Professional Documents
Culture Documents
DEPARTMENT OF EDUCATION
Region IV-A CALABARZON
Division of Laguna
Kagamitan ng
mag-aaral
EDUKASYON SA
PAGPAPAKATAO 5
YUNIT I
Pananagutang Pansarili
at Mabuting Kasapi ng
Pamilya
Edukasyon sa Pagpapakatao
Kagamitan ng Mag-aaral
Aralin I- Magiging Mapanuri Ako
Unang Markahan
Alamin Natin: Day 1
Suriin/Pahalagahan ang Kuwento
Ang Balita ni Kuya Lito
Isang umaga, nakikinig ng balita sa radio si Kuya Lito. Magandand umaga, mga
kababayan! Ito na naman po ang RACC Balita, Nagbabalita ngayon!
Naitala kahapon na dalawamput apat na bata na may gulang na walo hanggang sampu
ang nakagat ng aso sa bayan ng San Jose. Ito ay ayon kay Dr. Dhan R. Alejandro ng Veterinary
office.
Kung hindi ito maaagapan maaari itong ikamatay. Pinag-iingat din ang mga may-ari ng
aso na maging responsible sa kanilang mga alagang hayop na pabakunahan ng anti-rabies at
itali ang mga ito upang hindi makadisgrasya.
Nababahala si Kuya Lito sa napakinggang balita sa radio. Kinausap niya ang kanyang
nakababatang kapatid. Binigyan niya ang mga ito ng babala tungkol sa rabies na dala ng kagat
ng aso.
Ano ang dapat naming gawin kapag nakagat ng aso Kuya? tanong ni Gian sa Kuya.
Dapat ay sabihin kaagad sa magulang o sinumang kasama sa bahay na kumunsulta na
agad sa doctor para malapatan ng paunang lunas.
Salamat po, Kuya Lito. Sabi ni Gian.
Sagutin ang sumusunod na tanong:
1. Ano ang natutuhan mo sa kuwentong iyong binasa?
2. Nagkaroon ka ban g pagkakataong hindi maniwala sa balitang iyong narinig sa radio,
nabasa sa pahayagan o sa internet? Ipaliwanag ang dahilan.
3. Paano mo masasabi na ikaw ay nagiging mapanuri sa mga balitang naririnig mo sa
radio, nababaa sa pahayagan o internet?
Mapaghamong Balita
Sagutin ang mga tanong sa ibaba at kumpletuhin ang pangungusap na nasa loob ng kahon.
Gawin ito sa iyong kuwaderno.
1. Ano-ano ang mga balitang tumatak sa iyong isipan noong nagdaang araw na masasabi
mong Magandang Balita o Mapaghamong Balita?
2. Paano mo nasabi na ang mga ito ay magandang balita o kaya ay mapaghamong balita?
Kung ang mga balita ay tungkol sa mga negatibong bagay, ang gagawin ko
ay _____________________________________________________________
dahil naniniwala ako na _____________________________________________
Gawain II
Mini Presscon
Mahuhusay sa pagsasalita
Isang anchor o tagapagbalita
Magagaling sa pagsulat
Magsusulat ng simpleng balita
Magsusuri ng balita
Manonood na magsusuri ng balita at magtatanong sa
magiging epekto nila
Gawain III
Pagtatanghal
Ipakita ang napagkasunduang palabas o pagtatanghal at pagkatapos ay sagutin ang
mga tanong.
1. Ano ang masasabi ninyo tungkol sa pagbabalitang isinagawa sa unahan ng unang
pangkat.
2. Naipakita ba ng inyong mga kamag-aral ang lakas ng kanilang loob sa pagtatanghal.
Patunayan.
3. Pansinin naman nating ang ikalawang pangkat na sumulat ng balita. Tama ba at nasa
ayos ang kanilang isinulat na balita? Patunayan.
4. Paano naman sinuri ng ikatlong pangkat bilang manonood na ang kanilang nasaksihang
balita ay may positibo o negatibong epekto sa mga manonood? Patunayan.
1-5
Hindi nasuri nang maayos ang mga balita na narinig sa radio, nabasa sa
pahayagan, o internet.
6-10
11-15
16-20
Nasuri nang buong puso at pag-iisip ang mga balita na narinig sa radio, nabasa
sa pahayagan, o internet.
Tandaan Natin:
Bawat tao ay may kani-kaniyang pananaw ay opinion sa balitang naririnig sa
radio, nababasa sa pahayagan o internet. Ang pagiging mapanuri sa narinig o
nababasa ay nagpapakita lamang ng masusing pag-iisip.
Aralin 2
MGA PINAGKUKUNANG IMPORMASYON: NAKABUBUTI O NAKASASAMA?
Isang malaking bahagi ng ating buhay ang paggamit ng ibat-ibang pinagkukunan ng mga
impormasyon: dyaryo, magasin, radio, telebisyon, pelikula at internet/computer. Isa ring
malaking bahagi ang ginagampanan ng mga ito, lalot higit ang computer para sa pagtuturo sa
mga mag-aaral ng ika-21 siglo. Ito ang mga pangunahin nating pinagkukunan ng ibat-ibang
kaalaman at impormasyong kinakailangan sa ating pang-araw-araw na pamumuhay.Paano
kayo bilang mag-aaral gumamit/gumagamit ng nasabing pinagkukunang impormasyon?
ALAMIN NATIN
Basahin ang tula sa ibaba.
ISAGAWA NATIN
GAWAIN 1
Isulat sa mga kahon ang mga balitang iyong napakinggan sa radyo at telebisyon o nabasa
sa isang pahayagan. Ikategoryaito sa Magandang Balita ( positibong mga pangyayari) o
Mapanghamong Balita (pangyayaring may karahasan, droga at sekswal)
MAGANDANG BALITA
MAPANGHAMONG BALITA
Tanong:
1. Anu- ano ang mga balitang napanood, napakinggan at nabasa ang masasabi mong
Magandang Balita? Mapnaghamon o Negatibong Balita?
10
Gawain 2
1. Bumuo ng apat na pangkat.
2. Isulat ang mga programang madalas ninyong panoorin sa telebisyon o mga di-malilimutang
pelikula.
3. Masusi itong pag-aralan at isulat kung anong aral (positibong epekto) at Hamon (Masama o
Negatibong epekto).
Programa/Pelikulang
Napanood
Aral
Hamon
1.
2.
3.
4.
5.
4. Ang bawat pangkat ay bibigyan ng limang (5) minute para punuan ang mga kolum at tatlong
(3) minute para iulat ang kanilang ginawa.
ISAPUSO NATIN
Nadaragdagan na ang iyong karanasan sa pagkakaroon ng bukas na isipan sa mabuti at hindi
mabuting epekto ng media tulad ng radyo, pahayagan, telebisyon, magasin at internet. Sa
paggamit ng media o pinagkukunang impormasyon, sa anong lebel mo maikakategorya ang
11
Kategorya:
Tanong:
Sa iyong sagot, masasabi mo bang hindi ka umaabuso sa paggamit ng ibat-ibang uri at
bahagi ng media? Suriin ang sarili batay sa lebel o antas na kinalalagayn. Ipaliwanag.
TANDAAN NATIN
pinapanood at pinupuntahang sites sa internet, dahil marami rin sa mga ito ay nagdudulot ng
karahasan at kalaswaan na maaring makapinsala sa ating sarili at pamilya. Masasabi nating
malaki ang naitutulong ng media at teknolohiya sa pag-unlad ng ibat-ibang aspekto ng
kaalaman at edukasyon. Ngunit dapat din nating pakaisipin na nararapat lamang na gamitin
natin ito nang tama. Huwag nating hayaan na abusuhin ang ating sarili ng teknolohiya na
12
maaring makapagdulot sa atin ng negatibong epekto kapag hindi ginamit sa tamang paraan.
Maging mapanuri at mapagsiyasat sa mga bagay na nakagugulo dala ng mga ito para na rin
Sa ating kapakanan at n gating pamilya.
ISABUHAY NATIN
1. Muling basahin ang Tandaan Natin nang may pang-unawa. Ipaliwanag ang ilang
mahahalagang mensahe/detlye ditto na pumukaw sa iyong damdamin at kaisipan.
2. Tumayo ang bawat mag-aaral, itaas ang kanang kamay at sabay-sabay na bigkasin ang
pangako ukol sa tamang paggamit ng media at teknolohiya.
Ako si ___________________________ ay nangangako at naniniwalang mahalagang pagIisipan at susuriin ang mga impormasyong nababasa, naririnig, at napapanood mula sa
Ibat-ibang media at ilang makabagong teknolohiya upang hindi ito magdulot ng masamang
epekto sa aking sarili, lalot higit sa aking pamilya. Ilalayo ko ang aking mga mata sa tukso
ng malalaswang panoorin, gayundin sa mga larong maaring makpinsala sa akin. Magiging
modelo ako sa tamang paggamit ng mga impormasyong ito upang maitaguyod ang
katotohanan para sa pagkakaroon ng maayos na pamayanan.
Gabayan nawa ako ng Panginoon.
_________________________
Lagda
SUBUKIN NATIN
13
Aralin 3
Bukas ang Isip ko, Mag-aaral Ako!
Alamin Natin
Ano ang maaring mangyari kapag di tayo marunong makinig sa hinaing ng iba?
Alamat ng Keyboard
Noong unang panahon sa mga mundo ng letra at numero, naghahari ang grupo ng mga
numero. Sila ang nagpapatupad ng mga batas, namumuno upang mapaunlad ang kanilang
pamumuhay. Sabi ng grupo ng mga letra, dapat tayo naman ang mamuno sa ating bayan!,
upang magkaroon ng pagbabago at mas mapa-unlad natin ang ating bayan! Lagi na tayong
alipin dito! Dahil dito, naglunsad ng pag-aaklas ang mga grupo ng mga Letra laban sa
pamumuno ng mga numero, Nagkaroon ng digmaan at nagkasira-sira ang pamumuhay nila.
Dahil sa ginawang ito ng mga grupo ng Letra nagalit ang Inang Diwata, maayos naman daw
ang pamumuhay nila noon hanggang sa magkaroon ng di pagkakaunawaan. Pilit na pinagaayos ng Inang Diwata ang dalawang grupo, ngunit ayaw pa rin nilang mag-ayos. Sa galit ng
mga Inang Diwata, sinumpa niya ang mga numero at letra na maging keyboard sa ibang
dimension. Sa makabagong panahon at henerasyon ngayon ang keyboard ay ginagamit sa
paaralan, establisyemento at marami pang iba.
14
Isagawa Natin
Gawain 1
Panuto: Pumalakpak ng tatlo kung tamang saloobin sa pag-aaral ang ipinahihiwatig at
tatlong padyak kung hindi.
1.
2.
3.
4.
5.
Gawain 2
Bumuo ng tatlong pangkat. Bawat pangkat ay bubunot ng kanilang gagawin na tulad ng
sumusunod:
Unang Pangkat
Ikalawang Pangkat
Ikatlong Pangkat
Isapuso Natin
Mula sa mga nakaraang gawain, pagnilayan kung ano ang tumimo sa inyong mga puso.
Isulat ito sa inyong reflection booklet. Gamitin ang sumusunod na tanong bilang gabay:
1.
2.
3.
4.
Tandaan Natin
15
Ang edukasyon ang nagiging daan tungo sa isang matagumpay na hinaharap ng isang
bansa. Kung wala nito, at kung ang mga mamamayan ng isang lipunan ay hindi magkakaroon
ng isang matibay at matatag na pundasyon ng edukasyon, magiging mahirap para sa kanila na
abutin ang pag-unlad. Marapat lamang na maintindihan na ang edukasyon ay siyang
magdadala sa kanila sa kanilang mga inaasam na mga mithiin. Maipapakita ng isang mag-aaral
ang kanyang kawilihin at positibong saloobin sa pag-aaral sa pamamagitan ng pakikinig sa
talakayan, pakiki-isa sa mga gawaing pampaaralan, at kusang loob na pagpasok sa paaralan.
Sa tulong ng mga nabanggit na katangian mas magiging masaya at kanais-nais ang mga
mangyayari sa paaralan.
Ang edukasyon ay kailangan ng ating mga kabataan sapagkat ito ang kanilang magiging
sandata sa buhay sa kanilang kinabukasan. Ang kanilang kabataan ang siyang estado kung
saan nila hinahasa ang kanilang mga kaisipan at damdamin sa mga bagay na kailangan nila sa
kanilang pagtanda. Ang edukasyon ay mahalaga sapagkat ito ang nagiging daan sa isang tao
upang magkaroon ng mga kaalaman tungkol sa kanyang buhay, pagkatao at komunidad na
ginagalawan. Ito ang naghuhubog ng mga kaisipan tungo sa isang matagumpay na mundo na
kailangan ng bawat isa upang lubusang mapakinabangan ang daigdig at malaman ang mga
layunin nito.
Isabuhay Natin
1. Pag-isipan mo ang tanong na ito:
Bilang mag-aaral, paano mo maipapakita sa ang kawilihan at
positibong saloobin sa pag-aaral?
16
ang iyong
Oo
Hindi
Aralin 4
Bukas ang Isip Ko, Mag-aaral Ako!
Ano ang nais mo paglaki mo? Ikaw ba ay isang batang nangangarap na maging isang
matagumpay na tao balang araw, may malaking bahay at sariling sasakyan at nalilibot ang ibatibang bahagi ng mundo?
Alamin Natin
17
Mga tanong:
18
Paggawa ng
proyekto
Paggawa ng takdang
aralin
Pagtuturo sa iba
INITIAL NA KAALAMAN
Paggawa ng Proyekto
Takdang Aralin
BAITANG-BAITANG
Pagtuturo sa Iba
20
Isagawa Natin
Gawain 1
Noong unang panahon sa mga mundo ng letra at numero, naghahari ang grupo ng mga
numero. Sila ang nagpapatupad ng mga batas, namumuno upang mapaunlad ang kanilang
pamumuhay. Sabi ng grupo ng mga letra, dapat tayo naman ang mamuno sa ating bayan
upang magkaroon ng pagbabago at mas mapaunlad natin ang ating bayan! Lagi na tayong
alipin dito! Dahil dito, naglunsad ng pag-aaklas ang mga grupo ng mga letra laban sa
pamumuno ng mga numero. Nagkaroon ng digmaan at nagkasira-sira ang pamumuhay nila.
Dahil sa ginawang ito ng mga grupo ng Letra, nagalit ang Inang Diwata, maayos naman daw
ang pamumuhay nila noon hanggang sa magkaroon ng di pagkakaunawaan. Pilit na pinagaayos ng Inang Diwata ang dalawang grupo, ngunit ayaw pa rin nilang mag-ayos. Sa galit ng
Inang Diwata, sinumpa niya ang mga numero at letra na maging keyboard. Pinadala ng Inang
21
BUIIN MO AKO
Mga kagamitan:
1.
2.
3.
4.
Panuto:
1.
2.
3.
4.
Gawain 2
Batay sa ibinigay na Takdang Aralin sa unang araw, talakayin ang kahalagahan ng isang
keyboard sa isang mag-aaral.
Lagyan ng markaang mga kasagutan ng bata sa pamamagitan ng pagbilog sa
mgamukha sa karatig na kahon.
22
BAITANG-BAITANG
Sagutan ang bawat katanungan sa kahon sa loob ng pyramid.
23
Ano ang
kahalagahan ng
paggawa ng
Takdang Aralin?
Gawain 3
Round-Robing
Hatiing muli sa naunang apat na grupo ang klase. Bumuo ng bilog ang bawat
grupo. Lumapit sa guro ang 4 na lider ng bawat grupo at kunin ang mga metacards
na naglalaman ng mga impormasyon tungkol sa keyboard. Gamit ang nagawang
awtput sa unang Gawain, ituturo ng lider sa kamag-aral na kasunod niya ang mga
impormasyon na nasa
metacards. At pagkatapos ituturo naman ng mag-aaral sa kasunod niyang kamagaral ang kanyang natutuhan. Uulitin ito hanggang maturuan ang buong miyembro
ng grupo.
Isapuso Natin
24
Sq
Za
25
5. Inatasan siya ng kanilang guro na turuan ang isa nilang kaklase na nahihirapang
maintindihan ang isang paksa sa Science. Tumalikod siya at bumulong, Bakit ako
ang magtuturo? Hindi naman ako ang guro.at isa pa itohindi nakikinig tapos
magpapaturokainis..
26
Tandaan Natin
Aralin 5
Honesto: Batang Matapat, Idolo ng Lahat!
27
May mga pagkakataong ikaw ay hindi nagiging tapat sa mga gawaing ginagawa.
Napipilitang magsinungaling dahil sa takot na mapahiya o mapagalitan ng nakakatanda.
Nangyari na ba sa iyo ang ganito?
Alamin Natin
Basahin ang kuwento.
Honesto: Batang Matapat, Idolo ng Lahat!
Siya si Honesto, anak nila G. at Gng. Anastacio Castro. SIya ay labimpitong
taong gulang at kasalukuyang nasa ikalimang baitang ng Paaralang Elementarya ng Sala sa
bayan ng Cabuyao. Si Honesto ay kakaiba sa karaniwang mga mag -aaral dahil sa murang
edad ay kinailangan na niyang maghanapbuhay upang makatulong sa gastusin ng pamilya.
Buong sipag niyang tinutulungan ang kanyang mga magulang upang maitaguyod ang
pangangailangan nilang magkakapatid. Tunay na siya ay isang mabait at huwarang anak at
kapatid sa para kanyang pamilya.
Isang araw habang si Gng. Anacay ay nagtuturo ay tinawag niya si Honesto sa
harap ng klase. Tila nagulat at natakot ang bata kaya siya ay nagdalawang isip na tumayo at
lumapit sa guro. Hanggang sa siya ay lapitan na ng guro at malugod na ipinagmalaki at
ginawang halimbawa ang mga gawi na nakasanayang gawin ni Honesto sa paaralan at maging
sa kanyang pinapasukan na trabaho.
Nagsimulang magkuwento si Gng. Anacay. Alam niyo ba mga bata na kayo ay
mapalad na magkaroon ng isang kamag - aral na kinagigiliwan ng maraming tao dahil sa
kanyang pagiging matapat. nagbulungan ang mga bata at tila nagtaka kung sino ang tinutukoy
ng guro. Nakakwentuhan ko si Gng. Villanueva (Coordinator ng Yes - O Club)noong isang
araw, ayon sa kanya siya daw ay humanga sa ginawa ng isa ninyong kamag - aral. Habang siya
ay abala sa pangungolekta ng mga naipong plastik na boteay nilapitan siya ng mga bata at nag
- alok ng tulong. Agad naman siyang pumayag at tinawag ang batang ito na aking tinutukoy
upang pamunuan ang pagbebenta ng mga naipong bote para magamit na pondo ng Yes - O
Club. Agad naman siyang tumugon sa aking ipinagawa. Makalipas ang ilang minuto, dala - dala
na niya ang pera na napagbentahan mula sa mga plastik na bote. Agad siyang inabutan ng
guro ng pangmerienda ngunit mabilis na tinanggihan ang alok at masiyang bumalik sa kanyang
klase. Sa hindi kalayuan napansin ni Gng. Villanueva ang grupo ng mga bata na naiinis na
nagkukuwentuhan. Hmp. Nakakainis talaga malaki naman ang napagbentahan sa plastik na
bote ewan ba kung bakit ayaw niya pang bawasan. ang wika ng isa. Agad naman sumigunda
ang isa pang mag - aaral, Baka sumisipsip lang paano laging liban sa klase. Napaisip ng
malalim ang guro hinggil sa narinig na usapan ng mga bata. At agad na ikinatuwa ang pagiging
matapat na bata ng kanyang mag - aaral.
Biglang nagtaas ng kamay si Jocelyn, Ma,am, Ma,am ako po ba ang tinutukoy
ninyo? lakas loob na tanong ng bata at umalingawngaw ang tawanan sa loob ng silid - aralan.
Agad na nagpatuloy sa pagkukwento si Gng. Anacay. Bilang pagpapatuloy kaninang umaga
28
naman nakasalubong ko papasok ng paaralan si Mang Max at agad na kinamusta ang batang
ito. Sabi ko naman medyo dumadalas siya sa pagliban sa klase at doon ko napagalaman na
siya pala ay kasalukuyang namamasukan sa construction upang kumita ng pera at
maipangdagdag sa kanilang pangagastos. Naantig ako sa aking narinig at mas lalo niya pa
akong pinahanga sa mga sumunod na sinabi ni Kuya Max.
Alam mo ba Gng. Anacay lubos akong nagagalak sa batang iyan, noong isang
araw ay umalis ako ng maaga sa site na pinaggagawan ng aking bahay. Kinailangan ko kasing
dumalo sa miting pambarangay na ipinatawag ni Kapitan Kiko Alimagno. Ako ay tiwala sa aking
mga trabahador ngunit noong isang araw ay binalikan ko ang mga naganap sa site gamit ang
CCTV Camera na aking inilagay sa hindi kalayuan. Ako ay nabigla sa aking nasaksihan, noong
araw na ako ay dumalo ng miting mga alas - 4:00 hapon. Sa aking pag - alis pala ay agad ding
nag - alisan ang aking mga manggagawa kahit hindi pa oras ng uwian ng bigla akong may
narinig na boses at nagsabing,mga kasama maaga pa po alas - 5:00 ang ating uwian higit
kumulang isang oras pa po bago tayo maaaring umuwi, ang mahinahon na paliwanag ng bata.
Aba!, akala mo kung sino ka kabago - bago mo ganyan ka. paangil na sagot ng isa. Oo nga
atsaka wala naman si Bossm minsan lang naman ito, dugtong pa ng isa. Bahala po kayo
basta ako ay uuwi ng tama sa oras iyong itinakda ng may - ari, mahinahon ngunit malaman na
pagpapaliwanag ng bata.
Wow! tunay na kahanga - hanga naman talaga siya sa kanyang mga kilos at
gawi. Dapat siya ay kinikilala sa flag ceremony upang tularan pa ng mga batang tulad namin.
Eh Maam sino po ba ang batang ito na dapat naming tularan? makulit na pagtatanong ng
mga mag -aaral ni Gng. Anacay. Dito na ipinagmalaki ng guro sa lahat si Honesto isang batang
matapat at dapat iniidolo ng lahat. Dahil dito ay agad sa mungkahi ng kanyang mga mag - aara
ay agad na ipinatawag ni Gng. Anacay ang mga magulang ni Honesto.
Sagutin ang mga tanong:
1. Ilarawan si Honesto. Alin sa mga katangian niya ang nagpapakita ng pagiging
matapat?
2. Papaano hinangaan ni Gng. Anacay si Honesto? Isalaysay ito sa klase.
3. Bilang isang indibidwal, paano mo maipapakita ang matapat na paggawa sa
paaralan? Sa lahat ng uri ng paggawa?
4. Magtala ng mga dahilan kung bakit mahalaga ang pagiging matapat sa ibat ibang mga gawaing pampaaralan at sa uri ng paggawa.
5. Sa iyong palagay, bakit gustong makaharap ng guro ang mga magulang ni
Honesto? Magbigay ng sapat na batayan.
Isagawa Natin
Gawain 1
29
Ano ang gagawin mo sa sitwasyong inilahad sa ibaba para maipakita ang pagiging
matapat. Ilahad ang iyong magiging damdamin.
1. Bumili ka ng pagkain sa kantina nang mapansin mong sobra ang sukli na ibinigay sa iyo ng
tindera.
2. May dumating na delivery ng materyales sa iyong pinapasukang pabrika. Agad mong
tiningnan ang inventory sheet ng mga inorder ninyong materyales at natuklasan mong may mga
sumobrang materyales na iyo namang kakailangan sa paggawa ng isang proyekto sa paaralan.
3. Si Romy isang working student, pumasok siya sa paaralan na hindi nakapag -aral ng leksyon
at antok na antok pa dahil kinailangan niyang mag - overtime sa kanyang pinapasukan. Biglang
nagbigay ng pagsusulit ang kanyang guro
Gawain 2
1. Pangkatin ang klase sa lima. Papiliin ng lider ang bawat pangkat.
2. Magbahagi ng karanasan na nagpapakita ng pagiging matapat.
3. Pumili ng isang karanasan gamit ang graphic organize atr iulat ito sa klase.
Karanasa
n
Ikatlong
Pagpipili
an
Pagigin
g
Matapa
t
Ikalawan
g
Pagpipili
an
30
Unang
Pagpipili
an
Isapuso Natin
Kaya mo bang maging matapat sa lahat ng pagkakataon?
Gumawa ng Self - Assessment Organizer gamit ang makukualay na papel. Punan ang bawat
kahon ng mga sagot batay sa iyong natutuhan at karanasan.
C. Sinisimulan
Ko
D. Gagawin
Ko
B. Kaya Ko
A. Nalaman Ko
Pangal
an ng
Bata
Mga Gabay:
A. Isulat kung ano ang nalaman mo sa araling ito.
B. Isulat ang mga kaya mong gawin batay sa nalaman mo.
C. Isulat ang mga sinisimulan mo nang gawin.
D. Isulat ang mga dapat mo pang gawin.
E. Isulat ang pagpapahalagang natutuhan mo sa araling ito.
31
E. Natututo
Ako
Tandaan Natin
Ang pagiging matapat ay ugaling dapat ipagmalaki. Ang taong nagpapakita ng
ganitong pag - uugali saanman at kailanman ay makakamit ang tunay na kaligayahan at
magkakaroon ng isang maayos, payapa at maunlad na pamumuhay. Iniiwasan niyang
magsinungaling at pagtakpan ang mga maling gawi na ginawa ng iba.
Sa pagiging matapat marami kang maaaring matapakang ibang tao lalot higit
iyong may mga baluktot at maling sistema sa buhay. Hindi bale ng mapahiya at mapagalitan ng
mas nakakatanda huwag lang mabalewala ang ugali ng pagiging isang matapat na indibidwal
sa paaralan man o sa paggawa at saan mang dako pa iyan.
Isabuhay Natin
Magbigay ng dalawang karanasan na nagpapatunay na ikaw ay matapat sa iong mga
gawain sa paaralan man o sa lahat ng uri ng paggawa. Ipaliwanag kung paano mo ito ginawa.
Gamitin ang template sa ibaba. Isulat ang iyong sagot sa bond paper.
Mga Ginawa Na Nagpakita Ng Pagiging
Matapat
Karanasan
1.
2.
Subukin Natin
Iguhit ang simbolo ng
wastong kaisipan at thumbs
______1. Ikaw ay may proyekto na dapat bayaran sa E.P.P. Agad mo itong sinabi sa iyong
nanay pati ang eksaktong halaga ng naturang halaga nito.
______2. Nalimutan ni Archie na gawin ang kanyang takdang - aralin sa Math. Biglang
nagwasto ng kuwarderno si Bb. Tan, nang tawagin niya si Archie ay sinabi niyang naiwan niya
ang kanyang takdang - aralin sa bahay.
______3. Si Ericka ay kumandidato bilang pangulo ng Supreme Pupil Government sa kanilang
paaralan. Sa mismong araw ng botohan ay may nakita siyang nakakalat na balota na siyang
gagamitin sa botohan agad - agad ay ibinalik niya ang mga ito sa gurong taga - pangasiwa.
______4. Si Mang Aldo ay nangungupit ng mga labis na kagamitan mula sa opisina na kanyang
pinagtatrabahuhan at agad na ibinebenta sa labas ang mga kagamitang kanyang nakuha sa
mas mababang halaga.
32
______5. May malasakit sa mga gawain sa pabrika si Ruby nakatingin man o hindi ang
kanyang amo sa oras ng trabaho.
Aralin 6
Alamin Natin
Alam u ba na.......
Ang pakikiisa, lalo na sa pagpaplano at pagpapasya ay nagkakamit ng ginhawa at
tagumpay ng bawat isa.
1.
2.
3.
4.
5.
Isagawa Natin
Gawin 1
A. Bumuo ng tatlong pangkat.
B. Basahin at suriing mabuti ang sitwasyong nakasulat sa ibaba. Bigyan ito ng mabuting
desisyon bago gumawa ng anumang hakbang.
Isang proyekto ang gagawin sa inyong paaralan. Itoy isang pagtatanghal upang
kumita ng salaping maitutulong sa mga mahihirap. Magpulong sa isang bahagi ng
inyong silid. Sagutin ang mga tanong sa ibaba.
1.
2.
3.
4.
5.
Rubrics
Pamantayan
Pagsusuri
3
Natukoy ng mga
mag-aaral ang
sumusunod:
suliranin, tunguhin, at
maaaring gawin
upang
makapagdesisyon
nang tama
Desisyon
Nakapagbigay ng
34
2
Natukoy ng mga
mag-aaral ang
dalawa sa
sumusunod:
suliranin, tunguhin, at
maaaring gawin
upang
makapagdesisyon
nang tama
Nakapagbigay ng
1
Natukoy ng mga
mag-aaral ang isa sa
sumusunod:
suliranin, tunguhin, at
maaaring gawin
upang
makapagdesisyon
nang tama
Nakapagbigay ng
Ipinakitang
Pagpapahalaga
tamang desisyon at
makabuluhang
dahilan kung bakit ito
ang kanilang
napagpasyahan
Malinaw na naipakita
ang
pagpapahalagang
ginamit ng pangkat
tamang desisyon at
dahil kung bakit ito
ang kanilang napagpasyahan
tamang desisyon
Naipakita ang
pagpapahalagang
ginamit ng pangkat
Gawain 2
Marami na tayong nagawang mga proyekto sa ibat ibang asignatura. Naipakita
ninyo ang inyong pagkakaisa upang matapos ang isang gawain. Lahat ay nakiisa sa
paggawa nito.
Sa isang construction paper(red), gumuhit ng isang puso. Sa loob nito ay
gumawa ng isang maikling sulat para sa isang taong alam mong nagpakita ng pakikiisa
upang matapos ang isang gawain. Sabihin mo sa kanya kung ano nman ang maaari
mong gawin upang masuklian ang ginawa niya. Maaari mong gawing halimbawa ang
nasa ibaba. Ipadala/iabot ito sa kanya.
Halimbawa:
Nais kong magpasalamat sa ginawa mong pakikiisa sa ating natapos na gawain sa ESP at dahil lahat ng miyembro ng pangkat ay nagkaroon ng pa
Para masuklian ko ang iyong ipinamalas na pakikiisa ay sisikapin ko na unawain at bigyang pansin ang inyong mungkahi.
35
Isapuso Natin
Makilahok
(awit sa tono ng I have two hands)
Halina kayo
Sa ting talakayan
Upang isipay
Magiging buhay
Pumalakpak 1,2,3
At utak natin ay titindi.
II
36
Makiplano
Sa talakayan
Upang isipay humusay
Pumalakpak 1,2,3
At utak natin ay titindi.
Tandaan Natin
Sa pagpaplano o pagpapasya
Ang mungkahi ng bawat isa ay mahalaga
Tinig niya o tinig nila
Ay tinig na dapat maging isa.
Isabuhay Natin
37
Subukin Natin
Di ko ginagawa
mabuti ba itong dulot sa atin bilang mag-aaral? Makakaapekto ba ito kung mali ang
impormasyon na ating naihahatid sa ating kapuwa?
ALAMIN NATIN
Suriin ang kuwento. ( Sa pamamagitan ng power point presentation)
Batang Mapanaliksik
Ang pagbabasa ay komunikasyon, gaya ng panonood sa telebisyon at pakikinig sa radio.
Itoy isang uri ng pakikipagtalastasan.
Napakabuting libangan ang pagbabasa ng mga aklat at pahayagan araw-araw, pakikinig
ng balita sa radio, at panonood sa TV at pagkuha ng impormasyon sa internet. Itoy pakikipagugnayan sa ibang tao, ibang bansa, ibang lipunan at mga pamayanan. Kayat ang mga
libangang ito ay nagdudulot ng kaalaman at nagpapalawak ng karanasan.
Ang mga kabutihang dulot ng mga aklat at iba pang mga babasahin ay ang sumusunod.
1. Nagbibigay ng impormasyon sa loob at labas ng bansa.
2. Nagbibigay ng impormasyon sa pagbabadya ng mga sakuna o kalamidad na
maaaring dumating sa bansa.
3. Nagbibigay ng ibat-ibang kuro-kuro o palagay ng mga kilalang manunulat tungkol sa
pang araw-araw na kalagayan ng ekonomiya ng bansa.
4. Nagbibigay ng kaalaman tungkol sa kultura at tradisyon ng bansa.
Ang mga aklat , media ay nagpapalawak n gating kaalaman. Pinagyayaman at pinalalawak
din nito an gating karanasan.
Sanggunian :
Uliran 5, ph 52
ISAGAWA
NATIN
GAWAIN 1
Punan ang loob ng hugis ng iyong nabasa sa aklat o pahayagan, napakinggan sa radio, at
napanood sa TV o internet. Paano nakaapekto ang mga ito sa iyong kaisipan at damdamin?
Gawin ito sa iyong kuwaderno.
40
GAWAIN 2
1. Bumuo ng apat na pangkat.
2. Magtala ng mga impormasyon mula sa news article ( tungkol sa naganap na Halalan
2016) na nasa loob ng envelope.
3. Masusi ninyo itong pag-aralan at ipakita sa pamamagitan ng malikhaing pamamaraan.
Pangkat I
Rap
Pangkat II
News
41
ISAPUSO NATIN
A.
B.
C.
D.
TANDAAN NATIN
SUBUKIN NATIN
A. Isulat ang Tama o Mali sa bawat patlang. Ilagay ang sagot sa sagutang papel.
____________1. Ang pagbabasa ng aklat, pahayagan at iba pang mga babasahin
ay mabuting libang
Libangan.
43
____________ 2.
___________ _3.
pakikinig sa radio.
____________ 4.
___________ _5.
B. Basahin ang sumusunod na mga sitwasyon. Sagutan ng buong husay ayon sa iyong
pagkaunawa.
1. Ang nakababata mong kapatid ay walang hilig sa pagbabasa. Anong mga hakbang ang
iyong isasagawa upang maging hilig niya ang pagbabasa?
2. Muli, ang iyong kapatid ay kukuha ng board exam. Hindi siya pumasa sa unang
pagsusulit. Nagbigay siya ng sapat na panahon sa pagsasaliksik mula sa pahayagan,
aklat at internet para sa darating na eksamen. Sa palagay mo ba ay papasa sa ngayon
ang iyong kapatid? Bakit at pangatwiranan.
Aralin 9
Lakas ng Loob Ko, Galing sa Kapwa Ko
44
Alam mo ba na.......
Ang pagsasabi ng tapat ay susi sa pagiging taong may pusong wagas.
Basahin ng may pang-unawa ang tulang Sa Totoo Lang Po.
46
2. Gumuhit ng isang larawan na nag papakita ng katapatan sa iyong kaibigan o kamagaral.Lagyan ito ng salawikain sa ibaba ng larawan at ibahagi sa kamag-aral.
nangongopya
ng takdang
aralin
pagtulong
pag aaral
pagsulat
pagsunod sa utos
Pag- awit
47
pagdadasal
asal
Pagtupad sa
gawain
Pagsasabi ng totoo
PALATUNTUNAN
Pambungad na Panalangin
Pambansang
Awit Bilang
Mga Natatanging
A.
B.
Mensahe ng Punongguro
C.
Pangwakas na Pananalita
Pangwakas na Panalangin
48
MGA PAHAYAG
TAMA
MALI
ARALIN 10
MAGIGING MATAPAT AKO!
Ang matapat na paggawa
Pinagbubuti ang ginagagawa
Kahit hindi bantayan ay tuloy ang paggawa.
ALAMIN NATIN
Suriin ang tula.
Matapat na paggawa
Ang katapatan ay magandang kaasalan
Na dapat tandaan ng mga kabataan
Nakatutok ang pansin at lakas sa ginagawa
Kahit walang bantay at nakakakita
Ang matapat sa paggawa
Ay tunay na kahanga-hanga
Gawaing sa kanya itinakda
Sadyang ginagawa nang buong kusa.
Ang paggawa nang matapat
Ay pagsasama ng maluwat
Hindi pansin ang paglipas ng oras
Laging nasa isip ang paggawa nang tapat.
50
Pag-usapan Natin
1.Anong kabutihang-asal ang nakapaloob sa tula?
2.Bakit mahalaga ang pagiging matapat sa paggawa?Ipaliwanag ang dahilan.
3.Bakit mahalaga sa buhay ng tao ang paggawa?ipaliwanag.
4.kung ikaw ang tinutukoy ng tula susundin mo ba ito?Bakit
5.Kung makakakita ka ng isang taong hindi tapat sa kanyang ginagawa,anong gagawin mo?
ISAGAWA NATIN
Gawain 1
Sumulat ng pangungusap sa loob ng kahon.Kategoryahin ito sa matapat at di matapat na
Gawain.
Di-Matapat
Matapat
Sagutin ang sumusunod at kompletuhin ang salita na nasa loob ng kahon.gawin ito sa iyong
kwaderno.
1.
k
Magandang kaasalan na dapat ugaliin ng mga kabataan.
G
51
2.
Nakatakdang Proyekto.
3. P
Paggawa nang di inuutusan.
Gawain 2
1. Dahil alam na ninyo ang matapat na paggawa batay sa mga tinalakay at pinag-aralan natin
kaya na ninyong magplano ng isang pagtatanghal o gumawa ng isang palabas na maipakita
ang inyong,mga natatanging kakayahan sa pagganap.
2. Bumuo ng tatlong pangkat pag-aralan ang sumusunod
Lutasin natin
1. Araw ng sabado. Naglilinis ng kanal at kapaligiran ang inyong kapitbahay. Ano ang dapat
mong gawin?
2. Inatasan ng iyong guro ang inyong pangkat na magtanim ng mga halaman sa likod ng inyong
paaralan. Ngunit ang iyong kamag-aaral ay nag lalaro lamang. Ano ang dapat mong gawin?
3. Ang inyong kapitbahay ay namamasukan sa isang pagawaan. Napapansin mo na lagi siyang
huli sa pagpasok. Ano ang maitutulong mo sa kanya ?
Gawain 3
Pagtatanghal
Ipakita ang napagkasunduang palabas o pagtatanghal at pagkatapos ay sagutin ang mga
tanong
1.Ano ang masasabi mo sa pagtatanghal na isinagawa sa unahan ng unang pangkat?
2.Naipakita ba ng inyong mga kamag-aral ang lakas ng kanilang loob sa pagtatanghal?
Patunayan ito.
3.Pansinin natin ang ikalawang pangkat na nagtanghal tama ba ang kanilang ginawa? Paano
Patunayan.
4.Paano naman ang ginawa ng ikatlong pangkat,nagampanan ba nila ng maayos ang kanilang
bahagi?
Isapuso Natin
52
Ngayon alam mo na ang pagiging matapat sa paggawa.Narito ang talaan ng puntos o score,
saang numero mo ilalagay ang iyong sarili sa pagiging tapat.Gumawa ng star o puso idikit sa
katapat nito.
1-5 Hindi gumagawa kapag walang nakakakita.
6-10 Medyo gumagawa kahit walang nakakakita.
11-15 Gumagawa kahit walang nakakakita.
16-20 Gumagawa kahit walang nakakakita ng buong puso at kakayahan.
Tandaan Natin
Ang taong laging tapat sa ginagawa ay may dangal at pagkukusa.
Akrestika
D-angal sa paggawa ay isang biyaya
A-t di kailanman dapat mawala
N-aisin at layunin ay dapat nakatala
G-awain ng bawat taong may pagpapala
A-t tiyak ang buhay moy di mapapariwara
L-ayunin sa buhay kakamting may tiwala.
Isabuhay Natin
Muling bigkasin nang may lakas,sigla,at damdamin ang tula sa alamin natinMatapat na
Paggawa
53
SUBUKIN NATIN
Iguhit ang
kung wasto ang isinasaad ng pangungusap at ang
Ilagay ang sagot sa sagutang papel.
kung di wasto.
54
YUNIT II
Pakikipagkapwa - Tao
Aralin 11
Pagmamalasakit sa Kapwa, Gagawin Ko
Alamin Natin
55
1. Tulungan nating maging handa sina Carlo at Carla sa mga sakuna at kalamidad. Ayusin
ang mga letra sa loob ng kahon para makabuo ng salita. Isulat ang iyong sagot sa
sagutang papel.
a.Dollin
b. Ahab
c. Goyba
d. Ugson
e. Namitsu
f.
Lidesland
Tumulong sa Kapwa!
Ang mabuting Kristiyano ay maawain at matulungin sa kapwa. Itoy dahil sa ating
paniniwala na ang pgamamahal sa kapwa ay pagmamahal sa Diyos. Mahal ng Panginoon ang
lahat, kaya Siya tumutulong sa lahat, mahirap o mayaman man.
Ang pagtulong sa kapwa, lalo na kapag may sakuna o kalamidad ay likas sa mga
Pilipino. Itoy kaasalang Pilipino na minana pa natin sa ating mga ninuno na dapat gawin at
pagyamanin.
56
Hindi natin maiiwasan ang magalit sa kapitbahay o kanayon kung minsan. Ngunit kapag
may sunog, baha o anumang pangyayaring nanganganib ang kanilang kaligtasan, hindi natin
matiis na silay di tulungan at damayan. Naghahandog tayo ng damit, pagkain, at mga gamit sa
nasalanata ng kalamidad.
Bilang mag-aaral, makatulong din tayo at an gating paaralan sa mga taong
nangangailangan. Bukod sa mga pagkain, salapi, at damit na ibinibigay, mabuti rin na turuan
natin sila ng mga gawaing mapagkakakitaan upang makapagsarili sa mga darating na araw:
Narito ang iba pang magagawa natin:
a. Ibahagi sa mga kabarangay ang anunsyo sa radio kung may parating na bagyo
b. Itawag sa malapit na himpilan ng pulisya kapag may nasaksihan kang krimen, nakawan,
at iba pang malubhang pangyayari.
c. Tumawag ng saklolo kapag may emergency na nagaganap.
Anong damdamin ang nararapat maghari sa ating puso para sa ating kapwa?
Bakit nararapat magmalasakit tayo sa isat isa?
Paano mo ipinakikita ang iyong malasakit sa iyong kapwa?
Sino ang dapat nating gawing huwaran ng pagmamalasakit at pagtulong sa kapwa?
Ikaw ba ay may malasakit sa iyong kapwa?
Paano mo ipinakikita ang pagmamalasakit sa kapwa?
Isagawa Natin
Gawain 1
Fact or Bluff: Lagyan ng / kung fact ang isinasaad ng pangungusap at X kung bluff. Ilagay ang
sagot sa sagutang papel.
_____ 1. Ang taong may malasakit sa kapwa ay kinalulugdan ng Diyos.
_____ 2. Huwag pansinin ang mga sakuna o krimen sa paligid.
57
Pangkatang Gawain
Magpagawa ng isang dula-dulaan kung saan ipakikita ang pagbibigay ng kayang tulong para sa
biktima ng kalamidad.
Pangkat 1- Bagyo
Pangkat 2- Baha
Pangkat 3- Sunog
Pangkat 4- Lindol
Isapuso Natin
Sa hugis pusong papel na ibibigay ng guro, isulat ang mga salitang angkop para mabuo
ang ide
58
Ang pagbibigay ng ________________ ay mahalaga para makapagligtas ng buhay ng iba mula sa ____________.
Mithiin Para sa Kaligtasan
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
Tandaan Natin
Ang pagbibigay ng tulong sa panahon ng kalamidad ay mahalaga upang makapagligtas
ng buhay. Ang pagbibigay ng babala o impormasyon ay nakatutulong din para sa kaligtasan ng
marami. Lahat ng tao ay may pangangailangan. Walang tao na nasa kaniya na ang lahat. Ang
59
Isabuhay Natin
Bawat pangkat ay bibigyan ng sitwasyon. Isulat kung ano ang maaari mong magawa
bilang katugunan sa bawat sitwasyon.
Pangkat 1- May bagyong sumalanta sa inyong lugar at bumaha sa inyong paligid.
Tanging bahay lamang ninyo ang naiwang nakatayo sapagkat itoy matatag. Ilan sa inyong mga
kapitbahay ay nangawasak ang mga tahanan. Ano ang iyong gagawin?
Pangkat 2- Namatay ang ama ng iyong kamag-aral. Paano mo maipapadama ang iyong
Pangako sa Pagmamalasakit sa Kapwa
pagtulong sa naiwang pamilya?
Nangangako
ako na
akong tumulong
at maglaan
Pangkat
3- Papauwi
kamagiging
na galinghanda
sa paaralan.
Nakita mong
hirap ng
na panahon
hirap angsaisang
mga taong
nangangailangan
tulad
________________,_______________________,
matanda
sa pagtawid
sa kalsada.
Anong
ang
iyong gagawin?
para _______________________.
Pangkat 4- Maraming tao ang nasalanta ng bagyong si Bising. Anu-ano ang maaari
Naniniwala ako na maginging ligtas ako kung ____________________________
mong gawin?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________.
_____________________________
Lagda ng Mag-aaral
Petsa: _______________________
60
Subukin Natin
Pagsusuring pansarili.Lagyan ng kaukulang / ang mga sawi sa ibaba kung itoy ginagawa
palagi, paminsan-minsan,, at di-kailanman. Sipiin ang sagot sa kwaderno.
Palagi
61
Paminsan-
Di-
minsan
Kailanama
n
mga
taong
Binabati kita dahil natapos mo ang aralin nang matagumpay. Ipagpatuloy mo ang pagbibigay ng
kayang tulong sa nangangailangan at ikaw ay kalulugdan ng Diyos.
LEARNERS MATERIAL
ARALIN 12
KAPWA KO, MAHAL KO
Ang pagmamahal sa kapwa ay isang kaugalian ng mga Pilipino.
Tayong mga Pilipino ay kilala sa pagiging hospitable (matulungin sa kapwa).
Katibayan nga ay ang pagbibigay natin ng impormasyon sa kinauukulan ng mga
hindi magandang pangyayari sa ating kapaligiran na nasaksihan ng mamamayan.
Ano man ang kahihinatnan ng ating pagmamalasakit ay hindi na natin binibigyang
pansin bagkus ang nasa isip natin ay ang makatulong. At ito ay isang bagay na
nakalulugod sa Panginoong ating sinasampalatayanan.
62
ALAMIN NATIN
Manonood ng video clip.
Sa napanood nating video ay binibigyan tayo ng pagpipilian na
ating isasabuhay. Kayo ang bahalang pumili kung alin sa tingin
ninyo ang makabubuti para sa atin at para sa ating kapwa.
1. Anong masasabi ninyo sa inyong napanood? Sa palagay ba
ninyo ay nabago sila ng sitwasyon?
2. Nararapat ba ang ginawa ng mga tauhan sa video? Ibigay
mo ang iyong opinion. Isulat ang kasagutan sa inyong
kuwaderno at basahin sa harap ng mga kamag-aaral.
3. Maaari ba kayong magbahagi ng inyong sariling karanasan.
Ilahad mo nga ito sa klase?
ISAGAWA NATIN
GAWAIN I
63
Batang
nagtatrabaho
Batang binubully
Batang pinapalo
Batang Kinukutya
Mga
sitwasyon na
nararapat
ipagbigayalam sa
kinauukulan
64
4.
5.
6.
ISAPUSO NATIN
1.
Pangkat
Pangkat
Pangkat
Pangkat
Pangkat
I
II
III
IV
V
tula
rhyme
skit
awit
pagbabalita
65
TANDAAN NATIN
Ang pagmamalasakit sa kapwa ay isang sitwasyon na napakahirap
gawin dahil ito ay kailangang may damdaming nagmamahal. Lalot higit kung ito ay
kailangang ipagbigay alam sa kinauukulan kung merong hindi magandang
kaganapan sa kanilang buhay.
Tulad na lamang ng nakita ninyo sa video at sa mga larawan, mga
batang binubully, sinasaktan, pinagtatrabaho, hindi pinag-aaral at iba pang
karahasan.
Ngunit ito ay isang maka Diyos na Gawain, ang ipaabot sa
kinauukulan ang mga alam nating karahasan kahit alam nating may masasaktan o
magagalit sa atin. Ang mahalaga ay malinis ang ating kunsensya dahil alam nating
natupad natin ang ating misyon sa buhay. Ayaw man nating gawin ang makialam
pero kailangan dahil ayon sa bibliya, kapwa natin ating pananagutan.
ISABUHAY NATIN
Itala ang mga pangyayari ng pagmamalabis sa kapwa na inyong
nalalaman at nagpakita ng pagmamalasakit sa kapwa, sa pamamagitan ng
pagpapa-abot nito sa guro, magulang, bgy. Opisyal o pulis.
ARAW
PANGYAYARI
KINAUUKULA
N
(Guro,
Magulang,
Bgy.
Opisyal/Pulis
LUNES
MARTES
MIYERKOLES
HUWEBES
BIYERNES
SUBUKIN NATIN
Unahan tayo at mananalo ako Sa pamamagitan ng laro ay maguunahan ang mga bata na isulat ang kanilang natutunan sa bituin na nasa tsart
tungkol sa mga pangyayari na ipinagbigay-alam sa kinauukulan. Tatawag muli ng 2
grupo upang mag-unahan sa pagsagot.
66
Mga
sitwasyon na
nararapat
Ipagbigayalam
sa
Batiin ang mga bata sa kanilang
pakikiisa
at pagbibigay ng karagdagang
kaalaman sa araling natutunan.
EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO
Kagamitan ng Mag-aaaral
Ikalawang Markahan- Aralin 13 -Week 3
Aralin 13
PAGGALANG SA KAPWA TAO, ISAPUSO NATIN
Ang paggalang sa mga katutubo at dayuhan ay isang pagpapatunay n gating pagiging
mabuting mamayang Pilipino. Taglayin natin ito at lahing isapuso.
67
Alamin natin
makipaglaro sa mga anak na kasama nito. Pinakitunguhan niya ng maayos ang mga kalaro, at
pinahiram ng kanyang damit ng
matapunan ang isang bata ng sorbets sa damit. Masayang
Masaya si Andrea dahil
nalaman pa niya na ang ilan sa kanyang mga kalaro ng dayuhan
ay sa kanila magpapalipas ng gabi.
Nagulat si Aling Rosa at Andrea sa anunsiyo ng isang lalaki dahil ang kanila
palang ipinagdiriwang ay ang promosyon sa kompanyang pinagtatrabahuhan ng
kanyang tatay. Masayang-masasaya sila.
Kinabukasan, paalis na ang mga bisitang nagpalipas ng gabi sa kanilang bahay.
Nagpaasalamat ang mga ito sa maayos na pagtnggap at pag aasikaso sa
kanila.
Sagutin ang sumusunod na tanong batay sa kwento:
1. Sino-sino ang bumubuo ng Pamilya Reyes sa kwento? Ibigay ang kanilang mga
pangalan.
2. Saan pupunta sila Aling Rosa at Ana kinabukasan ng maaga? Bakit?
3. Sino ang nakita/nakasabay nila Andrea sa pampublikong sasakyan?
4. Kailangan ba natin pagtawanan ang ibang tao kung may kakaiba man sa kanilang
kilo, hitsura at gawain? Bakit?
5. Sino-sino ang mga bisita ng pamilya Reyes?
6. Para saan ang pagpupulong o pagtitipon na kanilang isinagawa?
7. Bakit kailangan galangin natin an gating kapwa tao?
8. Kung ikaw si Andrea, ano ang gagawin mo sa mga bisita ninyong dayuhan? At
ano ang mararamdaman mo kung nakakita ka ng mga katutubo?
9. Mahalaga ba ang paggalang sa mga katutubo at mga dayuhan? Ipaliwanag.
10. Ano ang natutunan o nakuha ninyong magandang aral sa kwento?
Isagawa natin
Gawain 1
69
Gawain 2
Makilahok sa iyong pangkat. Tumulong upang magawa o mabuo ang gawain ng bawat
pangkat. Maghanda para sa pagtatanghal o pagbabahagi.
Pangkat 1- Bumuo ng isang dula-dulaan, pagbabalita, pagkukwento o pantomina
upang maipakita ang paggalang sa pamamagitan ng mabuting pagtanggap/pagtarato
sa mga katutubo at mga dayuhan.
70
Nilalaman
Naipakita ang
paggalang na
kinakailangang
palabasin
Partisipasyon
Lahat ng kasapi ay
nakilahok sa pagbuo ng
konsepto at sa
Kaangkupan
Isapuso natin
71
Naipakita ang
paggalang na
kailangang
palabasin ngunit
hindi sapat ang
ideya ng palabas.
May 1-2 na kasapi
ang
hindinakibahagi sa
pagbuo ng
pagtatanghal
Mangkop ang
ginawa ng pangkat
sa sitwasyon na
nakatalaga.
May 3 o higit pa na
kasapi ang hindi
nakilahok sa
gawain ng pangkat.
Hindi angkop sa
sitwasyob ang
ginawa ng pangkat.
Tandaan natin
Isabuhay natin
72
Subukin natin
Alamin Natin
Basahin at gawin.
Ideopinmaypay (Ideya / Opinyon at Pamaypay)
1. Kumuha ng isang makulay na papel at itupi ito nang sampu na
parang pamaypay.
2. Kapag narinig ang musika, ipapasa ang iyong papel. Isulat ang
iyong pangalan sa unang tupi.
3. Kapag huminto ang musika, susulatan mo ang isang tupi ng papel
na hawak mo ng iyong opinyon o ideya tungkol sa may ari ng
papel.
74
Magagandang opinyon
1.
2.
3.
4.
5.
Isagawa Natin
Gawain 1
Isang umaga habang nagbabasa ng dyaryo si Gng. Anacay ay napansin
niya ang headline nito tungkol sa usapin ng K 12 Porgram. Dahil dito ay
napagpasyahan niyang ipasok ito sa kanyang leksyon.
Sa pagsisimula ng kanyang klase ay hiningi inaalam niya ang opinyon
ng mga mag aaral hinggil sa K 12 Program at mula dito ay hinati niya ang mga
bata sa dalawang grupo lahat ng pabor sa K 12 ay ang mga PRO at ang mga
hindi pabor naman ay mga ANTI. Sa pagsisimula ng debate ang lahat ay naging
aktibo bawat isa may sinasbi. At para pormal na pasimulan ang debate nagbigay ng
ilang pamantayan ang guro para maging maganda at maayos ang takbo ng gawain.
75
Gng. Anacay: Ngayon ang lahat ay nandito upang pagtibayin ang ibat ibang
opinyon ng mga mag aaral tungkol sa maugong na usapin ng K 12 Program. Atin
ng pasimulaan ang DEBATIHAN 2016: ALIN ANG MAS MABISA SA SISTEMA NG
EDUKASYON, K 12 O TRADISYUNAL? IKAW KABATAAN SAAN KA?
Pro: Magandang umaga po sa inyong lahat. Kami po ang grupo na Pro K 12. Bilang
isang mag aaral mahalaga po sa amin ang magkaroon ng isang magandang
pondasyon ng edukasyon at sa aking palagay ito ay makakamtam ko sa ilalaim ng K
12 Program. Ang programang ito ay isang magandang tugon ng gobyerno para sa
makalumang sistema ng edukasyon ng ating bansa.
Anti: Kami naman po ang Anti K 12. Hindi po ako sang ayon sa tinuran ng aking
kamag aral. Bago pa man umusbong ang programang K 12 ay marami ng mga
magagaling na Pilipino ang kinilala sa loob at labas ng ating bansa. Itoy isang
patunay lamang na hindi K 12 ang sagot upang magkaroon ng isang magandang
sistema g edukasyon.
Pro: Ang mga kaganapan na iyan ay noong mga nakakaraang panahon pa. Sa
kasalukuyan, hindi na angkop ang mga istratehiya ng guro sa pagtuturo ng mga
leksyon. Iba na ang interes ng mga mag aaral ngayon. Karamihan sa atin ay
umiikot na ang buhay sa modernong teknolohiya at iyan ang binibigyang pansin sa
programa ng K 12. Isang makabagong pamamaraan ng pagtuturo ng guro gamit
ang teknolohiya na tiyk na pupukaw sa interes ng mga mag aaral na isang
mahalagang sangkap para sa kanilang pagkatuto.
Anti: Hindi ako sang ayon sa ganyang kaisipan. Para saan pa at may guro. Kya nga
sila nandiyan ay para mag isip ng ibat ibang pamamaraanupang mailahad at
maipaunawa ang leksyon sa mga mag aaral. Isa pa hindi lahat ng guro ay may
kasanayan pagdating sa ,odernong teknolohiya. Paano sila makapagsasagawa ng
leksyon kung hindi nila alam ng paggamit ng mga kagamitang multimedia at
marami pang iba.
Pro: Kung ang bata nga nagagawang pag aralan ang mga pagbabagong ito ano pa
kaya ang mga guro. Papaya ba sila na mas magagaling pa ang mga mag aaral
kaysa sa kanila. Siyempre hindi, dahil ngayon bata man o matanda basta ginusto
mo magagawa mo. Ayon nga sa kasabihan, Kapag gusto may paraan, kapag ayaw
maraming dahilan. At para sa akin K 12 ang sagot upang makasabay ang mga
Pilipino sa lahat ng mga pagbabagong nagaganap sa mundo. Dapat ay handa at
armado tayo ng mga kaalaman upang tayoy makilal bilang isang 21 st Century na
mag aaral: matapang, matalino, malikhain at magaling kayang sumabay sa lahat
at ito ay dahil sa K 12 Program.
Anti: Magaling sa iyo na din mismo nanggaling kapag ginusto. Ito ay wala sa mga
mag aaral ngayon ang kagustuhan nilang matuto at mag aral. Kasi kapag ang
isang bagay ay iyong ginusto makukuha at makukua mo ito. Gaya sa pag aaral
76
Gawain 2
1. Pangkatin ang klase sa apat. Papiliin ng lider ang bawat pangkat.
2. Bumuo ng isang sitwasyon na nagpapakita ng paggalang sa ideya / opinyon ng ibang tao.
3. Ipakita ito sa pamamagitan ng skit sa harap ng klase.
Isapuso Natin
Magpasiya ka!
Magbigay ng pamamaraan kung paano mo maipapakita ang paggalang sa
ideya / opinyon ng ibang tao ayon sa mga sitwasyon sa ibaba
1. Isang araw habang papasok ka ng paaralan ay may nakita kang grupo
ng mga raliyista na nanawagan sa gobyerno upang itaas ang sweldo ng
mga ordinaryong manggagawa.
77
78
______1. Ni Noel ay masaya na walang pasok, subalit si Tony ay hindi dahil ayon sa kanya ay
mawawalan siya ng matutunan. Ayaw sumang ayon ni Noel dail mahilg siyang maglakwatsa.
Pinabayaan na lamang ni Tony si Noel sa kanyang nais.
______2. Nakakita ang magkaibigang Grace at Marian ng pitaka sa may kantina. Binalak ni
Grace na itago na lamang ang pitaka ngunit hindi pumayag si Marian. Dahil ditto ay
magkasamang ipinagbigay alam ng magkaibigan sa opisina ng Lost and Found ang napulot na
pitaka.
______3. Sinabi ni Jose na sila lamang ang mapupunta sa langit kapag namatay, indi pumayag
si Pedro at sinabing sinungaling siya.
______4. Ang mag asawang Lita at Lito ay namimili ng mga kandidato na nais nilang iboto sa
darating na halalan at ditto napagtanto nila na magkaiba pala sila ng mga napipisil na
kandidato. Malugod na tinanggap ng mag asawa ang kanilang mga napagdesisyunan.
______5. Ang magkapatid na Jane at Bea ay nanood ng patimpalak sa plaza. Sa kanilang pag
kritiko, sinabi ni Jane na mas magaling ang unang kalahok. Ngunit hindi pumayg si Bea, ayon
sa kanya ay mas magaling ang ikalawang kalahok. Dahil dito ay nagtalo ang magkapatid.
Aralin 15
Alamin Natin
79
Malasakit
Tubong Cavite ang mag-anak na Micaller. Lubhang napakalayo para sa kanila ang
Kamaynilaan. Apat ang anak nina Aling Ella at Mang Boy. Dalawa na ang naghahanapbuhay
sa apat nilang anak, si Albert at si Kristoffer. Sa Maynila sila namamasukan. Naisip ng magasawa na ipagbili na lamang ang kanilang bahay sa Cavite at sa Maynila na lamang manirahan.
Tumira sila sa isang lugar sa Lungsod ng Quezon. Hindi maganda ang lugar na kinasadlakan
ng mag-anak. Laging may gulo, may sugalan, at madalas na pagtatalo, dahilan upang
magkaroon ng sakitan at minsan pa ay nagiging sanhi ng patayan. Si Ellen, ang bunso sa apat
na magkakapatid at limang taong gulang ang minsang umuwi sa kanilang bahay na puro
kalaswaan ang namumutawi sa labi nito, na hindi nman dating naririnig sa kanya noong silay
nasa Cavite pa. Si Jeric, ang pangatlo sa magkakapatid ay minsam namang nahuli ni Aling Ella
na nangungupit ng P50.00 sa kanilang maliit na tindahan, upang kaipalay malaman lamang ni
Aling Ella na itoy ipinangtataya lamang sa sugal.
Hindi maganda ang nangyayaring ito ang naibulong ni Aling Ella sa sarili. Inalam ni
Aling Ella kung ang suliranin ba niya ay suliranin din ba ng ibang ina sa kanilang lugar. At tama
ang kanyang hinuha.
Sa ganito, kumilos ang butihing ina at agad na nagtungo sa himpilan ng barangay at
kinausap ang kapitan. Ano ho kaya ang nararapat nating gawin, mang Rustom? tanong ni
Aling Ella.
Gumawa ng aksyon ang kapitan at agad na nakiisa sa pagsang-ayon ang mga
magulang na naroon.
Idinulog nila ito sa punong-bayan upang higit silang matulungan.
Inayos ng punong-bayan ang kanilang suliranin. Ipinaaalis ang pasugalan, nagtatag ng
samahan para sa kapayapaan. Nagtayo ng libreng paaralan para sa mga batang palabuy-laboy.
Naging maganda ang bunga para sa lahat ng aksyong ginawa ni Aling Ella.
Payapa at masaya sa kabataan, bagkus naging huwarang barangay pa ang kanilang
lugar.
80
Isagawa Natin
Gawain 1
Ano ang gagawin mo sa sitwasyong ito para maipakita ang pagmamalasakit mo sa
iyong kapwa. Ilahad ang iyong magiging damdamin.
1. Bumili ka isang araw sa grocery ng gatas ng kapatid mo. Di sinasadyang nakakita ka ng
isang lalaking kumukuha nang paninda. Ano ang iyong gagawin?
2. Namamasyal kayo ng nakababatang kapatid mo sa mall. Bigla ninyong naramdaman na
yumayanig ang kapaligiran. Ano ang iyong gagawin?
3. May kapitbahay kang hirap sa buhay. May sakit ang kanyang anak at nangangailangan
ng tulong upang ipambili ng gamot. Ano ang iyong gagawin?
4. Nakita mong hirap ang isang matanda sa pagtawid sa kalsada. Tutulungan mo ba siya?
Bakit
5. Nanghihingi ng tulong sa iyo ang iyong kamag-aaral sa inyong takdang-aralin. Alam
mong tinatamad lamang siya at nais lamang niyang makapangopya ng takdang-aralin.
Tutulungan mo ba siya? Ano ang iyong gagawin?
Gawain 2
Pumili sa mga halimbawa ng graphic organizer na gagamitin upang maipakita ang
pagmamalasakit sa kapwa.
A.
81
B.
C.
82
ALAMIN NATIN
83
84
ISAGAWA
NATIN
GAWAIN 1
Unawain ang bawat sitwasyon. Punan ang Speech Bubble kung paano mo
maipakiktia ang paggalang.
85
GAWAIN 2
Ipangkat ang sariri batay sa kulay na iyong nabunot. Ang kulay pula ang Unang
pangkat, Berde ang kakatawan sa Ikalawang pangkat, Dilaw par sa Ikatlong pangkat at Asul
naman sa Ikaapat na pangkat. Kumuha an glider ng bawat pangkat ng Activity Card. Bashing
mabuti ang nilalaman nito.
Unang Pangkat
Sumulat ng isang
tugma na nagpapakita ng
paggalang sa magulang.
Ipaliwanag sa klase ang
mensahe ng tugma.
Ikalawang pangkat
Gumawa ng isang
comic strip na
nagpapakita ng
paggalang sa kapatid sa
oras ng pagpapahinga.
86
Ikatlong pangkat
Isadula ang
pagpapakita ng
paggalang kapag may
nagsasalita habang
nagkakaroon ng
Ikaapat na pangkat
Magpamalas
ngpaggalang sa
karapatan ng ibang tao
sa pamamagitan ng
TABLEAU
ISAPUSO NATIN
TIMBANG - TIMBANGIN
Gamit ang
sa kanang bahagi
bagay na nagawa
hanggang sa
naman sa kaliwa
timbangan , ilagay
nito ang bilang ng
mo na at gingawa
kasalukuyan. Ilagay
ang mga bagay na hindi mo pa nagagawa.
1.
2.
3.
4.
5.
TANDAAN NATIN
ISABUHAY
NATIN
Isulat sa loob ng kahon
ang mga karapatan na dapat isaalang-alang at sa loob ng
Ipaliwanag kung paano mo ito igagalang.
88
SUBUKIN NATIN
Isalat sa patlang kung Opo o Hindi po, Wala po o Meron po ang mga
sumusunod na
pangungusap.
_____1. Dapat bang limitahan ang karapatan ng iba?
_____2. Mas nakahihigit ba ang karapatan ng mga mayayaman kaysa sa mga
mahihirap?
_____3. Maaari bang bilhin ang karapatan?
_____4. May karapatan ba ang ibang tao na angkinin ang karapatan ng iba?
_____5. Ang mga matatanda lamang ba ang may karapatan?
Binabati kita! Maaari ka ng tumuntong sa susunod na aralin.
Edukasyon sa Pagpapakatao
89
Kagamitan ng Mag-aaral
Aralin 17
Mabuting Kaibigan, Sasamahan ko
Ikalawang Markahan
90
Isang araw, Ngok, ngok! Bong Pagong bakit nag-iisa ka? Halika na sumama ka sa may
ilog, manguha tayo ng pagkain wika ni meong. Ngunit ito ay tumanggi. Ngok! Ngok! A siya
sige, may tinatapos pa ako e. susubukan kng sumunod ha, Ngok! sagot ni Bong. Bagamat di
naman ganun kaimportante ang kanyang Gawain, mas pinili parin ni Bong ang magpaiwan. Sa
piling ng mga dahong nananayaw ang hanging bumubulong, ito ay nakakaramdam ng saya.
Ngok! Ngok! Kay ganda ng paligid kay sarp ng ganito wika ni Bong.
Sa kanyang pagmamasid, isa muling grupo ng pagong ang bumati, Kamusta Bong?
Halikat sumama sa may talamps. May bagong tanawin roon, ngok! kanilang wika. A, din a ho,
Kuya Gong Pagong. Sa susunod na lamang. Sagot ni Bong. Sapagkat ganap na kakaiba di
nanghinayang si Bong na makasa ang mga grupo. Ang lahat ng ito ay nalalaman ng kanyang
mga magulang. Sa halos araw-araw nga, lagi itong napapagsabihang makihalubilo. Bagamat
sagot at opo, di parin naisasapuso. Ayon kasi sa kanya, may mga kaibigan naman ako.
Masaya naman ako, kahit nga ilan o kahit pa wala sila ang lagging wika ni Bong Pagong.
Hanggang dumating ang araw ng Pista ng mga Pagong. Dito tampos ang ilang Gawain
na nagdaragdag kaalaman at kakayahan sa mga pagong. May mga laro rin ang ilang
paligsahan. Ngunit karaniwan, saraw ng pista, tulog itong si Bong. Di kasi nya nagugustuhan
ang Gawain ng ilang kaibigan na silatsila rin ang nagpapaligsahan sa ilang laro. Sapagkat sa
kanyang palagay nagsusulot ito ng pag-aaway.
Sa kabila nito, sa parehong pagkakataon muling sumali sa paligsahan sa pagtakbo ang
lahat ng kaibigan ni Bong. Sa kantiyawan nga Ngok! Hoy Bong bakit di ka sumali? Nung
nakaraang tatlong taon ako ang nanalo. Wala nayatang tatalo pa a akin, Ngok! Ngok! wika ni
Long. Nakakatsamba ka lang, Long. Nagkakasakit kasi ako kaya di ako ganun kasigla sa
patimpalak hirit naman ni Meong. ngok! ngok! ngok! tawanan ng mga pagong. Sa kalagitnaan
ng tawanan nagpasya ng umalis si Bong Pagong. Wariy di niya nagustuhan ang takbo ng
kwentuhan.
Ngok! Hay, pinagkakatuwaan nila ang kanilang pagtatalo aniya. Sa kanyang
paglalakad, halos lahat ng makaslaubong ay nagsasabing dapat siyang sumali sa paligsahan.
Bagamat ang sagot ay opo, ni di nito maisapuso ang sinasabi. Pag-uwi sa bagay-ganun pa rin.
baong, making ja naman, ngok! ang paligsahan ay may saya. Mas higit pang Masaya kesa
sayong pag-iisa wika ng kanyang ina. At sumagot muli ito ng opo bagamat di totoo. Sa
kanyang pagtulog maging sa panaginip binubuyo itong sumali. Ang kanyang tanong, ano bang
mayroon sa paligsahan? Kailangan ko ba tlagang makipaglaban? Ngok! ngok! Nang dumating
ang araw ng paligahan, di man nito nais, sya ang isinisigaw ng mga tao. Bong Pagong! Bong
Pagong! anila. Kaya naman sumali ito. Sa una puno ito ng kaba. Halos ayaw ng humakbang ng
kanyang paa. Ngunit ng tapikin ng kaibigan, Bong tayu na. mahuhuli na tayo humayu na si
Bong.
Habang nakikipagpaligsaha, dinig ni Bong ang kantyawan at tawana ng mga kalahok.
Ngok! ngok! bilisan mo, nandyan na ako wika ng isa. Sa kabilang dako naman, ngok! pagod
ka nanaman. Magpahinga ka muna kaya ayon pa sa isa. Di lubos maisip ni Bong ang ganoong
pag-uusap habang nahuhuli na siya, may nagsabi pang Ngok! Bong sa iba na lang manalo. At
ito ay nagulat ng nakitang iyong ay si Long, ang kaibigang lagging annalo. Sa di maipaliwanag
91
na pakiramdam, lubos ang saya ni Bong Pagong. Di man niya masabi, nakadama ito ng tunay
na saya at hisit na saya kesa sa pag-iisa. Nang matapos ang paligsahan, bagamat di nanalo,
higit sa pagkapanalo ang dala ni Bong. Simula kasi nun, maging di nya dati kaibigan dumagdag
pa sa kanyang katuwang. Kanya ring napatunayan na tunay nang sa ganitong samahan at
paligsahan may nabubuong pagkakaibigan.
92
93
Araling 18
Pagganap sa Tungkulin ng may Mataas na Kaledad
94
Gawain 1
Itala ang mga programa, palatuntunan, paligsahan at pagdiriwang na isinasagawa sa
inyong paaralan sa tsart na katulad ng nasa ibaba. Lagyan ng tsek (/) ang ikalawang hanay
kung nilahukan o ito at ekis (X) naman kung hindi. Sa ikatlong hanay, iguhit ang iyong
naramdaman ng isagawa ito. Masayang mukha kung nasiyahan ka at malungkot na mukha
naman ung hindi. Sa huling hanay, isulat kung bakit ito ang iyong naramdaman.
Gawin ito sa iyong kuwaderno.
Programa/palatuntunan/paligsaha
n
Pakikilahok
Naramdaman
Bakit
1.
2.
3.
4.
5.
Gawain 2
Pangkatin ang inyong klase sa apat. Bawat pangkat ay magpapakita ng palabas kung paano
isinasagawa ang sumusunod na programa/ palatuntunan/ proyekto sa paaralan. Magsagawa ng
pagpaplano sa loob ng limang minute at ipakita ito sa loob ng 3-5 minuto.
Pangkat 1 Buwan ng Wika (sa paraang balagtasan)
Pangkat 2 Quiz Bee (sa paraang rap)
Pangkat 3 Paglalaro
95
Gamitin ang pamantayan sa ibaba upang maipakita nang maayos ang gagawin ninyong
palabas.
Pamantayan
Kasiyahang ipinakita
sa gawain
Lahat ng kasapi ng
pangkat ay nagpakita
ng
kasiyahan
sa
pakikilahok sa gawain
Isa
o
dalawang
kasapi ng pangkat ay
hindi nagpakita ng
kasiyahan
sa
pakikilahok sa gawain
Pakikiisa
Lahat ng kasapi ng
pangkat ay nakiisa sa
gawain
Maging mapanuri sa panonood ng palabas ng bawat pangkat sapagkat bawat isa ang magiging
hurado. Bawat isa ay may show-me-board na itataas kung saan nakalagay ang bilang ng bituin.
Iguhit ang masayang mukha kung ang pangungusap ay nagpapakita ng pakikiisa sa kapawa
bata at malungkot na mukha naman kung hindi.
________ 1. Pagsali ng bukal sa kalooban sa mga paligsahan sa barangay.
________ 2. Pamimintas sa mga palabas sa palatuntunan sa pamayanan.
________ 3. Pagtulong sa mga gawaing bahay na may ngiti sa mga labi habang ginagawa ito.
________ 4. Ipinagyayabang ang natatanging kakayahan sa kaibigan.
________ 5. Kusang-loob na nakikisa sa pagtatanim ng mga halaman sa paaralan o barangay.
96
Tandaan Natin
Marami sa mga gawaing pampaaralan ang nangangailangan ng pakikiisa ng mga bata
upang maging matagumpay ito. Ilan dito ay sa mga paglalaro, paligsahan, pagdiriwang atbp.
Bilang kabahagi at miyembro ng isang grupo o pangkat bawat isa ay may kani-kaniyang
tungkuling dapat gampanan. Mababa man sa tingin ng iba ang tungkuling sa iyo ay napaatang,
gawin ito ng buong puso, may kasiyahan at pakikiisa na hindi naghihintay ng anumang kapalit.
Sa pakikiisa natin sa mga gawaing pampaaralan nararapat nating gawin ito ng bukal sa
ating kalooban at hindi napipilitan lamang. Ang pagpapakita ng tunay na nararamdaman ay
nangangahulugang tapat ka sa iyong sarili gayundn sa iyong kapwa.
Isulat ang WASTO kung ang sitwasyon ay nagpapakita nang tamang pagganap at
pakikiisa sa mga programang pampamayanan at DI-WASTO kung hindi. Gawin ito sa inyong
sagutang papel.
__________ 1. Dumadalo ako sa pag-eensayo n gaming grupo sa darating na Summer
Basketball League.
sa kanyang suot na lumang damit.
__________ 3. Ang magkakaibigan ay nagkaisang sumali sa patimpalak ng sayaw sa kanilang
barangay.
_________ 4. Nagsulit si Pedro ng kanyang proyekto na may karumihan dahil kagabi lamang
niya ito nagawa.
97
_________ 5. Buong pamilya nina Mang Cedring ay nagtanim ng mga puno bilang pakikilahok
sa proyekto ng kanilang barangay.
98
YUNIT III
Pagmamahsal sa Bansa
at Pakikibahagi sa
Pandaigdigang
Pagkakaisa
99
Aralin 19.2
PAGKAKAROON NG DISIPLINA
Alam mo ba na
Pag tumulong ka sa iyong kapwa, ang amang Diyos sa iyo ay matutuwa.
Day 1
Alamin Natin
Pagtulong
Ang pagtulong kung nakagawian
Sa kapway laging binibitiwan
Asahan mot may kagantihan
Ang may kapal sa kaitaasan.
Ang tulong ay may kahulugan
Sa bawat taong nilalang
May tulong na paimbabaw
Mayroong sa puso ay bukal.
Ang tulong din kung magkaminsan
Di dapat na agad bitiwan
Alamin mo muna, kaibigan
Kung siya bay tunay na nangangailangan.
Ang pagtulong dapat ingatan
Kung kaninong tao ipapataw
Kung sa palagay moy abusado
Ang tulong moy ikandidato.
100
Day 2
Isagawa Natin
.
Gawain 1
Isulat kung Tama o Mali ang isinasaad ng pangungusap. Ilagay ang sagot sa sagutang
papel.
_____1. Tutulong ako sa lahat ng pagkakataon.
_____2. Pipiliin ko ang taong dapat tulungan.
_____3.Patutubuan ko ng malaki ang halagang aking naitulog.
_____4. Tutulong ako ng bukal sa aking puso.
_____5.Tutulong ako kung maraming taong nakakakita.
_____6. Tutulong ako kung may kapalit na gantimpala.
_____7.Magbibigay ako ng ng walang pag-aalinlangan.
Gawain 2
Pangkatin ang klase sa tatlo. Bawat pangkat ay magpapakita ng palabas na
nagpapakita ng pagmamahal sa Diyos. Magsagawa ng pagpaplano sa loob ng 15 minuto at
ipakita ang palabas sa loon ng 3 minuto.
Unang Pangkat
Pangalawang Pangkat
Pangatlong Pangkat
Day 3
Isapuso Natin
101
Day 4
Tandaan Natin
Isabuhay Natin
Basahin at tapusin ang mga pangungusap. Isulat ang sagot sa inyong sagutang papel.
Ako ay dapat tumulong sapagkat _________________________________________________.
Di ako dapat maghintay ng kapalit sa aking mga itinulong sapagkat_____________________.
Subukin Natin
102
Aralin 19.2
Alamin Natin
Bayanihan
Isagawa Natin
Gawain 1
Unawain ang bawat sitwasyon. Anong tulong ang kailangan mong ibigay para sa sumusnod
na sitwasyon.
104
Gawain 2
Pangkatang Gawain
Bumuo ng tatlong pangkat. Bumuo ng mga salitang mayv kaugnayan
sa bayanihan sa pamamagitan ng puzzle.
Isapuso Natin
Ang mga Pilipino ay likas na matulungin. Itoy kaugaliang kanais-nais. Ano ang dapat mong
gawin sa siwtwasyon.
Katulong ang iyong pangkat, ipakita sa pamamagitan ng dula-dulaan ang sitwasyon.
Nasunugan ang iyong kapitbahay, anong tulong ang maaari mong maibigay para sa
kanila?
Tandaan Natin
105
Ang pagtutulungan o bayanihan kahit kailan di dapat alisin sa puso ninuman. Pagkat itoy
daan tungo sa kaunlaran nang buong sambayanan.
Isabuhay Natin
Ano ang dapat mong gawin sa sitwasyon. Anong tulong ang maibibigay mo?
May dumating na malakas na bagyo. Isang bahay ang
tinamaan ng nuhawi. Dahil dito, isang mag-anak ang nawalan ng
matutuluyan. Ano ang iyong maitutulong bilang kapitbahay? at
Subukin Natin
Aralin 19.3
106
Alamin Natin
Basahin ang dula-dulaan Ang Balikbayang Kamag-anak. (Wastong Pag-uugali sa
Makabagong Panahon, ph. 242-244)
Sagutin:
1. Ano ang kahulugan ng balikbayan?
2. Sino ang balikbayang kamag-anak nina Mang Berto at Aling Rosa?
3. Paano hinarap ni Roselia ang kanilang kamag-anak na balikbayan?
4. Anong kaugaliang Pilipino ang napapaloob sa kwento?
5. Dapat bang tularan sina Mang Berto sa kanilang pagtanggap sa mga panauhin?
6. Sakaling may dumating na panauhin sa inyong tahananat ikaw lamang ang nasa bahay, ano
ang iyong gagawin?
Isagawa Natin
Gawain 1
1. Dumating ang kamag-anak ninyo buhat sa bansang Hapon. Paano mo
pakikitunguhan ang mga panauhing dumating?
2. May dumating na panauhin ang iyong tatay buhat sa Estados Unidos. Nataon namang
naghihikahos kayo nang panahong iyon. Inutusan ng tatay mo na m angurtang ang iyong
nanay sa kapitbahay ninyo upang may maihanda sa inyong panauhin. Tama ba ang
ginawa ng iyong tatay? Bakit?
Gawain 2
107
Bumuo ng apat na pangkat sa inyong klase. Maghanda ang bawat pangkat ng duladulaang nagpapakita na kung paano pakikiharapan ang mga panauhing dumarating sa
tahanan, paaralan, pamayanan, at bansa.
108
Tandaan Natin
Isabuhay Natin
2.
N
109
Subukin Natin
Aralin 20
110
Alamin Natin
Pag-usapan Natin
1.
2.
3.
4.
Isagawa
Natin
1. Bumuo ng apat na pangkat.
2. Bawat grupo ay pagsasayawin ng Cariosa. Ito ay kukunan nila gamit ang kanilang
kamera o cellphone. Mamarkahan ang mga bata ayon sa rubrics.
3. Pagpepresenta ng mga mag-aaral.
Isapuso
Natin
1. Igrupo ang mga bata sa dalawang pangkat.
111
Tandaan
Natin
Ang paggamit ng makabagong teknolohiya ay makakatulong ng malaki sa pagbuo o
paglikha ng sayaw, awit at sining.
Isabuhay
Natin
Gumawa ng talata ukol sa tanong sa ibaba.
May programa sa paaralan ni Rudy at nangangailangan ang kanilang guro ng
isang awit.Si Rudy ay may talent sa pag-awit ngunit siya ay batang mahiyain. Kung
ikaw si Rudy ano ang dapat niyang gawin? Bakit?
Subukin
Natin
Pagpapakita o pag exhibit ng ginawa ng mga bata ito ay mamarkahan sa pamamagita
ng rubrics.
Aralin 21
Pagkamabuting Mamamayang Pilipino
112
Alamin Natin
Isagawa
Natin
Pangkatin ang mga mag-aaral, bawat pangkat ay magpapakta ng pagkamabuting
mamamayang Pilipino sa pamamagitan ng:
Pangkat I -
Role playing
Pangkat II-
News Style
Pangkat III-
Tula
Pangkat III-
Paawit
Isapuso
Natin
Gumawa ng likhang sining sa pagpapaliwanag sa kahalagahan ng pagiging mabuting
mamamayang Pilipino.
Isapuso
Natin
Ang pagkamabuting mamamayang Pilipino ay huwag nating tatalikdan dahil ito ay
pamana sa atin n gating mga ninuno.
Isabuhay
Natin
113
Subukin
Natin
Lagyan ng masayang mukha kung tama ang isinasaad ng pangungusap at
mukhang malungkot kung hindi.
Aralin 22
Matalinong Pagpapasiya para sa Kaligtasan
114
Alamin Natin
Siga sa Paaralan
Isang malaking siga ang ginawa sa Ipil Elementary School sa pangunguna ng mga magaaral sa ikalima at ikaanim na baiting. Ito ang kanilang sagot sa kampanya ng paaralan laban
sa paglaganap ng mga babasahin at mga panooring malalaswa. Ang kampanya ay isinagawa
sa pamamagitan ng pagpapadala sa mga klase sa ikaanim at ikalimang baiting ng mga
babasahin na nagtataglay ng malalaswang larawan at lathalain. Ang klaseng nakapagdala ng
pinakamaraming babasahing malaswa ay pinagkalooban ng gantimpalang plake bukod pa sa
parangal na ginanap sa paaralan. Ang kampanya ay tumagal sa loob ng isang buwan. Ang mga
klase sa ikalimang baitang ang nagkamit ng gantimpalang plake, samantalang pinuri rin ang
mga klase sa ikanim na baiting na masigla nilang paglahok sa kampanya.
Isagawa Natin
115
Gawain 1
Piliin sa sumusunod ang kaya mong gawin
1. Hindi ako bibili o manonood ng mga babasahing malalaswa ang nilalaman.
2. Sisirain ko ang anumang babasahing aking makita na may malaswang larawan at
artikulo.
3. Isusumbong ko sa may kapangyarihan ang nagtitinda ng ganoong uri ng mga panoorin
at babasahin.
4. Pakikiusapan ko ang aking mga magulang na huwag ng bumili ng ganoong uri ng mga
panoorin at babasahin.
5. Lalahok ako sa mga kampanya laban sa paglaganap ng mga malalaswang panoorin at
babasahin.
Gawain 2
Pangkatang Gawain
Gumawa ng poster na nagpapakita ng matalinong pagpapasya para sa kaligtasan ng
nakararami laban sa pagpapalaganap ng malalaswang babasahin at panoorin.
Isapuso Natin
116
Gawain 1
Ano ang iyong gagawin sa mga sumusunod na sitwasyon?
1. Naiwan kang mag-isa sa bahay ng biglang lumindol.
2. Nakita mong pinaglalaruan ng nakababata mong kapatid ang posporo.
3. Nakita mong nagbabasa ng malalaswang babasahin ang iyong kaklase habang
hinihintay ang umpisa ng inyong klase.
4. Hindi nakikinig ang iyong kaklase habang ipinaliliwanag ng inyong guro ang mga
alituntunin para sa kaligtasan pag may kalamidad.
5. Sa hindi sinasadyang pagkakataon nakita mo ang iyong nakatatandang kapatid na
nonood ng malalaswang panoorin sa youtube.
Tandaan Natin
Ang pagsunod sa mga paalaala at tuntunin ay
isang halimbawa ng matalinong pagpapasya para sa
kaligtasan ng iyong sarili lalong-lalo nang nakararami.
Isabuhay Natin
Gawain 1
Isulat ang T kung tama at M kung mali.
_____1. Nakatutulong sa mga mag-aaral ang pagbabasa at panonod ng mga
117
malalaswang gawain.
_____2. Isumbong sa mga awtoridad ang mga nagtitinda ng mga malalaswang panoorin
at babasahin.
_____3. Isipin lagi ang magiging epekto ng gagawing pagpapasya.
_____4. Hindi dapat lumalahok sa mga kampanya laban sa mga malalaswang panoorin
at babasahin.
_____5. Makisiksik ka sa mga mag-aaral na nagsisiksikan palabas ng silid kapag may
sunog sa paaralan.
Subukin Natin
Gawain 1
Magbigay ng limang paraan sa loob ng kahon na nagpapahayag o nagpapakita ng
matalinong pagpapasya para sa kaligtasan ng iba.
Aralin 23
KASIPAGAN AT PAGMAMALASAKIT-LIKAS-KAYANG PAG-UNLAD
A. AlaminNatin:
AwitnaKapaligiran
118
Gawain 2
119
120
TandaanNatin
Angkalikasanangtunaynaatingtahananhindilangangatingbuhaynatinitirhan. Ito ay
dapatlamangpahalagahan, ingatan, at pangalagaan.
Inaasahanangpansarilingdisiplinaupangmagingresponsablengtagapangalaga ng kapaligiran.
Maisalba o maibalikangbuhay ng ilangnaghihingalongbahagi ng kapaligirantulad ng
marurumingilog at mganakakalbongkabundukan. Magingmapanagutan at
mapagmalasakitsakapaligiransapamamagitan ng pakikiisasamgaprogramangpangkapaligiran.
Kailangangmaunawaan at maipamalas ng bawattaoangpagkakaroon ng sarilingdisiplina
at pananagutansakalikasan para sa mas maganda at maunladnabansa.
D. IsabuhayNatin
Pangkatang Gawain
Bumuo ng apatnapangkat. Pumili ng lider at sundinangpanuto para sabawatpangkat.
Pangkat 1- Gumawa ng skit nanagpapakita ng pangangalagasakalikasan.
Pangkat 2- Gumawa ng awitnanagsasaad ng mgapakikiisasamgaprogramangpangkapaligiran.
Pangkat 3- Gumuhit ng pagmamalasakitsakapaligiran.
Pangkat 4- Gumawa ng tulatungkolsapagaalaga at pananagutansakapaligiran.
E. SubukinNatin
Sipiinangtalahanayan at sagutin. Gaanomokadalasgawinangsumusunod:
Lagyan ng puso kungpalagi, tatsulok kung paminsanminsan, at bilog kung hindi.
Isulatangsagotsaiyongkuwaderno.
Gawain
Palagi
1. Hindi koitinataponsabintana ng
sasakyanangmgabalat ng
pagkainmataposkumainkapagakoynagbib
121
Paminsanminsan
Hindi
yahe.
2. Tumatakasakosapaglilinis ng
silidaralankapagaraw ng paglilinis ng
akingpangkat.
3. Nakikiisaako at
tumutulongsaprogramangpangkalinisan at
pangkapaligiransaamingpaaralan.
4. Pinupulotkoangmgakalatsapasilyo ng
paaralankahitwalangnaguutossa akin.
5. Pinipitaskoangbulaklaksahalamanan.
ARALIN 24
PagmamalasakitsaKapaligiran
Tayo ay nakatirasaisanglupa. Lupana may ibay- ibanglikasnakagandahan at kayamanan.
Angbiyayangitonakaloob ng Diyosnadapatpangalagaan at bantayan, dahilkapagito ay
naubos at pinairalangkasakiman, ay di kailanmanmaibabalik pa. Ikaw, may
malasakitkabasaatingkapaligiran?
Basahinangtula
Disiplina para saKapaligiran
Damhinangbango at lamig ng simoy ng hangin
Ibiginlikha ng maykapal
Sakapaligiranipadamaangpagmamahal
Iwasanangpag-abusosainangkalikasan
Panuntunan ay sundin at angbatas ay nasaatiypinaiiral
Lingapin para sap ag-ayos ng kapaligiran
Isipinmunaanggagawin, kalikasay lagging isaalangalang
122
Nasadidiplinanatinupangkalikasan ay maingatan
Araw-arawangkalinisan at pag-iingatsakapaligiran
Dapatpanatilihinsaisip, sapuso at isagawaang tama
O, kay saya ng lahat, kung may disiplina para sakapaligiran
Pagkatang Gawain gamitang rumbled letters.
NAMIKKASA
LITANIGV
GALLEI
NGANGAALAPGA
SIRASIKANA
NARIGILAPAK
1. Buuinangmgatitikupangmakabuo ng salita.
2. Bigyan ng pansinangbawatsalitangnabuo.
3. Ilalahadsaguro at pipiliinangpangkatnanagwagi.
B. IsagawaNatin:
Gawain 1
Tingnanangmgalarawan, angbawatpangkat ay pipili ng larawannapag-uusapan at
ipapaliwanagsaklase.
123
Gawain 2
Anoanggagawinsasumusunod nan a sitwasyon? Pangatwirananangsagot.
1, Narinigmongnangangailanganangiyongtiyuhin ng maramingmagagawangpapel at
angsolusyon dun eh magpuputol ng maramingpunoangiyongama. Anoanggagawinmo?
2.Namamasyal kayo sa may lake ng may Makita kangbatanawalangpakundangansapagtatapon
ng basurasa lake. Anoangiyonggagawin?
3. Nakita moa ng iyongnakakabatangkapatidnanagsisipilyonabukasanggripo ng tubig.
Anoanggagawinmo?
C. IsapusoNatin:
Tingnananglarawan. Tungkolsaanangmgalarawan. Pag-usapan ng guro at ng magaaralanglarawan.
124
TandaanNatin:
Hindi nakukuha ng kasakimanangpangangailanganupangumangattayo.
Kahitmasiraangkalikasanangkapaligiran. Kailangangmaging vigilant o
mapanurisamgabagaynamaaringmaksirasaatingkapaligiran para sadaratingnapanahon may
makikita pa an gating mgakapatidgayun din an gating mgamagiginganak.
D. IsabuhayNatin:
Napakahalaga ng pagigingvigilant lalonasamgamaling Gawain, lalonasaikakasira ng
kapaligiran,
Pangkatang Gawain:
125
A. SubukinNatin:
Basahinangbawataytem. Piliin satatlonghanaysapamamagitan ng paglalagay ng kung
anoanginyongsagot at isulatangdahilan. Isulatangsagotsainyongkwaderno.
Aksiyon
Hindi
Palagikongginag
koginaga
awa
wa
1. Iniiwangkongbukasanggripohabangako ay
nagsisipilyo.
2. Nagtataponako ng basurasakanal.
3. Nakikialamakosamganangyayarilalonasasobrangpag
putol ng puno.
4. Natutuwaakosamgasamahangnagtataguyodsapanga
ngalaga ng kapaligiran.
5. Nagtatanimako g bagongpunokung may
pinutolnapuno.
Aralin 25
Pakikiisa sa Programa ng Pamahalaan Kaugnay sa Pagpapanatili ng Kapayapaan
Alamin Natin
126
Gawain 1
Ayusin ang mga letra na nasa ibaba, upang makabuo ng salita.
1. I S A I P K I I K
2. N T A R A P A A K
3. G A P A G L A N G
Gawain 2
Pangkatang Gawain
Tukuyin kung ang mga sumusunod na kaisapan na nasa loob ng kahon ay nagpapakita
ng pakikiisa sa programa ng pamahalaan, paggalang sa karapatang pantao at paggalang sa
ideya o opinyon ng iba. Ilagay ito sa tamang kolum.
Pakikiisa sa Programa
Paggalang sa Karapatan
127
ng Pamahalaan
Pantao
Isagawa Natin
Gawain 1
Pangkatang Gawain
Bumuo ng tatlong pangkat at pumili ng lider. Bawat lider ng pangkat ay bubunot ng isasadula.
Unang Pangkat
Pangalawang Pangkat
Ikatlong pangkat
Isapuso Natin
Gawain 1
Ano ang iyong gagawin sa mga sumusunod na sitwasyon?
1. Nang yayain mo ang kapatid mong maglinis ay sinagot kang Hindi ako boy scout. Ang
paglilinis ay ginagawa lamang ng boy scout.
2. Nakita mo ang iyong kaklase na nagtapon ng balat ng kendi sa parke kahit may
nakasulat sa karatula na BAWAL MAGTAPON NG BASURA DITO.
3. Napansin mong habang nagsasalita ang inyong lider tungkol sa pangkatang gawain ang
ilan sa iyong mga ka grupo ay hindi nakikinig.
4. Titigil sa pag-aaral ang iyong matalik na kaibigan dahil nawalan ng trabaho ang kanyang
mga magulang.
128
Tandaan Natin
Ang pakikiisa sa programa ng pamahalaaan, paggalang sa
karapatang pantao at pagggalang sa desisyon ng iba ang daan
tungo sa pagkakaroon ng kapayapaan sa bansa.
Aralin 26.1
KAPAYAPAAN AT KAAYUSAN
129
Alamin Natin
Alam mo na ba........
Ang paglahok sa pangangampanya sa pagpapatupad ng mga batas pangkalinisan ay para
sa pangkalinisan ay para sa kabutihan ng lahat.
130
suliraning
Isagawa Natin
Gawain 1
Buuin ang talaan sa ibaba. Punan ang puwang ng angkop na mga salita. Isulat ito sa
sagutang papel.
Republika ng Pilipinas ___________
Lungsod ng _________
Barangay _________
Pangalan ________
Tirahan _______
Gulang ________
Kaarawan __________
Gawain 2
Pangkatang Gawain
131
Isapuso Natin
Tandaan Natin
Isabuhay Natin
132
Subukin Natin
ARALIN 26.5
KAPAYAPAAN AT KAAYUSAN
ALAMIN NATIN
133
Ang bawat isa ay may bahaging dapat gampanan bilang bahagi ng kalikasan.
KAMPANYA PARA SA KALIKASAN
Tapat ko
Linis ko
Basurang itinapon mo
Bawal Manigarilyo
Babalik sayo
ISAGAWA NATIN
Gawin sa kwaderno ang Gawain 1
Guhitan ng puno (
polusyon ang iyong sagot.
2.
3.
4.
5.
Pagsunog ng basura.
Tamang pagtatapon ng basura.
Paghikayat sa iba na sumali sa kampanya para sa kalikasan.
Pag- iwas sa pamahalaan ng gawaing pagsagip ng kalikasan.
Gawain 2
Magkaroon ng tatlong pangkat.
Bawat pangkat ay susulat ng slogan bilang kampanya laban sa polusyon at
ipaliwanag ito. Mag- ulat ang bawat pangkat.
ISAPUSO NATIN
Gawain
Ang kalikasan ay humihingi ng tulong sa akin, tutulungan ko siya. Ang
aking gagawin sa pagsagip ay aking isusulat sa mga balahibo( feathers) ng
ibon.
Tandaan Natin
Sa kasalukuyang kalagayan ng polusyon, dapat maging maigting ang
kampanya laban ditto. Ang bawat isa ay dapat na lumahok upang
mapangalagaan ang kalikasan at manumbalik ang dating kalagayan nito.
SUBUKIN NATIN
Lagyan ng tsek /kung ang pagkilos ay nagpapakita
pangangampanya para sa kalikasan at ekis x kung hindi.
135
ng
paglahok
sa
ALAMIN
NATIN
136
Day 1
Day 2
ISAGAWA
NATIN
ISAPUSO
NATIN
137
Day 3
Gumawa ng video clips o short movie tungkol sa pagsunod sa batas. Ipaliwanag ito at ipresent
ito sa klase.
ISABUHAY
NATIN
Day 4
Pangkatang Gawain
Kung ikaw ay gagawa ng batas, anong batas ang iyong uunahing gawin at paano ito
ipatutupad.
Sagutin ito sa pamamagitan ng:
Pangkat 1 Gumawa ng talata
Pangkat 2 - Voice record/ Short video clips
Pangkat 3 - Pabalitang Pag-uulat
SUBUKIN
NATIN
Day 5
A. Isulat ang SA kung sang-ayon at DSA kung di- sang ayon sa mga sumusunod na
pangungusap.
1.
2.
3.
4.
5.
B. Pagawain ang mga bata ng isang video clips na nagpapakita ng mga paraan ng
pagsunod sa batas.
ARALIN 29
KAPAYAPAAN AT KAAYUSAN
138
Alamin Natin
Day 1
Tingnan ang larawan sa pisara.
Larawan ng Pagtulong sa bansa at daigdig.
(Larawan pah.174 Edukasyong Pagpapahalaga 5 )
Batay sa larawan, anu- ano ang iyong magagawang tulong sa kanila? Anu ano ang mga
Paraan ng pagtulong?
Isagawa Natin
Day 2
Isulat sa paligid ng puso ang uri ng mga taong nais mong tulungan at sa loob nito ay kung
paano mo sila tutulungan.
Isapuso Natin
139
Day 3
Gumawa ng talata.
Para sa akin ang pagtulong ay ________________________________________________
Isabuhay Natin
Day 4
Pangkatang Gawain.Gumawa ng video clips ukol sa sagot sa tanong sa ibaba.
Naglunsad ng proyekto ang inyong punong- bayan tungkol sa pangangalaga sa yamandagat at sa Inang Kalikasan. Sa paanong paraan ka makatutulong sa proyektong inilunsad?
Subukin Natin
Day 5
Pangkatang Gawain
Ang unang grupo ay gagawa ng diorama/ collage na nagpapakita ng mga paraan ng
mga pagtulong sa bansa at sa daigdig gamit ang mga recycled materials o mga gamit sa
inyong kapaligiran.
Ang ikalawang grupo ay gagawa ng video clips o voice record ukol sa mga paraan ng
pagtulong sa bansa at sa daigdig.
140
YUNIT IV
Pananalig at Pagmamahal
sa Diyos; Paninindigan sa
Kabutihan
Aralin 30.3(b)
PAGMAMAHAL SA DIYOS ESPIRITWALIDAD
141
Alam mo ba na
Ang pakikipagkapwa ay isang mabuting gawa.
Alamin Natin
Larawan ng Kabutihan
(awit sa tono ng Paru-parong Bukid)
Tayo ay umawit
Sa poon na mabait
Pagkat itoy larawan
Ng taong mabait
Tumulong sa taong
Sa lungkot nalulong
Upang sa atiy
Matuwa ang poon
Sa kapwa ay tumulong-Uy
Sa lahat ng layon-Uy
Sariliy ingatan sa pakikitugon.
Magbigay ng tugon
Sa lahat ay tumugon
Upang pagsasama ay lalong lumaon.
Sagutin ang mga sumusunod na tanong:
1. Ano ang nais ipahiwatig ng awit sa mambabasa?
2. Bakit mahalaga ang pagtulong sa kapwa?
3. Ipaliwanag kung bakit ang pagtulong sa sarili ay pagtulong sa kapwa at ang
pagtulong sa kapwa ay pagtulong sa Diyos.
4. Ano ang dapat na tugon sa taong sa iyoy tumulong?
5. Paano mo matutulungan ang iyong kamag-aaral na malungkot?
Day 2
142
Isagawa Natin
Gawain 1
Gumawa ng isang plano ng iyong gagawin na makatutulong sa inyong paaralan sa loob
ng isang lingo. Isulat sa iyong kwaderno.
Araw
Linggo
Lunes
Martes
Miyerkules
Huwebes
Biyernes
Sabado
Gawain 2
1. Pangkatin sa tatlo ang klase.Bawat pangkat ay bibigyan ng guro ng mga sitwasyon
na susuriin.
2. Gumawa ng isang maikling dula-dulaan tungkol sa sitasyong nakuha ng pangkat.
3. Ang inyong gagawin ay susukatin gamit ang pamntayan.
4. Sa pagtatapos ng dula-dulaan, tukuyin kung anong pagpapahalaga ang dapattaglayin ng isang mag-aaral kung sakaling magkakaroon ng ganoong karanasan.
Pamantayan
Pagsusuring ginawa
Pagpapahalaga
Kooperasyon
3
Nasuri ng maayos
ang sitwasyon at
naipakita
ang
tamang paraan na
dapat gawin
Natukoy
at
naipaliwanag ang
tamang
pagpapahalaga na
ipinakita sa duladulaan
Lahat
ng
miyembro
ng
pangkat ay nakiisa
sa gawain
Day 3
Isapuso Natin
143
2
Nasuri ng maayos
ang sitwasyon at
naipakita
ang
dapat gawin
1
Nasuri
sitwasyon
naipakita
dapat gawin
Natukoy
at
naipaliwanag ang
pagpapahalaga na
ipinakita sa duladulaan
Natukoy
ang
pagpapahalaga na
ipinakita sa duladulaan
102 miyembro ng
pangkat ay hindi
nakiisa sa gawain
3 miyembro ng
pangkat o higit pa
ay hindi nakiisa sa
gawain
ang
at
ang
Tandaan Natin
Day 4
Isabuhay Natin
Subukin Natin
144
Paminsanminsan
Di Kailanman
Aralin 31
PAGSUNOD SA KAUTUSAN NG DIYOS
Layunin 31c:
Paksa/Pagpapahalaga:
Mga Kagamitan:
Integrasyon:
Pamamaraan:
145
146
anumang
may
buhay
ay
pagpapakita
ng
Aralin 31
Biyayang Kaloob ng Diyos, Ipagpasalamat
Nararapat lamang na pasalamatan natin ang ating Diyos sa patuloy na paggabay Niya sa
atin sa araw-araw.
Alamin Natin
Basahin ang panalangin.
Panalangin ng Pasasalamat sa Diyos
Panginoon ko, maraming salamat po sa lahat ng mga biyayang walang sawang ibinibigay
ninyo sa akin. Pipilitin ko pong gamitin ang mga biyayang natatanggap ko upang makatulong
din po sa ibang kapwa ko nilalang na nangangailangan.
147
Amen.
Internet
Isagawa Natin
Gawain 1
Pag-aralan at suriin ang larawan.
148
PANALANGIN
B. Gumawa ng isang simpleng panalangin ng paasalamat sa Diyos.
149
Tandaan Natin
Punan ng sagot ang graphic organizer tungkol sa mga paraan upang maipakita ang ibatibang paraan ng pasasalamat sa Diyos.
Ibat-ibang paraan ng
pagpapakita ng
pasasalamat sa Diyos.
Subukin Natin
150
Aralin 31 A
Buhay Mula sa Diyos Pahalagahan
Alamin Natin
Isagawa Natin
151
Gawain 2
Papangkatin ang mag aaral sa apat. Bawat pangkat ay
magsasagawa ng slogan,tungkol sa mga paraan ng pangangalaga sa
sarili upang ipakita an g pagpapahalaga sa buhay na kaloob ng Diyos
152
Isabuhay Natin
Gawain 1
Paano mo maipakikita na ikaw ay isang nilikhang may
mapayapang kalooban? Ilagay ang iyong sagot sa pamamagitan
ng graphic organizr na hugis tao.
Tandaan
Tandaaan natin na any buhay ay regalong kaloob ng Diyos
kayat dapat nating pangalagaan.Ang kalusugan ay kayaman
Subukin Natin-
Ayusin ang mga letra sa ibaba upang mabuo ang salita o lipon ng
mga salita na nagsasaad ng tamanag pangangalaga sa ating katawan
1,sawtong saro gn gaplogtu
2. gkaapin gn sotaw
3. mmaaaphngia
4. gaplliigban
5. gapsawi as id matansygnsus gapinak
153
Aralin 31 B
Pagsunod sa Kautusan Ng Diyos
Alamin Natin
154
Isagawa Natin
Isapuso Natin
Sundin,
relihiyon,
155
natin
Tandaan
Ang pagmamahal sa Diyos ay maipakkikitang lubos kung ang
bawat isa sa atin susunding lubos ang kanyang mga kautusan
Isabuhay Natin
Subukin Natin
156
Aralin 31.C
Biyayang Kaloob ng Diyos, Ipagpasalamat
Nararapat lamang na pasalamatan natin ang ating Diyos para sa lahat ng biyaya, at patuloy
na paggabay Niya sa atin sa araw-araw.
Alamin Natin
Basahin ang panalangin.
157
Panginoon ko, maraming salamat po sa lahat ng mga biyayang walang sawang ibinibigay
ninyo sa akin. Pipilitin ko pong gamitin ang mga biyayang natatanggap ko upang makatulong
din po sa ibang kapwa ko nilalang na nangangailangan.
Amen.
Internet
158
Isagawa Natin
Gawain 1
Pag-aralan
PANALANGIN
160
Tandaan Natin
Maraming dahilan upang tayo ay magpasalamat sa Diyos. Tulad na lamang ng ating
pamilya na isang biyaya mula sa Kanya, ang lahat ng biyayang ipinagkakaloob sa atin, at sa
paggabay sa araw-araw. Nararapat lamang na pasalamatan natin ang Diyos. Maraming paraan
upang maipakita ang pasasalamat sa Diyos tulad na lamang ng panalangin o palagiang
pagdarasal, paggawa ng kabutihan sa kapwa, at iba pa.
Isabuhay Natin
Punan ng sagot ang graphic organizer tungkol sa mga paraan upang maipakita ang ibatibang paraan ng pasasalamat sa Diyos.
Ibat-ibang paraan ng
pagpapakita ng
pasasalamat sa Diyos.
161
Subukin Natin
Isulat ang Tama o Mali sa patlang bago ang bilang.
Aralin 31
Paggawa ng Kabutihan, Isang Pasasalamat sa Diyos
162
A
1
B
2
D
5
F
8
G
10
H
11
15
16
17
18
19
20
21
22
23
11
14
12
21
12
21
14
16
11
25
21
15
19
23
20
14
163
V
25
15
14
24
13
14
12
14
26
Isagawa Natin
Gawain 1
Pag-aralan at suriin ang islogan.
Ang paggawa ng mabuti ay kinalulugdan,
Ng Diyos na dapat nating pasalamatan.
5. Anong kaisipan ang ipinapakita ng islogann?
6. Sumasang-ayon ka ba sa islogan? Bakit?
Gawain 2
Ipaliwanag sa maikling talata ang islogan. Gawin ito sa iyong kuwaderno.
Isapuso Natin
Paano mo ipapakita ang pasasalamat sa Diyos sa pamamagitan ng paggawa ng
kabutihan?
Sumulat ng isang tula na nagpapakita ng pasasalamat sa Diyos sa
pamamagitan ng paggawa ng kabutihan.
_______________
164
_____________________________
Tandaan Natin
Ang pagsunod at paggalang sa nakatatanda, pagrespeto at paggawa ng
kabutihan sa kapwa ay isang magandang gawain para sa kabataang tulad mo.
Ang paggawa ng mabuti ay ikinalulugod ng Diyos. Ito ay isang paraan ng
pagpapakita ng pasasalamat sa Kanya.
Isabuhay Natin
Pangkatang Gawain
Bumuo ng tatlong pangkat. Kayo ay magkakaroon ng lima hanggang sampung minuto
upang pag-usapan sa bawat pangkat ang mga sitwasyong igagawa ng dula-dulaan. Pumili
ng lider na siyang magpapadaloy ng talakayan sa pangkat.
Pangkat 1 - Paggawa ng kabutihan sa loob ng silid-aralan.
Pangkat 2 - Paggawa ng kabutihan sa pamilya.
Pangkat 3 - Paggawa ng kabutihan sa mga kaibigan.
Subukin Natin
Lagyan ng ang patlang kung ang pangungusap ay nagpapakita ng paggawa ng
kabutihan at kung hindi.
_____ 1. Pagbibigay ng tulong sa mga nasunugan ng tirahan.
_____ 2. Magpahiram ng gamit sa taong nangangailangan ngunit walang
pambili.
_____ 3. Pagtatapon ng basura sa harap ng bahay ng kapitbahay.
_____ 4. Hindi pagsasabi ng totoo.
165
Aralin 31 E
Pagtulong sa Kapwa, Pagmamahal sa Dakilang Lumikha
1. Alamin Natin
166
Isagawa Natin
Madalas
Minsan
Hindi
167
5. Kung hindi mo ginagawa ang nararapat mong gawin, ano kaya ang
maaaring maging bunga nito sa iyo sa pakikitungo mo sa kapwa?
Isapuso Natin
Gumupit ng puso sa bond paper.,
Isipin ang mga taong nakasalamuha mo na iyong iginalang at
piunahalagahan sa pamamagitan ng pagtulong sa kanila, Sa kabilang
bahagi ng puso isulat ang ginawa mo sa taong binigyan mo ng
pagpapahalaga.
Isabuhay Natin
168
169
Subukin Natin
Aralin 31
Paggawa ng Kabutihan, Isang Pasasalamat sa Diyos
A
1
B
2
N
14
O
15
P
16
17
E
7
Q
18
F
8
R
19
20
G
10
S
21
H
11
T
22
12
U
23
170
24
13
V
25
26
11
14
16
11
14
12
25
21
21
15
12
19
23
20
21
14
15
14
14
Isagawa Natin
171
Gawain 1
Pag-aralan at suriin ang islogan.
Ang paggawa ng mabuti ay kinalulugdan,
Ng Diyos na dapat nating pasalamatan.
7. Anong kaisipan ang ipinapakita ng islogann?
8. Sumasang-ayon ka ba sa islogan? Bakit?
Gawain 2
Ipaliwanag sa maikling talata ang islogan. Gawin ito sa iyong kuwaderno.
Isapuso Natin
Paano mo ipapakita ang pasasalamat sa Diyos sa pamamagitan ng paggawa ng
kabutihan?
Sumulat ng isang tula na nagpapakita ng pasasalamat sa Diyos sa
pamamagitan ng paggawa ng kabutihan.
_______________
_____________________________
Tandaan Natin
172
Isabuhay Natin
Pangkatang Gawain
Bumuo ng tatlong pangkat. Kayo ay magkakaroon ng lima hanggang sampung minuto
upang pag-usapan sa bawat pangkat ang mga sitwasyong igagawa ng dula-dulaan. Pumili
ng lider na siyang magpapadaloy ng talakayan sa pangkat.
Pangkat 1 - Paggawa ng kabutihan sa loob ng silid-aralan.
Pangkat 2 - Paggawa ng kabutihan sa pamilya.
Pangkat 3 - Paggawa ng kabutihan sa mga kaibigan.
Subukin Natin
173
Isagawa Natin
174
Madalas
Minsan
Hindi
Isapuso Natin
Isabuhay Natin
176