I

II
III
 EGE DENİZİ BALIKÇILIĞI
Kaynak Gösterimi:

Tokaç, A., Ünal, V., Tosunoğlu, Z., Akyol, O., Özbilgin, H., Gökçe, G. 2010. Ege Denizi Balıkçılığı.
IMEAK Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Yayınları, İzmir, 390 sayfa.

©“Ege Denizi Balıkçılığı” kitabının tüm hakları DTO İzmir Şubesi’ne ait olup,
sadece kaynak gösterilmek kaydıyla alıntı yapılabilir.
Görüş ve önerilerinizi aşağıdaki iletişim bilgilerinden bize ulaştırabilirsiniz

Prof. Dr. Adnan Tokaç

Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi
Su Ürünleri Avlama ve İşleme Teknolojisi Bölümü
Avlama Teknolojisi Anabilim Dalı
35100 Bornova İZMİR
Tel: +90 232 3111307
Faks: +90 232 3747450
E-posta: adnan.tokac@ege.edu.tr
tokac.adnan@gmail.com

DTO İzmir Şubesi

Cumhuriyet Bulvarı No: 88 Muzaffer Bey İşhanı Kat:1
35210 Pasaport - İZMİR
Tel: +90 232 425 72 15 Pbx
Fax: +90 232 441 87 96
E-Posta: izmir@denizticaretodasi.org

Grafik Tasarım ve Uygulama

Birinci Basım
Ekim 2010 tarihinde Şanal Matbaası tarafından basılmıştır.

ISBN
978–9944–60–747–6

IV
 sunuş
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk “En güzel coğrafi vaziyette ve üç tarafı
denizlerle çevrili olan Türkiye; endüstrisi, ticareti ve sporu ile en ileri denizci millet yetiştirmek kabiliyetindedir.
Bu kabiliyetten istifade etmeyi bilmeliyiz. Denizciliği, Türk’ün büyük milli ülküsü olarak düşünmeli ve onu az
zamanda başarmalıyız.” diyerek hem mevcut durumun bir analizini yapmış, hem de denizci devlet ve denizci
millet ilkesini ortaya koyarak, ulaşılması gereken hedefi göstermiştir. Denizle bütünleşmiş bir coğrafyada,
bir deniz ülkesinde yaşıyoruz. Ancak, denizci bir ülke olma yönünde daha çok yol almamız gerekiyor. Çevre
denizlerimizi politik, stratejik ve ekonomik bakımdan olması gereken düzeyde değerlendirebilmiş değiliz.

Ege Denizi’nin hukuki statüsünü belirleyen Lozan Barış Anlaşması’na göre, yaklaşık % 75’i
açık deniz olan Ege Denizi’nde, kıyıdaş devletlerden biri olarak Türkiye’nin, başta ulaştırma ve uçuş
hakkı olmak üzere, balıkçılık ve bilimsel araştırma gibi açık deniz serbestîlerinden istifade edebilmesi
sağlanmıştır. Bugün Lozan’ın Ege Denizi’nde tesis ettiği statü ve imkânları yerinde ve doğru kullanmak
durumundayız. Bu maksatla; diğer denizlerimizde olduğu gibi, Ege Denizi’ndeki açık deniz serbestîlerinden
ve bu kapsamda bilimsel araştırma ve balıkçılık haklarından mümkün olduğunca çok yararlanmamız
gerekmektedir. Bunun için en uygun sektörlerden biri balıkçılıktır.

Ege kıyılarının en eski uğraşılarından biri olan balıkçılık; ekonomik, politik ve kültürel olarak göz
ardı edilemez bir öneme sahiptir. Bununla birlikte, Ege balıkçılığını her yönüyle ele alan basılı eser sayısı
son derece sınırlıdır. Bu nedenle, gerek bu eksikliğin bir ölçüde olsa giderilmesine, gerekse denizciliğin
vazgeçilmez unsuru olan balıkçılık sektörünün daha iyi tanıtılmasına yardımcı olacağına inandığımız “Ege
Denizi Balıkçılığı” kitabının basımına destek vermekten mutluluk duymaktayız. Başta Ege Üniversitesi
Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Adnan TOKAÇ olmak üzere, Ege Üniversitesi’nin değerli
akademisyenleri tarafından hazırlanan kitabın, denizcilikte önemli bir istihdam ve üretim kaynağı olan
balıkçılık sektörüne, halkımıza sağlıklı deniz ürünleri sunan balıkçı dostlarımıza ve toplumun diğer ilgi
gruplarına yararlı olmasını umuyorum.

Sevgilerimizle.

Géza DOLOGH
Yönetim Kurulu Başkanı
İMEAK Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi

V
VI
 sunuş
Balıkçılık genel anlamda, tarımın alt sektörlerinden biri olarak kabul edilse de Dünya Gıda Örgütü
(FAO) bu sektörü farklı ekosistemlerin kullanımı, uygulama farklılıkları ve tür çeşitliliği bakımından tarım
sektöründen ayrı olarak değerlendirmekte ve insanların protein ihtiyaçlarının karşılanmasında da en
önemli, en sağlıklı kaynak olarak görmektedir. Benzer şekilde, Avrupa Birliği de tarımdan ayrı olarak ele
aldığı balıkçılık sektörü için ayrı bir ortak politika geliştirmiştir. Sektörün istihdam ve üretim ile ekonomiye
yaptığı katkının birçok kıyısal ülke için hayati önem taşıdığı bilinmektedir. Ayrıca su ürünlerini oluşturan
balıklar, kabuklular ve yumuşakçalar insan beslenmesinde çok önemli bir protein kaynağı durumundadır.
Su ürünleri yaklaşık % 11-17 oranında protein içermekte ve bu proteinler sistin, methionin, threonin,
serin, izolosin, valin gibi esansiyel aminoasitlere ve yüksek besin değerine sahiptir.

Ege Üniversitesi, kuruluş yılı olan 1955 yılından bugüne kadar geçen elli beş yıl içinde ulusal ve
uluslar arası alanda geniş bir yelpazede bilimsel etkinliklerini sürdürmekte, gerek akademik camia gerekse
sektör için bilgi ve çözüm üretmektedir. Çağdaş eğitim sisteminde, gelişen teknoloji ve tekniklerin sosyo-
ekonomik ve eğitsel yansıması olarak çeşitli dallarda mevcut mühendisliklere, yenileri eklenmektedir.
Bu doğrultuda, son 20 yılda bilgisayar, endüstri, su ürünleri, genetik ve biyoteknoloji mühendisliğinin
eklenmesi ile Türkiye’de 23 dalda mühendislik eğitimi verilmeye başlanmıştır. Ancak bu alanlar içinde
su ürünleri mühendisliğinin öyküsü, aslında oldukça yenidir. Türkiye’de 4 yıllık lisans eğitimine ilk olarak
1982 yılının sonbaharında, Ege ve Fırat Üniversiteleri’nde başlanabilmiştir.

Su Ürünleri Fakültemiz; deniz ve içsu bilimleri, balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği alanlarında,

eğitimli mühendisler, teknik elemanlar ve araştırıcı insan gücü yetiştirmekte, bilimsel çalışmalarını
uluslar arası ortamlarda başarılı bir biçimde sunmaktadır. Üniversitemizin önde gelen amaçları arasında
olan toplumsal sorumluluklarımız doğrultusunda da Su Ürünleri Fakültemiz öğrencilerin eğitimi yanı sıra
birikimlerini ülke balıkçılığı ve su ürünleri sektörüne yararlı hizmetler vererek yansıtmaktadır.

Bu bilgi birikiminin, akademik ortamlar yanında toplumla paylaşılmasında çeşitli basım ve yayım
çalışmalarının çok büyük bir önemi vardır. Üniversitemiz Su Ürünleri Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Adnan
TOKAÇ ve arkadaşları tarafından hazırlanan “Ege Denizi Balıkçılığı” kitabının, toplumun bilgilendirilmesi,
özendirilmesi, balıkçılık ve sorunlarının çözümlenmesi konularında önemli bir rehber ve ayrıca bilimsel
bir kaynak olarak başarılı bir örnek olduğunu düşünüyorum. Bu kapsamlı eserin hazırlanmasında emeği
geçen tüm arkadaşlarımı başarılı çalışmalarından dolayı içtenlikle kutluyorum.

Ürettiği bilgilerin ve hizmetlerin topluma aktarılması, üniversitelerin en önemli görevleri

arasındadır. Bu bağlamda, üniversitemizin elli beşinci kuruluş yılında, Ege balıkçılığını farklı yönleriyle
ele alan, içerdiği birçok çizim ve fotoğraf zenginliği içinde ilgi ve heyecanla incelenen bir kitap ortaya
çıkarılmasından mutluluk duymaktayım. Kitabın basımına verdikleri destek ve katkılarıyla Deniz Ticaret
Odası İzmir Şubesi önemli bir toplumsal görev üstlenmektedir. Bu nedenle, başta yönetim kurulu başkanı
Géza DOLOGH olmak üzere emeği geçen herkese içten teşekkürlerimi sunuyorum. Hepimizin en büyük
dileği ve mutluluğu, kitabın okuyucuya ve su ürünleri sektörüne yararlı olmasıdır.

Prof. Dr. Candeğer YILMAZ

Ege Üniversitesi Rektörü

VII
 içindekiler

SUNUŞ (Géza Dologh) V 3.1.12. Çeşmealtı 160

SUNUŞ (Candeğer Yılmaz) VII 3.1.13. Özbek 167
ÖNSÖZ XI 3.1.14. Gülbahçe 176
ÖZET XIII 3.1.15. Balıklıova 179
SUMMARY XV 3.1.16. Mordoğan 184
1. GİRİŞ 3 3.1.17. Kaynarpınar 193
2. KUZEY EGE 17 3.1.18. Eşendere 197
2.1. Edirne 17 3.1.19. Saipaltı 200
2.1.1. Enez 17 3.1.20. Karaburun (İskele) 203
2.1.2. Sultaniçe 21 3.1.21. Yeni Liman (Tepeboz) 207
2.1.3. İbrice 24 3.1.22. Ildırı 215
2.2. Çanakkale 28 3.1.23. Dalyanköy 222
2.2.1. Çanakkale Merkez 28 3.1.24. Çeşme (Merkez) 229
2.2.2. Seddülbahir 34 3.1.25. Çiftlikköy 237
2.2.3. Kabatepe 43 4. GÜNEY EGE 247
2.2.4. Küçükkuyu 44 4.1. İzmir 247
2.3. Balıkesir 47 4.1.1. Alaçatı 247
2.3.1. Altınoluk (Edremit) 48 4.1.2. Sığacık (Seferihisar) 251
2.3.2. Ören (Burhaniye) 49 4.1.3. Özdere – Ahmetbeyli 259
2.3.3. Ayvalık 50 4.1.4. Zeytinköy (Selçuk) 267
2.4. İzmir 51 4.2. Aydın 270
2.4.1. Dikili 51 4.2.1. Kuşadası 270
2.4.2. Bademli 63 4.2.2. Güzelçamlı 276
2.4.3. Çandarlı 67 4.2.3. Didim 279
2.4.4. Yeni Şakran 72 4.2.4. Akbük 280
2.4.5. Aliağa 76 4.3. Muğla 282
3. ORTA EGE 85 4.3.1. Gürçamlar 282
3.1. İzmir 85 4.3.2. Kıyıkışlacık 283
3.1.1. Yeni Foça 85 4.3.3. Güllük 287
3.1.2. Foça 90 4.3.4. Torba 292
3.1.3. Homa (SÜFA) Dalyanı (Lagünü) 107 4.3.5. Göltürkbükü 295
3.1.4. Sasalı ve Çevre Köyleri (Tuzçullu- 4.3.6. Gündoğan 299
Süzbeyli-Seyrekköy-Maltepe) 113 4.3.7. Yalıkavak 306
3.1.5. Şemikler,Yalı,Örnekköy,Demirköprü, 4.3.8. Turgutreis 312
İmbatlı ve Bahariye (Karşıyaka) 122 4.3.9. Akyaka 320
3.1.6. Mavişehir 127 4.3.10. Akçapınar 326
3.1.7. Bostanlı (Karşıyaka) 132 4.3.11. Datça 330
3.1.8. İnciraltı – Narlıdere 136 4.3.12. Bozburun 338
3.1.9. Güzelbahçe 139 4.3.13. Marmaris 346
3.1.10. Kalabak – Zeytinalanı 148 5. SONUÇ ve DEĞERLENDİRME 351
3.1.11. İskele (Urla) 152 KAYNAKLAR 353
EKLER 355

IX
 önsöz
Ege Denizi, avlanılan ürün miktarı ve çeşitliliği bakımından Türkiye balıkçılığı içinde önemli bir
yere sahiptir ve bu önemi son yıllarda giderek artmaktadır. Ege Denizi kıyıları boyunca yapılan balıkçılık,
kullanılan yöntemler ve av araç gereçleri bakımından büyük bir çeşitlilik göstermektedir. Ege Denizi
balıkçılığında, genellikle kıyı balıkçılığı hâkim olmakla birlikte büyük ölçekli ve açık denizde yapılan
balıkçılık da mevcuttur.

Ticari balıkçılık mesleği, karakteri itibari ile tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de genellikle zor
ve sıra dışı bir iş kolu olarak kabul edilmiştir. Bu nedenle, ticari balıkçılık bir nevi aile mesleği olarak
babadan oğula geçmek suretiyle bugünkü nesillere taşınmış ve öyle de devam etmektedir.

Türkiye’de balık ve balıkçılık hakkında çeşitli zaman dilimlerinde yayınlanmış bilgiler olsa da,
belli bir bölgenin balıkçılığını tüm yönleriyle ele alan derli toplu bir eserin eksikliği daima hissedilmiştir.
Kullanılan av araçlarının teknik özellikleri, av komposizyonu, balıkçı filosu ve av gücü, balıkçı
örgütlenmeleri ve balıkçıların sosyo-ekonomik durumları ve benzeri konuların tamamını bir bütün halinde
sunan referans kaynaklara ihtiyaç vardır. Küçük ölçekli ve özel bir konuya odaklanmış, çok sayıda değerli
çalışma mevcuttur ancak mevcut çalışmada, balıkçılık bütüncül bir yaklaşımla ele alınmış ve Ege’nin
balıkçılık haritası çıkarılmıştır. Bu yönüyle çalışma, önemli bir açığı doldurmakta, balıkçılık yönetimine ve
karar alıcılara eksikliğini hissettikleri bilgiler sunmaktadır. Bu amaçların gerçekleştirilebilmesi için, Ege
Üniversitesi Bilimsel Araştırma Başkanlığı’nın 2002/SÜF/006 numara ile kabul ettiği ve Türkiye’nin Ege
Denizi kıyılarını kapsayan, “Ege Denizi Balıkçılığının Yapısal Analizi” isimli bir proje, 2002 ile 2007 yılları
arasında yürütülmüştür. Bu proje ile Ege Denizi balıkçılığının yapısal durumu ortaya konulmuş ve Ege
balıkçılığının daha iyi anlaşılması için önemli katkılar sağlanmıştır. Çalışma, Ege’de kullanılan av araç
gereçleri ve yöntemlerine ilişkin detayların topluca verildiği ilk ve yegâne eser olması açısından ayrı bir
öneme sahiptir. Bununla birlikte, projenin sonuçlandığı 2007 yılından kitabın yayınlanmasına kadar geçen
süre içinde ilave olarak elde edilen ya da güncellenebilen bilgiler de kitaba dâhil edilmiştir.

Proje kapsamında, ziyaret edilen yöre balıkçılığının genel durumu, mevcut ise su ürünleri kooperatifi
ne ilişkin bilgiler, karşılaşılan sorunlar, kullanılan belli başlı av yöntemleri ile av araç gereçlerine ait
teknik ve envanter verileri toplanmaya çalışılmıştır. Balıkçılar ve su ürünleri kooperatiflerine ait verilerin
toplanmasında yüz yüze anket yöntemi kullanılmış ancak gereken durumlarda ikincil veri kaynaklarından
da yararlanılmıştır. Av araç gereçlerine ait teknik veriler yerinde tespit edilmiş, daha sonra her bir av
aracına ait teknik planlar, bilgisayar ortamında ölçekli ve uluslar arası standartlara uygun olarak
çizilmiştir. Altı kişilik bir ekibin, veri peşinde beş bin kilometreden fazla yol yapması ve yıllarca suren
çabaları sonucunda, Ege balıkçılığının birçok yönüyle ele alındığı bu çalışma ortaya çıkmıştır. Konu ile
ilgili bundan sonra yapılacak diğer çalışmalara örnek olması açısından önemli katkıda bulunacağına
inandığımız bu çalışmayı destekleyen Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığına, balıkçı
kooperatifi başkan ve üyelerine, bilgi ve deneyimlerinden yararlandığımız balıkçı dostlarımıza, kitap da
kullanılan yöreye özgü bazı balık türleri çizimlerini kullanmamıza izin veren Prof. Dr. Murat KAYA ve Doç.
Dr. Murat BİLECENOĞLU’na, kitabın oluşturulmasında özel katkı sağlayan Araş. Gör. İlker AYDIN ile
Doktora Öğrencisi Huriye GÖNCÜOĞLU’na ve Ege Üniversitesi Su Ürünleri Avlama ve İşleme Teknolojisi
Bölümü Avlama Teknoloji Anabilim Dalı’nın tüm öğretim elemanlarına çok teşekkür ederim.

Kitabın basımını üstlenerek, ortaya konulan çabaların ve bilgilerin okuyucuya aktarılmasını

sağlayan, Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Géza DOLOGH ve Yönetim
Kurulunun değerli üyelerine saygılarımı sunar ve içtenlikle teşekkür ederim.

Kitabın başta Ege Balıkçısı olmak üzere Türkiye balıkçılık sektörünün içinde yer alan tüm paydaşlara
yararlı olması dileği ile emeği geçen herkese teşekkür ederim.

Prof. Dr. Adnan TOKAÇ

20 Ocak 2010

XI
XII
 özet

Ege Denizi balıkçılığına ilişkin çeşitli çalışmalar mevcut olmasına rağmen bunların büyük bir
kısmı balıkçılık uygulamalarına ilişkin bilgiler içermektedir. Genellikle verilen bilgiler yöresel isimler
ile ifade edilmekte ve bazen aynı av takımından veya balık türünden yöreye özgü farklı isimler ile
bahsedilmektedir. Bugüne kadar, bölgede kullanılan balıkçılık takımlarının yapısal özelliklerini ifade
eden uluslararası çizim standartlarına uygun bir balıkçılık (av takımları) kataloğu hazırlanmamıştır.
Bu nedenle, bu çalışmaya ihtiyaç duyulmuştur. Benzer şekilde, balıkçılığın diğer bileşenlerine
(balıkçı, canlı kaynaklar, su ürünleri kooperatifleri, balıkçılık filosu vb) ait özellikler detaylı olarak
ortaya konmamıştır. Bu nedenle, çalışmada, av araçlarının özellikleri ve gösterdiği yöresel değişim
yanında, balıkçıların sosyo-demografik-ekonomik özellikleri, balıkçılığın durumu ve genel özellikleri
de (av sahası özellikleri, hedef türler, yoğun avcılık dönemleri, filo bilgileri, su ürünleri kooperatifi
özellikleri, sorunlar) dikkate alınmıştır. İlave olarak, kıyı balıkçıları ile diğer kıyı alanı kullanıcıları
arasındaki mevcut sorun ve anlaşmazlık konuları saptanmıştır.

Av araçlarına ait bulgular 2004 ve 2005 yılları arasında saha çalışmaları (balıkçılarla
görüşülerek ve av araçları yerinde incelenerek) ile elde edilmiştir. Ege Denizi kıyılarında kullanılan
av takımlarının sistematik sınıflandırılması, genel ve teknik özelliklerini kapsayan çizim planları
FAO ve AB’nin standart kurallarına uygun olarak hazırlanmıştır. Su ürünleri kooperatifleri ve
balıkçılarla ilgili bulgular, İzmir ilinde bulunan Su Ürünleri Kooperatifleri yöneticilerinin %90’ı ve
bu kooperatiflerin aktif üyelerinin (1172 üye) %7’si ile yüz yüze görüşmek suretiyle elde edilmiştir.
Bu konudaki bulgular, ortalama ve oransal değerler olarak tablolar şeklinde sunulmuştur ve İzmir il
sınırlarını kapsamaktadır.

Çalışma sonunda yüz altmış av aracının teknik planı çizilmiştir. Av araçları kategorik
sınıflandırmaya göre çevirme ağları, sürükleme ağları (troller), galsama ve dolanan ağlar, tuzaklar,
olta ve kancalar ile dalyanlar ana başlıkları altında ele alınmıştır. En çok farklılığın, galsama ve
dolanan ağlar ile olta ve paragatlarda olduğu tespit edilmiştir. Galsama ve dolanan ağlar genellikle
türe özel yapıldığı için büyük çeşitlilik göstermiştir. Ayrıca, bu av araçları kullanıldıkları yerlere göre
de farklılıklar göstermektedir.

İncelenen su ürünleri kooperatiflerinin en eskisi 1953 yılında kurulan S.S. İzmir Balık Avcıları
ve Su Ürünleri Kooperatifi ile 1961 yılında kurulan S.S. Ege Örnek Su Ürünleri Kooperatifi’dir. En
yeni iki kooperatif; 2003 yılında kurulan S.S. Çeşme Merkez Su Ürünleri Kooperatifi ve S.S. Çeşme
Alaçatı Su Ürünleri Kooperatifi’dir. En çok üye sayısı, 240 üye ile S.S. Sasalı Çevre Köyleri Su Ürünleri
Kooperatifi’nde, en az üye ise 23 balıkçı ile S.S. 16 Eylül Musalla ve İnönü Su Ürünleri Kooperatifi’nde
bulunmaktadır.

Ele alınan kooperatiflerin %59’u pazarlama faaliyeti yürütmekte ve %47’si en az bir kişi
çalıştırmaktadır. Su ürünleri kooperatiflerinin birçoğunun (%86) faaliyet alanında kooperatif üyesi
olmayan balıkçılar da bulunmaktadır. İncelenen su ürünleri kooperatiflerine üye olma oranı %64
olarak bulunmuştur. Üye balıkçılar arasında aktif olarak çalışan ve düzenli olarak balıkçılık yapan
üyelerin oranı ise %66’dır. Aliağa, Çeşme (Çiftlikköy, Alaçatı, Ildırı), Yeni Foça, Menderes, Bergama,
Karaburun (İnecikler), Seferihisar ve Urla (Özbek)’daki balıkçılar arasında su ürünleri kooperatiflerine
üye olma oranı %80 ve üzerindedir. İzmir ilindeki kooperatif üyesi balıkçıların %92’si ilkokul veya
ortaokul, %8’i lise düzeyinde eğitim almıştır. Balıkçıların %59’u sosyal güvence sahibi, %67’si konut
sahibi ve %93’ü evli bireylerden oluşmaktadır.

İzmir ili kıyılarında yer alan 29 adet balıkçılık merkezi ve bu merkezlerde yer alan su ürünleri
kooperatifleri ile diğer kıyı alanı kullanıcıları arasında anlaşmazlıklar yaşandığı gibi, balıkçılığın farklı
grupları arasında da çok sayıda sorun ve çıkar çatışması bulunmaktadır. Bu sorunların %48’ini [askeri

XIII
 (%12), endüstriyel (%4), ikinci konutlar (%12), turizm (%20)] av sahası sınırlamaları oluşturmaktadır.
Bunları sırasıyla, balık çiftlikleri (%20), Küçük Ölçekli Balıkçılık (KÖB) - Büyük Ölçekli Balıkçılık (BÖB)
(%20) ile KÖB-KÖB (%4) çatışmaları, başka bölgelerden gelen av tekneleri (%4) ve amatör avcılık
(%4) izlemektedir. Aliağa’da endüstriyel amaçlı kıyı kullanımı (petro-kimya tesisleri, gemi söküm
tesisleri vb.) balıkçılığı engellemektedir. Benzer şekilde, balık çiftliklerinin yoğun olarak bulunduğu
Mersin Koyu, Çeşme, Mordoğan, Balıklıova, Karaburun gibi yerlerde kıyı balıkçılığı ile balık çiftlikleri
arasında sorunlar yaşanmaktadır.

Bu çalışma, balıkçılık yöneticilerine, ilgili idari birimlere, kurumlara ve özellikle yerel

yönetimlere, kapsamlı bir balıkçılık yönetimini gerçekleştirebilmeleri için ihtiyaç duyacakları temel
bilgileri sunmak amacıyla yapılmıştır. Benzer çalışmaların belli zaman aralıklarında düzenli olarak
tekrar etmesi, balıkçılığın bir bütün olarak izlenmesi ve sürdürülebilir balıkçılığın tesis edilebilmesi
için çok önemli bilgiler sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler: Ege Denizi, balıkçılık araçları, ağ kataloğu ve planları, su ürünleri kooperatifleri.

XIV
 summary
Although there are studies pertaining to fisheries used in Aegean Sea fisheries, most of these
publications mainly focus on the operational aspect of fishing. Generally the information included
in these publications contains local terms where sometimes a same gear may be referred to in
different local names. So far, the literature lacks a comprehensive and detailed catalog showing the
structural properties of the fishing gears used along the Aegean coast, therefore there is a need to
investigate and prepare the technical plans drawn according to international standards. Likewise,
other components of fishery such as fishermen, marine living resources, fishery cooperatives, vessel
fleets have not been conveyed in detail. The study also covers the properties of the fishing gears
and their local variations as well as the socio-demographical and socio-economical conditions of
fishermen, current situation and general properties of fishery such as fishing areas, target species,
fishing periods, fleet information, conditions of fishery cooperatives and problems. Additionally,
current problems and disagreements between coastal fishers and other coastal users have also
been pointed out.

Technical data of main fishing gears have been achieved through field studies made between
2004 and 2005 by in situ measurements and fisherman interviews. A systematical classification of the
fishing gear used across the Aegean coasts, drawings including technical and general characteristics
were prepared in accordance with FAO and EU standards. Data related to fishery cooperatives and
fishermen were gathered through interviewing with 90% of the managers and 7% of the active
members (total of 1172 members) of the fishery cooperatives present in the city of Izmir. The collected
data were presented in tables revealing average and percentage values within the city limits of Izmir.

At the end of the study, technical plans of one hundred and sixty fishing gears have been
drawn. Gears have been categorized as surrounding nets, trawl nets, gillnets and entangling nets,
traps, hooks and lines, and lagoons. The most significant variety has been found to be in the gill and
entangling nets. Since gillnets and entangling nets are particularly species-specific, they were also
found to offer great variety. Moreover these fishing gears also show variety according to the places
they are used.

The oldest of the fishery cooperatives is the “İzmir Balık Avcıları ve Su Ürünleri Kooperatifi”
founded in 1953., followed by “S.S. Ege Örnek Su Ürünleri Kooperatifi” founded in 1961. The newest
two cooperatives are “S.S. Çeşme Merkez Su Ürünleri Kooperatifi” and “S.S. Çeşme Alaçatı Su
Ürünleri Kooperatifi”, both founded in 2003. “S.S. Sasalı Çevre Köyleri Su Ürünleri Kooperatifi” holds
the most number of members with a number of 240 members, and “ S.S. 16 Eylül Musalla ve İnönü
Su Ürünleri Kooperatifi” holds the least number of membership with only 23 members.

About 59% of the fishery cooperatives examined in the study carry their own marketing practice.
There are also non-members in the coverage areas of most (86%) of the cooperatives. Membership
ratio of the studied cooperatives has been found to be 64%. Percentage of active and regularly
fishing members within cooperatives is 66. Among fishers living in Aliağa, Çeşme (Çiftlikköy, Alaçatı,
Ildırı), Yeni Foça, Menderes, Bergama, Karaburun (İnecikler), Seferihisar and Urla (Özbek), ratio of
membership is over 80 percent. Ninety two percent of the members of cooperatives in Izmir have had
elementary or secondary school education, whereas an 8% have high school education.

There are many problems and conflicts between the 29 fishery centers with their fishery
cooperatives and the rest of the coastal users across İzmir coast. These conflicts are caused by
catching area restrictions (48%) [based on military (12%), industrial (4%), secondary residence (12%),
tourism (20%) issues], followed by aquaculture cages (20%), large scale fishery (20%) and small
scale fishery (4%) frictions, vessels coming from to other regions (4%) and recreational fishing (4%).

XV
 Industrial coast usage in Aliağa (petrochemical plants, vessel disassembling facilities etc.) is also
obstructing fishery. Likewise in places like Mersin Bay, Çeşme, Mordoğan, Balıklıova and Karaburun
there are problems between the coastal fishery and the fish farms as well.

This study has been intended as basic information that fishery managements, related authorities,
foundations and especially local governments may need in order to realize a comprehensive fishery
management. Regular repetition of similar studies will provide invaluable information to follow
fishery as a whole and establish sustainable fisheries.

Keywords: Aegean Sea, catalogue, fishing gears and design, fishery cooperatives.

XVI
XVII
01 giriş
 1.GİRİŞ

Türkiye’yi çevreleyen denizlerin hepsi Akdeniz sular sisteminin bir parçası olmakla birlikte
birbirinden ekolojik, coğrafik, jeomorfolojik, meteorolojik ve benzeri bazı özellikler bakımından
farklılıklar göstermektedir. Özellikle Akdeniz ve Karadeniz ekosistemleri arasındaki fark daha
belirgindir. Balıkçılık açısından değerlendirildiğinde, bu farklılık özellikle denizlerdeki tür çeşitliliğine
yansımaktadır. Türkiye Denizleri arasında Ege Denizi tür çeşitliliği bakımından Akdeniz ile birlikte
Marmara ve Karadeniz’e oranla daha zengindir. Ege Denizinde yapılan araştırmalarda, 300 kadar
balık türünün bulunduğu bildirilmiştir. İzmir Körfezi ve civarındaki sularda yaşayan balık türü sayısı
ise 225’i bulmaktadır.

Ege Denizi, Balkan ve Anadolu Yarımadaları arasında, Akdeniz’e bağlı bir denizdir. Marmara
Denizi ve Karadeniz’den Çanakkale ve İstanbul Boğazları ile ayrılan denizin kuzey sınırları karalarla
çizilmiş olmakla birlikte, güney sınırlarını Yunanistan’a bağlı adalar olan Rodos ve Girit adaları
oluşturmaktadır.

Ege Denizi morfolojik özellikleri bakımından Kuzey Ege, Orta Ege ve Güney Ege olmak üzere 3
farklı bölgeye ayrılmaktadır. Kuzey Ege Denizi’nin sahil kısmı 120 -200 m ortalama derinliğe sahipken
orta kısımları 1200–1500 m arasındaki derinliğe ulaşmaktadır. Orta Ege Denizi’nin derinliği ortalama
200 m civarındadır. Güney Ege Denizi’nin derinliği genellikle 1300 – 2200 m arasında değişmektedir.
Bununla beraber, Ege Denizi’nin en derin yeri 2500 m ile Rodos ve Girit Adası arasındaki Karpathos
adası civarındadır.

2008 yılında, yaklaşık 494 bin tonu avcılıkla, 152 bin tonu yetiştiricilikle olmak üzere Türkiye’de
toplam su ürünleri üretimi yaklaşık 646 bin ton olarak gerçekleşmiştir. Üretimin yaklaşık % 61’i
deniz ürünleri avcılığı (bunun % 64’ü tek başına hamsi avcılığından sağlanmıştır), % 24’ü yetiştiricilik,
% 6’sı içsu ürünleri avcılığı, geriye kalan % 9’u da diğer deniz ürünlerinin (kabuklular vb.) avcılığından
gelmektedir (Şekil 1).

Şekil 1. Türkiye 2008 yılı su ürünleri üretiminin dağılımı (TÜİK, 2009)

Deniz balıklarının türlere göre dağılımı incelendiğinde, hamsi balığı yaklaşık 252 bin tonla
en yüksek avlanan balık olarak görülmektedir. Bu üretim, ülkemizdeki avlanan deniz balıklarının
yaklaşık % 64’ini kapsamaktadır. Hamsi balığından sonra, en yüksek avlanan deniz balıkları % 6 ile

3
 istavrit (kraça), % 4’le sardalye, % 3’le mezgit, % 2’şer pay ile palamut-torik ile istavrit (karagöz) ve
son olarak bu türleri % 1 oranları ile kefal ve lüfer türleri takip etmektedir. Bu türler dışında kalan
diğer tüm türlerin toplam deniz balıkları avcılığı içindeki oranı % 17 olarak gerçekleşmiştir (Şekil 2).

Şekil 2. Deniz balıkları içinde önemli bazı türlerin avlanma miktarları

Ege Denizi kıyılarında koyların ve adaların çokluğu, kıta sahanlığının az oluşu bu denizdeki
avcılığı sınırlamaktadır. Ancak, tür zenginliği ve avlanılan türlerin ekonomik değerlerinin yüksek
olması, bölgede balıkçılığı önemli kılmaktadır. Ege Denizi balıkçılığı, yaklaşık 35 bin ton yıllık üretim
miktarı ile toplam 453 bin ton olan Türkiye deniz ürünleri üretiminde % 8’lik bir paya sahiptir (Şekil
3). Kültür balıkçılığını içermeyen bu oran, yıllara göre değişkenlik göstermekle birlikte % 5’e kadar
düştüğü ya da % 12’ye kadar çıktığı görülmüştür. Toplam deniz balıkları üretiminde Ege Denizinden
sağlanan üretim miktarı Karadeniz ve Marmara Denizi’nden daha az olmasına karşın ekonomik olarak
getirdiği kazanç göreceli olarak daha fazladır. Bunun başlıca nedeni, Ege Denizi’nden yakalanan su
ürünlerinin ekonomik olarak daha değerli olmasıdır. Bölgede üretim günlük olarak pazarlanmakta,
yöresel pazara ve diğer şehirlere özellikle İstanbul’a gönderilmektedir.

Şekil 3. Türkiye deniz balıkları üretiminin bölgelere göre oransal dağılımı

Bununla beraber, son yıllarda Ege Denizi balıkçılığından toplam üretime sağlanan katkı
miktarında da düzenli bir artış eğilimi izlenmektedir. Bu artışa özellikle, Karadeniz ve Marmara’dan
kendi av sezonları sona erdiğinde Ege Denizi’ne gelen çok sayıda gırgır ve trol balıkçı teknesi de katkıda
bulunmaktadır. Bu teknelerden bazıları ise, Ege Denizi’nin çeşitli limanlarında yerleşik balıkçılığa

4
geçmiş durumdadır. Ege Denizi canlı kaynakları üzerinde giderek artan bu balıkçılık baskısı bölgede
geleneksel olarak küçük ölçekli balıkçılıkla uğraşan lokal balıkçılar üzerinde etkisini olumsuz bir
şekilde hissettirmektedir.

Avcılığın gerçekleştirilmesinde temel unsur olan balıkçı gemilerinin avcılık türlerine göre
dağılımı incelendiğinde, balıkçı gemilerinin çok büyük bir kısmı gırgır-trol dışında kalan, kıyı sürütme
ağı veya uzatma ağı-paraketa vb. ile avlanan, küçük balıkçı tekneleri olup, boyları 5–15 m. arasında
değişmektedir. Bu teknelerde av alanına gidiş, avlanma ve dönüş bir gün ile sınırlı kalmakta ve karaya
bağlı olan küçük ölçekli kıyı balıkçılığı yapılmaktadır. Balıkçı gemilerinin bölgelere göre dağılımı
dikkate alındığında ise, 2008 yılı verilerine göre Karadeniz Bölgesi 5744 gemi ile birinci, Ege Bölgesi
ise 5056 gemi ile ikinci sırada yer almaktadır (TÜİK, 2009).

Ege Denizi, birçok balık türünün üreme, beslenme ve gelişme alanı olan Edremit, Çandarlı,
İzmir, Kuşadası ve Güllük gibi verimli körfezleri bünyesinde barındıran ve yasak dönemler haricinde
yıl boyunca yoğun balıkçılık faaliyetinin devam ettiği önemli bir denizimizdir (Şekil 4).

Şekil 4. Ege Denizi uydu görüntüsü (Kaynak NASA)

Türkiye’nin Ege Denizi kıyıları, genellikle Kuzey Ege ve Güney Ege olmak üzere başlıca iki ana
coğrafi bölge adı altında incelenmektedir. Bununla birlikte bu çalışmada, Ege Denizi’nin en önemli ve
büyük körfezlerinden biri olan İzmir Körfezi ve bu körfezde çok sayıda balıkçı barınak ve limanların
bulunması nedeniyle sadece İzmir Körfezi odaklı olarak bu kısım Orta Ege olarak değerlendirmeye
alınmıştır. Bu coğrafi bölgeler içinde sırasıyla, Kuzey Ege’de Edirne, Çanakkale, Balıkesir ve kısmen
İzmir ili, Orta Ege’de İzmir Körfezi odaklı İzmir ili ve Güney Ege’de yine kısmen İzmir ili olmak
üzere Aydın ve Muğla ilinin kıyı şeritleri bulunmaktadır. Bu çalışma ile Ege Denizi’nin kuzeyinden
güneyine doğru uzanan tüm kıyı şeridi boyunca yer alan 60’ın üzerindeki balıkçı liman ve barınağı
çeşitli zaman dilimlerinde ziyaret edilmiştir (Şekil 5). Bu ziyaretler ile su ürünleri kooperatifleri ve
balıkçılardan önemli bilgi ve veriler bizzat yerinde sağlanmış ve toplanan bu orijinal bilgilerden bu
kitap oluşturulmuştur.

5
 Şekil 5. Ege Denizi kıyıları ve çalışmanın yapıldığı merkezler

Yukarıdaki coğrafi tanımlamalardan da anlaşılacağı üzere, İzmir ilinin kuzeyi Kuzey Ege, güneyi
ise Güney Ege sınırları içinde olması nedeni ile İzmir ilinin tamamı çalışma kapsamına alınmıştır.
İzmir Körfezi, Ege Denizi’nin önemli balıkçılık merkezlerinden birisi olup körfez boyunca çok sayıda
balıkçı barınağı ve su ürünleri kooperatifi bulunmaktadır. Kuzey ve Güney Ege’nin arasında kalan ve
Türkiye Ege Denizi kıyısının merkezinde bulunan İzmir Körfezi’nin tamamı bu çalışmada, Orta Ege
kısmında değerlendirmeye alınmıştır.

Ege Denizi gibi kıyı alanının çok amaçlı (yerleşim, turizm, sanayi, ulaşım, askeri ve balıkçılık)
ve yoğun kullanıldığı deniz sahalarında bütünleşik bir kıyı yönetimine ihtiyaç vardır. Kıyı yönetiminin
önemli bir halkasını ise balıkçılık ve balıkçılığın yönetimi oluşturmaktadır.

Başarılı bir balıkçılık yönetimi büyük ölçüde sağlıklı veri toplanması ve bunların doğru metotlarla
işlenmesine bağlıdır (Ünal ve diğ., 2001). Bu verilerin önemli bir bölümünü biyolojik veriler, av araç
gereçleriyle ilgili veriler, demografik ve sosyo-ekonomik veriler oluşturmaktadır. Ancak Türkiye’de
balıkçılıkla ilgili bölgesel ve ulusal düzeyde veri kaynakları oldukça sınırlıdır ve çoğu zaman bu
veriler güvenilir olmaktan uzaktır. Bir bölgedeki balıkçı ve balıkçı tekne sayısı, av araçları çeşitliliği
ve kapasitesi, avlanan türler ve av miktarları gibi bilgiler, en az avcılığı yapılan türlerin stok bilgileri
kadar gerekli ve önemlidir. Benzer şekilde, balıkçıların nasıl bir örgütlenme içinde oldukları, temel
sorunlarının ve ileriye yönelik beklenti ve projelerinin neler olduğu konusundaki verilere de sahip
olmak bir zorunluluktur. İyi ve sağlıklı bir balıkçılık yönetimi için bu tür verilerin sürekli toplanması
ve izlenmesi gerekmektedir.

Balıkçılık yönetiminde genellikle ya girdi kontrolü ya da çıktı kontrolüne dayalı iki temel
yaklaşım kullanılmaktadır. Türkiye gibi çıktı kontrolünün pek mümkün olmadığı ülkelerde, balıkçılık
girdi kontrolüne dayalı olarak yönetilmeye çalışılmaktadır. Bu nedenle sahip olunan av araç
gereçlerinin, çalışan balıkçı sayısı ve balıkçı teknesinin, bu teknelerin boylarının, motor güçlerinin,
denizde çalıştıkları gün sayısının bilinmesi gerekir. Bu nedenle yapılan bu çalışma, bölge balıkçılığıyla
ilgili bu temel bilgileri sağlaması ve balıkçılığın güncel durumunu ortaya koyması açısından ve
özellikle yönetim açısından ayrı bir öneme sahiptir. Dünyada benzer çalışmalar her yıl yapılmakta
ve balıkçılıkta meydana gelen en küçük değişiklikler dahi, yönetimle ilgili idari otoriteye anında
iletilmektedir. Türkiye’de bu ve buna benzer çalışma sayısı son derece az olup benzeri bir çalışma Kara
ve Gurbet (1999) tarafından Ege Denizi endüstriyel balıkçılığı üzerine yapılmıştır. Ancak balıkçılığın
dinamik yapısı gereği bu gibi çalışmaların periyodik olarak yapılması ya da bir program dâhilinde
balıkçılığın sürekli olarak izlenmesi sağlanmalıdır. Böylece, balıkçığın sorunları, yeni geliştirilen
avcılık yöntemleri, balıkçıların üniversite ve bakanlıktan talepleri kısacası sektörün durumu hakkında

6
ayrıntılı bilgi sahibi olunabilecek ve balıkçılık yönetiminde bu güncel bilgilerden yararlanılabilecektir.

Bu amaçla, her bir bölge için balıkçılık haritalarının çıkarılması, envanter çalışmalarının
tamamlanması, balık stoklarıyla ilgili çalışmaların başlatılması ve balıkçılıkla ilgili diğer
araştırmaların da yapılması gerekmektedir. Bu tür çalışmalar ile balıkçılık yöneticilerine, ilgili idari
birimlere, kurumlara ve özellikle yerel yönetimlere, sosyo-ekonomik hedefleri de gözeten kapsamlı
bir balıkçılık yönetimi için ihtiyaç duyulan bazı somut bilgiler sağlanabilecektir (Ünal, 2003).

Ege Denizi balıkçılığına ilişkin birçok çalışma mevcut olmasına rağmen, bunların büyük
bir kısmı balıkçılık uygulamalarına ilişkin bilgileri içermektedir. Genellikle verilen bilgiler yöresel
isimler ile ifade edilmekte ve bazen aynı av takımından veya balık türünden yöreye özgü farklı isimler
ile bahsedilmektedir. Bugüne kadar, bölgede kullanılan balıkçılık takımlarının yapısal özelliklerini
ifade eden uluslararası çizim standartlarına uygun bir balıkçılık (av takımları) kataloğu henüz
yayınlanmamıştır. Bu eksikliği gidermek amacıyla, mümkün olabildiğince bölgede yaygın olarak
kullanılan ve birbirinden bazen küçük de olsa farklılık gösteren balıkçılık takımlarının teknik
çizimlerine yer verilmeye çalışılmıştır. Kitap içinde bahsedilen tüm av araç gereçleri ve balıkçılık
takımlarına ait liste Ek 1’de verilmiştir.

Kitapta ele alınan önemli bir diğer konu da, bölgede kullanılan av araç ve gereçlerinin tahmini
sayılarının tespit edilmesi olmuştur. Bu amaçla yapılan çalışmalarda, bölgede kullanılan av araç
ve gereçlerinin çeşitliliğine ilişkin detaylı bilgiler elde edilirken bu av araçlarının sayılarına ilişkin
çoğunlukla güvenilir bir tespit yapılamamıştır. Bu eksikliğine rağmen yine de önemli bilgiler içermesi
nedeniyle, incelenen her yöreye özgü balıkçılıkta kullanılan başlıca av araç ve gereçleri ve tahmini
sayılarına ilişkin çizelgelere kitapta yer verilmiştir. Bu çizelgelere, tespit edilebilen sayılar işlenmiş olup,
emin olunamayan sayıların verilmesinden özellikle kaçınılmıştır. Bu çizelgelerden de anlaşılabileceği
üzere, Ege Denizi balıkçılığında genellikle bir balıkçı birden fazla sayıda av araç ve gerecine sahiptir.
Diğer bir ifade ile bir balıkçı teknesinde birden fazla çeşitte ve sayıda av araç ve gereci mevcuttur ve
av sezonuna göre bu av araç ve gereçleri nöbetleşe olarak aynı teknede kullanılmaktadır.

İzmir ilinde bulunan Su Ürünleri Kooperatifleri ve balıkçılarla ilgili bulgular için kooperatif
yöneticilerinin %90’ı ve bu kooperatiflerin aktif üyelerinin (1172 üye) %7’si ile yüz yüze görüşmeler
yapılmış ve bu görüşmelerden veriler toplanmıştır. Bu konudaki bulgular ortalama ve oransal değerler
olarak tablolar şeklinde sunulmuştur ve İzmir ili sınırlarını kapsamaktadır.

Çalışmada, Ege Denizi kıyıları boyunca uygulanan balıkçılık yöntemleri, kullanılan av araç
gereçleri ve bölgede bulunan balıkçı barınakları ve kooperatiflerinin incelenmesi amacı ile limanlar
ziyaret edilmiş ve önceden hazırlanmış anketler yapılmıştır. Sahada yapılan anket çalışmalarından
toplanan gerek teknik ve gerekse sosyo-ekonomik veriler değerlendirilerek, her bir yörenin
balıkçılığına ait yapısal durum ortaya çıkarılmış ve bunlara ilişkin detaylı bilgiler bir düzen dâhilinde
ayrıntılı olarak verilmeye çalışılmıştır.

Ege Denizi’nde hedef türlerin örneklenen balıkçı limanlarındaki oransal durumuna

bakıldığında, barbun-tekir %12 ile ilk sırada gelmektedir. Bunu sırasıyla, çipura (%9), ahtapot (%8),
levrek (%7), palamut-kupes-karides-kalamar (%6’şar) ve sübye-dil (%5’er) izlemektedir (Şekil 6).
Bu türlerin kitapta geçen listesi ve bilimsel isimlendirmeleri Ek 2’de, ayrıca yine bu türlere ait yoğun
avcılık dönemleri ve kullanılan av araçları Ek 3’te detaylı olarak verilmiştir.

7
 Diğer

Uskumru ( Scomber scombus)

Tirsi (Alosa fallax nilotica)

Sübye (Sepia officinals)

Sinagrit (Dentex dentex)

Sarpa (Sarpa salpa)

Sargos (Diplodus sargus)

Sardalye (Sardina pilchardus)

Palamut (Sarda sarda)

Mırmır (Lithognathus mormyrus)

Mercan (Pegellus erythrinus)

Melanur (Oblada melanura)

Levrek (Dicentrarchus labrax)

Kupes (Boops boops)

Köpekbalığı (Mustelus mustelus)

Kılıç (Xiphias gladius)

Kefal (Mugil spp.)

Karides (Penaeus kerathurus)

Karagöz (Diplodus vulgaris)

Kalamar (Loligo vulgaris)

İzmarit (Spicara flexuosa)

İstavrit (Trachurus sp.)

Isparoz (Diplodus annularis)

Fangri (Pargus pargus)

Dil (Sole vulgaris)

Çipura (Sparus aurata)

Barbun - Tekir (Mullus sp.)

Akivades (Tapes deccusatus)

Ahtapot (Octopus vulgaria)

Şekil 6. Ege Denizi’nde avcılığı yapılan hedef türlerin oransal (%) dağılımı

Av araçlarına ait bulgular ağırlıklı olarak 2004 ve 2005 yılları arasında saha çalışmaları
(balıkçılarla görüşülerek ve av araçları yerinde incelenerek) ile elde edilmiş olmasına rağmen bu
çalışmalar 2010 yılı başına kadar devam etmiştir. Ege Denizi kıyılarında kullanılan av takımlarının
sistematik sınıflandırılması, genel ve teknik özelliklerini kapsayan çizim planları FAO ve AB çizim
standartlarına uygun olarak hazırlanmıştır.

Çalışma sonunda, Ege Denizi balıkçılığında yaygın olarak kullanılan toplam 161 adet av
aracının teknik planı çizilmiştir. Av araçları kategorik sınıflandırmaya göre oltalar, tuzaklar, dalyanlar,
uzatma ağları, kıyı sürütme ağları, troller ve çevirme ağları olmak üzere ana başlıklar altında ele

8
alınmıştır (Ek 3). Bölgede kullanılan başlıca av araç gereçleri arasında en çok çeşitlilik olta ve uzatma
ağlarında bulunmaktadır. Bu çeşitlilik, gerek olta takımları ve gerekse uzatma ağlarının genellikle
türe ve kullanıldıkları yere göre özel olarak yapılmalarından kaynaklanmaktadır. Ayrıca bu av araçları
kullanıldıkları yerlere göre de farklılıklar göstermektedir. Av araçları arasındaki bu farklılıkları
gösterebilmek amacı ile olta takımları için sırasıyla, oltalar, çapariler ve paragatlar şeklindeki 3 alt
grup altında toplam 38 adet farklı olta takımı planı çizilmiştir. Yine uzatma ağları için sırasıyla, sade
uzatma ağı, sade çatılı uzatma ağı, fanyalı uzatma ağı, fanyalı çatılı uzatma ağı, kombine çatılı uzatma
ağı, voli uzatma ağları ve bazı özel uzatma ağları (marya ağı, taş ağı, biledye ağı gibi) şeklindeki 7 alt
grup altında toplam 106 adet farklı uzatma ağı planı çizilmiştir. Bu iki ana grubun yanında sırasıyla
5 adet trol ağı, 4 adet gırgır ağı, 4 adet alamana, 1 adet trata, 2 adet pinter ve 1 adet çökeltme (ağ)
dalyanı planına kitapta yer verilmiştir. Ayrıca kitap içinde bazı av araç ve gereçleri veya lagün (dalyan)
alanlarının resimleri de mevcuttur.

Ege Denizi balıkçılığında yaygın olarak kullanılan bu av araç ve gereçlerinin uluslararası (FAO-
ISSCFG1) kurallara göre yapılmış sınıflandırma içinde yer aldıkları gruplar aşağıda gösterilmiştir.

ÇEVİRME AĞLARI
İstinga halatlı çevirme ağları (Gırgır Ağları)
1. Mekanik güç kullanılan
• Hamsi-Sardalye Gırgır Ağları
• Kefal Gırgır Ağları
• Orkinos Gırgır Ağları

2. El ile kullanılan (El Gırgırları sığ sulardaki avcılıkta kullanılır)

TROL AĞLARI
Dip Trol Ağları
• Geleneksel dip trol ağları (Balıkçılar tarafından genellikle Osmanlı trol ağları olarak
anılmaktadır)
• Kesimli dip trol ağları (Bazı özel kesim teknikleri kullanılarak yapılan)

UZATMA AĞLARI VE DOLANAN AĞLAR

Sabit (Dönek) Uzatma Ağları
1.a) Multifilament (Bez) Sade Uzatma Ağları
• Sardalye Uzatma Ağları
• Barbun Uzatma Ağları
• Barbun-Tekir Uzatma Ağları
• Kefal Uzatma Ağları
• Palamut Uzatma Ağları
• Tirsi Uzatma Ağları
• Kupes Uzatma Ağları
• Kolyoz Uzatma Ağları
• Melanur Uzatma Ağları
• Lüfer Uzatma Ağları
• Mercan Uzatma Ağları
• Trança Uzatma Ağları
• Tombik Uzatma Ağları
• Köpekbalığı Uzatma Ağları
• Zargana Uzatma Ağları

b) Monofilament (Misina) Sade Uzatma Ağları

• Barbun Uzatma Ağları
• Kupes Uzatma Ağları

2. Multifilament (Bez) Çatılı Sade Uzatma Ağları

• Kolyoz Uzatma Ağlar
• Palamut Uzatma Ağları

1
ISSCFG: International Standard Statistical Classification of Fishing Gear

9
 3. Fanyalı Uzatma Ağları
• Barbun Uzatma Ağları
• Sinagrit Uzatma Ağları
• Kefal Uzatma Ağları
• Dil-Pisi Uzatma Ağları
• Karides Uzatma Ağları
• Sübye Uzatma ağları
• Ahtapot-Sübye Uzatma Ağları
• Levrek Uzatma Ağları
• Istakoz-Böcek Uzatma Ağları
• Sokkan Uzatma Ağları

4. Çatılı Fanyalı Uzatma Ağları

• Karides Uzatma Ağları
• Lüfer Uzatma Ağları

5. Çatılı Kombine Uzatma Ağları

• Kupes Uzatma Ağı
• Karma Uzatma Ağı

6. Özel Uzatma Ağları

• Marya Ağı
• Taş Ağı
• Biledye Ağı

7. Çevirme (Voli) Uzatma Ağları

1. Sade Uzatma Ağları
2. Fanyalı Uzatma Ağları

Tek Katlı Çevirme (Voli) Uzatma Ağları

• Multifilament (Bez) PA
• Monofilament (Misina) PA

Çift Katlı Çevirme (Voli) Uzatma Ağları

• Multifilament (Bez) PA
• Monofilament (Misina) PA

Kombine Uzatma Ağları

1. Sade Uzatma Ağları – Fanyalı Uzatma Ağları
2. Alamana Ağları
3. Kargılı Ağlar (Kefal için)

TUZAKLAR
• Sepetler
• Pinterler
• Havai tuzaklar

OLTA VE OLTA TAKIMLARI

Paragatlar
• İnce Paragat2
-Mantarlı İnce Paragat
-Mantarsız İnce Paragat
• Kalın Paragat3
• Kılıç Paragatı
• Sinagrit Paragatı
Çapariler
Sallama Çaparileri
2 Genellikle çipura, karagöz, mercan, melanur, ısparoz, sarpa, kupes vbz türlerin avcılığında kullanılır.
3 Genellikle levrek avcılığında kullanılır.

10
 • İstavrit Çaparisi
• Palamut Çaparisi
• Kolyoz-Uskumru Çaparisi
• Parangula (Ahtapot Çaparisi)
Su Üstü Çaparisi
• Lüfer Çaparisi

İğne ve El Oltaları
Bu çalışmada gerek el ve gerekse mekanik güç ile kullanılan tek iğneli ve çok iğneli
olmak üzere çok sayıda iğne ve olta takımı çeşitleri tespit edilmiştir.

ÇİT DALYANLARI (LAGÜNLER)

3–7 Nisan 2006 tarihleri arasında İzmir’de düzenlenen, ICES-FAO Uluslararası Balıkçılık
Teknolojisi ve Balık Davranışları Çalışma Grubu toplantısında, yukarıdaki sınıflandırmaya ilişkin
olarak Ege Denizi’nde kullanılan av araç gereçlerinin teknik özellikleri ve planlarına ilişkin bir sunum4
yapılmıştır (Ek 4).

Bu kitapta, av araçlarının teknik özellikleri ve gösterdiği yöresel değişim yanında, balıkçıların

sosyo-demografik-ekonomik özellikleri, balıkçılığın durumu ve genel özellikleri de (av sahası
özellikleri, hedef türler, yoğun avcılık dönemleri, filo bilgileri, su ürünleri kooperatifi özellikleri,
sorunlar) dikkate alınmıştır. İlave olarak, kıyı balıkçıları ile diğer kıyı alanı kullanıcıları arasındaki
mevcut sorun ve anlaşmazlıklar da saptanmaya çalışılmıştır.

İncelenen su ürünleri kooperatiflerinin en eskisi 1953 yılında kurulan S.S. İzmir Balık Avcıları
ve Su Ürünleri Kooperatifi ile 1961 yılında kurulan S.S. Ege Örnek Su Ürünleri Kooperatifi’dir. En yeni
iki kooperatif; 2003 yılında kurulan S.S. Çeşme Merkez Su Ürünleri Kooperatifi ve S.S. Çeşme Alaçatı
Su Ürünleri Kooperatifi’dir.

Ele alınan kooperatiflerin % 59’u pazarlama faaliyeti yürütmekte ve % 47’si en az bir kişi
çalıştırmaktadır. Su ürünleri kooperatiflerinin birçoğunun (% 86) faaliyet alanında kooperatif üyesi
olmayan balıkçılar da bulunmaktadır. İncelenen su ürünleri kooperatiflerine üye olma oranı % 64
olarak bulunmuştur. Üye balıkçılar arasında aktif olarak çalışan ve düzenli olarak balıkçılık yapan
üyelerin oranı ise % 66’dır. Aliağa, Çeşme (Çiftlikköy, Alaçatı, Ildırı), Yeni Foça, Menderes, Bergama,
Karaburun (İnecikler), Seferihisar ve Urla (Özbek)’daki balıkçılar arasında su ürünleri kooperatiflerine
üye olma oranı % 80 ve üzerindedir. İzmir ilindeki kooperatif üyesi balıkçıların % 92’si ilkokul veya
ortaokul, % 8’i lise düzeyinde eğitim5 almıştır. Balıkçıların % 59’u sosyal güvence sahibi, % 67’si konut
sahibi ve % 93’ü evli bireylerden oluşmaktadır.

İzmir ili kıyılarında yer alan 29 adet balıkçılık merkezi ve bu merkezlerde yer alan su ürünleri
kooperatifleri ile diğer kıyı alanı kullanıcıları arasında anlaşmazlıklar yaşandığı gibi, balıkçılığın farklı
grupları arasında da çok sayıda sorun ve çıkar çatışması bulunmaktadır. Bu sorunların neredeyse
yarısını (%48) sırasıyla, askeri (%12), endüstriyel (%4), ikinci konutlar (%12) ve turizm (%20) kaynaklı
av sahası sınırlamaları oluşturmaktadır. Bunları, balık çiftlikleri (%20), Küçük Ölçekli Balıkçılık
(KÖB) - Büyük Ölçekli Balıkçılık (BÖB) (%20) ile KÖB-KÖB (%4) çatışmaları, başka bölgelerden gelen
av tekneleri (%4) ve amatör avcılık (%4) izlemektedir. Aliağa’da endüstriyel amaçlı kıyı kullanımı
(petro-kimya tesisleri, gemi söküm tesisleri vb.) balıkçılığı engellemektedir. Benzer şekilde, balık
çiftliklerinin yoğun olarak bulunduğu Mersin Koyu, Çeşme, Mordoğan, Balıklıova, Karaburun gibi
yerlerde ise kıyı balıkçılığı ile balık çiftlikleri arasında çeşitli sorunlar yaşanmaktadır.

Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü (2002) kayıtlarına
göre, İzmir’de 38 adet su ürünleri kooperatifi faaliyet göstermektedir. Buna ilave olarak, Eşendere
ve Gümüldür’de iki adet kooperatifin kuruluş aşamasında olduğu saptanmıştır. Bu kooperatiflere üye
balıkçı sayısı 2386’dır ve bunların yaklaşık 1300 adedi aktif üyedir. İzmir ilinde su ürünleri kooperatifi
başına 63 üye düşmektedir. En az üyesi olan su ürünleri kooperatifi, 16 üye ile S.S. Tepeboz Su Ürünleri
Kooperatifi, en çok üyesi olan ise 240 üye ile S.S. Sasalı Su Ürünleri Kooperatifidir (Çizelge 1).

4 Technical Specifications of Main Fishing Gears Used in the Aegean Coast of Turkey
5 Balıkçıların eğitim düzeyi ile bulgular kitap içinde geçen tablolarda rakamsal olarak ifade edilmiştir. Bu değerlendirmede, okuma yazma bilmeyen
balıkçılar 0, ilkokul mezunu olanlar 1, ortaokul 2, lise 3 ve lise mezunu ve üzeri eğitimli olanlar 4 rakamıyla gösterilmiştir.

11
 Çizelge 1. İzmir İli Su Ürünleri Kooperatifleri listesi (TKB, 2002).
Su Ürünleri Kooperatifleri Kur. Yılı Üye Say. Faal Üye Etkinlik Alanı
S.S. Aliağa-Merkez Su Ürünleri Kooperatifi 1974 62 14 Aliağa
S.S. Yeni Şakran Aşağı Şakran Hacıömerli 1997 37 20 Aliağa
S.S. Zeytindağ Kasabası Su Ürün. Koop. 1984 29 20 Bergama
S.S. Çeşme Dalyanköy Su Ürünleri Kooperatifi 1989 104 45 Çeşme
S.S. Çeşme Çiftlikköy Su Ürünleri Kooperatifi 1998 75 22 Çeşme
S.S. Çeşme Ilıca Su Ürünleri Kooperatifi 1999 36 30 Çeşme
S.S. Çeşme Ildırı Su Ürünleri Kooperatifi 2001 54 -* Çeşme
S.S. Çeşme Merkez Su Ürünleri Kooperatifi 2003 30 20 Çeşme
S.S. Çeşme Alaçatı Su Ürünleri Kooperatifi 2003 43 25 Çeşme
S.S. 16 Eylül-Musalla ve İnönü 2002 23 - Çeşme
S.S. Sasalı Çevre Köyleri Su Ürün. Koop. 1991 240 170 Çiğli
S.S. Bademli Su Ürünleri Kooperatifi 1990 45 40 Dikili
S.S. Çandarlı Su Ürünleri Kooperatifi 1988 53 40 Dikili
S.S. Dikili Merkez Su Ürünleri Kooperatifi 1994 35 23 Dikili
S.S. Yeni Foça Su Ürünleri Kooperatifi 1995 54 6 Foça
S.S. Foça Merkez Su Ürünleri Kooperatifi 1992 138 70 Foça
S.S. Güzelbahçe Su Ürünleri Kooperatifi 1978 64 60 Güzelbahçe
S.S. Mordoğan Su Ürünleri Kooperatifi 1993 40 33 Karaburun
S.S. Karaburun-Merkez Su Ürün. Koop. 1999 34 18 Karaburun
S.S. Tepeboz Su Ürünleri Kooperatifi 1998 16 23 Karaburun
S.S. İnecikler Su Ürünleri Kooperatifi 1999 25 21 Karaburun
S.S. Karşıyaka Su Ürünleri Kooperatifi 1987 80 65 Karşıyaka
S.S.Şemikler-Yalı-Örnekköy-DemirKöprü Emek- 2001 56 56 Karşıyaka
İmbatlı ve Bahariye Mahalleleri
S.S. Ege Örnek Su Ürünleri Kooperatifi 1961 50 50 Konak
S.S. İzmir Balık Avcıları ve Su Ürün. Koop. 1953 34 15 Konak
S.S. Özdere-Ahmetbeyli Su Ürün. Koop. 1995 50 35 Menderes
S.S. Tuzçullu Su Ürünleri Kooperatifi 1991 235 - Menemen
S.S. Narlıdere - Merkez Su Ürün. Koop. 1994 40 30 Narlıdere
S.S. Sığacık Su Ürünleri Kooperatifi 1990 68 52 Seferihisar
S.S. Beyler Su Ürünleri Kooperatifi 1996 138 - Seferihisar
S.S. Ürkmez Su Ürünleri Kooperatifi 1997 55 - Seferihisar
S.S. Zeytinköy Üretim ve Değer. Koop. 1974 34 - Selçuk
S.S. Barutçu Su Ürünleri Kooperatifi 1976 68 - Selçuk
S.S. Özbek İskelesi Su Ürünleri Kooperatifi 1973 52 50 Urla
S.S. Urla İskelesi Su Ürünleri Kooperatifi 1988 52 38 Urla

S.S. Çeşmealtı Su Ürünleri Kooperatifi 1990 49 25 Urla

S.S. Balıklıova Su Ürünleri Kooperatifi 1991 50 28 Urla

S.S. Kalabak ve Zeytinalanı Su Ürünleri Koop. 2001 38 26 Urla

* Bu ve kitap içinde geçen diğer tüm çizelgelerde güvenilir veri elde edilemeyen durumlarda (-) işareti kulla-
nılmıştır.
Bu çalışma kapsamında, İzmir ilindeki su ürünleri kooperatiflerinin %90’ı ve bu kooperatiflerin aktif üyesi
olan balıkçıların (1172 adet), %7’si (170 adet) ile bireysel anketler gerçekleştirilmiştir.

12
 Bu çalışma kapsamında incelenen su ürünleri kooperatiflerinin konu edildiği “İzmir İli Su
Ürünleri Kooperatifleri ve Sorunları” isimli bir poster çalışması KAY-086 Ulusal toplantısında
sunulmuş olup anılan toplantıda en iyi poster ödülünü kazanmıştır (Ek 5).

Ege Denizi balıkçılığının yapısal bir analizini içeren bu çalışma, balıkçılık yöneticilerine,
ilgili idari birimlere, kurumlara ve özellikle yerel yönetimlere, kapsamlı bir balıkçılık yönetimini
gerçekleştirebilmeleri için ihtiyaç duyacakları temel bilgileri sunmak amacıyla yazılmıştır. Kitap aynı
zamanda, su ürünleri konusunda çeşitli düzeylerde eğitim gören öğrenciler için de bir kaynak niteliği
taşımaktadır. Benzeri çalışmaların belli zaman aralıklarında düzenli olarak tekrar edilmesi ve
balıkçılığın bir bütün olarak izlenmesi, sürdürülebilir balıkçılık için çok önemli katkılar sağlayacaktır.

6 KAY: Kıyı Alanları Yönetimi Türkiye Milli Komitesi VII. Ulusal Kongresi

13
 02 kuzey ege

14
15
16
 2. KUZEY EGE

Türkiye’nin Kuzey Ege Denizi kıyıları Edirne, Çanakkale, Saros Körfezi, Balıkesir ve Bergama
(İzmir) çevresini kapsamaktadır.

2.1. EDİRNE

2.1.1. ENEZ

Edirne İli’ne bağlı Enez İlçe nüfusu 3800 olup, yüzölçümü 473 km2’dir. Antik çağlardaki adı
Ainos olan kent, Türk-Yunan sınırının hemen kenarında Meriç Nehri’nin denize döküldüğü Ege
kıyılarında yer almaktadır. Ekonomisinde balıkçılık, hayvancılık ve tarım önemli bir yer tutmaktadır.
1977–1992 yılları arasında tamamlanan limanın ana mendirek boyu 845 m olup, kooperatif tarafından
işletilmektedir (Şekil 7).

Şekil 7. Enez Balıkçı Limanı’nın genel görünümü

S.S. Enez Su Ürünleri Kooperatifi

S.S. Enez Su Ürünleri Kooperatifi 1972 yılında kurulmuştur (Şekil 8). Kayıtlı üye sayısı 131’dir.
Üyelerin şu an sadece 20 kadarı aktif olup, 80 tanesi geçimini tamamen balıkçılıktan sağlamaktadırlar.
Bölgede 150 civarında kooperatife üye olmayan balıkçı da bulunmaktadır. Enez Dalyanı son iki yıldır
kooperatife kiralanmadığı (özel bir kuruluşun da kiralama girişimi yapması nedeniyle kilitlenen bir
hukuksal süreç nedeniyle) için balıkçılık üyeler açısından durma noktasına gelmiştir (Şekil 9). Mezat
yapılmadığı için üyelerin %20’si balığını kooperatife, kalanı komisyonculara vermektedir. Soğuk hava
deposuna sahip olan kooperatif, yöreden çıkan balıkları İstanbul-Kumkapı ve Tekirdağ balık hallerine
göndermektedir.

17
 Şekil 8. S.S. Enez Su Ürünleri Kooperatifi

Sorunları

• Dalyanın kiralanamaması,
• Gala Gölü’nün milli park statüsünde olduğu için balıkçılar tarafından kullanılamaması,
• Kaçak trollerin bölgede yarattığı tahribat
• Yunusların ağlara zarar vermesi

Şekil 9. Enez Dalyanı’nın genel görünümü

Balıkçılığının Durumu

Enez ve civarında yapılan balıkçılığa ilşkin genel bilgi Çizelge 2’de özetlenmiştir. Özellikle sade
ve fanyalı uzatma ağları ile başlıca barbun-tekir, çipura, karides (Şekil 10), kefal (Şekil 11 ve 12),
levrek, sübye (Şekil 13) ve sarpa’nın avcılığı yoğun olarak yapılmaktadır.

18
 Çizelge 2. Enez Balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Kasım-Mayıs Ahtapot paragatı (çömlek)

Barbun-Tekir (Mullus sp.) Haziran-Aralık Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Haziran-Aralık Uzatma ağları
Kalamar (Loligo vulgaris) Ekim-Kasım Olta
Karides (Penaeus kerathurus) Ağustos-Eylül Uzatma ağları, Dalyan kuzulukları
Kefal (Mugil spp.) Mayıs-Aralık Uzatma ağları, Dalyan kuzulukları
Levrek (Dicentrarchus labrax) Haziran-Aralık Uzatma ağları
Sarıkuyruk (Seriola dumerili) Ağustos-Eylül Olta
Sarpa (Sarpa salpa) Haziran-Aralık Uzatma ağları
Sübye (Sepia officinalis) Mart-Haziran Uzatma ağları
Uskumru (Scomber scombrus) Sonbahar ayları Çapari
Yılanbalığı (Anguilla anguilla) Kasım Pinter

Av Sahası: Saros Körfezinde Sultaniçe ile Enez arasındaki saha

Dip Yapısı: Kumlu çamurlu

Şekil 10. Karides fanyalı uzatma ağı planı (Enez)

19
 Şekil 11. Kefal sade uzatma ağı planı (Enez)

Şekil 12. Kefal fanyalı uzatma ağı planı (Enez)

20
 Şekil 13. Sübye fanyalı uzatma ağı planı (Enez)

2.1.2. SULTANİÇE

Edirne İli’ne 200 km, Enez İlçesi’ne 20 km ve sahile 4 km uzaklıkta olan köyün nüfusu 1300
civarındadır. Ekonomisi hayvancılık, çiftçilik ve balıkçılığa dayanmaktadır. Ana mendirek boyu 580
m olan ve yapımı yeni tamamlanan liman (Şekil 14), kooperatif tarafından henüz kiralanamamıştır.

Şekil 14. Sultaniçe Balıkçı Limanı

21
 S.S. Sultaniçe Su Ürünleri Kooperatifi 1992 yılında kurulmuş olup (Şekil 15), 38 adet kayıtlı
üyesi vardır. Üyelerin tamamı aktif olup, 20 tanesi geçimini tamamen balıkçılıktan sağlamaktadırlar.
Barınakta 10 civarında kooperatife üye olmayan balıkçı bulunmaktadır. Mezat yapılmadığı için
üyelerin %80’i balığını kooperatife, kalanı komisyonculara vermektedir. Birkaç adet balık soğutma
dolabına sahip olan kooperatif ve komisyoncular, yöreden çıkan balıkları İstanbul-Kumkapı balık
haline göndermektedir. Kooperatif düzenli olarak üyelerinden aidat almamakta, satıştan % 5 katkı
payı kesmektedir.

Sorunları

• limanın henüz kiralanmaması,

• Kaçak trol ve gırgırların av sahalarında ışıkla avlanması,
• Zıpkınla dalış (gece-gündüz orfoz-lahos ve levrek için)
• Yunusların ağlarına zarar vermesi

Şekil 15. S.S. Sultaniçe Köyü Su Ürünleri Kooperatif binası ve kooperatife ait araç

Balıkçılığının Durumu

Sultaniçe ve civarında yapılan balıkçılığa ilşkin genel bilgi Çizelge 3’de özetlenmiştir. Özellikle
uzatma ağları ile başlıca barbun-tekir, böcek, kalamar, karagöz, sinagrit, sübye ve köpekbalığı’nın
(Şekil 16) avcılığı yoğun olarak yapılmaktadır. Ayrıca, Sultaniçe balıkçıları tarafından Kasım-Mayıs
arası kalan dönemde ahtapot paragatı (Şekil 17) ve yine Temmuz ile Ağustos ayları arasında ise
sinagrit paragatı (Şekil 18) yaygın olarak kullanılmaktadır.

Çizelge 3. Sultaniçe balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Kasım-Mayıs Ahtapot paragatı (çömlek)
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Böcek (Palinurus elephas) Haziran-Temmuz Uzatma ağları
Kalamar (Loligo vulgaris) Tüm yıl Uzatma ağları, Olta
Karagöz (Diplodus vulgaris) Tüm yıl Uzatma ağları
Lüfer (Pomatomus saltatrix) Kasım-Aralık Alamana
Sinagrit (Dentex dentex) Temmuz-Ağustos Uzatma ağları, Paragat
Sübye (Sepia officinalis) Mart-Nisan Uzatma ağları

Av Sahası: Saros Körfezinde Karaincirli ile Enez arasındaki saha

Dip Yapısı: Kumlu çamurlu

22
Şekil 16. Köpekbalığı sade uzatma ağı planı (Sultaniçe)

Şekil 17. Ahtapot paragatı (Sultaniçe)

23
 Şekil 18. Sinagrit paragatı (Sultaniçe)

2.1.3. İBRİCE

Saros Körfezi kıyılarında 1500 nüfuslu Mecidiye Köyü’nün sahilinde yer alan İbrice, limanıyla
hem balıkçı teknelerine hem de yatlara ve dalış turizmine uygun korunaklı bir alan sunmaktadır
(Şekil 19). Limanda üç adet dalış okulu faaliyetlerini Nisan-Eylül ayları arasında sürdürmektedir. Ana
mendirek boyu 200 m olan liman S.S. Mecidiye Su Ürünleri Kooperatifi’ne kiralanmıştır (Şekil 20).

Şekil 19. İbrice Balıkcı Limanı

24
 Şekil 20. İbrice Balıkçı Limanı’ndan çeşitli görüntüler

S.S. Mecidiye Su Ürünleri Kooperatifi 1992 yılında kurulmuş olup, 52 adet kayıtlı üyesi
vardır. Üyelerin tamamı aktif ve geçimini tamamen balıkçılıktan sağlamaktadırlar. Barınakta 20
civarında kooperatife üye olmayan balıkçı da bulunmaktadır. Mezat yapılmadığı için üyeler balığını
komisyonculara vermek suretiyle pazarlamaktadırlar. Bir adet buzhaneye de sahip olan kooperatif
ve komisyoncular, yöreden çıkan balıkları İstanbul, Çanakkale, Gelibolu ve Keşan’a göndererek
değerlendirilmektedir. Kooperatif düzenli olarak üyelerinden aidat (250 TL/yıl) toplayabilmektedir.

Sorunları

• Bölgedeki balık çiftliği ile askeri alanlar nedeniyle av sahasının küçülmesi

Balıkçılığının Durumu

İbrice ve civarında yapılan balıkçılığa ilişkin genel bilgi Çizelge 4’de özetlenmiştir. Özellikle
uzatma ağları ile başlıca barbun-tekir, böcek sardalye (Şekil 21) ve sübye avcılığı yoğun olarak
yapılmaktadır. Ayrıca, İbrice balıkçıları tarafından Mayıs-Haziran aylarında olta ile kalamar avcılığı
yapılmaktadır. Paragat ile genellikle kış aylarında levrek ve yaz aylarında ise sinagrit avcılığı
yapılmaktadır (Şekil 22). Ayrıca başta lüfer olmak üzere levrek ve mırmırın alamana ile avcılığıda
İbrice ve civarında yaygın olarak kullanılan balıkçılık yöntemlerinden birisidir.

25
 Çizelge 4. İbrice balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun avcılık Av Aracı

Barbun-Tekir (Mullus sp.) Ekim-Kasım/Mayıs-Haz. Uzatma ağları
Böcek (Palinurus elephas) Tüm yıl Uzatma ağları
Kalamar (Loligo vulgaris) Mayıs-Haziran Olta
Levrek (Dicentrarchus labrax) Kasım-Ocak Parakete, Alamana
Lüfer (Pomatomus saltatrix) Kasım-Aralık Alamana
Mırmır (Lithognathus mormyrus) Kasım-Ocak Alamana
Sardalye (Sardina pilchardus) Yaz ayları Uzatma ağları
Sinagrit (Dentex dentex) Temmuz-Ağustos Paragat
Sübye (Sepia officinalis) Sonbahar/ Mayıs-Haziran Uzatma ağları

Av Sahası: Saros Körfezinde Kemikli Burnu ile Enez arasındaki saha

Dip Yapısı: Kumlu çamurlu

Şekil 21. Sardalye sade uzatma ağı planı (İbrice)

26
Şekil 22. Sinagrit paragatı (kalın paragat) (İbrice)

27
 2.2. ÇANAKKALE

Çanakkale, Marmara Denizi, Boğaz ve Kuzey Ege Denizi olmak üzere üç farklı denizel sistemle
ilişkili ve 671 km gibi oldukça uzun bir kıyı hattına sahip önemli bir balıkçılık merkezi durumundadır.
Özellikle, Çanakkale Boğazı balık göçlerinin en yoğun olarak görüldüğü bölgelerden biri olması
nedeni ile ayrı bir önem kazanmaktadır. Bölgede toplam 1065 adet balıkçı teknesi kayıtlı olup bu
teknelerin çok küçük bir kısmı (yaklaşık % 3.5’i) gırgır ve trol (34 adet) iken, geriye kalan yaklaşık
% 96.5’ini ise genellikle olta ve uzatma avcılığı yapan diğer küçük boyutlu tekneler oluşturmaktadır.

Çanakkale ili sınırları içinde yer alan önemli balıkçı limanları sırasıyla, Çanakkale merkez
limanı, Eceabat, Gelibolu, Karabiga, Lapseki, Kumkale, Yeniköy, Kilitbahir, Seddülbahir, Kemer ve
Kabatepe limanları sayılabilir. Bu limanlardan Çanakkale Merkez, Seddülbahir ve Kabatepe’ye ilişkin
elde edilen balıkçılık bulguları aşağıda özetlenmiştir.

Bölgede genel olarak sahil güvenliğin etkin kontrolü söz konusudur. Çanakkale ve civarında
yunusların ağlara zarar vermeleri balıkçıların en fazla şikâyetçi oldukları bir sorun olarak dikkat
çekmektedir.

2.2.1. ÇANAKKALE MERKEZ

İstavrit sallama çaparisi, Ocak-Mayıs ayları arasında Çanakkale Boğazı ile Saros Körfezi girişi
arasında 15–35 m derinliğindeki sularda kullanılır (Şekil 23). Buralarda dip genellikle tragana ve
taşlıktır. Avcılık sabah ve akşam saatlerinde yapılır. Eğer akıntı varsa, teknenin makinesi çalışır
durumdadır. Çaparide yem görüntüsü sağlayan beyaz tüy kullanılmaktadır. Kaz kanadından koparılmış
tüyler, iğnelere önce misina, sonra kırmızı iple bağlanır. Bu çaparide hedef tür istavrit, tesadüfî tür ise
kolyozdur. Yakalanan hani balıkları denize geri atılır. 20 TL malzeme ve 10 TL işçilik maliyeti olduğu
bildiren bu çapariler (Ağustos, 2005), her gün yenilenmektedir.

Palamut sallama çaparisi 15 Mayıs–30 Haziran ve 15 Eylül–15 Kasım tarihleri arasında, Saros
Körfezi girişi, Çanakkale Boğazı ve Bozcaada sahillerinde kullanılmaktadır (Şekil 4). Avcılığın yapıldığı
yerlerde derinlik 15–35 m, dip yapısı ise genellikler erişteliktir. Palamudun erişte üzerinde oynak
yaptığı görüldükten sonra, önünden geçiş yapılır. Palamut çaparisi sabah ve akşam saatlerinde en
fazla 15 dakika suda kalır. İğnelere ya kırmızı horoz boyun tüyü ya da bu renge boyanmış başka bir tüy
bağlanır. Hedef türün palamut ve torik olduğu bu çaparide tesadüfî olarak tombik de yakalanmaktadır.
Torik ve tombik gibi iri balıklar kimi zaman takımı kopartmaktadır. Palamut çaparisinin maliyeti, 30
TL malzeme ve 10 TL işçilik olmak üzere yaklaşık 40 TL civarında olmaktadır (Ağustos 2005).

28
Şekil 23. İstavrit sallama çaparisi (Çanakkale Merkez)

29
 Şekil 24. Palamut sallama çaparisi (Çanakkale Merkez)

30
 Kolyoz-istavrit sallama çaparisi, Ocak-Haziran ayları arasında Çanakkale Boğazı ve Saros
Körfezi arasında 15–55 m derinliklerde kullanılmaktadır (Şekil 25). İğnelere yem görüntüsü veren
sim (gelin teli) bağlanan takımlar, bir kol boyu sallanarak avcılık yapılmaktadır. Gün boyu devam eden
avcılıkta, eğer akıntı varsa, teknenin motoru çalışır durumdadır. Eğer akıntı yoksa makine durdurulur.
Takıma balığın yüklenmesi en fazla 10 dakika sürmektedir. Bu çaparilerde hedef tür olan uskumru ve
kolyoz yanında, ıskarta olarak hani balıkları çıkmaktadır. Bu çapari takımının toplam maliyeti 30 TL
civarında olmakta (Ağustos 2005) ve takımlar her gün yenilenmektedir.

Lüfer su üstü çaparisi, Ekim, Kasım, Şubat ve Mart aylarında Çanakkale Boğazı’nda
kullanılmaktadır (Şekil 26). Bu takım Aralık ve Ocak aylarında balık diplediği zaman çalışmaktadır.
Çaparinin atıldığı yerlerde derinlik 18–25 m olup, dip yapısı taşlıktır. Gün doğumu ve gün batımında
birer saat, akıntıya karşı motor rölantide iken kullanılan takım, suda en fazla 15 dakika kaldıktan
sonra tekrar atılır. İğnelere, sardalye görünümü sağlayan beyaz horoz boyun tüyü, misina ile
bağlanır. Hedef türün lüfer olduğu bu çaparilerde eğer takım dibe inerse, trakonya da ıskarta olarak
yakalanmaktadır. Bu avcılık özellikle sert havalarda deneyim gerektirmektedir. Bir takımın, 25 TL
malzeme ve 10 TL işçilik gideri olmak üzere toplam 35 TL maliyeti olmakta (Ağustos, 2005) ve haftada
bir yenilenmesi gerekmektedir.

Şekil 25. Kolyoz-uskumru sallama çaparisi (Çanakkale Merkez)

31
 Şekil 26. Lüfer su üstü çaparisi (Çanakkale)

Çanakkale’de özellikle ilkbahar aylarında başlayan ve yaz süresince devam eden mercan-
sinagrit ve köpekbalığı avında fanyalı uzatma ağları kullanılmaktadır (Şekil 27). Bu ağlar 0.50 donam
faktörü ile yakalara donatılmakta toplam mercan-sinagrit ve köpekbalığı fanyalı uzatma ağı takımları
2 ila 8 postadan oluşmaktadır. Bu ağlar, akşam atılıp sabah toplanmaktadır.

Şekil 27. Mercan-sinagrit ve köpekbalığı fanyalı uzatma ağı (Çanakkale)

32
 Sade olarak donatılan alamana ağı (Şekil 28), 2–6 çatı arasında donatılmakta olup, lüfer için
64 mm, çinekop için 44–56 mm göz açıklığında ağlar kullanılmaktadır. % 66 donam faktörü (E) ile
donatılan ağların uzunluğu 264 m - 528 m arasında değişmektedir. Bu ağlar çevirme ve voli şeklinde
kullanılmaktadır (Özekinci ve diğ. 2006).

Alamana ağları 15 Nisan–15 Aralık tarihleri arasında Saros Körfezi Çanakkale Boğazı girişi,
Gökçeada ve Bozcaada’da 6–12 kulaç derinliklerdeki taş, eriştelik (Posidonia oceanica) ve kumlu
sahalarda hem gece hem de gündüz kullanılmaktadır. Bir av operasyonu en fazla 45 dakikada
tamamlanmaktadır. Hedef türler olan lüfer, palamut, torik ve sarpanın yanında tesadüfî olarak
melanur, ıskarta olarak ise iskorpit, hani ve ot balıkları yakalanmaktadır. Balıkçılarla yapılan
görüşmelerde, alamana takımlarının, 7000 TL malzeme ve 3000 TL de işçilik olmak üzere toplam
10000 TL maliyeti olduğu, akıntılı havalarda alamana ağları ile avın zor yapıldığı ve genellikle gece
olmak üzere yunusların ağlara zarar verdiği ifade edilmiştir.

Şekil 28. Çinekop-lüfer alamanası*(Çanakkale Merkez)

* (Özekinci ve diğ. 2006)’dan yararlanılarak yeniden çizilmiştir.

33
 Çinekop alamanası 15 Haziran–1 Eylül tarihleri arasında Saros Körfezi ve Çanakkale Boğazı
girişinde 5–8 kulaç derinliklerdeki taş, eriştelik ve kumlu sahalarda hem gece hem de gündüz
kullanılmaktadır. Bir av operasyonu en fazla 40 dakikada tamamlanmaktadır. Hedef tür olan
çinekopun yanında tesadüfî olarak sarpa ve kötek balığı, ıskarta olarak ise iskorpit, hani ve ot balıkları
yakalanmaktadır. Balıkçılarla yapılan görüşmelerde, takımın 5000 TL malzeme, 2500 TL de işçilik
maliyeti olduğu, akıntılı havalarda operasyonun zor olduğu ve gece yunusların ağlara zarar verdiği
bilgilerine ulaşılmıştır.

2.2.2. SEDDÜLBAHİR

Zargana sade uzatma ağı Şubat-Mart aylarında Çanakkale Boğazı’nda 1–5 kulaç derinliklerdeki
kumlu zeminlerde düz olarak döneğe bırakılmaktadır (Şekil 29). Akşam atılan ağlar sabah
kaldırılmaktadır. Hedef tür zargananın haricinde, tesadüfî olarak gümüş balığı da yakalanmaktadır.
2005 yılı itibari ile bir takım zargana sade uzatma ağının 2000 TL malzeme ve 700 TL işçilik masrafı
ile toplam maliyet bedelinin 2700 TL olduğu ve yörede yaklaşık 25 teknenin bu ağı kullandığı tespit
edilmiştir.

Şekil 29. Zargana sade uzatma ağı (Seddülbahir)

Voli uzatma ağı 15 Nisan–1 Haziran ve 15 Eylül–15 Kasım arasında, Çanakkale Boğazı, Saros
Körfezi, Gökçeada ve Bozcaada’da 1–4 m arası derinliklerdeki taş ve otluk zeminlerde kullanılmaktadır
(Şekil 30). Ağlar kıyıya voli şeklinde atılmakta, gece yapılan avcılık 20 dakika sürmektedir. Sinagrit,
sivriburun karagöz ve sargozun hedeflendiği avcılıkta, tesadüfî olarak sarpa, ıskarta olarak ise ot ve
hani balıkları yakalanmaktadır. Dört posta ağın 1500 TL malzeme ve 500 TL işçilik gideri (Ağustos
2005) olduğu bildirilmiştir.

Şekil 30. Voli uzatma ağı (Seddülbahir)

Sardalye sade (galsama) uzatma ağı 15 Mayıs–30 Ağustos arasında Çanakkale Boğazı’nda 3–8
kulaç derinliklerdeki otluk zeminlerde kıyıdan dik çıkıp açıktaki ucunda kuzuluk yapılarak döneğe
bırakılmaktadır (Şekil 31). Gece 24.00’de atılan ağlar, sabah 08.00’de kaldırılmaktadır. Bu ağlarda
hedef tür sardalyenin yanında, tesadüfî olarak zargana yakalanmaktadır. Bir takımın 2000 TL malzeme
ve 1000 TL işçilik gideri olmakta ve yörede yaklaşık 10 tekne bu ağlardan ikişer posta kullanmaktadır.

34
 Şekil 31. Sardalye sade uzatma ağı (Seddülbahir)

Marya ağı, tüm bölgede 1–120 m derinlikler arasındaki her türlü zeminde yıl boyunca
kullanılmaktadır (Şekil 32). Bu ağlardan yaklaşık 80 teknede ortalama 40’ar posta olduğu
tahmin edilmektedir. Akşamüstü zikzak şeklinde atılan ağlar iki gün suda kaldıktan sonra sabah
toplanmaktadır. Dil, sinagrit, istakoz, sübye (mürekkepbalığı), ahtapot, mercan, lipsoz, köpekbalığı ve
sargozun hedef tür olduğu avcılıkta, ot ve hani balıkları ıskarta edilmektedir. Birçok tekne tarafından
kullanılan marya ağlarının, zararlı olduğu ve yasaklanması gerektiği konusunda fikir bildiren
balıkçılar mevcuttur. 40 posta ağın 3000 TL malzeme ve 1500 TL işçilik olmak üzere toplam 4500 TL
maliyet bedeli bulunmaktadır.

Şekil 32. Marya ağı (Seddülbahir)

35
 Lüfer sade uzatma ağı 10 Eylül–20 Kasım tarihleri arasında Çanakkale Boğazı’nda 6 kulaç
derinlikteki kum ve otluk zeminlerde kıyıdan dik çıkıp açıktaki ucunda kuzuluk yapılarak döneğe
bırakılmaktadır (Şekil 33). Akşam atılan ağlar sabah kaldırılmaktadır. Bu ağlarda hedef tür lüferin
yanında, tesadüfî olarak melanur, iri kupes ve iri kolyoz da yakalanmakta, ıskarta tür olarak ise
iskorpit, trakonya ve ot balıkları çıkmaktadır. Bir takım lüfer sade uzatma ağının 900 TL malzeme
ve 300 TL işçilik bedeli olmak üzere toplam maliyetinin 1200 TL’yi bulduğu ve yörede yaklaşık 80
teknenin, bu çift çatılı ağlardan, ikişer posta kullandığı tespit edilmiştir.

Lüfer fanyalı uzatma ağı 15 Eylül–31 Aralık tarihleri arasında, Çanakkale Boğazı, Saros
Körfezi ve Gökçeada’da kıyıdan 5 kulaca kadar derinliklerdeki kum ve otluk sahalarda döneğe
bırakılmaktadır (Şekil 34). Ağlar gün batımında atılıp, gün doğumunda toplanmaktadır. Bu ağlar lüfer
haricinde, tesadüfî olarak melanur, sarpa, kefal ve iri kupes, ıskarta olarak ise ot balıkları ve hani
balıklarını yakalamaktadır. Yunus saldırıları ve bölgedeki akıntılar bu avcılıktaki en temel sorunları
oluşturmakta ve bu ağlardan yörede yaklaşık 50 tekne ikişer posta kullanmaktadır. Bir takım (2
posta) lüfer fanyalı uzatma ağının, 2500 TL malzeme ve 1000 TL işçilik gideri olmak üzere toplam
maliyet yaklaşık 3500 TL olduğu tahmin edilmektedir.

Şekil 33. Lüfer sade uzatma ağı (Seddülbahir)

36
 Şekil 34. Lüfer fanyalı çatılı uzatma ağı (Seddülbahir)

Köpekbalığı sade uzatma ağı, 15 Haziran–30 Ağustos tarihleri arasında Saros Körfezi ve
Gökçeada’da 15-120 m derinliklerdeki taş ve çamurlu zeminlerde kullanılmaktadır (Şekil 35). Akşam
Z şeklinde atılan ağlar sabah kaldırılmaktadır. Bu ağlarda hedef tür, pamuk olarak ta bilinen beyaz
köpekbalığıdır. Tesadüfî olarak dikenli adı verilen bir başka köpekbalığı türü (Squalus acanthias),
lipsoz, böcek ve sinagrit yakalanmakta ve ıskarta tür çıkmamaktadır. Bir takım köpekbalığı uzatma
ağının 1500 TL malzeme ve 500 TL işçilik gideri bulunmakta ve yörede yaklaşık 5 tekne bu ağlardan
yirmişer posta kullanmaktadır.

37
 Şekil 35. Köpekbalığı sade uzatma ağı (Seddülbahir)

Kolyoz sade uzatma ağı 15 Mayıs–30 Haziran tarihleri arasında Çanakkale Boğazı’nda 1–5
kulaç arası derinliklerdeki eriştelik zeminlerde sahilden dik çıkıp açıktaki ucunda kuzuluk yapılarak
atılmaktadır (Şekil 36). Gece saat 02.00’de atılan ağlar, sabah 07.00–08.00 sularında toplanmaktadır.
Bu ağlarda hedef tür kolyozun yanında, tesadüfî olarak kupes de yakalanmakta, ıskarta tür olarak
ise iskorpit ve ot balıkları çıkmaktadır. Bir takımın 1000 TL malzeme ve 500 TL işçilik gideri olmakta
ve yörede yaklaşık 50 tekne, bu ağlardan ikişer posta kullanmaktadır.

38
 Şekil 36. Kolyoz sade uzatma ağı (Seddülbahir)

Kalın paragat Mart-Kasım ayları arasında Çanakkale Boğazı, Saros Körfezi, Bozcaada ve
Gökçeada’da 20–120 m derinliklerdeki taşlık sahalarda S ya da zikzak şeklinde atılmaktadır (Şekil
37). Gündüz atılan paragatlar 4–5 saat suda kaldıktan sonra toplanır. Yem olarak canlı istavrit, izmarit,
isparoz ve gelin balığı iğnelere kuyruk sapının üstünden takılır. Balıkçılar bu yemlerin en fazla bir
saat canlı kaldıklarını belirtmektedirler. Hedef türün köpekbalığı (Mustelus mustelus), sinagrit ve
mercan balığı olduğu kalın paragat ile avcılıkta tesadüfî ürün olarak dülger, kırlangıç ve vatoz da
yakalanmakta, pek ıskarta türe rastlanmamaktadır. Malzeme gideri 100, işçilik gideri ise 50 TL olan
kalın paragatlardan, bir tekne yılda 4–5 kalın paragat takımını taşlara takıldığı için denizde bırakmak
zorunda kalmaktadır.

İnce paragat Mart-Haziran ve Eylül-Ekim aylarında Çanakkale Boğazı, Saros Körfezi ve

Gökçeada’da 1–20 m derinliklerdeki erişte ve taşlık sahalara Z şeklinde atılmaktadır (Şekil 38).
Sabah, öğleden sonra ve nadiren geceleri atılan ince paragatlar 3–4 saat suda kaldıktan sonra
toplanır. Yem olarak gündüz yörede yapışkan adı verilen patella, bütün yengeç, haşlanmış ahtapot
ve kalamar, gece ise denizhıyarının içi kullanılmaktadır. Hedef türün sargos, patlak göz mercan,
melanur ve lidaki olduğu ince paragatta, tesadüfen küçük sinagrit, ıskarta olarak ise yılan balığı ve
haniler yakalanmaktadır. Malzeme gideri 70, işçilik gideri ise 40 TL olan bu ince paragatlardan, bir
teknenin yılda en az 3–4 takımı takılma, kaybetme ve benzeri nedenler ile denizde bıraktığı balıkçılar
tarafından ifade edilmektedir.

39
 Şekil 37. Kalın paragat (Seddülbahir)

40
Şekil 38. İnce paragat (Seddülbahir)

41
 Barbun uzatma ağı, 15 Nisan–31 Aralık tarihleri arasında, 2.5–70 m derinliklerde, mevsimine
bağlı olarak kum, erişte, taş ve traganalık sahalarda kullanılmaktadır (Şekil 39). Gün doğumu ve gün
batımında zikzak şeklinde atılan ağlar, iki saat suda kaldıktan sonra toplanır. Hedef türlerin barbun
ve tekir olduğu bu ağlarda, tesadüfî ürün olarak istavrit ve kupes, ıskarta olarak ise ot balıkları ve
hani balıkları yakalanmaktadır. Bu ağlardan yörede yaklaşık 100 teknenin 40’ar posta kullandıkları
tespit edilmiştir. Takımın malzeme maliyetinin 3000 TL, işçilik giderinin ise 1200 TL olduğu tahmin
edilmektedir.

Şekil 39. Barbun-tekir sade uzatma ağı (Seddülbahir)

42
 2.2.3. KABATEPE

Çanakkale’nin önemli balıkçı limanlarından biri olan Kabatepe ve civarında, yöreye özgü benzer
balıkçılık av araç gereçleri ve yöntemleri kullanılmaktadır. Bununla birlikte Kabatepe’de geleneksel
dip trol ağları (Şekil 40) ile de balıkçılık yapılmaktadır.

Şekil 40. 700 göz geleneksel dip trol ağı planı (Kabatepe)

Balıkçılar ile yapılan görüşmede, yörede kesimli dip trol ağları ile de çalışıldığı fakat istenilen
av verimi sağlanamadığından tekrar “Osmanlı ağı” olarak nitelenen geleneksel dip trol ağlarının
kullanılmaya başlandığı ifade edilmiştir. Yine balıkçıların beyanına göre, bu ağlar derin ve sığ sularda
daha iyi çalışmakta ve daha fazla tür balık yakalanmaktadır.

43
 2.2.4. KÜÇÜKKUYU

Küçükkuyu’daki balıkçılık genellikle uzatma ağları, paragat, trata, gırgır ve dip trol ağları
ile yapılmaktadır. Bölgede, balıkçıların kurdukları S.S. Küçükkuyu Beldesi Su Ürünleri Kooperatifi
mevcuttur (Şekil 41). Uzatma ağları olarak başlıca, sardalye için 12–13 mm göz genişliğinde, kupes
için 18–22 mm göz genişliğindeki sade ağlar, barbun için 18–25 mm arası sade ve fanyalı uzatma
ağları kullanılmaktadır. Ayrıca, voli uzatma ağı olarak 25–32 mm göz genişliğindeki fanyalı uzatma
ağları kullanılmaktadır. Küçükkuyu ve civarında mevsimlik olarak uygulanan levrek paragatı yaygın
olarak kullanılan diğer bir kıyı balıkçılığı yöntemidir. Bölgede 6–7 adet yerli gırgır teknesinin yanı
sıra, orijini Karadeniz Samsun bölgesi olmasına rağmen Küçükkuyu’da yerleşik duruma geçmiş 7
adet trol teknesi de bulunmaktadır. Bölgenin yer aldığı Edremit Körfezi’nde trata serbest olduğu için
Küçükkuyu ve civarında 7–8 adet trata faaliyetini son yıllara kadar sürdürmüş olup Ayvalık da dahil
olmak üzere Edremit Körfezi’ndeki trata sayısı yaklaşık 80 civarındadır (Ağustos 2005).

Trata, Edremit Körfezi’nde 1 Nisan-15 temmuz tarihleri dışında, yazın 3–55 m, kışın ise 3–35
m derinliklerdeki kum, çamur ve eriştelik sahalarda her biri 1,5–2 saat süren operasyonlarda
kullanılmaktadır (Şekil 42, 43 ve 44). Günde 1–4 kez ağ atmayla gerçekleştirilen bu avcılık şekli,
kışın gündüz yapılırken, yazın gün batımından öğlene kadar yapılmaktadır. Yazın yapılan avcılıkta
hedef türler barbun, tekir, fener, mercan, dil, bakalyaro, istavrit, sardalye, sübye, ahtapot ve kalamar,
tesadüfî türler ise akya, palamut ve hamsidir. Çıkan kraça ve kupes, izmarit, ısparoz ve karagöz
balıklarının küçükleri ıskarta edilmektedir.

Trata ve benzeri kıyı sürütme ağları 2001 yılından itibaren tüm Türkiye kıyılarında yasaklanmış
olmasına rağmen Edremit Körfezi’nin de dahil olduğu bazı lokal bölgelerde (Ayvalık-Kuzey Ege) özel
izinle bu tür av araçları ile avcılık faaliyetleri geçici olarak son yıllara kadar devam ettirilmiştir. Ancak,
Türkiye genelinde uygulanan kıyı sürütme ağlarının kullanım yasağı 2009 yılı itibariyle bu bölgede de
uygulamaya konulmuş ve trata, ıgrıp gibi ağlar ile yapılan balıkçılık tamamen yasaklanmıştır.

Şekil 41. S.S. Küçükkuyu Beldesi Su Ürünleri Kooperatifi

44
Şekil 42. Trata genel planı (Küçükkuyu)

45
 Şekil 43. Trata torbası ve kollarının donamına ilişkin detay planı

Şekil 44. Trata operasyonunun şematik gösterimi

46
 Kış aylarında da hedef türler sardalye, hamsi, istavrit, tekir, barbun, ahtapot, sübye ve kalamar,
tesadüfî türler ise çipura, mercan ve akyadır. Tüm türlerin para etmeyecek küçük bireyleri de ıskarta
edilmektedir. Bir takım tratanın, 4000–5000 TL malzeme ve 1000 TL de işçilik olmak üzere yaklaşık
5000 TL maliyet bedeli vardır (Ağustos 2005). Trata ve benzeri ağların kullanımı yasaklandıktan
sonra bu av araçlarını kullanan balıkçıların alternatif av aracı olarak genellikle dip ağını tercih
ettikleri balıkçılar tarafından ifade edilmektedir. Yasak öncesi trata balıkçıları, akıntı ve ilişkenden,
yunuslardan, ağların yasaklanacak olmasından, yazın papalinanın dayanmamasından ve yazlıkçıların
operasyon sırasındaki gürültüden şikâyetçi olmalarından dolayı sıkıntı yaşadıklarını bildirmişlerdir.

2.3. BALIKESİR

Kuzey Ege’de Balıkesir İli sınırları dâhilinde ve Edremit Körfezi’nde olmak üzere 3 adet su
ürünleri kooperatifi faaliyet göstermektedir (Çizelge 5). Bu kooperatiflerden en büyüğü 104 üyeye
sahip olan S.S. Ayvalık Su ürünleri Kooperatifidir.

Çizelge 5. Edremit Körfezi su ürünleri kooperatifleri ve üye sayıları (Ceyhan ve diğ. 2006)

Kooperatif Adı İli Kuruluş Yılı Üye Sayısı

S.S. Altınoluk Su Ür. Koop. Balıkesir 2002 30

S.S.Burhaniye Merkez-Şarköy-Taylıeli Su Ür. Koop. Balıkesir 1992 38

S.S. Ayvalık Su Ür. Koop. Balıkesir 1992 104

Bölgede kullanılan av araçları, başta kıyı sürütme takımlarından trata olmak üzere, alamana-
lar ve uzatma ağlarıdır (Çizelge 6). Av araçları çeşitliliği oldukça fazla olmakla beraber çoğu dönem-
sel olarak kullanılmaktadır.

Çizelge 6. Edremit Körfezi’nde kullanılan ağlar ve teknik özellikleri (F:fanyalı, G:galsama,

TGB:tam göz boyu) (Ceyhan ve diğ., 2006)

Ağ Tam Göz Göz İp Posta Kullanım

Tipi Boyu Sayısı Kalınlığı Sayısı Dönemi
Alamana F 50-54-56 -60-64 100x2-3-4-5-6-7 210d/3-4 3,5-4-5-6 İlkbahar-Sonbahar

Bako Ağı G 50 100 210d/2 12 Yazın

Barbun G 36-40 35-40 210d/2-4 10-15-20 Tüm Yıl
Bırakma Ağı F 50 100 210d/3 2 Tüm Yıl
Karides F 48 60 210d/0 10 Haz.-Tem. -Ağu.
Kefal F 50 100 210d/2 2 Tüm Yıl
Kılıç G 500 22,5-25,5 210d/54 60 Yaz
Kupes G 36-40-44 80-100-120 200 -250 210d/2 3-4-10 Yaz

Lüfer F 56-60 100 210d/4 4 İlkbahar-Sonbahar

Bırakması
Marya Ağı F 64 40 210d/3 1 Tüm Yıl
Sardalye G 25 600 210d/2 3 Yaz
Sübye F 72-80 30-35 210d/3 30 Nisan-Mayıs
Uskumru G 50 120-150 210d/2-3 10 Haziran-Temmuz
Voli Ağı F 56-60 100x5 210d/4 4-5 Tüm Yıl
Trata 24-25 1200* 210d/4 235-660 m 1Nis.-15Tem. hariç tüm yıl

* Torbada yüksekliğine göz sayısı

47
 2.3.1. ALTINOLUK (EDREMİT)

Altınoluk balıkçı barınağı, 1977–1980 yılları arasında tamamlanmış olup 266 m uzunluğunda
mendireğe sahiptir (Şekil 45 ve 46). S.S. Altınoluk Su Ürünleri Kooperatifi tarafından işletilmekte olan
barınaktan yaklaşık 100 civarında balıkçı teknesi yararlanmaktadır.

Altınoluk ve civarındaki balıkçıların en önemli sorunlarından birisi yaz dönemlerinde plaj

alanlarının balıkçılığı sınırlamasıdır. Bunun yanında, balıkçı barınağı kapasitesinin yetersiz kalması,
bölgede soğuk hava deposunun bulunmaması, kayıt dışı balıkçılık, yunusların av takımlarına zarar
vermesi gibi sorunlar mevcuttur.

Şekil 45. Altınoluk Balıkçı Barınağı’nın genel görünümü ve alamana takımı

Şekil 46. Altınoluk Balıkçı Barınağı genel görünümü

48
 2.3.2. ÖREN (BURHANİYE)

Ören Limanı, Burhaniye Belediyesi tarafından işletilmekte olup S.S.Burhaniye Merkez-Şarköy-

Taylıeli Su Ürünleri Kooperatifleri ile yaklaşık 75 civarında balıkçı teknesine hizmet vermektedir
(Şekil 47). Ören limanı, yaklaşık 500 m uzunluğunda mendireği olan civardaki en büyük limanlardan
birisidir (Şekil 48).

Bölgedeki Su Ürünleri Kooperatiflerinin (Şekil 49) en önemli sorunları olarak sırasıyla limanın
kiralanamaması, üyelerden düzenli aidat toplanamaması, soğuk hava deposunun bulunmaması,
mezat yapılamaması ve kayıt dışı çalışan teknelerin fazlalılığı sayılabilir. Bunların dışında, yunusların
av takımlarına verdikleri zararlar da bölge balıkçısının en önemli şikâyetlerinden birisidir. Bölgede
balık miktarı ve çeşitliliğini arttırmak aynı zamanda yasadışı avcılığı önlemek için Burhaniye Belediyesi
ile Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi işbirliğinde bir yapay resif projesi yürütülmektedir.

Şekil 47. Ören Limanı genel görünümü (Burhaniye)

Şekil 48. Ören Limanı (Burhaniye)

49
 Şekil 49. Ören S.S. Su Ürünleri Kooperatifi

2.3.3. AYVALIK

Alibey Adası’nda 1975–1984 yılları arasında yapımı tamamlanan balıkçı barınağı, S.S. Ayvalık
Su Ürünleri Kooperatifi tarafından işletilmekte olup 170 tekne barındıran civardaki en büyük ve
kalabalık balıkçı barınaklarından birisidir (Şekil 50 ve 51).

Şekil 50. Alibey Adası Balıkçı Barınağı (Ayvalık)

50
 Şekil 51. Alibey Adası Balıkçı Barınağı’nın genel görünümü (Ayvalık)

Yasaklanmadan önce bölgede toplam 60’ı bulan trata takımları, özellikle geleneksel papalina
(sardalye genç bireyi) avcılığı yanı sıra, kıyı alanında barbun, tekir, sparidler (çipura, mercan, karagöz,
kupes, vs.), ve kalamar yakalamak için de kullanılmaktaydı.

Ayvalık ve civarındaki balıkçı ve kooperatiflerinin sorunları tüm Kuzey Ege Denizinde yaşanan
sorunlar ile benzerlik göstermektedir. Bu bölgede de öne çıkan sorunlar arasında kooperatif
üyelerinden aidat toplanmasında yaşanan güçlükler, limanın yetersiz kalması, soğuk hava deposunun
bulunmaması, mezat yapılamaması yanı sıra balıkçının balığını bireysel pazarlaması, kayıt dışı
çalışan tekne sayısının oldukça fazla olması ve yunuslarla yaşanan sorunlar mevcuttur.

2.4. İZMİR

İzmir ili’nin kuzey sınırları içinde kalan sırasıyla Dikili, Bademli, Çandarlı, Şakran ve Aliağa bu
çalışmada Kuzey Ege Bölgesi dâhilinde değerlendirmeye alınmıştır.

2.4.1. DİKİLİ

Kıyılarının tamamına yakını ikinci konutlarla kaplı Dikili’nin kış nüfusu 26000 civarındadır
(Şekil 52). İlçenin temel geçim kaynağı özellikle tarım, iç turizm ve balıkçılıktır (Şekil 53 ve 54). 1994
yılında kurulan S.S. Dikili Su Ürünleri Kooperatifi, toplam 35 üyesiyle balıkçıların örgütlenmesinde,
balık pazarlamasında ve üyelerin haklarını korumada önemli bir görevi yerine getirmektedir (Çizelge
7). Ürün ilçede tüketilmekte olup merkez balık haline ürün gönderilmemektedir.

Şekil 52. Dikili coğrafi konumu

51
 Şekil 53. Dikili Balıkçı Limanı ve balık satış yerleri

Şekil 54. Dikili Limanı genel görünümü

52
 Çizelge 7. Dikili balıkçılığının genel durumu
S.S. Dikili Su Ürünleri Kooperatifi
Kuruluş yılı 1994
Kayıtlı ortak sayısı 35*
Aktif üye sayısı 23
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 100**
Üye olmayanların sayısı 100
Kayıt dışı tekne sayısı -
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 150
Kooperatife üye olma oranı (%) 26
Aktif üye oranı (%) 66
Kooperatifte çalışan sayısı 1
Pazarlama faaliyeti-Mezat Var

* Üyelerin 3’ü trol balıkçısı

** Tayfalar dâhil

Tekne ve motor özellikleri

Ortalama tekne yaşı 15,1
Ortalama tekne boyu (m) 7,6
Ortalama motor yaşı 14,4
Ortalama motor gücü (HP) 28,4

Balıkçı özellikleri
Ortalama balıkçı yaşı 40,1
Ortalama balıkçılık tecrübesi 19,0
Ortalama eğitim düzeyi 1,5
Balıkçılığı asıl mesleği olarak görenlerin oranı (%) 100
Balıkçılığı tek gelir kaynağı gören balıkçıların oranı (%) 72

Sosyo-ekonomik özellikler
Sosyal güvence sahibi balıkçı oranı (%) 57
Ev sahibi balıkçıların oranı (%) 57
Evli balıkçıların oranı (%) 100
Hane halkı nüfusu 3,8
Balıkçının geçiminden sorumlu olduğu nüfus 2,1

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)

Toplam tekne sayısı -
Tayfa sayısı 1,6
Deniz iş günü 195
Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Trol)
Toplam tekne sayısı 3
Tayfa sayısı -
Deniz iş günü -

53
 S.S. Dikili Su Ürünleri Kooperatifi

Dikili’de gerek su ürünleri kooperatifi ve gerekse limanda balıkçılarla yapılan görüşme ve anket
çalışmalarında, kooperatifin ortaklarına ucuz ağ, kurşun, mantar vb. malzeme alımı konusunda hizmet
sunmakta olduğu ve üyelerin borçlarını taksitle, faizsiz ödemesine olanak tanındığı tespit edilmiştir
(Şekil 55). 1500 TL olarak belirlenen kooperatife üyelik katılım payının beş yıl içinde taksitle ödenmesi
istenmektedir. Kooperatif 1998–2000 yılları arasında sermaye birikimi gerçekleştirmiştir. Üyelerine
2002 yılında 6000 TL kar payı ödemesi yapan kooperatif, balıkçı lokali işletmeciliği de yapmaktadır.
Kooperatif, kendi avukatlarıyla üyelerinin haklarını her türlü platformda savunmakta, bunun yanında
güçlü bir lobi faaliyeti yürütmektedir. Bu nedenlerle üyeler kooperatifi sahiplenmekte ve genel kurula
yüksek oranda katılım gerçekleştirmektedir. Kooperatif yönetimi en son yapılan genel kurulda tüm
üyelerin hazır bulunduğunu bildirmiştir. Kooperatif İzmir Bölgesi Su Ürünleri Kooperatifleri Birliği’ne
üye değildir ve birliğe üye olmanın yararına da inanmamaktadır.

Sorunları

• Barınak Milli Emlak’tan kooperatif tarafından kiralandığı halde belediye, kaymakamlık ve

maliye ile kooperatif arasında anlaşmazlıklar mevcuttur.
• Kooperatif av sahası içinde yunuslardan kaynaklanan zararlara engel olamamak
• Barınakta yetersiz güvenlik

İleriye Yönelik Projeleri

• Barınağın kullanımıyla ilgili problemleri çözmek

Şekil 55. Dikili Su Ürünleri Kooperatifi’nde ve Limanda balıkçılarla yapılan anket çalışmaları

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Bölgedeki kıyı balıkçıları, trol yasağının 1,5 mil kadar kısa olmasından, kaçak trataların
gece gündüz çalışmalarından ve lamba teknelerinin yasal limitin üzerinde ışık kullanmalarından
yakınmaktadırlar.

Balıkçılığın Durumu

Dikili ve civarında yapılan balıkçılığa ilişkin genel bilgi Çizelge 8’de özetlenmiştir.

54
 Çizelge 8. Dikili balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Yoğun Avcılık
Hedef Tür Av Aracı
Dönemi
Ahtapot (Octopus vulgaris) Ekim-Nisan Ahtapot çaparisi (Parangula) Uzatma ağları, Zıpkın
Barbun-Tekir (Mullus sp.) May-Haz/Ekm-Ock Uzatma ağları
İstavrit (Trachurus sp.) Tüm yıl Uzatma ağları, Çapari
Kupes (Boops boops) Tüm yıl Uzatma ağları
Lüfer (Pomatomus saltatrix) Ekim-Nisan Uzatma ağları, Alamana
İzmarit (Spicara flexuosa) Tüm yıl Uzatma ağları
Palamut (Sarda sarda) Ekim-Nisan Uzatma ağları
Sardalye (Sardina pilchardus) Temmuz-Ağustos Uzatma ağları
Sübye (Sepia officinalis) Ocak-Mayıs Uzatma ağları

Av Sahası: Dikili, Çandarlı Körfezi

Dip Yapısı: Kumluk, taşlık, erişte

Dikili ve civarında kullanılan belli başlı av araçları ve bu av araçlarının miktarlarına ilişkin

tahmini değerler Çizelge 9’da verilmiştir.

Çizelge 9. Dikili balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Barbun Fanyalı Uzatma 2–3 30
Barbun Sade Uzatma - 15-25
Barbun Sade Uzatma (İskele Mah. Zeytindağ) 3-4 5-6
Kupes Sade Uzatma Misina 1 2-5
Sübye Fanyalı Uzatma 50 10-30
Sübye Fanyalı Uzat. (İskele Mah. Zeytindağ) 20-25 2-3
İnce Paragat 2-3 2
Kalın Paragat - 2
Kalın Paragat (İskele Mah. Zeytindağ) 2 2-3
Alamana - 4
Alamana (İskele Mah. Zeytindağ) 2 4
Voli Gırgırı 1 1

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

Dikili Körfezi’nin 25–30 m derinliklerindeki taşlık zeminlerinde ince ve kalın paragat

kullanılmaktadır. Bu av araçları taşlara göre zikzak şeklinde atılmakta ve genellikle yemin tükendiği
ortalama süre olan 3–4 saat sonra toplanmaktadır. Her iki paragat ile yapılan balıkçılık yem
bulunduğu sürece yıl boyunca kullanılmaktadır. On dört numara iğnelerle yapılan ince paragatta
(Şekil 56) yem olarak sübye, sardalye ve mamun kullanılmakta, sargoz, mercan ve çipura yakalanması
hedeflenmektedir. Çok fazla yan ürünü olmayan ince paragatta nadiren hanoz çıkmakta ve denize
geri atılmaktadır. Dokuz numara iğnelerle yapılan kalın paragatta ise yem olarak kupes ve sardalye
kullanılmaktadır (Şekil 57). Hedef türler sinagrit ve fangri olmakla birlikte bazen orfoz ve mıgri de

55
 yakalandığı ve mıgrilerin ıskarta edildiği bildirilmiştir. Her iki takım için de trata avcılığı yasaklandıktan
sonra yem bulmak sorun olmaya başlamıştır.

Dikili ve Altınova önlerinde sade barbun uzatma ağları yıl boyu kullanılmakla birlikte en
çok Eylül ve Ekim aylarında verimli olmaktadır (Şekil 58). Bu ağlar 17 kulaca kadar eriştelik daha
derinlerde ise çamur zeminlere S şeklinde atılmakta ve ortalama iki saat kadar sabah ve akşam
sularında bekletilmektedir. Ağlar barbun haricinde ekonomik türlerden tekir, istavrit, kupes, melina
(menekşe izmarit), uskumru ve kolyoz, ıskarta türlerden ise hanoz, gelincik, ot balıkları ve küçük
iskorpitleri yakalamaktadır.

Dikili Körfezi’nde fanyalı barbun uzatma ağları eriştelik zeminde 10–20 kulaç derinliklerde
her dönem kullanılmaktadır. Ağlar sabah ve akşam sularına S şeklinde atılmakta ve 2–2,5 saat sonra
kaldırılmaktadır (Şekil 59). Fanyalı barbun uzatma ağları yan ürün (tesadüfî) olarak mercan, tekir,
adabeyi ve özellikle baharda ahtapot gibi değerli türleri, aynı zamanda da bol miktarda ısparoz, iskorpit
ve hani gibi ıskarta türleri yakalamaktadır. Yunuslar, bu ağlara önemli zararlar vermekte, eğer yunus
av bölgesine gelmişse ağlar genelde hidrolik makara yardımıyla bir saatte kaldırılmaktadır.

Şekil 56. İnce paragat planı (Dikili)

56
Şekil 57. Kalın paragat planı (Dikili)

57
 Şekil 58. Barbun sade uzatma ağı planı (Dikili)

Dikili’de misina kupes uzatma ağı yalnızca tek bir balıkçı tarafından 12 m’lik bir tekneyle
Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında kullanılmaktadır (Şekil 60). Bu üç aylık sürede bir takım ağ
eskitilmektedir. Av sahası Ayvalık, Dikili ve Aliağa kıyılarında 20–70 m derinliklerdeki taşlık alanlardır.
Ağlar gece balık radarda görülünce, açık ucu kıyıya bakan U şeklinde denize bırakılmakta ve avcılık
yarım saat sürmektedir. Balıklar yüzeyden el feneri ile korkutularak ağlara yönlendirilmektedir.
Kupes ağları tesadüfî ürün olarak istavrit ve menekşe izmariti de yakalamakta, az miktarda çıkan
iskorpit balığı ise ıskarta edilmektedir.

58
Şekil 59. Barbun fanyalı uzatma ağı planı (Dikili)

59
 Şekil 60. Kupes sade misina uzatma ağı planı (Dikili)

Sübye için kullanılan fanyalı uzatma ağları Ocak-Haziran ayları arasında Dikili önlerinde, 9–20
kulaç arası derinliklerdeki eriştelik zeminlere S şeklinde atılmaktadır (Şekil 61). Akşam atılıp sabah
kaldırılan bu ağlarda sübye haricinde ekonomik değeri olan ahtapot, sargos ve sinagrit palazı da
çıkmakta, bunun yanında yakalanan iskorpitler ise ıskarta edilmektedir. Balıkçıların en büyük sorunu
olarak, yunusların ağlara zarar vermeleri bildirilmiştir.

60
 Şekil 61. Sübye fanyalı uzatma ağı teknik planı (Dikili)

Alamana ağları, Dikili Körfezi’nde Eylül ortalarından Mayıs sonuna kadar kullanılmaktadır
(Şekil 62 ve 63). Ağlar genellikle eriştelik zemine, akustik araçlarda balık görülünce çevirme
şeklinde atılmakta ve yaklaşık on dakika içinde kaldırılmaktadır. Temel hedef türler kefal, lüfer ve
palamut olmakla birlikte, çipura, sivriburun ve karagöz de yakalayan bu ağlarda pek ıskarta olmadığı
bildirilmektedir. Balıkçılar yunusların ağlara zarar vermelerinden yakınmaktadırlar.

61
 Şekil 62. Alamana ağı planı (Dikili)

62
 Şekil 63. Alamana ağı genel görünümü ve donam özellikleri (Dikili)

2.4.2. BADEMLİ

Kış nüfusu 1200, yaz nüfusu 5000 civarında olan Bademli’nin temel geçim kaynağı tarım ve
balıkçılıktır (Şekil 64 ve 65).

S.S. Bademli Su Ürünleri Kooperatifi

S.S. Bademli Su Ürünleri Kooperatifi, 1973 yılında kurulmuş ve günümüzde 45 üyeye ulaşmıştır.
Kooperatife üye olma oranı %44 iken, üyelerin büyük bir oranı (%89) aktif olarak balıkçılık yapmaktadır
(Çizelge 10).

63
 Şekil 64. Bademli coğrafi konumu

Şekil 65. Bademli Balıkçı Barınağı

64
 Sorunları

• Kooperatife ait bir bina bulunmaması

• Soğuk hava deposu olmaması
• Yönetimde aynı kişilerin yer alması
• Üyeliğin cazip olmaması
• Maddi kaynak eksikliği
• Trol ve gırgır tekneleri ile ilgili sorunlar

İleriye Yönelik Projeleri

• Bu konuda bir çalışma olmadığı belirtilmiştir.

Çizelge 10. Bademli balıkçılığının genel durumu

S.S. Bademli Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1978
Kayıtlı ortak sayısı 45 (3’ü trol)
Aktif üye sayısı 40
Sadece balıkçılıktan geç. balıkçı sayısı 12
Üye olmayanların sayısı 20
Kayıt dışı tekne sayısı 50 (amatör tekne)*
Kooparatif faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 80–90
Kooperatife üye olma oranı (%) 44
Aktif üye oranı (%) 89
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat Var

* Amatör adı altında ticari olarak yapılan balıkçılık

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Herhangi bir anlaşmazlık belirtilmemiştir.

Balıkçılığın Durumu

Bademli ve civarında kullanılan belli başlı av araçları ve bu av araçlarının miktarına ilişkin

tahmini değerler Çizelge 11’de verilmiştir.

Çizelge 11. Bademli balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini miktarları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Kupes Karma Uzatma 3-4 2-4
İnce Paragat 10 15

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

Kupes kombine çatılı uzatma ağı Bademli ve Dikili kıyılarında 10–25 m derinlikteki eriştelik
zeminlerde yaz aylarında kullanılmaktadır (Şekil 66). Sabah ve akşam sularına zikzak şeklinde atılan
ağlar yaklaşık iki saat kadar suda kalır. Kupes haricinde yan ürünü bol olan ağlardan genellikle hanoz
ıskarta edilir. Balıkçılar yunusların ağlara zarar vermelerinden yakınmaktadırlar.

65
 Şekil 66. Kupes kombine çatılı uzatma ağı

66
 2.4.3. ÇANDARLI

İzmir ili’nin Dikili ilçesine bağlı bir sahil beldesi olan Çandarlı, aynı isimli körfezin kuzey
kıyılarında konumlanmış bir turizm ve balıkçılık kentidir (Şekil 67). İsmini Çandarlı Halil Paşa’nın
bir kaleyi burada inşa ettirmesinden dolayı almıştır. İl merkezine uzaklığı 93 km, nüfusu 5032’dir.
Çandarlı Körfezi’nde özellikle ahtapot avcılığı oldukça yaygındır. Kara Ada civarında ise çipura-levrek
balık çiftlikleri ile ana karada bir kuluçkahane yer almaktadır. Çandarlı S.S. Su Ürünleri Kooperatifi
1988 yılında kurulmuştur (Şekil 68 ve 69).

Şekil 67. Çandarlı coğrafi konumu

Şekil 68. Çandarlı Su Ürünleri Kooperatifi ve kooperatif satış yeri

S.S. Çandarlı Su Ürünleri Kooperatifi

Çandarlı balıkçılığına ait genel bilgiler Çizelge 12’de verilmiştir.

67
 Çizelge 12. Çandarlı balıkçılığının genel durumu

S.S. Çandarlı Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1988
Kayıtlı ortak sayısı 53
Aktif üye sayısı 40
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı -
Üye olmayanların sayısı 10
Kayıt dışı tekne sayısı 3–5*
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 70–75
Kooperatife üye olma oranı (%) 79
Aktif üye oranı (%) 75
Kooperatifte çalışan sayısı 1
Pazarlama faaliyeti-Mezat Var
* Kayıt dışı çalışan az sayıda teknenin yanında amatör olarak çalışan ve oltacılık yapan 100 civarı tekne var.

Tekne ve motor özellikleri

Ortalama tekne yaşı 14,3
Ortalama tekne boyu (m) 6,8
Ortalama motor yaşı 13,2
Ortalama motor gücü (HP) 16,4

Balıkçı özellikleri
Ortalama balıkçı yaşı 49
Ortalama balıkçılık tecrübesi 25,3
Ortalama eğitim düzeyi 1,3
Balıkçılığı asıl mesleği olarak görenlerin oranı (%) 50
Tek gelir kaynağı balıkçılık olanların oranı (%) 25

Sosyo-ekonomik özellikler
Sosyal güvence sahibi balıkçı oranı (%) 50
Ev sahibi balıkçıların oranı (%) 50
Evli balıkçıların oranı (%) 100
Hane halkı nüfusu 4,7
Balıkçının geçiminden sorumlu olduğu nüfus 3,3

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)

Toplam tekne sayısı 50–60
Tayfa sayısı 1,7
Deniz iş günü 178

68
 Sorunları

• Kooperatiflere devlet desteği olmaması

• Barınakta modernizasyona izin verilmemesi
• Karadeniz’den gelen çok sayıda gırgır teknesinin av sahalarını kullanması

İleriye Yönelik Projeleri

• Kooperatifin feshedilmesi

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

• Kültür balıkçılığı yapan kafes işletmeleri ile yerel balıkçılar arasında saha kullanımında bazı
anlaşmazlıklar mevcuttur.

Balıkçılığın Durumu

Çandarlı ve civarında yapılan balıkçılığa ilişkin genel bilgi Çizelge 13’de özetlenmiştir.

Şekil 69. Çandarlı Su Ürünleri Kooperatifi’nde yapılan anket çalışması ve Çandarlı Balıkcı Barınağı

69
 Çizelge 13. Çandarlı balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Ahtapot çaparisi, Uzatma
Ekim-Nisan
Ağları, Zıpkın
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Kış ayları Uzatma ağları, Olta, Paragat
Dil (Solea vulgaris) Kış ayları Uzatma ağları
Karides (Penaeus kerathurus) Mart-Temmuz Uzatma ağları
Kefal (Mugil spp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Levrek (Dicentrarchus labrax) Kış ayları Paragat, Olta
Lüfer (Pomatomus saltatrix) Kış ayları Uzatma ağları, Alamana
Sarpa (Sarpa salpa) Kış ayları Uzatma ağları
Sübye (Sepia officinalis) Tüm yıl Uzatma ağları

Av Sahası: Çandarlı Körfezi

Dip Yapısı: Kumluk, adalar civarı taşlık

Çandarlı’da başlıca barbun ve karides uzatma ağları ile voli uzatma ağları kullanılmaktadır
(Çizelge 14). Kıyı manozması da denilen voli uzatma ağı, Çandarlı Körfezi ağırlıklı olmak üzere
Aliağa ve Yeni Foça kıyılarında 4–15 m derinlikteki taş, erişte ve kum zeminlerde tüm yıl boyunca
kullanılmaktadır (Şekil 70). Yalnızca gece avcılığında kullanılan bu ağlar bazen iki ucu koltuklu olarak
döneğede bırakılmakta, ama genellikle döneğe bırakıldığında yunuslarla sorun yaşanmaktadır.
Kefal, sarpa, çipura, lüfer, karagöz, melanur ve sivriburun karagöz hedefleyen bu ağlarda bazen
palamut, tombik ve turna da çıkmakta, az miktarda da hani ıskarta edilmektedir. Çandarlı’daki kayıtlı
balıkçıların yaklaşık %90’ı bu ağı kullanmaktadır.

Çizelge 14. Çandarlı balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Voli Fanyalı Uzatma 45-50 2
Barbun Uzatma 5-6 5-10
Karides Uzatma 4-5 15 (10–35)
İskele Mah. 4-5 8-10
Alamana (İskele Mah. Zeytindağ) 2 4
Voli Gırgırı 1 1

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

70
Şekil 70. Fanyalı voli uzatma ağı (kıyı manozması) planı (Çandarlı)

71
 2.4.4. YENİ ŞAKRAN

Yeni Şakran, Ege Bölgesi’nin orta kesiminde ve Çandarlı Körfezi’nin iç kısmında yer alan
İzmir ili, Aliağa İlçesi sınırları içindedir (Şekil 71). Nüfusu 3000 civarında bir belde olan Yenişakran,
yaz döneminde 5000 kişinin yaşadığı bir tatil yerleşimi haline dönüşmektedir. Tarım ve zeytinciliğin
geliştiği beldede ekonominin bir bölümünü de balıkçılık oluşturmaktadır. Bugün geçimini balıkçılıkla
sürdüren 100 kadar balıkçı dışında bir hayli de amatör balıkçı bulunmaktadır (Şekil 72). S.S. Yeni Şakran
Aşağı Şakran Hacı Ömerli Su Ürünleri Kooperatifi 1997 yılında kurulmuştur. Şakran balıkçılığına ait
genel bilgiler Çizelge 15’de verilmiştir.

Şekil 71. Yeni Şakran coğrafi konumu

Şekil 72. Yeni Şakran balıkçı tekneleri ve bağlama yeri

72
 Çizelge 15. Yeni Şakran balıkçılığının genel durumu

S.S. Yeni Şakran-Aşağı Şakran-Hacı Ömerli Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1997
Kayıtlı ortak sayısı 37
Aktif üye sayısı 20
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 20
Üye olmayanların sayısı 30
Kayıt dışı tekne sayısı 10
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 150
Kooperatife üye olma oranı (%) 44
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat Yok

Sorunları

• Maddi sıkıntılar
• Çekek yeri olmaması

İleriye Yönelik Projeleri

• Balık satışı gerçekleştirmek

• Lokal yapmak

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Kıyı alanı tarım, balıkçılık, yerleşim, akuakültür amaçlı kullanılmaktadır. Kıyı alanı kullanıcıları
arasında problem olmamakla birlikte balıkçıların yasak avcılık ile ilgili olmak üzere (Örneğin, ahtapot
yasağında avcılığa devam edenler, şebekeler, dinamit vs) kendi aralarında bazı anlaşmazlıklar dikkati
çekmektedir.

Balıkçılığın Durumu

Yeni Şakran ve civarında yapılan balıkçılığa ilişkin genel bilgi Çizelge 16’da ve kullanılan başlıca
av araç gereçleri ve sayılarına ilişkin tahmini değerler Çizelge 17’de verilmiştir.

Çizelge 16. Yeni Şakran balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Kış ayları Ahtapot çaparisi, UA*, Zıpkın
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Yaz ayları Uzatma ağları, Olta, Parakete
Levrek (Dicentrarchus labrax) Kış ayları Parakete, Olta
Melanur (Oblada melanura) Yaz ayları Uzatma ağları, Olta
Sübye (Sepia officinalis) Kış ayları Uzatma ağları

* Uzatma Ağları

Av Sahası: Çandarlı Körfezi

Dip Yapısı: Kumluk, erişte, taşlık, tragana

73
 Çizelge 17. Yeni Şakran balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Sübye Fanyalı Uzatma - 20
Sübye Sade Uzatma 5-6 3-4
İnce Paragat 3-4 2 sepet
Kalın Paragat - -
Barbun Sade Uzatma 10 10-12
Karides Uzatma 5 10-30

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

Zokalı uskumru oltası, Mayıs ayından yaz sonuna kadar Çandarlı Körfezi’nde 18–20 m
derinliklerde eriştenin bittiği yerlerde sabah 05.00–08.00 akşam 18.00–21.00 saatleri arasında
kullanılmaktadır (Şekil 73). Yem olarak sardalye ve uskumrunun kullanıldığı bu oltalarda daha çok
uskumru, istavrit, kupes ve izmarit hedeflenmekte ve av esnasında civarda yapılan mazmozlama av
verimi arttırmaktadır.

Sübye fanyalı uzatma ağları, Şakran kıyılarında 2–4 m derinliklerdeki erişte, kum ve alacalık
zeminlere Aralık-Nisan ayları arasında kullanılmaktadır (Şekil 74). Akşam saatlerinde S şeklinde
atılan ağlar sabahları kaldırılmaktadır. Sübye ağlarında nadir de olsa çipura, kefal ve iskorpitte
çıktığı ve iskorpitlerin ıskarta edildiği bildirilmektedir. Ağlar genellikle bir sezon kullanıldıktan
sonra eskidikleri için atılmaktadır. Balıkçıların en önemli sorunu gırgır tekneleri için çalışan lamba
kayıklarının çok şiddetli ışık kullanmalarıdır.

Şekil 73. Zokalı uskumru oltası (Y.Şakran)

74
 Şekil 74. Sübye fanyalı uzatma ağı (Y.Şakran)

Şakran’da kullanılan 25 mm göz genişliğindeki sade uzatma ağlarıyla tüm yıl boyunca 5–40
m derinliklerdeki ot ve çamurlu bölgelerde avcılık yapılmaktadır (Şekil 75). Bu ağlar akşam zikzak
şeklinde atılıp sabah kaldırılmaktadır. Hedef türlerin uskumru ve bakalyaro olduğu bu ağlarda turna,
istavrit ve melanur da çıkmakta, pek ıskarta tür yakalanmamaktadır. Balıkçılar yunusların ağlara
zarar vermelerinden yakınmaktadır.

75
 Şekil 75. Sade uzatma ağı planı ve atım şekli (Yeni Şakran)

2.4.5. ALİAĞA

İzmir ilinin kuzeyinde bir sanayi, tarım ve balıkçılık kenti olan Aliağa, 393 km² yüz ölçümüne
sahiptir (Şekil 76). Nüfusu 38183’tür. Türkiye’nin tek gemi söküm tesislerini kıyılarında barındıran
Aliağa’da, küçük ölçekli kıyı balıkçılığı hâkimdir. Ancak bölgede bulunan sanayi tesisleri (Tüpraş,
Petkim, MKE vb.), limanlar ve askeri bölgeler, kıyı balıkçılığını bu bölgede sınırlamakta ve gelişmesini
kısmen engellemektedir (Şekil 77). S.S. Aliağa Su Ürünleri Kooperatifi 1974 yılında kurulmuştur
(Şekil 78, 79 ve 80). Aliağa balıkçılığına ait genel bilgiler Çizelge 18’de verilmiştir.

76
 Şekil 76. Aliağa coğrafi konumu

Şekil 77. Aliağa Sahili ve Tüpraş Petrol Rafinerisi

77
 Şekil 78. Aliağa Balıkçı Barınağı

Şekil 79. Aliağa Su Ürünleri Kooperatifi ve balık satış dükkanları

Şekil 80. Aliağa’da barınak kullanım kurallarına ilişkin uyarı tabelası ile limanda balıkçılarla yapı-
lan anket çalışması

78
 Çizelge 18. Aliağa balıkçılığının genel durumu

S.S. Aliağa Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1974
Kayıtlı ortak sayısı 62
Aktif üye sayısı 14
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 20
Üye olmayanların sayısı 0
Kayıt dışı tekne sayısı 0
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 75
Kooperatife üye olma oranı (%) 83
Aktif üye oranı (%) 22
Kooperatifte çalışan sayısı 1
Pazarlama faaliyeti-Mezat* Var
Tekne ve motor özellikleri
Ortalama tekne yaşı 11,2
Ortalama tekne boyu (m) 6,4
Ortalama motor yaşı 23,4
Ortalama motor gücü (HP) 12,8
Balıkçı özellikleri
Ortalama balıkçı yaşı 45,6
Ortalama balıkçılık tecrübesi 25
Ortalama eğitim düzeyi 1,2
Balıkçılığı asıl mesleği olarak görenlerin oranı (%) 67
Balıkçılığı tek gelir kaynağı gören balıkçıların oranı (%) 67
Sosyo-ekonomik özellikler
Sosyal güvence sahibi balıkçı oranı (%) 67
Ev sahibi balıkçıların oranı (%) 80
Evli balıkçıların oranı (%) 100
Hane halkı nüfusu 4,4
Balıkçının geçiminden sorumlu olduğu nüfus 2,8

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)

Toplam tekne sayısı
Tayfa sayısı 1,6
Deniz iş günü 204
Balıksız dönülen deniz iş günü sayısı 29
Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Trol)**
Toplam tekne sayısı 1
Tayfa sayısı 4
Deniz iş günü 190–200

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Gırgır)***

Toplam tekne sayısı Yok
Ortalama tayfa sayısı Yok
Ortalama deniz iş günü Yok

* Mezat yok ancak kooperatifin belediyeden kiraladığı balık satış dükkânları var.
** Eski Foça’dan bir adet trol teknesi mevcuttur.
*** Gırgır ve alamana balıkçılığı yapan tekne bulunmamaktadır.

79
 Sorunları

• Av sahasının çok dar olması

• Yazın plaja yakın yerlere ağ atılamaması
• Liman kirasını ödemeyen teknelere bir yaptırım uygulayamamak
• Tüpraş’ın orta suda bulunan ve avcılığı engelleyen şamandıraları
• Limana ağ tamiri için yer yapılmasına izin verilmemesi
• Sürat motorlarıyla dinamit avcılığı yapılması
• Yasa dışı olarak kabul edilen eleme avcılığı yapılması

İleriye Yönelik Projeleri

• Bu konuda bir çalışma olmadığı belirtilmiştir.

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Kıyı alanı kullanımında iyi bir planlamanın olmadığı, çok büyük bir alanın balıkçılar tarafından
kullanılamadığı, askeri ve endüstriyel amaçlı kıyı kullanımının özellikle bu duruma neden olduğu ve
yine deniz kirliliğinin balıkçılık üzerine olumsuz etkide bulunduğu belirtilmiştir.

Balıkçılığın Durumu

Aliağa ve civarında yapılan balıkçılığa ilişkin genel bilgi Çizelge 19’da ve Aliağa’da kullanılan
başlıca av araç gereçleri ve miktarlarına ilişkin tahmini değerler Çizelge 20’de verilmiştir.

Çizelge 19. Aliağa balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Kasım-Aralık Uzatma ağları
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Nisan-Haziran Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Ekim-Kasım Uzatma ağları
Dil (Solea vulgaris) Kasım-Ocak Uzatma ağları
Fangri (Pagrus pagrus) Güz ve Kış ayları Uzatma ağları
İstavrit (Trachurus sp.) Yaz ayları Uzatma ağları
Kalamar (Loligo vulgaris) Eylül-Ekim Uzatma ağları, Olta
Karagöz (Diplodus vulgaris) Yaz ayları Uzatma ağları
Karides (Penaeus kerathurus) Nisan-Mayıs Uzatma ağları
Kefal (Mugil spp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Kupes (Boops boops) Yaz ayları Uzatma ağları
Levrek (Dicentrarchus labrax) Eylül-Kasım Paragat, Olta, Sırtı
Lüfer (Pomatomus saltatrix) Ekim-Kasım Uzatma ağları
Palamut (Sarda sarda) Ağustos-Aralık Uzatma ağları, Sırtı
Sarpa (Sarpa salpa) Yaz ayları Uzatma ağları
Sinagrit (Dentex dentex) Ağustos-Ekim Uzatma ağları
Sübye (Sepia officinalis) Mart-Nisan Uzatma ağları

Av Sahası: Çandarlı Körfezi

Dip Yapısı: Çamur, tragana

80
 Çizelge 20. Aliağa balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Lüfer Fanyalı Uzatma 10 2
Barbun Sade 30 -
Voli Ağları 15 -
Dil Fanyalı Uzatma 8-10 -
Sübye Fanyalı Uzatma 8-10 -
Lüfer Sade Uzatma 15 -
Köpek Balığı Sade Uzatma 1-2 -
İnce Paragat 1-2 +**
Levrek Paragatı 1-2 +

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** İlgli balıkçılıkta av takımı sayısı balıçılık eforuna doğrudan etki etmediği için bu sayılar dikkate alınmamıştır

Aliağa’da özellikle endüstriyel amaçlı kıyı kullanımı nedeni ile küçük ölçekli balıkçının
çalışabileceği av sahaları balıkçılığa kapatılmıştır. Bu bölgede siyaha boyanmış teknelerle bazı
balıkçılar yasadışı, ama kendi ifadeleriyle zorunlu olarak, 3–10 m derinliklerde eğer lüfer varsa
Kasım-Mart ayları arasında avcılık yapmaktadırlar. Kum ve eriştelik bölgelere uçları kuzuluklu olarak
atılan bu voli ağları geceleri kullanılmakta, 30–40 dakika süren avcılıkta balıklar labut ve takırtıyla
ürkütülmektedir. Bu ağlarda yakalanan iskorpit ve köpek balıkları ıskarta edilmektedir. Genellikle
lüfer sade uzatma ağlarının her teknede hem 120 hem de 240 göz derinliğinde iki takımı vardır (Şekil
81). 120 göz ağın yaklaşık maliyeti 350 TL, 240 göz ağın ise 500 TL’ dır (Eylül 2005).

Şekil 81. Lüfer sade uzatma ağ planları (120 ve 240 göz yüksekliğinde) (Aliağa)

81
 03 orta ege

82
83
84
 3. ORTA EGE

Türkiye Ege Denizi kıyıları esas olarak Kuzey ve Güney Ege olmak üzere iki ana coğrafi bölgeye
ayrılmaktadır. Bununla birlikte bu çalışmada her iki bölgenin arasında yer alan ve çalışmanın
odaklandığı İzmir Körfezi, Orta Ege Bölgesi ana başlığı altında incelenmiştir. Çalışma alanının tamamı
İzmir İl sınırları içinde kalmaktadır.

3.1. İZMİR

İzmir ili sınırları dâhilinde sırasıyla kuzeyden güneye doğru olmak üzere toplam 25 Su Ürünleri
Kooperatifi ve 30 Balıkçı Barınağı ziyaret edilmiş ve gerekli veriler toplanmıştır. Ziyaret edilen
istasyonlar sırasıyla, Yeni Foça, Foça, Tuzçullu-Süzbeyli-Seyrekköy-Maltepe, Dalyan (SÜFA), Sasalı,
Şemikler, Mavişehir, Bostanlı, İnciraltı-Narlıdere, Güzelbahçe, Kalabak-Zeytinalanı, İskele-Urla,
Çeşmealtı, Özbek, Gülbahçe, Balıklıova, Kaynarpınar, Eşendere, Mordoğan, Saipaltı, Karaburun, Yeni
Liman, Ildırı, Dalyanköy, Çeşme (Merkez) ve Çiftlikköy’dür.

3.1.1. YENİ FOÇA

Yeni Foça’da, başlıca geçim kaynağı tarımdır (Şekil 82). Balıkçılık genelde ek gelir elde etmek
üzere ikinci bir iş olarak yapılmaktadır. S.S. Yeni Foça Su Ürünleri Kooperatifi 1995 yılında kurulmuştur
(Şekil 83 ve 84). Yeni Foça balıkçılığına ait genel bilgiler çizelge 21’de verilmiştir.

Şekil 82. Yeni Foça coğrafi konumu

85
 Şekil 83. S.S. Yeni Foça Su Ürünleri Kooperatifi ve balıkçı barınağı

Şekil 84. S.S. Yeni Foça Su Ürünleri Kooperatifi ve balık satış yeri

Çizelge 21. Yeni Foça balıkçılığının genel durumu

S.S. Yeni Foça Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1995
Kayıtlı ortak sayısı 54
Aktif üye sayısı 6
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 6
Üye olmayanların sayısı 6
Kayıt dışı tekne sayısı 0
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 60
Kooperatife üye olma oranı (%) 90
Aktif üye oranı (%) 11
Kooperatifte çalışan sayısı 1
Pazarlama faaliyeti-Mezat Var

86
 Sorunları

• Yasak avcılık (Dalış tüpü, nargile ve dinamit ile)

• Finansal desteğin olmaması
• Balık stoklarında azalma ve düşen av verimleri
• Liman kirliliği ve sığlaşması
• Limanın küçük olması

İleriye Yönelik Projeleri

• Çekek yerini geliştirip daha büyük teknelere hizmet verebilmek

• Küçük bir tersane açmak

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Yeni Foça’da tarım, balıkçılık, ikinci konutlar ve balık çiftlikleri kıyı alanında faaliyet yürütmekle
birlikte özellikle balıkçıların kendi aralarında, uzatma ve paragat avcılığı yapanlarla gırgırlar (özellikle
kıyı gırgırları) arasında sürekli anlaşmazlıklar yaşanmaktadır.

Balıkçılığın Durumu

Yeni Foça ve civarında yapılan balıkçılığa ilişkin genel bilgi Çizelge 22’de, kullanılan av araçları
ve miktarlarına ilişkin tahmini değerler Çizelge 23’de özetlenmiştir.

Yeni Foça’da melanur sade uzatma ağları Mayıs Haziran aylarında döneğe bırakılarak kışın ise
voli yöntemiyle kullanılmaktadır (Şekil 85). Ağlar Yeni Foça önleri ve adalar arasında 15 m derinliğe
kadar olan taşlık bölgelere atılmakta, döneğe bırakıldığında akşam 9–10 gibi kaldırılıp tekrar
atılmakta ve sabah toplanmaktadır. Melanur haricinde turna ve mavi izmaritin de (menekşe izmariti
veya melina) hedeflendiği bu avcılıkta tesadüfen ısparoz ve karagöz de çıkmakta, ot balıkları da
ıskarta edilmektedir. Bölgede balıkçılar yunusların verdiği zararlardan ve gece ışıkla dalan avcılardan
yakınmaktadırlar.

Çizelge 22. Yeni Foça balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Ekim-Temmuz Ahtapot çaparisi. UA*
Barbun-Tekir (Mullus sp.) May-Tem/ Tüm Yıl Uzatma ağları, Trol
Çipura (Sparus aurata) Ekm-Ara ve yaz ayl. UA, Olta, Paragat
Karagöz (Diplodus vulgaris) Ekm-Ara ve yaz ayl. UA, Olta, Paragat
Kılıç (Xiphias gladius) Ekim-Şubat Paragat
Kupes (Boops boops) Kış/Tüm yıl Uzatma ağları, Trol
Melanur (Oblada melanura) Mayıs-Haziran Uzatma ağları, Olta
Mercan (Pagellus erythrinus) Tüm yıl Olta, Paragat
Palamut (Sarda sarda) Nisan-Mayıs ve Güz Uzatma ağları, Gırgır
Sargos (Diplodus sargus) Temmuz-Aralık UA, Olta, Paragat
Sinagrit (Dentex dentex) Haziran-Eylül Paragat, UA

* Uzatma ağları

Av Sahası: Çandarlı Körfezi ve adalar civarı, Eski Foça ile Aslan Burnu olan saha

Dip Yapısı: Taşlık, kayalık, tragana

87
 Çizelge 23. Yeni Foça balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Melanur Sade Uzatma - 2
Böcek Uzatma 2–3 20
Barbun Sade Uzatma - -
Dönek Fanyalı Uzatma - -
Dil Fanyalı Uzatma - -
İnce Paragat - +**
Kalın Paragat - +
Çökertme Dalyanı - -

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** İlgili balıkçılıkta av takımı sayısı balıkçılık eforuna doğrudan etki etmediği için bu rakamlar dikkate alınmamıştır.

Şekil 85. Melanur sade uzatma ağı planı (Yeni Foça)

88
 Böcek ağları Nisan’dan Eylül sonuna kadar 90–100 m derinliklerde taşların üzerine kuzuluk
yapılarak atılmaktadır (Şekil 86). Genellikle akşam atılıp sabah kaldırılan ağların bazen iki gün
denizde bırakıldığı bilinmektedir. Yeni Foça’da sadece 2–3 balıkçı tarafından kullanıldığı bildirilen bu
ağlarda sinagrit, dil, bakalyaro ve tavuk balığı da yakalanmaktadır.

Şekil 86. Böcek fanyalı uzatma ağı (Y.Foça)

89
 3.1.2. FOÇA

Foça, Orta Ege’de yer alan yaklaşık 14000 nüfuslu bir ilçedir (Şekil 87).

Şekil 87. Foça coğrafi konumu

Ana geçim kaynağı turizm (iç turizm ağırlıklı), tarım ve balıkçılıktır (Şekil 88). Foça aynı zamanda,
türü yok olmak üzere olan Akdeniz fokuna (Monachus monachus) yönelik ilk koruma alanı olmasıyla
bilinir. SAD-AFAG (Sualtı Araştırmaları Derneği-Akdeniz Foku Araştırma Grubu) 1992 yılından beri
yörede, Akdeniz fokunun yanı sıra, balıkçılıkla da ilgili çalışmalar ve projeler (ulusal ve uluslararası)
yürütmektedir. Ayrıca, Foça Belediyesi ve Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi işbirliği ile bölgede
1994 yılında uygulanan yapay resif projesi kapsamında, uygun bulunan deniz alanına 1 m³’lük 20 adet
beton blok yerleştirilmiştir.

Şekil 88. Foça Limanı genel görünümü (A-Küçük Deniz B-Büyük Deniz)

90
 S.S. Foça Su Ürünleri Kooperatifi

S.S. Foça Su Ürünleri Kooperatifi, SAD-AFAG’ın Foça’da faaliyetlerine başladığı yıl kurulmuş-
tur. Küçük ve büyük ölçekli balıkçıları aynı çatı altında toplayarak, günümüzde 138 ortak sayısına
ulaşmıştır. Foça Su Ürünleri Kooperatifi, demokratiklik ilkesine bağlı olarak 1992 yılından günümü-
ze değin faaliyetini sürdürmektedir. Kooperatif yönetimi zaman içinde gerek trol balıkçısından ve ge-
rekse küçük ölçekli balıkçılardan oluşmuş fakat her dönemde varlığını devam ettirmiş ve balıkçılar
arasında herhangi bir ayrım yapmaksızın, tüm üyelerinin sorunlarını hemen her türlü platformda dile
getirmiştir (Şekil 89). Yörede kayıtlı tekne sahibi balıkçı sayısı yaklaşık 336’dır ve bunların %37’si ko-
operatife üyedir (Çizelge 24).

Şekil 89. Foça su ürünleri kooperatifi üyeleri ile yapılan görüşme ve anket çalışması

Çizelge 24. Foça balıkçılığının genel durumu

S.S. Foça Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1992
Kayıtlı ortak sayısı 138
Aktif üye sayısı 70
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 70
Üye olmayanların sayısı 25
Kayıt dışı tekne sayısı 60–70*
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 400
Kooperatife üye olma oranı (%) 26
Aktif üye oranı (%) 51
Kooperatifte çalışan sayısı 1
Pazarlama faaliyeti-Mezat Yok

* Eylül-Aralık dönemi 4 ay boyunca, tamamı oltacılık yapan amatör balıkçı tekneleri

91
 Tekne ve motor özellikleri
Ortalama tekne yaşı 14.4
Ortalama tekne boyu (m) 6.7
Ortalama motor yaşı 15.8
Ortalama motor gücü (HP) 19.7

Balıkçı özellikleri
Ortalama balıkçı yaşı 48
Ortalama balıkçılık tecrübesi 26
Ortalama eğitim düzeyi 2.1
Balıkçılığı asıl mesleği olarak görenlerin oranı (%) 53
Balıkçılığı tek gelir kaynağı gören balıkçıların oranı (%) 34

Sosyo-ekonomik özellikler
Sosyal güvence sahibi balıkçı oranı (%) 37
Ev sahibi balıkçıların oranı (%) 40
Evli balıkçıların oranı (%) 95
Hane halkı nüfusu 4.1
Balıkçının geçiminden sorumlu olduğu nüfus 2.5

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)

Toplam tekne sayısı 313
Tayfa sayısı 1-2
Deniz iş günü 186

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Trol)

Toplam tekne sayısı 20–23
Tayfa sayısı 3–4
Deniz iş günü 182

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Gırgır)

Toplam tekne sayısı 3
Ortalama tayfa sayısı 12–15
Ortalama deniz iş günü 160–180

Sorunları

• Sirkülerin yerel balıkçıların ihtiyaçlarına yönelik düzenlemeleri içermemesi,

• Kooperatifin gelir kaynaklarının çok sınırlı olması,
• Devlet desteğinin yetersizliği,
• Kooperatifin kendine ait balık satış yeri olmaması,
• Tersane bulunmaması,
• Küçük ölçekli balıkçılık için av sahalarının çok sınırlı olması,

92
 • Kooperatifçilikle ilgili politikaların mevcut sorunları çözmekten uzak olması,
• Bölge Kooperatif Birliğinin, bir birim kooperatif olarak Foça Su Ürünleri Kooperatifi’nin is-
teklerini dikkate almaması, sorunlarını ilgili platformlara taşımaması

İleriye Yönelik Projeleri

• Mezat gerçekleştirmek,
• Kooperatifin gelir kaynaklarını arttırmak,
• Tersane kurmak

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Tarım, balıkçılık, askeriye, turizm, yerleşim ve ikinci konutlar kıyı alanının en yoğun kullanıcı-
ları olarak dikkat çekmektedir. Küçük ölçekli balıkçıların trol yasağının tekrar 3 mile çıkarılmasıyla
ilgili talepleri, nadiren de olsa yasak bölgede trolle avcılık yapıldığını iddia etmeleri gibi nedenler
yüzünden bazı anlaşmazlıklar dikkati çekmektedir. Bununla birlikte, küçük ölçekli balıkçılar kendi
aralarında da sorunlar yaşamakta, özellikle emekli olup balıkçılığa sonradan başlayanlarla, tek ge-
çim kaynağı balıkçılık olanlar arasında anlaşmazlıklar dikkati çekmektedir. Eylül-Aralık aylarında
amatör avcılık adı altında yapılan olta balıkçılığı, tek geçim kaynağı balıkçılık olan balıkçıları rahatsız
etmektedir. Türkiye karasularının büyük bölümü özellikle 15 Temmuz - 1 Eylül arası (36/1 numaralı
sirkülere göre) trol balıkçılığına kapalı olduğundan, Foçalı trolcüler diğer bölgelerden gelen troller
nedeniyle av sahalarındaki balıkçılık baskısının artmasından yakınmaktadırlar.

Balıkçılığın Durumu

Ege’nin en güçlü trol balıkçılık filosunu barındıran Foça’da küçük ölçekli balıkçılığın da hemen
her formu uygulanır (Şekil 90). Bunun yanı sıra, özellikle hafta sonları yoğun bir şekilde amatör
olarak olta balıkçılığı çok yaygın yapılmaktadır (Şekil 91). Bu amaçla başlıca, sarkıtma olta takımları
ve kalamar oltası (Şekil 92), Kıbrıs oltası (Şekil 93), palamut çaparisi (Şekil 94) ve sırtı takımları (Şekil
95) kullanılmaktadır. Foça balıkçılığının genel bir özeti Çizelge 25’de verilmiştir.

Şekil 90. Foça Limanı’ndaki turizm ve balıkçı tekneleri

93
 Şekil 91. Olta balıkçılığında kullanılan malzemeler

Çizelge 25. Foça balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Barbun-Tekir (Mullus sp.) Ekim-Nisan Uzatma ağları, Trol
Çipura (Sparus aurata) Ekim-Aralık Uzatma ağları, Olta
Karagöz (Diplodus vulgaris) Kış ayları UA*, Trol, Olta
Kefal (Mugil spp.) Tüm yıl Uzatma ağları, Olta
Kupes (Boops boops) Mart-Mayıs Uzatma ağları, Trol
Levrek (Dicentrarchus labrax) Kış ayları Paragat, Olta
Lüfer (Pomatomus saltatrix) Aralık-Mart Alamana, Gırgır, UA, Olta
Melanur (Oblada melanura) Şubat-Mart Uzatma ağları, Olta
Mırmır (Lithognathus mormyrus) Mayıs-Ağustos Uzatma ağları, Trol
Palamut (Sarda sarda) Ocak-Mart Uzatma ağları, Gırgır
Sargos (Diplodus sargus) Bahar ayları Uzatma ağları, Olta
Sarpa (Sarpa salpa) Tüm yıl Uzatma ağları
Sinagrit (Dentex dentex) Mart-Temmuz Paragat, Uzatma ağları

* Uzatma ağları

Av Sahası: Kırdeniz, Foça adaları açıkları, Yeni Foça’ya kadar olan kıyı bölgeleri

Dip Yapısı: Kumluk, taşlık, eriştelik

Foça ve civarında kullanılan belli başlı av araçları ve bu av araçlarının miktarlarına ilişkin

tahmini değerler Çizelge 26’da verilmiştir.

Voli uzatma ağları, bezden (Multifilament PA) veya misinadan (Monofilament PA) donatılmış
olarak kullanılmaktadır (Şekil 96). Her iki materyalden donatılan voli uzatma ağlarının kullanım
esasları birbirlerine çok benzerlik göstermekte olup alt kısmı fanyalı ve üst kısmı sade olmak üzere
karma ağ şeklinde kullanımı da oldukça yaygındır (Şekil 97).

94
 Çizelge 26. Foça balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Geleneksel Trol (Osmanlı) 1–2 -
Modifiye Edilmiş Trol (K.Osman) 10 -
Kesimli Trol 10 -
Voli Fanyalı Uzatma (Karma Ağ) 50 3
Voli Uzatma Misina (Karma Ağ) 40 3
Barbun Sade 10 10
Barbun Fanyalı 6-7 10
Karides 5-6 8-10
Dil 10 10
Kalın Ağlar (Böcek) 4-5 10
Alamana 5 4
Sardalye 2 3-4
Kupes 15 3
İnce Paragat 20 2
Kalın Paragat 20 2
Kılıç Paragatı 1-2 -**
Ağ Dalyan 8 +
Palamut Çaparisi 20+40 Amatör +
Sarkıtma Olta 150+200 Amatör +
Kıbrıs Oltası 80 Amatör +
Sırtı (Silikon) 40+50 Amatör +
Kalamar Zokası 40+40 Amatör +
Ahtapot Çaparisi 12 +

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** Bu tür balıkçılıkta av takımı sayısı balıkçılık eforuna doğrudan etki etmediği için bu rakamlar dikkate alınmamıştır.

95
 A B

Şekil 92. Sarkıtma (A) ve kalamar oltası (B) (Foça)

96
Şekil 93. Kıbrıs oltası (Foça)

97
 Şekil 94. Palamut çaparisi (Foça)

98
Şekil 95. Sırtı takımı (Foça)

99
 Şekil 96. Voli fanyalı misina ağı (Foça)

100
Şekil 97. Karma uzatma ağı planı (Foça)

101
 Voli uzatma ağları genellikle Foça’da adalar arasında, 10–20 m derinliklerde tüm yıl boyunca
kullanılmaktadır. Bu ağlar ay karanlığında, erişte ya da çamurlu zeminlerde, daire ya da yarım ay
şeklinde atılmaktadır. İçerideki balıkların labutla korkutularak ağa vurdurulduğu operasyon yaklaşık
45 dakika sürmektedir. Voli avcılığında çipura ve sargos temel hedef türler olmakla beraber, palamut,
sarpa, sinagrit ve torik sıklıkla yakalanan ve pazarlanabilen türler arasındadır. Ağlarda zaman zaman
mıgri ve müren yakalanmakta ve ıskarta edilmektedir. Yaklaşık 50 teknede bulunan bu ağların 3
postadan oluştuğu ve yapılan anket çalışmalarında (Haziran, 2005) 600 TL malzeme ve 400 TL işçilik
giderleriyle toplam maliyetinin yaklaşık 1000 TL olduğu bildirilmiştir. Bu çalışma kapsamında, Foça’da
diğer balıkçı beldelerinden farklı olarak Foça Belediyesi tarafından yaptırılan torba brandalar içine
balıkçıların uzatma ağlarını istifledikleri ve böylece ağların korunması yanında hoş olmayan görüntü
kirliliğinin de ortadan kalktığı görülmüştür (Şekil 98).

Şekil 98. Foça’da ağların branda torbalar içinde istiflenmesi

Foça’da hem kesimli hem de geleneksel Osmanlı tipi trol ağları kullanılmaktadır (Şekil 99,
100 ve 101). Bu ağlar genellikle gündüz kullanılmakla beraber, özellikle kalamar hedeflendiğinde
geceleri de avcılık yapılmaktadır. Temel hedef türleri barbun, tekir, bakalyaro, çim çim karides ve
bazı mevsimlerde kalamar olmakla beraber, dülger, ahtapot, fener, mercan, çipura, izmarit, kupes,
istavrit, vatoz ve hani sıklıkla yakalanan ve pazarlanabilen türler arasındadır. Bu ağlarda yakalanan
ince ısparoz, kedi balığı, tiryaki, ince kırlangıç, ve kum dilleri ıskarta edilmektedir.

102
Şekil 99. Modifiye edilmiş trol ağı teknik planı (Kara Osman Ağı) (Foça)

103
104
 Şekil 100. Modifiye edilmiş trol ağı ve donam özellikleri (Foça)

Şekil 101. Kesimli trol ağı planı (Foça)

Foça’da yaygın olarak kullanılan 600 göz trol ağları akıntının yüksek olduğu yaz aylarında
formunu koruduğu için özellikle tercih edilmektedir. Bu takım 60–350 m derinlikler arasında kum,
çamur, saman, kepez ve kestanelik zeminde kullanılmakta ve çekim süreleri kullanıldığı sahaya bağlı
olarak 1–6 saat arasında değişmektedir (Şekil 102).

105
 Şekil 102. 600 göz geleneksel (Osmanlı) trol ağı planı (Foça)

106
 3.1.3. HOMA (SÜFA) DALYANI (LAGÜNÜ)

Homa (SÜFA) dalyanı, İzmir Körfezi’nin Kuzeydoğusunda 026º 48’ 81’’ ve 026º 53’ 31’’ doğu
meridyenleri ile 38º 30’ 58’’ ve 38º 35’ 36’’ kuzey paralelleri arasında yer alır (Şekil 103).

Şekil 103. Dalyan (SÜFA) coğrafik konumu

Homa lagün sistemi, yaklaşık 40000 hektarlık alana sahip Gediz Deltası’nın (16 no’lu özel
koruma alanı) güneyinde, Esas dalyan (Homa Lagünü) ve Küçük dalyan (Kırdeniz Lagünü) olmak
üzere birbirine bitişik iki lagünden oluşmaktadır (Şekil 104).

Şekil 104. Homa (SÜFA) Lagün sistemi

107
 Bu lagünlerin derinlikleri 0.2–1.5 m arasında değişmektedir. Bunlardan balıkçılık faaliyetlerinin
gerçekleştiği Esas dalyan (1200 ha.), ve Kırdeniz lagünü (600 ha.) olmak üzere yaklaşık toplam 1800
ha.’lık bir yüzey alanına sahiptir. Ege Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi’nin araştırma ve uygulama
dalyanı olan bu saha, aynı zamanda çevresiyle birlikte, zengin biyolojik çeşitliliğe sahip önemli bir
sulak alandır (Şekil 105). Dalyan binası (Şekil 106) ile kuzuluklar (Şekil 107), 026º 50’ 52’’ (E) doğu
meridyeni ve 38º 31’ 29’’ (N) kuzey paraleli arasında yer almaktadır.

Şekil 105. Dalyan alanı

Homa lagününde üretim sezonu Haziran-Ocak ayları arasında gerçekleşmektedir. Bu dönem

sonunda 6 adet boğaz açılır. Balıkların girişlerini takip eden Haziran ayı içerisinde ise bu boğazlar
tekrar kapatılarak, balıklar lagün içerisinde hapsedilirler.

Şekil 106. Dalyan İşletme Binası

108
 Şekil 107. Dalyan kuzulukları

Dalyan balıkçılığında kuzuluklar, genellikle Haziran’dan Aralık sonuna kadar kullanılırken;

kargılı ağlar (Şekil 108) Haziran-Ekim arasında, uzatma ağları ise Ekim ortasından Aralığa kadar
olan dönemde kullanılmaktadır (Çizelge 27 ve 28).

Şekil 108. Dalyan önü ve uzatma ağı balıkçıları

109
 Homa Dalyanı’nında üretimi en çok yapılan tür kefaller (Mugilidae)’dir. Dalyanda birden fazla
sayıda kefal türünün avcılığı yapılmaktadır. Bunlar; Has kefal, topan kefal (Mugil cephalus), Kastroz (Liza
saliens), Altınbaş, sarıkulak (Liza aurata), Ceran (Liza ramada), ve Mavraki (Chelon labrosus) türleridir.
Bu türlerin toplam üretimdeki payı % 71’dir. İkinci sırayı ise çipura-lidaki % 29 ile almaktadır (Şekil
109).

Şekil 109. Homa (SÜFA) Dalyanı 2006 yılı üretim miktarının dağılımı (Acarlı, 2007).

Dalyanda 2001–2006 yılları arasındaki üretim 5646 kg ile 33339 kg arasında değişmiştir
(Şekil 110).

Şekil 110. Homa (SÜFA) Dalyanı yıllık üretim miktarı (2001–2006) (Acarlı, 2007).

Sorunları

• Sığlaşma, yazın aşırı tuzluluk, ötrifikasyon

• İzmir Körfezi ve Gediz nehri’nin neden olduğu kirlilik,
• Tarımsal aktivitelerden kaynaklanan azot ve fosfor kirliliği,
• Tatlı su girişi olmaması ve artan tuzluluk,
• Yılan balığı, levrek, dil vb türlerin üretiminin nerdeyse son bulması,
• Buharlaşma, derinliğin azalması ve sığlaşma tehlikesi (lagün-deniz bağlantısını sağlayan
boğazların sığlaşması buralardan balık girişini engellemektedir),
• Kuzuluklarda dayanıksız modern olmayan yöntem ve materyallerin, kullanılması,
• Sosyal tesislerin yetersizliği (elektrik ve içme suyu şebekesinin olmaması),
• Ötrifikasyon,

110
 • Olumsuz hava koşullarından direk etkilenmesi,
• Makro-alglerin hızlı şekilde büyümesi lagün içi avcılığı güçleştirmektedir (özellikle uzatma
ağları ve pinter ile yılan balığı avcılıklarını),
• Lagün içinde yasa dışı avcılık yapılması (özellikle ilkbahar aylarında tül ığrıp kullanarak
avcılık yapılması),

İleriye Yönelik Projeleri

• Homa (SÜFA) Dalyanı’nın verimliliğinin arttırılması

• Bu amaç için alınması gereken önlem ve yapılması gereken uygulamalar aşağıda maddeler
halinde özetlenmiştir (Kişisel görüşme; D. Acarlı).

• Her şeyden önce, Gediz deltasına dökülen kirleticilerin tespitine yönelik çalışmaların,
çeşitli kurum ve kuruluşlarca desteklenmesi ve konuyla ilgili önleyici çalışmaların yoğunlaştırılması
sağlanmalıdır.
• Gediz çevresindeki balıkçılara yönelik, eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları yapılmalıdır.
• Yasak olmasına karşın, lagünden ve doğadan yavru toplanmasına devam eden kişi/kişilerin
denetlenmeleri daha sıklıkla yapılmalı ve cezalar daha caydırıcı olmalıdır.
• Lagünle etkileşim halinde bulunan av takımlarına (Büyük levrek pinterleri vb.) yönelik
sınırlandırma ve yasaklar getirilmelidir.
• Lagün alanının optimum ve sürdürülebilir kullanımına olanak sağlayacak şekilde yetiştiricilik
ve avcılık politikaları gerçekleştirilmelidir.
• Ekonomik değeri yüksek türlerin, lagün içerisinde uygun yerlerde yetiştiriciliğinin yapılması
için gerekli alt yapının sağlanması gerekir.
• Biyo-çeşitliliğin tespitine yönelik çalışmaların desteklenmesi sağlanmalıdır.
• Lagün alanının derinleştirilmesine yönelik araçlar geliştirilerek, çalışmalar hemen
başlatılmalıdır.
• Lagün alanından optimum şekilde faydalanmak amacıyla, balık haricinde diğer türlerinde
(karides ve çift kabuklular gibi) üretimleri yapılmalıdır.
• Temmuz ayı içinde 25-30 g arasında olan lidaki balıklarının semirtilmesi veya bir bölümünün
tekrar denize bırakılmaları için gerekli alt yapının sağlanması gerekmektedir.
• Lagünün en önemli sorunlarından olan tatlı su girişi, RAMA can suyu projesi ile bir nebze
azaltılmış olsa da, yeterli düzeyde değildir. Bu açıdan bakıldığında tatlı su girişinin gerçekleştiği boğaz
ve kanallarda iyileştirme çalışmaları yapılmalı ve farklı kaynaklardan getirilecek tatlı su ile ihtiyaç
giderilmelidir.
• Lagünün iyileştirilmesi için gerekli çalışmalar, Üniversite, Çamaltı tuzlası, DSİ gibi kurum
ve kuruluşlarla koordineli olarak planlanmalı ve bu tür çalışmalar Valilik tarafından desteklenerek
organize edilmelidir.
• Lagün alanında bulunan boğazların, her yıl geleneksel yöntemler ve materyallerle kapatılması
yüksek maliyetler getirmekte ve etkinliği düşürmektedir. Bunların yerine, modern dalyancılık
örneklerinde görüldüğü gibi demir, sert plastik malzemeler, PVC, paslanmaz çelik, krom, vb gibi
materyaller tercih edilmelidir.
• Su sıcaklığındaki ani değişimler göstermiştir ki, Homa lagünündeki birçok tür bu durumdan
direkt etkilenmektedir. Farklı zamanlarda derinleştirme çalışmaları yapılmış, ancak bu çalışmalardaki
gerekli alt yapı desteklerinin sağlanamamış olmasından dolayı verimli hale geçirilememiştir. Bu
durumun düzeltilmesi için açılacak kanallar setlerle yükseltilmeli ve çıkan çamurun tekrar açılan
kanala akması önlenmelidir.
• Homa lagünü oldukça geniş bir yüzey alanına sahip ve besince (fitoplanktonca) zengin
olduğundan çeşitli türden balık yavrularının tercih ettiği bir bölgedir. Ancak lagün alanındaki
bu sığlık, balıkların ve diğer su canlılarının sıcak ve soğuktan ölmelerine sebep olmaktadır. Bu
durumun düzeltilebilmesi adına lagün içerisindeki bazı bölgeler stok havuzu haline dönüştürülerek
derinleştirilmelidir.
• Lagünün en önemli ve temel sorunlarının başında, enerji sorunu gelmektedir. Bu sorun,
lagün alanına kurulu jeneratör ünitesi sayesinde kısmen çözülmüş olmasına rağmen, lagünün
ihtiyacını karşılamamaktadır. Bu sorunun, rüzgâr, güneş (güneş pili adı verilen aküler kullanılarak)
veya elektrik enerjisi ile çözülmesi halinde;
-Lagünde soğuk hava zinciri tamamlanmış,
-Yapılması düşünülen Kuluçkahane faaliyete geçmiş,
-Elektrik enerjisi ile çalışabilecek temel destek ekipmanları kullanılabilir hale gelecektir.

111
 • Lagünde geleneksel avcılık yöntemlerinden tek yönlü kuzuluk sistemleri kullanılmaktadır
(Şekil 111). Kuzuluk sistemlerine ilave ters kuzuluk sistemi yapılması, denizdeki balıkların da
avcılığına olanak sağlayacaktır. Çünkü denizdeki balıkların bu sistemlere geldiği balıkçılar tarafından
sık sık gözlenmiştir.
• Olumsuz hava şartları nedeniyle lagüne giden yol her fırtına da zarar görmekte, balıkların
pazara zamanında ulaşmasını zorlaştırmaktadır. Bu bağlamda lagüne giden yolun yenilenmesi ve
alt yapısının sağlanması gerekmektedir. Bu sorun, konuya hakim bakanlıklarla koordineli çalışılarak
çözülmelidir.
• Lagün personelinin temel ihtiyaçlarından suyun, en yakın yerleşim birimlerinden getirilmesi
gerekmektedir.
• Lagünün farklı noktalarına yerleştirilecek kamera sistemi, hem kaçak avcılık yapan balıkçıları
takip etmeye hem de kuş vurmak için gelen kaçak avcıları yakalamaya olanak tanıyacaktır.

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Tuzla işletmesi, kuş cenneti, dalyan ve bölge balıkçılarının aynı kıyı alanını kullanmasından
kaynaklanan sorunlar mevcuttur.

Balıkçılığın Durumu

Çizelge 27. Dalyan balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Çipura (Sparus aurata) Eylül-Kasım Kuzuluk
Dil (Solea vulgaris) Temmuz-Ekim Kuzuluk
Kefal (Mugil spp.) Haziran-Aralık Uzatma ağ, Kargılı ağ, Kuzuluk

Av Sahası: 1200 ha dalyan alanı

Dip Yapısı: Kumluk, çamur

Çizelge 28. Dalyan balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Kefal Kargılı
Fanyalı Uzatma Ağı -**

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** 2007’den itibaren dalyan içinde hiçbir av aracı bulunmamaktadır.

112
 Şekil 111. Homa Dalyanı ve kuzulukları

3.1.4. SASALI ve ÇEVRE KÖYLERİ (TUZÇULLU-SÜZBEYLİ-SEYREKKÖY MALTEPE)

Çiğli İlçesine bağlı 3564 nüfuslu Sasalı beldesi, Tuzla ve Kuş Cenneti’nin dâhil olduğu alanda
kurulmuştur (Şekil 112). Bu özelliği nedeniyle turizme de açık olan bu bölgede herhangi bir balıkçı
barınağı bulunmamaktadır. Tuzla iskelesi yakınlarında bir sığlık alanı, teknelerinin bağlama yeri
olarak kullanmak durumunda olan bölge balıkçıları (Şekil 113), Homa (SÜFA) Dalyanı önleriyle
Kırdeniz’e kadar olan alanı av sahası olarak değerlendirmektedir (Şekil 114). Dalyan alanı önlerinde
ise pinterciler derme-çatma barakalarıyla yılın büyük bir bölümü özellikle bu bölgede ahtapot
avcılığına yoğunlaşmaktadırlar (Şekil 115).

113
 Şekil 112. Sasalı coğrafi konumu

Şekil 113. Sasalı çevresi köylülerine ait balıkçı teknelerinin barındığı doğal liman

114
Şekil 114. Sasalı balıkçılarının avlandığı dalyan önü

Şekil 115. Sasalı balıkçılarının barınma yerleri

115
 Sasalı çevre köylerinden olan sırasıyla, Tuzçullu, Süzbeyli, Seyrekköy ve Maltepe, Çiğli ve
Menemen ilçeleri arasında yer alan ve geçimini tarım ve balıkçılıktan kazanan köylerdir (Şekil 116 ve
117). Bu köylerdeki balıkçıların dâhil olduğu ortak bir su ürünleri kooperatifi 1991 yılında kurulmuştur.

Şekil 116. Tuzcullu-Suzbeyli-Seyrekkoy-Maltepe coğrafi konumu

Şekil 117. Sasalı ve çevre köyleri balıkçıları ile yapılan anket çalışması

116
 S.S. Sasalı ve Çevre Köyleri Su Ürünleri Kooperatifi

Sasalı ve çevre köyleri balıkçılığının genel durumu Çizelge 29’da özetlenmiştir.

Çizelge 29. Sasalı ve çevre köyleri balıkçılığının genel durumu

S.S. Sasalı Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1991
Kayıtlı ortak sayısı 240
Aktif üye sayısı 170
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 170
Üye olmayanların sayısı 30
Kayıt dışı tekne sayısı 5
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 300
Kooperatife üye olma oranı (%) 80
Aktif üye oranı (%) 71
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat Evet

* Amatör balıkçı sifatıyla profesyonel balıkçılık yapanlar.

Tekne ve motor özellikleri

Ortalama tekne yaşı 8,0
Ortalama tekne boyu (m) 5,9
Ortalama motor yaşı 8,0
Ortalama motor gücü (HP) 8,2

Balıkçı özellikleri
Ortalama balıkçı yaşı 45,3
Ortalama balıkçılık tecrübesi 25,0
Ortalama eğitim düzeyi 1,2
Hane halkı nüfusu 4,7
Balıkçının geçiminden sorumlu olduğu nüfus 2,0

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)

Toplam tekne sayısı 200
Tayfa sayısı 1,7
Deniz iş günü 193
Balıksız dönülen deniz iş günü sayısı 29

Sorunları

• Kıyı alanının sığ olması

• Aynı kıyı alanının farklı kullanıcıları arasında paylaşımı
• Balıkçı barınağının olmayışı

117
 İleriye Yönelik Projeleri

• Herhangi bir bildirimde bulunulmamıştır.

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Tuzla işletmesi, kuş cenneti, dalyan ve bölge balıkçılarının aynı kıyı alanını kullanmasından
kaynaklanan sorunlar mevcuttur.

Bölgede bulunan ve son yıllara kadar TEKEL işletmesi altındaki Çamaltı Tuzlası işletmesine
ait Degaj iskelesi ve civarı özellikle yöredeki olta balıkçıları için önemli av sahalarından birisini
oluşturmaktadır (Şekil 118).

Şekil 118. Bölgede bulunan Çamaltı Tuzlasına (TEKEL) ait Degaj İskelesi

Balıkçılığın Durumu

İzmir Körfezi’nde SÜFA (Homa) dalyanı açıklarında ahtapot avlamak amacıyla pinterler
kullanılmaktadır (Şekil 119 ve 122 ve Çizelge 30). 5–15 m derinliklerde düz olarak atılan bu ağlar 3–7
gün suda kalabilmektedir. Temmuz ve Ağustos ayları haricinde tüm yıl süren bu avcılıkta tesadüfî
olarak dil, barbun ve kıyı bölgelerde levrek, ıskarta olarak ise mıgri ve ot balıkları yakalanmaktadır.
Trol ve algarnaların zarar verdiği pinterlerden yaklaşık yirmi balıkçı 500–1000’er adet kullanmaktadır
(Çizelge 31).

Şekil 119. Tuzçullu-Süzbeyli-Seyrekköy-Maltepe balıkçıları tarafından kullanılan pinterler ve

avladıkları ahtapot

118
 Sasalı balıkçıları Eylül-Aralık ayları arasında Tuzla ve Dalyan önlerinde 0-1m derinliklerde
kıyıda kurita ile levrek fanyalı uzatma ağı kullanmaktadırlar (Şekil 120). Uçları kıyıya kapanacak
şekilde atılan bu voli ağları yaklaşık olarak 10 dakika suda kalır. Bu avcılığın yapıldığı yerlerde dip
eriştelik ve selvidir. Selvi, diplerinde bol miktarda karides yaşayan ve levreğin çok sevdiği bir deniz
bitkisinin yöresel adıdır. Avcılık gece boyunca yapılabilmektedir. Levrek ağları ile kefal, minakop,
lidaki, mırmır ve sübye gibi ekonomik değeri olan türler yanında yengeç, deve yünü ve bir çeşit mavi-
yeşil alg (Lyngbia majuscuta) gibi istenmeyen türler de yakalanmaktadır. Büyüklükleri 8–10 kg olan
levreklerin bu ağı koparıp gittikleri bildirilmektedir. Bir posta maliyeti, 130–140 TL olan bu ağlardan
(Haziran 2005 itibari ile) Sasalı’da yaklaşık on balıkçıda altışar posta bulunmaktadır (Çizelge 31).

Sübye fanyalı uzatma ağını, Sasalı balıkçıları Şubat-Mayıs döneminde Tuzla ve Dalyan önünde
2,5–5 m derinliklerdeki kum, çamur ve eriştelik alanlarda kullanmaktadır (Şekil 121). Düz olarak
akşam sekizde atılan bu ağlar sabah sekizde toplanmaktadır. Sübye ağları ile Tuzla ve Dalyan önünde
dil, ahtapot ve minakop gibi pazarı olan türler yanı sıra yengeç, tüylü yengeç, madya, mamun, deve
yünü ve mavi-yeşil alg gibi pazarı olmayan türler de yakalanmaktadır. Bir posta maliyeti 100–110 TL
olarak tahmin edilen bu ağlardan (Haziran, 2005) Sasalı’da yaklaşık 50 balıkçıda yirmişer posta olduğu
bildirilmiştir (Çizelge 31). Balıkçılar tüylü yengecin ağları kesmesinden ve ağlarını açığa attıklarında
şebekeler tarafından tahrip edilmesinden yakınmaktadırlar. Bir balıkçı kaybolan ağlarının oranının
% 10 civarında olduğunu bildirmiştir. Bu varsayım, Sasalı’dan yılda (1 yıl) kaybedilen sübye fanyalı
ağların toplam uzunluğunun 5 km civarında olabileceğini göstermektedir.

Çizelge 30. Sasalı balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Tüm yıl Ahtapot çap., UA*, Pinter
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Karides (Penaeus kerathurus) Nisan-Ağustos Uzatma ağları
Kefal (Mugil spp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Sübye (Sepia officinalis) Şubat-Mart Uzatma ağları, Pinter

* Uzatma ağları

Av Sahası: Degaş iskelesi (Tuzla)-Kırdeniz arası

Dip Yapısı: Kumluk, çamur

Çizelge 31. Sasalı ve Çevre Köyleri (Tuzçullu-Süzbeyli-Seyrekköy-Maltepe) balıkçılığında kullanı-

lan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı

Sübye Fanyalı Uzatma 50 20
Levrek Fanyalı Uzatma 10 6
Karides - -
Dil - -
Dönek - -
Pinter 20 500-1000

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

119
 Şekil 120. Levrek fanyalı uzatma ağı planı (Sasalı)

Şekil 121. Sübye fanyalı uzatma ağı planı (Sasalı)

120
Şekil 122. Tuzçullu-Süzbeyli-Seyrekköy-Maltepe balıkçıları tarafından kullanılan pinterler ve planı

121
 3.1.5. ŞEMİKLER – YALI – ÖRNEKKÖY DEMİRKÖPRÜ İMBATLI ve BAHARİYE (KARŞIYAKA)

Karşıyaka ilçesinin ikinci balıkçılık merkezi Mavişehir mevkiindeki Şemikler balıkçı barınağıdır
(Şekil 123 ve 124).

Şekil 123. Şemikler coğrafi konumu

Bu barınak oldukça küçük olduğu için tamamen kayıklara tahsis edilmiştir. Barınağı kullanan
balıkçılar, Bostanlı’dan Kırdeniz’e kadar olan sahayı av sahası olarak kullanmakta, ağırlıklı olarak
uzatma ağları, paragat ve pinter kullanmaktadırlar (Şekil 125). Barınakta bir adet balık satış ve
mezat yeri bulunmaktadır.

Şekil 124. İzmir İli Karşıyaka İlçesi Mahalleleri (Şemikler-Yalı-Örnekköy-Demirköprü-İmbatlı ve

Bahariye) balıkçılarının ortak üye oldukları su ürünleri kooperatif binası

122
 Şekil 125. Şemikler ve civarındaki balıkçıların canlı yem amaçlı saz kaya balığı (sarı kovyoz)
yakalamada kullandıkları pinterler

S.S. Şemikler, Yalı, Örnekköy, Demirköprü, İmbatlı ve Bahariye Mah. Su Ürünleri Kooperatifi

İzmir’in Karşıyaka semtinde bulunan 6 mahalleye ait balıkçıların bir araya gelip ortaklaşa
kurdukları bir su ürünleri kooperatifidir. Kooperatif üyelerince ağırlıklı olarak Şemikler ve Mavişehir
civarında yapılan balıkçılığın genel durumu Çizelge 32’de özetlenmiştir. Özellikle Mavişehir
önlerindeki sığ bölgelerde akivades’in toplama yolu ile avcılığı yoğun şekilde yapılmaktadır. Toplanan
akivadeslerin ayıklanması ve boylanmasında tel elekler kullanılmaktadır (Şekil 126).

Sorunları

• Limanın yetersiz olması ve resmi olarak balıkçı barınağı şeklinde görünmemesi (Milli Emlak
tarafından ecri misil yoluyla yıllık bir bedel alındığı halde elektrik ve su bağlanamaması)
• Yaşlı balıkçılardan miço belgesi istenmesi
• Bir teknede yasal olarak bulunması zorunlu olan evrak ve malzemelerin çokluğu, balıkçıların
bunları sağlamakta ve güncellemekte sıkıntı yaşamaları, eksiklikler durumunda uygulanan cezaların
ağır olması
• Liman ve deniz kirliliği
• Aşırı yosunlaşma ve ağların yosunla kaplanması

123
 Çizelge 32. Şemikler balıkçılığının genel durumu

S.S. Şemikler, Yalı, Örnekköy, Demirköprü, İmbatlı ve Bahariye Mahalleleri Su Ürünleri Kooperatifi
Kuruluş yılı 2001
Kayıtlı ortak sayısı 76
Aktif üye sayısı 76
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 19
Üye olmayanların sayısı 194
Kayıt dışı tekne sayısı 10
Koop. faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 300
Kooperatife üye olma oranı (%) 28
Aktif üye oranı (%) 100
Kooperatifte çalışan sayısı 1
Pazarlama faaliyeti-Mezat 1 Mayıs-1 Eylül arası saat 09:00

Tekne ve motor özellikleri

Ortalama tekne yaşı 8,7
Ortalama tekne boyu (m) 6,4
Ortalama motor yaşı 12,2
Ortalama motor gücü (HP) 9,4
Balıkçı özellikleri
Ortalama balıkçı yaşı 44,0
Ortalama balıkçılık tecrübesi 23,8
Ortalama eğitim düzeyi 1,7
Balıkçılığı asıl mesleği olarak görenlerin oranı (%) 50
Balıkçılığı tek gelir kaynağı gören balıkçıların oranı (%) 33
Sosyo-ekonomik özellikler
Sosyal güvence sahibi balıkçı oranı (%) 100
Ev sahibi balıkçıların oranı (%) 83
Evli balıkçıların oranı (%) 83
Hane halkı nüfusu 5,0
Balıkçının geçiminden sorumlu olduğu nüfus 3,0
Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)
Toplam tekne sayısı 270**
Tayfa sayısı 1,8
Deniz iş günü 175
Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Trol)*
Toplam tekne sayısı Yok
Tayfa sayısı Yok
Deniz iş günü Yok
Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Gırgır)*
Toplam tekne sayısı Yok
Ortalama tayfa sayısı Yok
Ortalama deniz iş günü Yok

* Trol ve gırgır teknesi yoktur.

** Akivades ve yem avcılığı yapan yaklaşık 130 teknenin sadece 7’si kooperatife üyedir. Ayrıca, yaklaşık 15 adet amatör
balıkçı teknesi mevcuttur.

124
 İleriye Yönelik Projeleri

• Limanı kiralamak

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Şekil 126. Akivades elekleri

Balıkçılığın Durumu

Şemikler ve civarında uzatma ağları, paragat, olta ve pinter ile yoğun olarak kıyı balıkçılığı
yapılmaktadır (Çizelge 33). Şemikler’de yaklaşık 150 balıkçıda üçer posta bulunan sade voli ağları
(Çizelge 34), özellikle Tuzla açıkları ve Kırdeniz’de 6-20 m derinliklerdeki karpuz (Codium bursa), kum,
çamur ve eriştelik (Posidonia oceanica) sahalarda kullanılmaktadır (Şekil 127). Ağların düz atıldığı ve
20 dakika suda kaldığı operasyonlar gece yapılmaktadır. Lidakinin hedeflendiği bu avcılıkta tesadüfî
olarak mırmır, istavrit, minakop ve sinagrit, ıskarta olarak ise köpekbalığı yakalanmaktadır. Bölgedeki
balıkçılar genellikle kaçak trol ve tratalar ile yunuslardan zarar gördüklerini bildirmektedirler.

Bölgede kullanılan diğer av araçlarından fanyalı voli ağları ile yapılan avcılık da sade voli ağları
ile yapılan avcılığa benzer özellikler göstermektedir (Şekil 128).

Çizelge 33. Şemikler balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Barbun-Tekir (Mullus sp.) Güz ayları Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Mart-Kasım UA*, Paragat, Olta
Dil (Solea vulgaris) Tüm yıl Uzatma ağları
Isparoz (Diplodus annularis) Mart-Kasım UA, Olta
İstavrit (Trachurus sp.) Nisan-Mayıs Uzatma ağları
Kefal (Mugil spp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Mırmır (Lithognathus mormyrus) Mart-Eylül UA, Olta
Sarpa (Sarpa salpa) Yaz ayları Uzatma ağları
Sazkayası (Zosterisessor ophiocephalus) Tüm yıl Pinter

* Uzatma Ağları

Av Sahası: Bostanlı-Tuzla arası

Dip Yapısı: Kumluk, çamur

125
 Çizelge 34. Şemikler balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Sade Voli Uzatma 150 3
Fanyalı Voli Uzatma - 3

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

Şekil 127. Voli sade uzatma ağı planı (Şemikler)

126
 Şekil 128. Voli fanyalı uzatma ağı planı (Şemikler)

3.1.6. MAVİŞEHİR

Mavişehir İzmir’in Karşıyaka semtinde bulunan önemli bir yerleşim merkezlerinden biridir
(Şekil 129).

Şekil 129. Mavişehir coğrafi konumu

127
 Şehir merkezinde kalması nedeni ile çok dikkat çekmeyen ve ikinci planda kalmakla birlikte yine
aynı bölgede yoğun bir balıkçılık faaliyeti de söz konusudur (Şekil 130). Yine, Mavişehir balıkçılarının
aynı isimle kurdukları bir Su Ürünleri Kooperatifi de mevcut olup kooperatife ait ahşap bina hem
kooperatif binası ve hem de kooperatif üyelerinin hizmet aldığı çay evi olarak işletilmektedir (Şekil
131).

Şekil 130. Mavişehir balıkçılarının teknelerini bakım için kullandıkları sahil kesimi

Şekil 131. Mavişehir su ürünleri kooperatif lokali

128
 Balıkçılığın Durumu

Mavişehir balıkçılığında öne çıkan başlıca balıkçılık yöntemleri sırasıyla ince paragat ile lidaki
avcılığı, kalın paragat ile levrek avcılığı ve yedi boğazlı pinterler ile canlı sarı kovyos (Zosterisessor
ophiacephalus) balıkçılığıdır (Çizelge 35).

İnce paragat Ekim-Şubat döneminde Tuzla önlerinde 1–4 kulaç derinliklerdeki erişte ve kum
zeminlere düz olarak atılmaktadır. Suda bekleme süresi 1–1,5 saat olan ve yem olarak mamun
kullanılan ince paragat ile 24 saat operasyon yapılabilir. İnce paragatla avcılıkta mırmır ve lidaki hedef
tür olmakla birlikte levrek, minakop ve pisi gibi ticari türler de avlanabilmektedir (Şekil 132). Çıkan
ısparoz ve izmarit balıkları genellikle ıskarta edilmektedir.

Şekil 132. İnce paragat ile yapılan avcılık sonrası yakalanan türler (lidaki, isparoz vb.)

Balıkçılar levrek yakalamak amacıyla Haziran – Ocak ayları arasında Kırdeniz ve Tuzla
önlerindeki 1–3 kulaç derinliklerde 6/0 numara iğnelerle yapılan kalın paragat kullanmaktadırlar
(Şekil 133). Kum ve eriştelik bölgelere yerine göre düz ya da zikzak şeklinde akşam saatlerinde atılan
bu paragatlar sabah kaldırılır. Yem olarak canlı sarı kovyoz ve kaya balığı kullanılan levrek paragatında
ticari önemi olan pek başka türe rastlanmaz. Çıkan kemane, köpek balığı ve çuçunalar canlı olarak
denize geri atılır. Mavişehir’de 10-12 balıkçıda sekizer sepet bulunan ve her gece dördü kullanılan
kalın paragatların bir sepetinin maliyeti Haziran 2005 tarihi itibari ile yaklaşık 100 TL’dir.

129
 Şekil 133. Mavişehirde levrek avcılığında kullanılan kalın paragat

Mavişehir’de 12 kayıkta sarı kovyoz yakalamak için otuzar çift yedi boğumlu pinter bulunmaktadır
(Şekil 134 ve 135). Pinterler Haziran ile Şubat arasındaki 8–9 aylık dönemde Çil Azmak Burnu
civarında 2–3 m derinliklerdeki erişte ve sazlık alanlara akşamları düz olarak atılmakta ve yaklaşık
12 saat sonra kaldırılmaktadır. Yemsiz atılan bu pinterlerde sarı kovyoz yanında tesadüfî olarak sübye
ve yılan balığı, ıskarta olarak ise ot balığı, ısparoz, yengeç ve çuçuna yakalandığı ama ıskartaların
öldürülmeden denize bırakıldığı bildirilmektedir. Yapılan görüşmelerde bir çift pinterin 52 TL’ye mal
olduğu kaydedilmiştir (Haziran 2005).

Şekil 134. Mavişehir balıkçıları tarafından pinter ile yakalanan yılan balığı

130
 Çizelge 35. Mavişehir balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Levrek Kalın Paragat 10–12 4 sepet
Lidaki İnce Paragat 2–3 4–5 sepet
Sarı Kovyoz Pinter 12 30 çiftli

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

Şekil 135. Mavişehir’de sarı kovyoz avcılığında kullanılan yedi boğazlı pinter

131
 3.1.7. BOSTANLI (KARŞIYAKA)

İzmir’in en büyük ilçelerinin başında gelen 438430 nüfuslu Karşıyaka’da iki adet balıkçı barınağı
ve su ürünleri kooperatifi bulunmaktadır. Bunlardan Karşıyaka Su Ürünleri Kooperatif merkezinin
bulunduğu barınak Bostanlı’dadır (Şekil 136 ve 137).

Şekil 136. Bostanlı coğrafi konumu

Bu barınakta daha çok büyük tekneler ve kıyı gırgırları barınmaktadır (Şekil 138). Barınağın
hemen yanında küçük bir tersane ile konteynerden yapılmış Kooperatife ait işletme binası bulun-
maktadır (Şekil 139).

Şekil 137. İzmir İli Karşıyaka İlçesi Bostanlı Balıkçı Barınağı

132
 Şekil 138. Bostanlı Balıkçı Barınağı’nın genel görünümü

S.S. Karşıyaka Su Ürünleri Kooperatifi

Bostanlı (Karşıyaka) Balıkçılığının genel durumu Çizelge 36’da özetlenmiştir.

Çizelge 36. Karşıyaka balıkçılığının genel durumu

S.S. Karşıyaka Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1987
Kayıtlı ortak sayısı 80
Aktif üye sayısı 65 (10’u gırgır)*
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 40
Üye olmayanların sayısı Yok
Kayıt dışı tekne sayısı Yok
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 250
Kooperatife üye olma oranı (%) 100
Aktif üye oranı (%) 81
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat Yok

* Kooperatif çatısı altında 10 gırgır var. 3 adet gırgır 20 metrenin üzerinde ve sac materyalden, 7’si 12–17 metre arasın-
da uzunluğa sahip.

Sorunları

• Kooperatifin herhangi bir gelir kaynağının bulunmaması

• Barınağın yeterince korunaklı olmaması ve özellikle kuvvetli esen lodostan liman içindeki
teknelerin etkilenmesi
• Barınakta balıkçıların ihtiyaçları için herhangi bir tesisin olmaması
• Balık satış yerinin olmaması
• Yerel Yönetimden destek alınmasındaki güçlükler

İleriye Yönelik Projeleri

• Sorunların çözümüne yönelik projeler gerçekleştirmek ve finansal kaynak yaratmak

133
 Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Herhangi bir anlaşmazlık belirtilmemiştir.

Şekil 139. S.S. Karşıyaka Su Ürünleri Kooperatif Binası

Balıkçılığın Durumu

Bostanlı (Karşıyaka) civarında balıkçılık başlıca olta, paragat, uzatma ağları ve gırgır ağları
ile yapılmaktadır (Çizelge 37). Bu balıkçılık yöntemleri arasında öne çıkan gırgır teknelerinin
sayıları yıllara göre az çok değişmekle birlikte 10 civarında olmaktadır (Çizelge 38). Bostanlı gırgır
teknelerindeki hamsi-sardalye gırgır ağları, serbest dönemde Dikili-Didim arasında 10–100 kulaç
derinliklerde kullanılmaktadır (Şekil 140). Hamsi-sardalye gırgırlarında tesadüfî ürün olarak
uskumru, kolyoz, istavrit, kalamar, karides, kefal ve tirsi de çıkabilmektedir. Haziran 2005 itibari ile
bu tür gırgır ağının yaklaşık maliyeti 750 bin TL kadardır. Bu tutarın 700 bini malzeme, 40-50 bini
ise işçilik maliyetidir. Yeni bir ağın yaklaşık 15 yıl kullanılabileceği daha sonra ise takviye edilmesi
gerektiği belirtilmiştir.

Çizelge 37. Bostanlı (Karşıyaka) balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Barbun-Tekir (Mullus sp.) Yaz ayları Uzatma ağları
Isparoz (Diplodus annularis) Yaz ayları Uzatma ağları, Olta
Kefal (Mugil spp.) Tüm yıl Uzatma ağları, Gırgır
Levrek (Dicentrarchus labrax) Yaz ve Kış ayları Paragat
Sardalye (Sardina pilchardus) Mayıs-Eylül Uzatma ağları, Gırgır
Sarpa (Sarpa salpa) Yaz ayları Uzatma ağları

Av Sahası: Bostanlı-Kırdeniz arası

Dip Yapısı: Kumluk, çamur

134
 Karşıyaka ve civarında kullanılan belli başlı av araçları ve bu av araçlarının miktarlarına ilişkin
tahmini değerler Çizelge 38’de verilmiştir.

Çizelge 38. Bostanlı (Karşıyaka) balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini
sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Sardalye-Hamsi Gırgırı 10 -
Alamana 4 -
Kalın Paragat (Levrek) - +**
Voli Uzatma - -
Sardalye Uzatma - -

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** İlgili balıkçılıkta av takımı sayısı balıkçılık eforuna doğrudan etki etmediği için bu sayılar dikkate alınmamıştır.

Şekil 140. Hamsi-sardalye gırgır ağı planı (Bostanlı-Karşıyaka)

135
 3.1.8. İNCİRALTI – NARLIDERE

İnciraltı ve Narlıdere İzmir Körfezi’nin önemli balıkçılık noktalarının başında gelmektedir

(Şekil 141).

Şekil 141. İnciraltı ve Narlıdere’nin coğrafi konumu

1987–1996 yılları arasında Merkez Balık Halinin bulunduğu İnciraltı’nda balıkçı barınakları
(Şekil 142) ve balıkçılar olmasına rağmen herhangi bir su ürünleri kooperatifi bulunmamaktadır.
Narlıdere balıkçı barınağı Sahilevleri mevkiinde yer almaktadır (Şekil 143). Nüfusu 54107 olan ilçe
merkezi ile kıyı arasında geniş mandalina bahçeleri yer almaktadır. Balıkçı limanı civarında bulunan
çok sayıda balık lokantası nedeniyle yörede balığa olan talep oldukça fazladır.

Şekil 142. İnciraltı balıkçı barınakları

136
 Şekil 143. S.S. Narlıdere Su Ürünleri Kooperatif Binası ve Sahilevleri Balıkcı Barınağı

S.S. Narlıdere Su Ürünleri Kooperatifi

İnciraltı ve Narlıdere balıkçılarının üye olduğu Narlıdere Su Ürünleri Kooperatifi ile yöredeki
balıkçılığın genel durumu Çizelge 39’da özetlenmiştir.

Çizelge 39. Narlıdere balıkçılığının genel durumu

S.S. Narlıdere Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1994
Kayıtlı ortak sayısı 40
Aktif üye sayısı 30
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 30
Üye olmayanların sayısı 50–60
Kayıt dışı tekne sayısı 3–5
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 100
Kooperatife üye olma oranı (%) 40
Aktif üye oranı (%) 75
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat Kooperatifin kendine ait satış yeri var ancak mezat yapılmıyor.

Sorunları

• Barınağın kiralanması sorunu (Barınağın kiralanmasıyla ilgili onay alınmak üzere toplanan
bilgi ve belgeler, ilgili yazı ile Maliye Bakanlığı’na (Milli Emlak Genel Müdürlüğü) gönderilmiş olup,
cevaben alınan ilgi yazı ile Bayındırlık ve İskân Müdürlüğü’nden alınacak imar paftası üzerinde kıyı
kenar çizgisi belirlenmiş planın gönderilmesi istenmiş. Konuyla ilgili Bayındırlık ve İskân Müdürlüğü
ile yapılan yazışmalar neticesinde en son alınan ilgi yazıda; Konu ile ilgili Narlıdere Belediyesince
yapılan yenileme imar planı çalışmalarında kıyı kenar çizgisinin planlara aktarılırken yaklaşık 10m
kuzeye kaydığının tespit edildiği ve konunun Bakanlığa intikal ettirildiği, cevabın beklenmekte olduğu
bildirilmiştir.7
• Yerel yönetim ve resmi kurumlarla olan ilişkilerde yaşanan anlaşmazlıklar
• İzmir Bölgesi Kooperatifler Birliği ile yaşanan anlaşmazlıklar
• Üyelerin büyük bir bölümünün ürününü kooperatif kanalıyla pazarlamak istememesi

7 2005 yılındaki durumu ifade etmektedir.

137
 İleriye Yönelik Projeleri

• Limanı kiralamak

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Balıkçı barınağının kiralanması ve kullanımına yönelik Restoranlar, yerel yönetim ve balıkçılar

arasında anlaşmazlıklar mevcuttur.

Balıkçılığın Durumu

İnciraltı’ndan başlayarak Sahilevleri ve Narlıdere’ye kadar uzanan sahil şeriti boyunca başta
olta, çapari, zıpkın ve uzatma ağları ile balıkçılık yaygın olarak yapılmaktadır. Ayrıca akivades’in
(Şekil 144) kürekle yapılan toplama avcılığı da yörenin en karakteristik balıkçılık faaliyetlerinden
birini teşkil etmektedir (Çizelge 40). Yörede en fazla kullanılan uzatma ağları sırasıyla barbun, dil ve
karides ağları olmaktadır (Çizelge 41).

Şekil 144. İnciraltı sahillerinden kürekle kazıyarak toplanan akivadesler

Çizelge 40. Sahilevleri balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Bahar ayları Ahtapot çap. *UA, Zıpkın
Akivades (Tapes decussatus) Güz ve Kış ayları Kürekle toplayıcılık
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Yaz ve Güz ayları Uzatma ağları
Dil (Solea vulgaris) Ekim-Aralık Uzatma ağları
Karides (Penaeus kerathurus) Nisan-Haziran Uzatma ağları

* Uzatma Ağları

Av Sahası: Işıkla yasak sınırına (Ardıç Burnu-Kapan Burnu) kadar olan tüm körfezde

Dip Yapısı: Kumluk, çamur, erişte

138
Çizelge 41. İnciraltı-Narlıdere balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Barbun 13 20
Dil 60 30
Karides 60 30

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

3.1.9. GÜZELBAHÇE

Güzelbahçe, İzmir merkeze 24 km uzaklıkta, 6,5 km uzunluğunda bir kıyı şeridi olan, ekonomisi
tarım ve balıkçılığa dayalı bir ilçedir (Şekil 145).

Şekil 145. Güzelbahçe coğrafi konumu

Yaklaşık 120 tekne kapasiteli barınakta (Şekil 146), S.S. Güzelbahçe Su Ürünleri Kooperatifi,
İzmir Bölgesi Balıkçı Kooperatifleri Birliği, Gırgır Balıkçıları Derneği (Şekil 147), balık hali ve balık
satış dükkânları bulunmaktadır (Şekil 148). Güzelbahçe’de ayrıca bir Su Ürünleri Meslek Lisesi de
mevcuttur. Bütün bu özellikler ilçeyi İzmir balıkçılığında önemli bir yere taşımaktadır.

139
 Şekil 146. Güzelbahçe Balıkçı Barınağı

Şekil 147. Güzelbahçe Limanı’ndaki Ege Bölgesi Gırgır Balıkçıları Derneği ve İzmir İli Deniz
Ürünleri Avcıları Üreticileri Birliği İdari Binası

140
 Şekil 148. S.S. Güzelbahçe Su Ürünleri Kooperatifi Satış Yeri

Güzelbahçe Su Ürünleri Kooperatifi, İzmir su ürünleri kooperatifleri arasında aktif üye oranı,
işleyişi ve özellikle mezatı ile ayrı bir öneme sahiptir (Çizelge 42). Kooperatif üyesi 64 balıkçının
tamamı ya tekne sahibi ya da ortağı durumundadır. Üyelerin 6’sı uzatma ağları avcılığı yaptığı halde
gırgır sezonu boyunca lamba kayığı olarak maaş veya pay ile çalışmaktadır.

S.S. Güzelbahçe Su Ürünleri Kooperatifi

Kooperatifin Sorunları

• Liman yetersizliği
• İşletme ve yatırım sermayesinin yetersiz olması
• 1163 sayılı kooperatifler kanununun su ürünleri kooperatifleri için yetersiz kalması
• Yasa dışı avcılık

Kooperatifin İleriye Yönelik Projeleri

• Limanın genişletilmesi
• Toptan satış yerinin yenilenmesi
• Ortaklara ve diğer balıkçılara ucuz ve kaliteli malzeme temin etmek
• Balıkçılığın geliştirilmesi

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar (Balıkçıların

kendi aralarındaki anlaşmazlıklar)

• Marmara ve Karadenizli balıkçılar arasındaki anlaşmazlıklar

• Gırgırlar ile uzatma ağları balıkçılığı yapanlar arasındaki anlaşmazlıklar

141
 Çizelge 42. Güzelbahçe balıkçılığının genel durumu

S.S. Güzelbahçe Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1978
Kayıtlı ortak sayısı 64
Aktif üye sayısı 60
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 50
Üye olmayanların sayısı 60
Kayıt dışı tekne sayısı 80*
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 246
Kooperatife üye olma oranı (%) 52
Aktif üye oranı (%) 94
Kooperatifte çalışan sayısı 3
Pazarlama faaliyeti-Mezat 08.00–10.00
Tekne ve motor özellikleri
Ortalama tekne yaşı 10,8
Ortalama tekne boyu (m) 9,6
Ortalama motor yaşı 14,3
Ortalama motor gücü (HP) 73,1
Balıkçı özellikleri
Ortalama balıkçı yaşı 48,5
Ortalama balıkçılık tecrübesi 32,2
Ortalama eğitim düzeyi (yıl) 1,3
Balıkçılığı asıl mesleği olarak görenlerin oranı (%) 100
Balıkçılığı tek gelir kaynağı gören balıkçıların oranı (%) 83
Sosyo-ekonomik özellikler
Sosyal güvence sahibi balıkçı oranı (%) 67
Ev sahibi balıkçıların oranı (%) 83
Evli balıkçıların oranı (%) 83
Hane halkı nüfusu 4,2
Balıkçının geçiminden sorumlu olduğu nüfus 2,5
Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)
Toplam tekne sayısı 120
Tayfa sayısı 2,0
Deniz iş günü 262
Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Trol)**
Toplam tekne sayısı Yok
Tayfa sayısı Yok
Deniz iş günü Yok
Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Gırgır)***
Toplam tekne sayısı 8
Tayfa sayısı Voli gırgırı 8–12
Büyük gırgır 18–22
Deniz iş günü 180–200
* Amatör balıkçı sıfatıyla profesyonel balıkçılık yapmaktadırlar.
** Plakası GT (Gırgır-Trol) şeklinde olan tekne mevcut olmasına rağmen aktif çalışan trol teknesi yoktur.
*** Kooperatif üyesi olan gırgır balıkçısı sayısı toplam 8 adettir. Bunların 3’ü voli gırgırı, 5 adedi ise büyük gırgır tek-
nesine sahiptir.

142
 Balıkçılığın Durumu

Güzelbahçe balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve kullanılan başlıca av araçlarına ait

bilgiler Çizelge 43’de verilmiştir. Güzelbahçe ve civarında uzatma ağları (Şekil 149) ve gırgır ağları ile
yapılan balıkçılık (Şekil 150) ağırlıklı olarak yer almaktadır.

Şekil 149. Güzelbahçe Limanında uzatma ağı donatımı ve uzatma ağı tekneleri

Şekil 150. Güzelbahçe’de gırgır ağı yenilenmesi ve donatımı

143
 Trança paragatı 1 Nisan - 1 Eylül tarihleri arasında Karaburun ve Foça açıklarında 20–60 kulaç
derinliklerdeki sahalara zikzak şeklinde atılarak hem gece hem gündüz kullanılabilmektedir (Şekil
151). Yem olarak karavida (Squilla mantis), sarı kovyoz, sardalye ve tirsi kullanılan trança paragatlarında
tesadüfî olarak lâhos ve akya ıskarta olarak ise vatoz yakalanabilmektedir. Sardalye kullanıldığında
suda pek bekletilmeyen takımlar, canlı yem kullanıldığında 12 saat suda kalabilmektedir. Balıkçılar
av sahalarında trollerden dolayı çalışma zamanlarının çok kısıtlı olduğundan yakınmaktadırlar.

Şekil 151. Trança paragatı (Güzelbahçe)

Hamsi-Sardalye gırgırları 1 Eylül – 30 Nisan tarihleri arasında yasak bölgeler hariç tüm Ege ve
Akdeniz’de 18–70 m derinliklerdeki kum ve çamurlu sahalarda kullanılmaktadır (Şekil 152 ve 153).

Bir operasyonun ne kadar süreceği denize atılan ağ miktarı ile ilgilidir. Yedi boy ağın atıldığı
bir avcılıkta operasyon yaklaşık 1,5 saat sürmektedir. Avcılık 24 saat sürebilmekle birlikte genellikle
gece ve lamba kayıkları kullanılarak yapılmaktadır.

Hamsi-Sardalye gırgırları hamsi, sardalye, kolyoz, palamut, istavrit ve kupes hedeflemekle

birlikte mevsimine göre kalamar, karides, tombik, akya, orkinos ve yazılı orkinos gibi ekonomik değeri
olan türler de yakalamakta, oransal olarak çok az ıskartası olmaktadır.

Eylül 2005’te Güzelbahçe limanına kayıtlı toplam 14 adet aktif hamsi-sardalye gırgırı olduğu
(Çizelge 44), bu ağların yaklaşık 500 bin TL malzeme ve 50 bin TL de işçilik maliyeti olduğu bildirilmiştir.
Gırgır reisleri ve tekne sahipleri hem tayfa, hem de liman ve karaya çıkartma noktaları bulabilme
konularında sıkıntı yaşadıklarını bildirmişlerdir.

Güzelbahçe’de Hamsi-Sardalye Gırgırlarının yanı sıra bir de Voli Gırgırları da kullanılmaktadır

(Şekil 154).

144
 Çizelge 43. Güzelbahçe balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Barbun-Tekir (Mullus sp.) Mart-Temmuz Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Ekim-Aralık/Nisan UA*, Paragat, Olta
Dil (Solea vulgaris) Güz ayları Uzatma ağları
İstavrit (Trachurus sp.) Mayıs-Aralık UA*, Gırgır, Alamana
Karagöz (Diplodus vulgaris) Eylül/Tüm yıl UA*, Paragat
Karides (Penaeus kerathurus) Nisan-Ekim Uzatma ağları
Kefal (Mugil spp.) Mayıs-Aralık UA*, Alamana
Palamut (Sarda sarda) Eylül-Aralık Uzatma ağları, Sırtı
Sardalye (Sardina pilchardus) Mayıs-Eylül Uzatma ağları
Tirsi (Alosa fallax nilotica) Güz ve Kış ayları Uzatma ağları
Uskumru-Kolyoz (Scomber sp.) Mayıs-Eylül Uzatma ağları

* Uzatma Ağları

Av Sahası: Işıkla yasak sınırına (Ardıç Burnu-Kapan Burnu) kadar olan tüm körfezde

Dip Yapısı: Kumluk, taşlık, çamur, erişte

Çizelge 44. Güzelbahçe balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Trança Paragatı - -
Sardalye-Hamsi Gırgırı 14 -
Voli Gırgırı 10 -
Orkinos Gırgırı - -
Sardalye Uzatma 40 6
Uskumru Sade Ağı 12 7
Palamut Sade Ağı 10 7
Tirsi Sade Ağı 20 5
İstavrit Sade Ağı 20 6
Karides - -
Dil 20 40

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

145
 Şekil 152. Hamsi-sardalye gırgır ağı planı (Güzelbahçe)

Şekil 153. Hamsi-sardalye gırgır ağı planı (Güzelbahçe)

146
Şekil 154. Voli gırgırı (Güzelbahçe)

147
 3.1.10. KALABAK – ZEYTİNALANI

Urla’nın sahil kesimindeki bir mahallesi olan Kalabak, Çeşmealtı’na 8 km mesafededir.

Tam orta noktada yer alan İskele Mahallesi ile birlikte balıkçılık açısından önemli bir merkezi
oluşturmaktadırlar (Şekil 155, 156 ve 157).

Şekil 155. Kalabak-Zeytinalanı’nın coğrafi konumu

Yöredeki balıkçı barınağı içinde yine kooperatif işletiminde dinlenme yeri adı altında bir sosyal
tesis bulunmaktadır. (Şekil 158).

Şekil 156. Kalabak-Zeytinalanı Balıkçı Barınağı’nın genel görünümü ve limanda bağlı balıkçı
tekneleri

148
Şekil 157. Kalabak Balıkcı Barınağı’ndaki balıkçı tekneleri

Şekil 158. S.S. Kalabak Su Ürünleri Kooperatif Binası

149
 S.S. Kalabak ve Zeytinalanı Su Ürünleri Kooperatifi

Kalabak ve Zeytinalanı balıkçılarının üye olduğu S.S. Kalabak ve Zeytinalanı Su Ürünleri

Kooperatifine ve yörede uygulanan balıkçılığa ilişkin bilgiler Çizelge 45’de özetlenmiştir.

Çizelge 45. Kalabak ve Zeytinalanı balıkçılığının genel durumu

S.S. Kalabak ve Zeytinalanı Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 2001
Kayıtlı ortak sayısı 38
Aktif üye sayısı 26
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 38
Üye olmayanların sayısı Yok
Kayıt dışı tekne sayısı 1
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 60
Kooperatife üye olma oranı (%) 100
Aktif üye oranı (%) 68
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat Yok

Tekne ve motor özellikleri

Ortalama tekne yaşı 6,7
Ortalama tekne boyu (m) 7,1
Ortalama motor yaşı 12,3
Ortalama motor gücü (HP) 36,0

Balıkçı özellikleri
Ortalama balıkçı yaşı 48,7
Ortalama balıkçılık tecrübesi 22,0
Ortalama eğitim düzeyi 2,6
Hane halkı nüfusu 4,0
Balıkçının geçiminden sorumlu olduğu nüfus 2,0

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)

Toplam tekne sayısı 26–30
Tayfa sayısı 1,0
Deniz iş günü 290

Sorunları

• Barınağın kiralanamaması
• Mezat yapılamaması
• Soğuk hava deposu olmaması
• Limanın her yıl sığlaşması
• Kooperatifin gelirinin olmaması (Üye aidatlarının toplanamaması)
• Kooperatif yönetiminin barınağı kullanan yat sahiplerinden alınan kira bedelleri nedeni ile
hukuksal sorun yaşamaları

150
 İleriye Yönelik Projeleri

• Kooperatifi fesh etme düşüncesinde olduklarını bildirmişlerdir.

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Balıkçılar arasında kaçak avcılıktan kaynaklanan sorunlar mevcuttur.

Balıkçılığın Durumu

Dil fanyalı uzatma ağları Kalabak ve Adalar civarında Kasım–15 Şubat, 15 Mart- 30 Nisan
ve Ağustos-Eylül aylarında 25-50m derinliklerdeki çamurlu sahalarda düz ya da kuzuluklu olarak
kullanılmaktadır (Çizelge 46 ve Şekil 159). Akşamüstü atılan ağlar ertesi gün ya da iki gün sonra
sabah toplanmaktadır. Dil ağları ile balıkçılık yapan tekne sayısı 4–5 arasında değişmekte olup, her
teknede yaklaşık 10- 30 posta dil ağı bulunmaktadır (Çizelge 47). Dil ağları ile pisi ve ahtapot da
yakalanmakta, yakalanan keler (Squatina squatina), çuçuna (Myliobatis aquila) ve köpek balıkları
ıskarta edilmektedir. Balıkçılar yılda yaklaşık 30 posta ağın kaçak çalışan trol ve algarnalardan dolayı
kaybedildiğini, poyrazlı havalarda yunusların ağlara zarar verdiğini ve uygulanan zaman yasağının
kendi görüşlerine göre yanlış olduğunu bildirmişlerdir.

Çizelge 46. Kalabak-Zeytinalanı balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Barbun-Tekir (Mullus sp.) Temmuz-Ağustos Uzatma ağları
Dil (Solea vulgaris) Eylül-Ekim/Şubat Uzatma ağları
İstavrit (Trachurus sp.) Tüm yıl UA*, Alamana
Kalamar (Loligo vulgaris) Ağustos-Aralık Uzatma ağları, Olta
Karides (Penaeus kerathurus) Nisan-Haz./Eylül-Aralık Uzatma ağları
Kefal (Mugil spp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Kupes (Boops boops) Tüm yıl Uzatma ağları
Palamut (Sarda sarda) Ekim-Kasım Uzatma ağları
Sardalye (Sardina pilchardus) Mayıs-Eylül Uzatma ağları
Sarpa (Sarpa salpa) Tüm yıl Uzatma ağları

* Uzatma ağları
Av Sahası: Urla adalar civarı, Güzelbahçe önleri, Tuzla, Mordoğan açıkları

Dip Yapısı: Kumluk, çamur, erişte

Çizelge 47. Kalabak-Zeytinalanı balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve

tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Dil Uzatma 4–5 10–30
Karides - -
Barbun - -
Alamana 2 -
Olta - +**
Paragat 1 +

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** İlgili balıkçılıkta av takımı sayısı balıkçılık eforuna doğrudan etki etmediği için bu sayılar dikkate alınmamıştır.

151
 Şekil 159. Fanyalı dil uzatma ağı planı (Kalabak-Urla)

3.1.11. İSKELE (URLA)

Başlıca geçim kaynağı tarım ve balıkçılık olan Urla ilçesinin deniz ile bağlantısını sağlayan
İskele Mahallesi’nde (Şekil 160, 161 ve 162) her gün saat 10.00’da S.S. Urla İskelesi Su Ürünleri
kooperatifi tarafından açık arttırma usulü ile mezat gerçekleştirilmekte ve üyelere ait ürünler satışa
sunulmaktadır.

Şekil 160. İskele’nin (Urla) coğrafi konumu

152
 İlçede bulunan toplam 8 adet balıkçı restoranı ve çok sayıda yerleşimci taze su ürünleri
ihtiyacını bu mezattan karşılamaktadır.

Şekil 161. Urla İskele Balıkçı Barınağı’nın genel görünümü (I)

Urla İskele Hekimadası mevkiinde 1992 yılında, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Avlama
ve İşleme Teknolojisi Bölümü tarafından araştırma projesi olarak 1 m³’lük içi boş 30 adet beton bloktan
oluşan bir yapay resif projesi yürütülmüştür. Türkiye’de ilk yapay resif uygulamalarından biri olan bu
proje son derece başarılı olmuş ve sonraki yıllarda uygulamaya konulan çeşitli yapay resif projelerine
örnek olmuş ve sonraki yıllarda benzeri projelerin Türkiye çapında artmasını hızlandırmıştır. Aynı
bölgede yine araştırma amaçlı, 1999’da 30 adet, 2005’te 80 adet’ten oluşan ahtapot resif projeleri de
yürütülmüştür.

Şekil 162. Urla İskele Balıkçı Barınağı’nın genel görünümü (II)

153
 S.S. Urla İskelesi Su Ürünleri Kooperatifi

Urla İskelesi balıkçılığına ilişkin değerlendirmeler, çalışmanın diğer istasyonlarında uygulandığı

gibi, Urla İskelesinde de su ürünleri kooperatifinin çalışma ekibi tarafından ziyaret edilmesi ve üyeler
ile yapılan görüşmeler ve anket sonuçlarından yararlanılarak yapılmıştır (Şekil 163). Urla İskelesi
balıkçılığına ilişkin genel durum Çizelge 48’de özetlenmiştir.

Şekil 163. Urla İskelesi’nde kooperatif üyeleri ile yapılan görüşme ve anket çalışması

Çizelge 48. Urla İskelesi balıkçılığının genel durumu

S.S. Urla İskelesi Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1988
Kayıtlı ortak sayısı 52
Aktif üye sayısı 38
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 25–30
Üye olmayanların sayısı 9
Kayıt dışı tekne sayısı 3-5
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 70
Kooperatife üye olma oranı (%) 72
Aktif üye oranı (%) 73
Kooperatifte çalışan sayısı 1
Pazarlama faaliyeti-Mezat 10:00

154
 Sorunları

• Yasak avcılık
• Balık stoklarında azalma ve düşen av verimleri
• Limanın yeterince sık ve iyi temizlenmemesi
• Gırgırların körfezde çalışması

İleriye Yönelik Projeleri

• Kooperatifin en önemli gelir kaynağını yat sahiplerinden alınan aidatların oluşturması

nedeniyle limanın yat barındırma kapasitesini arttırmak

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

• Yasak avcılık nedeni ile balıkçılar arasında anlaşmazlıklar mevcuttur. Bunun yanı sıra, önemli
av sahalarının (Uzunada, Hekimadası ve Menteş kıyıları) askeri yasak alan içinde kalması nedeni ile
balıkçıların bu alanlardan yasal olarak yararlanamamasının getirdiği anlaşmazlıklar da mevcuttur.

Balıkçılığın Durumu

Urla İskelesi’nde balıkçılık faaliyeti sezonun gereğine göre değişik yöntemlerin kullanımı ile
tüm yıl boyunca devam etmektedir. Ağırlıklı olarak kıyı balıkçılığı karakteri olan İskele balıkçılığında
değişik türleri hedef alan uzatma ağları ve alamana balıkçılığı yaygın olarak uygulanmaktadır (Çizelge
49). Ayrıca paragat, ahtapot çaparisi ve oltalar ile de balıkçılık yapılmaktadır.

Alamana ağı körfezin farklı yerlerindeki kayalık ve saman topuklarına tam daire şeklinde atılır
(Şekil 164). Yıl boyu kullanılan bu ağlarda bir operasyon 1–2 saat sürer ve çevrilmiş balıklar fenerle
ürkütülerek ağlara vurdurulur. Avcılık gece ay karanlığında balıklar yakamozla görülünce ya da radar
yardımıyla tespit edildiklerinde yapılır. Hedef türler avcılığın yapıldığı sahaya göre değişmekle birlikte
kefal, tirsi, kupes, palamut, torik ve istavrittir. Bunların yanında çıkan çipura, sargoz, lüfer ve sarpa
ticari olarak değerlendirilmekte, ısparoz, sarpa ve karagözlerin inceleri, karavida (Squilla mantis)
ıskarta edilmektedir. İskele’de üç kayıkta bulunan dört posta ve sekiz çatıdan oluşan bir alamana
ağının Nisan 2005 görüşmelerinde tahmini maliyeti 5000 TL olarak bildirilmiştir (Çizelge 50). Tekne
sahipleri kalifiye personel sıkıntısı çektiklerini ifade etmektedirler.

Sardalye sade uzatma ağı adalar civarı ve Kum Denizi’nde gırgırların yasağa girdiği Mayıs-
Eylül ayları arasında kullanılmaktadır (Şekil 165). Av sahalarında derinlik 10–35 m ve dip yapısı
çamurludur. Şafaktan önce düz olarak atılan ağlar 1–1.5 saat sonra güneşle toplanmaktadır. Sardalye
ağlarında tesadüfî ürün olarak uskumru ve eğer ağda yırtık varsa ya da dişlerinden takılmışsa
bakalyaro, ıskarta olarak ise ince mavi izmarit yakalanmaktadır. 300 göz yüksekliğindeki bir posta
ağın maliyetinin 500 TL olduğu bildirilmiştir (Nisan 2005). Yunuslar, şebekeler ve algarnalar zaman
zaman ağlara zarar verebilmektedir. Yüksek olduğu için akıntıya maruz kalan bu ağlar genellikle kıyı
sularına atılmaktadır.

Karides çatılı fanyalı uzatma ağları ile yapılan karides balıkçılığı da Urla İskelesi civarında
yapılan önemli bir avcılık şeklidir (Şekil 166).

155
 Çizelge 49. Urla İskelesi balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Bahar ayları Ahto. Çap., UA* Zıpkın
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Ekim-Mayıs UA, Paragat, Olta
Dil (Solea vulgaris) Kasım-Nisan Uzatma ağları
İstavrit (Trachurus sp.) Kış ayları Uzatma ağları, Alamana
Kalamar (Loligo vulgaris) Ağustos-Aralık Uzatma ağları, Olta
Karides (Penaeus kerathurus) May-Haz/Eyl-Kas Uzatma ağları
Kefal (Mugil spp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Kupes (Boops boops) Kış ayları Uzatma ağları, Alamana
Lüfer (Pomatomus saltatrix) Kış ayları Uzatma ağları, Alamana
Sardalye (Sardina pilchardus) Yaz ayları Uzatma ağları
Sarpa (Sarpa salpa) Tüm yıl Uzatma ağları, Alamana
Tirsi (Alosa fallax nilotica) Kış ayları Uzatma ağları, Alamana
Uskumru-Kolyoz (Scomber sp.) Mayıs-Eylül Uzatma ağları

* Uzatma Ağları

Av Sahası: Urla adalar civarı, Balıklıova, Kalabak, Tuzla

Dip Yapısı: Kumluk, çamur, erişte

Çizelge 50. Urla İskelesi balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Sardalye Sade Uzatma 3 4–5
Alamana 3 4
Barbun Uzatma Ağı 15 30 (posta/tekne)
Uskumru Uzatma Ağı 3 5
Tirsi Uzatma Ağı 3 4
Dil Fanyalı Uzatma Ağı 5 30
Karides Fanyalı Uzatma Ağı 17 20
İnce Paragat 3 350 iğne x 3 sepet
Kalın Paragat 3 100 iğne x 3 sepet

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

156
Şekil 164. Alamana ağı planı (Urla-İskele)

157
 Şekil 165. Sardalye sade uzatma ağı planı (Urla-İskele)

158
Şekil 166. Karides fanyalı çatılı uzatma ağı planı (Urla-İskele)

159
 3.1.12. ÇEŞMEALTI

Urla’nın körfez kıyılarındaki mahallelerinden biri olan Çeşmealtı, Konak’tan 36 kilometre

uzaklıktadır. Çeşmealtı, plajlarının yanı sıra, İçmeler mevkiinde kaplıcalara da sahip olup, özellikle
yaz sezonunda nüfusu birkaç kat artan bir yöremizdir (Şekil 167).

Şekil 167. Çeşmealtı’nın coğrafi konumu

İçmeler sahillerinden sonra ise kıyı bandı Karaburun’a kadar devam eder. Önemli bir balıkçılık
merkezidir (Şekil 168). Çeşmealtı balıkçılığının genel durumu Çizelge 51’de özetlendiği gibidir.

Şekil 168. Çeşmealtı Sahili’nin genel görünümü

160
 Çizelge 51. Çeşmealtı balıkçılığının genel durumu

S.S. Çeşmealtı Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1990
Kayıtlı ortak sayısı 49
Aktif üye sayısı 25
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 45
Üye olmayanların sayısı 20
Kayıt dışı tekne sayısı 3–5
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 120–150
Kooperatife üye olma oranı (%) 71
Aktif üye oranı (%) 51
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat Yok

Sorunları

• Limanın kiralanamaması
• Kooperatif üyeliğinin cazip olmaması
• Askeri bölge olarak balıkçılığa kapalı sahaların yakınından seyir amaçlı olarak dahi geçile-
memesi

İleriye Yönelik Projeleri

• Balık pazarlama ve mezat gerçekleştirmek8

• Limanı kiralamak
• Kooperatifi birliğe üye yapmak

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Balıkçılar arasında kaçak avcılıktan ve kıyı kullanımında balıkçılığa kapalı askeri bölgelerden
kaynaklanan anlaşmazlıklar mevcuttur.

Balıkçılığın Durumu

Çeşmealtı’nda küçük ölçekli balıkçılık hâkim olmakla birlikte (Çizelge 52) gırgır tekneleri de
balıkçı barınağını sıklıkla kullanmaktadırlar (Şekil 169).

Şekil 169. Çeşmealtı Balıkçı Barınağı ve gırgır ağları

8 Kooperatif bu hedefini gerçekleştirmiştir.

161
 Alamana ağları donamdaki mantar oranına bağlı olarak dip ya da yüzey ağları olabilir (Şekil
170 ve 173). Dip ağları Eylül – Aralık dönemi kullanılırken, yüzey ağları Eylül – Mart döneminde
kullanılmaktadır. Ağlar İzmir Körfezi’nde 35–40 m derinliğe kadar olan taş ve batık çevrelerinde tam
kapalı daire ya da C şeklinde atılmakta ve balıklar ‘gece farı’ denilen aküye bağlı bir dip lambasıyla
flaş yaptırılarak ağlara vurdurulmaktadır (Şekil 171). Daha çok gece ay karanlığında yapılan avcılıkta,
ağ atılmadan önce balık yakamozdan ya da radardan görülür ve operasyon 15–20 dakika sürer.
Operasyon gece karanlığında yapıldığından bu tür avcılıkta ışıklı şamandıralar kullanılmaktadır
(Şekil 172). Hedef türler dip alamanasında sarpa, çipura, karagöz ve sargoz iken yüzey alamanasında
palamut, torik, uskumru, tombik, yazılı orkinos (Euthynnus alletteratus) ve sarıkuyruk istavrittir
(Trachurus mediterraneus). Ekonomik değeri olan türlerden ahtapot, palamut, torik, kupes ve istavrit
dip alamanasında, akya, iri zargana ve Akdeniz kılıcı da (Tetrapturus belone) yüzey alamanasında
tesadüfî ürün olarak çıkmaktadır.

Yüzey alamanasında nadiren olan denizanası haricinde pek ıskarta çıkmazken, dip ağında
kestane, patlıcan (Holothuria tubulosa), karpuz (Codium bursa), posidonya ve sığ çamura atıldıklarında
madya (Murex brendaris) çıkmakta ve ıskarta edilmektedir. Gecede 1–4 operasyon yapılabilen bu
ağların Nisan 2005 te bildirilen işçilik dâhil yaklaşık maliyeti 7000 TL’dir. Alamana ağı Çeşmealtı’nda
sekiz kayıkta bulunmaktadır. Balıkçılar bu ağın Karadeniz’de 30 yıldır var olduğunu, önceleri fanyanın
ağın sadece dış kısmında olduğunu, bu bölgede son 15 yılda kullanıldığını ve yunusların bazen
ağlardaki balıkları yediğini bildirmektedir.

Şekil 170. Alamana ağı ve alamana ağının mantar ve kurşun yaka donamları

162
 Şekil 171. Alamana balıkçılığında kullanılan gece farı

Şekil 172. Alamana balıkçılığında kullanılan ışıklı işaret şamandırası

Çeşmealtı’nda üç teknede bulunan trança sade uzatma ağları, Uzunada açıkları ve Foça
Kanalı’ndaki 20–80 m derinliklerde kepez ve çamur sahalarda kullanılmaktadır (Şekil 174). Akşam
kuzuluklu olarak atılan ağlar sabah toplanmaktadır. Trança ağlarında ekonomik değeri olan akya,
sinagrit, istakoz, fener, dülger, köpek balığı, uskumru ve kılıç tesadüfî ürün olarak, denizkestanesi
ve vatoz da ıskarta ürün olarak çıkmaktadır. Trollerden dolayı av sahasında sorun yaşandığı
bildirilmektedir.

Tirsi sade uzatma ağları körfezde Ocak-Nisan ayları arasında 6–35 m derinliklerdeki
posidonya ve taşlık sahalarda kullanılmaktadır (Şekil 175). Gece radarla balık bulunduktan sonra
tam daire ya da C şeklinde atılan ağlarla operasyon 20–30 dakika sürmektedir. Tirsi, kupes, istavrit ve
turna avcılığı hedeflenen bu ağlarda, tesadüfî ürün olarak çipura ve sargos, ıskarta olarak ise deniz
patlıcanı, posidonya ve ölü deniz kabukları9 çıkmaktadır. Çeşmealtı’nda 10 balıkçıda olan (Çizelge 53)
bu ağların bir takımının yaklaşık maliyeti Nisan 2005’te 2,5–3 bin TL olarak bildirilmiştir. Yunusların
ağlara zarar vermesinden yakınılmaktadır.
9 Yöresel olarak kokolyoz olarak ifade edilmektedir.

163
 Çizelge 52. Çeşmealtı balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Kasım-Mayıs AÇ*, UA**, Zıpkın
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Tem-Ağu./Tüm yıl Uzatma ağları, Olta
İstavrit (Trachurus sp.) Yaz ve Kış ayları Uzatma ağlar, Çapari
Kalamar (Loligo vulgaris) Haziran-Aralık Uzatma ağları, Olta
Karides (Penaeus kerathurus) Eyl-Kas/Mayıs-Haz. Uzatma ağları
Kefal (Mugil spp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Kupes (Boops boops) Tüm yıl Uzatma ağları
Palamut (Sarda sarda) Eylül-Nisan Uzatma ağları
Sardalye (Sardina pilchardus) Yaz ayları Uzatma ağları
Sübye (Sepia officinalis) Ocak-Mayıs Uzatma ağları
Tirsi (Alosa fallax nilotica) Kış ayları Uzatma ağları
Uskumru (Scomber scombrus) Temmuz-Ağustos Uzatma ağları, Çapari

* Ahtapot Çaparisi
** Uzatma ağları

Av Sahası: Gülbahçe Körfezi, adalar civarı, tuzla açıkları

Dip Yapısı: Kumluk, taşlık, erişte

Çizelge 53. Çeşmealtı balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Tirsi Sade Uzatma 10 4-5
Trança Sade Uzatma 3 40–65
Alamana 8 5-6
Karides Fanyalı Uzatma Ağı 4 30posta/tekne
Barbun Fanyalı Uzatma Ağı 15 20
Dil Fanyalı Uzatma Ağı 5 40
Sübye Fanyalı Uzatma Ağı 3 20
Fanyalı Voli Ağı 5 4
Palamut Uzatma Ağı 5 35
Sardalye Sade Ağı 5 5
İnce Paragat 4 300 iğne
Kalın Paragat 4 100 iğne

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

164
 Şekil 173. Alamana ağı planı (Çeşmealtı)

Şekil 174. Trança sade uzatma ağı (Çeşmealtı)

165
 Şekil 175. Tirsi sade uzatma ağı planı (Çeşmealtı)

166
 3.1.13. ÖZBEK

Gülbahçe körfezinde yer alan Özbek, Urla İskele’ye 13 km uzaklıktadır (Şekil 176).

Şekil 176. Özbek coğrafi konumu

Tarihi bin yıl öncesine dayanan Özbek Köyü günümüzde balıkçılığıyla ön plana çıkmaktadır
(Şekil 177). S.S. Özbek İskelesi Su Ürünleri Kooperatifi 1973 yılında kurulmuş ve bugün biri hariç
tamamı uzatma ağı balıkçılığı yapan 52 üyeye ulaşmıştır (Çizelge 54). Kooperatif merkezinde her
sabah 12:00’de mezat gerçekleştirilmektedir.

Şekil 177. Özbek Balıkçı Barınağı’nın genel görünümü

167
 Çizelge 54. Özbek balıkçılığının genel durumu

S.S. Özbek Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1973
Kayıtlı ortak sayısı 52*
Aktif üye sayısı 50
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 25
Üye olmayanların sayısı 5
Kayıt dışı tekne sayısı Yok
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 200
Kooperatife üye olma oranı (%) 26
Aktif üye oranı (%) 96
Kooperatifte çalışan sayısı 3
Pazarlama faaliyeti-Mezat Her gün Saat 12:00’de mezat yapılıyor
Tekne ve motor özellikleri
Ortalama tekne yaşı 15.3
Ortalama tekne boyu (m) 8.1
Ortalama motor yaşı 19.8
Ortalama motor gücü (HP) 50.2

Balıkçı özellikleri
Ortalama balıkçı yaşı 49.6
Ortalama balıkçılık tecrübesi 29.1
Ortalama eğitim düzeyi 1.4
Balıkçılığı asıl mesleği olarak görenlerin oranı (%) 100
Balıkçılığı tek gelir kaynağı gören balıkçıların oranı (%) 36
Sosyo-ekonomik özellikler
Sosyal güvence sahibi balıkçı oranı (%) 14
Ev sahibi balıkçıların oranı (%) 7
Evli balıkçıların oranı (%) 100
Hane halkı nüfusu 4.4
Balıkçının geçiminden sorumlu olduğu nüfus 3.0

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)

Toplam tekne sayısı -
Tayfa sayısı 2-3
Deniz iş günü 230
Balıksız dönülen deniz iş günü sayısı 47
Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Trol)
Toplam tekne sayısı Yok
Tayfa sayısı Yok
Deniz iş günü Yok
Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Gırgır)
Toplam tekne sayısı 1
Ortalama tayfa sayısı -
Ortalama deniz iş günü -

* Üyelerin neredeyse tamamı uzatma ağı balıkçısından oluşmakta, sadce bir üye gırgır balıkçısıdır.

168
 Sorunları

• Yasa dışı avcılık

İleriye Yönelik Projeleri

• Balık haline satış bürosu açmak

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Tavukçuluk tesislerinin çevreyi kirlettiği ifade edilmiştir. Bu tesislerle, yerleşimciler ve

balıkçılar arasında sorunlar mevcuttur. Ayrıca balık çiftliklerinin etkisine maruz kalmış bölgeden
çıkarılan pinalardan (Pinna nobilis) zehirlenmeler olduğu iddia edilmektedir. Bu nedenlerle, Tavşan
Adası civarındaki balık çiftlikleriyle diğer kıyı alanı kullanıcıları arasında çözüm bekleyen sorunlar
bulunmaktadır.

Balıkçılığın Durumu

Özbek ve civarında kullanılan başlıca balıkçılık yöntem ve araçları ile balıkçılık dönemlerine
ilişkin bilgiler sırasıyla Çizelge 55 ve 56’da özetlenmiştir.

İnce paragat genellikle Haziran – Kasım ayları arasında Gülbahçe Körfezi’nde 1–30 m
derinliklerdeki her türlü dip yapısına atılmaktadır (Şekil 178 ve 181). Zikzak şeklinde atılan paragatlar
5–6 saate kadar kalabilmektedir. Paragatlar gecede 1–3 kez atılır ve gün doğmadan takım toplanır.
Yem olarak yazın dalarak toplanan deniz patlıcanı, sular soğumaya başladığında ise madya, mamun,
sülünes (Solen vagina), yengeç ve sardalye kullanılmaktadır (Şekil 179). Patlıcan takılmadan önce
mukus tabakasının temizlenmesi için bolca yıkanır. Ağdan çıkan madyalar denize atıldığı için limanda
bol miktarda bulunmaktadır. Yengeç ise gece lüks ışığıyla yakalanmaktadır. İnce paragatın hedef
türleri çipura ve sargos olmakla birlikte, tesadüfî olarak mercan ve mırmır da yakalanabilmektedir,
çıkan çuçunalar ise denize geri atılmaktadır. Bir sele paragat 50–60 TL malzeme ve 30–40 TL işçilik
olmak üzere toplam maliyeti yaklaşık 80-100 TL arasında değişmektedir (Haziran,2003).

Şekil 178. Mantarsız ve mantarlı ince paragat

169
 Şekil 179. İnce paragatın deniz patlıcanı ile yemlenmesi

Karides fanyalı ve çatılı uzatma ağları Nisan-Temmuz ve Eylül, Ekim aylarında Güzelbahçe,
Tuzla, İnciraltı, Kilizman ve İskele civarlarında 20–30 m derinliklerdeki çamurlu sahalarda döneğe
bırakılmaktadır (Şekil 180 ve 183). Tesadüfî olarak kefal, ahtapot, kalamar, barbun, ıstakoz, mercan,
tavuk balığı ve bakalyaronun da yakalanabildiği karides ağlarında ıskarta türler karavida, yengeç ve
ince ısparozdur. Balıkçılar zahmetli bir ağ olmasından, yunusların ve kaçak algarnaların ağlara zarar
vermelerinden yakınmaktadırlar. Bir posta karides ağının maliyeti, 100 TL malzeme ve 50 TL işçilik
gideri olmak üzere toplam 150 TL’yi bulmaktadır (Haziran,2003).

Şekil 180. Karides fanyalı çatılı uzatma ağı

Barbun fanyalı uzatma ağları Güzelbahçe ve Tuzla önlerinde 3–30 m derinlikler arasındaki kara
saman (erişte) ve çamurlu sahalarda yıl boyunca kullanılmaktadır (Şekil 182). Akşam saat altı gibi
atılan ağlar 2–3 saat sonra hava kararınca, tan yeri ağarırken atılan ağlar da güneş doğarken kaldırılır.
Barbun ağlarında tesadüfî ürün olarak iri iskorpit (adabeyi) (Scorpaena scrofa), kupes, istavrit ve
bol miktarda izmarit çıkmaktadır. İnce ısparoz ve eğer piyasası yoksa izmarit ıskarta edilmektedir.
Yunusların zarar vermesini önlemek için genellikle ağın başında beklenir ve yunus görülünce suyun
içinde demir boruyla gürültü yapılarak yunusun kaçırılması sağlanır.

Dil ağlarının (Fanyalı) tüm yıl boyunca Güzelbahçe, Kanal, İskele ve Uzunada üstünde 60 m’ye
kadar olan derinliklerdeki çamurlu sahalarda kullanıldığı bildirilmiştir (Şekil 184). Ağlar sürekli
denizde kalmakta günde bir ya da gün aşırı ellenmektedir. Dil ağlarında tesadüfî ürün olarak mercan,
kırlangıç, ıstakoz, pisi, fener, bakalyaro, sübye, köpekbalığı ve ahtapot çıkmaktadır. Salyangoz, dikenli
yengeç, karavida siyah köpekbalığı ve cereyan (elektrik) balığı (Torpedo marmorata) bu ağlarda
yakalandığında ıskarta edilmektedir. Bir posta karides ağı 70–80 TL malzeme ve 25 TL işçilik
maliyeti olmak üzere yaklaşık 95-105 TL’ye mal olmaktadır (Haziran, 2003), bu ağlara yunusların ve
şebekelerin zarar verdikleri bildirilmiştir.

170
 Çizelge 55. Özbek balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Eylül-Şubat AÇ*, UA**, Zıpkın
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Tem-Ağu/Tüm yıl Uzatma ağları, Olta
Dil (Solea vulgaris) Ekim-Mart Uzatma ağları
İstavrit (Trachurus sp.) Tüm yıl Uzatma ağları, Çapari
Karides (Penaeus kerathurus) Eyl-Kas/Nis-Haz Uzatma ağları
Kefal (Mugil spp.) Tüm yıl Uzatma ağları, Olta
Kupes (Boops boops) Tüm yıl Uzatma ağları
Levrek (Dicentrarchus labrax) Kasım-Aralık Parakete
Palamut (Sarda sarda) Eylül-Şubat Uzatma ağları
Sübye (Sepia officinalis) Eylül-Şubat Uzatma ağları
Uskumru (Scomber scombrus) Temmuz-Ağustos Uzatma ağları, Çapari

* Ahtapot Çaparisi
** Uzatma Ağları

Av Sahası: Gülbahçe Körfezi, adalar civarı

Dip Yapısı: Kumluk, taşlık, erişte

Çizelge 56. Özbek balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Barbun Sade Uzatma - 15–25
Dil Fanyalı Uzatma - 30–35
Karides Fanyalı Uzatma - 20 (10–40)
İnce Paragat - +**

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** İlgili balıkçılıkta av takımı sayısı balıkçılık eforuna doğrudan etki etmediği için bu sayılar dikkate alınmamıştır.

171
 Şekil 181. İnce paragat (Özbek)

172
Şekil 182. Barbun fanyalı uzatma ağı planı (Özbek)

173
 Şekil 183. Karides fanyalı çatılı uzatma ağı (Özbek)

174
Şekil 184. Dil fanyalı uzatma ağı planı (Özbek)

175
 3.1.14. GÜLBAHÇE

Gülbahçe kendi adı ile anılan bir koya sahip ve İzmir Körfezi içinde yer alan önemli bir balıkçılık
merkezidir (Şekil 185).

Şekil 185. Gülbahçe coğrafi konumu

Urla’ya 20 km uzaklıktadır. Önemli bir balıkçılık merkezidir (Şekil 186). Bölgedeki diğer
beldelerde olduğu gibi Gülbahçe’de de kıyı balıkçılığı karakteri hakimdir.

Şekil 186. Gülbahçe Köyü ve balıkçı barınağının genel görünümü

Balıkçılığın Durumu

Gülbahçe ve civarında yapılan balıkçılığa ilişkin genel bilgi Çizelge 57’de, kullanılan av takımları
ve tekne sayılarına ilişkin tahmini değerler ise Çizelge 58’de verilmiştir.

176
 Çizelge 57. Gülbahçe balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Barbun-Tekir (Mullus sp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Eylül-Kasım Uzatma ağları, Paragat, Olta
Karides (Penaeus kerathurus) Yaz ayları Uzatma ağları
Kefal (Mugil spp.) Tüm yıl Uzatma ağları, Alamana
Mercan (Pagellus erythrinus) Kasım-Aralık Olta, Paragat
Palamut (Sarda sarda) Eylül-Kasım Uzatma ağları

Av Sahası: Gülbahçe-Karapınar burnu arasındaki saha

Dip Yapısı: Kumluk, çamur, erişte

Çizelge 58. Gülbahçe balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Çift Çatılı (Monozlu) Voli - -
Palamut Uzatma Ağı - -
Barbun Uzatma Ağı - -
Dil Uzatma Ağı - -
Karides Uzatma Ağı - -
Alamana 3 +**

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** İlgili balıkçılıkta av takımı sayısı balıkçılık eforuna doğrudan etki etmediği için bu sayılar dikkate alınmamıştır.

Çift çatılı fanyalı voli uzatma ağları Gülbahçe balıkçılarının tüm yıl boyunca Tavşan Adası civarı
ve Dikenli Burun civarındaki 8–10 m derinlikte bulunan posidonya ve çamurlu sahalarda kullandıkları
av aracıdır. (Şekil 187 ve 188). Ağlar volicilikte hemen kaldırılmakta, uzatma şeklinde atıldıklarında
ise akşam atılıp sabah toplanmaktadır. Hedef türler çipura, mercan, sargoz, sinagrit, palamut ve
lüfer, tesadüfî türler ise levrek, işkina/kaya levreği (Sciena umbra), kupes, barbun, istavrit ve kefaldir.
Ağda çıkan ot balıkları (gelin, çırçır, lapin vb.) ve hanozlar denize geri atılmaktadır. Uzatma ağı ile
avcılık yapan balıkçılar gırgır ve kaçak yapılan şebekeler (trol ve algarna) ile yunusların ağlarına zarar
vermelerinden rahatsızlık duymaktadır.

Şekil 187. Çift çatılı fanyalı voli uzatma ağları ve başlıca yakalanan balık türleri (Gülbahçe)

177
 Şekil 188. Çatılı fanyalı voli uzatma ağı (Gülbahçe)

178
 3.1.15. BALIKLIOVA

Karaburun yolunda Gülbahçe Köyü’nden sonraki balıkçılık merkezi Balıklıova’dır (Şekil 189).

Şekil 189. Balıklıova coğrafi konumu

Yazın ikinci konutların nüfusu arttırdığı köyün resmi nüfusu 1168 olup, adından da anlaşılacağı
gibi balığı ve balık çeşitliliği zengin bir yöredir (Şekil 190 ve Çizelge 59). Balıklıova – Mordoğan
arasındaki kıyı şeridi boyunca irili-ufaklı çipura-levrek kültür işletmelerine rastlanmaktadır.

Şekil 190. Balıklıova Balıkçı Barınağı’nın genel görünümü

179
 Çizelge 59. Balıklıova balıkçılığının genel durumu

S.S. Balıklıova Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1991
Kayıtlı ortak sayısı 50
Aktif üye sayısı 28
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 25
Üye olmayanların sayısı 2
Kayıt dışı tekne sayısı 3
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı* 100
Kooperatife üye olma oranı (%) 96
Aktif üye oranı (%) 56
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti**-Mezat 10:30

* Aynı aileden olan balıkçılar ve aynı av sahasını kullandığı halde Balıklıova dışından olan balıkçılar bu oran hesapla-
nırken dikkate alınmamıştır.
** Üyelerin tamamı ürününü kooperatif kanalıyla pazarlamakta, balık fazlası Güzelbahçe ve Merkez Balık Hali’ne gön-
derilmektedir.

Sorunları

• Araştırma amaçlı trol çekimlerinin kendi av sahalarında ve çok sık yapılması

• Şebekelerle yapılan yasa dışı avcılık
• S.S. İzmir Bölgesi Kooperatifler Birliği ile iletişimsizlik
• Yunusların ağlara zarar vermesi

İleriye Yönelik Projeleri

• Soğuk hava deposu yapmak

• Balıkçı barınağının kiralanması
• Balık satış yerinin kabul görmesini sağlamak ve geliştirmek

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

• Balık çiftlikleriyle sorun yaşandığı, ağ kafeslerin kuruluş yerinin en verimli av sahalarının

kullanımını engellediği belirtilmiştir.

• Trol, gırgır ve şebekelerle, küçük ölçekli balıkçılık arasında çatışmalar yaşanmakla birlikte
kooperatif üyesi balıkçıların kendi aralarında sorun olmadığı belirtilmiştir. Kooperatif üyesi balıkçılar
1992 yılından bu yana av sahalarını dönüşümlü olarak kullanmaktadır.

Balıkçılığın Durumu

Balıklıova balıkçılığının av dönemleri ve kullanılan av araçlarına ilişkin bilgiler Çizelge 60’da

kullanılan av takımları ve tekne sayılarına ilişkin tahmini değerler Çizelge 61’de verilmiştir.

180
 Çizelge 60. Balıklıova balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Barbun-Tekir (Mullus sp.) Tem-Ağus/Tüm yıl Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Eylül-Aralık UA*, Paragat, Olta
Karides (Penaeus kerathurus) Nis-May/Eyl-Eki Uzatma ağları
Ahtapot (Octopus vulgaris) Kış ayları Ahtapot çaparisi, UA
Kalamar (Loligo vulgaris) Eylül Uzatma ağları
Palamut (Sarda sarda) Eylül-Kasım Uzatma ağları

* Uzatma ağları

Av Sahası: Gülbahçe-Karapınar Burnu arasındaki saha

Dip Yapısı: Kumluk, çamur, erişte

Çizelge 61. Balıklıova balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takım Sayısı*

Sardalye Uzatma Ağı - 3-9
Barbun Sade Uzatma Ağı - 10 (10-30)
Çift Çatılı Dönek Uzatma Ağı 10 2-5
Palamut Uzatma Ağı - -
Karides Uzatma Ağı - -
Sardalye Uzatma Ağı - -
Dil Uzatma Ağı - -
İnce Paragat - +**

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** İlgili balıkçılıkta av takımı sayısı balıkçılık eforuna doğrudan etki etmediği için bu sayılar dikkate alınmamıştır.

Sade barbun ağları Balıklıova civarındaki 5–30 m derinliklerdeki çamur ve posidonyalı

sahalarda yıl boyunca kullanılmaktadır (Şekil 191). Ağlar akşamüstü ve gün doğmadan zikzak
şeklinde atılmakta ve yaklaşık üç saat sonra kaldırılmaktadır. Hedef türler barbun ve tekir, tesadüfî
ürünler ise kupes, istavrit, izmarit ve ısparozdur. Çıkan ot balıkları denize geri atılmaktadır. Bu tür
balıkçılıkta yaşanılan başlıca sorun, yunusların sıklıkla bu ağlara zarar vermeleridir. Balıkçılar,
yunusların ağda yakalanmış balıkları yemede bile seçici davrandıklarını ve genellikle barbunları
yediklerini buna karşın izmaritleri yemediklerini ifade etmektedirler.

Çatılı uzatma ağları Balıklıova kıyılarında 1–10 m derinliklerdeki posidonyalı sahalara akşam
atılıp sabah kaldırılmaktadır (Şekil 192). Levrek ve çipuranın hedeflendiği dönek ağlarında sinagrit,
fangri ve sargos da yakalanmakta, çıkan ot balığı, iskorpit ve madya ıskarta edilmektedir. Yunus ve
fokların ağlara zarar verdikleri bildirilmektedir.

Mayıs-Ağustos ayları arasında kullanılan sardalye uzatma ağları, Balıklıova kıyılarında 10–
30 m derinliklerde balığın görüldüğü yerde, dip yapısı önemsenmeden kullanılabilmektedir (Şekil
193). Sardalye ağlarında kayda değer başka tür çıkmadığı, ağların yunus ve foklardan zarar gördüğü
bildirilmiştir.

181
 Şekil 191. Barbun sade uzatma ağı planı (Balıklıova)

Şekil 192. Çatılı fanyalı uzatma ağı planı (Balıklıova)

182
Şekil 193. Sardalye sade uzatma ağı planı (Balıklıova)

183
 3.1.16. MORDOĞAN

Mordoğan, İzmir şehir merkezine 80 km uzaklıkta, ana geçim kaynağı tarım, iç turizm ve küçük
ölçekli balıkçılık olan bir beldedir (Şekil 194 ve 195).

Şekil 194. Mordoğan coğrafi konumu

1993 yılında kurulan su ürünleri kooperatifi son yıllarda üye sayısını 52’ye, üye olma oranını
da % 78’e çıkarmıştır (Şekil 196) Mordoğan’da ayrıca modern bir balıkçı limanı ve çekek yeri de
bulunmaktadır (Şekil 197).

Şekil 195. Mordoğan Limanı genel görünümü

184
 Şekil 196. Mordoğan Limanı’nda su ürünleri kooperatif binası

Şekil 197. Mordoğan’da yeni yapılan modern balıkçı limanı ve çekek yeri

185
 Mordoğan balıkçılığı ve su ürünleri kooperatifine ilişkin genel bilgiler Çizelge 62’de
verilmiştir.

Çizelge 62. Mordoğan balıkçılığının genel durumu

S.S. Mordoğan Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1993
Kayıtlı ortak sayısı 40
Aktif üye sayısı 27
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 23
Üye olmayanların sayısı 30
Kayıt dışı tekne sayısı 3
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 70–90
Kooperatife üye olma oranı (%) 75
Aktif üye oranı (%) 67
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat Yok
Tekne ve motor özellikleri
Ortalama tekne yaşı 14.7
Ortalama tekne boyu (m) 7.4
Ortalama motor yaşı 15.1
Ortalama motor gücü (HP) 26.8

Balıkçı özellikleri
Ortalama balıkçı yaşı 44
Ortalama balıkçılık tecrübesi 26
Ortalama eğitim düzeyi 2.4
Balıkçılığı asıl mesleği olarak görenlerin oranı (%) 67
Balıkçılığı tek gelir kaynağı gören balıkçıların oranı (%) 57
Sosyo-ekonomik özellikler
Sosyal güvence sahibi balıkçı oranı (%) 24
Ev sahibi balıkçıların oranı (%) 73
Evli balıkçıların oranı (%) 96
Hane halkı nüfusu 3.8
Balıkçının geçiminden sorumlu olduğu nüfus 2.6

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)

Toplam tekne sayısı
Tayfa sayısı 1.8
Deniz iş günü 213
Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Trol)
Toplam tekne sayısı Yok
Tayfa sayısı Yok
Deniz iş günü Yok
Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Gırgır)*
Toplam tekne sayısı 1
Ortalama tayfa sayısı 4
Ortalama deniz iş günü -

* Bir adet yerel kıyı gırgır teknesi bulunmaktadır.

186
 Sorunları

• Limanın kiralanamaması
• Soğuk hava deposu olmaması
• Pazarlama problemleri (Mezat olmaması)
• Finansal kaynakların sınırlı olması
• Yunus ve fokların ağlara zarar vermesi

İleriye Yönelik Projeleri

• Yok

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Mordoğan fok koruma sahası

Balıkçılığın Durumu

Mordoğan balıkçılığının av dönemleri ve kullanılan av araçlarına ilişkin bilgiler Çizelge 63’de

kullanılan av takımları ve tekne sayılarına ilişkin tahmini değerler Çizelge 64’de verilmiştir.

Kefal fanyalı uzatma ağı Temmuz-Ağustos aylarında Ardıç, Kumburnu, Korsanyatağı, Beyoğlu,
Çeşme ve Kabasma önlerinde 5 m derinlikteki eriştelik sahalarda yarı salyangoz yarı sekiz şeklinde
döneğe bırakılmaktadır (Şekil 198). Bu ağda yakalanan türler kefal, çipura, mırmır, sargos, torik ve
palamuttur.

Çizelge 63. Mordoğan balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Ekim-Nisan AÇ*, UA**, Zıpkın
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Eyl-Ara/Tüm yıl Uzatma ağları
Dil (Solea vulgaris) Kasım-Şubat Uzatma ağları
İstavrit (Trachurus sp.) Tüm yıl UA, Gırgır
Kalamar (Loligo vulgaris) Yaz ayları Olta
Karagöz (Diplodus vulgaris) Tüm yıl UA, Paragat
Karides (Penaeus kerathurus) Nis-May/Eyl-Eki Uzatma ağları
Kefal (Mugil spp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Köpekbalığı (Mustelus mustelus) Şubat-Mayıs Uzatma ağları
Kupes (Boops boops) Tüm yıl Uzatma ağları
Lüfer (Pomatomus saltatrix) Ocak-Şubat UA, Alamana
Palamut (Sarda sarda) Eylül-Mart Uzatma ağları
Sargos (Diplodus sargus) Tüm yıl UA, Paragat

* Ahtapot Çaparisi
** Uzatma Ağları
Av Sahası: Gülbahçe Körfezi, Kumburun, Uzunada civarı

Dip Yapısı: Kumluk, taşlık, çamur, saman, erişte

Köpekbalığı sade uzatma ağı Nisan-Mayıs aylarında su sıcaklığına göre 12–55 m derinliklere
sağlı sollu kuzuluklar oluşturacak şekilde bırakılmaktadır (Şekil 199). Ağlar genellikle sabah 04.00
civarında atılır. Yazın her gün, kışın iki günde bir öğleden sonra 15.00 civarında toplanan ağlarda
yakalanan köpek balıklarının ağırlıkları 5–20 kg arasında değişmektir.

187
 Çizelge 64. Mordoğan balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Kefal Uzatma Ağı - 3
Kupes Sade Uzatma Ağı - 4
Köpekbalığı Sade Uzatma Ağı 1 80
Ağ Dalyan - -
Barbun Sade Uzatma Ağı - -
Dil Uzatma Ağı - -
Karides Uzatma Ağı - -
Sardalye Uzatma Ağı - -
Voli Ağı - -
Palamut Uzatma Ağı - -
Kefal Fanyalı Uzatma Ağı - -
Alamana - -
Ahtapot Çaparisi - +**
Levrek Sırtısı - +

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** İlgili balıkçılıkta av takımı sayısı balıkçılık eforuna doğrudan etki etmediği için bu sayılar dikkate alınmamıştır.

Kupes sade uzatma ağı her dönem genellikle ay karanlığında Mordoğan geçidi ile Yeniliman
Bozköy Çayı arasında 45 m derinliklerde, kayalık olmayan sahalarda, çevirme ya da hilal şeklinde
atılmaktadır (Şekil 200). Balıklar dip lambasıyla ürkütülerek ağlara vurdurulmaktadır. Kupes
ağlarında ay aydınlığında tirsi, karanlıkta ise kupes ve istavrit çıkmaktadır. Balıkçılar denizanasının
bolluğuna bağlı olarak kupesin de artış gösterdiğini ve yunusların da ağlarına zarar verdiğini
söylemektedir.

Bir çeşit ağ dalyan olan çökeltme dalyanları deniz dibine yatay olarak yatırılan genellikle
dikdörgen ya da kare şekilli ağ parçasının üzerinden balıklar geçerken çekme ipleri yardımıyla
kenarlarının kaldırılarak balıkların yakalandığı geleneksel bir balıkçılık yöntemidir (Şekil 201, 210 ve
211). Çökeltme dalyanları ile kıyı boyunca günlük veya mevsimsel göç yapan balıklar yakalanmaktadır.
Çökertme dalyanları ile kefal, levrek, lüfer, çipura, karagöz, mırmır, sargos, istavrit, uskumru ve
ahtapot gibi türler ağırlıklı olarak yakalanmaktadır.

Çökeltme dalyan balıkçılığında rüzgârın yönü çok önemlidir. Genellikle rüzgâra karşı korunaklı
olacak şekilde kurulan çökeltme dalyanları hangi rüzgâra karşı korunaklı ise o isimle anılmaktadır
(poyraz dalyanı, lodos dalyanı gibi). Çökeltme dalyanları deniz tabanı temiz, kumluk, görüşü açık ve
doğal olarak balıkların sıklıkla geçit yaptıkları kıyı alanlarına kurulmalıdır. Gözetleme kulesinden
ağın üzerinden balıkların daha rahatlıkla fark edilebilmeleri için dalyan zeminine doğal ortamı fazla
bozmayacak şekilde beyaz çakıl taşı konulmaktadır. Ayrıca, balıkların görülmelerini kolaylaştırmak
için genellikle bir pet şişe içine konulan sıvı yağın bir sırık yardımıyla damla damla olacak şekilde
deniz yüzeyine bırakılması sağlanır. Sıvı yağ tabakası akıntının da etkisiyle dalyan ağı üzerinden geçer
ve su yüzeyindeki dalgalanmayı azaltır (Hoşsucu ve Kara, 1990). Böylece dalyan sahasındaki görüş
kuvvetlendirilmiş olur.

188
Şekil 198. Kefal fanyalı uzatma ağı (Mordoğan)

189
 Şekil 199. Köpekbalığı sade uzatma ağı (Mordoğan)

190
Şekil 200. Kupes sade uzatma ağı planı (Mordoğan)

191
 Şekil 201. Çökeltme dalyan planı ve detayları (Mordoğan)

192
 3.1.17. KAYNARPINAR

Kaynarpınar, Mordoğan ve Karaburun arasında yer alan küçük bir balıkçılık merkezidir (Şekil
202 ve Çizelge 65).

Şekil 202. Kaynarpınar coğrafi konumu

Balıkçılığı, genellikle uzatma ağları, olta balıkçılığı ve paragat ile yapılan kıyı balıkçılığı
karakterindedir. Yöredeki balıkçı teknelerine hizmet eden balıkçı barınağı mevcuttur (Şekil 203 ve
204).

Şekil 203. Kaynarpınar Balıkçı Barınağı’nın genel görünümü

193
 Şekil 204. Kaynarpınar Balıkçı Barınağı

Çizelge 65. Kaynarpınar balıkçılığının genel durumu

S.S. İnecik Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1999
Kayıtlı ortak sayısı 25
Aktif üye sayısı 21
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 2
Üye olmayanların sayısı Yok
Kayıt dışı tekne sayısı Yok
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 25
Kooperatife üye olma oranı (%) 100
Aktif üye oranı (%) 84
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat Yok

194
 Balıkçılığın Durumu

Kaynarpınar balıkçılığında kullanılan av takımları ve tekne sayılarına ilişkin tahmini değerler

Çizelge 66’da verilmiştir.

Çizelge 66. Kaynarpınar balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Palamut Sade Uzatma 3 1

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

Kaynarpınar’daki yaklaşık 15 balıkçının üçünde bulunan palamut uzatma ağları tüm yıl
boyunca Kaynarpınar önlerinde 15–20 m derinliklerdeki kumlu sahalara atılmaktadır (Şekil 205 ve
206). Kıyıdan itibaren çipura, kefal ağı (60–80–100 göz), sonrada tek posta 100 göz palamut ağı atılır.
Ağlar akşam atılıp bir gece suda kaldıktan sonra sabah kaldırılır. Palamut ağları yan ürün olarak
çipura, kefal ve sinagrit de yakalamaktadır. Bölgede yunus, fok ve kaçak trollerin uzatma ağlarına
zarar verdikleri bildirilmektedir.

Şekil 205. Palamut sade uzatma ağı (Kaynarpınar)

195
 Şekil 206. Palamut sade uzatma ağı planı (Kaynarpınar)

196
 3.1.18. EŞENDERE

Eşendere, Kaynarpınar ile Karaburun arasında yer alan küçük bir yerleşim yeridir
(Şekil 207 ve 208).

Şekil 207. Eşendere coğrafi konumu

Küçük bir balıkçı barınağına (Şekil 209) sahip olan Eşendere’de balıkçılık, yöredeki diğer
yerleşim merkezlerinde olduğu kıyı balıkçılığı karakterindedir. Uzatma ağları ve oltalar ile yapılan
balıkçılığa ilave olarak ağ dalyan balıkçılığının bir geleneksel uygulaması olan çökeltme dalyanları
ile yapılan balıkçılık da Eşendere’de mevcuttur (Şekil 210 ve 211).

Şekil 208. Eşendere genel görünümü

197
 Şekil 209. Eşendere Balıkçı Barınağı

Şekil 210. Kıyıya kurulmuş çökertme dalyanının denizden görünümü

198
 Şekil 211. Eşendere Balıkçı Barınağı önündeki çökertme dalyanının karadan görünümü

Balıkçılığın Durumu

Eşendere balıkçılığında kullanılan av takımları ve tekne sayılarına ilişkin tahmini değerler

Çizelge 67’de verilmiştir. Eşendere’de tamamı uzatma ağı balıkçılığı yapan 25 tekne sahibi balıkçı
bulunmaktadır. Bunun haricinde amatör balıkçılık adı altında ticari avcılık yapan 8 tekne daha
mevcuttur.

Çizelge 67. Eşendere balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Barbun Fanyalı Uzatma Ağı 25 60
Kefal Fanyalı Uzatma Ağı - 45
Çıpura Uzatma ağı - 45
Sarıkulak kefal ağı - 45

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

199
 3.1.19. SAİPALTI

Saipaltı, Eşendere ile Karaburun arasında yer alan küçük bir balıkçılık merkezidir (Şekil 212).

Şekil 212. Saipaltı’nın coğrafik konumu

Saipaltı limanı, rezerv liman niteliğinde yapılmış oldukça büyük ve kapasiteli bir limandır.
Bu nedenle, genellikle gırgır ve bazen trol gibi büyük balıkçı tekneleri yanaşmakta ve avladıkları
ürünü karaya bu limandan çıkarmaktadırlar (Şekil 213). Küçük balıkçı tekneleri çoğunlukla liman
girişindeki deniz fenerinin olduğu mendirekte bağlama yapmaktadırlar (Şekil 214).

Şekil 213. Saipaltı Limanının genel görünümü

200
 Şekil 214. Saipaltı Limanı’nda küçük balıkçı teknelerinin bağlandığı mendirek

Balıkçılığın Durumu

Saipaltı ve civarında yapılan balıkçılıkta kullanılan av takımları ve tekne sayılarına ilişkin

tahmini değerler ise Çizelge 68’de verilmiştir.

Çizelge 68. Saipaltı balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Barbun Sade Uzatma (Yeni Liman) - 1–5
Kefal-Çipura Fanyalı Uzatma - 3–5

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

Sade barbun uzatma ağları Şubat, Mart ve Nisan aylarında Karaburun, Saipaltı ve Eşendere
önlerinde 50–60 m derinliklerdeki kum ve çayır sahalarda kullanılmaktadır (Şekil 215). Ağlar sabah
ve akşamları zikzak ya da S seklinde atılıp 1–2 saat sonra kaldırılmaktadır. Daha uzun bırakıldığında
genellikle yunuslar ağlara zarar vermektedir. Bir postasının işçilik dâhil maliyeti yaklaşık olarak 140
TL olarak bildirilen barbun ağlarında (Temmuz 2003 tarihi itibari ile) ıskarta olarak madya ve ince
ısparoz yakalanmaktadır.

201
 Şekil 215. Barbun sade uzatma ağı planı (Saipaltı)

202
 3.1.20. KARABURUN (İSKELE)

Karaburun’da ana geçim kaynağı tarım olmakla birlikte balıkçılık da daha çok yarı zamanlı ve
amatör olarak yapılmaktadır (Şekil 216 ve 217).

Şekil 216. Karaburun’un coğrafik konumu

Toplam 34 üyesi olan su ürünleri kooperatifinde tüm geçimini balıkçılıktan sağlayan tek bir üye
dahi yoktur. Büyük ölçekli balıkçılık daha çok Yeni Liman’da bulunan trol tekneleri tarafından temsil
edilmektedir.

Şekil 217. Karaburun-İskele Balıkçı Barınağı

1999 yılında kurulan su ürünleri kooperatifi, küçük ölçekli balıkçıların örgütlendiği, üyelerinin
balıkçılık dışında mutlaka bir başka gelir kaynağına sahip olduğu, faaliyetleri oldukça sınırlı bir
görünüm sergilemektedir. Kooperatife üye olma oranı % 75 olmakla birlikte aktif üye oranı % 53’tür
(Çizelge 69).

203
 Çizelge 69. Karaburun balıkçılığının genel durumu

S.S. Karaburun Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1999
Kayıtlı ortak sayısı 34
Aktif üye sayısı 18
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 1
Üye olmayanların sayısı 6
Kayıt dışı tekne sayısı 5
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 45
Kooperatife üye olma oranı (%) 75
Aktif üye oranı (%) 53
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat Yok

Tekne ve motor özellikleri

Ortalama tekne yaşı 22.9
Ortalama tekne boyu (m) 5.6
Ortalama motor yaşı 14.3
Ortalama motor gücü (HP) 9.4

Balıkçı özellikleri
Ortalama balıkçı yaşı 57
Ortalama balıkçılık tecrübesi 33
Ortalama eğitim düzeyi 3.1
Balıkçılığı asıl mesleği olarak görenlerin oranı (%) 13
Balıkçılığı tek gelir kaynağı gören balıkçıların oranı (%) Yok

Sosyo-ekonomik özellikler
Sosyal güvence sahibi balıkçı oranı (%) 93
Ev sahibi balıkçıların oranı (%) 100
Evli balıkçıların oranı (%) 100
Hane halkı nüfusu 4.4
Balıkçının geçiminden sorumlu olduğu nüfus 1.9

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)

Toplam tekne sayısı 29
Tayfa sayısı 1.3
Deniz iş günü 189

Sorunları

• Pazarlama ve mezat olmaması

• Kooperatifin gelir kaynaklarının çok sınırlı olması
• Devlet desteğinin yetersizliği

204
 İleriye Yönelik Projeleri

• Kooperatifin gelir kaynaklarını arttırmak ve üyelerine daha somut katkılar sağlamak

Balıkçılığın Durumu

Karaburun balıkçılığının av dönemleri ve kullanılan av araçlarına ilişkin bilgiler Çizelge 70’de

kullanılan av takımları ve tekne sayılarına ilişkin tahmini değerler Çizelge 71’de verilmiştir.

Çizelge 70. Karaburun balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Barbun-Tekir (Mullus sp.) Mart-Eylül Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Kış ve Bahar ayları UA*, Paragat, Olta
Kalamar (Loligo vulgaris) Yaz ve Güz ayları Olta
Kefal (Mugil spp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Kupes (Boops boops) Tüm yıl Uzatma ağları

* Uzatma ağları

Av Sahası: Karaburun, Yeni liman, Mordoğan açıkları

Dip Yapısı: Taşlık, eriştelik

Çizelge 71. Karaburun balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Kefal-Çipura-Levrek Fanyalı Uzatma - 3
Barbun Sade Uzatma - -

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

Karaburun kıyılarında kefal-çipura-levrek fanyalı uzatma ağları Mayıs-Eylül ayları arasında

kullanılmaktadır (Şekil 218 ve 219). Kıyıya yakın ve bir ucu salyangoz şeklinde atılan bu ağlar akşam
atılıp sabah kaldırılmaktadır. Bu ağlarda tesadüfî olarak müren (Muraena helena) ve tepegöz (tiryaki)
(Uranoscopus scaber), ıskarta olarak ise iskorpit çıkmaktadır. Balıkçılar yunusların ağlarına zarar
vermesinden şikayet etmektedir.

Şekil 218. Kefal, çipura ve levrek balıkçılığında kullanılan fanyalı uzatma ağları

205
 Şekil 219. Kefal-çipura-levrek avcılığında kullanılan fanyalı uzatma ağı planı (Karaburun)

206
 3.1.21. YENİ LİMAN (TEPEBOZ)

Yeni Liman, Yarımada’nın uç kısmında yer alan önemli bir balıkçılık merkezidir (Şekil 220).

Şekil 220. Yeni Liman’ın coğrafi konumu

Bulunduğu konum itibari ile yerel küçük balıkçıların yanı sıra, özellikle son yıllarda açık deniz
balıkçığı yapan trol ve gırgırların konakladığı veya barındığı en önemli balıkçılık limanlarından biri
haline gelmiştir (Şekil 221 ve 222).

207
 Şekil 221. Yeni Liman Balıkçı Barınağı’ndaki trol tekneleri

Şekil 222. Av sonrası Yeni Liman Balıkçı Barınağı’na giriş yapan trol tekneleri

S.S. Tepeboz (Yeni Liman) Su Ürünleri Kooperatifi

1998 yılında kurulan su ürünleri kooperatifinin kayıtlı ortak sayısı 35’ tir. Aktif üye sayısının 23
olduğu S.S. Tepeboz (Yeni Liman) Su Ürünleri Kooperatifi üyelerinin tamamı uzatma ağı, çökeltme ağı
ve paragat gibi küçük ölçekli kıyı balıkçılığı ile uğraşan balıkçılardan oluşmaktadır (Çizelge 72).

208
 Çizelge 72. Tepeboz (Yeni Liman) balıkçılığının genel durumu

S.S. Tepeboz (Yeni Liman) Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1998
Kayıtlı ortak sayısı 35*
Aktif üye sayısı 23
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 5
Üye olmayanların sayısı 21
Kayıt dışı tekne sayısı 16**
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 50–60
Kooperatife üye olma oranı (%) -
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat Hayır
Tekne ve motor özellikleri
Ortalama tekne yaşı 18,3
Ortalama tekne boyu (m) 6,5
Ortalama motor yaşı 19,3
Ortalama motor gücü (HP) 14,3
Balıkçı özellikleri
Ortalama balıkçı yaşı 51,3
Ortalama balıkçılık tecrübesi 32,5
Ortalama eğitim düzeyi 2,1
Balıkçılığı asıl mesleği olarak görenlerin oranı (%) 25
Balıkçılığı tek gelir kaynağı gören balıkçıların oranı (%) -
Sosyo-ekonomik özellikler
Sosyal güvence sahibi balıkçı oranı (%) 25
Ev sahibi balıkçıların oranı (%) 50
Evli balıkçıların oranı (%) 83
Hane halkı nüfusu 4,0
Balıkçının geçiminden sorumlu olduğu nüfus 1,0
Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)
Toplam tekne sayısı 23
Tayfa sayısı 1,5
Deniz iş günü 197
Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Trol)***
Toplam tekne sayısı 7–27
Tayfa sayısı 4
Deniz iş günü 190–200
Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Gırgır)
Toplam tekne sayısı Yok
Ortalama tayfa sayısı Yok
Ortalama deniz iş günü Yok

* Üyelerin tamamı uzatma ağı ve çökeltme ağı avcılığı yapan balıkçılardan oluşmaktadır.
** 13 amatör ve 3’ü ticari tekne
*** Bölgede yerleşik trol sayısı 7 olmasına rağmen, av sezonunna bağlı olarak dışarıdan gelen tekneler ile bu sayı 20’nin
üstüne çıkmaktadır

209
 Sorunları

• Liman hizmetleri ve dışarıdan gelen tekneler

• Maddi imkânların kısıtlı olması
• Kooperatife sahip çıkılmaması
• Kooperatifin faaliyetlerinin olmaması
• Kooperatiflerin tabi olduğu mevcut yasal düzenlemeler
• Fok ve yunusların ağlara zarar vermesi
• Trollerde çalışan tayfaların hiç birinin sigortasının olmaması (Kooperatif üyeleri arasında
bulunan ve trollerde gemici olarak sezonluk çalışan tayfaların sosyal güvencelerinin olmaması)
• Gırgır, trol ve küçük ölçekli balıkçı teknelerinin zaman zaman aynı av sahasını kullanmasından
kaynaklanan sorunlar

Kooperatifin İleriye Yönelik Projeleri

• Limanı kiralamak
• Mezat yapmak

Balıkçılığın Durumu

Yeni Liman balıkçılığında kullanılan av takımları ve tekne sayılarına ilişkin tahmini değerler
çizelge 73’de verilmiştir.

Çizelge 73. Yeni Liman balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Barbun Sade Uzatma - 10
Kefal-Çipura-Levrek - -
Fanyalı Uzatma Ağı - 2
İnce Paragat (Derin Su Paragatı) 4 4–5
Kalın Paragat 2 4–5
Ağ Dalyan - -

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

Yeni Liman ve yöresinde ince paragat ile balıkçılık, Haziran, Temmuz ve Ağustos’u kapsayan
yaz döneminde kara kıyı olarak tabir edilen 1–5 m sığ yerlerde, Aralık, Ocak gibi kış aylarında ise 8–15
m civarındaki daha derin sularda yapılmaktadır (Şekil 223). Başlıca yakalanan hedef türler sargos,
karagöz, melanur ve çipura’dır. Paragat iğnelerinin yemlenmesinde çoğunlukla deniz patlıcanı
kullanılmakta bazen özellikle kış aylarında yem olarak sardalye’de kullanılmaktadır. Paragat takımları
genellikle, taş kenarları, saman topukları, erişte ve tragana üzerine zig-zag şeklinde atılırlar. Ancak
atım şekli yerine göre değişebilmektedir. İnce paragatlar çoğunlukla güneş batarken atılmakta ve
güneş doğarken kaldırılmaktadır. Paragatın suda kalma süresi 8–12 saat arasında değişmektedir.

Genellikle Sakız Adası’nın 2-3 mil açığına kadar ve Koyun Adası civarında 40-110 m derinlikler
arasında kalın paragat ile (Şekil 224) Mayıs- Ağustos ayları arasında trança, Mart-Mayıs ayları arasında
fangri ve köpekbalığı avcılığı yapılmaktadır. Taşlık, tragana ve batık üzerine atılan kalın paragatlar
güneş doğarken suya atılmakta ve yaklaşık 2 saatlik bir bekleme süresinden sonra toplanmaktadır.
Bu paragat takımlarında çoğunlukla yem olarak sardalye kullanılmaktadır. Başlıca yakalanan hedef
türler köpekbalığı, trança ve sinagrit olmaktadır.

Fanyalı uzatma ağı yıl boyunca Karaburun-Bademli köyü arasında kıyıdan 25 m’ye kadar varan
derinliklerdeki taş ya da ot sahalarda kullanılmaktadır (Şekil 225 ve 226). Kıyıdan dik çıkan ve ucu
salyangoz şeklinde akşam atılan ağlar sabah kaldırılmaktadır. Bu ağlarda mevsimine göre kefalin
dört ayrı türü, çipura, levrek ve fırtına sonrasında sargoz hedeflenmekte, başlıca tesadüfî ürün olarak

210
ise ahtapot çıkmaktadır. Yunus ve fokların çok zarar vermesinden yakınılan ağlarda ıskarta türler
arasında domuz balığı (Oxynatus centrina), küçük iskorpit ve kedi balıkları (Scyliorhinus canicula)
bulunmaktadır.

Sade barbun ağları bahar ve yaz aylarında Bademli bükü civarında 15–110 m derinliklerdeki
otluk, kumluk ve kayalık sahalarda kullanılmaktadır. Ağlar sabah ve akşam saatlerinde zikzak
şeklinde atılıp 2–3 saat kaldıktan sonra toplanmaktadır. Fok ve yunusların tahrip ettiği bildirilen bu
ağlarda tesadüfî ürün olarak izmarit, ıskarta tür olarak ise denizyıldızı çıkmaktadır.

Şekil 223. İnce paragat (Yeni Liman)

211
 Şekil 224. Kalın paragat (Yeni Liman)

212
Şekil 225. Kefal-çipura-levrek fanyalı uzatma ağı-I (Yeni Liman)

213
 Şekil 226. Kefal-çipura-levrek fanyalı uzatma ağı-II (Yeni Liman)

214
 3.1.22. ILDIRI

Ildırı Çeşme Merkez’den 25 km uzaklıkta, yaklaşık 550 nüfuslu, geçimi tarım, balıkçılık ve
turizme dayalı bir köydür (Şekil 227).

Şekil 227. Ildırı coğrafik konumu

Ildırı Körfezi’nin açığında 28 küçük ada vardır (Şekil 228). Adalardan birinin kıyısında bir orkinos
çiftliğinin de yer aldığı Ildırı’da, aynı zamanda Türkiye’nin ilk büyük özel çipura-levrek yetiştiricilik
çiftliği de bulunmaktadır.

Şekil 228. Ildırı Sahili ve Adalar

215
 Ildırı kıyı şeritinde, özellikle yazlık olarak kullanılan ikinci konutlar yoğun bir yapılaşmaya
neden olmakta (Şekil 229) ve profesyonel küçük balıkçı teknesinden çok daha fazla sayıda tekne
amatör balıkçılık amaçlı kullanılmaktadır (Şekil 230).

Şekil 229. Ildırı Sahili ve kıyı şeriti boyunca devam eden yoğun yapılaşma

Şekil 230. Ildırı Sahili’nde demirleyen amatör balıkçı tekneleri

216
 S.S. Ildırı Köyü Su Ürünleri Kooperatifi

Ildırı balıkçılığının genel durumu Çizelge 74’de özetlenmiştir.

Çizelge 74. Ildırı balıkçılığının genel durumu

S.S. Ildırı Köyü Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 2001
Kayıtlı ortak sayısı 54
Aktif üye sayısı 40
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 10
Üye olmayanların sayısı 7
Kayıt dışı tekne sayısı* 52
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 60-70
Kooperatife üye olma oranı (%) 77
Aktif üye oranı (%) 74
Kooperatifte çalışan sayısı 2
Pazarlama faaliyeti-Mezat Var

Tekne ve motor özellikleri

Ortalama tekne yaşı 8,8
Ortalama tekne boyu (m) 6,9
Ortalama motor yaşı 9,0
Ortalama motor gücü (HP) 10,1

Balıkçı özellikleri
Ortalama balıkçı yaşı 26,5
Ortalama balıkçılık tecrübesi 8,0
Ortalama eğitim düzeyi 2,8
Balıkçılığı asıl mesleği olarak görenlerin oranı (%) 75
Balıkçılığı tek gelir kaynağı gören balıkçıların oranı (%) 75

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)

Toplam tekne sayısı 47
Tayfa sayısı 1,8
Deniz iş günü 206
* Birçoğu amatör balıkça teknesi olmakla birlikte bazen ticari amaçlı avcılıkta yapmaktadırlar

Sorunları

• Balıkçı barınağının yetersiz ve küçük olması

• Dalarak yapılan yasa dışı avcılık
• Civarda bulunun yetiştiricilik ve besicilik firmalarının kıyı avcılığı yapan balıkçıların av saha-
larını daraltması ve bu kafeslerin civardaki balığı çekmesi
• Kafes ünitelerinin ve orkinos çiftliğinin yarattığı kirlilik
• Yunus ve fokların ağlara zarar vermesi
• Kooperatifin masraflarının karşılanamaması

İleriye Yönelik Projeleri

• Herhangi bir proje belirtilmemiştir.

217
 Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Kıyı avcılığı yapan balıkçılarla, Pınar (çipura, levrek yetiştiriciliği) ve Aqua-Dem (orkinos
besiciliği) gibi firmalar arasında ciddi sorunlar bulunmaktadır. Kooperatif yetkilileri bu tesislerin
kirlilik yaratmak suretiyle ve ayrıca yunus, deniz kaplumbağası ve fok gibi canlıları bölgeye çekerek
balıkçılığa zarar verdiğini iddia etmektedir. Ayrıca bölgede bulunan orkinos çiftliğinde yemleme
olduğunda suyun üzerinde yağ tabakası biriktiği ve bunun rüzgârla köyün önüne geldiği bildirilmektedir.

Balıkçılığın Durumu

Ildırı balıkçılığının av dönemleri ve kullanılan av araçlarına ilişkin bilgiler Çizelge 75’de

kullanılan av takımları ve tekne sayılarına ilişkin tahmini değerler Çizelge 76’da verilmiştir.

İnce paragat Kasım ayı yoğun olmak üzere yıl boyunca Ildırı civarında 6–7 m derinliklerdeki
eriştelik sahalarda kullanılmaktadır (Şekil 231). Sabah saat 09.00 sularında zikzak şeklinde atılan
paragat yaklaşık 4 saat sonra kaldırılmaktadır. Yem olarak sardalye ve mamun kullanılan ince
paragatta hedef tür levrek olmakla beraber nadiren karagöz ve vatoz’da yakalanmakta ve yakalanan
bu vatozlar denize geri atılmaktadır.

Kalın paragat Temmuz ve Ağustos aylarında Gerence Körfezi’nin 30–35 m derinliklerindeki

taşlık sahalara sabah saat 06.00 sularında düz olarak atılıp 4 saat sonra kaldırılmaktadır (Şekil 232).
Yem olarak iskorpit ve barbun ağından çıkan ısparoz kullanılmaktadır. Sinagrit ve fangri hedeflenerek
atılan bu paragatlar köpekbalığı ve çuçuna da yakalamaktadır. Balıkçılar tüple dalan balık adamların
avcılık yapmalarından yakınmaktadırlar.

Barbun sade uzatma ağları, Ildırı civarında 5–40 m derinlikler arasındaki taş, erişte ve kumlu
sahalarda sabah ve akşamları S şeklinde atılarak kullanılmaktadır (Şekil 233). Suda 1,5–3 saat arası
kalan ağlarda barbun haricinde kupes ve ahtapot da yakalanmaktadır. Yunusların büyük zarar verdiği
bildirilen ağlara bazen kaplumbağaların da takıldığı ama, uzun zamandır fok görülmediği bildirilmiştir.
Bir posta barbun ağının maliyetinin (Kasım 2003) işçilik dâhil 100 TL olduğu tahmin edilmiştir.

Ildırı sahillerinde, özellikle amatör olarak hareketli tekneler arkasından sırtı olta takımlarının
çekilmesi ile yapılan balıkçılık şekli de yoğun olarak uygulanmaktadır (Şekil 234).

Çizelge 75. Ildırı balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Kış ayları AÇ*, UA**, Zıpkın
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Nis-May/Tüm yıl Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Ekm-Ara/Nisan UA**, Paragat, Olta
Fangri (Pagrus pagrus) Temmuz-Ağustos Uzatma ağları, Paragat
Kalamar (Loligo vulgaris) Tüm yıl Uzatma ağları, Olta
Karagöz (Diplodus vulgaris) Eylül/Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Kefal (Mugil spp.) Ek-Kas/Tüm yıl Uzatma ağları
Levrek (Dicentrarchus labrax) Tüm yıl Paragat, Olta
Palamut (Sarda sarda) Ekim-Aralık Uzatma ağları, Sırtı
Sargos (Diplodus sargus) Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Sübye (Sepia officinalis) Tüm yıl Uzatma ağları

* Ahtapot Çaparisi
** Uzatma Ağları
Av Sahası: Ildır adalar civarı, Gerence

Dip Yapısı: Kumluk, taşlık, erişte

218
 Çizelge 76. Ildırı balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Barbun Sade Uzatma 50 20
İnce Paragat - 4
Kalın Paragat - +**
Sırtı - +
Çipura Fanyalı Uzatma 50 5
Voli Uzatma 50 4

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** İlgili balıkçılıkta av takımı sayısı balııkçılık eforuna doğrudan etki etmediği için bu sayılar dikakate alınmamıştır.

Şekil 231. İnce paragat (Ildırı)

219
 Şekil 232. Kalın paragat (Ildırı)

Şekil 233. Barbun sade uzatma ağı (Ildırı)

220
Şekil 234. Sırtı olta takımı (Ildırı)

221
 3.1.23. DALYANKÖY

Çeşme’den 5 km. uzaklıktaki Dalyanköy İzmir’in en gözde turizm ve tatil yörelerinden biridir.

Şekil 235. Dalyanköy coğrafik konumu

Yatların ve balıkçı teknelerinin bağlandığı doğal limanı, bir lagün gibi karanın içerisine
girmektedir (Şekil 235 ve 236). Bu kıyılar aynı zamanda çok sayıda balık lokantalarıyla balığın yoğun
tüketildiği yörelerimizin başında gelmektedir.

Şekil 236. Dalyanköy Sahili ve balıkçı barınağı

222
 S.S. Çeşme Dalyanköy Su Ürünleri Kooperatifi

Dalyanköy balıkçılığı ve su ürünleri kooperatifine ilişkin genel bilgiler Çizelge 77’de verilmiştir.

Çizelge 77. Dalyanköy balıkçılığının genel durumu

S.S. Çeşme Dalyanköy Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1989
Kayıtlı ortak sayısı 104
Aktif üye sayısı* Yazın 45 - Kışın 62
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 31
Üye olmayanların sayısı 8
Kayıt dışı tekne sayısı** 4-5
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 160
Kooperatife üye olma oranı (%) 93
Aktif üye oranı (%) 60
Kooperatifte çalışan sayısı 2
Pazarlama faaliyeti-Mezat 15 Mayıs - 30 Eylül Arası Her gün Saat 10.00’da Mezat Var. Kışın Mezat Yok

Tekne ve motor özellikleri

Ortalama tekne yaşı 15
Ortalama tekne boyu (m) 7,8
Ortalama motor yaşı 18
Ortalama motor gücü (HP) 38,8

Balıkçı özellikleri
Ortalama balıkçı yaşı 43,3
Ortalama balıkçılık tecrübesi 27,1
Ortalama eğitim düzeyi 1,1
Balıkçılığı asıl mesleği olarak görenlerin oranı (%) 81
Balıkçılığı tek gelir kaynağı gören balıkçı oranı (%) 62

Sosyo-ekonomik özellikler
Sosyal güvence sahibi balıkçı oranı (%) 69
Ev sahibi balıkçıların oranı (%) 19
Evli balıkçıların oranı (%) 87
Hane halkı nüfusu 4
Balıkçının geçiminden sorumlu olduğu nüfus 2,2

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)

Toplam tekne sayısı 76
Tayfa sayısı 1,9
Deniz iş günü 211

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Trol)***

Toplam tekne sayısı Yok
Tayfa sayısı Yok
Deniz iş günü Yok

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Gırgır)***

Toplam tekne sayısı 1
Ortalama tayfa sayısı -
Ortalama deniz iş günü -

* Yaz döneminde turizm sektöründe çalışan balıkçılar nedeiyle akrif balıkçı sayısı değişmektedir.
** Ruhsatsız çalışan bu teknelerde ağ kullanılmamakta ve genellikle bu tekneler ile ahtapot ve kalamar avcılığı yapıl-
maktadır.
*** Bölgede genellikle troltekneleri istenmemektedir. Yörede sadece bir adet gırgır teknesi bulunmakta ve bu tekne sar-
dalye balıkçılığında kullanıulmaktadır.

223
 Sorunları

• Yerel yönetimin destek vermemesi

• Su ürünleri kooperatifleri ana sözleşmesinin yetersizliği ve ihtiyaçlara cevap verememesi
• Haksız rekabet (kooperatif haricinde kayıt dışı balık alım ve satımı yapan kayaflarla rekabet
etmede yaşanan güçlükler)
• Balıkçı barınakları üzerinde üst yapı tesislerinin eksikliği ve yapılmasındaki güçlükler
• Devlet desteğinin yetersizliği
• Balık fiyatlarının istikrarsızlılığı
• Artan av gücü (1960’ların başında tekne başına 2–3 posta ağ varken, günümüzde tekne başı-
na 30–40 posta ağ düşmektedir).

İleriye Yönelik Projeleri

• Soğuk hava deposu tesis etmek

• İdari bina sahibi olmak
• Çıkarlar ve amaçlar farklı olduğu için, sadece küçük ölçekli balıkçıları kapsayan ayrı bir üst
örgütlenme gerçekleştirmek

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

İkinci konutlar, turizm ve balıkçılık arasında kıyı alanı kullanımından kaynaklanan sorunlar
mevcuttur. Bölgede (Gerence Körfezi ve Eğri Liman civarı) mevcut çok sayıda korunaklı koyun balık
çiftlikleri tarafından kapatılması ve bu çiftliklerin yakınından dahi geçilememesi nedeniyle balıkçılar
açısından özellikle sert havalarda ciddi barınma sorunları ortaya çıkmaktadır. Yaz aylarında civarda
bulunan çok sayıda plajlar nedeni ile de av sahasında bir daralma söz konudur.

Balıkçılığın Durumu

Dalyanköy’deki balıkçı kooperatifi oldukça işlevsel bir kooperatif durumundadır. Kooperatif

tarafından kooperatifçilik bilincini aşılamak üzere bilgilendirici broşürler bastırılmış ve üyelere
dağıtılmıştır. Yine, kooperatif desteği ve işbirliği ile Dalyanköy’de EÜ Su Ürünleri Fakültesi tarafından
1995 yılında 100 bloktan oluşan bir yapay resif projesi uygulanmıştır. Yörede, trata yasağından sonra
13 tekne uzatma ve paragat balıkçılığına geçiş yapmıştır. Hemen her teknede paragat takımı ve uzatma
ağı bulunmaktadır. Sinagrite yönelik kalın paragat avcılığı yapılmakta ayrıca 5–6 teknede trança ağı
bulunmaktadır. 2003 yılında bölge balıkçıları tarafından yaklaşık 1200 kg trança yakalanmıştır.

Dalyanköy balıkçılığının av dönemleri ve kullanılan av araçlarına ilişkin bilgiler çizelge 78’de,

kullanılan av takımları ve tekne sayılarına ilişkin tahmini değerler ise çizelge 79’da verilmiştir.

İnce paragat Dalyanköy balıkçıları tarafından sargosun hedeflendiği 2 m ile mercanın

hedeflendiği 70 m derinlikleri arasındaki kum, çamur, çayır ve taşlık bölgelerde kullanılmaktadır
(Şekil 237). Genelde düz atılan paragat taşa göre farklı şekiller de alabilir. Suda 2–3 saat kalan
paragatın atım saati hedef türe göre değişebilmektedir. Genellikle şafaktan önce atılan paragat
güneşten bir saat sonra toplanır fakat, mercan hedeflenerek yapılan avcılıkta takım gündüz değişik
saatlerde de kullanılabilir.

224
 Çizelge 78. Dalyanköy balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Tüm yıl Ahtapot çaparisi, Zıpkın
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Kasım-Mayıs Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Eylül-Kasım Uzatma ağları, Paragat, Olta
Fangri (Pagrus pagrus) Nisan-Mayıs Uzatma ağları, Paragat
Kalamar (Loligo vulgaris) Ekim-Şubat Olta
Kefal (Mugil spp.) Ekim-Ocak Uzatma ağları
Sinagrit (Dentex dentex) Ağustos-Eylül Uzatma ağları, Paragat

Av Sahası: Dalyanköy, Ilıca açıkları, Gerence, adalar civarı

Dip Yapısı: Kumluk, çamur, tragana, taşlık, eriştelik

Çizelge 79. Dalyanköy balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Taş Ağ - 6
Dönek Uzatma Ağı - 2
İnce Paragat - +**
Barbun Uzatma Ağı - -
Palamut Uzatma Ağı - -

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** İlgili balıkçılıkta av takımı sayısı balııkçılık eforuna doğrudan etki etmediği için bu sayılar dikakate alınmamıştır.

İnce paragat balıkçılığında yem olarak genellikle, ahtapot, sübye, kalamar, mamun ve sülünes
kullanılmaktadır. Hedef türler sargoz, mercan, karagöz, çipura ve iskatari (Spondyliosoma cantharus)
olan ince paragat balıkçılığında, tesadüfî türler olarak ise trança, köpekbalığı, lâhos, orfoz ve dülger
balığı da yakalanabilmektedir. Çıkan müren ve mıgriler ıskarta edilmektedir. İnce paragat düz kuma
atıldığında beş yıla kadar kullanılabilmektedir. Fakat, taşa atıldığında takılması yüksek olasılıktır. Bir
sele paragatın 60 TL malzeme ve 40 TL işçilik maliyeti olmak üzere toplam 100 TL’sına mal olduğu
bildirilmiştir (Nisan 2005). İnce paragatla avcılık balıkçılar tarafından temiz ve kârlı ama zahmetli bir
iş olarak görülmektedir.

Dalyanköy’de dönek ağı adı da verilen fanyalı uzatma ağları, kefalin göç dönemi olan Ekim-Ocak
ayları arasında Dalyan kıyılarında 10 m derinliğe kadar kum, erişte ve taşlık sahalarda kullanılmaktadır
(Şekil 238). Bu ağlar bir ucu salyangoz şekilli olarak akşam atılıp sabah kaldırılmaktadır. Ağın
kurulduğu bölgeden geçen kefal, palamut, çipura, sargoz ve ticari önemi olan birçok diğer tür hedef
kabul edilmektedir. Tesadüfî olarak turna yakalanan bu ağlarda çıkan iskorpit, ceryan ve ot balıkları
ıskarta edilmektedir.

Taş ağı Mart’tan itibaren 4–5 ay kullanılmaktadır (Şekil 239). Avcılık daha çok Karaburun,
Alaçatı ve Sığacık’ta bulunan 5–50 m arası derinliklerdeki taşlık sahalarda yapılır. Ağlar kıyıdan veya
açıktan taşlık sahaya bırakılır. Bu ağlar akşamüstü atılıp sabah toplanmaktadır. Yakalanan hedef
türler sinagrit, sargoz ve ıstakoz, tesadüfî türler ise karagöz, adabeyi ve mercandır.

225
 Şekil 237. İnce paragat (Çeşme-Dalyanköy)

226
Şekil 238. Dönek fanyalı uzatma ağı (Çeşme-Dalyanköy)

227
 Şekil 239. Taş ağı planı (Çeşme-Dalyanköy)

228
 3.1.24. ÇEŞME (MERKEZ)

Çeşme ilçesi, İzmir ilinin en batı ucunda yer alır (Şekil 240). İzmir şehir merkezine uzaklığı 80
km’dir.

Şekil 240. Çeşme coğrafik konumu

Doğudan Urla, kuzeyden Karaburun, batı ve güneyden Ege Denizi ile çevrilidir. Yüzölçümü
260 km2, nüfusu 37372’dir. Yazın turizmin gözde merkezlerinden biri olan Çeşme’de oldukça küçük
bir balıkçı barınağı ile çarşı içerisinde küçük balıkçı dükkânları bulunmaktadır (Şekil 241 ve 242).
Çeşme’de zaman zaman gırgır ve trol gibi büyük balıkçı teknelerinin kullandığı büyük bir liman da
bulunmaktadır (Şekil 243).

Şekil 241. Çeşme Balıkçı Barınağı’nın genel görünümü

229
 Şekil 242. Çeşme Balıkçı Barınağı

Şekil 243. Çeşme Limanı ve büyük balıkçı (gırgır, trol) tekneleri

S.S. Çeşme Merkez Su Ürünleri Kooperatifi

Çeşme balıkçılığının genel durumu Çizelge 80’de özetlendiği gibidir.

230
 Çizelge 80. Çeşme balıkçılığının genel durumu

S.S. Çeşme Merkez Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 2003
Kayıtlı ortak sayısı 30
Aktif üye sayısı 20
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 20
Üye olmayanların sayısı 20
Kayıt dışı tekne sayısı 10*
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 70–80
Kooperatife üye olma oranı (%) 60
Aktif üye oranı (%) 67
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat Yok
* Plaka sıkıntısı çeken amatör gibi görünüp profesyonel çalışan tekneler

Sorunları
• Yasadışı avcılık yapan troller. Yasak avcılığın engellenememesi
• Denetim yetersizliği
• Aidatların toplanamaması
• Balıkçıların gelirinin çok düşük olması
• Av veriminin düşük olması
• Balıkçıların kooperatife sahip çıkmaması
• Balık çiftlikleri nedeni ile av sahalarının daralması
İleriye Yönelik Projeleri
• Yok

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Balık çiftliklerinin kendi kafesleri etrafında avcılık yapması buna karşın aynı av sahasının kıyı
balıkçısına kapatılması tezat bir durum ortaya çıkarmaktadır.
Balıkçılığın Durumu
Çeşme balıkçılığının av dönemleri ve kullanılan av araçlarına ilişkin bilgiler Çizelge 81’de
kullanılan av takımları ve tekne sayılarına ilişkin tahmini değerler Çizelge 82’de verilmiştir.

Çizelge 81. Çeşme balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Kış ayları Ahtapot çaparisi
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Yaz ayları/Tüm yıl Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Yaz ayları Uzatma ağı, Paragat, Olta
Kalamar (Loligo vulgaris) Yaz ve Güz ayları Olta
Sargos (Diplodus sargus) Yaz ayları Uzatma ağları, Paragat
Sinagrit (Dentex dentex) Yaz ayları Uzatma ağları, Paragat

Av Sahası: Karaburun-Seferihisar arası

Dip Yapısı: Tragana, taşlık, eriştelik

231
 Çizelge 82. Çeşme balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Sinagrit Fanyalı Uzatma - 25–30
Barbun Fanyalı Uzatma - 15-25
İnce Paragat 8–10 +**
Kalın Paragat - +
Sırtı 10–15 +
Kateti Olta 30 +
İnce Paragat 30 +
Kalın Paragat 30 +

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** İlgili balıkçılıkta av takımı sayısı balııkçılık eforuna doğrudan etki etmediği için bu sayılar dikakate alınmamıştır.

İnce paragat Çeşme, Karaburun ve Alaçatı sahillerinde yıl boyunca 5–16 m derinliklerdeki taş
ve eriştelik sahalarda kullanılmaktadır (Şekil 244). Paragat takımları, genellikle ay karanlığında gece
saat 2–3 gibi atılıp, güneş doğarken toplanmaktadır. Düz olarak atılan bu paragatlar sardalye, mamun
ve bazen de kalamarla yemlenmektedir. İnce paragatta çipura, sargoz ve melanurun yakalanması
hedeflenmekte fakat tesadüfî olarak sinagrit, fangri ve mercan da yakalanmaktadır. Yakalanan hanoz
ve hani balıkları denize geri atılmaktadır. Bir sele paragatın, işçilik dâhil maliyeti 150 TL olarak
bildirilmiştir.

Kalın paragat Çeşme ve Karaburun sahillerindeki 50–120 m derinlikler arasında bulunan taşlık
sahalara düz olarak atılmaktadır (Şekil 245). Takım suda genellikle 2–3 saat kalmaktadır. Sardalye,
kalamar, sübye ve ahtapotla yemlenen kalın paragatın hedef türleri sinagrit ve fangri, tesadüfî
balıklar ise orfoz ve akyadır. Hanoz (hani), ot balığı, köpekbalığı ve vatoz denize geri atılan türlerdir.
Bir takımın maliyeti 200 TL olarak bildirilmiştir. İnce ve kalın paragat takımlarının Çeşme’de bulunan
30–40 balıkçının tamamında olduğu belirtilmektedir.

Kasım-Aralık aylarında Çeşme Liman içinde amatör olarak sırtı çeken 10–15 tekne olduğu
belirtilmektedir. Sırtı sabaha karşı ve akşamüstü güneş batmadan önce, tekne arkasından ve
yüzeyden, yaklaşık 5 mil hızla çekilmektedir (Şekil 246-A). Torik ve palamudun hedeflendiği takımda,
suni yem ya da ufak taze turna kullanılmaktadır. Tesadüfî olarak çipura, karagöz, mercan ve turnanın
da yakalandığı sırtıda, herhangi bir ıskarta tür çıkmamaktadır.

Amatörlerin kullandığı bir başka takım da kateti oltadır (Şekil 246-B). Yaklaşık 30 teknenin
kullandığı bildirilen bu olta, Ekim-Haziran ayları arasında Sakız - Çeşme arası fener yeri ve döküntü
alanında 35–50 m derinliklerde sabah ve akşamüstü güneş batmadan bırakılmakta ve 10 dakika
sonra yemi tazelenmektedir. Yem olarak sülünes, sübye ve kalamar kullanılmaktadır. Hedef tür
mercan, karagöz ve fangri, tesadüfî ürünler ise kupes, istavrit, iskorpit ve ahtapottur. Çıkan hanozlar
geri atılmaktadır.

Barbun fanyalı uzatma ağları Güvercinlik, Alaçatı, Azmak ve Karaburun önlerinde 25–70 m
derinliklerdeki erişte, yosun ve kumlu sahalarda kullanılmaktadır (Şekil 247). Sabah ve akşamları
düz olarak atılan ağlar birkaç saat sonra toplanır. Bu ağlar ile barbun haricinde tesadüfî olarak
kupes, istavrit, izmarit, adabeyi, sinagrit ve fangri de yakalanmaktadır. Ağlardan ıskarta olarak çıkan
türler ise köpekbalığı, vatoz, ot balıkları ve hanozdur. Troller ve yunusların ağlara zarar verdikleri
bildirilmektedir.

Sinagrit fanyalı uzatma ağı, Haziran-Ağustos ayları arasında Güvercinlik, Göcek ve Alaçatı
önlerindeki 50–120 m derinlikleri arasında bulunan taşlık sahalarda, taşın etrafı sarılacak şekilde
kullanılmaktadır (Şekil 248). Ağlar akşamüstü atılıp sabah güneş doğarken toplanmaktadır. Hedef
türler sinagrit ve fangri, satılabilen diğer türler ise, mercan ve ıstakozdur. Köpekbalığı ve vatoz ıskartalar
arasındadır. Sinagrit fanyalı uzatma ağının 400 TL malzeme, 30 TL işçilik bedeli olmak üzere toplam
maliyetinin 430 TL civarında olduğu bildirilmiştir. Bu ağlardan teknelerde 25–30 posta bulunmaktadır.

232
Şekil 244. İnce paragat (Çeşme)

233
 Şekil 245. Kalın paragat (Çeşme)

234
A B

Şekil 246. A) Sırtı olta takımı ve B) Kateti olta takımı (Çeşme)

235
 Şekil 247. Barbun fanyalı uzatma ağı planı (Çeşme)

Şekil 248. Sinagrit fanyalı uzatma ağı planı (Çeşme)

236
 3.1.25. ÇİFTLİKKÖY

Çeşme ilçe merkezinden 5 km uzaklıktaki Çiftlikköy’ün önemli gelir kaynakları tarım, balıkçılık
ve turizmdir (Şekil 249)

Şekil 249. Çiftlikköy coğrafik konumu

Yarımadanın batısında yer alan Çiftlikköy balıkçılığı da küçük ölçekli yapılan kıyı balıkçılığı
karakterindedir (Şekil 250).

Şekil 250. Çiftlikköy Balıkçı Barınağı

237
 S.S. Çiftlikköy Su Ürünleri Kooperatifi

Çiftlikköy balıkçılığının genel durumu ve Çiftlikköy Su Ürünleri Kooperatifinin yapısal durumu

Çizelge 83’de özetlenmiştir.

Çizelge 83. Çiftlikköy balıkçılığının genel durumu

S.S. Çiftlikköy Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1997
Kayıtlı ortak sayısı 73
Aktif üye sayısı 20
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı Yok
Üye olmayanların sayısı 20
Kayıt dışı tekne sayısı 1–2
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 80
Kooperatife üye olma oranı (%) 91
Aktif üye oranı (%) 27
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat Yok

Sorunları

• Kooperatifin yeterince faal olmaması

• Liman girişinin sığ olması
• Yasadışı trol avcılığı
• Av veriminin düşük olması ve mezat yapılamaması

İleriye Yönelik Projeleri

• En kısa zamanda mezat gerçekleştirmek

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Yerel küçük ölçekli balıkçılar ile dışarıdan gelen özellikle trol balıkçıları arasında anlaşmazlıklar
mevcuttur. Yaz aylarında artan turizm nedeni ile sınırlı av sahasının kullanımında anlaşmazlıklar
ortaya çıkmaktadır.

Balıkçılığın Durumu

Çiftlikköy balıkçılığının av dönemleri ve kullanılan av araçlarına ilişkin bilgiler Çizelge 84’de

kullanılan av takımları ve tekne sayılarına ilişkin tahmini değerler Çizelge 85’de verilmiştir.

238
Çizelge 84. Çiftlikköy balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Kış ayları Ahtapot çaparisi, Zıpkın
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Mart-Mayıs Uzatma ağları
Fangri (Pagrus pagrus) Mayıs-Haziran Uzatma ağları, Paragat
Kalamar (Loligo vulgaris) Temmuz-Ekim Olta
Kefal (Mugil spp.) Ocak-Şubat Uzatma ağları
Sinagrit (Dentex dentex) Mart-Nisan Uzatma ağları, Paragat
Sübye (Sepia officinalis) Mart-Nisan Uzatma ağları

Av Sahası: Çiftlikköy açıkları, Çeşme

Dip Yapısı: Tragana, taşlık, eriştelik

Çizelge 85. Çiftlikköy balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Barbun Sade Uzatma Ağı - 18PA+2Misina(Bez+Misina)
Kalın Uzatma 15 16
Ahtapot Sırtısı 15 3
Kalın Paragat 15 1-2

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

Çiftlikköy önlerinde barbun ağı ile 30–100 m derinliklerdeki erişte, taş ve çamurlu alanlarda
Aralık, Ocak ve Şubat ayları haricinde 8–9 ay avcılık yapılmaktadır (Şekil 251 ve 252). Akşamüstü
düz olarak atılan ağlar, 1 saat sonra güneş batarken kaldırılmaktadır. Barbun ağları yan ürün olarak
kupes ve tirsi de yakalamaktadır. Bir posta barbun ağının yaklaşık maliyet bedeli 100 TL olup, bu
tutarın 75 TL’sı malzeme ve 25 TL’sı da işçilik için harcanmaktadır (Nisan 2005). İzmir Körfezi uzatma
ağı balıkçılığında yaşanan en önemli sorunların başında gelen, bu ağların trol ve yunuslardan zarar
görmesi sorunu Çiftlikköy balıkçılığında da aynı şekilde yaşanmaktadır.

Kalın ağ Şubat-Ağustos ayları arasında Çiftlikköy ve Alaçatı önlerinde 20–30 m derinliklerdeki

eriştelik sahalarda kullanılmaktadır (Şekil 253). Akşam zikzak şeklinde atılan ağlar sabah
kaldırılmaktadır. Hedef türlerin sinagrit, mercan, adabeyi, ahtapot ve sübye olduğu ağlarda tesadüfî
tür olarak torik çıkmaktadır. Yakalanan kedi köpekbalığı (Scyliorhinus canicula), çuçuna, iskorpit,
vatoz, müren ve yılan balıkları ıskarta edilmektedir. Yaklaşık toplam maliyeti 140 TL (100 TL malzeme,
40 TL işçilik) olarak bildirilen bu kalın ağların yunus, fok ve trollerden çok zarar görmesinden
yakınılmaktadır. Bir balıkçının tahminine göre bir ağın ömrü bir senedir ve kullanılan 250 posta ağın
yaklaşık 100 postası trol avcılığından dolayı kaybolmaktadır.

Gelirin nispeten düşük olduğu kış boyunca, yaklaşık 15 tekne ahtapot sırtısı ya da diğer bir
ifade ile ahtapot çaparisi (parangula) kullanmaktadır (Şekil 254). Kullanılan yem kupes, yakalanan
tek tür ise ahtapottur. Her teknede ortalama üç sırtı bulunmaktadır. Çiftlikköy önlerinde 1–30 m
derinliklerdeki sırtıyla ahtapot avcılığı gündüz güneş batana kadar, tekne akıntıyla sürüklenirken
yapılır. Takım ahtapot yakalanana kadar suda kalır. Zor balıkçılık olarak nitelendirilen bu işte, tek
başına 3 sırtı kullanan bir balıkçının günde yaklaşık 30 TL kazanabileceği bildirilmiştir (Nisan 2005).

Çiftlikköy’de 10–15 kayıkta 2–3 kalın paragat, hemen hemen her teknede de 1–2 sepet ince
paragat olduğu bildirilmiştir (Şekil 255). Kalın paragat yıl boyunca Çiftlikköy önlerinde 20–100 m
derinliklerdeki taşlık alanlarda kullanılmaktadır. Gündüz saat 10–11 gibi düz olarak bırakılan paragat

239
 1–2 saat sonra kaldırılmaktadır. Tirsi, sardalye ve kupesin yem olarak kullanıldığı kalın paragatta
hedef türler fangri ve mercandır. Yan ürün olan köpek balığı ise bazen pazarlanmakta bazen ıskarta
edilmektedir. Bir paragatın en fazla bir yıl içinde kopup denizde kaldığı bildirilmiştir.

Şekil 251. Barbun sade uzatma ağı (bez) (Çiftlikköy)

Şekil 252. Barbun sade uzatma ağı (Misina) (Çiftlikköy)

240
Şekil 253. Fanyalı kalın uzatma ağı planı (Çiftlikköy)

241
 Şekil 254. Parangula (ahtapot çaparisi) olta takımı (Çiftlikköy)

242
Şekil 255. Kalın paragat (Çiftlikköy)

243
 04 güney ege

244
245
246
 4. GÜNEY EGE

Çalışmanın bu kısmında yine kuzeyden güneye doğru olmak üzere, İzmir’in ilçesi Alaçatı’dan
başlayarak sırasıyla, Aydın ili, Muğla ili ve Bodrum Yarımadası civarındaki önemli balıkçılık
merkezlerine kadar çalışmalar sürdürülmüştür. Bu kısımda, sırasıyla Alaçatı, Sığacık, Özdere-
Ahmetbeyli, Zeytinköy-Selçuk, Kuşadası, Güzelçamlı, Didim, Akbük, Gürçamlar, Kıyıkışlacık,
Güllük, Torba, Göltürkbükü, Gündoğan, Yalıkavak, Turgutreis, Akyaka, Akçapınar, Datça, Bozburun
ve Marmaris’de bulunan su ürünleri kooperatifleri ile yöredeki balıkçı barınak ve limanları ziyaret
edilmiş ve veriler toplanmıştır.

4.1. İZMİR

Çalışmanın Güney Ege kısmı, İzmir ilinin güneyinde yer alan Alaçatı ilçesi ile başlamakta,
Seferihisar-Sığacık, Özdere-Ahmetbey ve Selçuk-Zeytinköy şeklinde devam etmektedir.

4.1.1. ALAÇATI

Alaçatı’nın ana geçim kaynağı turizm ve tarımdır. Özellikle son yıllarda iç turizmin artmasıyla
kışın 8000 civarında olan nüfus yazın 50–60 binlere çıkmaktadır (Şekil 256).

Şekil 256. Alaçatı coğrafik konumu

Bununla birlikte küçük ölçekli balıkçılık önemli bir yere sahiptir (Şekil 257 ve 258). 2003
yılında kurulan S.S. Alaçatı Su Ürünleri Kooperatifi’nin 35’i tekne sahibi olmak üzere toplam 45 üyesi
mevcuttur. Kooperatife üye olma oranı % 90 civarındadır ve üyelerin tamamı ürününü kooperatif
kanalıyla pazarlamaktadır (Çizelge 86).

247
 Şekil 257. Alaçatı Balıkçı Barınağı’nın genel görünümü

Şekil 258. Alaçatı Balıkçı Barınağı

248
 S.S. Alaçatı Su Ürünleri Kooperatifi

Çizelge 86. Alaçatı balıkçılığının genel durumu

S.S. Alaçatı Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 2003
Kayıtlı ortak sayısı 45
Aktif üye sayısı 25
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 25
Üye olmayanların sayısı 10
Kayıt dışı tekne sayısı Yok
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 50
Kooperatife üye olma oranı (%) 82
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat* 11.00
*Üyelerin tamamı ürününü kooperatif kanalıyla pazarlamaktadır. Ürün genelde mezatta satılmakla birlikte zaman zaman
Güzelbahçe ve Merkez Balık Hali’ne de gönderilmektedir.

Sorunları

• Yasadışı trol avcılığı

İleriye Yönelik Projeleri
• Ortaklarına ucuz malzeme temin etmek
• Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar
• Eskiden çipura yatağı olarak bilinen Mersin Koyu’nda çiftliklerin bulunduğu av sahası
günümüzde balıkçılar tarafından kullanılamamaktadır.
Balıkçılığın Durumu

Alaçatı’da voli fanyalı uzatma ağı göç zamanı olan Ocak, Şubat ve Mart aylarında, liman
haricindeki taşlık ve kum topukları olan kıyı bölgelerinde geçit yapan balıkları yakalamak amacıyla
kullanılmaktadır (Şekil 259). Genellikle bu ağlarla gecede bir ya da iki voli yapılmaktadır. Kefal,
karagöz ve sargozun hedeflendiği ağlarda çıkan ot balıkları ve iskorpitler ıskarta edilmektedir. Zaman
zaman bu ağlara deniz kaplumbağaları da takılmaktadır. Bölgedeki uzatma ağı balıkçıları zaman
zaman ağlarının trollerden zarar görmesinden yakınmaktadır. Voli fanyalı uzatma ağının 4 postasının
yaklaşık maliyeti 800 TL’dir (Nisan 2005).

Alaçatı ve civarında kullanılan belli başlı av araçları ve bu av araçlarının miktarlarına ilişkin

tahmini değerler Çizelge 87’de verilmiştir.

Çizelge 87. Alaçatı balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Voli Uzatma - 4
Barbun Uzatma Ağı - -
Kalın Ağ - -
Ahtapot Sırtısı - +**
İnce Paragat - +
Kalın Paragat - +

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** İlgili balıkçılıkta av takımı sayısı balııkçılık eforuna doğrudan etki etmediği için bu sayılar dikakate alınmamıştır.

249
 Şekil 259. Voli fanyalı uzatma ağı planı (Alaçatı)

250
 4.1.2. SIĞACIK (SEFERİHİSAR)

Seferihisar ilçesine bağlı Sığacık, doğal ve korunaklı limanıyla yalnızca balıkçı teknelerinin
değil, aynı zamanda yatların da önemli bir uğrak yeridir (Şekil 260).

Şekil 260. Sığacık coğrafi konumu

Balıkçı barınağının civarında balık restoranları mevcuttur. Barınağın girişinde bulunan

kooperatif günde iki kez (sabah ve akşam) mezat yapmaktadır ve diğer balıkçı dükkânlarından da gün
boyu taze balık bulmak mümkündür. Sığacık balıkçılığıda genellikle kıyı balıkçılığı karakterindedir ve
bu yörede de paragat balıkçılığı oldukça yaygın olarak uygulanmaktadır (Şekil 261).

Şekil 261. Sığacık Limanı’nda paragat selesindeki iğnelere yem takılması

251
 S.S. Sığacık Su Ürünleri Kooperatifi

Sığacık balıkçılığının genel durumu Çizelge 88’de özetlenmiştir.

Çizelge 88. Sığacık balıkçılığının genel durumu

S.S. Sığacık Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1990
Kayıtlı ortak sayısı 68
Aktif üye sayısı 52
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 40
Üye olmayanların sayısı 10
Kayıt dışı tekne sayısı Yok
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 100 (45 amatör)
Kooperatife üye olma oranı (%) 87
Aktif üye oranı (%) 76
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat 10:30

Sorunları

• Dışardan gelen trollerin küçük ölçekli balıkçıların av sahasında avcılık yapması (Yerli troller
derin suda çalıştığı için herhangi bir problem yaşanmamakta)
• Av sahalarının sınırlı olması

İleriye Yönelik Projeleri

• Yunusların ağlara verdiği zararı karşılamak

• Deniztemiz-Turmepa ile ortaklaşa eğitim-bilgilendirme faaliyeti yürütmek ve denizlerin
korunmasına katkıda bulunmak.

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Tatil köyünde bulunan sörf ve dalış okulunun balıkçıya ait av sahasını (Poyraz burnu ile Killik
burnu arası) kullanmasından kaynaklanan anlaşmazlıklar mevcuttur.

Balıkçılığın Durumu

Sığacık ve civarında yapılan balıkçılığa ilişkin genel bilgi Çizelge 89’da özetlenmiştir.

252
 Çizelge 89. Sığacık balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Barbun-Tekir (Mullus sp.) Eylül-Nisan/Tüm Yıl Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Ekim-Kasım / Bahar Olta, Paragat
Fangri (Pagrus pagrus) Mayıs-Ağustos Uzatma ağları, Paragat
Karagöz (Diplodus vulgaris) Kış ayları Paragat
Köpekbalığı (Mustelus mustelus) Şubat-Nisan Uzatma ağları
Mercan (Pagellus erythrinus) Haziran-Ağustos Olta, Paragat
Sargos (Diplodus sargus) Ağustos-Ekim Paragat
Sinagrit (Dentex dentex) Şubat-Mayıs Uzatma ağları, Olta

Av Sahası: Teke Burnu-Doğanbey Burnu arası, Alaçatı Limanı önleri

Dip Yapısı: Kumluk, taşlık

Sığacık ve civarında kullanılan belli başlı av araçları ve bu av araçlarının miktarlarına ilişkin

tahmini değerler Çizelge 90’da verilmiştir.

Çizelge 90. Sığacık balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı*

Sinagrit Fanyalı UA*** 3 30–40
Beyaz Köpekbalığı Sade UA - 30
Palamut-Tombik Sade UA - 5
İnce Paragat (Mantarlı) - +**
Kalın Paragat - +
Barbun Uzatma Ağı - -
Dil Uzatma Ağı - -
Trol - -

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** İlgili balıkçılıkta av takımı sayısı balııkçılık eforuna doğrudan etki etmediği için bu sayılar dikakate alınmamıştır.
*** Uzatma ağları

Mantarlı ince paragat Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında, Çeşme ve Kuşadası arasında
1–15 m derinliklerdeki topukluk ve kumlu sahalarda akşam saat 10.00 civarında atılıp sabah
06.00 dolaylarında toplanmaktadır. Yem olarak balıkçıların dalarak çıkarttıkları deniz patlıcanı ve
Bostanlı’dan getirilen mamun kullanılmaktadır (Şekil 262). Yakalanan türler karagöz ve mırmırdır.
Balıkçılar bir sezonda ortalama 5 sepet paragatın kaybedildiğini bildirmişlerdir.

Kalın paragat Ocak ve Şubat aylarında, Çeşme-Kuşadası arasında, 30–100 m derinliklerdeki

taş ve kayalık sahalarda kullanılmaktadır (Şekil 263). Şafakta zikzak şeklinde atılan ağlar 3–4 saat
sonra kaldırılmaktadır. Yem olarak küçük kupes ya da ahtapot kullanılan paragatın hedef türleri
sinagrit, orfoz ve lâhos, ıskartası ise mürendir. Balıkçılar iki aylık sürede ortalama iki sele paragatı
denizde kaybettiklerini bildirmişlerdir.

253
 Şekil 262. Mantarlı ince paragat (Sığacık)

254
Şekil 263. Kalın paragat planı (Sığacık)

255
 Sinagrit fanyalı uzatma ağı Şubat, Mart ve Nisan aylarında Çeşme Kuşadası arasında 20–200
m derinliklerde dip radarıyla tespit ettikleri taşlık, sert ve kayalık sahalarda kullanılmaktadır (Şekil
264). Ağlar denize zikzak ya da taşın şekline göre bırakılmaktadır. Gün batımında atılan ağlar gün
doğumunda toplanmaktadır. Hedef tür sinagrit olmakla beraber, bu ağlarda ticari önemi olan lipsoz,
akya, böcek ve köpek balığı da çıkmaktadır. Iskartası olmadığı bildirilen ağlara yunuslar zarar
vermektedir. Sığacık’ta 3 teknenin 30–40 posta bu ağlardan kullandığı ve her av sezonunda 100 posta
ağdan yaklaşık 20 postasının takıldığı için denizde bırakıldığı tahmin edilmektedir.

Şekil 264. Sinagrit fanyalı uzatma ağı planı (Sığacık)

256
 Beyaz köpekbalığı sade uzatma ağı üreme dönemi olarak bildirilen Şubat, Mart ve Nisan
aylarında Çeşme-Kuşadası arasında 50–200 m derinliklerdeki taşlık sahalarda kullanılmaktadır
(Şekil 265). Gün batımında zikzak şeklinde ya da taşın yapısına göre atılan ağlar gün doğumunda
toplanmaktadır. Beyaz köpek balığı sade uzatma ağları nadiren tesadüfî ürün olarak akya ve trança
da yakalamaktadır. Bir dönemde 30 postadan yaklaşık 5 postası denizde kaybedilmektedir. Bu ağların
bir postasının yaklaşık maliyeti (Nisan 2005) işçilik dâhil 130 TL olarak bildirilmiştir.

Şekil 265. Beyaz köpekbalığı sade uzatma ağı planı (Sığacık)

Tombik sade uzatma ağı Kasım-Nisan döneminde Alaçatı-Teke Feneri arasında yüzeyde
kullanılmaktadır (Şekil 266). Derinliği 10–50 m olan sahada zemin çamur ve samandır. Ağlar aysız
gecelerde yakamoza bakılarak çevirme şeklinde atılır, hem labut hem de dip feneriyle ürkütülür ve 2
saat sonra kaldırılır. Ay varsa uzatma olarak atılır ve bir gece suda kalır. Genellikle hedef tür, yörede
iri palamut denilen, tombik (Sarda sarda) olmaktadır. Bunun yanında turna, torik ve melanur da
çıkmaktadır.

257
 Şekil 266. Tombik sade uzatma ağı planı (Sığacık)

258
 4.1.3. ÖZDERE – AHMETBEYLİ

Kış nüfusu 10200 olan Özdere’nin ana geçim kaynağı tarım ve turizmdir (Şekil 267 ve 268).
Bununla birlikte az sayıda kişiye geçim kaynağı sağlayan balıkçılık, kıyı alanı içinde önemli bir yere
sahiptir.

Şekil 267. Özdere coğrafi konumu

1995 yılında kurulan S.S. Özdere-Ahmetbeyli Kooperatifi’nin bugün 35’i tekne sahibi olmak
üzere toplam 50 üyesi vardır (Şekil 269 ve Çizelge 91).

Şekil 268. Özdere-Ahmetbeyli Balıkçı Barınağı’nın genel görünümü

259
 Şekil 269. S.S. Özdere-Ahmetbeyli Su Ürünleri Kooperatif Binası ve balıkçılarla yapılan
anket çalışması

S.S. Özdere-Ahmetbeyli Su Ürünleri Kooperatifi

Çizelge 91. Özdere-Ahmetbeyli balıkçılığının genel durumu

S.S. Özdere-Ahmetbeyli Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1995
Kayıtlı ortak sayısı 50
Aktif üye sayısı 40 (35 tekne sahibi)
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 35
Üye olmayanların sayısı 10
Kayıt dışı tekne sayısı Yok
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 100–120
Kooperatife üye olma oranı (%) 83
Aktif üye oranı (%) 80
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat Yok

Sorunları

• Limanın küçük, girişinin sığ olması ve lodostan etkilenmesi

• Yasadışı avcılık

İleriye Yönelik Projeleri

• Limanı iyileştirmek
• Mezat yapmak

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Kıyı alanının tarım, balıkçılık, yerleşim, turizm ve askeri amaçlı kullanımı söz konusu olduğu
halde, kullanıcı gruplar arasında önemli bir anlaşmazlık gözlenmemiştir.

260
 Ancak, yazın plaj ve kampların av sahasını sınırlaması söz konusudur.

Ayrıca, kooperatif üyesi balıkçılar yasa dışı olarak şebekelerle avcılık yapanlardan şikâyet
etmektedir.

Balıkçılığın Durumu

Özdere ve Ahmetbeyli civarında yapılan balıkçılığa ilişkin genel bilgi Çizelge 92 ve 93’de
özetlenmiştir.

Çizelge 92. Özdere-Ahmetbeyli balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Bahar ayları Ahtapot çaparisi, UA*
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Nisan-Mayıs Uzatma ağları
Kefal (Mugil spp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Kupes (Boops boops) Kış ve Bahar ayları Uzatma ağları
Melanur (Oblada melanura) Kış ve Bahar ayları Uzatma ağları, Olta
Mercan (Pagellus erythrinus) Tüm yıl Olta, Paragat
Sarpa (Sarpa salpa) Kış ve Bahar ayları Uzatma ağları
Sübye (Sepia officinalis) Bahar ayları Uzatma ağları

* Uzatma Ağları

Av Sahası: Doğanbey Ada Burnu ile Pamucak arası

Dip Yapısı: Kumluk, taşlık, çamur, erişte

Çizelge 93. Özdere-Ahmetbeyli balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve

tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Ahtapot-Sübye - -
Fanyalı Uzatma Ağı - 15
Kupes Sade Uzatma Ağı - 5
Palamut Uzatma Ağı - 6
Kılıç Paragatı 3 8-9
Mercan Paragatı - +**
Çipura Paragatı - +
Barbun Uzatma Ağı - -

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** İlgili balıkçılıkta av takımı sayısı balııkçılık eforuna doğrudan etki etmediği için bu sayılar dikakate alınmamıştır.

Ahtapot-Sübye fanyalı uzatma ağı Nisan Mayıs aylarında Özdere, Pamucak, Gümüldür önlerinde
5 kulaçtan 35 kulaca kadar olan topuk ile kumun birleştiği yerlerde kullanılmaktadır (Şekil 270).
Ağlar güneş batımında atılıp gün doğumunda kaldırılır. Sübye ve ahtapot dışında ticari önemi olan
peygamber balığı, köpekbalığı, palaska, palamut, ıstakoz, mıgri ve lipsoz da yakalanmaktadır. Çıkan
vatoz, çuçuna ve kedi balıkları ıskarta edilmektedir.

261
 Şekil 270. Ahtapot-Sübye fanyalı uzatma ağı planı (Özdere-Ahmetbeyli)

262
 Kupes ağı Mart, Nisan ve Mayıs aylarında 8–20 m derinliklerdeki erişte, çamur ve kumlu
sahalara zikzak şeklinde atılmaktadır (Şekil 271). Bu ağlarla kupes haricinde istavrit ve tirsi de
yakalanmakta, pek ıskarta tür çıkmamaktadır. Balıkçılar şebeke trol ve dalgıçlardan yakınmaktadır.

Şekil 271. Kupes sade uzatma ağı planı

Palamut uzatma ağları Kasım-Mart ayları arasında 5–20 m derinliklerdeki ot

ve kumlu sahalarda kullanılmaktadır (Şekil 272). Zikzak şeklinde akşam atılan ağlar
sabah kaldırılır. Palamut haricinde kefal, turna, tombik ve akyanın tesadüfî ürün
olarak yakalandıkları ağlarda, ıskarta olarak köpek ve kedi balıkları da çıkmaktadır.

263
 Şekil 272. Palamut sade uzatma ağı planı (Özdere-Ahmetbeyli)

Kılıç paragatı 1–2 numara iğnelerden yapılmakta, açıklarda 100–150 m derinliğindeki sulara
zikzak şeklinde atılmaktadır (Şekil 273). Sardalye ve tirsi ile yemlenen paragatlar akşam bırakılıp
sabah toplanmaktadır. Kılıç paragatı ile torik de yakalanmaktadır.

Şekil 273. Kılıç paragatı planı (Özdere-Ahmetbeyli)

264
 Mercan paragatı yıl boyunca 50–70 m arası derinliklerdeki taş veya otlu sahalara gece yarısı
atılmaktadır (Şekil 274). Sardalye, mürekkep balığı ya da kalamarla yemlenen takım 5 saat sonra
toplanır. Mercan ve fangrinin hedeflendiği paragatta tesadüfî olarak kırlangıç, ıskarta olarak ise
köpek, kedi ve yılanbalıkları yakalanmaktadır.

Çipura paragatı Mayıs, Haziran ve Temmuz ayları yoğun olmak üzere tüm yıl boyunca 1–20
m arası derinliklerdeki taş, ot ve kumlu sahalarda kullanılmaktadır (Şekil 275). Mamun, sardalye,
mürekkep balığı, ve kalamarla yemlenen paragatların hedef türleri çipura, mırmır, karagöz ve
levrektir. Çıkan mıgri denize geri atılmaktadır.

Şekil 274. Mercan paragatı planı (Özdere-Ahmetbeyli)

265
 Şekil 275. Çipura paragatı planı (Özdere-Ahmetbeyli)

266
 4.1.4. ZEYTİNKÖY (SELÇUK)

Zeytinköy, Selçuk İlçesi’ne bağlı küçük bir beldedir (Şekil 276). Zeytinköy sınırları içinde
doğal koruma alanı olan ve Milli Park olarak ilan edilen Gebekirse Gölü bulunmaktadır (Şekil 277 ve
279). Yöredeki balıkçılar tarafından 1976 yılında kurulmuş oldukça eski bir Su Ürünleri Kooperatifi
mevcuttur (Şekil 278 ve Çizelge 94).

Şekil 276. Zeytinköy’den görünüm

Şekil 277. Gebekirse Gölü

267
 Şekil 278. S.S. Zeytinköy Su Ürünleri Üretim ve Değerlendirme Kooperatifi Binası

Çizelge 94. Zeytinköy balıkçılığının genel durumu

S.S. Zeytinköy Su Ürünleri Üretim ve Değerlendirme Kooperatifi

Kuruluş yılı 1976
Kayıtlı ortak sayısı 68
Aktif üye sayısı 2
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 2
Üye olmayanların sayısı -
Kayıt dışı tekne sayısı -
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı -
Kooperatife üye olma oranı (%) -
Aktif üye oranı (%) -
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat Yok

268
 Sorunları

• Av sahası (Gebekirse Gölü – Şekil 259) 1998 yılında Milli Park ilan edildiği için yasal avcılık
hakkının olmaması

Şekil 279. Doğal koruma alanı ve milli park ilan edilen Göbekirse Gölü

İleriye Yönelik Projeleri

• Avcılık haklarını geri kazanmak

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Herhangi bir anlaşmazlık belirtilmemiştir.

Balıkçılığın Durumu

Zeytinköy ve civarında yapılan balıkçılıkta kullanılan av araç gereçi ve tahmini sayısına ilişkin
genel bilgi Çizelge 95’de verildiği gibidir.

Çizelge 95. Zeytinköy balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Voli Misina 6–7 4–5

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

Fanyalı uzatma ağı yıl boyunca Pamucak Ahmetbeyli arasında çalışan 6–7 balıkçıda 4–5 posta
bulunmaktadır. Avcılık 3–10 m derinlikler arasında kumlu sahalarda yapılır. Ağlar denize zikzak
şeklinde ya hemen atılıp kaldırılır ya da akşam atılıp sabah kaldırılır. Mırmır, çipura, kefal ve sarpanın
hedeflendiği ağlarda tesadüfî olarak turna ve melanur, ıskarta olarak ise madya, ısparoz ve denizyıldızı
çıkmaktadır.

Ayrıca, Selçuk Belediyesi ve Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi işbirliği ile Pamucak
plajlarının olduğu mevkide 2002 yılında her biri 1 m³ olan 480 adet yapay resif bloğunun atımı
gerçekleştirilmiştir. Yöredeki yasa dışı kaçak balıkçılığın önlenmesi ve balık tür ve miktarının
arttırılması için yapılan bu yapay resif projesi belli zaman aralıklarında bilimsel olarak izlenmeye
devam edilmektedir ( Lök ve ark. 2002).

269
 4.2. AYDIN

4.2.1. KUŞADASI

Ege Denizi kıyısında ve İzmir’e 95 km uzaklıkta bulunan Kuşadası, Türkiye’nin önemli turizm
merkezlerindendir (Şekil 280). 2007 yılı nüfus sayımına göre, Aydın’a bağlı olan ilçenin nüfusu 73
544’dür. Körfezde, Kuşadası Rotary Kulüp ve Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi işbirliği ve
Kuşadası Belediyesi desteği ile 2005 yılında yapay resiflerin atımı yapılmıştır.

1995 yılında kurulan S.S. Kuşadası Su Ürünleri Kooperatifi’nin kayıtlı 28 üyesi bulunmaktadır
(Şekil 281 ve Çizelge 96). Ancak, bu üyelerden 20’si aktif olarak balıkçılık yapmaktadır.

Şekil 280. Kuşadası genel görünümü ve balıkçı tekneleri

Şekil 281. S.S. Kuşadası Su Ürünleri Kooperatifi İdari Binası

Genellikle uzatma ağları ve paragat ile yapılan küçük ölçekli balıkçılık yanında, gırgır ağları ile
hamsi ve sardalye avcılığının yapıldığı daha büyük balıkçı takımlarıda kullanılmaktadır (Şekil 282).
Kuşadası balıkçı barınağı, Kuşadası Limanı’nın hemen yanında yer almaktadır (Şekil 283). Ayrıca
Kuşadası Belediyesi tarafından işletilen balık hali de bölgede pazarlama açısından önemli bir işlevi
yerine getirmektedir (Şekil 284). Zengin su ürünleri çeşitliliğinin bulunduğu (Şekil 285) balık halinde
gün boyu satış yapılmaktadır (Şekil 286).

270
Şekil 282. Kuşadası Balıkçı Barınağı’nda bulunan balıkçı tekneleri

Şekil 283. Kuşadası Balıkçı Barınağı’nın genel görünümü

Şekil 284. Kuşadası Belediyesi Balık Hali

271
 Şekil 285.Balık halinde satışa sunulan ürünler

Şekil 286. Kuşadası Balık Hali

272
 Çizelge 96. Kuşadası balıkçılığının genel durumu

S.S. Kuşadası Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1995
Kayıtlı ortak sayısı 28
Aktif üye sayısı 20
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 23
Üye olmayanların sayısı 30
Kayıt dışı tekne sayısı Yok
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 100
Kooperatife üye olma oranı (%) 28
Aktif üye oranı (%) 20
Kooperatifte çalışan sayısı 2
Pazarlama faaliyeti-Mezat Yok

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)

Toplam tekne sayısı 58
Tayfa sayısı 2–3
Deniz iş günü 240

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Trol)*

Toplam tekne sayısı 1
Tayfa sayısı 4–5
Deniz iş günü 200

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (Gırgır)*

Toplam tekne sayısı 3
Ortalama tayfa sayısı 14
Ortalama deniz iş günü 190

* Kuşadası’nda daha çok geleneksel balıkçılık yapıldığından trol ve gırgırlara sıcak bakılmıyor. Kooperatife üye tek bir
gırgır mevcut.

Sorunları

• Balıkçı barınağının henüz kiralanamamış olması

• Yasal sınırlar dışında yapılan trol ve dalarak zıpkınla avcılığın önlenememiş olması

İleriye Yönelik Projeleri

• Balıkçı barınağının kiralanması

• Mezat gerçekleştirmek ve ortakların ürününü pazarlamak
• Üye sayısını arttırmak

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Kuşadası Körfezi’nde geleneksel balıkçılık yapanlar ile trol ve gırgır gibi büyük av araçlarıyla
avcılık yapan balıkçılar arasında alan kullanımından kaynaklanan sorunlar mevcuttur.

Amatör avcılık yapanlar veya amatör avcılık adı altında profesyonel balıkçılık yapanlar ile ticari
amaçlı fakat küçük ölçekli balıkçılık yapan balıkçılar arasında da sorunlar yaşanmaktadır.

273
 Bunların yanı sıra, balıkçılar ve turizm işletmeleri ile ikinci konut sahipleri arasında, turizm ve
site önlerindeki kıyı alanlarının kullanımı konusunda anlaşmazlıklar mevcuttur.

Balıkçılar bu alanların en az yılın yarısı gibi bir süre boyunca avcılık amaçlı kullanılamadığından
şikayet etmektedir.

Balıkçılığın Durumu

Kuşadası limanına kayıtlı balıkçı tekneleri genellikle uzatma ağları ve paragat ile küçük ölçekli
balıkçılık yapan teknelerden oluşmaktadır. Bununla birlikte, Kuşadası Körfezi’nde kooperatife bağlı
3 adet gırgır teknesi ile hamsi-sardalye avcılığı da yapılmaktadır. Ancak, dışarıdan (Karadeniz) gelen
yaklaşık 40-50 adet tekne avcılık sezonu sırasında bu körfezde avcılık yapmaktadır. Benzer durum
trol içinde söz konusudur. Yine aynı sayıda ağırlıklı olarak Akdeniz’den (Mersin-İskenderun) gelen
tekneler bu körfezde avcılık faaliyetlerini gerçekleştirmektedirler. Bunun yanında, hafta sonları bu
körfezde çok sayıda (1000 civarı) amatör olta balıkçısı da avlanmaktadır. (Çizelge 97).

Çizelge 97. Kuşadası Körfezi balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Gırgır 3 (40-50 dışardan) +**
Trol - (40-50 dışardan) +
Barbun Uzatma 15 15-50
Voli Fanyalı Uzatma 10 3-4
Dil Uzatma 6 30-50
İnce Paragat 50 2-4
Kılıç Paragatı 3-5 5-6

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** İlgili balıkçılıkta av takımı sayısı balııkçılık eforuna doğrudan etki etmediği için bu sayılar dikakate alınmamıştır.

Barbunya uzatma ağları sade ve fanyalı şekilde olup, sade ağlar da kendi aralarında alçak (50
göz) ve yüksek (100 göz) ağlar olarak isimlendirilmektedir (Şekil 287). Barbunya tor ağları 20 mm ağ
göz genişliğinde olup, fanya göz genişliği 125 mm’dir (Şekil 288).

Şekil 287. Barbunya sade uzatma ağı planı (Kuşadası)

274
 Şekil 288. Barbun fanyalı uzatma ağı planı (Kuşadası)

Barbun sade ve fanyalı uzatma ağları 12 ay boyunca Kuşadası Liman açıklarında 20 ve 150
m derinliklere atılmaktadır. Bu ağlar, kıyıdan 25 m derinliklere kadar canlı Posidonyalık alana, bu
derinlikten sonra ise ölü posidonya yaprakların bulunduğu alana ve ayrıca çamur ve draganalık
dip yapısına sahip kısımlara atılmaktadır. Hedef tür barbunun dışında tavuk balığı, kolyoz, istavrit,
mercan, kupes ve kırlangıç balıkları hedef dışı av, kedi köpek balığı, vatoz ve elektrik balığı da ıskarta
olarak yakalanmaktadır. Bir posta donatılmış galsama ve fanyalı ağın 2010 Ocak fiyatları yaklaşık 100
ile 150 TL civarındadır.

Kılıç paragatı (Şekil 289) körfezde çalışan trol tekneleri yüzünden avcılığın serbest olduğu her
zaman kullanılamamaktadır. Düz bir şekilde bırakılan paragat en az bir gece denizde bırakılmaktadır.
Bölgede kullanılan kılıç paragatının yemlenmesinde ucuz ve iyi göründüğü (parlak) için genellikle tirsi
tercih edilmektedir. 1000 m uzunluğundaki beden üzerinde 1-2 numara 22 adet kösteklere bağlı iğne
bulunmaktadır. Her bir paragat birbirine karışmayacak şekilde bağımsız olarak atılır. Paragatın bir
ucu şamandıra ve çapa ile sabitlenirken diğer uç serbest bırakılır. Her iki köstekten sonra bedene bir
yüzdürücü strafor takılmaktadır. Paragat, av sahasında seyir yapan gemilere takılmaması için deniz
yüzeyinden 7-8 m aşağıya serilmektedir. Hedef tür kılıç balığının yanında lambuka ve küçük boyutlu
orkinos da yakalanmaktadır. Iskarta olarak bu takımlarda köpek balıkları da yakalanmaktadır. Bir
kılıç paragatının maliyeti yaklaşık 200 TL civarındadır (Ocak 2010).

275
 Şekil 289. Kılıç paragatı (Kuşadası)

4.2.2. GÜZELÇAMLI

Güzelçamlı Belediyesi’nden alınan verilere göre beldenin nüfusu 5569’dur. Güzelçamlı’nın

geçim kaynağı turizm, zeytincilik ve balıkçılığa dayanmaktadır (Şekil 290). Belde’de 1988 yılında
kurulmuş 52 ortaklı bir Su Ürünleri Kooperatifi mevcuttur (Şekil 291 ve Çizelge 98). Ayrıca yine
Güzelçamlı balıkçılarının yararlandığı balıkçı barınağı da bulunmaktadır (Şekil 292).

Şekil 290. Güzelçamlı Beldesi

276
 Şekil 291. S.S. Güzelçamlı Su Ürünleri Balıkçı Kooperatifi Binası, Satış Yeri ve Çay Ocağı

Şekil 292. Güzelçamlı Balıkçı Barınağı

Çizelge 98. Güzelçamlı balıkçılığının genel durumu

S.S. Güzelçamlı Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1988
Kayıtlı ortak sayısı 52
Aktif üye sayısı 30
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 25
Üye olmayanların sayısı 6
Kayıt dışı tekne sayısı Yok
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı* -
Kooperatife üye olma oranı (%) -
Aktif üye oranı (%) 58
Kooperatifte çalışan sayısı 2
Pazarlama faaliyeti-Mezat** Mezat yok

* Güzelçamlı ve Kuşadası balıkçıları aynı av sahasını kullanmaktadır. Ayrıca dışarıdan gelen trol ve gırgır tekneleri de
aynı av sahasında avcılık yapmaktadır. Bu nedenle, av sahası içindeki toplam balıkçı sayısı değişiklik göstermektedir.
** Mezat düzenlenmemektedir ancak, kooperatif ortaklarının ürününü kendi satış dükkânında pazarlamaktadır.

277
 Sorunları

• Yasa dışı trol avcılığı

• Kıyıya 200 metre uzaklığa kadar olan alana avcılık izni verilmemesi
• Bayrak Adası civarında trol avcılığına izin verilmesi

İleriye Yönelik Projeleri

• Soğuk hava deposu tesis etmek

• Kooperatife ulaşım ve nakliye aracı almak
• Bayrak Adası civarını trolle avcılığa kapatılması için talepte bulunmak ve bu bölgede kooperatif
üyelerinin geleneksel metotlarla avcılık yapmasını sağlamak

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Büyük ölçekli balıkçılık yapan tekneler özellikle trollerle yaşanan alan kullanım sorunları
mevcuttur. Turizm sezonunda av sahalarının daralması küçük ölçekli balıkçıları, bazı otel sahipleri ve
yerleşimcilerle karşı karşıya getirmektedir.

Balıkçılığın Durumu

Güzelçamlı’da yoğun olarak sade ve fanyalı uzatma ağları ile paragatlar kullanılmaktadır.
Kullanılan başlıca uzatma ağları, barbun, yüzer palamut ve voli ağlarıdır (Çizelge 99). İnce ve kalın
paragatın dışında, 5-10 tekne yaz aylarında 1000 m’de 33 iğne olacak şekilde toplam 200-250 adet
iğneye sahip kılıç paragatları kullanmaktadır.

32 mm ile 36 mm göz genişliğine sahip voli sade uzatma ağları misina ve poliamid malzemeden
yapılmaktadır (Şekil 293). Bu ağlar, yıl boyunca Güzelçamlı ve Davutlar Mili Park kıyılarından 200 m
mesafede 5 ile 100 m derinlikler arasında, taş ve ot (Posidonya) olmayan alanlara bırakılmaktadır.
Yakalanan türlerden kefal, çipura, sarpa, turna ve melanur ekonomik tür, ot balığı, iskorpit, hanoz ve
köpek balıkları ise ıskartadır. Bir posta voli sade uzatma ağının bedeli donamı dâhil 100 TL’dir (Ocak,
2010).

Çizelge 99. Güzelçamlı balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Barbun Uzatma (Galsama) 20 6
Barbun Uzatma (Fanyalı) 2-3 30
Palamut Uzatma 15 3-4
Voli Fanyalı Uzatma 15 6
İnce Paragat 20 1
Kalın Paragat 20 1
Kılıç Paragatı 5-10 6-8

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

Şekil 293. Voli sade uzatma ağı planı (Güzelçamlı)

278
 Palamut sade uzatma ağının göz genişliği 40 mm olup, 100 veya 120 göz yüksekliğinde
donatılmaktadır (Şekil 294). Bu ağlar civarda Ocak ve Nisan ayları arasında kullanılmaktadır. Düz
bir şekilde güneş doğmadan önce atılan ağlar, güneş doğduktan hemen sonra kaldırılmaktadır.
Palamut’un yanında çok nadir olarak lambuka da yakalanmaktadır. Bir posta palamut ağının maliyeti
yaklaşık olarak 250 TL civarıdır (Ocak, 2010).

Şekil 294. Palamut sade uzatma ağı planı (Güzelçamlı)

4.2.3. DİDİM

Ege Bölgesi’nin turistik ilçelerinden biri olan Didim doğusunda Güllük körfezi ve Akbük
Koyu, batısında Ege Denizi ve kuzeyinde Bafa Gölü ve Menderes Nehri ile sınırı olan bir yarımadada
konumlanmıştır. Coğrafik konumu ve tarihi zenginlikleri nedeniyle turizmin çok geliştiği ilçede küçük
ölçekli balıkçılık faaliyetleride mevcuttur. Balıkçıların henüz kooperatif şeklinde örgütlenmedikleri
Didim’de balıkçı tekneleri Didim Merkez (Şekil 295) ve Didim Taşburun Limanında (Şekil 296)
barınmaktadırlar.

Şekil 295. Didim Limanı

279
 Şekil 296. Didim Taşburun Limanı

4.2.4. AKBÜK

Akbük, Didim ilçe merkezine 23 km, Aydın il merkezine 106 km uzaklıkta, doğal limanı ve
sahil şeridinin uzunluğuyla dikkat çeken bir beldedir (Şekil 297). Sahip olduğu özellikler nedeniyle
son yıllarda yerli ve yabancı nüfusu artan beldenin ekonomisi turizm ve balıkçılığa dayanmaktadır.
Akbük beldesinde 2005 yılında kurulmuş 33 ortaklı bir su ürünleri kooperatifi mevcuttur (Şekil 298
ve Çizelge 100).

Şekil 297. Akbük Limanı

280
 Şekil 298. S.S. Akbük Su Ürünleri Kooperatifi ve Satış Yeri

Çizelge 100. Akbük balıkçılığının genel durumu

S.S. Akbük Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 2005
Kayıtlı ortak sayısı 33
Aktif üye sayısı 6
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 6
Üye olmayanların sayısı 20
Kayıt dışı tekne sayısı 20
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 53
Kooperatife üye olma oranı (%) 62
Aktif üye oranı (%) 18
Kooperatifte çalışan sayısı 1
Pazarlama faaliyeti-Mezat yok

(Kaynak: Ünal ve diğ., 2009)

Sorunları

• Yasa dışı avcılık

• Pazarlama problemleri
• Sınırlı av sahası
• Üyelerden bağış toplanamaması
• Üyelerin ilgisizliği
• Sınırlı finansal kaynaklar
• Balıkçı kooperatifleri konusunda yertersiz politikalar

281
 4.3. MUĞLA

4.3.1. GÜRÇAMLAR

Muğla’nın Milas ilçesine bağlı Gürçamlar Köyünün nüfusu 2007 yılı nüfus istatistiklerine
göre 385’dir. Gürçamlar’ın geçim kaynağı tarım ve balıkçılık özellikle yetiştiricilik şeklinde yapılan
balıkçılıktır. Beldede 1998 yılında kurulmuş 35 ortaklı bir su ürünleri kooperatifi mevcuttur (Çizelge
101).

Çizelge 101. Gürçamlar balıkçılığının genel durumu

S.S. Gürçamlar Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1998
Kayıtlı ortak sayısı 35
Aktif üye sayısı -
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 0
Üye olmayanların sayısı 0
Kayıt dışı tekne sayısı Yok
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 35
Kooperatife üye olma oranı (%) 100
Aktif üye oranı (%) -
Kooperatifte çalışan sayısı 3
Pazarlama faaliyeti-Mezat Mezat yok
(Kaynak: Ünal ve diğ., 2009)

S.S. Gürçamlar Su Ürünleri Kooperatifi 1998 yılında kurulmuştur. S.S. Gürçamlar Su Ürünleri
Kooperatifi av sahasında yaklaşık 35 balıkçı bulunmaktadır. Kooperatif ağ kafeste deniz balığı
yetiştiriciliği yapmaktadır. Kooperatifin 35 kayıtlı üyesi bulunmakta ancak üyeler faal olarak balıkçılık
yapmamaktadır. Kooperatif üyesi balıkçılar son yıllarda geçimlerini deniz balığı yetiştiriciliğinden
sağlamaktadır. Kooperatife üye olma oranı %100’dür. Kooperatifin 3 adet çalışanı vardır. Kooperatifte
kayıt dışı tekne bulunmamaktadır (Ünal ve diğ., 2009).

Sorunları

• Yasa dışı trol avcılığı

• Balıkçı barınağı olmaması
• Amatör balıkçılık adı altında ticari olarak zıpkınla balık avcılığı yapılması

Balıkçılığın Durumu

Gürçamlar’da 3-4 tekne 20 mm karides uzatma ağı, 5-6 tane 38-40-42 mm dil ağı kullanılırken,
2-3 teknede 14-15 numara 500-600 iğneye sahip ince paragat kullanmaktadır (Çizelge 102). Bu
takımlar ile karides, dil, çipura, levrek, nadiren de barbun ve mercan yakalanmaktadır. Ayrıca,
yaklaşık 20 kişi gündüzleri zıpkın ile dalarak bu bölgede ahtapot avcılığı da yapmaktadır.

Çizelge 102. Gürçamlar balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Karides Uzatma 3-4 10
Dil Uzatma 5-6 15
İnce Paragat 2-3 2
Zıpkın (Ahtapot) 10-15 -
* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta ve paragatta sepet olarak esas alınmıştır.

282
 4.3.2. KIYIKIŞLACIK

Muğla’nın Milas ilçesine 28 km uzaklıkta bulunan Kıyıkışlacık, Güllük Körfezi sahil şeridi
içinde yer almaktadır (Şekil 299). 2007 istatistiklerine göre nüfusu 2000 olan Kıyıkışlacık’ta balıkçılık
ayrı bir öneme sahiptir (Şekil 300). S.S. Kıyıkışlacık Su Ürünleri Kooperatifi 1997 yılında kurulmuştur
ve Ege Bölgesi’nde ender rastlanan bir şekilde, hem avcılık hem de yetiştiricilik yapan balıkçıları
çatısı altında toplamayı başarmıştır (Şekil 301). Kooperatif ortakları arasında voli ve karides ağlarıyla
avcılık yapan 15 civarı balıkçı bulunmaktadır. Yöre balıkçıları ortalama 6-7 metre ahşap tekneler
kullanmaktadır (Şekil 302). Avcılık yoluyla elde edilen balığın tamamı Kıyıkışlacık Köyünde yer alan
4 adet kayaf tarafından pazarlanmaktadır.

Şekil 299. Kıyıkışlacık genel görünümü

283
 Şekil 300. Kıyıkışlacık Balıkçı Barınağı’nda bulunan balıkçı tekneleri

Şekil 301. Kıyıkışlacık balıkçıları ile yapılan anket çalışması

284
 Şekil 302. Kıyıkışlacık balıkçı tekneleri

Kıyıkışlacık ve civarında yapılan balıkçılığa ilişkin genel bilgi Çizelge 103’de verilmiştir.

Çizelge 103. Kıyıkışlacık balıkçılığının genel durumu

S.S. Kıyıkışlacık Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1997
Kayıtlı ortak sayısı 81
Aktif üye sayısı 51
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı* 50
Üye olmayanların sayısı 20
Kayıt dışı tekne sayısı 3
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı** 115
Kooperatife üye olma oranı (%) 70
Aktif üye oranı (%) 62
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat Yok

* Birçok kooperatif ortağı balıkçılığın yanı sıra zeytincilikten de gelir elde etmektedir.
** Veriler Kıyıkışlacık Köyünde avcılık ve yetiştiricilik yapan toplam balıkçı sayısını göstermektedir.

Sorunları

• Finansman sorunu
• Kafes balıkçılığı yapan balıkçıların kıyıdan lojistik destek alabilecekleri ünitelerinin olmaması
• Balık fiyatlarındaki istikrarsızlık ve pazarlama sorunu

285
 İleriye Yönelik Projeleri

• Altyapısı tamamlanmış 1200 ton kapasiteli kafeslerde kapasiteyi dolduracak şekilde üretim
gerçekleştirmek
• Finansman ihtiyacını karşılamak

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Dünyaca ünlü İasos harabelerini barındıran Kıyıkışlacık Köyü, son yıllarda artan nüfus baskısı
ile karşı karşıya olmasına rağmen balıkçılar tarafından, alan kullanımına dair herhangi bir sorun
bildirilmemiştir.

Balıkçılığın Durumu

Kıyıkışlacık kültür balıkçılığı aşısından önemli bir merkez olsa da, burada avcılık faaliyetleri de
mevcuttur. Kıyıkışlacık balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları Çizelge
104’de verilmiştir.

Çizelge 104. Kıyıkışlacık balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Karides 20-25 10
Voli Fanyalı Uzatma 3-5 3
İnce Paragat 10 2
Kalın Paragat 10 2

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta ve paragatta sepet olarak esas alınmıştır.

Kıyıkışlacık balıkçılığında, başlıca av araçları olarak karides (çatısız) ve voli uzatma ağları ile
ince ve kalın paragat kullanılmaktadır. Karides fanyalı uzatma ağında tor ağın göz genişliği 20-22 mm
iken, fanya göz genişliği 140 mm’dir (Şekil 303). Tor ağ 0 numara, fanya 3-4 numara ip kalınlığındaki
ağlardan donatılmaktadır. Bu ağlar Nisan ile Eylül ayları arasında Güllük Körfezi’nin 12 ile 45 m
derinliklerindeki döküntülü ve çamur alanlarına bırakılmaktadır. Sabah 03:00-04:00 gibi atılan bu
ağlar, güneş doğduktan sonra hemen toplanmaktadır. Karidesin yanında eskiden bu ağlarda barbun
da yakalanırken, atılan ıskarta türler karavida, ısparoz, tirsi ve madyadır. Donam dahil bir posta
karides ağının maliyeti Ocak 2010 fiyatları ile 135 ile 150 TL arasında değişirken, sadece ağı yenilenen,
kullanılmış yaka, mantar ve kurşun’dan oluşan bir posta ağın maliyeti 90 TL’dir.

Şekil 303. Karides fanyalı uzatma ağı planı (Kıyıkışlacık)

Kalın paragat ile lâhos, levrek ve lüfer ince paragat ile çipura ve mercan türleri yoğun olarak
yakalanmaktadır. Kalın paragatta 8–9 numara, ince paragatta ise 15 numara iğne kullanılmaktadır.

286
 4.3.3. GÜLLÜK

Muğla il merkezine 67 km uzaklıktaki Güllük’te liman taşımacılığı, turizm ve balıkçılık önemli

kıyı alanı kullanıcıları ve geçim kaynaklarıdır (Şekil 304 ve 305). Güllük’te kış nüfusu 7000 civarındadır.
Kentin kuzeyinde bulunan ve çok eski tarihlerden beri kullanıldığı bilinen dalyanda önemli ölçüde
balıkçılık yapılmaktadır (Şekil 306). Bunun yanı sıra, Güllük Körfezi (Mandayla Körfezi olarak da
bilinir) her türlü balıkçılığın yapıldığı, yetiştiricilik tesislerinin yoğun olarak bulunduğu, balıkçılık
açısından verimli bir körfezdir (Çizelge 105). Dalyanda özellikle kefal türleri, çipura, yılan balığı ve
sazan avcılığı yapılmaktadır. Dalyan, verimliliği ve doğal güzelliği nedeniyle birçok amatör balıkçının
da uğrak yeri özelliği göstermektedir.

Şekil 304. Güllük Limanı

Şekil 305. Güllük Limanı’ndaki balıkçı tekneleri

287
 Şekil 306. Güllük Dalyanı

Güllük balıkçıları tarafından 1972 yılında kurulan S.S. Güllük Su Ürünleri Kooperatifi 94 üyeye
sahip olup, bu üyelerin çoğunluğu (% 90’ı) aktif üye konumundadır (Şekil 307).

Şekil 307. S.S. Güllük Su Ürünleri Kooperatifi İdari Binası ve Satış Yeri

288
 Çizelge 105. Güllük balıkçılığının genel durumu

S.S. Güllük Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1972
Kayıtlı ortak sayısı 94
Aktif üye sayısı 85
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 60
Üye olmayanların sayısı 100
Kayıt dışı tekne sayısı Yok
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 167
Kooperatife üye olma oranı (%) 56
Aktif üye oranı (%) 90
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat* Mezat yok

* Kooperatif üyeleri balığını kendisi pazarlamaktadır ancak, mezat yapılmamaktadır.

Sorunları

• Güllük Dalyanı ile ilgili sorun; 2008 yılında S.S. Dalyan Su Ürünleri Kooperatifi’nin
sorumluluğunda olan dalyan şu an Muğla İl Özel İdare’sine bağlı Milas Köylere Hizmet Götürme
Birliği sorumluluğunda bulunmaktadır (Şekil 308). Muğla 1. İdare Mahkemesinde dava açan balıkçılar
dalyanın tekrar kooperatif tarafından işletilmesi hakkını kazanmışlar ancak mahkeme kararına
rağmen dalyanın halen balıkçılara teslim edilmediğinden yakınmaktadırlar.

Şekil 308. Güllük Dalyanı’nın Milas Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme, Çevre Koruma ve Tu-
rizmi Geliştirme Birliği uyarı tabelası

İleriye Yönelik Projeleri

• Dalyanı tekrar kooperatif bünyesine katmak ve işletme hakkını elde etmek

• Dalyanı ıslah etmek ve sürdürülebilir üretim gerçekleştirmek

289
 Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Dalyan alanının ve av sahalarının kullanımıyla ilgili yaşanan sorunlar dikkat çekmektedir.

Balıkçılığın Durumu

Güllük balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları çizelge 106’da
verilmiştir.

Çizelge 106. Kıyıkışlacık balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Gırgır 3 +**
Barbun Uzatma 10-15 7-8
Voli Fanyalı Uzatma 25 4
Palamut Uzatma 10 12
Karides Uzatma 7-8 15-20
İnce Paragat 20-25 2-4
Kalın Paragat 20-25 2-6

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.
** Bu tür balıkçılıkta av takımı sayısı balıkçılık eforuna doğrudan etki etmediği için bu rakam dikkate alınmamıştır.

Güllük Limanı’na kayıtlı teknelerde kullanılan başlıca uzatma ağları voli (misina), palamut,
barbun ve karides ağlarıdır. Voli ağlarında göz genişliği 18 ile 45 mm arasında değişmekte olup bu
ağlar ile kefal, çipura ve mercan yoğun olarak avlanmaktadır. Palamut ağlarında göz genişliği 40-
45 mm, barbun ağlarında 18-20 mm ve karides ağlarında ise 20 mm’dir. Güllük Körfezi’nde, kalın
paragatta 8 numara iğne ile lâhos, trança ve lüfer yakalanırken, ince paragatta 14 numara iğne ile
çipura, mercan, karagöz ve antenli mercan yakalanmaktadır. Ayrıca bu limana kayıtlı üç adet gırgır
teknesi de mevcuttur (Şekil 309).

Şekil 309. Güllük Limanı’ndaki gırgır tekneleri

Güllük’te önemli olan bir avcılık şeklide dalyan’dır (Şekil 310). Dalyan’da benzer şekilde
iki hasat yeri mevcut olup bu kısımlar ağaç kazıklar ve kargı malzemeden yapılmıştır (Şekil 311).
Kazıklar tokmak (papara) ile çakılmaktadır. Dalyan binası da çam kazıklar üzerine inşa edilmiştir.
Dalyan ve buradaki avcılık şeklinin çok eski yıllara dayandığı ifade edilmektedir. Dalyan kapıları
Mayıs-Haziran aylarında kapatılıp, Ocak ayında açılmaktadır. 2009 avcılık sezonunda 10 ton topan
kefal, 10 ton mavraki kefal, 5 ton ceran kefal, 10 ton levrek, 1 ton lidaki-çipura, 30 ton yılan balığı ve
5 ton sazan hasat edilmiştir. Topan kefallerden Ağustos sonuna kadar yaklaşık 3 ay süre ile günde
ortalama 70-80 çift havyar elde edilmektedir.

290
Şekil 310. Güllük Dalyanı İşletme ve İdari Tesisleri

Şekil 311. Güllük Dalyanı kuzulukları

291
 4.3.4. TORBA

Bodrum Yarımadası’nın eşsiz doğal güzellikteki koylarına sahip Torba Beldesi, küçük bir
balıkçı barınağına sahiptir (Şekil 312). Barınak küçük ölçekli balıkçılık kadar bölgedeki trol ve gırgır
teknelerine de hizmet vermektedir (Şekil 313). Bu barınak Torba Su Ürünleri Kooperatifi tarafından
işletilmektedir (Şekil 314).

Bölgede balıkçılık ile ilgili yaşanan başlıca sorunları olarak küçük balıkçı teknelerinin dil ağları
ile av sahasını kapatmalarını, bu ağların şamandıralama ve ışıklandırma sistemlerinin iyi olmamasını,
balık fiyatlarının düşük olmasını ve ehliyetli gemicilerin turizmde çalışmayı tercih ettikleri için tayfa
sorunu yaşamalarını bildirmişlerdir. Torbada 4–5 kişi çalışan trol teknelerinde kişi başı 600–800 TL
maaş verilmektedir (Kasım, 2005). Bodrum ve civarında çalışan 18 trol teknesinden 5–6 tanesinin
Torba’da durduğu bildirilmiştir.

Şekil 312. Torba Balıkçı Barınağı’nın genel görünümü

Şekil 313.Torba Balıkçı Barınağı’ndaki trol tekneleri

292
 Şekil 314. Torba su ürünleri kooperatifi balıkçı barınağı irtibat bürosu

Geleneksel trol ağı (600 göz) 15 Temmuz ila 1 Nisan arasında Kuşadası ile Antalya arasındaki
60–300 m derinliklerde bulunan kum ve çamur sahalarda kullanılmaktadır (Şekil 315). Balıkçılar
Nisan ayında özellikle derin sularda avlanmaktadırlar. Genellikle 2–3 saat arası süren çekimler
Güllük Körfezi’nde hem gece hem de gündüz, diğer yerlerde ise sadece gündüzleri yapılmaktadır.
Hedef türün barbun, tekir, mercan, izmarit, kupes ve çim çim karides, olduğu trol avcılığında tesadüfî
olarak lâhos, sinagrit ve trança gibi kıymetli balıklar da yakalanmaktadır. Yakalanan köpekbalığı,
vatoz ve deli ahtapot ıskarta edilmektedir. Balıkçılar ile yapılan görüşmelerde (Kasım, 2005) bir trol
ağının 1500–2000 TL malzeme ve 1000 TL işçilik gideri olduğu bildirilmiştir.

293
 Şekil 315. 600 göz geleneksel trol ağı (Torba)

294
 4.3.5. GÖLTÜRKBÜKÜ

Göltürkbükü balıkçılığında tüm bölgede gözlenen benzer kıyı balıkçılığı yöntemleri ve av araç
gereçleri kullanılmaktadır (Şekil 316 ve 317). Göltürkbükü aynı zamanda Bodrum Yarımadasının
önemli turistik beldelerinden biri olup kıyı şeriti boyunca çok sayıda otel, pansiyon restaurant ve bu
tesislere ait kıyı şeritinde çok sayıda ahşap iskeleler bulunmaktadır (Şekil 318). Çalışma kapsamında
yöredeki balıkçılar ile yapılan anketlerden gerekli sosyo-ekonomik ve teknik veriler toplanmıştır (Şe-
kil 319). Bu verilerden elde edilen bilgiler ışığında, Göltürkbükü ve civarında yapılan balıkçılığa ilişkin
genel bilgiler çizelge 107 ve 108’de özetlenmiştir.

Şekil 316. Göltürkbükü Limanı’ndaki balıkçı tekneleri ve uzatma ağları

Şekil 317. Göltürkbükü Limanı’ndaki paragat ve uzatma ağı balıkçılığı yapan balıkçı tekneleri

295
 Şekil 318. Göltürkbükü sahil şeritindeki turistik tesislere ait ahşap iskeleler

Şekil 319. Göltürkbükü balıkçıları ile yapılan anket çalışması

296
 Çizelge 107. Göltürkbükü balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Tüm yıl Ahtapot çaparisi
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Tüm yıl Paragat
Dil (Solea vulgaris) Ekim-Şubat Uzatma ağları
Kalamar (Loligo vulgaris) Tüm yıl Uzatma ağları, Olta
Karagöz (Diplodus vulgaris) Tüm yıl Paragat
Karides (Penaeus kerathurus) Nisan-Mayıs Uzatma ağları
Kupes (Boops boops) Tüm yıl Uzatma ağları
Melanur (Oblada melanura) Nisan-Mayıs Uzatma ağları
Sargos (Diplodus sargus) Tüm yıl Paragat
Sarpa (Sarpa salpa) Tüm yıl Uzatma ağları
Sokar (Siganus rivulatus) Temmuz Uzatma ağları
Sübye (Sepia officinalis) Tüm yıl Uzatma ağları

Av Sahası: Güllük Körfezi

Dip Yapısı: Çamur, kum, kayalık, eriştelik, tragana

Çizelge 108. Göltürkbükü balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Barbun Sade Uzatma Ağı 5 20–25
Barbun Fanyalı Uzatma Ağı 5 20–25
Dil Fanyalı Uzatma Ağı 30 50
Sinagrit Kalın Ağ 3-4 15–20
Karides Fanyalı Uzatma Ağı 20 30–35
Palamut Ağı 1 12
Voli Ağı 10 40
İnce Paragat 4-5 2
Kalın Paragat 2-3 2

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

Balıkçılığın Durumu

Göltürkbükü’ndeki küçük ölçekli balıkçılar özellikle kıyı akuakültür tesisleri ile gırgır ve
trolcülerden olumsuz etkilendiklerini bildirmektedirler.

Göltürkbükü ve civarında karides uzatma ağları Nisan- Ağustos ayları arasında kullanılmaktadır
(Şekil 320). Bu ağlar, Nisan başında Güllük Körfezi’nde, Ağustos başında ise Dalyan Taşburun arasında
40–45 m derinliklerdeki çamurlu sahalarda kıyıya paralel uzatma şeklinde atılmaktadır. Akşam
güneş batımında atılan ağlar, 12 saat suda kaldıktan sonra sabah güneş doğmadan kaldırılırlar. Hedef
tür karidesin yanında tesadüfî olarak tavuk balığı ve çamurcu barbun, ıskarta olarak ise izmarit,
isparoz, tirsi, vatoz ve köpekbalığı yakalanmaktadır. Bir posta karides ağının 65 TL malzeme ve 35 TL

297
 işçilik gideri olduğu (Kasım, 2005), trata gırgır ve trol takımlarının karides balıkçılarının av sahalarını
kısıtladıkları bildirilmiştir.

Şekil 320. Karides fanyalı uzatma ağı (Göltürkbükü)

Barbun sade misina uzatma ağları Eylül–15 Mart tarihleri arasında kıyı ile 33 m arasında Küçük
Tavşan Adası, Torba civarı ve Salih Adası açığında eriştelik sahalara zikzak şeklinde atılmaktadır
(Şekil 321). Sabah saat 4.00’te atılan ağlar 6.00–6.30 gibi, akşam 15.30–16.00 sularında atılan ağlar
ise karanlık çökünce toplanmaktadır. Hedef tür barbunun yanında tesadüfî olarak kupes, deli mercan,
kırma mercan ve antenli mercan, ıskarta olarak ise izmarit, isparoz ve iskorpit yakalanmaktadır. Bir
posta barbun sade misina ağının 35–40 TL malzeme ve 30–35 TL işçilik gideri olduğu bildirilmiştir
(Kasım, 2005).

298
 Şekil 321. Barbun sade misina uzatma ağları (Göltürkbükü)

4.3.6. GÜNDOĞAN

Gündoğan, Bodrum Yarımadası’ndaki diğer kıyı beldelerinde olduğu gibi önemli bir kıyı
balıkçılığına sahiptir (Şekil 322). Yöredeki balıkçıların kurmuş olduğu su ürünleri kooperatifine
ait idari bina da Gündoğan Limanında yer almaktadır (Şekil 323). Gündoğan ve civarında yapılan
balıkçılığa ilişkin genel bilgiler Çizelge 109, 110 ve 111’de özetlenmiştir.

Şekil 322. Gündoğan Limanı’nın genel görünümü

299
 Çizelge 109. Gündoğan balıkçılığının genel durumu

S.S. Bodrum Gündoğan Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1996
Kayıtlı ortak sayısı 54
Aktif üye sayısı 44
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 44
Üye olmayanların sayısı 2
Kayıt dışı tekne sayısı 1
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 85
Kooperatife üye olma oranı (%) 63
Aktif üye oranı (%) 81
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat* Yok

Tekne ve motor özellikleri

Ortalama tekne yaşı 19,4
Ortalama tekne boyu (m) 7,2
Ortalama motor yaşı 18
Ortalama motor gücü (HP) 12,8

Balıkçı özellikleri
Ortalama balıkçı yaşı 51
Ortalama balıkçılık tecrübesi 30
Ortalama eğitim düzeyi 1,2
Balıkçılığı asıl mesleği olarak görenlerin oranı (%) 100
Balıkçılığı tek gelir kaynağı gören balıkçıların oranı (%) -

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)

Toplam tekne sayısı 46
Tayfa sayısı 2
Deniz iş günü 252

* Mezat olmakla birlikte kooperatif yaz aylarında pazarlama faaliyeti yürütmektedir.

300
 Şekil 323. Gündoğan Su Ürünleri Kooperatifi İdari ve Satış Yeri

Sorunları

• Trol ve gırgırlar
• Kışın balık talebinin çok düşük olması
• Balıkçı barınağının turizmden gelen gelirinin %95’inin hazineye gitmesi
• Çekek yerinin olmaması

İleriye Yönelik Projeleri

• Mezat gerçekleştirmek
• Lokal tesis etmek
• Çekek yeri tesis etmek

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

İkinci konutlar ve turistik tesislerle av sahasından kaynaklanan bazı anlaşmazlıklar mevcuttur.

Bunun yanında, trol ve gırgırlarla sürekli çatışma yaşanmaktadır.

301
 Çizelge 110. Gündoğan balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Tüm yıl Ahtapot çaparisi, UA*
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Tüm yıl Uzatma ağları
Dil (Solea vulgaris) Kasım-Şubat Uzatma ağları
İskorpit/Adabeyi (Scorpaena scrofa) Tüm yıl Uzatma ağları
Kalamar (Loligo vulgaris) Tüm yıl Uzatma ağları
Karagöz (Diplodus vulgaris) Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Kefal (Mugil spp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Kupes (Boops boops) Tüm yıl Uzatma ağları
Lahos (Epinephelus aeneus) Tüm yıl Paragat
Melanur (Oblada melanura) Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Mercan (Pagellus erythrinus) Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Orfoz (Epinephelus guaza) Tüm yıl Paragat
Palamut (Sarda sarda) Ekim-Mayıs Uzatma ağları
Sargos (Diplodus sargus) Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Sarpa (Sarpa salpa) Tüm yıl Uzatma ağları
Sinagrit (Dentex dentex) Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Sokar (Siganus rivulatus) Mayıs-Haziran Uzatma ağları
Sübye (Sepia officinalis) Tüm yıl Uzatma ağları

* Uzatma Ağları
Av Sahası: Güllük Körfezi

Dip Yapısı: Çamur, kum, kayalık, eriştelik, tragana

Çizelge 111. Gündoğan balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Dil Fanyalı Uzatma Ağı 7-8 60-90
Barbun Fanyalı Uzatma Ağı 8–9 50-70
Sinagrit Kalın Ağ 8–9 50-60
Voli Ağ 3–4 6 (3+3)
Palamut Ağı 2 3
İnce Paragat 30 2
Kalın Paragat 30 2
Parangula 2-3 2

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

Balıkçılığın Durumu

Sinagrit fanyalı uzatma ağı (kalın ağ) Mart-Mayıs ayları arasında Mandalya Körfezi’nde 35–90
m derinlikteki taşlara zikzaklı ya da taşın üzerinde kuzuluk yapacak şekilde atılmaktadır (Şekil 324).

302
Ağlar gece 24.00 de atılıp sabah toplanmaktadır. Bu ağlarda hedef tür sinagritin yanında, tesadüfî
olarak nadiren beyaz lâhos ve ahtapot da yakalanmakta, ıskarta tür olarak ise elektrik balığı
çıkmaktadır. Bir posta sinagrit fanyalı uzatma ağının maliyetinin 140 TL malzeme ve 40 TL işçilik
gideri olmak üzere toplam 180 TL olduğu bildirilmiştir (Kasım, 2005).

Dil fanyalı uzatma ağı (Şekil 325) 15 Kasım - 15 Şubat tarihleri arasında Mandalya Körfezi’nin
her tarafında 1,5–2 mil açıkta 90 m derinliğinde çamur sahalara düz olarak atılmaktadır. Atılan
ağlar gün aşırı kontrol edilmekte, temizlendikten sonra tekrar denize atılmaktadır. Ağlar sabah
toplanmaktadır. Dil ağları tesadüfî olarak pisi ıskarta olarak ise elektrik balığı ve beyaz köpek balığı
yakalamaktadır. Bir posta dil fanyalı uzatma ağı maliyetinin (Kasım, 2005) 130 TL malzeme ve 30 TL
işçilik gideri olmak üzere toplam 160 TL olduğu bildirilmiştir.

Şekil 324. Sinagrit fanyalı uzatma ağı (kalın ağ) (Gündoğan)

303
 Palamut sade uzatma ağı kış aylarından Mayıs’a kadar Mandalya Körfezi’nin 20–50 m
derinliklerindeki eriştelikler üzerine kıyıdan açığa doğru düz bir şekilde akşam atılıp sabah
kaldırılmaktadır (Şekil 326). Bir posta ağın toplam maliyetinin 120 TL olduğu tahmin edilmektedir.

Şekil 325. Dil fanyalı uzatma ağı (Gündoğan)

304
Şekil 326. Palamut sade uzatma ağı (Gündoğan)

305
 4.3.7. YALIKAVAK

Bodrum Yarımadası’nın önemli balıkçılık merkezlerinden biri olan Yalıkavak Limanı’nda çok
sayıda balıkçı teknesi yanında özel tekneler de bulunmaktadır (Şekil 327). Limanın hemen yanında
balık satış yerleri (Şekil 328) ve S.S. Yalıkavak Su Ürünleri Kooperatifi idari binası bulunmaktadır
(Şekil 329).

Şekil 327. Yalıkavak Balıkçı Barınağı ve balıkçı tekneleri

Yalıkavak ve civarında yapılan balıkçılığa ilişkin genel bilgi Çizelge 112, 113 ve 114’de
özetlenmiştir.

Şekil 328. Yalıkavak balık satış yerleri

306
 Çizelge 112. Yalıkavak balıkçılığının genel durumu

S.S. Yalıkavak Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1995
Kayıtlı ortak sayısı 33
Aktif üye sayısı 23
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 30
Üye olmayanların sayısı 15
Kayıt dışı tekne sayısı 10
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 70
Kooperatife üye olma oranı (%) 47
Aktif üye oranı (%) 70
Kooperatifte çalışan sayısı Yok
Pazarlama faaliyeti-Mezat Yok

Tekne ve motor özellikleri

Ortalama tekne yaşı 10,3
Ortalama tekne boyu (m) 7,3
Ortalama motor yaşı 10,8
Ortalama motor gücü (HP) 21

Balıkçı özellikleri
Ortalama balıkçı yaşı 42
Ortalama balıkçılık tecrübesi 25
Ortalama eğitim düzeyi 1,2
Balıkçılığı asıl mesleği olarak görenlerin oranı (%) 83
Balıkçılığı tek gelir kaynağı gören balıkçıların oranı (%) -

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)

Toplam tekne sayısı 35
Tayfa sayısı 1
Deniz iş günü 242

307
 Şekil 329. Yalıkavak Su Ürünleri Kooperatifi İdari Binası

Sorunları

• Balıkçı barınağının turizm amaçlı gelirinin % 95’inin hazineye gitmesi

• Üyeler arasında dayanışma eksikliği
• Mezat olmaması
• Üyeler arasında kooperatif bilincinin yeterli seviyede olmaması
• Kooperatif masraflarının karşılanmasında güçlükler yaşanması

İleriye Yönelik Projeleri

• Mezat gerçekleştirmek
• Balıkçılar için bir lokal tesis etmek

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Kıyı alanının farklı kullanıcıları arasında herhangi bir anlaşmazlık bulunmadığı, buna karşın
yerel balıkçılarla dışarıdan gelen balıkçılar arasında sorunlar olduğu bildirilmiştir.

308
 Çizelge 113. Yalıkavak balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Kasım-Mayıs Ahtapot çaparisi, UA*
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Ekim-Ocak Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Tüm yıl Uzatma ağları
İskorpit/Adabeyi (Scorpaena scrofa) Tüm yıl Uzatma ağları
Karagöz (Diplodus vulgaris) Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Kefal (Mugil spp.) Eylül-Ocak Uzatma ağları
Kupes (Boops boops) Kasım-Mart Uzatma ağları
Lahos (Epinephelus aeneus) Ağustos-Ocak Parakete
Melanur (Oblada melanura) Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Mercan (Pagellus erythrinus) Nisan-Ekim Uzatma ağları, Paragat
Sargos (Diplodus sargus) Tüm yıl Parakete
Sarpa (Sarpa salpa) Tüm yıl Uzatma ağları
Sinagrit (Dentex dentex) Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Yabani mercan (Pagellus acarne) Tüm yıl Uzatma ağları

* Uzatma ağları

Av Sahası: Gümüşlük-Kızılburun (Aslan Burnu)

Dip Yapısı: Çamur, kayalık, eriştelik

Çizelge 114. Yalıkavak balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Barbun Fanyalı Uzatma Ağı 5 25
Dil Fanyalı Uzatma Ağı 6-7 40
Voli Ağı 20 3
Sinagrit Uzatma Ağı 5 40
İnce Paragat 30 2
Kalın Paragat 5-6 2

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

Balıkçılığın Durumu

Yalıkavak balıkçılığında yaşanan en temel sorunlar olarak yine, yunus ve fok gibi deniz
memelilerinin balık ağlarına verdikleri zararlar ile bölgede amatör balıkçılığın kontrolsüz büyümesi
bildirilmektedir.

Dil fanyalı uzatma ağları, Yalıkavak-Didim arası 60–80 m derinlikteki çamurlu sahalarda Kasım
ile 15 Ocak arasında kullanılmaktadır (Şekil 330). Düz olarak atılan ağlar, suda 1–5 gün arası kalabilir
ama, her sabah ellenmeye gidilir ve bu işlem bazen saat 2–3’e kadar sürebilir. Dil ağları tesadüfî
olarak çipura ve pisi, ıskarta olarak ise köpekbalığı, çuçuna ve vatoz yakalamaktadır. Bir posta ağın
90 TL malzeme ve 40 TL işçilik gideri olduğu (Kasım, 2005) ve trollerin dil ağlarına çok zarar verdiği
bildirilmiştir.

309
 Sinagrit ağı büyük tekneler tarafından Çeşme-Antalya, küçük teknelerde ise Yalıkavak-
Gümüşlük arasındaki 80–100 m derinliklerde bulunan kayalık sahalara atılır (Şekil 331). Ağın takılma
riski olduğu için özellikle tayfa sayısı az olan küçük tekneler ağlarını eriştelik sahalara atmayı da
tercih edebilir. Sinagrit ağı Mart-Haziran ayları arası yoğun olmak üzere tüm yıl kullanılmaktadır.
Normalde kayaların çevrilmesi gerekir ama, teknesi küçük olan balıkçılar genellikle ağlarını düz
atarlar. Akşam atılan ağlar sabah kaldırılır. Hedef tür sinagritin yanında tesadüfi olarak ahtapot,
sübye, adabeyi, eşkina, karagöz, sargos, kefal, sarpa ve çipura da yakalanmaktadır. Iskarta türler ise
köpekbalığı, vatoz, küçük iskorpit, yılan balığı, müren ve tiryakidir. Bir posta ağın 150 TL malzeme
ve 40 TL işçilik gideri olduğu (Kasım, 2005), bir teknenin yılda ortalama 10 posta ağı taşlara takarak
denizde bıraktığı, tekne sayısının çok olduğu ve bu sebeple deneyimli balıkçıların uzak sahalarda
avlanmayı tercih ettikleri bildirilmiştir.

Şekil 330. Dil fanyalı uzatma ağı (Yalıkavak)

310
Şekil 331. Sinagrit fanyalı uzatma ağı (Yalıkavak)

311
 4.3.8. TURGUTREİS

Bodrum Yarımadası’nda balıkçılık faaliyetlerinin en yoğun yapıldığı merkezlerden bir tanesidir.

Turgutreis balıkçı barınağı civardaki balıkçı tekneleri yanı sıra, bölgede hizmet veren gezi tekneleri
gibi diğer teknelere de hizmet vermektedir (Şekil 332). Limanın hemen kıyısında bulunan üstü kapalı
mezat yerinde kooperatif aracılığıyla yakalanan ürünler açık arttırma usülü ile satılmaktadır (Şekil
333).

Şekil 332. Turgutreis Liman girişi

Şekil 333. Turgutreis Limanı ve mezat yeri

312
 Turgutreis ve civarında yapılan balıkçılığa ilişkin genel bilgiler sırasıyla Çizelge 115, 116 ve
117’de özetlenmiştir.

Çizelge 115. Turgutreis balıkçılığının genel durumu

S.S. Turgutreis Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1998
Kayıtlı ortak sayısı 37
Aktif üye sayısı 37
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 20
Üye olmayanların sayısı 10
Kayıt dışı tekne sayısı 50
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 95
Kooperatife üye olma oranı (%) 39
Aktif üye oranı (%) 100
Kooperatifte çalışan sayısı 2
Pazarlama faaliyeti-Mezat Yok

Tekne ve motor özellikleri

Ortalama tekne yaşı 9
Ortalama tekne boyu (m) 6,5
Ortalama motor yaşı 12,4
Ortalama motor gücü (HP) 9,5

Balıkçı özellikleri
Ortalama balıkçı yaşı 42
Ortalama balıkçılık tecrübesi 23
Ortalama eğitim düzeyi 2,1
Balıkçılığı asıl mesleği olarak görenlerin oranı (%) 80
Balıkçılığı tek gelir kaynağı gören balıkçıların oranı (%) -

Avcılık ile ilgili bazı göstergeler (KÖB)

Toplam tekne sayısı 45
Tayfa sayısı 1
Deniz iş günü 212

Sorunları

• Barınak kirasının çok fazla olması (yılda 18000 TL barınak kirası yüzünden Mal Müdürlüğü
ile mahkemelik olunması)
• Diğer yerlerden gelen balıkların fiyatı düşürmesi
• Caulerpa taxifolia’nın yayılması
• Yasadışı avcılık (özellikle zıpkınla dalarak avcılık)
• İndirimli mazot uygulamasının masraflı ve teferruatlı olması

313
 İleriye Yönelik Projeleri

• İleriye yönelik bir proje belirtilmemiştir

Kıyı alanı kullanımı, balıkçılık ve kullanıcı gruplar arasındaki anlaşmazlıklar

Herhangi bir görüş bildirilmemiştir.

Çizelge 116. Turgutreis balıkçılığında hedef türler, av dönemleri ve av araçları

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Kasım-Mayıs Ahtapot çaparisi, UA*
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Ekim-Ocak Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Tüm yıl Uzatma ağları
İskorpit/Adabeyi (Scorpaena scrofa) Tüm yıl Uzatma ağları
Karagöz (Diplodus vulgaris) Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Kefal (Mugil spp.) Eylül-Ocak Uzatma ağları
Kupes (Boops boops) Tüm yıl Uzatma ağları
Lahos (Epinephelus aeneus) Ağustos-Ocak Paragat
Melanur (Oblada melanura) Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Mercan (Pagellus erythrinus) Nisan-Ekim Uzatma ağları, Paragat
Sargos (Diplodus sargus) Tüm yıl Paragat
Sarpa (Sarpa salpa) Tüm yıl Uzatma ağları
Sinagrit (Dentex dentex) Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Yabani mercan (Pagellus acarne) Tüm yıl Uzatma ağları

* Uzatma Ağları
Av Sahası: Hüseyin Burnu-Gümüşlük

Dip Yapısı: Çamur, kum, kayalık, eriştelik

Çizelge 117. Turgutreis balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Barbun Sade Uzatma Ağı 15 20–40
Barbun Fanyalı Uzatma Ağı 15 20–40
Mercan Sade Uzatma Ağı 10 30+30
Kalın Ağ 2-3 30
Voli Ağ 4-5 3
İnce Paragat 20 2 (300+300) 600 iğne
Kalın Paragat 10 1 (150 iğne)
Parangula 100 Kişi 2 adet üçlü çarpma iğneli

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

314
 Balıkçılığın Durumu

Turgutreis balıkçılığında yaşanan en önemli sorunlar olarak yunus ve fok gibi deniz
memelilerinin ağlara yaptıkları zararlar, amatör ve ruhsatsız yapılan balıkçılığın giderek ticarileşmesi
ile ürünlerin düşük fiyat bulması ve pazarlama gibi sorunlar ön plana çıkmaktadır.

Barbun fanyalı uzatma ağı tüm yıl, Hüseyin Burnu-Gümüşlük arasındaki 10–75 m derinliklerdeki
çamur, erişte ve taşlık sahalarda kullanılmaktadır (Şekil 334). Gün doğumu ve gün batımında zig zag
ya da S şeklinde atılan ağlar, 1–2 saat suda kaldıktan sonra toplanır. Hedef türlerin barbun, tekir,
mercan, karagöz, sinagrit, adabeyi ve iskorpit olduğu bu ağlarda, tesadüfî ürün olarak ahtapot ve
sübye, ıskarta olarak ise ot balıkları, isparoz, müren ve lokum balığı (zurna) yakalanmaktadır. Bir
posta barbun fanyalı uzatma ağının malzeme maliyetinin 75 TL, işçilik giderinin ise 25 TL olduğu
(Kasım 2005) bildirilmiştir.

Şekil 334. Barbun fanyalı uzatma ağı (Turgutreis)

Barbun sade uzatma ağı bez (Şekil 335) ve misina (Şekil 336) olarak Ekim-Ocak ayları
arasında Hüseyin Burnu-Gümüşlük arasında 10–75 m derinlikteki çamurlu zeminlere düz olarak

315
 bırakılmaktadır. Ağlar akşam 5–7, sabah 4–6 arasında 1–2 saat suda kalır. Bu ağlarda hedef tür
barbun ve tekirin yanında, tesadüfî olarak kupes ve mercan da yakalanmakta, ıskarta tür olarak ise,
lokum balığı ve ısparoz çıkmaktadır. Bir posta barbun sade uzatma ağının, bez ağdan (PA) yapılanı için
60 TL, misina ağdan yapılanı için ise 50 TL malzeme ve her iki ağ çeşiti için 25 TL işçilik gideri (Kasım
2005) olduğu bildirilmiştir.

Şekil 335. Barbun sade bez uzatma ağı (Turgutreis)

Şekil 336. Barbun sade misina uzatma ağı (Turgutreis)

Balıkçılar yunusların saldırısından dolayı yılda her teknenin 30 posta ağının zarar görüp
atılmasından ve 18 mm misinadan yapılan ağların ise ince barbun ve mercanı yakalamasından
yakınmaktadırlar.

İnce paragat tüm yıl boyunca Hüseyin Burnu-Gümüşlük arasında 10–80 m derinliklerdeki
kum, kayalık ve çamur sahalara “Z” şeklinde atılmaktadır (Şekil 337). Gündüz ve geceleri atılan ince

316
paragatlar bir saat suda kaldıktan sonra toplanır. Yem olarak mamun, sübye ve kalamar kullanılmakta,
balık genellikle takım suya atılır ya da kaldırılırken vurmaktadır. Hedef türün mercan, çipura, karagöz
ve sargos olduğu ince paragatta, tesadüfen palamut ve turna, ıskarta olarak ise yılan balığı ve müren
yakalanmaktadır. Malzeme ve işçilik gideri 75–100 TL olan ince paragatlardan, bir teknenin yılda 2000
iğneyi denizde bırakmak zorunda kaldığı bildirilmiştir.

Şekil 337. İnce paragat planı (Turgutreis)

Kalın paragat Ağustos-Ekim ayları arasında Hüseyin Burnu-Gümüşlük arasında 10–80 m

derinliklerdeki kum, kayalık ve çamur sahalara “Z” şeklinde atılmaktadır (Şekil 338). Tüm gün atılan
kalın paragatlar bir saat suda kaldıktan sonra toplanır. Yem olarak tirsi ve sardalye kullanılmaktadır.
Hedef türün sinagrit, fangri ve lâhos olduğu kalın paragatta, ıskarta olarak ise yılan balığı, köpek
balığı, vatoz ve müren yakalanmaktadır. Yaklaşık maliyeti 100 TL olan kalın paragatlardan, bir
teknenin yılda 1000 iğneyi denizde bırakmak zorunda kaldığı ve Ağustos ayında yem bulmanın sorun
olduğu bildirilmiştir.

Voli fanyalı uzatma ağı tüm yıl, Kıyıada, sahil kıyıları ve Hüseyin Burnu-Gümüşlük arasında
1–15 m arası derinliklerdeki taş, kum ve eriştelik zeminlerde kullanılmaktadır (Şekil 339). Ağlar
salyangoz şeklinde ya da düz (kefal için) olarak atılmaktadır. Bazen gün batımında atılıp 10 dakikada

317
 kaldırılmakta, bazen suda 3 saat kalmakta, bazen de akşam atılıp sabah kaldırılmaktadır. Çipura,
kefal, melanur ve sarpa’nın hedeflendiği avcılıkta, tesadüfî olarak sargos, levrek ve karagöz, ıskarta
olarak ise ot balıkları, lokum balığı, iskorpit ve vatoz yakalanmaktadır. Üç posta ağın maliyetinin
(Kasım, 2005) 1000 TL olduğu, otellerden dolayı kıyıya ağ atılamadığı ve fokların ağlara zarar verdiği
bildirilmiştir.

Mercan sade uzatma ağı, Hüseyin Burnu ve Yalıkavak önlerinde 10–75 m derinlikler arasındaki
tragana, çamur ve taşlık sahalara sabah gün ağarmadan Z şeklinde atılmakta ve 1–2 saat sonra
toplanmaktadır (Şekil 340). Hedef türlerin mercan ve adabeyi olduğu ağlarda, tesadüfî olarak karagöz
ve bakalyaro çıkmakta, vatoz, ısparoz, köpek balığı ve lokum balığı ise ıskarta edilmektedir. Bir posta
ağın maliyetinin 100 TL olduğu, ağların taşlara çok takıldığı ve 24 posta ağın ortalama olarak yılda bir
kez yenilendiği bildirilmiştir (Kasım, 2005) .

Şekil 338. Kalın paragat (Turgutreis)

318
Şekil 339. Voli fanyalı uzatma ağı (Turgutreis)

319
 Şekil 340. Mercan sade uzatma ağı (Turgutreis)

4.3.9. AKYAKA

Akyaka, Türkiye’nin Özel Çevre Koruma (ÖÇK) bölgelerinden biri olan ve Bodrum ile Datça
Yarımadası arasında kalan Gökova ÖÇK bölgesi içinde yer almaktadır. Akyaka, Gökova Körfezi’nin
(Şekil 341) Akçapınar ile birlikte önemli iki balıkçı limanından birisidir (Şekil 342) 2000 yılı nüfus
istatistiklerine göre, kış nüfusu 2198, yaz nüfusu 10000 civarında olan belde doğal güzellikleri ve
özgün mimari kimliği ile dikkate çekmektedir. Akyaka’nın en önemli gelir kaynaklarını turizm, tarım
ve balıkçılık oluşturmaktadır.

Akyaka’da, balıkçıların büyük bir bölümünü çatısı altında toplayan bir kooperatif mevcuttur
(Şekil 343 ve Çizelge 118). S.S. Akyaka Su Ürünleri Kooperatifi 1992 yılında, tamamı balıkçılıkla
uğraşan toplam 19 ortak ile kurulmuş ve günümüzde 36 kayıtlı ortağa ulaşmıştır (Ünal ve diğ., 2009).

Akyaka’da balıkçılık küçük ölçekli ve geleneksel bir yapı sergilese de, 2009 yılı itibariyle toplam
4 adet yerleşik gırgır teknesi vardır. Bununla birlikte, Akyaka ve civarında çoğunlukla uzatma ağları
ve paragat takımları ile küçük ölçekli balıkçılık yapılmaktadır. Balıkçı filosu, ahşap materyalden
yapılmış ortalama 8 metre uzunluğunda teknelerden oluşmaktadır (Şekil 344). Yörenin en önemli
türleri arasında başta lahos (Şekil 345) olmak üzere sırasıyla, mercan, barbun, karides ve sinagrit
sayılabilir.

Şekil 341. Gökova Körfezi’nde uzatma ağının denize bırakılması

320
 Şekil 342. Akyaka Balıkçı Barınağı genel görünümü

Şekil 343. S.S. Akyaka Su Ürünleri Kooperatifi İdari Binası ve Satış Yeri

321
 Şekil 344. Akyaka Balıkçılığı’nda kullanılan tekneler

Şekil 345. Yörenin en önemli türlerinden olan lahos balığı

322
 Çizelge 118. Akyaka balıkçılığının genel durumu

S.S. Akyaka Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1992
Kayıtlı ortak sayısı 36
Aktif üye sayısı 29
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 28
Üye olmayanların sayısı 5
Kayıt dışı tekne sayısı 1
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 41
Kooperatife üye olma oranı (%) 88
Aktif üye oranı (%) 81
Kooperatifte çalışan sayısı 1
Pazarlama faaliyeti-Mezat* Mezat yok

* Kooparatif, üyelerinin balığını pazarlamakta ancak mezat yapılmamaktadır (Ünal ve diğ. 2009).

Sorunları

• Yasa dışı avcılığın önlenememesi; özellikle zıpkınla gece dalarak yapılan yasadışı lahos, kara
lahos, orfoz ve sinagrit avcılığı
• Pazarlama problemleri; özellikle kış aylarında ortaya çıkan düşük balık talebi
• Kooperatife ait bir çekek yerinin olmaması
• Sınırlı finansal kaynaklar
• Aynı av sahasını kullanan su ürünleri kooperatifleri arasında işbirliği eksikliği
• Üyeler arası dayanışma eksikliği
• Yılın belli dönemlerinde (özellikle 15 Ağustos–15 Ekim arası) beyaz lahos, kara lahos, orfoz
ve minakop balığı türlerinin ölü veya baygın bir şekilde su yüzeyinde bulunması
• Kontrolsüz av gücü artışı ve birim çabaya düşen av miktarlarındaki düşme
• Son yıllarda, kooperatife gelir sağlaması açısından en önemli türlerden olan karides ve lahos
türlerinin av miktarlarında önemli düşüşler yaşanması

Balıkçılığın Durumu

Gökova Körfezi’nde balıkçılık yapan Akyaka balıkçıları uzatma ağlarını (Şekil 346) yoğun
olarak Şubat, Mart, Nisan ve Mayıs aylarında olmak üzere tüm yıl kullanırken, yaz aylarında daha
çok paragat ile avcılık yapmaktadırlar (Şekil 347 ve Çizelge 119). Akyaka balıkçılığında sade uzatma
ağları yanı sıra, özellikle fanyalı uzatma ağları kullanılmaktadır. Bunlar sırasıyla, karides (Şekil
348), sinagrit (Şekil 349), barbun (Şekil 350), dil ağı (Şekil 351) ve voli fanyalı uzatma ağlarıdır (Şekil
352). Akyaka’da balıkçılar çoğunlukla aileleriyle birlikte ve günübirlik balıkçılık yapmakta, eşleri ve
çoçukları balıkçılık faaliyetlerine aktif olarak katılmaktadırlar (Şekil 353 ve 354).

Çizelge 119. Akyaka balıkçılığında kullanılan başlıca av araç gereçleri ve tahmini sayıları

Av Aracı/Yöntem Tekne Sayısı Av Takımı Sayısı *

Sade ve Fanyalı Uzatma Ağı 3 -
Paragat + Uzatma Ağı 12 -

* Birim av aracı için sayılar uzatma ağlarında posta, paragatta sepet, trol ve gırgırda takım olarak esas alınmıştır.

323
 Şekil 346. Akyaka balıkçılığında kullanılan uzatma ağları

Şekil 347. Akyaka balıkçılığında kullanılan paragat iğnelerine yem olarak sardalyenın takılması

Şekil 348. Karides fanyalı uzatma ağı planı (Akyaka)*

324
 Şekil 349. Sinagrit fanyalı uzatma ağı planı (Akyaka)*

Şekil 350. Barbunya fanyalı uzatma ağı planı (Akyaka)*

Şekil 351. Dil fanyalı uzatma ağı planı (Akyaka)*

Şekil 352. Voli fanyalı uzatma ağı planı (Akyaka)*

* Şekil 346 ile 350 arasındaki uzatma ağlarının teknik planları (Ceyhan, T., Akyol, O. 2005)’dan yararlanılarak yeniden
çizilmiştir.

325
 Şekil 353. Akyaka balıkçılığında ağların temizlenmesi ve ellenmesinde eşlerine yardımcı
olan kadınlar ve çoçukları

Şekil 354. Paragatı yemleyen kadınlar (Akyaka)

4.3.10. AKÇAPINAR

Akçapınar, Muğla`nın Ula İlçesi Akyaka Beldesi’ne bağlı bir balıkçı köyüdür. Gökova Körfezi’nin
Akyaka ile birlikte ikinci önemli balıkçılık merkezidir (Şekil 355). Akçapınar, Gökova Körfezi’nin
ucunda, denizin karayla buluştuğu noktada bulunmaktadır. 2007 yılı nüfus istatistiklerine göre yerleşik
nüfusu 568 olan ve Özel Çevre Koruma Alanı statüsüne alınmış Akçapınar’ın en önemli gelir kaynağını
tarım ve balıkçılık oluşturmaktadır. Akçapınar da Akyaka gibi av sahası olarak genellikle Gökova
iç körfezi kullanan bir su ürünleri kooperatifine sahiptir. Balıkçı filosu, Akyaka’da yerleşik balıkçı
tekneleriyle benzerlik göstermekte, ahşap materyalden yapılmış ortalama 8 metre uzunluğunda
teknelerden oluşmaktadır (Şekil 356) ancak, filo daha genç (9,3 yıl), motor güçleri daha yüksektir

326
(27,6 BG). Akçapınar balıkçılarının büyük bir bölümü su ürünleri kooperatifi çatısı altında faaliyet
göstermektedir. 1973 yılında kurulmuş S.S. Gökova ve Havalisi Akçapınar Su Ürünleri Kooperatifi
(Çizelge 120), sadece Gökova Körfezi’nde değil tüm Güney Ege’deki en eski balıkçı kooperatiflerinden
biridir (Ünal ve Erdem, 2009).

Şekil 355. Akçapınar Balıkçı Barınağı

Şekil 356. Akçapınar Balıkçı Barınağı’ndaki balıkçı tekneleri

327
 Çizelge 120. Akçapınar balıkçılığının genel durumu

S.S. Gökova ve Havalisi Akçapınar Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1973
Kayıtlı ortak sayısı 32
Aktif üye sayısı 15
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 10
Üye olmayanların sayısı 1
Kayıt dışı tekne sayısı Yok
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 33
Kooperatife üye olma oranı (%) 97
Aktif üye oranı (%) 47
Kooperatifte çalışan sayısı 1
Pazarlama faaliyeti-Mezat* Mezat Yok

* Kooperatif, üyelerinin balığını pazarlamakta ancak mezat yapılmamaktadır (Ünal ve diğ. 2009).

Sorunları

• Son yıllarda, kooperatif av sahası içinde yoğun olarak avcılığı yapılan karides ve lahos
türlerinin av miktarlarında büyük düşmeler olması
• Yasa dışı avcılığın engellenememesi; dalarak zıpkınla ve ışık kaynağı kullanarak yapılan
avcılık, zaman zaman gırgır ve trollerin kendileri için yasak olan sahalarda avcılık yapması
• Üyelerin ilgisizliği
• Balıkçı kooperatifleri konusunda yetersiz politikalar

Balıkçılığın Durumu

Gökova Körfezi’nde balıkçılık yapan Akçapınar balıkçıları çoğunlukla, uzatma ağları ve paragat
ile avcılık yapmaktadırlar. Uzatma ağları tüm yıl kullanılmakta, dönemine göre bazen paragat ve bazen
de uzatma ağları ile balıkçılık yapılmaktadır. Bölgede en çok kullanılan av takımlarından bazıları
sırasıyla, sade palamut uzatma ağı (Şekil 357), barbun sade misina uzatma ağı (Şekil 358), sardalye
sade uzatma ağı (Şekil 359), voli fanyalı uzatma ağı (Şekil 360), biledye ağı (Şekil 361) ve kefal fanyalı
yüksek uzatma ağıdır (Şekil 362).

Şekil 357. Palamut sade uzatma ağı planı* (Akçapınar)

328
Şekil 358. Barbun sade misina (monofilament) uzatma ağı planı* (Akçapınar)

Şekil 359. Sardalye sade uzatma ağı planı* (Akçapınar)

Şekil 360. Voli fanyalı uzatma ağı planı* (Akçapınar)

Şekil 361. Biledye ağı teknik planı* (Akçapınar)

329
 Şekil 362. Kefal fanyalı yüksek uzatma ağı teknik planı* (Akçapınar)

* Şekil 357 ile 362 arasındaki uzatma ağlarının teknik planları (Ceyhan, T., Akyol, O. 2005)’dan yararlanılarak yeniden
çizilmiştir.

4.3.11. DATÇA

Ege Denizi’nin güneyinde yer alan ve adeta Ege ile Akdeniz’i birbirinden ayıran Datça, zengin
biyolojik çeşitliliğiyle, 1990 yılından beri özel çevre koruma alanı (ÖÇK) statüsündedir. Bölge sadece
barındırdığı çok sayıda koy ve bükten dolayı oldukça korunaklı kıyılara sahip olmasından değil, aynı
zamanda habitat çeşitliliğine bağlı olarak zengin balık çeşitliliği nedeniyle de özellikle paragat ve
uzatma ağları balıkçılığını ön plana çıkarmaktadır (Akyol ve Ceyhan, 2007).

Datça Yarımadası’nda başta Datça merkez olmak üzere sırasıyla Karaköy, Mesudiye,
Palamutbükü ve Knidos’da balıkçılar tarafından paragat ve uzatma ağları ile küçük ölçekli balıkçılık
yapılmaktadır (Şekil 363). Datça balıkçısı genellikle Karabük Burnu ile İnce Burun arasında kalan av
sahasında faaliyet göstermektedir (Şekil 364 ve 365). Palamutbükü (Şekil 366 ve 367) ve Mesudiye
balıkçısı (Şekil 368) ise, İnce Burun ile Deve Boynu arasındaki kıyı sularını av sahası olarak daha
çok tercih etmektedir. Knidos balıkçısı Deveboynu Burnu’ndan Murdala Adası arasındaki sahayı
kullanırken, bu adadan Kuzgun Burnu’na kadar olan Gökova Kıyılarını Karaköy balıkçısı tercih
etmektedir (Şekil 369)

Kıyı balıkçıları av sahalarında fazlaca bir sorun yaşamazken, Foça ve Bozburun’dan gelen 2-3
gırgır teknesi Palamutbükü açıklarında avlanmaktadır. Yine yazın Bozburunlu çok sayıda tekne de
bu bölgede çalışmaktadır. Ayrıca Bodrum’dan gelen troller Datça, Söğüt ve Palamutbükü sularında
avcılık gerçekleştirmektedir.

Şekil 363. Datça Yarımadası’ndaki bazı önemli balıkçılık merkezleri

330
 Şekil 364. Datça Limanı

Şekil 365. Datça Limanı’ndaki balıkçı tekneleri

331
 Şekil 366. Palamutbükü Limanı

Şekil 367. Palamutbükü balıkçılarının ağlarını ellemesi10

10 Ağların av sonrası gözden geçirilip ağda kalan balık ve benzeri takıntıların ayıklanması ve bir sonraki ava hazır hale getirilmesi

332
 Şekil 368. Mesudiye İskelesi ve Doğal Limanı

Şekil 369. Datça Karaköy Körmen Balıkçı Barınağı

333
 Datça yarımadası kıyıları zengin balık çeşitliliğine sahiptir ve bölge balıkçılarının hedeflediği
türler genellikle Ege ve Akdeniz’in ön plana çıkan tipik türleri olmaktadır (Şekil 370).

Şekil 370. Datça balıkçılığı tür çeşitliliği

Datça’da S.S. Datça Merkez Su Ürünleri Kooperatifi ve S.S. Datça Karaköy Su Ürünleri
Kooperatifi olmak üzere iki adet su ürünleri kooperatifi bulunmaktadır. Bu kooperatiflere ait genel
bilgiler Çizelge 121’de verilmiştir.

Çizelge 121. Datça balıkçılığının genel durumu

Datça’da Bulunan Su Ürünleri S.S. Datça Merkez Su Ürünleri S.S. Datça Karaköy Su
Kooperatiflerinin Özellikleri Kooperatifi Ürünleri Kooperatifi
Kuruluş yılı 2003 2005
Kayıtlı ortak sayısı 30 10
Aktif üye sayısı 15 10
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 15 3
Üye olmayanların sayısı 25 0
Kayıt dışı tekne sayısı 10 0
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı
55 10
sayısı
Kooperatife üye olma oranı (%) 55 100
Aktif üye oranı (%) 83 10
Kooperatifte çalışan sayısı 2 2
Pazarlama faaliyeti-Mezat Yok Yok

(Kaynak: Ünal ve diğ., 2009)

Sorunları

• Düzenli aidat toplanamaması; geliri olmaması

• Balıkçı barınaklarının kiralanamaması
• Barınak bulunmaması (Hayıtbükü, Knidos)
• Barınak yetersizliği (Datça, Palamutbükü – yaz aylarında yatlar nedeniyle)
• Çekek yeri ve tersane bulunmaması (Datça, Palamutbükü)
• Barınağın lodosa açık olması (Datça, Hayıtbükü)
• Zıpkınla kaçak dalış problemi (Palamutbükü, Karaköy)

334
 • Dinamitle kaçak av problemi (Karaköy)
• Hayalet avcılık problemi (Karaköy)
• Soğuk hava deposunun bulunmaması (Tüm kooperatifler)
• Mezat yapılamaması (Tüm kooperatifler)
• Balıkçının balığını bireysel pazarlaması (Tüm kooperatifler)
• Paragat için yem bulmada yaşanan sorun (Palamutbükü)
• Amatör teknelerin fazlalığı (tüm kıyılarda)
• Trollerle sorun yaşayan (Datça, Palamutbükü)
• Gırgırlarla sorun yaşayan (Datça, Palamutbükü)
• Belge (STCW, miço, gemici vb.) alma sorunu; belge için en yakın yer ise İzmir (Hayıtbükü)
• Yunus, fok ve deniz kaplumbağası problemi (Datça, , Palamutbükü, Karaköy, Hayıtbükü)

Balıkçılığın Durumu

Datça ve Bozburun civarında yapılan balıkçılığın hedef türleri, yoğun avcılık dönemleri ve
kullanılan av araçlarına ait detaylı bilgiler Çizelge 122’de verilmiştir.

Çizelge 122. Datça-Bozburun kıyı balıkçılığının hedef türleri ve yoğun av dönemleri

Hedef Tür Yoğun Avcılık Dönemi Av Aracı

Ahtapot (Octopus vulgaris) Kış ayları/Tüm yıl Uzatma ağ, Parangula, Zıpkın
Akya (Seriola dumerili) Nisan-Eylül Uzatma ağları, Sırtı, Olta
Barbun-Tekir (Mullus sp.) Tüm yıl Uzatma ağları
Böcek (Palinurus elephas) Nisan-Temmuz Uzatma ağları
Çıplak (Lichia amia) Kas-Ara/Mart-Nis Uzatma ağları
Çipura (Sparus aurata) Temmuz-Ekim Paragat
Fangri (Pagrus pagrus) Mart-May/Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Iskarmoz (Sphyraena sp.) Kas-Ara/Mart-Nis Uzatma ağları
Istakoz (Homarus gammarus) Yaz ayları Uzatma ağları
İskaroz (Sparisoma cretense) Yaz ayları/Tüm yıl Uzatma ağları
İstavrit (Trachurus sp.) Kış ayları Uzatma ağları
Kalamar (Loligo vulgaris) Ekim-Nisan Uzatma ağları, Olta
Karagöz (Diplodus vulgaris) Tüm yıl Paragat
Karavida (Scyllarides latus) Mart-Ağustos Uzatma ağları, Elle toplama
Kefal (Mugil spp.) Kas-Ara/Mart-Nis Uzatma ağları
Kılıç (Xiphias gladius) Şubat-Nisan Paragat
Kolyoz (Scomber japonicus) Nisan-Ağustos Uzatma ağları
Kupes (Boops boops) Mart-May/Tüm yıl Uzatma ağları
Lahos (Epinephelus aeneus) Tem-Eyl/Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Lambuka(Coryphaena hippurus) Ağustos-Kasım Uzatma ağları
Mercan (Pagellus erythrinus) Şub-Tem/Tüm yıl Paragat, Uzatma ağları
Orfoz (Epinephelus marginatus) Yaz ayları/Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Palamut (Sarda sarda) Aralık-Haziran Uzatma ağları, Sırtı
Sargos (Diplodus sargus) Nis-May/Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Sinagrit (Dentex dentex) Nis-Haz/Tüm yıl Uzatma ağları, Paragat
Sokkan (Siganus sp.) Mayıs-Ağustos Uzatma ağları
Supya (Sepia officinalis) Nisan-Mayıs Uzatma ağları

335
 Barbun fanyalı uzatma ağları (Şekil 371), bölgedeki balıkçılar tarafından tüm yıl kullanılmakta
olup, 15 m’den 70 m derinliğe kadar zikzak olarak, eriştelik (Posidonia oceanica) ve çamur zemine
kıyıya paralel olarak atılmaktadır. Genellikle 15-25 posta arası kullanılan bu ağlar sabaha karşı 02-
03:00 civarında atılıp, 06.00 sularında kaldırılmaktadır. Ağdan hedef tür dışında, genellikle yabani
mercan, iskaroz, kupes, kolyoz, isparoz, trakonya vb. balıklar da çıkmaktadır.

Şekil 371. Fanyalı barbun ağı planı* (Datça)

Sade misina barbun ağları (Şekil 372), yaz döneminden Ekim ayına kadar kullanılmaktadır.
Palamutbükü balıkçılarının tercih ettiği bu ağlar, genellikle 10 posta olarak 60–70 m derinliklerde,
çamur zemine U ve zikzak olarak, kıyıya paralel dökülmektedir. Sabah 05.00’te atılan ağlar 06.30’da
toplanmaktadır. Bu ağlar ile barbun ile birlikte kolyoz, kupes, isparoz, mercan, trakonya, ıskarmoz,
zurna, gibi balıklar da yakalanmaktadır.

Şekil 372. Barbun sade misina (monofilament) uzatma ağı planı* (Datça)

Fanyalı sinagrit ağları (Şekil 373), özellikle Nisan-Mayıs aylarında, taşlık bölgelerde, 40-80 m
derinliklerde, kıyıdan açığa doğru ve eğer teknede eko-sounder cihazı varsa taşa sarmak suretiyle
kullanılmaktadır. Genellikle 5 posta olan bu ağlar akşam atılıp, sabah 07.30 civarında kaldırılmaktadır.
Ağa sinagrit dışında lâhos, orfoz, karagöz, bakalyaro vb. gibi balıkların genellikle büyük olanları
yakalanmaktadır.

Şekil 373. Fanyalı sinagrit ağı planı* (Datça)

Fanyalı alçak voli ağları (Şekil 374), tüm yıl boyunca kıyıdan açığa 100 m’lere kadar olan taşsız
bölgelere kum ve eriştelik alanlara, genellikle 2 posta olarak kıyıya paralel atılır. Ağlar gün batımı
atılıp sabah 07.00 civarında toplanır. Av kompozisyonunda başta sokkan ve kefal olmak üzere çeşitli
dip balıkları yer alır.

336
 Şekil 374. Fanyalı alçak voli ağı teknik planı* (Datça)

Fanyalı yüksek voli ağı (Şekil 375), Nisan-Eylül arasında, ay karanlığında, genellikle 40–50 m
derinliklerde taş veya erişte zeminde 7 posta olarak ve U şeklinde atılır. Ağlar genellikle 01.00’de
atılıp sabah gün doğarken kaldırılmaktadır. Akya, turna (ıskarmoz), sinagrit, melanur, sarpa, çipura,
kefal, iskaroz, sokkan, ahtapot, müren, yılanbalığı gibi zengin bir çeşitlilik av kompozisyonunda yer
alır.

Şekil 375. Fanyalı yüksek voli ağı planı* (Datça)

Datça’da kullanılan kılıç paragatlarının (Şekil 376) ana bedeni 120-150’lik PA mono
materyaldendir. Toplam uzunluğu 2000–3000 m olan bu paragatlarda her 1000 m’ye 50–60 adet
1/0–2/0 düz iğne kullanılmaktadır. PA mono materyalden 90-100’lük kösteklerin uzunluğu 2–3 m;
köstekler arası mesafe 18 m civarındadır. Her 5 köstekte bir ana bedenle aynı materyal kullanılarak
yapılmış 20–25 m uzunluğundaki şamandıralar bağlanmaktadır. Paragatın her iki ucunda da 10–15
kg’lık ağırlıklar bulunmaktadır. Şubat-Nisan arasında, yaklaşık 10 tekneyle Sömbeki (Simi) Adası ile
Datça arsındaki kanalda derin suda kullanılan bu paragat, suda sürekli kalmakta ve günde iki kez
(sabah ve akşam) kontrol edilerek tekrar yemlenmektedir. Yem olarak bütün sardalye, tirsi ve kefal
tercih edilmektedir. Yakalanan türler; kılıç, torik, Akdeniz kılıcı gibi türlerdir.

Şekil 376. Kılıç paragatı* (Datça)

* Şekil 371 ile 376 arasındaki uzatma ağlarının teknik planları (Akyol ve Ceyhan, 2007a)’dan yeniden çizilmiştir.

337
 4.3.12. BOZBURUN

Bozburun, Muğla ili Marmaris sınırları içinde yer alır. Türkiye’nin güneybatısında ve Bozburun
Yarımadası’nın uç noktasında yer alır. Bozburun Marmaris’e 52 km. uzaklıkta ve nüfusu 2 binin
üzerinde bir yerleşim merkezidir (Şekil 377). Bozburun, yörede gulet yapımıyla tanınmış, son
yıllarda büyük bir aşama yaparak 30 metreye ulaşan uzunlukta tekneler üretilmeye başlanmıştır.
Bozburun Yarımadası’nda başta Bozburun merkez (Şekil 378) olmak üzere sırasıyla, Selimiye
(Şekil 379) ve Söğüt’te (Şekil 380) balıkçılar tarafından paragat ve uzatma ağları ile küçük ölçekli
balıkçılık yapılmaktadır. Bozburun kıyı balıkçıları, Marmaris boğaz girişi açığından güney batıya doğru
olan kıyı sularını, Sömbeki Körfezi, Hisarönü Körfezi; batıya doğru Datça’ya kadar olan kısım, İnce
Burun, Koca Burun arasındaki Hayıtbükü, Palamutbükü, Arslanlı Burun’dan kuzeye doğru Knidos,
Gökova Körfezi’nin güney kıyılarını Kuzgun Burnu civarına kadar olan sahayı av sahası olarak
değerlendirmektedir. Selimiye balıkçısı Söğüt ve Bozburun balıkçısıyla beraber genellikle Hisarönü
Körfezi’nden Marmaris’e kadar olan sahayı kullanırken; Bozburun balıkçısı Datça civarına kadar
uzanmaktadır.

Şekil 377. Bozburun ve civarı balıkçılık merkezleri

338
Şekil 378. Bozburun Limanı ve balıkçı tekneleri

Şekil 379. Selimiye Limanı

339
 Şekil 380. Söğüt balıkçı tekneleri

Bozburun ve civarında balıkçılar tarafından henüz kurulmuş herhangi bir su ürünleri kooperatifi
bulunmamaktadır. Bozburun balıkçıları genellikle uzatma ağları ve paragat takımları ile küçük ölçekli
balıkçılık yapmaktadır. Bölgedeki balıkçıların, hedef türleri, yoğun avcılık dönemleri ve kullanılan av
araçlarına ait detaylı bilgiler Çizelge 122’de verilmiştir. Bunun dışında, Selimiye’de bulunan bir adet
kıyı gırgırı ile kolyoz ve sardalye gibi pelajik balık türleri özellikle paragat balıkçılığında kullanılmak
üzere yem olarak avlanmaktadır (Şekil 381).

Şekil 381. Selimiye balıkçı tekneleri

340
 Sorunları

• Barınak bulunmaması (Selimiye, Söğüt)

• Barınak yetersizliği ( Bozburun -yazın yatlar nedeniyle)
• Çekek yeri ve tersane bulunmaması (Selimiye)
• Zıpkınla kaçak dalış problemi (Söğüt)
• Paragat için yem bulmada yaşanan sorun (Söğüt)
• Amatör teknelerin fazlalığı (tüm kıyılarda)
• Trolcülerle yaşanan anlaşmazlık (Söğüt)
• Balık çiftlikleri (Söğüt)
• Yunus, fok ve deniz kaplumbağası problemi (Bozburun, Selimiye, Söğüt)

Balıkçılığın Durumu

Bozburun Yarımadası’nda en çok tercih edilen ağlar; fanyalı sinagrit ağı, fanyalı barbun ağı,
sade barbun ağı, misina sade barbun ağı, voli ağları (yüksek fanyalı voli ağı, alçak fanyalı voli ağı),
palamut ağı, sade kolyoz ağı, fanyalı sokkan ağı ve sade melanur ağıdır. Ayrıca, paragat balıkçılığında
ince ve kalın paragatlar kullanılmaktadır.

Kolyoz sade yüzer uzatma ağları (Şekil 382) 3 adet “yaprak” veya “kapak” olarak isimlendirilen
ağın üst üste çatılması ile oluşmaktadır. Bir yaprak olarak isimlendirilen bölüm 100- 120 göz
derinliğindedir. Bu kısımları birbirine çatmak için 210d/54 numara donam ipi kullanılmaktadır. Bu ağ
bölgede Selimiye balıkçıları tarafından Hisarönü Körfezi’nde Nisan - Temmuz arası kullanılmaktadır.
Ağlar, kendi etrafında dönecek biçimde 25–40 m derinliklerde orta suya tek demirli olarak akşamdan
atılmakta; suda 12 saat kadar bekletildikten sonra sabah toplanmaktadır. Az akıntılı bu sularda, ağlara
teknelerin çarpmasını önlemek için ağın ortasında, bir tüp-gaz lambalı şamandırayla ışıklandırma
yapılmaktadır. Tek postalık bu ağlardan kolyoz dışında, sardalye, kupes ve az miktarda da palamut gibi
balıklar çıkmaktadır.

Şekil 382. Kolyoz sade çatılı (3 kat) uzatma ağı planı* (Bozburun)

Fanyalı yüksek voli ağı (Şekil 383), Şubat–15 Haziran arası dönemde kıyılarda kumluk, kayalık
alanlara gün batmadan atılıp hava kararınca toplanmaktadır. Bunun yanında gürültü ve ışıkla ürkütme
yapılıp, balıkların ağlara çarptırılması sağlanır. Avcılık sabaha dek sürdürülmektedir. Bu ağdan elde
edilen türler, çoğunlukla kefal, melanur, akya, sarpa, çipura, ıskarmoz vb.’dir.

Şekil 383. Fanyalı yüksek voli uzatma ağı planı* (Bozburun)

341
 Palamut sade uzatma ağlarının (Şekil 384), tor ağ göz genişliği 34–36–40 ve 44 mm olabilmektedir.
Kullanılan ağın göz genişliğine bağlı olarak mantar yakada 4 numaradan 8 numaraya kadar mantarlar
kullanılmaktadır. Yine kurşun yakada 50–100 gr arası kurşunlar kullanılmaktadır. Bu ağlarla avcılık
Şubat ayında başlamakta ve Mayıs sonuna kadar sürmektedir. 10–50 m arası sularda kıyıya dik ve S
şeklinde akşam 16.00 civarında bırakılan ağlar, sabah 08.00 civarında toplanmaktadır. 1–3 postalık bu
ağların av kompozisyonunda palamut dışında melanur, ıskarmoz, kolyoz gibi balıklar da yer almaktadır.

Şekil 384. Sade çatılı palamut ağı planı* (Bozburun)

Melanur sade uzatma ağları (Şekil 385), Nisan-Mayıs aylarında 10-12 m derinliklerde
kumluk eriştelik zeminlerde 3-4 posta olarak kullanılan bu ağlar, “S” şeklinde akşam atılıp sabah
toplanmaktadır. Melanur dışında ıskarmoz, bazen palamut da yakalanmaktadır.

Şekil 385. Melanur sade uzatma ağı planı* (Bozburun)

Sokkan fanyalı uzatma ağları (Şekil 386), Haziran-Eylül arasında ay karanlığında 6–8 posta
olarak kullanılan bu ağlar, 3–20 m’lerde eriştelik ve taşlık zeminlerde kıyıya dik olarak S şeklinde
18.00 civarında atılıp, sabah 07.00–08.00 civarında toplanmaktadır. Sokkan dışında sargos, az miktarda
ıskarmoz, isparoz, iskorpit ve çeşitli ot balıkları da yakalanmaktadır.

342
 Şekil 386. Sokkan fanyalı uzatma ağı planı* (Bozburun)

Bozburun ve civarında kullanılan ince paragatların başında ve sonunda yüzdürücü ve

batırıcı kullanılmaktadır. Ayrıca paragat uzunluğuna bağlı olarak sayıları 4–10 arasında değişen
ara yüzdürücüler de konulmaktadır. İğne büyüklüğü 10–14 numara arasında değişen düz iğnelerin
kullanıldığı ince paragatlarda ortalama 150–400 arası iğne bulunmaktadır (Şekil 387). Kıyılarda ve açık
sularda 40–200 m sularda kullanılan ince paragatlar, çamur, taş, erişte ve tragana zemine gündüz ve/
veya 05.00–06.00 civarında atılıp toplanmaktadır. Bozburun civarında ise sabaha karşı 03.00 civarında
atılıp 07.00–08.00 sularında toplanmaktadır. Paragat suda genellikle 1 saat bekletilmektedir. Yem
olarak sardalye, supya, tirsi, mamun, kalamar kullanılmaktadır. Yakalanan türler; mercan, fangri,
karagöz, melanur, levrek, sargos, çipura, hanoz iken, atılanlar; vatoz, trakonya ve mürendir.

Bozburun ve civarında kullanılan kalın paragatlar çapı 0.70, 0.80 ve 0,90 mm olan misinalardan,
1000–5000 m arasında değişen uzunluklardaki ana bedene sahiptir. Başı ve sonunda bir yüzdürücü ve
batırıcı kullanılan bu paragatlarda, her 15–20 iğneden sonra ağırlık olarak 2–3 kg’lık taşlar bağlanmakta
ve aynı zamanda aralara yüzdürücüler konulmaktadır. 7–8–9–10 numara düz iğnelerin kullanıldığı
kalın paragatlarda genellikle 100–200 iğne bulunmaktadır (Şekil 388). Yaz-Kış kullanılabilen,
kıyıdan 20–250 m derinliklerde taşlık alanlarda tercih edilen kalın paragatlar, sabah gün ağarırken
05.00–06.00 civarı atılıp, (gündüz de kullanılabilir), suda 20 dakika ile 1 saat kadar bekletilmektedir.
Selimiye ve Bozburun bölgesinde ise paragat gece atılıp, sabah 06.00–07.00 civarında toplanmaktadır.
Yem olarak sardalye, tirsi, kupes, izmarit, supya, ahtapot, kalamar gibi türler tercih edilmektedir.
Yakalanan türler; orfoz, lâhos, kara lâhos, sinagrit, trança, fangri, gibi türlerdir. Iskarta olarak atılan
türler ise vatoz, köpekbalığı, trakonya, mıgri ve mürendir.

* Şekil 382 ile 386 arasındaki uzatma ağlarının teknik planları (Akyol ve Ceyhan, 2007a)’dan yaralanılarak
yeniden çizilmiştir.

343
 Şekil 387. İnce paragat (Bozburun)

344
Şekil 388. Kalın paragat (Bozburun)

345
 4.3.13. MARMARİS

Muğla İli’ne bağlı Marmaris İlçesi yaklaşık 80000 kişilik nüfusuyla Türkiye’nin en büyük
ilçelerinden biridir. Turizmin ön plana çıktığı ilçede tekne yapımı ile balıkçılık önemli diğer uğraş
alanlarıdır. Marmaris Boğazı Yıldız Adası dâhil tüm kıyılar balıkçılığa kapatılmıştır. Marmaris kıyı
balıkçılarının ana av sahaları Yıldız Adası ve Turunç açıklarından Fethiye, Datça-Bozburun Yarımadası
kıyıları ile Yeşilova Körfezi, Hisarönü Körfezi ve Gökova Körfezi kıyılarıdır.

Marmaris balıkçı barınağındaki teknelerin çoğunluğu Bozburun yapımı ve piyade tipinde, ahşap
yapım teknelerdir. Bu tekneler ile balıkçılar tek ya da iki kişi birlikte avlanmaktadırlar. Balıkçılar
genellikle aile bireyleriyle günübirlik olarak balıkçılığa çıkmaktadırlar. Kullanılan av araçları genellikle
paragat ve uzatma ağları olmaktadır. Bu av araçları ile balıkçılık tüm yıl boyunca yapılabilmektedir.
Bununla birlikte, uzatma ağları yoğun olarak Şubat-Mayıs arasında kullanılırken; paragatlar ile
yapılan avcılık yoğun olarak Haziran-Eylül ayları arasında gerçekleşmektedir. Marmaris’te 1974’te
kurulan S.S. Marmaris Su Ürünleri Kooperatifi bulunmaktadır. (Çizelge 123).

Çizelge 123. Marmaris balıkçılığının genel durumu

S.S. Marmaris Su Ürünleri Kooperatifi

Kuruluş yılı 1974
Kayıtlı ortak sayısı 34
Aktif üye sayısı 15
Sadece balıkçılıktan geçinen balıkçı sayısı 15
Üye olmayanların sayısı 200
Kayıt dışı tekne sayısı Yok
Kooperatifin faaliyet alanındaki toplam balıkçı sayısı 234
Kooperatife üye olma oranı (%) 15
Aktif üye oranı (%) 44
Kooperatifte çalışan sayısı 4
Pazarlama faaliyeti-Mezat* Mezat Yok

* Kooperatif, üyelerinin balığını pazarlamakta ancak mezat yapılmamaktadır (Ünal ve diğ., 2009).

Sorunları

• Yasa dışı avcılık

• Balıkçılar arası anlaşmazlık
• Pazarlama problemleri
• Sınırlı av sahası
• Üyelerin ilgisizliği
• Ticari avcılığı düzenleyen sirkülerin yöre balıkçılarının ihtiyaçlarını tam olarak
karşılamaması
• Balıkçı kooperatifleri konusunda yetersiz politikalar

346
347
 05 sonuç ve değerlendirme

348
349
350
 5. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Ege Denizi balıkçılığı üretim miktarı, üretim değeri ve istihdam katkısı ile Türkiye balıkçılığı
içinde ayrı bir öneme sahiptir. Bu çalışmada, Ege Denizi balıkçılığının yapısal durumu analiz
edilmiştir. Bu amaçla, Ege Denizi balıkçılığının sektörel yapısı, av araç ve gereçleri, balıkçılar, avcılık
yöntemleri ve yaşanan sorunlar ele alınıp incelenmiştir. Balıkçılığın daha iyi yönetilebilmesi için daha
iyi izlenmesi, bilgilerin güncellenmesi ve sorunların yerinde tespit edilmesi gerekir. Bu kapsamda,
Ege’de kullanılan av araçları ve çeşitliliği, avlanma yöntem ve zamanları, balıkçıların sorunları, bazı
sosyo-ekonomik özellikleri gibi önemli bilgiler toplanmış, diğer bir ifade ile, balıkçılıkta bir çeşit
durum tespiti yapılmıştır. Çalışma, aynı zamanda balıkçılık sektörünün Ege Bölgesi’ndeki güncel
durumu ile ilgili çok yönlü çıktılar ortaya koymaktadır. Bu tespitler, aşağıda sırasıyla özetlenmiştir.

Ege Denizi’nde başlıca iki ana grupta balıkçılık yapılmaktadır. Bunlardan birincisi, genel
olarak, olta ve uzatma ağları takımları ile bağlama limanı civarında günübirlik yapılan küçük ölçekli
balıkçılık, diğeri ise trol ve gırgır takımları ile hareketli ve daha geniş alanlara yayılan, büyük ölçekli
balıkçılık faaliyetleridir. Bunun yanı sıra, yoğun olarak amatör balıkçılık faaliyetleri de söz konusudur.
Amatör balıkçılık faaliyetleri genellikle olta takımları ile karadan veya tekne ile denize açılarak
yapılmaktadır. Ayrıca Ege Denizi’nde zıpkın veya tüfek kullanımı ile dalarak yapılan avcılık faaliyetleri
de önemli bir düzeydedir. Amatör olarak yapılan bu uğraşların bir kısmı zamanla yarı ticari hale
dönüşmeye başlamış ve gerçek balıkçılığa olumsuz etkileri olmuştur ve olmaya devam etmektedir.
Zaten birçok sorunla uğraşmak zorunda olan ticari balıkçının korunması açısından amatör balıkçılığa
yeni bir düzenlemenin getirilmesi gerekmektedir.

Ege Denizi balıkçısının, Tarım ve Köy işleri Bakanlığı, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü
tarafından periyodik olarak uygulamaya konulan Denizlerde ve İç sularda Ticari Amaçlı Su Ürünleri
Avcılığını Düzenleyen Tebliğ’e ilişkin, eleştiri, istek ve beklentileri tespit edilmeye çalışılmış ve kitabın
ilgili bölümlerinde bunlara ilişkin bilgiler verilmiştir. Kitapta her bölge ve bu bölgeler içinde yer alan
önemli balıkçılık limanları ayrı olarak ele alınmış ve ilgili yöreye ait balıkçılık ile toplanabilen tüm
bilgiler verilmeye çalışılmıştır.

Ege Denizi balıkçılığında yaygın olarak kullanılan av araç ve gereçlerinin teknik özellikleri ve
planları detaylarıyla çıkarılmış ve bu çizimlere kitapta mümkün olduğu kadar yer verilmeye çalışılmıştır.
Bugüne kadar, bu yönde ve bu kapsamda yapılmış herhangi bir çalışma olmaması nedeni ile önemli
bir eksiklik bir ölçüde giderilmiş olacaktır. Balıkçılık takımlarının planları, o yörede yapılan balıkçılık
ve kullanılan av araçları hakkında teknik bilgiler vermektedir. Bu kitap, ayrıca ileride gündeme
gelmesi muhtemel olan balıkçılık takımlarının standardizasyonu için de önemli bir ilk adım olmuştur.
Ege Bölgesi’nde kullanılan av araçları genellikle birbirine benzer özellikler göstermektedir. Bununla
beraber, bazen aynı av aracı için bölgeler arasında belirgin farklılıklar olduğu da tespit edilmiştir.
Geleneksel bir şekle ve donama sahip av araçları, bu özelliklerini uzun yıllar devam ettirmektedir.
Özellikle olta ve uzatma ağı takımlarında geleneksel yapıdan çok fazla bir uzaklaşma olmamıştır.
Sadece malzeme açısından, özellikle piyasaya yeni giren misina ağ, düğümsüz ağ, yüzer halat ya da
kurşunlu halat gibi yeni malzemelerin kullanımı ile bazı kısıtlı değişikler söz konusu olabilmektedir.
Küçük balıkçılıktaki bu durağanlığın aksine son yıllarda trol ve gırgır balıkçılığında kullanılan ağlarda
ise önemli yapısal değişiklikler gözlenmektedir. Özellikle trol balıkçılığında geleneksel olarak
kullanılan Osmanlı trol ağlarının yerini kesimli trol ağları almaya başlamıştır. Yine trol ağları için
kullanılan düğümlü poliamid ve polietilen çok telli (10 veya 15 tel) misina ağlar yerine, düğümsüz
poliamid ya da polietilen ağların kullanımı giderek yaygınlaşmaya başlamıştır. Gırgır balıkçılığında
kullanılan yüzdürücüler ve bunların donatım şekilleri değişmeye başlamıştır. Trol ve gırgır ağlarında
meydana gelen bu değişiklikler yanında bu ağları kullanan trol ve gırgır teknelerinde de önemli
değişiklikler olmaktadır. Özellikle tekne boyunda artış ve güverte üstü mekanizasyon sistemlerinde
kapasite artışı şeklinde görülen bu yenilenmenin dikkatle izlenmesi gerekmektedir. Çünkü balıkçılık
takımlarında ve teknelerinde meydana gelen her gelişme, balıkçılık gücünün ve stoklar üzerindeki
balıkçılık baskısının artması anlamına gelmektedir.

351
 Ege Denizi balıkçılığının yapısal analizi kapsamında ele alınan bir diğer konu ise bölgesel olarak
avlanan başlıca türler, yoğun avcılık dönemleri ve kullanılan avcılık yöntemleri olmuştur. Her bölgeyi
kapsayan ve ayrı çizelgeler halinde söz konusu bölgeye ait bu bilgiler ayrıntılı olarak özetlenmiştir.
Böylece, bölgeye ilişkin olarak yapılacak balıkçılık analizleri için gerekli olan ön bilgiler önceden
toplanmış olmaktadır. Bu bilgiler, balıkçılığı düzenleyen ve periyodik aralıklarla (iki yıl ya da dört yıl)
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılan, Denizlerde ve
İçsularda Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ için özellikle önemli olacaktır.

Yapılan bu çalışmanın nihai amaçlarından birisi de eğitimde kullanılacak görsel malzeme

temini ve arşiv oluşturulmasıdır. Bu nedenle, mümkün olduğu kadar bölgedeki önemli balıkçı
limanları, balıkçı tekneleri ve av araç gereçlerinin görüntülerine yer verilmeye çalışılmıştır.

Bölgede faaliyet gösteren su ürünleri kooperatifleri detaylı olarak ele alınmış ve bu

kooperatiflere ilişkin bilgiler çizelgeler halinde özetlenmiştir. Bu çizelgelerde, kooperatifin tüzel
kişiliğine yönelik genel bilgilerin yanı sıra, bölgede kullanılan tekne ve motor özellikleri, balıkçılara
ait bazı demografik ve sosyo-ekonomik özellikler ve avcılık faaliyetleri ile ilgili bazı bilgilere de detaylı
olarak yer verilmiştir.

Ege balıkçısının ve bir araya gelerek oluşturdukları su ürünleri kooperatiflerinin en önemli

problemleri; liman, çekek yeri, yasa dışı avcılık, pazarlama, kooperatifçilik, av sahalarının kullanımı,
yasal düzenlemeler ve idari konular üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bu bağlamda, daha güçlü ve daha
kapsamlı bir idari yapılanmanın sağlanması, çözümün önemli bir parçası olabilir. Ancak bu sorunların
tamamen ortadan kaldırılması, balıkçının refahının ve sektörün başarısının arzu edilen düzeylere
çıkarılabilmesi için yeni ve güçlü bir idari yapılanmanın yanı sıra, başta su ürünleri kooperatifleri
olmak üzere, ilgili tüm paydaşlar (sivil toplum örgütleri dahil) daha fazla inisiyatif almalı ve karar
alma süreçlerinde daha etkin rol oynamalıdır.

Son olarak, balıkçılık yönetimi için önemli bilgilerin mevcut olduğu bu çalışma, Ege Denizi
balıkçılık sektörünün güncel durumunu ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, balıkçılık yaşayan ve
sürekli değişim halinde olan bir sektör olup, kitapta ele alınan bilgilerin belli aralıklarla güncellenmesi
ve eksik kalan bazı bilgilerin ise zaman içinde tamamlanması gerekmektedir.

352
 kaynaklar
Acarlı, D., 2007. Homa Lagünü Balıkçılığı ve Geliştirilmesi Üzerine Araştırmalar. Ege Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Bornova, 153 sayfa.
Akyol,O., Ceyhan,T., İlkyaz,A., Erdem,M. 2007. Gökova Körfezi (Ege Denizi) Uzatma Ağları
Balıkçılığı Üzerine Araştırmalar. Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8(1):139-144.
Akyol,O., Ceyhan, T. 2007a. Datça-Bozburun Yarımadası (Ege Denizi) Kıyı Balıkçılığı ve Sorunları
Üzerine Bir Araştırma. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 24(1-2):121-126.
Akyol,O., Ceyhan, T. 2007b. Datça-Bozburun Yarımadası’nda (Ege Denizi) Kullanılan Uzatma
Ağlarının Teknik Özellikleri. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 24(1-2):177-120.
Ceyhan, T., Akyol, O., Ünal, V., 2006. Edremit Körfezi (Ege Denizi) kıyı balıkçılığı üzerine bir
araştırma. XIII. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu, 1-4 Eylül 2005, Çanakkale, E.Ü. Su Ürünleri Dergisi,
23 (3): 373-375.
Ceyhan,T., Akyol,O. 2005. Gökova Körfezi (Ege Denizi)’nde Kullanılan Uzatma Ağlarının Teknik
Özellikleri. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 22(3-4):269-272.
Hossucu, H., Kınacıgil, H.T., Kara,A., Tosunoğlu, Z., Akyol, O., Özekinci, U., Ünal, V., 2001.
Balıkçılık sektörünün İzmir ili içindeki işleyişi ve güncel sorunları. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 18: 437-
444.
Hoşsucu, H., Kara, A., 1990. İzmir Körfezi ve civarındaki çökeltme dalyan balıkçılığı üzerine bir
araştırma, Ege Üniversitesi, Su Ürünleri Yüksek Okulu, Su Ürünleri Dergisi, Cilt 7, Sayı 25-26-27-28,
Bornova, İzmir
Kara, Ö. F., Gurbet, R., 1999. Ege Denizi Endüstriyel Balıkçılığı Üzerine Araştırma. T.C. Tarım
ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü
Müdürlüğü, Bodrum. Seri B Yayın No:5
Lök, A., Metin, C., Ulaş, A., Düzbastılar, F.O., Tokaç, A. (2002) Artificial reefs in Turkey. ICES
Journal of Marine Science, 59: p.192–195
Özbilgin, Y., Gökçe, G., Özbilgin, H.,Çelik, O., Ünal, V., Tokaç, A., 2009. Kuzeydoğu Akdeniz
Balıkçılığının Yapısal Analizi, Mersin Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri, 2007/SÜF/1, Mersin,
146 s.
Özekinci, U., Cengiz, Ö., Bütüner, S., 2006. Çanakkale Bölgesi’nde kullanılan uzatma ağlarının
donam özellikleri ve balıkçıların sorunları. XIII. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu, 1-4 Eylül 2005,
Çanakkale, E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 23 (3): 473-480.
TKB, 2002. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü.
http://www.tedgem.gov.tr/ (2002, December 10).
Tokaç, A., G. Gökçe, M.H. Kaykaç, Z. Tosunoğlu, H. Özbilgin, O. Akyol, V. Ünal, 2006. Technical
specifications of main fishing gear used in the middle Aegean coast of Turkey. ICES-FAO Working
Group on Fishing Technology and Fish Behaviour, Ege University, Faculty of Fisheries, Izmir, Turkey
3-7 April 2006.
Tokaç, A., Ünal,V., Tosunoğlu, Z., Akyol, O.,Özbilgin, H., Gökçe, G., 2007. Ege Denizi Balıkçılığının
Yapısal Analizi, Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri, 2002/SÜF/006, Bornova, 161 s.
TÜİK, 2006. Su Ürünleri İstatistikleri Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara, Ekim 2007.
TÜİK, 2008. Su Ürünleri İstatistikleri Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara, 2009.
Ünal, V., 2003. Yarı zamanlı küçük ölçekli balıkçılığın sosyo-ekonomik analizi, Foça (Ege Denizi).
E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 20: 165-172
Ünal, V., Akyol, O., Ceyhan. T., Göncüoğlu, H., 2007. Akyaka (Gökova Körfezi) Su Ürünleri
Kooperatifinin İşleyişi, Av Miktarı ve Fiyat İlişkisi Üzerine Araştırmalar. Ege Üniversitesi Bilimsel
Araştırma Projeleri, 05/SÜF/009 68 s.
Ünal, V., Akyol., O, Hoşsucu, H., 2001. Balıkçılık yönetiminde ihtiyaç duyulan biyo-ekonomik
veriler. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 18: 243-253.
Ünal, V., Erdem, M., 2009. Gökova İç Körfez’de Geleneksel Balıkçılık. AB Gökova Projesi SMAP
III (MED/2005/110-655), 67 sayfa. http://www.gokovabay.org/metinler.asp/Bolum/Yayinlar.
Ünal, V., Yercan, M., Göncüoğlu, H., 2009. Ege Kıyıları Su Ürünleri Kooperatifleri. Su Ürünleri
Kooperatifleri Merkez Birliği Yayınları, Ankara, Yayın No:1, 131 sayfa.

353
354
 ekler
EK–1 : Kitapta mevcut av araçları planları listesi

1. Oltalar
1.1. Tek iğneli Oltalar
1.1.1. Zokalı Uskumru Oltası-74
1.2. Çok iğneli Oltalar
1.2.1. Sarkıtma Oltası-96
1.2.2. Kalamar Oltası-96
1.2.3. Kıbrıs Oltası-97
1.2.4. Kateti Olta Takımı-235
1.2.5. Çapariler
1.2.5.1. Sallama Çapariler
1.2.5.1.1. İstavrit sallama çaparisi-29
1.2.5.1.2. Palamut sallama çaparisi-30
1.2.5.1.3. Kolyoz-uskumru çaparisi-31
1.2.5.2. Su üstü Çapariler
1.2.5.2.1. Lüfer su üstü çaparisi-32
1.2.5.3. Parangula (Ahtapot çaparisi)-242
1.2.6. Paragatlar
1.2.6.1. Kalın Paragat-27,40,57,130,212,220,234,243,255,318,345
1.2.6.2. Trança Paragatı-44
1.2.6.3. İnce Paragat-41,56,172,211,219,226,233,254,317,344
1.2.6.4. Mantarlı İnce paragat-254
1.2.6.5. Kılıç Paragatı-264,284,337
1.2.6.6. Mercan Paragatı-265
1.2.6.7. Çipura Paragatı-266
1.3. Sürükleme Oltaları-99
1.3.1. Sırtı Takımı-221,235
1.3.2. Sırtı Olta Takımı

2. Tuzaklar
2.1. Pinter-121

3. Dalyanlar
3.1. Ağ Dalyanlar
3.1.1. Çökertme Dalyanı-198,199
3.2. Çit Dalyanlar
3.2.1. Homa (SÜFA) Dalyanı-113

4. Uzatma ağları
4.1. Sade Uzatma Ağları
4.1.1. Sardalye-26,35,158,183,329
4.1.2. Lüfer-36,81
4.1.3. Kupes-191,263
4.1.4. Köpekbalığı-23,38,190,257
4.1.5. Beyaz Köpekbalığı-257
4.1.6. Kolyoz-39
4.1.7. Barbun-Tekir-39
4.1.8. Barbun (Beza)-58,182,202,220,251 (Misina-252)

355
 4.1.9. Melanur-88,342
4.1.10. Mercan-320
4.1.11.Zargana-34
4.1.12.Trança-165
4.1.13.Tirsi-166
4.1.14.Palamut-196,272,394,305,328
4.1.15.Tombik-266
4.1.16.Voli uzatma ağı
4.2. Fanyalı Uzatma Ağları
4.2.1. Fanyalı
4.2.1.1 Mercan-sinagrit-köpekbalığı-32
4.2.1.2 Barbun-59,173,175,236,275,315,325
4.2.1.3 Sübye-21,61,75,120
4.2.1.4 Ahtapot – Sübye-262
4.2.1.5 Böcek-89
4.2.1.6 Levrek-120
4.2.1.7 Dil-304,310,325
4.2.1.8 Kefal-20,189
4.2.1.9 Kefal-Çipura-Levrek-206,213,214
4.2.1.10 Sinagrit-236,256,303,311,325
4.2.1.11 Karides-19,286,298,325
4.2.1.12 Voli fanyalı uzatma ağı-127,250,319,325,329 kıyı manozması –misina
4.2.1.13 Dönek fanyalı uzatma ağı-227
4.2.1.14 Marya ağı-35
4.2.1.15 Taş ağı-228
4.2.1.16 Kalın uzatma ağı-241
4.2.1.17 Sokkan-343
4.2.2. Çatılı Fanyalı-182
4.2.2.1 Lüfer-37
4.2.2.2 Karides-159,170,174
4.2.2.3 Çatılı fanyalı voli uzatma ağı-178
4.3. Kombine (Karma) Uzatma Ağları
4.3.1. Kombine Çatılı Uzatma Ağları
4.3.1.1 Kupes-66
4.4. Çevirme ağlar
4.4.1. Çinekop-lüfer alamanası-33
4.4.2. Alamana ağları-62,63,157,165

5. Kıyı sürütme ağları

5.1. Trata-45,46

6. Troller
6.1. 700 göz Geleneksel Trol Ağları-43
6.2. Modifiye edilmiş Trol Ağı Planı-103
6.3. Kesimli Trol Ağı Planı-105
6.4. 600 Göz Geleneksel trol ağı planı-106,294

7. Çevirme Ağları
7.1. Gırgır Ağları
7.1.1. Hamsi-sardalye gırgır ağı-135,146
7.2. Voli Gırgırı-147

356
EK–2 : Kitapta geçen türler ve bilimsel isimlendirmeleri

Ahtapot (Octopus vulgaris)

Akdeniz foku (Monachus monachus)
Akdeniz kılıcı (Tetrapturus belone)
Akivades (Tapes decussatus)
Akya (Lichia amia)
Bakalyaro (Merluccius merluccius)
Barbun-Tekir (Mullus spp.)
Böcek (Palinurus vulgaris)
Çipura (Sparus aurata)
Çuçuna (Myliobatis aquila)
Deni hıyarı (Holotria tubulosa)
Deniz kaplumbağası (Caretta caretta)
Deniz kestanesi (Echinoidea sp.)
Dikenli/mahmuzlu camgöz (Squalus acanthias)
Dil (Solea vulgaris)
Dülger (Zeus faber)
Elektrik/ceyran (Torpedo marmorata)
Erişte/posidonya (Posidonia oceanica)
Fangri (Pagrus pagrus)
Fener (Lophius piscatorius)
Hamsi (Engraulis encrasicolus)
Hanoz (Serranus spp.)
Iskarmoz/turna (Sphyraena sphyraena)
Isparoz (Diplodus annularis)
Istakoz (Homarus gammarus)
İskorpit (Scorpaena spp.)
İskorpit/Adabeyi (Scorpaena scrofa)
İstavrit (Trachurus spp.)
İşkine/kaya levreği (Sciena umbra)
İzmarit (Spicara flexuosa)
Kalamar (Loligo vulgaris)
Karagöz (Diplodus vulgaris)
Karavida (Squilla mantis)
Karides (Penaeus kerathurus)
Karpuz algi (Codium bursa)
Kedi balığı (Scyliorhinus canicula)
Kefal (Mugil spp.)
Keler (Squatina squatina)
Kılıç (Xiphias gladius)
Kolyoz (Scomber japonicus)
Köpekbalığı (Mustelus mustelus)
Kraça (Trachurus spp.)
Kum dili (Microchirus variegatus)
Kupes (Boops boops)
Lahos (Epinephelus aeneus)
Levrek (Dicentrarchus labrax)
Lüfer (Pomatomus saltatrix)
Madya (Murex trunculus)
Mavi Yeşil algl türlerinden (Lyngbia majuscula)
Melanur (Oblada melanura)
Melena/menekşe (Spicara maena)
Mercan (Pagellus erythrinus)
Mıgri (Conger conger)
Mırmır (Lithognathus mormyrus)
Minakop (Umbrina cirrosa)
Müren (Muraena helena)
Orfoz (Epinephelus guaza)
Orfoz (Epinephelus marginatus)

357
 Orkinos (Thunnus thynnus)
Palamut (Sarda sarda)
Pamuk köpekbalığı (Odontaspis ferox)
Patella (Patella tarentina)
Sardalye (Sardina pilchardus)
Sargos (Diplodus sargus)
Sarpa (Sarpa salpa)
Sazkayası (Zosterisessor ophiocephalus)
Sinagrit (Dentex dentex)
Sivriburun (Diplodus puntazzo)
Sokar (Siganus rivulatus)
Sübye (Sepia officinalis)
Sülünes (Solen vagina)
Tavuk (Trisopterus minutus capelanus)
Tirsi (Alosa fallax nilotica)
Tiryaki (Uranoscopus scaber)
Tombik (Auxis rochei)
Trança (Dentex gibbosus)
Tüylü yengeç (Maia verrucosa)
Uskumru (Scomber scombrus)
Vatoz (Raja spp.)
Yabani mercan (Pagellus acarne)
Yazılı orkinos (Euthynnus alletteratus)
Yılanbalığı (Anguilla anguilla)
Zargana (Belone belone)
Zurna/lokum (Saurida undosquamis)

358
EK–3 : İzmir İli kıyılarında küçük ölçekli balıkçılıktan elde edilen türlerin yoğun avcılık dönemleri

O Ş M N M H T A E E K A Av Aracı(*)
Ahtapot UA, Z, O, Pn

Barbun-Tekir UA, T

Çipura UA, O, P

Dil UA, T

Fangri UA, P

Isparoz*1 UA, O, T

İstavrit UA, O, G, A

İzmarit*2 UA, T

Kalamar O, T

Karagöz UA, T, O, P

Karides UA, T

359
 O Ş M N M H T A E E K A Av Aracı(*)
Kefal UA, O, A, G

Kılıç*3 P

Köpekbalığı*4 UA, T

Kupes UA, T

Levrek P, O

Lüfer A, UA, O, G

Melanur UA, O, P

Mercan O, P, T

Mırmır UA, T

Palamut UA, G

Sardalye UA, G

360
 2
O Ş M N M H T A E E K A Av Aracı(*)
Sargos UA, O, P

Sarpa UA, A

Sazkayası*1 Pn

Sinagrit UA, O

Sübye UA, Pn

Tirsi UA, G, A

Uskumru-Kolyoz UA, O

Az yoğun Çok yoğun

* A, alamana; G, gırgır; O, olta; P, Paragat; Pn, pinter; T, trol; UA, uzatma ağı; Z, zıpkın

1
en.academic.ru/dic.nsf/enwiki/3587564
2
Fishbase.org;
*1
• Sadece Şemikler ve Bostanlı balıkçısı
• *2Sadece Dikili balıkçısı
• *3Sadece Y. Foça balıkçısı
• *4Sadece Sığacık ve Mordoğan balıkçısı

361
 EK–4 : ICES-FAO WGFTFB 3–7 April 2006 İzmir. “Technical Specifications of Main Fishing Gears
Used in the Middle Aegean Coast of Turkey. (Poster Presentation)

362
363
 EK–5 : KAY–08 Kongresi 2008 Ankara. “İzmir İli Su Ürünleri Kooperatifleri ve Sorunları”
(Poster Sunumu)

364
DİZİN Balıkçı gemileri–5
Balıkçı limanı–184, 320
Balıkçı tekneleri–5, 24, 193, 200, 210, 222, 229,
A 251, 274, 279, 292, 312, 326, 352
Balıkçılık (av takımları) kataloğu–7
Adabeyi–56, 170, 225, 232, 239, 310, 315, 318 Balıkçılık yönetimi–6, 7, 13
Ağ dalyan–9, 188, 197, 210 Balıkesir–5, 17, 47
Ağ kafes–180, 282 Balıklıova–11, 85, 179, 180, 181
Ahmetbeyli–247, 259, 260, 261, 269 Barbun uzatma ağları–9, 10, 56, 201
Ahtapot–7, 35, 39, 44, 47, 56, 60, 67, 73, 102, 113 Barbun-Tekir uzatma ağları–9
Ahtapot sırtısı–239 Batık–162, 210
Ahtapot çaparisi–11, 155, 239 Bayrak Adası–278
Ahtapot paragatı-19, 22 Beden–275, 337, 343
Ahtapot-Sübye uzatma ağları–262 Bergama–11, 17
Akbük Koyu–279 Beyaz tüy–28
Akbük–279, 280, 281 Biledye Ağı–9, 10, 328, 329
Akçapınar–247, 320, 326, 327, 328 Bostanlı–85, 122, 132, 133, 134, 253
Akdeniz–3, 90, 144, 162, 274, 330, 334, 337, 353 Bozburun–247, 330, 335, 338, 339, 340, 341, 342,
Akdeniz foku–90 343, 344, 345, 346
Akıntı–28, 31, 33, 34, 36, 47, 105, 155, 188, 239, Bozcaada–28, 33, 34, 39
341 Bozköy çayı–188
Akivades–8, 123, 138 BÖB – Büyük Ölçekli Balıkçılık–11
Akuakültür–73, 297 Böcek–10, 22, 25, 37, 89, 256
Akustik–61 Burhaniye–49
Akya–335, 337, 341 Buzhane–25
Akyaka–247, 320, 323, 326
Alaçatı–11, 225, 232, 239, 247, 249, 257 C
Alamana Ağları–10, 33, 61, 162
Aliağa–11, 51, 58, 70, 72, 76, 80, 81 Canlı Kaynak–5
Alibey Adası–50, 51 Caulerpa taxifolia–313
Altınbaş- 110 Ceran–110, 290
Altınoluk–48 Cereyan (elektrik) balığı–170
Amatör avcılık–11, 93, 273
Amatör balıkçı–72, 199, 216, 282, 287, 309, 351 Ç
Anket–7, 54, 102, 154, 295
Antalya–293, 310 Çamaltı Tuzlası–111,118
Antenli mercan–290, 298 Çanakkale Boğazı–28, 31, 33, 34, 36, 38, 39
Ardıç Burnu Çanakkale–3, 5, 17, 25, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34,
Arslanlı Burun–338 36, 38, 39, 43
Av araç ve gereçleri- 7, 9, 351 Çandarlı–4, 51, 67, 69, 70, 72, 74
Av operasyonu–33, 34 Çapa–275
Aydın–5, 247, 270, 280 Çapari–9, 10, 28, 31, 138
Ayvalık- 44, 47, 50, 51, 58 Çatılı Fanyalı uzatma ağları–10, 155
Azmak–130, 232 Çatılı Kombine uzatma ağları–10
Çatılı uzatma ağları–170, 181
B Çekek yeri–73, 87, 184, 301, 323, 334, 341
Çeşme–11, 12, 85, 187, 215, 222, 229, 231, 232,
Bademli–51, 63, 65 237, 253, 256, 257
Bademli bükü–211 Çeşmealtı–12, 85, 148, 160, 161, 162, 163
Bafa Gölü–279 Çevirme (Voli) uzatma ağları–10
Bakalyaro–44, 75, 89, 102, 155, 170, 318, 336 Çevirme ağları–8, 9
Balık çiftlikleri–11, 67, 87, 169, 181, 224, 231, Çıktı kontrolü–6
341, Çıplak–335
Balık göçleri–28 Çırçır–177
Balık hali–22, 51, 136, 139, 169, 270 Çift kabuklular–111
Balık stokları–7, 87, 156 Çift Katlı Çevirme (Voli) uzatma ağları–10
Balıkçı barınağı–6, 48, 50, 85, 113, 117, 122, 123, Çiftlikköy–11, 237, 238, 239
132, 136, 138, 148, 161, 180, 193, 197, Çiğli–113, 116
217, 229, 251, 270, 273, 276, 282, 292, Çil Azmak Burnu–130
301, 308, 312, 346 Çim çim karides–102, 293

365
 Çinekop–33, 34 Ecri misil–123
Çipura – 47, 51, 55, 61, 67, 70, 74, 102, 110, 155, Edirne–5, 17, 21,
162, 163, 169, 177, 179, 181, 187, 188,195, Edremit–5, 48
205, 210, 211, 215, 218, 225, 232, 249, Edremit Körfezi
265, 269, 278, 282, 286, 287, 290, 309, Ege Denizi–7, 8, 9, 11, 13, 17, 28, 51, 85, 229, 271,
310, 317, 318, 337, 341, 343 279, 330, 351, 352
Çipura paragatı–265 Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi–90, 108,
Çökertme dalyanı–198, 199 153, 269, 270
Çuçuna–129, 130, 151, 169, 218, 239, 261, 309 Eğri Liman–224
Ekosistem–3
D Eko-sounder–336
Elleme–332
Dalarak yapılan avcılık–351 Endüstriyel balıkçılık–6
Dalış Turizmi–24 Enez–17, 18, 21
Dalyan (SÜFA)-85, 107 Enez Dalyanı–17, 18
Dalyan–9, 11, 12, 17, 18, 19, 85, 107, 108,109, Envanter–7
110, 111, 112, 113, 115, 118, 119, 287, Erişte/Eriştelik–28, 33, 34, 38, 39, 42, 44, 54, 60,
288, 289, 290, 291, 297 61, 65, 70, 74, 80, 102, 119, 125, 129, 130,
Dalyanköy–85, 222, 223, 224, 225 170, 187, 210, 218, 225, 232, 239, 263,
Datça–320, 330, 331, 333, 334, 335, 336, 337, 298, 302, 304, 310, 315, 317, 336, 337, 343
338, 346 Eşendere–11, 85, 197, 199, 200, 201
Degaj İskelesi–118
Deniz kaplumbağası–218, 335, 341 F
Deniz patlıcanı–163, 169, 210, 253
Deniz ürünleri avcılığı–3 Fangri -55, 181, 210, 218, 232, 240, 265, 317, 343
Denizanası–162, 188 Foça–11, 85, 90, 91, 93, 94, 102, 105, 144, 163
Denizhıyarı–39 Foça kanalı–163
Denizkestanesi–163
Deniztemiz-Turmepa–252 G
Denizyıldızı–211, 269
Deve Boynu–320 Gala Gölü–18
Deve yünü–119 Gebekirse Gölü–267, 269
Didim–134, 247, 279, 280, 309 Gece farı–162
Dikenli Burun–177 Gediz Deltası–107, 111
Dikenli yengeç–170 Gediz Nehri–110
Dikili–134 Gelibolu–25, 28
Dikili Körfezi–55, 56, 61 Gelin balığı–39
Dil -7, 8, 10, 35, 44, 80, 89, 110, 118, 119, 138, Gelincik–56
151, 170, 175, 292, 282 Gerence Körfezi–218, 224
Dil ağları–151, 170, 292, 303, 309 Gırgır/Gırgır ağları–4, 5, 9, 22, 28, 44, 65, 87, 134,
Dil-Pisi Uzatma ağları–10 141, 143, 144, 155, 161, 177, 180, 200,
Dinamit–73, 80, 87, 335 207, 210, 229, 270, 273, 297, 298, 301,
Dip ağları–162 328, 351
Dip alamanası–162 Gırgır Balıkçıları Derneği–139, 140
Dip feneri–257 Gırgır teknesi–44, 69, 274, 290, 320, 330
Dip lambası–162, 188 Girdi kontrolü–6
Dip Trol Ağları–9, 43, 44 Göcek–232
Domuz balığı–211 Gökova Körfezi–320, 323, 326, 327, 328, 338, 346
Donam–32, 162, 278, 286, 341, 351 Gökova ÖÇK–320
Donam Faktörü–32, 33 Göltürkbükü–247, 295, 297
Döneğe bırakma- Gulet–338
Dönek ağları–181, 225 Gülbahçe–85, 167, 169, 176, 177, 179
Draganalık–275 Güllük–5, 247, 279, 283, 286, 287, 288, 289, 290,
DSİ–111 293, 297
Düğümsüz ağ–351 Gümüldür–11, 261
Dülger–39, 102, 163, 225 Gümüş balığı–34
Gümüşlük–310, 315, 316, 317
E Gündoğan–247, 299
Güney Ege–3, 5, 7, 85, 247, 327
Eceabat–28 Gürçamlar–247, 282

366
Güvercinlik–232 İzmir Körfezi–3, 5, 6, 85, 107, 110, 118, 136, 162,
Güzelbahçe–12, 85, 139, 141, 143, 144, 170 176, 239
Güzelçamlı–247, 276, 277, 278, 279 İzmir–3, 5, 6, 7, 11, 13, 17, 51, 54, 67, 72, 76, 85,
107, 110, 118, 123, 127, 132, 136, 137,
H 139, 141,162, 176, 180, 184, 222, 229,
239, 247, 270, 335
Hamsi–3, 44, 47, 144, 270, 274
Hamsi-Sardalya Gırgır Ağları–9, 134, 144 K
Hanoz (Hani)-28, 31, 33, 34, 35, 36, 39, 42, 55, 56,
65, 70, 102, 177, 232, 278, 343 Kabatepe–28, 43
Has kefal–110 Kalabak–85, 148, 150, 151
Havai tuzaklar–10 Kalamar–7, 22, 25, 39, 44, 47, 51, 102, 134, 144
Havyar–290 Kalamar oltası–93, 96
Hayalet avcılık–335 Kalın Paragat–10, 27, 39, 40, 55, 57, 74, 88, 95,
Hayıtbükü–334, 335, 338 129, 130, 131, 135, 156, 164, 210, 212,
Hekimadası–153, 155 218, 219, 220, 224, 232, 234, 239, 240,
Hisarönü Körfezi–328, 341, 346 243, 249, 253, 255, 278, 286, 290, 297,
Homa (SÜFA) dalyanı–107, 110, 111, 113 302, 309, 314, 317, 318, 341, 343, 345
Hüseyin Burnu–315, 316, 317, 318 Kanal–111, 170, 337
ICES-FAO–11 Kapak–341
Kara saman–170
I Karabiga–28
Karaburun–11, 12, 85, 144, 160, 179, 193, 197,
Ildırı–11, 12, 85, 215, 216, 218 200, 201, 203, 205, 210, 225, 229, 232
Iskarmoz–335, 337, 341, 342 Karabük Burnu–330
Iskarta–31, 33, 34, 35, 37, 38, 39, 42, 44, 47, 56, Karadeniz–3, 4, 5, 44, 69, 141, 162, 274
58, 60, 61, 65, 70, 74, 75, 81,87, 102, 118, Karagöz–4, 8, 22, 34, 44, 51, 61, 70, 87, 155, 162,
125, 129, 130, 144, 151, 155, 162, 163, 188, 210, 218, 225, 232, 249, 253,265,
170, 181, 201, 205, 211, 225, 232, 239, 290, 310, 315, 317, 318, 336, 343
240, 249, 253, 256, 261, 263, 265, 269, Karaköy–330, 333, 334, 335
275, 278, 286, 293, 297, 298, 303, 309, Karasuları–93
310, 315, 316, 317, 318, 343 Karavida–144, 155, 170, 286, 335
Isparoz -8, 39, 44, 56, 87, 102, 129, 130, 155, 170, Kargılı Ağlar–10, 109
181, 201, 218, 269, 286, 297, 298, 315, Karides uzatma ağları–10, 70, 297
316, 318, 336, 342, Karides–10, 18, 19, 70, 102, 111, 119, 134, 138,
Istakoz–10, 35, 163, 170, 225, 232, 261 144, 155, 170, 282, 283, 286, 290, 293,
Istakoz-Böcek uzatma ağları–10 297, 298, 320, 323, 328
Karma ağ–94
İ Karma Uzatma Ağı–10,101
Kastroz–110
İbrice–24, 25, 26, 27 Kateti olta–232, 235
İçmeler–160 KAY – Kıyı alanları Yönetimi–13
İçsu ürünleri avcılığı–3 Kaya levreği–177
İnce Burun–330, 338 Kaynarpınar–85, 193, 195, 197
İnce Paragat–39, 41, 55, 56, 65, 74, 81, 88, 95, Kaz kanatı–28
129, 131, 156, 164, 170, 210, 218, 224, Kedi balığı–102
225, 232, 239, 253, 282, 335, 336, 337 Kedi köpekbalığı–275
İnciraltı–85, 136, 137, 138, 170 Kefal-4, 8, 18, 36, 61, 70, 74, 110, 119, 134, 155,
İnecikler–11, 12 170, 177, 187, 188, 195, 225, 249, 263,
İskaroz–336, 337 269, 278, 287, 290, 310, 317, 318, 336,
İskatari–225 337, 341
İskenderun–274 Kefal Gırgır Ağları–9
İskorpit–33, 34, 36, 38, 56, 58, 60, 74, 81, 170, Kefal uzatma ağları–9, 10
181, 205, 211, 218, 225, 232, 239, 249, Keler–151
278, 298, 310, 315, 319, 342 Kemane–129
İstavrit–3, 4, 8, 28, 39, 42, 44, 47, 56, 155, 162, Kemer–28
163, 170, 177, 181, 188, 232, 263, 275 Keşan–25
İşkina–177 Kıbrıs oltası–93, 97
İzmarit -8, 39, 44, 56, 74, 102, 129, 155, 170, 181, Kılıç paragatı–10, 95, 261, 264, 274, 275, 276,
211, 232, 293, 297, 298, 343 278, 337

367
 Kılıçbalığı–275 Lambuka–275, 279
Kırdeniz–107, 108, 113, 122, 125, 129 Lapin–177
Kırlangıç–39, 102, 170, 265, 275 Lapseki–28
Kırmızı ip–28 Levrek paragatı–44, 129
Kıyı balıkçılığı–5, 11, 44, 76, 125, 155, 176, 193, Levrek uzatma ağları–10
197, 208, 237, 251, 295, 299 Levrek–7, 8, 10, 18, 22, 25, 44, 67, 110, 111, 8,
Kıyı gırgırları–87, 232 119, 120, 129, 133,177, 179, 181, 188,
Kıyı kenar çizgisi–137 205, 206, 211, 213, 214, 215, 218, 265,
Kıyı manozması–70 282, 286, 290, 318, 343
Kıyı sürütme ağı–5 Lidaki–39, 110, 111, 119, 125, 129, 290
Kıyı yönetimi–6 Lipsoz–35, 37
Kıyıkışlacık–247, 283, 285, 286 Lojistik–285
Kilitbahir–28 Lokum balığı (zurna)-315, 316, 318
Kilizman–170 Lüfer su üstü çaparisi–31,32
Killik Burnu–252 Lüfer uzatma ağları–9,10
Knidos–330, 334, 338 Lüfer–4, 9, 10, 25, 31, 33, 36, 61, 70, 81, 155, 177,
Koca Burun–338 188
Kolyoz–9, 11, 28, 36, 38, 56, 134, 144, 275, 336,
340, 341, 342 M
Kolyoz uzatma ağları–9, 11, 28, 36, 38, 56, 134,
144, 275, 336, 340, 341, 342 Madya–119, 162, 169, 181, 201, 269, 286, 357
Kolyoz-istavrit sallama Çaparisi–31 Makro-algler–111
Kombine uzatma ağları–10 Maltepe–85, 113, 116
Komisyoncu–17, 22, 25 Mamun–55, 119, 129, 169, 218, 225, 232, 253,
Koyun Adası–210 265, 317, 343
KÖB – Küçük Ölçekli Balıkçılık–11 Mandalya Körfezi–302, 303, 304
Köpekbalığı uzatma ağları–9 Mantar–54, 162, 286, 342
Köpekbalığı–22, 23, 32, 35, 37, 38, 39, 125, 170, Mantarlı ince paragat–10, 169, 253, 254
187, 188, 190, 210, 218, 225, 232, 239, Mantarsız ince paragat–10
253, 257, 261, 293, 297, 309, 310, 343 Marmara Denizi -3, 4, 28
Köstek–275, 337 Marmaris–247, 338, 346
Kötek balığı–34 Marya Ağı–9, 10, 35
Kraça–4, 44 Mavişehir–85, 122, 123, 127, 128, 129, 130
Kulaç–33, 34, 36, 38, 56, 60, 129, 134, 144, 261 Mavi-yeşil alg–119
Kuluçkahane–67, 111 Mavraki–110, 290
Kum Denizi–155 Mazmozlama–74
Kumkale–28 Melanur uzatma ağları–9
Kumkapı–17, 22 Melanur–8, 9, 10, 33, 36, 39, 70, 75, 87, 88, 210,
Kupes 7, 8, 9, 10, 36, 38, 42, 44, 51, 55, 56, 58, 65, 232, 257, 269, 278, 318, 337, 341, 342, 343
74, 102, 144, 155, 162, 163, 170, 177, 181, Melina–56, 87
188, 218, 232, 239, 240, 253, 263, 275, Menderes–11, 12
293, 298, 336, 341, 343 Menderes Nehri–279
Kupes uzatma ağı–10, 18 Mendirek–17, 21, 24, 200
Kurita–119 Menemen–12, 116
Kurşun–54, 286, 342, 351 Mercan paragatı–265
Kurşunlu halat–351 Mercan uzatma ağları–9
Kuş Cenneti–112, 113, 118 Mercan–8,32, 35, 39, 44, 47, 51, 55, 56, 102, 169,
Kuşadası–5, 247, 253, 256, 257, 270, 273, 274, 170, 177, 224, 225, 232, 239, 240, 265,
275, 293 275, 282, 286, 290, 293, 298, 315, 316,
Kuşadası Körfezi–273, 274 317, 318, 320, 336, 343
Kuzey Ege Denizi–3, 17, 28, 51 Meriç Nehri–17
Kuzuluk–19, 34, 36, 38, 81, 89, 108, 109, 110, Mersin–274
111, 112, 113, 151, 163, 187, 291, 302 Mersin Koyu–11, 249
Küçükkuyu–44, 45 Mesudiye–330
Kültür balıkçılığı–4, 69, 286 Mezat–7, 22, 25, 49, 51, 93, 122, 141, 150, 152,
153, 161, 187, 204, 210, 238, 251, 260,
L 273, 301, 308, 312, 335
Mezgit–4
Labut–81, 102, 257 Mıgri–55, 102, 118, 225, 261, 265, 343
Lahos–22, 144, 225, 253, 286, 290, 293, 303, 317 Mırmır–25, 119, 125, 129, 169, 187, 188, 253,

368
 265, 269 Piyade–346
Miço–123, 335 Posidonya–162, 163, 177, 181, 275, 278
Milas–282, 283, 289 Posta–32, 34, 35, 36, 37, 38, 42, 102, 199, 125,
Minakop–119, 125, 129, 323 151, 155, 170, 195, 201, 218, 224, 232,
Misina ağ–100,298, 316, 351 239, 249, 256, 257, 269, 275, 278, 279,
Misina–9, 10, 28, 31, 58, 60, 94, 100, 240, 278, 286, 297, 298, 303, 304, 309, 310, 315,
290, 298, 299, 315, 316, 328, 329, 336, 316, 318, 336, 337, 341, 342
341, 343, 351 Poyraz burnu–252
Mordoğan–11, 12, 85, 179, 184, 186, 187, 193
Mordoğan Geçidi–188 R
Muğla–5, 247, 282, 283, 287, 326, 338, 346
Mürekkep balığı–265 RAMA–111
Müren–102, 205, 225, 239, 253, 310, 315, 317,
337, 343 S

N S.S. 16 Eylül-Musalla ve İnecik Su Ürünleri

Kooperatifi–12
Narlıdere–12, 85, 136, 137, 138 S.S. Akbük Su Ürünleri Kooperatifi–12, 281
S.S. Akyaka Su Ürünleri Kooperatifi–320, 321,
O 323
S.S. Aliağa-Merkez Su Ürünleri Kooperatifi–76,
Olta balıkçılığı–93, 193 79
Olta takımları–9, 11, 93, 218 S.S. Altınoluk Su Ürünleri Kooperatifi–47, 48
Olta–8, 9, 10, 11, 25, 28, 74, 93, 94, 118, 125, 134, S.S. Ayvalık Su Ürünleri Kooperatifi–47, 50
138, 155, 193, 197, 218, 221, 232, 274, 351 S.S. Bademli Su Ürünleri Kooperatifi–63, 65
Orfoz–22, 55, 225, 232, 253, 323, 336, 343 S.S. Balıklıova Su Ürünleri Kooperatifi–12, 180
Orkinos çiftliği–215, 217, 218 S.S. Barutçu Su Ürünleri Kooperatifi–12
Orkinos gırgır ağları–9 S.S. Beyler Su Ürünleri Kooperatifi–12
Orta Ege–3, 5, 6, 85, 90 S.S. Bodrum Gündoğan Su Ürünleri
Osmanlı ağı–43 Kooperatifi–300
S.S. Çandarlı Su Ürünleri Kooperatifi–12, 67, 68
Ö S.S. Çeşme Alaçatı Su Ürünleri Kooperatifi–11,
12, 247, 249
Ören–49 S.S. Çeşme Çiftlikköy Su Ürünleri Kooperatifi–12,
Örgütlenme–6, 51, 224, 279 238
Özbek–11, 85, 167, 169 S.S. Çeşme Dalyanköy Su Ürünleri
Özdere–12, 247, 259, 261 Kooperatifi–12, 223
Özel Çevre Koruma (ÖÇK)-320, 330 S.S. Çeşme Ildırı Su Ürünleri Kooperatifi–12
Özel uzatma ağları–9, 10 S.S. Çeşme Ilıca Su Ürünleri Kooperatifi–12
S.S. Çeşme Merkez Su Ürünleri Kooperatifi–11,
P 12, 231
S.S. Çeşmealtı Su Ürünleri Kooperatifi–12, 161
Palamut çaparisi–11, 28, 93, 98 S.S. Dikili Merkez Su Ürünleri Kooperatifi–12,
Palamut uzatma ağları–9, 195, 263 51, 53, 54
Palamut–4, 7, 8, 28, 33, 44, 61, 70, 102, 144, 155, S.S. Ege Örnek Su Ürünleri Kooperatifi–11, 12
162, 177, 187, 195, 225, 257, 261, 263, S.S. Enez Su Ürünleri Kooperatifi–17, 18
278, 279, 290, 317, 341, 342 S.S. Foça Merkez Su Ürünleri Kooperatifi–12, 91
Palamutbükü–330, 332, 334, 335, 336, 338 S.S. Gökova ve Havalisi Akçapınar Su Ürünleri
Palamut-torik–4 Koop.-327, 328
Palaska–261 S.S. Güllük Su Ürünleri Kooperatifi–288, 289
Pamucak–261-269 S.S. Güzelbahçe Su Ürünleri Kooperatifi–12,
Papalina–47, 51 139, 141, 142
Parangula–11, 239 S.S. İnecikler Su Ürünleri Kooperatifi–12
Patella–39 S.S. İzmir Balık Avcıları Su Ürünleri
Patlak göz mercan–39 Kooperatifi–11, 12
Peygamber balığı–261 S.S. Kalabak ve Zeytinalanı Su Ürünleri
Pina–169 Kooperatifi–150
Pinterler–9, 10, 19, 111, 113, 118, 121, 122, 123, S.S. Karaburun-Merkez Su Ürünleri
125, 129, 130, 131 Kooperatifi–204
Pisi–10, 129, 151, 170, 303, 309 S.S. Karşıyaka Su Ürünleri Kooperatifi–12, 133

369
 S.S. Kıyıkışlacık Su Ürünleri Kooperatifi–283,
285
S.S. Küçükkuyu Beldesi Su Ürünleri
Kooperatifi–44
S.S. Marmaris Su Ürünleri Kooperatifi–346
S.S. Mecidiye Su Ürünleri Kooperatifi–24, 25
S.S. Mordoğan Su Ürünleri Kooperatifi–12, 186
S.S. Narlıdere - Merkez Su Ürünleri
Kooperatifi–137
S.S. Özbek İskelesi Su Ürünleri Kooperatifi- 12,
167
S.S. Özdere-Ahmetbeyli Su Ürünleri
Kooperatifi–260
S.S. Sasalı Çevre Köyleri Su Ürünleri
Kooperatifi–11, 117
S.S. Sığacık Su Ürünleri Kooperatifi–12, 252
S.S. Sultaniçe Köyü Su Ürünleri Kooperatifi–22
S.S. Tepeboz Su Ürünleri Kooperatifi–11,12
S.S. Turgutreis Su Ürünleri Koop.-313
S.S. Tuzçullu Su Ürünleri Kooperatifi–12
S.S. Urla İskelesi Su Ürünleri Kooperatifi–12,
152, 154
S.S. Ürkmez Su Ürünleri Kooperatifi–12
S.S. Yalıkavak Su Ürünleri kooperatifi–306 307
S.S. Yeni Foça Su Ürünleri Kooperatifi–12, 85, 86
S.S. Yeni Şakran Aşağı Şakran Hacıömerli Su
Ürünleri Kooperatifi–12, 72, 73
S.S. Zeytindağ Kasabası Su Ürün. Koop.-12
S.S. Zeytinköy Üretim ve Değer. Koop. —12, 268
S.S.Burhaniye Merkez-Şarköy-Taylıeli
Ürünleri Kooperatifi–47, 49
S.S.Şemikler-Yalı-Örnekköy-Demirköprü
Emek-İmbatlı ve Bahariye Mahalleleri
Su Ürünleri Kooperatifi–12, 122, 123, 124
S.S.Torba Su Ürünleri Kooperatifi–292, 293
Sabit (Dönek) uzatma ağları–9
SAD-AFAG–90, 91
Sade uzatma ağları–9, 10, 75, 81, 87, 163, 218,
257, 278, 323, 342, 355
Sahil Güvenlik
Saipaltı–85, 200, 201
Sakız Adası–210, 232
Salih Adası–298
Sallama çaparileri–10
Sardalye uzatma ağları–9, 181
Sardalye–4, 8, 9, 26, 26, 31, 34, 35, 44, 47, 51, 55,
74, 134, 135, 144,145, 146, 155, 158, 169,
181, 183, 210, 218, 223, 232, 240, 264,
265, 270, 274, 317, 324, 328, 329, 337,
340, 341, 343, 356, 358, 360
Sargos–8, 39, 60, 102, 163, 169, 181, 187, 188,
210, 224, 310, 317, 318, 342, 343, 358, 361
Sargoz-34, 35, 55, 155, 162, 177, 211, 225, 232,
249,
Sarı kovyoz–123, 129, 130, 131, 144
Sarıkulak–110, 199
Sarıkuyruk–19, 162
Saros Körfezi–19, 22, 24, 26, 28, 31, 33, 34, 36,
37, 39
Sarpa–8, 10, 18, 33, 34, 36, 70, 102, 155, 162,
370
269, 278, 310, 318, 337, 341, 358, 361
Sasalı–11, 12, 85, 113, 116, 117, 119
Sazan–287, 290
Seddülbahir–28, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42
Seferihisar–11, 12, 247, 251
Selçuk–12, 247, 267, 269
Selimiye–338, 340, 341, 343
Selvi–119
Sepetler–10
Seyrekköy–85, 113, 116
Sığacık–12, 225, 247, 251, 252, 256
Sırtı–93, 99, 218, 221, 232, 235, 239
Sinagrit paragatı–10, 22, 24, 27
Sinagrit–8, 9, 16, 22, 24, 25, 27, 32, 34, 35, 37,
39, 55, 60, 89, 102,125, 163, 177, 181,
195, 210, 218, 224, 225, 232, 236, 239,
253, 256, 293, 297, 302, 303,310, 311,
315, 317, 320, 323, 325, 336, 337, 341,
343,356, 358, 361
Sinagrit uzatma ağları–10
Sivriburun karagöz–34, 70
Sokkan uzatma ağları–10
Sokkan–336, 337, 341, 342, 343
Sosyo-ekonomik–6, 7
Söğüt–330,338, 341
Sömbeki (Simi) Adası–337
Sömbeki Körfezi–338
Sparidler–51
STCW–335
Su Stok–6, 7, 87, 111, 155, 351
Strafor–275
Sultaniçe–19, 21, 22, 23, 24
Sübye uzatma ağları–10
Sübye–7, 8, 18, 21, 22, 25, 35, 44, 47, 55, 60, 61,
74, 75, 119, 120, 130, 170, 225, 232, 239,
261, 262, 310, 315, 317, 356, 358, 361
Sülünes–169, 225, 232
Süzbeyli–85, 113, 116
Ş
Şakran–12, 51, 72, 74, 75
Şamandıra–80, 162, 292, 337, 341
Şebeke–73, 110, 119, 155, 170, 177, 180, 261, 263
Şemikler–85, 122, 123, 125
T
Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı–352
Taş ağı–9, 10, 225, 228, 356
Taşburun Limanı–279, 280
Tavşan Adası–169, 177, 298,
Tavuk balığı–89, 170, 275, 297
Tebliğ–351, 352
Tek katlı çevirme (voli) uzatma ağları–10
Teke Feneri–257
TEKEL–118
Tekirdağ–17
Tepegöz (Tiryaki)-205
Tersane–87, 92, 93, 132, 334, 341
Tesadüfî tür–28, 44, 47, 177, 225, 239 Y
Tesadüfî ürün–39, 42, 58, 134, 155, 162, 163, 170,
181, 211, 232, 257, 263 Yakamoz–155, 162, 257
Tirsi uzatma ağları–9 Yalıkavak–247, 306, 309, 310, 318
Tirsi–8, 9, 134, 144, 155, 163, 166, 188, 239, 240, Yan ürün–55, 56, 65, 195, 239, 240
263, 264, 275, 286, 297, 337, 343, 356, Yapay resif–49, 90, 153, 224, 269, 270
358, 361 Yapışkan–39
Tokmak (papara)-290 Yaprak–275, 341,
Tombik uzatma ağları–9 Yem–28, 31, 39, 55, 56, 74, 129, 130, 144, 169,
Tombik–28, 70, 144, 162, 257, 258, 263 181, 210, 218, 225, 232, 239, 240, 253, 317, 335,
Topan kefal–110, 290 337, 341, 343
Toplama avcılığı–138 Yengeç–39, 119, 130, 169, 170
Tor ağları–274 Yeni Foça–11, 12, 70, 85, 87, 89
Torba–292, 298 Yeni Liman–85, 203, 207, 208, 210
Torik–4, 28, 33, 102, 155, 162, 187, 232, 239, 257, Yeni Şakran–12, 72, 73, 74, 76
264 Yeniköy–28
Tragana–28, 42, 210, 318, 343 Yerel yönetim–7, 13, 133, 137, 138, 224
Trakonya–31, 36, 336, 343 Yeşilova Körfezi–346
Trança paragatı–144 Yetiştiricilik–3, 111, 215, 217, 282, 283, 287
Trança uzatma ağları–9 Yılan balığı–39, 110, 111, 130, 287, 290, 310, 317
Trata–9, 44, 45, 46, 47, 51, 54, 56, 125, 224, 298 Yılanbalığı–337
Trol–4, 5, 8, 9, 18, 22, 28, 43, 44, 54, 65, 91, 93, Yunus–18, 22, 28, 33, 34, 36, 47, 48, 49, 51, 54, 56,
102, 103, 105, 106, 118, 125, 144, 151, 60, 61, 65, 70, 75, 87, 125, 151, 155, 162,
163, 177, 180, 195, 200, 203, 207, 208, 163, 170, 177, 180, 181, 187, 188, 195,
210, 229, 230, 231, 232, 238, 239, 249, 201, 205, 210, 211, 217, 218, 232, 234,
252, 263, 273, 274, 275, 278, 282, 292, 252, 256, 309, 315, 316, 335, 341
293, 294, 297, 298, 301, 309, 328, 330, Yüzdürücüler–343, 351
335, 341, 351, 356, 361 Yüzer halat–351
Turgutreis–247, 312, 313, 315 Yüzey ağları–162
Turna (Iskarmoz)-70, 75, 87, 163, 225, 232, 257, Yüzey alamanası–162
263, 269, 317, 337
Tuzaklar–8, 10 Z
Tuzçullu–12, 85, 113, 116
Tuzluluk–110 Zargana uzatma ağları–9
Tül ığrıp–111 Zargana–9, 34, 162, 356, 358
Türkiye-3, 4, 5, 6, 17, 44, 76, 83 ,93, 153, 215, Zeytinalanı–12, 85, 148, 150
270, 320, 328 Zeytinköy–12, 247, 267, 269
Tüylü yengeç–119 Zıpkın–138, 273, 282, 313, 323, 328, 334, 341, 351
Zıpkınla dalış–22
U Zokalı uskumru oltası–74, 354

Urla İskele–12, 152, 153, 154, 155, 167

Uskumru–8, 11, 19, 31, 56, 74, 75, 134,
155, 162, 163, 188, 335, 358, 361

Uzunada–155, 163, 170, 187

Üniversite–6, 90, 108, 111, 153, 269, 270

Vatoz–39, 102, 144, 163, 218, 232, 239, 261, 275,

293, 297, 309, 310, 317, 318, 343
Voli–10, 33, 34, 81, 87, 102, 119, 125, 177, 249,
278, 283, 290, 336, 337, 341
Voli gırgırları–147
Voli uzatma ağı–34, 44, 70, 341

371
I