You are on page 1of 127

Netcad 5.

0 GIS
Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarı yapılmadan değiştirilebilir ve Ulusal Cad ve GIS
Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adına verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşımaz.

Bu belgede açıklanan yazılım bir lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesine tabidir. Bu


yazılım lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesinde açıklanan amaçlar dışında herhangi bir
ortama kopyalanması yasalara aykırıdır.

 Copyright Netcad Mühendislik Bilgisayar Tic.Ltd. Şti. 1999

Bütün Hakları Saklıdır. Telif hakkı kanunları çerçevesinde izin verilen haller dışında,
önceden yazılı izin alınmaksızın çoğaltılması, uyarlanması ve tercüme edilmesi yasaktır.

Birinci baskı : OCAK 2004

Basıldığı Yer : Ankara

Dokümanda Bulunan İlgili Modüllerin Versiyonları :

Netcad Anamodül Cad & GIS : 5.0

Revizyon Tarihi : 21.06.2005

Revizyon No : 002

Hazırlayan: RE

www.netcad.com.tr
teknik@netcad.com.tr

Dökümanla ilgili öneri ve istekleriniz için ;

bilgi@netcad.com.tr

Netcad 5.0 GIS 2


İÇİNDEKİLER

1. GIS İŞLEM ADIMLARI .................................................................... 5


2. BAĞLANTI YÖNETİCİSİ.................................................................. 5
2.1 Bağlantı Yöneticisi İle Neler Yapılabilir? ..................................... 5
2.2 Bağlantı Yöneticisi İle Hangi Veritabanlarına Bağlanılır? ............ 6
3. VERİTABANI .................................................................................. 6
3.1 Veritabanı Türleri ............................................................................7
3.1.1 MS Access ...................................................................................7
3.1.2 Oracle ........................................................................................7
3.1.3 MySQL........................................................................................7
3.1.4 IBM DB2 .....................................................................................7
3.1.5 MS SQL Server ............................................................................7
3.1.6 PostgreSQL .................................................................................8
4. VERİTABANI OLUŞTURMA.............................................................. 8
4.1 Tablo Ayarlarının Yapılması ..............................................................8
4.2 Yeni Veritabanı Oluşturma................................................................9
4.3 Yeni Tablo Oluşturma .................................................................... 11
4.4 Bağlantı Yöneticisinde Bağlantı Tanımları Kısmında Yapılacak
Düzenlemeler ....................................................................................... 17
4.4.1 Bağlantılar Üzerinde Yapılan Ayarlamalar ...................................... 17
4.4.2 Oluşturmuş Olduğumuz Bağlantı Üzerinde Yapılacak Ayarlamalar ..... 18
4.4.3 Veritanında Oluşturulan Bütün Tablolar Üzerinde Yapılacak Ayarlamalar
20
4.4.4 Tek Tek Tablolar Üzerinde Yapılacak Ayarlamalar ........................... 20
4.5 Sınıf Tanımlama............................................................................ 21
4.6 Look-Up Table Tanımlama.............................................................. 22
4.7 Tablolar Arasında İlişki Tanımlama .................................................. 23
5. RASTER REGİSTER İŞLEMİ (DÖNÜŞÜM)....................................... 25
5.1 En Az Dört Nokta Verilerek Dönüşüm Yapmak ............................... 25
6. SAYISALLAŞTIRMA SİHİRBAZININ KULLANIMI........................... 30
7. GRAFİK VERİLER ÜZERİNDE YAPILACAK TOPOLOJİK
DÜZENLEMELER ................................................................................... 33
8. NCZ OBJELER İÇİN VERİTABANI TANIMLAMA.............................. 36
9. GRAFİK OBJELERİ OLUŞTURULAN VERİTABANI İLE
İLİŞKİLENDİRME ................................................................................. 39
9.1 GIS İlişki Sihirbazı Kullanılarak Veritabanına Aktarım İşleminin
Gerçekleştirilmesi ................................................................................ 41
9.2 Obje Değerleriyle Veritabanı Bilgilerinin Doldurulması........................ 44
9.3 Veritabanı Tabloları Üzerinde Yapılacak İşlemler...................... 46
9.3.1 Sakla........................................................................................ 46
9.3.2 Özellikler................................................................................... 46
10. FARKLI FORMATLARDA GELEN GRAFİK OBJELERE VERİTABANI
BAĞLANTISI KURULMASI..................................................................... 47
11. PARSEL BİLGİLERİNİN VERİTABANINA AKTARILMASI ............. 48
12. BİNA BİLGİLERİNİN VERİTABANINA AKTARILMASI ................. 55
13. ELEKTRİK DİREKLERİNE AİT BİLGİLERİNİN VERİTABANINA
AKTARILMASI ...................................................................................... 57
14. SU HATLARINA AİT BİLGİLERİNİN VERİTABANINA AKTARILMASI
60

Netcad 5.0 GIS 3


15. VERİTABANI TABLOLARINDA YAPILABİLECEK SORGULAMALAR61
15.1 Bul ............................................................................................ 62
15.2 Obje Seç ................................................................................... 62
15.3 Seçime Git................................................................................. 64
15.4 Etiket ........................................................................................ 65
15.5 Filtrele ...................................................................................... 66
15.6 Grafikle İlişkilendir ................................................................... 72
16. BAĞLANTI YÖNETİCİSİ ÜZERİNDEN RAPOR ALMA İŞLEMİ........ 73
16.1 Rapor Şablonunun Hazırlanması (Excel’de) .............................. 73
16.2 Bağlantı Yöneticisinde Yapılması Gereken Ayarlamalar ............ 74
16.3 Bağlantı Yöneticisinden Rapor Alınması.................................... 75
16.4 Ana Tabloya Bağlı Detay Tablo Bilgilerinin Raporda Çıkmasının
Sağlanması .......................................................................................... 77
17. NETCAD SPATIAL OBJELERİ OLUŞTURMA (NCZ) ....................... 81
18. FARKLI VERİ TÜRLERİNİ OKUMA .............................................. 85
19. SAYISALLAŞTIRMA İLE SPATIAL OBJE OLUŞTURMA ................ 87
20. SPATIAL VERİLER ÜZERİNDE İŞLEMLER ................................... 88
20.1 Kolon İşlemleri ......................................................................... 88
20.2 Filtreleme İşlemleri .................................................................. 91
20.3 Spatial Verileri Düzenleme........................................................ 93
21. SQL SORGULAMALAR ................................................................ 97
21.1 Tek Tablo İle Sorgulama ........................................................... 97
21.2 Çoklu Tablo İle Sorgulama ...................................................... 100
22. ANALİZLER ............................................................................. 102
22.1 Overlay Analizi........................................................................ 102
22.2 Tampon Bölge Tanımlama....................................................... 103
23. REFERANS YÖNETİCİSİ................... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.
23.1 Referans Yöneticisiyle Neler Yapılabilir?Hata! Yer işareti
tanımlanmamış.
23.2 Spatial Veri Katmanlarının Referans Yöneticisinde
Görüntülenmesi ......................................... Hata! Yer işareti tanımlanmamış.
23.3 Spatial Referanslardan Tematik Harita ÜretilmesiHata! Yer işareti
tanımlanmamış.
23.4 Tematik Haritalardan Lejant YapılmasıHata! Yer işareti
tanımlanmamış.
23.5 Spatial Referanslardan Sayısal Aralığa Göre Tematik Harita
Üretilmesi .......................................................................................... 104
23.6 Spatial Referanslardan Pasta ve Bar Grafik Üretilmesi............ 107
23.7 Spatial Referansların Semboloji ve Lejant Gibi Görüntüleme
Özelliklerinin .XML Dosyaları Olarak Kaydedilmesi............................. 111
23.8 Spatial Referanslardan Yoğunluk Haritası Üretilmesi .............. 112
23.9 Spatial Referansların Semboloji ve Lejant Gibi Görüntüleme
Özelliklerinin .XML Dosyalarından Yüklenmesi ................................... 114
23.10 Spatial Referanslara Veri Tabanından Dinamik Semboloji
Atanması............................................................................................ 116
23.11 Spatial Referanslara Veri Tabanından Dinamik Etiket Atanması
118
24. RAPOR ALMA İŞLEMLERİ ........................................................ 121

Netcad 5.0 GIS 4


1. GIS İŞLEM ADIMLARI

Amaç:
Bir GIS Projesi gerçekleştirilebilmesi için yapılması gereken işlem
adımlarının anlatıldığı; Raster Paftaların Sayısallaştırılması, NETCAD
ortamında hazırlanmış Haritaların GIS ortamına nasıl aktarıldığı;
DXF,TAB,SHAPE vb. diğer formatlarda hazırlanan çizimlerin NETCAD
ortamına aktarılarak, GIS özelliklerinin nasıl kazandırıldığı; Ayrıca
veritabanı üzerinde yapılabilecek işlemler; Sorgulama, Raporlama, Tematik
Haritalama işlemlerinin nasıl yapıldığı anlatılmıştır.

Kapsam:
Bağlantı Yöneticisinde Veritabanı Tanımlanması
Sayısallaştırma Sihirbazının Kullanımı
NCZ Objelerinin Veritabanına Bağlanması
Diğer Formatlardan Veri Aktarımı
Veritabanı Üzerinde Yapılacak Sorgulamalar
Bağlantı Yöneticisinden Rapor Alma

2. BAĞLANTI YÖNETİCİSİ

Bağlantı yöneticisi, Farklı veritabanı dosyalarına bağlanmayı sağlayan,


veritabanı tabloları üzerinde yapılabilecek her türlü işlemin
gerçekleştirilebileceği (Ekleme , Silme, Güncelleme, Sorgulama, Raporlama
vb.) bir uygulamadır.

2.1 Bağlantı Yöneticisi İle Neler Yapılabilir?

Netcad’de oluşturulmuş grafik objeler üzerinde yapılacak tüm


değişikliklerin veritabanında güncellenmesini sağlar.
1. Yeni oluşturulan grafik objeler için veritabanında kayıt açılmasını
sağlar. Silinen objenin veritabanı kaydınında silinmesini sağlar.
2. Netcad ortamında oluşturulan tüm grafik objeler için veritabanı
bağlantısı kurulabilmesini sağlar.

Netcad 5.0 GIS 5


3. Bağlantı Yöneticisinde sorgulanan veritabanı kayıtlarının grafik
karşılıklarına Netcad ekranından ulaşılabilir. Ana tabloya bağlı detay
tablolara ulaşılabilir, tümünde düzenleme yapılabilir.
4. Bağlantı yöneticisi grafik objelerin veritabanı ile dinamik bağlantılı
olmasını sağlar. (Grafik objelerde yapılan editlemeler anında
veritabanında güncellenir).
5. Veritabanı tabloları üzerinde zengin filtreleme ve SQL sorgulama
olanakları bulunmaktadır.
6. Grafik Objelere ait hertürlü multimedya tipi veriyi, veritabanında
tutabilme ve görüntüleme (imaj, video, ses kaydı vb..) olanağı sağlar.

2.2 Bağlantı Yöneticisi İle Hangi Veritabanlarına


Bağlanılır?

Sözel ve Grafik veri, veri tabanında;


• Access,
• Oracle,
• MySQL,
• IBM DB2,
• Microsoft SQL Server,
• PostgreSQL,
• Sybase
• Informix
ve diğerleri üzerinde olabilir.
3. VERİTABANI

Veritabanı, varlıklara ilişkin verilerden oluşan, gereksiz yinelemeden


arınmış, doğruluğu, tutarlılığı, gizliliği ve güvenliği sağlanmış verilerin
depolanıp, güncelleşmesini ve erişilmesini sağlayan bir veri kümeleri
topluluğudur.

Veritabanı sisteminin faydaları şöyle sıralanabilir:


• Veri tekrarının olmaması
• Verilerin tutarlı olması
• Veri Paylaşımının tutarlı olması
• Tek tip güvenlik
• Verilerin uygulama programlarından bağımsız olması
Netcad 5.0 GIS 6
• Verilerin ilişkilendirilebilmesi
• Uygulama programı geliştirme
• Verilere erişim hızının yüksek olması
• Veritabanının geliştirilebilir olması
• Uluslar arası standartların kullanımı
3.1 Veritabanı Türleri
3.1.1 MS Access
• Microsoft Office ürünüdür.
• Küçük ölçekli uygulamalar içindir.
• Tablo başına 2 GB a kadar veri depolayabilir.
• Aynı anda 255 bağlantıya izin verebilir.
• Linux/MAC sistemlerinde kullanılamaz.
• “Transaction locking” özelliğine sahiptir, ancak “trigger” ve “stored
procedure” özelliklerine sahip değildir.
3.1.2 Oracle
• Oracle, Inc.
• Güçlü ve güvenilir bir veritabanıdır.
• Windows, Unix, Linux sistemlerinde çalışır.
• Oracle, sınırsız sayıda tabloları desteklemektedir
3.1.3 MySQL
• MySQL Inc.
• Windows, Linux, OS/2,Solaris, AIX vb sistemlerde çalışmaktadır.
• “Trigger” ve “stored procedure” özelliklerine sahiptir, ancak
“Transaction locking” özelliği bulunmamaktadır.
• Tablo başına 2 GB veri depolayabilir.

3.1.4 IBM DB2

• IBM
• Access ve MySQL e göre daha performanslıdır.
• *nix ve Windows üzerinde çalışabilir.
• Transaction locking”, “trigger” ve “stored procedure” özelliklerine
sahiptir.
3.1.5 MS SQL Server
• Microsoft
Netcad 5.0 GIS 7
• Sadece Windows üzerinde çalışabilir.
• Kullanımı kolaydır, güvenilirdir ve işlem gücü yüksektir.
• Tablo başına 4 TB veri depolayabilmektedir.
• ”Transaction locking”, “trigger” ve “stored procedure” özelliklerine
sahiptir.
3.1.6 PostgreSQL
• PostgreSQL Global Development Group
• Linux, Unix, BSD, Windows, AIX vb. sistemlerde çalışabilir.
• Ücretsiz, akademik bir veritabanıdır.
• Çok güçlü işlem yapısı vardır.
• Veri güvenliği ön plandadır
• Tablo başına 64 TB veri tutabilme özelliği vardır.
• “Transaction locking”, “trigger” ve “stored procedure” özelliklerine
sahiptir.
4. VERİTABANI OLUŞTURMA
4.1 Tablo Ayarlarının Yapılması

NETCAD\Araçlar menüsü altındaki Bağlantı Yöneticisi işlemine girilir.


Ekrana gelen Bağlantılar komutu üzerinde sağ tuşla gelen Özellikler
komutu seçilir.

Bağlantı Yöneticisi Özellikleri penceresinden Tablo kısmı seçildiğinde


oluşturulacak Tablo üzerinde yapılacak bazı ayarların olduğu pencere açılır.
Tablonun Salt Okunur olup olmayacağı belirlenebilir. Grafik karşılığı
olmayan kayıtların tabloda görüntülenmesi Bağlantısız Kayıtları Göster
komutuyla sağlanabilir. Tabloda yeralan kayıtların istenilen Yazı Fontunda
Netcad 5.0 GIS 8
görüntülenmesi sağlanır.Renk Ayarları Kısmından Seçilen
Kayıtların,Bağlantısız Kayıtların ve Seçilen Objelerin Rengi ayarlanabilir.

Bağlantı Yöneticisi Özellikleri


penceresinde Görüntü kısmına
girdiğimizde Görüntü
Özellikleri bölümünde Adı
olarak Tablo Adının ve/veya
Gösterim Adının gözükmesi
ayarlanabilir.Yazı Fontu olarak
istediğimizi seçebiliriz.

Kolonlar kısmında Ondalık


sayılar bölümünden Ondalık
Simgesi ve Ondalıktan sonraki
basamak sayısı değeri
girilebilir.Tarih ve Saat
bölümünden ise Tarih Ayracı
ve Tarih Biçemi ayarlanabilir.

4.2 Yeni Veritabanı Oluşturma


NETCAD\Araçlar menüsü altındaki Bağlantı Yöneticisini seçiniz. Açılan
Bağlantı Yöneticisi ekranında mouse sağ tuşuyla gelen Veritabanı Oluştur
işlemine giriniz.

Netcad 5.0 GIS 9


Yeni veritabanı yaratmak istiyorum seçeneğini işaretleyerek altındaki
combo kutucuğundan Access 5.0 dosyasını seçerek Sonraki butonuna
tıklayınız. (Oluşturulacak access dosyası için kullanılan ofis programına
göre veritabanının türü seçilir.)

• Access 5.0 = MS Office 2000 ve sonraki versiyonlar.


• Access 5.0 = MS Office 97

Açılan Veritabanı Sihirbazı penceresinde Dosya İsmi kısmına yandaki


butonuna tıklayarak ilgili dizini seçip klasörünüzü gösterdikten sonra Dosya
adını yazınız.Bağlantı Adı bölümüne de Oluşturduğunuz veritabanı
Bağlantısı için bir isim veriniz. Burada verilecek Bağlantı İsmi değişkendir.
Aynı veritabanı için farklı bağlantı isimleri kullanılabilir. Farklı
veritabanlarına bağlanabilmek için Bağlantı Ekle komutu kullanılmalıdır.

Sonraki butonuna tıklayarak veritabanının tanımlandığına ait aşağıdaki


ekran görüntüsüne ulaşabilirsiniz. Bitir butonuna tıkladığınızda NETCAD
“NCSPATINFO” tablosu yaratıldı mesajını Tamam ile geçtiğinizde

Netcad 5.0 GIS 10


Bağlantı Yöneticisinde EGITIM isimli Bağlantınızın oluştuğunu
görebilirsiniz.

NCSPATINFO tablosunda veritabanı tablolarının yapısıyla ilgili bilgiler


tutulmaktadır.

4.3 Yeni Tablo Oluşturma


Bağlantı Yöneticisine eklenen EGITIM isimli bağlantınızın altındaki
Tablolar kısmı üzerinde mouse sağ tuşuyla açılan Yeni Tablo butonuna
tıklayınız.

Netcad 5.0 GIS 11


Ekrana gelen Tablo Editöründeki boş kısımda sağ tuşla gelen Kolon Ekle
işlemiyle oluşturacağımız tabloya istediğimiz kolonları tanımlayabiliriz.

Kolon Ekle işlemine girdiğimizde açılan pencereye Kolon Adı, Kolon Tipi
bilgilerine girmemiz gerekir.Tablomuzda oluşturacağımız her kolon için
Kolon Ekle işlemiyle bilgileri girmemiz gerekir.
Xml Tablo Şablonu Olarak Sakla işlemiyle oluşturulan tablomuz Xml
şablon olarak kaydedilebilir.Xml şablon dosyası
NETCAD\TOOLS\TABLEDEF dizini içerisinde verdiğiniz isimde

Netcad 5.0 GIS 12


kaydedilir.Aynı yapıda yeniden tablo oluşturmak istenildiğinde bu Xml
şablon Xml Tablo Şablonu Yükle işlemiyle yüklenebilir.
Xml Tablo Şablonu Sil işlemiylede oluşturulan Xml tablo Şablonunuz
silinebilir.

Kolon Tipleri
• Alfa Nümerik : Verileri karakterlerden ve içinde sembollerden
oluşan tablo alanları için seçilir.
• Tamsayı: Verileri tamsayıdan oluşan tablo alanları için seçilir.
• Mantıksal: 1&0 Var&Yok Evet&Hayır gibi mantıksal değerler
için seçilir
• Reel Sayı: Ondalık sayı olan tablo alanı için kullanılır.
• Tarih: Verileri tarih olan tablo alanları için kullanılır.
• Tarih ve Saat: Verisinde saat değeri de olan tablo alanı için
seçilir.
• Blob: Tablo alanında resim, dosya vs. gösterilmesi isteniyorsa
seçilir. Örneğin; binaların cephe fotoğrafları tablo içinde ilişkili
obje ile birlikte gösterilebilir.
• Not: Max. 240 karaktere sahip text dosyalarının ya da
açıklamaların kullanılacağı tablo alanlarında kullanılır.

Netcad 5.0 GIS 13


Anahtarlar kısmında fare sağ tuşuna basın. Anahtar Ekle ile Index Tanımla
menüsüne geçin. MAHALLE_KODU kolonunu seçin ve ok ile sağ tarafa atın
Tamam ile index oluşturma işlemini bitirin.

Primary Key
Tablodaki bir kaydı diğer tüm kayıtlardan ayırmak için kullandığımız
bileşene, primary key adı verilir. Primary key, o kaydı “unique” yapar.
Oluşturacağımız Ana tablomuzu detay tablolarla ilişkilendirmek istersek
Ana tablomuzda primary key tanımlamamız gerekir

Tablo Editörü sayfasına da tamamla geçtikten sonra çıkan Tablo Adı


penceresine oluşturmuş olduğumuz tablonun ismini vererek işlemi bitiririz.

Netcad 5.0 GIS 14


Bağlantı yöneticisinde Mahalle isimli tablomuzun oluşmuş olduğunu
görebiliriz.

Aynı işlem adımlarını takip ederek Parsel, Bina, Daire, Elektrik Direkleri
ve Su Hatlarıyla ilgili tablolarımızıda oluşturabiliriz.

Parsel Bilgileri Tablosu:

Netcad 5.0 GIS 15


Bina Bilgileri Tablosu:

Daire Bilgileri Tablosu:

Elektrik Direkleri Tablosu:

Netcad 5.0 GIS 16


Su Hattı Bilgileri Tablosu:

Netcad\Örnekler\GIS\PROJE1 dizini
içindeki EGITIM1.mdb dosyasını
yükleyiniz. Oluşturulan tüm tabloların
EGITIM isimli bağlantımızın altında
listelendiği görülecektir.

4.4 Bağlantı Yöneticisinde Bağlantı Tanımları


Kısmında Yapılacak Düzenlemeler
4.4.1 Bağlantılar Üzerinde Yapılan Ayarlamalar
Bağlantı Tanımları kısmında Bağlantılar üzerinde sağ tuşla açılan
menüden;
Bağlantı Ekle komutuyla daha önceden oluşturmuş olduğumuz veritabanına
veya Farklı veritabanlarında oluşturulmuş dosyalara bağlanılabilir.
Dosya komutuyla gelen Sakla işlemiyle Bağlantı Yöneticisinde tanımlanmış
olan veritabanı dosyalarımızı .NCM uzantılı olarak kaydedebiliriz.Yükle
işlemiylede bu dosyamızı yükleyebiliriz.
Veritabanı Oluştur işlemi daha önceki bölümde anlatıldığı şekilde sıfırdan
access ortamında veritabanı oluşturmamızı sağlar.

Netcad 5.0 GIS 17


Özellikler bölümüne girildiğinde açılan Bağlantı Yöneticisi Özellikleri
penceresinden
Genel kısmından Rapor şablonlarının olduğu dizin gösterilir.
Görüntü kısmında görüntü özellikleriyle ilgili ayarlar yapılır.
Tablo kısmında tablo seçenekleri ve kayıtların gösterim rengiyle ilgili
ayarlar yapılır.
Obje İzleme kısmında objenin izleme rengi ve yaklaşma katsayısı
verilebilir.
Kolonlar kısmında ondalık sayıların gösterim şekli ve tarih ve saat
ifadelerinin biçimi ayarlanabilir.
WEB kısmında webe gönderilecek maksimum kayıt sayısı belirlenir.

4.4.2 Oluşturmuş Olduğumuz Bağlantı Üzerinde


Yapılacak Ayarlamalar

Netcad 5.0 GIS 18


Bağlan komutuyla veritabanına
bağlanılır.Özellikle grafikle bağlantılı
veritabanlarının bilgisayardaki yerleri
(farklı bir dizine kopyalandığında)
değiştirildiğinde yeni dizin yeri
gösterildikten sonra bu komut kullanarak
veritabanı bağlantısının yeniden
kurulması sağlanabilir.
Bağlantıyı Kes komutuyla veritabanı
bağlantısı kesilebilir.
Aktif seçeneği veritabanı bağlantısının
aktif olduğunu gösterir.
Güncelle veritabanında yapılan
değişiklikler (kayıt ekleme,silme vb.)
görüntülenmek istendiğinde bu komut
kullanılır.
Şablon Olarak kaydet veritabanında tutulan tüm tabloların yapılarını XML
şablon olarak kaydeder.Şablon olarak kaydedilen bu dosyanın yüklenmesi
için Bağlantılar\Veritabanı Oluştur işlemine girilerek Şablon Göstermek
İstiyorum kısmı işaretlenir ve XML şablon olarak kaydedilen dosyanın yeri
gösterilir.
Sil veritabanıyla olan bağlantıyı siler.

Özellikler kısmına girildiğinde


açılan Bağlantı Özellikleri
penceresinden Bağlantı İsmi
değiştirilebilir, Bağlantı Komutu
karşısındaki butonuna tıklayarak
Veri Bağlantısı Özellikleriyle ilgili
ayarlar yapılabilir, Veritabanı Tipi
seçilen veritabanını gösterir.

Netcad 5.0 GIS 19


4.4.3 Veritanında Oluşturulan Bütün Tablolar
Üzerinde Yapılacak Ayarlamalar
Sadece Tabloları Göster komutuyla
ekranda tabloların isimleri
görüntülenir.Tablodaki kolonlar
gösterilmez.
Yeni Tablo veritabanında tablo
oluşturmaya yarar.
Gizli tabloları Aç gizli olarak
tanımlanmış ekranda görüntülenmeyen
tabloların gösteriminde kullanılır.

4.4.4 Tek Tek Tablolar Üzerinde Yapılacak


Ayarlamalar
Herhangi bir tablo üzerinde sağ tuşla açılan
pencereden;
Güncelle komutuyla yapılan değişikliklerin
veritabanına yansıtılması sağlanır.
Rapor Al oluşturulan rapor şablonuna tüm
kayıtların raporunun alınmasında kullanılır.
Gizle komutuyla tablonun Bağlantıların
altında görüntülenmesi engellenebilir.
Tablolar\Gizli Tabloları Aç komutuyla
gizlenen tablolar görüntülenebilir.
Özellikler komutuyla tablonun kayıtlarıyla
birlikte görüntülenmesi sağlanır.
Yeniden Yapılandır işlemiyle tablomuzda oluşturmuş olduğumuz kolonlar
üzerinde değişiklik yapılabilir. (Kolon adı, Kolon Tipi, Uzunluğu,
Güncelleme Kodu) Kolon eklenebilir veya oluşturulan kolonlar
silinebilir.Yeni anahtar tanımlanabilir,mevcut anahtar silinebilir.

Netcad 5.0 GIS 20


4.5 Sınıf Tanımlama

Veritabanı tablosunda bulunan birincil anahtar sütunu ile grafik verilere ait
"GIS bağlantı anahtarı" arasındaki ilişkiyi kurabilmek için, grafik objeye ait
"sınıf" bilgisinin veritabanına tanıtılması işlemidir. Bu şelilde grafik verilere
ait bilgilerin hangi tabloya kaydedileceği belirlenir. Mahalle tablosundaki
Mahalle_Kodu kolonunun üzerinde mouse sağ tuşuna tıklayarak açılan
pencerede Sınıf Ekle işlemini seçeriz.

Gelen Pencereden Sınıf Özelliklerimizi tanımlamalıyız. Sınıf özellikleri


penceresinde Sınıfın İsmi yazılır. Bu sınıf isminin obje sınıfı ile aynı olması
gerekmektedir. Açıklama bölümüne istenen tanım yapılır. Geometri tipi

• Nokta,
• Çizgi,
• Alan

dan grafik objemizin özelliğine uygun olanı seçilir. Sınıf oluşturulduktan


sonra Bağlantı yöneticisindeki Sınıf Tanımları bölümünde oluşturulan
tablonun özelliği görüntülenebilir.

Netcad 5.0 GIS 21


Netcad\Örnekler\GIS\PROJE1 dizini içindeki SINIF.NCZ dosyasını
yükleyiniz. Oluşturulan diğer tablolar içinde Sınıf isimleri tanımlandıktan
sonra Bağlantı Yöneticisi Sınıf Tanımları bölümünde listelendiklerini
görürüz.

4.6 Look-Up Table Tanımlama

LOOK-UP Tablo tanımlama işlemi kullanıcıların sıkça girmek zorunda


oldukları bazı bilgileri otomatik veritabanından ilgili kod değerine göre
aktarabilmekte kullanılan bir işlemdir.Bu sayede farklı kullanıcılar
tarafından oluşacak yazım hatalarının önüne geçilebilir aynı zamanda veri
giriş işlemleri hızlandırılabilir.

Örnek projede Bina Bilgileri Tablosundaki Mahalle Adı kolonuna daha önce
tanımlamış olduğumuz Mahalle İsimlerini yazdırmak istiyoruz.

Look-Up Table olarak tanımlayacağımız Bina Bilgileri Tablosundaki


MAHALLE_ADI kolonunun üzerinde sağ tuşla gelen Özellikler seçeneğine
giriniz.Kolon Özellikleri penceresinde Liste kısmına giriniz.
Kaynak Tablo kısmından bilginin hangi tablodan geleceğini
belirleyebilirsiniz. Kod Kolonu kısmından belirlediğiniz tablonun hangi
kolon değerine göre bilginin aktarılacağını seçebilirsiniz.
Değer Kolonu kısmına seçilen Kod Kolonuna göre bilgilerin alınacağı
kolonu seçebilirsiniz.Listeden Seç kutucuğunu işaretledikten sonra Tamam
butonu ile işlem bitirilecektir.

Netcad 5.0 GIS 22


Netcad\Örnekler\GIS\PROJE1 dizini içindeki LOOKUPTABLE.NCZ
dosyasını yükleyiniz. Look-Up Table olarak tanımladığımız kolona istenilen
bilgilerin combo kutucuğu içerisinde geldiğini görürüz.

4.7 Tablolar Arasında İlişki Tanımlama

Veritabanında ana tablomuza bağlı detay tablo bilgileride tutulabilir.Detay


tablolarda grafik karşılığı olmayan veriler tutulur. Grafik üzerinden detay
tablo bilgilerinin görüntülenebilmesi için ana tabloyla ilişki tanımlanması
gerekmektedir.Örneğimizdeki Daire Tablosu BINA’ya bağlı bir detay
tablodur. BINA tablomuzla DAIRE tablomuzu ilişkilendirebilmek için
tablolar arasında ortak bir kolon tanımlanması gerekmektedir.Bu işlem için
Bağlantı Yöneticisinde ilişki kuracağımız tablo üzerinde sağ tuşla gelen
İlişki Ekle özelliğini seçmemiz gerekir.Sonrasında gelen İlişki Özellikleri
penceresine uygun değerler girildikten sonra iki tablo arasındaki ilişki
tanımlanmış demektir.
Netcad 5.0 GIS 23
Veritabanında BINA ve DAIRE Tablolarına kayıt girildikten sonra
NETCAD/Sorgu/Obje Özellikleri Sor komutuyla herhangi bir BINA
seçtiğimizde BINA_NO kolonunun yanındaki “+” işaretine tıklayarak
ilişkili tablodan DAIRE bilgilerinin geldiğini görebiliriz.

Netcad\Örnekler\GIS\PROJE1 dizini içindeki ILISKI.NCZ dosyasını


yükleyiniz.

Netcad 5.0 GIS 24


5. RASTER REGİSTER İŞLEMİ (DÖNÜŞÜM)

Raster imajlar ile Netcad grafik ekranda çalışabilmek için koordinat


dönüşümlerinin yapılması gerekir.Bu işlem Raster/Register(Afine) ile
gerçekleşmektedir.
Dönüşüm işlemi 3 şekilde gerçekleştirilir.
1-En az dört nokta verilerek
2-Pafta köşe koordinatlarını ekrandaki pafta pindeksinden okutarak
3-Koordinatsız olarak yapılan 1-1 dönüşüm

5.1 En Az Dört Nokta Verilerek Dönüşüm Yapmak

Pafta üzerinde bulunan ve koordinatı bilinen en az dört nokta üzerinden


dönüşüm yapılır.Bu noktalar paftaların köşe
koordinatları,gridler(karelaj),poligon ya da nirengi noktaları olabilir.

1- Raster/Register (Afine) işlemine giriniz.Buradan Dosya/Yükle işlemi ile


scannerda taranmış olan paftayı yükleyiniz.

Netcad\Örnekler\GIS\PROJE1 dizini içindeki EGITIM_BAS.TIF


dosyasını yükleyiniz.

Netcad 5.0 GIS 25


2- Koordinatı verilecek olan noktaya alta bulunan (zoom) komutu ile
yaklaşınız.Zoom yapılacak noktayı belirlemek için fare ile pencerenin
1.köşesini belirleyip basılı tutarak 2.köşeye gelindiğinde fareyi bırakınız.

Altta bulunan komutunu seçip zoom yapılan noktayı gösteriniz.

Nokta gösterildiği anda Dönüşüm Koordinatları adlı bir tablo


çıkacaktır.Buradan Harita Koordinatları bölümüne noktanın gerçek
koordinatlarını yazınız.

Başka bir noktanın koordinatını yazmak için altta bulunan komutu ile
tüm rasterı görüp diğer noktaya zoom yapınız.

Üçüncü nokta seçildiğinde, o noktanın yaklaşık olarak koordinatı çıkacaktır.

Bu şekilde en az dört noktanın koordinatını giriniz.Yalnız,koordinatı girilen


noktaların birbirine mümkün olduğunca uzak olmasında fayda vardır.Çünkü
dönüşüm sonucunda oluşacak olan hata oranı bu şekilde daha iyi
belirlenecektir.

Netcad 5.0 GIS 26


Dörtten fazla nokta atılarak bunların kontrolleri de yapılabilir.

Netcad\Örnekler\GIS\PROJE1 dizini içindeki EGITIM.TIF dosyasını


yükleyiniz.

3- Pafta üzerindeki noktaların gerçek koordinat değerleri verildikten sonra


bunların dönüşüm işlemi öncesinde hata oranlarının raporu alınır.Bu rapor
doğrultusunda yeni nokta eklenir ya da çıkartılır.
Dönüşüm/Afine Dönüşüm Raporu işlemine girilince bir rapor çıkacaktır.
Bu raporda, gerçek koordinatı verilen nokta sayısı ve Toplam Hata Oranı
verilmektedir.Toplam Hata Oranında çıkan değer kadar dönüşüm hatası
olacaktır.Bu değer paftanın ölçeğine göre belirlenir.
Bunu hesaplamanın en kolay yolu şudur:

Netcad 5.0 GIS 27


Göz Yanılması * Ölçek
Göz yanılması değeri 0.2 dir.

Örneğin: 1/1000 ölçeğindeki bir paftanın toplam hata oranı 0.2 *1000= 200
mm dir.Yani 20 cm maksimum tecviz değeri olarak alınabilir.

Hata payı yüksek olan noktalar Kontrol Sonucu bölümündeki Uyuşumsuz


Nokta Arama ile bulunabilir.Burada hangi noktanın M0 değeri sıfıra en
yakın ise o nokta kaldırılır.Noktayı kaldırmak için daha önce atmış
olduğumuz ve kırmızı ile işaretli noktanın üzerinde komutu aktif iken
fare sağ tuşa basılır.

4- Dönüşüm/Afine Dönüşüm işlemi ile dönüşüm işlemi


gerçekleştirlir.İşlem sonunda aşağıdaki mesaj alınır.

Bu işlem ile pafta gerçek koordinatlarına dönüşmüş olur.Fakat dönüşüm


sonucunun saklanması gerekecektir.

5- Dosya/Raster Sakla işlemine girildiğinde Projeksiyon bilgisi


sorulacaktır.

Netcad 5.0 GIS 28


Eğer paftanın projeksiyon değeri kullanılacaksa istenilen projeksiyon ve
datum buradan seçilir.

Genelde 3 derecelik dilimler için UTM 3


(Unıversal Transvers Merkator)
projeksiyonu ve EUROPEAN
1950,Mean (3 Param) datumu
kullanılır.6 derecelik dilimler için
ise UTM 6 (Unıversal Transvers
Merkator) projeksiyonu ve EUROPEAN
1950,Mean (3 Param) datumu
kullanılabilir.

Projeksiyon ve Datum seçildikten sonra


D.O.M değeri verilir.

Herhangi bir projeksiyon bilgisi


verilmeyecekse iptal ile geçilebilir.

Projeksiyon bilgisi verildikten sonra ya da iptal ile geçildikten sonra raster


dosyanın saklanacağı isim verilir.Bu isim genelde kendi formatı üzerine
( ecw,pcx,tif,jpeg vb..) dre dosyası yapılarak saklanır.

İşlem tamamlandığında aşağıdaki mesaj alınır.

Bu mesaj Evet ile onaylanırsa Raster imaj,Netcad ekranına yüklenmiş


olacaktır.

Netcad 5.0 GIS 29


6. SAYISALLAŞTIRMA SİHİRBAZININ KULLANIMI

NETCAD\ORNEKLER\GIS\PROJE1 dizini altındaki EGITIM.DRE


dosyasını yükleyiniz.
Sayısallaştırma işlemine başlamadan önce yüklediğimiz Raster dosyanın
projeksiyonunu Projemize tanımlamamız gerekmektedir.Bu işlem için
Netcad\Proje\Özellikler kısmından Projeksiyon bölümüne gireriz.
Projeksiyon Parametreleri kısmından Projeksiyon, Datum ve Dilim
Numarası bilgilerini girdiğimizde Projemizin Projeksiyonu tanımlanmış
olur.

Netcad 5.0 GIS 30


Projemizin projeksiyon bilgisi tanımlandıktan sonra Sayısallaştırma
işlemlerine geçilebilir.Raster üzerinde sayısallaştırması gerçekleştirilecek
objelere ait veritabanı tablomuzu daha önceki bölümde oluşturmuştuk.
Araçlar\Bağlantı Yöneticisinden Sayısallaştır komutunu seçeriz.
Sayısallaştırma penceresinde sağ tuşla açılan menüden Tanım Dosyası Seç
işlemine girilir.
NETCAD\ORNEKLER\GIS\PROJE1 dizini altındaki GIS.odf dosyası
seçilir.
Burada dikkat etmemiz gereken hususlardan biri Sayısallaştırma
penceresinde sağ tuşla gelen menüdeki GIS İşlemlerinde Kullan ve GIS

Bilgilerini Düzenle seçeneklerinin işaretli olması gerekmektedir.


Sayısallaştırma penceresine PARSEL ve BINA adında tanımlanmış
objelerin geldiği görülecektir.BINA üzerinde çift tıklayarak işleme
başlayalım. Harita üzerinde bir binayı çizelim, işlemi tamamladığımızda
veritabanı bilgilerini girmemiz için bir pencere gelecektir. Bilgileri
aşağıdaki gibi girelim ve bu şekilde istediğimiz tüm binaları
sayısallaştıralım.

Netcad 5.0 GIS 31


Raster üzerindeki tüm Binaların Sayısallaştırma Sihirbazı ile
oluşturulduktan sonra aşağıdaki şekilde görülür.
NETCAD\ORNEKLER\GIS\PROJE1 dizini altındaki
SAYISALLASTIR.ncz dosyasını yükleyiniz.

Netcad 5.0 GIS 32


7. GRAFİK VERİLER ÜZERİNDE YAPILACAK
TOPOLOJİK DÜZENLEMELER

NETCAD\ORNEKLER\GIS\PROJE1 dizini altındaki MAHALLE.ncz


dosyasını yükleyiniz. Örnek verimizdeki Mahalle sınır çizgilerinin kapalı
alan olarak oluşturulmadığını görürüz.Hatlardan oluşan mahalle
sınırlarımızı Kapalı Alan haline getirmemiz gerekmektedir.

NETCAD\Proje\Yardımcı İşlemler\Proje Düzenle ekranında Çift çizgiler


bölümüne girerek hatlardan oluşan mahalle sınırlarında çift çizilen hat
çizgileri varsa bunların ayıklanması gerekir.

Netcad 5.0 GIS 33


Çıkan ekranda bize bulduğu Çift Çizgileri hangi tabakaya atacağını soran ve
ayıklanmasını istediğimiz çizgilerin hangileri olduğunu seçmemizi isteyen
bazı değişkenler sorulacaktır.Sonrasında Çift Çizgileri Ayıkla butonuna
tıkladığımızda ilgili objeleri seçmemizi ister. Ekranın sağ alt köşesindeki
Tümünü Seç ikonuna tıklanır.Sonuç ekranında bize bulduğu çift
çizgilerle ilgili bilgi verir.Tamam butonuna tıklayarak bu işlemi
bitiririz.Tabakalar bölümüne girerek Çift_Çizgi tabakasını sileriz.

Netcad 5.0 GIS 34


Örnek dosyamızdaki çift çizgileri ayıkladıktan sonra Mahalle sınırlarını
Kapalı Alana dönüştürebilmek için Araçlar\Topoloji\Alanları Otomatik
Kapat fonksiyonunu kullanmamız gerekmektedir.

Kapatılacak Alan Türünü belirlediğimiz ekrandan İç Alan özelliğini


seçtikten sonra Sonraki tuşuyla açılan pencereden yakınlık kriterini
girmemiz gerekir.Çizimdeki hatlar arasında kalan boşlukları gözönüne
alarak bu değeri verebiliriz.

Yeni Tabakanın Adını belirlediğimiz ekrana bir tabaka ismi girerek yeni
oluşacak kapalı mahalle sınırlarının bu tabakaya işlenmesini sağlarız.Bizden
kapalı alanı oluşturacak objeleri seçmemizi isteyecektir. Tümünü Seç

Netcad 5.0 GIS 35


butonuna tıklayarak ekrandaki objeleri seçtirdiğimizde hatlardan oluşan
sınırların Kapalı alan haline dönüştüğünü görürüz.

NETCAD\ORNEKLER\GIS\PROJE1 dizini altındaki


MAHALLE_KAPALI.ncz dosyasını yükleyiniz.

8. NCZ OBJELER İÇİN VERİTABANI TANIMLAMA

Netcad NCZ formatında oluşturulmuş haritalarda yer alan objelere


veritabanı bağlantısı kurmak için aşağıdaki işlem adımları takip edilecektir.

Netcad\Örnekler\GIS\PROJE1 dizini altındaki HALIHAZIR.NCZ


dosyasını yükleyiniz.

Örnek dosyamızın içerisinde Mahalle Sınırları, Parseller, Binalar, Elektrik


Direkleri,Su Hatları bulunmaktadır. Daha önceden oluşturmuş olduğumuz
veritabanıyla Bağlantı kurarak ekrandaki grafik objelerimizi veritabanımıza
aktarabiliriz. Bu işlem için öncelikle Araçlar\Bağlantı Yöneticisi
seçilmelidir. Bağlantı Yöneticisi penceresinde sağ tuşa tıklayarak Bağlantı
Ekle komutu seçilir. Aşağıdaki Veri Bağlantısı Özellikleri penceresi açılır.
Buradan butonuna tıklayarak veritabanımızın bulunduğu yer gösterilir.

Netcad 5.0 GIS 36


NetCad\Ornekler\GIS\PROJE1 içerisindeki EGITIM1.mdb dosyasını
yükleyiniz.

Veritabanı dosyamız yüklendikten sonra aşağıdaki Bağlantı Özellikleri


penceresinde Bağlantı ismi Kısmına bir isim verilerek işlem tamamlanır.
Eğer bağlantı isminde herhangi bir değişiklik yapılmayacaksa otomatik
olarak gelen seçilen veritabanı ismi Bağlantı ismi olarak kabul edilir.

Tamam butonuna tıkladığımızda oluşturmuş olduğumuz veritabanından


hangi tabloların yüklenmesini istediğimizi belirleyen aşağıdaki Tablo
Seçim penceresi ekrana gelir. İstediğimiz tüm tabloların yanındaki
kutucukları işaretleyerek tamam butonuna tıklarız.
Netcad 5.0 GIS 37
NETCAD “NCSPATINFO” tablosu yaratıldı mesajını tamam ile
geçtiğimizde Bağlantı Yöneticisinde EGITIM isimli Bağlantının oluşmuş
olduğunu görebilirsiniz.(NCSPATINFO tablosunda veritabanı tablolarının
yapısıyla ilgili bilgiler tutulmaktadır.)

Netcad 5.0 GIS 38


9. GRAFİK OBJELERİ OLUŞTURULAN VERİTABANI
İLE İLİŞKİLENDİRME

Veritabanında Mahalle Tablosuna verdiğimiz sınıf ismini Grafik Objeler


üzerindede tanımlamamız gerekir.(Veritabanı tablolarına Sınıf İsmi
tanımlanması işlemi 4.3. Sınıf Tanımlama bölümünde anlatılmıştır.) Bunun
için NETCAD ekranının altında bulunan tabakalar kısmına tıklanır.
MAHALLE tabakası seçiliyken butonuna tıklayarak Tüm Tabakaları
Kapat fonksiyonu seçilir.Bu sayede ekranda sadece MAHALLE tabakasına
çizili objelerin kaldığı görülür.

Netcad\Düzenle menüsü altındaki Toplu Obje Değiştir işlemine girilir. Bu


işlemden sonra Özellikleri Değiştirilecek Objeleri seçmemiz istenir. Ekranın
sağ alt köşesindeki Tümünü Seç ikonuna tıklanır.

Netcad 5.0 GIS 39


Toplu Obje Değiştir penceresi ekrana gelir. Daha önceden veritabanında
Sınıf ismi olarak belirlediğimiz MAHALLE sınıfının buradaki combo
kutucuğu içerisine geldiğini görürüz. Artık sorguladığımız herhangi bir
mahalle objesinde GIS Sınıfının MAHALLE olarak tanımlandığını
görebiliriz. Netcad\Sorgu\Obje Özellikleri Sor komutuyla seçilen
Mahallenin Bilgilerine ulaşabiliriz.

Netcad 5.0 GIS 40


9.1 GIS İlişki Sihirbazı Kullanılarak Veritabanına Aktarım
İşleminin Gerçekleştirilmesi

GIS İlişki Sihirbazına ulaşmak için Bağlantı Yöneticisi Sınıf Tanımları


bölümünde Mahalle Bilgileri üzerine mouse ile çift tıklamamız gerekir.

Karşımıza Mahalle Bilgileri Sınıfı Öznitelikleri adında boş bir tablo


açıldığını görürüz.Grafikle ilişkilendirme işlemi sırasında bazı kolonların
değerleri otomatik doldurulabilir.Örneğimizde ALAN kolonuna grafik
olarak çizilmiş Mahalle sınırlarının ALAN değerinin otomatik atanabildiğini
göreceğiz.Yapmamız gereken işlem Mahalle Bilgileri tablosundaki ALAN
kolonu üzerinde sağ tuşla özelikler penceresine gireriz.

Netcad 5.0 GIS 41


Açılan Kolon Özellikleri penceresinde Otomatik Değer Kodu kısmında
$ALAN ifadesini seçeriz.Tamam botonuyla işlemi bitiririz.
Otomatik değer kolonunun tanımlanmasından sonra Mahalle Bilgileri
tablosunda boş alan üzerinde sağ tuşla açılan menüden GIS İlişki Sihirbazı
işlemini seçeriz.

Karşımıza Grafiği Olmayan Sözel Kayıtlarla ilgili bir pencere


çıkacaktır.Burada Bağlantısız Kayıtları Sil özelliğini işaretlersek
veritabanında kaydı bulunan fakat grafik karşılığı olmayan kayıtları
veritabanından silecektir.Veritabanımızda kayıtlı herhangi bir bilgi
bulunmadığı için bu özelliği işaretlemeden Sonraki butonuyla diğer
pencereye geçebiliriz.

Netcad 5.0 GIS 42


Yeni açılan Sözel Kaydı Olmayan Grafik penceresinde Bağlantısız Nesneler
için Sözel Kayıt Ekle özelliğini işaretleyerek Bitir tuşu ile işlemden
çıkabiliriz.

Karşımıza Bağlantısız Nesneler için Sözel kayıt ekleme işleminin


gerçekleştirildiğine dair pencere gelir.Bu pencereyi Tamam butonuna
tıklayarak kapattığımızda Veritabanımızda grafik objelere ait kayıt
açıldığını görebiliriz.

Netcad 5.0 GIS 43


Grafikte çizilmiş olan her bir Mahalle için bir kayıt açılmıştır.Mahalle
Bilgileri Tablosunda kayıtlar üzerinde gezindiğimizde ilişkili grafik
objelerinde Netcad ekranında seçildiğini görebiliriz.Grafik objelerin
ilişkilendirilme işlemi bu şekilde gerçekleştirildikten sonra tablomuzda boş
olan diğer kayıtların doldurabiliriz.ALAN kolonuna grafik olarak çizilmiş
Mahalle sınırlarının ALAN değerini otomatik atayabiliriz.

9.2. Obje Değerleriyle Veritabanı Bilgilerinin


Doldurulması

ALAN Bilgisi Otomatik Güncelleme Koduyla yukarıda anlatıldığı şekilde


doldurulabileceği gibi sonradan Kolon Doldur işlemiylede
doldurulabilir.Burada Kolon Doldur işlemiyle ALAN değerini doldurmayı
göreceğiz. Mahalle Bilgileri Sınıfı Öznitelikleri tablosunda ALAN
kolonunun üzerinde sağ tuşla açılan Kolon Doldur işlemi seçilir.

Netcad 5.0 GIS 44


Açılan Kolon Doldur penceresinde macro özelliğinin karşısındaki
butonuna tıkladığımızda karşımıza kolona doldurmak istediğimiz bilgilerin
seçiminin yapılacağı ekran gelir.

Burada Obje değerleri kısmından $ALAN özelliğine çift tıklanarak Makro


Düzenle penceresinin altındaki ekrana gelmesi sağlanır. Tamam butonuna
tıklayarak Kolon Doldur penceresinde ALAN özelliğinin tanımlandığını
görebiliriz.Bu pencereyi de Tamam ile geçtiğimizde veritabanına grafik
objelere girilen Alan değerlerinin işlendiğini görürüz.

Mahalle tablomuzda eksik kalan diğer bilgilerin tamamlanmasından sonra


aşağıdaki şekilde bir tablo görüntüsü elde edebiliriz.

Netcad 5.0 GIS 45


NetCad\Ornekler\GIS\PROJE1 içerisindeki MAHALLE1.NCZ
dosyasını yükleyiniz.

9.3. Veritabanı Tabloları Üzerinde Yapılacak İşlemler


9.3.1. Sakla

Sakla işlemiyle seçilen tablodaki kayıtlar Html,Excel ve Xml olarak


kaydedilebilir.Aynı yapıda oluşturulan Tabloya kaydedilen bu kayıtlar Yükle
işlemiyle eklenebilir.
9.3.2. Özellikler

Özellikler penceresinde Grid bölümünden seçilen tablonun Salt


Okunurluğu, Bağlantısız Kayıtların Görünürlüğü ayarlanabilir. Font ve
Renk Ayarları yapılabilir.

Kolonlar bülümünde tablomuzda bulunan kolonlar üzerinde istediğimizin


kolonların görüntülenmesi veya görüntülenmemesini sağlayabiliriz.

Netcad 5.0 GIS 46


Obje İzleme kısmından İzle kutucuğunu işaretleyerek tabloda seçilen
kaydın ekranda grafik karşılığının görüntülenmesi sağlanabilir ve İzleme
Rengi ayarlanabilir.Objeye Yaklaş kutucuğu işaretlendğinde; Sabit Ölçek
veya Yaklaşma Katsayısı verilerek ekranda objenin görüntülenme şekli
belirlenebilir.

10. FARKLI FORMATLARDA GELEN GRAFİK


OBJELERE VERİTABANI BAĞLANTISI
KURULMASI

Grafik verilerimiz diğer CAD yazılımlarında oluşturulmuş


olabilir.Örneğimizde AUTOCAD ortamında çizilmiş parsel sınırlarının
NETCAD’e yüklendikten sonra veritabanına aktarımını göreceğiz.

Bu dosyanın yüklenebilmesi için NETCAD\Proje\Yardımcı işlemler’den


OKU fonksiyonunu seçmemiz gerekir.Açılan pencerede DXF (*.dwg,*.dxf)
Netcad 5.0 GIS 47
bölümünü seçtiğimizde bizden yüklemek istediğimiz dosyanın yerini
göstermemizi isteyen Dosya Oku penceresinin açıldığını görürüz.

NETCAD\ORNEKLER\GIS\PROJE1 klasörü altındaki


KADASTRO.dwg dosyasını yükleyiniz. İlgili dosyayı seçtikten sonra
Netcad ekranına dosyanın yüklendiğini görürüz.

11. PARSEL BİLGİLERİNİN VERİTABANINA


AKTARILMASI

Veritabanında tanımladığımız PARSEL sınıfının Grafik Objelerede GIS


Sınıfı olarak tanımlamamız gerekecektir.(Veritabanı tablolarına Sınıf İsmi
tanımlanması işlemi 4.3. Sınıf Tanımlama bölümünde anlatılmıştır.) Bunun
için NETCAD ekranının altında bulunan tabakalar kısmına tıklanır. Parsel
tabakası seçiliyken butonuna tıklayarak Tüm Tabakaları Kapat
fonksiyonu seçilir.

Netcad 5.0 GIS 48


Ekranda sadece parsellerin kaldığı görülür.Netcad\Düzenle menüsü
altındaki Toplu Obje Değiştir işlemine girilir. Bu işlemden sonra Özellikleri
Değiştirilecek Objeleri seçmemiz istenir. Ekranın sağ alt köşesindeki
Tümünü Seç ikonuna tıklanır.

Toplu Obje Değiştir penceresi ekrana gelir. Daha önceden veritabanında


Sınıf ismi olarak belirlediğimiz PARSEL’in buradaki combo kutucuğu
içerisine geldiği görülür.

Bu işlemlerden sonra GIS İlişki Sihirbazı kullanılarak parsellerin


veritabanına aktarımı gerçekleştirilir.

Bağlantı Yöneticisi Sınıf Tanımları bölümünde Parsel Bilgileri üzerine


mouse ile çift tıklayarak Parsel Bilgileri Tablosuna ulaşılır.Tabloda boş alan
üzerinde sağ tuşla açılan menüden GIS İlişki Sihirbazı işlemini seçeriz.

Açılan pencerede Bağlantısız Nesneler için Sözel Kayıt Ekle özelliğini


işaretleyerek Bitir tuşu ile işlemden çıkabiliriz. Veritabanımızda parsellere
ait kayıt açıldığını görebiliriz.

Netcad 5.0 GIS 49


AutoCad ortamından aktardığımız KADASTRO verisinin içerisinde
PARSEL ve PARSELNO isimli tabakaların NETCAD ekranına
yüklendiğini görmüştük.Grafik ekrana işlenmiş PARSEL numaralarının
oluşturmuş olduğumuz PARSEL Bilgileri Tablosuna aktarımını
sağlayacağız.Bu işlem için tablomuzda ADA_PARSEL kolonu üzerinde sağ
tuşa tıklayarak açılan pencerede NCZ objelerinden Bilgi Al seçeneğini
işaretleriz.

Netcad 5.0 GIS 50


Sonraki butonuyla bu işlemi geçtikten sonra yeni açılan pencereden Tabaka
ve Obje Özellikleri seçimini yaparız.Yine sonraki butonuna tıklayarak
Herhangi Bir İşlem Yapılmasın özelliğini işaretleyerek Bitir tuşu ile işlemi
sonlandırırız.

Netcad 5.0 GIS 51


Parsel tablosundaki diğer bilgilerin girişinde yine Kolon Doldur işlemini
kullanabiliriz.Bu sayede tek tek kayıt girilmesi yerine otomatik olarak bu
işlemler gerçekleştirilebilir.Elimizdeki İmar Planlarından
TAKS,KAKS,ÖN,YAN,ARKA Çekme Mesafeleri,İnşaat Nizamı,Kullanım
vb. birtakım bilgileri topluca kolonlara doldurtabiliriz.
Bazı kolonların otomatik doldurulmasını örnekleyeceğiz.Ada\Parsel
değerleri veritabanına aktarılan Parsellerden 20892 Ada numarası ile
başlayıp, 20900 Ada numarasına kadar olan parsellerin tümünde TAKS
oranı 0.4 ve KAKS oranı 1.2 olarak girmemiz gerekiyor.Bu işlem için
öncelikle yukarıdaki Ada numaralarıyla başlayan parselleri seçmemiz
gerekir.
Parsel Bilgileri Tablosu üzerinde sağ tuşla gelen filtrele özelliğini seçmemiz
gerekir.

Netcad 5.0 GIS 52


Gelen Filrele Penceresinde ADA_PARSEL kolonunun karşısındaki Filtre
kısmına 20892/1..20900/8 yazdığımızda bu değerler arasındaki tüm
kayıtların seçildiğini görebiliriz.

Parsel Bilgileri Tablosunun altında Toplam kayıt sayısı:529 Filtrelenmiş


kayıt sayısı:77 olarak görüntülenir. Seçilen kayıtlar üzerinde TAKS Kolonu
üzerinde sağ tuşla Kolon Doldur işlemine girerek burada karşımıza çıkan
pencereye 0.4 değerini girerek seçilen kolonlara bu değerin yazdırılmasını
sağlarız.

Aynı şekilde KAKS Kolonu üzerinde sağ tuşla açılan pencereye 1.2
değerini girerek kolonların bu değerle doldurulmasını sağlarız.

Netcad 5.0 GIS 53


Aşağıdaki tabloda seçilen değerlerin tabloya aktarılmış halini görebiliriz.
Ayrıca Kolon Doldur işlemiyle matematiksel hesaplar
yaptırabiliriz.Örneğimizdeki TKSAYISI kolonunu doldurmak için
(KAKS/TAKS) işleminin sonucunun bu kolona doldurulmasını istiyoruz.Bu
işlem için TKSAYISI kolonu üzerinde sağ tuşla gelen Kolon Doldur işlemi
seçilerek açılan Makro Düzenle penceresinde Sayısal başlığı altına
$[#KAKS]/[#TAKS] ifadesi yazılarak Sonuç Sayısal kutucuğu işaretlenir
ve kolonun doldurulması sağlanır.

Netcad 5.0 GIS 54


Parsel Bilgileri Öznitelikleri Tablosundaki diğer kısımlarda otomatik kolon
doldur işlemleri kullanılarak dolduruluktan sonra PARSEL tablosu
aşağıdaki şekilde görüntülenir.

NetCad\Ornekler\GIS\PROJE1 içerisindeki PARSEL.NCZ dosyasını


yükleyiniz.

12. BİNA BİLGİLERİNİN VERİTABANINA


AKTARILMASI

BINA isimli sınıfın grafik objelere GIS Sınıfı olarak tanımlanması


gerekmektedir. (Veritabanı tablolarına Sınıf İsmi tanımlanması işlemi 4.3.
Sınıf Tanımlama bölümünde anlatılmıştır.) Bunun için NETCAD ekranının
altında bulunan tabakalar kısmına tıklanır. BINA tabakası seçiliyken
butonuna tıklayarak Tüm Tabakaları Kapat fonksiyonu seçilir.

Ekranda sadece binaların kaldığı görülür.Netcad\Düzenle menüsü altındaki


Toplu Obje Değiştir işlemine girilir. Bu işlemden sonra Özellikleri
Değiştirilecek Objeleri seçmemiz istenir. Ekranın sağ alt köşesindeki
Tümünü Seç ikonuna tıklanır.

Netcad 5.0 GIS 55


Toplu Obje Değiştir penceresi ekrana
gelir. Daha önceden veritabanında
Sınıf ismi olarak belirlediğimiz
BINA’nın buradaki combo kutucuğu
içerisine geldiği görülür. Bu
işlemlerden sonra GIS İlişki Sihirbazı
kullanılarak binaların veritabanına
aktarımı gerçekleştirilir.
Bağlantı Yöneticisi Sınıf Tanımları
bölümünde Bina Bilgileri üzerine
mouse ile çift tıklayarak Bina Bilgileri
Tablosuna ulaşılır.Tabloda boş alan
üzerinde mouse sağ tuşuyla açılan
menüden GIS İlişki Sihirbazı işlemini
seçeriz.
Açılan pencerede Bağlantısız Nesneler
için Sözel Kayıt Ekle özelliğini
işaretleyerek Bitir tuşu ile işlemden
çıkabiliriz.

Aşağıdaki tabloda veritabanına aktarılan binalara ait kayıtların oluştuğunu


görebiliriz.

Bina Bilgileri Öznitelikleri Tablosundaki diğer kısımlarda otomatik kolon


doldur işlemleri kullanılarak dolduruluktan sonra sonuç tablo aşağıdaki
şekilde görüntülenir.

Netcad 5.0 GIS 56


13. ELEKTRİK DİREKLERİNE AİT BİLGİLERİNİN
VERİTABANINA AKTARILMASI

DIREK isimli sınıfı grafik objelerede GIS Sınıfı olarak tanımlanması


gerekmektedir.(Veritabanı tablolarına Sınıf İsmi tanımlanması işlemi 4.3.
Sınıf Tanımlama bölümünde anlatılmıştır.) Bunun için NETCAD ekranının
altında bulunan tabakalar kısmına tıklanır. DIREK tabakası seçiliyken
butonuna tıklayarak Tüm Tabakaları Kapat fonksiyonu seçilir.

Ekranda sadece Elektrik Direklerinin kaldığı görülür.Netcad\Düzenle


menüsü altındaki Toplu Obje Değiştir işlemine girilir. Bu işlemden sonra
Özellikleri Değiştirilecek Objeleri seçmemiz istenir. Ekranın sağ alt
köşesindeki Tümünü Seç ikonuna tıklanır.

Toplu Obje Değiştir penceresi ekrana gelir.


Daha önceden veritabanında Sınıf ismi olarak
belirlediğimiz DIREK’in buradaki combo
kutucuğu içerisine geldiği görülür.
Bu işlemlerden sonra GIS İlişki Sihirbazı
kullanılarak Elektrik Direklerinin veritabanına
aktarımı gerçekleştirilir.
Bağlantı Yöneticisi Sınıf Tanımları bölümünde
Parsel Bilgileri üzerine mouse ile çift
tıklayarak Elektrik Direkleri Tablosuna
ulaşılır.Tabloda boş alan üzerinde mouse sağ
tuşuyla açılan menüden GIS İlişki Sihirbazı

Netcad 5.0 GIS 57


işlemini seçeriz.Açılan pencerede Bağlantısız
Nesneler için Sözel Kayıt Ekle özelliğini
işaretleyerek Bitir tuşu ile işlemden çıkabiliriz.
Veritabanımızda Elektrik Direklerine ait kayıt
açıldığını görebiliriz.

Elektrik Direklerinin grafik ekrandaki Koordinat değerlerini veritabanına


aktarmak istiyoruz.Bu işlem için DIREK_X kolonu üzerinde sağ tuşla
Kolon Doldur işlemini seçmeliyiz. Açılan Makro düzenle penceresinde Obje
Değerlerinden #$MERKEZX’i seçtiğimizde Kolon doldur penceresine bu
değerin yerleştiğini görürüz.

Netcad 5.0 GIS 58


Aynı işlemi DIREK_Y kolonunu doldurmak için Obje Değerlerinden
$MERKEZY özelliğini seçerek gerçekleştirebiliriz.Sonrasında tablomuzun
aşağıdaki şekilde doldurulmuş olduğunu görürüz.

Elektrik Direkleri Sınıfı Öznitelikleri Tablosundaki diğer kısımlarda


otomatik kolon doldur işlemleri kullanılarak dolduruluktan sonra sonuç
tablo aşağıdaki şekilde görüntülenir.

Netcad 5.0 GIS 59


14. SU HATLARINA AİT BİLGİLERİNİN
VERİTABANINA AKTARILMASI

Grafik Objelere Toplu Obje Değiştir işlemiyle GIS Sınıfı olarak SU ifadesini
tanımlarız. .(Veritabanı tablolarına Sınıf İsmi tanımlanması işlemi 4.3. Sınıf
Tanımlama bölümünde anlatılmıştır.) Veritabanımıza aktarılan Su Hattı
Bilgileri içerisinde otomatik Kolon Doldur işlemiyle
Uzunluk,BAS_X,BAS_Y,BIT_X,BIT_Y değerlerini aktarabiliriz.
Bu işlem için BAS_X kolonu üzerinde sağ tuşla Kolon Doldur işlemini
seçmeliyiz. Açılan Makro düzenle penceresinde Obje Değerlerinden
#$BASX’i seçtiğimizde Kolon doldur penceresine bu değerin yerleştiğini
görürüz.

Aynı işlemi BAS_Y,BIT_X,BIT_Y kolonlarını doldurmak içinde Obje


Değerlerinden ilgili özellikleri seçerek gerçekleştirebiliriz.Ayrıca çizilen Su
Hatlarına ait uzunluk değerlerinide Kolon Doldur işlemiyle veritabanımıza
aktarabiliriz. Sonrasında tablomuzun aşağıdaki şekilde doldurulmuş
olduğunu görürüz.

Netcad 5.0 GIS 60


Su Hattı Bilgileri Tablosundaki diğer kısımlarda dolduruluktan sonra sonuç
tablo aşağıdaki şekilde oluşur.

15. VERİTABANI TABLOLARINDA


YAPILABİLECEK SORGULAMALAR

Aşağıdaki Sorgulama işlemlerini gerçekleştirebilmek için


Netcad\Örnekler\GIS\PROJE1 dizini altındaki EGITIM.NCZ dosyasını
yükleyiniz.

Netcad 5.0 GIS 61


15.1 Bul

Bu özellik veritabanında aranılan kayıda kısa sürede ulaşmayı


sağlamaktadır.Mesela 20907/1 numaralı parseli seçmek istiyoruz.

Parsel Bilgileri Tablosu üzerinde sağ tuşla gelen Bul fonksiyonunu


seçtiğimizde ağaşıdaki seçim penceresi ekrana gelir.Burada ADA_PARSEL
değeri olarak 20907/1 değerini girdiğimizde Parsel Bilgileri Tablosunda
ilgili kaydın seçilmiş olduğunu görürüz.

15.2 Obje Seç

Obje Seç fonksiyonu ile grafik üzerinde seçilen objelerin veritabanındaki


kayıtlarının seçildiğini görebiliriz.Bu işlem için Parsel Bilgileri tablomuz
üzerinde sağ tuşla gelen Obje Seç fonksiyonunu seçtiğimizde grafik
ekranda kaydını sorgulamak istediğimiz objeyi göstermemiz gerekir.

Netcad 5.0 GIS 62


Aşağıda seçilen parsellere karşılık gelen veritabanı kayıtlarının kırmızı
renkli olarak seçilmiş olduğunu görebiliriz.

Tablo üzerinde sağ tuşla gelen Obje Seç fonksiyonunun altında Seçimi
Kaldır fonksiyonunu kullanarak oluşturulan seçim kümesinin iptalini
sağlayabiliriz.Seçimi tersine çevir işlemiylede seçim kümesi içerisine
girmeyen tüm kayıtların seçtirilmesi gerçekleştirilebilir.

Netcad 5.0 GIS 63


15.3 Seçime Git

Seçime Git fonksiyonu veritabanında seçilen kaydın grafik ekrandaki


karşılığının bulmak için kullanılır.Örneğimiz üzerinde birden fazla kaydı
seçtikten sonra bunların grafik karşılıklarını ekranda görüntülemek
istiyoruz.

Parsel Bilgileri tablosunda ilgili kayıtları SHIFT tuşu+mouse‘la


seçeriz.Mouse sağ tuşuyla gelen Seçime Git fonksiyonunu seçtiğimizde
grafik ekran üzerinde parsellerin seçildiğini görebiliriz.

Netcad 5.0 GIS 64


15.4 Etiket

Etiket fonksiyonu grafik üzerine istediğimiz değerlerin yazdırılmasını


sağlar.Veritabanına girilen değerlerden veya obje değerlerinden istediğimiz
bilgi için YAZI isimli tabaka açılarak değerlerin bu tabaka üzerine
yazdırılması sağlanır.
Örneğimizde Parsellerin üzerine Kat Sayılarının yazdırılması
istiyoruz.Parsel Bilgileri tablosu üzerinde sağ tuşla gelen Etiket
fonksiyonunu seçeriz.Açılan pencerede ki Makro kısmına yazdırılmasını
istediğimiz değeri gireriz veya butonuna tıklayarak Makro Düzenle
penceresinden TKSAYISI değerini seçerek ilgili fonksiyonun Etiket
penceresine yazdırılmasını sağlarız.Tabaka adı ve Yazı Boyu değerleri
girildikten sonra Tamam tuşuyla işlemi bitiririz.

Netcad\Örnekler\GIS\PROJE1 dizini içindeki ETIKET.ncz dosyasını


yükleyiniz.

Netcad 5.0 GIS 65


15.5 Filtrele

Bağlantı Yöneticisinde tanımlanan tablolar üzerinde Filtreleme özelliklerini


kullanarak verdiğimiz kriterlere uyan kayıtları seçtirebilir ve grafik
karşılıklarını ekranda görüntüleyebiliriz.

Bu işlem için Bağlantı Yöneticisi Sınıf Tanımları bölümünden seçim


yapacağımız tabloyu seçmeliyiz.Örneğin Bina Bilgileri Tablosunu
seçtiğimizde açılan pencerede sağ tuşla gelen Filtrele komutu seçilerek
Filtreleme penceresinin açılması sağlanır.Burada filtre uygulamak
istediğimiz kolonun karşısına ölçütümüzü girerek veritabanında ilgili
kayıtların seçilmesini sağlarız.

Netcad 5.0 GIS 66


Örneğimizde Bina Bilgileri tablomuzdan KAT_SAYISI kriterine göre 10
katın üzerindeki binaları sorgulamak istiyoruz. Burada kullanılabilecek
filtrelerden bazıları aşağıda verilmiştir.

* : tümü
.. : sayısal değerlerde aralık(100..120)
? : kolonun boş olduğu satırlar.
~ : içinde geçen (~as, içinde as geçen kayıtlar)
# : sayısal kolonlar için -
sayısal değerin belli basamağından itibaren, belli basamağı,
verilen
değerle uyuşuyor mu?
#1,199 - ilk basamağından itibaren 199 olan sayıları seçer.
#2,56 - 2. basamağı 5 ve üçüncü basamağı 6 olan sayıları seçer.
> : büyüktür
< : küçüktür
+ : dahil
- : hariç

Filtre kısmına >10 değerini girdiğimizde bu sorgulamanın gerçekleştiğini


görürüz.

Netcad 5.0 GIS 67


Aşağıdaki ekranda 428 kayıttan filtrelenen kayıt sayısının 16 olduğunu bize
göstermektedir.

Seçilen Kayıtların grafikte görüntülenebilmesi için klavyenin ok tuşlarıyla


kayıtlar arasında gezdiğimizde ekranda seçilen binanın farklı bir renkte
görüntülendiğini görebiliriz.

Netcad 5.0 GIS 68


Eğer seçtiğimiz kritere uyan tüm binaları seçtirmek istersek Bina Bilgileri
Tablosu üzerinde sağ tuşla gelen Tümünü Seç fonksiyonunu aktif hale
getirmemiz gerekir.

Bu durumda grafik ekran üzerinde seçilen tüm binaların farklı renkte


görüntülendiğini görebiliriz.

Netcad\Örnekler\GIS\PROJE1 dizini içindeki KATSAYISI.ncz


dosyasını yükleyiniz.
Netcad 5.0 GIS 69
Sorgulama değişkeni olarak birkaç değişik kriteri aynı anda kullanma
imkanımızda olabilir.Örneğimiz üzerinde PARSEL tablomuzdaki kriterlere
göre bir sorgulama gerçekleştirmek istiyoruz.İnşaat Nizamı
AYRIK,Kullanım şekli MESKEN,ALAN’ı 500’den büyük,Kat Sayısı 5 ve
Cephesi 30’dan Küçük olan parsellerin seçimini yaptırmak
istiyoruz.Aşağıda Filtrele ekranına bu değerlerin girilmiş şeklini görüyoruz.

Netcad 5.0 GIS 70


Seçim sonucu olarak aşağıdaki ekranda 529 kayıttan 30 tanesinin seçildiğini
görebiliriz.Tümünü Seç fonksiyonunu kullanarak seçilen bu kayıtların
grafikteki dağılımını görmemizde mümkündür.

Netcad 5.0 GIS 71


15.6 Grafikle İlişkilendir
Tablomuzda grafik karşılığı olmayan kayıtların birebir grafikle
ilişkilendirilmesi gerektiğinde bu fonksiyon kullanılabilir.
Tablomuza INSERT tuşuyla yeni kayıtlar ekleyebiliriz.
Veritabanından kayıt silerken DELETE tuşunu kullanırız.
Grafikle ilişkilendirmek için oluşturduğumuz yeni kayıtlar ekranda
aşağıdaki şekilde gri olarak görüntülenir.

Bu kayıtları ekrana çizmiş olduğumuz parsel objeleriyle ilişkilendirmek


istiyoruz.Seçtiğimiz kayıt üzerinde sağ tuşla gelen Grafikle İlişkilendir
özelliğini seçeriz.Ekranda ilişkilendireceğimiz parsel objesini
gösterdiğimizde ilgili kayıtla eşleştirildiğini görürüz.

Netcad 5.0 GIS 72


Bu şekilde diğer bağlantısız kayıtlarımızıda grafik objelerle
ilişkilendirebiliriz.

16. BAĞLANTI YÖNETİCİSİ ÜZERİNDEN RAPOR


ALMA İŞLEMİ

Bağlantı Yöneticisinde oluşturulan veritabanı tabloları üzerinden her türlü


Rapor kolaylıkla alınabilmektedir. Bu işlem için öncelikle Rapor
şablonunun hazırlanması gerekmektedir.

16.1 Rapor Şablonunun Hazırlanması (Excel’de)

Şablonunuzda “#TemplateParams(A=Şablon Adı)” parametresi vererek


şablonun adını belirlemeniz gerekiyor. Bağlantı Yöneticisi verdiğiniz bu
ismi size örnek şablon adı olarak gösterecektir.

A B C D E
1 #TemplateParams(A=Parsel Bilgileri Raporu)
2
3
4
Netcad 5.0 GIS 73
Daha sonra hangi kolon bilgisinin Excel’de hangi hücreye gelmesini
istiyorsanız o hücreye
#tablo_adı.kolon_adı
şeklinde bir parametre atayın.

AB C D E
1 #TemplateParams(A=Parsel Bilgileri Raporu)
2 PARSEL BİLGİLERİ RAPORU
3 PARSEL
NUMARASI
KULLANIM
TÜRÜ
ALAN İNŞAAT
NİZAMI
4 #PARSEL. #PARSEL. #PARSEL. #PARSEL.
ADA_PARSEL KULLANIM ALAN INSAAT_NIZAM

En basit şablon tanımı bu şekilde yapılabilir. Şablon kullanıma hazırdır.

16.2 Bağlantı Yöneticisinde Yapılması Gereken


Ayarlamalar

“Bağlantılar” ın özelliklerine sağ tuşla girilir. Genel sekmesi seçilir.


Burada rapor dizini olarak şablonu kaydettiğimiz klasörün dizini seçilir.

Burada dikkat edilmesi gereken husus oluşturmuş olduğumuz rapor


şablonunu, tablo adıyla aynı isimli bir klasör içine kaydetmemiz
gerekmektedir. Ayrıca rapor dizini gösterirken şablonun değil klasörün
dizinini göstermeliyiz.

Netcad 5.0 GIS 74


ÖRNEK:
Şablon adı: parsel.xls
Tablo adı :PARSEL
ise şablonunuzu parsel isimli bir klasör açarak içine kaydetmelisiniz.
D:\GIS_EGITIM\BITIS\Rapor\PARSEL\parsel.xls diye bir yapı
oluşturabilirsiniz.
Rapor dizini olarak
D:\GIS_EGITIM\BITIS\Rapor dizinini göstermelisiniz.

16.3 Bağlantı Yöneticisinden Rapor Alınması

Rapor Şablonumuzun hazırlanması ve Bağlantı Yöneticisinde gerekli


ayarların yapılmasından sonra verdiğimiz kriterlere uyan raporları alabiliriz.
Bağlantı Yöneticisi Sınıf Tanımları bölümünden Parsel Bilgileri üzerine
çift tıklayarak Parsel Bilgileri Tablosunun açılmasını sağlarız. Açılan
tablodan Filtrele komutuyla raporunu almak istediğimiz parselleri seçeriz.

Rapor Alma işlemini gerçekleştirebilmek için Parsel Bilgileri Tablosu


üzerinde sağ tuşla gelen Rapor Al seçeneği seçilir.

Netcad 5.0 GIS 75


Rapor Şablonu Seç penceresinden oluşturulan Rapor şablonumuzun adının
görüntülendiği ekran açılr. Burada aynı klasör içerisinde farklı rapor
şablonları hazırlanarak bunlar içerisinden istediğimiz Rapor
alınabilmektedir. Parsel Bilgileri Raporu seçilerek Sonraki butonuna
tıklanır. Genel Değişkenler penceresinde raporda çıkmasını istediğimiz
değişkenler tanımlanarak çıktıda görüntülenmesi sağlanabilmektedir.
Herhangi bir işlem yapılmadan Bitir tuşu ile işlemi sonlandırdığımızda
filtrelenen parsel bilgilerinin EXCEL’de hazırlanan Şablon üzerine geldiğini
görebiliriz.

Netcad 5.0 GIS 76


Netcad\Örnekler\GIS\PROJE1\Rapor\PARSEL dizini içindeki
SM000002.xls dosyasını yükleyiniz.

16.4 Ana Tabloya Bağlı Detay Tablo Bilgilerinin Raporda


Çıkmasının Sağlanması

Örnek uygulamamız içerisinde BINA (Ana Tablo) tablomuz DAIRE (Detay


Tablo) tablomuzla ilişkilendirilmiştir. Alacağımız Raporda her iki tabloda
bulunan bilgilerinde çıkmasını istiyoruz. Bu durumda yapmamız gereken ,
şablon adının verildiği parametreye O=IR=1 eklememiz gerekecektir.Rapor
Şablonunda #TemplateParams(A=Örnek Şablon;O=IR=1) ve detay tablo
bilgisinin gelmesini istediğimiz hücreye #detay_tablo_adı.kolon_adı
parametresini eklemeliyiz.Ayrıca her bir kayıt için ayrı sayfa oluşturması
için, şablon adının verildiği parametreye R=MS eklemeliyiz.

#TemplateParams(A=Örnek Şablon;R=MS)

AB C D E
1 #TemplateParams(A=Daire Bilgileri
Raporu;O=IR=1;R=MS)
2 DAİRE BİLGİLERİ RAPORU
3 MAHALLE ADI CADDE/SOKAK
ADI
KAPI NO DAİRE NO

4 #BINA. #BINA. #BINA. #DAIRE.


MAHALLE_ADI CADDE_SOKAK_A KAPINO DAIRE_NO
DI

E F G H
ADI SOYADI ÇEVRE VERGİ NO EMLAK SU ABONE NO
VERGİ NO
#DAIRE. #DAIRE.CEVVERGI #DAIRE.EMLA #DAIRE.SUNO
AILE_REISI NO KVERGINO

Excel’de şablonumuzu yukarıdaki şekilde tasarladıktan sonra


D:\GIS_EGITIM\BITIS\Rapor\BINA\daire.xls isminde
kaydedebiliriz.Rapor dizini olarakda
D:\GIS_EGITIM\BITIS\Rapor dizinini göstermelisiniz.

Bağlantı Yöneticisi Sınıf Tanımları bölümünden Bina Bilgileri üzerine çift


tıklayarak Bina Bilgileri Tablosunun açılmasını sağlarız. Açılan tablodan
Filtrele komutuyla raporunu almak istediğimiz binayı seçeriz. Seçilen

Netcad 5.0 GIS 77


binaya ait bilgilerin ve daire bilgilerinin EXCEL’de hazırlanan Şablon
üzerine geldiğini görebiliriz.

Netcad\Örnekler\GIS\PROJE1\Rapor\BINA dizini içindeki


SM000008.xls dosyasını yükleyiniz.

Kolon Tipleri
• Alfa Nümerik : Verileri karakterlerden ve içinde sembollerden
oluşan tablo alanları için seçilir.
• Tamsayı: Verileri tamsayıdan oluşan tablo alanları için seçilir.
• Mantıksal: 1&0 Var&Yok Evet&Hayır gibi mantıksal değerler
için seçilir
• Reel Sayı: Ondalık sayı olan tablo alanı için kullanılır.
• Tarih: Verileri tarih olan tablo alanları için kullanılır.
• Tarih ve Saat: Verisinde saat değeri de olan tablo alanı için
seçilir.

Netcad 5.0 GIS 78


• Blob: Tablo alanında resim, dosya vs. gösterilmesi isteniyorsa
seçilir. Örneğin; binaların cephe fotoğrafları tablo içinde ilişkili
obje ile birlikte gösterilebilir.
• Not: Max. 240 karaktere sahip text dosyalarının ya da
açıklamaların kullanılacağı tablo alanlarında kullanılır.

Biz mahalle bilgilerini tutacağımız spatial tabloyu oluşturmak için aşağıdaki


kolonları oluşturalım. Spatial kolonlar otomatik olarak xml şablonu yükle
adımından Netcad Spatial satırı seçerek yapılabilir. Tablonun Spatial olması
demek objenin koordinatlarının ve obje şeklinin veritabanında tutulması
demektir. Obje $Object makrosuyla POLY kolonunda tutulmaktadır. Diğer
bilgiler
İse aşağıdaki sistem kullanılarak depolanmaktadır. Yani objeyi çevreleyen
en küçük dörtgenin sol alt ve sağ üst köşe koordinatları veri tabanına
yazılmaktadır.

CURX,CURY

CLLX,CLLY

Netcad 5.0 GIS 79


Anahtarlar kısmında fare sağ tuşuna basın. Anahtar Ekle ile Index
Tanımla menüsüne geçin. MAHALLE_KODU kolonunu seçin ve ok ile sağ
tarafa atın Tamam ile index oluşturma işlemini bitirin.

Primary Key
Tablodaki bir kaydı diğer tüm kayıtlardan ayırmak için kullandımız
bileşene, primary key adı verilir. Primary key, o kaydı “unique yani tek”
yapar. Oluşturacağımız Ana tablomuzu detay tablolarla ilişkilendirmek
istersek Ana tablomuzda primary key tanımlamamız gerekir.
Tablo Editörü sayfasına da tamamla geçtikten sonra çıkan Tablo Adı
penceresine oluşturmuş olduğumuz tablonun ismini vererek işlemi bitiririz.

Bağlantı yöneticisinde Mahalle isimli tablomuzun oluşmuş olduğunu


görebiliriz.

Netcad 5.0 GIS 80


Aynı işlem adımlarını takip ederek Parsel, Bina, Daire, Elektrik Direkleri ve
Su Hatlarıyla ilgili tablolarımızı da oluşturabiliriz.

NETCAD/Örnekler/GIS/PROJE2 dizini içindeki TUM.mdb dosyasını


yükleyiniz. Oluşturulan tüm tabloların TUM isimli bağlantımızın altında
listelendiği görülecektir.

17. NETCAD SPATIAL OBJELERİ OLUŞTURMA


(NCZ)

NETCAD Spatial objeleri NETCAD’in objeleri veritabanında tutan


yapısıdır. Objeler ilk defa oluşturulurken bu şekilde oluşturulabileceği gibi,
hazırlanmış olan bir ncz dosyası da bu şekle dönüştürülebilir.

Netcad 5.0 GIS 81


İşleme başlamak için
NETCAD/Örnekler/GIS/PROJE2
dizini içindeki PARSEL.NCZ dosyasını
açalım. Bu dosya veritabanı bağlantılı bir
ncz dosyasıdır. Spatial objeleri yaratmak
için Bağlantı Yöneticisi penceresinde
tablo adı olan PARSEL üzerinde sağ tuşa
basalım. Burada Yeniden Yapılandır
adımını seçerek tablo yapımızı
oluşturduğumuz Tablo Editörüne
geçelim. Tablo editöründe daha önceden
oluşturulan kolonlar vardır. Bu yapıya
spatial kolonları eklemek için editör
üzerinde sağ tuşa basalım ve XML
Tablo Şablonu Yükle—NETCAD
SPATIAL adımını izleyerek kolonları
ekleyelim. Bu xml yapısı kolon
bilgilerini içeren yapıdır ve kurulumla ..NETCAD\TOOLS\TABLEDEF
altına gelir. İstenilen herhangi bir tablo yapısı da bu şekilde XML Tablo
Şablonu Olarak Sakla adımı ile yukarıdaki dizine kaydedilip daha sonra
kullanılabilir.

Netcad 5.0 GIS 82


Eklenen kolonlardan OBJECTID, eğer daha önceden tanımlanmış bir
anahtar kolon varsa silinebilir. Bunun için satır aktifken sağ tuşa basılarak
Kolon Sil adımı izlenir. Tamam ile işlem tamamlanır. İşlem sonunda
aşağıdaki bilgi mesajı gelir.

Bağlantı yöneticisi penceresinde Sınıf Tanımları sekmesinden Parsel


sınıfına çift tıklayarak tablomuzu açalım. Tablomuzda eklediğimiz kolonlar
boş olarak gelecektir. Bu kolonları doldurtmak için tablo üzerinde sağ tuşa
basalım ve GIS İlişki Sihirbazı’nı seçelim.

Netcad 5.0 GIS 83


Gelen penceredeki sekme işaretli iken Sonraki adımına geçelim.

Netcad 5.0 GIS 84


Buradaki seçenek işaretli iken Bitir ile işlemi tamamlayalım. Bu adımları
izlediğimizde tüm ncz objeleri için veritabanı kayıtları oluşturulur ve ikinci
adımla da kullanılan ncz ler silinmiş olur. Buraya kadar yapılan işlemleri
görmek için NETCAD/Örnekler/GIS/PROJE2 dizini içindeki
PARSEL1.NCZ dosyasını açalım. Bu ekranda görülen objeler tamamen
veritabanında kayıtlıdır, görüntü Referans Yöneticisinde Spatial Referanslar
kategorisi altında bulunmaktadır, objelerle ilgili renk vs. işlemleri artık bu
pencereden yapılacaktır. Bu işlemi görmek için Araçlar—Referans
Yöneticisine girebilirsiniz.

18. FARKLI VERİ TÜRLERİNİ OKUMA

Başka GIS programlarının verileri okunduğunda objeler otomatik olarak


spatial olarak oluşturulur. Yukarıda yaptığımız işlemi dışarıdan veri
okuyarak yapalım. *.tab, *.mif, .shp gibi dosyalar bu şekilde okunabilir.
Önce NETCAD de boş bir sayfa açalım ve Proje—Yardımcı İşlemler—
Oku adımından dosya tipi olarak MapInfo (.tab) ı seçelim, gelen pencerede
NETCAD/Örnekler/GIS/PROJE2 dizini içindeki PARSEL.TAB
dosyasını açalım.

Netcad 5.0 GIS 85


Dosya seçildikten sonra oluşacak veritabanı için bir pencere gelecektir.

Bu pencerede Yeni Veritabanı Yaratılsın adımını seçelim ve daha sonraki


adımlarda veritabanımızı oluşturmak için parsel_mi adını vererek işlemi
tamamlayalım. Bilgi mesajları gelecektir, bunlara tamam diyerek okuma
işlemini tamamlayalım. Oluşturulan bu dosyayı
NETCAD/Örnekler/GIS/PROJE2 dizini içindeki PARSEL_MI.NCZ yi
açarak görebilirsiniz. Bu dosya NETCAD Spatial olarak oluşturulmuş olur.

Netcad 5.0 GIS 86


19. SAYISALLAŞTIRMA İLE SPATIAL OBJE
OLUŞTURMA
Sayısallaştırma sihirbazı Araçlar altında bulunan ve kolay sayısallaştırmayı
sağlayan bir işlem penceresidir. Objeler oluşturulurken bu şekilde hem belli
özellikler atanarak, hem de veritabanı bağlantısı yapılarak sayısallaştırma
işlemi yapılır. Bu işleme başlamak için NETCAD/Örnekler/GIS/PROJE2
dizini içindeki SAYISALLASTIR.NCZ dosyasını açalım. Bu dosya içinde
üzerinden sayısallaştırma yapılacak bir raster ve kullanılacak veritabanı
bağlantısı yapılmış olarak gelecektir. Dosyayı açtıktan sonra Araçlar—
Sayısallaştır adımını izleyelim. Gelen sayısallaştırma penceresinde Tanım
Dosyası Seç ile örnek veriler altında bulunan GIS.odf dosyasını açalım.
Pencereye BINA için veritabanı bağlantısı
hazırlanmış bir satır gelecektir.

BINA üzerinde çift tıklayarak işleme


başlayalım. Harita üzerinde bir binayı çizelim,
işlemi tamamladığımızda veritabanı bilgilerini
girmemiz için bir pencere gelecektir. Bilgileri
aşağıdaki gibi girelim ve bu şekilde
istediğimiz tüm binaları sayısallaştıralım.

Netcad 5.0 GIS 87


20. SPATIAL VERİLER ÜZERİNDE İŞLEMLER
Veri oluşturma işlemleri bittikten sonra veriler üzerinde analiz, sorgu,
filtreleme, kolon işlemleri yapılabilir. Bu işlemleri yapmak için buraya
kadar yapılanların tümünü içeren NETCAD/Örnekler/GIS/PROJE2 dizini
içindeki EGITIM.NCZ dosyasını açalım. Bu dosya içerisinde spatial olarak
oluşturulmuş bina, parsel, mahalle, elektrik direkleri ve su hattı objeleri
bulunmaktadır.

20.1 Kolon İşlemleri


Veriler oluşturulduktan sonra tek tek bilgi girişi gerekli olmayan kolonlar
için hızlı veri girişleri Kolon Doldur ile yapılır. Bunun için farklı yöntemler
kullanılabilir. Bu yöntemlerden biri İçindeki Objeden Bilgi Al’dır.
Bağlantı Yöneticisi penceresi üzerinde BINA sınıfı üzerine çift tıklayarak
tablosunu açalım. Bu tabloda Kat Sayısı kolonu doldurulmamış ve kat
sayıları bina objeleri üzerine ncz yazı objeleri olarak yazılmıştır. Bu sayıları
yazdırmak için kolon başlığı üzerinde sağ tuşa basılarak gelen pencereden
İçindeki Objeden Bilgi Al seçilir.

Netcad 5.0 GIS 88


Birinci seçenek işaretlenir, ikinci seçenek başka veritabanından obje bilgisi
diğer objenin içinde olan bir tablodan bilgi almak için kullanılır. Sonraki
pencerede bilgi alınacak objenin tabakası ve obje özelliği seçilir.

Seçilen objeler için yapılacak işlemin seçildiği pencerede Objeler Silinsin’i


işaretleyelim ve bitir ile işlemi tamamlayalım.

Netcad 5.0 GIS 89


İşlem bittiğinde tüm kolon bilgileri doldurulmuş olur. Kolonları doldurmanın diğer
yöntemi de Kolon Doldur işlemi ile bir sabiti ya da obje değişkenlerini
kullanmaktır. Bunun için yine tablomuzu açalım ve kolon başlığı üzerinde sağ
tuşa basarak Kolon Doldur’u seçelim.

Gelen Makro penceresindeki butona basıp Makro düzenle penceresinde Obje


Değerlerinden $ALAN ı seçelim. Obje değerleri makroları otomatik olarak hesap
yaparlar. Örneğin $YAZI ncz objelerinin adı bölümündeki değerleri, $TABAKA
objelerin bulunduğu tabaka adlarını veritabanına yazar.

Netcad 5.0 GIS 90


Bu şekilde obje değerleri kullanılabileceği gibi kolon doldurma makrosuna
istenilen herhangi bir değer yazılarak ta işlem yapılabilir.

20.2 Filtreleme İşlemleri

Filtreleme işlemleri veritabanında istenilen özelliklere göre veriyi


daraltmaktır. Bu işlemler sorgu gibi çalışır <,>,=, ve, veya gibi özellikleri
kullanılarak farklı filtreler oluşturulabilir. İşleme başlamak için örnek veriler
altındaki EGITIMFILT.NCZ dosyasını açalım. Bağlantı yöneticisinden
BINA sınıfına çift tıklayarak tablomuzu açalım, üzerinde sağ tuşa basalım
ve pencereden Filtrelemeyi seçelim.

Bu işleme girildiğinde aşağıdaki pencere gelir. İlk filtremizde “YASEMİN”


ile başlayan sokaktaki binaları görüntüleyelim. Bunun için
CADDE_SOKAK_ADI kolonunun yanındaki satıra aşağıdaki gibi
YASEMİN* yazalım.

Netcad 5.0 GIS 91


Böylece filtreyi uyguladık ve filtreye kaç kayıtın girdiğini de otomatik
olarak görmüş olduk. Burada kullanılabilecek filtrelerden bazıları aşağıda
verilmiştir.
* : tümü
.. : sayısal değerlerde aralık(100..120)
? : kolonun boş olduğu satırlar.
~ : içinde geçen (~as, içinde as geçen kayıtlar)
# : sayısal kolonlar için -
sayısal değerin belli basamağından itibaren, belli basamağı,
verilen
değerle uyuşuyor mu?
#1,199 - ilk basamağından itibaren 199 olan sayıları seçer.
#2,56 - 2. basamağı 5 ve üçüncü basamağı 6 olan sayıları seçer.
> : büyüktür
< : küçüktür
+ : dahil
- : hariç
Netcad 5.0 GIS 92
Filtreler Operatörler ve Özgün değerler kullanılarak ta oluşturulabilirler. Örneğin
iki ayrı kayıt aynı anda görüntülenmek isteniyorsa aşağıdaki gibi bir filtre
yazılabilir. Önce özgün değerler daha sonra bağlayıcılar seçilir.

Bu şekilde filtrelenmiş tablolar üzerinden kolon doldurma işlemi yapıldığında


sadece filtredeki kayıtlar durumdan etkilenir. Böylece daha kolay veri doldurma
işlemi yapılabilir. Filtreyi kaldırmak için filtre penceresinde Tümünü Seç
işaretlenir ve işlemden çıkılır.

20.3 Spatial Verileri Düzenleme

Veritabanında tutulan spatial objeler üzerinde daha sonra değişiklik


yapılabilir. Bu işlemi yapmak için NETCAD/Örnekler/GIS/PROJE2
dizini içindeki EGITIMDUZEN.NCZ dosyasını açalım. Düzenleme işlemi
aktif tablo üzerinden gerçekleşen bir işlemdir, bunun için öncelikle hangi
sınıf kullanılacaksa aktif hale getirilir. Biz BINA tablosunu aktif hale
getirelim.

Netcad 5.0 GIS 93


Düzenleme işlemi için seçilen objeler aktif tabakaya atılacağı için önce
tabakalar penceresine BINA_DÜZEN isimli bir tabaka açalım ve aktif hale
getirelim.

Tekrar sınıf tanımları penceresine dönelim ve aktif sınıf olan BINA


BILGILERI üzerinde sağ tuşa basarak Düzenle’yi seçelim. Düzenlemek
istediğimiz alan için bir alan seçelim, bu seçtiğim objeler aktif tabakaya ve
ncz objelerine dönüşecektir.

Netcad 5.0 GIS 94


Sadece seçilenleri görmek için Referans yöneticisi penceresinde
Referansların işaretini kaldırabilirsiniz. Düzenleme işlemini yapmak için
ekran menüsü üzerindeki butona basın ve düzenleyeceğiniz objeyi seçin.

Netcad 5.0 GIS 95


İşlem bittikten sonra değişimleri veritabanında da güncellemek ve ncz
objelerini silmek için BINA tablomuzu açalım ve üzerinde sağ tuşa basarak
gelen pencerede GIS ilişki sihirbazını seçelim. İlk adımda düzenlenen
objelerin veritabanına eklenmesi için bir seçenek gelecektir, onu
işaretleyelim

Sonraki pencerede ncz objelerinin silinmesi için bir seçenek gelecektir, eğer
objelerin silinmesini istiyorsak bu seçeneği işaretleyerek bitir ile işlemi
tamamlayalım.

Netcad 5.0 GIS 96


Ncz objelerini NETCAD menüsündeki SİL ile silmemeliyiz, çünkü aynı anda hem
ncz hem de spatial veritabanı bağlantısı olduğu için böyle bir silme işleminde veri
kaybı yaşanır.

21. SQL SORGULAMALAR

21.1 Tek Tablo İle Sorgulama

Oluşturulan tablolar üzerinde sorgulamalar yapılarak alt seçim kümeleri ve


tabloları oluşturulabilir. Bu işlemi yapmak için
NETCAD/Örnekler/GIS/PROJE2 dizini içindeki EGITIMSQL.NCZ dosyasını
açalım. Öncelikle tek tablo üzerinden sorgu oluşturalım. Bunun için Bağlantı
Yöneticisi penceremizde Sorgular üzerinde sağ tuşa basıp Yeni Sorguyu seçelim.

Açılan pencerede kullanacağımız tabloyu seçmek için alan üzerinde sağ tuşa
basalım ve Tablo Ekle ikonuna basalım. Gelen pencereden BINA tablosunu
seçelim.

Netcad 5.0 GIS 97


Ekrana kolonlarıyla birlikte tablomuz gelecektir. Öncelikle sorgu sonucunda
oluşacak yeni tablonun kolonlarını seçmeliyiz. Bunun için kullanılacak kolonları
sürükle bırakla Kolonlar kısımına atabileceğimiz gibi, BINA tablosu üzerinde
istenilen kolonların isimlerinin başına tıklanarak ta bu işlem yapılabilir. Yeni
tablomuz için aşağıdaki kolonları işaretleyelim. Spatial kolonlar işaretlendiğinde
yeni tablonun objeleri gelir bu kolonlar dahil edilmezse sadece sözel sorgu
yapılmış olur.

İkinci sekme olan kriterler bölümünde sorgumuzu yazmak için kolonları sürükle-
bırak ile ilk bölüme ekleyelim, daha sonra istenilen sorguya göre operatörlerden
birini seçelim. Biz sorgumuzda ısınma türü sobalı olan ve kat sayısı 4 den büyük
olan binaları seçtireceğiz. Sorguyu aşağıdaki şekilde tamamlayalım.

Netcad 5.0 GIS 98


Bu işlemden sonra sql cümleciğini oluşturmak için SQL Üret butona basın,

sorgu adını BINA_SOBA_DORT yazın ve Aktif SQL Çalıştırla Sonuçları


görüntüleyin. Tamam ile işlemi bitirin.

İşlem sonunda ana tablo ile ilişkili bir sorgu tablosu oluşacaktır. Bu tabloya ait
objeler ise referans yöneticisine spatial obje olarak eklenecektir.

Netcad 5.0 GIS 99


Sorgu tablomuzdaki objelerin görüntülenebilmesi için tablo üzerinde sağ tuşa
basarak Çizdir seçeneğini aktif hale getirmemiz gerekmektedir.

21.2 Çoklu Tablo İle Sorgulama

İkinci sorguyu birden fazla tablo üzerinden yapalım. Bunun için yine Bağlantı
Yöneticisi penceresinde Sorgular üzerinde sağ tuşa basarak yeni sorguyu
seçelim. Editör üzerinde sağ tuşa basarak Tablo Ekle ile BINA,PARSEL,MAHALLE
tablolarını seçelim. Sorgulama için tablolar arasında ilişki tanımlanmalıdır. Bina
ile Parsel arasında ADA_PARSEL den Bina ile mahalle arasında MAHALLE_ADI
ndan kolonları birbiri üzerine sürükleyerek ilişkileri aşağıdaki şekilde
tanımlayalım.

Sonuç tabloda kullanılacak kolonları aşağıdaki gibi seçelim.


Netcad 5.0 GIS 100
Kriterleri oluşturalım. Bu sorguda mahallesi Anıttepe, ısınma turu soba, parsel
alanı 700 m2 den büyük olan kamu parsellerini sorgulayacağız.

SQL üret ile işlemi yapalım, sorgumuza PARSELSQL adını verelim ve Aktif SQL
Çalıştır ile bitirelim. Kriterlere uygun kayıt aşağıdaki gibi olacaktır.

Tamam ile işlemi bitirdiğimizde objemiz spatial referans olarak Referans


Yöneticisine eklenmiş olacaktır.

Tüm yapılan işlemleri NETCAD/Örnekler/GIS/PROJE2 dizini içindeki


EGITIMSQLTUM.ncz dosyasında bulabilirsiniz.

Netcad 5.0 GIS 101


22. ANALİZLER

22.1 Overlay Analizi

Overlay analizi iki alanın kesişiminden oluşan alanların hem obje bilgisini hem de
veritabanı bilgilerini yeni bir tablo altında toplamaktır. Bu işlem genellikle eşik
analizi, yerleşilebilir alan vs. gibi analizler için kullanılabilir. İşlemi yapmak için
NETCAD/Örnekler/GIS/PROJE2 dizini içindeki EGITIMANALIZ.NCZ
dosyasını açalım. Bu dosyada elektrik direkleri için önce tampon bölge tanımlayıp
daha sonra tanımlanan aydınlanma mesafesine giren parseller ile overlay analizi
yapalım. Araçlardan Overlay Poligon Overlay adımını izleyelim ve gelen
pencerede aşağıdaki işlemleri yapalım.

Seçtiğimiz iki tablo AYDINLANMA isimli yeni bir tabloda analiz yapılmış ve
istenilen kolon bilgilerini içerecek şekilde gelecektir. Elektrik tablosu direkleri
noktasal olarak içerdiği için onun için tampon bölge tanımlamak gerekmektedir.
Tampon sekmesini işaretleyip, yanındaki butondan tampon bilgisi girilir. Biz
tampon olarak tablodaki Aydınlanma mesafesi kolonunu seçeceğiz.

Netcad 5.0 GIS 102


Yeni tablodaki kolonlarımızı da Kolonlar sekmesindeki butonu işaretleyerek
seçebiliriz. Tamam ile işlemi bitirdiğimizde Bağlantı Yöneticisine yeni tablomuz,
Referans Yöneticisine ise görüntümüz eklenmiş olacaktır. Diğer referansları
kapatırsak yeni tablomuzu görebiliriz.

22.2 Tampon Bölge Tanımlama

Görsel olarak objeler için istenilen tampon bölge tanımlanabilir. Overlay


analizinde sanal olarak tanımlanan direk tampon bölgeleri gerçekte de
tanımlanabilir. Bunun için referanslar üzerinde elektriğe çift tıklayarak özellikler
penceresini açalım ve Tampon sekmesinde aşağıdaki bilgileri seçelim.

Netcad 5.0 GIS 103


Tamam ile işlemi bitirdiğimizde tampon bölgeleri görebiliriz.

23.2 Spatial Referanslardan Sayısal Aralığa Göre Tematik


Harita Üretilmesi

Referans Yöneticisi penceresindeki Spatial Referanslar kategorisinde


egitim_referans.PARSEL katmanı üzerinde mouse sağ tuşu ile tıklayıp
özelliklere girin. Gelen Referans Özellikleri penceresinden Tematik Harita
sekmesini tıkladıktan sonra Sayısal Aralık bölümüne tıklayarak girin. l

Netcad 5.0 GIS 104


Sayısa Aralık Makrosu bölümündeki butonuna tıklayarak Makro Düzenle
penceresini açın. Sayısal opsiyonunun yanındaki (+) işaretine tıklayarak veri
tabanındaki kolonlardan ALAN’a çift tıklayın. Tamam butonuna tıklayarak bu
pencereyi kapatın

Bu işlemden sonra referans özellikleri penceresinde parsellere ilişkin en düşük ve


en yüksek alan değerleri gelecektir.

Tematik özelliklerinin ayarlandığı bölümde mouse sağ tuşunu tıklayın ve gelen


menuden Ekle’yi tıklayarak Yeni Slot Ekle Penceresini açın.

Netcad 5.0 GIS 105


Yeni Slot Ekle Penceresinde Slot Sayısı bölümüne 5 yazıp tamam butonunu
tıklayarak pencereyi kapatın.

Bu işlemden sonra Referans Özellikleri penceresinde belirlediğiniz slot sayısında


parsel alanlarının gruplanarak farklı değerler atandığını görürsünüz.

Netcad 5.0 GIS 106


Listedeki ilk değerin sayısal değerlerinin üstünde çikt tıklayın ve Bitiş değerini
1000 olarak değiştirin. Aynı şekilde ikinci değerin Başlangıç değerini de 1000
olarak değiştirip istediğiniz renk ayarlamalarını yaptıktan sonra tamam
butonunu tıklayarak pencereleri kapatın.

Tamam butonuna tıklayarak Referans Özellikleri penceresini kapattığınızda


görüntü ekranında egitim_referans.PARSEL katmanındaki parsellerin
alanlarına göre tematik olarak görüntülendiğini görürsünüz.

23.3 Spatial Referanslardan Pasta ve Bar Grafik Üretilmesi

Referans Yöneticisi penceresindeki Spatial Referanslar kategorisinde


egitim_referans.MAHALLE katmanı üzerinde sağ tuşa tıklayıp özelliklere girin.

Netcad 5.0 GIS 107


Gelen Referans Özellikleri penceresinden Tematik Harita sekmesini tıkladıktan
sonra Grafik bölümüne girin.

Açılan pencerede Lejant Bilgileri kısmına gireriz. Burada Lejantımıza

konulacak Üst ve Alt Başlıkları yazarız. Yazı sitilini butonuna tıklayarak


ayarlayabiliriz. Lejant Bilgileri penceresinde alttaki kutucuklar vasıtasıyla
Çerçeve,Arka Fon,Gölge gibi birtakım ayarlar yapabiliriz.Sonrasında lejant
özelliklerini tanımlayabilmek için lejant özellikleri butonuna tıklarız.

Grafik Lejant Özellikleri penceresinden Grafik Türü olarak Pasta veya Bar
Grafikten herhangi birini seçebiliriz.Örneğimiz için Pasta Grafik türünü
seçeriz.İşaretler bölümünde seçtiğimiz grafik üzerinde gözükmesini istediğimiz
değerleri seçebiliriz.Örneğimizde işaretler kısmında Yüzde kısmını seçeriz.
Lejant bölümünde lejant bilgilerinde gözükmesini istediğimiz değerler
seçilebilir.Buradada İsim ve Değer butonunu işaretleriz.Grafiğimizin 3 boyutlu
görüntülenmesi için 3D kutucuğunu işaretleriz.Eğer çizilen pasta grafiğimiz için
arka fon kullanıyorsak bununda şeffaf olup olmamasını Şeffaf kutucuğunu
işaretleyerek ayarlayabiliriz.

Netcad 5.0 GIS 108


Tematik Gösterim Kısmında; Obje Çizim
Sitili olarak Varsayılan Stil ile Çiz
opsiyonunu işaretleriz.Son olarakta
Objelerin Üzerine Çiz kutucuğunu
işaretleyerek Tamam butonu ile işlemi
bitirebiliriz.

Tematik Harita kısmında boş ekran üzerinde sağ tuşla gelen Ekle butonuna
seçeriz.Açılan Dilim Özellikleri penceresinden Makro kısmına tıklayarak Makro
Düzenle ekranının çıkmasını sağlarız.Burada Sayısal değerlerden NUFUS_O_15
değerini seçerek Makro penceresine gelmesini sağlarız.Gösterim adı kısmınada
lejantta çıkmasını istediğimiz ismi verebiliriz. Ayrıca sitil kısmında istediğimiz
rengi seçeriz.

Dilim Özellikleri penceresini Tamam butonu ile kapattığımızda seçilen Nüfus


değerleri için Tematik Harita penceresinde bir slot oluşmuş olduğu
görülecektir.Eklemek istediğimiz diğer slotlarda aynı şekilde tanımlanmalıdır.Bu
işlemleri bitirdikten sonra Toplamı Güncelle butonuna tıklayarak seçilen slot
lara ait toplam değerlerinin slotların karşısına geldiği görülür.
Netcad 5.0 GIS 109
Netcad 5.0 GIS 110
23.4 Spatial Referansların Semboloji ve Lejant Gibi
Görüntüleme Özelliklerinin .XML Dosyaları Olarak
Kaydedilmesi

Spatial Referanslar için ayarlanan özgün, sayısal ve yoğunluğa göre tematik


harita özelliklerinin yanı sıra pasta-bar grafikler ve lejantları .xml dosyaları
olarak kaydedililip sonra yüklenebilir. Bu özellik ile aynı referansı, referans
yöneticisine birden fazla sayıda eklemeden farklı özelliklerle görüntülemek
mümkün olmaktadır. Bu şekilde referansların görüntülenmesi daha hızlı
olacaktır. Bu uygulama için yukarıda pasta grafik düzenlemesi yaptığımız
egitim_referans.MAHALLE referansını kullanalım.

Öncelikle egitim_referans.MAHALLE referansı üzerinde mouse sağ tuşu


ile tıklayarak özelliklerine girin. Açılan Tematik Özellikleri penceresinde
Tematik Harita sekmesini tıklayın ve takiben grafik bölümünü tıklayın.

Daha sonra Lejant Bilgileri sekmesini tıklayarak Kaydet butonunu


tıklayın.

Netcad 5.0 GIS 111


Kaydetmek istediğiniz dizini (NETCAD\ORNEKLER\GIS\PROJE2)
seçtikten sonra dosya adını mahalle_nüfus olarak kaydedin. Kaydedilen
XML dosyasının yükleme işlemine bir sonraki adımda geçilecektir.

23.5 Spatial Referanslardan Yoğunluk Haritası Üretilmesi


Referans Yöneticisi penceresindeki Spatial Referanslar kategorisinde
egitim_referans.MAHALLE katmanı üzerinde sağ tuşa tıklayıp özelliklere
girin. Gelen Referans Özellikleri penceresinden Tematik Harita sekmesini
tıkladıktan sonra Yoğunluk bölümüne girin.

Açılan pencerede Yoğunluk Makrosu

kısmının sonundaki butonuna


tıklayarak gireriz.Açılan Makro Düzenle
penceresinde Sayısal bölümden
TOPLAMNUFUS değeri seçilerek Tamam
butonuyla işlemden çıkılır.

Yoğunluk için oluşturulacak Tematik Harita penceresinde Makro Değeri


kısımına 0.5 değerini girebiliriz.Makro değeri seçtiğimiz kritere göre
atılacak nokta sayısını belirler.Renk paletine tıklayarak yoğunluk için
seçilecek renk değeri belirlenebilir.Nokta kalınlığını 2 seçerek işlemi
bitirebiliriz.Tamam butonuyla Tematik Harita penceresinden çıktığımızda
Mahalle Haritamızın aşağıdaki şekilde Toplam Nüfus değerlerine göre
oluşmuş olduğunu görebiliriz.

Netcad 5.0 GIS 112


egitim_referans.MAHALLE referansı için ayarladığınız özellikleri bir
önceki bölümde anlatıldığı gibi xml dosyası olarak kaydedin.

Netcad 5.0 GIS 113


23.6 Spatial Referansların Semboloji ve Lejant Gibi
Görüntüleme Özelliklerinin .XML Dosyalarından
Yüklenmesi

Tematik Haritalar kategorisine mouse sağ tuşu ile tıklayarak ekle ye girin.
Açılan Yeni Referans Ekle penceresinde Netcad Spatial’i işaretleyerek
tamam butonuna tıklayın.

Gelen
Sınıf

Seçiniz penceresinde Mahelle Bilgilerini işaretleyerek


EGITIM_REFERANS.MAHALLE referansının Tematik Haritalar
kategorisi altına ekleyin. EGITIM_REFERANS.MAHALLE referansı ilk
eklendiğinde varsayılan renk ile gelecektir.

EGITIM_REFERANS.MAHALLE referansına mouse sağ tuşu ile


tıklayarak özellikler penceresinden Lejant sekmesine tıklayın. Lejant
sekmesindeki Lejant Bilgileri sekmesini tıklayın. Bu penceredeki Aç
butonunu tıklayarak EGITIM_REFERANS.MAHALLE referansı
üzerinde pasta grafik için ürettiğiniz mahalle_nüfus.xml dosyasını açın.

Netcad 5.0 GIS 114


EGITIM_REFERANS.MAHALLE referansı için yaptığınız düzenlemeler
aynen yüklenip görüntü ekranına gelecektir. Yine
EGITIM_REFERANS.MAHALLE katmanı için bir önceki adımda
ürettiğiniz yoğunluk haritasını da açtığınız taktirde yoğunluğa ve yaş
grupşarına göre nüfus dağılım haritalarını üst üste görüntülersiniz.

Netcad 5.0 GIS 115


23.7 Spatial Referanslara Veri Tabanından Dinamik
Semboloji Atanması

Spatial referanslara veritabanındaki değerler baz alınarak istenilen sembolün


atanması mümkündür. Bu işlem için sembol olarak atamayı düşündüğümüz
şeklin blok obje olarak saklanması gerekmektedir.Netcad ekranında Plan
çizimlerinde sıkça kullanılan TAKS/KAKS sembolünü
oluşturalım.Oluşturmuş olduğumuz sembolde ‘??’ olarak tanımlanan kısım
değişecek olan değeri ifade etmektedir.

Oluşturulan sembolün blok olarak kaydedilmesi için Netcad\Çiz\Blok


İşlemlerine girilir.Açılan pencereden Yeni Blok işlemi seçildiğinde Netcad
ekranından Bloğu oluşturacak objeleri seçmemizi ekranda hazırlamış
olduğumuz objeler seçilir.Sonrasında sağ tuşa tıklandığında Bloğun
yakalama noktasını göstermemizi ister oluşturulan sembolün yaklaşık orta
noktası gösterilir.Yeni Blok adında açılan pencerede oluşturmuş olduğumuz
bloğa bir isim veririz.Tabaka renkleri Korunsun ve Seçilmiş Objeler Silinsin
kutucuklarını işaretleyerek Tamam ile işlemi bitirdiğimizde tanımladığımız
sembolün blok penceresine geldiğini görürüz.Bu işlemden sonra Blok
penceremizi kapatabiliriz.

Netcad 5.0 GIS 116


Spatial Referanslar egitim_referans.PARSEL üzerinde sağ tuşla özellikler
kısmına girerek Tematik Harita bölümünü seçeriz. Buradan Sayısal Aralık
seçilerek daha önceki bölümde (10.4) anlatıldığı şekilde bir slot eklenir.

Elenenen Slot üzerinde sağ tuşla açılan menüden Sembol Seç işlemine
girilir.Sonrasında Blok penceresinin açıldığı görülür.

Oluşturmuş olduğumuz
TAKS/KAKS Bloğunun
üzerine mouse ile çift
tıkladığımızda Makro
Değerlerini giriniz penceresinin
açıldığını görürüz.Buradan
TAKS değerinin karşısındaki
butonuna tıklayarak açılan
Makro Düzenle Penceresinden
TAKS değerini seçeriz.Yine
KAKS değerinide Makro
Düzenle penceresinden
seçebilirz. Sembol Boyu
olarakta istediğimiz değeri
gireriz.
Netcad 5.0 GIS 117
Tamam butonuyla işlemi bitirip tematik harita penceresinden çıktıktan sonra
ekrandaki parsel objelerinin üzerine oluşturulan bloğun veritabanından
alınan değerlerle birlikte işlendiğini görebiliriz.Veritabanında TAKS-KAKS
değerlerinde yapılan değişikliklerin tematik haritadada güncellendiğini
görebiliriz.

NETCAD\ORNEKLER\GIS\PROJE2 dizini altındaki sembol.xml


dosyasını yükleyiniz.

23.8 Spatial Referanslara Veri Tabanından Dinamik Etiket


Atanması

Spatial referanslara veritabanındaki değerler baz alınarak istenilen kolon


bilgilerine göre etiket atanması mümkündür. Bu işlem için Tematik
Haritalar kategorisi altında bulunan EGITIM_REFERANS.BINA
referansını kullanalım.

Netcad 5.0 GIS 118


Öncelikle EGITIM_REFERANS.BINA referansının üzerinde mouse sağ
tuşu ile tıklayarak özelliklere girin. Açılan Referans Özellikleri
penresinden Etiket sekmesini tıklayın.

Bu bölümde öncelikle Etiket Yazdır check kutusunu açık konuma getirin.


Daha sonra beyaz etiket alanında mouse sağ tuşu ile tıklayarak Ekle’yi
tıklayın

Ekle’yi tıkladıktan sonra gelen Etiket Penresinde öncelikle binaların


üstüne yazdırılmak istenen bilgi için veri tabanından kolon seçilir. Biz bu
uygulamada binaların üstüne veri tabanından kat sayılarını yazdıralım.

Netcad 5.0 GIS 119


Etiket Makrosu kısmındaki butonuna tıklayın.

Açılan Makro Düzenle penceresinde Sayısal kısmındaki (+) işaretine


tıklayın ve KAT_SAYISI kolonuna mouse sol tuşu ile çift tıklayın ve
tamam butonunu tıklayarak Makro Düzenle penceresini kapatın.

Etiket penceresinde yazı boyunu 5 mm olarak ayarlayın. Tabaka Özellikleri


butonuna tıklayarak rengi siyah olarak değiştirin. İstenildiği taktirde
Tabaka Özellikleri penceresindeki Ölçek sekmesinden etiketlerin
görüntüleme ölçek aralığı da verilebilir. Tamam butonunu tıklayarak
pencereleri kapattığınızda binaların üstüne veri tabanından kat sayılarının
yazıldığını görürsünüz. Bu işlem veri tabanından dinamik olarak
yapıldığından veri tabanındaki herhangi bir değişim harita üzerinde de
görülecektir.

Netcad 5.0 GIS 120


Örnek bir uygulama için NETCAD/Sorgu menüsündeki Obje Özelliklerini
Sor komutuna tıklayın ve takiben 3 katlı olan herhangi bir binaya tıklayın.
Açılan BİNA BİLGİLERİ sorgu penceresinde
EGITIM_REFERANS/BINA sekmesini tıklayın ve KAT_SAYISINI 5
olarak değiştirin. Tamam butonunu tıklayıp pencereyi kapattığınızda
değişiklik yaptığınız bina etiketini 5 olarak görürsünüz.

23. RAPOR ALMA İŞLEMLERİ

Hazırladığımız verileri istediğimiz bir şablon ile raporlamak istediğimizde bu işlem


adımlarını izleriz. İlk yapılması gereken şablonun hazırlanmasıdır. Şablon excell,
word, html sayfası olarak hazırlanabilir. Biz şablonumuzu excell sayfası olarak
hazırlayacağız. Excell açıldıktan sonra aşağıdaki şekilde bir şablon tasarlayalım.

Netcad 5.0 GIS 121


Bu şablonu hazırlarken bilinmesi gerekli şablon parametreleri vardır, bu
parametrelerden bazıları;

1.A (Açıklama) (basic)


Raporun açıklaması. Rapor seçerken gösterilecek bilgi. Boş geçilebilir.
2.D (List Direction) (basic)
Listenin büyüme yönü.
Alabileceği değerler "right" (liste sağa doğru büyür) ve "down" (liste aşağı
doğru büyür).
Default "down"
3.I (Row Insert) (basic)
Listeler için satır eklenip eklenmeyeceği.
Alabileceği değerler "yes" (listeye satır eklenir) ve "no" (satır eklenmez)
Default "no"
4.O (ExtraInfo) (basic)
Netcad 5.0 GIS 122
Şablon hakkında ek bilgi
Örnek kullanım : Raporun master kayıtları ile ilgili bilgi için "parsel" yada
"malik" olabilir.
Default ""
5.R (Rapor tipi) (excel)
Raporun sayfalandırması ile ilgilidir.
"ss" (single sheet) : tüm bilgilerin tek sayfada raporlanır. eski hali "single
sheet"
"ms" (multi sheet) : her bir ana kayıt için farklı sayfa kullanılır. eski hali
"multi sheet"
"mf" (multi file) : her bir ana kayıt için farklı dosya kullanılır. eski hali
"multi file"
Default değer "ss".

Biz ilk tanımlada;

#TemplateParams(A=YAPI
FİŞLERİ;O=NI=1,NIWidth=120,NIHeight=250;R=MS yazdık. Bunun
anlamı şablomuzun adı YAPI FİŞLERİ olacak, NETCAD imajı
görüntülenecek, boyutları 120-250 olacaktır ve her satır ayrı bir excell
sayfası olarak açılacaktır.

Şablonu tasarlarken veritabanından istediğimiz kolon bilgisinin gelmesi için


bilgiyi #Tablo_Adı.Kolon_Adı şeklinde yazmamız gerekiyor. Tüm kolon
bilgilerini tamamladıktan sonra şablonumuzu tablo adımızla aynı olacak bir
klasöre kaydetmemiz gerekiyor. Şablonumuz içinde NETCAD’den görüntü
almak istiyorsak şablon içinde görüntünün geleceği satıra
#IMG_tablo_adı.NI yazmamız gerekiyor. Eğer veri tabanımızda
tuttuğumuz resimler var ise ve bunları da şablonumuza eklemek istiyorsak
görüntünün geleceği satıra #IMG_tablo_adı.kolon_adı yazmamız
gerekmektedir. Fakat resimler kolona dizin adı şeklinde atılmalıdır.

Bu örnek şablonu örnek veriler altında BINA_DURUMU.xls bulabilirsiniz.

Tüm bu işlemlerin yapılmış olduğu hazır şablonumuz BINA_DURUMU.xls örnek


veriler altında bulunmaktadır. Rapor alma işlemini yapmak için

Netcad 5.0 GIS 123


NETCAD/Örnekler/GIS/PROJE2 dizini içindeki RAPORLAMA.NCZ dosyasını
açalım. Rapor şablonunun yerini Bağlantı Yöneticisinde tanımlamamız
gerekmektedir. Bunun için Bağlantılar sekmesi üzerine gelelim ve sağ tuşa
basarak gelen menüden özellikleri seçelim.

Özellikler penceresinde Rapor dizinini sadece klasöre kadar göstermek


gerekmektedir.

Netcad 5.0 GIS 124


Tamam ile işlemi bitirelim. Artık rapor alma işlemine geçebiliriz. Rapor alırken
filtre vermek yapılacak işlemi kısaltacaktır. Bunun için bina tablomuzu açalım ve
üzerinde sağ tuşa basıp filtrelemeyi seçelim. Filtre olarak aşağıdaki bilgiyi
girelim.

Tablomuz üzerinde sağ tuşa basalım ve menüden Rapor Al’ı seçelim.

İlk pencerede şablonlarımız görünecektir, seçelim ve sonraki pencereye geçelim.

Netcad 5.0 GIS 125


Bu pencerede veri tabanından bağımsız olarak vermek istediğimiz değişkenler
varsa tanımlayabiliriz. Bitir ile işlemi tamamlayalım.

Netcad rapor alınacak satırları ve objeleri tarayacaktır. İşlem bittiğinde aşağıdaki


gibi excell dosyası açılır. Her sayfa farklı kayıt içerir. Oluşan dosyalar TEMP
dizinine atılır.

Netcad 5.0 GIS 126


Netcad 5.0 GIS 127

You might also like