You are on page 1of 39

KSHUDRA ROGA

CRITICAL
UNDERSTANDING
DR. GAURAV DESAI
OBJECTIVES
• To shed light on the often neglected topic.

• To critically examine the reasons for this


classification.
• To discuss a few of the commonly seen
diseases.
• To enlist the treatment principles to be
followed.
12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 2
REFERENCES

• Charaka Samhita
– Su. 18. Trishothiya Adhyaya

– Chi. 12 Shwayathu Chikitsa

• No direct reference of the term.


• Described the diseases later grouped as
kshudra rogas.
12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 3
Cont…

• Sushruta Samhita
– Ni. 15. Kshudra Roganam Nidana.
– Chi. 20. Kshudra Roga Chikitsa.
– Chi. 25. Mishraka Chikitsa.

• Grouped the diseases as kshudra rogas.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 4


Cont…

• Ashtang Hridaya
– U.T. 31. Kshudra roga Vigyaneeya.

– U.T. 32. Kshudra roga Pratishedhaneeya.

• In typical Vagbhata style, arranged logically.


• Updated the list, adding and deleting some
diseases.
12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 5
Cont…

• Ashtang Sangraha
– U.T 36. Kshudra roga Vigyaneeya.
– U.T. 37. Kshudra roga Pratishedhaneeya.

• Similar description as that found in A.H

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 6


KSHUDRA ROGA???

• ¤ÉÑSìzÉoSÈ xuÉsmÉÉkÉqÉ
¢ÔüUmÉrÉÉïrÉuÉcÉÏ II
• ¤ÉÑSìÈ xuÉsmÉåÅkÉqÉå¢ÔüUå CÌiÉ II
• Swalpa

• Adhama
• Krura
12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 7
Cont…

• E£ükÉqÉï rÉÑ£üÉ UÉåaÉÉÈ ¤ÉÑSìUÉåaÉÉÈ


II

• Diseases with the above qualities are classified


as Kshudra Rogas.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 8


INDU QUOTES
• qÉlSuÉåaÉÉqÉWûuÉåaÉÉ
urÉÉkÉrÉÉåÅsmÉÂeÉÉåÅÂeÉÈ I
• rÉå qÉWûÉliÉÉåÅsmÉMüɶɿuÉ ¤ÉÑSìUÉåaÉÉxiÉÑ
iÉå xqÉëÑiÉÉÈ II

• Diseases having:
• Manda vega / Maha vega
• Alpa ruja / A ruja
• Mahan / Alpa
12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 9
CLASSIFICATION

• INDU, further clarifies that:

 Swalpa : Vyanga, Tila etc.


 Adhama : Kunakha, Ruddhaguda,
Sharkararbuda.
 Krura : Agnirohini, Masurika, Vispota, Valmika.
12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 10
NUMBERS

• Charaka : no specific mention.

• Sushruta : 44

• Vagbhata : 36
• Madhavakara : 43

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 11


A LOOK AT A FEW OF THE KSHUDRA
ROGAS

*THE COMPARISONS ARE THE PRESENTERS VIEWS AND MAY NOT BE


ABSOLUTELY ACCURATE.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 12


VALMIKA / ACTINOMYCOSIS
• Generally affects urdhva • Painful abscesses in
jatru. the mouth, lungs, GIT.
• Slow growing. • abscesses grow larger
• Vedana, Daha, Kandu, often over months.
Kleda. • leak large amounts
• Tridoshaja. of pus

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 13


TREATMENT
• Pratyakhyeya.

• Vamana.
• Rakta mokshana.

• Lepa.

• Shastra karma.

• Kshara karma.
• Appears to fall in the Krura category.
12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 14
VISPOTAKA/ B.PHEMPHIGOID
• Involves pitta, rakta and • Chronic, autoimmune,
vata. sub epidermal,
• In Twacha blistering skin disease
• Agni dagdha Spota. that rarely involves
mucous membranes.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 15


TREATMENT

• For treatment of: Vivruta, Masurika, Vispota,


Viddha, Gardhabi, Kaksha, Gandha pitika, Rajika,
Jala gardhabha, Irivellika.
• Similar to Pittaja Visapra.
• Agni rohini : Asadhya.

• Start Visarpa Treatment.


12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 16
CHIPPA/ ONYCHIA
• Pitta and Vata involved. •  Inflammation of the
• Paka in nail matrix matrix of the nail.
• With Vedana and Jwara. • formation of pus.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 17


TREATMENT

• Shodhana.

• Reduce the ushma (Pitta?).

• Shastra karma.
• Kartana of Dushita mamsa.
• Rakta mokshana.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 18


KUNAKHA / SUBUNGAL HAEMATOMA
• Due to abhighata. • Results from a
• Krishna varna, ruksha. traumatic injury.
• It can be extremely
painful.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 19


TREATMENT

• Shodhana.

• Reduce the ushma (Pitta?).

• Shastra karma.
• Kartana of Dushita mamsa.
• Rakta mokshana.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 20


PADADARI / CRACKED HEELS
• Vata involved. • Caused by dry skin.
• Atyanta Ruksha. • They are painful to
• Saruja. stand on if deep.
• Skin can bleed.
• Can become infected.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 21


TREATMENT

• Sira vedha.

• Swedana.

• Snigdha Lepa

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 22


KADARA / CORN
• Due to repeated • Skin thickens in
trauma. response to pressure.
• Sa keela, Kathina • Natural body defense.
granthi. • eventually becomes
• Madhya unnata. painful.
• Saruja.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 23


TREATMENT

• Shastra karma.

• Utkartana.

• Followed by Agni karma.


• Avoid cause.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 24


MUKHADUSHIKA / ACNE VULGARIS
• Kapha, Vata, Rakta • Multiple non
involved. inflammatory
• Shalmali Kantaka. follicular papules
• Affects Young. • Occurs most commonly
during adolescence.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 25


TREATMENT
• Vamana.
• Lepa.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 26


DARUNAKA / DANDRUFF
• Kapha, vata involved. • Shedding of
• Sakandu, ruksha. dead skin cells from
• Kesha bhoomi the scalp.
Prapatana. • frequent exposure to
extreme heat and cold.
•  redness and irritation.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 27


TREATMENT
• Snehana.

• Swedana.
• Murdha sira vedha.

• Avapeedana.

• Siro basti.

• Siro abhyanga.
12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 28
PARIVARTIKA / PARAPHIMOSIS
• Vyaan vayu. • Foreskin becomes
• Improper movements. trapped behind
• Granthi rupa charma. the glans penis.
• And cannot be reduced.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 29


TREATMENT
• Application of ghrita.

• Swedana.

• Upanaha.

• Abhyanga.

• Reduction by gentle Manipulation.

• Upanaha.(for 3-5 days).

• Vatanashaka basti.
12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 30
GUDA BHRAMSHA / RECTAL PROLAPSE
• Ruksha, durbala. • Walls of
• Pravahana. the rectum protrude
• Atisara. through the anus.
• Weakening of the
ligaments and muscles.
• Straining during
defecation.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 31


TREATMENT

• Snehana.

• Swedana

• Reduction by gentle manipulation.


• Gophana bandha.
• Swedana.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 32


REASONS FOR NOMENCLATURE???
• Localized.

• Spot diagnosis.
• No involvement of gambhira dhatus.

• Treatment mostly localized.

• Relatively simple treatment.

• Treatment similar to that described else where.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 33


HOW TO APPROACH KSHUDRA ROGAS???

• Do we get confused trying to classify the diseases?

• Struggle in deciding the line of treatment?

• Blame the science for not describing certain


conditions observed clinically?
• Comment that Ayurveda is not up to date?

OR
12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 34
CHARAKA’S OPINION
In Sutra 18.

iÉ LuÉÉmÉËUxÉÇZrÉårÉÉ ÍpÉSrÉqÉÉlÉÉ
pÉuÉÎliÉ ÌW Iû
ÂeÉÉuÉhÉïxÉqÉÑijÉÉlÉxÉÇxjÉÉlÉlÉÉqÉÍpÉ: II
urÉuÉxjÉÉMüÉUhÉiÉåwÉÉÇ rÉjÉÉzjÉÔsÉåwÉÑ
xÉÇaÉëWûÈ I
iÉjÉÉ mÉë¢ÑüÌiÉxÉÉqÉÉlrÉÇ
ÌuÉMüÉUåwÉÔmÉÌSzrÉiÉå II
12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 35
KEY TO KSHUDRA ROGAS
ÌuÉMüÉUlÉÉqÉÉMÑüzÉsÉÉå lÉ ÎeɾûÏrÉÉiÉç MüSÉcÉlÉ I
lÉ ÌWû xÉuÉïÌuÉMüÉUhÉÉÇ
lÉÉqÉiÉÉåÅÎxiÉkÉëÑuÉÉÎxjÉÌiÉÈ II
xÉ LuÉ MÑüÌmÉiÉÉå SÉåwÉÈ xÉqÉÑijÉÉlÉÌuÉzÉåwÉiÉÈ I
xjÉÉlÉÉliÉUaÉiɶɿuÉ eÉlÉrÉirÉÉqÉrÉÉlÉç oÉWÕûlÉç II
iÉxqÉÉ̲MüÉUmÉë¢ÑüiÉÏUÍkɸÉlÉÉliÉUÉÍhÉ cÉ I
xÉqÉÑijÉÉlÉÌuÉzÉåwÉÉÇ¶É oÉÑSèkuÉÉ MüqÉï
xÉqÉcÉUåiÉç II

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 36


BHAISHAJYA RATNAVALI
Chapter 60

¤ÉÑSìUÉåaÉåwÉÑ xÉuÉåïwÉÑ
lÉÉlÉÉUÉåaÉÉlÉÑMüÉËUwÉÑ I
SÉåwÉÉlÉç SÒwrÉÉlÉuÉxjÉÉÇ cÉ ÌlÉUϤrÉ qÉÌiÉqÉÉlÉç
ÍpÉwÉMçü II
iÉxrÉ iÉxrÉ cÉ UÉåaÉxrÉmÉjrÉÉmÉjrÉÉÌlÉxÉuÉïzÉÈ I
rÉjÉÉSÉåwÉÇ rÉjÉÉSÕwrÉÇ rÉjÉÉuÉxjÉÇ cÉ
MüsmÉrÉåiÉç II

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 37


CONCLUSION
• Commonly occurring diseases included under
this heading.
• Changed with time.
• Ready reckoner.
• Understand basics.
• Modify and formulate new treatment
modalities.
• Without compromising core philosophy.

12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 38


THANK YOU
12/7/21 KSHUDRA ROGAS - CRITICAL REVIEW 39

You might also like