ÿêÅçÕÆ
âÅ. âÆ. Õ¶ ê»â¶
òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÆ ÇéðÅñÆ, ÁéȼáÆ ç¹éÆÁ» ÇòÚ
Çéå éò¶º éò¶º ë¹ñ ÇÖóç¶ ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ À°Ã òÅÇÔ×¹ðÈ
ÜÆ ç¶ Ô¹Õî Áé°ÃÅð, Õ°Þ ë¹ñ» çŠù׿èÆ ç¶ä çÅ
Õ¿î ìÔ¹å Û¶åÆ î¹Õ Ü»çÅ ÔË å» Õ°Þ ë¹ñ ÕÂÆ ÕÂÆ
ÃÅñ» åÕ ÁÅêäÆ Ö¹ôìÈ ç¹éÆÁ» ù Çç¿ç¶ ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ
Ü篺 ë¹¼ñ òÅÇÔ×¹ðÈ çÆ ÃÜÅÂÆ ×ÂÆ ÇÂà èðåÆ å¶
ÁÅÀ°ºçÅ ÔË å» À°Ã ç¶ éÅñ ÇÂÔ òÆ ÇñÖ ÇçåÅ Ü»çÅ
ÔË ÇÕ Áî¹¼Õ ë¹ñ ÇÕÔó¶ ìÅ× çÆ ÕñÆ ìä¶×Å Áå¶ À°Ã
ìÅ× çÅ îÅñÕ Õ½ä Ô¯ò¶×Å? À°Ã ÇÃðÜéÔÅð çÆ î½Ü
çÅ Õ¯ÂÆ òÆ êÅðÅòÅð éÔÄ ÔËÍ Õç¶ å» À°Ô ڿ׶ ڿ׶
ë¹ñ» ù Ü¿×ñ» ÇòÚ À°×ÅÀ°ºçÅ ÔË ÇÜæ¶ À°é·» çÅ Õ¯ÂÆ
ðÖòÅñÅ éÔÄ Ô¹¿çÅ, ÇÕå¶ ×¹ñÅì ç¶ ë¹ñ» ç¶ éÅñ Õ¿â¶
òÆ ñÅ Çç¿çÅ ÔË å» ÇÕ À°Ô ÁÅêäÆ ð¼ÇÖÁÅ ÁÅê¶ ÔÆ
Õð ÃÕäÍ ÕÂÆ ë¹ñ» ù Õ¶òñ ò¶Öä òÅÃå¶ ÔÆ êËçÅ
ÕðçÅ ÔË, À°é·» çÆ Ã¹×¿èÆ éÔÄ Ô¹¿çÆÍ áÆÕ ÇÂö åð·»,
ÿå îÔÅåîÅ, êÆð òÆ À°Ã ç¶ Ô¹Õî éÅñ èðåÆ å¶
ÁòåÅð ñËºç¶ Ôé Áå¶ ÁÅêä¶ ÜÆòé ÕÅñ ÇòÚ
ÁÇÜÔÆ Ã¯ÔäÆ îéî¯ÔäÆ, ì×ÆÚÆ ÇåÁÅð Õðç¶ Ôé
ÇÜà ÇòÚ ÜÇ×ÁÅÃÈ, ÁÅåî îÅð×Æ, ÃÇåÿ×Æ ÇêÁÅð¶,
ÁÅêäÅ ÜÆòé ÃëñÅ Õðé ñÂÆ ð¯÷ÅéÅ À°Ã òÅÇàÕÅ
ÇòÚ, éò¶º éò¶º ë¹ñ» çÆ Ã¹×¿èÆ çÅ ÁÅé§ç îÅäç¶ ÔéÍ
Á¼Ü 寺 áÆÕ Ã¼å ÃÅñ êÇÔñ» AIIE ÇòÚ
îÔÅðÅÜ ÜÆ (ÿå òÇðÁÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ) é¶ ÁÅåî îÅð×
îË×÷Æé çÅ ê³ÜÅìÆ ÇòÚ ÁÇèÁÅåîÕ ÃÅÇÔå çÅ ÇÂÕ
ë¹¼ñ çÅ ìÈàÅ ñÅÇÂÁÅ ÃÆ ÇÜÔóÅ Á¼Ü ñ¼Ö» ê̶îÆÁ» ç¶
×ñ¶ çÅ ÔÅð ìä Ç×ÁÅ ÔËÍ À°Ã 寺 ÇÂÕ ÃÅñ ìÅÁç
ëðòðÆ AIIF ÇòÚ ÇÔ¿çÆ ÇòÚ òÆ ÇÂÔ ìÈàÅ ñÅÇÂÁÅ
Ç×ÁÅ å¶ À°Ô òÆ ÇÔ¿çÆ ê̶îÆÁ» ñÂÆ ÇÂÕ Áéî¯ñ
Ö÷ÅéÅ ìä Ç×ÁÅÍ Á¼Ü ò¼â¶ ëÖð Áå¶ Ö¹ôÆ éÅñ ÇÂÔ
ÕÇÔ ÃÕç¶ Ô» ÇÕ F ÃÅñ ê³ÜÅìÆ ÇòÚ Áå¶ E ÃÅñ
ÇÔ¿çÆ ÇòÚ, ÁÅåî îÅð× ÁÅêäÆ ÁÇèÁÅåîÕ Ã¹×¿èÆ
Çìé» ð¯Õ à¯Õ Çç¿çÅ ÁÅ ÇðÔÅ ÔË ÇÜà çÅ êÌ×àÅòÅ
ÇÂà 寺 òÆ Ô¯ Ü»çÅ ÔË ÇÕ Á¼Ü çÈð çÈð ç¶ô» ÇòÚ
ìËᶠêÌíÈ ÇêÁÅð¶ Ç¿àðéËà å¶ ÇÂà çÅ ñÅÔÅ êÌÅêå Õð
ðÔ¶ ÔéÍ
ë¹ñ» çÆ ì×ÆÚÆ À°ÔÆ Ú¿×Æ Ô¹¿çÆ ÔË ÇÜà ÇòÚ
Ôð åð·» ç¶ ë¹¼ñ, Ôð î½Ãî Áé°ÃÅð ñ×ç¶ Ô¯äÍ ÇÂÃ
ïÔäÆ Áå¶ î¯ÔäÆ òÅÇàÕÅ ÇòÚ ò¼Ö ò¼Ö èðî», î÷Ôì»
ç¶ ÇòÚ ÇÛêÆ Ô¯ Â Æ ðî÷ ÇÜà çÅ ÃÅð, ÇêÁÅð
(attraction) ÔË, ù ÁèÅð ìäÅ Õ¶ À°é·» ò¼Ö ò¼Ö
î÷Ôì» ÇòÚ¯º ÇêÁÅð ç¶ éò¶º éò¶º ë¹¼ñ Ú¹ä Ú¹ä Õ¶
ñŶ Ü»ç¶ Ôé, ÇÜÔó¶ ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ ìÅäÆ
1
ç¶ éÅñ ðñ Õ¶ ïÔä¶ ñ×ç¶ ÔéÍ îÔ»ê¹ðô» ç¶ ÁÅêä¶
êÌòÚé ܯ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ç¶ êÌÕÅô ÇòÚ, À°é·» ç¶
êÇò¼åð î¹ÖÅðÇì¿ç 寺 ÇéÕñç¶ Ôé, ÁÅêä¶ ÁÅê ÔÆ
êÌÕÅô Çç¿ç¶ ÔéÍ À°é·» ç¶ éÅñ ÁÇèÁÅåîÕ ÃÅÇÔå
寺 Ú¹ä Ú¹ä Õ¶ ñŶ ׶ ë¹¼ñ ÇÂà îË×÷Æé ÇòÚ Ã¯é¶
å¶ Ã¹ÔÅ׶ òð×Å Õ¿î Õðç¶ ÔéÍ
Á¼ÜÕñ· îË×÷Æé ÇòÚ ÒÁÇìéÅôÆ Ü¯åÓ ÇÃðñ¶Ö ç¶
ԶỠíÅÂÆ ñÇÔäÅ ÜÆ çÅ ÜÆòé, ÇÜÔó¶ ÕÂÆ ÃÅñ»
寺 ñ×ÅåÅð ç¶òÆ ç¶ ê¹ÜÅðÆ ìä Õ¶ ÁÅêäÅ ÜÆòé
×¹÷Åð ðÔ¶ Ãé, üڶ êÅåôÅÔ ×¹ðÈ éÅéÕ ç¶ò ÜÆ ç¶
çðôé Õðç¶ ÔÆ ÒÁÇìéÅôÆ Ü¯åÓ çÈܶ êÅåôÅÔ ×¹ðÈ
Á³×ç ç¶ò ÜÆ îÔÅðÅÜ ÇòÚ ÇÕà åð·» ìçñ Ç×ÁÅ,
ÇçåÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂà ñ¶Ö ù êó· Õ¶, ÇòÚÅð Áå¶
î³éé Õðé å¶ Ôð ÇÂÕ ÜÇ×ÁÅÃÈ ù ÁÅêä¶ ÁÅê¶ çÅ
êåÅ ñ× ÃÕçÅ ÔËÍ ÇÂÔÆ À°Ô ÇÃÖð ÔË, ÇéôÅéÅ ÔË
ÇÜæ¶ Ôð ÇÂÕ îé°¼Ö é¶ ê¹¼ÜäÅ ÔËÍ îÔ»ê¹ðô» çÅ òÆ
ÜÆòé çÅ ÇÂÔÆ Ã¿ç¶ô ÔË ÇÜÔóÅ À°Ô Üé Üé åÕ
êÔ¹¿ÚÅÀ°äÅ ÚÅÔ¹¿ç¶ ÔéÍ
ÇÂö åð·» ÒÇÜÃ ç¶ Ô¯òË òÇñ ù Õç¶ é ÔÅðçŨÓ
ÇÃðñ¶Ö ç¶ Ô¶á» ÇÜé·» é¶ ÁÅêäÅ ÁÅèÅð, ÜÆòé
ÃÔÅðÅ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ù ìäÅÇÂÁÅ ÔË À°é·» çŠÿÃÅðÆ
ñ¯Õ, ðÅܶ, îÔÅðÅܶ Õ°Þ òÆ éÔÄ Çò×Åó ÃÕ¶Í îÔÅåîÅ
ÕìÆð, êÌÇÔñÅç Áå¶ éÅîç¶ò ÇÜÔ¶ í×å» çÅ ÜÆòé
ÁÃñÆ ÇêÁÅð Õðé òÅñÆ ÚÆ÷ òÅÇÔ×¹ðÈ ç¶ éÅñ üÚÅ
ÇêÁÅð êÅÀ°ä çÆ ê̶ðéÅ Çç¿çÅ ÔËÍ Ü¶ À°Ã çÅ ÇêÁÅð
Çîñ ÜÅò¶ å» Çëð ÇÕö Ô¯ð ç¶ ÇêÁÅð çÆ ñ¯ó ÔÆ
éÔÄ ðÇÔ¿çÆÍ
îÔ»ê¹ðô» çÆ ÕæéÆ Áå¶ ÕðéÆ ÇòÚ Õ¯ÂÆ ëðÕ
éÔÄ Ô¹¿çÅÍ ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ îÔ»ê¹ðô Ãí ç¶ Ã»Þ¶ Ô¹¿ç¶ ÔéÍ
BH.AB.B@@@ ù ÂÆç ç¶ ÃîÅ×î å¶ îÔ»ê¹ðô» é¶
ÚÅÔóîÅÜðÅ Çê¿â îÃÇÜç ÇòÚ ê¹¼Ü Õ¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ
çôî¶ô ÇêåÅ ÜÆ ç¶ ìÚé» ù ÇÂà ÕñÜ¹× ç¶ ÇòÚ
êÈðÅ Õð ÇòÖÅÇÂÁÅ-
ç¶ÔðÅ îÃÆå ïÂÆ êÈÜÅ Á½ ÇéòÅÜ úÂÆ,
îÅéà ÃìË Â¶Õ êË Áé¶Õ Õ¯ ízîÅÀ¹ Ô˨
ÁÕÅñ À°ÃåÇå
ÇÂà ùíÅ׶ ÇçÔÅó¶ ÚÅÔóîÅÜð¶ Çê³â ç¶
î¹ÃñîÅé» ñÂÆ ÇÂÕ Ã¹¿çð îÃÇÜç ÁÅêä¶ êÅïº ÃÅðÅ
ÖðÚ ÕðÕ¶, î¹Õ¿îñ ÕðÕ¶ ÂÆç çÆ éîÅ÷ êó·é ñÂÆ
ÇÂÕ Áé±áÅ å¯ÔëÅ ÇçåÅÍ ÇÂà Ãç íÅòéÅ çÆ ÇîÃÅñ
ÇîñäÆ î¹ôÕñ ÔËÍ
(ìÅÕÆ ê³éÅ BB å¶)
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
 éÕñÆ ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ
òÅÇÔ×¹ðÈ é¶ Ã¿ÃÅð ÇÂÕ Ã¿Õñê éÅñ ÁÅêä¶
×¹êå ðÈê 寺 êÌ×à ðÈê ÇòÚ ðÚ Õ¶ ÁËÃÅ Õ½åÕ ÇçÖÅ
ð¼ÇÖÁÅ ÔË ÇÜÃù ÃîÞäÅ, ç¶ÖäÅ, î³éäÅ Á½ð À°Ã ÇòÚ
Áí¶ç Ô¯ Õ¶, Ú¹¼ê, Áë¹ð, Çéð-ÇòÕñê Ô¯ Õ¶ îé,
ÃðÆð, ÿÃÅð çÆ ÃÅðÆ ÇÕÇðÁÅ ×¹ðîÇå Áé°ÃÅð Õðé
çÅ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÅ ÃÅù Ô¹Õî ÔËÍ ïÅÇé ܯ Õ°Û ÇÂé·»
Á¼Ö» éÅñ ÃÅù ÇçÃçÅ ÔË Ãí ׯÇì¿ç ÔË, òÅÇÔ×¹ðÈ ÔË,
Ã¼Ú ÔËÍ Ô÷Èð çÅ ë¹ðîÅé ÔË -
¶ é¶åzÔ¹ î¶ÇðÔ¯ ÔÇð å°î îÇÔ Ü¯Çå èðÆ
ÔÇð Çìé° Áòð¹ é ç¶ÖÔ¹ Õ¯Âƨ
ÔÇð Çìé° Áòð¹ é ç¶ÖÔ¹ Õ¯ÂÆ
éçðÆ ÔÇð ÇéÔÅÇñÁŨ
¶Թ Çòù ÿÃÅð¹ å°î ç¶Öç¶ Â¶Ô¹ ÔÇð ÕÅ ðÈê¹ ÔË
ÔÇð ðÈê¹ éçðÆ ÁÅÇÂÁŨ
×¹ð êðÃÅçÆ ì¹ÇÞÁÅ ÜÅ ò¶ÖÅ ÔÇð ÇÂÕ° ÔË
ÔÇð Çìé° Áòð¹ é Õ¯Âƨ
ÕÔË éÅéÕ° ¶ÇÔ é¶åz Á³è ö
ÃÇå×¹Çð ÇîÇñÁË ÇçìÇçÌÃÇà Ô¯Âƨ ê³éÅ - IBB
×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì ÜÆ îÔÅðÅÜ é×Åð¶ å¶ Ú¯à ñÅ
Õ¶ ÃÅð¶ ÿÃÅð ù çÃç¶ Ôé ÇÕ íÅÂÆ, ÃÅðŠÿÃÅð,
ÿÃÅð ç¶ÖäÅ ÔÆ í¹¼ñ ÔË ÇÂà ù ܯ ÇÂÔ òÅÃåò ÇòÚ
ÔË, ÁÃñ ÇòÚ ÔË À°ÔÆ ç¶Ö¯Í ÁÃñÆÁå ÇÂÔ ÔË ÇÕ ÇÂÔ
Çòôò ÿÃÅð éÔÄ, Çéð¿ÕÅð ÔÆ ÔËÍ ÇÂà ÕðÕ¶ ÔÆ ìÅäÆ
ÇòÚ Ô¹Õî ÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÔË -
ÇòÇÚ ç¹éÆÁŠöò ÕîÅÂÆÁ˨
åÅ çð×Ô ìËÃä° êÅÂÆÁ˨
ÕÔ¹ éÅéÕ ìÅÔ «âÅÂÆÁ˨ ê³éÅ - BF
ܶ öòÅ ÕîÅÂÆ ÜÅò¶, ܶ öòÅ ÕÆåÆ ÜÅò¶ å»
òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ Ã¶òÅçÅð å¶ ÁÇåÁ³å êÌÿé Ô¹¿ç¶ Ôé, ܯ
î³×¶ úÔÆ ç¶ Çç¿ç¶ ÔéÍ ×¹ðÈ ÇÂÇåÔÅà Áå¶ Ã¿ÃÅð çÅ
ÇÂÇåÔÅà ÁËÃÆÁ» ÃÅÖÆÁ», À°çÅÔðä» éÅñ íðêÈð ÔËÍ
Õ¯ÂÆ ÇÂÕ À°çÅÔðä ç¶ä çÆ å» ×¼ñ ÔÆ ÕÆ ÔËÍ Ã¶òÅ
ù ÔÆ î¶òÅ ñ×çÅ ÔË ÇÂà ÇòÚ Õ¯ÂÆ ç¯ ðÅÇÂÁ» éÔÄ
ÔéÍ ×¹ðÈ Øð ÇòÚ Ã¶òŠܯó¶ ÞÅóé 寺 ô¹ðÈ Ô¯ Õ¶, ÇÃð
öòÅ ÇòÚ ñÅ ç¶ä å¶ Öåî Ô¹¿çÆ ÔËÍ ÇÜé·» é¶ ÁÅêäÅ
ÇÃð ×¹ðÈ ù ç¶ ÇçåÅ À°Ô ×¹ðÈ Øð ÇòÚ êÌòÅé Ô¯ ׶Í
Á½ð Á¼×¶ ù òÆ Ô¹¿ç¶ ðÇÔä×¶Í ÇÂÔ ×¼ñ Õ¯ÂÆ çñÆñ»
çÆ î¹ Ô æÅÜ éÔÄ ðÇÔ ×ÂÆ ÇÕ Ã¿ × å çÆ Ã¶ ò Å,
êìÇñÕ çÆ Ã¶òÅ, ×ðÆì» çÆ Ã¶òÅ Ô¯ð å» ÕÆ ÕÇÔäÅ
ÔË êôÈÁ» çÆ Ã¶òÅ, ëÃñ çÆ Ã¶òÅ òÆ, òÅÇÔ×¹ðÈ çÆ
öòÅ ÔÆ ÔË Á½ð ëñÆíÈå Ô¹¿çÆ ÔËÍ
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
2
ÿå ÃÅèÈ ÇÃ¿Ø ÜÆ, ÿ×ðÈð
êð ܶ Ú¼Õð ê¹¼áÅ Úñ êò¶ å» Ú¼Õð å» À°Ã¶
ÃêÆâ éÅñ ÚñçÅ ÔË, ç¶Öä òÅñ¶ ù òÆ ÇçÃçÅ ÔË
ÇÕ Ú¼Õð ÃêÆâ éÅñ Úñ ÇðÔÅ ÔË êð ܶ ÃêÆâ òè
ÜÅò¶ å» ç¶Öä òÅñÅ éÔÄ çà ÃÕçÅ ÇÕ Ú¼Õð ÇüèÅ
Úñ ÇðÔÅ ÔË Ü» ê¹¼áÅ Úñ ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÜò¶º ×¼âÆ çÅ
î¹ÃÅëð Ü篺 ìÅÔð ù ç¶ÖçÅ ÔË å» À°Ã ù èðåÆ
ع¿îçÆ ÇçÃçÆ ÔË ïÅÇé Ô¯ð çÅ Ô¯ð ÇçÃçÅ ÔËÍ ê¹¼á¶
Ú¼Õð éÅñ ñËä ç¶ä ù Õ°Û éÔÄ Ô¹¿çÅ, Õ¶òñ êÅäÆ
ÇðóÕä Ü» ð¶åÅ êÆóé òÅñÆ ×¼ñ Ô¹¿çÆ ÔË ÇÂÃÆ åð·»
ÔÆ Ô¯ ÇðÔÅ ÔË êð ìÆÜ éÅô éÔÄ ÔËÍ
Õ¯ÂÆ Ãî» ÃÆ (Ô¯ ÃÕçÅ ÔË Ô¹ä òÆ Ô¯ä) éÕñƶ
éÕñ» Õðç¶ Ô¹¿ç¶ ÃÆÍ ÇÜæ¶ êåÅ ñ×äÅ ÇÕ éÕñƶ
ÁÅÀ°ä¶ Ôé, Ô÷Åð» ÁÅçîÆ À°æ¶ Çìé» ÇòÛÅÂÆ ÕÆÇåÁ»
çðÖå» å¶, À°Ú¶ æÅò» å¶, ðÈó·ÆÁ» å¶ ìËá Ü»ç¶ Ãé
ÇÕÀ°ºÇÕ À°é·» é¶ å» éÕñ ç¶ÖäÆ ÔË å¶ Ã¹äéÆ ÔËÍ
ÇÛé íð çÅ îé¯ð¿Üé Ô¹¿çÅ ÃÆ ÇÜà çÅ éåÆÜÅ ìÔ¹å
ÃÅð¶ ÁäÜÅä çðôÕ ÇêÛ¯º ÕÂÆ ÕÂÆ Ççé À°é·» çÆÁ»
×¼ñ» Õðç¶ ðÇÔ¿ç¶ Ãé å¶ Ö¹ô Ô¹¿ç¶ ðÇÔ¿ç¶ ÃéÍ ÇÕ¿éÅ
Ö¹ô Ô¹¿ç¶ ÃÆ ñ¯Õ-éÕñÆÁ» ù ùä Õ¶ Áå¶ ç¶Ö Õ¶,
ÇÜé·» ò¶ÇÖÁÅ ÃÆ, úÔ¯ ÜÅäç¶ ÔéÍ
çÈܶ êÅö ܶ éÕñÆÁÅ ÕÅîñ À°ÃåÅç çÆ ÇçzôàÆ
ÇòÚ ÁÅ ÜÅò¶ å» ÇÂîÇåÔÅé» ÇòÚ À°ÔÆ éÕñ Õðé
òÅñÅ ÇòÇçÁÅðæÆ Ã÷Å çÅ íÅ×Æ ìä Ü»çÅ ÔËÍ À°Ã
ù é§ìð å» ÕÆ Çîñä¶ Ôé, ÇÃëð ÔÆ ÇîñçÆ ÔË íÅò¶º
À°åð éÕñ ÕðÕ¶ áÆÕ ÔÆ ÇñÇÖÁÅ Ô¯ò¶ êð Ô¼ÕçÅð
À°Ô ÇÃëð çÅ ÔÆ Ô¹¿çÅ ÔË íÅò¶º ÇÕ¿é» ÷¯ð ñÅÂÆ ÜÅò¶
ÇÕ î¶ðÅ À°åð òÆ ÇÂà éÅñ ÔÆ ÇîñçÅ ÔË; ÇÂÔ ù
ý ìàŠý é§ìð, îËù ÇÃëð? À°ÃåÅç ÕÇÔ¿çË å±¿ é§ìð»
ñÂÆ òÕÅñå Õðç˺? 屿 å» Ã÷Å çÅ íÅ×Æ Ô˺ ÇÕÀ°ºÇÕ
屿 å» éÕñÚÆ Ô˺, Ú¯ð Ô˺, 屿 å» Ú¯ðÆ ÕÆåÆ ÔË, 屿
ëÇóÁÅ Ç×ÁÅ Ô˺Í
ÕìÆð ÃÅÇÔì í×å» ç¶ ô̯îäÆ êÈðé ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ
×¹ðÈ êç ù êÌÅêå Á¼Ü Á³ÇîÌå ÃðÈê ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì
ÜÆ îÔÅðÅÜ ù ÃîðÇêå Ôé, éîÃÕÅð Õðé ï¯×,
êÈÜäï¯× Ôé ÇÕÀ°ºÇÕ ÜÆòé êÌËÕàÆÕñ ÃÆ, ÁÃñ ÃÆÍ
ÜÔ ÕðäÆ åÔ êÈðÆ îÇå¨
ÕðäÆ ìÅÞÔ¹ ØචØÇਠê¿éÅ - BE
ÃÚÔ¹ úðË Ãí¹ Õ¯ À°êÇð ÃÚ¹ ÁÅÚÅð¹¨
ê³éÅ - FB
À°é·» çÅ ÜÆòé ÃÆÍ À°é·» êÅà ÁÅ Õ¶ ÇÂÕ
Õêó¶ ì¹éä òÅñÅ À°é·» éÅñ ñóé ñ¼× ÇêÁÅ ÇÕ
屿 ÇÕÀ°º ÁËéÅ Áé§ç ÇòÚ Ô˺, ùÖÆ Ô˺, êÈÜï Ô˺,
ÿå°ôà Ô˺, ð¼ÇÜÁÅ ê¹ÇÜÁÅ Ô˺, î˺ ÇÕÀ°º éÔÄ Ô»? î˺
òÆ Ü¹ñÅÔÅ Ô»Í ÕìÆð ÜÆ ÕÇÔä ñ¼×¶ ùäéÅ ÚÅÔ¹¿çÅ
Ô˺? Ü» ç¶ÖäÅ ÚÅÔ¹¿çÅ ÔËºÍ Ã¹äéÅ theory ÔË, ç¶ÖäÅ
practical ÔË, î³éäÅ ô¹è êÌËÕàÆÕñ ÔË, Á½ð ñÅ÷îÆ
ëñçÅÇÂÕ ÔËÍ î³éä çÆ îÇÔîÅ ÁÕï±éÆÁË ÔËÍ ÕæéÆ
ÕðéÆ, theory Áå¶ practical ÇòÚ ëðÕ ÁËéÅ ÔË ÇÕ
ÇÜò¶º ÇÂÕ éÕôÅ ç¶ÖçÅ ÔË, çÈÜÅ úÔÆ Õ°Þ êÌå¼Ö
ç¶ÖçÅ Ô¯ò¶Í ÇÂÀ°º ÕÔ¯ ÕÅ×÷» ÇòÚ ÇÕö ÃóÕ çÅ,
îÕÅé çÅ, ê¹ñ çÅ éÕôÅ ìäÅ ÇñÁÅ, ÇÂÔ theory
ÔËÍ Theory ù êÌå¼Ö practical ìäÅ ÇñÁÅ ë¶ð å»
êó·ÅÂÆ êÈðÆ ÔË, ëñçÅÇÂÕ ÔË, ùÖçÅÇÂÕ ÔË, î¹Õ¿îñ
ÔËÍ éÔÄ å» ÁèÈðÆ ÔÆ ÔËÍ
À°Ã ÕêóÅ ì¹äé òÅñ¶ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ îËù Á¼Öƺ
ÇçÖÅú, êÌËÕàÆÕñÆ êÌå¼Ö ðÈê ÇòÚ ÇçÖÅúÍ ÕìÆð ÃÅÇÔì
é¶ îÅåÅ ñ¯ÂÆ ù ÔÅÕ îÅðÆ, ÇÕÔÅ ê»â± ÇñÁÅú, Õ°¼à
Õ¶ Õêó ÛÅä Õð¯, ÇØÀ° ÇòÚ ×¹¿é Õ¶ çÆòÅ ìäÅ
Õ¶ À°Ã ù ÇØÀ° ì¼åÆ êÅ Õ¶ Ü×Å Ççú, ÚÅéä Ô¯
ÜÅò¶×ÅÍ ñ¯ÂÆ ÜÆ é¶ ÃÅðÆ ÇÕÇðÁÅ ÒÃÇå ÔËÓ ÕÇÔ Õ¶
êÈðÆ Õð ÇçåÆÍ Ü¹ñÅÔÅ ÕÇÔä ñ¼Ç×ÁÅ ÇÂÔ å» ×¼ñ
ÔÆ ìÔ¹å ÁÅÃÅé ÔËÍ À°Ã é¶ Øð ÜÅ Õ¶ ÁÅêäÆ
ØðòÅñÆ å¯º îÅåÅ ñ¯ÂÆ çÆ éÕñ ÕðÅÀ°äÆ ô¹ðÈ Õð
ÇçåÆÍ À°Ô ÇÕò¶º Õð¶ -
Öð¶ êðÇÖ ÖÜÅéË êÅÇÂÇÔ Ö¯à¶ íðÇî í¹ñÅòÇäÁŨ
ê³éÅ - AAI
ÇüÕÅ ÁÃñÆ éÕñÆ ç¶Öä ù å» Õ¯ÂÆ ëðÕ éÔÄ
ñ×çÅ êð éÕñÆ çÆ Õ¯ÂÆ ÕÆîå éÔÄ Ô¹¿çÆÍ Õñܹ×
ÕÇÔ¿ç¶ ÔÆ À°Ã ù Ôé ÇÜæ¶ ìÔ¹ ÿîåÆ éÕñ ç¶ òäÜ,
éÕñÆ çÆ êÈÜÅ, éÕñÆ éÅñ ÇêÁÅð Õð¶Í ÕñÜ¹× çÅ
êÌåÆÕ ÔË ÁÅÇç 寺 Á³å åÕ éÕñ ÁËéÆ òè ÜÅò¶,
pollution ÁËéÆ òè ÜÅò¶ ÇÕ ÁÅòÅ ÔÆ À±å ÜÅò¶Í
×¹ðÈ ìÅìÅ ÜÆ ë¹ðîÅÀ°ºç¶ Ôé -
(i) ÃÇÚ ÕÅñ¹ Õ±ó° òðÇåÁÅ ÕÇñ ÕÅñÖ ì¶åÅñ¨
ê³éÅ - DFH
íÅÂÆ ×¹ðçÅà ÜÆ ë¹ðîÅÀ°ºç¶ Ôé -
(ii) ÕÇñ ÕÅåÆ ðÅܶ ÕÅÃÅÂÆ èðî¹ ê³Ö ÕÇð À°âÇðÁŨ
Õ±ó° ÁîÅòà ÃÚ¹ Ú¿çzîÅ çÆÃË éÅÔÆ ÕÔ ÚÇóÁŨ
ÔÀ° íÅÇñ ÇòÕ°¿éÆ Ô¯Âƨ
ÁÅè¶ðË ðÅÔ¹ é Õ¯Âƨ
ÇòÇÚ ÔÀ°îË ÕÇð ç¹Ö¹ ð¯Âƨ
ÕÔ¹ éÅéÕ ÇÕÇé ÇìÇè ×Çå Ô¯Âƨ ê³éÅ - ADE
(iii) ÕÇñ ÁÅÂÆ Õ°å¶ î¹ÔÆ ÖÅܹ Ô¯ÇÂÁÅ î¹ðçÅð ×¹ÃÅÂƨ
ðÅܶ êÅê ÕîÅòç¶ À°ñàÆ òÅó Ö¶å ÕÀ° ÖÅÂƨ
3
êðÜÅ Á³èÆ Ç×ÁÅé Çìé° Õ±ó° Õ°ÃÇå î¹ÖÔ¹ ÁÅñÅÂƨ
íÅÂÆ ×¹ðçÅà ÜÆ, òÅð A/C@
ÇÂÕ Ã¿å é¶ ×¼ñ ùäÅÂÆ ÇÕ ÃÅⶠêÅà ÇÂÕ
ÇÃ¿Ø ðÇÔ¿çÅ ÃÆÍ Ã¶òÅ ÇÃîðé å» ÕðçÅ éÔÄ ÃÆ ÁÃÄ
À°Ãù Øð¶ í¶Ü ÇçåÅ êð ÇÂÕ Ô¯ð ÿå À°Ã ç¶ Øð¶
ÜÅ Õ¶ À°Ãù ñË ÁÅÂ¶Í åç¶ ÔÆ íÅÂÆ ×¹ðçÅà ÜÆ ÇñÖç¶
Ôé -
öòÕ ìËáÇé Øð» ÇòÇÚ ×¹ð À°Çá ØðÆ ÇåéÅó¶ ÜÅÂÆÍ
íÅÂÆ ×¹ðçÅà ÜÆ, òÅð A/C@
Ú¼Õð ÇÃ¼è¶ çÆ ìÜŶ À°ñà Ú¼ñä ÕðÕ¶ ÔÆ
ÇÃÁÅÇäÁ» é¶ ÇÂà ÕÅñ ù ÕñÜ¹× ÇÕÔÅ ÔËÍ
À°Ã ܹñÅÔ¶ é¶ ÁÅêäÆ ØðòÅñÆ å¯º è¼Õ¶ ܹն éÅñ
ê»â± î³×Å Õ¶ Õ°àòÅ Õ¶ ìðÆÕ å» ÕðòÅ ÇñÁÅÍ ÃÇå
ìÚé å» À°Ô ÕÇÔä ÜÅäçÆ éÔÄ ÃÆ, ÃÇå ìÚé çÆ
îÇÔîÅ çÅ À°Ã ù Ç×ÁÅé éÔÄ ÃÆ ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ã é¶
ÇÕÔóÅ ÃÇå ìÚé ÕÇÔä çÅ ÃìÕ êÕÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
ÃÆÍ Ü篺 ܹñÅÔ¶ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ÇÂà ù ØÆ ÇòÚ ×¹¿é
Õ¶ çÆòÅ ìäÅ Õ¶ Ü×Å ç¶ å» À°Ô éÅ î³éÆÍ Ü¹ñÅÔ¶
é¶ À°Ã ù Õ°¼àäÅ ô¹ðÈ Õð ÇçåÅ ÇÕÀ°ºÇÕ ì¶ÃîÞÆ çÅ,
éÕñ çÅ éåÆÜÅ ÔÆ Õñ¶ô ÔË, ÕñÜ¹× ÔËÍ ÚÆÕ
ÇÚÔÅóŠùä Õ¶ ñ¯Õ ÇÂռᶠԯ ×Â¶Í Ü¹ñÅÔ¶ çÆ Øð
òÅñÆ é¶ ÇÕÔÅ ÇÂà ù å» íÈå çÆ ÇôÕÅÇÂå Ô¯ ×ÂÆ
ÔËÍ Ô¹ä ÃÅÇðÁ» é¶ Ü¹ñÅÔ¶ çÅ íÈå Õ¼ãäÅ ô¹ðÈ ÕÆåÅ,
À°Ô Ú»×» îÅð¶Í ÇÂÃÆ åð·» Á¼Ü ç¶ Ú¹¿Ú Ç×ÁÅéÆÁ»
êÅà òÆ Ú»×» ÔÆ ðÇÔ ×ÂÆÁ»Í
Ü篺 ÃÅⶠç¶ô ÇòÚ ìÆÜ å¯º ñË Õ¶ ì¯Ôñ åÕ
ÿÃÅð îÅðÕÆà ÇòÚ Ôð ÚÆ÷ éÕñÆ ÇòÕ ðÔÆ ÔË, ÖÈì
ÇòÕ ðÔÆ ÔË, Ö¹ðÅÕ éÕñÆ, ç¹¼è éÕñÆ, çòÅÂÆÁ»
éÕñÆ, ÇÃ¼Ö éÕñÆ, ì¿ç¶ éÕñÆ, ÇÂîÇåÔÅé» çÆÁ»
Çâ×ðÆÁ» éÕñÆ å» ë¶ð éÕñÆ ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ ÇÕÀ°º éÅ
Ô¯ä íÅÂÆ, éÕñÆ Ã¿å ÇÕÀ°º éÅ Ô¯äÍ
ÇÂÕ Ã¿å» é¶ ×¼ñ ùäÅÂÆ, ÕÇÔ¿ç¶ ÇÂÕ ê̶îÆ é¶
Á³ÇîÌå ÛÇÕÁÅÍ À°Ô ÁÅê ç¶ ÃÔ¹ð¶ Øð ÇòÁÅÔ ÇòÚ
ôÅîñ Ô¯ Ç×ÁÅÍ À°æ¶ ÖÈì ôðÅì ç¶ ç½ð Úñ ðÔ¶ ÃéÍ
À°Ã ÇÃ¼Ö ù ÕÇÔä ñ¼×¶, Ú¼ñ êÌÅÔ¹ÇäÁ»! åËù òÆ ê³Ü
ðåéÆ ÇêñÅÂÆÂ¶Í À°Ô ÇÃ¼Ö ÕÇÔ¿çÅ î˺ å» Á³ÇîÌå ÛÕ
ÇñÁÅ ÔË, Õ¯Ôó ò¼ã ÇçåÅ ÔËÍ À°Ô ÕÇÔ¿çÅ îËù ÇÂÕ
ìËáÕ ÇòÚ ñË ×Â¶Í î˺ ç¶Ö Õ¶ ÔËðÅé Ô¯ Ç×ÁÅ ÇÕ ÜàÅ
ÜÈà Çÿػ ç¶ ìÅÇäÁ» ÇòÚ Ãܶ ԯ¶ ê̶îÆ ôðÅì êÆ
ðÔ¶ ÔéÍ î˺ ÃîÇÞÁÅ ÇÂé·» é¶ Áܶ Á³ÇîÌå éÔÄ ÛÇÕÁÅ
Ô¯äÅ å» ÔÆ ôðÅì êÆ ðÔ¶ Ôé êð í¶Ö êÈðÅ èÅÇðÁÅ
Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ À°Ô í¶ÖÆ îËù òÆ î÷ìÈð Õðé ñ¼×¶,
êÌÅÔ¹ÇäÁ» êÆ æ¯ó·Æ ÜÆ - î˺ Õ°óå¶ Ô¶á¯º Õ¼ã Õ¶ Ç´êÅé
ÇçÖÅ ÇçåÆ ÇÕ Ü¶ å°ÔÅù î¶ð¶ Á³ÇîÌåèÅðÆ Ô¯ä å¶
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
ïÕÆé éÔÄ ÁÅÀ°ºçÅ å» ÁÅÔ ×¹ðÈ ÃÅÇÔì çÆ ìÖÇôô
çÅ êÌåÆÕ ç¶Ö ñò¯, î˺ å» Á³ÇîÌåèÅðÆ Ô»Í î˺ ÕÆ
ç¼Ã», ôðî éÅñ ÇÃð Þ¹Õ Ü»çÅ ÔË, Ü篺 À°Ã é¶
ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ À°Ô ôðÅì êÆä òÅÇñÁ» é¶ ÁÅêäÅ ê¼Ö
ê¶ô Õðé ñÂÆ Õ°óå¶ Ú¹Õ Õ¶ ÃìÈå ç¶ ÇçåÅ ÇÕ ÇÂÔç¶
éÅñ ÕÆ ëðÕ ê˺çÅ ÔË, ñË ÃÅⶠå¶ð¶ éÅñ¯º òÆ ò¼âÆÁ»
ò¼âÆÁ» ÇÕðêÅé» êÅÂÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» ÔéÍ
ÿÃÅð çÅ À°èÅð Õðç¶ Ô¯Â¶ ×¹ðÈ éÅéÕ êÅåôÅÔ
ÇÂÕ ôÇÔð ç¶ é¶ó¶ êÔ¹¿Ú¶, ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ ê¹ÇÛÁÅ ÇÕ
ÇÂà ôÇÔð çÅ ÕÆ òðåÅðÅ ÔË å» À°åð ÇçåÅ ÇÕ Ã¼Ú¶
êÅåôÅÔ! ÇÂæ¶ å» ÃÅð¶ ÔÆ ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ ÔéÍ Õðî,
À°êÅÃéÅ å¶ Ç×ÁÅé ç¶ ÃÅèé Õðé çÆ Õ¯ÂÆ ñ¯ó éÔÄ,
ÇÂæ¶ ÃÅð¶ êÈð¶ ÔÆ Ôé, ؼà Õ¯ÂÆ éÔÄÍ îðçÅéÅ ÕÇÔä
ñ¼Ç×ÁÅ, êÅåôÅÔ! ÁÅê çÅ å» ë¹ðîÅé ÔË -
Õ¯Çà îè¶ Õ¯À± ÇìðñŠöòÕ° êÈðé í×å° ÇÚðÅ鯨
ê³éÅ - ABFI
Õ¯àé îË éÅéÕ Õ¯À± éÅðÅÇÂä° ÇÜÔ ÚÆÇå¨
ê³éÅ - ADBG
ÇÂÔ å» ôÇÔð ÔÆ ìÌÔîÇ×ÁÅéÆÁ» çÅ ÔËÍ ÃÇå×¹ðÈ
ÜÆ ÕÇÔä ñ¼×¶, îðçÅÇéÁ»! ÁÅê» ÇÂö ÕðÕ¶ ÔÆ ÇÂæ¶
ÁŶ Ô» ÇÕ ÁÃñ éÕñ çÅ ÇéðäÅ ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕ¶Í
ÇÂÕ Õ¿î Õð, 屿 ôÇÔð ÇòÚ ÜÅÔ, À°æ¶ ÜÅ Õ¶ Ô¯ÕÅ
ç¶Ô, ÇÂÔ ÕÇÔ ÇÕ ÃÅðÆÁ» ÇìîÅðÆÁ» ù çÈð Õðé
òÅñÅ òËç ÔÕÆî å°ÔÅⶠôÇÔð êÔ¹¿Ú Ú¹ÇÕÁÅ ÔËÍ
îðçÅéÅ Ô¯ÕÅ Çç¿çÅ Ü»çÅ-Ü»çÅ ìÅçôÅÔ ç¶ îÇÔñ
Á¼×¶ êÔ¹¿ÇÚÁÅ å» À°é·» é¶ À°æ¶ ÔÆ ð¯Õ ÇñÁÅÍ Ú¯ìçÅð
é¶ ê¹ÇÛÁÅ ÇÕ ÇÜà òËç ÔÕÆî çÆ å±¿ ×¼ñ ÕðçÅ Ô˺
ܶ À°Ô ÃÅðÆÁ» ÇìîÅðÆÁ» çÈð Õðé çÆ Ãîð¼æÅ ðÖçÅ
ÔË å» ÕÆ À°Ô Õ¯Ôó òÆ çÈð Õð ÃÕçÅ ÔË? íÅÂÆ
îðçÅé¶ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ À°Ô ÁËÃÅ òËç ÔË Ü¯ ÃÅðÆÁ»
Á³çðñÆÁ» ìÅÔðñÆÁ» ÇìîÅðÆÁ» ù Õ¼àä çÆ Ãîð¼æÅ
ðÖçÅ ÔËÍ ÔÀ°îË ð¯× ç¶ êÆóå» ù òÆ êÌî¶ôð ìäÅ
Çç¿çÅ ÔËÍ ÇÂÔ Ã¹ä Õ¶ À°é·» é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ÃÅⶠîÔÅðÅÜ
ÇìîÅð Ôé, À°é·» ù Õ¯Ôó Ô¯ÇÂÁÅ ÔË, ì¶Á³å çòÅ çÅðÈ
ÕÆåÆÁ» êð ÁÅðÅî éÔÄ ÁÅÇÂÁÅÍ
ï ÇÂà åð·» ðÅÜÅ ×¹ðÈ éÅéÕ êÅåôÅÔ êÅÃ
ÁÅÇÂÁÅ Áå¶ ÁÅêäÆ ÇìîÅðÆ çÅ Ç÷Õð ÕÆåÅÍ ×¹ðÈ
îÔÅðÅÜ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ÇÂÔ å» îÅîÈñÆ ÇìîÅðÆ ÔË êð
ÇÂÕ ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ çÅ å¶ñ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ å°ÔÅâ¶ å» ÃÅðÅ
ôÇÔð ÔÆ ìÌÔîÇ×ÁÅéÆÁ» çÅ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ
å» ÇÕö ×¼ñ ÇòÚ ëÇÃÁÅ éÔÄ ÕðçÅ, À°Ô å» ç¶Ô
Ô¿×åŠ寺 À°êð Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ ðÅܶ ù ìóÅ Ô½ºÃñÅ
Ô¯ÇÂÁÅ, À°Ã é¶ ÃÅð¶ ôÇÔð ÇòÚ î¹ÇéÁÅçÆ ÕðÅ ÇçåÆ
ÇÕ ðÅܶ ù ÇÂÕ ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ çÆ ñ¯ó ÔË À°Ô Ãò¶ð¶
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
4
À°æ¶ êÔ¹¿Ú ÜÅò¶Í ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ ù ç¶Ô Ô¿×åÅ éÔÄ Ô¹¿çÆ,
À°Ã ù ÁÅêä¶ ÃðÈê çÅ êÈðé Ç×ÁÅé Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ
ÕðÕ¶ ÁÅÃ å» ÇÂÔ ÃÆ ÇÕ ÃÅðÅ ôÇÔð ÁÅ ÜÅò¶×Å
êð ÇÂÕ òÆ ì¿çÅ éÅ ÁÅÇÂÁÅÍ ðÅܶ ù ê¹ÇÛÁÅ ÇÕ
å°ÔÅâ¶ å» ÃÅðÅ ôÇÔð ìÌÔîÇ×ÁÅéÆÁ» çÅ ÔË êð Õ¯ÂÆ
òÆ éÔÄ ÁÅÇÂÁÅ? å°ÔÅⶠôÇÔð çÆÁ» å» ×¼ñ» çÈð
çðÅ÷ åÕ ëËñ ðÔÆÁ» Ôé ÇÕ ðÅܶ ç¶ ôÇÔð ÇòÚ
ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ ÔéÍ À°Ã ò¶ñ¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ
å¶ð¶ ôÇÔð ÇòÚ ëñÅäÅ ì¿çÅ ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ ÔË, À°Ã êÅÃ
ÜÅ Õ¶ ì¶éåÆ Õð¯Í ðÅܶ é¶ Ú¯ìçÅð í¶ÇÜÁÅ, À°Ã ê̶îÆ
é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ î˺ ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ å» éÔÄ Ô» êð ܶ î¶ðÅ
ÃðÆð, ðÅܶ ç¶ Õ¿î ÁÅ ÜÅò¶ å» îËù ÇÂÔ êðÀ°êÕÅð
Õðé òÅÃå¶ Õ¯ÂÆ ÇÂåðÅ÷ éÔÄÍ
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ Ú½ºÕÆ çÆÁ» ç¯ Û¼å»
ìäÅú, êÇÔñÆ ÚÅð ë¹à À°ÚÆ Ô¯ò¶, çÈÜÆ À°Ôç¶ À°êð
ë¶ð ÃÅ㶠ÚÅð ë¹¼à À°ÚÆ Ô¯ò¶Í À°êðñÆ Ú½ºÕÆ ç¶ À°êð
ØóÅ ð¼ÇÖÁÅ ÜÅò¶ ÇÜà ÇòÚ¯º êÅäÆ ÇéÕñä ñÂÆ êÌì¿è
ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕ¶Í ÃÅðÅ ôÇÔð ÇÂÕ¼áÅ Ô¯ Ç×ÁÅ ÇÕ ç¶Öƶ
ÇÕò¶º ðÅܶ çÅ Õ¯Ôó çÈð Ô¹¿çÅ ÔË å¶ ÇÕò¶º ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ
çÅ å¶ñ Õ¼ÇãÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ À°Ã ò¶ñ¶ ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ ù
Ú½ º ÕÆ çÆ À° ê ðñÆ Û¼ å å¶ ìË á ÅÇÂÁÅ å¶ ÇÂôéÅé
ÕðÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ, ԶỠðÅܶ ù ÇìáÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ Áå¶
ÇÂôéÅé çÅ Üñ ðÅܶ ç¶ À°êð ÇÜÀ°º ÇÜÀ°º Ç×ðçÅ ÔË,
ÇåÀ°º ÇåÀ°º À°Ã çÅ ÃðÆð Õ¿Úé òð×Å Ô¹¿çÅ Ç×ÁÅÍ
À°Ã ò¶ñ¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ðÅÜé! å¶ð¶
ôÇÔð ÇòÚ ÇÂÕ ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ ÔË Ü¯ ÃÅð¶ ç¹Ö» ù çÈð
Õðé çÆ Ãîð¼æÅ ðÖçÅ ÔËÍ À°Ã ò¶ñ¶ ÃÅðÅ ôÇÔð ×¹ðÈ
îÔÅðÅÜ çÆ ÚðéÆ ÁÅ ñ¼Ç×ÁÅ Áå¶ ÁÅê é¶ ÃÅð¶
ôÇÔð çÅ À°èÅð Õðé òÅÃå¶ éÅî çÆ çÅå ÇçåÆ Áå¶
Õ°Þ Ãî» À°æ¶ ðÇÔä ÇêÛ¯º ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ À°æ¯º ÇòçÅ
ñÂÆÍ
Ô¹ ä ܯ îË º ì¶ é åÆ Õð ÇðÔÅ Ô» À° Ô éÕñÆ
ìÌÔîÇ×ÁÅéÆÁ» çÆ ÔÆ Õð ÇðÔÅ Ô»Í éÕñÆÁ» ù
ÁÃñÆÁå çÆ Ã¯ÞÆ ÇçåÆ ÜÅò¶Í éÕñ ÁËéÆ òè ×ÂÆ
ÇÕ ÕÅìÈ å¯º ìÅÔð Ô¯ÂÆ êÂÆ ÔËÍ éÕñÆ êó·ÅÂÆ, éÕñÆ
ÃðàÆÇëÕ¶à, éÕñÆ Çâ×ðÆÁ», éÕñÆ Ã¿å, éÕñÆ
ìÌÔîÇ×ÁÅéÆÍ ÃÇå×¹ðÈ Ãîð¼æ Ôé, éÕñÆ
ìÌÔîÇ×ÁÅéÆÁ» çÅ êÅÜ À°Ø¶ó Õ¶ À°é·» ù ïÞÆ
ìÖÇôô ÕÆåÆÍ Ã¼Üä á¼× ÇÜÔ¶ éÕñÆ Ã¿å» ù ÁÃñÆ
ÿå ìäÅÇÂÁÅÍ
ÃðÕÅð çÅ ÃÅðÅ ÷¯ð ñ¼Ç×ÁÅ ÇêÁÅ ÔË ÇÕ ex-
amination ÇòÚ éÕñ éÅ Ô¯ò¶ êð éÕñ ð¯Õä òÅñ¶
ÁÅê ÔÆ éÕñ ÕðÅÂÆ Ü»ç¶ ÔéÍ ÇÜé·» é¶ éÕñ
ÔàÅÀ°äÆ ÔË À°ÔÆ éÕñ ÇÃÖÅÂÆ Ü»ç¶ ÔéÍ ÇÂÔÆ ×¼ñ
êÌîÅðæÕ Ö¶åð ÇòÚ ÔËÍ éÕñ ÁËéÆ òè ×ÂÆ ÇÜæ¶
ç¶Ö¯ éÕñ ÔÆ éÕñ ÔË, Áé°íò å» ÂÆç ç¶ Ú¿ç ò»×
Ô¯ Ç×ÁÅ ÔËÍ êÌËÕàÆÕñ ØÅñäÅ çÆ ñ¯ó ÔÆ éÔÄ ðÔÆÍ
éÕñ ÕÆåÆ å¶ Ã¹äÅ ÇçåÆÍ ë¶ð À°Ã çÅ ÞÅó å»
éÕñÆ ÔÆ Ô¯äÅ ÔËÍ Ü篺 ìÆÜ éÕñÆ å» ì¯Ôñ ÇÕ毺
ÁÃñÆ íÅñç¶ Ô»?
ìÅÔðñ¶ î¹ñÕ çÆ ×¼ñ ÔË ÇÂÕ ê̶îÆ é¶ Ô¼â ìÆåÆ
ùäÅÂÆ, ÕÇÔ¿çÅ ÃÅⶠÿå ìÔ¹å Ü»ç¶ Ôé, Ú¯àÆ ç¶ Ã¿å
Ü»ç¶ ÔéÍ ÇÂÕ Ã¿å çÆ ì¼ñ¶ ì¼ñ¶ ùä Õ¶ î˺ òÆ À°é·» ç¶
ÁÅÖðÆ çÆòÅé ÇòÚ ÚÇñÁÅ Ç×ÁÅ, ê¹ÇÛÁÅ êÇÔñ» ÇÕÀ°º
éÔÄ Ç×ÁÅ ÕÇÔ¿çÅ ÕÂÆ ÕÅðé» ÕðÕ¶ îËù Ã¿å» å¯º éëðå
Ô¯ ×ÂÆ ÔËÍ ìÅäÆ Ã¿å» ç¶ ñ¼Ûä òÆ çÃçÆ ÔË -
ÁËö ÿå é î¯ ÕÀ° íÅòÇÔ¨
âÅñÅ ÇÃÀ° ê¶âÅ ×àÕÅòÇÔ¨ ê³éÅ - DGF
ç¶Öä ÇòÚ ×¼ñ ìÅäÆ å¯º À°ñà ÇçÃçÆ ÔË, ÖËð
î˺ ÚÇñÁÅ Ç×ÁÅ, ÃÅðÅ çÆòÅé ùÇäÁÅ-Ã¿å» çÅ
ÇÕÀ°ºÇÕ last çÆòÅé ÃÆ, ìÇÔ ÜÅ-ìÇÔ ÜÅ Õð ÇçåÆÍ
ÿ×å» ízîä ñÅ ÇçåÆÁ»Í ÃÅÖÆÁ» ùäÅÂÆÁ» - ×¹ðÈ
Ãîð¼æ ÔË, ܯ î³×¯ úÔÆ ç¶ Çç¿çÅ ÔËÍ Ã¿å À°Ã ç¶ ò÷Æð
Ôé, çÅå¶ ÔéÍ Ãí Õ°Û ç¶ ÃÕç¶ ÔéÍ
ÿåé Çìé¹ Áòð¹ é çÅåÅ ìÆÁŨ ê³éÅ - FA@
çÆòÅé ç¶ ÁÖÆð ÇòÚ Ã¿å» çÆ ëÈÕ ÇéÕñ
×ÂÆÍ Ã¿å çÅå¶ å¯º î³×å¶ ìä ×Â¶Í î³×å¶ òÆ î³×ÇåÁ»
(ç¹éÆÁ»çÅð») ç¶Í Ü篺 À°é·» é¶ îé çÆ Þ¯ñÆ Á¼â Õ¶
ì¶éåÆ ÕÆåÆ ÇÕ ÃÅè ÿ×å ÜÆ! ÕÂÆ ×¹ðÈ Øð ìäç¶
Ôé ÇÂà ñÂÆ Ççñ Ö¯ñ· Õ¶ îÅÇÂÁÅ çÅé Õð¯, ܶ ÇÂÃ
òÕå éÔÄ ç¶ ÃÕç¶ å» ëñ» ëñ» ê̶îÆÁ» ù ìÅÁç
ÇòÚ ç¶ ç¶äÆÍ Ôð îÔÆé¶ ÔÆ ÇÂé·» ê̶îÆÁ» ù çÃò¿è
ç¶ ÇçÁÅ Õð¯ Í ÇÂÔ ÃÅⶠêÅÃ ê³ Ü Åì í¶ Ü ÇçÁÅ
Õðé׶Í
î˺ À°á Õ¶ Öó·Å Ô¯ Õ¶ ÕÇÔä ñ¼Ç×ÁÅ ÃÆ (êð
ÇÕÔÅ éÔÄ) ÇÕ Ã¿å ÜÆ, ÇÜà ׹ðÈ å¶ ÇòôòÅô Ççzó·
ÕðÅÀ°ä ñÂÆ ÁÅê ÜÆ é¶ ÃÅðÅ ÷¯ð ñ×ÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
ÔË À°Ã ×¹ðÈ å¶ å°ÔÅù ÁÅê ù å» ÇòôòÅô éÔÄ, íð¯ÃÅ
éÔÄÍ Ü¶ å°ÔÅù ×¹ðÈ å¶ êÌåÆå Ô¯ò¶, íð¯ÃÅ Ô¯ò¶ å» å°ÃÄ
ÃÅ毺 ÇÕÀ°º î³×¯ºÍ å°ÃÄ ìÔ¹å ÚîåÕÅðÆ î³×å¶ Ô¯ ÇÜé·»
ù î³×ä çÅ ìÔ¹å ÕîÅñ çÅ ã¿× ÁÅÀ°ºçÅ ÔË, trained
î³×å¶ Ô¯Í ìÅäÆ çÆÁ» ×¹ðÈ ×¯Çì¿ç ÇÃ¿Ø îÔÅðÅÜ ç¶
Õæé Áé°ÃÅð Õ¶òñ Õ°ðñÆÁ» ÔÆ Õðç¶ Ô¯Í å°ÃÄ ÁÃñÆ
éÔÄ éÕñÆ Ã¿å Ô¯Í ÁÅî ÕÔÅòå ÔË - î³×ä Ç×ÁÅ,
ï îð Ç×ÁÅÍ Ã¿å îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶ Ô¹¿ç¶ Ãé, î³×ä
òÅñ¶ çÆ ÜîÆð Öåî Ô¯ Ü»çÆ ÔË, Ú¹¿Ú Ç×ÁÅéÆ ðÇÔ
Ü»çÅ ÔËÍ ðÅó¶ ÃÅÇÔì òÅñ¶ îÔ»ê¹ðô À°×ðÅÔÆ éÔÄ
Õðç¶, î³×ç¶ éÔÄ, ì¯ðÆÁ» éÔÄ íðç¶ êð À°é·» ç¶ éÅî
5
å¶ Ô¯ð ìæ¶ð¶ ÇÂÔ Õ¿î ÕðÆ Ü»ç¶ ÔéÍ
ÃÇå×¹ðÈ éÅéÕ ÜÆ ù îðçÅéÅ Áð÷ ÕðçÅ ÔË,
êÅåôÅÔ, í¹¼Ö âÅãÆ ñ¼×Æ ÔËÍ ë¶ð? Ô¹Õî Ô¯ò¶ ÃÅî·ä¶
é×ð ÇçÃçÅ ÔË Õ°Û ÖÅ êÆ ÁÅò»Í ×¹ðÈ ÜÆ ê¹Ûä ñ¼×¶
À°æ¶ å¶ðÅ Õ¯ÂÆ òÅÕë ÔË Ü» Çðôå¶çÅð ÔË? ÕÇÔ¿çÅ éÔÄ
îÔÅðÅÜÍ ë¶ð ÇÕ毺 ÖÅò¶º×Å? ÕÇÔ¿çÅ îÔÅðÅÜ! î³× Õ¶
ÖÅ ÁÅÀ±ºÍ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ ÕÇÔä ñ¼×¶, òÅÔ îðçÅÇéÁÅ!
ãÅâÆ Ô¯ò¶º üڶ êÅåôÅÔ çÅ, ðÅÇÜÁ» ç¶ ðÅܶ çÅ, î³×¶
ç¹éÆÁ»çÅð» å¯ºÍ ÇÂÔ å» ×ñå ×¼ñ ÔËÍ
Á¼ÜÕñ· ÇÜò¶º corruption ù Õ¯ÂÆ îÅóÆ ÚÆ÷ éÔÄ
ÃîÇÞÁÅ Ü»çÅ, ÇÂö åð·» î³×äÅ Ã¿å» çÅ ð¹àÆé ÔÆ
ìä Ç×ÁÅ ÔËÍ
î¹ÁÅë ÕðéÅ, ÇÂÕ ÇÂÕ Øð çÃ-çà ì¯ðÆÁ»
çÅä¶ ñËä ñÂÆ è¼Õ¶ éÅñ ù¼àÆÁ» Ü»çÆÁ» ÔéÍ Ã¿×å»
çÃçÆÁ» ÔéÍ ×ðÆì ÇÕÃÅé» çÆ ÖÈé êÃÆé¶ çÆ ÕîÅÂÆ
ù à¶ã¶ î¶ã¶ ã¿× éÅñ éÚ¯ÇóÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ
çôî¶ô ÜÆ é¶ îÿç ÇÃÃàî ì¿ç ÕÆåÅ ÃÆÍ ÁÃÄ
ë¶ð ô¹ðÈ Õð ÇñÁÅ ÔËÍ ×¹ðÈ Øð ìÔ¹å ÔÆ êÈÜäï¯×
Ü×·Å ÔË, ÃÅâÅ ÇÃð ÔËÍ êð ÇÕö ôìç çŠܶ Áðæ
Õðé çÆ ìÜŶ Áéðæ Õð ÇçåÅ ÜÅò¶ ë¶ð ×¹ðÈ ÜÆ
çÆ ÃÅâ¶ å¶ Ö¹ôÆ Ô¯À± Ü» éðÅ÷×ÆÍ ÇÂÕ ê̶îÆ é¶
ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ ÃÅⶠÇê³â ÇòÚ AD ×¹ðç¹ÁÅð¶ Ôé, åóÕ¶
Õ¿é êÅÂÆ éÔÄ Ã¹äçÆÍ éÅ Õ¯ÂÆ íÜé Õð ÃÕ¶, éÅ
Õ¯ÂÆ ÃÕ±ñÆ ÇòÇçÁÅðæÆ ÁÅêäÅ ÃìÕ ïÅç Õð ÃÕ¶Í
×¹ðç¹ÁÅð¶ AD Ô¯ä òÆ ÇÕÀ°º éÅÍ ÁÅîçé çÅ Ãí 寺
òèÆÁÅ ÃÅèé ÔËÍ ÇÂö ÃÅèé é¶ é½ò¶º êÅåôÅÔ Ã
ÔÇðî³çð ÃÅÇÔì ç¶ ê¹ÜÅðÆÁ» çÆ îå îÅðÆ ÃÆ éÅÍ Ã¿å
Á½ð î³×äÅ ç¯é¯º ×¼ñ» Çòð¯èÆ ÔéÍ ×¹ðÈ Øð ñóÅÂÆ
ç¶ Õ¶ºçð ìä ðÔ¶ ÔéÍ ÁÖìÅð» ÓÚ ÁÅÀ°ºçÅ ÔË, ëñ»
×¹ðÈ Øð ÇòÚ Ú¯ä» Ã êÅðàÆÁ» çÆÁ» åñòÅð» Úñ
×ÂÆÁ»Í
×¹ðÈ Øð ìÚå ìä ׶ Ôé Ô¹ä ÃÅù ÚÅÔÆçÅ ÔË
×ðÆì ÜéåÅ çÅ ÇÂÔ êËÃÅ ×ðÆì» çÆ development
ñÂÆ ÔÆ ñÅÇÂÁÅ ÜÅò¶ å» ×¹ðÈ éÅéÕ ÜÆ çÆ ÃÅⶠå¶
Ö¹ôÆ Ô¯ò¶×ÆÍ ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì îÔÅðÅÜ ÇòÚ ÇÕå¶ òÆ
ÇñÇÖÁÅ éÔÄ ÇîÇñÁÅ ÇÕ Ã¿å çÆ ÇâÀ±àÆ ×¹ðÈ Øð
ìäÅÀ°ä çÆ ÔËÍ ÇÃ¼Ö çÆ, ÿå çÆ ÇâÀ±àÆ éÅî ÜêÅÀ°ä
çÆ æ» æ» ÇñÖÆ Ô¯ÂÆ ÔËÍ Ã¼Ú êÌÅêåÆ À°êð¿å Ã¼Ú ÁÅÚÅð
ÕîÅÀ°ä çÆ ÔËÍ
ÇÂÕ ê̶îÆ é¶ ×¼ñ ùäÅÂÆ ÇÕ ÁÃÄ ÕäÕ ç¶
ÃÆÜé çÆ ÇÕÃÅé» êÅïº recovery Õð ðÔ¶ ÃÆÍ ÇÂÕ
ÇÕÃÅé ÃÅâÅ ê̶îÆ ÃÆÍ ÁÃÄ Ã¯ÇÚÁÅ Ú¼ñ¯ À°Ã ù
(ìÅÕÆ ê³éÅ BB å¶)
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
 ð¿×ñ¶ üÜä
(ñóÆ Ü¯óé ñÂÆ ç¶Ö¯, ÜéòðÆ Á³Õ, ê³éÅ - EB)
«ÇèÁÅä¶ ç¶ Õ½åÕ -
çÈ Ü ¶ Ççé «ÇèÁÅä¶ ÖÅñÃÅ ÔÅÂÆ ÃÕ± ñ ç¶
×¹ðçòÅð¶ ÇòÖ¶ ÃÅðÆ Ã¿×å ÁÅÇ ܹóÆÍ éÅ Õ¶òñ
ÖÅñÃÅ ÔÅÂÆ ÃÕ±ñ ç¶ ÇòÇçÁÅðæÆÁ» Áå¶ ÁÇèÁÅêÕ»
çÆ Ã¿×å ܹóÆ ìñÇÕ «ÇèÁÅä¶ ç¶ Ô¯ðé» ÁÅôðî» ç¶
ÇÃ¼Ö ÇòÇçÁÅðæÆ Áå¶ ÁÇèÁÅêÕ òÆ ÁŠܹó¶Í îÅñòÅ
ÖÅñÃÅ ÔÅÂÆ ÃÕ±ñ ç¶ êÌì¿èÕ Õî¶àÆ ç¶ ÃÅð¶ ÇÃ¼Ö î˺ìð
òÆ ÚÅÇ ÚÅÂÆñ¶ Ô¯ Õ¶ ÁÅä ò¹á¶Í ¶è𯺠ÁÃÄ êÇàÁÅñ¶
寺 îðÜÆòó¶ üÜä ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ Ô¯ð» ù éÅñ ñË
Õ¶ «ÇèÁÅä¶ ð¶ñò¶ Ãà¶ôé å¶ ÁÅ À°åð¶Í À°åðé ÃÅð
ÃÅù êåÅ ñ¼×Å ÇÕ ÖÅñÃÅ ÔÅÂÆ ÃÕ±ñ ç¶ ×¹ðçòÅð¶
ÇòÖ¶ ÃÅðÆ Ã¿×å ÁÅÇ ܹóÆ ÔË, ÇÜÔóÆ ÃÅâÅ ðÅÔ åÕ
ðÔÆ ÔËÍ ê̶î ð¿×Æ î½Ü çÆÁ» ñàÕ» ÇòÚ íÅÂÆ ×¹ðìÖô
ÇÃ¿Ø ÜÆ ù éÅñ ñË Õ¶ ÁÃÄ Ãà¶ôé 寺 ܹóÆ Ã¿×å
ç¶ îÜî¶ òÅñÆ Ã¿×å òñ èÅÂÆ ÕðÕ¶ ÜÅ ðÔ¶ û ÇÕ
ÁèòÅචÇòÚ ÜÅ Õ¶, å°ð¶ Ü»ÇçÁ» çÆ Ü篺 ÃÅâÆ Á¼Ö
À°ØóÆ, å» ÕÆ ç¶Öç¶ Ô» ÇÕ òÆð ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ
ÇòÚ ÔË ÔÆ éÔÄÍ ÔËðÅé û ÇÕ ÕÆ Ã¹×Åå ÜÅ Õ¶ ÔÅ÷ð
Õð»×¶Í ÃÅâÆ ÔËðÅéÆ êð¶ôÅéÆ ç¶Ö Õ¶ î¯×Å ÇéòÅÃÆ ÇÃðÆ
ÁòèÈå íÅÂÆ ÁÅåîÅ ÇÃ¿Ø ÜÆ ì¯ñ À°á¶, ÔËðÅé êð¶ôÅé
Ô¯ä çÆ ÕÆ ×¼ñ ÔË, Ô¹ä¶ ÔÆ ×¹êå À°âÅðÆ îÅð ׶
×¹ðî¹Ö ÇêÁÅð¶ ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ Á׿î 寺 ÔÆ ÁÅ
À°åðé×¶Í ×¹ðî¹Ö òÆð ÇÃðÆ íÅÂÆ ÁÅåîÅ ÇÃ¿Ø ÜÆ
î¯×Å ÇéòÅÃÆ ÁòèÈå ÜÆ À°é·» Ççé» ÇòÚ ìóÆ ÔÆ
ÁÅåî-êÌîÅåîÆ ð¿×» òÅñÆ ÕñÅ ÇòÚ Ö¶â ðÔ¶ ÃéÍ
À°é·» ç¶ éÅî-ð¿×» ç¶ å°ëËñ ÇðèÆ ÇüèÆ å» íÅÂÆ
ÁÅåîÅ ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ ìÅò¶º Á³× Ö¶â ðÔÆ ÃÆÍ ÁÃÄ ìóÆ
ÇìÔìñåÅ ÃÇÔå ÇÃðÆ íÅÂÆ ÁÅåîÅ ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ ÇÚÔð¶
òñ ÞÅÕ¶ å¶ Á³åð×åÆ ì¶éåÆ ÕÆåÆ ÇÕ ÞÅåÆ îÅð¯,
ÞÅåÆ îÅð Õ¶ êåÅ Õð¯ ÇÕ íÅÂÆ ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ ÇÕæ¶
Úñ¶ ׶ ÔéÍ ÁÅÇ×ÁÅ-êÅñÕ ÁòèÈå ÜÆ é¶ ìóÆ
×¹ðî¹ÖåÅ ÃÇÔå ÇÂÕ ç¯ Çî¿à ñÂÆ Öó·¶ Öó¯å¶ ÔÆ
ÃîÅèÆ ÃÇæå Ô¯ Õ¶ ìóÆ Ççzó·åÅ ÃÇÔå À°åð ÇçåÅ
ÇÕ òÆð ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ ÇÂÕ çÇðÁÅ ç¶ ÇÕéÅð¶ ÇÂÕ
ÃðÕó¶ ç¶ ìÈÞ¶ êÅà åÅóÆ ñÅÂÆ ìËᶠÔé, î˺ Ô¹ä¶ ÜÅ
Õ¶ À°é·» ù ñË ÁÅÀ°ºçÅ Ô»Í À°Ô ë°ðå¯ ë¹ðåÆ Úñ¶ ׶,
ÁÃÄ À°æ¶ ÔÆ ÁÅåî-ð¿×» ÇòÚ ×ó±¿ç ԯ¶ Öó¯å¶ ðÔ¶Í
Ü篺 Á¼Ö À°ØóÆ å» êåÅ ñ¼×Å ÇÕ íÅÂÆ ÁÅåîÅ ÇÿØ
ÜÆ ×¹ðî¹Ö ÇêÁÅð¶ ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ ù éÅñ ñÂÆ ÁÅ
ðÔ¶ ÔéÍ ë¶ð ܼëÆÁ» êÅ Õ¶, ¶ò¶º ÇÜò¶º Çîñ¶, ÇÚð» ç¶
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
6
íÅÂÆ ÃÅÇÔì íÅÂÆ ðäèÆð ÇÃ¿Ø ÜÆ
ÇòÛó¶ Çîñ¶ Ô¹¿ç¶ ÔéÍ Õ¿ØÆÁ» êÅ Õ¶ ë¶ð ×¹ðçòÅð¶ çÆ
ܹóÆ Ã¿×å òñ ù ÃÅð¶ å°ð ê¶Í
Á¼×¶ ÕÆ ç¶Öç¶ Ôé ÇÕ ×¹ðçòÅð¶ ÇòÚ ÃÅðÆ
ÿ×å ܹóÆ ìËáÆ ÔË Áå¶ ÕÆðåé Õð ðÔÆ ÔËÍ ÁÃÄ òÆ
¶è𯺠ÕÆðåé Õðç¶ ×¶, òÆð ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ Ãí
å¯ º îÈ Ô ð¶ Ãé, ìó¶ ÔÆ ÁÅåî-åð¿ × Æ î½ Ü » ÇòÚ
ÕÆðåé-è¹éÆÁ» çÆÁ» ÁÅåî-è¹é» ×¹¿ÜÅ ðÔ¶ Ãé,
ÃÆà À°å¶ ÕÅñÅ ç¹îÅñÅ ÃÜÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ, ÁÅÃé çÆ
ì¹¼Õñ îÅðÆ Ô¯ÂÆ, å¶ó ÕÛÇÔðÅ ÔÆ ÕÛÇÔðÅ, êÜÅîÅ
Õ¯ÂÆ éÔÄÍ Ú¼Õð Ç´êÅé» ÁÅÇçÕ Ãôåð» éÅñ Ãܶ
ԯ¶, À°Ã ÇÃ¼è¶ ÃÅç¶, ÃÅç î¹ðÅç¶ ×¹ðî¹Ö ò¶Ã ÇòÚ
ÇêÁÅð¶ ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÃÅðÆ ÇÃÌôàÆ ç¶ Ú¼ÕðòðåÆ ðÅܶ
êÌåÆå Ô¹¿ç¶ ÃéÍ ÇÚÔð¶ À°å¶ À°Ô ܹñ-ܹñÅñÆ ÜîÅñ
ÁÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕ ç¶ÖäÔÅÇðÁ» 寺 Þ¼ÇñÁÅ éÅ ÜÅò¶Í
ÃðÆð çÆ ðÈê Õð»åÆ ç× ç×Å ðÔÆ ÃÆ, ìÅñóÆ ÁÅï±
ÁòÃæÅ, Áܶ çÅ²ó·¶ çÆ ñÈÂƺ òÆ éÔÄ ë¹àÆ ÃÆ, Á¼Ö»
îÆàÆÁ» Ô¯ÂÆÁ», Á׿îÆ éÅî ç¶ éô¶ Úó·¶ Ô¯Â¶, ܹóÆ
ÿ×å ÇòÚ êÌÕÅôå ԯ¶ ÃÌÆ ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶
Á×ðíÅ× èó¿î ÕðÕ¶ â¿âÀ°å êðé¶ Çâ× Õ¶ ÜÅ î¼æÅ
à¶ÇÕÁÅÍ ÃÅòèÅé Ô¯ä ÃÅð ×¹ð-ôìç çÆ ÕÆðåé-è¹éÆ
ÁËÃÆ Ççñ-ÚÆðòÄ ñËÁ ÇòÚ ×¿ÈÜÅÂÆ ÇÕ ÃÅðÆ Ü¹óÆ Ô¯ÂÆ
ÿ×å Á÷-ìô Ô¯ Õ¶ ÞÈîä å¶ ÞÈñä ñ× êÂÆÍ ÇÂÕ
êÅö òÆð ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø éÅñ ܹó Õ¶ ÁÃÄ ôìç
êó·Æ¶, çÈܶ êÅö ÃÅðÆ Ã¿×å êó·¶Í ÇÂÔ Ü¯àÆÁ» çÅ
ôìç ÃîÅêå Ô¯ä çÆ ç¶ð ÔÆ ÃÆ ÇÕ Ã¿×å ÇòÚ Ü¹ó¶
ԯ¶ Áé¶Õ» ÇòÇçÁÅðæÆ Á³ÇîÌå ÛÕä ç¶ ÁÇíñÅÖÆ Ô¯
Õ¶ ܯçóÆÁ» Õðç¶ À°á Öó·¶ Ô¯Â¶ Áå¶ À°á Õ¶ ܯçóÆÁ»
Õðé ñ¼×¶Í ÖÅñÃÅ ÔÅÂÆ ÃÕ±ñ ç¶ ÃËÕ¿â îÅÃàð ÇÃðÆ
íÅÂÆ ÔÇðí×å ÇÃ¿Ø ÜÆ é¶ ÁËé· À°Ã Ã ÃÅðÆ Ã¿×å
ÇòÚ À°á Õ¶ ÁËñÅé Õð ÇçåÅ ÇÕ Õñ· ù çÈܶ Ççé
ÔÆ À°é·» ç¶ ×ÌÇÔ ÇòÖ¶ ÁÖ³â êÅá çÆ ÃîÅêåÆ êð
À°æ¶ Á³ÇîÌå ÿÚÅð ÃîÅ×î ÕÆåÅ ÜÅò¶×Å, ÃÅðÆ Ã¿×å
å¶ ÖÅà Õð Á³ÇîÌå-ÁÇíñÅÖÆ ÁÅ ÔÅ÷ð Ô¯òäÍ
ÁÖ³â êÅá ÁÅð¿í Ô¯ Ç×ÁÅ - ÃËÕ¿â îÅÃàð ç¶
ØðÍ ÁÅÃÅò¿ÇåÁ» çÆ ÇÂÔ ÁÅÃÅ íÅòéÆ ÃÆ ÇÕ ÇÂÃ
ÃÅð¶ ÃîÅ×î ÇòÚ ×¹ðî¹Ö ÇêÁÅð¶ ìÅìÈ î¼ñ ÇÃ¿Ø ÜÆ,
ÇêÁÅð¶ ÇêÁÅðÅ ÇÃ¿Ø ÜÆ, ÇÃðÆ íÅÂÆ ÔÇðìÚé ÇÿØ
ÒçÈñ¶ôðÓ ÷ðÈð ÁÅ ôÅîñ Ô¯äÍ Ã¯ Áܶ ÃÌÆ ÁÖ³â êÅá
éÇîå ÃÌÆ ÁÅÃÅ ÜÆ çÆ òÅð çÅ ÕÆðåé Áð¿í ÔÆ
Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ ÇÕ À°Õå Çå¿é¶ ×¹ðî¹Ö Üé ÇÂÕ Á׿îÆ
ÇÖ¼Ú éÅñ Á³ìÅñ¶ ÛÅÀ°äÆ å¯º ÁÅ ôÅîñ Ô¯Â¶Í Ã¿å ÔÆðÅ
ÇÃ¿Ø ÜÆ çÅÀ±çê¹ð òÅñ¶ íÆ ÇÕè𯺠Á׿ ÔÆ ÁŠܹó¶Í
À°è𯺠êÇàÁÅñ¶ 寺 ÇÃðÆ íÅÂÆ ×¹ðî¹Ö ÇêÁÅð¶ ÇÃðÆ íÅÂÆ
ܯÇ׿çð ÇÃ¿Ø ÜÆ òÆ ÁÅä çÆçÅð-ê÷Æð Ô¯Â¶Í Ã¼å¶º çÅ
ÃÅÔŠܹó Ç×ÁÅÍ ÖÈì ÁÖ³â ÕÆðåé Ô¯Â¶Í ÁÖ³â
ÕÆðåé ÁÅÃÅ ÜÆ çÆ òÅð ç¶ í¯× ê¶ å¶ ÁÖ³âêÅá
Áð¿í Ô¯ÇÂÁÅ, êÇÔñ¶ ÁÖ³âêÅá» çÆ îÅÔÆÁå ÇòÚ ÔÆ
Áð¿í Ô¯ÇÂÁÅÍ ÁÅÇç, îÇè, Á³å Ôð Ã ÔÆ Ãð¯å¶ Üé»
çÆ Ã¿×å ãÕ¯ ãÕ Ü¹óÆ ðÔÆ, ÖÅà ÕðÕ¶ Ü篺 ùæðÆôð
íÅÂÆ ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ çÆ ð½ñ ÃÌÆ ÁÖ³âêÅá çÆ ÁÅò¶,
À°ç¯º å» ê̶îÆ Ãð¯å¶ Üé» ç¶ ÃîÈ¿Ô Ãî¹çÅÇ çÅ ÇÂÕ
ÞÈñçÆÁ» ñÇÔð» òÅñÅ Ãçð áÅá» îÅðé ñ× êò¶Í
Á³ÇîÌå-ÁÇíñÅÖÆ Üé å» ÁËö À°îÅÔ¶ À°îâŶ ԯ¶ Ãé
ÇÕ î¹¼ã 寺 ÃîÅè-ÃÇæå ܹó Õ¶ âà ׶ Áå¶ ë¶ð À°á¶
ÔÆ éÔÄÍ ÁÖ³â êÅá ÃîÅêå Ô¯ä êð ÁÖ³â ÕÆðåé
ë¶ð Áð¿í Ô¯ Ç×ÁÅ Áå¶ ÁÖ³â ÕÆðåé ç¶ í¯× çÆ
ÃîÅêåÆ êð À°Ã î³âñ Á³çð ê³Ü¶ ÁÖ³âêÅáÆ, ê³Ü¶
ÇêÁÅð¶ Áå¶ Á³ÇîÌå-ÁÇíñÅÖÆ Üé ÔÆ ðÇÔ ×Â¶Í Ô¯ð
ÃÅðÆ Ã¿×å ìÅÔð êèÅð ×ÂÆÍ
Á³ÇîÌå-Çí¿éóÆ-ñôÕ-ñÇÔð òÅñ¶ ×¹ðî¹Ö ÇêÁÅð¶,
éò-ìÅñó¶ , Ãíé» ç¶ Á÷Æ÷ Áå¶ Ãíé» çÆÁ»
Á¼ÖÆÁ» ç¶ åÅð¶ íÅÂÆ ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÃÌÆ ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì
ç¶ åÅì¶ Ú½ð-ìðçÅð Ô¯ Õ¶ ÇñôÕÅð¶ îÅðé ñ¼×¶Í ÃÇå×¹ðÈ
üڶ êÅåôÅÔ ÃÌÆ ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì ç¶ Á×ðíÅ× ê³Ü¶
ÇêÁÅð¶ Á³ÇîÌå-ÿÚÅð çÆ ÃÅðÆ Ãî¼×ðÆ ñÂÆ ÇåÁÅð-
ìð-ÇåÁÅð ԯ¶ ìËᶠÔéÍ çÈܶ Õîð¶ ÇòÚ Õ¯ÂÆ â¶ã ý
ç¶ ÕðÆì Á¿ÇîÌå-ÁÇíñÅÖÆ Üé Á³ÇîÌå ìÈ¿ç ç¶ ÇêÁÅö
Ô¯ Õ¶ À°âéòÅé Ô¯ Õ¶ Öñ¯å¶ ÔéÍ ÇÂÕ ÇÂÕ ÕðÕ¶
À°é·» Á³ÇîÌå ÁÇíñÅÖÆÁ» ÇòÚ¯º ê³Ü» ÇêÁÅÇðÁ» ç¶ ê¶ô
Ô¯ÇÂÁÅÍ Ü¯ ÁÅò¶, À°Ã çÆ ÇÂÕ àÕ é÷ð ×¹ðÈ ÃÅÇÔì
ç¶ åÅì¶ ìËᶠðÅÜ ç¹ñÅð¶ òñ ÜÅò¶Í ïè ùèÅÂÆ Áð¿í
Ô¯ÂÆ, â¶ã ý ÁÇíñÅÖÆÁ» ÇòÚ¯º Õ¶òñ CH ÔÆ êÅÃ
ԯ¶, ìÅÕÆÁ» òÅÃå¶ ë¶ð Ãî» éÆïå Ô¯ÇÂÁÅÍ Áܶ À°é·»
çÆ åóë Ô¯ð òèä ÇçåÆ ÜÅò¶, CH Á³ÇîÌå-
ÁÇíñÅÖÆÁ» ç¶ Çéåð¶ êÈð ÇòÚ¯º ÕÂÆ ÇÂÕ ÇéÖðò¶º
üÜä» ç¶ éÅî ܯ ïÅç Ôé, ï ÇñÖ¶ Ü»ç¶ Ôé -
A. ÇÃðÆ íÅÂÆ ÇÂÕìÅñ ÇÃ¿Ø Çê¿â ì¯êÅðÅÇÂ
(«ÇèÁÅäÅ) B. ÇÃðÆ íÅÂÆ êÌèÅé ÇÃ¿Ø Çê³â Ü¿âÆ
(«ÇèÁÅäÅ) C. ÇÃðÆ íÅÂÆ Õ¶Ôð ÇÃ¿Ø D. ÇÃðÆ íÅÂÆ
ù¿çð ÇÃ¿Ø Ø¹îÅä («ÇèÁÅäÅ) E. ÇÃðÆ íÅÂÆ ÇéÕó¶
òÆð ÿåÅ ÇÃ¿Ø îÈÃÅê¹ðƶ (Ç÷ñŠܦèð) F. ÇÃðÆ íÅÂÆ
ÇéðíË ÇÃ¿Ø ÜÆ ññ寺 òÅñ¶, ÁÅÇç ê̶îÆ Üé» çÅ
ܹóò» ܹà ÃÆÍ ÇÂé·» çòÅðÅ ë¶ð Ô¯ð êÈð» ç¶ êÈð
ÇåÁÅð ԯ¶Í
7
ÖÅñÃÅ ÔÅÂÆ ÃÕ±ñ «ÇèÁÅäÅ ÇòÖ¶ ÇÂà ÇìÇè
Áîð ÜÆòó¶ í¹Þ¿×Æ Üé» ç¶ êÈð» ç¶ êÈð ÇåÁÅð Ô¯ ׶Í
ÃÅð¶ ÔÆ ÕÆðåéÆ Üé Ôé, ÃÅð¶ Çéåé¶îÆ ê̶îÆ Ôé,
×¹ðî¹Ö ÇêÁÅÇðÁ» çÆ ðÇÔå ìÇÔå ÇòÚ ÃÅð¶ ÔÆ ååêð
ÔéÍ Õ¿î» å¶ ÃÕ±ñ» çÆÁ» êó·ÅÂÆÁ» 寺 Ã̶ôà å¶ î¹ÖÆ
Õ¿î ÃîÞ Õ¶ ÃÅð¶ ÔÆ Á³ÇîÌå ò¶ñ¶ ç¯ òܶ À°á Õ¶ ýÚ
ÇÂôéÅé Õðç¶ Ôé Áå¶ ×¹ðç¹ÁÅð¶ ÇòÖ¶ ܹó Õ¶ Çéåé¶î
ìÅäÆÁ» çÆÁ» ê̶î-è¹éÆÁ» è¹éÅòä êôÚÅå ÇéåÅêÌÇå
ÇÃðÆ ÁÅÃÅ ÜÆ çÆ òÅð ç¶ ÁÖ¿â ÕÆðåé Õðç¶ ÔéÍ
ë¶ð ðÇÔ¿çÅ Ãî» êó·ÅÂÆÁ» ÇòÚ Çç¿ç¶ ÔéÍ ÃÕ±ñ» çÆÁ»
ÜîÅå» ÇòÚ ÜÅ Õ¶ ìðŶéÅî ìËᶠðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ ÇÚå
ÇìðåÆ Çéð¿ÕÅð çÆ ïÅç ÇòÚ Ãí çÆ ÁðÈó· ðÇÔ¿çÆ ÔËÍ
À°ê𯺠À°ê𯺠ÃÕ±ñ-êó·ÅÂÆÁ» çÅ áÅáÅ ìÅ×Å òÆ Õðç¶
Ôé, ×¹ðî¹Ö Üé ÃÕ±ñ-îÅÃàð ìóÆÁ» ÇëÕð ÇÚ¿åÅò»
ÇòÚ êËºç¶ Ôé ÇÕ ÇÂé·» ìÅñÕ» çÅ ÜÆòéÅ êó·ÆòéÅ
ÕËö å¯ó Çéí¶×Å? ×¹ðÈ çÆ é¶å ÁËÃÆ Ô¯ÂÆ ÇÕ ÃÕ±ñ ç¶
ÃÅñÅéÅ ÇÂîÇåÔÅé» ÇòÚ ÇÂÔ ÃÅð¶ ç¶ ÃÅð¶ ×¹ðî¹Ö
í¹ Þ ¿ × Æ Ãí å¯ º Ú¿ × ¶ é§ ì ð» ÇòÚ êÅà ԯ  ¶ Í êÌ ¿ å ±
é°ÕåÅÚÆé» çÆ ç¿ç-ÕæÅ ë¶ð òÆ éÔÄ Ü»çÆ, ÇÕÀ°ºÇÕ
ÇÂÔ ÃÅð¶ Á³ÇîÌåèÅðÆ í¹Þ¿×Æ ×Ååð¶ çÆÁ» Ç´êÅé» ñÅ
Õ¶ ÃÕ±ñ¶ Ü»ç¶ ÃéÍ À°é·Ä ÇçéÄ ×Ååð¶ òÅñÆ Ç´êÅé
ñÅ Õ¶ ÃÕ±ñ¶ ÜÅäÅ òÆ ìóŠܹðî ÃîÇÞÁÅ Ü»çÅ ÃÆÍ
ÇÂé·» í¹Þ¿×ÆÁ» ù å» ôÃåð ìÃåð ÃÜÅ Õ¶ ÃÕ±ñ¶
ÜÅä çÆ ÁËÃÆ Ú¶ê êÂÆ Ô¯ÂÆ ÃÆ ÇÕ ÇÕö çÆ íÆ À°é·»
ù ÔàÅòä çÆ Ü¹ðÁå éÔÄ Ô¹¿çÆ ÃÆÍ Ãí¶ êÌì¿èÕ Üé
ÃÕ±ñ ç¶ Ôîçðç ÃçÅòä òÅñ¶ é¶åÅ Üé ÇÂÔÆ ÁÅÖä
êÅÖä ÇÕ íÅÂÆ ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø î¹ó Õ¶ ÃÕ±ñ¶ ÕÅÔçÅ
ÇñÁ»çÅ, ÇÂé·» é¶ å» ÃÕ±ñ ù êÌîÅðæÆ ÚÅàÇóÁ» çÆ
ÚàÃÅñ ÔÆ ìäÅ ÇçåÅÍ Ã¼Úî¹¼Ú ÃÅð¶ ÇòÇçÁÅðæÆ íÆ
Çò×Åó Ççå¶Í
íÅÂÆ êÈðé ÇÃ¿Ø ÜÆ ÒÜé¶åê¹ðÓ òÅÇñÁ» é¶ òÖðÅ
¦×ð Ãðì-ñ¯Ô Çìì¶Õ çÅ ÁÅð¿í Õð ÇçåÅ ÇÜà ÇòÚ
Ãî¹¼Ú¶ ðÇÔå Çìì¶Õ À°åôÅÔÆ í¹Þ¿×Æ Üé ¦×ð ÛÇÕÁÅ
Õðé å¶ íÅÂÆ êÈðé ÇÃ¿Ø ÜÆ ÁÇÔÇéÃÆ ÇéôÕÅî öòÅ
ÇòÚ ÔÆ Ü¹à¶ ðÇÔäÍ À°é·» ù å» ÃÕ±ñ ÜÅä çÆ òÆ
ùè ì¹è í¹¼ñ ×ÂÆÍ ìó¶ ÔÆ À°Ú¶ Áå¶ Ã¹¼Ú¶ ÇÃçÕ òÅñÅ
Á³é·Å ÇéôÚÅ ×¹ðîÇå ÁÃÈñ» À°å¶ ðÖç¶ ÃéÍ Á³é·¶ ÇéôÚ¶
çÅ ÇÂÔ íÅò éÔÄ ÇÕ Á³èŠ蹿è ÔÆ ÇéôÚÅ Õð ìËá¶
ÃéÍ ìñÇÕ Á³é·¶ ÇéôÚ¶ çÅ ÇÂÔ íÅò ÔË ÇÕ ×¹ðîÇå
ÁÃÈñ» çÆ íÅÀ°-íÅòéÆ À°å¶ ååêð Ô¯ Õ¶ ñ¯Ô¶ çÆ ñ¼á
ò»×È¿ Çåé·» ÁÃÈñ» À°å¶ ÇåÁÅð-ìð-ÇåÁÅð ðÇÔä òÅñ¶
ÇÂÔ íÅÂÆ êÈðé ÇÃ¿Ø ÜÆ ÃéÍ ÇÃîðé ÇòÚ ÁËö
ååêð ÇÕ Õç¶ Ã½ºç¶ ÇçÃç¶ ÔÆ éÔÄ ÃéÍ íÅÂÆ ×¹ðìÖô
ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ Ãéî¹Ö ìËá Õ¶ ÕÆðåé-ÁÇíÁÅà çÅ Ô¹ñÅÃ
êÈðÅ Õðç¶ ÃéÍ ÁÖ³â êÅá Õðé ÇòÚ ÁËö êÌìÆé Ãé
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
ÇÕ Ø³ÇàÁ» ì¼èÆ ÇÂÔ¯ ÔÆ À°ÚÆ åÅð å¶ ñËÁ ÇòÚ ìóÅ
å¶÷ å¶ ê³Úî ùð òÅñÅ ÁÖ³âêÅá À°é·» çÅ ÃÆÍ
ÁÖ³âêÅá ÕðÇçÁ» ÇÚÔð¶ å¶ ñÅñÆ ÁÅ ÜÅäÆ, Á¼Öð
Á¼Öð Ãð¯å¶ Üé» çÆ ÃîÞ ÇòÚ êËä¶Í Á¼×¶ ÇÂÕ íÅÂÆ
×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ Ãé, Ô¹ä ç¯ ÁÖ³â êÅáÆ Ü¹ó Õ¶
Ã¯é¶ å¶ Ã¹ÔÅ×Å ìä Ç×ÁÅÍ ÁÖ³âêÅá» çÆ åÅñ ì¼ÞÆ
ÔÆ ðÇÔ¿çÆ ÃÆ å¶ ÇÜæ¶ ÇÂÔ ç¯Ç ÁÖ³âêÅáÆ (íÅÂÆ
×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø å¶ íÅÂÆ êÈðé ÇÃ¿Ø ÜÆ) ܹó Ü»ç¶ Ãé,
À°æ¶ åÆܶ çÆ òÅðÆ ÔÆ éÔÄ ÁÅÀ°ºçÆ ÃÆÍ ð½ñ» ò¿â»
ç¶ à¿à¶ ìÖ¶ó¶ ÔÆ éÔÄ Ãé, ÁÇÜÔ¶ ÇÂÕ å¯º ÇÂÕ Úó·ç¶
ç×-Ü×¿ç¶ ÇÚÔÇðÁ» òÅñ¶ Áé¶Õ» ÔÆ ÁÖ³âêÅáÆ
À°åê³é Ô¯ ׶ ÃéÍ ÃÕ±ñ ì¯ðÇâ¿× ÔÅÀ±Ã ç¶ ×¹ðç¹ÁÅð¶
ÇòÖ¶ Ôð çî ÇÂé·» ñàì½ÇðÁ» çÆ ê̶î òð·ÅéÆ-êÄØ
Úó·Æ ÔÆ ðÇÔ¿çÆ ÃÆÍ
À°é·Ä ÇçéÄ ÇÂÔ í¹Þ¿×Æ ÃíÅ ìóÆ ÔÆ Úó·çÆÁ»
Õñ» ÇòÚ ÃÆÍ ÃÅð¶ ÔÆ ÃÕ±ñ ç¶ ÇÃ¼Ö ÇòÇçÁÅðæÆ
í¹Þ¿×Æ ÇÂà Ãí ç¶ î˺ìð ÃéÍ Ôð ÃÅñ ç¯ ×¹ðê¹ðì
ÃÌÆ ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì Áå¶ ÃÌÆ ×¹ðÈ ×¯¯Çì¿ç ÇÃ¿Ø ÜÆ
ç¶ ÁòåÅð èÅðé ç¶ ìóÆ ÁÅé ôÅé éÅñ îéÅòç¶
ÃéÍ ÃÅ𶠫ÇèÁÅä¶ ôÇÔð ÇòÚ Õ¯ÂÆ Ô¯ð ÇÃ¼Ö ÃíÅ
ùÃÅÇÂàÆ î½ÜÈç éÔÄ ÃÆ, ܯ ÇÂé·» ×¹ðê¹ðì» ç¶ ÃÅð¶
êÌì¿è ù Ãð¿ÜÅî ç¶ ÃÕ¶Í ÇÂÔ Õ¶òñ ÇÂé·» ÇåÁÅð-
ìð-ÇåÁÅð í¹Þ¿×ÆÁ» çÅ ÃçÕÅ ÔÆ ÃÆ, ܯ ÇÂà òÆð
×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ çÆ é÷Æð éÅñ ÁÃð-ê÷Æð Ô¯ÂÆÍ
ÃÅù Ô¯ð ìÔ¹å¶ ÇòÃæÅð ÇòÚ ÜÅä çÆ ñ¯ó éÔÄ,
Õ¶òñ íÅÂÆ ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ ç¶ Ã¿Ö¶ê ÜÆòé ÇñÖä
éÅñ ÔÆ Ãð¯ÕÅð ÔËÍ Ã¯ ÁÃÄ Ã¿Ö¶ê ÕðÕ¶ Ô¹ä ÇÂà ù
î¹Õ»òç¶ Ô»Í
ÿֶê ×¼ñ ÇÂÔ ÔË ÇÕ íÅÂÆ ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ ÇÂÃ
ÃÕ±ñ ÇòÚ¯º îËàÇðÕ êÅà ÕðÕ¶ êÇàÁÅñ¶ ÜÅ é½Õð ԯ¶
Áå¶ íÅä¶ Á³ ç ð ÔÆ íÅÂÆ Ü¯ Ç ×¿ ç ð Çÿ Ø ÜÆ, íÅÂÆ
ÁÅåîÅ ÇÃ¿Ø ÜÆ, íÅÂÆ ÜÃò¿å ÇÃ¿Ø ÜÆ éÅñ ÇÂÕñò¿Ü¶
ÜÅ ÃæÅêå Ô¯Â¶Í Â¶èð Ã ç¶ ×¶ó ÇòÚ AIAD-AE òÅñ¶
ÃÅ÷ô նû ÇòÚ ÃÅðÅ ÜæÅ À°ñÞÅÁ ÇñÁÅ Ç×ÁÅ Áå¶
ÁÃÄ AF ÃÅñ» çÆ ïÅåðÅ Õðé ñÂÆ Ü¶ñ· ç¶ Á³çð çÈð
ç¹ðÅâÆ çôÅ òñ Úñ¶ ×Â¶Í ÇêÛ¯º íÅä¶ ç¶ ×¶ó ÇòÚ
ÒéÇÕ éæ ÖÃî Ôæ ÇÕðå° èÕ¶ 綨 ÜÔÅ çÅä¶ åÔ» ÖÅä¶
éÅéÕÅ ÃÚ¹ Ô¶ Í ÍÓ ×¹ ð òÅÕ ç¶ íÅò Áé° Ã Åð íÅÂÆ
×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ì×çÅç ÁÅÇç ç¶Ã» êÌç¶Ã» ÇòÚ Ç´å
ÕîÅÂÆ Õðé ñÂÆ Úñ¶ ×Â¶Í ÁÃÅⶠܶñ·¯º ìÅÔð
ÁÅÀ°ºÇçÁ» ù ÇÂÔ òÆð ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ òÆ ìÅÔð¯º
êÌç¶Ã» ÇòÚ¯º Øð ÁÅ Ú¹Õ¶ ÃéÍ êÌç¶Ã» ÇòÚ ðÇÔä ÕðÕ¶
Áå¶ Õ°Ã¿×å çÅ êÌíÅò òè ÜÅä ÕðÕ¶, íÅÂÆ ×¹ðìÖô
ÇÃ¿Ø ÜÆ çÆ À°Ô àÆÃÆ òÅñÆ ÁÅåî-çôÅ éÅ ðÔÆ, ÕÂÆ
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
8
êÌÕÅð çÆ ðÇÔå ðÇÔäÆ å¯º ÇÖÃÕ ×¶, ÇÖÃÕ Õ¶ ×¹ðîÇå
î³÷ñ çÆ éÆÚÅä ÇòÚ ÁÅ ê¶Í
êÌìñ ÃÇåÃ¿× çÆ Á³Ã Áܶ íÅÂÆ ×¹ðìÖô ÇÿØ
ÜÆ ç¶ ð¯î ð¯î ÇòÚ áÅá» îÅð ðÔÆ ÃÆ, ÇÂà ÕðÕ¶
À° Ô Ã¿ × å ê³ Ü » ÇêÁÅÇðÁ» ÇòÚ ê¶ ô Ô¯ Õ¶ ë¶ ð
ÃÅòèÅé Ô¯ ×Â¶Í ÇÂé·» çÆ ÇÿØäÆ ìÆìÆ ÕðåÅð Õ½ð
ù íÆ éÅñ ÃÅòèÅé Ô¯äÅ ÇêÁÅÍ ÇÂÔ ìóÆ ÔÆ ÇüèÆ
ÃÅçÆ ñàì½ðÆ çôÅ òÅñÆ ìÆìÆ ÇéÕñÆ, Á³çð
ÃÅòèÅéåÅ ÕðÅÇÂÕ¶ ê³Ü» ÇêÁÅÇðÁ» ç¶ î³âñ ÇòÚ ÔÆ
À°ÚÆ ÚÅØ» îÅðé ñ× êÂÆ, íÅÂÆ ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ
é¶ ìóÆ ×¿íÆðåÅ éÅñ ÃîÞÅ ì¹ÞÅÇÂÕ¶ À°Ã ù æ»ÇÂ
ÇÃð ÇñÁ»çÅÍ À°Ã Ççé 寺 ÇêÛ¯º ÇÂé·» é¶ ÁÅêä¶
é×ð ÒÕîÅñê¹ð¶Ó ÜÅ Õ¶ ÕÂÆ òÅðÆ Üæ¶ ç¶ Ü¯ó-î¶ñ
ÕðÅÂ¶Í Áå¶ ÒÔÇðÜé° êðòÅð¹ ÃèÅð¹ ÔËÓ ×¹ðòÅÕ Áé°ÃÅð
ÃÅð¶ êÇðòÅð ù ÇåÁÅð-ìð-ÇåÁÅð ÃÜÅ ÇñÁÅÍ ÃÅð¶
ÔÆ é×ð-ÇéòÅÃÆ ÇÂé·» ç¶ êÈðé Áé°ÃÅðÆ Ãé, ÇÂé·»
ç¶ å°ëËñ ÔÆ ÕîÅñê¹ð¶ é×ð ÇòÚ ÖÅñÃÅ ÔÅÂÆ ÃÕñ
ÕÅÇÂî Ô¯ Ç ÂÁÅ, ÇÜÃ ç¶ íÅÂÆ ×¹ ð ìÖô Çÿ Ø ÜÆ
èÅðîÕ ÁÇèÁÅêÕ æÅê¶ ×Â¶Í Ü篺 òÆ Áå¶ ÇÜæ¶ òÆ
Üæ¶ òñ¯º ÁÖ³âêÅá Ü» ÁÖ³â ÕÆðåé ÃîÅ×î Ô¯ò¶,
À°æ¶ ÔÆ íÅÂÆ ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ Áò¼ô ÁÅ ÔÅ÷ð Ô¹¿ç¶
ÃéÍ Çç¼ñÆ, ÁËìàÅìÅç, ÕôîÆð ÁÅÇçÕ çÈð ç¹ð¶â¶ ç¶
ÃîÅ×î» ÇòÚ Ôðçî ôÅîñ Ô¹¿ç¶ ðÔ¶Í ÁÇé§é ×¹ðÇüÖÆ
ç¶ Áå¶ ×¹ðîÇå ç¶ ÁÇÔñ æ¿î· ÃéÍ
Áܶ æ¯ó·Æ ÔÆ À°îð ÃÆ ÇÕ ÇÂé·» ç¶ ÁÕÅñ
ÚñÅä¶ çÅ Ãî» é¶ó¶ ÁÅ ã¹ÇÕÁÅÍ ÃÅù å» ÇÂôÅð¶
îÅåð çà ÔÆ ÇçÁÅ Õðç¶ Ãé ÇÕ Ô¹ä Çåñ æ¯óó¶
ÔÆ ìÅÕÆ ÔéÍ ÇÃÔå ÇÂé·» çÆ ìóÆ ÔÆ Ú¿×Æ Çðôà
ê¹ôà ÃÆ, êð Ü篺 è¹ð ç¶ Ãçó¶ ÁÅÀ°ºç¶ Ôé ú篺
ÃóÆÁ» ÇÃÔå» Áå¶ ÇðôàåÅÂÆÁ» ê¹ôàåÅÂÆÁ» Ãí
ñÅÚÅð Ô¯ Ü»çÆÁ» ÔéÍ ÁÃÄ ÇÂÕ Ççé ÁÅêäÆ ñËÁ
Áé§ç ÇòÚ ÔÆ éÅð¿×òÅñ ÁÅêä¶ ì¹¿Ç×Á» å¶ îÃå ìËá¶
û ÇÕ ÕîÅñê¹ð¶ 寺 íÅÂÆ ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ çÅ ìóÅ
Ãê¹¼åð ÒÕÅÕÅ ÔÇðÚðé ÇÿØÓ ìóÅ ØìðÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
ÁÅÇÂÁÅ å¶ ÕÇÔä ñ¼×Å ÇÕ ìÅêÈ ÜÆ, (íÅÂÆ ×¹ðìÖô
ÇÃ¿Ø ÜÆ) ìó¶ ì¶ÚËé Ôé å¶ ÁÅê ÜÆ ù ïÅç Õðç¶
Ôé, å¶ Õôà-éÇòðåÆ ñÂÆ ÁðçÅà Õðé ñÂÆ
ïÅÚéÅ ÕÆåÆ ÔËÍ À°Ô ÕÅÕÅ å» ÇÂÔ Ã¿ç¶ÃÅ ç¶ Õ¶
å°ðå ë¹ðå ÔÆ ÇêÛ¶ î¹ó Ç×ÁÅ, ÇêÛ¯º ÁÃÄ ÃÇå×¹ðÈ
ç¶ Ô÷Èð ÁðçÅÊïè Õ¶ À°é·» ç¶ éÇîå ïÅÚéÅ ÕÆåÆ
Áå¶ À°ÔÆ ïÅÚéÅ ÁðçÅà òÅñÅ Ãî» ÔÆ ÃÆ ÇÕ À°èð
ÕîÅñê¹ð¶ ÇòÖ¶ íÅÂÆ ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ Úó·ÅÂÆÁ» Õð
׶ å¶ ÃçÆòÆ Õôà-éÇòðåÆ çÆ æÅêéÅ ñË ×¶Í
åÅìó å¯ó Ô¯ð ÃçóÅ éÅð¿×òÅñ ìËÇáÁÅ ÁÅ Ç×ÁÅ
(ìÅÕÆ ê³éÅ CD å¶)
 Áîð ×ÅæÅ
(ñóÆ Ü¯óé ñÂÆ ç¶Ö¯, ÜéòðÆ Á³Õ, ê³éÅ - AC)
ôÅé..........................................Í
è¿é ÃÌÆ ×¹ðÈ éÅéÕ ç¶ò ÜÆú îÔÅðÅÜÍ
â¿âÀ°Çå ì¿çé ÁÇéÕ ìÅð Ãðì ÕñÅ Ãîðæ¨
â¯ñé å¶ ðÅÖÔ¹ êÌíÈ éÅéÕ ç¶ ÕÇð Ôæ¨
ê³éÅ - BEF
Çëðå Çëðå êÌí ÁÅÇÂÁÅ êÇðÁÅ åÀ° ÃðéÅǨ
éÅéÕ ÕÆ êÌí ì¶éåÆ ÁêéÆ í×åÆ ñÅǨ
ê³éÅ - BHI
èÅðéÅ - Õ¯ÂÆ éŪ éÅ ÜÅä¶ î¶ðÅ,
×¹ðÈ ÜÆ Ãí å¶ðÆ òÇâÁÅÂÆ ÔË -B, B.
Ãí å¶ðÆ òÇâÁÅÂÆ ÔË -D, B.
Õ¯ÂÆ éÅÀ° éÅ ÜÅä¶ î¶ðÅ .........-B.
åÈ¿ ÇòÃðÇÔ å» Ãí¹ Õ¯ ñÅ×È ÚÆÇå ÁÅòÇÔ å» Ã¶òŨ
Áòð¹ é Õ¯À± çÈÜÅ ÃÈÞË ÃÅÚ¶ ÁñÖ Áí¶òŨ
ÚÆÇå ÁÅòË å» ÃçÅ çÇÂÁÅñÅ ñ¯×é ÇÕÁÅ ò¶ÚÅð¶¨
ì¹ðÅ íñÅ ÕÔ¹ ÇÕÃ é¯ ÕÔÆÁË Ã×ñ¶ ÜÆÁ å°î·Åð¶¨
å¶ðÆ à¶Õ å¶ðÅ ÁÅèÅðÅ ÔÅæ ç¶Ç 屿 ðÅÖÇÔ¨
ÇÜù Üé À±êÇð å¶ðÆ ÇÕðêÅ Çåà ÕÀ° Çìê¹ é Õ¯À± íÅÖ˨
úÔ¹ ùֹ úÔÅ òÇâÁÅÂÆ Ü¯ êÌí ÜÆ îÇé íÅäƨ
屿 çÅéŠ屿 Ãç ÇîÔðòÅéÅ éÅî¹ ÇîñË ð¿× îÅäƨ
å°è¹ ÁÅ×Ë ÁðçÅÇà ÔîÅðÆ ÜÆÀ° Çê³â° Ãí¹ å¶ðŨ
ÕÔ¹ éÅéÕ Ãí å¶ðÆ òÇâÁÅÂÆ Õ¯ÂÆ éÅÀ° é ÜÅäË î¶ðŨ
ê³éÅ - CHC
èÅðéÅ - Õ¯ÂÆ éÅÀ° é ÜÅä¶ î¶ðÅ
×¹ðÈ ÜÆ Ãí å¶ðÆ òÇâÁÅÂÆ ÔË - B, B.
Ãí å¶ðÆ òÇâÁÅÂÆ ÔË - D, B.
Õ¯ÂÆ éÅÀ° é ÜÅä¶ î¶ðÅ ,......-B.
èÅðéÅ - îËù çÇÃú ùÔÅ×Çä ÃÔÆú,
ÇÕò¶º å°ÃÄ ðÅÇòÁÅ Õ¿å ÇêÁÅðÅ -B, B.
ÃÅè ÿ×Çå ÜÆ! ×¼Ü Õ¶ ì¯ñäÅ ÒÃÇåéÅî¹ ÃÌÆ
òÅÇÔ×¹ðÈÓÍ çÈð çðÅ÷ 寺 î½Ãî çÆ ÖðÅìÆ ç¶ ìÅòÜÈç
ìÔ¹å ÃÅðÆÁ» ÿ×å» ×¹ðÈ çðìÅð ÇòÚ ÔÅ÷ð Ô¯ÂÆÁ»
ÔéÍ íÅò¶º ìÅðô Ô¯ ðÔÆ ÔË, ìÅÔð êÅäÆ ÔÆ êÅäÆ
é÷ð ÁŪçÅ ÔË êð ë¶ð òÆ Ã¿Õ¯Ú Õ¶ ÁÅðÅî éÅñ
ìËá¯ å¶ ôìç ÇòÚ Ãí ì¯ñä çÅ ïåé ÕÇðÁÅ Õð¯Í
èÅðéÅ ù ÃîÇÞÁÅ Õð¯Í ÇüèÆÁ» èÅðé» é¶, Õ¯ÂÆ Á½ÖÆ
ìÅäÆ éÔÄ ÔËÍ Á½ÖÆ ìÅäÆ Ô¯ò¶ å» í¹ñ¶ÖÅ ñ× ÜÅÇÂÁÅ
ÕðçÅ ÔËÍ ÁÅî òð寺 ÇòÚ ÁÅÀ°ä òÅñÆÁ» ÔéÍ
9
ÿå òÇðÁÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ
ìÅéÆ å¶ î¹ÖÆ Çò. ×¹. ðÈ. ÇîôéÍ
ÇêÛñ¶ üå çÆòÅé» ÇòÚ ñ×ÅåÅð ÇÂÕ ÃòÅñ
Ú¼ñ ÇðÔÅ ÔËÍ ×¹ðÈ éÅéÕ êÅåôÅÔ ò¶ñ¶ ÇÂÕ ×¹ðÇÃÖ
îéÃ¹Ö éÅî çÅ ¦ÕÅ ÇòÚ òêÅð Õðé Ç×ÁÅÍ À°Ã
çÅ À°êç¶ô ùä Õ¶ À°æ¯º çŠܯ ðÅÜÅ ÇôòéÅí ÃÆ, À°Ô
ê̶îÆ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÁËéÅ ×¹ðÈ éÅéÕ êÅåôÅÔ éÅñ ÇêÁÅð
ÕÆåÅ, ÁËéÆ ÇÖ¼Ú êÅÂÆ ÇÕ ê̶î ç¶ òÃÆíÈå Ô¯ Õ¶ ×¹ðÈ
éÅéÕ êÅÇåôÅÔ ê³ÜÅì 寺 Ú¼ñ Õ¶ Ãé¶-Ãé¶ À°Ã ðÅܶ
çÆ ðÅÜèÅéÆ ÇòÚ êÔ¹¿Ú¶ å¶ úæ¶ ìÔ¹å êÌÆÇÖÁÅ ÁÅê
çÆ ðÅÜÅ ÇôòéÅí é¶ ñÂÆÍ Ü篺 áÆÕ åð·» ç¶ éÅñ
À°Ã çÅ îé î³é Ç×ÁÅ ÇÕ ÇÂÔ Ã¼Úî¹¼Ú ×¹ðÈ éÅéÕ
êÅÇåôÅÔ ÔÆ é¶, À°Ã ò¶ñ¶ ë¶ð À°Ã é¶ ÁÅêäÅ åé,
îé, èé Ãí Õ°Û ×¹ðÈ ç¶ Áðêä Õð ÇçåÅÍ ÃÅâÆ
å¶ ×¹ðÈ çÆ ÇÕª éÔÄ ìäçÆ? ÇÕªÇÕ ÁÃÄ ÁÅêä¶
ÁÖ½åÆ ÇêÁÅð ÇòÚ Ã¿Õ¯Ú ð¼Öç¶ Ô», êé·Å ð¼Öç¶ Ô»,
Çò¼æ ð¼Öç¶ Ô», ëðÕ ð¼Öç¶ Ô»Í ×¹ðÈ å¯º ñËºç¶ Ãí Õ°Û
Ô» ÇÕ ÁÅÔ òÆ î¶ðÅ Ô¯ ÜŶ, ÇÂÔ òÆ Ô¯ ÜŶ êð ×¹ðÈ
ç¶ éÅñ ÇêÁÅð éÔÄ Õðç¶Í ÿÃÅð ç¶ ÇêÁÅð çÆ ðÆÇå
ÇÂÔ ÔË ÇÕ ÇêÁÅð òÅñÅ Õç¶ òÆ Õ°Û éÔÄ ÇñÁÅ
ÕðçÅ, ÇçÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ ÇêÁÅð çŠùíÅÁ î³×äÅ éÔÄ
ÔË, ÇêÁÅð çŠùíÅÁ ÔË - Õ°ðìÅéÆ Õðç¶ Úñ¶ ÜÅäÅÍ
ÇÂ毺 å¼Õ ÇÕ ÁÅêäÅ ÁÅê òÆ ÃÅðÅ ò¶Ú ç¶äÅÍ Üç
ÇòÕ Ü»çÅ ÔË À°Ã ò¶ñ¶ ×¹ðÈ å¶ Ü¯ ôðèÅ Ô¹¿çÆ ÔË, ×¹ðÈ
ÁÅêä¶ ÇêÁÅð¶ ç¶ ÇòÚ êÌò¶ô ÕðéÅ ô¹ðÈ Õð Çç¿çÅ ÔËÍ
ë¶ð ÁÅêä¶ òð×Å ìäÅ ÇñÁÅ ÕðçÅ ÔË, Õ¯ÂÆ í¶å éÔÄ
ÇðÔÅ ÕðçÅÍ ÁÃÄ ÇÂà ׼ñ ù ÃîÞ éÔÄ ÃÕ¶Í ÁÅêäÅ
ÁÅê ìÚÅ Õ¶ ð¼Öç¶ Ô», ÁÅêä¶ ÁÅê ç¶ ÇòÚ Úñç¶
Ô», ÃÅâÆ ÁÅêäÆ ÇÔÕîå, ÁÅêäÆ çñÆñ ÔË ÇÕ Ü¯
Õ°Û Õðç¶ Ô» ÁÃÄ ÁÅê Õðç¶ Ô»Í îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶ é¶
ÇÕ ×¹ðÈ òÅñŠܯ ì¿çÅ ÔË À°Ô ÇÂà åð·» éÔÄ Ã¯ÚçÅÍ
À°Ô Áêä¶ ÁÅêÅ íÅò (î˺-î¶ðÆ) ù Û¼â Çç¿çÅ ÔË -
ÁÅê¹ ÛÇâ ÃçÅ ðÔË êðäË ×¹ð Çìé° Áòð¹ é ÜÅäË Õ¯Â¶¨
ÕÔË éÅéÕ° ùäÔ¹ ÿåÔ¹ ï ÇÃÖ¹ Ãéî¹Ö¹ ԯ¶¨
ê³éÅ - IAI
ÇÜÔóÅ ÁÅêäÅ ÁÅê ×¹ðÈ å¶ Û¼â Çç¿çÅ ÔË, À°Ô
å» ÇÂÔ ÕÇÔ¿çÅ ÔË ÇÕ å¶ðÆ îð÷Æ ÔË; ç¹¼Ö òÆ å¶ðÆ îð÷Æ
ÇòÚ ÁŪçÅ ÔË, ù¼Ö òÆ å¶ðÆ îð÷Æ ÇòÚ ÁŪçÅ ÔË,
Çé§ÇçÁÅ òÆ å¶ðÆ ð÷ÅÁ ÇòÚ ÁŪçÆ ÔË, À°Ãåå òÆ
å¶ðÆ ð÷ÅÁ ÇòÚ ÁŪçÆ ÔËÍ ÇÜò¶º åËù íŪçÅ ÔË îËù
áÆÕ ÔË -
íÅòË èÆðÕ íÅòË èÕ¶ Â¶Õ òâÅÂÆ ç¶Ç¨
ê³éÅ - CDI
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
 ÚÅÔ¶ å» è¼Õ¶ îÅð Õ¶ îËù ÕãŪçÅ ÚÇñÁÅ ÜÅ,
ÚÅÔ¶ îËù ÇêÁÅð Õð ñË; ÇÂÕ òÇâÁÅÂÆ îËù ÷ðÈð
ç¶ÔÍ ÇÂÔ ÃÅðÅ Õ°Þ å¶ðÆ ð÷ÅÁ ÇòÚ ÔÆ ÔËÍ Ü¶ è¼Õ¶
òÆ îÅð¶º×Å å» òÆ î˺ ÃîÞ»×Å ÇÕ î˺ å¶ðÆ Çé×ÅÔ ÇòÚ
Ô», ÁËéÅ ÔÆ îËù éôÅ ìÔ¹å ÔË ÇÕ å¶ðÆ Çé×ÅÔ ÇòÚ
ÁÅ Ç×ÁÅ, å» ÔÆ è¼Õ¶ îðòŶ é¶Í ܶ òÇâÁÅÂÆ ÕðÅ
ç¶ò¶º×Å, ÇêÁÅð Õð¶º×Å å» òÆ å¶ðÆ òÇâÁÅÂÆ ÔË; ç¯ò¶º
ÚÆ÷» îé÷Èð Ôé ÇÕªÇÕ -
êÇÔñÅ îðä° ÕìÈÇñ ÜÆòä ÕÆ ÛÇâ ÁÅè
Ô¯Ô¹ ÃíéÅ ÕÆ ð¶ä¹ÕÅ åÀ° ÁÅÀ° ÔîÅðË êÅÇè
ê³éÅ - AA@B
ï ÇÂà åð·» ðÅÜÅ ÇôòéÅí é¶, ÁÅêäÅ ÁÅê Áðêä
Õð ÇçåÅÍ
îé° ì¶ÚË ÃÇå×¹ð ÕË êÅÇè
Çåù öòÕ Õ¶ ÕÅðÜ ðÅÇè ê³éÅ - BHF
ÇÜÔóÅ ÁÅêäÅ îé ò¶Ú Çç¿çÅ ÔË ×¹ðÈ À°Ã ç¶
ÃÅð¶ ÔÆ ÕÅðÜ ðÅà ÕðçÅ ÔË -
ÁÇÚ¿å Õ¿î ÕðÇÔ êÌí Çåé Õ¶
ÇÜé ÔÇð ÕÅ éÅî¹ ÇêÁÅðŨ ê³éÅ - FCH
ÇÜà çÅ éÅî ç¶ éÅñ ÇêÁÅð êË Ü»çÅ ÔË, ×¹ðÈ
À°é·» ç¶ Õ¿î ÁÅê ÕðçÅ ÔË å¶ ×¹ðÈ çÅ ÇüÖ, ×¹ðÈ å¯º
ì×Ëð ÇܪçÅ éÔÄ ÇðÔÅ ÕðçÅ -
ÞÖó° ÞÅ×Æ îÆÔ¹ òðÃË íÆ ×¹ð¹ ç¶Öä ÜÅÂƨ
ÇÜÀ° êÌÅäÆ Üñ Çìé° ÔË îðåÅ
ÇåÀ° ÇÃÖ¹ ×¹ð Çìé° îÇð ÜÅÂƨ
ê³éÅ - GEG
ÇÕªÇÕ ÇêÁÅð çÆ ìÅå ÔËÍ î¼ÛÆ çÅ ÇêÁÅð
êÅäÆ éÅñ êË Ç×ÁÅ; ÇÂÕ ÃÇÕ¿à òÅÃå¶ òÆ ìÅÔð
Õ¼ã¯, åóêäÅ ô¹ðÈ Õð Çç¿çÆ ÔË, ÇÜÀ¹ºçÆ éÔÄ ÇðÔÅ
ÕðçÆÍ ÇÂö åð·» ÇÜÔóÅ ×¹ðÈ çÅ ÇÃ¼Ö ÔË, À°Ô ×¹ðÈ
ç¶ Ô¹Õî ÇòÚ, ð÷ÅÁ ÇòÚ ÚñçÅ ÔË, ÁÅêäÅ ÁÅê
Ãí ×¹ðÈ ù ýºê Çç¿çÅ ÔËÍ À°Ô ×¹ðÈ Çìé» ðÇÔ éÔÄ
ÃÕçÅÍ
ï À° à Ãî¶ º ðÅÜÅ ÇôòéÅí é¶ ×¹ ð È éÅéÕ
êÅåôÅÔ êÅà ì¶éåÆ ÕÆåÆ ÇÕ êÅåôÅÔ! îËù À°Ô
ðÃåÅ ç¼Ã¯ ÇÜ毺 î˺ å°ÔÅⶠéÅñ¯º ÇòÛ°ó» éÅ, ÁÅêäÅ
ÇòÛ¯óÅ éÅ Ô¯ò¶Í
ÕÂÆ ê̶îÆÁ» çÅ ÇÖÁÅñ Ô¹¿çÅ ÔË ÇÕ Ã¿å» ç¶ Õ¯ñ
ðÔƶ å» À°é·» çÅ ÇòÛ¯óÅ éÔÄ Ô¹¿çÅ ñ¶ÇÕé ÇÂÔ ìÅå
ïæÅðæ éÔÄ ÔËÍ Ã¿å ÇÜà ðÈÔÅéÆ î³÷ñ ç¶ òÅÃÆ Ôé,
ܶ å» À°Ã¶ ðÈÔÅéÆ À°ÚåÅ ù êÌÅêå Õð ñò¶ ë¶ð å»
ÇòÛ¯óÅ éÔÄ Ô¹¿çÅÍ Ü¶ ×ñå ÃîÞ ñò¶ ÇÕ Ã¿å ÃðÆð
Ô¹¿çÅ ÔË å» ÃðÆð å» ÇðÔÅ éÔÄ ÕðçÅ ÇÕö çÅ òÆ,
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
10
ÃðÆð å» êÌÇ´åÆ ç¶ ê¿Ü» å¼å» - Çî¼àÆ, êÅäÆ,
Á×éÆ, ÔòÅ å¶ ÁÕÅô 寺 ìäçÅ ÔË ÇÂà çÆÁ» Çå¿é
ÁòÃæÅ Ôé - ìÅñ, ܹÁÅéÆ Áå¶ ì¹ã¶êÅÍ ÇÂà ÇêÛ¯º
î½å Áò¼ô ÁÅÀ°ºçÆ ÔËÍ ÜÆò-ÁÅåîÅ ÃðÆð Û¼â Õ¶
Õðî» Áé°ÃÅð ÁÅòÅ×À°ä ç¶ Ú¼Õð ÇòÚ Ø¹¿îçÆ ÇòÛ°ó
ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔËÍ ÇòÛ¯óÅ å» Áòµô Ô¯ÇÂÁÅ ÔÆ ÕðçÅ
ÔËÍ ÕìÆð ÃÅÇÔì ù ê¹¼ÇÛÁÅ, îÔÅðÅÜ! å°ÃÄ ÇÕæ¶ ðÇÔ¿ç¶
Ô¯, Õî-÷-Õî ç¼Ã å» Ççú? ÕìÆð ÃÅÇÔì ÕÇÔ¿ç¶,
ÇÜæ¶ ÁÃÄ ðÇÔ¿ç¶ Ô» åËù êåÅ ÔÆ éÔÄ ÔË, ÁÃÄ å»-
ÕìÆð ×¿× Üî¹é Õ¶ Á³åð¶ ÃÔÜ Ã¹¿é Õ¶ ØÅà¨
åÔÅ ÕìÆðË î๠ÕÆÁÅ Ö¯Üå î¹Çé Üé ìÅà¨
ê³éÅ - ACGB
ÇÜæ¶ ×¿×Å å¶ Üî¹éÅ çÅ ÇîñÅê Ô¹¿çÅ ÔË å¶ Ã¹¿é
çÅ ØÅà ÔË, Áë¹ð ÁòÃæÅ ÔË, ÇÜæ¶ ÇÂóÅ Çê³×ñÅ
ùÖîéÅ ç¯Ô» 寺 êð·¶ çÃò¶º ç¹ÁÅð ç¶ ÇòÚ ÇÜæ¶ Áë¹ð
ÁòÃæÅ ÔË, ÇÜÃù ù¿é î³âñ ÕÇÔ¿ç¶ é¶, À°Ô ØÅà
¦Ø Õ¶ ÁÃÄ Çéðîñ ìÌÔî ç¶ ÇòÚ êðò¶ô Õð ÇñÁÅ
ÔËÍ À°æ¶ ÃÅâÆ ÇðÔÅÇÂô ÔË å¶ À°Ã ç¶ ðÃå¶ çÆ Ö¯Ü
î¹éÆÜé Õð ðÔ¶ ÔéÍ ÇðôÆ òÆ Ö¯Üç¶ Ôé êð ñ¼íçÅ
éÔÄ ÔË ÇÕªÇÕ À°Ã ðÃå¶ ù Õ¯ÂÆ ÜÅäçÅ éÔÄ ÔË;
ܶ ÜÅä ÜŶ å» ÃÅⶠéÅñ ÇîñÅê Ô¯ ÜÅò¶Í
×¹ðÈ éÅéÕ êÅåôÅÔ ÕÇÔä ñ¼×¶, ê̶îÆÁÅ! ÿå»
éÅñ, ×¹ðÈÁ» éÅñ ÇîñÅê ¶à ÃðÆð ÇòÚ éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅ
ÕðçÅÍ ÇÜæ¶ Ã¿å ðÇÔ¿ç¶ Ôé, ܶ À°Ã æ» çÆ Ü»Ú ÁÅ
ÜÅò¶ ë¶ð ÇòÛ¯óÅ Õç¶ éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅÍ Ã¿å ÇÜæ¶
ðÇÔ¿ç¶ Ôé À°Ã ù ÒÇéÜ Øð¹Ó ÕÇÔ¿ç¶ Ôé, Ú½æÅ êç
ÕÇÔ¿ç¶ Ôé, ÒÇæð¹ Øð¹Ó ÕÇÔ¿ç¶ é¶, ï Øð¹ ÕÇÔ¿ç¶ é¶ -
ï çð¹ Õ¶ÔŠï Øð¹ Õ¶ÔÅ ÇÜå° ìÇÔ Ãðì ÃîÅñ¶¨
ê³éÅ - F
À°Ã Øð ÇòÚ Ü¶ Úñ¶ ÜÅÂƶ å» Ã¿å» éÅñ¯º Õç¶
ÇòÛ¯óÅ éÔÄ Ô¹¿çÅÍ Ü¶ êÌÇ´åÆ ç¶ î³âñ ÇòÚ ðÔƶ,
îÅÇÂÁÅ î³âñ ÇòÚ ðÔƶ, Á¼Ö» ç¶ éÅñ ç¶Öä çÅ
ïåé Õðƶ å» ÃÅù ÇîñÅê éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅÍ ×¹ðÈ
éÅéÕ êÅÇåôÅÔ ÕÇÔä ñ¼×¶, ðÅÜé! ÇÜæ¶ ÁÃÄ ðÇÔ¿ç¶
Ô», À°Ã æ» å¶ êÔ¹¿Úä ñÂÆ Áé¶Õ ðÃå¶ ÔéÍ Ã¯ ×¹ðÈ
éÅéÕ êÅåôÅÔ é¶, Ôá ç¶ éÅñ ܯ Ôá-ï¯× Õðç¶
ÃÆ, åê ÃÅèç¶ ÃÆ, èÈäÆÁ» åÅêç¶ ÃÆ, 깼ᶠñàÕç¶
ÃÆ, ØÅÔ ëÈà ÖÅ Õ¶ ×¹÷ÅðÅ Õðç¶ ÃÆ, ð¯ó» çÆ Ã¶ÜÅ
ÇòÛÅ Õ¶ ýºç¶ ÃÆ, Á¼Õ çÅ ÁÅÔÅð Õðç¶ ÃÆ, À°Ã
ðÃå¶ ìÅð¶ ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ ìóÅ ÔÆ ÕÇáé ðÃåÅ ÔË, ÕÆóÆ
îÅð× ÔËÍ ê̶îÆÁÅ! Ô¼á ï¯× ç¶ ÃÅèé Õðé òÅñÅ,
ÃðÆðÕ åê Õðé òÅñÅ ìÔ¹å î¹ôÕñ éÅñ êÔ¹¿ÚçÅ
ÔË, Ã˺Õó¶ Üéî ñ× Ü»ç¶ é¶ êÔ¹¿Úä òÅÃå¶Í çÈÃðÅ
ÁÅê é¶ ÇÕÌêÅ ç¶ éÅñ ë¹ðîÅÇÂÁÅ ÇÕ ÇÂà 寺 Á¼×¶
ÒÕôà ï¯×Ó ÔË, ÇÂÔ Ôá-ï¯× ÔËÍ Õôà ï¯× (ðÅÜ
ï¯×) ç¶ òÅÃå¶ ÃÅð¶ í¶å ç¼Ã¶Í ÇÂÔ òÆ ÇÕÔÅ ÇÕ ÇÂÔç¶
ÇòÚ òÆ êÔ¹¿ÚäÅ ÷ðÅ Á½ÖÅ ÔË, ùÖÅñÅ éÔÄ êÔ¹¿ÇÚÁÅ
Ü»çÅÍ ÇêÛñ¶ çÆòÅé ç¶ Á³çð ÁÅê é¶ ÃÌòä ÕÆåÅ
ÃÆ ÇÕ ìÅìÅ ëðÆç çÅ ÃðÆð ù¼Õ Ç×ÁÅ, ÕÅò» é¶
î¹ðçÅ ÃîÞ Õ¶ À°Ôù ÁÅ Õ¶ ṿ׻ îÅðéÆÁ» ô¹ðÈ Õð
ÇçåÆÁ» ñ¶ÇÕé êðî¶ôð å» ÇîÇñÁÅ éÅ ÇÕªÇÕ ðÃåÅ
×ñå ÃÆ, ¦îÅ ðÅÔ ÃÆ å¶ ë¶ð À°Ã ù ïÞÆ êÂÆ ÇÕ
ê̶îÆÁÅ! êÇÔñ» å» ÇÂÔ ç¶Ö ÇÕ ÇÜà ù 屿 ÇîñäÅ
ÚÅÔ¹¿çÅ Ô˺, À°Ô ðÇÔ¿çÅ ÇÕæ¶ ÔË? À°Ô Ü¿×ñ» ÇòÚ éÔÄ
ÔË , êÔÅó» çÆÁ» ìðëÅéÆ Ú¯ à ÆÁ» À° å ¶ éÔÄ ÔË ,
Ãçð» ÇòÚ éÔÄ ÔË; À°Ô ÇÔðç¶ ÇòÚ òÃçÅ ÔË, Ôð
æ», Ôð ÇÂÕ ç¶ Á³çð ìÅÔð òÃçÅ ÔË -
ëðÆçŠܿ׫ ܿ׫ ÇÕÁÅ íòÇÔ òÇä Õ¿âÅ î¯ó¶ÇÔ¨
òÃÆ ðì¹ ÇÔÁÅñÆÁË Ü¿×« ÇÕÁÅ ãÈã¶ÇÔ¨
ê³éÅ - ACGH
À°Ô å» å¶ð¶ Á³çð òÃçÅ ÔË, å¶ð¶ éÅñ ðÇÔ¿çÅ
ÔË, 屿 ìÅÔð à¯ñ·çÅ ÇëðçÅ ÔËºÍ ÇÂé·» Á¼Ö» ç¶ éÅñ À°Ô
éÔÄ ÇçÃçÅ, À°Ô Á¼Ö» Ô¯ð é¶Í À°Ô å» å¶ð¶ Á³çð
ÞÅÕä òÅñÆÁ» Á¼Ö» é¶Í ÇÂÔé» Õ¿é» ç¶ éÅñ À°Ã
çÅ ôìç éÔÄ Ã¹ ä éÅ, ÇÂÔ å» ìÅÔðñÆ ÁÅòÅ÷
ÁÅÕÅô ç¶ ðÅÔÄ Ã¹äç¶ é¶ ñ¶ÇÕé ܯ Á³çðñÆ ÁÅòÅ÷
ÔË À°Ã ù ùäé òÅñ¶ Õ¿é Ô¯ð é¶, À°é·» ù ÇçìÝ
Õ¿é ÕÇÔ¿ç¶ é¶Í À°Ô Õ¿é ܶ åËù êÌÅêå Ô¯ ÜÅä ë¶ð
屿 À°Ã çÆ ×¼ñ òÆ Ã¹ä ÃÕ¶º×ÅÍ À°Ô ðÃéÅ Ô¯ð ÔË
ÇÜÔóÆ À°Ã ç¶ éÅî Üêä çŠùÁÅç îÅäçÆ ÔËÍ
îÔÅé ðÃ, ÇÜÃù ÒÁ³ÇîÌå ðÃÓ ÕÇÔ¿ç¶ é¶ À°Ã ù
îÅäçÆ ÔË, À°Ã ðÃéÅ çÅ éÅî ÇçìÝ ðÃéÅ ÔËÍ
ÇÜÔóÆ À°Ã çÆ Ã¹×¿èÆ ñ˺çÆ ÔË, À°Ã ù ÇçìÝ
éÅÃÕÅ ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ ÇÜÔóÆ ç¶ÔÆ êÌíÈ ÇîñÅê çÅ ç¶Ô
Ãêðô ñ˺çÆ ÔË À°Ô ÇçìÝ Ãêðô å¶ð¶ Á³çð ÔÆ ÔËÍ
ìÅÔðñÆÁ» Ç¿çzÆÁ» çÅ Ãêðô åËù Ôé·¶ð¶ ÇòÚ ñË
ÜŶ×Å, å¶ å±¿ ÇÂà ù ÜÅäé çÆ Õ¯Çôô ÕðÍ Ã¯ ×¹ðÈ
îÔÅðÅÜ é¶ ìó¶ ÔÆ ÇòÃæÅð éÅñ ÇÂà òÃå± ç¶ ìÅð¶
À°Ã ù ÜÅä± ÕðÅÇÂÁÅ å¶ ë¶ð ùÖÅñÅ ðÃåÅ
ë¹ðîÅÎÇÂÁÅÍ ÕÇÔä ñ¼×¶, ðÅÜé! À°Ô ðÃåÅ Ô¯ð ÔËÍ
À°Ô Ǫ ÔË ÇÜò¶º ÇÕö çðÖå å¶ ëñ ñ¼Ç×ÁÅ Ô¯ò¶
å¶ ê³ÛÆ ù êåÅ ñ¼× ÜÅÂ¶Í À°Ô À°âÅðÆ îÅð Õ¶ À°Ã
çðÖå Ó嶶 ÚÇñÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÕÆóÆ ÇÕ¿éÆ ç¶ð ÇòÚ
êÔ¹¿ÚçÆ ÔË å¶ ê³ÛÆ ÇÂÕ çî êÔ¹¿Ú Ü»çÅ ÔËÍ ê³ÛÆ çÅ
ðÃåŠܯ ÔË À°Ô í×åÆ çÅ ðÃåÅ ÔËÍ Ã¯ À°Ã ç¶ ìÅð¶
ÁÅê ë¹ðîÅÀ°ºç¶ Ôé ÇÕ ÇÜà åð·» À°é·» çÆÁ» ðÇÔå»
ç¼ÃÆÁ» é¶, ÇÂÃ ç¶ ÇòÚ òÆ é¶ ÇÜà ù Òí×Çå ï¯×Ó
ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ A@@ ÃÅñ ÷¹Ôç Õð¶, åê¼ÇÃÁÅ Õð¶,
11
èÈäÆÁ» åÅê¶, ý ÃÅñ ÜñèÅð¶ Õð¶, êÅäÆ ÇòÚ Öó·Å
ðÔ¶, ê¹¼áÅ ñàÕçÅ ðÔ¶; ÇÂÕ ØóÆ Ü¶ î¹ðôç ðÅÔÄ
í×åÆ Õð ñò¶, ì¿ç×Æ, ÇðÁÅ÷å Õð ñò¶, ÇÂÕ ØóÆ
(ÃÅ㶠BD Çî³à) A@@ ÃÅñ ç¶ åê, ÷¹Ôç ç¶ ëñ ç¶
ìðÅìð Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔËÍ ÇÕ¿éŠùÖÅñÅ ðÃåÅ ÔË;
ý ÃÅñ ç¶ ÇòÚ ÇÜæ¶ êÔ¹¿ÚçÅ ÔË, À°æ¶ ÃÅ㶠BD Çî³à»
ÇòÚ êÔ¹¿Ú Ü»çÅ ÔËÍ Ã¯ ÃÅâÆ ÕÇñÁÅä òÅÃå¶ ×¹ðÈ
éÅéÕ ÃÅÇÔì é¶ ìóÅ ÔÆ Ã¹ÖÅñÅ ðÃåÅ ç¼ÇÃÁÅ å¶
ë¹ðîÅé ÕÆåÅ ÇÕ êÇÔñÆ ×¼ñ å» îé ç¶ ÇòÚ ÇÂÔ
ïÅç ð¼Ö¯ ÇÕ ÁÇíîÅé éÔÄ ÕðéÅ; ÇÕö ×¹ä çÅ
×¹îÅé éÔÄ ÕðéÅ ÇÕ î˺ ÕÆðåé ÕðçÅ Ô», î˺
ÇòÁÅÇÖÁÅ ÕðçÅ Ô», î˺ êÇó·ÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ Ç÷ÁÅçÅ Ô»,
î¶ð¶ Õ¯ñ êËÃÅ Ç÷ÁÅçÅ ÔËÍ ÇÂÔ å» Á³èÕÅð ç¶ ÇòÚ
ÔË, ÁÇíîÅé ÇòÚ ÔËÍ ÕÂÆÁ» ÇòÚ ÇÂÔ ÁÇíîÅé Ô¹¿çÅ
ÔË ÇÕ î¶ð¶ Á³çð ôÕåÆÁ» é¶, î˺ çÈÃð¶ ç¶ Ççñ çÆ
×¼ñ ì¹¼Þ ñ˺çÅ Ô», ÇÕö ù ê̶ð ñËäÅ ÁÅÇç ÇÂÔ
ÁÇíîÅé òÆ îÅóÅ ÔËÍ ÕÂÆÁ» ù ÇÂà 寺 òÆ À°µå¶
ÁÇíîÅé Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË ÇÕ îËù Á³çðñÆ Ã¯ÞÆ ÔËÍ
îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶ ÇÕö ÇÕÃî çÅ òÆ ÁÇíîÅé éÔÄ
ÕðéÅ, éÆò» ÃîÞ Õ¶ - ÒÔ¯Ô¹ Ãíé ÕÆ ð¶ä°ÕÅ åÀ°
ÁÅÀ° ÔîÅðË êÅÇÃÍÓ ÁÅêä¶ ÁÅê ù éÆò» ÃîÞ Õ¶ î¶ð¶
Õ¯ñ ÁÅÍ çÈÃðÅ ÇÂÔ ÔË ÇÕ ÃÇåÃ¿× ÇòÚ ÜÅ Õ¶ ÇÚ¼å
ù ÇÂÕÅ×ð Õð¯Í Üç å»ÂÆ ÇÚ¼å éÔÄ ÇÂÕÅ×ð Ô¹¿çÅ,
ÇìðåÆÁ» ÁËèð úèð é¼áÆÁ» ÇëðçÆÁ» Ôé, ×¼ñ éÔÄ
ÇÃð¶ êÔ¹¿ÇÚÁÅ ÕðçÆÍ ÇÂÕ ìðåé ÔË, Á³ÇîÌå çÆ èÅðÅ
À°Ã ç¶ Çò¼Ú êË ðÔÆ ÔË - ì¯åñ ÇòÚÍ Ü¶ ì¯åñ ÇÔ¼ñ
ÜÅò¶ Áå¶ À°Ã çÅ îÈ¿Ô Á³ÇîÌå èÅðÅ çÆ Ã¶è ÇòÚ¯º êð·¶
Ôà ÜÅò¶ å» À°Ãç¶ ÇòÚ Á³ÇîÌå ÇÕò¶º êË ÜÅò¶×Å, À°Ô
ìÅÔð â°¼ñ· ÜÅò¶×ÅÍ ÇÂà ÕðÕ¶ ÇÚ¼å çÆ ÇÂÕÅ×ðåÅ
Ôð ÔÅñå ÇòÚ ÷ðÈðÆ ÔËÍ ÇÂà åð·» ë¹ðîÅé ÕÆåÅ ÔË-
èÅðéÅ - Üà Õð¯ òÅÇÔ×¹ðÈ çÅ, ÇêÁÅÇðú,
ÇÚå ù ÇÂÕÅ×ð ÕðÕ¶ -B, B.
êÌí ÕÆ À°ÃåÇå ÕðÔ¹ ÿå îÆå¨
ÃÅòèÅé ¶ÕÅ×ð ÚÆå¨ ê³éÅ - BIE
ܶ Õ°¼åÅ Õç¶ ì¿Çé·ÁÅ éÅ Ô¯ò¶, ÁòÅðÅ ÇëðçÅ
ðÇÔ¿çÅ Ô¯ò¶ å» À°Ã ù ì¿é· Õ¶ ç¶Ö ñú, À°Ô ÿ×ñÆ
ù ÔÆ Ú¼Õ îÅðÆ ÜÅÀ±×ÅÍ ÇÂò¶º ÁòÅðÅ Çëðé òÅñÅ
â¿×ð ÇÕ¼ñÅ ê¹¼à¶×Å ÇÕ îËù ÇÕª ì¿é· ÇçåÅÍ ÇÂö åð·»
îé çŠùíÅÁ ÔË, ÇÂÔ òÆ ÇàÇÕÁÅ éÔÄ ÕðçÅÍ À°Ã
ò¶ñ¶ ÁËÔ¯ ÇÜÔÆÁ» ×¼ñ» ïÅç ÕðÈ ÇÕ ÁÅçîÆ çÆ
ÇìðåÆ ù ÁÅêäÆÁ» À°âÅðÆÁ» ñË Õ¶ Ú¼ñ ê¶×Å, ÇÂé·»
À°âÅðÆÁ» ÇòÚ À°âçÅ îé ÇÕö î³÷ñ çÅ ðÃåÅ åÇÔ
éÔÄ Õð ÃÕ¶×ÅÍ Õ¯ÂÆ Õ¿î éÔÄ ìäéÅ À°Ã éÅñÍ Ã¯
îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶, êðî¶ôð ò¼ñ ÇÚ¼å ñÅ Õ¶ ð¼ÖäÅÍ
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
 ê³ÜòÄ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË ×¹ðÈ çÅ À°êç¶ô ùä Õ¶
ÇÔðç¶ ÇòÚ èÅðé ÕðéÅÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé -
Çé¿çÅ íñÆ ÇÕÃË ÕÆ éÅÔÆ îéî¹Ö î¹×è Õð¿Çé¨
î¹Ô ÕÅñ¶ Çåé Çé§çÕÅ éðÕ¶ دÇð êò¿Çé¨
ê³éÅ - GEE
Çé§ÇçÁŠùäéÆ å¶ Çé§ÇçÁÅ ÕðéÆ, ç¯ åðÆÕ¶ Ô¹¿ç¶
ÔéÍ ÇÂÕ ì¿çÅ Çé§ÇçÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ ÇÂÕ ì¿çÅ ÁËÃÆÁ»
×¼ñ» ÕðçÅ ÔË ÇÕ çÈÃð¶ ç¶ î¹¼Ö å¯º çÈÃð¶ çÆ Çé§ÇçÁÅ
ÕðÅ Õ¶ ë¶ð Ö¹ô Ô¹¿çÅ ÔË ÇÕ î˺ ÇÂà 寺 Çé§çÅ ÕðÅ ñÂÆÍ
ç¯Ç ÇÂÕ¯ ÇÜÔ¶ íÅ×Æ ÔéÍ ÇÕ¼âÅ ç¯ô ñ×çÅ ÔË, ÕÇÔ¿ç¶
Òî¹Ô ÕÅñ¶ Çåé Çé§çÕÅ éðÕ¶ دÇð êò¿Çé¨ ê³éÅ -
GEEÓ Ø¯ð éðÕ» ÇòÚ òÅÃÅ Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÕÇÔ¿çÅ ÜÆ î˺ å»
Çé§ÇçÁÅ éÔÄ ÕðÆÍ çð×ÅÔ ÇòÚ Üç ñ¶ÖÅ Çç¿çÅ ÔË, ë¶ð
ÕÇÔ¿çÅ ÔË ÇÕ î˺ å» Çé§ÇçÁÅ éÔÄ ÕÆåÆÍ ÕÇÔ¿ç¶ ÕðÅÂÆ
å» ÔË, ÜÅäÕ¶ ÕðÅÂÆ ÔËÍ çÈÃÇðÁ» ç¶ Á½×¹ä ë¯ñçÅ ÔËÍ
×¹ðÈ Øð ÇòÚ ÕÆ ÔË - ç¶Ö Õ¶ ÁäÇâ¼á ÕðéÅ, Á½×¹ä»
ç¶ À°µå¶ Á¼Ö îÆÚ ñËäÆ Áå¶ ÕÇÔäÅ ÇÕ é íÅÂÆ, Õ¯ÂÆ
éÅ, ÁÅçîÆ Ãí í¹¼ñç¶ ÔéÍ
í¹ñä Á³çÇð Ãí¹ Õ¯ Áí¹« ×¹ðÈ ÕðåÅð¹¨
ê³éÅ - FA
ܶ éÔÄ í¹¼ñçÅ å» Õ¶òñ òÅÇÔ×¹ðÈ éÔÄ í¹¼ñçÅ,
ìÅÕÆ å» ÃÅðŠÿÃÅð í¹¼ñ ÇòÚ ÇêÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ
é¶ í¹¼ñäÅ ÔÆ ÔËÍ Õ½ä ì¿çÅ ÔË ç¹éÆÁ» ÇòÚ, ÇÜÔóÅ
Á½ × ¹ ä éÔÄ ÕðçÅ? ÇÜÔóÅ çÈ Ã ÇðÁ» ç¶ Á½ × ¹ ä
ÇÚåÅðçÅ ÔË, À°Ô ÁÅêä¶ ÇÔðç¶ ÇòÚ ç¶Ö¶ ÇÕ î¶ð¶ ÇòÚ
ÇÕ¿é¶ Á½×¹ä ÔéÍ îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶, Ǫ éÔÄ ÕðéÅ,
ê̶îÆú! ×¹ðÈ çÅ À°êç¶ô Ã¹ä¯ -
Õðé é ùéË ÕÅÔÈ ÕÆ Çé§çŨ ê³éÅ - BGD
Ôà ÜÅú Çé§ÇçÁÅ Õðé 寺 ÇÕ î˺ éÔÄ Ã¹äéÆ -
êð ÇåzÁ ðÈê¹ é ê¶ÖË é¶åz¨ ê³éÅ - BGD
é¶åð» ç¶ éÅñ îÅóÆ ÇçzôàÆ éÅñ éÅ ÇÕö ù ç¶Ö¯Í
ÇÂö åð·» Ô¼æ» éÅñ îÅóÅ Õ¿î éÅ Õð¯, êËð» éÅñ îÅóÆ
æ» Ú¼ñ Õ¶ éÅ ÜÅú, ڿ׶ æ» ÜÅÀ°, ÃÇå¿Ã× ÓÚ ÜÅúÍ
Ô¼æ» Õ¯ñ¯º Õ¿î ñú öòÅ Õðé çÅÍ Ü篺 ÇÂà åð·» Õð»×¶
ë¶ð ÃÅâÅ îé Áå¶ ÇÚå ÇàÕ ÜŶ×ÅÍ ë¶ð ÇÂà åð·» ç¶
éÅñ ë¹ðîÅªç¶ Ôé ÇÕ îé ç¶ Ã¿Õñê ù ð¯Õ Õ¶ éÅî
ÇòÚ ñÅú, ÃÇå×¹ðÈ ç¶ ôìç ÇòÚ ÇèÁÅé ð¼ÖäÅ å¶ À°Ã
ù ÇòÚÅð Õ¶ Ôð òÕå ïÅç ð¼ÖäÅ ÇÕ îÔÅðÅÜ å»
ÇÂà åð·» ÕÇÔ¿ç¶ Ôé, î˺ ÇÂÔ Õ¿î éÔÄ ÕðéÅÍ Ü篺 ôìç
ÇòÚ îé ÇàÕ ÜÅò¶, æ¯ó·Å ÇÜÔÅ òÆ ÇàÕ ÜÅò¶ - ×¹ðÈ
×Ì¿æ ÃÅÇÔì çÅ êÅá ÕðçÅ ÔË, Çéåé¶î ÕðçÅ ÔË, íÜé
ÕðçÅ ÔË, îé é¶ Õ¯ÂÆ ë¹ðéÅ éÔÄ ÕÇðÁÅ; ܶ ãÅÂÆ Çî³à
ë¹ðéÅ éÔÄ ÕÇðÁÅ å» À°Ã ù Û¯àÆ ÃîÅèÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé,
ÇÂÔ ÇÂÕ èÅðéÅ Ô¹¿çÆ ÔË, ÇèÁÅé ñ¼× Ç×ÁÅ, À°Ã ù
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
12
ÇèÁÅé ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ Ü¶ åÆÔ Çî³à ÇàÕ ÜÅò¶ å» À°Ô
ÃîÅèÆ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔËÍ Ã¯ ÇÂà åð·» éÅñ îÔÅðÅÜ
ÕÇÔ¿ç¶, ç¶Ö¯ ÇÕ¿éŠùÖÅñÅ ðÃåÅ ÔËÍ ÇÂÃ ç¶ ÇòÚ Ã¹¼Ö»
çÅ ëñ êÌÅêå Ô¹¿çÅ ÔË å¶ ðÅÜ Áå¶ Ü¯× çÅ ðà Çîñ
Ü»çÅ ÔË å¶ Áé§ç îÅäçÅ ÔËÍ ÇÂà åð·» ë¹ðîÅé Õðç¶
Ôé -
èÅðéÅ - ×¹ðî¹Ö Ã¹Ö ëñ êÅÇÂÁÅ ÜÆ,
ðÅÜ Ü¯× ðà ðñÆÁ» îÅä¶ - B, B.
ç¶ÇÖ êðÅÂÆÁÅ Ú¿×ÆÁÅ îÅò» íËäÅ èÆÁ» ÜÅäËÍ
À°Ã¹ ÃÈÁð¹ À°Ã¹ ×ÅÇ ÔË êð èé ÇÔ¿çÈ î¹ÃñîÅäËÍ
ê¹åz Õñåz Õ°à¿ì¹ ç¶ÇÖ î¯Ô¶ î¯ÇÔ é è¯ÇÔ ÇèÙÅäËÍ
À°ÃåÇå Çé§çÅ Õ¿Çé ùÇä ÁÅêÔ¹ ì¹ðÅ é ÁÅÇÖ òÖÅäËÍ
òâ êðåÅê é ÁÅê¹ ×Çä ÕÇð ÁÔ¿î¶À° é ÇÕÃË ðßÅäËÍ
×¹ðî¹ÇÖ Ã¹Öëñ êÅÇÂÁÅ ðÅܹ ܯ׹ ðà ðñÆÁÅ îÅäËÍ
ÃÅè ÿ×Çå ÇòàÔ¹ Õ°ðìÅä˨
íÅÂÆ ×¹ðçÅà ÜÆ, òÅð BI/AA
×¹ðî¹Ö çŠܯ òðå-òðåÅðÅ ÔË À°Ã ç¶ ìÅð¶
ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ Òç¶ÇÖ êðÅÂÆÁÅ Ú¿×ÆÁÅ îÅò»
íËäÅ èÆÁ» ÜÅäËÍÓ ÒÀ°Ã¹ ÃÈÁð¹ À°Ã¹ ×ÅÇÂÍÓ ÔË ÇÜ¿é¶
î¹ÃñîÅé é¶, ÃÈÁð éÔÄ Ö»ç¶Í ÇÔ¿çÈ ÕÇÔ¿ç¶ ÃÅù ù׿è
ÔË ×ÅÇ çÆ, ×À± éÔÄ ÁÃÄ ÖÅäÆÍ ÇÂà åð·» ç¶ éÅñ
Òêð èé ÇÔ¿çÈ î¹ÃñîÅäËÍÓ ÚÅÔ¶ ÇÔ¿çÈ ÔË ÚÅÔ¶ î¹ÃñîÅé
ÔË, ÚÅÔ¶ ÇÃ¼Ö ÔË, À°Ã ù ÃÈð å¶ ×À± ù ÖÅäÅ êðŶ
èé ù ÖÅä ç¶ ìðÅìð ÔËÍ ê¹¼åð- Õñ¼åð, Çðôå¶çÅð»
ç¶, Õ°à¿ì» ç¶ î¯Ô ç¶Ö Õ¶ À°Ã ç¶ ÇòÚ ÇÖ¼ÇÚÁÅ éÅ
ÜÅò¶, â¼°ì¶ éÅ À°Ã ç¶ ÇòÚÍ ëð÷ êÈðÅ Õð¶ ñ¶ÇÕé â°¼ì¶
éÅ, ÁÅêä¶ ÁÅê ù ò¼ÖðÅ ð¼Ö¶Í À°ÃååÆ ÕðçÅ ÔË
ÿÃÅð ÇÕ ÇÂÔ å» ìó¶ ÇòçòÅé é¶, Õ¯ÂÆ À°ÃåÇå
ÕðçÅ ÕÇÔ¿çÅ ÔË ÇÕ ÇÂÔ å» êÈð¶ ÿå Ôé ÇÂé·» çÆÁ»
ôÕåÆÁ» î˺ ç¶ÖÆÁ» é¶Í ÇÂé·» À°êî» çÆÁ» ×¼ñ» òñ
ÇèÁÅé éÅ ç¶ò¶Í Û¯àÅ ìä Õ¶ ÔÆ ðÔ¶Í ÇìñÕ°ñ é ùä¯
ÇÕÀ°ºÇÕ À°ÃåÇå íÆ ëÃÅ ñ˺çÆ ÔËÍ Ü¶ Õ¯ÂÆ Çé§ÇçÁÅ
ÕðçÅ ÔË, å» ÕÔ¯ ÇÕ î˺ úÔ¯ ÇÜÔÅ ÔÆ Ô» ÇÜÔ¯ ÇÜÔÅ
îËù ÕÇÔ¿ç¶ é¶ ÇÕªÇÕ ×¹ðÈ ç¶ éÅñ Ã»Þ å» ÔÆ ê˺çÆ
ÔË Ü¶ ÇÂà åð·» ÃîÞ¶, - ÒÕìÆð Ãí å¶ Ôî ì¹ð¶ Ôî
åÇÜ íñ¯ Ãí¹ Õ¯ÇÂÍÍÓ (ê³éÅ - ACFD) îËù Û¼â Õ¶ ÃÅðÅ
ÿÃÅð íÇñÁ» çÅ ÔËÍ ÒÇÜÇé ÁËÃÅ ÕÇð ìÈÇÞÁÅ îÆå¹
ÔîÅðŠïÇÂÍÓ (ê³éÅ - ACFD) ÇÜÃ é¶ ÁËÃÆ ×¼ñ ÜÅä
ñÂÆ ÇÕ ÒÔî éÔÄ Ú¿×¶ ì¹ðÅ éÔÄ Õ¯ÇÂÓ (ê³éÅ - GBH)
×¹ðÈ éÅéÕ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé À°Ô ÃÅâÅ Çî¼åð ÔË íÅÂÆÍ Ü¶
Çî¼åð» ÇòÚ ðñäÅ ÔË å» ÁÅêä¶ ÁÅê ù ìÔ¹å Ú¿×Å
éÅ ÃîÞ¯Í îÅÇóÁ» ÇòÚ ðÔ¯, ×ðÆì» ÇòÚ ðÔ¯ -
éÆÚÅ Á³çÇð éÆÚ ÜÅÇå éÆÚÆ ÔÈ ÁÇå éÆÚ¹¨
éÅéÕ° Çåé ÕË Ã¿Ç× ÃÅÇæ òÇâÁÅ ÇÃÀ° ÇÕÁÅ ðÆè
ê³éÅ - AE
 ×¹ðÈ éÅéÕ ÜÆ ë¹ðîÅÀ°ºç¶ Ôé ÇÕ ÇÜÔó¶ Û¯ÇàÁ»
寺 òÆ Û¯à¶ é¶, î˺ å» À°æ¶ ðÇÔ¿çÅ Ô», ê̶îÆúº! À°Ôé»
ç¶ ÇÔðÇçÁ» ÇòÚ ðÇÔçÅ Ô»Í ò¼ÇâÁ» ç¶ ÇÔðÇçÁ» ÇòÚ
å» Ô¿ÕÅð ÔË, ÇÕö ù ÷îÆé çÅ Ô¿ÕÅð ÔË, ÇÕö ù
êËÇÃÁ» çÅ Ô¿ÕÅð ÔË, ÇÕö ù ì¿ÇçÁ» çÅ Ô¿ÕÅð ÔË,
ÇÕö ù ÁÅêä¶ ÷¯ð çÅ Ô¿ÕÅð ÔË, ÇÕö ù êó·ÅÂÆ çÅ
Ô¿ÕÅð ÔË, ÇÕö ù ðÅÜÃÆ ôÕåÆ çÅ Ô¿ÕÅð ÔËÍ ÕÇÔ¿ç¶,
úæ¶ å» ÃÅⶠòÅÃå¶ æ» ÔÆ éÔÄ ÔËÍ ÃÅⶠòÅÃå¶ Ü¶
ÇÕå¶ æ» ÔË, ×ðÆì» ç¶ ÇÔðÇçÁ» ÇòÚ ÔË, úæ¶ ÁÃÄ
ðÇÔ¿ç¶ Ô»Í Ã¯ ÃÅⶠկñ ÇÜÃé¶ ðÇÔäÅ ÔË, À°Ô ÁÅêä¶
ÁÅê ù éÆò» ÃîÞ Õ¶ ðÔ¶, À°µÚÅ é Ô¯ò¶Í ÒÀ°ÃåÇå
Çé§çÅ ç¯À± ÇììðÇÜå åÜÔ¹ îÅé¹ ÁÇíîÅéŨÓ
(ê³éÅ - AABC) Ç×ä¶ éÅ ÁÅêä¶ ÁÅê ù ÇÕ î˺ Õ°Û
Ô»Í ÔÀ°îË ÇòÚ ÁÅ Õ¶ çÈÃÇðÁ» ù å¿× é Õð¶Í ÁËò¶º
éÅ ÕÔ¶ ÇÕ î˺ ò¼âÅ ÁÅçîÆ Ô»Í ÇÂÃ ç¶ ÇòêðÆå Ççñ¯º
ÔÆ ×ðÆìÆ èÅð Õ¶, ÇéîðåÅ èÅð Õ¶ Ú¼ñ¶Í Ò×¹ðîÇå ùÖ
ëñ êÅÇÂÁÅ ðÅÜ Ü¯× ðà ðñÆÁÅ îÅä¶Ó ÁËÊܯ ðÃåÅ
ÔË - ×¹ðî¹Ö» çÅ, À°Ô ðÃåÅ îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶ ç¶Ö ÇÕ¿éÅ
ùÖÅñÅ ÔËÍ ÇÂà ðÃå¶ ù Òí×Çå ܯ×Ó çÅ ðÃåÅ ÕÇÔ¿ç¶
Ôé ÇÕªÇÕ Üç å¼Õ í×åÆ éÔÄ ÕðçÅ, úéÆ ç¶ð
å¼Õ êðî¶ôð éÅñ ÇîñÅê éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅÍ ðÃå¶
ìÔ¹å é¶ êð ÇÂÔ ÃÅÇðÁ» éÅñ¯º ùÖÅñÅ ÔËÍ Ü¶ è¿é¶ é¶
í×åÆ ÕðÆ, æ¯ó·Æ ç¶ð ÇòÚ ÔÆ êðî¶ôð ÁŠ׶; ë¶ð
êÌôÅçÅ ÛÕŪçÅ ÔË, ñ¼ÃÆ ñË Õ¶ êÌíÈ ù í¯× ñòÅÀ°ä
ñÂÆ ì¶éåÆÁ» ÕðçÅ ÔË, Ô¶ êÌíÈ! å°ÃÄ ÛÕ¯Í ÇÕ¿éÅ
àÅÇÂî ñ¼× Ç×ÁÅ - Ãò¶ð çÅ ìËáÅ ÔË ç¹êÇÔð å¼ÕÍ
òÅÇÔ×¹ðÈ é¶ ÁÅê êÌå¼Ö Ô¯ Õ¶ À°Ã çÆ ñ¼ÃÆ òÆ êÆåÆ
Áå¶ ð¯àÆ òÆ ÖÅèÆÍ éÅîç¶ò é¶ ç¹¼è ÇêñÅ ÇçåÅÍ
éÅîç¶ò é¶ í×åÆ ÕðÆÍ Û¼êð Üñ Ç×ÁÅ, êðî¶ôð é¶
ÁÅê ÁÅ Õ¶ À°Ã çÅ Û¼êð ì¿é· ÇçåÅ ÇÕªÇÕ Õðî
ÕðçÅ ÔË í×åÆ çÅÍ êðî¶ôð ù ÇêÁÅð ÚÅÔÆçÅ ÔË,
À°Ãù í¹¼Ö ñ¼×Æ Ô¯ÂÆ ÔË, ê̶î çÆÍ ÒׯÇì¿ç íÅÀ° í×Çå
çÅ í¹¼ÖÅÓ -
ÃÅÚ¹ ÕÔ½ ùé ñ¶Ô¹ ÃíË
ÇÜÇé ê̶î ÕÆú Çåé ÔÆ êÌí êÅÇÂúÍ
×¹ðÈ ç¶ Úðé» çÅ ÁÅÃðÅ ñË ñò¶Í ÇÜ¿éÅ ÇÚð
×¹ðÈ çÆ Ã¶òÅ éÔÄ ÕðçÅ, îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶ í×åÆ éÔÄ
Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆÍ ×¹ðÈ çÆ Ã¶òÅ ÇòÚ í×åÆ Ô¹¿çÆ ÔË -
Á³åÇð Á×Çé é ×¹ð Çìé° ìÈÞË ìÅÔÇð êÈÁð åÅê˨
ê³éÅ - A@AC
Á³çð å» ÇåzôéÅ çÆ Á¼× ñ¼×Æ Ô¯ÂÆ ÔË å¶ ìÅÔð
èÈäÆÁ» åÅêçÅ ÔËÍ ÕÇÔ¿ç¶ Ü¶ ×¹ðÈ éÔÄ ÇîÇñÁÅ å»
ÇÂÔ Á¼× éÔÄ ì¹ÞçÆ -
×¹ð öòÅ Çìé° í×Çå é Ô¯òÆ ÇÕÀ°ÕÇð ÚÆéÇà ÁÅê˨
ê³éÅ - A@AC
13
ÇÂà ù ÇÕò¶º êåÅ ñ¼×¶ ÇÕ î˺ Õ½ä Ô»? ÇÕò¶º
êÔ¹¿Ú¶×ÅÍ Ã¯ ÇÂà åð·» îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶, í×åÆ é½º
êÌÕÅð çÆ ÔËÍ êÇÔñÆ í×åÆ ù ÒÃÌòä í×åÆÓ ÕÇÔ¿ç¶
é¶ ÇÜò¶º Ô¹ä å°ÃÄ ìËᶠԯ, ìÚé ì¯ñ¶ ÜÅ ðÔ¶ é¶, ôìç
ì¯ñ¶ ÜÅ ðÔ¶ é¶, å°ÃÄ ìËᶠùäç¶ Ô¯Í ÇÂÔ í×åÆ êÇÔñ¶
ìÅÔð 寺 ÁÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË å¶ ÇÂÃ ç¶ ìÅð¶ ì¶éåÆÁ»
Õðç¶ Ôé ÇÕ Ô¶ êÌíÈ! î˺ å¶ðÅ Üà ùÇäÁÅ êð î¶ð¶ ç¯
Õ¿é æ¯ó·¶ é¶, îËù Õð¯ó Õ¿é ç¶Í
ÇÂÕ ÁËÃÅ îÔÅåîÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË ÇÜà ù òÅÇÔ×¹ðÈ
é¶ Õð¯ó Õ¿é òÆ ç¶ Ççå¶Í À°Ô ÕÇÔ¿çÅ îÔÅðÅÜ, î˺
å¶ðÅ ìÔ¹å Üà ùäéÅ ÚÅÔ¹¿çÅ Ô» å¶ îËù Õð¯ó» Õ¿é
ç¶ ç¶Ô -
Õ¯Çà Õðé çÆÜÇÔ êÌí êÌÆåî
ÔÇð ×¹ä ùäÆÁÇÔ ÁÇìéÅÃÆ ðÅî¨
ê³éÅ - GH@
ÇÕªÇÕ ÇêÁÅð ÃÆÍ ð¼Ü éÔÄ ÁŪçÅ ×¹ä ùäç¶
ùÍ Ã½ Õð¯ó òÆ ç¶ Ççå¶Í ÕÇÔ¿ç¶ îÔÅðÅÜ, Ô¯ð ç¶ÔÍ
ÕÇÔ¿ç¶ Ô¹ä å» î¶ð¶ ÇòÚ ÔÆ ðñ ÜÅ ÇÕªÇÕ å¶ð¶ î¶ð¶
ÇòÚ Ô¹ä Õ¯ÂÆ ëðÕ éÔÄ ÇðÔÅ -
ùÇä ùÇä ÇÂÔ¹ îé° Çéðî« Ô¯òË
ÕàÆÁË ÕÅñ ÕÆ ëÅÃÆ ðÅî¨ ê³éÅ - GHA
çÈÃðÆ Ô¹¿çÆ ÔË ÒÕÆðåé í×åÆÓÍ ÔðÆ çÅ ÜÃ
ÇÚ¼å ù ÇÂÕÅ×ð ÕðÕ¶ ÕðéÅ, å¶ ÇÂÃçÅ ëñ ÇÕ¿éÅ
ÔË, îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé -
ÕÇñÜ¹× îÇÔ ÕÆðåé° êðèÅéŨ
×¹ðî¹ÇÖ ÜêÆÁË ñÅÇ ÇèÁÅéŨ
ÁÅÇê åðË Ã×ñ¶ Õ°ñ åÅð¶
ÔÇð çð×Ô êÇå ÇÃÀ° ÜÅÇÂçŨ ê³éÅ - A@GF
ÕÆðåé í×åÆ îé ù ÇàÕÅ Çç¿çÆ ÔË, Ã̶ôà
ÃÅèé ÔË, ÃÅÇðÁ» çÆ ÃðçÅð í×åÆ î³éÆ Ü»çÆ ÔËÍ
ï îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé, Ô¶ êÌíÈ! î˺ å¶ðÅ ÕÆðåé ÕðéÅ
ÔË å¶ îËù 屿 ñ¼Ö ÜÆí» ç¶ ç¶ -
ñÅÖ ÇÜÔòÅ ç¶Ô¹ î¶ð¶ ÇêÁÅð¶
î¹Ö¹ ÔÇð ÁÅðÅè¶ î¶ðÅ ðÅî¨ ê³éÅ - GH@
î¶ðÅ î¹¼Ö å¶ðÅ éÅî Üê¶, îËù ñ¼Ö ÜÆí» ç¶ ç¶ -
ÇÂÕçÈ ÜÆí½ ñÖ Ô¯ÇÔ ñÖ Ô¯òÇÔ ñÖ òÆè
ê³éÅ - G
ÇÂÔ Ç×äåÆ Öðì» å¼ Õ êÔ¹ ¿ Ú Ü»çÆ ÔË ÇÕ
ÁËéÆÁ» ÜÆí» îËù ç¶ ç¶ å»ÇÕ î˺ å¶ðÅ éÅî Üê»Í
åÆÃðÆ Ô¯ Ç ÂÁÅ ÕðçÆ ÔË ÒÇÃîðé í×åÆÓÍ
ÒÇÃîðéÓ ÕÇÔ¿ç¶ é¶ êÌíÈ ïÅç ÇòÚ ðÇÔäÅ, Ôð òÕå
ïÅç ÇòÚ ðÇÔäÅÍ ÇÂÃ ç¶ ìÅð¶ ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ ìÔ¹å
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
åÅÕÆç ÕÆåÆ ÔË -
èÅðéÅ - ÇÃîð ÇêÁÅð¶ ù,
ÇÃîðÀ° ÇÃîð ÇÃîð Ã¹Ö êÅòÀ° - B, B
ÇÃîðÀ° ÇÃîð ÇÃîð Ã¹Ö êÅòÀ° - B,B.
ÇÃîð ÇêÁÅð¶ ù ÇÃîðÀ° ,....-B.
ÇÃîðÀ° ÇÃîÇð ÇÃîÇð ùֹ êÅòÀ°¨
ÕÇñ Õñ¶Ã åé îÅÇÔ ÇîàÅòÀ°¨ ê³éÅ - BFB
òÅÇÔ×¹ðÈ ù ïÅç ð¼Öä ç¶ éÅñ ÃÅð¶ Õñ¶ô Öåî Ô¯
Ü»ç¶ Ôé -
êÌí ÕË ÇÃîðÇé ×ðÇí é ìÃ˨
êÌí ÕË ÇÃîðÇé çÈÖ¹ Üî¹ éÃ˨
êÌí ÕË ÇÃîðÇé ÕÅ« êðÔð˨
êÌí ÕË ÇÃîðÇé ç¹Ãîé° àð˨
êÌí ÇÃîðå ÕÛ° ÇìØé° é ñÅ×˨
êÌí ÕË ÇÃîðÇé ÁéÇçé° ÜÅ×˨ ê³éÅ - BFB
îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶, Ççé ðÅå îÅÇÂÁŠ寺 ÜÅ× éÔÄ
ÁÅÇÂÁÅ ÕðçÆ, ÇÜ¿é» ÇÚð òÅÇÔ×¹ðÈ çÅ éÅî ÇÔðç¶
ÇòÚ éÔÄ òÃçÅÍ Ã¯ ÇÂà åð·» òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ ÇÃîðé
ÇòÚ ðÔ¶, Õç¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ù ÁÅêä¶ Á³ç𯺠éÅ
ÇòÃÅð¶Í
ÔÇð ÔÇð ÕìÔÈ é îéÔ¹ ÇìÃÅð¶¨
ÂÆÔÅ À±ÔÅ Ãðì ùÖçÅåÅ Ã×ñ ØàÅ êÌÇåêÅð¶¨
ê³éÅ - BA@
ë¶ð ÁËæ¶ òÆ å¶ çð×ÅÔ ÇòÚ ÜÅ Õ¶ òÆ Ã¹¼Ö
Ô¯ò¶×ÅÍ òÅÇÔ×¹ðÈ ù ÇòÃÅðéÅ éÔÄ ÇÂÕ ØóÆ òÅÃå¶
òÆÍ Üç ÇòÃðçÅ ÔË, ë¶ð ÕÆ Ô¹¿çÅ ÔË? À°Ã ò¶ñ¶ -
ÁÅÖÅ ÜÆòÅ ÇòÃðË îÇð ÜÅÀ°¨ ê³éÅ - I
ï ÜÆÇòÁÅ ÇÜù îÇé òÇÃÁŠïǨ
éÅéÕ Áòð¹ é ÜÆòË Õ¯Ç¨ ê³éÅ - ADB
ÇܪçÅ À°Ô ÔË ÇÜà ù òÅÇÔ×¹ðÈ éÔÄ í¹¼ñçÅÍ
ÇÜÃù êÌíÈ í¹ñçÅ ÔË À°Ô ÇܪçÅ éÔÄ, À°Ô å» î¹ðçÅ
ÔË -
ÁÇå ù¿çð Õ°ñÆé Úå°ð î¹ÇÖ ÇÙÁÅéÆ èéò¿å¨
ÇîðåÕ ÕÔÆÁÇÔ éÅéÕÅ ÇÜÔ êÌÆå éÔÆ í×ò¿å¨
ê³éÅ - BEC
ï ÇÃîðé ÕÇÔ¿ç¶ é¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ù ÃçÅ ïÅç
ð¼Öä ùÍ ïÅç ÇÕò¶º ê¼ÕçÆ ÔË? ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ ÃçÅ
ïÅç êðê¼Õ Õðé òÅÃå¶ éÅî çÅ ÜêäÅ, éÅî çÅ
ÇèÁÅé, éÅî çÅ ÕÆðåé, éÅî çÆ òÆÚÅð, ÇÂÔ ÃÅð¶
Ô½ñÆ-Ô½ñÆ ×¹ðî¹Ö ù êÌÅêå Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶ Ôé; ÇÂðÅçÅ
Ô¯äÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË - Ççzó· ÇÂðÅçÅÍ
ï ÇÂà åð·» ÇÂà 寺 Á¼×¶ îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶, ÒêÅç
öòéÓ í×åÆ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË - Úðé» çÆ Ã¶òÅ
ÕðéÆ -
ÔÇð Úðä Õîñ îÕð¿ç ñ¯Çíå
îé¯ ÁéÇçé¯ î¯ÇÔ ÁÅÔÆ ÇêÁÅÃŨ ê³éÅ - FFC
ÕÇÔ¿ç¶ ÃÅù å» ÇêÁÅà ñ¼×Æ Ô¯ÂÆ ÔË Úðé»
Õîñ» çÆÍ Á¼×¶ ÁðÚé í×åÆ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË -
å¶ðÅ éÅî¹ ÕðÆ ÚéäÅáÆÁŠܶ îé° À°ðÊԯǨ
ÕðäÆ Õ°¿×È Ü¶ ðñË Øà Á³åÇð êÈÜŠԯǨ
ê³éÅ - DHI
ë¶ð ì¿çéÅ í×åÆ Ô¹¿çÆ ÔË -
â¿âÀ°Çå ì¿èé ÁÇéÕ ìÅð Ãðì ÕñÅ Ãîðæ¨
ê³éÅ - BEF
ìÅð-ìÅð ì¿çéÅ ÕðéÆ -
éîÃÕÅð â¿âÀ°Çå ì¿çéÅ ÁÇéÕ ìÅð ÜÅÀ° ìÅð˨
ê³éÅ - HB@
À°Ã 寺 ìÅÁç ÒÇî¼åð í×åÆÓ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË-
òÅÇÔ×¹ðÈ ù Çî¼åð ÕÇÔäÅ -
Çîåz ÇêÁÅð¶ ù ÔÅñ î¹ðÆç» çÅ ÕÇÔäÅÍ
å°è¹ Çìé ð¯× ðÜÅÂÆÁÅ çÅ úâä
éÅ×¹ ÇéòÅÃÅ ç¶ ðÇÔäŨ
Çî¼åð ù ùé¶ÔÅ ç¶ ðÔ¶ é¶ ×¹ðÈ çôî¶ô êÅåôÅÔÍ
îÅÛÆòÅó¶ ç¶ Ü¿×ñ ç¶ ÇòÚ á§âÆ èðåÆ å¶ ê¶ ԯ¶
Çà¿â çÅ ÇÃð·ÅäÅ ñÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË, èðåÆ îÄÔ êËä
ÕðÕ¶ Ç×¼ñÆ Ô¯ Ú¹¼ÕÆ ÔË, ê¯Ô çÅ îÔÆéÅ ÔË, Õ¼êóÅ À°µêð
òÅÃå¶ Õ¯ÂÆ éÔÄ ÔË, êËð» ç¶ ÇòÚ Õ¿â¶ ñ¼×-ñ¼× Õ¶
Õ¯ÂÆ æ» Úðé» ÇòÚ ÁËÃÅ éÔÄ ÇðÔÅ ÇÜæ¶ Õ¿âÅ éÅ
Ú¹ÇíÁÅ Ô¯ò¶, ÖÈé ÇÃÇîÁÅ ÇêÁÅ ÔË å¶ À°Ã ò¶ñ¶ îÔÅðÅÜ
ÁÅêä¶ Çî¼åð çÆ ïÅç ÇòÚ Ã¹é¶ÔÅ ÇÕÔ¯ ÇÜÔÅ Çç¿ç¶
ÔéÍ ÃÅâÆÁ» Á¼Ö» Ö¯ñ·ç¶ ÔéÍ À°ñ»íÅ Õ¯ÂÆ éÔÄ Çç¿ç¶
ÇÕ Ô¶ êÌíÈ! 屿 ÇÂÔ ÕÆ ÕÆåÅ, ÇÕæ¶ î¶ð¶ ì¼Ú¶ Úñ¶ ׶,
ÇÕ¼æ¶ Áé§çê¹ð ÃÅÇÔì ÚÇñÁÅ Ç×ÁÅ? ÁËÃÆ ìÅå éÔÄ
ÔËÍ ÕÇÔ¿ç¶ é¶, Ô¶ êÌíÈ! 屿 îËù îé¯ éÅ ÇòÃÅðÍ Ü¶ 屿
î¶ð¶ îé¯ éÔÄ ÇòÃðçÅ å» ÇÂÔ ÇÜÔóÅ æ» ÔË ÇÜæ¶ î˺
ÇêÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ Ô» ÇÂÔ Ö¶ÇóÁ» éÅñ¯º îËù ìÔ¹å ùÖÅñÅ
ÔËÍ Ö¶ó¶ å» í¼á òð׶ ñ×ç¶ é¶ å¶ ÇÂÔ æ» îËù ìÔ¹å
òèÆÁÅ ñ×çÅ ÔË ÇÕªÇÕ å±¿ î¶ðÅ Çîåð ÔËºÍ å±¿ ÇÂÔ
ÚÅÔ¹¿çÅ Ô˺ ÇÕ î˺ Â¶æ¶ ÔÆ êò»Í î˺ å¶ðÆ ð÷ÅÁ ÇòÚ
ðÅ÷Æ Ô»Í ÇÂà åð·» ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
èÅðéÅ - ÔÅñ î¹ðÆç» çÅ ÕÇÔäÅ - D, B.
Çîåz ÇêÁÅð¶ ù ÕÇÔäÅ - B, B.
ÔÅñ î¹ðÆçÅ çÅ ÕÇÔäÅ - D, B.
å°è Çìé ð¯× ðÜÅÂÆÁ» çÅ úãä° - B.

ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A

14
 éÅ× ÇéòÅÃÅ ç¶ ðÇÔäÅ - B.
ÃÈñ ùðÅÔÆ Ö³Üð ÇêÁÅñÅ -B.
Çì¿× ÕÃÅÂÆÁ» çÅ ÃÇÔäÅ - B.
ïÅð·ó¶ çÅ ÃÅù Ãæð Ú¿×Å - B.
í¼á Ö¶ÇóÁ» çÅ ðÇÔäÅ - B.
ÇîåÌ ÇêÁÅð¶ ù ÕÇÔäÅ - B.
ÔÅñ î¹ðÆç» çÅ ÕÇÔäÅ - B.
ÇÕÔ¯ ÇÜÔÆ ÔÅñå ÔË, Õ¯ÂÆ À°ñ»íÅ éÔÄ ç¶ ðÔ¶,
Õ¯ÂÆ ÇôÕòÅ éÔÄ Õð ðÔ¶, Õ¯ÂÆ ÁÅêäÆ çñÆñ éÔÄ
ç¼ÃÆ ÜÅ ðÔÆÍ ÚÅð¶ ÃÅÇÔì÷Åç¶ ÇòÛ°ó Ú¹¼Õ¶ é¶, îÅåÅò»
ÇòÛ°ó Ú¹¼ÕÆÁ» é¶, ÃÅð¶ ÇÃ¿Ø Çå¿é Çÿػ ù Û¼â Õ¶,
ôÔÆç Ô¯ ×Â¶Í íÅÂÆ çÇÂÁÅ ÇÃ¿Ø ÁÅÇç Çå¿é ÇÿØ
ÚîÕ½ð çÆ ÇØðÆ Ô¯ÂÆ ×ó·Æ ÇòÚ¯º ÁÅê ç¶ éÅñ ç¹ôîä
ë½Ü» ç¶ êŶ ԯ¶ ضð¶ ÇòÚ¯º ÇéÕñ¶ ÃÆ, À°Ô òÆ ï°¼è
çÆ ÔëóÅ çëóÆ ÇòÚ ÇòÛó ׶ ñ¶ÇÕé ÁÅêä¶ Çî¼åð
ù Õ¯ÂÆ À°ñ»íÅ éÔÄ Çç¿ç¶Í ÇÂà ù ÒÃÖÅ í×åÆÓ
ÕÇÔ¿ç¶ Ôé - À°Ã çÆ ð÷ÅÁ ÇòÚ ðÅ÷Æ ðÇÔäÅÍ ÇÜæ¶
ð¼ÖçÅ ÔË À°æ¶ ÔÆ áÆÕ ÔËÍ
ÇÂÃ å¯ º ìÅÁç Ô¯ Ç ÂÁÅ ÕðçÆ ÔË - ÒçÅÃÅ
í×åÆÍÓ ÁÅêä¶ ÁÅê ù çÅà ÃîÞäÅ, î¹¼ñ ÖðÆÇç
×¹ñÅî ÃîÞäÅÍ
î¹ñ ÖðÆçÆ ñÅñŠׯñÅ î¶ðÅ éÅÀ° ÃíÅ×Ũ
×¹ð ÕÆ ìÚéÆ ÔÅÇà ÇìÕÅéÅ
ÇÜå° ñÅÇÂÁÅ Çåå° ñÅ×Ũ ê³éÅ - IIA
×¹ñÅî ÃîÞäÅ ÁÅêä¶ ÁÅê ù, Õ¯ÂÆ î³× éÅ
ð¼ÖäÆÍ ×¹ñÅî çÆ Õ¯ÂÆ î³× Ô¯ÇÂÁÅ éÔÄ ÕðçÆÍ Ã¯ ÇÂÃ
åð·» éÅñ ÒçÅÃÅ í×åÆÓ Ô¹¿çÆ ÔË-
屿 ÃÅÚÅ ÃÅÇÔì¹ çÅù å¶ðŠׯñŨ ê³éÅ - ACB
î˺ å» ×¯ñÅ Ô» êÅåôÅÔ å¶ðÅÍ Ã¯ ÇÂà 寺 ìÅÁç
Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË, ÁÅêäÅ Ãí Õ°Û òÅÇÔ×¹ðÈ ç¶ Áðêä
Õð ç¶äÅ -
å°è¹ ÁÅ×Ë ÁðçÅÇà ÔîÅðÆ ÜÆÀ° Çê³â° Ãí¹ å¶ðŨ
ê³éÅ - CHC
ÃðÆð òÆ, î¶ðÅ ÜÆÀ° íÆ, Ãí Õ¹Þ å¶ðÅ ÔË; Ô¶
êÌíÈ! î¶ðÅ Õ°Þ éÔÄ ÔËÍ å¶ ë¶ð ÒêðÅ í×åÆÓ Ô¯ÇÂÁÅ
ÕðçÆ ÔË ÇÕ å±¿ ÔÆ ÃÅÇðÁ» ÇòÚ ÇòÁÅêÕ ÔËºÍ ë¶ð
ÒÁêðÅ í×åÆÓ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË - ÁÅÖðÆ í×åÆÍ
À°Ã ç¶ ÇòÚ å±¿ Áå¶ î˺ çÅ í¶ç éÔÄ ÇðÔÅ ÕðçÅ -
úÇ ܹ ìÆÚ Ôî å°î ÕÛ° Ô¯å¶ Çåé ÕÆ ìÅå ÇìñÅéƨ
Á¦ÕÅð ÇîÇñ æËñÆ Ô¯ÂÆ ÔË åÅ å¶ ÕÇéÕ òÖÅéƨ
ê³éÅ - FGB
Ô¶ êÌíÈ åË毺 òÖðÅ î¶ðÅ Õ°Þ íÆ éÔÄ ÇðÔÅ, ïé¶
15
ç¶ ×ÇÔä¶ Ã¯éÅ ÔÆ ìä ×Â¶Í æËñÆ ÇòÚ Ã¯é¶ ç¶ ×ÇÔä¶
ê¶ Ôé, ÁäÜÅä ñ¯Õ Ã¯é¶ ç¶ ò¼Ö¯ òÖð¶ ×ÇÔÇäÁ»
çÅ éÅî ñË Õ¶ çÃä׶ êð ܽÔðÆ ÕÔ¶×Å ÇÕ ÇÂÔ Ãí
ïéÅ ÔÆ ÔËÍ ÁÃñ ÇòÚ ÔË å» ÇÂÔ Ã¯éÅ ÔÆ, ò¼Ö¯ òÖð¶
×ÇÔÇäÁ» ç¶ ðÈê, ÁÅÕÅð é¶ ò¼Öð¶ éÅî ðÖŶ ԯ¶ ÔéÍ
ܽÔðÆ çÆ ÇçzôàÆ ÇòÚ æËñÆ ÇòÚ ê¶ ×ÇÔä¶ Ã¯éÅ ÔÆ
ÔËÍ êðÅ í×åÆ ÇòÚ ÇÂÔ ÃÅðŠÿÃÅð êÌíÈ ÔÆ ÔËÍ
ï îÔÅðÅÜ ÕÇÔä ñ¼×¶, ÒÒðÅÜé! Ü篺 ÁÃÄ ÇÂÃ
åð·» ç¶ éÅñ í×åÆ Õð»×¶, ×¹ðÈ í×åÆ Õð»×¶, ÇÂÔ
ÃÅÇðÁ» éÅñ¯º Ã̶ôá Ô¹¿çÆ ÔËÍÓÓ
ÇêÛñ¶ ê̯×ðÅî» ÇòÚ ç¼ÇÃÁÅ ÃÆ ÇÕ ìÅìÅ ëðÆç
ÜÆ é¶ ÇÕ¿éÅ åê ÃÅÇèÁÅ, ÃðÆð ù¼Õ Ç×ÁÅ, ÕÅò»
é¶ î¹ðçÅ ÃîÞ Õ¶ ÖÅäÅ ÚÅÇÔÁÅÍ ëðÆç é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ
éÅ, Ô¶ ÕÅ×! îËù Áܶ éÅ ÖÅú, î¶ðÆÁ» Á¼Ö» éÅ Û¶ó¯,
ìÅÕÆ îÅà ì¶ô¼Õ ÖÅ ñú -
ÕÅ×Å Õð¿×¹ ãã¯ÇñÁÅ Ã×ñÅ ÖÅÇÂÁÅ îÅù¨
¶ ç¹Ç éËéÅ îÇå Û°ÔÀ° Çêð ç¶Öé ÕÆ ÁÅè
ê³éÅ - ACHB
Áܶ îËù ð¼ì ç¶ Çîñä çÆ ÁÅà ÔË, î¶ð¶ é¶åð éÅ
Û¶Çóú -
ÕÅ×Å ÚÈ¿Çâ é Çê³ÜðÅ ìÃË å À°âÇð ÜÅÇÔ¨
ÇÜå° Çê³ÜðË î¶ðÅ ÃÔ¹ òÃË îÅù é ÇåçÈ ÖÅÇÔ¨
ê³éÅ - ACHB
î¶ðÅ îÅà éÅ ÖÅÀ°, îËù Áܶ êÌíÈ çÅ ÇîñÅê
Ô¯äÅ ÔËÍ À°Ã ò¶ñ¶ ÁÅòÅ÷ ÁÅÂÆ ÇÕ ëðÆç! ÇÕÔó¶
ðÃå¶ êË Ç×ÁÅ Ô˺? ÇÂà ðÃå¶ ìÔ¹å ç¶ð ÇòÚ êÔ¹¿Ú¶º×ÅÍ
òÅÇÔ×¹ðÈ å¶ð¶ Á³çð òÃçÅ ÔË -
ëðÆçŠܿ׫ ܿ׫ ÇÕÁÅ íòÇÔ òÇä Õ¿âÅ î¯ó¶ÇÔ¨
òÃÆ ðì¹ ÇÔÁÅñÆÁË Ü¿×« ÇÕÁÅ ãÈã¶ÇÔ¨
ê³éÅ - ACGH
屿 ÇÕö êÈðé îÔ»ê¹ðô çÆ ôðé ÇòÚ ÜÅÔÍ À°æ¶
ÜÅ Õ¶ À°ÃçÆ Ã¶òÅ Õð, ×¹ðÈ í×åÆ ÕðÍ Ã¯ À°Ã ò¶ñ¶
ÁÜî¶ð ôðÆë ç¶ Á³çð Ö¹ÁÅÜÅ ìÖÇåÁÅð ÕÅÕÆ, Õ¯ñ
ÜÅ Õ¶ À°Ã ù î¹ðôç èÅðé ÕðÕ¶ ìóÆ Ã¶òÅ ÕÆåÆÍ
AD ÃÅñ ñ×ÅåÅð, ÇÜà åð·» ×¹ðÈ Á³×ç ÃÅÇÔì çÆ
×¹ðÈ ÁîðçÅà ÜÆ îÔÅðÅÜ é¶ Ã¶òÅ ÕÆåÆ, À°Ã åð·»
öòÅ ÕðçÅ ÔËÍ À°Ã 寺 ìÅÁç ×¹ðÈ é¶ ç¶ÇÖÁÅ, î¹ðôç
é¶ ç¶ÇÖÁÅ ÇÕ ÇÂà ù çÆÖôÅ ç¶ä çÅ î½ÕÅ ÁÅ Ç×ÁÅ
ÔËÍ Ô¹ä ÇÂà ù ç¯ å¯º ÇÂÕ Õð ç¶Âƶ, òÅÇÔ×¹ðÈ ç¶
çðôé ÕðÅ ç¶Âƶ ñ¶ÇÕé ÕÃò¼àÆ ñÅ ÇçåÆÍ ìÔ¹å îÄÔ
êËä ñ¼× Ç×ÁÅÍ Á³ÇîÌå ò¶ñ¶ À°µá Õ¶ ×ðî êÅäÆ ÕðÕ¶
ÇÂôéÅé ÕðÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÃÆÍ îÄÔ êËä ÕðÕ¶ À°Ã à¯Â¶
ÇòÚ êÅäÆ ÚÇñÁÅ Ç×ÁÅ ÇÜæ¶ Á¼× ç¼ì Õ¶ ðÖç¶ ÃéÍ
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
Á³ÇîÌå ò¶ñ¶ ÜÅ× ÁÅÂÆÍ ÃðçÆ çÅ îÔÆéÅ ÔËÍ ÔËðÅé
Ô¯ Ç×ÁÅ ÇÕ Á¼× å» ì¹Þ ×ÂÆ, Ô¹ä î˺ ÕÆ Õð»Í î¶ðÆ
öòÅ ÇòÚ ÇòØé êË Ç×ÁÅÍ Á¼Ü êåÅ éÔÄ î¹ðôç
éðÅ÷ Ô¯ Õ¶ îËù ÕÆ ÕÇÔ ç¶ò¶Í ìÅÔð ÇéÕÇñÁÅ, ÇÔ¿îå
éÔÄ ê˺çÆÍ ÁÖÆð Õ¿ìñÆ çÅ Þ¹¿î îÅð Õ¶ ôÇÔð ò¼ñ
ù ÚÇñÁÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂÕ ò¶ÃòÅ ç¶ ç¹ÁÅð¶ ÚÇñÁÅ
Ç×ÁÅÍ À°æ¶ ÁÅòÅ÷ ÇçåÆ, ÒÒìÆìÅ! ìÆìÅ! çðòÅ÷Å
Ö¯ñ·ÍÓÓ
ÕÇÔä ñ¼×Æ, ÒÒÕ½ä ÔË?ÓÓ
ÒÒî˺ ëðÆç Ô»ÍÓÓ
ÒÒÕ½ä ëðÆç?ÓÓ
ÒÒî˺ Ö¹ÁÅÜÅ çÅ î¹ðÆç Ô»ÍÓÓ
ÒÒëðÆç! åËù êåÅ ÔË å±¿ ÇÕæ¶ ÁÅ Ç×ÁÅ Ô˺? ÇÂà ç¹ÁÅð¶
寺 å» éðÕ» çÅ ÇàÕà ÇîñçÅ ÔË, Â¶æ¶ î¹ðÆç» å¶ êÆð»
çÅ æ» éÔÄ ÔË, 屿 Õ¯ÂÆ Ô¯ð çðòÅ÷Å ç¶ÖÍÓÓ
ÒÒì¶àÆ! îËù å¶ð¶ éÅñ Õ¿î ÔË, 屿 î¶ðÆ ÇÂÕ ì¶éåÆ Ã¹ä,
çðòÅ÷Å Ö¯ñ·ÍÓÓ
ÁÖÆð çðòÅ÷Å Ö¯Çñ·ÁÅÍ ÕÇÔä ñ¼Ç×ÁÅ, ÒÒî˺
î¹ðôç çÅ ÇÂôéÅé ÕðÅÀ°äÅ ÔË, Á¼× ì¹Þ Ú¹¼ÕÆ ÔË,
Á¼× ÇîñçÆ éÔÄ ÔË, À°Ãç¶ ÇÂôéÅé çÅ Ãî» Ô¯
Ú¹¼ÇÕÁÅ ÔËÍ Ç´êÅ ÕðÕ¶ îËù æ¯ó·Æ Á¼× ç¶ ç¶ò¯ÍÓÓ
ÕÇÔä ñ¼×Æ, ÒÒëðÆçÅ! ìóÅ ÇêÁÅð ÔË î¹ðôç ç¶
éÅñ?ÓÓ
ÒÒìÆìÅ! î¶ðÅ å» Ãí Õ°Þ ÔÆ î¹ðôç ÔËÍ î¶ðÅ ×¹ðÈ ÔËÍ
ܶ À°Ô Ö¹ô ÔË å» ÃÅðŠÿÃÅð Ö¹ô ÔËÍ Ü¶ À°Ô éÅðÅ÷
ÔË å» ÃÅðŠÿÃÅð î¶ð¶ éÅñ éÅðÅ÷ ÔËÍÓÓ
ÒÒëðÆç! Á¼× ñËä ñÂÆ ÕÆîå ç¶äÆ êò¶×Æ, ÃðÆð çÅ
Õ¯ÂÆ Á³× ÕàÅÀ°äÅ ê¶×ÅÍÓÓ
ÒÒì¶àÆ! ܯ Á³× ÕÔ¶º, ÇÃð ÚÅÔ¶º ÇÃð òÆ î˺ ÕàÅ
ç¶ä ù ÇåÁÅð Ô» êð îËù Á¼× ç¶ ç¶ÍÓÓ ÇÕÀ°ºÇÕ -
åé ׿ç×Æ ÕÆ Õ¯áóÆ ÔÇð ÔÆÇðÁ» ÕÆ ÖÅäÍ
ÇÃð ÇçÇåÁ» ܶ ÔÇð Çîñ¶ å» íÆ ÃÃåÅ ÜÅäÍ
ÒÒáÆÕ ÔËÍ ÇÃð î˺ ÕÆ ÕðéÅ ÔË, îËù Á¼Ö çÅ â¶ñÅ
Õ¼ã Õ¶ ç¶ ç¶ÍÓÓ
ÒÒì¶àÅ! Û°ðÆ ÇñÁÅ ÇçúÍÓÓ
Û°ðÆ ÇñÁ»çÆ, êñ¶à ÇñÁ»çÆÍ Á¼Ö îÈÔð¶ Õð ÇçåÆÍ
ÕÇÔ¿çÅ, ÒÒñú, Õ¼ã ñò¯ÍÓÓ
ÒÒÁ˺ éÔÄ, ÁÅê¶ Õ¼ã Õ¶ ç¶ÔÍÓÓ
Á¼Ö Õ¼ã ÇçåÆÍ ÇÂÃ ç¶ òÅÃå¶ ÁËÃÅ ë¹ðîÅé ÔË-
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
16
èÅðéÅ - â¶ðÅ éÆ ÇÜ¿ç¶, ÇÃð 寺 ê𶷠ÔË ê̶î çÅ -B, B.
ÜÀ° åÀ° ê̶î Ö¶ñä ÕÅ ÚÅÀ°¨
ÇÃð¹ èÇð åñÆ ×ñÆ î¶ðÆ ÁÅÀ°¨
ÇÂå° îÅðÇ× êËð¹ èðÆÜ˨
ÇÃð¹ çÆÜË ÕÅÇä é ÕÆÜ˨ ê³éÅ - ADAB
ìÔ¹å Á½ÖÅ ÔËÍ Ã¯ À°Ã ò¶ñ¶ ×¹ð¶÷ éÔÄ ÕÆåÅÍ
Û°ðÆ ñË ñÂÆ, â¶ñÅ Õ¼ã Õ¶ ç¶ ÇçåÅ, Á¼× çÅ Õ¯ñÅ
ÇñÁÅ Õ¶ À°Ã é¶ ç¶ ÇçåÅÍ À°Ã Á¼× ù ÇñÁÅ Õ¶
î¹ðôç çÅ ÇÂôéÅé ÕðÅÇÂÁÅÍ Á¼Ö ì¿é·Æ Ô¯ÂÆ ÔËÍ Õ¯ÂÆ
ÒÔÅÂ¶Ó éÔÄ ÕðÆ, Õ¯ÂÆ ÒÃÆÓ éÔÄ ÕðÆ, ÃÅðÆ êÆóÅ Á³çð
Üð ðÔ¶ é¶Í À°Ã ò¶ñ¶ Ç¿ÜËÕôé Ü» pain killer (çðç
éÅôÕ ×¯ñÆÁ») å» Ô¹¿çÆÁ» éÔÄ Ãé ÇÕ çðç Ôà
ÜÅÂ¶Í ì¶Á³å çðç Ô¯ ÇðÔÅ ÔË, â¶ñÅ Õ¼ÇãÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
ÔËÍ À°Ã¶ åð·» ÇÂôéÅé ÕðÅ Õ¶, ÁÅê ÇÂôéÅé ÕÆåÅ
å¶ ÇÂÕ Õ¯é¶ ÇòÚ ÜÅ Õ¶ ìËá ×Â¶Í ìóÆ ÇìðåÆ ñ¼×Æ,
ë¹ðéÅ Õ¯ÂÆ éÔÄ ÁÅ ÇðÔÅÍ Ãò¶ð ò¶ñ¶ òÆ éÔÄ À°µá¶,
À°ò¶ ÇÜò¶º ìËᶠé¶Í Ü篺 À°Ã çÅ î¹ðôç ÃîÅèÆ å¯º
À°æÅé Ô¯ÇÂÁÅ å» À°Ã é¶ ê¹¼ÇÛÁÅ ÇÕ Ô¯ð å» ÃÅð¶
é÷ð ÁÅªç¶ Ôé, ëðÆç ÇÕæ¶ ÔË? î¹ðÆç» é¶ ÇÕÔÅ
ÒÒîÔÅðÅÜ, À°Ô ׯô¶ ÇòÚ ìËáÅ ÔË, Õ¯é¶ ÇòÚ ìËáÅ ÔËÍÓÓ
Õ¿è ò¼ñ ù îÈ¿Ô ÕðÕ¶ ìËáäÅ ÒׯôÅ éôÆéÆÓ ÕÔŪçÅ
ÔËÍ ÕÇÔä ñ¼×¶, ÒÒì¹ñÅú À°Ã ùÍÓÓ Üç ì¹ñÅÇÂÁÅ,
ÃÅî·ä¶ ÁÅÇÂÁÅ å» ÕÆ ç¶ÇÖÁÅ ÇÕ Á¼Ö å¶ ê¼àÆ ì¿é·Æ
Ô¯ÂÆ ÔËÍ À°Ã ù ò¶Ö Õ¶ ÕÇÔä ñ¼×¶, ÒÒëðÆçÅ! Á¼Ö å¶
ê¼àÆ ÇÕÀ°º ì¿é·Æ ÔË?ÓÓ À°Ã ò¶ñ¶ Ãî» ÃÆ ÇÕ ëðÆç
ÁÅêäÅ ÁÅê ÷ÅÔð ÕðçÅ ÇÕ î¹ðôç! ÇÂà åð·» ç¶
éÅñ î˺ Ç×ÁÅ, Á¼× ì¹Þ ×ÂÆ ÃÆ å» ÇÂÕ ìÆìÆ ÁËâÆ
ÃÖå ÃÆ ÇÕ À°Ã é¶ â¶ñÅ ñË Õ¶ îËù Á¼× çÅ Õ¯ñÅ
ÇçåÅÍ êð ÇìñÕ°ñ éÔÄ ÇÕÔÅ ÇÕªÇÕ ÇòôòÅô ÃÆ ÇÕ
î¶ðÅ î¹ðôç Øà-Øà çÆ ÜÅéä òÅñÅ ÔË, Ãîð¼æ ê¹ðô
ÔË, ÇÂà çÅ ÔÆ Ö¶ñ· ÔË, ÇÂö é¶ ÕÃò¼àÆ ñÅÂÆ ÔË -
ÕìÆð ÕÃÀ°àÆ ðÅî ÕÆ ÞÈáÅ ÇàÕË é կǨ
ðÅî ÕÃÀ°àÆ Ã¯ ÃÔË Ü¯ îÇð ÜÆòŠԯǨ
ê³éÅ - ACFF
çÈܶ 寺 éÔÄ ÃÇÔ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ, ç¹éÆÁ»çÅð éÔÄ
ÃÇÔ ÃÕçÅÍ ÇÂà åð·» ÇÜé·» é¶ åé-îé-èé ð¼ì ù
ýºê ÇçåÅ, ÁÅêäÅ ÜÅäçÅ ÔÆ éÔÄ Õ°Þ òÆ, À°Ô
ÕÃò¼àÆ ÃÇÔ ÃÕç¶ ÔéÍ Õ¯ÂÆ ìÅå éÔÄ ÕÔÆÍ ÁËéÅ
ÔÆ ÇÕÔÅ ÇÕ Á¼Ö ÁÅÂÆ Ô¯ÂÆ ÔËÍ î¹ðôç é¶ ÇÕÔÅ,
ÒÒëðÆç! ×ÂÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» Á¼Ö» ì¿é·ÆçÆÁ» Ôé, ÁÅÂÆÁ»
Ô¯ÂÆÁ» éÔÄ ì¿é·ÆçÆÁ»ÍÓÓ ÁËéÆ ×¼ñ ÕÇÔä çÆ ç¶ð ÃÆ,
ê¼àÆ ñÅÔ ÇçåÆÍ ÃÅð¶ î¹ðÆç ÔËðÅé Ô¯ ׶ ÇÕ À°Ã çÆ
Á¼Ö çÅ â¶ñÅ ÃÅìå ÔË êð çÈÜÆ Á¼Ö ç¶ â¶ñ¶ éÅñ¯º
Õ°Þ Û¯àÅ ÔËÍ À°Ã ò¶ñ¶ î¹ðôç À°µÇáÁÅ, ì¹¼Õñ ÇòÚ ñË
ÇñÁÅ, À°êç¶ô ÇçåÅ -
ÇÜÃ é¯ çÇÂÁÅ« Ô¯òË î¶ðŠùÁÅîÆ
Çåù ×¹ðÇÃÖ ×¹ðÈ À°êç¶Ã¹ ùäÅò˨ ê³éÅ - C@F
ÜÆò å¶ ìÌÔî çÆ Â¶ÕåÅ ÕðÅ ÇçåÆ, ÇçzôàÆ Ö¯ñ·
ÇçåÆ å¶ ëðÆç ù ÇÂÕ¯ ÔÆ é÷ð ÁÅ ÇðÔÅ ÔË, çÈÃðÅ
éÔÄ é÷ð ÁÅ ÇðÔÅÍ ðÈÔÅéÆÁå çÆ ÁÅÖðÆ î³÷ñ
ëéÅÔ-¶-Á¼ñÅÔ ÇòÚ êÔ¹¿ÚÅ Õ¶ êÈðÅ Õð ÇçåÅÍ
ðÈÔÅéÆÁå çÆ î³÷ñ êÌÅêå Õðé ñÂÆ BD ÃÅñ åê
ÕÆåÅ, Õ°Þ êÌÅêå éÅ Ô¯ÇÂÁÅ, ×ÈðÈ çÆ Ã¶òÅ Õðé ç¶
éÅñ À°Ô î³÷ñ êÌÅêå Ô¯ ×ÂÆ, ÃÅè ÿ×Çå ÜÆÍ
ï ÇÂà åð·» ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÕÇÔä ñ¼×¶, ÒÒðÅÜé!
×¼ñ ÇòÚÅð çÆ ÔËÍ èÈäÆÁ» ñÅ Õ¶ Ã¶Õ ÇòÚ ìËáä
éÅñ ÔÀ°îË çÅ éÅô éÔÄ Ô¯äÅÍ ÃÅð¶ ÜÆò ÒîËºÓ íÅò
ÕðÕ¶ ð¼ì éÅñ¯º ఼චԯ¶ é¶Í ÒîËºÓ ÕðÕ¶ ÔÆ ÇÂà ù ÜÆò
ÕÇÔ¿ç¶ é¶, ÁÅåîÅ å» ÃÅð¶ êðÆêÈðä ÔËÍ ÇÂà ÜÆò-
íÅò ù ܶ çÈð Õð ÇçåÅ ÜÅò¶ å» ÁÅê¶ ÁÅê ðÇÔ
Ü»çÅ ÔËÍ ÇÜ¿éÅ ÇÚð ÒîËºÓ ðÇÔ¿çÆ ÔË, Üç å¼Õ Òî˺Ó
ÃîÞçÅ ÔË - ÁÅêä¶ ÁÅê ù; ê³¹é çÅé òÆ ÕðçÅ
ÔË, åÆðæ ïÅåðÅ òÆ ÕðçÅ ÔË, íÜé òÆ ÕðçÅ ÔË,
Ãí Õ°Þ ÕðçÅ ÔËÍ ô¹í Õðî» çÅ ëñ Ãòð× çÆ
êÌÅêåÆ Ô¹¿çÆ ÔË êð î¹ÕåÆ éÔÄ Çîñ ÃÕçÆÍ Ü篺 åÆÕð
ÇÂà ÜÆò ÇòÚ ÁÅêäÆ Ô¯ºç çÅ ÁÇÔÃÅà Áå¶ î˺ î¶ðÆ
(îîåÅ) çÅ Á³Ã ðÇÔ¿çÅ ÔË, ÇÂÔ ÜÆò ڿ׶ î³ç¶ Õðî»
çÅ ëñ Áò¼ô í¯×¶×Å Áå¶ Ü¿îçÅ îðçÅ ðÔ¶×ÅÍ ÇÂÃ
åð·» ë¹ðîÅé ÕÆåÅ ÔË -
èÅðéÅ - Ü¿îçÅ å¶ îðçÅ ÔË,
ÔÀ°îË çÅ ì¿Çé·ÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ -B, B.
ÔÀ°îË çÅ ì¿Çé·ÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ -B, B.
Ü¿îçÅ å¶ îðçÅ ÔË, ..........-B.
ÔÀ°îË Â¶ÔÅ ÜÅÇå ÔË ÔÀ°îË Õðî ÕîÅÇÔ¨
ÔÀ°îË Â¶ÂÆ ì¿èéÅ ÇëÇð ÇëÇð ܯéÆ êÅÇÔ¨
ÔÀ°îË ÇÕæÔ¹ À±êÜË ÇÕå° Ã¿ÜÇî ÇÂÔ ÜÅǨ
ÔÀ°îË Â¶Ô¯ Ô¹Õî¹ ÔË êÇÂÁË ÇÕðÇå ÇëðÅÇÔ¨
ÔÀ°îË çÆðØ ð¯×¹ ÔË çÅðÈ íÆ ÇÂà îÅÇÔ¨
ÇÕðêÅ Õð¶ ܶ ÁÅêäÆ åÅ ×¹ð ÕÅ Ãìç¹ ÕîÅÇÔ¨
éÅéÕ° ÕÔË Ã¹äÔ¹ ÜéÔ¹ ÇÂå° Ã¿ÜÇî ç¹Ö ÜÅÇÔ¨
ê³éÅ - DFF
ÕÇÔä ñ¼×¶, ÔÀ°îË çÆðØ ð¯× ÔË ñ¶ÇÕé çÅðÈ òÆ
ÇÂà ÃðÆð ç¶ Á³çð ð¼ÖÆ Ô¯ÂÆ ÔËÍ Ü¶ êåÅ ñ¼× ÜÅò¶
çÅðÈ çÅ, ÃÅð¶ ÔÆ ðÅ÷Æ Ô¯ ÜÅä, Ãí çÅ ð¯× Ôà
ÜÅò¶Í À°Ô çÅðÈ ÕÆ ÔË? îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶, ÒÒÀ°Ô çÅðÈ ÔË
ÒéÅî¹Ó çÆ -
éÀ° ÇéÇè Á³ÇîÌå° êÌí ÕÅ éÅ
ç¶ÔÆ îÇÔ ÇÂà ÕÅ ÇìÃÌÅ ê³éÅ - BIC
17
ÇÂà ç¶ÔÆ ÇòÚ ð¼ÖÆ Ô¯ÂÆ ÔË çÅðÈÍ
ÔÇð ÁÀ°Öè¹ Ãí Øà ÔË íÅÂƨ
×¹ð êÈð¶ Çìé° ÇìÇè é ìéÅÂƨ
×¹Çð êÈðË Ã¿Üî¹ ÕÇð çÆÁŨ
éÅéÕ åÀ° ÇëÇð çÈÖ é æÆÁŨ ê³éÅ - BEI
ÇÂÔ çÅðÈ êÌíÈ çÅ éÅî ÔËÍ ÇÜæ¶ éÅî çÅðÈ ÔË À°æ¶
ÁéÔç éÅç Áå¶ Áë¹ð ÁòÃæÅ ÔËÍ
ù¿é ÃîÅÇè ÁéÔå åÔ éÅç¨
ÕÔé° é ÜÅÂÆ ÁÚðÜ ÇìÃîÅç¨ ê³éÅ - BIC
ÇÂÃ ç¶ òÅÃå¶ ÁÅêäÅ ÇÂðÅçÅ Ççz ó · Ô¯ ä Å
ÚÅÔÆçÅ ÔË, ×¹ðÈ çÆ ÇîÔð Ô¯äÆ ÚÅÔÆçÆ ÔË å» ÔÀ°îË
ð¯× éÅî ç¶ ç¹ÁÅðÅ Õ¼à Ô¹¿çÅ ÔËÍ Ã¯ ÔÀ°îË çÅ ð¯×
ñ¼×ä ÕðÕ¶ ÇÂÔ ÜÆò òÅÇÔ×¹ðÈ å¯º òÖðÅ ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ
Ãí 寺 êÇÔñ» ÇÂÕ¼ñÅ òÅÇÔ×¹ðÈ ÔÆ ÃÆÍ À°Ô ÁÅê ÔÆ
ÇÂÕ å¯º Áé¶Õ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÔÀ°îË çÅ Ü÷ìÅ êËçÅ Ô¯ä ç¶
éÅñ ÇÂÃ ç¶ ÇòÚ ÒîËºÓ íÅò ÁÅÀ°ä ÕðÕ¶ òÅÇÔ×¹ðÈ å¯º
ò¼ÖðÅ Ô¯ Õ¶ ÁÅêä¶ ÁÅê ù ò¼ÖðÅ ç¶Öä ñ¼× Ç×ÁÅÍ
ÔËðÅéÆ çÆ ×¼ñ ÔË ÇÕ ÔË å» Ãí Õ°Þ òÅÇÔ×¹ðÈ êð ÔÀ°îË
ÁèÆé ÁÅêä¶ ÁÅê ù Çé¼ÕÅ ÇÜÔÅ ÜÆò ÃîÞäÅ ô¹ðÈ Õð
ÇçåÅÍ ÔÀ°îË çÅ êÌíÅò êËä ÕðÕ¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ç¶ éÅñ¯º ๼à
Ç×ÁÅ Áå¶ ÁÅêä¶ ÁÅê ù Çéðìñ ÜÆò ÃîÞä çÅ
ÁÇèÁÅà ԯ Ç×ÁÅÍ ÇÂà çÆ ÇìðåÆ ìÅÔð ÁÅ ×ÂÆÍ
ÇÂÔ ÜÆò ðÅî çÆ Á³ô ÔË -
ÕÔ¹ ÕìÆð ÇÂÔ¹ ðÅî ÕÆ Á³Ã¹¨ ê³éÅ - HGA
ÇÂÔ êÌÇ´åÆ ÇÜà ù matter ÕÇÔ¿ç¶ Ôé -
Á³×ð¶÷Æ ÇòÚ, ÁÃÄ êÌÇ´åÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ô», îÅÇÂÁÅ ÕÇÔ¿ç¶
Ô», ÇÂÃ ç¶ ÇòÚ ðñ Ç×ÁÅÍ êÌÇ´åÕ òÃå±Á» ç¶ éÅñ
å» êÅ ñÂÆ Çî¼åðåÅ å¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ù í¹¼ñ Ç×ÁÅÍ í¹¼ñä
ç¶ éÅñ ÇÂà çÅ éŪ òÅÇÔ×¹ðÈ çÆ æ» ÜÆò Ú¶åé ìä
Ç×ÁÅÍ ÜÆò Ú¶åé Ô¯ Õ¶ ÇÂÔ òÅÇÔ×¹ðÈ éÅ ÇðÔÅ, ÜÆò
Ú¶åé ÕÇÔä ñ¼× ׶ å¶ ÃÅð¶ ìÌÇÔî³â» ÇòÚ òÅÇÔ×¹ðÈ,
ÇÜÔóÅ Ú¶åé å¼å ÔË, À°Ã ç¶ éÅñ¯º ÇÂÔ ÁÔ¿íÅò Ô¯ä
ÕðÕ¶ ÇòÛ°ó Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ ç¶ ÇÚ¼å ÇòÚ Ü篺 êÌÕÅô
Ô¯ÇÂÁÅ ÒîËºÓ çÅ, À°Ã ò¶ñ¶ ÇÂà çÅ ð¹¼Ö Á³çð ù éÅ
ÇðÔÅ, ìÅÔð ù Ô¯ Ç×ÁÅÍ Á¼Ö» ðÅÔÄ é¼Õ ðÅÔÄ, ÁÅêä¶
ÇéÜ Øð 寺 ìÅÔð ÇéÕñ Ç×ÁÅÍ ê³Ü» ÇòÇôÁ» - ôìç,
Ãêðô, ðÈê, ðÃ, ׿è ç¶ éÇôÁ» ÇòÚ ì¶Ã¹è Ô¯ Õ¶ ÁÅêä¶
ÇéÜ Øð ù í¹¼ñ Õ¶ ìÅÔð íàÕ Õ¶ ç¹ÖÆ Ô¯ ÇðÔÅ ÔËÍ
ÁÅêä¶ Ü¯åÆ ÃðÈê ù í¹¼ñ Õ¶ ê³Ü» å¼å» çÆ, îñîÈåð
ÇòÚ Áô¹è ç¶ÔÆ ÃîÞä ñ× ÇêÁÅÍ ç¶Ô ÁÇèÁÅà ê¼Õ
Ç×ÁÅÍ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ÇÂà ÃðÆð ç¶ Õä Õä ÇòÚ ÃîÅÁ
Õ¶ üå·Å ç¶ ðÔ¶ ÔéÍ À°Ã ÃðÈê ù í¹¼ñ Õ¶ ÁÅêä¶ ÁÅê
ù ê³Ü» å¼å» 寺 ìäÆ ç¶ÔÆ ÃîÞ Õ¶ ç¹ÖÆ Ô¯ ÇðÔÅ ÔËÍ
ÃðÆð ç¶ é½º ÇÛçð» ðÅÔÄ íàÕ ÇðÔÅ ÔËÍ Ç¿çzÆÁ» ç¶
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
Çéðà ðû ÇòÚ ×ÌÃå Ô¯ÇÂÁÅ Á³ÇîÌå ðà çÆ ÃÅð éÔÄ
ÜÅäçÅÍ ÁÅêä¶ ÁÃñÆ Øð ù í¹¼ñ Ú¹ÇÕÁÅ ÔËÍ ÁÅêä¶
ÁÅê ù íÆ í¹¼ñ Ç×ÁÅÍ ÇÜÔóÅ òÅÇÔ×¹ðÈ ÇÂÃ ç¶ éÅñ
Á³çð òÃçÅ ÔË, À°Ã ù å» ÇÂÔ í¹¼ñ Ç×ÁÅÍ À°êîŠ寺
ðÇÔå, Á³çð ܯ ÁÅåî òÃå± ÃÆ ÇÜÃ ç¶ ìÅð¶ Õ°Þ ÇÕÔÅ
ÔÆ éÔÄ ÜÅ ÃÕçÅ ÇÕ ÇÕ¿éŠù¿çð, ÇÕ¼âÅ Çî¼åð, ÇÕ¿éÅ
ÇêÁÅðÅ ÔË ñ¶ÇÕé ÇÂÔ é½º çðòÅÇ÷Á» ðÅÔÄ ìÅÔð
ÇéÕñä ÕðÕ¶ ÁÅêä¶ ÁÅåî ÃðÈê ù êÈðÆ åð·» í¹¼ñ
Ç×ÁÅÍ ë¹ðîÅé ÔË -
èÅðéÅ - éÀ° Øð ç¶ÇÖ Ü¹ ÕÅîä íÈñÆ
òÃå Áé±ê é êÅÂÆ -B, B.
òÃå Áé±ê é êÅÂÆ, -D, B.
éÀ° Øð ç¶ÇÖ Ü¹ ÕÅîä íÈñÆ, ...-B.
ÒéÀ° Øð ç¶ÇÖ Ü¹ ÕÅîÇé íÈñÆÓÍ ç¯ Øð Á¼Ö» ç¶,
ç¯ÇÂ Õ¿é» ç¶, éÅÃÕÅ, ÇÂÕ ÷¹ìÅé, îñ-îÈåð Ç¿ÇçzÁ»
ç¶, ÇÂÔé» ù ç¶Ö Õ¶ í¹¼ñ Ç×ÁÅ ÜÆò, ìÅÔð ÔÆ
å°ÇðÁÅ ÇëðçÅ ÔË Á³çð éÔÄ òóçÅÍ ÇÜÔóÆ À°êîŠ寺
ðÇÔå ÁÅåî-òÃå± ÇÂÃ ç¶ Á³çð ÃÆ, À°Ô ÇÂÃù êÌÅêå
éÔÄ Ô¯ÂÆ, ìÅÔð-ìÅÔð ÇëðçÅ ÔË, ìÅÔðñ¶ ÔÆ Õ¿î
ÕðçÅ ÔË -
èé Çêð ÕÅ ÇÂÕ ÔÆ Ã¿Ç× òÅÃÅ
ÇòÇÚ ÔÀ°îË íÆÇå ÕðÅðƨ ê³éÅ - ABFC
òÅÇÔ×¹ðÈ å¶ ÇÂÔ ÜÆò ç¯Ç ÇÂռᶠðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ êð
ÒÔÀ°îËÓ çÅ êðçÅ êËä ç¶ éÅñ ÇòÛ¯óÅ Ô¯ Ç×ÁÅ ÃÅâÅÍ
ÔÀ°îË çÆ Õ¿è ìä ×ÂÆ ÇÜà ù Õ¯ÂÆ íÆ ×¹ðÈ Çìé»
éÔÄ å¯ó ÃÕçÅ -
×¹Çð êÈðË ÔÀ°îË íÆÇå å¯ðÆ Üé éÅéÕ Çîñ¶ ìéòÅðƨ
ê³éÅ - ABFC
ÇÃðë ×¹ðÈ ÔÆ å¯óé ù Ãîð¼æ ÔËÍ ÇÜ¿é¶ ÜÆÁ
ÚÅÔ¶ Õðî Õð ñË Ã¿ÃÅð ç¶ Á³çð, FH åÆðæ» ç¶
ÇÂôéÅé Õð ñË, çÅé Õð ñË, Ô¯ð Üê Õð ñË, Ü×
Õð ñË, ñ¶ÇÕé ÇÂÔ ÒîËºÓ (ÔÀ°îË) ÁÅçîÆ ç¶ ÇÔðç¶ ÇòÚ¯º,
Á³åôÕðä ÇòÚ¯º çÈð éÔÄ Ô¹¿çÆÍ Ã¯ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ é¶
îÅÇÂÁÅ ÜÅñ êÃÅð Õ¶ ÜÆò ù í¹ñÅ ÇçåÅ ÔËÍ òÅÇÔ×¹ðÈ
ÜÆ Ôð ÇÂÕ ç¶ éÅñ ðÇÔ¿ç¶ Ôé, À°Ô å» Õç¶ ïÅç
éÔÄ ÁŪç¶Í òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ù í¹¼ñ Õ¶ îÅÇÂÁÅ ÇòÚ
êðÇÚÁÅ ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ ÇÜÔóÅ ïÅç ÇòÚ ÁŪçÅ ÔË À°Ã
ù ÔÅÇÃñ Õðé çÅ ïåé ÕðçÅ ÔËÍ ÁÅÔ ÃðÆð ÔÆ
ñË ñú ÁÅêäÅÍ êÇÔñ» ì¼ÚÅ ÃÆ, ë¶ð ܹÁÅé Ô¯ Ç×ÁÅ,
ë¶ð ì¹¼ãÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ êð òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ÇÂÕ ðà Ôé, À°Ã¶
åð·» ÔËÍ ÇÜÔ¯ ÇÜÔÅ ìÚêé ò¶ñ¶ ÃÆ, À°Ô¯ ÇÜÔŠܹÁÅéÆ
ò¶ñ¶ ÃÆ, À°Ô¯ ÇÜÔÅ ÔÆ Ô¹ä ÔË å¶ À°Ô¯ ÇÜÔÅ ÔÆ Áðì»
Öðì» ÃÅñ ù Ô¯ò¶×Å, À°Ô¯ ÇÜÔÅ Öðì» ÃÅñ êÇÔñ»
ÃÆÍ À°Ô ìçñçÅ ÔÆ éÔÄ ÔËÍ ÁÃÄ ìçñä òÅñÆ ÚÆ÷
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
18
éÅñ î¯Ô êÅ ÇñÁÅÍ ÇÂà ù ÇçzôàîÅé ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ À°Ã
ç¶ ò¼ñ Ô¯äÅ îÅÇÂÁÅ çÅ Ç´ôîÅ ÔË åÅÕå ÔË ÇÕ À°Ô
ÁÃñ ÚÆ÷ ù í¹ñÅ Çç¿çÆ ÔË ÇÜò¶º ôÆôÅ Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÕÂÆ
ôÆô¶ ÁÇÜÔ¶ Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶ Ôé ÇÕ ÇÂÕ¯ ì¿çÅ ç¶Öä
òÅñÅ Ô¹¿çÅ ÔË, À°Ã ÇòÚ ÁÅêä¶ ðÈê Õð¯ó» ÔÆ ÇçÃç¶
ÔéÍ ç¶ÖÆ Ü»çÅ ÔË, ç¶ÖÆ Ü»çÅ ÔËÍ ôÆô îÇÔñ ÇòÚ
Úñ¶ ÜÅú, ÚÅð¶ êÅö ÁÅêäÅ ÁÅê ÔÆ é÷ð ÁŪçÅ
ÔËÍ ÇÂö åð·» ç¶ éÅñ ÇåñÃî ÔË, ÜÅçÈ ÔË, îÅÇÂÁÅ
é¶ ÇÂà ÜÆò ù í¹ñÅ ÇçåÅÍ À°Ã¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ù ÁÅêäÅ
ê¹¼åð ÕÇÔä ñ¼× Ç×ÁÅÍ À°Ã¶ ù ÁÅêäÆ èÆ ÕÇÔä
ñ¼× Ç×ÁÅ, À°Ã¶ ù î˺ ÕÇÔä ñ¼× Ç×ÁÅ, À°Ã¶ ù Çêú
ÕÇÔä ñ¼× Ç×ÁÅ îÅÇÂÁÅ ç¶ êÌíÅò ÕðÕ¶ ÜÆò ÁÅêä¶
ÁÃñÆ ÃðÈê ù í¹¼ñ ÕðÕ¶ Áé¶ÕåÅ êÌåÆå ÕðçÅ í¹¼ñ
Ç×ÁÅ ÇÕ ÇÂÔ ÃÅðÅ Ö¶ñ· òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ÇÂÕ å¯º Áé¶Õ
ðÈê èÅð Õ¶ Õð ðÔ¶ ÔéÍ Õðî èðî ÿÃÕÅð» çÆ êÅê
깿é çÆ îËñ ñ×çÆ ÚñÆ Ü»çÆ ÔËÍ åÆðæ» å¶ éÔÅ
Õ¶ éÔÄ ÇÂÔ îËñ ÇñÔÅ ÕðçÆ ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÂÔ îËñ êÅäÆ
éÅñ éÔÄ è¯ Ô¹¿çÆ, ÇÂÔ å» Á³åôÕðä çÆ îËñ ÔË Ü¯
Õ¶òñ êÌíÈ ç¶ éÅî éÅñ ÔÆ ñÇÔ¿çÆ ÔËÍ ×¹ð Ç×ÁÅé
êÌÅêå ԯ¶ 寺 ñÇÔ Ü»çÆ ÔË -
èÅðéÅ - å¶ðÆ ÔÀ°îË çÆ îËñ é ÜÅò¶,
åÆðæ íÅò¶º é·Å ñË Ã˺Õó¶ -B, B.
î¶ð¶ ÇêÁÅð¶, åÆðæ íÅò¶º é·Å ñË Ã˺Õó¶ -B, B.
å¶ðÆ ÔÀ°îË çÆ îËñ é ÜÅò¶, ......-B.
åÆðæ éÔÅ ñË, çÅé Õð ñË ÇÜò¶º ÜÆÁ ÕðçÅ
ÔË, Çëð ñË Ã¿ÃÅð ç¶ Á³çð, Õðî Õð ñË, êó· ñËÍ ÇÂÔ
îËñ éÔÄ ÜÅäÆ -
ÜÇ× ÔÀ°îË îË« ç¹Ö¹ êÅÇÂÁÅ î« ñÅ×Æ çÈÜË íÅǨ
î« ÔÀ°îË è¯åÆ ÇÕòË é À°åðË Ü¶ ÃÀ° åÆðæ éÅǨ
ìÔ¹ ÇìÇè Õðî ÕîÅòç¶ çÈäÆ î« ñÅ×Æ ÁÅǨ
êÇóÁË îË« é À°åðË êÈÛÔ¹ Ç×ÁÅéÆÁÅ ÜÅǨ
îé î¶ð¶ ×¹ð ÃðÇä ÁÅòË åÅ Çéðîñ¹ ԯǨ
îéî¹Ö ÔÇð ÔÇð ÕÇð æÕ¶ îË« é ÃÕÆ è¯Ç¨
îÇé îËñË í×Çå é Ô¯òÂÆ éÅî¹ é êÅÇÂÁÅ ÜÅÇÂÍÍ
îéî¹Ö îËñ¶ îËñ¶ î¹Â¶ ÜÅÃÇé êÇå ×òÅǨ
×¹ð êðÃÅçÆ îÇé òÃË î« ÔÀ°îË ÜÅÇ ÃîÅǨ
ê³éÅ - CI
ÃÅðÅ ç¹¼Ö ÇÕª ÔË? ÇÕªÇÕ òÅÇÔ×¹ðÈ ù í¹¼ñ Õ¶
ÔÀ°îË ÇòÚ ÁÅ Ç×ÁÅÍ ×¹ðÈ éÅéÕ êÅÇåôÅÔ Üç ùî¶ð
êðìå å¶ ×¶, À°æ¶ ÇÃ¼è» ù ÇÂÔ ×¼ñ ç¼ÃÆ ÇÕ Â¶æ¶
òÅÇÔ×¹ðÈ ÔÆ ÃÆ, Ô¯ð Õ¯ÂÆ éÔÄ ÃÆÍ òÅÇÔ×¹ðÈ é¶ ÁÅêäÆ
îð÷Æ ç¶ éÅñ ÁÅêä¶ ÁÅê 寺 êÃÅðÅ ÕÇðÁÅ -
ÁêéÆ îÅÇÂÁÅ ÁÅÇê êÃÅðÆ ÁÅêÇÔ ç¶ÖéÔÅðŨ
éÅéÅ ðÈê¹ èð¶ ìÔ¹ ð¿×Æ Ãí å¶ ðÔË ÇéÁÅðŨ
ê³éÅ - ECG
 ÕÇÔ¿ç¶, ÒÒÔ¶ éÅéÕ! ܶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÔÆ ÃÆ, Çëð ÁÅÔ
ç¹¼Ö ÇÕ毺 ÁÅ Ç×ÁŠÿÃÅð ç¶ Á³çð, ç¹éÆÁ» ÇÕ毺 ìä
×ÂÆ? åÈ¿ ÃÅâÆ ×¼ñ î³é ñË ÇÕ Â¶æ¶ Ú¶åé íÆ ÃÆ,
ÜÆò òÆ ÃÆ, êÌÇÕðåÆ òÆ ÃÆ, ÇÂé·» Çå¿é¶ å¼å» é¶
ðñ Çîñ Õ¶ ÿÃÅð ìäÅÇÂÁÅÍÓÓ
îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶, ÒÒéÅ, ÇÂÕ¯ ÔÆ ÃÆÍÓÓ îÔÅðÅÜ é¶
Ãí 寺 êÇÔñÅ Á¼Öð ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì ÇòÚ 1 ÇñÇÖÁÅ
ÔËÍ ÇÂÕ êÇÔñ» ÃÆ, ÇÂÕ ë¶ð ÃÆ, ÇÂÕ¯ Ô¹ä ÔË, Ü篺
íÇò¼Öå ÕÅñ ÁŶ×Å À°Ã ò¶ñ¶ òÆ ÇÂÕ¯ ÔÆ Ô¯ò¶×ÅÍ
ÇÂà ÇÂÕ ù ÔÆ ÁÃÄ Â¶Õ¿ÕÅð ÕÇÔ¿ç¶ Ô»Í Â¶Ô¯ ¶տÕÅð
ÔÆ úÁ³ÕÅð ÔË, ôìç Ãî¶å ÔË, ôìç ìÌÔî ÔËÍ
ë¶ð ÕÇÔ¿ç¶, ÇÂÔ çÈÜÅ ÇÕ毺 ìä Ç×ÁÅ? ÇÕªÇÕ
ÁÅê çÅ ÁËÃÅ ë¹ðîÅé ÔË -
èÅðéÅ - ¶կ ÕÔÆÁË éÅéÕÅ,
¶կ ÕÔÆÁË éÅéÕÅ -B, B.
ÇêÁÅð¶ çÈÜÅ ÕÅÔ¶ Õ± -B, B.
¶կ ÕÔÆÁË éÅéÕÅ, ..............-B.
ÁÅê¶ êàÆ Õñî ÁÅÇê À¹êÇð ñ¶Ö¹ Çí åÈ¿¨
¶կ ÕÔÆÁË éÅéÕÅ çÈÜÅ ÕÅÔ¶ Õ±¨ ê³éÅ - ABIA
ÕåÔ¿È Ã¹Ú¶å Ô¯ÇÂÕË Ú¶åéÅ Õ¯ ÚÅð ÕÆú,
ÕåÔÈ¿ ÁÇÚ¿å Ô¹ÇÂÕË Ã¯òå ÁÚ¶å Ô¯¨
ÕåÔÈ¿ ÇíÖÅðÆ Ô¹ÇÂÕË î»×å Çëðå íÆÖ,
ÕÔÈ¿ îÔ» çÅé Ô¹ÇÂÕË, î»Ç×ú èé ç¶å Ô¯¨
ÕÔÈ¿ îÔÅðÅÜé Õ¯ çÆÜå Áé§å çÅé,
ÕÔÈ¿ îÔÅðÅÜé å¶ ÛÆé ÇÛå ñ¶å Ô¯¨
ÕÔÈ¿ ì¶ç ðÆå, ÕÔÈ¿ åÅ ÇÃÀ° ÇìêÌÆå,
ÕÔÈ¿ Çåz×¹é ÁåÆå, ÕÔÈ¿ ùð×¹é Ãî¶å Ô¯¨
ÁÕÅñ À°ÃåÇå
ׯðÖéÅæ ÜÆ! Â¶æ¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÔÆ ÃÆ, Ô¯ð Õ¯ÂÆ éÔÄ
ÃÆÍ éÅ îÅÇÂÁÅ ÃÆ, éÅ Õ¯ÂÆ ÜÆò ÃÆÍ ÇÂÔ Ãí À°Ã
çÆ Á׿îÆ Ö¶â ÔËÍ À°Ô Ãî¼ôà (Õ°ñ) ÃÆ, îÅÇÂÁÅ, ÔÀ°îË
ç¶ êÌ í Åò ÕðÕ¶ À° Ô ÇÂÕ¯ òÅÇÔ×¹ ð È ÇòÁôà ðÈ ê
(Áé¶ÕåÅ) ÇòÚ ÇçzôàÆ ÁÅ ÇðÔÅ ÔË, ÇÂÔ ÔÀ°îË ÕðÕ¶
ÁÇ×ÁÅé ðÅÔÄ ÁÇèÁÅà ԯ ÜÅä ÕðÕ¶ ÜÆò é÷ð ÁÅ
ÇðÔÅ ÔËÍ Ã¿ÃÅð ç¶ ðÈê ÇòÚ À°Ô ÁéÅÇç, ÁÅÇç,
ܹ×ÅÇç Ô¹ä å¶ Á¼×¶ ù ÇÂÕ ÔÆ ðÇÔäÅ ÔËÍ òÖðÅ
êÌåÆå ç¶ ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂÕ å¯º Áé¶Õ Ô¯ Õ¶ Ççà ÇðÔÅ ÔË,
ÇÂÔ ìÅÜÆ×ð çÅ ÜÅçÈ òðå ÇðÔÅ ÔË, ÃÇå å» ÇÂÕ¯
ÔÆ ÔËÍ
ÒÒêÅåôÅÔ! ë¶ð ÇÂÔ ç¹¼Ö ÇÕ毺 ÁÅ Ç×ÁÅÍ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ
å» ÃÇå ÇÚå Áé§ç ÔË?ÓÓ
îÔÅðÅÜ é¶ ÇÕÔÅ, ÒÒׯðÖéÅæ ÜÆ! ÇÂÔ ÜÆò
19
ÔÀ°îË ç¶ ÁèÆé Ô¯ä ÕðÕ¶ òÅÇÔ×¹ðÈ éÅñ¯º ๼à Ç×ÁÅ
Áå¶ êÌÇ´åÆ çÆÁ» í¹¼ñ í¹ñÅÂÆÁ» ÇòÚ ëà ն êÌî¶ôð
ù í¹¼ñ Ç×ÁÅÍ ÇÂà ÕðÕ¶ ç¹Ö ðÈê êÌÇ´åÆ çŠÿ×
ÕðÕ¶ ç¹ÖÆ Ô¯ Ç×ÁÅÍÓÓ
êðî¶Ãð å¶ í¹ÇñÁ» ÇòÁÅêÇé Ãí¶ ð¯×¨
ê³éÅ - ACE
òÅÇÔ×¹ðÈ ù í¹¼ñ Õ¶ ÃÅð¶ ð¯×, ÃÅð¶ ÇòØé, íÈå
ê̶å Ãí ÇÚ¿ìó ÜÅä×¶Í òÅÇÔ×¹ðÈ ù ïÅç Õð ñú,
ÚÅéä¶ ÇòÚ Úñ¶ ÜÅú, Ôé·¶ðÅ çÈð Ô¯ ÜŶ×ÅÍ Çüè»
é¶ êÌôé ÕÆåÅ ÇÕ éÅéÕ ÜÆ! êÌôé å» ÇÂÔ ÔË,
å°ÔÅâÅ îå ÔË ÇÕ ÁÅÇç ܹ×ÅÇç Ô¹ä å¶ Á¼×¶ ù íÆ
ÇÂÕ¯ Áìçñ ÇÂÕ ðà ðÇÔä òÅñÅ òÅÇÔ×¹ðÈ ÔÆ ÔËÍ
êÌ Ç ´åÆ å¶ îÅÇÂÁÅ À° à çÆ ÕÆåÆ Ô¯ Â Æ ÔË , ÇÂÔ
òÅÇÔ×¹ðÈ å¯º ò¼Ö éÔÄ ÔéÍ êÌî¶ôð ÁÅé§ç ÃðÈê ÔËÍ Çëð
ÇÂà ÿÃÅð çÆ Ô¯ºç ÇÕò¶º òÖðÆ êÌåÆå ç¶ä ñ× ×ÂÆ
Áå¶ Áé§ç ÃðÈê ÇòÚ ç¹Ö ÇÕ毺 êËçÅ Ô¯ Ç×ÁÅ?
ÇÕå¹ ÇÕå¹ ÇìÇè Ü×¹ À°êÜË ê¹ðÖÅ
ÇÕå° ÇÕå° ç¹ÇÖ ÇìéÇà ÜÅÂƨ ê³éÅ - IDF
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ ë¹ðîÅÇÂÁÅ ÇÕ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ é¶
êÌÇ´åÆ å¼å çÅ ÁÅêä¶ ÁÅê 寺 ÔÆ êÃÅðÅ ÕÆåÅÍ Ú¶åé
ç¶ êÌÕÅô çÅ êÌåÆÇì¿ì Ü篺 Üó· êÌÇ´åÆ å¶ ÇêÁÅ å»
Áé¶Õ êÌÇ´åÕ ÇÚ¼å» ÇòÚ Ú¶åéåÅ çÅ ÁÃð Ô¯ä å¶
Áé§å ÇÚå» ÇòÚ Ú¶åéåÅ ÁÅÂÆ Áå¶ ÒÁÔ¿Ó (ÔÀ°îË) çÅ
ÁÇ×ÁÅéîÂÆ êÌÕÅô ¶ÕåÅ ù Áé¶ÕåÅ ÇòÚ ÇçzôàÅ
Ç×ÁÅÍ Ãîð¼æ êÌíÈ Á³Ã Áé¶Õ Ô¯ Õ¶ ÁÅåîŠ寺 ÜÆò
ÁÅåîÅ çÆ À°êÅèÆ èÅð Õ¶ òÖðÆ êÌåÆå ç¶ä ñ¼×ÆÍ Á¼â
Á¼â êÌåÆÇì¿ìå Ô¯ Õ¶ ÜÆò Ãðì ÕñÅ Ãîð¼æ Ú¶åé ìÌÔî
寺 òÖðÅ Ô¯ Õ¶ Áñê¼×, ÁÃîðæ, ÁÇ×ÁÅéÆ Ô¯ Õ¶ íàÕä
ñ¼Ç×ÁÅÍ ÜÆò» çÅ ÃîÈ¿Ô Ã¿ÃÅð ÕÔÅÀ°ä ñ¼Ç×ÁÅ Áå¶
êÌåÆÇì¿ìå ܯÇå ìÌÔî çÆ æ» ÜÆò ÕÔÅÀ°ä ñ¼×ÆÍ êÌÇ´åÆ
å¶ Ü篺 êÌÕÅô Ô¯ÇÂÁÅ å» ÇÂà ÇòÚ êÌÕÅô, Ç´ÁÅ Áå¶
Çéïî êËçÅ Ô¯ ×Â¶Í ðܯ åî¯ Áå¶ Ãå¯×¹ä» ç¶ êÌíÅò
ÕðÕ¶ ç¹Ö Ã¹Ö çÅ Áé°íò ÜÆò ù êÌåÆå ç¶ä ñ¼×ÅÍ ÇÂÔ
ÜÆòê¹ä¶ çÅ ÁÇèÁÅà ÜÆò ÇòÚ ê¼ÕÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÇÂÔ
ÃÅðÅ Ö¶ñ· ÁÔ¿íÅò (ÔÀ°îË) ÕðÕ¶ ÃÇå êÌåÆå ç¶ ÇðÔÅ ÔËÍ
ÇÂà ÃÅðÆ Ç´ÁÅ ù ÁÇ×ÁÅé çÆ ÃÈÞ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé êð Ü篺
×¹ðÈ Ç´êÅ Ô¯ä å¶ ÁÅêä¶ ÃÇå ÃðÈê çÅ Ç×ÁÅé Ô¯ Ü»çÅ
ÔË å» ÇÂà êÃÅð¶ çÅ ÁÃñÆ ÃðÈê êÌî¶ôð ÔÆ Ôð æ», Ôð
Øà, ÃÅðÆ êÌÇ´åÆ ÇòÚ ðÇîÁÅ Áå¶ êÌÇ´åÆ ðÈê Ô¯ÇÂÁÅ
íÅÃä ñ× Ü»çÅ ÔË, ÇÂà ÃÈÞ ù éÅî ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ
ÿֶê ÇòÚ ÔÀ°îË ÕðÕ¶ ÔÆ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ êÃÅð¶ ç¶ ðÈê ÇòÚ
ÿÃÅð é÷ð ÁÅÀ°ºç¶ Ôé Áå¶ éÅî í¹¼ñä ÕðÕ¶ ç¹Ö êÌåÆå
ç¶ ÇðÔÅ ÔËÍ ÁÃñ ÇòÚ éŠÿÃÅð Õ¯ÂÆ òÖðÆ ÚÆ÷ ÔË, éÅ ÔÆ
ÜÆò êÌíÈ å¯º òÖðÆ Õ¯ÂÆ ÔÃåÆ ÔË ÇÂÔ Õ¶òñ ÔÀ°îË ÕðÕ¶ ÔÆ
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
ÔËÍ Ü篺 éÅî çÅ ÃÈðÜ êÌÕÅôå Ô¹¿çÅ ÔË å» ÇÂÔ¯ ÇçzôàîÅé ìñì çÆ ð¯ôéÆ ù ì¿ç Õð ÇçåÅ, Ô¹ä éÔÄ ÚÅéäÅ
ÔÇð çÅ ðÈê Ô¯ Õ¶ é÷ð ÁÅÀ°ºçÅ ÔË Áå¶ ç¹Ö íÆ Ã¹Ö ÇòÚ ÔÆ ÇçÃçÅÍ ìñì ÇòÚ ÚÅéäÅ ÔË ñ¶ÇÕé ìÅÔð éÔÄ
êÌåÆå Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÇçÃçÅÍ À°Ã êÌÕÅô Çç¿ç¶ ìñì ù, à¼ì ç¶ æ¼ñ¶ Çî¼àÆ
ÔÀ°îË ÇòÇÚ Ü×¹ À°êÜË ê¹ðÖÅ ç¶ ò¼â¶ î¼à ù îÈèÅ îÅð Õ¶ ð¯ôéÆ ãÕ ÇçåÆÍ çÉËå
éÅÇî ÇòÃÇðÁË ç¹Ö¹ êÅÂƨ ê³éÅ - IDF ԶỠð¯ôéÆ ç¶ ÇçåÆ, îÈèÅ îÅð ÇçåÅÍ Ô¹ä êÌÕÅô ÇÕæ¶
éÅî ù í¹¼ñä ÕðÕ¶ ç¹Ö ÔË ÜÆò ùÍ îÔÅðÅÜ ÇçÃäÅ ÔË Ô¹ä å» ÇìñÕ°ñ ÔÆ êóçÅ êÅ ÇçåÅÍ ÇÂö
ÕÇÔ¿ç¶ é¶ ÇÂÕ¯ ÃÇå ÔÃåÆ Ã¿ÃÅð ðÈê Ô¯ Õ¶ ÇçÖÅÂÆ åð·» ç¶ éÅñ ÇÜÔóÅ ÃÅⶠÇòÚ ÁÅåîÅ ÔË, À°Ã À°êð
ç¶ ðÔÆ ÔËÍ ÁÃÄ êóçÅ êÅ ÇñÁÅ ÔÀ°îË çÅ, ÃÅù Ú¶åÅ ÔÆ í¹¼ñ
Ç×ÁÅ ÇÕ î˺ Õ½ä Ô»Í îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶ Ü¶ ÒîËºÓ çÅ ÇÂÃ
ÜÇ× ÔÀ°îË îË« ç¹Ö¹ êÅÇÂÁÅ
ù êåÅ ñ¼× ÜÅò¶ ë¶ð ÃÅð¶ ç¹¼Ö» çÅ ÖÅåîÅ Ô¯ ÜÅò¶Í
î« ñÅ×Æ çÈÜË íÅǨ ê³éÅ - CI
ï ÇÂà ÕðÕ¶ -
ç¯ ìä ׶, ÇÂÕ
îñ¹ ÔÀ°îË è¯åÆ
éÅ ÇðÔÅÍ Ü¶ å» ÇÕòË é À°åðË Ü¶
ÇÂÕ ÃîÞçÅ ÔË ÃÀ° åÆðæ éÅǨ
ë¶ð å» îËñ ìäçÆ ê³éÅ - CI
ÔÆ éÔÄ ÔËÍ ÁËéÅ
ÇÂà ù è¯ òÆ éÔÄ
ÔÆ ëðÕ Ô¹¿çÅ ÔË
ìÌÔîÇ×ÁÅéÆÁ»
ÃÕçÅ ÇÕö åð·»
å¶ Ã¿ÃÅðÆÁ» çÅÍ éÅñ -
À°Ô ÇÂÔ ÃîÞç¶ .......ܶ ÃÀ°
é¶ - åÆðæ éÅǨ
ìÔ¹ÇìÇè Õðî
îÇé ÃÅÚÅ î¹ÇÖ
ÕîÅòç¶......¨
ÃÅÚŠïǨ
ê³éÅ - CI
Áòð¹ é ê¶ÖË
¶Õù Çìé° Õ¯Ç¨ ÇÜ¿é¶ Õðî
éÅéÕ ÇÂÔ ÕðçÅ ÔË, Üê
ñÛä ìÌÔî ÕðçÅ ÔË, åê
Ç×ÁÅéÆ Ô¯Ç¨ ÕðçÅ ÔË, çÅé
ê³éÅ - BGB ÕðçÅ ÔË, ÿÜî
À°Ô çÈÃðÅ ÕðçÅ ÔË,
éÔÄ ç¶Öç¶, ÇÂÕ¯ ÕÇÔ¿ ç Å ÔË îË º
ÔÆ êðî¶ôð ÕðçÅ Ô»Í À°Ã
ÃÅÇðÁ» ç¶ Á³çð ç¶Öç¶ ÔéÍ ÇÜÔóŠÿÃÅð ÔË ÇÂÔ çÈÜÅ ç¶ éÅñ ÇÂÕ Ú¼Õð êóç¶ çÅ Ô¯ð òè Ü»çÅ ÔËÍ Ã¿×ñ
ç¶ÖçÅ ÔËÍ çÈÜÅ ç¶Öä ç¶ éÅñ îËñ ñ× ×ÂÆ îé ùÍ êÅÂÆ Ü»çÅ ÔË ÁÅêä¶ ÁÅê ù -
ÇÂÔ îËñ ñ× Õ¶ êÇÔñ» ÒîËºÓ ìä Ç×ÁÅ, ÇÂÃ ç¶ À°¼å¶ ...................çÈäÆ î« ñÅ×Æ ÁÅǨ
ÇÂÕ å» ÁÇ×ÁÅé çÅ êóçÅ êË Ç×ÁÅ; çÈÃðÅ êóçÅ êÇóÁË îË« é À°åðË êÈÛÔ¹ Ç×ÁÅéÆÁÅ ÜÅǨ
êË Ç×ÁÅ ÇÂÃ ç¶ Á³çð ì¹¼èÆ çÅ, ÇòÇ×ÁÅé çÅÍ ê³éÅ - CI
åÆÃðÅ êË Ç×ÁÅ îé çÅ; ë¹ðéÅ ÕðéÅ ô¹ðÈ Õð ÇçåÅÍ Ç×ÁÅéÆÁ» ù ê¹¼Û ñú ÇÕ å°ÔÅâÆ îËñ ñÇÔ
Ú½æÅ êË Ç×ÁÅ êÌÅä» çÅ, ê³Üò» êóçÅ êË Ç×ÁÅ ÃÅ㶠×ÂÆ? À°Ô å» Çª ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ î˺ ÁËéÆÁ» ÇÕåÅì»
Çå¿é Ô¼æ çÆ ç¶Ô çÅÍ Çª ÃîÞ ñú ÇÕ ÇÂÕ Ô÷Åð êó·ÆÁ»Í ÒîËºÓ å» îðçÆ éÔÄ ÔË, î˺ ÇÜÀ°ºçÆ ðÇÔ¿çÆ ÔË
òÅà çÅ ì¼ñì ñ¼Ç×ÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ À°Ã ç¶ À°µå¶ êÇÔñ» ÇÕÀ°ºÇÕ ×¹ðÈ Ç´êÅ Çìé» éÅî êÌÅêå éÔÄ Ô¹¿çŨ éÅî
ÕÅ×÷ ÚÅó· ÇçåÅÍ À°Ã ÕÅ×÷ ç¶ éÅñ ÚÅéäÅ Øà À°Ô êÌå¼Ö ÃÈÞ ÔË ÇÜà ÇòÚ ÁÇ×ÁÅé çÆ ÕÅÂÆ éÔÄ
Ç×ÁÅÍ À°Ã ç¶ À°µå¶ ë¶ð éÆñ¶ ð¿× çÅ ÕÅ×÷ ÚÅó· ðÇÔ¿çÆÍ êÌå¼Ö ðÈê ÇòÚ ÇÂÕ¯ é÷ðÆ ê˺çÅ ÔË, ÁÅêäÅ
ÇçåÅÍ ë¶ð îÅóÅ ÇÜÔÅ êåÅ ñ×çÅ ÔË êÌÕÅô ñ¶ÇÕé ÁÅê íÆ úÔ¯ ÔÆ íÅÃçÅ ÔË -
«Õ Ç×ÁÅÍ À°Ã 寺 ìÅÁç ì¹ðô ñË Õ¶ ÕÅñ¶ ð¿× éÅñ Üì ñ×¹ ÜÅéË î¹Þ å¶ ÕÛ° ԯǨ

ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A

20
 åì ÇÂà ÕÀ° ùֹ éÅÔÆ Õ¯Ç¨ ê³éÅ - BGH
ÇÜ¿éÅ ÇÚð ÒîËºÓ ÔË, î˺ ÁÅÔ Õ¿î ÕÆåÅ, î˺ çÅé
ÕÆåÅ, î˺ öòÆ ÕÆåÆ, ×¹ðç¹òÅð¶ ìäŶ, î˺ ܶ éÅ Ô¹¿çÅ,
ÇÂÔ Õ¿î éÔÄ ÃÆ Ô¯ ÃÕçÅÍ îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶, åËù êåÅ
ÔË ÇÂÃ Ã¯Ú çÅ é°ÕÃÅé ÇÕ¿éÅ Õ° Ô¹¿çÅ ÔË? î˺, î˺ å»
ÕðÆ Ü»çÅ ÔËºÍ Òåì ÇÂà ÕÀ° ùֹ éÅÔÆ Õ¯ÇÂÍÓ ÇÜ¿éÅ
ÇÚð ÒîËºÓ ÕÇÔ¿çÅ Ô˺ -
Üì ñ×¹ ÜÅéË î¹Þ å¶ ÕÛ° ԯǨ
åì ÇÂà ÕÀ° ùְ éÅÔÆ Õ¯Ç¨
Üì ÇÂÔ ÜÅéË îË ÇÕÛ° ÕðåŨ
åì ñ×¹ ×ðí ܯÇé îÇÔ ÇëðåŨ ê³éÅ - BGH
ë¶ð Ã÷Å ÕÆ ÇîñçÆ ÔË?
åì ñ×¹ ×ðí ܯÇé îÇÔ ÇëðåÅÍÍ ê³éÅ - BGH
Ü¿îçÅ ðÔ¶×Å îðçÅ ðÔ¶×ÅÍ Ã¯ ÇÂà ÜÆò ç¶ Á³çð
ìóÅ íÅðÆ ëðÕ ÔË, ð½ñÅ-×½ñÅ ÔË, í¹ÚÅñ ÔË ÁÅçîÆ
ç¶ îé ç¶ Á³çðÍ ÇÂà ð½ñ¶ ØÚ½ñ¶ ç¶ êÌíÅò ÇòÚ ÔÆ
À°îð ¦Ø Ü»çÆ ÔËÍ îð Ü»çÅ ÔË, Ü¿î ê˺çÅ ÔË, îð
Ü»çÅ ÔË, Ü¿î ê˺çÅ ÔËÍ ÃÅðÅ Ü×å ÔÀ°îË ç¶ ÇòÚ
ðÇÚÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ç¶òå¶ òÆ ÔÀ°îË ç¶ ÁèÆé ÔéÍ
îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶ -
ìÌÔîÅ ÇìÃé° îÔÅç¶À° åzË ×¹ä ð¯×Æ
ÇòÇÚ ÔÀ°îË ÕÅð ÕîÅÂƨ ê³éÅ - GCE
Çôò ÜÆ òÆ, Çòôù ÜÆ òÆ å¶ ìÌÔîÅ ÜÆ òÆ, ÇÂÔ
òÅÇÔ×¹ðÈ å¯º Á¼â ԯ¶ ÔÆ ÇÂö ÕðÕ¶ é¶ ÇÕªÇÕ ÇÂÔé»
ÇòÚ î˺ íÅòéÅ ÁÅ ×ÂÆ -
ÇÜÇé Õƶ ÇåÃÇÔ é Ú¶åÇÔ ìê¹ó¶......¨
ê³éÅ - GCE
òÅÇÔ×¹ðÈ ù éÔÄ ÕÇÔ¿ç¶ ÇÕ å±¿ ÔÆ Ô˺, 屿 ÔÆ ÃÅù
ìäÅÇÂÁÅ ÔË, 屿 ÇÂÔ ÁÅê ÔÆ ÔËºÍ ìÌÔîÅ ÕÇÔä ñ¼Ç×ÁÅ
î˺ ÁÅê¶ êËçÅ Ô¯ÇÂÁÅ Ô»Í ÁÅòÅ÷ ÁÅÂÆ ÇÕ Ò屿 ÇÂÃ
Õîñ ë¹¼ñ ÇòÚ¯º êËçÅ Ô¯ÇÂÁÅ Ô˺ÍÓ ñ¼å îÅðÆ Õ¿òñ ë¹¼ñ
ùÍ Çܪ â°¼ÇìÁÅ, Çܪ â¹¼ÇìÁÅ, CF Ü¹× À°Ã ç¶ ÇòÚ
ع¿îçÅ ÔÆ ÚÇñÁÅ Ç×ÁÅÍ DC, B@,@@@ ÃÅñ çÆ ÇÂÕ
Ú½ºÕóÆ Ô¹¿çÆ ÔË, I Ú½ºÕóÆÁ» Õð ñúÍ ÃÅ㶠Çå¿é Õð¯ó
ÃÅñ À°Ã ç¶ ÇòÚ Ø³¹îÆ Ç×ÁÅÍ ÁÖÆð å¿× Ô¯ Õ¶ ÇÕÔÅ
ÇÕ Ô¶ êÌíÈ! Ãí 寺 ò¼âŠ屿 ÔÆ Ô˺, ÁÅêäÅ Ç×ÁÅé
îËù ç¶Ô, À°Ô îËù ç¼Ã, î¶ð¶ å¶ Ç´êÅ Õð¯Í ë¶ð ìÅÔð
Õ¼ÇãÁÅÍ Ã¯ ÕÇÔ¿ç¶ ÇÂÔ òÆ ð¯×Æ é¶ -
ÇÜÇé Õƶ ÇåÃÇÔ é Ú¶åÇÔ ìê¹ó¶
ÔÇð ×¹ðî¹ÇÖ Ã¯ÞÆ êÅÂƨ ê³éÅ - GCE
ܶ ïÞÆ ÔË å» ÇÃðë ×¹ðÈ ù ÔË, Ô¯ð ÇÕö ù ÿÃÅð ç¶
Á³çð ïÞÆ éÔÄ ÔËÍ
LLLLLLL ÒÚñçÅÓ
21
(ê³éÅ B çÆ ìÅÕÆ)
ÁÇÜÔ¶ å¼å ò¶åÅ îÔ»ê¹ðô» çÆ ç¶Ö ð¶Ö ÇòÚ
ÁÅåî îÅð× îË×÷Æé Ççé¯ Ççé Úó·çÆ ÕñÅ ÇòÚ
ÇòÚð ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂà ÇòÚ ÇÜæ¶ îÔ»ê¹ðô» çÅ ï¯×çÅé
ÔË À°æ¶ ÃÅâÅ êÅáÕ» çÅ ëð÷ ìäçÅ ÔË ÇÕ ÇÂà çÆ
ïÔäÆ Ã¹×¿èÆ Áܶ, ÇÜæ¶ åÕ éÔÄ ê¹¼ÜÆ À°æ¶
êÔ¹¿ÚÅÂÆÂ¶Í Ã¿å å°ñÃÆçÅà ÜÆ ÃÅðÆ ç¹éÆÁ» ù ÒÃÆåÅ
ðÅîÓ ò¶Öç¶ ÃÆ, Õ¯ÂÆ ÃÅðÆ ç¹éÆÁ» ù Ç´ôé ð¿× ÇòÚ
ð¿Ç×ÁÅ ò¶ÖçÅ ÔË, ×¹ðîÇå ÃÅðÆ ç¹éÆÁ» ù òÅÇÔ×¹ðÈ
ðÈê ÇòÚ ò¶ÖçÆ ÔËÍ é» ò¼Ö ò¼Ö Ôé, ÃÅð å¼å ÇÂÕ¯
ÔÆ ÔËÍ ÃÅðŠÿÃÅð òÅÇÔ×¹ðÈ ÔÆ ÇòÖÅÂÆ ç¶ä ñ× ÜŶ,
òÅÇÔ×¹ðÈ ÔÆ òÅÇÔ×¹ðÈ Ô¯ ÜÅò¶, ÇÂà íÅòéÅ ù î¹Ö
ðÖç¶ Ô¯Â¶ ÇÜà çÆ ÇÜÔ¯ ÇÜÔÆ íÅòéÅ ÔË, À°Ã¶ íÅòéÅ
ù òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ëñ ñÅÀ°ä, ÇÂÔ¯ çÅà çÆ ÇçñÆ
ÕÅîéÅ ÔËÍ
LLLLLLL
(ê³éÅ F çÆ ìÅÕÆ)
ÖñòÅó¶ ÇòÚ, ÇÜæ¶ À°Ô thrasher ÚñÅ ðÔ¶ Ãé Çîñ
ÁÅÂÆÂ¶Í Ü篺 À°é·» é¶ ÃÅù ç¶ÇÖÁÅ å» À°Ô thrasher
ì¿ç ÕðÕ¶ êð·¶ çÈð çðÖå Ô¶á ÜÅ Öó·¶Í ÁÃÄ ÖñòÅó¶
Õ¯ñ ÜÅ Õ¶ Ü篺 ÜÆê ÓÚ¯º À°åð¶, À°é·» é¶ ÃÅâÆÁ»
ê˺໠ò×ËðÅ ç¶ÖÆÁ» å» À°Ô ÃÅⶠկñ ÁÅ ×Â¶Í ÁÃÄ
À°é·» ù ê¹ÇÛÁÅ å°ÃÄ Úñ¶ ÇÕÀ°º ׶ ÃÆ? ÕÇÔä ñ¼×¶
ÁÃÄ ÃîÇÞÁÅ ÕÅð öòÅ òÅñ¶ ìÅÇìÁ» çÆ ÜÆê ÁÅ
ðÔÆ ÔË, À°é·» é¶ è¼Õ¶ éÅñ çÅä¶ ÇÂռᶠÕðé ñÂÆ
ì¯ðÆ ÁÃÅⶠêÅà ð¼ÖäÆ ÔË, ÁÃÄ êð·¶ òñ Ü»ç¶ Ô»Í
ÇÂÔ ÔÅñ ÔË ÃÅâÅ Ã¿å» çÅÍ ñ¯Õ» çÆ ÇçzôàÆ ÇòÚ
ÇÂÔ Õçð ÔË ÃÅâÆÍ çðôé ÕðÕ¶ ñÅí êÌÅêå Õðé
çÆ æ» êð·¶ Ôà Õ¶ Û¹°ê ÜÅäÅ ÔÆ ì¶Ôåð ÃîÇÞÁÅ
Ç×ÁÅ ÔËÍ
ÃÅâÅ ÇÂÕ ê̶îÆ ÔËÍ ìÔ¹å Úó·çÆ ÕñÅ çÅ ÇÿØ
ÔËÍ Ã¯ñ·» ìÅäÆÁ» À°Ã ç¶ Õ¿á Ôé Áܶ ìÆ.ÁËâ. Õð
ÇðÔÅ ÔË, À°Ô ÕÇÔ¿çÅ î¶ð¶ î» ìÅê ÇÂÕ Ççé îËù
ÕÇÔ¿ç¶ Ü¶ åËù Õ¯ÂÆ é½ÕðÆ éÔÄ ÇîñçÆ Ü» Ô¯ð ð¹÷×Åð
éÔÄ ÇîñçÅ, åËù Ô¯ð Õ°Û éÔÄ ìäçÅ ë¶ð 屿 ÿå
ÔÆ ìä ÜÅÍ ç¶Ö ñú ÃÅèÿ×å, Ã¿å» çÅ ÃÇåÕÅð
ñ¯Õ» çÆ Çé×·Å ÇòÚ ÇÕ¿éÅ ÔËÍ ÇÂÔ ×¼ñ ÇÂà ÕðÕ¶
ÔË ÇÕ ÁÃÄ éÅî ç¶ Ã¿å Ô»Í ÃÅâÅ ÜÆòé êÌËÕàÆÕñ
éÔÄ ÔË Í ÕÇÔ¿ ç ¶ Ô¯ ð Ô» å¶ Õðç¶ Ô¯ ð Ô»Í ÁÅú
×¹ðìÅäÆ Áé°ÃÅð ÜÆòé ãÅñä çÅ ÃÅèé ÕðƶÍ
LLLLLLL
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
 ÁÇìéÅôÆ Ü¯å
(ñóÆ Ü¯óé ñÂÆ ç¶Ö¯, ÜéòðÆ Á³Õ, ê³éÅ - EB )
ÇÂÕ òÅðÆ ÕìÆð ÃÅÇÔì ù ê¹ÇÛÁÅ ÇÕ îÔÅðÅÜ,
ÁÅê ÇÂÔ ìÚé ÕÇÔ¿ç¶ Ô¯ ÇÕ ÇÂÕ å» íÈå ê̶å
ÁÇòÁÕå Ô¹¿ç¶ Ôé, ÇçÃç¶ éÔÄ, ÇÂÕ À°Ô Ô¹¿ç¶ Ôé
ܯ Ö»ç¶ êÄç¶ Ôé, òêÅð, ÇìÜéà ԯð Áé¶Õ» Õ¿î Õðç¶
Ôé ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ô ÃÅⶠòð׶ Ôé À°é·» çÆ êÇÔÚÅä
ÇÕò¶º Ô¹¿çÆ ÔË? ÁÅê é¶ ë¹ðîÅÇÂÁÅ ÇÕ -
ÕìÆð ÜÅ Øð ÃÅè é öòÆÁÇÔ ÔÇð ÕÆ Ã¶òÅ éÅÇÔ¨
å¶ Øð îðÔà ÃÅðÖ¶ íÈå ìÃÇÔ Çåé îÅÇÔ¨
ê³éÅ - ACGH
ÇÜà Øð ç¶ Á³çð ÇÕö îÔ»ê¹ðô êÆð, êË׿ìð,
ÁÀ°ñƶ ç¶ Úðé éÔÄ ê¶, À°Ã çÆ ìÅäÆ çÆ ÁÅòÅ÷
éÔÄ ÁÅÀ°ºçÆ, Üê¹ÜÆ ÃÅÇÔì, ×¹ð î³åð çÅ ÜÅê éÔÄ
Ô¯ ÇðÔÅ Ô¹¿çÅ Áå¶ Ãí 寺 Çòô¶ô ÇÂÔ ÔË ÇÕ À°æ¶
îÔ»ê¹ðô» ç¶ Úðé éÔÄ êË ðÔ¶ Ô¹¿ç¶, À°Ô Øð íÅò¶º ÇÕ¿é¶
î³÷ñ¶ Ôé, ÚÅÔ¶ À°Ô Øð ÇÕ¿é¶ ÔÆ ÃÜŶ Ô¯ä, ÇÜæ¶
îÔ»ê¹ðô» ç¶ Úðé éÔÄ êËºç¶ À°æ¶ íÈå» êÌ¶å» çÅ
ÇéòÅà Թ¿çÅ ÔËÍ ÁÇòÁÕå íÈå òÆ À°æ¶ ÔÆ òÃç¶ ÔéÍ
ÃðÆðÕ íÈå òÆ À°æ¶ ÔÆ òÃç¶ ÔéÍ íÈå» êÌ¶å» çÅ
ÇéòÅà îó·ÆÁ» îÃÅä» ÇòÚ Ô¹¿çÅ ÔË êð ÇÂÔ ÃðÆðèÅðÆ
íÈå ÇÂé·» ñ¯Õ» ÇòÚ ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ ÕñÜ¹× ÕÇÔä
ñ¼Ç×ÁÅ ÇÕ îÔÅðÅÜ î¶ð¶ Ü¹× ç¶ Á¿çð åêƶ çÅ åê
ÇÃð¶ éÔÄ Úó·éÅ, Õ¯ÂÆ ô¹í Õ¿î Õðé òÅñÅ Õ¿î ÇÃð¶
éÔÄ Úó·éÅ, À°Ã ò¶ñ¶ îÔÅðÅÜ ù ÕÇÔä ñ¼Ç×ÁÅ ÇÕ
êÅåôÅÔ! î˺ ÁÅê ù Õ°Þ í¶à ÕðéÆ ÚÅÔ¹¿çÅ Ô»,
ÇÕÀ°ºÇÕ ÁÅê î¶ð¶ Ü¹× ÇòÚ êÌíÈ ðÈê ×¹ð ÁòåÅð
êÌ×à ԯ¶ Ô¯ºÍ îÔÅðÅÜ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ å¶ð¶ êÅà í¶à Õðé
ù ÕÆ ÔË? ÕÇÔä ñ¼Ç×ÁÅ ÇÕ îÔÅðÅÜ! î˺ ÁÅê ç¶
òÅÃå¶ Õ¿Úé ç¶ î³çð, ù¿çð ðåé» éÅñ Üó·¶ Ô¯Â¶,
ÕÃå±ð å¶ Õ¿×È, Ú¿çé ç¶ ñ¶ê ÕðÕ¶ ÖôìÈÁ» çÆÁ»
ñêà» îÅðç¶ î³çð î˺ ÁÅê ç¶ Úðé» ÇòÚ í¶à ÕðéÅ
ÚÅÔ¹¿çÅ Ô»Í îÔÅðÅÜ ÕÇÔä ñ¼×¶ ÇÕ ÇÂÔ ÇÜÔóÆÁ»
ÚÆ÷» 屿 Áðêä ÕðéÆÁ» ÚÅÔ¹¿çÅ Ô˺ ÇÂé·» ÇòÚ Ã¹ðå
ðÚçÆ ÔË Áå¶ êÌî¶ôð í¹¼ñ Ü»çÅ ÔËÍ Òî¯åÆ å î³çð
À±ÃðÇÔ ðåéÆ å Ô¯ÇÔ ÜóÅÀ°¨ ÕÃå±Çð Õ¿¹×È Á×Çð
Ú¿çÇé ñÆÇê ÁÅòË ÚÅÀ°¨ îå° ç¶ÇÖ íÈñÅ òÆÃðË å¶ðÅ
ÇÚÇå é ÁÅòË éÅÀ°¨Ó Õñܹ×! êÌíÈ ù í¹¼ñ Õ¶ Á³çðñÅ
Õ¿òñ ë¹¼ñ Üñ Ü»çÅ ÔË, îÅÇÂÁÅ çÅ ðÈê Üó· å¶ ç¹Ö
íÇðÁÅ ÔË, Ã¹Ö Õ¶òñ êÌíÈ ïÅç ÇòÚ ÔÆ ÔË -
ÔÇð Çìé¹ ÜÆÀ° ÜÇñ ìÇñ ÜÅÀ°¨
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
22
ÿå òÇðÁÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ
ìÅéÆ å¶ î¹ÖÆ Çò. ×¹. ðÈ. ÇîôéÍ
îË ÁÅêäÅ ×¹ð¹ êÈÇÛ ç¶ÇÖÁÅ Áòð¹ éÅÔÆ æÅÀ°¨
ê³éÅ - AD
ÕñÜ¹× é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ Ü¶ ÇÂÔ ÚÆ÷» ÁÅê é¶
Á³×ÆÕÅð éÔÄ ÕðéÆÁ» å» î˺ ù¿çð ÚÆ÷» ÁÅê ç¶
Á¼×¶ í¶àÅ ÕðçÅ Ô»Í Ã¹¿çð êÅðÕ ÇÜæ¶ Ã¹¿çð ÔÆð¶ Üó¶
Ô¯ä׶ Áå¶ ê¦Ø» å¶ ðåé ÇÞñÇîñ Õðç¶ Ô¯ä׶,
öòÅ ñÂÆ î¯ÔäÆÁ» ÁÅê çÆ Ã¶òÅ ÇòÚ ÔÅ÷ð Õð»×ÅÍ
îÔÅðÅÜ ÕÇÔä ñ¼×¶ ÇÕ ÇÂÔ Ãí Õ°Þ êÌíÈ í¹ñÅÀ°ä
òÅñÆÁ» ÚÆ÷» ÔéÍ å» À°Ã é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ é½º Çé¼è»,
AH ÇüèÆÁ» Úðé» ÇòÚ í¶à ÕÆåÆÁ» êÌòÅé Õð¯Í ÇÜæ¶
ÜÆÁ ÚÅÔ¶ å°ÃÄ ÜÅ ÃÕç¶ Ô¯º, ÃÅð¶ ñ¯Õ å°ÔÅⶠ寺
âðé׶ Áå¶ Úðé» å¶ ÃÆà ÇéòÅä×¶Í îÔÅðÅÜ é¶ ÇÂÔ
òÆ éÅ êÌòÅé ÕÆåÅ -
ÕÇñÜ¹× ìÚéÅ ê¹é íé¶ ÒÜ× êÇåôÅÔÆ ñ¶Ô¹Í
Ô¹Õî ÕðÀ° À°ð íÅòå¶ Úðé åÖå êð ç¶Ô¹Í
Úðé åÖå êð ç¶Ô¹ Ü×å îÅéÇÔº ÃÇí ÁÅéÅÍ
öéÅ Ã¿× Áé§å ÕðÔ¹ êðåÅê îÔÅéÅÍ
ñ¶Ô¹ À°êÅÇÂé ÇÂÔ ÁìË ÕðÔ¹ Ç´åÅðæ éÅæ!
Ãìç í¯× êÀ°óÆ ÕÔÆ ×¹ð ÕñÜ¹× Õ¶ ÃÅæ¨61¨
ÃÌÆ ×¹ð éÅéÕ êÌÕÅô, ê³éÅ - HED
êÈðÅ ôìç ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ ÇÂà åð·» À°ÚÅðé
ÕÆåÅ -
î¯åÆ å î³çð À±ÃðÇÔ ðåéÆ å Ô¯ÇÔ ÜóÅÀ°¨
ÕÃå±Çð Õ¿¹×È Á×Çð Ú¿çÇé ñÆÇê ÁÅòË ÚÅÀ°¨
îå° ç¶ÇÖ íÈñÅ òÆÃðË å¶ðÅ ÇÚÇå é ÁÅòË éÅÀ°¨
ÔÇð Çìé° ÜÆÀ° ÜÇñ ìÇñ ÜÅÀ°¨
îË ÁÅêäÅ ×¹ð¹ êÈÇÛ ç¶ÇÖÁÅ Áòð¹ éÅÔÆ æÅÀ°¨
èðåÆ å ÔÆð¶ ñÅñ ÜóåÆ êñÇØ ñÅñ ÜóÅÀ°¨
î¯ÔäÆ î¹ÇÖ îäÆ Ã¯ÔË Õð¶ ð¿Ç× êÃÅÀ°¨
îå° ç¶ÇÖ íÈñÅ òÆÃðË å¶ðÅ ÇÚÇå é ÁÅòË éÅÀ°¨
ÇÃè¹ Ô¯òÅ ÇÃÇè ñÅÂÆ ÇðÇè ÁÅÖÅ ÁÅÀ°¨
×¹êå° êð×๠ԯÇ ìËÃÅ ñ¯Õ° ðÅÖË íÅÀ°¨
îå° ç¶ÇÖ íÈñÅ òÆÃðË å¶ðÅ ÇÚÇå é ÁÅòË éÅÀ°¨
ùñåÅé° Ô¯òÅ î¶Çñ ñÃÕð åÖÇå ðÅÖÅ êÅÀ°ÍÍ
Ô¹Õî¹ ÔÅë ÕðÆ ìËáÅ éÅéÕÅ Ãí òÅÀ°¨
îå° ç¶ÇÖ íÈñÅ òÆÃðË å¶ðÅ ÇÚÇå é ÁÅòË éÅÀ°¨
ê³éÅ - AD
À°Ã ò¶ñ¶ ÕñÜ¹× é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ î˺ å» ìÔ¹å íÅ×»
òÅñÅ Ô»Í ÁÅê é¶ ÇÂÃ Ü¹× ÇòÚ éð çÅ ðÈê èÅðé
ÕÇðÁÅ, îÔÅðÅÜ! î¶ðÆ Õ¯ÂÆ í¶àÅ å» îé÷Èð Õð¯, Ü篺
Õ¯ÂÆ í¶à Á³×ÆÕÅð Õð¯º×¶ å» î¶ð¶ îé ù ô»åÆ ÁÅò¶×ÆÍ
À°Ã ò¶ñ¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ Ü¶ 屿 í¶à ç¶äÆ å°ÃÄ ñË ñËºç¶ å» î˺ ìÔ¹å Ö¹ô Ô¹¿çÅÍ îÔÅðÅÜ é¶ ÇÕÔÅ
ÚÅÔ¹¿çÅ Ô˺ å» ÇÂÔ ìÚé ç¶Ô ÇÕ ÇÜÔó¶ ÇÃ¼Ö êÌíÈ íÜé ÇÕ ÁÃÄ å¶ð¶ Ã¼Ú ù ç¶Ö Õ¶ êÌÿé ԯ¶ Ô»Í Ü¶ 屿 í¶àÅ
Õðç¶ Ôé, éÅî, çÅé, ÇÂôéÅé 寺 Õç¶ éÅ À°é·» ù ç¶äÆ ÔË å» ÁÃÄ å¶ð¶ À°êð êÌÿé Ô¯ò»×¶, ÃÅð¶ ܹ׻
í¹ñÅÂÆºÍ å¶ðÆ ÛÅÇÂÁÅ À°é·» À°êð éÅ êò¶, ÇÜé·» ù î¶ð¶ 寺 å¶ðÅ å¶Ü ò¼è Ô¯ò¶×ÅÍ ÇÂÔ ÁÃÅâÅ Ô¹Õî ÔËÍ å¶ð¶
ìÚé» À°êð êÈðÅ íð¯ÃÅ ÔËÍ ÇÂÔ ìÚé ç¶ÔÍ À°Ã ò¶ñ¶ Ã ÇòÚ òÅÇÔ×¹ðÈ éÅî çÆ ÕÆðåÆ òè¶×ÆÍ À°Ã çÆ
ÕñÜ¹× é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ î˺ å°ÔÅâÅ Ô¹Õî ÇÃð î¼æ¶ î³éçÅ îÇÔîÅ ìÔ¹å òè ÜÅò¶×ÆÍ ÃÇåÜ¹× ÇòÚ A@ Ô÷Åð
Ô»Í ÕÇÔä ñ¼Ç×ÁÅ îËù ÁËÃÅ ÔÆ Ô¹Õî Ô¯ÇÂÁÅ ÔË ÇÕ ÃÅñ ÇòÚ ô¹í Õðî ÕðçÅ ÔË À°Ô åz¶å¶ ç¶ ÇÂÕ Ô÷Åð
ÃÅÇðÁ» ù èðî 寺 ÇòêðÆå Õð ç¶äÅÍ Ú¯ðÆ, ïÅðÆ, ÃÅñ, ç¹ÁÅêð ç¶ Ã½ ÃÅñ ç¶ ô¹í Õðî, Üê åê, å¶ð¶
Çé§çÅ, ñ¯í, ÇåzôéÅ ìÔ¹å òèÅ ç¶ò», «à¶ð¶ êËçÅ Ô¯ ÜÅä Ü¹× çÆ ÕÆåÆ ÇÂÕ ØóÆ ç¶ ÃÇåÃ¿× ç¶ ìðÅìð Ô¯ä׶Í
ܯ ÁÅêä¶ ÁÅê ù ÃÈðî¶ ÕÔÅÀ°ä×¶Í Ú¹×ñÖ¯ð ÁÅêä¶ êð å¶ð¶ Ã ÇòÚ ìÔ¹å ÔÆ æ¯ó·¶ Ã Á³çð ÃÅðŠùÖ
ÁÅê ù ìÔ¹å Çîñ ÜÅò¶×ÅÍ
ò¼âÅ î³é¶×ÅÍ å¶ ð ¶ Ãî¶ º Á³ ç ð
×¹äÆÁ» çÅ î˺ ÔðÆ çÅ ÕÆðåé
Ç é ð Å ç ð Áå¶ éÅî çÅ
ÕðÅò»×ÅÍ Üê ìÔ¹å
ðÅÜÃÆ é¶åÅò» ëñÆíÈå Ô¯ò¶×ÅÍ
êÅà îÈðÖ» çÅ ÇÜÔóÅ ÇÂÃ
ÇÂÕ¼á Ô¯ò¶×Å, ðÃå¶ å¶ Ú¼ñ¶×Å
Øð êÅê» ç¶ À°Ô ååÕÅñ ÔÆ
î³çð Ô¯ä×¶Í íòÜñ 寺 êÅð
깿é çÅé 寺 Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ
ÔÆä¶ Õ¿ÜÈà À°Ã ÕñÜ¹× ç¶
ÇòÚ ðÇÔä׶ , Ã Áå¶ êÇÔñ¶
èðî 寺 Ã ÇòÚ ìÔ¹å
ÇòêðÆå ×¼ñ ëðÕ ÔËÍ
Õ ð é × ¶ Í ÃÇåÜ¹× ç¶
ìÌÅÔîä ñ¯Õ ܯ ðÇÔä òÅñ¶
ìÌÔî çÆ ÇòÚÅð ê̶îÆÁ» ù Õ¯ÂÆ
Õðç¶ Ôé ò¶ç» ÇåzôéÅ éÔÄ ÃÆ
çÅ êÅá Õðç¶ Ôé, çÅé ñËºç¶ Ôé, çÅé Çç¿ç¶ Ôé, Ô¹¿çÆ, Õ¯ÂÆ ÚîÕ çîÕ çÆ ñ¯ó éÔÄ ÃÆ Ô¹¿çÆ Áå¶
Ü¼× Õðç¶ Ôé, ï¼× ÕðÅÀ°ºç¶ Ôé î˺ À°é·» ù ÇÂà 寺 ÁËéÆÁ» ò¼âÆÁ» À°îð» Õ¼Ú¶ Õ¯ÇáÁ» ÇòÚ ×¹÷Åð Çç¿ç¶
ÔàÅ Õ¶ ÇÕÃÅé ìäÅò»×ÅÍ êð À°é·» çÅ ÁÅçð ìÔ¹å ÃéÍ Ô¹ä å» À°îð Õ°Þ òÆ éÔÄ êð ÇÂÔ ÁËâÆÁ»-
Ô¯ò¶×Å ÇÜÔó¶ ìÌÔî çÆ ÇòÚÅð Õðé òÅñ¶ Ô¯ä×¶Í ðÅܶ ÁËâÆÁ» Õ¯áÆÁ» ìäÅÀ°ºçÅ ÔËÍ ðÇÔä çÅ Õ¯ÂÆ êåÅ éÔÄ
Ôî¶ôÅ ÕÇÔä׶ ÇÕ ÃÅⶠկñ êËÃÅ éÔÄ ÔË, ×ÌÇÔÃåÆÁ» ÔË ÇÕ ÇÂà ÿÃÅð 寺 Õç Úñ¶ ÜÅäÅ ÔË êð-
Õ¯ñ Õêó¶ ñÆó¶ ؼà Ô¯ä׶ íÅò¶º òÃåð» ç¶ Á³ìÅð À°é·» ×ÔðÆ ÕÇð ÕË éÆò Ö¹çÅÂÆ À±êÇð î³âê ÛŶ¨
ç¶ ØðÄ ñ¼×¶ Ô¯ä, ÇåzôéÅ éÔÄ ì¹Þ¶×ÆÍ Áå¶ Ô¯ð îÔÅðÅÜ îÅðÕ¿â¶ å¶ Õ¯ ÁÇèÕÅÂÆ ÇÜÇé Çåzä èÇð îÈ¿â ìñŶÍÍ
î˺ ÕÆ Ã¹äÅò», ÃÅð¶ åê, òðå, èðî, À°êÅÃéÅ î˺ ÇÂÕ¯ ê³éÅ - FIB
òÅð ÁÅêäÆ ë½Ü í¶Ü Õ¶ éÅô Õð ç¶ò»×ÅÍ îÔÅðÅÜ! ÕÇÔ¿ç¶ Ôé îÅðÕ¿â¶ é¶ ÛêðÆ ÇòÚ ÃÅðÆ ÁÅï±
îËù çð×ÅÔ å¯º Ô¹Õî ÔÆ ÁËÃÅ ÇîÇñÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË ÇÜò¶º ìåÆå Õð ÇçåÆÍ ÕñÜ¹× é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ î¶ð¶ ï°¼× ç¶ Á³çð
ÇÕ ÇñÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË - ÚîÕ çîÕ ìóÆ Ô¯ò¶×Æ, Ôð ÚÆ÷ Ô¯ò¶×Æ, ÁÇÜÔÆÁ»
ÁÅÇÂù Áà ÕðåÅð ÕÆ Ã¯ å°îðÆ ÔÆ Ô¯ÇÂÍ ÚÆ÷» ìä ÜÅä×ÆÁ» ÇÕ êÌÅäÆ ç¶Öç¶ ðÇÔ ÜÅä׶Í
Áì ÇÜÔ ÇìÇè À°Úð¯ êÌíÈ! î˺ îÅ鯺׊ïǨ76¨ àËñÆòÆ÷é, àËñÆë¯é, Ç¿àðéËà ÁÇÜÔÆÁ» ÚÆ÷» ÁÅ
ÃÌÆ ×¹ð éÅéÕ êÌÕÅô, ê³éÅ - HEE ÜÅä×ÆÁ» ÇÕ ÔËðÅé Ô¯ Ü»çÅ ÔË ÁÅçîÆÍ ÇÂÕ æ» ìËáÅ
ÁÅê é¶ î¶ðÆ í¶àÅ Õ¯ÂÆ òÆ ÕìÈñ éÔÄ ÕÆåÆÍ Ü¶ ÔÆ ÃÅðÆ ç¹éÆÁ» éÅñ ×¼ñìÅå Õð ÃÕ¶×ÅÍ À°Ô êÌî¶ôð
çÅ éÅî éÔÄ ñò¶×ÅÍ ÁÃÄ ç¶Öç¶ Ô» ÇÕ ÃÅù
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
23
àËñÆòÆ÷é ÔÆ ÃÅÔ éÔÄ ñËä Çç¿çÅ, ÁËé¶ channel Ô¯
×Â¶Í Ü¶ ÇÂÕ Á¼è¶ ÚËéñ å¶ êÌî¶ôð çÅ éÅî ÁÅÀ°ºçÅ Ô¯ò¶
å» Ø¼à ÔÆ ç¶ÖäÅ êÿç Õðç¶ ÔéÍ Ü¶ ÇÕö ×ÅÀ°ä
òÅñ¶ çÅ ê̯×ðÅî Ô¯ò¶ å» ÁËéÅ ÇÂÕ¼á Ô¯ Ü»çÅ ÔË ÇÕ
ê¹Çñà ù Ç¿å÷Åî ÕðéÅ î¹ôÕñ Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ îÔÅðÅÜ
é¶ ÕñÜ¹× çÆÁ» í¶àÅ ìÅð¶ À°ÚÅðé ÕÆåÅ -
èÅðéÅ - ÇÕå¶ í¹ñ éÅ ÜÅÂƺ ú¶ îéÅ î¶ÇðÁÅ,
î¯åÆÁ» ç¶ î³çð ç¶Ö Õ¶ - B, B.
î¶ð¶ ÇêÁÅð¶, î¯åÆÁ» ç¶ î³çð ò¶Ö Õ¶ - B, B.
ÇÕå¶ í¹ñ éÅ ÜÅÂƺ ú¶ îéÅ î¶ÇðÁÅ,
î¯åÆÁ» ç¶ î³çð ò¶Ö Õ¶ - B, B.
î¯åÆ å î³çð À°ÃðÇÔ ðåéÆ å Ô¯ÇÔ ÜóÅÀ°¨
ÕÃå±Çð Õ°¿×È Á×Çð Ú¿çÇé ñÆÇê ÁÅòË ÚÅÀ°¨
îå° ç¶ÇÖ íÈñÅ òÆÃðË å¶ðÅ ÇÚÇå é ÁÅòË éÅÀ°¨
ê³éÅ - AD
×¹ ð È îÔÅðÅÜ é¶ ÇÕÔÅ, Õñܹ × ! ÇÜÔóÆÁ»
ìÅçôÅÔÆÁ» å± ¿ Çç¿ ç Å ÔË º ÇÂÔ éðÕ» ù ÇñÜÅä
òÅñÆÁ» é¶, ÇÂé·» ÇòÚ êðÚ Õ¶ ÁÅçîÆ éÅî ù í¹¼ñ
Õ¶ Üéî ÇìðæÅ ×¹ÁÅ Çç¿çÅ ÔËÍ éÅî Üêä òÅñÅ ÔÆ
ÁÃñÆ ðÅÜÅ ÔË , À° à çÆ ìðÅìðÆ Ã¿ à ÅðÆ ðÅܶ ,
ÇòçòÅé éÔÄ Õð ÃÕç¶ -
ê³Çâå ÃÈð ÛåzêÇå ðÅÜÅ í×å ìðÅìÇð ÁÀ°ð¹ é կǨ
ê³éÅ - HEH
îÔ»ê¹ðô ÁÃñÆ ðÅܶ Ô¹¿ç¶ Ôé ÇÜé·» çÅ ÕÇÔÁÅ
çð×ÅÔ ÇòÚ òÆ î³ÇéÁÅ Ü»çÅ ÔË -
ÜÅ ÕÅ ÕÇÔÁÅ çð×Ô Úñ˨
ï ÇÕà ÕÀ° éçÇð ñË ÁÅòË åñ˨ ê³éÅ - AHF
À°é·» çÅ Ô¹Õî ÃÅð¶ ñ¯Õ» ÇòÚ î³é Ô¹¿çÅ ÔË
èðîðÅÜ òÆ î³éçÅ ÔË ÇÜà åð·» èðîðÅÜ ù ðÅܶ
ÜéÕ é¶ ÃÅð¶ êÅêÆÁ» ù éðÕ» 寺 Û¼âä çÅ Ô¹Õî
ÇçåÅÍ Ü篺 ÜÆò ù ÿÃÅð ÇòÚ í¶ÇÜÁÅ Ü»çÅ ÔË å»
À°Ã ò¶ñ¶ êðÅñìè Õðî éÅñ ÁÅÀ°ºç¶ ÔéÍ ÇÂé·» ù
Õ¯ÂÆ éÔÄ ìçñ ÃÕçÅÍ îÔ»ê¹ðô» Õ¯ñ veto power
Ô¹¿çÆ ÔË Ü¯ ìçñ Çç¿ç¶ ÔéÍ ÇÜò¶º ÇÕ êðÅñìè Õðî
Ôé ê¹åð çÆ êðÅêåÆ éÔÄ Ô¯äÆ êð êÈðé îÔ»ê¹ðô
ÇÂà ԯäÆ ç¶ Çå¼Ö¶ ç¿ç» ù Õ¼à Çç¿ç¶ ÔéÍ ÇÕ¿é¶
îÔ»ê¹ðô é¶ ÇÜé·» ù ì¶úñÅÇçÁ» é¶ ì¶éåÆ ÕÆåÆ å»
À°é·» ù ê¼¹åð çÆ êÌÅêåÆ, ÇìîÅð» ù ÇÃÔå, Ô¯ð ìÔ¹å
Õ°Û ÇîÇñÁÅÍ
×¹ðÈ Û¶ò¶º êÅåôÅÔ Ú¼ì¶ Çê¿â ç¶ é¶ó¶ ÜÅ ðÔ¶ Ôé
À°æ¶ ÇÂÕ îÅÂÆ ÇÂà ÁÅôÅ éÅñ Ç¿å÷Åð Õð ðÔÆ ÔË
ÇÕ Ü篺 ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÁÅÀ°ä׶ å» î˺ ê¹¼åð çÆ çÅå
êÌÅêå Õð»×ÆÍ ìÅìÅ ì¹¼ãÅ ÜÆ å¶ íÅÂÆ ×¹ðçÅà ÜÆ
é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ å¶ðÆ ÇÕÃîå ÇòÚ å» ÕÂÆ Üéî» å¯º
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
24
ê¹åð çÆ çÅå éÔÄ, å¶ð¶ üå Üéî åÕ ê¼¹åð éÔÄ
Ô¯äÅÍ å±¿ ÁÅêä¶ éÅñ Õñî çòÅå ñË ñÂƺ Áå¶ ×¹ðÈ
îÔÅðÅÜ Á¼×¶ ì¶éåÆ ÕðÄÍ Ü¶ îÔÅðÅÜ ÕÇÔä׶ ÇÕ å¶ð¶
å» ñ¶Ö ÇòÚ ê¹¼åð çÆ çÅå ÇñÖÆ ÔÆ éÔÄ å» å±¿
ì¶éåÆ ÕðÄ ÇÕ êÅåôÅÔ! ÇÂæ¶ òÆ å°ÃÄ ÇñÖç¶ Ô¯º, À°æ¶
òÆ å°ÃÄ ÇñÖç¶ Ô¯ºÍ ܶ êÇÔñ» éÔÄ ÇñÇÖÁÅ å» Ô¹ä
ÇñÖ ç¶ò¯Í
Ü篺 ×¹ðÈ Û¶ò¶º êÅåôÅÔ À°æ¶ êÔ¹¿Úç¶ Ôé å» À°Ã
ò¶ñ¶ À°Ã îÅåÅ é¶ ì¶éåÆ ÕÆåÆ ÇÕ êÅåôÅÔ, å°ÃÄ ÃÅðÆ
ç¹éÆÁ» ç¶ îÅñÕ Ô¯, Ç´êÅ ÕðÕ¶ ÇÂÕ ê¹¼åð çÆ çÅå
ìÖô¯Í ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ îÅåÅ å¶ð¶ å» îÃåÕ
ÇòÚ ê¹åð çÅ ñ¶Ö ÔÆ éÔÄ ÇñÇÖÁÅ, üå Üéî» åÕ
å¶ð¶ ê¹¼åð éÔÄ Ô¯äÅÍ À°Ã ò¶ñ¶ À°Ã í¯ñÆ îÅåÅ é¶
ì¶éåÆ ÕÆåÆ ÇÕ îÔÅðÅÜ! Ô¹ä ÇñÖ ÇçúÍ îÔÅðÅÜ ÜÆ
À°Ãç¶ í¯ñ¶êé å¶ ìÔ¹å êÌÿé Ô¯Â¶Í À°Ã é¶ Õñî çòÅå
Á¼×¶ Õð ÇçåÆÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ ÇÂÔ òÆ Áé°íò
Õð ÇñÁÅ ÇÕ ÇÕö ×¹ðÇÃ¼Ö é¶ Ü¹×åÆ ç¼ÃÆ ÔËÍ ×¹ðÈ
îÔÅðÅÜ ÜÆ ÕÅáÆ å¶ ÕÅ×÷ ð¼Ö Õ¶ Ü篺 Ò1Ó êÅÀ°ä
ñ¼×¶ å» Ø¯ó¶ é¶ ê½ó ÇÔñÅ ÇçåÅ Áå¶ Ò1Ó çÅ îÈ¿Ô
Ö¹ñ·Å ðÇÔ Õ¶ ÃÅå¶ òÅñÆ ôÕñ èÅðé Õð Ç×ÁÅÍ À°Ã
ò¶ñ¶ ÁÅê é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ îÅåÅ! å¶ðÆ Ø¯ó¶ é¶ îçç ÕðÆ
ÔË å¶ Ò1Ó çÆ Ü×·» Ò7Ó êË Ç×ÁÅ, Ô¹ä å¶ð¶ üå ê¹¼åð
Ô¯ä×¶Í ÕÇÔä ñ¼×Æ, îÔÅðÅÜ! îËù Ã¼å» çÆ ÔÆ ñ¯ó
ÃÆ ÇÂÕ ê¹¼åð Øð ûí¶×Å, çÈÃðÅ êôÈÁ» ù ûí¶×Å,
åÆÃðÅ íÅÂÆÚÅð¶ ÇòÚ ÜŶ×Å, Ú½æÅ ðÅÜ çðìÅð ÁŶ
ÜŶ×Å, ÇÂÕ î˺ å°ÔÅⶠÚðé» ÇòÚ ÔÅ÷ð ÕðéÅ ÃÆ,
ç¯Ô» é¶ Ô¯ð Õ¿î Õðé¶ ÃÆÍ å°ÃÄ å» îËù êÈð¶ ÔÆ ê¹¼åð
Ççå¶ ÔéÍ ìÅäÆ ÇòÚ ÇÂÔ ë¹ðîÅé ÁÅÀ°ºçÅ ÔË -
ÕÔ¹ ÕìÆð í×Çå ÕÇð êÅÇÂÁŨ
í¯ñ¶ íÅÇ Çîñ¶ ðعðÅÇÂÁŨ ê³éÅ - CBD
ç¹ é ÆÁ» çÅ ìÅçôÅÔ å» ìÅçôÅÔ ÔÆ Ô¹ ¿ ç Å ÔË ,
çð×ÅÔ ç¶ ìÅçôÅÔ çÅ éÅÀ°º Òüڶ êÅåôÅÔÓ Ô¹¿çÅ ÔËÍ
ìÅçôÅÔ» ç¶ ìÅçôÅÔ ×¹ðÈ éÅéÕ é¶ ÇÂö ÕðÕ¶ ÕñÜ¹× çÆ
í¶àÅ ÕÆåÆ ìÅçôÅÔÆ êÌòÅé éÅ ÕÆåÆÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶
ÇÂé·» çÆ êÌÅêåÆ ÔòÅ ç¶ ì¹¼ñ¶ ç¶ ìðÅìð ð¼ÖÆ ÔËÍ Ã¼ÚÅ ðÅÜÅ
À°Ô ÔË ÇÜÃ é¶ Á¿çðñ¶ îé ðÅܶ å¶ ëåÇÔ êÅ ñÂÆ Áå¶
ì¹¼èÆ ù ÃÅð ì¹¼èÆ çÆ êÌÅêåÆ ÕðÅ Õ¶ êÌî¶ôð ù ÔÅ÷ð
éÅ÷ð î³ÇéÁÅ ÔË, úÔÆ Ã¼ÚÅ êÅåôÅÔ Ô¹¿çÅ ÔË -
ðÅÜÅ Ã×ñÆ ÇÃÌÃÇà ÕÅ ÔÇð éÅÇî îé° Çí¿éŨ
ê³éÅ - G@G
êÌî¶ôð ç¶ î¹ÕÅìñ¶ Õ¯ÂÆ ðÅÜÅ éÔÄÍ
Õ¯À± ÔÇð ÃîÅÇé éÔÆ ðÅÜŨ
¶ íÈêÇå Ãí Ççòà ÚÅÇð Õ¶ ÞÈᶠÕðå ÇçòÅÜŨ
ê³éÅ - HEF
 ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÕñÜ¹× ù ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ ÇÂÔ
ç¹éÆÁ» çÅ ðÅÜ ÇÕö Õ¿î éÔÄ ÔËÍ ÇÂÔ ÚÆ÷» ܯ
ÁÃÅù í¶à Õð ÇðÔÅ Ô˺, ÇÂÔ å» êÌî¶ôð ù í¹ñÅÀ°ä
òÅñÆÁ» ÚÆ÷» Ôé ÇÜò¶º ÇÕ -
ðÅÜ ÇîñÖ ÇÃÕçÅðÆÁÅ Á×éÆ îÇÔ ÜÅ«¨
ê³éÅ - HAA
Õñܹ×! ÃÅù å» Çéð¿ÕÅð é¶ Ã¼ÚÆ ìÅçôÅÔÆ
ÇçåÆ Ô¯ÂÆ ÔËÍ ÇÜà ÇÕö Á³çð òÆ ÇÃëå ÃñÅÔ òÃ
ÜÅò¶×Æ, À°Ô ìÅçôÅÔ» çÅ ìÅçôÅÔ Ô¹¿çÅ ÔËÍ
ÇÜÃ é¯ ìÖö ÇÃëÇå ÃÅñÅÔ¨
éÅéÕ êÅÇåÃÅÔÆ êÅÇåÃÅÔ¹¨ ê³éÅ - E
×¹ðÈ Û¶ò¶º êÅåôÅÔ îÔÅðÅÜ ÜÔ»×Æð ç¶ éÅñ
Ü¿×ñ ù ÇôÕÅð ò×ËðÅ ç¶ Ãì¿è ÇòÚ ×Â¶Í ç¹êÇÔð
çÅ òÕå ÃÆ, ÁÅê é¶ Ã¿Øä¶ çðÖå» ÇòÚ Õ˺ê ñÅ
ñ¶, ÜÔ»×Æð é¶ ÇÂÕ òÅð ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ç¶ êÅÃ
ÇôÕÅÇÂåÆ ÇñÔÅ÷ ÇòÚ ×¼ñ ÕÆåÆ ÇÕ î˺ Ô÷Åð»
î¹ð¼ÇìÁ» çÅ îÅñÕ Ô», îËù ñ¯ÕÆ ìÅçôÅÔ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé
êð î˺ ùÇäÁÅ ÔË ÁÅê ù üڶ êÅåôÅÔ ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÕÇÔä ñ¼×¶, ÜÔ»×Æð! ÁÃÄ å» ÇÕö ù
éÔÄ ÇÕÔÅ ÇÕ ÃÅù Õ¯ Â Æ Ã¼ Ú ¶ êÅåôÅÔ ÕÔ¶ , êð
ÁÅêäÆ íÅòéÅ ç¶ Áé°ÃÅð ÇêÁÅð òÅñ¶ üڶ êÅåôÅÔ
ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ îÔÅðÅÜ é¶ ÇÕÔÅ, Ãî» ÁÅò¶×Å, êÌå¼Ö ðÈê
ÇòÚ ÁÃÄ åËù ÃîÞÅò»×¶Í
Á¼Ü ÁÅê ç¶ Õ˺ê ìÅÔð ñ¼×¶ ԯ¶ ÔéÍ À°Ã ò¶ñ¶
ÇÂÕ ØÅÔÆ ù êåÅ ñ¼Ç×ÁÅ ÇÕ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ Ü¿×ñ
ÇòÚ ÁŶ ԯ¶ ÔéÍ À°Ã é¶ ìÔ¹å ÔÆ ÃÅë ùæðÅ ØÅÔ
ê³â ÇòÚ ì¿Çé·ÁÅ å¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ çÆ í¶àÅ Õðé ñÂÆ
ÚÇñÁÅ Ç×ÁÅÍ À°æ¶ ç¯ Õ˺ê ñ¼×¶ ԯ¶ ÃÆ À°Ã ù êåÅ
éÅ ñ¼Ç×ÁÅ ÇÕ ÇÂé·» ÇòÚ¯º ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ çÅ Õ˺ê
ÇÕÔóÅ ÔË å¶ À°Ô ÜÔ»×Æð ç¶ Õ˺ê Á¼×¶ ÚÇñÁÅ Ç×ÁÅÍ
À°Ã é¶ ÇÃêÅÔÆÁ» ù ê¹ÇÛÁÅ å» À°Ô ð¯Õä ñ× ×¶
ÇÕ å±¿ Á³çð éÔÄ ÜÅ ÃÕçÅÍ ÜÔ»×Æð é¶ òÆ Ã¹ÇäÁÅ
ÇÕ îËù Õ¯ÂÆ Ã¼ÚÅ êÅåôÅÔ ÕÇÔä òÅñÅ ÁÅÇÂÁÅ ÔË,
ÕÇÔä ñ¼Ç×ÁÅ ÇÂà ù ð¯Õ¯ éÅ, î¶ð¶ êÅà í¶Ü ç¶ò¯Í
Ü篺 êÔ¹¿ÇÚÁÅ å» À°Ã é¶ ØÅÔ çÆ ê³â Á¼×¶ ð¼Ö ÇçåÆ
Áå¶ ê³Ü êËö Á¼×¶ ð¼Ö Õ¶ ì¶éåÆ ÕÆåÆ -
èÅðéÅ - ÜÆ î˺ ìÔ¹ó Üéî é ÁÅò»,
ÇÂÔ¯ î¶ðÆ ì¶éåÆ ×¹ðÅ - B, B
ÇÂÔ¯ î¶ðÆ ÜÆ ì¶éåÆ ×¹ðÅ - B, B.
ÜÆ î˺ ìÔ¹ó Üéî é ÁÅò» - B, B.
¶հ Ãìç¹ î¶ðË êÌÅÇé ìÃå° ÔË ìÅÔ¹Çó ÜéÇî é ÁÅòŨ
ê³éÅ - GIE
ÜÔ»×Æð ÔËðÅé Ô¯ Ç×ÁÅ ÇÕ Ü¿îä îðé çð×ÅÔ
çÅ êÌì¿è å» î¶ð¶ Ô¼æ éÔÄ, ÜÆò Õðî» ç¶ ì¿é·¶ ÁÅÀ°ºç¶
25
Ôé, î˺ å» ÁÅê ì¶òà Ի î˺ ÇÕö çÅ ÕÆ Üéî îðé
Õ¼àäÅ ÔË î¶ðÅ ÁÅêäÅ ÔÆ éÔÄ Õ¼à Ô¹¿çÅÍ À°Ã é¶ ÇÕÔÅ
ÇÕ ÇÂÔ å» éÅ î³×, î˺ ÇÂÃ ç¶ ìçñ¶ ê³Ü Çê³â ç¶
Çç¿çÅ Ô», å¶ðÆ ×ðÆìÆ çÈð Ô¯ ÜÅò¶×ÆÍ ØÅÔÆ é¶ ÇÂÃ
çÆ êÌÅêåÆ ñÂÆ é»Ô Õð ÇçåÆÍ ÇÂ毺 åÕ ÇñÇÖÁÅ
ÔË ÇÕ À°Ã ù ×òðéð éòÅì ìäÅÀ°ä çÆ ê¶ôÕô
ÕÆåÆ êð À°Ô éÅ î³ÇéÁÅ À°Ã ò¶ñ¶ ÜÔ»×Æð ù
ÕÇÔäÅ ÇêÁÅ ÇÕ î˺ å» ç¹éÆÁ» çÅ ìÅçôÅÔ Ô» Ü篺
î¶ðÆ î½å ÁÅò¶×Æ À°æ¶ Õìð» ÇòÚ ÇêÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
ð¯ò»×Å, Ãí ç¶ ò»× ÔÆ î¶ð¶ À°êð òÆ ÇîàÆ êÂÆ
Ô¯ò¶×ÆÍ Ü¶ 屿 Üéî îðé çÅ Ú¼Õð Õ¼àäÅ ÚÅÔ¹¿çÅ Ô˺
å» À°Ô ÃÅî·ä¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ Ôé À°Ô ÔÆ Üéî îðé
Õ¼à ÃÕç¶ ÔéÍ
À°Ô ØÅÔÆ ØÅÔ çÆ ê³â å¶ ê³Ü êËö Ú¹¼Õ Õ¶ ×¹ðÈ
îÔÅðÅÜ Õ¯ñ ÚÇñÁÅ Ç×ÁÅ Áå¶ À°ÚÆ À°ÚÆ ð¯ºçÅ ÔË
ÇÕ îÔÅðÅÜ! î¶ðÅ ÃÆà À°Ã Á¼×¶ Çéò Ç×ÁÅ, î˺ å»
ÇÂÔ ØÅÔ çÆ ê¿â ÁÅê ç¶ Ø¯ó¶ òÅÃå¶ ÇñÁÅÇÂÁÅ ÃÆÍ
îÔÅðÅÜ Ç´êÅ Õð¯, î¶ðÅ Üéî îðé Õ¼à¯Í ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ
é¶ À°Ã çÅ í¯ñÅêé, ôðèÅ ç¶Ö Õ¶ ×¹ðÇÃ¼Ö ù ÇÕÔÅ-
ÒÇéÔÅñ-ÇéÔÅñ-ÇéÔÅñÍÓ ÜÔ»×Æð òÆ ç¶ÖçÅ ÔË ÇÕ ×¹ðÈ
îÔÅðÅÜ é¶ å» ÇÂÃ ç¶ Üéî îðé Õ¼à Õ¶ üÚÆ
çð×ÅÔ ÇòÚ êÌò¶ô ÕðÅ ÇçåÅÍ Ã¯ ÇÂà åð·» ì¿ç×Æ
Õðé òÅÇñÁ» çÅ ÇÕÔÅ çð×ÅÔ ÇòÚ íÆ î³éäÅ ê˺çÅ
ÔËÍ ÇÂ毺 åÕ ÇÕ À°é·» çÅ ÇÕÔÅ Ô¯ÇÂÁÅ êÀ°ä, êÅäÆ,
ìËÿåð òÆ î³éç¶ ÔéÍ
×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì é¶ ÕñÜ¹× ù ÇÕÔÅ ÇÕ ÇÂÔ
ç°ÇéÁÅòÆ ÚÆ÷» éÅô Ô¯ä òÅñÆÁ» Ôé, ÃÅù å»
éÅî çÆ çÅå è¹ð çð×ÅÔ å¯º êÌÅêå Ô¯ÂÆ Ô¯ÂÆ ÔËÍ Ô¯ð
ÇÕö îÅÇÂÁÅòÆ òÃå± çÆ ñ¯ó éÔÄ ÔË -
ÕÂÆ ê̶îÆ ÂÆðÖÅ òà ԯ¶ ÕÇÔ Çç¿ç¶ Ôé ÇÕ ×¹ðÈ
éÅéÕ êÅåôÅÔ çÅ ×¹ðÈ Ã¿å ð¶ä ÃÆ ÇÜæ¶ À°é·» é¶
ÖðŠýçÅ ÕÆåÅ êð ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ ÁÅêä¶ ×¹ðÈ çÅ
ÇÕå¶ òÆ Ç÷Õð éÔÄ ÕÆåÅÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ å» ë¹ðîÅé
Õðç¶ Ôé -
åå° Çéð¿Üé° Ü¯Çå ÃìÅÂÆ Ã¯Ô¿ í¶ç¹ é Õ¯ÂÆ ÜÆÀ°¨
Áêð¿êð êÅðìÌÔî¹ êðî¶Ãð¹ éÅéÕ ×¹ð¹ ÇîÇñÁŠïÂÆ ÜÆÀ°¨
ê³éÅ - EII
×¹ðÈ çÃî¶ô ÇêåÅ ÜÆ é¶ Ú½êÂÆ Á³çð ë¹ðîÅé ÕÆåÅ ÔË -
ÁÅÇç Á³Çå ¶ÕË ÁòåÅðŨ
ïÂÆ ×¹ðÈ ÃîÇÞïÔ¹ ÔîÅðŨ
Õì²Ý¯ ìÅÚ ì¶éåÆ Ú½êÂÆ
×¹ðÈ éÅéÕ êÅåôÅÔ ù Çéð¿ÕÅð ÜÆ Â¶Õ¿ÕÅð ðÈê
Ô¯ Õ¶ Çîñ¶Í ÜéîÃÅÖÆ ÇòÚ ÁÅÀ°ºçÅ ÔË ÇÕ ×¹ðÈ éÅéÕ
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
êÅåôÅÔ ù î³åð ¶տÕÅð ÜÆ çÆ çð×ÅÔ ÇòÚ¯º êÌÅêå
Ô¯ÇÂÁÅ -
ý ÃÇåéÅî¹ ÕðåÅ ê¹ðÖ¹ ÇéðíÀ° ÇéðòËð¹
ÁÕÅñ îÈðÇå ÁÜÈéÆ ÃËí¿ ×¹ð êÌÃÅÇç¨
ÜéîÃÅÖÆ ÇòÚ ÁÅÀ°ºçÅ ÔË ÇÕ Â¶Õ¿ÕÅð ÜÆ é¶
éÅî Á³ÇîÌå çÅ ÇêÁÅñÅ ÇçåÅ Áå¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ÇÂÔ î¶ð¶
éÅî Á³ÇîÌå çÅ ÇêÁÅñÅ ÔË ÇÂÔ å±¿ êÆÍ î¶ð¶ éÅî Á³ÇîÌå
çÆ îÇÔîÅ ÕðÍ ôìç À°ÚÅðé Ô¯ÇÂÁÅ -
Õ¯Çà Õ¯àÆ î¶ðÆ ÁÅðÜÅ êòä° êÆÁä° ÁÇêÁÅÀ°ÍÍ
Ú¿ç¹ ÃÈðܹ ç¹Ç ׹ëË é ç¶ÖŠùêéË ÃÀ°ä é æÅÀ°¨
íÆ å¶ðÆ ÕÆîÇå éÅ êòË ÔÀ° Õ¶òâ° ÁÅÖÅ éÅÀ°¨
ÃÅÚÅ Çéð¿ÕÅð¹ ÇéÜ æÅǨ
ùÇä ùÇä ÁÅÖä° ÁÅÖäŠܶ íÅòË Õð¶ åîÅǨ
Õ°ÃÅ ÕàÆÁÅ òÅð òÅð êÆÃÇä êÆÃÅ êÅÇÂÍÍ
Á×Æ Ã¶åÆ ÜÅñÆÁÅ íÃî öåÆ ðÇñ ÜÅÀ°¨
íÆ å¶ðÆ ÕÆîÇå é êòË ÔÀ° Õ¶òâ° ÁÅÖÅ éÅÀ°¨
ê³ÖÆ Ô¯Ç ÕË Ü¶ íòÅ ÃË ÁÃîÅéÆ ÜÅÀ°¨
éçðÆ ÇÕÃË é ÁÅòÀ± éÅ ÇÕÛ° êÆÁÅ é ÖÅÀ°¨
íÆ å¶ðÆ ÕÆîÇå éÅ êòË ÔÀ° Õ¶òâ° ÁÅÖÅ éÅÀ°¨
éÅéÕ ÕÅ×ç ñÖ îäÅ êÇó êÇó ÕÆÚË íÅÀ°¨
îÃÈ å¯Çà é ÁÅòÂÆ ñ¶ÖÇä êÀ°ä° ÚñÅÀ°¨
íÆ å¶ðÆ ÕÆîÇå éÅ êòË ÔÀ° Õ¶òâ° ÁÅÖÅ éÅÀ°¨
ê³éÅ - AD
ÁÅê é¶ ë¹ðîÅÇÂÁÅ ÇÕ Ô¶ ÁÕÅñ ê¹ðÖ! å¶ðÅ Ô¹Õî
ÁêÅð ÔË ÇÜà çÅ Õ¯ÂÆ êÅðÅòÅð éÔÄ êÅ ÃÕçÅÍ
ÁÕÅñ ê¹ðÖ ÕÇÔä ñ¼×¶, Ô¶ éÅéÕ! î˺ êÅðìÌÔî êÌî¶ôð
å¶ å±¿ ×¹ðÈ êÌî¶ôðÍ Ü¯ å¶ð¶ ÇòÚ ÇòôòÅô ÇñÁŶ×Å À°Ã
ù î¶ðÆ çð×ÅÔ êÌÅêå ԯ¶×ÆÍ Ü¯ ÇÂà î³åð çÅ êÅá
Õð¶×Å À°Ô îËù êÌÅêå Ô¯ò¶×Å -
ý ÃÇåéÅî ÕðåÅ ê¹ðÖ¹ ÇéðíÀ° ÇéðòËð
ÁÕÅñ îÈðÇå ÁÜÈéÆ ÃËí¿ ×¹ðêÌÃÅÇç Üê¹ÍÍ
ÇÂà îÈñî³åð å¶ å±¿ ÁÅêäÆ î¯Ôð ñÅ Õ¶ ÿêÈðé ÕðÍ
×¹ðÈ éÅéÕ êÅåôÅÔ é¶ À°ÚÅðé ÕÆåÅ -
ÁÅÇç ÃÚ Ü¹×ÅÇç ÃÚ¹ ÔË íÆ ÃÚ¹
éÅéÕ Ô¯ÃÆ íÆ ÃÚ¹¨
Çéð¿ÕÅð ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ, ÒÒÔ¶ éÅéÕ! ÇÂÔ î³åð êÈðÅ
Ô¯ÇÂÁÅÍ ÇÂà çŠܯ Ç÷¿ç×Æ íð êÅá Õð¶×Å å¶ ÇÂÃ
ù ÃîÞä çÅ ïåé Õð¶×Å, À°Ô î¶ðÆ çð×ÅÔ ÇòÚ
Áò¼ô ÁÅ Õ¶ êÌÅêåÆ Õð¶×Å, À°Ã ù çð×ÅÔ ç¶ Á³çð
æ» Çîñ¶×ÆÍÓÓ
ܶ ÇÕö ç¶ ê¼ñ¶ éÅî çÆ ç½ñå éÅ Ô¯ò¶, éÅî
èé Ö¼ÇàÁÅ éÅ Ô¯ò¶, Ô¯ð Ãí êÌÅêåÆ Ô¯ò¶, ÃîÞ¯, Õ°Þ
òÆ êÌÅêå éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅÍ
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
26
Ü篺 î˺ ï±. êÆ. ÇòÚ ÃÆ, ÁÅêä¶ ëÅðî ÇòÚ Ö¶åÆ
ÕðçÅ ÃÆ, ׿éÅ ìÆÜçÅ ÃÆÍ ×¿éÅ ðÅîê¹ð ñË Õ¶ ÜÅäÅ
ÇÂÕ òÅð ÁËÃÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕ À°æ¶ ÕÂÆ Çîñ» çÅ îÅñÕ
ÇÜà ù âÅñîÆÁ» ÕÇÔ¿ç¶ Ãé, À°Ã ù ÇÕö ÕÅùé
çÆ À°¦ØäÅ Õðé ÕðÕ¶ ܶñ· ÇòÚ í¶Ü ÇçåÅÍ À°Ã
é¶ Áð÷Æ ÇçåÆ ÇÕ À°Ã ù ÚÅð âÅÕàð ç¶Öä ܶñ·
ÇòÚ ÁÅÀ°äÍ À°Ô âÅÕàð ܶñ· ÇòÚ éÅñ ÔÆ ×¶,
À°Ô Õç¶ blood pressure ç¶Öç¶ Ôé, Õç¶ Ççñ çÆ
ÚÅñ ç¶Öç¶ Ôé, Õç¶ ÇêôÅì ÚËÕ Õðç¶ é¶Í ÁËéÅ èé
ÕîÅ Õ¶ ëÅÇÂçÅ å» Õ¯ÂÆ éÅ Ô¯ÇÂÁÅ, Áé§ç å» Õ¯ÂÆ
éÅ ÁÅÇÂÁÅÍ îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶ é¶ -
ÁËÃÅ Ü×¹ ç¶ÇÖÁÅ ÜÈÁÅðƨ
ÃÇí Ã¹Ö îÅ×Ë éÅî¹ ÇìÃÅðƨ ê³éÅ - BBB
ï ÇÂà åð·» éÅî ù í¹¼ñ Õ¶ Á¿çðñÅ Õ½ñ ë¹¼ñ
Ãó Ü»çÅ ÔË -
èÅðéÅ - Üñ ìñ ÜÅò¶ ÜÆÀ°óÅ éÅî 寺 ÇìéÅ - B, B.
éÅî 寺 Çìé» ÜÆÀ°óÅ, éÅî å¯ ÇìéÅ - B, B.
Üñ ìñ ÜÅò¶ ÜÆÀ°óÅ éÅî 寺 ÇìéÅ - B, B.
ï ÕñÜ¹× çÆ ×¼ñ çÈÃðÆ òÅðÆ î˺ çÃçÅ Ô» ÇÕ
Ü篺 ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ Õ¯ÂÆ í¶àÅ êÌòÅé éÅ ÕðÆ å»
ÁÅê é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ Ü¶ 屿 ÃÅâÅ ìÚé î³é ñò¶º×Å å»
ÁÃÄ å¶ð¶ å¶ êÌÿé Ô¯ò»×¶Í ÁÅê é¶ Ü¯ Õ°Þ ë¹ðîÅÇÂÁÅ
À°Ô ÇÂÃ åð·» ÔË -
ܶ ÇÃÖ Ô˺ î¶ð¶ ÇÔåÕÅðÆÍ
Çåé êð ÃËé é ÜÅÇ å°îÅðÆÍ
éÅî¹ çÅé ÇÂôéÅé ܶ ÃÇí ÔÆÍ
ÇÂé å¶ éÔÄ í¹ñÅòÔ¹ ÕìÔƨ66Í
åò ÛÅïÅ éÇÔº ìðåË Çåé Õ¯Í
î¯ð ìÚé î˺ ÇéôÚÅ ÇÜéÕ¯Í
ÃÌÆ ×¹ð éÅéÕ êÌÕÅô, ê³éÅ - HED
å¶ðÆ ÛÅÇÂÁÅ ÇÂé·» ç¶ À°êð éÔÄ êËäÆ ÚÅÔÆçÆ
ܯ ×¹ðÈ çÆ ìÅäÆ ù ÃÇå ÃÇå ÕðÕ¶ î³éç¶ Ôé, ܯ
ÁÅêäÆ ÕîÅÂÆ ÇòÚ¯º çÅé Çç¿ç¶ Ôé À°é·» À°å¶ å¿È
ÁÅêäÅ ÁÃð éÅ êÅÂÆºÍ çÅé Ö¶å êÛÅä Õ¶ ÇçåÅ
Ü»çÅ ÔË, À°æ¶ çÅé ÃÔ¿Ãð ×¹ä» òèçÅ ÔËÍ ×¹ðÈ Øð
ÇòÚ ×¹ðî¹Ö éÅî çÅé ÇÂôéÅé çÅ ì¿è¶Ü ÔËÍ ÁÅåî
çÅé Ãí 寺 Ã̶ôà Ô¹¿çÅ ÔË, í¹¼ÇñÁ» ù ì¿ç×Æ Õðé
ñÅ ç¶äÅ, éÅî ÜêäÅ, çÅé ÕðéÅ Áå¶ åÆÃðÅ Õðî
ÇÂôéÅé çÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ êÇÔð ðÅå ðÇÔ¿çÆ
À°áäÅ Áå¶ ÃÅòèÅé Ô¯ Õ¶ ÇÂôéÅé Õðç¶ Ã ¶տÕÅð
ÜÆ çÅ ÇèÁÅé ÕðéÅ Áå¶ îÈñî³åð çÅ êÅá Õðç¶
ðÇÔäÅÍ ÇÂà çÅ ëñ ìÔ¹å ÁÇèÕ Ô¹¿çÅ ÔËÍ
ÇÂÕ òÅð ×¹ðÈ Á³×ç ÃÅÇÔì îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶
ê¹ÇÛÁÅ ÇÕ ÇÂôéÅé çÅ ÕÆ ñÅí Ô¹¿çÅ ÔËÍ å» ÁËÃÅ
ÇñÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË ÇÕ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ Ô¶
ê¹ðÖÅ! ܯ êÇÔð ðÅå ðÇÔ¿çÆ ÇÂôéÅé ÕðçÅ ÔË, îé
ÇÚå ÇÂÕÅ×ð ÕðÕ¶ ¶տÕÅð ÜÆ çÅ ÇèÁÅé ÕðçÅ ÔË
À°Ô ÃòÅ îä ïéÅ çÅé ÕðçÅ ÔËÍ Ü¯ ç¯ ØóÆ ìÅÁç
ÇÂôéÅé ÕðçÅ ÔË, À°Ã ù ÃòÅ îä Ú»çÆ çÅé Õðé
çÅ ëñ êÌ Å êå Ô¹ ¿ ç Å ÔË , ܯ Ô¯ ð ç¯ ØóÆ ìÅÁç
ÇÂôéÅé ÕðçÅ ÔË À°Ã ù ÃòÅ îä å»ìÅ çÅé Õðé
çÅ ëñ êÌÅêå Ô¹¿çÅ ÔË, ܯ ç¯ ØóÆÁ» ðÅå ðÇÔ¿çÆ
ÇÂôéÅé ÕðçÅ ÔË À°Ã ù ÃòÅ îä ç¹¼è Ü» Á³é ç¶
çÅé çÅ ëñ êÌÅêå Ô¹¿çÅ ÔËÍ Ã¯ ÇÂà ÕðÕ¶ ÃÅâÅ
ÃðÆð éÅî çÅé ÇÂôéÅé ç¶ high way å¶ ÚñçÅ ÔË
êð ÇÂÕ ×¼ñ çÅ ÇèÁÅé ð¼ÖäÅ ê˺çÅ ÔË ÇÕ ê¹¿é çÅé
ÕðÕ¶ Ãòð× çÆ ÇÂÇÛÁÅ éÅ Õð¶Í éÔÄ å» Ãòð×
ñ¯Õ í¯× Õ¶ ë¶ð èðåÆ å¶ ÁÅÀ°ºçÅ ÔË, ÇÂà åð·» êðî
êç çÆ êÌÅêåÆ ÇòÚ ð¹ÕÅòà êËçÅ Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ
깿é çÅé¹ Ü¯ ìÆÜç¶ Ãí èðîðÅÇ ÕË ÜÅÂƨ
ê³éÅ - ADAD
ë¶ð èðîðÅÜ Õ¯ñ ÜÅäÅ ê˺çÅ ÔËÍ ×¹ðÈ çÅ ÇüÖ
èðîðÅÜ Õ¯ñ éÔÄ Ü»çÅÍ À°Ô éðÕ» ÇòÚ ÜÅä 寺
âðçÅ ÔË êð À°Ô éðÕ» ùð×» çÆ Õ¯ÂÆ òÆ ÕÅä éÔÄ
ÕãçÅ -
Õòé° éðÕ° ÇÕÁŠùð×¹ ÇìÚÅðŠÿåé ç¯À± ðÅ綨
Ôî ÕÅÔÈ ÕÆ ÕÅÇä é Õãå¶ Áêé¶ ×¹ð êðÃÅ綨
ê³éÅ - IFI
ï ùð× çÆ ÇÂÇÛÁÅ éÅ Õð¶ Áå¶ éðÕ ÇòÚ ×¹ðÇüÖ
Ü»çÅ ÔÆ éÔÄ, ï ÇÂà 寺 âðé çÆ ñ¯ó éÔÄ ÔËÍ
ë¶ð ÇÂÔç¶ ÇòÚ êÌôé êËçÅ Ô¹¿çÅ ÔË ÇÕ ÃÅù ܯ
ÇÂôéÅé çÅ ÁËéŠ깿é ÇîñçÅ ÔË Çëð ëñ å» Çîñ¶×ÅÍ
ܶ å» ê¹¿é çÆ ÇÂÇÛÁÅ ÔË ë¶ð å» í¯×äÅ ÔÆ êò¶×ÅÍ
ܶ ÕðåÅê¹ä ÇòÚ ÁÅ Õ¶ ×¹ðÈ ç¶ Áðêä Õð ç¶ò¶ å»
À°Ã çÆ ÁòÃæÅ Ô¯ð Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ À°Ã çÅ ×¹ðÈ îÅñÕ
Ô¹¿çÅ ÔËÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ çÅé Õðé çÅ òÆ ÇòèÅé
ì§é· ÇçåÅ ÔË ÇÜà åð·» ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ç¶ ÇÂÕ Ãò¼Âƶ
ÇòÚ Ç÷Õð ÁÅÀ°ºçÅ ÔË -
öò ÕðÆ ÇÂéÔÆ ÕÆ íÅòå,
ÁÀ°ð ÕÆ Ã¶ò ùÔÅå é ÜÆ Õ¯¨
çÅé çï¯ ÇÂéÔÆ Õ¯ íñ¯,
Áð¹ ÁÅé Õ¯ çÅé é ñÅ×å éÆÕ¯¨
ÁÅ×Ë ëñË ÇÂé ÔÆ Õ¯ çï¯,
Ü× îË Üù, ÁÀ°ð çï¯ Ãí ëÆÕ¯¨
î¯ ×ÌÇÔ îË åé å¶ îé å¶,
ÇÃð ñÀ° èé ÔË Ãí ÔÆ ÇÂéÔÆ Õ¯¨
Ç×ÁÅé êÌì¯è êÅåôÅÔÆ 10
ÇÂö åð·» ÇÂôéÅé Õðé ÇòÚ òÆ í¶ç Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶
27
ÔéÍ ÇÂÕ å» ÃðÆð çÅ ÇÂôéÅé Õðç¶ Ô» ÇÜà ÇòÚ
ÃðÆð çÆ îñ çÈð Ô¯ Ü»çÆ ÔË Áå¶ ÃðÆð ç¶ Õä Õä ÇòÚ
êÅäÆ ðÅÔÄ ÁÅÕÃÆÜé çÅÖñ Ô¯ Ü»çÆ ÔË ÇÜà ðÅÔÄ ÁÃÄ
ÁÅñà 寺 ì×Ëð êÌíÈ ç¶ ÇòÚ ñÆé Ô¯ ÃÕç¶ Ô»Í çÈÃðÅ
ìÅäÆ çÅ ÇÂôéÅé Ô¹¿çÅ ÔË, ÇÜà ÇòÚ ×¹ðìÅäÆ êó·éÆ
ÇÕÀ°ºÇÕ Çë¼ÕÅ ì¯ñä éÅñ åé îé Çë¼ÕÅ Ô¯ Ü»çÅ ÔË Áå¶
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ çÆ ÃÖå åÅÕÆç ÔË -
ÇëÕÅ çð×Ô ÃàÆÁË î¹ÇÔ æ¹ÕÅ ÇëÕ¶ êÅÇÂÍÍ
ê³éÅ - DGC
Ãí çÅ íñÅ îéÅÀ°äÅ, ÇÕö éÅñ òÆ òËð éÅ
ÕðéÅ, Çòð¯è éÅ ÕðéÅ, ×¹¼ÃÅ îé ÇòÚ éÅ Ô¿ãÅÀ°äÅÍ
Ú½æÅ ÇÂôéÅé ì¹¼èÆ çÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ ì¹¼èÆ ç¶ ÇòÚ
Çéðîñ îå èÅðé ÕðéÆ, ×¹ðÈ çÆ ìÅäÆ êó·éÆ À°Ã
ç¶ Áðæ ÇòÚÅðé¶, ÇòÚÅð Õ¶ ÇÔðç¶ ÇòÚ èÅðé Õðé¶
ÇÂà éÅñ ì¹¼èÆ çÅ ÇÂôéÅé Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ
ê³Üò» Ãí 寺 Ã̶ôà ÇÂôéÅé ÁÅåî ÇÚ¿åé ÕðéÅ
ÔËÍ ÁÅåîÅ å¶ êÌîÅåîÅ ù ÇÂÕ ðÈê Õðé ñÂÆ ÃÅèé
Õðé¶, ÇÃîðé ÕðéÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË ÇÜÃù ÁÅåÇîÕ
ÇÂôéÅé ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ çÅ ë¹ðîÅé ÔË -
ÃÚ¹ å» êð¹ ÜÅäÆÁË ÜÅ ÁÅåî åÆðÇæ Õð¶ ÇéòÅù¨
ê³éÅ - DFH
ìÌÔî çÆ êðÆêÈðéåÅ ÇòÚ ÁÅêä¶ ÁÅê ù ñÆé
ÕðéÅÍ Ã¯ ÇÂÔ ÇÂôéÅé Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ
é¶ ÕñÜ¹× ù îé·Å ÕÆåÅ ÃÆ ÇÕ Ü¯ ×¹ðÇÃ¼Ö ÇÂé·»
Õðî» ÇòÚ êÌ Ç òðå Ô¯ ò ¶ À° é · » À° ê ð å± ¿ ÁÅêäÆ
ÛÅÇÂÁÅ éÅ êÅÂƺ, ÁËò¶º éÅ ÇÂé·» ù î¶ðÆ Ã¿×å Õðé
寺 í¹ñÅ ç¶òÄÍ Ã¯ À°Ã ò¶ñ¶ ç¯ò¶º Ô¼æ ܯó Õ¶, éîôÕÅð
ÕðÕ¶ ÕñÜ¹× é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ÁÅê çÆ Ç´êÅ ÚÅÔÆçÆ ÔË
å¶ î˺ ÁÅê çÅ Ô¹Õî êÌòÅé ÕðçÅ Ô» -
èÅðéÅ - Õð ÇñÁÅ êÌòÅé ÜÆ,
ÇçåŠܯ Ô¹Õî ×¹ð» é¶ - B, B.
ÇçåŠܯ Ô¹Õî ×¹ð» é¶ - D, B.
Õð ÇñÁÅ êÌòÅé ÜÆ,.........Í
À°Ã ò¶ñ¶ ÕñÜ¹× é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ Ô¶ êÅåôÅÔ! ÁÅê
çÅ Ô¹Õî î³é Õ¶ îËù ÇÂà éÅñ¯º òè ÇÕö ÚÆ÷ çÆ
êÌÿéåÅ éÔÄ Ô¯ò¶×ÆÍ êð î˺ ÇÂÕ ì¶éåÆ ÕðçÅ Ô» ÇÕ
ܶ Ô÷Èð çÅ Ô¹Õî Ô¯ò¶ å» À°Ã ìÅð¶ Áð÷ Õð»Í ×¹ðÈ
îÔÅðÅÜ é¶ ÇÕÔÅ, ç¼ÃÍ ÕÇÔä ñ¼Ç×ÁÅ ÇÕ Ü¯ ÁÅê
ç¶ ê³æ ÇòÚ êÅÖ³âÆ ñ¯Õ ÁÅ ÜÅä׶, ç¿í Õðé׶,
ÁÅê䶶 ÁÅê ù êÈðÅ ÕÔÅÀ°ä׶ ñ¶ÇÕé Ô¯ä׶ À°ñà,
ÁÅêäÆ îÇÔîÅ òÅÃå¶ Â¶Ü¿à ð¼Öä׶, ÁÅâ¿ìð Õðé׶,
êÅåôÅÔ! À°æ¶ å» î˺ ÁÅêäÅ êÈðÅ ÷¯ð ÇçÖÅò»×ÅÍ Ü¯
å¶ðÆ Ô÷ÈðÆ ç¶ Á³çð ÇéðÅçð Õðé, ÚÅÔ¶ À°Ô î³çð
Ô¯ò¶, ×¹ðç¹ÁÅðÅ Ô¯ò¶, îÃÇÜç ÇòÚ Ô¯ò¶Í ÇÂÔ ÁÅÇ×ÁÅ
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
î˺ ÁÅê 寺 ñËäÆ ÚÅÔ¹¿çÅ Ô»Í ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ ÇÕÔÅ
ÇÕ ÁÃÄ å» åËù ÇÕÔÅ ÔË ÇÕ ÇÜÔó¶ ×¹ðÇÃ¼Ö Ççñ 寺
ìÅäÆ êó·é׶, À°é·» ù ÔÅéÆ éÅ êÔ¹¿ÚÅòÄÍ ÇÜÔó¶ í¶ÖÆ
Ôé À°Ô ÃÅⶠÇÃ¼Ö éÔÄ Ôé ÇÕÀ°ºÇÕ í¶ÖÆ ìÅð¶ îÔÅðÅÜ
é¶ ÇÕÔÅ ÔË -
í¶Ö ÇçÖÅÇÂú Ü×å ÕÀ° ñ¯×é ÕÀ° ìà ÕÆéÍ
Á³å ÕÅñ ÕÅåÆ ÕÇàú ìÅà éðÕ î¯ ñÆéÍ
ï ÇÂà åð·» ÕñÜ¹× é¶ ìÔ¹å ÁèÆéåÅ ç¶ éÅñ
ÃÅð¶ Ô¹Õî î³é ñ¶ Áå¶ Úðé ëó¶Í ì¶éåÆ ÕÆåÆ ÇÕ
ÃÇåÜ¹× ÇòÚ Ô¿ÃÅ ÁòåÅð, åz¶å¶ ÇòÚ AD ÕñŠÿêÈðé
ÃÌÆ ðÅî Ú¿çð ÜÆ ÁŶ Áå¶ ç¹ÁÅêð ï°× ÇòÚ AF
ÕñŠÿêÈðé Ç´ôé îÔÅðÅÜ ÁÅÂ¶Í î˺ ÇÕ¼âÅ òâíÅ×Æ
Ô» ÇÕ Çéð¿ÕÅð ÁÅê ÁÕÅð èÅð Õ¶ î¶ð¶ Ü¹× ÇòÚ
êÌ×චԯºÍ
ÁÅÇê éðÅÇÂä¹ ÕñÅ èÅÇð Ü× îÇÔ êðòÇðïÀ°¨
ê³éÅ - ACIE
ÕñÜ¹× é¶ ë¶ð ì¶éåÆ ÕÆåÆ ÇÕ Ô¶ êÌî¶ôð ðÈê
ÃÇå×¹ðÈ ×¹ðÈ éÅéÕ êÅåôÅÔ ÜÆú! îËù ÇÕ¿éÆ Ö¹ôÆ Ô¯ÂÆ
ÔË ÁÅê ç¶ çðôé ÕðÕ¶Í Ü¯ ÇâÀ±àÆ î¶ð¶ ÇÜ¿î¶ ñ¼×Æ ÔË-
ÜÆò» ù í¹ñÅÀ°ä çÆ, À°Ã ÇòÚ î¶ðÅ ÕÃÈð éÔÄ ÔËÍ
Çå¿é» ܹ׻ 寺 ÜÆò êÌíÈ í×åÆ ÇòÚ ÇêÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
ÔËÍ ÃÇåÜ¹× ÇòÚ ÃÇå ì¯ñçÅ ÃÆ, ÃÇå çÅ ÇèÁÅé
ÕðçÅ ÃÆ, åz¶å¶ ç¶ Á³çð ï¼× ò×ËðÅ ÕðçÅ ÃÆ,
ç¹ÁÅêð ÇòÚ Áé¶Õ ÇÕÃî çÆ êÈÜÅ Õðç¶ Ãé, ÁÅçîÆ
ù ÇÂà Ã ç¶ ¦î¶ Ú¼Õð ÇòÚ åð¼ÕÆ ÕðéÆ ÚÅÔÆçÆ
ÃÆÍ À°Ô î¶ð¶ Ü¹× ç¶ Á³çð ÁÅêäÅ Ãëð Öåî Õð
ñ˺çÅ ÔË, î¶ðÆ Õ¯ÂÆ ÁËÃÆ ÁÅÃÅ éÔÄ ÇÕ î˺ ÜÆò» ù
í¹ñÅò»Í îËù ܯ êÌî¶ôð ÜÆ é¶ îÅÇÂÕ êçÅðæ» ÇòÚ
Áé¶Õ ÇÕÃî çÆÁ» ÁÕñ ç¿× Õðé òÅñÆÁ» ÕÅã»
ÇòÚ, çÅå» ÇçåÆÁ» Ôé, À°Ô ÇÂÃ ç¶ ÜÆò» ù î¶ð¶
Ü¹× ÇòÚ êÌÅñìè Áé°ÃÅð êÌÅêå Ô¯äÆÁ» ÔéÍ ÚÅÔÆçÅ
å» ÇÂÔ ÃÆ ÇÕ À°Ô çÅå» çÆ êÌÅêåÆ ÕðÕ¶ êÌî¶ôð
çÆ îÇÔîÅ ÇòÚ ÁÅêä¶ ÁÅê ù Çñêå Õðé êð ÇÂÔ
ÜÆò Áé¶Õ ÇÕÃî çÆÁ» çÅå», Áé¶Õ ÇÕÃî çÆÁ»
êÌÅêåÆÁ» çÆÁ» òÅôéÅò» ÇòÚ ×ðÕ Ô¯ÇÂÁÅ ÇêÁÅ
ÔË Áå¶ Ô¯ð-Ô¯ð î³×çÅ ÔËÍ À°Ô Ãìð ô»åÆ Ü¯ ÃÇåܹ×
ÇòÚ ÃÆ, ܯ ÚÇðåð åz¶å¶ Áå¶ ç¹ÁÅêð ÇòÚ ÃÆ À°Ô
ÇÂÃ ç¶ Õ¯ñ¯º ֹà Ç×ÁÅ ÔËÍ ÕÂÆ î¶ð¶ Ü¹× ù ÕñÅ çÅ
Ü¹× ÕÇÔ Õ¶ ÕñÜ¹× ÕÇÔ Çç¿ç¶ ÔéÍ îÅÇÂÕ êçÅðæ»
çÆ ÚÕÅÚÈ¿è ÇòÚ ×ÌÃå Ô¯ ÇÂÔ ÜÆò êÌî¶ôð ù í¹¼ñ
Õ¶ ÁÅêäÅ ÜÆòé ×¹÷Åð ÇðÔÅ ÔËÍ êÌî¶ôð ù í¹¼ñä
éÅñ ÇÂÃ ç¶ Ãç×¹ä Áñ¯ê Ô¯ ×Â¶Í ÕÅî, ´¯è, ñ¯í,
î¯Ô, ÁÔ¿ÕÅð, Çé§ÇçÁÅ, Ú¹×ñÆ, ÂÆðÖÅ, òÖÆñÆ, ðÅ×
çÉËô ÇòÚ ÖÇÚå Ô¯ Ç×ÁÅÍ Ô¶ êÌíÈ ÜÆ! å°ÃÄ ÇÂö ÕðÕ¶
ÿÃÅð ÇòÚ ×¹ðÈ êÅåôÅÔ çÅ ðÈê èÅðé ÕðÕ¶ êÌ×à
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
28
ԯ¶ Ô¯, î˺ ÁÅêäÆ ÕðóÆ ÕÃò¼àÆ ñÅ Õ¶ êðÖ ÕÆåÆ
ÔË Ü¯ î¶ðÆ í¹¼ñ çÅ ÕÅðé ìäÆÍ Ç´êÅ Õð¯ î¶ðÆ í¹¼ñ
ìÖô ç¶ò¯ êð êÅåôÅÔ ÜÆ! î˺ ÇÕò¶º ç¼Ã» ÇÕ î¶ð¶ éÅñ¯º
íÅ×» òÅñÅ Õ¯ÂÆ Ô¯ð ï¹× éÔÄ ÔË ÇÜà éÅñ å°ÔÅâÅ
êÌÕÅô ÇÂà ï¹× ÇòÚ Ô¯ÇÂÁÅÍ îËù ñ¯Õ ÃÅôåð Áå¶
èÅðîÕ ê¹ðô ìÔ¹å îÅóÅ ÁÅÖç¶ ÔéÍ î˺ ÇÕö ù îÅó¶
Õ¿î» òñ éÔÄ ê̶ðçÅ êð êÌÇ´åÆ çÆÁ» ܯ êÌÅêåÆÁ»
Ôé ÇÂÔ ÜÆò êÌî¶ôð ù í¹¼ñ Õ¶ ÁÅê ÔÆ îÅÇÂÁÅ ç¶
Ú¼Õð ÇòÚ ëà ðÔ¶ ÔéÍ î¶ð¶ è¿é íÅ× Ôé ÇÕ å°ÃÄ
î¶ð¶ Ü¹× ç¶ ÇòÚ êÌ×à ԯ¶ Áå¶ îËù íÅ×ôÆñ ÕÆåÅÍ
ÇÂÔ ÃÅðÆÁ» ì¶éåÆÁ» ùä Õ¶ ÃÇå×¹ðÈ ×¹ð± éÅéÕ
êÅåôÅÔ ÜÆ ìÔ¹å êÌÿé ԯ¶ Áå¶ À°Ã çÆ ÁèÆé×Æ
å¼Õ Õ¶ ÇÂÕ òÅðÆ ë¶ð ë¹ðîÅé ÕÆåÅ ÇÕ ÁË Õñܹ×!
屿 î¶ðÆ Ã¿×å ù ç¹ÖÆ éÅ ÕðÄ, ÁÅêä¶ åî¯ ×¹äÆ
ÁÃð, ÁÅêäÆ ôÕåÆôÅñÆ ë½Ü çÅ Ô¼ñÅ ×¹ðÇüֻ å¶
éÅ ÕðÄÍ
ܶ å°î ç¶äÅ å½ ÇÂÔ çÆÜ˨
îî ÿ×å Õ¯ ç¹ÖÆ é ÕÆÜ˨
ÃÌÆ ×¹ð éÅéÕ êÌÕÅô, ê³éÅ - HEE
ÕñÜ¹× é¶ ë¶ð ì¶éåÆ ÕðÆ ÇÕ îÔÅðÅÜ! îËù ÇÂÕ
ÁÅÇ×ÁÅ ÷ðÈð ç¶ò¯ ÇÕ î¶ðÆ ÃËéÅ çÅ ìñ êÅÖ³âÆÁ»,
è¯Ö¶ òÅñ¶ ê¹ðô» ç¶ À°å¶ êËä Ççú ܯ èðî çÅ ì¹ðÕÅ
êÇÔé Õ¶ Áèðî çÆÁ» ×¼ñ» Õðç¶ Ôé Áå¶ å¶ð¶ Ççå¶
ԯ¶ Ç×ÁÅé 寺 ÇòêðÆå ×¼ñ» Õðç¶ Ôé À°é·» À°å¶
î¶ðÅ Á³Õ ðÇÔä ÇçúÍ î˺ ÇÂÔ ìÚé ë¶ð Çç¿çÅ Ô» ÇÕ
î˺ å¶ð¶ ê̶îÆÁ» çŠöòÅçÅð ìä Õ¶ ðÔ»×ÅÍ ×¹ðÈ
îÔÅðÅÜ ÜÆ ÇÂÔ ìÚé ùä Õ¶ ìÔ¹å êÌÿé ԯ¶ å¶
ÕÇÔä ñ¼×¶, Õñܹ×! 屿 ÁÃÅâÅ ìÚé î³é ñò¶º×Å å»
ïÅç ð¼Ö, ÁÃÄ å¶ðÅ å¶Ü ìÆå Ú¹¼Õ¶ Çå§é» ܹ׻ 寺 òè
òèÅÀ°ºç¶ Ô»Í
ÃÇí Ü¹× å¶ ìâ å¶Ü å°îÅðÅÍ
Ô¯òÇÔׯ ÇÂÔ òÅÕ ÔîÅðŨ78¨
ÃÌÆ ×¹ð éÅéÕ êÌÕÅô, ê³éÅ HEE
å¶ð¶ Ü¹× ç¶ Á³çð éÅî çÆ îÇÔîÅ, ÕÆðåé çÆ
îÇÔîÅ êÌèÅéåÅ êÌÅêå Õð¶×ÆÍ ÕÆðåé í×åÆ, ÇÃîðé
í×åÆ, Ãðòä í×åÆ ÕðÕ¶ ÜÆò çÆ ÕÇñÁÅä Ô¯ò¶×ÆÍ
å¶ð¶ Ü¹× ç¶ Á³çð éÅî çÆ îÇÔîÅ ÁÇå À°ÚÆ Ô¯
ÜÅò¶×ÆÍ ÇÂæ¶ åÕ À°Ã çÆ îÇÔîÅ Ô¯ò¶×Æ ÇÕ Ü¶ ÇÂÕ
òÅð òÆ ÇÚ¼å çÆ ÇÂÕÅ×ðåÅ éÅñ êÌî¶ôð çÅ éÅî ÇÂÔ
ÜÆò Üê¶×Å å» À°Ã çÆ ÕÇñÁÅä Ô¯ ÜÅò¶×ÆÍ Ü篺
ÁÃÄ ìÅäÆ çÆ ÇòÚÅð Õðç¶ Ô» À°Ã ò¶ñ¶ ë¹ðîÅé
ÁÅÀ°ºçÅ ÔË -
ÕìÆð Â¶Õ ØóÆ ÁÅèÆ ØðÆ ÁÅèÆ ÔÈ¿ å¶ ÁÅè¨
í×åé öåÆ ×¯Ãචܯ ÕÆé¶ Ã¯ ñÅí¨
ê³éÅ - ACGG
 ÿ×å çÆ îÇÔîÅ ìÔ¹å ò¼âÆ çðÃÅÂÆ ÔË, ÁËÃÅ
îÔ»ê¹ðô» çÅ îå ÔË ÇÕ ÃÇåÜ¹× ç¶ Á³çð ܶ Õ¯ÂÆ A@
Ô÷Åð ÃÅñ çÆ åêÇÃÁÅ Õð¶ å¶ À°Ã çÅ ëñ åz¶å¶ çÆ
ÇÂÕ Ô÷Åð åêÇÃÁÅ ç¶ ìðÅìð Ô¹¿çÅ ÔËÍ êð
ÇòèÆêÈðòÕ ÕÆå¶ ÃÇåÃ¿× çÆ ÇÂÕ ØóÆ ÇÂé·» ÃÅðÆÁ»
éÅñ¯º ô̯îäÆ Ô¹¿çÆ ÔËÍ ÕñÜ¹× ÇòÚ éÅî ìÆÜä çÆ ð¹¼å
ÁÅ ×ÂÆ ÔË ÇÂà ÇòÚ éÅî ëñÆíÈå Ô¹¿çÅ ÔËÍ Çéð¿ÕÅð
ÜÆ çÅ ÕñÜ¹× ù, èðîðÅÜ ù, ÜîçÈå» ù Ô¹Õî ÔË
ÇÕ ÇÜæ¶ î¶ð¶ ÇêÁÅð¶ ÔðÆ çÅ Üà Õðç¶ Ô¯ä, À°æ¶ å°ÃÄ
éÔÄ ÜÅäÅ; ܶ ÜÅò¯º×¶ å» Ã÷Å Çîñ¶×ÆÍ
ÜÔ ÃÅèÈ ×¯Çìç íÜé° ÕÆðåé° éÅéÕ éÆå¨
äÅ ÔÀ° äŠ屿 äÔ Û°àÇÔ ÇéÕÇà é ÜÅÂÆÁÔ¹ çÈå¨
ê³éÅ - BEF
ÕñÜ¹× ÇÕ¿éÅ Ú¿×Å Ü¹× ÔË, ÇÂÃ ç¶ Á³çð ܯ
Õ¯ÂÆ Õ°Õðî ÕðçÅ ÔË úÔÆ ÜòÅì ç¶Ô Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ
ÔËÍ ÃÇåÜ¹× ç¶ Á³çð ÇÂÕ ì¿ç¶ ç¶ ×ñåÆ Õðé ç¶ éÅñ
ÃÅð¶ ç¶ô ù Ã÷Å ÇîñçÆ ÃÆ, åz¶å¶ ç¶ Á³çð é×ðÆ ù
Ã÷Å ÇîñçÆ ÃÆÍ ç¹ÁÅêð ÇòÚ À°Ã êÇðòÅð ù Ã÷Å
ÇîñçÆ ÃÆÍ ÕñÜ¹× ç¶ Á³çð ܯ ×°éÅÔ ÕðçÅ ÔË À°Ã¶
ù Ã÷Å ÇîñçÆ ÔË, ÇÂÔ êÌî¶ôð çÅ ÇÃè»å ÔËÍ
ÇÂÕ òÅðÆ ç¯ îÔ»ê¹ðô» ÇòÚ ÇÂÔ ÚðÚÅ Ú¼ñÆÍ
ÇòôòÅÇîåð ÜÆ é¶ òÇôôà ÜÆ ù ÇÕÔÅ ÇÕ åêÇÃÁÅ
Õðé çÅ ìÔ¹å ò¼âÅ ëñ ÔËÍ À°é·» é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ÇÂÃ
寺 ò¼âÅ ëñ ÃÇåÃ¿× çÅ Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÇòôòÅÇîåð ÜÆ é¶
ÇÕÔÅ ÇÕ ÃÇåÃ¿× çÅ ëñ ÇÕò¶º ò¼âÅ Ô¯ ÃÕçÅ ÔË?
ÇÜæ¶ ÔðÆ çÆ ÕæÅ Ô¯ ðÔÆ Ô¯ò¶, ÇêÁÅà ñ¼×¶ êÅäÆ Çîñ
Ü»çÅ ÔË, ×ðîÆ ñ× ðÔÆ Ô¯ò¶ å» ê¼ÇÖÁ» çÅ Ç¿å÷Åî
Ô¿¹çÅ ÔË, Ôð æ» Ã¹Ö ÔÆ Ã¹Ö Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÇÂÃ ç¶ ÇòêðÆå
åêÃòÆ éÅñ ÁËÃÅ éÔÄ Ô¹¿çÅÍ ç¯Ô» çÅ ëñ ÇÕò¶º
ÁÇèÕ ÔË, ÇÂÔ ÇÕò¶º î˺ î³éä ñÂÆ ÇåÁÅð Ô¯ ÜÅò»?
À°Ã ò¶ñ¶ ç¯é¯º ÇðôÆ ìÌÔîÅ ÜÆ ç¶ î³âñ ÇòÚ ×Â¶Í À°é·»
é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ÇÂà ׼ñ çÅ ÇéðäÅ î˺ éÔÄ Õð ÃÕçÅÍ
Çôò ÜÆ îÔÅðÅÜ Ü¯ Ôð òÕå ÇèÁÅé ÇòÚ ðÇÔ¿ç¶ Ôé
À°é·» 寺 ÇéðäÅ ÕðÅúÍ À°é·» é¶ Çôò ÜÆ îÔÅðÅÜ ù
ê¹ÇÛÁÅ å» À°é·» é¶ ÇÕÔÅ, Çòôù ÜÆ Õ¯ñ ÜÅú
ÇÕÀ°ºÇÕ ÁÇÜÔÆÁ» ×¼ñ» çÅ ÃîÅèÅé Çòôù ÜÆ êÅÃ
Ô¹¿çÅ ÔËÍ Ü篺 Çòôù ÜÆ êÅà ׶, ÁÅê é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ
ÇðôÆ Ü鯺! î˺ ÿÃÅð ù Çð÷Õ ç¶ä çÅ êÌì¿è Õð ÇðÔÅ
Ô»Í î¶ð¶ êÅà Ãî» éÔÄ, å°ÃÄ ÇÂà êÌôé çÅ ÃîÅèÅé
ô¶ôéÅ× å¯º ÕðòÅ ÃÕç¶ Ô¯ºÍ îÔ»ê¹ðô» çÅ ÁËÃÅ îå
ÔË ÇÕ Ã¶ôéÅ× ÜÆ ç¹ÁÅðÅ ç¯ Ô÷Åð éò¶º éÅî ð¯÷
êÌî¶ôð ÜÆ ç¶ À°ÚÅð¶ Ü»ç¶ ÔéÍ Ü篺 ÁÅê ô¶ôéÅ× ÜÆ
êÅà ׶ å» À°é·» é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ î˺ êÌî¶ôð çÅ éÅî
Üê Õ¶ ÃÅð¶ åÅÇðÁ» ÃåÅÇðÁ», èðåÆ çŠÿå°ñé ð¼Ö
29
ÇðÔÅ Ô»Í å°ÃÄ ÇÂé·» ù â¯ñä 寺 ìÚÅÀ°ä ñÂÆ ÁÅêä¶
A@,@@@ ÃÅñ çÅ åê ÇçúÍ å» òÇôôà ÜÆ é¶ ç¶
ÇçåÅ ñ¶ÇÕé èðåÆÁ» â¯ñé 寺 éÅ ÔàÆÁ»Í òÇôôà
ÜÆ çÆ òÅðÆ ÁÅÂÆ À°é·» é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ î˺ ÇÃðë ÚÅð
ØóÆ ÕÆå¶ Ô¯Â¶ ÃÇåÃ¿× çÅ ëñ Áðêä ÕðçÅ Ô»Í
èðåÆÁ» â¯ñä 寺 Ôà ×ÂÆÁ»Í òÇôôà ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ,
î˺ ÇéðäÅ ÕÆ ÕðéÅ ÔË, ÇéðäÅ ÁÅê¶ Ô¯ Ç×ÁÅÍ
EH,@@@ Ô÷Åð ÃÅñ çÅ åê ÿå°ñé ÕÅÇÂî éÅ ð¼Ö
ÃÇÕÁÅ êð ÚÅð ØóÆ ÕÆå¶ ÃÇåÃ¿× é¶ â¯ñçÆÁ»
èðåÆÁ» ð¯Õ ÇçåÆÁ»Í
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ ÇÂÃ Ü¹× Á³çð éÅî çÆ
îÇÔîÅ êz×à ÕðÆ ÇÕ Ü¶ ÇÂÕ ÇÚ¼å Ô¯ Õ¶ êÌî¶ôð çÅ
éÅî æ¯ó·Å ÇÚð ñÂÆ òÆ ìËá Ç×ÁÅ, À°Ã ç¶ ×ñ¯º Üéî
îðé çÆ ë»ÃÆ Õ¼àÆ Ü»çÆ ÔËÍ ×¹ðÈ çôî¶ô ÇêåÅ ÜÆ
ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé -
Â¶Õ ÇÚå ܶ ÇÂÕ ÇÛé ÇèÁÅÇÂú
ÕÅñ ëÅà ն ìÆÚ é ÁÅÇÂúÍ
ÇÂö ÕðÕ¶ ×¹ðÈ éÅéÕ êÅåôÅÔ é¶ ÇÂÔ ÁÅÇ×ÁÅ
ÇçåÆ ÔË -
èÅðéÅ - Õ¬ ÁÅÇÂú ð¶ ÇÂÕ éÅî ìÆÜ ñú-B, B.
ÇÂÕ éÅî ìÆÜ ñú - D, B
Õ¬ ÁÅÇÂú ð¶..............B
Áì Õ¬ ÁÅÇÂú ð¶¨
ÇÂÕ° éÅî¹ ì¯òÔ¹ ì¯òÔ¹¨
Áé ðÈÇå éÅÔÆ éÅÔƨ
îå° íðÇî íÈñÔ¹ íÈñÔ¹¨ ê³éÅ - AAHE
ÕÂÆ ê̶îÆÁ» çÅ ÇÂÔ ÇÖÁÅñ Ô¯ Ü»çÅ ÔË ÇÕ ÇÂÃ
çÅ Õ¯ÂÆ êÌå¼Ö ÃðÈê ìÅäÆ ÇòÚ çðÜ ÔË? ÇÂà Ãì¿è
ÇòÚ ÇèÁÅé ÇçòÅÇÂÁÅ Ü»çÅ ÔË -
èÅðéÅ - ×åÆ Çîñ ×ÂÆ Ü¯×ÆÁ» òÅñÆ,
ÇÂÕ òÅðÆ ðÅî ì¯ñ Õ¶ - 2, 2
î¶ð¶ ÇêÁÅð¶, ÇÂÕ òÅðÆ ðÅî ì¯ñ Õ¶ - B, B.
×åÆ Çîñ ×ÂÆ Ü¯×ÆÁ» òÅñÆ,.......2
ÇÂà Ãì¿è ÇòÚ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ ìÅäÆ ÇòÚ
ë¹ðîÅé ÕÆåÅ ÔË -
ÁÜÅîñ ÕÀ° Á³å ÕÅñ îÇÔ éÅðÅÇÂé ùÇè ÁÅÂƨ
Ü» ×Çå ÕÀ° ܯ×Æùð ìÅÛå ï ×Çå ÇÛé îÇÔ êÅÂƨ
ê³éÅ - I@B
ÁÜÅîñ êÅêÆ Ü×¹ ÜÅéË ÇéîÖ îÇÔ ÇéÃåÅðŨ
ê³éÅ - FCB
ÕñÜ¹× ÇòÚ ÇÕö é×ð ÇòÚ ÇÂÕ ðÅÜ ê³âå
ðÇÔ¿çÅ ÃÆ> À°Ã ç¶ Øð ÇÂÕ ñóÕÅ êËçÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÜÃ
çÅ éÅî ÁÜÅîñ ð¼ÇÖÁÅ Ç×ÁÅ> Ü篺 À°Ô ÇòÇçÁÅ ñËä
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
çÆ ÁÅï± ÇòÚ Ô¯ÇÂÁÅ å» À°Ã ù ÇÂÕ êÈðé îÔÅåîÅ
Õ¯ñ êó·é êÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂà ì¼Ú¶ çÆ ïÅççÅôå
ÁËÃÆ ÃÆ ÇÕ Ü¯ ÇÂÕ òÅð êó· ÇñÁÅ, ÷¹ìÅéÆ ïÅç
Õð ñ˺çÅ ÃÆÍ ÇÂà åð·» ÇñÇÖÁÅ ÔË ÇÕ ÚÅð¶ ò¶ç»,
ÃåÅÂÆ ÇÃÇîÌåÆÁ», À°êÇéôç» çÅ À°Ã é¶ ÁÇèÁËé Õð
ÇñÁÅ, ÃÅð¶ íÅðå òðô ÇòÚ À°Ã çÆ ÚðÚÅ Úñ êÂÆÍ
ÇÂÕ Ççé ×¹ðÈ é¶ ì¹ñÅ Õ¶ ÇÕÔÅ ÇÕ îé çÅ Õ¯ÂÆ íð¯ÃÅ
éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅÍ ò¼â¶ ò¼â¶ ÇðôÆ î¹éÆ, Üêƶ åêƶ
ÃÅð¶ îé ç¶ îÅð¶ ÜÅ Ú¹¼Õ¶ Ôé, 屿 AH ÃÅñ çÅ Ô¯
Ç×ÁÅ, ÜòÅéÆ ÇòÚ êËð èð ÇñÁÅÍ ÇÂÔ ÁÇÜÔÆ À°îð
ÔË, ÇÂà ÇòÚ ÁÅçîÆ òÅôéÅò» ç¶ ÁèÆé Ô¯ Õ¶ êÇåå
Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ ÁÅçîÆ ç¶ À°êð ÜòÅéÆ ÇòÚ îÅÇÂÁÅ
çÅ ÁÃð êË Ü»çÅ ÔË, Ãí Õ°Þ ÜÅäçÅ Ô¯ÇÂÁÅ í¹¼ñ
Ü»çÅ ÔËÍ À°Ã ÇòÚ ÜòÅéÆ çÅ ÖÈé Ô¹ñÅð¶ îÅðçÅ ÔËÍ
ÇÂà ÇòÚ ê³Ü ÇòÕÅð ÜÅ×ç¶ Ôé, Ãí 寺 êÇÔñ»
êÌèÅéåÅ éÅî çÆ Ô¹¿çÆ ÔËÍ ñ¯í, î¯Ô, ÁÔ¿ÕÅð ÇòÚ
êÈð¶ ÷¯ð éÅñ À°áç¶ ÔéÍ ì¶àÅ! î˺ å¶ðÅ ×¹ðÈ Ô¯ä ç¶
éÅå¶ åËù ÇÂÔ À°êç¶ô Çç¿çÅ Ô» ÇÕ å±¿ îé çÅ íð¯ÃÅ
éÅ ÕðÄ, îé ÜÅÇÂ÷ ×¼ñ ù é÷ÅÇÂ÷ ìäÅ Çç¿çÅ ÔËÍ
ÇÂà ôÇÔð ç¶ Á³çð ò¶ÃòÅò» çŠܯ Áèðî çÅ ì÷Åð
ÔË À°Ã ÇòÚ¯º éÅ ¦ØƺÍ
ÁÜÅîñ é¶ ×¹¼ÃÅ ÕÇðÁÅ, îé ÇòÚ ð¯Ã ÁÅÇÂÁÅ,
îé ÇòÚ À° ç ÅÃÆ ÁÅÂÆ ÇÕÀ° º ÇÕ À° à ù ÁÅêäÆ
ÇòÇçÁÅ å¶ ìÔ¹å îÅä ÃÆÍ À°Ã ù ÇÂÔ òÆ ÃÆ ÇÕ
î¶ð¶ ×¹ðÈ î¶ð¶ å¶ ÃçÅ ÔÆ ÇòôòÅô ð¼Öä׶ êð ÇÂé·» é¶
î¶ð¶ ÇéôÚ¶ ç¶ ÇòêðÆå î¶ðÆ À°Ú Ç×ÁÅå ù æ» éÔÄ
ÇçåÅÍ îËù êåÅ ÔË ÇÕ Ü¶ Õ¯ÂÆ ÁÅçîÆ êðÇÂÃåzÆ
×îé Õð¶ å» À° à ù çð×ÅÔ ÇòÚ ñ¯ Ô ¶ çÆÁ»
ÇÂÃåzÆÁ» ìäÅ Õ¶ ×ðî ÕðÕ¶ À°é·» éÅñ Ú¿î¶ÇóÁÅ
Ü»çÅ ÔËÍ î˺ Ãí Õ°Û ÜÅäçÅ Ô», î˺ ÇÕà åð·» ÇÂÃ
ÇòÚ êÌÇòðå Ô¯ ÃÕçÅ Ô»Í
î¶ð¶ À°å¶ ÇÂà åð·» çÅ ô¼Õ ÇÕÀ°º ÕÆåÅ? À°Ã
Á³çð ÁÇíîÅé êËçÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ Ü篺 òÆ ÇÕö Á³çð
ÁÇíîÅé ÁÅ ÜÅò¶ å» À°Ã çÅ Ãì¿è òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ
éÅñ¯º ๼à Ü»çÅ ÔË -
èÅðéÅ - ÔÅÕ» îÅð Õ¶ ò¶ç ê¶ çÃç¶,
íÅò¶ éÅ Ô¿ÕÅð ÔðÆ ù - B, B.
î¶ð¶ ÇêÁÅð¶, íÅò¶ éÅ Ô¿ÕÅð ÔðÆ ù - B, B.
ÔÅÕ» îÅð Õ¶ ò¶ç ê¶ çÃç¶..........B
ÔÇð ÜÆÀ° ÁÔ¿ÕÅð¹ é íÅòÂÆ ò¶ç Õ Õ±±ÇÕ Ã¹äÅòÇÔ¨
ÁÔ¿ÕÅÇð î¹Â¶ ö Çò×åÆ ×¶ îÇð ÜéîÇÔ ÇëÇð ÁÅòÇÔ¨
ê³éÅ - A@HI
×¹ðÈ éÅñ Ü篺 ×¹ðÇÃ¼Ö ê̶î ÕðçÅ ÔË, À°Ã ò¶ñ¶
À°Ô êÈðÆ åð·» éÅñ ×¹ðÈ éÅñ ܹÇóÁÅ Ô¹¿çÅ ÔË, À°Ã
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
30
çÅ ÁÅêÅ íÅò ìÔ¹å ÔÆ Áä×½ñÆ ÁòÃæÅ ÇòÚ ÕÅÇÂî
ðÇÔ¿çÅ ÔË êð Ü篺 À°Ã ç¶ Á³çð ÁÇíîÅé ÁÅ ÜÅò¶
å» ×¹ðÈ éÅñ¯º ÇêÁÅð çÅ ÇðôåŠ๼à Õ¶ ÔÀ°îË ÜÅ×
ê˺çÆ ÔËÍ ÔÀ°îË ÃÅð¶ ÇòÕÅð» çÆ Üó· ÔË, êÈðé Á³èÕÅð
îé ÇòÚ êËçÅ Õð Çç¿çÆ ÔËÍ
×¹ð ÇÂÇåÔÅà ÇòÚ Ç÷Õð ÁÅÀ°ºçÅ ÔË ÇÕ ÇÂÕ
òÅð ×¹ðÈ çôî¶ô ÇêåÅ ÜÆ çÅ çðìÅð ñ¼Ç×ÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
ÃÆ ÇÂÕ Û¯àÅ ÇÜÔÅ ìÅñÕ ÇÜà çÅ ÃðÆð ìÔ¹å ù¿çð
ÃÆ, À°Ô çÆòÅé ÇòÚ í¼ÇÜÁÅ ÇëðçÅ ÃÆ, Õç¶ Ã¿×å
ÇòÚ ìËá Ü»çÅ ÔË, Õç¶ ÖÅñÆ æ» ç¶Ö Õ¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ
ç¶ Úðé» ÇòÚ î¼æÅ à¶ÕçÅ ÔË å¶ ìËá Ü»çÅ ÔËÍ À°Ã
ì¼Ú¶ ù ç¶Ö Õ¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ ê¹ÇÛÁÅ ÇÕ ì¶àÅ, å¶ðÅ
ÕÆ éÅî ÔË? À°Ã çÆ ì¯ñÆ êôå¯ ÃÆ, ÇêôÅòð òñ¯º
ÁÅÇÂÁÅ ÃÆÍ À°Ã ì¼Ú¶ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ Òòå ܯ×ÅÓÍ ×¹ðÈ
îÔÅðÅÜ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ÇÕÔç¶ Ü¯×Å? ÕÇÔä ñ¼Ç×ÁÅ
Òòå ×¹ðÈ Ü¯×ÅÓÍ îÔÅðÅÜ é¶ òÆ ë¹ðîÅé Õð ÇçåÅ ÇÕ
ܶ 屿 ×¹ðÈ Ü¯×Å å» ×¹ðÈ å¶ð¶ ܯ×Å ÇÕÀ°ºÇÕ Õ¶òñ ×¹ðÈ
çÅ ÇêÁÅð ÇÜÃ ç¶ ÇÔðç¶ ÇòÚ òà ÜÅò¶ ×¹ðÈ À°Ã çÅ
Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ
ÇòÃÅÖÆ ç¶ ÃîÅ×î çÆ ÃîÅêåÆ å¶ Øð» ù
òÅêà ÜÅä ñÂÆ Ã¿×å» ÁÅÇ×ÁÅ ñË ðÔÆÁ» ÃéÍ å»
À°Ã ì¼Ú¶ ç¶ î» ìÅê ù ÁÅê é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ÇÂÔ ì¼ÚÅ
ÃÅⶠêÅà ۼâ ÜÅúÍ ÁÃÄ ÇÂà ù êÈðÆ åð·» ÇòÇçÁÅ
êÌçÅé ÕðÅò»×¶Í ÜòÅé Ô¯ÇÂÁÅ å¶ å°ÃÄ ÇÂà ù ñË
ÜÅÇÂúÍ îÅåÅ ÇêåÅ ìÔ¹å ÔÆ êÌÿé ԯ¶ ÇÕ ÃÅâÅ ì¼ÚÅ
ÇÜæ¶ ×¹ðÈ çÅ ÁÅçðôÕ ÇÃ¼Ö ìä¶×Å À°æ¶ ìÔ¹å ò¼âÅ
ÇòçòÅé òÆ Ô¯ò¶×ÅÍ ÃÅâÅ éÅî ð¯ôé Õð¶×Å, Õ°ñ»
çÅ À°èÅð Õð¶×ÅÍ
ï ÇÂà å𷻠ܯ×Å ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ Õ¯ñ ðÇÔ ÇêÁÅ
Áå¶ ÇòÇçÁÅ êÌÅêå ÕÆåÆÍ AH ÃÅñ çÅ Ô¯ÇÂÁÅ å»
ÃîÅ×î çÆ ÃîÅêåÆ å¶ î» ìÅê é¶ ì¶éåÆ ÕÆåÆ ÇÕ
ì¼ÚÅ ÜòÅé Ô¯ Ç×ÁÅ ÔË ÜÆ, ÁÅê é¶ ÇÕÌêÅ ÕÆåÆ å¶
×¹ðîÇå îÅð× ÇòÚ ×ÌÇÔÃå èðî ù ì¹ðÅ éÔÄ ÁÅÇÖÁÅ
Ç×ÁÅÍ ÁÅê çÆ ÁÅÇ×ÁÅ Ô¯ò¶ å» ÁÃÄ ÇÂà çÅ
ÇòÁÅÔ Õð ç¶ÂÆÂ¶Í ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ À°Ã ù ê¹ÇÛÁÅ
å» À°Ã é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ îÔÅðÅÜ, î˺ å» ÁÅê ç¶ Úðé»
寺 ñ»í¶ Ô¯ Õ¶ ÇÜÀ°ºçÅ ÔÆ éÔÄ ðÇÔ ÃÕçÅ ÇÜò¶º ÇÕ
íÅÂÆ ×¹ðçÅà ÜÆ é¶ ë¹ðîÅé ÕÆåÅ ÔË -
ÇÜÀ° îÛ°ñÆ Çìé° êÅäÆÁË ÇÕÀ° ÜÆòä° êÅò˨
ìÈ¿ç ÇòÔÈäÅ ÚÅÇåzÕ¯ ÇÕÀ° ÕÇð ÇåzêåÅò˨
éÅç Õ°ð¿ÕÇÔ ì¶ÇèÁÅ Ãéî¹Ö À°Çá èÅò˨
íòð¹ ñ¯íÆ Õ°Ãî ìÅà ÕÅ ÇîÇñ ÁÅê¹ ì¿èÅò˨
Çå À° ÿå ÜéÅ ÔÇð êÌÆÇå ÔË ç¶ÇÖ çðù ÁØÅò˨
ÇåÀ°
ê³éÅ - G@H
 î˺ ÁÅê ç¶ çðôé 寺 ì×Ëð éÔÄ ÇÜÀ°ºçÅ ðÇÔ
ÃÕçÅÍ À°Ã ò¶ñ¶ ÁÅê é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ Ü¯×Å ÇÃ¿Ø Õ¯ÂÆ
ìÅå éÔÄ, ×ÌÇÔÃå ÜÆòé ÇòÚ êÌò¶ô ÕðéÅ ÔÆ êËäÅ
ÔËÍ Ü篺 ÃÅù ÇÖÁÅñ ÁÅÇÂÁÅ å» ÁÃÄ åËù êåðÕÅ
í¶Ü Õ¶ ì¹ñÅ ñò»×¶Í
ï ܯ×Å ÁÅêä¶ Ãì¿èÆÁ» éÅñ ÚÇñÁÅ Ç×ÁÅÍ
ÇðôåÅ ê¼ÕÅ Ô¯ Ç×ÁÅ, ìðÅå ÜÅ Õ¶ ã¹Õ ×ÂÆÍ Ü篺
Áé§ç ÕÅðÜ Ô¯ä ñ¼×¶ å» êÇÔñÆ ñÅò êó·Æ ×ÂÆÍ
×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì ù î¼æÅ à¶ÇÕÁÅÍ ë¶ð çÈÜÆ ñÅò êó·Æ
×ÂÆÍ Ü篺 åÆÜÆ ñÅò ÇòÚ êÌÕðîÅ Õðé ñÂÆ À°Ô
å°ðé ñ¼×¶ À°Ã ò¶ñ¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ ÇÂÕ ×¹ðÇÃ¼Ö ù
í¶ÇÜÁÅ ÃÆ ÇÕ åÆÜÆ ñÅò å¶ ÇÂÔ êåðÕÅ ëóÅ ç¶äÆÍ
å» À°Ã ×¹ðÇÃ¼Ö é¶ ë¹ðåÆ éÅñ êåðÕÅ íÅÂÆ Ü¯×Å
ù ç¶ ÇçåÆÍ Ü¯×Å ÇÃ¿Ø ð¹Õ Õ¶ êó·é ñ× Ç×ÁÅÍ À°Ã
ÇòÚ ÇñÇÖÁÅ ÃÆ ÇÕ ÇÂà êåðÕÅ ù êó·é 寺 ìÅÁç
êÇÔñÅ Õçî Áé§çê¹ð ÃÅÇÔì ù ê¹¼àƺ, Ô¯ð Õ¯ÂÆ Õ¿î
éÅ ÕðÄÍ
íÅÂÆ Ü¯×Å ÇÃ¿Ø î¯ã¶ å¶ ð¼ÇÖÁÅ ê¼ñÅ À°åÅð Õ¶
Áé§çê¹ð ÃÅÇÔì ù å°ðé ñ¼Ç×ÁÅÍ Ãì¿èÆÁ» é¶ ÕÅðé
ê¹ÇÛÁÅ å¶ ÕÇÔä ñ¼Ç×ÁÅ ÇÕ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ç¶ Ô¹Õî
Á¼×¶ î¶ðÅ ÚÅÔ¶ ÇÃð ÚÇñÁÅ ÜÅò¶ êð î˺ ÇÃçÕ å¯º
éÔÄ â¯ñ ÃÕçÅÍ ìÔ¹å ÃîÞÅÇÂÁÅ êð À°Ã é¶ ÇÕÔÅ
ÇÕ î¶ð¶ ×¹ðÈ çÅ Ô¹Õî ÔË ÇÕ êÇÔñÅ Õçî î¶ð¶ òñ ê¹¼àÄ,
ÇÂà ÕðÕ¶ î˺ ç¯ ñÅò» ìÕÅÇÂÁÅ éÔÄ ñË ÃÕçÅÍ
êÇÔñ¶ Ã ÇòÚ Ü¶ ÁÇÜÔÆ ØàéÅ Ô¯ ÜÅò¶ ÇÕ
ñÅóÅ Ã ÇÃð ÇòÁÅÔ ÇòÚ ÔÅ÷ð éÔÄ Ô¯ ÃÕçÅ Ü»
Ü¿ × ò×Ë ð Å ÇòÚ Ç×ÁÅ Ô¯ Ç ÂÁÅ Ô¯ ò ¶ å» À° à ç¶
êÇÔéä òÅñ¶ Ãôåð» éÅñ ñÅò» ç¶ ÇçåÆÁ» Ü»çÆÁ»
Ãé Áå¶ À°Ô ôÅçÆ êÌòÅé î³éÆ Ü»çÆ ÃÆÍ
ܯ×Å ÇÃ¿Ø ÚñçÅ Ô¯ÇÂÁÅ ñÅÔ½ð ÁÅÇÂÁÅ å» îé
ÇòÚ ÁÅÇÂÁÅ ÇÕ çðìÅð ÃÅÇÔì ÇÂôéÅé ÕðçÅ Ú¼ñ»Í
ðÅå À°Ã é¶ À°æ¶ Õ¼àÆ, ÇÂôéÅé ÕÆåÅ Áå¶ ãÅÂÆ Ø³à¶
ÇÃîðé ÇòÚ ìËÇáÁÅ Áå¶ ÁðçÅà ÕÆåÆÍ Çëð
Ô¹ÇôÁÅðê¹ð ÇòÚÄ å°ð ÇêÁÅ ÇÕÀ°ºÇÕ À°é·» Ççé» ÇòÚ
Áé§çê¹ð ÃÅÇÔì çÅ ðÃåÅ Ô¹ÇôÁÅðê¹ð ÇòÚÄ Ô¯ÇÂÁÅ
ÕðçÅ ÃÆÍ Üç¯ º À° Ô ÚñçÅ ÚñçÅ Ô¹ Ç ôÁÅðê¹ ð
êÔ¹¿ÇÚÁÅ, À°Ã ò¶ñ¶ Ççé ÇÛêä òÅñÅ ÃÆ, ç¯ Ø³à¶ çÅ
Ãî» ÃÆ, À°Ã é¶ ÃðŶº ÇòÚ ÕîðÅ ÔÅÃñ ÕðÕ¶
ÁÅêäŠدóÅ ì¿é· ÇçåÅÍ ÁÅê ôÇÔð çÆ ÃËð Õðé çÆ
ÇåÁÅðÆ Õðé ñ¼Ç×ÁÅÍ Ü篺 Á³ÇîÌåÃð 寺 å¹ÇðÁÅ ÃÆ
À°Ãé¶ ìÔ¹å ÃÅð¶ ×¹ðÇÃ¼Ö ÇÂôéÅé Õðç¶ ç¶Ö¶ ÃÆÍ À°Ã
ò¶ñ¶ À°Ã ç¶ îé ÇòÚ ÇÖÁÅñ ÁÅÇÂÁÅ ÇÕ ÇÂÔ íÅò¶º
Á³ÇîÌåÃð Ãð¯òð ÇòÚ ÇÂôéÅé Õð ðÔ¶ Ôé êð î¶ð¶
31
òð×Å Õ¯ÂÆ éÔÄ ÇÜÃ é¶ ×¹ðÈ ç¶ Ô¹Õî ÇòÚ Ã¹¿çð
Õ¿ÇéÁ» éÅñ ÇòÁÅÔ Ô¹¿ç¶ ԯ¶ ç¯ ñÅò» ÇòÚ¶ Û¼â
ÇçåÆÁ» Ô¯äÍ ÇÂÕ¯ ÇÖÁÅñ ðÃå¶ ÇòÚ ÁÅÂÆ Ç×ÁÅ ÇÕ
î¶ð¶ éÅñ¯º ò¼âÅ Ô¯ð Õ¯ÂÆ éÔÄ, î¶ð¶ òð×Æ Õ°ðìÅéÆ Ô¯ð
Õ¯ÂÆ éÔÄ ç¶ ÃÕçÅÍ ÇÂÇåÔÅà ÇòÚ ÁÅÀ°ºçÅ ÔË -
À°ð Ô¿ÕÅð Ô¯ÇÂ Õ°Û ÁÅòÅÍ
ìâ À°åî î˺ Õðî ÕîÅòÅÍ
Áêð Õ½é ÇÂà ÇìÇè ÕÇð ÃÕËÍ
êÌæî ÇîÇñÇé Çåzï åÇÜ ×¹ð åÕË -¨19¨
ôÌÆ ×¹ð êÌåÅê ÃÈðÜ ×Ì¿æ, ê³éÅ - ECEE
ÇÂà åð·» ç¶ éÅñ Ü篺 ÁÇíîÅé ÁÅÇÂÁÅ å»
À° Ã ç¶ îé ÇòÚ ÇòÕÅð êÌ ò ¶ ô Õð Ç×ÁÅÍ ×¹ ð È
îÔÅðÅÜ ù ÇÂÔ ÁÔ¿ÕÅð íÅÇÂÁÅ éÅ, À°é·» é¶ îÅÇÂÁÅ
ù ê̶ðéÅ ÕðÕ¶ À°Ã çÆ ô¹í îå Ö¯Ô ñÂÆÍ ÇÜæ¶ À°Ã
é¶ â¶ðÅ ÕÇðÁÅ, ÃÅî·ä¶ ò¶ôòÅò» çÅ ì÷Åð ÃÆÍ À°Ã
é¶ ÇÂÕ ò¶ôòÅ Öó·Æ å¼ÕÆ, À°Ã çÆ Ã¹¿çðåÅ å¶ ÇÂÔ
î¯ÇÔå Ô¯ Ç×ÁÅÍ êÅá òÆ í¹¼ñ Ç×ÁÅ, ×¹ðÈ çÅ ÇêÁÅð
òÆ í¹¼ñ Ç×ÁÅÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ çÅ ÁÅç¶ô ÃÆ -
¶ÕÅ éÅðÆ ÜåÆ Ô¯ÇÂ, êð éÅðÆ èÆ íËä òÖÅä˨
íÅÂÆ ×¹ðçÅà ÜÆ, òÅð AB/D
×¹ðÈ çôî¶ô ÇêåÅ çÅ ë¹ðîÅé ÔË -
ÇéÜ éÅðÆ Õ¶ ÃÅæ é¶Ô¹¿ å°î Çéå ìâïÔ¹Í
êðéÅðÆ ÕÆ Ã¶Ü íÈÇñ ùêé¶ ÔÈ¿ é ÜËïÔ¹¨
ðÈê Õ°ÁÅð êÌæÅÇÂ, êÅ: 10
ÇÂÔ ÃÅð¶ À°êç¶ô í¹¼ñ Ç×ÁÅ, ÕÅî éÅñ êÆóå
Ô¯ Õ¶ ìÅð ìÅð ò¶ÃòÅ ç¶ ç¹ÁÅð¶ å¶ êÔ¹¿ÚçÅ ÔËÍ À°Ã
ò¶ñ¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶ ÁÅêäÅ Çìðç êÛÅÇäÁÅ-
ÃÇå×¹ð¹ ÇÃÖ ÕÆ ÕðË êÌÇåêÅñ¨
öòÕ ÕÀ° ×¹ð¹ ÃçÅ çÇÂÁÅñ¨
ÇÃÖ ÕÆ ×¹ð¹ ç¹ðîÇå î« ÇÔð˨
×¹ð ìÚéÆ ÔÇð éÅî¹ À°Úð˨
ÃÇå×¹ð¹ ÇÃÖ Õ¶ ì¿èé ÕÅà˨
×¹ð ÕÅ ÇÃÖ¹ ÇìÕÅð å¶ ÔÅà˨
ÃÇå×¹ð¹ ÇÃÖ ÕÀ° éÅî èé° ç¶Ç¨
×¹ð ÕÅ ÇÃÖ¹ òâíÅ×Æ Ô¶¨
ÃÇå×¹ð¹ ÇÃÖ ÕÅ Ôñå¹ êñå° ÃòÅð˨
éÅéÕ ÃÇå×¹ð¹ ÇÃÖ ÕÀ° ÜÆÁ éÅÇñ ÃîÅð˨
ê³éÅ - BHF
ÁÅê é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ÁËà ò¶ñ¶ ÇÃ¼Ö éðÕ Õ°¿â ÇòÚ
ׯåÅ ÖÅä ù ÇåÁÅð Ô¯ ÇðÔÅ ÔË, ÁÃÄ éÔÄ ðÅÖÆ
Õð»×¶ å» Ô¯ð Õ½ä Õð¶×ÅÍ íÅò¶º À°Ô í¹¼ñ Ç×ÁÅ êð
×¹ðÈ é¶ À°Ã çÆ ðÅÖÆ ÕðÆÍ
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
 ÇÃÖ ÕÆ çôÅ ×¹ðÈ åÇì ÜÅéÆÍ
íðî²Ý¯ Õ ðË èðî ÕÆ ÔÅéÆÍ
ÕðË
ܶ ÁÇì Ôî é ìÚÅòÇÔº ÜÅÇÂÍ
Áêð ÁÅÇé Õ¯ ÕðË ÃÔÅǨ26¨
èðî éö, ÇüÖÆ éÇÔº ðÔËÍ
ÇüÖÆ ÇìéÅ éðÕ Õ¯ ñÔËÍ
Á½ÚÕ ÜÇì ÇìÕÅð Õ¯ Ô¯ÇÂÍ
À°ÇÚÇå ìÚÅòÇé ×¹ð Õ¯ ïǨ27¨
ôÌÆ ×¹ð êÌåÅê ÃÈðÜ ×Ì¿æ ê³éÅ - ECEF
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ À°æ¶ çðìÅé Öó·Å Õð ÇçåÅÍ
ÇÂÔ Ü篺 òÆ ò¶ÃòÅ ç¶ çð å¶ Ü»çÅ ÔË À°Ã ò¶ñ¶
çðìÅé À°Ã ù ÇÞóÕ Õ¶ ÇêÛ¶ ÔàÅ Çç¿çÅ ÔË, ìÅð ìÅð
ÇÂÔ Ü»çÅ ÔËÍ Ü篺 Á³ÇîÌå ò¶ñÅ Ô¯ Ç×ÁÅ, Ççé Úó·é
òÅñÅ Ô¯ Ç×ÁÅ À°Ô ë¶ð òÆ À°æ¶ ÔÆ Ç×ÁÅÍ À°Ã ò¶ñ¶
Ú¯ìçÅð é¶ ÇÞóÇÕÁÅ, ÇêÁÅÇðÁÅ! ò¶Öä ù 屿 ÇüÖ
êÌåÆå Çç¿çÅ Ô˺, ì¿ç×Æ Õðé çÅ Ãî» å±¿ ×òÅ ÇñÁÅ,
éðÕ ÇòÚ Ç×ðé ñ¼Ç×ÁÅ ÔËºÍ ÜÅÔ, ×¹ðÈ å¯º ÁÅêäÆ
í¹¼ñ ìÖôòÅÍ
Ã¶Ü Ã¯ÔéÆ Ú¿çé° Ú¯ÁÅ éðÕ Ø¯ð ÕÅ ç¹ÁÅðŨ
ê³éÅ - FDB
ÇÂà åð·» ×¹ðÈ ÁÅêä¶ Ã¶òÕ ù ìÚÅ ÇñÁÅ ÕðçÅ
ÔËÍ À°Ã ò¶ñ¶ À°Ã ù Ô¯ô ÁÅÂÆ, À°Ã é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ î¶ð¶
ÃÇå×¹ðÈ ÔÆ îËù Ú¯ìçÅð Ô¯ Õ¶ ìÚÅ ðÔ¶ Ãé, éÔÄ å»
î˺ å» éðÕ Õ°¿â ÇòÚ Ç×ðé ñ¼Ç×ÁÅ ÃÆÍ Ã¯ ÇÜÃç¶
îé ÇòÚ ÁÇíîÅé ÁÅ ÜÅò¶, À°Ô ×¹ðÈ ù íÅÇÂÁÅ éÔÄ
ÕðçÅ å¶ À°Ô Ç×ð Ü»çÅ ÔËÍ
ÁÜÅîñ é¶ ×¹ðÈ ç¶ ìÚé çÅ ×¹¼ÃÅ ÕÆåÅ ÇÕ î˺
ÁËâÅ ò¼âÅ ÇòçòÅé å¶ î¶ð¶ ×¹ðÈ ù î¶ð¶ À°êð ô¼Õ Ô¯
Ç×ÁÅÍ ×¹ðÈ çÅ ÇêÁÅð ÇÃ¼Ö éÅñ ìÔ¹å ÁÅçðôÕ Ô¹¿çÅ
ÔËÍ î» ê¹åð ù ÇêÁÅð ÕðçÆ ÔË êð Á³çð Û°êÆ Ô¯ÂÆ
òÅôéÅ Ô¹¿çÆ ÔË ÇÕ Ü篺 î˺ ì¹¼ãÆ Ô¯ ÜÅò»×Æ î¶ðÅ ÃðÆð
Õ¿î éÔÄ Õð¶×Å, î¶ðÅ ê¹åð îËù ÿíÅñ¶×Å êð ×¹ðÈ çÅ
ÇêÁÅð Çòñ¼Öä Ô¹¿çÅ ÔË À°Ô öòÕ ù Ôî¶ôÅ Üéî îðé
ÇòÚ¯º Õ¼ãä ñÂÆ ñ¯ÚçÅ ÔËÍ ÇÜò¶º î» ê¹åð ù ÇêÁÅð
ÕðçÆ ÔË, ×¹ðÈ À°Ã 寺 ò¼è ÕðçÅ ÔËÍ Ü¶ ê¹åð í¹ñçÅ
ÔË å» î» À°Ã ç¶ Á½×¹ä éÔÄ ÇÚåÅðçÆÍ ÇÂö åð·» ×¹ðÈ
ÁÅêä¶ Ã¶òÕ ù êÅê» å¯º ìÚÅ ñ˺çÅ ÔËÍ
í¹¼ñ¶ ԯ¶ ù ×ñ éÅñ ñÅ ñ˺çÅ ÔË, ×¹ðÈ Õç¶ òÆ
Á½×¹ä éÔÄ ÇòÚÅÇðÁÅ ÕðçÅ ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÂÕ òÅðÆ ×¹ðÈ
ç¶ ìä ׶ ë¶ð éÔÄ ×¹ðÈ Û¼ÇâÁÅ ÕðçÅ, ë¶ð ÁÅêäÅ
ÔÆ ìäÅ Õ¶ ð¼ÇÖÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ ÇÃ¼Ö í¹ñ Ç×ÁÅ, ×¹ðÈ
îÔÅðÅÜ çðòÅ÷¶ À°êð êÇÔðÅ Çç¿ç¶ ðÔ¶ ë¶ð À°Ã ù
ÖìðçÅð ÕÆåÅ ÇÕ ÜÅÔ ÇüÖÅ! Á³ÇîÌå ò¶ñÅ Ô¯ Ç×ÁÅ,
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
32
éÅî Üêä çÅ ò¶ñÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ Ü¯×Å ÇÃ¿Ø ù ÇÂÔ
ìÚé ùä Õ¶ ÇÔðç¶ Á³çð üà ñ¼×Æ, ޿ܯÇóÁÅ Ç×ÁÅ
ÕÇÔä ñ¼Ç×ÁÅ, Ô˺! ÁËâÅ ò¼âÅ åÅÔéÅ îËù ÇÂÃ
Ú¯ìçÅð é¶ ÇçåÅ ÔËÍ å±¿ å» ÕÇÔ¿çÅ ÃÆ ÇÕ î¶ð¶ òð×Å
Õ¯ÂÆ ÇÃ¼Ö éÔÄ ÔË å¶ Ô¹ä î˺ ÇÂÔ ÕÇÔ¿çÅ Ô» ÇÕ î¶ð¶
òð×Å îÅóÅ Õ¯ÂÆ ÇÃ¼Ö éÔÄ ÔËÍ ÇÂÕ çî ×¹ðÈ ù Çê¼á
ç¶ Õ¶, ÇÂÔ ÜÅäçÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕ ×¹ðÈ Á³åðÜÅîÆ ÔË, Ôð
æ» ç¶ÖçÅ ÔË -
Øà Øà Õ¶ Á³åð ÕÆ ÜÅéå¨
íñ¶ ì¹ð¶ ÕÆ êÆð êÛÅéå¨ Üê¹ÜÆ ÃÅÇÔì
î˺ ÇÕ¼âÅ ì¹ðÅ Õ°Õðî Õðé ñ¼Ç×ÁÅ ÃÆÍ ×¹ðÈ çÆ
î¶ð¶ À°êð ÇçzôàÆ ÃÆÍ ×¹ðÈ é¶ ÔÆ îËù ìÚÅ ÇñÁÅÍ ÇÂÃ
åð·» ç¶ éÅñ Ü篺 ÇÃ¼Ö ÁÅêä¶ ×¹ðÈ å¶ ô¿ÕÅ Õð ìËáçÅ
ÔË, ÇÃ¼Ö ç¶ îé ÇòÚ ÁÇíîÅé ÁÅ Ü»çÅ ÔË ÇÕ î˺
ÇòçòÅé Ô», ÁËâÆ ÕðéÆ òÅñÅ Ô» å» À°Ã ò¶ñ¶ ×¹ðÈ
ìÖÇôô, ÇîÔðÅîå 寺 ÁÅêä¶ ÁÅê ù çÈð Õð ñ˺çÅ
ÔËÍ ÁÜÅîñ ç¶ îé ÇòÚ ÁÇíîÅé ÃÆ ÇÕ î˺ ÁËâÅ
Çòôò êÌÇüè Ô», î¶ð¶ ×¹ðÈ é¶ ÇÂÔ ×¼ñ ÇÕÀ°º ÕÔÆÍ ×¹ðÈ
ç¶ ìÚé Õ¿é» ÇòÚ ìÅð ìÅð ×È¿Üç¶ Ôé ÇÕ ç¶Ö 屿
Ãí Õ°Þ êÇó·ÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ Ô˺, ÇռⶠÇռⶠÇðôÆ, î¹éÆ,
ÃÅèÕ ÁÇíîÅé ÇòÚ ÁÅ Õ¶ Õ°Õðî» ÇòÚ ëà ׶Í
ÁÜÅîñ ç¶ ×¹ðÈ Ãí Õ°Þ ÜÅäç¶ Ãé, À°Ô òÆ ÇÂÔ
×¼ñ ÜÅä ׶ ÇÕ î¶ðÆ ×¼ñ ÁÜÅîñ ù Ú¿×Æ éÔÄ
ñ¼×ÆÍ ÇÂà Á³çð ÁÅêä¶ êÇò¼åð ÜÆòé çÅ ÁÇíîÅé
ÔË, êð ÁÜÅîñ çÆ Ü¯ åÅð ÁÅêä¶ ×¹ðÈ éÅéÕ Ü¹óÆ
Ô¯ÂÆ ÃÆ À°Ô ๼à ×ÂÆÍ ÇÂÕ Ççé ïÚä ñ¼Ç×ÁÅ ÇÕ
ç¶Ö» å» ÃÔÆ ÇÕ ÕÆ Ô¹¿çÅ ÔË, ò¶ÃòÅò» ç¶ ì÷Åð ÇòÚ¯º
¦Ø Ç×ÁÅÍ
îÅó¶ æ» ÓÚ¯º ÇÕ寺 çÆ ¦Ø ÜÅú, ×ðç ÓÚ ¦Ø
ÜÅú, ܶ Õ¯ÂÆ ÕÔ¶ ÇÕ î¶ð¶ å¶ ×ðç éÔÄ ê˺çÆ å» À°Ô
í¹¼ñ ÇòÚ ÔË -
èȿ¶º ÓÚ¯º ¦Ø Õ¶ ܶ Õ¯ÂÆ ÕÔ¶ ÇÕ î¶ðÅ ÃÅÔ éÔÄ
عàçÅ, À°Ô ×ñå ÔË, èȿ¶º é¶ å» ÃÅÔ Ø¹àäÅ ÔËÍ ÇÜÔ¯
ÇÜÔ¶ êÌíÅò ÇòÚ ÜÅò»×¶ ÇìðåÆ é¶ À°Ô ÁÃð ÕìÈñ
ÕðéÅ ÔË -
ÕìÆð îé° ê³ÖÆ íÇÂú À°Çâ À°Çâ çÔ Ççà ÜÅǨ
ܯ ÜËÃÆ Ã¿×Çå ÇîñË Ã¯ åËï ë« ÖÅǨ
ê³éÅ - ACFI
ÇÂö ÕðÕ¶ ð¯÷ ÁðçÅà Õðç¶ Ô», ÒÒÔ¶ ÃÇå×¹ðÈ
×¹ðÈ éÅéÕ êÅåôÅÔ! ÇÕðêÅ Õðƺ ÁÅêä¶ ×¹ðî¹Ö» ç¶
çðôé ÕðÅÂÄ, ×¹ðî¹Ö» ç¶ çÆçÅð, îéî¹Ö» 寺 çÈð ð¼ÖƺÍ
ÇÜé·» ÇîÇñÁ» å¶ðÅ éÅî ÇÚå ÁÅò¶ À°Ô ÇêÁÅð¶ î¶ñÄ,
ÇÜé·» ÇîÇñÁ» å¶ å¶ðÅ éÅî ÇòÃð¶, ÇÕðêÅ ÕðÄ À°Ã
ù ÁÅê ÔÆ éÅ î¶ñÄÍÓÓ ð¯÷ çÆ ÁðçÅà ÔË ÇÃÖ çÆ
ÇÕªÇÕ ÇÃ¼Ö ÁÅêä¶ ÁÅê éÔÄ ÕÇÔ¿çÅ ÇÕ î˺ ìÔ¹å
Ú¿×Å Ô» À°Ô ÕÇÔ¿çÅ ÔË ÇÕ î˺ Ú¿×Å, î¶ðÆ Ú¿Ç×ÁÅÂÆ
×¹ðÈ çÆ ÇÕðêÅ éÅñ ÔË, î¶ð¶ ÇÕö åÅä ç¶ éÅñ éÔÄÍ
Ü篺 ÇÃ¼Ö ç¶ îé ÇòÚ ÇÂÔ ÁÅ ÜŶ×Å ÇÕ î¶ð¶ åÅä
ç¶ éÅñ î¶ð¶ ÇòÚ Ú¿Ç×ÁÅÂÆ ÔË À°Ã ò¶ñ¶ ×¹ðÈ çÆ ÇÕðêÅ
çÅ Ô¼æ À°Ã ç¶ ÇÃð 寺 êð·¶ Ôà ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ
ï Ô¯ÇÂÁÅ ÕÆ, Ô½ñÆ-Ô½ñÆ ÇÂÕ ò¶ÃòÅ ç¶ Ú¹ìÅð¶
å¶ ÜÅä ñ¼× Ç×ÁÅ, î¯ÇÔÁÅ Ç×ÁÅ, Øð ÓÚ ìçéÅîÆ
Ô¯ ×ÂÆ, ôÇÔð ÓÚ ìçéÅîÆ Ô¯ ×ÂÆ, ðÅܶ å¼Õ ×¼ñ
êÔ¹¿Ú ×ÂÆÍ ðÅܶ é¶ À°Ã ç¶ ÇêåÅ ù ÇÕÔÅ, ÇêåÅ é¶
ì¶çÅòÅ ç¶ ÇçåÅÍ ðÅܶ é¶ ôÇÔ𯺠ìÅÔð Õ¼ã ÇçåÅÍ
ò¶ôòÅ ù éÅñ ñË Õ¶ ðÇÔäÅ ô¹ðÈ Õð ÇçåÅÍ
êÇåå ÁÜÅîñ¹ êÅê ÕÇð, ÜÅÇ ÕñÅòåäÆ ç¶ ðÇÔÁŨ
×¹ð¹ å¶ ì¶î¹Ö¹ ԯǠÕË, êÅê ÕîÅòË ç¹ðîÇå çÇÔÁŨ
íÅÂÆ ×¹ðçÅà ÜÆ çÆ òÅðA@/B@
Ö¯àÆ îå Ô¯ä ÕðÕ¶ êÅê» ÓÚ êË Ç×ÁÅÍ ì¼Ú¶ Ô¹¿ç¶
Ü»ç¶ é¶, ê³âåÅÂÆ å» Ô¹ä À°Ã 寺 Õ¯ÂÆ ÕðòŪçÅ
éÔÄ, ÃÅðÆ ç¹éÆÁ» ÓÚ îôÔÈð Ô¯ Ç×ÁÅ -
ÁÜÅîñ¹ êÅêÆ Ü×¹ ÜÅé¶ ÇéîÖ îÅÇÔ ÇéÃåÅðŨ
ê³éÅ - FCB
ÕÇÔ¿ç¶ ÇÂÕ¼ñÅ ÇÂÕ ôÇÔð éÔÄ ÃÆ ÜÅäçÅ ÃÅð¶
ÇòçòÅé» ÓÚ ÇÂÔ Ô¯ Ç×ÁÅ ÇÕ ÁÜÅîñ Ç×ð Ç×ÁÅ
ÁËâÅ ÇòçòÅé Ô¯ Õ¶Í ÇÜÔóÅ À°ÚÅ Ô¹¿çÅ ÔË À°Ô Ü篺
Ú¿×Å Ô¹¿çÅ ÔË À°ç¯º òÆ Ãí çÆ Çé×·Å ÓÚ Ô¹¿çÅ Ü篺
îÅóÅ ÇÜÔÅ é°Õà êË ÜŶ ÇڼචÚÅçð¶ ç¶ À°å¶ ÇÂÕ
ÇôÁÅÔÆ çÅ è¼ìÅ ñÅ Õ¶ ç¶Ö ñú ÃÅÇðÁ» çÆ Çé×·»
úèð ÜŶ × Æ, Õ¿ ì ñ å¶ ñÅú ÇÕö ù éÔÄ êåÅ
ñ×çÅÍ Ã¯ ÇÜÔóÅ îôÔÈð Ô¯ ÜÅò¶ ç¹éÆÁ» ÓÚ, ÇÂÕ
òÅðÆ òÅÔòÅ-òÅÔòÅ Ô¯ ÜŶ Ü篺 À°Ô Ç×ðçÅ ÔË å»
ÃÅÇðÁ» ù êåÅ ñ× Ü»çÅ ÔËÍ
ï À°Ã ò¶ñ¶ êÅê ÕîŪçÅ ÔËÍ ÜÅñ ìäÅ ÇñÁÅ,
ÜÅ Õ¶ ÜÅñ Ô¶á Ú¯×Å êÅ Õ¶ ìËá Ü»çÅ ÔËÍ ÇÜ¿é¶
Ü¿×ñ ç¶ ê³ÛÆ ÇòÚ ë¼Ã Ü»ç¶ é¶, îÅð Õ¶ ñË ÁŪçÅ
ÔË, Õ°Þ Øð ÇòÚ ÖÅä òÅÃå¶ ð¼Ö ñ˺çÅ ÔË, Õ°Þ ì÷Åð
ÓÚ ÜÅ Õ¶ ò¶Ú Õ¶ êËö ñË ÁŪçÅ ÔËÍ ÕìÆñçÅðÆ òè
×ÂÆ å¶ Üéî ÇìðæÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔË -
ÇìðæÅ Üéî¹ ×òÅÇÂÁé¹ íòÜñ Á³çÇð ÇëðçÅ òÇÔÁŨ
íÅÂÆ ×¹ðçÅà ÜÆ çÆ òÅð A@/B@
ð¹Çó·ÁÅ ÇëðçÅ ÔË íòÜñ Á³çð -
33
ÇÛÁ ê¹å ÜŶ ò¶Ã¹ÁÅ êÅê» ç¶ ëñ ÇÂÛ¶ ñÇÔÁŨ
íÅÂÆ ×¹ðçÅà ÜÆ çÆ òÅðA@/B@
Û¶ ê¹¼åð Ô¯ ׶, Øð ÓÚ Õñ¶ô ê˺çÅ ÔË, ìÔ¹å
Õñ¶ô Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÃçÅ å» ðÇÔ¿çÅ éÔÄ, í¯×» çÅ Á³å
Ü篺 ÁÅÖðÆ point (Çì¿çÈ) å¶ ÁÅ Ü»çÅ ÔË, satura-
tion (ÇåzêåÆ) ÕÇÔ¿ç¶ é¶ ÇÂà ù, Ü篺 saturation
(ÇåzêåÆ) çÅ point (Çì¿çÈ) ÁÅ Ü»çÅ ÔË À°Ã ò¶ñ¶
ÁÅçîÆ ù ÁÅê òÆ í¯×» 寺 éëðå Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ ôðÅì
êÆä òÅñÅ Ü篺 ìÔ¹å ôðÅì êÆä ñ¼× Ü»çÅ ÔË À°Ô
ÕÅìÈ å» ÁÅ Ü»çÅ ÔË ôðÅì ç¶ êð Á³ç𯺠À°Ã ù
éëðå ÁÅÀ°äÆ ô¹ðÈ Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ Û°¼à éÔÄ ÃÕçÅ Ü篺
åÕ Õ¯ÂÆ Û°âÅÀ°ä òÅñÅ éÅ À°Ã ù Çîñ¶Í í¯×» çÅ
òÆ Á³å ÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ Ã¯ Á³ç𯺠Թä ÇÖÞç¶ é¶ ç¯ò¶ºÍ
À°Ô òÆ ÇÖÞçÆ ÔË ÇÕ î˺ ç¶Ö ÇÕæ¶ Þ½ºêóÆÁ» ÓÚ ÁÅ
Õ¶ òà ×ÂÆ ÇÂà ì¿ç¶ éÅñ å¹ð Õ¶Í À°Ô òÆ ÕðçÅ ÔË
ÇÕ î˺ ÇÕ¼âÅ ò¼âÅ ÇòçòÅé ÃÆ, ÕÆ ñË ÇñÁÅ î˺ í¯×»
ÇòÚ¯º, ÕÆ Ö¼à ÇñÁÅ? ÁÅêä¶ ÃðÆð çÅ éÅô Õð
ÇñÁÅÍ Ôð òÕå ñóÅÂÆ ðÇÔ¿çÆ ÔËÍ ÁÖÆð é½ìå ÇÂ毺
å¼Õ ÁÅ ×ÂÆ å¶ À°Ã é¶ ëËÃñÅ Õð ÇñÁÅ ÇÕ î˺
Ö¹çÕôÆ Õð ñò»Í
ÒÚñçÅÓ
LLLLLLL
(ê³éÅ I çÆ ìÅÕÆ)
ÇÕ òÆð ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ Úó·ÅÂÆÁ» Õð ׶ Ôé,
À°é·» ç¶ Ô¹Õî Áé°ÃÅð À°é·» çÅ ÃÃÕÅð ÁÅê ç¶
Ç×Á» ÔÆ ÕðéÅ ÔËÍ ÁÃÄ å°ðå¯ ë¹ðå ÔÆ ÕÅð ñË Õ¶
ÕîÅñê¹ð¶ ê¹¼Ü¶Í Ü»ÇçÁ» ù ÃÅðÅ êÇðòÅð íÅÂÆ ×¹ðìÖô
ÇÃ¿Ø çÆ ÁðæÆ ç¶ êÅà ìËáÅ òÅÇÔ×¹ðÈ çÅ ÜÅê ÁñÅê
ÇðÔÅ ÃÆÍ Ô¯ð ÿ×å» òÆ çÈ𯺠é¶Çóúº ÁÅ Ú¹ÕÆÁ» ÃéÍ
ÃÅð¶ ÃÕ±ñ ç¶ ÇòÇçÁÅðæÆ, ÃÅðÅ ÃÕ±ñ-ÃàÅë, ì˺â
ìÅܶ ñË Õ¶ ÃÅð¶ é×ð-ÇéòÅÃÆÁ» Ãî¶å ÇÂÕ Áâ¯ñ
ô»å ÁòÃæÅ ÇòÚ ÕîðÕö ÕðÆ Öñ¯åÅ ÃÆÍ À°Ã Ã
çÆ òËðÅ×îÂÆ ÁòÃæŠܯ ÃÅðÆ Ã¿×å êð òÅêðÆ,
ÁåÆ ÔÆ ÁÕ¼æéÆï ÔËÍ ÇÂà Çìè êèÅð ׶ î¶ð¶ òÆð
Çòï¯×óƶ íÅÂÆ ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ ÃÅðÆÁ» ÿ×å» å¶
êÇðòÅð ù ÇòÛ¯ó¶ çÅ çÅ× ç¶ ×Â¶Í Üæ¶ ç¶ ð¿×ñ¶
üÜä» ÇòÚ íÅÂÆ ×¹ðìÖô ÇÃ¿Ø ÜÆ çÅ ð¿×ÆñÅ ÜÆòé
ÁåÆ ÁÇçí¹å êÌîÅðæÆ ð¿×» òÅñÅ ÔË, ÇÜà ù ÁÃÄ
ÇÔðç¶ Á³çð Ôð çî é¼êÆ ðÖç¶ Ô»Í
LLLLLLL
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
 êåÆòðåÅ èðî çÆ îÔÅéåÅ
êåÆ å¶ êåéÆ çÅ ÇðôåÅ ìóÅ êÇò¼åð-êÅÕ
î³ÇéÁÅ Ü»çÅ ÔË Ü¯ ÇÕ ç¯ò» ÜÆÁ» ç¶ ÁÅêÃÆ ÇéôÚ¶
å¶ ÕÅÇÂî å¶ êðê¼Õ Ô¹¿çÅ ÔËÍ ç¶Öä ù å» íÅò¶º ç¯
ò¼Öð¶ ÃðÆð é÷ð ÁÅÀ°ºç¶ Ôé êð¿å± ç¯ò¶º é¶Õ ÇÖÁÅñ»,
êðÀ°êÕÅðÆ Ã¹íÅÁ, ÃçíÅòéÅ å¶ êÌÃêð ÇêÁÅð çÅ
ÃçÕÅ ÇÂÕ îÈðÇå ÔÆ êÌåÆå Ô¹¿ç¶ Ôé å¶ ÇÂà êÇò¼åð
ë¹ðîÅé ù ÃÅÕÅð Õð Çç¿ç¶ Ôé -
Â¶Õ Ü¯Çå ç¹Ç îÈðåÆ èé Çêð¹ ÕÔÆÁË Ã¯Ç¨
ê³éÅ - GHH
êð¿å± ðÈÔÅéÆ å½ð å¶ ÇÂÔ êÇò¼åð ë¹ðîÅé ÜÆò
ÁÅåîÅ å¶ êÌîÅåîÅ ç¶ î¶ñ ù ðÈêîÅé ÕðçÅ ÔËÍ
ç¹ÇéÁÅòÆ å½ð å¶ ÇÂÔ êÇò¼åð ì¿èé çÅ êÌåÆÕ î³ÇéÁÅ
Ü»çÅ ÔËÍ ×¹ðîÇå Áé°ÃÅð ÇÂà êÇò¼åð ì¿èé ù
Ãð¿ÜÅî ç¶ä ñÂÆ Ü¯ ÁÃÈñ êåéÆ ñÂÆ Ôé À°ÔÆ ÁÃÈñ
êåÆ ñÂÆ òÆ ñÅ×È Ô¹¿ç¶ ÔéÍ ç¯ò» Çèð» ù ÁÅåî
îÅð× å¶ Ú¼ñä ñÂÆ ç¯é» çÆ ÇÂÕùðåÅ çÆ ñ¯ó Ô¯ð
òÆ îÔ¼åòêÈðé ìä Ü»çÆ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÂÕ çÈܶ çÆ
Çîñòðåä å¶ Ô½ºÃñÅ Áë÷ÅÂÆ å¯º Çìé» ÇÂà îÅð× å¶
å°ðéÅ ÁÇåÁ³å ÕÇáé å¶ Áÿíò Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ ç¯Ô»
Çèð» ù ÁÅêä¶ Üå Ãå å¶ ÕÅÇÂî ðÇÔäÅ ê˺çÅ ÔË
Áå¶ êÈðé Áâ¯ñåÅ éÅñ ÇÂà çÆ êÅñäÅ Õðé ÇòÚ
ÔÆ êÌíÈ çÆ Ö¹ôÆ êÌÅêå Ô¹¿çÆ ÔËÍ
¶ÕÅ éÅðÆ ÜåÆ Ô¯Ç êðéÅðÆ èÆ íËä òÖÅä˨
íÅÂÆ ×¹ðçÅà ÜÆ, òÅð F/H
ç¶ÇÖ êðÅÂÆÁ» Ú¿×ÆÁ» îÅò» íËä» èÆÁ» ÜÅä˨
íÅÂÆ ×¹ðçÅà ÜÆ, òÅð BI/AA
ÇÂÃåðÆ ù ôÕåÆ çÅ ðÈê òÆ î³ÇéÁÅ Ç×ÁÅ ÔË
ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÕö òÆ îÔÅé ÃÖôÆÁå çÆ ÕÅîïÅìÆ ç¶ ÇêÛ¶
ÇÂà çÅ Ô¼æ Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÃÌÆ ×¹ðÈ éÅéÕ ç¶ò ÜÆ îÔÅðÅÜ
é¶ ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ ç¹éÆÁ» ç¶ ñ¯Õ» ù ÇÂÃåðÆ ù îÅóÅ
ÕÇÔä 寺 òðÇÜÁÅ å¶ À°ÚÆ ÁòÅ÷ ÇòÚ ÇÕÔÅ ÇÕ ÇÂÃ
ù î³çÅ ÇÕÀ°º ÁÅÖç¶ Ô¯, ÇÂÔ å» Ü×å ÜééÆ ÔË å¶
îÔÅé êðÀ°êÕÅðÆ ÔË Áå¶ ÇÂà Çìé» Ã¿ÃÅð çÅ ÕÅðÜ
ÁèÈðÅ ÔËÍ
í¿Çâ Ü¿îÆÁË í¿Çâ Çé³îÆÁË í¿Çâ î³×ä° òÆÁÅÔ¹¨
í¿âÔ¹ Ô¯òË ç¯ÃåÆ í¿âÔ¹ ÚñË ðÅÔ¹¨
í¿â° î¹ÁÅ í¿â° íÅñÆÁË í¿Çâ Ô¯òË ì¿èÅé°¨
ï ÇÕÀ° î³çÅ ÁÅÖÆÁË ÇÜå° Ü¿îÇÔ ðÅÜÅé¨
í¿âÔ¹ ÔÆ í¿â° À±êÜË í¿âË ìÅÞ¹ é կǨ
éÅéÕ í¿âË ìÅÔðŠ¶կ ÃÚŠïǨ
ÇÜå° î¹ÇÖ ÃçÅ ÃÅñÅÔÆÁË íÅ×Å ðåÆ ÚÅÇð¨
éÅéÕ å¶ î¹Ö À±Üñ¶ Çåå° ÃÚË çðìÅÇð¨
ê³éÅ - DGC
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
34
ê̯. ×¹ðç¶ò ÇÿØ
ÇÂà ñ¶Ö ÇòÚ ÇÂà îÔÅé Ü×å ÜééÆ çÆ
îÔÅéåÅ å¶ ôÕåÆ ù çðÃÅÀ°ä çÅ À°êðÅñÅ ÕÆåÅ
Ç×ÁÅ ÔË ÇÕ ÇÜæ¶ ÇÂÔ îÅåÅ, íËä å¶ êåéÆ ç¶ ðÈê
ÇòÚ Ã¿ÃÅð ù Ã¹Ö Çç¿çÆ ÔË À°æ¶ ÇÂÃ ç¶ êåÆìðåÅ
èðî ÇòÚ îÔÅé ôÕåÆ ÔË ÇÜà éÅñ êÅáÕ» Áå¶
êó·é ùäé òÅÇñÁ» ù ê̶ðéÅ Çîñ¶×ÆÍ ÇÂà ÇòÚ
Á³ÇÕå Ãî¼×ðÆ îÔ»ê¹ðô (ÿå òÇðÁÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ) ç¶
êÈðòÜ» å¶ ê¹ðÅåé ÇñÖå» å¶ ÁèÅÇðå ÔËÍ
ÇÂÕ Ã çÆ ×¼ñ ÔË ÇÕ Ü±é»×ó· çÅ ðÅÜÅ ìóÅ
íñÅ ñ¯Õ å¶ êðÜÅ êÅñÕ ÃÆÍ À°Ã ç¶ ôÇÔð ç¶ Ãð¯òð
ÇòÚ ÕÆó¶ êË ×¶ å¶ çòÅÂÆÁ» ÁÅÇçÕ êÅÀ°ä éÅñ
òÆ áÆÕ éÅ Ô¯Â¶Í ðÅÜ Ü¯åôÆ ù ê¹ÇÛÁÅ å» À°Ã é¶
ÇÂà çÅ À°êÅò ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ Á×ð Õ¯ÂÆ êåÆòðåÅ
ÇÂÃåðÆ ÇÂà ÇòÚ ÁÅêä¶ Úðé êÅ ç¶ò¶ å» ÇÂà ç¶
ÕÆàÅä± éÅô Ô¯ ÜÅä׶ å¶ Üñ êÇò¼åð Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ
ðÅܶ é¶ ò÷Æð ù Ô¹Õî ç¶ Õ¶ êåÆìðåÅ çÆ Ö¯Ü Õðé
ñÂÆ ÇÕÔÅ ÇÕ ÁÅêä¶ ðÅÜ ÇòÚ êåÆòðåÅ ÇÂÃåzÆ çÆ
íÅñ Õð¯ åÅÇÕ Ãð¯òð çÅ Üñ Ãò¼Û Ô¯ ÜÅò¶Í
ê¹¼Û êóåÅñ 寺 êåÅ ñ×Å ÇÕ ÇÂÕ òêÅðÆ ÔË
ܯ ÁÅî å½ð å¶ ìÅÔð ÔÆ ðÇÔ¿çÅ ÔË å¶ À°Ã çÆ êåéÆ,
êåÆòðåÅ ÔËÍ À°Ã ç¶ Øð ÜÅ Õ¶ ì¶éåÆ ÕÆåÆ ×ÂÆ
ÇÕ å°ÃÄ Ãð¯òð ç¶ Üñ ÇòÚ Úðé êÅò¯ åÅÇÕ Üñ
êÇò¼åð Ô¯ ÜÅò¶Í À°Ã é¶ ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ î˺ Ô¹ä êåÆòðåÅ
éÔÄ ðÔÆ ÇÕÀ°ºÇÕ î¶ð¶ êåÆ ÇÂÕ Ççé ñÂÆ ìÅÔð ׶
ԯ¶ Ãé å¶ ÇêÛ¯º î¶ðÅ íðÅ ÁÅÇÂÁŠܯ ì¿ìÂÆ ðÇÔ¿çÅ
ÃÆÍ À°Ô Á³ì ñË Õ¶ ÁÅÇÂÁÅ ÃÆÍ î˺ À°Ô Á³ì ÃÅð¶ ÁÅê
ÔÆ ÚÈê ñ¶ å¶ ÁÅêä¶ êåÆ òÅÃå¶ éÔÄ ð¼Ö¶, ÇÂÃ
ÕðÕ¶ îËù îÅë Õð ç¶äÅ ÇÕÀ°ºÇÕ î˺ ÁÅêäÅ êåÆòðåÅ
èðî ÔÅð ìËáÆ Ô»Í
ÇÂö åð·» ÚÅð ê³Ü æ» å¶ êóåÅñ ÕÆåÆ å¶
ÁÅÖð ÇÕö é¶ ç¼Ã êÅÂÆ ÇÕ ëñÅä¶ Çê³â ÇòÚ ÇÂÕ
Ú¿âÅñ ðÇÔ¿çÅ ÔË, À°Ã çÆ êåéÆ êåÆòðåÅ ÔËÍ ðÅܶ
ç¶ ÁÇèÕÅðÆ À°Ã Õ¯ñ êÔ¹¿Ú¶ å¶ ì¶éåÆ ÕÆåÆ ÇÕ Ãð¯òð
ÇòÚ å°ÔÅⶠÚðé êÅÀ°ä éÅñ Ãð¯òð çÅ Üñ êÇò¼åð
Ô¯ ÜŶ×Å, å°ÃÄ ÃÅⶠéÅñ Ú¼ñ¯, ÇÂÔ ìÅçôÅÔ çÅ
Ô¹Õî ÔËÍ À°Ã é¶ ÇÕÔÅ áÆÕ ÔË, ÇÂÔ ðÅܶ çÅ Ô¹Õî
ÔË êð¿å± î¶ð¶ òÅÃå¶ î¶ð¶ êåÆ êÌî¶ôð çÅ Ô¹Õî ÔÆ Ãí
寺 ò¼âÅ ÔËÍ À°Ô ìÅÔð ׶ ԯ¶ Ôé å¶ À°é·» çÆ
ÁÅÇ×ÁÅ Çìé» î˺ å°ÔÅⶠéÅñ éÔÄ ÜÅ ÃÕçÆÍ À°Ã
ç¶ êåÆ ù ì¹ñÅ Õ¶ ÇñÁ»çÅ Ç×ÁÅ å¶ ÃÅðÆ ×¼ñ
ÃîÞÅÂÆ ×ÂÆÍ À°Ã é¶ ÇÕÔÅ áÆÕ ÔË, ܶÕð ÁËÃÅ
êðÀ°êÕÅð çÅ Õ¿î ÔË å» îËù Õ¯ÂÆ ÇÂåðÅ÷ éÔÄ ÔËÍ,
î¶ðÆ êåéÆ Úðé êÅ ÃÕçÆ ÔË À°Ã êåÆòðåÅ ìÆìÆ
é¶ Ü篺 Ãðò¯ð ÇòÚ Úðé êŶ å» Ãð¯òð çÅ Üñ
Ãò¼Û å¶ Çéðîñ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÕÂÆ ê̶îÆÁ» çÅ ÇòÚÅð
Ô¹¿çÅ ÔË ÇÕ ÁËÃÅ òÆ Ô¯ Ü»çÅ ÔË? ÇÂÇåÔÅà ×òÅÔ ÔË
ÇÕ åz¶å¶ Ü¹× ÇòÚ ÃÌÆ ðÅî Ú¿çð ÜÆ Ü篺 ìéòÅà ռà
Õ¶ ÁÅ ðÔ¶ Ãé å» ÇðôÆÁ» é¶ ì¶ é åÆ ÕÆåÆ ÇÕ
îÔÅðÅÜ! ê³êÅÃð Ãð¯òð çÅ Üñ ÁêÇò¼åð Ô¯ Ç×ÁÅ
ÔË å¶ ÇÂà ÇòÚ ÕÆó¶ êË ×¶ Ôé å» ÃÌÆ ðÅî Ú¿çð
ÜÆ îÔÅðÅÜ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ å°ÃÄ ÇÂà ÇòÚ ÁÅêä¶ Úðé
êÅò¯, áÆÕ Ô¯ ÜÅò¶×Å, êð áÆÕ éÅ Ô¯ÇÂÁÅ å¶ ë¶ð
ÇÕÔÅ ÇÕ å°ÃÄ íÆñäÆ ù ÕÔ¯, À°Ã ç¶ Úðé ê¹ÁÅúÍ
Ü篺 íÆñäÆ é¶ Úðé êŶ å» Üñ êÇò¼åð Ô¯ Ç×ÁÅÍ
ÃÅôåð» çÅ î¼å ÔË ÇÕ êåÆòðåÅ ÇÂÃåðÆ À°Ô
Ô¹¿çÆ ÔË ÇÜÃ é¶ ÕçÆ êðŶ îðç çŠùêé¶ ÇòÚ òÆ
ÇÚ¿åé éÅ ÕÆåÅ Ô¯ò¶, À°Ã ç¶ åê çÅ ÃçÕÅ À°Ã çÅ
êåÆ ê¿Ü Ô÷Åð ÃÅñ åÕ Ãòð× í¯×çÅ ÔËÍ ÇÜÃ
ÇÂÃåzÆ é¶ êðŶ îðç çÅ ÇÚ¿åé å» Ã¹êé¶ ÇòÚ ÕÆåÅ
Ô¯ò¶ êð À°Ã çÅ Ã¿× éÅ ÕÆåÅ Ô¯ò¶ å» À°Ã êåéÆ
çÅ êåÆ ê³Ü ý ÃÅñ Ãòð× í¯×çÅ ÔËÍ
ÇÂö åð·» ÇÂÕ Ô¯ð ÇÂÇåÔÅÃÕ Ç÷Õð ÔË ÇÕ ðÅÜÅ
í¯Ü ÇÂÕ ìÔ¹å ÇÂéÃÅë êÿç å¶ èðîÆ ðÅÜÅ ÃÆÍ
ÁÅêäÆ êðÜÅ ç¶ ç¹Ö Ã¹Ö ù ç¶Öä ñÂÆ À°Ô ðÅå ç¶
Ã ìÆð ïÅåðÅ ÕÇðÁÅ ÕðçÅ ÃÆÍ ÇÂà åð·» Ü篺 À°Ô
ÇÂÕ Ççé í¶Ã òàÅ Õ¶ ìÆð ïÅåðÅ Õð ÇðÔÅ ÃÆ å»
À°Ô ç¶ÖçÅ ÔË ÇÕ ÇÂÃåzÆ ç¶ Õ¯ñ À°Ã çÅ êåÆ À°Ã
çÆ ñ¼å çÅ ãÅÃäÅ ñÅ Õ¶ ù¼åÅ ÇêÁÅ ÔË Áå¶ Õ¯ñ
À°é·» çÅ Û¯àÅ ÇÜÔÅ ìÅñÕ Ö¶â ÇðÔÅ ÔËÍ ÃðçÆ çÅ
î½Ãî Ô¯ä ÕðÕ¶ æ¯ó·¶ ëÅÃñ¶ å¶ ÇÂÕ Õ°¿â ÇòÚ ñÕó»
ð¼Ö Õ¶ Á¼× ìÅñÆ Ô¯ÂÆ ÔË ÇÜà çÅ Ã¶Õ À°é·» ù ÃðçÆ
寺 ìÚÅ ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂåé¶ ù ìÅñÕ Ö¶âçÅ Ö¶âçÅ Á×éÆ
Õ°¿â òñ ÚñÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÃåzÆ ÁÅêä¶ êåÆòðåÅ
èðî ÇòÚ ÕÅÇÂî ÃÆ å¶ À°Ã é¶ Ã¯ÇÚÁÅ ÇÕ Ü¶Õð À°Ô
À°áçÆ ÔË å» êåÆ çÆ éÄç ÇòÚ ÇòØé ê˺çÅ ÔË å¶
ܶÕð éÔÄ À°áçÆ å» ìÅñÕ Á¼× ÇòÚ Ãó ÜÅò¶×ÅÍ
À°Ã ç¶ ò¶Öç¶ ò¶Öç¶ ìÅñÕ Á×é Õ°¿â ÇòÚ êÌò¶ô Õð
Ü»çÅ ÔËÍ æ¯ó·Æ ç¶ð ìÅÁç À°Ã çÅ êåÆ À°áçÅ ÔË å¶
ì¼Ú¶ ìÅð¶ ê¹ÛçÅ ÔË å» À°Ã é¶ ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ À°Ô å»
Á×é Õ°¿â ÇòÚ êÌò¶ô Õð Ç×ÁÅ å» êåÆ ì¹ðÅ íñÅ
ÕÇÔ¿çÅ Ô¯ÇÂÁÅ Á×é Õ°¿â òñ ù Ü»çÅ ÔË, ÕÆ ò¶ÖçÅ
ÔË ÇÕ ìÅñÕ Á×éÆ Õ°¿â ÇòÚ Ö¶â ÇðÔÅ ÔËÍ Ü篺 À°Ã
ù Ú¹¼Õä ñ×çÅ ÔË å» Á×éÆ êðÚ¿â Ô¯ Õ¶ À°Ã òñ
35
ù íÜçÆ ÔË íÅò Á×éÆ çÆÁ» ñÅà» À°Ã òñ ù ÷¯ð
çÆ ÁÅÀ°ºçÆÁ» Ôé À°Ô âð Ü»çÅ ÔË êð Ü篺 À°Ô
êåÆòðåÅ ÇÂÃåzÆ À°Ã ìÅñÕ ù Ú¹¼Õä ñÂÆ Ü»çÆ ÔË
å» À°Ô ÃÇÔÜ éÅñ À°Ã ìÅñÕ ù ÇÜÀ°º çÅ ÇåÀ°º
Á×éÆ ÇòÚ¯º Õ¼ã ÇñÁÅÀ°ºçÆ ÔËÍ ÇÂÔ ØàéÅ ç¶Ö Õ¶
ðÅÜÅ í¯Ü À°Ã ç¶ êåÆòðåÅ èðî 寺 Ö¹ô Ô¯ Õ¶
éîÃÕÅð ÕðÕ¶ Úñ¶ Ü»ç¶ ÔéÍ
ÃåÆ ÁéÃÈÔÆÁ» òÆ ê¹ðÅåé Ã çÆ ÇÂÕ îÔÅé
êåÆòðåÅ ÇÂÃåzÆ Ô¯ ×¹÷ðÆ ÔË ÇÜà çÅ êåÆ Çê³×ñÅ
ÃÆ å¶ Ú¼ñä Çëðé 寺 ÁÃîð¼æ ÃÆÍ ÇÂÕ Ççé À°Ô
ÁÅêä¶ Çê¿×ñ¶ êåÆ ù à¯Õð¶ ÇòÚ êÅ Õ¶ ÇÃð å¶ Ú¹¼Õ
Õ¶ ñË ÜÅ ðÔÆ ÃÆ å» ÁÚÅéÕ À°Ã çÅ à¯ÕðÅ î»âò
ÇðôÆ çÆ ÃÈñÆ éÅñ àÕðÅ Ç×ÁÅ ÇÜà ù ÇÕö ÕÅðé
òà ÃÈñÆ çÆ Ã÷Å ÇîñÆ Ô¯ÂÆ ÃÆÍ à¼Õð Ô¯ä éÅñ
î»âò ÇðôÆ ù ÃðÆðÕ Õôà Ô¯ÇÂÁÅ å¶ ìÔ¹å ´¯Çèå
Ô¯ Õ¶ ÁéÃÈÔÆÁÅ ù ÃðÅê ç¶ ÇçåÅ ÇÕ ÇÜÃù 屿 ÇÃð
å¶ Ú¹¼ÕÆ ÇëðçÆ Ô˺, Ççé Úó·ç¶ ÃÅð ÇÂà çÆ î½å Ô¯
ÜÅò¶×ÆÍ ÇÂÔ Ã¹ä Õ¶ ÃåÆ ÁéÃÈÔÆÁÅ é¶ êÌíÈ Á¼×¶
ì¶éåÆ ÕÆåÆ ÇÕ Ô¶ êÌíÈ! ܶÕð î˺ ÁÅêä¶ êåÆòðåÅ
èðî ÇòÚ ÕÅÇÂî Ô» å» Õ¼ñ· ù ÃÈðÜ À°çË éÅ Ô¯ò¶
å¶ ÇÂö åð·» Ô¯ÇÂÁÅÍ Ã¿ÃÅð ÇòÚ Á³èÕÅð ÛÅ Ç×ÁÅ,
ç¹ÖÆÁ» çÆ ÚÆÖ ê¹ÕÅð êÌíÈ ç¶ çðìÅð ÇòÚ êÔ¹¿ÚÆ,
êÌíÈ ÜÆ ç¶ æÅê¶ Ô¯Â¶ Çå¿é¶ î¹Ö ç¶òå¶ ìÌÔîÅ ÜÆ, Çòôù
ÜÆ Áå¶ Çôò ÜÆ À° Ã ç¶ Ãéî¹ Ö ÔÅ÷ð Ô¯  ¶ å»
ÁéÃÈÔÆÁ» é¶ ÒÜÆ ÁÅÇÂÁ» ÁÅÇÖÁÅ, éîÃÕÅð ÕÆåÆ,
ÕÇÔä ñ¼×Æ ÁÅê ÜÆ é¶ ÇÕò¶º çðôé Ççå¶? ÕÇÔä
ñ¼×¶, ÁÃÄ å¶ð¶ êåÆòðåÅ èðî 寺 êÌÿé Ô» å¶ òð
Çç¿ç¶ Ô», å¶ð¶ êåÆ ù é½ ìð é½ Õðç¶ Ô» å¶ ÇÂà çÆ
î½å éÔÄ Ô¯ò¶×Æ, 屿 ÁÅêäÅ ìÚé òÅêà ñËÍ ÕÇÔä
ñ¼×Æ, îÔÅðÅÜ! îËù ÇÂà ÇòÚ Õ¯ÂÆ ÇÂåðÅ÷ éÔÄÍ
ÇÂà åð·» ÃÈðÜ À°çË Ô¯ÇÂÁÅ å¶ Ã¿ÃÅð ÇòÚ ÜÆòé
ñÇÔð òÅêà ÁÅÂÆÍ ÇÂÔ À°Ã ç¶ êåÆòðåÅ èðî çÆ
ÔÆ ÕðÅîÅå ÃÆ ÇÕ À°Ã é¶ ÁÅêä¶ êåÆ ù êÌíÈ êÅïº
ÜÆòé çÅé ÔÆ éÔÄ ñË Õ¶ ÇçåÅ Ãׯº Áð¯× òÆ ÕðòÅ
ÇçåÅÍ
ìÅìÅ ëðÆç ÜÆ ìÅð¶ òÆ ÇÂÇåÔÅÃÕ Ç÷Õð ÔË ÇÕ
êÇÔñÆ òÅð åê¼ÇÃÁÅ ÕðÕ¶ Ü篺 òÅêà êðå ðÔ¶ Ãé
å» ðÃå¶ ÇòÚ ÇÚóÆÁ» ù îÅð ÇÜòÅñä êðåÅòÅ ñËä
éÅñ Á³çðÈéÆ ôÕåÆ çÅ îÅä êÌÅêå Ô¯ Ç×ÁÅÍ Á¼×¶
ÜÅ Õ¶ Çê³â ç¶ ìÅÔð ÇÂÕ ìÆìÆ ÖÈÔ ÓÚ¯º êÅäÆ Õ¼ã
Õ¶ ìÅÔð ù¼à ðÔÆ ÃÆ êð¿å± À°Ã çÅ ëðÆç ù êÅäÆ
ÇêñÅÀ°ä ñÂÆ îé éÔÄ ÕÆåÅ Ãׯº Ç¿å÷Åð Õðé ñÂÆ
ÇÕÔÅÍ ÁËé¶ ù ÇÂÕ Ô¯ð î¹ÃÅÇëð ÖÈÔ å¶ êÅäÆ êÆä
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
ñÂÆ ÁÅÇÂÁÅ å» À°Ã ìÆìÆ é¶ À°Ã ù êÅäÆ ÇêñÅ
ÇçåÅÍ åê¼ÇÃÁÅ ç¶ ìñ ÕÅðé, ëðÆç ÜÆ ù Á³çðÈéÆ
ôÕåÆ é¶ Ô¹ñÅðÅ îÅÇðÁÅ å¶ ìÆìÆ å¶ Ç×ñÅ ÕÆåÅ ÇÕ
ìÆìÅ! î˺ ÇÕ¿éÆ ç¶ð 寺 Öó·Å Ô», îËù êÅäÆ ÇÕÀ°º éÔÄ
ÇêñÅÇÂÁÅ? åËù êåÅ ÔË î˺ ÃðÅê ç¶ ÇçÁ»×ÅÍ ìÆìÆ
é¶ ÇÕÔÅ, ìÅìÅ ÜÆ! ÇÂÔ ÇÚóÆÁ» éÔÄ Ôé ÇÜé·» ù
îÅð Ççúº×¶ å¶ ë¶ð ÇÜ¿çÅ Õð Ççúº×¶Í ÇÂÔ ìÚé ùä
Õ¶ À°Ã çÅ ×¹¼ÃÅ á§ãÅ Ô¯ Ç×ÁÅ å¶ ÇéîðåÅ ÇòÚ ÁÅ
Ç×ÁÅÍ ÕÇÔä ñ¼×Å, ìÆìÆ! åËù ÇÕà åð·» êåÅ ñ×
Ç×ÁÅ ÇÕ î˺ ÇÂÔ Õ½åÕ ÕÆåÅ ÔË? ÕÇÔä ñ¼×Æ, î˺
êåÆòðåÅ ÇÂÃåzÆ Ô» å¶ ÇÂÔ ôÕåÆ îËù êåÆ Ã¶òŠ寺
êÌÅêå Ô¯ÂÆ ÔËÍ ìÅìÅ ëðÆç ÜÆ é¶ ÇÃÜçÅ ÕÆåÅ Áå¶
ÇÕÔÅ, ìÆìÆ! 屿 è¿é Ô˺, ÇÜÔóÆ ôÕåÆ î˺ ìÅð» ÃÅñ
åê ÕðÕ¶ êÌÅêå ÕÆåÆ ÔË, 屿 ÃÇÔܶ ÔÆ ÇÕà åð·» ÇÂÔ
ÁòÃæÅ êÌÅêå Õð ñÂÆ ÔË? À°Ã é¶ ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ î¶ð¶
êåÆ íÜé ì¿ç×Æ Õðé òÅñ¶, èðî çÆ ÇÕðå Õðé
òÅñ¶, é¶Õ Ççñ ÇÂéÃÅé ÔéÍ À°Ô ÇÕö éÅñ ÂÆðÖÅ,
çÉËô éÔÄ ðÖç¶ å¶ éÅ ÔÆ Çé§ÇçÁÅ, Ú¹×ñÆ Õðç¶ ÔéÍ
ÇÂÕ Ççé ÁÚÅéÕ ðÅå ù À°é·» é¶ êÅäÆ î³Ç×ÁÅ å¶
î˺ êÅäÆ ñË ÁÅÂÆ å» ò¶ÇÖÁÅ À°Ô ýº ׶ ÔéÍ î˺ ÇÂö
åð·» êÅäÆ ñË Õ¶ ÃÅðÆ ðÅå Öó·Æ ðÔÆ ÇÕ éÄç ÇòÚ¯º
Ü篺 òÆ À°áä׶ å» êÅäÆ êÆ ñËä×¶Í Ü篺 Á³ÇîÌå ò¶ñ¶
À°á¶ å¶ î¶ð¶ Ô¼æ ÇòÚ êÅäÆ çÅ ×ñÅà ç¶Ö Õ¶ ÔËðÅé×Æ
éÅñ ê¹ÇÛÁÅÍ î˺ ç¼ÇÃÁÅ å°ÃÄ ðÅå éÄç ÇòÚ ÁÚÅéÕ
êÅäÆ î³Ç×ÁÅ ÃÆ å¶ î˺ ïÇÚÁÅ ÇÕå¶ ë¶ð éÅ î³× ñËä,
î˺ ÇÂö åð·» ÁÅê çÆ Ã¶òÅ ÇòÚ Öó·Æ Ô»Í
À°Ô öòŠ寺 êÌÿé ԯ¶ å¶ ÇÂÔ ìÖÇôô Ô¯ ×ÂÆ
ÇÜà ÕðÕ¶ ÁÅê ù ÇÂÔ ÕÇÔ Õ¶ àÅñäÅ ÇêÁÅ ÇÕÀ°ºÇÕ
À°Ã ò¶ñ¶ î¶ðÆ íËä ç¶ Øð ù Á¼× ñ¼×Æ Ô¯ÂÆ ÃÆ, êÅäÆ
÷îÆé å¶ ÇÂà ÕðÕ¶ â¯ñ ðÔÆ ÃÆ å¶ Á¼× ì¹ÞÅ ðÔÆ
ÃÆÍ À° Ã î¹ Ã ÅÇëð ù îË º êÅäÆ êÇÔñ» ÇÂà ñÂÆ
ÇêñÅÇÂÁÅ ÃÆ ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ã ç¶ À°Ô ÇçìÝ é¶åð éÔÄ
Ãé êð å°ÃÄ å» Ö¹çÅ çÆ ì¿ç×Æ òÅñ¶ ÃÆ ÇÂà ñÂÆ
Ç¿å÷Åð ÕðòÅÇÂÁÅ ÃÆÍ Ã¯ î˺ ÇÂà ׹ÃåÅÖÆ çÆ îÅëÆ
ÚÅÔ¹¿çÆ Ô»Í ëðÆç ÜÆ À°Ã ç¶ êåÆòðåÅ èðî å¶
ìÇñÔÅð Ô¹¿ç¶ ԯ¶ Á¼×¶ Úñ ê¶Í
êåÆòðåÅ èðî çÆ îÇÔîÅ ù çðÃÅÀ°ä òÅñÅ
ÇÂÕ Ô¯ð êÌÃ¿× òÆ ÇÂö êÌæÅÇ òðéä ÔË Ü¯ ÇÕ ÇüÖ
Ü×å ÇòÚ ÁÅî å½ð å¶ ÃÅð¶ ÇÂà çÆ ÜÅäÕÅðÆ ðÖç¶
ÔéÍ ÃÌÆ çðìÅð ÃÅÇÔì Á³ÇîÌåÃð çÅ êÇò¼åð Ãð¯òð
ÇÂÕ êåÆòðåÅ ìÆìÆ ðÜéÆ ÕðÕ¶ ÔÆ êÌ×à Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ
ìÆìÆ ðÜéÆ ê¼àÆ ç¶ ðÅܶ ç¹éÆÚ¿ç çÆÁ» üå ñóÕÆÁ»
ÇòÚ¯º Ãí 寺 Û¯àÆ ÃÆ ÇÜÃù ÁÅêäÆ êÌÅñìè Áå¶
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
36
òÅÇÔ×¹ðÈ å¶ êÈðé íð¯ÃÅ ÃÆ, À°Ã ç¶ ÇÂà íð¯Ã¶ å¶
Ççzó·åÅ ù êðÖä òÅÃå¶ À°Ã ç¶ ÇéðçÂÆ ÇêåÅ é¶ À°Ã
çÅ ÇòÁÅÔ ÇÂÕ Çê³×ñ¶ éÅñ Õð ÇçåŠܯ éÅ ÔÆ Õ°Þ
ì¯ñ ÃÕçÅ ÃÆ, éÅ ÔÆ Úñ Çëð ÃÕçÅ ÃÆ, éÅ ÔÆ
ÁÅêäÆ ÇÕÇðÁÅ Õð ÃÕçÅ ÃÆÍ ðÜéÆ À°Ã ù ÁÅêäÅ
êåÆ êÌî¶ôð ÃîÞ Õ¶ À°Ã çÆ Ã¶òÅ ÕðçÆ ðÔÆ, Ãî»
¦ØçÅ Ç×ÁÅ å¶ À°Ã é¶ Áé¶Õ» î¹ôÕñ» ç¶ ìÅòÜÈç
òÆ ÁÅêäÅ êåÆòðåÅ èðî ÕÅÇÂî ð¼ÇÖÁÅ å¶ ÁËö íËó¶
(adverse) ÔÅñÅå ÇòÚ òÆ ÜÆòé ìåÆå ÕðÕ¶ ÇÂÃ
ù êÌíÈ çÅ íÅäÅ î³éçÆ ðÔÆÍ ç¶òé¶å éÅñ À°Ô ÇÂÕ
Ççé ðÅîçÅÃê¹ð, ÇÜæ¶ Ú½æ¶ êÅåôÅÔ ÃÌÆ ×¹ðÈ ðÅîçÅÃ
ÜÆ çÅ ÇéòÅà ÃÆ, À°æ¶ êÔ¹¿Ú ×ÂÆÍ ÁÅêä¶ êåÆ ù
ìÅÔð ÔÆ çÈð Çò¼æ À°å¶ ÇÂÕ ì¶ðÆ ç¶ çðÖå ԶỠÇìáÅ
Õ¶ â¶ð¶ ÇòÚ êÔ¹¿Ú ×ÂÆ å¶ À°æ¶ öòÅ ÕðçÆ ðÔÆ, Õ°Þ
Ã ÇêÛ¯º ×¹ðÈ Õ¶ ¦×ð ÇòÚ¯º êåÆ òÅÃå¶ êÌôÅç¶ ñË
ñ¶Í
À°èð À°Ã ç¶ êåÆòðåÅ èðî ù êÅñä å¶ Ã¶òÅ
çÅ ëñ ñ¼×ä çÅ Ãî» òÆ ÁÅ Ú¹ÇÕÁÅ ÃÆÍ À°Ã ç¶
êåÆ é¶ ìËÇáÁ» ÇÂÕ ÁÜÆì Õ½åÕ ç¶ÇÖÁÅ ÇÕ ì¶ðÆ ç¶
տ㶠ۼêó ÇòÚ ÕÅñ¶ Õ» ÇÂôéÅé ÕðÕ¶ ÇÚ¼à¶-Ãë¶ç
Ô¯ Õ¶ ÇéÕñ ðÔ¶ ÔéÍ À°Ã é¶ òÆ ÇÔ³îå ÕÆåÆ å¶
ÇØÃðçÅ Ô¯ÇÂÁÅ Û¼êó Õ¯ñ êÔ¹¿ÇÚÁÅ å¶ ÇéðäÅ Õðé
ñÂÆ ÁÅêäÆ ÇÂÕ À°º×ñ êÅäÆ ÇòÚ êÅÂÆ å¶ æ¯ó·Æ ç¶ð
ìÅÁç ç¶ÇÖÁÅ å» Áð¯× Ô¯ ×ÂÆÍ À°Ãù Ô½ºÃñÅ Ô¯ÇÂÁÅ
å¶ æ¯ó·Æ Ô¯ð ÇÔ¿îå ÕðÕ¶ êÈðÆ åð·» éÅñ Û¼êó ç¶ Üñ
ÇòÚ ÁÅêä¶ ÃðÆð çÅ ÇÂôéÅé ÕðÅÇÂÁÅ, À°Ã çÅ
ÃðÆð Õ¿Úé òð×Å Ô¯ Ç×ÁÅ ÇÜò¶º ÇÕ Õ» Կû òð׶
Ô¯ Õ¶ ÇéÕñ ðÔ¶ ÃéÍ
ÇÂèð ðÜéÆ Ü篺 Õ¯ñ êÔ¹¿ÚÆ å» À°Ã ç¶ à¯Õð¶
Õ¯ñ ÇÂÕ Ã¹¿çð é½ÜòÅé ù ç¶Ö Õ¶ ÔËðÅé Ô¯ ×ÂÆ å¶
îé ÇòÚ ÇòÚÅð ÁÅÂÆ ÇÕ ÇÂÃ é¶ î¶ð¶ êåÆ ù îÅð
ÇçåÅ Ô¯ò¶×ÅÍ À°Ã ù ê¹ÇÛÁÅ, 屿 Õ½ä Ô˺ å¶ î¶ðÅ êåÆ
ÇÕæ¶ ÔË? À°Ã é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ðÜéÆ! î˺ ÔÆ å¶ðÅ Çê¿×ñÅ
êåÆ Ô», êÌîÅåîÅ é¶ å¶ðÆ åê¼ÇÃÁÅ ù ëñÆíÈå ÕÆåÅ
ÔË î˺ Á½Ô ÃÅî·ä¶ òÅñÆ ÛêóÆ ÇòÚ ÇÂôéÅé ÕðÕ¶ éò»
éð¯ÁÅ å¶ Áð¯× Ô¯ Ç×ÁÅ Ô»Í À°Ãù ÕÅò» ç¶ ÇÚ¼à¶
Ô¯ä òÅñÆ ÃÅðÆ òÅðåÅ ç¼ÃÆ å¶ ÇéôÅéÆ òܯº ÁÅêäÆ
À°º×ñ òÆ ÇòÖÅÂÆ Ü¯ À°Ã é¶ ð¼Ö ñÂÆ ÃÆ å¶ À°Ã ç¶
ÃÅî·ä¶ Üñ ÇòÚ êÅ Õ¶ ÇòÖÅÂÆ, À°Ô áÆÕ Ô¯ ×ÂÆÍ
êð ðÜéÆ ù Çëð òÆ ïÕÆé éÅ ÁÅÇÂÁÅÍ ÕÇÔä
ñ¼×Æ å±¿ îËù è¯ÖÅ ÇçåÅ ÔË, 屿 î¶ð¶ êåÆ ù îÅð Õ¶
ù¼à ÇçåÅ ÔË, î˺ åËù ×¹ðÈ ç¶ çðìÅð ÇòÚ ê¶ô Õð»×Æ
å¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ å¯º ÇÂéÃÅë ÕðòÅò»×ÆÍ
(ìÅÕÆ ê³éÅ EC å¶)
 ÇÜà çË Ô¯òË òÇñ ù Õç¶ é ÔÅðçÅ
ÿå òÇðÁÅî ÇÃ¿Ø ÜÆ
À°åÅðÅ ÕðåÅ - ìÆìÆ ç¶Çò¿çð Õ½ð
(ñóÆ Ü¯óé ñÂÆ ç¶Ö¯, ÜéòðÆ Á³Õ ê³éÅ - EB )
ÜÔ» åÔ» ÃîÅé¶ Í
ôìç ùðå ç¶ éÅñ ìÔ¹å ÃÅðÆÁ» ÚÆ÷» ç¶Öä
ÇÞñÇîñ çÅîéÆ, ÇðîÇÞî ìðÃË,
òÅÃå¶ òÆ ÁŪçÆÁ» Ôé, ùäé òÅÃå¶ òÆ ÁŪçÆÁ»
ÔÇà êÌí ÇîñË ÇéðÅðŨ
ÔéÍ òÆÚÅð ç¶ éÅñ Ô½ñÆ-Ô½ñÆ î³éä ç¶ éÅñ À°Ô
ÕÔ¹ éÅéÕ Üì åå° ìÆÚÅÇðÁÅ
ÁòÃæÅ êÌÅêå Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ ÇÂÕ æ» ÁËÃÅ ë¹ðîÅé
åì êÌ×ÇàÁÅ íÅé ÇéðÅðŨ
ÁŪçÅ ÔË ÇÕ - ì¿Õ éÅð ÕË Á³åÇð ÜÅÇÂ
çÆêÕ ÜÅð Çìé å¶ñ¶ íÀ°ð ç¶Ö ñêàÅé¶Í êÛî ÇçÇà ÕÆ Ãí ùè êÅǨ
À°Ô ÇÜÔóÆ ÁòÃæÅ ÔË À°Ã æ» çÅ Ç÷Õð ÔË - ÇéÞð ÞðË Üñ êÆòË ÁØÅÇÂ
ÇÂÔ Øà íÆåð ܯå êð×ÅÃÆ ç¶Ö ñ¯Ç À°ðÞÅ鶨 íòð ×¹ëÅ ÕË ØÅÇà ÃîÅǨ
éÅéÕ Ü¯å ðñÆ Ã¿× Ü¯åÇÔ, åì ìÌÔî ðÈê êÌ×àÅ鶨 ê³éÅ - EG, êÌÅä ÿ×ñÆ
ê³éÅ - EG, êÌÅä ÿ×ñÆ Ô¯Â¶ î¹Õ¿ç Õîñ ñêàÅéÅ
åÅ éÅéÕ êðî åå åì ÜÅéÅÍ
À°Ã ò¶ñ¶ êðî ܯå ÇòÚ Ü¯å ðñçÆ ÔËÍ À°Ã ò¶ñ¶
Á³åÇð ù¿é§ ìÅÔÇð ù¿é§ Çåzíòä ù¿é îù¿é§¨
ÃÅð¶ ç¶òå¶ ÁÅÀ°ºç¶ Ôé ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì ÇòÚ ÇÂÕ ÁËÃÅ ÚÀ°æ¶ ù¿éË Ü¯ éð¹ ÜÅäË åÅ ÕÀ° êÅê¹ é 깿駨
ôìç ÁŪçÅ ÔË ÇÜà ÇòÚ Ö¯ñ· Õ¶ çÇÃÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË ØÇà ØÇà ù¿é ÕÅ ÜÅäË í¶À°¨
ÇÕ ÇÕÔó¶ ÇÕÔó¶ ç¶òå¶ ÇÕÔó¶ ÇÕÔó¶ òÅÔé» å¶ ÁÅªç¶ ÁÅÇç ê¹ðÖ¹ Çéð¿Üé ç¶À°¨ ê³éÅ - IDC
ÔéÍ ÇÕÔóÅ ÔÅæÆ å¶ ÁŪçÅ ÔË, ÇÕÔóÅ ÚÈÔ¶ å¶
ÇÂÔ òÆÚÅð ÇÕ毺 ÇîñçÆ ÔË?
ÁŪçÅ ÔË Í À° à ÇòÚ ÃÅð¶ ç¶ ò ÇåÁ» çÅ Ç÷Õð
ÁŪçÅ ÔË - ÃÇå×¹ð å¶ êŶ òÆÚÅðÅ
ù¿é ÃîÅÇè ÃÚ¶ Øð ìÅðŨ
éÀ° çð îÈ¿ç ÕÅÇÂÁÅ Ãî ðÅÖË,
éÅéÕ Çéðîñ éÅç¹ Ãìç è¹Çé
çÃòË Ãà ØÇð ÃÔÜ ìÃË Í
ÃÚ¹ ðÅîË éÅÇî ÃîÅÇÂçŨ ê³éÅ - A@CH
Õ¯à Üéî ÁØ Ãí ÕÅàË,
íÆåÇð Õ¯à ×¹ëÅ Øð ÜÅÂƨ
Ã¹Ö îé Á³çÇð ÃÇÔÜ ðÃËÍ
éÀ° Øð æÅê¶ Ô¹ÕÇî ðÜÅÂƨ
ê³éÅ - EG, êÌÅä ÿ×ñÆ
çÃòË ê¹ðÖ¹ Áñ¶Ö¹ ÁêÅðÆ ÁÅê¶ ÁñÖ¹ ñÖÅÇÂçŨ
Üéî» Üéî» ç¶ ÕÆå¶ Ô¯Â¶ êÅê» çÅ éÅô Ô¯ Ç×ÁÅÍ ê³éÅ - A@CC
ÕÇéÕ î³çð, ðåé ÕÆ ÇÃÔÜÅ, ÇÞñÇîñ ÇÞñÕË Ú¿ç¹ é åÅðŨ
éÅéÕ Õòñ êÌ×ÅÇà ÔÃ˨ ÃÈðÜ ÇÕðÇä é ÇìܹÇñ ×ËäÅðŨ
ê³éÅ - EG, êÌÅä ÿ×ñÆ ÁÕæÆ ÕæÀ° ÇÚÔé° éÔÆ Õ¯ÂÆ
ÁËéŠù¿çð À°Ô æ» ÔË Ü¯ çÇÃÁÅ ÔÆ éÔÄ ÜÅ êÈÇð ðÇÔÁÅ îÇé íÅÇÂçŨ ê³éÅ - A@CC
ÃÕçÅÍ ðåé» çÆÁ» öܻ Ôé, Ã¯é¶ çÅ î³çð ÔË, ÃÅèÿ×å ÜÆ ÇÜà ù ÇÂà ÁòÃæÅ çÆ êÌÅêåÆ
ÃÇÔÜ ÁòÃæÅ çÅ ðà îÅäçÅ ÔË - Ô¯ ÜÅò¶, À°Ô ÁòÃæÅ ÃÇÔÜ ÃîÅè ÕÔŪçÆ ÔËÍ Á¼Ö»
îé±ÁÅ Áé åé ÜÅé é ç¶Âƨ Ö¹ñ·ÆÁ» éÅñ òÆ ÃîÅèÆ ñ¼×Æ ðÇÔ¿çÆ ÔË, Á¼Ö» ì¿ç
ìÆÜ î³å¹ ÚÆÇé îÇå ñ¶ÂÆ éÅñ òÆÍ Ã¯ ÁËÃÆ ÃÇÔÜ ÃîÅèÆ ÇòÚ ÃÇæå ԯ¶
Ãí Ç¿çÌÆ ÕÀ° Ö¯ÇÜ ìÆÚÅðË éÅîç¶ò ÜÆ íÈå íÇòÖå, òðåîÅé, ÕÅñ, î˺, 屿 Ãí
åÃÕð ê¿Ú ôìÇç ÿØÅðË, ù í¹¼ñ ׶, ÃðÈê çÆ ÃÇæåÆ ÇòÚ ìËᶠÔéÍ
ÃÔÃÅ ÜÅñ Õð¶ Ãí Û¯ÂÆ éÅéÕ åì ÁéíË îÇå Ô¯Âƨ Á¼Ü ìÔ¹å Ççé Úó· Ç×ÁÅ, é¶åz ì¿ç Õðç¶ Ôé
ê³éÅ - EG, êÌÅä ÿ×ñÆ
ë¶ð ùðÇå Á³çð ù ÚñÆ Ü»çÆ ÔËÍ ÇÂà ù ÁÅåî ðÃ
ÇÜ¿é¶ òÆ Ã¿Ã¶ é¶, ÃÅÇðÁ» çÆ Ã¹ÁÅÔ ìäÅ Çç¿çÅ ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ
ÔË - ÜÅñ Õ¶ - ÁÅåî ðà ÇÜÔ ÜÅéÔÆ, ï ÔË õÅñà ç¶ò¨
Ãðòð ù¿Çé ìé¶ ÃÔ¿Ãçñ íòð ×¹ëÅ î×éÅé¶Í êÌí îÇÔ, î¯ îÇÔ, åÅà îÇÔ, ð¿ÚÕ éÅÔé í¶ò¨
ÁÇå ÇÚåÌ ÃÅñ ìéÆ îÇÔñÆ ìð (Ãðì ñ¯Ô ×Ì¿æ ÓÚ¯º)

ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A

37
 ÁÃÄ å» ÖÅñö ÁËò¶º ÔÆ ìäÆ ìËá¶ Ô»Í ìà çÅó·Å
ð¼Ö ÇñÁÅ, ÇÕðêÅé êÅ ñÂÆ, ÕÅñ¶ êÆñ¶ Õ¼êó¶ êÅ
ñ¶; ìÂÆ å±¿ Õ½ä Ô˺? ÜÆ î˺ ÖÅñÃÅ Ô»Í îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶
ÕÆ ÖÅñÃÅ é¶ó¶ ÇÜÔÆ ×¼ñ ÔË? ÖÅñÃÅ ÁËéÆ é¶ó¶ éÔÄ
ÔË -
ÁÅåî ðà ÇÜÔ ÜÅéÔÆ, ï ÔË õÅñà ç¶ò¨
êÌí îÇÔ, î¯ îÇÔ, åÅà îÇÔ, ð¿ÚÕ éÅÔé í¶ò¨
(Ãðì ñ¯Ô ×Ì¿æ ÓÚ¯º)
ÖÅñÃÅ å» î˺ òÆ Ô»Í
õÅñÃÅ î¶ð¯ ðÈê ÔË õÅè
õÅñö îÇÔ Ô½ Õð½ ÇéòÅè (Ãðì ñ¯Ô ×Ì¿æ ÓÚ¯º)
é¶ó¶ ÇÜÔÅ ÔÆ ÖÅñö ù ðÖçËÍ ÕÆ î³÷ñ å¶ êÔ¹¿Ú
Ç×ÁÅ? ÇÂÔ å» ÇëéÅÔ ÇëñÅÔ ÔË ÇÜæ¶ ÁÅêäÅ ÁÅê
Õ°Þ ìÚçÅ ÔÆ éÔÄ ÔËÍ ÇÂö ÕðÕ¶ îÔÅðÅÜ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé-
êÇÔñÅ îðä° ÕìÈÇñ ÜÆòä ÕÆ ÛÇâ ÁÅè
Ô¯Ô¹ ÃíéÅ ÕÆ ð¶ä°ÕÅ åÀ° ÁÅÀ° ÔîÅðË êÅÇè
ê³éÅ - AA@B
Ô¿×åÅ îîåÅ ÇòÚ ÜÆÀ±ºçÅ ðÇÔ Õ¶ ë¶ð éÔÄ
ÖÅñÃÅ êçòÆ åÕ êÔ¹¿Ú ÃÕçÅ, åËù îð Õ¶, Çîà Õ¶
ÁÅÀ°äÅ êËäÅ ÔËÍ ÕÇÔ¿çÅ ÜÆ ÃðÆð ç¶ Õ¶? êð íÅÂÆ
ë¶ð å¶ðÅ ÃÈÖôî ÃðÆð ìÚ ÜÅò¶×Å, ÕÅðé ÃðÆð ìÚ
ÜÅò¶×Å, Á³åôÕðä ìÚ ÜÅò¶×Å, ë¹ðé¶ ìÚ ÜÅä׶,
ÿÃÕÅð ìÚ ÜÅä׶; 屿 å» îÇðÁÅ ÔÆ éÅÍ îÅðéÆ ÔË
å» ÔÀ°îË îÅð, ÇÜÔóÆ å¶ð¶ Á¿çð î˺ ìäÆ Ô¯ÂÆ ÔË À°Ã
ù îÅðÍ î˺ å¶ðÅ ÃðÆð éÔÄ îÅðéÅ, Õ¶òñ å¶ðÆ ÔÀ°îË
îÅðéÆ ÔË, Ô¿×åÅ îîåÅ òÅñÆ ì¹¼èÆ îÅðéÆ ÔË, éÔÄ
å» å¶ð¶ ìÅñ ì¼Ú¶ ÕÆ Õðé׶ ܶ ÃðÆð îÅð ÇçåÅÍ
Üç¯ º ÔÀ° î Ë îð Ü»çÆ ÔË å» ÃÇÔÜ ÁòÃæÅ
êÌÅêå Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔËÍ Á¼Ü éÅîç¶ò ÜÆ çÆ ìÅð-
ìÅð ÇìðåÆ Úó·çÆ ÔËÍ Ççé Úó· Ç×ÁÅ êð Áܶ å¼Õ
éÅîç¶ò ÜÆ À°á¶ éÔÄ ÔéÍ Á¼á òÜ ×¶, 齺 òÜ ×¶,
çà òÜ ×¶Í
ÇÂÕ ê̶îÆ ÇÜÃçÅ éÅî ÒÜÅç¯Ó ÃÆ, À°Ô òÆ Ã¿×å
ÇòÚ ÁÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÃÆÍ ÁÚÅéÕ ÕÅñ çÅ ×¹ñ¶ñÅ
òÇÜÁÅ å¶ À°Ô îð Ç×ÁÅÍ îð¶ ԯ¶ çÆ ÁðæÆ ñÂÆ ÁÅ
ðÔ¶ ÔéÍ À°ÃçÆ ØðòÅñÆ òÆ ÃÇåÃ¿× ÇòÚ éÅñ ÔÆ
ÁÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÃÆÍ Õ¶òñ òÆÔ ìÅÂÆ ÃÅñ çÅ é½ÜòÅé
ÃÆ, ìÆìÆ ÃåÆ Ô¯ä òÅÃå¶ ÃÅð¶ ×ÇÔä¶ ò×ËðÅ êÅ Õ¶
Ü篺 éÅîç¶ò ÜÆ Õ¯ñ çÆ ¦Øä ñ¼×Æ å¶ ÇÕÔÅ ÇÕ
Õ°Þ ç¶ð ìÅÁç î¶ðÅ ÃæÈñ ÃðÆð òÆ Ã¹ÁÅÔ ìä ÜÅäÅ
ÔËÍ ìÅÕÆ Çðôå¶çÅð» ù ÇÕÔÅ ÇÕ ÷ðÅ áÇÔð ÜÅò¯ î˺
Ã¿å» ù éîôÕÅð Õð ñò»Í î¶ð¶ ìó¶ è¿éíÅ× Ôé ÇÕ
Á¼Ü îÔ»ê¹ðô Â¶æ¶ ÔÆ ìËᶠÔéÍ Ã¯ À°Ô, ܯ ÃÅð¶ éÅñ
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
38
ÜÅ ðÔ¶ Ôé À°Ôé» ù ð¹ÕòÅ Õ¶ ÁÅê éîôÕÅð Õðé
ÚñÆ ×ÂÆ å¶ éÅîç¶ò ÜÆ À°Ã¶ åð·» ÔÆ ìËᶠÔé, Õç¶
Á¿çð ÇìðåÆ ë¶ð ÚñÆ Ü»çÆ ÔË, Õç¶ ìÅÔð ÁÅÀ°ºçÆ
ÔËÍ ÇÕªÇÕ ÁËÃÆ Ã¹¿é ÁòÃæÅ, Áë¹ð ÁòÃæÅ Ô¹¿çÆ ÔË
ÇÜæ¶ Õ¯ÂÆ ë¹ðéÅ éŠԯ¶, À±ºß ù¿é éÔÄ Ô¹¿çÆ ÇÕ ÁÕÅô
ò»×È¿ ù¿é ÔËÍ ë¹ðéÅ éÔÄ Õ¯ÂÆ ÁÅÇÂÁÅ ÕðçÅ, êð
Ô¹¿çÅ Ãí Õ°Þ ÔËÍ ÁËÃÆ ÇìðåÆ Úó·Æ Ô¯ÂÆ ÔËÍ ÕçÆ é¶åð
Ö¯ñ· ñËºç¶ Ôé, ÕçÆ ì¿ç Õð ñËºç¶ ÔéÍ À°ÇáÁÅ éÔÄ
Ü»çÅÍ Ã¯ éÅîç¶ ò ÜÆ é¶ À° Ô é» éÅî ðà éÅñ
ðÃÅÂÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» Á¼ÖÆÁ» ç¶ éÅñ ìÆìÆ ò¼ñ å¼ÇÕÁÅ
Ü篺 ×ÇÔÇäÁ» çÅ ÖóÕÅ Ô¯ÇÂÁÅ, å» À°Ôé» ç¶
î¹ÖÅðÇì¿ç 寺 ÔñÕÆ ÇÜÔÆ ÁôÆðòÅç î¼èî ÇÜÔÆ ÇéÕñ
×ÂÆ - ÒìÆìŠùÔÅ× îÅäÓÍ ÁÅÔ ×¼ñ ÕÇÔ ÇçåÆ
ÃÅèÿ×å ÜÆ ÇÕ Ã¹ÔÅ× îÅä À°Ã ò¶ñ¶ Õ½ä òÃçÅ
ÃÆ, À°Ã çÆ ðÃéÅ å¶? éÅîç¶ò ÜÆ å» éÔÄ ì¯ñ¶ À°Ã
ò¶ñ¶, À°Ã ò¶ñ¶ êðî¶ôð ì¯ÇñÁÅ ÇÕªÇÕ ÁËÃÅ ë¹ðîÅé
ÔË -
èÅðéÅ - êÌí ÜÆ çÅ òÅÃÅ ÔË,
Ã¿å» çÆ ðÃéÅ À°å¶ -B, B.
Ã¿å» çÆ ðÃéÅ À°å¶, -B, B.
êÌí ÜÆ çÅ òÅÃÅ ÔË, .............. -B.
êÌí ÜÆ ìÃÇÔ ÃÅè ÕÆ ðÃéŨ
éÅéÕ Üé ÕÅ çÅÃÇé çÃéŨ ê³éÅ - BFC
ðÃéÅ å¶ ìËáÅ ì¯ñ ÇêÁÅ, ÕÇÔ ÇçåÅ ÒìÆìÆ
ùÔÅ× îÅäÓ ìÆìÆ é¶ éîôÕÅð Õð ÇçåÆ å¶ ÕÇÔä
ñ¼×Æ, í×å ÜÆ! îÔÅðÅÜ! î˺ ÇÂÕ ì¶éåÆ ÕðéÆ ÔË,
ÁÅê ÜÆ é¶åð Ö¯ñ·¯Í éÅîç¶ò ÜÆ é¶ é¶åð Ö¯ñ· ñ¶Í
ÕÇÔä ñ¼×Æ îÔÅðÅÜ! ÁÅê çÅ ìÚé Ô¯ Ç×ÁÅ ÔË ÇÕ
ùÔÅ× îÅä ìÆìÆ ç¶ é¶åð» ÓÚ¯º Üñ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ ìÆìÆ
ð¯ºçÆ ÇÕª Ô˺? ÕÇÔä ñ¼×Æ, îÔÅðÅÜ! î¶ðŠùÔÅ× À°Ô
ÁðæÆ å¶ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ î¶ðÅ êåÆ å» À°Ã ÁðæÆ å¶
ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ î¶ðÅ êåÆ ÁÅê çÅ ê̶îÆ ÃÆ, ÇÂà çÅ
éÅî ÒÜÅç¯Ó ÃÆÍ êð î˺ ÁÅê ÜÆ ç¶ ÃåÃ¿× ÇòÚ¯º ÔÆ
ÁËÃÅ ìÚé ùÇäÁÅ ÔË -
èÅðéÅ - íÅò¶º Ú¿çðîÅ éÅô Ô¯ ÜÅò¶,
Ã¿å» çÅ ì¯ñ éÅ àñ¶ -B, B.
ÇêÁÅð¶ ÜÆ, Ã¿å» çÅ ì¯ñ éÅ àñ¶ -B, B.
íÅò¶º Ú¿çðî» éÅô Ô¯ ÜÅò¶, ........-B.
îÅÂÆ ÃÇå ÃÇå ÃÇå ÔÇð ÃÇå ÃÇå ÃÇå ÃÅèŨ
ê³éÅ - AB@D
òÅÇÔ×¹ðÈ å¶ À°Ôç¶ ÇêÁÅð¶ ç¯é¯º ÃÇå Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶ Ôé-
ìÚé¹ ×¹ðÈ Ü¯ êÈðË ÕÇÔú îË ÛÆÇÕ ×»áðÆ ìÅèŨ
ÇéÇà ìÅùð éÇÖÁåz ÇìéÅÃÆ..............¨
ê³éÅ - AB@D
ÃÈðÜ Ú¿çðîÅ Ãí éÅô Ô¯ ÜÅä׶ -
ÇéÇà ìÅùð éÇÖÁåÌ ÇìéÅÃÆ ðÇò ÃÃÆÁð ì¶éÅèŨ
Ç×Çð ìùèÅ Üñ êòé ÜÅÇÂׯ ÇÂÇÕ ÃÅè ìÚé ÁàñÅèŨ
Á³â ÇìéÅÃÆ Ü¶ð ÇìéÅÃÆ À°åí¹Ü öå ÇìéÅèŨ
ÚÅÇð ÇìéÅÃÆ ÖàÇÔ ÇìéÅÃÆ ÇÂÇÕ ÃÅè ìÚé ÇéÔÚñÅèŨ
ðÅÜ ÇìéÅÃÆ åÅî ÇìéÅÃÆ ÃÅåÕ° íÆ ì¶éÅèŨ
ÇçzÃÇàîÅé ÔË Ã×ñ ÇìéÅÃÆ ÇÂÇÕ ÃÅè ìÚé ÁÅ×ÅèŨ
ÁÅê¶ ÁÅÇê ÁÅê ÔÆ ÁÅê¶ Ãí¹ ÁÅêé Ö¶« ÇçÖÅèŨ
êÅÇÂú é ÜÅÂÆ ÕÔÆ í»Çå ð¶ êÌí¹ éÅéÕ ×¹ð ÇîÇñ ñÅèŨ
ê³éÅ - AB@D
ÕÇÔä ñ¼×Æ îÔÅðÅÜ! ÁÅê ÔÆ ÃÇåÃ¿× ÇòÚ
ÇÕÔÅ Õðç¶ Ô¯ ÇÕ ÃÅèÈ çÅ ìÚé Áëñ éÔÄ ÜÅÇÂÁÅ
ÕðçÅÍ
×¹ðÈ Øð ç¶ Á¿çð ÇÂÕ Ã¿å ԯ¶, ×¹ðÈ Ãåò¶º
êÅåôÅÔ ç¶ ò¶ñ¶; íÅÂÆ ×¯çóÆÁÅ ÃÆ À°Ôé» çÅ éÅîÍ
ÁÅê íÅÂÆ ×½ðŠܯ íÅÂÆ í×å± çÅ ñóÕÅ ÃÆ, À°Ôé»
Õ¯ñ ÇðÔÅ Õðç¶ ÃéÍ íÅÂÆ ×½ðÅ ÇÂÕ é½Õð å¶ éðÅ÷
Ô¯ ׶ å¶ À°¹Ã ù Õ°¼àä ñ¼× ê¶, å¶ íÅÂÆ ×¯çóÆÁÅ
ç¶Ö ÇðÔÅ ÔË, Ú¼ÕÆ ÇòÚ Ø¯ÇóÁ» òÅÃå¶ çÅäÅ êÆÃ
ðÔ¶ ÃéÍ À°æ¶ ìËᶠÔÆ ÕÇÔä ñ¼× ê¶ ÇÕ é½Õð ù
ÇÕª îÅðÆ Ü»çÅ Ô˺? ÁËéÅ ÇÕª ÁÅëð Ç×ÁÅ Ô˺?
é½Õð ù å» Û¼â Çç¼åÅ, æ¯ó·Æ ç¶ð ù íÅÂÆ ×½ð¶ ù
Áëð¶ò» Ô¯ Ç×ÁÅÍ íÅÂÆ ×½ðÅ ìÔ¹å âð Ç×ÁÅ å¶ ÁÅ
Õ¶ ׯçóƶ ù Ô¼æ ì¿é· Õ¶ ÕÇÔä ñ¼×¶, íÅÂÆ å±¿ Ô¹ä
ÁË毺 ÜÅÔ, ׯçóÆÁÅ ÜÆ å°ÔÅⶠìÚé å» Áî¯Ø ìÅä
ÔéÍ å°ÃÄ îËù ÇÕÔÅ ÇÕ ÇÕÀ°º ÁÅëÇðÁÅ Ô˺, îËù
Áëð¶ò» Ô¯ Ç×ÁÅÍ Ô¹ä å°ÃÄ ÇÕö åðÆÕ¶ éÅñ î¶ðÅ ÇÂÔ
Áëð¶ò» À°åÅð ç¶ò¯Í ÁÅê é¶ Ú¼ÕÆ ÇòÚ¯º ÁÅචçÆ
Ú¹àÕÆ ñÂÆ Áå¶ íÅÂÆ ×½ð¶ ù ÇÕÔÅ ÇÂÃù êÆ ñËÍ êÆ
Õ¶ À°Ô ùÁÃæ Ô¯ Ç×ÁÅÍ
íÅÂÆ ×¯çóÆÁÅ Øð Úñ¶ ×Â¶Í Ôð òÕå éÅî
Üêç¶ ÃÆ, Ôð òÕå À°ÚÆ ÇìðåÆ ÇòÚ ðÇÔ¿ç¶ Ãé,
ÇÕö éÅñ Õ¯ÂÆ ×¼ñ éÔÄ Ãé Õðç¶Í À°æ¶ À°Ôé» ç¶
ØðÇçÁ» é¶ íÅÂÆ ×¯çóƶ ù Ö¶å ÇòÚ¯º Ã𷯺 ê¹¼àä ñÂÆ
í¶Ü ÇçåÅ å¶ Ãò¶ð 寺 ð¯àÆ ÔÆ éÅ í¶ÜÆ, ôÅî êË ×ÂÆÍ
À°Ôé» ç¶ Çîñä òÅñÅ Õ¯ÂÆ Ã¿×Æ ÁÅÇÂÁÅ å¶ ÕÇÔä
ñ¼ × Å, íÅÂÆ ×¯ ç óÆÁÅ! ÕÆ ÕðçË º ? ÕÇÔä ñ¼ × ¶ ,
ØðÇçÁ» çÆÁ» Üó·» ê¼¹à ÇðÔÅ Ô»Í ÇÂÕ Ôëå¶ ç¶ Á¿çð
ÃÅðÅ à¼ìð ÔÆ îð Ç×ÁÅ, ÇòÔñÅ Ô¯ Ç×ÁÅ, ÇÂÕ¼ñÅ
ÔÆ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÕÇÔ¿ç¶, Ô¹ä ÇÜèð ÜÆÁ Õð¶×Å, úèð
ÔÆ Úñ»×¶ ÇÕªÇÕ ÃÅèÈÁ» Á³çð Õ¯ÂÆ ðÅ× çÉËô éÔÄ
Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆÍ Á¼×¶ Úñ¶ ׶, ÇÂÕ îÅÂÆ ÁÅÂÆ, ÕÇÔä
ñ¼×Æ íÅÂÆ ×¯çóÆÁÅ ÜÆ, î˺ å°ÔÅù êÌôÅçÅ ÛÕÅÀ°äÅ
ÔË, î³é ׶ êÌôÅç¶ òÅÃå¶ îÅÂÆ êÌôÅçÅ ñË ÁÅÂÆ, çÔÄ
39
ÇòÚ À°Ã Õ¯ñ¯º ÇîðÚ» Ç÷ÁÅçÅ êË ×ÂÆÁ»Í À°Ô Ü篺
ÖÅä, ÜÆí å¶ ÇîðÚ» ñóéÍ Ü篺 îÅÂÆ Ô¼æ è¹ÁÅ Õ¶
ÁÅ ×ÂÆ, Ü篺 ÁðçÅà ÕðÕ¶ ÇòÔñ¶ ԯ¶ å» ÕÇÔä
ñ¼×¶ üê ñóéƶ 屿 ÇîðÚ» ìÔ¹å êÅ ÇçåÆÁ»Í îÅÂÆ
ù çÈܶ Ççé ÔÆ Ã¼ê ñó Ç×ÁÅ å¶ îð ×ÂÆÍ ÃÇÔÜ
ùíÅÁ ÁËÃÅ ÔÆ ìÚé Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ
ï À°Ã ìÆìÆ é¶ éÅîç¶ò ÜÆ ù ÇÕÔÅ ÇÕ ÁÅê
é¶ å» ÒùÔÅ× îÅäÓ çÅ ìÚé Õð ÇçåÅÍ Ã¯ éÅîç¶ò
ÜÆ Ã¯Úä ñ¼× ê¶ ÇÕ Çìé» ÇòÚÅð¶ ÔÆ î˺ ìÚé Õð
ÇçåŠùðåÆ å¯º ԶỠÀ°åð ÁŶ, ïÚä ñ¼× ê¶ ÇÕ
î˺ Ô¹ä ÕÆ Õð», î¶ð¶ îÈ¿Ô¯º å» ÃÇÔÜ Ã¹íÅÁ ÔÆ ÇéÕñ
Ç×ÁÅ ÔËÍ Ü篺 êð¶ôÅéÆ òèä ñ×Æ å» Á³ç𯺠ÁÅòÅ÷
ÁÅÂÆ ÇÕ å±¿ éÔÄ ÃÆ ì¯ÇñÁÅ, Á¿ç𯺠î˺ ÔÆ ì¯ÇñÁÅ ÃÆÍ
屿 ÇÕª ÁËò¶º ê̶ôÅé Ô¹¿ç˺, î˺ å» å¶ðŠܼà ÕðÅÀ°äÅ
ÔËÍ å±¿ À°á Õ¶ ðÅî ðÅî ÕÇÔ Õ¶ ÇÂÃ ç¶ êåÆ ù î¯ã¶
寺 ëó Õ¶ Öó·Å Õð ç¶Í ï Á³çðñÆ ÁÅòÅ÷ ÁÅ ×ÂÆÍ
ÃÅè ÿ×å ÜÆ ÇÜæ¶ ë¹ðéÅ éÅ Ô¯ò¶ À°æ¶ êðî¶ôð ì¯ñçÅ
ÔË -
Ô¹ÕÇî ðÜÅÂÆ ÚñäÅ éÅéÕ ÇñÇÖÁÅ éÅÇñ¨
ê³éÅ - A
À°ÔçÅ Ô¹Õî ÔÆ ÚÇñÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ éÅîç¶ò ÜÆ
À°á Öñ¯å¶ å¶ î¯ã¶ 寺 ëó· Õ¶ ÕÇÔä ñ¼×¶, À°á
×¹ðî¹ÖÅ! ðÅî ðÅî ÕÇÔÍ íÅÂÆ ÜÅç¯ å» Á˺ À°á Õ¶
ìÇÔ Ç×ÁÅ ÇÜò¶º êÇÔñ» ù¼åÅ ÇêÁÅ ÃÆÍ ÃÅð¶ ôÇÔð
ÇòÚ ð½ñÅ êË Ç×ÁÅ, ÃÅè ÿ×å ÜÆ! ÇÜÔó¶ Ú¹×ñ Ô¹¿ç¶
Ôé, Çé§çÕ Ô¹¿ç¶ Ôé À°Ôé» ù ÇÂÔ ×¼ñ» ìóÆÁ»
Ú¹íçÆÁ» ÔéÍ À°Ôé» é¶ ÜÅ Õ¶ Ãñ¶îôÅÔ ìÅçôÅÔ
ô¶ðôÅÔ ÃÈðÆ ç¶ ÖÅéçÅé ÇòÚ¯º À°Ô ìóÅ ÷Åñî ìÅçôÅÔ
ÃÆ, ù ç¼ Ã ÆÍ À° Ã ù ÜÅ Õ¶ ÕÇÔä ñ¼ × ¶ , éòÅì
ÃÅÇÔì! ç¶Ö¯ ÕÆ Ô¯ ÇðÔÅ ÔË, ÇÂÕ ÕÅëð îÇðÁ» Ô¯ÇÂÁ»
ù ÜÆÀ±ºç¶ Õð ÇðÔÅ ÔËÍ ÇôÕÅÇÂå Õð ÇçåÆ å¶ ÕÇÔä
ñ¼×¶, îÔÅðÅÜ! ܶÕð ÇÂÔ éÅ ð¯ÇÕÁÅ å» ìóÅ Õ°ëð
Ô¯ ÜŶ×Å, ìóÅ ×ñå ì¿çÅ ÔË, éÅîç¶ò ìóÅ Ú¶àÕÆ
ÔËÍ Ã¯ ìÅçôÅÔ ç¶ Õ¿é íð Ççå¶ ×Â¶Í ñ¯Õ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé
ÇÕ ÇÂÃ é¶ ç¶Ô¹ðÅ ë¶ð ÇçåÅ ÃÆÍ Ô¹ä îÇðÁÅ ì¿çÅ
ÜÆÀ±ºçÅ Õð ÇçåÅ ÔË, Á¼ñÅÔ é¶ ÇÂà çÅ Û¼êð ìäÅ
ÇçåÅ, ÃÅðÅ êÖ³â ÕðÆ Ü»çÅ ÔËÍ Ã¯ ìÅçôÅÔ Ãñ¶îôÅÔ
ç¶ Õ¿é íð Ççå¶ ÇÕªÇÕ ÇÂÔé» ñ¯Õ» çÅ Õ°çðåÆ ÔÆ
Ã¿å» éÅñ òËð Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË, îÔÅðÅÜ çÅ ë¹ðîÅé
ÇÂÃ åð·» ÔË -
èÅðéÅ - Ã¿å» éÅñ òËð ÕîÅòç¶ -B, B.
ç¹Ãà» éÅÇñ î¯Ô¹ ÇêÁÅð¹ -B, B.
Á×Ë ÇêÛË Ã¹Ö éÔÆ, -B, B.
îÇð Ü¿îÇÔ òÅð¯ òÅð -B, B.
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
 Ã¿å» éÅñ òËð ÕîÅòç¶ -B, B. òÆ î¼å Çç¿ç¶ Ôé ÇÕ íÅÂÆ å±¿ ÇéÁ» ÕðÍ
ÇåzÃéÅ Õç¶ éÅ ìÈÞÂÆ B, B.
ÒÒðÅܶ Ú¹ñÆ ÇéÁÅò ÕÆÓÓ å¶ðÅ èðî ÔÆ ÇéÁ»
ç¹ÇìèŠԯǠֹÁÅð¹ -B, B.
ÕðéÅ ÔËÍ À°Ôé» çÅ Çòð¯è å» Ô¹¿çÅ éÔÄ ÇÕö éÅñÍ
Ã¿å» éÅñ òËð ÕîÅòç¶ -B, B.
î¹Ô ÕÅñ¶ ÇåéÅ Çé§çÕÅ, ë¶ð òÆ ÇÂÔé» ù å¿× Õðç¶ ÔéÍ
Çåå° ÃÚË çðìÅÇð -B. Ü篺 éÅîç¶ò ÜÆ ù Ç×ÌëåÅð Õðé ׶, ìÃ
Ã¿å» éÅñ òËð ÕîÅòç¶ -B, B. ìÅçôÅÔ çÅ î÷ÅÜ ç¶Ö Õ¶, ÇÜÔó¶ Ô¶áñ¶ Ô¹¿ç¶ Ôé À°¹Ô
éÅéÕ éÅî ÇòÔÈÇäÁÅ, çÃ ×¹ä» Ç÷ÁÅçÅ å¿× Õðç¶ ÔéÍ ëó Õ¶ Õ°¼àä ÔÆ
éÅ À°ðòÅÇð é êÅÇð -B. ñ× Ü»ç¶ ÔéÍ Ü¶ ÕÇÔ ç¶ä ëñÅä¶ ù ëó Õ¶ ÇñÁÅú
À°Ôé» çÅ ç¹ôà ÁÅåîÅò» éÅñ å» ÇêÁÅð å» ÕÇÔä ñ¼× Ü»ç¶ Ôé, Ô», Ú¿×Æ åð·» î¹ð¿îå ÕðÕ¶
Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË; ÇÜÔó¶ ÿÃÅð çÅ íñÅ ÚÅÔ¹ä, ÿÃÅðÆ ÇñÁÅò»×¶Í ï éÅîç¶ò ÜÆ ù ìó¶ ÇéðÅçð ç¶ éÅñ
ÜÆò» ù Üî» å¯º Û°âÅÀ°ä òÅÃå¶ Ççé ðÅå å°ð¶ Çëðé, Ãñ¶îôÅÔ çÆ ÕÚÇÔðÆ ÇòÚ ê¶ô Õð ÇçåÅ Áå¶ À°Ô
À°Ôé» çÅ Õ°çðåÆ ÔÆ À°Ôé»
éÅñ òËð Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ
ÔËÍ ÂÆðÖŬÁ» é¶ ÂÆðÖÅ ÕðÕ¶
ìÅçôÅÔ ù Ú¹Õ ÇçåÅÍ ÕÇÔä
ñ¼Ç×ÁÅ, Ô˺ ÁËÃÆ ìÅå ÔË? ï
ÇÂ¿é¶ ÇÚð ÇòÚ Öìð ÁÅ ×ÂÆ
ÇÕ ìÅçôÅÔ ÃñÅîå! ܯ ÁÅê
çÆ Ãí 寺 Ú¿×Æ ×À± ÃÆ À°Ô
îð ×ÂÆÍ ìÅçôÅÔ ÕÇÔä
ñ¼×Å, Ô˺ ÃÅâÆ ×À± îð ×ÂÆ?
Ô¹ä¶ ç¶Ö ñËºç¶ Ô», êåÅ ñ¼×
ÜŶ×Å ÇÕ Ü¶Õð éÅîç¶ò îð¶
ԯ¶ ì¿ÇçÁ» ù ÜÆÀ±ºçÅ ÕðçÅ
ÔË å» ÃÅâÆ ×À± òÆ ÜÆÀ±ºçÆ
Õð ç¶ ò ¶ × ÅÍ ÕÇÔä ñ¼ × Å,
éÅîç¶ò çÆ ÁËéÆ ÇÔ¿îå ÇÕ
îð¶ ԯ¶ ì¿ÇçÁ» ù ÇÜÀ°ºç¶
ÕðÕ¶ Õ°ëð ÕîÅÀ°ºçÅ ÔË? ÜÅú
éÅîç¶ò ù ì¿é Õ¶ ÇñÁÅú,
À°Ã¶ òÕå Ô¹Õî ç¶ ÇçåÅÍ ÇÃêÅÔÆ ÇÂռᶠԯ Õ¶ Úñ¶ ìóÆ ì¶ð¹ÖÆ ç¶ éÅñ ì¯ÇñÁÅ -
׶ å¶ éÅîç¶ò ÜÆ ù Ô¼æÕóÆÁ» ñÅ Õ¶ ñË ÁÅÂ¶Í Ã¿å ùñåÅé¹ êÈÛË Ã¹é¹ ì¶ éÅîŨ
Ç×ÁÅé¶ôòð ÜÆ å¶ ìÅÕÆ ÃÅðÆ Ã¿å î³âñÆ éÅñ ÔËÍ ç¶ÖÀ° ðÅî å°îÅð¶ ÕÅîŨ ê³éÅ - AAFE
À°Ô ÔËðÅé Ô¯ ðÔ¶ Ôé ÇÕ éÅîç¶ò ÜÆ Õ¯ñ¯º ÇÕÔóÅ î˺ ùÇäÁ˺ å¶ðÅ ðÅî å¶ð¶ ÃÅð¶ Õ¿î ÕðçÅ ÔËÍ
×¹éÅÔ Ô¯ Ç×ÁÅ, ܯ Ô¼æÕóÆÁ» ñÅ Õ¶ ÇñÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÃÅðÆÁ» ×¼ñ» ÞÈáÆÁ» ÔéÍ î˺ ç¶ÖäÅ ÚÅÔ¹¿çÅ Ô» ÇÕ
ÇÂÔ å» Õ°Þ éÔÄ Õðç¶, Õ¶òñ íÜé Õðç¶ Ôé ÇÕ å¶ðÅ ðÅî ÕÆ Õ¿î ÕðçÅ ÔËÍ ÇÂà åð·» êó· ñú -
ÇÕö ù îÅóÅ éÔÄ ÕÇÔ¿ç¶Í ÿå ÇÕö ù îÅóÅ éÔÄ èÅðéÅ - ðÅî å°îÅð¶ ÕÅîÅ,
ÕÇÔ¿ç¶Í Õ¶òñ ÃÇå çÆ ×¼ñ ÷ðÈð ÕÇÔ Çç¿ç¶ ÔéÍ íÅÂÆ ò¶Ö¯º, ðÅî å¹îÅð¶ ÕÅîÅ -B, B.
ÇÂÔ ×¼ñ ×ñå Ô¯ ðÔÆ ÔËÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ é¶ òÆ ÕÇÔ Ã¹ñåÅé¹ êÈÛË Ã¹é¹ ì¶ éÅîŨ
ÇçåÅ ÃÆ - ç¶ÖÀ° ðÅî å°îÅð¶ ÕÅîŨ
ÕÇñ ÕÅåÆ ðÅܶ ÕÅÃÅÂÆ èðî¹ ê³Ö ÕÇð À°âÇðÁŨ éÅîŠùñåÅé¶ ìÅÇèñŨ
ê³éÅ - ADE ç¶ÖÀ° å¶ðÅ ÔÇð ìÆá°ñŨ ê³éÅ - AAFE
ÃÇÚ ì¯ñ ÇçåÅ ÃÆ À°Ôé» é¶Í ÇÂÔ å» ðÅܶ ù Ô¹ä å¶ð¶ ð¼ì ù ç¶ÖäÅ ÔË, å¶ðÅ ð¼ì ÕÆ ÕðçÅ ÔËÍ

ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A

40
 ÇìÃÇîÇñ ×À± ç¶Ô¹ ÜÆòÅǨ
éÅåð¹ ×ðçÇé îÅðÀ° á»Ç¨ ê³éÅ - AAFE
ÁÅÔ ç¶Ö ×À± îðÆ êÂÆ ÔË, Ü» å» ÇÂà ù
ÜÆÀ±ºçÆ Õð ç¶, éÔÄ å» ÇÂà çÆ æ» å¶ å¶ðÆ ×ðçé
À°åÅð ÇçåÆ ÜÅò¶×ÆÍ î˺ ç¶ÖäÅ ÚÅÔ¹¿çÅ Ô» å¶ðÅ ðÅî
ÕÆ Õ¿î ÕðçÅ ÔËÍ éÅîç¶ò ÜÆ ÕÇÔä ñ¼×¶, ÒÒðÅÜé!
ÃÅð¶ ÿÃÅð ù êåÅ ÔË ÇÕ ðÅî ÕÆ Õ¿î ÕðçÅ Ô¹¿çÅ
ÔË?ÓÓ ìÅçôÅÔ ê¹¼Ûä ñ¼×Å, ÒÒüÚî¼¹Ú Õ°Þ ÕðçÅ ÔË?ÓÓ
éÅîç¶ò ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ, ÒÒÔ» ÕðçÅ ÔËÍÓÓ ê¹ÇÛÁÅ, ÒÒÕÆ
ÕðçÅ ÔË?ÓÓ
èÅðéÅ - ðÅÀ° ð¿Õ Õð âÅð¶ ÜÆ,
ÇÛé îÇÔ ðÅÀ° ð¿Õ Õ¯ ÕðÔÆ -B, B.
ÇÛé îÇÔ ×À± ð¿Õ Õ¯ ÕðÔÆ -B, B.
ðÅÀ° ð¿Õ Õð âÅð¶ ÜÆ, ..... -B.
éÅîç¶ò ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ, ðÅÜé! î¶ð¶ ðÅî ÜÆ ç¶ Õ¿î
ê¹Ûç¶ Ô¯? î¶ðÅ ðÅî å» ÁËÃÅ ÔË -
ðÅÜÅÃÌî ÇîÇå éÔÄ ÜÅéÆ å¶ðƨ
å¶ð¶ ÿåé ÕÆ ÔÀ° Ú¶ðƨ
ÔÃå¯ ÜÅÇ ù ð¯òå° ÁÅòË ð¯òå° ÜÅÇ ù ÔÃ˨
ìÃå¯ Ô¯Ç ԯÇ ù À±Üð¹ À±Üð¹ ԯǠù ìÃ˨
Üñ å¶ æñ ÕÇð æñ å¶ ÕÈÁÅ Õ±ê å¶ î¶ð¹ ÕðÅò˨
èðåÆ å¶ ÁÅÕÅÇà ÚãÅòË Ú㶠ÁÕÅÇà Ç×ðÅò˨
í¶ÖÅðÆ å¶ ðÅܹ ÕðÅòË ðÅÜÅ å¶ í¶ÖÅðƨ
Öñ îÈðÖ å¶ ê³Çâå° ÕÇðì¯ ê³Çâå å¶ î¹×èÅðƨ
éÅðÆ å¶ Ü¯ ê¹ðÖ¹ ÕðÅòË ê¹ðÖé å¶ Ü¯ éÅðƨ
ÕÔ¹ ÕìÆð ÃÅèÈ Õ¯ êÌÆåî¹ Çåù îÈðÇå ìÇñÔÅðƨ
ê³éÅ - ABEB
î¶ðÅ ðÅî å» ÁËÃÅ ÔË ÇÕ Ô¶áÇñÁ» ù À°êð å¶
À°êðÇñÁ» ù ԶỠÕð Çç¿çÅ ÔË -
ÔÇð ÕÆ ×Çå éÇÔ Õ¯À± ÜÅé˨
ܯ×Æ ÜåÆ åêÆ êÇÚ ÔÅð¶ Áð¹ ìÔ¹ ñ¯× ÇÃÁÅ鶨
ÇÛé îÇÔ ðÅÀ° ð¿Õ ÕÀ° ÕðÂÆ ðÅÀ° ð¿Õ ÕÇð âÅð¶¨
ðÆå¶ íð¶ íð¶ ÃÖéÅòË ïÔ åÅ Õ¯ ÇìòÔÅð¶¨
ê³éÅ - ECG
íÇðÁ» ù ÖÅñÆ Õð Çç¿çÅ ÔË, ÖÅñÆÁ» ù íð
Çç¿çÅ ÔËÍ Ü¯×Æ ÜêÆ åêÆ Ö¯Üç¶ Ö¯Üç¶ æ¼Õ ׶ êð
Õ¯ÂÆ íÆ êÌíÈ çÆ Ç´ÁÅ ù Ãî¹¼Ú¶ å½ð å¶ Õæé éÔÄ
Õð ÃÕçÅÍ ÔÃÇçÁ» ù ð¹ÁÅ Çç¿çÅ ÔË, ð¯ºÇçÁ» ù ÔÅö
ìÖô Çç¿çÅ ÔËÍ Ø¹¼Ø òÃçÆÁ» ìÃåÆÁ» ù À°ÜÅó
Çç¿çÅ ÔË, À°ÜÅó» å¶ éò¶º ôÇÔð, îÕÅé, ðÅÜèÅéÆÁ»
ìä Ü»çÆÁ» ÔéÍ ×ÇÔð¶ êÅäÆÁ» ç¶ í¿âÅð» ù æñ
ìäÅ Çç¿çÅ ÔË Áå¶ æñ» ÇòÚ êÅäÆ ÔÆ êÅäÆ Õð
Çç¿çÅ ÔËÍ ×ÇÔÇðÁ» æÅò» å¶ À°Ú¶ êÔÅó ìäÅ Çç¿çÅ
ÔËÍ ÔÅÇðÁ» Ô¯ÇÂÁ» çÆ îÇÔîÅ ÕðÅ Õ¶ ÁÕÅô Úó·Å
41
Çç¿çÅ ÔË Áå¶ À°Ú¶ ÚÇó·Á» ù èðåÆ å¶ Ç×ðÅ Çç¿çÅ
ÔËÍ í¶ÖÅðÆÁ» ×¹ñÅî» ù åÖå» ç¶ îÅñÕ, ÃîðÅà;
ÃîðÅà, ÚÕðòðåÆ ìÅçôÅÔ» ù ÖÅÕ ìäÅ Çç¿çÅ ÔË,
Ç×ðÅ Çç¿çÅ ÔËÍ îÔ»îÈðÖ» ù ÇòçòÅé ìäÅ Çç¿çÅ ÔË
Áå¶ ÇòçòÅé» ù îÈðÖ» çÆ ô̶äÆ ÇòÚ ÇñÁÅ Çç¿çÅ
ÔË; éÅðÆÁ» ù ê¹ðÖ Áå¶ ê¹ðÖ» ù éÅðÆÁ» ìäÅ Çç¿çÅ
ÔË; ÁËÃÅ Ãîð¼æ êÌî¶ôð ÔË À°Ã çÆ ×åÆ Õ½ä ÜÅä
ÃÕçÅ ÔË?
Ô¶ ùñåÅé! 屿 À°Ã¶ êÌíÈ ç¶ Õ¿î» ìÅð¶ ÜÅéäÅ
ÚÅÔ¹¿çÅ Ô˺ å» Ô¯ð ùä ñË Ü¯ îÔ»ê¹ðÖ çÃç¶ ðÇÔ¿ç¶
Ôé ÇÕ ÔðÆ é¶ Ã¿ÃÅð çÆ ÃÅÜéÅ ÕðÕ¶ Ãí ç¶ åé,
îé, ì¹¼èÆ, ÇÚ¼å» çÆ ÃÅÜéÅ ÕÆåÆÍ Çî¼àÆ, Á¼×, ÔòÅ,
êÅäÆ, ÁÕÅô ç¶ ê³Ü» å¼å» ç¶ ì¹¼å ìäÅ Õ¶ ÇÂà ܹ¼Ã¶
ç¶ Á³çð ÁÅêäÆ Ü¯Çå ðÖ Õ¶ ÇÂà Çî¼àÆ ç¶ ê¹åñ¶ ù
é¼Úä-Õ°¼çä, Ô¼Ãä-ð¯ä òÅñÅ ìäÅ ÇçåÅÍ ÇÂÔ ÜÆò
ìä Ç×ÁÅ, ÇÂà ÜÆò ç¶ ðÇÔä ñÂÆ èðåÆ, êÆä ñÂÆ
êÅäÆ, ÃÅÔ ñËä ñÂÆ ÔòÅ, Çé¼Ø ñÂÆ Á×é ìäÅ
ÇçåÆÍ
ì¶Á³å Õ¼êó¶, í¯×, ðà ÇÂà ÜÆò ù Öò»çÅ ÔË,
îÅåÅ ÇêåÅ, íðÅ íËä», êåéÆ ì¼Ú¶ ìäŶ Áå¶ ÃÅð¶
ÜÆò» ù Çð÷Õ êÔ¹¿ÚÅÀ°ºçÅ ÔË, Üñ ÇòÚ ðÇÔä òÅñ¶,
æñ» ÇòÚ ðÇÔä òÅñ¶ ÃÅð¶ ÜÆò» ù ð¯÷Æ Çç¿çÅ ÔË,
ê¼æð ÇòÚ ðÇÔ¿ç¶ ÕÆó¶ ù íÆ ð¯÷Æ Çç¿çÅ ÔËÍ
ÇÜæ¶ Õ¯ÂÆ íÆ ÃÔÅÇÂåÅ Õðé çÆ Ãîð¼æÅ òÅñÅ
éÅ Ô¯ò¶, À°æ¶ À°Ô ÃÔÅÇÂåÅ ÕðçÅ ÔË, ´¯ó» êÅê» ç¶
Õðî ÜÅñ ÇòÚ ëö ԯ¶ ÜÆò ù, ÁêðÅèÆ ç¶ ÁêðÅè
ÇÂÕ ÇéîÖ ÇòÚ çÈð Õð Çç¿çÅ ÔËÍ Çëð ÁËÃÅ çÇÂÁŬ
ÔË çÅå» Çç¿çÅ ÔÆ Ü»çÅ ÔË Áå¶ ç¶ Õ¶ êÛåÅÀ°ºçÅ éÔÄ
ÔËÍ çÅå» íÆ ÇÂÕ¯ òÅðÆ ìÖô Çç¿çÅ ÔË, ìÅð-ìÅð
ÁÅêä¶ çð å¶ éÔÄ ì¹ñÅÀ°ºçÅÍ
ܯ 屿 ê¹ÛçÅ Ô˺ ÇÕ ÁËÃÅ êÌíÈ ÇÕæ¶ òÃçÅ ÔË,
ùä, À°Ã çÅ òÅÃÅ ì¿ç×Æ Õðé òÅÇñÁ» çÆ Ã¿×å
ÇòÚ ÔËÍ Ü¯ ÇÂà ç¹ÁÅð¶ ê¹¼Ü Ü»çÅ ÔË À°Ã ù çðôé
Ô¯ Ü»ç¶ Ôé òËÃË À°Ô ÁÇòÁÕå ðÈê ÇòÚ Øà Øà
ÇòÚ òÅÃÅ ðÖçÅ ÔË êð ÃÅè ÿ×å ÇòÚ êÌ×à ÔË -
îé° ÔÇð ÕÆÁÅ åé° Ãí¹ ÃÅÇÜÁŨ
ê³Ú åå ðÇÚ Ü¯Çå ÇéòÅÇÜÁŨ
ÇÃÔÜÅ èðÇå ìðåé ÕÀ° êÅéƨ
ÇéîÖ é ÇòÃÅðÔ¹ öòÔ¹ ÃÅÇð×êÅéƨ
îé ÃÇå×¹ð¹ öÇò ԯǠêðî ×å¶ÍÍ
ÔðÖ Ã¯× å¶ ðÔÇÔ ÇéðÅðÅ å» å± êÅòÇÔ êÌÅéê嶨
ÕÅêó í¯× ðà ÁÇéÕ í¹¿ÚŶ¨
îÅå ÇêåÅ Õ°à¿ì Ã×ñ ìéŶ¨
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
 ÇðÜÕ° ÃîÅÔ¶ ÜÇñ æÇñ îÆå¨
ï ÔÇð öòÔ¹ éÆåÅ éÆå¨
åÔÅ ÃÖÅÂÆ ÜÔ Õ¯Ç é Ô¯ò˨
Õ¯Çà ÁêÌÅè ÇÂÕ ÇÖé îÇÔ è¯òËÍÍ
çÅÇå ÕðË éÔÆ êÛ¯åÅò˨
¶ÕÅ ìÖà ÇëÇð ìÔ¹Çð é ì¹ñÅò˨
ÇÕðå ÿܯ×Æ êÅÇÂÁÅ íÅÇñ¨
ÃÅèÿ×Çå îÇÔ ìö ×¹êÅñ¨
×¹ð ÇîÇñ ÁŶ å°îðË ç¹ÁÅð¨
Üé éÅéÕ çðÃé° ç¶Ô¹ î¹ðÅÇð¨
ê³éÅ - ACCG-CH
ÁêéÆ îÅÇÂÁÅ ÁÅÇê êÃÅðÆ ÁÅêÇÔ ç¶ÖéÔÅðŨ
éÅéÅ ðÈê¹ èð¶ ìÔ¹ð¿×Æ Ãí å¶ ðÔ¶ ÇéÁÅðŨ
Á×éå ÁêÅð¹ ÁñÖ Çéð¿Üé ÇÜÔ Ãí Ü×¹ íðîÅÇÂú¨
Ã×ñ íðî åÇÜ éÅéÕ êÌÅäÆ ÚðÇé åÅÇÔ ÇÚå° ñÅÇÂú¨
ê³éÅ - ECG
í×å éÅîç¶ò ÜÆ ÕÇÔä ñ¼×¶, ðÅÜé! ÇÜÔóÅ
ðÅî ÔË éÅ î¶ðÅ, À°ÃçÆ Õ¯ÂÆ ×Çå éÔÄ ÜÅäçÅÍ
òÃÇçÁ» ù ÇÂÕ Çî³à ç¶ Á³çð À°ÜÅó Çç¿çÅ ÔË å¶
À¹ÜÇóÁ» ù òÃÅ Çç¿çÅ ÔËÍ ð¯ºÇçÁ» ù ÇÂ¼Õ Çî³à ÇòÚ
ÔÃÅ Çç¿çÅ ÔË ÁÃîÅé» å¶ Úó·Æ ×¹¼âÆ Ç×ðÅ Çç¿çÅ ÔË,
æ¼ñ¶ ê¶ ù À°êð Úó·Å Çç¿çÅ ÔËÍ Ã¯ î¶ðÅ ðÅî å» ÁËö
Õ¿î ÕðçÅ ÔËÍ
ÂÆðÅé çÅ ìÅçôÅÔ ÃÅðÆ ç¹éÆÁ» éÅñ¯º ÁîÆð
ìÅçôÅÔ ÃÆÍ êð ÇÂÕ ì¿çÅ ÇÜÔóÅ ç¶ô ÇòÚ òÆ éÔÄ
ÃÆ ðÇÔ¿çÅ Ãׯº ìÅÔð ðÇÔ¿çÅ ÃÆ, À°Ã é¶ ÁËÃÆ situ-
ation êËçÅ Õð ÇçåÆ ÇÕ ìÅçôÅÔ ù ÁÅêäÅ ç¶ô
ÂÆðÅé Û¼â Õ¶ ç½óéÅ êË Ç×ÁÅ, Õ¯ÂÆ òÆ ç¶ô À°Ã ù
áÇÔðé òÅÃå¶ ÁÅÇ×ÁÅ éÔÄ ÃÆ Çç¿çÅÍ Ü篺 À°Ô
ìÆîÅð Ô¯ Ç×ÁÅ å» ÁîðÆÕÅ é¶ ìóÆ ÇîÔðìÅéÆ ÕÆåÆ
À°Ã À°êð å¶ ÁÅêä¶ î¹ñÕ ÇòÚ, ÔÃêåÅñ ÇòÚ
ÇÂñÅÜ Õðé òÅÃå¶ ÁÅÇ×ÁÅ ç¶ ÇçåÆÍ Ü篺 À°Ô îð
Ç×ÁÅ å» À°Ã ç¶ ÃðÆð ù ç¼ìä òÅÃå¶ Õ¯ÂÆ Ü×·Å
éÅ ç¶ò¶Í ÇîÃð òÅÇñÁ» é¶ Õ¶òñ ÃÅ㶠Çå¿é Ô¼æ æ»
Çç¼åÆ ÇÕ Â¶æ¶ ç¼ì ÇçúÍ ÇÕ¼âÅ ò¼âÅ ìÅçôÅÔ ÃÆ À°Ô
ÂÆðÅé çÅ, ìÔ¹å ÁîÆð ÃÆÍ
Ü篺 Á½ð¿×ܶì é¶ ÁÅêä¶ ÇêåÅ ôÅÔÜÔÅé ìÅçôÅÔ
ù ÕËç Õð ÇçåÅ, À°Ã ù ì¹ðÜ ÇòÚ ÕËç ÕÆåÅ ÇÜ毺
ÃÅðÅ Ççé åÅÜ îÇÔñ ù ç¶ÖÆ Ü»çÅ ÃÆÍ ÇÂÕ Ççé
ôÅÔÜÔÅé é¶ Á½ð¿×÷¶ì ù ÇÚ¼áÆ ÇñÖÆÍ ×ðîÆÁ» çÅ
îÔÆéÅ ÃÆ å¶ ÇñÇÖÁÅ, ì¶àÅ! ×ðîÆ ìÔ¹å ÔË, îËù êÅäÆ
çÅ Õ¶òñ ÇÂÕ ÇêÁÅñÅ ÇîñçÅ ÔË, ܯ ÇÕ ÕÅëÆ éÔÄ
ÔËÍ î˺ îÈ¿Ô òÆ è¯äÅ Ô¹¿çÅ ÔË, Õ°ðñÅ òÆ ÕðéÅ Ô¹¿çÅ
ÔËÍ ÇÂÔ êÅäÆ æ¯ó·Å Ô¹¿çÅ ÔËÍ î˺ ÁÅêäÆ ÇêÁÅà òÆ
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
42
éÔÄ ì¹ÞÅ ÃÕçÅÍ
éçÇð À°êáÆ Ü¶ Õð¶ ùñåÅéÅ ØÅÔ¹ ÕðÅÇÂçŨ
çÇð î³×Çé ÇíÖ é êÅÇÂçŨ ê³éÅ - DGB
êÅäÆ òÅÃå¶ ÇíÇÖÁÅ î³× ÇðÔÅ Ô» ÇÕ î¶ðÅ
êÅäÆ çÅ ðÅôé òèÅ ç¶Í Á½ð¿×÷¶ì é¶ ÜòÅì ÇçåÅ
ÇÕ ìÅçôÅÔ! î˺ éÔÄ î³éçÅ ÇÕ å¶ðÅ êÅäÆ æ¯ó·Å ÔËÍ
ÇÜÔóÆ ÇÃÁÅÔÆ éÅñ 屿 ÇÚ¼áÆ ÇñÖÆ ÔË, ÇÂÔ ÷ÅÔð
ÕðçÆ ÔË ÇÕ å¶ðÆ ÇÃÁÅÔÆ ìÔ¹å êåñÆ ÔË, ìÔ¹å êÅäÆ
ÔË å¶ð¶ Õ¯ñ; ÁËéÅ ëÅñå± êÅäÆ ÔË ÇÕ å±¿ çòÅå ÇòÚ
êÅäÆ êÅ Õ¶ ÇñÖ ÃÕçÅ ÔËºÍ ç¶Ö¯ ÃÅèÿ×å ÜÆ! ÇÕæ¶
×ÂÆ ×¼ñ, ð¿Õ éÅñ¯º òÆ îÅóÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ôÅÔÜÔÅé
åÅÜîÔ¼ñ ìäòÅÀ°ä òÅñÅ, ñÅñ ÇÕñÅ ìäòÅÀ°ä
òÅñÅ, ÇÂÕ ìÈ¿ç êÅäÆ òÅÃå¶ åðÃçÅ ÔËÍ
¶èðñ¶ êÅö ×¹ðÈ éÅéÕ êÅåôÅÔ éÅñ íÅÂÆ
îðçÅéÅ, íÅÂÆ ìÅñÅ ÜÆ ìËᶠÔéÍ ÇÂÕ ì¼ÚÅ ÁÅÇÂÁÅ,
À°Ãé¶ ç¶ÇÖÁÅ Õ¯ÂÆ ÃÅèÈ ÁŶ Ôé, êðÅñÆ ñË ÁÅÇÂÁÅ
å¶ ÇñÁÅ Õ¶ ÇòÛÅ Çç¼åÆ, îÔÅðÅÜ À°Ã å¶ ìËá ׶Í
ÕÅëÆ ç¶ð ìÅÁç À°Ã ì¼Ú¶ é¶ Ã¯ÇÚÁÅ, ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ
ù å» Õ°Þ ÛÕÅÀ°äÅ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ À°Ã é¶ òÅó ÇòÚ¯º
â¼Õ¶ ÁÅÇç ÇÂռᶠÕÆå¶ å¶ Û¯ñ¶ ê¼à Õ¶ Ô¯ñ» ìäÅ
ÇçåÆÁ», ÇñÁÅ Õ¶ îÔÅðÅÜ ù í¶àÅ Õð ÇçåÆÁ»Í ×¹ðÈ
éÅéÕ êÅåôÅÔ, íÅÂÆ ìÅñÅ ÜÆ å¶ íÅÂÆ îðçÅéÅ ÜÆ
é¶ ìó¶ ÇêÁÅð éÅñ Ô¯ñ» ÛÕÆÁ»Í ×¹ðÈ éÅéÕ êÅåôÅÔ
é¶ ÇÕÔÅ, îðçÅÇéÁÅ! ÇÂà ì¼Ú¶ ù ÕÆ ç¶Âƶ? îðçÅé¶
é¶ ÇÕÔÅ, îÔÅðÅÜ! å¹ÃÆ å» îÅñÕ Ô¯Í ×¹ðÈ éÅéÕ ÜÆ
ÕÇÔä ñ¼×¶ Ú¿×Å, ÇÂà ù ÇÂà ç¶ô çÅ ìÅçôÅÔ ÔÆ
ìäÅ Çç¿ç¶ Ô»Í À°Ã ì¼Ú¶ ù ÕÇÔä ñ¼×¶, ùñåÅé! ÁÅ
ÜÅ ìÇÔ ÜÅÍ ì¼ÚÅ ÕÇÔä ñ¼×Å, îÔÅðÅÜ! î˺ å» ìÔ¹å
×ðÆì ÇÜÔÅ Ô»Í ÕÇÔä ñ¼×¶ éÔÄ, Á¼Ü 寺 屿 ùñåÅé
Ô¯ÇÂÁÅÍ ÇÂà ì¼Ú¶ ù À°æ¶ ç¶ð Ô¯ ×ÂÆ, úèð À°Ã ç¶ô
çÅ ìÅçôÅÔ îð Ç×ÁÅ, À°Ã çÅ À°åðÅ-ÁÇèÕÅðÆ Õ¯ÂÆ
éÔÄ ÃÆÍ ëËÃñÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕ ÇÜÔóÅ Ãí 寺 êÇÔñ»
ìÅÔ𯺠çðòÅ÷¶ ÃÅî·ä¶ ÁÅÇÂÁÅ Ô¯ò¶×Å, À°Ã ù åÖå
å¶ ÇìáÅ ÇçÁ»×¶Í ÇÂÔ ì¼ÚÅ Á¼èÆ ðÅå å¼Õ ìËáÅ ÇðÔÅ,
×¹ðÈ îÔÅðÅÜ çÆ Ã¿×å ÕðçÅ ÇðÔÅ, Øð ÜÅäÅ òÆ
í¹ÇñÁÅ ÇðÔÅ, ë¶ð îÔÅðÅÜ é¶ ÇÕÔÅ, ì¶àÅ! 屿 Ô¹ä Øð
ÜÅÔ, Ô¹ä å» Ãò¶ðÅ Ô¯ ÚÇñÁÅ ÔËÍ ÜÅÔ å¶ð¶ î» ìÅê
À°âÆÕç¶ ÔéÍ Ã¯ îÔÅðÅÜ é¶ À°Ã ù å¯ð ÇçåÅÍ
Ü篺 ò¼â¶ ׶à òñ¯º ¦Øä ñ¼×Å å» ò÷Æð» é¶
À°Ãù ðÅÜÅ ìäÅ ÇñÁÅ, À°Ã Ã Ö¹ôÆ ÇòÚ é×Åð¶
ò¼Üä ñ¼× ê¶, êÅñÕÆ ñË ÁŶ, À°Ã ÚðòÅÔ¶ ì¼Ú¶ ù
ÜÅ Õ¶ åÖå å¶ ÇìáÅ ÇçåÅÍ
ÇÛé îÇÔ ðÅÀ° ð¿Õ ÕÀ° ÕðÂÆ ðÅÀ° ð¿Õ ÕÇð âÅð¶¨
ê³éÅ - ECG
ìó¶ ìó¶ òÃÇçÁ» ù À°ÜÅó Çç¿çÅ ÔË - î¶ðÅ ÕÆÁÅ ÕÛÈ é ԯǨ
ìÃå¯ Ô¯Ç ԯÇ ï¹ ÀÈÜð¹ ÀÈÜð¹ ԯǠù ìÃ˨ ÕÇð ÔË ðÅî¹ Ô¯Ç ÔË Ã¯Ç¨ ê³éÅ - AAFE
ê³éÅ - ABEB ÇéèóÕ Ôé, ÃÅè ÿ×å ÜÆ ÇÜÔó¶ îÔ»ê¹ðô» é¶
ÇÕö ù êåÅ ÃÆ ÇÕ ÇÂÕ ÃÇÕ¿à ÇòÚ ñ¯Õ À°Üó êÌíÈ êÌÅêåÆ (realization) Õð ñÂÆ, ÇÜÔé» é¶ ÁÅêäÅ
ÜÅä׶, ÇÂÔ ÕÆ ÔÅñ Ô¯ÇÂÁÅ, ÔÃÇçÁ» ù ð¹ÁÅÀ°ä ÁÅêÅ ÁÅåî ÃðÈê êÛÅä ÇñÁÅ À°é·» ù êåÅ ÔË ÇÕ
òÅñÅ å¶ ð¯ºÇçÁ» ù ÔÃÅÀ°ä òÅñÅÍ éÅîç¶ò ÜÆ é¶ î˺ éÅ å» îÅÇðÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ îð ÃÕçÅ Ô», éÅ âðÅÇÂÁÅ
ÇÕÔÅ, ùñåÅé! ÇÂÔ êðî¶ôð ÔË, î¶ðÅ ðÅî ÇÜÔóÅ ÔË Ô¯ÇÂÁÅ âð ÃÕçÅ Ô»Í
À°Ô ÇÂÔ¯ ÇÜÔ¶ Õ¿î ÕðçÅ ÔËÍ Ã¹ñåÅé é¶ ÇÕÔÅ î˺ å¶ð¶ íË ÕÅÔÈ ÕÀ° ç¶å éÇÔ éÇÔ íË îÅéå ÁÅé¨
ðÅî ç¶ Õ¿î ç¶ÖäÅ ÚÅÔ¹¿çÅ Ô», 屿 ÇÂÔ ×À± ÜÆÀ±ºçÆ ÕÔ¹ éÅéÕ Ã¹Çé ð¶ îéÅ Ç×ÁÅéÆ åÅÇÔ ìÖÅÇé¨
ÕðÍ éÅîç¶ò
ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ,
ÇÂÔ ÜÆÀ±ºçÆ
éÔÄ Ô¹ ¿ ç Æ, îË º
å» ÇÕö ù
ÜÆÀ±ºçÅ Õð ÔÆ
éÔÄ ÃÕçÅÍ
îÅðéÅ ÇÜÀ° º ç¶
ÕðéÅ êÌ í È ç¶
Ô¼æ ÔË, ÇÂÔ
ÇìÃîñ ÕÆåÆ
×ÀÈ ÇÕò¶º
ÇÜÀ°ºçÆ Ô¯
ÃÕçÆ ÔË?
ìÅÇçÃÅÔ ÁËÃÆ
ÇÕÀ° ԯǨ
ÇìÃÇîÇñ ÕÆÁÅ
é ÜÆòË Õ¯Ç¨
ê³éÅ - AAFE
ÕçÆ Õ¯ÂÆ îÇðÁÅ
Ô¯ÇÂÁÅ òÆ
ÜÆÀ±ºçÅ Ô¯ ÃÕçÅ
ê³éÅ - ADBG
ÔË? ÁÅçîÆ ç¶ Ô¼æ Õ°Þ éÔÄ, Ãí Õ°Þ ðÅî ç¶ Ô¼æ ÔËÍ
Ç×ÁÅéÆ çÆ êÇÔñÆ ÇéôÅéÆ ÔË ÇÕ éÅ ÇÕö çÆ
î¶ðÅ ÕÆÁÅ ÕÛÈ é ԯǨ
íË î¿éçÅ ÔË å¶ éÅ ÇÕö ù íË Çç¿çÅ ÔËÍ âÇðÁÅ éÔÄ
ÕÇð ÔË ðÅî¹ Ô¯Ç ÔË Ãï¯Ç¨ ê³éÅ - AAFE
ÕðçÅ, âð Ôî¶ôÅ êÅê 寺 Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔËÍ
Çìé° í×ò¿å éÅÔÆ Áé կǨ ââÅ âð À°êܶ âð¹ ÜÅÂƨ ê³éÅ - CDA
îÅðË ðÅÖË Â¶Õ¯ ïǨ ê³éÅ - AIB
ܶ òÅÇÔ×¹ðÈ çÅ âð À°êÜ ÜÅò¶, ÿÃÅð çÅ âð
úÔÆ îÅðçÅ ÔË úÔÆ ðÖçÅ ÔËÍ î¶ð¶ ÕÆÇåÁ» Õ°Û Öåî Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÔË ÇÕªÇÕ ÇÜà ù òÅÇÔ×¹ðÈ
éÔƺ Ô¹¿çÅÍ çÅ âð ÔË, òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ çÅ Áçì ÔË, òÅÇÔ×¹ðÈ À°Ã
èÅðéÅ - ÕÛ± éÅ Ô¯ÇÂ, î¶ðÅ ÕÆÁÅ ðÅÜé -B, B. éÅñ Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ íÀ° éÅñ îé Çéðîñ Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ
î¶ðÅ ÕÆÁÅ ðÅÜé, î¶ðÅ ÕÆÁÅ ðÅÜé-B, B ââÅ âð À°êܶ âð ÜÅÂƨ
ÕÛÈ éÅ Ô¯ÇÂ,...........-B åÅ âð îÇÔ âð¹ ðÇÔÁÅ ÃîÅÂƨ ê³éÅ - CDA

ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A

43
 ÇÂà âð ÇòÚ òÅÇÔ×¹ðÈ çÅ âð ÃîÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
ÔËÍ Çëð ÿÃÅð çÅ âð Öåî Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ
çÅ Áçì òè Ü»çÅ ÔË, À°Ô ÃçÅ Á³× Ã¿× êÌåÆå
Çç¿çÅ ÔËÍ
ÜÀ° âð âðË åÅ ÇëÇð âð¹ ñÅ×˨ ê³éÅ - CDA
å» Çëð âð ñ×çÅ ÔË Ü¶ òÅÇÔ×¹ðÈ çÅ âð éÅ Ô¯ò¶Í
Çéâð ÔÈÁÅ âð¹ À°ð ԯǠíÅ×˨ ê³éÅ - CDA
ï ÇÂà åð·» -
ÔÇð ò¶ÖË Ã¹äË Çéå Ãí¹ ÇÕÛ¹ î¶ðÆ ÇÜ¿çóƶ
ï âðË ÇÜÇé êÅê Õîå¶ ðÅî¨ ê³éÅ - ED@
òÅÇÔ×¹ðÈ ç¶ÖçÅ ÔË, éÅñ ðÇÔ¿çÅ ÔË, å» ÔÆ
îðçÅéÅ ÕÇÔ¿çÅ ÔË, Ô¶ éÅéÕ! ÁÃÄ ÇÕæ¶ ëà ׶?
îðçÅÇéÁÅ âð éÅ, ÁÕÅñê¹ðÖ éÅñ ÔË ÃÅⶠ-
ÇÜù Á³åð¹ ÇÔðçÅ Ã¹è¹ ÔË î¶ðÆ ÇÜ¿ç¹óƶ
ÇåÇé ÜÇé ÃÇí âð ùÇà Øå¶ ðÅî¨
ê³éÅ - ED@
ÇÜÃçÅ ÇÔðçÅ ôÈè ÔË À°Ã ù Õ¯ÂÆ âð éÔÄ ÔËÍ
êÅê Õðé òÅñÅ ÔÆ ÃçÅ âðçÅ ÔËÍ
ï âðË ÇÜ êÅê ÕîÅòçÅ èðîÆ Çò×ö尨
ê³éÅ - HD
èðîÆ ì¿ç¶ ù Õ¯ÂÆ âð éÔÄ ÔËÍ À°Ã ù êåÅ ÔË
ÇÕ î˺ å» Õ°Þ ÕÆåÅ ÔÆ éÔÄ, Õ¯ÂÆ î¶ð¶ îÅñÕ çÅ ÔÆ
ÁËÃÅ Ô¹Õî ÔË -
èÅðéÅ - èðîÆ Ö¹ô Ô¹¿ç¶ é¶,
âðç¶ é¶ êÅêÆ ì¿ç¶ -B, B.
âðç¶ é¶ êÅêÆ ì¿ç¶, -B, B.
èðîÆ Ö¹ô Ô¹¿ç¶ é¶ ............... -B.
âð¶ À°Ô ܯ êÅê ÕîÅò¶; ÇÜÃé¶ Çðôòå ñÂÆ Ô¯ò¶×Æ
À°Ô ÃÅðÆ Ç÷¿ç×Æ âðçÅ ÔÆ ðÔ¶×Å, îå¶ Õ¯ÂÆ À°Ôç¶
Çòð¹è ðÅ×÷ éÅ ÇéÕñ ÁÅò¶, Ãî×Ç¦× ÕÆåÆ Ô¯Â¶×Æ
å» âð¶×Å, Ô¯ð Õ¯ÂÆ ÇÂéÕîàËÕà çÆ Ú¯ðÆ ÕÆåÆ Ô¯ò¶×Æ
å» òÆ âðÆ ÜÅò¶×ÅÍ ÃÅèÿ×å ÜÆ, Á¼×¶ çÅ âð
ìÔ¹åÅ À°Ã ñÂÆ ÔË ÇÜÃé¶ êÅê ÕÆå¶ ÔéÍ ÇÜÃé¶
ì¿ç×Æ ÕÆåÆ ÔË, À°Ô å» Ö¹ôÆ Ö¹ôÆ ÁÅêä¶ Øð ù Ü»ç¶
ÔéÍ ë¶ð À°æ¶ ÜÅ Õ¶ ÕÆ Ô¹¿çÅ ÔË?
è¿Çé è¿Çé ÕÔË Ãí¹ Õ¯Ç¨
î¹Ö À±Üñ ÔÇð çð×Ô Ã¯Ç¨ ê³éÅ - BHC
À°Ô Ö¹ôÆ Ö¹ôÆ Ü»çÅ ÔË -
ÕìÆð ÜÅ å± ÜéÇîÁÅ Ü×å îÇÔ Ü× ÔÃË å±¿ ð¯Ç¨
ÁËÃÆ ÕðéÆ Õð ÚñÔ¹ ÇêÁÅð¶ 屿 ÔÃË Ü× ð¯Ç¨
À°Ô ÁËÃÆ ÕðéÆ ÕðÕ¶ Ç×ÁÅ Ô¹¿çÅ ÔË ÇÕ À°ÃçÆ
è¿é è¿é Ô¹¿çÆ ÔË - çð×ÅÔ ç¶ ÇòÚÍ
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
44
ð¶ ð¶ çð×Ô ÕÔË é Õ¯À±¨
ÁÅÀ° ìËá° ÁÅçð¹ ùí ç¶À±¨ ê³éÅ - BEB
À°ÃçÅ å» ÕÇÔÁÅ çð×ÅÔ ÇòÚ ÚñçÅ ÔË, ì¿ç×Æ
Õðé òÅñ¶ çÆ ×¼ñ çð×ÅÔ ÇòÚ î³éÆ Ü»çÆ ÔËÍ
ÜÅ ÕÅ ÕÇÔÁÅ çð×Ô Úñ˨
ï ÇÕà ÕÀ° éçÇð ñË ÁÅòË åñ˨ ê³éÅ - AHF
ÇÜÃçÆ ×¼ñ ù òÅÇÔ×¹ðÈ òÆ î³éçÅ Ô¯ò¶, èðîðÅÜ
òÆ À°á Õ¶ ÕÔ¶ -
éÅî¹ ÇèÁÅÇÂÇé ÃÅÜéÅ Üéî êçÅðæ¹ ÜÆÇå¨
éÅéÕ èðî ÁËö ÚòÇÔ ÕÆå¯ íòé¹ ê¹éÆå¨
ê³éÅ - ADBE
ë¶ð âð ÇÕà çÅ ðÇÔ Ç×ÁÅ? ç¹éÆÁ» çÅ âð
éÔÄ î³ÇéÁÅ Õðç¶Í ÕìÆð ÃÅÇÔì ù Ü篺 ì¿é· Õ¶ ÔÅæÆ
Á¼×¶ À°Ã Ã ç¶ ìÅçôÅÔ é¶ Ã¹àòÅ ÇçåÅ å» ÁÅê
é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ìÅçôÅÔ î¶ðÅ îé å» âðçÅ éÔÄ, åé
ù ÇÕÀ°º âðÅ ðÔ¶ Ô¯ -
îé¹ éÅ Çâ×Ë åé¹ ÕÅÔ¶ ÕÀ° âðÅǨ
ê³éÅ - AAFB
ÕÇÔä ñ¼×¶ ÇÕ î¶ðÅ îé å» âðçÅ éÔÄ, ÇÕÀ°º
î¶ð¶ åé ù ÔÅæÆ ç¶ ÃÅî·ä¶ ù¼à ù¼à Õ¶ âðÅÀ°äÅ
ÚÅÔ¹¿çÅ Ô˺? î˺ éÔÄ âðçÅÍ Ã¯ ÇÂà åð·» éÅîç¶ò ÜÆ
ù âðÅÇÂÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ ìÅçôÅÔ ÕÇÔ¿çÅ ÔË ÇÕ
éÅîç¶ò î½å ç¶ âð éÅñ ×» ÜÆÀ±ºçÆ Õð ç¶ò¶×ÅÍ
ìÅçôÅÔ ÕÇÔä ñ¼×Å ÇÕ ç¶Ö éÅîç¶ò, Çå¿é ×¼ñ» Õð
ñË, åËù Çå¿é options Çç¿çÅ Ô»Í êÇÔñÆ ×¼ñ å» ÔË
ÇÕ ×À± ÜÆÀ±ºçÆ Õð ç¶, Þ×óÅ ÔÆ Öåî Ô¯ ÜÅò¶×ÅÍ
çÈÜÆ ÔË å±¿ ÇÂÃñÅî èðî ÇòÚ ÁÅ ÜÅÍ Ü¶ ÇÂÔ ç¯ò¶º
×¼ñ» éÔÄ î³éäÆÁ» å» åÆÜÆ ×¼ñ ÔË ÇÕ îðé òÅÃå¶
ÇåÁÅð Ô¯ ÜÅ; Çå¿é» ÇòÚ¯º ÇÜÔóÆ ×¼ñ î³éäÆ ÔË î³é
ñË, ìÅçôÅÔ ìó¶ Ô¿ÕÅð éÅñ ÇÂÔ ×¼ñ» ÕÇÔ¿çÅ ÔË -
ìÅÇçÃÅÔ¹ ÚÇó©ú ÁÔ¿ÕÅÇð¨ ê³éÅ - AAFE
ÁËéÅ Ô¿ÕÅð ÚÇó·ÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË, ç¶ÖçÅ ÔÆ éÔÄ
ÇÕ éÅîç¶ò ÜÆ çÅ å» Õ¯ÂÆ ÕÃÈð éÔÄÍ éÅîç¶ò ÜÆ
ÕÇÔ ðÔ¶ Ôé ÇÕ ìÅçôÅÔ! î¶ðÅ ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ Õ°Þ éÔÄ
Ô¯ÇÂÁÅ, êÌî¶ôð é¶ À°Ã îð¶ ԯ¶ ñóÕ¶ ç¶ êÌÅä òÅêÃ
ÕÆå¶ ÃéÍ êð ìÅçôÅÔ ù îÔ» ç¹ôà Ô¿ÕÅð é¶ ÕÅìÈ
ÕÆåÅ ÔË À°Ã ç¶ é¶åð, ì¯ñ, Õ¿é, Ã¯Ú ôÕåÆ ÇÂÃ
Ô¿ÕÅð é¶ ÕÅìÈ ÕÆå¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ
î÷ÔìÆ åÁÃì (ÂÆðÖÅ) ÁËéÅ òÇèÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ
ÇÕ ÇÂÃñÅî 寺 Çìé» Ô¯ð îå» ç¶ îÔ»ê¹ðô» ç¶ êÌåÅê
ù ÃÇÔé éÔÄ ÕÆåÅ Ü»çÅ ÃÆÍ ÕìÆð ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶
ÇÖñÅë Ô¯ Õ¶ ìÅçôÅÔ é¶ Ô°Õî ÇçåÅ ÃÆ ÇÕ ÕìÆð ÜÆ
ù ÔÅæÆ ç¶ êËð» Ô¶á ç¶ Õ¶ Õ°Úñ ç¶ò¯Í À°é·» çÅ Õ¯ÂÆ
ÕÃÈð éÔÄ ÃÆ, À°Ã Ã ç¶ èðî ç¶ á¶Õ¶çÅð» é¶
ìÅçôÅÔ ù À°é·» ç¶ ÇÖñÅë íóÕÅÇÂÁÅ ÃÆ, À°é·» ç¶
ÃðÆð çÆ ê¯àñÆ ì¿é· Õ¶ îÃå ÔÅæÆ ÃÅî·ä¶ ð¼Ö ÇçåÆ
ÃÆ êð ÔÅæÆ é¶ À°é·» çÅ Õ¯ÂÆ é°ÕÃÅé éÅ ÕÆåÅ ÇÂÃ
ç¶ ÇìêðÆå ê¯àñÆ Ú¹¼Õ Õ¶ ÃÆÃ å¶ ð¼ÖÆ Áå¶ ë¶ð Ô¶á»
ð¼Ö Õ¶ Çå¿é òÅðÆ éîôÕÅð ÕÆåÆÍ
ÇÕÁÅ ÁêðÅè¹ Ã¿å ÔË ÕÆéŨ
ì»Çè ê¯à Õ°¿Úð ÕÀ° çÆéŨ ê³éÅ - HGA
Ô¹ä éÅîç¶ò ÜÆ çÅ Õ¯ÂÆ ÁêðÅè å» éÔÄ ÃÆ
À°Ô çÇðÁÅ ÇÕéÅð¶ ì¿ç×Æ Õðç¶ Ôé, éÅî Üêç¶ ÔéÍ
ܶ ìÚé Õðé å¶ Õ¯ÂÆ ÜÆÀ±ºçÅ Ô¯ Ç×ÁÅ å» ÕÆ Ã¿å»
çÅ ÁêðÅè Ô¯ Ç×ÁÅ? Õ¯ÂÆ ÕÅùé ÇòÚ ÁËÃÆ ×¼ñ ÔË
ÇÕ ÜÆÀ±ºçÅ éÔÄ Õð ÃÕçÅ Õ¯ÂÆ? ìÅçôÅÔ Ô¿ÕÅðÆ Ô¯
Õ¶ ×¼ñ ÕðçÅ ÔË, ÕÇÔ¿çÅ ç¶Ö î˺ åËù Ô¹ä¶ ÔÆ ç¶ÖçÅ
Ô», Õ½ä åËù ìÚÅÀ°ä òÅñÅ ÔËÍ ìÅçôÅÔ é¶ îÃå
ÔÅæÆ ÛâòÅ ÇçåÅÍ
×Ü ÔÃåÆ çÆé¯ ÚîÕÅÇð¨ ê³éÅ - AAFE
îÃå ÔÅæÆ Öó·Å ÔË, ôðÅì ÇêñÅ ÇçåÆÍ ìÅçôÅÔ
ð½ñÅ êÅ ÇðÔÅ ÔË ÇÕ éÅîç¶ò! Ô¹ä ÔÅæÆ ç¶ Ã¿×ñ Ö¹ñ·
ÜÅä¶ Ôé, À°Ã 寺 êÇÔñ» ×À± ÜÆÀ±ºçÆ Õð ç¶Í ìÔ¹å
Ô¿ÕÅðÆ Ô¯ Õ¶ ×¼ñ Õð ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂà åð·» êó· ñú -
èÅðéÅ - ÚÇó·ÁÅ Ô¿ÕÅð ú ,
ìÅçôÅÔ åÅÂÄ ò¶Ö¯ -B, B.
ìÅçôÅÔ å»ÂÆ ò¶Ö¯, -B, B.
ÚÇó·ÁÅ Ô¿ÕÅð ÜÆ ............... -B.
ìÅÇçÃÅÔ¹ ÚÇó©ú ÁÔ¿ÕÅÇð¨
×Ü ÔÃåÆ çÆé¯ ÚîÕÅÇð¨ ê³éÅ - AAFE
ÃÅè ÿ×å ÜÆ ç¯é¯º ÚÆ÷» Ô¹¿çÆÁ» ÔéÍ ÇÂÕ
Ô¿ÕÅð, ÁÅçîÆ ç¶ Á³çð ÔËÍ çÈÜÆ Ô¹¿çÆ ÔË ÇéîðåÅ-
ÒÔ¿ÕÅÇðÁŠï îÅÇðÁÅÍÓ
ÔÇð ÜÆÀ° ÁÔ¿ÕÅð¹ é íÅòÂÆ ò¶ç Õ±ÇÕ Ã¹äÅòÇÔÍÍ
ê³éÅ - A@HI
ÃÅð¶ ò¶ç À°ÚÆ ÁÅòÅ÷ ÇòÚ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ Ü¶
ðì ù Õ¯ÂÆ ÚÆ÷ éÔÄ íŪçÆ å» À°Ô ÔË ÒÔ¿ÕÅðÓ,
Ô¿ÕÅðÆ ù ð¼ì ìÖÇôÁÅ éÔÄ ÕðçÅÍ ÔðéÅÖô Ô¿ÕÅðÆ
ù îÅðé òÅÃå¶ ð¼ì ù Á¼èÅ ô¶ð çÅ å¶ Á¼èÅ éð çÅ
ÃðÈê èÅðé ÕðéÅ ÇêÁÅ, ñ¶ÇÕé Ô¿ÕÅð éÔÄ íÅÇÂÁÅÍ
ð¼ì ù Ãí 寺 ì¹ðÆ ×¼ñ ܯ ñ×çÆ ÔË À°Ô ÔË Ô¿ÕÅðÍ
Ô¿ÕÅðÆ ì¿ç¶ çÆ Ç×ðÅòà Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔËÍ ê³Ü
ÇÕÃî ç¶ Ô¿ÕÅð Ô¹¿ç¶ ÔéÍ
ðÅܹ îÅñ¹ ðÈê¹ ÜÅÇå ܯìé¹ ê³Ü¶ á×¹........¨
ê³éÅ - ABHH
îÔÅðÅÜ é¶ ÇÂé·» ù ê³Ü á¼× ÇÕÔÅ ÔË -
45
¶éÆ á×ƺ Ü×¹ áÇ×ÁÅ ÇÕéË éÅ ðÖÆ ñܨ
ê³éÅ - ABHH
ðÅÜ çÅ Ô¿ÕÅð Ô¯ ÜÅäÅ, ì¶åÔÅôÅ åÅÕå ÇÂÕ
ì¿ç¶ ç¶ Ô¼æ ÇòÚ ÁÅ ÜÅäÆ, ÚÅÔ¶ ÷¯ð éÅñ ñË ñò¶,
ÚÅÔ¶ ò¯à» éÅñ ñË ñò¶, À°Ôç¶ êËð ë¶ð èðåÆ å¶ éÔÄ
ñ×ç¶ ÇÕªÇÕ Ô¼æ ÇòÚ åÅÕå ÁÅ ×ÂÆÍ ÇÕö ç¶ Ô¼æ
ÁÅ ÜÅò¶, ×ðÆì ì¿ç¶ ç¶ Ô¼æ ÇòÚ Õ¯ÂÆ îÅóÆ î¯àÆ
åÅÕå ÁÅ ÜÅò¶, ÁÅÔ ÃÆÇî¿à çÆÁ» êðÚÆÁ» ç¶ä çÅ
ÔÆ ÁÇèÕÅð Çîñ ÜÅò¶, ñÅÂÆé ñòÅÂÆ Ü»çÅ ÔËÍ Ú¿×¶
ڿ׶ ì¿ç¶ ñÅÂÆé ÇòÚ Öó¶· ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ À°Ô ÁËéÅ ð¹¼ÖÅ
ì¯ñ¶×Å, ÕçÆ ÇèÁÅé éÅñ ç¶Ö ñËäÅ ÇÕªÇÕ îÅóÅ
ÇÜÔÅ î¼ç ÚÇó·ÁÅ ÔË, ÇÂà ù ðÅÜ î¼ç ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ
ðÅÜ îç ÇòÚ ðÅܶ 寺 ë¶ð À°ñචտî Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶
ÔéÍ ëð÷ å» ðÅܶ ù í¹ñ ÔÆ Ü»çÅ ÔË ÇÕ À°ÃçÅ
èðî ÇÂéÃÅë ÕðéÅ ÔËÍ Á¼ÜÕñ· ù׿è ñÂÆ Ü»çÆ ÔËÍ
ÇÜà ì¿ç¶ çÅ êÌî¶ôð å¶ ïÕÆé ÔÆ éÔÄ, À°Ã 寺 ÜÆÁ
ÕðçÅ ÔË êÌä ñÂÆ ÜÅò¯, À°Ô Á¼Öð ì¯ñä 寺 Çìé»
Ô¯ð Õ°Þ éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ, Ãí Õ°Þ í¹¼ñ Õ¶ ðÅÜÃÆ
ôÕåÆ ÁèÆé Ô¯ÇÂÁÅ ÁÇíîÅé éÅñ ÔÆ ×¼ñ ÕðçÅ ÔË,
Çî³à ÇòÚ ÕÇÔ Çç¿çÅ ÔË ÇÕ ÇÂà ù Öåî Õð ÇçúÍ
ÁËö ðÅܶ ÿÃÅð å¶ ÇÕ¿é¶ Ô¯Â¶ Ôé, ÒéÅçðôÅÔÓ ÇòÚ
ÇÕ¿éÅ Ô¿ÕÅð ÃÆÍ éÅçðôÅÔ çÅ ÇÂÕ Ô½ñçÅð ÇÃêÅÔÆ
ÇÕö Ǽ÷å òÅñ¶ Øð ÚñÅ Ç×ÁÅ, À°æ¶ ÜÅ Õ¶ À°Ãé¶
Øð òÅÇñÁ» çÆ ñóÕÆ çÆ ÇÂ÷å «¼àä çÅ Üåé
ÕÆåÅ, À°Ô ÁäÖ òÅñ¶ ì¿ç¶ ÃÆ, À°Ôé» ù ×¹¼ÃÅ
ÁÅÇÂÁÅ À°Ôé» é¶ ÇÂà ù îÅð ÇçåÅÍ îÅðéÅ ÕÆ ÃÆ
ÃÅðÆ Çç¼ñÆ å¶ ÕÇÔð Ô¯ Ç×ÁÅ, éÅçðôÅÔ é¶ åñòÅð
ÇîÁÅé ÇòÚ¯º ìÅÔð Õ¼ã ñÂÆ, ÕÇÔä ñ¼×Å ÇÜåéÆ ç¶ð
î˺ åñòÅð ÇîÁÅé ÇòÚ éÔÄ êŪçÅ, Ãí ù «¼à
ñú, îÅð ñúÍ Ççé ðÅå Õåñ¶ÁÅî ô¹ðÈ Ô¯ ×ÂÆ, Çç¼ñÆ
ç¶ íÅ× îÅó¶ ÔéÍ ÁËéÆ Õåñ¶ÁÅî Ô¯ÂÆ ÇÕ é½ ñ¼Ö
ì¿çÅ îð Ç×ÁÅÍ ÁÇÔîçôÅÔ Õ¯ñ ÜÅ Õ¶ ì¶éåÆ ÕÆåÆ,
ôÇÔð ç¶ ÃÅð¶ ì¿ç¶ îÈ¿Ô ÇòÚ ØÅÔ ñË Õ¶ ׶, ÕÇÔä
ñ¼×¶, ÃÅâÅ ÕÆ ÕÃÈð ÔË? å¶ðÅ ÇÃêÅÔÆ å» ÇÂÕ ì¿ç¶
é¶ îÅÇðÁÅ ÔË, å¶ å±¿ 齺 ñ¼Ö ì¿çÅ îðòÅ Çç¼åÅ, ÇçñÆ
À°ÜÅó Õ¶ ðÖ ÇçåÆÍ ÇÕ¿éÅ Ô¿ÕÅð ÃÆ ÃÅè ÿ×å ÜÆÍ
ï Ô¿ÕÅðÆ éðÕ» ù Ü»çÅ ÔË ÇÕÀ¹ºÇÕ -
ðÅܶ Ú¹ñÆ ÇéÁÅò ÕÆ .................¨
ê³éÅ - ABD@
ðÅܶ ù Üê¹ÜÆ ÃÅÇÔì êó·é çÆ ÁËéÆ ñ¯ó éÔƺ,
×ÅÇÂåzÆ êó·é çÆ ñ¯ó éÔÄ, éîÅ÷ êó·é çÆ ÁËéÆ
ñ¯ó éÔÄ ÇÕÀ°ºÇÕ À°ÃçÅ èðî ÔË ÇéÁ» ÕðéÅÍ Ü¶
ðÅÜÅ ÇéÁ» éÔÄ ÕðçÅ å» êÅêÆ Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ
ÔËÍ ÇÜÔóÅ âð å¶ ÔîÅÇÂå (without favour & fear)
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
寺 Çìé» ÇÂéÃÅë ÕðçÅ ÔË, À°ÃçÅ éÅî ÃÇåÕÅð
ÃÇÔå ç¹éÆÁ» å¶ ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ
îÔÅðÅÜÅ ðäÜÆå ÇÃ¿Ø ÁÅêä¶ ðÅÜ çÅ ÔÅñ
ÚÅñ ç¶Öä ÇéÕÇñÁÅ, Õ°Þ ÁëÃð ðÃÅñ¶ ç¶ Áå¶
ÇÃêÅÔÆ éÅñ ÔéÍ Ü篺 ÃóÕ å¯º ¦Ø ÇðÔÅ ÃÆ À°æ¶
ۯචۯචì¼Ú¶ ì¶ð ÞÅó ðÔ¶ Ãé - Ú¶å ç¶ îÔÆé¶ ÇòÚÍ
ÇÂÕ ì¼Ú¶ é¶ ÷¯ð éÅñ ê¼æð îÅÇðÁÅ ì¶ðÆ ù, À°Ô
àÅÔäÆÁ» ÇòÚ¯º ¦ØçÅ Ô¯ÇÂÁÅ îÔÅðÅÜÅ ðäÜÆå ÇÿØ
çÆ Çê¼á å¶ ÁÅ ñ¼×ÅÍ Ü¶ ðÅܶ ù Ǽà ñ¼× ÜÅò¶, ÕÆ
À° æ ¶ ù Ö ðÇÔ ÃÕçÅ ÔË ? îÔÅðÅܶ éÅñ ÇÜÔó¶
ìÅâÆ×Åðâ Ãé ÇÂÕ çî ÕÇÔð ÇòÚ ÁŠ׶ å¶
åñòÅð» Õ¼ã ñÂÆÁ»Í îÔÅðÅÜÅ ðäÜÆå ÇÃ¿Ø é¶
ÇÕÔÅ, ×¹¼Ã¶ éÅñ ÕÆ ×¼ñ Õð¯º×¶? å°ÔÅâÅ Ôæ åñòÅð»
å¶ ÇÕª Ç×ÁÅ? ÕÇÔä ñ¼×¶, îÔÅðÅÜ! å°ÔÅⶠǼà îÅðÆ
ÇÕö é¶Í îÔÅðÅܶ é¶ ÇÕÔÅ, ÇñÁÅú î¶ð¶ Õ¯ñ ÇÜÃé¶
Ǽà îÅðÆ ÔË, å°ÃÄ À°Ã ù Õ°Þ éÔÄ ÕÇÔäÅ, ÁËò¶º
À°Ãù ëóÆ ÇñÁÅÀ°ºç¶ ÇñÁÅÀ°ºç¶ ðÅÔ ÇòÚ ÔÆ ÁÅêäÅ
ܯô ÇçÖÅ ÇçúºÍ îÔÅðÅܶ ÇòÚ ÇÕ¿éÅ áð¿îÅ ÃÆÍ
ÇÃêÅÔÆÁ» é¶ ÃÅð¶ ì¼Ú¶ ëó ÇñÁ»ç¶, ì¼ÇÚÁ» ç¶ êÆñ¶
îÈ¿Ô Ô¯ ׶, âð ׶ ÇÕ ÃÅâÆ Ç¼à îÔÅðÅܶ ç¶ ñ¼×Æ
ÔË, ÇÕèð¶ ÃÅù ÃÅÇðÁ» ù éÅ îðòÅ ç¶ò¶Í
À°Ã ò¶ñ¶ îÔÅðÅÜÅ ðäÜÆå ÇÃ¿Ø é¶ ê¹ÇÛÁÅ,
ì¼ÇÚú! å°ÃÄ î¶ð¶ Ǽà îÅðÆ ÔË? ì¼Ú¶ ÕÇÔä ñ¼×¶, ÃðÕÅð
ÁÃÄ å°ÔÅⶠǼà éÔÄ îÅðÆ, ÁÃÄ å» ì¶ðÆ ç¶ îÅðÆ
ÃÆÍ ÕÇÔ¿ç¶, ñ¼×Æ å» ÃÅⶠÁÅ Õ¶Í ÕÇÔ¿ç¶, îÔÅðÅÜ
ÁÃÄ å» ì¶ðÆ ç¶ îÅðÆ ÃÆ, ÃÅâÆ ìçÇÕÃîåÆ ÔË ÇÕ
Ǽà å°ÔÅù ñ¼× ×ÂÆÍ îÔÅðÅܶ é¶ ÇÕÔÅ å¹ÃÄ ì¶ðÆ ç¶
ÇÕª Ǽ໠îÅðç¶ Ô¯, À°Ãé¶ å°ÔÅâÅ ÕÆ Çò×ÅÇóÁÅ ÔË?
ÕÇÔä ñ¼×¶, ÒÒîÔÅðÅÜ! Ǽà îÅð Õ¶ ÁÃÄ ì¶ðÆ å¯º ì¶ð
ÞÅóç¶ Ô»ÍÓÓ
ðÅܶ é¶ ÇÕÔÅ, ÒÒÁ¼ÛÅ! ì¶ðÆ å¶ Ç¼à îÅÇðÁ»
å°ÔÅù ì¶ð Çîñç¶ Ôé?ÓÓ
ÒÒÔ» ÜÆÍÓÓ
ì¼ÇÚÁ» é¶ Áé°íò ÕÆåÅ ÇÕ îÔÅðÅÜ ÜÆ å»
éðîÅÂÆ ÇòÚ ÁŠ׶, ì¼Ú¶ ïÚä ñ¼×¶, îÔÅðÅÜ å»
ÃÅⶠéÅñ Լà Լà ն ×¼ñ Õð ðÔ¶ ÔéÍ îÔÅðÅÜ é¶
ÃÅæÆÁ» ù ê¹ÇÛÁÅ ÇÕ Ô¹ä Ǽà ðÅܶ ç¶ ñ¼×Æ ÔË, ðÅܶ
ù ÕÆ ç¶äÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË? ÃÅð¶ Ú¹ê Õð ׶, Õ¯ÂÆ ÕÔ¶
ÇÂÔé» ù î¹¼áÆ íð Õ¶ Ççú ð¹êÇÂÁÅ çÆ, Õ¯ÂÆ Õ°Þ
ÕÔ¶, Õ¯ÂÆ Õ°Þ ÕÔ¶Í îÔÅðÅܶ é¶ ÇÕÔÅ, ç¶Ö¯ ÇÂÕ Üó·
çðÖå ÔË, Ü篺 À°Ã ù Ǽà ñ×çÆ ÔË å» ÇÜÔóÅ Ãí
寺 Çî¼áÅ ì¶ð Ô¹¿çÅ ÔË À°Ô Ç×ðçÅ ÔËÍ ÕçÆ Õ¼ÚÅ òÆ
Ç×ÇðÁÅ ÔË? Ãí 寺 ê¼ÕÅ êÇÔñ» Ç×ð¶×ÅÍ
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
46
îÔÅðÅÜÅ ðäÜÆå ÇÃ¿Ø é¶ ÇÕÔÅ, ÃÅⶠñ¼×Æ ÔË
Ǽà, ÇñÖ¯ ܯ î˺ ÇñÖŪçÅ Ô» ÇÕ ÜñÅñê¹ð ܼ໠կñ
Çê³â ì¹ãé çÆ ÃÅðÆ ÷îÆé ÇÂÔé» ù ç¶ ÇçúÍ ÃÅð¶
ì¼ÇÚÁÅ ù Ü×Æð ç¶ ÇçåÆÍ ÇÕ¿éÆ ÇéîðåÅ ÃÆ ðÅܶ
ÇòÚ, Á¼Ü åÕ ÇÂÔ ÕÔÅäÆ ïÅç ÔËÍ
ÇÕ¿ é Æ ÇéîðåÅ ÃÆ îÔÅðÅܶ ÇòÚÍ ÕÅñ ÇêÁÅ
Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ, çÅäÅ íÅÇñÁ» éÔÄ ÃÆ ÇîñçÅÍ ÃðÕÅðÆ Ãà¯ð
ë½Ü» òÅÃå¶ íÇðÁÅ ÇêÁÅ ÔË, òÕå ì¶òÕå òÅÃå¶
×¹çÅî ÕäÕ çÅ íÇðÁÅ ÇêÁÅ ÔËÍ îÔÅðÅÜÅ ðäÜÆå
ÇÃ¿Ø é¶ ã¿â¯ðÅ ÇëðÅ ÇçåÅ ÇÕ ÇÔ¿çÈ î¹ÃñîÅé ÇÃÖ Ãí
ù ä ñú ÇÕ Õ¯ Â Æ òÆ î¶ ð ¶ ðÅÜ ÇòÚ í¹ ¼ Ö Å éÅ îð¶ ,
ÇÂîÅéçÅðÆ éÅñ ÇÂÔ Õð ñú ÇÕ ÇÜ¿éÅ çÅäÅ Ú¹Õ Õ¶
ÇñÜÅ ÃÕç¶ Ô¯ ñË ÜÅú, ò¶ÇÚú éÅ, Üî» éÅ ÕÇðú, Ü篺
î¹Õ Ç×ÁÅ ë¶ð ÁÅ ÜÅÇÂú, ÇÂà ׼ñ çÆ ×ð¿àÆ î˺ Çç¿çÅ
Ô» ÇÕ å°ÔÅù í¹ÖÅ éÔÄ îðé Çç¿çÅÍ À°Ã ò¶ñ¶ ñ¯Õ ìóÆ
ÇÂîÅéçÅðÆ éÅñ ÁéÅÜ çÆ ê³â íð Õ¶ ñË Ü»ç¶ ÔéÍ
ÇÂÕ Çìðè ÃÆ Ü¯ ìóÆ çÈð ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ À°Ã Çìðè éÅñ
Õ¶òñ ÇÂÕ Û¯àÅ ì¼ÚÅ ÃÆ ÇÜÃçÆ À°îð 齺 ÃÅñ çÆ ÃÆ
ܯ ÇÕ À°Ã Çìðè çÅ ê¯åÅ ÃÆ, ê¹¼åð À°ÃçÅ Úó·ÅÂÆ Õð
Ú¹ÕÅ ÃÆÍ êÇðòÅð ÕÅëÆ ò¼âÅ ÔË, À°Ô Çìðè Ô½ñÆ-Ô½ñÆ
å°ð Õ¶ ÁÅÇÂÁÅ, À°Ã Ã åÕ Ü篺 À°Ô ê¹¼ÇÜÁÅ, Ãà¯ð
ì¿ç Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÃÅðÅ Ãà¯ð ÃðçÅð ñÇÔäÅ ÇÃ¿Ø ç¶ Ãê¹ðç
ÃÆÍ Ü篺 ñÇÔäÅ ÇÃ¿Ø ìÅÔð ÁÅÇÂÁÅ å» À°Ã ù ê¹ÇÛÁÅ,
íÅÂÆ ÕÆ ×¼ñ ÔË? À°Ã ì÷¹ð× é¶ ÇÕÔÅ, ÜÆ î˺ ìóÆ çÈð¯º
çÅä¶ ñËä ÁÅÇÂÁÅ Ô», î˺ Ô½ñÆ Ô½ñÆ å°ð ÃÕçÅ Ô»? î¶ð¶
ÁÅÀ° º ç¶ ù Ã௠ð ì¿ ç Ô¯ Ç×ÁÅÍ À° Ã é¶ Ã¶ ò ÅçÅð ù
ì¹ñÅÇÂÁÅ å¶ Ãà¯ð Ö¹ñòÅÇÂÁÅÍ À°èð¯ îÔÅðÅÜ ÁÅê Çëðç¶
Çëðç¶ ç¶Öç¶ Ôé ÇÕ ÃÚî¹Ú çÅäÅ Çç¿ç¶ òÆ Ôé? ÇÕèð¶
ñ¯Õ» ù ÁËò¶º å¶ ÇÞóÕ» éÔÄ îÅð ðÔ¶? îÔÅðÅÜÅ ðäÜÆå
ÇÃ¿Ø é¶ í¶Ã ìçÇñÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ å¶ ç¶Ö ÇðÔÅ ÃÆÍ ÁËé¶
ù Çìðè é¶ çÅä¶ å» êÅ ñ¶ êð Ô¹ä ê³â Ú¹ÕÆ éÔÄ
Ü»çÆÍ Çìðè ÕÇÔä ñ¼ × Å, ÃðçÅðÅ ÇÜæ¶ å± ¿ ÁË é Æ
ÇîÔðìÅéÆ ÕÆåÆ ÔË, î¶ðÆ ê³â òÆ Ú¹ÕòÅ Õ¶ ìÅÔð ð¼Ö ç¶Í
ê³â ÔË å» ÁËéÆ ÔÆ ÇÕ ÇÂÕ ì¿çÅ Ú¹Õ ñò¶ êð î˺ Çìðè
Ô», ܯ î¶ð¶ éÅñ ê¯åÅ ÔË À°Ô Õ¶òñ é½ ÃÅñ çÅ ÔËÍ Ãà¯ð
ÕÆêð é¶ ê³â ìÅÔð ðÖ ÇçåÆ å¶ Ãà¯ð ì¿ç ÕðÕ¶ ÚñÅ
Ç×ÁÅÍ îÔÅðÅÜÅ ðäÜÆå ÇÃ¿Ø é¶ó¶ ÔÆ Öó·Å ç¶ÖÆ Ü»çÅ
ÔËÍ ç¶Öç¶ ç¶Öç¶ Õ¯ñ ÁÅ Ç×ÁÅ å¶ ê¹ÇÛÁÅ, ìÅìÅ ÕÆ ×¼ñ
屿 ê³â éÔÄ Ú¹ÕçÅ, ÕÆ å±¿ ò¶ÚäÆ ÔË? éÔÄ ÃðçÅð ÜÆ
î˺ ò¶ÚäÆ éÔÄ, î¶ð¶ Õ¯ñ¯º Ú¹ÕÆ éÔÄ Ü»çÆÍ å±¿ Ú¹ÕòÅ Õ¶
î¶ð¶ ÇÃð å¶ ðÖòÅ ç¶ î˺ Ô½ñÆ Ô½ñÆ ñË ÜÅò»×Å, Õ¯ÂÆ ðÃå¶
ÇòÚ íñÅ ê¹ðô Çîñ ÜÅò¶×Å å» ÇÂÔ ê³â ÇÃ𯺠ñÔÅ Õ¶
Ú¹ÕòÅ ç¶ò¶×Å, îËù Õ°Þ ÁÅðÅî Çîñ ÜÅò¶×ÅÍ Ô½ñÆ Ô½ñÆ
î˺ Øð åÆÕð ê¹¼Ü ÜÅò»×ÅÍ ÃðçÅð ÜÆ î¶ðÅ ÃðÆð ÇìÌè
ÔË, ÃÅðÆ åÅÕå ؼà Ô¯ Ú¹¼ÕÆ ÔËÍ Á¼Ö» êÈðÆ åð·» ÇÕö ù
êÇÔÚÅäçÆÁ» éÔÄ ÔéÍ Õ¿é» å¯º íÆ Ø¼à ùäçÅ ÔË, Õ¯ÂÆ
À°ÚÆ ì¯ñ¶ å» ÃîÞ ÇòÚ À°Ã çÆ ×¼ñ ÁÅ Ü»çÆ ÔË, ¶ò¶º
ÃðÆð ç¶ Ô¯ð Á³× ÔéÍ ÃðçÅð ÜÆ Á¼ñÅÔ çÆÁ» êÅÂÆÁ»
å» ÞñäÆÁ» ÔÆ ê˺çÆÁ» ÔéÍ ÜòÅé ê¹¼åð êÇðòÅð Û¼â
Õ¶ Á¼ñÅÔ ù ÇêÁÅðÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÇÂÔ éÄ×ä ÇÂÁÅäÅ ÔË,
ÃÅð¶ êÇðòÅð çÅ ì¯Þ Ú¹ÕäÅ êË Ç×ÁÅÍ ÁÃÅâÅ îÔÅðÅÜÅ
ÇÕ¿éÅ ÇçÁŬ ÔË, çÅÇäÁ» ç¶ í¿âÅð êðÜÅ ñÂÆ Ö¯ñ· Ççå¶
ÔéÍ Ô¹ä ܯ ùÕÅñ (ÕÅñ) ð¼ì é¶ êÅÇÂÁÅ À°Ô ÇéÕñ
ÜÅò¶×ÅÍ ì¼Ú¶ ÇÜÀ°ä ÃðÕÅð ç¶, ÇÕ¿éÅ åðà ÔË îÔÅðÅÜ
ç¶ Ççñ ÇòÚÍ À°Ô ÇÂÕ Á¼Ö éÅñ Ãí ù ò¶Ö ÇðÔÅ ÔËÍ
ç¶Ö ÃðçÅðÅ, î¶ð¶ èðî òÅñ¶ ðÅÇÜÁ» é¶ ÁÇå ÔÆ Ú¹¼ÕÆ
Ô¯ÂÆ ÃÆÍ ÇÔ¿çÈÁ» ù å» À°Ô ÕÅëð ÃîÞ Õ¶ ìÔ¹å ÃÅð¶
Õôà Çç¿ç¶ ÃéÍ íñÅ Ô¯ò¶ ×¹ðÈÁ» çÅ ÇÜé·» ç¶ ÇüÖ
ëðÇôå¶ ÔéÍ
×¼ñ ùäÇçÁ» ÔÆ îÔÅðÅܶ ù ìóÅ åðÃ
ÁÅÇÂÁÅ, À°Ã é¶ À°Ã Çìðè çÆ ê³â ÁÅêä¶ ÇÃð å¶
ÔÆ ð¼Ö ñÂÆ å¶ à¹ð êÂ¶Í îÔÅðÅÜÅ å¶÷ à¹ð ÇðÔÅ ÃÆ,
Çìðç Õ¯ñ¯º Ô½ñÆ Ô½ñÆ å¹ÇðÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÕÇÔä ñ¼Ç×ÁÅ,
ÃðçÅðŠ屿 å» î¶ðÅ Øð éÔÄ ÜÅäçÅ êð î˺ å¶÷ å°ðé
çÆ Õ¯Çôô ÕðçÅ Ô»Í Øð ÕÅëÆ çÈð ÃÆÍ Ü篺 Øð ç¶
é¶ó¶ ÁÅ Ç×ÁÅ, Çìðè ÕÇÔä ñ¼×Å ÃðçÅð ÜÆ, î˺
å°ÔÅⶠòð×Å Õ¯ÂÆ ì¿çÅ éÔÄ ç¶ÇÖÁÅÍ å±¿ îËù ÁÅêä¶
ðÅܶ ç¶ çðôé ÕðÅ ÃÕçÅ Ô˺? ÇÂÕ å» î¶ðÆ Çé×·Å
Õî÷¯ð ÔË, ÇÂÕ ÃÅðÆ ÇðÁÅÇÂÁÅ À°Ã ù ç¶Öä ÚñÆ
Ü»çÆ ÔËÍ è¼ÇÕÁ» 寺 âðçÅ î˺ Á׶ Ô¯ Õ¶ îÔÅðÅÜÅ
ç¶ çðôé éÔÄ Õð ÃÕçÅÍ ÃðçÅðÅ! 屿 ÕçÆ îËù
îÔÅðÅÜÅ ðäÜÆå ÇÃ¿Ø ç¶ çðôé ÕðòÅ ç¶Í î˺ ÇÕÃ
åð·» è¿éòÅç Õð», ÇÂÕ å» î¶ðÆ ÜÅå î¹ÃñîÅé ÔË,
çÈÜÅ î˺ Ã¼Ú ç¼Ã» ÇÕ ñÅñÚ ÕðÕ¶ Ç÷ÁÅçÅ ÕäÕ çÅ
íÅð (ê³â) ì¿é· ÇñÁÅÍ åËù ç¶Ö ÇÕ¿éÆ Ö¶Úñ Ô¯ÂÆ ÔËÍ
ÇÂ¿é¶ ù ÇÂÕ î¹ÃñîÅé ×Åðç (guard) ÁÅ ×ÂÆ Ü¯
ÇÕ ×ôå Õð ðÔ¶ Ãé ÇÕªÇÕ ë½ÜÆ Ãé, À°Ô ðÃÅñ¶
çÅ ÇÂÕ çÃåÅ ÃÆ, À°Ôé» é¶ çÈ𯺠ÔÆ êÛÅä ÇñÁÅ
ÇÕ îÔÅðÅÜ ÁÅêä¶ ÇÃ𯺠ñÅÔ Õ¶ ÕäÕ çÆ ê³â ÇÂÃ
×ðÆì î¹ÃñîÅé ç¶ Øð ðÖç¶ Ô¯Â¶ ÁÅêäÅ ÁÅê Û°êÅ
ðÔ¶ ÔéÍ À°Ô ÇÂÕ çî دÇóÁ» 寺 À°åð Õ¶ ÃËÇñÀ±à
Õðé ñ× êÂ¶Í Çìðè ÕÇÔä ñ¼×Å, ÃðçÅðŠ屿 å¶ Õ¯ÂÆ
ò¼âÅ ÁëÃð ñ×çÅ Ô˺, 屿 å» îËù çÃçÅ éÔÄÍ ÁËé¶
ù À°Ô ÇÂÕ ÇÃêÅÔÆ ù ê¹Û ìËÇáÁÅ, ÃÅÀ± îËù çÃ
Ççú ÇÂÔ ÇÕÔó¶ ÁëÃð Ôé? Ü篺 çÇÃÁÅ ÇÕ ÇÂÔ å»
îÔÅðÅÜ ÁÅê é¶, å¶ðÆ ê³â Ú¹Õ Õ¶ ÇñÁŶ é¶, èÅÔ»
îÅð Õ¶ Çìðè îÔÅðÅܶ ç¶ Úðé» ÇòÚ Ç×ð Ç×ÁÅ, ð¯ÂÆ
Ü»çÅ ÔËÍ À°Ôç¶ ÇòÚ¯º ÇÂÕ ÔòÅñçÅð ÃÆ Ü¯ ÇÕ ìÅÁç
ÇòÚ ÁÅêäÆ òëÅçÅðÆ ÃçÕ¶ ÜðéËñ ìä Ç×ÁÅ, À°Ô
ìð¶ñÆ ç¶ ðÇÔä òÅñÅ ÃÆÍ
47
Ü篺 î˺ ÁÅêä¶ ëÅðî Çê³â ëË÷׿Ü, åÇÔÃÆñ
ÇìñÅÃê¹ð, Ç÷ñÅ ðÅîê¹ð ÇòÚ ëÅðî ÕðçŠû À°Ã
Ã î˺ ìð¶ñÆ ù ÜÅ ÇðÔŠû, î¶ðÆ ÕÅð ÇòÚ ÇÂÕ
ê¹ÇñÃ ç¶ A.S.I ìËᶠÃéÍ À°Ã áÅä¶çÅð é¶ Ü»ÇçÁ»
Ô¯ÇÂÁ» ÃÅù ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ î¶ð¶ Øð î¶ð¶ ì÷¹ð× çÆ ÇñÖÆ
Ô¯ÂÆ âÅÇÂðÆ ÔË, î¶ð¶ êóçÅç¶ çÆ ÇñÖÆ Ô¯ÂÆ ÔË À°Ô ë½Ü
ÇòÚ ÜðéËñ ÃÆÍ À°Ã é¶ ÇñÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ ÇÕ î˺
å» îÔÅðÅÜÅ ðäÜÆå Çÿ Ø Õ¯ ñ ÇòÕ Ç×ÁÅ ÃÆ
ÇÕªÇÕ î˺ ÇÂÕ ÁËÃÆ ØàéÅ ç¶ÖÆ, ܯ î˺ ÃÅðÆ Ç÷¿ç×Æ
éÔÄ í¹ñ ÃÇÕÁÅ å¶ ëËÃñÅ Õð ÇñÁÅ ÇÕ î˺ ÇÂà ðÅܶ
òÅÃå¶ ÁÅêäÆ ÜÅé ç¶ ç¶äÆ ÔËÍ À°Ô ØàéÅ ÇÂÔ ÃÆ
ÇÕ îÔÅðÅܶ é¶ ÇÂÕ ×ðÆì çÆ ÕäÕ çÆ íðÆ Ô¯ÂÆ ê³â
ÁÅêä¶ ÇÃð å¶ Ú¹¼Õ Õ¶ ÇÂÕ Çìðè î¹ÃñîÅé ç¶ Øð
êÔ¹¿ÚÅÂÆÍ À°Ã Çìðè ù À°Ãç¶ Úðé» å¶ èÅÔ» îÅðç¶
ç¶ÇÖÁÅ, î¶ð¶ îÈ¿Ô¯º ÇéÕñ Ç×ÁÅ ÇÕ ÃðÕÅð å°ÃÄ ÇÂÕ
×ðÆì ì¿ç¶ òÅÃå¶ ÁËâÅ Õ¿î ÕÆåÅ ÔË, î˺ Ã¯Ú ÇñÁÅ
ÇÂÔ îÔÅðÅÜ ÇÂÕ ëÇðôåÅ ÔË ÇÜÃç¶ Ççñ ÇòÚ ×ðÆì»
òÅÃå¶ Ô¼ç¯º ò¼è ÔîçðçÆ ÔË, ÇÂà çÆ Çé×·Å ÇòÚ Õ¯ÂÆ
î¹ÃñîÅé Ü» Ô¯ð Õ¯ÂÆ ×Ëð éÔÄ ÔËÍ îÅÇêÁ» ò»×È¿
ÁÅêäÆ ðÂÆÁå éÅñ òðåÅÀ° Õð ÇðÔÅ ÔËÍ î˺ êÌä
ÕÆåÅ ÇÕ î˺ ÃÅðÆ Ç÷¿ç×Æ îÔÅðÅÜÅ çÆ Ã¶òÅ Õð»×ÅÍ
ÕÇÔä ñ¼×Å, Ü篺 ÃíðÅò» çÆ ñóÅÂÆ ñ¼×Æ å» î¶ð¶
Õ¯ñ Á³×ð¶÷» çÅ ÇÂÕ ÜÃÈà ÁÅÇÂÁÅ, ÕÇÔä ñ¼×Å
å¶ðÅ íðÅ úèð ÜðéËñ ÔË, 屿 ÇÂèð ÜðéËñ Ô˺, 屿 ÇÂé·»
çÅ ÃÅæ Ûâ ç¶Í å¶ð¶ íðÅ é¶ ÔÆ îËù í¶ÇÜÁÅ ÔË ÇÕ
屿 ÁÅ ÜÅ, åËù Á³×ð¶÷» çÆ ë½Ü ÇòÚ ìóÅ ò¼âÅ
ÁÔ°çÅ Çç¼åÅ ÜÅò¶×ÅÍ ÕÇÔä ñ¼×Å î˺ Çëð ÁÅêäÆ
ÁÅåîÅ çÆ ÁÅòÅ÷ ùäÆÍ Á¿ç𯺠ÁÅòÅ÷ ÁÅÂÆ ÇÕ å±¿
êËö ç¶ ñÅñÚ ÇòÚ ÁËö îÔÅðÅܶ çÅ ÃÅæ Ûⶺ×Å
ÇÜÔóÅ îÔÅðÅÜÅ ÃÅÇðÁ» ù ÇÂÕ¯ é÷ð éÅñ ç¶ÖçÅ
ÇðÔÅ ÔËÍ ÕÇÔä ñ¼×Å î˺ öòÅ ÕðÕ¶, Ü篺 ÇðàÅÇÂð
Ô¯ÇÂÁÅ å» Øð ÁÅ Ç×ÁÅ, ÇÕå¶ òÆ ÃðÇòà éÔÄ
ÕÆåÆÍ Ü篺 ÇÂà A.S.I. é¶ ÇÂà âÅÇÂðÆ çÆ ÇñÖå ìÅð¶
îËù ç¼ÇÃÁÅ, î˺ À°Ôç¶ îÈ¿Ô ò¼ñ ò¶ÖÆ Ç×ÁÅ ÇÕ ÁËéÅ
Ú¿×Å ì¿çÅ å¶ðÅ ì÷¹ð× ÃÆÍ Ãì Ç¿éÃêËÕàð ç¼Ãä
ñ¼×Å ÇÕ ÇÂà âÅÇÂðÆ ÇòÚ îÔÅðÅܶ ìÅð¶ ìÔ¹å ×¼ñ»
ÇñÖÆÁ» ÔéÍ
î˺ À°Ã ù ÇÕÔÅ, 屿 ÇÕö ÇÂÇåÔÅÃÕÅð Ã. ׿âÅ
ÇÃ¿Ø òð׶ ù ç¶ ç¶äÆ ÃÆ Ü¯ ÇÂà ØàéÅ ù ÁÅêäÆ
ê¹ÃåÕ ÇòÚ ÇñÖ ñËä×¶Í À°Ô ÕÇÔä ñ¼×Å ÇÂÔ å»
ÃÅⶠÖÅéçÅé çÅ ÇòðÃÅ ÔË Ü¯ Áׯº ÁÅêäÆÁ» ê¹ôå»
ù ç¶ Õ¶ ÜÅò»×ÅÍ Ã¯ ç¯ ÔÆ ÚÆ÷» Ô¹¿çÆÁ» Ôé -
ÇéðîÅéåÅ å¶ ÁÇíîÅéÍ Ã¯ îÔÅðÅÜ çÅ ë¹ðîÅé ÔË -
ÒðÅÜ, îÅñ, ðÈê, ÜÅå, ܯìé ê³Ü¶ á¼×ÍÓ Ã¯ í¼¹ñ Õ¶
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
òÆ ×ðì éÔÄ ÕðéÅ, ÇÂà åð·» êó· ñú -
èÅðéÅ - ×ðì éÅ ÕÆÜË éÅéÕÅ,
îå ÇÃð ÁÅòË íÅð -B, B.
ÇêÁÅð¶ îå ÇÃð ÁÅò¶ íÅð -B, B.
×ðì éÅ ÕÆÜË éÅéÕÅ,............... -B.
ÕîÇð ÕàÅðÅ ì¿Õ¹óÅ ì¿Õ¶ ÕÅ ÁÃòÅð¹¨
×ðì¹ é ÕÆÜË éÅéÕÅ îå° ÇÃÇð ÁÅòË íÅð¹¨
ê³éÅ - IEF
éÅîç¶ò ÜÆ é¶ ìÅçôÅÔ ù ÇÕÔÅ, ÇÕª ÁÔ¿ÕÅð
ÕðçÅ Ô˺; ÇÃð å¶ êÅê» çÅ ì¯Þ ÁÅ ÜÅò¶×ÅÍ ò¼â¶ ò¼â¶
ÇÜÔó¶ ԯ¶ Ôé ÇÜé·» é¶ ÁÔ¿ÕÅð ÕÆåÅ, À°Ô îÅð¶ ׶Í
ÇÂÕ òÅðÆ Ã¿å ì¹¼èÈôÅÔ, ܯ ÇÕ ôÅÔê¹ð ç¶ ðÇÔä
òÅñ¶ Ãé, ìÔ¹å ڿ׶ îÔÅåîŠԯ¶, À°Ôé» çÅ Õ¿î ÃÆ
Á³ÇîÌå ò¶ñ¶ À°á Õ¶ ÇÂôéÅé ÕðÕ¶ ì¿ç×Æ ÕðéÆ Çëð
Ú¹ðÃå¶ ÇòÚ ìËáç¶ Ãé ÇÜæ¶ À°Ôé» é¶ å¿çÈð ìäÅÇÂÁÅ
Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ À°æ¶ ìËá Õ¶ ÁÅê êÌôÅç¶ êÕÅÀ°ä¶, ÇÜ¿éÆ
òÆ Ã¿×å ÁÅÀ°äÆ Ãí ù êÌôÅç¶ ÛÕÅÀ°ä¶Í ÇÂÕ Ççé
ÇÂÕ î¹×ñ ÇÃêÅÔÆ ÁÅ Ç×ÁÅ, À°Ã ÇÃêÅÔÆ é¶ êÌôÅçÅ
î³Ç×ÁÅÍ Ã¿å» é¶ ÇÕÔÅ ÃÅⶠè¿é íÅ×Í îÔ»ê¹ðô» çÆ
ÇçzôàÆ ÇòÚ êðî¶ôð 寺 Çìé» Õ¯ÂÆ éÔÄ ÇçÃçÅ, ï
À°Ô Ôð Ã êÌíÈ çÆ ÔÆ Ã¶òÅ Õðç¶ ÔéÍ Ü篺 À°Ã
ÇÃêÅÔÆ ñÂÆ êÌôÅçÅ å¿çÈð ÇòÚ ñ×ÅÇÂÁÅ å» êÌôÅçÅ
æ¯óÅ Ç÷ÁÅçÅ ê¼Õ Ç×ÁÅ, ÇÂÕ ç¯ ð¯àÆÁ» ù çÅ×
ñ¼× Ç×ÁÅ, Ü篺 ÇÃêÅÔÆ ù æÅñÆ ÇòÚ êÌôÅçÅ êÅ
Õ¶ ÇçåÅ å» À°Ã ù ìóÅ ´¯è ÁÅÇÂÁÅ ÇÕªÇÕ êÌôÅç¶
æ¯ó·¶ Üñ ׶ ÃéÍ À°Ãé¶ Ã¿å ì¹¼èÈ ôÅÔ ù ìÔ¹å ì¹ðÅ
íñÅ ÇÕÔÅ, ÇÂ毺 åÕ ÇÕ À°Ã é¶ Ã¿å» ç¶ îÈ¿Ô å¶
æ¼êó îÅÇðÁÅÍ Ã¿å Ãî ÁòÃæÅ ÇòÚ ÇòÚðé òÅñ¶
Ãé, ÁÅê é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ î¹×ñ ÜÆ îËù ÁÕñ ؼà ÔÆ
ÔË, î¶ðÆ î» é¶ ÇÂö ÕðÕ¶ î¶ðÅ éÅî Òì¹¼èÈÓ ð¼ÇÖÁÅ ÔËÍ
Á¼×¶ 寺 î˺ ÃÅòèÅéÆ òðå»×Å Áå¶ êÌôÅç¶ Ô¯ð ÇèÁÅé
éÅñ ñÅÇÔÁÅ Õð»×ÅÍ å°ÃÄ Ô¯ð êÌôÅç¶ ÛÕ ñò¯, î˺
åÅܶ ñÅÔ Çç¿çÅ Ô»Í êð À°Ô ë¶ð íÆ éÅ î³ÇéÁÅ Áå¶
À°æ¯º ÚñÅ Ç×ÁÅÍ æ¯ó·Æ Á׶ ÜÅ Õ¶ دó¶ 寺 Çâ×
ÇêÁÅ å¶ ñ¼å à¹à ×ÂÆÍ Çëð ÿå ì¹¼èÈ ôÅÔ Õ¯ñ òÅêÃ
ÇñÁ»çÅ Ç×ÁÅ, À°Ôé» é¶ ÔÆ À°Ã ÇÃêÅÔÆ çÆ Ã¶òÅ
ÕÆåÆ, ÇÕªÇÕ Ã¿å å» ÇéðòËð Ô¹¿ç¶ ÔéÍ À°Ôé» ù
ÁÅêä¶ å¶ Çì×Åé¶ ÇòÚ Õ¯ÂÆ ëðÕ éÔÄ ñ×çÅÍ Çëð
À°Ô ìÔ¹å êÛåÅÇÂÁÅ å¶ í¹¼ñ çÆ î¹ÁÅëÆ î³×çÅ
ôðèŬ ìä Ç×ÁÅÍ
ï Ô¿ÕÅðÆ ìÅçôÅÔ é¶ îÃå ÔÅæÆ ù éÅîç¶ò ÜÆ
ò¼ñ í¶Ü ÇçåÅ ÇÕ Ô¹ä éÅîç¶ò ÜÆ ù Öåî Õð
ç¶ò¶×ÅÍ êð Ü篺 ÔÅæÆ Õ¯ñ Ç×ÁÅ, À°Ãé¶ å» ÃÆÃ
ÇéòÅ ÇçåÅÍ éÅîç¶ò ÜÆ ù Õ°Þ éÅ ÕÆåÅ, Ô¯ð ÇÜÔóÅ
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
48
ÃÅÔîä¶ ÁÅò¶ À°Ã ù Ú¹Õ Ú¹Õ Õ¶ îÅð¶Í ÔÅæÆ òÅêÃ
ì¹ñÅ ÇñÁÅÍ éÅîç¶ò ÜÆ çÆ îÅåÅ êÌíÈ êÅà êÌÅðæéÅ
Õð ðÔÆ ÃÆ, Ô¶ ìÆáñ! î¶ð¶ ê¹åð çÆ Ô¹ä ñÅÜ ð¼Ö
ÇÜò¶º ÔðéÅÖô 寺 êÌÇÔñÅç çÆ ð¼ÇÖÁÅ ÕÆåÆ ÃÆÍ î¶ðÅ
ê¹åð ìÔ¹å ÿÕà ÇòÚ ÔËÍ Ü篺 À°Ã é¶ ò¶ÇÖÁÅ ÇÕ
ÔÅæÆ é¶ Õ°Þ éÔÄ ÇÕÔÅ å» À°Ã ù îÅåðÆ ÇêÁÅð é¶
ÇìÔìñ Õð ÇçåÅÍ ÇÂà ԿÕÅðÆ å¶ Ç÷¼çÆ ìÅçôÅÔ é¶
î¶ð¶ ê¹¼åð ç¶ êÌÅä ñËä¶ Ôé å» À°Ô çÈð çÈð åÕ ÇçÃ
ðÔÆ íÆó ÇòÚ ÇòðñÅê ÕðçÆ éÅîç¶ò êÅà ÁÅ Õ¶
ÕÇÔä ñ¼×Æ, ê¹¼åð! ÇÕÀ°º êÌÅä Çç¿çÅ Ô˺? ÁÅêä¶
êÇðòÅð, ÁÅêäÆ î» òÅÃå¶ ÇÜÀ±ºçÅ ðÇÔÍ Ã¿ÃÅð ç¶
íñ¶ òÅÃå¶ ÁÅêä¶ êÌÅä ìÚÅ ñËÍ ìÅçôÅÔ çÅ ë¹ðîÅé
ÔË ÇÕ å±¿ î¹ÃñîÅé ìä ÜÅ, å¶ð¶ êÌÅä ìÚ ÜÅä׶Í
ì¶àÅ! 屿 å» ðÅî å¶ Ö¹çÅ ç¶ éÅî ÇòÚ Õ¯ÂÆ ëðÕ éÔÄ
ÃîÞçÅ, ðÅî íÆ À°Ã¶ êÌî¶ôð çÅ éÅî ÔË, Ö¹çÅ íÆ À°Ã¶
êÌî¶ôð çÅ éÅî ÔË; ðÅî ðÅî ÕÇÔäÅ Û¼â Õ¶ Ö¹çÅ
Ö¹çÅ, Á¼ñÅÔ-Á¼ñÅÔ ÕÇÔä ñ× ÜÅÍ
èÅðéÅ - ðÅî Û¼â Õ¶ Ö¹çÅ çÅ éÅî Üê ñË,
éÅî¶ çÆ îÅÂÆ ð¹çé Õð¶ - B, B
î¶ð¶ ÇêÁÅð¶, ðÅî¶ çÆ îÅÂÆ ð¹çé Õð¶ -B
ðÅî Û¼â Õ¶ Ö¹çÅ çÅ..........B
ð¹çé° ÕðË éÅî¶ ÕÆ îÅǨ
Û¯Çâ ðÅî¹ ÕÆ é íÜÇÔ Ö¹çÅǨ ê³éÅ - AAFE
éÅîç¶ò ÜÆ ÁÅêäÆ îÅåÅ ù ÕÇÔä ñ¼×¶, 屿 âð
Õ¶ îËù ÇÕÔ¯ ÇÜÔÅ À°êç¶ô Çç¿çÆ Ô˺? îÅðéÅ ÇÜÀ±ºç¶
ðÖäÅ êÌíÈ ç¶ Ô¼æ ÇòÚ ÔË î˺ À°Ã çÅ íð¯ÃÅ Û¼â Õ¶
ÇÂÃñÅî ÕìÈñ Õð ñò»Í îÅåŠ屿 Õî÷¯ð î» ÔËºÍ ÃðÆð
é¶ å» ÃçÅ ðÇÔäÅ éÔÄ, ÇÂæ¶ ÔÆ Û¼â ÜÅäÅ ÔË, èðî
é¶ éÅñ ÜÅäÅ ÔËÍ îÅåÅ! î¶ðÅ ÁÃñÆ ÃðÈê ÁÅåîÅ
ÔË Ü¯ éÅ åñòÅð éÅñ Õ¼à Ô¹¿çÆ ÔË, éÅ Á¼× éÅñ
ÜñÅÂÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔË, éÅ ÔÆ êÅäÆ ÇòÚ â°ìçÆ ÔËÍ
ÃðÆð éÅôòÅé ÔË; î˺ ÃðÆð éÔÄ Ô», ÃçÅ Áîð Ô»,
ÃÇå ÇÚå Áé§ç î¶ðÅ ðÈê ÔËÍ ÇÂà ìÅçôÅÔ êÅà ÁËÃÆ
Õ¯ÂÆ åÅÕå éÔÄ Ü¯ ÁÅåîÅ ù Ö¶ç êÔ¹¿ÚÅ ÃÕ¶, ܶ
åÈ¿ îËù ÁÇÜÔÅ Õî÷¯ð À°êç¶ô ç¶äÅ ÔË å» îÅåŠùä,
î˺ å¶ðÅ ê¹¼åð éÔÄ Áå¶ éÅ ÔÆ å±¿ î¶ðÆ î» ÔËºÍ ÃðÆð
ÇìéÃçÅ ÔË, ÇêÁÅ Çìéà ÜÅò¶ êð î˺ ÁÅÖðÆ ÃÉÅà åÕ
ÁÅêä¶ ÇêÁÅð¶ êÌíÈ ç¶ ×¹ä ×ÅÀ°ä¶ ÔéÍ ÇÂÀ°º êó·
ñò¯ -
èÅðéÅ - éÅ ÔÀ°º å¶ðÅ êÈ¿×óÅ,
éŠ屿 î¶ðÆ îŶ - B, B
éŠ屿 î¶ðÆ îÅÇÂÁÅ, -B
éÅ ÔÀ°º å¶ðÅ êÈ¿×óÅ,..........B
é ÔÀ° å¶ðÅ êÈ¿×óÅ é å± î¶ðÆ îÅǨ
 Çê³â° êóË åÀ° ÔÇð ×¹é ×ÅǨ ê³éÅ - AAFE
ìÅçôÅÔ Ã¯ÚçÅ ÔË ÇÕ ÇÂà ÇÔ¿çÈ é¶ î¶ðÅ îÅä í¿×
Õð ÇçåÅ ÔËÍ ÃÅð¶ ÕÅ÷Æ î¹¼ñ» îËù ÃñÅî» Õðç¶ Ôé
êð ÇÂÔç¶ îé ÇòÚ Õ¯ÂÆ âð éÔÄ ÔËÍ
ÕÅÜÆ î¹ñ» ÕðÇÔ ÃñÅ
ÇÂÇé ÇÔ¿çÈ î¶ðÅ îÇñÁÅ îÅé°¨ ê³éÅ - AAFE
ÇÃÁÅä¶ ÇÃÁÅä¶ ì¿ç¶ ÇÂռᶠԯ Õ¶ ÕÇÔä ñ¼×¶
ÇÕ ìÅçôÅÔ ù ×ñå ëÇÔîÆ Ô¯ÂÆ Ô¯ÂÆ ÔË, ÇÂÔ ÃÅèÈÁ»
çÆ îÇÔîÅ ù éÔÄ ÜÅäçÅ, À°é·» çÅ ÇÕÔÅ å» êÌíÈ
íÆ î³éçÅ ÔËÍ
ÜÅ ÕÅ ÕÇÔÁÅ çð×Ô Úñ˨
ï ÇÕà ÕÀ° éçÇð ñË ÁÅòË åñ˨ ê³éÅ - AHF
ìÅçôÅÔ ù ÁËò¶º Ç÷¼ç êÂÆ Ô¯ÂÆ ÔËÍ ÁÃÄ ìÅçôÅÔ
ù ÃîÞÅò»×¶ ÇÕ ÕÅùé ÇòÚ ÇÂÕ ÁËÃÆ èÅðÅ ÔË ÇÕ
ÇÜà ù ÃÜŶ î½å Çç¼åÆ ÜÅ ðÔÆ Ô¯ò¶ Áå¶ À°Ãç¶ íÅð
ç¶ ìðÅìð Õ¯ÂÆ úé» ÔÆ Ã¯éÅ çÅé ç¶ò¶ å» À°Ã çÆ
ÜÅé ìÖôÆ Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ À°Ô ÇÃÁÅä¶ ìÅçôÅÔ Õ¯ñ ÜÅ
Õ¶ ì¶éåÆ Õðç¶ Ôé -
èÅðéÅ - ðÅÜÅ, éÅî¶ ç¶ ìðÅìð ïéÅ ñË ñË,
ÜÅé ìÖôÆ Õðç¶ Â¶ÃçÆ -B, B.
î¶ð¶ ÇêÁÅð¶, ÜÅé ìÖôÆ Õðç¶ Â¶ÃçÆ -B, B.
ðÅÜÅ éÅî¶ ç¶ ìðÅìð ïéÅ ñË ñË.. -B.
ìÅçôÅÔ! ì¶éåÆ Ã¹ä¯ -
ìÅÇçÃÅÔ ì¶éåÆ Ã¹é¶Ô¹¨
éÅî¶ Ãð íÇð ïéÅ ñ¶Ô°¨ ê³éÅ - AAFE
À°Ô ÔËðÅé êð¶ôÅé Ô¯ Õ¶ ÕÇÔ ÇðÔÅ ÔË ÇÕ ç¶Ö¯ ÃÅðÅ
ç¶ô îËù ÃñÅî» Õð ÇðÔÅ ÔË êð ÇÂà ù î¶ðÅ Õ¯ÂÆ
âð ÔÆ éÔÄ, î¶ðÅ îÅä çñ ÇçåÅ ÔË ÇÂÃ é¶ -
ÕÅÜÆ î¹ñ» ÕðÇÔ ÃñÅ
ÇÂÇé ÇÔ¿çÈ î¶ðÅ îÇñÁÅ îÅé°¨ ê³éÅ - AAFE
ç¶Ö¯ ÇÂÕ ì¿çÅ î¶ð¶ ÕÅìÈ éÔÄ ÁÅ ÇðÔÅ, îËù å»
ÃÅð¶ ÃñÅî» Õðç¶ ÔéÍ ÇÂÔé» ÇÃÁÅÇäÁ» ì¿ÇçÁ» é¶
ìÅçôÅÔ ù ë¶ð ÇÕÔÅ, ÁË ìÅçôÅÔ ÃñÅîå! ì¶éåÆ
ùä¯, å°ÔÅⶠÕÅùé ÇòÚ ÇÂÔ èÅðÅ ÔË ÇÕ Ã÷Ŷ î½å
òÅñ¶ ç¶ ìðÅìð çÅ Á×ð ïéÅ ÇçåÅ ÜÅò¶ å» À°ÃçÅ
ç¿â îÅë Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ ìÅçôÅÔ ÕÇÔä ñ¼×Å ÇÕ î˺
Ô÷Åð» îÆñ» ç¶ ç¶ô çÅ ìÅçôÅÔ Ô», î¶ð¶ Ö÷ÅÇéÁ»
ÇòÚ Ã¯é¶ ç¶ Á³ìÅð ñ¼×¶ ê¶ ÔéÍ êð ÇÂÔ îÃñÅ å»
çÆé éÅñ Ãì¿è ðÖçÅ ÔËÍ ÇÂÃé¶ îÇðÁÅ ì¿çÅ ÜÆÀ±ºçÅ
ÕÆåÅ ÔË, ÃÅⶠì¿ç¶ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÕ ÜÆÀ±ºçÅ éÔÄ ÕÆåÅ
ìñÇÕ è¯ÖÅ ÕÆåÅ ÔË, ÇÂÔ å» îÃñÅ çÆé çÅ ÔËÍ Ü¶Õð
ÇÂÔç¶ ÇòÚ î˺ êËö Ü» ïéÅ ñò» å» î˺ ñÅñÚÆ
ÕÔÅò»×ÅÍ ë¶ð îËù çð×ÅÔ ÇòÚ ÜÅ Õ¶ Ã÷Å Çîñ¶×ÆÍ
49
èÅðéÅ - ç¯ÜÕ ù ÜÅÀ±º×Å,
ïéŠܶ ñË ÇñÁÅ î˺ å» -B, B.
ïéŠܶ ñË ÇñÁÅ î˺ å» -B, B.
ç¯ÜÕ ù ÜÅÀ±º×Å, ................... -B.
ìÅçôÅÔ ÕÇÔä ñ¼×Å ÇÕ Ü¶Õð îÅñ ñË ÇñÁÅ å» î˺
ç¯÷Õ çÆ Á¼× ÇòÚ Ãó»×Å -
îÅñ¹ ñ¶À° åÀ° ç¯ÜÇÕ êðÀ°¨
çÆé¹ Û¯Çâ ç¹éÆÁÅ ÕÀ° íðÀ°¨ ê³éÅ - AAFE
çÆé çÅ îÅîñÅ ÔË, éÅîç¶ò î¶ðÆ ×» ÔÆ ÜÆÀ±ºçÆ Õð¶Í
À°Ã ò¶ñ¶ ìÅçôÅÔ é¶ ÇÕÔÅ, ùä éÅîç¶ò! ÁÃÄ
åËù ÇÃðë ÇÂÕ êÇÔð çÆ î¯Ôñå Çç¿ç¶ Ô»Í Ü篺 êÇÔð
êÈðÅ Ô¯ ÜÅò¶×Å À°Ã ò¶ñ¶ À°è𯺠سàÅ òܶ×Å å¶ å¶ðÆ
×ðçé Õ¼à Õ¶ èðåÆ å¶ Ç×ð ÜÅò¶×ÆÍ Ã¯ éÅîç¶ò!
ܶ 屿 ìÌÅÔîä çÅ ì¼ÚÅ ÜÆÀ±ºçÅ ÕÆåÅ ÔË å» ÇÂà ׻
ù òÆ ÜÆÀ±ºçÆ Õð, éÔÄ å» îðé òÅÃå¶ ÇåÁÅð Ô¯
ÜÅÍ À°Ã ò¶ñ¶ ÃÅð¶ ñ¯Õ ÔËðÅé Ô¯ÂÆ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ
ìÅçôÅÔ Ç÷¼ç ÇêÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË, ÿå ìÔ¹å À°Ú¶ Ôé
ï ÃÅð¶ Ã¯Ú ðÔ¶ Ôé ÇÕ êðî¶ôð é¶ ÁÅ ÔÆ ÜÅäÅ ÔËÍ
ÕÂÆ ÕÇÔ¿ç¶ ÜÅ ðÔ¶ Ôé ÇÕ êðî¶ôð êÇÔñ» å» ÁŪç¶
ÃÆ êð Ü篺 寺 ÇÂÃñÅî òÅñ¶ ÁŶ Ôé À°ç¯º 寺 êðî¶ôð
é¶ ÁÅÀ°äÅ ÔÆ ì¿ç Õð ÇçåÅ ÔË, ï Ô¹ä êðî¶ôð ÇÕö
çÆ îçç éÔÄ ÕðçÅ, ç¹éÆÁ» ç¹ÇÚåÆ Ô¯ÂÆ Öó·Æ ÔËÍ
À°è𯺠éÅîç¶ò ÜÆ ç¶ Ô¼æ» å¶ êËð» ÇòÚ Ü¯ ì¶óÆÁ»
Ãé, À°Ô À°é·» ç¶ ÃÅ÷ òÜÅ Õ¶ ÇÂà åð·» êðî¶ôð
çÆ ïÅç ÇòÚ ñÆé Ô¯ ׶ -
èÅðéÅ - ×Åò¶ ×¹é ׯêÅñ,
éÅîÅ ×ÅòË, éÅîÅ ×ÅòË -B, D.
êÅòÔ¹ ì¶óÆ ÔÅæÔ¹ åÅñ¨
éÅîÅ ×ÅòË ×¹é ׯêÅñ¨ ê³éÅ - AAFF
éÅîç¶ò ÜÆ ì¶êðòÅÔ Ô¯ Õ¶ òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ ×¹ä ×Å
ðÔ¶ ÔéÍ éÅ Õ¯ÂÆ ë¹ðéÅ ÔË, éÅ Õ¯ÂÆ ÇÚ¿åÅ ÔË, ìà ÇÂÔÆ
ÇÖÁÅñ ÔË ÇÕ Ü¯ î¶ð¶ êÌíÈ ù íŪçÅ ÔË, úÔÆ áÆÕ ÔË,
ð÷ÅÁ ÇòÚ ðÅ÷Æ ÔéÍ Õ¯ÂÆ ôÕåÆ ÇçÖÅÀ°ä òÅÃå¶ Õ¯ÂÆ
ë¹ðéÅ éÔÄ ìäçÅÍ ìà ¶ԯ ×¹ä ×Å ðÔ¶ ÔéÍ
êÅòÔ¹ ì¶óÆ ÔÅæÔ¹ åÅñ¨
éÅîÅ ×ÅòË ×¹é ׯêÅñ¨
×¿× Üî¹é ÜÀ° À°ñàÆ ìÔ˨
åÀ° éÅîÅ ÔÇð ÕðåÅ ðÔ˨ ê³éÅ - AAFF
ܶÕð ׿×Å ÜîéÅ À°ñàÆ òÇÔ Õ¶ ÕËñÅô êðìå
ò¼ñ Úñ êò¶, î˺ å» òÆ êðî¶ôð ç¶ ×¹ä ×ÅÀ°ä 寺
éÔÄ ÔàäÅÍ ÇÂà åð·» Õðç¶ æ¯óÆ ç¶ð ìÅÁç ÃÅã¶
Ú½òÆ Çî³à ìÆå Ü»ç¶ ÔéÍ ØÇóÁÅñ å¶ Ø³àÆ ò¼Ü ×ÂÆ,
ÃÅð¶ Ç×ä ðÔ¶ Ôé, üå ØóÆÁ» ìÆå ×ÂÆÁ», Á¼èÆ
ØóÆ ìÅÕÆ ðÇÔ ×ÂÆ, À°Ã ò¶ñ¶ ÃÅÇðÁ» Ççñ» ÇòÚ
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
ØìðÅÔà Ô¯ ×ÂÆ ÇÕ Ô¹ä ÕÆ Ô¯ò¶×ÅÍ Áܶ åÕ òÆ
Õ¯ÂÆ ×¼ñ éÔÄ Ô¯ÂÆÍ êÌî¶ôð å» éÅîç¶ò çÆ ð¼ÇÖÁÅ
Õðé ÁÅÇÂÁÅ ÔÆ éÔÄÍ
èÅðéÅ - Çå¿é» ñ¯Õ» çÅ êåÆ éÅ Áܶ ìÔ¹ÇóÁÅ,
üå ØóÆÁ» ìÆå Ú¹ÕÆÁ» -B, B.
î¶ð¶ ÇêÁÅð¶, üå ØóÆÁ» ìÆå Ú¹ÕÆÁ» -B, B.
Çå¿éÅ ñ¯Õ» çÅ êåÆ éÅ Áܶ ìÔ¹ÇóÁÅ... -B.
ÃÅå ØóÆ Üì ìÆåÆ Ã¹äƨ
ÁÜÔ¹ é ÁÅÇÂú Çåzíòä èäƨ ê³éÅ - AAFF
ÃÅÇðÁ» ç¶ Ççñ» ÇòÚ Ô½ñ êË Ç×ÁÅ ÇÕ Ô¹ä å»
Õ¶òñ Á¼èÆ ØóÆ ìÅÕÆ ðÇÔ¿çÆ ÔËÍ Ü¶Õð ð¼ì üå
ØóÆÁ» ÇòÚ éÔÄ ÁÅÇÂÁÅ å¶ Ô¹ä ÇÕæ¶ ÁÅ ÜÅÀ±?
ÃÅÇðÁ» ç¶ Ççñ» ÇòÚ ÁðçÅà ÚñçÆ ÔË, Ô¶ êÌíÈ! 屿
ÁÅêä¶ í×å çÆ ñÅÜ ðÖ ñËÍ Ü¶Õð ÁËà ò¶ñ¶ ÁÅêä¶
í×å çÆ ñÅÜ éÅ ðÖÆ å» ç¹éÆÁÅ çÅ ÇòôòÅà À°á
ÜÅò¶×ÅÍ Ô¹ä 屿 ÁÅ Õ¶ ÁÅêä¶ í×å çÆ ðÅÖÆ Õð,
ìÅð ìÅð ÃÅð¶ ì¶éåÆ Õð ðÔ¶ ÔéÍ Ü篺 ê³çð» Çî³à
Ô¯ð ¦Ø ׶ å» ÃÅÇðÁ» é¶ ÕÆ ç¶ÇÖÁÅ ÇÕ éÅîç¶ò
ÜÆ À°á Õ¶ Öó¶· Ô¯ ׶ å¶ ç¯é¯º Ô¼æ ܯó ñ¶, éîôÕÅð
Õð ðÔ¶ ÔéÍ ñ¯Õ Á³çÅ÷¶ ñÅ ðÔ¶ Ôé ÇÕ ÕÆ Ô¯ÇÂÁÅ
Ô¯äÅ ÔË Ü¯ éÅîç¶ò ÜÆ À°á Õ¶ Öó¶· Ô¯ ׶, å¶ î¼æÅ
à¶Õ ðÔ¶ ÔéÍ ÕÂÆÁ» é¶ Ã¯ÇÚÁÅ ÇÕ Ô¹ä Á³å Ãî» ÁÅ
Ç×ÁÅ Ô¯ò¶×ÅÍ Ô¹ä Õ¶òñ üå Á¼á Çî³à Ô¯ð ðÇÔ ×¶Í
ÇÂà 寺 ìÅÁç Ô¹ä ÜñÅç éÅîç¶ò ÜÆ çÅ ÇÃð
Õ¼àä çÆ ÇåÁÅðÆ Õðé ñ¼× ÇêÁÅÍ ÇÜà ò¶ñ¶ éÅîç¶ò
ÜÆ é¶ î¼æÅ à¶ÇÕÁÅ ÃÆ, À°Ã ò¶ñ¶ êðî¶ôð Ãð×¹é ÃðÈê
ÇòÚ ÁÅ ×Â¶Í î˺ êÇÔñ» òÆ çÇÃÁÅ ÔË ÇÕ òÅÇÔ×¹ðÈ
çÅ Õ¯ÂÆ ðÈê éÔÄ ÔË, ÇÂÔ Õ¶òñ å°ÔÅâÆ íÅòéÅ ÔË,
ÇÜà ðÈê ÇòÚ êðî¶ôð ù ç¶ÖäÅ ÚÅÔ¯, À°Ã ÃðÈê ÇòÚ
çðôé Ô¯ä×¶Í Ü¶ ×¹ðÈ éÅéÕ ù ç¶ÖäÅ ÚÅÔ¯ Ü» çÃò¶º
êÅåôÅÔ ù ç¶ÖäÅ ÚÅÔ¯, À°Ô¯ ÇÜÔ¶ ÔÆ çðôé Ô¯ä׶Í
ÇÕö îÔÅåîÅ ç¶ ðÈê ÇòÚ ç¶ÖäÅ ÚÅÔ¯ å» À°Ã åð·»
ÔÆ çðôé Ô¯ä׶, ܶ ÇÕö ç¶òåÅ ç¶ ðÈê ÇòÚ ÚÅÔ¯
å» òÆ À°Ã¶ åð·» ÔÆ çðôé Ô¯ä×¶Í ÁÅî å½ð å¶ Ã¯Úç¶
Ôé ÇÕ ÚÅð ìÅÔ» òÅñÅ Ô¯ò¶×Å, Ô¼æ ÇòÚ Ã¿Ö ÔË,
×çÅ ÔË, ë¹ñ ÔË, òÅÇÔ×¹ðÈ ÁËö ÇÕÃî çÅ Ô¯ò¶×ÅÍ ÃÅð¶
ðÈê òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ ÔÆ Ôé ÇÜà ðÈê å¶ íÅòéÅ ñË
ÁÅú, À°Ô À°Ã¶ ðÈê ÇòÚ ÃÅÕÅð Ô¯ Õ¶ çðôé Çç¿çÅ
ÔËÍ ÇÜà ò¶ñ¶ ÇÂÔ àÅÂÆî ¦ÇØÁÅ À°Ã ò¶ñ¶ -
êÅÖ³åä ìÅÜ ìÜÅÇÂñŨ
×ð¹ó Úó¶ ׯÇì¿ç ÁÅÇÂñŨ
Áêé¶ í×å êÇð ÕÆ êÌÇåêÅñ¨
×ð¹ó Úó¶ ÁŶ ׯêÅñ¨ ê³éÅ - AAFF
×ð¹ó å¶ Úó·¶ Ô¯Â¶ êðî¶ôð ÇÂÕ çî ÁŠ׶,
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
50
ìÅÕÆÁ» ù å» é÷ð éÔÄ ÁÅ ðÔ¶Í ÇÕ¿é¶ À°Ú¶ íÅ×
Ôé ÇÜà ù òÅÇÔ×¹ðÈ ç¶ çðôé Ô¯ Ü»ç¶ ÔéÍ Ãí é¶
Á³çÅ÷Å ñÅ ÇñÁÅ ÇÕ ÷ðÈð Õ°Þ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ
éÅîç¶ò ÜÆ ÇÕö Á¼×¶ ìÅð ìÅð î¼æ¶ à¶ÕÆ Ü»ç¶ ÔéÍ
À°Ã ò¶ñ¶ êÌíÈ é¶ éÅîç¶ò ÜÆ ù ÇÕÔÅ ÇÕ ÇÂÃ
ìÅçôÅÔ é¶ åËù ìÔ¹å ç¹ÖÆ ÕÆåÅ ÔËÍ îËù ç¼Ã, ܶ 屿
ÕÔ¶º å» î˺ èðåÆ À°ñàÅ Çç¿çÅ Ô», ܶ 屿 ÕÔ¶º î˺ ÃÅðÆ
èðåÆ Ú¹Õ Õ¶ ÇÂÃ ç¶ ÇÃð å¶ ð¼Ö Çç¿çÅ Ô», ܶ å¶ðÆ
î½Ü ÔË å» î˺ îðÆ Ô¯ÂÆ ×À± ÜÆÀ±ºçÆ Õð Çç¿çÅ Ô»,
éÅñ¶ ç¶Ö ñËä׶, êðÇåÁÅò» ç¶Ö ñËä׶Í
èÅðéÅ - èðåÆ À°ñàÅ ÇçÁ» ,
ÁÅÖ¶º ܶ éÅÇîÁÅ îËù - B, B.
ÁÅÖ¶º ܶ éÅÇîÁÅ îËù - B, B.
èðåÆ À°ñàÅ ÇçÁ» ................ -B.
ÕÔÇÔ å èðÇä ÇÂÕ¯âÆ ÕðÀ°¨
ÕÇÔÔ å ñ¶ ÕÇð À±êÇð èðÀ°¨
ÕÔÇÔ å î¹ÂÆ ×À± ç¶À° ÜÆÁÅǨ
Ãí¹ Õ¯ÂÆ ç¶ÖË êåÆÁÅǨ ê³éÅ - AAFF
éÅîç¶ò ÜÆ ÕÇÔä ñ׶ ÇÕ Ô¶ êÌíÈ! îÅÇÂÁÅ ç¶
ÁÃð ÕðÕ¶ ÇÂÔ Ãí ñ¯Õ í¹ñ¶ ԯ¶ ÔéÍ Ü¶ èðåÆ
À°ñàÅ ÇçåÆ å» ÃÅð¶ ç¹ÖÆ Ô¯ä×¶Í Ü¶ í¹ÚÅñ ÁÅ Ç×ÁÅ
å» îÕÅé Ç×ð ÜÅä×¶Í À°Ú¶ æÅò» å¶ Ãçð Úó·
ÜÅò¶×ÅÍ Ãçð» ÇòÚ Ã¹¼ÕÅ æ» ÁÅ ÜŶ×ÅÍ ÃÅðÆ
ÁìÅçÆ îÅðÆ ÜÅò¶×ÆÍ ÇÂÔ ìÅçôÅÔ òÆ í¹ÇñÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
ÔËÍ å¹ÃÄ ×À± ÜÆÀ±ºçÆ Õð Ççú, ÃÅðÅ Þ×óÅ ÔÆ ×À±
çÅ ÔË, ÜÆÀ±ºçÆ Õð ÇçúÍ êðî¶ôð é¶ ÇÕÔÅ, ÜÅÔ ÇÂÔé»
ù ÕÇÔ, ìÛóÅ Û¼â ç¶äÍ ìÛóÅ Û¼â ÇçåÅ, éÅîç¶ò
ÜÆ é¶ ÇÛàÅ îÅÇðÁÅ å¶ ×À± Öó·Æ Ô¯ ×ÂÆ, ÇÕèð¶ ÖÈé
Ç×ÁÅ, Á³åóÆÁ» ܯ ìÅÔð ÇéÕñÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» Ãé À°Ô
Á³çð ÁÅ ×ÂÆÁ», ìÛóÅ Û¼â Õ¶ ×À± Ú¯ Õ¶ îàÕÆ
ç¼¹è çÆ íð ÇçåÆÍ
éÅîÅ êÌäòË Ã¶ñ îöñ¨
×À± ç¹ÔÅÂÆ ìÛðÅ î¶Çñ¨
çÈèÇÔ ç¹ÇÔ Üì îà¹ÕÆ íðƨ
ñ¶ ìÅÇçÃÅÔ Õ¶ ÁÅ׶ èðƨ ê³éÅ - AAFF
ÇñÁÅ Õ¶ ìÅçôÅÔ ç¶ Á¼×¶ ð¼Ö ÇçåÆ, ìÅçôÅÔ
ìóÅ ôðÇî³çÅ Ô¯ÇÂÁÅ, ÕÅÜÆ î¹ñ» Ãí ìó¶ ôðÇî³ç¶ ԯ¶
ÇÜÔó¶ ÕÇÔ¿ç¶ ÃÆ ÇÕ è¯ÖÅ ÕÆåÅ, Ô¹ä À°Ôé» ù Õ¯ÂÆ
ÜòÅì éÔÄ ÁŪçÅÍ
ï ìÅçôÅÔ À°á Õ¶ ÁÅêä¶ îÇÔñ» ÇòÚ ÚñÅ
Ç×ÁÅ êð Áܶ òÆ îÅëÆ éÔÄ î³×Æ, ÁËéÅ Ô¿ÕÅÇðÁÅ
Ô¯ÇÂÁÅ ì¿çÅ ÃÆÍ êðå¼Ö ç¶Ö ÇñÁÅ ÇÕ êðî¶ôð ÁÅ
Ç×ÁÅ, Á¼ñÅ åÅñÅ ÁÅ Ç×ÁÅ, ×À± ÜÆÀ±ºçÆ Õð ÇçåÆ,
ç¼è Ú¯ ÇñÁÅ, îàÕÆ ÇñÁÅ Õ¶ î¶ð¶ Á¼×¶ òÆ ð¼Ö ÇçåÆ,
î˺ ç¶Ö òÆ ÇðÔÅ Ô» ÇÕ ×À± Öó·Æ ܹ×ÅñÆ òÆ Õð ðÔÆ
ÔË, Ô¹ä å» î˺ îÅëÆ î³× ñò»Í îÅëÆ éÔÄ î³×Æ, ÁËâÅ
Ô¿ÕÅðÍ ÇÜÔó¶ í×å» ù å¿× Õðç¶ Ôé À°Ôé» ù ÕçÆ
òÆ Ã¹Ö éÔÄ ÇîñçÅÍ
èÅðéÅ - Ã¹Ö Õç¶ éÅ êÅªç¶ ÜÆ,
î¹×è éð Ã¿å» éÅñ ÖÔ¿ç¶ -B, B.
Ã¿å» éÅñ ÖÔ¿ç¶ î¹×è éð -B, B.
Ã¹Ö Õç¶ éÅ êÅªç¶ ÜÆ ,..... -B.
ùֹ é êÅÇÂÇé î¹×è éð ÿå éÅÇñ ÖԿ綨
ê³éÅ - C@F
ìÅçôÅÔ ÜÅ Õ¶ Áܶ ÁÅêä¶ îÇÔñ ÇòÚ ìËáÅ ÔÆ
ÃÆ ÇÕ ÚÆÕ» îÅðé ñ¼× ÇêÁÅ, ê¶à ÇòÚ ÃÖå çðç
À°ÇáÁÅ, éÅ Õ¯ÂÆ çòÅÂÆ ñ× ðÔÆ ÔË, éÅ Õ¯ÂÆ ÔÕÆî
Õ°Þ Õð ðÔ¶ ÔéÍ åðñ¶ Õð ÇðÔÅ ÔË ÇÕ îËù ìÚÅú,
îËù ìÚÅú, î˺ îð Ç×ÁÅ, î¶ðÅ Á³å Ãî» ÁÅ Ç×ÁÅ
ñ×çÅ ÔËÍ ÇÂÕ ÇÃÁÅä¶ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ìÅçôÅÔ ç¶Ö¯!
éÅîç¶ò ÜÆ ÔË å» í×å, íÅò¶º ÇÔ¿çÈ ÔË; ܶ ÇÕö í×å
ù å¿× Õð¯ å» êðî¶ôð éÅðÅ÷ Ô¯ Ü»çÅ ÔË, À°Ô ç¹ÖÆ
Ô¯ Ü»çÅ ÔË, Çëð ç¹ÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ Ã÷Å ç¶ Çç¿çÅ ÔËÍ
å°ÃÄ ÜÅ Õ¶ í×å éÅîç¶ò ÜÆ ç¶ Úðé ëó ñú, Ô¯ð
Õ¯ÂÆ ÇÂñÅÜ éÔÄ ÔËÍ À°Ã ò¶ñ¶ ÕÅÜÆ î¹ñ» ÇÂռᶠÕÆå¶
å¶ ìÅçôÅÔ é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ ç¶Ö¯, å°ÃÄ î¶ðÆ ÇÂÕ Ã¿å éÅñ
ñóÅÂÆ ÕðÅÂÆ ÔË å°ÃÄ ÕÃÈðòÅð Ô¯, Ô¹ä ÇÂ¿Ü Õð¯ ÇÕ
î¶ð¶ òñ¯º ×ñ ÇòÚ ê¼ñÅ êÅú å¶ îÈ¿Ô ÇòÚ ëó¯ ØÅÔ,
å¶ éÅîç¶ò ÜÆ Õ¯ñ ÜÅú å¶ À°Ã ù ÜÅ Õ¶ ÕÔ¯ ÇÕ
îËù ìÖô ç¶ò¶, îËù ÕÅñÆ ×À± ÜÅä Õ¶ ìÚÅ ñò¶ -
ÕÅÜÆ î¹ñ» ÇìéåÆ ë¹ðîÅǨ
ìÖÃÆ ÇÔ¿çÈ îË å¶ðÆ ×ÅǨ ê³éÅ - AAFF
ï ÕÅ÷Æ î¹¼ñ» ÜÅ Õ¶ ì¶éåÆÁ» Õðç¶ Ôé 屿 ìÖô
ç¶ ìÅçôÅÔ, å¶ðÆ ÕÅñÆ ×À± Ô»Í À°Ã ò¶ñ¶ éÅîç¶ò
ÜÆ é¶ ÇÕÔÅ -
éÅîÅ ÕÔË Ã¹éÔ¹ ìÅÇçÃÅÔ¨
ÇÂÔ¹ ÇÕÛ° êåÆÁÅ î¹ÞË ÇçÖÅǨ ê³éÅ - AAFF
êðî¶ôð é¶ ìÖô å» ç¶äÅ ÔË åËù êð åÈ¿ ÁÅêä¶
ÁÅê ù ìçñ, À°Ô ÇÂÔ ÔË ÇÕ å±¿ Ã¼Ú çÅ ðÅÜ Õð,
ÃÅÇðÁ» ù ÇÂÕ¯ ÇÜÔÅ ÃîÞ, ÇÔ¿çÈÁ» å¶ î¹ÃñîÅé» ÇòÚ
ÇòåÕðÅ éÅ êËçÅ ÕðÍ
ÇÂà êåÆÁÅ ÕÅ ÇÂÔË êðòÅ鹨
ÃÅÇÚ ÃÆÇñ ÚÅñÔ¹ ùÇñåÅé¨ ê³éÅ - AAFF
èÅðéÅ - ÜË ÜË ÕÅð í×å çÆ Ô¯ò¶,
Çé§çÕ» çÆ ÔÅð Ô¯ ×ÂÆ - B, B
î¶ð¶ ÇêÁÅð¶, Çé§çÕ» çÆ ÔÅð Ô¯ ×ÂÆ -B
ÜË ÜË ÕÅð í×å çÆ Ô¯ò¶,...........B
ÃÅð¶ Ã¯Ú ðÔ¶ Ãé ÇÕ Ü¶ ×À± Ô¹ä ÇÜÀ°ºçÆ éÅ
Ô¯ÂÆ å» ÇòôòÅô À°á ÜÅò¶×Å ÇÕ ÕñÜ¹× ÇòÚ êÌî¶ôð
51
éÔÄ ÁÅÀ°ºçÅÍ ÁËö ÇÖÁÅñ ÁÅ ðÔ¶ Ãé Ãíé» çðôÕ»
ç¶ îé ÇòÚÍ
éÅîç¶ò ÜÆ å» êÌíÈ çÅ ÔÆ ðÈê Ôé, Õ¯ÂÆ í¶ç éÔÄÍ
èÅðéÅ - í¶ç Õ¯ÂÆ ÜÅä¯ éÅ,
éÅðÅÇÂä å¶ éÅîç¶ò ÇòÚ - B, B
éÅðÅÇÂä å¶ éÅîç¶ò ÇòÚ - B, B
í¶ç Õ¯ÂÆ ÜÅä¯ éÅ,.........Í
éÅî¶ ÕÆ ÕÆðÇå ðÔÆ Ã¿ÃÅÇð¨
í×å Üé» ñ¶ À°èÇðÁÅ êÅÇð¨
Ã×ñ Õñ¶Ã Çé§çÕ íÇÂÁŠֶ繨
éÅî¶ éÅðÅÇÂé éÅÔÆ í¶ç¹¨ ê³éÅ - AAFF
ï ÇÂà åð·» òÅÇÔ×¹ðÈ ÁÅêä¶ í×å çÆ ðÅÖÆ
ÕðçÅ ÔËÍ
ê¶Öå ùéå ÃçÅ ÔË Ã¿×¶ îË îÈðÖ ÜÅÇéÁÅ çÈðÆ ð¶¨
ê³éÅ - FAB
ï î˺ ì¶éåÆ ÕðçÅ ÃÆ ÇÕ èé ÕîÅú, ìÅñ ì¼Ú¶
êÅñ¯ êð ÇÂÕ ×¼ñ ïÅç ð¼Ö¯ ÇÕ ÇÜÔóÅ Õçî å°ÃÄ ê¹àç¶
Ô¯, À°Ô òÅÇÔ×¹ðÈ ÇòÚ ÔË; ýº ç¶ òÆ Ô¯, À°áç¶ ìËáç¶ òÆ Ô¯,
òÅÇÔ×¹ðÈ Ôð æ» å¶ ÔÅ÷ð éÅ÷ð ÔËÍ Ü篺 Õ¯ÂÆ ÚÆ÷ ç¶Öç¶
Ô¯ À°Ãç¶ ÇêÛñ¶ êÅö òÅÇÔ×¹ðÈ ù ç¶Ö¯, Ü篺 éÅî Üêç¶ Ô¯
å» êÌÇÕðåÆ ç¶ ÇêÛñ¶ êÅö òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ù Áé°íò Õð¯Í
òÅÇÔ×¹ðÈ å» êðÆêÈðé ÔË, Ü篺 îé ÇêÁÅð ÇòÚ ÁÅ Ü»çÅ
ÔË å» òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ å» ÇéðÅ ÇêÁÅð ÔÆ ÇêÁÅð ÔËÍ
òÅÇÔ×¹ðÈ å» Ãí ù ÇêÁÅð Õðç¶ ÔéÍ êð òÅÇÔ×¹ðÈ ù
Õ¯ÂÆ ÇêÁÅð éÔÄ ÕðçÅÍ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé -
ׯÇì¿ç íÅÀ° í×Çå çÅ í¹ÖŨ
(íÅÂÆ ×¹ðçÅà ÜÆ, òÅð A@/G)
éÅîÅ ÕÔË í×Çå ìÇà նÃò ÁÜÔÈ¿ ìÇñ Õ¶ ç¹ÁÅð Öð¯¨
ê³éÅ - AA@E
ìñ ðÅܶ ç¶ ç¹ÁÅð Öó·Å ÔË - ÇêÁÅð çÅ ì¿ÇéÁÅ
Ô¯ÇÂÁÅ -
èÅðéÅ - Öó·Å ÔË ç¹ÁÅð¶ ÔÇð ÜÆ,
ì¿Çé·Á» ê̶î çÅ -B, B.
ì¿Çé·Á» ê̶î çÅ ÔÇð ÜÆ -B, B.
Öó·Å ÔË ç¹ÁÅð¶ ,.............. -B.
éÅîÅ ÕÔË í×Çå ìÇà նÃò ÁÜÔÈ¿ ìÇñ Õ¶ ç¹ÁÅð Öð¯¨
ê³éÅ - AA@E
ï ÁËÊܯ êðî¶ôð ÔË Ü篺 ÇÂÔç¶ éÅñ îé
ÇêÁÅð ÇòÚ ð¼å Ü»çÅ ÔË -
ׯÇì¿ç ׯÇì¿ç ׯÇì¿ç ÿÇ× éÅîç¶À° îé° ñÆäŨ
ÁÅã çÅî Õ¯ ÛÆêð¯ Ô¯ÇÂú ñÅÖÆäŨ
ê³éÅ - DHG
îÔÅðÅÜ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÇÕ Ü篺 éÅîç¶ò
ÜÆ çÅ ÇÚ¼å ÇêÁÅð¶ ÇòÚ ðåÅ êÌíÈ ÇòÚ ñÆé Ô¯ Ç×ÁÅ
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
å» ç¶Ö¯ íÅðå òðô çÅ Ú¼ÕðòðåÆ ìÅçôÅÔ íÆ Úðé
êðà ÇðÔÅ ÔËÍ éÅî çÆ îÇÔîÅ ÁêÅð Ô¯ ×ÂÆÍ ÇÂÔ
ÃÅðÆ ÕæÅ è¿é¶ é¶ îÔ»ê¹ðô» 寺 ÃåÃ¿× ÇòÚ Ã¹äÆ å¶
À°Ãç¶ îé ÇòÚ ÇéôÚÅ Ô¯ Ç×ÁÅ ÇÕ òÅÇÔ×¹ðÈ çÅ éÅî
ìÔ¹å Áî¯ñ ÔËÍ éÅîç¶ò ù ܶ êÌî¶ôð Çîñ ÃÕçÅ ÔË,
ÕìÆð ÜÆ ù Çîñ ÃÕçÅ ÔË, ðòÆçÅà ÜÆ ù Çîñ
ÃÕçÅ ÔË, ÃËä ÜÆ ù Çîñ ÃÕçÅ ÔË Çëð î¶ð¶ ÇòÚ
ÇÕÔóÆ Ö¯à ÔË? î˺ òÆ ×ðÆì ÁÅçîÆ Ô»Í îÔÅðÅÜ
ë¹ðîÅªç¶ Ôé -
ÇÂÔ ÇìÇè ùÇé ÕË ÜÅàð¯ À°Çá í×åÆ ñÅ×Ũ
ê³éÅ - DHH
í×åÆ Õðé ñ¼× ÇêÁÅÍ éåÆÜÅ ÕÆ Ô¯ÇÂÁÅ -
Çîñ¶ êÌåÇÖ ×¹ÃÅÂÆÁÅ è¿éÅ òâíÅ×Ũ
ê³éÅ - DHH
å¶ òÅÇÔ×¹ðÈ êÌå¼Ö Ô¯ Õ¶ ÃÅî·ä¶ ìËá Õ¶, éÅîç¶ò
ù ÕÇÔ¿çÅ ÔË ÇÕ îËù Ô¯ð êÌôÅçÅ ç¶Ô, À°Ô ÕÇÔ¿çÅ êÌíÈ
î˺ òÆ å» å¶ð¶ éÅñ çÅ í¹ÖÅ Ô», î¶ð¶ ܯ׶ òÆ êÌôÅç¶
ðÇÔä ç¶Í Á¼×¶ 寺 Ç÷ÁÅçÅ êÌôÅç¶ êÕÅ ÇñÁÅ Õð»×¶Í
À°Ô å» ìÅñ ì¼ÇÚÁ» ò»×È¿ ÇêÁÅð ÕðçÅ ÔË, À°Ã
êðî¶ôð ù éÅ í¹ñ¯ Õç¶ òÆÍ òÅÇÔ×¹ðÈ ù Ôð òÕå
ïÅç ðÖäÅ ÔÆ éÅî ÔËÍ Ôð òÕå êðÆêÈðé ç¶ÖäÅ ÔÆ
éÅî ôÕåÆ ÔËÍ ÇÂÔ Ü篺 ÇÔðç¶ ÇòÚ ÁÅ Ç×ÁÅ å»
Çëð çð×ÅÔ ç¶ ÇòÚ å¯ÃÅ ìäçÅ ÔË -
ÜÔ îÅå ÇêåŠùå îÆå éÅ íÅÂƨ
îé À±ÔÅ éÅî¹ å¶ðË Ã¿Ç× ÃÔÅÂƨ
ÜÔ îÔÅ íÇÂÁÅé çÈå Üî çñ˨
åÔ Õ¶òñ éÅî¹ Ã¿Ç× å¶ðË Úñ˨
ÜÔ î¹ÃÕñ Ô¯òË ÁÇå íÅðƨ
ÔÇð Õ¯ éÅî¹ ÇÖé îÅÇÔ À°èÅðƨ ê³éÅ - BFD
ï ÇéôÚÅ ÇñÁÅú, ÇÜ¿éÅ éÅî Üê Ô¹¿çÅ ÔË Üê¯Í
Ü篺 ÁÃÄ òÅÇÔ×¹ðÈ òÅÇÔ×¹ðÈ Üê»×¶ å» ÇÂÔ Õ¯ÂÆ ìÔ¹å
àËÕéÆÕ éÔÄ Ô¹¿çÆ, ÁÅê¶ ÔÆ ÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ éÅî ðÃéÅ
寺 ô¹ðÈ Õð ñú - òÅÇÔ×¹ðÈ òÅÇÔ×¹ðÈ, Ü篺 å¹ÃÄ À°Ôç¶
ò¼ñ ÜÅú׶ å» -
Úðé Ãðé ×¹ð¹ Â¶Õ ê˺âÅ ÜÅÇ Úñ,
ÃÇå×¹ð¹ Õ¯Çà ê˺âÅ ÁÅ׶ ԯǠñ¶å Ô˨
(ÕÇì¼å, íÅÂÆ ×¹ðçÅà ÜÆ)
òÅÇÔ×¹ðÈ é¶ ´¯ó» Õçî å°ÔÅⶠò¼ñ òèäÅ ÔËÍ Ã¯
ÁÅêäÅ Õ¿î ÁËéÅ ÔÆ ÔË ÇÕ îÅéà Üéî ÇñÁÅ ÔË, ÇÂÃ
ù ÿíÅñ ñÂƶ, À°Ã ù ÇèÁÅé ÇòÚ ðÖÆÂ¶Í À°æ¶ ÇÕö çÆ
ÇôëÅðô éÔÄ ÚñçÆ, ÇÕö ç¶ Ô¼æ ÇòÚ éÔÄ ÔËÍ êÈðÅ ×¹ðÈ
éÅñ çÆ éÅñ ×ÅÂÆâ ÕðÆ Ü»çÅ ÔË, éÅñ çÆ éÅñ ç¼ÃÆ
Ü»çÅ ÔË ÇÕ å±¿ Û¯àÅ ðÃåÅ ñË ñË, ÁËò¶º ¦î¶ ðÅÔ ÇòÚ éÅ
êËÍ Ã¿å òÆ çÃÆ Ü»ç¶ ÔéÍ Ã¯ òÅÇÔ×¹ðÈ òÅÇÔ×¹ðÈ ÕðÕ¶
ÁÅêäÅ ÜÆòé Ãëñ Õð¯Í
LLLLLLL
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
52
(ê³éÅ CG çÆ ìÅÕÆ)
ðÜéÆ é¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ ç¶ êÅà ÜÅ Õ¶ ÃÅðÆ
òÅðåÅ ç¼Ã Õ¶ ÇÂà çÆ ÇôÕÅÇÂå ÕÆåÆ ÇÕ îÔÅðÅÜ
ÇÂÃ é¶ î¶ðÅ êåÆ îÅð ÇçåÅ ÔË å¶ Ô¹ä ÇÂÔ ÞÈá ÕÇÔ
ÇðÔÅ ÔË ÇÕ ÇÂÔ î¶ðÅ êåÆ ÔËÍ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ Ü¯ Øà
Øà ç¶ ÜÅéäÔÅð ÃÆ Ãé, À°é·» ÃÅðÅ Õ°Þ òÅÇÚÁÅ
å¶ î¹ÃÕðÅ Õ¶ ÇÕÔÅ, ì¶àÆ! áÆÕ ÔË ÇÂÔ¯ å¶ðÅ êåÆ ÔËÍ
ÇÂà Á³ÇîÌå Üñ çÆ Ö¯Ü ÁÃÄ ÕÅëÆ Ã 寺 Õð ðÔ¶
ÃÆ å¶ Ô¹ä å¶ð¶ êåÆ ðÅÔÄ ÇÂÔ êÌ×à Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ
îÔÅé åÆðæ ç¶ éÅñ å¶ðÅ éÅî òÆ Áîð Ô¯ ÜÅò¶×Å,
ÿÃÅð ÇòÚ å¶ðÅ éÅî ìó¶ ÁÅçð å¶ ÃÇåÕÅð éÅñ
ÇñÁÅ ÜÅÇÂÁÅ Õð¶×ÅÍ
ÇÂà ÁÃæÅé çÆ îÇÔîÅ Õ¯ÂÆ ×¹¼ÞÆ ÇÛêÆ éÔÄÍ
Ôð ð¯÷ Ô÷Åð» ôðèŬ ç¶ô Çòç¶ô 寺 ÇÂæ¶ ÇÂôéÅé
ÕðÕ¶ îÅéÇÃÕ å¶ ÃðÆðÕ ð¯× çÈð Õðç¶ ÔéÍ ÇÜà ì¶ðÆ
ԶỠìÆìÆ ðÜéÆ é¶ ÁÅêä¶ êåÆ ù ÇìáÅÇÂÁÅ ÃÆ,
À°Ô ì¶ðÆ òÆ À°Ã¶ åð·» ÕÅÇÂî ÔË ÇÜà ù ç¹Öí¿ÜéÆ
ì¶ðÆ ç¶ éÅî éÅñ ÜÅÇäÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ
êåÆòðåÅ å¶ Ã¹ÔÅ×ä ç¶ ÇÂé·» îÔÅé ×¹ä» ù
×¹ðìÅäÆ ÇòÚ ÕÂÆ æÅò» å¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ é¶
çðÃÅÇÂÁÅ ÔË ÇÜò¶º -
ÜÅÇ ê¹ÛÔ¹ ïÔÅ×äÆ òÅÔË ÇÕéÆ ìÅåÆ ÃÔ¹ êÅÂÆÁ˨
ê³éÅ - GBB
×ñÆ ÔÀ° ïÔÅ×Çä íËä¶ Õ¿å° é ÕìÔÈ¿ îË ÇîÇñÁŨ
ê³éÅ - DCC
ÇÜà å𷻠ÿÃÅðÕ å½ð å¶ êåÆòðåÅ å¶ Ã¹ÔÅ×ä
çÅ ÜÆòé îÔÅé å¶ çÅðôÇéÕ ÔË À°Ã¶ åð·» ðÈÔÅéÆ å½ð
å¶ òÆ ÜÆò ÇÂÃåzÆ ù ÔçÅÇÂå ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔË ÇÕ å±¿
òÆ À°é·» ùÔÅ×ä» ù, ÿå», îÔ»ê¹ðô» Áå¶ å¼å ì¶å¶
ìÌÔîÇ×ÁÅéÆÁ» ù ê¹¼Û Õ¶ À°Ô ô¹í ×¹ä èÅðé Õð
ñË ÇÜà éÅñ êÌíÈ êåÆ êÌî¶ôð çÅ ÇîñÅê Ô¹¿çÅ ÔËÍ
Õ¶òñ ×¼ñ» ìÅå» Õðé éÅñ, ÁÅêä¶ ÁÅê ù
ùÔÅ×ä ÕÇÔä éÅñ ùÔÅ×ä ç¶ ×¹ä éÔÄ ÁÅ ÃÕç¶Í
À°Ã ù ÇðÞÅÀ°äÅ êò¶×Å Áå¶ ÁÅêä¶ ÁÅê ù
×òÅÀ°äÅ êò¶×Å ÇÕÀ°ºÇÕ -
ÁÅê¹ ×òÅÂÆÁË åÅ ÃÔ¹ êÅÂÆÁË ÁÀ°ð¹ ÕËÃÆ Úå°ðÅÂƨ
ê³éÅ - GBB
ܯ ÁÅêä¶ êåÆ êÌî¶ôð ù ÇòÃÅðçÆÁ» Ôé, À°é·» ìÅð¶
ë¹ðîÅé ÔË -
ÖÃî¹ ÇòÃÅðÇÔ å¶ ÕîÜÅÇå¨ ê³éÅ - A@
LLLLLLL
 í×òå ×ÆåÅ çÆ ÇÚð ÃæÅÂÆ ÁÅåî ÇòÇçÁÅ
PERENNIAL PSYCHOLOGY OF THE BHAGVAD GITA
å¶ð·ò» ÁÇèÁÅÇÂ
ç¶Ô Áå¶ ç¶Ô ù ÜÅéä òÅñÅ
A. ÁðÜé ÕÇÔ¿çÅ ÔË - Ô¶ Õ¶ôò! î˺ êÌÇ´åÆ Áå¶
ê¹ðô, ÃðÆð å¶ ÃðÆð ù ÜÅéä òÅñÅ ÜÅéäÅ ÚÅÔ¹¿çÅ
Ô»Í (Û¶åz Áå¶ Û¶åz×ï) ù ÜÅéäÅ ÚÅÔ¹¿çÅ Ô»Í
B. Ç´ôé ÜÆ ìÚé Õðç¶ Ôé -
Ô¶ Õ½ºåï! ÇÂÔ ÃðÆð Û¶åz ÕÔÅÀ°ºçÅ ÔË Áå¶ Ü¯ ÇÂÃ
ÇòÚ ÜÅéä òÅñÅ ÔË, À°Ã ù Û¶åz×ï ÕÇÔ¿ç¶ ÔéÍ
í×åÆ ï¯× çÅ Ç×ÁÅé ç¶ä 寺 ìÅÁç, êzíÈ ê̶î
çÅ Ç×ÁÅé ç¶ä 寺 ìÅÁç Ç´ôé ÜÆ ÁðÜé ù çÃç¶
Ôé ÇÕ ÃðÆð ÇÂÕ ÇÂÔ¯ ÇÜÔÅ Ö¶å ÔË ÇÜà ÇòÚ Á³ÇîÌå
ÔËÍ Ü篺 ÜÇ×ÁÅÃÈ ù ÇÂà çÆ îÔ¼ååÅ çÅ êåÅ ñ×
Ü»çÅ ÔË å¶ ÜÇ×ÁÅÃÈ ù ÃðÆð Û¶åz å¶ À°Ã ç¶ ÜÅéä
òÅñ¶ ÇòÚ í¶ç êåÅ ñ× Ü»çÅ ÔË å» À°Ã ù ÁÅåî
Ç×ÁÅé Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ ÃðÆð çŠⱿØÅ Ç×ÁÅé Ô¯äÅ
ìÔ¹å ÷ðÈðÆ ÔË å¶ ÃðÆð çÆ ç¶Ö ð¶Ö ÕðéÆ òÆ ìóÆ
÷ðÈðÆ ÔËÍ ÇÜÔóÅ ÇÂà ÃðÆð çÆ îÔ¼ååÅ ÜÅäçÅ ÔË å¶
ÇÂÔ ÜÅäçÅ ÔË ÇÕ ÇÂÃ ç¶ Á³çð ÁÅåîÅ çÅ òÅÃÅ
ÔË À°Ô Ç×ÁÅéÆ ÔËÍ ÇÂÔ¯ ÇÜÔÅ ÜÇ×ÁÅÃÈ ÃðÆð ù ÇÂÕ
ï¿åð î§é Õ¶ ÜÆòé îé¯ðæ çÆ êÌÅêåÆ ñÂÆ òðåçÅ
ÔËÍ ÇÂà ÁÇèÁÅÇ ÇòÚ Û¶åz ôìç ÃðÆð ñÂÆ òðÇåÁÅ
Ç×ÁÅ ÔËÍ Û¶åz×ï ÜÆò ÁÅåîÅ ù ÇÕÔÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ
ÇÂÔ Ôð îé°¼Ö çÆ êÇÔñÆ ÇâÀ±àÆ ÔË ÇÕ À°Ô Û¶åz×ï
íÅò ÃðÆð ù Ú¿×Æ åð·» ÜÅä¶Í Ü篺 ÁÅåî Ç×ÁÅé
Ô¯ Ü»çÅ ÔË å» ÇÂÔ òÆ Ç×ÁÅé Ô¯ Ü»çÅ ÔË ÇÕ ÃÅðÅ
ìÌÇÔî³â ÃðÆð ÇòÚ ÔÆ ÔËÍ
ܯ ìÌÔî³â¶ ïÂÆ Çê³â¶ ܯ Ö¯ÜË Ã¯ êÅò˨
ê³éÅ - FIE
Õ¶òñ êÌîÅåîÅ ÔÆ ìÌÇÔî³â ç¶ ÃÅð¶ ÃðÆð» çÅ
îÅñÕ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ô ÔÆ Ãðì ÇòÁÅêÕ ÔË, ÃÅð¶ ÃðÆð»
ÇòÚ À°Ô ÁÅê ÔÆ ÇòÚð ÇðÔÅ ÔË Õ¶òñ À°Ã ù ÃÅÇðÁ»
çŠⱿØÅ Ç×ÁÅé ÔËÍ Ã¿ÃÅð ç¶ ÁäÇ×äå ÃðÆð À°Ã
êÌîÅåîÅ ç¶ Ôé ÇÜò¶º À°Ô ÇÂÕ ÇÕÃÅé Ô¯ò¶ å¶ ÃÅð¶
ÃðÆð Ö¶å Ô¯äÍ Ã¿ÃÅð ÇòÚ Õ¯ÂÆ ÇÂÔ¯ ÇÜÔÆ ÚÆ÷ éÔÄ
ÇÜÃù êÌîÅåîÅ éÔÄ ÜÅäçÅÍ îé°¼Ö ç¶ ÃðÆð ç¶ Á¿çð
ÁÅåîÅ çÅ òÅÃÅ ÔË Ü¯ ÁÜð ÔË, Áîð ÔË, ÁÃÆî ÔËÍ
ÜÇ×ÁÅÃÈ ù ÁÅåî Ç×ÁÅé Ô¹¿çÅ ÔË À°Ô ê¹ðô 寺
53
îÈñ ñ¶ÖÕ - âÅ. ÃòÅîÆ ðÅî ÜÆ
Áé°òÅçÕ - âÅ. ìÆìÆ å¶ÇÜ¿çð îñÔ¯åðÅ
êðô¯åî ìä Ü»çÅ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ô êÌîÅåîÅ éÅñ ÇÂÕ
Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ ÜÇ×ÁÅÃÈ ù ÇÂÔ Ç×ÁÅé Ô¯äÅ ÚÅÔÆçÅ
ÔË Ü¶ ÇÂÔ Ç×ÁÅé éÅ Ô¯ò¶ å» ìÅÕÆ çÅ ÃÅðÅ Ç×ÁÅé
ÞÈáÅ ÔË, í¹ñ¶ÖÅ ÔËÍ ÁÅî îé°¼Ö ç¹Ö Ã¹Ö Ô¯ð Ú¼Õð» ÇòÚ
ëÇÃÁÅ ðÇÔ¿çÅ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ã ù Ã¼Ú çÅ Ç×ÁÅé éÔÄ
ÔËÍ Ç´ôé ÜÆ ÁðÜé ù ÃîÞÅÀ°ºç¶ Ôé ÇÕ ÃðÆð ÇÂÕ
Ö¶å ÔË å¶ ÜÆò ÁÅåîÅ ÇÂÕ ÜÇ×ÁÅÃÈ ÔËÍ ç¯é» çÅ
Ç×ÁÅé ÔÆ Ã¼ÚÅ Ç×ÁÅé î³ÇéÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÁÅåîÅ
ÃðÆð çÅ ðÅÜÅ ÔË ÇÜò¶º ÇÕ î¯åÆÁ» çÆ ÇÂÕ îÅñÅ
êð¯åÆ Ô¯ò¶ å¶ èÅ×Å Ôð î¯åÆ ç¶ ÇòÚ¯º ¦ØÅÇÂÁÅ Ô¹¿çÅ
ÔË ÇìñÕ°ñ À°Ã åð·» ÔÆ ÇÂÔ ìÔ¹î¹ÖÆ ìÌÇÔî³â ÇÂÕ
ìÌÇÔî³â ÇòÚ êð¯åÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË ÇÜÔóÅ ÇÂà ù ÚñÅ
ÇðÔÅ ÔËÍ
ÃðÆð Áå¶ îé°¼Ö çÆ ÁÅåîÅ çÅ Ãì¿è òÆ ÇìñÕ°ñ
À°Ã åð·» ÔÆ ÔË Áå¶ ê¹ðÖ å¶ êÌÇ´åÆ çÅ Ãì¿è òÆ
ÇÂÔ¯ ÇÜÔÅ ÔÆ ÔËÍ ìÌÇÔî³â ç¯ î¯ãÆ ååÉ Ôé ܯ ÇÂÕ
ÃÇå 寺 êËçŠԯ¶ Ôé, ÃÇå Õ¶òñ ÇÂÕ ÔË êÌîÅåîÅ
ÇÂÕ ÔËÍ ê¹ðÖ å¶ êÌÇ´åÆ ÇÂé·» 寺 ÔÆ ÃÅð¶ ÿÃÅð çÅ
êÃÅðÅ Ô¹¿çÅ ÔË, Üó· Ú¶åé Ü¿îç¶ å¶ Öåî Ô¹¿ç¶ ÔéÍ
êÌîÅåîÅ çÆ êÌÇ´åÆ å¯º Çìé» Õ°Þ éÔÄ, ÿÃÅð çÅ
ÃÅðÅ êÃÅðÅ êÌÇ´åÆ çÅ òÖ ò¼Ö êÃÅðÅ ÔÆ ÔËÍ êÌÇ´åÆ
å¶ ê¹ðÖ ç¯é¯º ÔÆ ÁéÅçÆ ÔéÍ (×¹ðîÇå êÌÇ´åÆ ù
ÁéÅçÆ î³éä çÆ æ» êÌî¶ôð 寺 Ô¯ÂÆ î³éçÆ ÔËÍ ÁéÅçÆ
Õ¶òñ êÌíÈ ååÉ ÔÆ ÔË)
C. ÇÂà ñÂÆ À°Ô Û¶åz ܯ ÔË Áå¶ ÇÜÔ¯ ÇÜÔÅ ÔË
ïæÅ ÇÜ§é» ÇòÕÅð» òÅñÅ ÔË Áå¶ ÇÜà ÕÅðé 寺 ܯ
Ô¯ÇÂÁÅ ÔË åæÅ À°Ô Öô¶åð× íÆ Ü¯ ÔË Áå¶ ÇÜÃ
êÌíÅò òÅñÅ ÔË À°Ô Ãí ÿֶê ðÈê ÇòÚ îË毺 ùäÍ
D. ÇÂÔ ÖÛ¶åð Áå¶ ÖÛ¶åð× çÅ ååÉ ÇðôÆÁ»
ç¹ÁÅðÅ ìÔ¹å êÌÕÅð ÇÕÔÅ Ç×ÁÅ ÔË ÁðæÅå ÃîÞÅÇÂÁÅ
Ç×ÁÅ ÔË Áå¶ éÅéÅ êÌÕÅð ç¶ ò¶ç î³åð» éÅñ ÇòíÅ×
êÈðòÕ ÇÕÔÅ Ç×ÁÅ ÔË åæÅ Á¼ÛÆ êÌÕÅð ÇéôÚ¶ ÕÆå¶
ԯ¶ ï°ÕåÆ ï°Õå ìÌÔî ÃÈåð ç¶ ê篺 ç¹ÁÅðÅ íÆ òËö
ÔÆ ÇÕÔÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ
Ü篺 ÜÇ×ÁÅÃÈ ÃðÆð Áå¶ ÁÅåîÅ çŠⱿØÅ
Ç×ÁÅé êÌÅêå Õð ñ˺çÅ ÔË, Ç×ÁÅé ÇòÇ×ÁÅé êÌÅêå
Õð ñ˺çÅ ÔË À°Ô íðêÈð Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ À°êÇéôç» ÇòÚ
À° à ù Çòò¶ Õ ÇÕÔÅ Ç×ÁÅ ÔË ÇÜà éÅñ ÁÅåî
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
Ç×ÁÅé çÆ êÌÅêåÆ Ô¹¿çÆ ÔË ÁÅåîŠܯ ÁÜð, Áîð,
Áàñ ÔË Áå¶ Ã¿ÃÅð ܯ ÇÛé í¿×ð ÔË ÇÂé·» çÅ ëðÕ
êåÅ ñ×çÅ ÔËÍ ÇÂÔ Ç×ÁÅé ÜÆòé ÇòÚ êÇÔñ» ÔÆ
Û¯àÆ ÁÅïÈ ÇòÚ ÔÆ Ççzó· ÕðÅ ç¶äÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË å»
ܯ ÜÆòé çÅ Áðæ êåÅ ñ× ÜÅÂ¶Í ê¹ðÅä¶ ÃÇîÁ» ÇòÚ
üڶ ÜÇ×ÁÅÃÈ ìÌÔîÚÅðÆ ðÇÔ Õ¶ ÁÅôðî» ÇòÚ ðÇÔ¿ç¶
ê¼ÚÆ ÃÅñ çÆ ÁÅï± åÕ ìÌÔîÚðÆÁÅ ÇéíÅÀ°ºç¶ ÃéÍ
ÃÅð¶ Ç×ÁÅé çÆ êÌÅêåÆ À°Ô ÇÂÕÅ×ð ÇÚå Ô¯ Õ¶ Õðç¶
ÃéÍ À°Ã Ç×ÁÅé ù ò¼Ö ò¼Ö ôìç» éÅñ ÿì¯èé
ÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÔË êð À°Ô Ç×ÁÅé ÁÅåî Ç×ÁÅé å¶
ÿ à ÅðÕ Ç×ÁÅé ÇÕÔÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔË , ÁÅåîÅ å¶
ÇçÃçŠÿÃÅð çÅ Ç×ÁÅé, ê¹ðÖ å¶ êÌÇ´åÆ, Û¶åz å¶
Û¶åz×ïÍ ìÌÔî ÃÈåð ÇòÚ Ç×ÁÅé òè¶ð¶ ÇòÃåÅð éÅñ
ÇçåÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ìÔ¹å ÃÅð¶ ê¹ðÅä¶ ÃÇå ê¹ðÖ» é¶ òÆ
ÇÂÔ Ç×ÁÅé ò¼Ö ò¼Ö åðÆÇÕÁ» éÅñ ÇçåÅ ÔËÍ
E. Áå¶ Ô¶ ÁðÜé! À°Ô¯ ÔÆ î˺ å¶ð¶ ñÂÆ ÕÇÔ¿çÅ
Ô» ÇÕ ê³Ü îÔ»íÈå ÁðæÅå ÁÕÅô, òÅï±, Á×é, Üñ
Áå¶ ÇêÌæòÆ çÅ ÃÈÖôî íÅò ÁÔ¿ÕÅð, ì¹¼è Áå¶ îÈñ
êÌÇ´åÆ ÁðæÅå Çåz×¹äîÂÆ îÅÇÂÁÅ íÆ åæÅ çÃ
Ç¿çzÆÁ» ÁðæÅå ÃÌòä, åòÚÅ, é¶åz, ðÃéÅ Áå¶ é¼Õ
¶ò¿ òÅÕ, Ô¼æ, êËð, À°êÃæ Áå¶ ×¹çÅ, ¶ò¶º îé Áå¶
ê³Ü Ç¿çzÆÁ» ç¶ Çòô¶ ÁðæÅå ôìç, Ãêðô, ðÈê, ðÃ,
׿èÍ
F. åæŠǼÛÅ, çÉËô, Ã¹Ö Áå¶ ÃæÈñ ç¶Ô çÅ Çê³â
Áå¶ Ú¶åéåÅ Áå¶ ÇØÌå ÇÂà êÌÕÅð ÇÂÔ Öô¶åð
ÇòÕÅð» ç¶ ÃÇÔå ÿֶê ö ÇÕÔÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ
G. Áå¶ Ô¶ ÁðÜé! Ã̶ôáåÅ ç¶ ÁÇíîÅé çÅ
ÁíÅò, ç¿íÅÚðä çÅ ÁíÅò, êÌÅäÆ îÅåð ù ÇÕö
êÌÕÅð íÆ éÅ ÃåÅäÅ Áå¶ ÇÖîÅ íÅò åæÅ îé ìÅäÆ
çÆ ÃðñåÅ ôðèÅ í×å ÃÇÔå ×¹ðÈ ÕÆ Ã¶òÅ ìÅÔð
íÆåð ô¹è Á³åôÕðä ÃÇæðåÅ îé Áå¶ Ç¿çzÆÁ» ÃÇÔå
ÃðÆð çÅ Çé×ÌÇÔÍ
H. åæÅ ÇÂà ñ¯Õ Áå¶ êðñ¯Õ ç¶ Ã¿êÈðé í¯×»
ÇòÚ ÁÃÕååÅ çÅ ÁíÅò Áå¶ ÁÔ¿ Õ Åð çÅ íÆ
ÁíÅò, ¶ò¿ Üéî, ÇîÌå±, ì¹ãÅêÅ Áå¶ ð¯× ÁÅÇç ö
ç¹Ö ç¯ô» çÅ ìÅð¿ìÅð ÇòÚÅð ÕðéÅÍ
I. åæÅ ê¹åð, ÇÂÃåzÆ, Øð, èé ÁÅÇç ÁÅÃÕå
çÅ ÁíÅò Áå¶ îîåÅ çÅ éÅ Ô¯äÅ, åæÅ ÇêÌÁ-ÁÇêÌÁ
çÆ êÌ Å êåÆ ÇòÚ ÃçÅ ÔÆ ÇÚ¼ å çÅ Ãî ðÇÔäÅ,
ÁðæÅå îé ç¶ Áé°Õ±ñ åæÅ êÌåÆÕ±ñ êÌÅêå Ô¯ä êð
ÔðÖ, Ã¯× ÁÅÇç ÇòÕÅð» çÅ éÅ Ô¯äÅÍ
A@. Áå¶ î¹Þ êÌî¶ôð  ÃÇæå ðÈê ÇèÁÅé ï¯×
ç¶ ç¹ÁÅðÅ ÁÇí ÇòÚÅðäÆ í×å åæÅ ÇÂÕ»å Áå¶
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
54
ùè ç¶ô ÇòÚ ðÇÔä çŠùíÅò Áå¶ Çòô¶ Çñêå îé°¼Ö»
ç¶ Ãî¹çÅÇ ê̶î çÅ éÅ Ô¯äÅÍ
AA. åæÅ ÁÇèÁÅåî Ç×ÁÅé Çéåï ÃÇæå Áå¶
ååÉ Ç×ÁÅé ç¶ ÁêððÈê êÌîÅåîÅ ù Ãðìåð ç¶ÖäÅ,
ÇÂÔ Ãí å» Ç×ÁÅé ÔË Áå¶ Ü¯ ÇÂÃ ç¶ ÇòêðÆå ÔË
À°Ô ÁÇ×ÁÅé ÔË ÁËÃÅ ÇÕÔÅ ÔËÍ
AB. Áå¶ Ô¶ ÁðÜé, ܯ ÜÅéä ï¯× ÔË åæÅ
ÇÜÃù ÜÅä Õ¶ îé°¼Ö êðîÅé§ç ù êÌÅêå Ô¹¿çÅ ÔË À°Ã
ù Á¼ÛÆ åð·» ÕÔ»×Å À°Ô ÁÅçðÇÔå êðî ìÌÔî ÕæéÆ
Ô¯ä 寺 é ÃÇå ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔË Áå¶ éÅ ÁÃÇå ÔÆ
ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ
ÇÂé·» ôñ¯Õ» ÇòÚ Ç´ôé ÜÆ êÌÇ´åÆ ç¶ ÃÅð¶
íÅ× Ç×äç¶ Ôé, ÇÂÔ îé°¼ÖÆ ÃðÆð ç¶ òÆ íÅ× Ôé
å¶ Çòôò ç¶ òÆ íÅ× Ôé - èðåÆ, êÅäÆ, Á¼×, ÔòÅ
å¶ ê¹ñÅó ÁÔ¿ÕÅð çÆ Ô¯ºç, ì¹¼èÆ êÌÇ´åÆ çÅ êÌ×àÅòÅ
éÔÄ ÔéÍ Ã¹¿Øä çÆ ôÕåÆ, ùÁÅç, ç¶ÖäÅ, Ãêðô,
ùäéÅ, îÈ¿Ô, Ô¼æ êËð, Ç¿çzÆ, îñîÈåð ç¶ Á³× îé
Ç¿çzÆÁ» ç¶ ê³Ü À°ç¶ô (ù¿ØäÅ, ùÁÅç, ÁÅÕÅô, Ãêðô
å¶ ÁÅòÅ÷) ÇÂÛÅò», éëðå, Ö¹ôÆ, çðç, ÃÅÇðÁ» çÅ
ÇÂÕ ÃîÈ¿Ô Ú¶åéåÅ, êÅñäÔÅð ÔËÍ ÇÂé·» Ã¼å» ù ÇîñÅ
Õ¶ êÌÇ´åÆ ç¶ ÇÂÕ¼åÆ ðÈê ìä Ü»ç¶ Ôé Áå¶ ÇÂÔ
ÇÂÕ¼åÆ ðÈê ÇîñÅ Õ¶ ÔÆ êÌï¯× Ö¶åð ÕÔÅÀ°ºçÅ ÔË ÇÂÃ
ç¶ ÃÅð¶ ÇԼö ÔÆ ìçñç¶ ðÇÔ¿ç¶ Ôé ÁÅêà ÇòÚ Çîñç¶
ðÇÔ¿ç¶ Ôé å¶ ò¼Ö ò¼Ö ðÈê ìçñç¶ ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ ÇÂÔ
ìçñ Õ¶ ò¼Ö ò¼Ö ðÈê èÅðé Õðç¶ ðÇÔ¿ç¶ Ôé ÇÂÔ À°Ô
ÇԼö Ôé ÇÜé·» éÅñ Çòôò çÆ ðÚéÅ Ô¹¿çÆ ÔËÍ
ÇÂé· » ôñ¯ Õ » ÇòÚ Ç×ÁÅé ù Áé° í ò ÇòÚ
ÇñÁÅÀ°äÅ ç¼ÇÃÁÅ ÔËÍ ÇÕö çÆ ÚÆ÷ ù ì¹èÆ ç¶ ê¼èð
å¶ ÜÅä ñËäÅ Ç×ÁÅé éÔÄ ÔËÍ ÇÂÔ ÁÃÄ Ãí ÜÅäç¶
Ô» ÇÕ ÕÆ ÕðéÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË ÕÆ éÔÄ ÕðéÅ ÚÅÔÆçÅ
êð ÃÅù Ç×ÁÅé ù ïæÅðæ ÇòÚ ìçñäÅ éÔÄ
ÁÅÀ°ºçÅÍ ÃÅù Ãí ù Õ°Þ îÈñ å¼å êåÅ Ôé ÇÕò¶º
ðÇÔäÅ ÔË, êð ÁÃÄ À°é·» ù ÁÇíÁÅà ÇòÚ, Áé°íò
ÇòÚ éÔÄ ÇñÁÅ ÃÕç¶Í ÇÂé·» å¼å» ù Áé°íòÆ ðÈê
ÇòÚ ÜÅéäÅ ìóÅ ÔÆ ÷ðÈðÆ ÔËÍ ìÚêé ÇòÚ Ôð åð·»
çÆ ÇÃÇÖÁÅ ÇçåÆ Ü»çÆ ÔË ÕÆ Ú¿×Å ÔË, ÕÆ Ã¯ÔäÅ
ÔË, ÃÔÅùíÈåÆ ÕÆ ÔË, ùڼÜåÅ ÕÆ ÔËÍ êð ÇÂÔ éÔÄ
ç¼ Ç ÃÁÅ Ü»çÅ ÇÕ ÇÂé· » ù Áé° í ò ÇòÚ ÇÕò¶ º
ÇñÁÅÇÂÁÅ ÜÅò¶Í ÃÇå ç¶ ìÅð¶ ÜÅéäŠýÖÅ ÔË, ÃÇå
éÅñ ÜÆòé ÜÆÀ°äÅ Á½ÖÅ ÔËÍ ÇÂé·» ê³Ü» ôñ¯Õ» ÇòÚ
À°Ô ×¹ä ç¼Ã¶ ׶ Ôé ÇÜÔó¶ åðåÆì éÅñ ï¯×Æ ç¶
ðÅÔ ÇòÕÇÃå ÕÆå¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ
ÁÔ¿ Õ Åð, îÅä å¶ ÇÂÔ¯ ÇÜÔ¶ ÇòÚÅð ÇÜÔó¶
çÈÃÇðÁ» ù ç¹Ö ç¶ä òÅñ¶ Ô¯ä ÇÂÔ ÁÇ×ÁÅé çÆ
ÇéôÅéÆ ÔËÍ çÇÂÁÅòÅé Ô¯ä, Õ¯îñ Ô¯ä, Ç´êŬ, Ô¯ä,
ÇêÁÅð òÅñ¶ Ô¯ä, ÇÖîÅ ÕðéÅ, Ãêôà Ô¯äÅ, ò¼ÇâÁ»
çÆ ç¶ Ö íÅñ ÕðéÅ, ÁÇèÁÅêÕ» çÆ Ã¶ ò Å ÕðéÆ
ÁÇèÁÅåîÕ îÅð× ÁÅåî îÅð× å¶ Ú¼ñäÅ ÇÂÔ ÃÅð¶
×¹ä Ç×ÁÅéòÅé ç¶ ÔéÍ Ü¶ ÇÂÔ ×¹ä éÅ Ô¯ä, îé°¼Ö
ÁÇ×ÁÅéÆ ÔÆ ðÇÔ Ü»çÅ ÔËÍ ÃÅð¶ ×¹ä å¶ ì¹ÇðÁÅÂÆÁ»
ù Ú¿×Æ åð·» ÜÅä ñËäÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË, ×¹ä» ù Á³çð
òÃÅÀ°ä çÅ ïåé ÕðéÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË, À°Ã ñÂÆ êÈðÆ
ǼÛÅ ôÕåÆ ñ×ÅÀ°äÆ ÚÅÔÆçÆ ÔË, êÈðÆ åé ç¶ÔÆ éÅñ
ïåé ÕðéÅ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ
ÜÇ×ÁÅÃÈ ù ÇÂé·» ×¹ä» çÅ ÁÇíÁÅà ÕðéÅ
ÚÅÔÆçÅ ÔË, ÇÂÔ ×¹ä À°Ã çÆ Ú¶åéåÅ ç¶ ÇòÃåÅð ñÂÆ
ÃÔÅÇÂÕ Ô¯ä׶ å¶ À°Ô Ú¶åéåÅ çÆ â±¿ØÅÂÆ å¶ À°ÚÅÂÆ
ù êÕó ÃÕ¶×ÅÍ ÇÂà çÆ ÃÔÅÇÂåÅ éÅñ À°Ô ÁÅåî
îÅð× å¶ ìÔ¹å Ú¿×Æ åð·» Úñ ÃÕ¶×ÅÍ ÇîÃÅñ òܯº ܶ
Õ¯ÂÆ ÇêÁÅð Õðé çÅ ÁÇíÁÅà ÕðéÅ ÚÅÔ¹¿çÅ ÔË À°Ã
ù ÁÇÔ¿ÃÅ çÅ ÁÇíÁÅà ÕðéÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË íÅò ÇÕö
ù Õ¯ÂÆ é°ÕÃÅé éÔÄ êÔ¹¿ÚÅÀ°äÅ ÚÅÔÆçÅ, ÇÕö ù ç¹Ö
éÔÄ êÔ¹¿ÚÅÀ°äÅ ÚÅÔÆçÅÍ Ü¶ Áܶ òÆ À°Ô ÿÃÅðÕ í¯×»
ç¶ ÇêÛ¶ ç½ó ÇðÔÅ ÔË, î¯Ô ÇòÚ ×ÌÇÃÁÅ ÇêÁÅ ÔË å»
À°Ô Áܶ ÁÇ×ÁÅé ç¶ Ôé·¶ð¶ ÇòÚ ÔÆ ÔËÍ ÇÂÔ ÁÅåî
îÅð× éÔÄ ÔËÍ ÁÅåî îÅð× å¶ Ú¼ñä ñÂÆ Ãí 寺
êÇÔñ» îé°¼Ö ÁÅêäÆÁ» ÕîÆÁ» ñÂÆ ÜÅ䱿 Ô¯ Ü»çÅ ÔË,
çÈÃðÅ À°Ô ë¶ð À°é·» 寺 Û°àÕÅðÅ êÅÀ°ä çÅ ïåé
ÕðçÅ ÔË, åÆÃðÆ æ» å¶ À°Ô ÁÇÔ¿ÃÅ òð׶ Ô¯ð ×¹ä
êËçÅ Õðé çÆ Õ¯Çôô ÕðçÅ ÔË ÁÇÔ¿ÃÅ ÇêÁÅð çÅ ÔÆ
êÌ×àÅòÅ ÔËÍ Ú½æ¶ æ» å¶ îé°¼Ö À°Ô ÃÅð¶ Õðî Õðé 寺
àñçÅ ÔË ÇÜÔó¶ À°Ã ç¶ ÁÅåî îÅð× å¶ Ú¼ñä ÇòÚ
ìÅèÕ Ô¹¿ç¶ ÔéÍ
ÇÜÔó¶ Á³çð çÆ ÁÅåîÅ å¶ êÈðé ÇòôòÅô ðÖç¶
Ôé å¶ Á³åð ÁÅåîÅ ù ÇêÁÅð Õðç¶ Ôé å¶ À°Ã ù
êÌîÅåîÅ çÅ ðÈê ÜÅäç¶ Ôé À°Ô ÁÅêä¶ ÃÅæÆ éÅñ î¯Ô
éÔÄ ðÖç¶, ì¼ÇÚÁ» å¶ Øð éÅñ Õ¯ÂÆ î¯Ô éÔÄ ðÖç¶Í
Üç¯ º ÃÇæðåÅ êÌ Å êå Ô¯ Ü»çÆ ÔË , îé çÅ ÇàÕÅÁ
êÌÅêå Ô¯ Ü»çÅ ÔË, ÃîåÅ ÁÅ Ü»çÆ ÔË, ìÅÔð ç¶ ÃÅð¶
ì¿ è é» éÅñ î¯ Ô Öåî Ô¯ Ü»çÅ ÔË å¶ ÁÅêä¶ Á³ ç ð
éÅñ î¯Ô êË Ü»çÅ ÔË, ÇÂÔ¯ ÇÜÔÅ ÜÇ×ÁÅÃÈ ÁÅêä¶ ÁÅê
ù òÖðÅ Õð ñ˺çÅ ÔË, ÇÂÕ¼ñÅ Õð ñ˺çÅ ÔË å¶ ÁÅêäÆ
ÃÅðÆ ôÕåÆ ÃÅèéÅ ÇòÚ ñ×Å Çç¿çÅ ÔËÍ À°Ã ù ÇÂÔ
ÔÆ áÆÕ ñ×çÅ ÔË ÇÕ À°Ô íÜé ÇÃîðé ÇòÚ ðÔ¶ Ü»
ë¶ð ÃÅèÈÁ» çÆ Ã¿×å ÇòÚ ðÔ¶ êð ÇÜÔó¶ ÇÂö ÿÃÅð
ÇòÚ ÇòÚðç¶ ðÇÔ¿ç¶ Ôé, îé ÇÂÛÅò» éÅñ íÇðÁÅ
ðÇÔ¿çÅ ÔË, ÇÜÔó¶ ÁÅêä¶ Á³åð ÞÅåÆ éÔÄ îÅðç¶ À°Ô
55
ÁÇ×ÁÅé ÇòÚ ÔÆ ðÇÔ¿ç¶ ÔéÍ Ã¿å» îÔÅåîÅ çÅ ÇòÔÅð
ç¶Ö Õ¶ å¶ ÁÇ×ÁÅé çÅ ÇòÔÅð ç¶Ö Õ¶, ìóÆ Û¶åÆ ÔÆ
ÃîÞ ÁÅ Ü»çÆ ÔË ÇÕ ç¯é¯º ðÃå¶ ÇÕ¿é¶ ÇòêðÆå ÔéÍ
ÇÂÕ ð½ôéÆ çÅ îÅð× ÔË çÈÃðÅ Ôé·¶ð¶ çÅ îÅð× ÔË,
ÇÂÕ Ç×ÁÅé çÅ îÅð× ÔË çÈÃðÅ ÁÇ×ÁÅé çÅÍ îé°¼Ö
ç¶ ÇòÔÅð ç¶ Õ° Þ ×¹ ä » å¯ º êåÅ ñ×çÅ ÔË ÇÕ À° Ô
Ç×ÁÅéÆ ÔË Ü» éÔÄÍ À°Ã ç¶ ÚÜ ÁÅÚÅð ù ç¶Ö Õ¶,
À°Ô ÇÕò¶º ×¼ñìÅå ÕðçÅ ÔË, ÕÆ Ã¯ÚçÅ ÔË, ÇÕò¶º Õðî
ÕðçÅ ÔË, ÃÅù ìóÆ Û¶åÆ ÔÆ êåÅ ñ× Ü»çÅ ÔË, Õ½ä
Ç×ÁÅé ç¶ îÅð× å¶ ÔËÍ ÇçÁÅñåÅ, îÅë ÕðéÅ, î¯Ô
寺 ðÇÔå Ô¯äÅ, ÁÅêä¶ å¶ ÕÅìÈ ð¼ÖäÅ ÇÂÔ Ç×ÁÅé òÅñ¶
ç¶ ×¹ä ÔéÍ çÈÃð¶ êÅö Ô¿ÕÅð, îÅä, éëðå, ÔÀ°îË, î¯Ô
í¯×» çÆ Ç¼ÛÅ ÇÂÔ ÁÇ×ÁÅé çÆÁ» ÇéôÅéÆÁ» ÔéÍ
AC. êÌ¿å± À°Ô Ãí êÅÇÃúº Ô¼æ-êËð òÅñÅ Áå¶ Ãí
êÅÇÃúº é¶åz, ÇÃð Áå¶ î¹Ö òÅñÅ åæÅ Ãí êÅÇÃúº
Ãð¯ å òÅñÅ ÔË ÇÕÀ° º ÇÕ À° Ô Ã¿ à Åð ÇòÚ Ãí ù
ÇòÁÅêå ÕðÕ¶ ÃÇæð ÔËÍ
AD. Áå¶ Ã¿êÈðé Ç¿çzÆÁ» ç¶ ÇòÇôÁ» ù ÜÅéä
òÅñÅ ÔË êÌ¿å± òÅÃåò ÇòÚ Ãí Ç¿çzÆÁ» 寺 ðÇÔå ÔË
åæÅ ÁÅÃÕÇå ðÇÔå ÔË Áå¶ ×¹ä» å¯º ÁåÆå Ô¹¿çÅ íÆ
ÁêéÆ ï¯× îÅÇÂÁÅ éÅñ Ãí ù èÅðé Ö¯ôä Õðé
òÅñÅ Áå¶ ×¹ä» ù í¯×ä¶ òÅñÅ ÔËÍ
AE. åæÅ À°Ô êÌîÅåîÅ Úð ÁÚð Ãí íÈå» ç¶
ìÅÔð íÆåð êðÆêÈðé ÔË Áå¶ Úð ÁÚð ðÈê íÆ úÔ¯
ÔÆ ÔË Áå¶ À°Ô ÃÈÖôî Ô¯ä ÕðÕ¶ ÜÅéä ÇòÚ éÔÄ
ÁÅÀ°ºçÅ, ÁåÆ é¶ó¶ Áå¶ çÈð úÔ¯ ÔÆ ÃÇæå ÔËÍ
AF. À°Ô Ãí ÜÆò» ÇòÚ ò¼Ö ò¼Ö òÇàÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ
éÅ Ô¯ Õ¶ òÆ òÇàÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË ÃÇæå ÔË, ÃÅð¶ ÜÆò» çÅ
êÅñÕ ÔË, ñËÁ Õðé òÅñÅ ÔË Áå¶ Ãí çÅ ÕðåÅ ÔËÍ
À°êÇéôç» ÇòÚ ÇÂÕ ÁðçÅà ÔË, ÒÒÔ¶ êÌíÈ! îËù
ÁÃÇå 寺 ÃÇå òñ ñË ÜÅ, Ôé·¶ð¶ 寺 ÚÅéä ÇòÚ ñË
ÜÅ, éÅôòÅé 寺 ÁÇòéÅôÆ ìäÅ ç¶Í Ü篺 寺 îé°¼Ö Ô¯ºç
ÇòÚ ÁÅÇÂÁÅ ÔË À°Ô ÁÇòéÅôÆ Ô¯ä çÆ Ç¼ÛÅ ðÖçÅ
ÔË å¶ ÃÇæð Ô¯ä çÆ å¶ ÚÅéä ìäé çÆ Ç¼ÛÅ ðÖçÅ
ÔËÍ îé°¼Ö ÁÇòéÅô Ô¯ä çÆ Ç¼ÛÅ ðÖçÅ ÔË êð ÇÂÔ
ÜÅäçÅ ÔË ÇÕ Ã¿ÃÅð ÇòÚ Õ°Þ òÆ ÁÇòéÅôÆ éÔÄ ÔËÍ
Á³åð çÆ Ö¯Ü çÅ ÇÂÔ éåÆÜÅ Õ¶òñ Á³åð ÁÅåîÅ ÔÆ
Áîð ÔË À°Ã ù êÌÅêå Õðé éÅñ êÇÔñ» îé°¼Ö ù ⱿØÆ
åð·» éÅñ Á³çð ÜÅäÅ ê˺çÅ ÔË, ÃÇå îé°¼Ö çÆÁ»
Ç×ÁÅé Ç¿çzÆÁ» å¶ îé 寺 êð·¶ çÆ ×¼ñ ÔËÍ ÃÅù ÃÇå
ù ñ¼íä ñÂÆ ìÅÔð ÁËèð úèð ç¶Ö Õ¶ Ãî» ì¶Áðæ
éÔÄ ×òÅÀ°äÅ ÚÅÔÆçÅ, ÃÇå å» ÃÅⶠÃðÆð ç¶ Á³çð
(ìÅÕÆ ê³éÅ FB å¶)
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
 Ãîðêä êðî ùÖ
îðçÅéÅ ì¯ÇñÁÅ, îÔÅðÅÜ! ÁÅê ÜÆ ÕÇÔ¿ç¶ ÃÆ
ÇÕ Ü¶ ÇÚå ÇÃîðé ÇòÚ ñ¼× ÜÅò¶ å» Õ°Þ òÆ Õðé
çÆ ñ¯ó éÔÄÍ ÖÅä êÆä çÆÁ» òÃå», Á³é çÅäÅ,
ëñ, òÃå±Á» Ôð ôË (òÃå±) ÁÅê¶ À°êñìè Ô¯ä×ÆÁ»,
êçÅðæ» ç¶ ã¶ð ñ¼× ÜÅä×¶Í Ü¶ ÇÚ¼å Çéð¿Üé éÅñ
ñ¼× ÜÅò¶ å» Ô¼æ ÕÅð ò¼ñ ÇÕª ñÅÂƶ, ܶ ÇÚ¼å
Çéð¿Üé éÅñ ñ¼× ÜÅò¶ å» ÒÔÅæ êÅÀ° ÕÇð ÕÅî¹ Ãí¹
ê³éÅ - ACGFÓ ë¶ð Ô¼æ» éÅñ Õ¿î ÇÕª Õðƶ? ÇòÔñ¶
ìÇÔ Õ¶ Õ¶òñ éÅî ÔÆ éÅ ÜêÆ ÜÅÂÆÂ¶Í ÇòÁðæ
(ëÜÈñ) à¿à¶ìÅÜÆ Õðé çÆ ÕÆ ñ¯ó ÔËÍ
îÔÅðÅÜ ì¯ñ¶, ÒÒîðçÅÇéÁÅ! ÃðÆðèÅðÆ ÁÕðåÅ
éÔÄ Ô¯ ÃÕçÅ, ÇòÔñÅ éÔÄ Ô¯ ÃÕçÅ, Ôð ò¶ñ¶ ÃðÆð
å¶ îé Õ°Þ éÅ Õ°Þ Õðç¶ ÔéÍ ëñÅäÅ ÕÆ ÕðçÅ ÔË?
Õ°Þ éÔÄ, ÇòÔñÅ ìËáÅ ÔË, ìËáäÅ òÆ Õðî ÔË, ÇêÁÅ
ÔË, êËäÅ òÆ Õðî ÔË; ù¼åÅ ÔË, ýäÅ òÆ Õðî ÔË;
ì¯ñäÅ òÆ Õðî ÔË, Ú¹ê Ô¯äÅ òÆ Õðî ÔËÍ îé òÆ
ÇòÔñÅ éÔÄ ðÇÔ¿çÅ, ë¹ðÇéÁ» ç¶ ã¶ð ñÅÂÆ Ü»çÅ ÔËÍ
ܶ îé ÇÂÕÅ×ð ÕðÕ¶ ìËáÅ Ô¯ò¶ å» òÆ ÕÇÔ¿ç¶ Ôé,
ÇèÁÅé ÇòÚ ìËáÅ ÔË, îé Õð ÇðÔÅ ÔË ÒÇèÁÅéÓ ÇÂÔ
Õðî ÔË, ÃðÆð Õð ÇðÔÅ ÒìËáäÓ çÅ Õðî ÁÕðåÅ éÔÄ
Ô¯ ÃÕçÅÍ
ÁÕðåÅ å» Õ¶òñ ÕðåÅð ÔË, À°Ô ÕðåÅ Ô¯ Õ¶
òÆ ÁÕðåÅ ÔËÍ ÇÃÌôàÆ ðÚçÅ ÔË, êÅñçÅ ÔË, ÿØÅð
(éÅô) ÕðçÅ ÔËÍ ë¶ð ÁÕðåÅ ÔË, ÁÅê Õ°Þ éÔÄ ÕðçÅ,
Õðé òÅñŠܹ¿î¶òÅð ÔËÍ ÇÜ¿î¶òÅð êÕÇóÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ
À°Ô ÇÜ¿î¶òÅð éÔÄ, À°Ô ì¿èé ÇòÚ éÔÄ, À°Ô êÕÇóÁÅ
éÔÄ Ü»çÅÍ
À°Ô ÕðåÅ òÆ ÔË, ÁÕðåÅ òÆ, À°Ô åàÃæ
(ÇÕéÅð¶) ðÇÔ Õ¶ ÕðçÅ ÔË, À°Ã çÅ Ô¹Õî ÚñçÅ ÔË,
À°Ô Ô¹Õî çÅ îÅñÕ ÔË, ÁÅðâð (Ô¹Õî) Çç¿çÅ ÔË,
Ô¹Õî ç¶äÅ òÆ Õðî ÔË, À°Ô òÆ éÔÄ Çç¿çÅ À°ÃçÅ
Ô¹Õî òÆ ÁÅà¯îËÇàÕ (ùíÅÇòÕ) ÔË, Ô¹Õî ÁÅê¶ (ÃÉË
ÚÅÇñå) Ô¹¿çÅ ÔË, Ô¹Õî Çéïî ì¼è Áå¶ Áà¼ñ ÔË, Õ°Þ
òÆ Ô¹Õî 寺 ìÅÔð éÔÄ ò»ã¶ éÔÄ -
Ô¹ÕîË Á³çÇð Ãí¹ Õ¯ ìÅÔÇð Ô¹Õî é կǨ
ê³éÅ - A
ÇÂÔ Ô¹Õî ÔÆ Õ°çðå ÔË, À°Ô ÕÅçð ÔË, Õ°çðå
çÅ îÅñÕ Ã¹ÁÅîÆ ÔË, Õ°çðå çÅ êËçÅ Õðé òÅñÅ
ÔËÍ Õ°çðå ù êËçÅ ÕðéÅ òÆ Õðî ÔË, ñ¶ÇÕé À°Ô
Õ°çðå ù êËçÅ ÕðÕ¶ òÆ ÁÕðåÅ ÔË ÇÕªÇÕ Õ°çðå
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
56
ÿå ÕÇñÁÅä çÅà ÇÿØ
ÃÌÆ Áé§çê¹ð ÃÅÇÔì òÅñ¶
òÆ ÁÅà¯îËÇàÕ ÔË, ùíÅÇòÕ ÔË, Çéïîì¼è ÔË, Ãí Õ°Þ
À°Ãç¶ âð ÇòÚ ÔË, êÌÇÕðåÆ òÆ âð ÇòÚ ÔË, íÀ° ÇòÚ
ÔË, Õ¯ÂÆ òÆ, Õ°Þ òÆ À°Ãç¶ âð 寺 ìÅÔð éÔÄ, Õ¶òñ
ÕðåÅð ÔÆ ÇéðíÀ° ÔËÍ
Ã×ÇñÁÅ íÀ° ÇñÇÖÁÅ ÇÃÇð ñ¶Ö¹¨
éÅéÕ ÇéðíÀ° Çéð¿ÕÅð¹ ÃÚ¹ ¶չ¨ ê³éÅ - DFD
Õ¶òñ ÕðåÅð ÔÆ ÕðåÅ Ô¹¿ÇçÁ» Ô¯ÇÂÁÅ òÆ
ÁÕðåÅ ÔËÍ ÕÅðä òÆ ÁÅê ÔËÍ
ÕÅðä Õðä ÁÕðåÅ ÕÔÆÁ˨
íÅé êðÕÅà Ü×å ÇÜÀ° ñÔÆÁ˨
ê˺åÆà ÁÖðÆ îÔñÅ1¨
ÇÜà åð·» ÃÈðÜ íÅò¶º ÇÕö ù Õðî Õðé ù éÔÄ
ÁÅÖçÅ, éÅ ÔÆ ê̶ðçÅ ÔË, éÅ ÔÆ ÁÅêä¶ òñ¯º ê̶ðÕ
ìäé çÅ ïåé ÕðçÅ ÔËÍ Ü篺 ÃÈðÜ Úó·çÅ ÔË å»
ÃÅðŠÿÃÅð è¿ç¶ ñ¼× Ü»çÅ ÔË, ìÅäÆÁÅ Ô¼à Ö¯ñ· ñ˺çÅ
ÔË, ê¹ÜÅðÆ î³çð êÈÜÅ Áð¿í Õð Çç¿çÅ ÔË, ÕÃÅÂÆ ìÕð¶
ò¼ãä ñ¼× Ü»çÅ ÔËÍ ÃÈðÜ Ô¼à Ö¯ñ·ä ù éÔÄ ÕÇÔ¿çÅ,
êÈÜÅ Õðé ù éÔÄ ÕÇÔ¿çÅ, ì¼Õð¶ ò¼ãä ù éÔÄ
ÕÇÔ¿çÅÍ å» òÆ ÃÈðÜ çÅ êÌÕÅô êÅ Õ¶ ÃÇ´ï Ô¹¿ç¶
Ôé, ÃÈðÜ çÆ ð¯ôéÆ êÅ Õ¶ ç¹éÆÁ» Ç´ïÅôÆñ Ô¯ Õ¶
Õðî ÕðçÆ ÔË, ÃÈðÜ ÁÃå Ô¯ÇÂÁ» Ãí Õ¿î» ù Û¼â
Õ¶ êË Ü»ç¶ ÔéÍ ÃÈðÜ ÁÕðåÅ ÔËÍ Çåò¶º -
ÕÅðä Õðä ÁÕðåÅ ÕÔÆÁ˨
ÕÅðä òÆ ÔË, Õðä òÆ ÔË ë¶ð ÁÕðåÅ ÔËÍ ÇÂÔ
ÇÃëå ÕðåÅð (ÁÕÅñ ê¹ðÖ) ÇòÚ ÔÆ ÔËÍ îé°¼Ö ÜÆò
ÇòÚ éÔÄÍ ÜÆò ÁÕðåÅ éÔÄ Ô¯ ÃÕçÅ, Üéî 寺 ñË
Õ¶ îðä å¼Õ ÕðçÅ ÔË; Üéî ÇðÔÅ ÔË, îð ÇðÔÅ ÔËÍ
Õðî Çå¿é êÌÕÅð ç¶ Ô¹¿ç¶ ÔéÍ A. Õðî B. ÁÕðî
C. ÇòÕðî (é¯à - ×ÆåÅ çÆ ÇëñÅÃëÆ å¯º Áñ¼× î¶ðÆ
ÁÅêäÆ ÇëñÅÃëÆ ÔËÍ)
A. ܯ ÿÕñê (ë¹ðé¶) Áå¶ Ç¼ÛÅ éÅñ ÿì¿Çèå
Ô¯ Õ¶ Õðî ÕðçÅ ÔË À°Ô Õðî ÔË, ì¿èé çÅ ÕÅðä
ÔË, êÕó çÅ ÕÅðä ÔË, ëñ çÆ Õ¯ÂÆ ×Åð¿àÆ éÔÄ, Çîñ¶
éÅ Çîñ¶, æ¯ó·Å Çîñ¶, ìÔ¹åÅ Çîñ¶Í
B. ÁÕðî ܯ Õðî ÇìéÅ ë¹ðé¶ å¯º, ÇìéŠÿÕñê
寺, Çìé» Ç¼ÛŠ寺 ÇÂà կñ¯º Ô¹¿çÅ ÔË, À°Ô ÁÕðî ÔËÍ
ÇÜò¶º, ÃÉÅà ñËäÅ Õðî ÔË, ÃÉÅà Çìé» Ç¼ÛÅ å¶, Çìé»
ë¹ðé¶ å¯º ÃíÅÇòÕ ÚñçÅ ÔË, ÃÉÅÃ Ã¹å¶ ÔË, ÇÂÔ ÁÕðî
ÔËÍ ÚñÇçÁ» êËð» Ô¶á ÕÆóÆÁ» îð ×ÂÆÁ», ÁÕðî
ÔËÍ ÇÂà ÇòÚ (ÕÆóÆÁ» îÅðä ÇòÚ) ë¹ðéÅ å¶ Ç¼ÛÅ
éÔÄÍ ÇÂÔ ÁÚ¶å êÅê ÔË, ÇÂà çÆ òÆ Õ°Þ êÕó ÔËÍ
éð ÁÚ¶å êÅê å¶ âð¹ 𶨠ê³éÅ - BB@
ÇÕå¶ ÃåÃ¿× Ô¯ ÇðÔÅ ÔË, ÕÆðåé Ô¯ ÇðÔÅ ÔË, ðÅÔ
Úñç¶ ç¶ Õ¿é» ÇòÚ è¹¿é êË ×ÂÆ; ë¹ðéÅ éÔÄ, ǼÛÅ
éÔÄ, Õ°Þ ëñ Çîñ¶×Å, ùäéÅ Õðî ÔË, ÿÕñê éÔÄ
ÔË, Ã¹å¶ ÔË, ÇÂÔ ÁÕðî ÔËÍ
C. ÇòÕðî - ܯ Õðî ÕðÕ¶ ×¹ðÈ ç¶ Áðêä Õð
ç¶ò¶, Ü» Ãîðêä Ô¯ Õ¶ Õðî Õð¶, î˺ Õ°Þ éÔÄ Õð
ÇðÔÅ, î˺ Õ°Þ éÔÄ ÕÆåÅ, 屿 ÔÆ Õð ÇðÔÅ ÔË, 屿 ÔÆ
Õð ÇðÔÅ Ô˺, 屿 ÔÆ çÅåÅ Ô˺, 屿 ÔÆ ç¶ ÇðÔÅ Ô˺ -
åÈ çÅåÅ çÅåÅð¹ å¶ðÅ ÇçåÅ ÖÅòäŨ
ê³éÅ - FEB
å¶ð¶ ÇìéÅ Ô¯ð Õ¯ÂÆ çÈÜÅ çÅåÅ éÔÄÍ
å°Þ Çìé çÅåÅ Áòð é ìÆÁŨ
å¶ðÅ ÇçåÅ æ¯ó·Å òÆ ìÔ¹åÅ ÔËÍ Ãîðêä Ô¯ Õ¶
Õðî ÕðéÅ, ÁÔ¿ 寺 ðÇÔå Ô¯ Õ¶ Õðî ÕðéÅ ÇòÕðî
ÔËÍ êÕó 寺 ðÇÔå ÔË Çéðì¿è ÔË, À°Ã ù Õ¯ÂÆ ñ¶ê
éÔÄÍ Ü¯ ÒîËºÓ íÅò éÅñ Õðî ÕðçÅ ÔË, À°Ô Õðî ì¶óÆ
ÔË, Üéî îðä çÅ ÕÅðä ÔËÍ Ú¿×Å Ô¯ ÜÅò¶ å» ÕÇÔäÅ
î˺ ÕÆåÅ, îÅóÅ Ô¯ ÜÅò¶ å» ×¹ðÈ é¶ ÕðÅÇÂÁ ÔË,Å úÔÆ
ÕðäÔÅð ÔËÍ ÇÂÔ ÚÅñÅÕÆ úæ¶ éÔÄ ÚñçÆ, À°Ô
Á³åðÆòÆ â±¿Ø¶ íÅò êÇÔÚÅäçÅ ÔËÍ
Øà Øà Õ¶ Á³åð ÕÆ ÜÅéå¨
íñ¶ ì¹ð¶ ÕÆ êÆð êÛÅäå¨ (Ú½êÂÆ)
ÃîðÇêå Ô¯ÇÂÁÅ òÆ Õðî ÕðçÅ ÔËÍ À°ÃçÅ Õðî
ÇòÕðî ìä Ü»çÅ ÔË, À°Ô ëñ çÆ Ç¼ÛÅ éÔÄ ðÖçÅ,
ëñ ×¹ðÈ Áðêä Õð Çç¿çÅ ÔËÍ
ÕÅÔÈ ëñ ÕÆ ÇÂÛÅ éÔÆ ìÅÛ˨
Õ¶òñ í×Çå ÕÆðåé ÿÇ× ðÅÚ˨ ê³éÅ - BGD
×¹ðÇÃÖ ÇÕðå ÕðçÅ ÔË, ô¹¼è Á³é êËçÅ ÕðçÅ
ÔË, é¶Õ ÕîÅÂÆ çÅ êÇò¼åð í¯Üé Ö»çÅ ÔË, ÇÂà ñÂÆ
îé À°Ú¶ î³âñ» ÇòÚ Ö¶âçÅ ÔË Áå¶ Úó·çÆ ÕñÅ ÇòÚ
ðÇÔ¿çÅ ÔËÍ
ç¯ ×¼ñ» êÈðÆÁ» Ô¯ä å¶ åÆÜÆ ×¼ñ ÇÃð¶ Úó·çÆ
ÔËÍ êÇÔñÆ ÁÔÅð ô¹è, çÈÜÆ ÇòÔÅð ô¹è å» åÆÜÅ
êÌîÅðæ Çüè Ô¹¿çÅ ÔËÍ ÇÜÃçÅ ÁÔÅð ô¹è éÔÄ À°ÃçÅ
îé òÆ ô¹è éÔÄ Ô¯ ÃÕçÅÍ
îÅóÆ ÕîÅÂÆ çÅ Á³ é ÖÅä éÅñ ÜÇ×ÁÅÃÈ ,
ÃÅèÕ çÆ ÇìðåÆ áÆÕ éÔÄ ðÇÔ¿çÆ, ÃÅèÕ ÃÅèéŠ寺
Ç×ð Ü»çÅ ÔËÍ ÜÇ×ÁÅÃÈ çÅ îé Çã¼ñÅ êË Ü»çÅ ÔËÍ
çÈÜÅ ÃÅèÕ ù Çì×ÅéÅ Á³é ÖÅ Õ¶ î¹¼ñ À°åÅðéÅ
ê˺çÅ ÔËÍ Ã¹¼ÕÅ Á³é, Õ¶òñ À°çð íðé ñÂÆ ÖÅä çÅ,
57
Û¶ سචçÅ Çéåé¶î íÜé ÇÃîðé ÇìÕ Ü»çÅ ÔË, ØÆ,
ç¹è, ÕóÅÔ, ÖÆð, ëñ ëðÈà, î¶ò¶ êçÅðæ ÖÅä çÅ Ô¯ð
ÁåÆÇðÕå î¹¼ñ ç¶äÅ ê˺çÅ ÔËÍ íÜé ì¿ç×Æ Ãí ð¯àÆ
å¶ ñ¼× Ü»çÆ ÔËÍ Ü¶ ÇÕö ÁèðîÆ Õ°ÕðîÆ çÅ ÖÅèÅ
ÜÅò¶ å» î¯é ÇìðåÆ Ú½ó Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ Ü¶ ð¯àÆ ç¶ î¹ñ
éÅñ¯ ò¼è í×åÆ Õð¶ å» Õ°Þ ê¼ñ¶ ìÚçÅ ÔËÍ Ü¶ í×åÆ
ÔÆ Ø¼à ÕðçÅ Ô¯ò¶ å» Á³é çÅ î¹¼ñ ÇÕ毺 åÅð¶×Å
ÕðÜÅÂÆ Ô¯ ÜÅò¶×Å, Áéî¯ñ îé°¼ÖÅ ç¶ÔÆ ÇéñÅî Ô¯
ÜÅò¶×ÆÍ ñÇÔä¶çÅð Õ°ðÕÆ ÕðÅ ñËä׶Í
ÇÂ¼Õ Ã¼Üä Ã¿å» ù Ú¯ÖÅ Ö»ç¶ êÆç¶ ò¶Ö Õ¶, ÇÕ
ìó¶ ë¼ñ êçÅðæ ÖÅä ù Çîñç¶ Ôé, Õ¿î Õ¯ÂÆ éÔƺ,
éÅñ Ô¯ å°ÇðÁÅÍ Ççé¶ ÖÈì ÛÇÕÁÅ Õð¶ å¶ ðÅå ù
×ÇÔðÆ éƺç ïÇÂÁÅ Õð¶Í í×å ÕìÆð ÜÆ é¶ À°Ã ù
ÇÚåÅòéÆ Çç¼åÆ, íñ¶ ñ¯Õ»! ÃÅèÈÁ» éÅñ ðÇÔäÅ ÔË
å» íÜé ÕÇðÁÅ Õð, éÔƺ å» Øð ÚÇñÁÅ ÜÅÔ å¶
Õ¯ÂÆ Ç´å ÕîÅÂÆ ÕðÕ¶ ð¯àÆ ÖÅÔ, ÇÂÔ ÃÅè» ç¶ à¹Õó¶
Ô÷î éÔƺ Ô¯ä¶, îé°¼ÖÅ ç¶ÔÆ ìóÆ Á½ÖÆ ÇîñÆ ÔË, ÁÜÅÂƺ
éÅ ×òÅÍ
íÂÆ êðÅêÇå îÅé°Ö ç¶Ô¹ðÆÁÅ
ׯÇì¿ç Çîñä ÕÆ ÇÂÔ å¶ðÆ ìðÆÁŨ
ÁòÇð ÕÅÜ å¶ðË ÇÕåË é ÕÅî¨
Çî« ÃÅèÿ×Çå íܹ Õ¶òñ éÅî¨
Ãð¿ÜÅÇî ñÅ×¹ íòÜñ åðé Õ˨
Üéî¹ ÇìÌæÅ ÜÅå ð¿Ç× îÅÇÂÁÅ Õ˨ ê³éÅ - AB
ú í¯ñ¶! ÇÂÔ î¹ëå ð¯àÆÁ» ÖÅä çÅ ñ¶ÖÅ ç¶äÅ
êò¶×ÅÍ Á¼×¯º îÔ»ê¹ðÖ» é¶ òÆ ÇÕÔÅ, ÇÂà ù ìÔ¹å
ÃîÞÅÇÂÁÅ êÌ¿å± ÇÂÔ éÔƺ î³ÇéÁÅ, ÇÂÔ ÃÅù ç¼ç ñ¼×
Ç×ÁÅ ÔËÍ
Õ°Þ Ã 寺 ìÅÁç À°Ã çÆ ÇîÌå± Ô¯ ×ÂÆ å¶ ÇÂÕ
Ç÷¿îÆçÅð ç¶ Øð ×À± ùÈÂÆ å» ò¼ÛÅ ìä Ç×ÁÅ, Ú¿×Å
êÅÇñÁÅ å¶ ÔÅñÆ Õ¼ã ÇñÁÅ, ìóÆ ÕîÅÂÆ Çç¼åÆÍ ë¶ð
Á¼×¶ 寺 Á¼×¶ ÇÜé·» ç¶ Ö»çÅ ÇðÔÅ ÃÆ, ÇòÕçÅ ÇðÔÅ,
ñ¶ÖÅ êÈðÅ ÕðçÅ ÇðÔÅÍ ë¶ð ÇÂÔ¯ ÇÜÔ¶ Øð ÁÅ Ç×ÁÅ
ÇÜÃ é¶ Ã¹¼ÕÆ åÈóÆ å¶ Ú¿×Å òÅÇÔÁÅ å¶ ×ðçé å¶
Õ¿é·Å êË Õ¶ ñÅ×Å ñ¼× Ç×ÁÅ, Õ¿èÅ îåÅÇóÁÅ Ç×ÁÅ,
À°Ã é¶ ÁËÕÃàÌÅ Ãà¼êéÆ ìäÅ Õ¶ î³×ä òÅÇñÁ» ù
ç¶ Çç¼åÅÍ íñÅ î³×ä òÅñ¶ Çì×Åé¶ ìËñ· ù çÅäÅ ÇÕ¼æ¶
êÅÀ°ºç¶ é¶Í òÅÔ¹äÅ å¶ Úðä Û¼â ç¶äÅÍ Ô¼â ÇéÕñ
ÁŶ, Çñ¼ÃÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ
í×å ÕìÆð ÜÆ å°ð¶ Ü»ç¶ Ãé, ìËñ ù ÚðçÅ
ò¶Ö Õ¶ ÇçìÝ ÇçzôàÆ êË ×ÂÆ, êÛÅä ÇñÁÅ ÇÂÔ À°ÔÆ
î¯àÈ ÃÅè ÔËÍ ÕÇÔä ñ¼×¶, ÇÕÀ°º ìÂÆ ò¶ÇÖÁÅ ÃÅâÅ
ÇÕÔÅ éÔƺ î¿ÇéÁÅ, Ô¹ä Ôñ å¶ Ôñà ÇÖ¼Ú Õ¶ ñ¶ÖÅ
ç¶äÅ êË ÇðÔÅ ÔË, À°Ô òÆ ì¶×Åé¶ ØðÄ ÜÅ ÜÅÍ ìËñ
é¶ ÇÃð îÅÇðÁÅ å» í×å ÜÆ ì¯ñ¶, Ô¹ä îÈ¿â è¹éé å¶
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
êÛåÅä 寺 Çìé» ÕÆ Õð ÃÕçÅ Ô˺?
ÚÅÇð êÅò ç¹Ç ÇÃ¿× ×¹¿× î¹Ö åì ÕËö ×¹é ×ÂÆÔ˨
À±áå ìËáå á¶×Å êÇðÔË åì Õå îÈâ «ÕÂÆÔ˨
ÔÇð Çìé¹ ìËñ ÇìðÅé¶ Ô¯ÂÆÔ˨
ëÅචéÅÕé àÈචÕÅèé Õ¯çÀ° Õ¯ í¹Ã¹ ÖÂÆÔ˨
ÃÅð¯ Ççé° â¯ñå ìé îÔÆÁÅ ÁÜÔ¹ é ê¶à ÁØÂÆÔ˨
Üé í×åé Õ¯ ÕÔ¯ é îÅé¯ ÕÆú Áêé¯ êÂÆÔ˨
ç¹Ö¹ Ã¹Ö Õðå îÔÅ ízÇî ìÈ⯠ÁÇéÕ Ü¯Çé íðîÂÆÔ˨
ðåé Üéî¹ Ö¯ÇÂú êÌí¹ ÇìÃÇðú ÇÂÔ¹ ÁÀ°Ãð¹ Õå êÂÆÔ˨
ízîå ÇëðÕ å¶ñÕ Õ¶ ÕÇê ÇÜÀ° ×Çå Çìé° ðËÇé ÇìÔÂÆÔ˨
ê³éÅ - EBD
ÇÜÔó¶ ×ÌÇÔÃåÆ ÁÅêäÆ ÕîÅÂÆ ÕðÕ¶ Ö»ç¶ Ôé,
À°é·» é¶ ÁÅêäÆ í×åÆ ÓÚ¯º ÇÕö ù Õ°Þ éÔƺ ç¶äÅ,
ܯ سàÅ, ç¯ ç¯ Ø³à¶, ÚÅð سචìÅäÆ, éÅî çÆ ÕîÅÂÆ
ÕðéÆ ÔË, À°Ô ÃÅðÆ à¯àñ Üî·» Ô¯ ÜÅäÆ ÔËÍ ÇÜÔóÆ
×¹ðÇÃ¼Ö ÃÅèÈ Ã¿å çÆ Ã¶òÅ ÕðéÆ ÔË, À°Ô òÖðÆ ÃÅÂÆâ
ÇìÜéà ÕîÅÂÆ ìä Ü»çÆ ÔËÍ ÇÜé·» ÕîÅÂÆ òÅñ¶ éÅî
ðÃƶ îÔ»ê¹ðÖ» çÆ Ã¶òÅ Ô¯ Ü»çÆ ÔË, ÿ×å çÆ Ã¶òÅ
Ô¯ Ü»çÆ ÔË, À°Ô êðñ¯Õ ÇòÚ òÅèÅ ìäçÆ ÔË, ê¼ÕÆ
Üî·» (F.D) Ô¯ Ü»çÆ ÔË, òèçÆ ðÇÔ¿çÆ ÔË
ÒÇçÔ ç¹éÆÁŠüåð ÁÅÇÖðÓ
ÇÜÔóÆ ÕîÅÂÆ êÖ³âÆ ÃÅè å¶ éÅî 寺 ÔÆä¶ Ü»
ÁèÈ ð ¶ ÃÅè ÖÅ Ü»ç¶ Ôé, À° Ô ìË ñ ìä Õ¶ ñ¶ Ö Å
ç¶ä׶, Õ°¼å¶ ìä Õ¶ ðÅÖÆ Õðé׶, Ü» ×À±Á» î¼Þ» ìä
Õ¶ ç¹¼è ç¶ä׶; êÆåÅ ç¹¼è, Ãä¶ ÃÈç òÅêà î¯óé׶Í
éÅî 寺 Çìé», ì¿ç×Æ å¯º Çìé» ì¶×ÅéÅ îÅñ ÖÅäÅ
êÚ¶×Å éÔƺ, ôðèŬ, ×zÇÔÃåÆ çÅ í¯Üé ì¿ç×Æ òÅñ¶
ÕîÅÂÆ òÅñ¶ îÔ»ê¹ðÖ ÔÆ Ô÷î Õð ÃÕç¶ ÔéÍ À°é» çÅ
ÛÇÕÁÅ, Øð êÇò¼åð Ô¯ Ü»çÅ ÔË, öòÕ çÅ À°èÅð Ô¯
Ü»çÅ ÔË, Á׿îÆ ìðÕå» ÔÅÃñ Ô¯ Ü»çÆÁ» ÔéÍ
Á¼Ü Õ¼ñ åÅðÕ îÔ»ê¹ðÖ Ø¼à Ôé, ìËñ ìäé
òÅñ¶ ÁÇèÕÅðÆ ÕËéâÆâ¶à (Candidate) ìÔ¹å Ôé,
ÜÇ×ÁÅÃÈ Ã¶òÅçÅð» ç¶ ç¯ò¶º Ô¼æ ñ¼â± Ôé, Á¼Ö» îÆÚ
Õ¶ ×¹ä Á½×¹ä ò¶Ö¶ ÇìéŠöòÅ ÕðÆ ÜÅäÍ Ü¶ ÁÃñÆ
ÿå Ô¯ò¶×Å å» ëñ ç¶ ÜÅò¶×Å, åÅð ÜÅò¶×Å, ܶ
éÕñÆ Ã¿å Ô¯ò¶×Å å» ìËñ ìäÕ¶ ò׶×Å Ü» ×À± î¼Þ»
ìäÕ¶ ç¹è ÇêÁÅò¶×ÅÍ Çé§çéÆÁ» ÕàÅÕô ÕðÕ¶ öòÅ
ÇÕª ×òÅò¶Í
îðçÅÇéÁÅ! é¶Õ ÕîÅÂÆ ÕðÕ¶, ÁÅêä¶ Ô¼æ» éÅñ
Ç´å ÕðÕ¶ ÛÇÕÁ» îé êÇò¼åð ðÇÔ¿çÅ ÔË, ÇìðåÆ
ÃÇÔÜ Ü¹óçÆ ÔËÍ îÅóÆ Ü» «¼à îÚÅÂÆ çÆ ÕîÅÂÆ éÅñ
Çñò à¹à Ü»çÆ ÔËÍ á¼×Æ å¶ êÅê çÆ ÕîÅÂÆ çÅ ÇÂôà,
×¹ðÈ, êÌî¶ôð ù í¯× éÔÄ ñ×çÅÍ ÇåÌñ¯Úé ìÌÅÔîä ÃÅðÆ
À°îð áÅÕ°ð» çÆ êÈÜÅ ÕðçÅ ÇðÔÅ, í¯× ñò»çÅ ÇðÔÅ,
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
58
áÅÕ°ð éÔÄ ÇîÇñÁÅ, í¯× éÔÄ ñÇ×ÁÅÍ ×¿çÆ å¶
ÔðÅî çÆ ÕîÅÂÆ éÅñ îé òÆ îËñÅ, ׿çÅ Ô¯ Ç×ÁÅ,
À°Ô î³çð çÆ êÈÜÅ çÅ èÅé Ö»çÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ Ô¶ðÅë¶ðÆ
çÆ ÕîÅÂÆ ÖÅ Õ¶ îé òÆ Ô¶ðÅ ë¶ðÆ Õð ÇðÔÅ ÃÆÍ
ÁéØó ê¼æð ù áÅÕ°ð ÕÇÔ Õ¶ è¿é¶ ù ÇçåÅ å¶
À°Ãç¶ ìçñ¶ Û»à Õ¶ òèÆÁÅ ×À± ñË Ç×ÁÅÍ Ô¶ðÅ ë¶ðÆ
éÅñ ÇÕå¶ áÅÕ°ð ÇîñçÅ ÔË? éÔÄÍ
è¿éÅ Ãðñ ÇÚ¼å å¶ çû é½Ô» çÆ Ç´å ÕðÕ¶
ð¯àÆ Ö»çÅ ÃÆÍ À°ÃçÅ îé, Á³é ÃçÕÅ êÇò¼åð ÃÆÍ
áÅÕ°ð ù ð¹¼ÖÅ ÔÆ ÖÅäÅ ÇêÁÅ, áÅÕ°ð òÆ ìÔ¹å Ççé»
寺 í¹ÖÅ åóêçÅ ÃÆ, ÇÕªÇÕ Çåzñ¯Úé çÅ Áô¹è Á³é
áÅÕ°ð Ö»çÅ éÔÄ ÃÆ, ô¹è Á³é Çîñ éÔÄ ÃÆ ÇðÔÅÍ
Á³çð¯º å» áÅÕ°ð è¿é¶ çÆ Ç´å ÕîÅÂÆ çÅ ô¹è í¯Üé
ò¶Ö Õ¶ ñÅñ» ùà ÇðÔÅ ÃÆ, À°ê𯺠À°ê𯺠éÖð¶ Õð ÇðÔÅ
ÃÆÍ ìÔ¹å Ççé» å¯º í¹ÖÅ ÃÆÍ
ׯÇì¿ç íÅÀ° í×Çå çÅ í¹ÖŨ
íÅÂÆ ×¹ðçÅà ÜÆ òÅð A@/G
è¿é¶ ç¶ îé ÇòÚ íÅòéÅ òÆ ÃÆÍ
è¿é¶ é¶ ÇÂÕ¯ çìÕÅ îÅÇðÁÅ, áÅÕ°ð é¶ Þ¼à êÌå¼Ö
Ô¯ Õ¶ Çî¼ÃÅ êÌôÅçÅ ÛÕ ÇñÁÅ å¶ Áׯº 寺 ÁóÆ éÅ
Õðé çÅ òÅÁçÅ ÕÆåÅÍ ÇÂÔ é¶Õ Ç´å ÕîÅÂÆ çÅ
ÃçÕÅ ÃÆÍ Ü¶ è¿é¶ çÆ é¶Õ ÕîÅÂÆ éÅ Ô¹¿çÆ å» áÅÕ°ð
é¶ í¯× éÔÄ ñÅÀ°äÅ ÃÆ, è¿éÅ íÅò¶º Ö¹çÕ°ôÆ òÆ ÇÕª
éÅ Õð ñ˺çÅÍ
ë¶ð ô¹è ÕîÅÂÆ çÅ ô¹è êÌôÅçÅ ÖÅä çÅ îÅÇðÁÅ
áÅÕ°ð è¿é¶ çÆÁ» ×À±Á» ÚðŪçÅ ÇðÔÅ, é¼Õ¶ î¯óçÅ
ÇðÔÅÍ ÇÂÔ ìðÕå é¶Õ ÕîÅÂÆ çÆ ÃÆÍ
ÃÌÆ Ç´ôé ÜÆ ç¹ðï¯èé ù ÃîÞÅÀ°ä ׶ Ãé ÇÕ
ê»âò» ù ìÅé êÌÃæ çÅ êæðÆñÅ À°ÜÅó ÇÂñÅÕÅ ç¶
ç¶ò¯Í ç¹ðï¯èé ç¶ ÇÂéÕÅð Õðé å¶ ë¶ð ÇÕÔÅ Õ¶òñ
ê³Ü Çê³â ç¶ ç¶, ë¶ð ÇÕÔÅ ÇÂÕ Çê³â ÔÆ ç¶ Û¼âÍ ôÅî
å¼Õ ÇòÚÅð òà»çðÅ Ô¹¿çÅ ÇðÔÅ, ÁÖÆð ç¹ðï¯èé é¶
ÁÅêäÅ ëËÃñŠùäÅ ÇçåÅ ÇÕ ÇÜåéÆ Çî¼àÆ ÃÈÂÆ çÆ
é¯Õ å¶ Úó·çÆ ÔË î˺ À°åéÆ èðåÆ òÆ éÔÄ ç¶äÆÍ ôÅî
êË ×ÂÆ, í×òÅé ì¯ñ¶ ë¶ð ï°¼è Ô¯ò¶×ÅÍ ç¹ðï¯èé é¶
ÇÕÔÅ, ï°¼è Õð»×ÅÍ
í×òÅé ÇéðÅà ԯ Õ¶ À°á Öó¶· Ô¯Â¶, ç¹ðï¯èé
ìéÅòàÆ ÃéîÅé òܯº ì¯ÇñÁÅ, ÒÒÇ´ôéÅ! ôÅî êË ×ÂÆ
ÔË ÇÂæ¶ ÔÆ êË ÜÅ å¶ í¯Üé çÅ òÕå ÔË ÇÂæ¶ ÔÆ í¯Üé
Õð, Ô¹ä Õ¹ò¶ñ¶ ÇÕæ¶ ÜŶº×Å?ÓÓ
ÃÌÆ Ç´ôé ÜÆ ì¯ñ¶, ÒÒí¯Üé ÇÕö çÅ ê̶î ò¶Ö Õ¶
ÕÆåÅ Ü»çÅ ÔËÍ Çìé» ê̶î 寺 Õ¯ÂÆ ÇÕö ç¶ í¯Üé éÔÄ
ÕÆåÅ Ü»çÅÍ Ô» Çìé» ê̶î 寺 òÆ í¯Üé ÕÆåÅ Ü»çÅ
ÔË Ü¶ ÇìêåÅ êË ×ÂÆ Ô¯ò¶, ÇìêåÅ ò¶ñ¶ ÇÕö ç¶ òÆ
í¯Üé ÕÆåÅ Ü»çÅ ÔËÍ ê̶î å¶ð¶ ÇòÚ éÔÄ, ÇìêåÅ îËù
éÔÄ êÂÆÍ î˺ å¶ð¶ í¯Üé ÇÕª Õð»?ÓÓ
À°Ã ÁÔ¿ÕÅðÆ çÅ ðÅÜ Á³ÃÆ Á³é ÃÆ, Çìçð çÆ
ÁÅêäÆ é½ÕðÆ çÆ é¶Õ Ç´å ÕîÅÂÆ ÃÆ, í×òÅé ù
úÔÆ ÃòÅç ñ¼Ç×ÁÅ Á¬äÅ ÃÅ×Í
è¿é¶ Áå¶ Çìçð ÇòÚ íÅòéÅ òÆ ÃÆÍ ô¹è Ç´å
ÕîÅÂÆ ÕðÕ¶ ÇÂé·» çÅ îé Çéðîñ å¶ íÅòéÅ ï°Õå
ÃÆÍ êÇò¼åð Á³é éÅñ ÔÆ îé êÇò¼åð Ô¹¿çÅ ÔËÍ
ÜËÃÅ Á³é åËÃÅ îé¨
îÔ»íÅðå çÅ ï°¼è ÃîÅêå Ô¯ÇÂÁÅ å» ÃÌÆ Ç´ôé
ÜÆ é¶ ÁÅÇÖÁÅ, Ô¶ Áðܹé! ÃÅðÆ ÃËéÅ çÅ ÇòèÆòå
ÃÃÕÅð éÔÄ Ô¯ ÃÇÕÁÅ, ÃîÈÇÔÕ ÃÃÕÅð (ÇÂÕ¼áÅ) Õð
Ççå¶ Ôé, êð¿å± ò¼ÇâÁ» çÆÁ» ç¶Ô» ãÈ¿â Õ¶ ÇòèÆòå
ÃÃÕÅð Õð¯Í íÆôî ÇêåÅîÅ Áܶ ÜÆÇòå Ôé, À°é·»
çÆ òÆ ÃÅð ñò¯Í Ãí Úñ ê¶ - ê³Ü¶ ê»âò å¶ çz¯êåÆ
òÆ, ÇÜæ¶ Çê¼á ÇòÚ ñ¼×¶ ý ìÅä» çÆ Ã¶Ü çÆ åð·»
ê¶ Ãé À°æ¶ êÔ¹¿Ú¶Í Ãíé» é¶ éîôÕÅð ÕÆåÆ, çz¯êåÆ
é¶ òÆ î¼æÅ à¶ÇÕÁÅÍ ÃÌÆ Ç´ôé ÜÆ êËð» ò¼ñ ìËá ׶
å» ÇÕ íÆôî ù Õðòà éÅ ñËäÆ êò¶, Õðòà ñËä
éÅñ ìÅä Á³çð ù ÃðÕä¶ Ãé å¶ ÁÃÇÔ êÆóÅ Ô¯äÆ
ÃÆÍ íÆôî ì¯ñ¶, í×òÅé! å°ÔÅⶠçðôé» ÇÔå ÃðÆð
ðÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ, å°ÔÅⶠçðôé Ô¯ ׶ Ôé Ô¹ä
Úñ»×ÅÍ
çz¯êåÆ ì¯ñÆ, ÒÒÁË ÇêåÅîÅ! î¶ðÅ ÇÂÕ êÌôé ÔË,
À°Ã çÅ À°åð ç¶ò¯ÍÓÓ
ÒÒÔ» ì¶àÆ ÕÔ¯ÍÓÓ
ÒÒÇêåÅ ÜÆ ÁÅê ìó¶ ÇòçòÅé, ÜåÆ, èðîÅåîÅ
ÁÅåî ì¶å¶, ò¶ç» ÃÅôåð» ç¶ Ç×ÁÅåÅ ÃÆ, çz¯äÅÚÅðï
íÆ Â¶ò¶º ÔÆ ÃÆÍ íðÆ ÃíÅ ÇòÚ Ü篺 ç¹ðï¯èé îËù é§×Æ
Õðé ñÇ×ÁÅ å» å°ÃÄ îÈÕ (Ú¹ê) ÇÕà åð·» ìËᶠðÔ¶?
å°ÃÄ ì¯ñ¶ éÔÄ, ÇÂà Áéðæ ù ÇÕò¶º ò¶Öç¶ ðÔ¶? å°ÃÄ
íðÆ ÃíÅ ÇòÚ ÁÅêäÆÁ» Á¼Ö» éÅñ é§×Æ ùÔ ù ò¶Öä
ñÂÆ ÇÕò¶º ìËᶠðÔ¶? ܶ å°ÔÅâÅ ò¼Ã éÔÄ ÃÆ ÚñçÅ å»
å°ÃÄ À°á Õ¶ ÇÕª é ׶? ÇÂåéÆ ãÆáåÅ å°ÃÄ ÇÕò¶º
ÕÆåÆ?ÓÓ íÆôî ÜÆ ì¯ñ¶, ÒÒì¶àÆ! å¶ðÅ ÁÅð¯ê (ÇÂåðÅÜ)
ï¯×Ý (ÜÅÇÂ÷) ÔËÍ î˺ ÃÇòÕÅð ÕðçÅ Ô»Í êð¿å± Õ°Þ Ô¼ç
å¼Õ î˺ òÆ Ã¼ÚÅ Ô» ÇÕªÇÕ î˺ ì¶ìà ÃÆÍÓÓ
ÒÒÇêåÅ ÜÆ! å°ÃÄ ì¶ìà ÃÆ? À°Ã ù åÅóéÅ ÕðÕ¶,
èîÕÅ Õ¶ òðÇÜå Õð ÃÕç¶ ÃÆ, Ü» Çëð À°á Õ¶ ÜÅ
ÃÕç¶ ÃÆ, å°ÃÄ êÌÅèÆé å» éÔÄ ÃÆ Ã¹å¿åð ÃÆÍ Çëð
Ú¹ê ÃÅè Õ¶ åîÅôìÆé ìäÕ¶ ÇÕò¶º ìËᶠðÔ¶? ÁÅêäÆ
ê¯å éÈÖÅ (ùÔ) çÅ íðÆ ÃíÅ ÇòÚ é§×¶÷ ò¶Öä çÅ
ÃÅÔà ÇÕò¶º ÕÆåÅ?ÓÓ
59
íÆôî ì¯ñ¶, ì¶àÆ Ã¹ä! ÇÕö ðÅÜÅ ç¶ ÇÂÕ ÃÅèÈ
×¹ðÈ Ãé, ò¶ç» ÃÅôåð» ç¶ Ç×ÁÅåÅ å¶ ìÆå ðÅ×,
ÇåÁÅ×Æ, éÅî ðÃƶ Áå¶ ìó¶ ÇòÚÅðòÅé ÃéÍ ðÅܶ
é¶ îÇÔñ çÆ À°êðñÆ î³ÇÜñ å¶ À°é·» çÆ ÇðÔÅÇÂô ÕÆåÆ
Ô¯ÂÆ ÃÆ, ñËÇàzé ìÅæðÈî å¶ Ø¹¿îä çÆ Ö¹¼ñÆ Ü×·Å À°êð
ÔÆ ÃÆÍ À°Ô ÇÂÕÅÕÆ (ÇÂÕ¼ñ¶) å¶ ÇÂÕ»å öòÆ ÃéÍ
îÇÔñ» ÓÚ¯º ÔÆ ÛÕä ù í¯Üé ÁŪçÅ ÃÆ, ÇÕö Ô¯ð
çÅ Çéî³åðä éÔÄ Ãé ñ˺ç¶Í ÇÂÕ Ø³àÅ Ç´ÁÅÅ å¶
éÔÅÀ°äÅ è¯äÅ Õðç¶ å¶ BC سචÇèÁÅé ì¿ç×Æ
Çéåé¶î Õðç¶ Ãé, ìÔ¹å ؼà ÇÕö éÅñ ì¯ñç¶ ÃéÍ
ÇÂÕ Ççé Ü篺 ÿ޻ çÅ í¯Üé ÛÕ Õ¶ ÇèÁÅé
ÇòÚ ìËá¶ å» îé ÇèÁÅé ÇòÚ éÅ ñÇ×ÁÅ, À±à êà»×
ë¹ðé¶ À°êÜä ñ¼×¶Í ÇòÚ òÅñÆ î³ÇÜñ å¶ ðÅäÆ çÅ
ôéÅé ×ÌÇÔ (ìÅæðÈî) ÃÆ, À°Ãç¶ ìÅÔð ðÅäÆ ÁÅêäÅ
é½ ñ¼ÖÅ ÔÅð ÇÕ¼ñÆ å¶ à¿× Õ¶ í¹ñ ×ÂÆ ÃÆ, À°Ã ò¼ñ
Ã¿å» çÆ Çé×ÅÔ ÚñÆ ×ÂÆ, îé ÃÇæðåŠ寺 Ôà Õ¶
åð¿Ç×å Ô¯ÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ ÇìÚÅð À°ÇáÁÅ ÇÕ ÇÂÔ
ÔÅð Ú¹Õ ÇñÁÅ ÜÅò¶ Áå¶ ð½ñÅ ×½ñÅ ì¿ç ԯ¶ å¶ ÇÕö
Ô¯ð ôÇÔð ÇòÚ ò¶Ú ÇçåÅ ÜÅò¶Í À°á¶ å¶ ÔÅð ÇÕñÆ
寺 À°åÅð ÇñÁ»çÅ, ÇìÃåð¶ ç¶ ÃðÔÅä¶ ð¼Ö ÇñÁÅÍ
Ççé Úó·¶ ðÅäÆ ù ÔÅð çÅ Ú¶åÅ ÁÅÇÂÁÅ, ×ñ
ù Ô¼æ îÅÇðÁÅ å» ×ñ ÖÅñÆ, ÔÅð Õ¯ÂÆ éÅÍ
×¹ÃñÖÅé¶ òñ í¼ÜÆ, ÔÅð À°æ¶ òÆ éÅ, ÇÂèð ò¶Ö úèð
ò¶ Ö , êð ÔÅð éÅ ñ¼ Ç íÁÅ å» ðÅäÆ é¶ ðÅܶ ù
ÇÂåñÅÔ ÇçåÆ, ðÅܶ é¶ é½Õð ÇÂռᶠÕÆå¶, ê¹Û åÅÛ
ÕÆåÆ å¶ ë¶ð îÅð Õ°àÅÂÆ ô¹ðÈ Ô¯ ×ÂÆÍ ÔÅð îÇÔñ 寺
ìÅÔð ÇÕò¶º Ç×ÁÅ, ÔÅð îÇÔñ ÇòÚ ÔÆ ÔËÍ ÇòÚÅð¶
é½Õð» çÆ ôÅîå ÁÅ ×ÂÆÍ é½Õð» ù ܶñ· ù¼à ÇçåÅ
Ç×ÁÅÍ Ø¯ôäÅ ÕÆåÆ ×ÂÆ ÇÕ Ü¯ ï ÔÅð çÅ Ö¯Ü Ö¹ðÅ
ñ¼í Õ¶ ç¶ò¶×Å, À°Ã ù ÇÂéÅî ÇçåÅ ÜÅò¶×Å, ܯ Ö¹ç
ê¶ô Ô¯ Õ¶ ÔÅð ÇñÁÅ ç¶×Å À°Ã ù ÇÖîÅ Õð ÇçåÅ
ÜÅò¶×ÅÍ ÇÕö Õ¯ñ ÔÅð Ô¯ò¶ å» î¯ó¶Í Ã¿å» å¶ ô¼Õ çÅ
ÃòÅñ ÔÆ êËçÅ éÔÄ Ô¹¿çÅ ÃÆÍ
Á×ñ¶ Ççé îÔÅåîŠý Ú êÅäÆ ×¶ , Á³ é Á³ ô
ÃðÆð ÇòÚ¯º ÖÅÇð÷ Ô¯ Ç×ÁÅ å» ì¹¼è ÜÅ×Æ, ÇòÚÅð Õðé
ñ¼×¶, 屿 ÔÅð ÕÆ ÕðéÅ ÃÆ? å¶ðÆ Õ¯ÂÆ êåéÆ ÃÆÍ ÇÜà ù
ç¶äÅ ÃÆ? 屿 ò¶Ú Õ¶ êËö ÕÆ Õðé¶ ÃÆ? À°Ô ÇÕÔóÆ ÚÆ÷ ÔË
ܯ åËù éÔÄ ÇîñçÆ? ðÅÜÅ å¶ðÅ êðî ôðèŬ ÔË, ܯ Ô¹Õî
Õ𶺠À°Ô ÔÅ÷ð Õð Çç¿çÅ ÔË; 屿 ÔÅð Ú¯ðÆ ÇÕà ñÂÆ ÕÆåÅ?
屿 ÇÂÔ êËö ÕÆ Õðé¶ Ãé? î¹ëå çÆ ×ðÆì îÅð ÕðÅ
ÇçåÆÍ Ã¿å êðÀ°êÕÅðÆ Ô¹¿ç¶ Ôé, 屿 êð Áê-ÕÅðÆ ìä
Ç×ÁÅ, ÇÕåéÆ ôðîéÅÕ ×¼ñ ÕÆåÆ ÔË? Ô¹ä åËù ÕÆ ÃÜÅ
ÇçåÆ ÜÅò¶? Ã¯Ú Ã¯Ú Õ¶ îÔÅåîÅ ÜÆ é¶ ÁÅêä¶ ñÂÆ ÇÂÔ
ÃÜÅ Çéï°Õå ÕÆåÆ ÇÕ çðìÅð ÇòÚ ÜÅ Õ¶ ÁÅêä¶ ÁÅê
ù ç¼Ã¶ ÇÕ î˺ ÔÆ Ú¯ð Ô», å¶ ÁêîÅÇéå Ô¯ä çÅ ç¿â ñËÍ
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
 ÿå ÔÅð ñË Õ¶ íð¶ çðìÅð ÇòÚ ê¶ô ԯ¶, ÔÅð
ðÅܶ Á¼×¶ ðÇÖÁÅ Áå¶ ì¶éåÆ ÕÆåÆ, ðÅÜé! ì¿ÇçÁ»
ù Û¼â ç¶, À°Ô Ãí ì¶-ÕÃÈð ÔéÍ ç¯ôÆ î˺ Ô», Ú¯ð
î˺ Ô», ÔÅð Ú¯ðÆ î˺ ÕÆåÅ ÃÆÍ
ðÅܶ ù ïÕÆé éÔÄ ÁÅÇÂÁÅ, îÔÅðÅÜ! ÇÂÔ éÔÄ
Ô¯ ÃÕçÅ, ÁÅê ÇÕö ù ìÚÅÀ°ä òÅÃå¶ ÁÅêä¶ ÁÅê
ù Ú¯ð ÕÇÔ ðÔ¶ Ô¯Í Úñ¯ î˺ À°Ã ù îÅë ÕÆåÅ,
å°ÔÅâÅ Ô¹Õî î˺ ÇÕò¶º î¯ó ÃÕçÅ Ô», ؼà¯-ؼà Ú¯ð
çÅ êåÅ å» ç¼Ã Ççú? ðÅÜé! î˺ ÇÕö ù éÔÄ ìÚÅÁ
ÇðÔÅ, Ú¯ð î˺ Ô» Áå¶ ç¿â ñÂÆ ÔÅ÷ð Ô¯ÇÂÁÅ Ô», Ô¯ð
Õ¯ÂÆ ÕðçÅ å» ÇÖîÅ ï¯× Ô¹¿çÅÍ î˺ ÃÅèÈ Ô¯ Õ¶ Ú¯ðÆ
ÕÆåÆ î˺ ÁÕôÈîÝ (î¹ÁÅëÆ ï¯×) ï¯× éÔÄ Ô», îËù ç¿â
Ççú, êð À°Ã 寺 êÇÔñ» îËù ÇÂÔ ç¼Ã¯ ÇÕ Ü¯ í¯Üé
ÇêÛñÆ ðÅå îËù í¶ÇÜÁÅ Ç×ÁÅ ÃÆ, À°Ã çÆ ðÃç
ÇÕ毺 ÁÅÂÆ ÃÆ?
ðÅܶ é¶ ðïÂÆÁÅ ì¹ñÅÇÂÁÅ å¶ ê¹ÇÛÁÅ, ÒÒíÅÂÆ!
êðïº Ã¿å» ç¶ ¦×ð çÆ ðÃç ÇÕ毺 ÁÅÂÆ ÃÆ?ÓÓ ðïÂƶ
é¶ ÇÕÔÅ, ÜÆ Õ°áÅðÆ (Ãà¯ð ÕÆêð) ç¶ Ç×ÁÅ ÃÆÍ Õ°áÅðÆ
ù ÃÇçÁÅ Ç×ÁÅ, ÇÕª íÂÆ êðïº ܯ ðÃç 屿 ñ»×ðÆ
ù ç¶ Õ¶ Ç×ÁÅ ÃÆ À°Ô ÇÕ毺 ÇñÁÅÇÂÁÅ ÃÆ?
Õ° á ÅðÆ é¶ çÇÃÁÅ, ÜÆ ëñÅä¶ ÇÂñÅÕ¶ çÅ
Õ¯åòÅñ (æÅä¶çÅð) ç¶ Ç×ÁÅ ÃÆ, î˺ À°Ô ìÅÔð çÆ
ìÅÔð ðïÂƶ ù í¶Ü ÇçåÆ ÃÆÍ ë¶ð Õ¯åòÅñ üÇçÁÅ
Ç×ÁÅ å¶ ê¹ÇÛÁÅ, ÇÕª íÅÂÆ å±¿ À°Ô ðÅôä ÇÕ毺
ÇñÁÅÇÂÁÅ ÃÆ? Õ¯åòÅñ é¶ çÇÃÁÅ ÇÕ îÔÅðÅÜ! ôÇÔð
ÇòÚ ÇÂÕ Ã¹ÇéÁÅð ÃÆ ÇÜà ù ïéÅ Ú¯ðÆ ÕðÕ¶ ÇÕö
ù î¹ñ¼î¶ ç¶ ×ÇÔä¶ ç¶ä ç¶ ç¯ô ÇòÚ ÁÅê ÜÆ é¶ Ã÷Å
ÇçåÆ ÃÆ ÇÕ ÇÂà ù îÅÇÂÁÅ ç¿ â (ܹ ð îÅé¶ ) å¯ º
ÇÂñÅòÅ ÇÂÃ ç¶ Øð Ãî¼×ðÆ ÷ìå ÕÆåÆ ÜÅò¶Í ï
îÔÅðÅÜ À°Ã ç¶ í»â¶, Õ¼êó¶ å¶ ðÅôé ÷ìå ÕðÕ¶
Ö÷Åé¶ Üî·Å ÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÃÆ Áå¶ ðÃç ðÅôä Õ°áÅðÆ
ù í¶Ü ÇçåÅ ÃÆÍ
ÿå ì¯ñ¶,ÒÒðÅÜé! À°Ã îÅóÆ ÕîÅÂÆ ÓÚ¯º îËù
êÌôÅçÅ ÛÕÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ, ÇÂà ÕðÕ¶ ÃÅâÆ ì¹¼èÆ å¶ îé
êÌíÅÇòå ԯ¶ å¶ íÜé ÇòÚ ÇìðåÆ éÔÄ ñ¼×Æ Áå¶ Ú¯ðÆ
çÅ ë¹ðéÅ ÜÅÇ×ÁÅÍ
ðÅÜé ÃÅù ç¿â ÇçÀ°Í éÔÄ îÔÅðÅÜ, ÇÂÔ î¶ðÅ
ÔÆ ÕÃÈð ÔË Ü¯ ÁÅê ù ô¹è í¯Üé éÔÄ ÇîÇñÁÅÍ Á¼×¶
寺 ÁÅê ÜÆ ñÂÆ é¶Õ ÕîÅÂÆ ç¶ í¯Üé çÅ êÌì¿è ð¼ÇÖÁÅ
ÜÅò¶×ÅÍ éÔÄ ðÅÜé, Ô¹ä ÁÃÄ Û°¼àÆ ÚÅÔò»×¶, Á¼Ü
寺 ðÅÜ Á³ô éÔÄ Ûջ׶, Ô¹ä ÃÅù ÁÅÇ×ÁÅ ç¶ò¯Í
ÿå ðîå¶ Ô¯ ׶Í
ÒÒì¶àÆ! ÁËⶠìÆå ðÅ× éÅî ÁÇíÁÅÃÆ Ã¿å é¶
Õ¶òñ ÇÂÕ Ççé ÔÆ Áô¹è í¯Üé, ìç ÕîÅÂÆ çÅ í¯Üé
ÛÇÕÁÅ ÃÆ, À°é·» çÆ ì¼¹è îÅðÆ ×ÂÆ, îé ÇòÕÇðå
(Çò×ó) Ô¯ Ç×ÁÅÍ î˺ å» ÇÕåé¶ òðô» 寺 ç¹ðï¯èé

(ÇÂ毺 Õ¼à Õ¶ í¶Ü¯ ÜÆ)

$
ñÅÂÆë î˺ìðÇôê ((Life-Membership)) ñÂÆ Ö¹ôÖìðÆ
ÒÁÅåî îÅð×Ó ç¶ ê»èÆÁ» ù ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ çÆ éçð ìÖÇôô êÌÅêå Ô¯ò¶Í îÔ»ê¹ðô» é¶ ÁÅê Ãí
êÅáÕ» ù ÁÃÆû í¶ÜÇçÁ» ÇÂÔ ÁÅç¶ô ÇçåÅ ÔË ÇÕ ÁÅê Ãí êÅáÕ ÇÔ¿îå ÕðÕ¶ ÜÆòé ÕÅñ ñÂÆ
ñÅÂÆë-î˺ìð ìä ÜÅÀ°Í ñÅÂÆë î˺ìðÇôê ñÂÆ ç¶ô òÅÃå¶ Õ¶òñ B@@@/- ð¹ê¶ Áå¶ Çòç¶ô ñÂÆ
E@@ US$ Ü» C@@$) Ú¿çÅ Ô¯ò¶×ÅÍ ÁÇÜÔÅ Õðé éÅñ ÁÅê ù ÃÅðÆ Ç÷¿ç×Æ Çéð¿åð îË×÷Æé ÇîñçÅ
ðÔ¶×ÅÍ Ü¶Õð B@ ÃÅñ 寺 ìÅÁç ÇÕö åð·» éÅñ ÇÂà ÇòÚ æ¯ó·Å ìÔ¹å òÅèÅ ØÅàÅ ÕðéÅ ÇêÁÅ å»
ÁÅê çÆ ÃÇÔîåÆ éÅñ ÕÆåÅ ÜÅò¶×ÅÍ ÁÅêä¶ êÇðòÅð ñÂÆ Áéî¯ñ çÅå êÌÅêå Õðé ÇòÚ ç¶ð éÅ
ÕðÆÂ¶Í ÇÜé·» êÅáÕ» é¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ÜÆ çÆ ìÖÇôô Áå¶ îÔ»ê¹ðô» çÆ Ö¹ôÆ êÌÅêå Õð ñÂÆ ÔË, À°é·»
ñÅÂÆë î˺ìð ìä¶ êÅáÕ» ç¶ éÅî ñ×ÅåÅð ÁÅåî îÅð× ÇòÚ Ûêç¶ ðÇÔä×¶Í ÒÁÅåî îÅð×Ó éÅñ
ܹó¶ Ãí êÇðòÅð òâíÅ×Æ ÔéÍ ÇÂà ê³é¶ ç¶ ÇêÛñ¶ êÅö ÛÇêÁÅ ëÅðî íð Õ¶ Áå¶ Ú¿ç¶ çÆ ðÕî ì˺Õ
âðÅëà/îéÆÁÅðâð/ÚËÕ ðÅÔÄ çëåð ÁÅåî îÅð× ù í¶Ü¯ ÜÆÍ îéÆÁÅðâð/ìËºÕ âðÅëà/ÚËÕ ÒÁÅåî
îÅð× ÃÇêðÚÈÁñ ÃÅÇ¿ÇàÇëÕ ÁËÜÈÕ¶ôéñ ÚËðÆà¶ìñ àð¼ÃàÓ ç¶ é» å¶ í¶ÇÜÁÅ ÜÅò¶Í

(ëÅðî ñÂÆ êðå¯ ÜÆ)

ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
60

çÅ Á³é ÖÅ ÇðÔÅ Ô», î¶ðÆ ì¹¼è ÇÕò¶º áÆÕ ðÇÔ ÃÕçÆ
ÃÆ? Ô¹ä ÁáÅð» Ççé» å¯º í¹ÖÅ ÇêÁÅ Ô», Á³é çÅ
êÌíÅò ÃîÅêå Ô¯ Ç×ÁÅ ÔË å» îé êÇò¼åð Ô¯ Ç×ÁÅ
ÔË, ì¹¼è Ú¶åé Ô¯ ×ÂÆ ÔËÍ î˺ ÁÅêäÅ ç¯ô Áé°íò Õð
ÇðÔÅ Ô», ì¶àÆ ÇÖîÅ Õð ç¶äÅÍÓÓ
ÇÜÃé¶ ÇÃîðé ÕðäÅ ÔË, À°Ô é¶Õ ÕîÅÂÆ çÅ
í¯Üé Õð¶Í
ìÌÔîäÆ ÕËñÆØÅå° Õ¿ßÕÅ ÁäÚÅðÆ ÕÅ èÅé°¨
ÇëàÕ ÇëàÕÅ Õ¯ó° ìçÆÁ» ÃçÅ ÃçÅ ÁÇíîÅé¨
ê³éÅ - ADAC
À°ÃçÆ Ã¹ðÇå éÔÄ Ü¹ó·¶×Æ, ÇÃîðé å¶ Ãîðêä
ç¯ò¶º Çîåð Ôé ÇÂռᶠðÇÔ¿ç¶ Ôé, ÇÃîðé ÁÅò¶×Å å»
Ãîðêä Ô¯ò¶×Å, ÇÃîðé ô¹¼è í¯Üé 寺 êËçÅ Ô¯ò¶×ÅÍ
Ü» ÕÆ ðÇÔå é ÜÅäÆÁË ×¹ðìÅäÆ éÔÆ ðÆÇåÍ
ÇåÃ ç¶ Ô毺 ÖÅÇèÁ» ÇòÃð¶ ÔÇð ÕÆ êÌÆÇåÍ
(ðÇÔåéÅîÅ)
ìÅÕÆ ë¶ð (ÚñçÅ)
(ê³éÅ EF çÆ ìÅÕÆ)
ÔÆ ÔËÍ À°Ô ÇÜÔóÅ ÁÇòéÅôÆ ÔË, ÁÜð ÔË, Áîð ÔË,
ÁÅÇç Á³å 寺 ìÅÔð ÔË, î¯Ô 寺 ðÇÔå ÔË, ÁÇå
ÚîÕçÅð ÔË, ôÅéçÅð ÔË, Ãðì ÇòÁÅêÕ ÔË Á¿çð
ìÅÔð À°Ô ÔÆ ÇòÚð ÇðÔÅ ÔË, éÅñ ðÇÔ¿çÅ ÔË êð ìÔ¹å
çÈð ÔË, Õ¶òñ ÇÂÕ ÔË êð ìÔ¹ðÈêÆ ÇçÃçÅ ÔË, Õ¶òñ
å¶ Õ¶òñ À°Ô ÔÆ ÜÅéä ï¯× ÔË À°Ô ÔÆ êÈðé À°ÚÅ
Ãðì ÇòÁÅêÕ, Ôð ÇÂÕ ç¶ Á¿çð ÇéòÅà ðÖçÅ ÔËÍ
ÜÇ×ÁÅÃÈ ù À°Ã ÇÂÕ çÆ êÌÅêåÆ ç¶ Ç×ÁÅé çÅ
ÁÇíÁÅà ÕðéÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË, éÅô 寺 ÁÇòéÅô çÅ,
ÁÅÇç 寺 Á³å çÅ, ÁÇíÁÅà ÔÆ Õ¶òñ îÅåð ÇÂÕ
åðÆÕÅ ÔËÍ Á³åð ç¶ îÅð× å¶ Ú¼ñä ñÂÆ Ãí 寺
êÇÔñ» ÜÇ×ÁÅÃÈ ù î¯Ô 寺 î¹Õå Ô¯äÅ ê˺çÅ ÔË, îé
ù ÇÂÕÅ×ð ð¼ÖäÅ ê˺çÅ ÔË, ÿå¯Ö ÇòÚ ðÇÔäÅ ê˺çÅ
ÔËÍ ÇÂà åð·» éÅñ Á³åð çÅ Ãëð ÁÅåîÅ åÕ êÔ¹¿ÚÅ
Çç¿çÅ ÔËÍ
ÒÚñçÅÓ

LLLLLLL LLLLLLL

(ÇÂ毺 Õ¼à Õ¶ í¶Ü¯ ÜÆ)

$
Annual/Life Membership Form - Atam Marg
ÃÅñÅéÅ/ñÅÂÆë î˺ìðÇôê ëÅðî - ÁÅåî îÅð×
(ÇÂÔ ëÅðî íð Õ¶ Òçëåð ÒÁÅåî îÅð×Ó ðåòÅóÅ ÃÅÇÔì, âÅÕÖÅéÅ : î¹ñ»ê¹ð ×ðÆìçÅÃ, Ç÷ñÅ ð¯êó AD@I@A ù í¶Ü¯ ÜÆ)
A. ܶ ÁÅê êÇÔñ» 寺 ÒÁÅåî îÅð×Ó ç¶ î˺ìð Ô¯ å» êÇÔñÅ î˺ìðÇôê é§ìð ÇñÖ¯ ÜÆ........................
B. éÅî/ Name........................................................................
C. ÇêåÅ çÅ éÅî/Father’s Name.............................................
D. êÈðÅ êåÅ/Full address.........................................................
........................................................
........................................................
PINCODE........................Telephone...............
î˺ ...................... ð¹ê¶ îéÆÁÅðâð/ìËºÕ âðÅëà/ÚËÕ é§..........................ÇîåÆ...............................ðÅÔÄ
í¶Ü ÇðÔÅ Ô»Í î˺ ÃÅñÅéÅ/ñÅÂÆë î˺ìð ìä Õ¶ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ çÆ éçð Áå¶ îÔ»ê¹ðô» çÆÁ» ÁÃÆû çÅ êÅåð
ìÇäÁÅ Ô» ÇÜà çÆ îËù ìÔ¹å êÌÿéåÅ ÔËÍ
çÃåÖå.................................
éÅî...................................

ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A

61
 Çòç¶ô ë¶ðÆ
âÅÕàð ÜÃìÆð ÇÃ¿Ø Ã¯éÆ ÁîðÆÕÅ ÇòÚ Ôðà
ÃêËôÇñÃà ÔéÍ AIIH ÇòÚ ìÅìÅ ÜÆ éÅñ ÇÂé·» çÆ
í¶ºà Ô¯ÂÆ ÃÆÍ ÇÂé·» ç¶ Ø𯺠ìÆìÆ ÜÆ òÆ âÅÕàð ÔéÍ
ÇÂé·» ç¶ ç¯ ÇêÁÅð¶ ì¼Ú¶ Ôé ÇÂÕ ñóÕÅ å¶ ÇÂÕ
ñóÕÆ ÔËÍ êÇðòÅð ÇòÚ Õ°Þ ÁÅêÃÆ åéÅò ÕÅðé,
îåí¶ç ÕÅðé êåÆ êåéÆ ÁÅêà ÇòÚ ÇÖÚ¶ ÇÖÚ¶ ðÇÔ
ðÔ¶ ÃéÍ ÇÜÀ°º ÔÆ ìÅìÅ ÜÆ çÆ Ã¿×å Ô¯ÂÆ, ç¯ò»
ÜÆÁ» å¶ ÜÅçÈ òð×Å ÁÃð Ô¯ÇÂÁÅ å¶ Ãí Ç×ñ¶ ÇôÕò¶
í¹ñÅ Õ¶ Ô¹ä Ö¹ôÆÁ» Ö¶ÇóÁ» çÆ Ç÷¿ç×Æ ìåÆå Õð ðÔ¶
ÔéÍ âÅÕàð ïéÆ ÜÆ àðñÅÕ ÇòÖ¶, ÇÜæ¶ ìÅìÅ ÜÆ
ÇéòÅà ðÖç¶ Ãé, À°æ¶ Ôð ð¯÷ ôÅî ù ìÅìÅ ÜÆ ù
ÚËÕ ÕðÕ¶ çòÅÂÆ ÇçÁÅ Õðç¶ Ãé å¶ ðÅå ç¶ ìÅð»
ÇÂÕ òܶ Øð êðÇåÁÅ Õðç¶ ÃéÍ Ü篺 ÇÂé·» ù êåÅ
ñ×Å ÇÕ ìÅìÅ ÜÆ ëðòðÆ ÇòÚ ÁîðÆÕÅ êÔ¹¿Ú ðÔ¶ Ôé
å» ÇÂé·» é¶ êÇÔñ» ÃðçÅð îÇÔ¿çð ÇÃ¿Ø Ç×¼ñ ù ìÅìÅ
ÜÆ ç¶ Øð Úðé ê¹ÁÅÀ°ä òÅÃå¶ ì¶éåÆ Õð ð¼ÖÆ ÃÆÍ
ï AB ëðòðÆ ù ôÅî ù D.C@ òܶ ìÅìÅ ÜÆ ÇÂé·»
ç¶ ×ÌÇÔ ÇòÖ¶ 깼ܶ, ÁðÇò¿çð ÇÃ¿Ø å¼Öð (ðÅÜ), îÇÔ¿çð
ÇÃ¿Ø Ç×¼ñ å¶ ê̯. ×¹ðç¶ò ÇÃ¿Ø òÆ éÅñ ÃéÍ ÇÂé·»
çÅ Øð Á½ðéÆâÅ òËñÆ ÇòÖ¶ À°ÚÆÁ» êÔÅóÆÁ» ÇòÚ
ù¿çð çðÖå» ÇòÚ ÇØÇðÁÅ ìóÆ ðîäÆÕ æ» å¶ ÃÇæå
ÔË ÇÜà ñÂÆ îÃÈðÆ ò»× Úó·ÅÂÆ Úó· Õ¶ ÜÅäÅ ê˺çÅ
ÔËÍ ÇÂé·» ç¶ Øð 寺 êÇÔñ» îÅÀȺà ÇâÁÅñ éÅî çÆ
ÇÂÕ Ã¹¿çð êÔÅóÆ ÇòÚ¯º ×¹÷ðéÅ ê˺çÅ ÔË ÇÜæ¶ ×ñ¯ìñ
Ççûåð ð¶ÖÅ (longitude) Áå¶ ÁÕô»ô (latitude)
çÆÁ» ç¯ò¶º êñ¶à» ÇîñçÆÁ» Ôé Áå¶ ÇÂà 寺 Á¼×¶
Õ½éÕÅðâ ôÇÔð ÇòÚ¯º çÆ Ô¯ Õ¶ ÁÅÀ°äÅ ê˺çÅ ÔËÍ ÇÂÔ
ÃÅðÅ ÇÂñÅÕÅ ìÔ¹å ÔÆ ðîäÆÕ å¶ Õ°çðåÆ Ã¹¿çðåÅ
éÅñ íðêÈð ÔËÍ ÇÂÔ ÃÅðÅ êÇðòÅð ìÅìÅ ÜÆ çÆ
Ç¿å÷Åð ÇòÚ ìóÆ ç¶ð 寺 ìËáÅ ÃÆ å¶ ÇÜÀ°º ÔÆ êÔ¹¿Ú¶,
ÃÅÇðÁ» é¶ ÜÆ ÁÅÇÂÁ» ÁÅÇÖÁÅÍ âÅàÕð ïéÆ çÅ
ñóÕÅ ÁÅç¶ô ïéÆ çà հ ÃÅñ çÅ ÔË ÇÜÃù ìÚêé
寺 ÔÆ ÁËñðÜÆ ÕÅðé ÃÅÔ çÆ åÕñÆë ÔËÍ âÅÕàð
ïéÆ ÜÆ ÇÂà ׼ñ 寺 êð¶ôÅé Ãé å¶ ìÅìÅ ÜÆ ù ÇÂÃ
çÆ ÇÃÔå áÆÕ Ô¯ä ñÂÆ ì¶éåÆ ÕÆåÆÍ ìÅìÅ ÜÆ é¶
ÇÂÃù ð¯îé ÇòÚ ×¹ðìÅäÆ çÅ êÅá í¶Üä ñÂÆ ìÚé
ÕÆåÅ ÃÆ âÅÕàð ïéÆ ÜÆ é¶ ×¼ñìÅå ðÅÔÄ ç¼ÇÃÁÅ
ÃÆ ÇÕ À°Ô ê³ÜÅì ÇòÚ ÇÕö æ» å¶ òÆ ÇÂÕ ì¼ÇÚÁ»
çÅ ÔÃêåÅñ Ö¯ñ·äÅ ÚÅÔ¹¿ç¶ Ôé Áå¶ ðåòÅóÅ ÃÅÇÔì
ÇòÖ¶ ÇÂéëðî¶ôé àËÕéÅñ¯ÜÆ ç¶ ÇÂéÃàÆÇÚÀ±à ñÂÆ
ÁÅêäÅ å¶ Ô¯ð ÃÅæÆÁ» çÅ ï¯×çÅé êÅÀ°äÅ ÚÅÔ¹¿ç¶
Ôé å» ÇÕ ê³ÜÅì ç¶ é½ÜòÅé» ù ÇÂà ÔÅÂÆ àËÕ Ö¶åð
çÆ íðêÈð ÜÅäÕÅðÆ Çîñ ÃÕ¶Í ìÅìÅ ÜÆ é¶ ìÚé
ÕÆåÅ ÇÕ Ü篺 Ãî» ÁŶ×Å À°é·» éÅñ ÿêðÕ ÕÆåÅ
ÜÅò¶×Å å¶ À°é·» çÆ Ã¶òÅò» ù ñ¯Õ íñÅÂÆ ÇÔå ÷ðÈð
ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A
62
ê̯. ×¹ðç¶ò ÇÿØ
ÔÆ êÌòÅé ÕÆåÅ ÜÅò¶×ÅÍ ìÅìÅ ÜÆ é¶ âÅÕàð ïéÆ
ÜÆ ù âÅÕàð ÃòÅîÆ ðÅî ÜÆ çÆ ê³ Ü Åì ÇòÚ
Ç¿ÜéÆÁÇð¿× ÇÃàÆ çÆ ï¯ÜéÅ ìÅð¶ òÆ ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ À°Ô
ÇÕé·» ÕÅðé» ÕðÕ¶ î¹ñåòÆ Õð ÇçåÅ ÃÆÍ ìÅìÅ ÜÆ
é¶ ðåòÅóÅ ÃÅÇÔì ÃîÅ×î ìÅð¶ ìÚé ÕÆå¶ ÇÕ ÇÕÃ
åð·» À°æ¶ ï¯ÜéÅ-ìè åðÆÕ¶ éÅñ Ôð Õ¿î ù éÇܼÇáÁÅ
Ü»çÅ ÔË, ÿ×å, òŦàÆÁð ÃÅð¶ ÃÇÔï¯×Æ ÇÂà çÆ
ÃëñåÅ ñÂÆ ÁÅê¯ ÁÅêäÆ æ» êÈðÅ ÃÇÔï¯× Çç¿ç¶ ÔéÍ
ÇÂö ÕðÕ¶ ÇÂÔ Ã¿ÃÅð íð ÇòÚ ÁÅêäÆ ÇîÃÅñ ÁÅê
ÔÆ ÔËÍ ìÅìÅ ÜÆ ÔÅñ¶ ìÚé Õð ÔÆ ðÔ¶ Ãé ÇÕ ÃðçÅð
îéÜÆå ÇÃ¿Ø Á½ñÖ ÇÜé·» çÅ Çê³â Õ°ê ÔË Ü¯ ðÅóÅ
ÃÅÇÔì ç¶ é¶ó¶ ÔËÍ ÇÂé·» çÅ Øð î¯ðÅ×î ÇòÖ¶ ÔË å¶
ÇÂÔ ìÅìÅ ÜÆ ù ÁÅêä¶ Øð ÇñÜÅä ñÂÆ êÔ¹¿Ú ׶Í
ÇÂé·» ç¶ Øð ÕÅëÆ Ã¿×å ܹóÆ Ô¯ÂÆ ÃÆ å¶ ÇÂÃ
êÇðòÅð é¶ ìÅìÅ ÜÆ ù ìóÅ ÁÅçð îÅä å¶ ôðèÅ
ÇçÖÅÂÆ å¶ Ø𶬠À°ñÞä ìÅð¶ öè ñÂÆÍ ìÅìÅ ÜÆ é¶
ÿêà êÅá ÕðòÅÀ°ä òÅÃå¶ ìÚé ÕÆåÅÍ ÇÂæ¶ ìÅìÅ
ÜÆ æ¯ó·Æ ç¶ð ÔÆ ð¹Õ¶ Áå¶ ë¶ð ìÆìÆ ÁîðÜÆå Õ½ð
Á½ÜñÅ ç¶ Øð, ܯ Çêé½ñ ÇòÖ¶ ÔË, êÔ¹¿Ú¶, À°æ¶ òÆ ÕÅëÆ
ÿ×å ìÅìÅ ÜÆ çÅ Ç¿å÷Åð Õð ðÔÆ ÃÆÍ ÇÂæ¶ î¯Çð¿â¶
êÅà ÇÂÀ°ºç ç¶ ê̶îÆ òÆ ÁŶ ԯ¶ Ãé ÇÜé·» é¶ ìÅìÅ
ÜÆ éÅñ ìÚé ÕÆå¶ Áå¶ ìÅìÅ ÜÆ é¶ ÇÂé·» éÅñ ð¯êó
Ç÷ñ¶ ÇòÚ ÇÕà åð·» êÌÚÅð Ô¯ÇÂÁÅ, ìÅð¶ ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ
ÇÕà åð·» Çê³â Çê³â çÆòÅé ñÅ Õ¶ ñ¯Õ» ÇòÚ ÇüÖÆ
êÌåÆ ÜÅ×ðÈêåÅ ÇñÁ»çÆ å¶ Ô¹ä ð¯êó Ç÷ñÅ Ãí 寺
Á¼×¶ ÔËÍ ÇÜæ¶ ÇÜæ¶ òÆ ìÅìÅ ÜÆ é¶ Úðé êŶ, Ôð
æ» Ã¿×å» é¶ ÁÅåî îÅð× çÆ ÇðéÈÁñ å¶ î˺ìðÇôê
ñÂÆ À°åôÅÔ ÇòÖÅÇÂÁÅÍ Á¼×¶ ÔðÕñÆà ¶ðƶ ÇòÚ
êÔ¹¿Ú¶ ÇÜ涶 ÃðçÅð Ü×ÜÆå ÇÃ¿Ø Ü¯ ÇÕ Çê³â ÚÈó·-
Ú¼Õ, î¯×¶ Ç÷ñ¶ ç¶ Ü¿îêñ ÔéÍ ÇÂÔ ìó¶ ùñÞ¶ ԯ¶ å¶
ÇêÁÅð òÅñ¶ ê̶îÆ ÔéÍ ÇÂé·» é¶ ÁÅêäÅ êÌíÅò ç¼ÇÃÁÅ
ÇÕ ÁÅåî îÅð× ÇÂÕ Áéî¯ñ òÃå± ÔË å¶ ÇÂà ÇòÚ
ìÔ¹ å ÃÅð¶ íðî í¹ ñ ¶ Ö ¶ å¶ ÇÂÇåÔÅÃÕ Õæé» çÅ
ÃêôàÆÕðé ÇîñçÅ ÔËÍ ÇÂæ¶ ìÅìÅ ÜÆ é¶ îÅåÅ ×¹ÜðÆ
ÜÆ çÆ ôÔÅçå ìÅð¶ ìÚé ÕÆå¶ ÇÕ îÅåÅ ÜÆ îÔÅé
ï¯×Æ Ãé ÇÜé·» é¶ ×¹ðÈ å¶× ìÔÅçð ÜÆ îÔÅðÅÜ ò»×
ÔÆ åê å¶ ÃÅèéÅ ÕÆåÆ Ô¯ Â Æ ÃÆ Áå¶ À° é · » é¶
ÃÅÇÔì÷ÅÇçÁ» çÆ ôÔÆçÆ ìÅð¶ ùä Õ¶ òÅÇÔ×¹ðÈ çÅ ô¹Õð
ÕÆåÅ Áå¶ ÁÅêäÆ îð÷Æ éÅñ ÃðÆð ÇåÁÅ× ÇçåÅ
ÃÆ ÇÜà åð·» ÇÕ îÅåÅ ÜÆå¯ ÜÆ é¶ Áå¶ íÅÂÆ ÃÅÇÔì
íÅÂÆ çÇÂÁÅ ÇÃ¿Ø ÜÆ é¶ ÃðÆð çÅ ÇåÁÅ× Õð ÇçåÅ
ÃÆ å¶ À°é·» å¶ ÇÂÔ ÁòÃæÅ ã¹ÕçÆ ÃÆ -
×¹ðî¹ÇÖ ÁÅòË ÜÅÇ Çéÿ׹ÍÍ ê³éÅ - ICB
ôÅî çÅ çÆòÅé ×¹ðç¹ÁÅðÅ ÃÅÇÔì ÁËñÃìð»à¶
ÃÇÜÁÅ å¶ Ã¿×å» çÈð ç¹ðÅⶠ寺 ê¹Ü Õ¶ ×¹ðç¹ÁÅðÅ Üæ¶ é¶ ç¹êÇÔð çÅ êÌôÅçÅ ÃðçÅð çñÜÆå ÇÿØ
ÃÅÇÔì çÅ ÔÅñ êÈðÅ íÇðÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ íÅÂÆ ÃÅÇÔì ÇçÀ°ñ ç¶ ×ÌÇÔ ÇòÖ¶ ÛÇÕÁÅ å¶ ìÅìÅ ÜÆ òÆ ÇÂé·»
íÅÂÆ ñÖìÆð ÇÃ¿Ø ÜÆ é¶ ôÅî H òܶ åÕ ÒÁÅê î¹Õå ç¶ ×ÌÇÔ ÇòÖ¶ 깼ܶ ÃéÍ ÇÂÔ ÁÅê ñÅÂÆë î˺ìð ìä¶
î¯Ô¶ åÅð¶Ó ìÅð¶ ÿ×å» éÅñ êÌòÚé û޶ ÕÆå¶ Áå¶ å¶ Ô¯ð ÇÂÕ ç¯ ç¯Ãå» ù ìäÅÇÂÁÅÍ
À°êð¿å I.C@ òܶ åÕ ìÅìÅ ÜÆ é¶ êÌòÚé ÕÆå¶ ÇÕ
À°êð¿å ìÇðÜ à˺âð ì¶à ôÅê, òÅñéËà ×ð¯ò
ÇÜò¶º èÅé» çÆ Ö¶åÆ êÅäÆ å¯º ì×Ëð Ã¹Õ Ü»çÆ ÔË ÇÂö
ÇòÖ¶, ì¶ÕðÆ ôÅê ÇòÚ Úðé êŶ, ÇÂà ê̶îÆ Ãðòä
åð·» ×¹ðÇüÖÆ ÔË, ܶ ÇÂÃù ÃÇåÃ¿× ðÈêÆ êÅäÆ éÅ
ÇÃ¿Ø ìÇð¿× é¶ ìÔ¹å ôðèÅ ÇòÖÅÂÆ å¶ ìÅìÅ ÜÆ çÅ
Çîñ¶ å» ÇÂÔ Ã°Õ Ü»çÆ ÔËÍ Ã¹Õç¶ò î¹éÆ ÜÆ ìÅð¶
ÁôÆðòÅç êÌÅêå ÕÆåÅÍ ë¶ð ÃðçÅð ñÛîä ÇÿØ
ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ ÇÕà åð·» À°é·» ù ÇêÛñ¶ A@A Üéî» çÅ
Ô¹¿âñ, ï±ìÅÇÃàÆ òÅÇñÁ» ç¶ ×ÌÇÔ ÇòÖ¶ ê¹Ü¶Í ÇÂæ¶ ìÅìÅ
Ç×ÁÅé ÃÆ å¶ Û¯àÆ À°îð ÇòÚ í×åÆ Õðé Úñ ê¶
ÜÆ é¶ àÅÂÆî Á˺â Ãê¶Ã ìÅð¶ êÌòÚé ÕÆå¶ Áå¶ ÔÀ°îË
ÃÆÍ ÇÂà ç¶ÔÆ ÇòÚ ÔÆ íÜé ì¿ç×Æ ÕðÕ¶ êÈðÅ ñÅí
å¼å, éÅî å¼å å¶ îÅÇÂÁÅ å¼å ܯ ÁéðìÚéÆ ÔË, ìÅð¶
ñËäÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË ë¶ð êåÅ éÔÄ ÇÕæ¶ Üéî Çîñ¶Í ÇÂÃ
ç¼ÇÃÁÅÍ êÌÇÕðåÆ ç¶ Çå¿é ×¹ä» ç¶ Ã¿å°ñé Çò×óé
êÌæÅÇ î¹ðÅçÅìÅç òÅñ¶ î¯ÔéñÅñ çÆ Ã¼ÚÆ òÅðåÅ
éÅñ creation Ô¹¿çÆ ÔË å¶ Çì× ìËº× Ô¯ÇÂÁÅÍ âÅÕàð
ùäÅÂÆ ÇÕ ÇÕò¶º ÇÂÕ Ã¶á îð Õ¶ çÈܶ æ» ÇÂÕ ×ðÆì
ÃàÆëé çÆ ÇæÀ±ðÆ Áå¶ ÇîÇæÁÅ Ç×ÁÅé å¶ å¼å
îÅÃàð ç¶ Øð êËçÅ Ô¯ Ç×ÁÅ ÃÆÍ ÇÂà ÃðÆð ÇòÚ ÔÆ
Ç×ÁÅé ìÅð¶ ç¼ÇÃÁÅ Áå¶ ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ ç¶ ÇÂé·» ìÚé»
òÅÇÔ×¹ðÈ çÅ òÅÃÅ ÔË -
çÅ ÃÅð ç¼ÇÃÁÅ -
ÕÅÇÂÁÅ é×ð¹ é×ð ×ó Á³çÇð¨
ÇÕå¹ ÇÕå° ÇìÇè Ü×¹ À°êÜË ê¹ðÖÅ
ÃÅÚÅ òÅÃÅ ê¹Çð ××é§çÇð¨ ê³éÅ - A@CC
ÇÕå° ÇÕå° ç¹ÇÖ ÇìéÇà ÜÅÂƨ
é½ çðòÅ÷¶ ì¿ç ÕðÕ¶ çÃò¶º ç¹ÁÅð ðÅÔÄ êÌî¶ôð ÔÀ°îË ÇòÇÚ Ü×¹ À°êÜË ê¹ðÖÅ
ç¶ çðôé ÕðÕ¶ ÜÆòé çÆ ÃëñåÅ êÌÅêå Ô¯ Ü»çÆ éÅÇî ÇòÃÇðÁË ç¹Ö¹ êÅÂƨ ê¿éÅ - IDF
ÔËÍ ÇÂÔ ÃìÇç ùðÇå çÅ îÅð× ÔËÍ Ã¿×å ù ÃéÔ¯÷¶
ÇÂà 寺 ìÅÁç ÃðçÅð ܹÇ׿çð ÇÃ¿Ø ÇéÜð,
òÅÇñÁ» çÆ åð·» Á³ÇîÌå ò¶ñ¶ éÅî Üêä òÅÃå¶ ÇÕÔÅ
ÃðçÅð ìñç¶ò ÇÃ¿Ø ÃðÅ ç¶ ×ÌÇÔ ÇòÖ¶ Ô¹¿ç¶ ԯ¶ ÃðçÅð
ÇÕ òÅÇÔ×¹ðÈ î³åð çÅ ÜÅê ÇÕà åð·» ÕðéÅ ÚÅÔÆçÅ
ÔðíÜé ÇÃ¿Ø Ã¿èÈ ç¶ ×ÌÇÔ ÇòÖ¶ ê¹Ü¶Í ÇÂé·» é¶ ÇêÁÅð
ÔË Áå¶ Ã¿×å 寺 ÇÂà çÆ êÌËÕÇàà ÕðòÅÂÆÍ ìÅìÅ ÜÆ
éÅñ ÜÆ ÁÅÇÂÁ» ÁÅÇÖÁÅ Áå¶ ñÅÂÆë î˺ìð òÆ ìä¶Í
é¶ Ö¹ç ÁÅê êÌçðôé (domonstration) ÕðÕ¶ ÿ×å
ù öè ÇçåÆ Áå¶ ç¼ÇÃÁÅ ÇÕ ÇÂà çÆ ÃÅèéÅ Õðé LLLLLLL
éÅñ Ô½ñÆ Ô½ñÆ, öòÅ ÇÃîðé å¶ ÁÅåî îÅð× ç¶ ðÃå¶
À°å¶ ÚñÇçÁ» ÇÂà çÆ Ã¯ÞÆ Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ
AC ëðòðÆ ù Á³ÇîÌå ò¶ñ¶ ÃÌÆ ÁÅÃÅ ÜÆ çÆ òÅð ðåòÅóÅ ÃÅÇÔì ÇòÖ¶ îÔ»ê¹ðô» ç¶
çÅ ÕÆðåé ÃðçÅð ùðÜÆå ÇÃ¿Ø çÈñ ܯ ÇÕ ÇðÚî³â
ðÇÔ¿ç¶ Ôé, ç¶ ×ÌÇÔ ÇòÖ¶ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÂÔ ÁÅåî îÅð× ç¶
çÆòÅé» çÅ êÌ×
¯ ðÅî
ñÅÂÆë î˺ìð Ôé, ìÔ¹å ÃÅðÆ Ã¿×å ÕÆðåé Ãðòä
Õðé òÅÃå¶ ê¹¼ÜÆ Áå¶ ç¹êÇÔð çÅ ÁÅÖðÆ çÆòÅé
×¹ðç¹ÁÅðÅ ÁËñÃìð»à¶ ÇòÖ¶ íÅÂÆ ÃÅÇÔì íÅÂÆ ñÖìÆð ÁËåòÅð - - D, AA, AH, BE ëðòðÆÍ
ÇÃ¿Ø ÜÆ é¶ ñ×ÅÇÂÁÅ ÇÜà ÇòÚ ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ íÅÂÆ
êÈðéîÅôÆ - H ëðòðÆ, Ççé òÆðòÅðÍ
ØéÂÆÁÅ ÜÆ ìÅð¶ å¶ êÈðé ÃÇå×¹ðÈ ÇéðòËð ÇéðÅñ¶ ìÅð¶
òÇÖÁÅé ÕÆåÅÍ Õ°Þ ð¹Þ¶ÇòÁ» ÕÅðé ìÅìÅ ÜÆ ÇÂæ¶
ÿ×ð»ç - AB ëðòðÆ, Ççé ïîòÅðÍ
êÔ¿¹Ú éÔÄ ÃÕ¶ ÃéÍ ÇÂæ¶ ìÔ¹å ÷¯ð çÆ ìÅÇðô êË ðÔÆ
ÃÆÍ ÃðçÅð ìñìÆð ÇÃ¿Ø ÖÅÖ ÇÂà ׹ðç¹ÁÅðÅ ÃÅÇÔì (Ãî» ç¹êÇÔð AB òܶ 寺 ôÅî D.@@ òܶ å¼Õ)
ç¶ êÌèÅé Ôé ܯ ÇÕ ÁÅåî îÅð× ç¶ ñÅÂÆë î˺ìð Ôé
Áå¶ ÇÂé·» é¶ ìÔ¹å ÃÇÔï¯× ç¶ Õ¶ ÁÅåî îÅð× ç¶ Á³ÇîÌå ÿÚÅð - Ôð¶Õ êÈðéîÅôÆ ù ×¹ðçòÅðÅ ÂÆôð
ÕÂÆ î˺ìð ìäòŶ å¶ Ã¿×å ù î˺ìð ìäé ñÂÆ
ê̶ÇðÁÅÍ ÇÂÔ ìÔ¹å ÔÆ ÇêÁÅð òÅñ¶ ×¹ðÇüÖÆ ÜÆòé êÌÕÅô, ðåòÅóÅ ÃÅÇÔì ÇòÖ¶ Ççé ç¶ AA.@@ òܶ
òÅñ¶ ê̶îÆ Ôé å¶ ÃéÆò¶ñ ç¶ çÆòÅé» å¶ Ôð ð¯÷
ÔÅ÷ðÆ íðç¶ ðÔ¶ ÃéÍ Ô¹¿çÅ ÔËÍ

ÒÁÅåî îÅð×Ó, ëðòðÆ, B@@A

63