τμήμα του
μανδύα την ασθενόσφαιρα 1 έως 2 εκ. το χρονο χωρίς να το
νιώθουμε. Η κίνηση αυτή των λιθοσφαιρικών πλακών επιδρά
σημαντικά στο ανάγλυφο
Όταν δύο πλάκες συγκλίνουν (πλησιάζουν), η μία βυθίζεται κάτω
από την άλλη και όταν φθάνει σε μεγάλο βάθος λιώνει και γίνεται
μάγμα. Έτσι χάνονται τμήματα του φλοιού. Το διάπυρο μάγμα
ανεβαίνει μέσα από τα ρήγματα ως λάβα και δημιουργούνται τα
ηφαίστεια.

Όταν αποκλίνουν (απομακρύνονται) το μάγμα αναβλύζει  στο

χάσμα που δημιουργείται ανάμεσά τους και πήζει δημιουργώντας
νέα τμήματα φλοιού στο βυθό των ωκεανών.

Μερικές φορές οι πλάκες κινούνται πλευρικά χωρίς να επηρεάζεται ο

φλοιός. Τελικά όσος φλοιός χάνεται τόσος και δημιουργείται 11
 Αποκλίνουσα κίνηση (Divergent Motion)
Συνηθισμένη κίνηση μεταξύ των συστημάτων
των υποθαλάσσιων, (ωκεάνιων) οροσειρών.

Συγκλίνουσα κίνηση (Convergent Motion)

Σύγκρουση των συμπαγών ωκεάνιων πλακών με
τις ηπειρωτικές πλάκες και ολίσθηση κάτω από
αυτές

Ολίσθηση παράλληλη στο ρήγμα -

μετατρεπτική κίνηση  (Transformational
Motion)
Παράδειγμα τέτοιας κίνησης είναι το ρήγμα του
Αγίου Ανδρέα στην Καλιφόρνια.

12
13
Οι περισσότεροι σεισμοί οφείλονται στις κινήσεις των
λιθοσφαιρικών πλακών, και κατά συνέπεια οι ζώνες
έντονης σεισμικής δράσης ουσιαστικά ταυτίζονται με τις
παρυφές των πλακών.
Ο Ελληνικός χώρος βρίσκεται στα όρια επαφής και
σύγκλισης της Ευρασιατικής πλάκας με την
Αφρικανική, γι' αυτό και είναι χώρος μεγάλης
σεισμικότητας.
Βασικό τεκτονικό γνώρισμα του Ελληνικού χώρου είναι
το Ελληνικό τόξο.
Το Ελληνικό τόξο (τόξο του Αιγαίου) αποτελεί το όριο
επαφής της Ευρασιατικής λιθοσφαιρικής πλάκας, τμήμα
της οποίας είναι το Αιγαίο, και της Αφρικανικής πλάκας.
Οι δύο λιθοσφσαιρικές πλάκες συγκλίνουν στην περιοχή
αυτή με σχετική ταχύτητα 2,5 εκατοστά το χρόνο, με
συνέπεια την καταβύθιση της ωκεάνιας πλάκας της Ανάτ.
Μεσογείου (Αφρικανικής), λόγω μεγαλύτερης
πυκνότητας, κάτω από την ηπειρωτική πλάκα του 14

Αιγαίου.
Χάρτης της Ανατολικής Μεσογείου που αναπαριστά την ενεργό γεωδυναμική
κατάσταση και το σχηματισμό του Ελληνικού (Αιγαιακού) τόξου. Τα βέλη 15
δείχνουν τις κινήσεις των μεγάλων λιθοσφαιρικών πλακών και των μικρο-
Το ελληνικό τόξο ξεκινώντας από την Κεφαλλονιά,
διασχίζει το νότιο Ιόνιο ανατολικά της Πελοποννήσου και
περνώντας νότια της Κρήτης καταλήγει στη Ρόδο.

16
Εδώ τα ρίχτερ χτυπoυν με μεγέθη που φθάνουν ακομη και τους 7,5
βαθμούς.
Είναι το όριο επαφής και σύγκλισης της αφρικανικής με την ευρασιατική
λιθοσφαιρική πλάκα, που η πρώτη βυθίζεται με ταχύτητα περίπου 4,5
εκατοστών τον χρόνο κάτω από τη δεύτερη, και είναι αυτή η τιτάνια 17

«μάχη» των πλακών στο Νότιο Αιγαίο η κύρια αιτία εκδήλωσης των
Τα κίτρινα βέλη δείχνουν τη διεύθυνση του εφελκυστικού πεδίου στο
Ανώτερο Μειόκαινο - Πλειόκαινο και τα κόκκινα βέλη τη διεύθυνση του
ενεργού εφελκυσμού. Τα μαύρα βέλη δείχνουν τη διεύθυνση κίνησης της 18

Αφρικανικής πλάκας και τη διεύθυνση των συμπιεστικών τάσεων.

Χάρτης με τα μεγάλα ενεργά ρήγματα του Βόρειου Ελληνικού Χώρου, και τις
διευθύνσεις των εφελκυστικών τάσεων που υπολογίσθηκαν από σεισμολογικά
19
δεδομένα (πράσινα βέλη) και από τεκτονικές μετρήσεις (μαύρα βέλη).
Τα έντεκα ρήγματα της Θεσσαλίας και των γύρων περιοχών που έδωσαν
ισχυρούς σεισμούς (Μ≥ 6.0) κατά τους ιστορικούς χρόνους. Στο πάνω μέρος
του σχήματος δίνονται τα στοιχεία κάθε ρήγματος (μήκος L, αζιμούθιο ζ,
κλίση θ, γωνία ολίσθησης λ) καθώς και τα έτη γένεσης και τα μεγέθη (σε
παρένθεση) των ισχυρών σεισμών που έγιναν μετά το 1500 και συνδέονται 20

με κάθε ρήγμα.
Η Ελλάδα είναι η 6η χώρα σε σεισμικότητα
παγκοσμίως
• Όλες οι περιοχές της κινδυνεύουν να πάθουν
βλάβες
μικρές ή μεγάλες από σεισμό.
• Η μέγιστη ένταση των σεισμών στην Ελλάδα
κατά μέσο
όρο ετησίως είναι 6,3 Richter.
• Πρέπει λοιπόν να γνωρίζουμε πώς να
προστατευτούμε και
να έχουμε λάβει τα απαραίτητα μέτρα.
• Οι Σεισμοί εκδηλώνονται απροειδοποίητα και
δεν 21

υπάρχουν μεγάλα περιθώρι αντίδρασης.

Χάρτης επικινδυνότητας του ελλαδικού χώρου από το RMS, Risk
Management Solutions .

22
23
Χάρτης επιφανειακής σεισμικότητας της
Ελλάδας.
24
 Μετά τη γένεση του ισχυρού σεισμού στην Τουρκία είναι
γεγονός ότι επηρεάστηκε η σεισμικότητα όλου του ελληνικού
χώρου. Σε διάφορες περιοχές μάλιστα, συμπεριλαμβανομένης
και της Δυτικής Ελλάδας, εκδηλώθηκε σεισμική
δραστηριότητα αμέσως μετά την άφιξη των σεισμικών
κυμάτων από την Τουρκία. 

 Η Τουρκία κινείται δυτικά προς το Αιγαίο με ταχύτητα 25

χιλιοστά τον χρόνο  κατά μήκος του ρήγματος της Βόρειας
Ανατολίας. Το Αιγαίο ακολουθεί την κίνηση αυτή και κινείται
με την ίδια ταχύτητα σε σχέση με την Ευρώπη κατά μήκος
της τάφρου του Βορείου Αιγαίου προς τα δυτικά. Ταυτόχρονα
όμως το Αιγαίο, λόγω εσωτερικής παραμόρφωσης,
επεκτείνεται προς τα νότια (με μια ταχύτητα η οποία φθάνει
περίπου τα 10 χιλιοστά ανά έτος). Με τον τρόπο αυτό, ο
ρυθμός ολίσθησης στο νότιο τμήμα του φθάνει ως τα 35
χιλιοστά το έτος, περίπου, με διεύθυνση βορειοανατολικά -
νοτιοδυτικά. Επειδή και η Αφρική κινείται προς τα βόρεια (με
ταχύτητα 10 χιλιοστά ανά έτος), ο ρυθμός σύγκλισης μεταξύ
της αφρικανικής λιθοσφαιρικής πλάκας με εκείνης του
Αιγαίου είναι της τάξεως των 45 χιλιοστών το έτος, με 25
αποτέλεσμα τη διαρκή επέκταση του Αιγαίου. 
μ
26
ΟΙ ΣΕΙΣΜΟΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΣΥΝΟΡΑ

ΟΙ ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΕΣ ΠΛΑΚΕΣ ΔΕΝ

ΕΧΟΥΝ ΣΥΝΟΡΑ

27
Mετά το σεισμό της 9ης Ιουλίου 1956
στη Σαντορίνη

28
Καλαμάτα, Σεπτέμβριος 1986

29
 Σεισμός 1999
Έντονα πληγείσες περιοχές : Αγία Βαρβάρα, ΆγιοιΑνάργυροι,
Αιγάλεω, Ίλιον, Καματερό, Μεταμόρφωση, ΝέαΦιλαδέλφεια,
Περιστέρι, Πετρούπολη, Χαϊδάρι, Αχαρναί,Θρακομακεδόνες, Άνω
Λιόσια, Ασπρόπυργος, Ζεφύρι,Φυλή

Κεντρική λεωφόρος στο Μενίδι

30
 Κατεστραμμένο εργοστάσιο της
φαρμακοβιομηχανίας Faran. 1999
31
Από το σεισμό το 1999.Στη Φιλαδέλφεια σ αυτή την πολυκατοικία χάθηκαν
δώδεκα άνθρωποι γιατί κάποιος για να κερδίσει χώρο το σούπερ μάρκετ έκοψε
τις κεντρικές κολώνες!!
. 32
Ο σεισμός του1999, με επίκεντρο κοντά στην Κωνσταντινούπολη, 33
προκάλεσε πολλές ζημιές σε ανθρώπους, κτίρια, αλλά και σε στρατιωτικές
Φωτό από τον σεισμό του 1999 στη Σμύρνη.

34
Νικομήδεια 1999

35
Λευκάδα στις 14/8/2003

36
Σεισμός σε Αχαΐα και Ηλεία 8
Ιουνίου 2008

37
Τα ξημερώματα της Δευτέρας 6 Απριλίου του 2009 ένας ισχυρός σεισμός
μεγέθους 6,3 της κλίμακας Ρίχτερ χτύπησε την πόλη L’Aquila της
κεντρικής Ιταλίας. Ο σεισμός λόγω του μικρού του βάθους και του μεγάλου
του μεγέθους προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στο μεσαιωνικό κέντρο της 38
πόλης, σκοτώνοντας πάνω από 260 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων και τον
Σεισμική δόνηση μεγέθους 6 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ έπληξε το Μάρτιο
του 2010 ανατολική επαρχία της Τουρκίας Ελαζίγκ. Τουλάχιστον 57 άτομα 39

σκοτώθηκαν από τον ισχυρό σεισμό και περίπου 60 είναι και οι τραυματίες
Ο ΠΟΝΟΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΧΡΩΜΑ ΟΥΤΕ
ΘΡΗΣΚΕΙΑ

ΤΟ ΣΕΙΣΜΙΚΟ
ΤΟΞΟ
ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΜΕ
ΑΛΛΑ
ΜΑΣ ΕΝΩΝΕΙ
40