THEMADOSSIER BIBLIOTHEEK VLISSINGEN

E-books & E-readers: digitaal lezen

Inleiding
Tegenwoordig publiceren uitgeverijen hun boeken niet alleen meer
op papier, maar ook als e-book of elektronisch boek. Zo’n e-book is
een softwarebestand en kun je dus niet vasthouden. Je hebt dus
niets aan een e-book zonder een apparaat waarmee je het kunt
lezen. Zo’n leesapparaat wordt e-reader genoemd.

De meeste e-readers hebben een zwart-wit beeldscherm van 5 tot

10 inch (12,5 tot 25 cm). Het scherm van een e-reader is gemaakt
van elektronisch papier (e-papier) met elektronische inkt (e-
inkt). E-papier onderscheidt zich van gewoon papier doordat het
gewist en herschreven kan worden.

E-papier laat zich wat leesbaarheid betreft vergelijken met echt

papier: haarscherp met goed contrast. Het reflecteert licht op
dezelfde manier als gewoon papier, waardoor je in fel zonlicht toch
goed het schermpje kunt aflezen. In het donker heb je net als voor
gedrukte boeken een leeslamp nodig.

Bijzonder is dat het weergeven van de tekst geen extra energie

kost. Een bladzijde omslaan kost geen stroom, maar die bladzijde
kan daarna wel jaren worden weergegeven. Hierdoor ontstaan niet
alleen sprookjesachtige accutijden van meerdere weken, maar het
is ook beter voor je ogen.

Dankzij het elektronische papier kan het e-book nu de vergelijking

met het papieren boek doorstaan en biedt zelfs veel voordelen:
lagere prijs, enorme opslagmogelijkheid, doorzoekbaarheid van
tekst, keuzemogelijkheid van lettergrootte en -type.

Naast het lezen van e-books is het vaak mogelijk om op e-readers

mp3-muziek en audio-boeken te beluisteren. De bediening is met
een pennetje (stylus), aanraken met de vingers (touchscreen) of
met knoppen. Extra opties zijn notities en bladwijzers toevoegen en
arceren.

Verder verschillen e-readers onderling met betrekking tot de

bestandsformaten die ze kunnen weergeven. De belangrijkste zijn
het open ePub-formaat, Amazons AZW, Mobipocket en PDF.

Voor digitale documenten is PDF het populairste formaat, maar dat

is helemaal niet voor mobiel lezen ontwikkeld. PDF is door de vaste
lay-out te star en ongeschikt voor e-readers met kleinere schermen
(vaak verticaal en horizontaal scrollen).

De boeken die in de Nederlands winkels worden aangeboden, zijn

bijna allemaal in het open ePub-formaat (electronic publication).
Groot voordeel van ePub is dat de pagina wordt aangepast aan het
scherm en de lettergrootte.

De meeste recente, commerciële e-books zijn beveiligd met Adobe

DRM (Digital Rights Management) zodat ze niet zomaar onbeperkt
gekopieerd kunnen worden. Er zijn echter ook volop gratis,
rechtenvrije e-books te vinden, maar die zijn ouder dan zeventig
jaar, want dan vallen ze niet meer onder het auteursrecht.

De techniek van e-readers ontwikkelt zich snel. Binnenkort

verschijnen e-readers met goedwerkende kleurenschermen
(kleuren e-Inkt) en over niet al te lange tijd zelfs met bewegende
beelden.

Meer lezen
Kranten, tijdschriften en weblogs

Een proeftuin voor e-boeken via de bibliotheek

Op: Mijns Inziens, 19-03-2011

Begin 2008 verschenen de nieuwsberichten al: 'bibliotheken gaan Volledige tekst

e-boeken uitlenen', maar dik drie jaar later zijn we nog niet zo gek
veel verder. Bibliotheken en e-boeken: gaat dat nog wat worden?

Koffie en e-boeken moeten boekwinkel redden

In: Trouw, 13-02-2011

Het papieren boek is op de terugtocht. Het aantal in boekhandels

Volledige tekst
verkochte Nederlandstalige boeken daalde in 2010 met 1,9 procent.
De omzet die met die boeken werd behaald, was 4,7 procent lager
dan die in 2009 en belandde op het niveau van 2003.

Maken nieuwe media de uitgeverij overbodig?

In: Trouw, 05-02-2011

Sinds de opkomst van het e-book en de snelle opmars van sociale

Volledige tekst
media als Twitter en Facebook, is verhit gediscussieerd over de
toekomst van het boekenvak. Vooral boekhandels en uitgevers
worden onder vuur genomen.

Breng e-book onder leenrecht

In: Het Financieele Dagblad, 13-01-2011

Bibliotheken kunnen vanaf begin dit jaar boeken niet langer digitaal
uitlenen. Een experimentele regeling die een beperkt aantal Volledige tekst
bibliotheken daartoe in staat stelde, is met ingang van het nieuwe
jaar beëindigd.

Geleend e-book krijg je altijd schoon terug

In: NRC, 10-01-2011

Digitale boeken worden steeds beter in het imiteren en zelfs

overtreffen van hun papieren voorgangers. Amazon heeft een
Volledige tekst
systeem ontwikkeld waardoor gebruikers van hun e-lezer Kindle
digitale boeken kunnen uitlenen aan vrienden. Tot nu toe kon een
aangekocht e-boek slechts vanuit één enkele account worden
gelezen.

Het e-boek: de strijd om de lezer

Op: Frankwatching, 10-11-2010

Het e-boek is aan een flinke opmars bezig in Nederland en is al

maandenlang onderwerp van verhitte debatten: beveiliging ja of
nee, lagere prijzen, welke reader is het beste, het gebrek aan Volledige tekst
aanbod, wel of geen iPad. Hoe belangrijk ze ook zijn, deze
discussies verhullen het zicht op de fundamentele machtsstrijd die
op internationaal vlak wordt uitgevochten en die grote gevolgen kan
hebben voor de Nederlandse markt: wie slaagt erin de lezer voor
zich te winnen?
iPad zorgt voor toename piraterij e-books
Op: Webwereld, 08-10-2010

De vraag naar illegale kopieën van e-books is met 20 procent Volledige tekst
gestegen sinds de komst van de iPad. Dagelijks zoeken naar
schatting 1,5 tot 3 miljoen mensen naar gekraakte e-books.

Papier of digitaal op het nachtkastje?

In: Trouw, 06-08-2010

Nu Apple’s Ipad in de winkels ligt, lijkt er geen ontkomen aan: het

Volledige tekst
digitale boek lonkt. Schrijvers, uitgevers en boekhandels breken
hun hoofd hoe hiermee om te gaan. „De schrijver kan straks zelf
zijn product vermarkten.”

Het eBook is geen boek

In: TNO Magazine, juli 2010

Na muziek en films zijn nu ook boeken bezig om de overstap te

Volledige tekst
maken naar de digitale wereld. Het eBook staat aan het begin van
zijn ontwikkeling. In opdracht van de Stichting Bibliotheek.nl zocht
TNO uit wat dit digitale lezen inhoudt.

'Het e-book stelt geen hoeperdepoep voor'

In: De Volkskrant, 19-06-2010
Volledige tekst
Na 24 jaar neemt Henk Kraima afscheid als directeur van de
Stichting CPNB...

Het spijt ons, maar het e-book is al uitgeleend

In: De Pers, 27-04-2010
Volledige tekst
Het e-book. Bibliotheken willen uitlenen, uitgevers willen verkopen.
Een strijd zonder wetten of regels.

Brein pakt illegale e-bookhandel aan

Op: Webwereld, 12-04-2010

Stichting Brein gaat samen met Nederlandse uitgevers de

Volledige tekst
florerende handel in digitale boeken aanpakken. Het illegale
aanbod op plekken als Marktplaats is inmiddels zo groot dat snelle
actie hard nodig is.

Digi-leesplank in opmars
In: WinMag PRo 1, 30-03-2010

Een mediaoffensief afgelopen najaar van Bol.com heeft de e-reader

Volledige tekst
in Nederland in het zadel geholpen. Nu is het aan Apple en kleinere
merken om de markt van het elektronische boek verder open te
breken.

E-book is mooi; papier blijft

In: Reformatorisch Dagblad, 12-03-2010

Digitaal lezen is in opkomst. Revolutie in boekenland of de Volledige tekst

zoveelste hype? Wie heeft gelijk? Vijf stellingen over e-reading.
Maakt onderdeel uit van een reeks artikelen over e-reading.

E-reader breekt door in Nederland

In: De Volkskrant, 11-09-2009
Volledige tekst
De e-reader maakt zijn opmars in Nederland. En het kan niet
worden ontkend: een e-reader heeft veel voordelen.
Geen boek, maar een apparaat
In: De Volkskrant, 22-09-2009

Het elektronische boek beleeft een voortvarende start, juicht de Volledige tekst
verkoper. Maar wat vindt de lezer. ‘Een digitale boekenkast
ontbeert snob-appeal.’

E-reader test
In: Vrij Nederland, 25-07-2009
Volledige tekst
Dichter/classicus Piet Gerbrandy, neerlandica/nrc-recensente Yra
van Dijk en VN-redacteur Carel Peeters doen een e-reader test.

Boeken en tijdschriften kunnen bij het grofvuil

In: Quest, 12-11-2009

Digitaal lezen heeft de toekomst. Tenminste, als we de Volledige tekst

producenten van e-readers moeten geloven. Kunnen boeken in de
papierbak?

Bright eerste 'eMagazine'

In: Algemeen Dagblad, 18-03-2009

Het electronica- en gadgettijdschrift Bright is sinds woensdag als Volledige tekst

eerste Nederlandse tijdschrift te verkrijgen als eBook. Dat maakte
het blad woensdag bekend op zijn website.

Meer artikelen

Beeld- en geluid

EBooks eregalerij straks voor alle bibliotheken

beschikbaar

Vanaf februari 2011 is de eBooks eregalerij beschikbaar.

Deze bestaat uit een beperkte selectie klassiekers uit de
Nederlandse literatuur, verrijkt met filmpjes, foto's en een
uitgebreide documentatie over de auteur. Gratis te
downloaden, ook geschikt voor mobiel en iPad.

Stichting Bibliotheek.nl, 21-01-2011

Op En Top NL
Eerste interactieve internetuitzending van het RTL
programma Op En Top NL, met daarin een interview met
Johan Hagenbeuk, producent van de Nederlandse e-
reader BeBook.

RTL, 15-04-2011
Op En Top NL: Boeken vs E-Readers

Promotiefilm voor de interactieve uitzending van het RTL

programma Op En Top NL.

E-readers test

In Tros Radar werden een vijftal e-readers getest. Onder

begeleiding van Wiebe de Jager van eReaders.nl werden
de e-readers aan de tand gevoeld door een leesclub en
een groep studentes. Dichter Jean Pierre Rawie bracht
speciaal voor deze uitzending een gedicht over de e-
reader ten gehore.

Uitzending Tros Radar, 28-09-2009

E-readers

TV-item over e-readers en digitaal lezen.

EénVandaag, 22-09-2009

Het lezen van een e-book met een e-reader

Filmpje waar aan de hand van de Sony e-reader de

voordelen van een e-book en e-reader worden uitgelegd.

TVL Limburg Vandaag, 10-12-2009

Heavy bol lezers op E-book intro

Lezers beschrijven hun eerste indruk van de Sony E-

book readers en de Bol.com website. De een is super
enthousiast, de ander vindt het perfect maar kan de
boeken niet meer ruiken of wil een lampje ingebouwd
hebben.
Ebook dwingt tot verandering

In navolging op cd's en films kunnen ook de ebooks nu

gratis illegaal gedownload worden. De bestanden van de
ebooks zijn slecht beveiligd en daardoor makkelijk te
kraken. EenVandaag stelde daarom de vraag: wat is
toekomst van het boek?

EénVandaag, 12-02-2010

NRC ePaper video review

Sinds medio oktober 2009 is de ePaper van NRC

Handelsblad zowel in PDF- als in ePub-vorm
beschikbaar. Hiermee wordt de weg geopend om de
NRC ePaper op allerlei verschillende typen e-readers te
lezen. eReaders.nl neemt de proef op de som.

Lezer ervaring met de Sony e-Book reader

Een e-book lezen is gemakkelijk en gebruikersvriendelijk.

Ook voor ouderen! Een nieuwe service van De Bieb voor
de Zaanstreek.

Boeken en dvd’s
E-books / M. Hatenboer

Uitgebreid overzicht van het gehele terrein van elektronische boeken,

variërend van inhoud en techniek, tot productie, distributie en auteursrecht.
Door de brede opzet en leesbaarheid kan het boek dienen als leidraad bij
beslissingen om het elektronische boek te gaan gebruiken voor zowel
persoonlijk als zakelijk gebruik. Ook geschikt als oriëntatie voor de
geïnteresseerde leek, die meer wil weten over dit vrij nieuwe vakgebied.

Publiceren op de iPad / Wiebe de Jager

Het maken en in de markt zetten van een elektronisch boek (een

zogenoemd e-book) is minstens zo complex als het uitgeven van een
gedrukt boek. Dit boekje laat zien hoe een manuscript met het gratis
programma Sigil omgezet kan worden tot een e-book. Mensen met een
iPhone of een iPad kunnen digitale boeken kopen in de iBookstore, de
boekenwinkel van Apple. Het boek geeft het proces van manuscript naar
elektronisch boek in grote lijnen weer, maar niet voldoende in alle details.
Het boek overlapt grotendeels 'Zelf ebooks uitgeven' van dezelfde auteur.
Zelf ebooks uitgeven / Wiebe de Jager

Digitaal lezen is in opkomst. Dus moeten er elektronische boeken zijn.

Dit boekje wil auteurs en uitgevers laten zien hoe een manuscript met
het gratis programma Sigil omgezet kan worden tot een e-book. Het
manuscript moet worden geïmporteerd en opgemaakt met aandacht
voor afbreken van woorden, voetnoten, tabellen, afbeeldingen en de
inhoudsopgave. Daarna volgt nog het maken van een 'omslag', het
bewerken van de matadata (gegevens over de publicatie) en het
valideren van het resultaat. Het boek gaat ook in op het distribueren en
promoten van het resultaat. De auteur is directeur van de uitgeverij die
het boek uitgeeft.

Special e-books: revolutie met gevolgen

Themanummer vakblad Bibliotheek.

Nederlandse aanbieders van e-books

 Bol.com  E-boek.org (Vlaams)

 Blz.  E-bookweb.nl
 Bruna  Selexyz
 Ebook.nl

Websites
eReaders.nl Website met nieuws op het gebied van digitaal lezen. Hierop
zijn ook productbeschrijvingen en reviews van e-readers en
forumdiscussies te vinden. Met een overzicht van e-readers,
een kieswijzer en een beginnerscursus digitaal lezen.

Kieskeurig E-books op vergelijkingssite Kieskeurig.

Consumentenbond Informatie van de Consumentenbond over e-readers en e-

books. Uitgebreide testinformatie is te raadplegen in de
bibliotheek.

E-books startpagina Startpagina met links naar verschillende websites over e-

books.

E-book startkabel Nog een verzameling websites over e-books en e-readers.

Dossier ePub Het ePub formaat wordt steeds vaker genoemd als dè
standaard voor digitale publicaties. ePub is een open formaat
dat door een toenemend aantal fabrikanten van e-readers,
ebook distributeurs en softwareleveranciers wordt
ondersteund.

Project Gutenberg Gemeenschapsproject met meer dan 30.000 gratis e-books,

ook Nederlands, uit het ‘Public Domain.

DNBL De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL)

is de schatkamer van de Nederlandse literatuur, met literaire
teksten, secundaire literatuur én biografieën, portretten en
hyperlinks. Veel van de opgenomen boeken zijn ook te
downloaden als e-Book.
Google Boeken Duizenden complete uitgaven van boeken waarvan de
publicatierechten zijn verlopen (publiek domein). Deze boeken
kunnen worden gedowdload.

E-book gratis downloaden Website met boeken die u kunt downloaden. De boeken zijn
overzichtelijk gesorteerd en het bestandsformaat wordt bij de
download vermeld.

Feedbooks.com E-book community met goed bewerkte gratis boeken (Public

Domain).

Free-ebook.nl Engelstalige website met gratis e-Books.

E-books Search Engine Zoekmachine voor e-Books.

E-Books via de bibliotheek In april 2010 is het rapport eBooks in de bibliotheek

verschenen. Het onderzoek werd verricht door TNO, in
opdracht van Stichting Bibliotheek.nl.

De bibliotheken.nl: eBooks Onderdeel van de website Biotheek.nl met nieuws en

informatie over de ontwikkeling van gebruiksmogelijkheden
van e-boeken voor bibliotheekleden.

Bibliotheek Vlissingen, samengesteld op 14 maart 2011

Disclaimer
Dit themadossier is samengesteld door Bibliotheek Vlissingen. Na totstandkoming van het dossier zijn de
opgenomen informatie en verwijzingen aan veroudering onderhevig. Het kan voorkomen dat links naar
websites niet meer werken.

De samenstellers van dit dossier hebben getracht naar zo betrouwbaar mogelijke informatie te verwijzen.
Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onjuistheden die mogelijk in de informatie
en/of publicaties voorkomen.

Informatie die van essentieel belang is voor de gebruiker dient door de gebruiker altijd op juistheid te worden
geverifieerd. Beslissingen van de gebruiker op basis van informatie in dit dossier zijn
voor zijn eigen rekening en risico.

Meer themadossiers: www.vlissingen.nl/themadossiers