საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის

დაარსების მე-40 წლისთავისადმი მიძღვნილი

თბილისის ახალგაზრდა მეცნიერთა
საიუბილეო კონფერენცია

თბილისი

1981

ზოგიერთი მინოსური სიტყვის ეტიმოლოგიისათვის

გ. ქავთარაძე

არქეოლოგიური კვლევის ცენტრი /გვ. 48/

კრეტის A-ხაზოვანი ტექსტებიდან მხოლოდ რამდენიმე სიტყვის

მნიშვნელობა არის მეტ-ნაკლებად დადგენილი, მათთან სემიტურ და
ინდოევროპულ მასალას აკავშირებენ. ვფიქრობთ, დასაშვები უნდა იყოს
ქართველური ენების მონაცემების გათვალისწინებაც:

შდრ. მინოსური kuro (შენაჯამები) - ქართულ-ზანური ḳar/ḳr (შეკვრა,

დაკავშირება) და *ḳreb/ḳareb (შეგროვება);

მინოსური kiro (დეფიციტი) - ქართულ-ზანური *ḳal (დეფიციტი);

მინოსური kunisu და qerau (მარცვლეული) - ქართულ-ზანური *kum

(მოხალული მარცვალი, ფშავური სელი) და მოხევური ხირი (გამხმარი
თივის ღერო);
მინოსური kati, karopa, qapa, kararewe (ჭურჭელი) - ქართულ-ზანური *ḳardala,
რაჭული კორვა, ქარა, გობი;

მინოსური tanano, atano, jatano (წაწერილი საკულტო ნივთებზე) - ქართული

“ტან”- ზმნისძირი (გატანება, ატანა);

მინოსური daku (ღვთაება “მიწა”) - ქართულ-ზანური *tiqa (თიხა, ნიადაგი

მიწა);

მინოსური api´ (შელოცვის ფორმულ) - ღვთაება აპანი;

მორფოლოგიური მონაცემებიდან შდრ. მინოსური u- პრეფიქსი -

ანალოგიურ ქართულ-ზანურ კლებით პრეფიქსს და აგრეთვე აღმატებითი
ხარისხის პრეფიქსულ ფორმანტს; ხოლო მრავლობითი რიცხვის მინოსური
t- ფორმანტი - მოთხრობითი, მიცემითი და ნათესაობითი ბრუნვების
მრავლობითი რიცხვის ძველქართულ t- ფორმანტს.

ბერძნული ენის დიალექტებში შემონახულ, მცენარეების აღმნიშვნელ

მინოსურ ტერმინებს თითქოს მიახლოებული პარალელები უნდა
ეძებნებოდეთ ქართველურ ენებსა და მათ დიალექტებში:

ἄκυλος “რკო”, შდრ. ქართულ-ზანური *ḳrḳo “რკო”;

μιμαίκυλον “მარწყვი”, შდრ. საერთოქართველური *marw (აგრეთვე

ბასკური maguri);

βράβυλον “კვრინჩხა”, შდრ. ინგილოური დიალექტის ბრული “ბარდი”;

ὄσπρεα “ჭოტოსანი ნაყოფი”, შდრ. ქართლური დიალექტის სპირო “ბლის

ქერქის აბგა”;

ζίζυφον “ბუჩქიანი მცენარე”, შდრ. ქართულ-ზანური *ჳeჳ(w) “ეკლებიანი,

დატოტვილი ბუჩქი”;

σταφυλή “ყურძნის მტევანი”, შდრ. ძველქართული სთუელი “რთველი”,

სთული “დართული ნართი”, რომლებიც შესაძლოა ქართულ-ზანურ *rtw-ს
“გადაფარება” უკავშირდებიან.

სავარაუდოა, რომ მინოსური დამწერლობის წაკითხვის მცდელობასთან

დაკავშირებით, სხვა ენების მონაცემებთან ერთად, გათვალისწინებული
უნდა იყოს ქართველური ენების მონაცემებიც, განსაკუთრებით
წინაბერძნული ენის მათთან სიახლოვის ფონზე.
უფრო ვრცლად ამავე საკითხთან დაკავშირებით,
იხ.: http://www.scribd.com/doc/2443500/

Back:

http://www.scribd.cჲm/kavta