You are on page 1of 63

Zonat kulturore e civilizimit islam ............................................................................................

3
Brzezinski: respektim të dinjitetit politik të muslimanëve.......................................................8
Islami në dy tre fjalë ................................................................................................................9
Shkëndija e udhëzimit............................................................................................................10
Një miliard musliman në krah të Muhammedit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem.....................12
Zgjedhja e shokëve................................................................................................................16
Përgjegjësia e edukimit të fëmijëve.......................................................................................18
Morali i shoqërisë muslimane................................................................................................21
Mëkatet gjatë verës...............................................................................................................25
Hifzi-mësimi përmendësh i Kur'anit.......................................................................................29
Sqarim për hadithin e Nexhd-it .............................................................................................31
Dispozita islame për adoptin.................................................................................................33
Definicioni i Sheriatit ..............................................................................................................37
Konflikti mes mendjes dhe epshit..........................................................................................38
Arti i të dëgjuarit....................................................................................................................41
Babi, mi jep 10 euro!.............................................................................................................41
Këshillat e Lukmanit drejtuar të birit të tij .............................................................................42
Dy fjalë nga zemra, motra–motrës .......................................................................................44
Imam Zuferi............................................................................................................................45
Imam Ebu Theuri ...................................................................................................................46
Imam Ibën Salah....................................................................................................................47
Ibën Haxher El Askalani.........................................................................................................48
Tema: Pastrimi dhe namazi i të sëmurëve ............................................................................50
Gjendja jonë e dhimbshme ....................................................................................................52
12. Vlera e zuhdit në këtë botë ............................................................................................62

1
Fjala jonë

Falënderimi i takon Allahut, Atë e falënderojmë dhe vetëm prej Tij ndihmë dhe falje
kërkojmë. Tek Ai kërkojmë strehim prej të këqijave të veteve dhe punëve tona. Kë udhëzon
Allahu nuk ka kush e humb dhe kë e humb Ai, nuk ka kush e udhëzon. Dëshmoj se Allahu
është Një i Vetëm, pa ortak, s’ka zot tjetër përveç Tij, si dhe dëshmoj se Muhamedi është rob
dhe i Dërguar i Tij.
Me rastin e publikimit të numrit të shtatë me radhë të AlbIslam.Com, ju lajmërojmë se mirë-
presim kritikat, sygjerimet, propozimet dhe këshillat, për konceptin e ri të këtij publikimi që,
inshaAllah, do bëhet për numrin e trembëdhjetë, në muajin Rexheb 1425. Allahut i
mbështetemi dhe prej Tij ndihmë kërkojmë.

Ramadan Ramadani
kryeredaktor
AlbIslam.Com

edicion i botuar / viti i parë / nr: 12 www.albislam.com


botues: ALBISLAM albislam@albislam.com
kryeredaktor: Ramadan Ramadani str: 386 no: 11 lokal: 44
redaksia: Bekir Halimi, Talha Kurtishi, Alajdin Idriz 1000 Shkup
redaktor teknik: Azem Zaimi fax: +389 2 3290 408

2
Aktuale

Zonat kulturore e civilizimit islam


Njerëzit shpesh flasin për islamin arab, të islamit, dhe pasi që grupi i parë islam
persian apo turk, sikur të ekzistonin tre isla- është krijuar në Arabi, zona arabe e “Shtëpi-
ma. Në realitet, ekziston vetëm një islam, së së islamit” është pjesa më e vjetër e ko-
por me nuanca lokale të lidhura me tiparet munitetit islam. …
etnike, linguistike dhe kulturore të popujve …Fjala “arab” është term linguistik dhe
të ndryshëm që janë bërë pjesë e komunite- jo etnik kur përdoret në fraza si “bota ara-
tit islam. Kudo që ka arritur islami, ai nuk ka be”. (çdo të thotë, mendohet në një popull
tentuar të rrënojë deri në themel strukturat që fletë në gjuhën arabe). Gjithashtu ka pa-
ekzistuese kulturore, por t’i ruaj dhe trans- sur shumë migrime arabe në këtë pjesë të
formojë nëse ata i kanë kundërshtuar fry- botës, mirëpo ajo që e ka bërë këtë botë
mës dhe formës së shpalljes islame. Rezul- vendosmërisht arab ka qenë përqafimi i gju-
tati ka qenë krijimi i një identiteti islam. Rraf- hës arabe prej Marokut deri në Irak. Madje
shi i gjerë i “Atdheut islam” (dar ul-islam), edhe vendet me një të kaluar shumë më të
prandaj, ka zhvilluar një varietet të dukshëm lashtë siç është Egjipti, janë bërë arabe, dhe
në planin njerëzor, derisa gjithandej ka mbajtur në të vërtetë, deri më sot ka mbetur qendër
porosinë e Kur’anit të shpallur përmes Pej- e kulturës arabe. …
gamberit. Ky varietet etnik dhe kulturor, karshi Është interesant të krahasohet ky zhvillim
të gjithë faktorëve tani më të përmendur, për me përhapjen e krishterimit në Evropë. Duke
t’i bërë më të qartë modelet të cilët, të ven- u bërë krishtere, Evropa gjithashtu deri në
dosur njëri mbi tjetrin, kanë krijuar një llojlloj- një masë është bërë pjesë e botës abraha-
shmëri të madhe në unitetin ekzistues islam. miane, mirëpo mbetet më pak e semitizuar
Zona e parë kulturore në botën islame se muslimanët joarabë të cilët e kishin pra-
është ajo arabe, e cila shtrihet prej Irakut nuar islamin, sepse krishterimi i Shën Palit
dhe gjirit të Persisë deri në Mauritani, ndër- edhe vetë ishte bërë më pak “semitik” para
sa para vitit 1492 është shtrirë madje deri përhapjes në Evropë. Këtu qëndron arsyeja
në pjesët jugore të gadishullit të Iberisë. përse krishterimi i Evropës nuk është shoqë-
Nuk është nevoja të theksohet, për dallim ruar edhe me përhapjen e gjuhës arameite
prej asaj që mendohej në Perëndim, që bota apo një gjuhe tjetër semite në mënyrë të
arabe në asnjë mënyrë nuk është sinonim njejtë në të cilën ishte përhapur gjuha arabe
me botën islame. Në të vërtetë, muslimanët në Lindjen e Mesme dhe në Afrikë, si dhe
arabë përbëjnë më pak se një të pestën e të ndër Persianë dhe Indusë, të cilët i përkasin
gjithë muslimanëve, ngase Arabët janë në drurit të njejtë gjuhësor dhe racor si dhe ev-
numër diku rreth 220 milionë, mirëpo me që ropianët. Jo vetëm që ugjijt kanë qenë të
Kur’ani i është shpallur një Arabi Pejgamber shkruar me gjuhën greke dhe jo atë aramei-
3
te me të cilën ka folur Krishti, por gjithashtu Persia dhe kur u themelua Irani në formën e
edhe vetë Bibla është përkthyer në gjuhën sotme. Kur është fjala për Afganistanin, gja-
latine si Vulgata dhe kështu u këput në as- të periodës së Safavidëve deri në shekullin
pektin gjuhësor nga burimi i saj. Gjuha lati- tetëmbëdhjetë ka qenë pjesë e Persisë.
nishte u bë më e afërt, për nga roli i saj si Pastaj prijësi i fiseve afgane mposhti Safavi-
gjuhë fetare dhe shkencore në Perëndim, siç dët dhe arriti ta vrasë mbretin e fundit safa-
do të bëhet gjuha arabe në botën islame, vid….
me dallimin kryesor që arabishtja është gju- Zona e tretë e kulturës islame është Afrika
hë vërtet e shenjtë e islamit, siç është heb- e zezë. Në përcjelljen e Pejgamberit, krahas
reishtja e jahudizmit, ndërkaq që latinshtja Selmanit, ka qenë edhe një shok tjetër i cili
është gjuhë liturgjike e krishterimit bashkë nuk ka qenë Arab. Ai është Bilal ibni Rabah
me disa gjuhë tjera liturgjike, si ajo sllave el-Habeshi, mujezini ose thirrësi në namaz i
dhe greke. … rëndësia e gjuhës arabe tek Pejgamberit, i cili ka qenë Afrikan i zi. Prania
muslimanët joarabë nuk mund të identifiko- e tij ka simbolizuar përhapjen e shpejtë të
het me krishterimin e Evropës dhe rolin e islamit në mesin e zezakëve dhe krijimin e
gjuhës latine në Perëndimin mesjetar … zonës afrikano-zezake të kulturës islame, e
…Zona e dytë e kulturës islame, populli i cila përfshin një sipërfaqe tejet të madhe
cilës ka qenë grupacion tjetër që e kishte prej rrafshlartës etiopiase, ku islami u për-
pranuar islamin dhe bashkë me Arabët, kish- hap që në shekullin shtatë, deri në Lai dhe
te marrur pjesë në ndërtimin e civilizimit kla- Senegal. Për pasardhësit e Bilallit flitet se
sik islam, është zona persiane, të cilën e kanë migruar në Mali, duke themeluar klanin
përbëjnë Irani i sotëm, Afganistani dhe Mandinga të Keitit…Disa prej shokëve të
Taxhikistani (me disa qytetet në Uzbekistan). Pejgamberit gjithashtu kanë migruar në Çad
Gjuha dominuese e popujve të këtyre vende- dhe atje e vendosën islamin një gjeneratë
ve është gjuha persiano-iraniane… pas Pejgamberit. Sidoqoftë, islami u përhap
…Persiani i parë i cili e kishte përqafuar në Afrikën e zezë kryesisht përmes tregtisë,
islamin ka qenë Selman el-Farisi, rob të cilin ndërsa fiset si sanhaxhët, të cilët me herët
Pejgamberi e kishte ndihmuar të bëhet i vetë e kishin përqafuar islamin, u bënë
lirë… ndërmjetës midis muslimanëve arabë në veri
… Mirëpo do të ishte gabim të supozohej dhe Afrikanasve të zinj. Në shekullin njëmbë-
që Persianët gjithnjë kanë qenë shiitë, kurse dhejtë u themelua mbretëria e fortë islame
Arabët sunitë… Shiizmi ka zënë fill në me- në Ganë, ndërsa në shekullin katërmbëdhje-
sin e Arabëve, ndërsa në shekullin dhjetë, të perandoria e Malit e cila ishte muslimane,
sipas Isait, alejhis-selam, pjesa më e madhe dhe ishte njëra ndër më të pasurat në botë.
e lindjes arabe ka qenë shiite, ndërkaq që Sundimtari më i njohur, Mansa Musa, ka
Horosani, krahina kryesore persiane, ka qenë njëri prej sundimtarëve më të shquar
qenë qendër e mendimit sunit. Vetëm pas në mbarë botën islame. Në Afrikën lindore e
themelimit të Safavidëve, Persia u bë krye- cila e kishte pranuar islamin para Afrikës
sisht shiite, ndërsa kjo mazhorancë u shtua perëndimore, procesi i përhapjes së islamit
kur Afganistani, një pjesë e Baluxhistanit ka marrur rrugëtim të ndryshëm dhe ka qe-
dhe pjesa më e madhe e Azisë së mesme, në nën ndikim të thellë të migracionit si të
që kanë qenë kryesisht sunite, u ndanë nga Arabëve ashtu edhe të Persianëve në viset
4
bregdetare të Afrikës. Në shekullin dymbë- të Altait për ta pushtuar Azinë e mesme prej
dhjetë u themelua mbretëria Svahili me krye- Persianëve, duke ndryshuar natyrën etnike
qytetin Kilvi, ndërsa nga përzierja e gjuhëve të saj, por e cila në aspektin kulturor ka
arabe, persiane dhe bantu u krijuar gjuha e mbetur tejet e afërt me botën persiane….
re svahili, mbase gjuha më e rëndësishme e …Turqit jo vetëm që mposhtën sundimta-
Afrikës së zezë muslimane. Mirëpo, për da- rët lokalë persianë, siç janë Samanidët, por-
llim nga bota arabe dhe persiane, ku domi- se depërtuan në perëndim kah Anadolia,
non një gjuhë, zona afrikano zezake e kultu- duke i shkaktuar humbje armatës bizantine
rës islame përbëhet nga disa nënzona me në Betejën e Manzikertit (Malazgirt), në vitin
gjuhë tejet të ndryshme, duke filluar prej 1071. Kjo ka qenë njëra prej betejave ven-
hausëve dhe fulanëve deri te somalitët. Me dimtare në historinë islame. Ajo hapi kullosat
disa prej këtyre gjuhëve komunikojnë edhe e Anadollisë për nomadët turq dhe solli tur-
të krishterët, ndërsa në aspektin kulturor qizimin e Anadollisë, themelimin e perando-
ato gjuhë janë të rëndësishme për krishteri- risë Osmane dhe në fund pushtimin e Kons-
min afrikan. tatinopolit, në vitin 1453. Turqët ishin të for-
Ndonëse veriu afrikan ka qenë tanimë të ushtarakisht dhe kanë sunduar në shumë
arab që një shekull pas paraqitjes së islamit, vende muslimane, duke përfshirë Persinë
vendi i quajtur Sudan, që përfshin stepat dhe Egjiptin, ndërsa roli i tyre në historinë e
dhe kullosat deri te Sudani i sotëm dhe mëvonshme islame vështirë se mund të
Senegali, gjithashtu është bërë në masë të tejtheksohet. Sot popujt turq, që janë më se
madhe muslimane para më se një mileniumi. 150 milion, janë të përhapur prej Maqedoni-
Mirëpo vetëm prej shekullit nëntëmbëdhjetë së deri në Siberi, dhe më tej deri në Vlladi-
islami ka filluar të depërtojë edhe në brendi vostok, dhe në aspektin gjeografik janë gru-
në regjionet malore në jug të Sudanit klasik. pacioni më i gjerë etnik dhe kulturor brenda
Ekzistojnë, natyrisht, edhe regjione dytësore botës islame. Ekzistojnë grupacione të rën-
midis veriut arab dhe Afrikës së zezë, ku dësishme turke brenda viseve tjera që nuk
këto dy zona janë pikëpjekur, siç është Su- janë me shumicë turke përfshirë këtu Persi-
dani i sotëm, Eritreja dhe Somalia. Zona e në, Afganistanin, Egjiptin, Jordaninë, Sirinë
kulturës afrikano-zezake islame, me një po- dhe Rusinë, e cila ka pakica të mëdha etnike
pullsi prej rreth 150 milion banorësh është turke që janë mbetje e popujve të mbetur
shumë e ndryshme dhe paraqet panoramë gjatë ekspanzionit të perandorisë ruse…
të dallimit etnik dhe kulturor brenda unitetit Zona e pestë e rëndësishme e kulturës
lokal të kulturës së afrikano-zezakëve dhe islame është ajo në siujdhesën e Indisë. Që
unitetit universal të vetë islamit. në dekadën e parë të shekullit tetë sipas
Zona e katërt e kulturës islame është zo- Isait, alejhis-selam, armata e Muhammed
na turke, e cila përfshin të gjithë popujt që ibni Kasimit e pushton Sindin, dhe kështu
flasin njërën prej gjuhëve altaike, prej cilëve filloi depërtimi i islamit në këtë siujdhesë, që
më e rëndësishme është turqishtja, por në zgjati në disa dekadat e ardhshme…
gjuhët altajase bëjnë pjesë edhe gjuhët: …Gjithashtu kanë qenë edhe invazionet
azere, çeçene, ujgure, uzbeke, kirgize dhe në Indi të ndërmarra nga disa sundimtarë
turkmene. Populli turk, i cili fillimisht kishte turq, ndërsa prej shekullit njëmbëdhjetë e
qenë nomad, ka migruar në jug prej maleve këtej, deri në kolonizimin britanik të Indisë,
5
sundimtarët muslimanë kanë sunduar pjesën trembëdhjetë e këndej. Islami malaj tregon
më të madhe të Indisë, ku Mogulët themelu- gjithashtu homogjenitet të madh etnik dhe
an perandorinë e madhe në shekullin gjash- posedon tiparet e veta lokale….
tëmbëdhjetë. Islami indus në planin etnik …Islami malaj, ku dominojnë gjuhët ma-
kryesisht është homogjen, me disa elemente laje dhe javane, përfshin Indonezinë, Malezi-
persiane dhe turke, por në aspektin kulturor në, Brunejin dhe pakicat e mëdha në Tajlan-
dhe gjuhësor është tejet i ndryshëm. Gjatë dë dhe në Filipine, si dhe pakica më të vogla
pothuaj njëmijë vjetëve gjuha persiane tek në Kamboxhë dhe Vijetnam. Sidoqoftë, janë
muslimanët indianë ka qenë gjuhë e intelek- reth 200 milion muslimanë në këtë zonë,
tualëve dhe shkrimit, por disa gjuhë lokale, dhe ndonëse kjo pjesë e botës islame është
siç është: sindi, guxharati, panxhabi dhe relativisht e re në “Shtëpinë islame”…
bengali, gjithashtu kishin rol të madh si gju- …Krahas këtyre gjashtë zonave të kultu-
hë islame. Gradualisht, prej shekullit gjash- rës islame, duhet gjithashtu të përmenden
tëmbëdhjetë deri në atë tetëmbëdhjetë, gju- edhe disa më të vogla. Njëra është islami
ha e re u lind duke kombinuar gjuhët induse kinez, prejardhja e cilit shkon prapa deri në
dhe atë persiane si dhe elementeve të gju- shekullin shtatë, kur, së shpejti pas arritjes
hës turke, dhe kjo gjuhë e re u bë e njohur së islamit, tregtarët islamë i vendosën në
si gjuha urdu. E shkruar me shkrimin arabo- disa pjesë të Kinës siç është Kantoni. Prej
persian, si svahili, gjuhës osmane-turke dhe kësaj kohe në Kinë islami ka qenë gjithënjë
disa gjuhëve tjera islame, urdu së shpejti u prezent, por kryesisht në Sing-jang, siç e
bë gjuhë kryesore i diskursit islam dhe më quajnë gjeografët muslimanë Trikistanin lin-
vonë u pranua si gjuhë zyrtare në Pakistan. dor. Popullsia islame e Kinës përfshin si po-
Zona indiane e kulturës islame përfshinë pullin me prejardhje turke, siç janë Ujgurët,
Pakistanin, Bangladeshin, muslimanët e Indi- ashtu edhe Kinezët vendës të quajtur Hui.
së dhe Nepalit, dhe Shri Lankë. Në këtë re- Madje edhe në mesin e Hanëve ka pak mus-
gjion jetojnë rreth 400 milion muslimanë; limanë. Numri i muslimanëve në Kinë mbetet
prandaj ka më shumë muslimanë në këtë mister i vërtetë, kurse përmendet numri prej
pjesë të botës se në çfarëdo regjioni tjetër. 25 deri 100 milionë. Ekziston një arkitekturë
Arsye për një popullëzim aq të madh është dhe kaligrafi e posaçme kineze, si dhe një
shtimi i popullacionit të përgjithshëm në tërë traditë intelektuale…
Indinë prej shekullit nëntë, duke përfshirë in- Ekzistojnë, pastaj, muslimanët evropianë
dusët dhe muslimanët, dhe faktit që më se – jo enklavat turke që ndodhen në Bullgari,
një e katërta e indusëve e kanë pranuar Greqi dhe Maqedoni – por grupet etnike
islamin… evropiane që janë musliman tani e pesë
…Muslimanët indusë kanë krijuar disa shekuj. Grupacioni më i rëndësishëm në këtë
nga veprat më të mëdha të artit dhe kultu- aspekt janë Shqiptarët, të cilët janë të shtri-
rës islame… rë në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoni, dhe
Zona e gjashtë e kulturës islame përfshin Boshnjakët, të cilët jetojnë kryesisht në Bos-
botën malaje të Azisë juglindore. Në këtë një, por një numër i vogël i tyre jeton edhe
pjesë të botës islamin e kanë përhapur treg- në Kroaci dhe Sërbi. Këto grupacione janë
tarët arabë nga gjiri i Persisë dhe deti pema etnike evropiane, ndërsa të kuptuarit
arabik, por edhe ata të Indisë prej shekullit e kulturë së tyre është me rëndësi për kupti-
6
min më të mirë të spektrit të islamit në tërë- së islamit”(darul-islam), prej nga kanë ar-
sinë e tij, gjithashtu edhe për marrëdhëniet dhur, dhe Perëndimit, i cili është atdheu i
më të mira të islamit dhe Perëndimit në tyre.
Evropën e sotme. Këto zona të kulturës islame, të cilat këtu
Së fundit, ekzistojnë bashkësi islame në janë përshkruajtur vetëm shkurtimisht, dësh-
Evropë dhe Amerikë, duke përfshirë edhe mojnë për gjerdanin e jashtëzakonshëm të
emigrantët dhe konvertitët (ose ata që mus- popujve, gjuhëve, formave artistike dhe kon-
limanët më me dëshirë i quajnë “revertitë”, ditave të ndryshme për jetën e njerëzve.
respektivisht ata që i janë kthyer religjionit Islami praktikohet prej xhunglave në Borneo
parësor/primordial, e cila këtu identifikohet deri në majat Hindu Kush, por edhe deri në
me islamin). Këto bashkësi islame përfshijnë shkretirat e Mauritanisë. Islami përfshin nje-
edhe disa milionë afrikano-veriorë në Francë, rëz të racës së bardhë, zezë dhe të verdhë,
rreth 3 milionë turq dhe një numër të konsi- dhe praktikisht përfshin edhe çdo tip ndër-
derushëm kurdësh në Gjermani, rreth 2 mili- mjetës. Ithtarët e islamit janë flokëzinj por
onë njerëz, kryesisht nga gadishulili i Indisë gjithashtu edhe flokëverdhë, sy të përhimtë
në Britaninë e Madhe, dhe një pjesë më të si dhe asosh të kaltër. Mirëpo, në kuadër të
vogël por të konsiderueshme në vendet tje- këtij varieteti të dukshëm, ekzistojnë fusha
ra evropiane. Në Amerikë ka si emigrantë, të të unitetit të krijuara nga islami, unitet i cili
cilët janë kryesisht nga Lindja arabe, Irani mund të vërehet në recitimin e Kur’anit në
dhe gadishulli i Indisë, ashtu edhe konvertitë, gjuhën arabe prej Lindjes deri në Perëndim,
kryesisht nga amerikanët e Afrikës, por edhe në namazin ditor që kryhet në drejtim të
një numër nga të bardhët. … Në këtë pro- Mekës, në pasimin e Sheriatit,…, dhe në
ces roli i el-Haxhxh Malik el-Shabazzit, të shumë faktorë të tjerë. Uniteti në islam kurrë
njohur si Malkolmi X, ka qenë me rëndësi të nuk ka nënkuptuar uniformizëm dhe gjithnjë
veçantë. Aktualisht ekzistojnë rreth 25 milio- ka përfshirë dallime. Për t’u kuptuar ky uni-
në muslimanë në Evropë, rreth 6 milionë tet dhe ky dallim brenda unitetit, do të duhej
(ndonëse disa operojnë me shifra prej 5 kuptuar mënyrën në të cilën islami është në
deri 7 milionë) në Amerikë, gjysëm milioni gjendje të përfshijë aq shumë kualitete nje-
në Kanada, dhe mbase mbi 2 milionë në rëzore dhe të respektojë dhe çmojë dallimet
Amerikën Jugore. Për ta shqyrtuar spektrin e e dhëna nga Zoti dhe njëkohësisht të krijojë
islamit në tërësi, do të duhej gjithashtu të një civilizim grandioz i cili është i bashkuar
merret në konsideratë komunitetet islame dhe në të cilën mbretëron principi i
në Perëndim, posaçërisht ngase lozin rol te- tevhidit…
jet me rëndësi si urë lidhëse midis “Shtëpisë

S.N.
Përktheu: Dr.Selim Sylejmani
Editor: Zekerija Abdullahi
Copyright: © Drita e jetës-Gjilan
2.7.2004

7
Brzezinski: respektim të dinjitetit
politik të muslimanëve
The Choice: Global Domination or Global me dhe në temperament më burrështetëro-
Leadership (Zgjedhja: Dominim global ose re se shkrimet e fundit të përkrahësve të
udhëheqje globale) është titulli që mban libri politikës së adminisratës të Bush-it. Është
i fundit i Zbigniew Brzezinski. Autori i librit një ekspresion i nuancuar i urtësisë konven-
është një ish-këshilltar për siguri nacionale i cionale ndër ekspertët amerikan për politikë
SHBA-ve, njeriut që tërë kohës ishte afër të jashtme dhe një qortim për arrogancën
Jimmy Carter-it, (Xhimi Karter). Shkurt thë- vethumbëse të administratës të Bush-it për
nur njeriu që nga krejt funkcionet dhe postet dy vjet e gjysëm rresht.”
që kreu gjatë karierës së tij të bujshme me Përveç shpresës se dikush mund të marrë
siguri meriton epitetin “the man behind përsipër sjelljen në shqip e këtij libri, ajo që
those who pull the strings”-njeriu pas atyre neve na shtyni të shkruajmë për librin, auto-
që tërheqin penjtë. Ky libër është botuar në rin dhe muhabbetet përcjellëse ishte dekla-
prill të këtij viti nga Basic Books dhe nga rata e fundit e Brzezinskit gjatë një interviste
recensionet e shumta që pati ky libër duket për VOA news. Ku ai në pyetjen e gazetarit
se do jetë literaturë kryesore në shumë për problemet me të cilat ballafaqohet bota
qarqe por sidomos për ata që duan të dijnë sot e të cilat autori në librin e tij i emërton
për ardhmërinë e politikës së jashtme të “Global Balkans” (Ballkani global) dhe
SHBA-ve. zgjidhjen e parashtruar për to mes tjerash
Nën titullin “The American Mission?” Willi- tha: në rend të parë me respektimin e dinji-
am Pfaff në prestigjiozen The New York Re- tetit politik të muslimanëve. Ngase nuk
view of Books shkrojti recensimin më të mund të silleni ndaj një religjioni, ... duke iu
plotë dhe më të bujshëm për këtë libër. Ai qasur regjionit në një stil kuazi-kolonialist
aty librin e cilëson si “një turne nëpër hori- pose imperialist. Na duhet patjetër të kup-
zonte në vitin zgjedhor i politikës së jashtme, tojmë se ai relacion ai lloj politike i takon të
më e sofistikuar në analiza dhe rekomandi- kaluarës. Ajo nuk është ardhmëri.”

Hasan Kahvexhi,
9.7.2004

8
Artikuj

Islami në dy tre fjalë


1. Muslimanët e adhurojnë All-llahun, i cili i fundit, Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve
është një dhe i pashoq, dhe i cili i ka emrat sel-lem, e kishte zakon të thoshte “të qetë-
më të bukur dhe cilësitë më të larta. Kështu sohemi me namaz”. Nëse diçka e shqetë-
që qëllimet dhe aspiratat e muslimanit janë sonte atë, ai do të nxitonte për tu falur. Çdo-
të përqëndruara te Zoti dhe Krijuesi i tij; ai i kush që përballet me shqetësime dhe spro-
mbështetet Atij dhe prej Tij kërkon ndihmë, va në namaz do të gjej fuqi, durim dhe ngu-
durim dhe përkrahje; ai beson se All-llahu shëllim sepse ai është duke i recituar fjalët e
është i mundshëm për të bërë çdo gjë, dhe Zotit të vet, të cilat nuk mund të krahasohen
nuk ka nevojë për grua apo djal. All-llahu i me fjalët ngushëllese të ndonjë krijese. Nëse
krijoi qiejt dhe tokën; Ai jep jetë dhe vdekje; fjalët e një psikologu mund të ofrojnë një
Ai është Krijuesi dhe Mbajtësi prej të cilit ro- ngushëllim të vogël, çka mendon për fjalët e
bi kërkon furnizim. Ai është Gjithëdëgjuesi i Atij i cili e ka krijuar psikologun?
Cili i përgjigjet lutjes së robit të Tij, dhe prej Zeqati e pastron shpirtin nga kopracia dhe
Të Cilit robi shpreson përgjigje. Ai është i egoizmi, dhe i mëson njerëzit që të jenë ze-
Gjithëmëshirshmi dhe Falësi, të Cilit robi i mërgjërë dhe tu ndihmojnë të varfërve dhe
drejtohet me pendim kur bën ndonjë mëkat atyre që kanë nevojë. Kjo do të sjellë shpër-
ose kur ka mangësi në ndonjë adhurim. Ai blim të madh në Ditën e Ringjalljes, njashtu si-
është i Gjithëdituri dhe Gjithëshikuesi, i cili i kurse format e tjera të adhurimit. Zeqati nuk
dinë qëllimet dhe atë që e fshehin njerëzit është i rëndë (ngarkesë), sikurse taksat e
në zemër. Robi turpërohet të bën mëkat duke vendosura nga njerëzit; por është vetëm 2.5%,
e dëmtuar vetveten ose të tjerët, sepse Zoti i të cilën muslimani i sinqertë e paguan me
tij e mbikqyrë atë dhe e sheh çka vepron ai. gjithë dëshirë dhe nuk mundohet që ik prej saj,
Ai e din se All-llahu është i Urti, i cili e sheh të apo të pres derisa dikush ta ndjek atë.
padukshmen, prandaj beson se ajo që All- Agjërimi do të thotë përmbajtja nga ushqimi
llahu e urdhëron është në dobi të tij, edhe dhe nga marrëdhëniet intime. Ai është një
nëse ai nuk mund ta kuptoj urtësinë e saj. formë e adhurimit, dhe një mënyrë për ta
2. Efektet e adhurimit në zemrën e musli- shijuar urinë e atyre që janë të provuar me te.
manit përshijnë këtë: Ai poashtu na përkujton begatitë e Krijuesit,
Namazi e mban robin në kontakt me Zotin dhe sjell shpërblim shumë të madh. Haxhi
e tij; nëse ai e bën atë me përulje dhe kon- është vizita e shtëpisë së shejtë të All-llahut, e
centrim, ai do të ndihet i qetë dhe i sigurtë, cila është ndërtuar nga Ibrahimi, alejhis-selam.
sepse ai e lut një Përkrahës të Plotëfuqi- Me kryerjen e haxhit ne e çojmë në vend
shëm, që është All-llahu, qoftë i Lavdëruar urdhërin e All-llahut dhe thirjen për të ardhur
dhe i Lartësuar. Për këtë shkak, Pejgamberi dhe për ti takuar muslimanët nga e gjithë bota.
9
3. Islami urdhëron çdo gjë të mirë dhe borxhliut kohë për ta shpaguar borxhin e tij,
ngalon nga çdo gjë e keqe. Ai nxit për sjellje t’u jep përparësi të tjerëve, ti ngushëllon të
të mirë dhe trajtim adekuat ndaj të tjerëve. tjerët, ti përshëndes njerëzit me fytyrë të
Ai i urdhëron karakteristikat e mira si: sinqe- buzëqeshur, ti viziton të sëmurët, ta përkrah
ritetin, durimin, maturinë, butësinë, përulësinë, atë që është i shtypur, t’u jep dhurata sho-
modestinë, mbajtjen e premtimeve, dinjitetin, këve, t’i nderon mysafirët, të sillet më gruan
mëshirën, drejtësin, guximin, dashamirësin, e tij mirë dhe të shpenzon për atë dhe për
mjaftueshmërin, pastërtinë, sjelljen e mirë, to- fëmijët, ta përhap selamin dhe të kërkon leje
lerancën, besnikërin, mirënjohjen ndaj dhurata- para se të hyn në shtëpinë e tjetërkujt, që të
ve dhe vetëpërmbajten në kohën e hidhërimit. mos sheh diçka private që ai nuk don ta sheh.
Islami e urdhëron muslimanin që ti përm- Disa jobesimtarë mund ti bëjn disa nga kë-
bush obligimet e veta ndaj prindërve dhe ti to vepra nga edukata dhe sjellja e mirë, mirë-
mban lidhjet familjare, ti ndihmon atij që ka po ata nuk kërkojnë me këte shpërblimin e
nevojë, të jetë i mëshirshëm me të vegjëlit All-llahut dhe shpëtimin në ditën e gjykimit.
dhe ti respekton të moshuarit, të sillet mirë Nëse i shikojmë gjërat që Islami i ka nda-
me robërit dhe kafshët, ti largon gjërat e luar, do të vërejmë se kjo është në dobi të
dëmshme nga rruga, të fletë fjalë të mira, të individit dhe gjithë shoqërisë. Të gjitha këto
falë në kohën kur ka mundësi të hakmeret, ndalesa shërbejnë që të mbrohen relacionet
të jetë i sinqertë me shokët e tij musliman, në mes robit dhe Zotit të vet, dhe relacionet
t’i plotëson nevojat e muslimanëve, ti jep e tij me vetveten dhe shokët e tij.
Muhammed Salih el Munexh-xhid
marrë nga: Islamway
përktheu: Omer Islami
25.6.2004

Shkëndija e udhëzimit
Unë po kthehesha prej një udhëtimi të nga Kur’ani, me një zë të butë. Pas pak ko-
gjatë dhe Allahu kishte caktuar që vendi im he të gjithë të rinjtë filluan ta ulnin zërin.
në aeroplan të ishte ngjeshur me një grup të Disa prej tyre filluan të lexonin gazetat dhe
papërgjegjëshëm, të rinjsh, zëri i lartë dhe disa prej tyre ranë të flenë.
të qeshurat e të cilëve ishin shumë të larta Pa pritur njëri prej tyre tha me një zë të
dhe ajri ishte mbushur me re tymi nga duha- lartë madje edhe pse ai ishte i ngjeshur me
ni i tyre. Hiqmet i Zotit, aeroplani ishte plotë mua: ”Mjaft, Mjaft”.
dhe unë nuk mund të ndryshoja vendin. Unë mendova se unë e kisha shqetësuar
Unë u përpoqa të ikja nga problemi duke atë sepse zëri im mund të kishte qenë i lartë
fjetur por ishte e pamundur…kur unë u kështu që unë i kërkova ndjesë atij dhe
mërzita nga zhurma e tyre unë morra mus- vazhdova të të lexoja me pëshpëritje të cilat
hafin tim dhe filova të lexoj çfarë mundesha, vetëm unë mund t’i dëgjoja. Unë e pashë
10
atë duke e mbajtur kokën e tij me duart e tij, rën e tij: ”A mendon që Allahu do ta pranojë
pastaj duke u përkulur në sediljen e tij, dhe pendimin tim? ”Unë i thashë: ”Nëse ti je i
duke lëvizur shumë. Pastaj ai e ngriti kokën sinqertë dhe serioz në pendimin tënd, atë-
dhe më tha me zemërim: ”Të lutem, ndalu, herë Allahu do të t’i falë gjynahet e tuaja”.
nuk mund ta duroj”. Ai tha: ”Por unë kam bërë gjëra të tmerr-
Pastaj ai u ngrit nga sedilja e tij dhe u lar- shme, shumë të tmerrshme”.
gua për pak kohë, pastaj u kthye më për- Unë i thashë: ”A nuk e ke dëgjuar se çfarë
shëndeti me selam dhe kërkoj ndjesë. Ai Allahu ka thënë: “Thuaj: “O robërit e Mi, të
heshti dhe unë nuk dija se çfarë po ndodhte. cilët e keni ngarkuar me shumë gabime ve-
Por pas njëfarë kohe ai u kthye tek unë me ten tuaj, mos e humbni shpresën ndaj më-
sytë e tij plotë me lot, dhe më tha duke shirës së All-llahut, pse All-llahu i falë të
pëshpëritur: “Për tre vite ose më tepër unë gjitha mëkatet, Ai është që shumë falë dhe
nuk e kam vënë ballin tim në tokë dhe as që është mëshirues! ” [ez-Zumer 39: 53]
kam lexuar ndonjë ajet! Një muaj të tërë unë Unë e pashë atë duke qeshur me gëzim,
e kam marrë këtë udhëtim dhe nuk ka patur me sytë e tij të mbushur me lot pastaj ai tha
të keqe të cilën nuk e kam kryer. Pastaj unë lamtumirën dhe u largua. SubhanAllah.
të pashë ty që po lexoje Kur’an dhe bota Nuk ka rëndësi sesa e madhe të jetë e
ime u kthye përmbys dhe zemra ime u keqja dhe gjynahi tek një njeri, në zemrën e
mbush me dëshpërim. Unë u ndjeva sikurse tij ka një farë mirësie. Nëse ne mund të arri-
dikush ishte duke më shtrënguar në fyt... nim atë dhe ta rritnim, atëherë do të jep frut,
unë ndjeva çdo ajet që ti lexove duke më ar- inshaAllah.
dhur mbi trupin tim si një kamxhik. I thashë Kjo mirësie gjithmonë lufton në zemrën e
vetes time; sa kohë kjo neglizhencë do të njeriut madje edhe kur është e mbuluar nga
zgjasë? Ku kjo rrugë do të të çojë ty? Çfarë dëshirat dhe epshet e zjarrta. Kur Allahu dë-
do të vijë pas kësaj loje të marrë? Pastaj shiron të mirën për robin e tij, Ai bën që
unë shkova në banjo, a e di pse? Unë kisha shkëndija e udhëzimit të shëndrisë në zem-
një nevojë të madhe të qaja dhe unë nuk rën e tij dhe ta udhëzojë atë tek rruga e aty-
mund të gjeja asnjë vend tjetër për tu fshe- re që janë të udhëzuar.
hur nga shikimi i njerëzve!” Allahu thotë: “Atë që All-llahu dëshiron ta
Unë i fola atij në vija të përgjithshme rreth udhëzojë, ia zgjeron zemrën për (të pranuar)
tevbes (pendimit) dhe të kthyerit tek Allahu islamin. Atë që dëshiron ta lërë të humbur,
pastaj ai heshti. zemrën e tij ia bën shumë të ngushtë sikur
Kur aeroplani u ndal, ai më ndali dhe du- të ngjitej në qiell. Kështu All-llahu lëshon dë-
kej se ai donte të largohej prej shokëve të tij. nimin mbi ata që nuk besojnë”. [el-En’am 6:
Ai më pyeti me një shprehje serioze në fyty- 153]
Ahmed Ibën Abd el-Rahman el-Suvejan
Marrë nga revista el-Bejan nr. 152, Rabiul al-Ahir, fq. 66-67
Përktheu: Ammar Ardit Kraja
2.7.2004

11
Një miliard musliman në krah të Muhammedit,
sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem
Një organizatë e Vatikanit, kishte nisur një Ky raport, të cilin e ka botuar kjo gazetë
kampanjë me titull: "Një milion misionar kun- gjermane, ndoshta edhe nuk shpalos diçka
dër Muhamedit". të re, sepse këto aktivitete vazhdojnë me
"Shoqata botërore për përkrahjen e vulës dekada, madje edhe me shekuj, mirëpo rën-
së pejgamberëve" me seli në Arabinë Saudi- dësia e këtij raporti nxjer në shesh urrejtjen
te publikoi një deklaratë dhe ia nisi kampa- që kanë ndaj Muhammedit, sal-lall-llahu
njës me moton: "Një miliard me Pejgamberin, alejhi ve sel-lem, Pejgamberit të Islamit, një-
Muhammed". herëzi edhe Pejgamberi i fundit për mbarë
Kampanja synon që të gjith muslimanët të njerëzimin, edhe pse në këtë kohë të fundit
japin mundin e tyre për të sqaruar të vërte- dëgjojmë për shumë konferenca dhe semi-
tat dhe realitetin mbi personalitetin e Pej- nare për bashkjetesë dhe mirëkuptim, sido-
gamberit të All-llahut. Vallë, sa musliman të mos mes muslimanëve dhe të krishterëve.
sodit do të kontribojnë në këtë kampanjë Kjo kapmanjë nuk është e para nga ky lloj,
dhe sa prej tyre do ta vjelin frytin?! para disa koha Papa kërkoi nga të krishteret
....................................... që të mos martohen me musliman, sepse
Më 30, Maj, 2004 gazeta gjermane Welt muslimanët janë të egër kundrejt grave dhe
am Sonntag, publikoi një raport mbi një or- se e krishtereja që do të martohet me musli-
ganizatë të Vatikanit, e cila kishte nisur një manin do të privohet nga të drejtat e veta!
kampanjë me titull: "Një milion misionar kun- Kurse në vitin e kaluar në Amerikë u ngritën
dër Muhamedit". disa priftër ungjëllor (fanatik të krishterë), siç
(http://www.wams.de/data/2004/05/30/2 është Xhimi Fallwell, Pat Robertsoni, etj, duke
84942.html) e njollosur personalitetin e Muhammedit, sal-
Kjo organizatë me qendër në Vatikan, lall-llahu alejhi ve sel-lem, dhe duke e emërtu-
është organizatë që është themeluar mes ar me emërtime të ndryshme neveritëse.
viteve 1566- 1572, nga papa Pius. Kjo or- Vatikani dhe organizatat që punojnë nën
ganizatë atëherë njihej me emrin "Lidhja e ëmbrellën e saj pengimin e përhapjes së
murgjërve", kurse tash e ka emrin "Lidhja e Islamit dhe shëmtimin e pozitës së Pejgam-
murgjërve për kristianizimin e popujve". berit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, e kanë
Kjo organizat posedon buxhet vjetor që përcaktuar si synim të vehtin, për realizimin e
fillon nga minimumi 200 milion dollar, e që të cilit synim i kanë në shërbim të gjitha mun-
mund të arrijë deri në 500 milion dollar. dësitë materiale, kurse pas 11 shtatorit, sho-
Posedon 85 mijë prift, 450 mijë organiza- qatat humanitare dhe bamirëse islame balla-
ta fetare, më shumë se një milion mësim- faqohen me vështirësi prej ma të ndryshmëve,
dhënës për krishterizëm, ka 42 mijë shkolla, gjë e cila ua përkufizon mundësitë materiale
1600 spitale, 6 mijë organizata ndihmëse, dhe ua përkufizon hapësirën e veprimtarisë.
780 strehimore për të sëmurët nga kanceri Shoqatat dhe organizatat islame akuzo-
dhe 12 mijë shoqata humanitare dhe bami- hen për përkrahje të terorizmit dhe me këtë
rëse anemban botës. u ndalet veprimtaria, kurse organizatat për
12
kristianizim u jepet liri e gjërë në zhvillimin e mëshirë për të gjitha krijesat". (El-Enbija: 107).
aktivitetit të tyre anë e mbanë botës. Lufta kundër Islamit
Me këtë liri, me këtë forcë njerëzore dhe me Urrejtjen dhe mllefin që kanë kundër Isla-
këtë shtrirje botërore, këto organizata dhe mit del në shesh edhe në problemin e jugut
këtë pasuri, veprojnë organizatat misionare. Ky të Sudanit. Ata këtë vend e konsiderojnë
është shembulli i vetëm një organizatës. strategjik dhe konsiderojnë se nëse depër-
Kurse organizatat e thirrjes islame, duhet ton islami me fuqi në këtë pozitë gjeografike,
të dihet buxheti i tyre, emri i donatorëve dhe kjo domethënë se ka për të depërtuar në
ku janë harxhuar ato donacione. E gjithë or- mbarë kontinentin afrikan, në burimet e Nilit
ganizata duhet të ndëshkohet nëse një pu- dhe të liqeneve, rajon i cili konsiderohet
nëtor i asaj organizate ka marrë pjesë në strategjik dhe udhëkryq i Afrikës, andaj kisha
ndonjë gabim, kurse qeveritë ku gjindet ajo ka vepruar me ngulm që të largojnë çdo
organizatë është përgjegjëse për te dhe du- gjurmë islame nga ky rajon.
het ta llogarit ate për punën që ban. Lord Katshneri, në vitin 1982 thotë:
Pasi që Vatikani e filloi këtë kapmanjë, "Ska dyshim se feja Islame është duke i
"Shoqata botërore për përkrahjen e vulës së pritur ngrohtë nga banorët e këtyre vendeve,
pejgamberëve" me seli në Arabinë Saudite e nësë forcat krishtere nuk i kapin kokat e
publikoi një deklaratë dhe ia nisi kampanjës çeshtjes së Afrikës në dorë, besoj se arabët
së kundërt, me parollë: "Një miliard me Pej- do ta arrinë këtë gjë. Ata do të kenq pozitë
gamberin, Muhammed". qendrore në mesin e kontinentit dhe me te
Kjo kampanjë synon që të gjith muslima- do të arrijnë të dëbojnë të gjtiha ndikimet
nët të japin mundin e tyre për të sqaruar të civilizuese në bregdet, kurse vendi do të bie
vërtetat dhe realitetin mbi personalitetin e në këtë skllavëri".
Pejgamberit të All-llahut, Muhammedit, alej- Kurse prifti Arshid Kunshu e sqaron këtë
hisselam, duke i thirrur ata që të vazhdojnë gjë qysh në vitin 1909 duke thënë:
në thirrjen në fenë e All-llahut, në përhapjen "Nëse nuk i ndryshojmë këto fise të zeza
e Islamit në mbarë popujt. Këtë deklaratë e në vitet e pakta të ardhshme, ata do të bë-
ka përfunduar me frazën: hen muhamedan, pasi qëky rajon është stra-
Ju, një miliard muslimanët, vallë, jeni me tegjik për qëllimet e kristianizimit…".
Pejgamberin tuaj, Muhammedin, sal-lall-llahu Pastaj thotë:
alejhi ve sel-lem?! "Nëse kisha ka nevojë për vend që të
Ne mendojmë se të gjith muslimanët du- strehohet, ajo është këtu për ta penguar
het ta japin mundin e tyre për të sqaruar të përhapjen e Islamit dhe eliminimin e mësi-
vërtetat e Islamit, ta njoftojmë botën me per- meve të pejgamberit të rrejshëm".
sonalitetin e Muhammedit, sal-lall-llahu alejhi Kjo është edhe porosia e konferencës misi-
ve sel-lem, të cilin e zgjodhi All-llahu, subha- onare botërore në Adenbera, që është mbaj-
nehu ve teala, që ta dërgoj për mbrarë njerë- tur në vitin 1910, ku mes tjerash shkruan:
zit dhe me te ta vulos vargun e pejgamberisë. "Gjëja e parë që kërkohet të bëhet, nëse
Ne duhet të vazhdojmë në rrugën e dave- mundet të përfitohet Afrika për ineteres të
tit dhe përhapjes së kësaj feje, duke patur mesihut, të hedhet një forcë misionare e
parasysh ajetin Kur'anor: fuqishme në zemër të Afrikës për ta penguar
"E Ne të dërguam ty (Muhammed) vetëm si depërtimin e Islamit".
13
Misionarizmi mjeti i tyre në këtë drejtim gjitha vendet dhe vepronte në përhapjen e
Misionarizmi është lëvizje politike kolonizia- krishterimit mes tyre.
tore, e cila ka dalur në skenë pas dështimit të Samuel Zvimeri, i cili ishte kryetar i dërga-
kryqëzatave, me qëllim për ta përhapur kristia- tave misionare arabe në Bahrejn, ishte
nizmin mes popujve të ndryshëm, në botën e poashtu edhe kryetar i organizatave misio-
tretë në përgjithësi dhe në mesin e muslimanë- nare në lindjen e mesme, ishte kryeredaktor
ve në veçanti, që ti fusin nën sundimin e tyre. i revistës "Bota Islame", që botohej në gju-
Në këtë drejtim u ndihmon përhapja e var- hën angleze, të cilin e kishte filluar qysh në
fërisë, injorancës dhe sëmundjeve në shumi- vitin 1911. kjo revistë akoma botohet nga
cën e vendeve islame, dominimi perendimor Hardvardi.
në shumë pushtete islame, dobësia e qeve- Dërgatat e Zvimerit dalloheshin më shumë
ritarëve musliman, të cilët heshtin para tyre në veprimtarinë medicinale, andaj edhe kish-
ose u mundësojnë qëndrimin në këto pozita, te hapur ambulanca dhe spitale në Bahrejn,
me stimulime ose frikësime. Kuvajt, Maskat, Uman, etj.
Që nga shekulli i pesëmbëdhjetë, gjatë zbu- Ky njeri konsiderohet shtylla më e lartë e
limeve portugaleze misionarët katolik kanë misionarizmit modern, andaj në emër të tij
hyrë në Afrikë, e kurse një kohë të gjatë pas kanë hapur edhe një institut hulumtues në
kësaj kanë filluar të depërtojnë atje misionarët Amerikë për kristianizimin e muslimanëve.
protestantë, ungjëllor, gjerman e francez. Keneth Kraxh e zëvendësoi Samuel Zvime-
Ja disa informata që tregojnë dendshëmri- rin në postin e kryeredaktorit të revistës
në e veprimtarisë misionare: "Bota Islame", një kohë ishte profesor në
Henri Martini (vdiq në vitin 1812) kishte Universitetin amerikan në Kairo, ishte kryetar
rol të rëndësishëm në dërgimin e misionarë- i katedrës teologjike krishtere në Hardvard, i
ve në Asinë perendimore dhe e kishte për- cili konsideorhet si institut i misionarëve. Prej
kthyer Tevratin në gjuhën hindu, persiane librave të tija është edhe libri "Thirja e
dhe ermene. minares", i cili është botuar në vitin 1956.
Në vitin 1795 është themeluar shoqata Pengimi i unitetit mes muslimanëve është
misionare e Londrës, që më pastaj ta pasoj- qëllim i tyre
në ajo e Skotlandës dhe Njujorkut. Prifti Simon thotë:
Në vitin 1819 u morrën vesh kisha prote- "Uniteti islamik e grumbullon shpresën e
stante me krishterët e Egjyptit për të theme- popujve musliman dhe u ndihmon për tu çli-
luar dergesa të misionarëve dhe ata e mo- ruar nga dominanca europjane, kurse misio-
rrën përsipër përhapjen e Ungjëllit në Afrikë. narizmi është element me rëndësi në thyer-
Në vitin 1849 dërgatat e misionarëve jen e fuqisë së kësaj lëvizjeje, andaj nëpër-
filluan të qarkullojnë edhe në tokat e Shamit. mjet misionarizmit duhet ta pengojmë unite-
Në vitin 1855 u themelua shoqata e rinisë tin e muslimanëve".
krishtere, prej anglezëve dhe amerikanëve, Lorens Brauni thotë:
kurse synimi i tyre përkufizohej në futjen e "Nëse muslimanët bashkohen në një pe-
mbretërisë mesihore në mesin e rinisë. randori arabe, kjo mund ti bëjë ata mallkim
Në vitin 1895 u themelua shoqata e unio- për mbarë botën dhe rezik, ose mund të jenë
nit të studentëve të krishterë në botë, e cila dhunti, mirëpo nëse mbeten të shpërndarë,
inetresohej për gjendjen e studentëve në të atëherë mbeten pa peshë dhe pa ndikim".
14
Misionarët e kanë zakon të përhapin gë- shoqata që janë me "dekor islamik" që të
njeshtra dhe gjëra të kota në mesin e ithtarë- shkaktojnë fitne mes muslimanëve. Pastaj
ve të tyre që ti pengojnë nga hyrja në islam nga ana tjetër kjo bëhet shkak që të ndërhy-
dhe për ta shëmtuar bukurinë e kësaj feje. në perendimorët në çeshtjet e brendshme
Henri Xhezbi thotë: arabe dhe islame, i stimulojnë thirrësit e
"Muslimanët nuk i kuptojnë fetë, as nuk i dhunës që të veprojnë kundër vataneve të
vlerësojnë sa duhet, ata janë hajna, vrasës tyre, i strehojnë dhe përkujdesen për logjis-
dhe të prapambetur, kurse misionarizmi ka tikën e tyre, i fusin në tokat e tyre që të bëj-
të veprojë në qytetërimin e tyre". në fesad, herë herë në emër të fesë, e herë
Kurse ermeni Lutfi Lefonan, i cili ka shkru- herë në emër të politikës opozitare.
ar libër kundër Islamit, thotë: - Angazhimi i arabëve në konfilkte me të
"Historia islame është një varg i trishtue- tjerët, duke e haruar Izraelin, e me këtë i ja-
shëm i gjakderdhjes, luftërave dhe masakrave". pin mundësi Izraelit që ti arrijë qëllimet e ve-
Adisoni duke folur mbi Muhammedin, sal- ta në tokat arabe.
lall-llahu alejhi ve sel-lem, thotë: - Veprim për të dridhur sigurinë dhe rehati-
"Muhamedi nuk kishte patur mundësi ta në e tokave arabe, që ti thuhet botës: Izraeli
kuptojë krishterimin, andaj ai në fantazinë e tij është i rezikuar nga destabiliteti i fqinjëve, an-
kishte vetëm fotografi të deformuar mbi të cilën daj kjo bëhet shkak për të penguar çdo tentim
e ndërtoi fenë e tij, të cilën e sollën arabët". për marëveshje ose zgjidhje të problemit.
Misionari F.Xh. Harber thotë: - Hulumtimi i fronteve të reja, pasi qëjanë
"Muhamedi në realitet ishte adhurues i skajësuar Egjypti, Jordani, e disa shtete
idhujve, sepse perceptimi mbi realitetin ishte arabe, në konfliktin arabo-izraelit, e me këtë
karikatorial". rehatohet Izraeli, sepse te arabët nuk mund
Samuel Zvimeri në librin e tij "Bota Islame të kihet qëndrim unik, i cili do të ndikonte në
sot" thotë: vendimet e tyre dhe do ta turpëronte para
"Në duhet ti bindim muslimanët se të opinionit ndërkombtar.
krishterët nuk janë armiqët e tyre". - Prishja e raporteve politike dhe marë-
Gjithashtu thotë: dhënieve e miqësisë mes shteteve arabe
"Kristianizimi i muslimanëve duhet të bëhet dhe islamike, duke i ngjallur projektet të cilat
prej njerëzve të tyre dhe nga rradhët e tyre, mbështeten në shembujt perendimor, në as-
sepse pemën duhet ta këputë dega e vet". pektin politik edhe shoqëror, stimulimi i insti-
Koalicioni i kishes botërore dhe sionizmit tucioneve politike perendimore që të impo-
Sionizmi botëror, Vatikani dhe Këshilli bo- nojnë kërkesa prej arabëve dhe muslimanë-
tëror i kishave, e kanë zëvendësuar armikun ve, të cilat arrinë deri te ndërhyrja në çesh-
e vjetër duke krijuar një armik të ri, që në- tje të brendshme.
përmjet tyre të realizojnë qëllimet e tyre - Disa ekspertë të tyre thonë: ekziston plan
strategjike afatshkurte dhe afatgjate. Ata dë- sekret për shndërrim të tokave të shenjta
shiruan të godasin ma shumë se një zog me islame anë e mbanë botës në "rajone të izo-
një gurë në këtë formë: luara", ku zhvillohet ritualet fetare, të udhëhi-
- I ndezin luftat historike kundër islamit qen nga institucionet fetare, të cilat nuk kanë
dhe muslimanëve, nëpërmjet tjerëve. Ata lidhje me politikën ndërkombëtare, përveç
preferojnë të fusin individ, organizata dhe aspekteve që kanë të bëjnë me fenë, duke
15
patur si shembull në këtë Vatikanin në Itali. luftoni në rrugën e All-llahut me pasurinë tuaj
- Kurse lobi grupet çifute në Amerikë kër- dhe veten tuaj, e kjo është shumë më e dobish-
kojnë nga administrata politike europiane me për ju, nëse jeni që e dini". (Es-Saff: 8- 11).
dhe amerikane që të themelojnë pushtete të Andaj në fund ne duhet të dimë se:
reja politike më të moderuara në rajonin e Cili është qëndrimi ynë përballë këtyre
Gjirit Arab, për të bashkëpunuar më me shu- lëvizjeve misionare?!
më pozitivizëm me Amerikën dhe perendimin. Vallë, mos ishte shkaktar 11 shtatori, që
Ne asnjëher nuk duhet të harojmë ate që Vatikani ta shpalos fytyrën e vërtetë?!
na ka treguar All-llahu, subhanehu ve teala, Vallë, mos janë veprimet e dhunës ato që
para shumë shekujsh, si këshillë dhe porosi: e stimulojnë këtë veprimtari?!
"Ata duan ta shuajnë dritën e All-llahut me Cilat janë mjetet, sipas teje, për ta mbroj-
gojët e tyre, po All-llahu e plotëson (e për- tur, ndihmuar dhe përkrahur, Pejgamberin,
hap) dritën e vet, edhe pse e urrejnë jobe- sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem?
simtarët. Ai (All-llahu) është që e dërgoi të dër- (Në një artikull të publikuar më herët në Albis-
guarin e vet me udhëzim të qartë e fé të vër- lam ka disa mënyra për të ndihmuar Pejgambe-
tetë, për ta bërë mbizotërues mbi të gjitha fetë, rin, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: http://albislam.
edhe pse idhujtarët e urrejnë. O ju që keni com/artikuj/artikull.asp?NrArtikull=197).
besuar, a t'ju tregoj për një tregti të bujshme Vallë, sa musliman të sodit do të kontri-
që ju shpëton prej një dënimi të dhembshëm: bojnë në këtë kampanjë dhe sa prej tyre do
T'i besoni All-llahut dhe të dërguarit të Tij, të ta vjelin frytin?!
Bekir Halimi,
9.7.2004

Zgjedhja e shokëve
Njerëzit gjithmonë kanë qenë krijesa sho- Ebu Davudi dhe Tirmidhiu].
qërore dhe të nëvojshëm për miq dhe shokë. Shoqërimi i dikujt me pasuesit e çfardo
Një pjesë e mirë e jetës sonë na kalon në rruge tjetër përpos rrugës së udhëzimit re-
bashkveprim me të tjerët. Për muslimanët zulton në ndryshimin e sjelljes, moralit dhe
sikurse jemi ne, që jetojmë në shoqëri ku qëndrimeve të tij. Nëse ne shoqërohemi me
jemi pakicë, çështja e zgjedhjes së shokëve kësi lloj shoqërie, atëherë do ti trashëgojm
të mirë është esenciale për ta ruajtur fenë zakonet, sjelljet e ndoshta edhe fenë e tyre.
tonë. Shoqërimi me muslimanët e udhëzuar Një musliman i tillë do ta gjen veten në një
dhe të moralshëm është i obligueshëm për situat ku do të jetë i gatshëm që ta fshehë
të qëndruar në rrugën e drejtë. islamin e tij ose saj përpara atyre që e nën-
Në një hadith të vërtetë Pejgamberi, sal- çmojnë atë dhe do të ndahet prej besimta-
lall-llahu alejhi ve sel-lem, ka thënë: “Njeriu rëve. Kur të ndodhë kjo situatë, është arritur
është në fenë e shokut të vetë, andaj le të një pikë ku ka shumë pak dallim në mes këtij
ketë kujdes me kë shoqërohet” [transmeton muslimani dhe shokëve të tij të këqij. Shumë
16
herë muslimani nxitet nga shokët e tij (të kë- nik thotë: “Atë ditë zullumqari do t'i kafshojë
qij) që të bën vepra të liga dhe ti haron obligi- duart e veta dhe do të thotë: “I mjeri unë, ta
met e veta. Rezultati është se këtij muslimani kisha marrë rrugën e Pejgamberit!” O shkatë-
shpesh herë i vjen turp që ti lenë ata dhe ta rrimi im, ah të mos e kisha bërë filanin mik! Në
falë namazin, kështu që këta “shokë” bëhen të vërtetë, pasi e gjeta rrugën e drejë, ai më lar-
shkaktarë që ky të devijon nga rruga e drejtë. goi mua prej asaj, e djalli është ai që njeriun e
Në vend që të shoqërohemi me të deviju- humb dhe e lë të vetmuar.” [El-Furkan: 27-29].
arit ne duhet të shoqërohemi me të udhëzu- Ai, subhanehu ve teala, gjithashtu thotë: “Atë
arit, mirpo përsëri të sillemi në mënyrë të ditë shokët e ngushtë do të jenë armiq të njëri-
mirë dhe të drejtë me të tjerët (kuptohet tjetrit, përveç të devotshmëve.” [Ez-Zuhruf: 67].
përderisa nuk na dëmtojn sh.p.). Në dy transmetime të vërteta nga Pej-
Në një hadith tjetër Pejgamberi, sal-lall- gamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ne
llahu alejhi ve sel-lem, ka thënë: “Shembulli i jemi urdhëruar që të shoqërohemi vetëm me
shokut të mirë dhe shokut të keq është si besimtarët, dhe na është thënë se personi
shembulli i shitësit të miskut (parfumit) dhe do të jetë me atë që e don (në ahiret).
farkëtarit. Sa i përket shitësit të miskut ai Kështu që nëse ne i duam dhe i shoqërojmë
ose do të dhurojë misk (erë të mirë), ose do ata që janë të devijuar, duhet të frikësohemi
të blesh prej tij, ose së paku do të kënaqesh për besimin tonë. Njeri i mençur është ai që
nga era e mirë që i vjen. Sa i përket farkëtarit bëhet gati për botën e ardhshme, jo ai që e
ai ose do ti djegë teshat ose do të marësh neglizhon fenë e tij dhe bjenë në kurthën e
erë të keqe prej tij.” [Buhariu dhe Muslimi]. shejtanit, i cili i thotë se do ti falen gabimet
Gjatë komentimit të këtij hadithi Imam Ne- dhe se mund të bën çfar të don.
veviu, rahimehull-llah, ka thënë se Pejgam- Nëse ne me të vërtetë besojmë se fjala më
beri, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, e ka kra- e mirë është fjala e All-llahut dhe se udhëzimi
hasu shokun e mirë me shitësin e miskut më i mirë është udhëzimi i Muhammedit, sal-
dhe ka folur për mirësinë e shoqërimit me lall-llahu alejhi ve sel-lem, atëherë ne duhet të
shokë të mirë, të cilët kanë sjellje fisnike, veprojmë sipas kësaj, sepse përndryshe do të
devotshmëri dituri dhe kulturë. Të tillë janë sjellim argument kundër vetvetes.
ata prej sjelljes së të cilëve përfitojmë. Dhe Nga ana tjetër, “besimtari është pasqyrë
ai, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, na ka ndaluar e vëllaut të vet”, dhe nëse ai sheh ndonjë
të rrimë me ata që bëjnë keq, që bëjnë shumë gabim te besimtari tjetër, ai i’a tërhjek vërej-
mëkate dhe vepra tjera të këqija, si dhe me tjen në një mënyrë të pranueshme, i ndih-
bidatxhit, përgojuesit, e kështu me rradhë. mon të largohet dhe të pastrohet nga çdo e
Një dijetarë tjetër ka thënë: “Shoqërimi keqe që mund ta ketë.
me besimtarët rezulton në arritjen e diturisë E lusim All-llahun të na bën prej të udhë-
së dobishme, sjelljes fisnike dhe veprave të zuarve në rrugën e drejtë dhe të na jep sho-
mira, përderisa shoqërimi me të këqijt të kë të cilët do të na largojnë nga zemërimi i
ndalon nga të gjitha këto.” Tij dhe do të na udhëzojnë në kënaqësinë
All-llahu, subhanehu ve teala, në Kuranin fis- dhe xhennetin e Tij.
Marrë nga: Islamway.com
Përktheu: Omer Islami

17
Hutbe

Përgjegjësia e edukimit të fëmijëve


Çfarë do t’i jepni djalit tuaj në ditën e dar- neve: ”O ju që besuat, ruane veten dhe fa-
smës së tij për dhuratë? Një Mitsubishi apo miljen tuaj prej një zjarri, lënda djegëse e të
një Honda apo do t’i jepni një rreshkë buke? cilit janë njerëzit dhe gurët. Atë (zjarrin) e
Kur djali i Ibën Kajjim-it ishte duke u mar- mbikëqyrin melekë të rreptë e të ashpër, që
tuar, ai e gjeti veten në një dilemë në lidhje nuk e kundërshtojnë All-llahun për asgjë që
me këtë dhuratë. Ai mendoi dhe mendoi dhe Ai i urdhëron dhe punojnë atë që janë të
vendosi t’i bënte një dhuratë që nuk do të urdhëruar”. [et-Tahrim, 66: 6]
kishte dobi vetëm ai prej saj por të gjithë Ne jemi të urdhëruar nga Allahu teala për
muslimanët. Ai ndezi qiriun, ngjeu pendën e të shpëtuar vetet tona nga Xhehen-nemi.
tij të famshme dhe filloi të shkruante. Dhura- Por nuk mbaron aty. Urdhëri zgjerohet tek
ta? Një libër dedikuar djalit të tij dhe nuses familja jonë, ne duhet t’i shpëtojmë ata
së djalit, rreth martesës dhe të drejtave të gjithashtu – duke përdorur të gjitha mundë-
fëmijëve. Ai e titulloi librin Tuhfetul Vedud bi sitë tona – ne duhet t’i shpëtojmë ata nga
Ahkam el-Mevlud. Kostoja e dhuratës? Pa flaka e Xhehenemit. Dhe arma më e madhe
vlerë në para. që ne kemi për t’i mbrojtur ata është dija të
Vëllezër dhe motra! cilën Allahu dhe i dërguari i Tij, salallahu
Shumë kohë ne dëgjojmë rreth respektit alejhi ve sel-lem, kërkon nga ata. Sepse me
ndaj prindërve, sepse janë shpesh mu prin- të vërtetë njeriu është armik i asaj që nuk
dërit ata që flasin. Sa herë dëgjojmë të flitet njeh.
për të drejtat e fëmijëve? Me të vërtetë ata Në një ajet tjetër ne shohim: “E nëse ata
kanë shumë të drejta, e që janë prej para 9 të dy tentojnë që ti të më përshkruash Mua
muajshit të krijimit të tyre – ata kanë të shok, për çka ti nuk ke kurrfarë fakti (dije),
drejtën e dhënë nga Zoti, që nëna dhe babai atëherë mos i respekto ata, po në çështjet e
i ardhshëm të zgjedh një partner që do t’i jetës së kësaj bote të keshë mirëkuptim ndaj
mësojë atyre rreth Allahut dhe të jetë një tyre, e ti ndiqe rrugën e atij që është i kthyer
shembull i shkëlqyeshëm për ata. kah Unë, mandej kthimi juaj është tek Unë, e
Ibën Kajjim ka një kapitull në këtë librin që Unë do t'ju njoftoj për atë që keni punuar”.
ai shkroi për djalin e tij: ”Kapitulli i 25 – Për [Llukman 31: 15]
obligimin e mësimit të fëmijëve, displinimin e Analizojeni sesi Allahu teala e përmend
tyre dhe të qenurit i drejtë ndërmjet tyre. shirkun për në të cilin thirret fëmija si diçka
Një nga të drejtat që ne dëshirojmë të fla- që ai “nuk ka kurrfarë fakti (“nuk ka kurrfarë
sim sot është e drejta e fëmijëve tanë për fakti (dije)” sepse nuk mund të ketë dije
një edukim islam. (fakt) për diçka që nuk është e vërtetë dhe
Allahu, subhanehu ve teala, na urdhëron nuk ekziston.
18
Dhe ende në një tjetër ngjarje, Allahu tea- që nuk pëlqehej nga mësuesja e saj, Subha-
la e përshkruan diskutimin midis Nuhut dhe naAllah, kështu ajo i tha vajzës ta hiqte ate
djalit të tij: “Ajo lundron me ta nëpër valë si dhe të mos guxonte të kthehej në shkollë
kodra, e Nuhu e thirri djalin e vet, që ishtë me të, të nesërmen përndryshe ajo do të
në një vend të ndarë: “O djali im, hip bashkë vuante pasojat.
me ne, e mos u bë me mohuesit!” Ai (djali) Vajza u kthye nga shkolla dhe i tregoi në-
tha: “Unë do të ngjitëm në një kodër që do nës së saj sesi mësuesja nuk donte që ajo
të më mbrojë nga uji (vërshimi)!” Tha: “nuk të vishte hixhanin në shkollë dhe se ajo vet
ka sot mbrojtës prej dënimit të All-llahut, nuk dëshironte të mos i bindej mësueses së
pos atë që Ai e ka mëshiruar! ”Vala hyri mes saj. Nëna e saj me qetësi i tha: ”Kë dëshiron
tyre të dyve, e ai (djali) u mbyt në ujë”. të kënaqësh atëhere, mësuesen tënde apo
[Hud 11: 42-43] Allahun?” Vajza e vogël e shikoj në sy dhe
Thueht se rreth 90% të asaj që mëson tha: ”Allahun! ”
fëmija, është ajo të cilën ai e mëson brenda Ditën tjetër vajza e vogël u kthye me
1 deri 5 vitet e para jetës së tij apo të saj. hixhabin në kokë. Kur mësuesja e pa atë,
Fëmijët në atë moshë të pafajshme janë aq shpërtheu me qortimet: ”Si guxon të mos
të përkushtuar t’i kënaqin të rriturit në jetët më bindesh mua!”
e tyre veçanërisht ata që i shikon ditë për Fjalët të dhimbshme filluan të dilnin dhe
ditë. SubhanAllah, është një aftësi që Allahu dilnin nga goja e mësueses derisa vajza uli
teala e ka krijuar tek njerëzit. Sepse nëse kokën e saj, duke menduar. Pastaj ia
ata nuk do të kishin këtë dëshirë për të ktheu: ”Unë nuk e kuptoi, cilin jam e supo-
kënaqur “mësuesin” ata nuk do të kishin një zuar të kënaq – ty apo Atë? ”
zhvillim intelektual në jetën e tyre. “Atë kë? ” pyeti mësuesja.
Nëse do të shkonit tek një shkollë publike, “Allahun!”
imagjinoni më përpara kopshtin e fëmijëve Sytë e saj u zgjeruan dhe një frikë hyri
ose klasën e parë dhe sesi ju vepronit me përmes saj. Mësuesja pushoi së foluri. Nga
mësuesen tuaj. A nuk përpiqeshit ju ta kë- prapa të qarave të saj vajza e vogël tha: ”Jo,
naqnit atë në çdo moment që ju do tu jepej unë do të kënaq Allahun dhe vetëm Allahun,
mundësia? A do të bënit gjëra vetëm për të dhe le të ndodh ç’ka të ndodh”.
fituar kënaqësinë e saj? Atë ditë mësuesja i dërgoi një letër në
Histori e tmerrshme ndodh kur një fëmijë shtëpinë e vajzës së vogël drejtuar nënës së
është vendosur nën kujdesin e një jo-musli- vajzës me fjalët: ”Sot fëmija yt me tregoi
mani, nën kujdesin e dikujt që nuk di asgjë mua kush isha unë dhe kush me të vërtetë
rreth obligimit tonë ndaj Allahut dhe të dër- është Allahu. Ju faleminderit për edukimin e
guarit të Tij, dikënd të cilin fëmijët musliman një vajze të të tillë, të bekuar”.
janë të padëshirueshëm për ta kënaqur. Këto kanale televizive dhe shkolla publike
Një herë ishte një vajzë e vogël në një sot janë duke u përhapur një helm të shkatë-
shkollë publike në një vend musliman mësu- rrueshëm që ec përmes gjakut të rinisë sonë.
esja e së cilës nuk e praktikonte islamin. El-Hasan Ibën Ali, radijallahu anhu, thosh-
Vajza e vogël duke ndjekur shembullin e në- te shpesh: ”Edukoni veten tuaj sot, sepse
nës së saj do të shkonte në shkollë me hi- sot ju jeni të rinjtë e shoqërisë, e nesër ju
xhabin islam. Hixhabi megjithatë ishte diçka do të plakeni”.
19
Elhamdulilah, Unë kam takuar shumë të edhe pleqtë. Ata iu ankuan atij: ”Këto fëmijë
rritur të zgjuar në udhëtimet e mija në haxh. na e kanë kaluar ne në halka (në mësimet e
Kur unë ulesha me këto vëllezër dhe u mre- tuaja), nuk ka vend të afërt për ne tek tij”.
kullohesha me intelektin e tyre, unë çudite- Ibën el-Mubarak iu është përgjigjur: ”Këto
sha me veten: ”‫ا‬farë ky person do të bëjë fëmijë janë më të dashur për mua sesa ju. Ju
për islamin dhe komunitetin musliman nëse – sa gjatë do të jetoni? Këto fëmijë ndoshta
prindërit e tij do ta kishin edukuar atë rreth Allahu do t’i çojë shumë larg”. Saidi atëhere
fesë islame? ” u thonte nxënësve të tij: ”Sot nuk është as-
Të dashur vëllezër dhe motra, ne kemi kush gjallë nga ajo halka-ja (rrethi i ligjëra-
këtu një nxënës në klasën e tretë i cili di më tave) të Ibën Mubarak përveç meje”.
shumë se 7 xhuz të Kur’anit. Ai është 8 vjeç. Kur fëmijët bëjnë eksperimentet në shkollë
Unë e di që nuk mund të gabohem nëse ka një instrument që ata përdorin, ai është
them që ai di më tepër Kur’an sesa 95% e termostati. Kjo është një vegël që reflekton
të rriturve pjesmarrës në këtë hutbe. Ai atë nxehtësi që vejn nga një objekt apo zonë.
është 8 vjeç. Unë kam parë studentë aq të Kur ne shikojmë ummetin musliman ne do
zgjuar sa ky që hidhen në shkolla publike – të shohim se si komunitetet tona nuk janë
zgjuarsia e tyre zgjerohet mbi majat e pira- asgjë veçse termostate. Kur ka nxehtësi që
midave ndërsa ata nuk mund të shqiptojnë vjen nga Bosnja regjistron një reagim në na-
gërmat e gjuhës së tyre amtare. mazin tonë, duatë tona dhe librat tonë. Dhe
Jahja Ibën Humejd ka thënë: “Ne shkuam kur ka nxehtësi në Çeçeni regjistron një rea-
tek Imam Hammed Ibën Selame njëherë dhe gim në namazin tonë, në duatë tona dhe në
e gjetëm atë duke ndenjur me fëmijë duke i librat tonë. por kjo është një vepër e ter-
transmetuar hadithe atyre. Kur ai mbaroi mostatit. Çfarë ne duhet të kemi janë kondi-
dhe fëmijët ikën, ne iu afruam atij dhe i cionerat, t’i ftohim gjërat kur ato bëhen shu-
thamë: ”... ne jemi pleqtë e fisit tënd e të më të nxehta dhe t’i nxehim gjërat kur ato
cilët kemi ardhur për të mësuar nga ti. Pse ti janë shumë të ftohta.
na lë ne dhe i kthehesh këtyre fëmijëve?”Ai Sot secili është duke parë vëllezërit dhe
u përgjigj: ”Unë njëherë pashë një ëndërr se motrat tona në Palestinë dhe është duke
si unë isha i ulur buzë lumit, duke mbajtur shkulur flokët e tyre sepse ata nuk mund të
një kovë me ujë për të pirë. Pasi piva ujë, bëjnë asgjë. Të dashur vëllezër dhe motra,
unë ktheva mrapa dhe pashë këta fëmijët mos lejoni gjërat që nuk mund t’i ndalni t’ju
atje dhe kështu i dhashë atyre kovën e ujit frenojnë ju nga të kryerit të atyre gjërave që
pas meje”. (Ibën Ebi ed-Dunja) ju mund të kryeni.
Said Ibën Rahmah el-Asbahi i ka treguar Vallahi, ajo që kam për qëllim me terma
studentëve të tij: ”Unë do të vendosja një afatgjatë janë këta fëmijët tanë. Nëse ne nuk
tentë jashtë xhamisë me shpresë që do të qëndrojmë në sfidën për edukimin e tyre në
zija vendin më të mirë në halkat (bisedat islam dhe duke i rritur ata në më të mirën
apo ligjëratat) e Abdullah Ibën Mubarak. mënyrë që ne mundemi, ne – me duart tona
Unë kisha shokë të moshës sime por asnjëri – jemi duke paralizuar të ardhmen e islamit
prej tyre nuk vepronte ashtu siç veproja unë. në këtë vend.
Kur koha për halka (ligjërata) vinte, Ibën el- “Të gjithë ju jeni barinj dhe të gjithë ju do
Mubarak do të vinte dhe me të do të vinin të përgjegji për tufën tuaj”
20
Por kurrë mos mendoni që puna që ju me (po sipas udhëzimit të Zotit). Ky, pra,
bëni për përmirësimin e fëmijëve tuaj në është sqarim i asaj për të cilën nuk munde
edukimin islam mund të shkojë kot. të kesh durim! ”. [el-Kehf 18: 82]
‫ا‬farë është për mua, ne gjithmonë pyesim. Së dyti: Me edukimin dhe mbrojtjen e fë-
Shumë begati... mijëve musliman ju do të plotësoni amanetin
Së pari: Allahu teala do të mbrojë fëmijët që Allahu ka vendosur mbi ju. Dhe në plotë-
tanë për shkak të devotshmërisë sonë. simin e amanetit – besimit mbështetet suk-
Shembulli i dhënë për ne në Kur’an është sesi dhe planifikimi për në Xhennet.
ndërtimi i murit pa asnjë kompesim, ai i tha Allahu, subhanehu ve teala, thotë: “...ata
Musait pse-në: “Përsa i përket murit, ai të cilët me kujdes i ruajnë ato që u janë be-
ishte i dy djelmoshave jetimë të atij qyteti, e suar (sende ose fjalë), e ruajnë edhe prem-
nën të ata kishin një thesar (ari) dhe babai i timin e dhënë, dhe ata të cilët i kushtojnë
tyre ka qenë njeri i mirë, e Zoti yt dëshiroi kujdes kohës së namazit të tyre. Të tillët
që ata dy (jetimë) ta arrijnë pjekurinë e vet janë mu ata trashëgimtarët, të cilët e trashë-
dhe ta nxjerrin ata vetë thesarin e tyre. Kjo gojnë Firdevsin dhe aty ata janë përgjithmo-
ishte mëshrë e Zotit tënd (ndaj tyre). Dhe në”. [el-Muminun 23: 1-11]
unë nuk e pranova tërë atë sipas bindjes si-

Muhammed Sherif
Marrë nga: islaam. net
Përktheu: Ammar Ardit Kraja
25.6.2004

Morali i shoqërisë muslimane


-I- pin shpirtin e urrejtjes në shoqërinë e tyre
O ju musliman! Ju porosis ju dhe vetveten dhe kur fusin mllefin në mesin e rinisë së
që të jemi të devotshëm, sepse devotshmë- tyre. Andaj muslimanët kanë shumë nevojë
ria është shkaku i çdo lumturie dhe suksesi që të kapen për metodën e cila ua pastron
dhe rruga e çdo fitoreje dhe shpëtimi. zemrat, ua rehaton gjoksin dhe nëpërmjet
Musliman të nderuar! tyrer përhapen principet e dashurisë dhe
Muslimanët janë të përballuar me valët e pajtimit në shoqërinë e tyre.
fitnes në çdo aspekt, i rrethekojnë shkaqet e Muslimanët sot kanë nevojë për të rilexuar
përçarjes, të këqijave dhe sprovave. Armiqët metodologjinë e shkollës së madhe të mo-
veprojnë për të përçarë rradhët e tyre, japin ralit. Ata kanë nevojë të madhe për të reali-
kontributin për të mbjellur farën e armiqësi- zuar shkollën e rregullave të vlerave të larta.
së në mesin e muslimanëve, gëzohen kur Shkollë e cila përmban principet e mëdha të
shkëputen rradhët e muslimanëve dhe për- dashurisë dhe pajtimit dhe bazat e mëdha të
çahet fjala e tyre, janë të lumtur kur përha- veçorive fisnike. Është metodologji e shko-
21
llës islame, e cila kujdeset që të themelon Secilit muslimani i ndalohet ta përdhos: gja-
shkaqet e dashurisë mes muslimanëve, mbje- kun, pasurinë dhe nderin e muslimanit".
llë rregullat e vëllezërisë dhe afërsisë mes be- (Buhariu dhe Muslimi).
simtarëve. Zoti ynë, tebareke ve teala, thotë: Ummeti islam!
"S'ka dyshim se besimtarët janë vëlle- Nën hijen e kësaj metode të madhe duhet
zër, …". (El-Huxhurat: 10). të jetojë muslimani në shoqërinë e tij, sipas
Kurse, Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve tij e zhvillon jetesën dhe aktivitetin, i lidhur
sel-lem, ka thënë: me vëllezërit e tij, që është lidhja më e ma-
"Ju robër të All-llahut bëhuni vëllezër". dhe. Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-
(Buhariu dhe Muslimi). lem, thotë:
Këto principe fisnike dhe këto vlera të më- "Besimtari për besimtarin është si ndërte-
dha e dërgojnë ummetin në çdo të mirë dhe sa: e forcon njëri tjetrin; e i shtërngoi gishtë-
ua realizon çdo dobi. Principe që janë baza rat njëri me tjetrin". (Buhariu dhe Muslimi).
e përqendrimit të shoqërisë, lumturisë së Vëllezër musliman!
jetës dhe realizimit të interesit të tyre. Andaj Nën hijen e zotëriut të njerëzimit dhe
njerëzit e urtë kanë thënë: njeriut më të mirë, duhet të jetojë individi
"Të gjith popujt që duhet, kujdesen për musliman, i cilësuar me cilësi të larta dhe i
njëri tjetrin, e kur kujdesen për njeri tjetrin stolisur me domethënie madhore, bazë dhe
bashkëpunojnë, e kur bashkëpunojnë vep- princip i të cilit është të jetojë në shoqërinë
rojnë, e kur veprojnë ndërtojnë, e kur ndër- e tij muslimane dashamir i vëllezërve të tij
tojnë jetojnë gjatë dhe u jepet bereqeti. musliman dhe duke ua urrejtur atyre çdo gjë
Për këtë në kohën më të mirë dhe shtetin që ia urren vetvetes. Pejgamberi, sal-lall-lla-
më të mirë, All-llahu, subhanehu ve teala, hu alejhi ve sel-lem, thotë:
flet për çeshtjen e ensarëve me muhaxhirët: "Askush prej jush nuk beson përderisa
"Edhe ata që përgatitën vendin (Medinen) nuk ia don vëllaut të vet atë që ia do
dhe besimin para tyre, i duan ata që shpër- vetvetes". (Buhariu dhe Muslimi).
nguleshin tek ata dhe nuk ndiejnë në gjoksat Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem,
e tyre ndonjë nevojë (për zili a tjetër) nga duke i dhënë ummetit të vet deklarat të për-
ajo që u jepej atyre (muhaxhirëve), madje hershëm thotë:
edhe sikur të kishin vetë nevojë për te, ata u "Këtij ummeti tuaj i është bërë shëndeti në
jepnin përparësi atyre para vetvetes. Kush fillimin e vet, kurse pjesa e fundit e këtij um-
është i ruajtur prej lakmisë së vet, të tillët meti do të goditet me sprova dhe gjëra që
janë të shpëtuar". (El-Hashr: 9). do ti mohoni. Do tu vijnë fitnet e do ta
Nga kjo pikënisje, Pejgamberi ynë, Mu- copëtojnë njëra tjetrën. Do tu vinë fitnet, e
hammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, u do të thotë besimtari: ky është shkatërrimi
drejtoi porosi të përhershme këtij ummeti im, e pastaj do të largohet kjo fitne. Do ti
duke u thënë: vjen fitneja tjetër e do të thotë besimtari: kjo
"Mos keni zili mes jush, mos urreni njëri është ajo. Ai që dëshiron të hyjë në xhennet
tjetrin dhe mos u largoni njëri nga tjetri, e dhe të shpëtojë nga zjari, le ti vijë cdekja
bëhuni, ju robërit e All-llahut, vëllezër. Musli- duke i besuar All-llahut dhe Ditës së Mbramë
mani është vëlla i muslimanit: nuk i ban pad- dhe le tu ban njerëzve atë që të tjerët dëshi-
rejtësi, nuk e tradhton dhe nuk e nënçmon. ron tia bëjnë atij". (Buhariu dhe Muslimi).
22
Një rregull pejgamberik, i cili i përmban të min gjatë shitblerjes njëri tjetrit, mos u lar-
gjitha domethëniet e të mirës, principet e goni nga njëri tjetri, mos të ndërhyj dikush
pastërta dhe moralin fisnik. Një rregull, të në shitblerjen e tjetrit. Bëhuni ju robërit e
cilin e jep njeriu me moral më të mirë, bami- All-llahut vëllezër. Muslimani është vëlla i
rësi më i madh dhe njeriu me vlerëe më të muslimanit, nuk i ban padrejtësi, nuk e tra-
madhe. Ky rregull i cili i përballon sfidat e dhton dhe nuk e nënçmon. I mjafton e keqe
çdo kohe dhe gjendjeje, kërkon që të cilëso- një njeriu ta nënçmon vëllaun e tij musliman.
hemi me domethëniet e afërsisë, vëllezërisë, Secilit musliman i ndalohet ta përdhos: gja-
butësisë, mëshirës, ngrohtësisë, sjelljes së kun, pasurinë dhe nderin e muslimanit".
mirë, altruizmit, solidaritetit, largimit të vësh- (Muslimi).
tirësive dhe kryerjes së nevojave. Për këto Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem,
domethënie fisnike dhe vlera të larta Pej- duke vënduar rregull në shoqërinë muslima-
gamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, duke ne thotë:
cilësuar gjendjen se si duhet të jetë shoqë- "Mos i ban dam as vetes e as tjetërkujt".
ria, thotë: (Hasen, Ahmedi dhe të tjerët).
"Shembulli i besimtarëve në dashurinë, Musliman të nderuar!
mëshirimin, solidaritetin mes tyre janë sikur Këto janë premisat tona islame, rregullat
shembulli i një trupit. Nëse i ankohet një e ndërtimit të shoqërisë muslimane. Rregulla
gjymtyrë, i tërë trupi ankohet nga pagjumsia që luftojnë prishjen e sigurisë, kundërshtoj-
dhe temperatura". (Buhariu dhe Muslimi). në dëmtimin e vendit dhe njerëzve, pengon
Gjithashtu Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi prishjen dhe çorodinë.
ve sel-lem, i cili është i mëshirshmi dhe i Andaj secili musliman le të kapet për këto
butë, thotë: domethënie fisnike, për këto udhëzime të
"Ai që vepron për tia kryer nevojat vëllaut ndershme, që të jetojë në shoqëri si njeri që
të vet, All-llahu është në ndihmën e tij, ai që dashuron dhe e dojnë, që mëshiron dhe
ia zbulon një muslimanit një brengë, All-llahu mëshirohet. Vetëm në këtë rast do të jetojë
ia zbulon një brengë të ahiretit, ai që ia jetesë të këndshme dhe dakorde. Zoti ynë,
mbulon muslimanit një të metë, All-llahu e All-llahu, subhanehu ve teala, thotë:
mbulon në dynja dhe ahiret". (Buhariu dhe "Besimtarët dhe besimtaret janë të dashur
Muslimi). për njëri-tjetrin, urdhërojnë për të mirë, e
Rregull pejgamberik shumë i madh kërkon ndalojnë nga e keqja, e falin namazin dhe
që të largohemi nga zilia dhe urretja reci- japin zeqatin, respektojnë All-llahun dhe të
proke në shoqëritë e muslimanëve, shkakton dërguarin e Tij. Të tillët do t'i mëshirojë All-
ndalimin e dëmtimit dhe pengimit të besim- llahu. All-llahu është ngadhënjyes, i urtë".
tarëve. All-llahu, subhanehu ve teala, thotë: (Et-Teube: 71).
"E ata që fyejnë besimtarët dhe besimta- Kurse Pejgamberi ynë, sal-lall-llahu alejhi
ret, për çka ata nuk janë fajtorë, ata kanë ve sel-lem, ka thënë:
ngarkuar veten me një mëkat shumë të "Nuk do të hyni në xhennet derisa nuk be-
madh". (El-Ahzab: 58). soni. Nuk do të besoni derisa nuk duheni
Kurse Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve mes vehte. A tju tregoj diçka që nëse e vep-
sel-lem, ka thënë: roni do të duheni mes vehte?! Përhapne se-
"Mos keni zili mes jush, mos ia shtoni çmi- lamin mes jush". (Muslimi).
23
All-llahu na dhashtë bereqet në Kur'anin Andaj muslimanët e kanë obligim kudo që
fisnik, na baftë dobi nga sunneti dhe sqarimi. janë, pasi qëIslami ua ka sqaruar rrugët e të
E them këtë fjalë dhe kërkoj falje nga All- mirave dhe shkaqet e shpëtimit, të përqën-
llahu për ju, për mua dhe për mbarë musli- drojnë në porositë e kësaj feje, sikur kodrat
manët nga çdo mëkat, andaj edhe ju kërkoni e mëdha dhe tia bëjnë vetvetes obligim që
falje prej Tij, sepse ai është Falës dhe i Më- të kapen për ato udhëzime të bekuara.
shirshëm. Muslimanët jetojnë në dhunti të mëdhaja
dhe të mira të qarta, për këtë edhe ua kanë
- II - zili shumë armiq të islamit dhe muslimanëve,
E falënderojmë All-llahun, i cili është Mik i për këtë muslimanët kudo që janë duhet të
të mirëve. Dëshmoj se ska hyjni tjetër përveç bashkohen në sunnet dhe udhëzim, të bash-
All-llahut, i cili është Një dhe pa ortak, i cili këpunojnë në të mirë dhe devotshmëri. Të
është Zoti i mbarë botërave. Dëshmoj se zo- gjith muslimanët duhet të jenë një dorë me
tëriu dhe pejgamberi ynë, Muhammedi, ësh- përgjegjësit dhe dijetarët për të realizuar
të i dërguar dhe rob i All-llahut, është zotë- përfitime të mira dhe interese të shpresuara
riu i pejgamberëve të dërguar. All-llahu ynë dhe të gjith duhet të kujdesen nga shkaqet e
bekoje dhe përshëndete ate, familjen dhe përçarjes, hidhërimit, ndarjes dhe dobësimit,
mbarë shokët e tij. me qëllim që njerëzit ta kenë të ruajtur edhe
O ju besimtar ju porosis ju dhe vehten ti- fenë edhe dynjanë, të jetojnë në rehati, si-
me që të jemi të devotshëm, sepse kjo është guri, komoditet dhe mirëqenje.
porosia e All-llahu që ua ka dhënë njerëzve All-llahu, subhanehu ve teala, na ka ur-
të parë dhe të fundit. dhëruar me një gjë të madhe, e cila na e
Robër të All-llahut! pastron jetën dhe na e bën të lumtur ahire-
Armiqtë e kësaj feje nuk lodhen duke bërë tin, e ajo është dërgimi i salavateve dhe
fesad në mesin e muslimanëve, ata vazhdi- selameve mbi Pejgamberin, sal-lall-llahu
misht veprojnë që të mbjellin shpirtin e alejhi ve sel-lem…
urrejtjes mes muslimanëve dhe të mbjellin
farën e përçarjes mes besimtarëve.

Husjen Alu Shejh


Imam dhe hatib në xhaminë e Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem.
Hutbe e mbajtur me 23/4/1425
Marrë nga: alminbar.net
Përktheu: Bekir Halimi
2.7.2004

24
Mëkatet gjatë verës
Të nderuar vëllezër musliman! 1- Lakuriqësia
Jemi në fillimin e pushimeve verore, përjetoj- Me arsyetim se është nxehtë, se duhet të
më temperatura të larta, jemi në pushimet ve- freskohemi, të shumta janë ato muslimane
rore dhe në vend se ti shfrytëzojmë këto pu- që çveshen dhe dalin lakuriq.
shime dhe kohëra për tiu afruar më shumë All- Islami i ka mësuar muslimanët që mos të
llahut, ne me disa veprime që i bëjmë gjatë dalin lakuriq, sepse lakuriqësia është shenjë
këtyre ditëve, më tepër largohemi nga All-llahu. e primitivizmit, kurse mbulesa është shenjë
Ne, duke tentuar të freskohemi në këtë kohë e përparimit.
me temperaturë të madhe, e fitojmë denimin e Pastaj lakuriqësia është shkas i dobësisë
All-llahut me zjar të xhehenemit, që është së nderit dhe moralit në mesin e të rinjve
shumë më i madh se sa kjo temperaturë. dhe të rejave dhe shkak që sjell prostitucio-
Ne, në vend se ta shfrytëzojmë këtë kohë nin në mesin tonë.
të lirë të pushimeve, për projekte më të më- Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem,
dhaja dhe më të gjalla, ne e humbim kohën ka thënë:
kot në vepra të padobishme, ose në vepra "Dy kategori njerëzish prej banorëve të
që sjellin fatkeqësi për mbarë popullin tonë. xhehenemit nuk i kam parë: njerëz që në
Ne, e kemi obligim të flasim dhe ti shpalo- duar e tyre kanë shkopinjë si bishtat e lopës,
sim këto anomali, me qëllim të shërimit të me të cilat i rrahin njerëzit dhe gratë e ve-
tyre, nëse dëshirojmë të shpëtojmë të gjith shura, mirëpo të çveshura, që lëkunden dhe
ne nga denimi i All-llahut, i cili i kaplon që të dridhen, i kanë kokat sikur shpinda e devesë,
gjith, edhe ata që i zbatojnë mësimet dhe ata nuk hynë në xhennet, as që do të nuha-
këshillat e Zotit edhe ata që bëjnë mëkate, sin aromën e xhennetit, edhe pse aroma e
nëse këta të parët nuk urdhërojnë në të xhennetit ndihet nga një largësi shumë e
mirë dhe nuk ndalojnë nga e keqeje. madhe". (Muslimi).
Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, 2- Përzierja e burrave dhe grave
na ka mësuar dhe na ka thënë: Kjo dukuri fatkeqësisht në shumë mese mu-
"Pasha Ate, në Dorë të të Cilit është shpir- slimane ësht ëbërë dukuri normale, saqë edhe
ti im, ose do të urdhëroni në të mirë ose do nëpër pllazha të ndryshme, rrinë bash burra
të ndaloni nga e keqeje ose së shpejti do dhe gra, duke iu çbeshur njëri tjetrit. Duke e
t'ju kaplojë denimi i All-llahut, e pastaj do të shpalosur turpin e vet secili para tjetrit.
luteni, mirëpo lutja e juaj nuk do të prano- Imam Aliu, radijall-llahu anhu, ka thënë:
het". (Hasen, Tirmidhiu). "A nuk keni turp ose xhelozi. Kam dëgjuar
Andaj, ne të gjith, e kemi obligim që dukuritë se gratë tuaja dalin në tregje dhe shtyhen
negative që përhapen në shoqëri ti parandaloj- me burrat kafira". (Zevaid Musned, 1/ 133).
më, se përndryshe të gjith ne do të fundosemi 3- Shikimi pa kontrollë
në detin e mosbesimit, imoralitetit, dekadencës, Pasi që disa gra xhveshen, burrave, në
paarsimimit, dembelisë dhe përtacisë. mungesë të besimit të fortë dhe zbatimit të
Prej dukurive që paraqiten gjatë pushime- mësimeve Kur'anore, nuk u mbetet asgjë
ve verore janë këto: përveç se të hapin sytë dhe të shikojnë atë
25
që u del para, ose edhe të hulumtojnë që të largojë nga namazi. Pra, a po i jepni fund
shohin gjëra sa më joshëse dhe tërhjekëse. (alkoolit e bixhozit)?”. (el-Maide: 90- 91).
All-llahu, subhanehu ve teala, na mëson Andaj shumë herë në dasmat tona nga
dhe na thotë: ndikimi i alkoolit vjen edhe rrahja ose vrasja,
"Nuk është për ju ndonjë mëkat, nëse hyni Zoti na ruajtë.
në shtëpi të pabanuara, e që në to keni - Harxhimi i tepruar:
ndonjë përfitim. All-llahu e di atë që e shfaq- Dasmat e sodit nuk bahen për gëzimin e fa-
ni haptas dhe atë që e mbani fshehtë. Thua- miljes por për inatin e rrethit dhe fqinjëve. An-
ju besimtarëve të ndalin shikimet (prej hara- daj në rrethet tona bëhen dasma që kushtojnë
mit), t'i ruajnë pjesët e turpshme të trupit të me mijëra euro, që padyshim është tejkalim i
tyre se kjo është më e pastër për ta. All- çdo mestares dhe normales në harxhim.
llahu është i njohur hollësisht për atë që bëj- E nëse po të njejtive u kërkon ndonjë
në ata". (En- Nur: 29- 30). ndihmë për shkollimin e ndonjë studenti, ose
Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ndërtimin e ndonjë xhamie, ose organizmin
i ka thënë Aliut, radijall-llahu anhu: e ndonjë kampingu, ose përgaditjen e ndo-
"Ali, mos përcjell shikimin me shikim, sep- një tribune, i gjen se nuk janë të gatshëm të
se e para është për ty, kurs e dyta kundër japin as një përqind të asaj që kanë harxhu-
teje". (hasen, Ahmedi dhe të tjerët). ar në dasma dhe ahengje të tilla.
Ibën Kajjimi, rahimehull-llah, thotë: "Momen- All-llahu, subhanehu ve teala, na mëson që
tet (e shikimit) janë prijësit dhe të dërguarit e mos të harxhojmë pa masë, por të jemi me-
epshit, nëse i ruan ato e ruan edhe organin, satar duke i përshkruar robërit e tij se janë:
sepse ai që shikon pa kontrollë, shikimi i tij e " Edhe ata që kur shpenzojnë nuk e teproj-
shpien në shkatërrim". (Xhevabul-Kafi, fq. 106). në e as nuk janë dorështrënguar, por mbajnë
4- Mëkatet që paraqiten nëpër dasma dhe mesataren e janë të matur". (El-Furkan: 67).
ahengje. Sufjani ka thënë: "Çdo gjë që harxhohet në
- Konsumim i alkoolit: vepra që nuk janë adhurime, ajo është har-
Fatkeqësisht, të rralla janë ato dasma në xhim i tepruar, edhe në qoftëse është pak".
mesin e muslimanëve të vendeve tona, ku - Muzika, prania e këngëtarëve dhe kën-
nuk përdoret alkooli. Dikund e fusin në më- gëtareve dhe vallzimi burra e gra:
nyrë ilegale e dikund në mënyrë legale. Ky mëkat, fatkeqësisht, është bërë feno-
Edhe pse futja në mënyrë legale dita ditës men i pandarë nga dasmat tona.
po bëhet më i zëshëm. All-llahu, subhanehu ve teala, i drejtohet
Kurse All-llahu, subhanehu ve teala, na ka shejtanit duke i thënë:
treguar në Kur'an se alkolli sjell probleme në "Dhe me atë alarmin e zërit tënd, mash-
shoqërinë muslimane: troje atë që mundesh prej tyre, me kalorësit
“O ju që besuat, s'ka dyshim se vera, bi- e këmbësorët tu thirri (bërtitu) ata, përzieju
xhozi, idhujt dhe hedhja e shigjetës (për fall) me ta në pasuri dhe në fëmijë dhe premtoju
janë vepra të ndyta nga shejtani. Pra, largo- atyre, po shejtani nuk u premton tjetër, për-
huni prej tyre që të jeni të shpëtuar. Shejtani veç mashtrim". (El- Isra: 64).
nuk dëshiron tjetër, përveç se nëpërmjet ve- Dijetarët kanë thënë se kjo është muzika.
rës dhe bixhozit të hedhë armiqësi mes jush, Kurse Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve
t'ju pengojë nga të përmendurit Zotin dhe t'ju sel-lem, ka thënë:
26
"Do të ketë në ummetin tim njerëz që e kon- sepse vërtet ai është vepër e shëmtuar dhe
siderojnë të lejuar zinanë, mëndafshin, alkoolin është një rrugë shumë e keqe". (El-Isra: 32).
dhe instrumentet muzikore". (Buhariu). Kurse Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve
- Mosthirrja e të varfurve nëpër dasma sel-lem, na ka thënë:
dhe gosti: "Kush më garanton atë që ka mes nofulla-
Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ve dhe atë që ka mes këmbëve i garantoj
ka thënë: xhennetin". (Buhariu).
"Sa ushqim i keq është ushqimi i dasmave ku 7- Moskujdesi për namazin, e sidomos
thirren të pasurit dhe injorohen të varfurit, kurse për namazin e sabahut
ai që nuk i përgjigjet thirrjes ai ka bërë mëkat Nga shkaku i ndejave të gjata gjatë natës,
ndaj All-llahut dhe Pejgamberit". (Muslimi). nga shkaku i habisë në argëtime na kalojnë
- Fotografimi nëpër dasma sidomos në namazet dhe i harojmë ato.
mesin e grave: Andaj, All-llahu, subhanehu ve teala, na
Kjo pa dyshim se sjell shumë probleme në kërcënohet duke na thënë:
mesin e muslimanëve, sepse ato mund të "Pra shkatërrim është për ata që falen, Të
kapen në situata të palakmueshme, e të bë- cilët ndaj namazit të tyre janë të pakujdes-
hen objekt i ngacmimit të epshit ose talljes. shëm". (El-Maun: 4- 5).
E kjo mund të shkatojë probleme shumë Ibën Kethiri, rahimehull-llah, thotë: "Ose
të mëdha në familjet e muslimanëve, siç duke e vonuar nga koha e parë, ashtu që
është xhelozia, rrahja, ndarja, akuzimi për përherë ose zakonisht e vonojnë nga koha e
jonderë, etj. vet, ose nuk e kryejnë si duhet, me kushtet
5- Shkuarja në plazhë dhe ruknet e urdhëruara, ose nuk kanë pë-
Dita ditës shkuarja në pushimet verore, rulje dhe koncentrim".
shkuarja në plazhë është duke u bërë pjesë Andaj nëse vonimi i namazit e ka këtë kër-
normale në planfikimet tona. Kjo nuk ka qe- cënim, çka të themi për ate që e lenë krejtë-
në e njohur në mesin e muslimanëve tanë, sisht namazin?!
mirëpo ja, fatkeqësisht, nga ndikimi i kultu- Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem,
rës së perendimit dhe imitimit tonë të verbër, ka thënë:
kemi ardhur edhe ne në atë gradë që të pa- "Mos i bën All-llahut ortak, edhe nëse
sojmë zakonet dhe adetet e jomuslimanëve. coptohesh ose digjesh, mos e len namazin
Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, obligativ, sepse ai që e le namazin me qëllim
na ka mësuar që mos të shpalosim trupin ka humbur garancën e Zotit, mos konsumo
dhe nderin tonë, duke thënë: alkool, sepse është çelësi i çdo të keqeje..".
"Mos të shikon burri pjesët e turpshme (Sahih, ibën Maxheja).
(avretin) të burrit, e as gruaja pjesët e turp- Normalisht se në mesin e namazeve më i
shme të gruas. Mos të flejë burri me burrin rëndi është namazi i sabahut, andaj Pejgam-
nën një mbulesë e as gruaja me gruan nën beri, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ka thënë:
një mbulesë". (Muslimi). "Nuk ka namaz më të rëndë për munafikat
6- Udhëtimi në vende të ndryshme për të se namazi i sabahut dhe jacisë. Po ta dinin
bërë imoralitet se çka në to, do të vini edhe zvarras. Dëshi-
All-llahu, subhanehu ve teala, na ka thënë: rova që të urdhëroj muezinin të thërret ika-
"Dhe mos iu afroni imoralitetit (zinasë), metin, pastaj të urdhëroj dikend t'i fal njerë-
27
zit, e të marr një flakë e tua djegi (shtëpitë) All-llahu, subhanehu ve teala, thotë:
atyreve që nuk kanë dalë akoma". (Buhariu). "Pasha kohën! Nuk ka dyshim se njeriu
8- Udhëtimi i gruas pa mahrem është në një humbje të sigurt. Me përjashtim
Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, të atyre që besuan, që bënë vepra të mira,
ka thënë: që porositën njëri-tjetrin t'i përmbahen të
"Nuk i lejohet gruas që beson në All-lla- vërtetës dhe që këshilluan njëri-tjetrin të
hun dhe Pejgamberin të udhëtojë hapësirë jenë të durueshëm". (Sureja El-Asr).
një ditë e një natë, pa mahrem". (Buhariu Ibën Kajimi, rahimehull-llah, thotë:
dhe Muslimi). "Koha e njeriut, në realitet, është ymri i tij.
9- Dhënia pasqyrë të keqe për muslimanët Është lënda e jetës së tij të përhershme në
Kur ne nuk i respektojmë rregullat e mëdha dhuntitë e pafundshme. Është edhe lënda e
të fesë sonë të pastër, atëherë ua mbushim jetës së tij të vështirë në denimin e dhemb-
mendjen të tjerëve se edhe kjo fe nuk është aq shëm. Kalon shpejtë si retë. Ajo që kohë që
e vërtetë dhe e mirë, sepse po të ishte feja e është për All-llahun dhe me All-llahun është
mirë, do të ishin edhe muslimanët e mirë. jetesa dhe ymri i tij, kurse format tjera nuk
Edhe në këtë mënyrë, në vend se ti afroj- llogariten pjesë e jetës së tij, edhe nëse je-
më mosbesimtarët në fenë tonë, ne i largoj- ton në atë kohë sikur kafshët. Nëse e kalon
më ata, andaj All-llahu, subhanehu ve teala, kohën në neglizhencë, pagjumësi dhe
na ka mësuar që të lutemi, duke thënë: shpresa të kota, nëse koha më e mirë që e
"Zoti ynë, mos na bën sprovë për ata që kalon është gjumi dhe dembelia, atëherë për
nuk besuan dhe falna, Zoti ynë, Ti je nga- te është më mirë të vdes se të jetojë". (Xhe-
dhënjyesi, i urti". (El-Mumtehine: 5). vabul-Kafi, fq. 184).
10- Humbja e kohës 11- Disa alternativa
Humbja e kohës bëhet në shumë mënyra. a- Udhëto për të kërkuar dije dhe për ti
Sot janë krijuar institucione të tëra për tua shoqëruar dijetarët.
harxhuar kohën njerëzve në gjëra të kota. b- Mer pjesë në kurse fetare dhe kapmingje.
Koha harxhohet kot duke: c- Mer pjesë në kurse të aftësimit në
- lexuar revista dhe libra që stimulojnë gjuhë, zanate, informatikë, e të ndryshme.
imoralitetin; d- vizitën e vendeve Islame.
- shikuar filma dhe telenovela të dëmshme; Normalisht se këto janë vetëm disa sinjale,
- dhënia e flaktë pas ndeshjeve të ndryshme edhe pse veprat që mund të bëhen gjatë kë-
sprotive e sidomos pas ndeshjeve të futbollit; tyre pushimeve verore janë shumë ma shu-
- kalimi i orëve të tëra në internet; etj. më se kjo që kemi paraqitur në këtë hutbe.
Koha është ymri i jetës dhe mejdani i ek- E lusim All-llahun ta ruan rininë tonë, të
zistimit të njeriut. ruan nderin tonë, të na e shtojë dijen në fe
Koha është nga ari, madje edhe më i dhe veprat e mira dhe të na mbrojë nga
shtrenjtë se ari. sprovat që i dim dhe që nuk i dimë.

Bekir Halimi,
9.7.2004

28
Tema

Hifzi-mësimi përmendësh i Kur'anit


Në raportin e saj të datës 17. 06. 2004, Pozita e ngritur dhe autoriteti që e gëzoj-
kanali televiziv „el Xhezire“ në versionin e në hafizët në rrethin në të cilin jetojnë, etj.
saj elektronik publikoi një raport nga kores- Kështu pra, të shtyer nga këto motive,
podenti i saj në Islam Abad, Mehjub Huder shumë familje pakistaneze i nxjerrin fëmijët e
në të cilin publikohet se që nga pamvarsimi i tyre nga shkollat e sistemit për të mund që
Pakistanit nga India në v. 1947 e këndej, që nga moshat e tyre të hershme tu bash-
ndër popullin e Pakistanit, dukuria e kapjes kangjiten hallkave të mësimit të Kur’anit për-
së popullit për fenë Islame vjen gjithnjë duke mendësh. Për një afat kohor prej 1-2 vite,
u ritur më shumë dhe nga dukuritë më të aq sa përafërsisht është kohëzgjatja e nxë-
dukshme të kësaj është drejtimi i tyre drejt nies së Kur’anit përmendësh.
mësimit të Kur’anit fisnik. Sipas informatave të grumbulluara rreth
Ajo që më së shumti bie në sy nga kjo numrit të hafizëve në Pakistan, del se mesa-
është orientimi i prindërve –ndër to edhe tarisht në çdo tre shtëpi gjendet nga një
ata laik-drejt mësimit të Kur’anit fisnik për- hafiz e kjo rezulton në ate se numri i tyre
mendësh (hifz) fëmijëve të tyre. Kjo nuk nuk është më pak se 7-milionë hafizë.
është e përhapur vetëm në një shtresë të Mënyra e hifzit (nxënies përmendësh):
masës në të katër provincat e Pakistanit, Shkollat e hifzit të atjeshme e përdorin
por ajo është e përhapur në të gjitha shtre- metodën e „telkinit“ (mësimit gojarisht) me
sat e popullatës në mënyrë të barabartë, si të cilin e fillojnë mësimin e nxënësit me nive-
në ato të varfërat, të mesmet poashtu edhe lin e ashtuquajtur „nuranijje“, për një kohë
në ato të pasurat. afër 3- muaj, e që nënkupton mësimin e
Më tej në këtë publikim tregohet se motivi pastër të shqiptimit të harfeve (shkronjave
fetar ka luajtur pa dyshim një rol jashtzako- kur’anore). Pastaj nxënësi fillon me mësimin
nisht të rëndësishëm në orientimin e prin- e tre ajeteve përmendësh dhe leximin e tyre
dërve që fëmijët e tyre t’i orientojnë drejt para muhaffidhit (mësuesit të hifdhit) të tij,
mësimit të Kur’anit fisnik përmendësh, mirë- dhe nuk kalon në ajete tjera që pasojnë, pa i
po ekzistojnë edhe motive tjera që i kanë mësuar dhe shqiptuar mirë këto të parat.
nxitur ata në këtë hap të rëndësishëm, sikur Poashtu caktohet kohë e mjaftueshme për
të mëposhtmet: çdo ditë për ta përsëritur hifzin e kaluar dhe
bindja se hafizët e Kur’anit janë më sipë- zakonisht kjo është në një orë para namazit
ror në mësim krahasuar me shokët e tyre që të sabahut dhe kështu pastaj vazhdojnë hal-
nuk janë hafizë, bindje kjo e përforcuar edhe kat e hifzit deri në namazin e akshamit, mes
me disa hulumtime analitike të atjeshme lo- të cilës ekzistojnë edhe dy pushime. Vlen të
kale. përmendim se shumica e atyre që mësojnë
29
hifz flejnë në xhami dhe kjo tregon se atyre të Kur’anit),
u jepet njo kohë e mjaftueshme për hifz, larg -leximin e Kur’anit në raste të ndryshme
nga familja dhe nevojat e saj. Zakonisht me Pikë me rëndësi që nxit në mësimin e
hifz fillohet nga drejtimi i kundërt, pra nga Kur’anit përmendësh është edhe ajo se nuk
xhuzit i fundit (pjesa e 30-të e Kur’anit). paguhet asgjë gjatë qëndrimit dhe mësimit
Banorët e një vendi –në bashkëpunim me 1-2 vjeçar, kështu që harxhimet i mbulojnë
përgjegjësit e halkave të hifzit- e shfrytëzoj- vetë qendrat e hifzit nga donacione të ndry-
në rastin e kryerjes së hifzit të ndonjërit prej shme. Kjo gjë konsiderohet e rrallë krahasuar
nxënësve, për pregaditjen e ndonjë progra- me shoqëri tjera, veçanërisht kur të kihet pa-
mi, i cili shpesh është në nivel të lartë në të rasysh numri i madh i atyre që mësojnë hifz.
cilin marin pjesë familjet e atij rrethi ku në Vlen të përmendim se edhe nëpër vendet
prezencën e dijetarëve të mëdhej të cilët më tona, ku jetojnë shqiptarët muslimanë prakti-
pas e bëjnë mbështjelljen e çallmës në kryen kohet mësimi i Kur’anit përmendësh.
e nxënësit që e ka kryer hifzin, e cila në tra- Ashtu në Maqedoni tashmë 30-vjet e më
ditën pakistaneze njihet si mirënjohja (diplo- shumë, molla Mahmud Asllani, muhaffidhi
më) e vërtetë për hafizin e Kur’anit dhe e (mësuesi i hifzit) i mirënjohur i xhamisë së
cila e bën atë që të ndjehet krenar. Kështu Larme të Tetovës, ka nxjerrur më teper se
pas vënies së saj në krye gjatë këtij ceremo- 100 hafiza kryesisht të moshës së re, në
niali ai më nuk ec rrugëve pa të mbi krye. mesin e të cilëve më i riu ka qenë një 7-
Pas përfundimit të hifzit, hafizët kryesisht vjeçar. Kurse fshati Studeniçan, në afërsi të
ndahen në dy grupe: Shkupit është i njohur si “fshati i hafiza-
1-Grupi i hafizëve të cilët kthehen në ve“ për shkak të numrit të madh të hafizave
shkollat e tyre të sistemit që të vazhdojnë në këtë fshat.
me shkollimin e tyre të ndërprerë, dhe -Në Shqipëri janë hapur qendra të ndry-
2-Grupi i hafizëve të cilët drejtohen për shme për hifz kurse edhe në Kosovë e Mal
ndonjë punë, mvarësisht se çfar pune ju të Zi është gati se e njëjta situatë, ku
mundëson diploma e hifzit që të ushtrojnë kryesisht këte e kanë bërë hoxhallarë duke i
në atë shoqëri që jetojnë. mësuar nxënësit e tyre nëpër mektebe.
Ky lloj i dytë i hafizëve ushtrojnë detyra Këtë shkrim e përfundojmë me një hadith
dhe aktivitete të ndryshme, nga të cilat të Pejgamberit, sal-lallahu alejhi ve sel-lem
veçojmë: se “Më i miri prej jush është ai që e mëson
-tahfidhi (mësimin e nxënësve hifzin) në Kur’anin dhe ua mëson tjërëve“ me qëllim të
halkën e hifzit në të cilën kanë mësuar apo nxitjes në mësimin e Kur’anit.
në ndonjë tjetër, Allahu i shtoftë hafizët e Kur’anit dhe ata
-faljen e namazeve të teravisë me hatme dhe muhaffizët e tyre i shpërbleftë me xhen-
nëpër xhamia (pra me leximin e tërësishëm netet e Tij. Amin.

Emin Limani
19. 06. 2004
25.6.2004

30
Sqarim për hadithin e Nexhd-it
Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, Hadithe të ngjashme mund të gjenden në
ka thënë: “O All-llah bekoje Shamin. O All- Sahihun e Muslimit (1/83+, 4/6938+.)
llah bekoje Jemenin.” Disa thanë: “O i dër- 2. Në përgjithësi fitnet dhe fatkeqësit e
guar i All-llahut, edhe Nexhdin.” Mendoj se para erdhën nga Lindja, shumica prej tyre
të tretën herë Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi nga vet Iraku
ve sel-lem, tha: “Atje do të ketë tërmete, spro- Ibën Haxher el-Askalani duke e komentuar
va dhe fatkeqësi, dhe prej aty del briu i shej- Hadithin e Nexhdit ka thënë: “dhe të tjerë
tanit.” (transmeton Buhari, Libri i Sprovave, kanë thënë se njerëzit e lindjes ishin pabe-
Kapitulli “Fitnet do të vijnë nga Lindja” 9/166) simtarë në kohën kur Pejgamberi, sal-lall-
Hadith i cili është keqkuptuar (me qëllim) llahu alejhi ve sel-lem, na informoi se fitnet
nga grupe të caktuara njerëzish, të cilët mun- dhe fatkeqësitë do të dalin nga ai drejtim
dohen ta shpërndajn dalaletin e tyre dhe ti dhe me të vërtetë ndodhi ashtu siç tha ai.
mashtrojnë muslimanët që nuk kan dije. Dhe sprovat e para që dolën, dolën prej
Pasi që ta hulumtojmë dhe ta shqyrtojmë drejtimit të lindjes dhe ato ishin shkak për
këtë hadith, si dhe pasi ti lexojmë fjalët e përçarjen e reshtave të muslimanëve, e kjo
dijetarëve të mëdhenj do shohim se ky ha- është ajo që shejtani e don dhe e pëlqen.
dith nuk i referohet Nexhdit i cili gjendet në Gjithashtu bidatet dolën nga ai drejtim.”
Arabinë Saudite, por se përkundrazi ky (Fet’hul-Bari 13/58).
hadith i referohet Irakut. Prej sprovave që dolën nga Iraku dhe nga
Ndër dijetarët të cilët i’a kanë referuar këtë Lindja ishte mbytja e Aliut, radijall-llahu anhu,
hadith Irakut janë: Ibën Haxher el-Askalani, vrasja e nipit të Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi
Imam Neveviu dhe shumë dijetarë tjerë. Shka- ve sel-lem, beteja e parë në mes muslimanëve
qet për këtë janë të shumta dhe të qarta: ndodhi në Irak, dhe shumë fatkeqësi tjera.
1. Hadithet e shumta të cilat tregojnë se Imam Neveviu përmend se një nga spro-
Fitneja do të vjen nga lindja vat më të mëdhaja që do të paraqiten nga
Buhariu këtë hadith e ka vendosur nën Lindja do të jetë dalja e Dexh-xhallit (Sherh
kapitullin “Fitnet do të vijnë nga Lindja”: Sahihul-Muslim 2/29).
212- Nga Ebu Selimi: se Pejgamberi, sal- Prej bidateve që u paraqitën në lindje, e
lall-llahu alejhi ve sel-lem, qëndroi afër min- sidomos në Irak, është fakti se shumica prej
berit (dhe bëri me gisht kah lindja) dhe tha: sekteve të hershme devijante siç janë Kade-
“Fitnet janë atje! Fitnet janë atje! Prej atje rijeh, Xhehmijeh e të tjera, u paraqitën atje.
del briu i shejtanit..” Në kohën e Pejgamberit, sal-lall-llahu
213- Nga Ibën Omer i cili ka thënë: E kam alejhi ve sel-lem, kishte 13 vende të njohura
dëgjuar Të Dërguarin e All-llahut, sal-lall-lla- si “Nexhd”, kjo sepse “Nexhd” gjuhësisht do
hu alejhi ve sel-lem, i cili përderisa ishte i të thotë “tokë e ngritur”. Për këtë shkak
kthyer kah lindja tha: “Me të vërtetë fitnet Arabët nga respekti këtyre tokave u thoshin
janë atje, prej atje del briu i shejtanit.” “Nexhd”. Një nga zonat që më së shumti
214- Hadithi i Nexhdit për të cilin po fla- është thirrur në atë kohë si “Nexhd” ka
sim. qenë zona ku është Iraku i sotshëm.
31
3. Nexhdi në drejtim të lindjes për ata nje- 5. Hadithet e qarta që nuk lënë dyshim se
rëz që jetojnë në Medine është Iraku për cilin “Nexhd” bëhet fjalë
Ibën Haxheri ka thënë: “El-Hatabi ka -Hadithi i Ibën Omerit i transmetuar nga
thënë: “Nexhdi” në drejtim të lindjes, për atë Ebu Nuajmi në “el-Hilje” (6/133): Pejgam-
që është në Medine do të jetë shkretina e beri, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ka thënë:
Irakut dhe rrethinat e saja, e kjo është në “O All-llah bekoje Medinen, dhe bekoje Me-
drejtim të lindjes për banorët e Medines. ken, dhe bekoje Shamin, dhe bekoje Jeme-
Kuptimi i fjalës “Nexhd” është “toka e ngri- nin…” Një person tha: “O i dërguar i All-
tur”, e kundërta e “el-Gaur” që do të thotë llahut dhe Irakun tonë”, pastaj ai u largua
“ajo që është më e ulët”. Tihameh (Rrafshina pak prej tij dhe tha: “atje do të ketë tërmete,
bregdetare në drejtim të Jug-Perendimit dhe sprova dhe fatkeqësi dhe prej atje do të del
Jugut të Gadishullit Arabik) është plotësisht briu i shejtanit.” (Shuajb Arnauti në “Sher-
“el-Gaur” dhe Meka është në Tihameh.” hus-Sunneh” thotë se isnadi i këtij hadithi
Ibën Haxheri vazhdon dhe thotë: “nga kjo është i vërtetë, 14/206-207).
(fjala e el-Hatabit) shihet se Nexhdi është në -Hadithi i Ibën Omerit i transmetuar në
drejtim të Irakut, e kuptohet dobësia e fjalës “El-eusat” se Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi
së Ed-Davudit i cili thotë se Nexhdi është ve sel-lem, e fali sabahun pastaj u kthye kah
vend specifik. Kjo nuk është kështu, përkun- njerëzit dhe tha: “O All-llah bekoje Medi-
drazi çdo vend që është i ngritur thirret nen..” Një person tha: “Edhe Irakun o i dër-
“Nexhd” ndërsa regjioni më i ulët thirret guar i All-llahut?” Ai, sal-lall-llahu alejhi ve
“Gaur”. (Fet’hul-Bari 13/58-59). sel-lem, tha: “prej atje del briu i shejtanit
El-Mubarekfuri i përmend këto fjalë në ko- dhe sprovat dhe fatkeqësit do të vijnë si
mentin e tij të “Sunenit të Tirmidhiut” (Tuh- dallgë.” (el-Hejthemi në “Mexhmeuz-zauaid”
fetuElhvedh, 10/314 nr. 4212). 3/305, kapitulli “përmbledhja e duave (për
4. Hadithi në Sahihun e Muslimit (nr. 6943) Medinen)” thotë: “transmetuesit janë të be-
Selim Ibën Abdull-llah Ibën Omer ka thënë: sueshëm”).
“O njerëzit e Irakut, sa e çuditshme është që -Hadithi i Ibën Abbasit i transmetuar nga
më pyetni për mëkatet e vogla ndërsa i bëni Taberaniu: se Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi
mëkatet e mëdha? (e ka fjalën për vrasjen e ve sel-lem, u lut dhe tha: “O All-llah bekoje
Husejnit, radijall-llahu anhu). Unë e kam dë- Shamin dhe Jemenin”. Një person tha: “O i
gjuar babain tim Abdullah Ibën Omerin duke dërguar i All-llahut edhe Irakun?”, Ai, sal-
thënë se e ka dëgjuar Pejgamberin, sal-lall- lall-llahu alejhi ve sel-lem, tha: “Me të vërte-
llahu alejhi ve sel-lem, i cili kur ka qenë i të atje është briu i shejtanit, dhe sprovat
kthyer kah lindja ka thënë: “Me të vërtetë dhe fatkeqësitë do të paraqiten si dallgë,
trazirat do të vijnë nga kjo anë, prej atje ku dhe me të vërtetë ashpërsia është në lin-
paraqitet briu i shejtanit dhe atje do ti godit- dje.” (el-Hajthemi thotë: “transmetuesit janë
ni qafat e njëri-tjetrit…”. të besueshëm”).

Marrë nga: islaam.net


Përktheu: Omer Islami
2.7.2004

32
Dispozita islame për adoptin
Dispozita islame për adoptimin dhe di- obligimeve prindërore ndaj fëmisë janë disa
mensionet e tij njerëzore dhe sociologjike: nga shkaqet që inicojnë shitjen apo dhurimin
Shoqëria arabe në kohën e injorancës e fëmisë i cili do të rritet në ndonjë familje
jetonte sipas botëkuptimit dhe ligjeve të njo- apo shoqëri krejtësisht të huaj. Kjo formë e
hur tek shoqëritë e tjera si romakët, grekët adoptimit me këto motive është një nga ras-
e vjetër si dhe sipas botëkuptimit tek disa tet të cilët ne sot i dëgjojmë dhe i shohim
popuj e qytetrime në këtë periudhë bashkë- nëpër mjetet e mass mediasë elektronike.
kohore. Bazamenti i këtij botëkuptimi ishin Pasi qëbota në vitin 1952 arriti të pajto-
ligjet racionale, tiparet individuale, zakonet e het të ndalon robërinë erdhi koha që të
popujve, si dhe supozimet me dijapazon të ndalon edhe adoptimin i cili është një formë
ngushtë. Ky botëkuptim nxiste në ekzistimin e tjetër e padrejtësisë dhe përplasjes me
e disa zakoneve të trashëguara që kundër- natyrën njerëzore e cila ndërtohet mbi bara-
shtoheshin me bazat e moralit të lartë, pari- zi dhe e cila kërkon që çdo fëmijë t’i atribo-
met e shoqërisë së shëndoshë si dhe me het prindërit të tij e jo t’i atribohet adoptu-
unitetin dhe harmoninë familjare. esit (Sipas legjislacionit kosovar: Kur adopti-
Nga këto dukuri të përhpura në shoqëritë mi i plotë është miratuar, atëherë mbiemri i
e tillë është edhe adoptimi i fëmijve. të adoptuarit shkruhen si mbiemri i adoptue-
Adoptimi definicioni dhe shkaqet: sit. Tek adoptimi i plotë adoptuesi regjistro-
ET-TEBENNI-(adoptim i fëmisë) – që don het në çërtifikatën e lindjes si prind i të
të thotë: Lidhja që mes adoptuesit dhe adoptuarit –neni 179-) (Te adoptimi i plotë
adoptuarit krijon të drejtat dhe detyrat që të drejtat dhe përgjegjësitë ndaj prindërve
ekzistojnë mes prindërve dhe fëmijve- është të tij/saj dhe personave të tjerë në marrë-
një nga dukuritë negative që u përhapën si dhënie me fëmijën shuhen –neni180-) (Pas
përgjigjë instiktit natyror i shfaqur në dashu- krijimit të adoptimit të plotë njohja e atësisë
rinë ndaj fëmijve në rast kur prindërit nuk dhe amësisë së fëmijës së adoptuar nuk
kanë fëmijë, si dhe nga dëshira për adoptim është e lejuar –neni 181-). Me këto ligje
të ndonjë fëmijë me vetëdije për faktin se ndalohet që fëmija e adoptuar ndonjëherë t’i
prindi i vërtetë i atij fëmjë është dikush tjetër kthehet prindit të vërtet dhe gjithë lidhjet me
dhe se ky nuk është babai i vërtetë i tij. ta shuhen. A nuk është kjo padrejtësi që i
Nga motivet për këtë dukuri është edhe përngjan robërisë. Përgjigjën kësaj dileme
përkujdesja për fëmijën e braktisur, me pre- do ta jepni vet ju.
jardhje të panjohur ose fëmijën që nuk ka Adoptimi tek arabët para Islamit:
familje që do të kujdeset për të. Tek arabët adoptimi ka qenë dukuri pre-
Gjithashtu shkak për të adoptuar ndonjë zente në kohën e injorancës si dhe pas ar-
fëmijë mund të jetë dëshira që fëmiu t’i dhjes së Islamit, sepse ligjet e Islamit shpa-
bashkangjitet trungut gjenealogjik të “prindit llëshin gradualisht, duke e edukuar popullin
adoptues” i cili ka pozitë dhe respekt të ma- dal ngadal . Kur ndonjërit prej arabëve kur i
dhë në shoqëri. Varfëria, mbrapambeturia, pëlqente fuqia apo trimëria e ndonjë fëmisë
egoizmi si dhe mosmundësia për kryerjen e e konsideronte një nga fëmijtë e tij dhe ai e
33
fitonte të drejtën e trashëgimisë sikur që (mbështetni) ata në etërit e vërtetë të tyre,
kishin fëmitë e tjerë. Këtë fëmijë ata e thirr- kjo është më e drejtë tek All-llahu, e nëse
nin me emrin e adoptuesit të tij . nuk ua dini (nuk dini se kush janë) etërit e
Edhe Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve tyre, atëherë ata janë vëllezërit tuaj dhe të
sel-lem, para se të bëhet i Dërguari i All- afërmit tuaj në fé. Nuk ëshë ndonjë mëkat
llahut, e kishte adoptuar një djalë nga robë- juaji ajo për çka keni gabuar, por (është më-
rit e Shamit (Sirisë) të cilin e kishte blerë kat) ajo që zemrat tuaja e bëjnë qëllimisht,
Hakim ibën Hizam ibën Huvejlid e ai ia kishte po All-llahu është që falë, është mëshirues.”
dhuruar hallës së tij Hadixhe binu Huvejlid e (El Ahzab, 5) “Muhammedi nuk ka qenë ba-
cila ishte gruaja e parë e Muhammedid, sal- bai i asnjërit prej burrave tuaj por ai ishte i
lall-llahu alejhi ve sel-lem, pastaj ajo ia dhu- dërguari i All-llahut dhe vulë e të gjithë pej-
roi Muhammedit, sal-lall-llahu alejhi ve sel- gamberëve, e All-llahu është i dijshëm për
lem. I Dërguari i All-llahut, sal-lall-llahu alejhi çdo send.” (El Ahzab, 40)
ve sel-lem, e ai e liroi ate nga robëria por Që don të thotë : Muhamedi nuk është ba-
Zejdi id ha përparësi mbetjes në praninë e bai i vërtetë i asnjërit nga burrat tuaj, e as
të Dërguarit dhe nuk i kthye në Sham. Kur e që është babai i Zejdit. Pas kësaj njerëzit
Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, e filluan ta thirrin Zejdi biri i Harithes që ishte
adoptoi tha: >O fisi i Kurejshit dëshmoni se babai i tij i vërtetë, e jo Zejdi biri i Muham-
ky është biri im dhe ky do të më trashigon medit siç thirrej më pare.
mua e unë do të trashëgoi atë< Këtë dispozitë poashtu e vërteton hadithi i
Kjo traditë është e njejtë me shumë tradita Muhamedit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, i
që nuk u ndaluan përnjëherë në fillim të Islamit, cili thotë: “Kush thirret në emër të dikuj tje-
por gradualisht si pirja e alkoholit, kamata dhe tër i cili nuk është babai i tij i vërtetë dhe ai
disa dukuri negative të kohës së injorancës. e din atë i është ndaluar hyrja në xhenet”
Zejdi në atë kohë thirrej: Zejdi biri i Mu- Transmeton Ebu Davudi, Nesaiu, Ibën Maxhe,
hammedit. Kjo zgjati deri sa Islami e ndaloi Ibën Hibani dhe Hakimi nga Ebu Hurejreja. Në
adoptimin e fëmive sepse misioni Islam ishte hadithin tjetër është thënë: ”…mbi të janë
që ta edukojë shoqërinë dhe t’i largon dukuritë mallkimet e All-llahut të njëpasnjëshme deri
negative që janë prezente në shoqëri në më- në ditën e gjykimit” transmeton Ahmedi, Bu-
nyrë graduale. Muhammedi a.s. thonte “Jam i hariu, Muslimi, Ebu Davudi dhe Ibën Maxhe
dërguar t’i plotësoj virtytet e larta” (transme- nga Sa’d ibën Ebi Vek-kasi dhe Ebi Bekrete.
ton Buhariu në Edebul Mufred, Hakimi dhe Bej- Islami e anuloi këtë zakon i cili kishte marë
hakiu nga Ebu Hurejreja, radijall-llahu anhu). hov të madh tek arabët si dhe sot në kohën
Dispozita Islame mbi adoptimin: bashkëkohore, dhe ka urdhëruar mos të thirret
Argument për ndalimin e adoptimit të fë- dikush pos në emër të babait të tij të vërtetë.
mijëve i kemi tre ajete kur’anore siç vijojnë : Kjo është kur fëmiut i dihet babai, por, në
“…E as nuk ua bëri djem tuaj të adoptu- mungesë të babait të tij thirret si ndihmësi, i
arit tuaj (fëmijët e tjetërkujt që i adoptoni si mbrojturi nga ose vëlla në fe. Me këtë emër-
të juaj). Këto janë vetëm thënie tuaja që i tim ata hynë në familjen e gjërë të Islamit e
shqiptoni me gojët tuaja, e All-llahu e thotë ngritur mbi bazat e vëllezërisë, solidaritetit,
atë që është realitet, dhe Ai udhëzon në rru- mëshirës, dashurisë dhe kujdesit që mos të
gën e drejtë.” (El Ahzab, 4) “Ju thirrni humbin lidhjet mes muslimanëve.
34
Urtësitë e kesaj ndalese: 5- Fëmiu i adoptuar qoftë mashkull apo
1- Lidhja e ngushtë familjare në Islam mes femër ai është i huaj në rrethin e ngusht fa-
prindëve dhe fëmijëve ndërtohet mbi lidhjen miljar dhe në këtë gjendje nuk mundet të
që formohet nga gjaku dhe prejardhja e për- ketë harmoni morale e as fetare. Kjo ndodhë
bashkëte nga një mitër. Kur ky element nuk se ata në vete e ndiejnë një lloj largësie mes
ekziston paraqiten probleme që burojnë nga njëri tjetrin sepse nuk janë me prejardhje të
vetëdija se kjo familje është artificiale dhe njejtë. Ky realitet mundet të shkakton çrre-
nuk e ka atë lidhshmërinë e gjakut dhe gullime nga aspekti moral (imoraliteti)
prejardhjes së përbashkët. Kjo mes të afër- 6- Me adoptim i merret e drejta dhe i bë-
mëve shkaton, grindje, armiqësi, gjaktrazim het padrejtësi prindërit të vërtetë dhe njëko-
(incest) dhe dukuri tjera negative. Për këtë hësisht i mëkëmbet nderi njerëzor dhe të
shkak sistemi i adoptimit kundërshtohet me drejtat e tij si prindër (shih nenin 180).
fundamentet e ligjit hyjnor dhe moralet e lar- 7- Shoqëria homogjene në zakone dhe
ta, dhe fëmiu i adoptuar është i huaji në fa- tradita është bazë e stabilitetit familjar, si
milje me gjitha pasojat që i ka vetëdija për dhe bazë e reciprocitet të dashurisë dhe
këtë fakt nga anëtarët e tjerë të familjës. simpatisë mes të fëmijëve dhe prindërve.
2- Islami në të gjithë dispozitat e tij juridi- Kjo ngjajshmëri që nuk cenohet nga ele-
ke bazohet në drejtësi. Nga kjo nënkuptohet menti i huaj, i cili ndoshta vjen nga një sho-
se fëmiu duhet të thirret në emër të babait qëri plotësisht të ndryshme, siguron unitetin
të tij të vërtetë, e jo në emër të babait të fal- në pikënisje dhe realizimin e synimeve të
sifikuar ngase e drejta e së vërtetës është përbashkëta që janë trashëgimi kulturore
që ajo të ndiqet dhe të respektohet. dhe shoqërore e familjës në rrethin e gjërë
3- Sistemi i trashëgimisë në Islam është i ku- të shoqërisë homogjene. Në të njejtën kohë
fizuar në afërsinë nga gjaku dhe nëse nga të largimi i fëmisë së adoptuar nga rrethi i tij
afërmit nuk ka trashëgues fëmiu i adoptuar kombëtar, fetar, shoqëror e privon nga for-
nuk fiton të drejtë trashëgimi. Poqëse ne e le- mimi i tij individual nën hijen e trashëgimisë
jojmë adoptimin a thua vallë çfarë do të ndodhte shoqërore të cilës ai i përket. Kështu tek i
(probleme mes trashëguesve me të drejtë dhe adoptuari janë ndërprerë gjitha lidhjet mes
të adoptuarve)??!! Ruajtja e drejtave të tra- tij dhe tiparet kombëtare, fetare dhe shoqë-
shëguesve është obligim të cilin e mbron Islami rore të familjës së tij. Ai në këtë mënyrë bë-
4- Adoptimi nuk e realizon të drejtën e het si druri rrënjet e të cilit janë prerë. Fa-
atësisë. Ai vetëm e verteton pretendimin që miljet adoptuese në shumicën e rasteve nuk
një njeri të bëhet prindër i ndonjë fëmijut. e ruajnë identitetin kulturor të fëmisë dhe
Kur të thirret dikush në emër të dikujt tjetër nuk i kanë parasysh besimet dhe përkatësi-
që nuk i ati i tij kjo thirrje është e falsifikuar, të në e tij fetare në origjinë. (Kjo ndodhë kur
cilën nuk e pranon as ligj hyjnor e as logjika e fëmijtë adoptohen nga familje të huaj prej
shëndosh. Obligim është që fëmiu të thirret shteteve të ndryshëm)
në emër të babait të tij të vërtetë. Allahu si Ç’zgjidhje ofron Islami:
ligjëdhënës vendos ligje të drejta, e thotë të Fenomeni i fëmijëve të braktisur nuk negli-
vërtetën dhe udhëzon në rrugën e lumturisë. zhihet nga Islami. Nga pikënisja e humanite-
“Ju thirrni ata në etërit e vërtetë të tyre, tit Islami kujdeset për çdo njëri dhe mundo-
kjo është më e drejtë tek Allahu …” het t’i garanton jetë dinjitoze duke ia garan-
35
tuar të drejtën për jetë dhe plotësimin e bartë barrën e tjetrit. E Ne nuk dënuam askë
nevojave të tyre. Preventimi është mjeti më i para se t'ia dërgojmë të dërguarin.” (El Isra, 15)
mirë për zgjidhjen e kësaj dukurie. Edukimi i “Ndërkaq, nuk do ta bartë asnjë mëkatar
fëmijve, lufta kundër varfërisë, parandalimi i barrën e tjetrit. Pastaj, e ardhmja juaj është
keqpërdorimit seksual, sanksionimi i njerëz- vetëm te Zoti juaj, e Ai do t'ju njoftojë me
ve që keqpërdorin naivitetin e vajzave janë atë që keni vepruar. Vërtet, Ai e di shumë
vetëm disa nga mjeteve parandaluese. mirë se çka mbajnë zemrat.” (Ez Zumer, 7)
Fëmiu i braktisur në shumicën e rasteve Shejhul Islam Ibën Tejmijje, All-llahu e më-
është fëmijë i marrëdhënieve seksuale jash- shiroftë, thotë: Fëmiu nga marrëdhëniet sek-
tëmartësore: suale joligjore (pasi qëarrinë moshën e pje-
Ëndrat e lumturisë dhe premtimet e prin- kurisë) do të shpërblihet ose denohet në
cave shpeshherë thyhen para realitetit të bazë të veprave të tij. Nëse ka bërë vepra të
idhët. Fjalët e ëmbëla harrohen atëherë kur mira do të shpërblehet dhe nëse ka bërë
paraqitet problemi i fëmisë së “padëshiruar” vepra të ndaluara do të dënohet për të (në-
ose paplanifikuar. Vajza, e cila me siguri ësh- se don All-llahu). Dënimi dhe shpërblimi
të pala më e dobët në këtë rast shpeshherë është i varur nga veprat e njeriut e jo nga
vendos të lirohet nga barra e padëshiruar prejardhja e tij. (Fetvatë e Shejhul Islamit
dhe bën abortin ose braktis fëminë e saj. Ibën Tejmijje, vëll.4, fq.312)
(Në këtë realitet të idhët, nga i cili vuan Fëmija i braktisur që nuk është domosdo-
tërë bota dhe mikropjesa e saj e njohur me shëm nga marrëdhëniet seksuale joligjore:
emrin trojet shqiptare, del në shesh urtësia Fëmiu i braktisur në Islam është e lirë dhe
e ndalimit të marrëdhënieve seksuale para obligimi i përkujdesjes për të është obligim
legalizimit të tyre me anë të kontratës mar- kolektiv (Fardul kifaje). Përkujdesjen materi-
tësore, kurorëzimin. Në mungesë të kontra- ale e ka shteti në rast kur në praninë e tij
tës valide fëmiu i padëshiruar është viktima.) nuk është gjetur ndonjë pasuri. Në rast kur
Dispozita Islame mbi fëmijtë nga marrë- në praninë e tij është gjetur pasuri ajo
dhëniet joligjore: shpenzohet për përkujdesjen ndaj tij. Ai që e
Për këtë fëmijë kujdeset prijesi i shtetit Is- ka gjetur fëminë e braktisur është kujdestari
lam ose personi të cilin do ta cakton prijesi, për të por me kusht që të jetë i drejtë.
shënohet si fëmijë i nënës dhe nuk e trashë- Nëse pas një kohë prinderit e tij kërkojnë
gon atin e tij e as që trashëgohet nga ai. kthimin e fëmisë u mundësohet kjo gjë
Fëmiu nga marrëdhëniet jo të ligjshme ne sepse kjo është me mirë për fëminë.
jurisprudencën Islame nuk përgjigjet për Nëse më tepër se një palë pretendojnë se
veprën e palejuar që e kanë bërë prinderit e janë prindër të fëmisë përcaktohet me anë
tij e as që do të mirret në përgjegjësi para të analizës për vërtetimin e atësisë.
All-llahut, subhanehu ve teala. All-llahu, sub- Opsioni tjetër:
hanehu ve teala, thotë: “Askush nuk do ta Nga opsionet zgjidhese Islame në rregulli-
bartë barrën e tjetrit.” (El En’am, 164) min e statusit të fëmisë së braktisur është
“Kush e udhëzon veten në rrugën e drejtë, edhe tajitja e fëmisë nga ndonjë grua. Me
ai e ka udhëzuar vetëm vetveten e vet, e anë të gjidhënies (tajitje) (tajita: e ushqej
kush e humbë (rrugën), ai e ka bërë humbjen me gji një foshnje të huaj, Fjalori i shqipës
kundër vetvetes së vet, e askush nuk do ta së sotme, fq.1321) krijohet lidhja prindër
36
(prej gjiri)-fëmijë (prej gjiri) dhe vëlla (prej bën edhe nga ndonjë enë.
gjiri)-motër (prej gjiri) mes fëmiut dhe famil- 5. Gjatë ushqimit me qumësht të ngrirë
jës që kujdeset për të si dhe menjanohen nga bankat e qumështit duhet të dihet nëna,
problemet që do të ndodhin pas rritjes së fëmiu dhe numri i tajitjeve
fëmisë (vështirësohet jeta sepse femiu i mo- 6. Gruaja që dyshon në numrin e tajitjeve
shëritur bëhet faktikishti i huaj në rrethin fa- e merr për bazë numrin më të vogël nga
miljar me gjitha implikimet që i ka kjo fjalë) numrat për të cilët dyshon
I Dërguari i All-llahut, sal-lall-llahu alejhi ve 7. Për këtë gjë pranohet dëshmia e musli-
sel-lem,ka thënë: manes të mençur dhe besnike
“Lidhja familjare e krijuar me anë të tajit- 8. Vëllëzërit e fëmisë të tajitur (prej gjakut)
jes ndalon ato që i ndalon lidhja e gjakut” nuk e marrin dispozitën e tij për nga ndalesa
që don të thotë: Ndalimi i martesës dhe e martesës me fëmitë e tajës (grua që ush-
ndalimet e tjera mes të afërmëve për shkak qen një foshnjë të huaj, Fjalori i shqipës së
të lidhjes familjare bëhen të ndaluar edhe sotme, fq.1321)
kur krijohet lidhja me anë të gjidhënies. Kjo 9. Bashkëshorti i tajës konsiderohet prin-
procedurë i ka kushtet që duhet plotësuar: dër i foshnjës së tajitur me një përjashtim
1. Numri i tajitjeve të jetë më tepër se ata nuk trashëgohen mes veti
pesë herë dhe ato duhen të janë ngopese 10. Kujdesi i madhë duhet të kihet para-
2. Qumështi i gjiut të jetë për shkak të sysh para së të ndërmiret ky hap për shkak
shtatëzanisë. të konsekuencave që rrjedhin prej tij
3. Tajitja të ndodhë brenda dy viteve të 11. Futja e qumshtit me anë të hundës
para nga mosha e fëmiut ose ezofagut në rast të pamundësisë të
4. Nuk është kusht që fëmiu të thithë drej- thithjes me gojë e ka dispozitën e njejtë si-
tëpërsëdrejti nga gjiu dhe mundet që atë ta kur thithja me anë të gojës.
Autor: Dr. Vehbe Ez Zuhejli
Përgatitën për publikim: Enver Azizi
Talha Kurtishi
9.7.2004

Definicioni i Sheriatit
Definicioni terminologjik i Sheriatit (esh-sheria) është: Sheriati është tërësia e rregullave që All-
llahu, subhanehu ve teala, ia ka shpallur të Dërguarit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, dhe ajo për-
fshin parimet e besimit, dispozitata praktike sekundare si dhe rregullat etike. Kurse etimologjikisht
kjo fjalë ka kuptimin pirja e ujit prej burimi, rrugë e qartë, burim prej të cilit njerëzit pijnë, ligj etj.
Talha Kurtishi
(Shënim për librin në proces botimi nga “NuN”,
me titull “Historia e fikhut islam” nga Sulejman Omer El-Eshkar.)

37
Konflikti mes mendjes dhe epshit
Normalisht se gjatë verës del në shesh edhe nehu ve teala, njeriun. Islami e konfirmon
ma shumë ky konflikt, ndoshta ky konflikt është këtë emocion dhe e nderon, andaj e ka bërë
edhe vendimtari në ecurinë e njerëzimit drejt të ligjshme martesën mes dy gjinive dhe
asaj që i sjell dobi dhe të mira në këtë jetë dhe sunnet të pejgamberëve, si përgjigje e kësaj
në jetën e ahiretit, po edhe të këqijat. nevoje, kurse këtë akt martesor e ka emër-
Njeriu si duket edhe është viktimë e këtij tuar si marvëveshje të rëndë, për të treguar
konflikti, në të cilin, nga mungesa e përdori- rëndësinë dhe madhësinë e tij.
mit të shëndoshë të mendjes, fiton epshi. Ky instikt është prej instikteve më të fu-
Ose nga shkaku se më shumë i servohen qishme te njeriu dhe më i rezikshmi, andaj
elemente joshëse epshit se sa mendjes. All-llahu, tebareke ve teala, e ka bërë prej
Kështu që nuk ka emision, reklamë, program, epsheve të para, të cilat ia ka zbukuruar
shkollë, universitet, rrugë, kafene, ku nuk eks- njeriut. All-llahu, subhanehu ve teala, thotë:
ponohet joshja e epshit, kurse në të gjitha këto "Njerëzve u është zbukuruar dashuria
raste mungon eksponimi i joshjes së mendjes. ndaj të këndshmeve, ndaj grave, djemve e
Në popullin tonë më shumë kemi raste ku ndaj pasurisë së grumbulluar nga ari e ar-
organizohen koncerte muzikore, me karakter gjendi, ndaj kuajve të stolisur, bagëtisë e
demoral dhe degjenerues, se sa promovime të bujqësisë. Këto janë kënaqësi të kësaj bote,
librit. Madje edhe vet teksti i këngëve më nuk po tek All-llahu është e ardhmja më e mirë".
ka ndonjë karakter shkencor dhe letrar, por (Ali Imran: 14).
është një rënditje e rimuar e fjalëve që nuk ka Kontrollimi i epshit
ndonjë domethënie arsimuese dhe edukative. Andaj, nëse i lirohen frerët këtij instikti
Më shumë vizitohen prezentimet e miseve dhe i hapen dyert gjërë e gjatë, në mungesë
të ndryshme se sa të organizimeve që kanë të kontrolluesit fetar dhe moral, ajo nuk le
të bëjnë me dijen dhe shkencën. asgjë shëndosh, e shkatërron edhe gjendjen
Organizimi i panairit të librit, zakonisht bë- edhe pasurinë, shkakton prishjen e shoqëri-
het më i dobët se sa panairet tjera. së, humbjen e gjinisë njerëzore dhe sojit
Përgaditja e librave dhe prezentimi i tyre dhe shkatërrimin e popujve dhe njerëzve.
zakonisht bëhet më i dobët se sa i prodhi- All-llahu, xhel-le shanuhu, na e ka tërhjekur
meve të ndryshme industriale. vërejtjen nga afrimi imoralitetit e ka thënë:
Media shumë më pak mirret me librin, " … mos u afroheni mëkateve të hapta
dijen dhe shkencën se sa me gjëra shumë të apo të fshehta, …". (El-Enam: 151).
zbehta të realitetit tonë. "Dhe mos iu afroni imoralitetit (zinasë),
Po edhe vet shkolla më nuk e ka atë pozi- sepse vërtet ai është vepër e shëmtuar dhe
të të arsimimit dhe edukimit që ka patur di- është një rrugë shumë e keqe". (El-Isra: 32).
kur, ose të cilën duhet ta ketë. E kur All-llahu e ndalon një gjë, ia ndalon
E mos të flasim për familjet, te të cilët janë edhe shkaqet që shpiejnë në atë gjë, andaj
prishur të gjitha kriteret, ato tradicionale, ka vënduar dispozita dhe ligje që ia lehtësoj-
ato fetare edhe ato shkencore. në njeriut largimin prej tyre. Për këtë, pasiqë
Epshi dhe njeriu All-llahu e ka ndaluar zinanë (marëdhëniet
Epshi është i natyrshëm te njeriu, sepse intime pa kurorë) ka përcaktuar edhe ligje
në këtë formë e ka krijuar All-llahu, subha- dhe rregulla që i mbrojnë njerëzit nga rënia
38
në kënetën e poshtërsisë. po thuani fjalë të matura". (El-Ahzab: 32).
Ligjet për kontrollimin e epshit 6- I ka ndaluar gruas të parfymoset për të
Prej ligjeve për kontrollimin e epshit janë huajit:
edhe këto: Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem,
1- I urdhëron All-llahu, dy palët (meshkujt thotë:
dhe femrat) të ulin shikimin. "Secila grua që del nga shtëpia e saj e par-
All-llahu, subhanehu ve teala, thotë: fymosur, kalon pran burrave që tia nuhasin
"Nuk është për ju ndonjë mëkat, nëse hyni aromën, ajo është lavire". (sahih, Nesaiu).
në shtëpi të pabanuara, e që në to keni 7- Ndalimi i përzierjes së gjinive dhe vet-
ndonjë përfitim. All-llahu e di atë që e shfaq- mimi i një burrit të huaj me një grua të huajë:
ni haptas dhe atë që e mbani fshehtë. Thua- Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem,
ju besimtarëve të ndalin shikimet (prej hara- ka thënë:
mit), t'i ruajnë pjesët e turpshme të trupit të "Keni kujdes e mos hyni në mes të grave.
tyre se kjo është më e pastër për ta. All-lla- I thanë: e ç'thua për hyrjen e vëllaut të
hu është i njohur hollësisht për atë që bëjnë burrit? Tha: kjo është si vdekja, kjo është si
ata". (En-Nur: 29- 30). vdekja, kjo është si vdekja". (Buhariu).
2- Qëndrimi i grave në shtëpi, për ta ru- "Çdo herë që vetmohet një burrë me një
ajtur stabilitetin e shoqërisë. grua, i treti është shejtani". (sahih, Tirmidhiu).
All-llahu, subhanehu ve teala, thotë: 8- Sherijati e ka bërë të ligjshme publiki-
"Dhe rrini në shtëpitë tuaja e mos shfaqni min e martesës dhe praninë e dëshmitarëve
bukurinë tuaj si shfaqej në injorancën e her- prej kushteve të martesës.
shme, …". (El-Ahzab: 33). Po ti implementonin këto rregulla njerëzit
3- Nëse del për nevojë, sherijati ia ka bë- në jetën e tyre të përditshme, do të jetonin
rë obligim mbulesën islame, për ta mbyllur në harmoni dhe lumturi, mirëpo kur i lanë
derën e fitnes: këto porosi edhe burrat edhe gratë, edhe të
All-llahu, subhanehu ve teala, thotë: rinjtë edhe të rejat, na ndodhin fatkeqësi
"O ti Pejgamber, thuaju grave tua, bijave tua dhe prishet rehatia dhe siguria e shoqërisë.
dhe grave të besimtarëve le t'i vënë shamitë Reziku i shikimit të pakontrolluar
(mbulojë) e veta mbi trupin e tyre, pse kjo ësh- Dera kryesore e poshtërsisë dhe imorali-
të më afër që ato të njihen (se nuk janë rru- tetit është shikimi i pakontrolluar, qoftë
gaçe) e të mos ofendohen. All-llahu fal gabimet direkt në realitetin e përditshëm të jetës
e kaluara, Ai është mëshirues". (El-Ahzab: 59). sonë ose nëpërmjet kanaleve të ndryshme
Dhe thotë: satelitore ose nëpërmjet internetit.
"…të mos zbulojnë stolitë e tyre përveç Fatkeqësisht shumë familjar dhe njerëz në
atyre që janë të dukshme, …". (En-Nur: 31). vend se të kontrollojnë këto mjete, ata edhe ma
4- I ka ndaluar gruasë që ti përplas shumë i lirojnë dhe nuk i kontrollojnë dhe me
këmbët për të zbuluar stolitë e veta: këtë bëhen shkak për devijimin e fëmijëve të tyre.
"…Le të mos kërcasin me këmbët e tyre Pronarët e internet kafeneve, në vend se të
për ta zbuluar fshehtësinë nga stolitë e ty- vëndojnë programe që i kontrollojnë kompju-
re…". (En-Nur: 31). terat e tyre, ata përkundrazi veprojnë që tua
5- I ka ndaluar gruas të llastohet gjatë foljes: lehtësojnë edhe ma shumë këto shërbime. Ata
All-llahu, subhanehu ve teala, ka thënë: veprojnë për të fituar ma shumë, mirëpo e tërë
"… andaj mos u llastoni në të folur e të kjo shkon në llogari të moralit të popullit tonë.
lakmojë ai që ka sëmundje në zemrën e tij, Pa dyshim se kur një adoloshent do të
39
hyjë në ato faqe, kjo do tia ngacmon epshin Pesë: Nënçmohet dhe poshtërsohet duke
dhe do ta stimulojë për zbatim të asaj që e tentuar të fiton sipmatinë e vajzave.
sheh edhe në praktikë. Kësaj sigurisht se ia Gjashtë: Dobësia fizike e tij.
ndihmon edhe shejtani, edhe do të mundo- Shtatë: Mëriza, ikja nga përgjegjësia,
het që këtë nevojë ta shfryn në mënyrë të mosdurimi, ndjeshmëria e tepruar, hidhërimi
ndaluar fetarisht, ose me gjëra për të cilat ai për shkaqet më të vogla, ngushtica e gjoksit,
mendon ndoshta se janë shërim, kurse aty ngërçe nervore dhe sëmundje psiqike.
qëndron sëmundja edhe më e madhe. Tetë: humbja e kohës në kënaqësi momen-
Kjo lind dëshirën për vizitë të vendeve të tale, harxhimi i rinisë në vrapim pas epsheve.
pista, siç janë diskotekat e ndryshme, kafe- Nëntë: harxhimi i sasisë së madhe të pa-
nete, e shumë vende të posaçme për degje- surisë, të cilat mund të harxhoheshin në
nerim moral. shumë projekte të dobishme si për këtë jetë
Pa dyshim se kjo mënyrë e pakontrolluar si për ahiret.
e shërimit të këtij problemi shkakton proble- Dhjetë: Krimi i zinasë është borxh, të cilin
me psiqike dhe pasoja negative në zhvillimin e ka ai që bën zina, do ta kthen këtë borxhë
e personalitetit të tijë. në familjen e vet.
Na dhemb zemra kur shohim se rinia, në Njëmbëdhjetë: Dobësia e vullnetit për të
kulmin e fuqisë dhe elanit të tyre, në vend mirë dhe dobi në mënyrë shkallëzore, sundi-
se të miret me studim dhe prodhim, ai miret mi nga epshi, derisa të bëhet skllav i epshit,
dhe preokupohet me epshin e tij, bëhet i cili duke kërkuar të çlirohet nga kufizimet
skllav i epshit të vet, synimi i tij final është fetare dhe shoqërore, fitoi lirinë, sikur të pa-
kërkimi i vajzave dhe vizita e vendeve të pis- pagallit, i cili gjindet në kafaz të arit, ose
ta. Kjo është brenga e tij kryesore, për te qenit, i cili është i lidhur me zinxhir të arit.
jeton, mendon dhe pushon. Vepron që tia Dymbëdhjetë: Hidhërimi dhe mllefi i All-lla-
plotëson dëshirat e saja, haron Krijuesin e hut, ardhja e fatkeqësive dhe defekteve,
vet, haron namazin dhe adhurimet e tija, ha- mosbereqeti në pasuri, ymër dhe fëmijë.
ron familjen dhe shoqërinë. Trembëdhjetë: Urrejtja e familjes dhe fare-
Koka i është mbushur me vrapimin pas këtij fisit, moskujdesi për zbatimin e obligimeve
instikti, andaj nëse njeriun nuk e udhëheq dhe mosdhënia rëndësi përgjegjësisë.
mendja, ate e udhëheq epshi kah të dëshirojë. Të vërtetën e thotë All-llahu kur thotë:
Cilat janë frytet që i sjell kjo sjellje: "E kush ia kthen shpinën udhëzimit Tim,
Një: Strese dhe frikë që e kaplon nga çdo do të ketë jetë të vështirë dhe në ditën e ki-
anë. Frikë që mos ti ikin vajzat, frikë nga tur- jametit do ta ringjall të verbër". (Taha: 124).
pi, frikë nga sëmundjet e ndryshme, etj. E lusim All-llahun të na shtojë dijen dhe
Dy: Dekoncentrim dhe mologjikim i shën- besimin!
doshë, sepse epshi ia ka sunduar mendjen. E lusim All-llahun të na shtojë nderin dhe
Tre: Dobësia e rezultateve ideologjike dhe moralin!
shkencore, sepse mendja e tij është e preo- E lusim All-llahun të udhëzojë rininë tonë!
kupuar me gjëra tjera, ka personalitet të E lusim All-llahun të na mbrojë nga spro-
thye dhe trupi i është lodhur. vat që i dimë dhe që nuk i dimë!
Katër: Kallje epshore, ngacmim i instiktit, E lusim All-llahun që të na dhurojë të mi-
ky njeri i ngjan atij që pi ujë deti, aq sa ma rat e dynjasë dhe të ahiretit!
shumë pi, aq ma tepër i shtohet etja. Amin!
Përgatiti: Bekir Halimi

40
Gruaja dhe familja

Arti i të dëgjuarit
Nëse një person fillon të ju tregojë, qoftë e ndërpre atë për të shfaqur diturinë tënde
personalisht qoftë në prezencë të të tjerëve, ayre që janë të pranishëm. Kjo është një
diçka që ju mund ta dini shumë mirë, ju duhet sjellje e keqe dhe e shëmtuar”.
të bëni sikur ju nuk e dini. Mos nxito për të Imami i nderuar Abdullah Ibën el-Kurejshi el-
treguar diturinë tënde ose për të ndërhyrë në Masri një shok i Imam Malikut, El-Lejth Ibën Sa-
bisedë. Në vend të kësaj tregohu i vëmend- dit dhe el-Thaurit ka thënë: “Nganjëherë një
shëm dhe i përqëndruar për bisedën. person do të tregonte një histori që unë e ki-
Tabi’ini i nderuar Imam Ata Ibën Ebu Rabah sha dëgjuar përpara se prindërit e tij të ishin
ka thënë: ”edhe kur një djalë i ri do të më martuar, sërrish unë e dëgjoja sikur unë të mos
tregonte mua diçka që unë ndoshta mund ta e kisha dëgjuar atë asnjëherë më përpara”.
kem ditur përpara se ai të ketë lindur”. Ibrahim Ibën el-Xhuneid ka thënë: ”Një
Halid Ibën Safuan el-Tamimi i cili ka pre- njeri i urtë i ka thënë djalit të tij: ”Mëso artin
zentuar kohën e dy halifeve; ate të Omer e të dëgjuarit siç mëson artin e të folurit”.
Ibën Abdul Aziz dhe ate të Hisham Ibën Të dëgjuarit mirë nënkupton mbajtjen e
Abdul Melik, ka thënë: ”Nëse një person të kontaktit me sy dhe duke e lejuar folësin të
tregon ty diçka që ti e ke dëgjuar ose lajmet mbaron të folurin dhe duke u përmbajtur nga
të cilat të kanë ardhur kohë më përpara mos nevoja juaj për ta ndërprerë bisedën e tij.
Marrë nga: “Islamic manners”
Përktheu: Ammar Ardit Kraja
25.6.2004

Babi, mi jep 10 euro!


Një njeri u kthye vonë prej pune, i lodhur, “Unë kam dëshirë ta di. Të lutem më trego,
i irrituar, e djali i tij 5 vjeçar ishte duke e pri- sa fiton për një orë punë?” ia ktheu djali i vogël.
tur te dera. “Nëse e ke patjetër ta dishë, unë fitoj 20
“Babi, a bën një pyetje?” euro për orë.”
“Po, me siguri, çka të intereson?” ia ktheu ai. “Oh” u përgjigj djaloshi duke e ulur kokën.
“Babi, sa para i fiton për një orë punë.” Pastaj ngriti kokën dhe tha: “Babi, mi jep 10
“Ajo nuk është puna jote! Pse të intereson euro, të lutem!”
diçka e tillë?” u përgjigj njeriu i nervozuar. Babai u tërbua. “Nëse të intereson se sa
41
para fitoj vetëm që të mundesh ti huazosh derën. “A je duke fjetur bir? Pyeti ai.
prej meje për të blerë ndonjë lodër qesharake “Jo babi, unë jam zgjuar” u përgjigj djali.
apo ndonjë marrëzi tjetër, atëherë ik te dhoma “Kam menduar, ndoshta isha shumë i ash-
yte dhe shtrihu në krevat. Mendo pak se pse je për me ty më herët,” tha babai. “Ka qenë një
kaq egoist. Unë punoj orë të tëra çdo ditë dhe ditë e gjatë dhe unë e nxora te ti nervozën
nuk kam kohë për lojëra fëmijërore.” time. Ja ku i ke 10 eurot që i kërkove.”
Djali i vogël shkoi te dhoma e vet dhe e Djali u ngrit në këmbë i buzëqeshur. “Oh,
mbylli derën. Babai u ul dhe filloi edhe më të falenderoj baba” tha ai. Pastaj, e futi dorën
tepër të hidhërohet nga pyetjet e djalit të tij nën jastëk dhe i nxori disa monedha. Babai
të vogël. Si guxoi të pyesë diçka të tillë ve- kur e pa se djali i tij paska patur para filloi të
tëm për të përfituar para. Pas një ore, ai u nevrikoset përsëri. Djali i vogël i numëroi
qetësua, dhe filloi të mendoj se ndoshta parat ngadal, pastaj e drejtoi shikimin kah ai.
kishte qenë shumë i ashpër me djalin e vet. “Pse kërkove para prej meje kur paske
Ndoshta ai me të vërtetë kishte diçka për të pasur?” gjëmoi babai.
blerë me ato 10 eurot, dhe ai me të vërtetë “Sepse nuk kisha para të mjaftueshme, e tani
nuk e kishte zakon të lypte para. Ai u ngrit kam”, u përgjigj djali i vogël. “Babi, tash i kam 20
dhe shkoi te dhoma e djalit të vet dhe e hapi euro… A mund ta blej një orë nga koha jote?..”
Marrë nga: Islamway
Përktheu: Omer Islami
2.7.2004

Këshillat e Lukmanit drejtuar të birit të tij


Kur’ani fisnik përmban dhjetë këshilla të sepse idhujtaria është padrejtësi më e ma-
çmueshme që i’a dha Lukmani, alejhis-selam, dhe!” [Lukman: 13]. Lukmani e thirrë djalin e
djalit të tij. Ja në vijim këto këshilla, të cilat tij duke i thënë “O djali im”, sepse kjo i’a tër-
u’a ofrojmë prindërve muslimanë, që ata hjek vëmendjen djalit që ai të mundet ta dë-
t’ua komunikojnë ato fëmijëve të tyre, famil- gjon babin me vëmendje. Pastaj i’a tërhjek vë-
jes dhe pjestarëve të shoqërisë, e që ata të rejtjen djalit të vet për Teuhidin. Shirku, Luk-
munden ti praktikojnë ato. Nëse këto këshi- mani tha: “është padrejtësia më e madhe”.
lla të vlefshme i pasojmë dhe i praktikojmë, Prandaj, ai i cili i bën shok All-llahut në
atëherë të gjithë ne do të jemi në rrugën e adhurim, i bën padrejtësi All-llahut, Posedu-
drejtë, e cila të dërgon në Xhennet. Llukma- esit dhe Krijuesit të gjithësisë. Dënim i madh
ni, alejhis-selam, në disa fjalë e ka përmble- është i caktuar për mushrikun (atë që bënë
dhë mënyrën për të arritur suksesin në këtë shirk): Ai i nënshtrohet hidhërimit të All-lla-
jetë dhe në Ditën e Gjykimit. hut dhe dënimit të përhershëm në zjarr.
1. Lukmani, alejhis-selam, i’a tërhjek vë- 2. Lukmani ia përkujton djalit të tij të drej-
rrejtjen djalit të tij për zullumin (padrejtësinë) tat e prindërve: “Ne njeriun e kemi urdhëru-
më të madhe që njeriu mund ta bën: “…O ar për (sjellje të mira ndaj) prindit të vet,
djali im, mos i përshkruaj All-llahut shok, sepse nëna e vet atë e barti me mund pas
42
mundi dhe pas dy viteve ia ndau gjinin. (E nuk do të ketë vend për të keqen.
porositëm) Të jeshë mirënjohës ndaj Meje 6. Lukmani e këshilloi që të jetë i durue-
dhe ndaj dy prindërve tu, pse vetëm tek Unë shëm gjatë kryerjes së këtyre veprave, dhe
është kthimi juaj.” [Lukman: 14]. gjatë çdo gjëje në jetë: “…përballo me durim
Lukmani e përmend varshmërinë që e ka çdo gjë që të godet, vërtet, këto janë nga
foshnja nga nëna e saj për dy vjet. Falende- çështjet më të preferuara.” [Lukman: 17].
roje All-llahun, pastaj prindërit tu dhe dije se Durimi është vepër e mirë dhe urdhër i
kthimi është tek All-llahu. All-llahut për të cilin ka shpërblim të madh.
“E nëse ata të dy tentojnë që ti të më 7. Madhështia është cilësi që i takon ve-
përshkruash Mua shok, për çka ti nuk ke tëm All-llahut
kurrfarë fakti, atëherë mos i respekto ata, Krijuesi dhe Poseduesi i gjithësisë është i
po në çështjet e jetës së kësaj bote të keshë Vetmi që meriton të ketë kibër. All-llahu u
mirëkuptim ndaj tyre…” [Lukman: 15]. kërcënohet njerëzve mendjemëdhej (atyre
Nëse prindërit janë jobesimtarë, mos e paso që janë kryelartë, ja lidhin lart që në vete ka-
rrugën e tyre: të drejtat e All-llahut janë në në kibër) se do t’i dënoj në Xhehenem: “Dhe
rend të parë. Mirëpo, përderisa janë gjallë, mos shtrembëro fytyrën tënde prej njerëzve
sillu mirë në lidhje më çështjet e kësaj bote. (me mendjemadhësi)…” [Lukman: 18].
3. Pastaj Lukmani i tregon për fuqinë e 8. Të jesh i matur: “…mos ec nëpër tokë
All-llahut: “O djali im, s'ka dyshim se edhe kryelartë, se All-llahu nuk e do asnjë mendje-
nëse ajo (vepra) peshon sa kokrra e lirit, e madh e që shumë lavdërohet.” [Lukman: 18].
të jetë e fshehur në rrasë guri, ose në qiej All-llahu nuk i don pra njerëzit që janë
apo në tokë, All-llahu do ta sjellë atë, se All- arrogant dhe mendjemëdhej.
llahu është i butë dhe hollësisht i informu- 9. Të jesh i matur në ecje dhe sjellje është
ar.” [Lukman: 16]. Dituria e All-llahut është gjithashtu një nga këshillat e Lukmanit: “Të
aq e përsosur, sa që çdo gjë që ekziston, e jesh i matur në ecjen tënde…” [Lukman: 19].
madhe qoftë apo e vogël, është në dijen dhe Islami ofron rregullë për sjellje në çdo as-
kontrollin e Tij. Lukmani mundohet t’a impresi- pekt të jetës. Edhe mënyra se si muslimanët
onon djalin e Tij duke i’a përkujtuar kontrollin ecin dhe flasin është e rregulluar. Islami of-
absolut që ka All-llahu mbi mbretërinë e Tij. ron direktiva në këtë çështje të cilat rezultoj-
4. Një këshillë e madhe e Lukmanit drejtuar në sjelljen më të mirë dhe do të jenë shkak
djalit të tij, është që ai ta falë namazin rre- për të fituar respektin.
gullisht, në kohë dhe në mënyrën më të mirë: 10. Lukmani i’a përkujton djalit të tij se nëse
“O djali im, fale namazin…” [Lukman: 17]. është i ashpër në të folurit e tij, zëri i tij do t’i
Namazi është lidhja direkte në mes musli- përngjajë zërit të gomarit. Britma nuk i përfiton
manit dhe Krijuesit të tij. Prindërit duhet të zemrat, përkundrazi, ajo do ti ofendoj dhe
kujdesen shumë që ti thërrasin dhe ti mësoj- armiqësoj njerëzit: “…ule zërin tënd, se zëri
në fëmijët e tyre ta falin namazin. më i egër është zëri i gomarit.” [Lukman: 19].
5. Lukmani e këshillon djalin e tij: “…ur- Lukmani tregon urtësi të madhe në këshillat
dhëro për punë të mira, e ndalo nga të kë- që i’a drejton djalit të tij. Nëse prindërit musli-
qijat…” [Lukman: 17]. man e marrin këtë shembull, dhe fëmijët e tyre
Nëse çdo musliman e çon në vend këtë i praktikojnë këto këshilla, atëherë me lejen e
urdhër, atëherë në shoqërinë muslimane All-llahut, ummeti ynë do të jetë i suksesshëm.
Marrë nga: islaam.net
Përktheu: Omer Islami
43
Dy fjalë nga zemra, motra–motrës
Subhana’ALLAH, a thua jemi sa duhet të ndalemi vetëm në hallet tona të përditshme
vetëdijshëm për njëmendësinë e jetës, për ose edhe të habitemi pas lakmive të kësaj bote?
qenësinë tonë dhe mbi rëndësinë e të qënit (Secili(a)le t’i përgjigjet në heshtje këtyre py-
tonë si halif? etjeve nga thellësia e tij e padukshme!!!!!!!).
Sa herë ia shtrojmë këtë pyetje vetvetës Do t’ishim në lartësi të detyrës sonë fisni-
sonë, në heshtje ose publikisht? ke, si krijesat më të dashura dhe më të nde-
A ka jeta jonë kuptim, motra, vëllezër, po ruara t’ALLAHUT, nëse vetëdijsohemi zë-
e haruam qëllimin e të qënit tonë? shëm për qenësin tonë, sidomos si musli-
Ato dromca jete përditshmerisë së nënave, man, nëse nuk do të habiteshim pas dynja-
motrave, bijave, kalamajve,në Palestinë, Irak, llëkut me kotësira, nëse çdo mendim, veprim
Afganistan, Çeçeni, dje pardje në Bosnje dhe yni do t’ishte në harmoni me thirjen tonë të
Kosovë e hapësiren mbarëshqiptare, dhe ku brendshme (shpirtërore); të reagojmë de-
jo në botën islame e joislame, në gjithë tokën e njësisht ndaj padrejtësive, shtypjes, dhunës,
ALLAHUT, të këtij planeti të vogël, do të duhej t’ua shtrijmë dorën nevojtarve, hallexhinjëve
të na shtyenin të meditojmë qoft edhe vetëm aq sa mundemi, t’i kujtojmë jetimët, të shty-
nga një çast në ditë! Dhe ky meditim do të na purit, t’ua drejtojmë një lutje të robëruarve,
shtyente t’a vrasim sadopak ndërgjegjen tonë të bëjmë dy fjalë të sinqerta miradije motra-
shpesh të përgjumur ose apatike ! ve, nënave, bijave muslimane të shumëvuaj-
E nëse jo, nëse kjo nuk arrinë të prekë tura por dinjitoze, kudo ku ndodhen!!
ndërgjegjen tonë, atëherë motra dhe ju E nëse të gjithë do të vepronim kështu,
vëllezër ku qëndroka kuptimi i kësaj jete të motra, vëllezër, do të ndjekshim rrugën e Pej-
shkurtër kalimtare? A thua jemi në sprovë gamberit tonë të dashur,dhe nënave të be-
apo vetëm djerakohës të kësaj bote? Kush simtareve te para muslimane, Hatixhe, AJSHE,
duhet të ket përgjegjësi nëse jo vet ne!!! Fatime, Kulsum e shumë të tjera, që lanë
A thua tërë fokusi ynë edhe sot duhet të dunjallëkun për ahiretin! Kështu do të shpre-
kufizohet në komoditedin, begatitë e kësaj sonim takimin me ALLAHUN ; do të qetësonim
bote të rreme, fëmijtë, pa mos u shqetësuar e paqëtonim zemrën, e shpirtin tonë, pa
fare për misionin e lartë si halif t’ALLAHUT ! llogaritur kundëshpërblim të kësobotshëm!
A benë t’a harojmë kaq shpejt të kaluarën e Rrugët për fituar kënaqësinë e ALLAHUT,
idhtë të dje pardjeshmes, plagët e së cilës po i duke kryer obligimet tona, janë të shumta,
vuajmë ende (shumë prej nesh)? A duhet të të dëshmohemi duke vepruar!

L.Kullashi

44
Dijetarët dhe mendimtarët

Imam Zuferi
Imam Zufer ibën Hudhejl, fekihu, muxhte- Zuferi dhe Davudi Et Ta’i kishin qëllimin e
hidi, dijetari i devotshëm. Njëri nga përfaqë- njejtë, të bëhen dijetarë. Davudi e braktisi
suesit më të dalluar të shkollës juridike Ha- fikhun dhe iu përkushtua adhurimit kurse
nefite, al-lameja dhe gjeniu Ebu Hudhejl, Zu- Zuferi i bashkoi, fikhun dhe adhurimin.
fer ibën Hudhejl ibën Kajs ibën Selem El An- El Hasen ibën Zijad El Lu’lui thoshte: Kur e
beri. shikoja ndonjë fekih se si debaton me Zufe-
Ka lindur në vitin 120 H në Asbahan (Isfa- rin, e mëshiroja.
han). All-llahu, subhanehu ve teala, deshi që Ebu Nuajmi thoshte: Kur takohesha me
ky njeri të përfiton nga shumë dijetarë në Zuferin më thoshte eja të ti shoshiti hadithet
krye e të cilëve ishte Imam Ebu Hanifeja, ra- që i ke dëgjuar.
himehull-llah. Nga vargu i mësuesve prej të Dhehebiu kështu e përshkruan: Ishte prej
cilëve përfitoi dije do t’i përmendim; El detrave të fikhut, prej të zgjuarve të kohës,
A’mesh-in, Ismail ibën ebi Halid-in, Muham- mësoi tek Ebu Hanifeja dhe ishte nxënësi më
med ibën Is’hak-un, Haxhaxh ibën Ertah-un i madh i tij, bashkoi dijën me punë, e njihte
dhe gjeneratën e tyre. hadithin në mënyrë precize. Ishte imam, i
Nga Imam Zuferi përfituan shumë nxënës drejtë gjatë hulumtimit, pasues i sunnetit.
prej të cilëve me përmendje do t’i veçojmë: Thoshte (Imam Zuferi): Ai që ulet (për të
Hassan ibën Ibrahim El Kirmani, Ekthem ibën ligjëruar dhe për të dhënë fetva) para kohës,
Muhammed, Abdul Vahid ibën Zijad, ebu do të nënçmohet.
Nu’ajm El Mulai, En Nu’man ibën Abdus Se- I dinte hadithet e deroguara dhe derogue-
lam et Tejmi, Hakem ibën Ejjub, Malik ibën sit e tyre.
Fudejk etj. Shumica e nxënësve të tij ishin Ishte i drejtë dhe respektonte hadithin e
mocanikët e tij. saktë më të cilin punonte dhe i këshillonte
Për vendin e tij të lartë mjaftë flasin fjalët njerëzit të punojnë me të.
e dijetarëve të cilët e përshkranin me epite- Pas jetës së shkurtër në këtë botë ndëroi
tet më të lartë; jetë në vitin 158 H. All-llahu e mëshiroftë me
Ebu Nu’ajm El Mulai dhe Jahja ibën Me’in-i mëshirën e tij të gjërë.Amin.
thonin: Ishte i beshueshëm, besniku… Imam Edh Dhehebi, Sijer A’lam Nubela,
El Hasen ibën Zijad El Fekihu thoshte: vëll. 8, fq. 38-41

Shqipëroi: Talha Kurtishi


Imam Edh Dhehebi,
25.6.2004

45
Imam Ebu Theuri
Fekihu i Bagdadit, nxënësi i Imam Shafi’iut, dijetarëve:
Imami, Hafidhi, Muxhtehidi, myftiu i Irakut. Imam Ahmedi thoshte: E njoh si pasues të
Besniku, i devotshmi, argumenti…Autori i Sunnetit prej kohe. Ai tek unë është në gra-
librave që hadithit ia bashkangjitën fikhun dën e Sufjan Eth Theuriut.
(kuptimin) Shpesh herë kur e pyetnin (Imam Ahmedi)
Quhet Ibrahim ibën Halid ibën Ebil Jeman thoshte: Pyetni tjerët, pyetni fukahatë, pyet-
El Kelbi, Ebu Theur El Bagdadi. Lindi diku ni Ebu Theurin.
rreth vitit 170 H dhe pati fatin të përfiton Sulejman Esh Shadhekuni thoshte: Shkru-
nga imamët e kësaj periudhe të bekuar. Në aji mendimet e Imam Shafi’iut dhe takohu
fillim u shoqërua me ithtarët e mendimit të me Ebu Theurin mos ia lejo vetës që të mos
lirë (Ehlur-rejj) që më vonë të takohet me përfitosh nga ai.
Imam Shafi’iun i cili ndikoi dukshëm në për- Imam Nesaiu: Besniku, njëri prej fukaha-
caktimin e tij shkencor. ve…
Nga mësuesit e tij me do t’i veçojmë: Ebu Hatimi kështu e përshkruante: Njëri
Sufjan ibën Ujejne, Abide ibën Humejd, Ebu prej imamëve të botës, fekihu, alimi modest,
Mu’avije Ed Darir, Veki’ ibën El Xherah, Jezid njeriu plot virtyte. Shkroi librat të shumtë,
ibën Harun, Reuh ibën Ubade dhe Ebu Katan. mbroi sunnetin dhe e komentoi atë. All-llahu
Më i dalluar prej këtyre ishte Imam Shafi’iu. e mëshiroftë…
Nga dija e tij të gjërë përfituan imamë siç Edh Dhehebiu përshkrimin e tij e përmblo-
ishin: Ebu Davudi, Ibën Maxhe, Ebul Kasim El dhi në këto fjalë: Ai padyshim ishte Huxhxhe
Begavi, Ahmed ibën El Hasen Es Sufi, Mu- (argument).
hammed ibën Is’hak Es Ser-raxh dhe shumë Ndërroi jetë në muajin Safer të vitit 240 H.
tjerë. All-llahu e mëshiroftë me mëshirën e tij të
Për dijën e tij të gjërë dëshmojnë fjalët e gjërë. Amin

Shih: Sijer A’lam En Nubela, vëll.12, fq.72-76


Talha Kurtishi,
2.7.2004

46
Imam Ibën Salah
Njëri nga dijetarët fisnik të kohës së tij, dithit në të. Si mësues gjithashtu punoi edhe
alimi në lëmitë e tefsirit, fikhut, gjuhës dhe në disa shkollë.
veçanërisht në lëminë e hadithit dhe shken- Ibën Halikani kështu e përshkruan: Kishte
cat përcjellëse të hadithit. Imami i devot- dije të madhe dhe ishte shumë i dëvotshëm.
shëm dhe shembëlltyra e dijetarëve pas tij. E vizitova në Damask dhe e shoqërova një
Quhet Ebu Amër Uthman ibën Abdur Rah- vit e gjysëm…
man ibën Uthman ibën Musa ibën Ebi Nasr Ishte Imam i madhë, fekih, muhaddith, za-
El Kurdi Esh Shehrezuri i njohur me ofiqin hid i modest, mësues i suksesshëm dhe i
Ibën Salah Esh Sherhani Esh Shafi’ij. dobishëm. Banoi në Damask dhe në të e
Ka lindur në vitin 577 H në vendin Esh ktheu kohën e të parëve tanë, e zbukuroi
Sherhan një prej fshatrave afër Irbilit (rajoni me kopshte të dijës nga pemët e të cilëve
të cilin e banon popullsi kurde), Iraku verior. ushqeheshin kërkuesit e dijës.
Mësimet e parë në fikh i morri para atit të tij Edh Dhehebiu thotë: Ishte pasues i selefit, me
Salah i cili ishte një prej dijetarëve të dalluar në besim të pastërt larg shtrembërimeve të apolo-
kohën e tij. Më vonë udhëton në Mosul ku vazh- gjetëve. Besonte në tekstet e shpalljes dhe nuk
don kërkimin e diturisë dhe specializon librat e thellohej në te’vil. I respektuar, me pamje të bu-
medhhebit Esh Shafi’ij. Udhëtoi gjithashtu edhe kur, i mirëpritur nga mbretërit dhe sulltanët…
në Bagdad, Hemedhan, Nejsabur, Damask Thoshte: Në gjumë u inspirova me këto fja-
dheHorasan ku mësoi lëmitë e hadithit. lë: Largohu nga kërkimi prej njerëzve sepse
Nga mësuesit e tij do t’i përmendim: Ubejdu- çdo ditë e re vjen më rrizkun e tij. Kërkimi prej
llah ibën Semin, Nasrullah ibën Selame, Mah- njerëzve largon bukurinë e fytyrës. Sa e mirë
mud ibën Ali El Musili, Abdul Mushsin ibën Et është ndihma që ia ofron atij që ka nevojë…
Tusi, Ebul Fadl ibën Mugrim, ebu Mudhaffer Hiseja të cilën ta ka caktuar All-llahu është
ibën es Sem’ani, Muveffekudin El Makdisi, e ytja. Mos e përshpejto para kohës që të
Fahruddin ibën El Asakir dhe shumë tjerë. goditesh me humbje të shpresës nga mëshi-
Nga nxënësit e tij më të dalluar janë: Fah- ra e All-llahut. All-llahu e di më së mirë.
ruddin ibën Umer El Kerxhi, Zejnuddin El Fa- Shkroi libra të shumta nga të cilat më të
ruki, El Kadi Shihabuddin El Xheuzi, El Hatib njohur janë:
Sherefuddin El Azzavi etj. Fetava ibën Salah në të cilën janë tubuar
Më pas filloi të japë mësim në medresenë “En fetvatë e tij dhe
Nasirijje” në Kuds të cilën e ndërtoi Salahuddin Ulumul Hadith i cili është libri i parë në
El Ejjubi. Më vonë u vendos në postin e mësue- terminologjinë e hadithit.
sit në medresenë Er Revvahijje në Damask. Jeta e tij përfundoi me 25 Rebi’ul Ahir 643 H.
Kur mbreti El Eshref ibën Ejjub ndërtoi All-llahu e mëshiroftë me mëshirën e tij të gjërë.
shkollën “Darul Hadith” filloi ligjëratat e ha-
Talha Kurtishi

47
Ibën Haxher El Askalani
Njëri nga dijetarët më eminentë në lëmitë hihun e Buhariut në Mekke para mësuesit
e hadithit dhe historisë, autori i afro njëqind Afifuddin Abdullah En Neshavuri. Këtë vepër
veprave shumica e të cilave është në lëminë e lexon edhe para Salah Ebu Ali Ez Ziftavi
e hadithit. Nuk ka asnjë segment të shken- dhe Abdur Rahman ibën Abdul Vehhab ibën
cave të hadithit për të cilën nuk ka shkruaj- Rezin.
tur libër që është referencë e paevitueshme Nga mësuesit e tij do t’i përmendim edhe:
për hulumtuesit. Komentimi i tij që ia bëri Ebul Hamid El Mekki, ‘Izz ibën Xhema’a,
Sahihul Buhari në librin e tij Fet’hul Bari shejhul Islam Siraxhuddin El Belkini, Muham-
është libër bazë e shumë studimeve. med ibën Ali El Kattan, El Hejthemi, Et Tehu-
Quhet Ebul Fadl Shihabuddin Ahmed ibën hi dhe Ebul Fadl El Iraki ndikimi i të cilit e
Ali ibën Muhammed ibën Muhammed ibën Ali determinoi për t’u specializuar në lëminë e
ibën Mahmud El Kinani El Askalani El Misri hadithit.
Esh Shafi’ij. Rrjedh prej fisit Benu Kinane që Para Mexhduddin El Fejruzabadi mësoi
jetoi në qytetin El Askelan në Palestinë. gjuhën dhe letërsinë arabe.
Ky gjeni u lind në Egjipt në vitin 773 Sipas Es Sehaviut askush si Ibën Haxher
H/1372 G. Që si fëmijë mbeti pa përkujdes- nuk është takuar me aq shumë dijetarë eks-
jen e babës i cili ndërroi jetë kur ai kishte pertë të lëmive të ndryshme. Mësuesit e tij i
katër vjet. Përkujdesjen për të e morri përsi- ka përmendur në “El Mexhme’ul Muesses bil
për një nga tregtarët më të njohur në atë mu’xhem El Mufehres”.
kohë Zekijjuddin El Harubi. Sipas gjitha referencat Ibën Haxheri ishte
Kërkimin e dijës e fillon prej moshës pesë- dijetari më respektabil tek i cili mësuan shu-
vjeçare duke e mësuar Kur’anin para mësu- më nxënës të dijës. Si nxënës më të dalluar
esit Sadruddin Es Sifti. Në moshën nëntëvje- do t’i përmendim: Shemsuddin Es Sehavi,
çare bëhet hafidh i Kur’anit. Gjatë Ramazanit Zekerijja El Ensari, Xhemaluddin El Kalka-
të vitit 805 H ai ua fal si imam namazin e te- shendi, Ahmed ibën Ebu Bekr El Busiri, Bur-
ravisë muslimanëve në Mesxhidul Haram në hanuddin El Beka’i etj.
Mekke. Punonte palodhshëm në shërbim te fesë.
Si fëmijë i ka mësuar përmendësh librat Plotë njëzet e një vjet ishte në postin e kadi-
“Umdetul Ahkam” të El Hafidh El Makdisiut, së. Punonte edhe si ligjërues në disa shkollë.
“El Elfijje” të el Hafidh El Irakiut, “El Havi Es Ka qenë hatib fillimisht në xhaminë e Az'harit
Sagir, “El Muhtesar’ etj. që më vonë të transferohet në xhaminë e
Përpos në Egjipt ku është rritur, ai vizitoi Amër ibën El As-it, radijall-llahu anhu. Gjatë
edhe vende tjerë në kërkim të diturisë si: punës si përgjegjës i bibliotekës El Mahmudij-
Hixhazi, Jemeni, Palestina etj. je përpiloi katalogun e dorëshkrimeve në të.
Pasi që e mësoi Kur’anin dhe Texhvidin, Kujdes të veçantë i kushtoi edhe shkrimit.
vazhdoi mësimin e hadithit duke e lexuar Sa- Ganim ibën Abbas El Ganim redaktori i
48
botimit të librit Lisanul Mizan përmend listën - Tegliku Ta'lik
prej 191 titujve që i ka shkruar Ibën Haxheri. - It'haful Mehere bil Fevaid El Mubtekere
Vepra më e rëndësishme që e shkroi min Etrafil Ashere
është "Fet'hul Bari", vepër kapitale në të dhe shumë tjerë…
cilën komentoi hadithet që i ka përmbledhur
Imam Buhariu në sahihun e tij. Të tjerët për Ibën Haxher-in:
Këtë vepër Sheukaniu e krahason me fito- Kur para vdekjes e pyetën El Hafidh El
ren e muslimanëve ndaj mushrikëve gjatë Iraki-un kush do të të trashigon (në dije)
çlirimit të Mekkes. pas vdekjes? Tha: Ibën Haxheri, pastaj djali
El Mubarekfuri thotë se kjo vepër është im Ebu Zur'a pastaj El Hejthemi-u.
fjalor dhe enciklopedi e Sunnetit. Ibën El Imad-i kështu e përshkruante:
Në këtë vepër ai punoi plotë njëzet e pesë Dijetar i madh i Islamit, autoritet i jashtëza-
vjet (817 H-842 H). Nga veprat e tij do t'i konshëm, Emirul mu'minin në hadith dhe ha-
përmendim edhe: fidhi i kohës së tij.
- Tehdhibu Tehdhib Et Tekij El Fasi-u dhe Burhan El Halebi-u
- Takribu Tehdhib thonin: Nuk kemi takuar të ngjajshëm me të.
- Lisanul Mizan Esh Sheukani: Hafidhi i madh dhe i njohur
- El Isabe fi Temjizi Sahabe i hadithit, i dalluar në njohjen e hadithit dhe
- Bulugul Meram fi ehadith el Ahkam shkencave të tij. Në mënyrë precize i njihte
- El Metalib el Alije bi zevaid El mesanid mangësitë e fshehta të hadithit.
Eth Themanije Ibën Fejd El Mekkij: Ka shkruar libra me
- El Isabe fi temjizi Sahabe vlerë të jashtëzakonshme dhe më dobi të
- Te'xhilul Menfe'a shumëfishta. Me këto libra ua kaloi dijetarë-
- Ed Durer El Kamine fi A'jan El Mieti Eth ve bashkëkohorë.
Thamine Jeta e tij në këtë botë përfundoi në vitin
- Nuz'hetul Fiker fi istilah Ehlil Ether 852 H/1449 G në Kairo. All-llahu e mëshi-
- Ed Dibaxhe roftë me mëshirën e tij të gjërë.

Përktheu: Talha Kurtishi

49
Pyetje dhe përgjigje

Tema: Pastrimi dhe namazi i të sëmurëve


Numri: 1182 Data: 12.07.2004

Pyetje: Çka kanë për obligim të sëmurit lidhur me pastërtinë dhe namazin?

Përgjigje: Mënyra e pastrimit të të sëmurit


Themi: Këto janë ca fjalë të shkurtëra për të treguar se çka kanë për obligim të sëmurit li-
dhur me pastërtinë dhe namazin. Ngase i sëmuri ka dispozita të veçanta për shkak të gjen-
djes në të cilën gjindet, për të cilën gjendje sheriati Islam është kujdesur. All-llahu, subhanehu
ue teala, e ka dërguar Muhammedin, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, me fe të pastër e të lartë
e cila është e vënduar mbi themele të lehtësimit. All-llahu, azze ue xhel-le, ka thënë: “...dhe
nuk ju obligoi në fé me ndonjë vështirësi...”. (el-Haxh 78); “All-llahu dëshiron lehtësim për ju,
e nuk dëshiron vështërsim për ju”. (el-Bekare 185) dhe ka thënë: “Andaj, sa të keni mundësi
keni frikë All-llahun, dhe dëgjoni e respektoni...”. (et-Tegabun 16). Resulull-llahu, sal-lall-llahu
alejhi ue sel-lem, ka thënë: “Feja është lehtësim”; (Buhariu (39)) dhe ka thënë: “Kur t’ju
urdhëroj me diçka, veprone atë sa të keni mundësi”. (Buhariu (7288); Muslimi (1337))
Sipas këtij rregulli themelor, All-llahu, azze ue xhel-le, ka bërë lehtësime në ibadetet e atyre
që kanë arsye aq sa është nevoja, që të kenë mundësi ta adhurojnë All-llahun pa ndonjë
problem apo vështirësi. E falënderimi i takon vetëm All-llahut.
“Si pastrohet i sëmuri?”
1. E ka obligim të pastrohet me ujë, të merr abdest nga prishja e vogël e abdestit dhe të
merr gusëll nga prishja e madhe (xhunubllëku).
2. Nëse ska mundësi të pastrohet me ujë nga pamundësia, nga frika e shtimit të sëmundjes
apo vonimi i shërimit, atëherë merr tejemmum.
3. Mënyra e tejemmumit: Të prekë në tokë të pastër me duart e tij një herë, pastaj fërkon
fytyrën e pastaj i fërkon duart mes vete.
4. Nëse nuk mundet të pastrohet vetë, atëherë i ndihmon dikush të merr abdest apo
tejemmum. Ashtuqë, ky personi tjetër prekë tokën e pastër me duart e tij dhe ia fërkon fytyrën
dhe duart e të sëmurit. Sikurse, nëse nuk mundet të merr abdest t’i ndihmojë në marrjen e
abdestit.
5. Nëse në ndonjë pjesë të trupit ka plagë, e lanë me ujë, në rast se uji e dëmton atëherë ve-
tëm e fërkon një herë me dorë të lagur, e nëse edhe fërkimi e dëmton atëherë merr tejemmum.
6. Nëse ka ndonjë gjymtyrë të thyer, të lidhur me fashë apo të mbështjellur me gips, atë-
herë e fërkon atë me ujë dhe nuk e lan, poashtu ska nevojë për tejemmum kjo, sepse fërkimi
e zëvendëson larjen.
50
7. Lejohet të merr abdest në mur ose në diç tjetër të pastër ku ka pluhur, e nëse muri
është i lyer me diç që nuk e ka esencën prej toke sikurse boja, atëherë nuk lejohet të merr
tejemmum në atë mur, përveç nëse mbi të ka pluhur.
8. Nëse nuk mundet të merr tejemmum në tokë, mur apo diç tjetër të pastër që ka pluhur,
atëherë nuk prishë punë që t’i sillet një enë apo leckë me dhé, dhe të merr tejemmum prej aty.
9. Nëse merr tejemmum për një namaz dhe nuk e prish tejemmumin deri në kohën e
namazit tjetër, mundet të falet me tejemmumin e parë dhe nuk ka nevojë ta përsërisë
tejemmumin, për shkak se ende është i pastër, dhe nuk ka ndodhë diç që ia prishë pastërtinë.
10. E ka obligim i sëmuri të pastron trupin nga flliqësirat, e nëse nuk ka mundësi, falet ashtu
si është, namazin e ka në rregull dhe nuk duhet ta përsërisë.
11. E ka obligim i sëmuri që të falet me rroba të pastra, e nëse i flliqen rrobat atëherë
duhet t’i pastrohen ose t’i ndrrohen me tjera të pastra, e nëse nuk ka mundësi, falet ashtu si
është, namazin e ka në rregull dhe nuk duhet ta përsërisë.
12. E ka obligim i sëmuri që të falet në vend të pastër, e nëse i flliqet vendi, duhet patjetër
të lahet ose t’i ndrrohet vendi ose të shtrohet diç e pastër mbi vendin e flliqur, e nëse nuk ka
mundësi, falet ashtu si është, namazin e ka në rregull dhe nuk duhet ta përsërisë.
13. Nuk i lejohet të sëmurit ta vonon namazin e tij nga koha e vet për shkak të
pamundësisë për pastrim, por pastrohet aq sa mundet dhe e falë namazin në kohën e tij
edhe nëse ka ndonjë papastërti në trup, rroba apo në vendin ku falet, të cilat nuk mundet t’i
largojë.

Muhammed ibën Salih el-Uthejmin


përktheu: Omer Berisha
(marrë nga libri “Fetva rreth shtyllave të Islamit”-Muhammed ibën Salih el-Uthejmin,
libri është në proçes botimi nga ana e shtëpisë botuese “NuN”)
12.7.2004

51
Albani

Gjendja jonë e dhimbshme


Shejhu ynë! E dimë këto ditë se Islami kur është më pak se ajo që e ka për qëllim
është i sulmuar në të gjithë rruzullin tokësor, ai që e thotë, me që ai thotë: rrijmë e nuk
pa asnjë kujdes nga qeveritë, ne çka duhet veprojmë diçka! E çka ka për qëllim ai me
të bëjmë në këtë çështje? A kemi mëkat me “diçka”? -jo diçka absolute, por diçka të ku-
të ndejturit tonë duke mos ndërmarrë diçka? fizuar, sepse nuk ka kush që thotë: se musli-
Përgjigje: (Muhammed Nasiruddin Albani) mani duhet të jetojë siç jetojnë kafshët, nuk
Falenderimi i takon Allahut, Ate e falende- ndërmerr diç-sepse ai është krijuar për diç-
rojmë, Atij ndihmë dhe falje i kërkojmë. Alla- ka shumë të madhe, e ajo është të adhurua-
hut i mbështetemi nga e keqja e shpirtave rit Allahun, të vetmin, e pashoq, prandaj le
tanë dhe nga e keqja e veprave tona, kën e të mos qarkullojnë në mendjet e askujt pyet-
udhëzon Allahu nuk ka kush e devijon, e cilin je të këtilla, se ai ka për qëllim që të mos
e devijon Ai nuk ka kush që e udhëzon. ndërmerret asgjë, por se ka për qëllim që
Dëshmoj se nuk ka hyjni përveç Allahut të nuk ndërmirret diçka që përkon me realitetin
vetmit, të pashoq, dhe dëshmoj se Muham- që i ka rrethuar muslimanët nga të gjitha
medi është robi dhe i Dërguari i Tij; anët. Kjo pra është qëllimi i pyetjes e jo ajo
”O ju që besuat frigohuni Allahut në më- që duket nga fjalët e pyetësit.
nyrën më të denjë dhe assesi mos vdisni E në këtë ne përgjigjemi: Realiteti i musli-
ndryshe përveçse si muslimanë” (ajet) manëve sot nuk ndryshon as më shumë e as
”O ju njerëz, frigohuni Allahut i Cili ju krijoi nga më pak nga ai që ka qenë da’veja islame në
një shpirt dhe nga ai krijoi çiftin e tij e nga ato dy kohën e saj të parë, e me këtë kam për që-
shpërndau shumë burra e gra dhe frigohuni llim periudhën mekkase. Dhe çdonjëri prej
Allahut për të cilin pyetni dhe për farefisin sepse neve e dijmë se ai që e bënte da’ven atëbo-
Allahu është që ju vëzhgon mirë” (ajet) të ishte i dërguari ynë Muhammedi, alejhis-
”O ju që besuat, frigohuni Allahut dhe flitni selam, e me këto fjalë dua të them se da’ve-
fjalë të vërteta, ua përmirson juve veprat tu- ja ishte e luftuar nga po i njëjti popull nga i
aja dhe ua falën mëkatet, e kush e respek- cili ishte i dërguar edhe vet Pejgamberi,
ton Allahun dhe të dërguarin e Tij ka fituar alejhis-selam, siç tregohet në Kur’anin fisnik.
fitore të madhe” (ajet) Pastaj kur filloi da’veja të përhapet dhe të
Më pas “Fjala më e mirë është fjala e Allahut, zgjerohet rrethi i saj në mesin e fiseve arabe,
udhëzimi më i mirë është udhëzimi i Muham- kur Pejgamberi, alejhis-selam, urdhëroi që
medit, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, e sendet më të bëhet hixhreti nga Mekkeja në Medine,
të këqija janë ato të shpikurat dhe çdo e natyrisht që ne tani shënojmë me majet e
shpikur është bidat dhe çdo bidat çon në zjarr”. lapsave sepse historia e hershme e islamit
Pyetja, siç duket nga pamja dhe fjalët, si- dhe biografia e Pejgamberit, alejhis-selam,
52
janë të njohura në mesin e shumicës së pre- tyre-në fillim të da’ves? A i luftuan muslima-
zentëve ngase kam për qëllim-përmes kësaj nët të krishterët në fillim? Përgjigja është: jo.
rezymeje të shkurtër-të arrij deri tek përgji- dhe gjithë kjo e ka përgjigjen jo. Atëherë pra,
gjeja në këtë pyetje. çka bënë muslimanët?
Në bazë të kësaj, them: pasi që Muham- Ne sot duhet të bëjmë saktësisht atë që e
medi, alejhis-selam, e bëri hixhretin për në kanë bërë muslimanët e parë, me që ajo që
Medine dhe në këte e ndoqën disa sahabë është duke na goditur është mu ajo që i ka
të tij dhe filloi që t’i vëndosë qëllimet e the- goditur edhe ata dhe me çka e kanë shëruar
melimit të shtetit islam-atje në Medine- musibetin (fatkeqsi) e tyre duhet edhe ne me
gjithashtu filloi një armiqësim në mesin e kë- të që ta shërojmë musibetin tonë. Dhe mendoj
saj da’veje të re-gjithashtu në Medine-ku se kjo parathënie të gjithë prezentëve ju sinjali-
filloi kjo da’ve të afrohet te pragi i shtëpisë zon për përgjigjen me një isharet dhe se ky
së krishterëve, e që ishte atëbotë Siria, në isharet do të jetë i përforcuar me fjalët e qarta.
të cilën ishte Herakliti, perandori romak. Andaj edhe them: Nga kjo kronologji his-
Atje u bë një armiqësi e re kundër da’ves torike dhe logjike në të njejtën kohë, kuptoj-
edhe atë jo vetëm nga arabët e Gadishullit më se Allahu, azze ve xhelle, u ka ndihmuar
arabik por edhe nga vet krishterët e veriut- muslimanëve të parë, numri i të cilëve ka qe-
pra nga Siria, e pastaj u paraqit edhe një ar- në shumë i vogël në krahasim me të gjithë
mik tjetër e ajo ishte Persia. Kështu da’veja kafirët dhe mushrikët, nga gjithë miletet dhe
u bë e luftuar nga të gjitha anët; nga mush- drejtimet e tyre, porse Allahu u ka ndihmuar
rik në Gadishullin arabik, nga krishterët dhe atyre me imanin e tyre që e kanë pasur.
jehudët nga disa anë dhe nga ana e Persisë, Atëherë pra ilaçi apo shërimi i kësaj armi-
ndërmjet të së cilës dhe të krishterëve ka qësie të ashpër që e rrethonte da’ven atë-
pasur armiqësi të përbetuar siç mësojmë botë duhet të jetë i njëjti ilaç që duhet ta
nga Fjala e Tij xhel-le xhelaluhu: ”Elif Lam përdorin muslimanët sot, për realizimin e
Mim. U ngadhnjyen Romakët. Në tokën më të frytit të këtij shërimi siç u realizua fryti i shë-
ulët, por pas disfatës së tyre ata do të nga- rimit të parë. Çështja pra është siç thuhet-
dhnjejnë, brenda disa viteve…”(Rum: 1-4) historia përsërit vetveten-. Bile më mirë se
Ajo që vërehet këtu është: assesi mos të kjo fjalë është që të themi se në robët e Tij
habitemi tash me gjendjen e thirrjes islame dhe gjithësinë që e ka krijuar, Ai ka bërë li-
në aspektin e asaj se ajo luftohet nga të gje të Tij që nuk ndryshojnë. ”Ligji i Allahut,
gjitha anët. Nga ky këndvështrim da’veja dhe për ligjin e Allahut nuk mund të gjejsh
islame që nga fillimi i saj i parë poashtu ka ndryshim e as ndërrim” (ajet)
qenë e luftuar nga të gjitha anët. Këto ligje muslimani patjetër duhet që t’i
Atëherë vjen pyetja dhe përgjigja. vërejë e të kujdeset për to në mënyrë më të
Çka të veprohet? Çka bëni Pejgamberi, mirë e në veçanti për ato të sheriatit. Pra,
alejhis-selam, dhe sahabet e tij, numri i të ka ligje sheriati dhe ka ligje gjithësie.
cilëve atëherë në krahasim me muslimanët e Sot, në kohën tonë, ndoshta edhe thuhet
sodit ka qenë shumë i vogël, numri i të cilë- ligje natyrore. Në këto ligje natyrore të
ve prej atëherë është zmadhuar shumë? gjithësisë, të përbashkët në to janë musli-
Këtu fillon përgjigja: a i luftuan muslimanët mani dhe kafiri, i miri dhe i keqi.
arabët kundërshtarë-d. m. th. popullin e D.m.th. cili e rregullon jetën fizike të nje-
53
riut? Ushqimi, pija, ajri i pastër dhe të ngjaj- gjendet rrugëdalje, edhe pse rrugëdalja ësh-
shme me to dhe kjo don të thotë se ai veten të përmendur në shumë ajete, ku edhe ky
e ka ekspozuar për një vdekje materiale! A ajet është nga ato ajete.
mundet pra, të jetojë nëse ai del nga të për- E nëse ua përkujtojmë muslimanëve këtë
mbajturit për ligjet e gjithësisë? ajet, mendoj se çështja nuk ka nevojë pastaj
Përgjigja është jo: ”Ligji i Allahut, dhe për li- për shumë sqarime dhe komentime sepse
gjin e Allahut nuk mund të gjejsh ndryshim. .” çështja është vetëm përkujtim: ”…sepse
Këtë, siç thash edhe më lartë, e njeh çdo përkujtimi u bën dobi besimtarëve”! (ajet)
njeri përmes njohjes empirike, ska dallim ndër- Çdonjëri prej neve-inshaAllah-e din se fjala
mjet muslimanit dhe kafirit, të mirit dhe të keqit. e Allahut: ”nëse e ndihmoni Allahun” është
Por ajo që na intereson tash është që të kushtimore, përgjigja e së cilës është: ”ju
dijmë se ka ligje sheriati, pra të dijmë se ka ndihmon juve”; nëse han, nëse pin,
ligje sheriati! Ai i cili i mer ato ligje arrin deri tek nëse…përgjijga është do të jetosh; nëse
qëllimet e tyre dhe prej tyre vjel frytet, e cili nuk nuk han, nëse nuk pin, çka? Do të vdesësh!
i mer nuk do të arrijë tek synimet për të cilat Saktësisht kjo është domethënia në aje-
janë vënë ato ligje. Pra, mu e njëjta që tham tin ”nëse e ndihmoni Allahun, Allahu ju ndih-
për ligjet e gjithësisë, se njeriu nëse i pranon mon juve”, kuptimi është –në bazë të asaj
dhe i zbaton, do të arrijë tek qëllimet e tyre! që e thuan dijetarët e Usulit-të kuptuarit e të
Po kështu është edhe me ligjet e sheriatit kundërtës (mefhumi muhalif): nëse nuk e
nëse i mer muslimani, realizohet qëllimi për ndihmoni Allahun, Ai nuk u ndihmon juve; e
të cilin janë vënë ato, dhe nëse ndodh e kjo është situata e muslimanëve sot!
kundërta atëherë jo. Sqarimi në lidhje me këtë ajet është cekur në
Besoj se këto fjalë janë të kuptuara por ka shumë citate të Sunetit, e në veçanti në hadithe.
nevojë pak për sqarim, e këtu është pika e ”Nëse e ndihmoni Allahun”, nga vetvetiu di-
synimit dhe këtu fillon përgjigja për atë pyet- het se Allahu në këte nuk ka për qëllim të thotë
je të rrëndësishme! që ta ndihmojmë Atë kundër armikut të Tij, me
Çdonjëri prej neve e lexon ajetin kur’anor, e ushtritë, flotat dhe forcën tonë fizike, jo! Sepse
ky ajet ndoshta dikujt ia zbukuron mexhliset Allahu është mbisundues mbi çështjen e Tij! Ai
(ndejat) e dikujt ndoshta muret e shtëpisë, e ai nuk ka nevojë që ta ndihmojë Atë dikush me
është Fjala e Allahut: ”nëse e ndihmoni Allahun, ndihmë materiale, dhe kjo dihet vetvetiu.
Allahu ju ndihmon juve” (Muhammed: 7) Prandaj domethënia e ”nëse e ndihmoni
Nëpër levha që shkruhen me bukurshkrim Allahun” nënkupton se nëse i ndiqni dispozi-
të praruar në stilin rik’a (lloj shkrimi kaligra- tat e Allahut, është ndihma juaj ndaj Allahut,
fik) apo ate persian, etj., e pastaj varet në- subhanehu ve teala.
për mure. Dhe për fat të keq, me këtë ajet Dhe tash, a e kanë bërë muslimanët këtë
vetëm muret janë zbukuruar, kurse zemrat e kusht? E kanë bërë -së pari- këtë detyrë?
muslimanëve janë bërë të rrënuara, kur gati Pastaj, -së dyti- kjo është kusht i realizimit
se nuk kemi ndjenjë fare për atë në të cilën të ndihmës së Allahut ndaj muslimanëve!
aludon ky ajet ”nëse e ndihmoni Allahun Përgjigja është tek çdonjëri prej juve, se
(pra fenë e Tij), Allahu ju ndihmon juve” muslimanët nuk e kanë ndihmuar Allahun,
Prandaj sot gjendja e botës islame është në xhel-le xhelaluhu, dhe këtu dëshiroj të ceki
shqetësim dhe turbullirë sa që gati se nuk i një fjalë, poashtu nga aspekti i të përkujtua-
54
rit e jo nga ai i të mësuarit, të paktën për zitat e dinit të tyre. Ata kanë të drejtë me
disa që janë prezent këtu, se muslimanët në këtë qortim por janë në kundërshtim me fja-
përgjithësi sot janë larguar nga njohuritë e lën e Allahut ”nëse e ndihmoni Allahun”, e
tyre apo njohja e tyre ndaj dinit të tyre, nga kam fjalën për të njëjtët muslimanë, qortues
mësimi i tyre dispozitat e fesë së tyre. Shu- të qeveritarëve kur i veçojnë vetëm ata me
mica prej tyre nuk e dinë Islamin dhe një nu- faj, se ata i kanë kundërshtuar dispozitat e
mër i tyre apo shumica prej tyre edhe nëse Islamit, kur për ndryshimin e kësaj gjendje të
mësojnë (arrijnë të kuptojnë) prej Islamit diçka, pikëlluar të muslimanëve ndjekin rrugën në
do të del se është Islam jo i vërtetë; e njohin atë mënyrë që është në kundërshtim me atë
një Islam të devijuar nga ai në të cilin ka qenë të Pejgamberit, alejhis-selam, ku ata së pari
Resulullahi, alejhis-selam, dhe sahabët e tij. i shpallin pushtetmbajtësit qafira, e pastaj,
Prandaj ai të cilit i premtohet ndihma e së dyti shpallin domosdoshmërinë e huruxhit
Allahut, duhet që së pari ta njohë Islamin me (dalje, kryengritje) kundër tyre!
njohje të shëndoshë, siç ka ardhur në Këtu më pas ndodhë fitne e verbër, e
Kur’an dhe Sunnet, pastaj së dyti, të veprojë shurdhër dhe memece në vetë duart e mus-
me to. Në të kundërtën, njohja e tillë do të limanëve, ku pastaj vetë muslimanët në mes
jetë pësim i keqe për të zotin e saj, siç ka veti përçahen! E prej tyre pra janë edhe këta
thënë i Lartmadhëruari: ”O ju që keni besuar, që tregova pak më lartë të cilët mendojnë se
pse e thoni atë që nuk e veproni, mëkat i ndryshimi i kësaj gjendje nënçmuese e goditë-
madh është tek Allahu që ta thoni atë që se ndaj muslimanëve duhet të bëhet përmes
nuk e veproni” (Saff: 3) daljes kundër pushtetmbajtësve! Çështja nuk
Atëherë pra, ne kemi nevojë për ta mësu- ndalet tek ky problem, por ajo zgjerohet edhe
ar Islamin dhe për të vepruar me Islam. më shumë deri sa të bëhet përçarje edhe
Ajo që dëshiroj t’u përkujtoj, siç thash ndërmjet vet muslimanëve, e pastaj pushtet-
edhe më lartë, është se tradita e shumicës mbajtësi bëhet i izoluar nga kjo përçarje!
së muslimanëve sot është që fajin, për nënç- Përçarja filloi nga teprimi i disa islamistëve
mimin dhe poshtërimin që i ka kapluar, ta në shërimin e kësaj gjendje të dhimbshme,
gjuajnë mbi kryetarët dhe mbretërit e tyre të se duhet patjetër që të luftohen kryetarët e
cilët nuk i ndihmojnë dinit të tyre, e ata për muslimanëve për përmirësimin e kësaj gjen-
fat të keq janë të tillë! Nuk i ndihmojnë dinit dje! Mirëpo çështja shkoi deri aty sa që këta
të tyre dhe nuk u ndihmojnë muslimanëve të muslimanë armiqësohen me muslimanët tje-
nënshtruar dhe të shkelur nga qafirët e më- rë të cilët mendojnë se shërimi i situatës së
dhenj, jehudë të krishterëve edhe të tjerë! mjerueshme nuk bëhet përmes daljes kundër
Kështu kjo sot qarkullon në mesin e musli- kryetarëve edhe pse shumë prej tyre e me-
manëve! Hudhja e fajit mbi pushtetmbajtësit, ritojnë daljen kundër tyre, për shkak se ata
e sikur këta as që i kaplon ai faj që e gjuajnë nuk gjykojnë me atë që e ka zbritur Allahu!
mbi pushtetmbajtësit! Ndërsa në realitet ky Mirëpo, a bëhet shërimi-siç pretendojnë
faj i kaplon të gjithë, qofshin kryetarë apo këta njerëz –a bëhet mënjanimi i asaj që i
popullatë! Dhe nuk është vetëm kjo, por ka ka goditur muslimanët nga ana e qafirëve
një grup prej këtyre qortuesve që janë qor- me atë që ne të fillojmë me gjykimin e krye-
tues ndaj kryetarëve të muslimanëve, për tarëve në vendet islame të muslimanëve?
shkak se këta të fundit nuk i zbatojnë dispo- Edhepse disa prej tyre i konsiderojmë musli-
55
manë gjeografik, siç thuhet në kohën e sodit. gamberi, alejhis-selam, filloi me përmirësi-
Këtu ne themi: ”I renditi Sa’di dhe Sa’di min e shpirtrave të individëve muslimanë të
ishte tubues-por kështu o Sa’d nuk mbli- thirrur në fillim të thirrjes islame-siç e për-
dhen devet” (proverb popullor arab, sh. p. ). mendëm në fillim të këtij fjalimi.
Ajo në të cilën nuk ka dyshim është se Da’veja filloi në Mekke, pastaj u shpërngul
qëndrimi më i thellë i armiqve të Islamit, e në Medine, pastaj filloi përleshja në mes
që janë jehudët, krishterët dhe ateistët jash- qafirëve dhe muslimanëve, pastaj në mes
të vendeve islame, janë padyshim më të muslimanëve dhe romakëve, pastaj mes
dëmshmit se disa kryetarë të cilët nuk u për- muslimanëve dhe Persisë…dhe kështu, siç
gjigjen disa kërkesave të muslimanëve që t’u thamë më lartë, Historia përsërit veten! Tash
gjykojnë me atë që e ka zbritur Allahu! E çka muslimanët le t’i ndihmojnë Allahut që ta
munden këta muslimanë? E kam për qëllim shërojnë këtë gjendje të dhembshme, e jo
një anë të tyre e që janë ata të cilët shpallin që të shërojnë një anë që nuk e jep frytin e
domosdoshmërinë e luftimit të kryetarëve të dëshiruar në të, nëse kanë mundësi që ta
muslimanëve! Çka munden këta muslimanë bëjnë atë! Cila është kjo anë? Të luftuarit e
që për ta dalja kundër kryetarëve është va- kryetarëve të cilët nuk gjykojnë sipas asaj që
xhib para fillimit me përmirsimin e vetes to- e ka zbritur Allahu!? Kjo, së pari -siç thash
në?! Ashtu si ishte shërimi me të cilin filloi edhe më lartë- është e pamundur sot që të
Pejgamberi, alejhis-selam. luftohen kryetarët! Sepse këta kryetarë sikur
Këta assesi nuk kanë mundësi që të bëjnë të ishin qafirë sikur jehudët dhe të krishterët,
gjë! Realiteti është argumenti më i madh për e muslimanët sot a munden që t’i luftojnë
këtë! Sepse shërimi të cilin e ndjekin ata, që jehudët dhe krishterët? Përgjigja është: jo!
të fillojnë t’i luftojnë kryetarët e muslimanëve, Çështja është e njejtë siç kanë qenë mus-
nuk e jep frytin e duhur, ngase dobësia, siç limanët e parë në periudhën e Mekkes! Ata
thash edhe më sipër, nuk është vetëm tek ishin të dobësuar, të nënçmuar, të luftuar
kryetarët, por edhe tek populli! Të gjithë ata nga të gjithë, të torturuar e të vrarë, pse? !
pra e kanë për detyrë që ta përmirësojnë ve- Sepse ata ishin të dobët dhe nuk kishin for-
ten. Ndërsa ky përmirësim ka studim më vete, cë dhe fuqi përveç imanit i cili depërtoi në
që kemi folë për të shumë herë e ndoshta, gjoksat e tyre për shkak se e ndiqnin thirrjen
inshaAllah, do të flasim edhe në të ardhmen. e Pejgamberit të tyre, alejhis-selam. Kjo
Me rëndësi është tash se të gjithë musli- ndjekje me sabër ndaj vuajtjeve ishte ajo që
manët janë të një mendimit se gjendja e tyre e dha rezultatin e dëshiruar, të cilin ne sot e
është diçka për të cilën as xhelozojnë e as potencojmë. Cila është pra, rruga deri tek ky
lakmojnë! Por ajo është një nënçmim dhe rezultat? E njëjta rrugë që e ndoqi Pejgambe-
poshtërim të cilin nuk e njeh Islami! Pra, prej ri, alejhis-selam, me sahabet e tij të nderuar.
nga të fillojmë?! Atëherë pra, sot muslimanët nuk kanë
A të bëhet fillimi me luftën kundër kryeta- mundësi t’i luftojnë qafirët, në çfarëdo dala-
rëve të muslimanëve? Apo të jetë fillimi me leti qofshin ata! E çka duhet ata të bëjnë?
luftën kundër të gjithë qafirëve nga të gjitha Ata duhet që të besojnë në Allahun dhe Pej-
vendet?! Apo të jetë fillimi me luftën kundër gamberin në mënyrë të vërtetë (pra hakk!).
nefsit që urdhëron gjithnjë në të keqe? Nga Por, muslimanët e sodit, siç ka thënë Zoti i
këtu duhet të jetë fillimi, për shkak se Pej- të gjitha botërave “shumë prej tyre nuk e
56
dinë”! (ajet), muslimanët sot janë me emër Këta namazli pra a janë pajisur me ato cilësi
e nuk janë muslimanë të vërtetë (hakk)! të përmendura në fillim të sures Mu’minun?
Mendoj se edhe ju dini, bashkë me mua, që- Përgjigja, si xhemat dhe si ummet, është: jo!
llimin e këtij mohimi! Por unë ua përkujtoj Pra, shpreson në shpëtim e nuk e ndjek
thënien e Allahut, subhanehu ve teala,: “Be- rrugën e saj? Anija nuk lundron në të thatë!
simtarët kanë shpëtuar, të cilët në namaz janë Atëherë pra, patjetër t’i kapim shkaqet, të
me hushu (frikrespekt i plotë, përulësi), të cilët cilat janë prej plotësuesëve të ligjeve të she-
u shmangen të kotave (fjalë a punë), të cilët e riatit pas atyre të gjithësisë, derisa ta ngrejë
japin zeqatin, dhe ata të cilët e ruajnë nderin e Zoti ynë nga ne këtë poshtërim i cili na ka
vet (intim), përveçse ndaj grave të veta (me kapluar të gjithëve!
kurorë) dhe ndaj atyre (robëreshave) që i Këto cilësi unë i përmenda prej cilësive të
kanë në pronësinë e vet, për të cilat nuk janë besimtarëve që përmenden në fillim të kësaj
të qortuar, e kush kërkon përtej tyre, të tillët sure. Por kemi hadithe të Pejgamberit, alej-
janë që kanë shkelë normat e caktuara” his-selam, për të cilat i përkujtojmë vëllezërit
(Mu’minun: 1-7)-d.m.th tiranët, zullumqarët. tanë, të cilat na e përkujtojnë gjendjen e
E nëse i marim vetëm këto cilësi dhe nuk muslimanëve sot, dhe se sikur që ata ta
kalojmë nga ajetet që i ngërthejnë këto cilësi përkujtojnë këtë hadith do t’u vinte turp që
në ajete tjera, në të cilat përmenden disa të pyetnin se pse na ka goditur kjo poshtërsi!
cilësi që nuk janë përmendur në këto ajete, Sepse ata haruan se e kundërshtojnë Sheri-
do të shohim se ato të gjitha sillen rreth të atin e Allahut! Prej atyre haditheve është
vepruarit me Islam! Te cili njeri realizohen edhe fjala e tij, alejhisselam: ”nëse bëni shit-
këto cilësi të përmendura në këto ajete të blerje me fajde, shkoni pas bishtave të lopë-
lartpërmendura dhe në ajete tjera, konside- ve, dhe jeni të kënaqur vetëm me mbjellje-
rohet prej atyre për të cilët thotë Allahu i korjje, dhe e leni Xhihadin në rrugë të Alla-
lartmadhëruar: ”ata janë me të vërtetë hut, Allahu ua mvesh një poshtërim që nuk e
(hakk) besimtarë” (Enfal: 4). tërhjek nga ju derisa t’i ktheheni dinit tuaj”
E ne pra a jemi besimtarë me të vërtetë (Ebu Davudi në Sunenin e tij nr. 3462, Ah-
(hakk)? Përgjigja është: jo! Atëherë vëllezër medi në Musnedin e tij nr. 5007 dhe 5562
mos u shqetësoni! dhe Taberaniu në Musnedushshamijin nr.
Ne namazlijtë sot-kjo cilësi-: ”Besimtarët 2417 dhe të tjerët. Të gjithë, merfu’, nga
kanë shpëtuar, të cilët në namaz janë me hadithi i Ibën Omerit)
hushu (frikrespekt i plotë)”, a jemi me Për këtë hadith kam folur shumë e shumë
hushu’ në namazin tonë? herë, dhe në raste të shumta, por unë nda-
Unë nuk flas për një person, dy, pesë, lem vetëm te fjala e Alejhisselamit: ”nëse
dhjetë, njëqind, dyqind, njëmijë, dymijë…Jo, bëni shitblerje me fajde”. Fajdeja është një
por flas, së paku për muslimanët të cilët py- nga llojet e kamatës dhe nuk dëshiroj që të
eten në mes veti, cila është zgjidhja nga ajo futem në të në mënyrë të veçantë, por a ka
që i ka goditur muslimanët? Nuk i kam për që- ndonjëri prej juve që nuk i njeh marëdhëniet
llim ata muslimanë që zbaviten dhe bëjnë më- e muslimanëve me llojet e kamatës? Këto
kate, ata të cilët nuk iu intereson ahireti i tyre bankat që veprojnë me kamatë i kemi në
por i interesojnë epshet dhe ngopja e barkave çdo krah dhe çdo këmbë në të gjitha vendet
të tyre! Jo, por flas për muslimanët namazli! islame dhe të pranuara nga të gjitha organi-
57
zatat e akredituara në vendet islame! Sërisht ra sot, nuk mund të shërohen përmes ndje-
kthehem dhe them se nuk janë të pranuara njave (solidarizuese), por shërohen me dituri
vetëm nga qeveritarët por edhe nga të qe- dhe vepër: ”dhe thuaj: veproni e pastaj Allahu
verisurit (populli) sepse këta të qeverisurit do ta shohë veprën tuaj dhe i Dërguari i Tij e
(populli) janë ata të cilët bashkëpunojnë me pastaj do të ktheheni tek i Dituri (Allahu) i të
këto banka dhe po ata janë të cilët kur të bise- fshehtës dhe të haptës dhe do t’u lajmërojë
dohet me ta dhe t’u thuhet: ju e dini se kamata për atë që keni vepruar”! (Teube: 105)
është haram dhe se çështja është sikur që Tash të ndalemi tek kjo pikë: ”dhe thuaj:
thotë Alejhisselami: ”një dirhem (lloj monedhe) veproni. . ”! Të vepruarit sot për Islam në
kamate të hajë njeriu, tek Allahu azze ve xhel- arenën islame është në shumë mënyra dhe
le është më e keqe se tridhjet e gjashtë zina” në lloje të ndryshme, në grupe e partia të
(Ahmedi në Musnedin e tij nr. 22007 dhe ndryshme! Çështë e vërteta se këto parti ja-
22008 edhe Darekutni në Sunenin e tij 3/16 në prej problemit të botës islame të cilat
edhe të tjerë nga Abdullah bin Handhale), problemin e stërmadhojnë edhe më shumë
vëllau im përse bashkpunon me kamatë?! se sa që e shohin disa prej tyre. Disa prej
Ai ta kthen: e çka të bëjmë, duhet të jetojmë! tyre e shohin problemin se është në okupi-
Atëherë pra çështja nuk ka lidhje vetëm min e Palestinës nga jehudët, e disa, siç e
me kryetarët, por me kryetarët e edhe me të përmendëm edhe më lartë, e shohin se prob-
kryesuarit (popullin)! Të kryesuarit (popullit) lemi është tek luftimi i qafirëve ndaj shumë
në të vërtetë u përngjan shembulli i atyre vendeve islame dhe banorëve të tyre! Por, JO!
kryetarëve, dhe siç thonë: ”krymbi i prishjes Ne themi: se problemi është më i madh, e
është prej tij dhe (kthehet) në të” (proverb ajo është përçarja e muslimanëve! Pra mus-
popullor sirian). Këta kryetarë nuk kanë limanët vet në mes veti janë të ndarë në
zbritur në mesin tonë nga Marsi, por lindën grupacione dhe parti, në të kundërtën e fja-
nga ne dhe ndër ne! E nëse dëshirojmë për- lëve të Allahut, subhanehu ve teala : ”mos u
mirësimin e gjendjes tonë atëherë kjo nuk bëni nga mushrikët, të cilët e përçanë fenë e
duhet që t’u shpallim luftë të pakuptimtë tyre dhe u ndanë në grupe (partija), ku seci-
kryetarëve tanë e ta harrojmë vetveten tonë! la parti i gëzohet asaj që e ka” (Ruum: 32).
Kurse problemi është nga ne dhe në ne, Tash xhematet islame janë të përçarë në
sikur që është problemi në botën islame! lidhje me mënyrën e shërimit të problemit nga i
Prandaj ne i këshillojmë muslimanët që t’i cili qahen të gjitha xhematet islame, e ai është
kthehen dinit të tyre dhe ta zbatojnë atë që poshtërimi i cili u ka rënë mbi krye muslima-
e kanë mësuar nga dini i tyre, dhe ”atëditë nëve dhe cila është rruga për t’u shporrë ai!
do të gëzohen besimtarët me ndihmën e Aty ka disa mënyra:
Allahut” (Rum: 5). Të gjitha problemet ekzis- Mënyra e parë: është mënyra më e mirë
tuese, nga të cilat disa të rinj emocionohen për të cilën nuk ekziston të dytë, e ajo është
e thonë se çka duhet bërë, qofshin ato që ajo në të cilën gjithnjë dhe përherë thirrim.
themi se e kanë goditur botën islame dhe Ajo është të kuptuarit e shëndoshë të Islamit
arabe siç është pushtimi i Palestinës nga dhe të praktikimit të tij dhe edukimi i musli-
ana e jehudëve, apo ato që themi se kryqta- manëve në këtë Islam të kulluar. Ky është
rët i luftojnë muslimanët në Eritri, në Somali, sunneti i të Dërguarit, sal-lallahu alejhi ve
në Bosnjë, në…. e deri tek vendet e njohu- sel-lem, siç kemi përkujtuar dhe përkujtojmë
58
pandërprerë! I Dërguari i Allahut, alejhis- cilin thotë I Madhërishmi: ”Pasha asrin (kohën,
selam, filloi me sahabët e tij duke i udhëzuar shekullin), njeriu me të vërtetë është në hum-
ata në besim (iman) në Allahun dhe të Dër- bje! Përveç atyre që besuan dhe bënë vepra të
guarin e Tij, duke ua mësuar atyre dispozitat mira dhe njëri tjetrin e këshillonin në hakk dhe
e Islamit. Ata i qaheshin nga goditjet që i njëri tjetrin e këshillonin në sabër”(Asr: 1-3)
pësonin nga zullumi dhe vuajtjet që ua bënin Ne pa dyshim jemi në humbje “njeriu me
mushrikët, por ai alejhisselam i urdhëronte të vërtetë është në humbje”! Pse? Sepse
për sabër dhe vetëm sabër! Dhe se ky është nuk hyjmë në përjashtimin që e ka përmen-
ligji i Allahut në krijesat e Tij, që të luftohet dur Allahu, azze ve xhel-le, kur tha: ”njeriu
hakki (e vërteta) nga batili (e kota, e pavër- me të vërtetë është në humbje! Përveç atyre
teta) dhe që të luftohen besimtarët nga që besuan dhe bënë vepra të mira dhe njëri
mushrikët, e kështu me radhë! tjetrin e këshillonin në hakk dhe njëri tjetrin
Pra mënyra e parë për shërimin e këtij re- e këshillonin në sabër”! Ne tash themi kemi
aliteti është dituria e dobishme dhe vepra e besuar në Allahun dhe Pejgamberin e Tij,
mirë. Ekzistojnë lëvizje dhe thirrje tjera të mirëpo kur i ftojmë muslimanët e partizuar
cilat të gjitha takohen në kundërshtim me dhe të tubuar jashta thirrjes së vërtetë, të
atë rrugën e parë dhe më të mirë e përvëç kthehen në Librin (Kur’anin) dhe Sunetin,
të cilës nuk ka të dytë, e që janë: lerëni Isla- thonë këtë tash ta lëmë anash, kur çështja
min tash anash, përsa i përket domosdoshmë- është edhe më e rëndësishme, të luftuarit
risë së të kuptuarit të tij! Kurse sa i përket kufarët! Dhe themi: me armë apo pa armë? !
domosdoshmërisë së të vepruarit me të, çësh- Patjetër duhet me të dy llojet e armëve!
tja tash është më me rëndësi se kjo çështje, e Arma e parë: arma morale.
ajo është që ne të tubohemi dhe të bashko- E ata thonë, tash lëreni këtë armatim
hemi në luftën kundër qafirëve! Subhanallah! anash dhe merrni armën materiale! E pastaj,
Si mundet t’i luftojmë qafirët pa armë? nuk ka armë materiale! Kjo me që është e pa-
Çdo njeri që ka një grimcë mend e din se mundur për gjendjet në të cilat tash jemi të
nëse ai nuk posedon armatim material, nuk sunduar, jo vetëm nga kufarët që na kanë rre-
mund ta luftojë armikun e tij të armatosur! thuar nga të gjitha anët por edhe nga disa
Nëse ndokush dëshiron ta luftojë këtë armik kryetarë që na sundojnë! Ne pra edhe sikur të
të tij të armatosur, çka i thuhet? Lufto i pa- duam, sot nuk mundemi që të bëjmë pre-
armatosur, apo armatosu e pastaj lufto? Në gaditje për armatim material! Dhe themi: dë-
këtë çështje as që ka diskutim se përgjigja shirojmë të luftojmë më armën materiale! E për
është: armatosu e pastaj lufto! Kjo është sa i këtë nuk kemi rrugë për të arritur deri tek ajo.
përket anës materiale. Kurse sa i përket armës morale ajo është
Ndërsa sa i përket asaj morale, çështja në duart tona e që është: ”dije se nuk ka
është shumë më me rëndësi se kjo, nëse ne zot përveç Allahut” (Muhammed: 19), ditu-
dëshirojmë që t’i luftojmë kufarët! Pastaj, ne ria pastaj vepra në suaza të asaj që munde-
nuk do të mundemi t’i luftojmë kufarët e Isla- mi. Ndërsa këtë e themi në mënyrën më të
min ta lëmë anash, sepse kjo është në kun- thjeshtë: lëreni këtë anash? ! Kjo na është e
dërshtim me atë që i ka urdhëruar Allahu, mundur dhe urdhërohemi që ta lëmë anash?!
subhanehu ve teala, dhe i Dërguari i Tij a. s. Kjo me të vërtetë është e pamundur!
besimtarët në shumë tekste, sikur ky në të Prandaj themi: duhet të luftojmë! E me çka
59
të luftojmë? I humbëm të dy armatimet së Përgjigja është: jo, sepse nuk e kemi realizuar
bashku! Armatimin moral të dijes themi ta shtyj- këtë ajet që na urdhëron për pregaditje
më për më vonë, sepse nuk është tash koha e materiale! Atëherë pra çka është puna me ne?
tij! Armatimin material nuk mundemi dhe Si kemi mundësi të luftojmë kurse kemi falimen-
mbetëm të prishur, të shkatërruar dhe të dobët tuar në të dy armët, edhe ato morale edhe ato
në të dy armatimet, atë moral dhe atë material! materiale? ! Atë material tash nuk e kemi në
Nëse kthehemi në shekullin e parë më të mundësi, kurse për atë moral kemi mundësi.
ndritshëm, e që ishte shekulli i parë i Muham- Atëherë, ”Allahu nuk e ngarkon askënd
medit, alejhis-selam, dhe të pyesim: a ka jashtë mundësive që ka” (Bekare: 286) dhe
pasur armatim material? Përgjigja është: jo! “frigohuni (me takva) Allahut sa të keni
Atëherë me çka ka qenë çelësi i fitores, mundësi”! (Tegabun: 16)
me armatimin material apo me atë moral? E ajo që kemi tash mundësi është dija e do-
Padyshim se me atë moral dhe me të filloi bishme (ilm nafi’) dhe vepra e mirë (amel salih).
da’veja, sikur në ajetin: ”dije se nuk ka zot Ndoshta e zgjata në këtë përgjigje më tepër
përveç Allahut”! sa që duhej, por unë tash e rezymoj dhe them:
Atëherë pra, dija para çdo gjëje! Dija për Vëllezër, nuk është problemi vetëm tek
Islamin para çdo gjëje e pastaj zbatimi i këtij Palestina, sepse për fat të keq, nga devijimi
Islami në suaza të asaj që mundemi. Munde- aq i madh (me të madhe) që i ka goditur sot
mi që ta njohim akiden islame-natyrisht atë muslimanët, ata dijen e tyre e kundërshtojnë
të shëndoshën-; mundemi t’i njohim ibadetet me veprat e tyre! Kurse kur flasim për Isla-
islame, mundemi t’i njohim dispozitat islame, min dhe për vatanin islam, themi: të gjitha
mundemi ta njohim sjelljen islame, etj. Të vendet islame janë vatan i çdo muslimani;
gjitha këto edhe pse janë të mundura, shu- nuk ka dallim ndërmjet arabit dhe joarabit,
mica e muslimanëve me partitë dhe grupaci- ndërmjet atij të Hixhazit dhe jordanezit dhe
onet e tyre, ua kanë kthyer shpinën atyre! egjiptianit etj. Mirëpo, këto dallime faktike
Pastaj ngritim zërat lartë: dëshirojmë xhihad! janë dhe ekzistojnë, dhe jo vetëm në aspek-
Ku është xhihadi, përderisa armën e parë tin politik! Dhe nuk është për t’u çuditur
e kemi të humbur e të dytën nuk e kemi në kurrë! Ky dallim është edhe tek islamistët,
duar?! Sikur të gjejmë ne sot një grup musli- p.sh. gjen disa daij (thirrës) se si i kushtojnë
manësh të tubur në islamin e shëndoshë rëndësi vetëm Palestinës dhe i harojnë ven-
dhe ta zbatojnë atë në mënyrë të shëndo- det tjera, e nuk ju intereson çka i godet
shë, mirëpo ata nuk kanë armatim, atyre u muslimanët tjerë në vendet tjera, si p. sh.
vjen urdhëri i Allahut në ajetin e njohur: ”e kur ishte lufta ndërmjet muslimanëve afganë
përgadituni për ata sa të keni mundësi force dhe sovjetëve dhe komunistëve me ta. Për-
(mjete luftarake), e kuaj të caktuar për bete- se? Sepse ata nuk janë, p. sh. sirianë, egjip-
jë, e me të ta frikësoni (trishtoni) armikun e tianë, e të ngjajshme!
Allahut dhe armikun tuaj” (Enfal: 60) Sikur Pra problemi tash nuk është i kufizuar ve-
ta kishim armën e parë morale, atëherë ne tëm në Palestinë, por ka kaluar edhe në
do të ishim ata të cilëve u drejtohet ky ajet shumë vende tjera islame. E si ta shërojmë
për pregaditje fizike. këtë problem të përgjithshëm?
Atëherë pra, a të luftojmë nëse nuk kemi Me të dyja armët, atë morale të dijes dhe
pregaditje (të armës) materiale? atë materiale.
60
E me çka të fillojmë? “Dija është ka thënë Allahu, ka thënë
Para çdo gjëje fillojmë me atë më me rën- Pejgamberi
dësi, dhe më të rëndësishmen, e në veçanti kanë thënë Sahabet, e jo me maskim
kur të jetë më e rëndësishmja e kollajshme. Dija nuk është përpjekja jote e keqe për
Ajo është arma morale-pra të kuptuarit e ngatrim
shëndoshë të Islamit dhe praktikimi i tij i në mes Pejgamberit dhe atij të keqit
shëndoshë, e pastaj arma materiale nëse Assesi, as mospranim i Sifateve dhe
është e kollajshme. mohim i tyre
Sot për fat të keq ajo që ndodhi në Afga- kujdes nga prishja dhe turbullimi”
nistan, dhe armatimi që u përdor –arma ma- Musibeti (goditja) e botës islame është
teriale-me të cilat muslimanët i luftuan komu- edhe më e rrezikshme, dhe ndoshta dikush
nistët, a ishin armë islame? Përgjigja është: jo! nga ju e mohon këtë që e them! Por musi-
Ato ishin armë perëndimore dhe ne tash beti i muslimanëve sot është më i rrezik-
nga aspekti i armatimit material jemi të ro- shëm se okupimi i jehudëve ndaj Palestinës!
bëruar! Sepse sikur të duam të luftojmë dhe Musibeti i botës islame është se ata e kanë
jemi të fuqishëm nga aspekti i forcës morale, humbur rrugën e vërtetë, se ata nuk e kanë
ne kemi nevojë që ta importojmë këtë arma- njohur Islamin përmes të cilit arrihet lumturia
tim, ose me çmim ose me lëshim ose me e kësaj dhe e botës tjetër, së bashku. E
diçka për diçka! Siç e dini politika perëndi- sikur muslimanët të jetojnë në disa rrethana
more sot është sikur ai proverbi popu- të nënçmuar dhe të torturuar nga kufarët
llor: ”më jep, të të jap”. D. m. th. se cilido dhe mushrikët e të vriten apo të gozhdohen
shtet sot as edhe me çmim nuk të shet ar- dhe pastaj të vdesin, ska dyshim se vdesin
matim pa të kërkuar lëshime. Të bësh lëshi- të lumtur edhepse kanë jetuar në këtë botë
me ty o populli musliman për të të dhënë ar- të shkelur dhe të nënçmuar.
matim të cilit gjithashtu ia paguan hakun. Ndërsa ai i cili jeton krenar në këtë jetë
Pra, vëllezër çështja nuk është siç e para- dhe ai është larg të kuptuarit të Islamit, siç
mendojmë ne, vetëm ndjenja dhe emocione ka dashur Allahu dhe i Dërguari Tij, ai do të
të rinisë dhe revolucione, sikur fluska e sa- vdesë si fatkeq edhe pse në pamje të jasht-
punit e cila ngritet lart pastaj avullohet dhe me duket se ka jetuar i lumtur.
shkrihet në tokë pa asnjë gjurmë! Atëherë pra, Allahu ju bekoftë, ilaçi është:
Në fund them: ”dhe thuaj: veproni dhe ikni tek Allahu, ilaçi është ikni tek Allahu! Ikni
pastaj do ta shohë Allahu veprën tuaj dhe tek Allahu (ajet) don të thotë; kuptonie atë që
Pejgamberi i Tij…” deri në fund të ajetit. e ka thënë Allahu dhe që ka thënë Pejgam-
Por e përsëris se vepra (ameli) nuk bën beri i Tij dhe veproni me atë që ka thënë
dobi pa qenë e shoqëruar me dije të dobish- Allahu dhe që ka thënë Pejgamberi i Allahut,
me (ilm nafi’), ndërsa dija e dobishme është: dhe me këtë e përfundoj këtë përgjigje. Ve
ka thënë Allahu, ka thënë Pejgamberi, siç ka sal-lallahu ala nebijjina ve ala Alihi ve Sahbihi
thënë Ibën Kajjim-rahimehullah-: ve sel-leme, velhamdulil-lahi Rabbil alemin.
Marrë nga: islamvvay. com
Përktheu: Emin Limani
Muhammed Nasirud-din Albani,
18.6.2004
61
Libri - Katërdhjet hadithe mbi moralin

12. Vlera e zuhdit në këtë botë


Transmeton Abdullah ibën Omeri, radijallahu anhu, i cili thotë: Pejgamberi, salallahu alejhi ve
sel-lem, më vëndoi dorën mbi supin tim dhe më tha: "Jeto në këtë botë sikur të jesh i huaj ose si
një kalimtarë rruge". Ibën Omeri gjithnjë thoshte: kur të ngrysesh mos prit agimin e kur të
gdhihesh mos e prit muzgun e mbrëmjes. Merr nga shëndeti yt për sëmundjen tënde dhe nga jeta
yte për vdekjen tënde. Transmeton Buhariu.
Allahu, subhanehu ve teala, thotë: "E ti (Muhammed) paraqitjau atyre shembullin e kësaj bote që
ëshë si një ujë (shi) që Ne e lëshojmë nga qielli, e prej tij bima e tokës zhvillohet e shpeshëtohet sa
që përzihet mes vete, e pas pak ajo bëhet byk (pas tharjes) që e shpërndajnë erërat. All-llahu ka fuqi
për çdo send. Pasuria dhe fëmijët janë stoli e kësaj bote, kurse veprat e mira (frtyi i të cilave është i
përjetshëm) janë shpërblimi më i mirë te Zoti yt dhe janë shpresa më e mirë." (El-Kehf -45, 46)
Të jesh asket në një gjë don të thotë t'ia kthesh shpinën asaj gjëje dhe ta vlerësosh si të vogël,
të pavlerë që nuk përkon me ambiciet e larta.
Selefi (gjeneratat e para të muslimanëve) dhe ata që kanë ardhur pas tyre kanë spjeguar
domethënien e zuhdit në këtë botë. Në një hadith tjetër Pejgamberi, salallahu alejhi ve sel-lem, ka
thënë: "të jesh asket ndaj kësaj bote nuk do të thotë të ndalosh të lejuarën apo të shkatërrosh
pasurinë porse të jesh asket do të thotë që shpresa yte të mos jetë më e fortë në atë që e ke ne
dorën tënde nga ajo që është në dorë të Allahut dhe të dëshirosh që nëse të godet ndonjë
fatkeqësi të mos lirohesh nga ajo 0e qëllim që të fitosh shpërblime." (Transmeton Tirmidhiu i cili
dhotë: hadithi është garib dhe nuk e njohim vetëm në bazë të këtij senedi).
Vehb ibën Virdi lidhur me zuhdin ka thënë: zuhdi ndaj kësaj bote është: të mos ndiesh keqardhje
nga ajo që të ka ikur dhe të mos gëzohesh me atë që e fiton prej të mirave të kësaj bote.
Zuhriu kur u pyet për zuhdin tha: ai që harami i tij nuk ia tejkalon sabrin dhe hallalli nuk e pen-
gon nga ibadeti .
Ahmed ibën Havarij, rahimehull-llah, e ka pyetur Sufjan ibën Ujejnen: cili është asket (zahid) në këtë
botë? Ai është përgjigjur: ai i cili falendëron për begatitë e nëse sprovohet duron. Ai përsëri i ka thënë: o
Ebu Muhamed, ai i cili kur i vijnë bëgatitë falendëron Allahun kurse kur sprovohet bën durim dhe ndahet
nga ato begati si mund të jetë asket? Ai i tha: hesht! Atë që s'e pengojnë begatitë për të falenderuar
Allahun e as fatkeqësitë për të duruar, ai është asket i vërtetë.
Rebia ibën Hajthem ka thënë: kulmi i asketizmit është mbledhja e gjërva me të drejtë dhe vënia
e tyrë në vendet përkatëse me të drejtë.
Sufjan Etheuriu ka thënë: asketizmi ndaj kësaj bote është shpresa afatshkurte, nuk është ushqimi i
papëlqyer e as veshja e dobët. Pastaj tha: prej lutjeve që bëjnë ata janë: o Zot na bën asketë në këtë
botë dhe na jep prej të mirave të saj, mos na privo nga ato që të mos lakmojmë.
Imam Ahmedi tha: asketizmi ndaj kësaj bote është shpresa afatshkurte, kurse në një rrast tjetër
tha: …shpresa afatshkurte dhe most ë lakmosh atë qe është në duar të huaja.
Për kuptimin e hadithit të përmendur në fillim të kapitullit kanë thënë: mos u fundos në të mirat e
62
kësaj bote dhe mos e bën atë vatan tëndin, mos i pëshpërit vetes për qëndrim të gjatë në të e as për
përkujdesjen ndaj saj. Mos u lidh për të si, bën gurbetxhiu me vendin e huaj dhe mos u merr ne të
me atë që nuk do të merrej një gurbetxhi ne vendin e huaj i cili mendon që të kthehet në vendin e tij.
Sa i përket fjalës së Ibën Omerit .." kur të ngrysesh mos prit agimin e kur të gdhihesh mos e prit
muzgun e mbrëmjes" është një nxitje prej tij që besimtari gjithmonë të jetë i përgatitur për vdekje,
kurse përgatitja për vdekje bëhet me punë të mira, ashtu siç mund të kuptojmë nga hadithi nxitje për
të qenë dëshirat tona afatshkurte, pra të mos i vonojmë punët e natës deri në mëngjes e kur të
gdhihemi të mos i pëshpërsim vetes për mbrëmjen dhe t'i vonojmë punët e ditës deri në mbrëmje.
Fjala "Merr nga shëndeti yt për sëmundjen tënde" është nxitje për të shfrytëzuar shëndetin, të
derdhim mundin gjatë kohës kur jemi të shëndoshë me frikë që të mos na godet ndonjë sëmundje
e të paaftësohemi për punë. Njëashtu edhe fjala e tij "… dhe nga jeta yte për vdekjen tënde"
është nxitje për shfrytëzimin e ditëve të jetës sepse ai i cili vdes i ndëpritet mundësia e të
vepruarit, i këputet shpresa dhe i rritet ngashëria. Ta dijë ky njeri se do t'i vij një kohë e gjatë e ai
do të gjendet nën dhe, dhe nuk do të ketë mundësi të vepron.
Hadithet që flasin për vlerën e zuhdit ndaj kësaj bote janë të shumta, prej tyre: një njeri i that të
Dërguarit të Allahut: më udhëzo në ndonjë punë të cilën nëse e bëj do të më dojë Allahu dhe do të
më duan njerëzit! Pejgamberi, salallahu alejhi ve sel-lem, i tha: "bëhu asket ndaj kësaj bote të don
Allahu dhe bëhu asaket ndaj asaj që e posedojnë njerëzit të duan njerëzit" (Tranmeton Ibën
Maxheja dhe Tirmidhiu i cili thotë se hadithi është hasen)
Poashtu hadithi "ka shpëtuar ai i cili ka pranuar Islamin, ai që rrizku (që ia ka caktuar Allahu) i
tij i mjafton dhe është i kanaqur me të." (Transmeton Tirmidhiu)
Ibrahim Ed-hemi ka thënë: zuhdi është tre lloje: obligativ, vullnetar dhe shpëtues. Zuhdi obligativ
është të përmbajturit nga harami (e ndaluara), zuhdi vullnetar është mosthellimi në gjëra të lejuara
kurse ai shpëtues është të përmbajturit nga dyshimet. Vëlla i nderuar musliman! Dije se zuhdi më i
mirë është ai i Pejgamberit, salallahu alejhi ve sel-lem, dhe shokëve të tij të zgjedhur. Librat e
kodifikimit të sunnetit janë përplot shembuj ku tregohet zuhdi dhe durimi i tyre, mund të përmendim
fjalën e Omerit r.a.: kam parë Pejgamberin, salallahu alejhi ve sel-lem, të cilit i kalonte tërë dita e ai
krrusej ngaqë nuk gjente as hurmën e llojit më të dobët për t'u ushqyer" (Transmeton Muslimi)
Aishja, radijallahu anha, thotë: "nuk është ngopur familja e Muhamedit me bukë thekri dy ditë
njëra pas tjetrës deri sa ka ndërruar jetë Pejgamberi." (Transmeton Muslimi)
Ebu Hurerja, radijallahu anhu, thotë: "nuk është ngopur i Dërguari i Allahut dhe familja e tij tre
ditë me rradhë me bukë gruri deri sa u nda prej kësaj bote." (Transmeton Muslimi)
Një njeri hyri në shtëpinë e Ebu Dherrit dhe pasi rrotulloi shikimin rreth e përqark tha: o Ebu
Dherr! Ku i ke plaçkat e shtëpisë? Ai tha: ne kemi një shtëpi tjetër kah e cila shpresojmë (ka për
qëllim xhennetin sh.p.) ai përsëri iu drejtua: patjetër të kesh plaçka përderisa jeton në këtë vend!
Ebu Dherri ia ktheu: pronari i shtëpisë nuk na lejon që të mbetemi këtu.
Omer ibën Abdulazizi në një hutbe (ligjërim) të tij tha: kjo botë nuk është vendbanimi i përher-
hsëm i juaji, Allahu ka caktuar për te zhdukjen kurse për banorët e saj udhëtimin. Sa prej begative
të mëdha janë shkatërruar shumë shpejtë dhe sa prej banorëve të lumtur prej saj kanë udhëtuar!
Hasen el Basriu, rahimehull-llah, ka thënë: nënçmoeni dunjanë se pasha Allahun më të lumtur
jeni kur nënçmoni dunjanë.
Ahmed Muadh Hakkij
Përktheu: Agim Bekiri
(pjesë nga libri: katërdhjet hadithe mbi moralin)
63

You might also like