Ξξηλ ηξηάληα αθξηβώο ρξόληα, 23 Νθησβξίνπ ηνπ 1979, ζε κία παιηά κνλνθαηνηθία ζην

Θνπθάθη γεκάηε πνηήκαηα γξακκέλα ζηνπο ηνίρνπο θαη κνπζηθέο ζην πηάλν, ν Κάλνο
Σαηδηδάθηο γηόξηαζε ηα 54α γελέζιηά ηνπ. Ν Γηώξγνο Ξαπξηαλόο ήηαλ εθεί – αθνύ άιισζηε
εθείλν ήηαλ ην ζπίηη ηνπ.

Αρτές Οθηωβρίοσ ηοσ 1979, ζηολ «Μαγεκέλο Ασιό». Έμσ πέθηεη κηα δπλαηή βξνρή,
αιιά κέζα, ζην κεγάιν ηξαπέδη, ε παξέα ηνπ Κάλνπ Σαηδηδάθη –ζπλεξγάηεο από ην Ρξίην,
θίινη, πεξαζηηθνί– δηαζθεδάδεη. Ν Κάλνο έρεη ηα θέθηα ηνπ θαη απηό είλαη κεηαδνηηθό.
«Ήκνπλ ην απόγεπκα ζην ζπίηη ηεο Αιίθεο Βνπγηνπθιάθε. Ήζειε λα ηεο γξάςσ κνπζηθή γηα
ην έξγν πνπ αλεβάδεη. Άζε, βξε Αιίθε, ηεο ιέσ, ην «Ληάνπ βξε γαηνύια» ην πιήξσζα αθξηβά.
Θαη ηη γπξίδεη θαη κνπ ιέεη; Λαη, Καλνύιε κνπ, αιιά ην πιεξώζεθεο θαη αθξηβά! Αθνύο, ε
ζθαηνύια!» Ζ παξέα μεζπάεη ζε γέιηα. «Έρσ έλα θίιν, ηνλ Λίθν Κπηηδάλε, πνπ ηξαγνπδάεη
ην «Ληάνπ βξε γαηνύια» αλάπνδα», ιέσ εγώ. «Γειαδή, πώο;» «Κηα ξνθά θη έλα ξνθέ, αηζ-
αηζ-αηζ! γέπε ε ηάγα ζην ξνρό, αηζ-αηζ-αηζ!…» Ν Σαηδηδάθηο γειάεη ηξαληαρηά, ην γέιην
μερύλεηαη από κέζα ηνπ νξκεηηθό, ρηππάεη ηα ρέξηα ηνπ ζαλ κηθξό παηδί. «Αξηζηνύξγεκα!
Αξηζηνύξγεκα!»
Γίλεη έλα θαθεηί ζαθνπιάθη ζην γθαξζόλη. «Ρη έρεη κέζα;» ηνλ ξσηάσ πεξίεξγνο. «Ρελ
θαιύηεξε πνηθηιία θαθέ εζπξέζν. Κνπ ην ζηέιλεη έλαο θίινο από ηελ Ηηαιία. Απηό είλαη ην
κνλαδηθό λαξθσηηθό κνπ». «Λαξθσηηθά, δειαδή, δελ έρεηο πάξεη πνηέ;» «Κόλν κηα θνξά,
ζηελ Ακεξηθή. Ήηαλ έλα θεζηηβάι κνπζηθήο ξνθ. Κε πιεζίαζε έλαο παλέκνξθνο λεαξόο θαη
κε ξώηεζε αλ ήζεια λα θαπλίζσ ραζίο. Θάπληζα, κε πήξε έλαο γιπθόο ύπλνο θαη όηαλ
μύπλεζα ν παλέκνξθνο λεαξόο είρε εμαθαληζηεί καδί κε ην ξνιόη κνπ!» Γειάκε. «Θαη ήηαλ
έλα παλάθξηβν Vacheron Constantin, λα, ίδην κε απηό» θαη καο δείρλεη κε ππεξεθάλεηα ην
ξνιόη ηνπ.

Ο Χαηδηδάθης έτεη αδσλακία ζε ηέηοηες κηθρές ποισηέιεηες. Γξάθεη πάληα κε κηα

ππέξνρε πέλα Montblanc, ην ζέπηα κειάλη ην θέξλεη από ην Ξαξίζη, θνξάεη θνιόληα Vetiver
ηεο Guerlain: «Κηα θνξά, έλαο ηαμηηδήο κνπ έδσζε έλα θνκκάηη ραξηί θαη έλα ζηηιό. Γελ δίλσ
απηόγξαθα, ηνπ ιέσ. Όρη, θύξηε Σαηδηδάθη, δελ ζέισ απηόγξαθν, ζέισ λα κνπ γξάςεηε ηε
κάξθα από ηελ θνιόληα ζαο, κνπ απαληά». Αιιά εθείλν γηα ην νπνίν έρεη ιαηξεία είλαη ηα
κεραλήκαηα Hi-Fi. Αγνξάδεη κε καλία ηα πην εμειηγκέλα ζπζηήκαηα θαη ελεκεξώλεηαη
ζπλερώο. Αθνύ καο έρεη πεη: «Όηαλ πεζάλσ, ζα έξρεζηε πάλσ από ηνλ ηάθν κνπ θαη αληί γηα
ινπινύδηα ζα κνπ αθήλεηε πξνζπέθηνπο κε ηα πην κνληέξλα κεραλήκαηα!».

Έτεη πάεη 4 ηο πρωί, ε βροτή έτεη ζηακαηήζεη,έλα κεγάιν κέξνο ηεο παξέαο έρεη
απνρσξήζεη, έρνπκε κείλεη ν Γεκήηξεο Ιέθθαο θαη εγώ. «Άληε πάκε» ιέεη θάπνηα ζηηγκή.
«Θα κε ζπλνδεύζεηε σο ην ζπίηη;» Θάλσ λα πιεξώζσ ην κεξίδηό κνπ. Ρν γθαξζόλη αξλείηαη.
Δίλαη λόκνο όπνηνο θάζεηαη ζην ηξαπέδη ηνπ Σαηδηδάθη λα κελ πιεξώλεη. Δίλαη θαιεζκέλνο
ηνπ. «Αλ ζέιεηε λα κνπ θάλεηε ην ηξαπέδη κε ην Ιέθθα, ζπίηη ζαο» κνπ ιέεη. «Ξνιύ σξαία, ηελ
άιιε Ρεηάξηε. Θα ζνπ καγεηξέςνπκε εκείο» ιέσ παλεπηπρήο. Πεθώλεηαη, παίξλεη ην
ζαθνπιάθη ηνπ εζπξέζν, θνξάεη ηε Lacoste δαθέηα ηνπ, «δελ θξαηάσ ρξήκαηα» ιέεη ζην
γθαξζόλη. «Βάιηα θαη απηά ζην ινγαξηαζκό κνπ».

Βγαίλοσκε ζηο δρόκο. Ζ λύρηα είλαη πγξή, ην βξεγκέλν ρώκα κνζρνβνιάεη, ην θεγγάξη
ιάκπεη ζηνλ νπξαλό, πεξπαηάσ δίπια ζ’ απηόλ πνπ έγξαςε ην «Σάξηηλν ην θεγγαξάθη», είκαη
λένο, σξαίνο, πγηήο θαη εξσηεπκέλνο. Ρη άιιν λα δεηήζεη θαλείο; Ν Σαηδηδάθηο ζθπξίδεη έλα
ζθνπό, απνθεύγεη ηηο ιαθθνύβεο κε κηθξά ραξηησκέλα πεδεκαηάθηα, ζηακαηάεη θαη θνηηάεη
γύξσ ηνπ. «Έλα δηάζηεκα έκελα εδώ θνληά, ζηελ νδό Κάλνπ».
Ξεξλάκε έμσ από έλα ζπίηη πνπ έρεη θιεηζηά ηα παληδνύξηα ηνπ. Ρν παξαηεξεί γηα ιίγν.
«Ξνηνο μέξεη πίζσ από απηά ηα παληδνύξηα αλ θάλνπλ έξσηα, αλ νλεηξεύνληαη, αλ κέλνπλ
μάγξππλνη θαη πεξηκέλνπλ» ιέεη θαη ε θσλή ηνπ αθνύγεηαη γεκάηε λνζηαιγία θαη εξσηηζκό.
Φηάλνπκε ζην θαλάξη ηεο Βαζηιίζζεο Πνθίαο θαη πεξλάκε απέλαληη. Οεγίιιεο 17 είλαη ην
ζπίηη ηνπ, ν πξώηνο όξνθνο ζε κηα θνκςή πνιπθαηνηθία. «Απηό ην ζπίηη ην αγόξαζα κε ηα
“Ξαηδηά ηνπ Ξεηξαηά”. Δίρα πνπιήζεη ηα δηθαηώκαηα ζηνλ Εηι Ληαζέλ θαη βξέζεθα μαθληθά
κε έλα πνιύ κεγάιν πνζόλ. Ξέζαλε ηόηε πάλσ κνπ νη θίινη κνπ θαη κε έπεηζαλ λα αγνξάζσ
απηό ην δηακέξηζκα. Ρν έθαλα πεξηζζόηεξν γηα ηε κεηέξα κνπ, γηα λα έρεη έλαλ άλεην ρώξν.
Δκέλα κνπ αξθεί έλαο έξσηαο, έλα πηάλν θαη κηα θαιύβα. Άληε, θη έλα εζπξέζν!»
Μαλαβξίζθεη ην θέθη ηνπ θαη παξόιν πνπ είλαη πηα ραξάκαηα, «ζέιεηε λα αλεβείηε επάλσ;»
καο ξσηάεη, «ζα ζαο βάισ λα αθνύζεηε θάηη θαηλνύξγηα ηξαγνύδηα πνπ έγξαςα». Ιέλε όρη ζε
ηέηνηεο πξνζθιήζεηο;

Το ζπίηη ηοσ Χαηδηδάθη είλαη έλα εσρύτωρο οροθοδηακέρηζκα τωρίς περηηηές

ποισηέιεηες. «Θα θάηζνπκε ζην γξαθείν» ιέεη, «γηα λα αθνύζνπκε θαη ηα tapes». Κπαίλεη
πξώηνο, ηνλ αθνινπζώ, θη όπσο θάλσ λα κπσ, βιέπσ έλα αγαικαηάθη ζην πάησκα, πνπ
θξαηάεη ηελ πόξηα αλνηρηή. Δίλαη ην Όζθαξ πνπ πήξε γηα ηε κνπζηθή ηνπ ζην «Ξνηέ ηελ
Θπξηαθή»! Πθύβσ, ην πηάλσ ζηα ρέξηα κνπ, «Δπραξηζηώ ηελ Αθαδεκία» ιέσ, ζα λα είκαη ζε
απνλνκή, «επραξηζηώ ηνλ παηέξα κνπ, ηε κεηέξα κνπ θαη όινπο ηνπο ζπλεξγάηεο κνπ θαη
αθηεξώλσ ην Όζθαξ απηό ζηελ Διιάδα!». Σακνγειάεη. «Έρεη κεγάιε ηζηνξία απηό ην Όζθαξ.
Γελ πήγα λα ην παξαιάβσ ζηελ απνλνκή θαη όηαλ ρξεηάζηεθε λα θσηνγξαθεζώ κε απηό, κνπ
δάλεηζε ε Θαηίλα Ξαμηλνύ ην δηθό ηεο! Δίρε πάξεη Όζθαξ Β΄ γπλαηθείνπ ξόινπ ζην “Γηα πνηνλ
ρηππάεη ε θακπάλα”. Κεηά κνπ έζηεηιαλ από ηελ Ακεξηθή ην δηθό κνπ. Κηα κέξα πνπ είρα ηα
λεύξα κνπ ην πέηαμα ζηα ζθνππίδηα, αιιά ην βξήθε ε θαζαξίζηξηα θαη ην έδσζε ζηελ αδειθή
κνπ. Έηζη μαλαγύξηζε ζε κέλα θαη ηώξα κπνξώ λα ην θξαηήζσ, γηαηί ζπκβνιηθά θαη πξαθηηθά
κνπ θξαηάεη ηελ πόξηα αλνηρηή. Κε ζπγρσξείηε έλα ιεπηό». Ξεγαίλεη ζην κπάλην θαη κεηά
από ιίγν έξρεηαη θνξώληαο κηα θαξό ξνκπ ληε ζακπξ. Αλνίγεη ηελ κπαιθνλόπνξηα θαη
απιώλεη ηα ξνύρα πνπ θνξνύζε. «Ξαξόηη θαπληζηήο, δελ αληέρσ ηα ξνύρα κνπ λα κπξίδνπλ
ηζίθλα θαη ηζηγαξίια» καο εμεγεί θαη θάζεηαη ζην γξαθείν ηνπ. Γεμηά ηνπ ππάξρεη έλα όξζην
πηάλν, πίζσ ηνπ ηα ηειεηόηεξα καγλεηόθσλα, πηθάπ, θαζεηόθσλα. «Απηό είλαη ην θαηλνύξγην
Nakamichi 1000» ιέεη θαη καο δείρλεη κε ππεξεθάλεηα έλα δηπιό θαζεηόθσλν. Ξάλσ από ηα
Hi-Fi θξέκεηαη έλαο πίλαθαο ηνπ Παιβαληόξ Ληαιί, έλαο Δζηαπξσκέλνο, ζρέδην κε θάξβνπλν
θαη κε ηδηόρεηξε αθηέξσζε.
«Κε κηιάηε δπλαηά» καο πξνεηδνπνηεί. «Κπνξεί λα μππλήζνπκε ηε κεηέξα από δίπια» θαη
δείρλεη κηα θιεηζηή πόξηα αξηζηεξά ηνπ. «Έρσ θνπξακπηέδεο, αλ ζέιεηε» ιέεη κε έλα πνλεξό
ρακόγειν θαη ζεθώλεηαη όξζηνο. «Ξάιη θνπξακπηέδεο;» ιέκε κε κηα θσλή. «Κε θνβάζηε, εγώ
δελ ζα θάσ» καο απαληάεη θαη πάεη πξνο ηελ θνπδίλα. Ρν Pastry Family έβγαδε θάηη κηθξά
θνπξακπηεδάθηα, κηα κπνπθηά ην θαζέλα. Ξέξζη ηα Σξηζηνύγελλα είρε θάεη ηόζν πνιιά πνπ
ηνπ ήξζε θόιπνο θαη λνζειεύηεθε ζην λνζνθνκείν ζε θξίζηκε θαηάζηαζε. «Γηα θαληαζηείηε»
έιεγε κεηά, «λα πέζαηλα θαη λα ζαο ξώηαγαλ από ηη πέζαλε ν Σαηδηδάθηο θαη λα ηνπο ιέγαηε
“από θνπξακπηέδεο!”. Ρη ληξνπή!»
Δπηζηξέθεη από ηελ θνπδίλα, θξαηάεη ην θνπηί κε ηα θνπξακπηεδάθηα αλνηρηό θαη ην ζηόκα
ηνπ θιεηζηό. «Κάλν, είκαη ζίγνπξνο όηη έρεηο θάεη θνπξακπηεδάθη!» ηνπ ιέεη ν Ιέθθαο. «Γελ
ην ηξώγσ, ην έρσ βάιεη ππνγιώζζην!» απαληάεη κπνπθσκέλνο θαη πίλεη κηα γνπιηά λεξό.

Κάζεηαη πάιη ζηο γραθείο ηοσ. Ξέθηεη κηα ζησπή γεκάηε αλακνλή. Ρώξα ηα αζηεία έρνπλ
ηειεηώζεη θαη γηα λα καο βάιεη ζηνλ θόζκν ηνπ, γηα λα γίλνπκε αθξναηέο ηεο κνπζηθήο ηνπ,
πξέπεη λα είκαζηε ζνβαξνί θαη αληάμηνη ηεο ζηηγκήο. Ν Σαηδηδάθηο έρεη κηα θνβεξή ηθαλόηεηα
εθεί πνπ γειάεη θαη ρηππηέηαη λα ζνβαξεύεη μαθληθά, ζα λα ήξζε ην ηέινο ηνπ θόζκνπ. Έηζη
θαη ηώξα. Κεηά από ηόζα γέιηα θαη αζηεία, έρεη γίλεη μαθληθά ζθπζξσπόο, κειαγρνιηθόο.
«Θα ζαο βάισ λα αθνύζεηε 4 ηξαγνύδηα ζε ζηίρνπο ηνπ Γηώξγνπ Σξνλά. Θέισ λα θάλσ έλα
δίζθν πνπ λα ιέγεηαη “Θνηλόο βίνο”. Ρξαγνπδώ εγώ». Γπξλάεη, παηάεη ην play ζην Nakamichi
1000 θαη κέζα ζηελ απόιπηε εζπρία αθνύγεηαη ε ξαγηζκέλε θσλή ηνπ λα ηξαγνπδάεη γηα
θάπνηνλ πνπ έπξεπε λα εξρόηαλε έζησ θαη κε βξνρή, γηα κηα εθδξνκή πνπ δελ πξέπεη λα
αλαβιεζεί, γηα έλα παηδί πνπ νρηώ ε ώξα βάδεη ηα παπνύηζηα ηνπ λα πάεη ζην ζηλεκά θαη γηα
ηξεηο πνπ ήζαλ κέζα ζ’ έλα νηνκνηξίο. Νη κειαγρνιηθνί ζηίρνη ηνπ Σξνλά, ε λνζηαιγηθή
κνπζηθή, αιιά θπξίσο ε ζπαξαρηηθή θσλή ηνπ Κάλνπ, καο έρνπλ θαζειώζεη. Αθνύγνληαη νη
ηειεπηαίεο λόηεο, κηα αρηίδα θσο κπαίλεη από ηελ κπαιθνλόπνξηα θαη πέθηεη πάλσ ζηνλ
Δζηαπξσκέλν ηνπ Ληαιί. Ν Σαηδηδάθηο παηάεη ην stop.
«Ινηπόλ, πώο ζαο θάλεθαλ;» «Παλ bitter ζνθνιάηα» ιέεη ν Ιέθθαο. «Ρα πην ζπγθηλεηηθά
ηξαγνύδηα πνπ έρεηο γξάςεη» ιέσ εγώ. «Λαη, αιιά πνηνο ζα ηα ηξαγνπδήζεη; Απηά ηα
ηξαγνύδηα, γηα λα κε γίλνπλ ρπδαία, ζα πξέπεη λα ηα ηξαγνπδήζεη θάπνηνο πνπ λα έρεη ην
θύξνο ηνπ Αιέμε Κηλσηή, ηε θηλέηζα ηνπ Γεκήηξε Σνξλ, ηε θσλή ηνπ Γηώξγνπ Ληαιάξα…»
«Αζηεηεύεζαη, Κάλν;» ηνλ δηαθόπησ. «Δζύ πξέπεη λα ηα πεηο. Κόλνλ εζύ». Ρν ζθέθηεηαη.
«Ιεο; Ρέινο πάλησλ, ζα δνύκε. Αύξην έρσ ξαληεβνύ κε ηνλ Ληαιάξα».

Είκαζηε όιοη γισθά θοσραζκέλοη, έρεη μεκεξώζεη πηα, ε κπζηαγσγία έρεη ηειεηώζεη.
«Ινηπόλ, ζα ηα πνύκε ηελ Ρεηάξηε ην βξάδπ». «Ρη λα ζνπ καγεηξέςνπκε;» «Νηηδήπνηε εθηόο
από όζπξηα θαη δπκαξηθά». Γαγθώλνκαη. Δγώ καγεηξεύσ θαηαπιεθηηθέο θαθέο θαη ν Ιέθθαο
ηέιεην θνηόπνπιν κε ρπινπίηεο.

«Καο είπε όρη όζπξηα, όρη δπκαξηθά. Γηα πεο εζύ, πνπ είζαη ε θαιή καο λεξάηδα θαη θίιε, ηη λα
ηνπ θηηάμνπκε;» ξσηάσ ηε Γεπηέξα ηε Οεληώ Ξαπαληθόια, ηε ζεά ηνπ Ρξίηνπ, κε ηε βξαρλή,
παζηάξηθε θσλή, ηηο ηόζεο γλώζεηο θη επαηζζεζία. «Ρν θαιύηεξν είλαη λα ηνπ θηηάμεηε έλα
σξαίν λνπά κε πνπξέ παηάηαο. Θα παο ζην ραζάπε κνπ θαη ζα πάξεηο ην λνπά. Έξρνκαη από
ηε Οεληώ, ζα ηνπ πεηο, ζα ζε εμππεξεηήζεη. Λα, πάξε ηε ζπληαγή. Ξάξε θαη απηό ην
ηξαπεδνκάληηιν θαη απηά ηα πνηήξηα. Ξάξε θαη απηή ηε ζακπάληα. Δίλαη Dom Perignon».
«Οεληώ κνπ, είζαη ζεζαπξόο, λα ζε θηιήζσ!»

Το ζπίηη ζηελ οδό Πηλόηε 13 ήηαλ κηα εηοηκόρροπε, παιηά κνλνθαηνηθία ζην Θνπθάθη.
Γύν δσκάηηα, θνπδίλα, κπάλην. Παξάβαιν. Δίρε όκσο έλα ηεξάζηην πξνζόλ γηα εθείλε ηελ
επνρή. Δίρε ηειέθσλν! Έλα νιόθιεξν θαινθαίξη έθαηζα κόλνο κνπ θαη ζηνθάξηζα, έβαςα,
έηξηςα, καζηόξεςα, ην έθαλα αγλώξηζην. ΢πήξραλ ειάρηζηα έπηπια ζην ρώξν, έλαο ρακειόο
ζνθξάο πνπ ηξώγακε, ζηε κέζε κηα μπιόζνκπα, δύν θόθθηλεο βεινύδηλεο πνιπζξόλεο θαη έλα
πξάζηλν πηάλν πνπ είρε λνηθηάζεη ν Ιέθθαο από ηνλ Ληθνηηάλ. Δίρε κηα ζεηηθή ελέξγεηα απηό
ην ζπίηη, κέξα θαη λύρηα ήηαλ αλνηρηό, ήηαλ θέληξν δηεξρνκέλσλ, όπσο έιεγε θαη ε Οεληώ. Θαη
ηώξα έπξεπε λα εηνηκαζηεί γηα λα ππνδερηεί ηνλ Κάλν Σαηδηδάθη.

Λσξίο ην πξσί ηεο Ρξίηεο, πάσ ζην ραζάπε ηεο Οεληώο θαη αγνξάδσ έλα σξαηόηαην λνπά,
αγνξάδσ θαη ηα ππόινηπα πιηθά ηεο ζπληαγήο, βάδσ ζηελ θαηάςπμε κηα ηνύξηα-παγσηό,
δαλείδνκαη από κηα γεηηόληζζα έλα ηξαπέδη πιηάλ θαη 4 θαξέθιεο, ζθνπγγαξίδσ όιν ην ζπίηη
θαη γύξσ ζηηο 3 μεθηλάσ λα πάσ ζην «Φιόθα» ζηελ Ξαλεπηζηεκίνπ. Ρα κεζεκέξηα έηξσγε
εθεί ν Σαηδηδάθηο, παξέα κε ηνλ Λίθν Γθάηζν, θαη ζθέθηεθα όηη ζα ήηαλ θαιό λα πεξάζσ γηα
λα ηνπ ππελζπκίζσ ην ξαληεβνύ ηεο Ρεηάξηεο. Κπαίλσ ζην «Φιόθα» θαη όλησο ζε κηα γσληά
θάζνληαη ν Σαηδηδάθηο θαη ν Γθάηζνο. Ρξώλε κνζραξάθη θνθθηληζηό κε θνινθπζάθηα. «Θαιώο
ηνλ» ιέεη ν Σαηδηδάθηο κόιηο κε βιέπεη. «Θάηζε λα θαο καδί καο. Ρνλ Ξαπξηαλό ηνλ μέξεηο,
Λίθν, έηζη δελ είλαη;» «Λαη, είλαη ην παηδί από ηελ Ξάηξα» ιέεη ν Γθάηζνο. «Κα πώο ην
ζπκάζηε;» ηνλ ξσηάσ έθπιεθηνο. «Ξαπξηαλόο-Ξαηξηλόο, θάλνπλ νκνηνθαηαιεμία» απαληάεη
ν Βνύδαο ηνπ ζηίρνπ θαη κε θνηηάδεη κε ην θαινζπλάην βιέκκα ηνπ. Ν Σαηδηδάθηο θσλάδεη ην
γθαξζόλη θαη ηνπ δίλεη ην ζαθνπιάθη ηνπ εζπξέζν. Έπεηηα γπξλάεη ζε κέλα. «Αύξην έρνπκε
πεη όηη ζα θάσ ζην ζπίηη ζαο, έηζη δελ είλαη;» κε ξσηάεη. «Αύξην». Έπεηηα ζπλερίδεη ηελ
θνπβέληα ηνπ κε ηνλ Γθάηζν. «Έηζη πνπ ιεο, Λίθν. Ν Ληαιάξαο κνπ είπε όηη θνβάηαη λα ηα
ηξαγνπδήζεη». «Οε Κάλν, αθνύ ηα ιεο ηόζν σξαία εζύ, γηαηί ζέιεηο ληε θαη θαιά λα ηα πεη
ηξαγνπδηζηήο;» Θαλνληθά ζα πξέπεη λα θαζίζσ ήζπρα θαη λα παξαθνινπζήζσ ηελ θνπβέληα
ηνπο. Αιιά ν δηάνινο δελ κε αθήλεη. «Γηα ηνλ “Θνηλό βίν” ιέηε; Θη εγώ ζπκθσλώ όηη πξέπεη λα
ηα πεη ν Κάλνο. Ρα ηξαγνπδάεη ηόζν σξαία». Ν Σαηδηδάθηο γπξίδεη απόηνκα θαη κε θνηηάδεη.
«Άθνπζε, θαιό κνπ παηδί» ιέεη θαη μέξσ πσο όηαλ ιέεη απηή ηε θξάζε ηνλ έρνπλ πηάζεη ηα
λεύξα ηνπ, «γηαηί δελ παξαγγέιλεηο κηα κεξίδα θνθθηληζηό λα θαο;» Θαηαιαβαίλσ όηη πξέπεη
λα ην βνπιώζσ, παξαγγέιλσ ην θνθθηληζηό, ηξώσ θαη ηνπο αθνύσ λα κηιάλε.
Η θοσβέληα ζηγά-ζηγά πάεη ζηο ρεκπέηηθο. «Ρα ξεκπέηηθα έρνπλ θαηαπιεθηηθέο
κνπζηθέο αιιά άζιηνπο ζηίρνπο» ιέεη θάπνηα ζηηγκή ν Σαηδηδάθηο ζηνλ Γθάηζν. «Δ, δελ είλαη
έηζη, ππάξρνπλ θαη ηξαγνύδηα κε σξαίνπο ζηίρνπο» «Διάρηζηα. Ρν ζύλνιν είλαη άζιηα
ραζηθιίδηθα». Δθείλε ηελ επνρή θάλσ κηα εθπνκπή ζην Ρξίην κε ξεκπέηηθα ηξαγνύδηα θαη
έρσ αθνύζεη αξηζηνπξγήκαηα. Γελ κπνξώ λα θξαηεζώ. «Κα αλ δελ ήηαλ ραζηθιήδεο θη αλ
δελ πεγαίλαλε ζηνπο ηεθέδεο, δελ ζα γξάθαλε ξεκπέηηθα, ζα γξάθαλε βαιο θαη ηαλγθό». Ν
Γθάηζνο ρακνγειάεη, θάηη πάεη λα πεη, αιιά πξηλ αλνίμεη ην ζηόκα ηνπ πεηάγεηαη όξζηνο ν
Σαηδηδάθηο: «Γελ μέξεηο ηη ιεο!» νπξιηάδεη έμαιινο. «Δίζαη ακαζήο θαη δελ μέξεηο ηη ιεο!»
«Κα, ήζεια λα πσ…» «Λα κελ πεηο ηίπνηα! Γελ καο ελδηαθέξεη ε γλώκε ζνπ!» «Θάηζε, ξε
Κάλν, λα καο πεη ηη ζέιεη ην παηδί», πξνζπαζεί λα ηνλ εξεκήζεη ν Γθάηζνο. «Αξλνύκαη λα ηνλ
αθνύζσ!» ιέεη θαη θάζεηαη θνπξθηζκέλνο. Όηαλ ν Σαηδηδάθηο είλαη ζηηο θαιέο ηνπ ζέιεηο λα
ηνλ αγθαιηάζεηο, όηαλ όκσο έρεη ηα λεύξα ηνπ ζέιεηο λα αλνίμεη ε γε λα ζε θαηαπηεί. «Θαιά ζε
ιέσ Θαπγαηδάθε» ιέεη ν Γθάηζνο, αιιά ε αηκόζθαηξα είλαη πιένλ βαξηά. Ν Κάλνο
κνπηξσκέλνο θνηηάδεη αιινύ θαη νη ζακώλεο ηνπ «Φιόθα» έρνπλ αξρίζεη λα καο ζρνιηάδνπλ
δηαθξηηηθά. Ρα έρσ θάλεη κνύζθεκα. Εεηάσ ρίιηεο θνξέο ζπγλώκε θαη ζεθώλνκαη λα θύγσ.
«Γεηα ζνπ, Ξαηξηλέ-Ξαπξηαλέ» ιέεη ν Γθάηζνο θαη κνπ δίλεη ην ρέξη ηνπ. Ν Σαηδηδάθηο θάλεη
έλα κνξθαζκό θαη κνπ γπξλάεη επηδεηθηηθά ηελ πιάηε. «Θαιό απόγεπκα» ιέσ ηαξαγκέλνο
θαη βγαίλσ ζηελ Ξαλεπηζηεκίνπ.

Τεηάρηε 23 Οθηωβρίοσ ηοσ 1979 μππλάσ θαθόθεθνο θαη δελ μέξσ ηη λα θάλσ: Λα
εηνηκάζσ ή λα κελ εηνηκάζσ απηό ην ξεκαδνηξαπέδη; «Κελ αλεζπρείο» κνπ δίλεη θνπξάγην ν
Ιέθθαο, «ζα έξζεη ζίγνπξα. Θα ηνλ πάξσ θαη ην κεζεκέξη πνπ μππλάεη, γηα λα ζηγνπξεπηνύκε.
Φηηάμε εζύ ην θαγεηό». Ξεγαίλσ ζηελ θνπδίλα. Πύκθσλα κε ηε ζπληαγή, ην λνπά ζα πξέπεη
πξώηα λα καξηλαξηζηεί κέζα ζε θόθθηλν θξαζί καδί κε άιια κπξσδηθά γηα 1 ώξα. Ρν
εηνηκάδσ, ην βάδσ ζην ςπγείν θαη θάλσ λεπξηθά θαη αλόξερηα ηηο ππόινηπεο δνπιεηέο. Γύξσ
ζηηο 3 ην κεζεκέξη ν Ιέθθαο παίξλεη ηνλ Σαηδηδάθη ηειέθσλν. Δίλαη ζηα θέθηα ηνπ, ιέεη πσο
ζα έξζεη ζίγνπξα ην βξάδπ θαη είλαη πεξίεξγνο λα δεη ηη ηνπ καγεηξέςακε. Κνπ θεύγεη έλα
βάξνο, κνπ κέλεη έλα άιιν: πξέπεη λα καγεηξέςσ. Αλνίγσ ην ςπγείν, βγάδσ ηελ πηαηέια κε ην
θξέαο θαη σ! ζέακα θνβεξό θαη αλήθνπζην, ην λνπά, πνπ έρεη κείλεη ζην θξαζί γηα πάλσ από
5 ώξεο, έρεη καδέςεη θαη έρεη γίλεη ζαλ ζαιάκη αέξνο! Θαη ηώξα; Έρσ δώζεη έλα θάξν ιεθηά,
δελ κπνξώ λα ην πεηάμσ, αιιά θαη λα ην πέηαγα δελ κπνξώ λα αγνξάζσ άιιν, είλαη Ρεηάξηε
θαη όια ηα ραζάπηθα είλαη θιεηζηά. «Φηηάμ’ ην θαη ζα ην θόςνπκε ζε ιεπηέο θέηεο». «Ρη
ιεπηέο θέηεο, απηό δελ θηάλεη νύηε γηα ηνλ Κάλν!» «Θα πνύκε όηη λεζηεύνπκε θαη ζα θάκε
κόλν πνπξέ!» Ρν ρηνύκνξ ηνπ Ιέθθα κεξηθέο θνξέο ζπάεη θόθαια.
Θάζνκαη θαη ην θηηάρλσ θαη είλαη πεληαλόζηηκν, αιιά εκθαληζηαθά κνηάδεη κε λνπά-κπνλδάη,
λνπά-λάλνο, θάηη ηέηνην. Φηηάρλσ θαη ηνλ πνπξέ θαη ηε ζαιάηα. Ήηαλ 5, ήηαλ 6 θη έγηλε 7,
αξρίδσ λα ζηξώλσ ην ηξαπέδη. Ζ ώξα έρεη πάεη 9 θαη αθόκα δελ έρεη εκθαληζηεί. Γελ αληέρσ
θαη ηνλ παίξλσ ηειέθσλν. «Κάλν, είκαζηε έηνηκνη. Ρη ώξα ζα έξζεηο;» «Μέξεηο, Γηώξγε, πξηλ
από ιίγν ζπκήζεθα όηη ζήκεξα είλαη ηα γελέζιηά κνπ! Γελ έξρεζηε εζείο από ηνλ “Απιό” λα
ζαο θάλσ ην ηξαπέδη;» «Κα έρνπκε εηνηκάζεη ηόζα πξάγκαηα. Ρη λα ηα θάλνπκε;» Κηθξή
παύζε θαη κεηά «θαιά, έξρνκαη ζε ιίγν».

Φηάλεη ηειηθά ζηης 11. Κπαίλεη κέζα, ζηέθεηαη ζηε κέζε ηνπ δσκαηίνπ θαη πεξηεξγάδεηαη ην
ρώξν ζρεδόλ ζπγθηλεκέλνο. «Ώζηε εδώ δείηε; Ξόζν ζαο δειεύσ. Κνπ ζπκίδεηε ην ζηίρν ηνπ
Θαβάθε: “Γελ έρνπκε δεθάξα, δπν πάκθησρα είκαζηε παηδηά!”. Απηά ζηνλ ηνίρν ηη είλαη;»
«Αθηεξώζεηο ησλ θίισλ καο. Θέιεηο λα γξάςεηο θη εζύ θάηη;» «Όρη ηώξα. Ξξώηα ζα πησ έλαλ
εζπξέζν». Θξνληάδεηαη ζηε βεινύδηλε πνιπζξόλα, βγάδεη από κηα δεξκάηηλε ζήθε κηα
θνξεηή ζπζθεπή εζπξέζν θαη ην γλσζηό ζαθνπιάθη. «Θέισ ιίγν δεζηό λεξό» ιέεη θαη κε
πξνζεθηηθέο θηλήζεηο εηνηκάδεη ηνλ θαθέ. Βγάδσ θξαζί. «Σξόληα πνιιά, Κάλν! Λα ηα
εθαηνζηίζεηο!» ηνπ επρόκαζηε. «Κάλν, πόζν γίλεζαη ζήκεξα;» ηνλ ξσηάσ. «Δίκαη έλαο λένο
54 εηώλ! Γελλήζεθα ζηηο 23 Νθησβξίνπ ηνπ 1925. Ν παηέξαο κνπ ν Γηώξγεο ήηαλ δηθεγόξνο
θαη είρε θαηαγσγή από ην Κύξζην ηεο Θξήηεο. Ζ κεηέξα κνπ ε Αιίθε είλαη από ηελ
Αλδξηαλνύπνιε». «Αιίθε ιέγεηαη θαη ε κεηέξα ζνπ;» Γειάεη. «Πηε δσή κνπ κε θαηαπίεζαλ
δπν Αιίθεο, ε κεηέξα κνπ θαη ε Βνπγηνπθιάθε!» Γειάκε, αιιά εκέλα ν λνπο κνπ είλαη ζην
λνπά. Ιεο λα έρεη ζπξξηθλσζεί αθόκα πεξηζζόηεξν; «Λα βάισ λα θάκε;» «Όρη, θέξε κνπ ιίγν
δεζηό λεξό αθόκε». «Θαιά, θαη ζηελ Αζήλα πώο ήξζεο;» ηνλ ξσηάεη ν Ιέθθαο. «Σώξηζαλ νη
γνλείο κνπ θαη ην 1932 ήξζακε εδώ κε ηε κεηέξα κνπ θαη ηελ αδειθή κνπ ηε Κηξάληα. Ρν
1938 ζθνηώζεθε ν παηέξαο κνπ ζε αεξνπνξηθό δπζηύρεκα. Έπεζε ην αεξνπιάλν κε ην νπνίν
ηαμίδεπε. Αλάκεζα ζηνπο επηβάηεο πνπ ζθνηώζεθαλ ήηαλ θαη ν δηάζεκνο Αξγεληίλνο
ηξαγνπδηζηήο Θάξινο Γαξδέι. Θάζε θνξά πνπ αθνύσ έλα ηξαγνύδη ηνπ Γαξδέι ζπκάκαη ηνλ
παηέξα κνπ». «Θαη πώο δνύζαηε;» «Ξνιύ θησρηθά. Ζ κεηέξα είρε κηα κηθξή ζύληαμε, αιιά
δελ έθηαλε. Γηα λα πιεξώλσ ηηο κνπζηθέο κνπ ζπνπδέο δνύιεςα ζηηο πην απίζαλεο δνπιεηέο:
ρακάιεο ζην ιηκάλη ηνπ Ξεηξαηά, παγνπώιεο ζην εξγνζηάζην ηνπ Φημ, ππάιιεινο ζην
θσηνγξαθείν ηνπ Κεγαιννηθνλόκνπ, βνεζόο λνζνθόκνπ ζην 401 Πηξαηησηηθό Λνζνθνκείν…
Κεηά ήξζε ν πόιεκνο, ε Θαηνρή, ε αληίζηαζε. Δίρα νξγαλσζεί ζην ΔΑΚ. Ήκνπλ καδί κε ηελ
Διέλε Γιύθαηδε-Αξβειέξ. Θπκάκαη, κηα θνξά ζηνλ Δκθύιην, κε έπηαζαλ θάηη
ηαγκαηαζθαιίηεο θαη κε έδεηξαλ ηόζν άγξηα πνπ κνπ έζπαζαλ ηα δόληηα. Θα κε ζθόησλαλ,
αιιά επηπρώο απέλαληη ήηαλ έλα κπνξληέιν θαη βγήθαλ έμσ ηα θνξίηζηα πνπ δνύιεπαλ εθεί
θαη ηνπο έδησμαλ κε θσλέο θαη θαηάξεο. Απηέο κε πεξηέζαιςαλ»…

Ζ λύρηα θπιάεη ππέξνρα, κε ηζηνξίεο, κνπζηθέο ζην πηάλν θαη θίινπο πνπ πεξλνύζαλ γηα
επίζθεςε θαη κπαίλνληαο κέζα έβξηζθαλ έθπιεθηνη ηνλ Κάλν Σαηδεδάθη! Γύξσ ζηε 1 ε ώξα
κνπ ιέεη: «Ξείλαζα! Γηώξγε, ηη έρεηο καγεηξέςεη;». «Λνπά κε πνπξέ. Αιιά ζα πξέπεη λα ην
δεζηάλσ». «Άζε λα ην θάηε εζείο. Θα πάκε όινη ζηνλ “Απιό” λα ζαο θεξάζσ εγώ, πνπ
γηνξηάδσ». Θαη επηκέλεη. Ιίγν πξηλ θύγνπκε, βγάδεη ηελ ππέξνρε Montblanc, πιεζηάδεη ηνλ
ηνίρν κε ηηο αθηεξώζεηο θαη γξάθεη: «Ρν ζπίηη ήηαλε κηθξό/ ηα ρξώκαηα αζεκέληα/ θαη ηα
θνξκηά μαπιώζαλε/ ζε ζηξώκαηα αρπξέληα/ Ιίγν θξαζί ζην ζηόκα/ ιίγν θσο/ θαη ζην
ληνπιάπη/ ςσκί θη αγάπε».

Αρ! Κάλν! Κάλν! Ξώο ηα έθεξε ν θαηξόο θαη ζήκεξα πνπ γξάθσ απηή ηελ ηζηνξία είλαη 23
Νθησβξίνπ ηνπ 2009, αθξηβώο 30 ρξόληα από εθείλε ηε λύρηα; Ξώο ηα έθεξε ε δσή θαη είκαη
ηώξα εγώ 54 ρξνλώλ; Θα πεξάζσ αύξην έμσ από ηνλ «Καγεκέλν Απιό». Θαη είκαη ζίγνπξνο
πσο ζα ζε δσ ζε έλα κεγάιν ηξαπέδη λα ζπδεηάο κε ηνλ Λίθν Γθάηζν, λα ρατδεύεηο ηελ Αιίθε
Βνπγηνπθιάθε, λα θαβγαδίδεηο κε ηε Κειίλα Κεξθνύξε, λα ιεο αζηεία κε ηνλ Δπγέλην
Ππαζάξε, λα δηεγείζαη κηα ηζηνξία ζηε Οεληώ Ξαπαληθόια. Θα κπσ κέζα θαη ζα ζνπ πσ
«Κάλν, ρξόληα πνιιά. Πήκεξα γίλεζαη 84 ρξνλώλ λένο!».