Turk Tarihi

.
YAZAN VE ';IZE~

DAVU . R. ERGUf; . saray KITAPEVLERI

OTVGEN' DEN

••

• 0

OTUGEN'DEN ANKARA'YA

••

Yazan ve Cizen

.

..

Davut Recep ERGU~

1996

saray ";T 48EVLE~;

lstemiyetten Once Kuru/an Turk Dev/et/eri 1

KUZEY BUZ DENlzi

..

....

HINT OKYANUSU

()

Olqek 1 :85.000.000

DRTA ASYA VE GOC YOlLARI GOCLERiN NEDENLERi

.-

lktim Oegi§iklikleri

+

Ekonomik Nedenler

..

Siyasal 9all§malar

..

Nufus Artl§1

Tiirklerin,

uzak iilkelere kadar gidebilmelerinin nedeni,

at: ev c i l l e s t i r mt s ve t e k e r le q i b u l rn u s o l m a l a r r d i r.

GOCLERIN YAPILDIGI YERLER

""

DOGUDA

C; in 'e

+

BATIDA

:a:

KUZEYDE Sibirya'ya

'"

GUNEYDE

Hindislan'a

4"

Hazar Galu'nun kuzeyinden Dogu Avrupa, Orta Avrupa ve 8alkanlar'a

.....

Hazar Galu'nun guneyinden Iran, Mezopotamya, Anadolu, Suriye ve Kuzey Afrlka'ya

GOC;LERiN SONUC;LARI

l.TUrkler, gittikleri yerlerin Eski Ta s (fagl'nl y as ayan h a lkrru. Yeni Ta s (fagl'na yOkselttiler. 2.Glttiklerl yerlerde. b u y uk devletler ve §ehirler kurdular.

3.0rta Asya Isslzla§tl.

2 Turk Tarih Atiasl

(M.6.220) ASVA HUN iOEVLETi (M.S.216)

Orta Asya'da kurulan ilk Turk Devletidir. Devlet Orhun ve Selenga IrmaklaEI dolaylannda kuruldu. Bilinen ilk hukurndan Teornan'dir. En parlak d6nemleri Mete Han zarnarudrr. Baskent Otuqen'di

TEOMAN (M. 6. 220- 209)

1. Cin'e akrnlar yaprrustrr.

2. YOegilerle mOcadele etrnlstir.

3. <;inliler unlu <;in Seddi'ni onun zarnanmda yaprmslardr (M-;- O. 214).

METE HAN (M. 6. 209-174)

1. Kahramanllklan, oquz Kagan Destaru'run konusu olrnustur.

2. Dogu Asya tarihinin ilk buyuk antlasrnasi onun dbneminde lrnzalanrrustir (Peteng).

Qinliler, Hun egemenligindeki boylan krskirttilar. M. O. 60 yllinda baslayan isyanlar, M. S. 48 Yllinda, devletin kuzey ve gOney olmak uzere ikiye bolunrnesine neden oldu,

KUZEY HUNLARI: Guney Hunlanrun Qinlilerle i§birligi yaprnasi sonucu Kuzey Hunlan Ylkildl (150). Gin egemenligine girmek istemeyen Kuzey Hunlanrun bir b6lumO, kuzev-batrya g6<;: ederek Avrupa Hun Devleti'ni, guney-batlya gog eden bolurnu ise Akhunlar Devleti'ni kurdu.

GUNEY HUNLARI: Hunlan ikiye bolrneyl basaran ve Kuzey l+unlarrm, Gunay Hunlanmn yardirruyla ortadan kaldiran QinlHer, GOney Hunlanm da 216 yilmnda ortadan kaldrrdrlar,

islamiyetten Once Kuru/an Turk Devletleri 3

ATLAS OKVANllSU

~

AK DENiz

o k1'40.000.000

KAviM LER GOCO

Hunlann baskrsiyla, bazi kavimler (Angllar, Saksonlar, Gotlar, Lombardlar, Vandallar, Burgundlar, Slavlar, Alanlar) baska topraklara gog etmek zorunda kaldilar. Bu olaya KAViMLER G6<;;:0 denir (375). Bu g6gler sonunda, Avrupa kavimleri arasmda buyuk bir kansrna ve kaynasrna oldu,

NEDENLERi

1. Asya Hun Devleti'nin M. S. 48 yilmdan itibaren ikiye bolunrnesl,

2. Kuzey Hunlarmm M. S. 150 Yllindan itibaren, batrya dogru gekilerek, Hazar ve Aral GolO arasmda kalan topraklara yerie~meleri,

3. Zamanla gogalarak, Hazar GalO'nOn kuzeyinden, Ural ve Volga rrrnaklanru asarak Avrupa'ya doqru gog etmeleri.

KAViMlEA VE GOG YOlLAAI

: Vizigotlar kclu Galya'ya, _ BURGUNDLAR: Frans a'run gOneyine

Ostrogotlar kolu Italya'ya

SlAVlAR : Orta Avrupa ve Balkanlara

GOTlAR

LOMBARDLAR:Tuna boylan ve ltalya'run kuzeyine

_ SAKSONLAR : ingiltere'ye

FRAN KLAR : Fransa'ya

: ingiltere'ye

ANGllAR

VAN DALLAR : Kuzey Afri ka'ya

SONUC;LARI

7. Franklar Galya'da, bug.Clnku Fransa'mn temellerini atrmslardir.

8. Angllar ve Saksonlar, bugOnkO ingiltere'nin temellerini atrruslardir.

9. Vandallar, Kartaca'da Vandal Kralllgl'ni kurrnuslardrr.

10. Merkezi kralhklann zayitlarnasiyta, derebeylikler (Feodalite) ortaya QlkmH~tlr.

1. Roma [rnparatorluqu'nun dogusunda yasa-

Van Germenler Avrupa'ya yerlestiler,

2. Roma lrnparatortuqu ikiye aynldi (395).

3. Ban Roma [rnparatorluqu Ylkildl (476).

4. Kavimler GogO ilkgagln sonu, Ortacaqm baslanglel kabul edildi (375).

5. Roma topraklanna ilk giren, ilk Germen kralilglnl kuranlar Vizigotlar olmustur.

6. Ostrogotlar, italya'da bir devlet kurrnuslardrr,

4 Turk Tarih Atiasl

_'

=

A K

DEN I z

cJ

Tarih sahnesine ciktrklan ilk yer, Hazar ve Aral Galu arasinda kalan topraklardir. Hunlar bu topraklardan

M. S. IV. yuzYllin ortalannda, batrya dogru hareket etrnlslerdir. Bilinen ilk hukurndarlan Balamir'dir. Anadclu'ya ilk Turk akintan Hunlar dbneminde yapilml§tlr (395j.

Uldrz, Karaton, Rua bilinen hukurndarlan ise de, en parlak dbnemleri Attila zarnarudir.

ATTiLA'NIN SEFERLERi

• .J

AVRUPA HUN DEVLET'j

+

Dagu Rama (Bizans) Seferi (447)

:;a..

Batl Rama Seterl I

Galya (Fransa) Seferi (451)

Rama (lt aty a) Seferi (452)

SEFERLERiN GENEL NEDENLERi

1. Hunlann Dogu Avrupa'dan, Batl avrupa'ya dogru ilerlemeleri,

2. Hun eqemenliqlne girmek istemeyen kavirnlerin, Dogu ve Ban Roma imparatorluklarrna slglnlaman,

3. Kavimlerin, karsihkl: olarak Hun ve Roma [mparatortuklanru kiskrrtrnalan

DOGU ROMA SEFERi SONU9LARI

1. Esir annan Hun askerleri serbest brrakilacaktrr.

2. 8elgrad ve cevresi, Hunlar da kalacaktir.

3. Bizans, Romah esirler iQin kurtulus paras: odeyecektir.

4. Bizans her yil vergi verecektir.

GALVA SEFERi SONU9LARI

1. Her iki tarafta cok pglr kayiplar verdi.

2. Attila geri cakildi.

3. Batt Roma imparatoru Aetyus, Attila'yt izleyemedi.

4. Savasta her iki tarafta kesin bir sonuc elde edemedi.

iTALVA SEFERI SONU9LARI

1. Papa III. Leon'un baskanliglnda, ganderilen elcl heyeti ile, Attila arasmda yapilan ganJ§meler sonunda, Attila sefer yapmaktan vazqecti: Macaristan'a geri dondi).

Attila'run 453 vurnda olrneslyIe devlet parcalandr,

Oqlu Dengiz'in olurnuyle de (468) tarih sahnesinden silindi.

islamiyetten Once Kuru/an Turk Dev/et/eri 5

~ 1"'-

. ----- ~J ....A I

.~ . :.r~...IL.

,If G 6 K· TOR ~'K c:""E

• .j~, ~

, "

UMMAN DENlzl

HiNDisTAN

(424) AKHUNLAR (562)

Kuzey Hunlan taranndan kurulrnustur. Baskenti Varvaliz idi, En unlO hukumdartan, Aksungur ve Toraman' dir. Sasani V8 Gokturkler taratmdan tarih sahnesinden sllinmislerdtr.

AKHUNLAR - ASYA VE AVRUPA HUN DEVLETLERi

KUZEY BUZ DENizi

,_

'~.- -J-~rl

S' I-e i 'R' Y~A~

.. _I...:.

. -

ATLAS QKYANUSU

.. _

,0.1\ DiNi z

ARABISTAN

~

' .

.. . '

•

\ Oh;:ek 1 :85.000.000

- __.

HiNT OKYANUSU

6 Turk Tarih Atlasl

)

j ] R (~

/"

\~

~

I AVAALAR I___.)

-4o\~e. =<:

Ural

,..

y

A

o ~~- TOlESlEA

-r.

J" ~

o~

.

• ; ,

e

\ .~ ~.

N

KURULU~ VE YUKSELi-$

(552) GOKTURK DEVLETi (659)

ilk donernleri Ergenekon Destanr'nm konusu olrnustur. Asya Hun Devleti'nden sonra Orta Asya'da kurulan iktncl; Turk adiru tasiyan ilk Turk devletidir. Ergenekon Destaru'na gore Gokturk Devleti'ni Asma (Kurt) kabilesi kurrnustur. Devletin kurucusu Bumin Kagan'drr, Baskent OWgen'di.

BUMiN KAGAN

1. T61esleri yendi. Avarlan yenerek, onlan banya doqru g6ge zorladi.

-..

iSTEMi YABGU

1. Ulkenin ban kesimini ycnetiyordu.

2. lpek Yolu egemenligi icin, Bizans ve Sasanllerle rnucadele etrnistlr.

2. t;in ile siyasi ve ekonomik ili~kiler kurdu.

I .

--- ..

Ol9Sk 1 :60.000,000

Olkede Qin entrikalan sonucu kansikhklar glktl. Beyler, birbirleriyle mOcadeleye girdiler. Mohan Kagan'ln olurrumden soma devlet kesin olarak ikiye aynldi (582),

Dogu Gokturkleri 630, Ban Gokturklarl ise 659 yilmda t;in egemenligini kabul etmek zorunda kalduar.

isJamiyetten Once Kuru/an Turk Devtetleri 7

I I R Y A

1< • ~

~

KARLUKlAR

AraJ g.

Ci

Otlig'l!lfl •

8Jllka~ g

~

\

•

TiBET

OIQek 1 :60.000.000

(681) KUTLUK (II. GOKTU RK) DEVLETi (745)

Kutluk Devleti'ni, I:;inlilere kars: ayaklanan Kutluk Kagan kurdu. ilteri§ (devleti derleyip toplayan, devlet kuran) unvaruru aldr, Baskent Otuqan'di. En parlak d6nemleri Bilge Kagan donernldlr. En OnlO devlet adamlarr vezir Tonyukuk ve ordu kornutaru KOI Tigin'dir (Bilge Kagan'ln kardesidlr),

KUTlUK (iLTERi~) KAGAN OONEMi

1. Tonyukuk'u vezir yapn,

2. Uygurlan ve Klrglzlarl vendi.

3. t;in'e akinlar vapti.

KAPGAN KAGAN OONEMi

1. Cin imparatorunun ktziyla evlendL

2. I:;in'de yasayan TOrklerin serbest brrakilrnasrru sagladl.

3. Klrglzlan, TOrgi§leri ve Basmilleri vendi.

TURK BilGE KAGAN OONEMi

1. Babasi icin kitabe dlktirrnistir (Orhun Kitabeleri).

2. Ulkede crkan ayaklanmalan bastirrnak ister-

ken 6IdOrOlmO§tUr.

BilGE KAGAN OONEMi

1. Basmiller ve t;in 01kesine seferler yapti.

2. KOI Tigin'i oaskornutanhqa getirdL

3. yin'i vergiye bagladl.

YlKILI~: Ulkede crkan ayaklanmalar sonucu, zayiflayan Kutluk Devleti Uygurlar, Basmiller ve Karluklar taraf ndan y Ikll m l§itl r (745).

TURK TARiHi VE EDEBivATININ ilK YAZILl BElGELERi ORHUN KiTABELERi

parcalarup Ylklldlklan, devletin yeniden nasi:

Orhun Kitabelerinde, G6ktOrkierin hangi nedenlerle kurulduqu anlanhr.

ORHUN KiTABElERiNi KiMLER DiKMi!?TiR?

BiRiNCisi TONYUKUK YAZITI;

725 yrlrnda Tonyukuk taraftndan dikilmi§tir.

Yazilar kendisine aittir.

iKiNCisi KOL riGiN YAZITI;

ORHUN KiTABELERi NEREDEOiR?

TONYUKUK YAZITI;

Baykal G610'nOn dogusunda, Bayn C;okta denilen yerin yakmmdadir.

KUl TiGiN VE BilGE KAGAN YAZlTlARI;

732 yrhnda Bilge Kagan taratmdan kardesi KOI Tigin icln dikilrnistir. Uzerindeki yazilar Bilge Kagan'ln karde§i Yollug-Tigin'e aittir.

l}(;UNCOSO BilGE KAGAN YAZIT1;

735 yihnda Turk Bilge Kagan taratindan babasi Bilge Kagan iQin dikilrnistir. Yazilar Yollug Tigin'e aittir.

Baykal GalO'nOn gOneyinde, Orhun Irmagl yakmlarmda, Koso Tsaydam c;:610 civanndadir.

8 Turk Tarih AtlaSI

UYGURLAR (745-840)

Basmiller ve Karluklar ile birlikte, Kutluk Devleti'ru yikan Uygurlar, Basmillen yenerek yeni bir devlet kurrnuslardir, Baskant Karabalgasun idi.

Orta Asya Turk devletleri icinde uyqarhk bakirnmdansn ileri giden Turk devletidir.

En unlu hukurndarlan Kutluk Bilge Kagan, Moyen - Cur (il ltrnis Bilge Kagan unvaruru alrrustrr), 86g0 Kagan ve Saga Tarkan'drr (Alp Kutlu Bilge Kagan unvaruru alrrusnr)

KARWKu.R

YIKILI~: Uygur.lar 840 y,llnda, Klrgdar taratmdan ylkilml~lardlr. Ylkdl§tan soma, tarihte iki Uygur devleti daha kurulrnustur. Bunlar;

t. Kansu Uygur (San Uygur} Devleti

Cin'in Kansu b6lgesinde, 911 yilmda Tegin adh bir Uygur taranndan kurulmustur, Ticaretle ugra!;!an Kansu Uygurlan. 940 vrhnda Kitanlann. 1028 yihnda Tanqutlann egemenligine girmi~lerdir. 1226 yrhnda ise Mogollar taranndan Ylkliml~la(dlr Uygurlar, buqun Cin'in bat! kesiminde ya§amaktadlrlar.

2. Dogu Turkistan (Turfan) Uygur Devle!i

Tarin Daglan, Be§ballk ve Turtan taraflannda kuruldu. Ticaretle ugra§ml§lardlr. Edebiya! ve sanatta ilen gilmi!?lerdir.

Karahanhlarta alan Ili§kiler sonucu aralannda Islam dini de yayllml§tlr.

UMMAN DENiz)

Turfan Uygurlan. 1209 yrlmda Mogollar taranndan yl kllml~1 ard I r.

OiN

Uygurlar. $amanizm'den baska Mani, Budha ve islam dinlne de inanmrslardtr. Bagu Kagan (759-779) Mani dinini resmi din il sn strnistir.

YAZI VE FiKiR HAYATI

Uygur alfabesi 18 harften meydana geliyordu. 4'u ayru sesi verdiginden pek kullarutrnarrustrr.

Uygur alfabesi ile yazurms eserlerin en 6nemlileri dinle ilgilidir.

AgaGtan harflerle kilap basrnayi deneyen Uygurlan, rnatbaarun ilk kuruculan arasmda sayabiliriz.

Uygurlann en unlu dsstaru "Tureyis" destarudir. Uygurlar, yerle§ik yasama gegmi§ler, bu nedenle tartrmn yarusrra, ticaret ve sanatla da ugra§ml§lardlr.

KU~HANLAR Hunlann baskrsryla bauya gOG eden Yuecller tarafrndan kurulrnustur (Kushanlar soyu).

En OnlO hukurndan Kaniska idi. Aral G61u He Hindistan arasmda kalan topraklara hakim olmuslardir.

Kushanlar Devleti, 176 yilmda Akhunlar tarafrndan yikilrrusnr.

Gokturkleri n bas kisl son ucu, batiya dog ru gOG ettiler.

Hazar ve Karadeniz'in kuzeyinden Tuna Irmagl boylanna geldller. Orta Avrupa'da 565 yrhnda Bayan Kagan ybnetiminde bir devlet kurdular.

BAYAN KAGAN OONEMi

1. Germenleri yenerek tum Macaristarr'i eline geqirdi,.

2. Bizans'tan Belgrad ve yoresini ald;

3. Bizans't vergiye bagladl.

4. istanbul'u iki defa kusattrysa da basanh olamadi (619-626).

Y.IKILI~:

Bizans'm kl~klrtmalanyla Avarlara bagll kavimler ayaklandilar. Ayaklanmalar sonucu zayitlayan Avarlar, Franklann saldrrrlan sonucu 805 yll'lnda Ylklldllar. Zamanla Slavlar aras mda eriyen Avarl ar, H ristiyanllg I kab ul ettil er.

TURGi$LER

ARAPLAR

Olr;ek 1: 60.000.000

AVAHLAR

KARLUKLAR

lkinci Gbkturk Devleti'ne bagll olarak ya~lyorlardl. 745 yihnda Basmiller ve Uygurlarla birteserek budevlete son verdiler. Bir sure Uygurlann eqemenliqinde yasadtlar, 766 Ylhnda il Alnus Yabgu yonetiminda Karluk Devleti'ni kurdular

Baskantleri Balasagun sehri idi.

ONEMLi OLAYLAR

1. Talas Savasi'nda Araplara yardrrnede-

rek, C;inlileri yendiler.

2. Bu savastan soma Musluman oldular. 3, Karahanhlarin <;ekirdegini olusturdular. 4. Turgi§ Devle1i'ne son verdiler.

lstemtyetten Once Kuru/an Tiirk Dev/et/eri 9

Orhun Kitabelerinde On-Oklarla ayru topluluk olarak gbsterilen Turgi§ler, 7. yuzyihn ikinci yansinda kaganlan U-Ge-Ie (Baga Kagan unvaruru alrmstir) ile bag irns Izil klan na kavus rnus I ard I r.

SULU KAGAN OONEMi 1 . GoktUrklerle savastr,

2. Mavsraunnehlr'e kadar ilerleyen Emevilerle basarrh savaslar vaptr.

3. Olurnunden sonra, ulkeoe kanstkhklarciktr.

YIKILI~:

ig kansikhklar sonucu TUTgi~ler, ikiye aynldilar. Kara Turqisler Talas'i, San Turg'i!;!ler Balasagun'u baskent yaptuar. Bir sure soma (jlke Karluklann eline qecti Karluklann baskrsi sonucu gog edenler Oguz, Pegenek ve Uygurlar He kansip kavnastuar.

AVARLAR

SLAVLAR

KARA DENiz

ANADOLU

Y1KILI~:

Mogol salomlan karsismda varnk g6s1eremeyen Karluklar, XII. yOzyllda Cengiz Han'm egemenligini tarurnak zorunda kaldilar.

1.0 Turk Tarih Atiasl

,

KARAHANUiLAR (840-1212)

KURULU~

Karluk, Yagma ve Cigil TUrkleri taranndan, Dogu ve Bah Turkistan topraklannda kurulrnustur.

Hukurndartan Kara Han veya iJeg-Han unvanlanru tasryorlardr,

KI'RGI,ZLAR

Billnan ilk hukurndarlan BiI-

- ~<I" T i BET ge KOI Kadir Han'drr.

r G AZ N ELI u~R'\. Ku ruld uklannda M usl Oman

______ degillerdi.

Satuk Bug:ra Han d6neminde 920 yrhnda MuslOman olrnuslardir. Satuk Bugra Han MOslOman olduktan soma, AbdOlkerim adiru alrmstir. HOkOmdar allesi ve halkl Turk olan ilk Turk-islam Devleti'dir. Sarnanogullan Devleti'ni yikan Karahanhtar, Horasan egemenligi iqin Gaznelilerle yapml§ olduklan rnucaoeleyikaybettller. En parlak donemleri Yusuf Kadir Han zarnarudrr. Yusuf Kadir Han'in olurnunden sonra devlet ikiye ayntrrustrr.

YIKJU~

Oll<ek 1;40.000.000

KARAHANLILARDA; Devletin resmi dili Turkce idi.

Yusuf Has Hacip'in yazdlgl Kutadgu Bilig (Mutluluk Veren BHim) va Kasqarh Mahmufun yazdlgl DivanO LOgati't Turk d6nemin en 6nemll ese rleridi r.

DOGU KARAHANLlLAR: Basksntleri Balasagun idi Sonradan Ka§gar olrnustur. 1211 'de Karahitaylar tarafmdan ylkllml§tlr.

BATI KAHAHANULAR: Baskenti Semerkant idi. 1212'de Harzernsahlar tarafindan ylkllml§tlr.

GAZNELiLER

(963-1187)

Alp Tig.in (Samanoqullanrun

Herat valisiydi) kurrnustur Baskent Gazne idi.

Karahanldarla, Sarnanogullan ve Gurlularla rnucadele etmlslerdlr, Bilge Tigin, Ssbuk Tigin en GnlLi hukurndarlan oluo, en parlak donemleri Gazneli Mahmut zarnamdir.

GAZNELi. MAHMUT

1. ilk defa "Sultan" unvaruru kullanan hukurndardir.

2. Hindistan'a onyedi sefer yapml§tlr.

3. Turkmenlen Harasan'a yerlsstirrn i§ti r.

4. Abbasi halitesini Buveyhogullannakarsi korurnustur.

GAZNE.liLERDE·

- ':f

KARAHITAYLAR

OI~8k 1 AO. OOO.oo.G'

-- /

YIKILI~: Dandanakan Savasi'nda Selguklulara yenilen Gazneliler, Harzem ve Horasan ustunluklerini kaybetti.ler. Devlet iq geki§melerle zayrlladr. 1187'de Gurlutar tarafmdan Y!lklldl.

Devletin resmi diU Arapca ldl. Devletin resmi tarihqisi Utbi, ~ehname'yi yazan Firdevsi (lranh), Asar-I Bakiye adh eseri ile Ebul Aeyhan ElbirGni (Harzem Turklerlnden) d6nemin OnlG 9air ve b ilg in lerindend ir.

ilk Turk ~ islam Devletleri 11

ARABiSTAN

f: R

K A

OIQek 1 :40.000.000

OGUZLAR VE

HAAEKET VON.LEAi

Hazar Denizi'ni.n quneylnden banya doqru olan g6ctler sonucunda, srrasiyla

Buyuk Selcuklu lmparatorluqu, Turkiye Selcuklu Devleti, Osrnanh [rnparatorluqu ve

Turkiye Cumhuriyeti Devleti kurulrnustur.

12 Turk Tarih Atles,

FA'flrilliUHI

MI'8IR

Medlng.

QI'i'~k 1.80000.000,

HiNT OKYANUSU

(1040) SUYUK SELCUKLU iMPARATORLUGU (1157) SElC;UKlULARIN ilK DONEMlERi

Selcuktular, Oguzlann Uttoklar koluna bagll Krruk boyundandir Selguklulann ilk bilinen isrni Dokak adlt bir beydir. Dokak Oguzlar Devleti'nde subasi idi. Oldugu zaman, verine subasrhqa oglu Sslcuk Bey getirildi, Salcuk Bey'in basanlan, onu cekerneyenlertn cabalan sonucu, Oguz Yabgusu ile arasrrun acrlmasrna neden oldu. Bunun uzerins Salcuk Bey, kendine bagll Oguz boylan ile birlikte 960 yrlrndan sonra Cent sehrine gO(( etti. Burada Muslurnan oldu. Karahanlilara karer, Sarnanoqullanna yaro.rn etti. 1009 vilmda Cent sehrinde oldu. Verine torunlan Tugrul ve yagn Beyler qectiler.

DANDANAKAN SAVA~I

(23 MAYI S 1040)

Selcuklularla, Gazneliler arasrnda oldu.

NEDENlERi

1. Selcuklularrn Horasan'm buyuk bir kisrruru ellerine gegirmeleri,

2. Gaznelilerin, Selcuklularm quclenmelerin, istememeleri.

SONUC;lARI

1. Gazneliler yenildiler.

2. Selcuklular genel af ilan ettiler.

3. Salcuklular halktan bir yli vergi alrnadilar.

Buyuk Sellfuklu Devleti Dandanakan Savasi'ndan soma, 1040 yrlmda, Nisabur'da Tugrul Bey adrna hutbe okutulrnasiyla kuruldu.

Tugrul Bey, krsa surede tum Horasan'i ve lran'i aldi, Rey §ehrini basksnt yapti (1043). Komutanlanru Anadolu'ya akin yapmakla qorevlendirdi Abbasi halifeslni Buveyhoqultanrun baskismdan kurtardr.

BizANSLIlARLA YAPILAN ilK BUVUK SAVA$ PAsiNlER SAVA$I (1048)

NEDENlERi

1. Anadolu'ya akin yapmakla qcrevlendirilen Musa Yabgu'nun oglu Hasan Vabgu'nun Bizans, Gurcu ve Errnani kuvvetierince oldurulmesl ...

SONUC;LARI

1. Bizans ve Gurcu kuvvetleri yenildi.

2. Gurcu Krall Liparit esir edild1.

3. istanbul'da bir cami yaprldi ve Tuqrul Bey adina hutbe okutuldu.

ilk TOrk - islam Devletleri 13

KARA DENiz

I

,

,

!'lraJ

SURi"¥E

HAZAR

DENizi

Rey •

ANADOLUINUN KAPILARI rURKLERE ACILlYORI ..

Gagn Bey 1060 yumda, Tugrul Bey ise 1063 yumda 6lduler. Tuqrul Bey'in oglu olmadlQI l<tin Selcuklulann basma yagn Bey'in oglu Alp Arslan gec;ti.

Alp Arsian, bnceden baslarrus alan Anado.lu akmlanru hrzlaridrrdr, Fetihler igin komutantanm gi:irevlendlrdi. D6neminin en 6nemli clayi Malazgirt Savasr'dir.

MALAZGiRT SAVA~I (26 AGUSTOS 1071)

Savas, Selcuklular ile Blzanslllar arasinda oldu. Selcuklu ordusunun basmda Alp Arslan, Bizans

ordusunun basmda Romen Diyojen bulunuyordu.

NEDENLERi

1. Turklerin Dogu Anadolu'da bazi yerleri ellerine gec;irmeleri. ..

2. Turk akmlanrun Orta Anadolu ve Ege kiyilanna kadar uzanmasr. ..

SONU9LARI

t Bizanshlar yenildi.

2. Ramen Diyojen esir edildi.

3. Bizans Yllilk vergiye baglandl.

4. Gerektiginde Bizans asker yardrrrunda bulunacaktr.

5. Dogu Anadolu Turklere birakilacaktr,

6. Bans elli yll surecekti.

6 N E M

Bu zaferden sonra Anadolu'nun kapilan Turklers acrlrrus, Turkler,

bir daha geri d6nmemek uzere Anadolu'yu yurt edinmeye baslarmslardir Anadolu'da Turk tarihi,

1071 Malazgirt zaterl ile baslar.

14 Tiirk Tarih Atiasl

Alp Arslan'm 1072 yumda olurnunden sonra, verine oglu Melik§ah gegti. Melik§ah unlu vezir Nizarnulrnulk ile birlikte devleti iyi bir §ekilde yonetti, Melik§ah doneminde BOyuk Selc;:uklu lmparatorluqu en parlak zarnarnru yasarrusnr. Sirurlar doguda Seyhun Irmaglndan, banda Akdeniz kryilanna, kuzeyde Kafkas daglanndan, guneyde MISlr ve Basra kbrtezine kadar qenislernistlr. Baskent Rey sehrinden lsfahan'a tasin ml§tlr.

Salcukiulann bu parlak dbnemi uzun surrnedl, Melik§ah'ln olurnunden kisa bir sure sonra, imparatorluk parcalandr,

Sultan Sencer dbneminde Karahrtaviaria yapilan Katvan Savasi'nda (1141) Selc;:uklular yenildi. Katvan savasi, Selcuklulann parcalarus ve ylklli§lnl hlzlandlrml§, 1157 Yllinda Sultan Sencer'in olOmOyle de kesin olarak tarih sahnesinden silinrnistir.

Buyuk Selcuklu [mparatorluqu'nun parcalarus: ve Ylkill§1 sirasinda, ulke topraklanrun ge§ltli yerlerinde ATABEYLiKLER ve BEYLiKLER kurutrnustur.

• KHrnan

KUMANLAR

..,-9 ». " I

"<:v

MIUQIn. ~

• ZENOILER <9

~ t1'ah ... p MUSI.II.

sURlvE

/ SELCUKLUL.OA' •

~iH11

BORILllER

) , ! ARAl IGOLO

,

y

KARA DENiZ"

C Kal,an yolu

.'"~

HARZEM$AHLAR ""

" TURKlvE SELf;UKLU DEVLETI

I R A K SELCUKLUlARI

KIRMAN

AK DENiz

SEL<;:UKLULARI

ARABISTAN

SELC;UKLU BEVLiKLERi Tlirkiye'de rURKivE SELC;UKLULARI

ATABEVLiKLER

Suriya'de SURivE SEL9UKLULARI

Musul ve Halep'te ZENGiLER

Azerbaycan'da iLDENi~OGULLARI

lrak'ta

IRAK SELC;UKLULARI

Mardin'de ARTUKLULAR

9am'da BORiLiLER

Kirman'da KiRMAN SEL9UKLULARI

Harizm'de HARZEM~AHLAR

Tlirklerin Anadolu'ya Akmlen, Ha9J1 Sefer/eri, Tiirkiye'de Kuru/an ilk Turk Beyfikleri 15

BiZ/.

"INs

KARA

DEN I z

N Z

w

o

oj pl\i~1rll_l~1

c etorvc •

F '0'

_105~

TUGRUL BEY

IRAK

_1015 - 1021 CAGRI BEY _1041 - 1042 CAGRI BEY

SURIYE

_ 1057 - men YAKUTI

10b4 1067 ALP ARSLAr~ _10b5 1070AF~IN

AK DENiz

OIC;:6k 1 : 10.000.000

TURKLEHtN ANADOLU'VA AKINlA'Rj

N.EDENLERi

1015 ve 1070 yillarr arasmda Anadolu'ya yapilan akmlann temel nedenleri, kesif arnach olup, Anadolu'yu tarurnak , Bizans, Gurcu ve Ermeni askeri gucunu kirmaktr.

1015 " "0'21 l a r l hl er l ar a st nda . CaOn Bey Kafkasya'da, Gtlr c rs t an ve Er me ru s t a n d o l aytann a ,

- 1041 - 1042 ta nhl e r l ar a srn d a yrne Cagrl Bey Goney-dogu An ad o lu'rf a Dtv a r b aku va Musui d ol avla rrn a .

1054 t a r lhl n de Tugrul Bey Oogu Karadenlz,Kuzey-dogu Ana d ol ud a Er z ur u rn.Bayb ur t ve Coruh-Kelkll va d is r d o layl a r m a ..

-- 1057 - 1060 larihleri ar a smda Ya k un Slvas.Erzurum,Kemah.Malalya ve Klzllirmak dol a yl a r m a

_ 1064 - 1067 t ar rh l e r i ar asrnd a Alp Arslan Azerbaycan,GOrcislan,Ani,Van,Malalya v e Kayser! d o la y l a r m a ...

- 1065 - 1070 t ar lhlen ar a srrid a Af~ln Ege klYllartna k ad a r akrnlar y aprrusl a r drr.

SONUQLARI

Akinlar sonucunda, Anadolu bir Turk yurdu olrnustur. Bu topraklar uzerinde sirasryla, Turkiye Selguklu Devleti" Osmanl.1 lrnparatorluqu ve Turklya Cumhuriyeti Devleti kurulmustur.

16 Turk Terih Atlasl

HAQLI SEFERLERi

Avrupahlann XI. ve XIII. vuzyrllarda dini, ekonomik ve siyasi nedenlerle Turk-islam dunyasma yapml§ olduklan seterlerdir.

Orta C(ag'da Turk-islam dunyasimn zengin ve rnuretteh .. yasarru, kutsal yerlerin (Kudus vb.) - Muslumanlann elinde olmasr, Avrupaulenn yonunu bu topraklara csvirrnesine neden oldu.

SiRiNCi HAc;(LI SEFERi (1095-1096-1099-1101 )

Birincl Hach ordusuna karst, Turkiye Selcuktu Sultan: I. KillQ Arslan basarrh savaslar yaprms, fakat Hacluarrn iznik sehrlni almalan, Doqu Akdeniz ve Guney-dogu Anadolu'da bazi yerleri ellerine gegirmeleri enqellenernernlstir.

SiRiNCi HAQLI SEFERiNE KATILAN DEVLETLER VE KOMUTANLARI

Almanya Normanlar Fransa Bizans

(Godefroi de Bouillon) (Bohemund) (Raimond)

(Tatikyus)

SiRiNCi HAQLI SEFERi SONUNDA; 1 , iznik elden Qlktl.

2, Kudus'te bir Hach kralligl kuruldu.

3. KudOs Hacu kralllgina bagll olarak Urta, Antakya ve Yafa gibi yerlerde dukaliklar ve kontluklar kurdular

Bu devletlerden baska Hollanda, Belgika ve Britanya kuvvetleri de Hagh ordusunda yer alrruslardu.

1095 ve 1101 ylll Hach orduian I. Klhg Arslan taratmdan yak edilmislerdtr.

Tlirklerin Anadolu'ya Akm/an, Hat;/I Sefer/eri, Tiirkiye'de Kuru/an ilk Turk Bey/ikleri 17

ATlAS OJ(VANUSU

HQAASAN

ARASiSTAN

iKiNCi HAQLI SEFERi (1144-1149)

Musu! Atabeyi Zengi'nin Urfa'yr, Hachlann elinden almasiyla basladi.

lkinci Hach ordusuna karsi, Turklys Se!guklu Sultan: I. Mesut ve oglu II. Kilig Arslan basarih savaslar yaprrus, Hachlan, Taros daqlannda buyuk bir bozguna ugratml§lardlr.

iKiNCi HA9L1 SEFERiNE KATILAN DEVLETLER VE KOMUTANLARI

iKiNCi HA<;L1 SEFERi SONUNDA;

1. Hachlar, Anadolu'da huyuk bir bozguna ugradilar.

2. Antalya'dan gemilerle Suriye'ye qscen Haglllar, !;lam'l kusattilarsa da bir sonuc alarnaduar.

3. Kudus'te bir sOre kalan Hachlar, daha sonra Avrupa'ya geri d6ndQler.

Almanya Fransa

(III. Konrad) (VII. Lui)

Bu devletlerden baska Polonya ve Bohemya kuwetleri de Hach ordusunda yer alrruslardrr.

18 Turk Tarih Atlasl

KUZEY~

DENlzi

SALTIK

40 DENIZI

•

ARASisTAN

K

A

Olgek 1 :40.000.000

OCONCO HAt;LI SEFERi (1189-1192)

Selahattin Eyyubl'nin Hittin Savasi'nda (1187) Kudus kralilglnl buyuk bir bozguna ugratmasl ile basladr.

Kudus'ten Beyrut'a kadar olan yerler Eyyubilerin eline gegti.

UguncO Hagh ordusuna karsr,

Turkiye Selr,;:uklu Sultaru II. Klllr,;: Arslan basarrh savaslar yaprrus, Hach ordusu buyuk kayiplar verrnistir.

Uc;ONCO HA9L1 SEFERiNE KATILAN DEVLETLER VE KOMUTANLARI

Almanya Fransa inglltere

(Frederik Barbaros) (Filip Oqust)

(Arslan Yurekli Ri§ar)

Oc;lJNCO HA9L1 SEFERi SONUNDAj

1. Alman ordulan irnparatorlanrun Silifke suyunda bogulmaslndan sonra dagllml§lardlr.

2 .. Ingiliz ve Fransrz ordulan ise, Selahattin Eyyubi kuwetleri karsrsrnda bir varuk g6steremediler. Ger! d6ndOler.

Tiirk/erin Anadolu'ya Akm/art, HaC;/1 Seferleri, Tiirkiye'de Kuru/an ilk TUrk Beyfikleri 19

ISPANYA

HOAASAN

• KudOs

EYYUS1LER

ARABisTAN

R

K A

Ol~ek 1 :40.000.0DO

OOROUNCO HAGU SEFERi (1200 - 1204)

Dcrduncu HaQl1 seferi, Selahattin Eyyubi'nin olumu ve

Kudus'un Muslumanlann elinde olrnas: nedeniyle yaprlrrusnr.

italyan Kontu Flandir

(Bonifac) (Boldvin)

OOROLJNCO HA<;LI SEFERi SONUNDA j 1. istanbul'da Latin lmparatorluqu kuruldu,

2. istanbul'dan kacan Rumlar, Trabzon'da, Trabzon Rum lrnparatorluqunu kurdular.

3. iznik Rum imparatoru Mihail Paleolog 1261 yllinda latin eqamenllqine son verdi

OORDONCO HA<;lI SEFERiNE KATILAN OEVLETLER VE KOMUTANLARI

Bu sefere ingiltere ve Fransa aralanndaki savas nedeniyle katll rnarrus lard I r.

Darduncu HaQIl seferinden sonra, Avrupalilar, dart Ha<;11 seferi daha yaptilar, Fakat bu seferlerin hie; birinde basarrh olarnadilar.

20 Turk Tarih Atiasl

KARA

DEN I z

E

z w o

w I!) w

AK DENiz

QIQ8k 1: 10.000.000

AOlTUKLULAR

• Mtl.rciHl

I

,J

. ..." '

- ,

ANADOlU'DA KURULAN luc TURK BEYLiKLERi

SALTUKLAR

Kurucusu : Ebul Kasun

Kuruldugu Tarih : 1072

Kuruldugu Yer : Erzurujn ve gevresi

En OnlO Hukumdan: izzettin Saltuk

Ylklll!?1 : Turkiye Selguklu Devleti

tarafmdan 1202 yrlmda YlkJlml~tlr.

MENGOCEKLER

Kurucusu : Mengucek Gazi


Kuruldugu Yer : Erzincan ve gevresi

En Onlu Hukurndan : Ishak Bey

Ylklll~1 : Ti:Jrkiye Selguklu Devleti

taranndan 1228'de ·Erzincan - Kemah kolu, 1252'de Divrigi kolu Ylkllml~tlr.

DAN if?MENTLiLER

Kurucusu : Danlsrnent Gazi


Kuruldugu Yer : Klzilirmak yaYI

En OnlU Hukumdan: Melik Gazi ve Melik Mehmet

Ylklll!}1 : TOrkiye Selguklu Devleti

tarafmdan 1178 yihnda Ylkllml§tlr.

ARTUKLULAR

Artukogullan tiC; kola aynlrmstn.

1. HISNIKEYFA ARTUKOGULLARI

Kurucusu : Sokman (Sokrnen)

Kutulduqu Tarih : 1102

K4ruldugu Yer : Hisrukeyta, Dlyarbakir

Ylklll!}1 : Eyyubiler taranndan

12;31 yrhnda ylkliml§tlr.

2. MARDiN ARTUKOGULLARI

Kurucusu : ilgazi


Kuruldugu Yer : Mardin

YlkllI!}1 Karakoyunlular tarann-

dan 1409 yrhnda ylkllml§tlr.

3. HARPUT ARTUKOGULLARI

Kurucusu : imameddin Bekir


Kurulduqu Yer : Harput

Vlklh§1 : Ti.irkiye Selguklu Devleti

taratmdan 1234 yrhnda ylkllml~tlr. Anadolu'nun Turklesrnesinl ve bir Turk yurdu haline gelmesini saglamalan acismdan beyliklerin Turk tarihinde cok bnemli bir veri vardrr,

Tiirkiye Sel9uklu Devleti, Tiirkiye'de Kuru/an rark Beylikler 21

TURKivE SELCUKLU DEVLETi (1075 - 1308)

Turkiye Selcuklu Devleti 1075 yrhnda Suleyrnansah tarafmdan kurulur. SOleyman§ah, BOyuk Selcuklu Sultaru Melik§ah tarafmdan Anadolu'yu yonetrnekle qorevlendlrilir. Turkiye Selcuklu Devleti kurulduqu ilk Yillarda, Buyuk Selcuklu lrnparatorlugu'na baglldlr

KARA

DEN i z

BlzANS

~ z w o

I1J Cl W

AK DENiz

/

, I

I

(lil/8k 1: 1 0.000.000

SURiYE SELCUKLlJLARI

(1 075) SULEYMAN~AH DONEMi (1086)

SOLEYMAN!?AH VE BATI ANADOLU

1. iznik sehrinl baskent yaptr.

2. Kocaeli yanrnadast ele gec;:irildl. istanbul onlerine kadar gelindi.

3. Komutanlanndan C;aka Bey lzrnir'i aldr,

4. Komutanlanndan Karatekin Sinop'u aldr,

SOLEYMAN!?AH VE TUTU!?

Suleyrnansan'm ybnOnu Guney-doqu Anadolu'ya cevirrnesi, Suriye Selcuklu meliki Tutus'la (Meliksab'm kardesi) arasirun acilrnasma neden oldu.

ANADOLU'DA KRizE DOGRUI. ..

SOLEYMAN!?AH VE GONEY-DOGU ANADOLU

Halep yakinlannda yapilan savasta SOleymansah yenildi ve oldO (1086).

Suleyrnansah'in olurnunden sonra, Anadolu tam alti YII kansikliklar icinde kaldr, Bu durum, oglu KII19 Arslan'rn 1092 yilmda, devletin basma gegmesine kadar devam ett!.

1. Tarsus, Adana ve Antakya sehtrlerlni aldi,

2. Halep emiri !?erefOddevle'yi vendi.


KARA

N Z W o

w (!) w

AK DENIZ

.I<UdtJS

Iftul

GO,"

DE NI z

SURiVE

Clr;:ek 1:10.000.000

I. Kille; ARSLAN VE ANAOOLU

(1092) I. Kille; ARSLAN OONEMi (1107)

1. Anadolu'da alti yll suron kansik d6nem sana erdi.

2. Danlsrnentlllerle rnucadele ettl,

3. Malatya'YI ku§atllgl sirada, Hachlar Anadolu'ya girdi.

4. izmir'de bir beylik kurrnus alan, <;:aka Bey'i ortadan kaldircn,

I. K1L1y ARSLAN VE HAyLlLAR

1. Hachlarla basanh bir sekilde rnueadele ettL Onlara buyOk kayrplar verdirdi.

2. Fakat iznik, Eskisehir gibi sehirlerln Hac;:ll-

lann eline gee;:mesine engel olarnadi.

3. Baskenti Konya'ya tasrdr.

4. Haclnar guc;lukle Antakya, KudOs, Urfa sehirlerine ulastilar.

5. 1101 ylll Hachlan ise tamamen yok edilrnislerdir.

TURKivE SELe;UKLU OEVLETi TAM BAGIMSIZ

SiR OEVLET OLUVOR!. ..

BOyuk Selguklu Sultan: Berkyaruk 1104 yumoa 6ldu. Ayru YII I. Kille;: Arslan baglmslzllQlnI Han etli (1104). B6ylece Turkiye Selguklu Devleti icte ve dista tam baglmslz bir devlet hallns geldi.

I. Kille; ARSLAN

VE GUNEV-DOGU ANADOLU

I. Kille; Arslan smrrlanrun gOvenligi icin y6nunu doguya cevirdi. Malatya'yi alarak smrrlanru Musul'a kadar qenlsletti, Onun bu tutumu ve baglmslzllk karan, BOyOk Saicuklu Sultan! Mehmet Tapar ile arastrun acdrnasma neden oldu. Mehmet Tapar komutanlanndan Emir C;avh'YI I. Kille;: Arslan Ozerine g6nderdi. Habur Irmagl klYlslnda yapitan savasi I. KII'9 Arslan kaybetti. Attyla Habur Irmaglnl gee;:mek isterken bcqularak 61dO.

Turkiye Se/fuk1u Dev/eti, Tiirkiye'de Kuru/an Turk Beylik/eri 23

,

J_

.Izmlr-

N z W Q

W C!I w

• An1eloiye

SURivE

AK DENiz

~ V FATiMiLER

• KUdUs

6L

Gol"

(1116) I.MESUTOONEMi (1155)

I. Kill(; Arslan'm olurnunden sanra,

agullan ~ehin§ah ve Mesut arasinda taht kavgalan basladi,

Taht kavgalanndan Mesut galip t;lktl ve

1116 yilrnda TOrkiye Selc;uklu Su'tam oldu.

I. MESUT VE ANADOLU

I. MESUT VE n. HAl;LI SEFERi

1. Danlsrnentlilerden Ankara ve <;anklrl'YI aldi,

2. Elblstan'i tekrar tapraklanna katti.

3. Tarsus civannda yasayan Ermenileri ltaat altina aldi.

1. Hachlan, Yalvac yakmlarmda buyuk bir bozguna ugrattl.

2. Oqlu II. Kille; Arslan, Haclilan Ceyhun Irmaglna gelmeden Toroslarda buyuk bir bozguna ugrattl.

24 TUrk Tarih AtiaSI

N 'z

w o

w CI w

AK DENiz

(1155) II.KILIQ ARSLAN OONEMi (1192)

ANADOLU'NUN TURK YURDU OLU~U KE SiN LE~iYOR!. ..

MiRYOKEFALON SAVA~I (1176) Selcuklulana, Bizanshlar arasmda olrnustur.

Selcuklu ordusunun basrnda II. Kill(_( Arslan, Bizans ordusunun basinda Manuel Kammen bulunuyordu.

NEDENLERi

1. Bizansiliann, Turkleri Anadalu'dan crkartrnak istemeleri. ..

SONU<;LARI

1. Bizans yenildi.

2, Eskisehlr, Kutahya ve Denizli kesin olarak Turklerln eline qecti.

ONEMi

Bu _zaferden sonra, Anadolu kesin alarak Turk yurdu otrnustur.

II. xure ARSLAN VE ANADOLU

1 _ 1178 Ylhnda Danlsrnentllleri ortadan kaldlrdl. 2_ Musul ve Halep (Zengiler) Atabeyligi uzerlna basanh seferler vaou.

3. Cukurova'daki Ermenileri etkisiz hale getirdi.

II. KILl9 ARSLAN VE III. HA<;LI SEFERi

1. III. Ha(_(11 seferine katilan Almanlar, Cukurova'da II. Kill(_( ArsJan tarafmdan bozguna ugratllml§tiro Alman imparatoru Frederik Barbaros Silifke suyunda (Goksu) bogulmu§tur.

2. III. Hag" safarine deniz yolu ile katuan Fransizlar ve ingillzler ise Selahattin Eyyubi karsrsmda basanh olarnadilar.

Tiirkiye Selcuktu Dev/eti, Tiirkiye'de Kuru/an TUrk 8eylikleri 25

N z w o

w (!) w

AK DENiz

Ol"ek 1.10.000.000

(1192) I.GIYASEOOiN KEYHOSHEV OONEM i (1211)

I. GIYASEOOiN KEYHOSREV OONEMi

1. L Ha~11 seferinden sonra kurulan iznik Rum lrnparatorluqu uzerine seferler yaprldr,

2. Antalya Selcuklu topraklanna kanldr.

3. igel ve Petrus kalesi ahndr,

iZZEooiN KEVi<A.VUS OONEMi

1. Krbns, Trabzon Rum lmparatorluqu ve Ermeni kralhklanna seferler dOzenlendi.

2. Sinop Selcuklu topraklanna katndi,

3, Eyyubiler uzerine seferler vaptrysa da basanh clunamadi.

(1211) iZZEOoiN KEYKAVUS OONEMi (1220)

z w a

w e w

AK DENiz 61c;sk 1: 1 0.000.000

26 Turk Tarih Atlas!

BizANS iMP.GU

KARA

E

z ttl Q

~ <t -' J: <t

...,---- .. ~

W

N II: « I

.tzmH

w ('J ill

Alanya -

AK DEN1z

_j"'_____-;;7'

\KI6RI~ -f

EYYUBiLER

Oll;;ell:; 1:10.000.000

(1220) I.ALAEOOiNKEYKUBAT OONEMi (1237)

I. ALAEooiN KEYKUBA.T

1. Alanya almarak, kishk baskent yapudi. Burada bir tersane kuruldu (1223).

2. Kmrn'da bir tiearet merkezi alan Sugdak almdi (1226) .

3. Harput Artukoqullanru ortadan kaldird: (1234).

4. Mengucek Beyliginin Erzincan-Kemah kolunu artadan kaldtrdi (1228).

5. Mogal tehllkesl karsismda, dogu suurlanndakl kaleleri gu<;:lendirdi.

VASSI GEMEN SAVA~I (1230)

Selguklularla, Harzernsahlar arasinda oldu. Selcuklu ardusunun basmda Alaecdin Keykubat, Harzem ordusunun basrnda ise Celaleddin Harzernsah bulunuyordu.

NEDENLERi

1. Harzemsahlann, Dogu Anadolu topraklanna saldirrnasi ...

SONU9LAR1

1. Harzemsahlar yenildi.

2. Dogu Anadolu, Selguklu egemenligine girdi.

3. TOrkiye Selguklu Devleti, bu savastan sonra, Mogollarla kars: kar§lya geldi.

TURKivE SELGUKLU OEVLETi'NOE VUKSELME OONEMi SONA ERiYOR!. ..

Yass: yemen Savasi'ndan sonra, Alaeddin Keykubsat Mogollarla iyi ili§kiler kurmaya gaIJ§tt. Bu arada Dagu Anadolu'daki kaleleri guglendirmeyi ve Mogallara karst tedbirler alrnayrda ihmal etmedi. Fakat verdigi bir ziyafette zehirlenerek 6lmesi, cahsmalarm yanda kalrnasma ve Turkiye Selcuklu Devleti'nde yukselrne d6neminin sana ermesine neden oldu.

Tiirkiye Sel9uklu Devleti, TUrkiye'de Kurulan Turk Beylikleri 27

BizANS

iMP.GU ~UI L.-.. flARMAA. A V DNZ

KARA

DEN i z

• lzmlf

E

z w C

IIJ (!) w

At'lta)ya _

l~

. '\_

EYYUBILER

AK DENiz

Olc;ek 1:10.000.000

<,

II.GIYASEOoiN KEYHUSREV VE BABAiLER AYAKLANMASI (1240)

SASAiLER AYAKLANMASI (1240)

KOSEDAG. SAVA!?1 (1243) Sel9uklularla, Mogollar arasinda oldu. NEDENLERi

1. Babailer Ayaklanrnasmm Anadolu'da otorite bosluquna neden olrnasr,

NEDENLERi

L Saba Ishak admda bir Turkrnen'in halkm din duygulannl istismar etmesi. .

SONU9LARI

1. Ayaklanma guglOkle bastmldr,

SONU9LARI

1. Selcuklular yenildi.

2. Anadolu'da toplumsal yapmm 9Dzu1mesi, as- 2. Selguklular vergi vermeyi kabul etti.

keri gOcun kmlrnasr, Mogollann Anadolu'ya saldtr- 3. Turkiye Selguklu Devleti parcalandr,

rna istegini daha da artrrdr.

II.GIYASEOOiN KEYHUSREV VE KOSEDAG SAVA~I (1243)

DEN 1 z

BizANS IMP.GU

KARA

Iznik ;

·T~

DNZ.

• ~zm.r

E

z w o

w t'J w

AntAlya.

AK DENiz Olc;ek 1: 10.000.000

0: <{ _j _j

o ,e!)

o :2

0: -c ...J ...J o Ie!)

o :2


BizANS

51l1kdrya

II. iZZ!;IrOiN .KEYKAVI1S 11;.2,09·' 261)

AK DENiz Olt;ek 1: 1 0.000.000

o

?

w e W

N Z w D

TURKivE SELQUKLU DEVLETi'NiN PARQALANI$I (1243) VE

YIKILI$1 (1308)

BABAiLER AYAKLANMASI iLE BA§LADI, KOSEDAG SAVA§I iLE NOKTALANDI.

ANADOlU'OA KARANLIK OONEM!. ..

K6sedag sevasrnoen sonra Anadolu, tamamen Mogollann yagma ve katliamlanyla kars: karsiya kaldr, Mogollar Selc;:uklu sultanlanrn istedikleri gibi degi§tirdiler,

ilhanu Hukumdan Hulaqu Han zarnarunda devlet, kizrhrrnak sirur olmak uzere ikiye aynldr,

Ulkenin ban kesimine hakim alan II. izzeddin Keykavus, doqu kesimine hakim alan IV. Huknsttin Kille;:

Arslan'a direnemedi ve Bizans'a slglndl. Anadolu tam bit kansikhk icine du§tU.

Mernluk Sultaru Baybars'in Anadalu'ya yardirn icin gelmesi ve Mogol ordusunu Elbistan'da yenmesi, sonra da yipranan ordusu ile geri d6nmesi yarardan cok zarar getirdi. Qunku, llhanh hukurndan Abaka Han Etbistan'm ocunG, Anadolu'da, 200. 000 ki§iyi katlederek aldi.

Turkiye Selc;:uklu Sultaru II. Giyaseddln Mesut'un 1308 yilmda 61mesiyle Turkiye Selcuklu Devleti tarihe kanst: ( Bazi tarthcller, Mogal valisi Cobanoqlu Tlrnurtas'in Turkiye Selc;:uklu Sultam V. KlilQ Arslan'i oldurrnesi olayuu devletin ylklll§1 olarak kabul ederler).

YIL 1335,

iLHANLILAR ANADOLU'DA ERiYORI. ..

BEYLiKLER ANADOLU'YA EGEMEN OLUYOR, ANADOLU SAHiBiNi ARIYOR!. ..

Turkiye Selt_;ukJu Devleti, Tiirkiye'de Kuru/an Turk Beylikleri 29

• 981110.-8511

SARUHAN

N

z Ul o

_luI!-

S• AYDIN B

el.yuk

KARA

Amaere •

.SilibtE N I z

CANDAROGU II A R I •

Kast a moeu

Iznllo. •

O~~Q:u~. S.2IJ...:u va.

AHlloR

• ERETNAOGlJl,.l AFiI

Kut~lhYB •

(>E~ M I "ANOGU L LAR'

KA RAM.ANOGULLA ~ I • Kon",a

ME: NTE $1: 8. • a IJr d I,H

• Mug l a H A.M ITOGULlAAl

AK DENiz OI~9k 1:10,000,000

KARAMANOGULLARI

Kurucusu Kumldugu Tarih

'v

\

GERMi:YANOGULLARI

TORKiYE'DE KURULAN TURK BEYLiKLERi

: Kamman Bey : 1228·Konya

Kurucusu Kuruldugu Tarih

: Yakup Bey

: 1 300-KOtahya

En Onlu Hukumdan: Mehmet Bey

Ylklldlgl Tarih : 1487

En OnlU Hiikumdan: Yakup Bey


KARESiOGULLARI Kurucusu Kuruldugu Tarih

: Karesi Bey

: t256-Ballkesir

HAMiTOGULLAAI Kurucusu Kuruldugu Tarth

: DOndar Bey

: 1280·G611er Yoresi

En Onlu Hukumdart: Karesi Bey

Vlkddlg'l Tarih : 1345

En Onlu Hukurndan: Dundar Bey

Yllnldlg.1 Tarih : 1391

AYDINOGULLAAI

Kurucusu

MENTE~EOGULLAAI

: Mehmet Bey

Kurucusu Kuruldug.u Tarlh

KUfUldugu Tarih : 1.300".Aydln, Tire

En Unlu Hukumdart: Umur Bey

Ylkll.dl.gl Tarih : 1452

CANDAAOGULLARI


: Mente§e Bey : 1330-Mugla

En OnlU Hukumdan: Mesut

YlklldlQI Tarih : 14.25

SARUHANOGULLARI

.: Mehmet Bey

: 1291-Kastamonu

Kurucusu KUfUlduQu Tarih

En Onll! HUkumdan: SOleyman Pasa

Ylklldlgl Tarih : 1.461

ERETNAOGULLABI


: Saruhan Bey ; i 300·Manisa

En OnlO Hilki.imdan: Saruhan Bey

YlklldlQI Tarih : 1410

OSMANOGULLARI

Beylikler ic;:inde en kuc;:ugu olrnasina ragmen, Anadolu'da siyasa! birligi saglayacak ve Oc;: krtada buyOk bir imparatorluk kuracaktrr.

: Eretna Bey : 1327-5 ivas

En OnlU Hiikiirndan : Eretna Bey


30 TUrk Tarih Atlasl

KARA

DEN i z

'N z UI Q

IDE V L'E T I

UI (!) UJ

Anladya.

AK DENiz

61c;ek 1: 1 0.000,000

KAYI BOYUNUN ANADOLU'YA GELi$i

•• !wi .1 •

SOGUT VE DOMANIC; ..

ANADOLU SAHiPLiGiNE .....

HAZIRLANIYOR! ...

/

Osrnanhlar, Oguzlarrn Gunhan kolunun Kay' boyundandrr. Anadolu'ya Malazgirt Savasi'ndan sonra gelmi§lerdir, Baslannda Ertuqrul Gazi vardrr,

Turkiye Selcuklu Sultam I. Alaeddin Keykubat (1220-1237) tarafrndan Ankara'run bansmoa Karacadaq y6resine yerlestirilen Kayrlar, daha sonra,

S6gi.it ve Domanig ybresine yerle§mi§lerdir.

Osmenu Dev/eti 31

K A R A

DEN i z

MARMARA DEN r z 1

"P -:J3

\'<'

(JI ,/

o

Gt'& (<.

"'l II, Olqek 1 : 2.000.000

• DOMANI,.

(1281) OSMAN BEY OONEMi (1326)

KAYI BOYU BEYLiK OLUYOR!.

Ertuqrul Gazi'nin 1281 yrhnda 61mesfnden soma, verine oglu Osman Bey qecer, Osman Bey, yakm silah arkadaslan Konur Alp, Aykut Alp, Hasan Aip, Turgut Alp, Gunduz Alp, Samsa Qavu§. Akcakoca ve Gazi Abdurrahman He biriikte fetih hareketlerine giri§ir.

ilk

feth edilen yer Karacahisar'drr (1291).

Osman Bey,

1299 yrhnda baglmslzliglnl ilan eder.

86ylece Osmanll Devleti'nin temelleri atilrrns olur. Baglmslzltgm llarundan sonra, Bizansillarla yapilan ilk

buyuk savas, Koyunhisar Savasidir (1302).


EGE DENizl

K A R A

DEN i z

(1326) ORHAN BEY OONEMi (1362)

OSMANULAH DA

iLK DEVtET TE~KiLJ..rI ORHAN BEY ZAMANINDA KURULMAYA BA$LANIYOR.

Divan kuruluyor. illere kadilar ve subasuer ataruyor. ilk dOzenli ordular olusturuluyor.

BA~KENT DEGi~iYOH!. ..

Osman Bey d6neminde S6g0t, Bilecik, Yemsehir baskentlik yapml§tlr.

Orhan Bey basa gager gegmez ilk olarak Bursa'yi al rrus ve basks nti Bursa'ya ta§ Iml§tlr (1326).

PELE.KANON SAVA$I (1329)

Savas, Osrnanlilarla Bizansillar arasmda yapll" dl. Osmanh ordusunun basmda Orhan Bey, Bizans ordusunun basmdaise Ill. Andranikos bulunmaktadlr.

NEDENLERi

1. GOney Marmara klYII.anntn Osrnanhlar tarafindan fethedilmesi. ..

SONUC;LARI

1. Basta iznik ve izmit olmak Ozere tOm Koeaeli yanmadast Osmanhfanneline gegmi§tir.

TfJRKLER

iLK KEZ RUMELi'YE GEC;iYORL ..

Ill. Andranikos'un 610mOyle, Bizans'ta taht kavgalan basladi

Orhan Bey, imparator olrnak isteyen Kantakuzen'e yardan ederek, onun tahta oturrnasnu sagladl. Aynea, Bizans'i Bulgar ve Sirp saldmlanna karst korudu.

Kantakuzen, Orhan Bey'in bu yardimlanna karsrhk gegiei olarak C;:impe Kalesi'ni Osmanillara verdi (1353) ..

Osrnanhlar, bir daha geri d6nmemek uzere SOleyman Pasa komutasmda ilk kez Rumeli'ye gegtiler. C;impe Kalesi'nin ahnrnamasmdan sonra Rumeli'deki fetihler htzlerrdr,

ANADOLU'DA

SiYASAL BIRLiCi:E DOGRU iLK .ADIM! ...

Orhan Bey ig kansikhktarmcan faydalanarak 1345 ytlrnda Karesi Beyligi'ni topraklanna kattr.

SOleyman Pasa lse 1354 yllinda Ahilerin elinden Ankara'yi aldt,

Osmanll Devlefi 33

S,rp

• SrndiQI

~ .... _..W' • EolANE

r~~

/~~ L

BOSNA

EFLAK

MAXEDONYA

BAT! TRAKYA

l"GE

~"'"

VUNAN DENlzl

MORA YRD

OIQek 1: 1 0.000.000

o

\ 1.

BUlGARISTAN

KARA DENiz

ERETNA

_./

(1362) I.MURAT OONEMi (1389)

OSMANLlLAR, HA<;LlLARLA ilK KEZ KAR9ILA9IYOR.

SIRP SINDIGI SAVA~I (1364)

Hacli ordusu Macar, Bulgar, Srrp, Eflak ve Bosnaillardan meydana geliyordu. Ba§lannda Macar Krall Layos bulunuyordu. Osmanll oncu kesif kuwetlerinin basmda ise, Haci il Bey vardr,

NEDENlERi

1. Edirne'nin Osmanlilann eline ge<;mesi.

SONUC;LARI

1. Hachlar yenildi.

2. Edirne'nin egemenligi kasinlesti.

3. Baskant Bursa'dan Edirne'ye tasmcr,

BATI TRAKYA VE MAKEDONYA'NIN KAPILARINI A<;AN

SAVA9,

<;iRMEN SAVA~I (1371)

I. MURAT VE ANADOlU

<;EYiZ iLE; Germlyanoqullanndan Tavsanh, Emet, Simav ve KOtahya taraflan ...

ALTIN iLE; Hamitogullanndan Ak§ehir, Yalvae.

Karaagaq ve Bey§ehir taraflan Osmanll topraklanna kanlrrusnr,

SAVA~ iLE; Kendilerini Anadolu Selcuklulanrun mirascrsi sayan Kararnanoqullan ile savasilrrus ve yenilgiye ugratllml§tlr.

I. KOSOVA SAVA~I (1389) NEDENLERi

1. Turklerin Balkanlarda ilerlemeleri.

SONUC;LARI

1. Hach ordusu yenildi.

2. Strplar Osrnanh egemenligini kabul ettiler.

3. I. Murat savas alarum gezerken bir sirph taraftndan sahlt edildi.


EGE

~""i

YUNAN DENiz]

MORA YRD.

01'<'81<" 1 :12.000.000

o

'i:::>

KIR~

KARA DENIz

Tr8ibzon Trabii::n Rum [rap

(1389) YILOIRIM BAYEZir OON.EMi (1402.)

iSTANBUL ,iKi DEFA KU~ATILDI, FAKAT ALiNAMADL

NiGBOlU SAVA~I (1396)

NEDENLERi

1. istanbul'u ablukadan kurtarmak.

2. Turkleri Balkanlardan atmak.

SONU9LARI

1. Hsgil ordusu yenildi.

2 .. Osrnanhlann Balkanlardaki gOeO ve hakimi~ yeti bir kez daha karutlandi,

YILDIRIM BAYEZiT VE ANADOLU

1390 Yrhnda Saruhanoqullan, Aydmogullan, Germiyanogullan, M entegeog u llan, Harnltoqullan: 1398 Yllmda Samsun ve eevresi, Kadt Burhanettin Beyligi Osrnanh topraklanna katrldi. 1392 yrlmda ise Candarogullan, 1397 Yllmda Kararnanoqullan topraklanrun bir kisrm Osmanh egemenligine girdi.

SOYLECE, ANADOLU'DA SiYASAL BiAliK BUyOK bU;OOE SAGLANIR.

FAKAT!. ..

ANAOOLU'YU

TAM 11 YIL KARDE§ KAVGASINA SORUKLEYECEK FELAKET KAPIDADIR!.

ANKARA SAVA~I (1402)

Sava~, Osrnanh Devleti ile Timur lrnparatortuqu arasmda otrnustur,

NEDENLERi

1. Ahmet Celayir ve Kara Yusuf'un Yudmm Bayezit'a slglnmasl.

2. Ytldmrn Bayezit'in Timur'un egemenligini tanrrnarnasr.

3. Timur'un, Anadolu beylerinden ahnan yerlerin, sahiplerine qeri verilmesini lstemesl,

SONUgLARI

1 .. Yildmrn Bayezrt yenildL

2. Anadolu'da siyasi birlik bozuldu.

3. Fetret Devri basladr,

4. istanbul'un ahnmasi gecikti.

5. Avrupa'da Turk ilerteyisi gegiei bir sure igin durdu,

6. Timur f}ehzade Mustafa Qelebi'yi Semerkant'a g6tOrdu.

Osmenli Devieti 35

FETRET DEVRi (1402 - 1413)

Yildmm Bayezit'in og.ullan arasmda (Suleyman Qelebi, Musa Qelebi, isa Qelebi, Mehmet Qelebi) on bir yll suren taht kavg.alanna Fetret Davri denir.

Onbir yll sOren bu kardes kavqasr, Qelebi Mehmet'in kardeslerini yenerek tahta get;mesiyle son buldu.

EGE DE.NIZ

f(orabul"I .. rn •

I. MEHMET OONEMi (1413 - 1421) Qelebi Mehmet basa geger qecrnez, Anadolu'da Turk birligini yeniden kurmaya causu.

CII!iBk 1: 12.000.0.00

o

Deliorman taraflannda geyh Bedreddin, Manisa-Karaburun taratlarmda Torlak Kemal ve Borkluce Mustafarun crkartnklan ayaklanmalan bastndr, gehzade Mustafa Qelebi'yi vendi. Mustafa Qelebi Bizans i mparatorl ug u'na S Ig Ind I.

Venediklilerle ilk deniz savasi yapild: (1417).

(1421) II. MURAT OONEMi (1451) EoiRNE-SEGEOiN ANTLA~MASI (1444) Osmanillarm istegi Ozerine Macarlarla yapildi,

AnUa§maya gore;

1. Sirp Prensligi yeniden kurulacaktr,

2. Bulgaristan Osmanheqernenliqini tamyacaktr.

3. Eflak Osmanh'ya tabi olacaktr.

Antlasmadan sonra ll. Murat Tahtr, 12 yasindaki oglu 11. Mehmet'e brraktr,

VARNA SAVA~1 (1444) NEOENLERi

1. Taht deg;i§ikligini firsat bilen Macar krahrun anilasrna sarttarma uyrnarrrasi ...

SONU9LARI

1 Hagll ordusu yenildi. Macar Krall Ladislas 6lduruldu.

2. Balkanlardaki Turk hakimiyeti kesinlik kazandr.

~--~------------------~--------------~

YUNAN DE.Nizi

~ ~"'"

EGE

MORA YRD.

OlQ8k 1: 12 .. 000.000

AVRUPA'NIN

TURKLERi BALKANLAROAN ATMA UMioi SONA ERiYOR! ...

II. KOSOVA SAVA~I (1448) NEOENLERi

1. Avrupa'da dagllmak uzere olan

ithfakl yeniden kurmaya cahsrnak ...

2. Turkleri Balkanlardan atmak ...

3. Varna Savasrrnn ocunO almak. SONUC;LAR!

1. Turkler parlak bir zafer kazandi, 2. Avrupa'daki lttilak dagllmaya

basladt ...

K I RIM

KARA DENiz

• A I1L~lyCi


FATiH SULTAN MEHMET iSTANBUL'U iSTiYOR.

NEDENLERi

1. Osrnanh topraklarr arasmda kalan lstanbul'un, Bizans'rn elinde olup, TOrklerinilerleme ve geli§mesini

engeHemesi,

2. OsmanlJIann Anadolu'dan Rumeli'ye, Rurnell'dan Anadolu'ya gegi§lerinde zorluklarla karsrlasrnasr,

3. Bizans'in zaman zaman Avrupa devletlerini ve Anadolu beyliklerini, Osmanlilara kar§1 kl§klrtmasl,

4. Karadeniz ticaretinin yi:inetiminin Bizans'm elinde olrnasr,

(

\ OSKODAA

Blu •• Ihliy.1 I Ku ••• ,1 I

~DIKOY

~

MAAMAAA DENlzl

FATiH SULTAN MEHMET VE

iSTANBUL'UN FETHi (29 MAYIS 1453)

SONUC;LARI

1. Dogu Roma lrnparatorluqu sona erdi.

2. Fetih, Ortagagm sonu, YeniQagm baslanqrci kabul edildi.

3. istanbul basksnt yaprldr,

4. Osrnanh Devleti'nde yOkselme d6nemi basladr,

5. Karadeniz ticaretinin yi:inetimi Osrnanhlann eline ge9ti.

6. istanbul Ortodoks kilisesi din islerinde serbest birakrldi.

7. Avrupa'da Feodalite zayiftadi. Merkezi kralhklar g091enmeye basladr,

8. Kalelerin savaslardaki rolu zaylfladl.

9. italya'da R6nesans hareketlerinin baslarnasma neden oldu. 10. Cografike§iflerin baslarnasma neden oldu.

Osmanlt Devleti 37

BALKAN LAR'OA

Sirbistan (1459) Mora (1460)

Eflak (1462)

Bogdan (1476) Bosna (1463) Hersek (1465)

Arnavutluk (1479)

• Bursa

YUNAN DENlzl

KARA DENiz

A" 10. ,ua •

A N ADO l U

I<-onya •

MORA '460 MOd,on£r

eren

019'Ok 1: 12.000.000

o

ANADOLU'DA

FATiH SULTAN MEHMET VE BALKANLAR

Kararnanodullan topraklanrun bir bolumu, Candaroqullan (1460), Trabzon Rum imparatorlugu (1461) ve Amasra (1459) Osrnanu topraklarma kanldt.

OTLUKBELi SAVA$I(1473)

Savas, Osmanltlarla Akkoyunlular arasmda yaptld', Osrnanh ordusunun basrnda Fatih, Akkoyunlu ordusunun basmda Uzun Hasan bulunuyordu.

NEDENi SONU9LARI

1. Yenilen Uzun Hasan kacti.

1. Uzun Hasan'm Osrnanhlara kar§1 Karamanagullan ve VenediklHerle i§birligi yaprnasr,

2. Zayrflayan Akkoyunlu Oevleti bir sure sonra Ylklldl (1502).

FATiH SULTAN MEHMET VE ANADOLU

• Tr a bIO n

~GE OEwlzl

• Konya

~

""'.'''~-+. L ar e nd e

• • Sllll~e

MEMLUKlER

Olgek 1; 1. 0.000.000

II: « ....J

a


FATiH SULTAN MEHMET VE DENizLER

YUNAN DENizi'NDE

1479 Yrhnda Ayamavra, Kefalonya,

Zanta adalan

OSMANLI EGEMENLiGiNE GiRDi.

FATiH Bizans'tan Sonra, ROMA'NIN DA MiRASINI iSTiYOR, OTRANTO KENTi ALlNIYOR.

D

Olc;ek 1: 1 0.000.000

E

Edlfne •

N

!

.--e;_:

FATiH SULTAN MEHMET VE KIRIM

(Il \ .~t-"
0 ,,<.;.0'
(il'
ERDEL c ~
"
Z 'J' EGE DENiziN'DE

1456 Yilmda imroz, Tasoz, Bozcaada, Limni Semadirek.

1470 Yumda Egriboz, 1462 Yrllnda MidilJi adalan

OSMANLI EGEMENLiGiNE GiROi.

KARAOENiz SiR

Tun. TURK GOLU HALiNE GELiYOR!. _ .

KARl\. DENiz

• Arnas r a

KIRIM'IN FETHi (1477) NEDENLERi

1. Kinrn hanlarr arasrndaki taht kavgalan .

2. Kmrn halkmrn Fatih'ten yardirn istemesi.

• Bursa

Sakarya

," -: ".f!'

+-", SONU9LARI

1. Karadeniz ticaret yolunun guvenligi saqlan-

• l zmrr

ANADOLU

EGE DENlzl

dr.

2. Dogu ttcaret yollan Osmaniilann eline gegti.

Osment, Devleti 39

AVUSTURYA

Sotya •

KARA DENiz

.FiHbe

<VI

D

YUNAN l..J;

DENiz] "

ModtHl

~Koron

o

E

N Z.

Ol.;;ttk 1 :22.000.000

(1461) FATiH SULTAN MEHMET OONEMi (1481)

FATiH KANUNNAMESivLE

TAHT KAVGALARINI ONLEMEK, AVAKLANMALARA MEYOAN VERMEMEK,

OEVLETiN BUTUNLUGiUNU KORUMAK AMACIYLA, PAoi~AH OLANA, KAROE~LERiNi OLOURME HAKKI TAN1NIYOR.


ATLAS OKYANUSU

ISPANVA

CEZAVIR

K A

1 :37.000.000

PRUSVA

MOSKOVA \ KRALLIGI

~

POLONVA

(1481) II.BAYEZiT OONEMi (1512)

II. BAYEZiT VE CEM SULTAN OLAYI NEDENLERi

1. Basta Sadrazam Karamani Mehmet pasa ve bazi devlet adarnlannm Cem'i padisah olarak qorrnek istemeleri.

2. MemlOklerin ve Kararnanoqlu Kasun Bey'in Cem'i krskirtrnaian.

SONUQTA;

Cem Sultan Bursa'da adina hutbe okuttu ve para bastrrdi. Yanisehir yakrnlannda Gedik Ahmet Pa§a kornutasmdaki Osrnanh ordusuna yenildi ve Konya'ya Qekildi. Burada da tutunamayan Cem Sultan Memluk Sultaru'na slglndl. Hacea gitti. Donuste Konya yakmtannda yaptlgl savasi vine kaybetti. Bunun uzerlne Cem mi.icadelesine Rumeli'de devam etmek istedi. Bu amacia Rodas sovalyelarine slglndl. Fakat II. Bayezit ile anlasrrus alan f?ovalyeler Cern'i, Rumeli'ye goturmek verine, once Hodos'a, daha sonra Fransa ve oradan da italya'ya gbti.irdOler.

Cem Sultan'm Napoli kentinde1495 yrlmda olrnesiyle taht kavqasi son buldu.

II. BAYEZiT VE MEMLUKLER

Osmanh-MemlOk nedenleri sunlardir :

1. Hicaz su yollan meselesi.

2. MemlOklerin, Dulkadlroqullan ve Ramazanogullan'nln ig lslerine kansrnalan.

3. MemlOkler'in, Cern Sultan'a ve Kararnanoqullan'na (Bu beylik, 1487 ynmda kesin olarak ortadan kaldmlrmsnr. ) yardrrn etmeleri.

1485'te baslayan savaslar, kesin bir sonuca uiasnamadan 1491 Ylhna kadar devam etrnis ve Yavuz Sultan Selim d6nemine sarkrrusnr.

VENEDiKLiLER'DEN, 1502 yllinda Koran, Madan, Navarin, Drag ve lnebahu kaleleri,

BALKANLAR'DA, 1504 yihnda Tuna'run kuzeyinde Bogdan Osrnanh topraklarrna katilrr

II. BAYEZiT'j

TAHTAN iNDiREN OLAV! f?AHKULU AYAKLANMASI (1511)

Antalya ve voresinds f?ahkulu adh birinln t;lkardlQI ayak I anmad I r.

Osman It Devlet! 41

YAVUZ SULTAN SELiM'iN KARARLI TUTUMU, II.BAYEZirA TAHT BIRAKTIB'IYOR! ...

istanbul'a gelerek tahti, babasmdan alan Yavuz Sultan Selim, kardeslerinden Korkut'u ve Ahmet'i de saf dl§1 birakarak, tahtm tek sahibi oldu.

,~

KAHA

DEN I z

9ALDIRAN SAVA$I (1514)

Savas, Osmanlt larla. Safeviler arasm da yapillr. Osman II ordusun u n basmda Yavuz Sultan Selim, Safev! ordusunun basinda ~ah Ismail bulunmaktadir.

NEDENLERi SONUC;LARI

• OlyarOC!ii'!lr

ur te •

•

Mu r dr n

".

C;AlOIRAN (1514), MERCioABIK (1516) VE RIOAN:iViE (1517) SAVA$LARI

YAVUZ SULTAN SELiM VE SAFEvlER

1. ~ah ismail'in Dogu Anadolu'da rnezhep kavqalanru k6rOklemesi. ..

2. Dogu Anadolu'nun egemenligi ve gOvenligi sorunu ...

3. Dogu tiearet vollanrun gOvenligi ve egemenligi sorunu ...

1. Dogu ve GOneydogu Anadolu kesin olarak Osrnanlt topraklanna katrldr,

2. Dulkadiroqullan Beyligi'ne son verildi.

3. Tebriz-Halep, Tebriz-Bursa ipek yolunun gOvenligi ve denetimi saqlandr,

4. Tebriz'deki sanatcuar ve bilginler lstanbul'a getirildi.


2, Misrr'm 6nemli ticaret yollan uzerinde (Baharat Yolu) olrnast,

3. Misrr'da yrlda uG defa unm alrnrnasi.

4. Abbasi Halifelerinin MI-

srr'da oturrnasi. ..... ---------- ..... -- ....... -~------------.

5. Kutsal kentlerin MemlOk-

lerin elinde olrnast,

6. MemlOklerin, Safevi ve Venedik ile i§birligi yapmasi

MERCiDABIK SAVA~I (1516) Yavuz Sultan Selim ile MemlQk Sultaru Kansu Gavri arasinda oldu.

NEDENLERi

1. Osrnanhlann Dulkadirogullan ve Harnazanoqullanru ortadan kaldirmalart,

2. MemlOklerin, Osmanhlann Suriye'ye hakim olmalanru istememeleri.

SONUC;LARI

1. Kansu Gavri savas alarunda 6Idi.l.

2. Suriye, Osman Ii topraklarina katrldi.

RiDANiYE SAVA~I (1517)

Sava§, Yavuz Sultan Selim ve Tomanbay arasinda oldu.

NEDENLERi

1. Hlcaz su yoilan mesele-'

si.

VAVUZ SULTAN SELiM

VE

MEMLOKLER MERCioABIK (1516) VE RioANivE (1517) SAVA~LARI

(1512) YAVUZ SULTAN SELiM DONEMi (1520)

MIS I R

ARASisTAN

ClIlWek 1 :2B.OO.O.OOO

SONUC;LARI

1. Fliistin, MISlr ve Hicaz Osrnanh topraklarma katildr.

2. Osrnanh padisahlan halife unvamru aldilar.

3. Baharat Yolu Osmanlilann eline qecti,

4. Venedikliler, Krbns adasr icin her yll MemlOklere verdikleri vergiyi, bundan sonra Osmanldara vermeye basladrlar.

Osmenlt Devleti 43

DRTA AVRUPA'OA ONEMLi BiR us BElGRAO ELE GEC;iRiLiYOR. (1521)

MOHAQ MEYDAN SAVA'ij1 (1526)

Macarlarla, Osmanhlar

arasmda oldu.

NEDENLERi

1. Belqrad'in ahnrnasr.

2. Pavia Savas'inda AImanya'ya yenilen Fransa'run Kanun~den yardrm istemesi.

SONUC;LARI

1. Macarlar yenildi. II. t.ayos 61dO.

2. Kanuni, Osrnanh egernenllqine giren Macar topraklanna Yanos'u kral olarak atadi,

I '

,

,

"

OIQek 1 :20.000.000

KANUNI SULTAN SULEYMAN VE ORTA AVRUPA

lEHlsTAN

KARA DENIz

YUNANISTAN

YUNAN DENizi

ANADOLU

MOHAC;'TAN SDNRA OSMANU-AVUSrURYA-

ALMANYA iLi$KiLERi HIZLANIYOR!. ..

I. ViYANA KU'ijATMASI (1529) NEDENLERi

1. Alman imparatoru $arlken ve Avusturya Ar§idukasi Ferdinand'm Macaristan'm Osrnanh egemenligine girmesini is1:ememeleri.

2. Ferdinand'm Budin'e girmesi.

3. Yanos'un Kanun7'den yardrrn istemesi.

SONUC;LARI

1. Budin geri almdi.

2. Yanos'un kralllgi devam ettirildi.

3. Viyana, kusatnrnasma ragmen hazirhkstz olunusu ve kl§ln yaklasrnast nedeni ile ahnamadi.

ALMANYA SEFERi (1532) NEDENLERi

1. Ferdlnand'm, Macar krah olarak Osmanlilar tarafmdan da tarunrnasrrn istemesi.

2. Ferdinand'm Budin'i tekrar kusatmas.,

SONUC;LARI

AVUSTURYA BARI§I (1533)

Avusturya'run isteqi uzerlne yapihr. Antlasrnaya g6re;

1, Ferdinand Kanunl'nin OstOnlOgunO kabul edecekti.

2. Avusturya ar§idukasl, Osrnanh sadrazarruna eslt sayilacaktr.

3. Ferdinad, Yanos'un Macar kralhglnl taruyacaktr,

4. Ferdinand her yli 3~. 000 duka altin vergi verecekti.

YIl1535

ilK KAPirULASYONLAR VERiLiYOR.

AMAC;, FRANSA'YI

AVRUPA HIRiSTiYAN BiRLiGiNDEN UZAK TUTMAK!. ..


KARA

Giirclstan

AK DENiz

OI!tBk 1: 1 4.000.000

~ _ A

KANUNI SULTAN SULEYMAN VE SAFEVILER

KAFKASYA

OSMANLI GUCUNUN DORUGUNDADIR.

AMA,

gelir dagillml,

vergilerin aglrirgl,

dirliklerin adil olmayan dagltlml Saba ZiJnnun, Kalender gelebi isyantanrun da en onernli nedenleridir.

YIL 1533

AVUSTURYA BARI~INI iMZALAYAN KANUNi YONUNU iRAN'A <;EviRiYOR ...

iRAN SEFERLERi NEDENLERi

1. Safevl hukurndan ~ah Tahrnasb'in Osrnanhlara kars: Avrupa Devletleriyle i~ birligi yaprnasr, ..

2. Dogu Anadolu'nun guvenligi sorunu .. Yukanda saydiqrrruz nedenlerden dolayi lran'a u<; sefer yaptldt,

1. IRAKEYN SEFERi (1534)

2. TEBRiz S EFERi (1548)

3. NAH91VAN SEFERi (1553)

SONUGLARI

AMASYA ANTLA!:,?MASI (1555)

~ah Tahrnasb'm istegi uzerine yaprldi. Antlasmaya gore;

1. ~ah Tahrnasb Dogu Anadolu ile ilgili iddialanndan vazqscti.

2. Tebriz, Erivan (Revan), Irak, Azerbaycan Osmann topraklanna katrldi,

Osman Ii Devleti 45

ATLAS OKYANU$U

LEHISTAN

AVUSTURYA ~ v.vuea

e,,1''i'IST4;y .

,~~,. ~"

,",' \

0'

EADEl ;.

t"'

._ EFLAK 1

8elgrA.tJ '

J

Ii' RA N"S A

igPb.Il<JYA

1022

SURiYE

TRABLUSGAIW

Ol<;:ek 137.000.000

-"

KAN U N r S U L TAN sO LEYMAN VE DEN i ZLE R

AKDENiz SiR

TURK GOLU HALiNE GELiYOR

PREVEZE DENiz SAVA!;iI(1S38)

Osmanll donanrnasmm basmda Sarbaras Hayrettin Pasa, Hach donanrnasirun basmda Andrea Dorya bulunuyardu.

NEDENLERi

1. Karfu adasinm Barbaras Hayrettin Pasa taranndan kusattlrnasr.

2. Akdeniz ticaretinin onerni.

3. Papa II. Pol'un Avrupa'yt Osmanhlara kar~l kiskrrtmast,

SONUC;LARI

1. Hach donanrnasi yenildi.

2. Mora ve Dalmacya klYllan Osmanhlann eline gegti.

3. Venedik 300. 000 altm savas tazminan oderneyl kabul etti.

4. Akdeniz'de ustunluk TOrklerin eline gec;:ti.

L .1


-:

--..r~

'4'., iMPARATOR.LUOU "

OSMANLI

AK OENlz

L~ I • s» ... -ft.j(~ "Rh""'/

HI<ZAR

nENI~1

Art.AS QIU'ANU8 U

ARABISTAN

YEMEN

Umll Dllrnv

MISIR "''-,

)

) f \

'-' ~

SUOfN \_

( '\

) ~~~~

/ I£~j$."

"Ifil

(OlySk 1 :36.000.000

HiNOlsTAN

HiNT OKYANVSU

KANUNI SULTAN SOLEYMAN VI:: HI'NT DENiz SEFEFtl..ERI

NEDENLERi

1. Omit Burnu'nun bulunrnasr,

2. Portekizlilerin Hint deniz ticaret yolunun y6nunO Atlas Okyanusu'na gevirmelerL

3. Kizudeniz ve Basra'run 6- nemini kaybetmesi.

4. Akdeniz ticaretinin zayiflarnasi.

5. GOcerat hukumdannm Portekizlilere karst Osmanltlardan yardrm istemesi.

Saydlglmlz nedenlerden dolaYI Hindistan'a dart sefer yapik».

COGRAFi KE9iFLER OUNYANIN EKONOMiK COGRAFYASINI OEGi9TiRiYOR!. ..

OSMANLI DEGi9iMDEN ETKiLENiYOR ...

HiNT DENiz SEFERLERi

I. HiNT DENiz SEFERi (1538) Hadirn SOleyman Pasa,

II. HiNT DENiz SEFERi (1551) Piri Reis,

III. HiNT DENiz S.EFERi (1552) Murat Hers,

IV. HiNT DENiz SEFERi (1553) Seydi Ali Reis tarahndan yaprl rmsnr,

SONUc;LARI

1. Yemen, Aden ve Maskat ele gegirildi.

2. Sudan ve Habeststan'm bir

bolumi) Osrnanh topraklanna

katildr,

3. Hint Deniz Seferleriyle ekonomik baktmdan istenilen sonuc elde edilemedi.

4. Partekiziilere karsi basanh savaslar yaplldlgt halde, Hint ticaret yalu Ozerindeki egemenlikleri kmlarnadr.

Osmanll Devleti 47

KANUNi'NiN SON SEFERi

YUNAN DENlzl

ANAOOLU

ZiGETVAR SEFERi (1566)

Avusturya uzerine

yaplldL

NEDENLERi

1. Maksimilyen'in Macaristan ve Erdel topraklarrna saldirmasi.

2. Osrnanh donanmasrun Malta ba§anslzllQlnl unutturmak.

SONUQLARI 1 . Zigetvar ahndr, 2. Kaienin almrnasm-

dan bir gun once KanunT bldO.

3. §ehzade Selim (II.

OltWek 1 :20.000.000 Selim) Belgrad'a gelerek ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

padissh oldu.

KANUNIVE ZiGETVAR SEFERi (1566)

1520) KANUNISULTAN SULEYMAN OONEMi (1566)

I

ATLAS QKVANUSU

FRANSA

KAAA DENIZ

~3

& ISPAHVA

Q

..

Sh~op /

• Burs"

• Ellva.n

.Ilrlllr AnI etve • Konya •

'reb r+z

t:. •

lJ

z

" ....... Bagd81 \ r

'<; •

SAfEVI OeVlETI

FAS

• lfC'llbl USg,;Hp

NEeir

I

ARABlsTAN

61ltek 1 :40,000.000

)

/ ~

Aden I<rf


lEHlsTAN

AVUSTUAYA

ATLAS

OKYANUSU FRANSA

Ce 010'1:1

i

" ISPANYA

o

..

FAS

/

OJ<rek 1: 40. 000.000

RUSYA

SAFEVI DEVLETi

ARABisTAN

(1566) II.SELiM OONEMi (1574)

OEVLET GELENEGi BOZULUYOR! ...

II. SELiM ZEVK VE SEFAYI OEVLET i$LERiNE TERCiH EOiYOR.

III. MURAT'OA (1574-1595) ONU TAKip EOiYOR.

OSMANLI'OA SOKOLLU MEHMET PA$A OONEMi BA$LlYOR ...

SADRAZAM

SOKOLLU MEHMET PA~A DONEMi (1 564 - 1579)

Bu d6nemde Ege Oenizi'nde Sakrz adast (1566), Akdeniz'de Kibns (1570) feth edildi.

Kuzey Afrlka'da Tunus (1574) feth edillrken, Arabistan'da Yemen (1567) Osrnanh imparatorluguna baglandl.

KIBRIS'TA AVRUPA'NIN KOLUNU KESEN OSMANLI iNEBAHTI'DA OONANMASININ BUYUK SiR SOLUMUNU KAYBEOiYOR!. .

iNEBAHTI DENiz SAVA!?I (1571)

Osmanh donanmasirun basinda Muezzinzade Ali Pasa, Hach donanrnasmm basmda Don Juan bulunrnaktadrr.

NEDENLERi

1. Klbns'ln OsmanlJlar tarafmdan feth edilmesi.

2. Akdeniz'de ustunluk mOcadelesi. ..

SONU9LARI

1. Osrnanh donanrnasi aglr bir yeniglye ugradl.

2. Sadece Uluq (Klllg) Ali Reis kendi filosunu kurtarabildi ve lstanbul'a getirdi. (Bu basanstndan dolay., kaptan-I deryahga getirildi. )

Osmanl! Devleti 49

RUSYA

Buy OlnYept
Drrwe su
.e Azok
rise "? •
KIRIM KuBAN KARA DENiz

DENiz!

LlJFHsrAN

• B.HjeL"IL

SAFEV! DEVLETi

Glrll

~

d

AK DENiz

I'f,.lbns

G

o lJ;:ek 1: 28 .000, 000

III.MURAT iRAN VE KANAL PROJELERi

SOKOLLU'NUN YONETiMDEKi ETKisi SOROyOR. . ,

Avrupa'da Lehistan (1575), Kuzey Afrlka'da Fas(1577}, Osrnanh himayesine katihr.

COGRAFi KE§iFLERiN OLUMSUZ ETKisi KANAL PROJELERiYLE KIRILMAYA QALI§ILlYOR, ..

DON VE VOLGA IRMAKLARI

Bu ikl rrmak arasinda acilrnak Istenen kanal ile Orta Asya Turk'ieri ile ili§ki kurmak, qiderek guc;lenen Rus nufuzunu karnak arnaclaruyordu. , ,

SOVEY~ KANALI

Bu kanal lie Uzak Dogu ticaretinln yonunun

K,zII deniz ve Basra kortezins gevrllmesi

arnaclaruyordu ...

FAKAT iLGiSiZLiK, PROJELERiN GERC;EKLE~TiRiLMEsiNi ENGELLiYOR ...

ARASiSTAN

l3a.sra ~'I,

III. MURAT VE SAFEVllER

SafevT Devleti lie savaslar 1577 yilmda Qlldlr Savasi'yla basladr, Koyunqecidl, §amahl Savas'larr lie devam ett!. Mesalelar Savas: lie 1590 yumda son buldu.

OSMANLI iMPARATORLUGU DOGUDA

EN GENi§ SINIRLARINA ULA§IYOR., ,

FERHAT PA~A ANTLA~MASI (1590) (iSTANBUL ANTLA!?MASI)

Antlasma, Safevi hukurndan 9ah Abbas'rn istegi uzerine yaptldr. Antlasrnaya gore;

1. Azerbaycan, Gurcistan, Luristan, Daglstan ve cevresi Osmanlilara brrakildi,

2. iran'da ilk 09 halife ve Ay§e'ye kotCl sozler sovlenrneyecekti.


ATLAS OKYANUSU

I

6Jgek T :40.000.000

LEHISTAN

AUSYA

6ergraa ~ \

CERKEZ ';.

l\ab'H!~'~ ~

GO~CJ ~

.s,. ... "" -t-

K1RIM

o

l eb rtz

~.

,to .(,ml' '6'

4ntai'lEl • Kcn v e •

N

• Bern

" 'BIl~d.!l'

\

•

r. ~DI us q.as p

Medll.eo •

ARABisTAN

\

SAFEvi 'DEVtETI

(1574) III. MURAT OONEMi (1595)

(1595) III.MEHMET VE AVRUPA (1603)

III. MEHMET VE AVRUPA

Ordunun basmda savasa cikan III. Mehmet Avusturya'dan Egri, Hacova (1596), Kan ije ve Estergon (1601) kalelerini aldr.

ANADOLU'YU

BjR BA~TAN, BiR BA~A KASIP KAVURAN

CELALI AYAKLANMALARI

DEVLET OTORiTESiNi ZA YIFLA lIYOR,

ANADOLU'DA TOPLUMSAL YAPIYI SAASIYORI. ..

EGE ~ DENlzl

~

=cr:

AVUSTURYA

YUNAN DENlzi

(

j ..

OIQek: 1:20.000.000

\

\

KARA OENiz

I.ullnbul .r---

Osment) Devleti 51

ATLAS OKYANuSU

l_

\

F~ANSA

ALMANVA

j

'" ISPANVA

s

CIgek 1 :40,000.000

LErllSTAN

1\

u

A

I

~I

(

SAFEVI OEVLETI

A.doltKrf

(1603) I.AHMET OONEMi (1617)

PAoi9AH OLMA GElENEGi OEGi9iYOR.

OSMANU SOYUNUN AKLI BAglNOA VE EN YAgllSININ PAoi9AH OlMA KURALI GETiRiLiYOR. gEHZAOELER iLlERE GONDERilMiYOR.

OSMANLI - AVUSTURYA iLi~KiLERj

III. Murat d6neminde 1593 yilmda bastayan savaslar, 1606 ytlrna kadar devam etti.

ZiTVATOROK ANTLA~MASI (1606)

1. Egri, Kanije ve Estergon Osrnanhlarda kalacaktr,

2. Avusturya'nm her YII verdigi ( 30. 000 duka alnn) vergi kaldrnldr,

3. Avusturya 200. 000 kara kuru§ savas tazrninan verecekti

4. Avusturya arsidukasr, Osrnanl: padisahma e§lt sayilacakti (1533 Avusturya Bansinda sadrazarna e§it sayrlrmsn).

OSMANLI - iRAN iLif]KilERi

1603-1611 SAVA~LARI NEOENlERi

1. Osrnanhlann Avusturya lie savas halinde olmasi,

2. Anaooh rda 911<an Celall ayaklanrrtalan

3. SafevT hukurndan 9ah Abbas'in Osrnanhrun ieinde bulundugu durumu trrsat bilerek kaybettigi yerler! ger! almak lsternsst.

SONU9LARJ

NASUH PA!?A ANTlA!?MASI (1611)

1. Osrnanhlar, Ferhat Pasa Antlasrnasr'yla aldrklan verlari geri verdiler.

2. iran, her yil 200 deve yukLi ipek verecekti.

1618 YILINOA iMZALANAN SERAV ANTLA§MASI'NOA,

NASUH PA§A ANTLA§MASI'NIN 9ARTLARI AYNEN KABUL EoiLOi

52 TUrk Tarih Atlas}

HAZAR

~~v_)

{ LEHisTAN

( [

, R U S Y

\

I '

ALMANYA

DENlzl

CUnDV:8

r \,

'I

I~

Olgek 1 :20.000,000

(1618) IiI.OSMAN (GENe OSMAN} OONIEMli (1622)

I. MUSTAFA «1617-1618) (1622-1623))

Akli dengesi bozuk olduqu Igin, taht yasarru kisa suref oldu.

GENQ OSMAN VE LEHisTAN

HOTiN ANTLA~MASI (1620)

1. Her iki tarafta birbirlerinin topraklanna saldrrrnayacak,

2. Lehistan, Kmrn Haru'na her yll 40. 000 ouka alnn vermeye devam edecek. 3. Hotin Lehistan'da kalacak.

GENe; OSMAN VE YENie;ERiLER Once, bahsisler bahane edildi.

Sonra, III. Murat donerninde askerlikle ilgisi olmayanlar, orduya ahndi.

Ordu disiplin ve duzeninden uzaklasikn.

Hacova Savasrna katilrnadrlar. Hotin'de isteksiz davrandrlar.

ileriyi goren Gene Osman Yenlceri ocaqrru kaldnrnak, yerine yeni bir ordu kurmak istedi.

Fakat tecrubeslzllq], yapmak istediklerini engelledi.

SONUQTA;

Osrnanh tarihinde, ilk kez bir padisah tahtan indirilerek, katledildi! ..

OsmanlJ Devleti 53

LEHlsTAN

A

l

ATLAs OKYI\NUSU

FRANSA

!:!

'"

t ISPANYA o

~

TLlnus·

o

FAS

• Troblusg.arp

/

Olyek 1 :40.000.000

(1623) IV.MURAT OONEMi (1640)

IV. MURAT VE ISLAHAT HAREKETLERi

1. Yenlceri Ocaqi'ru disiplin altma almaya

gall§tl.

2. Geee sokaqa 91kma yasagl koydu.

3. Meyhaneleri kapatti.

4. Maliyeyi duzeltrneys gall§tl.

5. Ttrnarh Sipahileri yeniden duzene sokmaya gall§tl.

1579 - 1699 yillan arasi Osrnanh'run Ouraklama Donernidir.

Bu dbnemde Geng Osman, IV. Murat, Tarhuneu Ahmet Pasa, Koprulu Mehmet Pasa ve Fazil Ahmet Pasa gibi padlsah ve devlet adamlan islahatlar yapmaya calrsrrustardrr.

Fakat bu donernde yapilan rslahatlar ;

1. Ki§ilere bagll kalmis,

2. Yeniliklere onern verilmernis,

3. Eski devlet gelenegi ve duzeni korunmaya gall§IIml§.

Bu nedenle kahe: ve kbklu basanlar elde edllernernistir.

R U

Y

'f'E'PISAN .J KIAI M

.

~. ~B~ .~_/~

ARASlsTAN

"t

>;,..

o

\

~.I, YEMEN

~ Aden Kd

IV. MURAT VE iRAN SEFERLERi

NEDENLERi

1. ~ah Abbas'in Bagdat'a saidurnasr. Bunu uzerins iran'a iki sefer yapild: ;

1. REVAN SEFERi (1635)

2. BAG OAT SEFERi (1638)

SONUQLARI GUNUMUZ TURK - !RAN SINIRI SUVUK bU';UOE clzluvos ...

KASR-I ~iRiN ANTLA~MASI (1639)

1. Revan ve Azerbaycan [ran'a brrakurmstir.

2. Bagdat Osrnanlrlar da kalrrustir.

3. Zagros daglan srrnr kabul edilrnistir.


/

I GOKQEADA

/ IIM!!Q;?;l

1658

EGE DENlz\

KOPRULU MEHMET PA$A VE VENEDiKLiLER

IV. MURAT'TAN sonra yerine, kardesi

Deli Ibrahim gec;:ti (1640-1648) Onun da olurnunden sonra, IV. MEHMET PADi~AH OLDU. (1648-1687).

(fINAR VAKASI (1656)

Ulufelerin zamarnnda 6denmemesi, saray agalannln devlet i§lerine kansrnasr, yenic;:eri ve sipahilerin ayaklanrnasma neden oldu. Sonucta: Yenigerilerin istedikleri kimseler Sultan Ahmet Meydanl'nda, blr 91nar agaclna asrldilar.

KOPRUUJ !?ARTLARINI ORTAYA KOYUYOR VE IV. MEHMET DEVLET iOARESiNi KOPAULULEAE BIRAKIYOR .. ,

KOPAULOLER DONEMi (1656-1676)

SADRAZAM

KOPRULU MEHMET PA~A (1656-1661) Deli Ibrahim d6neminde, elden cikan Bozcaada ve lmroz Venediklilerden geri aund;

Erde!, Eflak ve Bogdan'da cikan ayaklanmalar bastmldi.

SADRAZAM KOPRULU MEHMET PA9A,

QANAKKALE BOGAZINI VENEDiK

ABLUKASINDAN KURTARIYOR!. , .

KOPRUUJ MEHMET PA$A

VE ~

ERDEL, EFLAK ,BOGDAN AYAKLANMALARI

BO~DAN 1656·1661

Dletek: i :20.000.000

-'

r EROEL / ;656·1661

~B6Ig~d

VUNAN DENlzi

I{ARA IJENlz

ANADOlU

Osmanll Devleti 55

DEN I z

2_)

.Ge.ods )

"'".~ (~

KAAA

CELALiLERDEN ABALA HASAN PA9A BOLU, GEREDE VE KONYA'OA

AYAKLAN IYOR, HALEP'TE i DAM EOiLiYOR. (1659)

KOPRULU MEHMET PA~A VE ANADOLU AYAKLANMALARI

KOPRULU FAZll AHMET PA!]A (1661-1676) AVUSTURYA iLE iLi!]KiLER

Erdel'in eqernenliqi sorunu, Osrnanlr-Avusturya savaslanru baslatn (1662). Uyvar Kalesi almdt, Avusturya ve Maeari.stan'da, "Uyvar onunde bir Turk gibi kuvvetii" sozu yillarca aglzdan aglza dolastr oldu.

KOPRULU FAZIL AHMET PA$A VE AVUSTURYA,VENEOiK,LEHisTAN

VASVAR ANTLA~MASI (1664) Avusturya'rnn istegi uzerine yaprldi, Antlasrnaya g6re;

1. Erdel eskiden oldugu gibi Osmanli'ya bagli kalaeak.

2. Erdel beyleri Osmanlilar tarafindan atanacak,

3. Avusturya 200. 000 karakurus savas tazrninati vereeek.

4. Uyvar ve Neograd kaleleri Osmanhlar da kalaeak.

L.EHIST~N

VarSOVR

. PODOLYA

(),\~Lll~", '"

~V"''''9'.I'''

LJJ •

?

ERDEL

VENEOiKLiLEALE iLi~KiLER GiRiT ADASININ FETHi

Jeopolitik konumu nedeni ile ada 1669 ythnda Koprulu Fazil Ahmet Pasa

Ist.n I tarafindan feth edildi.

. ....._ -c

.• atllgrad

EFLAK

KABA DENIZ

LEHiSTAN iLE iLi$KiLER

Savaslar, l.ehistan'm Ukrayna Kazaklanna saldmsi ile basladr,

Bucas Antlasrnast ile son buldu.

ANADOLU

r. . --

BUCA$ ANTLA~MASI (1672)

1. Podolya Osmanhlar da kalacak. IlU~IT

Olc;ek 1 :20.000.000 2. Lehistan yilda 22. 000 altin vergi

1- __ .....;;; ... "'"'- __~ vereeek.

__/

"

All DENiz


lEHlsTAN

KARA c e u t z

Istanbul .'

YUNANISTAN

EGE

YUNAN dENll.l

DENll.l

~

ANADOLU

c:::J

61Qek 1 ;20.000.000

MERZiFONLU KARA MUSTAFA PA~A VE JI.ViVANA KU$ATMASI (1683)

1,1. ViYANA KU!?ATMASI (1683)

NEDENlERi

1. Macar Krall Tokeli lrnre'nln Avusturya baskrsma karst, Osrnanhlar'dan yardirn istemesi.

2. Merzifonlu Kara Mustafa Pasa'run yardrrn istegini kabul etmesi.

SONUQLARI

1. Merzifonlu Kara Mustafa Pasa yenilgiden sorumlu tutularak Budin'de idam edildi.

2. Avrupahlann, Osmanhlan Avrupa'dan atma urnitleri yeniden dogdu.

1683 YIU

SAHARINDA SUVUK SiR ORDU iLE KU~ATILAN ViVANA AUNAMADI.

AVRUPA'DA BUYUK YANKI UVANDIRAN BU KU!?ATMA OSMANU'NIN YENiLGisiVLE SONU9LANDI.

TURK TARiHiNDE

SiR OONUM NOKTASI OLAN

II. ViYANA KU!?ATMASI, 1683 YILINDAN 1699 VILINA KADAR SURECEK OLAN,

BOZGUN OONEMiNiN VE KARA SiR SAYFANIN DA BA9LANGICIDIR.

Osmenlt Devleti 57

ATLAS OKYANUS U

.. [FIII.II:

n"'':'(lnci

OSMANLI

J:!

f ISPANYA o

a,

~ I!MPAFlATOALU~U

•

Ce z avf r

o

N

z

e Snm

I Fl A N

FAS

•

rr nbrus q.aro

ARAB!STAN

Mek'ke

t· /

<>

a e

~.

I, ~

I

Cllysk 1 :40.000.000

Adon Kr!

(1648) IV.MEHMET DONEMi (1687)

1683 YILINDA ViYANA'DA BA~LA Y AN VE

AROI ARKASI KESiLMEYEN YENiLGiLER,

IV. MEHMET'iN TAHTAN iNOiRiLMESiNE NEDEN OLUR.

YERiNE. SIRASIYLA II. SULEYMAN (1687-1691).

II. AHMET (1691-1695).

VE

II. MUSTAFA (1695-1 703) GEQER.

c

58 TUrk Tarih A tlest

ALMANYA

V<H$OVA

o

Olqek 1 : 20,000,000

€I L U

(1683) KARLOFCA ANTLASMASI ONCESi DURUM (1699) 1683'DEN 1699'A

UZANAN ZAMAN OiLiMiNOE,

DALMAQYA KIYlLARINDAN, HAZAR DENizi'NE UZANAN ULKELERDE, OSMANLI'YA KAR;;I KUTSAL BiRLE$ME ...

KUTSAL BiRLE$MEyj OLU$TURAN DEVLETLER VE

HAREKET VONLERi

AVUSTURYA

Macaristan, Hirvatistan, Sirbistan, Erdel, Tuna ve Sava Irmagl boylannda ...

LEHisTAN

Podolya ve Ukrayna topraklarmda .. , VENEOiK

Dalmacya klYllan ve Mora yanrnadasmda ...

RUSYA

Kmm topraklannda saldinya gec;tiler.

Genis bir alanda, bircok cephede savasrnak zorunda kalan Osrnanli, 1697 ynrnda Zenta'da aglr bir yenilgiye ugradl Osmanh Devleti bansm yollanm aradi: ..

SiYASi DENGELER, EKONOMiK C;IKARLAR ARTIK

AKDENiz DI$INA TA$MAYA BA$LAMI$TIR!

DEVREYE SOMURGE ZENGiNi iNGiL TERE VE HOLLANDA GiRER.

Osmentt Dev/eti 59

I 1,

ALMAItYA

~", _ _/"~,>,. AVUSTURYA

___J '~~vana

HAZAR DENlzi

luna

Soly., •

tJllJdG . . .

fl!lbe E(jlJn~

Olgek 1 :20.000.000

EGE / DENlzl [ -?

1111"bYI •

.:;

• Bursa

..... LTA

KARLOFCA ANTLA~MASI (1699) VE SINIRLAR

KARlOF((A ANTLA;;,MASI (!699) Antlasrna Kutsal Blrlesrne devletleriyle vapudi.

Antlasrnaya gore ;

AVUSTURYA'YA BIRAKILAN YERlER Macaristan, Erdel ve Hirvatistan'm bir b6lumu ...

LEHisTAN'A BIRAKILAN YERlER Podolya ve Ukrayna topraklan ...

VENEDiKLilERE BIRAKILAN YERlER Dalmacya kryilan ve Mora yanrnadasi.

iSTANBUL ANTLA;;,MASI (1700)

Karlofga Anttasrnasr'ndan bir yll sonra da Ruslarla istanbul Antlasrnast yaptldr, Antlasrnaya gore;

Azak kalesi ve cevresi Ruslara brrakildr, Ruslar istanbul'da elci bulundurabilecek ve Kudus'u serbestge ziyaret edebileceklerdi.


L.EHlsTAN

~ """"

FRANSA

KARA D~Nr<:

~IMPARATOAlU('lU

o

~

Glrlt

R

u S

ATLAS QkYANUSU

iSPANYA

• Cezayu

FAS

I

61~ek 1 :40.000.000

E

z

•

Tr ab r ueqarp

j

Kahl(!:.I· • 5w"tI,r'~

-, I

, I

,-'>

• \.,flr,:u

nall'~ --

TObr'Zrt'S

~. ~

·$flm

~EGIT

Me-dine •

Mekke 1; •

"",

a

"

,,~

..

ARASISTA'N

YEMEN

M.n~rl

(1695) II.MUSTAFA OONEMi (1703)

KARLOFQA ANTLA:;;MASI'NIN iMZALANMASI OSMANLI'NIN iLKDEFA

BUVUK QAPTA TOPRAK KAVBETMESiNE NEDEN OLUVOR.

II. MUSTAFA TAHTAN iNOiRiLivOR.

Osmenit Dev/eti 61

(1703) III. AHMET DONEMi (1730) RUSYA iLE iLi~KiLER PAOi~AHIN

Hi<; SiR SAVA~A KATILMAZKEN, LALE DEVRiNiN EGLENCE HAYATI iLE OZDE$LE~TiGi, TUM SORUMLULUGUN BALTACI MEHMET PA$A'YA YUKLENMEK iSTENDiGi, RUSLARIN OLMEK UZEREYKEN DiRiLDiGi SAVA$! ...

LEHisTAN

AVUSTURYA

f!,zak •

-....,__.. -.----,_~

ael~lrfl(1

·1 'tanbul

PRUTSAVA~I (1711)

PRUT SAVA~I (1711)

NEDENLERi

1. Poltava Savasi'nda Ruslara yenilen lsvec Krall Dernirbas ~arl'ln Osrnanh topraklarrna srglnmasl,

2. Ruslarrn, Balkanlarda Osmanlr aleyhine gizli propagandalar yapmasr,

3. Osrnanh Devleti'nin istanbul Antlasrnasi (1700) ile kaybettigi topraklan ger; almak istemesi.

SONU9LARI

PRUT ANTLA§MASI (1711)

1. Azak kalesi Osmanlr Devleti'ne geri verilecekti.

2. Rusya, Lehistan'rn ie; islerlne kansmayacakn.

3. lsvec Krait Demlrbas $arl Olkesine serbestce donebllecektt

4. Rusya, istanbul'da devamlr bir elgi bulunduramayacakn.

5. <;ar I. Petro (Deli Petro) ve ordusu serbest brrakuacakn.

QAR SERBEST BIRAKILlR, AMA ANTLA~MA ~ARTLARINA UYMAZl. ..

/

• I


OSMANLI - VENEDiK SAVA~LARI (1715-1718)

NEDENLERi

1. Mora halkrrnn Venedik vonetimtnden memnun almamasr ...

2. Venediklilerin Turk gemilerine saldinnas: ...

3. Osmanhlann Karlotca Antlasrnasi'yla kaybettigi topraklan geri almak istemesi ...

Savaslar 1715 yilmda baslar, 1718 yrhna kadar surer.

OSMANU- AVUSTURYA SAVA~LARI (1716-1718)

NEDENLERi

1. Osrnanlrlann Venedik karsismda elde ettikleri basartlardan, Avusturya'run telasa du§mesi. ..

2. Avusturya'run, Osmanh Oevleti'nin Karlofc;:a Antlasmasi'ru ihial ettigini ileri surrnesl, ..

Savaslar 1716 Yllinda baslar, 1718 Yllma kadar surer.

LEHISTAN

ERDEL F: ~ M"r.~ J O"~-'-"!

/" ."."'~

eli •• '

\

~

A N A I;) a L U

PASAROFGA ANTLA~MASI (1718)

OSMANLI - VENEOiK VE OSMANLI - AVUSTURYA SAVA9LARI iNGiLTERE VE HOLLANDA'NIN ARAYA GiRMESiYLE 1718 YILINOA SON BULUR.

PASAROFC;A ANTLA§.MASI (171 B) 1. Mora yanmadasi ve Girit iskelesi Osmanh Devleti'nde kaldr,

2, Dalrnacya, Bosna, Hersek ve Arnavutluk klYllarrndaki baz: kaleler Venediklilere birakikn,

3, Banat, Kuc;:uk Eflak, Belgrad dahil, Sirbistan ve Bosna'run kuzey taraflan Avusturya'ya brrakildi.

Osmenit Devfeti 63

ALMANYA

I

l

1

Y

)

U ~NGILTER:";;

rt

II U

s

LEHlsTAN

'\ (

ATLAS
OKYANUSU fRANSA VOnl!uHk
•
CiI!"ncvllll €
• .
,
.
0>-
<3 0.;
"'.
~ 8 '1;
'" .~'"
~ [SPANYA
oc ..
0
..
<t
r-'(
• Junotl·
Cezdyolr o
Ii
Ii
FAS •
Trlllb'u.5IQerp ~dlrnfJ.

OZBEKLER HA2M \.

IMPARATOAlU~U

·Sam

IRAN

ARASISTAN

I

Clo;:ek 1 :40 .000 .000

(1703) III.AHMET DONEMi (1730)

(1.718) LP.LE DEVRi (1730)

YAPILAN YENiLiKLER

1. Osrnanh'da ilk Turk rnatbaasi kuruldu.

2. Yenigerilerden bir itfaiye b61ugu kuruldu.

3. Yalova'da kaQit imalathanesi aglldl.

4 istanbul'da cini tmalathanesi ve kurnas fabrikasi acrldr.

5. ilk defa c;:igek asrs: kullaruldr.

6. istanbul'da bes kutuphane acrldi.

BU YENiLiKlERlE

AVRUPA'DAKi GELi$MElERE DOGRU ilK ADIMLAR ATILlYOROU. ATIUYOROU AMA. SARAYIN ZEVK VE SEFASI HALKIN TEPKisiNE NEDEN OLUYOROU. SONUC;TA, PATRONA HALiL AYAKLANMASIYLA

ilL AHMET TAHTAN iNOiRiLiYOR, KO$KLER, BAHC;ELER YAKILlP YIKILlYOR. ..

MATBAAYA iSE OOKUNULMUYOR!

AF$ARLAR

) I.K'I.

64 Tiirk Tarih Atlasl

LEH'~HAN

Bug

01 nyes I r PU,II

\

G~rH

A

E

K

o

0lQ81( 1 :28.000.000

AF$ARLAR

I.MAHMUT VE BELGRAD ANTLA§MALARI (1739)

III. AHMET'iN SON DONEMLERiNDE KAFKASYA, AZERBAYCAN VE iRAN'IN BATISI iSTANBUL ANTLA~MASI (1724) iLE OSMANLI VE RUSLAR ARASINDA PAYLA~ILlR. AFGAN

HUKUMDARI E~REF ~AH'IN iRAN ~AHLIGI ONAYLANIR. BU DURUM IRAN

~AHI ~AH TAHMASB VE AF~AR TURKLERiNDEN ~AHKULU NADiR HAN'IN OSMANLILARA SAVA~ AQMASINA NEDEN OLUR.

SAVA~LAR ONCE 1732 AHMET PA~A

ANTLA~MASI VE 1746'DA iSE KASR-I ~iRiN ANTLA~MASI'NI ESAS ALAN BiR ANTLA~MA iLE SON BULUR.

OSMANLI-RUS VE OSMANLI-AVUSTURYA SAVA~LARI (1736 - 1739)

NEDENLERi

1. Ruslann Karadeniz'e inmek, Kmm': almak ve Osrnanh sirurlan icinde yasayan Ortodokslan korumalan altma almak istemesi.

2. Krnrn ordusunun Kabartay b61gesinden geQmesine Ruslann engel olmalan.

3. Avusturya'nm Sirbistan, Sosna ve Hersek'i almak istemesi.

4. Rusya ve Avusturya'nm Osmanillara kars: gizl.i bir antlasrna yapmalan.

1736 ytlmda baslayan savaslar, 1739 Belgrad Antlasrnalan ile son bulur.

BELGRAD ANTLA~MALARI (1739) AVUSTURYA u.e,

1. Avusturya, Pasarotca Antlasmasi ile aldlQI

yerleri Banat eyaleti harte geri verecekti.

RUSYA iLE.

1. Ruslar, Klnm ve Eflak'tan c;ekileceklerdi.

2. Azak, kaleleri yiktlrnak sartiyla Ruslara verilecekti.

3. Rusya, Karadeniz'de savas ve ticaret gemisi b ul u nd u rrnayacaktr,

4. Rus can, protokol bakirrundan Avusturya imparatoru ve Fransa kralma e§it sayuacakti.

Osman" Dev/eti

-----J~

"''';II''''r KARA DE"!Z

lEHlsTAN

ATLAS OKYANUSU

~A~,""

fRANSA

!:!

~

g ISPANYA

..

"'~
<l ~"
"'~
D 1;-
.. ~
'" ""-
""
• ~
• Tunus
Cezavlr 0
f;
•
TtaOh.l~g arp aSMANLI

Edune.

It,lPARATORLU(;U D

FAS

z

Ol!tok 1 :40.000.000

u

Y A

\

AFeARlAR

Mekk.

\ .

~

\ -.

YEMEN

Adsnllrl_

(1730) I.MAHMUT OONEMI (1754)

YIL

1740, KAPiTULASYONLAR KALiCI HALE GELiYOR.

PAOi$AHLARIN iKTiOARLARIYLA SINIRLI KALMIYOR.

I. MAHMUT VE ISLAHAT HAREKETLERi

1. Hurnbaraet Ahmet Pasa, topcu ve hurnbaraci ocaklanru rslah etmeye cahst.,

2. Orduda b610k, tabur ve alay te§kilatl kuruldu.

3. ilk defa olarak subay yeti§tirilmesi lctn Kara MOhendishanesi okulu aqlldl.

I. MAHMUT'UN

1754 Y1LiNOA OLMESiNOEN SaNAA, YERiNE III. OSMAN GEQER (1754 - 1757)

SONUK GEQEN OONEMi 1757 YILINOA OLUMU iLE SON BULUR.

YEAiNE 111. MUSTAFA TAHTA OTUAUR.

66 Turk Tarih

? A~'~'

FRANSA '\

LEHISTAN

R

u

FA$

AFI;ARLAR

P'RUBVA

ATLAS

ARASlsTAN

A~ "

Medina

•

NEe!T

v,

Ad." Krl

/

Olt;ek 1: 40.000.000

(1757) III.MUSTAFA DONEMi (1774)

III. MUSTAFA VE ISLAHAT HAREKETLERi

1. Topcu Ocagl ve Tophane yeniden dOzenlendi.

2. Tersaneler geli§tirilerek, yeni gemiler yapurnaya baslandi. 3, Deniz MOhendishanesi okulu aglJdl.

OSMANLI-RUS SAVA~LARI (1768 -1774)

NEDENLERi

1. Rusya'nm Lehlstan'm ig islerine kansrnasi, Osmanll Oevteti'nln islne gelmiyordu.

2. Rusya'nln steak denielere inme emelleri.

3. Husya'mn, Balkanlar'da kendine baglr devletler kurmak istemesi.

4. Husya'run Kmrn ve Katkasya'yt aimak isteme-

SAVA~IN SONUNDA

KU9UK KAYNARCA ANTLA~MASi (1774) iMZALANIR.

5. Rusya'nm Tuna'ya kadar olan yerleri almak istemesL

OSMANU'NIN i9 i~lERiNE ilK DEFA KARJ~ILDIGI VE

KARLOF9A ANTLA$MASJ'NDAN SONRA iMZALADIGI

EN AGIR ANTLA$MADIR.

si.

RUSYA'NIN

SICAK DENizLERE iNME iSTEKLERiNiN KANITI!. ..

YIL1770 C;EgME DENiz SAVA~I

ANTLA$MA

I. ABDULHAMiriN TAHTA GEQMESiNDEN AZSONRA

iMZALANIR.

Osmenh Devfeti 67

LEHlsTAN

""9 Pml Dj")I~r

Venec!iH: . •

,

\

"

GITI!

o

N

z

HAZAR DENlll

AF~AALAA

I.ABOULHAMiT VE KUC;OK KA,(NARCA ANTLA~MASI (1774)

KU<;UK KAYNARCA ANTLA;;MASI (1774)

SINIRLAR iLE. iLGiL! MADDE.LE.R

1. Kmrn'a bagllmslzlik verildi.

2. Dinyeper Irmagl He Bug IJmagl arasinda kaIan topraklar Rusya'ya verildi.

3. Kerg, Yenikale, Kabartay, Azak ve Krlburun kaleleri Rusya'ya verildi.

4. Rusya savasta i§gal ettigi Eflak, Bogdan, Besarabya ve Akdeniz adaianndan gekilecek,. Osmanll Oevleti'de bu yerlerden vergi almayacak, genel af ilan edecek1i.

OiN iLE iLGiLi MADDELER

1. Kmrn halki, sadeee din bakirrundan Osmanll halifesine bsgll kalacaktr,

2. Rusya, Ortodokslann, Eflak ve Bogdan beylerinin haklanru koruyacaktr.

3. Ruslar, kutsal yerIeri serbestge ziyaret edebileceklerdi.

KAPiTULASYONLARi LE iLGiLi MADDE.LER 1. Rusya'da, ingiltere ve Fransa'ya tarunan kap itO lasyon hakl annd an faydal anacaktr,

2. lRusya Karadeniz'de donanma bulundurablleeek, tieare! gemBeri Osrnanh sulannda serbes!ge ticaret yapacaktr.

DiGER MADDELER

1. Rusya, istanbul'da devamll bir elci bulundurabileeekti.

2. Rusya, imparatorlug,un baska yerlerinde de elcllikler agabilecekti.

3. Rus elgileri de, ingiliz ve Fransiz elcllerine tarunan turn haklardan faycalanacakti.

4. Osmanll Devleti, savas tazrntnen olarak onbes bin kese akce 6deyeeekti.


Olgek 1 :20.000.000

I.ABOOLHAMiT VE KIRIM (1783) I. ABOULt1AMiT VE ISLAHAT HAREKETLERi

1. Surat Topculan srruf kuruldu.

2, Humbaraci ve Lagimci ocaklan yeniden duzenlendi, 3. lstlhkarn Okulu acilor,

1774 I.ABOOLHAMiT OONEMi

lEHlsTAN

ALMANYA

AVUSTURYA v1vnna.-·

ATLAS OKYANLJSU

RUSYA,

Kuguk Kaynarca Antlasrnasrrun sartlanna sadik kalrruyor, Kmrn'm i9 i§lerine kansiyor.

Kapida alan savas Fransa'rnn araya girmesiyle onleniyor, AYNAUKAVAK TENKiHNAMESi

imzal arnyor (1779).

Buna g6re; Ruslar, Kmm'dan askerlerini gekecek, Osrnanh Devleti ise, ~ahingiraY'ln Kmrn

hanhglnl onaylayacakn.

Fakat Rusya 1783 yihnda, Avusturyarun da destegini alarak Krnm'l topraklanna katar.

R U S Y A

AF$ARLAA

ARASisTAN

Osmanlt Devleti 69

o~

KIRIM

~A~A DENiz

YUNAN DENlzl

\....__~"lli" ..

MOAA

YRD,

5

c:::]

Olc;sk 1 ;20.000.000

OSMAN LI-RUS VE AVUSTURYA SAVA$LARI (1787-1789-1791-1792)

OSMANU-RUS VE AVUSTURVA SAVA;;LARI (1787-1789-1791-1792)

NEDENlERi

1. Rusya'nm 1783 yrhnda Kmm'l topraklanna katrnasr,

2, Rusya ve Avusturya'nm Osrnanh topraklanru aralannda paylasrnak istemeleri. 3, Bizans irnparatorluqunu yeniden canlandrrrnak istemeleri.

4. Ingiltere ve Prusya'run Osmanh Devleti'ni savasa kiskntmalan.

SONUQLARI

ztsrovi ANTLA~MASI (1791) Avusturya ile yapildr, Buna gore;

1. Avusturya savasta aldrklan yerleri (Belgrad ve Semendire'yi) geri verecekti.

2. Savas devam ettigi surece, Avusturya Rusya'ya yard irn etmeyecekti

VA;; ANTLA;;MASI (1792) Rusya lle yaplldl. Buna gore;

1. Dinyestr Irmagl her iki devlet arasinda s.rnr kabul edildi.

2. Kmrn Rusya'da kaldr,

70 tom Tarih

ATLAS

MIS I R

fU-Z11 duiz

ERDEL

,,,"" ./

t 793 ·1797

• EFLAK

B(l~g r a d

FAS

A F R K A

Olcek 1 37 000.000

III.SELiM VE EL-ARi*? ANTLA*?MASI (1801)

FRANSA IHTiLAu (1789-1804) KRALLARIN SALTANATINI TEHOiT EOiYOR.

FRANSA, IHTiLALiN PRENSiPLERiNE KENOiSi TERS OU$UYOR.

SOMURGECi TUTUMUNU SUROURLJYOR.

AVRUPA FRANSA'YA KAR$I BiRLE$iYOR.

OSMANLI-FRANSIZ SAVA$LARI (1795-1801 )

YIL 1792-1793 AVUSTURYA VE PRUSYA iniFAKI

NEDENLERi

1. Fransa'run, Yedi VII Savaslari sonunda imzaiadlQI 1763 Paris Antlasrnasryla Hindtstan'i ingiltere'ye kapturnasi.

2. Fransa'nln Hint yolunu kontrol altma almak icin Mrsrr'a gbz dikmesi.

Bu savasta ingiltere ve Husya'da Osrnanh Oevleti'nin yamnda yer aid liar.

Napolyon Akka'da. Nizam-I Cedit ordusu kar§lsmda buyuk bir yenilgiye ugradl (1799).

Zor duruma dusen Fransa cans ister.

YIL 1793-1797 iNGiLTERE-AVUSTURYA-HOLLANOA PRUSYA VE iSPANYA iniFAKI

YIL 1798-1801 iNGiLTERE-RUSYA VE OSMANLI iTIiFAKI

SONUc;

DEMOKRASiNiN ANA PRENSiPLERi GALip GELiYOR. OEVLET YAPILARI OEGi$iMiN E9iGiNi YA$IYOR!. ..

SONUC;LARI

EL-ARi!? ANTLA!?MASI (1801)

1. Franslzlar, Mlslr'l bosaltacak ve Osman II Oevleti'ne geri verecekti.

Osman" Devleti 71

j /.,"'-, <-...:.- , INI3ILTERE '

'. "1f' If)

~

PRUSYII

FilS

,ALMANYA
"<,
FRANSA
~
'"
<I 90
&..._
V '"
~
"I
""'
o ......
E rilirll
N Z I R II N

ATLAS OKYANUSU

N

,.,

I'!

« o ..

ISPANYA

LIBYA

.. ISIR

/

61~ek 1 :40.000.000

(1789) Ill.SELiM OONEMi (1807)

III. SELiM VE ISLAHAT HAREKETLERi

1. Nizam-I Cedit adiyla yeni bir ordu kuruldu.

2. irad-I Cedit adiyla yeni bir hazine kuruldu, 3. Askeri kryatetlar degi§tirildi.

4. Tersane islah edildi.

5. Kara Muhendishanesi yeniden duzenlenerek, ad: Muhendishane-i Berri-i Humayun olarak degi§tirildi. 6. Yerli mali kullarnrru tesvik edildi.

7. Londra, Paris, Viyana ve Berlin gibi Avrupa ulkelerinde devarnh elcilikler ar;lldl.

ISLAHATLAR,

yenir;erilerin, rnuhafazakarlarm ve §eyhulislamln hosuna gitmiyor.

KABAKC;I MUSTAFA AYAKLANIYOR.

III. SELiM

tahtan indirilerek, olduruluyor. Verine, IV. MUSTAFA GETiRiLiYOR.

Geli§meler karsrsmda yenilik isteyenler Auscuk Ayaru, Alemdar Mustafa Pass etrafrnda toplaruyor,

IV. Mustafa tahtan indirlliyor, olduruluyor ve II. MAHMUT PADi9AH OLUYOR.

72 TUrk Tarih Atiasl

RUSYA

AVUSTURYA

Oll;;ek 1 :20.000.000

II.MAHMUT VE BOKRE$ ANTLA$MASI (1812)

II. MAHMurUN

ayanlara, guvence verdigi antlasrna, SENED-i iniFAK

(1808)

OSMANU-RUS SAVA~I (1B06-1812)

FRANSIZ iHTiLALiNiN ETKisi,

RUSYA VE AVUSTURYA'NIN KI~K1RTMALARI. ..

SONUQ:

(1804) SlAP (1830) VE (1820) YUNAN (1829) AYAKLANMALARI.

NEDENLERi

1. Busya'run Gurcistan, Bogdan ve Etlak topraklanna saldurnasr.

SONUCLARI

Napolyon'un 1811 YIJmda Ausya'ya saldirmast, Husya'yi gOg durumda blraklr ve Rusya bans ister.

BOKAE~ ANTLA~MASI (1812)

1. Rusya Eflak, Bogdan ve GUrcistan'dan gekilecekti.

2. Besarabya Rusya'ya birakilacak, Prut Irmagl sirur otacakn.

3. Sirbiatan'a bazi imtiyazlar verilecekti.

YIL 1826,

YENiCERi OCAGI KALDIRILlYOR.

BU OLAV, TAAiHE VAKA-i HAYAiYE OLARAK GECiYOA.

Osmanlt Devleti 73

/

E F ~ A K

OSMANLI

C1!t9k 1 :20.000.000

MISIR

KAAA o a a !z

KIBAIS

I

j

~

OSMANLI-RUS SAVA~I (1828)

II. MAHM UT VE Eoi RNE ANTLA9MASI (1829)

NEDENLERi

1. Navarin'de, Osmanli donanrnasrrun inglliz,

Franslz ve Ruslar tarafmdan yakrlrnasr.

2. Osrnanh Devleti'nin savas tazminati istemesi.

3. Husya'nm Osrnanh topraklanna saldirmasr. savas, Edirne Antlasrnasr'yla sonuclandi.

EDiRNE ANTLA.$MASI OSMANLI DEVLETi'NiN KARLOFQA VE KOyUK KA YNARCA ANTLA.$MALA.RINOAN SONRA iMZALADIGI EN AGIR ANTLA$MADIR.

SONUC;LARI

EDiRNE ANTLA$MASI (1829)

1. Yunanistan'm baglmslzhgl tarundr,

2. Tuna agzrndaki adalar Rusya'ya brrakudr.

3. Eflak ve Bogdan Osmanlilar da kaldr,

4. Eflak, Bogdan ve Sirbistan'a imtiyazlar verilecekti.

5. Dogu Anadolu'da bazi kaleler Rusya'ya birakrldl.

6. Rus ticaret gemileri bogazlardan serbestge gegebi lecekti.

7, Ausya'ya savas tazminan verilecekti.

YIL 1830, CEZAYiR FAANSA TAAAFINDAN i$GAL EOiLiYOR.

74 Turk Tarih

~ ~ (

~ )

,.

< I BANAT

E F l A K

BALKANLAI'l

YUNAN DENiz]

ClIAlr

AK DENiz

LIB Y A

ANADOLU

KISRIS

ARABlsTAN

OKUR YAZARLIGI YOKTUR.

FAKAT ZEKioiR,

VE MISIR'OA OSMANLI VALisioiR.

I1.MAHMUT,KAVALAU MEHMET AL

(1831-1833) .

KAVALALI MEHMET ALI PA9A AYAKLP.NMASI (1831)

NEOENLERi

1. Kavalall'nln izinsiz olarak Mora'dan aynlrnasr. Kavalalrrun Suriye'yi almak istemesi.

2. Osrnanh-Rus savasinda, Kavalah'run asker gondermemesi.

4. Mlslr fellahlannl Kavalah'run geri istemesi. K61emen beylerini oldurrnasi.

Ayaklanma karsismda, Osrnann Devleti'nin Rusya'dan yardirn isternesl, ingiltere ve Fransa'yi harekete geljirir. Bu iki devletin giri§imiyle bans yapihr.

.. SONU9LAR1 .. . .

KUTAHYA ANTLA!iiMASI (14.5.1833) HUNKAR ISKELESI ANTLA!iiMASI (8.7.1833)

II. Mahmut He Kavalah Mehmet Ali Pasa arasmda yaprlo: Buna gore;

1. Kavalall'ya Mlslr ve Girit valiliklerine ek olarak Suriye valiligi,

2. Oglu Ibrahim Pasaya da Adana valiligi veril-

di.

ANTLA!iiMA VE GETiROiKLERi: MISlr uluslararas: bir sorun haline geldi

Kavalail'ya, ingiltere ve Fransa'ya guvenrneyen II. Mahmut, Rusya ile bir antlasma yapn. Buna Gore;

1. Osrnanlilar ve Ruslar bir savas glktlglnda, birbirlerine yardirn edeceklerdi.

2. Antlasrna sekiz yll sUrecekti.

ANTLA!iiMA VE GETiROiKLERi: Bogazlar uluslararasi bir sorun haline geldi.

PRUSYA

Osment) Devleti 75

ATLAS OKYlINUSU

• Cezaylr

o

FAS

FRANS A 1830 I~GAL

..

Tf3blU5ga~

LIB Y A

/

Qll<ek 1 :40.000.000

A

~J

I RAN

(1808) II.MAHMUT DONEMi (1839)

Nizip SAVA§I (1839)

Savas, II. Mahmut ve Kavalali Mehmet Ali Pasa arasmda oldu.

NEDENLERi

1. Kavalah Mehmet Ali Pasa'run baglmslzliglnl ilan etrnesi.

2. II. Mahrnutun Kavalall Mehmet Ali Pa§a'YI or-

tadan kaldrrrnak istemesi.

SONUc;:.LARI

1 . Osrnanli ordusu yenildi.

2. Osmanli donanrnasi, Kavalah Mehmet Ali Pasa'run eline ge~ti.

3. Londra Konferanst (1840) toplandr,

II. MAHMUT VE ISLAHAT HAREKETLERi

1. Asakir-i Mansure-i Muhammediye adh yeni

bir ordu kuruldu.

2. Harp okulu acrldr.

3. Tip okulu acrldr,

4. Yeniceri ocagl kaldmldi,

5. Musadere usulu kaldmkn.

6. Divan ybnetimi kaldmld'. Bugunku anlamda

bakanhklar kuruldu.

7. ilk mrtus sayirru vapild: (1831).

8. iller merkeze baqlandr.

9. Posta te§kilatl kuruldu.

10, Kllik-klyafette degi§iklikler yaptldr.

11. Takvim-i Vakayi adryla gazete cikanldr. 12, Karantina servisleri kuruldu

13. Ru§tiye okultan aQlldl.

14. Mekteb-i Ulurn-u Edebiye okullan acrlcr.

15. Mekteb-i Maarif-i adliye okullan aQlldl.

16. Yerli mallann kullanlml tesvlk edlldi.

Nizip YENiLGiSiNDEN AZ ONCE OLEN

II. MAHMUT'UN YERiNE OGLU ABDULMECiT PADif?AH OLDU.

76 Turk Tarih Atlast

ABOULMECiT, MISIR VE BOGAZLAR SORUNU II. MAHMUT OONEMiNOE ORTAYA CIKTI.

ABOULMECiT OONEMiNOE,

1840 LONORA ANTLA~MASIYLA HUKUKi ACIOAN OSMANU'YA BAGU KALMAK ~ARTIYLA MISIR SORUNU,

1841 LONORA ANTLA§MASI'YLA EGEMENLiK HAKLARI OSMANU'OA KALMAK ~ARTIYLA BOGAZLAR SORUNU,

YABANCI OEVLETLERiN MUOAHALESIYLE ~iMOiLiK c;OZULMUS OLOU ABOULMECiT VE PARis ANTLA~MASI (1856)

AdanQ •

J}

,

2

~,__---.

... ......._ Trabl us.g ar p

• NILIP

SURlvE

\ ,

KElhlfe.

t I e V A

MISIR

QIgek , : 28. 000.000

KIRIM SAVA~I (1853-1856)

NEDENLERi

t. Osrnanh Oevleti'nde baslayan batihlasrna hareketleri, Rusya'nm isine gelmiyordu.

2. Rusya'nm - HASTA ADAM - olarak g6rdugu, Osrnanh Devleti'ni ingiltere ile paylasrnak istemesi.

ingiltere'nin bu istegi red etmesi.

3. Husva'run kutsal yerler meselesini ortaya atrnasr,

SONU9LARI

PARis ANTLA~MASI (1856)

1. Osmanll Devleti, Avrupa devleti saYlldl. Toprak but(jnlugu, Avrupa devletlerlnin kefilligine brrakrldr,

4. iki tarafta savasta aldiklan yerleri gerl verecekti.

5. Bogdan ve Eflak'a Muhtarlyet verilecekti.

6. Tuna Irmaglnda ticaret gemiferi serbestce do lasabi leceklerd i.

2. Karadeniz tarafsrz bir deniz olacak, savas gemilerine kapalr, ticaret gemilerine aglk olacaktr.

3. Bogazlar, 1841 Londra Antiasrnasma g6re y6neti lecekti.

7. 1856 Islahat ferrnaruna g6re yaprlacak Islahatlara hlc blr devlet kansrnayacakn.

Osman" Devleti 77

•

_j Sjl/BoSlcpol

r KARA DENiz

OSMANLI \: Sinop

• ''D'iJ.' •

Edlr n e ..,\a'"

r~ HQnkarJ,hl •• 1

R

ATLAS OKYANUSU

.!! ,..

1!! ISPANYA

g

...

Tunu)( ~

TUNUS I E

I......

FRANSA 1830 I~GAL

LIB Y A

I

6190k 1 :40.000.000

(1839) ABDULMECiT OONEMi (1861)

PARis ANTLA1?MASI iMZALANDI.

RUSYA'NIN EMELLERiNE GECiCi BiR SORE iC;iNOE OlSA OUR DENilDi.

FAKAT, OSMANU'NIN TOPRAK BUTUNLUGU AVRUPA DEVlETLERiNiN KEFiLLIGi ALTINA BIRAKILDI.

OSMANLI DA DEMOKRATiKLE$ME HAREKETLERi BA$LlYOR MU?

TANZiMAT FERMAN! (1839)

1. MOslOman ve Hnlstiyan bOtun halkm irz. namus, can ve mal guvenliginin saglanmasl.

2. Vergilerin herkesln gelirine gore dOzenli bir sekllde toplanrnast,

3. Askere ahnrna ve terhis isternlerinm saglam esaslara baglanmasl.

4. Mahkemelerin acrk yap.lrnasi, herkesin kanun onunde esit olmasi.

5. Herkesin mal ve mOlkOne sahip olrnas. ve miras birakabilmesl.

6. Musadere usulunun katdmlmast,

U

Y

c

'"

MISIR

MPARATOALUGU

ill'fBndElrlYIll • K'lJ d 1,F5

.'/

t<.i:lhlre.

I RAN

I

I

ARABISTAN

, r

Tanzimat Fermanryla, OsmanIi tarihinde ilk kez bir padisah, Kendi gucunOn uzerinde bir kanun kuwetinin oldugunu kabul ediyordu.

ISLAHATFERMANI (1856)

1. Herkesin kanun onunda e§it olmasr,

2. MOsluman almayanlann da, memurluklara, askeri hizmetlere ve akullara almrnasr.

3. Vergilerde e§itligin saqlanrnasr ve iltizam usulunun kaldmlrnasi,

4. Mahkemelerin herkese acrk olrnasr, karma mahkemelerin kurulrnasr,

5. Hiristiyanlar ve Museviler icin hakaret edici sozler kullarnlrnamasr.

6. Din ve Mezhep ozgOrlOgunun saqlanrnasr.

ABOULMECiT'iN OLUMUNOEN SONRA YERiNE, SIRASIYLA; ABDULAZiz (1861-1876)

V. MURAT (30 MAYIS-31 AGUSTOS 1876) VE

II. ABDULHAMiT PADi$AH OLDU.

78 TUrk Terih

Olc;ek 1 :20.000.000

KARA DENiz

Er z ur um ..

TURKIYE

AruaJya

• KonYIi

II.ABOULHAMiT VE AYASTEFANOS ANTLA$MASI (3 MART 1878)

II. ABDULHAMiT ME~RUTiYET iDARESiNi KABUL EDECEGiNE SOZ VERMi~Ti! ...

ONUN iC;iN TAHTA OTURTULDU.

SOZON DE DURDU.

OSMANU'DA I. ME$RUTiVET DONEMi BA$LADI. (22 ARALIK 1876) iLK KANUNU ESASi (ANAVASA) VAPILDI.

FAKAT MECLisi AGMA VE KAPATMA YETKiSi PADi$AHA AiTTi, BiR SORE SONRA 1877-1878 OSMANU-RUS SAVA~I BAHANE EoiLDi. II. ABDULHAMiT MECLisi KAPAnl.

OSMANU-RUS SAVA~I (1877-1878) NEDENLERi

1. istanbul (Tersane) ve Londra Konferansr'nda ahnan kararlann, Osrnanh Devleti tarafmdan red edilmesi.

2. Husya'rnn annan bu kararlan zaria kabul ettirmek amaciyla savas ilan etmesi.

DOGU ANADOLU'DA

AHMET MUHTAR PA$A BALKANLAR DA GAZi OSMAN PA~A DESTAN YAZARLAR AMA, RUS SALDIRILARI DURDURULAMAZ.

SONU<;.

AYASTEFANOS (YE§iLKOY) ANTLA$MASI (3 MART 1878)

1. Makedonya ve Dogu Rurneli'yi de icine alan, bOyOk bir Bulgaristan kralllQI kurula

cakti.

2. Strbistan, Karadaq ve Romanya tam baglmSIZ devlet olacaklardr,

3. Sosna ve Hersek'e muhtariyet verilecekti.

4. Ardahan, Kars, Saturn ve Dogu Bsyazit Rus-

ya'ya verilecekti.

5. Teselya Yunanistan'a verilecekti.

6. Girit ve Ermenistan'da islahatlar yapilacakn.

7. Osmanll Devleti Rusya'ya savas tazrninatt verecekti.

·:t'{.IU:S

Osmanlt Oevleti 79

Az~

KAAA DENiz

c; '" ,.

if MA K~(lONYA

0:

~ -c • SE!i.nlllk r-

Miinli~llr \

-4J

Er z u r um •

TORKIYE

O'iliek j :20.000.000

/

II.ABDULHAMiT VE BERliN ANTLA~MASI (13 TEMMUZ 1878)

AYATEFANOS ANTLA$MASI iNGiLTERE VE AVUSTURYA'NIN i9iNE GELMEZ. ALMANYA'YI DA YANLARINA ALARAKiTiRAZ EDERLER.

RUSYA KAR$I KOYAMAZ.

YENi Si.R ANTLA$MA iMZALANIR.

OSMANU'DA YAPRAK OOKUMU

TOPRAK KAYBI SURUYOR.

INGIL TERE, 1878'OE KIBRIS VE 1B82'DE MISIR'I

BERliN ANTLA~MASI' (13 TEMMUZ 1878)

1. Bulgaristan Kralllgi u~ krsrna aynld: ..

2. Sosna ve Hersek gsr;:ici olarak Avusturya yonetimine birakildi.

3. Karadaq, Sirbistan ve Romanya tam baglmSIZ birer devlet haline getirildi.

4. Kars, Ardahan ve Batum Rusya'da, Oogu Beyazrt Osrnanhlar'da kaldt.

5, Teselya'mn Yunanistan'a ait olduqu kabul edildi. Makedonya, islahat yapmak kaydiyla Osmanhlar'da kaldr,

6. Oogu Rumeli'ye muhtariyet verildi.

7. Ermenil'erin yasadrklan yerlerde rslahatlar yaptlacaktr,

8. Osmanlilar savas tazminati verecekti.

FRANSA, 1 881'0 E TUNUS'U

BUlGARiSTAN,1908'OE OOGU RUMELi'vi

YUNANiSTAN, 190B'OE GiRiri

AVUSTURYA 1908'OE SOSNA VE HE'RSEK'i

i9GAL ETTilER.


YIL 1535

iLK KAPirULASYONLAR

FRANSIZLAR ;

izmir limarurun lnsasi ve i§letimini, Eregli maden yataklanrun i§letilmesinl. ...

iNGiLiZLER ;

i zmir-Ayd m, Alasehtr-Atyon demiryolu hattmm i§ letilrnes ini. ..

YIL 1838

BALTA LiMANI ANTLA$MASI.

YIL 1854

iLK 01;' BORCUN ALiNMASl

ALMANLAR;

8agdat demiryolunun i§letilmesinL .. iTALVANLAR;

Kozlu mad en k6muru yataklarinin i§letilmesi ni. ..

Y1L 1881

DUYUN-i UMUMivENiN KURULMASI

EKONOMi TARiHiMiziN

K6;'E TA;'LARI

VE

SONUQ;

RUSLAR;

Dogu Anadolu'da bazi k6mur yataklarinin i§letilmesini tekeUerine ahyorlardi ...

OSMANU'NIN EKONOMiK NUFUZ BOLGELERi AVRUPALILARCA PAYLA;'ILlYOR,

OSMANU SbMURGELE$TiRiLivOR.

VIL 1881

TURK'UN YENiOEN VAHOLU$UNUN SiMGESi MUSTAFA KEMAL (ATATURK) SELANiK'TE

OUNYAYA GOZLERiN.1 AQIYORI

\

\

\ KA~A DENiz

BALKA'NLAR ~

\IE. MUSTAFA K~MAL (ATATURK)

I\OUS~ - - - -

Olc;:ek 1 :5.000.000

31 MART OLAYI (13 NisAN 1909) VE HAREKET ORDUSU (24 NlsAN 1909)

MANASTIR'DA

Kolagasl (Kldemli YOzba§l) Niyazi Bey SELANiK'TE Vuzba§1 Enver Bey AYAKLANDILAR.

TARiHLER, 23 TEMMUZ 1908'i bSTERDiGiNDE, ME;'RUTivET iKiNCi KEZ iLAN EoiLOi.

31 MART GERiCiLiK OLAYI Rumi : 31 Mart 1325

Miladi ; 13 Nisan 1909

Basta Fatih camisinin Vaizi K6r Ali Hoca, Volkan gazetesi sahibi Oervi§ Vahdeti,. Hasan Fehmi ve Said-l Nursi olmak uzare, II. Me§rutiyete kanji olanlar tarafindan ~Ikanlml§ bir isyan hareketid ir (13 Nisan 1909).

isyan, Kazlm Karabekir, Enver Pasa, Ali Fethi Bey, Mahmut ';;evket Pa§a ve Mustafa Kemal'in (AtatOrk) icinde bulundugu Hareket Ordusu tarafrndan bastmidr (24 Nisan 1909).

Osmanll Dev/eti 81

• 6'" \\.~

-e

\ ALMANYA

r' .

FRANSA \

R

u

v

ATLAS OKvANUSU

~

''''

I!:

e o

_ ..

/". , .,<

_ J-

~

ISPANYA

• ... .- Tunule

C.uyu FRANSA

,I FAS

l

FRANSA 1830 I$GAL

I RAN

CEZAY!R

J

MISIR

_""'l ...

"I>'

/~

I

• k"

..... ' . '

,O,IQak" :40.000:000

(1876) II. ABDULHAMiT OONEMi (1909)

31 MART GERiCiLiK OLAYI

II. ABDOLHAMiT'iN DE SONU OLDU.

TAHTAN iNDiRiLDi.

YERiNE, KARDE~i

V. MEHMET RE~AT TAHTA OTURTULDU.

82 TUrk Tarih Atiasl

oo~u AU"ELI

SOSNA

HEASEK

KARA DENiz

BU LGARISTAN

"AKEDONYA

Y E

KIBRfS

LiBYA

OI~Bk 1 :20.000.000

\ ...... ,

TRABLUSGARP SAVA$I (1' 911) VE us: ANTLA$MASI (1912)

BiRLiGiNi 1870 YlliNDA TAM AM LAYAN iTALYA YONONO

OSMANLI TOPRAKLARINA QEViHivOR.

AFRiKA'DA SON OSMANU TOPAAK PAAQASI liBYA, ELDEN QIKIYOR.

TRABlUSGARP SAVAf?1 (1911-191.2)

NEDENLERi

1. italya'mn Trab.lusgarp ve Bingazi'deki egemenliginin, Osmanll Devleti tarafmdan tanmmasrru istemesi ...

2. ingiltere ve Fransa'nm ltalyanlan desteklemelerl. ...

SONUQLARI

1. TrabJusgarp ve Bingaziitalyanlara btrakildr,

2. Rodas ve Oniki ada ge({ici olarak italyanl.ara birakildr,

Osmanll Devleti 83

'l/I,y.l!ni!ll

AVUSTUAYA

KARA

DEN I z

TORKlvE

A /{

OIQ'ak 1 :20.000.000

I.BAlKAN SAVA§I ViE lONDHA ANTlA§MASI

(1912) (1913)

L BALKAN SAVA~I (1912)

SIRPLAR;

Manastlr ve i§kodra'ya ...

NEOENL'ERi

1. Balkan devletlerinin Osrnanhlan, Balkanlardan atmak istemeleri.

2. Rusya'nm Balkan devletleriniktskirtrnasr.

3. Osrnanh Oevleti'nin Trablusgarp Sava§1 lle rnesqul olrnasr,

KARAOAGLILAR; Yenipazar'a saldirdrlar,

BALKAN OEVLETLERi VE HAREKET VONLERi

SONUQLARI

LONDRA ANTLA$MASI (1913)

1. Arnavutluk baglmslzlIgml ilan etti.

2. Edirne Bulgar egemenligine girdi.

3. Midye-Enez nem smrr kabul edildi.

YUNANULARj Yanya ve Selanik'e ...

BALKAN OEVLETLERi

BUYUK QAPTA TOPRAK KAZANIRLAR, KAZANIHLAR

AMA

BU TOPRAKLARI ARALARINOA PAYLA9AMAZLAR

iBULGARLAR ;

Edirne, Kirktareli, l.uleburqaz ve Qatalca'ya ...

84 Turk Tarih

VUNAN OE-NIZI

DEN

I z

';"'1

GIAIT

Ol.yek 1 :20.000.000

KAAA

DEN I z

TURKlvE

Ad. <'1 f~fRodQ:!i

II. BALKAN SAVA$I (1913) SUKREg.isTANBUL VE ATiNA ANTLA$MALAHI (1913)

II. BALKAN SAVA~I (1913) NEDENLERi

1. Balkan devletlerinin Londra Antlasmasi ile elde ettikleri topraklan aralannda paylasarnamalan.

2. Osmanll Devleti'nin kaybettigi topraklan geri alrnak istsrnesi.

SONUQLARI

iSTANBUL ANTLA~MASI (1913) Osrnanhlarla Bulgarlar arasmda yaprkn. Antlasrnayaqore :

1. Edirne, Klrklareli Osmanlilar dakahrken, Kavala, GOmOlcine ve Oedeag.ag Bulgaristan'da kaldr,

2. Meri<; Irmagl smtr kabuledlldi.

KAZANDIKLARI TOPAAKLARI AAALARINOA PAYLA$AMAYAN BALKAN DEVLETLEAi BiRBiRLEAiNE OU$EA.

OSMANLI

BU FIRSATI EN ivi $EKiLDE DEGERLENOiRiR.

AliNA ANTLAl?MASI (1913) Osrnahlarla Yunanillar arasmda yaprldr, Antlasmaya gore ;

1. Ege adalan ve Girit Yunanistan'a verildi.

2. Vanya ve Selanik Vunanistan'a birakrld!

BUKREl? ANTlA~MASI (1913)

Balkan devletlerinin kendi aralannda yaptiklan bir antlasrnadir.

Antlasrnaya gore :

1. Bulgaristan, Dobruca'mn bir krsrruru Roman-

ya'ya verdi.

2. Selanik Yunanistan'da kaldr,

3. Manastlr Sirbistan'da kaldr,

4. Arnavutlugun baglmslzligl, Balkan devletle· rinee kabul olundu,

SIHBisTAN VE KARADAG iLE SINIRI KALMAYAN OSMANLI, BU DEVLETLERLE BiR ANTLA$MA YAPAMAZ.

BU DEVLETLERiN BALKAN SAVA9LARINDA ALDIKLARI YERLER ANTLA9MASIZ KENOiLERiNDE KALMI$T1R.

• ROMAN fA

Osment: Devlet! 85

MISIR

I RAN

ARASisTAN

Olc,ek 1 :28.000.000

BiRiNCi DONYA SAVA~I'INDA OSMANLI DEVLETi'NiN SAVA$TIGI CEPHELER

EKONOMiK 91KAR 9Arl~MALARI,

BALKAN =ourt KALARI,

VELiAHOIN OLOURULMESi,

BiRiNci DUNYA SAVA~I'NA (1914- 1918) NEOEN OLUYOR.

BiR. OLDU-Bini iLE SAVA~A GiREN OSMANLI SONUNU HAZIRUYOR! ...

Osman II, turn cephelerde basanh savaslar yaptr, Fakat, Alrnanya'nm yenilmesi, Osrnanh'run da yenik saynrnasma neden oldu. SONUC;TA; Mondros Ateskes Anlasrnasr irnzalandr,

BiRiNCi OUNYA SAVA~I'NA KATILAN DEVLETLER VE OLU~TURDUKLARI GRUBLAR

OC;:LO iTiLAF OEVLETLERi: ingiltere, Fransa, Rusya, italya (Savas basladiktan soma, bu gruba katrldi):

OC;LO iniFAK DEVLETLERi: Almanya, Avusturya-Macaristan, Osmanll Devleti, italya (Oaha sonra, saf

degi§tirecektir).

OSMANLI OEVLETi'NiN SAVAl?TIGI CEPHELER DOGUDA; Kafkasya Cephesi'nde,

GUNEYDE; Hicaz, Yemen, Mlslr, frak, Suriye, Filistin Cepheleri'nde, BATIDA; Gallcya, Makedonya ve C;anakkale Cepheleri'nde savastr,


C;ANAKKALE SAVAf}LARI

(3 KASIM 1914 ~ 7 OCAK 1916)

AMA9

Osmanh Devleti'ni savas dl§1 brrakrnak ve

9arilk Rusya'sma yardim ulasnrrnakn.

Bu AMA9LA

once denizden saldirdrlar.

DENiz SAVA$LAAINI BA$LATIILAR takat, Cevat Pasa (Qobanll) ve komutasmdakt Turk askerlerinin savunmasi karsismoa, gok sayrda zrrhllJarrnrn

yara almasi, Bovet, Osln ve izezestibil zrrhlrlannrn batrnasiyla 18 MAAT 1915'DE GEAi 9EKiLOiLER.

QEKiLDiLER AMA, AVNI AMA9

VE iNATLA BU DEFA GELiBOLU'OA KAAA SAVA$LAAINI BA$LATIILAR.

MUSTAFA KEMAL iN (ATATURK) LiDER OLARAK

9ANAKKALE KARA VE DENiz SAVA;iLARI.

GELiBOLU'YA

QIKAATMA VAPAN iTiLAF OEVLETLEAi 8U KEZ, ANAFARTALAA, CONKBAVIRI VE ARIBURNU'NDAN

VOKSELEN SESLE "SEN SiZE TAAARUZ ETMEyj OEGiL OLMEVi EMREDivORUM" DivEN MUSTAFA KEMAL'LE (ATATORK) SOTONLE$EN KAHRAMAN TURK ASKEAiNiN $iDDETLi SAVUNMASIVLA KAR$ILA$TI. 7 OCAK 1916'DA GELiBOLU'VU

TEAK ETIiLER.

SONU9TA,

istanbul, itilaf Devletlerinin i§galinden KURTULDU.

Ausya'da garllk rejimi VIKILDI.

Osmenlt Devleti 87

A

R

U

S

Y

ATLAS OKYANUSU

FRANSA

-~ I!!

'" o

..

ISPANYA

• Cezayir

N

16S1 IGGAL TUNUS

FRANSA 1630 IGGAL

Dll!lrne

• Tabruk .SlngB.zl -

TrabrusQ B.rp •

IRAN

FAS

CEZAYIR

ITALYA 1912 IGGAL

LIB YA

INGILlz 1882 Il1GAL

MISIR

ARABlsTAN

/

6h;ek 1 :40.000.000

Aden Kr1.

-

(1909) VI.MEHMET RE$AT OONEMi (MONDROS ONCESi) (1918)

BiRiNCi OONYA SAVA91'NDA

TORKLER BOTON CEPHELERDE BA9ARILI SAVA9LAR YAPTILAR.

SADECE KENDi TOPRAKLARI !«iN OEGiL, MOTTEFiKLERi iQiN, MAKEDONYA VE GALiQYA CEPHELERiNDE DE SAVA9TILAR.

FAKAT ALMANYA'NIN YENiLMESi OSMANLI'YI DA OLUMSUZ ETKiLEDi.

OSMANLI MONOROS ATE9KES ANLA9MASINI iMZALAMAK ZORUNDA KALDI.

ANLA9MA V. MEHMET RE9AT'lN OLOMO OZERiNE YERiNE GEQEN VI. MEHMET VAHioETTiN DONEMiNDE iMZALANDI.

88 Turk Tarih

KARA DENiz

BULGAf1ISTAN J <, ~r

I.

Sinop ~__..

AK DENIz

aRDON

Ol9ak i :20.000.000

iRA N

MU5Ul

ARASISTAN

VI.MEHMET VAHiDETTiN VE MONDROS DONEMi (30 EKiM 1918)

AN LAl? MA LiMNi ADASININ MONDROS LiMANINDA AGAMEMNON ZIRHLlSINDA YAPILDL

iMZALAR

iTiLAF DEVLETLERi ADINA AMiRAL GAL TROP OSMANLI DEVLETi ADINA BAHRiYE NAZIRI RAUF BEY TARAFINDAN ATILDI.

MONDROS ATE$KES ANLAl?MASI, ATE9KES ANLA9MASINDAN DA OTE «OK OAHA AGIR 9ARTLARI ORTAYA KOYUYOROU.

25 Maddeden olusan anlasrna, BOGAZLAR - SINIRLAR - OROU He ilgili maddelerden meydana gelirken,

iTiLAF DEVLETLERi,

Antasrnarnn 7. maddesiyle quzel yurdumuzun i§galine zemin haztrl.yorlar.

24. Maddesiyle de Dogu Anadolu'da bir Ermeni Oevleti kurrnayi arnacuyorlardr.

BUAMA9LA ;

iNGiLiZLER : Musul, Irak, Fllistin, Samsun, Merzifon ve Sinop'u ...

FRANSIZLAR : Urfa, Adana, Mara§, l.ubnan, Suriye, Zonguldak, Antakya ve Antep'i ...

iTALYANLAR: Konya, Antalya ve S6ke'yi. .. YUNANULAR ; izmir ve dolaylanm i§gal ettiler.

MONDROS ATE9KES ANLA$MASI iMZALANIYOR. ..

PADi$AH VI. MEHMET VAHiDETIiN ATALARININ YE9EROiGi VE YE$ERniGi TOPRAKLARIN

i9GALiNi SEYREOiVOR SEYREDiYOR

VE

KURTULU$U,

i$GAL KUWETLERiNE BOYUN EGMEKTE ARIYOR.

Ti1.rk Kurtulu§ Sava§1 89

B ULGAA I STAN

YUNAN

19 MaYls 1919'

lekHd<:J~

, /

??-

.' s amsvn

H.uV:l.i:1S

E.s1iI iseh I~.

KUlatlva•

Er z urum

Er ztn c an •

•

• A1yonkar.eli1i:;'sl

,~

• l~m,rYUN.

MilIlnl~:'I •

<» • SOil:;1i;!EGE

DENIZI

• io:;on'r'.l

\_

.Ma.ra~

iTALYANLAA

Adana.

,

J

FAANSIZ

Anla'lql'EIi

• • H15I1e;.J!

SUAiYE

AK OENlz

Olyek 1: 1 0.000.000

• K;;lrs.

I A A K

• Mus u!

N GiL i Z

MUSTAFA KEMAL (ATATURK) SAMSUNIDA (19 MAVIS 1919)

MUSTAFA KEMAL'iN (ATATURK) OU$UNCESI

NEYOi?

0,

TURK MiLLETiNiN GUCUYLE,

HER ENGELiN A9lLABiLECEGiNE iNANJYORDU.

ONUN KURTULU9 UMUDU, TURK MiLLETiNiN YENiLMEZ AZMiNDEYOL

BU AMACLA,

16 MAYIS 1919'DA

BANDIRMA VAPURUYLA iSTANBUL'DAN HAREKET EDEN MUSTAFA KEMAL

19 MAYIS 1919'DA

SAMSUN'A

AYAK BASAR

ARTIK KURTULU9 SAVA91MIZ BA9LAMI9TlR.


• Zongl.,.lldek

19 MaYls 1919

SBmeun

)

Es.ki'$-ehlt8 Kulahva •

Sivas

._ - -

.K'!T$

I

- Ma1a1vtl.

·Alyon\!;;lrahl::;Elf

""4 r?

!) '";) KO~V'

•

l1rnir VUN.

'-

~ .SOIlt19-

£GE

OEI'Ilzl

r

Oiyaroaklr ......_ -_

iTALVANLAA

") J

.Utla

MardIn •

Ad.H11;I~

FA~NSIZ

A nU~ky u •

SURlvE

1\ '" 0 E N I z

61i;:ak 1 : 1 0.000.000

i N GIL' I Z

z « a:

MUSTAFA KEMAL (ATATORK) HAVZA'DA (25 MAYIS - 12 HAZiRAN 1919)

MUSTAFA KEMAL 28 MAVIS 1919'DA VALiLERE,

BAGIMS IZ MUTASARRIFLlKLARA, ERZURUM'DA ONBEt}iNCi KOLORDU, ANKARA'DA YiRMiNCi KOLORDU KOMUTANUKLARINA, KONYA'DA ORDU MUFETIi$LiGiNE A$AGIDAKi ~U GENELGEVj YOLLAR.

"lzmir'e

ve

daha soma ne vazik ki Manisa'ya ve Aydm'a

du§manln giri§i, gelecek tehlikeyi daha acik olarak duyurrnustur.

Yurt butUnlugumuzun korunmasi lcin,

ulusal tepkilerin daha canil oiarak gosterilmesi ve surdurulmesi gerekir. , i§in iyi y6netilecegine ve basanlacaqma tam guvenim vardrr.

Sonucun bildirilmesini rica ederim. "

BU GENELGE UZERiNE

HER VERDE GOSTERi TOPLANTILARI VAPILMAYA BA$LANIR.

Turk Kurtulu§ Sava§l 91

YUNAN

• Zonguldak

Ankara I' •

Sivas

•

Er z ur u rn

Et zmc an _.

•

• A1ycnkerah;:u.r

0.(J

<~~ c? » C"\ •

V Konya

• Izmit'rUN.

/ "

....Vart

~ .~lo;~ EGE

DENIZ!

f

,

• MBri!~ Antep

•

.Udo

Mardin •

ITALVANLAR i?( r -l Ant:lya

Adana t!

FRANSIZ

I R A K

Antellkya •

• HBII(!J;I

l SUAlvE

• MU5Ur

11K DENiz

i N GIL i Z

Oll1sk 1 :10.000.000

MUSTAFA KEMAL (ATATORK) AMASYA1DA (12 HAZiRAN - 22 HAZiRAN 1919) Havza'dan-Amasya'ya gegen Mustafa Kemal

Kanya Ordu Mufettlsi Cemal Pasa ve

Erzurum XV. Kolordu Kornutaru Kcizlm Karabekir Pasa'lann da g6ru§lerini aldiktan soma,

Amasya Genelgesi'ni yaymladt,

GENELGE

TURK MiLLETi'NiN, MiLLi EGEMENLiGi EliNE ALMAS I KONUSUNDA BiR C;AGRI

OZELLiGi TA$IMAKTADIR.

Genelgenin bashes maddeleri sunlardir:

1. Yurdun butUnlugu, ulusun baglmslzhgl tehlikededir.

2. istanbul'daki hukurnet, uzerine aldlQI sorumlulugun gereklerini verine getirememektedir. Bu durum ulusumuzu yak olrnus gibi g6steriyor.

3. Ulusumuzun baO;]lmslzltgtnl vine ulusunkesin karan ve direnis: kurtaracaktir;

4. Ulusun durumunu ve davrarusrru g6z 6nOnde tutmak ve haklanru dile getirip butun dOnyaya duyurmak igin her tOrlu etkiden ve denetimden kurtulrnus ulusal bir kurulun varllgl cok gereklidir.

5. Anadalu'nun her yonden en gOvenli yeri alan Sivas'ta ulusal bir kongrenin tez elden toplanrnas: karanastmlrrusttr.

6. Bunun icin bOtOn illerin her sancaqindan, hal km guvenini kazanrrus u~ delegenin olabildigince cabuk yeti§mek uzere hemen yola ctkarrlrnast gerekmektedir.

7. Herhangi bir kotO durumla karsilasrlabilecaql dusunulersk bu i§, ulusal bir giz gibi tutulrnah ve delegeler gereken yerlere kimliklerini gizleyerek gelmelidirler.

8. Doqu illeri adma 10 temmuzda Erzurum'da bir kongre toplanacaktir. 0 gune degin oteki il delegeleri de Sivas'a ulasabilirlarse Erzurum kongresinin uyeleri de Sivas'ta yapilacak genel toplantrya katilmak uzere yola Qlkarlar.

z -c II:

92 Turk Tarih

BULGAAiSTAN

YUNAN

Teok rd.l!g.

/

• LonglJlr1;JoI

ES"l~el'" • Kt!ta:hYF1.

Ankara •

EGE

OENizl

ITALVANLAR

AK DENIZ

Oll,ok 1: 10.000.000

.... a's

.V~II

Z <C a:

Bdl.s. •

Ante p •

.Utln.

M,)rdIM •

MUSTAFA KEMAL (ATATURK) ERZURUM'DA (23 TEMMUZ - 7 AGUSTOS 1919)

FRANSIZ

I R A K

SURlvE

• MU5Ul

I N GIL i Z

istanbul gonderdi. istanbul gaglrdl. 0,

Bu gagnya uvrnadr. istifaslnl bildirdi (8 Temmuz 1919). Memuriyetsiz, rutbesiz ve nlsansiz yoluna devam etti.

yunku,

0,

Turk milletine guveniyordu.

Tarihler,

23 temmuz 1919'u gosterdiginde ERZURUM KONGRESi'NIN AyILl~INI YAPIYORDU.

Arnact ve toplarus §ekli bakimmdan b6lgesel, aldlgl kararlar vonunden ulusal bir kongre 6zelligi tasryan, Erzurum Kongresi'nin bashca maddeleri sunlardrr;

1. Ulusal strurlar icinde bulunan yurt parcalan bir bimmdilr; birbirlnden aynlamaz.

2. Ne tUrlu olursa olsun, yabancilann topraklanrruza girmesine ve lslerlmtza kansrnasma karsiyrz ve Osrnanh HOkOmeti'nin dagrlmasf halinde ulus, birlikte dlrenecek ve yurdu savunacaktrr,

3. Yurdun ve baglmslzllQln korunrnasma ve gOvenligin saqlanrnasma istanbul Hukumetl'nin gOcu yetmezse, arnact gergekle§tirmek igin, gegici bir hOkOmet kurulucaknr. Bu hukurnet Oyeleri ulusal kongrece segileceklerdir.

4. Ulusal gOcu etken ve ulusal istenci egemen krlrnak temel ilkedir.

5. Hlristiyan azmuklara siyasal egemenligimizi ve toplumsal dengemizi bozacak ayncallklar verilemez.

6. Yabanei devletlerin gOdumu ve koruyuculuqu kabul olunamaz.

7. Millet Meclisinin hemen toplanrnasiru ve hQkOmel i§lerinin Meclis denetiminde yOrutUlmesini saglamak icin gall§llacaktlr.

Kongren.in sonunda dokuz kisldan olusan bir Temsil Heyeti (Heyet-i Temsiliye) sec;:ilerek cahsrnalarrna baslarmsnr.

Turk Kurtulwj Sava§1 93

BULGARiSTAN

YUNAN

An1t.a,.3

E:sIo.I~E'~1H. •

""UT81l.~.a·

~ .~_OIl6 EGE

DENIZI

• MarFl,*

iTALYANLAR

1.~t1Irdjn •

.urri.i

iD,n till V <.1 •

Adana.

FRANSIZ

I R A K

SURIYE

• I.ilusul

AK DENiz

I N GIL I z

Olgek 1:'0.000.000

MUSTAFA KEMAL (ATATORK) SiVAS'TA (4 EYLOL - 11 EYLOL 1919)

HEM TOPLANMA VE AMACI,

HEM DE ALDIGI KARARLAR VONONDEN ULUSAl SiR KONGRE

OLAN

SiVAS KONGRESi'NDE

MANDA VONETiMi KESiN OLARAK RED EDilMiliiTiR.

BOLGESEL CEMivETLER,

"ANAOOLU VE RUMEli MOOAFAA-i HUKUK CEMiYETi" AD! ALTINDA BiRLE~TiRiLMiliiTiR.

MECLis-i MEBUSAN'IN BiR AN ONCE TOPLANMASI KARARLAliiTIRILMlliiTIR.

TEMSiL HEVETi'NiN BOTON VATANI TEMSiL EniGi KABUL EDiLMi~TiR.

ANADOLU'DAKi GELi$MELERi DiKKATLE iZLEYEN iSTANBUL YONETiMi GEli$MElER KAR$ISINDA

TEMSiL HEYETi

iLE

AMASYA'DA

GC>ROliiMEYi KABUL EOER

z -c a:


i'

BUlGARISTAN e

19 May!s 1919

I' • SamSIJI"I

J

TOkl,da!) tit

f.l

Eskl~etJlr.

Kutshyft ~

Ankara •

•

l amrr 'fUN,

• AlyonkarahHHII

o~

~ .SOkll!!

• KonYiI

~ Mara~

(

\

.- ~

Olyarb~kH ' -

EGE

tlE"'IZI

ITALYANLAR

Mllrdln •

Aoretve •

Adana ~

FR~NSIZ

I R A K

"-.

MUSUJ\

I N G I U I z

AK OENIz

Olgsk 1 :10.000.000

MUSTAFA KEMAL (ATATURK) VE AMASYA GORO$MELEHi (20 EKiM - 22 ElKiM 1919)

istanbul yonetiminin, Anadolu'da yukselen hareketin onderligini yapan Temsil Heyeti

ile

Amasya'da g6ru§mek istemesi

Ternsil Heyeti'nin hukuki varhglnl kabul etmesi anlammr tasryordu.

AMASYA GORU!?MELERi

G6ru§melere Tetlisil Heyeti adma Mustafa Kemal Pa§a, Rauf Bey ve Bekir Sami Bey, istanbul Y6netimi ad Ina ise, Bahriye Nazm Salih Pasa katurr.

Goru§melerin sonunda a§agldaki kararlar kabul edilir:

1. Turkierin ya§adl91 iIIerin, su veya bu suretle cusrnana birakrlmarnas. ve hicbir himaye ve rnandamn kabul edilmemesi,

2. MUsJuman olmayan unsurlara, Turk ulusunun siyasi egemenlik ve sosyal dengesini bozacak sekilde haklar verilmemesi,

3. "Anadolu ve Rurnsf Mudafaa-i Hukuk Cemiyeti" nin hukuki varllQln1n istanbul HOkOmetince tarunrnasr,

4. itilaf Devletleriyle Osman" Devleti arasinda bans: g6rul?mek igin yapilacak konferansa "Temsil Heyeti" tarafmdan da uygun gorulen kimselerin g6nderilmesi,

5. Sivas Kongresi kararlanrun, toplanacak olan Meclis-i Mebusan taraundan kabul olunmak sarnyta uygun g6rOImesi,

6. Meclis-i Mebusan secimlerlnin en krsa sursde yapurnasi igin gerekli tedbirlerin almmasina gidilmesi ve secirnlerin higbir baski olrnaksrzm gergekle§tirilmesi.

BU GORUf?MELERDEN YAKLA1?IK 09 AY SONRA MECLis-i MEBUSAN iSTANBUL'DA. TOPLANIR (12 OCAK 1920)

z « a::

Turk Kurtulu$ SaV8$1 95

BULI3ARISTAN

,

YUNAN .......... 'Edlrne

• ZOf1gOJ'OSk

.kar.s

----

\ / ._

Ankara ./ •

(

c· ~ 77

CL.van

B.lhe rl'

• I

-. __

-v-----. .' Milla.t~8.."""'_ _E'azll1

'-I '--'

. -~~

Izmir VUN.

c:v .~~8..---.

EOE DENjO!_I

r I

, .'

!MarDlji __. An.I~p - •

.Urla

Mardin •

ITALVANLAR

t:?/

Ant&IYlI •

r A A K

~-.

MUSOI)

I N GIL, I z

'.

, SURlvE !

-,

A K D!; tl I z

Olcrek 1: 10.000.000

MUSTAFA KEMAL (ATATURK) HACIBEKTA§'TA (23 AAALIK - 24 ARALIK 1919)

AMA8YA'DA MUSTAFA KEMAL PA~A'YI KAR~ILAYANLAR ARASINDA HACIBEKTA~'TA POSTNi~iN OLAN

CEMALEniN QELEBi DE

VARDlR.

MUSTAFA KEMAL PA~A ANKARA YOLUNDA HACIBEKTA~'A UGRAR.

" ... CEMALETIiN QELEBi, 0 GONE KADAR Hie;; BiR KONUGA GOSTERiLMEMi!? SEVGi VE YAKINLlKLA MUSTAFA KEMAL PA~A VE ARKADA~LARINI

AGIHLlYOR. "

AYNI AK~AM ARALARINDA ~U KONU$MA GEQER:

"Cematettin Qelebi : -Pasa hazretleri» diyor, «Cesaretli ve basiretli idarenizde Turk Milletinin dusrnan: kahredecepine lnancun sonsuz. YOce Allah'm milletimize rnuyesser edeceqi zaferden sonra Cumhuriyet ilanlnl du§unuyor musunuz?» "

. . . Mustafa Kemal Pasa heyecan ve dikkatle Cemalettin Qelebi'nin g6zlerine bakryor, biraz daha yaklasryor, onunelini avucunun igine altyor kulaglna fisildar gibi yavas fa kat kararh bir sesle : 0 mutlu gunOn ilanma kadar ararruzda kalmak kaydiyle, evet, Qelebi Efendi Hazretleri diyor. u

MUSTAFA KEMAL PA~A

BU GORO~MELEROEN SONRA, QALI~MALARININ FiLizLENip, YE~ERECEGi ANKARA'VA DOGRU VOLA QIKAR.

z « 0::

96 TUrk Tarih

BULGARISTMI "

YlINAN

E~ h.1~e.tllj.

KlI:!al"lya.

.);,..:,-t"

", __ ",~ .... ':' __ ::~f(.,1;

'&.1 L.\1'Ic,&f'

•

IzmH VUN.

BII'lsL •

z» .SOko

ESE DENlzl

iTALYANLAR

). Mara~ An te p •

Mardm •

-

Anl~~

Adll.ntl.

FAANSIZ

I R A K

Aniak)! B

• .Hattl-p

SUAIYE

• Mueul

I N GIL I Z

Olo;ek 1 :, 0.000.000

MUSTAFA KEMAL (ATATURK) ANKARA'OA (27 ARALIK 1919) MUSTAFA KEMAL PA$A

HAREKAT MERKEZi OLARAK SEQTiCii ANKARA'YA GELiR.

SON OSMANLI MEBUSAN MECLiSi'NiN TOPLANMASI (12 OCAK 1920) VE

MisAK-I MiLLl KARARLARININ KABULU (28 OCAK 1920)

Mustafa Kemal Pasa'run gOvenli olmadlQI gerekgesiyle kar§1 crkrnasina ragmen, meclis istanbul'da

toplarur. Bu toplantrda, Misak-I Milll (Milli And) adiyla arulan kararlar kabul edilir. Kararlar sunlardir:

1. Araplann oturdugu veitilaf Devletleri'nin i§gal ertigi yerlerin gelecegi, hal kin Dylan lie belirlenecektir. 2, Turklerin oturduQu yerler, hicblr nedenle aynhk kabul etmez bir butundur.

3, Kars. Ardahan, Batum ve Bat: Trakya'da halk oyuna basvurulmahdir.

4. istanbul ve Marmara Denizi her tOrlu tehlikeden uzak tutulursa, Bogazlann dunya ticaretine ve ulasunma acurnasr rnumkundur.

5, Azmhklann haklarr, kornsu ulkalerdeki Muslumanlara verilen haklar kadar quvenlik altura almacaktir. 6, Hicbir §ekilde kapitOlasyonlar kabul edilmeyecektir.

Misak-I Milli kararlanrun kabulu, itil8.f Devletleri'nin sert tepkisiyle kar§lla§lr. istanbul resmen i§gal edilir (16 Mart 1920). Savunma Bakaru Fevzi Pa§a makam cdasmdan atilir. Subaylar, askerler §ehit edilir. Milletvekilleri tutuklarur, Malta'ya surulUr. i§galden kacabilen, milletvekilleri, vatanseverler, Ankara'ya, Mustafa Kemal'in yaruna gelirler.

MUSTAFA KEMAL PA$A ANKARA BOZKIRINDA

ATALARININ YE$ERDiGf VE YE$ERniGi TOPRAKLARDA YENi BiR OLU$UMUN

QALI$MALARINA KESiN VE EMiN ADIMLARLA DEVAM EDER.

z -c a:

6ULGAAISTAN \.

"
1.18 y
-'l
,1
'19MaYls1919
Semsun
.Kars.
"f'
~ «..\1":}
•
• .
o.n
~,~\I"I
Z
• -c
EIU!!) BlliLS
Malaty.". • II:
•
• Mar:.l~ Dlya.rba .... r r
Aru eu MMdm
• .Uda •
Ad e ne •
F R A N S I Z I R A K
•
SURivE MU5Ul
• Hdlep
i N G i L Z YUNAN

..:-: .Sake

EGE DENlzl

iTALYANLAR

Antalya •

A K

DEN I z

Olgek 1: 1 0.000 .000


\

I( A R A

DEN I z

..

.::.:(~ II \:l J IU'If..

A K

15 Il;;ek 1: 1 O.OOO.QOO

Z -0: a:

SEVR ANTLA~MASI (10 AGUSTOS 1920)

AVHUPA'NIN SON QARESi SEVR ANTLA~MASI

TBMM ANTLA~MAYI RED ED.iYOR,

KABUL EDEN OSMANlI'Yl DA VATAN HAiNi iLAN EDiYOA.

SEVR ANTLA~MASI (10 AGUSTOS 1920)

Antlasma, Fransa'run Paris kentinde lmzalandi, An1Ia§maYI, Osmanlr Devleti adma Damat Ferit Pasa heyeti irnzaladr.

Antlasrnaya gore;

A) Smrrlar ile ilgili Maddeler

1. ingiltere'ye Birakrlan Yerler ; Arabistan, Irak, Hakkari ve Musul. ..

2. Fransa'ya Birakilan Yerler ; Adana, Sivas, Malatya, Guney Dogu AnadOlu ve Suriye ...

3. italya'ya Biraktlan Yerler : Guney-Bati Anadolu ...

4. Yunanistan'a Btraktlan Yerler ; Midye - Buyuk <;ekmece GblO gizgisinin batismda kalan butun Trakya, izmir ve gevresi ...

5. Ermenistan'a Birakitan Yerler ; Dogu Anadolu'nun bir bolOmO ...

6. KOrdistan'a Birakrlan Yerler ; FranSlz ve ingilizlere biralclan yerlerde isterlerse bir devlet kurab.ileceklerdi. ..

7. Turkiye'ys Brrakrlan Yerler : Orta Anadolu ve cevresi ...

B) Bcqazlar, "Boqazlar Komisyonu" tarafmtan y6netilecek, ayrr bir butcesi ve ayrr bir bayraq: olacaktr.

C) Azmliklann haklan gozetilmek kaydiyla, is-

tanbul, Osmanlr Devleti'nin baskenti olarak

kalacakti. ..

D) Azrnlrklara, gok geni§ haklar verilecekti ...

E) Devlet butces], itilaf Devletlerinden olusan bir komisyon tarafmdan vonettlecekti. ..

F) Mecburi askerllk hizrneti kaldmlacak, ordu elli bin kisiden olusacak, aglr silahlarr olmayacakti. ..

G) KapitOlasyonlardan, bijt(in devletler yararlanacakti ...

OSMANLI SONUNU HAZIALADI.

TBMM .ANADOLU'DA MUCAOELESiNE DEVAM EDiYOR ...

Turk Tarihi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Turk Tarihi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

.

You might also like

Turk Tarihi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Turk Tarihi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

﻿.

You might also like

.