Digitized by the Internet Archive

in 2011 with funding from

University of Toronto

http://www.archive.org/details/patrologiaecursu207mign
 PATl LE
CURS
BIBLIOTHECA UNIVERSALIS. , OECONOMICA,

01' II SS. PATRII, D0C1 CCLESIASTICORUM

AB JEVO APOSTOL^ V^V_/ JT^XJ ll>i>VJ\jLil> 1H ill TEMPORA
FLORUERUNT

REGUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUM QILE EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICE TRADITIONIS PER DUODECIM PRIORA
ECCLESLE S.ECULA,
JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS,
PERQUAM DILIGENTER CASTIGATA ;

DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS LECTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA J

OMNIBUS OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QU.E TRIBUS NOVISSIMIS S^ICULIS DEBENTUR ABSOLUTAS
DETECTIS, AUCTA ;

INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS, SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI
SUBSEQUETNTIBUS," DONATA \

CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNO.NET TITULIS SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM
DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBCS, ADORNATA ;

OPERIBUS CUM DUBIIS TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM
ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ;

DUOBUS INDICIBUS GENERALIBUS LOCUPLETATA ALTERO SCILICET RERU.VI, QUO CONSULTO, QUIDQUID
:

UNUSQUISQUE PATRUM IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT UNO INTUITU CONSPICIATUR ALTERO ;

SCRIPTUIUE SACR/E, ex quo lectori comperire sit obvium quinam patres

ET IN QUIBUS OPERIUM SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM
SCRIPTUR/E TEXTUS COMMENTATI SINT.
EDITIO ACCURATISSIMA, C^ETERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTLR CHARACTERUM NITIDITAS,
:

charta; QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM tum VARIETAS
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO OPERIS DECURSU CONSTANTER
SIMILIS, PRETU EXIGUITAS, PR^ESERTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA,
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE UACTENLS HIC ILLIC SPARSORUM,
PRIMUM AUTEM IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS AD OMNES .ETATES,
LOCOS, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM.

SERIES SECUNDA,
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOGTORES SCRIPTORESQUE ECULESl/E LATIN^E
A GREGORIO MAGNO AD INNOCENTIUiM III.
AGGURANTE J.-P. MIGNE,
Bibliothee&e Cleri nniversje,
SIVE

CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SClENiT.dE ECCLESIASTlCJi RAMOS EDITOKE.

PATROLOGIA BINA EDITIONE TYPIS MANDATA EST, ALIA NEMPE LATINA, ALIA GR/ECO-LATINA. VENBUNT —
MILLE ET TRECENTIS FRANCIS SEXAGINTA ET DUCENTA VOLUMINA EDITIONIS LATIN.E OCTINGENTIS ;

ET MILLE TRECENTA GR.ECO-LATINjE. —

MERE LATINA UNIVERSOS AUCTORBS TUM OCCIDENTALES,
TUM ORIENTALES EQUIDEM AMPLBCTITUR HI AUTEM, IN EA, SOLA VERSIONE LATINA DONANTUR.
;

PATROLOGI.E TOMUS CCVII.

PETRUS BLESENSIS BATHONIENSIS IN ANGLIA ARCHIDIACONUS.

PAKISUS
J. P. MIGNE, EDITOR

ET NUNG APUD GAHNTER FRATRES, EDITORES ET SUGCESSORES

IN VIA DIGTA : AVENUE DU MAINE, 208

1904
THE JNSTITUTE OF
10 El
TOfiC.NTO 6# C

DEC -7 1931
 S^GULUM XII

PETRI BLESEIVSIS
BATHONIENSIS IN ANGLIA ARCHIDIACONI

OPERA OMNIA
JUXTA EDITIONES MELIORIS NOT^, PARISIENSEM SCILICET ET OXONIENSEM, INTER SE
COLLATAS PRELO ITERUM MANDANTUR, AD FIDEM MANUSCRIPTORUM CODICUM EMENDATA
NOTIS ET VARIIS MONUMENTIS ILLUSTRATA.

ACCURANTE J.-P. MIGNE

BIBLIOTHKCL CLERI I .MVERS*
SIVE

CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTI^E ECCLESIASTICiE RAMOS EDITORE

TOMUS UNICUS

VENIT 8 FRANCIS GALLICIS

 . . . .

ELENGHUS
AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO CCVII CONTINENTUR

PETRUS BLESENSIS
EpistolaB. Col. 1
Sermones 559
De transfiguratioue Domini. 777
De conversione S. Pauli 791
Compendium in Job. 795
De amicitia Christiana et de charitate Dei et proximi. 871
Passio Reginaldi principis Antiocheni. 957
Dialogus inter regem Henricum II et abbatem Bonaevallensem. 975
De duodecim utilitatibus tribulationis. 989
Tractatus Quales sunt. 1005
De Hierosolymitana peregrinatione. 1057
Instructio ffdei catholicae. 1069
De confessione sacramentali. 1077
De poenitentia a sacerdote injungenda. 1091
De institutione episcopi. 1097
Invectiva in Depravatorem. 1113
Fragmentum de silentio servando. 1125
Libellus de arte dictandi 1 127
Poemata. 1127
Appendix Actorum veterum 1157
 ;

PROLEGOMENA
EDITIONIS PARISIEINSIS
CURANTB

PETRO DE GUSSANVILLA
PRESBYTERO CARNOTENSI

(Petri Blesexsis Bathoniensis in Anglia archidiaconi Opera omnia ad fidem manuscriptorum codicum
emendata, etc. Parisiis, sumptibus Simeonis Piget, via Jacobaea, sub signo Prudentiae, 1667, in-fol.,
Cum privilegio regis.)

EPISTOLA D~EDIGATORIA
Illustrissimo ac reverendissimo D. D. Ludovico Basslmpetr.eo, Santonum episcopo, Petrus de Gussanyilla'
presbyter Carnotensis, S.

Quod jamdiu ardentibus votis exoptabam, Praesul illustrissime, ut pubiicum aliquod mece erga te
gratitudinis et observanticemonumentum exstaret, id summo ac singutari Dei beneficio tandem ali-
qucmdo sum consecutus. Fecit clarissimus Petrus Blesensis, ut hujusce rei feliciter exsequendce oppor-
tuna oriretur occasio. Ejus enim opera tertium edituro qucerendus mihi fuit patronus, cujus sub prce-
claro nomine eamdem, quam a quadringentis et amplius annis sibi upud eruditos homines fecerunt,
auctoritatem famamque retinerenl. Ecquem vero Petri operum patronum qucerere vel potui vel debui ,

alium a te, vir prcestantissime, cui tot ac tantis nominibus devinctus sum, ut licet quidquid in me est
(quod sentio quam sit cxiguum) in res tuas atque commoda conferrem, vel minimam tuorum in me
beneficiorum partem non videar assecuturus. Enimvero singularem humanitatem ac benevolentiam,
quam mihi olim apudte commoranti exhibuisti, et nunc quoque quantumvis indigno exhibes, attenta
animi cogitatione dum pcrpendo, solam mihi vocem, solumque calamum superesse agnosco, quibus na-
luram tuam beneficam, animumque ad demerendos homines propensissimum prcedicem.
Patere igitur publicam fieri gratitudinem meam, dum sub gloriosis auspicvs tuis, me curante, publkiju-
ris fiunt Petri Blesensis Opera, quce taliac tanto patrocinio, qualeet quantum est tuum, in hac tertiaedi-
fione opus habebant. Cum enim qui ea primo edidit Jacobus Merlinus, Michaelis Lingonensis episcopi
et qui secundo, Joannes Buswus Wolfgangi archiepiscopi Moquntiacensis S. B. I. electoris et canceUarii
patrocinium ambiverint, ad eadem tertium publicanda non advocandus fuit patronus, qui generis nobili-
tate, rebus prceclare gestis, virtutibus ac dignitate Michaele atque Wolfgango foret inferior ut suo
:

splendori suveque integritati omnino restituta in hominum eruditorum manus devenirent; qui ea non
nisi mulila et imperfecla suis in bibliothecis asservabant. Prceterquam enim quod ea qua? jam semel et
iterum proclierant in lucem, multis in locis arcuratius emendavi, melioremque in ordinem digessi, alia
quoque muita adjunxi, eum ex ipstus Petri Blesensis operibus nondum publicatis, tumex aliis aliorum
auctorum scriptionibus, quce ad plenam atque perfectam horumce operum elucidationem aliquo pacto
pertinebant.
Sed alia quoque ratio est cur in Petri Operum nuncupatione auctoritatis tuoe auxilium implorcm.
Nimvum effulgere in te animadverto virtutes quas Bathoniensis noster arehidiaconus episcopis neces-
sarias esse, in epistolis ac prcesertirn in libro De institutione episcopi profitetur : sicque nemo est qui
eum in capite libri Petri Opera t\bi inscrivtaesse intellexerit, expressam ad vivum eorum quce Petrus
Blesensis docuit imagineni statim ab ipso limine non vident. Non enim indignis generoso homine assen-
tationibus, non assiduis salutationibus, non importunis precibus, non vana meritorum aut doctrinae
ostentalione, scd unis virtutibus, tanquam gradibus ad pontificios apices ascendisti. Episcopatum igitur
non ambitum, non petitum, ac ne optatum quidem adeptus, fidem Deo primum, deinde et regi sinceram
semper sanctamque prasstitisti. In episcopii reparationem, in majoris ecclesia? tuce jamdudum a Calvi-
nianis dirutce restitutioncm, in egentium alimoniam, curam et operam ac pecuniam impendis. Prceci-
pue memor Domini nostri pacem se suam dure apostolis ac discipulis suis, pacem se eis relinquere
paulo ante mortem afjirmantis, dissidentibus ad eoncordiam revocandis incumbis. Nec clerici modo, sed
etiam swculares, eliam potentes tuaz diceceseos viri, hceretici, quoque ipsi probitati tuce confisi, mansue-
tudine ac humanitate invitati, ad te decurrunt : te titium suarum judicem atque arbitrum faciunl ; de
controversiis suis apud te disceptant, et decretis tuis libentine quam senatusconsul is acquiescunt. Hcee
sunt vere episcopalii, offida, quibus tu scepissime hcereticos ad fidem Catholicam convertisti.
Possent, vellem etiam de te alia multa hic referre, et quidem maxima, quns ipse vidi, et quorum testis
jui, nisi pro ea, qua in me vales auctoritate, perpetuum mihi silentium imposuisses. Salis erit modo,
si serena atque etplicata fronte Pelri Biesensis Operum nuncupationem excipias, ipsamque ut immor-
tale raei erga te cultus argumentum et observantice testimonium intuearis. Quod de humanitate tua
illamihi faciie polliceor. Vale, antistes illustrissime'
Data Luterice iv Kal. Aprilis, anno Domini 1667.
Patrol. GGVII. a

PETRUS BLESENSIS
ETRI BLESENSIS
VITA
Ex ipsius polissimum epistolis et scriptoris coaetaneis concinnata.
Petrus noster, cujus nomen toto jamdudum orbe
clarissimum est, natione Gallus, patria Biesensis
fuit. Quamvis enim epist. 'iO et 4G Anglum se ipse
prsedicet, Gallum tamen et Blesis urbe Galliae no-
bilissima ortum esse, vel ex ipsis epistolarum ejus
ac traclatuum inscriplionibus manifestum cst in ,
quibus ubique se Petrum Blesensem dicit neque
: Et sane cerlissimum
alia omnino de causa Anglum vocari, quam quod
annos viginti sex in Anglia transegerit. Ilinc epist.
93 Gallum se disertis verbis profitetur. Sumus, fra-
ter, in clulci Francia, etc. Mihi sufficit si illic vivam
et moriar, ubi natus sum et nutritus. Hinc fratrem
suum Guillelmum Blcsensem nominat in epist 90 et
93. Hinc Petrum quemdam e conterraneis suis vocat
Blesensem, epist. 76 et 77. Hinc denique Anglicani
exsilii (se enim dicit exsulem) pcrtaesus, epist. 160
Odoni de Soliaco, Parisiensi episcopo, scribens ex
Anglia, ardentissimo patriae desiderio teneri se ita
confiletur : Heu mihi! quia incolatus meus prolon
qatus cst tanto tempore, etnon est quicompatiatur
"exsuli, non est qui commoveatur super contritione
Joseph. Nunquid semper ero vagus et profugus su-
per lcrram? Xemo Snem imponet peregrinationi
mece, ut saltem semel ante supremi spiritus exha-
lationem in aere nativo mihi liceat respirare.
Parenteshabuit de optimatibus Minoris Britannue
virtutc conspicuos, satis divites, quibus etiam ad
pauperum usus facultales abundanter sufticerent
(epist. 41 ). Quod fratres habuerit alios a Guillclmo
Blesensi, quem abbalem in Sicilia fuisse ait (epist.
93), quique ejus hortatu dimissa abbatia ullimi or-
dinis raonachis accenscri voluit, non possum asse-
verarc. Illnd scio, ex epis'.. 36, sororem habuisse
sanctimonialem, Christianam nomine. et ex epist.
131 et 132, nepotem unum aut forsitan duos, sed
an ex fratre aut ex sorore non declarat.
Adolescens ingenuis artibus et politioribus litteris
Lutetiae, ad quam tanquam ad celeberrimum scien-
tiarum emporium undique concurrebatur, strenuam
navavit operam poetice autem imprimis et orato-
: Pelrus Blescnsis scripsit commentarium De insti-
riae maxime incubuit. Poetica; quidem, ut epist. 7G
sic innuit Eqo siquidem nugis et cantibus venereis
: obsequium rcgis, neglecto suo greqe, vcrsarenlur in
quandoque operam d.edi : sed per gratiam illius qui
mesegregavit ab utero matrismece, rejeci hcec omnia
a primo Lumim juventutis. Oratoriae vero, quemad-
inoduni aperte probant baec vei'ba epist. -26 Lex : vel etiam per decennium a curia non recedebant
sxcularis g'oriosa supellectili verborum, leporeque
et orationis urbanitate lasciviens, me vehementer al-
lexerat, ctinebriaveratmentem meam. Atqueideirco
in epist. 8 so'ibitse,cumBononia3 apud Italosageret,
coudiscipulorum suorum precibus frequentes ora-
tiunculas habuisse ad studiosos jurisprudentias au-
ditores. Quod
eurn etiarn indicatjus utrumque, pon-
tificiura atque Caesareum, non ignorasse.
videlicet
In medicina quantum profecerit demonstrat epi-
stola 43. Quantuni in mathemalicis, praefata epist.
8 manifeste etiam declarat.
Verum relicta Bononia, Luteliam Paiisiorum re-
versus, omnibus hisce disciplinis nuntium remisit,
ut unius theologiae studio totum se traderet (epist.
26). Et quemadmodum erat praestanti ingenio, tan-
.
A tum brevi tempore in hac divina scienlia progres-
sum fecit, ut eam devorasse
potius quara didicisse
creditus sit atque intcr prsestantissimos aevi sui
:
Iheologos, maxime ob reconditam Scripturce sncrae
scientiam, quam ipsius scripta demonstrant, mcrito
annumerandus.
ipsius ingenii prsestanliae
argumentum vel illud unicum csse potest quod in
epist. 92 ait se dum unam scriberet epislolam, tres
alias maxime diversas inler sese totidem viris di-
ctasse : Ad veritatem, inquit, non ad jactantiam di-
co : vidit quandoque dominus Cantuariensis, et vos
ipsi cum eo, multique alii, me de diversis materiis
trihus dictare scriptoribus, etuniuscujusgue calamo
festinanti saiisfacere, mequc quod de solo Julio Cce-
sare scribitur, quarlam epistolarn dictare et scri-
bere. Quod si aticui rcs ista in dubium vcnit, facti
quceso experientia faciat dicti fidem.
Eximiam Blesensis noslri erara Deum charitatem
B quid opus est hic attingere? Hanc plurimae ipsius
epistolse ad monachos, sanctimoniales, aliosque vir-
tulis Iaude praecellenles viros scri^tae contestantur ;
in quibus suavissimus quidam Chrisliana3 pi<
odor ita legentium animos allicit, ut nescio quibus
igniculis se totos penetrari atque inflammari sen-
tiant. Neque vero ipsi soli pietas illa uliiis erat at-
que prolicua, sed ct in alios, occasione data, sese
diffundebat, maxime cum de ecclesiastica disciplina
sanctorumque canonum obscrvationeagebatur. Tunc
enim nequc laboribus parcebat neque vigiliis. Tunc
sui ipsius commodi suarumque rerum oblilus, Dei
causam, vel adversus principes viros et sacrorum
antistites acriter defendebat. Sic enim Ricbardum
Cantuaricnsern archiepiscopum, cujus familiaris erat
atque domesticus, severe corripuit (epist. '.'>)
:
necnon et palatinos quosdam episcopos, ijui, ne-
glectis gregibus fidei suae commi^sis, in Siculi regis
aula diutius deraorabantur, nt observat Rocchus
q Pyrrhus abbas Siculus in Notilia Siciliae, his yerbis
tutione episcopi adversus Sicutos anlistites, qui ad
pnlatio. Nam ii, si vera narrat liichardus Cantua-
ricnsis archiepiscopus in litteris ai Alcx.indrum
III per Petrum Biesenscm scriptis, per septennium
Quam addiclus Boinanie sedi fuerit Petrus noster
satis superque indicavit, cum ab Alexandri III par-
tibus invicto animo stetit adversus Oclavianum
antipapam, a cujus satellitibus Bomam pergens
comprchensus est et spoliatus,ut ait ipse (epist. 48),
post emensum scilicet Lutetiae studiorum suorum
curriculum, cum fortc Bononiam iret, Bt antequam
in Siciliam prolicisceretur , scilicei. anno Doraini
11G3, siquidem obiit Odavianus anno 1104. Tum
etiam cum denarium S. Petri, ut appellabant, elee-
mosynam scilicet Angliae pro An^lorum
a regibus
\)
schota in urlje Boma
ab antiquo institutam solvi
curavit; idque Henrico II admodum repugnanti,
demum persuasit, ne pius princeps pauperes elce-
mosyna ipsis a raajoribus suis legata fraudasse vi-

deretur. Ea de re audiendus Peirus ipse in Invectiva
contra depravatorem operum suorum his verbis
Bonce memorice rex Henricus pro denario S. Petri
quandoque adversus duos priores ordinis tui inexora-
biliteret irreconciliabiliter escanduerat. Nemoprce-
sumebat se opponere ex adverso ego steti in confra-
: initio epist. 117) quodam spiritu ambUionis, meto-
ctione pro eis, etin tempore iracundice factus sum
reconciliatio.
Unum porro praeceptopem ac raagistrum agnoscit
Joannem Saresberiensem, postea tTarrloTeTTSSm epi-
scopum, virum omni scientiarum genere excultissi-
mum cujus landes cedro dignas et obelisco Poly-
: ritum suce indignationis effudit. Anxiabar ad mnr-
craticus, quem de nugis curialium edidit, ad sem-
piternam hominum memoriam transmittit.
Hoc igitur doctore tara illustri usus Blesensis
noster, ad sublimem scientiarum apicem conscen-
dit. Quo factum est ut plerisque principibus viris ac-
ceptissimus fuerit, atque abe iisdem summisaffectus
honoribus. Atenim a Rotrodo e comitum Perticen-
sium familia Rothomagensi archiepiseopoet Siculo-
rum reginae avunculo circa an. Domini 1167 in Si-
ciliam missus, Guillelmo II regi Siculo praeccptor
datus est, ipsiusque litteris ac diplomatibus obsi-
gnandis pr8epositus,et maxima valuit apud Siculos
auctoritate, veluli testatur in ep. 131,
suum monasterioli priorem bis verbis Tu frequan- : promoveri se non est passus (epist. 127 et 139)?
terex ore ipsius papce quinuncsedct, ac plerisaue
car dinalibus ejus,qui in diebus meis legatione functi
sunt, fralris etiam mci,etabbatis S. Dionysii,alio-
rumquemagnatum qui in terra sunt, relatione co-
gnoscere potuisti, quod cum in Sicilia essem sigil-
larius et doctor regis Giiillelmi 11, tunc pueri at-
quepost reginamet Panormitanum eleclumdispo-
silio regni satis ad meum penderet arbitrium, etc.
Reversum in Franciam paulo post Henricus II ad
se evocavit in Angliam, atque ad regem Franconim
magnis de rebus misit. In aula Heniici tandiu versa-
tus est Petrus, donec quietions vitee cupiditate suc-
census, ad Richardum Gantuariensem archiepisco-
pum concessit, cujus cancellarium su in epist. 38 et
130 liraine appellat. Hujus eliam archiepiscopi no-
mine legatus ad Henricum II missus est, de gravis-
simis Ecclesiae rebus cum eo acturus. Denique,
mortuo Henrico II, in aula Eleonorse Anglorum re-
ginee commoralus, multas pro ea epistolas dedit ad
diversos.
Praeter illam vero quam auctore Richardo Can-
tuariensium archiepiscopo ad Henricum II suscepit
legationem, duabus aliis maxime insigoibus functus
est. Altera anno 1176, ad Alexandrum III Rom,
pont., ut coram eo Richardi ejusdem causam age-
ret adversum Rogerum S. Augustini Gantuariensis
abbatem designatum, qui ab arhiepiscopo Cantua-
riensi in monaslerii sui ecclesia consecrandum se
contendebat, contrat quam fieri debere in malre ec-
clesia Cantuariensi atfirmabat Richardus. Verum
Roger<» abbati rex ex voto cessit, uti narrat Willel-
mus Thorn mChronicisAngliae, adann. Ghristi 1176,
Altera veno anno 1187, ex occasione litis quam Bal-
duinus, itidem Gantuariensis archiepiscopus, cathe-
dralis ecclesiae suae raonacbis intentaverat volebat
nimirum Balduinus collegialam canonicorum saecu-
larium ecclesiam excitare in raonachorum, qui hu-
jus ecclesiae canoniui erant, detrimentum. Re ad
Urbanum III per Petrum nostrum delata Gantuar.
archiep. causa cecidit, ut videre est apud Gerva-
sium Dorobernensem in Henrico II, ad an. 1178.
Neque immerito sane Blesensi nostro gravissiraa
negotia commissa sunt, magnique honorum ac di-
gnitatum tituli ab amplissimis viris delati. Ea enim
erat vitae integritate morunmque sanctimonia, ut ad
uniusDei gloriam et Ecclesiae Catholicae commodum
se suaque omnia referre viderelur. Nam quid a'j-it
aliud, cum in epist, 130 Guillelmum Siciliae regem
Ecclesiae jurainvadentem, et episcopos pro nutu et
arbilrio suo deligentem severe corripit ? Quidaliud
cum in ep. 123 exspectet ut vel opportuna exsilii
PROLEGOMENA. XIV
A vel martyrii occasio se offerat? Quid alind summa
: illa quam exhibuit in morbis et aerumnis patienta,
de qua loquitur in ep. 31 . Quid aliud cum Hen-
rici II Anglorum regis aulae valedixit, ut securius
sahui suae eonsuleret ? Duc t us equidem (inquit ille
tumcivilibusundis immerseram,et eorum qure retro
sunt oblitus, me ad anteriora, sed non more Apostoli
porrigebam.Vcrumtamencastigans castigavit me Do-
mihus, et mortinm tradidit me. Quem lecto doloris
affigens,in corpusparvum,abjectuinet miserum spi-
tem ; jamque animce et corporis divortium certissime
imminebat ; sed intelligens Pater misericordiarum
quia datura esset milii vexatio intellectum,iratus
misericordicerecordatus est,simulque spiritum irce
me ambitionis spiritwn exufflivit.
suce cohibuit ,et a
Sic pallium cumJoseph,cum Matthceo telonium,sin-
donem cumJoanne,cupiditatis hydriam cum Sama-
B ritana relinquere etabjiceredecrevi.Adjuvitme Do-
minus,et ambitionisardorem,quempriusin me tor-
rentcs auri et argenti temperare non poterant, ros
divinx miserationis exstinxit.Deaiqae ijuidaliua in-
dicat Ghristianailla humilitas, qua motusad sacrum
ad nepotem presbyteratus ordinem nisi retate admodum ^rovecta
Neapolitanum archiepiscopatum, episcopatum, quo-
que his in partibus alium semel atque ilerum sibi
oblatum recusavit, ethonorem, ut ipse ait epist 131,
ex onere metiens, motus ambitiosos ad sobrios me-
diocritatis terminos limitavit.
Quanquam autem ex nonnullis ipsius epistolarum
locis diviiias ambiisse suisque commodis plus ^eq^o
serviisse videatur, nihilominus tamen quanto sljdio
paupertatem coluerit ex ejus epist. 58 satis intei-
ligitur. Kt revera quomodonam Jivitias ambiisse
suisque commodis sluduisse putandus est, qui de-
canatu quodam cessit in Gisterciensium monacho-
Q rum gratiam (epist. 13-2), propterea quod corruptos
canonicorum suorum mores non posset in melius
emendare ? Qui in epist. 5 Richardum archiepisco-
pum Cantuariensem, eujus erat cancellarius acrio-
ribus verbis insectatur, quod commissum sibi gre-
gem ea qua par erat sollicitudine non regeret. Qui
:
uniea Carnotensis Ecclesiae praebenda contentus, in
principis Guillelmi Senonura archiepiscopi domici-
lium recipi exoptabat. Qui denique senio confectus,
ad eam agestatem venit, ut quantumvis pluribus ab
Henrico II beneficiis affectus, quanturavis duorum
ol m Gantuariensium archiepiscoporum cancellarias,
Bathoniensi archidiaconatu invidorum quorumdam
ac malivolorum hominum faetione pulsus est, et
postmodum Lundinensi archidiaconalu donatus, cui
revera honoris plurimum, emoiumenti parum an-
nexum erat, ad Innocentium III Rom. pont. scri-
psit [epist. 151;, ut aliquem sibi reditum provide-
ret, quo archidiaconi Londinensis munus digne
Q posset sustinere.
Tandem ejus virtus (quod plerumque summis et
optirais viris accidit) invidiae telis patuit, adeo ut in
:
Invectiva contra obtrectatorem necesse habuerit fa-
mam suam adversuseujusdam hominis malivoli ca-
lumnias tutari, et epist. 149 achidiaconi dignita-
tem imposturis quibusdam sibi jam seni ereptam
fuisscconqueratur. Verum ad eumulum malorum
omnium aceessit quod, omni calaraitatum asrumna-
nimque genere eoafl.ictatus, in alieno solo, quod
exsihum in epist. 160 appelat, extremum vitae diem
clauserit, non in patria sua, quod roaxime in votis
habebat. Gum enim in summa senectute ad Odonem
Parisiensem episcopum scriberet, eumque rogaret
ut se ab exsilio liberaret, epistolam ita concludiU
Cuinon licet in patriavivere,saltem liceat sepeliri.
Obiit in Angiia, si historicis tides, anna reparatae
salutis humanae 1200. Nam licet de ipsius mortis
anno nihil certi atque explorati habeamus, quo ta-
menobierit tempore ex epist. 151, ad Innocent. III
IV PETRUS BLESENSIS
data circa annum H99, aliquatenus conjicere.
licet
Quanti non a popularibus suis modo, sed etiam
ab exteris, praesertim Anglis habitus sit, docet N'i-
colaus Harpfeldius, Anglicus auctor, qui inHistoriae
Anglicanae eapite iO de eo sic loquitur Petri Ble-
: quibus populum vicecomites,et ii quibus regiarum sil-
sensis aniplce dotes non patiuntur ut nuda et simplici
eum nomenclatura dimittam.Fuit enim viromni ge-
nere doctrinos pro illis temporibus excultissimus,
non Anglut ille quidem,sed homo Gallus,quemprop-
ter eruditionem etprudentiam plurimi fecit Henri-
cus II.Ejus opera usus est siepre in legationibus apud
exteros obeundis. Et Balduini ille causam Romce a
rege et balduino missus contra monachos strenue
tutalus est.Qua in re amarius eum Gervasius exa-
gitat quasi architecium ei principem omnium illa-
rum turbarum. Videtur fuisse vir ingenuiet libera-
lioris animi in vitiis tionsolum amicorumet medio-
criumjed/ipriucipumvirorumreprehendendis.Sec
sibi temperat quomvhus imicum quemdam, qui Car-
thusianorum,cuise dederat,disciplinam reliquerat;
Richardum Saresberiensem archidiaconum,et Rof-
PILLFATIO AD LECTOREM.
De Petro Blesensi satis superque in ejus Vita
diximus, nunc de operibus ipsius paucis te monitum
volo, benevole Lector. Ante annos 150, id est
anno 1519, Petri Blesensis opera in unum corpus a
se redacta publici juris fecera Jacobus Merlinus,
doctor theologus Parisiensis, vir singularis doctrinac
etpietatis, qui et majoris ecclesiae poenitentiarius,
et ecclesiac S. Mariae Magdalenae in civitate archi-
presbyter fuit, qui eliam Concilia generalia m marginales, etScripturae loca, quae deerant, appo-
unum yolumen collegif, et multa alia opera edi Jit,
Hic piimus (a) cum Petrum Blesensem, qui olim
tantopere in Ecclesin refulserat, in tenebris fere
delitescere aegre ferret, eum summo labore eden-
dum curavit, licet editionern hanc minus correctam
et in pluribus maneam ob exemplarium inopiam
reliquerit. Hunc secutus ocloginla post annos, sci-
licet anno 1600, Joannes Busaeus, vir seque doctus
ac pius, scriptisque suis satis notus, eodem siudio
inflammatus, Petrum Blesensem in lucem iterura
produxit. Quia tameu Merlini editionem non vide-
rat, quaedara quae in ea edita fuerant praeterraisit,
nerape Sermones, tractatura De perfidia Judosorum,
et maximam partera tractatus De amicitia Chri-
stiana ; quos tamen tractatus duos quinque post
annis, inventis novis rass. codicibus edidit in vo-
luminequod ParalipomenaPetriBlesensisinscvipsil.
Ambolus, utpote de repubiica Christiana litteraria
bene raeritis, magnam habemus gratiara ; verum
cum utriasque editionis exemplaria jamdudum
deessent, et a viris doctis summo studio efflagila-
rentur, ac nemo huic operi manum admoveret, ego,
studiosorum licet minimus, libentissime hunc labo-
reraamicorura consilio suscepi, quera in utilitatera
Ecclesiae, pro qua sola laborare institui, redundatu-
rum videbam. Quid m hac editione praestiterim,
paucis aceipe, amice Lector, Ex duobus prioribus
editionibus unam fecimus ita ut quae in una deeraut
ex altera suppleremus. In nostra porro editione
exempiar Bu^i utpote sincerius secuti sumus,
quod tamen in multis ope mss. codd. undequaque
conquisitorum quam accuratissime fieri potuit
eraendavimus. Verum epistolarum argumenta, va-
(a) Prodierant tamen antea Petri Blesensis
Epi-
stotx ab,que loci et temporis nota (sed Bmxellce,
ap. fratres vitce communis, circa 1480) in-fol. Epis-
xvi
A fensem episcopum,venationumetaucupiiplus justo
studiosos sed et Richardum[&l. Richardos ] Batho-
:
niensemet Cantuariensem episcopos efficii sui ad-
moneat,atque apud ipsum regem queritur de injuriis
varum custodia credita erat, afficerent. Regem de
nece D. Thomos accurate purgat, ostenditque quan-
tumprozsidii inomnibus suis angustiis in demortui
precibus et patrocinio poneret. Videtur fuisse ab
epistolis Richardo Cantuuriensi, et inter prascipuos
amicosJoannem Carnotensem coluisse,adquem va-
riae epistolos visuntur .Quarum lectionem tantifecit
Henricus rex,utadmonuerit omnes eumsuas epis-
tolas colligere,quas magno legendi desiderio teneri
sedicebat.FuitBathoniensisarchidiaconus,etdeinde
Londinensis, postremo Cantuariensis .Sacerdotio or-
natum traduut. Et quantum eqo nactenus legi, re-
perio quod se diaconum appellet, non sacerdotem.
Inter alia multa quos lucubravit, scripsit Vitam
„ Wilfridi archiepiscopi, et confessoris Guthlaci, et
** pervenitusque tempora Richardi regis.
riantes lectiones cum notis, elenchos, indices et
raarginales noias, ut et breves indices duos prover-
biorura et vocum barbararum quales edidit, reti-
nuimus. Sermones autem Petri Blesensis genuinos
jara a Merlino editos restituimus quos quidem
;
emendatiores dare non licuit, cum nulla eorum
exemplaria mss. quantacunque adhibita diligentia
et inquisitione reperire potuerimus notas solum
;
suimus. His addidimus sermonem eximiura, scili-
cet 75, in duos Psalrai xcm versiculos opera R. P.
D. Simonis Guillemoti monasterii Sancti Ghisseni
in Hannonia subprioris, qui eum ex codice manu-
scripto Camberonensis coenobii non sine labore de-
scriptum benigne ad nos transmisit. Plura etiam de
novo adjecimus ; scilicet cum multaadhuc Blesensis
opera ia bibliothecis delitescere didicissemus, nulli
labori, nullis eliam impensis pepercimus, ut ea re-
G cuperare possemus.
Tandem post diuturnam et anxiara propter bel-
lorum calamitates exspectationem duos insignes
tractatus accepimus ex bibliotheca Oxoniensi, sci-
licet De utilitute tribulationis, et Quales sunt.Hoc
autem beneficium acceptum referi nus clarissimi
viri Henrici Justelli Christaphori filii singulari hu-
manitati, ad quem hi duo tractatus ab eruditissimo
viro D. Vallis, professore Savilliano geometriae in
Academia Oxoniensi, non sine magno labore emen-
dati missi sunt.
De utilitate operum Petri Blesensis nihil dicam :
judicium enim meun proferre post tot ac tantos
viros, qui a 500 prope annis cum laudibus extule-
runt, magme teraeritatis esset cum vix ullus au-
:
ctor celebris reperiatur qui honorificam de eo men-
tionem non fecerit, quantum ad historiam et ad
mores, atque etiam ad sanam Eeclesiae doctrinam
pertinet, ut non immerito inter postremos Ecclesiae
annumerandus nonnullis videatur.
D Patres
Haec sunt quoe in universum de operibus Petri
Blesensis dicenda habuimus, araice Lector. Nunc
per partes singula examinanda sunt. Sed prius ope-
rum omnium Catalogus texendus.
septemsupra centum complectitur haec
tolas editio,
quam ignoravit Petrus de Gussanvilla.
Edit. Patr,
 . .

XUl PROLEGOMENA.

CATALOGI OPERUM PETRI BLESENSIS

Exhortationes ad abbatem lib. i.
i,
De ofticio episcopi lib. i.
EX 1PSOMET DESUMPTUS. De praestigiis fortunae lib. i.

Petrus Blesensis in opusculo, quod Invectivam De periculo praelatorum lib. i.

contra depravatorem operum suorum inscripsit, cle

De viia clericorum curialium lib. i.
Epistolarum numero 194 lib. i.
quibusdam a se jam (in lucem editis ita scribit : Me
non solere magnates palpave in vitiis suis, autlau- De synodis celebrandis lib. i.

Canon episcopalis lib. i.

dare peccatorem in desideriis animos suce, apparet:
Vita patientis Job lib. i.
In Compendio meo super Job.
Vita Wilfridi archiepiscopi lib. i.
In Epistolis meis.
Vita Guihlaci confessoris, lib. r.
In libro Exhortationum mearum.
In Dialogo meo ad regem Henricum.
Dialogus regis et abbatis lib. i.

In Tractatu meo de Jerosolymitana pere-

De peregrinatione Hierusalem lib. l.

grinatione.
Sermones in festis diebus lib. i.

In libro meo de prasstigiis fortunce. De Conversione D. Pauli lib. i.

Et in opere meo novello de assertime fidei. De Transfiguratione Domini lib. i.

In libro contra perftdiam Judceorum. De assertione fidei lib. i.

In libro de confessione et pasnitentia.

Testimonia fidei Catholicae lib. i.

In eo qui Canon episcopatis inscribitur. De Judaeorum perfidia lib. i.

Et in quamplurimis aliis scriptis meis, etc. B Manipulus florum lib. l.

Hactenus ille. Quae autem sint illa quamplurima Acta Henrici II lib. l.

scripla, nusquam indicavit. Tantum initio Compen- Piarum exhortationum lib. i.

dii super Job duplex eitatur tractatus :

Gerardus Joannes Vossius lib. De histoncism
Tractatus de transfiguratione Dotnini. Latinis mentionem facit cujusdam opusculi Petri
TractatusdeconversionesanctiPauliapostoli. Blesensis his verbis Idem ( Petrus Blesensis ) ro-
:

Et in fine epistolae 14, quae est ad sacellanos Hen-
rici II regis Anglorum, citatur
Liber de rebus gestis Henrici II regis Anglo-
rum.
II.
EX JOANNE TRITHEMIO, DE SCRIPTORIBUS ECCLESIASTICIS
Petrus Blesensis, archidiaconus Bathoniensis,
Joannis Carnotensis prcesulis amicus familiaris, ad
quem nonnullas dictavit epistolas, vir in divinis
Scripturis studiosus eteruditus, atque insosculari-
bus iitteris egregie doctus, ingenio acuius et vehe-
mens, qui vitia principum et prcelatorumnon pal-
pare, sed arguere noverai, propter eruditionem et
p
vitos honestatem apudreges, principes et episcopos
in pretio habitus, multa scripsit opuscula, e qui-
bus ista feruntur
gatu abbatis et conventus Croilandiensis, Ingulphce
Historio3 appendicem adjecit, quahistoriam illam ad
suausque temporaperduxit, ut adnotavit Brianus
Tuvinus lib. i De antiquitate Oxoniensis academiae,
ubi et ex appendice ea illustrem Trepixo^v adducit.
Locus isiisdem verbis legiturin appendice quostum
in Anglicana, tum in Germanica editione jungitur
Ingutpho. Sed inscriptio utrobique est : Appendix
inceni auctoris ad Ingulphum. Quare quod auctoris
ejus nomen scimus, id Briano debemus, quem in
manuscriptis illud invenisse facile mihi persuadeo
IV.
EX EDITIONE NOSTRA.
Epistolae numero 183.
Sermones 65.
Opuscula, scilicet :

De amicitia Christiana lib. 1. Quoniam diminutos Tractatus de transfiguratione Domini,

suni. Tractatus de convertione Sancti Pauli,
De poenitentia salutari lib. 1. Rogasti me, ut tibi. Compendium in Job,
De accelerando passagio lib. i. Quis dabit capiti Tractatus de peregrinatione Jerosolymitana,
meo. Instructio fidei ad Soldanum Iconii,
De qualitate pcenitentiae lib. i. Nimia tui rigoris. Liber de confessione sacramentali,
De studio sapientaelib. 1. Divisus es,et cortuum. Liber de poenitentia, vel satisfactione,
Contra depravatorem lib. i. Exhortatiunculam Canon episcopalis, vel tractatus de institutione
tuam. episcopi,
Exhortatio ad abbatemlib.i. Electi estis avestris. Invectiva contra depravatorem,
De officio episcopi lib. i. Petis instantius. Liber conti a perfidiam Judaeorum
De periculo praelatorum lib. i. Quoties recolo Tractatus duplex de amicitia Christiana,
verba. Tractatus de utilitate tribulationum,
De vita clericorum curialium lib. 1. Gratias ago Tractatus Quales sunt,
gvatias. Fragmentum epistolae de silentio servando,
Epistoiarum num. 194 lib. i. Rogatus a vobis. pv Fragmentum libri de prsestigiis fortunae,
De praestigiis fortunae lib. 1. Tractatus de divisione et scriptoribus sacrorum
Scripsit et alia plura. Claruit sub Frederico I librorum,
imperatore anno Domini 1160. Tractatus de SS. Eucharistia metrice.
De quibus omnibus pauca dicenda sunt.
EX CENTURIA
III.

SCRIPTORUM BRITANM.E, CAP. I,

XIII
Epistolce. — Primo loco sunt Epistolae, utpote
inter opera Blesensis luculentissimae de quarum :

ET BIBLIOTHECA C. GESNERI POSTREMO AUCTA.

praestantia satis erit, si dixerimus, eas a viris do-
De amicitia Christiana lib. ctis qui quatuor postremis saeculis floruerunt, esse
De pcenitentia salutari lib. laudatas, maximeque a Baronio, qui postremos
De accelerando passagio lib. suos Anoales multis ex ipsius epistolis desuraptis
De qualitate pcenitentiae lib. testimoniis illustravit, et multa observatione scitu-
Sermones de jejunio lib. que dignissima ex ipsarum fontibus hausit. Quo
De sapientiae studio lib. minus mirum est tot ipsarum manuscripta exempla-
Contra depravatorem lib. i. ria ubique terrarum disseminata esse, ut in sola
 PETRUS BLESENSIS
urbe Lutetia viginti et amplius reperiantur. De ea- A. mestoris excriptus sit, ut apparet ex his verbis
rum numero non constat, cum inter codices mss. quae ad calcem codicis habenlur, eadem prorsus
alii plures, pauciores epistolas
alii complectanlur. manu qua reliquum opus Liber iste est S. Marti-
:

De centum sexaginta convenit inter omnes

et cae- : ni, etc. Factus cst
intemporeGuillelmi Arma-
liber
terse dilbiae sunt ridei, ntpote quae in plerisque mss. rii, a?ino octavo Hervei abbatis. Herveus autem iste

non reperiantur, et a Blesensis stylo plurimum di- [ut patel ex Elencho abbalum Hajoris Monasterii
cordent. Plures certe alias a Petro Blesensi scri- qui habetur in notis ad Guibertum de Novigento)ab
ptas vel ex ipsarum exemplarium lectione constat, anno Christi 1178 ad 1186 paslorale munus protraxit.
in quibos multarum qoae non exstant, ipsemet Ble- Initium eodicis tale est : Incipiunt capitula Ser-
sensis mentionem faeit. Caeterum epistolarum ordo monum matjistri Petri Manducatoris, qui conti-
onmino praeposterus est, quera tacile cral Busaeo in nentur in hoc volumine, etc. Tertius est Corbeiensis
melius reformare, nec reformavit tamen. Verum codex ms., non infimae notae, in quo nullus habetur
quia jamdudum a viris doclis, praBSertira a Baronio titulus. Sunt autem iidem sermones qui in priori.

et aliis ecclesiastic» historiae scriptonbus ubique Quartus est Carthusianus, ex cuenobio Vallis Dei in
reeeptus est, eurn immutare religioni duximus. In Perticensi agro qui quidem codex, a 500 fere an-
:

uotis tamen quantum conjicere licuit, quoto quae- nis exaratus, sic habet in fronte Ordo Sermonum :

que anuo epi^tola scripta ^it signifieaviiuus. Neque magislri Petri Manducaloris per anni circulum in
vero est omitteadum nos exemplo Buseei plures e synodo, etc. Tandem vidimus tres insignes codi-
numero epistolarum delraxi^se, et inter opuscula ces Sermonum islorum in bibliotheca monasterii
omnibu> fere mss. inter epistolas Sancti Victoris Paris., cujus in ecclesia sepultus est
re K-isse, iicet in g Petrus Comestor. In quibus et idem titulus babetur,
babeantur : ut sunl Traetatus de TranstiguratLne,
et de '
te sancti Pauli ; Instructio tidei ad scihcet Sermones magistri Pctri Manducatoris ,-et
:

Soldanum Iconii Libri de Confes^ione, et de Pce-

:
praeter illos quos Busaeus edidit, reperiuntur plures
nitentia, Insliuclio episcopi, et alia, qua3 verius aliiejusdem Petri Manducatorissermones, qui non-
sunt opuscula quam epistol». dum m lucem venerunt.
Sermones. — Spquuniur Sermones, quos ex edi- Tractatus De transfiguratione Tractatum de .
—
tione Merlioi desumpsimus bosque j-euuinos et le-
;
transliguratione Domini, qui in qnamplurimis rnss.
gitimos Blesensis ^ermone.- esse indubitata hde cre- erat inier Ej istolas, methodum Busa i
i sccuti inter
dendum est, tum quia jamdudum ab ipso Merlino, Opu.-cula reposuimus, sicut et tractatum de conver-
qui autographum penes se babebat, editi sunt, tum sione sancti Pauli, et quosdam alios Hunc autem
etiam quia Baleeus, vir antiquitalis sludiosus, in de transfiguratione emendavimus ope editi exempla-
recensendis operibus Petri Blesensis centur. xni, ris Merlini et ms. Henrici Valesii.

cap. 31 primum serraonem eodem modo quo Merii- De conversione S Pauli. Tractatum item dc —
nus retulerit. Praeterea Busaeus ipse, qui jam anle conversione sancti Pauli conlulimus cum edito Mer-
quinquenniuro Sermones Petri Comestoris sub no- linoet mss. Maz. et Vales.
mine Petri Ble.-ensis ediderat in Hne nraefatioms ad Compendiumin Job . —
Compendium in Job con-
tinet vilam, aerumnas et excessum S. prophetae Job,
Paralipomena Petri Blesensis sic ait Inventi ad :

ncec sunt nuper ab Ingolstadiensibus alii quidam Ble-

siculi a Petro Blesensi petierat Hemicus II rex
sensis sermones, discrepantes a meis. Sed eos ad
Anglia,\ ut ipsemet Petrus signilicat in praefatione
proximasrnnviinascum aliisnonnuUis veterum au- L. istius operis. lllud autem emendatum est ad exem-
plaria Merl., Maz. et Vales.
ctorum opuscutis, vel Moguntice, veialibi excuden-
dos curabit clarusimus academiw
Ingolsladiensis De peregrinatione Jerosolymitana. Tractatus —
vrofessor Hcnrieus Canisiui. Haec Busaeus de Caui- de peregrinatione Jcrosolymiiana qua occasionr jcri-
sio, quem credibile est sermones
islos, nostris pro- ptus sit, vide in notis. Ad eum corrigendum usi

cufdubio similes, morle praeventum ineditos reli- sumus codcl. m^s. Ilard., Sorb. i Ful. Vall.

quisse. Denique sermones isti stylum Petri nostri Instructio fidei. —

Trc.ctatus de instructione fidei

omnino redolent, ut cuivis in ipr-ius lectione ver- emendatus ope mss. F^or., Hard., Laun., FuL,
est

sato clarius patebit. Mitto plurima^

loquendi for- Sorb. 1 et 2. Habetur etiam ille TracfaTus ajiud
mulas in epistolis, quae in ipsis sermonibus repe- Mattliaeum Parisiensem ad annum 1160. Videtur
riuntur, ad quas brevitatis causa Lectorem
remit- dem qui ab ipso Bleseu.-i in invectiva appella-
timus. Milto eliam frequentes et pene continuas tur Asserlio fidei, el alibi Liber de [vlc. Misi

Scripturae sacrae allegaliones, quibus respersa sunt autem haec Instructio acl potentissimum principem
opera Petri Blesensis, curn hoc non ipsi soli, sed soldanum Icouii nomine Alexandri PP. 111. De ea
scriptori coiivenial, ut patet ex videndi scriplores hujus saeculi, novissimc Baronius
cuivis ejus saeculi
Bernardi, Petri Cantoris, Lombardi,
D. t. XII Annal.
scriptis
ltii, Petri Comc^tori-, et aliorum.
De confessione. —
Liber de confessione sacra-
autem Sermones a Busapo sub nonnne Petn
I
mentali castigalus est ope mss. Vall., Camus., Vici,
3. et Merl. editi. Agit autem hic Blesensis de con-
Ble^ensis editi, ^int Petri Comestoris aut Manduca-
toris, luce clarius est. Sed venia danda
Busaeo, viro D fessione, ut de tertia parte sacramenti pcenitentiae
alioquin doclissimo, qui cum sciret sermones quos- ostenditque singula peccata lethalia etiam occultis-
dam a Petro blesensi fuisse conscriptos, nullumque sima et foedissima esse in confessione ajierienda.
ipsi iliorum ^uppeteret exemplar,
tandera unicum De satisfactione, sive pcenitentia. Liber de sa- —
nactus sibi quo litulus erat
Lovanio missum, in tisfactione et poenitentia etirm correctus est ope su-

Sermones .V. Petri. suspicatus est Sermooes esse pradictorum codicum. In eo autem invehitur Petrus
Petri Blesensis. Verum non esse ipsius, sed Petri noster in abbatem quemdam, qui duriores mona-
Manducatoris quamplurimi mss. qui in variis bi- chis suis post confessionem, quam sibi fieri volebat,
bliothecis reperti sunt, clarissime indicant. Quinque poenitentias injungere soiitus erat.
autem aut sex mss. codice-. quos vidimus et con- Canon episcopalis. —
Canon episcopalis, sive In-
tulimus, proleremus. Primus est Mentelianus, scili- structio episcopi, qui a Trithemio appellatur, Liber
cet Jacobi Hentelii, doctoris medici Paris qui : de Officio episcnpi, habetur in VaL, Sorb. i, Maz. l,
antiquus codex sermones istos legitimo auctori Pe- Vict. 3, et Merl. quibus ad cum emendandum usi
tro Manducatori restituit, ac sic incribitur Ordo : sumus. Est autera doctissimus hic tractatus et epis-
Sermonum magistri Petri Manducatoris per anni copis pernecessarius.
circulum. In nne autem codicis haec habentur : Invectiva contra Depravatorem. — Invectiva con-
Expliciunt Sermones magittri Petri Manducatoris. tra Depravatorem scripta est adversus canonicum
Secundus codex est Majoris Monasterii, optimae et quemdam regularem, qui contra Petrum nostrum
antiquae notae, utpote qui circa tempora ipsius Co- scripserat, ipsiusque scripta carpserat. Hunc tracta-
XXI
tura correximus beneficio, Sorb.
Maz., i Vict. 3, et Merl.
Contra perfidiam Judreorum. Liber contraper- — plana et expedita ad lotiusoperis intelligentiam ape-
fitliamJudaeorum scriptus est ad convincendos Ju-
dseos, maxime de adventu Messiae, id ex variis
Scripturse locis eleganter probat.
eum manuscripto Camus. et MerL
De amicitiaChristiana. —
Tractatus de amicitia
Christiana, jam a Merlino editus, a Busaeo, qui edi-
tionem Merlini non videnit, imperfectus primum,
deinde quinque post annis inleger datus est el eo
exemplari usi suraus ad quod emendandum nos
: videre non contigit. Adde quod hominem externum,
adjuverunt manuscriptus Camus, et Merl. editus,
Divisus est autera in cluos libros, et libri in plura
capita. Apparet aulem hoc esse novissiraura opus-
culum Petri Blesensis, cum ipsemet initio hujus
operis illud a se jam sene, viribus fracto et morti
proximo scriplum fuisse fateatur.
Deutilitate tribulationum,et Quales sunt. Quod
attinet ad opuscula duo illa nova, scilicet Tractatum
deutilitate tribulationis, et Tractatum Quales sunt,
ut ante dictum est, accepimus ab eruditissimo viro
D. Wallis, qui cum amanuensibus parum confide-
ret, ea non sine iugenti studio et indefesso labore
emandare voluit, maxime cum exemplaria quibus
usus est lectu di fftcillima essent, et abbreviaturis re-
fertissima;utquiantiqua3scriptionietabbreviaturis
antiquis non bene fuerit assuetus, in singulis prope
vocabulis hcesurus sit, licet scriptio autographi sil
valde antiqua, etsatis pulchre pro co tempore de-
scripta. Haec sunt verba eruditi viri, quse mihi
fulura sunt admonitionis ad Lectorem loco.
Ait idem se prseter Oxoniensem cod., quo usus
est, multa correxisse ope duorum aliorum manu-
scriptorum codicura ex bibliotheca Merthonensi
Academiae Oxonion-is, et ope alterius etiam codicis
Bodleyani, ex quibus multa supplevit quae vel
deerant vel corrupta erant in suo exemplari.
Desilentio servando. —
Fragmentum epistoloe de
silentio servando habuimus ex raess. bibliothecae
collegii Merthonensis Oxonise beneficio ejusdem
D. \Vallis, quod cum duobus seperioribus tractali-
bus benigne ad nos misit, donec epistola integra
inveniatur.
De prcestigiis fortuna. — Fragmentum
proestigiis fortunae (o) ex bibliotheca sanctis Victoris
Paris. deprompsimus, quod in volumine quodam
epistolarum Petri Blesensis latebat. Illud
se detectum beniguissime, ut raulta
communicavit vir bumanissimus miliique amicissi-
raus Franciseus le Tonnelier ejusdem bibliothecte
praefectus. Cum autem liber iste de prsestigiis for-
tunae sit insignis, et sapae ab auctore in epistolis
praesertim in 19 citetur, magnara habebimus gra-
tiam litteralis Anglis, quibus jam ob supradictos
Petri Blesensis tractatus nobis communicatos raaxi-
me obstricti sumus, quibusque quantas
grates ob id referiraus, si tractatura iilum
quibusdam opuscuiis ejusdem auctoris, in locupletis-
sirais suis bibliothecis quaerere et ad nos
tere dignentur.
Divisioet scriptores sacrorum librorum. Trac-
tatum exiguum de divisione et scriptoribns sacro-
rum librorum adjunxiraus ex editione Merlini, licet
eum in nullo alio exemplari invenerimus.
De Eucharistia. —
Tractatum denique de Eucha-
rislia, raetro corapositum, dedimus ex edilione
Busaei, licet ab ipso Blesensi aut ab alio auctore
nulla de eo mentio habealur.
Nunc de notis Lectorem raonere operse pretium
est. Non longos tibi commentarios,benevoIe Lector,
sed breves quantum fieri potuit, notas, easque vel
ad criticen perlinentes, vel ex historia depromptas
(a) Est cap. 12 libri i Polyeratici Joaanis Saresberiensis, Patrohgice tom.
PROLEGOMENA. XXII
i, ValL, Boer.,A ofterimus, ut si quid Iegentem possit impedire, aut
aliquantulum demorari, procul amoveatur, viaque
riatur. Notas porro illas non in ipsa opuscula, nisi
obiter et rarius, sed potissimum in epistolas confe-
Eum contulimus cimus tum quod epislolae prsecipuum inter opera
;
edito. Blesensis locum obtineant tum quod jaradiu exo-
;
ptatum ab eruditissimis viris opus nimium urgerent
festinantes lypographi.
Post editas a Busaeo notas plures in Gallia nostra
; manuscriptos codices reperimus, quos ipsi Busaeo
utpote Germanum, et nostrse historiae satis rudem
plurima sane latuerunt, qiue nostro sasculo e tene-
bris feliciter eruta sunt et publiei juris facta. Unde
quanta lux Pelris Blesensi historiae locisque ejus
difficilioribus conciliari possit, nullus est, oiinor,
qui non clarissime videat. Quod ad manuscriptos
— codices attinet, quibus usi sumus, eos nobis submi-
g nistrarunt viri omni eruditione clarissimi, quorum
laudi splendorique licet nihil ex rnea possit oratioue
accedere singulorum taraen hic noraiua exponere
;
juvat, ut norint posteri quorumnara ope et auxilio
Petrus Blesensis, quasi delerso situ et antiquitatis
squalore, comptior jam ornatiorque in lucem pro-
deat.
Primum quidem codicem ms., qui et antiquissi-
mus est et optimae notae, benigne nobis largitus est
Joannes Launoius, Theologus Parisiensis. Alius non
inferioris raeriti in manus noslras venit opera Rai-
mundi Formenlini, Aurelianensis Ecclesiae cano-
nici. Submraistrati sunt et alii duo ex insigni bi-
bliotheca eminentissimi cardinalis Mazarini. Acces-
serunt ex antiquissima et eruditis notisSsTma bliblio-
theca Paris. monasterii Sancti Germani a Pratis
tres alii codices mss., unus ex eadehTBibl. alter ex
Beccensi, tertius ex Majori Monasterio, quos mihi
prolirniqua necessitudine praebuit domnus Lucas
q Dacherius, ejusdem bibtiolhecse dignissimus praelec-
tus, vir pro sua singulari humauitate nemini non
notus, nemini non charus ; qui dum vult viderit ex
antiquis manuscriptis, quasi aliud agens, leviores
solummodo spicas colligere, uberrimam antiquita-
tisstudiosis messem coraparat. Tres jfsuper ex bi-
libri de bliotheca S. Victoris, toto orbe nominatissima, mihi
liberaliter subministravit vigilantissimus bibliothe-
carius Carolus le Tonnelier, cui quidem dignas pro
primum a sua erga me humanitate grates rependere etsi ma-
alia. mihi xime velim, non possum tamen, insuper enimalio-
rum etiam mess. codicum, mihi copiam fecit, ex
quibus raulta deprompsi hactenus inedita, ut suo
loco notabitur. Accesserunt et alii ex variis biblio-
thecis, scilicet D. JBoyer, senatoris Divionensis D. ;
Hardi in praefeclura Parisiensi senatoris D. Hautin,
;
in eadem praefectura Parisiensi etiam senatorios ;
Fratrum Prasdicatorum conventus S. Jacobi Pari-
possumus siensis Patrum Fuliensuim Paris.,D. Vallin cano-
;
cum aliis r\ niei Nannetensis duo itemex bibliotheca Sorbonica,
;
Plurimum etiam nos adjuverunt membranae illustris-
transrait- sirai ac celeberrimi D. Petri de Marca, quondam
archiepiscopi Parisiensis, nobis a viro docio Ste-
— phano Baluzio comraodatse, in quibus varias lectio-
nes ex duobus mss. epistolarum PetriBlesensis a se
collectas vir doctissimus adnotaverat. Ad emen-
danda opuscula nobis magno etiam usui fuit codex
ms. Henrici Valesii, historiographi regii, in quo
continentur Tractatus in Job, de Transftguratione
Domini, et de Convcrsione sancti Pau/i.Incidit prse-
terea in manus n.stras codex ms. Nicolai Camu-
salii, quondam Ecclesise Trecensis canonici, qui
nunc asservatur in Bibliotheca Collegii Claromon-
tani Societatis Jesu Paris. Cujus ope emendavimus
opuscula de Confessione, de Tcenitentia vel Satisfa-
GXGIX.
 :

xxm PETRUS BLESEXSIS xxiv

ctione, Canonemepiscopalem,ConiraperfidiamJu- A Ful., codicem ms. Fuliensium Paris.

d(Borum,cl de amicWa
Christiana. Omitto exerapla-
ria antea edita, quae etiam ubi opus fuit consului
alterumscilicet Jacobi Merhni doctoris Parisiensis
alterum, Moguntinum, in quo solae Epistolae editse
fuerunt.
Ut autem eodicum, quibus usi sumus, charac-
teres facilius possit Lector dignoscere, en varia
signa quae apponenda esse duximus.
Laun. designat codicem ms. Joannis Launoii.
For., codicem ms. Baimundi Formentini.
Maz. 1, 2, primum etsecundum codices rnss. card.
Mazarim.
S&ng.fCodicem mss. S. Germani aPratis.
Bec, codicem ms. monasterii Beccensis.
Major., codicem ms. Majoris Monasterii.
Vict. 1, 2, 3, primum, secundum et
dicesmss. S. Victoris Parisiensis.
Boer., codiccm ms. D. Boyer.
Hard., codicem ms.D. Hardy.
Haut., codicemms. D. Hautin.
Dom.,codicem 7ns. Dominicanorum
(a) Vide Appendicem.
Vall., codicemms. D. Vallin.
Sorb., 1. 2, codd. mss. Sorbonnz, primum et se-
: cundum.
Marc, membranas D.de Marca.
Yales., codicemms.Henrici Valesii.
Ca.m.,codicemms,Nicolai Camusatii.
Mer\.,codicem edilumopera Jacobi Merlini.
Mog., codicem epistolarum eiitum Moguntias.
Te quoque monitum etiam velim, optime Lector,
nolas nostras multis insignibus chartis fuissc locu-
pletas (a) , quarum maximam partem vel ez penu
suo depromptam, vel ex amicis suis indefesso stu-
dio ac labore coDquisitam benigne nobis submini-
stravit clarissimus vir D. de Vion d'Herouval, de
litteratis omnibus optime meritus, et quem pro sua
tertium co- humanitate ac effusa in eruditos omnes liberalitate,
quandiu florebunt, litterae loqueatur. Noanulas
etiam alii viri illustrissimi et humanissimi liberali-
ter nobis praebuerunt, quorum nomina ad frontem
g chartarum honoris gratia praefigemus.
Paris.

EXCERPTA
EX

PR^EFATIONIBUS EDITIONIS OXONIENSIS

CLRANTE

D. J.-A. GILES LL. D.

EcclesicC Anglicana3 presbytero et collegii Gorporis Ghristi Oxoniensis oliin socio

(Oxonii et Londini 1846.)

Scripta Petri Blesensis edimus ordine sequenti :

I. — EpiSTOLyE.
\° Epislolaecenlum octogiata tres quas pablici juris fecerat Petrus de GussanviJla ;

2° Epistolaeab ecdem, quasi nullius essent auctoritatis, rejectae ;

3° Epistolae quaedam ineditae.
Prodieruntprimum Epistolae Pelri Blesensis, absque tempoiis vel loci nota, ia-fol. cujus editionis :

principis, nunc perrarae, praeter illud quod in bibliotheca Bodlciaaa Oxoniensi asservatur, an aliud
exemplar exslet, nobis incompurlum.
Prn.-cipuum milii subsidium in edendis Petri Blesensis epistolis fuerunt libri tres mss. quorum unus
in NovoCollegio, Oxoniensi, alii in bibliothecaCollegii Sidnaso-Sussexiani Cantabrigiensis servantur. Hi
duo Catalogo Msiorum Angliae et Hiberniae signanlur ^,
in 7, et ^, 5, 13. Horum priorem totum
.'},

perlegi nec tamen adeo antiquus est,nam ex quo exscriptus fuit et codice Dunelmensi, qui jam, quod ve-
;

reor/deperiit, vix ducenti anni pneterierunt. Alter, qui siglum habet /\, 5, 13, saeculi flecimi quarti vel
quinti ineuntis est, et eo magis aesliraandus est quia epistolas illas fereomnes conlinet, quas Goussainvillc
rejecit. Isti codices, iu hoc Catalogo 33 et 34 numerati sunt.
1. Edilio princeps siue aano et loco.
-J. Edit. Merliui, 1519.

3. Edit. Bus. V. Mog. 1600.

i. Edit. Groussainvile, Paris, Ibl. 1607.
5. MS. Bibl. publ. Cantab. I i, 0, 27.
ti. MS. aulce Graiause Lond.
7. MS. Larabeth.
8. MS. Bibl. reg. Paris, 2604.
xxv PROLEGOMENA. xxvi

9. MS. Mus. Brit. Reg. 15 B iv.

10. MS. Mus. Brit. Reg. 14 C iv.
11. MS. Mus. Brit. Reg. 8 F xvn.
12. MS. Mus. Brit. Harl. 3709.
13. MS. Mus. Brit. Harl. 3612.
14. MS. Mus. Brit. Harl. 3684.
15. MS. Mus. Brit. Cott. Vesp. E n.
16. MS. Mus. Brit. Burn. 303.
17. MS. Mus. Brit. Arun 227.
18. MS. Coll. Oriel. Oxon.
19. MS. Coll. Exon. Oxon.
20 et -21. MS. Coll. Novi Oxon. 127, et Mus. Brit. Reg. 10 A xvm, nam ordo illorum codi-
cum idem est.nisi quod codex Regius post epist. 139 imperfectus est.
22. MS. Bibl. Bodl. 426 [23-27 in Catal. Om. MSS. Ang.|.
23. MS. Bibl. Bodl. 759 [2671].
24. MS. Bibl. Bodl. 570 12017].
-25. MS. Bibl. Bodl. 303 [2089].
26. MS. Bibl. Bodl. Laud. 650 [643].
27. MS. Bibl. Municip. Atrebatensis.
28. MS. C. C. CCantab. 425.
29. MS. C. C. C. Cantab. 366.
30. MS. Coll. S. Trin. Cantab. B. I. 18.
31. MS. Bibl. publ. Cantab. Ff. 5, 46.
32. MS. C. C. C. Cantab. 266.
33. MS. Coll. Sidneo-Suss. Cantab. A, 5, 7.
34. MS. Coll. Sidneo-Suss. Cantab. ^, 5, 13.

Praeter hos codices alii numero

fere triginta in Bibliotlieca Regia Parisiensi servantur, quorum ma-
jorem partem inspexi. At puto, insunt tria aut quatuor epistolarum fragmenta, quae in hac
in his
editione frustra requiras. Quod si postea pro certo comperero, ea in Appendice una cum epistola Bedae
inedita, necnon cum aliis paucis quae in manus meas sero devenerunt, in lucem dare non omittam.
Epistolae 1-183 eaedem sunt quae in editione Goussainville insunt cseterae aliunde sunt additae, vide-
:

licet 183 usque ad 208, in antiquis editionibus repertae, in edit. Gouss. omissce : nunc inter epistolas
genuinas testimonio codicis Sidn.-Suss. locum vindicant. Omnes quae postea sequuntur, 209 usque
ad 243 [excepta 219 quae a Bouquet edita est vol. XVII, p. 473], ex codd. Mstis nunc primum sunt editae.
Inter has novas epistolas, multee sunt adeo mala seriptura deformatse et etiam corruptae ut vix legi
possint. Quarum unam No. 239, quae in codice Collegii Novi Oxoniensis inest, mihi prorsus obscuram,
aliis emaculandam invitus relinquo.

II. — Opuscula.

Opuscula duo, huc usque anecdota, nunc primum in hac cditione typis mandantur et certe lucjj ;

dignissima. Primum, cui titulus Passio Reginaldi, principis olim Antiocheni, suppeditavit codex ms. i-
:

Collegio Novo Oxoniensi asservatus collatusque cum duobus aliis mss. Musei Britannici. Codex Colleg^i
Novi, imperiti scriptoris vitio, vix legi potest caeteri mutili sunt et non nisi magno et improbo labore
;

—
;

transcriptum opusculum typis mandamus. Aliud hoc titulo distinguitur : Dialogus inter Henricum II
et abbatem Boncevallensem. Hoc opusculum unus tantum Lambethanus codex habet; multa continet notatu
digna de praestantissimo rege qui Anglo-Saxonum Normannorumque gentem in unam coegit. Fra- —
gmentum libri De prcestigiis fortunee, in editione Gussanvillae vulgatum, quod verbotenus legitur cap. 12
libri i Polycratici Joannis Saresberiensis (a), recudere operae pretium non duximus.

III. — Sermones.
Codices duo mss., in Britannico Museo asservati, partem sermonum Petri Blesensis continent. Horum
ope homiliarum trium huc illuc disjecta fragmenta in unum collegimus et textum editionis Gussanvillae
non semel emendavimus. Preeter supra memoratos codices, alios in quibus contineantur sermones Petri
Blesensis, neque in Anglia, neque in transmarinis quas invisi bibliothecis invenire potui.

IV. — POEMATA.

Homilias excipiunt poemata, inler quae sequentia nunc primum vulgantur :

1. Carmen de pcenitentia. Invenitur in codice Lambethano n. 36, fol. 95, et in Bruxellensi n. 1968.

2. Versus de commendatione vini.

3. Responsio ad quemdam contra cerevisiam. — Ambo suppedilavit codex Cantabrieiensis fMori 131
Cant. G. g. 6, ii, art. 3).

i. Carmen acephalum. Ex Bodleiano ms. excipitur (Laud. 650), in quo absqne titulo invenitur ad
calcem epistolae 111.

Metrica opuscula De lucta carnis et spiritus et De vita clericorum reprobata, consonantibus syllabis
desinentia, in editione Parisiensi ut carmen unum et idem sine distinctione leguntur ad calcem epi-
stolae 57. Consentientibus autem mss. Fidneiensi Sussex
(^ 5, 18) et Bruxellensi (9608), in quibus pars
secunda seu carmen alterum vario titulo distinguitur, ex uno duplex fecimus. In his carminibus sensus
non semel difficillime elicitur, ut plerumque rit in ejusmodi scriptis, propter consonantia? leges arctas,
(a) Vide Patn/logiie t. CLXXLX.
xxvij PETRUS BLESENSIS PROLEGOMENA. xxviii

Hiiibus auitor impeditas, dum iii improbo ronsonantiarum dcleclus et apparatus labore versatur, verba
saepe saepius a genuino distrahit.
Traetatum De sancla Eucharistia primus publici juris fecit Busaeus « ex vetuslissimo codice biblio-
tbecte Tabornensis serenissimi et illustrissimi principis Caroli eardinalis Lotharigiae, ac Melensis
Argentinensisque episcopi descriptum, » in quo Anselmo Cantuariensi arcbiepiscopo ascribitur. Ex versi-
bus Invocationis ad Pairem.
. . . . Petrum
Pr&signa, (orma, etc,

et quibusdam non semel repetitis quae Pelri Blesensis diccndi modum sapiunl, hoc illi cormen ascribendum
censuit Busaeus, non Auselmo. Deest in manuscriptis quos vidimus.

Librum quod sub titulo Remcdiarium peccatorum, Petrus ex opere Gregorii compilavit, cum nihil
:

habeat quod novi sit, in banc editionem non admitto. Exstat apud Atrebatas in Gallia, sed mutilatione
nefanda imperfectus exstat etiam Cantabrigiae, necnon Oxoniae in bibliotheca Mertonensi. Opusculum
;

De arte dictandi, ex Bernardo compilatum, asservatur ms. in bibliolheca Cantabrigiensi.

ln quibusdam calalogis manusciiptorum Petro Blesensi ascribitur liber cui tilulus Basiligcrimlicon,
:

non alius est quam Compendium super Job.

In bibliolheca Grai's Inn Londoniensi exstat ms. opusculum Brcviloquii tilulo distinctum, quod Petro
Blesensi calalogi descriptores ascribunt ; sed qua auctoritalc freti, declarare omiserunt. Libellus iste,
theologicae,utvidetur,farraginismale digestaefragmentum,ad archidiaconum Bathoniensem ccrte non spectat.
Continnationem Ingulti Petro Blcsensi falso ascriptam fuisse hodic apud eruditos conslat.
 .
PETRl BLESENSIS EPISTQLJ;. EIMST. 1.

PETRI BLESENSIS
EPISTOLE
(Petri Blesensis, Dathoniensis archidiaeoni, Opera omnia nunc primum in Anglia ope codicum manu-
scriptorum editionumque optimarum ediclit I. A. Giles, LLD., Ecclesiae Anglfcance presbyter et coil.
Corporis Christi Oxon. olim socius. — Tol. 1 - II Epistolae. Oxonii et Londini 1847, in 8°.)
"

EPISTOLA PRIMA. A indulgentiam mereantur. Scitis equidem quod non

PROLOGLS, AU HEXRICL.M 11. Isemper ingenii vena respondct ad voluntalem et :

[Script. ante A. D. 1200.] quaudoque dicla laudabiliora casualiler scribenti

Arccmentum. — Hme ephtola vicem prcefationis ob- se offerunt, quae per studii vehementiam, et inda-
linet, ut auctor in calee epistoh? adnotavit ; in ea ginem laboriosae meditalionis inveneri non possunt.
enitn regi Anglontm Henrico II exponit, cur hoc Illud eliam veslra, sicut reor, eminentia diligenter
epislolarum opus, quantumvis stijto parum excul- quod fere omnes epistolae meae de alieno
attendit,
tum et elaboralum, in lucem venire permiserit. pendebant arbitrio, et nunc propter iugruentium
Hgnrico (1), Dei gratia illustrissimo Anglorum necessitatuin urgentiam incultius, nunc propter
regi, duci Nermanniae et Aquilaniae, et comiti An- materiae lenuitatem recisius, nunc propter insufti-
degavensi, suus Petrus Blesensis, Bathouiensis cientiam personarum, quibus scribebantur, aut quae
archidiaconus, salutem in eo per quem reges re- scribebant, inurbanius aut ditfusius aut simplicius
gnanl. me scribere opporlebat. 'Imperfectum itaque meum
Rogatus a vobis epistolas, quas passim et variis videant et indulgeant oculi vestri, et in libro me-
direxi personis, colligere, et quasi diversas species moriae conscribantur, si qua inveneritis aedificantia
in unum fasciculum comportare, rapior ad incertos y &d salutem. Nam et quandoque revelat Dominus
aftectus. Nam inter occupationes varias, et tem- parvulis quae a sapientibus absconduntur '. Leprosi
pesluosos curise tluctus, et inihi durum est aliquid nuntiaverunt salutem Samariae, et subjugalis Ba-
scribere, et longc durius vestrae majestatis imperio laam dominum suum a via illicita revocavit*. Quod
contraire ;
preces siquidem vestras imperium voco- sicausa puplicae er^ditioais aliqua dejibris Genti-
quia, sicut satis urbane scribit quidam magister lium (3) fuerint interserta. vobis in fastidium non
meus (i). vertantur. Nam David
de diademate Melchom
et

Kst orare ducum, species violcnta jubendi, idoli Ammonitarum diadema composuit ', et \
sibi

Et quasi nudato supplicut ense potens. Paulus apostolus ad improperium Cretensium quan-
Illud pro certo noventis, quod si olim praescivis- doque versus poeticos eleganter aptavit. Nec illud
sem epistolas meas tantae dignitatis audientiam ha- magnilicentiae vestrae, quaeso, sit oneri, si usque
bituras, quidquid in eis erat quod aures delicatas ad personam vestram in aliqua epistolarum mearum
offendere posset, lima diligentior et exquisitior vi- fslylus devotae correptiouis evaserit. Nam totum il-

gilanlia correxisset. Nunc autem in ea ruditate na- lud dictaviUaffectio : Mmulor enim vos Dei osmula-
tiva, qua conditae sunt, vestris, meticulose tamen, tione 5 ; zelans et sitiens salutem vestram in Christi
oculis se praesentant, censuram potius exspectantes, ,
visceribus, et in charitate non ficta. Nihil equidem
1
quam gratiam expeteutes et in hoc summam prae- ; vobis adulatorium scripsisse rae recolo, nec sum
mii sui constituunt, si non rejiciantur, si non ex- olei venditor. Et scio quod, cum sal correctionis in

spuantur sed tandem, quod eis maximum est

;

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(I) Quis et qualis iste Henricus ad epistolam 66 manus nostras non pervenerunt, sed in quibusdam
fuse declarabimus. et maxime in Angliae bibliothecis adhuc deli-
t'2) Arbitrantur nonnulli hunc esse Joannem Sa- tescunt.
risberiensem, quia eum magistruin suum passim (3) Quod mulla de libris gentilium utiliter ab
appellat ubi tamen reperiantur versus isti (quos
: ecclesiasticis viris usurpari possint, fusius probat
hic citat Petrus Blesensis) non saue constat, nisi epist. 8, ad quam et ad ea quae ibi notavimus lecto-
dicamus eum plurima opuscula edidisse, quae in rem remittimus.

3 5
1
Luc. 10. *IV Reg. 7. II Par. 20. Mlier. ep. 84 ad Magnum. II Cor. H,
Patrol. GGVII.
 :

PETRI BLESENSIS

omni sacrificio acceptur a Domino, mel in omni A

Normannis el Aquitania, comiti Andegavensi, suus
sacrificio reprobatur. Teste etiam Salomone Qui :

Petrus Blescnsis, Bathoniensis archidiaconus, ?a-

dicit injusto, Justus es, maledicent ei populi ; el spirilum forlitudinis in advorsis.
lutem et
super eos qui arguunt, veniel benedictio 6
. Primam
claudo epistolam ; nam, cum sit quasi praefalio Audivi, et conturbatus est venter meus ; a voce

alianim, vitio ascribetur, si abeat in immensum. conlvemuerunt labia mea ''

. Nam ex familiarium

Valele.
vestrorum relatione cognovi, quod illa veslra ma-
EPISTOLA II.
gnanimitas celebri hactenus opinione conpiscua, in
niorte filii vestri (i) mortificata cst, et quadam
AD ElMDEM HENRICUM REGEM.
mollitie muliebri degenerans, gemitibus indulget
[A. D. H82.]
ac lacrymis, atque reverentia majestatis abjecta,
Argumestum. — Henricum pairem,
Solatur regem
supervacuis doloribus pueriliter intabescit. Doloris
oeqno graviut in fllii Benrici III obitu marentem .-

affectum in vobis non arguo, sed dolendi excessum.

probatque morem quidem lugendi vita defunctot
Scio quod pium est fiere mortuum, et hujusmodi
pium esse, ti moderatut sit at nullam causam ;

muestuosos affectus lex nalurce indicit. Nam et Job,

este tam acerbe deplorandi mortem fllii, cum ton-
audita filiorum suorum morle, vcstimentorum seis-
tat ipse a te de anteactae vilse lapsibus paenas ex
sione et aspersione puiveris vim doloris expressit».
eger'tt,ut minime dubium sit eum hanc vitamcum ozter-

na commutasse.
Abraham, morlua Sara, venit ut tleret eani et
9
plangeret . Jacob existimans filium suum Joseph
Henrico, Dei gratia illustri Anglorum regi, duc

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(i) Fuit hic Henricus primogenitus filiorum Hen- J3 neretur, rex junior subila febre correptus esl. Et,
rici regis Anglorum uxoris ejus. licet
et Alienoraj jam ingravescente morbo, cum desperaretur a me-
aute hunc fuerit alius nomine Guillelmus, qui pene dicis, ad patrem misit, excessum
humiliter suum
puer obiit, et patre nondum rege, sed tantum duce confitens, extremamque gratiam a palerna bonigni-
NorthmannicP, et comile Andegaviae. Porro Henricus tate deposcens, ut ipsum in exlremis languentem
iste, volenle patre, in regem inunctus e?l anno aeta- visitare dignaretur. Quil)us auditis, paterna viscera
tis xv, ducta jam in uxorem Margareta filia Ludo- super filium commota sunt sed allegantibus amicis
;

vici Junioris, Francorum regis. Sane infausta fuit non esse tutum nequissimis conspiratoribus, qui
haec consecratio, et multorum causa malorum. Si- circa filium erant, se credere, ad iiliuin non perre-
quidera in primis vera fuit occasio necis S. Thomae xit, sed pro signo clementiae et indultae venire no-
Canluariensis archiepiscopi. Postquam enim, pro- tum annulum mittens, ei omnia condonavit. Qui
curantibus Alexandro III summo pontifice et Ludo- acceptum annulum deosculans, extremum illico

vico Juniore, pax inita esset inter Henricum regem clausit diem. Haec fere. ad verbum ex Bromptono,
Anglorum et Thomam
archiepiscopum, idem Tho- ex Guillelmo Neubrigetisi et aliis.
mas Augliam archiepiscopum Ebora-
regressus in Causam tamen aliam extremi hujus belli referunt
censem cum caeteris episcopis, qui juuiorem Henri- Radulfus de Diceto, Malthaeus Parisiensis et Tho-
cum sacraverant, et omnes magnates alio«que qui mas Walsinghamus, Aiunl enim Henricum Junio-
consecrationi interfuerant, publice excommunicavit. rem non eontra patrem,sed potius jussu aut hortatu
Unde verba paulo duriora
rex pater accensus ira, patris bellum illud fratribus indixisse, quod nollent
in S. Thomam ex quibus nequisstmi par-
prolulit, q ipsi Henrico fratri Richardus de Aquitania et Gau-
ricidae occidenli praesulem sanctum occasionem fridus de Britannia obsequiura, vel, ut voeant,
temere arripuerunt. Deinde, quia junior ille Hen- homagium praestare. tamen Gaufridum,
Paulo post
ricus, rex fuit sine regno, aut saltem sine regia intellecta patris voluntale, paruisse, Richardum
polestate. Recte Gervasius in Chronico « Mortuus : vero renuisse quod indignum ipsi videretyr, ut
:

est anno xiu regni sui, cujus nec dimidia hora re- fratres fratri patre vivo sese subjicerent. Eam con-
xit habenas. » Et licet, dum viveret, appellatus sit tumaciam displicuisse patri, ac proinde impulsura
Henricus III, quia tamen Henrico II patri non su- ab eo Henricum ut arma contra Richardum fratrcin
pervixit, non est computatus inter reges Angliae. sumeret.
Unde et postea regis Joannis filius Henricus III ap- Verumlamem id verisimile non videtur, cum et
pellatus est. Terlio quia coronatio illa materia fuit filius in extremis agens ad palrem perfidise veniam

magnae inter reges patrem et lilium dissensionis, deprecatum miserit, et pater, conjuralorum insi-
cum enim novus rex se regem esse sine regno et dias tiraens, ad filium ire noluerit. Adde quod
regia auctoritate doleret, pravorum etiam consiliis Guillelmus Brilo, scripior couetaneus,rem paucis ita

impulsus, bellum semel et iterum in patrem movit. complecitur 1'hilipp., lib. u.

:

Primo quidem ab Alienora matre et a fralribus sol-

Rex vero Juvenis Henricus, clara propago
licitatus, nec non et copiis Ludovici Junioris soceri
Anglorum regis, dum patri bella moveret,
sui adjutus. Postmodum vero proprio motu et indi-
Germanisque suis, sub eodem tempore solvit
gnatione. ex eo quod pater Richardum Aquitaniae,
Debita naturar.
Gaufredum Britanniae ducem constituerat, sibi vero
solam post ipsum regnandi spem reliqueral, juncto
D Quidquid sit, vere peenitens obiit apud Castrum
sibi fratre suo Gaufrido, et quibusdam proceribus Martellum non longe a Leraovicis, et eo linteo quo
Aquilanieis patrem motibus bellicis lacessivit. Qui in consecralione chrismale unctus fuerat involutus,
quidem, cum rebelles filios blandis ad se revocare Rolhomagum ut ipsemet statuerat, in ec-
delatus,
mandatis non posset, improbis corum ausibus ob- clesia cathedrali juxta altare S. Marise sepnltus
vaturus, fines Aquitaiiicos cura exercitu ingressus esl. Rem autem sic enairat Gervasius in Ckronico
est ; cumque m obsidione Lemovicarnra urbis deti- « Audiens rex pater filium suum vitam finiisse,

7
•Prov. 24. Hab. 3. »Job. 1. »Gen. 33.
 » :

EPISTOL.E. EPIST. [I. 6

devotatum a bestia, raultos dies continuavit in A apud vos erga defunctum filium dolendi occasio,
10
planciu . Josepli etiam eum fratribus suis, et cun- quia christianissime abiit, ne dicam, obiit ; et do-
ctis senioribus domus Pharaonis, palrem suum de- lendo poenitens dolores aelernos evasit. Nobis enim
erens mortum, venit ad aream Adab trans Jor- flentibus jam securissime dicit Nolite super me :

19
danem, ubi septem dies super morte Jacob in tletu flere, sed super vosmeiipsos flete . Planxit David
11
let gemitu compleverunl Sed et Josia rege mor- . filium patricidam : Absalon^ fili mi Absalon** l

12
tuo, scriptum est quod universus Juda et Jeru-
,
Planxit super Saul et Jonathan finem eorum deplo-
salem luxerunt eum, el prse omnibus rex Adadrem- rans, quos dominium mortis involverat sine fine".
mon : ita quod in proverbium versum est, el po- Verumtamensi circa filium vestrum pium est flere,
pulariter dicebalur : Plunctus ejus, sicut planctus pium est ei gaudere. Si enim Petrus apostolus * 8 si .

Adadremmon 13 . In Ecclesiastico etiam legimus 14

,
Magdalena suos defleverunt excessus M iste, licet ;

quod luctus mortui sep tem diebus legilime celebra- adolescens, ct inter malitiae incentores, et, ut ita lo-

tur, et ibidem hcec verba leguntur Fili, in mor- : quar, tanquam lilium inter spinas **, in omnem se
tuum produc lacrymas 15 Christus lacrymas pro- . se dejecit pcenitentise humilitalem (i-), mundi
16
duxit in Lazarum Ideoque non miror, si tam de- . gaudia convertens in planctum et delieias in dolo-
plorando funeri pietatisNec lacrymas exhibetis. u rem. Conversus est planctus ejus in gaudium " ;

enim de numero illorum estis, de quibus Dominus convertatur et vester. Cedat vobis ad plenitudinem
dixit per prophelam Percussit eos, ei non dolue- : gaudiorum, talem filium de lumbis vestris proces-
17 18
runt . Et ut verbisJob utar : Nec fortitudo ves- sisse, in quem naturse dotes universae conflu-
tra fortitudo lapidis est, nec caro vestra amea xerant (5) ;
quem timebant remotissimas naliones ;

est. quem vereri et diligere etiam inimicus et invidus

Sed sit, qua^so, hic dolendi modus, ne vos dolor tenebatur.
rapiat ultra modum. Temperantior debet esse Qui, cum prae universis mortalibus obtinuisset

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

prodilionem suspicatus, praecepit corpus Rothoma- (5) Egregiam hujus principis indolem et praecla-
gum deferri, nec ipse voiebal adesse. Cum igitur in ras yirlutes describunt istius temporis historici.
luctu el lacrymis omnium versus Rothomagum ef- Praecipue vero Gervasius Dorobernensis et Robertus
ferretur, et ubiter in ecclesia Cenomanensi de nocte de Monte, quorum prior de eo sic loquitur « Ama- :

pausandi gratia poneretnr, violentia episcopi Ceno. bilis erat omnibus, et pulcher aspeetu, et praecipue
manensis et civiurn ibidem in ecclesia sepullum glorise militaris insignis adeo ut nulli videretur ;

esl. Disperso autem exercitu, de morte filii rexcer- G esse secundus humilis, docilis erat et affabilis
;

tior effectus, una cum Richardo, Cantuariensi unde eum et prope positi, et longeremoti affectuose
archiepiscopo, Cenomanensem venit ad ecclesiam, diligebant. » Postenor vero, in Append. ad sigil.,
tiliique sui, regis videlicet junioris, corpore sublato, ad ann. 1182 « Anno 1182 obiit Henricus III cha-
:

Rothomagumpervenit,ibidemquesepeliri prsecepit. rissimus dominus noster juvenis rex, filius Hen-

(4-J Mira sunt et lncredibilia quee de Junioris rici excellentissimi et illustrissimi regis Anglo-
II,
Henrici pcenitentia narrant historici. Aiunt emm rum, apud Castrum Martel ; vir per omnia plangen-
eum, cum nulla amplius vitae spes superesset, co- dus, quia erat pulcherrimus facie, honestus in
ram praelatis primum, tum publice de peccatis con- moribus, dapsilis in muneribus super omnes, quos
fessum et absolutum fuisse postea cilicio indutum, ; in nostra a3tate vidiraus, qui terrara nenduin ha-
et fune collo alligato coram episcopis et religiosis, beret assignatam, quamvis pater ejus quindecim
qui aderant, in haec verba prorupisse « Traclo me : millia librarum Andegavensis monetae, et eo am-
peccatorem indignum, et culpabilem, et obnoxium plius, quotannis daret. Sed hoc parum erat ad
per funem islum vobis, ministri Dei, poslulans, ut explendam latitudinem cordis ejus. In officio mili-
Dominus nosler Jesus Christus, qui latroni conti- tah tantus erat, ut non haberet parem sed prin- ;

lenli m cruce per preces vestras

peccata
et per suam ineffabilem misericordiam misereatur
infelicissimee animae mese. » Et responderunt om-
nes « Amen ». Et ipse ait illis
: « Trahite me a
leclo isto per fuuem hunc, et imponite illi leclo »
(cinereo scilicet, quem
ut praecepit, fecerunt : et
bus ejus ingentes duos lapides quadratos.
dum corporis et sanguinis Domini
sacrosancto
viatico munitus, in timore Domini emisit spiritum.
Haec ad verbum fere ex Rogero de Hoveden, et
Roberto de Monte, ejusden
quidem concordanlcum iis quae scribit Rlesensis in
hne hujus epistolae « Nemo, inquit, fuit in confes- :
sione humilior, in sui accusatione contritior, in
emendatione devetior, in propriae carnis affliclione
dimisit, cipes et comites et etiam reges eum timerent. Ve-
niens ad extrema, quia consiiio pravorum hominum
per bellum. fere per anuum, Deum et sanctam ejus
:
Ecclesiam ae patrem ejus offenderat, paenilentiam
D recipit a quodam sanctissimo episcopo, et multis
sibi praeparaverat). Quod illi, aliis et patri suo in extremis per litteras mandavit
apposuerunt capiti et pedi- ut quod offenderat in Deum et sanctam Ecclesiam
Postmo- pro eoemendaret. Disposuerat ante mortera suam,
ut corpus ejus in ecclesia R. Mariae Rothomagensis
sepilirelur, ubi jacent primi antecessores suie Rollo
et Willelmus Longa Spata. » etc. Tum narrat quae
saeculi scriptoribus. Quae in funere gesta sunt eodem fere raodo, quo supra
Gervasius.
Anonymus etiam quidam ejusdem setatis poeta
elogium Henrici Junioris sic metrice cecinit apud
Rromptonem :

crudehor, in omni satisfactione ferventior. » Et

paulo posi : t Judicavit enim seipsum, ne in poste- Otnnis honoris honos, decor et decus urbis et orbis,
rum judicaretur. » Militise splendor, gloria, iumen, apec.

15 16
«•Gen. 37. ll
Gen. 59. i*II Par. 31. "Zach. 12. "Cap. 22. Eccli. 38. Joan. 11 "Jer. 5.
«Cap. 6 "Luc. 23. IIRe; r. 19. n II Reg. 1.
3
Mattb. 26. Luc. 7.
'

Cant. 2. Psal. 29
 fl.TKI BLtfStfNSK

gloriam et supereminentiam mditite saecularis, tan- A sicut asserii, nimis inmifirer affecisti. S<jo quod
dera in abjectione temporalium et bumilitate purai superbus est Moab *l
, et quod haec ipsa correplio
tentiae factus et defunctus est Christi miles. Exem- mea, quae ex amicitiae sincerilate proredit, te mihi
plum dedit vobis, ut et vos sequamini vestigia pce- faciet inimicum.Memini me legisse : Corripe sapien-
M Nemo enim fuit in confessione humilior. tem, diliget le
nitentis . et ; corripe fatuum, et pestilentior
in sui accusalione contrilior, iu emendalione devo- eril«. Ideo et praesenti epjatolg titulum non prne-
tior, in propriac carnis atllictione crudelior, in omni scribo volens experiri quid in
; te valeat secreta et
satisfactione fervenlior. Consilio siquidem et sug- privala correctio ferrum abscissiouis
; appositurus,
gesiione prodiloriae factionis itb minus consulle si tbrnenta non senseris. Quid gloriae tibi, quaeso,ac-
contra vos erexeral et direxeral areum suum, sed crevil io eo, quod honesto
commendabili viro ipsi et
Dominus adversus eum tetendil arcum suum ; etin sui viiitatem generis exprobrasti ? Quid jactitas
coparavit vasa morti * ,\o\eas vobis et aliis dare geuus tuum ? Quem le ipsum facis 8! *? Vaga et in-
in eo sitjnificationem. ut fugiatis « facie arcus, et certa et hominum generatio, et quandoque putalur
liberentur
M Cum igilur de salute ejus
dilectie'}\n> .
filius principis, qui filius est culiuarii liistrionis, tes-
spem certissimam habeamus: Beati enim qui in Do- tiraomo poetae :

mino moriunlur ", ut voce Apostoli utar Nolite :

d Cum tua multiplices exoment undique cene
contristari de dormiente, sicut et illi qui spem non Atria,nobilitas sola est aique unicavinus (1).

habent *°. Omne judicium jamevasit; judicavitenim Mendaces sunt filii hominum iri stateris, ut deci-
se ipsum, ne inposlerum judicetur. Utinam, aman- piant in vanitato in id ipsum. Magnos se rtputant,
ti>sime princeps, dum hoc saeculum manet, imo qui aut parvi, aut omnino nulli sunt. Quarc te apud
potius, dum hoc sayculura manat, judicemus uos- le majorern ruputas, quam hominum repulet com-
raetipsos ; fallax enim est hic mundus, vita brevis, muuisopinio ? Pondera te ipsum secretius ; nec te
finis dubius, exitus horribilis, judex terribilis, poaaa majorem vendas, quam te libra ventatis appendit.
infinibilis. Planctus itaque, quos impenditis mortuo, Verbum Domiui est Pondus et pondus abominatio :

in arma paenitentiae convertatis ; ut sicut turbato etmihi*'. Est in ccelo, qui corda scrutatur et re-
fatalitatis ordine vos praecessit ad mortem, sic nes M Vide quod nihil doli admisceas, sed
filius . temet-
ordinato hujus mortalitatis excursa caeteros praece- ipsum apud Deumet homines ralionabililer aequi-
datis ad vitam. libres. Dolose, inquit, egit, utinveniatur iniquitas
EPISTOLA III. ejus ad odium " . Quid profuit libi, miser, ficlitiec

nobililatis magnificare jactantiam, el pauperiamico

AD G. VIRUM NOBILEM.
notam quasi criminosae paupsrtatis objiccre ? Certe
Abgimextcm. —
Graviler increpat virum genere no-
Q
bilem.qui sacellano suo vilitatem familia: exprobrarat: apud pauperem Cliristum pretiosus est titulus pau-
ostenditque pluris pauperlatem quam natalium splen- pertatis. Christus pauper, et pauperis Virginis filius,
dorem virtute destilutum faciendum : humilitatem pauperes elegit in apcstolos ". Nec domum reguli
seclandam, superbiam vero jugiendum.
inlroire dignatus est.ne honorare divilias videretur' 7 .
Charissimo domino et amico suo G. Petrus Ble- Nabuzardan, solis pauperibus in terra promissionis
sensis Balhon. archid., salutem, et seipsum cogno- remanenlibus, omnos divites captivavit ". In super-
scere. bia siquidem et in abusione progenitorum luorum
Fletu singultuoso et anxio tuus mihi retulit ca- virtulem libi ascribis ad gloriam, sed eorum famam
pellanus graves et enormes probrorum injurias, turpi opinione contaminas, eta tui generis dignitate
quibus eum citra meritorum suorum exigentiam, vel bonitate degenerans, turpi conversatione cele-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT;E.

Julius ingenio,virtutibu% Heclor, Achiltes D tunc Anglorum regis gratiam iniret, quia nernpe
Viribus, Augustus moribus, ore Paris. Henricus frater in illum arma moverat cum ab ;

Neque vero audiendus est Guillelmus Neubrigensis, omnibus fere historicis, et maxime a Petro Blesensi,
lib. iii Rerum Anglic, cap. 7, ubi de eo ita sinistre qui nusquam regum aut magnatum adulator fuit, uc
loquitur « Hunc finem habuit inquietus ille
:
puer, multarum virtutum princepslaudelur.
ad raultorum quidem natus exitium, sed lamen (6) Impiam illara intelligit uxoris et filiorum in
horainibus adeo favorabdis et gratiosus, quia scri- Henricum palrem, junctis copiis regis Francorum
ptum est a Stultorum infinitus etnumerus (Eccle.
: et magnatum Northmanniae, conspirationem, cujus
i), » ut etiam de mortuo praeclara dicerentur. De- quidem infaustum fuisse exilum, omnes hujus tem-
nique post morlem ejus quidarn mentiendi libidine poris narrant historici.
atque impudentissima vanitate famam late sparse- Soriptam vero hanc epistolam arbitror anno
runt, quod ad sepulcrum ejus curationes fierent 1182, quo scilicet Henricus rex Junior raortuus
infirmorum scilicet ut vel causam contra palrem
: est.
justam habuis^e, vel tinali pienitenlia Deo egregie (1) H*c suntgermana verba Juvenalis, sat. 5, sed
placuisse credeivtur. Iniquo enim in illum animo . codex Marc. habet,
haec scripsisse Guillelmam apparet, ut Richardi
Nobilitas sola est, animum quv moribus ornat.

M t7 u P^l'69. M Apoc. " *

\. Petr. 2. Psal. 7. 16. "I Tess. 4. * l
Isa. 14. Prov. 9. Joan.
3. " Prov. 20. " Psal. 7. a5 p 3a l. 36. "Jac. 2. *7
Joan. 4. "IV Reg. 25.
 ;

EPISTOI.E. — EPIST. III. 10

brera tuorum memoriam dehonestas. Quid jam abo- \ justis, de magnis et humilibus carnera traxit. Nam
47
litae generosilatis stipilem laudas ? solet equidem et agnus Paschalis ,
juxta Septuaginta Interpre-
ramus radicem, et fructus stipitem commendare. tes (10), de ovibus et capris assumebatur ; in quo
Et quae utilitas in veteri trunco, si jam emarcuit ;
raanifestissirae vides quod apud Christum omnis for-

si ab eo fructus commendabilis non processit? audi, tuna, omnisque conditio acceptatur. Utquid ergo te
miser (8), audi, successor veteris Adae, testa fragi- in aliorum virtute commendas, et adversus paupe-

lis, lutum solubile, pellis morticina, vas putredinis, rem de tui generis extollentia gloriaris ? Qui gloriu-
48
fomes tineae, cibusvermis. Quid tibi, et progenito- tur, in Domino (jlorietur ; non enim quise ipsum

ribustuis? Sicut non portabit filius innocens ini- commendat, ille probatus est, sed quem Deus com-
quitatem patris 3 », sic nec filium reprobum decet mendat 19 disperdet Dominusomnia labia dolosa, et
:

de patris actibus gloriari. Et quae nobis argumenta linguam magniloquam™ Melius ageres, si hurailius '.

praetendis, ut ejus te filium probes, cujus pomposam saperes. Dei Filius in beata Virgine, licet ipsa de
memoriam magnificas et extollis? Sane ideo Domi- sacerdotali et regali schemate duxisset originem,
nus Abraham ex Sara et Agar i0 ex duabus etiam ,
non nobilitatem sed humilitatem elegit. Respexit,
uxoribus el duabus ancillis voluit Jacob prolem sus- inquit, humilitatem ancillce suce". Scriptum est,
5i
cipere **, ut universitatis humanw successio de pa- o quia Deus humilibus dat graliam , ct cum humili-
53
rentura conditione incerta et ignara utrum a libera bus sermocinatio ejus . Super quem, inquit, re-
5
vel ancilla descenderit, se de geaerositatis ambiguae quiescet spiritus meus *, ?iisi super humilem et

gloria non extollat. Titulos enim Sarae. aut Rache- mansuetum ? Quid tibi et pauperi capellano, super-
lis, quos sibi quandoque ascribil vaga et vulgaris be et fatue ? Tu eminenliam generis tui tua pravitate
opinio, proscribit et abolet nequitia in moribus, ser- deprimis et conculcas ; ille in medio suorum sancta
vitus in peccalis, ut se filios ancillarum conversa- et honesta conversatione praeradiat. Scio, quiasegre
tione testentur, qui de aliorum virtute, quam apud fers quod te instruo, quod
se non noverunt, inflanlur. Praeterea in domo Jacob ... veteres avias tibide pulmonerevetlo™,
spcrii pariler cum legitimis funiculum haeredilatis sed me salus tua sollicitat. Vereor enira, ne super-
sortili sunt", et communiter inter se familiae her- bia in ruinam et praecipitium te devolvat. Nam
ciscundae (9) judiciura dictaverunt. scriptum est Ante ruinam exaltabitur cor m Ille,
: ,

Quid inter parentelas hominura variando distin- quiin altis habitat, et humiliarespicit", superbiam
guis ? Ab uno patre descendimus universi et singuli. super omnia detestatur. Haec est enim illa sangui-
13
Certe speciosus forma prce /iliis Iwminum Christus naria meretrix, quse de calice Babylonis aureo pro-
58
Jesus, de quo scriptum est, quia vir nobilis est in pinat hominibus spiritum vertiginis . Haec est illa

porlis suis ", cujus nobilitatem et generationem G Athalia, quae fere omne genus regium exstirpavit
5 '.

propneta non sufficit enarrare ", e.t qui unicus Haec est lepra cicatricis in ulcere "°. Haec est bestia
91
nostrae generositatis est auctor*", de justis et in- saltus, quae devorat exercitura Absalon . Haec est

PETRl DE GUSSANVILLA NOT.E.

(8; Praeclara vilitatis huraanae descriptio. Sic uatv 'olto twv apvcuv xal Ttov epi^o>v Xr/^efffieLiTv. Pe-
apucl Innocentium III libris De contemptu mundi cus, id est agnus, perfectum, masculum, annicu-
passim. lum erit vobis. Ab agniset hcedis accipietis. In qui-
(9) Hercisco verbum antiquum significat divido D busdam exemplaribus post apuev additur atAtoitov,
haeredilalera. Deducitura Graeco epx .ov quod septum :
immaculatum, quod S. Cyprianus inlerpretatus est,
significat. Et sic herciscere est proprie de ea divi- sine vitio. Chaldaeus vero paraphrastes vertit, ex
sione. qua intersepiuntur domus et arva, ut cuique agnis et ftliis caprarum accipietis. Pagninus, « ex
sit dislioctum dominium. Ita Martinius in Lexico. ovibus et capris tolletis, Eodera modo S. Ambro- •>

Eodem modo Calvinus in Lexico juris « Herctum, :

sius « Agnus sine macula, mundus, maturus,
:

inquit, est divisio ; » undc Cicero, iib. i De oratore: raasculus, anniculus. » Praeclare Theodoretus in
« Qui quibus verbis heretum fieri oporteat nescil, hunclocum KeXeuet ou (jlo'vov i/. twv 7tpo6aTwv apva?
:

idem herciscuudae familiae causam agere non pos- evtauciou;, aAAa xai Ix Ttov aiYtov ipicpoi?, ouv^ iva xaTa
sit. » Et libro x Dig., titulus secundus est De fa- :

TauTov toutov xaxetvov 6u(Jto(iiv , aXX'*va 6 [Aev T:po'6a-

milia herciscunda. Judiciura ergo herciscundae fa-
miliae, est judicium civile de haereditate inter cohae- tov eytov Gutt, touto, 6 oe c^avi^wv 7tpo€aTou tov eptipov.

redes dividenda, inquil Busaeus ad ep. 8. Et sic Hoc est : Mandat Deus accipiant non tantum ex
vox « famdue » licet saepeinjure ad res et personas ovibus agnos anniculos, scd etiam ex caprishcedos
referatur, hoc lamen loco signiticat res ad substan- non ut simul utrumque immolent, sed ut is qui
tiam patiimonii pertinentes. ovem habet, agnum immolet ; qui ove caret, hce-
(10) Hic locus Exod. apud LXX interpretes ita dum. Quaedam in hunc locum addidit Busaeus, ad
legitur IIpd£aTOv TeXeiov apaev, quae lectorem remitlimus.
: evtauctov edxai

3, 16
Ezech. 18. "Gen. 16. "Gen. 29. "Gcn. V "Psal. 44.
. "Prov. 31. 15
Isa. 33. Matt. 1.
*'
Exod. 1?. '

I Cor. 1. "HCor. 10. 'Psal. 11.

5I
Luc. 1.
69
Pet. 5.
1
53
Prov. 3.
u Isa. 11.
is
Pers. sat. o. M Prov.t6. 57 S!,
Reg.
P ? al II -2. "Jer. 31, IV Reg. 11. '"Lev. 13. •'Il 18.
II PETRI BLESENSIS 12

aerugo et linea, quae omnem mentis oi-natam dcpra- A scam ?*<> In omnibus requiem qu&sivi* 1
, et inomni-
vando consumit". Haee est turris in Siloe, quae suos bus dolorem et laborem inveni. Non est requies, nisi,
aediticatores interimit". Haec est elephas in libro in haereditate sanctorum, de qua scriptum est Hcec :

Maehabaeorum Eleazarum sua mole oecidit *.

qui requies mea in s&cultim sceculi autem carna- ei
.Ego
Haec est sicaria illa(il)iw Psychomachia Prudentii, lis homo et venundatus sub peccato* 3 infixus sum ,

quae unam de virtutibus interfecit. Descendas igilnr in limo profundi 61 , et in libertaiem filiorum Dei re-
ad conscientiam tuam, et vide, si qua esl ibi mate- spirare non possum. Adjuva me oralionibus tuis,
ria gloriandi. Gloria enim nostra hcecest, testimo- amice cbarissime, dies enim mei tra?isierunt Si et ,

ndum conscientice nostrce" Ne credasadulatoribus,

. juxta verbum Job per viam qua ingredior, non re-
qui te lactant. Certe populus, quite beatificat, in er- vertar. Non longe sum ab illa communi meta, quae
8
rorem te inducit *. Feraut autem confestim confusio- prapfixa est omni carni. Rugce mece testimoniumdi-
nem suam, qui tibi dicunt : Euge, euge /* 7 Inimici cunt contra me* s
jam canos induimus, horae finalis
,

enim hominis domestici ejus^. Istisunt, de quibus praenuntios. Teste autem Apostolo, omne quod anti-
ad Sedechiam loquitur Jeremias«9: Seduxerunt, quatur et senescit, propeinteritum est^. Ora igitur,
inquit, te viri tui pacifici Moliti sunt sermones • — frater, ne me supremae necessitatis articulus anti-
10
ejus super olcum, et ipsi sunt jacula' . Sic Joas, g cipet imparatum. Inter secretiores lacrymas tuas
71
Abner, et Amasam?» gladio leniter fabrefacto, id ibi mei offeras memoriam, ubi Patri Filius immola-
est verbo proditoriae adulationis, interimit. Excole tur. Scio, quod multum valet deprecatio justi assi-
igitur conscientiam tuam. Hic est enira ager, cui dua M ; et quod propria quandoque vota non obtinent,
7
benedixit Dominus * ; de quo scriptum est : Pul- facit intercessio aliena. Liiteras domini abbatis, et
7<
chritudo agri mecum est . Planta igitur et semina tuas devole suscepi et legi. Miror auiem te in ad-
lbi semen virtutum fructus vitae, et odor sanctae mirationem ducere etstuporem, quare in libro,quem

opinionis erumpat. Nam juxta praeceplum divinae De prcestigiis forjmne composui, haec frcqucntercx-
legis: Si dederit de semine tuo idolo Moloch, idest positbne usus sum • Contigit, id est contingere :

regi superbiae, morieris 75 Nec tuum genus elegan-

. potuit quandoque eveniet, id
: est quandoque eve-
tius extollere potes, quam si abjecto fastu elationis nire continget. » Verumtamen in his, quae de for-
humilibus te conformes. Vale. tunae insidiis pendent, ad utrumlibet se habentia et

EPISOLA IV ambiguos sortiuntur eventus, secure hoc genus ex-

PRIOREM CISTERCIENSEM.
AD R. positionis induxi ! cum et in his, quae certos et quasi

jCirc. A. D. 1195.] necessarios habent exitus, haec locntio frequeuter

89
Ar&ume>tcm. - Gratulatur monacho de progressu in q soleat inveniri. Nam et in Levitico legitur : Siquis
religiosa vita, suamque sortem in sxculo degentis de victimis pacificorum comederit die tertio, oblatio

deplorat, ejusque prccibus et sacrificiis se commen- ei non proderit. Comederit, comedere inquit, id est

dat. Ueinde dubitationem quamdam dissolvit. nam, cum per

voluerit. Et sic intelligi necesse est ;

Charissimo socio et praecordiali amico suo R. diem tertium vita futura signetur, in quo operari
priori Cisterciensi, P. Blesensis, Bath. archid. salu- non licet, per hanc comestionem significari opor-
tem et continuos in Christo profectus. tet non opus, sed operis voluntatem. Siraile habes
80
Lcetatus sum in hisquce dicta sunt mihi™. Nam in Job : Quis restiiit Deo, et pacem habuit ? Resti-

ex fideli comraeantium relatione cognovi, quia de tit, id est resislere voluit. De raagis enim Pharaonis
die in diem, de virtute in virtutem proficiens "",
recolis te legisse : Feccrunt el magi sicut et Moyses,

claustralis militioe bravium meruisti. Ascendisli in ut educerent ciniphcs, et non potuerunt^. Fece-
montem sacrificii ; ego autem adhuc iu valle cee- runt, dicit, id est facere voluerunt. Si ergo in his, quae
78
nosa moror, et exspecto cum asino . Tu pennas de rontingenti sunt, quandoquc quasi positive te

contemplationis assumens haec mundana transcen- causa exempli, hoc genus locutionis admisi, non te

dis : me glutinum terrenae habitationis adeo invis- moveat. Nam et in his, quae quamdam necessita-

cavit, quod volare non possum. Heu mihi! quiain- jera veritatis important, hic loquendi modus poterit

colatus meus a Deo prolongatus est

7i
.Et quisdabit ^ frequenter inveniri. Adhuc precor, ut preceris pro

mihi pennas sicut columbce, et volabo, et requie- me;oneratus enim peccatis, mole corporis aggrava

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(il) Contrario sensu haec sicesse legenda, «quam chomachia, sect. 5, De superbire et humilitatis
una de virtutibus interfecit, recte adnolavit Bu- <> pugna.
saeus. Locus autcm ille Prudentii habetur in Psy-

89
"Jac. o. "Luc. 13. "Mach. o.
65
II Cor. 1.
s
Isa. 9.
67
Psal. 39. ««Mich. 7. Cap. 38.
77
'Psal. 54.
71
HRe£. 3.
7'
II Reg. iO. 7a
Gen. 27. Psal. 49. '
75
Lev. 20.
7
«Psal. 121. Psal.88.
1

Gen. 12. 7,
Psal. 119. "Psal.54. 8l
Eccli.24. 82
Psal. 131. "Rom. 7. " Psal 08. " Job
17. **Job 16. " Hebr. 8.
M Jac. 5. 5 ' Cap. 7. '°Cap. 9. 91 Exod. 8.
 ;

13 EPISTOL.E. — EPIST. V 14

tus, curis involutus, desideriis immundis infectus, A parte, nec videmus, quando restauret quod amisit
infirmus, anxius, aerumnosus, non levabo me super quando redimat quod commisit. Vobis igitur impu-
me , nisi per eum, qui erigit elisos et sanat con- tant, quod ab allophylis arca Domini capiturs?, quod
98
tristos corde . Yale. -* a laicis Ecclesia Dei conculcatur, quod gladium Pe-

EPISTOLA V. tri rubigo consumit ", quod Christi sacramenta vi-

AD RICARDUM CANTUARIENSEM ARCHIEPISCOPUM lescunt, quod terribile nomen Dei in vanum assu-
(12).
mitur, quod sub praetextu prejurii legitima conju-
[Circ. A. D. 1176.]
gia dissolvutur. Vobis imputant, quod Malchus in
Argcmentum. —
Ricardum, qui proxime post S. Tho-
mam martyrem, e monasterio ad archiepiscopalum Christum, quod Phassur in Jeremiam ", quod
Cantuariensem pervenerat cumulandisque opibus, , Balthasar in vasa Domini manus extendit sacrile-
et saecularibus pot>us rebus quam spiritualibus gas
100
Quoties autem gratiam innocentiae
,
. et hu-
curandis invigilabat, liberrime arguit, ac quse tum
populi,tum regis Henrici 11 de eo sint querimoniae, militatis extollo in vobis : Non sufficit, inquiunt»
exponit. tantae preelationis homini, non facere malum, nisi
Reverendo Patri et domino Ricardo, Dei gratia adjiciat facere bonum. Non solum enim arbor qu»
Cantuariensi archiepiscopo, totius Angliae primati, fructus malos facit, sed arbor quae fructus bonos
et apostolicae sedis legato, Petrus Blesensis archi- B n on facit, excidetur et in ignera mittetur l
.

diac, salutem, et in melius expergisci. Reperit, inquiunt, archiepiscopus tuus Ecclesiam

"* Habebam in desideriis ad vos cum festinatione in optimo statu, ipse vero eam destituit, et dejecit.
reverti, sed auctoritas regia non permittit. Millies Cantuariensis Ecclesiae 'dignitates, quas gloriosus
postulavi licentiam rccessurus , sed nec repulsam martyr rubricaverat sanguine suo, et quasi testa-
passus, nec licentiam sum adeptus. Quoties causor mentum aeternum morte et cerebri effusione firma-
moram, quam facio, et allego vestrae revocationis verat, pusillanimitas ejus evacuavit, eamque reduxit
instantiam, unica et quotidiana est ejus responsio :
in antiquae servitutis opprobrium, quae se in gratiam
Cras recedes. In omnibus diebus anni cras istud in- plenee libertatis erexerat. Utquid, inquiunt, terram
venire non potui ; dum quaeritur, latet : et fortasse, occupat quando morietur et peribit nomen ejus * ?
'?

quando non quaeretur, occurret. In eo autem turbata cur saltem non expergiscitur? Nunquid qui dormit,
ir
estanima mea valde, et sicut aranea tabescere me non adjiciet utresurgat >\ri his omnibus verecundia
quia exprobraverunt qui me tribulant ini-
fecistis, mea tota die contra me est, et confusio cooperuit fa-
mici mei dum dicunt mihi per singulos dies Ubi est : ciemmeam avoce exprobrantis etobloquentis*-. Sunt
dominus tuus 94 ?ubi latitat'? ubidormit? usquequo itaque lacrymce meas panes die ac nocte \ et ubi sub
piger dormir? exsurgat qui dormit, et exsurgat a Q umbra vestri nominis magnificari et extolli spera-

mortuis
96
. Et jam hora csset a sommo surgere"*
;

, et veram, ibi improperium exspectavit cor meum et

vigilare super commissum
gregem et atten- sibi , miseriam 6 Estis enim fabula in ore hominura, stu-
.

dere, qualem habuit decessorem. Nunquid Dei gra- diuraque omnium fere commune est linguas pro-
tiara accepit in vacuum, ut gratiam sibi datam, et caces laxare contra vos in detestandum susurrium.
gloriara sui deeessoris evacuet? jam evacuavit ex Quod si vestram velim praedicare industriam circa

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(12) Cum
post mortem S. Thomae sedes Cantua- antecessorum suorum honorifice in suam sedem ,

riensis vacasset annis duobus et mensibus quin- Cantuariensem receptus est. Haec sunt Gervasi
quae electus fuerat Rogerius Beccensis abbas. Ve-
, verba, qui et de ejus moribus haec addit « Bonis :

rum nec a provinciae episcopis, nec a monachis moribus et affabilitate, qua praeditus erat , adeo
Cantuariensibus, quorum eligendi archiepiscopum gratiosus eff»3Ctus est, ut omnium praeterquam invi-
jus erat, nec a legatis apostolicis, qui tunc erant dorum oculis placeret. » Cui conveniunt quae de eo
in Northmannia, nec ab ipsomet Henrico rege, TJ scribit Godwinus « insigni vir prudentia, egregie :

qui electioneni gaudens ratam habuerat induci liberalis, benignus, comis et affabilis. » ,

potuit ut electioni de se facta> consentiret. In ejus Rexit Ecclesiam Cant, undecim fere, annis. Rem
itaque locum substitutus est Ricliardus, de North- vero mirabilem ante ejus mortem, sed parum con-
roannia oriundus, qui ab incunte aetate in ecclesia veuientem « bonis moribus » quos ipsi tribuit, ,

Cantuar monachicum gesserat habitum

; deinde narrat Gervasius his verbis « Dum Richardus ar-
; :

Theobahli Cantuariensis archiepiscopi capellanus chiepiscopus Cantuariensis nucte sobrius in stratu

effectus una cum B. Thoma eidem sedulo mini- sua membra sopori dedisset, in visu noctis apparuit
,

slraverat. Tandem vero cum esset prior monasterii ei persona terribilis et majestativa, semel et se-
Doverensis ordinis S. Benedicti, ad archiepiscopa- cundo dicens ei Tu quis es '? Cui cum archiepi- :

tum Cantuariensem evectus est. Electione de more scopus verbum non responderet tiraore compres-
facta, cum ejus consecratio invidia et factione fa- sus, persona illa subjungit Tu es qui dissipasti :

miliarium Junioris regis Henrici irnpediretur, ad bona Ecclesi?e tibi commissae, et ego dissipabo te
Alexandrum III profectus, post varias adversario- de terra. Quo dicto, persona disparuit » ele. Ar- ,

rum obtrectationes tandera ab eo consecratus est. chiepiscopus vero paulo post obiit, ut idem narrat.
Reversus itaque Richardus archiepiscopus, totius Eadem habet et Wiilelmus Thornus, et Knyghton
Angliae primas, et apostolicae sedis legatus morc canonicus Leicestrensis.

"
93 9S
"Thren. 3. Psal. H6. a
Psal. 26, 14. Ephes. 5. Rom. 13. 9
I Reg. Joan 18.
10 ° b
Cap. 20. Dan. 5. ' Luc. I. ' Psal. 40. Ibid. « Psal. 45. Psal. 41. * Psal, 68,
15 PETRI BLESENSIS 16

aedificiorum meliorationem, circa prajdiorum culiu- A Paier, et forte hoc aliquis temeritati ascribet, quod
ram, et circa hujusmodi exleriorera adminisiratio- non blandior, quod non palpo quod reverendum
,

nem, quae incessanter exigit humana necessitas, praesulis caput peccatoris oleo non impinguo u .
ipsi universa depravant. Qua? gloria est, inquiunt, Quidquid immundissimae sues grunniant, ego in
quod vivaria construit, quod claudit feras indagine, Christi visceribus, et jugi beneficiorum vestrorum
si clerici imprecantur, si in omnem dissolutionem memoria vos moneo monebo, quateuus cum ea
et
religiosorum claustrorum ostia relaxanlur? diligcntia impleatis pontificium, ut non vituperetur
Quae utilitas est quod fimo el creta (13) ager sa- ministerium vestrum. Legistis enim Maledictus :

tionarius impingualur, si in Dominicae messis cul- homo, qui facit opus Domini negligenter (i'.i). A
tura nec spina evellitur, nec exstirpatur tribulus, claustrali et spirituali militia elegit vos Deus in

nec verbum Domini seminatur'?? Nunquid Deo cura sacerdotem sibi. Videte, nc cum spiritu cceperitis,
ls
est de bobus et asinis, ut circa boves et asinos ita carne consummemini ; et ne de vobis inlelligatur
sollicitus occupetur ? cur injunctae sibi legationis illud : Non permanebit spiritus meus in homine in
officiura non exercet ? ligatus esl potius quam le- ceternum, quia caro est 15
. Putalis quod de com-
gatus. Prophetue , inquiunl, cui Dominus legatio- missis vobis animabus vos in , districto examine
nem injunxerat, praecepit ut evellat ac deslruat, g non oporteat reddere rationem? Propter hoc irrila-
ut dissipet et perdai, aedificet et plantet •. Do- vit impius Deum; dixit enim in cordesuo : Non re-
15
minus tuus (14) officii spiritualis intelligentiam quiret Sed certe requiret exactissime usque ad
.

convertit in litteram, aut, ut verius dicatur, in li- novissimum quadrantem; et veruor ne tempeslivius
turam. Illud mihi ad cumulum doloris accedit, aut durius, quam credere aut timere velimus. Uti-
quod dominus rex ,
qui ex toto corde vos diligit, nara velitis recolere comminationes Altissimi, qui-
cujus erga vos dilectionem lego assidue in libroj bus apertissima visione nobis terribilem suae indi-
experientiae, qui furbatoribus vestris in Romana gnationis sententiam Horrendum autem
revelavit.
curia murum inexpugnabilem se opponit , ipse est incidere in manus Dei 1
*. Ignis cnim viventis
frequenter incuriara et desidiam vestram, secreta succensus est in furore ejus 17 quem quandoque ,

tamen et raodesta eorrectione redarguit : ipse cre- spiritualiter vidistis, ipsaem autem nunquam sensibi-

bro vos excitat scriptis ot nuntiis ,

gravissime fe- liter sensistis (16).

rens, quod terrae suae maleficos ad excessus enor- EPISTOLA VI.

mes per impunitatis licentiam provocatis. Quarai AD RADULEIM BELLOVACENSEM.
amicabilia nuperrime vobis scripserit et manda- [Circ. A. D. 1155.]
verit, memorise, sicut credo, tenaciter affixistis.
ARauMENTCM. —
Respondet invectivse cujusdam ma-
Inter quae ego, qui conscius secretorum fui, vcrbum gisiri vitam clericorum in aulis episcoporum de-
illud confidenter in communem deduco notiliam ;
genlium acerbe insectantis ; et contra graviter
ipsum coarguit quod omnem setatem in profauis
verbum enim meraorabile est. Scial, inquit, do- ,

litteris consumal horlaturque ut cxtremam saltem

:

minus archiepiseopus, quod si tilius meus electus, seneclam in meditalione novissimorum suorum
aut aliquis episcopus terrae, vel comes, vel aliqua peragat.

persona illustris suae volunlati, aut dispositioni "— Magistro Rad. Bellovacensi , Petiils Blescn.Ms,
contraire praesumpserit, aut impedierit, quo minus Bathoniensis archidiaconu^ , salutem ct saltem in
sibi commissae legationis munus adimpleat, inveniet senio senem esse.

in me sui contemptus perseculorem et vindicem, Litleras veslras, licet plurimum inveelivas, cum
ac sin in coronam meam proditorie commisissel. omni aequanimitate et gratiarum actione suscepi.

Scio quidem, Pater, dominum regem diu habuisse Quod me corriptis aflcctio est ; ideoquc mihi ac-

et adhuc habere in volis, ut consilio et auxilio cepliora sunt vestra verbera, quam eorum ubera,
vestro fiaut increpationes populis ut arripiat qui me lactanl. Utinam semper corripiat me justus
in *,
D
manus vestra judicium
10
, et arguat pro mansuetis, {n misericordia, et increpet me; oleum autem pcc-
terrae ". Dura quidem retuli vobis ,
amantissimo catorU non impinguet caput meum ". Clericorum

PETR1 DE GUSSANVll.LA NOT E.

(15) Versio Hebraica legit « fiaude; » Syriaca

(13) Est modus quiilam colendi et slercoraudi
« cnm fraude; » paraphrasia Chaldaica, in dolo: » <

agros, o^.iem nos Galli dicimus « fumer et marner. »

H4) Appfllat Richardum Cantuariensem arclii- versio vero LXX Inlerprelum E-TtrxaTapaxo; 6 :

episcopum dominum suum, quia lunc domeslicus et -Kotwvxa pp^a Kuptou au.£/o)<7. Maledicius, qui /acit
Cancellarius ejus erat Petrus Bles. Apparet autem opera Dei negligenter .

quod, cum haec scribebat, esset in curia regis An- (16) In ms. Marc. sic habctur Et quem spiri- : <«

glorum, apud quem pro Richardo legatione fun- tualiter virlisiis, ipsum, quaeso, nunquam sensibi-
s:ebatur. liter sentiatis. » Ita Maz. i, et Vall.

'I Cor. 9. » Jer. 1. » Psal. 149. 10

Deut. 32. "Isa. M. 15
Psal. 140.
t3
Gal. 3. " Gen. 6.,
15 1S
Psal. 9. Psal. 9. Hebr. 10. Jer. 15. Psal. 140.
 17 EPISTOL.E.— EiTST. VI. 18

curialium vitam damnatissimam repulalis, et in ejus A sentenLiae sine oaani invidia et depravatione nni-
exsecrationem fere totam illam satyram Juvenalis versitas acquiescit. Yos autem tumultuoso strepitu, |

expenditis :
et clamore nautico de nugis assidue disputantes,
Si te proposili nondum pudet (17). inutiliter aera verbcratis ; vos circa litteram et

Magister bone ! si puerilium derivationem naenias,! syllabam, et circa hujusmodi elementares doctrinae
quibus insenuistis, memoriter relinetis, cum curiaj primitias, vestrum adhuc ingenium exercetis ; et,

a cruore dicatur, clerici, qui cum praelatis ecclesiae dicere fas est, annorum, et
vos, puer centum (

conversantur, curiales non sunt; nec enim apud elementarius senex, docetis sapientam (20). Vere- / lO^
eos judicium sanguinis exercetur (18). Cumque cundum siquidem et onerosum satis est mihi, quod
institutio canonica clericos curiales (19) prohibeat omnes coaetanei vestri in montem eminentioris
promoveri, clericos pontificum frequentius elegit scientire ascenderunt, et vos in coeno risV
crassioris'

Dominus in sacerdotes sibi. Improperatis nobis, intelligentiae cum asino remansislis. Priscianus et[
quod semper quadra vivimus aliena. Si pontifices Tullius, Luranus et Persius ; isti suut dii vestri ".

nos vocant in partem sollicitudinis, ut in agricul- Tereor ne in extremae necessitatis articulo vobis
tura divinae messis, et in tritura Dominicae areae improperando dicatur : Ubi sunt dii tui, in quibus
pariter laboremus, quae injuria est,si et nos bonis B habebas /idwcmm ? Surgant et opilulentur tibi, et

innecessitateic protegant
u Semper circuitis mon-
eorum pariter contamur ? juxta divinae legis sen- .

S5
tentiam : Nemo os bovis triturantis oblurat
19
;
tem Seir , nec ad terram promissionis venire po-
so
teste Paulo : Nemomilitat slipendiissuis . Cumqqe U;stis.

debeat de altari vivcre, qui servit allari, non est Magister, vobis, et imitatoribus veslris convertit
,6
absurdum, si ego, aut alius, qui in mensa Dominica Dominus flumina in sanguinem , ne bibant. Dat
pontifici ministrat, fit ejusdem commensalis in etiam coelum aeneum et terram ferream, dum vobis
cibo. Causamini, quod inaniter expendam diesj convertit Dominus carnalem scientiam, in qua ob-
!7
meos, qui in castris scholaribus poteram fruetificare duruislis pertinaciter, in pec.catum . Magister,
quam plurimis. Magister bone ! castra Dei sunt nolite loqui sublimia gloriantes ; recedant vetera
h(BC
n , in quibus habitamus, et scialis, quia non d« ore vestro, quia Deus scieatiarum Dominus ab-
esthic aliudy nisi domus Dei, et porta cceli** . In* horret philosophiae gentilis errorem cujus adhuc ;

domo Domini mei Cantuariensis archiepiscopi, viri idololatra estis ; et acceptat in quolibet Christiano
litteratissimi sunt, apud quos invenitur omnis Damnat enim Apostolus ea,
conscientiae puritatem.
rectitudo jusbtiae, omui:;. cautela providentiae, om- quidem habenfia sapentia? u se-
qute sunt rationem
nis forma doctrinae. Isti post orationem, et anle p cundum mandala et doctrinas hominum, ssi non
comestionem, in lectione, in disputatione, in cau- aediticaut ad salutem
sarum decisione jugiter se exercent. Omnes quae-1 Utinam, magister, saperes, et intelligeres, ac \
*9
stiones regni difliciles et noJosag referuntur ad nos ;
novissima provideres . Haec philosophia tibi jam
quae, cum inter socios nostros in commune audi- decrepito pernecessaria esset, quae frequenter in
torium deducuntur, unusquisque secundum ordinem scholis describitur, sed frequentius praescribitur,

suum sine lite et obtrectatione ad bene dicendum cogitatio mortis scilicet assidua. Propheta dicit :

mentem suam acuit, et quod ei consultius videlur Domine,notum fac mihi finem meum 30
. Et Salo-
et sanius, de vena subtiliore producit. Quod si mon : Filimi, recordare novissima tua, et non pec-
Deus minori, quae potiora sunt, revelaverit, ejus cabis iri xternum 31 Lamentalor . ille Jeremias pro-

PETRI DE GUSSANYILLA NOT^E.

(17) Est 5, quae incipit : » Si te propositi, etc. de D Sorb. 1 et-2, Yict. 1 el 3, el ab editis Mog. et Merl.
qua desumptum est hemistichium illud, aliena sicut et a mss. Busaei, excepio unico Carth. ; at in
vivore quadra, » quod refertur in epistola. Lann. Maz. 1 et Yall. sic legitur « Vos puer cen- :

(18) Quoniam Ecclesia abhorret a sanguine, ab
anliqao clericis judicio sanguinis et causis crimi-
nalibus interesse interdictum fuit, et praacipue in
concilio Toletano xi, c. 6 « His a quibus Domini
sacramenta tractanda sunt, judicium sanguinis agi-
tare non licet, » etc. De hac maleria referuulur
mulli canones apud Antonium Augustinum De ac-
tionibus etjudiciis, tit. -20, cap. 7.
tum annorum, et elementaris senex, ut verbo Job
(cap. xxxu) utar, sperabam quod aetas prolixior
prudenliam et multitudo annorum doceret sapien-
: tiam. Sed, ut video, spirilus e.4in hominibus, et
inspiratio omuipotentis dat intelligentiam. u Ele-
mentarius autem senex dicitur, qui inter pueros
elementa discit, inquit Lipsius ad haec verba Se-
necae, epist. 36 Turpis et ridicula res est ele-
: <«

(19) Sic in omnibus impressis. In omnibus vero mentarius senex. »

mss. deesl vox « Clericos » et recte. Scriptam hanc epistolam censeo circa an. IL77,
(20) Haec duo verba, « docutis sapienliara, » cum esset apud Cantuariensem archiepiscopum.
absunt a For., Ful., Boer., Bec, Dom., Hard.,

Gen. 52. M Gen.

19 20 2I S8 ib
Deut. 25. I Tim. 5, I Cor. 9. I Cor. 9. 28. Gen. 21. ** Exod. 32. Deut.
2. * Psal, 104.
sv
II Reg. 2. 2
Col. 2. "Deut. 32. 80 Psal. 38.
3I
Eccle. 7.
19 PETRI BLESENSIS SO

pheia dapkH-at animaui peecatricem, el sui tinis A sequebar, et trahebai invitus. Cum vero serviente
imraemorem. Sordes, inquit, i« pedibus ejus, nec mei, qui ejus temeritati parcebant, manus ejus a
recordataetfinis sui '2. Et subjungit Deposita est
: freno meo, cum multa tamen instancia, separassent
1
veheme?iter, ?wn hibcnsconsolatorem *. Sit, raagi- et nos ipse vidisset in viara, a qua nos abduxerat,
ster, cogitatio vestra dies morlis. Mors enira, quae equorum capila reflexisse, nos diu persequens la-
junioribus est in insidiis, vobis senioribus est in pidibus et glebis, meinaudita verborum turpitudine
Januis, vestram observat calcaneum, nec cessabit, lacessivit.

donec (odiatur foveapeccatori *. Rogo itaque, et in |

Sane reputaveram eum semper virum industrium
vero consulo charitate, ut qui hactenus varietatibus et diserclum et modestum ; sed vobiscum ea vice
hujus saeculi militastis, Deo militetis saltem ad mo- biberat ; apud quem, sicut publice dicitur, in bi-
dicum tempus, atque fajces vestrae seneclutis immo- bendo non est ratio neque modus. Et quae vobis,
letis Altissimo, quijuventutis et adolescentiae vestrae amice, gloria est, ila potu afficere hominem, ut ho-
florem in rebus nugatoriis expendistis. rninem dediscat, et in desipientiam omnino trans-
eat beslialem ? Non est tibi occasio magn<e laudis,
EPISTOLA YIl.
AD MAGISTRUM A. quod sic vino fundis et infundis amicos, et infun-
Arc.umestum. — Magistrum quemdam ex acutissimo g Habacuc 35
clendo confundis. Scriplum est in Vce :

disputaiore egregium potatorem factum, divince quipotum dat amico, inebrians eum, ut videat nu-
Scripiurat testimoniis ab ebrietatis studio revocare ditatem ejus ! Testimonio sacri eloquii multiplicera
conatur.
sentenliam maledictionis incurrunt, qui ad calices
Magistro A. Petrls Blesensis, Bathon. archidia-
sedent epotandos, impen-et ebrietali continuae se
conus, salutem et continuam memoriam honestatis.
Dominus por Isaiam prophetam 30 Vce,
dunt. Dicit .
1
A domo et mensa veslra nuper egrediens ma- quipotentes estisad bibendum vinum, eiviri fortes
gister P. mihi via publica incedenti, laetus, et longe ad miscendam ebrietatem ! Subsccutiva ebrietatis
ltelior quam expediret, occurrit. Vesania siquidem
incommoda Salomon eleganli compendio enumerat
ferebatur ; hauserat enimapud vos spiritura verti-
dicens ; Cui vce ? cujus patri vce (21) ?cui vulnera ?
ginis et furoris, vinoque aut cerevisia totum ejus
nonne hu
cui rixas ? cui suffossio oculorum (22) ?
cerebrum.-estuabat. Equum meura freno rapuit, et
qui moranlur invino, et student (23) calicibus epo-
tam equum quam equitera supinum fere in lerram tandis ? Sane juxta verbum Sapientis Potus iste :

dejiciens, in devium me retorsit. Averlebam ma- in comitum,et hosc voluptasin nauseamconvertetur

nus ejus et ipsum servientes nostri graviter incre- 3T
. Expergisciminij ebrii, dicit propheta, etflete, et
pabant ; ille autem lingua praecipiti, et confusa, at- ululate omnes qui bibitis vinum in dulcedine 3 *.

que clamore daemoniaco intonabat : Veniet certe, Apostolus 3°

etiam ebrietates multipliciter interdi-
veniet ; veniet, velit nolit, et bibetde Filio Deima- njcit. Censura vero canonica sententiam depositionis
gister raeus charisjimus. Ego aulem dolens eum dictat in clericos, qui ebrietatibus assuescunt. Ubi
PETRI DE GUSSANVILLA NOTjE.
Versio Hebraica sic legit Cui voz ? Cui do-
'21 1 ; mala et cruciatus generant, abstinere.
lor?Cui lites sive rixce? Cui locutio? Cui vulnera Quod autem ait Cui rixce ? Cui vulnera : ? in
sinecausa'! Cui rubedo oculorum Nonne moran- ? Vulg. Cui sine causa vulnera ? intelligit quod inter
tibusin vino,euntibusadqu&rendummistum.Eodem pocula oriantur lites, inverecundi sermones, et
plane modo LXX ad Hebraicam veritatem propius nocentes objurgationes, ex quibus sequuntur pugnse
acce lentes : Ttv. ouai? tivi 6o'pu€o; ; tivi xpicst;, xtvt et vulnera aliquando inter amicos et ob rem
oz cuvTptuaaTX otaxEvT); nihili.
&rj&xu xat Xeavtxt ; xtvt ;
'
Sic legitur in
(2*2) antiquis editionibus ante
tivo? TTi/.tovo'. o*. ooOaAaot OU TWV 0V '^ & VTWV
; £Y/.P
Biblia Sixtina, licet in omnibus mss. habeatur
£v otvoi?; ou twv tyvsuovTwv t:ou i:oTOt Y lv0VTac -
suffusio, ut et in vulgata hodierna,et sic legit Beda,
Id est Cui vx ? Cui tumuUus? Cui judicia ? Cui
:
cui cousentit Lucas Brugensis, in Romanis correc-
autem moUstUB et tricce. ? Cui conlritiones suver- tionibus, qui legendum ait suffusio a suffundo, non
vacuae? Cui lividi oculi ? Sonne immorantium in
vinis? Sonne vestigantium ubi compotationes fiant ?
D suffussio a suffodio. Paraphrasis Chaldaica conformis

Sensus est Non sunt miserabiliores homines, quam

:
Hebraicae. mb^n vertit, rubedo vel rubor ; Syriaca
qui diu noetuque versantur juxta vinum. His enim lividi oculi ; Arabica, decolores oculi, quod idem
raoJo dolet c^put, modo torquetur venter, modo estac lividi.

nunc in rixas prorum- (25) Mss. Vict- legunt Quid ad calicessedent, «

paralytiea sunt membra
:
;

et ebrietati se impendunt. CJarius Hebraica versio »

punt, nunc absque causa intliguntur eis vulnera,
nunc ex assiduitate potandi in caliginem et caeci- supra, morantibus in vino, etc. id est, his qui po-
tatem oculorum iacidunt, quae ex immodico vino tandotempus consumunt, et qui eunt ad investi-
non raro accidit. Mens itaque sapientis in hac gandum mistum, vel potius temperatum vinura ;
exclamatione est, tllium suum abducere a viliis, vel qui quaerunt locum, ubi vina miscentur, hoc est
convivia celebrantur et secundum LXX, his qui
quibus juvenlus est maxime obnoxia, el ad sanam ;

m ntem et sapientiam reducere. Quod si qui vir- quserunt non solum plurimum vini bibere, sed
tutis amore facere noluerint, saltem timore pcenae quam plurimum tempus inter bibendum consu-
et criminum turpitudine discant a turpibus vitiis, mere.
carnis nempe luxu, crapula, libidine, quae infinita

»* ib - Cap. ,7 " Joel.

M Rom. 13.
"Thren. 1 lbid. Psal. 93. Cap. 2. 3. Eccli. 31. 1.
 ;

21 EP1ST0L.E. — EPIST. VIII.

enim regnat ebrietas, ratio exsuiat, intellectus ob- A cupiiuio fratribus luia loquens dc var.o aroicte
*8
tunditur, consilia deviant, judicia subvertuntur . sponsae ,
quaedam interserui ,
quae potius philoso-

Si juxta Apostolura bonum esl non bibere vinum "> phum gentilem et ethnicum, sicut asseris , sapie-

non video qualiter possit bonurn esse contrarium. bant, quam Christianae fidei professorem. Teneo

Ideo prudens illa mulier filium suum instruens, in firmiter, quid dixerim, et hoc ipsum a tua memo-
visione dicebat : yoli regibus, o LamueL dare vi- ria non evasit, in quo nihil nisi Catholicum inve-

num, ne forte obliviscantur judiciorum Dei, et sub- nies; nisi simpliciter dicta sinistra interpretatione,

vertant populi cequitatem. Sed nec ullum secretum aut perversa recordatione depraves. Referens equi-

est, ubi regnat ebrietas

iS
. Loth, quem Sodoma non dem varios militantis Ecclesiae status ,
quia fre-

vicerat, vina vicerunt **. Vinea quoque, quam Noe quenter in sacro eloquio per lunam solet Ecclesia

plantaverat", suo non pepercit auctori, et ex delicto praesens intelligi, quasdam proprietates lunaris ex-

patris usque hodie derivatur ad posteros macula cursus Ecclesiae coaptavi. Sicut enim in astrologia
servitutis.Titulis quoque beati Joannis Baptistae Martiani luna in sua novitate menoides dicitur ; in

plurimum commendationis adjecit quod vinum et ,

augmento, cum jam ad mediura crevit diatomos
siceram, et omne quod inebriare poterat, non bi- cum accedit ad circulum, dicitur amphicyrtos ; cum
bit
45
Aaron et filiis ejus prsecepit Dominus, ut in-
. 3 ver0 in plenitudine sua tota est serena, panselenos
traturi tabernaculum a vino, et omni quod in- ,
sic Dei Ecclesia, quae lunari exemplo lumen suum
ebriare poterat , abstinerent *6
. Rechabitre quia mendicat a sole justitiae, in Abel et palriarchis,
,

juxta mandatum Jonadab filii Rechab abstinuerant menoides ; in tempore prophetarum, diatomos ; in

ab omni potu 47
qui adventu Christi, amphicyrtos ; in ejus resurrectione
,
posset esse ebrietatis occasio,
cum omnes tribus captivatae essent, liberi remanse- et fidei confirmatione satis tolerabiliter poterat

irunt. Tu qui disciplinali militiae, et libris quondam panselenos nuncupari. Quod eoim Ecclesia perfecta
omnia posthabebas, nunc, sicut audiu, codices ad et perfecte ordinata tunc demura fuerit, quando
\

Chrislus coelos ascendit, propheta satis expresse

calices transtulisti. Scribere in bibere convertisti;
et, quod anxie doleo , nunc prsedicaris egregius exemplo consimili manifeslat Elevatus est, inquit, :

49
sol, et luna stelit in ordine suo ; id est ascendit
potator, qui fueras prius nominatissimus disputa-
tor. Unum praedictis adjicio aut emendabiliorem» Christus, et Ecclesiam in ordine sanctitatis per
;

te exhibeas in hac parte, aut a corde meo te evomo :

apostolos Sane si Scripturas sanctas (25) /
stabilivit.

et amicitjae socialis vinculum rumpens gratiam diligenter attendis, non censebis absurdum, quod
,

antiquae familiaritatis evacuo. Valeas. verba philosophiee vel scientiee civilis, quandoque
in doctrina Christiana, maxime ubi ratio postulat,
EEISTOLA VIII.
^ Domino Prce-
admittantur. Audi quid dicat Job de :

AD QUBMDAM PRIOREM (24).

non oritur, et stellas claudit,
cepit, inquit, soli, et
Argcmextum. —
Declarat Ecclesiam Dei, instar lunae,
quasi sub signaculo. Qui facit Arcturum, et Oriona, f
varios habuisse sta'us : el dicta philosophorum
gentitium, atque eliam jurisconsultorum recte usur- etHytdas, et interiora Austri^. Jeremias propheta /
pari in tradenda ductrina sacra. quasi in jure civili fuerit cruditus, emptionem
•— Causaris et arguis vehementer, quod nuper in praedii patruelis ,
quam contraxerat ,
quorum-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

Mogunt, et Merl. et in omnibus fere twv toioutwv Ao'ywv ottoxouctv, £<m Ttvot xcd cWXeiav
(24) In editis
mss. habetnr hic titulus : « Responsio Petri Ble- «v auTtov eu; tJ|v <</u-/r,v aTcoT£O-0ai
sensis cuidam priori, qui verba non adraittebat alie- Tandem ita concludit : Kai Ir.vZr-.io 3? dpsT-fc
nae facullatis in sacro eloquio. ^g. j_j _^ v p [0V xa Q £7va 8& tov r.ijisTspov, e'c Tau-
(25) Libros gentilium ab ecclesiasticis viris uti- j) T ^ v 3| iroAXa uiv -Tcotr,TaT;;, ttoaXcx os o-uyYpacpsuo-'.,
liter legi posse contendunt SS. Patres. Unde et ^ oAAa 3U'Tt tca^'w otAocroW dvoodcrtv uu.vr,Tat, toi;
Basilius Magnus de legendis ^entilium libris tracta- , ~ / ./_.__ _'_.._' Hnr pst -> '

TOtouTOt? Ttov Aoy^v u,aAtoTa TcpoT_/. t £Ov. nut/ e_i

tum satis prolixura composuit, ubi et fuse probat
Quando per virtutem ad vitara hanc veram ascen-
ex Scripturis ipsis magnam ex lectione gentilium
ditur, virtus autcm ipsa plurimum a poetis, histo-
utilitatem provenire, exemplo Mosis, qui ^Egyptio-
riographis, multo magis et philosophis comraenda-
rum disciplinis instrucius, ad veri Dei contempla-
qui, postquam
tur, talibus eorum sermonibus raaxime vacandura. »
tionem pervenit; Danielis item ,
Eodem modo Gregorius Nazianz. oratione quam
et
Chaldaeorum doctrina imbutus fuissel, postraodum
habuit in funere Basilii magni. Verba sunt paulo
divinas attigit doctrinas. Tum docet qua ratione
prolixa, sed quia mirum in modum ad rem nostram
sint legendi aut potius eligendi. exemplo apum, quae
faciunt, ea referre non pigebit :

ex conquisitis undequaque tloribus dulcissima mella

OTuat Ss Tra"tv av <ou.oAoYsTr6at tov vouv s/ovtwv,
conficiunt « Sic, inquit, et qui diligentes in legendo
:

existunt, non solum quod dulce jucunduraque fuerit Ttaiosuo-tv twv Tcap' r,u.Tv aYaOtov eivat to TcptoTOv, ou

in eorum libris prosequuntur, sed quamdam ab eis TauTr,v txdvrjV Tr,v euYSveo-T.pav xat f,u.sT£pav. r, rav to
utilitatem animo referre coutendunt, » etc. sv Ao'yo'.; xo'u.'}ov xa t cptXoTtuov aTtixdCouca, uovr,? Tat
£X_£

OliTto Svj xotvTaoua toT? u,r) to r,ou xai STCi/apt uovov Tr|; fftoTr,oiai;, xat tou xdXXou; Ttov voouuceviov, aAAa xat

15 i4
I Cor. 5, 6.
11
Rom. 12. Prov. 31. 43
Gen. 19. " Gen. 9. Luc. 1. Lev. 10. Jer
48 13
35. Cant. 6. Josue 10. Job 9.
23 PETRl BI.ESENSIS ii,

dam verboium legaliura urbanitate commemorat : A suorum exigentiam ad haeie^ditatem vocabit aeter-
Emi inquit, agrmn ab Hanameel filio patrui mei,
, nam, dictaturus erat familiae herciscundae judicium.
quiestin Anathoth, etappendi ei argentum septem Dicebam, quod contrilione duplici punirentur illi,
stateres, el decenx argcnteos; et scripsiin libro, et qui peccaiorum suorum confessionem differebant
signavi, et adhibui testes, et appendi argentum in per erubescentiam, aut contemptum 56 nam et in ;

stateru. Fl aecepi librum possessionis signatum, et jure civili lis per inticiationem (26) crescebat in
stipulationes, et rata, et signa forinsecus ,x
. Sane duplum. Unum quod nunquani super ver-
noveris,
sicut in Deuteronomio 5*
legis, aliena mulier capta bis faciam quaestionem, de qua facultate sumantnr,
in praelio, si decor ejus tibi placuerit, rasis ejus dummodo aedificent ad salutem. Nam nec de herbis
unguibus, et capillis, atque vesle captivitatis depo- quaeritur, in qua terra , vel cujus hortulani cura
sila, licitc ducitur in uxorem. Si qua enim scri-j vel cultura adoleverint, dummodo vim habeant sa-
ptura gentilium est ,
quae in contlictu studiorum' nalivam.
mihi placet , sublata superfluilate verborum pos- EPISTOLA IX.
sum illam mihi assumere, ut ex illa filii spirituales AD QUEMDAM LLDI LITTERARII DESERTOREM.
generentur in fide. In lege enim praecipitur quod si Argimentdm. —
Invehitur in quemdam discipulum
in agro vel in arhore inveneris avem incubantem suipn, qui cursu liberalium ariium confecto non ,
J}
artte cogitaba'. theoloqias operam dare, quam bien-
ovis suis, aul pullis, ova aut pullos debes acci- nium in otio consumpsisset : prolixeque probtit
pere, matremque dimittere ". Non etiam curan- perniciosum esse omne olium.
dum est de littera , ubi fructuosae inveniuntur sen | Missione usus minus legitima et honesta, tan-
tentiae. quam transfuga et desertor castra scholaris militiae
Increpas me, qnia in exhortationibus meis, quasj dimisisti, et de labore quielissimo te in laboriosis-
rogatu ronscholarium nostrorum quandoque Bono-| simum otium contulisti. Praeceperam libi ut disci-
niae feci , verba posui ,
quae jus civile redolebant. pulo, consulueram ut amico, quatenus continuata
Porro jus civile sanclum est et honestum, atque instanlia studiorum imperfectum tuum perduceres
sacris orlhodoxoium Patrum constitutionibus ap- in plenitudinem, et de discipulo ascenderes in ma-
probalum. Loquebar equidem legisperitis in illis gislrum. Respondcs te in disciplinis liberalibus
praediclis exhoi tationibus cle terribili sententia dis- diutius laborasse , tumque propositum esse, ante-
trieti et extremi judicii, et dicebam, quod nec ap- jquam theologicas expugnes biennio
difficultates ,

pellationis remedio, nec supplicationis suffragio, nec respirare. Utinam huic desiderio, autpotius desi-
actione in faclum subsidiaria , nec aliquo restilu- diae, et defectui tuo vicennium aut tricennium prte-
tionis beneficio poterat attentari. Dicebam quod p Defectui dico
scripsisses nam defecit in salutarc
! ;

S1
ille Aotiquus dierum inter filios regni quos quasi tuum anima tua 67 mihique satius videretur, ho-
,

in funiculo distributionis " secundum meritorum minem qui per semitam damnaUe opinionis incedit,
PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.
-};/ S£u6ev r,v ot icoXXot irpiOTtavwv ota-Tuouc.v, oj; ipsorum imperitiam prodat et coarguat. » Divinam
EittoouXov xed aoaXepav. xat QzoZ nofi&ft) BaXXoucav, hanc magistri sui doctrinam luculenter prosecutus
xaxto; EtooTE^. ld est : * lllud autem inter eos sanae est D. Hieronymus passim scd praecipue, epist. 84 ;

mentis homines constare arbitror, eruditionem inter
buniana bona principem locum obtinere non de
hac noslra ^olum ar nobiliore loquor, qna? ron-
tempto omni sermonis lepore atque ornatu, saluti
uni, atque earum rerum, quae ratione atque anima
intelliguntur, pulchritudioi arctissime hasret sed
ad Magnum. Ubi ostendit in Moyse, in prophelis, in
Salomonis libris, ab apostolo eliam Paulo quaedam
:
de gentilium libris fuisse assumpta, sed et D. Augu-
stious, libiosccundo De doct. Clvist., cap. 18. asse-
rit nihil nos ex gentibus fugere debere, si quid inde
u, le ttd w^lligeodas sacras Scripturas rapere potu-
. D !

etiam de externa, quam plerique Christiani pravo-
quodam judirio ul insidiosam el periculosam ac
procul a Deo averteotera asperaaotur. » Postea com-
parationom instiluit rerum omnium creatarum,
qnarum unaquaeque sua nalura aut utilis atil noxia
est, proot iis quisque beoe vel roale utitur, eum ex
ipsis anim;ilibus venenosis salutaria medicamenla,
veluii theriaca, utihter conficiantur.
hanc conclusionem inferl
enmus; sed ab eis tanquam ab mjustis possessonbus
omnia in usum nostrum vindicanda. Tandemque
concludit « Quisquis bonus
: verusqne Christianus
est, Domini sui esse intelligai, ubicunque invenerit,
veritatem. » Eleganter etiam Theodoretus, tract.
De Grasc. affect., ad quem brevitatis gratia lcctorem
remiltimus. Verum ut aliquid addamus de homini-
bus nostri temporis, ad obstruendum os sciolorum
Tum demum et serupulosorum quorumdam sutficiet testimonium
:

S. Caroli Barrhomsei apud Lipsium de eo sir loquen-

Buxoov drruAonrreov rfjv -atosuctv OTt touto ooxst Ttiiv,
tem Hieronymi sententia est stoici nostro do-
: ,

""/v.a axatouc /.a't a-atosuTOu; uttoXt-teov tou; outco; gmati in plerisque concordant, » etc. « Audio magnum
v/yr.ic, oi BouXotvr' av a-avTa; svat /.a6' sauTOu;, V illum Carolum Bcrrhomaeum stirpe, sarra purpura,
£v tw xotvS to xxc' iitoO? xpuTrrrjai, xat tou; t/,; vinule, adderem ego sanctitate maxiine clarum,
a-xtoeudia; sAs^you; Sia£t8p<2axa>atv. ld est Quam- : <• saepe fassum Epirleii se librismotum et monitum ad
obrem non idcirco eruditio contemnenda est , contemplum rerum humanarum et amorem divina-
quod ita quibu>dum videalur; quin potius stulti rum venisse. »

atque imperiti habendi sunt, qui hoc existimant, apud legistas est, creditum depo-
(26) Inficiari
qui omnes sui similes esse cupiant, ut privata silumve abnegare. Vide Brissonium, lib. De verb.
eorum inscitia sub coramuni deliteat, nec quisquam signif.

56
Jer. 32. " Cap. 21 Deut. 22.
il
Dan. 7. Psal. 77. Jer. 17. Psal. 118.
 A'1'iSTOL/K. — EPlSf. tX.

negotuim hortestahs prorsirs omittere, quara dif- A fit; autem Sabbati aperitur. Qui enim a terrenis
ferre. Sancti quiclem et honesti propositi dilatio, vacant, spirilualium notitiam facilius assequuntur
magna ruina est. Nunc docibili^, in provecliori Vacale, inquit, et videte, quoniam ego sum Deus™.
setate capax doctrinae non eris : ideoque in preesenti Ideo Martha tuibalur er^a plurima 77 . Liae oculus
articulo,quod differtur, auferlur. Verbum prophetae lippitudine impeditur ; Maria veio cum Hachele
est Populus iste dicit : Nondum lempus est cedifi-
: optimam partem elegit
78
. Et Jacob cum requieseit
candi domum Domini ". Miserrime, cur opus com- in Belhel, comprehendit 79
coelestium mysleria .

mendabile in biennium differs'? forsitan cras non (Hoc oiium sanctum, otium studiosum. Verum-
est
eris. Sapiens dicit Quidquid potest manus tua, : tamen otium vocas, non vigilare, non legere, va-
cum instanlia operare M : care comcssaiionibus, resolvi ad carnis illecebras
*}
Qui non est odie, cras minus aptus erit . torpere somno et polibus indulgere. Timere debue-
" In Vacabo mihi, et libris
litteris tuis legi : « ras vocem Domini super tali otio irascentis fteo- :

meis, et in camera mea ero mihi diseipulus el ma- menias vestras, inquit, Sabbatum non feram. Olia
gister : nunquam quievi, seraper laboravi ; nunc et sula el festioitates vestras odivit auima mca m .

laborem converlam in otium et quielem. » Frater, Luget etiam super animam otiosam propheta di-
utinam saperes et intelligeres, et inter otium et eam
g cens : Viderunt hostes, deriserunt Sibbata
quiutem Domini
discerneres ! Audisti quietem :
ejus
8I
. Verbum sancli Hieronynai est " : « Oiium
quievit enim ab omai opere, quod patrarat.
u ve-
, sine lilteris mors est, et vivi bominis sepultura. *
cs
rumtamen ejus otium non legisti. Legilur quod , Miser, quidquid longo tractu temporis didicisli,
otiositas inimica est animae, animus namque qui biennale otium exsufilabit, et illa logices venlosa
ad olia resolvitur, redilur inanibus cutis ; ac tesli- loquacitas, qua tumescis, sicut visio nocturna, et
monio Salomouis desideria rodunt pigrum ° 3 Eo- .
sicut somnium avolabit
" :!
. Putas, quod in pace el
dem docente "*, slercoribus boum, id est turpi in- quiete corporis sit pax mentis ? habebis forsitan
crepatione lapidandus est piger. pacem, sed amarrissimam . Pacem, scio, reputas te
Cernis ut ignavum c^rrumpunt otia corpus, habere, in loci liabitaiione solitudinem, in carnis
Et capiunt vitium, moveantur aquaf 65
ni . exliibitione sollicitudinera : et ecr.e inpace tua ama-
Flaccus dicit: ritudo, amarissitiia "*. Qui enim curam carnis in
St* non deliciis agit
"=
, tormenta conscienliae accusantis
Ante diem poscas librum cum lumine, si non palitur, et semper hoslem domesticum secum gerit,

Intendes animum studiis et rebus honestis, sicut sapiens dicit : Solitudo, quam de^ideras,
66
Invidia vel amore vigil torquebere .
p subversio est virtulum. Vae soli, quia, si ceciderit,
An quaeris experimentura hujus rei? non habet sublevantem Solitudo Amnon fratrem "''.

Queeritur, /Egisthus quare sit fartus adulter. Thamar ad incestuosum sororis suae concubitum
67
In prompiu causa est • desidiosus eral -
provocavit 67
. Solitudo est, quae virura fortem for-
Teste Hieronymo
M peccatum Sodomorum fuit tissime praecipitat in reatum ; ea enim med:antc,
,

satietas et abundantia panis 0Q

. Lex 70
etiam de honestas impudicitiae arraa sua reddil, degenerat
sacrificiis praecipit ut bos offeratur in ostio taber- sanctioris viiae propositum, et odoriferae opinionis

naculi ;
quia qui laborant in agro Dominicae cui- gloria daranabiliier evanescit. Dum Parisiis operam^
turae, libere possunt coeleste tabernaculura introire. studiis dabas, publice dicebatur, quod in hac hu-
Cur causaris studioruin laborem, et ad olium tolo mana conversalioue te angelum exibebas : vereor,

corde suspiras ? Labor scholasticus otium est, sedl ne qui de homine in angelum transieras, de angelo
otium negotiosum, et quod animum reddtt ad ho- in hominem revertaris. Nam juxta sententiam Ve-
8S
nesta sollicitum. Unde et scriptum est 71
: Sapien- ritatis , spintus immundus ambulans per loca

tiam scribe in otio, et qui minoranlur, actu inve- deserta et arida, et non inveaiens requiem (apud
nient eam. Ideo discipuli esurientes fricabant spicas quiescentem in olio quietem invenit) assumensque
in die Sabbati ™ in quo notatur utiiium sententia-
; septem spiritus nequiores se, domum vacantera, et

rum discussio, quae menle quieta diligentius pro- scopis disciplinalibus mundatam invenit, vacantem
curalur. Sic ingreditur homo sepulcrum in abun- occupat, ac novissima hominis illius in pejora con-
~
3
dantia ,
quia absconditus a conturbatione homi- vertit. Diu te invitavi ad scholarem militiam, diu •

num u foris quidem minuitur, sed interius fructus ciamavi, et laboravi clamans, ne abhoreas hunc
,

spiritualis studii inaestimabiliter reficitur et ditalur. laborem vere laboravi. Suadere enim et non per-
76
Sic in Ezechiele : Portaatrii interioris, quce respi- suadere, hoc labor est ante me. Sane laborem et

cit orientem, clausa est sex diebus, in quibus opus duriliem theologicae facultatis non debebas abhor-

5
«Agg. Eocl. «J. M Ovid. De rem. amor.. lib. i. ,n Gen. 2. 6 * Eccli. 33.
1. " * Prov. 21.
" Eccli. ii.
6i
Ovid. 1 De Pont. el. 5. " Horat. lib. i, ep. i.
6~
Ovid. lib. i. De rem. amor. " Lib. n
in Jjvin. 69
Ezeeh. 1C. 70 Lev. 1. 71
Eecli. 38.
7i
Luc. 6.
73
Job. 3. » Psal. 30. 75 Cap. 40.
" Psal. 45. 77 Luc. 10. 78 Gen. 29. 79 Gen. 18. 80 Isa. 1. 81 Thren. 1. 8! Senec. ep. 83. ,s Job.
85
20. " lsa. 38. Rom. 13. s6 Eccle. 4. 87 II Reg. 13. "Matth.12.
 .

i'l
1'ETRI BLESENSlS 28

— rere : scholastici namque horainis labor non est in A adverso, et te pro domo Israel non opponis

operibus, sed in verbis : et ut verbo Salomonis utar : Infelix ego homo, cur non liabeo copiam illius co-
89
Omnis (aborhujusmodi hominis in ore ipsius . Cer- mitis, ut aliquid persuadeam homini inhumano ?

te praecepta sua, et sciri et custodiri vult Dominus Annuntiarem impio impietalem suam, et, si non
cum labore : nam et ipse ost, qui fingit laborem in lucrifacerem eum Deo, perfecte saltem partes evau-

prcerepto " . Onde et justus scirc atque custodire gelizantis implerem. Zelus domus luce, Deus, come-
9t
desiderans verba et praecepta, quae de labiis Altis- dit me . Tabescere mc fecit zelus tuus, quiaobliti
9>
simi prooesserunt, dicit Propheta : Propter verba sunt verba tuainimici tui . Vere oblili ; verbum
9J
labiorum luorum ego custodivi viasduras Adhuc . enim tuum est, Domine : Domus mea, domus ora-
96
rogo le, nc limeas aut differas hunc laborem. Effe- non mtrusionis, vocabitur
tionis, Ihmnm tuam, .

minari quidem otio, et torpere pigritia, nihil aliud Domine, dccct sanctitudo 97 non intrusio. Respice, ,

est quam snffocare virlutcm, nutrire superbiam Domine, in faciem testamenli lui 98 Ztslare hono- .

viamque construere ad geliennam. De his die.itur : rem decorem iomus tute, et locum habitationis
et
99
In labore hominum non sunt et cum hominibus gloricetuce non irruat in eam immundus e t indr-
:

100
non flagellabaniur ; ideo tenuil eos superbia, etc. cumcisus Consoleris Ecclesiam, quae in concul-
.

Procul dubio, qui nou flagcllantur temporaliter g calioncm dala est, et dicas ei : JSoli timere, filia
cum hominibus, perpetuum llagellabunlur cum dae-
in Sion'. civitas Hierusalem, noli flere '-.
(iloriosa
monibus, ia perpetuum ilagellabuntur cum dae- dictasuntde te, civitas Dei
:>

. Gloriamillorum humi-
monibus ; et qui cum hominibus non laborant, cum liabo, qui te humiliant et confundunt ;
ponamte in
daemonibas laborabunt. Vale. superbiam sceculorum '. detestanda operalio ! o
EPISTOLA X. adolescentia deploranda ! Filius Kcclesiae quare se
AD G. CAPELLANLM REGIS SICILl.E. erigit contra matrem '?
cur abjecit consilium pie-
Argcmentum. —
Graviter queritur a rege Sicilice tatis, et abiit impiorum ?'' in una die
in concilio
adole^ccntulo ad Ecclesio: Agrigentinse episcopatum peribunt cogitationes eorum" ; consilium aulem
evecium hrtninem prorsus iiiido> eum simulqut os- :

Domini manet inceternum''

tendit capellani, ud quem terUfit, officio incumbere,
de hoc lapsu regem non semel tanlum, sed etiam se- Vx terrce, cujus rcxpuer est 8
. Doleo, quod in-
cundo et terlio serio commonefacere. ter primitias dominalionis suae, et in recentia unctio-
Diu est quod rumor insonuit et publice jam nis regioe hoc praesumit. Virtus equidem consecra-
crebrescil, quod domimis tuus rex Sicilise (27) salutis
tionis ab hujusmodi violentiis eum utinam tempe-
suae, et paternae traditionis oblitus, cum comite
rasset! magna enim est hujus efficacia sacramenti.
Lorocelli (28) in ruinam et desolationem Agrigen- ^t
c , .

conjuravit.
, .
r, „ r •

Inlendit episcopare lra-

U INam de David, postquam
x n a Samuele unclus est,'
tinae Ecclesiae
Scriptura teslatur •, quod directus e.st Spirilus
tremcomitis,eti P sumreclamantecapitulo violenter
intrudit. Tu vero cum scias eum statuam esse, et Domini in David a die illa, et in reliquum. Saul

truncum inutilem, miror quod non ascendis ex quoque die illa, qua olei lenticula a Samuele per-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(27) Malo ccrle animo in regcm Francorum epi-
stolam hanc detorsit audaculus aliquis, ut doete
adnoiuvit Busaeus. Eienim editi omnes et maxima
pars mss. codicum legunt rex Sicilite, vel rex Sicu-
jus, ut Sorb. I et t Vict. I et 2 ; For., Ful., ;
Vall., Hard., oic, sicut et Vaticanum exemplar
ms. otalia apud onmdem Busaeum. Sane quidam,
ut Laun. et Maz. 1 habent « Rex Francorura, » etc.
mitanum quem ipse ambiebat, mullos sollicitasset
curiales, Stephano Perlicensi, regis consanguineo, in
archiepiscopum electo, ipsum Gentilein cum pluribus
aulicis in vincula conjectum. Eo lempore Guillelmum
rearem in Ecclesiam Agrigcntinam intrudendum
fratrem coraitis Loricelli regis consobrini maxime
curavisse. Verum paulo post cum Stephanus tligni-
: tati renunliasset Siciliacque valedixisset, rebus com-

« cum coinite Claromontensi in ruinam Bituricensis positis Gentilem e carcere eductum, pristinaeque
Eeclesiae conjuravit. » Scd ineple et ignoranter primi dignilati restitulum, cum pluribus aliis inter regios
istius amanuensis crorem securos esse manifestis- familiares et curiae consulares institutum luisse.
simum est. Quomodo enim regi Francorum haec Porro notandum est eumdem Rocchum Pyrrhum
couvenirent, ubi ait, regem adolescentem ignobi- D erras^e, ubi ait epistolam hanc scriptam Richardo
lium consilia proditoria praetulisse Domino Salerni Syracusano electo, cum in omnibus tara editis quam
tano el comiti Avellini avunculis suis 1 An Ludo- mss. exemplaribus hujus epistolae tituius sit G. ca-
vico VII, regi Francorum, qui jam senex, nec Salor- pellano.
nitanum archiepiscopum nec comitem Avellini no- (28; II consanguineum,
Rohertum regis Guillelmi
verat ? Haec autem omnia de Guillelmo II, Siciliae re- de quo sic FazellusErant eo lemporeinter pro-
: «

ge, dici hujus temporis historici loquuntur. Sed rem ceros Robertus, comes Loricelli, regis consobrinus,»
clarius exponit auclor Siculus abbas Roccbas Pyr- etc. Hunc opinor esse quem inter comesiabulos
rhus, qui res patriae suae accurate descripsit. Ait Siciliae nominat Rocchus Pyrrhus hoc mo'lo « Comes :

enim iu notit. Ecclesiae Agrigentinae Gentilem Agri- Loricelli nepos regis Rogerii aul Guiilelmi II ex
gentinum episcopum, cum adversus Richardum Beltrano. »

elcctura Syracusanum, qui archit-piscopalum Panor-

89
Eccle. G. "°
Psal. 93. •«
Psal. IG,
fl! 93
Psal. 72. Kzech. 13.
M Psal. GS. M Psal. 118. - Isa.
97 99 •• 100 * Joan.
3
6, Matlh. 21. Psal. 92. Psal. 73. Psal. 25. Isa. 25. 12. • Luc. 1. Psal.
s
6. ' Isa. 60. Psal. I. • Psal. U5. • Psal. 32. " Eccle. 10. * I Reg. 16.
 A
.9 fcPISTOLiE. — EPIST. X. 3u

pusus est
M , mutatus est in virum alium, et insi- Ecclesiae consilio malignorum manus rapaces inje-
liente in eum Spiritu Domini, cum accessisset ad cit, vereornein eum Dominus excandescat, et eve-
cuneum prophelarum, cum eis prophetare incepit. niat quod dicit Job Thesauros, inquit, quos devo-
:

Caiphas, qui in illo consistorio, ubi de morte Do- ravitimpius, cvomet, et de ventre ejus extrahet
mini agebatur, sententiam protulit, dicens : Ex- Deus. Luet quoe fecit omnia, nec tamen con-
illos

pedit quod unus moriatur pro populo, sicul atf sumetur 1 ' Non decebat eum manus iaica ad sacra
.

Evangelista ", hoc asernetipso non dixit, sed cum porrigere. Frequenter debueras ei suggessisse quaii-
essetpontifex anni illius prophetavit. Verum nec terOza fuit percussus a Domino, eo quod in arcam
virtus unclionis, nec religiosorum crebra exhor- Dominimanus, devotequidem, sedindigneporrexerit
16
tatio, rec Dei liinor, nec Ecclesiae reverentia, nee . Quaiitertemporibus Jasonis, ille perpetuus ignis,
suae famae dispendium, nec exemplum paternae qui a tempore Jeremiie usque ad Nehemiam durave-
mansuetudinis (29) a sua perlinacia hunc refle- rat, exstinctus est, eo quod Antiochus occasione Ja-

tunt. Duorum mihi nomina expressisti, qui f^mi-j^ sonis ad sacerdotalia manum misit
17
Qualiter re- .

liares et domestici ejus sunt, quorum amicitias gnum Balthazar a Persis occupatum est, et vastatum
pcet ignohiles sinl mente et genere, gratantissime manus ultricis et scribentis, Mane, Thecel,
indicio
acceptavit ; hi ipsum in hanc lemerilalem cxcitant
p Phares 1S eo quod vasa Domini in convivio profa_
,

et incendunt. Sed certe inimici hominis domestici nas?et. His et similibus eum deterrere debueras,
1S
ejus . Proditoria istorum concilia praj tulit incon- sed alligatum est verbum Domini in ore tuo (32),
sultissimus adolescens domino Salernilano (30), et nec moveris super contritione Joseph. Times homi-
comiti Avelini (31) avuuculis suis, quorum fidera nem, nec te zelus Doraini aut Ecclesiae tangit affli-

et prudentiara necessitas regis frequenter experta ctio. Porro testimonio Job : Qui timet pruinam, ve-
19
est, qui dedecus pueri sua morte redimerent ;
niet superCum nix . Gloriosum est cuilihet Chri-
nec regni humilialioni usque ad effusionem san- stiano, si affligatur, dummodo non sit turpis, sed

guinis et perpetuitatem exsilii conscntirent. Sed in Christo commendabilis afflictionisoceasio. Nemo,

i0
populi peccatis exigentibus, elongavit a se amicos mquit Petrus apostolus, patiatur ut fur' sed si be-
et proximos, incedensque per viam Roboam nefacientes et benedicenles sustinetis, haoc est gratia
15
consiiium venerandse raaluritatis abjecit . Porro npudDeum .ideo ibani ar>os{ohsgauden tes a conspectu
honorem sponsae suae zelabit Dominus, et malos male concilii,quia dig nihabeanhir pro Christi nomine con- '

perdens retribuet abundanter jacientibus super- tumeliam pali sl . Si exhortationem tuam contemptui
biam w . habet,ipse contemptus tibi cedetad g\or\am. Lampas,
Et quia ille miserabilis adolescens in thesauros G ait Job, contempta apud cogitationes principum

PETRI DE GDSSANVILLA NOTyE.

(29) Quid per paternam illara mansueludinem sub Alexandro III anno 1180. Ad eum etiam plures
intelligat Petrus noster non video. Etenim nullus epistolasscripsit Aleyxander III, quae habentur in
est historicorum hujus temporis, qui pravos mores decretalibus. Obiit anno 1182, postquam Ecclesiae
Guillelmi Iregis Sioilise patris islius Guillelmi non Salernitana? annis 27 pra?fuisset.
detestelur et eum idcirco Malum appelatum fuisse,
; (31) Erat hic Rogerius, Guillelmil consanguincus,
filium vero Bonum asserat. Sic enim post Falcan- ait Fazellus Dec. 2,1. vn, c. 4, post Falcandum,

dura scriptorem coaetaneum Fazellus de eo loquilur: qui narrans conjurationem a proceribus in Guillel-
« Guillelmus I fuit ingenio solerti, et railitia stre- mum l regem factam, ex quibus
erat idem Rogerius,
nuus cupiditate vero et avaritia simul et creduli-
;
de iis qtias postdetectam
conjurationem acta sunt,
tate nulli secundus. » Rocchus Pyrrhus in Chruno- ita loquitur « Alii fere omnes ad galeas producli,
:

logiaregum Sicilice, ubi de eoagit « Gui cogno- :

regni terminos exierunt. Pepercit autem rex con-
raen Mali dederunt mores. »Nisi Ibrtedicamus rebus sanguineo suo Rogerio comiti Avellini, quod in aliis
in regno post mortem ipsius lurbatis eum a subditis D crimen atrocissitnum judicabat, in eo putans ob
suis, qui vitiorum ejus, ut saepe solet, ebtiti fuerant, setatis lubricum errorem debere non facinus appel-
desideratum esse, ut testatur ipsemet Fazellus. lari simulque prece motus et lacrymis Adeliciae
;

(30) Hic est Romualdus archiepiscopus Salerni- consobrinae suae ejusdem comitis aviae, quae, cum
tanus, summo loro natus, vir doctus, et prudentia aliuin hseredem superstitem non haberet, nepotem
clarus qui inter primos Guillelmi 11 consiliarios
: suum lenerrime diligebat. » Post mortem vero
et regni administros recenselur ab historicis. De Guillelmi I inter prirnores regni consiliaros a Mar-
eo sic Rocchus Pyrrhus, dum regum Siciliae vices ganta regina raatre Guiilelmi II intantis assumptus
gerentes enumerat Romualdus Guarna archiepi-
: <> est.
scopus Salernitanus una cuin regina Margarita ob (32) Clericis curialibus, qui principum et raagna-
Guillelmi II infantiam. » Habelur et inter eruditos tum peccata dissimulant, aptari potest proverbiura :

sui saeculi scriptores. Et Romualdi ab ipsis mundi Canisante offam. De quibus Scriptura Canesmuti :

primordiis ad t-ua usque tempora Chron. saepe citat non valenlea iatrare .(ls:ii LVi),quia diligunt munera,
Baron. in Ann. sequuntur retribuliones.
Subscripsit concilio generali Lateranensi prirao

10
Reg. 10. ,l Joan. H. "Mich. 7. "IIIReg. 12. u Psal. 30. 15
Job 20. II Reg. 6. "II
Mach. 1. "Diin. 5. *
Job6. »i Petr. 4. Act. 5.
 .)l 1'ii'lKI BLKSENSib 61

parata erit adtempus slalutum ".Etquod est tem- A tionern debueras terliasse (33): ibrte aliquid effica-

pus illud, nisi tempus, de quodieilur Cumaccepero : cice contulisset numerus trinitalis. (ioliath in tertio
tempus, ego jusliiius judicabo Unum noveris,si 13
"? lapide prosiralus est Moyses magos Pharaonisin 36
.

non annuntiaveris impio impietalem suam, ipse in signo tertio superavit ". Doleo, quodad excusandas
impietate sua morietur, et ejus anima de tuis manibus excusaliones in peccatis culpam suam transfundit
2
requiretur Ovis lua est, et in periculum luum
*
. in alium, quum eum humiliter confileri et devote
ipsius custodiam suscepisti. Vide ne alios imileris, corrigere oportehat. Graviter ofienditur Deus, cum
qui lac ct lanam quaeruut in ovibus, non salutem. quis propriam malitiam dissimulando, eam ministe-
Periculosum est tibi, si in tonsoris ofticium conver- rio prosequitur alieno, scriptum est cnim, manus
tas ministerium pastorale. Tomlei Absalon ovessuas in manunon eritinnocens malus" (34). Sicdicebat
et fralrem suum interficit " sic anfrnam proximi
; Saul de David : Non sitmanus meain eum, sed sit
sui praelalus moitirlcat, dum eo enormitcr delin- super eummanus Pkilistinorum" . Sie Judaei lin-
quenle, aut tacet, aut dissiintilal, aut consentit, ut guis crucifigentes Domioum, diceutes lamen : Non
molumentum temporale pcrcipiat. Indubitan- licet nobis interficcre quemquam t0
,
tradcbant cum
ler ipiidem scio, qnod si orasses iustanlius, per- occidendum railitibus, ut ah eis culpa in alios Irans-
orasses, el ab hac inhumana tyrannide hominom 3 ferretur. (Juod isanum te repulat, non mirare ;

averlisses. enim gralia in labiis tuis ie

Diffusa est , non esi, rairuni. si insanus alios existimet insanire.
virusqueest e/ficax scrmo tuus, imo Dom\m,et pe- Certe cum quidam filius prophetarum venisset et
netrabitioromni gladio ancipiti 47 Hic est vomcrille . inunxisset Jehu i;i regem, quaesierunt alii dicentes :

aratorius, quo Samgar sexceotos Philislaeos occi- ?tl

Ad quid venit insanus iste ad te . sic apud eos,
M mandibula asini, qua Samson mille de suis
dit ; quorum inleriores oculi antbiiione, vel invidia ex-
hostibus inleriecil " clavus Jahel 30 pugio Phi ; ;
•
caecantur, vilescit sermo Dominieus, et verba vita3
3l 3
nees ; gladius Gedeonis *. Quod si ex corde age- aedificaliva vesaniae ascributur. Scio quid Dominus
rea causam Chrisli, darei voci luae vocem virlulis, luus somniet, quid affectet in liac erectione su
atque voluntara or ;
s tui beneplacita faciens, cor Dagon, iu hac inlrusione lyrannica. Utinam inatu-
regis ad tuum verleret arbitrium ille, in cujus manu riussaperet et intelligeret, utinam prudentius inler
33
corda sunl regum . Nonenim, sicut dicit Domi- spiritualia el mundaua discernerel ;
jioremptorium
nus, vos estis,qui loquimini, sed Spiritus Patris enim est in principe, vel auram odorare munorum,
3l
vestri, qui loquitur in vobis ; ipse est, qui dat vel favorem quaerere personarum ! Teste siquidem
verbum evangelizautibus virtute multa. Ipse est, qui propheta: In quorum manibus iniquitates sunt, dex-
tihi opportuue astaret, si importune et frequenter ^ tera eorum repleta muneribus " transibunt vero
est ;

iuslares. iniquitates in poenam, et munera in dolorem quia ;

• IJabet tuarum conlinentia litlerarum.

quod ipsum :
teslimonio Job : Ignis devorabit labernaculum eo-
primo hlande et amicahiliter convenisti ipse autem : rum, qui munera libenter accipiunt. a Benedictus
re.^pondit, se non esse in culpa, sed comilem Loro- autem Dominus qui regem Anglorum Henricum ;

'
celli ; cum vero eumdem iterum convenisses, tc, a lalibus hcatenus conservavit innoxium. Manus
sicut asseris, reputavit insanum : idco ori tuo im- enim suas excussit ab omni munore noc in praela- ;

posui.-ti silenlium, proprioque ipsum arbilrio dimi- tis Ecclesiae promovendis ip-um unquam reflectere
siMi. Quod primo usus esblanditiis, prudenliae ascri- potuil, vel muneris oblatio, vel gratia personalis :

bo ; non enim litibus exasperandi sunt principes, jdeo magniticavit eum Dominus in conspeclu re-
sed temperatius corrigendi, sicut Paulus apostolus gum t4 et juxla nomen magnorum, qui sunt in terra,
,

<5
ad Timolheum scribens : Servum, inquit, Domini thezaurisavitsuper eum gloriam et honorem .Bene
nonoportei litigare, sedad omnes mansuetum esse, valeas, amice charissime, el ioceptae correptioni di-
et patientem, corripientem cum modestia eos, qui ligenter insistas, donec dominus tuus ab invio er-
3S
resistunt veritati .Sed qui semel, et secundo ver- pvroris sui in viam justitise revertatur
bum exhortationis proposueras, camdem exhorta-

PETRl DE GUSSANVILLA NOT/E.

(83) Id est tertio admonere. Vid. Columella. erit innoxius a malo. Sic ot Synaca LXX vero :

(34) Sic restitui hoc ultimum verbum nam antea :

y Eipi "/Etfai; £u.SaXwv aoixw; oOx aTt;jio'.>Gr,TO<; £yra'.,
habebalur manus, sed librariorum, opinor, vitio. hoc est, Uanuimanus injiciens injuste non erit im-
Ila enim legunt exemplaria omnia et consentit vul-
punitus. Cui conlbrmis e»t S. Hieronymus, lib. 111,
gata lectio. Hebraica etiam versio Manusad ma- :
conlra Rulfin. « Manus inlerens injusle non erit
:

num non erit impunis malus. Clarius Chaldaica :

impunitus.
Quiextendit manum suam contra socium suum non

82
Job. 12. "Psal. " 37 M Jud. M Jud. 15.
74. "Ezech. 8. "IIReg. 13. Psal. 44. Hcbr. 4. 3.
30 3 3t 80 30
Jud 4. Num. 25. •*Jud. 7. 33
Prov. 21. Mallh. 10. II Tim. t. I Reg. 17.
37
Exod. 8. " Prov. 11. m I Reg. 18. « Joan. 18.
tl
IVReg. 9. " Psal. 25. " Job. 15 .
4t
^Eccli.
45. " Eccli. 15.
 ;

:iA EPlSTOLyfi. EPIST. XI. 34

EPISTOLA XI i A le, fraler, aggredere et ingredere viam vitse, qui per

CLERICUM JAM .ETATE PROVECTUM viam mortis hactenus ambulasti. Vides quod non
AD R.
est nisi contritio et infelicitasin viis nostris et quid
Argumentum. —
Hortatur clericum quemdam, qui Deo
quid sub sole est labor est et afflictio spiritus. Vitae
;

promiserat se ingressurum religionem, ul voto suo

facia satis ; nec sinat se vel diciplince religiosoe
prassentis excursus fumus est, etvaporad modicum
55
asperitale, vel parentum et amicorum querelis, nisi parens . Scio quia parentes tui te retrahunt apro-
se perditum ire velit, a proposilo revocari. posito meliori. Non differat, quaeso, non evacuet
* amico R. Petp.us Blesensis, propositum tuae conversionis proditoria et seductrix
Charissimo socio et
aflectio parentelae. Noli eosdiligerecontraChristum,
Bathon. archid. salutem, el reclum itcr tenere.
quos teneris odio habere pro Christo. Multi pro pa-
Proposueras omnes seeculi pompas et illecebras
rentibus suis re animas perdiderunt, quonim occa-
niundana? conversationis abrumpere, ut paupcr pau-
acqui- sione mundus, qui in eis amerat, denuo revirescit
perem sequens Christum divitias acternitatis

inconsulta carnis affectio, pro- atque divitias, et caetera impedimenta salutis, qui-
reres. Verumtamen
in devium bus se exoneraverant, affectant aliis, tanquam eis
ditorie blandiens et amicabiliter fallens,

to retorquet, dum a pusillanimitate spiritus con- prodesse credant eam quae sibi esse nociva pro
turbatus primitias religionis et introitum sanctitatis B cerl ° cognoverant. Nunquid quod damnabile est

mundi voluptatibustotum hactenus uni alii est salubre ? nunquid gaudiaviventium.so-

abhorrcs.Quia te ,

immersisti, importabilia tibi omniuo videntur ci-

latia sunt mortuorm ? Impius est, qui animae suae

borum mutatio, vestimentorum asperitas, jugum pro suis parentibus est crudelis majoremque teme-
;

obedienlia?, censura silentii, regularitas morum, et ritatem hac nemo habet, quam ut animam suam
austeritas disciplinae. Veritas, quse mentiri non po- ponat ita periculose quis pro amicis suis 56 Tu qui .

clamat Jugwmmeum suave est,et onusmeum elegisti habilare humilis et abjectus esse in domo
test, :

leve
*6
. Si Ghristo credis aut credis in Christum, cur Domini, quomodo iterum in his, quae in aeternae

giave reputas, quod ipse judicat leve ? Si Christo confusionis vergunt praejudicium, iterum gloriaris ?

contrarius es, te ipsum enormiter gravas : Posuisti Gloria mundi fallax et seductoria decipit amatores
me, inquit, contrarium tibi, etfactus sum mihimet- suos. Quidquid enim vel in futurum promittit, vel

ipsi gravis
47
. Ethnicus dicit :
ia prsesenti praetendit, tolum ad nihilum deveniet,
**. tanquam aqua decurrens. Non consentias carni fa-
Qodmale fers, assuesce, feres
luee, quae se et te pariter trahit in lacum gehenna-
Et lu, si jugo Domini assuescere velis, factus tan-
lem ; sicut legitur de Zamri, qui se et domum re-
ouam
H vitula Ephraim docla dihgere tnturam,
„
affectabis quod
, .

times, cupies
.
,
quod verens. Qui
^ •
n giam
deU°
,
panter deditin combustionem
, . . ,
et
.
cibura lgnis.
»
„..-„«„ Circumfenmus hostem nostrum, et juxta verbum
obscuris egreditur, conniventi palpebra et infii
Salomonis : Ab ea quce dormit in sinv tuo, custodi
miori oculo luci publice se exponit ;
qui si aliquan- 5T
claustra oris tui . Nulla pestis efficacior est ad no-
tulum lumini assuescat, quod prius erat oculi tor-
cendum quam familiaris et domesticus iniraicus ; hic
mentum, in delicias convertetur. Velle quidem tibi
50
est ignis in gremio, serpens in sinu, haec est uxor
adjacet, sicut dicis, sed perfirere non invenis . Si
hominis litigiosa, pessima caro nostra. Quae licetsit
enim velis onus inolitae vetustatis abjicere, hoc la-
vexata doloribus, repleta illusionibus, infecta sor-
bor est ante te. Sequere eum, quem voveras sequi,
dibus, aftlicta infirmitatibus, obnoxia passionibus,
et ipse votis tuis misericorditer et efficaciter aspi-
flagellis trita, plagis caesa, morti denique deputata,
rabit. Venite, inquit, omnes qui laboratis, et onerati
tamen adhuc aculeis contradictionum hispida, re-
estis, et ego reficiam vos, dicit Dominus ". Incipias,
bellis, superba, murmurosa, querulosa, contumax,
quaeso, et tuum Dominus prosperabit inceptum :
inquieta in suum et animae conjurat exitium j nec
5>
Dimidium facti, qui bene cxpit, habet rrft r (
.
posse satisfieri sibi putat, donec se et animam prae-
Si te tentaverit timor ille nocturnus, qui solet inter cipitet in eeternae daranationis abyssum. Cur non
primitias sanctae conversationis obrepere, faciet tibi attenditinfelicissima caro, quara nobilem, et quara
Dominus etiam cum tentatione proventum 33
. Tenta- D necessariura sibi habeat hospitem, cujus beneficii
51
lio est vita hominis super terram ; ideoque si sustentatur, regitur et honestatur ? Quod audit,
servire proponis ei, cuiservire regnare est, non eris quod videl, quod sentit, quod intelligit, quod loqui-
a tentatione omnino immunis. Sapientiaenim dicit: tur, quod movetur, totum hospiti suo debet : cujus
Fili, accedens ad servitutem Dei, sta in justitia et auxilio destituta fieret quasi terra sine aqua, im-
timore etpraepara animam tuxm ad tentationem. mundum, morticinium, vermium cibus, aeris cor-
Verumtamen ut ignisaurum, tentatio virum probat. ruptela. lnventa est iniquitas ejus ,dum ad odium 5S

Tentatio, praeveniente Dei gratia, te fortiorem faciet inique odit quod totis visceribus debuerat dilexisse.
in adversis, et in periculis circumspectum. Rogo ergo Odit dicot ;
qui enim diligit iniquitatem,odit animam

"Matth. 11. "Job. 1. 48 Ovid, lib. n, De art. am. "OscelO. w Rom. 7. "Matth. H. 5!
Ho-
kat \ Epist. n, 40. »* 1. Cer. 10. 54 Job. 7. juxt. LXX.
05
Jac. 4. *
6
Joan. 15. " Miche. 7. "Psal. 35.

Patrol. CCVII.
 PETRI BLESENSTS

- sunm* 9 . Redeas, quseso, ad cor, amice charissime, A cidere inmanus hei viventis ", vitamque, qusenon

te traxerii caro
non sequans. Caeca
fatua, deficit, perdere, et se scienler involvere doloribus
etquo
tibi ducaium praeslilerit,
secum in morlis sempiternis.
est, et si
devolvet. Nosti quid feceris
;
nam, ut
foveam te EPISLOLA XII.
apud extraneum
yerbo Salomonis utar, Defixisti
manum tuam,illaqueatus esverbis oristui,etcaptus AD QUEUDAM .\EPOTKM SUUM.
sermonibus "". Irasceris mihi, quia le ad
propriis Argumextum. — Consolatur uepotem plus nimio de
arctioris tam instanler invito, quam ta-
nruuculi sui
viam vilee olitu, incendio ttomus, ei pedis sui
sicutasseris, perlinaciter fugio et evilo. Sane liesione dolentttn ; probaique hujus viiw nfflictiones
men,
divini in nos amoris esu signa, et mundi tantam
alia est condilio mea, qui nunquam alicujus voti
esse vanitalern ut minime lugendus sit, qui mundo per
aliam judico tuam, qui
vinculo me astrinxi ; et morlem defunctussit.
propositi votum solemniter emisis-
sanctioris
emm
8
Vovete et reddite \ Con. Infortunium, quod deploras, quodam compassio-
ti. Scriplum est :

tua? libertatis arbitrium, sionis affeclu sustineo : justuni cst enim, ut qui
vertisti in necessitatem
et famae dispendio amicus eram in prosperis, profitear amicitias in
nec jam sine animae periculo,
difiere adversis. Nobis avunrulum tuum mors inopina
conversionem tuam detrectare poleris, aut
qui non exegerat offerendum. B prwripuit : qui si lacrymis rcdimi possit, tota fere
Namoblatum exigit,
Non est aliud votum protrahere quam luxuriari in —m lacrymas Vcrumtamen,
Aurelianis effiueret.

quia mortis jactura restitutionis beneficium non

Christo. Nec enim promissionem Dominus acceptat,
promissionis effectum. Festinantius admillit, illud saltem adhibeas solalium, quod et
nisi propter
exseculionem mors inopinata honestas exigit, etdictat affectio. Familiarissime
igitur age, ne voti tui
antequam a saeculo —<lilexi avunculum tuum ; ego te familianlatis illius
praeveniat. Relinquas saeculum,
dissimilitudinis, de successorem constituo, et dilectionis haeredem*
relinquaris. Egredere de terra
ac perversae nationis, de tenebris ad Mors avunculum luum tibiabstulit ; sed fortis est
medio pravae
M
labore ad ut mors dilectio quae in me tibi avunculum
lucem, de miseria ad jucunditatem, de ,

patriara, de morte ad vitam. restauravit. Si materiam tuae promotionis mihi

requiem, de exsilio in

tuse saluti prospicere velis, ne obtulerit opportunilas, erit apud me dilectio for-
Maturius, qua^so,
timere velle incipias, cura non possis. Qui tior quam mors, et gratia quam natura. Verum-
tunc
deserit opportunitas eum fugit. tamen aequanimiter tolerare non possum, quod
opportunitatem
jam testimonium dicunt contra te forte. mconsolabililer doles ; et quod super dolorem vul-
Rugae luae
"7

hora undecima, et ad operandum Do nerum tuorum addidisse causaris Dominum,

Instat libi

Si non vis operari, dum potes, q casualem pedis extorsionem, et incendium domus
minus te invitat.
voles. Vide tuae. In his tibi divina miseratio fidem certissimse
justo Dei judicio non poteris, quando
quomodo in hac valle plorationis nos fere omnes
dilectionis exhibuit. Quem enim diligit, corripit
nubes caliginosa involvit : ubi Deo et angelis ejus Deus : flagellat autemomnem filium quem recipit 88 .

gpectaculum triste et lacrymabile facti sumus M . Dulciora sunt justi et misericordis Dei verbera,

Aliispiritu vcrtiginis ducti titubando incedunt, et quam verba adulantis. Utinam, inquit Propheta,
c orripiatmejustusinmisericordia, et increpet me
in alios oberrantes.
oleum aulem peccatoris non impinguet caput meum
...offendunt. Alii nubes et inania captant. *". Si elisit, etcontrivit Dominus pedem tuum, ipse
70
Quidara in |locis coenosis et fetidis se voluptuose est qui erigit elisos qui sanat omnes contritiones,

volutant. Alii in desideriis animae suae mortem eorum 71 Cum simus omnes filii irae 7 * , cur causa-
.

sibi adsciscunt. Alii ventum hauriunt. Alii in sac- ris in Christo flagellum raisericordiae ? Cum exarse.

cum pertusum congregant. Alii quidquid appre- rit in brevi ira ejus " quisscit,
,
si convertatur, et
hendunt avidissime devorant. Alii prunas ardentes ignoscat Deus,et relinquat post se benedictionem ?
in sinu suo colligunt. Alii in profundo submersi 71
non obliviscitur misereri Deus " , sed et iratus
70
sunt, quorum finis inleritus. Alii exeunles de ne- misericordiae recordatur . Si flagellum ejus cum
bula respirant in liberions aurae gratiam, cum aequanimilate sustineas, ira transibit in gratiam,
jubilatione dicentes, Benedictus Deus, qui non dedit atque secundum mullitudinem dolorum in corde
*3 ".
nos in puteum interitus ,
qui nos eduxit de lacu tuo consolationes ejus laetificabunt animam tuam
6i
miseriae, et de luto faecis . Egredere, qujeso, de Ideo forsitau temporaliter te punit, ut aeternae

tenebris ad lucem, de labore ad requiem, de per- mortis ardores poena redimat temporalis. In aedi-
ditione ad salutem. Arripe arma sanctimoniae, ficio templi omnes lapides prius malleis tunde-

exercitium divinae militiae, studium disciplinae, pa- bantur, ne in illorura positione sonus mallei audi-
catissimum fructum justitiae, et primitias felicitatis retur
7
* : sic et vivi lapide», qui ponendi sunt in

aeternae. Dies tui transierunt, horrendumque est in- illa aelesti Hierusalem, quce cedificaturutcivitas ",

M M Prov. C. "' Psal. 7o. "L M Cant.

Cor. 4. " Psal. «4.
i5
Psal. 10. **
Psal. 39. Hebr. 10. 8.
,0
" Psal.68. "Hebr, 12.
°9
Psal. 140. Psal. 144. "Psal. 140. "Ephes. 2. Psal.2.
74
Joel. 2. "Psal.
7,
93. "Habac. 3. 77 Psal. 93. HIReg. 6. •Psal. 121.
 ;

31 EPISTOL.E. EPIST. XII. 38

variis infortuniorum tunsionibus prius poliuntur A semper sunt vegeti. Quidam a regulis Hippocratis
(35), quam in aedificio ccelestis habitaculi collo- non deviant, et assidue sunt infirmi. Quidam insi-
cenlur. Sed nec in horreo Domini reponitur gra- pientiam simulando sapiunt. Quidam nimis sapiendo
num, donec flagellis, aut triturantium pedibus sit desipiunt. Quidam a philosophise sinu ad arma pro-
excussum. Circa mortem,
tui autem avunculi siliunt. Quidam a claustrali aut scholari quiete mi- -

magna tibi debet esse consolationis occasio,quod grantes quotidiana membrorum fatigatione se fran-
innocentissime vixit, quod in saeculo nihil ssecula- gunt. Quidam in litigiis et contradiclionibus glo-

riter egit, et pro diebus aeternis dies transitorios riantur. Quidam si eos oportuerit litigare, torquen-

commuiavit. Ille introivit in potentias Domini *°, tur. Quidam in rebus nugatoriis sunt plurimum

et in thesauros gloria*, quse non transit, in pace circumspecti, in arduis autem atque seriis, et qua;

factus est locus ejus ". Nos in labore et serumna maturo indigerent consilio, penitus inconsulti. Qui-
vitam miseram protrahentes dati sumus in oppro- dam amicis el domesticis suis graves, inimicos
brium et derisum his, qui habitant in civitate Do- hnmiliter vencrantur. Quidam verissimae amicitiae
82
mini virtutum . Nonne spectaculum facli sumus professores inimicos severissime persequuntur. Qui-
civibus illis Jerusalem, cujits participatio in id- dam se superbe humiliant. Quidam humiliter se ex-

ipsum 83
, cujus communicatio est in vinculo chari- p altant. Quidam in suis mendaciis gratiosi sunt. Qui-
tatis, et unanimitate virtutum , cum tota conver- dam semper laborant esse verissimi, et mendacis-
satio nostra in id, et aliud tendat, et in universis simi reputantur. Quidam ea semper differunt, quas

actibus suis, uon solum a proximis sed etiam a , differre non expedit : ibique sunt preecipites , ubi

seipsa tota dissentiat. Considera singulorum judi- res saniore consilio indigeret. Quidam in perni-

cia, studia, vota, consilia, officia, dicta et merita, ciem animse conjurantes, curam corporis in deliciis
et videbis omnia quadam discolori, et repugnanti agunt. Quidam zelantes salutem animae, corpori
varielate confusa. misero et afflicto non parcunt. Quidara de crastino

Quidam, qui sine omni periculo et labore vivere nunquam cogitant. Quidam in universis oculos pro-

polerant, certa morlis pericula et labores importa- videntia^ dirigunt in futurum. Quidara de proprio
biles amplectuntur, ut vivant. Quidam more Tan- patrimonium Christi augent. Quidam Christum sc-

talico in aquis sitiunt, dum inter opulentias inedia quuntur pauperem, ut de Christi patrimonio suis
se affligunt. Quidam se volo continentise astrinxe- nepotibus thesaurizent. Quidam interius simplices,

runt, et, juxta prophetam , tanquam equi emissarii exlerius sunt austeri, ut sic inter fratres vinculum
ad uxores hinniunt alienas '*. Quidam cum infi- sociale concilient. Quidam exterius mansueli mur-
nita congregaverint, se nihil reputant congregasse. murant interius , ut fraternae societatis unitatem

Quidam studiose inquirunt, nec invenire sufliciunt, G dissuant. Quidam irascentes ad horam insaniunt.
qualiler modicula, quam habent, substanlia consu- Quidam dissimulatorio vultu palliant ad tempus in-
matur. Quidam honores appetunt, et eos assequi Quidam sub risu fictitio plo-
jurias et abscondunt.
non possunt. Quidam honores fugiunt, et ad eos rant.Quidam sub hypocrisi laraentationis exsultant.
trahuntur inviti. Quidam laudes hominum vilipen- Quosdara ad damnosos honores inducit ambitio.
dunt , et in hoc sunt laudabiles. Quidam omni Quidam nihil honores reputant sine lucro. Quidam
tempore venantur famam sseculi, et omni tempore libentius donant semper ingratis. Quidara libentius
sunt infames. Quidam per iabores requiem quse- muluant debitoribus nunquam rautuu.n soluturis.
runt. Quidam in requie requiem invenire non pos- Quidam omnes libros revolvunt, et nihil addiscunt
sunt. Quidam apud alios venerabiles, sibi apud se sed et quidam omnia promittentes, promissa non
vilescunt. Quidam p)us de se linguee adulatrici, solvunt. Quidam omnia imprudenter agunt, et ipsis
quam Quidam se tyran-
conscientiae suse credunt. pro voto succedit. Quidara omnia consiliose dispo-
nica usurpatione magnificant. Quidam se sua beni- nunt, et semper in contrarium eis cedit. Quosdam
gnitate vilificant. Quidam ibi trepidant, ubi non est nobilitas sua magnificat ,
quosdam humiliat, et

timor 85 Quidam in periculo mortis certissimae sunt

. quandoque apud principes acceptior est fatuus,
securi. Quidam non quiescunt, donec rem habeant D quia ignobilis, quam nobilis, quia prudens. Quidam
concupitara, quam cum habuerint, vilem reputant omnem sollicitudinem a se prorsus excutiunt. Qui-
et abjectam. Quidam rem, quam non concupierunt, dam non solum suis, sed etiam alienis negotiis se
adepti, inaestimabilem in ipsa concipiunt volupta- minus suffieienter involvunt. Quidam omnia consi-
tem. Quidam simpliciter vivunt, et in omnibus pro- lio alieno disponunt. Quidam in omnibus sequuntur
sperantur. Quidam versantur in dolis, et eis quae- propriae voluntatis arbitrium. Quosdam negotia
libet adversantur. Quidara pro libitu suo vivunt, et licet ardua nunquara sollicitant. Quidara in rebus

PETRI DE GUSSANVILLA NOTjE.

(35) Aptissiraa allegoria. Sic in hymno festi Dedicationis Ecclesiae Tunsionibus, pressuris expoliticos
lapides, etc.

Psal. 70. " Psal. 75. " Psal. 47. " Psal 121. " Jer. 5. " Psal. 13.
 3« PKTKl bLESElSSrs U)

etiara nugatoriis curiose se torquent. Quidam, ut A tener et puerulus egressus e<t ad messores, rever-
alienis parcant expensis, se ipsos evacuant. Quidam tens ad mntrem, et clamans : Caput meum doleo *\
de alieno prodigi, de proprio sunt avari. Quidam exstinclus est. Dina filia Jacob, nisi in publicum
satis tenues, raulla vestimenta faciuut et consuunt #
exisset , Sichem raptoris sui vioientiam declinas-
Quidam, quod deterius est, multa aedificia incipiunt. set *. Inter Jacob mausuetudines computalur,
quod
nec consummant. Quidam comedunt, ut jejunent. don)i sedebat,quanuo Esau diirus et hispidus oxte-
Quidam jejuuant, ut coraedant. Et quid per uni- rius venabatur 9i Utinam desiderium tiuim esset .

versa excurram"? Si linguis hominum loquar, aut jugo Domini assuescere et sedere iu clauMro,
angelorum ", dissonantias habilantium in hac terra raaxime dura adolescentia est in cursu ! Nam teste
dissimilitudinis , recensere non potero , cum unus- Sapienlia : Bonum est viro, cumporlarerit jut/um
quisque non lantum a proximis dissentiut, sed dis- Dumitti ab adolescentia sua ; sedebil solitarius et ta-
sideat a se ipso. Gaude igitur, si raptus est avun- cebit : levabit enim se supra se**. Proni autem sunt
culus tuus de hoc saeculo nequam, ne malitia mu- sensus hominis, sicut dicit Scriptura ", ab adole-
taret intellectum ipsius *'.
De mundo eductus ect, scentia in malum. Ampleclere igilur jugum Doraini,
quo mundus non erat dignus ". Assumptus est de et delectare in vinculis ejus : Jugum enim Domini
raedio pravae ac perversae nationis , ut habiiet in g suave est, el onus ejus leve **.
Dj Sapienlia, scri-
splendoribus sanctorum, ubi ad pacem et conso- plum esl : Injice pedem tuum in compedes ejus, et ne
nantiam universa componit harmonia virtutum, acedieris, vinculis ejus*\ Clauslrum semel iugressus
ubi vi\endi est invariabilis status et aeternus gau- clausisti le, et Christi vinculis alligasli. Clausisli
diorum. De incendio autem domus, aut pedis ex- sane et alligasti te per obedientiae jugum, per clau-
torsione nc murmures. Nam si animi dotes, quibus suram ordinis, per disciplinae observanliam, per ti-
praecellebat avunculus tuus, imiteris, pes tuus sta- moris et reverentiae ligaluram. Clausuram hanc ab-
bit in directo ", et erit Dominus lucerna pedibus jecerat ille, de quo Salomon improperando decan-
9t
luis *°; el sic super semitas justitiae te deducet , ut tat, dicens Per agrum pigri hominis transivi, et per
:

pro dorao fragili domum habeas in fcelis non ma- vineam stulti, tolumque repleverant urlico?. et spi-
nufactam, salubrem, jucundam, decoris incompara- jia!,etmacerialapidum ejusdestructa erat u *. Scio
bilis, et reternam. Mitte mihi versus et ludicra, quae equidem quod scholaris es, et tecum aliquid de scho-
|

feci Turonis : et scias cum apud me transcripta fue- lari scientia attulisti in claustrum. Verumtamen non
rint, eadem sine dilatione aliqua rehabebis. existimes te habere Spiritum Dei , donec draco
Moysi devoret dracones Pharaonis i ; donec scienlia
EPISTOLA XIII.
charitatis evacuet scientiam vanitatis. Adhuc novi-
p
^
,

AD MONACHUM NOVITIUM. tius es et ignoras qualiter te in agricultura Domini

Argcmkntcm. — Monachttm novitium reprehendit, ante oporteal laborare. Scriptum quippe est in lege Do-
tewpus j>rioratum , hoc est liberam e monaslerio mini : Non arabis in primogenito bovis *. In Levitico
egrediendi, et verbum Dei prxdicandi potestatem
legis • : Si obtuleris munus primitiarum frugutn tua-
atfectantem ; monetque monachi novitii potius esse
duceri quam docere; subesse, quam prxesse ; latere,
ruraDomino de spicis adhuc virentibus, torrebis eas
quam in publicum prodire. igni,el confringes eas in modum farris in quo vita
;

Claustrum et custodiam posueram ori raeo; sed, novitiorum patenter expnmilur, quorum mentes
illud in amaritudinis verba relaxare compellor, adhuc desideriorum carnalium humoribus gravidae
appetas prioratura. et tumentes, non acceptantur in sacrificio Domini,
-cum tu novitius et claustralis

quod in parochia prioratus, quem postulas, nisi prius igne tribulationis torreantur,- nec paleas
Dicis,
lucrifaceres Deo; de tuo siquidem lucro priorum deponunt affectuum, nisi per laborem et
multos
dubius, de tua proditione sum certus. Nam quid abslinentiam confringantur. Verbum Ecclesiastici

est claustralem redire ad saeculura, nisi cceli habi- est

4
: Non le immitlas in populum, nec alliges tibi

tatorem cadere in infernum? Vis praeesse, ante- peccata duplicia; quod quidam faciunt, qui cilra
meritorum sufficientiam officium docentis assu-
quam subesse aut coesse didiceris, et disciplinatum
munt. Sicut asseris , charitas ad magisterium te
prsevenis magistratu.
Ordo hic praeposterus est, priusquam doceas ex- compellit; cui putas illudere? Apostolus ad Corin-

doceri, Apostolus Timotheum instruens, thios loquens dicit : Charitas non est ambitiosa, non
pedit te
5

qualem deberet eligere in ministerium verbi Dei :

agit perperam ; nos autem scimus, quia perperam

Non neophylum, inquit, ne forte subito elatus in facis, et ad hoc caeca ambitio te inducit. Si percus-

supcrbiam incidat et in tentalionem diaboli'

1
. Peri- sus fuerit incantalor a serpente, quis medebitur ei *
?

culosum est neophytis, et nondum in sancta religione Non fuerunt Principi apostolorum commissie claves
7
publicum usurpare officia per- regni coclorura donec terna confessione fidei pro-
firmatis, exire in et ,

fectorum. Nam ulius Sunaraitides, quoniam adhuc baretur. Utinara suscitaret Dominus spiritum luum,

" " " ,l M Tim. 3. IV Reg.

I Cor. 13. " Sap. 1. Phil. 2. Psal. 25. ** Psal. 118. II Cor. 5. l 4.

" Gen. es " Thren. 7 " Matth. 11.

M Eccli. G.
lM
Prov. 24.
1
Exod. 1.
34. Gen. 25. 3. » Gen. 8.
5
*Deut. 15.
s
Cap. 2.
l
Cap. 4. 1 Cor. 13. ' EccU. 12. 'Mattb. 16.
 41 EPISTOLJE. — EPIST. XIV. 42
qui suscitavit ad liberationem Susannse spiritura A et pompis ejus, et spiritualem in te Jericho subver-
pueri junioris * ! Ipse suscitasse legitur spiritum tisti. Scis quoniam adlmc durat imprecatio Josuae :

9 ,0
Othoniel , spiritum Debborae , spiritum Gedeo- Maledictus, qui recedificat Jericho ". Non decet ad
nis ", et aliorum omnium, quorum ministerio ad saeculum redire monastici ordinis professorem. Si i

liberationem populi sui utebatur. Nescio, si forte praedicare et docere affectas, prius docearis, quod
cum Apostolo dicis, quodnonab homine, sed a Deo docere te oporteat. Adhuc plangentis habes, non
duntaxat Evangelium didicisti. Utinam noveris, quia docenis officium. Porro quidam de domo tua exi-
,J
qui glaclium accipit, gladio peribit ! se namque erunt, occasione alios instruendi, et ad sanctioris
interimit, qui verbum praedicationis indigne praesu- vitae propositum convertendi, et per eos scandali-
mit. Lex imperialis rainorera vigenti quinque annis zata est domus tua. Neminera palpat Dominus. Vce
,s
ad tutelae officium non admittit. Sed nec Ezechiel , homini, per quem scandalum venit ". Vce, inquit
donec tricesimum annum compleat, aperiuntur Christus, vobis, qui circuilis mare et aridam, ut
coeli, ut visiones Dei intelligat, nec Moyses M ad li- unum proselytum M Hi sunt, dicit
faciatis Aposto- .

berationem populi de j£gypto mittitur, donec annos \\is,quipenetrantdomos,et captivas ducunt mu-
septuaginta transcendat. Doleo, quia prioratura de- lierculas oneratas peccatis ". Sane in claustro potes
sideras ;
prioratum tamen leviter obtineres, si de- 3 legere, scribere et docere. Sapientia dicit: Sapien-
siderares esse posterior. Ille, qui solus de pulvere tiam scribe in otio, et qui minurantur actuperci-
erigit pauperem, in schola evangelicae disciplinae pient eam m Nam . et Paulus in vinculis scribebat et
nos erudit non appetere praelaturam. Ardes deside- aedificabat alios) ad salutem *°. Jeremias clausus in
rio lucendi aliis : utinam arderes ardenti desiderio carcere, scribit et praecipit Baruch ut legat commi-
non lucendi ! Erat, inquit Christus, Joannes lucerna nationes Domini 30
. Araa, quaeso, claustrura, et
,5
ardens et lucens . Sufficiat tibi, si in claustro ar- abscinde ab anirao tuo desiderium exeundi ; nam
deas. Si enim velis lucere coram hominibus, timeo juxla sententiam cordis mei, si paradisus in hac
ne lumen quod in te est, lenebrce sint " . Nam qui vita praesenti est, vel in claustro est, vel in scholis.
hominibus placent, confusi sunt, quoniam Deus Quidquid enim extra haec duo est, p!enum est anxie-
sprevit eos ". Bonum est ardere, sed igne charitatis, tate, inquietudine, amariludine, formidine, sollici-
non vanitatis. Ignem, dicit Dominus, veni mittere in tudine et dolore. Tu vero nescio qnam saeculi dul-
,8
terram, et quid voh, nisi ut ardeat 7 Ardebat si- cedinem somniasti in claustro, quam si forte per
quidem et lucebatille, quo major inter natosmulie- insipientiam apprehenderis, avolabit ut somniura,
,9
rum, Veritatis testimonio, nemo surrexit . Tuvero, et inter nugatorias beatitudines, quas suspiras, in-
quandiu sub modio es, ardere tibi potes et lucere, -, venies te delusum. Fallax et seductoria illa eva-
sed paucis autem publice non est tibi da-
; lucere gandi voluptas consumet claustralis innocentiae fru-
tum, donec super candelabrum colloceris. Sustineas ctus ; et quod nunc reputas honorabile etlucrosum,
igitur interim, et ardeas sapienter. Ardet enim re- in tuae famae dispendium et periculum animse con-
10
probus, sed sicut ignis in spinis . Exarcerunt et vertetur.

iniqui, sicut legitur, in concupiscentiis suis

:1
. Sivis EPISTOLA XIV (36).
AD SACELLA>"OS AULICOS REGIS ANGLORUM.
exire de clau«tro, ut obtineas libertatem, devias et
Argcmentum. —
Fatetur se morbi gravis beneficio co-
aberras : recedens enim a claustro, elongaris a Deo.
gnovisse vitae aulicae pericula. Ejudem multiplices
Nec possum te videre liberiorem, quam si pro Chri-
molestias proluce describit.
vanitates tt Clericos
sto claustralem subeas et impleas servitutem. Li-
doctiores ait apud Deum inexcusabiles esse si aulas
berrimum te facis, si ei servis ex corde, cui servire sectantur, et sacellanos, ad quos scribit, hortatur, ut
regnare est. Dicis, quod si haberes prioratum, aut suo exemplo eas deserant.
saltem liberam egrediendi et praedicandi licentiara, Dilectis dominis, et araicis omnibus clericis de
tructum in Ecclesia Dei faceres tempestivum. Fa- lcapella domini regis, suus Petrus, Blesensis Bath.
ceres quidem, nisi, quia jam mundus osculo Judae • archidiac, salutem in vero salutari.
proditorio te vendidit : et cum te fallaci osculo alli- Gratias ago gratiae vestne quantas possum quia,
ceret, angvlis Satanae dicebat Quemcunque oscu-
:
D quandiu conversatus sum inter vos, me fraterno
latus fuero, ipse est, teneteeum u Nam te jam prae-
.
coluistis affeetu ; nec minus mihi apud vos effecit
seniialiter teuent ; et le desiderare compellunt gratia, quam apud alios diulurna nutriturae condi-
quod sponlaneus abjurasti. Vereor, ne cum spirilu tio, aut natura. Si quando equilabamus, eratis r
cieperis, carne consummeris -'. Renuntiasti saeculo lucerna pedibus meis, eratis mihi pro vebiculo iu

PETRI DE GUSSANVTLLA NOT/E.

(36) Haec epistola, licet elegans, deest in quibusdam codicibus rass.

8
Dan. 13. • Jud. 3. ,0
Jud. 4. Jud. fi. Matth. 26. 13
Cap. 1. M Exod. 7. '•- ,s
Joan.
M Luc. 11. » Psal. 52. " Luc. 12. - Dan. 13. " Matth. 26. 3
'Luc. 7. "Psal. 117. -"
Gal.
" Jos M Matth. 18. M Matth. i3. :; IITim.
Ephea &. 30 Jer. 38.
2S
6. 3. Eccli. 38.
43 PETRI BLESENSIS 4 4

via.Si autem nostris indulgebatur jumeuiis Sab- A quotidie uno modico pane contentus est : dederat-
batum (bomines enim in curia sabbatizare non vidi, que mihi Dominus, unde singulis diebus cum hila-

unde et in ea parte melior est conditio jumenlo- rilate animi, et quiete corporis, possem pascere
ruraj taedium illud, quod frequenter afficit curiales, multos ventres. Nunquid infelix debui venari et
vestra mihi dulcissima colloquia furabantur : era- jejunare in castris in aniinse et corporis mei exi-
jtisque solatium et exsultatio mea in via, in camera, tium, ut pascerem multitudinem jumentorum et
'in capella. Ductus equidem quodam spiritu ambi- hominum ? nunquid gloria hominis est, et homines
tionis, me totum civilibus undis irnmerseram : et jumenta pascere, et a verbo Dei et a cibo animae
Deumque et Ecclesiam ejus, atque ordinem meum jejunare? Esca ventri, et venterescis, dicit Aposto-

post terga rejiciens, non quanta fecisset mihi Do- lus : Deus autem hunc et has destruet ". Porro pa-
minus sed quantas possem mihi aggregare divitias, nis vitae duraturus est in aeternum **. Sane servien-
anxius attendebam. Eorum ergo, quae retro sunt, tes, de quorum numerosa multitudine magnates
oblitus, me anteriora, sed non more Apostoli,
ad plurimum gloriantur, suorura venatores sunt et au-
porrigebam verumtamen castigans castigavit me
31
,
cupes dorainorum praedam enim sequunlur non
;

Dominus et morti non tradidit me 3 * quem lecto : homines. Quod ex eo manifestissimc liquet, quia
doloris affligens, in corpus parvum, abjectum, et g illos, quos in divitias et honores extulit fortuna
miserum, spiritum suae indignationis infudit. Anxia- clementior, nec numerosilas illa clientelae secula
bar ad mortem, jamque corporis et animae divor- est dum adhuc pauperes essent, nec hodie sequc-
tium certissime imminebat; sed intelligens Pater retur, si in consimilem reciderent paupertatem.
misericordiarum, quia datura esset mihi vexatio Pro hac vanissima vanitate militant hodie nostri
33
intellectum, iratus misericordiae recordatus est , curiales in labore ei cerumna, in vigiliis multis, in
simulque spiritum irae suae cohibuit, et a me ambi- periculis magnis, periculis maris, periculis flumi-
tionis spiritum exsufflavit. Sane frequenter legeram num, peviculis pontium, periculis montium, peri-
*"
verbum illud Salomonis Ire de hospitio in hospi- : culis in falsis fratribus ; in mortibus frequenter,
tium vita pessima est u sciebamque quod vita cu- ,
in confractione et lassitudine corporis, atque in

rialis, mors est animae recolebam, damnabile esse

: aliis vitae descriminibus, in quibus gloriam marty-
in clerico, se curialibus, aut saecularibus negotiis rii raererentur, si haec pro Crbisli nomine sustine-
imrniscere. Nec a memoria mea exciderat illud rrent. Nunc autem sunt martyres saeculi,mundi pro-
Ecclesiastici verbura, quod me et consimiles a cu- ' fessores, discipuli curiae, milites Herlewini. Per
nalibus curis debuerat abslraxisse. Noli, inquit, ab mullas siquidem tribulationes intrant justi in regnum
homine qucerere ducalum, neque a rege cathedram coelorum *° hi autem per multas tribulationes pro-
;

honoris : penes regem noli videri sapiens. Noli quoe- merentur infernum. Vce qui tvahitis jugum iniqui-
rere fieri judex, nisi valeas virtule irrumpere ini- tatis, sicut propheta " commemorat, inluniculova-

quitates populi. Non te immittas in mullitudinem nitatis. Quid prodest homini, si totum mundumlu-
civitatis, nec alliges tibi peccata duplicia ". Porro crctur, animce vero suce detrimentum patiatur '" ".'

sic rae inebriaverat arabitio, sic me blanda princi- Longe melius foret esse justum quam divitcm, quia
pis promissa subverterant, utsciens etprudens vide- testimonio Salomonis *" Non proderunt divitice in :

rer m orane descrimen animae, corporisque dispen- tempore ultionis ; dives enim cum interierit, non
dium pertinaciter conjurasse. Verumtaraen in flagello sumet omnia, et non clescendet cum eo gloria domus
Domini gratiara paternae correctionis intelligens^ ejus "° Justitia vero liberabit a morte
,
M Misexi imi, .

meditatus cum corde meo, et exercita-

sum nocte quando fruemur cum quiete et gaudio, bonis, quae
bar, etscopebam spiritum meum.
3
Sicpallium cum " supra omnera nostrorum exigentiam meritorum
Joseph 37
cum Matthaeo teloniura
M sindonem cum nobisgratia divinae miscrationis indulsit ? Libentcr
, ,

38 *°
Joanne , cupiditatis hydriam cum Samaritana siquidem fruereraur ; sed domina ambilio non per-
relinquere et abjurare decrivi. Audivit me Domi- mitlit, quae ad majorem diviliarum acquisitionem
nus, et arabitionis ardorem, quem prius in me tor- nos excilat, et semper biatus aperit ampliores. Ve-
rentes auri et argenti temperare non poterant, ros D rumlamen juxta Salomonem Avarus non implebi- :

divinae miserationis exstinxit. Confirma hoc, Deus tur pecunia ; et qui amat
jructum non ca- divitias,

quod operatus es in me *'

: nec rae redire ad vomi- piet ex eis ". Apud homines quidem vilis, sed apud
tum, nec me uiiquam, quod destruxi, Jericbo re- Deurn el angelos ejus gloriosusest titulus pauperta-
sedificare permitte **. Ego putridissiraus pulvis, et tis. Seio, quia eos qui in curia domini regis moran-

modico flatu dispergendus in ventos, ut quid ad tur, aut potius moriuntur, spes regiailiberalitatisfre-
ampliores divitias anhelabam ? Modicus venter meus quentcr exhilarat, quaj quaudoque in mullos ma-

- f
31 3t M Habac. 3. 34 Eccli. 29. 3 * Psal.
j;
Gen. 39. M Matlh. 9.
Philipp. 3. Psal. 117. "'Eccli. 7. 7(5.
M Marc. 14. "Joan. 4. *• Psal. 67. "Jos. 6. "IGor. 6. **Joan. 6.
*3
II Cor. 11. '"
Act. 14.
47
Isa. 5.
" Matth. 16. *' Prov. 11. 60
Psal. 48.
81
Prov. 11. " Eccle. 5.
 45 EPISTOL.E. — KPIST. XIV 46

gnifice et munifice se effundit. Sperat autem unus- A quamvis obsequium et reverentiam debeamus prin

quisque sibi eventurum, quod videt pluribus aliis cipibus, et maxime regi, juxta aposlolura, lanquam
evenisse. Sub istius exspectationis dulcis et incerlse prcecellenti
B7
: tamen nostrae professionis homi-
solatio tsediosa delectant, gravia levigantur, amara nes efficacius possent in Ecclesiis deservire prin-

dulcescunt, nostrique martyres labores, quamvis cipibus, quam in caslris. Sirapliciores equidera, etj

infirmi, expensas etiam, quamvis avari, non sen- qui minus in divina pagina sunt eruditi, si in obse- I

tiunt. quio regiae majestatis militare proponunt, non arbi-

Sic, ut non perdat, non cessat perdere lusor. tror hoc absurdum.
Et revocat cupidas alea blanda manus ". Verum, in sacris ordinibus constitutus, et sacro
I

Videntur mihi in verbis et desideriis illum Persii leloquio pollens, qui jam tenetur fontes suos deri-
6i
versare versiculum. Ivare foras, talenturaque sibi a Doraino creditum
Jam dabitur, jam, jam : donec deceptus et extpes, xum lucro ad Dorainum reportare, omnino inexcu-
Nec quidquam fundo suspirat nummus in imo. sabilis est, si saecularibus negotiis se irnmiscet et
Porro juxta sapientem *•: « Sera est in fundo par- (vinculis curialibus innectit. Audite quid de talibus
cimonia. » Illud in curia detestabile est quod qui IdicatDominus per prophetam Dedi eis, inquit, :

magis diligunt, minus diliguntur. Iraperiti etiara, B argenium et aurum meum ipsi vero de auro et ar- :

"8
et omnino inutiles elegantioribus beneficiis am- gento meo operati sunt Baal Nonne fabricant .

pliantur, divitiae accumulantur divitibus ; nec est Baal de auro et argento Domini, quibus sapientiam
qui respiciat ad inopem et mendicun. Elisaeus et eloquentiam dedit Deus ad dandam scientiam sa-
M vero talenium Domini terrae
iraplebat vasa vacua, et deficientibus vasis vacuis lutis plebi ejus : ipsi

oleum stetit
5a
. In curia autem vasa vacua conte-m- Baal construunt, dum [pro tempo-
infodiunt, atque
nuntur, et plena implentur, ligna in silvas, et aquae ralium rerum quaestu, quasi sub jactu aleae vitam
in maria deferuntur. Ego sane dispendia enormium et animara poount ? Isti constiluunt arcam Domini
aa
expensarum, et super omnia jacturam perditi tem- in Azoto ,
quae interpretatur, ignis concupiscentiae,
poris, deplorarem ; nisi, quia maximum laboris mei quia per ambitiosara concupiscentiara gloriam no-
reputo fructum, quod nostrum principem pergra-. strae professionis evacuant. Convertit Dominus flu-

tiam Dei et suam semper habui propitium, mitem,: raina eorum in sanguinem, ne bibant : terramque
aflabilera et benignum. Nunquam porrexi ei preces, ferream, et cmlum aeneum dat eis, ut pluviae coele-
M Scienter
quas non admiserit liberaliter ;
prseparationem etiam stis experles fructum vitae non faciant .

cordis mei in pluribus ejus bonitalis beneficiis quan- equidem et prudenter pereunt, quia immiscuit eis
Dominus spiriium vertiginis ', eisque rotara ma-
a
doque praevenit. Diligebam ipsum, et diligo, et Q
semper diligam ex affectu nec me ; diligat Deus lorum rex sapiens impiorum ventilator lmmittit.
cum ab ipsius dilectione desistam gratia namque ;
Perditae vitae homines se laboribus torquent, cru-
ejusme perpetuo vindicavit in suum suumque ;
ciant curis, expensis eviscerant ; nonne figuram
semper erit, si quid cogito, si quid scribo, si quid araneae gerunt, quae de suis visceribus telam texit,
sum, si quid valeo, si quid possum. Hinc est quod, ut capiat muscam vilissimam ? Q.uid est inanis glo-

quandiu vestra usus sum comitiva, quaelibet dies, in ria, quara venantur, nisi musca vilissima, murrau-
qua domini regis alloquio non fruebar, mihi tristis rosa, sordida, pungitiva ? Quidara allegantes excu-
et nubila videbatur dies ; in qua vero suo me digna- salionem in peccatis, et veteris Adae perizomata
ai
balur alloquio, mihi tota tanquam dies nuptialis in praeferenles ,
interrogantibus quare curiam se-

gaudio ducebatur. Confidentissime dico, majorem-i quantur, quam Deo et saluti suae non ambigunt
que partem mundi testem habeo, in hac parte a* esse contrariam, ad colorem et tuitionem suae

tempore Caroli, nullura fuisse principem, adeo be- ambitionis exempla antiqui temporis introducunt.
nignum, prudenlem, largum et strenuum. Haec pauca Ad correctionem et eruditionem regum, inquiunt,
in ejus commendatione perstrinxi, quia in his missi sunt, Moyses ad Pharaonem "', Jeremias ad
quator omnia bona principum efficaciter conclu- Sedechiam 6S Eliasad Achab, " Joiadas ad Josiam.
D ,

clerice curialis, nunquid Dominus misit te ad

duntur.
Illud aulem noveritis, quod ad gloriara et magni.i regem ? in obsequium ejus te misit, aut potius iu-

ficentiam domini regis jam de actibus ej us li brum \ trusit ambitio. Certe post signa in rubo, in ser-

ex magna pai te composui, qui vestrae fraternitati pente, in manu leprosa *', ab injuncta lcgatione
communicandus est : sed adhuc opus illud manus Moyses se excusat .
°*
Si tibi legatio etiam impossi-

arttricis corrigit et elimat, ut cura in publicam bilis a rege injungitur, sponte te ofters, magna
audientiam venerit, nec obtrectatorum linguas, nec dicis et majora promittis. Cupienii enim animo nil

venenosos morsus invidiae pertiraescat. Porro grave videtur, nihil ambitioso difficile : Ideoque

" Ovid. 1. i De art.am.

34
Sat. 2. " Senec. ep. 1. M IV Reg. 4. " I Petr. 2.
&8
Ose.
69
Luc. 1
,:
Gen. 3. **Exod. 3. M Jer. 38. MII Reg.
5 6
1 Reg. ".. •'
Deu:. 28. Isa. 19. 18. Exod. 3.
Exod. 4.
 ;

47 PETRI BLESENSIS 18

arabitio est quaedara simia charitatis. Charitas enim A tor imminuit. Servientes enim de infelicium convi-
patiens
M est pro aeternis arabitio patitur omnia varura raorte aut languore uon curant, dummodo
;

pro caducis. Charitas benigna est pauperibus ; ara- dominorura suorum mensis plenioribus ferculis ser-
bitio divitibus. Charitas orania suffert pro veritate viatur. Implentur morticiniis, fiuntque multorum
ambitio pro vanitate. Utraque omnia credit, omnia sepulcra mortuorura discumbentium ventres. Multi
sperat ; sed longe dissimu modo : haec ad gloriam etiam ex ciborum hujusmodi corruptela frequentius
hujus vitae, illa ad gloriara sine fine. Nam in igne morerentur, sed faraelica ventris ingluvies, et il-

aliter se habet aurum rutilans ; et aliter palea fu- lius exitialis abyssi Scyllaea vorago ope laboriosae
mans. Charitas nunquara excidit ; ambitio numquam exercitationis omnia consumit. Hinc est quod, si in
surgit. Ambitio enim ipsa est iniquitas super la-- aliquo municipio spatium morae productioris indul-
lentum plumbi. Haec est oculus omniura curialium, geant, aliqui eorum semper raanent moribundi. Ut
70
sicut Zacharias dicit . Haec est ocutus eorum in icaeteras taceam, molestias mareschallorum (37)
universa terra, non dexter oculus, sed sinister. sustinere non possum. Hi siquidem blandissimi
Omnes enim, qui militant in castris ambitionis, sunt adulatores, delractores pessimi, improbissimi
capti sunt a Naas Ammonite, dextrosque oculos emunctores. lmportunissimi sunt, donec accipiant :

amiserunt n . Perspicaces enira sunt in acquisitione r> cum acceperint, sunt ingrati ; et nisi manum suam
temporaliura ;
jacturam vero vitae, quae praeterit, donator continuet, inimici. Vidi plurimos, qui ma-
et imminentia mortis aeternae supplicia non atten- reschallis manum porrexerant liberalem ;
qui, dum
dunt : caecutientes autem sunt ad bonum, sed per- hospitium post longi faligalionem ilineris cum plu-
spicaces in malum. Sapientes sunt, dicit prtpheta, rirno labore quaesissent, cum adhuc essent eorum
ut faciant mala: bona autem facere nesciunt" 1 ipsi epulae seraicrudae, aut cum jam forte sederent in
autem tanquara lapides sanctuarii dispersi sunt in mensa, quandoque etiam, cuni jam dormirent in
73
capite omnium platearum Rerum temporalium . stratis, mareschalli supervenientes in superbia et
aequisitioni impendunt, quidquid sciunt, quidquid abusione, abscissis equorum capistris, ejectisquc
loquuntur, quidquid faciunt. De uno potissimum foras sine delectu, et non sine jactura, sarcinulis,

miror : qualiter curialis sustinere potest moles- eos ab hoapitiis lurpiter expellebant, amissique
tias, qui diu scholari nailitiae, et castris disciplina- omnibus ad quietis nocturnae solatium comporta-
libus assuevftrAd curiales redeo : apud quos in ac- tis, non habebant miseri, divites tamen, ubi nocle

cipiendo cibo, in equitatu, in vigiliis non est ordo^^filla capita reclinarent. Curialibus miseriis illud ad-
non est ratio, non est raodus. Apponitur clerico, ' jicio quod si rex alicubi perendinare promiserit,
;

aut militi curiali panis non elaboratus, non fermen- raaxime si regiam vox praeconia publicaverit vo-
tatus, confectus ex cerevisiae faecibus : panis plum- ^ 1

luntatera, certissime scias, quod rex summo mane

beus, loliatus et credus ; vinum vero aut acore, iter arripiet, et propositum singulorum inopina su-

aut mucore corruptum, turbidum, unctuoMim, ran- Jbitatione deludet. Ideo frequenter evenit, quod lii

cidura, piceatum vapidum. Vidi aliquando vi- qui sibi in curia sanguinem minuunl (38), vel ac-
num adeo faeculentum magnatibus apponi, quocl non cipiunt medicinam, omissa corporis cura, princi-

nisi clausis oculis, et consertis dentibus, cum hor- pera sequunlur ; et ponentes vitam suam quasi
rore et rictu, cribrari oportebat potius quam po- sub jactu aleae, ne perdant quod nec habent, nec
tari. Cerevisia, quae in curia bibilur, borrenda habituri sunt, se ipsos perdere non verentur. Vi-
gustu, abominabilis est aspectu. In curia, propter deas homines quasi funosos excurrere, instare
frequentiam populorum animalia vendunlur indiffe- summariis (39), et quadrigas occursare quadrigis :

renter, sana et morbida ; pisces etiam jam quatn- omnes tumultuari ad invicem, utex ipsa rerum tur-

duani : nec tamen aliquid de pretio putredo aut fe- D batione tibi apertissime describatur facies inferni.

PETRI DE GUSSANVILLA NOT/E

(37) Mareschallus estvox usitatis imae prrecipue Vicl. ii et 3, nam et sola vox rainuere
nec male :

apud rerum Anglicarum

scriptores de qua sic : signiticat aperire venain et ^lzCoTO\j.zh, ut habetur
Guillelmus Sonmerus in Glossario Mareschallus : in antiquis consueludinibus Cluniacensis mona.Nlerii,
deducitur ex veteri vocabulo mare, quod idem est rollectore S. Udalrico, lib. 2, cap. 21, ubi et ali-
ac equus et schal, id est servus. Olim enim, aiunt, quando solo verbo minutionis utitur. Florebat anno
vilis fuit muneris nomen equorum, custodem sive 1080 habentur hae consuetudines tomo Spicilegii
;

servum significans. Poslea vero praeclarae dignitatis Dacheriani. Kodem etiam niodo loquitur Lantian-
noraen evasit. Sic enim vocaverunt eum, qui La- cus Cantuariensis archiepiscopus in Decretis pro
tinis aliter comes stabuli, magister sive praefectus ordine S. Benedicti, cap. 12. Idem frequenter le-
equitum, Graece 7rptoTo»r:paTwp. Legendi Cassiodo- gere est in slatutis Carlhusiensibus.
rus, lib. vi, Variorum ; P. Gregorius, lib. vi. Syn- (39) Sic in Sorb. 1. Dom. et Victorinis tribus
tag., c. 8 ; Hotomanus in comm. De verb. feud., et legitur, ut in Herbipolensi ms. apud Busaeum, vel
Gerardus Vossius. Saumarins, ut in quibusdam, et in ms Contluentino
(38) Vox sanguinem non habetur in Sorb. i, ejusdem Busaei nec male, licet Busaeus post Gerar-
;

70 71 7 73
"I Cor. 13. Cap. 5. I Reg. 1. * Jer. 4. Thren. 4.
 ,

49 EPISTOL.E. — EPIST. XIV. 50

Quod si princeps praedixerit, se ad certum locum A duum potui congregare dispersos. Summe Deus
summo mane in crastino profecturum , sententia omnipotens, tu qui es Rex regum et Dominus domi-
procul dubio mutabitur : ideoque scias cum usque nantium w ,
qui es terribilis apud reges terrce, qui
ad meridiem dormiturum. Videbis summarios, sub aufers spiritum pvincipum 78
,
qui das salutem re-
77
oneribus exspectantes, silere quadrigas, dormitare gibus , in cujus manu cor regis est, et quocunque
praeambulos, mercatores curiae anxiari, omnesque volueris, vertis illud 78
, verte et converte cor hujus
invicem mussitantes. Curritur ad meretrices et ta- regis ab hac pestilenti consuetudine , ut sciat se
bemacularios curiales , ul inquiratur ab eis ,
quo esse unum hominem, atque hominibus, quos post
princeps profecturus sif. Hoc enim genus curialium eum, non ambitio, sed necessitas trahit, discat et
arcana palatii frequenter novit. Regis enim curiam assueseat exhibere gratiam regiae liberalitatis et hu-
sequunlur assidue hislriones, candidatrices, aleato- manse compassionis affectum. Dimitte, quaeso, me
res, dulcorarii, caupones, nebulatores, mimi, bar- ut adhuc plangampaululum dolorem meum, ne re-
batores vertar incuriamlaboriosam, etopertammortis cali-
Balntrones (40), hoc genus omne. gine,ubiumbra mortis est, et nullus ordo™. Nara,
iSaepe vidimus, rege dormiente, dura medium silen- ut ad rainisteriales curiae redeam : apud forinsecos
'tium tenerent omnia, quod sermo a regalibus se- g janitores biduanam forte gratiam aliquis multiplici
74
dibus, veniebat , non omnipotens, sed omnes ex- obsequio merebitur, sed usque in diera tertium non
citans, et civitatem, ad quam eundum erat, vel op- durabit ; nisi continuatis muneribus et obsequiis
pidum nominabat. Post longa taedia exspectationis Irediraatur. Regem dormire, aut aegrotare, aut esse
incertae, cedebat nobis ad solaliam, ibi hospitari, in consiliis mentientur; te, si honestus aut reli-
ubi sperabatur hospiiiorum et victualium copiam giosus es, ut qui eis heri non dederis, diutissime
inveniri. Tanta itaque et tam confusa, atque tu- foris in luto et in pluvia stare cogent ; et, ut ini-

multuosa erat equitum, peditumque discursio, ut quius jecur tuum ira ulcerent et crudelius anxient,
crederes, abysso eversa , eruptionem fieri ab in- ciniflones et furciferos ad primum verbum gratis
ferno.Porro cum jam diaetam illam, aut totam, aut intrare permittent. Ostiarios camerae confundat
fere totam nostri praeambuli peregissent mutata ,
Altissimus ; faciem enim cujuslibet boni viri confu-
voluntate rex alio divertebat, ubi forte unicam do- sione multiplici et rubore perfundere non verentur.
mum, et sufficientiam victualium , quae nulli com- Evasisti terribiles virgas ; si nihil dederis ostiario,
municabantur, habebat; et credo , si hoc dicere nihil actum est :

audeam, quod voluptates suas de nostris angustiis Si nihil attuleris, ibis, Homere, foras M .

ampliabat. Post primum Cerberum, tibi superest alius horri-

Tribus ergo aut quatuor milliaribus per silvas in- G bilior Cerbero, Briareo terribilior, nequior Pygraa
cognitas et frequenter iu tenebris oberrantes, cre- lione, crudelior Minotauro. Quantacunque tibi mortis
debaraus nobis successisse ad votum, si nos sordi- necessitas, aut discrimen exhaeredationis incumbat,
dum et vile contingeret invenire tugurium. Erat non inlrabis ad regera; irao quod saepius accidit, ut
autem saepissime inter curiales de mapalibus gravis gravius anxieris, et, ut ita loquar,
et dwra contentio : seque pro hospitio gladiis appe- ... rumpantur ui ilia Codro ",
tebant, pro quo indignura esset ligitium inter por- tuus introducetur adversarius, te excluso. Domine
cos. Qualiter ea nocte nobis, aut evectionibus no- Jesu Christe, si sic vivitur, et in talibus vita et
stris fuerit, aliquem vestrum haesitare non credo ; spirilus eorum qui castra sequuntur, nunquam,
ego autem et mei divisi eramus , vixque per tri- quaeso, in castra regrediar ;
jactura siquidem an-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

dum Vossium vocabulum itud rejecerit, apponendo D apud Malthaeum Paris., Radulfum de Diceto, Juan
Sagmarios. Nec video cur idem Vossius, appro- Bromton, Gervasium Dorob. et alios. Nec eo mficias
bante Busaeo, voluerit emendare vocem illam apud vocabulum hoc deductum esse a Graeco lay^a, .

S. Bernardum, lib. m
De consid., cap. 3, ubi dici- unde diclum est Latine sauma, et post modura sum-
tur : • Summarii non levati sarcinis, onusti niliilo- ma, Gallice une somme : unde saumarius et sum-
minus repatriant vel inviti, » et monuerit legendum marius Gallice sommier, Anglice sumpter.
esse Sagmarii, cum in omnibus mss. S. Bernardi (40) Sic se restituisse ail Busaeus, quia vox ista
legatur Summarii , ut mihi asseruit doctissimus, Latina est, et a bonis auctoribus usurpata pro homi-
domnus Joannes Mabillon Benedictinus, qui in no- nibus nullius pretii. Nullum tamen exemplarium
vissima sua operum S. Bernardi editione vocem nostrorum legit balatrones sed baratrones quae :

Summarii apposite restituit. Certe enim novimus vox etiam admittitur a novissimis auctoribus, ut
cum Vossio aaY(/.a significare onus, vel stratum, a Spelmanno, qui sic ait « Balatro vel baratro, :

cui onera aptantur unde <7ayu.apiat quasi sarci-

: nequam, inquit, Lydius ex M. Goldasto. » Et Lau-
narii et onerum bajuli. Verum novimus etiam sum- rentius Lucensis in Unomastico ex festo : « Bala-
marii vocem esse antiquam licet barbaram sed , trones, inquit, dicti olim baratrones, quasi digni
aetate Bernardi usitatissimam apud auctores prasci- baratro. »
pue, qui de rebus Gallicis et Anglicis scripserunt,

75
Sap. 18. I Tim. 6. Psal. Psal. 143.
7S
Prov. 21 Job. 10. Ovid. 1. u De art.
11
Virg. Ecl. 7.
 51 PETRI BLESEXSIS ol
norum, quos circa curiam in nugis consumpsi, A convertere a conversatione tua antiqua, ut novum
• aestimationem nou recipit. Saluto vos, et militiam induens hominem, omnem vitae prioris exuas vetu-
vestram, ne dicam maliliam curialem. Alia militia statem Cum eras parvulus, sapiebas et loquebaris
est, ad quam Timolheo scribens Apostolus me invi- ut parvulus nunc autem quia in
; virilis aetatis ple-
tat : Milita, inquil, militiam bonam habcns fniemet niludinem evasisli evacuanda , sunt quae erant
,s
conscientiam puram . Ubi dicit, militiam bonam, parvuli '*, ut nihil puerile aut tenerum sapiant
patenter excludit militiam curialem, tanquam male opera tua sed per omnia exhibeas
, te virum in
sibi cor.sciam, inhonestam, reprobam, perditam et Christo perfectum. Super omnia humililatem am-
damnalam. Vos etiam amici charissimi, quando- ,
plectere, ut apud te nihil superciliosum appareat,
que reeogitetis in amaritudine auimae vestrae dies, in verbo, vel in facie, vel in gesiu. Principem te
quos in curia perdidistis. Hora est jam nos de constituerunt fratres tui, dicit Sapientia *\ esto in
somno surgere M Surgite postquam sederitis 84 . >
illis quasi unus ex illis; nihil singularitatis praeten-
ne obdormiatis in morte M Vita nos fugit, mors das,
.
nihil dominationis exerceas. Estote , inquit
instat, hostis insidiatur ut rapiat, et non est qui beatus Petrus apostolus, non dominantes in clero,
erijiiat. <£mulor quidem vos Dei (emulatione sed forma facti gregis in populo 9 \ Ille, qui vocat ea
zelans et sitiens salutem vestram in visceribus Jesu qWB non
B sunt, tanquam ea quce sunt>\ vocavit te,
Christi : videtis, quia curia plena est laqueis mor ut sacerdotio fungaris ei, ut in domo matris suae sis
tis : mors autem inevitabilis ct incerta, judexque fidelis et prudens dispensator, servus non dominus»
terribilis nos exspectat. Horrendum est autem in- sis possessionum suarum custos, et populi advoca-
cidere in manus Dei viventis
87
, illosque cruciatus tus. Posuit te Dominus, ut sis principibus ad cor-
ineurrere, quorum non
neque finis. est intermissio, rectionem, plebibus ad erudilionem, aftlictis ad so-
Scio mc spiritualem Jericho subvertisse, Josueque
latium, nocentibus ad timorem , clericis ad libera-
Moysi successorem dixisse recordor Maledictus, :
tionem, superbis ad humiliationem, humilibus ad
qui reasdiftcat Jericho M Ego siquidem processi in .
tutelam. Agnosce, quaeso, vocationem tuam"; non
diebus meis et, ut seimonibus Job ular Rugas
; :
enim vocavit te iterum Dominus in immunditiam,
mece dant testimonium contra me M . Et item : Bre- ut deducas in bonis dies tuos, et agas curam car-
ves anni transeunt, et per semitam, qua ambulo, 9*
nis in desideriis ; haec omnia a mente futuri
non rcvertar 90
; recogitabo ergo dies perditos in episcopi convenit exsulare; scriptum est enim M •

amaritudine animae meae, residuumque annorum Necesse est, utmunda sit manus quce sordes di- ,

meorum studiis immolabo et paci.

luit alienas. Sane in Exodo legitur 1M quod cum ,

Bene valeant socii et amici nostri, et sciant me ftloyses de mandato Domini proposuisset Aaron in
suum esse universi et singuli. pontificem consecrare , eum prius diligenter ablu-
EPISTOLA XV. lum vestivit subucula, et balteo cinxit ; in quo
AD COMITEM RAINALOLM (41) ELECTUM LN EPISCWLM oslendilur quod in episcopum consecrandus prius
CARNOTENSEM. ebluitur, ut de antiqua conversatione in novam in-
[A. D. 1178.] nocentiam reformatus suscipiat incrementa virtu-
Arglmentlm. — R. in episco'
Instruit filium cotnitis tum. In subucula quidem vitse munditia designatur,
) um Carnotensem quibu* virtutibus electum ,

quae balteo constringitur, ut sub arctiore tutela

fj'isropus ornatus esse, et a quibus viliis abhorrere
debeat. pudicitia nutriatur. Apponitur etiam tunica hyacin-
" Vocavit te nobilis Ecclesia Carnotensis de subdito thina, ut sit conversatio ejus coelestis >, ut jam
in praelatum, de filio in parentem, dc discipulo in non loquatur verba hominum , aut sapiat nisi

magislium. Si vis csse ,

quod diceris , ut inter Christum. Superhumerali autem rationale adjici-

electos Domini censearis, qui in electis suis mittit tur \ in quo erat doctrina el verilas ; ut sit scriba

radices w qui quos elegit, hos et pradestinavit

9S '.
rj doctus in regno Dei , et cum opportunum fuerit,
,

PETRI DE GUSSANVILLA NOT/E.

Raynaldus, aut. ut alii, Reginaldus de Mon-
(41) minit Joannis et Pelri prcedecessorum ejus. Con-
con, lilins erat Beginaldi comitis de Moncon alias de sentiunt omnes historici , et Necrologium Carno-
tense, quod de virtutibus ejus ita loquitur i Oc-
Bar, et Agnetis, Theobaldi magni Campaniae co- :

mitis Bliae. Hic cum esset tliesaurarius ecclesiaB tavo Kal. Augusti obiit Rcginaldus illustris cornes
S. Marlini Turonensis, et praeposilus Ecclesiae Car- Moncionis, pro cujus anima Reginaldus cjus filius,
notensis, ex Soucheto in Historia ms. ejusdem Ec- Carnotum Ecclesiae venerandus antistes, capcllam
clesiae, anno circiler US7, successit in episcopatu, SS. Sergii et Bacchi in curia domoruin episcopalium
Carnolensi Petro Celfensi abbati, non autem Joanni sitam, in ea libertate et immunitate, qua eam pos-
Sarisberiensi, ut scripsit Busaeus. Constat enim sidebat, concessit capitulo Carnotensi jure plenario
apud omnes Joannis Sarisberiensis successorem perpetuo possidendam. Pro cujus beneficii largitione
fuisse Petrum Cellensem. Sic enim ad Rainaldum slatutum est anoiversarium patris ejus et matris, et
nostrum scribens Stephanus Tornacensis. et pro- comitis Henrici, et ipsius episcopi, cum decesserit,
motioni ipsius ad episcopatum congratulans, me- celebrari , ac proventum dictae capelloe canonicis

88 8a
Rom. " Psal. « 8T M
1 Tim. 1. 13. •* Psal. 126. 12. II Cor. 11. Hebr. 10. Jos. 6.
M Job. 16.
90
Ibid. 9I
Eccli. 24.
91
Rom. 8.
M I
Cor. 13. **
Eccli. 32.
96
1 Petr. 5.
M Rom. 4.
87
IICor. 1. "Rom. 13. "Eccli. 43. ™ Cap. 29. ' Eiod. 28. Mbid.
53 EPISTOL.E. — EPIST. XV
producat de thesauro suo nova et vetera
s
. Haec a A spensatione industrius, in agendo strenuus, in au-
tuae administrationis officio exactissime requinm- xiliando soliicitus, in consiliis fidus, in responsio-
tur, ut per orania sit in te humilitas non vilescens, nibus circumspectus. Exhibe te majoribus devotum,
dignitas non praesumens. minoribus blandum, mansuetum, rigi-
aequalibus

Hodie inpromotione quoruradara prima questio (| dum superbis, benignum humilibus, misericordem
est, quae sit summa redituum, non quae ist conver- pcenitentibus, inflexibilem obstinatis. Exhibe te
satio subjectorum verumtamen Deus non irride- Joannem incesiuosis ", Jehu et Mattaihiam aposta-
;

tur. Ad honorem vocavit te propter onera, non ad tis

'3
, fornicantibus Phineem u Eliam , idololatris
i5

mulliplicandum numerum familiae, aut equorum ;

mentientibus Petrum '\ blasphemanlibus Paulura ",
'".
non ad dandas parentibus dignitates, sed ad dan- negotiantibus Christum
dam scientiam salulis plebi ejus. Majus gaudium Brevissimus est hujus vitae temporalis excursus;
Deo et angelis ejus, si convertatur peccalor a via finis antem horribilis et incertus. Quanto est cele-

sua mala *, praelati officio, quam si per ejus indus- brior titulus tuae nobilitatis, tanto gloriosus tibi

triam pompa episcopalis eininentiae in evectionibus credit ad cumulum laudis, si alios in Christi mini-
et familiis augeatur. Non est in hoc gaudium an- sterio superas sanctitate, quod genrositate trans-
gelorum, in quo est pauperum domorum subversio,a cendis. In episcopali conditione nihil est medium
g ;

quibus procurationes exigis importunas. Conque- vel saecularis erit tua conversatio et probrosa, vel

runtur et dicunt, quia multipticasti gentem, etnon sancta, et tam apud Deum quara homines gloriosa.
magniftcasti lcetitiam
5
. Si te illius discipulumpro- Nihil est, quod adeo vitam hominis cito obtene-
fiteris, qui vcnit ministrare, non ministrari 6 , sic bret, aut illustret, sicut pontificalis auctoritas. Cito

ministrabis pauperibus, ut non vitupereturministe- fit vel bonus odor Deo, vel rumor in populo. Quae-
rium tuum ' ut patrimonium Christi et pauperum dam gemmae splendidiores sunt in obscuro quam in
ejus, quod tibi commissum est in egentium neces- luce. Quidam ante dignitatis adeptionem satis com-
sitates, non in usus extraordiuarios expendatur. raendabilera exstiterunt ; sed supor candelabrura

Patrimonii hujus zelator est Dorainus, rationem Ecclesiae constituti, lucem in tenebras, et famam in

tecum districtissimam positurus 8 et usque ad no- infaraiara converterunt.

,

vissimum quadrantem exigei universa Sane pro- .

s*, Vulgariter dicitur quod honores rautant raores ;

pter hoc irritavit irapiusDeura. Dixitenim in corde sed raro in meliores. Melius plerisque fuisset adhuc
suo : Non requiret
10
. Sed certe requiret. Nec te latere sub modio, et sub umbra, honestae opinionis,

poterunt excusabilem reddere tuae generositatis quam cum infamia candelabrum ascendisse. Adhuc
eminentia, et numerositas ciientelee. Si quiafllius turpitudo eorum sub paupertatis obscuro latereti
p
comitis, aut consobrinus regis (42) es.manu effu- nisi cam dignitas divulgasset. Crevit honor, et cum

siore teneris expendere ; necessitas haec Christi honore infaraia ; nam juxta satyricum :

patrimonium non conlingit. Expensas, quas de re- Omne animi vitiutn tanto conspectius in se
Crimen habet, quanlo qui peccat major habe-
bus mundanis fecisses, alias fortassis enormes pro [tur
l °.
tua generositate, debet in rebus ecclesiasticis epi- Privato peccanti saepe parcitur ; sed sipraelatus de-
scopalis modestia cohibere. Electus es in episco- liquerit, in ejus infamiamlraguae omnium acuuntur.
pum a Christo, ut ei fungaris sacerdotio, ut reddas Multi ex aliena persuasione credunt suura crimen
populum acceptabilem Domino, sectatorem bonorum prorsus esse absconditum, sed periculose falluntur.

operum, ipsura verbo instruens et exemplo ". Pro-i Sciat enim omnis praelatus, ex aliquo semper se
pter quod omni antiqua vanitate deposita, studeasj esse infamera, nisi verara operibus exhibeat san-
!0
moribus iraplere pontirtcem, et, ut Sancto sanctorum ctitatem. Scriptum est, quia vox populi, vox Dei .

devolae seruitutis impendas officiura, induas fancti- Nec leviter, juxta aestimationem meam, opinio com-
tatem. Sis, quaeso, eompositus ad rnores, fervidus munis aliquem prselatum extolleret, nisi quera ef-
in dilectione, mansuetus in societale, stabilis in fectus operum, et jugis experientia commendas-set*
proraisso, fortis ad patientiam, pronus ad concor- Si te igitur publicae commendationis titulos habere
dium, rigidus ad censuram. Sis in judiciis rectus,in delectat, Christo et hominibus placere intendas,
loquendum modestus, in ubendo discretus, in dis- non in multitudine diviiiarum, sed gratiarura, non

PETRI DE GUSSANVILLA NOT/E.

qui interfuerunt, distribui. » Ibidem postea : cognatione vir nebilissimus ; sed et animi liberali-
« Sexto Idus Decemb. obiit, anno 1217, venerabilis tate longe nobilior, et corde humilis ac benignus. <>

Paterpia? memoria? Reginaldus, hujus sanetae sedis (42) Scilicet Philippi Augusti, regis Franciae,cujus
reverendus antistes, illustris comitis Moncionis pater Ludovicus Junior duxerat Adelam sororem
filius, clara stirpe Francorum principum et regali Agnetis matris ipsius Rainaldi.

3 J ,0
Matth. 13. *
Luc. 15. Isa. 9. •Matth. 20. ' II Cor. 6. "Matlh. 18. Matth. 5. Psal. 9.
"Tit. 2. " Malth. 14. 3
IV Reg. 9. Mach. 2. " Num. 25. ' ,B
III Reg. 16. * Aet. 6.
,7
I Tim. 1.
., ^oan. 2. » Juv. sal. 8. *° ha. 06.
oo PETRI BLESENSIS 56
in omatu vestium, sed virtutum. Illorum episeopo- A sit: Spiritum nolite exstinguere , " atque adhuc im-
rum vitara detestabilem reputes, quorum habitus becilles sanctioris propositi conatus evacnant, et
ra veste pompatili, quorum incessus erecta cervice, subvertunt. Si continantiam vovet, si ad abstinen-
quorum faoies torva, truces oculi, minae terribiles, tiam se conformat : Propitius, inquiunt, sis tibi,
dowinantcs in clero, non forma facti gregis inpo- domine juvenis es, jejunia capiti sunl importuna,
;

pulo " quorum deusventerest " quorum vita in

;
; nimia carnis afflictio morbos parit; sie debes chor-
raorte sepulla est, mendaces, vaniloqui et super- dam tendere, ne repatur. Hsec omnia in annos
bi, sociifurum, Son collegae Petri sed Simonis, non raaturitatis diffcrri oporlet. Non sumus meliores
Cbristi disoipuli, sed Neronis. Isti dum pauperes
quam patres nostri. Ad solatium viri creata est fe-
spoliant, dum monasteria gravant, dum extorquent mina. Viro et feminae dictum est : Crescite et mul-
a clero, dum iu quaestum trahunt, et venalem ex- tiplicamini, et replete terram". Ncc virtustua,vir-
ponunt justiliara Dei, dum Giezitiram negotialio- tus est lapidis,nec carotuaaneaest ". Delicta ju-
nem exercent *, thesaurura irae et mortis sibi ac- Dominvs **.
ventulis et ignoranlias non atlendit
cumulant, cum thesauro pecuniae Christum habituri Somnus, et Indus, et sollicitudinum depositio ami-
vindicem, quem non timent judicera. Illud certis-
cissima sunt naturae bonum custodil castrum, qui
;

sin;e teneas, quod si ad hos enormes actus manum servat cum diligenlia corpus suum 30
. Temerarium
semel praelatus exlenderit,
u
B est se citra necessitatem aifligere. Religio in juve-
Ut canis a corio non absterrebitur unclo :
commandabiles sortitur eventus
nibus, raro ; aetas
sed glutino malilise inviscatus de csetero respirare provectior satis redimet lubricum juventutis. Satis
non poterit, et, nisi cura multiplici austeritate tempestiva et poenitentia, quae anticipat diem mor-
3I
pnpnitentise, ad innocentiam non redibit. Praelatus tis ; latro in cruce ponilet ; nemo sero pcenituil,
siquidem rarissime invenilur. qui collaterales non quem mors invenit pcenitentem. Tuae proprium est
habeat assentatores sibi, qui eum lactant et pal- parentelae, motus adolescentiee sequi, atque ad
pant, qui oleo peccatoris caput impinguant. Lau- terapus laxioribus indulgere desideriis, et tandem
datur peccator in desideriis animae suos, et iniquus in tempore maturitatis odorera suavitatis eraittere
benedicitur ". Isti sunt, qoi cum vident domini sui
3
*. His etaliis modis superseminat zizania inimicus
animum in tentalionibus vacillantem, possent que homo Z3
:sed mentita est iniquiias sibi
u Nam, ut
,

eum verLo exhortationis imbuere, et a peccato avel- novissimis ejus verbis prius respondeam, raagnus
lere et erigere in virtutem, mellitis sermonibus J ille comes Theobaldus (43), et alii plerique proge-
spiritum in eo virlutis exstinguunt, cum scriptum Q nitores tui, etiam ante juventutis ingressum, ma-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(43) Avus Rainaldi per Agnetem filiam suam, apud Latiniacum sepelitur. Quator habuit filios :

quae Rainaldum peperit. Fuit autem Theobaldus Ilenricum comitem Trecensem Palatinum, largitate
Campaniae comes, via nobilitate, sanctitale et re- et liberalitate famosum Theobaldum, comitera ;

bus gestis firibusque clarissimus. De eo sicJoannes Blesensem, qui tenuit Carnutura Stephanum, co- ;

a S. Yictore in Memonali historioe, quod liabetur mitem de Sancerre, quod Sacrum Caesaris est
manuscriptum in bibliotheca S. Victoris Parisien- dictum, et Guillelmum archiepiscopum Senonensem,
sis, ad annum I1.*J7: « IIoc tempore florebat Theo- postea Remensem, ad quem magister Petrus Co-
baldua coines Campaniae, pater orphanorum, et mestor scripsit historiam scholasticam. Ilabuit etiam
judex viduarum, oculus caecorum, pes claudorum, filias Prima fuit Maria, Burgundiae ducissa
sex. ;

singulariter munificus in pauperibus sustentandis, secunda Agnes, Barriduciscomitissa tertia quaedam ;

in exstruendis quoque monasteriis, et erga religio- ducissa in parlibus remotis. Hanc postea duxit
so.- quoque largilate imcomparabili. Ilic qualuor Guilliclmus de Goet in dioxesi Carnotensi. Quarta
habuit filios comites, Heuricum Campani;e, Theo- comitissa Perlici Mathildis Quinta monialis Fontis- ;

baldum Blesensera et Carnolensem Stephanum, et Ebraldi sexta Adala, Francorum regina. » Quam ;

Guillelmum Remensem archiepiscopum filiosqie vero piuset sanctus fuerit Theobaldus hinc apparet,
;

plures habuit, quarum unam Adelam nomine icx quod intima cum S. Bernardo amicitia conjunctus
Praneorura Ludovicus VII accepit uxorem, de qua fuorit, ab coque in iis, quae ad Deum pertinerent,
Phiiippus Augusius procrealus est. » Ubi notandum totus dependeret. Indicant etiam innumerabiles ec-
falfo dici Sie: har.um fuisse comitem Carnotensem. r\ clesia?, monasteria, xenodochia ab ipso fundata et
Nullus enim auc or est, qui hoc ilti tribuerit, sed donis cumulata, quibus maxime Burgundia et Cam-
omnes consentiunl eum fuisse comitem Sancerra- pania repletae sunt. Plura dc eo referrem, nisi
num, sive Sacra-Caesariensem, postea uxore mor- brevitati consulerem, et nisi spes quaedam mihi
tua Carthusianum efTectum. De Theobaldo magno affulgeret fore ut aliquis insignium nostri temporis
Albericus raonachu.s Trium fonlium ord. (listercien- Bcriptorum huic operi manum admoveat. et histo-
sis, in diuecesi Leodiensi.auctor <juy/&ovo? in Chro- riam aut genealogiam illustrium Campaniae comi-
nicoms. Ita sn-ibit < Anno 1152 moritur Cam-
: tum eruditi Pithoei raorte interruptam nobis de-
paniae comes Tlicobahlus sexto Idus Januarii, et scribat.

51
Petr. 5. "Philipp. 3. **
IV. Reg. 4. " Horat. Sat. n, sat. o. "Psal.10. *'Thess. 5. " Gen. 1.
!8
Job. 6. J9
Psal. 24.
30
Bernard. serm. 2, de assumpt. B. Virg. 3> Luc. 23.
M Hieron. epist. 7 ad Laet.
33 31
et 47 ad Sabin. Matth. 13. Psal. 26.
 EPlSTOL.E. - EPIST. XV.

\j gnarum virtutum titulis ettulserunt, sed et avuncu- A nore ". Sic te existimet homo, nt minislrum Clt7-isti,

\ lus tuus, archiepiscopus Remeosis (44) senilem in- et dispensatorem mysteriorumDei **. Bene quidem
duit ab adolesceutia gravitatem, ex lunc ascensio- dispensas (45), si vivas ordinabiliter, socialiter,
nes in corde suo disposuit, alque per incrementa humiliter ordinabiliter tibi, sociabiliter proximo,
;

virtulum in eminentiam vitae perfectioris ascendit. bumiliter Deo. Si onerosus libi videtur vita? me-
Certe populus qui te lactat, in errorem inducit. lioris ingre^sus, erit tibi progressus acceptior,
Crede, amice cliarissime, Paulo doclori gentium, ipsamque proposili «ancti duritiam certior retribu-
non anulatori : Abstinete vos, inquit, a desideriis tionis exspectatio levigabit. Propheta dir.it : Pro-
3r
carnis, quce miiitant adversus animam ', si enim pter verba labiorum tuorum ego custodivivias duras
3i
secundum carnem vixeritis, moriemini ; illasci- ". Quod leveest, dicit Aposlolus, etmomenlaneum
licet, morte, quae nec moritur, nec fiuitur. Sapientia tribulationisnoslra', immensum glorice pondus ope-
3T
carnis, quae tibi suadet illicita, inimica esl Deo . ratur in nobis ". Transibit enim spes in rem, !abor
Attende suggestioncs adulantium tibi, ct vide que.m in praemium, conlinentia in gloriam, abslinentia in
fructum ex eorum consilio assequaiis. Sane in vo- coronam : quod breve est, in perpetuum quod
;

luptatibus carnis cilo praeterit quod delectat, et mutabile est in aeternum. Inter caetera, lanquam
permanet sine fine quod cruciat. Quem fructum ka- g dominum et amicum bumiliter et obnixe te precor,
buistis, dicit Apostolus, in his, in quibus nunc eru- quatenus hanc exhortationem meam, quao procedit

bescitis ". Hsec sunt, quae carnis opera comitan- ex corde, patienter admittas: quodque per, tu et
tur, appetilus anxielatis et vecordiae, abomi- aclus tibi et te scribo moleste non feras ;
pluralis enim
nationis et immunditiae, cxitus pcenitndinis et ve- locutio, qua uni loquendo mentimur, sermo adu-
recundiee. De universis, in quibus Denm offendimus, latorius est, longe a sacro eloquio alienus.

nihil residuum est, nisi conscientia immunditiae [In codice Harlejano [3672] post epistolam interve-
testis, et se crucians recordatione peccati. Teste niunt haec quae sequuntur.

Apo;lolo, mors fructus autem ju-

fruclus peccati ; Hcec epistola continuatur cum prcescripta st non
stitiae, gaudium in Spiritu sancto 39 Faclus
spes et .
habetrubricam uec etiam numerum epistolarum. —
es\ discipulus, non Epicuri, sed Christi, ut crucem Non te lusisse pudeat, sed ludum non incidere et :

Christi circumferas in corpore suo, non ut curam qui lusisti temere ad vitae frugem regere magistra
carnis in desideriis agas ". Si Christi ministerium morum doceat te ratio, ut dignius pontificio divini
suscepisti, in omuibus exhibe le sicut Dei mini- dono munere ad laudem Christi uominis fungaris
strum, ut non blasphemetur in te nomen Dei **.
sacerdotio. Sis pius, juslus sobrius, prudens, pu-
Ille, cui ministrare proponis, sanctus est, innocens q dicus, humilis, in lege Dei docilis, et non sis arbor
impotlutus, excelsior ccelis factus". Sancti, inquit, steriiis. Tuo te regas aplius officio, et pulso procul
estote,quia ego sanctussum ^.Hcec es/, inquit Apo. vitio mundus a labe criminis, ut muudus mundae
stolus, voluntas Dei sanctificatio vestra **. Et sub- Virginis ministres in altario. Ministros immundiliae
jungit ••
Ut abstineatis a fornicatione, ut sciat unus- a te repellas longius, bonorum vitam fortius pravus
quisque vas suumpossidereinsanctificatione et ho- depravat socius, et aflicit infamiae dispendio : sic

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(44) Hic est Guillelmus cognomento Albimanus,
filius Theobaldi Magni. « Qui quidem sub ferula
Bernardi Claravellensis educatus, religiosissimus
evasit, * inquid Tavellus in Vita archiep. Senon.
«Unde et senilem induit ab adolenscentia gravitatem,»
ait hic Blesensis. Ex canonico primum S. Quiriaci
vel Cyriaci Pruvinensis in episcopum Carnoiensem
electus, non consecratus, est. Nam, post aliquod
tempus Senonensis, deinde Remensis archiepisco-
pus consecratus, tandem cardinalis tituli S. Sabinae
ab Alexandro III in concilio Lateranensi anno 1 "70
creatus est. Vir non illustribus modo verum regiis
natalibus non ingenio lantum et rerum gestarum
; tenbus eorum lauceam, sine ipso fieri nihil existi-
gloria, sed eximia in Deum pietate clarissima. Eum
Alexander 111 jam archiepiscopum Senonensem,
legatum in Angham misit, ut de morte S. Thomae
quaestionem haberet ibique tam prudenter et ani-
; (45j Hanc sententiam
mose se gessit, ut Henricum regem Angliee ad poe-
nitentiam induxerit. Quanto autem
apud Philippum Augustum Francorum regem soro-
ris suae filium, hinc elucet quod supremus ab eo
regni administer factus sit, perpetuoque principali
lateri adhaerens. Unde, cum Lucius III summus pon-
tifex ejus \idendi desiderio flagrans, scripsi^^et
regi ut cardinalem mitteret, Lucio sic rescri-
sibi
psit Augustus; « Astitit super omnes amicos et fi-
deles nostros charissimus avunculus noster Guilliel-
mus, in consiliis nostris oculus vigilans, in nego-
D tiis dextra manus. Eum vel ad tempus recedere a
1 nobis, succedere est hostibus nostris. Retinuimus
cum clavum in oculis hostiura nostrorum, et in la-
mantes, sive de pace, sive de bello eum hosiibus
esset agendum. » Obiit anno 1202. Plura de eo pas-
sim histonci.
desumpsit Blesensis ex
S. Bernardo, sermone 1 de SS. Petro et Paulo.
in pretio esset

K I Petr. 2.
38
Rom. 8.
37
Jac. 4.
u
Hom. 6. ' Gal. s
5. *° Rom. 13. "I Tim. G3.
4i
Hebr. 7.
a Lev. 11. 4l
I Thess. 4. " Ibid. *° Cor. 4. • Psal. 10. ** HCor. 4.
 ;

oW PKTM BLKSENSI^ i;o

trahit prsesumptio a convictu sirailium. Pradati A tionis infundam. Sunt enirn in candelabro taberna-
vita viliuin vilescit contubernio. Plus protector culi, infusoria, exslinctoria et emuncloria ". Ero
pauperum omni peteoti tiibue, malos potcnter ar- autem trangressor Dominicae legis, si sustineam,
gue, manusque sacras ablue a sordidorum muneris quod nemusjuxta altare Domini crescat, quod circa
conlagio. Nullus te palpet praemio, quaesita gratis ecclesiae rectorem sollicitudinum multitudo silves-
gralia largire beneficia sed dignis beneficio. .Non eei. Majus est omni thesauro, quod in discrimine
des ministris scelerum, non lua sed ecclesicC, sub ponitur certo. Impreiiabile et super omnem aestima-
pietatis specie, non abutaris impie commisso libi tionem est,quod quasi sub jactu aleae aeternae per-
pauperum suffragio. Nil a te fera bistrio, ct tibi ditioni exponitur. Abigendae omnino sunt scenicae
non alicias infames amicitias de Christi patrimo- islae meretriculae, sirencs usque in exilium dulees,
nio. Caute dispone Domini pauca, sed vera loquere
1
; musccE exterminantes suavitatem unguenti* mu- ,

verba confirmeo opere, quia non decet temere Os res ebullientes de terra. ut corrodant extales eorum
saeerdotis pollui mendacio. Prudentium consilio te qui ponunt arcam Doraini, id est adminislationcm
frui non displiceat, nec sinistrae moveat salubris ex_ ecclesiasticam, Juxla Dagon " ;
qui temporalia
hortatij. Teneris ut ab?tineasab omni mala sprcie non minus quain spirilualia, et forte diligentius
sub freno temperantiae magislra pudicitise sobrie- & admini-trant. Propheta dicit de hujusmodi : Sirut
tate tloreas. Non vario vagoque desiderio declines araneam tabescere fecisti animam meam '"'.
Aranea
ad illecebras, sed csecae mentis tenebras pur^a vir- siquidem de suis visceribus telam tcxit, et texendo
tutis radio. muscam
tabescit, ut vilissimam capiat. Quid aliud
EPISTOLA XVI.
AD EPISCOPIM CjlKMDAM JAM GBAKD-EVITM.
facit homo, qui se eviscerat in expensis, et M cu-
ut muscam, sive mustum odoriferae opinionis,
Argimentcm. — Episcopum tnultis negotiis et occupa-
ris,

et favorem linguae meretricantis acquirat"? in hu-

tionibus distraclum serio hortatur, ut tranquillio-
jusmodi homines mittit Dominus spiritum verligi-
rem vivendi rationem causa sucr et aliorum salutis

procurandce ineat et cogitet salis non esse, si culpce

nis, et errare facit eos ininvio, etnonin via ". Sic
;

nullius gravioris conscius sil, nisi bona niultu opera filii Israel quadraginta annos expenderunt in itinere

innoxiix vitce adjungat. trium dierum circa montera Seir, nec terram pro-
"",

Veniens et inveniens vos tot negotiis implicitum, missionis intraverunt . Isti sunt lunalici, qui otfe-

tot circumvallatum turbi hominum, tot occupatio- Domino ad curandum

runtur °', modo cadentes in

nibus ad tam diversa distractum, condolui vobis, aquam sollicitudinum, modo in ignem cupiditatis,

et concussa sunt viscera mea pio compassionis af- aut odii, aut iracundiae, aut alicujus extraordina-

fectu. Quis enim sustineat patieuter, ui tam nobilis ri;e voluptatis. ^ix possum credere, ut in lanta

anima spiritualibus doctrinis irnbuta sub quodam turbalione animse possit quis invcnire orando rorem

velamine libertatis in opus servile degeneret ? Ani- devotionis, aul tluenta grutiae. Est enim tempcsias
mam siquidem, quae tot labyrinthis intricata est, valida, et mirabiles sunt elationes maris in corde.

necesse est frequentius ancillari non enim solum-

;
Hi sunt, quibus promisit Dominus coelum ferreum,
modo habitatio terrena hanc deprimit, sed et ipsa ut cceleslis pluviaj vel gratiae sint extorres ; et ter-

ad terrenorum inquieludinem se diffundit, ut cum ram aeneam, ut circa terrena interius obdurali
u0
Jeremia " dicat Effusa sunt in terram viscera mea.
:
iructum vitse non faciant . Absit, absit, amantis.

E cum Ezechiele
r
"
: Terra eratusque ad fenestras, sime Pater, ut adversus innocentiam tuam aliquid
et fenestrce clausce, sic ccelum mutatur in terram, sinistre conjiciam vel prassumam ! Charitas tamen,

aurum in scoriam, spirilus in carnem. Carnalis qua mediante gesto te in visceribus meis, limere

homo deprimit spirilualem, et draconem Hoysi me facit, ulinam et tu timeas ! Bcatus enim homo
dracones Pharaonis absorbent ". Loquar ergo, quia qui semper est pavidus '". Circumspectu hominis
si tacuero, os meum condemnabit me. Rogabo ut est, omne opus suum habere suspectum. Verebar
dominum, monebo ut patrem ; et si animam ejus omnia opera mea, dicit Job "\ Cum omnia bene fe-

ad notitiam suae conditionis alias revocare non pos ceriraus, debemus quod dicere, servi inutiles su-

sum, utar cantico amoris, et dicam pulchra, si :

D mus ,yj
. Dreves die hominis sunt "*
: nescio quid sta-

teignoras,egrederepostgregemsodalium tuorum'"*. tuerit super nos terribiUsinconsiliis superfilios ho-

"'.
Nemo enim se novit, donec dies suos recogitet, minum ,i5
, nescimus, quid ventura pariat dies
eundo recoidatione post gregem et multitudinem Verbum Ecce mensurabiles posuisli
Prophetae est :

commissorum. Loquar itaque, et de solliciludine dies meos in imagine enim pertransit homo'?\
:

Yestra importabili aliquid imminuam, aut eam om- Dies mei tratisierunt, dicit Job, et per viam, qua
r
'".
nino exstinguam, et aliquid eruditionis, et aedifica- ingredior, non reverlar

M Cap. 41. M Exod. " Cant. 1. 33 Num. 4. " Eccle. 10. Rcg. Psal.
"Cap 31 7.
0J
1

38.
s7
Psal'40G » Deut. 2. " Matth. 17. °° Levit. 20. " Prov. 28. Cap. 9. *•Luc. 17.
l
Job.
14. " Psal. 65. *• Prov. 27. " Psal. 38. 68 Job. 16.
61 fiPISTOL.K. — EPIST. XVI!. 62

Singula de nobis anni prsedaniur euntes.

M A ceptio regia, vel hominum temporalis utilitas pote-
Qui non est hoitie, cras minus aptus erit .
excusare. Sed
rit erit, qui dicat : Quia quidquid
Non dicam, vitoe,sed jam tuae mortis pars raagna deliquimus, eonfessionis beneficio poterit aboleri ;

praeteriit. Clepsydra (46) non tanlum ultimum slil —

porro nemo de vitae diuturnitate securus est ; testi-
licidium exhaurit, sed totum quod prius effluxit :
monio Scripturae: Cumdixerint : Pax et securitas,
nec mors est in ultimo vitre tuae, sed in toto, quod tunc repentinus superveniet interitus ". Mors "
de vita praecessit. Noe, ut se suosque salvaret, cen- enim subitaet incerta romedium pcenitenlioe frequen-
7o
tum annis in arcaj fabrica laboravit ; nos vero ter anticipat morbi etiam, qui saepissime graves
; et
quamtum laboravimus, quorum singuli dies momen- invalescentes sunt, augustia sensuali spiritum devo-
tanei sunt, transitorii et tinales *? Plurimum timen- lionis exslinguunt. Certissimum est autem, quod
dum est, ne fuga nostra fiat in hiemc vcl in Sabbato, non punit homo puniet Deus. llorrendum vero est
71
quando operari non licet . Ideo sexta die colligen-
incidere in mauus Deiviucnlis 8 \ Quis cnim habi-
TI
dus est gomor quia iu hac sexta aetate operan-
,
tare poterit eumigne devorante,autquis stabit cum
dum est, ut in iila septima quiescamus, quando di- ardoribus sempitcrnis'1
85
.

celur, ut requiescant a laboribus suis ". Forte in

Haec me movent, ut te moneam, Pater, quatenus
corde tuo cum Apo^tolo dicis Nihil mihi conscius :
ex hou nunc iiuanlumcunque potens a turbatione
p>
71
sum et cum bealo Job: Xon reprchenditme cor
;
stecularium sabbatizes. Hiserere animce tuos placens
meum in vita mea \ Sed, beuignissime Paler,munda
;
7

Deo ". Si te ipsum non habes, nihil habes. Sola pax

conscientia sine opere non sufficit ad sahilero. Pro- 87
Dii, quai exsuperatomnem scnsum , faciat.ut tab
70
pheta dicit: Diverle d malo, etfac bonum . Utrum- omni sensualitale et saecularilate sis liber haec oc- ;

que sine altero imperfectum est. Dominus in Evan- cupalionum turba mors anirnae est. Ideo dicit Salo.
gelio,servum non solum male operantem, sed a mon Fili,in paucis siniactus tui m Et ecce plus
: .

bono opere torpentem damnat 7T Non euim solum. .

quamSalomon, non ad pauca, sed ad unum dun-
modo arbor, quae ma'os fruclus facit, sed et quae
taxat docet esse sollicitum : Porro, inquit ", unum
bonos fructus non ignem rait-
facit, exeidetur, et in
estnecessarium, Deumscilicet diligere : quod sine
telur '-. Ilujusmodi ignis horrorem semper habeas
aninii sinceritale haberi nen potest. Non est qui
in corde, dilectissime Pater, ut te premant et mo-
bonum, donec veniat ad hoc unum. Scriptum faciat
lant assidue metus oeternae mortis, et desiderium
est Unampetii a Domino, et hanc requiram v0 In : .

interminabilis vitae. Istae sunl molae, quibus molitur

uno siquidem cubito consummata est arca 01 Man- .

anima Chrisliana: quarum una sine allera, juxta

datum enim charilatis consuinmntio est summae
praeceplum Domini, in obligationem pignoris trans-
p pacis. Ideo dicit Propheta: Omni consummationis
7U
ire nondebet omnessiquidem peccavimus Vide,
vidi finem, lutum mandatum tuum nimis "\ Sane,
: .

Pater, quantum pro teipso salisfeceris, ut scias J2

quia exabundanti cordisos loquitur vereor ne '
;

quid desit tibi. Ut de tua taeeam anima, vide quot

filialis affectio et zelus, ijuem de salute vestra con-
animas de ore leonis, etde faucibus inferni ejeceris:
cepi, epibtolam praesenlem protrahat in immensum:
quantum lucri de talento tibi commisso, opere,
ideo, ne multiloquio aures delicatas offendam, epi-
verbo exemplo retuleris, qualiter sex opera mi-
et
stolam in verbo doctoris gentium claudo : Gralia
80
sericordiae, quce Dominus proponet in judicio ju- os
,
sit oobis et pax a Domino Jcsu Christo .

giter impleveris quam soliicite carnem tuam pur-

;
EPISTOLA XVII.
gaveris jejuniis et disciplinis quam fortiter pro- ;
AD CLERICUM .NEGOTIATOREM.
domo Domini ex adverso ascenderis. Ad omnia haec
factus es ex tua professione obnoxius, et haec om-
Argomektcm. — Ostendit clericum negotiarioui ope-
ram dantem, non differe ab usurario ; ac studium
nia, Pater, a te exactissime requirentur. Temeritati omne cumulandarum opum vanum esse ^et pernicio-
et praesumptioni forsitan ascribetur, quod vos mo- sum.
neo, sed charitas me compellit. Scio quod in die PETRUsBlesensis Balh. archid. dilecto socio et

tremendi judicii reddituri sumus rationem, etiam amico G., saiutem et aeternae salutis memoriam.
de sermonibus oliosis 81
. Nullos ibi excessus prae- D Si luas professionis ordinem et gratiam divinas

PETRI DE GUSSANVILLA NOT^E.

(46) Ex Philelpho, Clepsydra, erat 1. v, ep. 6 : « ras demetiens, Cleomedi est GSpoXovia unde et qui :

olim vas quoddam uitreum, quod aequalibus dimen- clepsydrae aequalitatem custodiebat Ipuowp diceba-
sionibus signatas horas ostendebat, ad cujus etiam tur. Cum autem Romani vigihas miluares in qua-
fundum foramen apertum quod aquam emitte-
erat tuor tempora aequaliter distinguerent, eas primipi-
horae per aquae diminutionem quot essent
ret, el ita lus clepsydris discernebat. Unde Vegetius « In :

videri poterant. » Itaque clepsydra nominatur, quod quator partes ad clepsydram sunt divisae vigiliae. »
aquam velet aut furetur. Dicitut autem clepsydra Et Caesar loquens de insula Britannia, sic ait :

a Coelio Redigino, lib xvm Antiq. lection., cap. « Certis ex aqua mensuris breviores esse noctes
39, astronomicum sive horonomicum organum, ho- quamin Continente videbamus. »
m Ovid, De rem amor. 70
Gen. G et 7.
7l
Matth. 24.
72
Exod. 16. " Apoc. 14.
7l
I Cor. 4. " Job 27.
76 80 S3
Psal. 33.
77
Luc. 12. "Matth. 3. 79 Rom. 3. Matth. 25. "'Matth. li. IThess. 5. ** Aug. in
Psal. ou.
81
Hebr. 10. **
!sa 33. " Eccli. 30.
87
Phil. 4. I^Eccli. 11.
M Luc. 10. w Psal.26. " Gen. 6.
"Psal. 118. 81
*Matth. 12. " I Cor. 1, Gal. 6, Ephes. 6, etc.
 ,

63 PETRI BLESENSIS 04
vocalionis atlenderes, le polius leclioae quam ne- A pit, sicut accepit, non prsestat : qui, juxta sacra?
gotiatione, arlibus quam mercibus occupares. Peri Scripturae consilium dali et accepti graliam non
,0
"culosum siquidem est in laico, sed perniciosum in observat \ Forro tibi adscribis ad gloriam, quod
clerico, negotiationibus augere peculium, atque re- ad cumulum tute damnationis accedit, quia in ne-
rum ambitiosa venalitale se ipsum diabolo venalem gotialionibus publice jactilas te circumspcctum ;

cxpooere. Clericus, qui leviore comparat precio, ut qui, utinam damnabile libi non novisses officium !

vendat carius, filius est avaritiae, idolatra pecu- Propheta dicit : Quia non cognovi negotiationem( 47 1

i i e, servus venwuiatus sub peccato "'.

mammona?, et inlroibo in potentias Dowini'. Sciebat, quanlum
*Cum cnim spelies usurae sit, minus proximo dare> essel in negotiatione periculum. Nam et Job, qui io
et plus ab eo accipere non video cloricum ab usu- ; potentias Domini certuin cxspeclabat introilum,
raruui crimine, et a nomine criminoso immunem, dicebal : Duce species difficiles ei periculosas mihi
qui sibi cum alieno dispendio lucrum quserit, Sane apparuerunt; difficile exuitur negotians a negligen-
fencrator, dum proximum maoifeste spoliat, fure tia Dei,etcaupo nonjusiificabitura peccato labii
deterior est et prsedone. Das pro frumento vinum, (48). Sane tamam et animam perdis, ut perdenda
pro vir.o equum; el sic sub colore perraulationis lucreris. Senlentia Cbrisli est, tolura mundum nemioj
aut dilationis obtenlu recipis incremcnium in bursa, esse lucrandum, utquis suse patiatur anima? detri-
P
detrimentum in anima : longe delerior Judacis, dum menlum s
. Tu contrarium sentis, qui de tua perdi-
illi laiilum alieno, tu vero alieno et proximo fonc- tioncnon curas, et saluli propria3 perditionis pecu-
raris '

. Congregabis divitias, et in novissimo non niam anteponis. Summam reputas beatitutlinem,

gaudebis ; el eveniet tibi, quod Dominus per Jere- immensas ct supervacuas opes quarum
habere :

miam figuruliler dicit nonpepe- : Perdix fovit, quce partem decimara toto vita? tuoe spatio non expendes.
rit ;fccitdivilias,etnoninjudiio: in medio dierum Utinam non fuisset hoec pccunia, quac tibi non so-
derelinquent eutn, et in novissimis suis reperietur lum Deum, sed el proximum abstulit, et teipsum !

insipiens**. Fenerator enim trislissimos babebit hu- Sane si beatitudo per divitias conferetur non ;

°7
jus vitae exilus, cujus finis interitus , cujus mors compararet eas Dominus spinis 3 nec praedicarei ,

deteslabilis, cujus damnatio sine fine. Forro nego- Dominus beatitudincm pauperlalis*. Si «livitice apud
tiationis crimen attenuas, et ad excusandas excusa- Deum commendabiles essent, justis et limentibus
tioues in peccatis propSnis tui laboris et providen- Deum frequentius obvenirenl.
tiae fructum esse, quod plus recipis, qui rem, dum Nuoc autem ecce peccatores ct abundantcs insce-
vilius veudebatur, emisti. Dicis, omnino non esse culo oblinuerunl divitias \ Fceneratores et violenli
absurdum, si laborem in qusestum, si in lucrum Ecclesiae persecutores, isti suntqui ampliores, hodie
perieulum converlisti. Quiquid proponas, unum C divitias thesaurizant. Esau, quem Dominus repro-
denuntio libi, quod negotiationem in tuae salulis baverat, incedebat cum quadringentis viris, Jacob
•periculum convertisli. Negotiatorem clericum sacri in baculo suo transeunte Jordanem ". Nunquid
canones exsecrantur. Cum enim beatus sit homo, metuis, miser, quos tibi non sufficiant qose jiarastis

qui miserelur et commodat " 8 et qui pecuniam , certe prius libi deficiet vita, quam victus. Ne dicam
suam non dedit udusuram 8y eum possuraus judi- , de te : Mullos facit avaritia inler divitias indigere.

care ab aderna beatitudine alienum, qui quod acce- Judicium enim Dei est, ut in eo, in quo quis deli-

PETRI DE (iUSSANVILLANOTiE.

(47) Est hsecversio LXX

phoroth a numeres, » sumatnr pro arle numeraria
Interpretum, nisi quod
habent « negoliationes, qua numerantmercatores, quaeque cum negotiatio-
» Graece. ?:pavu.aTe .«;. ,
Et
ita legit P^alterium vetus, et Romanum. quod et nibus maxime conjuncta est, cum omnis nogotia-
Arnabms, Chrysostomus, Augustinus, tio pene fiat in numerando, et in rationibus subdu-
sequniur
sirailiter et versio .Elliiopica, Hebraica IVT3D cendis, sensuserit Qnoniam non cognovi negotia :

(.numeros » Chaldaica, versio numerum earura saeculi, accedam ad celebrandam justitiam et

«<
mise- :
>>

forte, banitatum tuarum Syriaca et Arabica le- T) ricordiam tuam, atque beneficia quae a te raaxima
;

gunt scripturam. » Theanoricus ex Symmacho

.
accepi. Secundum Vulgatam versionem hic est sen-
sic habct ou yap oToa e^apiOariTai « Non enim
:
sus Quoniara nou sum eruditus in scientiis, aut :

Vulgata vero liltera- sacris aut eliam profanis, milii satis erit meditari
novi dinumerare. » legit «
io mirabilibus Dei, ejusque potentiam recolere el
turam, • cui concordat versio Hieronymi secundum
commemorare. Ita Geoebrardus et alii.
Hebraicam veritatem, ubi habetur « litteraturas » ;

(48) Sciendum primo hanc seatentiam non reper-

quia in quibusdam exemplaribus GraBcis legitur
Tr^aYjJ-aTcia;. Hanc etiam alibi sequitus Auguslinus.
Quod autem sequitur: a Introibo in potentias
Doraini, » Hebraicehabetur nTUa«io fortitudines »
Sensus autem islius versiculi secundum Hebrai-
cara versionem est Quoniam nan cognovi nu-
iri in libro Job, sed esse clesumptam ex Ecclesias-
tici, cap. xxvi, vers. 37. Deinde in textu originali
desiderantur hsec duo verba u Dei et labii, » quoe
addit lilesensis ad majorem intelii^enliam. Sic au-
tem habent LX.X.: ix6\:q s;atp£TTai i^Trupoc a^b ^'/\\x-
:

/.at ou 8utv-.(ofrqaeT0C( xd-y.Xo? &q>' aaapria?,

merum, aut dinumerare non possura tua erga me •xi/.v.nq,

id est Difticile cxuelur negotians a delicto, et

beneficia, quotidic tuam potenliam, id est tua for-
« :

lia facta et justitiam praedicabo. Quod si vox Se- non justificabitur caupo a peccato. <>

l0°
M Jer. " 98
Psal. Hl. °"Psat. 14. Matth. 10. • Psal. 70.
"Rom. 7. "Eccli. 29. 17. Phil. 3.
8
Matth. 16.
3
Matth. 13. * Matth. 5.
6
Psal. 72. Gen. 88.
 , ;

EPISTOL.E. — EPIST. XVIII. (if.

quit, puniatur, ut semper indigeat, qui semper A ad reditus aufereqdos, sed ad corrigendos exces-
indigenthm timet. Sicut scriptum est : Qui metuit sus. In omnibus autem, quae cogitat, quas delibe-
7
pruinam, veniet supcr eum nix Unum scio, quod . rat,quae agit aut dicit, procurat lucrum, intendit
in saccum pertusum congregas universa, nec pro- ad quaestum, temerario ausu omnia sua existimans
derunt tibi in die ullionis. Cum enim interieris, esse, quae a subditis possidentur. Sane teslimonio
non sumes omnia, neque descendet, tecum gloria Apostoli " parentes fiiiis, et non filii parenlibus
domus tuce
8
. Succedet tibi forsitan ininrcus, et thesaurizant; si tamen iste pater est, et non potius
qui cogitat hodie diem morlis tuae, introibit in la- vitricussuorum enim gravis est persecutor, exactor
:

bores luos, et in bonis temporalibus, quibus more improbus

Tantalico pepercisti , manu profusiore congregata
iorvusque Procrustes ie .

dispergens fructum capiet voluptatis : tu vero dor- Odit honestos, prudentes opprimit, insidiatur in-
mies, et utinam cura patribus tuis, eritque sepul- cautis, divites spoliat, pauperes gravat, nulli pro-
erum domus lua in acternum. Sufficeret mibi, s| ficit, officit universis. Ex omni causa per fas et
tibi sufficeret, si a te vitium negotiationis auferres :
nefas pecunias congregat, congregatis applaudit
Habentes alimenta, dicit Apostolus, et quibus tega- nec verelur suae aut alterius animae detrimentum
mur, his contenti simus. Nam qui volunt divites 3 dummodo q tta iit. e rcunque possit assequi temporale
fieri, incidunt in tentationes et laqueum diuboli compendium. Longe dissimilis est Doctori gentium,
Porro, si opes congreges. ut plenius babeas suffi- qui fructum animae suae, non munera, sive retri-
cientiam vitse Lujiis, teipsum decipis : auget enim butiones affectabat in subditis : ideoque dicebat,
inopiam multiplicata rerum lemporalium substaniia. non requiro datum, sed fructum t7
. Quoties ad eum
Divites, inquit Propheta, eguerunt et esnricrunt :
venitur, non faciem, sed manum adveutantis at-
inquirentes autem Dominum non minuentur omni tendit, quasi semper munera suscepturus. Attritae

bono
10
. Juxta poetam frontis est in petendo : ingratus, cum acceperit; si
,

Crescit amor nummi, quantum ipsa pecunia cres- non accoperit, inhumanus. Alieni sermonis impa-
[cit ". iens, rei alienae improbissimus exactor,
l
suae ava-
Rogo igitur, et in vera consulo charitate, ut le- rissimus dator, affiictis immisericors , saevissimis
gitima bonorum acquisitione conlentus , ab enor- mansuetus, instabilis, intractabilis , incorrigibilis,
mibus lucris cesses, ne de caetero tui ordinis reve- nulli tolerabilis , cunctis odibilis, inimicus pacis,
renliam negotiatorio crimine dehonestes. Quod si contemptor fidei , adversarius unitatis, infidus in
non acquiescis amici concilio, scias, quod securis consiliis, negiigens in agendis, furiosus in ira, re-
^ibi posita est ad radicem 1*. Qui enim faciunt vindi- missus in misericordia , dissolutus in verbis, in
ctam innalionibus, increpati nes in populis 13 ipsi ,
conviviis gulosus, garrulus, temulentus, tumidus in
Jam in te crimen negotiationis et foenoris olfecerunt_ prosperis, timidus in adversis. Dominus luus nilii
£t nisi pro te humiliter supplicassem te tanquam , pro ratione, omnia vero pro libitu agit, et quasi in
damnatissimi fructus arborem succidissent. Quod bestialem degeneret sensum, a se omne consilium,
si te ad emendationem supplioia «eterna non mo- judiciumque discretionis excutiens proprium se- ,

vent, le saltem ignominia hujus vitae, et temporalia quiturappelitum. Homo enim cum in honore esset,
damna sollicitent. non intellexit, comparatus est jumentis insipienti-
bus, et similis factus est iliis ". Juxta verbum Nathan
EPISTOLA XVIII.
prophei<e n, illius hominis imagmem gerit qui
AD MAGISTRIM QUEMDAM AMICIM SUUM. ,

cum oves innumeras possideret, unicam pauperis

Akgtmentum. —
Gravssime perstrinyit rr.ores in- ,

genium et vitam deterrimnm ciijusdain episcopi, od oviculam concupivit. Nec absimilis esl Acbab ",
citjus aulam ab amico invitabatur. qui cum teneret summam rerum abundantiam, in-
Magister P. Blesensis Balhon. archid., charissimo jectis oculis in hortulum Naboth, vincam quam af-
socio et amico, magistro N., salutem. ectaverat morle possessoris obtinuit. Utinam sa-
st
Scio quod ex smcera dilcctione procedit, quod me peret, et intelligeret sed intelligcre noluit, ut ben
!
e
nuntiis, et litteris crebrius mones, ut reverlar ad 1) ageret **; obduruit enim in malitia sua, et assidui-
dominum tuum ,
qui me familiarem consiliarium tate peccandi decidit in contemptum. Absorbui 1
habere desiderat , et domesticum commensalem. eum vitiorum profunditas; ideoque delicta non in-
Quandoque facta est mihi mensa ejus in laqueum, telligit, nec vulneratae et periclitantis animae mor-
in retributionem, et in scandalum u ideo non re- : bum sentit. Gertum est autem, membrum, quod
vertor. Pro multiplicibus obsequiis, quibus eum totum stupuit, periculosius laborare : et is, qui suos ex-
meruisse et emisse credideram, non beneficium, sed cessus dissiraulat, aut ignorat, longe est a salute.
maleficium nbn gratiam, sed injuriam reportavi, ideo
; Cor domini tui nunquam scindit compunclio, non
non revertor. Claves regni coelorum accepit, non movet aflectio, pietas non emollit. Non mansuescit

' Job • Psal. 48.

6. » I Tira. 6. u Psal. 33. u Juven. Sat. 14. " Matth. 3.
13
Psal. 149. :
Psal.
68.
16
Cor. 12.
II
t6
Ovid. Met. vn.
n Pliil. 4. " Psal. 48. " i0
1. II Re<r. 12. III Reg. 21.
» Deut. 32. *
2
Psal. 35.

patbol. ccvn.
 67 PETRI BLESENSIS t$8

obsequiis, beneficiis est ingralus, surdus ad preces, A mamque malitiae : cum e contrario Princeps aposto-
ad judicia saevus, infidus ad consilia, invcrecundus lorum scribat, et dicat : Non dominuntes in clero,
ad turpia, teraerarius in divina, in animae periculo scd forma facti gregis in populo ". Aspice loquen-
securus, in damno temporali pusillanimis, promptus tem , aspice et incedentem :

ad dissensiones , ad odia inhumanus. Graliam sibi Quas gcrit ore minas, quanto premit omnia fastu 3 '
exlubitam non recolit, ad solam injuriarum me- Semper incedit, oculos fastuose circumduccndo,
nioriam et vindictam, omnes turbulcnlae mentis cervice erecta, humerosque jactando ,

versutias circumducit. Scriplura est « Simia in

:

Et multum referens de Mcecenate supino ".

• tecto rex fatuus in solio sedens ". » Honor fa-
!9
Totum ejus studium , totus honor, tota gloria,
tui, gladius in manus insani . Et qui insipienti
tola et sola usurpatae dignitatis auctoritas in eo est,
dat honorera, sicut qui railtit lapidem in acervum
prolensio pectoris, cervicis elatio, incessus pompa-
Mercurii. Ascendit in eminentiara cathedrae pasto-
licus, oculorum distortio, vultuo.sitas, tonitrusque
ralis, non vocatus a Domino tanquam Aaron ".
minarum et, ul multa paucis includam, apud eum
Ascensus enim ejus nec Deo nec hominibus placet.
tolum datur elationi , nihil sanclitali , nihil pudici-
Prophetae et (quorum simulacrum gerit,
apostoli
ti«, nihil amiciiiae , nihil tandem reliquitur hone-
quorura poUus simia tanquam dogener succes- B
esl,
st;Ui Antequam m hanc ruinoss potestatis ex cel
sortt haeres reprobus) fortes fuerunl in bello", non
siam ascendisset, cral in eo quaedam liberalitatis
molles in sericis, non gulae dediti, non superbi, non
species adumbrata, erat quacdam hypocriticae hu-
invidi , non rapaces, non libidine subnervati.
ostentatio colore
militalis simulatorio subornata :

Ridiculum est in praelato praeminere populis et

sed honores mutant mores. Accidit circa eum, quod
vitiis subjacere, esse lingua magniloquum opere ,
scriptum est : Omnis hoino p-imum bonum vinum
vere esse pusillanimem , remissum et infirmum,
ponit : cum autem inebriati fuerint, tunc id quod
pompatice et vultuose incedere, et inlegrae lesti- 3i
deterius est . Faclus pontifex statim convertit in
moniura conscientiae non habere.
apertum odium simultates ,
quas, dum fuerat pri-
Non bene conveniunt, nec in una sede morantur " vatus, fuco meudacis benevolenliae palliabat. Nam
generis jaclantia et populi communis mfamia, ex- testimonio Scriplurae, Est quise humiliat nequiter,
ollentia oculorum et fcedilas morum, vitae vilitas et interiora ejus plena sunl dolo". Circa se habitare

et honoris auctorilas. Non altendit infelix propriae

non patilur, nisi eviratos et molles, qui eum pal-

conscienliae testimouium, mentitur se majorem se

penl, qui eum post desiderii passioues abire per-
il
virtutem reputat dignitatem, et cum omni honore mitlatjt: Omne enim animai diligit simile sibi . Isti

suul 1 ui miserura beatificant, et oleo adulalionis

omnino sit indignus, credit se obtinuisse meritis, C
quod eum permisit Dominus in locum praecipilii, caput peccatoris impinguant ". Laudatur peccalor
in desideriis animce suce, et iniquus benedicitur **.
et in ocrasiouem damnaiionis ao-ternae , et in prae-
sentis vitae ignominiam sublimari. Periculosa est
Si cnim vir honestus accedat, ut eum instruat et

celsitudo, quae discrimen intendit. Sera querela est.

informet, ut ad frugem melioris vitoe ipsum familia-

Quoniam elevans allisisli me ". Melius erat illi

rius exhortelur ; irascitur, uritur, anxiatur. Oplime
erit cura corripienti si illaesus evadat,
non ascendisse in eminentiae gradum ,
quam in
pro.ximo cum rubore tenere novissimum locum^. Si liceat paucis cum dentibus inde reverti ".
Scio enim quod hoc eveniet, alque periculura prse- Instanter me revocas ad domum episcopi tui, et

cipitii prffisumptuosa elalio non evadet : securis ad exsecrabilem ejus mensam. Non tanti facto epi-
cnim posita cst ad radicem *5
. Porro si ha?c perizo- scopura tuum ut pro eo me perdam. Scio, quod
,

ki
mala malediclionis antiquae, et fucati ac fugacis qui tangit picem, iniquinabitur ab ea \ suosque
honoris gloriam umbratilem, si infames primitias hospites male remunerant serpens in sinu, ignis in

sui ortus altendat, se miserabiliorem cunctis inve- gremio, mus iu pera. Domum episcopi decot saucti-
niet, utpote qui ab ineunte aetate non nisi turpia ludo ; domo, utcum familia etiam dominum
sed hac
didicit, atque usu adolevit in vitiis : ab adolescentite r^ comprehendam, nihil est damnabilius ad meritum
annis thgiliosa praesumpsit, et in cathedram pesti- nihil sediliosius ad consortium , nihil inhonestius
lenliae sublimalus, ab oppressionibus subditorum, admores, nihil sordid us ad conscietitiam, nihil

ab injuriis et exactionibus non cessavit. Evolat a se, famam, nihil pcrninofius ad exem-
culpabilius ad
et se extra se quaerens ambulat in magnis et mira- plum. Leva, Domine, manus tuas in superbias
*6
bilibus supra se. Sic mullis praeest, ut nulli prosit : ejus , et confringe cornua peccatoris. Aufer de
sic dominatur, ut ei omnis injuslilia dominetur. domo tua idolum Moloch ", adirapleas quod pro-
Dominalio ejus superbiae inducit exemplum, for- phetice proraisisti : ISon habitabit in medio domus

**Prov. usurpalum a S. Bern. De consid. 1. * Prov. -26. " Hebr. Hebr. II.
v. " Ovid. Met.
31

1. " P"'
Psal. 101. " Luc. 14. " M-> ,,h '3.
Matth. " I Pelr. 5.
" J
Stat. " Juven. Sat. 3.
Theb. 1.
" " Eccl. 19. 4I
Joan. 24. "Eccl. tl
Eccl. 13. - Psal. 22. ** Psal. 10. ** Juv. Sat. 3 " Eccl. 13. ** Psal. 75.
*7
Lev. 18.
 ;

6'J EPISTOLE. EPIST. XIX. 70

mece, qui facit superbiam . Superbus *8

est Moab, et A et velata est, utrum viro ejus redeunte, et eam non
40
raajor esl arrogantia ejus, qaam foriitudo ejus ; repetente, sua possit auctoritale exire, et virum
ideo juravi, et statui declinare et elongari ab eo. repctere ?
Filium euim superbia?, abominalionis idolum, ocu-
sublimes ™, labia dolosa, et linguam magnilo-
Quaeris etiam, si, postquam professa est propo-
los
G1 situm sanclilatis, restituenda sit viro utrum, eo
quam sustinere non possum. Fugio igitur, et ;

postea mortuo, cogenda sit ad observantiam voti

elongor ab eo, ut in meverbum Prophetae impleam:
sui? sublata enim est causa, quae ad tempus votura
Superbo oculo, et insatiabili eorde, cum hoc non
52 ipsius suspendere videbatur.
edebam .

EPISTOLA XIX. Primae qusestioni respondeo quia votum confi-

— AD AMICUM R. JURIS CAXONICl STUDIOSUM. nentise, quod emisit
;

citra auctoritatem et licentiam

Argcmentlm. — Duas quastiories propositas dilitit. viri sui, eam obligare non potuit. Quod manifestis-//
/
Aliera est, an mulier quce exlstimans virutn suum sime [Hquet ex octava synodo, ex synodo Eugenu"
obiisse, monasticen professa est, eo renverso, sua auc papse, ex epistola Gregorii ad Urbicum, ex epistola
toritate vivum repekre possit. Altera, an eadem, Nicolai, et dictis Augustini.
Hieronymus etiam su-
viro deinde morluo, teneatur monasticen repe per Epistolam ad Titum id ipsum constanter affir-
tere.
B
mat ; Ambrosius etiam in libro Qucestionum Novi
Petrus Blesensis Balh. archidiac, dileclo socio et Veteris Testamenti, mulieris votum reprobat
et amico R., salutem, et si quid melius est sa- nisi consensus viri pariter voventis assistat. Id
lute. ipsura autem Augustinus in Qucestionibus Numeri
Nuper iu contlictu qucedam quastio-l
scholastico manifeste declarat. Licet aulem cx concilio apud
nes, sicut asseris, medium, tuum ani-
deductas in Compendium (49) habito videatur, quod nisi vir
mum iu dubio suspeaderunt. Eas mihi proponis, eam revocaverit, exire non possit, intelligere de-
earumque solutionem cum instantia petis ; verum- bes eam exire non posse, si vir continentiam vovere
tamen cum sis in_scholis, ego^autem in castris et ; voluerit ; alioquin si vir pariter converti renuit aut
cum jam biennium in legibus et decretis expende- 1 uxorem revocare contemmt, per ecclesiam cogen-
ris, vereor ne tcntative hoc facias, ut sic me in> dus est, vel uxorem suam repetere vel se vinculo
simplicitate mea callide comprehendas. Poteram castitatis astringere, testificante hoc Augustino
tibi dicere, quod prudens illa mulier Jacob quae- super centesimum quadragesimum nonum psal- /
renti caput Sib* legitur respondisse Proverbium : mum. Quod si objicias, quia in sua potestate erat,
est, inquit, ut qui interrogant, interrogent inAbela nunquam a riro debilum carnis exigere, et quod
(49). Qui interrogant, interrogent Parisiis, ubi dif-r in hoc se potuit obligare : respondeo, quod cum
ficilium qusestiouura. nodi intricatissimi resolvun-| Apostolus dicat quia vir non habet poteslatem sui
tur. Quaestionum, quas proponis, solulionem apud corporis sed mulier **, et versa vice, illa corpori suo,
eos facilius iuvenire poteris, qui in talibus se exer- quod suse potestatis non erat, non potuit citra li-
cent. Ego quidem, quod scio, non invideo tibi ; centiam viri legem castitatis indicere. Quod habes
utinam voluntaria oris mei beneplacita tibi faciat expressum ex epistola Alexandri secundi Landul-
Deus 53 ut quaestiones quas proponis, etsi non ad
, pho. Cseterum, cum errore inducta votum castita-
rauonem, saltem ad hominem possint solvi Mihi ! tis emiserit, votura hoc obligalorium non videtur ;

autem sufticere credo, ^i solutionem quam datu- cui etiam, ut verum falear, non consensit. Nam
rus sum, unius legis, aut canonis aucloritate fir- juris assertione civilis, nihil est quod magis impe-
mavero. diat consensum, quam error qui imperitiam dete-
Quaeris de muliere, quse virum suum peregre pro- git. Si ergo mater esse desiderat, exeat in nomine
fectum ex verisimili bonorum virorum relatione Domini, et repetat conjugales amplexus, si vir aut
crecleus concessisse in fata, monasterium ingressa, pariter converti renuit, aut uxorem revocare con-

PETRI DE GUS SANVILLA NOT.E.

(49) Id est : Quando aliqui dubitant, et volunt D (49*) Haac sunt verba concilii : n Mulier si
inlerrogare de dubio, vadant ad lnteriogHndum in sine commeatu viri sui velum in caput miserit, si
Abela urbe Pakesiinae, et ibi respondebilur eis : viro placuerit, recipial ilerum eam ad conjugium. »
Quia scilicet ista est civitas in qua sunt sapientes, Pro « commeatu, » in aliquibus exemplaribus poni-
qui respondent in Israel de omnibus dubiis. Sic
tur « comiato, » ut in « Capitularibus, » lib. v, c. G
Tostatus in hunc locum. Alium seusum tradunt
in « Decrelis » Buchardi, lib. ix, c. 47. Apud Ivo-
Hebraei, sed raaxime obscurum esse conveniunt
nem. part. vni, c. ls."3 habetur sine n commeatu. «
omnes interpretes. Iste vero magis congruit litter* Parte vero ix, c. 124, « sine licentia. » Et sic apud
eumque secutus est Petrus Bles. com-
et historiae,
« Gratiauum 33. qu.,5.c. « Mulier si sine. Excom-
paratione facta istius urbis Abelae cum Lutetia meatu comiatum, ex coraiato « conge » nostri fe-
Parisiorum, qua ex toto orbe sapientes consulun-
cerunt.
tur.

" « 50
Psal. 100. Isa. 10. Prov. G. " Psal. 11. » Psal. 100.
53
PsaJ. 118.
64
1 Cor. 7.
71 PETRl BLESENSIS 1-1

temnit. Quod si vir postea vere rnorlis tributum A naldiaula et consuetiidine ; hwnanitatem et libe-

ersolvcrit, ipsa liberata a lege viri, nubat, cui ralitem ejits collaudat et hortatur' et eccksiasticse

vuh, Domino nec votum, quod ab initio tibertatis palrocinium contra exactiones regias inlre-
in (50):
non tenuit, observare cogatur. Nara expressa si-
pide suscipiat.

mililudinis foima, servus quem dominus a mona- Charissimis amicis sui domino Crispino et raa-

sterio extraxit, si postea consequatur libertatis

gistro Paga.no, M. Petrus Blesensis. Cath. arrhi-
jam non quod impediat votum diac, salutem in auctore salutis.
benefieium, et sit,

ejus. tomen ad viUe arctioris proposilum non coge- -^. Promiserat mihi Dominus vester (51), quod im
Haec tuae inquisitioni communico, sicut raini-
poneret exsilio meo finem, moque terrani meae
tur.

slrat in dulcedine suj pauperi Deus "'.

Si quid e!e- nativitatis honorifice revocaret. Utinam non esset
gantius tibi datum fuerit desuper, non inviJeas apud eu;n Est et Non ", neque degeneraret in co

meo gravitas pastoralis Scio quia detractores, sicut

mihi ; nam sicut a magistro, sic a discipulo !

Apostolus dicit Deo odibiles " magnificaverunt

paratus surn erudiri. Damnatissima enim est illa
:

erubescentia, quae sic a minore, sicut a inajore,

supermc supplantationem ™. Habitant siquidera in

non acceptat. domibus episcoporum et regura ranae pestilentes,

doctrinac ber.eficium
nom y ia musea JEgypti gravissima
Librura mcura De praxtigiis fortunce,
tulas, adhuc haberc non poles ; prius
qucm pos-
enim, quam
D ^ >
et

loquaces adulalores,
sciniphes,
garruli et mendaces. De

publicura, sentiet castigatioris limaa judi-

lalibus scriptum est :Edidit lerra corum ranas in
exeat in
aliquid informe, vel rema- penetralibus rcgum ipsorum* , dentes eorum arma
cium, ne illic incivile
et sagittoe,et gladius in labiiseorum'". Sic igitur
neat, quod oculus aut aures legenlis offendat.
per clericum tuuin mihi doraini vestri gratiam enormiter toxicavit lin-
Quod autem et per littcras, et
guae meretricantis adulalio el invidia detracloris.
scire desideras, quare hoc novum opusculum raeum
llic cst aer ille pesliiens, et aura corrumpens, quee
Dc fortunce prtvstigm inscribatur, cura niuil in eo
hodie generaliter palatinos inticit, ut a magnatura
legatur, quod non sit de Novo aut Veleri Testa-
latenbus viro-. approbalae honestatis avellit pestis
mento assumptum, hoc in causa esse cognoscas. ;

esse for- euim invidiae merita viituturn non ponderat, sed

Primus liber sufficienter edisserit, nihil

tunam, eorumque satis probabiliter reprobatur opi- tormenta conscientiae sustinet, dum ipsara pracceps

quadam varietate fortunae,

ambitio et elationis propriae appetitus excaerat.
nio, qui ex praestigiosa
cum hauc Benedictus autem Deus, qui ad illius stalus motle-
rerum kmporalium meliuntur eventus :

ipsam rautabilitatem eventuum Dei providentia in

rantiam me reduxit, ut raihi sufficiant ad voli ple-

se immutabiliter operetur. Ideoque in capite libri

nitutidem propriae facultates. Nemo milii t!e cae-
q tero objiciet Ego ditavi Abraham M Jara non
scriptum est : De prarstigiis fortuwe, non ut for- : .

ejus praesligia, sed ut in

bibara de puteo Samariae, de quo qui plus bibit,
tuna si aliquid, vel

magnificentia, vel humiliatione hominura, quae a amplius sitit. Malo pauca cum purilale conscien-

raultis fortuita et inccrta creditur, cuncta procedere tifc, quara dignitates innumeras cum verme, qui

ronvincantur ex dispensatione divina. Et, ut hoc non moritur, possidere. Jam per graliam Dei me
oculata fide rogooscas, quinque hujus novi operis revocare non poterit illa proditoria et fallax pa-

qualemos tibi mitto, ut translegas, non transcri- rentum affectio, quae me quasi sub jactu aleat tolies

bas, Tpsosqua mihi per latorem prsesenlium cum posuit, toties sub discrimine capilis transfretare

omni feslinatione transmittas. Bene valeas, amice in coegit. Elegi mihi latibulum, ut non videam mala
Christo charissime. gentis meae, quia ut verbo Job utar, terra data rst
in manus impii ".
EPISTOLA XX.
AD DOMINUM CRISPINUM ET MAGISTRUM PAGANUM. Crede mihi, bene qui latuit, bene vixit : et intra

[A.D. 1188.1 Fortunam debet guisnue manere suam '*.

Arcomevtcm. — Queritur se malevolentia aulico- ^ Abrahae diclum est : Egredere de tcrra lua ct de
°3
rum arceri a promissa episcopi Carnotensis Rei- cognatione lua ,
ct ego quare non egrediar, aut

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(50; « Ipsam nubere non posse duo pontifices hic a Blesensi allatam de servo, respondeo parem
summi, Cjelestinus lertius, ut habetur in uecretal. omnino esse rationem. Nam servus ille, mortuo
c. Placet., de convers. conjug., et ante eum Ale- domino suo, qui eum e monasterio extraxerat, non
xaDder tertius cap. Quidam, <;odem titulo, ipso Ble- quidem cogi poterit ratione voti, vel professiouis,
sensis saeculo, definierunt, eo quod ingrediendo invitodomino, factae ad repetendum monastieae viiae
monasterium, promiserit se non exacturam carnis propositum poterit taraen cogi ad servandam pro-
;

debitum, quod erat in potestate ipsius, quae pro- missionem de non exigendo debito, ac proinde et
missio mortc viri soluta non est. Addunt consul- de non ineundis nuptiis.
tum eliam esse, ut redeat ad monasterium, non (51) ld est Rainaldus episcopus Carnolensis, de
tamen ad id cogendam. Ad sirailitudinem autera quo diximus ad epist. 13.

" Psal. 67. " HCor. 1.

57
Rora. 1. M Psal. 40. "Exod. 8.
M Psal. 104. M Psal. 56. Gen.
li. " Job. y. " Ovid. De Trisl. eleg. 4. " Gen. 12.
 13 EPISTOL.E. - EPIST. XX. 74

quare ad parentos meos regrediar : apudquos noo A nus, sed tutor est, ut misereatur et commodet ad
inveni nisimanus harpyiarum, consilia Achitophel' , usus egentium, tanquam testamentarius dispensa-
vulpium dolos, aculeos scorpionum "? Licet paren- tor. Vidi eum quandoque sic exinanitum liberali-

tibus debeam affectionem naturalem illud lamen ;

tatibus extraordinariis, quod eun invitum et do-
non debeo, ut pro eis me perdam, aut pro eis ab lentem adigebat necessiias exactionibus et rapinis
honestatis proposito me reflectam. Yaccae siqui- operam dare. Utinam memoriter et efficaciter ob-
dem arcam Domini 67
quae in Belhsmes deferebant ,
servasset verba Pauli in secunda Epistola ad Co-
liceteas traheret naturalis quaedam affeclio vitulo- rinthios : Nondico, inquit, ut gratia oesira sit aliis

rum, ad eos tamen colla sua minime refieclebant. remissio, vobis autemtribulatio: sed ut abundantia
Multi pro parenlibus suis animas perdiderunt, dum vestra siteis inopice supplementum, ut fiat leqaali-
in eis plus amantes carnem quam spiritum, animas tas,de quascriptumest: Qui multum habuit, non
suas pro amicis suis temere et crudeliterposuerunt. abundavit, et qui modicum habuit non rninoravit
70
!

Levita, imo archilevita ego sum scriptum est

: Instate, quaeso, opportune, ut gloriam nobilis Ec-
autcm in lege Domiui, ut nemo iu sacerdotalem clesifw Carnotensis non obscuret, sed eani suppor-
ordinem, aut Leviticum assumalur, nisi prius U't auxiliis, et consiliis erigat, meristique sanctae
68
dicat patri et malri : Yale ! id est, nisi in eo pe- B conversalionis illustret. Si vult salubriter ei ser-
nilus exstiuguatur affectio parenielae. Revertor ad vire, cui servire regnare est, et habcre laudem in
dominum veslrum, cujus familiaritalem, et suavis- nomine ipsius, ascendat ex adverso, et opponat se
simam comitivam perdidisse me doleo. Sperabam, murum pro domo Domini ". Non enira potest esse
quod esset ex mea conversatione industrior, co prseclarior famae titulus in prselato, quam si virili-

quod nobihj illius ingenium, memoria

divesque ter tueatur statum ecclesiasticae libertatis. Si quid
meis admonitionibus se in virtutum culmen erige- perperam fecit, si quid vitam ejus aliquo tempore
ret, fructumquc in Ecclcsia Dei faceret tempesli- offuscavit, tolum reformabit et redimet zelus do-
vum. Absentiam meam nunc supplealis, amici cha- mus tuae, Deus, et juslitiae amor. Haec duo faciunt
rissimi, dominumque veslrum adhortari saluiari- ut fama hominis mortua reviviscat ; et, qui prius
bus monitis non cessetis, ut levitate juvenili depo- obnoxius erat accusantibus linguis, postea in liber-
sita pontificalom induat gravitatem ; n;e siquidem tatem publici favoris et gratiae odorem suavitatis
illius nohihs anirnae zelus el cura soilicitat. Non effundat.
enim inveni poutificem adeo socialem, adeo mani- Sane, sicut audivimus, exiit edictum a Philippo
festum, adeo in omnes munificentias et liberalitates rege (52), ut describeretur Gallicus orbis, et one-
effusum. Omni potenti tiibuit; munificentiam enim p raretur Ecclesia decimationibus recidivis. Sic pau-
a tenera praenuntiavit infantia: misericordia cum latim transibit decimatio in consueiudinem (53), et
ipso coaluit, ut cum beato Job fiducialiter dicat : praesurapta semel abusio ignominiosam Ecciesiae
Abinfantiamea crevit liberalis affectio mecum, et servitutem infliget. Offertur Domino nostro caelitus
"9
de utero matris mece mecum egressa est . Vellem gratiae triumphalis occasio. In optione ipsius est,

tam.n quod munificentiis ejus ralio mensuram aut degenerem et dejeclum animum turpiter ad
prsescriberet, et donationes, quas militibus aut serviendum submittere, et importabile jugum suis
histrionibus facil, modestia limitaret. Beneficiorum successoribus importare, aut coronae immarcessi-
enim, quae pauperibus conferunlur, mensura dcbet bilis eminentiam obtinere. Regiae, quaeso, indigna-
esse immensitas. Quanlum vero per adulationes tionis motus non timeat : cum euim sit aequalisregi
mediantibus donis ejus opinio ad inanem jaetan- genere (54), non est eo inferior dignitate. Ad mi-
tiam crescit, tantum apud bonos et graves, quasi nistrum Dei dicitur per prophetara : Erunt reges
in vaporem et fumum suae b neficentiae litulus eva- nutritiituietmammillaregum lactaberis'' 1 In hac .

noscil. Non mililibus, sed pauperibus erogare tene- r\ autem causa Deus, qui major est omnibus, causa
tur patrimonium crucitixi : cujus ipse non domi- finalis e>t. Bonus autem pontifex in persecutione

PETRI DE GUSSANVILLA NOT--E.

(52) Intelligit Philippum Augustum Franeorum bello ab exactione cessatum est, ut innuit Choppi-
regem, qui acl expugnandum Saladmum potentissi- nus, libro tertio De Doman., tit. 23 « Neglecto :

mum Saracenorum pnncipem, subveniendum et ad sacrarum expeditionum consilio, nihilo secius decu-
tenae sanctae, decimam omnium bonorum tam a mantur sacerdotiorum reditus, et decimae in annuas
laicis quam a clericis exigebat. Quae decima ideo ti>cirationes patrimonii instar reservantur »
Saladina dicta est, quod ad expellendura e terra Scripta anno 1188, quo scilicet reges Franciae et
sancta Saladinum collecla fuerit. Angliae, multique magnates, et aliorum infinita
(53) Id recte auguralus fuerat Blesensis. Nam multitudose crucesignarunt ad subveniendum terrae
licetexpeditio illa transmarina cum tanto apparatu Hierosolymitanae.
tantoque zelo suscepta sit, biennio tamen dilata (54) Quia Rainaldus erat regis consanguineus.
est, etdecimae exactae ac persolutae nec cessante ; Videnotas ad epist. 15.

67 68 68 70 71 7:
II Reg. 13. I Reg. 6. Deut. 35. Job. 31. II Cor. 8. Ezech. 13. Isa. 49.
 .

1o PETRI BLESENSIS 76
seminat, quod ii gaudio metet T3
. Pons in terra A et abusione, sub'imeset infrunitosoculos dis>orquen<
7
erit semen ejus *
: pressura enitn libertatem, affli- in fastum, quadam pomposa et superciliosa facie
ctio jucunditatem, amaritudo dulcedinem gerniina- despiciens aniversa, et omnia quasi pro impiro
bit. Si se pro Christi Ecclesia erubescentiae et con- agens, amioum, cui nunquam nccessarius csse po-
fusioni opposuerit, scriptum est : Quia pro confu- tes, et cujus auxilio semper eges, vix, et tamen in-
sioneduplicietruhoreinterra sua duplicia posside- dignantissime respexisti, et despexisti. Ideo enim
bit ". Quid dubitet Christianus, cui vivere Christus respoxisti, ut despiceres ; et, ut ab co, qui te dilige-
est, et morilucrum ? "'. Quiquid ei aecidat, si bat ex anima, faciem cum quadam fastuosa
tuam
Christum diligat, viia ejus nbtconditaet cum Christo oculorum extollentia Causam bujus
declinares.
1
in Deo' . Eum, quaeso, favor aurae blandientis non rei nescio, nisi quia magnus apparore desiderabas
moveat, nec turbo tempestuosus iuclinet. Turbo in oculis tuis, qui in oculis aliorum forte abjectissi-
quandoque motes est, ut Eiias raperetur in caelum mus reputaris. Summam reputo insaniam, si mente
". Certus est, quod morietur, quando vero morie- caplus prudentem se judicet : nec minorem vesa-
tur incerlus. Debitor naturae est, ut ei mortis vecti- niam censeo, si ignobilis et imprudens arroganti
9
gal exsolvat. Meseimus quid venlura pariat dies" elatione se inflot. Cerle in filio regis satis intlotera-
et quis de die praesenti securus est ? Quis scit, si
quod praetendis
B bile essct supercilium ;
publice ta-
mors ignominiosa, mors turpis, mors subita eum men scitur quod non es filius regis, licet is, qui te
rapiat, et non sit qui eripiat ? Cum dulcior et jueun- gcnuerit, fuerit coronalus. Miror unde tibi vencrit
80
dior est homini vita sua, tunc separat amaramors .
pes superbiae ; unde conceperis superbiendi mate-
Teste Scriptura : Cum dixerint : Pax et securitas,
riam, nisi quia forestariis es addictus, ut tyranni-
tunc repenlinus supervenietehinteritus etdolor, si-
cas exactiones, quibus pauperes opprimuntur, rodi-
cui in utero habentis, et non effugient " . Job etiam pro-
gas in scripturam. Porro illi te scribunt et
dicit : Deducunt in bonis dies suos, et in puncto scribunt apud Dominnm in libro mortis, quos apud
horoe ad inferna descendunt ". Horrendum est inci-
forestarios paginae damnationis ascribis. Cum esses
dereinmanus Deiviventi* 3 . Sancta ergo et salu-
litteratoriae arlis omnino ignarus, scis, quia amici
bris est cogitatio, se pro eo vitas aut famae periculo
canoni-
Itui epistolae, quas depravasti, te fecerunt
gratanter exponere, qui est auctor vitas et gloriae re-
cum : tuque per easdem facile excanonicari pos-
tributor. Tutius esl homini pro Christo animam summo ponlifici cum
ses, si significarent aliis
suam perdere, ut eam custodiat, quam custodire,
enormitatibus tuis damnatae usurpationis officiura
ut perdat. Summa hujus exhortationis est, ut Do-
quod exerces. Porro dictum est Danieli Daniel, :

minus vester sibi circumspecte prospiciat, ut non

P claudesermonem, el signa librum usque ad tempus
terrenee supelleclilis eum jactura deterreat non
;
stalulum* 1 sic et ego cum patienta sustinebo,
:

alliciat favor principum, non enervet ambilio, nec

nec adversum te spiritum concepta; indignatio-
ipsum spes vitae productioris fallax et proditoria
niseffundam, donecexperiar, quid in te possit ope-
blandiendo seducat.
rari familiaris et amica correctio. Ego quidem
EPISTOLA XXI. quod fatuum doceo et superbum
fatuitati ascribo, ;

AD H. CANONICLM, QLONDAM AMICL.M. cum Salomon Qui arquit impium, ipse sibi
dicat :

» Arglhentum. — maculamgenerat*'; ctqui docel fatuum, quasi qui

Insignem H. cauonici quondam
amici, fastitm et arrogantiam describit et imecla- conglutinattestam*'. In oo enim cst correclio su-
tur. pervacua, quem incorrigibilem pertinacia sua facit

Pktp.us Blesensis Bath. archidiac. quondam di- testimonio Salomonis : Sicontuderisstuilamin pilo
leclo filio, et amico II., salutem et spiritum humi- quasi ptisanas feriente desuperpilo, non auferetur
liorem. abeostultilia ejtu". Descondc, quaeso, in te ipsum,
Solerter inquirens, et diligenter examinans uni- et fode conseientiae tuae parietem., -videbisque abo-
versa quae habes ex beneficio naturae vel gra- minationum genera, quibus te judicare poteris infe-
tiae, ad plenum admirari non sufiicio : unde tibi iicem. Sic enim dicit Dominus Ezechieli Fili ho- :

obrepere possit elalionis occasio, qui ex pluribus

D minis, fodeparietem **; etcum fodisset, ecce mul-
causis in unum concurrentibus debueras in oculis tiludo roptilium et abominationum. Iiunc parie-
*» tuis esse humiiis etabjeclus. Cum nuper te Rotho- lem foderat, suacque miseriam condilionis attcn-

magi invenissem, atque ad verba mutuae societatii dens alius propbeta diccbat : Ego vir videns pau-
et amicitiae deseendissem ; nec unum a te verbulum pzrtatem meam m Verumtamen . non po:<:s liumili-

mansueludinis aut dilectionis extorsi. Quiquid ler sapere, quja ambulans in magnis et mirabilibus
humano cordi suggerere potest humilitas mo- sive saper te, atque ventum elationis magnae ooncipiens,
destia, proponebam, ut aliquod verbum mansuetu ad nubes et impossibilia te extendis. Disperdet Do-
dinis et humilitatis elicerem. Tu vero in superbia minus labia dolosa, et linguam maqniloquam™

"Psal. 125.
7l
Psal. 111. » Isa. 61. " Philip. 1. " Coloss. 3. ;
"IV Beg. 2.
7
" Prov. 27. " I Reg. 15.
" M Job. 21. 83 «5 89 "'
Prov. 27. Cap. 8.
I Thess. 5. Hebr. 10. 8, Cap. 12. Prov. 9. Eccli. 22.
s"
"Thren. 3. Psal. II.
77 EPISTOL.E. — EPIST. XXII. 78

Extollentiam autem oculorum ne dederis mihi, A tuariensis exsilium diligenter attendo, plurimura
Deus 91 Gave quseso, ne magnificentia cordis tui tibi
. mihi cedit ad solatium, quod pro justitia Dei, et

occasio sit ruinse. Scriptum est enim Anteruinatn : pro Ecclesise libertate se murum opponit, et ipsa
exaltabitur cor °\ Vidi, inquh, impium superexat- persecutione hacfinem merebitur gloriosum. Video,
tatum et elevatum s \ Et subjungit Transivi, et : quod posili estis inter malleum et incudem ; et assi-
ecce non erat . Unum noveris, quod cum hac su-
ei
due supra dorsum vestrum fabricant peccatores " 40°
perbia tua necDeo nec homini potes esse acceptus. Verumtamen, si in Christo etpro Christo pugnatis,
Nam nec avis acceptatur in sacrificio Domini, nisi ipse non permittet vostentarisupra id quodpotestis
pulmonis vesicula deponatur w. - 37 tollet-
4
plumse et fecre,scd facietcum tentatione proventum
EPISTOLA XXII. que Dominus virgam peccatorum desuper sortem jus-
—» AD MAGISTRUM JOANNEM SARESBERIE.NSEM. loram, utnonextendantjustiadiniquitatemmanus
D. 1170.]
[A. suas 3 \ Si veritas non mentitur, vestrse persecutionis
Argbmentum. — Joannem Suresberiensem, cum S. exitus beatitudo interminabilis erit. Beati, inquit, qui
Thoma archiepiscopo Cantuariensi in exsilio agen- persecuiionem patiuntur propter justitiam 3 ". Pe-
tem, spe futurse remunerationis consolatur . Monet- trus apostolus dicit : Nemo ex vobis patiatur, quasi
que ut fortiter pro ecclesiasticse liberlalis defen- homicida aut/ur, aut maledicus, aut alienorumap-
sione, remolo tamen otnni studio vindict.x, certare petitor
39
\ « Martyrium enim facit non poena, sed
pergat. Non dubitare se gloriosum tandem fore hu- B causa ,
stolus ait : Si quid patimini
jus certaminis in Thoma exitum.
propterjustitiam, beati ". Donura quidem Dei est
Charissimo amico suo magistro Joanm de Sares-
donum optimum
in eum credere, sed et pro Christo
beria, Petrus Blesensis Bath. archid. (55), salutem
contumelias sustinere. Vobis, inquit Apostolus, dona-
in auctore salutis.
Quoties communes Ecclesise Anglicanae pressuras tum est pro Christo, nonsolum ut in illum creda-
1^36), dominique vestri Thomse archiepiscopi Can- tis, sed utetiampro ipso patiamini *". Vobisitaque
PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E
exemplaria Meilini et Sorb. 1 ms. ha-
(55) Sola C estanno Chrisli 1176, ex Radulfo et Gervasio, vel
bent ut hic in titulo Bathonicnsis archidiaconus, 1177 ex monacho Autissiodorensi et Roberto de
quod non legitnr in omnibus aliis ; et recle : non- monte, iirocurante Willelmo Theobaldi Magni filio,
dum enim Anglia fuisse videtur, cum hsec scri-
in qui ex Carnotensi sede ad Senonensem archiepisco-
beret Petrus Blesensis. Vide ipsius Vitam quam patum translatus fuerat, et postulante Ludovico
openbus prseriximus. Joanni de Saresberiis. Ille — Juniore Francorum rege, ipse Joannes a capitulo
est Joannes Saresberiensis mler litteratos sui tem- Carnotensi in episcopum electus est. Itaque deca-
poris orudilissimus, varia ejus opera,
ut teslantur nus et cantor pluresque eleri Carnotensis Ecclesiae
ex quibus qusedam excusa, alia in bibliolhecis prse- Cantuariam cum litteris capituli, regis et archi-
sertim Anglise recondita doctorum obstetricantem episcopis Senonensis advenerunt qui in capitulum :

manum exspeclant. Cantuariense introducti lilteras fidem et auclorita-

Hic ex mediocribus parentibus et fortuna lenui lera suae postulationi prsestantes exhibuerunt, ut
natus, aliquandiu primum apud Petrum Cellensem est apud Gervasium et Radulfum.
mansit, et ab eo benigne et liberaliter es tsustenta- Perlectis publice littens, gaudio summo omnium
tus Unde et sa?pe clericum suum Petrus appellat.
: cum hymnis ad ecclesiam perdu-
et canticis eleclus
Quantum vero ipsi obstrictus esset, testatur idem ctus est. Tum a Carnotensibus in Franciam dedu-
Joannes epist. 8. Dehinc Parisios arcem scientise ctus, Senonis consecratus est a Mauricio epi-
studiorum causa profectus, cura Theobaldi Magni copo Parisiensi. Sex aut septem annis Ecclesiam
Campaniae comitis viri munificentissimi, in scholis Carnotensem administravit. Nam obiit ann. 1182,
est educatus. Postea Romam profectus est al salu- j) sepultusque est in abbatia de Josaphat, Juxta Car-
tandum Adrianum IV summura ponlificem, compa- notum.
triotam suum, qui eum tam amice liberaliterque Solcbat autem ille promotionem suam rnerilis
excepit, ut in ulieriorem familiaritatem admitteret, gloriosi marlyris S. Thomse magistri sui tribuere,
commcnsalem ssepe haberet, et arcana conscientise ideoque in litteris suit aut chartis ssepissime, ita
secretiora ipsi revelaret, ut ipsemct Joannes testa- scribebat : « Joannes divina miseratione et meritis
lur in suo Metalogico, lib, iv, c. 4"2. Quania au- S. Thorase martyris Carnotensis Ecclesise minister
tem apud eumdem Adrianum libertate loquendi, humilis. » Pietatem et sanctitatem ejus mirifice ex-
ipso summo pontifice jubente, uteretur, diserte de- tollit Necrologiura Carnotense, et inter alia eum
cJarat in Polycratico, lib. vi, c. 24. magistri sui exemplo cilicio a collo ad pedes indui
Reversus Parisios aliquandiu docloris munere consuevisse refert, ut habet Joan. Baplista Souche-
ibi in academia perfunctus est, ubi inler caeteros tus in historia ms. Ecclesiae Carnotensis, lib. iv,
magni nominis discipulos habuit Petrum Blescnsem, cap. 22. Inter raulta autera quse contulit Carnotensi
qui propterea eum ssepe magislrum suum nominat. Ecclesise beneficia, reperilur vas preliosura, in quo
Tum in patriam regrcssus primum Theobaldi Can- sanguis S. Thomse asservabatur quera scilicet :

tuariensis archiepiscopi, mox Thomae ejusdem

S. effusum in pavimentum Ecclesise, post morlem viri
successoris familiaris et ad mortem usque comes sancti collegerat de eo sic Gervasius ; « Collectus :

individuus fuit ita ut a Petro Cellensi, lib. vn,

; est llle sacrosanctus sanguis cum cerebro et te^tu-
epist. 8, dicatur « Pretioso sanguine B. Thomse,
: lis, et diligenter repositus est, post modicum toti
martyris intinctus. » mundo propinandus. »

Annis vero post mortera S. Thorase 4 aut .'j, id (56) Historiam calamitatum Ecclesise Anglicanse

91
Eccli. 23. • Prov. 1G. M Psal. 36.
01
Ibid. Lev. 1. °»- 100
Psal. 123. '-
37
I Cor. 10. Psal.
59 40
124. "Matth. 5. •
I Petr. 4. Aug. epist. 147.
1
I Petr. 3. '-
Philipp. 1.
 79 PETRI BLESENSIS 80

congratulor quia juslitiam in judicium convertislis, A tanquam dii fortes terrae vehementer elevati sunt",
quia quorumdam rebellionem atque contumariam sic et honor istius, si in exibitione justiliae perse-
suspensionis animadversione reprimitis (57) : si veraverit, elevabilur in immcnsum.
'
tamen hoc facilis rationis et ju&titire motu, non zelo Quod enimnunc exsulat, quod multa in ejuscon-
ultionis, aut alienae injuriae appetitu. Nihil, quaaso, tumeliam attentantur, ei lotum hoc in gloriam be-
faciatis ex rancore vel odio, sed omnia vestra in ncticio patientise convertetur. Quod leve est, et mo-
charitate fiant ; nec enim ex persecutione har salu - mentaneum tributationis nostrce, dicit Apostolus,
lis manipulos colligetis, nisi tota intentio vestra immensura glorve pondus operatur in nobis ". Ex-
procedat ex intimo chariiatis. Porro cum per cli- hibeatis vosmetipsos tamquam Dei ministros in
banum iracundia, sive persecutio in sarra pagina multa patientia 53
:

designetur, in Levitico docemur, sacritirium, quod Namvidua est virtus, quam non patienlia firmat
in clibano coquendum e?t **, prius aspergere oleo . Et quis a primilivis Ecclesiae cunabulis sins pa-
charitatis, ne comburatur. lllius enim animus, qui lientia triumphavit? Sane, licet plurimum habeat de
ad tolerantiam persecutionis se praeparal, prius de- spiritu fortitudinis dominus vesler ; dicitur tamen,
m-uicendus est oleo charitalis, ut nec in advcrsis a quod propter coronalionem uovi rcgis Anglorum (58)
charitate deficiat, nec adversus fratrem suum ab Eboracensi factam, atque ob quaedam privilegia,
zelo g
ultionis, aut odio inardescat. Meritorium igitur vo- sicut dicunl, contia ipsuin subreptitie impetrata,
bis est. atque apud Deum et homines commendabi- adeo turbatus quod a pusillanimitate spirilus
est,
le, si inobedientiam subjectorum justitia mediante et tempesiate pene moti sunt pedes ejus, pene effusi
compeseitis. Beati enim, qui custodiunt judicium, 51
sunt gressus sui *. Verumtamen vos, qui estisma-
et faciunl justitiam omni tempore **. In exsecutione nus archiepiscopiet oculus ejus,sanctis cxhortalioni-
quidem juslitiae, non debet esse personaium acceptio, bus veslris confortate manus dissolutas, et genua de-
aut delectus. Si sit frater, aut filius : si sit praelatus, bilia roborate. Non esl mirura, si turbetur tribula-
aut subditus, semper quaeratur fructus justitiae, tionibus et pressuris ; veiumtamen, si totus inni-
semper juste judicent, qui judicant oibem terrse. tatur et inhaereat ei, qui in electis suis mittit radi-
Nam cum levitae, occidentes fratres et fdios suos, ces, omnem ventum tenlationis et lurbiais securus
55
ulti essent peccatum idolatriae, ait illis Moyses : excipiet . Certe patres autiqui, cum essent quan-
Consecrastis manus vestras hodie unusquisque in doque inter angustias, frequenter taedio sunl affecti.
filio suo, et in fratre suo, ut detur vobis benedictio Unde et fortis illa * toleranlia passionum, quu ferve-
". Salomon quoque dicit : Qui arguunt laudabun- bant in Domino, tepere et lorpere videbatur ad
tur, et super eos veniet benedictio **. Flurimum , te/npus, donec virtute induti ex alto per graliam
quidemcommendabileest in domino veslro, quod sic divinae consoialiouis in spirilu fortitudinis resurge-
solus ascendit ex adverso, quod opponit se murum bant. Elias fugiens a facie Jezabel, et aflectus Laedio
prodotnolsrael, et arguit pro mansuclisterrse ". Is- hujus vitae, projecil se snblcr unam juniperum,
tum habemus hodie, singularem et unicuminler filios petiitque animae suce, ut moreretur. Sufficit, inquit,
excussorum. Pro patribus nostris natus est nobis mihi tolle animam meam ""'.
Aposlolus ctiam, simili
4
tilius ",
quiexeraplo
apostolorum solus hodie faeit ttedio intabescens : Supra modum, inquil, gravati
vindictam innationibus, etincrepalionesin populis sumus, ita ut tcederet nos vivere
3T
. Propheta hsec
*'.
Et sicul illi principe s populurum, qui modo cou- tasdia frcquenter expeilus dicil : A fortiludine ma-
gregali sunt cum Deo Abraham 50 projustitia Christi, nus tiaucyo defeci, et labcscerc fecisti, sicutura-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E

ex dissidio inter Ilenricum regem et Thomam ar- abolitis pravis decretis, quaa lam fusli iuler re-
chiepUcopum Canluariensem ortarum, fuse uarrant gem et archiepiscopuin dissidiifucrant, ipse- causa
ejus aevi scriptores, et maxime Processus S. Tho- que archiepiscopus iu Ecclesiae suae bonorum jue
mae. ex Historiaqwidripartita aut quadrilogio com- omnium possessionem redire permissus.Yerum c.um
positus. [Vide Patrolog. t. CXC. Euit.] juribus suis nihil deirahi pateretur, Eboracensem
\ leiur loqui de excominunicatione. quam
i
archiepiscopum, qui juniorem regein sacraverai,
S. ihonias fulminaverat iu eos, qui bona Eccle-iae episcopos etiam plures et magnates, aiiosque oni-
Cantuar. injuste occupata detinebant, similiter et iu [iii coronationi interfuerant, nor.iine summi
Eboraeensem archiepiscopum, aliosque episcopos, ponlihcis ex"ommunicavit, nempe ne propriae per-
et magnates, qui coronationi regis Henrici Junioris sonae injuriam ulcisci videretur, prius excommu-
interfuerant. Vide Processum, 1, n, c. 29. Gerva- nicationis sententiam a sumino pontili e obtinue-
siuin et Radulfum. rat. Quae res in tanlam iracundiam Henricum
(58) Haec fuit vcru et unica causa aut occasio concitavit ul in duriora quoedam verba in archie-
necis S. Thnmae. Nam et mediantibus summo pon- episcopum proruperit, ex quibus trucidandi san-
tifice, rege Francorum et archiepiscopo Sunonensi, clum virum nefarii homines occasionem arripue-
Tiiomas Henrico regi, licet dmtissimie et perlina- runl.
ciler retinenti, reconcilialus fuerat, revocatis et

"Lev. 2. ** fPsal. 105. *" Exod. 32. *• Prov. 24. " Isa. 1. i8
Psal. 126. " Fsal. 149.
5l
Psal. 46. Ibid. >°-
Cor. 4.
II " II Cor. 6.
54
Vide Neubrig. I. n. c. 25, et Polvd. 1. ni Histor.
ang. **•
Psal. 72. M M "
Eccli. 24. HI Rear. 19. II Cor. 1.
 ; -

81 EPISTOL.E. — EPIST. XXIII. 82

ncam, animam meam ". Porro charitas in eis inva- A stantias casu. Qui enim legitime certaveril, corona-
lescebat ex taedio, et ex ipsa infirmitate fortitudo bitur " : cumque omnes virtutes currant ad bra-
crescebat : quod alicui forte incredibile videretur : vium, sola perseverantia coronatur. Rogo autem
Nisi Apostolus, qui frequenter heec in libro expe- vos, tanquam dominum et magistrum meum, ut me
rientise legerat , testimonium super hoc ferret : de vestro et ipsius statu fi equenlius instruatis. Nara,
Quando enim, inquit, infirmor, tunc fortior sum cum non possim, oro jugiter pro vobis, ut
aliud
sed et ei dictum est : quia virlus in infirmiiate prsevenienle Altissimi gratia regis Anglorum gra-
69
perficitur .
tiam, lestrarura rerura liberara administraiionem
Si ergo propter ingruentiam malorum, quae su- obtinere possitis.
slinet dominus vesler, aut pro suorum desolatione, Librum vestrum de nugis curialibus legi, et mi- v~*"
aut pro exsilii hujus diuturnitate, videritis ei lor- rabiliterme refecit nam et ibi optima forma eru-
;

porem mentis obrepere, sitis ipsi solatio, ne despe- ditionis est, et propler artificiosam sententiarum
ret, ne titubet : in proximo est enim tempus visi- varietatem ineestirnabilis maleria voluptatis. Bene
tationis suae. Nam si mirabiles sunt elationes maris, valete.
60
mirabilis est et in altis Dominus : qui procellain EPISTOLA XXIII.
converlil in auram, et indignationem regis in gratiam. r> AD OCTAVIANUM (60; ROMAN.E ECCLESI.E CARDINALEM. —
Per legatos sedis apostolicae (59), cum quibus a [A. D. 1*87.]
Romana curia usque ad Bononiam veni vel Anglo- — Dolenter queritur passim indignos,
;
Argumentum.
rum regi in proxim o tirmissime reconciliabitur, vel tive scientiam, sive virtutem, sive aetatem spectes,
ad majoris patriarchatus eminentiam transferetur. per summam ambiiionem in episcopatus, aliasque
dignitates irruere : obtestalurque Octavianum ,
Sane, qualitercunque voluerit Dominus negotium
apostolicse sedis leyatum, itl sua auctnriiate iuter-
ejus disponere, si talis perseverat, qualis est hodie, posita aifbitiosos el Simoniacos omnes ab Ecclesim
securus exspectet exitum hujus pugnse : ideoque gubernaculis arceat.
voces palpaniium non attendat, sed sequatur spiri- Charissimo domino et amico Oct. S. Romanae
tum Dei, qui in eo est, et quocunque ibit spiritus, Ecclesise cardinaii piesbylero, apostolicae sedis le-

et rotae pariter gradiantur ". Scio enim, quod glo- gato, magister P. B. Bath. archid. salutem ,

6
riosus erit sui certaminis cursus, si tanlummodo curas hominum, o quantum est in rebus inane \
perseveret in eo, quem coepit, fortitudinis et con- inanis jrloria! o ambitio ceeea ! o terreni honoris

PETRI DE GUSSANYTLLA NOT.E.

(oQi Plures variis temporibus missi sunt ab G « Hic est Octavianus, cui Richardus Anglorum
Alex. III ad pacem inter Henricum regem et S. Tho- rex, cum ad sacrum bellum pergeret, occurrente
mam stabiliendam legati qui vero sint isti, qui : sibi ad ostia Tiberina (erat enim Ostiensis episco-
post coronationem Henrici Junioris missi sint et , pusj turpia mulla, dixit, improperando Romanis Si-
de quibus hic loquitur Blesensis, prorsus incertum moniam, quod dcc marcas habue.rint pro coosecra-
est. Cum de illa legatione ne verbum quidem apud tione Cenomanensis episcopi, et md marcas pro le-
auctores istius temporis reperire sit, nec apud ip- gatione Eliensis cpiscopi et pecuniam magnam ,

summel Baronium qui rem totam accuratissiine

, ne deponeretur Burdegalensis, qui a clericis suis
descripsit. Nisi lorte dicamus eos esse Graliauum accusabalur in crimine. » Eadem Baronius ex Ro-
et Vivianum cardinales, quos anno superiore, id gero.
est 1169, pro hac causa ultimum a summo pontifice Ille est eliam, quein, ait Baronius, missum a Cce-
missos narrant historici. Vid. Process., lib. n, c. 27. lestino III, anno 1192, Jordano cardinali a Fessa-
Gervasius, Radulfus, et post illos Baronius, t. XII, nova in Northmanniara, ad dirimendam litem, quae
ad ann. 1109. —
Videtur haec epistola scripta erat inter Guillelmum Eiiensem episcopum regni
ann. 1170. Nam in ea mentionem facit coronationis Angliae cancellarium, et Walterum Rothomagensem
Henrici Junioris, quse facta hoc anno. Sequenti au- archiepiscopum, de qua suo loco infra dicemus.
tem, id est 1171 ineunte, S. Thomas martyrio coro- Verum, re intecta, recessemnt.
natus est. Quanto autem apud Innocentium III in prelio
(60) Ille est Octavianus nobilis Romanus, qui pri- fuerit hinc potissiraura apparet
,
quod summus ,

mum subdiaconus apostolieus ab Alexandro III, D pont, castrum montis S. Mariee destrui jusserit, m
diaconus cardinahs SS. Sergii et Bacchi, tura a Lu- (juo praedecessoris sui tempore Conradus Musca
cio III postmodum episcopus cardinalis Ostiensis, et Octavianum episcopum Ostiensem e Francia rede-
vicarius urbis a Clemente III creatus est, inquit untein detinuerat, « ut esset heec demolitio in titu-
Ciaconius in Vitis pontif. Quod ad legatiouem at- lura memorhe sempiternte, » ait Ciacon. ibid. Ad
tinet qua fungebatur, cum ei « scripsit Blesensis,
,
eum ftiam, quein vicarium suum in urbe const:-
hanc epistolam querelis plenara de his quse perpe- tuerat, in mandatis dedit, ut altaria quaadam ba-
ram agebantur in Ecclesia Dei, » ait Baronius ad silicae Vaticanae solemni ritu dedicaret. Insuper bis
ann. 1187, « missus est ab Urbano III in Angliam eum legatum a latere suo destinavit, semel in Si-
cum Hugone de Nunant electo Cestrensi alias ,
ciliam, ad Constantiam Auguslam, ut suo et filii sui
Covenlrensi, quibus commisit legatiam in Hiberniam Friderici II nomine fidei sacramentum exigent,
ad coronandum ibi Joannem filium regis Henrici II. eique beneficiario jure, regni titulos more majorum
Sed rex coronationem distulit, et praedictos legatos apo^tolicse sedis noraine concederet. Iterum in Gal-
duxit secura in Northraanniam, » etc. liam ad 1'hilippum Augustum missus est, ut legi-

Psal. 38.
59
II Cor. 12. «• Psal. 92. 6[
Ezech. 10. «* II Tim 2. " Pers. Sat. i
 ; .

83 PETW BLESENSIS 84

inexplebilis fames ! o tineae cordium, animarum sub- A Praelati est erudire subjectos, reddere populum ac-
versio , eupiditas dignitatum I Unde obrepsit haec ceptabilem Deo, aperiendo mysteria Scripturarum.
pestis? Unde invaluit ha?c exsecranda praesumptio, Petro enim et successoribus ejus praecipitur ducere
ut indigni dignitates ambiant ; et quanto minus me- in altum rete ", id est profuudam sacrae Scripturae
ruerunt ascendere ad honores, tanto importunius intelligentiam in capturam bominum aperire. Ve-
honorihus se importent? Hodie per fas et nefas, ho- rumtamen hodie sicut populus, sic sacerdos™ : sicut
die in animae corporisque discrimine currunt infe- teuebrae ejus, ita et lumen ejus. Erubesce Sidon,
lices ad calhedram pastoralem; nec attendunt, quod ait mare w ; erubescat, doleatque praelatus prasesse
sit eis catbedra pestileniiae, dum sibi et aliis sit occa- populo, nec prodesse : docentis assumpisse officium,
sio ruinae. In gregibus et armentis , teste Hierony- et in doctrina populi mutum esse. Verbum lamen-
mo •', aries et taurus eorpore et animositate prae- Grex pe>dilus, factusest po-
tatoris prophetae est :

65
:

stant or alios antecedit ; homo vero bestiis omni- pulus meus; pastores eorum seduxerunt eos™: ca-
bus bestialior, tanto indiscrelius et audacius melio- nesmuti non valentes tatrare' 9 Lupos a gregibus .

ribus anteesse praesumit, quanto minus de virtu- suis arcere debuerant, sed ipsi lupi sunt in suos ; nec
tum titulis aut conscientiae sinceritate confidit.
, dc sua suorumve salute curantes, se cum srrearibus

Utinam saperent,et intelligerent, acnovissima pro- g suis in foveam mortis aelernae praecipitant. Hodic in
viderent", nec populi iniquitalessuis excessibusag- episcopi dignitatem adolescentuli promovenlur, et
67
gregarent ! Verba sunt Ecclesiastici : Ao/i qucerere molles. Sic venditur Joseph Putiphari eunucho *\
ab homine ducatum,neque arege cathedram hono- dum Christi magisterium, dum dispensalionem saera-
ris. Noli quoerere Jieri judex, nisi valeas viirtute ir- mentorum Dei sibi damnabiliter usurpare praesumit
rumpere iniquitates populi. Non te immittas in po- infructuosus et mollis episcopus.Porro dum ad erudi-
pulum nec alliges tibi peccata duplicia. Qui nihil tionem populi mittitDominus Jeremiam, quemsancti-
didirit, alioium doctor efficitur, et quasi ces sonans ficaverat ex utero matris su_e, propheta suum consi-
68
aut cymbalum tinniens usurpat praedicanlis offi- derans imperfectum, tanquam adhuc elementarius et
cium, cum sit truncus inulilis et idolum mutum. rudis in formatione verborum, respondit : A, a, a
Apud veteres erat conditio sapientum inaestimabiliter Dominc Deus, nescio loqui n . Moyses etiam dum a
venerabilis, hodieque prudentia tanquam vitis et ab- Domino destinatur ad liberationem populi Israel de
jecta calcalur; quadam vero abominabili mulatione .Egypto Obsecro, inquii, Domine mitte, quemmis- :

,!
stultitia Hoc est, quod Ecclesias-
ponitur in sublimi. surus es ab heri et nudiusterlius, ex quo loculus :

tes " depiorando couqueritur Vidi, inquit, malum, es ad servum tuum, impeditioris linguae factussum.
;

quod subsole cst,stultum postum in dignitate su- _ Et quis hodie a pontificali onere se excusal? quis
li.v ._-._.•_...
•
j._. j o- ____ G ,_,._,, «__.__ a .-_ __________________
__ •

blimi, et sapientes sedere deorsum. Sacrae Scripturae hodie allegat insufficientiam suam ? quis hodie invilus
pror-us experles onus importabile dignitatis usurpant trahilur, aut rcclamat? Ubi hodie similis Ammonio
de aliena potius, quam de sua scieniiapraesumentes. invenitur
M ? quem cum clerus el populus in epi-
Alia erat Apostoli senlentia discipulum instruentis : scopum elegissent, electioni nullatenus consentire
Tibi, inquit, commendo, fili Timothee' regere Eccle- volebat ;
praevalentibus illis et invilum trahentibits,
siam Dei, secundum quod novi te scientiam habere aurem sinistram cunclis videntibus sibi radicitus
tarrarum litlerarum ". Scientia siquidem spiritua- secuit, dicens Lex divina nullum praecisa aure
: «

lis gladius est in manu potentis. Haec est pera, in episcopari permittit. » Cumque Timotheus patri-
qua David tres limpidissimos lapides posuit, quibus archa censeret hunc episcopatu dignum, etiamsi
7 *.
Goliath prostravit Haec est asini mandibula, quae nare et auribus iruncatus esset, dummodo scientia
Samsoni mille hostium stragem fecit
7
'. Hic est vo- et virtutibus praecmineret : illis rursumAmmonium
mer ille arutorius, quo Samgar sexcentos Philistaeos rapientibus et invitum
, trahenlibus Ammonius ,

74
occidit . Episcopus illitteratus, ]>raeco est mutus. dixit : - Linguam meam, propter quam vobis placeo,

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

timo malrimonio, quod cum uxore Isemberga vel D Octavianus card. presbyter in omnibus exemplaii-
Engelberga contraxerat, et adulterino, quod c.um bus, cum tamen dicam Baronius eum tantum fuisse
Agnt:te, alias Maria, Meraniae in Istria ducis filia, cardinalem diaconum (a) qui in Angliam ab Urbano
contra jus fa.sque inierat, irritura dcclararet. Ray- missus est. Unde et Ciaconius supra ait eum so-
naldusad ann. 1200. lummodo a Clemente III cardinalem episcopum ,

Notandum porro hic occorrit quod in litulo dicatur creatum

(u) Textus ex Rogero legit subdiaoonum, sed ad marginem recte ponitur diaconum.

ad fabiolam et in c. xxxiv Isa. " Senee. tp. 90. 66 Deut. 32.

67
•'
Epist. Caj). 7. " I Cor. 13.
\* cap. 10. 70
I Tim. 1.
7t
II Tim. 3.
7
Reg. 17. 35 Jud. 15.
7l
Jud. 5.
75
Jud. 5.
76
MIsa. 24.
77
Isa 23.
Isa. 50.
7
'Isa.o6. ,0 Gen. 39. "Jer. 1. "Exod. 4. " Pallad.Hi^. iaus., c. 11, SocrA. iv,c. 18.
8o EPISTOL/E. — EPIST. XXIV. 86

rae citius climittati abscindam. Dignitatis A mendet qui subjeclos doceant, qui divites non pat-
cisi ;

equidera appetitus natione coelestis est : in ccelo pent, pauperes non gravent, qui minas potentum
concepit, et peperit iniquitatem
8
\ » Per hanc af- non timeant, qui crimina corrigant et marsupia non
fectabat sedere in lateribus aquilonis
85
, qui non- emunganl. quorum sermo sit doctrina, quorum con-
;

dum laboraverat, ut sederet. Sed et isti nondum la- versatio sit justitia, quorum auctoritas sit, non in

boraverunt, ut sedeant, ut eminentiam cathedrae habitu, non in fastu, sed in eruditione etdefensione

pastoralis Nondum propositum perfe-

ascendant. fidei quorum vita sil publice commendabilis, quo-
;

ctionis aggressi sunt. Nondum cum Petro rete, cum rum memoria in benedictione. Ad tuum, et collegae
Joanne sindonem, cum Matthaeo telonium, cum tui (61)ingressum, quaeso, laeletur Ecclesia Christi,
ut a Simoniacis et ambitiosis oppressa sub
vestra
Joseph pallium, cum homine evangelico sepulturam
patris, cum muliere Samaritana hydriam, id est consolaiione respiret. Congaudeant clerici, et exsul-

cupiditatem sseculi reliquerunt. Peccalo talium, tent populi, se hodie in vobis suscepisse cives apo-

quasi filiorum Heli translata est hodie arca, sive stolorum, et domesticos Dei, portantes pacem, et.

8U illuminantes patriam, nobis et ahis vitae aeternae

gloria Domini de Israel in Azotum ignem, scili-
poscentes praemia, ut de labore et sollicitudine ve-
cet, concupiscentiae. Ignis autem iste noninfiammat,
strae legationis immarcessibiles justitise mampulos
sed infumat, non illuminat, sed excaecat, sicut scri-
B
ptum est : Supercecidit ignis et non viderunt, so- reportetis.

lem ". De Azoto transfertur in templum Dagon M EPISTOLA XXIV.

,

id est tristitiae, vel desolationis. Nonne idolum tris- AD FAMILIARES THOM.E ARCHIEPISCOPI CA>TUAR1EX-

tiliae et mceroris est praelatus illiteratus et fatuus, sis (62).

qui in ira Dei, et populi desolatione eligilur, et [A. D. 1169-70.]

quasi idolum erigitur "', ut veniat quod legitur in Argumentum. — Beginaldns archidiaconus Saresberr
ensisin offensionem Tlwmce archiepiscopi exsulantis
Matthaeo : Cum videritis abominationem desolatio- inciderat : eum ad satisfactionem et reconciliatio-
nis stantem in loco sancto, id estin Ecclesia Dei, nem paratum Pelrus cupit in amicitiam, et per eam,
tunc vce prcegnantibus etnutrientibus
90
. Illi enim, in societatem pcrstcutionis restitui.

qui spiritum salutis couceperant, exemplo talium Doletis, et causamini quod ad archidiaconum
suffocantur. Qui vero vitse ccelestis alimenta pete- Saresberiensem (63) me contuli : sed si culpa est,

bant, nullo verbi divini pabulo sustentantur. Par- accessisse ad eum, reddit me necessitas excusatum.
vuli, inquit propheta, pet>eruntpanem, et non erat, In verbo Domini dico vobis, quod nec noveram, nec
qui frangeret eis
0l
. audieram, quod dominus vester adversus eum ali-
Tu igitur, amantissime Pater, qui a latere summi quid rancoris aut odii concepi?set. Nunc etiam cer-
^
domino reconciliari toto
pontificis missus es, ut legalione fungaris pro Chri- tissirae novi quod vestro

sto, surge in exstirpationem exsecratissimae pestis corde desiderat ; et jam nisi inimicus homo impe-
Dominus super gentes et
hujus. Ecce conslituit te disset, per omnia satisfacturus se ipsius pedibus

regna, utevellas etdestruas,ut duperdas et dissi- humiliter advolvisset.

pes, et cediftces, et plantes
9 '-.
Accendatur et ignes- Adhuc etiam correctionem, et conversionem ip-

cat zelus tuae aucloritatisadversusambitionis malum, sius exspeclo quolidie, ad hoc operam adhibeo et

dissipa et evelle plantationes ioiquas. .Edifica, et diligentem. Sed sunt aliqui cum eo, qui seminant
planta in Ecclesia Dei tales, quos humilitas, quos zizania, et firmiter interdicunt, ne dornino vestro

innocentia, quos vita probatior et litteratura com- reconcilietur, si patris sui, quem super omnia dili-

PETRI DE GUSSANVILLA. NOT.E.

Hugonis de quo supra.
electi Cestrensis, deturpat dicens nos proditores esse, et sibi fidem
(61)
Scripta est hsec epistola anno 1187, quo juxta nostram dedisse quod patrem ejus non laederemus,
in aliquo, etc. « Dicit etiam quod si dommus
Baronium missus est Octavianus in Hiberniam. papa
jactitans
(62) Titulus hujus epistola? varius est. In quibus- decederet, faceret nos deleri de libro vitse,

dam hoc modo Litterce ; excusatoria; in aliis ex-

:
r
curiam Romanam ita venalem esse, ut tntervemen-
hortatorix, ut R. bcato Tfwmce reconcilietur ; in U tibus muneribus, quidquid velit, possit impetrar,!.
aliis aliter. Sed in nullo habetur nomen Petri Ble- Suggessit etiam regi Anglorum hujusmodi petitioiys
sensis, quod et in aliis pluribus reperire est. Ipsius domino papae, ut alicui episcopo in Angh.a
facere
taraen esse nemo est qui dubitaverit. committere auctoritatem coronandi tilium lpsius
(63) Ille est Reginaldus, qui postea fuit episcopus regis, et consecrandi episcopos, ut vel sic
dominum
Balhoniensis, cui vehementer offensus fuerat S. papam diceperet. Cuicum respondisset rex se, ut
Thomas, ut patet ex epistola, quam scripsit ad credebat, a domino papa petitiones illas non posse
nuntios suos, quos Romam miserat, apud Baron., impetrare, respondit Reginaldus : Dominus papa
tom. ad an. 1168, his verbis
II « Contra adver- : ut stolidus et fatuus agit, si petitionibus tuis
[Non
sarios nostros cautelam et continuam vigilan- addendum videtur] satisfecerit. » Qua? quidem per-
tiam habeatis, et praecipue adversus illura spurium, peram malevolis quibusdara suggesta videntur
a
fornicarium, et Ecclesiae pacis inimicum, sacerdo- sancto Theraae, si vera sunt quae de eodem Regi-
tis filium Reginaldum de Saresberia, qui personam naldo scribuntur a Petro Blesensi hac in epistola.
nostram, in quantum potest, diffamat ubique, et De eodem Reginaldo plura ad epist. 30.

H;
M 87 90 n Thrcn.
Psal. 7 Isa. 14. I Reg. 3. Psal. 37. I Re; Isa. 57. Matth. 24.
91
Jer. 1.
87 PETRl BLESENSIS 88

git, ac totius generis sui salutem et quietem desi- A commotionem ignis,etnoninigne Dominus : el post

derat. Scilis equidem, quia homo circumspeclus igmm sibilus aurce ienuis,et in sibilo Dominus
est et industrius, vobisque ac domino vestro fruc- Nam cum per praedicla terribilis increpatio ex-
luosissimus esse posset, si staret vobiscum, si in se primatur, per sibilum aurae tenuis blanda et amica
partem vestrae persecutiouis exeiperet. Scio etiam, exhortatio designatur. Haec fit cum silentio, illa fit

quod ad hoc eum tenuissima exhortatio domini cum iracundia et tumultu, sicut seriptum est : Quo-
Canluariensis efticaciter inclinaret. Date operam, (niam aquae Siloes cum silenlio currunt ; aquae vero
9
quaeso, ul ad eum a domino vestro super hoclilterac Rasin transeunt cum tumultu ". Porro dominus Can-
diriganlur. Quod si non facitis vestrae utilitalis in- tuariensis, qui, sicut mihi videtur, jam aggressus
tuiUi, faciatis hoc sallem suae conversionis et salulis est arctioris et altioris vilae propositum (64), non
obtentu. Certe Moyses, ut Hobab ab errore gentili- spiritum hujus mundi accepit, sed spirilum qui ex

tatis averteret, volens ipsum tanquam necessarium Deo est. Charitas ergo Dei, quae difiusa est in corde
illius
m usque ad proximum se exlendat, sicut de-
retinere dicebat : Proficiscimur ad locum, quem Do-
minus daturus est nobis : veni nobiscum, et bene- cet sanctum. Unde, si Saresberiensis archidiaconus

faciemus ttbi, quia Dominus bona promisit Israeli, perseverat in ea satisfatione et obedientia, quam
noli nos relinquere : tu enim nosti, inquibus locis B P romiuit aperienda suut ei viseera charitaiis. Ego
'

castra ponere debeamus, et eris ductor noster ". Si autem maguum repulo, tanlum lucrifacere virum
Moyses gentilem postulabat sibi fieri ducem, non qui, si vestigiis domini Cantuariensis inlueseiit,

erubescat quaeso, Moyse minor archidiaconum sibi fructum in Ecclesia Dei faciet tempestivum. Si

adjungere dolorum et laborum participem. Archi- adhuc residet in animo ejus adversus archidiaconum
diaconus enim hoc praecipue desiderat, ut pro eo, et ahqua suspicionis occasio, antequam eumdem in
cum eo laborem et dolorem inveniat. Nuper Jegebamus sacrarium suae familiaritatis admittat, fidem ipsius
experiatur operibus. Josue quidem non prius ange-
in libro Reguin, el occurrit nobis verbum illud Ethai
Gethaei ad David egredientem nudis pedibus de Je- lum amicum recepit, quam amicum esse cognove-
rusalem a facie Absalon, rit : sciscitans prius, suusne esset, an adversario-
et dicentem; quod ille re-
10 °
verteretur rum •?
Illud verbis assero confidenter, quoniam
; illeque respondit : Vivit Dominus, quia
non dcrelinquam si conversionem ejus procurare voluerit, in eo quod
te, nequein vita, nequeinmovte.
Suspirans ergo arcbidiaconus Saulum reperit, Paulum inveniet. Super conver-
: Sic faciat mihi, in-
sione siquidem et salute archidiaconi anxia sollici-
quit, Dominus, ethoc addat, antequam moriar, "*
ut sic possim domino Cantuariensis, et ex corde tudo me tangit ; non enim possum eum non dili-

hoc dicere, et opere adimplere. Suggerite,

gere, qui frequenter in suis benedictionibus me
quaeso,
p praevenit.
domino archiepiscopo, ne clericum suum verbis
EPISTOLA XXV.
provocet, aul minis exasperet, ne dum ligna cum
AD OFKICIALF.M EPISCOPI CARNOTENSIS.
proximo caeduntur ferrum de
in silva, raanubrio
Argumemtum. — Hortatur officialem, ul officium sus-
securis evadat ", proximumque interimat. Ligna ceptum, ob graves et multos ubusus illi conjunctos
enira, teste Gregorio ", caedimus, cum per increpa*
deserat: unde et prolixe officialium fraudes et technas
lionem proximi peccata succidiraus ; sed ferrum se- describit. »-—-"
curis elabitur, proximumque occidit, dum contu- i Magister P. Blesensis Bath. arcliid., G. ofliciali
1

mehosa correctio conscientiam proximi vulneratam \episcopi Carnotensis, salutem et salubre consilium.
a dilectiouis spiritu in mortale odiuin vertit. Sane Quia te affectuosissime diligo in visceribus Jesu
non e=t admouilio accepla in oculis Altissimi, quae Christit proposui te salularibus monitis adhortari,
nou tit ex charitatis inlimo, et in spiritu lenitalis.
ut de UtChaldaeorum 4
,et de raedio Babylonis tem-
Quod liquidopatet exveibis Elia; dicentis : Ecce pestivus exeas, et ministeriuradaranalissimae villica-
Domini subvertens montes,et conterens pe-
spiritus tionis omittas. Scio quod raunerum cupiditas subver-
non in spinlu Dominus ; et post spiritum rj Ul C0P luum ut f, er es officialis episcopi. Quandoque
tras, el

commotio, et non in commotione Dominus ; elpost legeras, sed forte negligebas verbura illud beati

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.i:.

(64;Loquitur de S. Thoma qui Ponliniacum pro- Parisiis, aulequam Petrus in Siciliam pergeret,
fecius,benediclum el sibi missum ab Alexandro 111 Verum quia initio epislolae ait se ad archidiaconum
tunc Senonis agente monachicum habitum induit, Sarisbenensem venisse, probabilius videtur scriptam
ex Pruc, 1. n, c. 12 Baron lom. XII ad un. 1 1 04.
; , esse hanc epistolam tantum circa annum 1170, cum
Ex supradictis colligi posset, hanc epistolam scri- jaradiu exsularet S. Thomas. Conslat enim Blesen-
ptam esse circa annum 1164, quo ad Pontiniacenses sem e Sicilia reversum anno 1168, et Parisiis ali-
diverlit S. Thomas, post reditumab Alexandropapa, quandiu moram fecisse, donec in Angliam ab Hen-
qui tum Senonis aderat. Scripla autem videtur rico II, circa annum 1170, evocatus fuit.

"Num/,10. 9l
2 Reg. 13.
M Deut. 19. * Moral. P7 M " Rorn. 5.
1. x, c. 9. III Reg. 19. Isa. 8.
8
Jos. 5. ' Gen. 15.
 .....

89 EPlSTOL.E. — EPIST. XXV. 1)0

Job
f
:Ignis devorabit eorpora eorum, qui munera A gotiis implicari '. Aposlolus- ad Corinthios scribens

Ideo beatus qui excutit nia- dicit Scecularia negotia si habueritis, eosquicon-
libenter accipiunt . est, :

nus suas ab omni munere

3
Credo hujusraodi offi- .
temptibitiores suniinter vos constituitc in ecclesia

ciales non ab officii nomine, sed ab otficit, verbo, ad judicandum " Officium
1
. officialium, quorum te tr-
mutuasse vocabulum :
numero aggregasti, hodie est, jura confundere,
suscitare lites, transacliones rescindere, innectere
Nnm genut hoc boniinum, quod dicitur Offtciperdi :

verbum crudele nimis et acerbum : dilationes, supprimere veritatem, fovere menda-

Offlcit est

Dictio plenamalis, hinc dicitur offtcialis. cium, quaestum sequ , aequitatem vendere, inhiare

Tota officialium intentio ad opus episcopo- est, ut exactior.ibus, versutias concinnare. Isli sunt, qui

rum suae jurisdictioni commissas miserrimas oves hospites suos gravant superflua eveclione, et mul-
quasi vice illorum tondeant, emungant, excorient. litudine clientelae. Quoerunt delicatos et superfluos
lsli enim sunt episcoporura Fanguisugae, evomenles cibos, cum Comedentes et bibentes,
scripturn sit :

alienum sanguinem, quem biberunt. Quia testimo- quve apud illos sunt ". De alieno enim prodigi, de

uio Scripturae quas congregavit impius,

: Divitias, proprio sunt avari, verborum insidiatores, et au-
evomet; et de faucibus illius extrahet eas Deus \ Isti cupes syllabarum, tendunt laqueos et pedicas in
sunt quasi spongia in manu prementis, et quasi g capturam pecuniae ;
jura interpretantur ad libitum,

qu»dam colatoria, divitias suis dominis intluentes, et ca pro voluntate sua, nunc abdicant, nunc ad-
et exsecrandis acquisitionibus nihil sibi praeter pec- mitlunt bcne dicta depravant, prudenler allegata
cati sordem, et faeculentiam retinenies. Quod enim perverlunt, rumpunt foedera, nutriunt simultales, l

aggregant per oppressionem pauperum ; episcopis fornicationes dissimulant, matrimonia distrahunt, 'l

quidem ad delicias cedit, officialibus ad lormen. adulieria fovent, penetrant domos, et mulierculas '

,2
tum. oneratas peccatis captivas ducunt , diffamant in-
Sic vos, non vobis, melliftcatis apes ''.
noxios, et nocenles absolvunt ; et, ut multa sub
Sic vos, non vobis, accumulalis opes. verborum paucitate concludam : dum omnia vena-
Isti sunt secretiora illa ostiola, per quae ministri liter agunt filii avariliae, servi maramonae, se dia-
Belis sacrificia, quae super mensam ponebantur a bolo venales exponunt. Dominus in Evangelio di-
6 13
rege, clanculum asportabant . Sic episcopus quasi cit : Gratis accepistis, gratis date : et Salomon in

longa manu bona aliena diripit, et notam criminis Parabolis Veritatcm eme, et noli vendere sapien-
:

a se removens, suis officialibus culpae et infamiae tiam, et doctrinam M Yereor ne te rapiat spirilus .

discrimen impingit. Ideo quasi sub umbra episcopi elationis et dorninandi libido ad vanitates et insa-
t5
jlet oblentu justitiae palliatae subdilos opprimunt, 7iias falsas . Utinam attenderes verba Sapientiae
lecclesias gravant, redilus alienos violenter inva- ^ talibus comminanti.s : vos, qui placetis vobis in
dunt : oculos habent ad munera, pupillo et viduae turbis, dataest vobis potestas a Deo, qui inlerroga-
non intendunt. Yerba sunt Jesu filii Sirach : Con- bit opera, et cogitationes vestras,quoniam cum esse-
cupiscentia spadonis devirginat juvenculum •'
ita et lis ministri regni non recte judicastis. Hor- illius,

qui facit per vimjudicium injustum '. Spado virgi- rendeautem apparebit Dominus, etjudicium duris-
16
nem opprimit, et prolem in oppressione non qute- simum his qui proesunt fiet : atque fortioribus in-

rens, sed su;e libidini tantum serviens, corrumpit, stat tortior cruciatus. Araice, in arena bujus sae-
non gignit ; sic praelatus iracundiae aut avaritias cuh periculosissime puguas : mors te sequitur, vita
suae satisfaciens, nec fructum justitiao quaerens cor- fugit, caro palpat, mundus allicit, leo rugiens et
17
rumpit, non corrigit ; exasperat, non emendat. quaercns quem devoret, circumcurrit . Omnisenim
u
Quod enim fit praetextu fucatae religionis, aut si- quiinagone contendii, ab omnibus se absti?iel :

mulatae justitice, non iructificat ad vitam, non aedifi- utinam ab hominibus hujusmodi noxiis abstineres,
cat ad salutem. Parcit Saul optimis gregibus Ama- quod suum est, princeps hujus mundi,
ut nil in te,
lec, quasi ea sacrilicalurus Deo, et divinam incur- qua curritur ad bravium, nihil ha-
et in palaestra,

rit offensam. Gedeon de praeda Madianitarum facit beret adversarius, quo te caperet, aut teneret,
Ephod 8
; ei hoc ei et domui suae versum est in rui- D aut a bravio retardaret Si mihi credis, imo si !

Hanc administrationem, quam tibi damnabi- credis in Deum, relinque maturius officialis offi-
Inam.
liter usurpasti, patientius ferrem ; nisi sacrarura cium, ministerium damnationis, rotam raalorum,
lillej^arum scientia praeeraineres. Causae et judicia, et spiritum vertiginis, qui te ad inania circumvol-
te imprudenter, ne dicam impudenter, im- vit. Miserere anima? tua>. placens Deo ™ : cui placere
Iquibus
misces, potius consuetudinario et saeculari jure non potes sine perditione offlcii.

quam ecclesiastico, deciduntur. Virum litteratum

et ecclesiasticum non sic decebat saecularibus ne-

*Cap. 15. Msa. 33. 4

Job. 20.
5
Virg. in Vita. Dan. 14. 7
Eccli. 10. *Jud. 8. »11 Tim. 2.
10
1 Cor. 6. " Luc. 10. "II Tira. 3. "Matth. 10. "Prov. 23. " Psal. 39. "Sap. 0. "I Psal. 5.
"Cor. 9. "Eccli. 30.
 ;

:>[ PETRI BLESENSIS m

EPISTOLA XX VI. A ut raens per horulara a divinae legis meditacione
AD SOCIUM QUEMDAM SUUM. jejunet. Nemo simul potest precari et orare, petere
Augumentcm. — Scribit se deserto juris ciiilit slu- et postulare, exercere Christi ministerium et offi-
dio iheologix Parisiis operem dare
juris ciiilis
;
cium advocati, ne, dum in utroque festinat, neu-
studium et usum non convenire clericis, propter maxi-
tnos adiocatoruin abusus.
trum bene peragat.
Domino suo B. et charissimo socio suo P. Ble- f Non inficior neque denego honum : est scire leges,

sen. archid. Bathon. (G5), salutem. sed non ad quaestum, non ad iniquum juris com-

Ia epistolari salutatione ferventior eislitisset pendium, sed ad inquisitionem veritatis et judicii

noslra devolio, nisi vel invida mihi locorum distan- aequitatem : si forte me aut alium, aliquando opor-

tia, vel rarilas itinerantium contrairet. Vicarias teat esse judicem, aut judicis assessorem. Hodie
ergo salulationes praeseuset nuuquarn inlercisa sup- soJi avaritise militant patroni causarum : illudque

pleat affectio cumque civilis possessio corporalem

:
quondam venerabile nomen, et gloriosa professio

assistentiam non mendicet, me, licet remotum, advocati notabili venalitate vilescit, dum miser et

propinquiorem habelis, et lorlius possidetis absen- perdilus linguam vendit, lites cmit, matrimonia
tem ncc intertilium locale, corporumve remotio, legilima dissolvit, amicitias rumpit, sopitarum
;

vel tempoium intercursus robur dilectionis eva- B lil ium ciueres resuscitat, pactiones violat, detreclat

cuat. Quod si de verborum obligationibus, legem transactiones, privilegia frangit, et in capturam

primam allendilis. pecuniae pedicas et retiacula tendens jura omnia
IniervaUum medit temporis obligationem nonvitial*". intervertit. Ideo constitutio imperialis ab officio

— Vester, vobisque devotissimus operam theologiae

postulandi removet litium redeinptores. Jurc autera
praetorio, atque interpretum, in preevaricantes vel
Parisiis indulgeo, Bononiensis castra militiae crebro
alias delinquentes poena3 extraordinariae statuuntur.
suspiram», quae vehementer amata cilius et prae-
S1
tamen de usu et usu- Debuerat advocatus, quod gratis acceperat, gratis
malure deserui. Legimus
dare ", advocare pro pupillo et vidua, pro utilitate
fruclu legato, quod Iructuario liceat maturitatera
reipublicae, pro Ecclesiae libertate, nil exigens,
fructuum praevenire ; soietque ex olivis citra matu-
ritatis tempora uberior olei copia emanare. Curreus
spoute oblata suspiciens, eripiens inopem de manu
cum egenum et pauperem a diripientibus eum 80
fortioris, .

ergo ad oleum, quod Aaron lagauis jubelur

Fructuosius esset ei salarium modicum et honestum,
offerre " leges saxuli saluto ad tempus, ne pec-
,

oleum me irapinguet **. Lex enim Domini,

quam sinum inexplebilis avaritiae per fas et nefas
catoris
extenderein immensum; nam mclius esl modicum
lex immaculata convertens anima *; meque pree-
jusl ° super dioitias peccalorum multas". Si talen-
varicatorem legis divinse constituerem, nisi cum C
—
- qualiquali theologiae notitia, nisi eum pugillo similaa
tum scientiae sibi a Domino commendalum sponte
et gratis expenderit, nons est abbreviata manus
thus offerrem ". Lex equidem saecularis gloriosa
Domini, ut ei respondere ad meritum, et ampliora
supellectili verborum, lepidaque orationis urbani-
etiam conferre non possit. Hoc igitur secure com-
tate lasciviens me vehementer allexerat et inebria- 31
mendet patri orphanorum et judici viduarum
verat mentem meam. Sed abhorretpropheta aureum ;

ipse enim promissor est magnificus, et munificus

calicem Babylonis" ; ubi designatus est lepor elo-
retributor.
quentiae sedificans adgehennam. Adhuc tamen, quia
EPISTOLA XXVII.
< nondum dilatavi gressus meos in lege Domini ",
leclioni Codicis et Digestorum plerumque ad sola- AD CANOMCOS DE BELLOVIDERE.
tium, non ad usum, tempus vacationis impendo. [A.D. 1171.]
— » Res plena discriminis est in clericis usus legum : Argumentum. —
Docet obitum S. Ihomie martyris
eum Canluar. archiepiscopi non esse deflendum, ut-
tolum enim hominem adeo sibi vindicat, ut
pole qui vitam terrenam cum calesti, rniseram cum
rei familiaris providenlia fraudet, suspendat a spi- gloriosa commutarit. Virtutes ejusdem accurate
ritualibus, a divinis avellat. Ideo Joannes Chry- r\ descrtbit : ac monachos ejtis cathedrales arguit quod

soslomus, sicut tripartita refert Hisloria *', licet

clanculum, conieinpla communi episcoporum et abba-
tum electioi.e, sttcceisorem elegerint optal denique :

scientia civili et facundia praeemineret, noluit tamen ut summus ponlifex tam clericorum qaam monacho-
ad instanliam amicorura gerere officiura advocati. rum ambitionem coerceal.
Periculosum est ita se legibus humanis impedire. Charissimis fratribus et amicis suis canonicis de

PETRI DE GUSSANVILLA NOTyE.

(60) Male in titulo hahelur Bathoniensis archidia- theologiae operam dabat, ut ipsemet fatetur in epi-
conus. Nondum enim iu Angliam profeclus erat stola. Titulus tamen ille ita habetur, in Sorb. 1
Bleseusis cum haec icribebat, sed Parisiis adhuc Maz. 1, 2 et Merl. ; non autem iu aliis.

ex vipian. " Dig. 1. vn, t. 1 1. 27. " Exod. M Psal. 22.

is
"Dig. 1. 454, 1. 1 "Psal. 18. Lev. 6.
H Jer.51. "Psal. 17. "Lib. x, c. 3. "Matth. 10. "Psal. 34. 34 PsaL30. "Psai. 67.
 93 EPISTOLtE. - EPIST. XXVII. 94
Bellovadere, mngister P. Blesensis Bath. arch.,sa- A scientiara salutis plebi ejus redderet populum
ut
lutem et dilectionem. acceptabilem Doraino, sectalorem bonorum ope-
Decessit pastor auimarum nostrarum (66), cujus rum **, et pararet Domino plebem pertectam **.

obilum flere decreveram ; sed recessit, nou deces- Elegileum Dominus in sacerdotem sibi, ut esset in
sit ; abiit, non obiit. Mors enim per quam mirifica- populo ejus ductor et doctor, vilae speculum, pce-
vit Dominus Sanctum suum, non est mors, sed nitentiae forma, et sanctitatis exeraplum. Deus
dormitio portus mortis, et porta vitae, introitus in scientiarum Dominuas dederat ei linguam eruditam,
;

delicias co j lestis patriae, in potentias Domini, in et infuderat ei abundanter spiritum sapientiee et

abyssum Peregre siquidem pro- intelleclus, ut esset inter doctos doctior,
claritatis aeternae. inter sa-
fecturus, sacculum pecuniae secum detulit, in ple- pienles sapientior, intcr oplimos melior, inter
niiunio reversurus ; ejus enim anima, dives meritis, humiles socius, inter maximos major. Erat prseco
recedens a corpore, in resurrectione generali et
verbidivini, tuba Evangelii, amicus sponsi, colum-
plena ad antiquum hospilium reverletur. Cum mul- na cleri, pculus caeri, lingua rauli, pes claudi, sal

tas Yirtules quasi merces varias in unum fascicu- terrae, palrise lumen, minister Altissimi, vicarius
lum comportaverit ad ccelestes nundinas profec- Christi, christus Domini. Tota conversalio ejus erat
scIlola houestatis, morura aedificatio, et siructura
turus, plena dierum vetula, mors saeculi scilicet, B
anus improba, litigiosa, querula, importuna, invida, salutis. Erat in judicio reclus, in dispensalione
iniraica et subdola, ccepit revolvere sarcinulas ejus, induslrius, in praecipiendo discretus, in loquendo
et scrupulosius explorare, si quid esset in illo me- modeslus, in consilio circumspectus, parcis^imus
ritorum involucro, quod ad ipsius dominium per- in cibo recipiendo, in donando largissimus, in ira
tineret. Ipse autem tanquam vir circumspeclus el
pacificus, in carne angelus, inter injurias man-
prudens noluit vilae suae sustinere dispendium. Diu suelus, limidus in prosperis, securissimus in ad-
enim desideraverat dissolvi, et esse cum Christo M ,
versis, in eleemosynis effusus, in misericordiis
et tunc permaxime suspirabat exire de corpore tolus. Erat religiosorum gloria, deliciae plebis,
mortis hujus. Modicum itaque pulveris projecit in timor principum, deus Pharaonis. De isto possu-
os vetulae, quasi vice tiibuli, et nomine vectigalis. mus fiducialiter dicere, et cantare, quia postaurum
Inde ecepit falsus ille rumor populariter evagari et
non abiit, nec speravitin thesauris pecunice ",qui

passim plebescere, quia fera pessima devoravit Jo- nec acceptor munerum, nec acceptator esse digna-

seph
zl
Tunica siquidem, qua spoliatus est, fallax
.
lus est personarum. Caeteri in eminentise cathedra-
nuntia mortis erat. Joseph enim vivit, et domina- lis apicem sublimati, statim curam carnis propen-
tur in tota terra .-Egypli. Beata ejus anima corrup- G S1US 3 g unt > circumspectius se dietant,
non minus ti-
tibilibus exonerala exuviis de pulvere hujus conver- ment corporis aegritudinem, quam gehennam, et in
sationis libera evolavit inccelum Assumpta estabeo, omnibus spatiem viiae productioris affectant. Isie
qui dicil : Vado parare vobis lccum : iterum autem vero a primo suae promotionis ingressu, summo de-
veniam, et assumam
ad meipsum \ Consum- vos
3 siderio appetebat finem vitae, irao ut verius loquar,
matus in brevi explevit tempora multa ; raptus vivendi principium. Nam, sicut Salomon ait Cum :

est,ne malitia immularet inlellectum ipsius 30 .

consummaverit homo, tunc incipit ". Hujus enim
Yocatus est in cceium, quo mundusnon erat dignus: vitae transeuntis egressus, ingressus est ad illam,
nec est exstincta lucernahaec sedflalu transitorio per- quae non transit nec desinit, vitam. A tenerioribus
cussa est,ulIuminosiussplendeai, et jara sub modio annis incipiens, singulis aetalibus, quasi singulis diei

non abscondita luceat omiubusqui indomosunt. Vi- horis,tanquam diligens cultor et strenuus in vinea
sus est oculis insipientium mori 37 sed vita ejus ,
Domini Sabaolh laboravit et sic in 'consummatione :

abscondita est cum Chrisfo in Deo : Mors eum vi- sanctorum vitae transitoriae cursum clausit. Sane
cisse et absorbuisse visa est, sed absorpta est mors jamdiu conversatione caeleslis, et a corpore peregri-
in vicloria
3
\ Desiderium cordis ejus tribuisti ei,
nans anhelabat ad illas ccelestes delicias temporalis
Domine 1
"
; diu enim militaverat libi propler verba r\
viiae transire compendio.
labiorum tuornm cuslodiens vias duras *°. Sane Ideopropositum elsignum peregrinationes arripiens
a primitivis adolescenliae moribus.ccepit morum ma- de torrente in via bibit ; propterea exaltatum est no-
8
turitate senescere, atque prurientes carnalis inso- men ejus in patria* . Sic doraini et fratres nostri
lentiae motus, vigiliis, jejuniis, disciplinis, cilicio monachi cathedrales pupilli facti sunt absque patre.
et jugis continenliae balteo cohibere, Vocatus est Deus autem, qui educrit de mortuis pastorem ma.
itaque a Domino tanquam Aaron •", ad dandam gnum ovium in sanguine testamenti cetemi Domi-
PETRI DE GUSSANYILLA NOT/E.

(6) Designat S. Thomam, de cujus nefaria et et mors S. Thoraae inscribitur omnia accurate des-
atroci caede fuse omnes historici istius saoculi, et cripsit.
maxime Anglici, mter quos liber qui Processus, vita

Joan. 14. M Sap. 4. 37 Sap. 3. M Coloss. 3.

3S
Philipp. i. "Gen. 36. I Cor. 15. w Psal. 16.
H Hebr. 5. " Tit. 2. * Luc. 44. "Eccli, 31. " Eccli. 18. M Psal. 109.
05 PETRI BLESENSIS 96

num Jesum Christum

*r
, ipse ut verbo Moysi utar A nus arripiat judicium manus ejus, ut cornu suo
**,provideat virum, qui sit super multitudinem ventilet Syriam, intonet conlra Edom, fulminet
'3
impatientis- contra vitulos
hanc. Porro plurimi conqueruntur, et Bethel , contra idola . Egypti, con-
sime ferunt quod Christi tunica inconsutilis " inter tra pingues vaccas Saraarise ", contra saccrdotes
eoset episcopos terrae scissa est (67) nec tantum : Baal, contra pastores pascentes se ipsos, contra

vacca et aries, sed lurtur et columba divisae sunt, judices, qui condunt iniquas leges contra canes
separatae
M Ansa est lrrumpere mutos non valentes latrare
55
contra amphoram
et altrinsecus . ,

5
usque ad religionis prolessores magistra illa discor- Zacharae ", contra vasa pastoris stulti, contra

diae, odii tomes et occasio scandalorum

praesura- ambitionem Simonis Magi, contra tyrannidem sae-
culi, et ambitionem claustri, contra praevaricantes
ptuosa, scilicet, usurpatio seorsim et singulariter
eligendi ; ut contempia et abjecta episcoporum et contra arroganies, contra oppressoros pauperum,

abbatum deliberatione communi tieret electio clan- contra turbatores ecclesiasticae pacisetfidei sub-

destina et furtiva, et consuetudini contraria, ini- versores.

mica legibus, damnata decretis et moribus repro- EPISTOLA. XXVIII.

bata.Omnes caeleri, qui nunc injuriara et contera- ROTROCl EPIST. AD WILLELMUM SENONENSKM

ptum suum reputant, eam quam monachi fecerunt ARCHIEPISC.OPUM (68).

g
eleclionera, in personam, quae nominata est, sua [A. D. 1172.]
vola libenler et unauimiter sine omni scissura et
Arc memlm. — Rothrodus
archiepiscopus Roiho-
scandalo conlulUsent. Nunc autera vereor ne haec magensis implorat opetn archiepiscopi Senonensis,
dejectio et ut exitium eiclesiae Hothomagensi, ejusque nobilis-
electio, quod Deus averlat ! sit ejus :

simse villse Andelise, ex belto inter reyes Anglorum

acquisitio urnbralicae libertatis convfrtatur
haec et Francorum orto impendens, sua industria amo-

Ecclesiae Christi in niateriam servitutis. Sane pe- liatur.

slis hatc, et aliae innumerabiles corpus Ecclesiae Willelmo Senonensi archiepiscopo, etapostolicae

creneralis hodie inHciunt et corrumpuut. Irruunl laici "~sedislcgato, R. (69) Rothomag., salutem et spirilum

in Sancta sanctoium : sanctuarii vero lapides dis- compassionis afflictis impendere.

perguntur in capile omnium plutearum M . Con- Si ad memoriam reducantur Ecclesinfi nascentis
religiosi exordia sicut inter credentes erat unitas in fidc,
vertuntur hodie clauslra in castra et fora :
:

in ethnices, pastores in lupos, lilium in spinam, au- in spiritu, in baptismo , sic in unum facaltatibus

ram in scoriam, frumentum m lolium, vinum in ace- conlributis, unum erat omnibus votum, relevare

tum, oleum in amurcam. Respiciat Dominus in fa- pauperum indigentias, et omnium necessitates tan-

sui ", et non det in conculcalionem quam proprias reputare. Una siquidem et indivisa
ciem testamenti
vineam, quam plantavit dextera ejus, Ecclesiam, est Domini tuuica : nec unquam passa est diver-
tium sponsa Chrisli, nec contumelias pellicis
quam acquisivit sanguine suo. Suscitet spiritum
et erigat cornu illius unicornis, episcopi il- alienae sustinuit, cujus unilatem sponsus in Can-
Moysi,
5T
lius unice summi et singulariter generalis, quate- ticis attestatur, dicens : Vna est columba mea,

PETRI DE GUSSANVILLA NOT/E.

1165. Hic cum episcopo Nivernensi missus est le-

(67) Scilicet monachi Cantuarienses eligendi ar-
chiepiscopi jus suum essecontendebant. Contra epi- galus ad Henricum II, pacis cum S. Thoma san-
scopi suflraganei ad se pertinere dicebantr Quae lis ciendae gratia, ann. 1 170. Quar, intervenientibus
sic dirempta est, ut propositu regi Angliae duobus
iisdem legatis, prsesente Ludovico Francorum rege,
monachis, unus ad ipsius beneplacitum a capitulo confirmata est. Idem postea Rotrodus, scilicet an.
electus sit, et ab episcopis confirma- 117-2, praefuit concilio Abrincensi, quud a Theodino
Cantuariensi
totam apprime narrant Gervasius et Ra-
Rem et Alberlo cardinaiibus, aliisque plurimis eptscopis
tus.
dulfus. Cfeterum jus eligeudi archiepiscopum Can- pro secunda absolutione regis An»lise a morle S.
tuariensem ad solos monachos cathedrales pertinere Thomae, celebratum est, in quo rex Angliae de tra-
solemni decreto declaravit Innocentius III, anno gica morte S. Thomae absoiutus est. Sed et quan-
Christi 1206, pontificatus nono. ut videre est apud tum erga regem suum effectus esset ostendit ex epi-
Matthaeura Parisiensem in Hist. Angl. sub Joanne. stolis vehementioribus 33 et!54, apud Petr. Bles.,

SeDtentia aulera Innocentii sic incipit « Majores : quas Eleouorae reginae, et Henrico III regis filio
Ecclesiae causas, << etc. scripsit, ut a bello quod regi inferebant, illico ces-

(68) De Guillelmo Senonensi, postmodum Re- sarent. Nec fruslra : nam et ab armiscessalum est.

mensi archiepiscopo et cardinali, regio patris graliam redierunt. Ille est

vide quae diximus et filii in

ad epist. 15. etiam qui aliquanto post Henricum Juniorem cum

(69) Seu Rotrocus vel Rotro, Angelus, filius War-
uxore sua Margareta legis Francorum filia denuo in
vicenciscomitis et Margaretae Perticensis primum TJ Anglia coronavit. Nec frustra, nam et ab armis ces-
:

Rothoraagensis archidiaconus, cum Ebroiccnsi epi- satum est, et filii in regis patris gratiam redierunt.
scopus, tandem archiepiscopus Rothomagensis anno Obiit Rotrodus anno Christi 1183.

13 M Gen. " Psal. 73.

u Reg. 12.
s4
III Reg.
i:
Hebr. 13. "Num. 27. Joan. 19. 15. Tbren. 4. III

22.
M Isa. 56. " Cap. 6-
'

Cap. 6.
 :

91 EPISTOL.K. -EPIST. XXIX. 98

dilccta mea. Noluit eam numerosa pluralitale cen- A tiis alienis impeDdat, qualem se propriis exhiberet.
seri. Licet enim plnres sint Eeclesiae, sic tamen in Recordetur dominus rex Francorum Rothomagen-
uniuscompagem corporis uniuntur, ut sicut imius sem Ecciesiam suam esse, quse pro illo assidue,
membri laesione membra corporis omnia quodam tanquam pro rege suo unico specialiter interpellat,
compassionis parlicipio molestantur, s:c unius Ec- suasque faeultates omnino de ejus jurisdictione
clesise desolatio in communem gemilum conveita- cognoscit Regiae majestati non congruit depopulari
tur. Cum itaque in vinculo charitatis singularitas quod suum est, aut illas expugnare Ecclesias, qua-
]ocum non habeat, sed in dispendium commune rum tutor est et patronus. Si nos alius infestaret,
redundet, quidquid toleratur a singulis, quia ex ab ipso, non aliunde remedium quaereremus. An-
pmesenti regum discordia exitialem Ecclesiae Rotho- dsliacum (71) ergo, et alias possessiones nostras
raagensi videmus imminere ruinam, ad vestram ipsius et vestrae protectioni
committimus et tutelae.
graliam devolamus : de cujus dilectione et prudcn- Sane cum de discrelione, et consilio vestro dispo-
tia pleniorem in Christo fiduciam reportanius. Vos silio regni Francorum tota pendeat, cum in manu

enim estis, in cujus consilio, et auxilio polissimam vestra corda sint regum, et ad vestrae ordinationis
suae salutis anchoram navicula B. Petri constituit •
arbitrium populi inclinentur, vobis incumbit, quae
cum inter schismaticae persecutionis tluctus pericu- g ac j p acern SU nt, quaerere ; vel si hsec dissensio
losius aestuaret, vobis contulit Deus in pueritia su- ad pacem reformari non potest, saltem res ecclesia-
per senes intelligere, et, futuram naturae canitiem quas vestrae tuitiom^commisimus, ab incursi-
sticas,
maturiore morum senio praevenire. Fluxos adole- bus bellicis liberare. Cumque Andeliacum nobis et
sciratiaB motus in vobis ratio magistra cohibuit, ut commensalibus nostris unicum sit vivendi sub-
omni lasciviae hbertate praecisa, nec forma, nec no- .sidium, villae nostrae parcite, si vultis parcere vitae
bilitas, nec opum exuberantia, nec potestas, nec nostrae.
caetera, quibus pudicitia expugnatur, propositum EPISTOLA XXIX.
interverterent castitatis sed modesta in omnibus AD ABBATEM, ET CONVBNTUM S. ALBA.M (72).
—
;

coiiversatio plus angeli quam hominis exhiberet. Argume.ntlm. Queritur de inhuspitalitate prioris
de Walliug ford,multaque in laudem hospitalitalis
Caeteras virlutes, quibus miraculose fulgetis, sub
affert, addens ad ea jam olim priscos monachos et
silentio praelerimus ; nec enim nostra praeconia monasteria imprimis commendata fuisse.
mendicatis, cujus honestatem et prudentiam fama Reverendispatribus et amicis, abbati et conven-
latissime promulgavit. tui S. Albani, magister P. Blesensis Bath. archi-
Ad nostras et Ecclesiae nostrae pressuras reverti- diac, salutem in vero salutari.
mur, quibus nos hostilitas circumvallal. Scitis enim, n Nuper de archidiaconatus mei visitatione redi-
qualiler in Northmannorum perniciem Francia tota bam, praemittens servientes meos apud Wallinglor-
conjuraverit (70) ; nec imminentis ruinae dispen- diam, qui mihi hospitium praepararent ; ipso vero
dium Rothomageusis Eeelesia declinabit, nisi ve- cum a priore loci illius domos ibi vacantes ad usum
strae celsitudinis ope et consilio fulciatur. Si ergo unius noctis mihi commodari peterent, et jam illuc
ad praefalam Ecclesiae unitatem respiciatis, vestrum omnia, quae nobis et jumentis erant necessaria,
est avertere quod timemus, vestrum est necessita- comportassent, prior eis in multa superbia et abu-
tes nostras omni prsevenire cautela, quatenus cha- sione respondit, et pene usque ad verberum contu-
ritas non ficta et amica compassio se talem nego- meliam prorumpens eos ignominiosa verborum

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(70) InteUigit benum inter reges Ludovicum VII D illud appellat unicum subsidium vitce suce. El Wal-
Francorum, et Henricum II Anglias. De quo omnes terus ejus successor scribens ad amicum suum Ra-
qui Francorum el Anglorum et Northmanaorum dultura Lundoniensem decanum « Rex, inquit, :

historias scripserunt. patrimonium Rothomagensis Ecclesice solum et uni-

(71) Ahler Andeleium et Andelcia. Est oppidura
Northmanniae in insula ejusdem nominis, de quo
eleganter Guillelmus Armoricus,lib. vn Philippidos
Est locus Andelii, quinunc habet insula nomen,
Quo secatin geminos se Sequana frugifer alueos
Nec longe refluens in se redit, et facit
Inque sui modo terrarn premit unaique clausam.
Cujus planitiem lantus lumor urget in altum,
Quod circumfusit operiri non timet undis,
Aqua superficies, ex omni pnrte rotundo
cum, Andeleiam scilicet occupavit, » etc. « Certe
si misereri vellet et parcere vitae nostrae, Andeleio
pepercisset. » Quomodo autem in manus regis An-
gliae, aut potius ducis Northmanniae deveneiit, di-
.-
celur ad epist. 138.
unum : Monasterium S. Albani in agro Hertfordensi
(72)
in Anglia fuudatum est ab Ofta rege Merciorum
auno Chri-ti 794, institutis ibi monachis, quibus
multa et insignia privilegia ab Adriano IV irape-
travit in quiims maxime commendabile est illud
:

Orbiculata smu, se non obliquat in ullum quod abbas primus sitinter oinnes Angliae abbates,
Divaricans cuneum, sed finibus ipsa suis se ut accidit in concilio Turonensi, praesidenle Alexan-
Limitat, ut nullus discirculet angulus illam. dro III, in quo Robertus abbasS. Albani aate alios
Erat olim patrimonium Sancuc Mariae et archiepi- abbales Angliae sedit, apud Matlhasum Parisiensem
scopi Rolh unagensis, ut loquilur Neubngensis, in Vila Offm, regis Merciorum.
lib, v, 33. Uude idera Relrodus infra, epist. 33,
Patuol. CGVII.
 <J'J petri ku:?K\:;<

turpitudine lacessivit. Domus equidem vestra nomi- A in monasteriis ilortbat hcspilulilas, prineipes terree
natissima quondam in observantia religionis et or- loca religiosorum passim et certatim magnis facul-
dinis in hospitalitatis eliam exhibilione longe late- tatibus ampiiabant deticientibus autem vasis, oleum
que solet odorem suavitalis et fragranliam gloriosae stelit. Ex quo enim tempore in monastei iis deficere
opinionis effundere. Nunc autem in injuriam ca- coepit liberalitas bospitalis, stetit ac cessavit ma-
pitis roembri inferioris putredo refunditur, et ex gnatum largilio : vereorque ne pauperis viduae filii,

particulari corruptione totius corporis vitium aesti- quos proplieta liberaverat, iterum a creditoribus
maiur. Verbum Aposloli est ad Hebraeos: Hospila- rapiautur in servos. Sancla eiiim religio, quas mo-
litatem nolite oblivisci : propter hanc enimplacue- nachorum moter est, datur hodie in conculcaliouem :

runtquidam angelisin hospitio receptis". Ubi est, possessiones illius trahunlur iu direptionem el praj-

qnaeso, illa hospilalitatis gratia, quam olimvestri an- dani : et quod olim devota principum munificentia
tecessores exercebant in Scithim ? Mutius, Apollo- contulit, modernorum avaritia, non sine magno
nius, Paphnutius, Macarius, Antonius, Paulus : inter foenoiis dispendio, revocare et auferre praesumit.
quos diutissime certatum est pia contentione, quis Multos equidem a magnatum familiarilate et gratia

alu-ri panem frjngeret, cum Dominus gratia hospi- separat defeclus hospilaiitatis. Sic brachio contrilo,
talitalis quotidianum annonae stipendium dupli- g humerus a junctura sua cadit : dum revereuda olim
cas.-et ». Edicium principis apostolorum est :
religionis auctoritas principum oppivssione calcata
Estote hospitales ivvicem sine murmuratione 80 .
vilescil, et evenit imprecalio ilia Job dicentis : Si
Princeps etiam prineipum in judicio tremendo qui- comedi buccellam meam solus "', quia ub infaniia
busdam dicturus est : Hospes fui, et non collegistis meacrcvit miseratio mecum, et de utero matris mece
me n . Hospitalitalis fuit meritum, quod duo disci- mecum egressa est. Si foris stetil percgrinus si •'

puii euntes in Emmaus, acrisia (73) sublala, in ostium meum viatorinon paiuit ; Humcrus nieus a
fractione panis Dominum cognoverunl «». Pierique junctura sua cadat, et brachium cum ossibus con-
70
etiam autumant bealum Gregonura fuisse illum teratur Sane praefaius prior, quandoque graviter
.

patremfamilias, qui in expositione ejusdem Evan- occasione ejusdem delicti punitus est, credebamque
gelii legiiur in leproso Dominum suscepisse ". quod ei vexatio dedisset inlelhclum, sed adliuc ma-
Prosapia regis Angliae, quia unus de antecessori- nus ejus extensa est, nec a vestrae domus dehone-
bus ejus, cuidam leproso, quem in hospitio recepe- statione cessabit, donec humerus a junclura, raor-
rat gratiam officiosae humanitatis exliibuit, ab offi- bidum pecus a grege, membrumque putridum a
cio forestarii in eminentiam regiae dijjnilatis ascen- corpore praecidatur.
dit «*. Hospitalitatis gralia suscepit Abraham de EPISTOLA XXX.
Sara sene et sterili filiurn, in quo Dominus bene- C |
ad r. (74) bathonibnseu ep.scopum blbctum
dictionem omnium gentium repromisit ,5
. Angeli [A. D. 1175.]

bospiles liberaverunt Loth de subversione et incen- Argumentum. —

Petrus semel, iterum, tertio per
".
quietem videmtamieum suum, ad quem scribit,
dio Sodomorum Raab ab hospitibus suis Caleb
episcopi ornari insignibus : eam visionem eidem
et Josue in eversione Jericho salutem suae domus paleiacit; optatque undecunque tandem orta sit,
obtinuit ,7 . Hospitalitas Sunamitidis dedit ei filium ut suum consequatur effectum.
precibus Elisaei, eumderaque raortuum suscitavit ". Charissimo domino et amico R. Bathon. eleclo,

Pauperi viduae, quae Eiiam hospitio suscepit et pa- P. Bleseos. Bath. archidiac, salutem et prosperos
vit, ccelesti gratia influente, postea nec oleum, nec ad vola successus.
fanna defecit. Expressa similitudinis forma dum Cum humanae conditionis slatus motu multiplici

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.fi.

(73) txxptala significat confusionem, seu turbu- D Romam profectus est. Unde paulo posi eidem Hen-
lentum rerum statum quasi dicat caliginera subla-
;
rico de sua et aliorum e'eciorum confirmatione,
II

tam ab oculis discipulorum, qua? anlea impediebat nec non de Ricardi in archiepiscopum Cantuarien-
ne Christum agnoscerent. sem ab Alexandro III consecratione litteras misit,
(74) Ille est Reginaldus Jocelini Longobardi Sa- quae habenturapud Ro^erium Hovedenum Annal.,
risberiensis episcepi lihus,quem paler archidiaco- part. ii. Cum autem redirertt Koma, Richardus ve-
natu illius Ecclesiae donaverat. Hic, cum ad in- ritus ne quid mali Henricus Junior adversus electos
stantiam Alberti et Theodini cardinalium legatorum moliretur, Reginaldum iutra valles Maurianae in
Henricus II rex Anglorum liberas elecliones vacan- ecclesia S. Joannis in episcopum Bathoniensem
tium ecclesiarum fieri concessisset, ad Bathonien- consecravit, archiepiscopo Tarentasiae manum etiam
sem episcopatutn electus est. Verum cum ipsius et ci apponcnte ; accepta tamen prius purgaiione a
aliomra elertionibus contradiceret Henricus rex Reginaldo, quod mortem B. Thomae neque verbo,
Junior, ipse Reginaldus cum Richardo Cantuariensi neque facto, neque scripto scienter procurasset.
electo, pro sua el aliorura electione confirmanda Alii etiam juraverunt quod, sicut opinabanlur, coni

" Hebr. 13. "Hier. in Vit. Paul erem. *°l Petr. 4. •« Matth. l!>. - Luc. 24.
1
Joan. diac. Vit.
Greg. I. 2, c. 22.
M Greg. hom. 23 in Erang. "Gen. 18. "Gen. 22. " Jos. 6. IVReg. 4. "III
7e
l\eg. 17. Job. 31.
 , ;

J«Ji EPISTOIJE. — EPIST. XXX. 102

varietur, nihil iu temporalibus invenio ,

praeLer A Ebroicensera episcopum, Rothomagensem vero ar-
unura, quod vitae ccelestis imaginem repraesenlet. cbiepiscopum referebat aetate. Cumque illi operi
Sola dileclio est, quam non alterat casualis even- hilai is et devotus assisterera , videbara pedes tuos
tus, quam separatio corporalis non dividit, quam in caligis, et mauum luam nullo annulo insignitara.
temporis longiludo non abolet, quae defectui non Quaerebam tacilus, quid hoc esset. Respondensque
succumbit. Sola dilectio est, per quam dominos et ille vir venerabilis
« Annulura, inquit, aureum non
:

amicos absentes videmus, alloquimur, amplexamur : habebit ad lempus, sed lapideum, » id est quem
quaesic quadam angelica agilitate et imaginario gemma una circulata coulinuet ;
pretiosiora vero
commeatu transvolat et recurrit, ut nihil de damno sandalia, et majorem annulum sua rnater ei tandem
corporeae molis, aut distantiae localis injuria con- datura est, per astutiam adolescentis, cui a sacer-
queratur. Vestram itaque praesentiam mihi imagi- dole corona promittetur; sed uterque sua exspe-
nationibus dies , visionibus noctes offerunt inces- ctatione fraudabitur. Iste cito transibit ad patres,
santer. Sed nunc in vobis non prius aspectos titulos ille adversus et reversus donativis utetur. Unum
novae majestatis intueor ; et fortasse mens mea scias, quia receptis argenteis ulraque sandalia ex-
anxia de vestra promotione, vel, quod faclam est, torquebis. Dum hoc in somnis agerem et inanis
jam sentit ; vel, quod in proximo futurum est, voto
g caperem delicias visionis, ad Matutinas pulsatum
certiori prsesagit. Deo teste, et conscientia mea lo- est: etabstulitcampanarum improbitas, quod beata
quor. Dominica die ilia, qua cantalur : Ego sum dormitio Hanc visionem secundo et
conferebat.
7t
['astor bonus , mihi videbatur in somno, quod te tertio, eadem rerum serie nox secunda replicuit.
ponlificalibus indumentis ornabatquaedam praegran- Cumque cunositatis humanae sortibus (75), et re-
dis et admodum reverenda persoua, quae statura volutione psalterii (76) hujus visionis eventum dili-

PETRl DE GUSSANYTLLA NOTiE.

ceptus fuit priusquam Jocelinus pater ad gradum scriptum
illo est: » Abiit in locum suum (Act. xu),
sacerdotii promoveretur. Actura est hoc ann. 1174-. « coepit quaeri quis in ejus
locum ordinaretur. Ele-
Sedit vero in episcopatu annis 16 cum dimidio, cti sunt duo judicio humano, et electus de
duobus
id est usque ad annum 1192, quo a monachis Can- unus judicio divino. De duobus consultus est Deus
tuariensibus in archiepiscopum electus est. Verum qu.-mnam ipsorum esse vellet, et cecidit sors supes
decursis 50 circiter a nomiuatione sua diebus obiit, Malthiara. » Ut autera sortitiones bonae a raalir
et sepultus est Balhoniae. C distinguantur, tria spectanda sunt. Primo quo ex
Eura porro historia quadripartita in Processu, fonte profluant; secundo quomodo; tertio quo fine.
1. v, catalogo familiarium S. Thomae ascnbit his Fons soriitionum bonus est Deus, ct quisquis agitur
verbis « Reginaldus
: natione Anglicus, sed sicut Dei testimonio. Fons sortitionum raalus est dia-
educatione et cognomento Lombardus , («) pro bolus, ef quisquis citra testimonium Dei sese in
aetate prudens et industrius, animosus et efficax in sortitionibus occupat. Sub hac consideratione
agendis, qui etiam industna et probitale ipsius pro- sorthio recie dividitur in divinam, diabolicam et
merente , in Bathoniensem episcopum promoius humanam. Modus sortitionis bonus esl, qui secun-
est. n Cui et a:=se< titur Baronius, ubi ita scribit dum D.um adhibetur sine fraude pietatis et justi-
tom. XII ad an. 1172 : » Numeralur iuter famihares tiae. Malus qui conlra. Hinc sorlitio religiosa est,
,

S. Thum* RegmHidus Anglus cognomento Lom- vel irreligiosa eaque multiplex, vana, teraeraria,
;

bardus, assumptus in Bathoniensem episcopatum supersiitiosa, etc. Finis sortitionum est :

aut ut ,

pro quo Petrus Blesensis scripsit apologiam, « tjuae quidpiam alicui adjudicetur, aut ut statuatur quid
est epist. 45. Miror tamen eumdem Regmaldum sil faciendum, aul d^nique ut futurum cognoscatur.
inter familiares S. Thomae numeralum cum ab Hinc sortes divisoriae sunt, consultoriae vel di-
,

Henrico rege Rouiam missus sit contra S. Thomam vinatoriae. Recle S. Thomas, 2-2, q. 93, art. 8 ;
:

et ipse S. Thomas acriter in enm invehatur in epi- « Sortes proprie dicuntur, cum aliquid fit ut, ejus
stola, quam ad familiares suos, qui lunc in curia eventu considerato aliquid occultum innotescat ,

Romana pro causa sua erant, conscnpsit, ut est et quidem si quaeratur judicio sortium quid cui sit
apud Baronium ad an. Ilb8. Verum eum nullus Dexhibeudum, sive illud sit res possessa sive sit ,

alius Reginaldus nomine inter episcopos Batho- honor, seu dignitas, seu poena aut actio aliqua, vo-
nienses ab ullo auctore recenseatur, dicendum est catur sors divisoria si aulem inquiratur quid agere ;

eum ob aliquam causam in offensam S. Thoraae iu- oportet vocatur sors consultoria si vero quaeratur ;

vitum incurrisse. Quanto autem studio et amore quid sit futurum, vocalur sors divinatoria. » Vide
contenderit, ut S. Thomae reconciliaretur, quibus eumdum, opusc. 25.
lami»ntis, qua poeniieutia in ejus gratiam redire
(76) Aperiri vel revolvi potest Psalterium. (Idem
conatus sit, liquet ex 24 epistola Petr. Biesensis. dicas de Evangelio, aut quolibet alio sacrae Scri-
de se indifferens, id est
(75) Sortit o est aliquid pturae libro) ad finem multiplicem aliquando ad ;

quae aul bona aut mala esse poiest. Augusiinus in consolalionera. Sic Gregorius Turonensis lib. v, ,

Psal. xxx « Aud to nomine sortium, non debemus histor. Franc, c. 47 « Haec ego audiens dura in
:
:

sortilegos quserere sors enim non aiiquid mah est,

:
domo ecclesiae residerem miestus turbatusque, in-
sed res est m
dubitatione humana divinam indicans gressus oratorium Daviiici carmmis sumo librura,
voluntatem. Nam et sortes miseruut aposioli ut scilicet apertus aliquera consolationis versicu-
quando Judas, tradito Domino, periit. Et sicut de lura daret. Iu quo ita repertum est » Eiuxit eos :

(a) Nota patrem ejus Jocellinum vocari Lombardum.

71
Joan. 10.
 .

ioS Ptfffei MJ'?;*v^- ioi

gentius expiorarem (77,i,prirauni oculis meis versus A Ti Ego quidem,

. quid revelatio noclurna porlendat
ille se oblulit : Moyses et Aaron insaeerdotibus ejus ignoro. Verumtamen quia fidelitaii et devotioni ve-
PETRI DE GUISSANVlLLA NOT.-E.
in spe, et inimicos eorutn operuit mare (Psal. lxx vh i
nibus, ad bealum tumulum iterum accedens rovol-
Aliquando ad eruditionem correctionem. et morum vil librum, qui erat Regum; versus aulem primus
Sic August., 1. vin Confess., c. ull. « Itaque con- : paginse, quam reseravil, hic erat Pro eo quod de- :

citus redii ad eum iocum, ubi sedebat Aiipius. Ibi reliquistis Dominum Deum
vestrum, el ambulastis
enim posueram codicem Apostoli , cum inde sur- post deos alienos, nec fecistis rectum ante conspec-
rexeram; arripui, aperui, et legi in silenlio capitu- tvm ejus, ideo tradidit vos Dominus Deus vesterin
lum quo primum conjecli sunt oculi mei » A'on : manibusinimicorumuestrorum (/f//te<7.ix.)Psalterii
in comessationibus et ebrietatibus,nonincubitibus autem versus hic est inventus Verumtamen :

et impudicitiis, sed induistit Dominum Jesum Ch r i- propter dolositatem posuist.i eis mala, dejecisti eos
sium, etcamis prudentiam ne feceritisin concupi- dum allevarentur. Quomodo facti suntin desolalio-
scenliis {Rom. xiu). « Nec ullra volui legere, nec nem,subito defecerunt ,perierunt propter iniquita-
opus erat. Statim quippe cum tine hujusce senten- tes suus (Psal. lxxu). In Evangeliisautemhoc e-^t re-
tue, quasi luce securitatis infusa cordi meo, omnis pertum Scitis quia post biduum Pascha fiet, et fi-
:

dubitalionis tenebree diffugerunt. » Aliquando ad
futuri cognitionem, idque dupliciter, aut ex divina
inspiratione, quod paucorum est, aut ex humano
sensu, eoque, vel qui supponat cognitionem quam
habiturus cst, explicatione libri esse certam, vel qui
incerlam.
Agebatur divina in?piratione B. Franciscus de
quo 6. Bonaveutura in ejus Vita, c. 13 « Immissum
lius hominis tradctur ul cruci/igatur (Matth. xxvi).
In iis responsionibusille confusus, » etc. Qiuuonmes
so'Uitiones divinatorias innnxiae sunt.
Verum
alia est ratio apertionis Psalt. aut alterius
libri Seriplurse facla ex liumano sensu, si fides ipsi
B adhibealur, quse sois sanctorum abusive uuncu-
, patur, et tanquam diabolica merilo damnalur m
: conciliis. Venetico can. lfi « Ac ne id forlasse :

est igilur menli ejus per diviunm oracuium, quod videalur omissum, quod maxime fidem catholic;e
in aperuone libri evangelici revelaretur ei a Christo reiigiouis infestat, quod aliquanti clerici student au-
quod Deo in lpso, et deipso maximeforei acceptum. guriis, et sub nomine fietse religionis per eas quas
Oratione itaque cum multa devotione pr?emissa, sa- sorles sanctorum vocant, divinationis scientiam
crum Evangeliorura librum de altari sumptum in profitentur, aut quarumcunque scripturarum in-
sanctae Trimtatis nomine aperiri fecit per socium, spectione futura promittunt hoc quicunque cle- :

virum utique Deo devotura et sanctum. Saoe cum ncus detectus fuerit vel con.sulere vel docere, ab
in trina libri apertione semper Domini passio oc- Ecclesia habeatur extranoeus. » Agathensi, cap. 42,
curreret intellexit vir Ueo pleuus
, quod sicut ,
, iisdem verbis, nisi quod eliarn ad laicos censuram
Christum fuerat imilatus in actibus viiae, sic con- Venetici canonis extendit. Aurelianensi l, can. 30 :

formis ei esse deberet m atflictionibus, et doloribus v Si quis clericus, monachus, ssecularis divinatio-
pa^sionis, antequam ex hoc mundo transiret. » Eo- nem vel auguria erediderit observanda, vel sortes,
dem spiritu vidutur actus fuisse Chramnus, de quo quas mentiuntur esse sanctorum, qnibuscunque pu-
Gregor. Turon, 1. iv, c. 16 « Chramnus vero cum
: taverint intimandas, cura his qui eis crediderint,
exercitu post eos dirigens usque civitatem Cavillo- ab Ecclesiaa communione pellantur. » Anlissiodo-
nensem veuit, eamque obsidens acquisivit; eximie rcnsi, can. 4 « Non licet ad sortilegos vel ad
: au-
usque Divionense caslrum pertendil, ibique cum C guria respicere, non ad coragios, nec ad sortes quas
die Dominico advenisset, quid geslum fuerit dicam. sanctorum vocant, vel quas de ligno aut de pane
Erat ibi tum sanctus Tetricus episcopus, posilis cle- faciunt, aspicere sed quaecuuque bomo facere vult,
;

rici tribus super altarium, id est Prophetiat,

libri omnia nomine Domini ficial. » In Capitularibus
in
Apostoll aique Evangeliorum, oraverunt ad Domi- Caroli Magni apud Sirmondurn
, tomo II conc. , ,

num, ul Chramno quid eveniret, ostenderet aut si : Gall., pag. 157 « De codicrbus vel tabulis requi-
:

ei felicitas succederet aut certe si regnare posset

, rendum, et ut nullus in Psalterio, vel in Evangelio,
divina potentia declararet. Simulque unam haben- vel in aliis praesumat, nec divinationes
rebus sortiri
tes connivenliam ut unusquisque in libro, quod
, aliquas observare. » Ac denique
c. 11 operis De
primum aperiebat hoc ad missas etiam legeret. , remediis peccatorum quod nomine Bed% circum-
Aperto ergo primum omniura prophetarum libro, fertur apud Ant. August. in fine Epitomes juris
inveniunt Auferammaceriam ejus, et ezit indeso-
: ponlificii veteris, et tom. I, conc. Angliae « Au- :

lationem / pro eo quod debuit facere uvam, fecit au-
tem labruscutn (Isa. \.) Reseratoque Apostoli libro
inveniunt Ipsi etiim diligenter scitis
: fratres
quia dies Domini, sirut fur, in nocte ita veniet. Cum
dixerin t paxel securitas ,tunc re pentinus illis super-
renietinteritus : sicutdolorespaturientis, etnon ef-
fugient (I Thess. v.jDomiuus autera per Evangelium
ait:Quinonauditverbamea,assimilabiturviroslul-
guria vel sortes quse dieuntur falso sanctorum, vel
divinationes observare, vel quarumcunque scriptu-
, ,
rarum inspectione futura promittunt, » etc.
Qui denique aperit sacros libros inquisiturus in
eis futurum, et judical iucenam esse, quam ex his
conseculurus est, cogniiionem, immunis non est ab
omni culpa. Haac est sortitio divinatoria humana,
rj et de ea hic loquilur Blesensis unde perperam :

to,qni ardificavit dotnum suam super arenam:de- exisiimavit Busaeus sermoncm hic esse de sortibus
tcendit pluvia, advenerunt flumina, flaverunt venii, consultoriis, cum lamen agatur de divinatoriis.
et irruerunc in dotnum illam, et cecidit, et facta est Ad consuilorias sortes spectat, c. 20, epist. 119
ruina ejut magna (Matth. vn). » Hucque eiiam re- Augustini, ut et quod apud Cedrenum legitur de
vocari potest quod idem Gregorius de Merovaeo Ileraclio minore edilionis regiae, pag. 412, et de
Chilperici Sucessionum regis filio , lib. v, c. 14 : Andronico seniore apud Nicephorum Gregoram, lib.
Merovaeus vero non crcdens pytlionissae, tres li-
« vm. Quando autem sint Iicitas sortes consultoriae
bros super sancii (Martini) sepulcrum posuit id , docet S. Thomas loco supra ciiato.
est Psalterii, Regum, Evaugehorum. Et vigilans Ad divisorias deuique perlinel quod legitur ejus-
toia d i, ni sibi beatus confessor quid eve- dem Aug. epist. 180. ILe non debent adhiberi, nisi
niret os.lenderet, ei possit regnum capere an ulrum in necessariis religiose et reverenter.
non, ut Domino indicaute, cogno^ceret. Poslhjec (77) Non tamen ut fidern his minime adhibuerit,
contiuuato triduo in jejuniis, vigiliis atque oralio- quod verba ipsa cpistolae manifesle declarant.

?» PsaL 98.
105 EPISTOL/E. — EPIST. XXXI. 106

stne, quam regiae neoessitatis experientia tot labo- A lacessita injuriis : nec enim fortitudo hominis senca
ribus, tot examinavit periculis, non videbam aequa est, ut sustineat, sed tolerantia ipsius juxta divinae
lance re-ponderi ,
jugiter longa voti exspectatione dispensationem gratiae promovetur aut deficit, mi-
torquebar; et credo, quod de reliquiis cogitatio- nuitur aut grandescit. Quis miseriam et infirmita-
nuui ,
quas diutissime spes incerta protiaxerat, tem inter Dei dona non computet , cum Christus
aniuia dormientis sibi praefataa visionis imagines Apostolo dicat : Sufficit tibi gratia moa nam : virtus
figuravit. in infirmitati perficitur ? " Idcirco idem Apostolus
Faciat tibi Dominus secundum cor mcum, et in te edoctus in schola experientice, quod Magisler quan-
mi ificans voluntates meas, suo non fraudet effeclu doque praedixerat : Quando, inquit, infirmor, tunc
78
diligentis aftectum. fortior sum et potens . Quod enim apud sapicn-
liam hujus mundi quae stullitia est apud Deum,
EPISTOLA XXXI. ,

videtur afflictio , cimsolatio est (80) his qui recto

AD RADULPHIM (78) ABBATEM DE POKTANIS.
sunt corde. Unde Apostolus Pro me, inquit, nihil
Argtjmemum. —
Gratias agit tum R. abbati, quod se
:

7
Job
gvaviter ex morbo afflirtum miseratus sit, tum in gloriabor, nisi in infirmitatibus meis ". affli-

primis Deo, qnod misericorditer flaijellarit, fuseque ctione corporis et substantiae temporalis amissione
exsacris tiueris ostendit infirmitates, aliasque hu- mu latus n u i a fflictus est, inqmt, eritin gloria*
.

jus vitoe afflicliones salutares,utiles et dulces esse, >->

et
i

,.___ .•
quod impatientia supphcium reputat humdi-
u .-..u •
f ,
,

ac iniei singularia Dei dona numerandas. ,

ter patienti ad solatium cedit. Cum enim patientioe

Reverendo Patri, et domino R. Dei gratia abbati
fructum consideratius pensat , levigatur onus , et
de Fontanis, suus P. Bes-ensis Bath. archid., salu-
tem in eo sine quo non est salus. dulcescit afflictio, dum in ipsorum pressura grava-

Audivi, quam pia benignitate condoletis meis do- rainum futuras consolationis primitias jam praegu-
mala quae patior, communicatis vobis stat. Propterea idem Job dicit Tollat manum :
loribus , et
quodam sustinentiae parlicipio, et i ltimae compas- suam, et succidat me; et hcec sit consolatio mea,
sionis affectu. Gralias ago gratiae largitori, quia me ut affligens me dotore non parcat
*l
. Habacuc etiam
misericorditer flagellavit; cum enim ambularera in in cantic.» suo cecinit, dicens : lngrediatur putrcdo
magnis et mirabilibus super me, el quasi super ven- in ossibus meis,etsubter me scateat, ut requiescam

tum me conlinua prosperitas elevasset, elevans al- in die tribulationis, et ascendam ad populum accin-
lisit me Dominus
73
et humiliavil me, qui est ante , ctum nostrum
82
. Sciebat quod sequeretur vindemia
saecula. Secundum duritiam meam,etcor impoe- post trituram, posl afflictionem laetitia, cederetque
nilens thesau izabam mihi iram in die tremendi ju- contumelia corporis ad coronam. Apostolus ad Co-
w Christus irara raihi convertit in gratiam, rinthios scribens dicit Sicut abundant passiones
dicii .
" * *_"_
n
^"^ __••__ /'/.,.
:

"__ _-_ r\ !____ 4-etiAM rt /7 /1 f />«'..10/._

Christi in nobis, ita et per Christum abundat conso-
TTS i - 1 1 '
/__

infirmari me 1

volens , ne gravius iufirmarer. Eram I ,.. .-. ., ^. -1 r. /_ 1 >V_

meae neglector et irameraor sed desidem, M Et ad Rebraeos Spectaculum facti

salutis ; latio nostra . :

et in via Domini lentescentcm infirmitatum multi- opprobriis et turbationibus, rapinam bonorum nos-
plicitas stimulavit ad cursum. Verbum Prophetse trorum recepimuscum gaudio, cognoscentes nos har
8
est : Multiplicata? sunt infirmitates eorum postea ; bere meliorem etmanentem substantiam *. Jacobus
accelerauerunt 75
Adhuc tamen gravissime affligor. . etiam sciens quam magna sit multitudo dulcedinis Dei
Utinam qune patior, sustiueam patienter omnes ; in flagellis ipsius, dicit : Omne gaudium existimate,
enim cordis aut corporis afflictio citra meritum et fratres,cumin tentationes variasincideritis™. Fla-
86
fructum salutis est sine patientiae condimento. Ipsee gellatenim Dominus omnem filium, quem recipit .

Visitat eura diluculo, et subito probat illum

virtutes, nisi patientiae habeant fundamentum, no- visi- :

men vii tulis et officium perdideruut : tat et probat, ut sic spiritum ejus a
spiritu mali-

Nam vidua est virtus, quam non patientia firmat (79). ffno custodiat
87
. Et visitaiio tua , inquit quidam
8S
Quidam in prosperis fortes sunt, confitentes Do_ tj aegrotus, custodivit spiritum
meum .
Flagello Do-

raino, cum benefecerit eis, sed in miseriis non sub- raini pulvis cxcutitur, quem ad deformationem
animae iniquitas assiduata congessit, et extcrion
sistent *\ Sane patientia saepissime periclitatur,

PETRI DE GUSS/\NV1LLA NOT/E.

a mona-
(78) Raduiphus ille est, cujus elogium sic paucis nardi, scilicet ann. H32, fundalum fuit
Cisterciensis
describit H. ejusdem caenobii monachus sub ejus- chis de coenobio Eboracensi ordinis
illuc ab archiepiseopo Turstino
deductis.
dem regula educatus, tomo II Monastici Anglic,
fol. 733 : W
omni laude dignus religionis spe-
culum, flos ordmis, forma disciplinae. Memoria il-
,

Prudentii
(79) Versus iste desumptus est ex Psychomaclua
De palienlim et irce congressu, sect. 4,
lius in compositione odoris, opus pigmentarii, illius versu ult. _»•.•__.
(80) Vide de hac re tractatum
Peln Blesensis
uiique, qui in vase fragili ut virtutum encomia con-
gessit. » De utilitale tribulationum.
Porro Fontanense monasteriura tempore S. Ber-

" 77 n n Coi\Mi. " Job 22.

"Psal. 101. 74 Rom. 2. 7S Psal. 15. Psal. 48. II Cor. 12. Ibid. II .

Habac 5. M II Cor. I. " Job Job 10.

82 li ,5
51
Job 6. 8i
Hebr. 10. Jac. 1. Hebr. 12. 9.
 107 PETRI BLESENSIS 10?

vulnere sanatur plaga interior. Nam testimonio A enim, qai persecutionem patiuntur proplir justi-
Salomonis livor vulneris abeterget mala et plaga in tiam* 7 Nemo, inquit Petrus apostolus, patiatur ut
.

secretioribus venlris (81). Sic irascitur Dominu?, fur,aut homicida. aut auarus, autalienorum appe-
mansuescat. ut parcat, prosternil ut eri- titor :sed, si bene facienles sustineatis, ha?c est gra-
ut affligit

gat.Et quis, Domine, novit potestatem iro? ture •' ? tiaapud Deum.Sxpe legimus illustres viros, authen-
ticos senes, elegantes pueros, virgines etiam delica-
Plena est enim miserationibus ira Dei et indicia ;

tuae animadversionis, qunm specialiter exerces in las, pro Christo flagella, ignes, gladios, bestias, et

tuos, certa sunt pietatis indicia. Justorum siquidem caetera suppliciorum genera pertulisse. Illi pro justi-

animce in manu Dei sunt 90 -

Ideo inter delicias el tia torquebantur, ego pro iniquitate mea affligor.

dolores, inter iram Domini et misericordiam sa- Sufficit mihi ad sustinentiam Christi gratia, ut ha-
pientes in flagellis agnoscunt specialiter : Exsulta- beam patientiae illius documenta , nec deticiat a
verunt, inqnit, pusillanimitate spiritus et tempestate " caro debilis
filia? Judce propter judicia tua, Do-
mine**. Omnis disciplina in praesenti amarissima et toties flagellata.

autem reddet fructum pacatissimum

est: in futuro EPISTOLA XXXII.
". Sane, qui in labore
AD PRIOREM CANTUARIENSEM.
hominum non sunt, et cum ARGnMEMUM. Priori CuWuarensi,
amicilia et chari-
hominibus non flagellantur. cum dapmonibus fla- B tate ejus negoiium quoddam ad conventum
fretus,
gellabuntur. Justo itaque melius est, hic incidi, Canluariensem attinens commendat.

hic uri, ut aeternos cruciatus absorbeat vexatio tem- Charissimo consanguineo suo Willelmo priori

poralis. Iransivimus per ignem et aquam , dicit Cantuar., P. Blesens. Bathon. archid., salulem et si

quidam, et eduxisti nos in refrigerium 98

. Justus quid pretiosius est salute.

enim testimonio beati Job, miseriae suae oblivisce- Ea est lex amicitise, et conditio charitatis, ut

tur, et, quasi aquarum qune praeterierunt, non re- amici in mutuis necessitatibus suos interiores affe-

cordabitur '*. Sicut meridianus fulgor consurget ctus exleriori operum prosequantur efFectu. Ami-
ad vesperam , et cum se consumptum putaverit, citias siquidem de recenti contraximus, et gratiam,

orietur ut Lucifer 95. Plane adhuc anxie affligor, quam crebra non extorsissent obsequia ,
quam
adhuc sagittae Domini in me sunt quarum indi- longo temporum tractu non vindicassel familiaritas
,

gnatio ebibit spiritum meum. Scio tamen quod senex , spatio recisiore firmavit ad plenum exu-
minor est pcena, quam praecess^rit culpa. Donum berans et fervens affectio. Monumentanea itaquecol-
Dei est, quod infirmor; Dei gratia, quod affligor. locutio, et nolitia brevis , sic me vobis in glulino

— . Medicus non semper dulcia ministrat a?groto, sed charitatis univit, ut vestrum omnino me censeara ;

frequenter amaras porrigit potiones. Cholera, cui luro vos mj alterum reputarem, si tanta posset

cibus delicatior causam dedit, sa>pe purgatur absyn- esse identitas corporum quanta est singularitas
q ,

thio ; et apostemata, quse ex olio et crapula suc voluntalum. Fortasse decipior, nec meis ex a?quo
croverunt, ustio sanat et purgat incisio. Pro pur- respondetis affectibus ; sed inurbanum foret vos in
gatorio mibi est vicissitudo febrilis, caloris et fri- amicitia claudicare, quem verba, quem opera, quem
goris (82). Spero autem in eo. qui spes noslra est, facies, quem incessus, quem quaelibet alia, amicum
quod non consurget duplextribulatio : necjudicabit , efflcacem et stabilem pollicentur.

me Dominus his in idipsum 9

*. Si praesentes carnis j— H. latorem praesentium, et negotium, quod habet
molestias patienter, et cum eequanimitate sustineo, erga conventum Cantuariensem, vestrae dileeiioni
mortem interminabilem poena redimet momenta- mitto, et committo, rogans humiliter, ut in eo ex-
nea, et temporalis afflictio transiet cnm aeterna. periar qualiter ad mutuum amiriti;e vinculum res-
Patior quidem ,
pro iniquitatibus meis : Utinam pondere Quod enim vestra ei gratia obti-
velitis.

mihi desuper datum esset pro justitia pati : Beati, D nuerit, mihi reputabo impensum absentisque ac

PETRI DE GUSSANVILLA NCXLE.

ducta a corpore ad animam. Ac si dicat Quod in
(81) Apud LXX sic legitur : Ozorj/ta xal Tuvxp iy-
:

plagis corporis videmus fieri, idem de pla;ps mentis

ixaTa auvavTS xaxoT?, TrAr^yat &£ eT; TajxtsTa xotXta?
sentiendum est. Ut vulnera quae sunt in extrema
id est Livores etconlriliones occurrunt maiis ; plagm
cute, et plagae quae altius infiguntur, veluti ad in-
autem in secreta venti is. Aqw\& et Theoldoiion ha- tima et ad viscera, cum dolore et ma curan'ur;
bent, |j.oA't>7:e; TpauixaTojv, Livores vulnerum, He-
sic malus homo nunquam nisi suo damno sapit, ne-
braica versio sic Livores vulneris detersio in mato,
:
quecorrigiturnisi per dolorem etanguslias. Livores
et plagaiintevioribus i>mJm. Chaldaica Pavores et :
Hebr. riT;n sanguinem concretum proprij signi-
plagce occurrunt malo, et ictus in interioribus ven- ticant.
tris, Syriaca Contritio atque supplicium occurrerunt
:

flagitiosis, et plaga ad intima rentris eorum. Ara- (82) Et haec est communis theologorum post
bica Opprobria et fracturw. or.currentperversis, et
:
concilium Tridentinum, sess. 14, c. 9, opinio,
perturbationes in cellis ventris eorum. Sensus ergo morbos afflictiones et flagella, quibus a Deo iu hac
est : Quemadmodum plagao iu summa et in ima cute vita punimur, si palienter a nobis tolercntur, esse
cum dolore sanantur, ita et malus afflictionibus et satisfactoria, et purgatorii poenas relaxare. Ita Syl-
augustiis purgatur et sanatur. Et est metaphora de- vius in supplem. qu. 15, art. 2.

M " 9 M Job
Psal. 89. Sap. 3. Psal. 96. * Hebr. 12. •« Psal. 85. 11. Job6. Nahum. 1

Matth. j.
M I Petr. 4.
 ; H
!09 EPISTOLE. — EPIST. XXXIV. 110

novi amici obsequium rae ad uberiores gratias obli- A vinci, aut vincere. Si pietas habitaret in terris,
gabit. Valete. gloriosius assereres, patri cedere, quam triumpbare
EPISTOLA XXXIII. de patre. Patri cedere hoc lex Moysi,
et subjici,
AD HENRICUM TERTIUM (83), REGEM ANGLLE. hoc lex Evangelii, hoc censura canonum, hoc apo-
stolorum institutio, hoc leges imperiales, hoc ipsa
Argbmkntum. —
R. (84) Rothomagensis archiepisco-
hominum conditio, et lex naturalis indicit. Dei et
ptis Henricum tertium Anglomm regem Henrico
II patri bellum moveniem ab instituto revocare justitiae inimicum, omniumque legum te transgres-
conatur, et Andeliacum (85) illias lutelee commen- sorem constituis, si patri non obedis , cui tolum
tat.
debes, quod ipse es : de cujus carne et sanguine
Henrico III, Dei g''atia illustri Anglorum regi, sementinae originis et naturae beneficio camem et
arohiepisc. Rothomag., salutem in eo qui dat salu- sanguinem mutuasti. Quis tibi materiam existenliee
tem regibus. praebuit? pater tuus. Quis te educavit? pater tuus.
f- Quoniam ex officio nobis injunctae administralio- Quis le in armis militaribus instruxit? pater tuus.
nis incumb't, animarum curam agere quarum ex- Quis se exinanivil, ut te regem faceret? pater tuus.
aclissimam rationem districtus judex in examine Quis in omnibus laboravit, ut quiete omnia possi-
terribili postulabit a nobis ; excellentiae tuse, quae- g deres? pater tuus. Nihil in patre tuo invenis accu-
sumus, non sit oneri, si te deprecamur ut domi- sandum, nisi quod exuberantem gratiam, tuamque
num, hortamur ut regem, docemus ut filium ; nec devotionem, quam forte remissior munificentia me-
enim alligatum est in ore nostro verbum Domini ; ruisset, sola benigna et effusa liberalitate demeruit.
sed in spiritu libertatis loquimur, quod salutem ani- Francorum igitur gentibus successit ad votum
mabus, quod quietem populis, quod Ecclesiae liber- Normanniam enim eorum imminentem cervicibus,
tatem, quod honorem Deo, et patriae liberationem quara semper munitam et inexpugnabilem invene-
conferat, atque ab erroris invio ad viam veritalis rant, nunc ex omni parte te mediante diminuunt
et justitiaa te reducat. Non attendis, fili charissime, ut nec de caetero caput contra eos erigere, nec in-
quid inceperis; nec incepti operis metiris exitum. cursus hostile» valeant sustinere. levitas adole-
Votis odientium te festinas satisfacere, et in pro- scentiae deploranda ? nec mirnm. Si enim tibi Deus
prium caput provocas inimicum. Non barbaras im- cursum vitse longioris indulserit, flebis aetate pro-
pugnas nationes, sed familiares et domesticas non ; vectior, quod committis impubes ; nec erit tunc
extraneas regiones, non hostiles munitiones invadis, locus poenitendi, cura res in eara desolationem ve-
sed tuas sunjectum tibi aftligis populum, non re-
; nerit, ut reformari non possit. Tibi, dilectissime,
bellem; non hostem, sed patrem, imo non patrem fili, amare, tamen ex amore sic loquor
licet in- ;

persequeris, sed te ipsum. Pater sijuidem tuus, consultos enim animi tui motus aequanimiter tole-
posthabita corporis et animae suae cura, se omni rare non possum. Et utinam mors, quam me cogis —
labori et discrimini exponebat, ut tuum faceret, optare, praevenisset hos dies, quibus te patris e*
quod nunc vis facere tuum et, ut verius Ioquar ; patriae persecutorem conspicio ;
quibus te amicum
quod intendis facere ne sit tuum. Magis tuum pu- hostibus tuis, et amicis hoslera intueor; quibus, in
gnando non facies, quod paterna tibi cessio, quod eo statu te video, quasi gladium tuo gutturi affixis-
generale votum populi, quod juramenta principum ses. Ad haec scias Andeliacum unicum esse subsi-"""*
quod haereditaria successio deferebat. Quod rex et dium vitae nostrae ; ipsum tuae committo custodia?,
princeps pacifice possidebas, hoc tyrannus et inva- j
si prasdonibus et incendiariis Andeliacum exposue-
sor, spoliatione ecclesiarum, oppressione pauperum, ris, mihi vivendi materiam adimes, qui das animum
incendiis et homicidiis, et ad ultimum parricidioi moriendi. Valete.
nunc usurpas. Parricidae siquidem censentur, qui in
EPISTOLA XXXIV.
parentes armati insurgunt ;
quos et leges saeculi
AD P. PETRAG0R1CENSEM EPISCOPUM (86). or-eC
damnant canones a beneficio successionis exclu-
et
[C. A. D. 1172.]
dunt. Jus tuum in injuriara converlisti, dum quod
aequitas offerebat, per iniquitatem extorquere inten- D Argomento». —
Purgat se apud Petragoricensem epi-
dis
,. , ., ,.
quod sane puerile dicerem, msi quia hoc ma-
.... scopum, qui eum in suam aulam invitabat, se pro-
:
missis veteris domini ita deliniri ^ ut mnc exsp eCta .
litiam provectae aetatis excedit. Si cum patre venias tioni illius facere satis non po.\sit.

ad conflictum, dubiutn est, utrum tibi expediat, aut Reverendiss. domino et Patri Petro Petragori

PETRI DE GUSSAINVILLA NOT.-E.

(83) Ille erat primogenitus Henrici II, Anglorum ronjicere licet ex eo quod consobrinus esset Pefri
regis, quem pater in regem ungi voluerat post- :
Blesensis. Hic cum Bertrando raetropolitano Burdi-
modum cum malre et fratribus conjuratione facta galensi profectus est ad Alfonsum regera Castellas,
in pairem arma ceperat De infausta ejus corona- an. 1170 cura aliis proceribus Aquitani*, ut Eleo-
tione, deque hoc
dissidio, et morte Henrici Junioris noram Henrici II Anglorum regU filiam eidem Al-
fuse dinum ad epist. 3.
est fon>o matrimonio jungendam deducerent. Inlerfuit
(84) Rotrodus. De eo vide notas ad epist. 28. etiam dedicationi ecclesiae S. Amantii Buxiensis in
(85) Vide ibid. pago Engolismensi. Obiitll77.
(86) Ille est Petrus Minetus patria Blesensis, ut
 iil PETRI BLESENSIS 112

censi episcopo, P. Blesetai,, suorum consanguineo- A preces, mea etiam pro me necessitas allegabat, in
rum, imo servorum minknos, salutem et continuos nullo reperi rr.unificam ejus manum. Adhuc beni-
ad veta successus. gnioris eventus vota concipio, et Fortasse venturum
9a
Fortis est ut mors dilectio ; cum enim eompa- cum Britonibus praestolor Arlurum (87), el Mes-
gem membrorum, animaeque el corporis fcedus ami- siam cum Judaeis exspecto. Nobiles ct magnificos
cabile mors abrumpat, dilectio e contrario diversas decet nil promittere, sed quasi praesagire desideria
voluntates unam,
conflat in et in glutino chari- hominum, et eorum petitiones largitionibu* praeve-
tatis diversarum animarum cousolidat uniocem. nire. Adhuc expedit mihi perdere modicum tempo-
Dilectio absenlia* damna non senlit; cumque diu- ris, ut voluntas ejus exaclissime explorelur, cur
turnitate temporum pleraque soleant infirmari, di- scilicet lanta promiserit, cur me voto longiore sus-
jectio et temporis tractu et locali disiantia convale" pendit. Et utinam suae famae discrimeu attendat,
ecit. Hoc in vobis experientia mediante cognosco, nec de promotione mea, sed sua opinione sollicitus
qui me in vestrse magnificentiae parentela minimum verbum illud Salomonis frcquenter attendat : Yentus
et qua^i inter caeteros abortivura benigniore tan- et nubes et pluvicenon sequentes, vir gloriosus, et
dem oculo re>pexistis. Mandaslis siquidem, si man- promissa non complens t0
°. Si infra paucissimos
datum fideliter recolo, ut ad vos festinantius veni- dies munificentia sua raihi cleraentius non arriserit,
rem, tanquam domesticus et commensalis vester ponam Domine, cogitalura meum, ct tu me
in te,
penes vos moralurus. In verbo benignitalis vestrse enulries. De tua enim potissime mi.eratione
spiritus meus votivo exsultabat applausu et jara ad ;
praesumens, aliunde suffragium non exspecto. Me-
vos festinare decreveram, jam ad procinctum iti- mor esto verbi tui servo tuo, in quo mihi spem de-
neris ferveutius anhelabam , cum doininus ille, disli ». Si illius pise liberalitatis, et meae vocationis
quem scitis, promissionibus immensis, et quibusdam affectio perseveret in vobis ; sit de beneplacito ve-
blanditiarum praestigiis me minus circumspectum stro mihi maluriore nuntio vesirain exprimere vo-
conveniens et circumveniens , meum propositum luntatem. Patrem siquidem meum, et malrem meam
revocavit. Exspcctavi sustinens, et multiplex in- de grege hominum aiea falalilatis exemit, et quos
lerim heneficiorum occasio se obiulit. Porrigebam rnihi potissime necessarios aestimabam, mors amara

PETRl DE GUSSANVILLA NOT^E.

(87) Fuit Britonum in Anglia rex potenlissimus :
C Armoricorum, Arlhuri ex sorore nenos, qui et pater
qui, licet annos tantum xv natus regnum capessi- sanctae Helenae matris Constantini Magni,
verit, et pauco tempore regnaverit, plurima tamen
Caeterum post dcxlviii annosinventum est corpus
praelia gc^sit, quibus ferocissiraas gentes devicit,
Arthuri. et in sepulcro opere magnifico reuondilum
Saxones praecipue intensissimos host<>s quibus
,
ad majorein Ecclesiara translatum est, ut videre
Mordredo Arthuri nenoti transfuga? junctis, cl prae- est apud Will. Afa!mesb.,Iib. \De gentis Anglorum.
lio caesis profligatisque Arthurus lethaliter
, ipse
De eo sic Chronicum Rodulfi Coggessali monachi
vulneralus, in insulam Avaloniae ad sananda vul-
Cisterciensis in Anglia, quod babetur manuscriptum
nera evectus, et ibidem defunctus, in ccemeterio
in bibiiotheca S. Yictoris Parisiensis « Anno 1191 :

mnnachorum sepultus esl an. Christi 542. Mori- (id est sub Philippo Augusto) inventa sunt apud
bundus autem sese praelio subduxeral, ne tantocasui Arthuri quondam
Glestingeber ossa famosissirai
insuitarent inimici, amicique molestarentur, inquit
regis Britanniae, vetustissimo sarco-
in quodam
Westmonasteriensis. Unde quia paucis obitas ejus
phago recondita. Circa quod duae anliquae pyra-
et ^epultura tunc innotuit, Britonum gens ipsum
raides stabant erectae, in quibus litlerae quaetlam
adhuc superstitem esse prae magnitudine dilectionis
exaratae erant sed ob nimiam barbaricm et de-
;
contendunt. Unde et parcemia.
formationem legi non polerant. Inventa sunl autem
Sepultus autem est paucis consciis in modico sa-
hac occasione. Dum enim ibidem terram effoderent,
tis loculo, in monaslerio Glastoniensi vulgo Gla-
ut quemdam monachum sepelirent, qui liunc locum
stongebury ordinis S. Benedic.ti in agro Somerse-
sepulturae veheraenti desiderio in viia sua perop-
tensi, quod est in insula Avalonia, lseta et felici-si-
taverat, reperiunt quoddam sarconhagium, cui crux
ina, quse sic dicta est ab Aval, quod Bntanms po
mnm sonat,quia
mum cr\r\nt mito lr\rn*c- ilir» nrtmi^ /\t
locus ille pomis et pomariis
dat. De ea sic quidam eleganter
s\ ir. ..V-..,,-
ahun -r. »-»-». i • ••
D p umbea superposita fuerat, in qua iia exaratum
*

erat
i

Hic jacet inclytus rex Arthurus in insula

:
....
:
Avalonis sepultus. Locus autem ille olim paludibus
lnsula pomorum, quce fortunata voeatur inclusus, insula Avalonis, id esl insula pomorum
Ex re nomen habct quia per se singula profert. vocilatus est. »
Son opus est illi sulcantibus arva colonis. Eadem fere Joannes Bromlon, in Chronico., pag.
Omnis abest cultus nisi quem nalura ministrat. 1U32, qui et multa fabulosa, quae Gallridus Monu-
illro fecundas segeles producit et uvas; metensis de Arlhuro congessit, liiculenii-r refutat.
Nataque poma suis pretioso germine situis
Simililer et Henricus de Knyghtou canonicus
Omnia gignit humus, vicegraminis ullro redundaus.
Leycestrensis, n De eventibus Anglice, apud
lib.
Annis centenis et ullra vivitur illic.
quem videre licct non esse fabulam qund de Ar-
Hcec neva Jerusalem fuit, hcec fidei quoque lima.
thuro ejusque gesiis et sepultura dicuntur, sed fa-
tttec tumulus sanctorum, hcec sola poli celebratu, .
bulas esse Bntannicas Arthurum adbuc venturum
Vix luit infemi pcenas, hic qui tumulatur.
confingentes. Ipsi habenda fides tanquam <xuto7:t7i,
Dicta est haec insula tumulus sanctorum, quia in- et qui ejusmodi translationi cadaverqueinterfuit,
numerabilia sanctorum corpora ibi sepulta sunt. Arthuri et omnia superius commerr.orata propriis
Ibi etiam requiescit Hoel \Al. Coel.J rex Britonum manibns attrectavit.

M Cant. lM ;
6. 1'rov. -25. P ?a l. 148.
 .

113 EPI3TOLJ2. - EPIST. M4

pnma e
face
. ,
deprsedata est,
, , , , .

extremae „„i-, m ;t:..;-

.
calamitatis
A vautiara eastitatis indicens, ibi gloriosius
» B
„.^
de libi-
dine triuraphasti, ubi gravior conthctus, et pugna
exemplum me faciens, et fortunae ludibrium. Cum
suspectior imminebat. Jam
igiiur fiduriara in vobis habeam singularem, facite
6
in porlu navigas :

ut sub manu magnifieentiae vestrae de longa inforlu-

et adhuc tamen de terra dissimilitudinis ventus
nii tempestate respirem. Valete.
tentationis erumpens occulte tibi subsibilat. Si
EPI3TOLA XXXV.
nunc esses in saeculo, te inter matronarura cuneos
AD AN-ELMAM SANXTIMON 1ALEM.
nunc
Arglmentim. — Anselm/p nobilissima? virginis mo- virorum illustrium brachia supportarent. Si
su-
nasticem complexas institutum mirifice laud.at. esses in saeculo, affluentia opum, et varietate

eamrjue hortatur ut expugnatis omnibus carnis pellectilis conspicua incederes, parentum nume-
mundique tentationibus, castitatis thesaurv.m rositate et fecunditate sobolis gloriosa. Si nunc
vi fortiter tueatur. exuberarent ad
"^ Anselm.e dilectae in Ghristo, P. Blesens. Bath. ar- esses in saeculo, universa nunc tibi

votum ; nunc claustrali angustiae mancipata es, ubi

chid. salutem in eo cui servire regnare est.
omnis evagandi licentia praeclusa est unde omnis :

Exsultat, et gratias refert gratise largitori com-

risus, omnis lascivia, omnesque voluptates sceculi,
muni voto sancta Ecclesia, quod te ancillam humi-
lem respexit Deus, quod inter voluptuosas palatinae
3 et mundi desideria relegantur; ubi lunereae vestes,

ubi contiDuatae vigilise, ubi est potus aquaD vinique

dignitatis illecebias educatam ad religionis propo-
confusio, cibus vero legumina et panis austerior.
silum, et vitae pauperis appetitum, spirilu consilii
Sic tibi diiectissima suggerit humani generis ini-
et fortitudinis animavit. Audi ergo, fili.a , et vide,
raicus, incommoda mundanae conversationis pal-
l'
et inclina aurem tuam ; et. ne inter initiatae
liando versute. Taceo enira de voluptate hominum
sanctitatisprimitias te favor aurae popularis alliciat,
quam sit sterilis et incerta quae si plerumque
obliviscere populum tuum, et domum patris tui.
;

mo-
placeat, pcenitudinem inducit ; et si delectat ad
Multi siquidem sunt, qui de calice Babylonis tibi
dicum, productiore spatio displicebit. Divitias si-
proditoriae adulationis venena propinant ;
qui pul-
quidem et honores sollicitudo inseparabililer con-
chritudinem tua gencositatism, et tuse titulum re-
comitatur. Mundi pompa et favor populi fumus
censentes, quasi dolendo et conquerendo submur-
est, et aura subilo evanescens. Adde, quod mulier
murant, quod abjecta sis in dorao DomiQi, et non
in dolore et discrimine maximo parturit et quod ;

habites in tabernaculis peccatorum. Verura recolere

frequentissime gloriam filiorum, nunc invaletudine,
debes, quod ei generositalem et pulchritudinem
nunc captivitate, nunc morte casus araarior inter-
tuam dedicasti, qui speciosus est prce filiis hominum 7

5 rurapit. Serva itaque cortuum omni custodia ,

ut
, cujus pulchritudinem sol et luna miranlur; cujus G Thesaurus
possideas vas tuum in sanctificatione.
nobilitatem propheta non sufficiens aperire : Gene-
3 namque pudicitiae incomparabilis est. Sola pudi-
rationem ejus, inquit, quis enarrabil ? Ei florem 8
citia Agnuin, quocunque ierit, sequilur , sola vi-
adolescentiae illibatum inter castitatis lilia conse-
tam reformat angehcam. In amissione pudicitiae
crasti ;
quem adolescentulae dilexerunt nimis, qui
voluptatem virgines faluae suspicantur ;
cum amitti
de se ipso dicit : Ego flos campi, et lilium conval-
1 5 nou possit sine erubescentia dolore, jactura ejus
lium . Cogitalus itaque tuos, et inchoatae conver-
non recipit aestimationem. Et, cum omni peccato
sationis eventum illius committe arbitrio, qui te ad
per poenitentiam medeamur, solus lapsus virginum
immaculati tori nuptias, et desiderabiles invitavit
restitutionis remedium non meretur. Yalete.
amplexus ; cui, cum servieris, libera es cum ama- ;

veris, casta ; cum tetigeris, impolluta. Srio equidem EPISTOLA XXXVI.

voto parentum tuorum ad hoc generaliter concur- AD CHRISTIANAM SANCTIMOMALEM
risse, ut te nepoti ducis Burgundiae malrimoniali
Argumen-tum. —
Laudat sanctimonialem quod cas~
commercio conjungcrent, quatenus cum eo con- titatem Deo in religione consecratam servaiit
'•

tracta affinitas, et mutuae dilectionis occasio esset hortatur ut virginitati jungat charitatem, hu-
et potentiee incrementum. Sane adolescens ille, rj ^, militalem et perseverantiam
quantum ad dotes corporis, universis provinciae ^Charissimae sorori suae Christian.e, suus P. Ble-
lllius magnatibus praeeminebat strenuitate eoim ; sensisBathoniensis archidiaconus, salutem in eo
armorura, et formae elegantia, in oculis hominum sine quo non est salus.
in sluporem et miraculum vertebatur ; et quod Magnificat anima mca Dominum ; et exsultavit
9
poterat animum virginis fascinare, nullus erat in spiritus meus in Deo salutarimeo quia ambulans ,

verbis urbanior, nullus uberior in muneribus, nul- in spiritu salutari custodias vas tuuin iu sauctifi-

lus ad omnes liberalitates elfusior. Verum, et pru- catione et odore suavitatis. Unde, et sicut unguen-
dentia consultiore, et arctiore custodia tibi obser- tum effusum est nomen tuum". Publice dicitur,

"Psal. 44. Mbid. Msa. 53. •Cant. i. Ambr. serm. 90 De $. Agnele- " Terent. in fines.
'Prov. 4. Apoc. 14, •Luc. I. u Psal. 47.
 .

m PETRI BLESENSIS i 16
atque apuJ Deum et homines laudera pluriraara A finis. Spes fructunra relevat agricolam a labore,
meruisti. quia ab eo tempore, quo vitam sancti- fortemque pugilem contemnere facit molestias
monialem professa es, ab observantia castilatis et ictuum spes coronae. Tibi quo ine furetur gravamina
sanctimonia? non cessasti. Unde et Secundum no- claustri et graiae servitutis obsequium exspectatio
mentuum. sic et laus tua in fines terrce ". Cum jubilaei. Tunc columba septimo die emissa ad ar-
esses nuptiis mortalium destinata. te Filius Altissi- cam, ilerum non redibit "°, et, juxta verbum Job ",
mi desponsaredignatus est.sicut ipse per prophetam filii cervarum euntes ad pastum
nequaquam ad ma-
loquitur Desponsabo te, inquit, in misericordia et tres iterum
:
revertentur : quia tu et consimiles
miserationibus, et sponsabo te mihi in fide". Des- tui euntes in gloriam filiorum Dei eristis in loco
ponsantur siquidem virgines Christo, ut suam ei of- pascuoe, nec redibitis ad molestias hujus viiae. H3ec
ierant castitatem. Despondi, inquit Apostohis, te, dilectissima soror,
vos breviter exhortari et exorare
uni viro virginem castam exhihere Christo. Eas decrevi, non ut admonitione mea indigeas, sed ut
enim sponsalilio amore sibi libentissime fcederat ad palmam et bravium animosius curras, quia juxta
Deus, quas saeculum non foedavit. Amator et zelator gentilem,
est virginitatis, qui nasci de Virgine praeplegit. Ideo ISon nocel admisso subdere calcar equo ".
autem specialiter de virgine nasci voluit, ut matrem y EPISTOLA XXXVII.
suam virgmem AD ALEXANDRUM PR10REM GEMETICENSFM.
pudicitiae et humililatis exemplo B
aliae sequerentnr virgines, atque cohabitationis Argumentlm. Purgat se, cur librum, quem resli-
aeternae gloriae fierent participes et consortes. Ad- tuturum se promiseral, constituto tempore non
ducenlur, inquit, virqines post eam restltuenL
> : proximce. eius L
Charissimo socio et amico magistro Alexandro,
afferenturtibi.Afferentwinlwtitiaetexultatio- \

ne,adducenturin templum regis 13 Vide ergo, se- I priori de Gemetico, suus P. Blesensis Balh. aichid.,
.

ror, charissima, ne in vacuum qratiam Daaccepe- salutem in vero salutari.

ns u Gratiam siquidem Christiaccepisti in vacuum,

.
-^ Promiseram vobis librum vestrum die Sabbati,
et lampadem defers vacuam, si quae jam praeteriit, remittere; quod non feci. Sed
non habes oleum
charitatis, id est, si Christum ex toto corde non
el Apostolus se in Hispaniara transiturum promise-
dili-
gis. Tunc enim pulchra est, et Christo placet casti- rat, suamque promissionem, Domino disponente
tas, si ejus comes et charitas, aliter, non implevit ". Credideram totum librum
juxta illud quam :

pulchra est casta generatio transcurrisse legendo infra diem prsescriptum qui
cum charitate (88)
;

Charitatem ergo habeas, seror, postea legendi licenliam non habui per raomentum.
et humilitatem, quse
illi acceptissima est, qui in ccelis habitat, et
De veslra itaque dilectione confisus librum adhuc
humi-
lia respicit in cmlo l
retinere praesumo ; cumque alias accusabilem prae-
et in te,ra \ Super quem, in-
quit, requiescet spiritus
Q sumptio faciat, hic excusabilem facit ipsa praesum-
meus,nisi super humilem,
et mansuetum, et trementem verba
'
ptio ". Nam et_ in equum sibi
jure civili, si quis
mea ia ? Mariam
virginem respexit Dominus, non quia pulchra, accommodatum ultra terapus et locum sibi destina-
oon ;

quia nobilis, non quia sapiens, sedquia tum duxent, furti actione tenetur qui tamen, si :

humilis erat.
Respexit, inquit, humilitatem anciilce. suie". de confideulia dih-ctionis hoc fi'cit, a furto et a
Sis
er-o humilis, quae pro Christo te mendacio excusalur. Bene valeat, et oret pro rae
humiliasti, et
elegisti abjecta esse in amicus meus.
domo Dei, magis quam ha-
bitare in tabernaculis peccatorum 18 EPISTOLA XXXVIII.
Non prodest
humilitas, nisi finaliter perseveret. |"AD ALBERTUM (89) ROMAN.E ECCLESLE CARDINALEM
Cum enim om-
nes virtutes currant ad bravium, sola perseveran- [A. D. H7d.]

tiacoronatur. Omnis gloria cjns fiHee regis ab intus, Argumentlm. Cantuariensis archiepixcopi laudes
describit, et a criminibus objectis, ut quod igna-
inquit Propheta, in fimbriis aureis '".
FimbriEe sunt rus sit juris, quodavarus, quod provehendce pro-
vestimenti extremitates. Est ergo gloria sanctimo- geniei suce plus cequo deditas, eum vindicat.
nialis in fimbriis enim prodest gloria bonse Alberto Dei
: nihil Dilectissimo domino suo gratia
conversationis in principio, nisi sit gloriosus et D Rom. Ecclesiae presbytero cardinali et cancellario

PETRI DE GUSSANVILLA NOT^

C88j Sicomnia exemplaria, licet versio vulgata ligenter examinata, Henricum regem absolvit, im-
semper legerit cumclaritate. Sed italegit Blesensis, munemque illius caedis declaravit, confecto super
quia de charitate agebat. Locus hic apud
LXX sic ea re inslrumento pnblico, et litteris scriplis ad
habet K^v.txmv ktexvuc iaivx y.li-r^ id est Ravennatem episcopum, quae^habentur apud Baro-
:
Mdius '

est esse sine filiis cum virtute. nium tomo XII Annalium ad an. 1172. Tandem
(»9) Dicms
Albertus de Mora Beneventanus
est moituo Urbano III, in summum pontificera electus
qui ab Adriano IV ex diacono cardmali S. Adnani est apnellatusque'Gregorius VIII et, licet brevissi-
postea presbyler cardinalis S. Laurentii in Lucina mus fuerit ipsius pontificatus, nempe duorura fere
creatus est, an. 1158. Tum ab Alexandro III S. R. mensium, magna tamen suae pietalis monumenta
E. cancellarius faclus, legatus in Angliam pro in- reliquit. Nam ubi primum Ferrariae nuntium de
quirenda nece S. Thomae directus est. Ubi. re di- sua promotione accepisset, animum illico ad pro-
4t
Osc. 2. "HCor. 12. ,3
Psal. 44. "II Cor. 12. " Psal 112. ,6
Isai. 66.
,7
Luc. 1. " Psal.
83. "Psal. 44. "Gen. 8. :i
Job. 39. "Ovid. II De Pont. el. 6. JJ Rom. 15. "Dig. 1. xrii, tit. 6, 1. 5.
117 EPISTOL.E. — EPIST. XXXVIII. HS
suus P. Blesensis, modicus domini Cantuaricnsis A sagiret necessitates viduse et pupilli, praeparatio-

can cellarius , ^alutem in vero salutari. nem cordis eorum beneficiis antcourrens. Cum de
3
Si loquaraddominum meum, cum simcinUet pul- Job legatur % quia erat simplex, et rectus, ac ti-

vis
ls
,
quasi edici venia impetrata ; rogo, ut ejus- mens Deum, domino meojusto et timorato sua sim-

dem officii participatio, sicut ad audaciam ne com- plicitas imputatur ad culpam. Sane Christus Jesus

pellit, sic ad indulgentiam vos inflectat. Gratias Petrum, et Andream, et alios, per quos operatus

ago Deo et vobis, quia in spiritu mansuetudinis est salutem in medio terrae, non de foro Justiniani,

mihi more vestro blande, et quasi socialiter teti- sed de simplicitate piscaloria legitur assumpsisse
3
gistis ea, quae in domino meo notabilia videbanlur. Iuflat enim sapieolia hujus mundi ', et legum ven-
Scio, quia spiritualis homo omnia dijudicat ; ipse tosa loquacitas, nec plus sapere quam oportet sa-

autem a neminejudicatur ss Unde et increpationem .

pere, sed sapere ad sobrietatem. Si dominus meus
vestram, sive me, sive dominum meum tangat, cum humiliter sentit, si alta non sapit, si non ambulat
enim Ego, in magnis etmirabilibus supra se, si prsestigia ver-
gratiarum actione recipio. Scriptum est :

quos amo, avguo et castigo ". Et utinam corripla suti juris ignorat, eruditus tamen in lege Domini,

mejustus in misericordia, el increpet me; oleumau- et in ea, quae desursum est sapientia, ambulat
tem peccatorU non impinguet caput meum™. Non P super semitas justitiae, nihil in causarum decisio-
dico dominum meum (90), lalem esse, qui pecca- nibus staluens, quod in commune auditorium, et

tum nonfecerit, nec inventum sit in ore ejus men- publicam hominum notitiam non deducat. Educit
daeium mentirer enim. Nam si dixerimus, quia
;
enim quasi lumenjustitiam suam, et judicium suum
37
peccatum non habemus, nosmetipsos seducimus, et tanquam meridiem .

veritas in nobis non est ™. Neque vos cum auste- Novi autem quosdam, quorum os maledictiona et
ritate moveri oportet, si quandoque ad vehementum amaritudine plenum domini mei est, innocentiam
impulsum cadit humana fragilitas. Ecce
tentationis detractionibus attentasse notam avaritiae inu- ; ei

qui Deo serviunt, non sunt stabiles, et in angelis renles, quia bona pauperum, et patrimonium cru-

suis reperit pravilatem

30
. Verumtamen ex quo pla- cifixi venatoribus non effundit. Talium gratiam non

cuit ei, qui vocat ea qua? non sunt, tanquam ea venatur, quorum laudem vituperium puiat neque :

qum sunt ", segregare dominum meum, ut in ec- gloriam mendicat ex alienaa vocis officio. cujus
gloria haec ext, testimonium conscientia? sune ".
clesia patriarchali sibi sacerdotio fungeretur ; non
enim sumpsit sibi honorem, sed vocatus est a Do- Ipsum sseoe monui, ut esse propitius famas suae, et

mino tanquam Aaron 35 non exuit monachum, ;

donis obstrueret os loquentium iniqua, et erat

factus vitula Ephraim doc.ta diligere trituram

33
,
cjus responsio :Si talibus, dicebat, placerem,Chri-
nec fuit dominator in clero, sed forma gregis in ^ sti servus non essem 39
. Si expedit placere horrrini-

populo, vas suum in sanctificatione custodiens, et bus, laus mea sit in Domino apud mansuetos et

labia consecrata ad vaniloquia non relaxans. Yic- justos ; ac si diceret cum Prophela : In Dominolau-
tura vero et habitum, omnesque actus suos sub ar- dabitw anima mea, audianl mansueti et Imten-
ctioris censurae nodo cohibuit ul qui a primitivis ; tur *°. Nonenim, qui se ipsum commendat vel qui ,

adolescenliae motibus, in castris monasticae reli- ab hominibus commendatur, ille probatus est, sed
gionis Deo militaverat, jam non monachum, sed quem Deus commendat u Imponunt ei alii, quod .

angelum in homine fateretur. Si ejus hurailitatem circa SU33 parentelae promotionem nimis anxie ver-
attenditis nemo est in oculis suis dejectior, et, setur, et quod non spiritus Patris, sed caro et san-
sicut de Moyse legitur 3l , mitissimus omnium, qui guis revelat hoc ei. Porro si suis parentibus pieta-
morantur super terram, libenter intelligens super tis affectus impendit, non est hoc extra ordinem
egenum et pauperem, pressuras pauperum in vi- charitatis ; cum Apostolus dicat : Qui suorum et
sceribus misericordiae suas faciens ; et quasi prse- maxitne domesticorum curam non habe.t, fidem nega-

PETRI DE GUSSANVILLA NOTJS.

curandum terrae sanct* subsidium applicuit com- : D fit, Cliristianorum ipsorum peccatis exigentibus, tot
perlo enim quod Salodinus Jigypti sultanus civi- tantaque mala contigerant, jejunium quinquennale
talem Jerusalem cum sepulcro et cruce Domini toti orbi Christiano, sibi vero et cardinalibus aspe-
magna Christianorurn strage edita occupasset. et nus etiam poenilentise genus indixil.
quod Urbanus III prasdecessor suus ex tantae cladis Scriptam puto hancepistolam circa ann. l\T6.
moerore decessisset, ipse piissimus pontifex, ut se- (90) Richardum successorem S. Thomae in ar-
dis sic et doloris successor, continuo classicum chiepiscopalu Cantuariensi, cujus scilicet erat com-
intonuit, litterasque peruniversum orbem dixerit mensalis et cancellarius.
ad commovendos principum et Christianorum om- Scripta circa an. 1176, quo tempore Pelrus erat
nium animos, quo vires omnes ad repellendos domesticusRichardi.
Christi hostes impenderent. Et quia, ut plerumque

" Gen. 18. '

8
1 Cor. 2.
17
Apoc. 3. S8
Psal. 140. ''
I Joan. 1.
30
Job 4.
31
Rom. 4.
3t
Hebr. 5
33
Ose. 10. 34 Num. 12. Cap. 1. 3J
I Cor. 8. 37
Psal 36.
,s
II Cor. 1 .
39
Gal. 1. *• Psal. 33.
"II Cor. 10.
 . ,

119 PETRI BLESENSIS 120

vitetestin/iJelideterior". Verumtamen non adeo A impensior, eas inipatientius ferunt, et plerumque

sanguini se indulget. quin etiam extraneis, si ho- animantur in perniciem detrartorum. Joannes apo-
nesti sunt, munitice ct magnifice provideat, eosque stolus detractorem suum garrienlem redarguens,
propinquioribus consanguineis anieponat. Proces. dicit : Is qui amut principatum gerere, Diotrephes,
serunt in sua malitia detraclores, sicut Apostolus garriens iti nos, non recipit nos: propter hoc, si ve-
dicit : Deo odibiles ", vestraeque serenitatem gratiae nero, commonebo opera ejus *7
. Ex quo notatur lin-
meo domino amicum
turbaverunt, elongantes ab eo guam prurientem Do- eliam sanclis et perfeclis in
et proximum. Doleo,doleo et ex quo posuistis eum : mino homines sciniphes sunt
displicere. Istiusmodi
contrarium vobis, factussummihimetipsigravis u . raordenteset pungentes occulte, dumque bona alio-
Scio enim, quod extra suorum exigentiam merito- rum detractionibus serugraant et corrumpunt, com-
rum vestram ei gratiam sublraxistis. Appones ta- parantur aerugini et serpenti. Ideo Salomon dicit :

men, Domine, ut complacitior sis adhuc ", el iratus Siserpens mordeat insilentio, nihil eo minus habet
misericordiae recordaberis. Revelabit enim Dominus qui detrakit in occulto ". Et idem : Susurro et bi-
*9
titulos virtutum, et gratiarum dotes, quas plantavit linguis maledictus : turbat enim pacificos . Filii
in eo ; confun letque labia
dolosa, et mendaces hominum, dentes eorum arma et sagittce
50
. Os eo-
ostendet, quimaculaverunt innoxium M Vestrae au- .
g rum repletum est amariludine et dolo
51
: ipsorum-
tem intererit sanctitatis, ut Dominuin meum, qui que detractiones apud Deum et homines fetent quia ;

in omni veritate et sinceritate vos diligit, loveatis sepulcrum patens el fetens est guttur eorum ; vene-
in Christi visceribus, et meam supplendo insuffi- num aspidum sub labiiseorum**. Ideo Apostolus ad
cientiam, negotia ejus, quibus aequitas assistit et Corinlhios scribens His, inquit, qui hujusmodi sunt,
:

ratio, bemgne et efficaciter proponere et promovere denuntiamus et obsecramus in Domino, ut sine

velitis. Valete. querela et sine rumusculis operantes pacem invicem
EPISTOLA XXXIX. r'
habeant 3 Verba siquidem, quibus vita principum
.

AD AMICLM QUEMDAM. degravatur, occuliari non possunt, atque in publi-

Petrls Bles. Bath aichid., E. amico et socio suo, cum deducta magnatum suscitant indigualionem,
salutem et ad meliora processum
et aucloribus suis convertunlur in malum. Salo-
Praefationibus eotoratis, et picturato faslu verbo-
mon dicit : Ne delraxcris principi in occulto : aves
rura, sinceianon eget affectio unde et certissimus
;
enim cazli portabunt verbum : et qui habet pennas
de mulua inter nos unione
annuntiabit sententiam M
affectuum compendiosae
. Et de principura indi-
orationi deservio, atque ab epistola praesenti, et
gnationenon ta;ens, Iniignatio, \nqml, regis nuntius
venativas adulationum blanditias, et omne tae- S5
est mortis Sed et in lege Domini, Filius est mor-
.

dium prolixitaiis abscindo. Refero vobis grates quia G tis, quiprmcipi maledicit™. Certe absurdumest ni-
servienles vcstri nos non permiserunt ignorare
mis in praelato, scunilitate operam dare, et labia
quid in vesliis promptuariis haberetur. Illud nove-
Christi Evangelio consecrata, iminunda el damna-
riiis, quod Romana cura more suo me multipliciter
bili verborum procacitate pollnere. Quod si vobis
debitis obligavh : sed si Scyllam semel evasero,
tanta, et tam effrenis detrahendi libido est, saltem
per Dei graliam nonrecidam in Charybdin.
'n hominibus mediae manus malitiam linguae pru-
EPiSTOLA XL. rientis exercere sufficiat. Non ponatis os vestrum
AD PR.ELATUM QLEMUAM AMICLM SLUM. in ceelum, et in terram lingua veslra non trans-
Arcumemlm. —
luvehitur in H. prcelatum detracto- eat *'
: cum juxta apostolum. Regi tanquam proe.
rem principium. 58
cellenti reverentia debeatur ; curn et vos ei vin-
Charissimo araico suo II., suus P. Blesensis Ba- culo fidelitatis astrinxeritis, cautius, quaeso, vobis
thou. archid., salutem et circumslanliam labio- prospicite, nec habealis spirilum in naribus, aut
rum. linguam in lubrico : sed sicut vestrae professionis
Gauderem plurimum, si esset modeslior et cor- Ordineradecet, sic apponatis linguae custodiam, ut se
rectiorserrao vester, si lingua vestra in lubrico non in liberlatem malitiae nonrelaxet.Nam, teste Jacobo
sederet. Multorum siquidem contra vos odium pro- D Si quis putat se religiosum esse, non refrenans
vocatis, dum non cohibetis spintum, dum labia in- linguam suam, hujus vana est religio™. Vir lin-
eircumcisa in susurrium et deiractionem illicite guosus non dirigetur in terra "'. Lingua siquidem
relaxalis. Ut autem de caeteris taceam, quae insania modicum membrum est, totiusque corporis gratiam
est domino regi detrahere, famamque ipsius vene- plerumque contaminat '". Nec sperandum est, quod
nosis sermonibus luecaSere?Saneomne turpiloquium ab ulla turpitudine se cohibeat, qui immunditiam
inbonestum esl in praelato, et plerumque damno- ]inguae non refrenat. Nam testimonio Salomonis,
sum. Nam cum dctractionum injurias nullus sequa- Sicul urbe patens, et absque murorum ambitu • sic
nimiterferat ; principes, quibus reverenlia debetur, vir, qui non potest cohibere spiritumin loquendo".

" I Tim. 5. » Rora. 1. Job7. "Psal.76. " Sep. 10. " III Joan. 9, 10. " Eccle. 10. • Eccli.
28. »° Psal. 56. " ?sal. 13. •Paal.5 M IGor.7. II Tness. 3. " Eccle. 10 w Prov. 18. " Exod. ii.
;

PsiL 72. "i.»}.\ i. " J i; i. .' il. 139.

M Jac. 3. " Prov. 23.
 |

i-li
L;>js jOLE_ _ epjst. XLlf
Sic el in legc Domini H , vas quod coopeicuiuui ucu A pia Lciea io uiaguo cornilaiu nunfii regum Ilis

habet, repulatur iramundum. nke ad vos illam antiquam, etuti-

(92), deferentes

EPISTOLA XLI. nam antiquatam regnorum controversiam, qua? tot

AD HENRICUM II, REGEM ANGLORUM. civitatum populos traxit in exterminium et ruinam.
[A. D. 1177. Benedie/us autemDeus; nam sicul regina Austri
Argementem. — Qveritvr regem Angliee incertis va- venit a finibus terrae audire sapienliamSalomonis " ;

gari sedibus : legatos ejus Romam missos rever- sic bodie r:.molissimi rages in liac querela gravi
tisse ; adesse quoque legatos reg-yrn Hispaniee com- et inexplicabili vestro judicio se submiltunt, postu-
memorat. lantes instantius ut quaestio tamnodosa sub vestrae
Domino regi Angliae, suus Petrus Blesens.bath. discretionis examine resolvatur. Bene valeat cha-
archicl. , salutem in eo qui dat salutem regibus. rissimus dominus meus, diuque ac feliciter vivat et
Diu quaesivi, et non inveni quem desiderat ani. re°net.
ma mea ; dtu vos insecutus, sed non asseculus sum. EPISTOLA XLII.
Vame namque voces populi, de viis vestris variae \- AD ROBERTUM CAMERACEXSEM ELECTUM (93).
sentientes, dum pes meus slaret in via recta, me in [A. D.
1173?]
invium relorserunt. Salomon equidem dicit : Tria p» Argumbntum. — Arguit R. prczpositum Areensem,
quod, electus in Cameracemem episcopum officio
investigahiliaessc, ct qunrtum, penitus invenirinon
episcopi non fungatur , negoiiis ssecitlaribus se
posse : viam aquilce in ccelo,viam navis inmari,viam implicet, causas sanguinis agat, tyranmce subditos
6i -
colubri super terram, viam viriin udolescentia sua spoliet, nec moveri se a quoquam sinat.
Ego quintum possum adjiceie : Viam regis in An- Reverendo Patri ac domino R. praep sito Areeusi
glia. Cucurri, domine, haclenus in incertum ; et et Cameracensi electo, suus P. Blesens. Batth.
adhuc ignoro, quo veniam, aut quo vadam- Fati. archid., salulem et salutis seternae memoriam.
gatus enim ab itinere, insuper et arreptus apud In litteris quas tibi mitto, antefertur electo prse.

|
Neuporlum (91) d\senteria gravi, cursores diversos positus, quoniam apud reges terrae, et maxime in
vestrorum exploratores ilinerum ante faciem meam ore populi celebrius_est Arcensis praepositi nomen,
circumquaque preemisi. Mandetis igitur, ubi et qua i quam Cameracensis electi : nec mirura. Nam et
dic inveniri possitis, benignissime princeps, uM apud te adeo viluit divina vocatio, quod et nomen
curram in via mandalorum vestrorum, et sit lucerna et officium abhorres episcopi, et ingratus Altissimo
pedibus meis verbum luum. Cum enim reipublicae oblatam tibi g atiara erubescis. te sibi Ca- Elegit
intersit injuncta mihi per vos negotia lempestiviu s meracensis ecclesia in pastorem episcopum ani- et

expediri, non paream corpori misero et aftliclO' marum ;

tu veroepiseopatusemolumenta percipiens,
donec desideratissimam faciem veslram conspiciam. adhuc praepositum eleeto praeponis, atque pastorale
tuverodirigeinconspectutuo.Domine,viammeam** rrinisterium dediguanler accipiens episcopales re-
Nuntii vestri a Roinana curia redierunt, exoneratiil ditus ad usus extraordinarios usurpare contendis-
quidem argento, onerati plumbo; non multum iu-™ Doleo quid- m, quia tuae consecrationis gratiara di-
dumentis aut evectionibus honorati. Applicueruut tam longa et tam periculosa suspendit. Episco-
latio

PETRI DE GUSSANVILLA NOT/E

(91) Est Neuportus in Flandria, tertio ad Ostenda censis episcopus electus est ; cumque Cameracum
urbe munilissima milliari, urbs raaritima. pergeret. a Jacobo de Avesnis, quem olim graviter
92) Reges isti eraut AdeJionsus Castellae et oftenderat, occisus est anno 1174. De eo sic Albe-
Saneius INavarrae ejus avunculus qui cum vehe- :
ricus in Chronico ms. « Robertus praepositus de
:

menter inter se dissidereut, jamque a praedis et ra- Area in Flandria episcopatus duos regebat. Atreba-
pinis ad arma proxime venturi essent, vix tandem lensem et Cameracensem, filius fabri rustiei Carno-
amicorum consilio negotium ad HeUrici Anoiorum tensis, qui, ut aiunt, familiari daemone utebatur,
regis urbilriura detuleruut. Itaque missis ulrmque per quem ad tantos honores venerat. » Annales
legatis Henricus, cuuvocatis Lundoniae archiepi- D autem Flandriae de eo sic loqunntur, lib. vi, an.
scopis, episcopis, proceribusque regni sui, reque 1174 « Apud Cameracenses m Petri locum allepri—
:

maiure perpensa, solemne jndicium protulit, quod tur Robertus -J- anlistes Arieusis (a), plenus vir Si-
et utrique regi gratissimum fuit, populisque pacem monia, et ambitione nimis inlamis, Philippo Flan-
et tranquillnateni opiatissimam attulit. Rem totam driae comiti valde charus. Hie cum gravem exer-
cura senlentia ab Henrico pronuntiala fuse refe- ceret simultatem cum Jacobo Avesniensi potentis-
runl Radultus. Bromton et Gervasius in suis Chro- sirao equite, non ausus est proficisci Cameracum.
nicis. Quapropter a Petro Blesensi ut tunc litteratissimo,
Scripta est haec epistola anno Chrisli 1177, quo erant lilterae, viro per epistolam objurgatur quod
haec gesta sunt. tandiu episcopi obire raunia distulerit. Tandem
(93) Hic est Robertus, quem Philippus Flandriae fide publica, ductoreijue ilineris Ludovico Fraxineo
ooraes S. Donatiani Brugis et S. Petri Ariae praepo- nobili equite a Balduino Hannoniae comite accepto,
situm, ac Flaudnse cancellarium , episcopatuum Cameracum penit sed struxit illi insidias Aves-
:

Tornaceusis et Alrebatensis vacanlium administra- niensis, venientemque Condatura

in ponte Scaldis
torem feeit. Postea Petro comitis fratre Camera- per satelhles quosdam suos mtorfecit. »
censi episcopaiui renuutiante, Robertus Camera-
(a) Erat tanlum praeposilus.

Num. 19. " Piov. 30. *

s
Psal. 5. •• III
Reg. iO,
 m PETRl 8LESENS1S IU
palis sane promolio semper cum onere impartitur A sui ipsius faelus est ioterfeetor ; successit Neroni
bonorem. Sed tu, impatiens oneris et laboris, in Galba : quem interfecit Otho : qui etiam poslea in-

operc laborioso praecipuam appelis voluptatem. teremptus est a seipso. Suecessit ei Vitellius, qui
Scriptum est, quia indignum Christo se facit, qui morte occisus turpissima, bumana caruit sepultura.
Christi miiiistenum erubescit. Qui me, inquit Do- Domilianus ei proximus, qui B. Joannem evangeli-
minus, confessus fuerit coram hominibus, confitebor stam in Pathmos insulam relegavit, damnatus est a
67
et egoeum coram Patre meo Utiuam minus esst s . senatu et in palatio interfectus. Aurelius Commodus,
sollicitus circa prudentiam bujus mundi, quce ini- Helvius Pertinax, Julianus quoque Helvii hiterfe-

mica est Deo " : scieniiam vero viarum Domini, et ctor, Aurelius eliam Antonius, Macer, Macrinus,
disciplinae ejus diligenter inquireres. Marcus Antoninus, Alexander Romanus, Maximinus
Julius, Gordianus, Philippus et Decius, Gallus prae-
Vereor enim ne in proximo tibi dicatur a Do-
tcrea et filius ejus Volusianus, Quintillus, Aurelia-
mino Quia scientiamrepulistiate,eccerepellote,
:

ne sacerdotio (ungaris mihi

69
. Tuae damnationis nus, Probus, omnes bi etalii,quos tam de gentibus,
sintentia jam in ore omnium plebcscit. ISoluit, quam de Judaeis alibi recensemus, quia prsesum-
70 ptuose et inique gladii exercuerunt oflicium, in ore
inquiunt, benedictionem, et elongafitur ab eo .Tui
w Quia, sicut poeiacommemorat
opinionem nomims enormiter gravat, quod causas B & ladii corruerunt .

sanguinis agis, quod abjecta Ecclesiarum solbci-

Ad generumCereris sine ccede et vulnere pauci
tudiue negoiiis saecularibus te totum occupas et in-
Descendunt reges, et sicca morte tyranni 80 .

volvis. Verumtateni tui professio ordinis, nec de- Verbum enim Prophetae est Viri sanguinum et do- :

curas, nec saevitiam gladii mate- losi non dimidiahunt dies suos ". Sane inlereos,
generes saeculi
'

rialis admittit. Aposlolus dicit : Scecularia negotia quos modo notavimus gladio animas exhalasse, fue-
runt plerique, qui nun utebantur gladio, nisi ad fru-
sihabueritis, eos, qui contemptibiliores sunt inter
ad judicandum eligite™. Non decet ordinem ctum justitiae, vel ad rebellionem gentis barbaroe
vos,
professionis tuae in alea tanti discriminis diutius expugnandam : et hi, completo debito vitae cursu,

et salute animae spreta teadeo damnabiliter naturali resolulione corporis tributum conditionis
Ludere,
8i
saecularibus involvere, montemque Seir vertiginoso bumanae solverunt. Nerva enim ,
qui bea um Joan-
spiritu circuire. Vide, quid Propbeta talibus lm- nem ab exsilio revocavit : yElius Adrianus 8
', qui

precetur : heus meus, pone illos ut rotam, etsicut Jeru^alem resedificavit, et eam suo nomine yEliam
88#
stipulam ante faciem venti™. Istos percussit Domi- designavit : Antoninus etiamPius* et Antoninns

nus in posteriora, quorum finis interitus, qui fun philosophus gladiorum saevitiam evaserunt. Aurelius

duut semen manna et gomor in pu- C autem, et Julianus Apostata Christiani nominis per-
in terram, qui
tredinem vertunl
n
quorum flumina mutantur in secutores pessimi ab ipso Christo coelesti ju'licio
,

sanguinem '*, scienlia in errorem, quorum gloria sunt percussi. Vereor, ne velis sequi vestigia Juliani,

transit in confusionem, et vita aeto.rnatur in mor- qui cum esset vocatus in Domini sortem, ul fieret

tem. Salomon in Parabolis dicit : Ventilator malo- imperator, fecitse Christianae professionnisexsorlem.

rum rex sapiens immitet eis rotam malorum ". Haec Quid commodi tibi confert magnae in gentibus

est rota, qua volveris incessanter, dum publicis et

nominalionis ambitio? Recole verba Christi, si te

laitis aclionibus ambilii.se te ingerens, Christi ejus discipulum profiteris : Principes gentium do-

sacramenta profanas. Electus in pontiflcem sangui- minanlur eorum, et qui potestatem habent super eos-

nolenla conscienlia exerces gladii potestatem. benefici vocantur : vos autem non sic : sedqui vult
u
Gladium matenalem exerceat, qui accepit gladii inter vos major fieri,sit minisier vester . Si acce£

polestatem potestates equidem a Deo constitutae

:
ptas ministerium Christi, si jugum Christi non de-
sunt
76
ut accipiant gladium ad vinJictam male- trectas, permane in ea vocatione, in qua vocatus es
,

n De bis autem 85
dimittasque populi principatum. Certe
faclorum, laudem vero bonorum . ,
laicis

qui sibi usurpant usum gladii, scriptum est : Quia Philippus de Merlaico canonicus Carnotensis jugum
abjiciens, sicut scis, ad arma se transtulit
omnis quiaccipit gladium, gladio peribit *. Nam et
7
p.
Domini :

illi qui potestatem gladii ex officio acceperunt, eumque magnis populis nuper praeesset, in praelio
quia tamen sibi commissa abusi sunt potestate, sagitla percussus interiit. Lex enim cuelestis est, et

gladio penerunt. Certe si Romanorum principum regula divini judieii, quod exitus hujus vitae infeli-

habebit, qui mundanae dominationis oblentu

fata seriatim consideres, nullum eorum invenie 5 ces

aanguinis effusorem, cujus sanguis effusus non fue- Chrisli miliiiara derelinquil. Mors Philippi, et alio-

rit. Julius Caesar

7*
a Bruio et Cas^io, Antonius rum plurimum deterrere te potest. Dedit tibi Do-
Caio minus in eis significationem, utfugias a facie arcus.
iatereniptus est a seipso, Claudius Caesar a

Caliyula Caius a praetorianis mililibus est occisus

'>
Scriptum quip;»e est : quia mulctato pestilente, sa-
;

piens astutior erit* ,justusque lavabit manussuasin

e
Nero, bealorum apostolorum Petri et Pauli occisor

" Matth 10 6
*Jac. i.
M Ose. 4. 70
Psal. 108.
7
'
I Cor. 6. " Psal. 82. " Exod. 46.
8J
74 " 7"
Rom. 13.
77
Petr. 2. " Mallh. i6.
70
Dion. Tract, de itinere llie-
Exod 1 Prov. iO. I
M Jav. tal. 10. " Psal. 54. n Dion. "* Euseb. 1. in Hist. c. 15 et in chron. Viclor. Theod.
rosol
20.
Hist. c.
M Matt. 20. M I Cor. 1. M Prov. 21.
1. ill
 ;

(25 KPISTOL.E. — EPIST. XLIIl. • i i>rfl&

mnyuinc peccntoris *'.
Dicitur lumen, quod sic ra- A KPISTOLA XLIII.
peris ad vanitates, et insunias falsas,et quod abjecta AD PETRUM AMICUM MEDICUM.
gralia divinae Yocationis, adeo ardenter aflectas po- Argumentum. — Indical Petro medicinas perito te ex
tentiam, ut subjectos spolies, ut per oppressionem itinere cegrum nobilem virum inviiisse, et medicinam
tyrannicam de spoliis pauperum tibi iram et furo- illi fecisse ; rationem morbi ei medicinee exponit, ac
rem Domini ihesaurizes. Seriptum quippe est : Po- deccEtero cegrum illius curse commiltit.
tentes potenter tormenlapalientur*'. Plane,exaciio
iK>
~
V— Charissimo amico suo Petro, magister P. Ble-
nes, quas sub praetextu comiiis crtbo facis, m sensis, salutem in vero salutari.
torum, quos amicos et domeslicos tuos exisiimas,
Nuper ingrediebar Ambaziam (94), ubi vir nobilis
tibi suscitaverunt invidiam, ut sint, sicut scriptum
Geldewinus graviter aegrotabat : occuritque mibi
nimici hominis domestici illius'"'.
est, Detestabilis
dominus castri, rogans humiliter *et obnixe, ut di-
quidem rapina est in clerico Hapinas, : inquit Pro-
verterem adinfirmum.
90
pheta nolite concupiscere. Certe actum rapiendi *- Asserebat enim, quod et si manura curationis ei
,

prohibuit ille, qui projecit avaritiam ex calumnia,

non apponerem, haberet tamen ex visitatione mea
dum rapinee concupiscentiam interdixit. Gryphus,
qualecuuque solatium. Ad instantium itaque ma-
haliaetus, accipiter, milvus et vultur, quia rapaces
fi gnaluni) qui prQ infirm0 devotissime SU ppii cab ant,
aves sunt, reprobanlur in lege Domini, et a sacrih-
triduum ibi feci. Et quia propler occupationes raeas,
9t
cio probibentur Si ergo vis teipsum offerre sa-
.
quas ipse novistis, moram non poteram ibi facere
crificium Deo acceptabile, nec rapinis inhies, nec
'ongiorem, consilium meum vos
fuit, ut vocarent :

affectes patientiam, munus acceptes 8 *. Nam, nec

pinguique retributione vestram circa infirmum dili-
teste Propheta ln qaorum manibus iniquitates sunt^
:
gentiam excitarent. Licet autem sitis circumspe-
°3
dextera eorum rcpletaest muneribus Job etiam .
ctus in his, tanquam similia frequenter expertus
dicit, quia ignis devorabit corpora eorum, qui mu- quia tamen testimonio Hippocratis est experimen-
nera libenter accipiunt
M Miror equidem, nec ad
.
jum fallax, et quandoque uni revelat Dominus, quod
plenum mirari sufficio, unde haec ambitio maledicta
abscondit ab non taedeat vos audire hujus
aliis :

adeo ardenter tibi obrepserit. Tribus enim episco-

aegritudinis modum symptomata etiam, q»ae ple-
:

pis abundanter sufficeret, quod tibi soli usurpas de

nius vos instruent : ct quibus auxiliis in eegritudine
patrimonio crucirixi.. Yereor autem ne te reproba-
sic utendum. Commune quidem medicorum vitium
verit Dominus, et abjecerit a facie sua, quia eiu_
est,semper circa eegritudincs variare unde : si tres
buisti ministerium ejus, et jugum ejus contumacite r
autquatorad infirmura veniunl, nunquam in as-
abjecisti. Resipiscas igitur, et iram Domini praeve.
Q signatione causae, vel exhibitione curae conveniunt. I

nias tempestive. Nam, si acuerit ut fulgur gladium

Porro, sicut nos duo sumus conformes in votis,
9B
suum , si arripuerit manus ejus judicium, vereor nostris operibus
sic et decet, ut identitas sit in et
ne tunc psenitere desideres, cum non possis. Cum n verbis. Ego siquidem primitias curationis adhi-
9<i
enim exarserit in brevi ira ejus succendentur ,
bui certusque sum, quod assequetur de facili sa-
:

inexstinguibiles flammae, quas tamen cum matura

nitatem, si sif, qui prudenter continuet manura
correciione, et paucis lacrymis pcenitenlialibus po- suam. Noveritis autem eertissime, quia medium
teras exstinxisse.
hemilriieeum patitur : cum enim patiatur continue
Quod asperius solito tibi scribo ;
quod numeri de tertio in tertium, magis atfligitur. Scitis autem
pluralis adulatione non blandior, pertinacia tua fa-
quod si minor hemitrilaeus esset, cum habeat gene-
cit. Nam et exhortatorias, quas per abbatem Cla- rari ex phlegmate putrefacto in vasis, et extra,
rimarisoi nuper tibi porrexoram, antequam easdem
suos nunquam tertiaret assultus. Quod si major
perlegeres, combussisti, et hominem Dei, qui verba
hemitriteeus esset, propter putrefactionem melan-
vitae atlulerat, conntumeliisaffecisti : cumquete pro-
eholiee intus et extra in raotu rnateriee interioris,
posse suo a via mortis averteret, tu sanctissimam
eeger etiara motum et aptitudinem membrorum
exhortationem ipsius canimo latratui, sicut dicitur,
amilteret : dentes etiam ipsius ad se invicem clau-
comparasti. Dominus auferat cor lapideum de me- D derentur> Qua? omnia quia in nac tebre minime ac „
dio tui, et te in observantia mandatorum tuorum
cidunt, constat medium esse hemitritseum prove-
stabiliat, ut ejus minister esse desideres, qui venit
nientem ex cholera in vasis et stomacho putre-
ministrare pro nobis.
facta. Nam' si in bepate putrefactio esset, quod
quandoque solet accidere, urina rubea et tenuis

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

ex omnibus mss. nostris. Est
(94) Sic restitui hujus regni certare audeat ita ut mirum ; non sit
aulem Ambazia vel Ambasia Gregorio Turonensi reges ibi saepe degere sohtos, ait Merula m Cos-
Ambocia, oppidum in provincia Turoniae ad Lige- mographia. Addam et castello inexpugnabili et in
rim, loco tam amoeno situra, ut eum omnihus aliis prseexcc^si rupe sito esse munitum.
,T
Psal. 57. " Sap. (>. ''
Matth. 10. 00
Psal. 61.
M Levit. 11 os
Isa 33. P*al. 25,
Job U .
n Deut. 52. M Psal. 2.
 1-JI 1'ETIH W.!-SE\>IS 428
minaretur adustionem ad njgredinem pertine-
et A tempora mulceanlur. Propter ingruentiam sitis

ret : quod, quia non accidit, videtis materiam in lingua lavelur, sicut scitis, cum persilio, lignoque
vasis et stomacho residere. Ex quo igitur veni, quia radatur. Ad insommitates, papaveris nigri, malvae,
ipsa die eum febns invaserat, feci ci venam liepa- violse, hyoscyami decoctio pedibus, herbeeque de-
ticam aperiri. Et quia, dum morbus in augmento coctae capiti apponantur. Contra inobedientiam
est (quod ex eo iiquet, quia adbuc est urina rubea ventris fiat suppositorium, sut clystrae. Haec ideo
et tenuis) nondum esl purgatione utendum, usus scribo vobis, non ut indigeatis instrui, sed ut vobis
sum repressivis, oleumque violaceum super cor et securior, et apgroto accoptior sit medicina, quae de
hepar, ac fronti ejus apposui. Restat igitur, ut nostra communi deliberatione procedit. Frtquenter
cum urina spissior plenae digestionis lempus nun- enim ex aptitudine medcci graiiosa, et ex quadam
liayerit, detis ei frigidum cahonis, quod dare tutius confidentia, quam apgrotus inde concipit, natura
est, quam oximel, vel aliud : nam in illo tota ma- jam deficiens convalescit. Oportet igitur vos circa
litia scammoneae beneficio decoctionis evanuit. hunc cireumspeclum esse ad slrenuum, de cujus
Optima etiam ei esset decoctio cassiae fistulae my- convalescentia, et magni titulus honoris vobis ac-
robalanorum citrinorum cum capillis Veneris ct crescet, et utilitas respondebit ad votum.
seminibus citroli, et cuctirbitae, et melonis : si ta- . EPISTOLA XLIV.
men intirmi vires tisec videritis posse pati. Diaetam, AD AP.NULPHLM LEXOVIENSEM EPISCOPUM (95).
sicul scitis, oporlel esse perlecuem : ptisanam [C. A. D. 1108.] \
seilicet, et iuieam panis ter in aquis, aut quater ARr.cME>TUM. —
Consulit A. Lexoviensi episcopo, ne
ablutam, fomentationesque de malvis, et violis, et ob molestias a principe vel capitulo, vel ab aliis
injuste illatas episropatu ce<iat< sed lantum, si per
papavere, non deficiant circa pedes : nam ibi calor
ambitionis humanc suffragia ad eum perve-
plurinum invalescit. Si vero vebemens calor arcem nerit.

capitis, sicut evenire solet, invaserit, radatur ca- Reverendo Patri ac domino Ar.nulpho Dei gratia
put, atque aqua rosacea, et succo solalri, ac semper Lexoviensi episcopo, P. Blesensis, salutem, spiri-
yivae, crassulae etiam, et vermicularis, atque plan- tumque consilii et fortitudinis.
taginis, pannorum intinctione, caput , frons et ~~Cum sitis vir alti consilii et prudentiae appro-

PETRI DE GUSSANVILLA NOTJ).

(95) Fuit hic Arnulfus a primis pueritiae suae an- C ullum dixerit , et tamen plures de rebus Henrici II
nis liberaliter, sed Chrisiiane educatus, mmirum et satis libere locuti sunt, ut Matthaeus Paris. Mal -
apud canonicos regnlares, quos ex celeberrima do- Polydorus Virgilius, (lervasius, Ra-
mesburien-ds,
mo Victons Paris, in cathedralem suam Joannes
S. Hromton, canonicus Leycestrensis, et alii.
dulfus,
Sagiensis episcopus ipsius frater accersiverat. Ar- Apud quos omnes mirum de hoc odio silentium,
chraiaconu» illius Ecc esise aliquandiu fuit, quous- cum tamen aliqui de libera ipsius secessione et
que mortuo Joanne Lexoviorum episcupo avunculo episcopatus dimissione locuti sint. Certe Robertus
suo, communi omniuin suffragio ejusdem loci epi- de Honte horura temporum scriptor Rogerio anti-
scopus electus Est eleclioni licet Audegaven-
est. quior, ant sallem aequalis nullam aliatn profert
sis comes obsistere conaretur, tamen. intercedente causam, imo absolute scribit Arnulfum Lexovien-
Petro venerabili abbale Cluniacensi, ab lnnocientio sera episcopum, cum xl annos eamdem rexisset
II S. P. confirmatus est, sanctae sedi apostolicae Ecclesiam, renuntiavisse episcopalui, et perexisse
impense addictus fuit. Unde et contra schismaticos Parisius, suos dies dimidiaturus apud S. Victorem,
ipse tnter primos stans tro Alexandro III summo in domibus pulcherrimis, quas ibi ad opus suum
pontifice, Henricum eliam II Anglorum regem ad erexerat. Adde et Necrologium ejusdem S. Victoris
fovendas Alexandri partes pertraxit. Qua de re quod habel
sic « Anniversarium solemne Palris
:

cum ad summum pontif. perscripsisset, quam ac- nostri piae recordationis Arnulfi Lexoviensis epi-
ceptae sibi essent Amulh* litlerae ut palam testare- scopi, qui magnae devotionis affectu, quem a mul-
tur Alrxander, eas in concessu cardmalium pubiice tis retro annis erga nostram Ecclesiam habuerat,
recitari jusbit, u; ipsemet ad Arnulfum rescripsit. D de suo episcopalu ad nos veniens, cauonicus noster
Porro quanto post m
pretio eum habueril Alexan- effectis, quietis sibi ac sepulturae locum eamdem
der, hinc patet, quod saepissime ad eum familiariter Ecclesiam inter omnes alias praeelegit. multis et
scriberet, ejusque opera in variis ecclesiasticis magnis dignum, et perpetuum sui nomi-
beneficiis
negotiis ulteretur. Nec mirum, cum et inter doc- nis et amoris memoriale postens dereliquit, » etc.
tissimos et sapientissimos sui saeculi viros habere- Taceo qtiod de hac re in epistola Blesensis ne ver-
tur, ut testantur ipsius opera, qnae doetorum om- bum qttidem, imo et aliam tacite causam subolfa-
nium manibus teiuntur. Vixit autem in episcopatu cit, non tamen asseverat. Deinde tanlum abe.^t ut
xl annis quem petno ab amicis consilio, et maxi-
: in Hemici odium incurrerit, quin polius apud scri-
me a Petro Blesensi (ut tx praesenti epistola liquet^) ptore* omnes constat Arnulfum summa apud Hen-
cum dimisisset sohtudinis nrgo, ad cumobium S. ricum regem auctoritate et gratia semper valuisse :

Victons Pan-iensi?, sanctilatis et innocenliae do- tum ubi Henricum ad partes Alcxandri lcgiljmi
miciiium, se contulit, ubi et post annum obiit, id pontilicis inclinavit, ut patet ex his, quae ip»emet
est an. 1181 scpultusque esl in veteri basilica a se Alexander ad Arnulfum leslilicandi animi sui gra-
condita, lum auu. 1550 tran»latus est ad majorem, lia rescripsit « Persolvimus gratias omnium
: Con-
ubi quiescit. ditori, laudum praeconia referentes, quod magnifi-
De causaautem ipsius secessus satis sinistre lo- cum iilum et serenissimum orbis principem Henri-
quitur post Rogcrium B ronius, ubi ait enm ob cum regem Anglorum audivimus firmum ct stahi-
odium regis Aogiiae, cjuod inctirrerat, episcopatum iim in catholicse unitate Ecele^iw permanere, et
fcuum rehqoisse. Pnmo enim quodnam illud odium qwod per tuam [iraesertim imiuclionem idem in
fuerit, et cur incurrerit Arnulfus, nemo est scripto- sancto proposito animum solidavit. Rogamus sane,
rum ejus aevi, excepto solo Rogerio, qui verbum ut ita vigit semper circa eum et sollicilus perse-
 '

120 EiTSTOL-U. - EPIST. XLV. 130

balae, miror, quod a me eL cajtevis minoribus in re A bonorem, qui nunc onerosus est vobis, obsequiis
periculosa et ardua consilium postulaus^nisi quia atque iiitercessionibus et aliis ambitionis humanrje
et hoc ipsum prudentia est, in arduis rebus mino- suffragiis aspirare. Currite ergo ad conscienti»
rum explorare consiliurr». Frequenlcr enim minori vestrae testimonium, et si inveneritis vos minus
revelat Dominus, qusc a raajoribus absconduniur. canonicum habuisse ingressum, sitis sollicitus de
Habelis in desideriis episcopali adminislralione ce- egressu. Nam hic resicmatio habet locum : beato
dere, et ad sanctum otium vos transferre, si supcr\\ enim Gregorio '
teste, qui in ovile ovium, non per
boc amicorum vestrorum habeatis consiliura et osliura, scd aliunde ascendit, ad aeterna: salutis
assensum. Temerarium esset mihi in rc tam peri- bravium in vanura se fatigat, nisi honorem, in quo

culosa et ardua prascipitare sententiara, nisi prius deliquit, penims derelinquat. Sancta ergo et salu-
omnes vestri stalus circumstautias cognovissem. bris est cogitatio, facta episcopalus cessione, pri-
Scio, quia jam declinatis in scnectam et seniura,\ vatam eligere vitara , si recolilis conscientiam
corpusque confracium laboribus et aetale, suum vestramjam dictaB promotionis obtentu fuisse vel
proemmliat imperfectum. Habet equidem sanclorum in modico vulneralam. Si raete parvitatis acceptalis

Patrum inslitutio, ut episcopis infirmis et senibus consilium, nihil omnino rctinebitis penes vos, quod
coadjutor addatur. Nam et Valerio Hipponcnsi g acquisierilis pcr peccatura. Jara advesperascit vobis,
u
episcopo adjunctus est Augusiinus \ Sic Arimi- et vitce vestrce inclinati sunt dies : observat etiam
nensi episcopo, auctoritate Gregorii : sic Bonifacio inimicus calcaneum veslrum, et ad luctam vos ex-
Maguntino archiepiscopo auctoiitate Zachariae papae spectat extremam. Dissolvite colligationes iniquas,

corporis incommoditate laborantibus, datus est et jugum exacloris abjicite. Deponite sarcinas am-
coadjuioF- Quod si principis indignationem, aut bitiosae sapellectilis, ne vos luctator occultus inve-
capituli vestri vexalioties, aut aiias huius vilte mo- niat oneratum. Nudus athleta fortius dimicat. Nata-
lestias formidalis, et ideo pacem eligitis et quie- tor exuitur, ut flumen transeat. Viator exonei atur
tem, hominem degeneris el dejecti animi decet haec a sarcinis, ut expeditius currat. In hac via torren-
facere, non vos quem constal prrje cteteris cor ma-
;
tem mortis natalurus estis, in proximo, pugnaturus
gniticum et muniticura habuisse. Sane ld hac requie cum.eo, cura quo semper est anceps congressus^
non inveniretis requiem, et ecce in pace vestra periculosus casus, difficilis reparatio, rara et nun-
esset amariludo amarissitna H ; dum recolerelis, quam secura victoiia. Nihil, qua?so, in vobis repe-
cum augustia spiritus gementes, vos ibi defeeisse, riat fuum sed quivos in annis fortioribus quando-
:

ubi fortius erat standuin ; abjectoque spiritu con- que devicit, ipse vos vietorem inveniat, licet de-
siliiet fcrlitudinis videretis vos a pusillanimitate crepitum et intirmum. Vale.
... r
*~* rntcTAi
spirilus et modica lcmpestale subversum. Ad
. ,

resi- EPISTOLA XLV. t

gnationem episcopatus nulla, si mihi creditis, vexa- AO ANONYMLM QUEMDAM.

[C. A. D. 1174.]
tio vos inducet. Narn uaec omnia fortasse operatur

Dominus, ut det vobis vexatio intellectum. Tritu-

Argumgntum. —
Negat Beginaldum Bathoniensem
episcopum fuisse aut persecutorem aut occisorem S.
ratur granum, ut reponatur in horreo ; quadralur Thomae Caruuar, ftrchiepiicopi ; si quid vero vel verbo
lapis, ut sine sonitu mallei in templi sedificio collo- vel facto in eum deliquerit, id ex iyw rantia acciilisse,
00 vel cerle ekemosyiiis, lacrymis, pa-nisque sponie
cetur : movelur turbo, ut Elias rapiatur in coelum .
susrepiis expiatum esse.
Si vero vestri principis gratiara afiectatis, eam - Arguitis et damuatis R. Balhoniensem electum
potestis obtinere levissime ; dummodo vos ha-
tanquam B. Thomte martyris persecutor fue-
(96),
beatis circa eum humiliter et devoJLe. Ipse homo rit et occisor. Scilis equidem, quam periculosum
est, qui rcbellionem et coutumaciara in episcopis
s it homini innoctnti nolam tanli criminis inurere,
super omnia detestatur. Ipse est, quisola humiiitate
adversus innoxium detestabiiem suscitare infa-
et
vincit et vinciLur. Porro aliunde subesse potest le-
miam : quam cum abolere voluerilis, ipsius excur-
gilima resignationis occasio. Cum emm scriptum
sum non potcritis cohibere. Scio, quia martyrem
sit "\ quia proni sunt sensus hominis ab ado- ex corde; et inter des iderabilia hujus mundi
d|lexit
u
lescentia m malum dicitur, quod ab adolescentia
;

coepistis ecclesiasticos lionores olfacere, et ad hunc

mm vo[is ejus quandoque
obseqmo martyris adhserere. Beatus
praecipuum familiari-
siqui-
tali et

PETRI DE GUSSANVTLLA NOT.E.

veres, » etc. Tura etiam cum soepe siepius ab Hen- apud Petr. Bles., quam uterque legatus scribit ad
rico missusest Tadhomara Cantuariensera arcbie- Henricum.
piscopum pro impedienda excommunicatione, quam Porro scripta videtur circa annura TlOSj, quo vel //8/
Thomas in eum fulminare j..roponebat. Tum deni- paulo post Arnulfus renuntiavit episcopatui.
que quod Ilenricus in augu^tiis positus pro immani (06) Quia Reginalpus persecutionis et caedis S.
illa rebellione et conjuratione filiorum suorum ad- Tbomae lnfamatus fuerat, consecralionem ejus ad
versum se, Arnulfum cum Rotrodo, Rolhomagensi episcopalum Balhouiensera quidam impedire molie-
archiepiscopo, legatura misent ad Francorum re- jantur. Unde eum in bac epistola Petrus a tanto fa-
gem pro reconciliatione, ut bquet ex epistola lo3 ;inore purgare nititur.

•7 H w lV ' M Gen.
Pcsiid. in YitaAugust. c. 8. Isa. 38. 3. '
Lib. ix, epist. 40.

Patrol. CCVII.
 131 PETRI BLESENSIS [32

dem marlyr suspenderat patrem suum episcopum A me pumitentiam qui agunt humilera el devotam.
Sarisberiensem (9"). Nec mirum eo tempore vide- Scio autem, quantum exterioribus signis perpen-
batur, si filius afllicto patri compatiens, quandoquc dere potest humana fragilitas, quod si piaefatus
durius, aut minus consulte de sancto martyre lo- electus aliquid attontavcrit in conlumcliam marty-
quebatur. Nam
nos insensati vitam ipsius puta-
et ris, illud expiavit asperitate cilicii, largioribus e^ee-
bamus insaninm, et finem illius slne honore : sed mosynis, lacrymis profusioribus, ct auslerioribus
computatus est inter filios Dei et sors illius i/tter disciplinis. Res est plena periculi, sinislra de bo-
electos
s
. Quidquid faciebat, charitatis obtentu et mine innoxio suspicari. Ideo Apostolus ad komanos
zelo justitiae, in crimen odii et invidiae vertebalur. scribcns, ait Infhnum autem in fide assumite, non
:

Sed e contra, quiquid raachinabatur ad ojus infa- in suspirationibus cogit.itionum'*. Nulli aut pauci
roiam liumana malitia, eidem convertobat Dominus hodie sunt, qui consciontias alienas inspiciant, qui
ad coronam. De ipso capite nostro Jesu Chrislo, nim Etlsreo dicant ad Giezi Nonne cor meum in
:

dicil Isaias Nos putavimus eum leprosum, et per-

: prcesenti crat, quando accepisti argentum etvestes 11
cussum a Deo, et humiliatnm *. Et nos i[uidem a Naaman ? Temerarium est, si luum delictum
pretiosissimum Christi membrum leprosum reputa- dis.--imulas et judicas alienum. Verbum Satinci
vimus et abjectum. Hsec esl lepra, qufje in sanctos r> cst
Dominise diffundit. De hac lepra in Levitico me- Ut nemo in sese tentat descendere, nemo u
'
:

mini me legisse : Si effloruerit lepra discurrens in Sed pracedenti spcitatur mantica tergo.
cute, sacerdos lcpram imindissimam judicabxt. Nolite ergo Lominem criminoss arguere, nolite

Cum omnis lepra immunda sit, lepra infamia\ quae judicare servum Domini : suo enim dominoslat
sanclorum aflicit innoceiitiam, munda esl ; nam cum aut cadit. Ejus est judieium, qui scrutalur corda et
ia
exterius excurrat sinistra opinio, cum exterius renes , qui scrutatur Jerusalcm in Uxcrnis ", cui
mentiatur iniquilas sihi, sanctorum animce in manu ccgitatio hominis oonfitetur ". Pro minimo mihi
hci sunt ", justique verba exterioris conlumeliae est, dicil Aposlolus, ul ab homine judicer, aut ab
1

contemnenles, de thesauro conscientiae sunt securi. liumano die'' . Cui concordat, quod per Isaiam dieit

Nota in Chrislo hujus leprse vestigia, quae a capite Dominus Nolite, inquil iimere opprobrium ho-
:

in membra, a palre in filios derivatur. Curabat minum, et blasphemias eorum ne timeatis *°. Ei
Dominuslanguentes et violator Sabbati dicebatur. soli relinquaturjudicium, cui omne judicium dedit

Non est, dicebant, hic homo a Deo, qui Sabbatum Pater". Ipse licet nunc mulla sustineat patienter,

non custodit
8
Ejiciebat daemones, et boc malefi-
. judicalurus est tamon temporc suo. Cum accepero,
ciis ascribebant. In Beelzebub principe dcemonio. inquit, tempus, ego juslitias Judicabo " Tunc boni
runiy inquiunt, ejicit dcemonia . Nunc Samarita- ^
1
discernontur a malis ".Dcus cnim deorum Dominus
u
num, nunc filium fabri eum vocabant 8 Ideo descri- . loquetur. et vocabit lerram : habensque ventila-
bit eum Zacharias sordidis veslibus indulum ", quod briim in manu sua ", veniet ut dicernat populum
ei, et iinilatoribus ejus convenit, ut in veste sordida suum"-\ lnterim aulem cum Hierosolyrnitis hab.lat

ait deror menlis, et in cule leprosa sit munditia Jebusfjcus". Interim in horto patrisfamilias siinul

cordis, et inter contumelias detractorum pura et sunlsaliunca et abies, urlica et myrtus**. In grege
2
munda conscientia sit in sanclis. Propleroa sponsa Jacob animalia alba et nigra, agni et hu:di ". In
30
in Canlicis
,0
dicit : Nigra sum, sed formosa. Si reti Petri pisces boni et ma!i . In arca Noe anima-
31
ergo Bathoniensis electus, sicut et nos onines, vi- Jia munda et immunda . In agro Domini litia inter
3i 33
tam marlyris quandoque habuit in derisum, si pa- sjiinas , et zizania Domini inter spicas . In arca

tri suo beneficium relaxationis obtinere curavit, granum cum vinum cum aci-
palea. In cclla Christi

non est quod ei debeat imputari ad crimen. Sed, et uis ", oleum cum amurca. Non est nostrum aliquem
35 3>
si advei^us eum in aliquo, eum excusabi-
deliquit judicare novit enim, Dominus, qui sunt ejus
: .

lem ignoranha Ecclesiam Dei persecutus sum

facit. Consulo igitur, fraler, et exhortor in Christo, ut ccs

dicit Apostolus, sed misericordiam conseculus sum, semus a verbis etiam ad rem non perlinentibus :

quia ignorans feci ". Credo, quod si sanguis Abel D cumquc futuri sint primi novissimi, et novissimi
primi", credo, quod vos prfecedel ad vitam, quem
l
clamat cle terra ultionem \ sanguis mitissimi mar-
tyris clamal remissionem peccalorum, in his maxi- novissimum repulalis.

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.i:.

Jocelinum nempe, quem Thomas Cantuar.
(97) riensis factse interfuerat.
archiepiscopus excommunicaverat, pro eo quod Ju- Scripla est hsec epistola circa annum 1174, quo
nioris regis coronalioni contra jus Ecclesiae Cantua- eleclus est Regiuaklus.

10
s
Sap. 5. 3 Isa. 53.
4
Cap. 8. 5 Sap. 3. • Joan. 9. 7 Malth. 19. 8 Matlh. 13. Zach. 3. Cap. 1. " I Tim. fl

1. " Gen. 4. ,3 Rom. 14. " IV. Reg. 5. Pcrs. sat. 4. 40 Rora. 8. " Sophon. 1. " Psal. 75. "1 Cor. 4.
40
Isa. 51. "Joan. 5. " Psal. 74. *» JHatth. 25. "Psal. 49. " Malth. 3.
30
Psal. 49. " Josuel5. " Isa. 55.
n Gen. 30. Mallb. 13.
31
Gen. 7. 3t Cant. 2. 33 Matth. 13. 3 * Nura. 6.
3fl 3*
Matth. 7.
3>
II Tnn. 2.
* Mattb. 20.
 m EPlSTOL.E. — EPJST. XLVf. (34

A in fortitudine manuc SUse

:i
*. Cumque vix au nun-
EPISTOLA XLVI.
quam permittatur egressus his, qui semel ingressi
—— - AD RICARDUM SYRACISAMM EPISCOPUM (98),
sunt : nolo ingredi ;
[A. D. 1173 ?] quia me vestlgiatorrent
Ar.ccHEXTUM. — episcopo reddit,
Causam Bichardo Omnia,te adversum spectanlia,nulla retrorsum 3 \
cur in Siciliam reverti nolit, videlicet propter aeris Conlraxit abaere suo Sicilia (1); contraxit et a
inclementiarn : tum excurrit in laudes B. martyris
malilia inhnbitantium iu ea, ut mihi odibilis, et
Thomce Cantuariemis ; ac dcnique episcopum, ad
quem scribit, hortatur ul in Anglia, patrio solo, reli- quasi inluibitabilis censeaiur. Ipsam abominabilem
quum vilce conpciat. mihi reddunt aeris distemperantia, et veneni di-
stemperatio trequens, cujus immanissima crudeli-
Charissimo Patri ac domino Ricardo, Dei gratia
tate ibi periclitatur assidue noslratum incauta sim-
Syracusano episcopo, P. Blesens., salulem in vero
plicitas. Quis, qiueso, ibi securus inhabitat, ubi
salulari.
—"•» Quod me in Siciliam redire cupiiis, et estis de praeter caiteras passiones, montes ignem inferna-
mea revocatione solliciti, gratiarum actiones vobis lem semper evomunt, ct fetorem sulphureum eva-
refero, quantas possura :veruntamen non sum adeo porant 1 Nam ibi procul dubio est porta inferi, de
prodigus velim requiem pro labore, qua dictum est A porta inferi erue, Domine, ani-
vitae meae, ut g :

securitatem pro periculis, pro aegritudine sanita- mam meam. Portae, inquam, mortis ct inferi sunt

tem, pro peregrinatione patriam, vitam pro morte, montesTjMnacrioe (2), ubi absorbenlur a tcrra ho-
delicias pro angustiis permulare. Terra siquidem mines, e"t descendunt iu infernum viventes. Dulce-
vestra devorat habitatores suos nec parcit aetati, dinem nativi aeris veslri Anglici, omnemque escam
nec sexui defert, nec personam considerat, nec lerrae nostrae abominata est anima vestra, et appro-
favorem conditionis, nec gratirm dignitatis acce- pinquavit usque ad portas mortis. Omnis quan-
ptat. Triginta et septem animae cum domino Ste- luscunque cibus fuerit, sive potus apud nos, salu-
phano (99) Sicillam sunt ingressae, omnesque in taris est et acceptus. In tenuibus dicetis peccant
morte conclusi sunt, praeter me et magistrum Ro- vestrates : cumque vivant apio tantum et feniculo,
gerium Norlhmannum (100), virum litteratum, in quibus fere cst tolus victus vester ; ex his tamen
industrium modestum. Nos solos eduxit Dominus
et generatur humor, qui semper in causam morbi
per misericordiam suam de medio umbrae mortis acutissimi, et mortis maleriam computrescit. Illud

PETRI DE GUSSANVILLA NOTJE.

(98) Eiat hic Richardus nalione Anglus, nobili- G concitata, dignitatibus cedere Siciliamque cito de
expenentia,
tate generis, experientia, eruditione, eloquenlia, serere coactus, m
Syriam transfretavit, ubi paulo
caeterisque viriutibus insignis, propterea utriusque post obiit. Plura vide apud Fazellum.
Guillelmi patris et tilii Sicilife regum familiaris, (100) Hic Rogerius postquam e Sicilia cum Petro
imo el ex priraoribus regni administris. Cum emm Blesensi reversus fuisset, Parisiis iheologise operam
Guillelrnus I e.sset in exlremis, Margaritam uxorem dedit qui cum post mortem S. Thomae Cantuarien-
:

suam regni administram, Richardumque consilio-
rum participem constiluit, donec fdius ejus adhuc
inlans per setatem moderando regno aptus esset.
IndeGuillelmo II regnum administrante, ab intimis
ejus consiliis fuil, atque magnus regni cancellarius.
Continua regis familiaritas invidiam illi, ut moris
est, apud omnes concilavit, adeo
Joannes csrdi-
ut
nalis cum in Sicilia legaiione fungeretur, primo-
tum regni suggestione, Richardum cogeiel ad con-
seciationis miuus suscipiendum. Taudein anno 1169
sis archiepiscopi de ipsius sanctiiate a muhis iu
ulramque partem disputareiur, ipse acriter stetit
contra magistrum Petrmn cantorem, inter theolo-
^os tunTT tempoMs celeberrimumT qui Thomam san-
ctum appellandum esse conteudebat. Rem pluribus
narrat liorum temporum ferme aequalis scriptor
Caesarius Heislerbakensis, lib. vm Dialogorum,
c. 69. Fuil is Rogerius postea decanus Rothoma-
gensis anno Christi 1198. Undeetanno 1199, de eo
lit mentio in charlulario capiluli, et in veleri obitu-

consecratus est. ario Ecclesiae Rothomagensis : nominatur etiam

Junctus eliam fuit amicilia Thomae Canluarirnsi in chartulario prioratus Belliloci an. 1-200, etin do-
archiepiscopo, qui multos ex consanguineis sui natione quadam Margaritae, uxoris Henrici Junioris,
causa relegatos in Sieiliam transmisil, sub prote- in chartulario capiluli Rothomagerbis.
D uberrimam et amoenissimam
clionc Margaritse regime, et Kichardi episcopi, ut (1) Fertilissimam,
patet ex litteris S. Tliomre, quibus grati animi si- esse Siciliam geographi et historici pene omnes te-
gniflcationem testatur ipsi Richardo, apnd Raron., stantur, et maxime Fazellus, illius regionis indigena;
tom. XII, ad an. 1164. propterea dicendura est Blescisem paulo durius hic
(99) Erat hic Perticensis comilis filius, et Marga- in Siciliam excandescere ; nisi forle dicamus eum
ritae, Siciliaeregina?, matris Guillelmi infantis, con- in mores potius Siculorum quam cuelum et solum in
sobrinus, quem illa e Francia accersilum, licet invehi, cum scilicet e SiciJia, in qua per annum
aetate adhuc adolescentem, regui cancellarium in - honoriticentissime degerat, exire coactus fuisset, ob
stituerat ; Panormitani quoque canonici, habita a seditiouem, quie in Francos excitata fuerat, in qua
regina libera pasloris sibi diligeridi potestate, in eorum maxima multitudo inaudita crudelitate op-
eumdem Slephanum unanimes archiepiscopatus suf- pressa est. Rem hanc fusius vide apud Fazellum
fragia, Guilielmo cardinali Papiensi fa-
populo et Decad. 2, lib. vn, cap. 5.
ctum probanlibus, conlulerunt. Sicque duas regni (2) CurSicilia dicta sil Trinacria explicat Fazel-
maximas dignitates adcptus tolius curise post regi- lus Dec. 1, lib. l. c. 2, ex scriploribus Graecis, sci-
nam onus et honorem suscepil, inquit Falcandus. licet a tribus promontoriis, qixso formam ejus elfi-
Verum, anno vix elapso, ob innatum in Francos ciunt.
odium Sicilionsium, seditione in eum a proceribus
w Psal. 106. -"Horat. lib. i,epist. 1.
 13« PETKl JBLESEXSIJ 136
aatemadjicio, quodassidue Iegilur ia_Jibi-o
4B
expe- A Domini, percutiens episcopura iu Fiirore Domini
rientiae ; quia, cum seriptum sit , quod omnes cum populo et universa civiiale subvcrtit. Palel
Iinsulares populi sint generaliter infideles, Siciliae itaque, quia beatissimac Agathes offensam suis exi-
habitatores sophislici amici sunl, et occulti atque genlibus peccatis incurrerant.
perdilissimi proditores. Vobis ista non scriberern, Non sic, quaeso, irascatur nobis benignissimus
nisi vos haee eadem certo et frequenti experimenio martyr noster B. Tiiomas. Si exarserit in brevi ira
didicisse novissera. est, quod cum alios fide-
Inde ejus** paiieniiam quam semper habuit non dediscat,
t

les sibi populos flagelletDomiuus iu spirilu mise- ct iratus misericordiae recordetur. Spes equidem
ricordice et mansuetudinis plebem Siciliae fiagel- ; mea est, quod quoties nobis Dominus flagellum suae
lat, nunc in judicio Sodomse et Gomorrhae", nunc indignationis intentat, stat martyr in confraclione
iu plaga Dalhan et Abiron", nunc in spiritu judicii pro nobis atque geraitibus inenarrabilibus miseri-
ei ardoris. cordiam judicis interpellet. Kxsulta, Anglia, ex-
Scitis, quod .Etna mons (3) frequenler ignes suos Sulla, occidens, quia visitavit nos oriens ex alto u .

in immensum circumquaque diffundit : et adhue Thomain aposlolu.n India et Orientalis regio jacti-
per spatium diaetae unius undique combusta et de- tabai ; sed occidentalem respexit Ecclesiam, qui in
formaia est tota facies regionis. Saevientis flammse **\ Dedit Dominus
B coslis habitat et kumilia respicil
procellosa vorago oranes incolas, aut expulil, aut AngliaeThomam nostrum, non invidemus Indiae
corabussit. Ilareditas raiserorum data est in com- Thomam suum. Sit Thomas apostolus in India sit ;

bustionem et cibum ignis ; el, ut expressius loquar, Thomas martyr noster in Anglia, ut per bos duos
ignis et sulphur, et spiritus procellarum pars cali- testes Christi ab ortu solis usque ad occasura sit
cis eorura **. In omnem terram, et in fines orbis laudabile nomen Domini. Eat, qui voluerit, in
terrae jam exiit plaga illa, qua nuper in Sicilia per- Indiam ad suffragia beati apostoli : tam longa
cussi sunt Catanenses in vigilia B. Agathes, cum peregrinatio nimis laboriosa esl mihi mihi sufticit
;

epi^copus iile damnatissirnus (4), fraler Mallhaei Thomas meus. Iile palpavit latus Domini, et fixuras
notarii (5), qui, sicut scitis, sibi sumpsit honorem clavorum ; ille, quia vidit, credidit : beatus, qui
non vocatus a Domino tanquam Aaron, et qui ad non vidit, et credidit, nec dubitavit ; atque holo-
sedem illam non electione canonica, sed Giezilica caustum Christo, et pro Chrislo se obtulit. Non
venalitate intravit ; cum, inquam, abominationis laboro martyrem aposto'.o comparare, cum aposlo-
O.ferret incensum, intonuit de coelo Dorainus, et )us sit major marlyre. Sed gloriosum est nos ha-
crece terraemotus magnus factus est. An<?elus enim bere marlyrem, qui aposloli nomen habeal, et

PETRI DE GUSSANVILLA NOT/E.

(3) Ex
Gervasio Tornacaeo. a ^Etna mons plenus G ses reperto, historiam his versibua describi auetor
est sulphure nulrimentis humidis generalo, ex cu est Rocchus Pyrrhus loco citato :

jus hialu flammas vomuntur impetu ventorum exa-

gilatae, noctu quidem horrendo spectaculo, et inter- Unde superbit homo, cinis est, caro vermibus esca,
diu lumine caliginoso, quae ut nullo frigore lempe- Flos feni genitor, genitus, genitrix, genitura.
vari nossunt, ita nec frigus ullo inodo dissolvere. » Cataniam doleo, dolor est miserabile dictu.
De .Etna, et ejus ignibus fuse Fazellus Dec. \.u,c.i. Clara, potens, antiqua fuit plebe, miLite, clero,
Diuitiis, auro, specie, virtute; triumphis.
(A) Joanrjes de Agello xxi Catanensis Ecclesiae
in Sicilia antisles, frater Matllnei notarii, Siciliae lleu terrcemotu ruit illapotentia rerum.
!

regiscancellarii, qui prius laica manu, scilicet a Morte ruit juvenis, moritur vir, sponsa, maritus
Guillelmo Siciliae ivge, contra canonesintrusus fue- Unde superbit homo ? Deus una diruit hora
rat postea tamen ab Alexaodro III consecratus, Turres, ornatus, vestes,cunctosijue paralus.
:

etsacro pallio more archiepiscoporumcohonestatus, Quisgemitus, lacrymas, suspiria corde teneret

Iri tauto gemitu ? 1'eriit pars ma.vima (jenlis,
anno 1168, ut estapud Rocchum Pyrrhum, tom. II,
JSotitiarum Sicilice, notit. i, Ecelesiae Catanensis.
Prohdolor ! etmonachi quadraginta qaatuor ei plus;
Qui etrefert ex antiquo apographo celeberrimum Et pcriit pastorpatritt', yatcr ipse Joannes :
Ponti/icatis honor, lux regni sic pericrc.
iiiud diploma, quo summus ille pontifex praedeces-
sorum suorum vestigiis inlwrendo, slatuit ut idem SU requies cunctis, iuceat lux ipsaperennis
Ponti/ici, monachisque suis , et nunc et in cevum.
episcopus et abbas Calanensis a monachis canonice
electus, a Roraano pontifice benedicatur et conse- Fuit hoc i, Febr. indict. i.
fj
crelur, ipsique soli subjiciatur. Fallii eliam usura (5) Erat hicnotarius regius, in curia regum Si-
ut arcbiepiscopis eiconcedit, elc. ciliae admodum potens. Fuil primum sub Guillel-
De ingi-nti autem illa clade, et enormi terraemotu, mo II vicecancellarius regni.Turaa Tancredo rege
quo subversara esse civitatem Catanensern ait Ble- magnus cancellarius constitutus, inquit Rocchus
sensis, sic breviter Nangiacus ad aimum Chrisli Pyrrhus in Chronologia Regum Sicilire. Qui insuper
1 16l> : « In Sicilia urbs Calanae terraemotu subver- additeum non modo in sua palria Salerui, sed et
titur, ubi episcopus, clerus, et abbas de Mileto cum Panormi pluriina suae pietatis monimenta reliquisse,
40 monachis et fere quindecirn millia hominum pe- ecclesiasque et tnonasteria aediticasse. Plura de eo
rierunt. Sed paulo fusius rem narrat scnptor Sicu- Falcandus ei Fazellus.
Ius,et qui rem omnem, pront gesla, suis spectavit Scriptam opinor hanc epistolam circa annum 1173,
oculis, Hugo Falcandus, et post eum Tliomas Fazel- scihcet paulo post morlem S. Thomae Canluarien-
lus etiamindigena, et exutroque Baronius, tom. XII, sis.
ad an. 1169. Sed etex ms. quodam apud Catanen-

w
Lege FazellumWb vn, 2 decan. cap. . 5. " Gcn. 1!>.
*J
Num. 16. "Isa. 4. m Psal. 2. Luc. 1.
** * Psal H2.
 >

137 epistolj:. - EPIST. XLVII. 138

apo?tolum miraculis aut imitetur, aut vincat. Non A Si quid durum tibi locuturi sumus, illustrissime

indignatur apostolus, quia nec indignatur Dominus princeps, sustine patlenter ; nam ex abundantia
apostolorum et martyrura, si quandoque Spirilus cordis, et vehementia doloris os loquitur. Non feras
sanctus in operatione virtutum plenius ei celebrius moleste, si rogamus, quas ad pacem snnt, si operara
alicui se infundit. Et haec, inquit Domirms, facietis, damus, ut convertantur corda filiorum ad patrem.
et raajora horum facietis **. Amor martyris a pro- Dolemus, doloremque dissimulare non possumus,
posito meo aliquantulum me abduxit revcrtor ad ; quia patrem tuum persequeris, terraraque ipsius,

propositum. Sed ad vos, amantissime Pater, in Si quam usque ad sanguinis effusionem tueri debue-
ciliam non revertar. Fovet Anglia me jam senem ras, tu ipse das in direptionem et praedam. Et unde
quae vos fovit infantem. Utinam relinqueretis ter- hoc tibi, quod Brebantionum factus es ductor (6),
ram illam, Pater, montuosam et monstruosam, e^ genliquc excommunicatas et perditissimae adbaesisti,
ad nativi aeris dulcedinem redirelis. Ad hoc vos ut perderes devotissimam tibi gentem ? In quo te

movere debuerant diulurnitas et securitas vitae, offendit, in quo gratiam tuam demeruit pater tuus ?
amor patriae, naturae Iex, conditio nutritura?, prse- Nunquam tihr exhibuit se dominum, siveregem,sed
cipue autem, et prae omnibus amor domini regis quasi procuratorem regni tui, et in rerum tuarum
Anglorum, qui vos brachiis sinceree charitatis am- p administratione iidelissimum servientem. Tibi, et
plectitur. Et nisi gra iam respueritis oblatam vobis non sibi vivit. Tuum est, quiquid potest, quidquid
in terra nativitatis veslrae, incomparabiliter prse- scit, quidquid facit, quidquid congrenat, quidquid
paravit gloriam et honorem. Vestrae, quaeso, nati- habet. Ubi est filialis affectio ? ubi est reverenlia
vitati sepultura respondeat : velilis apponi patribus patris ? ubi estlex naturae ? ubi est timor Dei ? ubi
vestris, et Anglia cineres vestros, quos produxit, sunt saeramenta illa, quae patri tuo coram nobis
excipiat. Dulce est in amicorum amplexibus mori, corporaliter praestilisti ? Ubi est intercessio illa, qua

charorum lacrymis excipi, cum suis progenitoribus nos el alios episcopos teme patri tuo pro te fide-
sepeliri. In cujus rei observantiam, sicut legitis, jussionis vinculo obligasti ? putas ita Deo illudere ?
sancti patriarchse plurimum fuere solliciti. Fugite, Ipse est rex regum, terribilis apud reges terrae, et
Pater, a montibus flammivomis, suspecta sit vobis qui aufert spiritum principum. Dilige et honora, fili

.Elnae vicinilas, necvos morientem videat regio in- eharissime, patrem tuum, ut, pro honore exhibito
fernalis. patri, tibi sit longitudo dierum. Honora putrem
EPISTOLA XLVII. tuitm ct matrem tuam, dicit Dominus, ut sis longx-
AD HE>"R1CUM III ANGLORUM REGEM. vus super terram ". Filius qui maledicit patri aut
[A. D. H44'.] p matri, in lege Domini lapidatur ". Cum ergo male
Ahgcmenium. —
Rictiardus Cantuariensis archiepisco- agere sit longe gravius, quam maledicere, merito
pus Henricum. Henrici II regis Angljrum filium, pcenae subjacet graviori, qui patrem aut matrem
kortatur ut a bello, quod in parentem suum move-
contumeliis afficit, et molestat iujuriis. Teste Salo-
rat, absistat ;el, ni faciat excommunicationem mi-
natur. motie **
: Gloria patris est filius sapiens ; Deo vero
Hemiico tertio, Dei gratia regi Angliae, et domini abominabilis est qui contumeliam facit patri.

regis filio, Richardus Cantuar. Eeelesiae humilis mi- Quam grata, quam favorabilis, quam suavis, quam
nisler, spiritum consilii cum salute. amabilis, quam Deo accepta sit erga parentes af
PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.
(6) Brebantiones, Brtbensones, Brebanti, ita dicti tientur. » Pravos autem eorum mores efferalamque
sunt, quod ex Brahantia ortum ducerent. Erant au- rabiem apte describit Guillelmus Britto, lib. l Phi-
tem isti homines sceleratissimi, qui velsua sponte, lipp., de iis sub nomine Cotarellorum ita loquens :

vel alioium slipendiis conducti omnia late depopu- Nec mora, Bituricas exercitus ibat in oras,
labantur. Aliter etiam dicebantur Cotarelli et Rup- Ut Colarcllorum vim scevittamque retundat,
larii. et hoc nomine vocabalur tunc temporis uni- L» Personisve sacris, rebusve, locisvc sacratis,
versa praedonum et latronum publicorum colluvies. Nullus prcestabatur honor, reverentia nulla,
Eos gentem « nefariam • vocat Chronicum Antissio- Nil juveiii virtus, puero nil debilis ostas
dorense Matthaeus Paris. « Spurcissimos ei igno-
; Ilenricus rex pater in angusliis positus, ad Alexan-
biles ;
•• Alexauder III epist. 45, « Gentem ini- drum pontilicem per litteras confugerat, ut in re~
quam Petrus noster hic « gentem excommunica-
: » belles tilios suos gladium Petri exereret, quod et fe-
tam, perditamque, » scilicet quia et ipsi, et qui eos cit, etRichardo Cantuariensi archiepiscopo manda-
conducebant, in concil Lateran. sub Alexandro III, vit, utqnicunque pacem Domini regis turbarent,
ann. 1119, anathemate percussi fuerant. Concilii appellatione onmi remota, excommunicationis vin-
>

verba sunt, cap. 27 « De Brabantionibus et Cota-

: culo astriugerentur, inquit Blesensis noster epist. * '-

rellis, et qui tanlam in Christianos immanitalem ex- ad episc. Andegavensem. Qui et haec addit « Hac :

ercent, ut nec ccclesiis, nec monasteriis deferattt, aucloritate frelus dominus Cantuariensis omnes do-
non viduis et pupillis, non senibus et pucris, nec mini regis impugnatores apud Cadomum nuper ex-
cuilibet aetali parcant aut sextii, sed more pagano- communicavit, nec regi Juniori, nec alii exceptionis
rum omnia perdant ac vaslent. Similiter constitui gratiam fecit. »
mus ut qui eos conduxerint vel teouerint, vel fove- Scripta est haec epist. ann. Christi 1114, quo su-
rint per regiones in quibus taliter debacchantur, in perius relata gesta sunt. Ex Rogerio in Annalibus
Dominicis et aliis solemnibus diebus publice denun- Anglicis.

Joan. 14. "Dcut. 3, Exod. 21. "Matth. 13. " Prov. 17.
139 PETRI BLESEXSIS 140
fectio filialis ;
quara vero exsecrabilis et damnala, A Avclie a sole solis radium, et non lucet ; rivum a
atque poenalibus exterminanda suppliciis irreve- fonte, el arescit raraum ab arbore,
; et siccatur ;

rentia in parentes, multis doceraur exemplis. Hulta membrum a corpore, et putrescit. Separa lilium a
legimus, quse te et alios ad paternae reverentiae ob- devotione paterna, ct jam non est filiu?, sed frater
servanliara efficaciter exhortantur. Philippus intor el collega corum, quibus dicitur: Vos expalredia-
Komanos principes primus fuit fidei Christinnre pro- boh cstis
u . ln principio Isniae legitur": Filiosenu-
fessor. Philippum filium habuit;qui cum esset,patrc trivi et ipsi autem spreuerunt me. (Jlti-
exaltari
:

vivente el consentiente, in imperialem apicem subli- mum verbum cjusdera prophetse est Vermis
autcra :

malus, sttmmre sibi gloriae ascribebat, quod palrem corum non morictur, et ignis eorum non cxstin-
haberet superslilem, cujus impcrio non minus hu- ffuetur**. Probitatem luam, prudentiam, liberalita-
militer obediebat imperalor, quam miles dcvotus, tem, constantiam, pulchritudinem. atque alias gra-
vivens in omnibus, qure habebat, ad patrem, non tiarura dotes, quibus te natura muliipliciter illustra-
ut imperator, sed ut filius. Hermes, Agathocla?i re- vit, raundus preedicat universus. Vcrumtamen, si
gis filius, cum pater ejus agerel in extremis, et a ergapatrem tuum humilitatem et dilectionem in ve-
populo postulareiur in regem, respondit, se regni ritale non exhibes, quantocelebriorest laus lua, lan-
ofticium non debere prsesumere, quandiu pater ejus p> to in raajus et communius opprobrium convertetur
vivcre speraretur ; cujus prudentia erat in admini- Novisli quia pater luus, homo est, qui sola humi-
stratione reipublicae approbata. Decius imperator lilatesibi exhibita mansuescit. Sis ergo ei subjectus,
cum Decium filium suum imperiali diademate pro- etipsesuam tibi per omnia subjicict voluntatcm.
poneret insignire, renuit rainor Dccius, dicens : Exhibe tc patri in veia humilitale filium, el ipse
Vereor, ne si fiara imperalor, dediscam esse filius- tibi se non solum patrem exbihebit, sed famulura.
Malo tamen non esse imperator, et humilis filius, Eris rex regis, et Dominus domini lui, qui ad hoc
quam esse imperator, et filius indevotus. Imperet libi vivit, et sibi moritur, ut post mortem ipsius
pater meus : meum imperium sit parcre humiliter magnifice vivas, regnumque et solium tuum cum
imperanti. Volusianus iraperator, Galli imp. filius, multis laboribus et expensis corroborat et confir-
licetcum patre suo imperaret, nihil tamen se com- mat, ut ipsum futuris lemporibus barbarse hostili-
mune habere cum patre proposuit nisi quod cura ; tatis perseculio non subvertat. Hreres tui patris es,
pater ejus occideretur ab hostibus, se pro eo et cum et successor in regno ; de haereditaria successione
eo permisit occidi. Valerianus imperator ", de cu- securus et certus, sustine, non festines ;
quia, teste
jus tyraunide beati martyres Sixtus et Laurentius Saloraone : Hcereditas, ad quam in principio festi-
felici triumphavere martyrio, quia patrem suum natur, in novissimis benedictione carebit
r' 7
. Nimis
quadam die atrociter verberavit, a Sapore rege Per- ilamnabiliter te seducit adulalorum suggestio, qui
saruin captus. apud eum adeo ignominosa servitute tibi submurmurant et suadent, ut cerlam in regno tibi

consenuit, quod quoties rex erat ascensurus in vindicas portionem ;

porro isti non tantum honorem
equum, Valerianus humi acclinis eum in sellam libi, quantum honorum et bonorum distribu-
sibi
dorso, non raanibus attollebat, vitamque in hac tionem desideraut, populum miserum suum
et ut in
probrosa servitute finivit. De Absalon taceo ", quia exerceant dominatura. Nonne consultius tibi esse 1

historia nota est universis. Adramelech ct Sarasar, per prudentiam fidelissimi pairis in pace populutn
filiiSennacberib ", quia persecuti sunt patrem conservarc, quam pcr adulalores inlidos quietcm et
suum, a regno expul.-i daii sunt in caplivitatem, et pacem commissi tibi populi conturbare ? Sane cum
in opprobrium, et in mortera M . Demetrius, filius multis violcntiis et peccatis non posset de regno
Demetrii regis, parlem suum crudelissime persecu- Francorura sumraa illa pecuaise extorqueri, quam
tus, vagus etprofugus super terram vitam miseram nunc sine laborc el crimine tuo'tibi liberalitas pa-
exsilio et opprohrio terminavit. Arislobulus M, quia lerna largitur. Ufinam scires quam dulce, (juam
ma rem f
suara praegnantem vinculis carceralibus jucundum sit hahere, et habitos venerari parente?.
mancipavit, iu morte et sanguine fratris sui Anti- HaBC suavissima jucunditas ct frequcnler, dum pa-
goui, quem super orania diligebat, raiserabiliter ex- Urentes vivuut, ignoratur, et ex sola parcntum amis-
spiravit. His el aliis iuuumerabilibus exemplis in- sione cognoscitur. Adimc, amantissime fili, devote
telligere poies, fili charissime, quantum sit apud ct bumiliter supplicamus, quatenus facias, et loqua"
Deura homines commendabilis exhihiia patri re-
et ris pacem in plebem luam : et derelicla societate
verentia, quantum sit exseerabilis, et infaustis dam- illmsexcommunicalse et perditse gentis, quec te in
nata eventibus injuria parentibus irrogata. l'orro devium malitisc trahit, revcrtaris ad pattvm. Nos
raihi videlur degenerare filius, cujus voluntas a pa- aulem ita honori el commoditati luae studcbimus
lerna voluitate dissentit. Nam ejus caro el sanguis providere, quod amplius obtinebis pacis bcneficio,
est, et de patris essentia suam essenliam mutuavit. quam possis per igncm et gladium extorquere. Quod

"Aur. Reg. 18. M IV

50
Victor. in Valer. II Reff. 19. "Isa. 37.
'
J.jseph. I. xtu, c. 18. "Joan.8. "Cap.
L"Isa. ee. " Prov. *0.
 Ul EPISTOLJE. - EPIST. XI. VIII. 142

si nosfro et suffraganeorum nostrorurn consilio, qui- A cum errarent in invio et non in via, ille qui impe-
super hoc generaliter tibi scribunt, acquiescere et rat ventis et man, imperavit imperatori ;
qui, cum
consentire detrectes, scias nos recepisse a summo nuper in Ecclesiam Dei efferata rabie desaeviret,

ponfifice in mnndatis, ut te et omnes, qui pacem hodie per graliam Christi decrudescit in eo severi-
domini tui turbant, sublato sppellationis remedio, tas, et iracundia ejus mansuescit in gratiam. Ilodie
excommunicationis vinculo innodemus, nosque per gratiam Redemptoris, qui vos ad hoc speciali-
mandatum nobis injunctum, licet inviti et doleutes, ter feceral gratiosum in verbis, persecutor Ecclesiae

prompto effeclu, et debita reverentia, nisi infra factus est filius, de lupo factus est agnus, de hosle
quindecim dies resipueris, plenissime proseque- amicus, de superbo devotus ; humiliavit cum, qui
mur. est ante saecula, qui humiliat omnem altitudinem
EPISTOLA XLYIII. extollentem se adversus scientiam Dei ". Nimisop-
•w AD WILLELMIM PAPIE.XSEM (7) CAROINALEM. presserant, et in conculcationem dederant Christi

[A. D. 1178.1 Ecclesiam saeculares ; sed hodie erecta est in su-

Argumentum. —
Gratulatur diuturnum schisma in perbiam saeculorum, amodo superborum et su-
et

Alexandrnm tertium excitatum, prudentia et elo- blimium colla calcabit, sicut dicit Dominus per
quentia Willelmi Papiensis cardin, apud t»i,>«raro prophetam Poraam «c in su»«r6£am s^cuZorum, «o»*
rem Fridericum tandem exstinctum Demde Octa- a ,
:

,, , ,. , .... ..."
vocaberis ultra derelicta, sedcivitas sancta ".Ocla-<£-
vianum schismatis auctorem, ejusque ekctores,
acriler perstringit. vianus ille auclor schismatis (8) toto tempore vitse
Reverendo Patri ac domino Willelmo Papiensi, suae congregaverat opes et divitias, ut quietem
sacrosanctseRomanee Ecclesise presbxtero cardinali, Ecclesiae perturbaret. Suis igitur largitionibus ila

Petrus Blesensis devotissimus ejus filius, salutem infascinaverat sapientes hujus saeculi, quod magna-
et sineerse dilectionis affeclum. tum sibi conciliaverat favorem et gratiam, ma-
Bcncdictus Deus et Pater Domini nostri Jesu gnamque partem curiae secum traxerat in errorem.
Christi, qui tandem respiciens in faciem testamenti Sed juxta verbum Jeremiae *° prophetae Perdix
:

sui voselegit et praeelegit, ut per gratiam pruden- fovit,quos nonpeperit,fecit divitias, et non injudicio,
tue et facundise vobis divinitus dalae scissura in novissimo tempore derelinquent eum, et in fine
schismatis consuerelur ad unifatem, et Ecclesia suo apparebit stultus. Erectus fuerat Octavianus in
Dsi de variis laboribus respiraret ad pacem. Petri conlumeliam Ecclesiae Christi, et cecidit. Satanas
quippe navicula diutissime tempestuosis fluetibus enim Satanam expulit, et abstulit eum primogenita
aestuavit; cumque mirabiles esscnt elaliones maris, mors, sicut Jicit Job *'
; superbia namque primitiva
mirabilior in altis Dominus statuit procellam in mortis generatio est. Post hunc exaltatus est Gyjdo
auram. Effusa enim coutentione super principes, Cremanus (9), et corruit. Post ipsum elevatus est

PETRI DE GUSSANVILLA NOT^E.

(7) Ita dictus est ab urbe Papia, unde ortus erat, summum Ecclesiae Catholicae pontificem reciperel.
ex ordine Cisterciensi assumptus, factus est primo Ipse etiam ab eodem Alexandro legatus missus est
arcbidiaconus Uapiensis, tum ab Adriano IVcreatus ad Fridericum, quando tum primum pacis meulio
eit diaconus cardinalis, demum presbyfer a quo : facta est tantumque eloquentia sua valuit, ut
;

etiam cum aliis tribus cardiualibus missus est ad Fridericus, abjectis antipapis, quos contra legiti-
Fridericum imperatorem, ad dirimendum dissidium, mum pontiticem erexerat, ad pedes Alexandri cor-
quod de juribus summi pontificis inter eos exortum ruens ips sempiternam juraverit obedientiam.
fuerat, de quo fuse Baronius ad annum Christi 1159. (3) Erat hic Romanus ex nobili Tusculanorum
Adriano morluo, cum pro electione summi ponlificis comilum progenie oriundus. Creatus est primo
g-ave ottum esset schisma, a partibus Alexandri diacoDus cardinalis ab Innocentio II; tum ab Eu-
conira Octavianum stetit, licet se paulo frigidius genio III S. Caecilise presbyier cardinalis. Perver-
iniiio gessisset, ex Baronio ad annura 1160. Nam sam ejus indolera paucis ita dcsciibit Baronius acl
cum Fridericus imperator, qui Octaviano favebat, an. 1155 « Erat hic
: alter Judas, utpote qui iu
Papiam, ubi tunc forte apud suos erat Guillelmus, pontificem, ipsamque Romanam Ecclesiam, et
concilium aliquot cardinalium et episcoporum con- collegium cardinalium sem|ier, cum potuit, ali-
vocasset, ipse Guillelmus, qui illi schismaticorum quid moliri conatus est. » Nam primo pacem inter
convenliculo aderat, imperalori non in faciem, ut Adrianum papam et Fridericum imp. turbare conatus
par erat, restiiit nec episcopis, quipraesentes eranl,
; est. Mortuo autem Adriano, cum a ca?lu cardina-
adversatus est, sec tacuit omnino. Undc lacilse con- D lium cousueto ritu Alexander III legitime in sum-
niventise suscipione non caruit, quae ipsi non mini- mum pontiticem fuisset eleclus, Octavianus a duo-
mam infamiae notam inussit ita ut cum in causa S. bus tantum cardinalibus, Joanne scilicet S. Marti-
Thomae ab Alexandro III missus esset in Angliam, ni, et Guidone S. Callisti presbyteris electus el
ipse S Tliomas eum ejusmodi notatum infamia ju- violenter intrusus. Victor IV appellatus est. Ac-
dicera habere recusaveril, ul patet ex ipsius lilteris, cidit ac anno Christi 1159. Vixit autem tyrau-
quro habentur apud Baronium loco supra citato.Qui nice in antipapalu suo quinque circiter annis, obiit-
et addit « Cum esset vir eloquentissimus » Guil-
:
que anno Christi 1164. Quo autem morbi genere
lelmus « tunc laborasse creditus est angina Demo- perierit declarat Baronius ad praedictum annum his
thenis. Declamavit autem poslea ubi nullus metus verbis « Octavianus quindecim
: diebus antequam
urgeret. » Nam anno H07 raissus ab Alexandro ad moreretur, phrc.nelicus effectus est conlinue, et ia
reges Franciae et Angliae, ita perspicuis ralionibus tantam versus insaniam, ut nec Dei, ncc sui me-
objecta legatorum antipapae Victoris elisit, ut uter- mor esset. »

que princeps, repudiato Victore, Alcxandrum in (9) Ita dictus est, quod esset oriundus ex urbe
k
* II Co.10. M Isa. 60.
so
Cap. 17. « Cap. 18.
 143 PETRI BLESENSIS 144

Joannes Struma, et dejectus atque confractus eva- \ exoravi Altissimum, ut ejus superbiam dcjiceret,
nuit. Ecce idolum Dagon, quod juxta arcam Do- qui superbos humiliat : ettandem complelum estin
prostratum •*.
mini fuerat elevatum prius, cecidit eo verbum Jod dicentis de rege superbiae : Si asccn-
Erectum secundo corruit, ex magna parte confra- derit in ca?lumsuperbiaejus, etsinubcs caputejus
ctum. Elevatum vero tertio, tandem totum confra- tetigeril, quasi slerquilinium in fine perdetur,ct qui
clum invenlura est, et toto corpore dissipatum. Sic cittii Ubiest ? velut somnium avo-
vidcrint, diccnt
:

Oclavianus in superbia et abusione sibi summum lans nouinvenictur,transiet sicut visio nocturna *.
usurpaverat sacerdolium, et propter boc vcbementi Ejus et onmium complicum suorum memoria
schismate turbaverat urbes, et regna concusserat, damnata est in aeternum. Isti sunt Allopbyli, qui
sortem babilurus cum
Dalban ct Abiron, Core, cum in arcam Domini irruere et eam capere
quorum se imitatorem quod de ipso
fecerat. Ecce praesumpsissent, percussit eos Dominus in poste-
n3
et consimilibus praedixerat Isaias Nunquid non .
riora, opprobrium scmpiternum deditillis^.NoxmQ
est iste vir, qui lurbavit lerram, qui concussit re- isti in posteriora percussi sunt, quorum finis, inte-
gna, qui posuit orbem terrae desolatum, et urbes ritus, quorum posteritas damnata est, ut suc-
ejus destruxif? delrabetur ad inferos superbia ejus, cessor eorum in Ecclesia Dei de caetero non re-
Concidit cadaver ejus : subter eum slernctur tinea, ^. c Ur o a t? Semper redibit in memoriam iniquita?
et operimentum ejus erit vermis. Adhuc recolo, patrum, et pcccatum Octaviani non dclebitur m
quam gloriosus eral in oculis suis, quam pomposus aeternum
00
. Ipse enim erat, <jui crudelius ca?teris
'> in verbis. Fui praesens, ubi se faciebat tanquam clericos affligcbat, persecutus homines inopes
slatuam adorari. Nam et ego cum aliis in via ad et mendicos, et compunctos corde mortificans.
Romanam curiam a carnificibus ejus captus, et quam caecus et lurbidus est invidiae oculus. Ubi,
spoliatus, et csesus sum : cumque socii mei conje- quaeso, erant cardinalium corda, quando fiiium

cti in vincula in compedibus remansissent, ego, superbiae, et idolum abominalionis in apostolatus

praeveniente Christi misericordia, nec flexi genua apicem erigebanl? Ut de vobis taceam, ne videar
mea ante Baad, nec in cumpedibus pedem fixi, 'adulari, quomodo clausis oculis transierunt domi-
sed relicta sindone, et omnibus perditis per murum num Bemardum Portuensem (10), He.nricum Pisa-
in sporla dimissus sum, et sic effugi manus suas. num (11), dominum Ilyacinthum (12), dominum
Scit Deus, quia non menlior, et ab ca die semper

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

Crema in Lombardia sita. Fuit autem crcatus G stola, scripta anno Chrisli 1178, quo hsBC acta

cardinalis ab Adriano IV, in quem cum Friderico sunt.

imp. secreta colloquia babuit; tum Adriano mortuo, Notandus aulem cst bic Busaei error, ubi ait
primus eligendo pseudopobtifice
fuit Octaviano, Guidonem Cremensem appellatum fuisse Calli-
post ejns obilum ipsemel in sedem apostolicam in- stum II, et Joannem Strumienscm Paschalem III,
trasus, Paschalis III appellatus est. Vcrum in pseu- cum apud Otthomcn de S. Blasio, Bromtonem, et
dopontiticatu post annos sex miserabili morte obiit, auetorem appendicis ad Radevicum, hujus aevi
scilicet cancri morlio in renibus apparente con- scriplorem item apud Plalinam, Ciaconium, Onu-
:

sumptus, anno Christi 1170. phrium ct caeteros, qui summorum ponliticum vilas
Post obitum Paschalis antipapae, < um schisma- scripsciunl, et apud ipsum Baronium fidelissimum
liei nullum amplius cardinalem haberent, quem hac in re testem, Guido nominatus sit Paschalis III;
duobus postremis factionis suoe capitibus substi- Joann-s autem Struma Callistus III.
praeficiendum elegerunt quendam (10) Hic ex Canonico regulari et priore
Latera-
tuerent, sibi
Joannem abbatem Strumensem. StramieDsem ex nensis monasterii. priroum ab Eugemo Dl presbyter
Pannonia nominat Ciaconius, virum apcstatam, cardinalis, tum ab Adriano IV episcopus Porluen-
lubricum, voracem, atque gyrovagum, inquit Ba- sis creatus est. Post mortem Adiiani exorto teter-
ronius. Hic Callistus III appellatus est, sed paucis rimo schismate, Alexandrum III summuin pontili-

diebus falso imaginario illo pnesulatu potilus

et cem creandum curavit, eique constantissime ad-
ab baesit, vir singularis pradenliae, multis et magnis
csl. Etenim cum pro suis meritis sperneretur
omnibus bonis, videretque 6 e in concilio Vcnctiis D legalionibus sub Eugenio III, Adriano IV et Ale-
habito gradu suo dejectum, et a Friderico impera- xandro III fierfuncius est.
lore, qui ad partes Alexandri legilimi pontificis d 1) Ita dictus esl quod ex nobili famiha Pisis
transieial, reprobatnm, tandem puenilentia ductus, ortus esset. Jam subdiaconus Ecclesia; Romanae,
ad ordinem Cislerciensem transierat unde as-
ad pedes Alexandri corruit, reatum suum humiliter
:

agnoscens, et in conspectu cardinalium, et aliorum sumptus, cardinalis presbyter SS. Nerei et Achil-
plurimorum se graviler peccasse publice confessus lei ab Eugenio III crealus est. Legalus ab
Adnano
est. Quem Alexander ]iro innala sibi humilitale et IV in Sicdiam pro causa inter ipsum el Guillel-
mansuetudine, non solum benigne rccepit, sed mum Siciliae regem missus est tum ad Fridericum ;

pO;tmodum in curia, el in mensa sua honoritice imperatorem, postea ab Alexandro 111 iu Angham
habuit, inquit Roraualdus Salernilauus, auctor ad Benricum II regem, ut Thomam regni cancel-
ouVYpoMK apud Baronium. Hunc tandem tinem larium induccret ad Cantuariensem archiepisco-
habuit tam diulurnum tamque molestum schisma, patum suscipiendum. Magnae vir sanctiiatia, obnt
et pax Ecclesiae e?t reddita, de qua Petrus
noster sub Alexandro III circa ann. Uomini 1178.
(12) Erat bic P.omanus cognomento
Bobo, car-
amico sua Willelmo Papiensi gratulatur hac epi-

,;
I Rcg, 5. "
3
Cap. 14. " Job. 20. Psal. 77. • Psal. 10«.
 lic EPISTOL.-E. — EPIST. XLIX. na / *£>
Humbaldum episcopum Ostiensem? (13) respuerunt A iniquitatis alienae conturbaverunt me. Utinam apu-
homines pacis, et liominem dissensionis et scandali riantur cataractae miseri capitis mei, et totus in

erexerunt. Sane notare hie possumus problema lacrymas fluam ; multis enim solatio sunt lacryrciae,
Joathan de filiis Gedeonis, de quibus sibi ducem et ex parte maxima magnitudinem doloris immi-
eligere filii Israel volentes, contemptis filiis legili- nuunt. Dolor siquidem speciem ignis gerit, quia

mis, Abimelech spurium, et crudelem judicem ele- dum plus tegitur, plus ignescit. Si me Dominus in

gerunt, juxta cujus verbum, ligna silvarum, non amissione rerum temporalium, aut amicorum mor-
elivam, non ficum, non vitem, sed rhamnum ele- te, aut in afflictione proprii corporis flagellasset,

gerunt sibi in regem, et cgressus est ignis de rha- totum sequanimile- sustinerom ; sed plagam sentio,
mno, et devoravit cedros Libani
67
. Egressa est ab quae ad interoria cordis mei penetrat ; nec minus
Octaviano malitia, orbem tumultuose
quae totum augustior, quam si quis mea viscera a me violenter
concussit, sed tandem manus Domini per ministe- avellat. Nonne viscera mca amici mei sunt, quos
rium lingiue vestrte prseler spem, et super vota fovuo et qui me fovent in obsequiorum dulci com-

omnium, omnia virtute ineffabili tranquillavit. Vester mercio, in idenlitate affectuum, sine quibus omnis
sum, et utinam se offerat opportunitas, ut me pro- cogitatio mihi esset taedium, omnis operatio labor,

betis per experientiam vestrum esse. Adhuc me- jj

omms terra peregrmatio, omnis vila tormentum.
moriter teneo quam miscricorcliter me
quam pie. Quibus vivo, nisi amicis ? sine quorum solatio mih 1

ab exsilio revertentem vagum et profugum apudvos vivere esset mori.

exceperilis, nudum cooperuistis, pavistis fameli- Ha? sunt cruces, amici mei charissimi, quibus
cum, et, ut multa paucis includam, in me totum amicus vester affligitur. Hse sunt angustiae, quas
ts
misericorclice senarium complevistis . Ille pro me deplorat, quoniam amici ejus conversi sunt in ar-
vobis retribual, qui bonorum retributor est opirum, cum pravum, ut sint inimici hominis domestici
et pauperum fidejussor. ejus ". Illi, de quorum dilectione confidentius prse-
sumebat, et ad quos diligendos totam efluderat ani-
EPISTOLA XLIX.
mam suam, facti sunt hostes cjus in capite. Domini
Al) DECANUM CAP.NOTENSEM, ET ARCHID. BLESENSEM.
nostri Carnolenses, quorum frater et concanonicus
Argcmentcm. — Multisdeplorat canonicorum
verbis
eram, quos ex tots interiore homine diligebam,
quorumdam Carnotensium amicorum et colleqarum
suorum nequitiam, quod, ut ipsum prsepositurcn verbum iniquum constituerunt adversum me. Po-
Carnolensis dignitaie spoliarent, patrem suum etiam suerunt adversum me mala probonis, etodiumpro
infamare conati fuerint ; cujus innocentiam hic dilectione mea 78
. In causa siquidem, quam habc-
tuetur.
bamadversus R. Saresberiensem (14) super prae-
Clarissimis amicis et sociis G. decano Carnoten . posilura Carnoteusi, quam_ adhuc mihi vindico tan-
et G. archidiacono Blesensi P. Bles. Balh. arclud., quam meam, judicibus nostris infames litteras por-
salutem et viscera compassionis induere. rexerunt, meique patris vitam nequissime depra-
Palior, patior vehemcnter, et non est, qui compa- vantes, sic nomen meum denigrare conali sunt.
tiatur, qui misereaturMiseremini mei, mi-
afflicto. Contra mortuum, et adversus innocentem insur-
scremini mei, saltem, vos amici mei, quia manus rexerunt in rnetestes iniqui,et mentitaest iniquitas
Domini tetigit mc 69 Diu laboravi in gemitu meo,
. sibi
M Deum
. testor, et innocentiam Christi, pa-
sed nuuc materiam gemitus deduco in publicum : trem meum vixisse innocenter et sancte ; fuit enim
ideo et verba mea dodore sunt plena. Exitus aqua- homo simplex ct rectus, ac timens Deum ' 5
,
sine
rum deducunt oculi mei n et torrenles effluunt la- querela mansuetus, et milis, et humilis.
, et dolo, et
crymarum. Sagittce enim Domini in me sunt, qua- Quod quidem non adeo confidenter assererem, nisi
rum indignalio ebibitspiriiummeum 71 et torrentes ; quia id ipsum vos et tola provincia cognovistis.

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E

"inalis diaconus a Ccelestino II creatus. In schi- D evectus, diclusque est Lucius III. In quo sedit an-
smate Octaviano pro legitimo pontifice Alexan- nis iv cum dimidio,
dro III fortiter stetit. Variis tegationibus prudenter (14) Quis sit ille R. Sarisberiensis, inccrtum
el summa cum laude gestis, landem post obitum est Nam designari Reginaldum Sarisberiensem,
:

Clementis Ifl in summum pontificem electus est, ut auguratur Busaeus, probabile non est, cum ille
dictusque Ccdestinus III sedit annis circiler sex, amicissimus fuerit Petri Blesensis, ut patet ex epi-
obiilque an. 1198. Ex Baronio
tomi XII. in fine stoli- atque ex eo etiam, quod ex archidiacono
;

(13) Cognomen ipsi Allucingolus, natione Tuscus Sarisbenensi ad episcopatum Balhoniensem pro-
fuit. Creatus est primum presbyler cardinalis S. vectus fuerit. Quod autem fuent praepositus Car-
Praxedis ab Innocentio II. Tuin ab Adriano IV nolensis, ne verbum quidem apud historicos. Ne-
episcopus Ostiensis, multas legationes egregie obiit, que etiam dici potest iotelligi Robertum nepotem
lecl praecipue prudentia ejus enituit, ubf Fridericum Joanuis Sarisberiensis, cum tmo summa necessitu-
imperalorem schismatis Octaviani fautorem, ad dine junctus erat, et quem tantopere avunculo suo
legitimi pontificis obedientiam revocavit. Tandem tunc episcopo Carnolensi commendaverat, epi-
post Alexandrum III ad summum pontificatum stol. 70.

Jud. 9.
ri
" Maiih. Job. 19.
7n
Psal. 118.
71
Job. 6 Mallh.10. " Psal. m. Ps al.
2S. Job. I.
 :

i PETRI BLESENSIS 148

Indubitanter scitis, quol si pater raeus fuisset lit- A properiummeumetconfusionem meam et reveren-
teris imbutus, prudentia ei sancta ejus eonversatio tiam meam. In conspectu autem tuo sunt omnes, qui
,0
eopiosissime sulTecisset ad regimen emincntissimae tribulant animam meam . Avertantur, quaeso, re-
dignitalis. Confidenter extollo et praedico pitrcm trorsum, et perseeuli sunt me,
erubescant, qui
meum, cujus me malo filium exstitisse, quam illius hominetn inopem, mendicum, et animam affli-
et

nobilis prodiloris, a quo noster aemulns, sicut scitis, ctam saluraverunt opprobriis. Proposueram ccrte
jactitat se fuisse progenitum. Nihil equidem mihi in eeelesia et obsequio Beat;e Virginis et morari et
conscius sum ", nec vos apud vos aliquid invenirc mori. Desiderium mihi erat ecclesiae necessitates
possetis, unde posset esse notabilis pater meus, in me surcipere, meisque pro ea militare stipendiis,
nisi quia non fuit de ditioribus regionis. Certe vivere omnibus, atque labore et incommoditate
virtus in divitiis non consistit ; nam eccepeccatores, proprii corporis commoditates emnium procurare.
clabundantesin sseculo obtinuerunt dioilias'''' Eum . Nunquid redditur pro bono malum ? quia foderunt
tamen satis judico clivitem exstilisse, cui et suis et mihi ainici mei foveam in praecipitium atque in
pauperibus Christi, quorum se ministrum devotis- necessitate mea proximi mei adversum me stcte-
simum semper exbibuit, suae facultates suffircrent runt. Aliemis factus sum fratribus meis,el peregrinus
abundanter. Salis commendabililer dives fuit, qui
g filiis matris mece ". Domus nativitaiis mece, juxtfl
in yedificiis, in terris, ia pratis et vineis abundavit. verbum alterius prophelae, facta est mihisicut ca-
Sane, elsi pauperrimus exstitisset, nobilitatis ta- verna lca?nw, et sicut habitatio struthionum ". Quia
mea tilulos pauperlas non adimit. Sicut publice voro nemo acceptas est propheta inpalria s?ta".Quia
notum est, paler meus et mater mea de optimatibus vero nemo acceptus est propheta in patria sua ",
minoris Britanniae traxerunt originem. Nec istud Domiuus in exsilio milii palriam faciat, et qui de-
adjactanliam dico, sed ut ob^trualur os loquentium duxit me velut ovem Joseph, ipse in loeo peregri-
iniqua, qui de
sua nobilitate satis degenere detra- nalionis raeae, per semitas misericordiae suse me
heodi sumunl audacian Verara quidem et com- deducat. Bonus es, Domine sperantibus in te, animce
mendabilem repulo nobililalem, cum generis clari- qucercnti le ". Machinati suut hosles mei domestici
tate virtutem : cujus omnino exorles sunt, qui supplantare me, el a praepositura Carnotensi om-
patri meo objiciunt sui exsilii paupertatem. Nonne nino avertere. Sed ne averteretur humilis faclus
exsulavit Brulus? Nonne exsulavit .Eneas? ineorum confusus, repulsam el opprobrium meum majore
tameD exsilio tioti degeneravit Trojana nobililas. et uberiore beneficio (15) redemisti. Sic Jacob pro
Illud pro certo comperi : quod si quid turpitudinis, Rachele data est Lia fecundior ". Sic David pro
vel in me, vel in patre meo cognovisset aemulus
p Merob, quae data es Hadricli Malathitac, data est
1

Ubentissime illud in publicum deduxisset. Ego au- Michol dileclior ". Ego aulem donum Dei allissimi,
tem bene conscius mihi, et nihil tallium suspicatus. et quidquid circa me benigne disposuit, gratanter

ffon ejspectato vulnusab hostc 1*. accepto, votis meis repulans plonissime salisfactura,
tuli
si eos humiliet, quorum superbia seraper ascendi»,
In domo Dei, in ecclesia Bealae Yirginis Carnoten-
etmendaces ostendat, qui maculaverunt innoxium.
sis, cujus canoniciis eram , omicus illius esse cre-
Vos aulem, charissimi domini ct amici, si nostras
debar, cujus erant rontra me omnes cogitationes
on potertis injuria,s vindicare, patienti saltem
i.. malum, qui sub lingua blandienti, veneoum
animo elTectum compassionis impendite.
aspidurn nutriebat. Quod si inimicus homo maUdi-
EPISTOLA L.
xisset mihi,sustinuissem utique: luvcro homouna- —T** AI) II. UAIOCE.NSEMEPISCOPLM (16).
nimis, dux meusei uotus meus, qui mecum dulccs |A. D. 1110.]
capicbas cibos, et in domo Dei ambuiivimus cum Argi memti m- —
Henrico Bajocensi episcopo persua-
contensu M , dilexisti me in ore luo, el in lingna dera conaiur ut G. Camerario abbatis, qui sui
defendtndi causa exdem fecerut, >atisfa<tioncm
tua mentitus es nnhi, raagoibcans super me sup-
offerenti ignoscal ; lum quia Christus paenitentet
planlationem, et proditoriis adinventionibus com- recipil ; tum quia pnuceptum diUgendi proximum
maculans innocentem. Yide, Domiue, ei considera; r\ ita pottukl. ,

audi voces adversariorum meorum, el judica cau- Rcverendo Patri ac domino II. Dei gralia Baio-
sam meara. Tu omnia scis, tu nosli tnnocenliam censi episcopo, snus P. Bles. Bath. arcbid .
, salutenj
meam, etquia odio habuerunt megratis.Tu scisim- ct visceribus pietatis affluere.

PETRI DE GUSSANYILLA NOT^E.

(13) Videtur loqui ilc archidiaconatu Batbooieosi: gaudeo, quod pro merito vohis universa succedunt
Nullum enim uberius babuisse cum beneficium et qui decanorura nomen et ordinem, dum licuil,
constat. honorastis, nunc voslrarum splendore virlutum iu
(16) Fuit hic primum decanus Sarisberiensis. terra aliena usque ad multorum invidiam pontilicis
Ex. quo conjicio cura fuisse Angelum; quin etiam illustratis officium, » ctc. Ex quibus apparet quan-l
ez epislola 201 Joanuis Sarisijeriensis, qua ipsi tus vir a quanto viro laudetur. Fuit certe vir pru-
Hennco promotionem suam ad episco[)^tum Baio- dens, gregis sui cuslos vigilantissimus, el in reno-
censem gratuiutur his verbis : « Audio, Paler, et vandis augendisque Ecclesiae suae rebus studiosis-

:
-
I Cor. iv.
7:
Psal. -!. "
<;..i,i. /•; ,. nyp s. n 1'sal. 54. Psal. G3. •' Psal. 03. " Joh. 30. " Jor.
50. "Lur. 4. " Gen. 29. " I Reg. 1»!
 U9 EPISTOL.E. — EPIST. L. 150

Auditur hodie, quod non est auditum a saeculis, A acceptat Deus poenitenliam peccatoris humilis et
quia desaevit in agno crudelitas. et in lupo saevilia contriti *', quam innocentiam justi tepidi et remissi.

mansuescit. Novit fere universitas orbis, quod prae Sed et majus gaudium est angelis Dei super uno
j

cunctJs mortalibus praeoipue et singulariter pietatis \ peccatore pcenit entiam agente,quamsuper nonagin-
gratia et spiritu mansuetudinis abundatis; ideoque ta novem justis. qui non indigent prenitentia**.
et omnibus vertitur in stuporem, quare G. came- Cum in sacro eloquio per ovem innocentia simplicis
rario abbatis Cadomensis, qui in multa cordis con- vitae, percapram veropeccantis immunditia designe-
tritione et humilitate poenitentiae omni satisfactioni tur ; ovis tamen in lege Domini longe ab ostio taberna-
se offert, ila vos durum et inexorabilem exhibe- culi jubetur offerri". Capra vero, qure pacifieahostia
lis. est, in ipso ostio, unde ovis elongata est, immola-
Quod hominem inlerfecerit, non inficiatur ; sed tur. Sacra enim Scriptura ubique invitat et recipit

quia boc fecit provocaius ab hosiibus, et ob tote- ad pienitentiam peccatores. Elongantur autem a
lam proprii corporis, moitisque palernae vindictam, sanctuario, qui vacuam et torpentem innocentiam
plurimum de quantilate criminis receditur. Nam et ducunt ; atque familiarius admitluntur in sinum
dominus rex, qui hujusmodi excessus prfe cunclis matris Ecclesiae, qui malitiam per pcenitentiam for-
hominibus districle et terribiliter punit, eum ad g tiler absterserunt. Vides Dominum comedentem et

gratiam suam, et ad solum natale reslituit. Porro bibeniem cum peccatoribus, et publice protestantem:
ubi materialis gladius misericors est, gladius Ec- Non veni vocarc juslos, sed peccatores ad pceniten-
90
clesiae inhumanus esse non debet ;
sanctorumque tiam Habes David, habes Petrum, habes publica-
.

clamat auctoritas, securius nobis esse, si propter num, habes Paulum, qui primam merilorum gra-
misericordiae humanitatem, quam si propler distri- tiam frucluosa poenitentia transcenderunt. Christus
ctiorem justitiam judicemur. Recipe, quaeso,ad pne- exsurgens a mortuis, non suae matri virgini benc-
nilentiam homiuem humiliatum, et corde compun- diclae, sed Mariae peccalrici, de qua septemejecerat
clum, ne, si forte claudatur ei sinus misericordise, dtemonia", prius dignatus est apparere(17(. Gapra
incidat in desperationis abyssum. Gratius siquidem igiturnon abjiciatur ab ostio tabernaculi, sicut

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

simus. ut patet ex multis donation'bus, quarum G rependit, pietatem erga se non infrucluosam ejus
exempla habenlur in archivis capiluli Baiocensis, cultoribus esse ostendens Et (quod bis adhuc :

ex qiubus aliquas ad calcem notarnm apponenuis illuslrius est) in ea prima universum, nt semel di-
Interfuit quidem coronationi Junioris Henrici, sed cam, feminarum genus duplici honore coronatur,
ex jussu regis patris, qui « sub praetextu ordinandi ac veteribus morbis exsolvitur. Prima quippe ob
regni, proceres Angliae et Northmanniae Lundonias Christum in luctus effusa moerorem verlil in gau-
convocaverat, » inquit Proce*<sus, 1. 11, cap. -29. dium, » etc. (^regorius, liomil. 33 in Evangel. ;
Obiit autem Henricus ex Chronico Cadomensi, « Amoris sui igne succensa, ejus quem ablatum
anno 1205, postquam xl ferme annis Ecclesiam credidit, ardebal desiderio unde conligit ut eum :

Baiocensem summa cum laude gubernaverat. sola tunc videret, quae remanserat ut quaereret,
(17) Auctor id vere pronuntiat post Sciipturas quia nimirum virlus boni operis perseverantis est. »
et Palres. Marc. xvi « Surgens autem mane : Et infra « Ecce humani generis culpa ibi
: abscon-
prima Sabbati apparuit primo Mariae Magdalenae. » diiur, unde processit. Quia enim in paradiso mu-
Ambrosius, serm. 54 « Mariavero Magdalena, quod
: lier viro propinavit mortem, a sepuicro mulier vi-
arciius diligebat Jesum, quia juxta sepulcrum per- ris annuntial vitam, et dicta sui viviticatoris nar-
severavit, Dominum prima omnium vidit, et apo- rat, quse mortiferi serpentis verba narraverat Ac :

stolis nuntiavit. » Augustinus concione 2, de n si humano generi non verbis Dominus, sed rebus
parte psalmi lxviii « Usque ad<-o comrislati sunt
: dicat De qua rnanu vobis illatus est potus mortis,
:

fdiscipuli) ut illa Maria Magdalena, qute primo de illa suscipiie poculum vitae. » Si B. Vir^o prima
eum vidit, gaudens lugentibus uuntiaret quid vide- D redivivum fiiium suum intuita fuisset a sepulcro,
rit. Cyridus Alexandra lib. xn iu Joann. cap. 1,
« tanquam secuuda Eva vitam viris annuntiasset.
ad hsec verba « Vadeauteraad fratres meos, » etc.
: Beda. in c. xvi Marci « Quae ergo a septem dre- :

Ottx ecptvjcrt GtyEtv tyj? lauTou aacxo;, xairot uspoSpa monibus curata, hoc est, ab universis erat liberata
cnj/vfaaoav toutou tu/£~v Ix cpiXofJsia? -r,v Mfptdu., sceleribus, prima resnrgentem a mort is Dominum
vedit, ne quisquam digne poenitens de admissorum
d{/.£t'tv£Tat oe Trj; 7rpoo~£3psta<; auTrjv, xai irfi outcoc;
venia desperaret, videns eam quse tot ac tantis
Ixto'vou TCiffTScoc;, xat ayazr,? SittXouv tijtevstuE tov quondam erat subdita vitiis, in tantum culminis
iaitOov, oux Sxapirov toT; EOTrtTTjOsuouotv aTroOcixvusTrjV subito merito fi lei ac. dilectionis esse promotam,
eU sauTov euTsSstav ; xal To'*fS toutcov etm XaarpoTs- ut ipsis evangelistis atque apostolis Ghristi prima
pov ; Iv auT/j y^? x°" wptoTT] cpr y.( Srj, ttj Maptdu. illa miracuhun patratae resurrectionis evangeliza-
l

outx-av co; ItTrsTv to Or/etov yevot; otVrr, trrstsavouTat ret. » Alcuinus lib. vn in Joan. c. 41, et Anselmus,
seu quis alius auctor Enarrationum in Matthamm,
Ttu.>», xal tcov dpyauov dppooTr u.aTcov £xu;ju£eto Tr,v
idem iisdemque verbis habent quod Gregorius modo
(

oidAucrcv, 7tpcoTr, yap outoj OprjVr^caaa, xal tcov caxouoiv

relatus. Suffraganlur nostrae sententiae Martyrolo-
Tr,v 7:po''paatv "Xa^ouoa Xpttrrov [/.sQtoTrj to 7t£v6o; tl$ gia Beda\ Nolkeri, et Romanum. Gajetanus lauda-
6uixr)Siav. Hoc est : « Non sinit Mariam tangere car- tos Patres sequitur ad c. xvi Marc, v. 9. « Magna
nem suara, quaravis ob singularem Dei amorem id Dei gratia erga peccatores significatur, quod primo
illa percuperet. Sed perseverantiae mercedum ei red- voluit peccatrici, et tali peccatrici (scilicet quai
dit, ac tam firmae fidei ac dileclionis duplex prsemium fuerat subjecta omaibus peccatis significatis per

Psal. 50. Luc. 15. " Lev. 3. Matth. 9. " Marc 16.
 i 1 PETPJ BLESENSIS \oi

ovis, quia Deo et angelis ejus gratior est peccatoris A Periculosa est ei oratio Dominica, qui peccata pro-
conver-io. quani tepida simplicitas innocentis. Si iimo non diroittit. Dimittite, inquit Dominus, et
pcenitenli sinus miserieordiae praecludatur, vereor dimitletur vobis ". Mensura, qua mensi fueritis, in-
ne novissima hominis tiant pejora prioribus ", et quit, remelietur vobis M . Id ipsum docet poeta tbeo-
anima ipsius propter duritiam vestram a vobis du- logus Prosper, dicens :

rius requiratur. Tota die petimts nobis peccata di- Dei peccatori veniam pcccator, ut cequa
milli, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. Conciliet Dominum conditione slbi.

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

Feplem daemonia) apparere. » Haec si Busaeus paulo non satis conveniunt cum ea fide quam Deipara
attentius perpendere curavisset, intellexisset pro- de resurrectione Domini habuit.
fecto, quo fundamento nixus auctor noster scri- Metaphrastes, ut recte Bellarminus I. De Scrip.
pserit. Chrislum prius apparuisse primo Mari.e eccles. observat, scribendo historias Vitasve sau-
M igdalense quam Mariae malri suae bcnedietae. Ve- ctorum, multa addidit ex proprio ingenio, non
rum quo fundamento nixius idem Busseus post ali- ut res gestae fuerunt, sed ut geri potuerunt. Tam
quot neotericos scribat, Christum prius appa- verum est autem quod scribit, Mariam virginera
ruisse Mariae matri 8033 quaiB Mariae Mngdalenae, prirnam vidisse resurgentem filium,quam verum est
non satis inlelligo.
Evangelista absolute asse- iramediate quod ante scripserat eam perpetuo asse-
ril Christum
apparaisse primo Mariae Magda- B dissesepu!cro,ac indeconti«;isse utprima eum videret^
lenae. Quid ad hoc Bus;eus ? « Institutum, m- Anselmi objicitur auctoritas peiita e libro Dc
quit, evangelistarum fuit non omnes apparitionos, excellentia Virginis. Verum liber iste, vcl Bellar-
sed eas lantum referre. quae valuissenl ad contir- mino subscribente, non est Anselmi « Opusculum, :

mandos increduios et dubitantes, inter quos non inquit de excelleniia B. Virginis, non videtur
ille,
erat annumeranda D. Virgo. » At ego qurero quo Anselmi, non solum quia ejus non meminit Edme-
fundamento nixus id asserat ? Certe invalido. Sed rus, sed etiam qui non habet stylum et gravitatera
eslo evangelistae, r on omnes apparitiones Christi Alselmi. »
retulennt. Esto Christus Dominus apparuerit matri Rupertus dubitanter, non assertive, ui aiunt,
suae. An ex eo conseeuturum est apparuisse ei loquilur : Cum redivivus filius, inquit, illi ante
n
primo, contra Scripturam quae docet apparuisse omnes fortasse mortales, matcrno Virginem non
pnmo Mariae Magdalenae ? Age vero, Busaeum defraudans honore, victoriam suam annuntia-
audiamus proferenlem menta quibus opinionem vit, » Conjicere possumus id accidisse, ne
etc.
suam stabilit. Si vero, inquit, traditionem vete- filius matrem suam inhonorare videretur, si ei
rum, ipsamque veritatem consulamus, dicendum mox ut resurrexit non apparuisset quae profccto ;

est, prius matri suae benedictae, quam Mariae pec- ratio est levissiraa Nam qui mortuus est propler
:

catnci Christum apparuisse. Ila enim docet Ru- delirta nostra, ct resurrexit propter justificationera
perlus Tuitiensis abbas, lib. vur, (scnbere debuit DQStram, debuit redivivus primo apparere iis,
vn.)Bedio. B Ilildefonsus serm. 5.
offic., c. 2_. quorum fides vacillabat, quique testes futuri erant
I» Assumpt. B. Virginis. Simeon Metaphraste
•
in Q idonei resurrcctionis. At Virgo deipara firmissima
orat. de vita et dormitione B. Virginis B. Ansel- et propter dignitatera
et inconcussa tide pollcbat,
mns, I. De exeetlentia Virginis, c. 6 B. Brigitta, ; maternam haud satis idonea testis exslilisset re-
I. n Revel. c. 94, et insermone
angelico de excell. surrectiouis filii sui apud infideles. In his quae Pa-
B. Virginis, c. 19. » praeclaram antiquorum Pa- tris sui erant, oporlebat Christum esse, matris
trum uaditionem, veritatem bene fundatam, quae postpo.-ita consideratione. Et si mulieres in man-
verbo Dei, quae sanctoram Patrum Ambrosii, Au- datis ab angelo habuere, ut annuntiarent nomina-
guslini, Cynlli Alexandrini, neterorumque aucto- tim Petro, quia Christus resurrcxit a mortuis, non
ritati verbisque repagnat quae deniijue a nono ; est existimandum honoris tanlum causa id esse
duntaxat saeculo exordium ducere 1'ertur, sed te- factum, eo q.iod ille primatum esse consecutu-
mere ac falso d;citnr initiura sumere ab eo saeculo. rus, sed necessilatis, eo quod ter Dominum nega-
Hildelbnsus, serm. 5, de Assumpt. non ait Cliri- verat. Unde Greg. hom. 21 in Evangel., et post
stum apparuisse prius matri suae quam Magdalenae. eum Bela in c. xvi Marci « Qucerendum nobis :

Hoec tantum habet « Circa sepulturam veroDomi-

:
nicam mullo magis quam mulieres illas sanctas
quidam dicunt fuisse sollicitam quurura opinio-
nem, nisi fallor, a^truere videtur Sedulius poeta
- dicus, orator facundus, scriptor Catholicus.
est cur nominatis discipulis Petrus designatur ex
nomine? Sed si hunc angclus nominatim non ex-
: primerct, qui magistrum negaverat, venire intea
discipulos non auderet. Vocatur ergo ex nomine,
» ne desperaret ex negatione. » Et Cajetanus » Ne- :

Befert Hildefonsus sententiara aliorum. noo suam, gaverat PetrusJesum et propterea angelus nomi-
:

Neque haec eententia cujus meminit, astroit Chri- nem, nominat, nisi Pelrum, tum ut EDagoam Dei
stum prius matri su, e, quam ahis muli-ribus r
D ero-a iicccatores oratiam commendet, tum ut Petrus
visum fuisse.Sic a Sedulio Carm.y libro explicatur audita ex ore mulierum an,L;Hiea voce animaequior
Hoc luminis ortu fiat. » Absit ut rcclamantibus Scriptura ct tradiiione
Virgo parens, aliceque simulcum munere malres faclum a Christo dicamus, quidquid honoris causa
Messis aromaticee, notum venere gementes sic ab illo decuissc fieri mens sibi humana ievio-
Ad tumulum. ribus ducta ratiunculis persuadet. De revelatione
Qujbus ex verbis hoc unum, vel ipso fatente Bu- autem B. Brigittae facta nihil aptius dici potest

sa;o, iuferripotesl, quod mater sanctissima filium

quam quod Cajetaous tractatu De conccptionc B.
Vlrginis, c. 5, ait « Novae revelationcs contra tot
non prius, sed simul cum caeleris mulieribus vi- :

sanctos et anlirpjos doctores angclum lucis in an-

derit. Adde quod Sedulius adjunxit Mariam coele-
mulieribus per errorem,
gelum Satanae transformalum, aut phanlasias,
ris quo existimavit eara
vel etiam figmenta sapientibus ingercre viden-
esse, quae Matth. xxviu dicitur altera Maria. Deni-
tur, » etc.
que haec ejus verba :

Caeterum nolandum est Busaeum in sua editione

Yeaere gemenles post illa verba, « sed Mariae peccatrici, adjecisse •>

Ad tumulum. haec duo, « ut puto, » ad firmandam, opinor, suam

,3
MnHh. 12. Luc. 6. " Matth. 7.
 m EHSTOL/E. EPlST. Li.

Quod si adversus praefklum G. Caraerarium ali- A Vos qui viam perfectionis ct ineeditis et docetis,
quid rancoris aul odii concepislis, benigne, quseso, non decet fovere odium, nisi quod propheta com-
et charitative remitlite. Charitas euim benigna esl". memorat Pe.rfecto, inquit, odio
: oderam illos.
Neque ullus in vobis charftalis esl locus, si adversus Odium quidem perfeetum, sive perfcctorum est, si
proximum rancor vcl odium retinelur. Sed nec bene peccatum in homine, non hominem in peccalo ha-
diligimus Deum, nisi diiigalur proxiraus propter beamus exosum. Publice dicitur, et vos tamen id
ipsum. Dileclio quidem biparlito affectu se dividit, ipsum forsitan ignoratis, quia quidam ex vestris in
quse a proximo incipiens in Deum se porrigit unicus res ejus htereditarias oculos injecerunt, ideoque
in co diversiiates affecluum, quem et in (|uo princi- contra eum animum veslrum turbanl. Vulgo enim
paliter causam totius dilectionis instiluil. Cum au- dicitur " Aqua turbida piscosior est; ipsique de
:

tem velit Dominus diligi propter proximum, non vestra turbalione fructum successionis exspectant.
propter se :bonorum enim nostrorum non eget ab ; Verumtamen, cum nec Deus nec Ecclesia judicet
ipsius tamen voluntate non recedimus, si diligimus bis in idipsum, multis absurdum videtur, quod G.
proximum propler ipsum imo divinse resistimus
: post salisfactionem poenitentke in bonis patriraonia-
voluntati, si proximum non diligimuspropter Deum, libus puniatur.
cura Dominus in eo diligi pelat, et sit m negotio o EPISTOLA LL
AD JO. (18) SARISBERIEXSEM EPISCOPUM.
diligenditanquam Christi vicarius. Ex dileclione
[A. D. 1170?]
proximi nostros Deus melitur affectus. Quomodo
enim diligimus Deum, quem non videmus, siproxi-
Argumextum. —
Mtmet episcopum, ut Uberet fidem
suam in persolcenda pecunia, si honori suo consul-
mum non diligimus, si proximo non compatimur titm lelit. Deinde ue nepotts suos a-quo blandius
quem videmus " Sic ergo Deus proximum in par.
"? tradet.
licipium et societatem dileclionis admittit, ut nec Venerabili Patri, ac domino Jo. Dei gratia Sa-
eum sine se, nec se sine illo diligi velit. Nam dile- resberiensi episcopo, P. Blesensis Bath. archidiac.
clio nihil nisi combiuata sit, omnemque
prodest salutem et veritatem.
singularitatis calumniam evacuet Hinc est, quod f Certissime mihi promiserat vestra benignitas
coccus, qui in veste sacerdotali ponendus erat, bis l quod nepotes vestros infra natale Domini proximum
lingi praecipitur ". Hinc est, quod Elisaeus doctoris I erudiendos mihi mitteretis Parisios, et per eos
de-
sui spiritum in se poslulabat duplicari ". Hinc etiam bitum, quod mihi debetis, annuum solveretis. Ex-
pars similae, quae offertur, concrematur Domino in spectans exspectavi Dominum meum, nec intend.it
10
alUri, pars autem Aaron et filiorum ejus usibus mihi °. Adhuc eliam promissam exspecto gratiam,
reservatur; in quibus gemina notalur dilectio, ut fortasse sicut Arturum Britannia (19,, sicut Judsea
J
nec proximus sine Deo, nec Deus sine proximo di- Messiam. Donatia quidem gratuita prius fuit et li-
ligatur. Si ergo diligilis, imo quia diligitis Deum, beralis sed quiain promissione Scripturse vinculum
;

odium quod concepistis erga prtefatum G. transfe- intercessit, ut annuum fieret beneficium, gratiam
ralis in dilectiouem et gratiam propter Deum. in necessitatem debiti convertislis. Utinam nun-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

de Christi apparitione B. Virgini senlentiara, arre-
pta scilicet occasione unias tantum ms. codicis Iler-
bipolensis vitiosi. Verum ea merito expunximus,
cum desint in omnibus tam edilis quam mss. no-
stris codicibus, quorum 16 saltem evolvimus, sicut
et in sex aliis quibus ipse Busaeus usus est.
(18) Jocelinus, patria Longobardus, ex archidia-
cono Wintoniensi tactus esi episcopus Sarisbe-
riensis anno Christi 1139, ex Simeone Dunelmensi
in liistoria Anglicana. Hic initio persecutionis con-
tra S. Thoraam exortae, pro eo fortiter stetit Unde
apud Harpfeldium in Uistoria Ecclesice Anglic. et
apud Baroniura ex Historia quadripartita de eo ira
habetur « Bartholomams Exoniensis epi -copuspro-
: Thonice studiosius adhserentera, multas injurias pro
cidens ad pedes domini Cantuariensis, ait Pater
mi miserere tui, miserere et nostri. Omnes enim
! Cseterum dissidium inter eos non tam ex coro.ia-
hodie perimus odio capitis tui. Exiit namque edi-
clum a rege, ut qui amplius cum Cantuariensi
slaret, pubhcus hostis judicaretur, in eapite pu-
niendus. Dictum est etiam quod Jocelinus Sarisbe-
riensis episcopus, et Willelmus Norvicensis episco-
pus, quia adhuc restiterant, traherentur statim ad
supplicium in membris mutilandis qui et ipsi p>'o
salute sua Cantuariensem rogabant. » Verura postea
in S. Thoraae offensam gravitcr incurrit, quod Hen-
riciJunioris coronationi, contra jus Ecclesias Can-
tuariensis factce, interfuisset, proplereaque ab ipso
Thoma excommunicatus est. Post mortem tamen
S. Thomae, int rcedente Henrico rege, ab excom-
municatione solutus est, datis super hac re ab Ale-
xand. III ad Bituricensem et Nivernensem episcopos
litteris, quee referuntur apud Bromtonem
et Baro-
nium ex Rogerio ad ann. \['ti. Scripserat etiam in
ejus gratiam Arnulfus Lexoviensis episcopus ad
D Alexand. III, eumque a calumniis, quibus ob S. Tho-
: mam impetebatur, purgaverat, as.-erens eum virum
honeslum, prudentem, ae pium, « in initio tempe-
statis inter coepiscopos scopo illi, videlicet S.
: libertate Ecclesiae, et ipsius gratia pertulisse. »
tione junioris regis processisse videtur, quam ex
eo quod Reginaldus archidiaconus, filius ipsius Jo-
celini, ab Henrico patre ad summum pontificem
contra S.Thomam missus fuerat, unde vir sanctus
in Reginaldura vehementer. excanduerat, ut patet
ex ipsius Epistola apud Baroniura tom. XII ad an
; 1168.
(19) De eo vide quae diximus ad Epistolara 34.

" " Joan. 4. " Exod. 27. "• IV Reg. w Vide ,M

I Cor. 13. I 2. Adagia manu, p. i 139. Psal. 3i.
 :

.
PETRl BLESENSIS 1 56

quam fuissel haee pecunia, cujus exspeciatio tandiu A Dilatio magna ruma esl

animum meum lorsit in cujus spe ego diffusiores

; Et mora donandi non leve crimen habet.
4
expensas faeiens me debitis usurariis oueravi. Si Ne dicas amico tuo, dicit Salomon . Vade et cras

simplex promissio praecessisset, circumspectius ex- revertere, ef dabo tibi, cum statim possis darc.

pendissera, ct usus fuissem leviler levi verbo. Nunc Cras, cras, vox corvina est ; nec Deo, nec bomiui-

in libro experietitioe
lego, quam sancta el efficax sit bus grata cst promissionis frequens. Et hoc ileralio

eruditio evangelicae ve.itatis. Sit, inquit, sermo ve- ipsum credo Salomonem sensisse, cum dicit Fili, :

ster, Est, E*t, Xon,Son; nam quod ampliut esl, a ne iteres verbum in oretuo '.Dateigitur, reverende
maloest
l
. Hoc malum nuncsentio, cui charta epi- Pater, voci vestrae vocem virtutis, et affectus libe-

scopi, et vehemens ipsius assertio causam dedit. rales etfectus adimpleat, ne labia Evangelio conse-

Vcrba lamen episcoporum, qui apostolorum sunl crala possit arguere mendacii charta concepla in
vim juratoriam in se habent, ul in
et haeredes,
tcstimonium veritatis.
filii

tis iusjurandum sit,

quod est verbum simplex in Illud autem vehementissime reprehendo, quod
el quod in aliis e.-l simplex nientlacium, per- nepotes veslros, qui se in castris scholaribus exer-
aliis :

sit in iliis. Attendiie quid cere debuerant, fovetis in deliciis, palpatis blan-
jurium aul sacrilegiuni
Doctor Ecclesiae Sunquid, inquit, levitatc ditiis; sciatisque quod hoec omnia exinanilio sunt
dicat :

n
quw cugito,secundumcamemcogito, virtuium, et subversio honestatis. Adhuc vita eorum
usut sum, aut
upud me, Est et Non * ? Promittenlibus et in incerto est, quia biy.ium Pyt hagoricae litterae
ut tint
non solventibus convenit vox
illa Isaiae prophelae nondum transierunt (20) ; ideo magis expediret
dicentis Ecce vos
:
ex nihilo, et opus vesirum ex eo eos corripi quam palpari. Scriplum esl : Qui parcit
Helicum
quod non est ». Magua debet
esse in promissione virgd, odit filium* . filiissuis percussusest a

discretio inanis euim

;
promissio multoties de fa- Domino, cc quod filios suos minime correxisset Di- :

miliaribus amicis sibi comparat

inimicos. Porro Dominus, magis filios luos quam me 7 .
lcxisti, dixit

co«itatis vestris promissionibus stare, nec mihi Hodie pro tiliis quosabstulit praelatis Ecclesue Deus,
si

accepta, nec vobis honesta

est ista dilatio, teslimo- habere nepotes in dissipationem jialrimonii Christi,
et in suaa salutis dispendium permittuntur (21). Per-
nio poelic :

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(20) Pvtbagoras vitam humanam litterae Grecae Y C Dei sunt, consanguineis douent, sed si paupercs
primamque aetatem incertam
pauperibus distribuant nec dissipent
sint, iis ut
similem esse aiebat,
se viuis aut virlutibus dedat, illor. m causa; mio quam maxinie polest, oos sancta
esse utquaenondum
per imam litterae partrm. Bivium synodus monet, ut omuem humanum hunc erga
et hoc significari
incipere, quo tempore fratres, nepotes, propinquosque carnis affectum,
autem htter» a juventule
partem, aut vir- unde multorum malorum in Ecclesia seminarium
homines aut vitia, id est sinistram
id esi, dexteram
sequuntur. De hoc recte ex^tat, penitus deponant. Ambrosius, 1. Offic. c. i
tutes
VireiUus aut quis aiius iu
opusculo de littera Y. 30 • Neque cnim proplerea te Deodicasti, ut tuos :

Littera Pythagorw
discrimine sccta bicorni divites facias sed ut vitam tibi perpetuam fructu

HumancB vitcetpeciem prwferrc videtur :
Xam via virtutis dextrum vetit ardua callem.
Difilcilemque aditumprimum spectantibusoffert.
Sedrequiem pra-btt fessit in vtrlice summo.
Molle oslentat iter via
lata, sed ultima meta.
!>rucipitat capios, volviique per
arduasaxa.
Heiculem, cum
Undc et mythologi finxerunt
booi operis acquiras, et pretio miserationis peccata
redimas tua. Putant se parum poscere ? Pretium
tuum quaerunt, vita^ tuae frucluin adimere conten-
dunt, et se juste facere putant. Et accusat quod
eum divitem non feccris, cum te ille velit aoternre
viiae fraudare mercede. » Bcrnard. tract. De vitaet
moribus clericorum, c. 7 « Nou extollat de facul-
:

pubertatis annos pervenisset, et tatibus Ecclesias consanguineos suos, aut neptes

exacla puerilia ad
unarn voluptatis, jiltcram vir- (ne filias dixerim) nuptui tradat. Res pauperum
duas vias ccrnerel,
tutis, rjiu
mullumque dubitasse, utram ingredere- non pauperibus dare par sacrilegii crimcn esse di-
tandem rejecla voluptale arduam et asperam jj gnoscitur. Sane patrimonia jiauperum facultates
esse. Legendus Xenophou Ecclesiarum, et sacrilega crudeiilate eis subripitur
virtutis "viam ingressum
et cx eo Tullius, lib.3 Deoffi- quidquid sibi ministri et dispensatores, non utique
I. u 'Vitouviiu.otwv,
Salir. 3. domini vel possessores, ullra victum accipiunt et
riis Ad illud'etiam alludit Persius,
Samios diduxil litlera ramos, veslitum. » Petrus Cantor Verbiabbrev.,c. 47 « Da :

Et tibi quoe
dextro monstrabU limite callem. naturae, quia homo, si indiget scilicet. Naturam
Surgentem
autem quandoque carnalilatem etsanguinem voca-
Nec non ei Satir. 5.
Cuiifiue iter ambiguumest,
etvita nesciut error mus et consanguineis dabis de proprio, de patii-
t
:

compitu menies. monio tuo, non Christi sanguine acquisilo, cujus

Diducit trepidas ramosain
Videndi Casauboous et
alii commentatores llla m
dispensalio credita esl viris ecclesiasticis, ut illud
pauperibus distribuant. Ob hoc euim praecepit Do-
loca Persii. .

sacris canonibus clencis et epi- minus in lege, ut lalis eligeretur sacerdos et levila,
(i\) Cautumest qui dicerent patri et roatri, non novi vos. Sed
bonis Ecclesias suos consangumeos.
^oois ditare de nunquid consanguineo meo bono et p. obo non dabo
concilii 25, Paris.
ran avoslolorum 40, Antiocheni de palrimonio Crucifixi ? Non, ut erigas eum colum-
1

e c 16 Capitul. I. v, c.
• 171. Ac demque conc. m
I, omnino vero eis nam in Ecclesia, propier perniciem exempli. Non
Tndent sess. 25, De reform. c. enim consideralur quod bono dede.is, scd quodcon-
Ecclesiae consangumeos
mterdicit r.e cx reddiiibus sanoumeo, ut trahant in cxemplum. Gratiaa da et
angeie sludeant, cum et aposto-
lamilia.esvesos Gratis euim con-
ne res ecclesiasticas quae praecipue de patriraonio Crucifixi :

lorum canones prohibeant

* 41. *Prov. 3.
s
Eccli. 7. ' Prov. 13. IReg. 4.
MaUh. 5. MlCor. 1. Isa.
157 KPISTOL.E. — EPIST. LIl. 138

niciosa est minoribus blanda majorura remissio. A quo erat ablegatus ad reaem, quantam tempestatem
in mari sit perpessus ; indicat ob beneficia ab eo
Ideo dicit Sapiens
8
: Filice tibi sunt, vultum hila-
accepia se uullum defugere lubnrem. Deniqne pstit
rem ne ostendas eis. Vestra benignilas eis ad omnes orari pro se, tit neyolia commissa prospere Qpud
illecebras frenum custodiae relaxavit. Ideoque ve- regem transigat.

reor, ne vita eorum in primo ilore degeneret, sicut Charissimo domino suo R. Dei gratia Cantua-
in Job legitur
° Lcedelur quasi vinca in primo florc
:
riensi archiepiscopo, totius Angliae primati, et apos-

botrus ejus, etquasi oliva projiciens floretn suum. tolicae sedis legato, P. Blesens. Bathon. arcliidiac,
Porro enormiter peccat, seque vitae aliense reum salutem in eo sine quo non est salus.
coustiluit, qui pucros in sttate tenera nimia fami- *• - Me nuper ad obedientiam vestrae jussionis accin-
liaritate et suavibus verbis eraollit. Cyrus Per-ieus, xeram, jamqueliceiitiatus, et accepla vestrae bene-
de quo duccntis et decem annis prius praedixerat diclionis gratia rccedebam, cum propler negotia

Isaias, Christo meo Cyro, cujus apprehendi dexle- quaedam casualiter tunc emergentia revocastis me,
10
ram, utsubijcinm ante faciem ejus gentes etregna, ac iirmiter injunxistis, ut vos fiequentioribus nun-

Groesum juxla Halym fluvium vicerat : cumque tiis certiorarem de statu meo, et de his, qute mibj
multse illum fecissent victoriae gloriosum, quia in via contingerent. Descenderam admare, et navem
tamen gentem Ly lorum prius bellicosissiraam fecit ]} ascenderam, cumque jam exposuissemus vela ven- \
vacare comessalionibus, ludis atque amplexibus, ut tis, et vitam periculis ; ecce nix, grando, imber ac
sicgentem eviraret acerrimara, a regina Massage- spiritus procellarum ccelos obduxerunt caligine, at-

tarum Tomyri victus et occisus esl : quae cum il- que in terribilesaquarum montes maris deformavere
,s
lius caput in utrem sanguine plenum misisset :
planitiem. Mirabiles erant elationes maris , fluc-

« Bibe, inquit, sanguinem, quem silisli. » Appre- tusenim ascendebant in caelos, et descendebant in
hendite, inquit David propheta, disciplinam, ne- abyssos, et anima mea in ipsis labescebat. Omnes
quando irascatur Dominus
11
. Arguiie et docete di- qui in navi erant, motisunt et turbati sunt sicui
ligentius nepotes vestros, ne causam insolentiae pra> ebrius, et omnis sapientia eorum devorata est ia .
stet nimisblanda et familiaris affectio. Informenlur, Ille, qui gubernaculo praserat, et sedebat in puppi,
quaeso, ad opera honestatis, se sciant experientia abjecta arte, et derelicta sede, navem fortuito

quid sit peccatum, omnisque turpitudinis occasio commisit evenlui. Universa patiebanlur spiritum t

praecidalur. Judas et Simon, sicut in libro Judi- vertiginis, spiritum abominationis et nauseae. Non I

cum legitur, regi Bezec, sive Adonibezec, qui eos erat qui manus, aut oculos in cadum erigeret ; non
infestabat, summitales manuum absciderunt 1J
; sic erat qui porrigeret Deo preces, qui satisfactioni

aut pomitentiae se offerret. Jacebant omnes desli-

et nos raotus pubertaiis praevenire oportet, atque n
iniquarum pra^scindere primitias actionum. Isli
tuti oflicio membrorum,
animo consternati, et
aut

sunt parvuli Babylonis, quos ad petram, quee facti sunt velut mortui. Licet autem tunc aestivale
Chri-
stus est, oportet allidi. Beatus enim, quitenebit et solstitium ad incrementum dici phirimum de noctis

allidet parvulos suos, scilicetBabylonis, ad petram spatio recidisset nunquam tamen nox aliqua adeo
;

iS
. Scriptum estenim quia proni sunt sensus ho- longa visa est mihi. Nain a meridie nox ista in.
;

minis ab adolescentia sua in malum u . Amputetis cepit, qua? tempus alienum sibi quadam tyrannide
igilur prurienlem in teuera aetate maliliain : nam procellosa usurpans in suas tenebras lucem vertit.

et spinarum plantana facilius evelluntur, antequam nox damnatissima, nec in toto anni circulo com-
coalescant. putanda, nox turbinis, nox irae, nox horroris et
EPISTOLA LII. mortis. Tota nocte hac pessima fuimus in corde
aii r. (22) cantuar: archiepiscopum. maris, et quasi in venlre inferni : donec desidera-
[A. D. 1178.] tissimus solis ortus nobis clemenlioris aurte gra-
Argumbntuh. — Exponit Cantuar. archiepiscopo, a tiam nuntiavit, placavit mare, qui iroperat ventis

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

ferlur. Unde et potius gratiae, debet imo soli gratiae D non sanguini. » Legimus de Benedicto XII apud
conferri, non natura», id est carnaliiati. Unde in Bernardum Guidoms, quod cum mercator quidam
Vilis Patrum « Mi abba, dabone elecmosynam pa-
: Tolosanus profectus fuisset Avenionem cum uxore
« renli, filio, vcl consanguineo ? Respondit abbas, sua nepte Benedicti, admissos ad colloquium ab illo
h Non Cur, rai abba 1 Quia modicum sanguinis te
. audivisse, se quidem utjacobum Furnum illosagno-
« trahit. » Etpostea « El nos de his eisdem dando
:
scere, at pontilicem renuntiatura consanguineos et
sive propinquo, sive extraneo vel cuicunque, ne- affines non habere, nihilque ab eo obtinuisse, prae-
cessitatem respiciamus, ut nihil supra couferamus. ter sumptus in itinere factos, et qui domum rever-
Sed praeponamne propinquum extraneo ? Non, si suris essent necessani.
uierque aeque indiget, propter perniciem exempli, Nota quod in Maz. i. post haec verba « in salutis
sicut nec septem cliaconi ad hoe consanguineos suos suae dispendium habere permittuntur, adduntur hi
aliis praeposuissent. Si objicisquia modo aliud tem- duo versus :
pus est, quidem est. Sednos lamen sicut illi eorum Cumque Sator rerum privasset semine clerum,
quae projiciunlur ante pedes apostolorum, dispen- Ad Salance votum successit turba nepotum.
satores suraus, non domini. Necessitati ergo des, (22) Richardo. De eo videep. 5.

8 ls
Eccli. 17. Cap. 13. ltf
Isa. 45. " Psal. 2.
ls
Judic. 1.
1J
Psal. 136. "Gen. 8. Psal. 92.
"PsaL m.
 159
PETRl BLESE.\>1> llH)

et mari, staluitquo procellam cjus in aaram, et si- A ordinationis sinant episcopalia obire munera, ex-
comtnunicatosque denunlient, qui pontificis summi
ejus ". Et laetati surous, quia si-
juerunt nuclus bultam, vel episcopnrum siyilla adulterant.
lueruat, ct quia deduxisset nos Dominus in porlum
resurgens a RjcHAnDus Dei gralia Cantuar. archiep. totius
voluntatis nostrae. Ego aulem quasi
Angliae primas, venerabilibus fralribus et coepi-
niorluis die illa cibum non leligi, omnem escam
perendinavi scopis in Cantuariensi provincia conslitutis, salutem
abominata est anima mea, ideo se-

so- in vero salutari.

queuti clie ; turbatus namque prte confusione
ad plenum de Licet futura omnino vitarc scandala non possi-
nilus maris et fluctuum non potui
quibus pro mus, (necesse cstenim, sicut legitur '*, ut veniant
facili respirare. EaBC et his similia,
scandala) oflicio tamen nobis ct vobis injunctae ad-
vobis vchementer alfligimur, sollicita deberetis co-
;

ministrationis incumbit, quantum possumus, scan-

gitatione revolvere, et pro quiele veslra duiissimos
dalorum materiam proescinderc, atque maluriore
labores patientibus affectum compassionis impen-
consilio periculis Diu est, imminenlibus obviare.
dere. Verumtamen, sicut publice dicilur, illi, quid
quod angelus Satanoe transfigurare se novit in an-
in otio apud vos torpent, et qui dies suos in desi-
gelum lucis, et in vestimentis ovium, atque sub
deriis et voluptatibus ducunt, hi apud vos fructum
in labores eorum adumbrala simplicitate de.ccvit ab antiquo lupina
ratiae uberioris imeniupt, atque B
pro vestris as -

ingrediuntur, qui pondus diei et festus

ego absens et Sed et diebus islis quidam pseudoepiscopi Hi-
itatibus porlaverunt. Porro
semper inveni bernienses, aut Scolicae lingce simulantes barba-
prajsens, muuiticeuliam, veslram
lanquam desideria mea prae-
riem, cum a nullo impositionem manus acceperint,
magniticam vosque
episeopalia populis administrant. Tcste quidem
sagirelis, citra omnem postulationem, ct supra
mc Apostolo : Nemo sumit
honorem, sed qui voca- sibi
omne meiitum meum in vestris benedictio-
tur a Deo tanquam Aaron '". 111 vero non perostium, i
nibus assidue praevenistis. Eapropter, quoties
sed aliunde intrantes Ecclesiam Christi commacu-
meam invitaverit operam vestrae necessitatis arti-
lant, et, ut vitupcretur ministerium nostrum, proe-
culus, non recuso laborem, pro vestro honore pa-
sumptione sacrilega dehonestant episcopalis emi-
rati-simus ire in carcerem et in mortem. Dominus
nentiae sacramenturn. Cum enim gratiam sacree
rex in Gasconiam tendit, ego aulem diplomate utens
utinam possim cur-
unctionis nunquam acceperint, celebrant ordines,
eum ehestigio sequor ('23; : sic
ecclesias decibant, altaria consecrant, benedicunt
rere, at comprehendam ! Yos vero, Paler, orelis
abbates, et sic viclum et vestitum misere mendi-
m mvemens ne-
Altissimum,
gotns vestris prospere
ut gratiam

vos cum exsullatione regrediar.

et
oculis ejus
propere consummatis, ad G
f
lem
antes sacram
;
et
i ^ n0Sl,<T
lacrymabilem convertunt in quaestum.
./
,ec
!
e
^ Quo-
niam igitur ex talium administratione in Ecclesia
• Bene valeant magni rustici nostri, magister (i-

bene valeant Anglicana multiplex occasio scandali jam emersit

(24) et arcbidiaconus Baiocensis : et
20
eosque quorum ordinatio dubia est, sacri canones
alii socii nostri, quorum singulorum sum tolus, et ,

non admittunt 2
', universitati vestrae mandamus
omnium.
atque praicipimus, quatenus per vestras diu;ceses
EPISTOLALIIL
generaliter prohibere curetis, ne tales ministrare
AD EPISCOPOS ANGLLT2.
permittantur episcopalia, qui barbaras nationis
[A. D. U78?]
enim
Ar.GLHENTBM. — Richardus arcliiepisc. Canluar. suis sunt, atque ordinatioais incertae (25j. Sicut

cotpiscopis mandal ne extervs episcopos incertw non intelligitur prsecessisse dedicatio vel baptismus,

PETRI DE GUSSANVILLA NOTVE.

(23) Similis est loquendi ralio epist. 59

< Ad : D quisque pervenerit. » Glossa, duplomate i, vel in
vos in eadem tempesiatis insania diplomate utens duplo vado quam alius, 2, vel, id est duplicato ili-
remeanit, lege duplomati.', ex ommbus mss. no- -"> aere, 3, vel, id est, celeritate.
stns. Quidvero duploma hic ? Duplum iler, seu ili- Scripta videtur ha3C epist. circa ann. 1178.
neris festinatio, cum per dies singulos duo itinera (24j Forte Gerardus Puella, qui cum Petro Ble-
conficiuntur. » Radulfus de Diceto in Imag. Histor. sensi erat domeslicus Cantuariensis archiepiscopi.
ad ann. 1172 « lanquam duplomate venit ad
:
Sed de eo aliasopporlunius loculuri sumus.
Porcestre. Idem ad ann. 1179
<> « Rex Anglorum : (25) Similis prohibilio legitur in conc. Vernensi,
paler Henricus subitum jussubito praenoscens ad- c. 13Deepiscopis vagantibus, qui parochias non
: «

ventum progressurus cum incessisset duplomate, habent, nec scimus ordinationem eorum qualiter
regi Francorum navem apud Doveram egredienti, fuit, placuit juxta instituta sanctorum Palrum ut in

festinanter occurrit. Et ad an.H84 » Rex in in-

<• : alterius parochia miuislrare, ncc ullam ordinalio-
stantiatemporis incedens fere tanquam duplomate nem facere debeant, sine jussione episcopi, cujus
venitCantuariam. » Sic ea vox accipitur L. conti- parochia est. Et si hoc facere praesumpserint, ab
nuus l)e cerborum obligationibus. « Ut qui Ephesi oflicio suspendantur, intenm quod ad synodum
daturum se spoponderit, neque duplomate diebus exindc venerint, et ibidem secundum canonicam
ac noctibus, et omni tempeslale contempta, iler institulionem accipiant sententiam, nisi tantum
continuare cogatur. » Et postea « Quod si duplo- :
itineris causa, etc. » El in Vermerieusi, c. 14: Ut <i

mate usus, aut lelici navigatione maturius quam ab episcopis ambulanlibus per patrias ordinatio

" Psal. 106. Matth. 18. '•

II Cor. 14. Hebr. 5# sl
Dist. 92 c. Si qui episcopi.
 161 EPISTOL.E. - EPIST. LIV.
m
ubi de ialibus dubilatur (26; ; ita nec eos reputa- A Charissimo araico suo L. Pictaviensi archidiac.
I
mus episcopos, quorum consecratio ignoratur. P. Bles. Bathon. archid., salutem et
intimae di-
\
Prseterea, quoniam in his partibus- publica falsa- lcctionis affeclum.
riorum peslis obrepsit, qui bullis adulterinis, el Lameniabililcr conqueritur, et causatur Adelitia
literis caluminias innoeentibus movent, et slalum neptis veslra, quod eam in raonasterium detrudere,
juste possidentium subvertere moliunlur, providen- et claustrali vultis invitara
et renitentem custodiee
tice vestrae districte praecipimus, quatenus solemni- mancipare. Cogitabat equidemconjugalesamplexus,
ter denuntiari faciatis excjmmunicatos singutis fructumque posteritatis de curnis operihus exspe-
festivis diebus eos, qui domini papae bullam, vel ctabat nunc autem compellitur,
; sicut dicit, abju-
nostra et vestra sigilla falsare praesumunt 27), rare matris olficium, et a primo limine salutatis
eisque consentionles, ut quos a sua malignitate non deliciis vitae et desiderabilibus hujus
raundi, se de-
cohibet propriae judicium conscientiae, saltcm fre- plorat incurrere perpetuae sterilitatis opprobrium.
queas denuntiauonis iteratio valeat deterrere. Bene Sane miror plurimum de prudentia el modestia
valeatis in Christo. vestra.Nara Cura prafata Adelitia jam aetatem ha-
EPISTOLA LIV. beat, et ad annos discretionis evaserit, non est
AD. L. PICTAVIBNSEM ARCHIDIACONUM. g sicut mihi videtur, adreligionis propositum violen-
ter urgenda, maxime cum Scriptura testetur
Argcmentum. —
Suadet archid. Pictaviensi ne
grata non esse coacta
Deo
Adelitiam neptem suam invitamcompellat ad
servilia. Sed et canonum
monasticen, ut matrimonii, ita monastices clamat auctoritas, quia monachum, sive monachan
statum liberam exposcere animi (acultatem. facit propria professio, vel paterna devotfo (28).
PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E
presbyterorum non fiat. Si autem boni sunt illi (27) De falsariis bullarum apostolicarum habes
presbyieri, iterum consecrentur. » Et antea in can. 3(» eoncil. Tribur. « Si vero (quod non decet),
;

eonc. Suession., cap. 5 « Ut supervenientes epi-

: quihbet sive sit presbyter, sive diaconus, aliquam
scopi vel presbiteii de alliis regionibus non susci- perturbalionem machinanno, et nostro ministerio
piantur in ministerium Eeclesiae, nisi prius fuerint insidiando redarguatur falsam ab Apostolico cletu-
probati ab eiuscopo, cujus parocbia est. Et paulo <> lisse epistolam, vel aliud quid quod inde non
con-
anle in eonc. Liptmen»i, c. 4 « Ul secundum ca- : venerit salvat fide, et integra circa Apostolicum hu-
nonican cautelam omnes
undecunque venientes mihtale, penes episcopum sit potestas utrum eum
ignoli presbyteri ante probatiouera
e|>iscopi vel in carcerem, aut in aliam detrudat custodiam,
synodalem in ecclesiasticum minisierium non ad- usquequo per epistolara aut per idoneos sus: partis
mittantur. > El in capitul. addit. 3, c. 37 : « Sunt legatos apostolicam interpeilet sublimitatem ut ,

in qmbusdam locis Sccoli, qui se dicunt episcopos potissimum sua sancta legatione dignetur decernere
essse, et multos negligentes, absque licentia domi- quid de talibus justo ordiue lex Romana staiuat
norum suorum, sive magistrorum, presbyteros et definire, ut et is corrigatur, et caeteris modus im-
diaconos ordinant, quoruin onlinationem, quia ple- ponatur. • Et cap. Ad. falsarins, De crimine falsi,
rumque in Simoniacam incidit baeresim, et muitis quod est Innocentii III eodem tit., c. Licet, quod
erroribus subjacet, modis omnibus irritam fieri ejusdera papae, referuniur novem raodi quibus
debere omnes uno consensu decrevimus. » Illud falsari possunt. Videndu et Baronius, tora. XIII ad
ipsum in Ecclesia Anglicana nono saeculo celebra- annum 1195.
tum concilium Celicbyih slaluerat contra Scolos, (28> Aurelian. i, c. 19. Tolet. iv, c. 49 et 55
;

c. 5 « Ut nulius permiltatur de g nere

: Scolorum Tolet x, c. 6 Greg II, epist. 6. Erat in more po-
;

in ahcujus dioecesi sacrum miuisterium usur- sibi situm, ut parenles offerrent Deo in monasterio fi-
pare, neque ei consentire hceat ex sacro ordine lios suos consiitulos in minori aetate sub ritu certo
aliquid atlingere, vel ab eis acciperre in baplismo et determinato, de quo S. Benedictus inRegulasua,
aut in celebratione missarura vel etiam euchari- c. 59 « Si
: quis lorte de nobilibus offert filium
stiam populo praebere, quia incertum est nobis unde suum Deo in monasterio, et ipse puer rainor astate
et an ab aliquo ordinenlur. » Neque vero satis fuit est, parentes ejus faciant petitionem, quam supra
Richardo Canluariensi prohibere, quominus epi- diximus, et cum oblatione ipsam petitionem, et ma-
scopi illi barbarae nationis atque ordinaiionis in- num pueri involvant in palla altaris, et sic eum of-
cerlaa, per universam provinciam episcopalia munia ferant De rebus autem suis, aut iu praesenti peti-
obire sinerentur prohibendum quoque fuit, ne ad
; tione promiitant sub jurejurando, quia nunquam
eosdem ordinandi commearent. Can. 5 conc. West- rj per se, nunquam per suffectam personam, nec quo-
mon., sub eodem Richardo celebrali anno 1173 libet modo ei aliquando aliquid dent, aut tribuant
:

« Quia quidam clerici desperantes ab episcopis occasionem habendi vel certe si hoc facere nolue- ;

suis ordinari, vel propter imperitiam, vel propier rint, et aliqukl oiferre voluerint in eleemosynam
vitqe incontinentiam, vel nativitatis conditionem, monaslerio pro mercede sua, faciam ex rebus quas
aut tituii defectum, aut aeiatem minorera, extra dare volunt monasterio donationem, reservalo sibi,
provinciam suam, inlerdurn etiam a transmarinis si ita voluerint. nsufmctuario. Aique ila omuia ob-
episcopis ordinantur, vel ordinatos se mentiuntur, struantur, ut nulla suspicio remaneat puero, per
ignota sigilia episcopis diferentes, statuimus ta- quara deceptus perire possit (quod ahsit !) quod ex-
hum ordinationem irritam esse habendam, etc. perimento didicimus. Similter autem et paupe-
••>

Vid. conc. Trid. sess. 6, De reformatione, c. 5, et riores. Qui vero ex toto nihil lmbent, simpliciter
sess. 14, c. 2. petitionem facitani, et cum oblatione ofierant filium
(26) Iia conc. Carihag. v, c. 6, Africanum c. 39 suumcoram tnstibus. » Apud Gratianum 20. q. 3,
;

Felix IV, ep. i c. 2. speciaiimque de baplismo

; c. Prwsens quod dicitur esse Nicolai I, ubi agitur
Leo magnus ep. 37, c. 1 ep. 92, c. 16 Gregor 1,
; de Lamberto de cujus stalu monacnali controversia
;

lib. xn, ep. 31. Troianus Santonensis episcopus movebatur Neque ego pater palla ultaris indutum
epistola ad Eumeriura Nannetensem. Greg. II, ep. obtuli. Lanfrancus Decretorum c. 17 OftVrendus :

9, Gregor. III, ep. 1. puer facta sibi prius corona, manibus portans ho-
Patrol. GGVIL
 —
163 PETRl BLESENSIS 164

Propriae vero professionis vinculo non ligatur (29),

A quia huic professioni, quantum potest, renititur et

PETRI DE GUSSANYILLA NOT.E.

apud Gratianum supra
stiam et calicem cum vino, sicut mos
est post apertius ? cap. Prcesens
paren- Lamberius non esse monacbus eo quod
dicitur
evan^elium sacerdoti, qui missam celebrat, a

Qua oblatione a sacerdote suscepta, pater ejus illum pallio indutum non obtulerit. Quae
tibus°offeratur.
involvant praedicti parentes manum
puen in palla ratio nulla esset, si oblatus inf;ms a palre posset
anienus deserere monasterium. Bernardus quoque nisi hoc
qua altare coopertum est, et eujus pars
pendet et tunc suseipiat eum abbas.
Quo facto, supposuerit, respondere debuit objectioni Clunia-
parentes coram Deo et sanctis ejus statim eensiura ct monachorura S. Bertini alio modo quam
preefati
perso- respondit, unoque verbo opponere Robertum qui-
promittant, quod per se aut a se suppositam
nam, susceptum ordinem puernunquam
relmquat, dem impuberem Cluniacensi monasierio, et Tlio-
neque se ei scienter aliquid daluros, unde puer,
mam Berlinensi fuisse oblatos sed utrumque ,

absit perire possit. Hanc proraissionem tranrivisse ad Claraevallenses, quia qui dcvotione
(quod !)
prius edi- paterna monactii facli sunt, non ila sunt alligati,
prius scriptara coram tesiibus verbis ibis
Sed et Rer quin liunc vitae slatum adulti valeant repudiare,
cant et postca super altare ponant.
•>

nardus epist. 1, de Roberto consanguineo

loquens adeoque magis transire ad alium ordinem, in quo
ad Clu- vigeat regularis observantia. Cifiterum si puerpubis
suo, qui defectionis suae a Cisterciensibus
factus liber sit ad remanendura vel egrediendum,
niacences inter abas rationes hanc afferebat, quod
Clunia- quare pater secundum Regulam et decreta L;m-
oblalus fuerat de parentibns monusterio
« Quanquam dubium non sit promissium franci jubemr de rcbus omi ibus disponere, ablaia
censi :

quam B hlio suo omni ommno haen dttatis parte ? Quare id

illum iuisse, non donatum nec enim pelitio, :

praecipit. pro eo 1'acta fuit a pareniibus, nec spondei ? Quare sponsionem sutra juramento con-
Re°ula
cum ipsa petitione involuta pallio alta- firmat ? Qu;d isia ablatio aereditatis paternae nisi
manus
I

illus
sicofferrclur corara lestibus. » Etespist 824. ohex, i|ui ponitur et vis qi a3dam quae infertur ho-
ris, ut
nbi' docet non esseprohibendum
Thomam de S. Au- mini libero, ut supponitur, ne ingenita sibi atque
per canones stabilita Libertate utatur ad deseren-
domaro ad GlaraBvallenses a Benedictinis transire vo-
lentem. « Votum, inquit, parentum
integrum manet dum monasterium ? Quid autem est a'lem spoliatio
exinanita, sed cumulata.» haereditatis, si lilius nequeat reverti ad saecularem
et oblalio eorum non esl
offere- habiium, nisi actus eximiae pietaiis, quo pater aulla
Jure veteri irapuberes qui a parentibus
in ri' rilii sm liberiati uocet, vira nullam facit. Dico
bantur Deo in monasterio, inde exire non poterant
ex amplins Quare dicitur iu eadem Regula et in de-
neque ante neque po-t pubertatcm. Id colhgitur
:

Blonachum aut paterna crelis eisdem, patri hoc faciendura, ut omnia ob-
can 40 conc. Tolet iv « :

Quidquid horum struantur, atque ut nulla suspicio remaneat puero,

devotio aut propria professio facit.
his ad raundum per quam deceptus perire possit ? An periturus ille
fuerit, alligatum tenebit. Proinde
reverti intercludimus, et omnem
ad saeculum m- est, quia genus viia3 repudiavit ad quod seetandum

Canon est de impuberibus, nullo vinculo obslriclus est ? Neutiquam. Perituras

terdicimus ingressura •>

et de vero dubio procul est, sialligatusfaeritperpetuoper

quos paterns devotio non propria professio,
oblationem factam a patre.
pubenbus quos so!a propria professio monachos
pronunliatque utrosque alligatos esse, nec Denique contraria senlentia nullo fulcitur funda-
facit,
Can. menlo. Nililur capile, lllud ±0, q. 1, quod dicitur
habere facultatem revertendi ad sseculura.
poeni- e-se Marcelli papae, sed falso. Sedente Marcello in-
55. « Quicuoque ex saecularibus accipientes
praevaricantes fantes non offei ebantur Deo in monasleriis. Niti-
tentianT totonderunt se, et rursus
tur, c. Sicut ibidem, et c. Puellce, ibidcm. Sed iis
sunt, comprehensi ab episcopo suo, ad
laici effecti
Quod locis agitur de ptie lis in pubertate, non agitur de
paenitentiam, ex qua recesserunt, revocentur.
irrevocabiles sunt, nec impuberibus per parentes oblatis Deoin monasterio.
si aliqui per pcenitentiam
Ec- Aiunt propugnalores ejus opinionis durum videri
admoniti revertentur, vere ul apostatae corara
anatheraalis sentenlia condemnentur. Non monarhum iien non volentem. Sed durum non cen-
clesia
detonsi a parentibus fuerunt, aut suere patrrs puerum aliena voluntale Deo manci-
aliter, et hi qui
pari. qui aliena voiuntate faclus est filius Dei in
Mionte sua amissis parentibus, sc ipsos rehgiom
de-
baptismate. Si pater fihum suum impuberera do-
voverunt, et postea habitum saecularem sura
subdi detonsos nare, si vendere potuit, cur non potuit Domino con-
runt etc. Canon vult analhemati
..

saecularem sum- secrare? At, inquiunt, repugnaljus novum, ut mo-

a parentibus, qui postea babitum
monacba- do dicluri suraus. Quidinde?
oserunt. Staluit itaque perpetuo astringj
Tolet. x, c. 6 Si ;n qu Jure novo possunt exire e monasterio, cum ad
tui devotione paterna.
:

vel rehgiom annos discretionis pervenerint, si nolint ratam ha-

rainori aetate vel religionis tonsnrara,
aut unus, aut bere palernam oblationcm. Ita Clemcns III, c. Cum
debitam vestera, in utroque sexu filiis,
ambo parentes dederint, ccrte aut nolentibus
vel virum, De regular. et Coelest, m, c. Cum simus,

nesc entihus se, suscepiam

nescientibua non mox
susceptam iion vi^ani ..i hlus
uiua visam ...no m eodem
^»,.„ ....
lit. —
his vcrbis.
, -. : «
- .—• ad annos
dictus puer
Si -.
discrelioms pervenent, et habitum retinere nolue-
- — —
"b coram se vel
^- coram Ecclesia, rj
" dicaV» eri
UIJUIL.1 ci ii.i,
'
• • \ ,.
i fir.«„ iniin , i
),al-irn-n ni monachalem,
n)in.'i .rlinlpm <si ad
flrt nequiverit, non
inilnri np.nnivprit.
bnr. induci
hoc nnn
.
conventu eosdem hlios laba hi rit si
palamque in
saecularem reverti habitum ipsis
ad est ullatenus compellendus, qma tunc liberum sibi
permiserint,
penitus non licebit, sed convicti eril eum dimiltere, et bona paterna, quce ipsi ex
filiis quandoque
aliquando ionne proveniunt, postulare.
nuod tonsuram aut religiosam vestem
•>

habitnmque
rionis cultum Leo magnua epist. 92, c. 13. Concil. Mognnt.
i;. iln
hujuscemodi sub Leone 111. c. 35 « Ut nullus tondeatur sine
Qtur,el sub aeterna districtionne
:

aniur. Eo canone dici- ••

legilima aeiate et sponianea voluntate. » Nicolaus I
ad consulta Bulgarorum, c. 87 « Monacbicum au-
tnr filios in mhori aetate oblatos
mooasteno a pa- :

Gr< tem habitum induere, ac vitam remotara ducere,

renlibus non posse ad sa?culum reverti.
« Addidisti adhuc, quod
:
si pater, non nisi a spondente divinitus exiguntur. Uncle
septa moi quisquis vim intulerit ahcui, ut monasticum habi-
cl maler filium, vel filiam intra
tradidennt disci- lum et vilam remoliorem, quara non optavit, nec
iu infanliae annis sub regulari
stquam puberlalis »raple- elegil, assumat, hic tanquam violenlus peccatum
plinu. utrum !;•
mairimonio copulan ? lloc e.vadere non valet. Et quoniam quod agitur ex ac-
verinl annos, egredi et
cfpientis voto non venit, nec accipiens religiosura
omnino devitamus, quia nefas est ut oblatis a pa-
laxenlur.» Quid habitum inde mcrcedem habet, nec inferens crude-
rentibus Deo BJiis voluptalis frena
 »

16S EPISTOL.E. EPIST. LV. 16f,

reclamat. Nec astringitipsam paterna devotio (30), A filium. Desiste itaque ab incoeplis, et si neptis
quia non est in laribus patris, sed quasi emanci- vestra jugum religionis abhorret, atque Deo im-
pata per patris mortem, et in alienam potestalem mortali desponsari detrectat, mortali homini des-
non recidens liberam animi sui adepta est faculta- ponselur : et quae in moute salvari non potest,
!;i
tem. Ulriusque juris beneficio matrimonia libera saltemin Segor modica civitate salvetur. Quia
sunt ideoque si matrimonium carnale gaudet li-
: tamen plunmum litterata est, ego ipsam adhuc et
bertate indulta, spirituale matrimonium privilegia- litteris, et viva voce aggrediar, volens in ea expe-
tum est pleniore gratia libertatis ; nam ubi spiritus, riri quid in talibus post gratiam Dei possit humana
ibi libertas ". neptem vestramSi filio Allissimi facundia. Humana enim persuasio sine grata Dei
desponsare disponitis, sciiis quod sponsus sibi nihil aliud est, quam ses sonans, aut cymbalura
exhiberi desiderat raentera sanctam, spontaneam, linniens ". Iile solus donat os et sapientiam, qui
non coactam. Nam in Genesi " legitis de despon- dicit Sine rne nihil potestis (acere !8 Tu igitur,
: .

salione Rebecca?, quia ejus voluntas diligenter in- Domine. benignus aspira, et qui de lapidibus susci-
!l
quiri praecipitur. Sed et Josue in optione populi tas filios Abrahae, tu auferas ab ea cor lapideum,

Israel ponit, servire diis Mesopotamiae, aut diis atque in spiritu timoris Domini immittas ei conver-
Amorrhasorum, aut Domino Deo insinuans scrvi- ;
g sionis et sanctae conversationis affectum.

tium non esse merilorium apud Deum, quod praeter

EPISTOLA LV.
liberam arbitrii henevolentiam est extortum. Porro
neptis vestra publice protestatur, quod eam inuti- AD ADELITIAM MONIALEM.
liter fatigatis, et ad ipsius conversionera laboratis Argumentcm. —
Gratular Adelitise, quod aspiret
in vacuum. Esset enim, sicut asserit, ex ipsa con- ad vitam monasticam, et occnlte voio se ad ingres-
perversior, millies clauderetur in sutn monasterii obs'rinxerit Luudat virginilatem.
versione et si
Hortatur ut perseveret, et perfecte saculo rentm-
claustris, ipsa tamen in vestrum dedecus et con- tiei.
temptum tempestivum sibi procuraret egressum.
Teneut igitur vos, sicut mihi videlur, labor inulilis, Dilectae et prsedilectse in Christo Adelitle, Ma-
et cura superflua : vereorque ne vobis adaptet ali- gister P. Blesen., salutem in Domino Deo salutari
quis verbum illud Domini Vce vobis, qui circuitis : nostro.
mare et aridam,ut unum proselytum faciatis, et Gaudenl omnes qui te diligunt, sed et gaudium
s
cum repertus fuerit, facitis eum'- duplo gehennaj est angelis Dei, quia in desideriis habes sanctioris

PETRl DE GUSSANVILLA NOT.E.

litatis suae judicio carebit. « Apud Gratianum 20, C patris mortem, et in alienam poiestatem non reci-
q. 5, c prcesens, declaratur Lambertus quidam dens, » etc. Ex quo datur intelligi non licere tuto-
non esse monaehus, adeoque nec haeredilate pa- ribusaffimbus, et consanguineis addicere monas-
terna et materna privandus, quia cum non fuisset terio in perpetuum impuberes orbatos patre et
in tenera aetate oblaius a patre, iovitas monacha- matrenolentes. Goncil. Aurel. v, Tolet. ix <:t x,
lem habitum induit. Vide Conc. Trid. sess. 2o, De ipsique SS. Benedictus, Lanfrancu^, et Bernardus'
regularibus, c. 17, 18 et 19. utuntur voce Parentes, quia proprie patrem et ma-
(30) Duhj sunt propter quas Adelitia
rationes, trem non affines, non consanguineos,
signiticat,
non poterat ad vitara monachalem. Prior
astringi non quod Toletan. iv exprimit per hos
tulores. Et
ab a?tate, posterior ab emancipatione peliia. Prio- terminos, paterna devotio, Tolet. x explicat per
rem auingit Blesensis pauio antea scribens » Nam : patrem et matrera, aut unus aut ambo parentes de-
cum praefata Adelitia jun setatem habeat, et ad deiint. Sed quid, si pater velit offerre filium aut
annos discretionis evaserii, non est, sicut mibi vi- filiam, maire reluctante 1 Offeret solus. Quid si
detur, ad rehgionis propositum violenter urgenda. mater invitio patre ? Non poterit mortuo autem :

Quod si quaaras quo aetatis anno censeatur quis- palre hoc erit ln ejus arbilrio positum. Gregorius
piam esse per setatem, quoad iioc, extra paternam autem II, salis indieat parentum nomine hicintelligi
protestalem, respondebo cum conc. Tolet. x, c. 6 : patrem et matrem, non ahos. « Si pater vel mater
« Parentibus sane fiuos suos religioni coutradere tilium vel riliam, » etc. At si impubes monachus
non amplius quam usque ad decimum setatis eorum D vel monacha tierel parentibus aut nolentibus, aut
annum licentia poterit esse. Postea vero an cum nescientibus, adeoque minime consentientibus ? Ex
voluntaie parentum, an suae devotiouis sit solita- conc. Tolet. x revocanda esset quamprimum a
rium votum, erit filiis licitum religionis assumere parentibub-, aut certe jure suo penitus exciderent,
cultum. » Hinc cor. igas lvonera Carnot., qui part. ex conc. quod dicitur Tribunense. Sed ex c. Puel-
vn decreti, c. il, pio decimum legit duodecimum ; la, 20, q. 2, parentes factum irritare poterant intra
etGratianum, qui 20, q. 2, c. Si in qualinet, deci- annum et diem post quod tempus, ut ipse sic in-
;

mum quartum scripsit forte quia uterque cano- ; gressus egredi amplius non poterat, ita nec ilii eura
nem aptare voluil praxi sui s.eculi. Kt cum xn sae- repeiere.
culo, quo habitum est concilium, ad usque annum Quid aulem juris tutonbus erga impuberes ? Hos
decimura dunlaxat rilii possent offerri, seeculo duo- qaamvis offerre non po~sent oflerri noleutes, pole-
deciino, quo lvo floruit, ad annura xu, et sequenii, rant tameu e monasterio reducere etiam invitos in-
quo Gratianus, ad deciraum quartum, orant sub tra annumet diera, quo m dlud propria sponte in-
palria potestate. gress; luerant. Conc. Triburiense, c. 2i, perspicue
Postenorem rationem explicat Petrus noster hoc docet nulla raeutiono facta parentum, ad quos la-
pacto Nec astringit illam patema devotio, quia
: <(
men Gratianus visus est voluissecanonem extendere,
non est in sacns patris, sed quasi emancipata per cap. citat. Puella.

>\ll Cor. 3. " Cap. 24.

!l
Ibid. Matth. 23 Si
Gen. 19. !T
I Cor. 13. » Joan. 15.
167 PETRI BLESENSIS 168

vitae propositum. Nam, sicut dicitur, reuunliasti, A conditior qui se caslraverunt propler regnum caelo-

occulte tamen, fallaci huic saeculo, mundunique rum, quorum laus »;st in Evangelio, quibus dulcior

relinquere decrevisti prudenter, antequam relinqua- est amor Cbristi quam numerositas filiorum " !

ris ab eo. Beata es, quae spretis hominum,

filiis Audi quid dicat de lalibus Isaias M Non dicat, in- :

Filium Altissimi tibi elegisli in sponsum. Rex re- quit, eunurkus : Ecce ego lignum aridum, quia haec
gum, et Dominus dominantium, ipse est, qui con- dicit Dcminus eunuchis Dabo eis in domo mea, et
:

cupivit decorem tuum, ad cujus copulam Propheta in muris meis locum et nomcn melius a filiis et fi-
te invitat. Audi, inquit, filia et vide, et inclina au- liabus ". Eos vocat eunuchos tam propheticus, quam
remtuam, et obliviscere populum tuum, et domum evangelieus sermo, qui se pro amore Christi voto
patris tui ". Decors tuus, non in corpore est, sed castimonia? astrinxerunt. Olim dictum est : Crescite
30 40
in mente : 0?nnis enimgloria filice regis ab intus . et mulliplicamini, et replete terram . Et : Male-
Tanto eris acceptior sponso tuo Chrislo, quanto fue- dictus, gui non reiiquerit seme?i super terram**.
ris in veste vilior, in cultu corporis tui abjectior, in Idco filia Jephte tanquam maledicto legis obnoxia,
exsoriem poMeritalis suae pudioitiam **.
sermone rarior, in vultu dejeclior, in aspectu verc- deplorabat
cundior, in incessu maturior. Xon esi sanctus, ut Vcrumtamem ex quo venit Dominus legis legem
3i
est Do??iinus ,
quoniam ipseest Sanctus sanctorum, g adimplens, non solvens ex quo vox turturis audita

qui a te nihil aliud postulat, nisi pudicitiae sanctila- est ", et prseeo pudicitiae Paulus consilium de vir-
tem. Scriptum esl enim : Gratia super graliam ginitate dedit, impleveruut nuptiae terram, et pudici-

mulier sancta et pudorata 3 \ tia paradisum. Prudenter cgisli, quia pro amore
Utinam ei, qui te per prophetam filiam vocat, di- Christi devitias bujus vitae fallaces, ct opes prodito-

cas, sicut scriptum est : Pater virginitatis ??ieae tu rias dimisisti. Ipse autcm zidalor et custos ca-ti cor-
31 sanctam, impollutam,
es , et ipse tibi illud respondeat, quod alibi legi- dis et corporis le et angelicae

tur : Patremvocabis ??ie

31
, et post me ingredi non puritatis sociam conservabit M . Oplime incaepisti :

cessabis : ingrediens post virginem matrem sponsi :

verumtamsn non principium, sed finem altendit, qui

ipsa est enim virgo virginum, qua? praecedit. Addu- judiat fines terrae. Sic igitur curre, ut compreben-
centur regi virgines postea?n, proximm ejus affe- das. Gloria enim virginum est in fimbriis aurcis **,

3
rentur tibi, et adduccntur in te?nplum regis *. Fi- et se usque in oram vestimenli unguentum bone-
liae hujus saeculi filiae Babylonis, quae de carnis im- diclionis infundit. Niliil, qua??o, sacculare in corde

mundilia sibi deslinant successores, in peccato con- tuo resideat, sed te totam ofleras, ut sis coram
cipiunt, in dolore pariunt, in timore nutriunt, de Domino piacabile holocaustum. Ananias et Saphira
*a
viventibus semper sollicita? sunt, de morienlibus in interitum dali sunt ,
quia quoedam de oblatis
jnconsolabiliter affliguntur. Si vis parere, vis pe- Domiiio recidere voluerunt. Renuntia omnino sae.

rire ;
partus enim in modum viperae maternos artus cuto, et quem
ingredere claustrum. Utere habitu,
oneratet disrumpit, mirumque est quod fetus llle familiaritaler suscepisti, et cujus susccptionem jam
non laceratur et rumpitur : prodiens autem in valem disbimulaie non potes. Volaomuium jam tibi prae-
plorationis et miseriae hujus, a ploralione incipit, et
destinant abbatiam (31), et seterna? felicitati divitiae
usque in finem hujus brevis el miserae vitae conti-
temporales accrescunt. Walurius igitur perfice quod
nuat in doloribus dies suos.
30
commemorat Ilomo ctepisti : nam si Christo illuseri ~, et irritam feceris
Sicut beatus Job dicens :

natus de ?nulicre,brcvi vive?is tempore.repletur mul. primam fidem, cum filiabus Babylonis babitura es

tis ?niseriis. quanto bealior est eorum earumve sortem, et infamia lua non delebitur in seternum.

PETRI DE GUSSANVILLA NOT^.

(31) Forle quia plurimumlitterala erat, ut verbis D ut primum saeculo valedixerunt (par est ratio vir-

Petri nostri utar epist. praec. Verum longe alia et ginum) fiuntabbatissae: quam di- « Aliter, inquit,

sanctiora postulat abbatissaemunus, quae non modo vina auctoritas Cbristiana docet, agitur,
et religio

in aspirante ad vitam monasticam, sed etiam in quando femine amissis viris, ealenus carnaliter
piurimis sanctimonialibus eruditis et probis deside- viventes, repente et sine probationis examine ad
ranluri desiderabunturque. Imo quando spes fu.ssct regimen animarum perirahuntur, praeficiunturque
abbalissam iis dotihus animi, et ea morum san- sanetimonialibus, ulpote matres spirilales, quas
climoniaaliquando exornandam fors, non esset ei nunquam eontigit ejusdem propoi-iii discipulas
spes abbalia: o-lendenda, ut bonorum divitiarum- exslitisse, fitque quae forte felieiter incedebnnt,
ut
que intuitu incitaretur ad c;ipessendam religiosam earum pravis exemplis miserabiliter ruanl. » Dum
vitam, vel superbiendi et extollendi se occasio voto itur aut certe mundanarum diviliarum causa
religioni-; astrictae praeberetur. Quare excidit boc liiijnVeemodi praelationis uonor committitur, ve-
ogitanti. Et quidem fiiia prius sit opor- rendum est ne animarum illarum fovca ruinae prae-
tet quam
mater, discipula quum magi>lra. Audi paratur.
quid .'enscrit conc. Paris. vi, c. 34, de viduis, quae

31 3S 30
" Psal. 44.
50
Ibid. IRe^. 2.
3
' Eccli. 26.
31
Jer. 3. Ibid. Psal, 44. Cap. 14.
** I
"Matth. 19. Cap. 56.
3
Ibicil *°
Gen. 1. ** Exod. 23. " Jud. 10. « Cant. 2. Cor. 7. ** Psal.
44. **Act. 5.
 .

169 EPISTOIJE. — EPIST. LVI. 170

EPISTOLA LVI. A archas, accedite ad duces, «descendite ad judices,

AD WALTERUM (32) ROFFENSEM EPISCOPUM. vitam sanctorum regum et prophetarum atque sa-

Argcmentch. —
Delwrlatur Wallerum episeopum octo- cerdotum inspicile, nulhimque eorum invenietis
genarium a vensndi siud>o, multis ralion>bu& ; et venationi studium impendisse. Piscatorem sanctum
incitat «d imitandatn venatiunem spiritualem, quam
ap istoli exercuere. legi, dicit Hieronymus, venatorem non legi. Namsi
Reverendo Patri ac domiuo YValtero Dei gralia bealus Eustachius legitur quandoque fuisse venaior,

Roffensiepiscopo, P. Blesen. , salutem et patientiam* sed et Matthaeus quandoque lelonearius fuit **, ct

lnter angustias constitutus, nescio quo me vertam. Paulus Ecclesia3 persecutor *°. Nemrod robuslus
Si enim vobis dixero quae dici oportet, incurrere venator ipse est, qui in terra Sennaar aedificavit

vereor vestrae indignalionis offensam si autem ta- Babel, ubi linguarum schisma factum est, et con-
;
50
cuero, ut verbis Job
*7
utar, os meum condemnabit fusio labiorum . Esau, dum officium venationis

me, maxime cum taciturnitas mea sit vobis eru- exsequitur, gratia primogeniturae et paterna bene-
51
bescentiae materia, et subversionis occasio. Malo dictione fraudatusest . Si curratur ad inventionem
tamen vos offendere, vestrae opinioni consulendo, et initia venaticae artis, patebit ex ipsa inventione
quam tacere damnabiliter vobis, et ignominiam sua damnabilis. Hujus enim artificii, aut potius

vestram dissimulare silenlio. Certissime noveritis B maleficii le & itur fuisse inventrix g ens Thebana,
domino papae fuisse suggestam quod, neglecta com- foeda parricidiis, detestanda incestibus, insignis

missi vobis populi cura, et abjecta onmino gravi- fraude, nota perjuriis. Deriserunt eos Athenienses,

tate poniiticis, vitam vestram canum venatibui totam fingentes sub quodam involucro Dardanum vena-
impenditis nec temperat in vobis senectus matu- torem raptum ad pocula, et a poculis ad illicitos et
;

rior delicaloe puriginem levitatis. Jam in vos ipse infames amplexus Ut de sanctis Patribus taceam,

dominus papa et cardinales gravissirnae animadver- vix in numero virorum illustrium poterit inveniri,

sionis sentenliam promulgasseni, sed legato, qui in qui exercuerit artem veuaticara gralia voluptatis

proximo venturus est, et rei inquisitionem, et exse- Fixerit ceripedem cervam licet, aut Erymanthi
5S
cutionem sententiae commiserunt. Non decet, aman- Pacarit nemora
tissime Pater, virum octogenarium se talibus im- victor Alcides : si auctor Romani generis cervorum
niiscere, nedum ejuscopum : quem nec etiam ju- corpora fudit, siMeleager aprum slravit Calydoniae
ventus a talibus excusaret (33). Legimus quia Ni- vastatorcm ; isti in hoc non privatae voluptati sed
colaus papa suspensionis et excommunicationis sen- utihtati publicae serviebant. Quae tamen coraparatio
tentiam in Lanfredum episcopura ferri censuit, quia est gentilium ad sacerdotem Christi, qui morlis cru-
venaticam artem exercebat, licet ille excusabilior _, ciatus praeeligere debuisset, antequara ad taliaposset
esset beneficio juventuiis. Ab exordio mundi per- cogi '? Sane aliud venalionis genus vobis ex ofticio

W
currite sanctorum Patrum seriem. Venite

*<M r c ^rtci-i
ad patri-

pETRl DE GUSSANVILLA XQT.E.

incumbebat, in qua subjeetorum est salus et gloria

(32) Gualterus, sive Walterus frater Theobaldi teri, vel diaconi, sive subdiaconi arma portare non
archiepiscopi Cantuariensis, ex archidiacono Can- prassumant, neque venationes aliquas exercere. »
tuariensi Roffensis episcopus electus est a monachis In conciliis Angliae, Westmonasteriensi, praeside
Ecclesia? Boffensis in capilulo Cantuariensi, secun- Atherico Ostiensi legato Innocentii II, cap. 8 « Ve- :

dum antiquam consuetudinem, idque ex concessione nator^s clericos et turpia luera sectantes, ac publica
Theobaldi. qui monachis jus illud restituit quod saecularium negotia procurantes, ab officio et bene-
antecessores sui archiepiscopi Gantuarienses usur- ficio eeclesiastico nihilominus removendos esse cen-
paverant. Vixit in pontificatu annis 33, scilicet semus. » Legitur de Bonitacio Moguntino libro i.
usque adan. Christi 1182. Vitae ejus, quod objecerit Gervilioni episcopo scis
(33) Loquitur auctor non de venatione. oppressiva se conspexisse oculis illum cum avibus et canibus
hominum, aut arenaria, sed de saltuosa, de qua ludentem, quod episcopo fas non esset. Conc. La-
etiam Sarisber. Polycrat. 1. i, c. 4. Sunt vero per- teran. sub Innoc, III, c. 15 « Venationem et aucu- :

sonae, qua3 non mado ab hoc, sed ab aliis quibus- pationem universis clericis interdieimus unde nec ;

dam utpote levioribus et voluptuosis studiis in per-
petuum submoventur, ut qui in sacris ordinibus
constituli, et qui gerunt amplissimos magistralus.
Episeopis et caeteris de clero ejusmodi venatio pro-
hibita estin conciiiis Germaniae Liptinensi, cap. 2
« Nec non in illas venationes et siivaticas vagatio-
nescum canibus, omnibus servis Dei interdiximus,
et ut accipitres el faleones non habeant. » Mogun-
tiaco, cap. 14 « Canes et aves sequi ad venandura
: recrealionis,
in omnibus quibuslibet sii, » etc. Regiaticino, c. 4
« Et non canibus aut accipitribus, vel capis, quod
vulgus falcones vocat, per seipsum venationes exer-
ceat. » ln conciliis Galliae, Turonensi m, cap. 8
• Venationes quoque fcrarum vel avium rainime
sectentur. » Et Capitular. 1, v, c. 12 « Ut presby-
canes, nec avesad aucupandum habere praesuraant. »
Ac denique conc. Trid. sess. 24, De reform. cap.
12. Viderint eruditi quale judicium sit ferendum
de sententia nonnullorum, qua contendunt clamo-
: sam quidem venationem prohibitam csse clericis,
sed non eam quae sine magnis clamoribus instilui-
tur. Aut viderint quid de alia opinione dicturi sint,
qua? asserit vetitam esse etiam non elamosara, quae
imo et voluptatis causa, modo raris-
: sime fiat, scilicet ne quid magis dieam, distinguunt
illiubi lex minime distinguit. De eodem argumento
Petrus noster epist. 61.
: Videtur scripta circa ann. 1176, cum esset Romae
Petrus Blesensis pro negotiis archiepiscopi Canlua-
: riensis, de quibusin ejus Vita.

Cap. u. 4
» Matih. 9. " Act. ».
M Gen. 10 M Virg., jEneid. vi.
 . j . :

1-1 PETRI BLESENSIS m

prassidentis. Dieit enirn Dominus per prophetam ": A eonquestione deploras, te in ipso religiouis in-
Ecce erjo miltam venatores, et venabuntur in omni gressu longe miserius quam prius tentationibus
monte. Pra-lati siquidem Ecclesiae venantur inomni circumseptum, tuamquecarnera ex ipsa sui servi-
monte, dum animas aberrantesquasi in praedam ad tute lcgi spiriluali contamacius repugnare. Nonne
obsequium Christi rapiunt in erainentia scientiae et legeras, quia vita hominis tentatio est, ct militia
doctrinae. Apostoli roissi in orbem terrarum incre- super terram " 1 Sapientia rticit : Fili, accedens ad
pabaut feras arundinis M duin ad instar magistri , pervitutem Dei, sta in justitia et timore etprcepam
sui Phaerisaeorum hypocrisin, et figurativam caere- animamtuam ad tentationem M Mundus . adversus
raonialium observantiam reprobantes, una die multa desertores suos fortius pugnat, et egredientes vitae
millia hominum venabantur ad fidem. Ulinam huic saecularis illeccbras gravior congresus exspectat ;

venalioni velitis operam dare, longique temporis nam et in exitu Israel de JEgyptO Pharao vchemen-
jacturam, quod in vanitates evanuit, fructu vitae tius eicandescit
r
'\ et Satanas egrediens abhoraine,
mclioris et eruditione populi compensare ! Agile, quem ab infantia lenuerat, ipsum gravius affligendo
ao
quteso, ut adventum legati casligatior in vobis vita discerpit . Turbo movetur, ut Elias rapiatur in
praeveniat : veniet enim in spiritu vehementi "*,
coelum •*
; nec adversus Benjamin prsevalet Israel,
non ut aedificet, aut plantet, sed ul destruat et p> donec multorum millium occisione purgetur. Com-
M
evellal . autem quod in Ramus palma-
Noveritis munis cursus vitae praesentis est tentationibus ap-
rum accepi Jicentiara a domino papa et fratribus prehendi. Nam ad virtutis exercitium Hierosolymitis
ejus, atque sequenti die iter arripui veniendi. Lega- relicius est Jebusaeus" ; et Apostolo spirilus Sata-
tus aulem ea, quac via3 et legationi suae erant neces- ns datus est, ne revelationibus extollatur ° 3 Are- .

cum omni
saria instantia procurabat. Fcslino ad nam pugnae aucipitis ingressuses, in qua non ap-
dominum regem post bujus viae pericula et labores, prehendes braviuro, nisi curras, non coronaberis,
magnas apud ipsum faligationes exspectans. Bene ii i .s i Dominus autem fortiludoplebis suae,
pugnes °'.

valeatis. Dominus virtutum, Dominus fortis et potens in

EPISTOLA LVII. prazlio " ipse doseat manus tuas ad pralium, et

AD AMICLM G. DE ALNETO (34).

digitos tuos ad bellum. Ipse, si teatari te permittet,

Arglmentcm. —
Amico suo, existimanti se post mo-
faciut cum tenlatione proventum.'* ;
prossuraa tuap,

nasterii ingressum a tentationibus fore liberum, quasi o.quarum ,quce prceterierunt non recordaberis .

ostendit monuchos magis esse tentaiionibus obtwxios cumque te consumptum putaveris, orieris ut Luci-
quam saaulares, sed fortiier contra eas certatidum. a
Veinde cantilenam illi trausmittit graphice luctam fer \ ac de infirmitateproficies ad coronam, de pu-
eamis et spiritus exprimentem, ut ea twdium ^ sillanimitate spiritus ad triumphum. Quod autem
fallat. L,
amatoria juventutis, et adolescentiae vestrae ludicra
Charissimo socio et amico G. de Alneto, Petrus postulas ad solalium laediorum, consiliorum non
Blesensis Bathon, archidiaconus, salutem et in Do- arbilror, cum talia tentaliones exciiare soleant, et
mino confortari. fovere. Omissis ergo lascivioribus cantilenis, pauca
Ea inter nos ab adolescenlia coaluit dilectionis quao maturiore stylo cecini tibi rnillo. si te fortc
affectio, quam in cogoationibus nec vinceret san- relevent a ta?dio, et aedificent ad salutem.
guis, nec natura transcenderet. Hoc inmagno rerum CANTILENA DE LUCTA CARNIS ET SPIRITLS.
discrimine frequenter expertus sum qui si cor-
: Olim militaveram, etc. [Vide inter carmina Petri
poris invaletudine, aut aliis hujus vitae molesliis Blescnsis, infra.]
laborarem, aslitistis mihi atljutor fidelissimus, etoffi- Qui habet aures audiat. etc. [Videibid.j
ciosissimus consolator. Ego eiiam tuasemperinfor- EPISTOLA LVIII.
tunia mea feci, atque inter casuales eventus sorlem AD REGINALDLM (35) BATIIONIENSEM EPISCOPLM.
meam tuo statui amica vicissitudine te communi- [A. D. 1180.
catione gratissima coaptavi. Dicis te sanctioris vitae Argdmentuh. — Graviier expostulat cum Bathon.
propositum ideo specialiter elegisse, ul hujus sao- epiiCopo, quod coiitra ordinem juris vicearchidia-
culi tentationes evaderes ; nunc autem lamentabili D conum suum ab officio suspenderit ; omnesque

PETRI DE GUSSANVILLA NOLE.

(34) Alnelum vulgo Aulnay, est abbatia in Nor- randum qucm contua Petrus late ostendit mona-
:

mannia ordinis Cisterciensis, in dieecesiBajocensi chos raagis esse tenlationibus obnoxios, quam sae-
>
sita.Fundata est anno 1131 ab Aichardo Pranciae Culares, si-d nihiloroinus eis fortius resistere.
comeslabulo, postea ejusdem loci monucho. H«c Scripta esl haec epi-tola anno Christi 1193, ncm-
Jon^elinus in notitia Cistercieusi, et Manriquez, pe paulo poslquam Richardus Angliae rex captus
tomo II Uistor. Cistere. Qui et de hac episiola sic est ab Austri* duce.
loquilur « Exstat epistola Petri Blesensis ad
: mo- (35] De hoc Reginaldo vidc quae diximus ad
nachum de Alueto recens convcrsum, putantemque epist. 30.
posl ingressum monasterii a tentationibus fore libe-

s
Jer. 16.
l

P.,al. 67. "Act. 2.

''-
Jer. 1 Job. 7. Eccli. 2. Exod. 14. xMarc
" IV Rcg. i. Jos 15. II Cor. 12.
:
*
II Tira. - Psal. 23, " I Cor. 10.
07
Job 11.
 EPISTOL.E. — EPIST. LVIII. 174

occasiones qucerat sibi nocendi ab ces alienum A si juste judicastis, qui judicatis orbem terrae : re-
non diss .lutum. colentes, quia eljudices judicaturus est, qui judicat
Dilecto et praedilecto domino et Patri suo R. fines terrae. Non ita in Lateranensi coneilio didi-
Dei gratia Bathon. episeopo, P. Bles. Bath. ar- cistis : omni sententia excommunicationis,
ubi in
chid. suus, cum salute obedientiam deyotissi- aut suspensionis ferenda, prima et secunda, et ter-
raam. tia erat admonitio praemittenda. Illaetiam privilegiaH
*"
Vestrse indignationis litteras, imo tonitruum lis Kcclesiae Romanae protectio, quam sub tegmine
legi, in anima mea turbata est valde, et
quibus alarum vestrarum impetravi, et quae tempore con-
cor meum dereliquit me Verumtamen, ut verbo cilii Lateranensis 73
longe plenius et solemnius
propbetae utar 08 invenit seruus tuus cor suum, ut
, mihi roborata est, a veslrae benignitatis memoria
oraret te. Oro itaque, quod quasi impetrata edi- non debuerat excidisse : in qua mihi specialiter est
cti venia dimittas me prius ut glutiam salivam indultum, ut nec archiepiscopus, nec episcopus, me
meam, et plangam paululum dolorem meum, non aut meos excommunicet, aut suspendat, nisipublice
superbe arguens, sed devote respondens, interdum convictos, aut in jure confessos. Ut tamen verbis
tamen ex vehementia doloris aliquid durius inter- Job utar : si habuero quidpiamjustitias,nonrespon-
pouens. Si ergo ex abundantia cordis verba mea R debo, sed Dominumetjudicemdeprecabor" l ,etiam
T3
quandoque cursum devotae humilitatis exeesserint, si occiierit me, sperabo in eo .Illud mihi ad cumu-
indulgeal mihi liberalitas vestra ; quia, si:ut sa- lum doloris accedil, quod pro viginti solidis, quos
piens dicit
89
. Fervor iracundiae. et indignationis vobis debebam, suscitata est ista dissensio, qui
impetus non est in hominis potestate. Ignoscite tamen solvendo eram per gratiam Dei, si ducentas
misericordit^r suum agnoscenti excessum, quia marcas vel amplius debuissem. Nunquid, quaeso,
inter primitiva legum cunabula didicistis, quod fuisset ista pecunia,quoe a me elongavit amicum
sanctilas episcopo derelinquit gloriam ignoscendi. et proximum accuso autem potius adulatorum ma-
"?

Scio quia quaeritis oecasioces adversus me, atque litiam, quorum venenosa suggestio gratiam do-

prodilona suggestione inductus contentionis ma- mini mei pervertere milii potnit in odium et ran-
teriam suscitalis. Amantissime Pater, ut verbo corem. Illud autem pro certo noveritis, me dedisse
Job utar, nolo multa forlitudine contendas mecum, in maudatis Arnoldo Bathoniensi, et Azoni de Pa-
aut magnitudinis luae mole me premas 7
". Pro- terne, cujus promotioni toto corde congratulor, ut
ponas contra me aequitatcm, et appendantur in vobis vice raea de debito responderent, Sane, si

statera iniquitas mea, et malum quod patior. Si me vinculo fidei aut obligatione chirographi super
_r
aperires
cujus
„ ——
oculos
.

deliclum
tuos ad
arguis,
—
doleres
—
justitiam
j„^
te
adversus
grayiier
eum
deli-
u Nam
-- quod
hoc debito astrinxissem, suffecisset x feceram.
ex auclontate Chalcedonensis concilii, et
, -

quisse juxta teslimonium Salomonis : Non est in Gelasii papa>, atque Augustini, fidei suae aut pro-
litigio dehonestandus amicus 71
; nam ejus deho- missionis non incurrit periculum, qui ab eo quod
nestatio facile resarciri non potest. Frequenteri debuit, ut liberaretur, effecit. Verumtamen, ut
legistis iii_ jibro experientiae, quot pericula, quotj verbo regis Samariae adversum me ufar, quceritis

labores pro vobis tulerim, quam sollicitam, ct occasiones

70
. promptu sunt.
Occasiones autem m
quam efficacem promotioni veslrae operam dede- Ego qui reliqui, ne vos offenderem, quod prctio-
rim (36). Si consilia nostra secretiora recolilis, sius et gloriosis habebam inter omnia quae mihi

scitis certissime quod neque mors neque gladius, contulerat fortuna clementior, antequam gravher
neque ulla turbationis occa^io a vestra dileclione offendamini mihi, paratus sum Angliam, et omnia
s eparare me debuit. Verumtatem, cum fortis sit beneficia Anglicana relinquere, atque omnes am-
dilectio ut mors ", fortior dileclione adulatio mihi bitionis nexus, quae utinara nec in me, nec in
vos abslulit : si tamen eum mihi potuit auferre, vobis regnaret, abrumpere Non abhorreo pauper-
quem patet, sicut ex praesenti eventu conslat, me tatem, in qua ditior fui et felicior, quam in divi-

nullo tempore habuisse. In absentia mea citra tiis maledictis. Si me perdideritis semel, me per-
omnem solemnitatem juris prohibiliones vestras D didisse forsitam dolebitis, et gravius feretis illius

contra me fecistis minus synodales in synodo qua? absentiam, cujus nunc praesenti obsequio uti, vel
in eo duntaxat raihi melestae fuerunt, quia vestrae dedignamini, vel nescitis. Apud vos omnia in con-
tracundiae impetum, et episcopalis eminentiae in- trarium mihi cedunt : dum enim honorificentiae et

temperantiam monslraverunt. Vicearchidiaconum promotioni vestrae tolus insudo, totus immorior,

meum, cum omni satisfactioni et juslitiaese offerret, vos super dolorem vulnerum meorum addere non
in mei nominis contumeliam suspendistis. Videte cessatis. E^oautem omtiia aequanimiter subslinebo,

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(36) Quid pro Reginaldo egeritnosterPetrusmanifestepatet exepist. 24 et 30.

1,9 69 70 71 '•'
1 Par. 17. Seneca., 1. i, De ira c. 7 et 8. Job 23. Prov. 25 Cant. 8. Conc. Later.
Job i3. r* Job i3.
7i
sub Alexand. III, p. i, c 6. "IV Ueg. 5.
175 PETRI BLKSENSIS 176

ncc ponam os meum in^ccelum, nec loquar ad- A Si magisler Henricus ex motu animi miuus cir-

versus Dominum meum, nec adversus Cbristum Cumspecte, aut durius forte lncutus est, scitis quod
7T
ejus : sed, ut in humilitate Job universa con- motus animi non sunt in hominis potestate : quod-
cludam, qui flagellat, occidat me semel ;
qui coe- que fit, vel dicitur ex calore iracundife, non prius
pit. ipse me conlerat : solvat manum suam, et suc- debetis revocare ad animum, quam consliterit vobis
cidat, me, et haecsit consolatio mea, ut affligens ex animijudicio processisse. Ponatur, virumappro-
me dolore non parcat. Vale. batae opinionis aliquid dixisse intemperantius, aut
EPISTOLA LIX. lubrico linguae, aul facilitate consilii, aut calore
AD R. BATHONIENSEM ELECTUM. nracundiae, sive alio quolibet motu animi, vestra
Arcumintum. — Muliis exemplis indu
ratioitibus ct intererat orania aequanimiter dissimulare el pati.Sic
cere conntur R. Hathoniensem electum, ttt M. Hen-
enim juxta apostoli doctrinam his, quas pulamus
ricitm de se alias optime meritum, in nraiiam a qua
exciderat recipiat, et Simonem
adulatorefn et ca- ignobilioramembra corporis abundantiorem Iwnorem
HQ
lumniatorem pessintum a sua societate arceat. circumdamus . Sic mater intirmiorem tilium tene-
Reverendo domino amico Re. Bathoniensi eie-
et rius diligit. Sic pater familias filiuro prodigum be-
81
cto, suusP. Riesensis, salutem et tempcrantiam. nignius recipit . Sic oleum cbaritatis, sic amor
Rogatus vos rogare compellor. Verumtamen, etsi ^ Deiplenius et exuberantius in vasa misericordise se
mille preces meam instantiam praevenissent, teneor diffudit. Sacra imperalorum oonstitutio nihil du-
pro amico meo apud vos humilitor supplicare : cu- rum aut asperum in talibus constituit : nain si boc
jus merita si recoleretis, nec mea nec alienae in- ox levilate processit. contemnendum ; si ex insania,
tercessionis debuerat suffragia mendicasse. Ipse miseratione est dignissimum si ex injuria, remit- ;

est, qui sepro vestris necessitatibus toties periculi 8 tendum. Julius Caesar 82 primus et potentissimus
maris exposuit, qui quaudoque, cum montes Cylle- imperator cum iniquissime feret calvitium, ac de-
nii clausi essent, pedesque nostros apud terminium ticientem capillum a cervicc revocaret ad frontem,
aeris intemperies defixisset, etstrala montium mor- ab irato militedictum est ei : « Facilius est, Caesar,
tuorum cadaveribus plena essent, ipse quasi inter te calvum non esse, quam me in acie quidquam
mortuos liber 7 * in Italiam pro mundato noslro egisse vel acturum esse timidius : » quod etimpera-
transalpinare non borruit, expletisque negotiis ve- tor patienter admisit 83
. Cum Augusto Ccesari
stris cum comite Maurianensi, ad vos ineadera tem- fuisset objectum quod adoptionem avunculi sui
pestatis insania diplomate utens remeavit. Tanti Julii Caesaris ignominiosa corporis sui prostitutione
obsequii memoriam, nec diuturnitas lemporis, nec motum converlit in risum *'.
meruerat, animi sui
offeDSce graiidis enormitas exsufflasse debuerat, ne- Eidem cum objectum esset a quodam ob sui brevi-
dum proditoria suggestio vestri Simonis, cujusprse- tatemcorporis, quod nanuserat; ipse vero, gran-
cipua est intentio, ut vos sibi totum singulariter diusculis esse caiceamenlis utendum. cum anirai
85
vindicet, et auferat universis. Miror qualiter ad tranquillitate respondit. Arislippus a quodam
verbum vilis adulatoris potuistis ita excandescere sibi maledicente recedens : « Ul tu, inquit, linguae
adversus hominem gratissimae opinionis, et fidei tuae, sic ego aurium mearum sum domiuus. » An-
approbatae, nisi quia lingua adulatoris turbare om- thistenes etiam cujusdam improperia vilipendens :

nia potest, cujus contagio semper est malum, verba o Auditus, inquit, debet esse lingua robustior, cum
autem oris ejus iniquitasest dolus n . Ille olei veu- singulis hominibus una sit lingua, sedaures binae. »

ditor, qui caput vestrum impinguat adulationibus ac Si ergo fidelissimus vesler cx confidentia amicitiae,
demulcet, magistro Henrico non minus impudenter aut forle correctionis intuitu vobis spiritu liberiore-
quam imprudenter objecit, quod consilia vestra locutus est, totum, quasso aequanimiter supportetis,
dolose publicaverat. Magi^ter vero Ilenricus mon- recolentes quia testimonio sapientis
M : « Lubri-
dacii eum redarguens, verbum suum pugno in ejus cum linguai non est facile trahendum in pcenam. »

dentibus confirmasset, nisi vestrae, qui praesentia- El quis, quseso, m Graecia fuit potentior aul emi-
liter aderatis, reverentiae detulisset, zelo etiam jus- nentior Alcxandro"? Ei tamun Antigonus fre^it citha-
titiae potius quam iraoundiaeprovocatusin vos quae- D ram, abjecitquc dicens : « /Eiaii ttue jara regnare
dam amaritudinis verba prolulit, qui hominem re- convenit, pudeatque in corpore regio voluptatem
probata? opinionis in ignominiam vestrae domus, luxuria: doniinari. » Scipio
n Africanus in armis
et
communemomnium injuriam fovebatis. Ideo obje- potenlissimus, cum (juiTTam eum minus pugnacem
cislis eum a facic vestra, longique merita tcmpo- arguercl : « Imperatorem, inquit, genuit me mater
ris, el debitum retribulionis fructum momentanca mea non bellatorem. » Nonne magister Henricus
delevit offensa. Non sic decuit facere virum, quem justis.sime adversus infamem illum motus est, oum
elegit Deus in sacerdotem sibi, quem oportet ex einotam proditionis ioureret ? vix crederem homi-
officii debito patientiam et misecordiam polliceri. nem tam inlegri seusus ad hane ineptiam fuisse

7,
"Cap. Psal. 87.
9. "
Psal. 38
7 10
ICor. 12. *"
Luc. 15.
8I
Lege Joan. Sarisb: Polycrat. ,1 in,
"3
r. 14. Cic. in ep.ad Octavium. Sueton. in Auguslo. ""'
Diog. Laert. 1. u. *° Joan. Sarisb,, l. cit.
%1
Sex. Jul. Frontin. 1. iv, c. 7.
 177 EPISTOL.E. — EPIST. LX. 178

delapsum, ut secreta sibi comraissa detegeret, teste A suae jam multos eliminavit a vobis ; et sicut publice

Ovidio
8S
:
dicitur,quibusdam non solum exilum, sed exiliura
procuravit. Certe figmenta ipsius non debuerant
Eximia est virtns prcestare sileniiarebus,
yos movisse : sed nescio qua dnpravatione naturae
At contra gravis est culpa tacenda loqui.
delicatae aures divitum gratius acceptant mendacis
et meretricantis linguae blanditias, quam apertum
Verumtamen secreta divitum oceultari non pos-
89
testimonium veritatis. Nam juxta Satyricum pravus
sunt. Avis enim cceli, sicut Saloraon dicit por-
,
adulator,
tabitverbum; et qui habet pennas, annuntiabit
sentientiam. Ideoque res discriminis est divitum Cum facilem stillavit i?i aurcm
Exiquum de naturce patrmque veneno,
quid enira per
Continuo cunctos adigit, qui vera loquuntur "
communicare consiliis. Si incuriara
.

evolaverit, secreti conscio imponetur, et quod te

Filii Iwminum, dentes eorumarma et sagittce, et
solum scire credideras per mercatoria et tabernas 9
linguce eorum gladius acutus * linguis suisdolose ;
circumquaque plebescet. Audi testimonium Aqui- 99
agebant; judica ilios, Deus . Isti sunt ransein pene-
natis poetae :

tralibus regumipsorum™ , id est garruli et loqua-

Corydon, Corydon, secrelum divitis xillum B ces in domibus magnatum. Isti sunt caraomyiae,
Esse putas ? servi ut taceant, jumenta loquentur. sciniphes, qui occulte pungunt. Video quod lin-
et
Etcanis, etpostes, et marmora; claude fenestras.
gua dolosa cor vestrum pessime depravavit. Sed
Vela tegant rimas, junge ostia, toliito lumen
E medio, clament omnes, prope nemo recumbat. utinam ad dotosam imguam apponantur sagittce
Quod tamen ad cantum gatlifacit ille secuudi, potentis acutce l
, id esl judicia Domini, ut linguas
Proximus ante diemcaupo sciet 90 .
veslrorum prohibeatis a raalo, ct labia eorum, ne
s
loquanlur clolum . Judiciura siquidem justissiraum
Si tonsor Midae terrae secretum suum latenter in-
Dei fuit, ut primus homo exsularet a paradiso, quia
fodiat, succrescet arundo; quae cantando deducet in
divina jussione contempta inimico adulanti con-
publicum, quia
sensit. Recolentes igilur, doraine et amice charis-
Auriculas asini Mida rex habet n .
sime, quia testimonio Salomonis. Meliora sunt amici
Pallas Erichthonium
92
suum occultare non po- diiigentis verbera, quara blanditiae adulantis verba
tuit, quin ipsum cornicis garrulitas publicaret. Cur seu verbera 3
,
magislri Henrici referalis ad gra-

igitur suggestione detracloris Deo odibilis prsesumi- tiam ; et juxta formam eruditionis evangelicae, sic

tis adversus hominem innocentem, oujus fidem et in vestra patientia possideatis animam vestram «,

industriam toties in libro experientiae didicistis ? C ut nullam in animo vestro de prseteritis foveatis

Probabilius est iliura delatorem vestrum malitiose offensam.

divulgasse consilium, ut sic magislro Henrico, qui Nam vidua est virtus,quam non patientia firmat.
arcani conscius erat, crimen impingeret, et inter Promitto aulem vobis quod in magistro Henrico
vos zizania, atque scandalorum materiam semina- invenietis fidele obsequium, integram amiciiiam,
ret. Omni igikir rancore deposito, magistrum Hen- obedientiam proraptam, et salubre consilium. Bene
ricum in vestrarn gratiam revocetis. Scitis eTiim valeat dominus meus, et omnes qui diligunt eum ex
quod jucunda est ejus societas, vita commendabilis, affectu et in veritate !

familiaritas fructuosa. Jam aiii domino adhtesisset,

EPISTOLA LX.
qui tempestivius, et uberiore manu suis erat me- »• AD MAGISTRUM R. AMICUM ET SOCIUM-
ritis responsurus sed eum blando sermonedestinui,
;

donec videam, utrum reprobata illorum familiari-

Argumentcm. —
conquerenti ab episcopis eo~
Amico
rum ne/iotes ex panimonw Christi ditari. et non
tate, qui dicunt bonum maluin, et malum bonura paupere> viriutis studiosos, declarat veterem hanc
M eos socialius velitis adraittere, quorum fides in- esse qverelam, paupertaiem autem diviliis longe
,

tegranon Scriptum quippeest prseferendam.

vacillat. : Quitangit
91
: comimpuntque prava Charissimo socio amico magistro R., P. Bles.,
picem, inquinabitur ab ea D et

consortia bonos mores 9S Josaphat, qui detransacla . salutem et spiritum fortiorsm.

vila multis commendatur, de societate

praeconiis Causaris et arguis et episcoporum nequitiam, qui

Achab a Domino increpatur

iniqui regis graviter :
circa parentum promotionem sunt adeo singulariter
Impio, inquit Propheta
96
prcebes auxiiium, et ini- occupati, ut nihil aliud affectent, aut somnient,
,

quo amicitiis conjungeris: ideoqueiram Domini mc- atque indigentiam scholarium vel in modica visi-
rebaris, sedbona opera inventa sunt in te, eoquod tationenon relevent. Purpurata incedit parentela|
lucos dc terra Juda succideris. Id ipsum objicitur pontificura ct elata de patrimonio crucifixi in su-
5
vobis ;
qui in vestrae familiaritatis sacrarium hoini- perbiaet in abusione ad omnes vitae saecularis ille-
nem admisistis, cujus os maledictione et amaritu- Non attendunt quid deceat.dum-
cebras se effundit.
dine plenuin est, et qui veneno et malitia linguae modo quid placeat assequantur cumque eis ad ;

De art. amor. 80 Eccle. 10. 90 Juv. sal. 9. °' Persius, sat. 1. " De Erictb. legeNat. Comi-
88
Lib. i

teml. Mythol. c. 6. ° 3 Isa. 5. ul Eccli. 13.

ix, '"ICor.tG. "II Par. 19. •' Juv.sat. 3. * Psal.56.
l0
Psal.5. ° Psal. 104.
Psal. 119.
s
Psal. 33. * Prov.
' »7. ' Luc. 21. PsaL 30.
179 PETRI BLESEXSIS 180
votum omnia succedant, et in contrarium succe- A David et Job multiplicem divitum gloriam recen-
dant omnia his qui soli militant honestati, divinam sentes, et momentaneae felicitatis infelicissimum
in temporalibus providentiam desipere, aut dormi- tinem. Onde et be.ilior in sua miseria reputandus
tare coquereris. Amicc. veius querela est : el haee est pauper, quam dives in opibus sopbisticis, ct
ac prophetae David animum quandoqne Cnn- gloria sedu.trice : cumulus enim deliciarum in
:. Cum enim pressuras justorum aspiceret, cumulum raiseriarura transiturus est, quarum cru-
videretque ini quos ad omnes hujus vitae concupi- ciatus ille impatientius sustinebit, qui diutius et
scentias licentius evagari, quaerebat si uliqu delicatius hujus vitse desiderabilibus assuevit. Illi

fructus juslo, et si esset Deus dijudicans iniquos in evangelieo diviti, qui ad refrigerium iinguoe arden-
"
terra ;
prius dubiiat et vacillat, et recurrens ad tis digituin Lazari postulabat, dictum cst : l\e-
occulti judicia Dei, tandem nodum qusestionis im- cordare, fili,quia recepisti bona in vita taa,etLa-
plicita? diligenter l0
evolvit. Mei, inquit, pene moti zarus similiter mala . Nonne putas eum tunc
sunt pedes, pene effusi sunt gressus mei.quia zelavi habuisse in desideriis multa sustinuisse aspera, ut
super iniquos pacem peccatorum videns. In labore vel in modico remissius ei fieret gehennale incen-
hominum non sunt, ct cum hominibus non flagella- dium? verumtamen posl exilum hujus vitae dolor
buntur. Ideo tenuit eos superbia. Ecceemmpecca- B aetero s cum pcena temporali non transibit nam :

tores ipri,et abundan lcs in sceculo obtinuerunt rfivi- in inferno nulla est rederaptio. Cumque locus ille
tias. Et dixi Ergo sinecausa justificavicor meum,
: viam prsecludat ad meritum, compensalionis etiam
et lari inter innocenles manus meas ? Ei [ui flaqella- beneficium non admittit. Noli, qua?-o, affectare
tus tota die, et castigatio mea in matutinis l. divitias, quse te fugiunt, et, ubi aftluunt
mabam, ul cognoscerem hoc, laborestante me, do-
plus aloes, quam meliis habent u ,
nec intrem in sanctuarium Dci, et intelligam in
et in fiue ad infinibilem mortem ducunt. Sit tibi
novissimis eorum. Verumtamen propter dolos poaui-
paupertas ipsa solatio, qute et viventem liberrimum
sti eis, dejecisti eos dum allevarentur. Quoniam
securissimum
facit, et morientem. Pauci divites
factisunt in desolationem, subit" defecerunt,perie-
moriunlur, (jui in exiiu hujus vitae non desiderent
runt propter iniquitatcm sunm 7 .Singula possemus
fuisse panperrimi. Ideoque et pKrique providentiae
prosequi diffusiore tractatu, sed publicse exposi-
oculum diriguut ln futurum, spiritualem ducenles
tioni littera se exponit : insinuans qualiter divitiae
paupertatem. Davidin regali solio s dens,
in divitiis
proditorise et fallaces deoiniunt amatores suos, quos
jnquit Domine, inclina aurem tuamet exaudime,
:

dolose erigunt, ut cum dolore prosternan*. Isti

quoniam inops et pauper samcgo 1 *. Etalibi Pau- :

sunt, qui tines suos in infinitum producunt, quo-

Q per sumego,ct in labonbusajuventute mea u Ele- .

rura finis interitus sine eadem

fine. Beatus Job
gans praeclarum Dei donum
ct est paupertas, si
dubitalione motus varios divilum successus enume-
tamen banc inter Dei dona comnulare tiignetur im-
rat, et in lus alti consilii judicium et jusliliam di-
paliens et ambitiosa tementas. Hujus doni gratiam
vinae dispensationis assignans, omnem scrupulum
inteilexerat ille Senecae nepos Lucanus referens
dubitaiionis elaqueat. Quare, inquit, impii vivunt,
securitatera animse pauperis inter bella civilia :

Semen eorum
sublevati sunl, confirtatique diviliis ?
vitce tuta facultas,
permanetcorameis,propinquorumturbaet nepotum
Pauperis angustique lares,o munera nondum
in conspectu eorumdomus secunesunt etpacatas,et
nonestvir.ja Dei supereos. Bos eorum concepit, et
lntcllecta Deum : quibus hoc contingere muris,

non Aut templis potuit, nullo trepidare tumultu

abortivit : vacca peperit, etnon est privata /elu
suo. Egrediuntur quasi greges parvuii eorum, et in-
Ccesarea pulsanle manu.
fantes eorum exsultant iusibus. Tertent tympanum Nabuzardan in subversione Jerusalem cunctis

et citharam, et gaudent ad sonitum organi 8

. Ducunt pauperibus in pace dimissis, solos divites capti-

in bonis dies suos et in puncto ad inferna descen- vavit ". Christus domum reguli rogatus in-

trare noluit, ne viderelur divilias honorare u Tu

dunt. Ecce quomodo dati sunt in desolationem, et .

dejecit eos consilium Altissimi, dum allevarentur. D qui in episcopos nunc desaevis, cito episcopabe is

Datae sunt eis divitiae in laqueum, et deliciae in dante Domino, erisque, si bene le novi, scholaribus

capturam. Enorraiter periculosum est transitoriae illius temporis publirse detractioois occasio. Nam
voluptalis, et mortis aeteruae commercium, testimo- et illi, qui dulce lignum jam adepti sunt, quando-
nio ethnici :
que dum scholariter militareni, linguas procaces
acuerunt in episcopos, et telam, quam hodie ordi-
nocet empta dolore voluptas '.
ris, longo tempore texuerunt. Certissime autem
Veruratamen plus quam nocere est, vitam in scio quod ex quo rapieris ad cathedram, rapietur a
morte, et mortem in doloribus aeternare. Audis corde tuo scholaris vitas memoria ; subito nepotum

' ,0
•Psal. 57. Psal. 1i. 'Job21. • Horat. lib. i ep. ad Loll. Luc. 16. " Juven. sat. 6. Psal-
,3 ,4 ,s
85. Psal. 87. Jer. 52. Joan. 4.
 .

m EPISTOUE. EPIST. LXI. 182

tuorum pullulabit affectio (37), de raaritandis nep- A supplicatione vos monui, deinde litteris, ut parcius
tibus anxie cogitabis : necin beneficiis attendes me- indulgeretisavium curialium vanitali. Scio quia,
ritura, nec in rnatrimoniis paritatem (38), atque in (este Apostolo,omnis creatura subjecta est vanitati
bac insania singulariter aeslimabis plenitudinem voli non volens " Unde tt proplieia conquerendo, ex-
'.

tui, si muliercularum degenerum vililate titulos alie- clamat : Filii hominum, usquequo gravi corde ? ut
a
nre nobilitatis inficias, et personis infamibus conta- quid diligitis vanitatem, et quxrilis mendacium ?

mines domum Dei. Vale. verumtamen vos, qui jam induistis arma poeniten-
EPISTOLA LXI. tise, et arripuistis propositum sanctitatis, affectare
"*
AD R. (39) SARESBERIENSj ARCHIDIAC. non decet vanitates et insanias fahas "\ Non bene
Argembntum. — Dehorl.iiur R archidiaconum a vajii-
.
conveniunt cilicium et accipiter, alflictio carnis et
tate aucupii ; tutn q>na ratione ofjicii uon avium, sed exercitiurn volupiatis. Reges gentium, et qui do-
curam
oviuin tusceperit ; tum quia brevi sit ad epis-
minantur eorum, quia litteralis scientiae solatio uti,
copatus digmtatem evehendus
aut nesciunt, aut non possunt, per avium solatium
Charissimo domino suo R. Saresber. arcbid., P.
Blesen., salutem in Deo salulari nostro. de immanium sollicitudinum moie sibi aliquid
I0
Quia, leste Hieronymo
10
, nescio quid lalenlis quandoque furantur : nam testimonio Prophetae ,

energise viva vox habet, prius viva voce, et devota hi sunt, qui in avibus cceli ludunt. Juxta veteres

PETRI DE GUSSANVILLA NOT/E.

(37) Suggillat
Petrus noster carnalera affe- B 70 aureorum annui reditus contulisset, vacassctque
ctum praesulum erga propinquos, per quem post aliud, cujus proventus paulo pinguiores es^ent, vix
ponunt illis quantumvis indigms viros bene me- adduci potuit dare illud, snlilus dicere cupere se
ritos et utilissimos Ecclesiae futuros. De qua re homines beneficiis dare, non beneficia hominibus.
concil. Tolet. 10, c. 3 « Agnovimus quosdam: Laudat Baronius ad annum 1187, num 20, Leonem
pontifices praecepti principis apostolorum, qui XI, eo quo aegrotans adduci non potuerit suasio-
1

ait :Pascite qui in vobis est gregem, » elc. (iPetr.

« nibus cardinalium regiorumque legatorum, ut ne-
v) ita esse immemores, ut quibusdam monastenis
parochialibusque ecclesiis, aut suae consanguinitatrs
personas, aut sui favoris participes iniquum saepe
staluant in praelatum, etc. Proindedecenter omnibus
placet, et in praesenti tale rescindere factum, et non
esse de caetero faciendum. Nam
quisquis pontiticum
deinceps aui sanguine propinquis aut favore sibi
prius quibuscunque. devinclis talia commodata fa-
cere tentaverit. ausu nefandae prsesnmptionis, et
quod visum luerit devocetur in irritum, et qui or-
dinavit, annuae excommunicationis ferat excidium.
Bernardus tract. De vitaet moribus clericorum, c. 3,
recensens vias pravas, quibus intratur in clerum
« Ille, inquit, dignus archidiaconatu, utpote tilius
principis, magis autem si sit episcopi consobrinus,
in quo nimirum tota est episcopata progenies. »
Et tract. De moribus et officio episcop. « Cum pri-
mos honorum gradus meruerini in Ecclesia me-
ruerint autem vel vitoe merito, vel pecuniae, suae
potem suum modestissimum adolescentem, quem
penes se educaverat, et uuice diligebat, sacro cardi-
nahura collegio ascriberet. Observat quoque emi-
nenlissimus annalista confessarium suum isla inge-
rentem expuhsse, et ad se amplius accedere vetuisse,
ut quem magis indulgere affectuieoujunctoruni quara
anima^ suae saluli consulere agnovisset.
(38) Non ita Cleraens IV, qui vix pontifex renun-
tiatus in hoec verba scripsit Petro Grosso nepoti
suo «
: Scire te voluimus quod hutnilior solito
debes esse. Neque enim quod pos vehementer hu-
miliat, debet nostros extollere, maxime cum honor
:
C hujus saeculi momentaneus sil, et sicut hos transeat
matutinus. Nec ad nos te, vel fratrem tuum, vel ex
aliis nostris aliquem venire volumus sine nostro
speciali raandato, quia spe sua frustratus, si secus
: venire pr«sumerel, oporterel redire confusum. Sed
; nec in sororis tuae nuptiis gradura quaeras propter
nos altiorem nec enim uos haberes propitios, nec
;

etiam carnis et sanguinis, quae regnum Dei non in aiiquo adjutores.Si tamen eam filio militis sim-
possidebunt, praerogativa, » etc. Petrus Cantor, plicis desponsaveris, in ter centum libris Turonen-
Verbi abbreviati c. 4 5 Cum de intrantibus in
: t. sibus tibi proponimus subvenire. El si altiora quae-
Ecclesiam per ostium dicatur « Qui non ex san- : siveris, nec a nohis denarium speres unum. » De
« guinibus, noque ex voluntate carnis sed ex Deo ; duabus vero filiabus, quas de ligitimo matrimonio
« nati sunt (Joan. r) » de intrantibus per car-
; sasceperat, subjungit « Illud etiam ^cias quod
:

nem et sanguinem dici potest, qui ex sanguinibus nullura nullamque de sanguine nostro sub nostrae
et ex voluntate carnis, non ex Deo nati sunt, in sublimationis obtentu instare volumus, sed tam
ordinum et beneficiorum ecclesiasticorum percep- Nobiliam quam Caeciliam iilos viros habere voluraus,
tione. » Clemens IV fratris filium clericum tres ca- quos haberent si essemus in simplici clericntu. »
nonicatus obliuentem jussit, duobus dimissis, quem Eadem mens fuerat magistri Anselmi de nepotibus
mallet, unicum retinere, ratus dignum non esse suis, referente Pftro Cantore Verbi abbr. c. 47.
Petri successorem, qui plus cognationi quam pj Cujus nepotes cum vellet Stephanus
pie- seneschallus
tali et Chr-isto tribueret. Benedictum XII refert Al- Franche promovere et milites facere, nobilibusque
bertus Argentinensis agnatos et consanguineos suos puellis in matrimonium collocare, ait : « Absit, do-
finxisse sibi ignotos esse, et asserui-se pontificem mine, ut hac rem facias : potius maneant in eadem
Romanum consanguineos non habere. Cum vero conditione et vocatione, in qua vocavit eos Domi-
multi urgerent ut eos promoveret, subintulisse illud nus, ne extollantur in superbiam. De pauperibus et
Davidicutn, quod Symbolum ejus eral « Si mei : rusticanis viris nali sunt, taies ergo, rogo, perma-
non fuerint dominati, tunc immaculatus ero (Psal. neant, Mallem euim me nunquara sacram Scriptu-
xvni), » unicoque exceplo nepote suo quem Arela- ram legisse, quam eos sic promotos humilitatem
tensem pontificem instiiui voluit, consanguineum reliqursse. »

vel agnatura neminem agnovisse. De Adriano VI le- (39) De hoc Reginaldo, qui fuitpostea Barthonien-
gitur quod cum cardinalis nepoti suo sacerdotium sis episcopus, vide notas ad epistolam 30.

Epist. 3 ad Paulin. » Rom. 8. ' Psal. 4. " Psal. 30. t0

Baruc. 3.
183 PETRI BLESEXSIS I8i

liistorias Dlysses aves armalas intulit Graecise ad A tremenda computandus in sinistra cum haedis, et
eorum quorum parentcs in acte Trojana
solatism, e.xlra gregem Domini faciendus, si non oves avibus
cecidcranl noluit tamen vir prudens hac vanitate
;
anlefertis. Licct ad episcopalis emiuentiae sedem
filium suum Telemachum occupari. Qua igitur au- nondum ascenderitis, quoJ Domino danle in proxi-
dacia hoc in se praesumet Cbristi discipulus et mo fiet ; animabus tamen, qnarum in vos susce-
n A
professor quod in fiiio suo gentilis abhorruit ? pistis periculum, olficium pastorale debetis, qua-
quibusdam dicilur Machabanis domeMicasse accipi- rum curam requiret a vobis exactissi.nus judex,
tres in avium capturam sed hac vanitate oranino;
talentumque vobis creditum exiget, otiam cum
abjecta, sc bellis el morli exposuil, ut palernas usuris, vos supra multa constituens, si fidelis supra
leges erigeret, caeremoniasque innovaret, et rnun- pauca fuerilis. Abjecta itaque avium vauitate, ve-
daret sancta, debilura templo honorcm redderet, et strum ad libros studium convertalis, ne vos Domi-
decorem suae genti, ot amissam restitueret liberta-
nus ignarum suae le^is inveniat : ignorans enim
lem. Ilujus equidem aucupii genus laboriosissimum ignorabitur m . Pastores erant, dicit Dominus, et
est, sumptusque. quos exigit, suorum succcssum intelligentiara ignorabant. Nemo scicntiam Dei
commoditate non redimit ". Cum Marcellus nepos pertinacius a se potost repellere, quam occupationc
Augusti sollicite versaretur in uvibus eapicndis,
B illicili amoris ve) ailcU pii voluptate. Dnde, vcl ab
quresivit ab eo Virgilius ulrum mallet avem armar 1
meritate cessabitis, vel vereor, ne vobis a
in avium praedatione, aut rauscam in cxtermma- Domino quandoque dicalur : Quia repulisii scien-
tienem muscarum. Relala ad avunculura qua.\-lione,
tiam meam a tc. ccce repellote, ne sacerdotio fun-
prseelegit muscam, quae a Neapoli abigeret muscas garis mihi *'. Volucres cceli, sicut et pisces maris,
unirersas, cujus petitiooem effectus implevit. Mal- non ad voluptatem concessae sunt homini, sed ad
lera vos habere muscam Virgilii, quam has sum- usum. Si lamen hae volucres depraedatoriae et ra-
ptuosas aves, quK- in lege Domini ab ejus sacritieio
paces ave.-. coeli merito censeantur, quarum exerci-
,3
prohibentur : et quae ex quadam degoneris na- tio ccelum clauditur, aperilur inferous Quia ergo
turae corruptela hoc habent, ut forlior sit in eis Juxta communem cleri et populi asstimationem in
sexu? muliebris, quam mascnlinus (40;. Si i^itur proximo est dies vestrae visiiationis, praeparate vos
es Chrisli discipulus et profes-or, desinite, qu^so, ad suscipieudum et ferendum jugum Domini,
currere et clamare post voluptuo^as aves. Currite aviumque lemeritatem, et maliliam hujus \itae
et clamate posi eum qui bene currenles dingit, convertalis in Christi militiam, et exercilium ho-

qui devote clamantes exaudit; sine cujus gratia nestatis.

proposilum quantumcunque gravis

religionis, el EPISTOLA LXII.
asperae vilae, meritum non liabebit. Video quosdam, G AO MAGISTRUM R. BLO.NDCM.
quorum mentes avium delcctalio totas occupando Argimentum. Gaufridus —
Linrolniensis electus
consumit. Nonneisti imaginem gerunt Tilii, cujus clencnm quemdam tuum mobedienlx arguit, quod
.. c , v ,.,-k. i„..~„„.,: «) se reticio cuidam abbati adhazserit monelauc
lugiter ab avibus devoran :
, ,
poetae
lecur v refcruut J &
. ,. ,. „„ .--*:,„.• „ n ...„ • „•
J . ne nomme abbatis se archiepiscopo Cantuartensi
Nara satis devorantur ab avibus, qui hac aviura opponat.
curiositate torquentur. Sanc cum beneficiis eccle- — _ GL (I) Dei gratia Lincolniensis electus, domini
siasticis, quibus ampliavit vos Dominus vehementer, regis Angliae filius, rnagistro R. Blondo, salutem et
curam non avium, sed ovium suscepistis, in die humilius sapere.

PETRI DE GLSSANYILLA NOT.E.

(40) Hoc noiura est apud omnes qui naturam tj laude administravit, id est per octo annos patrc :

avium oxploraveiunt, ferainam in accipitribus esse vero mortuo et fratre, in metropolitanam Eboracen-
masculis tortiorein, quod non reperitur in aliis. sem evectus est a Rtchardo rege, quom tamen pos-
(i-!i Gaufndus, vel, utalii, Gallridus (quod idom enituit. Verebatur forte, ne quid dissenbonis
est) Henrici II regis Anglorum tiiius naturahs, pri- inler eum et Guillelmurn Eliensem episcopum regni
mo archidiacouus Lincolniensis, lunc pjusdem Ec- cancellarium oriretur : Quod et accidit; nam cum
clesiae jiost septemderim annorum vacationem epi- Richardue ad expeditionem Jerosolymitanam por-
scoius eiectus est. oempe ann. lltfu, consecraiio- recturus vetuisset ne Gaufridus tum agens in Nor-
nem tamen suam per septennium distulit, amplis- thmannia, anlo trionnium ad sedem suam protici-
simis illius Eccl^siae reditibus contonlus, ut vitiis sceretur, ip.-e nihilominus, ex praescripto summi
liberius vacaret, inquit >• , I. n, c. t-. pontificis a Turonensi archiepiscopo consecrationis
Quousque smnmo poutifice Aiexandro III ei per lit- munere suscepto, iu Angliam transfreiaro voluit;
teras signiticante, ut aut eleciioni renuotiaret, aut verum a cancellario, tunc regni in abaenlia regis
sacros ordmes suseiporet, ipse episcopatui renun- admioistro, per insidias captus, et ignominiose in
tiavit, consontiente scilieet Henrieo patre, qui ju- earcerem detrususest. Poslea tamen Joaune regis
venem debcatura, et tanti bonoris apici. aut potius Richardi, ot ipsius fratre modiante, liberalus est,
oneri rainus idonoura videbat ; proplerea ipsum et cancellarius expulsus. Thomas Stubs in Actibus
cancellarium suum instituit, quod munus ad palris archiepiscoporum Eboracensium laudat eum ut ma-
usque obiium, non sine aequitalis et prudentiae gnae absiinentiae et puritatis virum ; Goduinus ut

" Joan. Sarisb. in Polvcr. 1.1, c. +. Ibid. Lcv. 11. Tibul. I, l. cl 13;Virg. M^ieid. vi.

Isai. 56.
M Ose. L. "
18E EPISTOLiE — EPIST. LXIII 186

* Cum proponas in litteris tuis quod mecum velis A te moneo, ut pro mendico et mendace abbate, sicut
dispuiare de pari, fines pacti Iransgrederis : et dicitur, te domino Cantuariensi in suis negotiis non

utinam mecum tantum, non de superiori

de pari opponas. Cum enim meorum numero ascriptus sis,
contenderes enim superiorem me, aut mihi
! In eo eum per te impugnare viderer ; ideoque si ejus

contrarium te fecisti, quod mea vocatione postha- negoliis interesse, eique adesse, non potes, aut

bita ad mandatum cujusdam abbatis remanere forte non audes, ei tamen obesse in aliquo, sicutme
in Anglia decrevisti. Fortior quidem est disputatio diligis, non attentes Scio quia ex affectu me dilli-

in contradictione, et contrarietale operum, quam git, atque in angustiis meis experimento probavi

verborum. Cum ad me venire, et mecum esse de- sincerissimam ejus fidem : ideoque ejus amicitias
beas, et non velis, contra me es, quia, testimonio amplecti desiderans et fovere , ipsius injurias

Verilatii.^zii mecum non est, contra me est ; et, aequanimiter suslinere, aut dissimulare non pos-

qui mecum non colligit, spargit" '. Quod autem ad sem.

reprobationem 'jueedam de TibuJlo, et mona-
EPISTOLA LXIIL
otii

litteris adjecisti, otiosi bominis AD PETRUM ATREBATENSEM EPISCOPUM (42).

steriis JSgypti tuis
[A. D. 1190]
fait. Ad laborem enim, non ad otium te vocabam ;

non esses otiosus, si meis insudares negotiis, qui- R Argcmejtum. — Gralias agit Atrebatensi opiscopo pro
mttnere tmsso
bus te ciira omnem vocationem spontaneum im-
• Reverendo Patri ac domino Petro Atrebatensi
pendere debuisti. Te tatem excusabilem facit, quia
episcopo, Petrus Blesen. Batlion. archidiac, salu-
semper habuisti me socium, nunquam dominum :

tem, et eum, qui in Christo est charitatis affe-

et ideo novisti qualiter socio, non qualiter do-
ctum.
mino sit scribendum : si habuisses dominum assue-
Liberalitati vestrae gralias refero, quantas pos- i
visses obedientiee, quam detrectas. Yerumtatem\
sum, suger cuppa, quam mihi per fratrem vestri |
indomita cervice ferox post vocationis meae littera s
ordinis transmisistis, in qua circumscriptis omni-
nunc agere causas Parisiis, nunc reverti Bononiam,
bus qu«e ad decorem el usum communem perti-
nanc Lincolniam proficisci, nunc morari Oxene-
nent, sineerac charitatis imaginem ad oculum de-
sordiaae ordinas et disponis. In hac tamen ordina-
pinxistis. Duo ibi metalla video conflata in unum ;

tione magna est confusio, ubi mens tua contrariis

duo ligna redacta in vasculum unum. Metalla per
aestuat desideriis, et totus dissides a teipso. Si
se, et ligna seorsim, vas unum faciunt, separata
bonum obedientiae acceptasses, vagos et dissolutos
singula sibi sufficerent combinata vero statum
;

aflectus, qui te in varia fluctuare compellunt, de-

veroe charitatis informant. Charitas combinari de-
votus timor ad unius voluntatis arbritrium alligas-
G siderat, et proximum sibi uniens in amoris ample-
set. Nunc autem domina ambitio, quae novum tili
xum omnem calumnian singularitatis evacuat.
beneticium de praedicti abbatis largitione promittit, "
Combinatur tinctura in cocco ; et Elisaeus sui ma-
ad crimen ariolalus et idololatriae per inobedientiam Omnia
gistri spiritum in se postulabat duplican ".
te compebit quouiam, sacrae Scriplurae testimonro,
:

ergo ita sunt in hoc vase duplicia ut nemo in figura

peccatum ariolandi repugnare, etqwisi scelus est
S8
ejas quidquam duplicitalis inveniat. Charitas enim,
idolatrice nolle acquiescere Utinam erga me hu .
cujus typum manifestissime gerit, ita in Deo una
milius te haberes, et me ad benefaciendum tib
est ut secum patiatur et proximum, et sicut Domi-
propensiore obsequio uberiore
meritorum gralia
nus per se et pro se diiigitur, ila servus Dominicae
provocares Mundus enim in maligno positus est*9 ad
De unione
'.

;
charitatis vicarius existat. fidelium
et sicut optime nosli, beneficium, quod de muniti-
Deum et ad se loquitur per Ezechielem Dominus :

centia nostra obtines, facile posset occasione in-

Faciam omnes lignum unum, et erunt in manu
gratitudinis et inobedientiae revocari. Ingratitudo
ejus
*s
Hoc igilur munus in typo charitalis vene- .

enim est ventus urens et siccans fontem liberali-D ror, et in munere donatoris amicitias devotus am-
tatis rorem amicitiae, fluenta gratias. Illud obnixe plector.

PETRI DE GUSSANVILLA NOTJl.

modestum. Fuit etiam in tuendis

rectcB indolis, et fusius agunt Neubrigensis, Radulfus, Matthaeus Pa-
Ecclesiae rebus vindex acerriraus. Unde et cura risiensis, et alii Anglici scriptores.
Joanues rex, ejus frater, raultis Eeclesiara exactio- (42) Fuit hic Petrus Cisterciensis abbas, tum ob
nibus infestare moliretur, ipse forliter obstitit, et insignem moruin probitatem et doclrinam totius
clam ab Anglid recedens, voluntariura exsihum cleri Atrebatensis ralculi-; in pontificem eleclus, et
subiit, universis prius rerum ecclesiasticarura in- a Guillelmo Blesensi, cardinali et archiepiscopo
vasoribus anathematis sententia innodalis. Post Remensi, Veronae in Italia consecratus, anno H8i.
septem annorum exsilium in transmarinis terris Interfuit nuptiis Ingeburgis uxoris Philippi Augusti,
obiit, scilicet anno Christi U09, vel, ut aliis pla- anno 1193 ; obiitque ann. 1203.
cet, l21o ; archiepiscopatus sui circiter xxi. De co Scripla est haec epistola circaan, Christi 1190.

" Matth. 12 * I Reg. 15. w I Joan. 5 7.

aa
Exod 25. "I Reg. 2. " Ezech. 37.
 »

m PETRI BLESENSIS 188

EPISTOLALXIV. A tia summo pontifici, G. ejusdem permissione Ro-

AD COELESTI>-i:M ROM. PONTIFICEM. thomag. Ecclesiae humilis minister, ipsiusque suf-

[A. D. 1193.] fraganei, Bajocensis , Ebroicencis. Sagiencis, et

Arcukenti-m. — R thomagensis archiepiscopus una Abrincensis, episcopi, salutem, et devotissimse ser-

cum' suffraganeis rogaTpbntificem sumtnum, ut

vitulis affecium.
Rieardum A-glorum regem ab arekiduet
Aastnw
Hierosolymituna in Vulgariter dicitur quod nova et insilita morbo-
in rediiu ex pvreyrinaiione
carcerem conjectum (43), curet lilx-rari. rum genera novo indigent mediciana. Ab usu siqui-
Reverando Patri ac domino Coelestixo Dei gra- dem nostrorum temporum prorsus credimus alie-

PETRI DE GUSSANVILLA NOTjE.

Anglorum regis fihus, lur, » etc. Auctor Vita? Coelestini III « Captus es
(43) Richardus Henrici II
:

vir strennus, et militise gloria insignis,

mortuo pa- ideo quod vexillura ejus loco signi in hospitio sus-
tri an. 1189 successit in
regnum. Et quiajam ante pensum in cloaoam projici mandaverit. » Quod au-
patris mortem se cruce signaverat, rebus
in reguo tem mjuste detentus sit Bichardus convenit cnm
ordinatis, in Syriam cum multis aliis principibus
nostro Blesensi Nicolaus Trevetus in Chron. his
Christianis profectus est, ubi mira Dci praelia ges- B verbis :« De S. Dionysii Riclmrdus rex naves
sit, quse apud auciores hujus
temporis legi possunt ascendit, et circa festum II Martini, ex diulurna

Verum negotiis regni sui urgentibus cum redire tumultuantis pelagi jactatione jam processus navi-
naufragiom ^passus captus est a Lcopol o gaiiouis applicuit in terram imperrii Constantinopo-
vellet,
Au>triae, atque imperatori Henrico IV tradi- litani. Verum quoniam suspeclam habuit impcra-
duce
observaverunl Gervasius, Joannes Bromion, toris et Grajcorum suorum versuliam, nolens ibi
tus, nt
Henricus Knyghton, et Mattbaeus Paris. ad an.
119-2 videri, cura piratis forte inventis paciscens, dato

et auctor Vitae Caelestini III, ad qnera

scripta est quantum postulaverant naulo, exegit ab eis ut ex-
Rotlio- pedilius ipsura in terram commodiorem transve-
epistola haec nomine episcouorum proviaci*
mao-ensis. Sed an injuste t Res ita se habtut, refe- herent. Relicla igitur classe regia habitu mutato se
rente Gervasio « Cum civatilem
:
Accon irrumpe- regem dissimulans, cum quatuor tantum sociis
rent Christiani, et diversi diversa civatatis hospitia transvectus Esclavoniam, inde perlransiens Aquile-
caperent, in nobilissimo civilatis palatio signum jam, cum intrasset terram Leopoldi duci Aubtrise,
ducis elevatum est. Quod intuensrex, et invidens,
captus est in civuatera Viennam xni Kal. Janua-
rii; quera dux Limpoldus exosumhabens pro morte
raanu mililura valida vexiilum dejecit, ducemque
tam grato spoliavil hospilio unde dux et Theu- . marchisi, de qna susnectum regem habebat, car-
tonici omnes indignantes abierunt, regique
rediluro ceri maneipavit. » Marchisus autem ille erat, Con-

muhis in locis posuerunt insidian et tandem, ut ,

radus marchio MonUsferrati, qui cum Philippo Au-
dixi, captus est. Joannes Bromion rera aliter nar- gusto in Syriam profectus erat et quia nonnihil
;

in mu- discordise inter eum et Richardum mtercesserat,

rat aitque quod cum Riehardus incumberet
roriim Ascalonis instaurationem proposuissetque
duci ut portionem quamdam a suis reparan cura-
respondeute duce patrem suum nunquam la-
ret,
vel carpentarium fuisse, iratnm regem
tomun,
responso ducem pede percussisse, atque prohi-
buisse ne du caetero vexillum suum in sua comihva
, Q
de ejua atroci caede Richardus accusabatur, sed
falso. Nam cum principis Toron;e uxorem rapuis-
set, ille conductis duobus Monlani cujusdam ducis
militibus marchisum interficiendum curavit, ut ex
litteris ejusdem ducis ad Lcopoldum scriptis, quas
de eo vero mar-
postea relaturi sumus, innoluit ;

erio-eretur. « Quapropter, inq-ut, Bramton, dictus chiso sic Trevetus « Marchisus quidam Gallus
:

dux a rege, et exercitu Christiano versus partes Amalrici Jerosolymitani regis filiam duxerat, ideo-
suas se divertens dixit qnod si unquam tempus
:
que regnurn Guidoni regi enpere volehat, quia
opportunum captaret, se de rege pro illa ignominia uxor ejus unde regnum oblinuerat, obicrat. Phi-
vindicaret. » De Knyghton, etiam in aliq : lippu- Francus marchiso favebat. Richardus Anglus
„ N( - -n, an regis voluntate vexillum ducis Guidoni. Re inter optimates compromissa, staiu-
Austrife foeno coneulcatum est; unde dux ipse tum est. ut Guido regiam obtineret dignitatem ad
eommotus, revwrsus est, gravissime post-
domum viiam, roarchisius vero, qui hseredem regni iluxe-
modum de rege Richardo se vindicaturus. » Mat- rat,haberel comitatus, Tyri, Sidoniset Baruch, de-
« Cum praavii ejus (Leopoldi Au- functoque Guidone regni didemate ihsignire-
thseus Paris. sic :

striaci) mareschalli sibi hospilium accepissent,

et tur, » etc. Deinde quomodo interfeetus sit narrat
pra>cipilanter his verbis « Cum Richardus ante dicessum suum
necessaria praepararent , supervenit :

quidara miles de familia regis Richardi, natione per legalos marchisum vocaret, quem regem Jero-
Neuster el more suae gentis ebulliens slultitia cum D solymorum elegerant, antequam veniret ad regem,
jactantia, asserebat se majus jus in illo hospitio cuin comedisset die quadam cum episco Belva-
habere quam aliquis alius ; cum prius illuc adve- censi, a duobus assassinis rediens est occisus.

niens sibi suisque sociis illud assignasset, mulli- Tum quod injuste de hac csede accusaretur Richar-
plicatis conviciis utrobique, clamor ad aures dus, sic effatur : « Ab hac tamcn morte princeps
Rex autem nimis causfe.Northmanni favo- Hassassenorum, a quibus, ut supra patuit, inter-
pervenit.
rabilis et credulus' in iram excanduit contra fami- fertus est marchisus, regem Richardum per litieras
liam ducis ; et nil perpendens civitt-r moderarem hujuscemodi excusavil: « Limpoldo duci Austriae Ve-
deseendam
et videbo, » prae- 6 tus de monle salutem. Cum plurimi reges, » etc.
Dominicum. sciilicet «

cepit praecipitanler, secus quam deceret, ut ve-

ei Quaa quia iisdem omnino verbis habentur apud
xillum in eodem bospitio pro signo affixum in cloa- Walsinghamura, brevitatis causa omittimus. Nihilo-
cam dejiceretur. Quod factum cum dux hospitio minus LeopobJus regera Richardum aliquandiu
privatus, ct lurpitera Northmannis garrulis laces- sub arcta custodia detentum, impcratori Henrico VI
situ^ '• regera querulus adjit ; sed nihil reddidit, quem ille per duos fermeannos in vinculis
ad el licet summus pontifex exeommunii u-
nisi sannas reportavit, unde dux a rege spretus,
detinuit ;

Re"-cm regum se convertens, Dominum Deura invo- tioms lulmina saepms minitaretur, eum tamen nisi
cav^it m uftionem cum lacrynus, ut queraque super- magna pecunite summa persolula liberum abire
bum frangens tantara passum injunam consolare- non permisit.
189 EPISTOL/E. — EPIST. LX\ . 190

nura, quod capiatur, aut ad redemptionem aliqua- A quam vetera detestantur? Exerat beati Petri gla-

eundo, vel in reditu,vel in dium manus vestra, clementissime pater quid ej,
tenus compellatur,
;

quanlum tanto filio debeatis, exhibeatis in opere,

quicunque Hiorosolymilanae peregrinationis prose-
Recoiimus, quod illius vise sanctique ut experientia mediante addiscant minores et infe-
cutor existit.
professores. Ecclesia Romana in sua riores filii, quanlum a vobis auxilium in suis neces-
signaculi
custodia et tuitione suscepit. Nec dubium est re- sitatibus debeant exspectare. Valete.

dundare in totius Ecclesiae caput, quidquid contra EPISTOLA LXV.

ejusdem Ecclesiae auctoritatem in ejus iilios atten- AD SOCIXJM ET AMICUM.

tatur. Christianissimus princeps, rex Angliae illu- Argumentum. — Vocet atnicum, non esselicilum
auguriisy sntnniis, visionibtts, forluitis eventibus,
strissimus dominus nosler, et devotissimus Eccle-
vel aliis tnodis velitis, futurorum eaplorare noti-
siae Romanae filius, quem specialiter in sua pro- tiani.

teclione susceperat in sua peregrinatione post Petro charissimo socio et amico, suus Petrus
sudores et pericula, post angu^tias et discrimina Blesensis, salulem et si quid melius est salute.
vitae, quse pro amore et honore Dei diu sustinue- Cum nuper de hospitio suo egredienli magistro
rat , revertendo captus est , et injuste detentus. G. pulchro, magister Wilelmus Blesensis mona-
Plangimus dolores et angustias nostras, quas uti- chus frafer meus occurrisset, egredientem monnit
nam nobiscum eommunicare vellelis paterno com- g r egredi, el
iustanlissime, ne progrederetur, inhi-

passionis affectu, et ostenderetis per expenentiam buit, magnum eadem die sibi renuntians imminere
in nostris augustiis, quantum vobis teneri debeat periculum, si praesumeret proficisci. Magister vero
affectio filialis ! Docet publicus experientia} liber G. in Christo perfectus, vaniloquium reputans
uberiorem esse charitalis affeclum parentibus ad quidquid non esset in fidei radice fundatum, secu-

filios, quam filiis acl parenles ideoque pensata : rus iter ingressus est, se comitiva? domini Cantua-
devotione quam hactenus habuerunt reges Angliae riensis adjungens, de cujus familia censebatur.
erga Romanam Ecclesiam, speramus in eo, qui Profectus itaque paululum in fossatam profun-
spes nostra est, quod non deficiet in hac angustia dissimam, et aquis concurrentibus exuberantem,
nostra illa exuberans et in exhausta graliae pleoi- cum equo minus caule indicit : cumque equus
tudo, quae se impertitur aftlictis, lapsos erigit et ascensor in profundo submersi palpitarent in

laesos reparat : et, quod multum

ut est claudalur a quis vehenienlibus, tandem magister Willel-
in modico, se communicat universis : qui univer- mus convenientibus el subvenientibus multis vix
sorum et singulorura totus est, qu< se servum ser- evasit. Haec vidisli, et universi, qui tunc ar-

vorum publice profitetuv (44). Quid faeiat pro chiepiscopi consortio adhaerebant. Coepisti ergo
tanto filio, pro tanto principe ; cujus injustissimam _, scrupulose in^uirere, et a me prae caeteris explo-

captionera proviuciae Jamentantur, dolent populi, rare, utrum his fidem adhiberem, et quid sentirem
plorant Ecclesiae, et omnia jura tam moderna, de ejusmodi ominosis occursibus (45), de somniis,

PETHI DE GUSSANVILLA NOT^E.

(44) Gregorius Magnus
preenotavit aliquot e suis ep. 83 et 84, abbalissis, epist. 38, regibus, epist.
epislolis in hunc « Gregorius servus ser-
modura : 49, inter Bonifacianas. « Sigebaldus rex indignus
vorum Dei, » ut palet ex epist. 1 1. ix, quee e-t ln- et ullimus famulorum Dei famulus. » Affioes sunt
nocentio Alricae praefecto epi>t. 1 1. x. Uominico ; et i>tae formulae apud August. « Servus Chrisli et
Carlhag. episcopo ep 1, 1. xu, Manniano Raven-
;
Ecclesiae » ejus epist, 89 : « Plebis Dei famulus, »

nati el 31 Felici episcopo Sicihae. Formulam hanc

; apud Danielem episcopum inler Bonifacianas epist.
caBtc:i poniifices postea servarunt, Bonifacio V in- 66 et 67. Apud Hincmarum epist. 15, 17, 23, 25,
cheante, qui sedil an. 618. De huc joannes diaco- 29, 32, 38, 39, 40, 50, 52 et 53.
nus, 1. ii Primus omnium se
Vitae Gregorii, c. 12. De morte autem Rirhardi, et mirabili ipsius poe-
in principio suarum epistolarum servum servorum nitentia videnti Anglicarum rerum Scriptores.
Dei scribi satis humiliter delinivil, cunctis-|ue suis Scripta est haec epistola anuo 1193, scilicet paulo
successoribus documentum suae humilitatis tam in post captum Richardum nam an. 4192, 2 Decem- :

hoc quam in mediocribus pontificabbus indumentis, bris captus est.

quod videlicet hactenus in sancta Romana Ecclesia
conservatur, hsereditanum reliquit. Eumdem titu- (45) Vox omen, a qua ominosus, non est eccle-
siastica, sed prolana. August. 1. i Retract. c. 1 :
lum ad Gregorii exemplum bene multi episcopi
« Omenquippe me legisse non recolo, sive in sa-
usurpaverunt. Desiderius Cadurcensis epist. 4, 5,
cris in sermone cujusquam ec-
litteris nostris, sive
10 et 12, Eligius Novlomensis epist. 6, inter di-
c es astlcl d.sputa-ons quamv.s abommatio inde
versas pontilkum scriptas Desiderio. Bomfacius D !

sit dicta, qme ra htiens divnus assidue repentur.

»
Moguntinus epistolis 2, 3, 8, 9, elc. Daniel eptistol
33, inler Bonifacianas. Torttielmus epist. 43, Gu-
De ejusmodi occursibus Cln ysosiomus Homil. 32
in Epis. ad Ephes. O 8ewa jxot itpwTOc; evew/ev,
thbertinus ep. 70, et alt^r ei'i*eopus innominatus ep.
.

87 et 9.'i. Coena epist. 99, Bergonoinus epist. 103, OYjdtv, ecjtovTt ty;? otxta?, iravTwc; pjpta oeT xaxa tuia-
Lullus epist. 109 et 111. Hincmarus epist. 45, Die- TteaeTv id esl : « Hic aui ille pnmus mihi occur-
dericus Metensis apud Gerbertum epi»l. 31, Augu- rit domo exeunti, omnino contingere oportet mala
slinus eamdem loquendi formam jara anie usurpa- innumerabilia . Et homil. -21 ad pop. Antioch.
»

verat, epist. Servus Christi, et peripsum

107: «
Jloii.--/] Ss Gaxav.y.vi esTt OeaTpa, xat i-^o8pouiac, xal
servus servorum » Et epist. 121 Servus
ipsius.
« :
•xacra atjtapTta, xat TtapoTr^T/J'.; r.uspwv, xXrjoovsc;,
Christi, servorumque Christi. » Et inilio libri De
xat tTuu.6iXor xal t? ttote eaTt auuSoXa ciYjat. IloXXaxi
bono viduitatu « Servus servorum Christi. » Cae-
:

eljeXOwv Tt? t-);v o'xtav tyjv eauTou etoev avbpwitov ere

terum eadem loquendi formula usurpaia est a
cdcpOaAjjtov ^wXeuovTa, xal olwviaaTO touto 7to|i.Ttr)
presbyteris, ut constat cx epist. 53, abbatibus, ex •/) ;
191 PETRl BLESENSIS 192

et lemuribus, (46), de volatilibus (47), de A Suggestione siquidem diaboli qusedam mulieres

sternutamentis (48). Ea siquidem vice pro ca- cereas sive luteas formant imagines ^49), ul sic

pacitate mei ingenii respondissem : nisi, quia hosles vcl amasios torqueant et incendant, juxla
tunc, sicut ipse recolis, mittebar ad dominum illud Virgilianum :

re°-em, alque de his quae erant itineri meo ex- Limusuthic durescit, et hxc ut cera liquescit, 3 * etc.
cogitabam. Verumtamen, quae
pedientia sollicite Qua'dam habent oculos fascinanles, juxta illud
tunc viva nou potui, nunc scriptis expe-
\oce Virgilii :

diam, verbique defectum redimet diligentior expla- Nescio quis teneros oculus mihi fascinat agnos 3 ".
natio per scripturam. Cum in sacro eloquio legas, Quidam in volatu avium futura conjiciunt, unde
quod hazc est victoria, quce vincit mundum, fules illud :

nostra
33
, ut fidem nostram humani generis inimi-
Quod nisi me quacunque novas incidere lites
cus expugnet, maliliam suam ad muhiformes astu-
Ante sinistra cavamonuissetab illice cornix,
tias circumducit multa? enim sunt aslutiae ejus,
:

Nec tuus hic Mieris, nec viveret ipse Menalcas".

teste Apostolo Non iytioramus, inquit, astutias
:

38
Sutana;
3
'. Mentibus itaque homiuum phantaslicas Legitur etiam quod in clypeo Hieronis profi-
jllusiones immittens, nunc in avium volatu, nunc r> ciscentis ad bellum aquila resedit, significans eum
occursu hominum, mine ferarum, somniisque et esse victorem futurum et regem. Quidam gene-
aliis modis promiitit scientiam fulurorum. et sic thliacos, quidam mathematicos, quidam ariolos,
rerum eventus la'tos infaustosve denutiliat, u quidam pythonicos consulunt. Et quia divinationi
quieiem cordium vana curiositate sollicitet, atque eorum quandoque respondet eventus, eis fides a
ut aliquidpaulatim de fidei sinceritate incrustet temerariis exhibetur. Nam mendacii pater verilatem
PETRI DE GUSSANVILLA NOTjE
tfotTavixr/ ou Y a f ^l iwmflUi tou dvOpco-^ou r.ovr^av vel si aliqua vox reclamantis fiat, aut qualis avis
r.uipav ywiG-zi, dXy.d to ev du.apTiat(; £y-v. cantus garriat, vel quid eliam portantem vi-
ttoiei tt.v
deat, quia qui hoc observat, ex parte paganus di-
Hoc est « Pompa Satauica sunl theatra, Circen-
:

gnoscitur. »
ses et omne peccatum, et dierum observatio, et
praesagia, et omina. Et quid tandem sunt omina ? (46) Lemures proprie sunt larvae nocturnae, et
Saepe domum quis suam egressus liominem vidit terrilicationes imaginum et bestiarum ex Nonio.
unoculum, vel claudicantem, et ommatus est. Haec Horatius I. n epist. 2.

est pompa salanica. Non enim hominis occursusma- Nocturnos Lemures portentaque Thessala ridet.
lum facit esse dh m, sed in peccatis vivere. » Et A Persio sat. 5, dicuntur Nigri Lemures. Ang. 1.
postea : Eatoo xal ETEpov xntTaYEAasTOTepov ! atcr/uvo- ix De civit. Dei, c. 11 referens sententiam Plotin:
uai uh •/.'/<. ^puOptS, dvxYxa^ofxat oi oluo^ ota tvjv ulu ita loquitur: Dicit quidem et animas hominum
daernones esse, et ex homioibus rieri Lares, si me-
Manes
lra eos
postea : « Lar-
e'i aliud ndiculosius ? Confuudor nempe el eru- vas quippe dicit esse noxios daemones ex homini-
besco, sed cogor propter salutem vestram dicere. bus factos. »
Si virgo, inquit, occurrerit, sterilis dies erit ; si
(47 est de avibus, ex quorum volatu, can-
Hoc
vero meretrix, dextra et bona et multa mercatione
1

tu, vel pastu res futurae praesignificantur, quae au-

plena. » Augustinus lib. n De doctr. Christ.,c -20 :

guria seu auspicia dicuntur. In For. Ful. Dom. Bec.

« His adjunguntur millia inanissimarum ohserva-
et Haut. habetur, volatibus.
tionum si ;
membrum aliquod salierit, si junctim
ambulanlibus amicis lapis aut canis, aul puer, me- (48) Ex quibus omen captabant,unde slernula-
dius intervenerit aique lllud quod lapidem cal-
;
menta fclicia vclinfelicia. Ambros. serm. 33: « Qui
cant, tanquam diremptorem amicitiae minus mole- colunt augures vel sacrilegos, vel aruspices, -d.vinos
stum est,quam quod innocentern puerum colapho ol prsecantatores, et qui confidunt in phylacteriis
percutiunt, si pariter ambulantibus intercunvrit. et fharactcnbus, aut sternutationibus, avibus can-
Sed bellum quod aliquando pueri vindieantur
est, tantibus, divinalionibus, aut mathematicis, aut aliis
a canibus nam plerumque tam superstitiosi sunt
:
quibuscunque malis artibus, damnabuntur. » Chry-
quidam, ut etiam canem, qui medius intervenerit, sost. homil. 12 ad Ephes. Kdv 6'vo? dvaxpd^r), xdv
ferire audeant, non impune, namque a vano reme- dXExxpowv, xdv « Et asinus ex-
7rTdtprj ti?, id. est si

.^""D
:

d.o c.to interdum ille percuasorcm suum

clamaverit. gallus et si qui slernutaverii, *
et
mm ii>nm
medicum Hinc s nmi it
\\\\\c suut et am illaa
etiam
mitlit. 1 :
L men
Limen ca
cal-- _ s
etc. Ang. 1. ii De doctr.
.'
.... 7
si
_.
Christ. C. 21 «
_,. .

Si quis
'

:
' .

care cumante domura suam transit; red.re ad le-

cum se calciat sternutaverit. » Eligius Noviom.
ctum, si quis dum se cahiat, sternuiaverit ; redire orat. exhort. ad pop. « Sternutaliones nolite obser-
domum, si procedens offenderit cum vestis a so- :

vare. » Joan. Sarisb. 1. xix, Polyc. c. 1 : _« Quid

ricibus roditur, plus limere suspicionem fuluri mali
emm refert ad conseouentiam rerum, si quis semel
quam praesens damnum dolere. Unde illwd elegan- aul amplius sternutaverit ? »
ter dictum est Catonis, qui, cum esset consultus a
quodam, qui siui a soricibus erosas caligas diceret, (49) Artifices hujus nugatoriae vel noxiae super-
respondit uon esse illud monslrum, sed vere mon- stitionis vultivoli nuncupantur. Sarisb. c. 12, I.

strum habendura fuisse, si sorices a caligis rode- i Polycrat : « Vultivoli sunt, qui ad affectus homi-
rentur. » Ehgius Noviomensis episcopus exhorta- num ltnmutandos, in molliori raateria, cera forte
tione ad populum suum « Nullus observet egre- : vel limo, eorum, quos pervertere nituntur, effigies
diens, vel ingrediens domum quid sibi occurrat, exprimunt. »

Joan. o. * II Cor. 2.
2i
Virgil. Eclog. 8. 3'
Id. ibid. 3.
aT
Id. ibid. 9.
38
Just. lib. xxvm.
 193 EPISTOL.E. — EPIST. LXV.
194
exhibet frequeuter umbratilera (50), donec iufide- A quio admirabiles reddidit ele°-antia visionum.
Jam
litatis filios secum prsecipitet in gehennam. Sic vero in visionibus sperare superstitiosum est et
Saul, dum Pythonissam consulit, cum tiliis suis in saluti contrarium : plerique tamen qui talibus as-
39
montibus Gelboe meretur intertici . Sic Oehozias, sueverunt, ab iis avelli uon possunt. Unde quidam
qui ceciderat per cancellos, dum de vitse diuturui- ad negotia profecturi, si quo progrediuntur inter-
tate scrutatur, vila ejus tanquam tela texanda suc- roges, revertuntur, verbum Judith forsitan adver-
ciditur 40. Oraculo Apollinis circumventus est Ale- tenles, quae cum
egrederetur de Bethulia civitate,
xander «. Coesus Ilalym transgressus in aequivo- quam obsederat Holofernes, sperans in raanu Do-
catione, perdendi, eventu deteriore percussus est. mini liberationem patriae, et victoriam de tyranno,
Sil igitur sententia Christiani, nihil de futuris in- ne quis eam quo proricisceretur interrogaret, in-
dispositioni humiliter obedire, 48
quirere, sed illius hibuit Conjiciunt igitur interrogationem aliquid
.

qui omnia suaviter, cujus consiliarius

disponit ominis habuisse, quod itineris successum poterat
nemo fuit. Non enim possumus ei dicere, cur ita irapedire. Beatus etiam Marcus evangelista
evange-
facis 12 Dominus est
'? quod bonum est in oculis :
lizandi causa navigio Alexandriam petentes, cum
suis, faciat. Non laboremus nosse lempora vel mo- navem egrederetur, calceura rupit, atque
4S
Deo gra-
menta, quae Pater posuit in sua poteslate Futu- suum expeditum esseperhibuil. Quid-
.

g tias agens iter

rorum enim explorare notitiam auguriis, vel aliis quid taraen
credant, ego indubitanter credo
alii
illicitis modis diabolica tentatio est, et aeternae sanctum evangelistam hoc non ex superstitiosa cu-
damnationis occasio. Os enim Domini locutum est riositate dixisse cui etsi nunquam
: calceus ruptus
populum Israel instruentis. Cum ingressus Jueris, esset, ei tamen sui expeditionem itineris et succes-
inquit. terrarn, quam Dominus Dcas tuus daturus sum per Spiritum sanctum Dominus revalesset.
esttibi,caveneimiterisabominationesgentium: non Sane hujusmodi praestigiosa prognostica, se ple-
inveniatur in te, qui lustret filium suum, aut filiam ruraque in varios, aut forte contrarios eventus
suam, ducendo per ignem: non sit, quiariolos schci- effigiant. Unde et Julius Ccesar, qui, nunquara ulla
tetur, et observetsomniaet auguria non sit malefi- : superstitionne, aut augurio deterreri potuit ab ince-
cus vel incantator nemo per pyllwnes aut divinos
: plis, dum in Africam proficiscerelur, in egressu
qucerat amortuis veritatem omnia hcec abominatur
:
navis prolapsus est : sed ad meliora omine comrnu-
4
Dominus* ". Si surrexerit, inquit, inmedio tuipro- tato : « Teneo te, inquit, Africa, earaque obtinuit
pheta, aut qui dicit se somnium vidisse, etprcedixe- 49
. » Rex etiam Willelraus, Angliae acquisitor.primo
ritsignum atque portentum, et evenerit, quod locu- terrae ingressu equum quem ascenderat excitavit
tus est, verba somniatoris, aut prophetce non audias ad cursum, qui cum equo lapsus et proslratus in
45
. Et frequemer "evenit, amice charissime, rerum terram
so
: « Terra, inquit, raea est quod eventus
;

prodigia certos exitus obtinere : eis tatem nulla iraplevit (5i) . » De visionibus et somniis propheta
fides adhibeatur. Licet enim saepe vera pronuntient, testalur, et dicit: Senes vestri somnia somniabunt,
saepiustaraen et periculosius mentiunlur nec te :
et juvenes vestri visiones videbunt 51
Si recenseam .

moveat, quod quandoque ex dispensatione divina vi^iones etsomnia antiquorum, epislolam ouerabo
talia personaa commendabiles acceptasse leguntur. exemplis. Joseph enim sponsus beatre Virginis sae-
Nam et sanctus Daniel regem Nabuchodonosor vi- pius in somniis ab angelo eruditur ". Magis inter-
sione imaginis consternatum, peccata sua fecit dicitur,ne redeant ad Herodem 58 . Docetur Pelrus
eleemosynisredimere, et ad tempus divinse animad- in hnteamine reptilium plenitudinem gentium col-
iS
versionis sententiam declinare . Joseph in JEgy- ligendam 5
*. Constantinus ab apostolis visitatus est,
47
pto magnificavit interpretatio somniorum . Eze- orbisque majestas publice professa est regnum et
cbielem, atque Joannem Evangelistam in sacro elo- imperium Christi esse
65 68
. Visio Africani , Apoca-
PETRI DE GUSSANVILLA NOT^E
quod Aug. /. cit., c. 23, his verbis
(50) Illud est D roris. »
expressit « Hinc enim fit, ut occulto quodara ju-
:
De hac historia sic Matthaeus Paris. ad. ann.
(51)
dicio divino, cupidi malarura rerum homines tra- 10b6 « Dux Willtdmus iningressu navis pede lap-
:

dantur illudendi et decipieudi pro meritis malarum sus est. Casum in melius coramutavit miles, qui
voluntatum suarum, illudentibus eos atque deci- prope stabat dicens dux. inquit, Angliam te- :

pientibus prsevaricatoribus angelis, quibus ista pars nes, rex futurus. Paulo fusius Kuygliton lib a, >>

mundi infiraa scundum pulcherrimum ordinem re- De eventibus Anglice, cap. 1 « Po"st festum S. :

rum divinae providentiae legi subjecta est. Quibus Michaelis anno gratiae 1060, dnm Willelmus sal-
illusionibus et deceptionibus evenit, ut istis super- titasset de navicula festinans in terram, cespilaus
slitiosis et pernk-iosis divinalionum generibus multa uno pede cecedit in sabutuin, ita ut os ejus sa-
praeterita et futura dicantur, nec aliter accidant bulo impleretur. Deus, inquit Willelraus, adju-
quam dicuntur, multaque observantibus secun- tor raeus, terra est mea. Acclamat slatira sibi
dum observationnes suas eveniat, quibus impli- similiter quidani miles Doraine come>, jara le- :

cati curiosiores fiant, et sese magis magisque nes terrara Angliae, in proximo rex futurus. u
inserant multiplicibus laqueis perniciosissimi er-

39
Reg. 28. w IV -
u Justin " Rom. 11. " Act. 1.
1 Reg. 1. I. xi Cic. I n
: Dedivin.
" M Deut 13. * Dan. I.
Deut. 18. 47 48 4 30
Gen. 41. Judic. 8. " Sueton. in
Caesa^e. Polvd. lib. vni,
Hist. Anglic.
M Joel. 54
2. "Matth. 1. "Matth. 2. Act. 10. " In Actis S. Silvestr. Si Cicer. in
Somnio Scip.
Pathol. CCVII.
 :

105 PETRI BLESEXSIS 196

lypsis apostoli, Danielis et Ezechielis oracula, sora- A chiepiscopo, P. Blesen., salutem et coutinuos ad
nia Pharaonis et Joseph legentibus frequenter oc- vota successus.
9:
currunt . His et alliis modis aperit suis, prout Benedictus Dominus Deus Israel, qui visitavit et
vult suara Dominus revelare voluntatem. Yerunmta- fecit misericordiara suara vobiscum de pulvere ,

men, ut Bdera habeam somniis, nulla somnia me egenum vos erigens, ut sedeatis cum principibus, et
inducent. Non inficior, quin anima frequenlor ex solium glorise teneatis. Terribillis est Dominusinju-
reliquiis cogitationis, aut ex innata sibi perspicacia diciis suiis, et in suis miserationibus magnus est, et
quasdam futurorum prsefiguret imagines, sed cre- laudabilis nimis: nam miserationes ejus super omnia
bro decipitur. Nam, sicut per experientiam didici, opera ejus "''.
Miseralionum itaque, quas magnifica-
ex ea visione, qua mihi gaudium quandoque nun- vil in vobis, jugem habealis firmanque memoriam,
tiaverat, postea contrarum reportavi. Somnia igi- nec illud Judaieum opprobrium notetur in vobis
tur ne cures, amice charissime, nec te illorum cr- Non fuerun t inquit, memores bene/iciorum ejus et
rore involvas, qui occursum leporis timent, qui mirubilium qum ostendit eis*°. Niliil est, quod adeo
mulierem sparsis erinibus, qui hominem orbatum p-ovocet indignationera Altissimi, sicut ingratitudo :

oculis, aut mulilalum pede, aut cucullatum habere ipsa est malorum provocatio, beneficiorum exina-
obviam detestanlur : qui de jucundo glorianlur
g nitio, exterminatio meritorum. Ob reverentiam
liospitio, si eis lupus oc-ursaverit, aut columba illius, qui de comtemptibili paupertate vos extulit,
si a sinistra in dexteram avis sancti Martini vola- plenioris exibealis humanitatis officium pauperibus
verit : si in egressu suo remotum audierint toni- cisalpinis, illosenim qui cunt, aut redeunt a terra,
truum, si hominem
gibbosum obviam habuerint, in qua stelerunt pedes Domini, potestis affligere
aut leprosum ". Opinio autem mea est magistrum muliipliciter, poteslis et, sicut decessores vestri,
G. submersionis illius incurisse periculum, etsi nul- necessitates eorum humanioris gratiae solalio rele-
lus ei monachus occurrisset. vare. Illud noverilis,quod paterorphanorum et pau-
EPISTOLA LXVI. perum ipse est, qui exallat liumiles, et potentes hu-

AI) WAI.TF.RUM (52) ARCHlEPISC. PANOKMITAM M. railiat : ipso pro suis pauperibus peregrinantibus vos

[A. D. 1077.] exerit, ul apud vos auxilium consuetae benignitatis

ARGr.MEMtM —
Grawlatur Panorm. archiepiscopo,
.
inveniant. Ideoque timendum est vobis, ne clamor et
quod ex humili loco ad lantam dignitatem sit ere- querela eorum ad aures illius ascendat, qui est ter-
cliis, Hennci secundi regis Anglorum ttatwram, mo-
ribilis apud reges lerrae, qui judicat causam paupe-
resque breviter describil, ei cffdis S. Thomie Can-
tuariensis archiepiscopi et martyris minime auclorem rum, et arguit pro mansuetis terr.e. De zona aurea,
p lumbari serico, samito, et quue per
fuisse demonstrut. et et aliis xeniis,

Quondam socio, nunc domino, etamico in Chrislo latorem praesentium de vestra largitione suscepi non
charissimo Waltebio Dei gratia Panorraitano ar- quantas volo, sed quantas valeo refero vobis grates^

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.L.

_ Erat hic Guallerius natione Auglus, exPit- clam aufugere et dignitatibus tam ecclesiasticis
saeo, vir insignis litteraturae, maxime
et in litle- quam saecularibus cedere compulsus fuerat. « Post
ris humanioribus versatus. ait idem Quod autem paucos dies, iuquit Falcandis , Gualterius Agri-
Pitsaeus Anglorum rege,
Gualterium ab Henrico II, gentinus, conducta plebis multitudme, metuque
praeraissum esse in Siciliam, ad imbuendum me- compulsis canonicis, consentiente curia, non tam
iioiibus diciplinis Willelmum rcgem adhuo ju- electus quam violenler intrusus , Panormitanae re-
niorem, cui Joannam filiam suam nuptunc dare gimcn » Quamvis autem regina,
susccptit Ecclesiae.
constituerat unde hoc sumpscril nescio, cum in
;
qai pro Stephano adhuc revocando labo-
et allii,
nullo scriptorum hujus temporis legatur, imo et rabant, hujusmodi electionem a summo pontifice
Fazello gentili scriptori adversetur, qui Gualterium non fore contirmandam sperassent, quod Stepha-
regiorum puerorum praeceplorem facit, etiam vi- nus non tam dignilatem deposuisse, quam spo-
vente Guillelmo seniore istius Guillelmi patte. f) liatus esse vi ac
minis videretur urgente tamen ;

Adde quod Faloandus scnbit regiam matrem Guillelmo rege apud Alcxandrum III, cujus gra-
Guiilelmi junioris ab avunculo suo Rotrodo Ro- tuun plurimis promeruerat beneficiis, pro Gual-
thomagensi arcbiepiscopo pctisse, ut aliquem de terio pontilex diploma scripit imo ut regis vo- ;

consanguineis suis sibi transmittcret, StephaDum- luntati obsecundaret postulantis, ne Romam adire
que Perticensis comitis filiuin advenisse, cum quo ad consecrationem ille compelleretur, id etiam in
triginta sex. alii e Gallia in Siciliam profecti sunt, diplomato indulsit. P"uit quoque hic Gualterius
inquit Baronius, intor quos crat Petrus Blesensis, regni Siciliae cancellarius et quia unus ex pri- ;

futurus praeceptor junioris rcgis, quem hacteuus moribus administris, ad maxima quaeque reipubli-
nioribus litteris imbuerat Gualterius, ut ipse- C_e ncgolia adhibitus.
met Blesonsis in praesenti cpistola testatur his Casterum Panormitanara Ecclesiam 25 annis
verbis u Skiis quod Dominis rex Siciliae per
: summa cum laude administravit, ipsique multa
annura discipulus meus fuit qui et a vobis versi- bona conlulit, ut viderc est apud Rocchum Pyr-
ficatortae atque litteratoriae artis primitias habue- liium in notilia prima Ecclesiae Panormitanae.
rat. Fuit autem Gualterius primum vivente Guil-
)i Opuscula quadam scripsit, qua ail memoriara
Ielmo seniore archidiaconus Cephaloedensis, turn no.--iram non pervenerunt, vel homine inter ex-
decanus Agrigentinus, poslmodum sub Guillelmo teros vivente, perierunt ita ut nec tituli quidem
:

juniore archiepiscopus Panormitanus, post Stepha- inveniantur, praeter de Latinaj linguae rudimeniis
num Perticensem, qui, conjuratione in eum exorta, librum unum, iuquit Pitsaeus.

s? Si Ba 90
Gen. 41. Joan., Sarisb. in Policrat. lib. i et n. Psal. 144. Psal 77.
 ;

197 EPISTOL.E. — EPIST. LXVI. 198

Ex hoc enim patet antiqua liberalitatis vestrae inte- A niens, artes eorum frequenter inopinata subita-
gritas,quam nec intervalla temporum, nec locorum tione deludit, Ocreis sine plica, pileis sine fastu,
spatia, nec honoris assumptio, nec caetera amicitiae et vestibus utitur expeditis. Vehemens amator ne-
destructiva subvertere potuerunt. morum; dum cessat a prseliis, in avibus et canibus
Quod autem a me cum omni instantia postula.J se exercet. Caro siquidem ejus se mole pinguedinis
stis, ut formam et mores domini regis Anglia? vo- enormiter onerasset, nisi quod ventris insolentiam
[

bis sub certa descriptione transmittam (53), meas jejuniis et exercitio domat atque in ascendendo
;

quidem facultates excedit, ad hoc enim satis in- equum, et in excurrendo levitatem adolescentiee
sufficiens videretur Mantuani vena ingenii. Ego servans potenlissimos ad laborem singulis fere
tamen, quod scio, vobis sine invidia et detractione diebus itinerando fatigat. Non enim, sicut alii

communico. De David legitur 61 adcommendationem reges, in palatio suo jacet, sed per provincias cur-
decoris ejus, quoniam rufus erat vos autem do- ; rens explorat facta omnium illos, potissime judi-
minum regem subrufum hactenus exstitisse nove- cans, quos constituit judices aliorum. Nemo est
ritis, nisi quod colorem hur.c venerabilis senectus, argutior in consiliis, in eloquio torrentior, securior
et superveniens canilies aliquantulum alteravit. in periculis, in prosperis timidior, constantior in
Statura ejus mediocris est, ut nec inter parvos g adversis. Quem semel dilexit, vix dediiligit ; quem
magnus appareat, nec mter majores mimmus vi- vero semel exosum habuit, vix in gratiam familia-
deatur. Caput ejus sphaericum est, tanquam sapientiae ritatis admittit. Semper in manibus ejus sunt, ar-
magnae sedes, et alti consilii speciaie sacrarium. cus, enses, venabula et sagittae; nisi sit in consi-
Ea vero est capitis quanlitas, ut collo et toti cor- liisaut iu libris. Quoties enim potest a curis et
pori proportionali moderatione respondeat. Oculi sollicitudinibus respirare, secreta se occupat le-
ejus orbiculati sunt, dum pacali est animi, colum- ctione, aut in cuneo clericorum aliquem nodum
bini et simplices ; sed in ira et turbatione cordis quaestionis laborat evolvere. Nam cum rex vester
quasi scintillantes ignem et in impetu fulminantes. bene litteras noverit, rex noster longe litteratior
Csesaries ejus damna
non veretur, super-
calvitii est. Ego enim in litterali scientia facultates utrius-
veniente tamen artifici capillorum tonsura, Leo- que cognovi. Scitis, qnod dominus rex Siciliee per
nina facies quasi in quadrangulum se dilatat. Emi- annum discipulus meus fuit, et qui a vobis versifi-
nentia naris ad totius corporis venustatem naturali eatoriae atque litteratoriae artis primitias habuerat,
est moderatione propensa, arcuati pedes, equestres per industriam et sollicitudinem meam beneficium
tibise, thorax extensior, lacerti pugiles virum for- seientiae plenioris obtinuit. Quam cito autem egres-
tem, agilem et audacem denuntiant ; in quudam r sus sum regnum, ipse libris abjectis ad otium se
tflmdn
tamen Ql»tipllln
articulo norli;:
pedis ejus noro
Ciinc pars linmiic
unguis i r\n a e rti
innascitur 1 1 . r. ^ contulit palatinum. Verumtamen apud dominum
carni, atque in contumeliam tolius pedis vehe- regem Anglorum quotidiana ejus schola est littera-
meuter increscit. quadam grossitie sua
Manus ejus tissimorum conversatio jugis et discussio qua?stio-
hominis incuriam protestantur earum enim cul- ; num. Nullus rege nostro est honestior in loquendo,
tum prorsus negligit; nec unquam nisi aves defe- in comedendo urbanior, moderatior in bibendo
rat, utitur chirothecis. Singulis diebus in missis, in nullus magnificentior in donis, nullus munificentior
consiliis et aliis publicis actionibus regni semper in eleemosynis : ideoque quasi unguentum effusum
a mane usque ad vesperam stat in pedes. Et, licet est nomen ejus, et eleemosynas illius enarrat
tibias habeat frequenti percussione calcitrantium omnis ecelesia sanclorum (54). Rex noster pacifi-
equorum enormiter vulneratas et lividas, nisi ta- cus, victoriosus in bellis, gloriosus in pace : super
men equitet vel comedat, nunquam sedet. Una omnia desiderabilia hujus mundi zelatur et procurat
die, si opus fuerit, quatuor aut quinque disetas pacem populi sui (55). Ad pacem populi pertinet
excurril et sic inimicorum machinamenta praeve- quidquid cogitat (56), quidquid loquitur, quidquid

PETRI DE GUSSANVILLA NOTiE.

(53) Descriptionem Henrici II regis Angliae si- D temporis parebant imperio, ex quibus nonnulke
milem huic habes apud Sylvestrum Giraldum au- variis in libris maxime vero in rnonastico Angli-
ctorem Synchronum, lib. i Hibemite expugnatce, cano excusse sunt, quasdam autem nondum editas in
cap. 45, et Guillelmum Gemeticensem. calce hujus operis edidimus.
(54) De benignitate et eleemosynis Henrici pau- (55) Neubrig. ibid « Fuit in ilio regni fastigio
:

cis ita Neubrigensis 1. m, c. 26 « Pupillorum, :

tuendae et fovendse pacis publicae studiosissimus. »
viduarum, pauperum, in suis praeceplionibus mul- Et paulo post « Discrimen: sanguinis, et mortes
tam curam habuit, et locis pluribus insignes elee- hominum exhorrescens, armis quidem, cum aliter
mosynas larga manu impendit. » non poluit,sed libentiuspecuniis, cum potuit, pacem
Quantee autem fuermt eleemosynas te-
illius quserere studuit. »
stantur innumerabilia ipsius dona, fundationes, (56) Haec paulo aliter in mss. nostris habentur.
confirmationes, quibus plenae suut Anglia, North- Et quidem in Ful . Bec. et Laun. eodem modo
mannia, Andegavia, Cenomania, Aquitama, Pi- legitur sed haac postea adduntur
: « Ad pacem po- :

ctavia, caetereeque provincise, quae ipsius tunc puli spectat, quod concilia vocat, quod firmat

IReg, 1C.
199 PETRI BLESENSIS 200

agit; ut quiescat populus suus, labores anxios et A quam congregat, quara dispergit. In muris, in
enormes iocessanter assumit. Ad pacem populi sui propugnaculis. m munitionibus, in fossatis, in

spectat quod concilia vocat, quod firmat foedera, clausuris ferarum et piscium, et in palatiorum
quod amicitias jungit, quod superbos humiliat, aedificiis nullus sublilior, nullusque magnificentior
quod prselia minatur, quod prineipibus terrores invonitur.

immittit. Ad pacem quoque populi spectat immen- Pater ejus potentissiraus et nobilissimus comes

sitas illa pecuniarum, quam donat, quam recipit, (57 I

iines suos amplissime dilatavit ; sed iste

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

fuedera, quod amicitias jungit, quod superbos hu- tibus vis aufert, senibus maturitas. Iste ex uxore
miliat, quod praelia minatur, quocl principibus sua Mathilde tres filios genucat, te dominum
terrores immitlit. » In Dom. autem ita legitur : meum regem, Gaufridum : et "Wiilelmum, pueros
Ad pacem populi pertinet, quidquid cogitat, quid- speeiosos, ct ab avorum probitate non degenc-
qnid loquitur, quidipiid agit. Ut quiescat popu- rantes.
lus suus, labores anxios et enormes ineessanler .i Henricus. Tu quartus decimus in antecessori-
assumit. Sic et Nicolaus Trevet in Chronico ms.
• bus tuis, comitibus videlicet Andegavorum, quae
ad ann. 1154, ubi banc Blesensis epislolam re- B morluis fralibus tenes, Deo opitulante filiis tuis
fert. felieiter dimissurus. De te, qui te cbligunt, mecum
Scilicet Gaufridus, cognomento Plantagc- dicere possunt Habeas salutem et sanitalem ab eo,
:

net, comes Andegavensis, ex illustrissima et |>o- qui dal salutem regibus. Tu solus consiliarios patris
tentissimj. comitum, sive consulum Andegaven- tui familiarilate et sodalitate perenuiler servas. Vir

sium stirpe progenitus. Quorum bistoriam in gra- namque es in adverso constans, m dubiis fidus, et
tiam regis soi scripsit Joannes Majoris Mona- prosperis modestus in habitu simplex, in sermone
:

>terii monachus, ex qua quia nondum in lucem communis, m

prodiit, qua?dam ad rera nostram pertinentia ex
ms. codice illuslrissimi ac celeberrimi domini de
',es abbatis Villaelupensis bic apponemus
.. Domino Henrieo regi Anglorum, duci North-
mannorum, comiti Andegavorum, Turonum. et
manorum, piincipi Aquitanorum, duci Gua-
sconia?, Arvernorum, duci etiam Bituricum
frater Majoris Monasterii humiilimus mona-
chorum et parvissimus clericorum, pacem cum
consilio praecellens. Amicitias probatas
obnixe exples, constanter retines, honesle exerces.
Adulantiam dicta tarde credis, celeriter deponis.
: Severis patribus comparandus, qui Juvenum filiorum
nnn tam co^itas vitam quam commoda. Tuis mavis
prodesse quam placere. Tu per orama similis Ca-
toni integritate vitae, pauca nisi boni largiondo
. gloriam adcptus e^. Tu es pornicie.s nialorum. Con-
stantia lua valde laudatur. Tu scis parcere sub-
jeclis et debellare robolles. In te studium mode-

omni gaudio vitam, salutem, et sanitatem ab eo qui stiae, ei decoris, et maximae sevcritaiisest.Nondivi-

dat salutem ro^ibus tiis eum divite, ncque faclione cum factioso, sed
o Historiam, sive gesta Andegavorum consulum q cum strenuo virtute, cura modesto pudore, cum
antecessorum tuorum, ex multis doctorum scn- ranocente abstinentia ccrlas. Esse aniequam vi-
jitis excepi, et in uao corpore volui compilare (a). deri bonus mavis. Valo, domino mi rox, et cum
Licet quidam ante me breve Chronicum scri- riliis tuis crescentibus prosperis ad vote successibus

pserit, et io proemio ipsas pra3cedente hujus- polle.

modi verba praemiserit, de consulibus Aude Vive, pvcor, sed vive Deo, nam vivere mundo,
rum, » etc. Mors est, sed vera est vivere vita Deo.»
Postea brevem instituit comitum illorum hi-
storiam, quae quia ad rem nostram non facit et Caelerum Gaufridus Plantagenet, vivente palre,
brevitati studemus, in praesenti omittimus, el re- conies Andegavensis renuntiatus est. Cum enim
censitis lantummodo comitura prioruro nomi- Fulco pater ejus a Baiduino Jerosolymorum rege
nibus, qua? de Gaufrido Henrici patre scripsit pro- ad tiliam ipsiu- cura spe regni in uxorom ducendam
iereraus. evocatus lui>set, antequam proficiseeretur, dodit
Comiles Andegavenses incipiunt an. 853, Tor- eomiiatum filio suo. Tura Jerosolyraara profectus,
quaius, sive Toilulus. Tertullus Gastinensis pagi uxorem duxit filiam Balduini post cujus obitmn ;

praefcctus a Carolo Calvo constitulu-. Ingelgerius in regem Jcrosolymorum cst subliraatus. Haec Mat-

a rege comes Andegavensis factus. Fulco Rufus.
Fulco Pius. Gaufridus Grisae-Tunicae. Mauritias.
Goffridus Martelli. Gaufridus Barbe. Fulro Rechin.
Goffridus Marielli secundus. Folco Ncrra.
« Gaufridus PlantageDet. Fuit iste pielate ad-
mirabilis, justitia insignis, mililiae artibus dedi-
tus, optime litteratus, inler eloricos et laicos fa-
eundissimus, in consilio providus,
ru>, vultu decorus, fere oranibus
thaeus Paris, ad an. 112'.). Qui et addit Henricura I,
An^elorura regem eodem tcmporc filiam suam
Matbiidem Henrici V imperatoris viduam Gaufrido
Andegavensi comiti matrimonio junxisse.
D \{ vero post mortem Henrici I sine virili prole
defuncti, occupala ipsius ha?rediiale a Stephano
;-i Honriei ex sorore nepole, recuperandae
slaiura proce- uxori suae debike haereditalis eausa Gaufridus Ste-
bonis moribus jdiaiio bellum indicit, caplaque Norlhmannia, jam

repletus, et quamvis raullas tribulationcs a suis dux Northmannorum appellatus, in Augliara trans-
sit attaroen ab omnibus est dil fretans cum copiis feslinabat. Verum morte prae-
j

Ipse modo calore urgenle balneo eujiiMlam Qumi- vcnlus palrnam hane filio suo reliquit. Oniit anno
nis u ac ita apud Custrum
i
Christi 11 >1, sepultusque est Cenoraannis, cura bien-
Ledi Choxleau du Loir) pervenit, ibi non sme te Henrico tiiio suo ducatum Northmanniae
dolore suorum interiit. Quid mirum Si mors ".'
re Ididisset. De eo sic Joannes Hagustaldensis con-
m adversante et repugnante natura Gauffrido tinuator Symeonis Dunelmensis ad ann. 1123 :

adolescenli contigit, cum tesie Tuilio, adolescen- « Galfridus eomes Andegavensis, princeps potens
ei prudens valde in dispomnia republica
tes saepe mori videanlur, ut cum aquae multitu- sua obiit,
dine vis llammae 0]jprimitur, et quasi pomi ex iilium suiim Henricum duc m Northmanniae haere-
arboribus, cruda si 5 int, vi avelluntur, si ma- dem suae virtutis et honoris dimiltens. » Eadem
tura et cocta, vi decidunt, sic viiam adolesceu- leges apud Gervasium in Chronico ad an. 1151.

(rti Is est Thomas Pacius.

 201 EPISTOL.E. EPIST. LXVI. 202

palcrnis facullalibus superaddens in fortitudine A motenus, non describo ; meam enim profileor

manus suae ducatura Northrnanniae (58), ducatum insufficientiam crederemque sub tanta sudare
Aquilaniae (59), ducatum Britanniae (60), regnura materia Tullium, aut Maronem. Illud sane tantil-
Angliae (61), regnura Scoliae (62), regnum Hiberniae lum, quod de forma et moribus ejus ad instantiara
(03), regnum Walliae (64), paierna? magcificentiae vestram breviter delibavi, mihi lemeritati a pluribus
titulos insestimabiliter ampliavit. Nullus mansuetior adscribetur; videbor enim, aut onus importabile
est aifliclis, nullus affabilior pauperibus, nullus suscepisse, aut pluriraum de magnificentia tanli

imporlabilior est superbis ;

quadam enim divinitatis viri per invidentiam rescidissc. Ego tamen vestrae

imagine semper studait opprimere fastuosos, serviena cliaritati, quod possura, facio, et quod
oppressos erigere, et adversus superbiae turaorem scio sine invidia et detractione vestras postulationi
conlinuas persecutiones et exitiales molestias promptissima voluntate communico, atque inter

suscitare. Cum autem juxta regni consuetudinem caeteros magnificos viros, qui de laudibus domini
in elecliombus faciendis potis^imas et polentissimas mei scribunt, ego cura paupere vidua minutum
habeat partcs, tamen semper manus ab
hafcuit devotionis in gazophylacium mitto.
omni venalitate iiraoxias et immunes. Has et alias Quod autem de morte beati martyris Thomae
tam animi quam corporis sui dotes, quibus ipsum g quseritis (65), in verbo Domini et in ordine diaconi
natura egregie prse creteris insignivit, tango sum- vobis dico. me nullo modo habere in conscientia,

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(58) Ex supradictis apparet
niam non cmninoarmis suis
patre Gaufrido, ut supra diximus, tota Norihman-
nia occupata fuisset, ipseque Gaufridus dux North-
mannite appellatus esset. Nisi dicamus Henrieum,
licet adhuc juvencm, hoc in bello patrem comita-
tum Quomodo autem ducalum Norlhmanniae
fuisse.
fortiier defenderit et ampliaverit, legitur in Chro-
nicis Northmannioe, ad an. 1151, 1153, 1157, 1159
et 1166. Apud Radulfum de Diceto ad ann 1151 et
Henricum Northman- (62) Capto regeScotiae Willelmo et universis fere
subegisse, cum jam a regni oplimatibus, ut infra dicetur, Henricus re-
gnum Scotiae jure belli sibi vindicare poterat, pro
sua tamen singulari humanitale et fortitudine
animi Willelmum iiberum dimisit, hac tantummodo
conditione, ut de regno Scotiae sibi suisque succes-
soribus homagium faceret. Unde regni Seotise pos-
sessor nunquam fuit. De hac re vide Chronica
Northmannice ad an. 1156, 1162 ;Radulfuraad an.
1151 B'oraton ad aii. 1155, 1114, 1175, 1176 ;
;

1173. Matth. Paris. ad ann. 1151. Matth. Paris. ad ann. 1157, 1113.
(59) Quia Henric s Eleonoram sive Alienoram (63) Quibus modis Hiberniam acquisiverit Hen-
Guilleimi Aquitanorum ducis filiam uxorem duxerat, ricus narrant hujus aevi scriptores Gervasius,
Aquitanium et Pictaviam ex parte uxoris suae pos- Bromtom, Neubrigensis, Matthasus Paris. Radulfus,
sidtbat. Yide Chronica yorthmannire adann. 1 153, Knyhton, Hoveden. et maxime Ciraldus indigena,
Radulphum 1159, Bromton 1160, Matlh. Paris. qui et omnibus interfuit.
1159. (64) Henricus anno primo regni sui Walliarn
(60)Certe dux Briianniae nunquam fuit Henricus, G expugnavit. Wallenses autem sunt reliquiae Brilto
sed filius ejus Gaufridus, juxta Neubrigensem num qui hujus insulae, quae nunc Anglia, olim
1. n, Picrum Anglic, c. 5 « Henricus Britanniam
: Britannia appellabatur, incolae primi fuere sunt- ;

non armis acquisivit, sed filiara heeredem Conani que ejusdem nationis et linguae, cujus et Brittones
Britaimke ducis Gaufrido filio suo copulavit. » Lege cismarini. Cum autem gens Brittonum a superve-
Chronica Northmannia? ,ad ann. 1157, 1163, 1165, nientibus Anglorum populis expelleretur, qui eva-
1166, 1167, et Bromton ad an. 1163. dere potuerunt, refugerunt in wallias contra ir-
(61) Slephanus Blesensis Henrici primi Anglorum ruptionem hostium naturse beneficio tutas, etc., in-
regis ex sorore nepos, quia Henrieus prolem viri- quit Neubrigensis lib. u. c. 5. Hi genti Anglorum
lera non reliquerat, regnum ejus tanquam bseredi- naturaliter infesti jugumque Henrici detrectantes
tario jure sibi debilum
occupaverat, Mathilde tilia aliquandiu restiterunt verum exercitu magno com-
;

Henrici legitimaque haerede ipsi resistere non va-
lente, et impubere adliuc Henrico ejus filio. Verum
cum adulevisset Henricus, jamque in Angliara cum
armata manu intrasset, urbesque et castella quae-
dam vi cepisset, interpositis amicis pacem cum
ipso iniit Slephanus, licet invilo ac multum repu-
gnante « Dolebat enim,
: inquit Gervasius, tantos
belli apparatus debere prorsus evanescere, et ne-
quibat juvenilis pectoris in bella furentis fervorein
ciuus temperare. » Pacis autem couditio hcec fuit,
ut. Stepfcanus dum viveret regno potiretur, post
inortem ip 3 :us ad Heuricum legilimura haereclem
reversuro. Quod ita factum est nam defuncto
post anuoscirciter duos Stephano, Ilenricus regni,
possessionem adeptus cst anno Christi 1155. Le-
genda Chronica tiorthmunniai ad an. 1150, 115-2,
1153, 1154 Radulfus ad an. 115-2, 1153, 1175;
; dum de nece S. Thomae legatos missos esse. « Qui
Bromton ad an. 1153 Gervasius 1152, 1153, tloi,
; facto, inquit, in terra regis Anglorum celebri con-
1155 Knyghton ad ann.
; 1 154 ; Matthaeus Paris.
ann. 115-2, 1154; Rogerius Hoveden ad ann. 115-2,
1153, 1155, 1156.
paralo Henricus eos tandem ad deditionem coegit.
Narrantur ista in Chronicis Northman. ad an. 1156,
1 162, apud Joannem Brontom ad ann. 1158, 1165,
Matth. Paris ad an. 1157.
(65) Ab impia et scelerata nece S. Thomae Can-
tuariensis archiepiscopi immunem esse Henricum
regem nonBlesensis solum, et cum eo omnes hujus
sed ipsa bedes apostolica cujus esl
aevi scriptores,
D de hujusmodi rebus judicium ferre, palam et so-
lemniter declaravit. Rem autem, quae apud omnes
fusissime describitur, paucis, et in quantum rei ne-
cessitas exiget, absolvemus. Guillelmus Neubri-
: gensis, qui universa aut suis aut alienis vidit ocu-
lis, aut saltem a viris tide dignis accepit. lib. n
Derebus Anglicis, cap. 25, ait Albertum el Theo-
ninum cardiuales ab apostolica sede ad inquiren-
ventu ecclesiasticorum virorum alque nobilium,
ejusdem principis humilitcr ibidem apparentis, et
constanter asserentis, quod sua neque voluntate,
203 PETRI BLESENSIS
Ipsum hujus rei culpabilem exstitisse ; hujusque
fidem plenisvimam vobis facient dominus Theodi-
nus Portuensis episcopus, et dominus Albertus
PETRI DE GUSSANYILLA NOT.E.
neque jussione illud quo fama ejus gravabatur,
Gontigcrit, ei quod de nnlla re unquam magis do-
luerit, purgationem solemnitor .-useeperunt. Sane
non negavif homicidas illos ex aliquibus forte ver-
bis ejus in cautius prolatis occasionem ausumque
tanti furoris suscepisse, cum suspensione episco-
porum accepto minus sobrie loqueretur,
nuntio,
et propter hoc, inquit,
disciplinam non refugio
Christianam. Decernite quod placuerit, devote am-
plectar, exsequarque decretum. Quo dicto, et veste
abjecta, juxta morem publice poenitentium, nudum
se ecclesiastica? submisit disciplinae. prin-Hac tanti
cipis bomilitale delectati, et, prae gaudio lacry-
mantes cardinales, collacrymantibus et Deum lau-
dantibus plurimis, confortata ejasdem principis
conscientia, et fama minus laborante, solverunt
conventum. » Radulfus de Diceto in imagioibus
Historiarum ad ann. 1172, pag. 560. « Postquam
inquit, rex Anglorum appulsus est in Northmanniam,
statim cum fesiinatione accessit ad dominum Al-
bertum et Theodinum, cardinales et apostolieae
scdislegatos, ad partes illas a domino papa trans-
missos. Post longos tandem et immensos tractatus
primo habitos apud Saviniacum, post apud Abrin-
cas in prsesentia legatorum juravit dominus rex
raortem gloriosis^imi martyris Thomae nec volun-
tale sua, nec conscientia perpetralam fuisse, nec
suo arlificio perquisitam. Sed quoniammalefactores,
ex verbis quae iracundiae calore succensus mious
cante protulerat, occasionem sumpserant vtnun
sanctum interflciendi, cum omni humilitate peliit
absolutionem ab eis petiit et impetravit. In facie
: pit,
igitur Ecclesiae solemniter absolatus, juxta volun-
tatem et mandatum cardinalium promisit, » etc.
Eodem fere modo rem enarrant Gervasius, Brom-
ton et MatthcHiis Parisiensis in Hist Angl. ad eum-
dem ann. 1172. Pluia qui volet adeat caeteros scri-
ptores cocetaneos, apud quos etiam leget diploma
sumrai pontiticis, et litteras legatorura sedis aposto-
licae pro Henrici regis absolutione.
Sed quamvis Henricus innocens ab Ecclesia ju-
dicatur et 6oleraniter absolutus fuisset, quia taraen
ingens de hac re scandalum toti orbi Christiano
obortum fuerat, publicum de hoc crimine non
prorsus suo pu-nilenliam agere constituit. Noverat
quippe Cbrislianissiraus princeps scriptum esse : ei aliorum fraude obrepserat. Gemitu et lacrymis
o De propitiato peccato noli esse sine metu (Ec-
cli.uw. » Exemplo igitur David regis sanclissimi,
qui, licet ex ore prophetae a Deo missi audisset
remissum sibi esse peccatum, taraen per singulas
noctes lacrymis stratum sum rigabat. Mira certe
sunt quae de Menrici pcenitentia ab historicis nar-
rantur, imo ab iis qui ipsi infensissimi fuisse vi-
dentur. Taceo eorura nomina de iis lector ijise
; D
judicabil. Primus te=tis de quo nemo potest ambi-
gereerit processus S. Thomae, sive Historia qua-
dripartita ex quatuor historicisnonsolura ejus cmi,
sedetsociis et familiaribus S. Thomae composita.
Sic ergo legitur lib. iv, c. '6 « Divulgalo
: tam le-
thali factoundique, mox ut ad regem Angliae perve-
nit. aftlictus est afflictione magna, et per xl dies
sedit, moerensque tolo illo pcenitentiali clierum nu-
raero, acerbiorem multo plus quam mortuorum lu-
ctum fecit lugenlium cibos comedit, equum non
; acceperal, quasqne universi praesules, et regni op
ascendit, nulla jurgantium causa, nulla agendorum
consultatio, nulla pulsantium quaerela ingrediebalur
ad eura, nulla tot lerrarum regendarum sibi causa
proponebatur, omnia tunc quasi postponenti prse
dolore cedebat quippe solitarius, super hoc quod
; exactorem et vindicem norunt omnes, qui historias
acciderat, ingemiscens semper et dolens, et saepe
•204
A cancellarius, qui propter hoc in partibus nostris
legatione fugentes exploraverunt, et innocentiam
viri cognoverunt : atque sub umbra illius hoc a
ssepius iterans, heu heu accidisse sic. » Et cap.
! !
7, de solemni pumitentia regis post absolutionis
sententiam a legatis datam, ita scriptum est Rex : ..
antequam civitatem intraret, et ipsam metropoli-
tanam Ecclesiam, in qua martyr requiescit, mox
incredibiliter humilitatus et devotus se exinanivit ;
et potestas tanta pauperis servi formam induit,
nudis pedibus, et toto etiam nudato corpore, prae-
terquam vili quadam tunica super nudo amictus,
sic palam in amnium conspectu civitatem intravil,
et per vivos et plateas civilatis luteas tanquam de
plebeis vilissimorum unus abjecte sic incessit. Ecce
David alter, qui tam dilecto filio suo quasi Absa-
lone altero ob peecaium ipsum persequcnte, nudis
plantis, sicut prlmus David civitatem exivit,. iste
B secundus ingredilur. Et ita in suspiriis el gemilibus
tot gentibus et nationibus prius Iremendus, ipse li-
mens et tremens martyris adiit sepulturam, ubi
tota illa advenlus sui die ac nocte sequente jejuous
ac pervigil anle martyrem pernoctavit. Ni fallor,
(nec enim dubilo) sicut gemebundas et pias ante
martyrem quem adeo dilexarat, et a quo tanlum
dilectus fuerat, oralioncs etfundens, ejus, nec du-
bium meritis, oralionibus et patrociniis affectuose
se commendans, quod cito post rerum existus com-
probavit. Ibidem eliam noram martyris sepultura,
quasi corara ipsa martyre, sancto illo et venerabili
fratrum ccetu convocalo, a singulis fratrum virgae
disciplinae percussiones singulas, volut quasdara
secundas quadragenas apostolicas, imo regias anno-
nas, et, sicut arbitror, usque tunc inauditas acce-
etc i)
Incredibilem hanc Henrlei regis pcenitentiam eo-
dem modo narrantomnes hujus temporis historici,
C Neubrigensis, Radulphus, Gervasius, Bromton,
Eduardus in Vita S. Tliomae apud Surium, Chroni
cumms. Ro lulphi monachi Coghessalensis in An-
glia, quod habetur apud S. Victorera Parisiensem,
Chronicum etiam ms. Joannis Frasqueti ibidem, et
a!ii passim.
Addam et in laudem piissimi istius regis quod
deTheodosii imperatoris pccnitentia dixit S. Am-
brosius in oratione quam habuit in obilu Theodo-
sii «:Straxit quo utebatur omne insigne regium.
Deflevit in ecclesia publice peccatum suum, quod
oravit veniam. Quod privati crubescunt, non eru-
buit imperator publice agere poenitentiam. » Di-
cam etcgo cum eodem sancto doctore in Apologia
pro David « Peccavit David, quod solent reges ;
:
poenitenliam gessit, tlevit, ingemuit, quod non so-
lent reges. Confessus est culpam, obsecravit indul-
gentiam, humi stratus deploravit aerumnam jeju- ;
navit, oravit, confessionis suae testimonium in
perpetua ssecula vulgato dolore transmisit. Quod
erubescunt acere privati, rex non erubuit con-
filori. ii
Quidad haec repondebunt, qui Henricum iniquis-
>imum regera appellarunt ? Si enim sermo sit de
legibus illis, quibus tam acriter obstitit S. Tho-
mas, certe abHenrico conditas non fuisset constat;
sed erant avilse consuetudines, quas ipse a majo-
ribus et antecessoribus regibus velut per manum
timatcs, tota denique Anglia, solo Thoma exce-
pto, susceperat. Si de pietate erga Deum agilur,
piissimum principem, divini numinis observantissi-
mum, blasphematorum et impiorum severissimum
hujus temporis evolverunt. Si de zelo et observan-
205 EPISTOL.E. — EPIST. LXVI. 206

patronum,
quibusdam attentatum fuisse, totamque hanc ini- A sum martyrem in omnibus angustiis suis

habere praecipuum (68). Eadem siquidem die, qua

quitatem a sanctuario processise (66). Accepta siqui-
primo tumulum martyris visitavit (69) regem
dem ab eis canonica purgatione illius, illi de man-
;

dato summi pontificis publice sententiaverunt (67), Scotice persecutorem, et impugnatorem fortissimum

eum ab hoc crimine coram Deo et hominibus esse captum viuculis carceralibus mancipavit. Conti-
innoxium, et in quosdam magnates, quorum mali- nuatoque deinceps favore successuum ope marlyris
hostibus gloriosissime triumphavit.
tiam in hac parte manifeste convicerant, notam inla- de universis
igitur certissime quod charitatem illam,
miae retorserunt. Sciatis

Illud quoque noveritis, dominum regem, glorio- qua se olim rex et martyr mutuo dilexerunt (70).

PETRI DE GUSSANVTLLA NOT.E.

tia erga Ecclesiam Quis eum Ecclesice iilium de-

:
dignum majestete dijudicans, a tyraunide semper
votissimum semper exslitisse ambigat, utpote qui oculos detlexit atque animura. » An denique ini-
primus post regem Francia? Alexandrum III, sum- quus fuit erga S. Thomam, quem tantopere in vita
mum pontiticem agnovit, fovit, seque contra schi- et post mortem fovit et dilexit, ut infra declaraturi
smaticos pro legitimo Ecclesiae pastore murum op- sumus '?

posuit ut ipsemet Alexander non se.mel palam et

: Notat Rogerum Eboracensem archicpisco-
(66)
publice te^tatus est, qui Henricura modo pium prin- B pum, Jocelinum Sarisberiensem, et Guilbertum Lun-
cipem, modo Calholicum, modo Christianissimura doniensem episeopos, qui Henricum adversus Tho-
appelat. Taceo ingens et opportunum auxiliura quod mam axacerbaverunt. Siquidem pacem cum Thoma
Henricus praebuit Lucio III summo poutitici contra fecerat Henricus, et viro sancto quaecunque petie-
rat, concesserat, ut ad Ecclesiam suam rediret,
rebelles Romanos, ut habet ex Rogerio Baronius ad ut
an. 1183. Porro muniticentiam et profundissimam ipsi suisque ablata omnia restituerentur, et ut
ex-
lit e.ahtatem ipsius erga Ecclesiam, ecclesiasticos, communicationem in episcopos ob coronationem
et pauperes, si taceam, loquentur qua? adhuc super- filii sui a summo pontifice latam fulminaret in ;

sunt et tlorent infinita propemodum templa, mona- gratiam denique regis Thomas omnino redierat :

sleria, xenodochia ab ipso fundata ita ut vix ul- ; unde Henricus id filio suo regi, ipse Thomas sum-
lus alius reperiatur, qui tot ac tanta in Ecclesiam mo pontifici per litteras declarant verum cum :

bona contulerit. Ad haec ecclesiasticos et religiosos
ita semper coluit, ut eos apud farailiariter haberet,
ex iisque viros quosque celebres, et pietate insignes
variis regni sui Ecclesiis praeficiendos curaret. Ut
caeteros laceara, S. Hugonem de quo ita Nicolaus
episcopi absolutionem a Thoma impetrare non pos-
sent, regem denuo in sanctum virum coraraoverunt,
unde aspera verba protulit, ex quibus mortis ejus
occasio processit. Legenda Quadripartita historia I.
iii, c. 8 Radulfuset alii.
;

Trcvet in historia ms. quee est apud V. C. Domi- Refertur instrumentum hoc absolutionis re-
(67)
num Bigot « Hugonis Carthusiensis monachi reli-
:

gis apud Rogerium Hoveden, in quo protestatio

giosae sanctitalis fama ad aures regis Henrici II
Henrici in haec verba inserta legitur « Quia male- :

allapsa, ipsura in amorem ejus vehemenler arcen-

dit. Qui vix mullis precibus, ut in domo quadam
C factores illos, » etc.

ejusdera ordinis in Anglia, quam idem rex in dice- (68)Sic Radulfus ad an. 1174, 1175, 1181 ;
Ger-
cesi Bathoniensi multis ditatam praediis, et privi- vasius,adan. 1274; Knyghton et Paris. ad ann.
legiis fuudaverat, curatoris admitteret officium, 1174, H76, 1189 et Hoveden ad ann. 1174.
;

potuit obt.nere. Quera dura seepius visitaret, ver- II ef-

(69) Mira sunt qua de poenitentiae Henrici
bis et virtutibus ejus delectatus, vacante sede Lin-
fectibus narrantur ab historicis, scilicet ea ipsamet
coluiensi, suasit Ecclesise canonicis, ut priorem
die qua rex S. Thomae turaulum adiit, taraque hu-
domus suae Hugonem in episropum eligerent, et
railem et inaudilam hactenus pcenitentiam publice
praeficerent in pasiorem, » etc. Quid dicam de sin-
egit, eadem hora, qua missam de Martyre coram
gulan ipsius erga subditos, humanitate pioque af-
martvre proslratus audivit, insignem de rebellibus
fectu, cum omnes pene historici loquantur. « Nul-
'aliisque suis hostibus,
riliis quorum infensissimus
lum, inquit Neubrig. I. m, c. 26, grave regno An-
Scotorum rex Guillelmus captus est, victoriam glo-
glorura, vel terris suis transmarinis onus unquam
riose et contra spera omnium divino favore et pre-
imposuit, usque ad illam novissimam decimationem
cibus sanctissimi archiepiscopi reportavit. Legendi
causa expeditionis Jerosolymitanae, quaa nimirum
omnes hujns teraporis scriptores, qui rem totam fu-
decimatio 'm aliis aeque fiebat regionibus. » Sed
sissime narrant, ad an. 1174 et 1175 ; proferam
maxirae quam benignus et misericors erga paupe-
solum quce paucis habet Rodulphus Coghessalensis
res, intirraos et calanntosos exstiterit, testis est « Rex Anglorum Hen-
in Chronico nondum edito :

idem Neubrigensis eod. loco « Autiquam inhu-

ricus II, ut in Chronicis Angliae legitur, de nece
:

manam circa naufragos cousuetudinem in ipsis re- U se per juramentum liumi-

Thomce Cautuariensis
S.
gni sui initiis eximia pietate correxit, atque hujus-
liter excusavit, ne tamen, si in aliquo fuisset ejus
modi hominibus ab aequoreo discrimine liberalis
necis occasio, et animae ejus posset nocere, devote
humanitatis officium exhiberi prcecipiens, graves
puraitens satisfactionem, ut potuit, adiraplere stu-
in eos pcenas sanxit, qui forte illis in aliquo mole-
duit. Veniens etenira ad Cantuariensem Ecclesiara,
sti esse, vel de rebus eorum quippiam usurpare
a singulis Ecclesise fratribus singulos ictus disci-
praesumerent, » Cura etiara ipsius filii adjuli ac
plince libenter accepit ; postquam satisfactionem,
lreti regis Francice et comitis Flandriae copiis eura triumphum
de tiliiseum persequentibus et de aliis
bello irapeterent omniaque late depopularentur,
obtinuit gloriosum. »
« ipse, ut ait Radulfus, a discursu per patriara, ab
(70) Quod Henricus S. Thomam
incendio papulari, pauperum a rapinis, ab injuriis in Vita et post
viduarum, ab orphanorum pressuris, a vinculis mortem pluriffium dilexerit hinc , apparet quod
captivorum, a virginum raptu, sed et a sanguinis eutu ex satis luunili loco ad tantas dignitates eve-
eftusione quam maxime revocare subjectos regia xit, cancellarium suum instituit, opibus cumulavil,
 .

207 PETRI BLESENSIS 208

neque mors, neque gladius abolevit : Fortis, enim A charitas nunquamexcidit
83
. Haec estportaspeoiosa,
61
est dilectio ut mors ; et cum omnia transeant, quae in subversione Hierusalem integra el intacta

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

raajora secreliora regni negotia
et ei commisit, in mit> pra^sule tanta? severitatis ratio solius est Dei
Franciam, ut ei reconciliarelur, pacemque cum judicium feire, nos de ea quidquam temcre sentire
illo tirmam inirct, profectus est, bis ei equum nec possumus, nec debemus. Hac de re sic Guillel-
ascendenti stratoris offlcio functus strepam tenuit, mus Neabrigensis lib. n, cnp. 2.'j « Rege ergo in
:

eum ad Eccle^iam suam quidquid

pacifice
ipsi exsilii temj ore fuerat ablatum benigne resti-
tuit, ad filium regem de pace cum eo facta rescri-
psit. Audita vero nefaiia illius nece vehemcnter
indoluit, pnenitens tumulum adiit, illumque hisi-
gnibus ornamentis plurimisque donariis exornavit,
parentibus ejus facullates libcrtatemque restituit,
sororem denique sancii, noraine Mariam, monaste-
rio Berkiiigensi abbatissam pnefecit
Ouanta autem charitate Henricum proseculus sit
S. Thomas. manifestum est ex eo quod ei in vita
Hdeliter adhaesit, salutique ipsius sedulo invigila-
vit. l'ost mortem vero gloriosum ei de hostibus
triumphum obtinuit, eique in omnibus augustiis
continuus adjutor fuit, ut historici omnes unanimiter
uarrant, et ipse rex saepissime fassus est.
Cur erpo, inquies, tam acris inter eos contentio
remisit, transmarinis pirtibus consistentc, idem archiepi-
scopus cum licenlia et giatia regia ad Ecclesiam
propriam remeabat. Habebat autem penes sei rege
inscio, lilteras domini papae, contra Eboracensem
et alios episcopos, qui illi infauslissima; eoronationi
interfuerant, impetratas, fact;e jam eoncordiae irri-
tatrices, et majoris irae provooalnces futuras. llas
g in Angliam ad suspensionem episcoporum prsemis-
sas qise sequebatur zelo juslitiae fervidus, uirum
autem plene secundum scienliam, novit Deus. No-
strae enira parvitati nequaquein conceditur de tanti
viri aclibus temere judicare. Pulo lamen quod bea-
tissimus papa Gregorius in molli adhuc teneraque
regis eoncordia mitius egisset, et ea quae sine hdei
Christianse periculo tolerari poluissent, ratione
temporis el compositione pocis dissimulanda du-
xisset, juxta illud propheticum Prudens in tem-
;

e\ar.-it ? Cur tam animose inter se altercati sunf? pore illo lacebit (Prov. xi), quia tempus malum
nempe quia uterque jura sua, Henricus rejrni, est. Itaque quod a ven^rabili pontitice tunc factnm
Thomas Ecclesiae suae luebatur. Henricus avitas est, nec laudandum esse judico, nec viluperare
consuetudines, scilicet ab Henrico avo, et aliis praesumo; sed dico si vel modice in hujusmodi a
antecessoribus suis statutas observari volebat sancto viro per zeli laudabis paulo immoderatio-
Thomas Deo et Ecclesiae contrarias esse quereba- rem impetum est excessum, hoc ipsum est sa-
tur. Yerum, post longam inter eos disceptaiionem, crae, quas consecuta noscitur, igne passionis excoc-
et septenne archiepiscopi exsihum, Henricus pro tum. »

bono pacis, mediantibus Alexandro III, summo
pontifice, et Ludovico Juniore Francorum rege,
archiepiscopo reconciliatus fuerat, et de reconci-
liatione Henricus ad filium regem juniorem, Tho-
mas ad Alexandrum III rescripserant, quarum lit-
terarum exempla sunt apud Radulfum ad ann 1 170
Neque lamen idcirco immunem a peccato dixe-
prim Benricum regem. Licet enim reipsa non occi-
derit S. Thomam ;
gladio tamen linguae occidere
visus e.-t, cum asperioribus verbis in sanclum vi-
rum ira- fervore prolatis, ejus occidondi occasio-
. nem dedit undc ct peccavit, et ipsemet se pec-
:

el 117-.', Bromton, ad an. 1171, 11"2; Gerva- casse fassus est, et se a Deo ob peccata punilum
sium ad an. 1172, Matth. Paris. ad an. 1170, 1171 fuisse scripta epislola ad Alex. III, S. P. quae est
et 1174. 136 inter epistolas Blesensis. Nec sine causa ham ;

Sed ecce nova dissensionis occasio ex improviso etiamsi peccatum ei remissum sit, quia ingemuit,
orta. Querebatur Thomas de coronatione regis ju- et pnMiiteniiara egit, exemplo David, quia tamen
nioris ab Eboiacensi arcbiepiscopo conlra jus Ec- blasphemare fecit inimicos Dei, non recessit gla-
clesiae Cantuariensi facta, et obtenta a summo dius de domo ejus. Filius ejus primogenitus Henri-
pontifice clam et inscio rege excommunicationis cus, et jam rex coronatus, imraatura morte ere-
sententia, Eboracensem et alios episcopos, qui l>tus est. Ricbardus secundus, regnique non diu
coronalioni interfuerant, excommuni.alos ilenun- liaeres. infeliciter obiii. Tcrtius Joannes, et ipse
liaverat. At vero episcopi, cum a Thoma absolu- rex, Northmanniam, Aquitaniam, Pictaviam, An-
tionem non poluissent impetrare, confestira ad degaviam, aliasque provincias, ct pene tolum An-
regem confugerunt, ejusque animum jam mull&lies gliae regnum amisit. Ipse yero Henricus ab uxore,
exacerbatum, et ad iraui paulo natura procliviorera, filiis, et proceribus regni sui impetitus, moerore
novu hoc et insperatornuntio usque adeo conoitave- contabuit et mortuus est.
runt, ut in dunora verba proruperit, quae mortis D Quomodo autem obieril Henricus convenit inter
Tbomae occasiouem prasbuerunt. omnes hujus lemporis historicos, et praescrtim
Certe videtur vir sanctus, aliquando mitius po- inter eos qui de rebus Anglicis scripserunt. Sic
tuisse agere, et injuriam hanc Ecclesiae suae illatam aiilciu habent. Cum Henricus se a rege Kranco-
dissimulare ad terapus, vel saltem obtinere ab rum bello peti, et a (iiiis Richardo et Joanne cum
ilenrico, ut a se rursus rex junior coronaretur, maxima exercitus sui parie derelictum videret,
sicut postea iactum est a Rotrodo archiepiscopo initio quidem resistere conatus est verum cum;

Rothomagensi, qui, patente Ludovico Francorura toultas urbes jam c.iptas, seque praelio imparem
rege, Henricum illum Juniorem cum Margareta agnosceret, paccm cura Franco, iniquis tamen
uxore sua ejusdem Ludovici filia denuo coronavit, conditionibus inire compulsus est, atque paulo post
ut e^t apud Bromton. Coterat eliam in hooc imitari uimio dolore maxirae ob filiorum perfidiam absor-
S. Anselmum suum in illa sede preedecessorem, })tus, in febrem incidit, et a[»ud Chinonem obiit.
qui licet exsilii sui tempore Henricus I, jubente Tesiamentum autem condidit, quo jussit corpus
Ixuillelmo II rege ab episcopo Lundoniensi corona- suumin monasterio Fontis-Ebraldi sepeliri. « Quod
tus fuisset, reversus tamen ab exsilio non reclama- quidem celeberrimae religionis titulo inclitum spe-
vit, sed coronationem factam pro bono pacis con- cialiter vivus coluerat, et tantis praevenerat bene-
iirmavit, ut habent Radulfus, Gervasius, et Knv- ticiis, ut in eo potissiraum juxta meritum votum-
ghton que propnum corpori suo locum requietionis sub
Verum quaenarn fuerit in tam benigno taraque exspectalione futurae resurreclionis deberet acci-

" Cant. 8, "I Cor. 13.

209 EPISTOLE. — EPIST. LXVII. 210

permansit ; cumque omnia evacuentur in morte, A judicio et lege fatali sancitum est, ut quicunque
dilectio in morte non moritur, cujus fortitudini de consanguinitate illius bellis ipsum irapugnare
mors succumbit. praesumpserint, nondimidiet dies suos. Hoc autemin
Regnum quidem Angliae, quod adversus regem libro experientiae jam de muhis legimus, et fide
Slephanum armis strenuissimum sudoribus obti- oculata cognovimus.
nuerat bellicis (71), licet adolescentulus et con- EPISTOLA LXYII.
AD HENRICUM REGEM ANGLLX.
temptus, filii ejus (72) consilio et auxilio regum et
[C. A. D. 1161.']
principum circumjacentium gravi seditione tuiba Argumentcm. —
Archiepiscopus Rothomagensis Hen-
verant. Ipse autem destitutus suis, et ab extraneis rico II Anglorum regi multis rationiuus, exem-
plitque regum lam profanis, quam sacris persuadere
impugnatus, illo succurrente, in cujus virtute
conatur Henricum filium regni hceredem litteris
unus fugat decem millia, praevaluit universis, de- esse imbuendum.
manus ejus hostes suos Dominus, ad al-
dilque in Domino suo dileclissimo IIexrico illustris. An-
regeseorumin compedibus, et nobiles eo-
ligandos gloium regi, duci Xorthmanniae et Aquilaniae, et

rum inmanicis ferreis**. Ille ergo, qui convertit comiti Audegaviae, suus Rothrodus (72*) tlivina

corda tiiiorum ad patrem, ipse in tiliis noslri regis permissione Rothomagensis archiepiscopus, salutem
suscitat ac mittat filiales et devotos affectus ; ipse p in eo perquem reges regnant.
sedem tempora longa stabiliat, et faciat
patris in Licet prudentia vestra sibi sufticiat et eruditio-
pacem. Scio enim quod si bella iterum suscitave- nis alienae suflragia non mendicet, quod tamen vo-
rintin parentem, succidet eos Dominus. Nam Dei bis ad utilitatem cedere credimus et honorem,

PETRI DE GUSSAXVILLA XOT.E.

pere. » Haec Neubrigensis testis auv-^povo; lib. m suae amore Dei et interventu materterassuae Malhil-
De rebus Anglicis, cap. 25. Similia legere habes dis felicis memoriae venerabilis abbatissae nostrae
apud Rogerum Hovedenum, Matthaeum Paris, Ra- ecclesiam nostram nimia paupertate depressam
du lum, Westmonasteriensem, Walsinghamum ,
manuteuendam et protegendam, vonfovendam, am-
Gi'raldum, Bromton, Nangaciura, et alios. Unde pliandam bene suscepit. ei iste semper fuit provi-
apparet quam inepte Chromcum nescio quod Flan- sor unicus ac patronus inenarrabilia siquidem et
;

dricum anonymum nullo teste aut auctore nixum, ineffabilia sunt ejus beneticia, ut nec mente cora-
retulerit, Henncum, cura ab exercitu Franco ve- prehendi, nec lingua valeant explicari. Non hoc
hementius urgeretur, in cubiculum interius confu- utique silendum duximus, quod non solum circa
gisse, ubi etinsequentes habena
« milites eum C nos pietatis suae viscera sentire consuevimus, imo
equi ut ferunt, inquit, strangulatum repererunt. » etiam conventus nostros per caeteras nationes dis-
Quam fabulam miror scriptorem recentem, cele- persos suorum largitate beneficiorum et numerum
brem tamen, in historia Francica referre voluisse, ampliavit. Ioterea otficinas nostras valde angustas
eique potius fidem adlnbuisse, quam innumeris aliis plurimum ampliare curavit, insuper sancti Lazari
historicis omni exceptione majonbus. structuras renovavit, et bealae Mariae Magdalenae
Imponet coroindem laudibus piissimi principis aedificia casura reaedificavil.Nec hoc etiam praeter-
elogium, quod in Necrologio sanctimonialium Fon- mittendum est, quahter tempore praevalidae famis
te Braldensium legitur, quodque nuper ad me pro nobis subvenit lta ut vix aliquse apud
;
Fontem-
sua summa benignitate transmisit clarissimus ac Ebraudi remansissent, nisi Deus solita pietate per
studiosissimus Dominus Pavillon, qui historiam manum ejus nobis auxilium prtebuisset. Ad e.xlre-
celeberrimi istius monasterii propediem daturus mum itaque quod sine cordis dolore et lacrymarum
est ex qua multa ad Henrici nostri munificentiam
: inundanti effusione dicendum non est, sicut Christus
ac pietatem manifestandam, pertinenlia preter suos, sicin fine ipse maximedilexit nos ita scilicet ;

ea quae superius adduxi, Jector depromere poterit, ut nobis sincerae veritaiem dilectionis, quam circa
Est autem elogium ejusmodi. nos habebal, exhiberet, sic nobis contulit et con-
HENRICUS SECUXDUS cessit, et relictis propnis ecclesiis per diversa terrte
rex Anglorum. suae spatia constitutis, licet majoris dignitatis sint
« Xon.
1189, migravit a sasculo feliciter
Julii et auclontatis, in ecclesia nostra, inler pauperes
Henricus, vir bonee raemoriae, illustris rex Anglo- D Chrisli virgines et ancillas, sicut disposuerat, cor-
rum, et dux Northmannorum, et Aquitanorum, pus ipsius traditur sepulturae. Quapropter summi
comes Andegavorum, piuspater, defensor strenuus, Dei imraensam clementiam multis singulibus exo-
benefactor magnificus Ecclesiae Fontis - Ebrau- ramus, ut animam istius charissimi patris nostri,
di.Hunc itaquePalrem nostrum charissimum sum- beatissima virgine Maria dulci et singulari media-
mus etaeternus rerum conditor prae cseteris prin- trice nostra,in cujusecclesia ejus corpus requiescit,
cipibus et regibus terrae probiiatis beneficio, et intercedente cum omnibus sanctis et electis suis,
nobili thesauro ditavit scientiae, ut secundus requiescere iaciat, » etc.
probitate Alexunder, alter Salomon scientia pu- (71) Ex supradictis constat, non armis Henrici,
taretur. Ipse quidem in subditorum regimine qui admodum juvenis et mililiae tiro erat, sed Gau-
providus, praecipuus in injuriis defensor, juxta fridi putrismatrisque Mathildis industria regnum
divinam senlentiara, superborum contumaciam Anglioe acquisitum.
confundebat et arrogantiam pauperes et humiles, (72) Ita Radulfus ad ann. 1174 et 1173
Bromton ;

pupillos et viduas pietalis gremio confovebat. Erat ad an. 1174 Gervasius el Matth. Paris. ad eumdem
;

adeo iste noster piissimus pater morum honestale et sequentem, et Hoveden, apud quem legitur
in-
providus, ut nullum duris sermonibus exusperans strumentum
cunctis se amabilem exhiberet. A diebus juventutis (72*) De hoc multa diximus ad epist. 28.
'

" Luc. 2.
211 PETRI BLESENSIS 212

dissimulare non possumus, nec debemus. Experi- A et plurima in hunc modum. Procedat autem eum
mento siquidem didicimus, quantum commodilatis David allii reges, Ezechias. Josias, et alii sanctis-
accesserit terrae vestrae in eo, quod liberalibus di- simi reges, qui custodiebant testamenlum Domini.
sciplinis vestite primitias adolescentiae imbuistis. et praeceptum, quoddedit illis. De Josia rege legi-
70
Cura enim alliis regibus fit rude et informe inge- tur ,
quod cum in ejus praesenlia Deuteronomium
nium, vestrum, quod exercitatum est in lilteris, lectura esset, humiliavit se, et flevit coram Domi-

in magnarum rerura administratione est providum, no, eo quod legem Domini non servasset : percus-
cautum in praeceptis, in consilio
subtile in judiciis, sitque foedus cum Domino, quod ambularet io viis
circumspectum. Ideoque omnium episcoporum ve- ejus de caetero : quod et fecit. Procedant etiam de
strorura unanimiter in hoc vota concurrunt, ut schola Evangelii, Constantinus, Theodosius, Ju-
Henricus filius vester et hferes litteris applicetur, stinianus et Leo, atque alii Christianissimi princi-
ut quera vestrum exspectamus haeredem, habeamus pes, qui populum rexerunt in lege Domini, in for-
tara regni quam prudentiae successorem. Seitis, titudine armorum, nec minus militia litterarum.
qucd totius prudentiae compendium in litleris con- Non video qualiter princeps perseveret in regno,
tinetur, si respublica regenda est, si praelia com- aut judicet populos in aequitate, nisi consilio litte-

mittendasunt, si castra metanda, si machinae eri- g ralis prudentiae muniatur; Sapientia enim dicit :

gendae, si renovandi aggeres, si propugnacula fa- Judex sapiens judicabit populum suum, et princi-
cienda : denique, si quies libertatis, si justitiae cul- patus sensati stabilis erif*. Et ibidem : Rex, qui
tus, si reverentia legura, si finilimarum gentium judicatin aequitate populos, et sapienlice pauperes,
araicitiae sunt firmandae, libri haec omnia erudiunt thronus ejus in ceternum manebit ™. Quia David
ad perfeclum. postublt aDomino, ut sapientiam et scicntiam do-
• Rex equidem sine litteris, navis est sine re- ceatur, ideo se Dominus in eo virum secundum
mige, et volucris sine pennis. Recensent historiae corsuum invenisse testatur 73 cumque eum post- ;

", quantum Julio Coesari contulerit litteras didi- modum in regale solium sul-limasset, continua
cisse. In litterali studio tantus fuit, ut quaternas temporum successione regnum ei perpetuum polli-
simul dictarel epistolas. Quanlus in juris civilis cetur. De fructu ventris tui, dicit, ponam super
peritia fuerit, leges Romanorum indicant. Virtutem sedem tuam 11 Item Et ponam in smculum saz-
. :

potentis ingenii, quam jugiler in philosophia exer- culi semen ejus, et thronum ejus sicut dies cceii.
cuit, praedicat sublilitas bissextilis. Doctrina Ari- Sicustodicrint filii tuii mandata mea, et testimo-
stotelis, et continuum sub eo virtutis exercitium nia mea h&c qu& docebo eo, ipsi et filii eorum se-
69
magnum magnificavit et extulit Alexandrum .
debunt super sedem tuam. Si autem derelique-
Adde, quod ingenuas didicisse fideliler artes rint fdiiejus legem meam, etc, visitabo in virga
1

Emollit,mores, nec sinit esse feros (73). iniquilales eorum, ei in verberibus peccata eorum
7B
.

Teste Salomone ; Melior est sapientia cuncth Ex praedictis manifeste conjicio quod per impru-
operibuspretiosis et omne desiderabile non potestei dentiam riliorum regna fortiura transferuntur ad
67
comparari . Rex idem paciticus se illam super exteros. INam, juxla Sapientiae verbura Rtgnum a :

salutem et omnem pulchritudincm dilexisse fate- gente in gentem transfer ur propler injustitias et
tur, et cum ea bona sibi pariter evenisse omnia injurias, ct contumelias, et diversos dolos
78
. Per-
gloriatur. Rex, cui omne judicium in populo da. curre a prirao rege in Israel, et vide quoraodo vita
tum est, quomodo judicabit populum suum in lege Saul et Jonathae, et omnium succedentiura quasi
Doraini, legem Domini non cognovit ? de rege
si tela araneae in brevi succisa est, et quanto am-
scriptum est in lege Domini in hunc modum : plius intumuerunt adversus scientiam Dei, tanio
Postquam sederit rex in solio regni sui describet sibi gravius dejecit eos, dum allevarentur. Non est con-
Deuteronomium legisinvolumine 88 In quo mani- . siliuni adversus sapientiam Dei. Frustra curritur
festissime liquet quod in rege scientia litterarum ad munitiones et cuneos armatorura. Dorainus est,
exigitur, ut sit in lege Domini voluntas ejus, et qui judicat reges terrae ; qui aufert spiritum prin-
mediteturin ea die ac nocte. Meditatio et exerci- D cip um 77
, et nonest qui de manu sua possit eruere.
tatio toto erat in lege Domini, in juslificationibus Loquitur Dominus per Prophetam : Erudirnini,
et mandatis, In lege, inquit, tua meditatus sum, quijudicatis terram™. ll&c est vox, ad cujus au-
et lex tua meditatio mea est. Exercebar in justi- ditura beatus Job
7"
comminando reges invitat. Si
ficationibus tuis,et in mandatis tuis exercebar ^, audierint, inquit reges vocem Domini, comple-

PETRI DE GUSSANVILLANOTJ2.
strumentum pacis. Lege etiam quod scribit ad an. (13) Hi duo versus ex Ovidio deprompti. Scripta
1183. est haec epistola circa ann. 1161, cum Henricus
Haec epistola scriptavidelur circaan. 1 177, post- filius regis esset fere septennis.
quara filii Henrici regis in gratiara patris redierunt.

9S
Plutar. in Ccesar. 0J
Plutar. in Alexand. " Sap. 7. •• Deut. 17. '
Psal. 118. '• Reg. 22.
: 7i n '" r 7
10.
77
Psal. 7S. Psal. 9
'
Eccli. 10. i'rov. 29. I Reg. 13. Psal. 131. Psal. 88. " Eccli.
->*
Cap. 36.
 . 4

213 EPISTOL.E. — EPIST. LXIX 21

bunt dies suos in bono, etannos suos in gloria. Si A EPISTOLA LXIX.

autem nonaudierint, transibunt per gladium et con- AD RADULPHUM (74) ANDEGAVENSEM EPISCOPUM.
sumenter in stultitia. D.
[A. 1182?]
"**
Ecce quam terribilis est finis regura, qui erudi-
tionem Domini non admittunt. Ecce qualiter stul-
Aurgmentum. —
lapsum populi Andega-
Deplorat
veiisis, Henricum II AriQlorum regem bellurn
qui
titia, sive illitteratura regum cedit eis in perni- gerentem conba rcbellem fitium Henrieum lurpi
ciem ; ipsorumque pra?sidentium temeritas fre- fuga deseruerat ; hortaturque episcopum, ut eum
vel in fidern sui principis revocel, vet spirituali
quenter subjectos praecipitat in ruinam. Temeraria
gladio compescat.
eo
David prsesumptio in paupuli numeratione, fui t
Reverendo Patri ac domino Radulpho Dei aratia
illiusmagnae pestis occasio, quae septuaginta mil-
... n
, • . c -= 4 .
"• Andegavensi episcopo, suus P. Bles. Bath. arch.,
ha de populo mteremit. Pro peccato Saul populus
i i

salutem animae, et corporis sanitatem.

pa monte Gelboe cecidit ". Culpa Jeroboam in po-
Sicut de invaletudine vestra turbata est anima
pulum redundavit M Religiosorum communis est.

mea, sic de convalescentia vestra vehementius ex-

opinio, quod de lumbis vestris super solium non
sullat. Benedictus autem Dominus, qui castigans
sedebit filius, nisi primitietur in litteris, et lege B castigavit vos, et morti Don tradidit vos, miseri-
Domini diligentius instruatur, Potentia Domini non
corditer reservans ad dandam scientiam salutis
minor est in poteutissimo regno transferendo,
plebi ejus. Tempus equidem est accingi gladio et
quam in tugurio pauperis evertendo. Quis in Grse-
8S
arripere judicium ad faciendam vindictam in natio-
cia potentior fuit Alexandro , et tamen ei suc-
nibus, increpationes in populis. Enormiter peccavit
cessisse legitur, non suus, sed saltatricis filius.
populus vester, cujus malitiam, nisi digna et tem-
Successorem Julio Csesari fecit adoptio, non na-
pestiva animadversione contuderitis, verendum est
tura *\ Caesareee domus totum relege et revolve
ne vobis et populo Dominus irascatur, et ne in ca-
progressum, et invenies quia in brevi periit me-
put vestrum aliena transgressio refundatur. Etunde
moria eorum, et ad inferos descenderunt, quoniam
hsec proditorise factionis iniquitas, ut Andegavensis
a se scientiam Dei repulerunt et ipsi repulsi sunt,
exercitus, tanquam transfuga et desertor domi-
eisque aut hostes, aut ignoti viri et extranei suc-
num suum in acie hostilibus cuneis fugiendo expo-
cesserunt. Date igitur ctperam, amantissime prin-^
neret ? Excusabilior esset fuga, si deessent vi-
ceps, ut filius vester pueritiae cursum litteralibus
ctualia, si arma dericerent, si torlior hostis insisteret,
discipliuis impendal, quatenus sic et maliliam de-
si princeps duceretur captus, aut in acie cpcidis-
discat innatam beneficio litterarum, et laudabilium
q set, Nunc autem sine timore, sine vulnere, sine
exemplis operum assuescat. Bene valete.
periculo, sine hoste lugit exercitus, ut hostium
epistola(xlyih/ c-8 gratiam ex sui principis desolalione captaret. Sane,
AD ALEXANDRUM HI PAPAM. quia benignitas regiae majestatis semper eos blande
[A. D. 1180 ?] rexerat et mansuete tractaverat, prodiit quasi ex
Argumentcm. —
R. archiepiscopvs Cantuar. accusat adipe iniquitas eorum, atque beneficio iudultse
abbatem Malmesburientem, qu»d se ab obedienlia mansuetudinis abutentes se in insolentiam contu-
sui episcopi subtraxerit Deinde fuso deplorat quanla
maciter erexerunt. Scio quia dominationem filii
mala secuta sint ex exemptionibus abbatum per
pontifices Romanos ob episcoporum quorumdam malitiose desiderant, tantumque, ut poetae verbo
tyrannidem indultis. utar
8
%
Sanctissimo Patri et domino ALEXANDRoDei gra- A principe vulgus
tia summo pomifici, R. Ecclesise Cantuariensis hu- Dissidet, et qui mos populis venturus amatur :

milis minister, devotissimum subjectionis obse- Et sicut habet eorum communis opinio,
quium.
Regnorum sub rege novo mitissima sors est.
eminentiam apostolicaa sadis, elc. Vide inter
Sicut
MUiteS qUOqUe qui C ° Dtra Praestllum P atn nramm '
variorum ad Alexandrum epistolas, vost ipsius D '

co «J uralio « e clandeshna trans-

i

Iiegesta, Patrologice, t. CC.

tum ia P artem nlii

ierunt, non minus essent puniendi quam populus,

quoniam
Facinus quos inquinat azquat.
PETRI DE GUSSANVTLLA NOT.E.
(74) Fuit hic Radulfus ex illuslri fumilia comitum non convenit cum chronologia episcoporum Ande-
de Betlomonte progenilus, Richardi ex filia natu- gavensium cum ex antedictis pateat eum hoc anno :

rali Henrici I Anglorum regis filius. Assumptus est nondum fuisse episcopum, sed tantum an. 1178,
ad episcopatum circa annum 1178, et paulo post, aut secundum Sigibertum, au. 179. Sed quoniam 1

scilicet anno 1179. interfuit concilio Lateranensi' multoties contra Henricum filii bella gesserunt,
praesidente Alexand. III. iuteiligi potest htec epistola scripta tempore belli,
Quo autem anno scripla sit haec epistola inceitum quod inter Henricum etfilios gestum est paulo ante
est. Nam quod ad an. 1173 eam referl Baronius, mortem Henrici Junioris, qui obiit an. 1183.
80
II Reg. 24. I Rpo. 3L III Reg. 14. * Quint. Curi. lib. ult. Suet. in Augusto,
Lucan. lib. vin.
 ;

215 PETRI BLESENSIS 216

Quia in filio vita diuturnior. et terribilior dominatio A bius Rullus consul exduabus legionibus, quae loco
exspectatur, cesserant, vicenos sorte duetos in conspeeiu om-
Degeneres trepidant animi, pejoraque versant. nium securi percussit °*. Q. Fabius Maximus trans-
Verumtatem sicut Moyses ob viiulum conflatilem fugarum dexteras proecidit °\ Marcus Cato compre-
zelo succensus excanduit, atque viginti tria millia hen>is in furto commilitonibus idem fecit. Nihil

hominum occidendo multorum culpam M teste detestabilius est nota praxlitoris in milite. Licet
,

Augustino 87
, vindicavit in paucis ; sicut Julius Joab omnia forliter fecerit, non computatur tamen
Caesar militarem tumultum, qucm adversus eum in calalogo foitium David, quia foriitudinem ejus
excitaverant multi, paucorum animadversione co- proditio in Abner ct Amasa Denigravil °\ Non dico,
hibuit
88
sic expediret domino regi non dissimu- ut vestro consilio vel hortalu Dominus rex in popu-
;

lare, aut ncgligere hunc excessum, sed ita pauco- lum vestrum rigorem gladii materialis exerceat •

rum insolentiam ferro ullionis abscindere, ut, ter- scio enim quod in hac parte viccs exacli judicis

rore derivato ad posieros, facicus non redeat in exsequetur, sed quod vestrum est agile. Manus
exemplum. Dominus loquitur per prophetam : Si dissolulas, genua debilia, mentesque trepidas robo-
Dominus, inquit, ubi timor ? si paler sum, ubi rate, alque infideles animos, aut revocetis ad fidem
80
amor pnnoipis, aut spirituali eos gladio compescatis.
? Nobilissimus siquidcm rex, qui rigorera B sui

dominationis paterna temperaveral lenitate in po- Novum siquidem a domino papa noveritis emanasse
pulo infideli nec amorem reperit, nec timorem. In mandatum, ut quicunque pacem domini regis tur-
stratagemalibus Julii legilur Clearchum Laceda?- bant, apellatione remota, excommunicationis vin-
monorium ducem dixisse, principem exercitui ma- culo astringantur (15). Hac auctoritate fretus do-
timemdum quam hostem 00
gis esse . Faciat, quseso roinus Canluaricnsis omnes domini regis impugna-
_
timor humiles, quos fecit mansueludo principis tu tores apud Cadomum nuper cxcommunicavit, ncc
midos et rebelles. equidem imperiales in
Leges regi juniori, nec alii exceptionis gratiam fccit (76).
eum qui desertor est, vcl transf uga vel emansor,princi- Illud sutem cerlissime teneatis ipsum nunquam
pis tu poenam ordinariam, adfurcam, scilicet, vel ad aliquem excommunicasse, qui aut non moretur
bestias dictaverunt. Appius Claudius eorum, qui in proximo, aut cujus non operiret faciem subita
a militari statione ccsserant, decimu.n quemque mi- et ignominiosa confusio (77).
01
litcm sorte ducium fuste leqitur occidisse . Fa- Everatis ilaque gladium Petri. ut ad debitse fide-

PETRI DE GUSSANVILLA NOLE.

(75) Id esl quod Bles. scripserat epist._ 47 ad C sem, rege inscio, adversus Willelmum Ainefordise
Henricum regem filium Hennci II, nominc Richardi dominum « Arcliiepiscopus eum exeommunicavit.
:

Cantuar, bis verbis « Scias nos recepissea S. pon-

: Quod quia, minus certiorato aege, fecssset, maxi-
tifie in mandatis, tui et omnes in pacem Domini mam regis indignationem incurnt. Asserit namque
tui turbant, sublato appellationis remedio, excom- rex, juxta regni dignitatem, quod nullus capita-
municationis vinculo iimodemus. » neorum, nullus militans regni, nulius niinisier re-
Uog. de Iloveden ad an. 1138 « Inlerim : gis, nullus scilicet, ut vulgariler loquar, de rege
Richardus Caotuar, archiepiscopus, et Henricus tcncns in capite castellum, villam, vel prnedium,
Bajocensis, et Joannes Ebroicensis, et Radulphus citra conscientiam regis, est excommunicandus ab
Lexoviensis, et Frogerius Sagiensis, et Walerannus aliquo, ne, si super hoc rex certioratus non fuerit
Rolfensis epi»copus, una cuiu abbatibus iNonhman- ignorantia lapsus communicct cxcommunicato, ca-
niae, et clero, et populo multo venerunt Cadomum, pitaneura suum venientem ad se vel invitans ad
ct ibidem in monaslerio D. Stepliani solemniter in osculum, vel recipiens in concilium. » Idem habet
communi plebis audientia sententiam excommuni- Malth. Paris. et in concilio Clatendonite celebrato
caliouis tuierunt in omnes (|iii pacem et concor- anno sequenli, c. 7 « Nullus qui de rege tenet
:

diam inter dominum regem et fiiios suos Lciendam iii capite, nec aliquis Dominicorum miiiisteriorum
impedirent, exrepta solius regis liiii persona. » ejus excomrnunicetur, nec alicujus terrse eorum sub
Pelrus noster pronunlial regem Juniorem non fuisse interdicto ponantur, nisi prius dominus rex si in ;

exceptum ab hac sententia excommunicationis regno fuerit, conveniatur ; vel justilia ejus, si fu-
Rogerus contra vult exceptum fuisse. \ idenlur D eril extra regnuem, ul recturn de eo faciat ; et ita,
haec duo contradictoria, nisi itrajstet ea conciliare, ut quod pertinebit ad regis curiam, ibi terminctur;
dicendo Henricum Juniorem non fuisse noniinuliiu et de eo quod spectat ad curiam ecclesiasticam, ad
exec ptum in sententia excommuuicationis, et hoc c dem mittatur, et ibidem terminetur. » Exstant
voluisse Blesensem, tamen non fuisse in ea involu- definitiones synodi hujus apud (iervasium, ad an-
tum, adeoque aliquo sensu exceptum fuissc qua- ; nniii 1161. Exstant quoque apud Matlh. Paris., sed
lenus sciiicel proceres Auglite, incon.-ullo rege, noii depravaise. El quidem historicum nemo scripsit
excommunicautur. Nam, leierenle Eadmero, Guil- Henricum Juniorem anathemate fuisse percussum,
lelmus I, nulli episcoporum .-uorum concessum iri neque ipse Petrus noster, epist. 2, in qua dum
permitiebat, ut ahquem de baronibus suis, seu mi- solatur Henricum II de ejus morte maxirae meeren-
nistris, siue incesto, sive adullerio, sive aliquo tem,lapsum anteactae vitae, et poenitentiam finalem
capilali crimine denotatum, publice, nisi cjus prae- ejUS memorat.
cepto, implicitaret, aut excommunicaret, aut ulla (77) Henricus Junior non fuit exceplus ab
Si
ecclesiastici rigoris poena couslringeret. Et Radul- eorum quos Richardus
numero ,
Cantuariensis
fus de Dicelo, ad aan. 1163, loquens de excommu- anathemate percussit, est quod dicatur quoque de
nicatione quadam lata per 15. Thomam Cantuarien- eorum numero fuisse, qui post sententiam excom-

Exod. 32. ' In qutzst. V. ei X. Testarn. c. 102. 8M Jul. Frontin. lib. iv, c 5. Nal. I. J...
! 93
Front. Strat. lib. IV, c. i. .1. Front. ib. c. 1.
'
* Ibid. Ibid. •* II lieg. S.
 ;

211 EPISTOLE. — EPIST. LXX. 218

litatis observantiam compellantur inviti, qui spon- A dicunt bonum malum, et malum bonum, elongant
tanea voluntate pro salute principis se morti et a vobis amicum et proximum, et
de linguae veneno
carceri debuerant objecisse. Sola fidelitas est, quee confisi, eura a visceribus
vestris nituntur avellere,
dilatat gloriara populi, pacem firmat, et ler-quae exterminantes adulatione seductoria
legem naturse'
rorem incutit inimicis. Adhuc in Annalibus re- necessitatem sanguinis, beneficium
nutriturse. Ne-
censentur fideies populi et vivent nomina eorum poti vestro, dum honestus est, et ecclesiasiicis
95
in aeternurn. Refert Frontinus Casilinos, obsi- idoneus beneficiis, minus aptura aut deteriorem,
dente eos Hannibale, tantam fidem servasse Ro- quaeso, non praeferatis extraneum, nec ab eo vestrae
manis, ut eos ad deditionem, neque fames, neque liberalitatis gratiam avertatis,
in quo ista duo
gladius inclinaret : tantaque illos afflictos fuisse concurrunt, natura et meritum. Sane in omni fa-
inedia, quod mus centum denariis venderetur cultate foriius est, quod ex natura procedit, quam
venditoremque muris periisse fame, et eraptorem quod accedit extrinsecus seraperque sincerior erga
;
n6
mortis periculum evasisse . Petilini a Pcenis ob- vos erit nepotis afifectio, quae naturae obsequitur,
sessi parentes et liberos ob inopiam ejecerunt, ipsi quam quae sequitur ex fortunae inconstantia.'
autem, coriis madefactis et igne siccatis, foliisque Aristotelera dixissse recolitis
c
quia orane quod
arborum vitam trahentes ,
obsidionem undecira
B natura tale est, magis tale est eo
quod non natu
mensibus contempserunt. Cyzicum in contumeliam tale. Quid est quod in jure
civili pactum stipulatio-
Romanorum obsederat Milhridates , urbisque ca- nem tolht, et a stipulatone non tollitur ? nisi quia
ptivos produxit, et ostendit obsesssis, arbitratus fu- pactum vinculura naturale est, stipulatio vero eivilis
turum, ut raiseratione suorum ad deditionem com- est obligatio jus autera civile naturale
97
;
corrumpere
pelleret oppidanos . At illi exhortati eos ad mor- non postet, cum jus civile a naturali aliquando
tem fortiter excipiendam, fidem servavere Romanis. tollalur. Durum quidem, et nimis austerura est vos
Vestri aulem Andegavenses, quorum prae caeteris eisnonesse propitios, quos vobis natura conciliat.
populis erat in actis bellicis fama cekbrior, tan- Nam et Apostolo teste qui suorum,
et maxime do-
quam ftlii Ephrem intendentes et mittentes arcum, meslicorum curam non habet, fidemnegavit, etest
S8
conversi sunt in die belli ; etquasi degeneres et infideli deterior '. Bruta fetus suos nutriunt, et eos,
imbelles, ubi fortius et fidelius principi suo adesse cum fuerunt grandiusculi, derelinqunt. Non decet
dehuerant, in fugam ignominiosissiraam sunt con- hoc hominem, quem ratio quem
, intelligentia
versi. Verumtamen speramus in eo qui spes nostra faciunt caeteris praeeminentem. Cavete,
quaeso, ab
est, qui converiit mare in aridam, quod convertet iis, qui hominibus placent,
confusi sunt qui omnia
in proximo corda filiorura adpalriem, et hanc dis- dicunt ad voluptatem, ad veritatera
^ nihil. Adulatio
sensionis amaritudinem dulcorabit. Ipse quoque, quidem pestis improbissima
j est, quae cum statim
qui judicat fines terrae, dabit victoriam regi nostro, | deprehendatur a paupere, apud divites
latenter
et sublimabit cornua Christi sui. Vale. obrepens etiam circumspectum circumveniet
et
EPISTOLA LXX. prudentem. Aut enim sub dilectionis imagine,
aut
devotionis obtentu, aut alicujus simulatione
— * AD JO. CARWOTENSEM EPISCOPIM (78).
officii
se adulatio prodigiosa palliat, ut gratius
acceptetur :
[A. D. 1175?] venena enim non dantur, nisi melle circumlita.
Argumentcm. — Conatur persuadere Carnotensi epi- Gloriosum vobis est, dicit callidus adulator,
scopo, rectius eum facturum, si nepotes potius, quod in
pauperes tamen et honestos, quam exiernos ad beneficiorum collatione pauperes honestos vestris
ecclesiastica beneficia pionwveat. nepotibus antefertis opus Dei est hoc
;
caro et :

Dilecto, et prae omnibus diligendo doraino suo sanguis non revelat hoc vobis. Et quis in
hac ex-
Jo. Dei gratia Carnotensi episcopo, suus canonicus hortatione malitiam non deprehendat ? sic
adversus
Petrus Blesensis, salutem, et in ira misericordiae eum, in quo dolus non est, quandoque
dolosus
reminisci. tentator Pharisaeus et Horodianus accessit Magi- :

Eam speravimus in vobis et de vobis maturitatis ster,scimus quia verax es, et viam Dei in veritate
et prudentiae gratiam, ut vos adulatio fallax facile U doces, et non est tibi cura de aliquo,
neque acipis
non seducat. Proverbialiter enira dicitur quod personam hominum : licet cesum dare Gcetari. an
Stullum est xas incrustare sincerum ". non 3 ? Praecedunt blanditiae, sed venenum est in
Et testimonio Salomions : Frustra jaritur rete serraone. Verumtamen omnes laquei malitiae
dissol-
ante oculos pennatorum} 00 . Scilis, quod Robertus vuntur, dum producto numismate census, Deo,
Sal eber e caro et_^ sanguis vester est illi tamen quod erat Dei, et Caesari,
:
quod erat Caesaris, assi-
quorum os amaritudine et dolo plenura est, qui gnatur. Vestra etiam discretio non ignorat quod
PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.
municationis latam ab eo pontifice, in proximo Diceto, Bromton, Gervasius, Matth Paris etc
e0de nn0 e v ivis abii vide "
^T/^fST'*,
bcet IT 'V
V
1183, ut histonci observant, de Hoveden, de
,
< 78 )- Is est Joannes

ad epis
epist. -2i.
Sarisberiensis de'quo
H vide :

so q7
Lib. iv Strat. c. 5 Ibid. Front. lib. iv, c. 5. Psal. 77. Horat. Sat. i sat 3.
Prov. 1. ' Lib. 3 Top. c. 1. s
II Tim. 5.
3
Matth. 22.
 219 PETRI BLESENSIS 220

extranei et honesti admittendi et beneficiandi sunt, A eo de prctio, et os apud venditorem dimiltens, ei

sed nunquam honestis nepolibus praeferendi (79 pretium numeravi : superveniens vero C. Saxebur-
Summa naturae injuria est nepotem pauperum et gensis praepositus, sicut audivi, plus obtulit, et

honestum abjicere, carnemque et sanguinem suum licitatione vincens libros de domo venditoris per
opprobrio publica? mendicitatis exponere. Ursa et violentiam asportavit. Quoniam igitur ad eum, qui
leaena diligunt fetus suos, alienos quoque, si ci
s
me misit, redire maturius me oportet, vosque mo-
impenderint beneficium nutriturae. Sed et lamice, ram facturus estis Parisiis, plenissimam habens in
juxta prophetam, nudaveruntmammas, et lactave- vestra discretione fiduciam vobis praedicti procura-
runt catulos suos *. Homo autem adeo effiiutre tionem negotii commitlo : aut, si moram Parisiis

inhumanitatis erit, ut, quem docuit, negligat, ct aliqua vobis necessitas interdicit, magistro Hugoni
abjiciat quem nutrivit '?
Qui hoc vobis, reverende Genuensi sub litterarum mearuin testimonio com-
Pater, suggerunt, pnrietem aedificant, et dealbant. mitlatis. Cum enim ratione civili alienis negotiis
Verumtamen Dominus dedit vobis cor etsapientiam, exactissima diligentia debeatur : scio quod si prse-
ut non seducan vos spiritus mendacii specie et senti eausae, cui plurimum assistit aequitas, solli-

adulationis, ut adulatores deprehendatis in astutia cite impenderitis procurationis officium, intentio

sua, debiiumque naturae in vobis non extinguat B vestra cum honore et fructu veniel ad effectum.
dolosistas aliena. Porro Joannes evangelista, licet Nam, licct rei venditae, aut donatae, aut ex causa
consanguineus Domini, prae caeteris tamen est di- relicti debitae non soleat sine traditioue transferri

lectu.s a Domino, alterumque filium Zebedaei, et dominium, hic tamen habeo utilem actionem in

Jacobum minorem, Joseph etiam justum, Judam et rem, per quam contendo libros mihi exhiberi et
Simonem, linea consanguinitalis a Christi consortio tradi. Et ad hoc facit lex illa digestorum ad muni-
non abscidit. Si nepos vester honestus est el pru- cipalem, de jure omnium incolarum, et lex tertia

dens, in viro prudente naturam, in consanguineo digestorum de liberis exhibendis. Sed et libertum
- diligite honestatem. Si ei apud vos beneficium meum, cujus possessionem nunquam habui, sic

naturae non sufficit, ei saltem honestas et litteratura peto : item et filium meum adjecta causa ex jure
vos inveniat benignum et plaeabilem
sufficiat, ut ;
quiritum. Item civis, aut civitas dccurionem suum,
apud quem circumsciipta omni linea parentelae ut in institutionibus, de actionibus, praejudiciales,
de suorum exigentia meritorum gratiara vindicat et digistis, de rei vendicatione, lege priraa, para-
et favorem. grapho, per hanc. Codice de agricolis el censitis,

EPISTOLA LXXI. lege quisquis et lege omnes. Ex habet de coiinis

AD M. ERNALDLM BLBSBITSBM. p Palaestinis, et codice de colinis Thracensibus, co-
Argcmestcm. — Emerat Blesensis Parisiis libros dice de fugitivis colinis de agricolis etiam et man-
> legum, pretio numerato, sed non absiulerat : quos secunda
cipiis lege et tertia. In his omnibus mihi
! alius, majori numerato pretio, abstutit. Contendit
ergo BletUetuis libros illos, licet sibi traditi non sint vindico rem, cujus possessionem nunquam nactus
I ab alio emi non poluisse. sum. Sed nec in omnibus his tradilionis aut pos-
Charrissimo socio et amico magistro Ernaldo sessionis fit meniio. Nam et libertura petam non
Blesensi, Petrls Bleseus. Bathon. archidiac, sa- traditum aut possessum. Alioquin, quid fiet, si

lutem, slatim poslmanumissionem se contendatingenuum ?

i Cum dominus rex Aglorum me nuper ad domi- Aut si jus patronalus emerim a patrono, etsi non
num regem Francorum nuntium destinasset, libri possederim, tamen ago. Nara etsi pater mihi assi-
, legum venales Parisius oblati sunt mihi ab illo B. '
gnaverit libertum , citra omnen traditionem et
' publico mangone librorum : qui cum adopus cu- possessionem patre mortuo ipsum peto. Item, si

jusdam mei nepotis idonei viderentur, conveni cura debitor paratus erat solvere, deinde convenit, ut

PETRI DE GUSSANVILLA NOTyE.

Tria certa sunt. Primo nepotem dignura D afiectusapud aequos rerum aestimatores suspicione
praeferendum esse extraneo indigno. Unde recte commaculet. Apposite Petrus Gantor., c. 43 « Ne- :

Blesensis ibi Nepoti ve=tro, dum honestus est,

: • potem ergo tuum incolumem Ecclesiae non erigas,
et ecclesiasticis idoneus beneticiis, minus aptum tamen ecclesiasticum beneficiura unde sustentetur,
aut deteriorem, quaeso, non praeferatis extraneura ;» ei assignare poles. Sed quid, si aeque honestus est
secundo, extraneum dignum praeferenduin esse ne- et dignus ut extraneus Sed et hoc periculosum
"?

poti indigno tertio, nepotem digniorem minus

;
e.-t, nisi probitas ejus exigeat, et excludat omnem
digno cxtraneo, et extraneum digoiorem minus infamiam, scandalum et malum exemplura, quod
digni nepoti esse praeferendura. Sed quid in pari de facili non fit. Non enim exemplum a bene geslis
causa ? Praeferatur nepos, si in eo promovendo nostris sumitur, sed a cortice, specie et superficie
nibil carnali studio datura manifeste appareat : illorum. non a veritate. Si enim dedi nepoti meo
Praeferatur extraneus, si promotio nepotis apud propter gratiam, alii meo utentur exemplo, ut dent
viros probos cum quodam scandalo indivulse con- suis propter naturam magis quam propter gratiam ;
juncta videatur. Nihil enira episcopo raagis caven- dicentes : Nonne meis sicut et ille suis dabo '? Ego
dum, quam ne lamam suam carnalis in nejjotes Gratiae, ille dat naturae. »

*
Thren. 4.
221 EPISTOL^E. — EPIST. LXXII. 223
retineret pecuniam in causam crediti, contrahitur A Parna quidem vehemens, ac multo sasvior illis,
Quas et Cceditius gravisinvenit,autRhadamanthus
mutuum, quia creditor inlelligitur recepisse, et 1111
Nocte dieque suum gestare in peclore testem 8
Derebus credilis, legesingularia.
.
dedisse, ut Digest.
Invidia est qua instingante Cain fraticidium com-
Expressa similitudinis forma videor libros ab
Joab Amasam interfecit, Saul persecutus est
raisit,
emptore recepisse, et in causam depositi dimisisse.
David, Judaei Christum Pilato tradiderunt, filii Ja-
Praeterea traditio alia est vera, quae fit interve-
cob Joseph Ismaelitis vendiderunt, Nunquam sane
niente, corporali actu unde dicitur traditionibus
: ;

invidisses pauperi, si qua tibi inesset generis men-

et usurpationibus quibus rerum dominia acquirun-
tur, utcodice De pactis, lege traditionibus. Alia fit
enim per
per ficlionem juris, quae triplex est fit
tisve nobilitas, quia testimonio poetse.
Livor, iners vitium, mores non exit in allos,
;

Utque latens ima vipera serpit humo °.

constitutionem, ut codice De donationibus lege
quisquis, et Dig. De rei venditione, legemulier. Et Jam non reputabo me miserum, cui potest, alius in-
videre. Yulgo enim dicitur, quia sola miseria caret
Digest. De acquirenda possessione, lege interdum.
Alia fit per celebritatera unius actus, qui alium invidia. Usque in diem mortis non judicabo me a
morsu invidiae liberum et immunem. Nam,
occulat, De donationib. inter virum et
ut Dig. juxta

uxorem \egehcrcration. § Sciendum, in medio pa- „ Etjncum, iile qui monslra domuit et evasit,

ragraphi. Alia fit ex appositione custodis, ut Dig. Comperit invidiam supremo fine domari 10
.

De acquirend. posses. lege quarumdam. Hac brevi

Certe, si inimicus meus maledixisset aut nocuisset
mihi, sustinuissem utique sed nunc
deliberatione usus sum, non ut vos instruam, qui :

estis in jure civili praecipuus, sed ut ad subtiliora Non exspectato vulnus ab hoste tuli ".
vos excitem. Informe principium vos informabit ad Ideoque et ipsum impatientius fero. Nam teste Na-
optima : scriptura est enim :Da sapienti occasio- sone,
nem, et sapientior erit
r
'
: nam et rivulus e\ cursu Leniter, ex merito quidquidpatiare, ferendum est.
continuo in magnum plerumque stagnum exuberat, Quas venit indigne, parna, dolenda venit i! .

et scintilla incendii ventorum suffragio se porrigit

plurimum adauxit injuriam
Illud et ignem indigna-
in immensum. Vale. tionis accendit, quia innocentiam mea tantae ma-
EPISTOLA LXXII. jestati exosman, quse solo nutu meam
reddidisti
AD AMICUM ET SOCIUM. potest damnare et opprimere parvitatem. Legitur ,3
ABGrMENiuii. —
Acriter invehitur in quemdam olim
quod Augustus in Pollionem scripserat Fescenni-
socium et amicum, qui per invidiam auc-or fuerat.
ut Blesensis in familiam archiepiscojii Senonensis nos : cumque respondere Augusto Pollio, raonere-
non ascisceretur, alii que benefiiiis ecclesiasticis G tur : « At ego, inquit Pollio, taceo, non est leve in
excideret. Epistola erudita est abundans versibus
eum scribere, qui de levi potest proscribere. »
poetarum.
Petrus Blesensis, G. quoudam amico
Longe, queeso iaciat, a me dominus archiepiscopus
I . et socio

suo, salutera quam meruit.

manum suam, nec ejus fortitudo me terreat.

Cum dominus Senonensis (80) me vocasset a A Jove percussus non leve vulnus habet.
Ipse suns quamvis vires inhiberet Achilles,
scbolari mifilia, et sub certa exspectatione tem-
Missa graves ictus Pelias hasta dabat '*.

pestivi beneficii suae familiae ascripsisset, frequenti

Mole, quseso, magnitudinis supe rae non premat. Nara
suggestione tua propositum revocavit, et sicut pu-
satis eequanimiter fero dispendium, quod mihihostis
blice jactitasti, me spem meam alium in-
illuso in
procuravit occultus.
troduxit. Benedictus autem Deus, qui spem mihi
et rem contulit,
Flagrantior cequo,
abstulit, tuamque conscientiam
Non debet dolor esse viri, necvulnere major^.
cruciatu poenitudinis affligere postea non cessavit.
Nam juxta ethicura, Adhuc retineo spei magnee solatium :

Exemplo quodcunque malo committitur, ipsi

D
Nec sic mea
fata premuntur,
Displicet auclori prima est haic ultio, quod se
:
Ul nequeam relevare caput : sors xqua merentes
dudice nemo nocens absolvitur *. 1B
Respicit .
Illud autem mihi ad votum gratanler accedit,
quod publice hoc non ex culpa mea, sed ex
scitur, Super orania desiderabilia mea erat praecipuum, ut
tua invidia processisse, mihique solatio est tuae in terra nalivitalis meae aliquod beneficium obtine-

conscientiae cruciatus. rera : quia

Invidia Siculi non invenere tyranni Nescio, quanaiale solum dulcedine cunctos
Majus tormentum Tangit, et immemores non sinit esse sui ".
"'.

PETRI DE GUSSANVILLA NOT^.

(80; Guillelmus est, ad quem Blesensis scripsit epsit. 128 de hoc argumento.

1 8
Prov. 9. "
Juvec sat. 13. '
Horat. lib. i, ep. ad Lollium.
8
Juven. sat. 13. Ovid. lib. m. De
pont. eleg. 3. 10
Plautus in Truc. u Horat. 1. n, 1J
Ovid ex Hyps.
13
Macrob. 1 n. Saturn.
ep. 1.
c. 4. " Ovid. 1. i. De pont. eleg. 8.
15
Juv. sat 13.
ld
Lucan. 1. vm. " Ovid. De pont. eleg. 4.
 ; .

223 PETRI RLESENSIS 224

Nunc autera culpis meis exigentibus, vagus et pro- A Mihi sufficit ad vindictam quod processu lemporis

fugus super terram, in me promovendo misericordia Altissimi

Quo me cunque rapit tempestas deferor hospes

l
\ Videas, intabescasque videndo

Verum quia irraocentia mea per malitiam subversa Me quidem non procurante in promptu est subver-

habeo consolationem in Christo, nl ^apientia sio lua, quia testimonio poelae,

est,

vincat malitiam, et disponat omnia suaviter, quae Omnia sunt hominum tenui pendentia filo,

giaviter sustinere compellor subexspectationemise- Et subito casu, quos valuere ruunt,

Tu quoque (ac timeas, et quce tibi grata videntur,
ricordiae suae.
Dum loqueris, fieri tristia posse puta !1 .

Omne solum forli paMa

ut piscibus cequor est ;
n Plutas te mihi exitialiter nocuisse, quia usus con-
Vt volucri vacuo quidquid in orbe patet .
silio Mambrcs, alque
Jannes et consilio Achitophcl,
Si me forluna dejecisset in angiporlum, ul ita lo-
nam- quorum adlrac haeredes omnes fere curias obsede-
quar, aretioris augustise, non timerem. Poelae
runt, a me dominum, amicum proximum elon- et
que testimonio,
gasti. Recolo quantas insidias agmulorum in palatio
Fortuna miserrima tuta est: regis Siculi Willemi secundi (81) quandoque ex-
!"
timor eventus deterioris abest
Nam g pertus sum qui cum mullipliciter me a regis
:

Nanc autem de paupertate causari non possum :

latere studuissent, et non possent amovere, prius

Pauper enim non est, cuirerum suppetil usus. ad unum episcopatum et alterum, demum ad Nea-
Quod satis est cui contingit ; nildl amplius optet. politanam metropolim postulari et solemniter eligi
Si rcntri bene, si lateri est. pedibusque tuis, nil me fecerunt. Ego aulem ad hoc nullo potui fraudis
Divitice poterunt regales addere majus".
arlificio inclinari : sciebam enim, quod ad hoc et
Ecce,qui indomibus regum sunt mollibus vesliun- circa hoc tota eorum versutia versabatur, ut ab
tur. Ego tamen nec sanioribus cibis, nec
indumen- auiica conversalione remotum aperla persecutione
tis ornatioribus uterer, si in regum palatiis habita-
obruerent. Tu e contrario post unam et alteram
rem. praebendam, quibus me f.-audulenter emunxeras,
mibi in prsepositura etiam supplantasti. Porro ter-
Sitm ihi, quodnunc est ,etiam minus,ut mihi vivam,
Quod superest cevi, siquid superest mihi vitce. ribilis in judiciis Deus inter me Siculos proditores
JSam neque divitibus continyunt gaudia solis, terribiliter judicavit. Ipse parcat tibi, ego enim
".
Sec vixitmale, qui natus moriensque fefellit nullam de te exspecto ultionem.
prorsus habeo preeter patrimonium meum, C
Niliil EPISTOLA LXXIII.
illudque totum largior et distribuo in parenles
AT> TRES EPISCOPOS ANGM.E.
avarior frrle futurus, aul largior, si fortuna cle-

arrideret. Arridebit equidem, Domino Ahgcmextcm. R. —

archiepixcopus Canfuariensis
mentior hortaixirepiscopos ad tnllendum e mcdio abusum,
danle, et in caput tuum ignominiose refundelur, qui in Anglia invaluerat, ut scilicel interfectores
quod curialis scholaram, versutus simplicem sup- sxcularium capitali pcrna, clericomm vero et epi-
vicissiludi-
scoporum tantum excommunicationis poena plecte-
plaotasti. Jamque tibi debitse ultionis
rentur.
nem rependissem, sed pro minimo mihi est, licet
Richardus Dei gratia Cantuar. archiepiscopus
magnus sis in oculis tnis, adversus vilem et ab-
totius Angliae primas, et apostolicse sedis legatus
jectum expetere ultiouem. R.
venerabilibus et dilectis in Christio fratribus
Quippe minuti
^Vintoniensi. G. Eliensi, Jo. Norwicensi episcopis
Semper et infirmi est animi, exiguique voluptas
Utio ". (82), salutem et salubre consilium.

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(81) Petrus noster prseceptor fuit

(iuillelmi II re- D me archiepiscopum eligeret, et per majores ca-
in

gis Siciliae post Gualterum archiepiscopum Panor- pituli, ordinationem meam communi decreto et voto
mitanum, ut ipse testatur epist. 66 « Scitis quod : unanimi postularet. Vocatus autem non ivi, rogatus
dominus rex Siciliae per annum discipulus meus et tractus multipliciler non consensi. Episcopatus

fuit, etqui a vobis versiticatoriae atque lilteratorise quoque Roflensis bis mihi oblatus est, oblatumque
artis primitias hahuerat, per industriam et sollici- renui, et honorem ex onere metiens, motus ambi-
tudinem meam beneficinm scienti* plenioris obti- tiosos ad sobrios mediocritatis terminos limitavi. >•

nuit. » Inde sigillifer regius, et omnium regni con- Tandem vero Sieiliam deseruit, ut patetcx epist. 90.
sihorum particeps, aemulos habuit qua de re ipse : i) Erant isti tres episcopi plurimum potentes
ait, epistol.131 « Cum in Sicilia essem sigillarius
: apud regem Henricum II : unde Cantuariensis ar-
et doctor regis Guillelmi II, tunc pueri at<rae post chiepiscopus eos rogat ut a rege procurent aboleri
re°"inara, » etc. « Panormitanum electum disposilio damnabilem consuetudinem quse in Anglia
illam
regni satis ad meum penderet arbitrium, quidam invaluerat, et in enorme cleri dispendium excreve-
mei aemuh machinantes me a familiaritate regis at, ut si quis sacerdotem, etc. Quae fuse habentur
)

excludere, procuraverunt ut Ecclc^ia Neapolitana in hacepistola.

" Horat. 1. i. ep. 1. Ovid. 2. fast. *° Ovid. 1. n. Depont. eleg. 2. " Horat. 1. l, ep. 12 et 2.
li !t
-• Horat. 1. i, ep. 19, et 18. Juven. sat. 13. Ovid. 1. iv,De pont. eleg. 3.
 , )

EPISTOL.E. — EPIST. LXXIII 226

In Eeclesia Anglicana damnosa omnibus A omninoindebitam ambitione temeraria usurpamus.

omnino clamnanda consuetudo invaluit (83), quse Nam et in corpore decretorum, et in Epistola ad
nisi per industriam vestram fuerit omnino sublala Romanos " haec verba nos legisse neminimus.
de raedio, in enorme totius cleri dispendium vehe- Sunt quaedam enormia flagitia, quae potius per
menter excrescet. Si Judaeus aut laicorum vilissi-
(
mundi judices, quam per rectores et judices Eccle-
mus occiditur, statim supplicio mortis addit-itnr siarum judicantur. Sicut est, cum quis interficit

interfector ; si quis vero sacerdotem vel clericum pontirieem aposioiicum, presbyterum, sive diaco-
minoris aut majoris status occiderit, ecclesia sola num, hujusmodi reos reges et principes mundi
excommunicatione contenta, aut, ut verius loquar, daranant. Omnis equidem justitia ideo exercetur,
contempta, materialis opem gladiinon requiret (84). ut debita quiete gaudeat innocemia, et malignan-
Scitis quidem quod a Domino dictum est Moysi : tium temeritas refrenetur. Yerumtamen in hac ju-
s1
Maleficos non patieris vivere .Et Apostolo. tesle : risdictione maledicta, quara ambitiose et superbe
Princeps gladium habet ad vindictam malefactorum, praesumimus, Deura offendimus, et dominumregem,
sa
laudem vero bonorum . Sed et Dominus dicit : viamque in clericos malignandi tulissimam laicis
Qui vos tangit, me tangit". Et per jjrophetiam : aperimus. Nuper apud Wintoniam sacerdos littera- -
18
JSolite, inquit, tangere chrislos meos . Ubi igilur g turae commendabilis et conversationis honestae ma-
posset maleficiura imraanius et exsecrabilius inve- litiose occisus est a Willelmo Frechet, et uxore
niri, quam grassariin chrislos Domini, et in popu- ejus(86j, nec i 111 maleficium diffiientur. Prompti <r<>
lum acquisitionisliberaimpunitatis audacia gladium sunt ergo curiam a.dire Romanam : nam confidit
exercere ? Accepta mihi esse sententia excommu- in ea cor viri sui, atque in specie et pulchritudine
nicationis in talibus si timorem homicidis incute- sua intendit prospere procedere, et de lenocinio
ret. Sed culpis nostris exigentibus gladius Pelri uxoris in via praeter absolutionis beneficium fructus
rubigine obductus est, et quia non potest incidere, uberioris manipulos reportare. Vos ergo, dilectis-
datus est in contemptum. Si capra, si ovicula furto simi fratres, huic publicae pesti, dum iu suo cursu
sublata si vel occisa, in hujus rei auctorem, si est maturiore consilio studeatis occurrere nam :

lateat, sententia excommunicationis eraittitur ; si liberius aliquantulum et licentius evaserit, peri-

convictus vero aul confessus furcarum patibulo culum quod inter pauperes nunc versatur nostris ,

deputatur. Porro clerici vel episcopi oecisoresi in proximo cervicjbus iraminebit. Ecclesia juris- f
\

Romam mittunlur (85), euntesque in deliciis cum dictionem suara pnus exerceat ; et si illa non suffi-
plenitudine apostolicae gratiae, et majore delinquendi cit, ejus iraperfectum suppleat gladius saecularis.
audacia revertuntur. Talium vindictam excessuum Hujus rei auctoritas e synodo Urbani pap;e, et de-
dominus rex sibi vindicat, sed nos eam nobis creto Gregorii, ex Epistola Nicolai ad episcopos
damnabiliter reservamus, atque liberam pnebentes Galliarum, ex concilio eliam Martini papse, et ex
impunitatis materiara, in fauces nostras laicorum concilio Carthagin. III, et ex multis sanctorum
gladios provocamus. Ignominiosum est quod proi Palrum institutionibus emanavit. Nec dicatur
capra vel ovicula gravior, pro sacerdote occiso quod aliquis puniatur propter hoc bis in idipsum •

pocna remissior irrogatur. Sed his et deterioribus nec enim iteratura videtur, quod ab uno incipitur
digni sumus, qui jurisdictionem alienam, et nobis et ab altero consummatur. Duo sunt gladii, qui

PETRI DE GUSSANVILLA NOTJI.

(83) Interfectores clericum clerici sunt vel laici. civilium latarum adversus eosdem, ne bis in id
Clericos episcopi exauclorabant, exauctoratos ob ipsum sic impune quodammodo clerici occideban-
;

illud crimen nolebant saeculari judici relinquere tur quippe cum censurae ecclesiasticae ab iis con-
;

puniendos ;nebis in id ipsum. Qua de re R. de Di- temnerentur. Unde Richardus ibi » Sed culpis :

ceto, ad an. 1164 « Rex Anglorum volens in

: sin- -p. nostris exigentibus, gladius Pelri rubigine obductus
gulis, ut dicebat, maleficia debita cura severitate est. Et quia non potest incidere, datus est in con-
punire, et ordinis dignitatem ad iniquura trairi temptum, etc. Episcopi usurpabant jurisdictionem
compendium incongruum esse considerans, clericos regiam unde idem Richardus
; « Jurisdictionem :

a suis justitiariispublico flagitio deprehensos,

in
episcopo loci reddendos decreverat, ut quod epi-
scopus mveniret obnoxios, praesente justitiario
regis, exauctorarer, et post curiae traderet pu-
niendos. In contrarium sentiebant episcopi quos
enim exauctoiarent, a manu laicali conlendebant
protegere, alioquin bis judicareturinidipsum, etc.
Idem Matth. Paris. ad euradem annum et Joannes
Bromton et Gervasius ad praecedentem, quando
autem clericum laicus inierfecerat, episeopi homi-
cidara excommuuicabant secundum canones, et ex-
communicationis isiius vim eam esse volebant ut
homicidas imnranes redderent a severilate legum
alienam et nobis omnino indebitam ambitione teme-
raria usurpamus. »
(84) Id esi impedit ne exeratur, ut colligitur ex-
sequentibus.
: (So) Absolutionis causa, juxta c. Siguis,suadente
diabolo, 17, q. 4, quod est Innoc. II conciliura
•> Lundon. celebratum auno 1143, praeside Rogero
Wintoniensi legato ejusdem Rom. pontificis, ex
R. de Hovedenet Joan. Bromton ad hunc annum.
(86) Hinc patet episcopos Anglicanos voluisse
homicidas clericorum laicos et postquara excom-
municaii fuissent eadem lramunitate gaudere, qua
clerici homicidae exauctorati.

"Exod. 31. "Rom.ll. S7

Zach. M
2. Psal. 104. -' Cap. 13.

Patrol. CCML
 :

227 PETRI BLESENSIS 228

mutuumase mendicant auxilium, atque ad iuvi- A Qui post naufragium modo staqna laciisque timebat,
Mquoreas iterum remige tentat aquas 81
impartiuntur alternas, sacerdotium
.

cem sibi vires

Penitus despero de correctione illius, qui foite
reo-ibus, et sacerdolibus regnum. Ideoque si ab
emen^labilior erit, si usque ad satietatem suo arbi-
altero suppletur alterius insufriceniia, nou videtur trio relinqiii.tur.

duplex contritio, aut punitio combinata. Nam et Curandn fieri quwdam majora videmus
illi, qui ad mortis palibulum sunt damnandi, juxta Xuhiera, quee melius non tetigisse fuit.
ad tormenla Yulneris hoc yenus esi quod cum snnabile non sit,
Moguntinense concilium, antequam ,

ISon conirectari tuttin esse puto ss.

ducantur, per cordis contritionem et pcenitentiam
Videtur autem mihi pater ejus longe damnabilior
spiritualiler puniuntur, nec duplicilatem contritio-
In hac parle : nam cum filium suum in pueritia
nis inducit, sed quaedam praeparatio esl ad mortem
sua sanctis et honestis moribus informare debuerit,
poenilentia et satisfactio quse praecedil. Reddente
ingenium illius exercitavitinalea, variaque lenoci-
igitur Deo quae Dei sunt, et Caesari quae sunt Cae-
niorum turpitudine depravavit Tunc equidem (88).
saris, juxta petilionem domini regis, ei tantorum erudiendus erat, et ad omnem formam suscipien-
vindiclam excessuura relinquamus reis autem in :

da>n idoneus, tanquam.

mortis articulo constitutis, quia sententiam lati
Vdum et molle lulum nunc nunc properandus, et
canonis incurrerunt, si absolutionem poslulaverint, g [acri
et in hoc, et in aliis, quantum possumus, sine
33
Fingendus sine fine rota :

scandalo et periculo ecclesiae, humanitalis consi-

namque
nam
lium misericorditer impendamus. Publice
gladio cohibeaniur, qui nec Fmgit equum tenera docilem cervice magister.
interest, ut materiali
3 *.
lre viam qua monstrat eques
Deum timent, nec deferunt ecclesiae, nec censuram
canonum reverentur. Bene valete. Qui si in aetatem venae durioris evaserit, ad molli-
EPISTOLA LXXIV. tiem ambulatorii gressus non poterit erudiri. Mo-
AD G. ARCHID1AC0> UM.
T rum siquidem qualitas trahitur a convictu : Et qui
Arclmfxtum. —
Archidiacono suadet, ut Guidonem picem tangit, inquinabitur ab ea 3i corrumpuntque
hospitnn suum in crimen adulteiii relapstim, ac prava consortia bouos mores, testesatyrico.
pramde incorrigibilem, non secundo puttiat, sed Velocius et citius nos
pairem ejus, qui eum ab IneanU vtatc ad lusutn
alex, omnium malorum seminarium, assuefecerit. Corrumpunt viliorum exempla domestica, tnagnis
— Dilecto amico suo G., archidiac. P. Blesen. Ba- Cum subeant animos auctoribus ,6
.

thon. archid., salutem el continuos ad vota suc- Quid faciet tilius, nisi quod viderit patrem facien-

cessus. tem (89) ?

p
^
Preces vobis affectuosas porrigerem pro Guidone Si damnosa senemjuvat alea, luditet hceres
invenio,
hospite meo, sed nec precandi affeclum Bullatus, parcoque eadem movel arma fritillo s i.
nec preces oblatae merentur effectum. Non
excuso
dehonestalione
Juvenem viliosum esse nonmiror, cujus pueritiam
apud vos hominem, qui enonni
paler aleae deilicavit. Alea siquidem mendacii, per-
vitae publice se accusat, nam ut
verboNasonisutar,
jurii, furti,sacrilegii mater est. Ideo fdium instru-
Non estconfessi causa tuenda rei**.
ens, fuge aleam dicit Cato. Ludum lesscrarum et
Sperabam quod csset ex vestrse novissimae ani- 33
alese legitur Attalus Asiaticus invenisse, quem
madversionis fiagello correctior (87), et quod
ei
longe melius est ignorare, quam scire Chilon La-
vexatio dedisset intellectum ; sed et nunc
reversus
imme- cedaemonius causa ineundae socielalis et amicitiae
est ad vomitum et poena, quam passus
;
cst,
missus ad Corinthum duces et seniores populi lu-
mor, adulteram quam abjeceral ad extraordinarios 3
dente^ invenilin alea \ Intecto itaque negotio red-
revocavil amplexus.
idem iit, dicens gloriam Sparlanorum, quorum virlus
Sauciusevitat, dkilpoe\&,pugnasg!adiator, et
noviter conslructo Byzantio clarescebat, non ess
Immemor antiqui vulneris arma capit, e
PETRI DE GUSSANVILLA NOTJ:.
(87} Ex hoc loco infertur
adulteri crimen tum D lubrica et lenebrosa fquos angelus Domini malus
perpc prosequitur) cadunt ex facih. Utinam negligere
lemporis fuisse fori ccclesia-tici, quamvis
eos solum esset. Ponuntur an te oculos suos talium ope-
tratum fuisset a laico.
legibus subdi debe- rum, ductorumque nefandoruni exemplaria, imo
(88) Quasi vero solius aleae
quibus Ambros. 1. Oe Tob., et picturarura ignominiosarum et scripturarum
ret, sicut Hunni de
Et cum sine legibus vivant, solenl
"
lascivarum simulacra, ad quae aspicientes quid non-
c. i :

tam aisi praviter operanlur ? Audi Saiyricum. »

solin^ lesibus obedire. » Adversus parenlcs
perverse tilios suos educantes Joann. Gerson
m Yelocius et ciiivsnos
opere, De parvulis trahendis ad Christum, his Corramnunt exempladomestico?, magnis
verbisin.-iir^it « Multprum parentum el
:
in;tgislrorum subeant animos auctoribus.
c.inn

cura. vel nulla, vel ultima esl de parvulorum suo- Ad quod retoniuetur proverbialiter
(«9j illud

rum moribus.et eorum discqilinata cnslodia. Quod eglogici carminis

via Patrem sequitur suaproles.
ergo stupendum, absque ductore positi forle in
33
30
Ovid. 1. ii, De pont. eleg. 2.
31
Ovid. 1. 1, De po n t.
C!
Ovid. 1. n De pont. eleg. 2 Pcrs, Sat. 3.
21
Horat.l. 1, ep.2.
" Eccli. 13. M Juven. Sat. li.
a7
Ibid.
39
Joan. Sansberg,!. 1.
39
Policrat. c 5 :

P. Greg. L 39, Syntag. c. 4.

 229 EPISTOL.E. — EPIST. LXXV. 230

hac infamia maculandam, ut dicereutur societatem A sla!im suppressi labia, linguamque cohibui, veritus,
cum aleatoribus contraxisse. Regi quoque Demetrio ne si loquerer, ejus vehementius irritaretur iracun-
a rege Parthorum tali aurei dati sunt, ut nota- dia, quam mihi fidelis interpres animi facies nun-
retur in eo levitas puerilis, qui in majestale regali tiabat. Negotium itaque distuli, donec faveret hora
Jevibus intendebat. Quia igitur filius in patre cor- felicior, et vultus serenior arrideret. Offensum enim
ruptus est, corripiendus est et in palre, ut poena principera super gerendis negotiis convenire, nihil
patris doceat filium a turpibus abstine. Scriptum aliud censeo, quam explicare retia in capturam
est, quia multato pestilente sapiens sapientor erit aequore procelloso. Se quippe et retia sua perdere
*°, lavabiique juslus manus suas in sanguine pecca- properat, qui terapestati se ingerit, atque tranquil-
toris ". Frequenler evenit ut uni membro per aliud liorem maris faciem non exspecta. Scio quiam mis-
medeamur. Dolent aures, et scyphae humeris ap- sus es, ut domino regi dura denunties : unde et in
ponuntur : delictum cordis fielus oculi purgat. Pec- hoc verbo te habere cautius oportei.
cavit manus, et pectus contunditur. Deliquerunt Nara et ea quae per se grata sunt, quandoque ex
genitalia, et dorsum ponitur ad flagella. Sane pater inconsulta relatione displicent, et dura eo quando-
sententiam suspensionis, et excommunicationis vin- que artificio referunlur, ut placcant. Illud caveas,
culum non veretur (90). Haec omnia verbalia quae- ne accedas ad dorainum regem negotium tuum
g
dam sunt nec desistet a turpitudine inolita, nisi propositurus, donec per me, vel per alium, qui
bursae dispendio compescatur (91). Certissimam il- mores ejus noverit, introitus praetentetur. Agnus
lius emendationem vobis promitto in ablatione pe- enim est, dum placati est animi : leo vero, aut
cuniae. Sensibilis est illa sentemia, non verbalis, leone truculentior est, dum veheraentius excandes-
ideoque plus doloris incutit et timoris. Nam juxta cit. Non est ludus, illius indignationem incurrere,
ethicum : in cujus manu honor est et confuso, haereditas et
Ploratur lacrymis amissa pecunia veris. exsilium, vita et mors. Teste Salomone, indignatio
Non cohibent sacra verba manum, majore tumultu
regis, nuntius est mortis 13 Aristoteles Callisthe- .
Planguntur nummi, quam funera 42 .

nem audilorem suum ad Alexandrum mittens, hor-

Duos igitur in uno lucrifacite : atque dispendio
tatus esl, ut cum eo aut nunquam, aut jucundis-
palris filium ad honestatis compendium revocantes
sirae loqueretur, quo apud regias aures, \el silentio
in dolore patris vagam et eflrenem filii petulantiam
cohibete. Fdium enim illius hac vice corrigere ni-
esset tutior vel serraone acceptior **. At ille, dum
Alexandrum Persica salutalione exsultantem objur-
hil aliud esset, quam stimulare insanum, quara oleum
gat, dum vitam ejus corripit et componit, vita pri-
adhibere camino, et ventis incendia excitare.
vatus esl **. Scio quid afferas, atque ex parte ma-
EPISTOLA LXXV. G xima injunctum jam explevi negolium
tibi : ideo
AD ROGERIUM DECANUM.
circumspectius tibi cave, ne ex iraportuno accessu,
Abgcmentcm. —
Suadet Hogerio decano ut, quoniam aut ex inconsulto sermone rex quae ex voto proce-
dura quasdam regi dennnlinnda haberel, tempus
dit, in periculum incidat, aut defectum. Totum si-
opportunum exs/iectet, cum plncatioris eril atiimi.
Deinde aildtt consacrutionem electionis Lincolnieusis quidem negotium brevibus verbis poteris mterver-
a paf.a in triennium proroyatam. tere, quod instanti vigilanlia, et propensiore eau-

Petrus Blesens. Bathon. archidiac, Rogerio de- tela studi promovere. Scis quia Lincolniensis epi-

cano, saiulem et salubre consilium. scopatus, pro quo specialiter missi sumus, quinde-
Nullus magis_ter fidelior, aut efficacior est quam cim annis, aut ampiius, jam vacavit (92) domi- :

qui probavit per experientiam, quod impertitur alii, nusque Cantuariensis recepit a summo ponlifice in
per doctrinam. Nuper ad dominum regem missusl mandatis, ut compellat electum consecrationis mu-
ut Cantuariensis eeclesice negotia procurarem, mort nus et officium episcopale suscipere, aut ibi alium
solito laetabundus accessi. Yerumtamen legens et (93), omni occasione et appellatione remola, non
intelligens in ipsius facie furbationem animi sui, differat ordinare. Res autem in contrariura versa

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(90) Inde colligo patrem Guidonis fuisse cleri- D qui, teste R. de Diceto, migravit ad Dominum anno
cum. 1161. Licet autem Gaufridus Henrici fiiius spurius
iyi) Consilium dat Blesensis archidiaconoad , electus fuerit anno 1173 in episcopum ejusdem ecs
quem scribit, ut filii incorrigibilis aduherium pu- lesiae, cujus erat archidiaconus, atque hujus ele-
niat, patrem ejus multando multa pecuuiaria. InJe ctionis pnetextu per septem annos episcopii fructu-
consequens est Primo, Ecolesiam posse punire
: perceperit quia tamen consecrari noluil in episco-
;

parentes ob crimina riliorum, quando eos in pue- pum per toium illud tempns, seripsil Petrus noster
rilia sanctis et honestis moribus informare ne- cathedram Lmcoluieusein quudeciai aut amplius
glexerunt secundo multam pecuniariara intligi cle-
; annis vacasse.
ricis d judice ecclesiastico imo laicis ohm iidem ; (93) Idem habet Rog. dc Hoveden ad annum
judices impo ebant. 1181, his veibis « Dominus pdpa distnctius in
:

(92) Ab obitu Roberti, viri humilitatis magnae,

*°Prov. 19. " Psal. 57. 42

Juven. Sat. 13j
w Prov. 1C. ** Valer. Max. lib. iv, c. 2.
45
Plut. in
Alexand., Justin. lib. xv.
 »

231 PETRI BLESEXSIS 232

est ; nuc enira de novo eonsecrationem electi dis- A niam et Sapphiram interfecit M . Zelus Domini de
tulit in triennium Romana Ecclesia. Ideoque te- templo vendentes et ementes ejecit. Zelus, inquit,
merarium esset vos rigore quem evacuat di-
uti, domustuatcomeditme". Vae mihi, quia tacui, quia
spensatio aliena. Porro quidquid differat Homanus tanto tempore obmului, et silui a bonis. Vereor ne
pontifex, certissime teneo quod inlensum domini sanguis fratris clamel ad Dominum de terra con-
regis desiderium est, fixumque proposilum, quod tra me M Fratrem voco, quem mecum filium Chri-
.

infra quatuor menses ecclesia Lincoloiensis episco- sti fecit divinae regenerationis adoptio ". Verbum

pum habeat consecratum (94) : jamque hoc ejus prophetaeesl: Maledictus est, qui prohibet gladium
desiderium desiderabilis consummasset effectus, ni- suum a sanguine 38
, id est verbum exhortalionis a
si illi commune populi commodum impedissent, morlificatione peccali. Gladius enim sub lingua
de quorum manibus populi perdilio exactius require- corripientis ; mel vero et lac sub lingua raeretricia
tur. Quasdam, quibus instructior eris, habeo tibi blandientis. Non parco tibi, ut raihi et tibi parcat
praesentialiter aperire, quae non committerem nun- Deus. Rex Achab pepercerat regi Benadab, sicut
s9
tio, vel scripturae. Vale. in tertio regum hbro legis, et locutus est ei Do-
EPISTOLA LXXM. minus per Michacam, dicens Quia dimisti virum :

AD M. PETRIM BLESENSEM (95). dignum morte de manu anima tua pro ani-
— g tua, erit
Anr.niENTi m. Serio et crudite monet socium ma illius. Quia Saul pepercit regi Amalech, ab eo
suum, qui totam petie wtatem in juris civilis, 60
poeticarumque jabularum studio consumpserat,
translatum cst regnura ejus . Doleo, quia me lo-

et adhuc pangendis canendisque amatonis ver- qui oportet debito et solito duriora ; unde et verba
sibus, vacabat, tandem se ad Theologiw studium mea dolore sunt plena. Te quidem in summos tmi-
applicet, et curandie animce saluti impensius nentise titulos scientia scholaris extulerat, cumque
incumbat.
debuisses~aliis esse virtulum forma et seculum ho-
Charrissimo socio ^uo raagistro Petro Blesensi,
nestatis, per scurriles nugas et fabulosa commenta
P. Blesensis Bathoniensis archidiac, salutem in au
gentilium faclus es multis laqueus in rumam (9G).
ctore salutis.
Quid tibi ad vanitates et insanias falsas 1 quid tibi
Ssepe scriptis, saepe viva voce temonui et rogavi,
ad deorum genlilium fabulosos amores, qui debue-
quatenus a ludicris et scurrilibus abslineres, et,
ras esse organum veritalis ? bone Jesu, o vera
ut verbo non subterfugi, quominus
Apostoli utar,
43 veritas, quomodo diminutae sunt veritates a filiis
tibi annuntiarem consilium Domini Et quia locum .

hominum ? Umine, principium verborum luorum

apud te praemissa correctio non invenit, juxta con- M in circuitu tuo veritas et omnia man-
veritas
silium Pauli, mihi eadem scribere non est pigrum ".
; ;

0i
data tua veritas . Et quia insania est de Herculeet
Testimonio sane cujusdam sapienlis, nunquam ni- q
48 ' Jove canere fabulosa ; et a Deo, qui est via, veritas
mis dicitur quod nunquam satis discitur Etsi variae .

et vita, °\ recedere ? Narraverunt, inquit, mihi ini-

occupationes liberam raihi scribendi invide aut facul-
qui [abulaliones,sednon at lex tua^. Lexexnm tua,
tatem, zelo tamen cbaritali.s accensus ,
paginam
Domine, leximmaculata"'", convertens,animas;ideo
repentae correctionis arripiam. Zelus Pliinees co-
'
lJ ainmas convertens, quia eas supplanlari non per-
euntes occidit . Moyses zeloductus idololatras **,

51 mittit. Scriptum est enim de justo : Lex Dei in cor-

Samuel regem Amalech Elias quinquagenarios ,

" Judseum sacrificanlem Malathias **, Petrus Ana- deipsius,et non supplantantur gressus ejus™. Po-

PETRI DE GUSSANVILLA NOTyE.

mandatis dederat Richardo Cantuariensi archi- te lego et tonanem Jovem, et adulterantem ? Et

utique non polest luec duo sed adum est, ut ha-
episcopo ut omni occasione et excu-alione postpo- ;

Gaufridura Lincolniensis Ecclesiae electum beret auctoritatem ad nnitandum verum adulterium,

&Ua
domini re^is Anp-lias filium, ecclesiastica censura lenocinante falso tonitruo. » Et mfra « Ita vero :

compelleret electioni snse renunliare, vel sine dila- non cognosccremus verba haec, imbrem aureum, et
n
u gremium, et fucum, et templa cceb, et verba quae in
tatione ordinem sacerdotis, et pontificalis officii di-

gnitatem reciperc. " eo loco scripta sunt, nisi Tereniius induceret ne-
Implela est voluntas regis, quo jubcnte ac
.
quam adolescentem proponentem, sibi Jovem ad
praesente, Gaufiidus electioni de se factae renun- exemplum stupri, dum spcctat tabulam quamdara
tiavit ann. 1182. Epistola ejus renuntiatoria ad piclam in pariete ubi inerant pictura haec, Jovem,
Richardum Caniuar. exstat apud Rogerium dc quo pacio Danaae raisisse aiunt in gremium quon-
Hoveden loco citato « Die Dominica qua cantatur :
dam imbrem aureum, fucum factum mulieri. Et
Jubilare, Waltcrus de Constantiis electus est a vide quemadmodum se concitat ad libidinem, quasi

capituio, et postea consecratus Andegavi in Eccle-

magisterio. At quem Deum, inquit, qui
i

sia Sancti Laudi per archiepiscopum Cantuarien-

templa cwli sumno sonitu concutit. Ego homuncio
Radulfus de Diceto. id non faceiem ? Ego vero illud leci aclubeus. Noa
sem. »

hiccanonicus Carnotensis, de quo vide

(95) Fuil
oinnnio per hanc turpitudinem verba ista commo-
intVa ad epUt. H4.
dius discuotur, sed per haec verba turpitudo ista
« Nonne ergo ra confidentius perpetratur.
(96; Aug., 1. i Confess., c. 16 :

,0 S1
20 "PhiUpp. 3. " Senec. ep. 27. • Num. 25. Exod. 32. " 1 Reg. 15. IV
\ct
» Joan. 2. - Jer. 48. » Cap. -X
R- 1
-
MMach.2. '-Act.5. » Joann. 2. " Ge.i. 4. C9
20.

Reg."l3. "PsalH8. * lbid. « Joan. 14. " PsaL lf8.

s 65Psal. 18. Psal. 36.
233 EPISTOLiE. — EPIST. LXXVI. 231

suerunt, inquit, ipeccatores laqueuminihi,et deman- A usuris. Homo austerus est. Metit, ubi non semina-
70
datis tuis, non erravi" Quoraodo non . errasti ? quia vit . Thesaurum siquidem, quem habes, in vase
c8
hosreditateacquisivi testimonia tua , ut non pec- fictili hactenus quasi sub eventu aleae posuisti. Vide,
cem tibi. Me exspectaverunt,inqmt,'peccaiores ;ut si tangit te sermo ille Domini per prophetam : Ar-
perderentme,sednonpro3valuerunt,quiatestimoriia genlum tuum versum esiin scoriam 80 et ibidem ; :

tua intellexi
00
fn fabulis paganorum, in pholoso-
. Dedi eis aurum et argentum meum, ipsi vero de
phorum studiis (97). tandem in jure civili (9tf) dies auro et argento meo operati sunt Baal 8t Quid tibi .

tuos usque in senium expendisti, et contra omnium ad Jovem, et adHerculem ? contralegisprohibitio-

te diligentium voluntatem sacram Theologiee pagi- |
nem neraus idololatriae juxta altare Domini plantare
nam damnabiliter horruisti. Audi prohetam Re- : praesumis. Heu, heu, princeps hujus mundi eje-
8!
spexisti ad majus, etecce factumestminus ; inlulisti ctus fuerat foras , et nos eum reducimus syrenum
laborem tuum, et dixisti : Ecce de labore meo, et cantibus, et rhythmorum deliramentis.
ego exsufflavi illud, dicit Dominus exercituum 70 . Te introducente venerunt gentes in haereditatem
Jam canis respersus es, et adhuc puerilibus te ira- Domini. Ingressse sunt gentes, id est gentilium mo-
pendis. Sapieniia clamitat iu plateis,usquequo par- res insancluarium de quibus praeceperat, ne
Dei,
quxsibinoxia
vuli diligitis infantiam, et stulti, ea g intrarent in ecclesiamsuam. Ego quidem nugis et
7i
sunt, amplectuntur ? Vereor ne te verbum illud cantibus venereis, quandoque operam dedi (1), sed
sapientis respiciat comederunt alieni robur ejus,
: per gratiam ejus, qui me segregavit ab utero matris
et nescivit ; sed et cani effusi suntin eo, et ignora- meae, rejeci haecomnia a primo limine juventutis.
vit ;
qui de Domiuo sentire in bonitate debueras, et Dracones Pharaonis devoravit in me draco Moysi 83
,

in Scripturis vitalibus degustare gloriam raagnifi- dum suavitatis theologicse lepor evacuavit scientiarn
centiae suavitatis ejus, amatoria scribis (99), et vanitatis. fpsa est aqua Jerichontina, cujus sterili-

adinventionibus prolanis et in te, et in aliis passio- tatem Elisaeus salis appositione sanavi!: et agressus
nes desiderii suscitans, indignationem provocas ad fontes ait ; Non erit in eis ultra mors, nequ&
Creatoris. Turpiludinem tuam publicas, ut et san- sterilitas
M . Sapientia, quse desursum est, tesle Ja-
tr
guis sanguinem tangat, et qui in sordibus est, plus cobo ', primum quidern pudicaest,deindepaciplca.
7!
sordescat . Peccatum suum, dicit propheta, sicut Repudiatis ergo adulterinis araplexibus mundanse
73
Sodoma? prcedicaverunt Sed ex adverso clamat
. scientios, tuqui major es mundo, studium scientiae

sermo propheticus '*, ne ascendatis in Belhaven, salutaris amplectere, earaque studeas virginem ca-
aut in Galgala, id est ne vestram ignominiam pu- stam exhibere Christo. Hanc sibi in sponsam et
blice praedicetis. Insani capitis est, amores illicilos p amicam eligeret Sapiens, qui dicebat: Hanc exqui-
canere, et se corruptorem virginum jactitare. Audi sivi a juventute mea; hanc mihi assumpsi in spon-

quid dicat Job " : Pepigi \aidus cum oculis meis, sam, umaior factus sum formas illius 8*. Saneprse-
et
87
ut ne quidem cogitarem de virgine. Verbum sapien- cepit Dominus in lege Moysi populo fsrael ne ,

tis est
76
: turpia ne dixeris ; paulatim enim pu- quis de genere ,Chanaan sibi ducal uxorem prae- ;

dor per verba dilabitur. Turpitudo etiam, inquit terea dicebatmater Jacob T&det mevivere propter :

Apostolus, nec nominetur in vobis ". fpse vero de filias Heth.Si acceperit ftlius meus uxorem de stirvc

scurrilibus et curiosis hominibus loquens, in se- Chanaan, nolo vivere^. Ego, etsi non materna, fra-
cunda ad ThessaloniceDses
78
: Dcnuntiamus, in- terna saltem dico affectione, quia taedet animam
quit, vobis, fratres, et per Jesum Filium Dei praeci- meam vitse meae, nisi tempestivius ab ista destite-
pimus, ut non communicetis eis (100). Quae utilitas ris vanitale. Porro omnia, quae scribis, mirabili
tibi, quaeso, est, verba proferre in ventum, talen- artificio, et exquisitissima sententiarum verborum-
89
tumque scientise tibi commissura a Doraino figraen- que venuslate componis. Sed damnat Apostolus
tisimpendere fabulosis? talentum suum repetetcum t-j ea, quae sunt rationem quidem habentia sapientiae

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

S. Aug., ep. 131, appel-

(97) Iis videlicet quee I. De decem cordis, c. 4 ; « Talibus turpitudinibus can-
lavit philosophorum garrulas argutias, vanitates tionum animi humani illecti enervantur, et deci-
insanias mendaces, ventosas nugas atque superbos dunt a virtute, deiluentes in turpitudinem,etpropier
errores. ipsas turpitudines postea sentiunt dolores, et cum
(98) Vide epistolas 26 et 140, in quibus ostendit magna amariludine digerunt quod cum dulcedine
clericum non debere in jure civili dies suos usque temporalibiberunt. ,(

ad seniura expendere, sed totum se tradere studio (100) Haec citat ex Apostolo secundum sensum,
theologiae, et lectioni divinitus inspiratarum litte- non secundum verba.
rarum. (1) bic suum auctor accusat, et mi-
Peccatum
(99) De ejusmodi amatoriis cantionibus Aug., sericordiam Dei erga se commendat.

"Psal. 118.- Ibid. Ibid.

70 00
Agg. 1. 71 Prov. 1. 72 Apoc. 22. Isa.
7!
3.
7
* Ose. 4.
7B
Cap.
31.
70
Herodotus. 77 Ephes. 5. 78 Cap. 3. w Matth. 25. M Isa. 1. ,l Ose. 2. 8!
Joan . 12.
83
Exod. 7.
M IV Reg. 2 Cap. 3. 8S Sap. 8.
8r> 8U
Exod. 34. ,$ Gen. 27. Col. 2. *''
 ;

23» PETRI BLESENSIS gSfi

secnndum doctrinas hominum, sed non aedificaot ad A magister , prae oranibus coaetaneis tuis saeculari
salutem. Illud aobile ingenium fratris mei magistri scientia"hactenus tloruisti ; sed hodie et in prover-
Wilielmi, quandoque in scribendiscomoediis et tra- bium populi et in opprobrium tuum versus est ser-
gcediis quadam occupatione servili degenerans (2) mo propheta?,quidicit: Ante messem iotuseffloruii,
salutaribus monitis ab illa peremptoria vanitate re- et in uliles grossos immatura perfectio germinabit 9*,
traxi ;
qui in brevi praeeminens in excrcitio doctri- Sane non solum arbor, qnae malos fructus facit, sed
vx ccelestis fructuosa praediealionis instanlia per- illa quoque quae bonos tructus non facit sententiam

diti jacturam temporis plenissime restauravit. Re- excisionisexspeclat ; tibi ergo tanquam inulili ar-
cedant itaque vetera de ore tuo, quia Deus scien- bori imminent securis et ignis
08
. Sed si te trans-
tiarum Dominus est, et ipsi praeparantur cogitatio- plantaveris super aquas refectionis, id est studium
nes. Ipse novit cogitationes tuas, quoniam vanae sacrae lectionis, domus Domini,
florebis in atriis
sunt. Illi, quorurn janitor esse conten lis, cum fruclumque facies, desiderabilem et mancntem.
cognovhsent Deum, non sicut Domhium glorifi- Beatus vir, dicil quidam ,0°, quiin lege Dominime-
caverunt, sed evanueruntin cogitalionibus suis, et ditatur die ac nocte, fructum suum dabitin tempore
obscuratumesf insipiens cor eorum. Dicentes enim se suo. Fructus autem spirituales, teste Apostolo ',

essesapientes, sluliifactisunt m Porro sapientia Dei .

q sunt :charilas, pa.r, patientia, longanimitas, etc.Et
1
justtftcata est a filiis suis" rcprobantibus sapien- quem nunc habes fructum in his, in quibus nunc
tiam hujus mundi. Filii autem hujus sa.j culi pruden- erubescereset dolores, si theologica? suavitatis de-
tiores sunt filiis lucis in generatione sua, reputautos licias degustares ? Exi, quaeso, de fceditate porco-
slultitiam prudentiam praedieationis, per quam Deus rum, domus Dei raensa enim
ut pascarisin deliciis ;

disposuit salvos facere credentes. Sapientiam hu- sacras Scripturae omnes spiriluales nequi-
contra
jus mundi, qua? inimica est Deo, et mors anima- tias tibi parata esl. Ideo mensa tabernaculi ad
rum, cum sapientia Dei simul habere non poteris. !
a piilonem posita memoratur . Propterea scriptum
Duabus viis ingredi, aut duobus dominis servire est Parasti in conspectu meo mensam adversus eos,
:

non potes "; pullium quidem breve est duosopcrire , qui tribulantme
3
.

e3
71071 potest Usquequo igitur claudicas in cluas
.
Porro illa tuarum clausula litterarum graviter
partes ? Unum precor ut, sicut exhibuisti cor et me turbavit, in qua ,'sermoiiem evangelicum vocas
linguam tuam servire imraunditue, et iniquitati ad durum, insipidum, infanlilem (3). Singulis tribus
iniquitatem, ita et nunc- eadem membra exlubeas sub paucitate veiborum respondeo. Non est durus
servire justitiee in sanctificationem. Hora tibi jam sermo Domini, sed tu durus es, terrenus homo,
sexta est ;
quare stas tota die otiosus, cum ad ope- p carnalis, animalis. Terrenus, et carnalis caeci
randum Dominus te invitet ? Verbum Sapientis est: sunt. Animalis homo, judicio Apostoli *, non perci-
Quidquid potestmanus tua,inslanter operare, quia pil ea, quas sunt spiritus Dei, quia stultitia est ei,
neque raiio,neque scientia,nequeconsiliumapud in- etnonpotest intelligere. Cum Dominus loqueretur
feros, quo tu propercn ". Erit in proximo Sabba- de sanamento corporis et sanguinis sui, ipuidam
tum, quando non erit tibi licilum colligere gomor, retro abierunt apostatantes, et dicenles Durus est :

95
aut alias operari . In sludio et labore perdito, hic sermo \ Dum sermonem Domini durum vocas,
subtiliter qui^em, sed inutiliter te exerces. Uti- istorum aposlasiaa cleformiter te conformes. Adamas
nara Deiobsequio impendisses, quod in capturam et byacinthus, et caetene gemmae, lapides quidem
humani favoris et gratiae laborasti ! Paulus se nihil duri sunl, scd nihilominus pretiosi
6
. Non Domini
scire arbilratus Jesum Christum, et hunc
praeter sermo (i), sed tu potius durus es, qui terrani
9i
crucifixuvi, dicebat sive mente excedimus, Deo ; aeneam c^lum ferreum, juxta prophetae verbum,
ct
91
sivesobrii sumus, vobis Omne studium suum Deo . id est duriliem rationis et intelligentiae Dominus ira-
attribuit in ejus obsequium omnein intellectum
; tus immisisse videtur. In eo autem, quod verbum
suum caplivare non desiil. Et lu quidem, venerande Evangelii insipidum vocas, multum distas ab eo, qui

PETRI DE GUSSAVILLA NOT.K.

(2) De his epist. f
j3 : « Nomen vestrura diutur- D intelligant, facile possit reprehendi. Soli autcm, »

niore memoria commendabile reddunt tragoedia im|uit idem S. doctor, I. De moribus Eccl. cath.,
vestra de Flaura et Marco versus de puiice el ; C. 25, '
reprebendunt qui non intelligunt, et soli
musca comccdia vestra de Alda sermones vestri,
; ; intelligere nequeunt, qui rcprchendunt.»
et caetera theologicae facultatis opera, » etc. De ejus \) \u;., Enar. in Psal. uv « Quaedarn : enim in
etiam erudilione vide epist. 77. Monachorum fuisse Scripturis dura videbantur curn obscura essent,
palet ex epist. 65 abbatem, ex epist. '.)(), Blania-
; exposita mollita sunt. Nam et prima haeresis in di-
censis monasterii in Sicilia, qua se abdicavit ex scipulis Christi velul ad duriticm ipsius sermonis
consilio Fetri nostri, cp. 93. facta est, » etc. Et infra : « Ergo, si clurus est sermo,
•Juia scilicetnoucapiebat illum. n Nam nulla,» et nondum intellectus est, durus sit impio tibi ;

inquit Aug., I. De Gen. contra Manich., c. 1,

i autem pietate molliatur, quia, quandoque solvetur,
« Scriptura est, qua? non apud eos qui illam non et fiet tibi oleum, et usque ad ossa penetrabit.»

*°Rom. \. •«
Malth. II. M Matth. 6.
K Isa. 28. " l
Eccli. 9.
w Exod. 16.
M I Cor. 1. "'II Cor.
,00 3 r
5. "" Isa. 18. "Matth. 3. Psal. 1. '
Gal. 5.
!
Exod. 2G. Psal. 22. *
I Cor. 2. '
Joann. 6,
• Deut. 28.
J37 EPISTOL.E. — EPIST. LXXVII. 238

dicit: Quamdulcia faucibus meis eloquia tua, su- A sens. Bath. archidiac, salutem et in amicitiae sin-
perme ori meo\Desiderabiliasuntsuper awnmet et ceritate conslanliam.
lapidem pretiosum mullum, et dulc ora super mel et iEquivocationi vestrae toto corde congratulor ;
favum*. Infautilia vero et simplicia verba verilatis nec reor hoc accidisse sine dispensalione divina,
non inficior ; nam semper amica est verilati sim- ul nobis esset unilormitas nominum, quos a pue-
plicitas (5). Hic est vomer aratorius Samgar, in rilia fecerat uniformis identitas voluntatum. Quod
n
quo sexcentos Philislhaeos occidit Hae sunt . salivse si homo segnioris vitce aut lamse humilioris huic
defluenies per barbam David
t0
Quod enim . stultius nomini communicaret, tantum honjris superero- S
est Deo sapientiusethominibus ". Verbum autem gare teneretur, quantum communibus
ille derogaret
Apostoli est : Si visesse sapiens in hoe sceculo fias titulis, nunc autem quantum laudis addo communi

stultus, utsis sapiens

12
. Nam per stultitiam praedi- vocabulo, vel acquisitione reddituum vel magnatum
cationis operatus est Dominus salutem in medio familiaritate, vel populi favore, vel scriptis, tantum
terra3. Renovare igitur spirilu mentis tuae, ut, sic- iisdem modis aut ibrte eleganlioribusipsius ex parte
ut portasli imaginem lerreni hominis, portes ima- vestranotitiamdilatatis. Jam in omnem lerram et
ginem cceleslis. Omitte penitus cantus inutiles, et in flnes orbis terrce illud nomen exivit 16 Nostraetiam .

aniles fabulas, et naenias pueriles (G). Illud mihi r> scripta, quae se diffundunt et publicant circumqua-
maxime vertitur in stuporem ; unde tibi maleria que, nec inundatio, nec incendium, nec ruina,
cantandi possit erumpere, quem inter anxieiates nec multiplex saeculorum excursus poterit aboiere.
jnnumeras video conslitutum. Sagitice Dominiinle Sola scripla sunt, quae morlales quadam famae
sunt, quarum indignatio ebibit spiritum tuum 13 ; immortalitate pepetuant, ac actibus veterum, quos
quomodo ergo potes vacare jacosis, cujus spiritum traducunt ad posteros, nullam permittunt obrepere
totum occupat vis dolons ? Tempus ridendi,et tem- vetustatem.
pus plagendi ". A ccrde tuo non debuerat exci- Ore lcgarpopnli. perque omnia scccula fama
disse plaga illa tam credulis, et recens mors Joan- Si quid habeni verivatum prxsagia, vivam,
uis prmiogeniti fratris tui. Majoris tamen doloiis dicit Ovidius ". Cum Antonius linguam Cicerouis
memoriam renovat mors Gerardi ;
qui, licet fuerit
abscinderet, qua? in ipsum dictaverat invectivas,
miuoris aelatis, majores tanien in visceribus luis
dicitur ei Cicero respondisss :

vindicarat affectus. Nepotera tuum Nicolaum glo-

Nilagis, Antoni, scripta diserta manent
J s.

agentem primitias transeo, quem de

riosae indolis
Quis hodie Lucilium cogncvisset, nisi eum Seneca
manibustuis repente mors amara prseripuit. Claudo
suis epistolis illustrasset ?Plus Caesaris laudibus ad-
sub silentio fratris tui Ammonis carcerales argu-
C diderunt scripta Vigilii et Lucani, quam omnes
stias, quas summo desiderio effeclarel mortis ter
divitise, quas de diveisis mundi provinciisadunavit.
minare compendio. Quomodo in tantis luctibus
Prudentia Ithaci, et Pelidae virtus sub tenebris
cantandi maleiiam invenisli? Musica in luctu, im-
i^norantias usque hodie latuissent, nisi eas divina
portunanarratio i!i
. Hoc unum prccor ut, omissis
,0
inanibus cantilenis, scribas quae theologicam sapiaut Homeri mens carmine publicasset. Ideo in prin-

cipibus terrae, el his qui res arduas mundi quae-

gravitatem ;
quae ad honestatem fructificent et aedi-
runt vel gerunt nihil ad laudis acquisitionem posset
ficentad salutem.
commodius inveniri, quameos familiares et amicos
EPISTOLA LXXVII. possent res gestas
habere, qui scribendo scirent et
^» AD M. PETRUM BLESENSEM .

ad posteros derivare. Verumtatem, sicut nuper

Argumentum. —
Grntiilatur M Petro Biesensi de com- elegantissime cecinislis, eliminat a palatiis adulatio
munione nominis, ulpotejam loo orbe per scripta sua
veritatem. Illi soli in magnatum gratiam admittun-
noti ; deinde ost^ndii xcriptis homines fieri immorta-
les. Adulaiores uuhcos insectatur, ei librum suum De tur, qui eos palpant blanditiis, et aures famas bi-
prsestigiis ejus censmce subjkit. bulas calice Babylonis inebriant. Ampliant eos
Dilectissimo magistro suo Petro Blesensi, P. Ble- D beneficiis, quos torquere debuerant, et a preesum-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT^E.

Aug. sensus de Scripturis sanctis,
(o) Talis erat menilla erat quae cresceret cum parvulis sed ego ;

ut ipse de se testatur lib; 111 Conf., c. 5 « Et ecce
video rem non compertam superbis, neque nuda-
tam pueris, sed incessu humilem, successu excel-
sam,et velatam mysteriis et non eram ego talis
ut intrare in eam possem, aut inclinare cervice<
ad ejus gressus. Non enim, sicut modo loquor, ita
sensi, cum attendi ad illain scripturam, sed visa
estmihi indigna quam Tullianae dignitati compara-
rem. Tumor enim meusrefugiebat modum ejus, et
acies mea non penetrabat interiora ejus. Verumta-
: dedignabar esse parvulus, et turgidus fastu mihi
grandis videbar. «
(6) Aug., lib. Deverarelig-, c. 81 : « Omissis
: igitur et repudiatis nugis tbealricis ^t poeticis, di-
vinarum Scripturarum consideratione et tractatione
pa^camus animum atque potemus, vanae curiositatis
fame ac siti fessum et aestuantem, et inanibus
phantasmatibus tanquam pictis epulis, frustra refici
satiarique cupientem. »

u Eccle.
7
Psal. 118. 8 Psal. 18.
9
Jud. 3.
10
I Reg. 21. "ICor. 1. 1: I Cor. 3. " Job 6.
10
43
Eccli. 22.
,6
Psal. 18. " Met. 1. xv infine. '"Euphorb. in epitaph. Cicer. Jn Odiss. et Jliad.
 .

239 PETRI BLESENSIS 240

so
plione adulandi s-uppliciis deterrere. Legitur A EPISTOLA LXWIII.
quod Athenienses Timagoram inler ofticia saluta-
AD R. DECANUM ET CAPITULUM SALVATORIS.
tionis Dario adulantem capitali supplicio affecerunt.

La cedaemoniorum eiiam Senatus Carislolum interimi Argcmehtuh. —

Conoratulntur decano et capitulo
jussit, eo quod maluit virii detrahere occulte quam BlrSensi de restiluta per nobilem qiiemdam Gau-
fridum Kcclesia, eosque ad unionem et concordiam
publice et constanter arguere, atque in his tam animorum, ac quotidianam divini officii celebra-
adulatoribus quam detractoribus silentium indixe- tionem horialur.
runt. Porro laudatur hodie peccalor in desideriis " " Dilectis dominis et amicis magistro R. decano et
animce suce, et iniquus benedicitur". Mordacissimus capitulo S. Saivatoris Blesensis, P. Blesensis Bath.
detractorin absentia, nihil pensentialiter proponit archiil., salulem, et cum lemporalium multiplica-
nisi quod placere existimat : verba oris ejus ini- tione incrementa virlutum.
(juitasetdolus". Nam se sententiae Gnathonis ad~ Gratias ago gratise, largitori, quod secundum
dixit, cujus verba in coraico hcecsunt. mullitudinem dolorum in corde veslro, consola-
Negat quis, nego. Ait, aio : postremo (iones ejus laelificaverunt animas nostras. Cum
Imperaii egomet mihi omnia assentari * 3 .
enim culpis nostris exigentibus, nostrates vagi et
Natio comada est, rides ? majore cachinno
profugi super lerram reclinatorium suo f.capiti non
Concutitur : flrt, si lacrymas aspexit amici, B
Necdolel. lyniculum brunue si tempore poscas, haberent, ille qui in coelis habilat, et humilia
Accipit Endromijdem, si dixeris sestuo, sudat.
respicit, paterorphanorum et lugentium consolator,
Non sumus ergopares ^dicit Umbritius) melior
dispersos in gentes de regionibus congregavit. Le-
\qui semper el omni
Nocte dieque polest alienum sumere vultum, gimus quod filiis Israel servientibus in tributo sub
A facie jartare manus, laudare pomtus. regibus Chusanrasathaim, Eglon, Moab et Ama-
Si bene ructavit, si csetera fecilamicus u .

Ut qui conducti plorant in funere, dicunt lech, suscitavit Dominus Othoniel, et Aiod qui
F.t faciunt prope plura dolentibus
ex animo jugum exactoris auferrent M Expressa siquidem
: sic .

Derisor vero plus laudatore placebil 25 . pietatis imaginc dominum Joannem episcopum Car-
Bene cum magnatibus ageretur, si scirent inler notensem misit Dominus pro salute noslra, ut
adulationem laudemque distinguere ; sed caeca lau- reaedilicentur muri terrente nostrse Hierusalem
disambitio, plus credens aliis de seipso quam sibi, quatenus ecclesia Blesensis ruinis deformata vete-
utrumque recipit indistincte. Illud etiam apud pa- ribus inoptatam redeat novitatem. Yos totus orbis
plurimum promovet conditionis adulatoriae
latinos expuerat, et abjecerat a facie sua ; non movebat
sortera,quia etsi non omnes laudem appetant, vestra deploranda captivitas episeopos vel abbates
nemo tamen renuitaut contemnit oblatam. Nescio si ad compassionis affectum, ut vos ad aliquam ec-
quem principum nostrorum vobis in laudis mate- G clesiolam, qualem qualem etiam cum quantolibet
riam elegistis. Ego^in libro De prcestigiis fortunce onereservitutisadmilterenl. Porro Gaufridus miles,
(quera vestro committo corrigendum examini) actus facultatibus quidem tenuis, sed et sanguinis et
domini regis Angliee Henrici secundi pro mea par- animi generositate praer.larus, evangelici Samari-
vitatc magnifico, confidens in Doraino, quod lector, tani " fidelissimus imitator, misericordiam fecit in
si non fuerit invidus, gratanter hoc opusculum clerum Blesensera ; cujus dolores sacerdos et levita
accepiabit. Votum siquidem meurn est, ut dominus transeuntes conterapserant. Eapropter memoriale
rex moriendononmoriatur, sedper laudem mortuus erit nomen ejus in generationem et generationem,
vivat, cumque omnes adulantium linguoe evanue- ipsiusque domus benedictionem haereditabit aeter-
rint, beneficio scripturce raemorialis ejus gloria nam. Argumenlum hujus rei traliimus ab exemplo.
aBternetur. Vos, aliquid semper scribite,
quaeso, Nam in libro Begum legimus quod benedixit Domi-
quod quodque nomen vestrum in
lectores erudiat, nus domui Obededom, eo quod recepit apud se arcam
memoriam sanctoi um et odorem suavitatis effun- Domini*8 . Convenienter ab eo arca Domini accipi-
dat. Libri raei siquidem prima pars a magistro tur, apud quem pauperibus Cbristi in dispersionem
Willelmo fratre raeo correcta est sed quia timeo, ; datis stabilis mansio providetur. Revixit spirilus
ne sit indulgentior mihi, si quid in eo vitiosum D meus hac miseratione Allissimi, qui diu fuerat
in
invenerit, precor, ut ab initio totum diligenliore dolore in mcerore confectus. Videnlur mihi prophe-
cura recurratis, quatenus nihil ibi resideat, quod tarum lempora rediisse. Occurrit animo meo com-
lectorera offendat, quod inducat errorem, quod munis et celebris illa exsultatio populorum, cum
virtutem non exerceat, quod non eedificet fidena, subDario regeper Zorobabel reeedificatur lcmplum 50 .

<[uod vitam non instruat, quod non sapiat hones- cura sub Artaxerxe bibliothecam Esdras reparat,
Jatera Nehemias muros resedificat, ignemque abscondi-

• Valer. Max. 1. vi, c. 3. ''.

Psal. 10. **
Psal. 3o.
M Terent. in Eunucho. Juv. Sat. 3.
Horat. De art. poet. 2"
Judic. 3. " Luc. 10. S8
II Reg. 6. " E,sdr. S.
 241 EPISTOL^. — EPIST. LXXVIII. 242

tum septuaginta aunis eruderans et effodiens in A duoveltrescongregatisuntinnominemeo,ibiegoin

30
crassitudine aquae perficit holot-austum . Quadam medio eorum sum *'. Testimonio Prophetae, bonum
imaginatione gratissima depingit in se animus est etjucundum habitare fratres in unum 38 Sed non .

meus, qualiter Machabaei dispersos fratres suos re- c^t in unum habiiatio vestra, nisi sit in vobis com-

vocant, leges lapsas erigunt, renovant caeremonias» muniter unio voluntatum. Vos, quibus unicum et
mundaut sancta, coronis aureis templum,
ornant praecipuum votum est initiatae Ecclesiae videre pro-
damna longae desolationis eximiae virtutis compendio fectum, certissime noveritis, quod non nisi peruni-
3i
redimentes . Bene recolitis quod olim plures Ec- tatem habitura est incrementum. Recolamus Eccle-
clesiae clericales et prsebendariae Blesis erant, sed siae nascentis infantiam, et videbimus qualiter ab
antecessores nostri propter enormitatem vitae de- unitate ortum habuerit et progressum ; et in uni-
jecti sunt, atque innumeras terrae Ecclesias traxe- tate etiam complebitur. Nam in cubito uno con-
runt in partem praecipitii et ruinae. Patres nostri summata est arca 3
', unus spiritus, una fides, unum
comederuntuvamacerbam, etdentes filiorum obstu- baptisma, haec tria Ecclesiam fundaverunt in eo,
31
pescunt Sed jam non erit hoc proverbium in
. de quo scriptum est : Audi, Israel, Dem tuusunus
nec in vobis. Christus enim primitiae dor-
Israel, est *°. Profecit etiam in melius beneficio umtatis.
mientium resurgentium post illam clericorum rui- g Legitur enim quod multitudinis credentiumerat cor
nam publicam resurgendi primitias circa vos ordi- unum, etanima una, et eraut eis omnia communia
41
navit, erigens lapsos, fractos consolidans, liberans . Hanc unitatis gratiam Paulus in se el in .aliis
servos. pauperes ditans, magnificans humiles, va- nutriebat. Omnibus, inquit, omnia factus sum, ut
gos congregans, revocans aberrantes. Cumque satis omnes in Chrislo lucrifaciam ". Et iterum : Rogo
adhuc novella plantatio vestra sit Ecclesia, paci et vos, fratres, ut idipsum sentiatis, et non sint in vo-
quieti vestrae vigilantius provideri oportet. Nam bis schismata ™. Petrus apostolus eadem affectione
plantae, quae nondum terrae radicitus adhaeseruntj et sollicitudine ductus : Antea omnia, inquit, mu-
suspectam habent borealem tyrannidem, et vento- tuam in vobis charitatem habeatis **. Pacem, ait

rum fortiores excursus. Habetis semulos, qui vestros Paulus, habete vobiscum et sanctimoniam, sine qua
*5
ortus impedire conati sunt, qui Chrisli gratiam de- nemo videbit Deum . Habeatis igitur unitatem spi-
pravantes in vobis vestris profectibus intabescunt. ritus in vinculo pacis. Nec enim inveniri potes-
Sane congregatio haec nova Chrisli opus est, sicut forma expressior conversationis angelicae, quam
ipse locutus est per prophetam Opus, inquit, ma- :
unitas socialis. Illud etiam precibus devotis adjicio,
nuum mearum hcereditas mea, Israel 33 Non ergo .
ut in ecclesia vestra quotidie et solemniter cele-
in vos dessevit invidorum malitia, sed in Christum, bretur obsequium debitae servitutis. Sit in cantu,
„:»... »r«..„„„ i..~ „j „i .,„u„i *-••.• --.
sicut Moyses ., ,i:„:»
populum
dicit
,i..i
incredulum
ad et rebel
:

sit in
i i

psalmis observantia jugis

.• • • .

:
i
hoc est emm :
sa-
lem : Nos enimquid sumus, inquit, necenim contra crificium laudis, quo Dominus postulat honorari.
34
nos ost murmur vcstrum, sed contra Dominum ? Sacrificium, inquit, laudis honorificabit me **. An-
sic a Jebusaeo Israel, Abel a Cain, Jacob ab Esau, geli psalmodiae libenter intersunt, si ordinata sit,

justusab injusto, innocens a nocente vexatur. Pro- et ex devolione procedat. Prcevenerunt, inquitPro-
ficit autem lilium inter spinas : et, dum supra dor- pheta, principes conjuncti psallentibus in medio ju-
sum justi fabricant peccatores, dilatatur Eeclesia vencularum tijmpanistriarum ". Et illud In con- :

In omnem jam contra vos armatur malitiam iniqui- syectu angelovum psallam tibi, Deus meus **. Si au-
tas superborum. Vos autem erga eos, qui pacem tem murmuratis in choro si serpentina consilia ;

vestrara turbant, cor habeatis pacificum, sicut Pro- sibilatis ad invicem, si patinae animum a devotione
pheta de seipso commemorat : Cum his, qui oderunt subtrahunt et furantur, si obrepunt cogitationes
pacem, eram pacificus M Vincite in bono malum :
immundae psallendo, non est hic psalmus jucunda
nam et sapientia vincit malitiam, confringetque decoraque laudatio ; huic psalmodiae angelus ini-
Dominus cedros Libani : levabit manus suas in su- micus assistit, elongatur autem amicus et proxi-
perbias eorum, et humiliabit omnem allitudinem mus. Sic igitur in psalmis, in canticis, et in sa-
extollentem se adversus scientiam Dei. Adhucpauci D C ramento altaris, in eleemosvnis etiam vestra exer-
estis, et vos multitudo expugnat. Nolite tamen ti- ceaturdevotio, ut videanthomines opera vestra bona,
mere, pusillus grex. Dominus enim Sabaolh venit, et glorificeni Patrem vestrum, quiiticcelisest^.Sic
non in multitudine, sed in paucis. Et vos quidem enim plurimi socielatis vestrae desiderio accenden-
crescere oportet, illos autem minui : qui etiam jam tur, et initiatae facultates Ecclesiae continuura in
declinant manifestissime in defectum. Ille qui vo- redditibus suscipient incrementum. Ergo primus in-
cat illa, quae non sunt tanquam ea quae sunt : ille, ter primos, qui Blesensem restituerunt Ecclesiam,
3(i
qui infirma eligit, ut confundat fortia , ipse ut re- mihi satisfactum fuisse crederem usque ad plenitu-
primeret superbiam Moab, vos in suo nomine dene- dinem voti mei, si viderem fabricam ecclesiae vc-
dicto congregavit. Verbum autem ejus est : Ubi strae consurgere ad perfectum, domos claustrales

30 31 3i
IlEsdr. 2. IIMach. 1. Ezech. 18. ,3 Isa. 19. 3 * Exod. 16. 35 Psal. 119. 36
I Cor. i.
M 38
Matth. 18. Deut. 6. *' Act. 4. " I Cor. 9. * 3 I Cor.
3!]
Psal. 132. Gen. G. *°
10. **
I Petr.
Psal. 07. w Psal. 137.
3 9
4. * Hebr. 14. * Psal. 49. ,;
*° Matth. 6.
 2i3 PETRI BLESENSIS 244

disponi et erigi , utensilia et ornarnenta multipllcari, A ux or Leontio autem quaerenti causam, respondit
numerum canonicorura usque ad octogenarium <(Sciunt hoc omnes marili. » Teste Ilieronyrao 5J ,

crescere, et ordinabiliter in ecclesia miuistrari. Aurelius Theophrastus in libro De nuptiis quaerit

Haec antequam moriar, videant oculi mei ut ma- an vir sapiens ducat uxorera ,• et cura definisset, si

gnificet mea Dominum, claudamque di*»m

anima pulchra esset, si bene morata, si honestis parenti-
novissimum cum exsultatione, et in Cantico Si- bus, si ipse sanus ac dives, sic sapientem posse
meonis Nunc dimittis servum tuum,Jjomine se-
: , ducere, statim infert : « Haec autera in nuptiis raris-
cundum verbum tuum in pace 50 Bene valeatisuni- . sime concurruut universa. « Mulla sunt, inquit, quoe
versi et singuli. rnalronarum usibus necessana sunt, ut pretiosae
EPISTOLALXXIX. vestes, aurum, gemmae, sumptus, ancillae, supellex
AD R. AMICLM SUUM. varia, lecticae, et esseda deaurata. Deinde per noctes
Akgumentum. — Irridet R. diaconum, quod cum ab totas garrulac conquestiones : Ula ornatior procedit
ineunte netate summits fuerit muliebris sexns hostis, in publicum ; haec honoratur ab omnibus ; ego in
Iamore feminarum etiam ad sacrilrgas nttptias se conventu feminarum misella despicior. Cur aspicic-
pertrahi passus sit. Valde autem exaggerat mnt ri-
monii incommoda, ex Ub. vin, Polycrat. Jo Sarisb. bas vicinam ? Quid cum De ancillula loquebaris ?
cap. 11. g foro veniens quid attulisti ? amicum habere » Non
M. Petrus Blesensis Bath. archid., dilecto amico possumus, non sodalem. Alterius amorem suum
suo R., salutem et cautus negotipri. odium suspicatur. Pauperem alere difficile est, di-
Quis ccelum terris non misceat.et mare cailo ? vitem ferre tormentum. Cum marius filiam suam
Credendum est de levi posse contingere, quidquid dote divitem, forma nobilem, fama celebrem, ge-
communis usus abhorret quidquid naturaprohibuit ? nere illustrem Metelloin conjugium obtulisset, res-

£, — Is, qui muliebrem s&xum a pueritia detestatus est, pondensMetellus : « Malo, inquit, raeus esse, quam
qui in ejus ignominiam semper detractionis linguam suus. » Cui Uarius: « Imo ipsa tua erit. — Virum,
armavit, nunc in foveam, quam semper evitarat, inquit Metellus, eportet esse uxoris. » Nara ratione
cecidit , et qui in superbia et in abusione quondam logicae : Talia sunt subjecfa, qualia praedicata esse
53
mulieribus insullabat, sponte sua jugulum laqueis permiserint . Sic urbauiiate verborum divertit ab
muliebnbus illigavit. Gaudeant ilaque mulieres, oneribus dorsum M suura. Adde qucd nulla est

quia de persecutore suo triumphavere feliciler. Cap- uxoris electio : qualiscunque obvenerit habenda
tus est lupus ad ovibus, et a gallina simplici de- est ; si iracunds. si fetida, si superba, si fatua, si

prehensa est vulpis hominum, deforrais. Equus, asinus, bos, canis, et vilissima
astutia. Perdilissime

quae te incanlivat Hecate, quae cerebrum tuum ex- maucipia, sedile ligneum, urceoli et lebetes pro-
turbavit Erinnys, ut gutturi tuo laqueum inextri- ^ banlur prius, etsic emuntur soia uxornon osten- :

cabilem injiceres, et abjecta jucundissima libertate ditur, ne ante displiceat, quam ducatur. Quoscun-

ignominiosam eligeres serviiutem ? In eo siquidem que dilexerit illa, licet ingrati sint, tibi tamen
in quo diliquisti, justissime punivit te Deus : nam amandi etcolendi sunt. Si totara doraum ei regen-
hodie obstruunt mulieres os loquentium iniqua, dam commiseris, serviendum est. Si quid tuaedispo-
quae tolies a te sustinuerant linguae procacis injurias, sitioni rescrvavcris, tidem te sibi non habere puta-
ut verbo B. Augustini utar. Navigasti, uxorem du- bit, sed vertetur in odium, et tibi, sipotest, venemo
xisti ; satius tibi fuerat in exsilium duci, quam sic exitium cogitabit. Anus, aruspices, ariolos, inslito-

ducere ; nam et haec ipsa ductio nihil aliud est res gemmarum et sericarum vestium si intromiseris,
quam a bono fama:, et a tranquilhlale animi lon- periculum pudicitiae est ; si prohibueris, suspicionis
gius exsulare. Non est sine plurima incommodilate injuria. Livia virum suum interfecit, quem nimis
copula conjugalis, vixque posse obtineri creditur habebat exosum. Lucilia suum, quem vehementis-
5t *
pax animi cum uxore. Refert Valerius Maximus sime diligcbat : haec poculo amatorio, illa veneno
M quod Socrates rogalus a quodara adolescenlulo Dejanira monstrorura doraitorem vcneno domuit
,

utrum uxorera duceret, an a nuptiis abstineret, monstruoso, dum in sanguine Nessi, quem occide-
rcspondit eum quodcunque eorum faceret pce- D rat Herculessanguinem et vilam occi-oris appetiit 1' 5
.

nitere. « Hinc te, inquit, soliiudo, hinc orbitas, hinc Ideoque Valentinianus imperator eminentiorem eli-

gCDeris interitus, binc haeres alienus excipiet. Illinc gen vitam, pudicitiam vovit, nec unquam carnem
perpetua sollicitudo, contexlus querelarum, dolis suam ad molus illicilosrelaxavit 50 Unde cura jam .

exprobralio, affinium importumtas, garrula socrus octogenarius morerelur, audiretque suorum recoli,
lingua, succ<msoria alieni matrimonii, incertus li- pracconia triumphorum, quibus celeberrimus erat,
berorum eventus. Phoroneus rex dle nominati^si- dixit se in uua sola victoria gloriari : requisitus
mus in thesauris, dislributis potius quam retentis, aulem de illa vicloria, « hoslem, inquit, meum
diequa decessit, legitur dixisse Leontio fratri suo, pessimum, carnem meam semper oppressi et vici. »
nihil sibi defuisse ad plenam felicitatem , si defuisset Porro Uberorum causa uxorem ducere, utvelnomen

,0 M Laert. invit. " Lib. in Jovin. " Hieron. in Jovin.

M Psal. 80. Jovin.
Luc. 2. i 1. l Dion.
5,
in august. ; Cic. Tusc. 2. " Ovid. lxMetam. Bruson. 1. 1, De abstin.
 24a EPISTOL.E. — EPIST. LXXIX. 246

nostrum non intereat, vel ut habearnus praesidia A eras in studiis, et nominatissimus philosophiae pro-
seneclutis, certisque utamur haeredibus, stolidissi- fessor. Legimus quod, cum Cicero rogaretur, ut
»

mum Et quse sunt haec senectutis auxilia quse

est. : post repudium Terentise, sororem Hirlii duceret,
namque dementia est nutrire domi eum, qui aut prorsus omne malrimonium tenuit, dicens se phi-
prior te forte moriatur, aut perditis moribus sit, losophiaeet uxori panter vaeare non posse. Scribit
aut, cum ad maturam aetatera perveneris, ei nimis beatus Hieronymus 63 quod totae Euripidis tangce-
,

vivere videaris "? Heredes meliores, et certiores diae, in mulieres maledicta sint et quod Epicu- :

sunt, quos arbitrio tuo eligas, amici et proximi» rus, cum Metrodorus discipulus ejus Leontion
quam quos invitus habere cogaris. Mulier, quan- duxisset uxorem, dixit : « Sapientirarissime ineun-
tumcunque honesta sit et pudica, quam citius po- da cujugia, eo quod plura et gravissima incom-
test deponere vestem, solet adjicere honestatem. moda brevibus nuptiarum deliciis sint admista. »

57 6*
Unde et Herodotus ila scribit Mulier cum veste : Pacuvius flens ait vicino suo : « Amice, arborem
5
deponit verecundiam *. Si illam satyram Juvena- habeo in horto meo infelicissimam a qua suspendit
lis
50
,Credo pudiciliam, ete., frequentiusreligisses, se prima uxor mea, quam habui ab eadem secunda ;

nulla te proditoria mulierum malignitas in hanc uxor mea elegit suspendium. Ab eadem suspendit
60
miseriam dejccisset. Canius, poeta lenis facundiae g se et terlia. » Cui respondit amicus : « Miror te in

et jucundae, reprehensus est a Livio Pceno gravi et lantis successibus lacrymas invenisse. » Et idem :

uxorato, quod multarum ferminarum gaudrret amo- « Dii boni, arbor illa, a quot dispendiis te suspen-

ribus : « Nostram, inquit Livius, philosophiam par- dit, da mihi surculos de arbore tua, ut in mortem
ticipare non poteris, dum a tot participaris ; non uxoris meae vivificetur et crescat. » Haec arbor tibi

enim Junonem eo jecore amat Tityus, quod multi necessaria esset. autem conturbernium
Noveris
vultures in multa divellunt. » CuiCanius
M Siquan- : istud, ne dicam matrimonium, infaustos habiturum

doque labor, resurgo cautior si opprimor, aerem ; eventus. Quidquid enim in eo factum est, contra
resumo alacrior, vices noctium dies exhilarant, sed Deum et apostolicas praesumptum est sanctiones.
tenebrarum perpetuitas instar inferni est. Non arguo Eras equidem electus iu sortem Domini atque in
nuptias, in quibus magnum est Christi et Ecclesiae ordinem diaconus ascenderas (7), eoque forsitan
6!
sacramentum , sed te nuptias contraxisse, et quod praetextu ad vota matrimonialia convolasti, ut cura
mirabilius est, te nunc esse uxoratum, inaestimabi- appetitum novae libidinis satiasses, ratione conjun-
iter miror, eoque maxime, quia vehementissimus ctionis illicitae divortium celebrares. Porro preeter

PETRI DE GUSSANVILLA NOTvE.

(7) Diacono elenim transire ad nuptias vetitura C lorum ex obitu Patris Anselmi non modicum exhi-
erat nuperrime in concilio Westmonasteriensi sub larati, promiserunt sibi eo de medio sublato, lici-
Richardo Cantuariensi archiep., an. 1175, c. 1 : tum fore, quod ipso superstite, sibi illicilum fuisse
« Si vero infra subdiaconatum constituti matrimo- condoluere. » Sed in contrarium res lapsa est rex :

nia contraxerint, abuxoribus suis, nisi de commu- enim, qui plus Deo amultis timebatur, sua lege eos
ni consensu ad religionem transire voluerint, et ibi in constrinxit, quatenus vellent nollent, consilii Lun-
Dei servitio vigilanter permanere, nullatenus sca- doniensis, quod supra notavimus, saltem oculis ho-
rentur. Sed cum uxoribus viventes ecclesiastica minura fierint exsecutores.
beneficia nullo modo percipiant. Qui autem in sub- Et in alio ejusdera loci sub Anselrao, an. 1108 :

diaconalu, vel supra, ad matrimonia convolaverint,
mulieres etiam invitas et renitentes relinquant. »
Et antea, ann. 1127, in concilio ibidem celebrato
sub Guillelmo legato apostolico « Presbyteris,
diaconibus, subdiaconibus, et omnibus canonicis
contubernia muherum illicitarum peniius inlerdici-
mus. Quod si concubinis, quod absit vel couju-
gibus adhaeserint, ecclesiastico priventur ordine, ho-
nore simul et beneficio. » Exstant canones in con-
tinuatore Florentii Wigorniensis. Et an. U2'5, in
alio consilio lbidem congregato, praeside Joanne de
Crema legato apostolico « Presbyteris, diaconibus, :
subdiaconibus, canonicis, uxorum, concubinarum,
et omnino omnium feminarum contubcrnia aucto-
ritate apostolica prohibemus, » etc. Continuator
Florentii.
Post obitum Anselmi Cantuariensis regio
coacli sunt clerici Angliae parere
rum Lundoniensium sub eodem pomitice
torum.Qua de re Eadmerus Novorum, 1.
idem tempus acta est causa presbyterorura Angliae,
et districtius tempore patris Anselmi a consortio
mulierum coercili sunt quamplurimo namque il- :
« Statutum est ut presbyteri, diaconi, subdiaconi
caste vivant, et femraas in domibus suis non ha-
beant, praeter proxima consanguinitate sibi junctas,
: seeundum hoc quod sancta synodus Nicaena defi-
nivit. Illi vero presbyieri, diaconi, subdiaconi qui
post interdictum Lundoniensis concilii feminas suas
! tenuerunt, vel alias duxerunt, si amplius missas
celebrare voluerint, eas omnino a sese sic faciant
alienas, ut nec illee in domos eorum, nec ipsi in
domos etiam earum ingredianlur, » etc. Exstant
D decretain Rogerio de Hoveden ad hunc annum.
Et in Eadmero lib. iv ISovorum qui observat sy-
nodum hanc celebratam fuisse, promovente et
precante Henrico I rege, cum presbyleri contem-
nentes statuta concilii Lundoniensis prius habiti
suas feminas retinerent, aut ducerent eas quas
edicto prius non habebant, quod incontinentiae crimen rex
statutis concilio- cupiebat subverlere. Conc. istud Lundoniense cele-
celebra- bratura estanno 1102. Stalutum autem, de quo agi-
iv » Per
: tur, estejusmodi « Ut nullus archidiaconus,
: pres-
byter, diaconus, canonicus uxorem ducat, aut duc-
tam retineat, » etc. Exstat apud Willelm. Mal-
mesburiensem lib. i De gestis pontiiicum Anglice

" Lib. l.
58
Hieron. 1. iinJovin. M Sat- ep. 20.
61
Lib. m, ep. 20. " Ephes. 5.
6J
Lib. i
in Jovin. " Valer. in ep. ad Paif/in.
 :

247 PETRI BLESENSIS 248

aniraae discrimen periculosum est tibi ita parenti- A agitasset. Joseph non imperasset iEgypto ao
, nisi
bus tuae uxoris illudere, qui sui generis titulos ni- ipsum fratrum invidia vendidisset. Scriptum quippe
mis humiliasse frequenter conquesti sunt, eo quod est, Abel esse non potest, quem Cain invidia non
te in suae parentelae participium admiserunt. Video exercet. Invidebat fortetibi aliquis, sed habebas
te inevitabilibus angustiis circnmseptum, quia, vindicem tuum. Et qui adversus innocentiam tuam
siveio matrimonio perseveres, sive ab uxore diver- erigebat tormenta invidiae, suum gerebat in mente
tas, vitae aut famae periculum non evades. Valeas, tortorem. Namjuxla verbum ethici :

etnegotiare consultius. Justius invidia nihil est, quce protinus ipsum

EPISTOLA LXXX. Auctorem torquet, discruciansanimum?
AD
G. AMICUM SUUM. Nonne tormenia sunt, ex bonis aliorum marcescere,
Argcmentcm. —
Nonet G. ar,ricum suum, ne ob in- segrescere, deperire ? Audi poetam 07 :

vidiam vel mahvolentiam falsorum fratrum deserat Invidus alterius macrescit rebus opimis.
tnot>asterium ; illarn ad virtutem multis profuisse ;
deinde videal m
prwlextu malevoleutue alience suam
'
Audi aliumproprieiatcm invidiae assignantem :

6 *.
palhet malitiam. Jnsuliare malis, rebusque ocgrescere loetis
°9
Petrus Blesensis Bath. archid. charissimo amico Audi etiam Job : Stullum, inquit, iaterftcit ira-
suo G., salutem cundia, et parvulum occidit invidia pusillanimitas
et immarcescibiles patkntice fru- r ;

ctus. enim invidiam parit. In eo enira, quod alio infejio-

Fama est, quod velis interdictum ponere de mi- rem et minorem se repulat, malitia in ipso ignem
grando, atque salutata a primo limiue congrega- livoris inflammat. Sustine ergo quod invidi et

tione sanctorum, dicis, quod invidiam tuae domus, aemuli tui se ipsos occidant, utgladius eorum intret

et periculum in falsis fratribus sustinere non potes. incordaipsorum. Sane Goliath interfectus est gla-
,0
Vel nulla, vel frustratoria est tui recessus occasio, dio, quo David exitium intentabai . Aman suspen-
cui cedere debuisset ad gloriam, habere unde aemu- sus est in patibulo, in quo supplicium destinaverat
lus invideret. Nam solos miseros ignorat invidia ;
Mardochaeo 7
'. Verbum Salomonis est : Qui mittit
verumtamen virum fortem excitat ad virtutis exer- lapidem in allum,super caput ejus cadet '*.

citium alieni livoris aculeus, nec mentis oculos Nec enim lex otquior nulla est,
torpere permitlit invidia detractorum. Jacob "5 Quam necis artifices arie perire sua.
,

qui in baculo suo Jordanem transierat, non red- Cum haec pestis tolerabilior sil invidioso, quam
iisset curn duabus turmis, nisi eum invidia Esau invido : nimis delicatus es, si tui aemuli cruciatum

PETRI DE GUSSANYILLA NOT.E.

in Anselmo. Et inEadmero, 1. in Novorum. De eo G presbyteri, diaconi, subdiaconi aut caste viverent,
Anselmus, lib. m, epist. 62. Et ante Anselmum aut ecclesias quas tenebant, dimitterent. Iia Osber-
conc. .Enhamense ex Anglia universa, sub ^EKeago nus praecentor Cantuar. in Vita S. Dunstani apud
Cantur., cap. 2 Omnes ministros Dei praeser-
:
•<
Surium die 19 Maii. Et Acta sancti Oswaldi apud
tim sacerdotes obsecramus et docemus, ut Deo eumdem die 15 Octobns. S. creditur Magdebur-
obedientes castitatem colant, et contra iram Do- gensibus.cent. 8, cap. 9, celebratum fuit concilium
mini se hoc modo muniant et tueanlur. Certius Lundoniense anno Domino 712, sub Bonifacio le-
enim morint quod non babeant debite, ob aliquam gato apostolico et Be> tualdo Cantuariensi, quod
coitus causam uxoris consortium. » etc. Et ante edidit decretum de abdicandis sacerdolum uxori-
LanfrancusCantuar., epist. 17 adJoan. Rolhomag. bus. Deniqueanno Christi 601, Grrgorius Magnus
« Veslro venerabiliumque Patrum exemplo provo- Augustino interrogauli An clerici cuntinucrc non :

catusper toiam terram Angliae pastorali aucloritate valentes possint contrahere ; et si contraxerit an
prohibui, ne cujuslibet ordinis quisquam canoni- debeant ad saeculum redire ? In hunc modum respon-
cus uxorem accipiat, uec sorlilo antea, si presby- dit « Siqui vero
: sunt clerici extra sacros ordines
ter aut diaconus est, nisi praebenda carere velit, conslituti, qui se continere non possunt, sortiri
habere ultarius liceat. « Iterumque idem Lanfrancus, uxores debent. •>

ep. 21 ad Herfrastum, De diacono persallum ordi- Eadem quoque vigebat disciplina in Galliis, ut
nato loquens « Interrogatus. inquit, a me si uxo-
: patet ex Innocentio I ad Victoricum Rothomagens.,
rem haberet, uxorem
se habere, nec eam se velle c. 9 Leone Magno ad Rusticum Narbonensem,
;

diraittere respondit.Propterca tali pacto consulen- D cap. 92, respons. ad 9 inquisitionem ; conc. Tu-
dura et divina fultus auctoritate decerno, diacona- ron.,cap. 2 Agathense, ca ( ). 9 ; Arvern., cap 13 ;
;

tum et auferre, ad caeteros minores ordines con- Aurelian. iv, cap. 17; Lugdun. m, c. 1 ; Zacharia
gruis eum temporibus promovere; diaconatus vero pa|ia, epist. 9.
ordinem nunquam recipiat, nisi ca-te vivat, nisi Eadem erat disciplina rJ^cclesiarum Hispaniae :

de reliquo se caste victurum canonica attestaiione quod liquidumcvadit ex concilio Eliberitano, cap.
promiltal. Si vero ceelibem vitam egerit, et actu- 37 Sincio, exlunoc. I ad Exuperiura Toletanum
; ;

rum se omni tempore lespondere voluerit, non qui- Toletan. i,c. 1 u, c. 3 iu, c. 5 viu, cap.5.
; ; ;

dem eum ad ordinem diaconatus iterum ordina- Eadem EcclesiaeAfiicanae ex Siricio, epist. 4 ad ;

bitis,sedipsura officiura per texturu S. Evangelii, Afric, cap. 9 conc. Carth. n, cap. 2, etc.
;

vel in synodo, vel in multorum clericorum conventu Eadem in Ecclesia orientali ex Ancyrano, can.
reddetis. » Concilium generale Anglicanum sub 10 : Epiphan. baeresi 59.Lege Hieronymum adver-
Danstano Cantuar. anni 969, ut canonici omnes, sus Vigilantium, c. 1.

,5 7I
Gen. 32. Gen.57. Horat. 1. i, ep. 2. Sim.uThebaid. " Cap. 5.
70
1 Reg. 17. Esther.
7. "Eccli. 27.
249 EPISTOUE. — EPIST. LXXXI. 230

ferre non postes. Detractores Deo odibiles, sicut A qui fines pueritiae jam excedis. Spes equidem agri-

Apostolus dicit ™, quanto malignius tuam depravant colae vehementius exhilarescit, si plantam, quam
innocentiam, tanto se probant iDferiores, et ma- excolit. florere conspiciat, fruclumque promiltere
gnificentius tuae virtutis titulos extollunt, teste terr, pestivum. E diverso graviter animo consterna-
poeta '*. tur, si planta nunquam turgescit in fiorem, si se
Summa petitlivor, perflant allissima venti. tantum diffundit in ramos, et in degenerem folio-

Quorum vita favorabihor est ad gloriam, actiore s rum luxurial uhertatem. Sane tempus est, ut ho-
invidiae sentiunt morsus. nestioribus studiis te impendas, atque purientis
Urit enim fulgore suo, qui pra^grava tarlcs primitias pubertatis, sub arctiore nodo custodiae,
7s
Infra se positas . et prudentia vigilantiore cohibeas. Obrepunt equi-
Legitur quod, cum PlaLoni ejus socii inviderent dem desideria carnis, quae latenter exterminant
quaesivit a Socrate magistro suo, qualiter„ eorum sub quadam indulgen-
g ra tiam studiorum, et
l
setatis

invidiam declinaret. Gui Socrates : « Esto, inquit, tia mililant in dispendium honestatis. Si modicum
utThersites : in quo manifestissime declaravit, ibi delibasses de amore sapientiae et dulcedine stu-
deesse invidiam, ubi virtutum gratra non adesset. » diorum, spes virtutis in te mihi securior arrideret.
Innocentia Christi stimulos invidise non evasit. ~ Nam cum haetenus sub virga disciphnae et sub jugo
Unde et Pilatus quandoque agnovit, quod per invi- fueris magUtrali, te doctoris instantia quasi quae-
TC
diam tradidissent eum : . Nonne hic est fabri /5- dam sigilli violenta impressio imfoimavit ad mo-
1
lius' ? dicebant. Non est hic homo a Deo, qui Sab- res. Sed certissima exhiberes virtutum indicia, si
batum non cusiodit ,8 in Beeiz-ebub principe dcemo- .
timorem in amorem, si necessitatem in desiderium
niorum ejicit dcemonia 70 Quem non urerent verba .
commutasses. Cum studium sit vehemens animi -
haec, quae de fornace invidiae procedebant ? sicut applicatio ad faciendum, meditandumve aliquid :

senex in Andria docet : Si velles humilitati et pa- studiosus esse non potest, cujus animum voluntaria
tientiae militare, invenireslaudem. diseendi affectio non accendit. Qui autem in talibus
sine invidia et amicos pares »°. negligens est, aut remissus, non multum dissimulis
Legiiur 81
, quod Julius Caesar, audita morte Ca- est ab eo, qui, languente appetitu atque insipiente

tonis, compassus est ejus moi ti, et egregium ci- palato, cibum recipit, cibosque contradictorios gulae
vem.ademplum de medio, et aiatum reipublicae fastidienti stomacho violenter intrudit. Si semel

deploravit professus est tamen, quod Cato actibus

;
suavialem sapientiae degustasses, omnia praeter
ejus, et quod ipsegloriae Catonis inviderat. Nihil illam in fastidium libi verterentur. Habet enim
in te gloriosus video, quam 'quod habes invidos, incomparabiles thesauros deliciarum, atque om-
p ad plenum ad
quod odientes te affligis et uris, atque in deliciis nium bonorum gratiam largitur ; et

tuis crucias inimicos. Vereor tamen ne aliud, haec forte verba illa Salomonis respiciunt : Super
quaminviciia fratrum, te excludat a claustro ; novi salutem, inquit, et omnem pulchritudinem dileoci

enim tui animi levitatatem ; et sipublicae voci credi- sapientiam, et proposuipro luce habe.re eum. Vene-
82
tur, non invi liam claustralium fugis, sed saecula- runt, inquit, omnia bona pariter mihi cum illa .

rium sequeris voluptatem. Vicie ne sub praetextu Amor discendi admissus aegre amittitur, atque in

malevolentiae alieuae luam velis palliare malitiam, desiderium transiens sua se voluptate perpetuat, et
83
et egrediendo claustrum, ingressum tibi preeparare cum vita hominis limitatur. Legitur quod Solon ,

ad gehennam. temporibus suis apud Athenienses prudentiae gloria

singularis, cum in ultimis laboraret, assidentibus
EPISTOLA LXXXI. suis amicis, et invicem conferentibus caput erexit ;

AD SIMONEM CARXOTEXSEM CAXOXICUM. etinterrogatus, cur hoc fecisset, respondit : « Ut,

cum quidquid id est de quo disputatis, per-

Argumejttum. —
Simonem canonicum deserto liite-
istud,
Carneades philosophus ", labo-
rarumstudio opibus congerendis vacanlem, hortatur cepero, moriar. »
j

ut studium cupidilate opum rescissa,

lilierarmn, nosus sapientiae miles, nonaginta annos continuavit l

exemplo multorum phitosoptwrum, proseqttatur.

n et consummavit in studiis. Tu vero vix in scholis
•

M. Petrus Bleseosis Bathon. archidiac, Simoni quadriennium complevisti, et abjectis studiis, tem-
Carnotensi canonico, cum salute menlis et corpo- poralium rerum solliciludini te immisces. Rem
ris desiderium honestatis. tuam affectas disponere, quae procul dubio pericli-

Animam meam, quam manibus tuis, et insuper evolabit in ven-

tua invaletudo plurimum tabitur in
quidquid hacienus didicisti. Scio quia, ut fi-
contristaverat, tua convalescenlia jucundavit. Nunc tos
lius saaculi sitienter appelis divitias, sed consultius
aulem me in plenam exsultationem animi reforma-
res, si relictis puerilibus, malurioribus intenderes, et fortius ageres, si cum Salomone sapientiam di-

11 " Ovid. " Horat., 1. n, ep. 1. i"° Matth. 27. " Matth. 13.
Rom. i. 1., l, De rem amor. 8S
'• 79
Luc. 11. "° Terent., act. I, scen. * PluL in Apopliteg. •»
Sap. 7. Val. Max., lib yn,
Joan. 9. i.
l
c. 7 ; Plato in 7 De republ. * Cic, 1 Acad.
 251 PETRI BLESENSIS 232

vitiis anteferres. Studiis equidera et divitiis pariter A EPISTOLA LXXXII.

vacare non potes . Nec animara illara dignatur in-
AD ABBATEM ET COJfVENTUM CISTERCIEXSEM.
habitare prudentia, quara videt intectara desideriis AnGLMfc>TUM. —
llichardus Cantuar. archiepiscopus
*7
et cuiis temporalibus involulam. Sciiplum est post tatiiles magnas ordinis Cisterciensis, oitendit eum
uno hoc nivvo jlurimum obicurari, quod consuetas
quia in malevolam animam noninttoibit sapienlia,
decimas clericis et monachis subirahant. Deinde ex~
nec habitabit in corpore subdito peccatis. Quodam commmiicaiionem, et brachii sxcularis vim commina-
philosophiae professores exsecrabantur diviiias, nec tur, nisi eas persolvant.

putabant cum earum sollieiludine aliquara posse *- Richardus Dei gratia Gantuar. archiepiscopus,
obtineri prudentiam, aul digne in castris discipli- totius Angliaeprimas, et aposlolicee sedis legatus,
"8
nalibusmilitare. Verbum poetae est : dilectis in Christo fratribus et araicis, abbatiet con-
Quis locus ingenio, nisi cum se carmine solo ventui Cisterciensi, salutem et consilium salutare.
Vexant, et duminis Cyrrhse, IVgtseque fe v untur, Licet vos diligamus in Christi visceribus, et in
Pe.ciora nostra dtias non admittenlia curas ?
charitate non ficta, gravera taraen et publicam ad
Magnse mentis opus, nec de lndice paranda
A ttonitse, currus, et eqw s, faciesque deoram vosct de vobis querelam defere compellimur. Nam
Aspicere, et qualis Rutulum confundat Erynnis. cum per gratiam Dei domus veslra nominatissima
87
Ideoque cum pater Demeirii tilio suo tantas re-
sit in bservaatia ordinis (8), et perseverantia san
MnMtiifiAl «]«ml*na nniKnr avAm!
liquisset divilias, quibusexercitumm regis \dt-V1C po
r*arv\c Xerxis Y\f\-
1 1 i *-* . •. .
*

periculosum
i . i

modica
i

titulum
ctitatis, esl pro re et
teratuno die procurare, Democritus patrimonium gloriam tanlae opinionis perdere atque convertere
suum donavit patriae et Athenis in discendo et
:
in famae dispendium compendium temporale. Inter
doceudo dies suos continuans studiorum malitiam universas ordinum varietates, quibus decorata est
consummavit in aurea paupertate. Crates ille The- sponsa Cliristi, nullus ordo virtute fragrantior, nul-
banus projecto mare non parvo pondere auri
in :
lus sancli nominis odore suavior est in Christo
« Abile, inquit, pessum diviiiae pessimae ego vos ;
quam rem unicam amoveritis de raedio,
vester si
;

submergam, ne submergar a vobis. » Anaxagoras, per q.iam hostis humani generis sinceritatem ve-
cum po^l longa tempora studiorum in patriam red- stram altentare praesumit. Scitis quod omnium ma-
iisset, propriasque possessioues ex longa absentia lorum radix est cupiditas "
l
•
publice tamen dicitur,
sua invenisset enormiter dissipatas : < Non essem, et nos id ipsum cum lacrymis recensemus, quod
inquit, salvus, nisi islae periissent. » Verbum So- usque ad congregationes vestras ausa est irrumpere
88
cratis fuisse dicitur neminem studiosum
;
fieri
illa transgressionis mater, magistra nocendi, primi-
nisi se raediocriter pauperem opinelur. Nam sicut pilaria iniquitatis et auriga malitiae, sicaria virtu-
supervacuas opes rejici, sic paupertatem, si tole-
tum, seditionis origo, fovea, scandalorum. Renun-
rabiliset munda non sit, studiumnon admittit. Hsec C tiastis raundo et cupiditatibusejus, atque cum Josue
enim urit aniinum, hae subvertunt, sicut ethicus
vestram in vobis spiritualem Jerioho subvertistis.
9
dicit' :
Sententiam maledictionis incurrit, qui reaedificat
Cui non conveniet sua res, ut calceus olim, Jericho, et cum Achan filio Charmi lapidibus obrui-
Si pede major erit, subverlet ;si minor urtt.
tur, qui de anathemate Jericho rapuisse convinci-
9S °3
Quoniam igilur tibi copiose eontulit Deos, ut scho- tur . Verbum Videte ne furtivus sit.
Tobioe est :

larem possis conlinuare militiam, rogo, moneo, Furtum siquidem committilur, quolies res aliena
consulo, ut laudabile tuae indolis initium pleniore invito domino conlrecla ur. Sed et rapinae crimen
studio prosequaris, etad lempus divitiarum acqui- in jure civili furtum improbius definitur ". Neminem
sitione suspensa, totum te impendas amori sapien- praadonem vocamus, aut furem, sed veremur, ne
tiae, cujus accessoria et robsecutiva eruut testimo- vestram suggillet opinionem,si rem concupiscitis,
*°
nio Salomonis bona temporalia pariter et ajterna. aut rapitis alienam. Una omnium vox est, quia Ci-
Vale. sterciensis ordinis professores, tanto differentius

PETRI DE GUSSANVILLA NOTJE.

(8) Idem habet in laudem Cistercii, epist. 8 et D illavel jubet ad liltcram, vel admonet, perseve-
96, Stephanus Toi nacensis, ep. 1 : « Evagelium im- rent cxistimantes quod illam ad unguem aliternon
:

plentes, monasticam rcgulam,
Benedictus Pater fidelis Samaritani stabularius, ut
nec unum ex <'0 iota praeterire videantur. » Joannes
Sarisb. Polycrat. lib. vn, c. 21 < Cislercienses B.
Benedictum, quem omnium justorum spiritu ple-
num fuisse constat, praecepta et vestigia sequuntar
quam supererogavit tcnerent, nisi tam in parvis quam in majoribus
summam diligenliam adhiberent. De hoc autem
ccenobio quod Cistercium nominatur, in quo nostris
:
tnmporibus Regula Benedictina ad veritatera litlerse
revocatur, » etc. Guillclmus Malmesburiensis, lib.
iv De gestis regum Anglorum « Ila regulaa incu- :

ad unguem. » Philipus abbas Bonaa Spei. libro De bantes, ut nec iota unum, nec apicem piaetereun-
cominentia clericorum, oab. 145 d Benedicti sub : dum putent. »

quaedeguut regula, sic adhaerent, iu omnibus qua3_^

83
Sap. 1. M Juv., Sat. 7. 87 Val., vm, c. 7.
M Cic, Paslo.
M Horat., 1. epist. 10.
90
Sap.
1. l, 7.
w I. Tim., 6. " I Jos. 7. Cap. 2. "* Dig. quod metus causa, § gui vim.
 233 EPlSTOLiE. - EPIST. LXXXIL 254
prse cseteris triumphales sanctitalis titulos referent, A doque privilegiavit vos, dum ordo vester inpauper-
quanto expressius religionis aposioliese vestigiis in- lateBndebat, dum in usus egentium guee tenuitatis
haeserunt ; cum in tenuiiate ciborum, in asperitate viscera liberaliter effundebat, potuit tolerari ad
vestium, in vigiliis, in confessionihus, in disciplinis, tempus, licet in communem redundaret injuriam,
in psalmis, in bumilitate, hospitalitate, obedientia, quod causa necessitatis fuerat introductum. Nunc
charitate et cseleris, quibus fructus vitse seminatur autem, quando vestree possessiones multiplicatse
in terris, deprimatis carnem, spirilum erigatis. An- sunt, etiani in immensum privilegia hsec potius ;

gelicse vitae siuceritati vos homines compararent ambitionis, quam religionis instrumenta conseutur.
ubique, cum vobis in favorem plenissimum laus ho- Quidquid indulgeant privilegia Romanse Ecclesise,
minum communis assistat, unum, nisi, clamat in vobis expedire non credo, contra conscientiam ve-
contrarium, tantamque veslree gloriosce opinionis stram, quod alienum est, usurpare. Quid si a sede
faciem decolorat. Et quee est ista maledicta con- illa publicum emanasset edictum, quod ubicunque
junctio, nisi quee a Cliristi gratia, el favore homi- inveneritis clericos, aut alterius habitus monachos
num vos disjungil? Inviti et dolenles hoc dicimus, equitantes, vobis liceret eos de suis evectionibus
sed ad dicendum murmur universale et communis dejicere, et equos in usus proprios retinere ? quid
querimonia non compellunt. Vota et linguse omnium r> interest, equos rapiatis, an decimas ? nisi quia de-
in vestrse sanctitatis prseconium taxarentur, nisi ra cima res spiritualis est, et ideo enormius sacrile-
peretis quod alienam est, nisi monachis et clericis gium in decimis committitur, quam in equis "?
Cum
decimas auferretis. Hsec est conjunctio qusedam, et Dominus preecipiat decimas solvi " 8 ,
quis contra ejus
dictio satis modica, sed quse vitam vestram non preeceptum potuit dispensare? ubi divina ethumana
modice dehonestat. Testimonio sacrse paginse, de- jussio sibiinvicem contradicunt ", obediendum
cimse tributa sunt egentium animan.m. Et quse est est Deo magi quam hominibus 10
°. Cumque sint duee
hsec injuriosa immunitas, ut exempti sitis a deci- leges, exterior et interior ; iuterior semper praeju-
marum solutione, quibus obiioxise terrse erant, an- dicat : quodque puritas conscientise dictat mihi, ex-
tequam vestrse essent, et quse soluta? sunl haclenus teriori preecepto fortius est, et omnem indulgentiam
ecclesiis, non personarum obtenu, sed terriiorii alienee dispensationis evacuat. Si tilii Israel de man-
ratione ? Si in vestram possessionem terrse devo- dato Domini, et in retributionem longi obsequii,
lutse sunt, quare in hoc periclitatur alienum jus ? quod ^Egyptiis impenderant, eis vasa argentea et
nam ad vos terrse juxta communem opinionem cum aurea abstulerunt non expedit vos hsec ad cor-
'
:

suo onere transierunt. Utquid in alienam injuriam sequentiam trabere nisi conatet Dominum hsec man-
terras et nutrimenta veslra privilegiari facitis, ut dasse, et vos nobis tanquam /Egyptiis longse servi-
auferatis quod alienum est ? Nunquid Abel denutii- u obsequium impendisse. Consultius ergo
tutis et mo-
mentis suisDomiuum non respexit M ? nunquid ju- destius agentes. date operam, ut prsedietse ambitio-
stiores estis primo omnium justo ? ut vos contra nis nota, quee vestrse sanctitatis titulos dehouestat,
0,;
Dei justitiam erigatis ? Per prophelam prsecepit abscindatur a vobis, nec pro rebus perituris com-
Dominus decimas inferri in horreum suum ; vos ab mune in vos scandalum excitetis. Vce illis per quos
ejus horreo jubetis auferri. Habet justitia divinse scandalum venit ' ! In restitutione aliense rei non
9T
legis, ut in Levitarum sortem cedant decimse ;
credatis conscientiam veslram in aliquo leedi ; nam,
unde et justitiseDei manifeste resistit, qui ministris si quid utilitatibus vestris deperit in hac parte, de-
ecclesiee nititur jus decimationis auferre. Saoe et volio populorum, quse nunc erga vos plurimum tur-
ex his, et consimilibus satis liquet, quod si virtus bata est, totum hoc pleniore munificentia restaura-
obedientise est in solutione reddituum, aut xhibi- bit. Quod si pertinaces vos, et inflexibiles exhibetis,
tione decimarum aut juris alieni, facile detrectare vinculo anathematis innodabimus universos, qui
tis obedientiee jugum. Milites Galliarum sibi jus de- aliquid vobis dederint, aut vendiderint, unde jus
cimationis usurpant, nec vestris privilegiis defe- decimationis obveniat, atque in ccelum clamabimus
rentes, eas a vobis potenter extorquent. Adversus et ad Ihronum summi judicis appellabimus, ne quis
eos deberelis insurgere, non adversus clericos, aul D hujus vinculum excommunicationis absolvat. Princi-
ecclesias clericorum ; deberetis recolere vos quan- pum etiam favorem in hoc plenissime ohtinebi-
doque fuisse clericos, atque sacramenta salulis in ntus, ut gladio spirituali manus civilis assistat, et
eorum ecclesiiis percepisse. Sed et Christianse pro- quidquid contra principale oraculum, venditum aut
fessionis vinculum, et devotio filialis affeclus privi- donatum vobis fuerit, confiscetur. Anlequam ergo
gnales induit, et sub religionis preeceptu transiit in res in deteriorera vergat exilum, vestree famse ma-
contemplum. Non pommus os nosirum iii ccelum, turius providentes, velitis assuescere solutioai de-
nec de factosummi pontiticis disputamus. Sedsi do- cimarum, illarum maxime, quas cum majore om-
minus papa quadam indulgenlia speciali quan- nium rancore et odio usurpatis, et quas clerici

93
Gen. w Mal. "Lev. n. n Ibid.
M Math. 10 °
Act. 5. Exod.
4. 3. 22. '
12. * Matth. 18.
 j

255 PETRI BLESENSIS 256

sive monachi hactenus perceperunt. Nam si de no- A niensi episcopo, Walterus de Conslantiis (10) Oxe-
valibus tantum, sicut beatae recordationis Adrianus netorden. archidiaconus, salutem in co qui judicat
papa constituit, decimas retinetis, nobis in ea re Bnes terrae.
damnum erit tolerabilius, cujus emolumenta non
Cum plurima litteratura, ususque et. experientia
sensimus. Yerum juxta philosophi sententiam, non
negotiorum, prudentem circumspectum vos fece-
et
sine dolore amittitur, quod delectabiliter et com-
rint in decisione causarum miror, et mirantur ;

mode possidetur. Valete.

caeteri, qui sunt in utroque jure periti, quare inter
EPISTOLA LXXXIII. Robertum Ismenera
consanguineam suam
et cele-
AD B. EXONIEXSEM EPISCOPUM (9). brare divortium tanto tempore distulistis (11 : ma-
[A. D. 1107-1175. xime cum mandatum domini papa) super hoc ha-
— beatis expressum, et cum sacri canones detestabile
Ab.gumentum. Walterus archid. monet Exoniensem
episcopum ulijudicem ecclesiasticum, ut malrimonium reputent cohabitationem lalium sustinere. Testes
inter consanguineos illrgitime celebratum ex mandato equidem legitimi, nullique exceptioni obnoxii pro-
Bomani pontificis dissolvat.
ducti suut, qui in causa hac vobis fidem non
&i fe-
» Charissimo domino et amico B. Dei gratia Exo- cerint adplenum, juxta clausulam illam lilterarum
PETRI DE GUSSANYILLA NOT/E.
(9)Bartholomaeus Exoniensis episcopus, vir iuit B adhuc illos neophytos existentes saepissime eos
scientia et iitterarum nobilitate clarus, Joannis Sa- prius illicita docere vitare, et verbis et exemplis
risbenensis familiaris, a quo ad eum plures exstant instruere, el quae post de talibus egerint rationa-
epislolae. Consecratus est anno HG7, obiitque 1175. biliter et fideliter excludere oportet. » Et postea :

(10) Fuit hic episcgpus Lincolniensis, postea » Sane in his secus quam debuimus aliquid egi-
archiepiscopus Rothomagensis, de quo plura alias mus, non propler ipsam, sed commiserando actum
opporlunius dicturi sumus. esse cognoscas. » Et adhuc « Nam si destrue- :

(11 Quo gradu consanguinitatis Roberlus et rem, quae antecessores nostri statuerunt, non con-
Ismenes sese altingerent, non liquet ex texlu. strucior, sed eversor esse juste comprobarer. » Ex
Certum lamen est, quod matiimonium ab eis con- quibusverbis postremis patet non primo per Gre-
tractum Dullum fuit, si consanguiuei erant usque gorium, scd per Gregorii antecessores prohibita
ad septimum gradum inclusive Haec enim erat di- . fuisse malrimonia inter consanguineos in 3 et 4
sciplina Ecclesiarum Britannicarum eo tempoie, gradu. Sed an primo ille prohibuerit in 5, 6 et 7 '?
quod liquidum evadit ex verbis istis conc. Lun- Prohabile id videtur. Cerlum vero est et indubita-
din. celebraii ann. 1125 « Inter consanguineos,
: tum, quod nec sub ipso Gregorii pontificatu, nec
seu alfinitate conjunctos usque ad septimam ge- longe jiost ejus mortem ejusmodi conjugia vetita
nerationem matrimonia contrahi pohibemus ; si suntin Galiis. Sedutrem ab origine repetam.
qui vero tahter conjuneti fuerint, separentur. • In primo gradu consanguinitatis in linea collate-
Yide etiam couc. ejusdem loci, ann. 1102 iEnha- ; rali matrimonia prohibita fuerunt, ex quo aiiis
mense, cap. 8 legera ecclesiaslicam Cauuti regis
; :
Q nubendi facultas fuit, propagato,quantum satis
quinquagesimam secundam legem presbytcrorum erat, humano genere. Aug. xv De civit. Dei,
lib.
Nortumbrensium constitutionem 7 Odouis Cau-
; cap. 1G : Cum igitur humanum genus post pri-
tuar, etc. cap. 15,
; Calchutensis. Kx
concilii mara copulam pulvere, mariura fe-
viri facli ex
qiiibus locis colleges etiam anterioribus ssecu- minarumque conjunctione opus haberet, ut gig-
lis inlra septem consanguinitatis gradus matrimo- nendo multiplicaretur, nec essent ulli homines,
nia iDterdicta fuisse in Anglia. Non sic ioitio vn nisi qui ex iilis secundo nati fuissent, viri sorores
sseculi : nam Gieg. Magn. ad intenogatioDcm 7 suas conjuges acceperunt quod profecto, quanto:

Augustini respoodens permitlit eis conjugia in 3 est antiquius, compellente necessitate, tanlo post-
et 4 gradu « Quaedam, inquit, terrena lex
: in Ro- ea factum est damnabilius, religione prohibente. »
mana republica, permittit ut sive frater et soror, Et postea « Quod humano genere crescente et
:

siveduorum fratrum germanorum, vel duarum so- multiplicato, etiam inter impios deorum multorum
rornm filius et fiiia misceantur. Sed experimento falsorumque cullores sic observari cernimus ut,
didieimus, ex tah conjugio sobolem non posse etiamsi perversis legibus permiitantur fralerna
succiescere, et sacra iex prohibet cognaiionis conjugia, melior tamen consuetudo ipsam maluit
turpitudinem revelare. Unde necesse est ul exhorrere licentiam et cum sorores accipere in
:

jam 3 vel et 4 generatio fidelium licenter sibi jungi matrimonium primishumani generislemporibus om-
debeat ;nam secunda quam diximus, a se omoi nino liceret, sic aversetur, quasi nunquam licere
modo debnt abstinere. » Quod si quis scisciletur poluerit. •>

quid causse fuerit cur Gregorius non prohibuerit r) Postea connubium inter consobrinos ante homi-
conjugia inter consanguineos in 3 et 4 gradu, num
moribus, quam legibus humanis improbatum
cum tune temporis vetita essent Romae, audiat est. Unde August. ibidem: « Experti autem sumus
quid responderit idem pontifex, ep. 31, lib. xn, in connubiis consobrinarum, etian nostris tempo-
Felici epi»co|)0 Siciliae de eo interroganti « Quod : ribus, propter gradum propinquitatis fralerno
autem scripsi Augustmo Anglorum gtmtis episcopo, gradui proxnniim, quam raro per mores fie-
alumno videlicet, ut recordatus es, luo, de consan- bat, quod lieri per legem licebat quia nec id di- ;

guiuitalis coujunctione, ipsi et Anglorum genti, vina prohibuit, et nondum prohibuerat lex huma-
quae nuper ad ridem venerat, ne a bono quod coe- na. Verumtamen factum etiam licitum propter
perat, metuendo austeriora recederat, specialiter, vicinilaiem horrebatur illiciti et quod fieoat cum ;

et non geueraliter caeteris me scripsisse cognoscas. consobrina, pene cum sorore fieri videbatur quia ;

Unde et mihi omnis Romana civilas exstitit testis. et ipsi inler se, propter tam propinquam consan-
Nec ea intentione haec illis scriptis raandavi, ut guinitatem fratres vocantur, et pene germani sunt. »
postquara firma radice in fide fuerint solidati, si Ex Ambros., epist. 48, habemus Theodosium le-
infra propriam fuerint cocsanguinilatem inventi, gem tulisse de improbandis nuptiis consobrinorum.
non separentur ; aut rafra affraitatis lineam, id « Theodosius imperalor, inquit, patrueles fratres
est, usque ad 7 generationem conjungantur, Sed et consobrinos vetuit inter se conjugii convenire
 :

257 EPISTOL.E. — EPIST. LXXXIII. 258

domini papae, ubi dicitur ; et aliorum plurium ; au- A Judicis non vacillet. Nihil hic tlissimulanter agere

ctoritate etiam Fabiani et Coelestini, atque aliorum judici licet, ubi vertitur periculum animarum. Ideo-
sanctorum Patrum, qui post eos propinquiores et que amicorum parcite fatigationibus et expensis,
sanioris testimonii crant, admiltendi sunt, ut sit qui jam alterutram debuerant reportasse senten-
lucerna pedibus vestris ad convertendam justitiam tiam, qui etiam libenter secundae et tertiae produ-
in judicium, diligens inquisitio verilatis. Quanto ctioni renuntiant ; si secundura testificata aliorum
enim flagitiosius et immanius peccatum est incestus, velitisexpedire negotium. Si ad pleniorem notitiam

tanlo scrupulosius certitudinem consanguinitatis rei alia productione opus est, ipsi judicio et produ-
exquiri oportet, ut in celebrando divorlio sententia ctionisecundae se offerunt ,• utrum velitis, eligite,

PETRl DE GUSSANVILLA NOT.E

nomine, Exslat lex ista in cod. Theod. De ince-
» Leonem IV in Galiis ; sed postquam ille ad episc.
stis nuptiis. Verum prohibitio vel universalis non Britanniae, cap. 5, ita sanxit « Ut definitum est :

fuit, vel mox correcta est. Nam consobrinorura a Patribus, nullus de propria cognatione sibi au-
conjugia permittuntur lege Celebrandis, quae est deat copulare, alioqui anathema sit. » Unde beati
Arcadii et Honorii, c. De nuptiis. Et Justinianus.
B Junioris Gregorii decreta eximie tenenda sunt :

De nuptiis in insiit. idem concedit. Ecclesia nihilo- tunc ccepta est extendi prohibitio derimens usque
minus a lege Theodosii non duxit esse receden- ad 7gradum. Itaenim legimus in capitulis Herardi
dum. Turon., cap.36 % « Ne in 5 vel 6 generatione co-
:

Neque duntaxat jungi matrimonio conso-

vetuit puletur conjugio, et usque, ad 7 generationem
brinos, sed etiam sobrinos, hoc est, procreatos ex progenies observetur. » Et capit. 7 c, 335.
consobrinis: quod genus prohibitionis Gallicanre Decreta citata edita sunt ann. 721 in coue.
synodi fecerunt. Non laudo can. 61 conc. Agathen, Rom. isub Greg. II. Est autem c. 9 ejusmodi :
loquitur eiiim indefinite « Autqui ex propria con-
: « Si quis de propria cognatione, vel quam cogna-
sanguinitate aliquam. »Laudoaulem Epaon., cap. tus habuit, duxerit uxorem, anathema sit. » Et
30 Si quis consobringe, sobrinaeve se societ
:
; elucidatur per ejusdem Gregorii responsionem ad
Avern., cap. 12 Consobriuam sobrinamve; Au-
; 1 interrogationem Bonifacii iis conceptam lermi-
rel.iv, c. 27 ; Tur. u, cap. 21 et Lugdun. m, c. nis « In quota progenie
: propinquorum matrimo-
4, quia praecitatarum synodorum definitiones am- nium copulatur. » Sic enim Greg. ep. 9 « Dici- :

plectuntur. Laudo Antiss., c. 31 : « Non licet con- mus quod oportuerat quidem, quandiu se agno-
sobrinam, hoc est, quse de duobus fratribus, aut scunt affmitate propinquos, ad hujus copulae non
de duabus sororibus procreatur, in conjugium ac- accedere societatem. Sed quia a temperantia magis,
cipere nec qui de ipsis natis fuerint conjugio so-
; et praesertim in tam barbara gente plus placet,
cientur. » Ac denique Paris. v, c. 14 « Gonso- ~ quam districtio censurae, concedendum est, ut
:

brinam, sobrinam. » ^ post 4 generationem jungantur. » Ne quis vero 1

Nondum tunc temporis usu recepta erat apud haereat in verbis istis « quancliu se agnoscunt af-
Gallos constitutio Greg. M. de7 gradibus eonsan- finitate propinquos » quae etiam sunt Zachariae, :

guinitatis dirimentibus matrimonium. Quod si epist. 7 ad Pipinum regem et episc. Franciae in

non satis perspicuum fore* ex locis illis, in quibus, cap. 22,« utdumusque se se generatio cognove-
dum enumcranturgradus ejusmodi, sistitur in ter- rit mcminerit Greg. III decessorem Greg II et •

tio ad evidentissimum evaderet ex c. i conc. Ver-

: praedecessorem Zachariae epist, 1 ad eumdem Bo-
mer., ubi fermo estde 3 gradu, tanquam de impe- nifacium declarasse, non transcendere istum gra-
dimento dirimente, et de 4 tanquam non dirimente dum 7. Sicenim illa ad quintam Bonifacii interro-
:

« In tertio gradu conjuncti separantur, et post gationem « Progeniem vero suam unumquemque :

pcenitentiam actam, si ita voluerint, licenliam ha- usque ad 7 generationem observare decrevimus. »
bentaliisse conjungere. In 4 autem conjunctione Nicolaum primum quoque sic respondisse ad con-
si inventi fuerint, eos non separamus, sed paeni- sulta Bulgar., tit. 19, n. 6 « De consanguinitate :

tentiam eis indicamus altamen, si faclum non : sua uxorem nullus ducat, usque post generatio-
fuerit, nullam facultatem conjungendi in4 genera- nem septimam, vel quousque parentela cognosci
tione damus. » poterit. »

Paulo post ccepit quartus gradus aliquo modo Quae non Galliarum duntaxat sed etiam universae
haberi dirimens, in quantum scilicet voluit conju- Ecclesiae fuit consuetudo de dirimentis matrimo-
ges ex 3 et 4 mistos separari. Nam juxta regulam niis contractis intra 7 gradum consanguinitatis,
quae habetur c. Quod dilectio, et cap. Viri, de L» viguit usque ad conc. Lat. sub. Innocentio III, cap.
consang. in linea transversa, seu collaterali, quan- 50, quo sic statutum est « Prohibitio quoque
:

do personae distant inaequalitera communi stipite, copulaj conjugalis 4 consanguinitatis et affinitatis

eo gradu distant inter se, quo illarum remotior gradum de caetero non excedat. »
distata communi stipite. Dixi, aliquo modo, quia Observa tria Primum est, Romanos pontifices
:

distantes in 4 gradn a communi stipite, nolebant olim dispensavisse cum consagnuineis ut licite nu-
Compendiensis synodi Patres separari. Caput est berent. Sic dispensavit Gregorius II in 5 gradu
ejusmodi « Si in 4 progenie
: reperti fuerint con- et inferioribus aliis duobus cum germanis per
juncti, non separamus in tertia vero si reperti
: Bonifacium, et GregoriusM. iu 3 et 4 gradu.
fuerint, separentur. Et eos, qui unus in quarta, Secundum est, episcopos Galliae dispensavisse
alius in tertia sibi pertinent, et conjuncti inveniun- in 2 et 3 cum iis qui per ignorantiam matrimonio
tur, separamus. » conjuncti fuerant. Itaenimconc. Aurel. m, c. 10
Sed conc. Mogunt, congregatum sub Carolo et Aurel iv, c. 27, etc.
Magno an. 813, apertissime 4 gradum recenset in- Tertium denique couc. Agathenso et Epaonense
ter dirimentes c. 54 « Contradicimus
: quoque ut locis citatis sanxisse matrimonia a sobrinis, con-
in 4 generatione nulkis aniplius conjugio copuletur ; sobrinis, aliisque commemoratis ibidem eontracte
ubi autem post interdictum factum inventum ante conciliorum istorum dctinitiones, non esse
fuerit, separetur. » Refertur capit. 1. v, c. 99. clissolvcuda.
Altum de gradibus ulterioribus silentium ante
Patrol. CCVIL
259 PETRl BLESENSIS 260

duramodo ulterius non yelitis, in eorum injuriam A ficiorum, quce magnanimitas tui ilecessori exstru-
frustratorias dilaliones innectere. Porro unum in xit ? dumraodo scdifices ventrera tuum.
hoc negotio est, quod praecipue nos molestat. Nam ISugaris cum libi, Calve,
cura ille Robertus sit primogcnilus primogeniti Pinguis ;q:ialiculus propenso sesquipede exstaf
r
:

fratris mei,et ab ipso ratione patris quasi a capite Sed veotrosi parietes prohibentur exstare quorum "
,

series parentela? noslrae tota dependeat, vereraur altitudinem el robur hurailiat vcntorum liber excur-
ne conjunctionis incestae vitiura transfundatur ad sus et injuria pluviarura. In domibus ruinosis non
posteros. Concipiet enim tota successio corrupte- vetuslatcm, sed tuam universi causantur inertiam •

lam, si a capite membra, si a fonte revuli, si r.imi dum te vident ad carnis delicias resolutum in cute
a stipite legitime non procedant. Sacra equidem curanda plus requo sollicilura.
3
Scriptura lestante , filii incestuosorum abominabi-
4
Et rident omnes Epicuride grege porcum*.
lessunl Deo. Et sicut beatus Gregorius asserit ,

Quidquid iu te spiriluale fuerat, totum evacuat et

ex incestuoso concubitu proles legitima non suc.
pervertit carnalis ista curiositas, qna3 nec te dies
crescit. Faciatis igitur, prudentissirae pater, ver-
tuos dimidiare permittet, nec illud modicum vitae
bum abbreviatura et mandatum doraini papre, quod
quod tibi superest, cura jucunditate transigere.
hactenus suspendistis , sine moraloria dilalione
g Nam in tanta raole corporis anima quasi tenebris
mancipetis etfectui, aut recurrentibus litteris nos
obsessa carceralibus in spiriluale lumen respirare
velitis instruere, quare in causa v
ista procedere non
nonpotest. Membra vero suis destituta officiis,
possitis. Yalete.
ex longa dcsidia et torpore sonticas passiones cx-
EPISTOLA LXXXIV.
spectant. Multi enim ex nimia gulositate morbes-
AD ALEXANDRUM PAPAM ROMANCM.
suamque crapulam vomitu remediantur, tur-
Abccmentub. —
R. archiepiscopus Cantuar. nomen
cunt,

episcopotnm in auta regia degemium acaluminiis Sue- piter egerentes, quod lurpiter ingesserunt.
tur, ac ostendit exemplo veterum, quanto cum fruclii —• Galenus equidem fidelissimus Hippocratis inter-
-

regni in ea versentur. pres, teste Hieronymo ", refcrt athletas, quorura

ALEXAXDRoDei gratiasummo pontifici, Riciiardus vita et ars sagina est, diu vivere, aut sanos esse
Cantuariciisis Ecclesiae humilis minister, devolum animasque non posse, eorurn nimio sancuine et
humiiitatis et obedientise famulatum. adipibus quasi luto involutas, nihil tcnue aut cccle-
Detractores Deo odibiles % etc. Vide inter vario-
ste saperc, sed semper dc ructu et ingluvie cogi-
rumad Alexandrumepistolas, post ipsius Regesta, tare. Testiraonio Ilippocratis ,0 crassa et obesa
Patrologice t. CC. corpora neeessariam habent crcbram san^uinis
EPISTOLA LXXXV. ^ demjitionera, et alios attenualioiiis modos ; alio-
AD R. SARISBERIENSEM. quin paralysis, podagra, et alii morbi pestilcntes
Argcmestdm. — Graritcr reprehendit in /?. Sarisbe-
erumpent. Ideo Galenus semper die decima vilae
riensi venlris inaluvicm, quantaque mali ex ea na-
scautur, veterumque er.emplis declarat, quanli fa-
'
medicinalis auxilii legitur sibi abstinentiara indi-
rienda tit sobrietas. xisse : nec facile aliquem infirmari, qrui frequcnter
M. Pbtrds Blesensis Bata. arcliid., R. Sarisb., abstineat, aut regulara diactae modestioris observet.
salutem in Deo salutari nostro. Legiraus quosdam morbo articulari ", aut podagra
Si tibi increpatoria et solito duriora propono, fa- laborantes, proscriptione bonorum, et simpliciore
cilhoc insolentia tua, eliniquitas, exadipeprodiens, mensa membrorum ofiicio restilulos. Refert Pom-
quse cum multis exhorlalionibus meis amicabiliter pcius Trogus ", quod teterrimus ille tyrannus Si-
et blande soilicita sit, correctionis tamen beneti- cilise Dionysius, dum gulas et edacitati vacaret ; lu-
cium nonadmisit. Si de salute animae tuae, aut sal- menoculorum perdidit. Nihil enim magis pra;datur
tem de incolumitate corporis cogilares, plus anima; oculos, quam ingluvies ventris, et, ut ait Pontinia-
ct minus corporis, minus ventri et plus spiritui de- nus, edacitas cibos frangit, et oculos vorat. Ideo
servires. In animae tuae perniciem conjurasti, atque LuciusSylla,Lepidus consul et alii plerique legun-
auxilium cu_ u
in ipsius gravamen ventris imploras ;
D tur tulisse leges cibarias, quas alibi Cato ccnso-
jus ingluvies, dum omnia devorando vivere appctit, rius vocat sumptuarias u in quibus vivendi
, raodus
sua voracitate mortificat animam, et interioris ho- et sufiicientia naturae depingitur. Nam quidquid
minis lumen obtenebrat. Enorrae tui ventris incre- epularum sumitur prreter usum nccessitalis, non
mentum patientius sustinerent, nisi ex eo gravissi- est debitum naturse, sed vitium voluptalis. Sum-
mum immineret tuis possessionibus detrimentum. ptuariis legibus se Paulus alligaverat, cum dicebat :

Porro possessorem possessio tua imitatur et sequi- H.ibcntes alimenta, et quibus tegamur, hiscontenti
tur ;
quia dum ventrera facis, ventrem faciunt do- sumus'% JSmilianus Scipio cum amicis ambulans
mustuse. Noninlelligis raiserruinam nobiliura adi- pane vesci solitus erat, ne aliquam diei partem per-

3 r
Lev. 18. *L. xnReg.ep. 31. 'Rom. 1. • Pers. Sat. 1. 'Dig.l. iB. ' Hor.Iib. i, ep. i »L. i.
;,, Jovin. '' In lyor. " Ilieron. 1. u in Jovin. " Juslin. 1. h. " Plut. in Sylla. " Ageli. 1. n c. :^4i
»»
I Tim. 6.
 2 6i EPISTOL.E EPIST. LXXXVI. 2G2
deret oliosam iJ ipsum dieitur Alexander magnus A non ficta, dicebat
et cbaritate Humerus meus :

,a
in consuetudinem duxisse . Augustus cibo vulgari junctura sua cadat, et brachium meum cum ossibus
et modico vescebatur, qui pro deliciis reputabat avellatur, si negavi pauperibus, quod volebant
; si

secundarium panem, et minutos pisciculos, case- oculos viduce exspcctare feci; si comedi buccellam
umque bubulum, manu pressum ficus autem bi- ; meam so!us,etnon comeditpupillusex ea ;siostium
vebementer appetebat ". Socrates di-
feras virides meum viatorinon patuit si prcetereunlem despexi,
;

cebat, quosdam vivere ut comederent et biberent ;

eo quod non haberetindumentum, et
sineoperimento
se autem comedere et bibere, ut naturae satisface- pauperem; sinon benedixerint mihi lateraejus,et
ret, et excursum vitag fragilis sustentaret ". Ethi- si develleribusovium mearum non fuerit calefactus
cus dicit : ". quam melior, et per omnia commendabiiior
Summum credencfas animci/n praeferrepudori, est modesta, et sobria haec liberalitas, qure ad
Et propter vitam vivendi perdere causas '". vitam aternam fructificat, quam illa, quse subvertit
Nonestequidem regaum Dei esca et potus ". Esca animum, rationem hebetat, corpus destruit, et aedi-
ventri, et venter escis. Deus autem et hunc et has ficat ad gehennam Si te jejuniis afiligeres, si
je- !

destruet ". Quidam aulem toti sunt in gutture, junia et afflictiones pauperum sublevasses,
provi-
merito gurgulionibus comparandi, quorum eogita- B ,usses tiW consultius, nec barathrum ventris aut
tio tota de ventre, in ventre, et sub ventre est gulne Scyllasa vorago domos tuas in
praecipitium :

quibus satisfieri omnino non potest, donec ventre

; devolvisset. Nunc vero post dispendium
animai
despumante in venerem delectatio gulae lumborum tuae, specialiter illud
plango, quod venlos et pluvias
excitet voluplatem. Abjecta siquidem reverentia et circumquaque admittunt, quod vespertilionibus sunt
timore tremendi judicii, relaxautur ad omnes ille- pervise, quod in horrorem solitudinis redactoe
sunt,
cebras, et in cunctis extraordinaiiis voluptatibus se quod in praecipiiium pendent, quod nec scdilia, nec
alia utensilia ibi sunt, nec serae, nec
volutant. ostia, nec fe-
nestrae. Adhuc tamen gloria aediriciorum
Sed cum lapidosa chiragra antiqua
Fregerit arliculos veteris ramalia fagi, resurgeret, si voraginem gulae, et exitialem ventris
Tum crassos transisse dies, lucemque palustrem, ingluviem cohiberes.
Et sibi jam seri vitam ingemuere relictam ". EPISTOLA LXXXVL
Ita convertetur dulcedo in amaritudinem, in aspe- AD MAGISTRUM ALEXA?;r>ra\M MONACHUM.
ritatem suavitas, delectatio in dolorem , eritque Argumentuh. —
Multis raHonibus persuadere cona-
instar inferni, aut poenae infernalis initium, dolo- tur Alexandro mnnacho Carthunano, ne ordinem suum
icl temporis celeberrimum, vel quod quotidie in eo
rum continuatio, et desiderium moriendi. Illud quo-
rem divinam
que ad cumulum doloris accedit, quod ex intem-
q facere non possit, vel aliis etiam de
causis, deserat, et ad laxiorem transeat.
perantia gulse quidam sibi nomen inane venantur, < M. Petuus Blesensis Bath. archid., magistro Ale-
et gloriam sine fructu, putantes ex crapula et 'xandro monacho, salutem et in salutari desiderio
ebrielate hominum sibi titulos gloriosse opinionis constantiam.
acquirere, cum viros honestos, quibus viscera si a Si canceptee indignationis spiritum possem dissi-
claudunt, omni defectui vitse humanae subjacere mulare silentio,mallem tacere, quam scribere.
videant, et publice mendicare. In talibus liberali- Sed, ut verbo Job utar Plenus sum sermonibus et
:

tatem prsecipuam reputant ; in quibus libertas qui- coarctat me

uterimei; ego quasi mustum
spiritus
dem peccandi est, sed animae servitus ad corporis absque spiraculo, quod novas disrumpit lagunculas
!3 s
voluptatem. Sane, sicut Cicero et Apuleius, et \ Me licet invitum, tua invitat et urget temerilas
5i
quod majus est, Augustinus et Hieronymus te- scribere invectivam. Nam, sicut cervus desiderat
stantur, plus est anima quam corpus
'"°
isti autem : umbram, et mercenarius finem laborissui **, sicin
damnurn animae non curantes devotissimam carni votis habebam praecipuum cessare a verbis, quibus
miserse impendunt servitutem, sicut scriptum est : amicitia vulneratur. Verumtamen jacturam U133
Sterilem pavit, et viduse non bene fecit. Porro bea opinionis sequanimiter tolerare non possum : factus
tus ille Job ls
plenissime nomen et ofllcium libera- D enim es fabula in clero et in plebe ludibrium, pru
litatis implebat, qui nihil indulgcns ebrietati aut rientium desaavit in te linguarum procacitas ; et
30
crapulae, nec sequens hujus vitae vanilates et insa- qui te comedunt, non dormiunt .Si te laveris nitro,
nias falsas se totum pauperum necessitatibus im- et multiplicaveris tibi herbam borith 31
, non aufere-
pendebat. Non alebat leones, ursos aut simias. tur a te macula proevaricationis tuaa. Verumtamen
Non confluebant ad eum bistriones , dulcorarii, non reputas injuriam damnum famae , qui bibis
fabularum aut nugarum inanium concentores ; sed quasi aquam subsannalionem ; et, ut verbo pro-
ex pura; liberalitatis conscientia, ex corde sincero, phetico utar, frons meretricis facta est tibi, noluisti

H '

" Lierl. n Juv.Mi. M

n De VH. phil»s: Rom
:

Froi.t. I. iV, c. 3. Suet in August. 1. Sai. 8. ii-.

" Cor. " Pers SU. 5.
a "/« &. *''
Matlh. ti.
Si
Caa U. i: S A> M. ''

39
1 (i.
3" 31
l)e of/ic. psat. \ Ju:» U.
Job. 7. Job 30. Jer. 2.
 ;

263
PETRI BLESENSIS 264

erubescere
Si
. Dereliquisti fontem aquse vivae, et fo- A consimilium vitam sub typo Hierusalem propheta
redarguens Peccatum, inquit, peccavit Hierusalem,
cisternam dissipatam, quae aquas conti-
:

disti iibi
33
Et nunc quid tibi vis in via propterea instabilis facta est **. In libro Sapientiae
nere non potest .

in via Assyriorum, ut bibas scriptum est quia stultus ut luna mutatur". Et in

jEgypti,et quid tibi
L
Cogitas de migrando, atque in eodem iegis, quod prcecordia fatui sicut rota plau-
aquam 'turbidam ?

scandalum fralrum tuorum suc- stri, et quasi a.xis versatilis cogitatus illius *\ /Etas
confusionem et in
cs, qui provectior animum tuum maturilate aliqua debue-
cingis te ad exilum. Mullum si dissimilis
fratribus suis rat stabilisse. Porro si mutare potest JEthiops pel-
cupiebat anathema esse a Christo pro
35
lem suam, aut pardus varietates suas et animus
Coepisti spiritu, carne consumandus atque,
34 ;
,
.
**.
coneepisti ardorcm, et stipulam tuus poterit gravitatem vitae maturioris indure
sicut Isaias dicit,
Ideo et verba mea dolore sunt plena. Cur sanclum
peperisti™ Juxta verbum alterius Sapientis, abstulit
'.

et gloriosae opinionis ordinem Carthusiensem prae-

ventus desiderium tuum, et vclut nubes pertransiit
fides lua
w . Primam enim lidem irritam iacicns, varicando depravas ? Nunquid resina non est in

per quam Galaad, aut medicus non est ibi"t Ibi sane invene-
sanctae converaationis noviiate contempla,
hominem reformare debueras, sub ras locum poenitentiae, secretum solitudinis, pacem
veterem in te
animae, contemplationis arcanura gaudiuminSpirilu
quodara religionis colore divitias appetis, et scmi- g
nas inter spinas, cum scriptum sit JSovate vobis :
sancto, munus salutis, et etlicax beneticium medi-
novale, et nolite screre super spinas
3
\ Jam senuisti, cinse. Vcrum manna cceleste faslidiens, et suspirans
rucaeque luae testimoniumdicuntconlrate. Unde ergo ad ollas carnium, domum illam appetis, quaedesi-
provecta, ut derio tuo satisfaciet, quae tibi delicatius et indul-
ebrepsit tibi baec inconstantia in cetate
non semperque dissideas gentius minisirabit. Ideoque tunudtum frequcntiae
semper sit apud tc : Est, et ;

-
sed Dei judicio, qui Christo non convenit, popularis, silentio, et soliludini anleponis sollicitu-
a teipso ?

convenirc non potest. Posuistime, inquit, con- dinem, licet noveris scriptum esse, quia qui jugum
sibi
**.
3i)
Domini accipit, sedere debet solitarius et tacere
trarium tihi,et factussum mihimetipsigravis Sta- .

tus animi tui, sicut aurae incertitudo est, sicut aestus Hoc in ordine Carthusiensi causaris et arguis,

fumusque pertransiens. Sane Dominus in quod singulis diebus missasnon faciunt (12), atque
rnaris,
populo gravi laudari desiderat
*°. Unde tuam, et hujus religionis aut potius superstilionis obtentu

PETRI DE GUSSANVILLA. NOTiE

|
: '

l"! oos culpa non eximerem, qui nimio an Q rem de qua agiiur ab hoc auctore proponi. Nemini
ruitatis studio quidquid
bquitat. liac aetate temporum ra- quippe dubium est, quin ille sit in sublimiori vir-
tio in Ecciesiae ntus et
disciphnam invexit,quan- tutum gradu conslitulus, qui quotidie summo quo-
tumvis leve et minime periculosum, continuo dam- dam ad eucharisliam accederet,
charitalis ardore

nant et repudiant sic non sunt ferendi, qui

ho- ;
quam qui solo timore, non amore, aut illo tenui, so

dierna consuetudine ita omma metiuntur, ut, duci sentiens, raro se divinae mensa? sisleret sed :

(juoil nunc tit Beri semper debuisse contendam,

,
hoc agitur, an duorum qui sint in charitate pares,
sanctissirae et sapientissime humilis unius reverentia lllum a frequentiori com-
et quce ab antiquis
instituta frequentata sint, si jam in desuetudi-
et
munionis usu disterrens, alterius saepe communi-
aspernari ac contemnere non ve- cantis postponi debeat. Non longe petenda
zelo
nem abierint,
rentur. Atqui ii, quam non pauci
unica jam fero ! quaeslionis hujus solulio plena quippe et integra
;

regula invalescens usus. Exemplo sit auctor qui- ex sancto Augustino, suppetit loco ab ipsomet Bu-
dam jEthiopicae historiae, qui inler Abyssinorum sko laudalo.
errores recensendos morem illum jejunii
ad vespe- Augustinus, qui Zachoeum, licet domi Christum
ram usque producendi annumcral, cum tamen haec ezceperit, centurioni prseferendum negat, qui se
lam divino hospite indignum pronuntiavit « Am-
jeiunandi ralio sanctissima, a sanctis Patribus tra- :

saeculis viguerit bo, inquit, Salvatorem lionorilicantcs diverso et

dita, et servata multis in Eeclesia
ea vero oraae nunc usu recepta est, quam solam
quasi contraiio modo, ambo pcccatis miseri,
aurtor ille velut ab Ecclesio receptam agnoscit,
ambo misericordiam conscculi. Valet etiam ad
remissum plane et infractum vigorem antiquura -q hanc similitudinem, quod in primo populo uni-
cuique manna secundum propriam voluntatem in
prae se ferat.
Ex eodem fontc fluit, quod cum nunc sit m more ore sapiebal sic in ore uniuscujusque Christiani
;

positum, ut qui Christianam pietatem majori studio

quomodo sumatur aeslimandum est: nam et ille ho-
profitentur, tremendorum altaris
mysteriorum fre- norando non audet quotidie sumere, et ille liono-
vid rando non audet u!to die praetermittere. Contem-
queniius participes sint, alienum a pietate
aliam viam insistere. Ilanc esse Busaei mentem
ptum solum non vult cibus iile, sicut manna fasti-
haud dubiura est, ei qui haec illius verba leget, dium. » Certa ergo et constans regula est perfe-
ciionis gradum ex amore, timore, reverentia erga
quibus antiquam Cartbusianorura consuetudinem
Christum censendum esse ct si qui sint in his vir-
censura perstringere videlur. a Communis, inquit,
:

theologorum sententia est, rectius laudabiliusque tutibus pares, invicem praeferri non debere, non

facere pios sacerdotes, qui ex amore Dci quotidie

unum proo alio ad perfectionem potius perventurum
dici posse sive frequentius, sive rarius ad sacram
missae sacra faciunt, quam qui ex rcverentia ab
iisdem absti ''- Antequam expendatur ;
mensam adeat, modo absit divini illius cibi fasli-
nimadvertendum est, non sincera hde, dium. Ita sane animatam esse Ecclesiam dubitari

31 3 33
Jcr
M Ilom. 9.
3B
Gal 3. =
;

Isa. 33. " Job 30. 38 Jer. 4. 30 Job 7. Psal. 34,

lor l
*'
1. " Eccli. 27 Eccli. 33. *
8
Jer. 13. " Jer. 8. • Thren. 3. *° EccJi. 19.
Tbren. ;

263 \J
EPISTOL.E.
tuum machinaris egressum; Tuae litlerse faciunt te
insanum. Sed juxta verbum Sapienliae Melior est:
homo minoratus sapientia et sensu deficiens in ti-
PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.
non potest, eum lot sanct s monachos,
sime communicabant, nunquam eo noraine repre-
henderii nec eorum pietati vulgi consuetudinem
; communicare dignus sis si ergo eo animo com- ;
ssepius altaris mysteria frequentanlis antepouere ifl
mentem ipsi veuerit, ut nec, hujus temporis Car-
thusianos, quacunque deuium pietatc polieant, an-
tiquis ejusdem ordinis Patribus, qui infrequentius
offerebant, sanctiores quispiam judicaverit.
Scio communionem corporis Ghrisli remedium
esse necessarium, quo nostra adjuvetur, et susten-
telur infirmitas, et cor ardore cbaritatis igraescat
Quid euim aliud sine il!o, quam terra
sumus ?Sed si illud ea qua par est pia
positione receperimus, una communio
rium erit non enim inhujus frequentatione myste-
:
rii perfectionem nostram silam esse arbitrandum
est, certior ad eam est via, si ejus, quo Eeclesia
regitur, spiritus legibus et nutu vivimus ab eo
qiuppe totus communionem nostrarum fruclus ex-
spectandus est, qui lametsi raro communicemus,
quidquid inde gratiae sperare possumus, nobis
abunde largiri potest. Verum quidem est religio-
sumaliquem, qui communi sui coenobii instituto et
lege ad frequentiorem eommunionem impelleretur,
in culpa fore, si morem ab aliis usitatum sequi re-
cusaret id enim, si peculiaris aliqua et gravis ratio
;
non obstet, indicum est animi proprio nutu vivere
volentis, et aliamabea quam cum aliis utiliter se-
qui poterat, viam affectantis.
Sed pari ratione laudandi non essent alii, qui
contrariam alterius monasterii consuetudinem aegre
ferentes, saepius sibi quam cseteris, eucharistiam
dari vellent, quod nonnisi ex zelo prsepostero et
fallaci pietate, aut occulta superbia proficisci pos-
set, et pcena digDam temeritatem argueret. Ergo
quod in alia rescripsit Paulus Qui manducat, non
:
manducantem non spernat; et qui non manducat,
manducantem non judicetdiom. xiv).
Tam solemni lege a Christo jubemur ad commu-
nionem accedere, ut qui non obsequitur, reus sit
procul dubio violati prsecepti, et immensam illam
charitatem, quae divinum iilud praeparavit alimen-
tum, contemnere convincatur. Caeterum saepius an
rarius tam sancta mysteria sumendi ratio ab Eccle-
siae usu et disciplma pcti debet, quae illam ex
majori filiorum suorum utilitate praescribit. No-
strum est obsequi, et quidquid jusserit implere. Si
ea, quae Chiistiam nominis ratio poscit fideliter
servaverimus, si unicum nobis studium est Chri-
stum sequi, ac per hoc aci suscipienda quotidie al-
taris mysteria ea qua decel sanctitate parati simus
nihil amplius nobis est satagendum, quam ut Ec-
clesiae normam sequamur, et commuuionem fre-
quentiam ex eo quod protitemur religiosre vitae in-
stituto, aut prselatorum qui intimam animi nostri
dispositionem norunt, arbitrio pendere sinamus.
Scio posse contingere, ut qui communionem dif-
lert, talem se preestare negligat, qualem, ut divina
mysteria digne suscipiantur, esse clecet vix est
enim, ut, qui raro ad Christum accedit, si in Ghri-
stum ut decet animatus. Hmc minor sui custodia
liberior et minus circonspecta cohversatio, dum
nulla communicandi necessilas nos ad eam sine
qua conscienliu lara sancta mysteria tisurpare non
sineret, cautelam adigit nempe hoc iu primis ea-
:
vendum est, iis qui infrequentius al aliare acce-
dunt. Fateor sane, non id poscunt Ecclesiae leges,
S. Benedictus.
.
— EPIST. LXXXVI. 266
A more,quamquiabundatsensu,et transgreditur lc-
gem Dumini *' Scis, quia monachorum Pater,
', et
saeri ordinis institutor, nec etiam sacerdotiigradum
qui raris- ut quotidie communices consulere vis,
; at si saluti
ita te jubet quotidie ut quotidie
vivere Ghristus,
munionem differs, per bona interim opera paralio-
rem le exhibeas ita vitam instituere debes, ut quid-
quid agis, quidquid oras,quidquid toto vitae tenore
contingit, digniorera te in dies praestare queat.
Contra vero tremendum est iis, si saepius ad
eucharisiiam accedunt, ne consuetudine ducantur,
ne perfunctorie, et non ea qua decet animi atten-
tione lam sanclis mysteriis participent ne magis :
sine aqua B communicare quam digne communicare satagant
animi di denique ne minus sancti rem omnium sanctissimam
instar plu- peragant. Meminerint quamiumvis frequenter ad
Deum accedatur, in spiritu et veritate, et perpetua
cordis novitatesemper aceedendum esse.
Quod si utrique in via a Christo sibi parata, quan-
;
lum fieri potest, progredi satagant, tametsi in
agendi ratione dispares eumdem in Christo spiri-
tum, eamdem gratiam, eamdera misericordiam con-
sequentur. Sed hsec sapientoribus discutiendiarelin-
quo, uniuscuisque in suo sensu abundet.
Quod autem ad historiam spectat, certum est Car-
thusianos, quos Joannes Sarisberiensis in Polycra-
tico vocat accuratum absolutce religionis exemplar,
rarius sacrificasse. Et quidem quod in primordiis
istius ordinis hoc in more positum fuerit manife-
stant ipsamet statua quod et ipsse Busaeus admit-
;
tit.
Guibertus abbas de Nongento, qui fioruit tem-
pore S. Brunonis, lib 1 De 'Vita sua, cap. 11, ubi
Carthusiensium mores et institutaprosequitur, inter
alia haec scribit : u Missas, nisi fallor, Dominica et
solemnibus audiunt. »
Cluniacensis S. Brunone paulo recen-
Petrus
De miraculis, c. 28, ubi in sanctissimi
tior. lib. i
ordinis laudes excurrit, ita loquitur « Festivis
:
tantum diebus antiquorum eremitarum amiulatione,
ne ab aliis sacris operibus licet dignitate inferiori-
bus impediautur, salutare omnipotenti Deo pro
salute sua ac mundi, sacrificium offerunt, » et post-
ea « Sacris diebus, qui singulari privilegio
: a Do-
mino vel ejus resurrectione Dominici dicuntur,
ac ipsius vel sanctorum ejus solemnitalibus missas
celebrant. » Petrus Cantor qui cenlura fere annis
post. S. Brnnonem scripsit, eadem propemodum ha-
bet capite 28 Verbi abbreviati Si sanctus ordo : <<
Carthusiensiura iu holocaustum hicetiam oblatorum
a Deo, a labe mundi per abstinentiam et macera-
r\ tionem carnis purgatorum, et jam volantiura super
pennas ventorum, nonnisi in festis et profestis spi-
rituali officio intitulatis audet conficere, quomodo
peccator sacerdos audes, » etc.
Neque est quod hanc cousuetudinem apud Car-
thusiauos non amplius in usu essc contendat Bu-
sceus, cum etiamnum apud ipsos in solemnioribus
festis unica tantum raissa celebretur, in qua omnes
etiam sacerdotes communicanl
Verum neque hoc solummodo apud Carthusianos,
:
sed et apud omnes fere religiosos, qui ante 400
annos, in Ecclesia iloruerunt, hanc eadem consue-
;
tudinem rarius sacrdicandi viguisse notum est
apud omncs. Unicum proferara S. Francisci exem-
plum ex titteris, quas ipse scripsit ad sacerdotes
ordinis sui, quee vulgo Testamentum S. Francisci
nuncupantur, et habentur tomo XHI Bibliotheca
SS. Patrum editionis Coloniensis. Sic autem loipii-
tur u Moneo et exhortor in
: Doraiuo, ut in locis
: : PETRI BLEPENSIS 268

altigit, expersque missarum multo lempore, etiam A itaqueet prudens vitam declinas, ct fcslinas in mor-
in ciie Pascha?, utrun paschalis esset soleranitas tem, atque ad excusandas excusationes in pecca-
ignoravit. Paulus priraus eremita, et Antonius, Pe- tis "'-,
nullam de caetcro poteris prselendere ratio-
trus et Paulus apostoli, atque caiteri, quorum nem. Si attendas domum Carthusiensetn, quam re-
lans est in Evangelio, non leguntur singulis diebus linquere desideras, consideres unda venias, aut
4S
salutis hostiam immolasse Frequentia contemp-
.
quo vadas. Hierusalem pro Babylone, terram pro-
tumparit, et ex ipsa raritate crescit reverentio sa- missionis pro .Egypto, pro exsilio patriam, coelum
cramenli. Pcecamus quidem assidue, et ubi con- pro inferno, quietem pacem pro labore et miseria
el
tinuantur peccata, continuura oportet esse peccati derelinquis. Domussiquidem Carthusiensis et locus
remedium ; verumtamen muudi pretium impretia- habitationis iliius situs est in montibus et scopulis,
bile, communemque humanae salutis hostiam nisi et inpetris, utsit polius habitatio angelorum, quam
inspiritu humilitritis, et corde contrito immolare hominura, ad dandam Altissimo vocem con-
non licet. Mors in olla est iv , nisi Elisei farinula fessionis etlaudis, sicutscriptum est : Super ea vo-
condiatur. Olim onima, quse certis temporibus lucrescieli habitabunt, etde medio petrarum da-
afilicta non erat, exlerminabatur de populo suo 50 ;
buntvoces °\ Sed et co/um/>a nidificat in foramini-
nec celebrabatur agni paschalis sacrificium, nisi in B bns petras 9* : et vir prudeos aedificat domum suam
amaritudine agrestium lactucarum ". Maguum est supra pelram, ubi nec maris fluctus, nec Yentus
sacraraenlum, et nunquam nisi corde coutritio et turbinis, nec pluviarum inuudatio, nec alluviofonni-
bumili estcelebraudura.Magnum est, dicit Apo- datur °\ Vere terribilisestlocus iste,necest hicaliud,
sacramentum hoc pietatis, manifestatum
stolus, nisidomus Dei, ctportacceli
m Et
. licet domus illa
quidem in came, jusd/icatum in spiritu, apparuit sil in lerrr horroris etvustw solitudinis"
7
, nomiua-
angelis, prcedicalum est gcntibus, creditum est lissima tamenest in observantia religionisetordinis.
nnutJo, assumplumin gloria**. Teste Ambrosio M In omnem terrara per gratiam Dei exivit famaejus,
nut;quam nisi puro corde et mundismanibuset con- et in terrse suse odorem
fmes orbis suavilatis effu-
triticne devota offerenda est hostiu, in qua BB
est saius dit . enim Dei est, et vinea Domini Sa-
Planlatio
mundi. Tua vera sententia est, ut tibi Chrislum in- baoth. Ideoque jam excrevit in immensum, et mul-
corpores singulis diebus, non dijudicans corpus Do- tiplices fruclusfecit. Vide, si jam nonoperucrit mon-
mini". Propterhoc mulli saniimbecilles et dormiunt tesumbra ejus;si nonextendit palmitessuosusque
multiln peccalis"*. Verbum Sapienlis est Cum se- :
ndmare, et usque in Angliam propagines ejus m Tu .

deris ad mcnsam divitis, appone cultrum gutturi vero docuisti linguam tuam mendacium, ut inique
tuo'-\ utintercoilestesciboset laicos sive communes Q ageres, sanctaeque domusordinemdepravares. Scrip
devota venerationedisoernas. Vide, ne Dominus di- tum est, quia spiritualis homo omnia dijudicat, et
catde tc Ecce manus tradentis memecum est
:
in ipsea nemine judicatur Tu vero, cum sis car- "'".

mensa**. Et illud Dederuntinescam meam fel

:
'"'.
nalis homo, ct venundatus sub peccato spirituales
Prohibet siquidem Dominus, ne deagnopascbali co- viros judicas, et in animae tuae dispendium domum
medat advena vel immundus 58 Nec ponendus est .
sanctissimam scandalizas. Ad exemplar siquidcm
Chrialusmsiin sindone munda, etinmonumenlo no- domus illius, de qua scriptum est In domo Patris :

vo m ;
quia panis vitse non est recipiendus, nisi cons- mei mansioncs multoi sunt '', habelhicunusquisque
cientia muuda et corde sincero. Hostia enim indirrne ccllulam et masiunculam suam, ut contemplalioni
accepta suscipientem damnat, non salvat ; inquinat, et orationi liberius vacet. Sic enim in scliola evan-
nonemundat. Propheta enim dicit Quidesl quoddi- :
gelica Veritas nos informat dicens: Tu autem, cum
lectus meus jecit scelera multa in domo mea ? nun- oraveris, intra in cubiculum tuum ;et, clauso ostio,
quid carncs sanctos aufercnt malitias ejus,inquibus ora Patremtuum 7:
. Soliludinem hujus cellulae Pro-
glorialus esl""'-? et alibi : Tu qui credis mundori phetaelegerat, qui, sicut ipse commemorat, siinilis
per hostias, scilo quod non mundaberis, sedamplius factus est pelicano solitudinis, etsicut passer soli-
pollueris. Tamen, ne in domo tua fieres scandali larius in teclo
13
Elongavi, inquil, fugiens,etmansi
generalis occasio, ut obstrueretur os loquenlium
D 1
.

in soliludine '.
Qui Rachelis amplexus, el delicias
iniqua ", libi fraleroa charitas singulis diebus of- coniemplationis afft-ciat, juxla verbum Job, contem-
ferre hostiam speciali devotione mdulsit. Sciens nit multitudinem civitatis, et vocem exactoris
PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.
in quibus morantur fratres, una tanlum celebrelur lebrationem sacerdotis aJterius, quia absentes et
in de, secundum formam sactae Romanae praesentes replet, qui eo digni sunt, Dominus noster
Ecclesiae. Si veroin Ioco plures fuerint sacerdotes, Jesus Christus, » etc.
sic sil amorecharitalis alter contentus audire cc-

w Greg. M IV Reg. 4. M Levit.

Dialog.l. n, c. 23. 1."
Exo I. 12. " I Tira. 3. "' In orat. ante
miss. "'I M Prov. U. " Luc 22. '
Cor. li. " Ibid. M Exod. 12. M Matth. 27.
l'.-a!. 68.
•'
Jcrem.1t. " P>al. 62. " Psal. 140. M Psal. 103. " Cant. 2. " Matih. 7. " Geo. 28. '" Deut.
&• 'Psal.18. PsaJ.79. M ICor.2. 7, Jo:<!.. 14. «Matth.6. » Psal. 101. '* Psal. 54.
 ; :

269 EPISTOL/E. — EPI3T. LXXXVI. 270

Undeet Jereraias: Quis dabit me in A Carthusiensibus eras? Incrementum non exigit quod
non audil
non men-
opero extrinsecarn sufficientia
solitudinem ? aut in diversorium viatorum " ?si af- satis est ;

dicat, et abjeclione non indiget plenrtudo. ISunquid,

fectares vacare tibi, et appeteres scribere, orare,
dicit Job, rugiet onager, cum habuerit lierbam, aut
legere, meditari ct psallere, nunquam civitatem

eremo, nunquam sollicitudinem solitudini praetu- mugiet bos (non enim volo mortem peccatoris, sed
ut convertatur etvivat* ) cumante plenum prxsepe
1

lisses. Nunc manifestissime liquet quid multis die-

diu dissimulasti, ac sub steterit
88
?Brutonim animalium natura te damnat
bus in corde tuo nutrieris ;

doiorem, pepe- quia cura eis pabulum commune sufficiat quie-

laciturnitate suspecta concepisti et
scunt. Ex adipe prodiit iniquitas tua, quem post
risli iniquitatem ". Juxta verbum Prophetas : Ova
labores studiorum et scholares angustias otiositas
aspidum eruperunt ; qui comederitde ovis morietur
instabilera fecit, et sufficienlia contumacera. Nara et
et quod confotum est, erumpet in regulam. Xocuit
poetce testimonio :

priori tuo quod te nimis famiiiariter et blande tra-

ctaverat, atque de ipsius humilitate superbiam con- Luzuriam aiiimi rebus plerumque secundis.
onerasset Nec facile est cequa commoda mente pati™.
cepisti. Egisset prudentius, si cervicem
insolentem, ct se in multis erga te auslerius ha- Ferrem patientius, si ad Cislerciensis ordinis ob-
servantiam te transterres. Si enim in proposito re-
buisset. ScripturumestiulibroSapientiae, quia ma/.- B
tiam otiositas docet
7
*, servumqae inclinant opera- ligionem habes, tibi probatissima religionis schola

tiones assiduae
70
. Et item Scrvo malevolo debentur est, summus ibi modestice usus, morum regularitas,

compedes,et tortura, ne vacet*'', Adhuc replico, fraternitatis affectio, pax anirai, omniura commu-
mutua obsequala, disciplince vigor, arr.or
quia scienter et prudenter in interium animae et nicatio,

devolvis, Scriptum quippe obedientice, vinculum charitatis, carnis servitus,

famae periculum, te est :

Quiamatpericulum,inillo peribit 81
. Non est reli- hospitalitatis exhibitio, lugendi libertas, nocturnee

giosorum sapientia, ubi eam venaris et quceris : non excubice, quies meditalionis, devotio psalmodice.

enim invenitur in terra suaviter viventium. Viam Quid, quaese, dulcedini3 aut devotionis invenies

vitae perfectioris aggressus es, sed cito emarcuit apud eos, quibus versa nauseam murmuro^a est in

religio tua, quasivineain primo flore, et quasi bo- atque confusa iteratio et farsura psalmorum Pau-
m.
lus dicit -.Psallamus spiritu, psallamusetmente
8!
trus projiciens flores Vix adhuc mustura suos .

eras, quando corruptus es in acetura. Si psallentibus non adsit devotio, licet eumdem
Si per longam experientiam didicisse ordinis psulmum millies repetant, non est hic psalmus ju-
91
illius dulcedinem, sapientius cogitasses. Nam testi- cunda decoraque laudatio Doctrina Salomonis .

9!
monio Sapienlire, virin mullis expertus cogitabit est Filii,neiteresverbum in ore tuo Cumque
p : .

prudentiam, et qui multadUicit, proferet intellec- alibi dicat: Omnis labor hominis in ore ipsuts

tum 83
. Possum tibi dicere, quod Apostolus Timotheo vereor ne hoc eis nimis periculose aptetur, labor

ipsorum operiet eos* Ephraim puer defi-

K
ab infantia sacras litterasnosii, quae te poterant ad labior um .

salutem instruere*'. Sed, sicut idem loquitur ad catus esf'

5
scioque quod carnis deliciae te a spiri-
;

Hebraeos. Cumdeberetis inquit magistri esse pro- tuali studio retraxerunt. Te inter conversationis

pter tempris, rursum indigetis, ut ad vos doceamini, luae primitias forsitan terruerunt inexperta vitae

etfactiestis,quibus lacte opus est, non solido cibo asperitas, rigor orJinis, lex obedientiae, soliludiuis
85
. In legibus et decretis quandoque te habui con- terror, et prce omnibus austeritas disciplince. Sane
scholarem, sed te infatuavit is, qui juxta verbum disciplina unica est clavis innocentiae, religionis

Job adducit consiliaros in stultum finem, et judi- anchora, custos ordinis, et per quam specialiter

ces in stuporem
Ki
. Et unde hoc tibi, ut recedas a motus animi revocatur a malo, et stabilitur et bo-
loco cui te, religionis voto, et slabililaiis vinculo num cum Propheta nos moneat apprehendere di-
:

sciplinam \ Apostolus Prophetae succinit et con-

9
obUgasti? Disce, qu_eso,negotiari caustius, ne tunc
poenitere incipias, quando non erit pcenitudinis lo- cordat : Si estis, inquit, extra disciplinam, ergo

cus. Hoc apud te debuaras, antequam

deliberasse ahdteriestis'-' Cestus es quod egressio tua multis
1
.

arbitrio alieno tuam subjiceres voluntatem prius :

^ scandalum geuerabit. Scriptum est autem genera-
enim in potestatc tua erat, declinare Domii.i ser- liter.nec ullus excipitur : Vce homini, per qucm
scandalum venit™. Esses excusabilis, si ex simpli-
vilutem. In manu consilii tui eras, tibique boni et

mali, ignis et aquce vitae et mortis eral oblata citale delinqueres, sed studiose hoc agis, ut tua
dis-
cretio. Porro nunc voti vinculo necessitati astri- iniquitas inveniatur adodium "\ In Exodo primo-
1U0
ctus es ; et exigit oblatum, qui non exegerat offe- genilum asini vel interticitur, vel ove redimitur ;

rendum. Quid, quceso, quo datur quod cuilibet religioso viro

tibi defuit, quandiu cum in intelligi,

83
"
81
Eccli. 3. " Job. 13. Ecch.
»Job. 3.
:
Jer. 9. " Psal. 1. Isa. 5!>. " Eceli. ibid.
n Hebr. 5. Si 87 M Job6. M Ovid De art. amui. ' I Cor,
3. 8*
I Tim. 3. Job 12. Ezech. 33.
°2 M 91
"Jer. 31.
M Psal. 2. 97
Hebr. 12. "Matth. 1».
14. " Psal. 44G.
l
Eecli. 7. Eccli.6. Psal. 139.
,00
"Psal. 35. Exod.l3.
 .

271 TETRI BLESENSIS 272

divina animadversio intentatur, si pigritiam vel de- A Apostolus :operam, inquit, detis,ut quieiisitis, et
fectum boni operis animi simplieitale non redimat. vestrum negotium peragatis". Et in prima ad Co-
Quid expediat tibi, tu videris. Sed, ut verbamApo- rinthios : Fralres mei dilecti, stabiles estote et im-
stoli exhorlationi nostrae accommodem, si qua tibi mobilcs, abundantes in opere Dei \ Semper as-
consolatio est in Christo, si quod solatium charita- suesce, quaeso,jugo Domini injice sicut, coepisti, :

tis si qua societas spiritus, si qua viscera misera- pedem tuum in compedes illius, et ne accdieris
8
tionis gaudium meum, imple pollicitum
', imple vinculisejus Siquid grave, aut amarum in ordine
.

quod fecisti, nedes animum tuum in exterminium, Garlhusiensi est, lotum levigabit amor, totum cha-
et in opprobium famam tuam. Foedas amicitiae ritasdulcorabit. Charitas omnia suffert,om?iia sus-
contraximus ab antiquo, tuocque salutem animae Unet '. Nihil difficile est amanti . Vides, quod omnis
lu
zelo et silio in visceribus Christi, et i?i ckaritate creaturavanitatisubjecta est . In imagxne pertrans-
non ficta- propterea tibi consulo, quod arbitror it homo ". Dies cjus sicul umbra prcetcreunt l
~
:

expediens et honestum. Novi, recentesquevenerunt, totumque quod appetis, cito ad nihilum deveniet
13
qui te sollicitant ad egressum. Vereor autem ne tanquam aqua decurrens . Declina ergo vagosex-
apud te praevaleanl in consilio rationi voluntas, et cursus, quos desideras, et antiquse consuetudinis
]ii amicitia novitas vetuslati. Sapientia dicit, si ta-
p libertatem, ne in domo laxioris viUe cum enormi
men verbum Sapientiae digneris audire : Amicum fama3 dispendio domum tibi aedifices gehennalem,
no?iderelinquasantiquu??i,novus enimnon crit si- EPISTOLA LXXXVII.
milis illi. Yinum ilovum, amicusnovus ivcterascei, AD WILLELMUM ELIENSEM (13) EPISCOPUM.
3
et cum suavitate bibes illud . Considera, quaeso, A. D. 1191.] [C.

juxta verbum prophetae* semitas Themam. itinera Argumentum. —

Consotatur G Eliensem episcopum
habito maturiore proditiom quorumdam turpitsimt dejectum admi-
Saba, et exspecla paulisper, ut
nistratione regni Angliee, et graviter in per/idos
consilio, supertluctuante animi lui statu tluxa vi- consiliarios reyum inveltitur.
vendi remissio te colligationibus inipietatis non Reverendo Patri, et domino Willemo Dei giatia
occupet ad terrena. Sis quietus apud te, te in ea Eliensi episcopo, regis Anglise cancellario et apo-
5
vocatione, qua vocatus es , negolio tu;e salulis stolicse seclis legalo, Petrus Blesensis Baihon. ar-
constanler insistas. Sic ad Philippenses scribens chid., salutem, et in adversitate constantiam.

PETRI DE GUSSANVILLA NOTE.

(13) Appellabalur hic Willelmus aLongo-Campo, C fieretonerosus, » etc. Eadem fere habcnt Radulfus
eratque regm cancellarius a Richardo rege post de Diceto, et Joannes Bromton ad ann. 1190 et
mortem Hennci patris constitulus, tum Eliensis 1191. Qui omnes narrant qua ralione cancellarius
episcopus consecratus. Et quoniam plurimum apud Gaufridura Eboracenscm archiepiscopum contra
regem auctoritate et gralia valebat, ab ipso Ri- regis prohibitionem in Angliam venire conantem
chardo ad expediiionem Jerosolymilanam profici- in carcerem detrudi curaverit, ipseque postca a
si-.enli, supremus regm admiuister reliclus est vir ; malevolis et regno ignominiose pulsus fuerit. Ve-
saiic magnus, sed non ab omnibus approbatus. rura haec ab invidis attentatum fuisse manifesle
Neubrigensis lib. iv, Hist. Ang., cap. 11, vocat elucet, cum ipse Willelmus jiost redilum Richaidi
eum «hominem ferocis animi, et glonae cupidum. » regis (quem gesta latere non poterant) in
ipsius
Quippe qui ut regni, ita et Ecclesiae summus mo- prislinam faimliaritatem
ejus redierit, dignitati
derator existeret, « et cum esset audacke astutiae reslitutus, omniumque regis consiliorum ad suprc-
que singularis, inquit idem, cap. li, gravi surnraa mum usque habitum particepi etlectus sit. Creda-
Romam trausmissa, vices quoque aposlolicoe sedis mus potius Blesensi nostro, qui virum apprime
intercossione facile impetravit. » Mat-
petiit, el tali noverat, in epistola 89 ad Hugouem cpiscopum
thaeus Paris. ad ann. 1190, de eo ita loquitur : Willelmo paruro asquum, ne dicam invidum et ma-
u Erat idem cancellarius magnus inter omnes oc- levolum, ubi Willelmum appelat « episcopum di-
cidentales, rex ct sacerdos in Anglia qui omnia : lecium Deo et hominibus virum sapientem, ama- ;

pro nihilo ducebat, cum

episcopali tantuin digni-
tate non contentus, nimis alta se sperare denota-
vit in prima namque litterarum suarum fronie
: Nec praetereundum quod Ca:'lestinus III, summus
vanitatem et elationem expressit, cum dixit Wil-
lelmus Dui gratia Eliensis episcopus, domini regis
cancellarius, totius Anglioe juslitiarius, et aposio-
licae sedis legatus salutem, » elc. « Has autem di-
gmtates, quas jiretio oblinuerat, immodcrate ex-
cc^su exercuit, volens locellos, quos in earum im-
petralione evacuaverat, reficere pecuniam suam
dislribuit ad mensam, ut ilerum redicns cum usu-
ris utique extorqueret illam. Nam legationis otfi-
cium, quod mille fusis argenli libris aequisierat
adeo immoderale peregit, ut omnibus Anglise ec-
cle.siis, lam conventualibus quam cathedralibus
bilem, generosum, benignum, etmitem, ct in om-
D nes liberalitates eifusum, » etc.
: pontifex, audita ipsius ianocentia, injuriisque gra-
vissimis. quas iu illura adversarii conjecerant, lit-
terasin ejus gratiam ad universos Anglia', episco-
jjos rescripserit, quse habentur apud Baronium, ad
aniiuin 1 191
Cseterum cum a Richardo legatus ad summum
; ponlificera cum episcopo DuneJraensi missus esset,
in rinibus Pictavorum jcgriludine correptus dicm
obiit exlremum, sepultusque est in monasterio de
Pinu, ordinis Cistcrciensis non longe ab urbe Pi-
clavia anno 1197.

7
'
Philip. >.
-
1 Gor. f».
3
Eccli. 9.
4
Job. C. •
II T hess, 1. ' Pbilip 9. 1 Cor 13. * Eccli. 6 ' I Cor.
" Psal.38. 3
13. '"Rom. 7.
''-
Psal. 143.
'
Psal, 57.
273 EPISTOLiE. — EPIST. LXXXVII.
Super lectum doloris mei in infirmitate versabar, A ficavit superte supplantationem **. Sicut homo bo-
cum doloribus dolores accumulans intermeantiura num vinum primura ponit : cura autem inebriati

creba relatio nuntiavit quam proditorie, et quam fuerint, tunc quod deterius est
id ", sic supplanta-

maligne vestram supplantaverat innocentiam fa- tores impii post vinum adulatoriae lenitatis propi-
ctiosa conjuratio invidorum. Ab ea die sagitce Do- naverunt tibi vinum de suburbanis Gomorrhae, ve-

mini in me sunt, quarum indignatio ebibit spiritum nenum aspidum insanabile. Et te quidem, Pater,
meutn 11 Idcirco ego gemesn, et oculus meus de-
. usu'et convictu novisse credideram illud seraen

ducens aquam, nullam invenit requiem compatientis Chanaan, genimen enim

viperarura : generatio
affectus. Nam, ut verbo beati Job utar -.Sidormiero, prava est, et exasperans, et quae nunquam direxit
2 ".
dico,quando resurgam ; et, rursus exspectabo ves- cor suum, nec est rectus cum Deo spiritus ejus
Sipotest /Ethiopsmutare pellem suam, aul pardus
15
peram, replcborque doloribus usque ad tenebras .

Sane antequam cum domino rege Anglia exivissem, varietates suas ", et isti, qui quasi aquam biberuut
praesens eram, vobisque praedixeram, qualiler iniquitatem ab adolescentia sua, poterunt oblivisci

aerauli vestri jam contra vos arma iniquiiatis in invi- malitiae, quam a pareutibus contraxerunt. Verbum
diae fornace conflabant. Invidia est, quae Chri- Salomonis Si impium contuderis in pila quasi
est :

stum in raortem tradidit. Invidia Cain armavit in r» ptisanas feriente desuper pilo,non auferelur ab eo
fratrem, Saul inDavid, Joab in Abner et Amasam. nequitia ejus ". Heu, heu, ubi est timor Dei ? Ubi
Per invidiam, dicit Salomon, mors iniravit in or- memoria mortis ? Ubi gehennae terror ? et horri-

bem terrarum 10
. Haec est bestia saltus, qu-e devo- bilis illa exspectatio tremendijudicii ? Quomodofilium
ravit exercitum Absalon
l7
. De illa Sapiens dicit : illum plorationis aeternae non revocavit a tanto scc-

Ne ambules, etne comedas cum homine invido. Co- lere vinculum fidei, tot beneficiorum memoria, tanta
medect bibe, dicettibi,et mens ejus nonerittecum™. foederis promissio et obligatio juramenti ? Sane
In oculis tuis, dicit Ecclesiasticus, lacrymabitur, et juxta Jeremiae verbum, frons meretricis facta est

quasi abjuvans suftodiet plantas tuas "*. Filius ille ei, noluit erubescere
2
% obduruit in mahtia cor

perditionis (14), qui nunquamposuit Deum adjuto- illius, et adhuc manus ejus extenta. Domine Jesu
rem suum, sed contisus est in verbis mendacii, mel Christe, qui es amator veritatis aut polius amor et
et lac caudam vero scorpionis abs-
habebal in ore, quomodo diminutae
veritas, sunt veritates a filiis

condebatin corde. Ipse et complices ejus,quorum hominum 30 ? Corruerunt in plaieis, dicit Isaia*>, ve-

os amaritudine plenum erat, qui os suum semper ritas et justitia

31
. Et Osee : Non est veritas, non
docuerunt loqui mendacium, linguis suis dolose Maledicium et menda-
est misericordia in terra.-
31
agebant. Syrenes, usque in exitium dulces, eo- ciuminundaverunt, et sanguissanguinemtetigit ,

33
rumque nequissimam simultatem prudentia ve- ideo maledictus,qui confidit in homine pravum :

stra deprehendere potuit, sed inter amicum et hos- enim est cor hominis et inscrutabile, etquis cognos-
tem prosperitas non distinguit. Vidi, vidi, reveren- cet illud ? Sophisticae dilectionis faciem tibi praeten-

dissime praesul, quando illi detracto.es Deo odi- debat aemulus, et de ccenosissimo lacu conscientiae

biles, illi venditores olei dicebant tibi Euge, euge,

: jam scatebant exhalationes inferni, ventus urens,

humiliantes se nequiter, et in tuum exitium aer pestilens, et aura corrumpens. Porro testimonio
3J
excubantes. Est enim qui nequiter se humiliat, Job, si ascenderit inccelum iniqui superbia ,
quasi
dicit Ecclesiastieus, et interiora ejus plena sunt sterquilinium infine perdetur : transibit enim sicut
19
dolo . Eos quidem domesticos et unanimestibi fe- visio nocturna,et invenient eum malaquae fecit. \ er-

cerat linguae meretricantis astutia ; nunc autem est bum Salomonis Semper jurgia quo&rit homo
est :

gladius in labiis eorum '".

Et in libro experientiae perversus, angelus autem malus contra eum mit-
legis, quia initnici hominis domeslici ejus *, sicut tetur™. Habe igitur, Pater, sustinentiam, et in opus
ignis in sinu, serpens in gremio, mus in pera suos fortitudinis te accinge. Si enim in spiritu mansuetu-
remunerant hospiles. Quam cito malignandi occasio dinis haecsustineres, propter raansuetudinera et jus-
se obtulit, ut verbo Isaiae utar : Ova aspidum cru- titiarntuam, liberabit et exaltabitte, qui arguit pro
perunt,et quodconfotum est in eis erupil in regu- D mansuelis terrae, etexigitmansuetos in salutem. Qui
6
lum". Si aniraicus tuus maledixisset tibi, susti- afflictus ct humiliatus es£, dicit Job, eritin gloria* .

nuisses utique, nunc autera homo pacisliue, quiede- Et tu quoque frequenliuspsallasetdicas Bonummi-
:

37
batpanestuostecumambulanscumconsensu 23 ,mfl<7»i- hi, Domine,quia humiliasti me . Tanquam aurutn

PETRl DE GUSSANVTLLA X01\E.

( 1 V) Hugo Conventrensis episcopus,
Videtur esse giia, absente rege fralre, turbantis steterat. De eo
ad quem scribit epist. 8'J, qui nempe contra can- plenius infra ad epist. 89.
cellarium a partibus comitis Moritonii res in An-

"Job6. '-Job. 7. l6
Sap. 2. *
7
II Reg. 18.
,8
Prov. 23. "* Eccli. \i.
19
Eccli. 19. Psal.
20

58. " Mich. 7. " Isa. 59. "Psal.59. Ji

Psal. 40.
!:
'
Jcan. '11.
2"
Psal. 77.
37
Jer. 13.
M Prov. ±1.
28
Jer. 3. 30
Psai 11.
31
Isa. 19.
32
Ose. 4.
33
Jer. \1.
34
Job. 20.
M Prov. 17. 30
Job 22.
,7
Psal. 118.
-275 PETRI BLESEXSIS -27 8

in fornace probavit teDominus ". Non enimJa-

est A p&rationem WYmsponderatio argentict anri. — Cau-
cob,quem Esau non persequilur : nec est Abel sam tuam, dicit Salomon, tractacum amico tuo, et
quem Cain malitia non exercet. Justus scptiescad.it consilium tuum cxtraneo nc reveles 5: Et Ecclesia- .

3 58
in dic. fortiorque rcsurgit Multm enim sunt tri- '.
sticus Son credas inimico tuo in ceternum, quia
bulationes justorum **. Insex tribulationibus, dicit sicut ce-ramentum semper ceruginabit nequitiaillius.
Job, liberabit teDominus, etin scptimanon tanget te Bene et diu valeas, benignissime Pater. Et pax
win/<v/n ".Xondeseras, quaeso, paiientiam : patientia Dei,quaz exsupcratomnem sensum, custodiat cor et
enim justorumnon peribitin finem **.
Son te mo~ intelligentiam vestram ", ut servialis in sanctitate
veant opprobria exprorantium tibi **, quiatestimo- coramipso omnibus diebus tuis. Ego au-
et jaslitia
nio Scripturaa, non contristabit justum quidquid tem ad dominam regiuam (15) me contuli, donec
acciderit ei **. Docent nos exempla majorum, quia videam ultionem de inimicis tuis, et in statum pri-
viri magnanimi fortitudo gravioribus injuriis laces- stinum cum gloria et honore revertaris.
sita grandescit. Nihil arduum, nihil magnum est EPISTOLA LXXXMII.
magno viro : nec timendum est ei quidquam esse AD ABBATEM THBOKESBERIENSBM (16).

diflicile, cum soleat difficultas cx solo limore pro- Argcmentcm. — R. archiepiscopus Cantuariensis Theo-
kesberiensem abbatem rogat, monet, multisque rationi-
cedere. Si rei familiaris dispendia, jacturamque et
g bus impelUt, ttt monaehnm ordinis descrtorem, sed
pressuram tuorum aegre sustines, recole verbum jam resipiscentem, in ordinem recipiat.
Apostoli ad Hebraeos : Speclacutum, inquit oppro- Dei gralia Cantuar. arcbiepiscopus, tolius Angliae
briis et tribulationibus facti* rapinam bonorum primas, et apostolicce sedis legatus, dilecto filio

nostrorum recepimus cum gaudio, cognoscentes nos Theokesberiensi abbati, salutem in visceribus mi-
habere meliorem et manentem substantiam. Erit, sericordiae et spiritu pietatis.
erit,quando « hcec meminisse juvablt. » Erit, Miserabilis ac deploranda conquestio P. laloris
quando respondebis exprobranlibus tibi verbum. Erit, praesenlium commovit viscera nostra, et ad hoc ef-
quandocum gratiarum aclione canlabis et dices : Os- ficaciter nos induxit, ut de ejus salute sollicili si-

tendisti miiii, Domine, tribulationes multas et ma- mus ac perditiouem illius nobis imputemus de ca>
las^etconversusvivificaslinos™ Secundum multi- . tero, nisi salutem ipsius cum exacta diligentia pro-
tudinemdolorummeorumincorde meo, consolatio- curemus. Verum est, nec inficiari vuli, aut potest,

nes tuce lazlificaverunt unimam meam". Lampas, quod in ecclesia vestra religionis habitum sumens
aitJob, contemptaapudcogitationesdivitum,parata tandem votum professionis emiserit ; sed a stabili-
eritad tempus statutum'* Hoecomnia peccatorvide- . litale, quam promiserat damnabili levitate resiliens,
bitctirascetur" ,-leenim oportetcrescere, ipsumau- de ciboad vomitum, de coeUVin ccenum, de para-
tem rninui. Princeps quidem, quse dignasuntprincipe di;o in infernum, de claustro ad saeculum revolavit.
cogitabit, et extuarestitutioneplenior et exuberantior Quserenda erat errabunda ovis, ac paslorali dilige.n-

gloriasubsequelur. Tunc videbis et aftlues, quiatuis tia reconcilianda ovili, si fugeret, si sanctorum con-
remelierisin mensura, qua mensi sunt tibi. Tuli, di- grcgationem, si viigam disciplina?, si jugum Do-
cit Dominusper Isaiam, calicem indignationis vxece mini detrectaret. Porro qui vitio levitatis egressus
de manu tua :nonadjicies,ulbibas illum ullra:et est, devota bumililate regreditur, ac per abje-
ponam illum in manu illorum qui le humiliavc- ctioris habitus vilitatem, et lacrymas uberiores sui

runt i0 Deuseaim, dichioh, 7ion

. ahjicit potentes,cum crimen cxitus redimit et compensat. Nonergopree-
il
ipse sit potcns ", sed causasi7ituebitursinguiorum . cludatur ei siuus misericordiee, ne desperet. Scilis

Scio quia faciet Dominus de persequenlibus iejudi- quia majus gaudium esl angelis Dei superuno pec-
cium ii ; repositaest hxcspes meainsinu 7neo 63 *. catorepamitentiam agentc, quam supra 7ionagi7ila
Ex.-pecto, ut juguletur Goliaih gladio, quem para- novemjustis, qui 7i07i i7idigc7it pasnitenlia*". Nam
verat in morlem David." ; et Aman punialurincruce et capra, quse peccatoris imaginem gerit in ostio

quam paraveratMardochaeo". Tua vero circumspectio, tabernaculi immolatur ; cum ovis longe a taberna-
examinetsingulo- culo jubeatur offerri
M Misericordiam, inquit Do-
Pater, de cietero fidc-m diiigentius
n .

us
rum, quosdecrevcns admittendos in tuae familiari. minus, volo, et no7i sacrificium . Non enim
tatis sacrarium. Nam ^icut in Ecclesiastico
M legis volo mortem peccatoris, sed ut convertalur et
Atnicofideti nulla est testimatio, et non esl ad com vivat ". De tbrono et coaequalitate Patris de-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E. ii

.'15) Eleonoram matrcm Richardi, quam regni provincia Wigorniensi situm est ex Malmesburiensi
sui administricem cum cancellario reUquerat. 1. iv. JJe gestis ponli/icum Angl., qui et addit :

« Theokesberia diciturquasi Tbeotocosbiria, id est,

Scriptaest haec ^pistola anno 1191, quo ex An-
glia invidorum factione exire compulsus est Willel- Dei Genitricis curia, vocabulo ex Groeco et Anglico
mus Eliensis. composilo. »
(16) Theokesberiense monasterium in Anglia, in

38
6 Pror.tl. '" P»al. 33. " Job 5. •Psal. 9. " Psal. G8. ** Prov. 12. *'
Hebr 10.
"•
3
;. 70.
17
Psal. 93. 2. " Psal. 111. I . 51. " Job. 85. '-
Job. 36. Psal. 118.
*Job. 19. "IReg. 17.
M Kstber.7. M Gap. 6.
7
Prov. 25. "Eccli. 12.
''
Phil. 4.
60
Luc 15.
" Lev. 3. " Ose. 0. " Ezecb. 18.
 EPISTOL.E.— EPIST. LXXXIX. 278
277

scendit Altissimi Filius in hanc vallera plorationis, A vobis : quod si non dimiseritis, ex corde nec Pater
et conditionis humanre miseriara, ut ovem centesi- meus coeleslis dimittet vobis
i8
. Paulus ad Epbesios
mam reportaret ad caulas. Cum pauperes inneces- scribens, dicit : Omnis amaritudo et indignatio tol-

sitatibus suis adiie soleant divitem ac potentem laturavobis, ut sitis misericordes, donantes com-
;

venit omnipotens ad infirmos, dives ad pauperes, missa invicem "8

. Verbum Salomonis est :
Homo
beatusad miseros. Non exspectavit, ut ad eum ve- homini reservatiram, ei in liomine simili sibi non
niremus quos praevenit in benedictionibus dulce- servat misericordiam'"
1
. Jacobus
71
vero dicit :
Ju-
;

dinis suae. Si ejus imitator, aut fdius esses, ovis dicium sine misericordiailli erit, quinonfecit mi-
errabundse regressum, et peenilentiam non opor- sericordiam. Dicit Dominus per prophetam : Mise-

tuerat exspectare ; sed eam sollicitudine pastorali ricordiam volo, et non sacrificium''. Lege miseri-
quaerere, ac salutaribus monitis ab errore et in- cordiam Joseph in fratres suos
73
,
Moysi in populura
7t
vio ad vitae semitam revocare ; salus enim illius et incredulum ac rebellem, David in Saulem et Ab-
mors de tuis manibus a districto et terribili Judice salonet Semei, et aliorum, qui fuerunt viri mise-
requiretur. Ad laboris itaque compendium tibi ces- ricordes, etnullum eorum, aut aliorum, qui miseri-
75
sit, quod regressus est, quodjanuam pulsat, quod cordiam feeerunt, invenies periisse Si deliquit .

suum confitetur excessum, quod devote et humili- jjmonachustuus, humanum est de linquere sed in- ;

ter miserieordiam petit, quod omni satisfactioni se- humanum atque diabolicum est, nee a peccato re-
cundum usum et Regulam B. Benedicti se of- cedere, nec poenitenti misericorditer indulgere.
fert ", quodjudicium a misericordia non exclud.it. Culpa est totara persequi culpam. Erubesce Sidon,
quam monastici ordinis instilutor 7
Audi erubesce, Christiane, facta
Misericordiam ait mare ". et

ad teruarium numerum coarctavit, evangelicae gentilium, qui in exhibilione misericordiae cele-

7T
mansuetudo gratiae sepluagies septics ampliavit. berrimi erant. Audi et poetam :

Ideoque sanctorum testimonio satius est, ut pro Tupiger ad pcenam princeps, ad prcemia vslox,
exuberanli misericordia, quam pro exacto rigore Quique doles, quoties cogeris esse ferox.
Memor esto misericordiae, quara filio prodigo re-
justitise judicemur. Si cecidit, Domino danle, adji-
78
vertenti pater evaugelicus legitur impendisse, re-
ciet ut resurgat. Si peceavit, et nos omnes pecca-
vimus, et egemus gratia Dei. Blasphemus fui, dicit gressum filii gratanter admiltas in visceribus pieta-
Xam si, quod absit !in hac parte te durum
Apostolus, sed misericordiam conseculus sum ; ubi tis.
" icexorabdem exhibueris nos justitiam in judi-
abundavit delictum, superabundavit et gratia et ;

Quis in saeculo peccavit enormius Paulo "? quis in cium, misericordiam in necessitatem, non
et
sine

religione gravius Pelro? illi tamen per pcenitenliam tuo fortasse dispendio, coovertemus. Vale.

meruerunt assequi non soium peccatorum veniam,

G EPISTOLA LXXXIX.
non solum minislerium fidei, sed magisterium san- AD HDGONEM (17) EPISCOPUM.

ctitatis. Dominus in Evangelio dicit Serve nequam, :

[A.D. 1192.]
Acriterin il.episcovum invehitur, quod prcecipuus
omne debitumiimisi tibi, guia rogasti me nonne
;
auctor fuertt, ui Willelmus episcopus Etiensif,
oportuit ette misereri conservi tui,sicutet ego tui per summam ignominiam officio administrandi
sum misertus™ '?
Ubi est vinculum Dominicae ora- regni Anglveprivaretur.
tionis, aut potius qua dicimus Di-
obligationis, : Quondam domino et amieo H. Covent. ct Ce-
episcopo, Dei meraoriam et tirao-
mittenobisdebitanosira, sicut et nos dimittimus strensi dicto
01
debitoribus nostris "? dimittite, inquit et dimittetur rem.

PETRI DE GUSSANYILLA NOT.E.

(17) Hugo de Nunanl, ex illustri Northmanniae tatussi probavit cventus. Neque solus Blesensis pes-
familia ortus unde apparet errorem esse in Baro-
: simos ejus mores insectalur, sed et alii qui res An-
nio ad ann. 1171, ubi appellatur Romanus proNorth- glicas hujustemporis scripserunt. De eo sic Ger-
« Erat in ne-
rnauno. Fuit autem Hugo primum academia? Oxo- vasius Dorobernensis, ad ann. 1187 :

niensis alumnus, tum ejusdem loei ecclesiae archi- D gotiis agendis acer ingenio, captiosus in verbo,
diaconus, licet apud Rog. de Hoveden dieatur Le- promptus ad maledieendum ut limidos faceret, mol-
xoviensis, corrupte pro Oxoniensis archidiaconus, libus utens ut lirmos subverteret. » Henricus
de
si Quadripartit&e S. Thomae liisloriae credimus, Knyghton lib. 11. De eventibus Angliae, ad an.
quae eura inter familiares S. Thomee Cant. arch. 1189 « Hugo callidus homo et
:
inverecundus, au-
annumerando, baec habet « Post Girardum Hugo : dax ad ausus improbos, litteratura audaciaque in-
structus, armata manu monachos Conventrenses
ex-
cognomento Datinant (corrupte pro de Nunant) na-
tione Northmannus tunc archilevita Oxoniensis, pulit. » Habentur eadem ipsis omnino verbis
apud
pro juventutis su33 amiis inconsiliis discretus, et io Joan. Bromton ad an. 119! .

agendis providuset strenuus in exsequendis, Gi-
rardo deeretam universae cavni viam ingresso, ad
Conventrensem sedem pontificatem evectus est. »
Verum quam male sancli
Ad ha;e referunt omnes Ilugonem, dum Richar-
dus rex in vinculis imperatoris ageret, Joannis
regis fratri resnovas in Anglia molienti et regnum
et
sui raagistri more^ imi- occupare conanli adhaesisse, ejusque consilio,

71
M M " Malth. " phes 28. Cap.
"Reg. 24. I Tim. 1. Malth. 18. 6. Ibid.
77
1. .

•''
79 pont.
Osc 6.
75
Gen. \t. ' '
I il.v- U. 71
II Reg. 16. Isa. %l. Ovl 3.

Luc, 15.
 279 PETRI BLESENSIS. 280
Livor quo tendat, invidia quo feralur, prodito- A hanclinguam dolosam ? Utinam apponantur sagit-
riae faclionis hodie patefecit immanitas. Dilectus tce, qsae eam transfondiat et carbones desolato- ;

—^ Deo et hominibus episcopus Eliensis, vir sapiens, rii hanc incendant ! Utinara tu seraphin, qui caelesti
amabilis, generosus, benignus et mitis, et in om- carbone prophelee labia emundasti, gehennali flam-
nes liberalitates effusus, juxta divinae dispensatio- ma tolum os et linguam ejus emundando dcstrue-
nem gratiae, et suorum exigentiam meritorum rei- res •', etpossimus cantare et diccrc : Destruxisti
publicae administralionem, et summ.am rerum fue- eum ab emundatione 85 Labia Evangclio consecrata .

rat assecutus. Vidisti et invidisti ; ex tunc ira lua. nunquam desinunt effundere ventum in verba men-
Ibi invidia concepit dolorem etpeperit iniquitatem. dacii. Totum vanilati datur, quod erat dcbitum
Ipse autem ambalans simplieitar, le in suae fami- veritali. Porro, vir Ihiguosus non dirigetur in terra*\
liarilatis sacrarium, atque iu unanimitatcm amici- Ergo qui stat, videat necadat. Anto ruioam enim
tiae, et vinculum foederis accersivit. Totus requies- exaltatur cor M Exsultas
. infelix et jactitas, quod
cebat super te spiriius ejus, et erant adversus eum supplanlaveris innocentem ; sed certe positus est in
omnes cogitationes tuae in malum. Vce, clicit Ec- ruinam resurrectionemque multorum in suam
'",
clesiasticus duplici corde, atque labiis scelestis, sciiicet et suorum restitutionem. In tuam vero
ct peccatoriingredienti duabusviis. Interioris con- g tuorumquo ruinam complicum, faba haec recudetur
scientiae malum quondam praetextu amicitise facies in caput tuum. Omnis enim fraus in se reversa
hypocri a palliabat, et tu exercebas occulte in ho- colliditur. De dolo non colliges, nisi fructum dolo-
minem innocentem linguae seditionariae et procacis ris, et orditus es telarn, ut diploide vestiaris. Ver-
injurias. Maledictus, inquil Salomon, susurro et bi- bum Isaise est
88
: Qui ordiraini telam, in umbra
linguisinpopulis, turbat enim pacificos *". Omnem .Egypti confidilis, dicm amaritudinis exspectate.
conscientiam suam effundebat in sinu tuo ; te enim Publice gloriaris et jaclas, quod hanc turbara mo-
quasi se alterum reputabat ; tu vero eum in occa- quod incautam deceperis et induxeris ple-
veris,
sionem praecipitii proditoriis adulationibus impin- bem, utarmis inermem, et insidiis appeterent inno-
gebas. deleslanda proditio ! Judas osculo Filium cenlera Quid gloriaris in malitia qui potens es in
hominis tradidit *', et tu verbo exhibebas exterius iniquitate" ? Quid praedicas malitiam tuam, quae
diligenlis officiura, ct lingua tua concinnabat dolos. in pluribus provincitis tua discurrente infamia jam
Sedens adversus fratrem tuum loquebaris, et ad- plebescit '? Sed de te, et consimilibus tuis dici po-
versus filium matris tuae ponebas scandalum. Va? test : Lcetantur, cum malefecerint, et exsultant in
homini illi, perquem scandalum
Hoc equi- rebus pessimis 90 Porro verbum Sapientis est
venit**. Qui . :

dem facinus interminabiiem maculam sinistra? luitatur in ruina alterius, punietur '". Salomon
tibi :

opinionis inussit et si quid commendabile de be- ^ Cum ceciderit, etiara dicit alibi, inhnicus tuus, ne
;

neficio naturae perceperas, culpa hoc perenniter gaudeas, ne videatDeus, et in te iracundiam suam
abolevit. Nimirum Joab raulta fortiler fecerat, sed vertat"\ Sane semper familiare, et proprium suaj
proditio in Amasam el Abneromnes in eo virtutum prosapiae fuit, dissensionum materiam seminare,
*3
titulos denigravit labia detractoria, o lingua
. ramusque peslilens malitiam suam de malaj arbo-
maledica et dolosa Quid apponetur, Doraine, ad
! ris radicc contraxit. generatio prava, o domus

PETRl DE GUSSANVILLA NOT/E

machinationibus Eliesem episcopum, regni cancel- ae cactero mservire curavit. »
larium depositum fuisse et ex Angliae expulsum. Caeterum vitam perverse actam laudabili finc Hu-
Legitur apud Rog. de Hoveden epistola llugonis de gonem conclusisse ex auctoribus corapertum est.
dejectione cancellarii quae incipil Quae btteraram : Cum cnim Romam pergens, in Norllimannia gravi
apicibus adnotantw t eta. In quatotam trag cediam morbo csset correptus, convocalis ipios potuit ex
dejectionis Hlius prolixe et satis malitiose dcscri- Northraannia episcopis, abbatibus et viris religio-
bil.Habetur etiara apud eumdem Hoveden epi sis, fusi3 uberlim iacrymis pceratentiam ab ipsis
apologetica
luee _ x q „
Petri Bles. pro
r .„ cancellano.
„ Quam
.^ poposcit
,^^ r «„^. VJV^V* cum .J^^.
quod V.U....
t .
: prae
ipsi r .^- ~ „ lllum reve-
sua erga
jierverse autemijse ge-tjiiillugo indu apparet, quod u rentia imperium recusarent, petiit ut sibi loco paeni
.

reverso in Angliara Richardo, in exsilium puisus tentiae in reraissionem peccalorum suorum purga-
sit quod tamen paulo post numerata pecunia rede-
: torii jioenas usrjue ad extremum judicii diem injun-
imt. Sic enim habet lloveden, ad annum ll'J.'j : gerent. Et quia m monacbos Conventrenses. quos
•'Rex remisit irain et malevolentiam suara Hugoni de Ecclesia sua expulerat, graviter se peccasse
Conventrensi episcopo et reddidit ei episcopalum ; dolebat, ad hujus tlagitii .satisfactionem non
suum pro quinque mille marcis argenti, quas ei aliud correctioais genus invenit, |nisi ut in eorum
dedit. » babitu vilara tiniret. Tum oninia quae in auro et ar-
Eodem fere modo Neubrigensis, lib. v. De rebus gento in gemmis, vasisque pretiosis habebat, eccle-
Anglicis, cap. a Hugo Novautinus Cestrcnsis
'.')
: siis pauperibusque erogavit, sicque sancto linequie-
episcopus, vir inconstans inomuibus viis suis, qui vii iu monasterio Beccensi anno 1198. H;ec plunbus
a facie regis Anglorum, pungente mala conscientia, Matthaeus Paris. adhuncannum, licet Barionus ea
inFranciani fugerat, eumdem regem non modica referat ex Rogerio. Vide et Gervasium ad annum
summa placavit, et episcopatu recepto, regiis ma- 1 107 et Kivghton ad annum 1189.
gis negotiis quam sollicitudinis pastoralis officiis

n Cap. 2.
8
"Eccli. 28. w Luc. 22. "Matlh. 18. IIReg. 3, 20. 8l Isa. 6. Psal. 88. Psal.
139.
87
Prov. 16. •" Cap. 30. » Psal. 51. " Prov. 2. 1
Prov. 11. " Prov. 24.
 •

281 EPISTUE. -EPIST. XC. Aj 282

exasperans, o genimen viperarura ! Quis te docuit A Matinensi(18), Petkj^ Blesensis, salutem et Trina- —
fugere a venlura ira "? Putas quod non videat et criam salutarem.
requirat haee Dominus ? Propter hoc irritavit im- Quam atrociter conjuraverint in exitiurn domini
97
pius Deum • Dixit enim in corde suo Non re- : Stephani Panormitani electi , et regii cJncellarii /^
03
quiret . Sed\ certe requiret Dominus. Requiret Siculi proditores, relatione non indignet (19). His
etiam ille, et de cujus nuuc angustiis gloria- enim et aliis durioribus, quae frequenter auditis,
ris, quandoque dante Doraino respirabit. Sa- tinnierunt, aures vestrae. Ego autem, cum in illa
pientia enim justum venditum non derelinquet, et turbatione et egressu domini mei medio hemitritaeo
ot
in tempore erit respectus illius . Decebat ordinis laborem, de mandato domini regis curae et custodiae
tui gravitatem, pacem conciliare inpopulis, sedare Salernitani archiepiscopi commissus sum, qui non
seditiones, maxirne in Anglia ;
qua? te satis paupe- minorem circa me dihgentiam exhibuit, quam si
rem suscipiens, magnificis honoribus ampliavit. dorainus, aut fiiius ejus essera. Ex quo autem con-
Jeremias loquens ad eos, qui in transmigratione valui, accessi ad dominum regcm, petens ab eo et
Babylonica erant : Qucerite, inquit, pacem civitatis, raagnatibus curiae licentiam recedendi.
Rex autem
ad quam migrare fecit vos Dominus, quia in pace perDominum Salernitanum, et per R. electura Sy-
9
illius eritpaxvestra *. Yice aliatibi scripsi, et ut g racusanum me sollicitari multipliciter fecit, ut in
cessaresatalibus, monitis salutaribus supplicavi. Ve- curia ejus, et in sigilli officio remanerent : sed non
rumtatem cithara David nunquam Sauli versaniam potui ad hoc precibus, aut promissis, aut muneri-
sedavit ad plenum
96
et adhuc manus ejus extenta
; bus inclinari. Terra siquidem illa devorat habitato- —
est. Memento igitur horao, si tamenhomo memen- ; ressuos, timensque a malitia inhabitantium in ea
to, inquam, tuae conditionis ; memento hujus vitae inhoc redegeram meorum desiderium summam,
iDrevis. Memor esto districti et horrendi Judicis. uthaberem licentiara, et cum securitate recessum.
Memoresto pcenae terribilis, horribilis, intolerabilis, Quia igilur exire Siciliara in equis, et proficisci per
interminabilis, quae tibi in aeternutn parata est, si a Calabriam mihi, et omnibus qui mecum erant suspe-
tali maleficio non desistis. ctissimum videbatur ; ibi quamdam Genuensium
EPISTOLA XC. navem, quam ceperant Siculi piratae, cum hominibus
AD M. WILLELMUM BLESEXSEM ABBATEM et mercibus dedit mihi dominus rex, raunitam
[C. A. D, 1169.] omni genere victualium cum mattis, cum culcitris
Primo exponit qua de causa Siciliam cum consensu cum tapetis. Praestito itaque a Genuensibus jura-
regis Siculi deseruerit. Deinde fratri suo abbati per- mento de exhibenda mihi fidelitate, ac tutela mei
suadere omnino cjnatur, ut insignia pontificalia, ut
mitram, annalum, sandalia a papa accepta resignet, p corporis, et meorum qui circiter quadraginta pote-
vel administrationi abbalix renunliet. raut aestimari, ut evaderem raortem terrae, me mor-
Charissirao fratri suo M. Willelmo Bles. abbat. ti maris exposui. Porro blandiente suavitate ver-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(18) Busaeus, Maniacensi, licet in nullo ms. itascri- monasterio Maniacensi suum sibi deligendi abba-
ptum repererit, sed vel Mathirensi, vel Mathinensi. tem in diplomate directo ad Timotheum abbatera
Quod et in omnibus nostris mss. habelur, scilicetvel S. Mariae deManiachio. » Ex quibus apparet nul-
Mathiensi, vel ut plurimura Mathin per abbrevia- lura fuisse abbatera monasterii Maniacen&is an. 1168
tionera, quod idem autem pror-
significat ; in nullo vel 1 69, quo Siciliae valedixit Guillelmus Blesensis :
1

sus legilur 3Ianiacensi. Conjecturam autem sum- cum apud eumdemRocchum Pyrrhum primum Ma-
psit Busneus ex Fazello, in quo legitur haberi mo- niaci abbas dicatur Timotheus anno 1178. Qui au-
nasteriumManiacense in Sicilia. Yerura si crediraus tem attente legerit hanc epistolam et ep. 92, mani-
doctissimo Bulaeo academiae Parisiensis pridem re- fesle deprehendet Guillelmum Blesencem non multo
ctori, tomo II, su* Historiai, Guillelmus Blesensis terapore in Sicilia remansisse post Petrum fratrem
factus est abbas in Sicilia eo tempore, quo Petrus snum, qui exea an. 1168 egressus est.
Blesensis frater ipsius erat sigillifer et doctor regis (19) Funestam hanc Francis historiam, aut po-
Siciliae, scilicetanno H67, ex Roccho Pyrro post D tius nefandam Siculorum perfidiam referunt omnes
Baronium. At vero Maniacense monasterium ex- pene hujus a^vi scriptores maxime vero qui rem ;

structum a Margareta regina Guillemi matre

est oculis suis intmtus est Hugo Falcundus, et post
solummodo anno 1 174 ex eodem Rocco Pyrrho, qui eum Fazellus. Sed et Guillelmus Nangiacus in hi-
in notitia 3, Ecclesiae Monteregalensis hsec habet : storia nondum edita paucis ita coraplectitur ad an.
Anno 1174, regina Margareta Guillelmi II mater, 1168 « In Sicilia tunc erat quidam Francigena
:

in Maniacensi oppido exstruere coepit monasterium (Stephanus Perticensis comitis filius) regis Guillelmi
ordinis S. Benedicti in Messanensi dicecesi. Sed vo- cancellarius, quem quidam potentes Siculi odien-
luit regina Monteregalensi monasterio esse subdi- tes, in odium per Apuliam et Cala-
ipsius litteras
tum. E monasterio autem Cavensi monachos atque briam direxerunt, ut quotquot
Frauci invenirentur,
Theobaldum abbatem excivitGuillelraus, eisque hoc capitaliter punirentur, quod et factumest. Sed rex
ccrnobium dedit, ac plurimos terrarum, atque agros Sicilise hoc agnoscens, auctores illius seditionis
per diploma datuman. 1176. Anno 1177, idera Theo- pari sententia condemnavit. »
baldus episcopus Monteregalensis facultatem fecit Scripta est haec epist. circa an. 1169.

03
Psal. 9 " Sap. 10.
s
Jer. 29 » II Reg. 16. "7
Lege Fazellura. 1. vn ; c, 6 De reb. siculis.
 283 PETRI BLESENSIS 284
nali et languentibus ventis facta est stalionaria na- A prohibitus est ab eo, ne in via coraederet, sugge-
yis nostra nec mense integro poluimus viam per- renle alio propheta ut comederel, et dicente se pro-

agere, quamquinque dierum spatio melioris venti pter hoc missum a Domino comedit. Sed Hcet au-
debueramus percurrisse. Yeniens itaque
beneficio ctoritate alteriusprophetoe
hoc fecisset, propter in-
Genuam, et a magnatibus terree, ct maxime ab liis, obcdientiam tamen a leone devoratus interiit. Cum
quid apud Siculosinpalatina mngnihYentia me vide- enim speciale mandatum Domni suscepisset, ad
rant, cum honore susceptus sum, qui quantum ob- suggestionem hominisnon erat in praecepto Domino
sequium et honorem impenderint mihi, facile verbis dispensatio admittenda.
explicare non possem. Si Romanus pontifex a jurisdictione vestri epi-
[In codicibxsmss., qui in Musao Britannico asser- scopi vos eximit, nolite, quseso uti privilegio,
vantur Reg. [14. c. iv. et Arund. 227] hac epistola in quod maleriam rebellionis inducat. Oza percussus
duas diiisa est. Quae hinc sequuniur, separata epistola
rnagistro est aDomino, eo quodin arcam Domini manus tc-
est praefixa inscriptione. Chariss. fratri suo
W. Mathinensi abbati P. Bles. salutem ]
meritalis erexit \ Maria percussa est lepra, quia
Retulit mihi quidamnuntius vester, qualiter do- conlra Moysen objurgavit *. Terra Dathan et Abi-
minus papa vos mitra proprii capilis, et aliis orna- ron absorbuit vivos, quia contra Moysen et Aaron
mentis episcopalibus insignivit. De benedictione g se in superbiam erexerunt \ Complices etiam eo-
gaudeo sed insigna episcopalis eminentiae in ab-
; rura poenalis flamma combussit ; exarsit enim ignis
bate, nec approbo, nec accepto. Mitra enim et an- in synagoga eorum, ilamma combussit peccatores.
nulus, atque sandaliain alio.quam episeopo.queedam Cum detestabilis sit ubique superbia, detestabilior
superbaelatio est (20), et praesumptuosa ostentatio est in professore humilitatis. Quod enim rubigo est
libertatis. Talium usus est inecclesiis dcdicandis, in in ferro, quod in veste tinea, quod fel in lacte, quod
consecrandis virginibus, in ordinibus celebrandis, venenum in melle, hoc est superbia in habitu mo-
Quare igitur his utitur, aut potius abutilur, qui uti nachali. Putatis in susceplione mitrae, sandaliorura
talibus prouibetur'?Homini heec habenti et non uten- et annuli vestri monaslerii dignitatem plurimum
ti, sunt potiusoneri et ludibrio, quam honori. Am- promovisse ; in his tamen nihil video, nisi inobedi-
9
bigenae non generant, teste Hippocrate \ quod igi- entiaemalum, seminarium odii, tumorem elationis,

tur genitalia in mulo faciunt, hoc sandalia in ab- et superbiee ventum. Superbia natione ccelsstis est,

bate. Nunquid emanavit haec abusio episcopalium a s emper in altum nititur, ut gravius cadat. Hodieau-
Regula B Benedicti, nunquid p.fficipiuutur eman-
1 "' 1

tem in claustris imitatores ac scquaces suos invenit

cipatione islse in Evangelio et prophetis ? nolite, primus filius superbiae, ille Lucifer, aut potius tene-
queeso, charissime frater, detractare obedientiae ju- brifer, qui sibi sedem deslinabat in lateribus aqui-
gum nam ; per inobedientiam mors intravit quee ; lonis, atque sibi similitudinem Altissimi usurpabat",
adhuc seminare non cessat inler episcopos etabba- Ubi, etin quo laboraverat miser, qui jam sedere,
tes jurgiorum fomitem et materiam scandalorum. et quiescere disponebat ?Omnes alii mittebantur in
Adam per inobedientiam periit ; Saulper inobedien- ministerium, devoti ct humiles ad imperium Crea-
100
tiam regnum perdidit Nec blandiatursibi aliquis,
.
toris. Millia millium, testimonio Scripturae, assiste-
quod per privilegium Romanae Ecclesiae de inobe- baniei, et[decies millies centena millia ministrabant
dientia excusetur. Deus enim, apud quem melior <?i\Iste autem erigebat sibi sedem, antequam labo-
est obedientia quam viclimee, quidquid emancipet raret. Po7iam, inquid, sedem meam ad Aquilonem,
aut privilegiet homo, inobedienliam detestatur. Si eterosimilis Aitissimo*. Appetiit aequalitatem Al-
unumpraecipitDeus, et aliud indulget, aut praecipit tissimi, meruitque quod suum erat perdere, dura
homo, obediendum est Deo polius quam homini \ rapuit alienum. SolusFilius Dei non rapinamarbi-
2
Scitis quodAbdon missusad Jeroboam a Domino , tratus estessesewqualemDeo", cui ex natura con-

PETRI DE GUSSANVILLA NOTiE.

(20) Bernardus epist. 42 ad Henricum Senonen-

sem,cap.9: « Sane si attenditur rerum dignitas,
hanc monachi abhorret professio si monasterium,
solis liquet conguere ponlificibus. » Praeclarum
cerle factum beati Petri Cavensis abbatis apud Su-
rium in ejus Vita, tome II « In synodo ei more
suo nudo capite residenti, sanctae memoriae papa
Urbanus pontiiicalem infulam misit, quam utique
virDomini, et pro summi
nerabiliter renpit, et otticiosissime salutavit, et
tamen ejusdem sacerdotalis mitrae usum etiam, ro-
gante papa, conlempsit. Quod non ob aliud fecisse
creditur, nisi ut quorurndamarrogandam humilitatis
exemplo damnaret, qui dum se inaniter extollunt,
indebitos sibi sanctee Ecclesiae honores non metuunt
D usurpare. « Hugoni Cluniacensi ejusque sucesso
ribus idem Urbanus milrae, dalmaticse, chirotecarum
; et sandaliorum usum indulsit, bibliotheca Clunia-
censiscol. 514, et sequentibus. Egelsino abbati S.
Augustini Cantuariensis Alexander II eadem gra-
: tiam contulerat, a cujus usu abbatcs abslinendura
esse duxerunt usque ad Rogerum, qui ut habet
Radulfus de Diceto ad ann. 1179. « in abbatem
pontificis reverentia Ye- assumptus ab Alexandro papa (III) v. Kal. Februarii
Tesculani benediction-.rn, et in signum emaneipa-
tionis indultae, mitram, annulum, chirothecas su-
scepit., « Posterioribus seeculis petentibus fere ubi-
que monasteriorum, Benedictini praesertim instituli
abbatibus concessus est. Lege caput Ut apostolicce.
Deprivilegiis, in 6.

4
••
De ratioue victus.
Lib. i. Alb. M. 1. xvm De anima. Tract. 2, c.
03 3. I Reg. 15. Act. S.
7
s
MIIReg.13. 3 II Reg. 10. *Num. 12. Nnm. 16., *Isa. 14, Dan 7. "Isa. 14.
'
• Phil. 2.
28: EPISTOLE. — EPIST. CXI. 286

venit sedere non sub pedibus, sed a dextris. Pree- A qui terra es, et in terram revertaris '".
Leva, quae-
cipitetur ergo ille filius superbiae, et cathedra pesti- so, oculos tuos, et vide, et suspice lumen coeli ; co-
lentiae subverlatur. Auferatur ei stola jucunditatis, gita, quia de terra exempti sunt amici Dei, quo-
qua ipsum manus Crealoris induerat, spoliatusque rum conoersatio inccelisest ,T
. In hac habilatione
gratuitis detrudatur in exteriores tenebras, et inter- terrena nihil est nisi labor, et dolor, et qusedam
minabiles tlammas, quibus et illi pariter deputati imago miseriae infernalis. In vita et operibus tuis,

sunt, qui in superbia et abusione detrectant obecli- tota fere facies inferni depingitur. Nec enim deest
entipm praelatorum. Quid enim aliud est positio se- tibi unda Tantali, Tityi jecur, rota Ixionis, urna
dis in Aquilone, et usurpatio similitudinis Altissimi, Belidum, saxum Sisyphi 1S
, dum inter divitias esu-
quam emancipationis, et insignium episcopalium ris dum sollicitudinibus anxiaris, dum cupiditate
acquisitio in abbate ? Per salutem itaque Patris qui torqueris, dum ad illicita raperis, dum in saccum
,B
nos genuit, et per ubera quae suximus in eadem ma- pertusum congregas, dum congregando divitias
tre, frater unice, vos adjuro et deprecor, ut in si- labore contiuuo et supervacuo te affiigis. Quia
num plenae humilitatis, pontiticalia resignelis insi- aegre audis historias, fubulosa intersero sed
de ; et
gnia ; aut, si hoc sine scandalo fieri nequit, renun- fabularum genblium moralitate quandoque forma
tietis in manu domini papse monasterii adminislra- g eruditionis elicitur (22) quoniam fas est et ab
hoste
tionem, et substituto ibi ad instantiam vestram pas- doceri. Non enira veretur Apostolus abethnicis ve-
tore idoneo, vos ad claustrale olium et salubrem quoniam a quocunque dicatur
ritatem muluari, :

militiam convertatis. Yate. A Spiritu sancto est, et

quando eam ex libris im-
EPISTOLA XCI. piorum accipimus, non aliena rapimus, sed quse
AD RADULPHUM LEXOVIEN EPISC. sunt nostra, ab mjustis possessoribus nobis vindi-
(21) .

camus. Dominus etiam populum suum peculiarem

[A. D. 1181-93].
auro et argento et omni supellectili iEgyptiorum
Ahgumentcm. —
Vehementer invehitur in episcopum
honorari voluitet ornari so
Posuit te Dorainus, ut
Lexoviensem ob avuriliam et foenerandi studium, ac .

inprimis quod annonse tempore horrea non aperuerit sis sal terrae ; timeo ne fiassal infatuatum, quiajam
pauperibus. ab hostibus conculcaris. Conditionem episcoporum
Charissimo domino et amico suo Radulpho Lexo-< enormiter laedis, atque ministerium Christi das in
viensi episcopo, suus Petrls Blesensis Bathon. opprobrium et contemptum. Utinam non fuisset
archid., veram in Christi resurrectione salutem. haec pecunia, quae te a via honestatis et salulis
Si resurrectionis aeternae gloriam fiducialiter et abducit ! Nam in hujus morlalitatis excursu nun-
indubitabililer exspectares, modo non ageres, quod quam obtinebis vitae bravium sine divitiarum con-
agis ; nec sic te terrenorum fsecibus immergeres, ^ teraptu, et viatico charitatis.

qui ia immundis avaritiae et ambitionis nexibus le Scis, quia Hippodamia 21 quandiu cursum pro- ,

totum implicas et involvis ; cum scriptum sit, quia corum concertantium, projecto auro retardabat, prae-
l0
gloria eorum in confusione, qui terrena sapiunt ;
volabat ad palmam ; cumque virgo triuraphos obti-
tu nihil nisi terrenum vis sapere aut amare. Qui nuisset tandem contemptor auri de
raultiplices,
de terra est, de terra loquitur" ; terram vides, ter- virgine triumphavit. Dominus quidera expeditissi-
ram diligis, ac sicut talpa capta oculis, liberioris mam tibi viara salutis aperuit ; fames euim valida
aeris beneficium non admittis, Mundi lumcn esse dessevit in pauperes, in quibus regnum suum tibi
debueras, sed si lumen tuum tenebrae factae sunt, Dominus venale exposuit. Regnum Dei tanti est,
tuae tenebrae quantae erunt ? lumen coeli videre non quantura ex affectu compassionis pauperibus ejus
potes quia inftxus es in limo profundi a con- et exhibes. Pauper Christi vicarius est
; , ; et sicut se in
13
glutinatus est in ierra venter tuus . Scriptum est eo rejici dolet, contemni erubescit, ita se in eo re-
quia oculi sapientis in capite cjus " semper, oculi cipi delectatur. Quandiu, inquit, uniistorum fecis-
autem stultiin finibus terrcn '*. Terramsapis, terram tis, tnihi fecistis ". Aperiasitaquepubliceraendican-
loqueris, terram lingis, Non ab hac terrenorum faece D tibus viscera et horrea tua, ne sententiam illius da-
poteris exui, donec fodiaturpeccatori fovea, donec, nmationis incurras Maledictus, qui abscondit
:
fru~

PETRI DE GUSSANVTLLA NOT.E.

(21) Appellatur hic a Roberto de Monte Radulfus raagnorum reddituum, » iuquit idem Robertus Mon-
de Vannevdla, aliis de Varnevilla successitque Ar- ; tensis. Nominalur a Rogerio de Hoveden., ann.
nulfo anno 1181. Erat prius archidiaconus Rolo- 1183, inter episcopos qui interfueruut Cadomi ex-
raagensis, et regis Angliss cauceliarius, Sic enim communicalioni latse in omnes qui pacem et con-
habel Robertus ad ann. 1181 « Raduiphus deVan- : cordiam inter regem Henricum et filios suos facien-
nevilla archidiaconus Rothomagensis, qui fueral can- dam irapedirent. Obiit autem Radulfus circa an
cellarius regis, electus est ad praedictum epi- Domini 1193.
scopatum, » scilicet Lexoviensem. Renuntiaverat (22) Vide quoe ad epist. 8 diximus de utilitate
prius cancellariaa, « pro qua rex ei dederat terras lectionis librorum gentilium.

10
Phil. 3.
!1
Joan. 3.
,2
Psal. 68.
I3
Psil. 43. " Eccle. 2.
l:1
Prov. 17. Gen. 3. " Phil. 3.
11 10 i0 ll
Ovid. L iv Metom. Agg. 1. Exod. 12. Ovid. 1. iv Metam. "Matth. 25.
 287 PETRI BLESENSIS 288

menta inpopulis (23). Seraina in benedictionibus, A bum prophetae est : Sicut oves in infernopositisunt

ut de benedictionibus et raetas
t3
. Effunde largiter, mors depascct eos 3J .

Sic inconsumptum
quod cupide congregasti- Nara qui parce seminat, Tityi, semperque renascens
il Non perit, ut possitsiepe perire, jecur 33 .
parce etmetet. HUarcmenim datorem diligit Deus .

Noli, qua?so, ulterius temporale fenus

amplecti, Dicit Dominus per Amos prophetam : Deficere sini-

quod gravissime detestatur qui omnia quae babes tiscgenos terrce,dicentes: Quoniam transibit opu-
tibi commodavit et nunc in pauperibus suis sibi po- lentia, et venundabimusfrumentum, ut possidea-
stulatcommodari. Beatus homo qui miseretur el mus in argento egenos, et quisquilias frumenti ven-
commodat " non enim raiseretur, qni lucrum se-
:
damus. Sed tenebrescere vos faciam in die luminis,
quitur temporale. Qui autem miseretur pauperi, et festivitates vestras convertam in luctum, dicit

Domino feneratur '-*. Sibi vero apud Deum pieta- Dominus commovebuntur cardincs et superlumi-
:

31
tis januam claudit, qui viscera roisericordioe proxi- naria Avaritiaenim in capite omnium, et usque
.

mo mendicanti non aperit. Apud eos, quibus in ad novissimum percutiam eos gladio. Gladius equi-
Christi ministeriosuccessisti, erant omnia commu- dem Domini bis acutus te, praesul, exspectat, ut sine
nia, dividebantque singulis, proul inicuique opus misericordia le mediumsecet, qui cumCbristoet ejus

erat
!7
. Omnes sub uno capite unum corpus sumus, g panperibusmisericordiam non fecisti. Cur non eru-
in uno corpore alter alterius membra. Si ergo ma- bescis, perditissime hominum, quod nomen tuum

nus,pedes, aut oculi, velhujusmodi membra alte- fetel in populis, quodavaritiam tuamprovinciBedara-

rius membri laesioni compatiuntur,

tu erga pau- nant, quod missam tuam nullus audit, quod officium

peres, viduas viscera pietatis et compassionis affec- pastorale diffamas, dum gravissimum exactorem, e.t

tum impendere quando incipies ? Jam fame et inedia usurarium publicum te proclamant 1 'Alii pontifices

perierunt infinita pauperum millia, nec adhuc uni nunc aliunde mutuantur, ut pauperum relevent

eorum manum misericordiee porrexisti. Unum nove- egestatem, temporalia seminant, utmetant ceterna :

ris quodmortesomnium requiret a le districtissi- tu ad temporalia occupatus, non cogitas de aeternis.

mus Judex, quia omnium factus es reus, quorum vi- Tibi sufficit, ibi collocare denarium, ubi plures fa-

tam annonse beneficio redimere potuisli. Cerle jam ciat filios, etad te non sine multiplici progenie re-

albescunt regiones ad messem, nec adhuc in hac vertatur. Redeunt ad Dominum multiplicati de-
eduliatis clade unum pauperem refecisti. Nunc narii, et quiade paucis multa lucrati sunt, inlranl
etiam priraum horrea tua reserare proponis : nonut in gaudium Domini sui. Gaudium siquidem avari,
relevcs afflictorum raiseriara, sed ut vendas carius, tnesaurus ejus est. Ubi est, inquit, thesaurus tuus,
3 ".
et commodes ad usurara. Infelicissime, pecunia et ibi estet cor tuum Idco quoties quaeritur, ubiest

Irumentum quod commodas, Dei est, et non tuum cor avari ? jusle respondetur, in arca.
proinde negotiare cautius. Ipse enim homo aus- Populus, dicit avarus, me sibilat : at mihi plaudo
Ipse domi,simul ac nummos contemplor in arca "".
s
terus est metit, ubi non seminavit "
:
: superveniet

autem tibi alius fenerator fortior te et exactior, qui Isti sunt, avare, dii tui ; isti sunt, quorum imagi-
diripiat labores tuos, et eveniet tibi quod scriptum nem Creatoris tui imagini prsetulisti. Quandoque
esl : Scrutetur fenerator omnem substantiam ejus, audiviexore tuo, quod quasi ad excusandas excu-
t9 ,7
et diripiant alieni labores illius Verbum Isaiae sationes in peccatis tuam munificentiam jactita-
,

est : Vce, qui prccdaris, nam et ipse prcedaberis

3 ".
bas, teque amplius una vice largiri, quam omnes
Et testimonio B. Job, thesauros quos devorasii evo- episcopos regionis. Sane quod domino regi donas,
31
Lues quse quoddam tribu-
mes, et de ventre tuo extrahet illos Deus . sicutcseterifeneratores, aut Judaei,

orania, nec tamen consumeris. Dolorcs enim tariae functionis imago quaedam Judaicaj
onus est, et
fecisti

mortis aeternae evadere non poteris. Nam sicut lana servitulis. Si magnalibus terrae donas, non procedit

ovium tonsa permittitur crescere, ut iterum tondea- ^. ex liberalitate ista largilio, quee quasi in capturam

tur- sic moriendo vives, ut non

desines mori Ver- miltitur, dum vicem multse retributionis exspectat.

PETRI DE GUSSANYILLA NOT.E.

(23) Hsec malediclio est

in eos, qui annonae ca- sequitur Ambrosius, 1. m De officiis. Cyrianus ea-
rioris tempore horrea pauperibus
occludunt. Paulo dem fere habet lib. uu, Testim. ad Quirinum, c. 61.

obscurius babetur haec sententiaapud LXX:

'0 <ruv- « Captans annonam maledictus in plebe est. »
id est, Qui Symmachus et Theodotio pro, o-uveywv legunt, o
e'yo>vcTto/, &*oXekoiTO auTov to?; eUveo-iv,
In xoAuov, qui prohibet. Idem habet onginale Hebrai-
continet frumentum, relinquat illud nationibus.
quibusdam codicibu> pro «ruvr/wvhabetur xtixiouXxwv cum *JjV2 prohibenti sive non communicanti.
tov cT-rov, id est, captans pretia frumenti.
Quod et

M Luc. 30
Prov. 19. " Act. 2. ^Psal. 119. Isa. 33.
Sfl
53
II Cor. 9.
5
* Ibid. «Psal.H1. 3=
19.
3
w Job -0.
3i
Psal. 48.
33
Ovid. De pont. eleg., 2. " Amos 8, 9. Matth. G. " Horat. Sat. I.

3'
Psal. 140.
 >

289 EPISTOL.E. — EPIST. XCII. 290

Audi quid de te, et consimilibus canat poeta : A Utinam experiatur invidus meus ingenii sui vires,
Munera quod senibus, viduisque inqentia mittis, ac de flosculis sacri eloquii compilatis, simile com-
Vis te munificum, Garqiliane, vocem ? ponat opusculum ! Si tamen hoc attentaverit, quod
Sordidius nihil est, nihil est te spurcius uno, d levissimum putat, vereor, ne multum sude.,
Qui potes insidias dona vocare tuas? v,
'

Irustraque laboret 1

Sic avHis fallax indulget piscibus hamus :

Callida sic stultas decipit esca feras. Infelix operis summa, quia ponera totum
Quid sit largiri, quid sit donare, docebo, Nesciet ".
3T
Si nescis, dona, Gargiliane, nilul *. .

Decessor equidem
4
,ais . ,.,

&
•,,-..•
tuus 24) gratia hospitahtatis mu-
, .

k
lnc, Pere
.

at em,
...
quidem poterit, sed si novi hominis facul-
', .. ,; "
lgnomimoseetinfeliciterconsummabit, Quid-
.
.

.„
mficae,
,
et
„.
efiusse
... v ;
hberahtatis magnihcentia>
cele-
, f t
• , . , .
v . , . ,
1
f
quid canes oblatrent, quidquid grunniant sues, ego
berrimos famae titulos acquisivit ; sed quantum me-
semper aemulabor scripta veterum in his erit occu- :

moria illius ascendit in gloriam, tantum damnatis-

patio mea; nec me, si potero, sol unquam inveniet
simum tuum nomen in confusiouem et opprobrium
o"tiosum. Nos, quasi nani super gigantum humeros
^
te dejecit.
sumus, quorum beneficio longius, quam ipsi, specu-
EPISTOLA XCII.
lamur, dum antiquorum tractatibus inhaerentes ele-
ad reginaldum BATHONiENS. EPiscopuM. B gantiores eorum sententias, quas vetustas aboleve-
Argume>tum. — Invehitur in Zoilum scriptorum suo- hominumve neglectus, quasi jam mortuas in
rat,
rum obirectatorem. quamdam novitalem essentiae suscitamus. In libro
Domino suo R. Bathon. episcopo, P. suus archid., Saturnalium legimus ", quod Afranius togatarum
salulem, et devotae subjectionis affectum. scriptor in ea togata, quae Compitalia inscribitur,
Audio, quod apud vos detractor occultusopusculafi suis respondens aemulis, qui eum multa de libro
mea lacessere clandestina depravatione praesumit ;'' Menandri dipilando sumpsisse dicebant « Fateor, :

in quo tanto feliciorem me reputo, quanlo gravius inquit, sumpsi, sedea quae melius meposse invenire

torquetur invidus meus, et miserius intabescit. Om- non credidi. « Et in eadem « Quis fraudi Virgilio :

nia opera mea fundavi in lapide adjutorii, in quo vertat,siad suiornatum carminis, quaedam an Home-
obstruefcur os loquentium iniqua M , et dentes mor- ro, vel aliis metuetur ? imo gratia inhoc habenda est

dacis invidiae contundentur. Me compilatorem aemu-f ei, quod in opus perpetuo mansurum dicta eorum
lus vocat, eo quod omnia, quae in epistolis aut transtulit, quos jam neglectui et risui habebamus. »
sermonibus meis scribo, historiarum exemplis, aut Et post pauca : « Denique et judicio transferendi, et

sacrae Scripturae auctoritatibus firmo. Hunc equidem modoimitandiconsecutus est, ul quodapud eum alie-

modum a sanctis Patribus mutuavi, qui in universis C num legimus, rnelius ibi, quam, ubi natum est, so-
operibus suis Novi ac Veteris Testamenti verba nare miremur. » Scimus apostolos a prophetis, docto-
frequenter interserunt, ut eorum artifici junctura res ab apostolis, et a doctoribus alios doctores, sicut
dictis suis robur adjiciant et ornalum. Et quae invi- Hieronymum de Iibris Origenis, Augustinum et Be-
dia est, si, quod ex multiplici librorum lectione dam de libris Ambrosii, Ambrosium vero de scriptis
decerpsi ferventiore studio digerenle, in materiam Ciceronis et Senecae, Gregorium quoque de scriptis
virtutis et exercitium prudentiae coalescit ? Nam, Augustini et Hieronymi non solum sententias, sed
sicut in libro Saturnalium, et in libris Senecae ad verba ipsa in causam mutui accepisse. Coniidenter
38 ^.
Lucilium legimus *, apes imitari debemus, quaej et sub testimonio plurium dico, me semper dictare
colligunt flores, quibus divisis, et in favum dispo- litteras solitum citius quam posset aliquis exarare.
sitis, varios succos in unum saporem artifici mistura, Ipsa certe festinatio vitium et suspicionem compi-
in quadam sui spiritus proprietate transfundunt. lationis excludit. Ad veritatem, non ad jactantiam
Arguit eemulus, et temeritati ascribit,quod litteras dico. Vidit quandoque dominus Cantuariensis, et
meas passim et varie dispersas in unum colligo : vos ipse cum eo, multique alii medediversis mate-
quod formam dictandi praescribo simplicibus, quod riis tribus dictare scriptoribus, et uniuscujusque ca-
publicae utilitati munus devoti laboris et officium -p. lamo festinanti satisfacere ; meque quod de solo
charitatis impendo. Cesset aemulus a verborum in. Julio Caesare scribitur ", quartam epistolam dictare
juriis : nam si pergit dicere quae vult, audiet quae et scribere. Quod si alicui res ista in dubium ve-
non vult. Plenus sum rimarum, nerit, facti, quaeso, experientia faciat dicti fidem.
Scio > unde s P irilum elationis conceperit, et quare
hac atque illac perfluo*\
Qui me
commorit, melius non tangere clamo, yester Cornificius intumascat. Verum sicut plena
Flebit, et insignis tota cantabitur urbe m . vento vesicula delumescit, si acu modica perforetur,

PETRI DE GUSSANVILLA NOT/E.

(24) Intelligit Arnulfum de quo vide quae diximus ad epistolam 44.

37
Mart. 1. i. epig. 136. 38 Psal. 62. 3S *. Macrob. 1. i, in princip. Senec. ep. 3o. 39 Ter. in
*.
Eunuc
1, 2.
*° Horat.
1. n Serm. sat. 1. il Horat. De art. poet. " Macrob. 1. vi. l3 Plin. I. vn, c. S5 ; Plut.
in ejus Yita ex Oppio.
Patrol. CGVII. 10.
 ;

PETRI BLESENSIS 292

291

sic uno verbulo de

follibus imperiti gutturis ventum A postquam de paucis panibus quinque millia homi-
Implebo faciem ejus igno- num reieceiat, turbae considerantes in miraculo
loquacilatis excutiam.
ad plenum materia ignominiosae Domini majestalem testimonio evangelistae volue-
minia ;
nam in eo
runt eum in regem eligere, ipse vero aufugit in
confusionis exuberat :

montem 47 Cum in manu Gedeon Dominus Israel

.
".
Cum sit Socraticis notissima fossa cincedis
liberasset, dicebant ei Dominare tu nostri,et filius
:

mea in manu semuli quandoque sinistro tuus, et ftlii ftliorum tuorum, quia liberastinos de
Si opuscula
devolvantur eventu bona, inquit, haec essent, si
; manu Madianitarum. Quibus ille ait :Nondomina-
auctoritates, quas ipsn adaptat, sederent competcn- bor vestri, nec dominabitur ftlius meus in vos, sed
scriplis vete- Dominus". Refert Valerius Maximus ", quod cum
lius, aut matenae responderent. Si in
describitur invidia et venenosa viro cuidam approbatae virtutis vesiis imperialis
rum plerumque
malitia detractorum. cum diademaie fuisset oblala, ille veslem respiciens:

conjuge Peleus,
« pannum, inquit, nobilem potius quam felicem
et nato, felix et
;
Felix
Et cui, si demasjungulati crimina Phoci, quem si quis attendal, quantis sollicitudinibus et
". periculis, et miseriis sit refei tus, nec jacen-
Omnia contigerant in luto

tem tollet Iste anxia^et occulta divitun, torraenta

Et illud : Julium Fortunatum fateor virum fortem, B ; \
cognoverat. Nisi enim divitise et honores variis an-
qualiter tamen judicium repetundarum evaserit,

elegantissime poslularet,
xietalum aculeis pungerent, nunquam spinis eas
miror. Publius Antonius D0
Ecce Dorainus comparasset . Mirabiliter elusa est sa-
quia prsevaricatus est in causa Lucilii.
nisi
dum aliena vir-
pientia hujusmundi filiis hujus seeculi assiduecon-
;

quomodo invidia mel intoxicat, et

vertuntur eorum divitias in miseriam et tormen-
bouum quod apud se non invenit
tute torquetur,
enim alinae dispen- lum filii vero lucis exper;untur jugiter, quod ca-
;

malitiose depravat. Opinionis

rere divitiis liberum facil et bealum. Confttebor tibi,
reputat lucrum, totumque sibi dc-
dium, suae fainse
Pater cceli et terrce,quia abscondisti kcec a sapien-
trabi credit, quod ad titulos vicinae bonitalis acce-
tibus, et revelasti ea parvulis". Pauper et justus
Porro quod Martialis" suo imprecatur
invido,
dit.
contenmit divitias, et nihil ei deficit, quia sufticit ei
hoc imprecor meo :

Deus. Dives autem, filius avaritise, cultor mam-

libenter
Qui ducis vultus, et non legis ista monae, servus pecuniae, majorem in eo sollicitudi-
Omnibus invideas,invide,nemo tibi.
nem, et timorem, et miseriam invenit, in quo ple-
EPISTOLA XCIII. niorera sibi constiluerat voluptatem. Si vultis in
sancta religione, et aurea paupertale transigere
AD M. WILLELMUM ABBATEM.
dies vestros, feiicitati vestrae non poterit regum
[A. D. 11T0.]
gloria comparari. Melius erit modicum. super divi-
Grattilatur fratri suo abbati, quod con-
Argimemcm.— tias peccatorum muttas**. Perdidisti dies, quos in
gilio suo ubsecuius abbaliam in manus summi ponti-
superioris, subditi humi- operibus expendisti. Melior erit amodo dies una in-
hcis resigwrit. et digniiati
litatem, Franciam SieUia anteposuerit. atriis Domi?ii super tnillia**. Quandiu eratisin Si-

- Charisamo fratri suo magbtro Willelmo Mati- \^

perseveran- infernalis, quae devorat habitalores suos, vestrum
Blesen., salutem et
nen. abbati, P. autem per gratiam
faciebat redilum desperari,nunc
tiam in virtute.
congratulor, quia juxla Dei nativum aerem, et vina Blesensia bibitis, cui
Magnanimitati veMrae
Sicilia, si vos tenuisset diutius, more suo vinum as-
rejecUs insignibus, quae
parvitatis meae consilium,
papae gratia vobis indulserat, cu- pidum porrexisset. Modo, frater, in sepulcro jace-
profusior Domini
in ejus manibus retis marmoreo ubi ad inanis gloriae quaestum
ram Matinensis monasterii sponte
;

magnanimi cordis est lanti forsitan superscriptum esset, Willelmus Blksensis

resignastis. Nobilis et
ad cujus acqui- Matinensis abbas hic jacet. Frater, poetae testi-
, emoluraenti dignitatem relinquere,
anxia sollicitabat ambilio. Hono- monio,
sitionem plurimos
in vobis contemplus honoris, U Levis est jactura sepulcri".
rabilior autem est
acquifisse enim fortunae fuit, Nomen vestrum diuturniore raemoria commenda-
quam illius adeptio ;

Venari honores, congre- bile reddent tragcedia vestra de Flaura et Marco,

fortitudinis contempsisse.
quarrere voluptatem, com- versus de pulice et musca, comccdia veslra de alda,
et in eis
gare divitias,
ambitionis via est sermones vestri, et caetera theologicae facultatis
mune vitium est, et publica
opera, quae utinam diffusius essent ac celebrius
titulus est, triumphare de
insignis aulem virtutum
conculcatis se in publicata 1 Plus honoris acrevit vobis ex Yestris
Baeculi poropa, mundique divitiis

repulare. Dominus saecu- operibus, quam ex quatuor abbatiis. Species qui-

paupertale sola divitem
saeculi dignitates. Nam, dem auri deceperat vos; unde et quidam nostratura
lorum fugere uos docuit

l8 4" M Matth.
Juv Sat. 2.
" Ovid. 1. n, Metam. • Lib. i, ep. T9 Joan. G. Jud. 8. Lib. vn, c. 2.

" Malth. 11. M P^al. 36. " Psal. 83.

u Yirg. JEneid. u
13.
 :

293 EPIbTOLJ). — EPIST. XCIV. »94

Siculas opes vilae comparavere dispendio. Sed et A destia ternperarent. Porro ordo militura nunc est,

dominus cancellarius (25), sicut et Hierosolymitae ordinemnon lenere. Nam cujus os majore verbo-
r eferunt, in fala concessit : cum enim herpes estio- rura spurcitia polluitur, qui detestabilius jurat, qui
menus, qui vulgo lupus dicitur, femur ejus enor- minus Deum timet, qui ministros Dei vilificat, qui
miter occupasset, omnia in eo medicorum instru- Ecclesiam non veretur, iste hodie in ccetu militum
menla frustrata sunt, tandemque in sancta Dei ci- fortior et nominatior reputatur. Tolerabilius mihi
vitate inter brachia regis et in ccelu principura cir- esset, si alii, quam nepotes vestri in hanc super-
cumstantiura et plangentium spiritum exhalavit. bise et abusionis audaciam prorupissent : maxime
Veridica eliam commeantium relatione cognovi, cum illi a pueritiae cunabulis solam in vobis mo-
quod in ultionem domini Stephani__Catanensis ei- destiam noverint, solam a vobis didicerint honesta-
vitas terrsemotu concussa est, et subversa (26) ; iu tem. Verumtamen, cum omnis aetas prona sit ab
qua 1
filius ille superbise frate r Matlhaei no tarii, qui adolescentia in malura, ex quo suis adhaeserunt
vobis episcopatum supplantaverat fraudulenter, et, commilitonibus, ab eis mores perditos contraxerunt.
adversus innocentes proditoriam suscitaverat fa- Nam et rhetoricis argumentum trahitur a convictu :

ctionem, interceplus et obrutus animam ministram et, Qui tangit picem, inquinabitur ab ea " :

5 '.
iniquitatis et ancillara Satanae ructavit. Suraus, t> Uvaque conspecta livorem ducit ab uva
frater, in dulci Francia, quae sola, teste Hieronvmo Militaris hodie disciplina, quam Vegetius Renatus ac
55 *.
55
, monstra non habet. Bonum est noshicesse Vi- plerique alii docuerunt, prorsus evanuit, et se in
vant in Sicilia, qui prodiliones et venena procurant quamdam delinquendi libertatem, et scurrilitatis

adulationis officiarii, et qui aures magnalum vento speciem deformavit. Olim sejuraraenti vinculo mi-
inanis gloriae prurientes venenosa suavitate de- sites obligabant, quod starent pro reipublicse
mulcent. statu, quod in acie non fugerent, et quod vitae
propriae utilitatem publicam praehaberent. Sed et
Vivant Arturius illic,
Et Catulus ; maneant qui nigrain candiia ver- hodie tirones enses suos recipiunt de altari, ut
58
[tunt . profiteantur se filios Ecclesiae, honorem
atque ad
sacerdotii, ad tuitionem pauperum, ad vindictam
Mihi sutficit, si illic vivam et moriar, ubi natus sura
malefactorum et patriaa liberationem gladiura ac-
et nutritus. Vita circularis mihi accepta est, ut
cum nascendi exordio vitae meae limitetur excursus.
cepisse. Porro res in contrarium versa est ; nam
ex quo hodie militari cingulo decorantur, statim
Vale.
insurgunt in christos Domini,
et desaeviunt in pa-
EPISTOLA XCIV. trimoniura Crucifixi. Spoliant et praedantur subje-
ARCHIDUCONUM. C*
AD 1.
ctos Christipauperes, et rniserabiliter, atque immi-
Argcmentcii. —
Queritur apud archidiacomim de sericorditer affligunt miseros, ut in doloribus alienis
insolentia nep"tum eju.\ militum, quod sacrum cle- illicitos appetitus et extraordinarias irapleant vo--
ricorum ordinem irnpie proscindant, otium secten- quod ad
luptates. Refert Lucas railites accedentes
tur, et a virtute veterum nulitum, quorum laudes
depingit, longissime, ut et alii sui sceculi, disces- Joannem Baptistam, interrogaverunt eum dicentes :

serint. Magister, quid faciemus et nos ? Neminem, in- —

Charissimo domino suo Joan. archidiac, Petrus quit, concusseritiSy neque calumniam faciatis, sed
50
Blesensis, salutem in auctore salutis. contenti estote stipendiis vestris . Qui contra ini-

Nepotum vestrorum militura fastuosam gloriam micos crucis Christi vires suas exercere debue-

tolerare non possum, qui vitae militaris eminentiara rant, potibus et ebrietatibus pugnant, vacant otio

jactitantes clericorum sortem multiplici detractione marcent crapula, vitamque degenerum in imraun-
depravant vitam et opera eorura ducentes in op- ditiis transigcntes nomen et officium mililiae deho-
;

probrium et contemptum. Sane in depravatione nestant, Nihil damnabilius est in milite quamotium,
ordinis nostri non multum eorum excellentia pro- per quod usus armorum dediscitur, nutritur pusil-

movetur qui si essent milites, aut quae militura Janimitas, vires faltiscunt, obrepit inertia, et ad
;

professio esset, cognoscerent, deferrent clericis ; D immunditiae actus animusoccupatur. Ideo P. Na-
60
et se a scurrilitate verborum quadam puellari mo- sica cum exercitura in hibernis regeret, licet usu

PETRI DE GUSSANVILLA NOTJE.

(25) Ille est Stephanus comitis Perticensis filius, (26) De subversione illa Catanae v\rbis fuse loculi
quem Margareta Guillelmi II regis Siciliae mater ad sumus adepist. 46.
moderandum secum regnum tempore pubertatis Hanc epistolam circa annura 1170 scripiam con-
filii Francia advocaverat, cancellanura regni
sui e paulo post subversionem Catanensem,
jicio, scilicet
ad archiepiscopatum Panormitanum
instituerat, et quae contigit anno 1169. Erat autem Petrus in
eligendum curaverat. Verum is paulo post odio Francia, ut ipsemet ait in tine hujus epistolae
quorumdam procerum e Sicilia exire compulsus « Sumus, frater, in dulci Francia. » Nondum enim

Hierosolymam profectus est, ubi et paulo post erat in Anglia.

obiit.

58
" Contra Juven. Sat. 3. " Eccli. 13. Juven. Sat. 2. Luc. Fron-
55 SG 3,
Vigilant. \ Matth. 17.
tin. Stratag.,l. iv.
 295 PETRI BLESENSIS 296

classium non egeret, ne taraen miles corrumperetur A in deliciis nutritur, et tota ad carnis delicias se

sidia, seu crapula.vel per otii libertatem superbi- rclaxal philosymbola nostra
ret, naves aedificari inslituit. Legitur "' Trajanus ln cute curanda plus cequo operosa juventus • T.

imperatormilites suos, quoties vacabant a praeliis,

' Quod si mililes nostros ire in expeditionem quan-
exercuisse incursu, in saltu, in usu, natandi, in
doque oporteat, summarii eorum non ferro, sed
studio caesira vel punctim feriendi, mittendique
vino, non lanceis, sed caseis, non ensibus, sed utri-
lapides manu vel funda, et missilia jaciendi; eos ad bus, non hastis, sed verubus onerantur. Credas eos
omnes modos erudiens, quibus bellum sustineri ire ad demum convivii, non ad bellum. Clypeos
debeat, aut, inferri. Demagno Pompeio refert Sal- deferunt optime deauratos, preedam potius hoslium
lustius *, quod cum alacribus sallu, cum velocibus quam eertamen ab
cupientes, hostibus, et eos refe-
cursu, cum validis, vecte certabat. Yerumtamen, ex runt, ut ita loquar, virgines et intactos. Bellatamen
quo ipse, et senatus, ac populus Romanus otio et et conflictus equestres depingi faeiunt in sellis et
quieti vacare coeperunt, qui quandoque in remo- clypeis, ut se quadam imaginaria visionc delectent
tissimis nationibus hostiles insultus modico agmine iu pugnis, quas actualiler ingredi, aut videre non
propulsabant, superveniente Caesarea paucitate re- audentj Eieganter Scipio Africanus, sicut in Iibro
liquerunt praesidia fortissimse urbis, et in sola fugajg stratagematum Jtilius Frouth.us refert cum scu-
sibi fiduciara posuerunt. Sed et hoc prsecipue Cse- l
um gemmis multipliciter
cujusdara vidisset auro et
saris excitabataudaciam, quia res ei erat adversus ornatum, dixit se non mirari quod tanta diligentia
otiosum militem, ducemque emeritum, et qui longa ornasset, in quo plus praesidii, quam in ense habe-
pace dedicerat ducem. Refert Trogus Pompeius w , ret /Eneas quidem gemmas a digitis ad ensem,
quod oovissimus rex Assyriorum Sardanapalus Birro a digitis ad pocula legitur transtulisse. Refert
propter otiumet mollitiem vitae a regali solio tur-
Pericles non picturam, non aurum et lapides, sed
Quid Romanos extulit? aut unde
piter est dejectus. scutum divulsum, fractum galeam, hebetem gla-
habuerunt super omnes populos principatum ? no- dium, faciem vulneratam cedere militibus ad orna-
men eis et gloriam acquisivit armorum usus et tum. Porro cum nostri milites ab expeditione sine
8*
exercitatio praeliorum. Vegetii Renati testimonio vulnere et cicatrice, sanis etiam et integris armis
mutilis est onmino militiae nutritus tenere, et deliciis
per Dei gratiam revertuntur, currilur ad bibendi
assuetus ; eum autein censet praeliis apliorem, qui contlictuiu.
sub divo et sole nutritur, laboris patiens umbrae ,
Crateras igllur keti statuunt, et vina coronant ",
negligens, balneorum nescius, seque ferens frigoris
Atque exhausta canunt prcelia Martegravi.
injurias et caloris, rudis in causis, simplex in acti_ C UHc /Eacides, illic tendebat Ulysses,
bus, cibo moderatiore contentus qui non eiubescit
;
Et pingunt fluido Pergamatota mero'' .

1'ossam ducere, reparare aggeres, ferre lapides et

Garriunt igitur, et laxant procaces linguas in de-
caementum, lignorumque materiam comportare.
Iractiouem hominum innocenlium, desaeviunt in
6 "',
Ideo, teste eodem auctore Romana juventus Doraini, referunlque et
christos conferuot labores
quondam abluebat in Tiberi sudorem, quem cursu
suos ad otia saccrdolum. Datur ilaque inter eos
vel exercitio eampestri collegerat : nec minus bal-
sententia, et commuui lege sancilur, ut decimas
nea, quam effeminatrices aquas Salmacis abhorre_
auferant, ut Ecclesiae et clero non deferant, ut
bat. Sed etiam in temporibus Judicum Jcrobaa
excommunicationera non timeant, ut non reverean-
sive Gedeon, ut figuralium mysttria taceantur tur Deum, ut injuriis afficiant sacerdotes, et quid-
Domino mandante, prohibitirs est in multiludine quid in usus Ecclesia? cessit de largitione avitae aut
delicata alque inexercitata et timida Madianilis oc-
paternae liberalitatis, cvacuent. Verumtamen magnus
currere. Cumque clamaret Gedcon, cunctis audien- Dominus, et terribilis nimis, qui humiliat omnem
08
tibus : Qui / ormidolosus
'

est et timidus ,revertatur , altitudincm extollentem se adversus scientiam Dei,

recesseruntab eo viginti et duo millia, et tantum ipse salvos faciet filios pauperum, et humiliabit
decem millia remanserunt. Sedet de illis tanquam D calumniatorem tollensque virgam peccatorum
ad bellum expeditioresduntaxat elegit, qui in sitj deeuper sortem justorum, argnet pro mansuetis
sua velut canes tamberent, et festinanlius aquam ad tcrrae ", et obstruet os loquenlium iniqua, dejiciet-
os mitterent : illis prorsus abjectis, qui se ad biben- que omnem exlollentiain superborum. Cum autem
dum tlexo jojli te inclinabant. In trecentis ilaque dicat Dominus sacerdotibus suis : Qui vos spernit,
facta est liberatio populi, quos non crediderim inter me spernit
Ts
; et Qui tangil vos, tangit pupillam
delicatiores epulas,ct exquisita convivia didicisse mei
73
nepoles vestros diligitiset zelatis ad
oculi ; si
aquam lambere. Quos ideo pra-elegit Dominus, (juia vitam, ne pereant cum Oza, dum ad arcam Domini
necessitati satisfecerunt in humililatc naturae, llodie 74
manum temerariam porrigit ; ipsos ad reveren-

Dion. m Xila.
f!
Fl. Veget. De re militari, cap. 9.
I. i Just
°3
I. i.
°*
Lib. i De re militari c. 3
M Judic.
"Ovid. Horat. ]. 1, ep. 2. w Lib iv, &n. 70
15 Uelam. 7
67
cap. 1.
°9
Virg. yii. Ovid.
m :,
Pentel. Isa. H. -Luc. 10. "Zach. 2. 7 *IIReg. 6.

1
 . ;

297 EPISTOLE. — EPIST. XCV. 298

tiam Ecclesiae et ofticialium Christi salutaribus mo- A simo Anglorum rcgi, duci Northman. et Aquitan,
nitis informate. Nam, cum eos receperitis in sortem comiti Andega/. suus P. Blesen. Bath. archid.,
,
A
familiaritatis et parlicipium mensae vestrae, non salutem, in regno temporali rcgni ccelestis memo-
esti omnino immunis a culpa, si commensales riam et amorera.
vestros permiltitis passim garrire in clericos, et in Loqui vereor, et tacere non expedit mihi tamen :

Ecclesiam protervire. tutius videretur aestuanlis animi motum dissiraulare

Verum est, quia nepos vester S. in brachio el silenlio : sed imminet aDimae meae magnum ex
fortitudine advocati Bethunige quandoquc, forsitan mea taciturnitate periculum. Loquar ergo, quia,

semel, solemnes militiae titulos acquisivit ; sed non ut Aerbo Job utar, si tacuero, os meum condemna-
82
propter hoc adversus Ecclesiarri Dei superbiae vcn- bit meLoquar quod vobis ad honorem et salu-
.

tum debuerat concepisse. Nihil enirn est, quod ma- lemcedere debeat, vestris vero subditis ad quietem.
gis laudis imminuat pretium, quam suos assidue Licet prae cunctis regibus terrae subjectorum mores,
jactitare successus, et singulis diebus anni vendene vcstrique regni statum noveritis : quia tamen hu-
diem unum. Legitur de Mario ", quod cum plurima manum transcendit ingenium omnium habere noti-
fecisset egregie, una sui jactitatione gloriam famse tiam, quae in tot et tam diffusis provinciis fiunt,
perdidit et quia sibi praesumpsit
; ascribere, quod g audite pauca, quse nec ego sine peccato possum
ex ore alieno captare debuerat, publicae commen- silentio tenere, nec vos sine periculo lgnorare.
dationis vota demeruit . Ut ad domestica jactanlioe Multa siquidem Dominum quandoque latent, quae
et ostentationis veniamus exempla : rex Ezechias
7
", subditis innotescunt. Nam testimonio Aquinatis,
quem Dominus in umbra horologii, in appositione 83
Dedecus ille domus sciet ultimus .

annorum, et fuga Sennacherib prae universis regibus

honoraverat, quia nuntiis Merodach filii Baladan Cum mulla fiant domibus privatorum, quae do-
in

regis Babylonis pigmenta, unguenta quoque, et minorum notitiae non est vestrae ne-
subducantur,
domum vasorum, cellasque aromatum, etomnequod gligentiae aut incuriae ascribendum, si in tam spa-

erat in thesauris suis ad ostentationem et jactan- tiosis et diffusis regionibus, quibus Dominus vos
tiam demonstravit, juxta verbum Isaiae filii Amos. praefecit, singulorum excessus non novistis ad ple-
thesaun ejus ablati, et in Babylonem translali sunt num. Ipsos enim justitiarios, quos vulgariter erran-
filiique ejus captivati, et in palatio regis Eabyloni s tes, vel itinerantes dicimus, dum errata hominum
facti sunt quoque oplio divinae
eunuchi. Triplex diligenter explorant, frequenter errare contingit.
animadversionis proposita est David, eo quod ad Excessus namque hominura absconduntur,aut amore,
jactantiam Dei populum numeravit". Sed Nabucho - aut timore, aut lcge consanguinitatis, aut pietatis
donosor 78
,
quia se magnificavit in fortiludine et ^ offlcio, aut occultis muneribus redimuntur. Amit-
81
decore et gloria regni sui, humiliatus in animal titur eoim vox redemptae miserationis et in in-
brutum comparatus est jumentis insipientibus, et juriam senatusconsulti Turpiliani abolitio irr.petra-
T9
similis factus est illis . Utinam non intumescant tur. Forestariorum siquidem ac vicecomitum in-
adversus Christum et christos ejus; sed humiliter numeri ofiiciales, dum avaritiae et cupiditati suae
ac devote recolant qualiter per gratiam Dei, aul satibfacere student, depraedantur pauperes, simpli-
potius vestram, de pnlvere paupertatis, et de ster- cibus insidiantur, fovent impios, opprimunt inno-
core sunt erecti ! Nam et Abraham electus et voca" ceutes exsultant in rebus pessimis, lcetantur cum
tus a Domino, memor tamen sua? conditionis : male fecerint™, peccata populi comedunt, luxu-
Loquar, inquit, ad Dominum, cum sim pulvis et riantur in lacrymis viduarum, et in fame pupillo-
,0 8I
cinis . In Levitico etiam de sacrificio avium rum, in pauperum nuditate, in aftlictione simpli-
praecipitur, ut plumae et vesicula pulmonis depo- cium. Legilurin libro Sapientise, quia venatio leonis
8l!
nantur in pulvere, quatenus in quem Dominus exal- onager in ercrno sic et pauperes, vicecomitura
:

tat, hurailietur, et inter divinse gratiae magnificen- autnemoralium judicum, et aliorum collateralium
tias se pulverem recognoscat. Bene valeatis. sunt esca et potus, ac publica depraedatioDis occa-

EPISTOLA XCV. D sio. Devorat justum impius, rusticum curialis,

exaclor innocentem, simplicem fraudulentus. Mi-

AD II. ANGLORLM REGEM nisterialium siquidem tanta est multitudo, quanta
Aroumextdm. — Quoniam rex Angliae
conscius esse est locustarum, ut istis recedentibus illi succedant,
non poterat omrwim, quee in amplissitnis provinciis quod ex parle fuerat devoratum, alii devorent
et
agerentur, monrt eum de variis vicecomUum et alio-
exitialiter et consumant impleturque in eis illud
rum inferiorum prce^eclorum abusibus, modumque :

aperit, quo emendari possint. propheticum Residuum erucce comedit locusta, et

:

Charissimo domino suo H. Dei eratia illustris- residuum locustcecomeditbruchus,et residuum bru-

75
Plut. inC.Mario. 7fi
Isa. 39, IV Heg. 20. "UReg. 24. 78
Dan. 4.
79
Psal. 48.
w Gen. 18.
81 81 83 8 83
Cap. 1. Job. 9. Juv. Sat. 10. *
Cod. 1. x, tit. 43, 1. Is demum. Prov. 2. »9 Eccli. 13.
 .

299 PETRI BLESENSIS 300

,T
chi comedit cerugo . Isti sunt merguli, rapina A dices exstiterunt, et ego ignorabctm ". Polestas
piscium suam urgentes ingluviem, quos beaius equidem judicialis, et aequitalis ministerium non
MartiDus abigens dicebat : Haec forma daemonum ex carnis dilectione, sed ex sola debet dilectione
est. Isti sunt sanguisugae principum, sitientes as- hominum aut Dei certa dispensatione procedere.
sidue, et bibentes sanguinem alienum M . De Sa- Certe cum Moyses dubitaret de filiabus Salphaad
muele quidem scriptum est, quiajudicabat populum judicio Domino ad paternae haereditatis beneficium
Israel, circuiens Bethel et Galgala, el Masphat, sunt admissae "5
. Successio siquidem sanguinis hae-
revertebaturque in Ramatba, ubi erat nativitas et redem facit, electio judicem. Sane illi constiluendi
habitalio ejus". In quo manifestissime praesumilur sunt judices populorum, quos vita purior, et emi-
quod nec esculentum, nec poculentum ex sua ju- nentior prudentia prae caeteris illustravit : nam re-
risdiclione captabat. Unde loquens ad omnes filios verentia et auctoritate praesidentium vitia tempe-
Israel, libera conscientia et secura dicebat Ego ab rantur in
:
subditis. Scipionem Africanum tanta
adolescentia mea vobiscum conversatus sum. Loqui- morum gravitas, et austerae maturitas pudicitite
mini de me coram Domino, et coram christo ejus, commendavit, ut solo suae castitatis exemplo publi-
utrum bovem alicujus tulerim,aut asinum-' si quem- cum votum continentiae firmaret in populis. Iste,
piam calumniatussum, si oppressi aliquem, si de g sicut Tilus Livius
fl6
refert, cum a Pyrenaeis mon
manu cujusquam munus accepi,et coniemnam illud tibus usque ad columnas Herculis, et usque ad
hodie, restituamque vobis *". Consimile est, quod Oceanum devicto Annibale, et aliis Romanorum
M*
beatus Job dicit : Si clamat adversum me terra hostibus provineias subjugasset, pueros captivos
mea, quasi diceret : Subjectus meus contra me el puellas egregiae pulcbritudinis restituit barbaris,
super aliquo gravamine, aut oppressione non cla- nec passus est eas in suum venire conspectum, ne
mat. Accusatur hodie simplex et innocens, quod vel oculus ejus aliquid de integrilate pudicitiae de-
silvam inciderit, quod ferarum captioni consenserit, libaret. Legitur Fronto tantam gravitatem vitae
quod jura coronse tacuerit, quod publicae functionis operibus et facie praetendisse, ut non solummodo
tributura non solverit, quod hundredo et alimoto actus, sed affectus quoque illicitos in hominibus
(27) defuerit, quod regios rcinisteriales honorifice cohiberet. De seipso Job dicit : Quando procedebam
non exhibuerit qui tamen nec habebat, unde sibi
:
ad portam civiiatis, in platea cathedram parabant
et uxori ministraret ac filiis. Et hoc tamen lolera- mihi. Videbant me juvenes ,et abscondebantur ,senes
bilius esset, si eis respondere liceret, ac suam alle- assurgentesastabani mihi.Principes cessabant loqui,
gare inopiam. Porro apud tales verba pauperum et superponebant digitumorisuo 9 ''.
Indignanturvirj
leviora sunt vento, et quantumlibet firma juramenta nobiles et discreti, quia eorum jurisdictioni sub-
p
vilescunt, quia juxta verbum ethinci, jecli sunt, quos sciunt esse plebeios, et qui nullos
contemnere falmina puuper prudentiae aut virtulis titulos praeferunt ; nisi quod
Creditur, atque deos, diis ignoscentibus ipsis familiaribus vestris parentela vel affmitate, obse-
Quantum quisque sua nummorum servat in arca, quio aut muneribns aduaeserunt.
Tantum habet et fidei ". Haec in vestram notitiam, amantissime princeps,
Cum scriptum Beati qui esuriunt et sitiuntjusti-
sit : facile venire non possunt.
Licet enim clamores
liam ". Hi qui judicant pauperes vestros, justitiam pauperum benigne et misericorditer exaudire ve-
etprudentiam ignorantes solam esuriunt et sitiunt biis, pauper tamen veretur aperire malitiam ex-
pecuniam. Majores enira vestri officiales tales dun- actorum, ne graviora moliantur in eum, et fiant
taxat sibi snbstituunt, quos ex.speclatio lucri, vel po^teriora hominis pejora prioribus. Quod si aliquis
affinitas, aut natura, aut nutritura commendat. compassione et misericordiaducfus vobis pauperum
Ideoque sapientia miserabili lamentatione conque- pressuras, et tyrannicas ministrorum exactiones
ritur : Tenenies, inquit, legemnescieruntme™, ju- revelare atlentet, Domini eorum graviter move-

PETRI DE GUSSANVILLA NCHYE.

(27) Hundredum sive hundredus tribus modis D hundredarii. Terlio denique pro praestationibus seu
sumitur. Primo pro comitatus seu provinciae parte tributis debitisdomino hundredi. Halimotum vero
continente centum villas, vel in qua habitarent esl conventus aulae curiae dominicalis manerii vel
centum pacis regiae fidejussores, dicebaturque ali- baronis in villis et dominiis ; seu Iribuum, warda-
ter cantreda, hoc est cenlena, scilicet a fidejus.-o- rum et socielatum in burgis et urbitus. Quare
rum numero centenario. Quare bundredi dominus bundredum hic in secundo significatu usurpatur.
idem erat ac centenarius. Hundredum etiam dice- ita ut deesse hundredo et halimolo, nihil aliud sit,
batur wapentachium a wapen, hoc est armis; quia, uuara abesse a placitis seu curia quibus interesse
quoties novus esset hundredi dominus, illi qui debebant hundredarii, id cst qui subjecti erant do-
suberant, in subjectionis signum ea reddere tene- mino hundredi. Vide de his vocihus plurima apud
bantur. Secundo suraitur pro curia seu placitis Spelmanijum, Scmnerum et Willelmum Wats
(dos assisias appellamus; auctoritate domini hun- in Glossariis, et Vossium in lib. De vitiis ser-
dredi convocatis, quibus adesse tenebantur omnes monis.

" Joel. 1. M
S. Sulp. epist. 2 "9 90 ,l
ad Bassalam. I Reg. 7. I Reg. 12. "°*. Cap. 31. Juven.
Sai. 3.
M Matth. " Jer. 2. " Ose. " Num. M Dec.
. 8. 27. 3 Gell. C c. 8 ; Valer. 4, cap. 5.
"Job. 29.
 301 EPISTOL^). — EPIST. XCVI. 302
buntur, atque in odium illius, qui causam paupe- A patris l
, Ne dicas dicit Sapiens, In multiiudine
rum ad vos detulerit, omnes alios aulicos ex- muncrum meorum, respiciet Deus, et offerente me
citabunt. Licet autem in plerisque curialibus si- munera placabitur Altissiraus Certe bonorura
'-
.

multateset invidiae praecipue regnent, ubi tamen nostrorum non indiget Deus. Et qui dat regibus
occasione talium aliquis ditfamatur, etiam hostes divitias terrae ab eisaurum non postulat, vel aegen-
suos invenit defensores. Cumque in omnibus fere tum, sed ut audiaut causam viduae et pupilli, et ut
voluptates eorum dissideant, in excusatione tamen arguant pro mansuetis terrae
3
. Expedit vobis,
ac defensione mutua socialis gratiae vineulum ser- illustrissime princeps, ista diligenter attendere,
vant, etspiritum unitalis. Hi namque sunl squam- talesque ministros publici juris instituere, qui
mae Behemoth, de quibus in Job legitur, quia una ve^tro, vestraeque justitieeprincipalisexemplo Deum
uni conjungitur, et spiraculum vitae non incedit per timeant, qui non sequantur retributiones, qui per-
88
eas . Si in auditorio vestrae celsitudinis, aut in sonarum gratiam non acceptent, qui de vestrorum
praesentia Aestrae justitia? principalis causarum ne- familiarium parentelafiduciam irapunitatis, et auda-
gotia ventilantur, ibi nec aura munerum locum ciam saeviendi non habeant. Apud antiquos, teste
invenit, nec acceplio personarum. Ibi omnia pro- Cicerone *, proverbialiter dicebatur : « Exuit per-
cedunt in judicio et justitia, nec excedunt statuta sonam amicura
B judicis, quisquis induit. » xEqui-
vestra vel in modico limites aequitatis. Porro si ad enim, cui judex obsequitur, sinistrara odii vel
tas
Pedaneos et minoresjudices pauperum negotia de- amoris dexteram nescit. Talis debet esse minister
volvantur, justiticatur impius pro muneribus, atque juris, ut in ejus raanu nullius auctoritate personae
in subversionem judicii, et captionem pauperis, et
titubet autvacillet libra justitiae '. Magni quidem
syllabarum aucupaiiones, et verborum tendiculae
Alexandri causa in castrensi judicio a commilito-
proponuntur. Quidam sunt, qui super exhibitione, nibus ejusabjecto terrore damnata est. Norainatis-
aut exsecutione jusiitiae litteras non idulgent, nisi
simus eloquentiae doctor Pythagoras in causa,
sub cerla promissione peeuniae. Sed sciat, quisquis
quam habebat erga discipulum suum, sententiam
hujusmodi litteras vendidit, quod Dei justitiam,
postulabat instanter, ejus taraen petitio audita non
cujus debitor est, et quam gratis exhibere tenetur,
est. Nec terror Alexandri, nec auctoritas Pythago-
venalem exponit. Sanctorum enim Patrum auclo- raa justiciae lancem ab aequilate potuit declinare.
rilate, qui unum vendit, sine quo reliquum nonpro- Nihil adeo gloriose lucet in principe, sicut amare
venit, nentrum invenditum derelin piit.
et exhibere justitiam sine omni acceptione perso-
Certe acceptior estapud Deum justitia, quam nae Zaleucus
6
cum in urbe Locrensium filius ejus *
,

praebenda ideoquecum in utroque possit Simonia

;
deprehensus secundumlegem civitatis,
p in adulterio
committi, damnabilior lamen est apud eum omnis
quam ipse condiderat, privandus esset utroque
venalitas in exhibitione justitise, quam in vendi-
oculo atque ob honorera patris pcenara ei debitam
;

tione deeimae aut praebendae. Heec vos, justissime

populus remilteret universus, ille aliquandiu repu-
princeps, oportet diligenter inquirere, et inquisita
gnavit. Tandera prece et instantia populi viclus,
corrigere, ne minorum excessus de vestris mani- sibi prius unum, et postea filio alterura eruit ocu-
bus a Domino requirantur. Frequenter enim culpa usu
lum, et sic relicto utrique videndi, mirabili
populi redundat in principem, quaside majorum temperamento jusliiiam in patre, et mise-
aequitatis
negligentia obveniant errata minorum. Legi- Quod
ricordiam servavit in principe. si ferre vultis
es
tur in libro Numerorum quod fornicante populo manipulos justitiae in conspectu magni et districti
Israelcum Madianitis, Phinees pugione perfodit Judicis, oportet, quod vestri regni judices distric-
Zambri et Madianilidem coeuntes quievitque ira ;
tissime judicetis, ut terror etreverentia regiae ma-
Domini, factusque est sermo Domini ad Moy- jestatis eos ad salutaria excitet, quos gehennale
sen : Tolle, inquit, cunctos principes populi, el
incendium, et poena infinibilis pravis deputata judi-
suspende eos contra solem in patibulis. Principes
cibus non deterret. Yale.
non peccaverant, sed populus ;
principes tamen pro
peccato populi puniuntur. Heli pro peccato filiorum D
suorum punitus 10 EPISTOLA XCVL
est °. Sustinete patientur, invic-
tissirae princeps, quod vobis ex sincera devotione
propono. Zelo enim et sitio salutem vestrara ar-
Argcmentum. — Ricardus e monacho Cistercienis ad
arc hiepiscopatum Cantuariensem evectus commendat
dentissimo charitalis affectu. Non est ludus ra se orationibus Patrum Cislercii cougregatorum.
oppressionibus pauperura, qua? non expiantur
rauneribus, nec eleemosynis redimuntur. Nara qui Venerabilibus et sanctis Patribus in Cisterciensi
offert sacrificium de substanlia pauperis, teste Salo- capitulo congregatis, R. Dei permissione Cantuar.
mone, facit sicut qui victimat filium ante oculos Ecclesiae minister, salutem in auctore salutis.

M Job. 41
M Cap. ,0° 3 5
. 25. I Reg. 4. '
Eccli. 34. !

Eccli. 7. Isa. 11. * Lib. 3 Offic. Leg. Joan.

Sa r isb. 1. v, Polycrat. c. 12. * .Elianus in Var.
 303 PETRI BLESENSIS 304

Inter desiderabilia hujus raundi, praecipuum A rias judicans : Obsecro, inquit, vos per Dominum
apud me versabatur in vctis, vestrae sanctitatis Jesum Ckristumetper charitatem Spiritus sancti,
coDventui praesentialiler interesse, sed novae voea- utadjuvetisme orationibusvestris apud Dominum" '•

tionis occupalio, et incumbens negotiorum proli- Nos igitur infirmi et fragiles, dcvote et humiliter
xitas fructura optatae jucunditatis invidet raihi, nec supplicamus, ut per pias affectiones vestras circa
me castris felicibus ad tempus interessse permiitit. nos excitet vinculum fraternalis rrofessionis, com-
castra oplabilia ! o congregatio veuoranda I o munio charitatis, debitum subjectorum, necessitas
Cistercium, quam magna est domus tua, quam et devotio supplicantis.
fecunda io tiliis, quam magnifica in linguis, quam EPISTOLA XCVII.
gloriosa in populis Leva oculos tuos et vide om-
!
AD ABBATEM DE EVESHAM (28).

nes isli congregati sunt, venerunt tibi, linguarum

Arclmkmlm. —
Ostendit tnonasticorum ordinum va-
rietatem esse laudandam, nec facile ab uno ad alium
apud te diversitates innuit unius vitae professio, et transeundum ; laborem aulem manttum in iis nec
ex omni genere religio congregala miraculum Pen- lauiandum nec improbandum.
tecostes in eraissione sancti Spiritus repraesentat, Reverendo Patri et domino abbati de Eveshara,
ututar verbo Apostoli '
: Testis est mihi Deus, M. Petp.ls Blesens. Bath. archid., salutem in au-
quomodo cupiam vos in visceribus Jesu Christi p> ctore salutis
fovens affeclionera invicem in visceribus charitatis, Invidice proprium est laudem alterius suam re-
non deserens eolleetionem vestram, quam per proe- putare injuriam ; sed probata in vobis religio, et
senliam spiritusamplector in Christo, raemor cora- nativae benignitatis interpres, morum jucunda sua-
inuniouis vestrae, cujus oblivisci non possum. Vos vitas sibi ad contumeliam non ascribet, quod Ci-
enira estisgloria raea et gaudiura honor capitis raei sterciensum aut Carthusiensium ordinem visus sum
etcorona. Ille, qui, juxta verbumJob 8, ponit humi- commendasse. Nihil vobis in
prae caeteris eorum
9
les in sublimi ; ille, quivocat ea quae sunt , ipse commendatione detraxi. Illosapprobo, et vos laudo ;

ad onus mihi importabile me vocavit "\ Ego autem ipsorumqtie tilulos in vestrae famae praejudicium
vir videns paupertatem meam " et non est sive in alba,
insufficentiam non erexi. Chrislus divisus ;

meam, considerans etiam qualiter omni professione et ordine,

ex simili causa sive in pulla veste, in
gemant gigantes sub aquis a, et curvantur qui por- inomni gente quicunque operatur voluntatem Do-
I5
tant orbem, a pusillanimitate spiritus et terapes- "f rniniacceptusest illi Inter album etnigrura habi- .

tate subverterer, nisi in lapide adjutorii, et oratio- tum non distinguit ilie, apudquem non est distinc-
num veslrarum suffragio fiduciam concepissem tio iudxi et Groeci 17 Attendit Dominus men- .

Num, ,
juxla
,_ _ verbura Job
1J
,
, -, —
quce est fortitudo
,_. mea, ,
tem non vestem, merita non colorem. In monte
,

ut sustineam Eccenonest auxiliummihi in me,

u Cassino schema monasticum, quo B. Benedictus
sed infirmitas et defectus Vereor, ne offensus est usus, usque hodie, sicut dicitur, perseverat-
raihiDominus hanc injunxerit mihi sollicitudinem Quis audeat tanti Patris habilum blasphemare in

mullorura, qui non sufficiebam propriae salutis filiis? nam si delibatio sancta, et massa ; si radix
procurare negotium. Sed posuit raibi Dorainus in sancta, et rami. Sive cum Nazaraeis candidior nive
vobis verbum reconeiiiationis, ut si offensus mihi sit aliquis 18
, sive cura B. Job super carbo-
est, se propitiumvestra oratione mihi exhibeat, nera denigrata sit cutis ejus " , uterque salutem
raeuraque suppleat imperfectum. Nam potens est, iu domo Domini operatur. Sane in ovili Jacob sunt
20
omnia facere superabundantius, quam petimus et agni albi et nigri . In vinea Sorec sunt uvae albae

intelligimus. Si qua ergo vobis consolatio est in et nigrae JJ . Sed et sponsa, quae liliis convallium
Christo,siquod solatiumcharitatis, si qua societas praealbescit, ipsa eadem dicit Nigra sum, sed for- :

spiritus,siquai viscera miseraiionis, implete gau- mosa **. Apud sponsam Christi non est absurda va-
dium meum". C-audii namque raei plenitudinem rietas, cum ipsa circumamicta varietatibus de-
post Deura in orationibus vestris pono, ut vestra- scribatur «. Ipsavarietas uniformitatis causa est.

rura beneficio precura in hac administratione mihi Nam in cithara ex diversitate chordarum fit unifor-
commissa veht misericordia Doraini meum suppor- D mis modulatio ad coneentum. Porro, juxta Aposto-
tare defectum. Nam Apostolus, licet vas electionis \\im'-\divisionesgratiarum,etdivisiones ministra-
factus. et virtute indutus ex alto, sanctorum ta- tionum,etdivisionesoperationumsunt,idemveroest
men orationes sibi ad doctrinam gentiura necessa- Deus,quioperaturomniainomnibus. Legitur enirn

PETRI DE GUSSANVILLA NOT/E.

(48) Ex Guillelmo Malraesburiensi lib. iv De niensi situm a beato Egwino tertio, Wigorniensi
gestis ponlificum Anglorum, monasteriura Evesha- episcopo, fundatum fuit. Idem habeter apud Mona-
raense ordinis S. Benedicti in provincia Wigor- sticum Anglicanum tomo I, p. 144.

'
Rom. 1. » Cap. o.> Rom. 4. "'Matth. 23. " Thren. 3. » Job. 26. cap. 6. " Phil. 2. 15 Rom. 15.
'• 17 19 M Gen. 30. " Isa. Cant. 1.
M Psal. 44. M I
Act. 10. Ibid. i«Thren. 4. Job. 30. 3.
Cor. 12.
 3fl$" EPISTOL.E. — EPIST. XCVIII. 306

in libro Numeri *, qualiter diversa officia Dominus A oportuit, exagari. Fateor quod psalmodise prolixi-

in ministerium tabernaculi voluerit ordinari, ut es- ex devotione procedit, saluberrima est

tas, si si :

sent alii Levitae, alii Meratitae alii Caathitae, alii acediam habet sociam, occupatio tamen est honesta ;
j

Gersonitae, alii Aaronitse. Apostolo autem teste, et si vagos excursus mentis omnino non reprimit,
guosdam dedit Dominus apostolos, alios prophetas, per eam saltem homo studiis honestioribus assuescit.
-
alios evangelistas, alios pastores et doctores^.Non Labores autem maDuales in monacho, nec arguere,
enim omnia corporis membra eumdem actum habent nec laudare praesumo. Nam cum Apostolus ad Co-
30
*\ ut ex multarum personis facierum, ejus quae in rinthios dicat Laboramus manibusnostris
:
. et ad
37
nobis est donationis per multos gratiae Deo agantur. Ephesios : Magis autem laboret manibus suis ; et

Sponsae decorem videas in varietate actuum, pro- ad Thessalonicences Nocte et die laborantes, ne ;

fessionum, morum, opinionum et ordinum. Ideoque guemquam gravaremus 38 Idera tamen ad Timo- .

describitur in sacro eloquio quasi cedrus, quasi cy- theum scribens ait Exerce te ad pietatem, nam :

3
pressus, quasi palma, quasi plantatio rosae, quasi corporalis exercitatio ad modicum utilis est \ De
oliva, quasi platanus, sicut cinnamomum et balsa- istis dicit Apostolus : Qui non laborat, non manducet
mum, quasi niyrrba electa, quasi storax et galbanus, J3
lu
Illis autera per Isaiara
« raandat Dominus Sta- .
:

et ungula, quasi terebynthus, quasi libanus non in- bunt alieni, et pascent pecora sua filii eorum agri- :

colce, et vinitores vcstri erunl. Vos autem

cisus *. Hanc varietatem per Isaiam insinuans, sancti Do-

dicit Dominus : Ecce ego sternam lapides tuos per mini vocabimini, mi^dstri Dei. Istis per Ecclesiam

ordinem, fundabo te in sapphiris, etjaspide,et lapi- dicitur oderis laboriosa opera, et rustieationem
: Non
:9
Teste Apostolo, in dorao Domini a Deo creatam «. Illis autera e contrario dicilur
:
dibus sculptis .

sunt vasa aurea et argentea, lignea et fictilia apta Sapientiam scribe in otio, et qui minoratur actu, in-
in ministerium :
30
sed et omnia membra corporis, veniet eam Dominus qui
«. In hac diversitate novit

cum M Universa enim

unum corpus u verbum Job, Deus in manu
siut multa, sunt . sunt ejus . Sed et juxta
opera, studia et consilia rediguntur ad unum. Nam omnium hominum posuit signum, ut noverint sm-
fnis legis Christus ad justitiam omni credenti
3!
.
guli opera sua
**
: ejusderaque testimonio, scriptus
Sanctus est ordo Cluniacensium, sanctusque Cister- estliber Monumenti coram eo timentibus Deum, et
recogitantibus nomenejus". Item inter diversos
utroque posuit Dominus ministerium or-
ciensium, et in

reconciliationis et negotium salutis. Nemo graviter dines ille solus judicio meo prudenter
et feliciter

ferat diversitatem ordinum in hominibus nara et ; raodum vitae suae dispensat, de cujus corde et manu
in stellis ordo est. Luna etiam, teste Habacuc, stetit p Dominus servitutis ebsequinm gratanter acceptat.
in ordine suo et diversi angelorum ordines dis
: EPISTOLA XCVIII.
33 '
tinguuntur 33 Videte iia.que vocationem vestram
.
AD SUFFRAGAX. ECCLES. CANTUAR.
unusquisque in ea qua vocatus e=t vocatione per- [A. D. Il&5.~
maneat. Quidam inconsulta levitate animi cum Argumentum. - Archiepisropus Cantuar, suffraga-
neis suis episcopis decLirat,
qnamal necessUas sit
enormi scandalo de domibus rehgiosis exeunt, et
Hiero.-otymitanv, monetque ut
succurrendi tense
in aliena regula gloriantes, eam contemptui habent, sedulo pecuniam secundum formulam prmcnptam
cui se professionis vinculo aslrinxerunt : nec adver- a subditis suis iu eam rem colligant.
tunt verbum illud Apostoli : non gloriantes in re- B. (-29) Dei gratia Cantuar. archiepiscopus, An-
dilectissuf-
gula aliena **. Propter hoc adversus magistrunfj gliaeprimas, venerabilibus et in Christo
salutem in auctore sa-
Alexandrum in epistola quadam 35
nuper excandui, fraganeis Ecclesite Cantuar.,
et verba quaa ipsura specialiter contingebant, pas- lutis.

sus sum in quorumdam offensam licentius, quam Ubi publica jactura est, et coraraune dispendiura,

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

prse-
(29) Balduinus, primum abbas Fordensis, Cister- D quisquam ex orHine Cisterciensi Anghcanae
ciensis ordinis in Anglia turn Wigorniensis epi- fuisset Ecclesiae, inquit Gervasius Derobern., tract.
scopus creatus an 1181, postmodum defuncto Ri- De discordiis intermonachos Cantuanens et archi-
al.quandiu
chardo, Cantuariensis archiepiscopus a raonachis episcopum Balduinum. Pacifice qu.dera
grayis mter eos
Cantuariensibus anno 1183 electus est. Primo qui- cura e.s egit Balduinus. Verum
exorta est discordia occasione
cujusdarn ecclesiae,
dem ab episcopis Cautuariensis Ecclesiae suffraga-
neis electus fuerat ; verum cum monachi de hac quam ipse Balduinus in detrimeulum Cantuanen-
eleclione c.ontra jus suum facta ad sedem apostoli- s.s Ecclesise aediticare
moliebatur. De hac discorcha
qui rem
cam appellare decrevissent rex Henricus II, qui videndi historici, et maxime Gervasius
contra Saladi-
Balduinum diligebat, interpositis precibus, mona- totara fusissime refert. Hic in belio
chisque libera eligendi quem vellent protestate re- num cum aliis multis episcopis et magnatibus cruce
licta, eos ad eligendum Balduinum adhortatus est. se signavit, obiitque anno 1191 obsidione civita- m
Quod et fecerunt, licet aegre ferrent, quod nondum tis Accon in terra sancta.

M Rora.
"Cap. 3. "Ephes 4. B Rom. 12, "EccU.24. !9
Isa. 54. °»
Tim. 2. " I Cor. 12.
II.
39
3s
10. "Habac.3. 33 *ICor.l. 3 * IlCor. 10. 35 8t>. ,9
ICor.iO.
3T
Ephes. 4. IlThess. 3. ITira.
*° Thess. 10. u Cap. 61. " Eccli. 7. « " Tim. 2. « Job. 37. «Malach. 3.
4. II Eccli. 38. II
307 PETRI BLESENSIS 308

sicut dolor in universitalem se porrigit, ita com-Astirpe David recta linea duxit originem, regnum
muni consilio et auxilio est utendum, ut verbis Je- suum et filii sui requirit de manibus nostris, et ad
remiae utamur
Vox lamentationis audita est de
: defensionem illius fidelitatem, quam promisimus in
Sion, etplanctus de Hierusalem *'. Facti sunt bostes baptismo, sine dissimulatione postulat exhiberi.
ejus in capite, et inimici ejus locnpletali sunt. Pec- Propter hoc missi sunt ad illustrissiraum regem
catis enim nostris exigentibus inimici crucis Chri- Inostrura patriarcha Hierosolymitatus (30.), ct alii

sti adeo invaluerunt (30), quod terram sanetam, magnates, quos nihil ad tanti laborera itineris,
in qua steterunt pedes Domini, haereditatem et pa- Fnisi pra^grandis et urgentissima terrae necessitas
trimonium Crucifixi, in superbia et in abusione de- induxisset. Sed et benignissimus princeps noster
moliri conantur, atque, juxta querelam ejusdera (31 1,
qute digna sunt principe cogitavit. Videns
lamentatoris prophetae **, non est qui suslentet eam enim sanctae civitati lamentabile periculura immi-
ex omnibus filiis, quos genuit, et non est, qui sup- nere, ad thcsauros proprios magnificam et munifi-
ponat manum ex omnibus filiis quosnutrivit. Clamat cam manum misit, atque communi episcoporum
ilaque ad vos Jerusalem maler nostra : suas nobis terne, comitumque et baronum consilio collectam
exponit angustias, et in remedium sui doloris pos- g inslituit, quara juxta formara, quae subscripta est,
tulat filiales affectus. Quia ergo filii estis, dolores per singulas parochias episcopatus vestri faciatis
4B
maternos excipite, et, sicut dicit Isaias , tristamini diligenter et efficaeiler observari, ut mater nostra
cum Jerusalem, et dolete cum ea omnes oui diligitis Hierusalem, quae gravissimo mcerore confecta est,

eam. Veniunt enim gentes in haereditatem Domini, sub officiosa filiorum visitatione respiret. Valete.
ut polluant templum ejus. Qui oderunt Dominum, EPISTOLA XCIX.
50
extulerunt caput, etgloriati sunt omnes, quiode- AD URBAMM PAPAU BOMANUM.
runt Sion u Dixerunt enim in corde suo cognalio
.
[A. D 1185-86.1

corum simul Quiescere faciaraus nomen Christi a

:
Argumentum. —
Balduinus archiepisc. Cantuar. gra-
tulatur Urbano papse, quod post Lttcium III,
terra tollamus locum et gentem. Venite et disper-
:
vnanimi con&ensu ehctorum fuerit in pontificem
damus in multitudine gravi Chrisliani populi pauci- sulrogatus, eique pro pallio recepto gratias aqit.
tatem. Speramus tamen in eo, qui spes noslra est, Urbano Dei gratia summo pon-
Sanctissimo Palri
quoniam respiciet in faciem testamenti sui ;
quia Balduinus Cantuar. Ecclesiae minister humilis,
tifici,

urbs fortitudinis nostrce Sion, Stalvator ponetur in salutem et debitum devolionis absequium.
lea, murus et antemurale"; licet multa malignetur Domus Dei, elc. Vide inter variorum ad Urbanum
nimicus in sancta, non est tamen abbreviala ma- C papam epistolas, post ipsius Regesta, Patrologice
dus Domini, ut salvare non possit ; sed probat nos, t. CCII.
ut appareat, si diligamusdomumJacob et locum ba- EPISTOLA C.
bitalionis gloriae suae, quam acquisivit sanguine suo, AD R. AMICUM SLLM.
[A. D. 1176.]
quam sua nativitate, conversatione, praedicatione,
morte et resurrectione multipliciter illustravit. Juxta
Arguhentum. —
Tuetur famam cujusdam archiepi-
scopi novi, qui de nimia lenitale accusabatur : ac
publicam juris civilis observantiara, rei proditionis fuse ostendit, qux lenitas laude, qum reprehensione
apud Filiura Dei erimus, si in terram, quara ex dinna sil in epmcopo.
patris aeterna donalione, et raatris haereditaria Charissimo domino et amico R. suus P. Blesensis
successione obtinet, gens apostata violenter irruat, Bath. arcliid., salutem et patienliae fructura.

populusque rederaptus ab eo se ad tuitionem hae- Innocentem arguis, virumque fortem vocas tepi-

reditatis Dominicae non apponat. Cum enim pater dura et remissum ; et utens verbo illo Levetici u :

gentes in haereditatem et possessionem terminos nihil mellis adolebis in sacrificio Domini, hominem
terrae dederit, mater ejus, quee de tribu Juda et probatie religionis perhibes adivinis sacriliciis alie-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT/E.

De hac terrse sanctae invasione legendi om-

(30) D refert. Idem etiam habet Radulfus de Diceto in
nes hujus temporis historici, et ex illis Baronius Imaqinibus historiarum, Gervasius in Chronicis,
ad an. 11 8o et seqq. et Knyghton De eventibus Angliae ad eumdem
(30*) Heraclius, qui cura summis Hospitalis et an. 1185.
Templi magistris a Christianis terrae sancUe incolis (11) Quam benigne ab Henrico suscepti sint
ad reges et principes Christianos pro bello inimi- terrae sanctae omnes historici. Sed et
legati narrant
cis Christi inferendo missi sunt. Et primum quidem ipse Henricus non modicam pecuniae sumraam pro
Romam ad sumraura pontificem Lucium III perve- subsidio terrtu s-inctae pollicitus est, decimamque,
nerunt, a quo, litteras-ad reges Christianos acce- quae Saladina appellata est, per universas domina-
perunt, et in primis ad Henricura regem Anglorum, tionis suae provincias colligi imperavit.
et cum litteris ipsi vexillum regiura, claves sepulcri Ex supradiclis patet hanc epistolam scriptara
Domini, claves etiam turris David, et civitatis Jeru- esse circa finem anni 1185 vel initium 1186, quia
salem obtulerunt. Haec Rogerius de Hoveden ad legati terrae sanctae Kal. Februarii Cantuariam
an. 1185. Qui et epistolam Lucii ad Henricum advcnerunt.

Jer. 0. "Isa. ol. ™ Isa. (36. "'°Psal. 73.

;1
Psal. 1*8.
M ha. «6.
l3
Cap.
 ;

309 EPISTOUE. — EPIST. C. 310

num. Sane cum Spiritus Dei reddat testimoniura Apropheta diceret : Ecce spiritus grandis conterens
spiritui ejus, ipsi pro modico est, ut ab homine ju- nonin spiritu Uominus;et post spiritum
petras, et
dicetur, aut ab humano die. Sed et tu quis es, qui commotio; etnonin commotione Dominus ; et post
servurnjudicasalienum. Domino suo stat,aul cadit; commotionem ignis; etnon in igne Dominus ; et ad-
stabit autem ". Nam, si statum animi sui studio pro- jungit : et post ignem sibilus auras tenuis ; et in eo

pensiore attendas, nihil in eo variabile reperies, aut Dominus *l

. Nam dum spiritus irse et commotionis,

incertum, sed quidquid in animo suo prsevia ratione ignisque et iracundise Deo displiceant ;
ipsa acce-

disponit, firmissima invenies stabilitate subnixum. pta est lenis ac blanda correctio. Verumtamen in

Mel, inquis, non acceptatur in sacrificio Domini ;

hac lenitate, aut potius in hoc melle fel fructuose

nec accepta Domino, quse signifieaturinmelle

est a correctionis absconditum est. Nam in sua lenitate
blanda et dissoluta lenitas praelatorum. Amice, zelum, et in blanditis suis aculeos habet ; et ecce
**
est lenitas, et est lenitas. Est lenitas necessaria, in suavitate et paces ejus araaritudo amarissima
et lenitas dissoluta. Nam et mel, licet prohibeatur est adversus eos, qui ignorant et errant. Ubi enim
a sacrificio, sicut assidue improperando proponis, verius diligit, severius corrigit, occulte tamen ; et

mellis tamen primitise offeruntur ; et ubi prohibe- efficacior est in eis ad emendationem principum
tur mellis sacrificium, ibidem mellis priraitiae ju- g lenitas columbina, quam severitas extenor, et m-
63
bentur offerri. Velles, vellentque omnes, qui tecura dignatio vultuosa Jeremia notatur
;
Fa-
sicut in :

desipiunt. quod dominus meus (31-) ex quolibet cta est, inquit, terra iniquorum in desolationema fa-

motu animi inter regnum et sacerdotium foedus, cieircecolumbce. Hsecletiitasspiritum fortitudinis ha-
6
pacemque dissolveret, nec mellis primitias in obla- bet. Et, ut verbo Job utar \ hsec est, quae dicit regi,

tioneprsemissisepaeis ofterret. Juxta omnem legem, apostata ;

quae daces impios vocat : hsec non accipit

juxta omnium gentium ritus, pax prius offerenda personas principum ; nec agnoscit tyrannum, cum
est etiam iniraicis, maxime in fide Christi, in qua disceptaverit contra pauperem. Attende igitur, quia

nihil prsecipitanter agendum est, in qua nemo re- distinctionem recipiunt, suasque vices utiliter et

pente sit summus. Attende igitur diligenter, quia prudenter alternant blanda et severa correctio.
S5
est qusedam remissio cauta et necessaria, quse de- Nam de utraque in Ezechiele scriptum est : Ignis

fertur potestatibus hujus mundi, et maxime regi erat in medio, et de medio ignis quasi species electri
tanquam praecellenti. Nam omnis potestas a Domino cum electrum sit genus metalli temperatissimum,

Deo est "*. Hsec lenitas regnum et sacerdotium facit significat correctionis suavissimum blandimentura.
unum ; unde h3ec sua benignitate obtinet, quod De severitate autem scriptum est ibi : Ignis erat in
6S
nunquam per minas aut violentias a principibus medio animalium, et de igne fulgur egrediens . De-
torqueret (32). In hac lenitate, nec Deus, nec ^ bet itaque mansuescere quandoque severitas. Nam
homo offenditur, in qua fides a praelato tara Deo et inopere templi, ubi leones sculpti sunt, et lora
quam homini exhibetur. De hac lenitate el de hac depinguntur, in quo notatur necessarium esse, ut
fide scriptum est. In fi.de et in lenitate ipsius san disciplinae severitas refrenata loro mansuetudinis
ctum jecit illum
M . Turpe quidem et absurdum est temperetur. Verumtamen reraissio, quse os praelati
in prselato cum ira et austeritate corripere, sicut obstruit, quae mentem ejus dejicit, quse adulatorem
Apostolus ad Timotheura scribens, Servum
ait : et venditorem olei facit, dum sibi quietem et ho-
f

inquit, Domini non oportet litigare, sed mansuetum norificentiam venatur in favore principum, hsec

esse et patienlem ad omnes, et cum lenitate corrip ;re miseros prsecipitat in foveam scandalorura. In hac
6T
eos, qui resistunt veritati ". Legitur
5S
,
quoniara fovea, sicut propheta dicit , cubavit lamia, et in-
68
aquee Siloes cum silentio cumrat, aquse vero Rasin venit sibi requiem. In hac, teste B. Job bestia

transeunt cum tumultu. Cumque sponsa in Canti- suumingrediturlatibulu7n,etinanlrosuomorabitur.

cis
59
dicat Amicus meus bibit vinum cum lacte, id
: Haec est rcmissio, per quara unus sedificat parietem,
est rigorem exercet cum lenitate ipse conversus ; et alius linitper quara laudatur peccator in desi-
;
69
ad sponsara, et severitati mansuetudinem prsefe- deriis animce suce, et iniquus benedicitur Per .

rens : Metiora sunt, inquit, ubera tua vino

ou
. Cum D hanc canes muti non vaientes, imo non volentes,

PETRI DE GUSSANMLLA NOT.E.

(31 •) Intelligit Richardum Canluariensem archi- acrius objurgandi demonslrat Petrus noster epi-
episcopum, cujus erat familiaris et cancellarius stola 10.
Petrus Blesensis. De quo vide quse dixi ad Scnpta est hsec epistola circa an. H7P, scilicet
cpist. 5. paulo post coosecrationem Richardi in archiepisco-
(32) Quod principes non sint exasperandi, et pum Cautuariensem.

M Rom. 5S 5" n 39
" Reg.
H. Rom. 13. Eccli. 43. II Tim. 2. »• Isa. 8. Cap. 5. *° Cant. 1. III
19. " Isa. 88. M Cap. 25. " Cap. 34. *5 Cap. 1.
6*
Ibid. *
7
Isa. 34. *
$
Cap. 37,
69
Psal. 10.
311 PETRI BLESENSIS 312
latrare "\ per consensus uniformitatem, faciem et A — Duos e nepotibus tuis mihi erudiendos nudiuster-
similitudinem peccatoris assumunt, sicut scriptum tius commisisti ; alterura pueritiae annos agentem,
est : Usquequo judicatis iniquitatem, et faciem pecca- alterum pleoa integrum pubertate. Nunc autcra pcr
71
toris sumitis "? Per hauc pralati raiseri bonum litteras tuas vehementer evehis et commendas ma-
pofcnitentiae, quod in principibus vident, palpando, joris ingcnium, et asseris te nunquam venae subti-
et usque ad canos uberiorem Christi misericor- Moris hominem invenisse ideo supjjlicaset bortaris,
;

diam promittendo evacuant. De quibus sub specie ( ut circa eum tempestivius vigilantia roagistralis ap-
Ephraim propheta irascens Comederunt, inquit. :
pareat ; leve namque aestimas illi aediticio manum
t

alieni roburejus, et nescivit ; sed et cani effusi sunt supremae consummationis apponi, cui aliena sollici-
7S
in eo, et ignoravit . Hic est ventus adulationis, tudo contulit incrementum. Vcrumtamen res in con-
ventus pessimus, ventus urens, multos erigens in (larium versa est. Mclius enim spero de illius eru-
superbiam, atque a proposito et desiderio sancli- tditione, qui ad me radis et informis accessit, quam
tatis avellens, sicut in eorum persona Job n
dicit :
de allerius, cujus jam ex parle induruit vena, sibi-
Abstulisti sicut ventus desiderium meum ; clevasti que quasi effigicm alieni doctoris imprcssit. Argilla
tne, etsuper venlum ponens elisisti me. Sane certus el cera, atque hujusmodi quae susceptioni formae et
es, quodin Dominum meum nulla cadit adulationis ^ impressioni se offerunt, facilius et fidelius effigian-
aut rcmissionis dissolutse suspicio ; cujus vita est tur ad imprimentis arbitrium, si nulla prius in se
omni exceptione superior cujus verba, ut testi- ;
susceperint lincameuta formarum. Refert equidem
monio Jeremiae 71 utamur, quasi ignis,eiquasimal- Quintilianus in libro De institutione oratoris
M Ti-
leus conterens petram Veruntamen ratio est, quare .
motheum quemdam celebrem in arte libiarum soli-
non habeat in ore suo redargutiones ad tempus. tum duplas ab his mercedes exigere, quos alios
Adhuc recens et novitius est injunctae sil-i admi- docuisset. Duplex enim in talibus labor est : altcr,
nistrationis officio ; scitisque, quod non aratur in in eluenda doclrina minus commendabili qua imbuti
primogenito bovis, nec spicae virentes in oblatio- fuerant, alter in exhibenda scientia, quae lucrum
nem veniunt, donec ignibus torreantur 7
\ Tota ita- pariler generaret et famam ; a?grc namque dedisci-
que intentio ejus nunc est, ut planlet cpiscopos, ut tur, quod didicit aetas tenerior quia,
;

7U
habeat adjutorium simile sibi : vce enim soli . Nam Quo semel est imbuta recens servabit odorem
non sufficit solus oneri, sub quo curvantur, qui Tesla diu **.

portant orbem. Si interim a quibusdam sub prae- In jure etiam civili ex aedilitio edicto veterana man-
textu amoris, sicut dicunt, arguitur ipse de sua
;
cipia, quae ad alienos morcs informata sunt, repro-
apud Deum intentione securus eum B. Job 77
re bantur ; et quandoque dubitabile fuit, utrum veni.
spondebit, et dicet : Verbosi amici mei, ad Deum G ren( j r

stillatoculusmeus. Iliudequidem moris est, ut se in favorabilia visa sunt, eo quod sinl magis percepti-
I
praelatos linguae prurientes exerceant et ad hoc
; '
bilia disciplinse, et ad ministerium aptiora. Willcl-
praelati conslituti sunt, ut linguae merctricantis in- mum prsedicas subtilioris venae et acutioris ingenii,
jurias modeste et patienter ferant. Sicut Paulus eo quod grammaticae, et auctorum studio praeter-
inter blasphemos : Vos, inquit, scitis, quia ad hoc misso volavit ad versutias logicorum ; ubi non in
positi sumus n . Si ad eaput nostrum Christum libris, sicut fieri solet, dialecticam didicit, sed in
respicitis, nullius innocentiam maledicus, aut de schedulis et quaternis. Non est intalibus fundamen-
tractor acerbius impugnavit quem Judaica super- ; tum scientiae htteralis, mullisque perniciosa est ista
stitio, nunc fabri filium 7 \ nunc vinosum, nunc subtilitas, quam exlollis. Ait enim Seneca 85
: Odi-
voratorem carnium *", nunc ministrum Bcelze- bilius nihil est subfilitate, ubi est soia subtilitas.
bub 8i , nunc sociura ethnicorum, nunc destructorem Quid enim prodest illis expendere dies suos in his,
8!
Sabbati vocans raultipliciter in eum virus suae quae nec domi, nec militiae, nec in foro, nec in
malignitatis effudit. claustro, nec in curia, nec in ecclesia, nec alicui

EPISTOLA CI. prosint alicubi, ni.-.i duntaxat in scholis? Seneca

AD R. ABCHTOIAC. .NAN.NET. D scribens ad Lucilium : <« Quid est, inquit, acutius
Argcmentc». — Judicium suum
archidiacono exponil arista, et in quo est utilis ? Tale est, inquit, inge-
de ingenio nepotutn duorum sux institutioni com-
nium, quod sola sublilitate lasciviens nulla in se
missorum, simulque docet nonnisi jactis probe
residet gravitate. » Icarus
m dum elevatus juvenili
fundameniis grammaiices ud sublimtora studia pro-
siliendum. levitate fertur iu coelum, tluctibus marinis immer-
Charissirao doraino et araico suo R. archidiacono gitur. Tales etiam dum se in artibus temere elevant,
Nannetensi, P. Blesens., salutem et si quid melius i alliduntur. Quidam antequam disciplinis elcmen-
est salute. I taribus imbuantur, docentur inquirere de puncto,

'
70 7 7J 73 '* 7 7
Isa. 56. '
Psal. 81. Ose. 1. Cap. 30. Cap. 23. Lev. 2. * Eccle. 4. * Cap. 16.
" IThess. 3.
7J
.Matlh. 13. "Matth.il, " Matlh. 12.
BS
Joan. 9. '
3
Lib. n, cap. 3. " Horat. 1. i,
,5 ••
epist. 1. Epist. 88. Oeid. 1. De trist.i eleg. 1.
 £PISTOL_£. — EPIST. CII.
313
v4-
de linea, de superficie, de quantitate animae, de A jactatat se relegisse Homerum.
fato,de pronitate naturae, de casu et libero arbitrio, Qui, quid sit pulchrum, quidturpe, quidutile,quid
de materia et motu, de principiis corporum, de [non,
magnitudinis sectione, Plenius ac melius Chnjsipo et Crantore dicit.
progressu multitudinis, et

quid sit tempus, quid inane, quid locus, de jScio mihi plurimum profuisse, quod cum in arte
eodem et de diverso, de divisio, et de dividuo jversificatoria parvulus erudirer, praecipiente ma-
et individuo, de substantia et forma vocis, de Igistro mihi materiam non de fabulis, sed de histo-
essentia universalium, de ortu, usuque et fine vir- Iriarum veritate sumebam. Profuit mihi, quod epi-
utum, de causis rerum, de refluxione oceani, de Jstolas Hildeberti Cenomanensis episcopi styli ele-
ortu Nili, de variis latentis naturae secretis, de va- /gantia, et suavi urbaoitate praecipuas firmare, et
s figuris causarum, quse in contractibus vel 'corde tenus reddere adolescentulus compellebar.
quasi conlractibus, maleficiis, vel quasi maleficiis Praeter caeteros etiam libros, qui celebres sunt in
oriuntur, de primis rerum initiis, et aliis quamplu- scholis, profuit mihi frequenter inspicere Trogum
ribus,
_._-_.-, vj — —
quae plenioris
, ______
scientiae fundamentum, et ,
Pompeium, Josephum,
, ,
_ , Suetonium,
„ „.,. UI _ UI) Hegesippum,
-_-<-£5*_0_JJ|J_ll_-,

eminentiores exigunt intellectus. Primitiva erat» Q. Curtium, Corn. Tacitum, Titum Livium, qui
aetas tenera in regulis artis grammaticae, in ana- ig omnes in historiis quas referunt, multa ad morum
logiis, in barbarismis, in soloecismis. in tropis et 1 aedificationem, et ad profectum scientiae liberalis
chematibus ; in quorum omnium doctrina Donatus, interserunt. Legi et alios, qui de historiis nihil
Servius, Priscianus, Isidorus, Beda, Cassiodorus agunt, quorum non est numerus.ln quibus omnibus
plurimam diligentiam impenderunt : quod equidem quasi in hortis aromatum flores decerpere
et ur-
non fecissent, si sine his posset haberi scientiae bana suavitale loquendi mellificare sibi potest dili-
fundamentum. Nam et Quintilianus
87
,
qui hanc do- gentia modernorum. Nolite ergo ulterius allegare
ctrinam tradit, et tradendam asserit, tantis eam subtile WiHelmi vestri nepqtis ingenium nec mihi ;

atlollit praecooiis, ut publice protestetur sine illa imputetur ad culpam, modico tempore non pro-
si

scientiae nomen non posse subsistere. C. Caesar de ficitad perfectum. Purgatur enim fegrotus, ante-
analogia libros edidit, sciens sine hac scienti;. nee quam sanetur ; et juxta sententiam Timothei, qui
prudentiam, in qua perfeclissimus erat, nec elo- de aliorum discipulis retributionem laboris
suis du-
quentiam, in qua erat potentissimus, posse a quo- plicem exigebat, inutilia prius evellenda sunt,
ut
quam facile obtineri. M. Tullius, sicut ex ejus epi- utilia inserantur. Nam in
Mercurialibus nuptiis
etolis frequentibus patet, ad artem grammaticam philologia inutilis scientiae libros evomit, antequam
filium, quem tenerrime diligebat, diligenter invitat. in eminentiam dignitatis optatae mereatur assumi.
Et quae utilitas est, schedulas evolvere, firmare Vereor siquidem, ne nimis vera si asserlio
Timo-
vorhntpnns
verbotenus snmmas et
summas, Pt. snnhismafnm vprsnt.as
sophismaium versutias i
<
thpi
thei. .Tnannp« nmrlpm Willelmum
Joannes quidem AViil^irv.,,.-. ..
quodam discendi i .•

inversare, damnare scripta veterum et reprobare compendio jam praececit; caputin caudam vertitur:
omnia quae n on inven iunturjn suorum schedulis et si Joannes in proposito perseverat, minor pri-
88
magistrorum ? Scriptum est ,
quia in antiquis est mogenttum, et Jacob Esau supplantabit.
89
scieniiaT^ec Jeremias de lacu educitur, donec in EPISTOLA CII.
funibus ei submittantur vesles veteres et attritae. AD H. (33) RADINGENSEM ABBATEM.
Nam de tenebris ignoranliae ad lumen scientiae non Argumentum. —
Prolixam recenset querelam Padinq
volentis ob gravia pericula renuntiare amimptee
ascenditur, nisi antiquorum scripta propensiore stu-
diymiati. Deinde querelie respondet, momlqve ut
dio relegantui . Gloriatur Hieronymus 90-91 se scriptis diliyenter consideret, num eipediat illi
renmitiare.
9
Origenis operosius institisse. Horatius * quoque Reverendo Patri,acdominoH. Dei gratia Rading.
PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.
(33) Littera H. forte denotat Hu-
haec solitaria
]) pro mdtcta stbi
poenitentia restaurare intendens
gonem, cujus habetur charta quaedam in Monastico duo ohm monasteria Letminstre et Celsi ad-
ciiruta
Anglicano pro monasterio suo Radingensi, ubi tit junxtt, constituitque illud tnter duo flumina
Lene-
memio H. Walteni, _cilicet Huberti Walteri Sa- tum et Tamensem, in honorem Matris Domini et
risberiensis episcopi, in cujus dicecesi situm est Joannis evangelislae, loco ubi ad populosiorcs
urbis
Radingense monasterium. Anghae ommum pene itinerantium posset esse di-
Fuit autem monasterium illud Radingense funda- versonum posuitque ibi monachos Cluniacenses
;

tum ab Henrico I, Anglorum rege, in honorem B. Ma- praeclarum sanclitatis indefess_e indicium. » De
eo
riae virginis; unde et passtm nuncupatur coenobium, etiam sic habet ms. in bibliotheca Cottouiana
apud
velecclesia S. MariaedeRadingens. Deeo ita loquttur Monasticum Anglicanum, tom. I « Anno 1126 rex :

Willelmus Malmesburieusis, lib. u, De jestis ponii- Angliae Henncus prae gaudio manus B. Jacobi
apo-
ficum Anglorum « ln Berkensi pago sunt monaste-
: stofi fundavit nobilem abbatiam de
Reddin°-es et
ria duo, Abendoniense et Radingense, » ete. « Ra- eam bonis multis ditavit, et in eam manum B. Ja-
dingis fuit quondam ccenobium sanclimonialium ,*
cobi apostoli posuit. » Ibidem « Anno 1135 rex :

sed jam a multis anuis abolitum. lllud rex Henricus Hem-icus I obiit apud Castrum Leonis, et
sculptus

87 M Job. 89 80
L. i Inst. orat. c. 7. 12. Cap. 38. - ei Hier. Ad pam. et {Ocean.de error. M Lib.
i, ep. 2.
815 PETRI BLESENSIS 316

abbati, suus Petrus Blesensis Bathon. archid., salu- A. pavi ? nonne sufficiebat mihi iniquitas mea, nis
tem, et felices ad vota successus. peccarem in multitudine, et alligarem mihi peccata
Quoties recolo verba collationis illius, quam duplicia ? Professor evangelicae paupertatis intra-

inter nos super habuimus concalescit cor meum veram castra Dei, et me spirituali militiae alliga-
intra me, et in meditatione mea exardescil ignis *\ veram nunc vero per hujus maledicti honoris as-
;

Ignitum enim eloquium tuum vehementer, et spi- sumptionem tanquam transfuga et desertor arma
ritus vitae erat in verbis, aut potius verba illa spi- innocenliae regularis abjeci. Heu heu posuerunt ! !

ritus et vita sunt, quia non eratis, qui loquebamini, me cuslodem in vineis, qui me ipsum custodire non
sed spiritus Patris, qui erat in vobis. Scio siquidem, possum. Qui me regere non sufficio, constitutus
quod verba illa concepta in personam alterius vos sum ut alios regam, indoctus doctor, et caecutiens
specialiter contingebant : ideoque, quasi scintillae se ductor. CompJantaveram me similitudini morlis

ardentes ex cordis abundantia procedebant. Aman- Christi, et elongaveram fugiens ut a viis hominum,

tissime Pater, cum inter perfectos hujus temporis tanquam ab iromunditiis abstinerem nunc autem ;

viros per gratiam Dei praecipua sanctitate praeemi- in medio populi polluta labia habentis ego habito :

neas ; certus sum tamen quod ad majoris cumulum commistus sum inter gentes, et didici opera eorum.
M me Dominus
perfectionis aspiras, Apostoli imitator strenuis , g Immiscuit in spiritum vertiginis, et

qui dum in profectu est, non reputat sc perfectum, errare me fecit, sicut errat ebrius et voraens, et

non quod jam apprehenderim, inquit, aut perfe- vere vomens. Evenit enim raihi, quod Dominusper
omnium autem, quse retro sunt, oblitus, B. Job impio comminatur. Divilias, inquit, quas
ctus sim :

ad ea, quae anteriora sunt me extendens sequor devoravit evomet, et de ventre ejus extrahet eas Deus

ad bravium supernae vocationis in Christo.

*". Sane judicio diligentium Deum terribile ejus

Et subjungit Quotquot autem perfecti suraus,

:
possum exspeclare judicium ; cum in libro Sapien-

hoc sapiamus *\ Te, reverendUsime Pater, a tam tiae ** legam, quia horrende et cito apparebit Do-
felici proposito non retraho, nec dehortor; prope-
minus, et judicium durissimum his qui praesunt
et non rediens, quomodo
ego spirilus vadens
rantem enim a terris in coelum, qui vel modicum fiet :

detinet, plurimum nocet. Affectas honorem relin- retro ajpexi, apposueram manum aratro ? Qui
qui

quere, roullis quidem concupiscibilem, quia ipsum mundum evomui, quomodo ad vomitura redii? Qui
multipliciter ampliasti, ut excessus, tanquam lo- exueram veterem Adae tunicam, quomodo reindu
cusla, tibi vaces ad laetandura in laelitia gentis, eam ? Qui laveram pedes meos, quomodo eos iterum
quam Christus haereditavit, ut laudetur cum haere inquinavi? Quomodo ad portas inferi reductus sum,
Sane ad hoc nulla saecularis occasio, qui jam in paradiso posueram pedem unum ? Quis
ditale sua. p
sed sola Christi charilas te invitat "\ Justo enim ita quaesivit animam suam ut perderet eam ? Quis

lex non est posita ; nec accepistis spiritum servi- ita impie cogitavit repellere pretium suum, et hae-

tutis iterum in timore, sed spiritum adoptionis redilatem illam praeclaram ; cujus jam arrham et

filiorum. Veritas autem dicit : Ponite jugum meum pignus acceperam Sed justo Dei judicio, quipacera
?

super vos *\ Ac si dicat : Non impono, vos impo- ad Christum non habet, ad se ipsum pacem habere
nite. Vos lollite, si vestris animabHS vultis requiem non potest. Posuisti me contrarium tibi, et factus
lm
invenire. Dedisli professioni evangelicae manum ;
sum mihimetipsi gravis . Animam meam quasi

tibique alienum videtur a via justificalionum Dei sub jactu aleae posui, dum ad iucertura divitiarum

sequi fallacias hujus mundi. In amaritudine quidera sub certo discrimine mortis aeternae me contuli. Et

aniraae tuae planctu anxio et lamentabili gemitu tua Quid prodest homini, si toturn mundum lucretur,

tempora deplorabas. Tenorem vero querelae illius, animaj vcro suaidetrimentumpatiatur 19 in dispen- .

etsj non expresse recolam verborum vesligio, ab dio animae nulla est aestiraatio. Sciebam omnem

eorura lamen sententia non aberro. Suspirando di- honorem hujus saeculi esse impedimentum grave,
cebas : Infelix ego homo carnalis, et venundatus ct quoddam peremptoriura salutis aeternae. Quem

sub peccato, quid mihi ad divitias et honores ? cur enim legiraus a saecularibus deliciis ad delicias
u aeternas demigrasse ? quam vana
mihi magisterium et cathedram super alios usur- fallax et est
•

PETRI DE GUSSANMLLA NOT^E.

apud Radingas, ubi ccenopium cc monachorum dies regaliter procuravit conventum monachorum
fuit
considerat. etiam habetur charta fundationis
» Ibi et hospites, data etiarn dote non minima eidem ec-
clesiae. » Quod autem in eodem monasterio a se
istius monasterii ab eodem Henrico primo factae, et
confirmationis ejusdem ab Henrico II. De qua re fundato et regali munificentia ingentibus reditibus
etiarn ita legitur apud Robertum de Monle : « Anno ornato sepeliri voluerit Henncus I tradunt Malme-
sburiensis, Joannes et Richardus, priores, Hagustal-
1165, circa octaves Paschae rex Henricus fecit aedi-
ficari ecclesiam B. Mariae de Radinges, et per
tres deikis et Neubrigensis ad ann. 1135.

400
3
Eccli. 24
• Phil. 3. " Ibid. *' I Tira. 1.
er
Matth. 11 " Job 2(r. ** Cap. 6. Job. 7.

Matth. 16.
 317 EPISTOL.E. — EPIST. Cll. 318

gloria, quam homines ab invicem petunt, et acci- A vitee fructus salutis et paradisi delicias colligebat.

piunt, et gloriam quee a solo Deo est non queerunt. Nunc autem omnem escam abominata est anima
Vere vana, quia vani filii homioum. Monachus, si mea, et appropinquavit usque ad portas mortis.
12
nonne collega est illius, qui di-
aliis vult praeferri, Defecit caro mea et cor meum conturbatum
cit Ponam sedem meam ad aquilonem, et ero similis
: est *\ Defecit gaudiumcordis mei. Cor meum contur-
Altissimo * ? Sed cujus ascendit cathedram, ejusdem batum est : dereliquitme virtus mea, et lumen ocu-
timeat praecipitium et ruinam. Multi per honores lorum meorum, et ipsum non est mecum 13 Facta *

transitorios elongaverunt a Ghristo dicentes ana- est,Domine,anima mea sicut tcrra sine aqua tibi f
3 14
thema Jesu . Certe, qui pmeesse aliis volunt, cor . Autenimobduratur ad lacrymas, aut irruentium
eorum vanum est, dum a virtule vacui, spiritu ela- sollicitudinem turbine quasi in ventos dispergitur ad
tionis et vento gloriae volatilis inlumescunt. Elege- vanitates et insanias falsas. Aperiantur, quseso
ram abjectus esse in domo Dei *, eratque mihi pro cataractae capitis mei, et cordis mei disrnmpantur
summo honore abjectio et contemptus ; nunc autem abyssi, ut super faciem hujus terree inundet dilu-
in ira Dei elatus in cathedram pastoralem, cujus vium aquarum multarum. Dedisti mihi, Domine,
assumptionem etsi non procuraverim, eam tamen coelum ferreum, et terram eeneam, ut super hunc
non sine ambitiosa voluntate recepi. Sufficiebatmihi g montem Gelboe, qui per elationem honoris intumuit,
paupertas mea. Sufticiebat mihi prseesse tantum nec ros, nec pluvia cadat. Tempus itaque meum
corpori meo, ut non regnaret in me peccatum. perdidi. Defecerunt in vanitate dies mei, et anni
Sufficiebat mihi servare thesaurum Domini in hoc mei cum festinatione dives ; factus sum ut fierem
vase fictili ; animam meam dico : pro qua ille ma- miser. Honores adeptus sum, ut perderem Deum,
gnus mercalor sanguinem suum fudit. Video in honoris enim sequila perditio est. Sane honores et
claustris coelestes homines, aut potius angelos ter- divitiee sibi habeant annexam, vitee securitatem
s
restres, quorum converaitio est in ccelis ,
qui qua- vinum et pinguia, otium et saturitatem, contemptum
dam nobili superbia despiciunt honores et divitias Dei et dispendium sui. Inter honorem et pauperta-
hujus mundi. Nos autem peccatores et abundantes tem evangelicus sermo manifeste distinguit ; dum
in saeculo obtinuimus divitias, quas Veritas in Evan- Lazarum beatificat in sinu Abrahee, et divitem
9
gelio damnat, cum quibus ventilator impiorum sepelit in inferno "*. Qui debueram plangere dies
rex sapiens mihi rotam malorum immisit. Hse sunt meos quos perdidi, quia perdite vixi, favorabilis
aquae de puteo Samariae, quae plus potae plus accen factus auree venator, sequor curiam, intersum ma-
dunt concupiscentiae sitim
7
Sed beatus vir, cujus gnatum consiliis, inferiores judico, majores magis
est Dominus spes ejus, cui nihil deficit, quia Chri- ~ quam meee salutis auctorem veneror et adoro. In
stus ei suftieit. Hae sunt muscae, quae exterminant his patrimonium Christi dilapidans et profligans
8
suavitatem unguenti ; aves, quas abigebat Abra- falsae largitionis obtentu me totum in capturam
9
ham ; mures, qui de terra, id est affectione ter- inanis gloriae, et magnificentiam pompee seecu-
rena ebulliunt, qui extales, id est interiora eorum laris eviscero. Quid enim confert illa superflua
corrodunt, qui arcam Domini ponunt juxta Dagon, numerositas evectionum, quas circumduco, et
10
qui scilicet sacrae Scriplura? scientiam mundanae multiplicitas clientelae ? Quid de hospitalitate di-
sollicitudinis abusione confundunt. Propter hoc cam ? quae merito hostilitas potius, quam ho-
Dominus dicit u Decli eis aurum meum et argen-
: spitalitas censetur. Christus enim causam ei non
tum meum, ipsi vero de auro et argento meo ope- preestat, sed inanis gloriee obtentus ; divitibus qui-
rati sunt Baal. Antequam hunchonorem, aut potius dem in hospilio cum honore et reverentia susceptis
hoe onus mihi imposuisset coelestis indignalio, ad in omni opulentia apponuntur de patrimo-
deliciee

hoc enim in iraDei vocatus sum, sentiebam de Do- nio Crucifixi Christus autem semel olim crucifixus
;

mino in~bonitate et simplicitate cordis mei, atque in ligno foris in pauperibus suis crucifigitur
et
in memoria humanae suavitatis jugiter exsultabam. torquetur in luto. In quibus aut nudus omnino,
aut
Frequenter in orationibus meis inler ignitas com- insemicincliis tabescens fame, et frigore tremens
punctiones, inter jubilationes arcanas, inter pia
D dehis quee interius danlur canibus solatium an^u-
suspiria, inter devota susurria, quadam desiderii stiee suee postulat, et non est, qui moveatur super
vehementia Deum, meae devotionis ferebantur
in contritione Joseph. Ecce hospitalitas hodierna in
affectus. Ubi modo sunt illi divinae inspirationis qua divites ad gloriam daemonum splendide epu-
eestus ? illae supernee suavitalis experientiae, et quse- lantur : et Christus, qui. ,charitas est, contemptu

dam delibationes frutionis aeternse ? sed illos coe- inedia et nuditate afticitur ; ego autem oblitus ter-
jestis gratiae motus, mea perdita, mea infelix anima ribilium judiciorum Dei, et immemoranimae meae
jam non sentit, quos in die Domini bona, et in hora sedeo tanquam Balthasar medio convivarum
in
beneplaciti ejus, de Christi amore tanquam de ligno vasis Domini abutens et patrimonio pauperum ad

8
*Isa. 14.
3
I Cor. 12.
* Psal. 83. Phil. 3.
'
Matth. 13. ' Joan. 4. * Eccli. 10. • Gen. 15 M I
Reg. 5. " Ezecli. 16. 12 Psal. 72. 13 Paal. 54. »• Psal. 37. "Psal. i4X. "% Luc. 16.
 : .

319 PETRI BLESENSIS 320

contumeliam Christi. Ioterim exeunt de domibus A Dominumper Isaiam ,3 lamentabiliterconquerentem

hospitum garsiones cibariis onusti et ebrii, ut de
Populum, inquit, meum exactores sui spoliaverunt
Quare atteritispopulum meum, et egenerum
superfluitate illorura pauperibus ingeratur cumula- facies

tormenti materia. Sub hujus falsae confunditis ? Vos enim cum austeritate et potentia
tior dolons et

hospitalilatis prsetextu vicecomitibus, forestariis, imperatis, in domibus vestris rapina panperura

aut potius officiperdis homi- invfcnitur. Detestabiles
quippe est in monacho, ut
et caeterisoffieialibus,
sub quocunque honoris colore, aut titulo potestatis
nibus, tanquam dominis et magistris omoe huma-
haheat feuda, servos et ancillas, homogia et fide-
uitatis officium exhibemus. Proponetur tamen que-
gratiam litates, atque ligantias, ut hominibus angarias
rela de inofficioso, totamque hospitalitatis et

architriclinus usque ad parangarias, caeleraque onera publicae functionis

ingratitudo pervertet, nisi
vertiginem capitis cum hospitibus suis imponat, ut ita in extraordinarios usus, aut potius
nauseam et
abusus, sicut eleganter proposuistis patrimonium
bibendi bella continuet. Haecomnia judicabit, cujus
Christi dilapidet et profliget, damnabile est, ut sit
judicia occulta sunt, et ideo plus timenda. Sumptus
et enormes non de labore aut depilator pauperum, exaetor improbus, torvusque
tam detestabiles
patrimonio nostro fiunt, sed de eleemosynis fide |
Procrustes. Audi Hieronyraum " Monache, si :

lium, de oblationibus atque decimis, et de tributis g eges, et accipis, daspotius quam accipias ; si autem
non eges, et accipis, rapis porro non indiget mona-
e^entium animarum, de exactionibus et oppressio- :

chus, si habeat quod naturae hanc

nibus pauperum, de obventionibus etiam placito- sufficit, et suffi-

Quique in sudore vultus pane nostro vescj cientiam Apostolus certa definitione praescribit.
rum.
debuimus, labroes miserorum nobis usurpamus ad llabentes, inquit, alimenta, et quibus legamur, his

delicias, atque in crapula et ebrietate sudorem contenti simus**. Quse ergo insania est, thesauri-

bibimusalienum.Sciptum est Judicia ejus abys- : zare in laboribus pauperum, et in sanguine alieno

susmulta m Ille, qui intuetur abyssos, et sedet

.
mihi et meis delicias procurare ? Nunquid rae apud
super cberubim, terribilis in consiliis super filios districtum Judicem poterunt excusare parentum
hominum, judicabit causara pauperum, quando sustentatio, faisae hospitalitatis fama, numerositas
stabunt inmagna constantia adversus eos, qui ss evectionum, et multiplicitas clientelae ? Nunquid
angustiaverunt
i9
. Vindicabit hsec omnia pater or- propter hoc me oportuit bona pauperum rapere ?

phanorum, et judex viduarum ;

patientia vero pau- Rapio non manu propria, sed aliena, et
enira, etsi

perum non peribit in finem. Ubi est ergo, quaesa, quasi longa manu. Scnptum est autem Manus in :

verbura illudProphetae : Dispersit, dedit pauperi- manu non erit innocens malus **. Non excusatur
bus
1T
? Porro nec divitibus dare, nec nos ligna ferre ~ Saul a morte David, nec a Christi morle Judaei
in silvara, nec aquas m
raare elfundere oportebat. quamvis malitiam suam aliena raanu studuerunt

, Verbura B. Hieronymi " est, sacrilegium esse, res adimplere. Et silonga sit manus, qua rapio : sed
pauperura non pauperibus daie. Et idem « Pafria non est abbreviata manus Doraini, quominus judi-
sunt, peccatoribusdare, et daemonibus immolare :
cet in justitiapauperes, et arguat in aequitate pro

nec minus turpe est conferre turpibus quam ob mansuetisterrae. B. Job dicit : Si adversum me
turpiadare. » Ecelesiasticus *• dicit Benefat humili } terra mea clamat »' in quo clamorem pauperum :

ne recipias pec- adversus eorum dominos oppressores periculosum

etne dederis impio : da bono, et
Hieronymus
10
Clericus, qui insinuat. Facianl hsec, et consimilia hi, quorum
catorem. Item : «

de bonis suis sustentari polest, si accipit quod Deus non est memor amplius, et ipsi de manu ejus

pauperum est, sacrilegium profecto commiltit, repulsi sunt, quorum non est respectus morti eo -

atque per abusiones talium, judicium sibi mandu- rum, etfirmamentura in plaga eorum. Sed quoe
cat et bibit. » Si hoc de clerico statuitur, quid de
conventio mihi ad rapinam : qui omne quod habe-
monacho fiet ? qui si habeat aliquid proprium, bam propriura abdicavi. Certe nec milvus, nec

nihil habet Plenum est

coramune ad Christum. accipiler, nec vultur, sive herodius, aut alia rapax
discrimine superbam familiam de pauperum spoliis avis acceptatur in Dei sacrificium *8
. Avaritiam
exhibere ; tutiusque mihi esset humiliari cum miti- enim ex calumnia, et oblationem de rapina Domi-
bus, quam dividere spolia cum superbis *'. Nonne
nus detestalur 29
. Contra edictum coelestis impe-
pauperum spolia sunt oblationes et decimse, quas
ratrois est non solum concupiscere aut rapere alie-
per ecclesiasticse sententiae metum a pauperibus cum lite repelere. Apostolus ad
na, sed sua etiara
violenterextorqueo ? Scriptum est Sumite psal-
ss Timotheumdicit Servum Dei non oportet litigare.
:

mum, et date tympanum . Qua fronte temporalia

non impendo ? Quid de taliis
Et idem : lloc ipsum delictum est in vobis, quod ju-
recipio, quispiritalia
30
dicia habetis, et non potius fraudem patimini .
et exactionibus, quid de obventionibus placitorum,
Audio Nunquid accepi daranabiles istas divitias, ut carni
et caeteris improbis extorsionibus loquar ?

11 Psal 33. " Sap. 5. v Psal. 111.

" Epist. 26 ad Pammach. de abit. Paulinoe, c. 4. Cap. 12.
3
S1
Prov. 10. ** Psal. 80.
*3
Cap. 3. *' Hom. in psal. 145. I Tim. 6.
«•
Epist iadNepot.
*7 30
>• Prov H. Job 31 Isa. 33 ^Levit. 11. I Cor.U.'
321 EPISTOLjE. — EPIST. CII. 322
meae lautius indulgerera ? Sciebara sane, quam ter- A. positus est
38
,
plenus periculis, plenus laqueis»
ribiliter Apostolus comminetur his qui curam car plenus scandalis, plenus colloquiis pravis, et exem-
nis in desideriis agunt. Testimonio Christi caro non plis malis, proditoriis verbis, et iniquis consiliis.
prodest quidquam ". Nec regnum Dei caro, teste Sed quid differo, quid exspecto ? forte hac nocte
3i
Apostolo, possidebit . Haec est stenlis terra et repetent animam meam. Quantulacunque jactura
proxima maledicto, quse non generat nisi spinas temporis, dispendium est salutis. Extreraae insanise
et tribulos quam Dominus veniet percutere spi-
: est negotiura aniraae in necessitatis differre arlicu-
ritu oris sui. Si sterilem pasco, et viduae non be- lum, donec desidiam suam falsa exspectatione fo-
nefacio, testimonio Job sententiam divinae animad- ventem tonilruum divinae indignationis absterreat.
,3
versionis incurro . Contra animam, quae se ad Vce,'mqixil,prcegnantibus et nutrientibusin illadie" 9 .
mundanas voluptates effundit, Dominus graviter HeumihiJ quia incolalus meus prolougatus est i0 .

exeandescit, sui judicii exsecutoribus dicens : Quis ergo dabit mihi pennas sicut columbce, et vola-
ils
Quantum exaltavitse in deliciis, tantum date ei tor. bo, et requiescam ! Tu autem Domine Deus Sa-
3
menti et luclus *. Certe sapientia non habitat in baoth, Pater misericordiarum, et Dt-us totius con-
terra suaviter viventium : nec est regnum Dei esca solationis, quando consolaberis me? quando replebis
etpotus. sedjustitia, et pax, et gaudium in Spiritu „ in bonis desiderium meum? Tibi, dixi, cor meum>
sancto **. Empti sumus pretio magno, ut gloririce- etgemitus meus a te non est absconditus " Quid .

mus, et portemus Christum in corpore noslro, ne enim mihiest in ccelo, et a te quid volui super
circa curam corporis indulgentius nos habentes, terram ? Deus cordis mei, et pars mea Deus in
audiamus quod Dominus delieatis improperat per oeternum *', Imperfectum meum viderunt oculi
prophetam : me, inquit, post corpus ve-
Abjecistis tui **, et cui affectum suggeris, da effectura, qui
86
strum . Nunquid immolabo carnem raeam raensae omnia potes, quia sine te nihil possumus.
daemoniorum, quam offerre debueram uostiam vi- RESPONSIO.
vam, sanctam, Deo placentem, rationabile obse- Tuae conquestionis seriem, Pater, sicut aestimo,
quium meum? Si accepi divitias, ut parentum fida recordatione collegi, collectamque recensui.

meorum indigentia relevetur, terret me B. Hiero- Quiavero consilium pelis, audi cum aequanimitate,
nymus " dicens, quod cum propinquilates corpo- quod in charitate non ficta tibi consulit filialis af-
rum respicimus, corporis et animae creatorem fectio, et araica simplicitas. Video, quia faciem
offendimus. Et adjungit : Multi dum parentibus habes euntis in Hierusalem, sed vide, ne in vanum
miserentur, animas perdunt. Hi sunt, qui judicio accipias animara tuam, et ne te circumveniat, qui

meo animas suas pro amicis suis crudeliter et frequenter se in angelum lucis transfigurat *'.

damnabiliter ponunt. Legi epistolam Hieronymi ad G Multae sunt, teste Apostolo, astutiae Satanae
*6
cave,
Heliodorum, etinveni quam gravi et austero rigore ne te a consilio justorum et congregatione sup-
abscindenda sit in his qui convertunlur ad cor plantet. Sed si spiritus potestatem habens super te
omnis affectio parentelae. Vaccae fetae, quse defere- irruerit,locum tuum ne deseras * 7 Periculosa est .

bant arcam Domini in Bethsames ad vitulos suos ocorura mutatio, et signum aniraae aegrotantis.
colla minime reflectebant : nec in domo Domini Qui locum mutat, quasi qui fugit umbram corporis
sacerdos aut Levita eligitur, nisi dixerit patri et sui, seipsum fugiendo circumfert. Regnum Dei in-
*8
raatri : Nescio vos. Mortuus eram mundo, et mun- tra vos est : intra te est, unde possis placere
dus raihi. Araor autem saeculi, qui in corde raeo Altissimo. Uberioris gratiae est, inter saeculares
aruerat, sub quodam falsae pietatis obtentu per af- esse religiosum, inter impios esse justum. David
fectiones sanguinis revirescit. Infelices autem, qui cum his qui oderunt pacem erat pacificus *'
; Lot
60
parentibus erogant, unde post illorum gaudeant justus habitavit in Sodomis ; Joseph in vEgypto
5t
obitum, cum vana vivorum gaudia ssepe transeant cum Pharaone ; Daniel in Babylone cum Nabu-
62 63
in supplicia mortuorum. Destruat igitur in me chodonosor ; Tobias in Ninive ; Chusia in con.
Dominus omnem altitudinem extollentem se adver- siliis Absalon M ; Abdias cum Achab et Jezabel 66
;

sus scientiam Dei, et in captivilatem redigat omnem D nihil tamen de illorum raerito minuit aliena mali-
intellectum meum in obsequium Christi. Sane nunc tia imo eorum adauxit merituin societas impio-
:

demura sentio quara fructuosus sit horaini, et quam rura. Quod autem omnia aftectas relinquere pro
gloriosus apud Deum titulus paupertatis. Nescit Christo, donura Dei perfectum est descendens a Pa-
homo pretium ejus. Paupertas enim sola est via tre lurainum. Pro Christo siquidem omnia relin-

secura et expedita ad vHam, caeterae viae malignis quentibus judiciaria sedes in regeneratione promit-
latronibus plenae sunt. Mundus enim in maligno titur
5'
: nec judices cum Christo sedebunt, qui

31
Joan. 6.
3'
ICor. 15. M Job -24. 3l Apoc. 18. Rom. 14. Ezech. 23. Epist. 128, ad Fa-
3r> 3J 3T

Uoan. 5. "
4! *»
biolam.
38
Matth. 24. *°
Psal. 119. *' Psal. 54. Psal. 37. Psal. li. *' Psal. 138.
M Gen. 29. Gen. 41. 5t Dau. 2.
H. " II. Cor. *7 1S s:
45
II. Cor. 2. Eccle. 10. Luc. 17. "Psal. 119.
" Tob. B8 M Matth. 19.
1. "II Reg. 16. III Reg. 18.

Patrol. CCVIL 11
323 PETRI BLESENSIS 32 fc

pro eo omnia non relinquunt. Bonum est tamen \ aniraalis sura, terrenus et carnalis, loquor tamen
fratribus praeesse ; nam et his qui bene praesunt, vobis, quanlum prsevaleo in doclrina spiritus spi-
duplex corona, leste Apostolo, promittilur * : di- ritualibus spiritualia comparando vos autem qui :

versse siquidem ad salutem, et divisiones

vise sunt spirituales estis, scitis quse sit voluntas Dei bona,
*9
gratiarura sunt unicuique autem datur manifesta-
:
beneplacens et Nec sermo meus prae-
perfecta .

tiospiriius ad utilitatem
58
Noe, Daniel el Job di- .
judicium vobis facit. Spiritualis quidem homo om-

versis professionibus vitse seternse denarium me- nia dijudicat, ipseautem a nomine judicaiur 7 °. Ubi
ruerunt. Si pro utilitatibus fratrum laboribus te enim spirilus Dei ibi libertas ". Qui vero spiritu
exponis, curis te oneras, bonum est ; sed melius Dei aguntur, hi sunt filii Dei. Ego quidem exerci-

forte est, si juxta consilium Apostoli, te ip.-um ad tium spirituale praefero corporaiit, sicut spirilum

pietalem exerceas
59
. Ipsius enim teslimonio cor- carni : nec enim vir propter mulierem, sed mulier

poralis exercitatio ad modicum valet ;

pietas vero facta est propter virum ™ : ipsa est, cui a Domino
3
ad omnia : habens promissionem vitse, quse nuoc dicitur : Et ad virum tuum crit conversio iua'' , ut

est, pariter et futurse. Bonum estcum sollicilari animalilas ex se omnino nihil prae»umat, sed spi-

Martha, sed quielius sedere ad pedes Domini cum ritui tanquam viro subjecta sine murmuratione
Maria *°. Dulcius est, providere Dominum in con- r» obediat. Habes prae oculis, Pater sanctissime, cha-
71
spectu suo semper, vacare et videre quam suavis ascensorios gradus, scalam Jacob , et exem-
ritatis

est Dominus. Multi salutem fratrum saluti proprire plar,quod Ezechieli ostensum est in monte visio-
anteponuut ; ego cum istis non sentio : nemo enim nura Dei 7 \ Nec jam te moneo ad currendum in

rae ipso mihi germanior est : pro fratribus raeis viam mandatorum Dei eges enim freno potius
:

libenter corpus expono periculis, sed non animam, quam calcari. Te ad hoc duntaxat exhortor, ut in
uisi nomine animae voces vitam. Nam etsi Moyses vigiliis, jejuniis, disciplinis, et caeteris exercitiis

stans in confraclione in conspectu Domini orat, spiritualibus ita modestiee regulam teneas, ne in

ut tlimittal populo noxam, aut deleat cum de li- jarturam ministerii Deo debiti langueat corpus,

bro quem scripsil

6t
si Job radicatus in charitate ;
deficiat virtus, subtrahatur affeclus spiritui, effe-

non dubitat esse frater draconum, et socius stru- ctus operi, ne tollatur tibi couscientiae tuae gloria,

thionum **; si Paulus vult anatheraa esse a Christo ne sis tibi domesticus homicicia. Ego autem, bone

pro fratribus suis " isti quidem abundabant oleo :

Jesu, a quo omnis gratia, tibi actiones refero gra-

et frumento : at ego pauperculus non habeo, nisi tiarum, quia tanlum et tam venerabilem virum
modicum quo ungantur ulcera raea. Illi prse
olei, sic afficis, sic inspiras. Scio tamen quod mutatio
participibus suis uncti erant; vinoenim, frumento, haec, quae sine dubio est mutatio dexterse Excelsi,

et oleo •*, sp iritualibus scilicet divitiis, prae caeteris

C multis, etmaxime terrae magnatibus displicebit et
erit scandali communis occasio. Transibit eorum
abimdabant. Vis audire eorum divitias? Audi Do-
minum loquentem cle Moyse, et dicentem Si locu- :
amor in odium, familiaritas in contemptum. Sed
tcstimonio B. Job, lampas contemptaupudcogitalio-
tus fuero servis meis prophetis, loquareis in visione,
velper somnium, sed non sicut servo meo Moysi, nes divitum parata est ad tempus statutum™ Sa- .

qui fidelis est in tota domo mea ; cnim loquar fa-

ei tius cst placere Dco quam homini. Si hominibus
cieadfaciem '*. De B. Job ait ad Satan Nunquid :
placerem, dicit Apostolus, Christi servus non es-

vidisti servum meum Job, quod non sit ei similis sem. Qui enim hominibus placent, confusi sunt,

in terra, vir simplex et vectus,ettimens Deum, et quoniam Deus sprevit eos 77 Si facies tua confunda- .

recedens a malo *! Apostolus vero lotus oleo mi-

6 tur ad tempus, confusio hsec adducet gloriam, at-

sericordise affluebat, cum diceret : Certus sum quod que pro confusione hac et rubore in terra tua du-
nequemors,neque gladius, neque vita, neque an- plicia possidebis. Scio quod offendentur principes,
geli, neque principatus, neque altitudo, neque pro-
nec te, quaeso, illorum offensio scandalizet. Certe
Chrislo dicenlibus Scis f quia Pharisa?i
fundutn, neque instantia, neque futura, neque discipulis :

creatura aliaporterunt me separare a charitate,qu(e scandalizati suntin sermoneisto, respondit dicons :

est in Christo
67
Qui adtertium coelum raptus,
Jesu .
D Sinite illios, ca?ci sunl, duces coecorum
78
. Qui ergo
inter caetera Dei arcana didicerat quod non potcrat prohibet scandalizari unum ex pusillis credentibus

a Christo separari, de magna confidentia et cerii- in eum, suaviler portat scandalizari Pharisaeos et
tudine vult pro salute fratrum esse ad tempus principes sacerdotum. Gloriosum est apud glorise

analhema a Christo Ego autem vir videns pau- 68

. Dominum se ipsum abnegare, potiu^que alienae vo-
pertatem meam, habeo animam meam in manibus luntatis arbitrio subesse quam praeesse : et est

raeis semper, ipsam illi committens, qui potens est majoris meriti minori vel compari exhibere obe-
depositum meum ^ervare in illum diem. Etsi cgo dientiam, quam majori; hanc enim obedientiam

"» I Tim. 5.
M ICor. 12. "lTim.4. 0<*
Luc. 10. "'
Exod. 31. "Job30. "*
Bom. 9.
oi
Psal. 4.
,J
Num. 12. '
Job 1.
er
Rom.8. 68
Rom. 9. " I Cor. 2.
70
II Cor. 3. "ICor.H. "Gen. 3
T3 u Ezech. " Job ,e
Gal. 1.
77
Psal. 52. M Mattb. 15.
juxta LXX. Gen. 28. 40. 12.
 .

325 EPISTOL.E. — EPIST. CIV. 326

inforraat cbaritas ;
illam vero extorquet imperiosa A nunquam exeidit
9
°) vix finem potuit invenire scri-
necessjlas. Verum est tamen, quod in administra- bendi. Evasil itaque brevitas in immensum, sche-
tione honoris vix uuquam potest plena perfectio dula crevit in pellem, et epistola transivit in librum.
'*
inveniri. Certe B. Martinus celebrior in miracu- Vaie.
lis fuit, antequam cathedram ascendisset eminen- EPISTOLA CIII.
tiae pastoralis Legimus, quod Gaufridus Perronen- AD H. ABBATEM RADING
sis, Clarevallis prior, electus in episcopum Torna-
Argcmentcm. — Excusat se ob pr&cedenlis epistolx
censem, electioni nullalenus acquievit. Qui postea prolixiiatem.
defunctus et apparens cuidam fratri inquirenti qua- Reverendo Patri et domino H. Dei gratia abbati
liter ei esset, respondit : « Revelavit mihi Trinitas Radingensi, suus Petrus Blesen. Bathon., archidiac.
sancta, quod si suscepissem episeopalum, fuissem ^piiitum consilii eum salute.
de numero reproborura. •> Quid ergo facient infe- Breve vobis scribere incoeperara sed breve cre- ;

lices, qui teraporalium sollicitudinum fluctibus se vit in longum. Exuberante eiiim dictandi mate-
sponte et gratanter immergunt, qui splendide epu- ria, stylus liceutius debito evagatus est in immen-
lando, dormiendo, bibendo, sedendo ad telonium, sum.
fiscalem calculum dispensando, quaerendo quae sua g Scriplus el intergo est,necclum finitus Orestes* 1 .
80
sunt, aut polius quse sunt Caesaris, et non Dei , Sane dictando et scribendo videbar milii vo-
vitam suam in vanitatibus transigunt ; se tamen biscum praesentialiter loqui ; et sic decrescebat
arbitrantur esse perfectos , quia furta , aut rapi- prolixitas ex affectu, totumque scribendi laborem
nas, aut homicidia non commiltunt ? A fructibus raibi devotio furabalur. Si igitur aures veslras cce-
eorum cognoscetis eos 8l
. Isti dum in incentivo cu- lestibus exercitiis occupatas sermo produetior one-
piditatis exaestuant , dum trahuntur inanis gloriae rat, dilectio, quae me trahit ad culpam, ad veniam
appetitu , omnes miseriae, quas sustinent. eis in intercedat. Cum autem rotuli preeeedentis primam
8S
delicias convertuntur. De talibus dicit Job : faciem legendo transieritis , volvatis in tergum, et
Esse sub sentibus delicias computabant. Isti sunt gi- demum excurratis a primo rotulo in secundum.
8
gantes, de quibus idem Job dicit ' : Gigantes sunt Hanc vero exhorlatiunculam meam habuissetis,
qui portant orbem, gemunt sub aquis, et qui cum transacti sunt multi dies, nisi me turba negotiorum
eis sunt. His, quibus voluptatem lacit cupiditas in multipliciter ingruentium retardasset.
84
tormentis Osce propheta sub specie Ephraim in- EPISTOLA CIV.
sultat, et dicit : Viiula Ephraim docta diligere tri- AD DECASUM ET CAPITULUM SARISBERIESS. ECCLESI.E.
turam. Sic enim anxietates corum, aut cupiditas
q Argcmestcm. -
Congralulatur canomcis Sarisberien-
quod eis a tali-
levigat, aut inanis gloria? quaestus, sibus quod coyitent
,
Eccleslam suam e monte in

bus cessare non libet, eliam quando licel. Nimirum plamliem deducere.

calice Babylonis inebriati sunt, nec terribilia , et Dilectis dominis e.t amicis, decano et capitulo
subita Dei judicia, quae eis de proximo intentantur Sarisberiensis Ecclesiae, Petrus Blesen. Bathon. ar-
attendunl. Propter quod in Evangelio Dorainus di- chidiac, salutem in vero salutari.
cit : Attendite vobis, ne graventur corporu vestrain Lcetatus sum in his quce dicta sunt mihi »*, quod
crapula,et ebrietate, et in curis hujn svitce, et veniat sedem Ecclesiae Sarisberiensis transferre disponitis.
super vos repentina dies illa \ Cum enimdixerint,
8
E°u> autem huic propo?ito tota devotione cou-
pax et securitas , tunc repentinus supervenietinte- gratulor. Erat enim locus ille ventis expositus,
riius, et dolor, sicut in utero habentis , et non sterilis, aridus, desertu?, augustus. Erat ibi turris
u prosperitas siquidera stultorum perdet 3
quae habitatores loci onere longse
efjugient ; quasi in Siloe »
,

eos ". Cumque deduxerint in bonis temporaiibus servitutis oppressit ; sed qui suscitavit spiritum
dies suos, lestimonio Job
8S
, in momento ad inferna Othoniel 9
*, ut a populo Dei jugum tyrannicae op-
descendent. Sane magnae arbores diu crescunt, pressionis excuteret, ipse ad opus memoriale vestri
et inmodico tempore succiduntur. Contemnunt praesulis excitavit affectum. Sic olim filii prophe-
9S
itaque miseri habere unde spiritualiter gaudeant, tarum consilio Elisaji de loco augusto et sterili

et per teraporales acquirunt augustias unde tempo- descenderunt ad fluenta Jordanis, ut ibt spatiosius

raliter et &eternaliter gemant. Intelligentes ergo, aedificarent , aptioresque sibi facerent mansiones.
in novissimis eorum compatiamur his ,
qui igno- Captiva erat in monte illo Sarisberiensis Ecclesia,
rant et errant. Eis enim securis posita cst ad radi- sed et olim capta et captivata erat arca Domini ab
cem, et tanquam infructuosas arbores, sententiam allophylis in monte Gelboe
98
,
juxta quam turris

excisionis et combustionis exspectant

89
. Hanc ex- illa quasi alter Dagon in superbia, et in abusione
hortatiunculam meam stylo recisiore exarare de- erecta est; quae utinam cum praedicto idolo con-
creveram, sed araor qui finem nescit (charitas enim fractioniset dejectionis sententiam excepisset! Certe

2 De virtut. S. Mart. c. 7. w Phil. 2. " Matth. 7.

Sulpit., dial.
8!
Cap. 30. " Cap. 26. " Cap.
10
M Luc. 21. 8a
I Thess. 3.
87
Prov. 1. M Cap. 21. M Matth. 3.
eo
I Cor. 15. "'
Juven. Sat. 1.

Psal. 121. - Luc. 13. •* Jud. 3. IV Re^. 6. I Reg. 4.

 ;

327 PETRI BLESENSIS 328

arca Noe ,7
,
quae generis huraani residuura quan- A futura pariat dies. Mundus in maligno positus est *,

doque salvaverat, postquam inter montes Armemae et diabolus inaestimabilem translationis hujus
resedit, nullis usibus apta fuit. Descendamus ergo fructum prsesentiens ad omnes impediendi artes sua
auspicio ad complana, ubi valles abundabunt
felici
versutias circumducit. Opus itaque quod instan-

frumento, ubi campi speciosa pinguescent, ubi co- tius et maturius urgeri oporlet nulla dilatione fru-
raedet quisque sub vite sua , et sub ficulnea sua, stretur, ne vobis eveniat quod populo infidcli pro-

eritque melior diesuna in atriis illis super millia ", pheta improperans ait : Populus hic dicit : Non-
Dura solliciius considero et perpendo episcopi dum tempus est xdificandi domum Domini 3
. Ego
vestri cor prudens, et magnificam manum, hono- autem praecipuum habebam in votis huic distribu-
rent ipsius, quietem etiam clericorum, atque re- tioni mansionum praesentialiter interesse, sed ma-
cordationem futuri temporis, et memoriale perpe- joris praeceptio, et lex obedientiae, invitum et reni-

tuum ,
prae desiderio hujus temporis anima mea tentem a proposito me reducunt.
deficit, et liquescit. Quadam enim grata imagina- EPISTOLA CV.
tione depingit animus meus mihi quod factum est AD PRIOREM ET CONVENTUM DE FONTANIS (34).

a diebus antiquis ,
quando dividebat Altissimus Argumentum. — Comolatur monachos ob messis de-
fectum desolatos.
gentes, quando separabat filios Adam, conslituens g
mansionum juxta numerum filiorum Is- Yenerabilibus dominis et amicis priori et conven-
terminos
quomodo sub Josue ", et Caleb duodecim tui de Fontanis, M. Petrus Blesen. Bathon. archi-
rael ;

diac, salutem, et si quid melius aul fructuosius est

tribubus dala est in sortem terra Chanaan in funi-
salute.
culum distributionis. Revixit itaque spiritus meus,
et retloruisse mihi visa est caro mea, quia diebus Cum licentia vestra et benedictione recedo ab

noslris video prophetarum tempora redisse. Oc- Eboracensi provincia , et vado ad eum qui me
currit animo meo coramunis et celebris illa ex- misit. Quod autem circa vos in obsequiis et visita-

cum sub Dario rege aedifi- tionibus minus frequens exstiti, fecit domini abba-
sultatio populorum ,

tis absentia, circa Ecclesiam nostram jugis occu-

catur templum, sub Artaxerxe muros reparat Ne-
10
ignemque multis annis in puteo abs- patio, studiosa lectio quae dispendium temporis
bemias °, ,

conditum eruderans et educens in crassitudine oliosi cum patientia non admittit , et praecipue

aquae perficit holocaustum. Recolo virum in Eze- vestra? domus desolatio, cui totus quadam corapa-
imo commoriendi affectione coanxior. Elsi
tiendi,
chiel\ cujus species quasi species ceris, et funicu-
lus Imeus in munu ejus, et calamus mensurce in ad tempus praesentiaiiter vos non video, praesens
tnanu ipsius, et mensus est longitudinem, latitudi r, lamen spiritu vos in interioribus meis circumfero.
nemet altitudincmwdificii, parietes, portas, vesti- Quanto enim praecellit anima corpori, tanto vobis
qula, superliminaria, altaria, mensas, et Sancta sum vicinior in visceribus Cbristi, jacturamque
sanctorum, ga<ophylacia et [enestras. Videre mihi absentiae corporalis aniraa longe ditior in suis

videor Salomonem sollicite anhelantem circa tem- affeciibus recompensat. Sane citra spem hominum
pli aedificium, Hiram ministrantem ligna, opero- vobis alimenta hoc tempore defecerunt, et haec est

sius sedificio insistentes latomos, caementarios, praefatae desolationis occasio ; sed qui in deserto

biblios etonerum portatores. Ex quo igitur no- de paucis panibus quinque millia hominum pavit «,
ster Darius , dominus rex huic mulationi qu<e ,
. qui tempore siccitatis Eliam pascendum viduae

procul dubio mutatio dexterae Excelsi est, prompto corvoque commisit 6 ille potens ; est exhibere ube-

favore consensit , operetur, quaeso, manus vesiri riorem clementiam cceli. Et si de illo modico, quod

instantius quidquid potest ; nescimus enim quid habetis, feceritis indigentibus misericordiam, nec

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(31) Neubrigensi discimus monasterium Fon-

Ex D anno 1163, auctor est Manriquez, tom. 5 Annalium
tancnse sive de Fontanis aut de Fontibus fondatum Cisterciens. ad hunc ann. Quod si ita est, corrigen-
fuisse in agro Eboracensi a monachis de coenobio
dus est titulus ubi Petrus dicitur Baihoniensis ar-
Eboracensi ordinis Cisterciensis illuc ab archiepi- chidiaconus nondum enim in Angliam iverat hoc
:

scopo Turstino conductis. Ita dictum est ex Jonge- anno; sed tantum circa ann. 1110, post reditum e
Sicilia. Neque etiam cum his concordat, quod ait
lino in Notilia Cisterciensi, lib. vm « Quod quia :

iontibus abundabat felici omine nomen traxit ,

: idem Manriquez, Blesensem scilicet hanc consola-
toriam epistolam scripsisse cum in Angliam ab
verc enim vivae totius pietalis et coelestis desiderii
,

aqua abunde manabant, quae in vilam aelernam Alexandro papa missus, peracto jam negotio, rever-
saliebant. Kx eo enim multi episcopi, etc. Hanc •» teretur nusquam enim legitur quod ab Alexandro
:

poiTO frugum penuriam qua supra modum afflietum missus fuerit Blesensis in Angliam, sed ab Henri-
evocalus sit, ut ipsemet ahcubi dicit, et nos
est monasteiium Fontanense et de qua monachos ,
co II

cousolalur Pelrus noster in hac epistola, contigisse alias demonstravimus.

97 95
Psal. 83. » Cap. 13. ** II Mach. 1.
x
Cap. 40. * I Joan. 5. * Agg. i.
Gen. 8
1
* Matth, 14. III Reg. 7.
329 EPISTOL^:. — EPIST. CVII. 330

hydriam farinae, nec lecythura olei largitio rninora- A planctu et gemitu, et in cilicii asperitate decli-
15
bit. Fons misericordise, fons sapientiae, fons et nent !Utinam plorent sacerdotes inter vestibulum
abyssus exsultalionis aeternae, mihi et fratribus et altare dicentes : Parce, Donune, parce, populo
Fontaneis uberiores rivos suse miseralionis infun- iuo u ! Utinara sit, qui suppleat Moysi vices, ut
dat, ut a torrente voluptatis illius inebriemur, et populus Dei contra Amalec in manuurn suarum
l7
hauriamus cum gaudio de fontibus Salvatoris. erectione praevaleat ! Porro jam non solum
EPISTOLA CVI. Amalecitae tiraendi sunt, nec jam solum ab aquilone
ADR. SUBDECANUM SARESBEUIENSEM. panditur omne malum 1S
, sed ab Africa prorum-
Argumentum. —
Docet calamitale a Deo immitti, non pentes vastant Hispaniam duae caudae tilionum
solum ob principum, ul ille mbdecanus putabat, sed fumigantium i
9
. Respiciat Domiuus in faciem
etiam ob populi peccata.
testamenii sui, et excitet nostrorum principum
M. Petrus Blesensis Bath. archid, dilecto socio
Mem(ft,des enimest victoriaquai vincit mundum **),
et amico R. subdecano Sarisberiensi, salulem in vero
qui si infideliter, aut dissimulanter egerint nego-
salutari.
tium Christi, Christus contra eos qui blasphemant
Constanter asseris, quasi spiritum habeas pro-
sanctum Israel causam propriam agat, eligat de
phe.tiae, et Dei arcana praenoveris, ex deliclo nostri
plebe sua humilem, ut vincat in humilitate super-
principisevenisse, quod commissas sibi proviocias B
biam. Ipse enim est, de cujus beneplacito pe-
^ant89 hostilitatis turbo concusserit. Ille, qui aufert
dites expugnaverunt fortissimura regem Syriae »,
spiritum principum, sicut terribilis est in judiciis
Holofernem vidua **, culices Pharaonem M . Bene
suis, ita inscrutabilis est inconsiliis suis super filios
vale.
hominum. Quis enim novit sensum Domini,aut quis
6
Non minus delicta populo-
EPISTOLA CVII.
consiliarius ejus fu.it ?
AD AMICU.M B. MONACIIUM.
rum quam principis, materiam malorum prsesen-
Legimus 7
populos,
Argumentum. — Reprehend>t B. monachum, quod auli-
tium arbitror exstitisse. saepe
cam vitam, ejusque vitia detractionem et adulalionem
saepe reges, nunc pro aliis, nunc pro se, clivinae sectetur.
animadversionis sententiam incurrisse. Comedit Magister P. Blesen. Bath. archidiac, dilecto
princeps uvam acerbam, et dentes populi obstupe- amico suo B. monacho, salutem, ct de medio Baby-
scunt. De rhamno ignis egreditur, et cedri Libani lonis exire.
devorantur. Peccavit David populum numerando, Dedisti professioni apostolicaj manura, et te
et septuaginta millia virorum de populo divina specialiter ejus servitio deputasti, cui servire
radignatione percussi sunt. Frequenter propter regnare est ; nunc autem excusso servitutis illius
raembrorum immoderantiara caput affligitur, et Q jugo, quae te perducebat in libertatem filiorum Dei,
propter iniquitatera plebis poena principibus irro- te undis immersisti curialibus, opprobrium igno- \-
gatur. Universitas enim plerumque aftligitur obf- rainiosaa servitutis incurrens ex ipsa libertate pec-
unius paucorumve delictum ; nam peccante Achan, candi. Teslimonio quidem apostoli, qui facitpecca-
8
populus analhema incurrit . Quia Gad et Ruben, ium, servus est peccatin. Mores autem a convictu
et dimidia tribus Manasse in terra Chanaan aedifi-
trabuntur, et ex conversatioue malorum vita?
carunt altare sacrilegum, ira Dei universaliter corruptela traducitur. Factus es de numero locusta-
9
desaeviit in populum . Ultionera suamsaepe inchoat rum »"', quarum potestas in linguis tota est et in
10
Dominus a sanctuario ; et qui potentes potenter caudis, socius eorum, quorum os plenum est ama-
punit, frequenter in eos qui praesunt durius ex- ritudine et dolo. Sed et caudae eorura caudae
candescil. Fornicatur Israel cura Madianitis, et vulpiura, quibus Sarason alligavit incendium s6
,

principes ejus contra solem in patibulis suspendun- quorum finis interitus, quorum poena ignis et ver-
tur ". Moyses et Aaron, qui in populo Dei merito mis. Qui os tuum Evangelio consecraveras, nunc
et ofticio praeeminebant, propter multitudinis impe- illudveneris detractionum, et adulationura spurci-
tum demeruerunt apud aques contradictionis terrae tiis dehonestas. Nimirumprseelegisti habitare cum
is
promissionisintroitum . Heli pro peceato filiorum t^ ranis, quae sunt in penetralibus regum, et inter
sella eversa, fractisque cervicibus exspiravit ". simulacrum religionis adumbratse praeten-
aulicos
Quis huic malo causam praestiterit, ego nescio. dens magnatura gratiara in magno discrimine animae
Utinam tara princeps, quara populus, se tanti reura tuae , et proprii corporis venaris.
afflictione Quod
discriminis arbitretur ! Ulinamcum rege David rex autem conquereris in te prorsus assuetae dvotionis
nosterhumilietur, et dicat augelo percussori : In lacrymas aruisse, non mireris, si Dominus coelum
me converte gladium, ego euim sumqui peccavi u . suum libi clauserit, si terrara aeneam tibi dederit,
Utinam subjecti cum populo Ninivitarum se pec. si supei* montes Gelboe non pluit. Cum enim sis
casseproclament, atque coelestis irae vindictara in favorabilis aurae , et curialis gratiae appetitor,

• Rom. 11. 7
Jer. 31. » Jos. 7 • Jos. 22. l°
Ezech. 9. Num. 25. " Num. 20.
ia
I Reg. 4.
14

"
11 Reg. 2i. " Jon. 3. ll
Joal. 2.
17
Exod.
" Apoc.
17.
18

M Jud.
Jer. 1. lsa. 7. ! Joan. o.
81
III Regr. 20.
Judic. 13. Exod. 8. *• Joan. 8. 9. 7.
 331 PETRI BLESENSIS 332

appetitus hic tanquain ventus urens rorera coelestis A Angliae cancellario, Petrls Blesensis Bath. archid.,
misericordiae et gratiae fluenta siccavit. Quid tamen, salutem, et regale sacerdotium salubriter exercere.
si lacrymis affluas ? Lacrymae in multis leviter Quia sicut oleum effusum est nomen vestrum,
profluunt, et eadem levitatearescunt. Suut fornica- alqueinnala vobis largitas se in orbera terrarura
tores, et adulteri, ambitiosi et avari, caeterique magniricaeliberalilalis exhibitione diffudit, curroego

vitae nequioris homines, qui Deo suam eis gratiam cum caeteris ad oleum, ad fontem benignitatis et
Verum-
offereute torrentibus exuberant iacrymarum. muniticentiaeinexhaustum. Offero et ego cum cae-
38
tamen in diluvio aquarummultarum ad Deum non teris vas vacuum , ut ei de vestro oleo infun-
approximabunt ''. Compunguntur ad tempus, et datur. Oleurn enim stabit, nisi vasa frequentius of-
iu tempore tentationis recedunt. De talibus autera lerantur ; vobis ex impendio nihil deperit. Sicut
seriptum est Misericordia eorum quasinubes matu~
: enim charitas ex intirrnitate est fortior, sic exina-
tina, et sicut ros mane pevtransiens ". Commissa nita plus crescit, non sentil ex distribulione di-
plorant, et ploranda conlinuant. Porro, etsi utrum- spendium, ex largitione recipit vires, transitque
que irriguum Axae tiliae Caleph obtinebant **, hae ejus exinanilio in augmentum. Non aurum a vobis,
tamen lacrymae perditae sunt, nisi a pravis operibus non pecuniam peto, sed gratiam intercessionis ad
resipiscant. Graviter ergo dicipiuntur, putaDtes se B regem. Vos enim constituitDominus inler columnas
aliquid esse, cum niliil siut, et de oblata sibi gra- regni, iuter cardines coeli, inter gigantes qui por-
tia praesumentcs, dicunt cum uxore Manue : Si tantorbem, ut eorum onera, quos injuriatrix ca-
Dominus voluisset nos occidere,nonrecepisset sacri- lumnia premit, blando compassionis humero sup-
30
ftcium demanibus nostris . Itaque non superbiat tyranuidcm vicecomitis de Staffort, qua
portetis, et

servus, si de gratia Dei ad mensam filiorum admit- in meos homines perniciose grassatur, juxla vestrae
titur. De similibus enim scriptura est : Cibavii eos promissionis verbum poiestale regia comprimatis.
cx adipefrumenti, et de petra melle saturavit eos 3 \ Justitiam pauperum ad vos clamantium, quaeso,
Ipsi autem se mler amicos Dei mendaciter aestima- adveriite, ut suura judicium nobis converlat in mi.
bant, sicut notalur in versiculo, qui praecedit : sericordiam, qui judicat fines lerrae. Oppressi sunt
Inimici bomini menlitisunt ei,et erit tempui eorum praedicli homines contra aniiqua privilegia Ecclesiae
insaicula. Vereor aulem, ne sicut abjecisti a le nostrae de Wolverhampton, jugo gravissimae servi-
timorem Dei, et terribilium judiciorum ejus, ita te tutis. Sed juxta Isaiae verbum, jugum iliud pu-
37
abjiciatDeus. Cuni sancto sanctus est, et cum per- trescat a facie olei ,
et de vultu vestro judicium
verso pervertitur ". Super orania, quaeso, illud prodiens ab oppressis pauperibus virgam exactoris
verbum Salornonis, aut potius divinae aniraadver-
p avertat. Vale.
sionis louitruum pertimescas. Considera, inquit, EPISTOLA CIX.
~~"
opera Dei, quia non est qui possit eum corrigere AD H. CANTIAR. ARCHIEPISCOPLM.
quem itle abjecerit
33
Cain vocem Domini audivit
. Argumentcm. — Morbo impediri se indicat quo minus
sed quia abjecerat ipsura Deus, correctionis gra- ad aulam redire possit.

tiara non suscepit". Etut in verbo poetae epistola Reverendo patri ac domino H. Dei gratia Can-
tuariensi archiepisco (36), totius Angliae primati,
claudatur,
et apostolicae sedis legulo, suus P. Blesen. Bath. ar-
Tecumhabila.etnorisquamsittibicurtasupellex 3*. chid salutem
, et sincerum obedientiae filialis af-
Vale.
fectum.
EPISTOLA CVIII. Habebam in votis post peregrinationem, quara
AD. G. (35) ELIENSEM EPISCOPLM. feci, venire ad vos, el mandatum vestram obedien-
Argumemum. — Iwplorat auxilium cancellarii regii ter amplecli, quidquid sustinere posset filialis af-
contra lyrannidem vicecomitis. fectio. Verumlamen quarlenae insidiantis ct immi-
<~ Reverendo Patri ac domino W. Dei gralia Eliensi nentis praeambulos eestus jam praesensi ; et quia
episcopo, apostolicae sedis legato, et domini regis nunc biennio continualo expertus sura ejus raali-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT^.

(35) De hoc Guillelmo vide quae dicta sunt ad j) cancellarium et suminum Anglise justiliarium insli-
epist. 87. tuerit Caeterum inter ipsum et monaclios Cantua-
(3i>) Hubertus ex decano
Eboracensi factus
ille rienses lisdiu agitata est ob ecclesiam quamdam
est episcopus Sarisberiensis anno primo Richardi aBalduino jam antea inchoatam in prtejudicium
regis, cum quo expeditionem Jerosolymitanam m&- Ecclesiaj Cantuariensis. Verum post longara disce-
cepit, ibiquelam slrenue se gessit, ut ipsius gra- ptationeni ex mandato Coelestini III primum, lura
tiam promeritus sit unde mortuo in expeditione
: Innocentii III ecclesia ille diruta est, ei concordia
Jerosolymitana Balduino, ann. 1191, eura ad archi- intor llubertum cl monachos firmata, sicque post-
episcopatum Cantuariensem eligendum curaverit, modum cura iis pacitice vivit. Obiit anno 1205.

''
Psal. 31. "Ose. C. -' Judic. 1. Judic. 15.
M " Psal. 80. 31
Psal. 17 " Eccle. 7. " Gen. 4.
1
Pers., Sat. 4. » VI Reg. 4^ »' Isa 10.
 333 EPISTOLiE. — EPIST. CXI. 334

tiam, vereor ne in me ipsius malilia recidivet :

si A Deum effusa fuerit, transibo in refrigerium, cito-
vel tumultuscuriales aggrediar, vel disetae transgre-j que veniam ad vos redditnrus debitum gratiarum.
diar legem, seu labori, aut frigido aeri me exponam. Moveat vos, dilectissimi, conditio humana? socie-
Moram ilaque meam excuset apud gratiam vestram, tatis, communionis obligaiio, quam in capitulo

non limor aegritudinis, quam palior, sed potius mutuo vobis fecimus, vinculum charitatis, patientis

mortis. Si tamen Ecclesiifi Cantuarieusi, aut per- angustia, et devotio supplicantis. Valete.

sonae vestrae, quod absit ! grave discrimen immineat, EPISTOLA CXI.

meamque praesentiam articulus necessilatis ex- AD G. CANOMCUM AMICLM SUUM.
egerit, nec morienti parcat oculus vester, nec lan- AnGUMEMUM. — Hortalur G. canonicum ut sacras
gueoti. Circa periculum veslrum, aut siatus Ec- litteras diligenler perlegat, si vclit tentationibus

clesiae sine omni dissiraulaiione et subteifngio pu- carnis resistere.

blice interest obedire. Quisquis enim in talibus Charissimo socio suo et amico G. canonico, M.
circa obedientiam ambigit aut distinguit, lignum Petrus Bles. Bath. archid salutem, et in desola-
scientise boui ct mali in suam perniciem gustare tione solamen.
pnesumit. Placeat Deo, utsicut dispendium patimur Quodam jure naturae in conlraclum amicitiae ve-
primae inobedientiae, ita milii claudat obedientia g nit, ut amici se ipsos mutua consolatione praeve-
cursum vitae. Vale. niant, et onera tenlationum ;
quae alterulrum nimis
EPISTOLA CX. premunt, communicatae charitatis beneficio patientius
AD ABBATEM ET CONVENTUM DE ELEEMOSYNA (37). ferant. Exieras de vana conversatione hujus saeculi,

Argcmentum. —
JEger implorat auxilium orationum ut in deserto immolares Domino abominationes.
a monacliis. JEgyptii siquidem oves abominantur, secl in mali-
Venerabilibus dominis et amicis abbati, et con- gnis spirilibus detestabilis est omnis simplicitas.
ventuiEleemosyna M. PETRUsBlesen. Bath. archid., Credebas itaque carnales concupiscentias penitus
salutem in eo qui manclat salutes Jacob. evasisse, sed nondum deferbuit malitia Pharaonis,
Sicut domus vestra inter cieteras sanctse opinio- et adhuc manus ejus extenta. In deserto enim inve-
nis odore prsecipua secundum nomen ejus, ita in- nisti labores .Egyptiae servitutis, in solitudine tu-

venta est et laus ejus. Extunc effudi animam raultum, in pace bellura, inportu naufragium. Nam
meam in omnem affectum dilectionis ad vos ;
sicut conquerendo deploras, desideria carnis et ter-

proposuique locum illum mihi desiderabilem fre- reni affectus, qui in corde luo penitus aruerant,
quentius visitare, solaliari vobiscum, et mutua quodam recidivo venenosae propaginis revirescunt.

aedificatione gaudere. Sane non fui sanus, ex quo p Hujus mali exhibet incentivum et causam, quod stu

recessi a vobis. Prius passus in oculis, postea in dio sacrse Scripturae et exercitio militise spiritalis

acutam incidi. Terliana successit acutfe, quae post omisso cibum, animae et raanna coeleste fastidis.

varias et praestigiosas mutationes, quibus me diu- Necesse est enim animam ad carnalia et lerrena
tissime torsit, transiit in quartanam. Quoniam igi- dejici, quae a spirituali vita degenerans acl ccelestia

tur miserum corpus meum miserabiliter igne et fri- non aspirat. Propterea misit tibi Dominus coturni-
gore febrili, aut potius gehennali affligilur, nec ces ", et pluit circa te, sicut pulverem, carncs.
mihi salutis fiduciam corporalis medicina promit- Coturnices equidem modicum elevantur a terra : hi

tit, orationum vestrarum suffragia devotus imploro. sunt terreni affectus, et desideria carnis, qute raili-

Quautum eaim aliena fides, vel oratio prosit, non tant adversus animam. Vide ne terrena sapias, ne
solum experimento didici, sed ex evangelica rela- carnibus, quas coelestis indignatio pluit, id est car-
tioae cognovi. Nam in Evangelio Malthaei
3T *
qui- nis affectibus, angelorum panem posthabeas. Sa-
busdam paralyticum in lecto deferentibus et offe- cram Scripturam apposuit Dominus, in oran'
tibi

rentibus Christo, centurione pro servo M Chana- tentatione solatium. Haec est mensa, quae reficit,
,

naea pro filia supplicante

3i>
, Maria et Martha pro juxta illud : Posuistiin conspectu meo men$am,ad-
Lazaro *°, ille qui vita est in morientihus, jam aut versus eos qui tribulant me **. Haec est citbara Da-
morluis, jura mortis evacuavit ;
quantumque sit u vid psallentis m ea, per quam spintus nequam re
13
alienoe orationis beneficium opere manifestavit. cedit a Saul ; et ea reticente, eumdem rursus
Frequenter per ignem et aquam febrilem transeo, exagitat. Lectioni igitur el orationi vigilanter inten-
sed si pro me semel aqua devotionis inter vos e* de, ne te tentatio inimica subvertat. Vale.

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(37) Abbatia Eleemosynae in Carnotensi agrosita, ann. 1121, ut habent Manriquez, tom. 1 Annal. ad

a Theobaldo Maguo, Campaniae comite, fundata est hunc annum, et Jongelimus in Notitia Cisterciensi.

l3
57
' Cap. «J. •• Matth. 8. «VMatth. L5.
i0
Joan.il. "Num.il. '*
Psal. 22. I Reg. 16.
335 PETRI BLKSENSIS 336

EPISTOLA CXII. A gem tuum blandis adulationibus palpant, canes

50
AD R. (38) AURELIANBXSEM EPISCOPUM. muti, non valentes latrare . Acceptissima quidem
[C. A D. 1199.1 est in episcopis apud Deum professio veritatis. Ani-
Argumbnttm. — pugnat pro immuni-
Vehementer mam pro veritate ponere non formides, ut videas
tate ecclesiastica, nempe ut arege Francioe in bel-
dies bonos, quia sanguinem pereuntis Dominus de
lum Hierosolymtanum contra Saracenos a clericis
nun pecuniarum, sed orationum lantum exactiones manu muti sacerdotis exquiret. Arca siquidem Dei
fiant. capitur, et populus gladio ruit, dum sacerdos in fi-

Reverendissimo Patri domino R. Dei gratia et liorum correctione torpescil *.

Nec molum, aut
Aurelianensi episcopo, M. Petris Bles. Bath. ar- vultuositalem regis extimeas, sed in omni libertate
chid., salutem et sincerae dilectionis aflectum. eum salutaribus monitis aggredere, quia, ubi spiri-
Scriptum " Est tempus tacendi, tempus lo-
est : tus Dei, ibi libertas
5!
. Maluit Joannes Baptista "
quendi. Diu autem obmutui, et silui a bonis, secl periclitari apud regem, quam dissimulare legem
jam nequeo fidei Christianae injuriam dissimulare si- Domini, qui ad Ilerodem et Herodiadem, sicut Elias
lentio. Jam circa continia terra; vestrae barbaries ad Achab et Jezabel, legati officio fungebatur. Vos
efterata desa?vit (39), et in exterminium Christiani ergo,reminiscimini Deum, ne taceatis, etnedetis
nominis gentium grassatur immanitas. Quid ergo r» silentium ori vestro ". Joannes in Herodem, Phi
5
hic statis tola die otiosi? Vibratur in cervices ve- nees in Judseum et Madianitidem a
, Samuel in
5S 57
stras gladius bostilis, nec est qui ex adverso ascen- Agag regera , Petrus in Ananiam et Sapphiram ,

dat, qui exprobrantibus nomini agminum Dei Israel Paulus in Elyman magum zeli gladium exercuit 5 ',
zelo fidei se opponat. Tu ergo, reverendissime atque correctionisexemplum eorum tibi vita prae-
Pater, cum inter cseteras Ecclesise columnas quodam Lex Dei, et fides Chrisii omni suppellectili
scribit.

statu digniore praeemineas, redde testimonium fidei mundanae superaestimanda est, honori etiarn, et
tuae, et in Christi non lentescas,
negotio ulterius famae, propriaeque saluli. Rex Achab " cum regi
non sit alligalum apud te verbum Domini sed sicut ; Syriee eum graviter opprimenti servos et ancillas,
magnificavit te Dominus in conspectu regum, ila et uxorem, omnemque supellectilem
filios et filias,

officium magnificentia) pontificalis exerceas. Cla- postquam ventum est ad violandum le-
obtulisset,

mat ad te Dominus per spiritus sui organum gem Dei, licet reprobus esset in aliis, tamen pro
Jeremiam " Sta, inquit, in atrio domus Domini,
: lege Dei pugnae discrimen inire non timuit. Melius
et loquere ad omnes civitutes Juda sermones quos est incidere in manus hominum, quam derelinqnere
locutus sum tibi. Et sermones illos exprimenclo, legem Dei. Si regis Francorum faciem revereris,
subjungit: Vade et clama : lievertere adversatrix adhibe tibi de coepiscopis luis, qui Spirilu Dei agun.
Israel, diciiDominus, et non avertam faciemmeam ^ tur, ut lanta verborum moderatione utaris, ut si

a te **. In eodem spiritu clamat Ezechiel 47 dicens , : fortis est sermo, nihilominus sit suavis. Nam et sa-

Si speculatorviderit gladium venientem,etnonin- pientia, quse attingit a fineusque ad finem jortiter,

00
sonueritbuccina,veneritque)iosus,e\.tuleritanimam suaviter universa disponil . Super omnia, quaeso,
unam de populo, sanguinem ejus de manu specula- notam adulatoris, et officium palponis evites. Mel
toris requiram. Noli ergo otiari in talento Dommi, enim adulationis a sacrificio Domini relegatur * l
.

sed evangelicam Domini negotiationem exercans, ut Frequenter in palatiis conversantur, qui mollibus
talentum tibi credilum Dominus cum fenoris acces- et delicalis auribus principum, etiam in turpibus
sione recipiat. Insta ergo opportune, importune ««, blando Ienocinantur applausu, ponentes cervicalia
opus lac evangelistte, ministerium tuum imple. Noli sub capile et pulvinaria sub omni cubito manus.
40
amulati in malignaniibus , episcopis dico, qui re- Vix invenitur in curiis, qui non vendat oleum, qui

3SANVILLA NOT.E.
(38) Haec littera singularis R. habetur in mss. D Deinde quia ibi fit mentio expeditionis Jerosoly-
nostns Sorb. Maz. 1, Vict. 1 et 2, ut
1, et in Mer- mitanae, qua: contigit sub hoc praesule, scilicet an-
lin. edito. In aliis aulem, scilicet Vall. Vict. 3, et no 1190. Il8ee desumpta sunt ex antiquitatibus Au-
Hard. quibus habetur hsec epislola (nam in CH'te-
in rclianensibus Gallice editis in hisloria De vita pon-
ris deest) nullus est titulus. Existimant autem qui- tificum Aurelianensium, auctoreFrancisco LeMaire,
dam errorem esse amanuensium, qui loco P. po- Aureiianensi Nominatur et Henricus ille a Demo-
suerunt R., nempe quib tunc temporis crat quidam chare in lib. De sacri/icio missce. Caelerum anno
Petrus Aurelianensis episcopus. Ego vero errorem 1198, Henricus Romam profectus pro liberatione
quidem esse consentio, verum non P. sed H. scrl- fratris sui Philippi, Bellovacensium episcopi, qui a
benduin esse puto, quse propius ad litteram R. rege Angliae in vinculis detinebatur, in itinere obiit,
accedit hoc enim modo habetur scriptum in anti-
: ut nolat Chronicum canonici Laudunensis, et Senis
quis mss. Denotat aulem Henricum filium Roberli in Tuscia sepultus esl.
Drocarum comilis, qui quidem Robertus erat frater (39) Intelligit Saladini irruptionem in lerram san-
iilius Ludovici Grossi, Francorum regis sicque ; ctam, multorumque Christianorum slragera, de qua
Henricus ille erat consanguineus Philippi Augusti. legendi hislorici hujus temporis.
Unde apparet ad eum scriptam esse hanc epistolam

u Eccle. 3.
i%
Cap. 26.
4
« Jer. 3. Cap. 33. 48
1I Tim. '"
Psal. 36. Isa. 56. ^
1
I Reg. 4
"II Cor. M Matth. 14.
3. •*
Isa. 62. Num. 2o.
r' 6
I Reor. 1!5.
57
Act. !
1

Act. 13. '» III Reg

29.
60
Sap. 8. M Lev. 2.
 ,

337 EPISTOIJE. — EPIST. CXII. 338

6i
caput peccatoris oleo non impinguet . Laudatur A spolia prosperum habuereat eventus auspicium.
enim peccalor in desideriis animx suce, et iniquus Meo in ultima peregrinatione effusa est contentio
benedicitur M Sed timeatquod per Jeremiam" dicitur
. super principes, eterrare feciteos Dominus in invio,
6S 69
Sedechiae: Sedechia,seduxerunt te viri tuipacifici . et non invia Fuerunt contrilio et infelicitasin
.

Cum in exercitu Xerxis esset navium et curruum riiseorum, quia viam pacis non cognoverunt 70 -

innumerabilis raultitudo, eique ab aulicis adulato- Patrimonium Chrisii et Ecclesiae suae hodie verti-
ribus diceretur, quia nec mare tantae classi suffice- tur in occasionem scandali, et materiam servitutis.
71
ret, nec aer tot populorum tela, |nec terra tot cur- Certe sub Pharaone cum ex principali decreto

rus sua caperet vastitate, in lanto exercitu unus omnes ad solutionem quintae partis generaliter
fuit Demaratus, qui in spiritu libertalis auderet di- urgerentur, sacerdotes tamen fuerunt ab obser-
cere Xerci : < Victus eris a te ipso, et te opprimet vantia et onere illius constitutionis immunes. In
tui exercitus multitudo. » Ab exhortatione, quaeso, libro etiamNameri 7 * ad figuram perpetuae libertatis
non cesses, iicet ille suorum consilio assessomm prsecipitDominus Leviticam tribum ab omni publica
ad tuam instantiam se obduret. Scio enim quod functione liberam esse, summique pontificis dun-

adhuc Jannes et Mambres apud Pharaonem Moysi taxat arbilrio subjacere. Quid aliud a pontificibus,

resistunt
66
, et successores Achitophel justorum g vel a clero potest vel debet princeps exigere, quam
consilia malitiose pervertunt. Circa meretricantium ut incessanter fiat oratio ab Ecclesia ad Deum
linguarum malitiam patet campus orationis latissi- pro eo ? Omnis pontifex ab hominibus assumptus
mus ; sed ad alia festinantes haec omnia sud dissi- pro kominibus constituitur in his quce sunt ud
mulatione transimus. Quid expedial tuae famae, tu Deum, ut offerat dona et sacrificia pro rege et
73
videris. Tu vero diligentiam adhibe studiosam, ut populo ; et si iratus est eis Dominus, sacerdos
consanguineus tuus tanquam primipilarius Eccle- medius intercedats, et in tempore hacundiae fiat

siae vexillum fidei ferat ante reges et principes reconciliator. Iratus Dominus populum suum Is-
7i
terrae, ut sicut vigilantior fuit in bellicis actibus, rael delere decre^erat ; stelitque Moyses in

modo non sit in Chiistianae fidei defensione retro- confractione in conspeclu ejus, motumque divinae
gradus. Si autem proposuit iterum iter hujus pere- indignationis oratione placavit. Flamma divinae

grinationis arripere, non de spoliis ecclesiarum, animadversionis desaeviebat in populum, et Aaron

non de sudoribus pauperum viaticum sibi et suis arrepto thuribulo medius inter viventes et mortuos

exhibeat, sed de reditibus propriis, aut de praeda se flammae objecit, cessavitque quassatio ", Item
hostilibella Christi conficiat. Non est enim abbreviata contra Amalech Israel praevalebat Moyse orante et
76
manus Domini, ut qui magna fecit in Israel, etiam „ erigente manus suas ad Dominum . Et postea
77
in populo acquisitionis brachium suae magnificentiae temporibus Josue, sacerdolibus ministrantibus

non exaltet. Certe in exitu Israel de iEgypto Do- muri Jericho corruerunt. Scio quod si rex tuus

minus de spoliis yEgyptiorum ditavit Hebraeos 67 .

angariis, parangariis, exactionibus, capitationibus,

Ingressus autem populus terram Chanaan de praedis caeterisque sordidis et extraordinariis rauneribus

hostilibus innumerabiles sibi divitias aggregavit. Ecclesiam decreverit praegravare ,

quamplures
Imo bellorum lex publica est, ut munificentia episcopos hujus rei fautores invemet (40). Ipsi enim
principalis suis commihlonibus de castrensi ob- evangelicae libertatis obiiti, quae non solum filios

ventione stipendia largialur. Quae ratio est ut qui Dei sed amicos facit, in ignominiara servitutis per-
78
pro Ecclesia pugnant, Ecclesiam spolient, quam petuae sibi permittent aurem subula perforari
79
inimicorum spoliis et donis triumphalibus ampliare Sic olim rege Antiocho jura templi et sacerdotii
debuerant ? Putantne insipientes, et miseri quod subvertente, raulti de Israel egressi sunt, qui solius

Christus, qui summa justitia est, velit sibi de adulationis, aut vani timoris intuitu in consensum
injuriis et sacrilegio exhiberi sacrificium, aut susti- illius tyrannidis transierunt. Tu vero, reverendis-
neat commissa ex his spolia prosperari ? Si enim sime Pater, pro domo Israel ex adverso ascendas,
testimonio veritatis in ignem aeternum mittitur, qui et pro Testamento Dei murum inexpugnabilem te
sua pauperibus non dedit ; ubi, quaeso, mittendus D opponas. Enorme namque famse etanimae discrimen
est, qui bona pauperum vel Ecclesiae rapuit, aut incurres si hanc injuriara Christi silentio autne-
fraudavit ? Pro his et consimilibus filii Ephvem glectu dissimules. Doctrina et exhortatione tua
intendentes etmittentesarcum,conversisuntinclie recolatdominus rex se non ad oppressionem pau-
6
beili *. Nunquam pauperum, nunquara Ecclesiaa perum, sed ad tuitionem Ecclesiae potestatera gladii

PETRI DE GUSSANVILLA NOTiE.

(40,) de Philippo Augusto, qui ad bel-
Loquitur Scripta est haec epistola circa an. 1190, quoan-
lura sacrura peragenJum contra Saladinum terrae no suscepta estexpeditio Jerosolymitana contra Sa-
sanctae invasorem, ab omnibus suis subditis tam ladinum.
laicis quam ecclesiasticis decimas exegit.

" Psal. 140.

63
Psal. 10.
4i
Cap. 38.
05
Justin. I. n ; Herod., lib. vii Histor.
,6
II Tim. 3.
,7
Exod. 12.
M Psal. 77.
69
Psal. 106. Psal. 13.
,0
Gen. 47. Cap. 18. 71 71 73
Hebr. 5. '*
Psal.
73 76 77 7'
105. Num. 16. Exod. 17. Cap. 6. 78
Exod. 21. I Mach. 2.
 339 PETRI BLESENSIS 340
ab Ecclesia suscepisse. Et qui nunc vivens Eeclesiae A num Deus "Justos ab impiis, plures apaucioribus
suffragia jugiter experitur, etiam post raortem superari permisit ; etceciderunt ea die vigiuti duo
ejusdem beneficiis longe amplius indigebit. Morie- millia de Israel. Iterum at contlictum veniunt ex
*ur enim, et utinam incertos mortis evenius atten- praecepto Domini, et succumbunt, decemque el octo
deret, ac novissima sua memorans per praesentes millia de Israel occisi sunt ; nimirum quia de sua
divilias futuram raiseriam compensaret ! Ecclesia- fortitudine et multitudine praesumebant, primo et
,0
sticus dicit : Rex hodie est, et cras morietur : cum secundo victi et humiliati sunt, ul per bumilitatem
autem fuerit mortuus Jicereditabit serpenles,bestias, denuo vincerent, qui per supeibiara victi erant.
elvermes.— Spiritus pertransibil in illo etnonsub- Fides aulera eorura ex prima et secunda frustra-
sistet, et non cognoscet amplius locum suum ". tione non torpuit, sed ex geminato discrimine
Agnoscat itaque locum suum et officium, in quo crescens denuo ad contlictum, quanto humilius,
posuit eum Dominus, nec de thesauris Ecclesiae qui tanto forlius se acciuxit. Tertio aulem congressi
solis debentur pauperibus, sed de fiscali aerario sunt, el lanta sanguinis effusione purgali fere
bella Domini preelietur, neque confidat in fortilu- totam tribum Benjamin deleverunt. Scias quod
dine aut multitudine armatorum, sed iu Domino. secundum populi fidem secundae peregrinationis
Quia testimonio Salomonis, nomen Domini plu- £J metiemur evenlus. lnstrue ergo iu tide et timore
rima fortitudo 8S Dominus fortiludo plcbis suae
. Dei populum, et populi ducem et ut inulta paucis ;

est
M Quod apertissime liquet in praeliis antiquo-
. includam, reverendissime et dileclissime Fater mi
rum. Quomodo enim persequebatur unus mille, et tuae discretioni commilto religiosorum quietem,
duo fugabant decem millia M f nonne ideu, quia pacem simplicium, causam Christi et Ecclesiae li-

Deus vendidit eos, el Dominus concluait illos nec '? bertatem.

enim in gladio suo possederunt terram, el brachium EPISTOLA CXIII.
eorum non salvabit eos, sed dextera tua et brackium
EBORACENSEM ARCIIIEPISCOPUM
AD. G. (41).
tuum, Domine, et illuminatio vultus tui, quoniam
%i Argcmbxtum. — Horlatur arclvepUcopum, ut resistul
complacuistiin eis . Sibi aulera complacebit Do- hareticis, eosque ex communi consensu cleri, tam
minus in eis, qui fideles fuerint in testamento ejus. gravi multet pcena, ut ca-.teri ab hseresi abster-
Sine autem impossibile est placere Altissimo
86 reantur.
fi.de .

Haec est enira victoria, qu/B vincit mundum, fides Reverendo Patri et domino G. Dei gratia Ebo-
S7
noslra . Et quia fere universos regni magnales racensi archiepiscopo, suus P. Blesen. Baih. ar-
video in via Domini quodam taedio laboris et pusil- chid. sentire de Domino inbonitate, et impugnato-
lanimitate lentescere ; vos, quaeso jugi praedicatio- r> res catholicae tidei expugnare
nis instantia manus remissas, et genua debilia Dum in rebus humanis ageret pater vester,
roborate. Plane, quia eis in praecedenti peregrina- dum ei fallax mundi gloria et proditoria hujus
tione non sucre^sit ad votum, credunt abbreviatam vitae prosperitas arrideret ; diu fuistis dubius
esse manum Domini, et inexhaustum fontem gratiae quid expediret aut deceret vos agere, clericale
cudestis aruisse. Porro tunc in superbia et in (officium prosequi , aut exercitiis scholaribus
abusione profecti sunt, nec ex defectu suae fidei, militares titulos anteferre. Vidimus , et prae-
sed ab eventu duntaxat divinae dispensationis judi- sentes fuimus ubi regnum Palestinae (42) , re-
cium meliuntur. eorum semel pro-
Fides quidem gnum etiam Italiae patri vestro , aut uni filio-

bata est, et inventa est rainus babens. Adhuc expe- rum suorum, quem ad hoc eligeret, ab utrius-
rietur eam Dominus nam ex eorum fide et humi-
; que regni niagnalibus et populis est oblalum.
litate victoriae calculus pendet, ac de his speciali- Quidam vero altendentes probiialem et indu-
ter exspectandus estpraeliorum triumpbalis eventus. striam vestram, vobis multiplicium honorum emi-
Peccaverat tribus Benjamin in uxore Levitae, et se nentiam communi desiderio deslinabant. Porro,
88
reliquae tribus in ultionem sceleris acciuxerunt . cum rex junior, duxque Brilanniae, fratres veslri,
Erat causa eorum justior, et exercitus longe uume- qui temporibus suis prae caeteris mortalibus obti-
rosior atque fortior. Et cum eis ducem praelii Do-
D nuerunt gloriam militiae triumphalem, sublali es-
minus assignasset, ipsiusque nalu in preelium de- sent de raedio, tandemque genilor vester beatae me-
scendissent, terribilis inconsiliis super filios Iwmi- moriae rex Henricus tributum mortis naturae sol-

PETRI DE GUSSANVILLA. NOT.E.

(41) Ille est Gaufridus, Henrici II, Anglorum re- randi auxilii contra infideles. Cumque in Anguam
gis, naturalis filius, de quo ad episl. 62. appulisset, Henruo ex parte Christianorum
regi,
(42) Anno 1185, cum Saladinus lerrain sanctam lerram sanctam incolentium, regnum Jerosolyraita-
occupasset, Heraclius Jerosolymorum patriarcha ad nura obtuiit, ut habeut Radulfus de Diceto, Kny-
principes Christianos profectus est causa implo- gthon et Matthaeus Paris, ad eumdern annum.

80 81 83
Cap. 10. Psal. 102. " Prov. 15. Psal. 06. Deut. 33. Psal. 43. Hebr. 1,
,7 M Jud. 20.
1 Juan. 5. Vsal. 65.
341 EPISTOL.E. — EPIST. CXIV. 342

visset, vidistis quia unioersa vanitas omnis homo A Blesensem cognominem suum promoxerit , quod
scri-
Vitam b. Thomos marlyris eleganti stylo
vivens. Nam in imaginepertransit homo 90 ideoque :

pserit.
reliquistis vaaitates et insanias falsas, usique ma-
Dilectissimo domino suo et Patri J. Dei gratia
turiore consilio illius servitium elegistis, cui servire
regnare est. Quia ergo multa est messisquae vobis Carnotensi episcopo, P. Bles.Bath. archid.,salutem,

commissa est, suosque palmites latius extendit et si quid melius est salute.

vinea Domini Sabaolh, cujus vos ipse custodem Benedictus Dominus, qui orexit vos in titulum,
constiluit, circumspectius providere et agere vos et gloriam suae laudis, planlans vos quasi olivam
oportet, ne degenerent propagines vineae in labru- fructiferara in domo Domini, ad dandam scientiara

scam, frumenta in lolium, aurum in scoriam,oleum salutis plebi ejus, ad rediraendum, juxta verbum
prophetae ", dispersos in gentibus, et reducendum
in amurcam. Surrexerunt enim temporibus vestris
men de longinquo. Clerus Blesensis, ccelestis arbi-
falsorum dogmatum preedicatores, doctoros filios

dacii, hostes veritatis el fidei subversores. Blandi trii dispensatione proscriptus, vagus erat et profu-
et siraplices sunt ut agni, sed ut vulpes astuti gus super terram, donec eis datus est episcopus
sunt, et rapaces ut lupi. Isti sunt liaerelici, qui in animarum suarum, qui posset compati patientibus
quos et ex longa experientia exsulandi sciret quam hu-
vestimentis ovium veniunt. Isti sunt lupi, u
mercenarius fugit 9t
. Isti sunt vulpes, quae demo- manum exsulibus misereri. Vocatus ergo a Do-
sit

liuntur vineas. Quia igitur estis successor et vica- mino tanquara Aaron, non acquievisti statim carni
et sanguini, non episcopalis
munificentiae gratiara
rius Petri (43), oves Domini custodiendas et
qui
pascendas accepit plurimum vestra interest prae- a parentibus inchoastis, non aedificaslis Sion m
;

videre, et praecavere illorum versutias, qui legem sanguinibus, sed primitias beneficiorum vestrorum
sentio,
Domini praevaricantur occulte, qui laqueos et pedi- consecrastis in eo (451, quera rae alterum

cas tendunt in capturam simplicium, seque cum qui totum gerit animo, vultu, nomine, cogno-
me
aliis in praecipitium damnationis aeternaedevolvunt. mine juxta suorum exigentiam me-
et statura. Ille

ritorum, si ad vitam, si ad mores, si ad litteratu-

Zelus itaque domus Domini accendatur in vobis.
plenioris gratiae
Ascendite ex adverso, et opponentes vos murum ram respicias, dignus est ut ei

oleum infundatur. Manus vestrae myrrham

primam
contra inimicos crucis Christi, reddite leslimonium
distillaverunt, spero futurum iri quod balsamum
tidei vestrae, et pro testamento Dei viriliter et effi-
quid
caciter state Accile clerum, congregate populum, uberioris gratiae redundabunt ". Recole autem,
nostratum auribus meis instillavent
ut ex eorum communi deliberatione qui Spiritum de promotione
Dei habent, terribilis constitutio in veslra provincia secrelius os illud veritati et Evangelio consecra-

prorculgetur, quatenus lam gravi animadversione C tum. Secretum meummihi,secretum

meummihi".
invemetur
plectantur, qui hac peste laborant, ut ex eorum Dabitis voci vestrae vocera virtutis nec ;

sed carapis Geth, et in

pcena C3eteri terreantur. Vale. apud vos, est, et non in :

prsedicabi-
compilis Ascalonis nominis vestri gloria
EPISTOLA CXIV. vestriinfamiaepubli-
tur ubi nuper ignoraiuia exsilii
;

AD J. (44) CARNOTENSEM EPISCOPUM. lllud autem

cte palpebris versabatur. Bene valete. \

[C. A. D. 1179.] noveritis, quod de raandato domini mei archiepi-

Thomae martyris at-
Argumentum. —Gratulatur Joauni Sarisberiensi
scopi scribere triumphum B.

quod in episcopum assumplus sit, quod Peirum tentassera, nisi aliud mihi scriplura fortuitus obtu-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(43) Similis loqueudi ratio reperitur apud S. Hi- et pastores sunt omnes; sed grex
unus ostenditur,
j) consensione
lariura in Fragmentis, ubi episcoposesse « suc-
dicit qui ab apostolis omnibus nec uimis
cessores Petri et Pauli. -> Apud Lucifer Caralit, I. pascatur. » Sic et Hincmarus capitulis anni 874. m
De non parcendo in Deum
delinquent. Ubi scribit est : « Beatus Petrus aposto-
Quorum illud primum
ete.
» eos qui successores exstitisse mveniuntur B. Pe- lus, cujus vice in Ecclesia funguntur episcopi, »
qui, procu-
tro. » Apud Gaudent. Brixiensem, Serm. in die or- (44) llle est Joannes Sarisbenensis,
Ludovico Juniore, unanimi Carnotensium
ca-
dinat. suce, ubi Ambrosium nuncupat « Petri apo- rante
in episcopum electus est.
Vide
stoli successorem. » Cujus rei rationem reddilCyp., nomcorum consensu
I. De unit. Ecclesice, quia scilicet episcopatus unus quae de eo dicta sunt ad episl. 22.
est alter Pelrus Ble-
est, et una cathedra, cujus unitatis ongo inccepit (45) Is de quo hic loquitur
epistolas /b
a Petro, cui primatus a Christo conce.-sus est. « Ut sensis, ad quem Petrus noster scnbit
can-
unilatem, inquit, manifestaret, unam cathedram et77; et quera etiara Ecclesi* Carnotensis
V. C. do-
constiluit, et unitatis ejusdem originem ab uno in- cellarium iuisse babet vetus codex ms.
« Pe-r
cipientem sua auctoritate disposuit. Hoc erant uli- mini Hovau canonici larnotensis his verbis
' :

que cancellanus, hujus epi-

et caeteri apostoli quod fuit Petrus, pan con- trus, Cafnotensis Ecclesije
sortio praediti et
honoris et potestatis, sed exordium scopi (Joannis Sarisberiensis) tempore scnpsit ral
ab unitate proficiscitur. Primatus Petro datur, et Psalmos, etc. -»

una Christi Ecclesia et cathedra una monstratur,

S2 3 94
Psal. 38. •' Joan. 10. Jer. 30. '
Cant. o. Isa. 24.
 343 PETRI BLESENSIS 344

lisset eventus, in quo elegantia styli ingenium raa- A nis copulam rautat genus, et non gradum (47). Et
[

'
gistri Joannis Sarisberiensis exprimebat et linguam hujus definitionis obtentu malrimonium relictae

(46). Adrairans ergo gratiam, quae diffusa est in Joannis inilura cura Elia tertium genus affinitatis

labiis vestris, substili, ne laudes, quas lingua eru- mantfeste confecit. Robertus ergo Eliae filius, et

dita diclaverat, indoctis humanse sapientiae ver- filia Andreae Adelitia in secundo gradu tertii gene-
bis, et stylo degeneri deturparem, et injurius ris conjuncti sunt. Gradus enim inter
affinitate

fierem martyri, qui per insufticientiam rudis inge- non secundum malrimoniale vinculum, sed
affines,

nii tantae magnificentise prseconia decurtassem. Va- secundum consanguimtatis gradus computare so-
Iete. lemus, juxta tenorem illius regulae doctrinalis :
EPISTOLACXV. « Persona adjuucta personae per carnis propagatio-
AD H. ABBATEM DE MESSENDER. nem mutat gradum, et non genus. » Ego autem, ut

Argumentum. — propositam de gra-

summatim tuae inquisitioui respondeam, si tales
Quccslioncm
dibus aflxnitati*, quando conjmjium vitient, ex- invenirem in tam dispari et remoto affinitatis ge-
ponit. nere conjugatos, vinculum inter eos matrimoniale
Charissimo domino suo, et amico H. Dei gratia non solverem. Disciplinalia quidem sunt h*c, et
ad cautelam
abbati de Messender, Petrus Blesens. Bathon. ar- g quodam exercitio scbolaris militiae

chid., salutem in auctore salutis majoris observantiae iutroducla. Dominus equidem

95
Acute moveris et quaeris instanlius utrum ma- in lege Moysis circiter duodecim duutaxat perso-
trimonium stare possit, quod inter Robertura et nas excepit, inter quas conjugium cum domestica
Adelitiam conlractum est, eo quod quodam affini- carnis suse, et illegitima revelatio turpitudinis in-

tatis genere se contingant. Sicut autem memoria hibetur. De secundo autem, aut tertio genere affi-

fideli recenseo, processum afiinitalis illius tali serie nitatis testamenli veteris serie, aut Evangelio citra
et computatione disponis. Joannes, frater Mariae exceptiones illas duodecim personarum nihil me-
uxoris Andreae, duxit Agnetem. Agnes vero, mortuo raini me legisse. Quod eniin Joannes Baptista dixit
uxorem fratris m
Joanne, nupsit Eliae ;
processit ex his Robertus, qui Herodi : Non licet tibi habere tui ,

sibi Andreae filiam Adehtiam desponsavit. Si bene viventis subiniellige, primum genus affinilatis in-

recolo quid super hac queestione canonum censura siuuat. Publico siquidem legis edicto " praecipie-

definiat, Joannes, frater Mariee uxoris Aodreae, et batur frater semen fratri suo, non viventi, sed
9
Andreas in primo affinitatis genere convenerunt. mortuo suscitare, si tamen sine liberis decessisset '.

Agnes vero uxor Joannis fratiis Mariae et Audreas Nos autem hunc legis articulum spiritualiler in-

affinitatem secundi generis contraxerunt. Jus enim telligimus, et tenemus. Christo enim, qui primoge-
regulare est, quod persona addiia personae per car- nitus est in multis fratribus, qui pro salute nostra

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(46) Indicat librum De vita S. Thomce niartyris, dictalexlo. Et multo minus vetitae sunt in tertio
quem scripsit Joannes Sansberiensis, quique ha- genere affinitatis, quod consistit, ut id eiiam expo-
betur in quadrilogio, sive historia quadripariita, a nam, inter me et uxorem secundam quondam ge-
quatuor e familiaribus S. Thomae composita. IVide nen meee uxoris. » ldem Cujacius ad capul illud
Patrolog. t. CXC, Edit.] penultimum « Hoc capite afrinitatis genera sepa-
:

Scriptam ceuseo hanc episiolam circa ann. 1180, rantur a gradibus affinilatis. Et in primo genere
paulo post promolionem Joannis Sarisberiensis. aftinitatis nuptiae prohibentur usque ad quartura
Nam ann. 1177 electus est episcopus Carnotensis. gradum, in secundo et teriio genere affinitatis non
(47) Recte Cujacius ad tit. 14 ltem Quod et Petrus Blesensis explicat et conlir-
De consanguini- : .

tate etaffinitate:« Notandum est differentiam etiam
canones facere inter gradus aftinitatis et genera
aftinitatis, quod sic demonstro Nupliee prohibitae :
sunt hodie iisque ad quarlum gradum affinitatis ct
cognationis etiam, incluso etiam quarto gradu, ut
matepist. H5. Filia uxoris mese ex alio marito, id
est privigna, est mihi primo gradu affims. Maritus
ejus, qui uxoris meae est gener, uxori quidem est
rj afrinis primo genere, at mihi non nisi secundo ge
nere uxor autem secunda ejusdem generi raese
;

dicam fusius in capite penullimo. Non sunt etiam uxoris, mihi est affinis tertio genere, quod raemini
hodie prohibilse nuptise, primo genere afri-
nisi in jam supra me exponere in prsefat, ad hunc tit. :

nitatis, in secundo genere permissae sunt,

et tertio et sic soror meae uxoris est mihi affinis primo ge-
dicto cap. penult. Ergo difierentia est inler gradus nere, maritus ejus, qui uxori raeee est soronus,
et genera affiniiatis. Ac primo quidem genere airi- mihi est afrinis terlio genere uxor autem secunda ;

nitatis marito sunt affines cognati uxoris, et vicis-
sim uxori cognati mariti; hi sunt proprie affines,
etc. Secundo autem genere, affines sunt marito
affines uxoris ex prioribus nuptiis, et vicissim
uxori affines marili ex aliis nupliis qui tamen
non sunt proprie affines, sed affinium loco ; ut in
lib. v De ritu nuptiarum, nurus uxoris est marito
nurus loco, et gener mariti uxori generi loco,
etc. At hodie ex diclo cap. penult. sive concil.
Later, habito sub. Innocentio III, in secundo genere
affinitatis nuplise vetitse non sunt, et abrogata est
ejusdem sororii uxoris meae raihi est aflinis tertio
genere. Ai similiter uxor fratris mei, quse dicitur
fratria, mihi esl affinis in primo genere; uxor au-
tera ejus secuudae in tertio. » Quia videlicet sentie-
: bat canones, quibus prohibentur conjugia inter af-
fines in secundo et tertio genere, non sic esse in-
lerpretandos, ut matrimonium ab affinibus hujus-
modi contractum sit nullum, sed solummodo ut pec-
cent qui contrahunt, quamvis contractum valeat et
teneat.

Levit. 18. M Matth. " xviu, c 98

Deut. 25.
14. Joseph., Antiquit. 1. 9.
 , ,

345 EPISTOL.E. — EPIST. CXVII. 346

mortuus est, et primogenitus mortuorum, qui dicit A vos redeat cum aliis opusculis meis, ex quibus ele-
Mariae Vade ad fratres meos ", per verbum prae-
: jgantior stylus, materia gratior, fructusque suavior
dicationis semen fidei suscitamus, et nihilominus 'et uberior inveuitur. Rogo autem, quatenus tracta-
divinae legis oraculum tam in vivo quara in mortuo turn, quera de statu, aut potius de casu vestro in
fratre de non ducenda uxore generaliter ob-
illius Sicilia descripsistis, communicetis mihi, si fieri po-
servamus. Inveniuutur autem canones, ex quorum test : ut cortina cortinam trahat , unus cherubin
intelligentia triplex affinitatis genus, et in eis di- alterum respiciat, et inter veteres amicos mutua
versorum distinctionem graduura industria jclio- scriptorum missio grata vicissitudine intercurrat.
laris explicuit. Sed ,
juxta conscientiae meae judi- Xovi vestras augustias, novi cruces, novi rapiuam
cium, nova haec adinveotio et traditio magistralis bonorum vestrorum , audivi regiae comminationis
matrimooio non praejudicat, cui certos Iimites, sic- tonitruum ; atque praesentialiter aderam, ubi ve-
ut praenotavimus, lex divina praeseribit. Sane in stros domesticos excitabat contra vos in tumultum.
primorum parentum conjugio dute tantum personae Positus estis in contlatorio Domini, sed magnani-
pro raritate hominura, pater et raater videlicet, a mitatem vestram, quae se in tam arctis rebus fre-
lege conjugali exemptae sunt, ubi dicitur Propter : quenter exercuit , finalis patientia declarabit. Ob
hoc relinquet homo patrem et matrem, et adhcerehit immensas pecunias promiltit vobis pacem, et vulpi-
P3
10
uxori suce °, id est nec patri filia, nec matri filius, nse reconciliationis osculura, qui aures suas perti-
matriraonialiter adharebit. Proeessu temporis ex- naciter obturaverat ad preces surami pontificis, et
cepit legislator matrem, novercam , sororem, ne- ad comprovincialium episcoporura et abbatura in-
ptem, amitam, materterara, uxorera patrui, nurum, stantiam, ad clamorem sacrarum virginum, ad la-
uxorem fratris, subaudi viventis, privignam privi- crymas monachorum. Fceda est confcederatio haec
gni, privignaeque filiara, et uxoris sororemi. Ex venalis, et gratia haec Deo et hominibus
mercalis
quo autem vox turturis audita est in terra nostra, est ingrata. Honestiorem pacem vobis provideat,
et his qui se castraverunt pro regno Dei *-
beatitudo qui aufert spiritum principum, ac sublimium colla
promissa est, multa salubriter inlroduxit ad obser- propria virtute conculcat. Multis equidem simulata
vantiam continentise ratio publicae honestatis, quae pace melior fuit persecutio manifesta. Iniit quan-
versum paucitate conclu^i :
doque rex Israel cum Benadab pacem », sed in
Votum, conditio, violentia, spiritualis scandalum versa est ei, et populo in ruinam. Sint
Proximitas, error, dissimilisque fides, ergo oculi vestri semper ad Domioura : ponite cor
.Etas, turpe scelus, sanguis, conjunctio, tempus, vestrum super vias vestras ut cas acceptet Domi-
Haec si canooico vis consentire rigori nus, et faciat pacem. Scriptum est enim in Prover-
p
Te de jure vetant jura subire tori. biis : Cum placuerint Domino vi(B ho)ninis, inimicos
Vale. adpacemjei PaxDei.quceexsuperat
'ejus convertet :

EPISTOLA CXVl. omnem sensum, custodiat cor et intelligentiam ve-

AD H. '48) ABBATEM S. DIONTSU. stram *. atque hunc agooem vobis consummet ad
Argcmentum. — H. abbati librum quemdam a
Mitlit gloriarn et triumphum. Vale.
te composiium e.caminan<lum, et simul eum consola-
EPISTOLA CXVII.
tur in afflictione quam habebat a rege.
AD G. (*9) ABBATEM MAJORIS MONASTERIl.
Charissimo domino suo amico H. Dei gratia
et
Argcmestcm. —
Peprehendit G. abbatem. quod prio-
abbati S. Dionysii, M. Petrcs Bles. Bath. archid.. rem S. Cosmae occasione cujutdam terrse et paiCuo-
salutem et primitias novi fructus. rum traxerit ad judicium.
Mitto vobis opus novum, sed imperfectum, et pe- j
Dilectissimo domino suo et amico G. Dei gratia
nitus incorrectura. Placeat ilaque vobis, cum ipsum abbati Majoris Monasterii magister Petrus Ble- ,

legeritis, lectum ad artincis sui limara remittere, sens. Baihon. archidiac, quietem animi pro salute.
ut si id vestra dignatio acceptaverit, emendatius ad D Prior Sancti Cosrnse lacrymabiliter causatur et

PETRI DE GUSSANVILLA NOTE.

(48) Habetur haec littera solitaria H. in omnibus ann. 1191, teste Rigordo De gestis Philippi Au-
exemplanbus praeterquam in Maz. 1 , ubi habelur gusfi.
Henrico. Sed raale nara ex serie abbatum S.
: Erat il!e Gaufridus natione Britannus no-
(49) ,

Dionysii constat Hugonem Polcaldi fuisse eleetum bili prosapia ortns, clericali scienlia erudilus, sta-
ann. 1185, et obiisse an. H97. Ille est qui Philip- tura vuituque decorus , ex auctore anonymo in
pum Augustum ab expeditione Jerosolyraitana re- Gallia Christiana, tora. IV. Hic electus est anno
vertentem, et oratiouis causa SS. martyrura cor- 1187 usque ad annum 1202, quo administratioaem
pora invisentera , cura suo conventu excepit spolle dimisit.

M Joan. 20. " Gen. J s

Reg. 1S. * Phil. 4.
i. '
Levit. 18. Malth. 19. III
 347 PETRI BLESENSIS 348
conqueritur quod eum occasione cujusdam terrae A medium , torquebas oculos , distrahebas labia, et
_- _ -_-«.-. oA
pascuorumi ad
i

Ecclesiam cnam longo

T?i-»/»l^ciam suam lr.n rrr\
praescri- r_."___.__-"»Y*i __ _*._»«•*-. _>__
pauperi
_____•.„.
priori
_—..__ J«
quodam ii i» _-_ _ « i * *
et vultuoso fastu et probris in-
ptionis titulo, sicut asserit, pertinentium in judi- sultans, cerebroso spiritu et clamore nautico into-
cium trahis, et eum modis omnibus, quibus potes, nabas. Porro ille, qui in ccelis habitat. et humilia
infestare praesumis. Verumtamen, si volum profes- respicit, ipse liberavit pauperem a potente, et in-
sionis illius, cui obligatus es, diligenter attenderes, opem a diripientibus eum, quia in odium dissoluti
quae sursum sunt, non quae super terram, propen- et inquietissimi status tui prior ea die ab instantia
siore studio procurares juxta doclrinam Apostoli : litis absolutus est, et quantum ad praesentem con-
5
Servum non oportet Htigare
Dei cum ipse : troversiae illius articulum rontrarium sententiae
alibi dicat Hoc ipsum delictum est in vobis quod
: calculum reportasti. Tibi tamen imminet judicium
causas habetis, et non potlus fraudem patimini «. gravius, et suspectior dies, qui finem imponet liti-

Ipse bonorum suorum rapinam cum gaudio suslinet, bus tuis, quas nunc in omni praetorio nolus ad in-
ut ad similera aequanimilatem verbo et opere te invi- juriam, et scandalum monasticae professionis exer-
let. Non decebat tanti ordinis virum litigare pro ces. igitur contra inopem
Quia et mendicura, tan-
terra,
_*_,! 14.) 1 cujus conversatio
wW -_. —
*_.«JV-W jam
j- erat coelis,
- , sicut se tam membrorum
- dissolutionem - ,
7
tantam exercuisti
— — -

opinio communis habebat. Absit, absit, ut spiritua- r> linguae procacis injuriam, dies mortis, qui cano ca-
l__
lis homo sic lorrnm appctat,
_.r>rr><_ _ir> terram snnptflt quod ffimflp dispendium,
nilfirl famae liisnpni. llim. _>iti
piti tuo immin__t
lnn imminet, debitam ictnrnm exiget
/li-hilam istorum nltinnam
r>Yirrot ultionem.

aut animae suae discrimen incurrat, sed hoc sug- Caro congelascet, crura rigescent, manus et bra-
gerit tibi ile triplex Geryon, ille triformis et mon- chia decident, pectus anhelabit, cervix languescet,
strosus homo, terrenus, carnalis, animalis , cujus spumabunt labia, obtenebrabuntur oculi, facies ut
contra te sunt omnes cogitationes in malum, qui testa pallescet. Sic in modico terrae fodielur pec-
utinam ita cruciligatur in vobis, ut destruatur cor- catori fovea
u , et erit sepulorum domus ejus in
pus peccati, non serviamus peccato. Quique
et jara aeternum u donec , veniat dies ille terribilis ,
qui
lenigena. et filii hominum, ut quid liligatis pro- unicuiqtie retribuet juxla suorura exigentiam me-
terra, quibus prope est, ut Dominus de terra vos ritorum. Cessa igitur, imo cessent omnes religiosi

perdat, ul terra vos absorbeat, et consumat? De a talibus, quibus conscientiae sanctorum vulneran-
vobis scriplum est Fructum eorum de terra perdes, : tur, denigratur bonorum opinio, scandalizatur ordo,
et semen eorum a filiis hominum 7 . Filii hominum animae jtigulanlur. Qui enira pro terra litigant, aut

usquequo gravi corde, ut quid diligitis vanitatem et pro pascuis, indigni sunt in terra viventium , aut

quceritis mendacium Mendax enim

' ? est, et trans- loco pascuae collocari. Vale.
itoria possessio hujus mundi ubi non : est nisi con- EPISTOLA CXVIII.
cupiscentia oculorum, concupiscentia carnis, et su- ^
AD G. ARCHIDIACONUM EBORACENSEM.
perbia vitae. Verbum Prophetse est
9
: terra, terrai
Ar<;u*entcm. —
Reprehendit archidiaconum qui de
terra, audi sermones meos . Terra est homo, quia sua innocentia gloriatur, cum tamen multa in eo
essent reprehensione digna.
de terra sumilur, in terra conversatur, in terram
terram lingit, terram sitit.
Charissimo socio et amico G. archid. Eborac,
revertitur : terram sapit,
I0
descen- Petrus Blesensis Bathon. archid., salutem, et tem-
Conglulinatus est in terra venter ejus ,

in inferiora terrae, et coelestium oblitus, pro perantiam labiorum.

dit

terra litigat, pro terra pugnat : nec cessabit a tali-

— Audivi te nuper inter abbates et archidiaconos>

atque alios rnagna. honestatis viros de puritate tuae

bus, donec in terrara, qui de terra est, revertatur.
conscientiae gloriantem, cocpique mirari unde tantae
Tunc ei septem vel octo pedes terrae sufficient, cuj
innocentiae secuntas obvenisset. B. Job veretur
modo non sufficit camporum latitudo , et vastita s
13
omnia opera sua et lsaias propheta omnes justi-
regionum. homo, gleba corporis tui quae est
Ibi, o ,

tias suas panno comparat menstruatae », Si in tuis

terra, de terra ad id, unde sumpta est reducetur. 16
infirmitatibus gloriaris, non eris insipiens Si te
Hic est funiculus haereditatis tuse qui nunc pro
.
,

haereditate possideas terram, ipsum commendas, non est commendatio haec se-
terra litigas, quasi
qui in proximo futurus es potiuncula terrae, ser- D cura: nonenimqui seipsum commendat ille probatus

pentum possessio, et vermium cibus. In auditorio est, sed quem Deus commendat. Illa autem perfecta

Turonensis archiepiscopi nuper te pro hac terra et et consummata commendatio judicanda est, quando
unicuique laus a Deo ™. Utinam de te sentires
pascuis litigare vidi, et doleo me vidisse, ita totius erit
humilius n quid boni habes, illud non habere
religionis et honestatis oblitum, ut qui vultu, ge- , et, si

crederes Nemo hominum novit quae sunt in ho-

stu et habitu monasticam cxhibere debueras gra- te 1

omnibus mine, spiritus hominis, qui in ipso est ", sed

vitatem , omnia in abusum verteres , et nisi

fieres in derisum. Jactabas manus, prosiliebas in nec ipse ad plenum sua inlerioracognovit. Cor enim

9 10 11
Psal. 93.
u P3al. 48.
3
II Tim. 2. • I Cor. 6. ' Psal. 20. • Psal. 4. Jer. 22. Psal. 43.
u 5
Cor. 12.
u Cor. 10.
d
I Cor. 4. " I Cor. 2.
i* Job. 9. Isa. 64. * II II
349 EPISTOL.E. — EPIST. CXJX 330

hominis pravum est et inscrutabile

10
. Job quem A salem de medio ejusin spirilu judicii, et spirituar-
31
Dominus prae caeteris commendabat, quod non esset doris Si iniquitates observaveris, Domine, Domi-
.

3i
et similis in terra, vir simplex, et rectus, ac limens ne, quis sustinebil ? quam periculosum est in-
Deum, ipse poterat dicere : Non reprehendit mecor cidere in manus Dei vivenlis " Cum exarserit in
!

34
meum invita mea i0
Et Paulus, quemChristussibi
. brevi ira ejus , beatus cujus opus non ardebit.
21
vas electionis effecerat licet diceret Nihil mihi , : Felix, qui aedificaverit aurum et argentum, et la-

conscius sum ", non tamen arbitrabatur se justifi- pides preliosos. Sufficit mihi servo inutili, si, cre-
catum. Et quis confidat se habere cor mundum, qui matis lignis, feno, stipula, quae mihi coacervavi ad
de immundo conceptus est semine, et qui conversatur gehennam, de illo igne semiustus evadam. Jam
in mundo pleno spurcitiis peccatorum ? Qui stat, undecima mihi lora est, et inclinata est dies, et
videat ne cadat, aut potius, ne jamceciderit. Petrus adhuc tamen ad operandum Dominus me invitat.
de sua stabilitate praesumens, ubi stare fortius con- Delicatus, infirmus, impatiens, perfectam hactenus
i3
fidebat, intirmius cecidil . Si dixerimus quia pec- puenitentiam distuli. Consiliosum mihi est, ut fru-
catum in nobis non est, dicit Joannes, nosmetipsos me, perditi jacturam
ctus psenitentiae, qui exigilur a

seducimus, et veritas in nobis non est ". Hoc ipsum temporis recompenset. Humiliabor ergo sub potenti
grave peccalum est, et obstinaiae mentis signum, ~ manu Dei, observabo me ab iniquitate mea, ponam
quod nullo peccato intelligis te gravatum. Membrum in pulvere os meum, si forte sit spes. Cur timebo

enim, quod ita slupuit, ut sentire non possit longe in die mala ? nonne melius est timere in die bona ?

est a salute. Totus insensibilis factus es, si non co- Ecce nunc tempus acceptabile, in quo possum ope-
gitas timorem Dei, si te erudilis cogitationibus non rari et fugere de medio Babylonis, ne fiat in hor-

exercet exspectatio futuri judicii. Sane vix unum rendo discrimine, in hieme, vel in Sabbato, fuga
transigimus diem, in quo non offendamus Deum aut mea. Tu, qui ambulas in magnis et mirabilibus super
proximum, irascendo, detrahendo, murmurando, te, securus es de divinae praedestinatioms arcano, cer-
invidendo, scandalizando, cupiendo, garriendo, se- tus quod neque mors, neque gladius, neque aliud te

quendo gulam, obsequendo carni, contradicendo poterit separare a Christo. Bonum certamencertasti,
spiritui, appetendo quae sunt saeculi, contemnendo cursum consummasti, qui per delicias adeptus es
quae sunt Dei, quam enormia fecimus,
obliviscendo regnum Dei. Sed vide quid ei respondeas, qui de
quam dura meruimus, quam misericorditer Deus omni verbo otioso exacturus est rationem **, qui
nos ad poenitentiam dissimulandu exspcctat, quam non solum peccata, sed justitias judicabit. Video
terribilia comminetur, quam incerta mors, quam quod caecus est, et te ipsum non vides claudus es, ;

36
intolerabilis et intermiuabiiis poena nobis immineat. nec ambulas in via recta . Time, quieso, vetus illud

Novit autem Dominusquisuntejus^ ; et eos Apo- u proverbium, (\\x\diCcecuset claudus non intrabuntin
stolus certa definitione declarat, dicens: Qui Christi templum
sunt,crucifixerunt carnem suam cum vitiis et concu- EPISTOLA CXIX.
so
piscentiis . Tu videris, cujusmodi crucem feras,
AD R. CANONICUM.
propter verba labiorum ejus custodiens vias duras.
Neminem judico, sed, sicut asserunt plurimi, sua-
Argumentum. —
Arguit R. canonicum, quod contu-
meliis affecerit eos ad quos mittebaiur, detractio-
vius est tibi jugum mamraonse jugo Christi. Sunt, nesque eorumdem in bonam interpretatur partem,
qui se justissimos quod crimina
arbitrantur, eo idque muliorum exemplo facere osiendit.

damnabiliora non committunt, sed cor eorum va- Magister Petrls Blesens. Bathon. archidiac, R.
num est Non enim justificabitur in conspectu ejus
: canonico, salutem et circumstantiam labiorum.
omnis vivens * 7 Videne solvas Jesum. Jesumsolvit,
.
"**•
et discretione tua magna conjiciens,
De facundia
qui verbis eum contitetur, operibus autem negat. tibi mea mandaveram apud principem per-
negotia
Veibum autem Joannisest Omvis : spiritus, quisolvit agenda ea enim pro maxima parte expedieram ;
:

Jesum, ex Deo nonest**. Video te ad negotia mun- sed eadem enormiter impedisti. Cumque jam vota
dana circumspeciura et anxium, circa salutem vero mea navigarent in portu, me tua temeritate in pe-
animae desidem et remissum. Tua opinione es san lagus rejecisti. Excessisti mandali limites, quia
commotus ad modicum unius hominis verbum
clus,
delicatior
innocens, impollutus
cibus, vestitus
; sed suppellex varia
cultior, uberes reditus, f calore iracundiae ductus, temperantiae frenum in
et

ambitio ad majora, aedificia ampla, multiplices clien- verba conturnelias relaxasti. Offendisti omnes qui
telae, circa desideria carnis cura impensior, tuae aderant, et ut attritae frontis homo, et verecundiae
opinioni multipliciter obloquuntur. Porro ignisopus prodigus, nec pepercisti ordini tuo, sed nec episcopis
29
uniuscujusque probabit ,cum sederit Dominus quasi assidentibus, nec ipsi principi detulisti. Porro etsi

ignis conflans et emundans argentum 30 cum Domi- , aliquis eorum contra te, aut etiam contra me,
nus laverit sordes filiarum Sion,et sanguinem Hieru- sicut asseris, aliquod verbum amaritudinis protu-

u " H Tim. 26
Galaf
Job. 1. 21 Act. 9. " I Cor. 4. S8 Matth. 26.
10
Jer. 17. *° I Joan. 1. 2.
8
b. " Psal. J42.
*8
I Joan. 4. » I Cor. 3. 80 Malach. 3. " Isa. 4. " Psal. 129.
83
Hebr. 10. * Psal.
85 3
2. Matth. 12. "Psal. 9. »'
II Reg. 5.
 .

351 PETfil BLESENSIS 3S2

lisset, non sic tamen excanduisse debueras, ut tuae A suum, hujus vanaest religio •*. Tu ergo, qui reli-
mentis impetum in publicara eorura contumeliam gionis habitum praetendis, religiosus te habeas,
retorqueres. In secundo libro Valerii Maximo legi- loquaris parcius, et modestius movearis. Ego autem,
mus quod legati Romanae reipublic3e missi a senatu
", qui te arguo, potius arguendus sum. Calicem, quem
Tarentum,cumgravesinjurias accepissent, itautunus nunc bibo, mihi miscui, quia nolui audire Salomo-
eorum respergeretur urina, legationem tamen suam nem dicentem Claudus est pedibus, qui verba mittit
:

pergentes de illatis injuriis nihil conquesti sunt, pernuntium imprudentem *'

ne ultra quara mandatum eis fuerat loquerentur.

EPISTOLA CXX.
Sane illi, quos asseris mihi publice delraxisse, et
AD R. DECANUM TURONENSEM.
ideo te contra eos fuisse commotura, amici mei
sunt, de quibus nulla mihi suspicio est, quod pro-
Argumektum. —
Rogat decanum, ut nepotem suum
Simoniace mulla Ecclesim bene/lcia venanlem, maxi-
posito detrahendi hoc dixerint; nam multiplici ex- moque xre alieno obstrictum, corrigat.
perientiae argumento probavi quod affectuose me Charissimo domino et amico R. decano Turonensi
diligaot ; nec spstimare debeo, neque possum, quod M. Petrus Blesensis Bathon. archidiac, salutem in
eorum dicta vel facta mihi cedere debeant in ad- auctore salutis.
versum. Dilectio ergo, quae vicissitudine alterna B^Nepotem vestrum P. libenter vivae vocis officio
saepius probata est, notam suspicionis aliquara non convenirem, nisi ipsius et vestram praesentiam
admittit. Quidam asserebat Platoni, sicut Valerius mihi localis distantia invideret. Mihi autem ei lit-
Max. scribitXenecratem discipulum ejus eidem
'*,
teras destinare non expedit, quia cum fere sit non
multipliciter detraxisse, et dum hoc ipsum offere- litteratus, litteras aut non legeret, aut non intelli-
bat juramento firmare, subjecit Plato « Non est : gendo negligeret. Nam testimonio sapientis, Legere
credibile quod me non amet fideliter, quem tam et non intelligere negligere est **. Vos, quaeso, te-
efficaciteramo. Cumque criminator instaret, Plato meritatem ipsius, quae nimis publica et notoria est,
adjecit « Etiamsi hor; dixeril, et hoc ipsum mihi et quae non mediocriter denigrat
:
gloriam famae
expedire cognovit* . » Alexandroaegrotanti decom- vestrae, instanti studio reprimatis, ne delinquat in
muni sententia medicorura Philippus medicus et facie communis notitiae, sed aut cesset a Simoniae
amicus ejus medicinam suis confectam manibus commerciis, aut ipsura a conversatione vestra, tan-
porrigebat. Supervenerunt litterae Parmenionis hor- quara putridum membrum a corpore praecidatis.
tantis ut rex insidias Philippi caveret, utpote In triviis Geth, et in compitis Ascalonis publice
quem Darius pecunia corrupisset ; quibus lectis ille praedicatur, quam multiplici venalitale venetur in
hausit incunctanter, et tunc tradidit litteras Phi- Q diversis ecclesiis dignitates, quam
et obstinatus in
lippo, ut legeret. Secure araico se credidit, mortis- ambitione suanec perditionem Simonis, nec lepram
que timorem in ipso mortis nuntio virtus dilectionis Giezi reformidet **. Nuperrirae autem factus est
exclusit.Pone autem quod mihi malignandi affectu Ipopuli sibilus, et commune ludibrium; quia mane
dixerint: respondeo libi, quod Suetonius " refert fmercatus archidiaconatum, eumdem
sero perdidit.
Caesarem Augustum respondisse nepoti suo Tiberio Ipsum enim enormibus obligatum debltis, el ideo
per epistolam conquerenti, quod raulli de illo per- non esse solvendo, venditor intellexit. Jocandum
peram loquerentur. Ita enim rescripsit: « Mi Tiberi, est de archidiaconatu istius ; sicut Vatiniura unius
non magnum est, si nobis maledicant homines, dum diei consulera Cicero in libro Tusculanarum legitur
non malefaciant. » Utinam posuisses ori tuo cu- w delusisse:
Magnum, inquit, ostentum anno Va- <.

stodiam, nec misisset meura negotium in discrimen tinii fractum est, quod illo consule, nec bruma, nec
inconsulta loquacitas Scriptum est: Vir linguosus! ver, nec aestas, nec autumnus fuit. » Quaerenti
non dirigetur in terra *. Ideo B. Serapion dicere deinde Vatinio quare ad eum Cicero non venisset,
consuevit: non estmembrum in meo corpore, quod respondit : « Volui in consulatu tuo venire, sed
timeam sicut linguam. Pro levi et rnodico verbo nox me coraprehendit. » Nepos vester in diversis
ad mjurias blaspberaiae convolasti, nec famae, nec ecclesiis diversos adeptus est turpi commercio
TJ
animae tuae parcens, nec ccetui praesulum, aut ma- personatus. Non enim intravit per ostiura quan- ;

gnatum deferens, sed nec regiae majestati ". Sic doque auditurus verbura illud terribile Quomodo :

olim Callisthenes Aristotelis auditor missus ad huc intrasii, non habens vestem nuptialem** ? Scitis
Alexandrum, quia praescriptos sibi fines obedienliae quia vestis nuptialis est charitas, humilitas et ho-
non servavit, fructum injunctae legationis perdidit, nestas. Hunc autem non promovet honestas, sed
etseipsum. Graviter de tua legalione offensus, epi-
cupiditas non moralitas, sed venalitas non scien-
; ;

stolam claudo, recolens verbum B. Jacobi

verura tia, sed pecunia non electio, sed ambitio non
; ;

esse, dicentisSiquis putat se religiosumesses,non

:
meritum, sed pretiura non virtus aut sanctitas, ;

refrenans linguam suam a malo, sed seducens B0

cor sed contractus. Verbum prophetae est : Vcs his,

Llv iIi; or J-i.c.2.

"pj? ivJ-Piit -}, S ;
»°Lib. ,v,c. 2. "Id. l.in,c. 8." Suet. in Aug. c. 4.
«IVRpi
IV Keg. * «M!* i
1 i4 te
*-'c
Q Lurl v,II; - 1- Just -15; Valer. 1. v, c. 2. « Jac. 1. - Prov. 26. « Cato.
Macrob., ;
ad Curion. " Matth. 22. - Mich. 3 Hab. 2.
,
5. Salurn.,
1. ,i c. 2; Cic, I. vm ep. ;
 :

353 EPISTOL.E. — EPIST. CXXI. 35 i

qui aedificanl Sion in sanguinibus .' vse qui congre- A Deum anle conspcctum suum, nec verealur judicia
gant non sua, usquequo aggravant contra se deu- Dei, nec illud saltem tonitruum divinae indignatio-
sum lutum ! Cum sit persona, vel potius bellua mul- nis attendat : Stulte, hac nocte repetent animam
5T
torum capitum, hydram tamen et Briareum, caete- tuam, et quceparasli cujusesunt ? Infelix, ob ina-
raque monstruosa prodigia multarum facierum nu- nis glorise ventum suam animam jugulat, et insuper
mero ; aut potius personarum mulliplicitate trans- se infinitis et insolubilibus debitis obligare non
cendit. Detestanda quidem praesumptio est ;
quod «cessat. Certe publica omnium aestimatione tota
insufficientiam suam non considerat, quod vires Turonensis archiepiscopatus subventio vix suffice-
suas et digniiatum, quas usurpat, onera non com- reteum ab aere alieno eximere. Miror, nec ad ple-
pensat. Cum Dominus miiteret Moysen in .Egyptum num mirari sufficio, si vel ad unius horae dimi-
pro liberatione populi : Quis inquit, ego sum ut va- dium possit ei somnus obrepere sub tanto pondere
dam ad Pharaonem liberare populum de JEgypto 51 ? i debitorum, inter tot fenonim cruces, quibus a_
Licet eum elegisset Dominus tamiuam Jignum, jJiuteis, torquetur, intertam multiplices et uigentes
ipse tamen tanta legatione se bumiliter reputabat molestias creditorum. Ciceroin libro Tusculanarum
58
indignum. Qua fronle, quaeso, preeesse praesumit, refertquod Augustus Caesar audiens quemdam
,

qui prodesse non novit -

? Te-te Hieronymo 5S
, non g Romanum equitem decessisse, qui sertestia du-
taurus degener, sed qui cseteros fortitudine supe- centa aeris alieni vivendo celaverat, culcitram bi-
53
rat, praecedit armentum . Elepbantorum etiam cubitalem, quae in bonis defuncti reperta esl, pe-
gregem ille qui omnibus excelsior est antecedit et tiit. Quserentibus quare hoc ageret : « Culcitra haec,
ducit.Nonne tibi videtur insanus, qui omnino na- inquit, ad somnum habenda est, in qua potuit
vigationis ignarus in discrimine tempestatis peri dormire, quem tanta debiti moles jugiter debuerat
tissimos nautas contemneret, ipse aulem in suam anxiasse. » Credoautem, quod nepos vesler suorum
et aliorum perniciem temeritate sua navis magi- angustias debiiorum solatietur, et relevet illo epi-
54 59
sterium usurparet "?
In Matlhaeo seriptum est grammate Martialis
Cum videritis abominationem desolationls sedentem Se-rte uihil debes, nil drbes Sexie fntemur.
Debet enim siquid sulvere Sextepolest.
in templo, tunc va prcegnantibus etnutrientibus /ac
si diceret : Cum viderilis in Ecclesia ambitiosum
Debita ejus sunt utique poma illa in Sodomis .

et fatuum melioribus prreeminentem : vae his, quj

quae sicut B. Auguslinus
civitate Deirefan, speciosaquandoque
libro vicesimo

sunt
primo De £
per praelati prudenlis industriam a spiritu limoris et ma-
Domini conceperant ; et cum coepissent facere vitae
tura, sed attentata morsu in fumum et favillam

fructum, per malitiam successoris fecuuditas versa „

subito evanescunt. Vana equidem et inanis est

est in aborsum. Ideo cooqueritur Eccle-iastes

55 contra eum actio creditorum, quam evacuat inopia
,

debitoris.
et dicit : Vidi muteum, quodest sub sole. stullum
positum in dignitale sublimi, et sapientes sedere EPISTOLA CXXI.
deorsum. negoliatio detestanda, pro bonore trans- AD J. (50) ROTHOMAG. DECANUM.
ilorio aniniam perdeie, tantumque pecunise nu-
Argoienttm. — Hurtatur Roihomag. decanum ne occa-
s>0"e Hierosolymitani belli ecclesias sinat opprimi
merare pro reditu, quantum de obventionibus ejus e ractionibus ; ac ne profectio, ut alias, diutius
non possit per quinquennium obvenire. De animfe differalur.
perditione aut salute taceo ; nam de anima ultima Cbarissimo Domino et amico J. Rothomagensi
quaestio est apud eum. Non attendit miserrimus, decano, M. Petrus Blesensis archid.,salutem et sin-
quid super eum cogitet terribilis in consiliis super cene dilectionis affeclum.

filios hominum 56
Deus. Quis scit, si hodie vel cras Cum in contractu bonae fidei exactissima diligen-
subitatio morlis eum rapiat, etnon sit, qui eripiat '? tia requiratur, rogo vos in ea fide sociali et amici-
Sicne illum dementavit ambitio, ut per fas et nefas rv tia, quam contraximus ab antiquo, quatenus in
ecclesiarum personatus acquirat, nec proponat Domini nostri negotio, de quo alias vobis scripsi,

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

Joannes de Constantiis, nepos Wal-
(30) Is erat et clericorum vestrorum in episcopum Wigor-
teri Rothomagensis archiepiscopi. Fuit primum niensem solemniter el canonice ab eis, quorum
archidiaconus. Oxenefordensis ex Rogerio de Ho- intererat, est electus. Unde vos rogare duximus,
veden, tum decanus Rothomagensis, postremo in quMtenus electionem illam ratam habeatis et gra-
episcopum Wigorniensem electus e^t an. H96. tam, eamque confirraare velitis, » elc. Obiit autem
De ejus electione ita scribit Richardus rex An- Joaoaes anno Christi 1 108. Porro ille est, cujus
glise ad Huberium Cantuariensera archiepiscopum, graiia Petrus noster scripsit tractatum Dc institu-
apud Radulfum de Diceto in Imag. histor. a ann. l tione episcovi, sive canonem episcopalem, sicut
1196: Noventis quod dilectus noster decanus
i<
patet ex inscriptione, et e.v toto coulextu tractatus,
Rolhomagensis, vir benignus modestus, discretus, ubi Walterum tanquara pertecti episcopi exemplar
et secundum Deum ambulans, in praesentia nostra, ipsi Joanni imitandum proponit.

M Exod. 52
" Senec. ep. 90. 5>
Cap. 10. 50
" Luc.
3. In cap. xxxiv Ezech. Cap. 24. Psal. 65.
12. " Macrob. 1. u Satur. c. i. " Lib. n, epig. 3. c. 5.

Patrol. CCVH. 12
 353 PETRI BLESEXSIS 35f>

vigilantia vestra sic excubet, ut non solum corpo- A arbitrinm, seJ seraper animum ejus praecedat, et
ris commoditatera sed et salutem animae, vestra in omma ejus gesta praeordinet studiosa deliberatio
eo cautela procuret. Magnificavit vos Dominus in sapientum. Panaetius Tusculanarum asserit: in libro

conspectu regis, et caeteris in ducatu suo post ve- neque ducem beilo, neque principem domi posse
strum avunculum vos praefecit (51). Geratis ergo salubriter maguas res agere, si eat post impetum
,0
vices Aioth forlissimi judicis Israel ambidexlri >
cordis sui, si non omnia ejus negotia depingat ante
qui erat tam in dextra quam in nnistra expeditus. reiadvenlum maturioris causa consilii. Unum rogo
Et vos sic eum per temporalia deducatis, ut non et consulo, ne opus Dei, sicut alia vice, frustrato-

araittat aeterna. Verbum Salomonis est Da partes : riis dilationibus protrahatur. Scriptum est : Ma-
septem, necnon et octo (52) nam non solum oportet ; ledictus, qui facit opus Uei negligenter ". Cfesar
"
et agere ea quae expediunt, ad praesentem hujus audita rebellione Ponticae regionis, illuc armatas
septenarii vitam, sed ea quae respiciunt ad octavam. acies sine dilatione direxit, fuitque tanta festinatio
Insta ergo, et insiantius eum mone, ut in timore victoriae, ut in pompa triumphali tria haec verba
et humilitate se per orania divinse subjiciat volun- diceret Veni, ".
: « vidi , vici » Assyriorum
tati ; nam vita in voluntate ejus ". Sit sollicitudo regina Semiramis erat circa cultum capitis sui oc-
vestra, ne transeat in affectum cordis, ne sequatur
B cUpata .
et nunliatum est ei Babyloniam rebellare
concupiscentias mundi, ne in vano accipiens am- Ipsa vero adhuc soluta una parte ciinium ad bella
mam suam, pro ratione volunlatem habeat, et
cucurrit ; nec prius coinposuit incultam capitis par-
omisso venerandae maturitatis consilio impruden quam urbem
lem, et cives lllius in suam redigerel
tioribus acquiescat. Certe regnum Roboam tilii
potestatem". Inducere possemus exempla multo-
Salomonis divisum est, quia spretis senioribus ju- rum, sed sufficiat pro exemplo biennalis illa ditio
niorum consilium praeelegit ". In primis viriliter
no\issimae peregrinationis, quae toli Christianitati
state pro domo Domini, ne per vestram incuriam versa est in singultum. lllud eliam, quod viam suam
humilietur stalus ecclcsiasticae dignitatis. Ecclesia
ab exactionibus incoeperunt, et viaticura sibi de
quidem a diebus antiquis libera est, et filii ejus, rapinis pauperum et eccles>iarum spoliis confece-
qua libei tate Christus nos hberavit, dicens in Evan- runt. Fuit propterea haec via illorura scandalum
gelio ", quia filii liberi sunt. Si aulem angariatur Verbum quidem Salomonis
ipsis. est : Initium vice
exactioniljus et oppressionibus potentium, cogilur bonce facere justa
70
Inter justorum autera
. et ira-
ancillari ;
jam ipsa est Agar, quae servit cum filiis
piorum vias sententia divina distinguit. Quoniam
suis. Sed quid dicit Scriptura ? Ejice ancillam et
novit Dominus viam justorum ,eliter impiorum peri-
filium ejus " : si principes vestri novae peregrina- ^ti y a]
tionis obtentu volunl orbem describere, et Ecclesiae EPISTOLA CXXII.
Christi tributariis functionibus characlerem servi- An WII.LELMUM RHEMENSEM ARCHIEPISCOPUM (53).
Intis inurere ;
qui filius Ecclesiae est ex adverso Argi:me>"ti;m. —
Cantuar. archiepiscoptis Rhe-
//.

quam Arguun- mm*em archiepisropum laudat a chnritate prcrsiita

ascendat, mori potius eligat servire.
S. Thomse maityri. cum in ersilio essel, entnque
tur a Seneca, Calilina el L. Sylla, quia pax eorum rofjat ut suss famss detractoribus non facile credat,
fuit bello deterior", subjectumque sibi populum et velerem ertja se amorem conservet.

plus exactionibus tyrannicis, quam hostes prseliis Venerabili Patri et domino Willelmo Dei gratia

aftlixerunt. De collectis igitur faciendis, el de du- Rhemensi archiepiscopo, apostolicae sedis legato,

cendo exercitu princeps vester non suum sequatur Hurertus divina miscratione Cantuar. archiep. (54),

PETRI DE GUSSANVILLA. NOT.E

(&i) Erat enim vicarius generalis Rothomagen- partes dabantur singulis convivis, et mitlebantur
i
archiepiscopatus in absentia Wuiten archi- pauperibus. Scripta est haecepistola circa ann. 1191,
qui erat in comitatu
,
Richardi regis quo terapore Walterus Joannis avunculus perrexe-
Anglia3 ad peregrinationem Jerosolymitanain pro- rat cum Richardo rege Angliae ad expeditionem Je-
rosolymitanara
fecfi.
Apud Septuaginta ita legitur, oo; ai-J.o-x to";
n
u (58) n
rvAi pn jam alias locuti sumus, maxime ad
De° eo
(52)
Ua partem ipsis se-
ox.ty;/, hoc esl epist. 15.
i--'x, xol ye to«s
(54) Fuil hicprimum Eboracensis decanus, tum
plem. etquidemipsis ortc.Quam lectioneni duplici
pro terapore, velpro- episcopus Sarisberiensis ann. 1189. po-tmodum
ter inlelliiiuut Inierpretes, vcl
mortuo in expeditione Jerosolymitana Balduino,
personis. Pro tempore quidem, ut Bemper dasdum
« Beaigae fucien- et electo in archiepiscopum Canluariensem Regi-
esse Mguiiicet fJKiasi diceret: :

naldo episcopo Bathoniensi, qui eliam paulo post

dum est per septera dies, qui cum praelerierint, et
e vivis esi Bublatus, Hubertus ad petitionem Ri-
octavub appetierit, rursus incipieudum est, nec
Ita Clarius. Pro personis chardi regis, qui quidem adhuc in vinculis impe-
dandi tiriis faclendus. -•

ratoris delinebatur, a monachis Cantuariensibus

vero, ut omnibns vel quamplurimis detur quod :

electus est anno 1193. Regibus charus et ab om-

per septem et octo designalur, scilicet numerus ti-
nibus honoralus, vixit laudabiliter in pontificatu
nilus pro indefinito. Et est sensus « Liberaliter :

indigentibus omnibus tnbue, » inquit Pagninus.

undecim et amplius annis. Obiitque ann. 1205.
Sumptum autern est a conviviis veierura, in quibus

w Jud. M Psai. 24. M es

De benef. M
3. " /// Reg. 12. " 3 Malth. 17. Gal. 4. Lib. v. c. 10. Jer.
o: M Plut. in Vita Poiicen. vin. Anni 118$, vide Tractat. De itin.
48. Suetou. in Vita, c. 37. I.

Hieros. Prov. 7.
''"
" Psal. 1.
 357 EPISTOL^E. — EPIST. CXXIII. 358

totius Angliae primas el apost. sedis iegatus, salu- A. mo est, ut ab homine judicemur n
illo . Novimus
lem in auctore salutis. suse meniis impetum,
vos quandoque a fructibus et
Regi gloriae et gratise largitori gratiorum refun- ejus cognoscetiseum. Novitscrutator cordium Deus.
dimus actiones, quia juxta verbum Job '* pacem nos vexationibus, quassustinet in praessnti fraternae
faciens in sublimibus suis, in terris etiam principes compati charitatis affectu ;
promptumque apud nos
nostros ad pacem ve>tro labore, vestra medianle invenisset de sua Iribulatione solatiura, si se dirigi,
induslria reformavit (53). Propterea et apud homi- si consuli sibi permitterot, si raodestiam praescri-
nes publici favoris gratiam obtinetis, et in terra beret actionibus suis, si deuique ullum dedisset ei
sanctorum, pacem Dei, qucnexsuperat omnem sen- vexatio intelleetumr. Claudemus epistolam, et ut
sum ",fiducialiter exspectatis. Ab eo siquidem die, ejus prolixitasad compendium redigatur, in Christi
quo me in sinu vestrae dilectionis et graliae susce- visceribus, in recordatione martyris, et in ea cha-
pistis, jugiter in praecordiis meis erga vos devotio ritate, quanos mutuo dilexistis, nos et Ecclesiam
sincera coaluit ; illudque inter desiderabilia nostra nostram devote et humiliter vobis ad graliam com-
reputavimus praecipuum, si oblata occasione quod raendaraus.
habemus in volis, possemus operibus exhibere. Ad EPISTOLACXXIII.
omne tamen dilectionis et obsequii debitum nos
g AD. R. (37) LONDONEVSEN' EPISCOPUM.
eminentiae vestrae fortius obligavit, quod amici Argomemum. — Veclarat se ad sacerdotalis eminen-
nostri, scilicet B. Thomae martyris, vices nobis, tiie gradum ex diaconaiu proaredi nolle, non ex con-
temptu sed ex reverentia. Deinde ostenlit neminem
:
licet non sufticientibus, dispensatio divina commi- cogendum ad sacerdolium.
Non excidit a
sit. communi memoria, quantis et
Reverendo Patri et domino Dei gratia Londo-
quam piis humanitatis ofriciis vobis innata libera-
niensi episcopo, suus Petrus Bles. Bath. archid.,
litas relevavil ejus exsilium (56) ; et adhuc eJeemo- salutem in eo sine quo non est salus.
synas vestras omnis Ecclesia sanctorum.
enerrat
Scio quia ex intima dilectiones, et charitate non
Proposuerat autem vobis ad meritum respondere, ]
'
ficta procedit quod vultis et petitis rae induci, aut,
sed vitam et propositum ejus raors intempestiva
si oportuerit, attrahi et compelli ad ulteriorem di-
praescidit. Profitemur vero nos gratiae marlyri
vini raysteriigradum. Imprimis sanctitatem veslram
exhibitae perpetuo debitores, tanquam successores
indubitanter scire desidero quod inaestimabiliter me
illius ;
et utinam ejus, quam habuistis ad ipsum,
deterret sacerdotatis eminentiae gradus ; et quod !

dilectionis haeredes Sane audivimus quod frater

!
illura differo, vel recuso, facit reverentia, non con-
ille vester, de quo mihi quandoque scripsistis, in temptus. Magna est, et supereminens coelestis di-
suggillationem nostee opinionis eminentiae vestrae
gnitas sacramneti et quis eam
quaedam de nobis sinistra suggessit verumtamen ;
q ; poterit ad ! Scio
quia hostia haec singulariter animas ab aeterno in-
non estcredendum omms/nr/iui, sed probandi sunt teritu salvat, um Unigeniti Dei mortem salubre
7
spiritus, utrum ex Deo sint *. lllud etiam quodam mysterium repraesentat. Sane Christus, qui surrexit
jure naturae in contractum amicitiae venit, ne ad
a mortuis jam non moritur mors illi ultra non do- :

delatorum suggestiones adversus amicum alicujus 1

minabitur'" et tamen in seipso immorlaliter et in-
,

nota suspicionis obrepat, donec eum evidenlia facti corruplibiliter vivens pro nobis in mysterio alteris
deliquisse convincat. Scitis equidem, quod odio quotidie lmmolatur. Scioque et aperte profiteor,
quodam quasi haereditario decessores, illius a die- tempore irnmolationis in ipsahora incensi,ccelos ad
bus antiquis contra Ecclesiam nostram contentiose vocem saceidotis aperiri, angelos praesentes assi-
egerunt. Istectiam a pnmordio suae promotionis in
unum
stere, et idem ex visibilibus et invisibilibus
contumeliam nostram omnes conatus suos studuit fieri, operatione sancti Spiritus terrena coelesti-
et
experiri. Quod si nobis detrahit, si nos apud ho- bus jungi 77 Magnum itaque hoc est sacramentura
.

minesjudicat, ut verbo utamur Apostoli, pro mini- supraomnem aestimationem, supra omnem intelli-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT£.

(53) Quod Guillelmus Remensis archiepiscopus L> niensem paulo post obitum Henrici II,
re<ns An-
mediator fuerit Philippum Augustum,
pacis inter gliae, cujus fuerat thesaurarius. Dispensatione ta-
et Richardum Anglum testantur omnes pene scri- men prius habita super
defectu n^talium ab Ale-
ptores. xandro cujus diploma exstat apud Radulfuni de
III,
(56) De impensis a GuillelmoRemensi S. Thomae Diceto xnlrniginibus historiarumad ann. 1189.
Hic
in exsilio beneficiis iegendi maxime qui Vitam S. in ecclesiee suae, et aBdificiorum ad sedem
suam
Thomae scrip-^erunt. specianlium structura nngnam impendit pecu-
(51) Haec littera R. habelur in omnibus exem- niam, inquit Godwinus. Obut an. 1198. De
eius
plaribus tam mss. quam editis. Designat autem obitu sic Radulfus ad hunc anium : « Richardus
Richardum Eliensem Ntigelli Eiiensis episcopi fi- bonae memonae Luudonien^is episcopus terlius cum
lium naturalem. Qui cum esset canonicus Lundo- sedisset anms octo, mensibus octo, diebus
dec 3 n,
niensis, Ecclesiae Lincolniensis decanus, archi- diera clausit exlreraum. »
diaconus Eliensis, electus esl in episcopum Lundo-

71 71 7 78
Cap. 25. Phil. 4. Joan. 4. « I Cor. 4. Rora. 6. " Greg. 1. iv. Dialog c. 5S.
 PETRI BLESENSIS 360

gentiam, supra omnem eminentiam, in quo salus

A lutum ducit, in quo sanctificati sumus, et spiritui
"6
est mundi, pretium saeculi, pretium sine pretio, gratiae contumeliam facit . Sacerdotibus dicitur,

pretiumimpretiabile. De ipso Apostolus loquens : per prophetam : Vos sancti Domini vocabimini, mi-
"7
MagnumeH, inquit, sucramentumhoc pietaiis, nto- nistri Domhii, dicetur vobis . Et subjungit : Omnes
nifestatum in carne.justificatum in spiritu,apparuit qui viderint eos, cngnoscent illos ,quia isti sunt se-
angelis, prcedicatum gtntibus, creditum mundo, as- *men,cuibenedixit Dnninus**. Video autem hodie,
sumplum in gloria Verbum prophetae est :Mun-
7S
. jquod et flensdico, innumerosillitteratos, aut potius
9
damini,qui fertis vasa Domini' quanto nundio- ,
fidioUs, et nihilominus carnaliter conversantes,

res esse oportet, qui in manibus, et in corpore usurpare tanti ofticii gradum : ita quod sacramenti
portant Christum ? Quibus Apostolus Empti
dicit : digmtas ex indigna numerositate vileseit, et evenit

estispretio magno :
glorificate et portate Christum quod Osee propheta conquerendo deplorat, et dicit :

in corpore vestro Sacerdotem hoc sentire opor-

s
°. Multiplicavit populus altaria ad peccandum, factce
8
tet, quod et in Cbristo Jesu non solum, ut se per ;
(sunt eis arce in delictum \ Ideo rat o sacrificat
humilitatem exinaniat, sed ut cruxifixionem Domini Carthusieusis ordo (58). Sicut enim solet generart
repraesentans siigmata ejus portet in corpore suo, ex assiduitate contemptus, sic accendilur ex ipsa
et in ara cordis seipsum Doniinocrucifigat. Verbum B raritate devotio.Sane non habent potestatem edere
Salomonisest :
Sedistiadmensamdivitis,scito quia de ccelesti altari, qui tabernaculo carnis deser-
90
eadem te prceparare oportet*
1
. Nam et in Levilico viunl . Illis enim, qui carnalibus desideriis in-
8l
sacerdos pellem hosiiae retinet : quia ordo sa- sumuntur, calix Domini vertitur in fel draconum,
cerdotalis expostulat ut, dum in mensa altaris ho. angelorum panis aufertur et eis manna coeleste

sliam immolat salutarem, quadam contritionis Dominus sicut pulverem

putrescit, pluitque super eos
9i
cruce hostiae ^e conformet. Olim paschalis agnus carnes. Notandum autem quod eodem solo carnes
non comedebatur, nisi cum lactucis agrastibus et indurantur, el manna liquescit, quia juxta diverso-
amaris praecingebantur etiam renes: in quo rum exigentiam meritorum quosdam Deus in sua
et
;

amaritudo poenitentiae, et eontinentiae munditia malitia obdurari permittit, alios ad salubres lacry-
designatur. In utroque etiam posle sanguis agni mas pia devotione resolvit. Cumque ille quasi lan-
ponebatur, ut sacerdos sacramentum Dominicae guente et fastidiente stomacho tanquam furfur et

passionis non solum ore ad redemplionem, sed corlicem sarramenti reciptat ; ar.ima istius ex cce-

corde ad imitationem suspiciat : quia tunc <le- lesti adipe, ex divini tritici medulla pinguescit.

raum ei hoslia proderit, si, seipsum hostiam fa- Spiritus illius est, sicut mons Gelboe, super quem
ciens, velit humiliter et efiicaciter imitari quod ~, nec ros Iiec pluvta cadit ; isli vero quasi haereditati
a<*it. Verbum Apostoli est : Probet autem se ipsum suae Deus pluviain volunlariam segregavit
"s
. Ex.

liomo, et sicde pane illo edat, et de calice inordinala et indisciplinata multiludine sacerdotum
8>
quam ielix, qui probatus inventus hodie datur ostenlui nostrae redemptionis venerabile
bibat .

esi l Proba me, Domine, et tenta me : are renes sacramenlum. Nam qui debuerant esse vicarii apo-
el cor meum \ 8
ut tanto sacramento dignus slolorum, Pelri, facli sunt socii Judae, et
meos, et filii

inveniar ! Terribile enim est, quod sequitur : Qui praeambuli Antichristi. Verbum quippe Gregorii
manducal meam carncm, et bibit sanguinem meum est : <• Qui Christi corpus indigne conricit, Ghristum
indiynejudicium sibimanducat et bibit^. Domine dum tradttur, dicat Ecce ma-
tradit, ut Christus, :

Jesu Christe, sacramentum corpons et sanguints nus tradentis me mecum est in mensa* » Augusti- 1
.

quasi pignus el obsidem ccelestis graiiae dimi- nus super illum versiculum, Dederunt in escam
tui,
eo constituisti nobis, nou mortem, sed
9l
sisti, et in mearn fel : « Gravius, iuquit, peccant, ofierentes
vitam, non judicium, sed
salulem. Quam perditus indigne Christum regnantem in ccelis, quam qui
qui tedemptionem in perJitionem, qui sa- eum crucifixerunt ambulantem in terris. « Etidera
ergo esi :

crificiumin sacrilegium, qui

mysterium in parrici- <•magis peccant, qui tradunt Christum peccatori-
dium, qui vitam converlit in mortem. Prohibet bus membris quam qui tradidit ipsum crucifixori
Domiuus in lege Moysi ne de agno paschalicomedat U Dus j uciaeis. > Et adaptat sacerdotibus pravis illud
s, advena, vel immundus. Quanta ergo, lamentabile verhum Christi : Dederunt in escam
et quam damnabili temeritate sacerdos indignus meam fel, et in siti mea potaverunt me aceto "\

rainistrare praesumit, qui, ut verbo ular Apostoli, Dominus equidera salutem nostram sitit et esurit :

Fihum Dei conculcat, et sanguinem testamenti pol- et ideo damnabiliter peccat qui ad corpus ejus cum

PETRI DE GUSSANMLLA NOT.E.

slatuta Guidonis, 14, cap. silentio et sollicitudini cellae vacare,

juxta illud Je-
(58) Juxta antiqua
parac. 3 : * Raro quippe hic missa camtur. Quo-
remiae: Sedebit solilarius ettacebit (Thren. in). n
uiampraecipue sludium et propositum nostrum est Vide quae de hac re dixt ad episl. 86.

" Isa. o2.

M I Cor. 6. 8I Eccli. 31.
81
Levit. 7
83
I Cor. 11.
81
Psal. 2"j.
,B
ICor. 11.
'•ITira. 3.
» Exod. 12. "7
Hebr. 10. m Isa. 01. M Ose. 8.
s
Hebr. 13. " Psal. 77. " I Reg. 1. •» Luc. 22.
"Psal.68. »* Ibid.
361 EPISTOL.E. — EPIST. CXXIII. 362

felle conscienlice pravae, et cum aceto iniquitatis A meas, id est, opera, etsic circumdabo altare iuum,
accedit. Verbum B. Hieronyrri est : « Perfidus Ju-i Domina. Et idem : Emitte lucenx tuam,et veritatetn
daeus, perfidus Christianus ille de latere, iste de| : tuam :ipsamededuxerunt,etad'luxeruntinmontem
calice sanguinem Chrisli fundit. t Porro Joseph sanctum tuum, et in tabernacula tua : et sic introibo
piis manibus corpus Chnsti bajulavit, iste vero ad altare tuum, Domine 3 Lavandi sunt equidem .

pollutis manibus, et quibus paulo anle scorti pu- omnes interiores affectus. Nam in Levitico, ante-
denda tractavit Salutem hominum tangit, et recipil quam offeratur hoslia, diligenter omnia ejus inte-
ore quo paulo ante basia meretrici impresserat.
,
stina lavantur*. Apparuit Dominus Moysi 5 apparuit ,

Ille qui fuerat Christi membrum membrum, tollit etJosues, pnecipiens utrique ut solveret calcea-
Chrisii, dicit Apostolus, ei facit membrum mere- menta de pedibus suis calceamenta quippe fiunt :

tricis. Qui enim adhueret meretrici, unum corpus, de pelhbus mortuorum animalium. Terribilis vero
unumque membrum efficitur cum ea 96 In hoc . locus esl, in quo Deo Patri ejus Unigenitus immo-
raembro abominabiliter ponitur et detestabiliter latur : ideo quisquis accedit ad tantae sanctificatio-
corpus Christi. Repositum fuit illud preliosissimum nis ministerium, necesse prius habet deponere om-
corpus in sindone munda, et in monumento novo °7
:
nem immundiliam operum mortuorum. Res difffici-

iste aulem in ore adhuc potu hesterno fetente, el in lis et ardua est, ministrare in sacerdolio, animas
sentina ventris adhuc praecedente crapula aestuante regere, et, juxta verbum Salomonis, mittere se in
demergiteum, quem angeli prospicere concupiscunt, tiu bam populi, et alligare sibi peccata duplicia '.

quem prospiciendo delectationes aeternas accipiunt. Vcrbum enim Domini est : Sacerdos vieus, qui unc-
Nonne potius Anlichristianus ,
quani Christianus tus est, si peccaverit, delinquere faciet populum
judicandus est, qui quantum in se est, Cliristum mcum ». Super quem locum B. Gregorius 9
dicit :

jam factum impassibilem ita tractat indigne, ita Scire sacerdotes debent, quod si perversa perpe-
probris afficil , ita crudeiiter interimit , et sepelit trant, tot mortibus digni sunt quot subditos ad ,

inhoneste"? Verum ,
quia ceelestis auimadversionis suse perditionis exempla transmittunt. Et quis novit
9S
sententiam , sicut Dathan et Abiron in ipsa sui opera sua ? quis scit utrum amore, an odio dignus
sacrificii usurpatione non sentiunt, divinam putant sit i '?
Delicta quis intelligit"? Pravum est cor homi"
evasisse judicium, dicenles cum uxore Manue : Si nis, et incrustabile l i,
abyssus profunda, tenebrosa
Dominus voluisset nos occidere, non suscepisset et inexplorabilis est conscienlia peccatoris. Nam,
sacrificium de manu nostra ", Certe .Maria, quam ut de caeteris tacuam, si discusero et scopavero
Christi charitas vehementer accendcat, prohibetur spiritum meum, si lavero me nitro, et multiplica-
Dominum tangere ^ . Joannes etiam Baptista, quo vero mihi herbam borith 1S
, sordibus intingit me
major inter nalos mulierum, testimonio Christi, Dominus (59). Sic a mortuo perit lavatio, sic lavo

non surrexit, verlici Salvatoris angelicis potestati- laterem, et dum plus sordes excutio, plures exces-
bus treraendo manum veretur apponere '
: et filius sus inveniens, quos nondum plene, sicut debui,
plorationis aeternae, manu saciilega, et ore polluto planxi, mihi ex ipsa criminum recordatione sordesco.
sacramentum, in quo vita aeterna est, recipit, ipsum- ldeo tanli sacramenti majestate deterritus, insuffi-
que sibi damnabiliter incorporare, aul potius in- cientiam sanctitatis, quam ille gradus exigit, meti-
carcerare praesumil. Prius per pcenitenliam , et culosus allego. Certe Aloyses jam electus in ducem
longum usum erat expianda omnis iniquitas , ut populi, et ad Pharaonem mittendus : Jeremias l3

perveniretur ad cornu altaris, id est, ad tanti gra- etiam vocatus a Domino, ut populum rebellem eru-
tiam sacramenti. Lavabo, inquit, Propheta, maaus diat, humiliter se excusant. Nec dubium est, quin

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(59) Differt heec lectio ab originali sacrae Scripturae. Dominus Deus. » Syriaca versio sic habet : « Etiamsi
Yulgata sic habet Maculata es in iniquitate tua,
: nitro te dealbes, et plurimum sulphuris adhibeas
coram me, dicil Dominus Deus. Et LXX interpretes. libi,cicatrices tamen impresserunt in te peccata tua
nisiquod pro in iniquitate leguni ininiqu latibus coram me, dicitDominusDeus. Arabica « Quamvis »i :

tuis ev doixiai? <jou. Ia Hebraeo autem »33TpTS DHDJ

: te nitro abslerseris, et multum smegmatis adhibueris
signaiaest iniquitas tua coramme, elc.ha Pagninus. L> tibi, nihilominuscontaminabo te coram me perversi-
Hebraei aulem sic exponunt lniquilas tna desc.ripta :
tatibus luis, ait Dorninus Deus tuus. » Lyranus in
est, vel impressa. El ut doctus inter ipsos exponit :
hunc locum « Nitrum species est
: terrae , qua
« Ita est manifesta, ut illam n"gare non possis. » utuntur purgatores vestium : et deducitur a niteo,
Quasi diceret « Etiamsi coneris dissimulare tuam
:
quia facit vestes nitidas. Borith autem significat
idololatriam, non fallesme. » Sic Vatablus. Paraphra- saponem, qui similiter habet vim purgalivam. Per
sisChaldaica « Quoniamsi putaiis muudari apeccatis
:
isla intelligitur multiplicatio sacriticiorum veteris
vestris, sicut mundant nitro, et dealbant sapone, legis ad expianda peccata, quae non valent ad hoc
ecce quasi uota maculae, quae non raundatur, sic sine debita puenitentia. » Legendus Bieronymus in
multipiicata sunt peccata vesira, coram me, dix.it illum locum.

" I Cor. 6.
9:
Matlh. 27. »« Psal. 105. «• Judic. 13.
,0°
Joan. 20. > Matth. 3. : Psal. 85. Psal. 42.
"'

*LeviiI.
5
Exod. ;j. • Josue 5. 7
Eccli. 7. • Levit. i.
3
Paslor. adra. 5. u .Jsed. 9. u Psal. 18.
'» ,3
Jer. 17. Cap. 2.
303 PETRI BLESENSIS 364
tantum praeemineat sacerdotalis dignitas officio ve- A modernorum .sanctitas tanla esset , ut aemulandae
terum Patrum, quantum res spei , substantia um- virtutis exemplo nobis desiderabilem appetitum
bra?, quanlnm promissionibus exhibilio veritatis. sacerdotalis gradus immitteret. Praeterea Leviiicus
lsaias vero, Domino quaerenti quem mitteret, mi- ordo non omnino_immunis est ab ooere, nam di-
ni;teno prsedicaiionis se offerens ,
prius calculo slricte ad exactissimam tenelur observantiam ho-
purgatur allaris
u Nerao enim aptus
. est minisleriis nestalis. Unde Apostolus in Epistola ad Timotheum :

spiritualibus, donec sancti Spiritus ardore purgetur. Diaconos, inquit, oportet esse pudicos, ut episcopos,
Ob reverendam hujus ministerii eminentiam, B. Mar- non bilingues, non multo vino dcditos, non turpe lu-
cus, cujus cor et Hnguam Dominus sancti Spiritus crum sectantes ", Ex quibus aperte colligitur, quod
igne purgaverat, quasi tamen adhuc imperfectum continentia, quod sobr etas, et circumspectae vitas

suum sentiens pollicem nbi abscidit, ne ad sacerdo- custodia diaconis indicta sit; quod praecidenda est
tium cogeretur. Legimus, quod cum B. Ammonius ab eis omnis ambitio, et omnia, in quibus tempo-
ad regimen populi traheretur invitus, aurem si- ralis lucri turpiiudo vcrsatur. Loquitur Dominus ad
uistram ferro sibi radicitus secuit, dicens : « Lex Moysen, dicens : Non eligatur sacerdos, aut Levita,
divina neminem praecisa aure permittit fieri sacer- nisi qui dixerit patri suo et matri suaz : Nescio
ls
dotem. Reversi sunt ergo clerus et populi ad g vos . In quo amputatur non solum occasio culpae,
Timotheum tunc temporis patriarcham ,
qui Am- se affeclio parentelae. Ideo et ego elongavi fu-
9
roonium, non solum si auribus mutilatus, sed si giens »
a parentibus meis ; nondum tamen in hac

uaribus truncatus esset, propter sanctitatem ipsius peregrinatione mea valeo ad plenum oblivisci po-
censuit promovendum. Revertentibus illis, et ite- pulum meum et domum patris. Cum juxta institu-
rum trahentibus virum Dei, atque cogentibus: « Lin. tiouem Apostolicam *"
pertineat ad ordinem Levi-
guam, inquit, meam, propter quam vobis placeo, ticum ministrare mensis ; et nihilominus annuntiare
si roe ulterius cogitis, propriis dentibus amputabo ; » verbum Dei magnum mihi est, et super conatus
:

et sic tandem sibi relictus est. Ad ha:e Paulus meos sufficienter implere diaconum. Sa?pe a ju-
Ereraita, Antonius, Apollonius, Mutius, Hilarion, ventute mea me domini mei Cantuarienses archi-
Paphnutius , et uterque Macharius , et Arsenius, episcopi monuerunt inslantius , ut promoveri ad
beatus e lam Benedictus, caeterique viri nominaiis- sacerdotium consentirem. Ego autera sollicitus

sim3e religionis, quorum memoria in benedictione exspectabam, ut vel opporluua exsilii vel martyrii
est, nunquam gradum sacerdotii attigerunt in sua ;
orca^io »e 08'erret, qualenus exemplo B. Thomae in
15
tamen simplicitate salvati sunt. Sicut enim B. arena hujus mundi pugnantibus devotus assiste-
Odilo Cluniacensis abbas in exhortationibus scribit, rem ; beatique Laurentii vestigia humililer adorans,
istorum singuli una hora diei, Dominicae passionis, u Levitici gradus officium publice profiterer, et dice-
nostraeque redemplionis beneficia quasi in fasei rem domino ac patri, si forte ad pugnam sine ine
culum memoriae devote ac fideliter colligebant, et festmafet : Quo progrederis sine filio, pater
1

? quo
nc in timore et humilitate, haec ad fruendum sua- sacerdoa sine ministro properas *?
experiere certe
viter, firmiter in sua conscientia recondentes, cor- utrum idoneum ministrum elegeris, cui commiseris
pus Domini spiritualiter manducabant. Sic Domiuus Dominici corporis et sanguinis consecrationem '60).
praecipit apostolis dicens : Hoc facite in meam j Nobis enim diaconis consecratio illius salvatricis
commemorationem '*. Et adjungit abbas : « Sicut '
ho>tise committitur, non ut conficiamus, sed ut
enim sacramentum quandoque indignus sic rem ,
conficieniibus humiliter assistamus. Et quae absur-
sacramenti non recipit nisi dignus. » Voce hu-
,
dilas est, si diaconi, et maxime archidiaconi in suo
mana explicari non potest, cura quanta devotione ordine perseverent ? Nam hunc ordinem archidia-
confici, cura quanla cautela dispensari, cum quauta conatus canonica censura praescribit ; et sicut epi-
reverentia susripi debet corpus Christi. Conticere
presbyteiatus annexus est, sic et archi-
scopalui
vereor, quod affecto suscipere nara cum uliobique
n
;
diaconis diaconatus oido quadara consequentia
pura conscientia exigatur, taraen vita perfectior
inseparabili counitur. Idto simpliccs diaconi , ur-
et conversatio eminentior propler varias illius or-
gente necessitatis vel utilitatis instantia juxta
dinis circuraslantias a sacerdote requiritur. Utinam
Cartbaginense concilium ad eminentiores ordines

PETRI DE GUSSANMLLA NOT^.

(60) Sic etiam Maz. 1 Vall. Vict. 2 et 8
legunt ;
;
raaxime in quatuor sancti Ambrosii mss. antiquis-
Dom et Merl. Solum Sorb.
1, habet ministrationem ; optimae notae, quos evolvimus, quorum duo
sirnis et
sed m;de, propter ea quae sequuntur in hac epist. : sunt in bibliotheca Sancti Germani a pratis, aliii
« Nobi» emm diaconis consecratio illius salvatricis duo in Victorina. Ita etiam habebatur in primis edi-
hostiae coramittitur, non ut conficiamus, sed ut con- tionibus operum sancti Ambrosii , ut videre est
ficientibus humiliter assislamus. » Eodera etiam in Basileensi apud Joannera de Amerbacb, anno
modo legitur in manuscriptis sancti Ambrosii, lib. 1 Domini 1492.
Deo/ficiis, cap. 41. Unde hic locus desumptus est,

14 13
Isa. 6. Trithfm. Ds viris illust. Luc. IH. I Thim. Exod. 33. '• Psal. 54.
Act. 6.
36c T)-. 7^ c. ViM EPISTOL.E. — epist. cxxnr. 366
possunt cogi; sed quod ad hoc de jurearctari possit A time oblinuit, nisi gravi culpa inlervenienle, amit-
archidiaconus, nun |uam legi. Imo e diverso B tat. Nic vero quaedam honoris amissio est ; nam, si
Gregorius « praecipiendo decrevit Natalem episco- [diligentius atlendatur arciiidiaconorum prseemi-
pum Salonitanse Ecclesiae, et usu, et honore pallii Inentia, et depressio simplicium sacerdotum, quae-
destitui, quia Honoratum ejusdem Kcclesise archi- r
dam degradationis species est in archidiaconis ista
diaconum invitum fecerat in preshyterum ordinari. promotio. Ut autem de jure civili quaedam ad pro-
Inter caetera vero, quae rarca similem casum scribit positum a similibus inducamus, Ulpianus w dispu-
Simplicius papa Joanni Ravennati archiepiscopo, J tans d-i curatore bonis dando, refert Cassium scri-
22 "
haec verba leguntur : « Privilegium dignitatis me- bere, neminem invitum cogendum tieri curatorem ;

retur amittere, qui permissa sibi abulitur potestate. et subjungit : voluntarius ergo quserendus esl.
Ideoque denunliamus, quod si posthac aliquid tale Credo autem, quod sacerdotes animarum curatores
praesumpseris , et aliquem, seu episcopum , seu sunt. Uncle et A rabrosiu s dicit : « Necesse est ut
presbyterum, vel diaconum invitura facere posse munda sit sacerdotis manus, quse salutem animse
credideris, ordinationes Revennatis Ecclesiee, vel Et Salomon
cnrat. » : Maxima peccata cessare fa-
yEmilise tibi noveris auferendas. » Salva vero pace ciet curatio 27 Item compellere aliquem ad tiroci-
.

el reverentia Gelasii papae, hi qui in sacro eloquio g nium, Ju tinianus S8 inter turpitudinis causas enu-
exercitatos habent sensus, vel non approbant, vel meral ; nam et hoc ipsnm crimen concussionis
reverentia filiali se exeusant, quod ab eo scriptum importat. Quae ergo ratio est , ut archidiaconu s
est, ut videlicet illis, qui sacerdotium differunt, aut sub tanto discrimine animae sic ascendere aut po-
a susceptione illius ordinis se excusant ,minores lius descendere coarctetur? Apostolus quidera nio-
honoribus et stipendiis praeferantur, ut honorcm, net, ut unusquisque in sua vocatione permaneat ".
quem fugerant , appetere nitantur, et quaestum. Et ad Ephesios 30
loquens juxta distributionem sancti
Sane non nonor, aut qusestus debet esse ordinis Spiritus, in Ecclesia Dei olfieia diversae professionis
occasio, sed Chrisli cbaritas, et aninoae salus. Gre-^ assignat, ut regina stans a dextris Sponsi multi.
gorius in Registro n quemdam episcopum commi-l plici varietate ordinum sit ornata. In figura hujus
nando redarguit, eo quod archidiaconum suura' rei Dominus in libro Numeri 31
circa tabernaculi
reclamautem ad sacerdotium promovisset. Illi vero ministeriam diversa distinguit officia , ut sint ulii
epistolae qusedam inter»eril, dicens : « Sicut justum Levitse , alii Meraritse, alii Gersonitae, alii Caa-
est, ut nemo credere (61) compellatur invitus, ita thitae, alii vero Aaronitte. Nec erat ibi ordinum
censendum puto, ne quis a sui ordinis gradu de- alteratio, ut uuus ordo ad alterum transiret , nisi
sistere compellatur. » Porro dignitatis lurbato ordine» :
hoc urgentissima ratio dispensationis exigeret.
archidiaconi hodie sacerdotibus praeeminent, et in '
Postremo nullus sibi honorem, sed qui vocatur
eos vim et potestatem suae juridictionis exercent. a Domino tanquam Aaron 3i et ; ideo forte adhuc
Eapropler archidiaconum in presbyterum promo- inter Lcvitas, et non inter Aaronitas sors et condi-
veri non est honorem ejus augeri, sed minui. Licet lio vestra essct, nisi Dominus dixisset vobis : Amice,
33
enim in adeptione potioris gradus possit in quibus- uscende superius , et sic vos pontificalibus infulis
dara ; sicut teiigimus, locura habere coactio, tamen induisset. Benediclus autem Dorainus , qui elegit
quod quis a superiori statu descendere compellatur, vos in sacerdotem sibi, suffieientem et idoneum ad
expresso scimus contraire decreto. Sicut aper- dandam scientiam salutis plebi ejus, ad prsedican-
tissime liquei ex epistola Gregorii papse u ad Joan. dum annum placabilem Domino, ad benedicendum
nem Syracusanum episcopum ,
quae sie incipit : populis in monte Garisim, efficacem convertere in-
v Quorumdam ad nos relatione pervenit. » Et ex credulos ad prudentiara justorum, et parare Do-
!5
illo nolo et solemni capitulo Auguslini : « Displi- mino plebem perfectam. Yidimus quamplures in
cet tibi. » Quomodo ergo destiluetur quis a gradu, Ecclesia Romana in ordine diaconatus usque ad
quem canonice adeptus est, maxime cum ex ipsa selatera decrepitam, et exhalationem extremi spiritus
destitutione decrescat? Nam in Cabilonensi concilio ministrasse. Certe dominus Ccelestinus, qui hodie
jure comrauni sancitum est ne quod aliquis legi- D sedet, sicut ex ipsius ore frequenter accepi, in offi-
I-

PETRI DE GUSSANVTLLA NOT.E.

(61) Est hic error nam pro credere debet legi

: Quo anno scripta sit hsec epistola certo denniri
crescere. Sic enim habetur in oranibus Gregorii ex- non potest; quia tamen Coelestinus III, S. P. de quo
emplaribus tam editis quam mss. Sic eiiam apud hic iit mentio electus est ann. 1191. Richardus
,

Ivonem Carnot., part. vi, c. 279. Ita et iu rass. autem Lundoniensis obiit ann. 1198 inter hsec duo ;

nostris Vall. Dom. et Maz. 1, Sorb. 1 legit con- tempora scriptam esse conjicere possumus.
scendere.

,l
Lib. n lieg. ep. 15.
:i
Dist. 74, c. Ubi ista. " Lib. n, ep. 19. D. 74, c. Gesta. u Lib. xi, ep
34, D. 74, c. Quorumdam. * -23 q. 4, c. 3*. Aug. ep. 204. *°
L. iv, c. 7, 1. 2.
I7
Eccle. 10'
" D. I. xlix, 16, 1. n. I. Cor. 7.
30
Cap. 4. 3I Cap. 3. 31 Ilebr. 5. Luc. li. 33 Luc 14.
 :

367 PETRI BLESENSIS 308

cio levilae sexagiola quinque annos expleverat, an- A thon. archidiac, salutem et intcr adversa constan-
tequam ipsum Dominus in summi pontificatus api- tiam.
cem sublimassct. Quare iuvitamur ad sacerdolium Dum inter principes nostros grassarctur immanis
inviti? Certe Josue u jionit in optione populi Israel hostilitas (63), vos tanquam medialor , tanquam
servire diis ilesopotamiae, sive Deo. Et nos quidem angelus paci-, varios inler mealus et laboriosos
liberi sumus; non enim accepimus tpirilum tervu frequentissime fecistis excursus. Eo lempore de pace
tutis, sed spiritum qui ex Deo c.-t, in quo clamamus aut turhalione vestrre Ecclesi;e, nec eliam tenuis-
Abba, Pater
3
'. — ibi autem spiritus Dei, ibi liber- simus sermo erat. Triumphaslis tandein de propo-
36
tas . Si in hoc spirilu Deus Pater est, et nos ergo silo , el per industriam vestram in tempore ira-
iilii. Si autem fi.ii sumus, ct liheri testimonio Chri- cundine fuistis reconciliatio. Tunc primum rumor
sti vocati per Christum in libertatem gloriae filiorum insonuit quod adhuc Ecclesia vestra tempestatis
,

Dei, ut simus filii et haeredes *', filii quidcm Dei per antiquae turbinibus vexaretur. Supervenerunt alii
Chrislum, hteiedes autem Christi per Deum. Nemo firmiter asserentes, quod dominus rex ad .omnem
igilur. qua'SO , archidiaeouos invitos ordinare prae- unguein dissensionis illius scrupulum complanasset.
sumat; coacta cnim servitia Dominus non acceptat.
Fuerunt etiam, qui dicerent : vos de piovincisa Ro-
Nimirum obsequia, qme Deo impendimus, nou ex foomagensi egressum Alemaniam transmigrasse
B in
opere sed potius ex voluntate pensantur. Scio auiem (jj4,. Postremo retulerunt mihi secretbis quidam
3>
quis dixerit : Yoluntarie sacrificabo tibi . El ego de familiaribus vestris, quod dominus rex vos de
quidem homo sum, non asiims, ut spontaneus in- partibus illis revocarat, et ad vestree voluniatis arbi-
viter ad onera, non compellar invitus. Solet quidem trium pacem Deo, et vobis honorabilem devotissimus
gentilium tyrannorum profana et efferata crude- offerebal. Tanta rumorum varietate suspensus inler
litas >acrih>andi nesessitatem violenter indicere eveutus ambiguos anxius acstuabam. Scriptum est
Christiaois. Ego vero Christianus ad sacerdotium enim, rumoribus credi oportere , el non oporlere.
forte cogi potero, sed cilra liberae ac devotae volun- Quidquid autem coelcslis dispensatio de vestra pere-
tatis arbitrium nullis unquam altaribus immolabo. grinalione decrevit, mihi accessisset ad volorum ple-
Vule. nitudinem sisolalium vobisin hoc vestrae desolationis
EPISTOLA CXXIV. itinere prtestitissem. Scio quam meritorium et com-
AD WALTBRUM ARCHikjmSCOPUM ROTHOM.Ui. (02). mendabile sit apud Deum et homines, comitivam
[A. D. 1195.]
prrestare amicis aftbctis, et maxime dominis, et qui-
Argcmentum. —
W. liothomng. archiepisr.opum, er-
communicavimus, compatiamur
sidamem ab Eccb^ia sua comolnlur, ejuwjue fuijam bus in prosperis
jusiam fuisse contra obtre:ialores luttur. p et in duris. Peregrinante Noemi, Ruth Moabitis ab
Reverendo domino Walteho Dei gratia
Patri et ejus lalere nou recessit M Quaerit llieronymus i0
.
,

archiepiseopo Rothomag., suus Petrus Blesen. Ba- quid propter hoc retribuerit ei Deus? et subjungil :

PETRI DE GUSSANMLLA NOTiE.

(62) Is est qui ab omnibus bisloricis appellatur pulso conspiratione primorum regni cancellario,
—^- Walterus de Constantis, natione Anglus, qui primo ipse Walterus a regina matre et comile Moritorii
fuerat canoiiicus Rothomagensis, tum Oxenefor- regis fratre cancellarius, supremusque regm admi-
densis arcbidiaconus, exinde episcopus Liacolaiensis nister institutus est. Vurum reverso ex itinere Je-
ann. 1183, postremo po^l Rotrodum Rothomagensis rosolymitano Kichardo rege, et restitulo iu pristi-
archiepiseopus ann. 1185, v r sane magnus, et ob id nam dignitatem Eliensi episcopo, Walterus ad sui
utrique regi Angliae Henrico II et Richardq gratis- administraiioaem archiepiscopatus reversus est :

ous. Et pr.mo quidem cuin esset canonicus Ro- quo per annos xxiu sapienter administrato , obiit
thomageosis, vices cancellarii egit apud deoricum anno i 1

II ex Radulfode Diceto io Imaginibus htilor. ad an- Notandura hic in pluribus exmiplaribus

occarril
num 1173, his verbis « Adullus de Vamevilla Ro- : legi Willelmum, Willerraura pro Waltero, s.;d
vcl
thomagensis sacrista Ihcsaurarius Eboracensis, , corrupte, cum nullus hoc iem ore legatur archi-
constitulus est Augliae cancellarias. Qui modum vi- episcopus Rothomagensis Willelmus nomine sed ;

vendi parum a pnvato dissimilem, quem prius sem- t or i

: amaaueasium, qui historiarum ignari de-
per habuerat non immutavii, malens Waltero de
, D cepli simt liilera W. quam Willeltnum denotare ar-
Constanliis canonico Rothomagensi vices in curia bitrati sunt.
regis commiltere quam circa latus principis mili- Loquiturde bello inter Philippum Augustum,
(63)
tantes expensis profusioribus, lautioribus mensis, ei Richardum, tjuod acriter in Nortltmannia hoc
ad sui nominis gloriam propagandam per dies sin- tempon geslum est, scilicel postquam aterque ah
gulos invitaie. Richardo autem quam fuerit cba-
•• expeditioae Jerosolymitana rediisset. I)e hoc bello
ru.-hiric elucet, quod cum in expeditione Jeroso- omnes historici passira loquualur. Quod autera hic
lymitaoa ,jam ia Siciliam pervenisset, liiterasque ait Blesen Walterum fuisse mediaiorem inter
i .

ab Bleonora matre et a primoribus regni contra ambos re <- idem testantur scriptores Angli et
,

Guillelmum Eliensem cancellarium, et regni admi- maximi' Rogerius ad anoum 1194, qui inter arbi-
nistrum querimoniis plenas accepisset, Walterum Iros pacis eum regibus conc liandae Walterum no-
archiepiscopum in Angliam remisit, ut una cum mraat.
canceliano regnum administraret. Postmodum ex- Non in Alemaaniam, sed Cameracum sese

Cap. Rom. 8. II Cor. Rom. 8. Psal. 53. Rulh. 1, Ep. i'>. ad Paulam.
 ;

369 EPISTOL.E. — EPIST. CXXIV. 37

« Christus ex ea nascilur. » Experimento noverunt A domino rege, vel cum alio sum, anima mea vobis-
Ecclesia: nostrae nuntii rnissi frequenter ad dominam cum est. Sane Jonalhas cum patre suo Saul corpo-
reginam, penes quara eo tempore conversabar Vos raliler versabatur, et erat anima ejus cum David* 1
.

eliara scire credideram quanto zelo, quantaque in- Cum autem Chusi Arachites Duvid fugienti a facie
dustria vestrorum saepius semulorum machiuamenta Absdlon **, vellet praestare comitivae solatium, re-
frustrassem . Teste Pelro capeilaio ejus et conca- misit eum cum Sadoch et Abiathar sacerdotibus,
nonico nostro, quia vos et causara vestram raulti- sciens quod residentia eorum circa Absalon fru-
plici ratione tuebar, ita quandoque excanduit in ctuosior es^et sibi, sicut postea rei exitus declara-
me, ut vereoundiae muliebris oblita in spiritu He- vit. Viderit prudeniia vestra, quid expediat vobis,
cates vel Tisiphones contra me probris et contume- et mihi. Ego in vespera vita- raea? sum. Votivum
liis intonaret. Nunc etiam dominus Cantuariensis mihi est, novissimos dies raeos offerre Altissimo,
aegre fert absentiam meam, gratanter aeceptat con. qui dies anliquos perdidi, quia perdite vixi. Utinam
sortium raeura, eique videtur honesta et utilis mea sic curratis, non quasi in incertura ; sic puguetis,
conversatio circa eum. Sive cum eo sum, sive cum non quasi aera verberans ; sic cor vestrum slabi-
PETRI DE GUS SANVILLA XOT.E.
receperat Gualterus, scilice.t qui regi Francorum B scripto prsesenti cum apposilione sigillorura tam
Philippo el Richardo regi Angliaee inler sedissidenti- nostri quam Lcclesiae nostrae capiiuli protestamur. »
bus conditiones quasdam, quae lpsi paruni aequae ln aliis tamen lilteris, quas scripsit ad amicum
videbanlur, admittere nolebat. Postea vero ab suum Radulfum decanum Lundoniensem, quae ha-
iisdem regibus rejectis illis condilionibus, pacifice beutur apud euradem Radultum, ann. 1196, signi-
revocalus esi, damnaque Waltero, et Rothomagen- licatex lege composilionis mter Franciae et Angliae
sis Ecelesiae patrimouio illata resarcita sunt. Et reges initae, Rolhomagensera Ecclesiara « iu dam-
quidem ex parte regis Francorum, qui ad enra re- norum suorum recompensationem annuo et perpe-
vocandum decanum Tironensem et camerariuin tuo quingenlaium librarum reddilu luisse ditatara. »
suum misit Caraeracum cura his iitteris, quse refe- Credibile tamen est has quingentas libras annui
runtura Raduifo ad ami. 1196 : redditus datas esse a rege Franci*, cum constet
Philippus rex Francorum W. Rothomagensi
(« eodem tempore a rege Angiiae pro eorumdem dam-
archiepiscopo. norum compensatio.ie datos fuisse treceutos mo-
« Memores sumus, quod ddectos et fideles nostros clios vini Ecclesiae Rothomagensi, ut testatur haec
Anselraum decanum Tironensem, et Ursonem ca- charla, quam habuimus beueticio Y. Cl. D. d'He-
merarium ad vos transmisimus, per quos vobis no- rouvai, in hunc modum :

stra voluntas iunotuit, videlicet quod in nostro « Donatio Richardi regis Angliae Ecclesiae Rotho-
eratis amore et gratia, et quod voois Andeleuim, raagensi pro damnis tempore belii illatis.
et aliam lerram vestram, et alia quae ad vos perti- « Richardus Deigratia rex Angiiae,dux Northraan-

nebant, libere reddideramus lllud idem vobis man-
damus, et in ampliori gratia et amore de die in
diera proficitis. Pro certo etiam vos scire volumus,
quod si in terram nostram vemre volueritis, terra
nostra vobis et omniDus ve&tris patens est et*para-
ta, sicut specialissimis clericis nostris et amicis. »
Quid autera dederit Philippus pro compensatione
damuorum Ecciesiae Rothomagensi illatorum, non
coustat apud scriptores. Certum tamen est plene ab
eo satisfactum, ut lnnicat charta illa Walleri, quam
e chartophylaeio regis assenato in capella regia
Pansiensi producimus : nostra Hothomagensi, per integra dolia, sicut ea
« Charissimo domino PniLUPPoDei gratia illustri
Francoruin regi W. dignatione divina Roihomagen-
sis Ecclesiae mimster, salutem, graliam, et ommpo-
tentis Dei benedictionem.
« Noverit exceilenlia vestra satisfactum esse no-
bis, canonicis nostris, et cseteris ecclesiasticis per-
sonis omnibus de provincia nostra pleuarie ad ho-
norem Dei, et Ecclesiae nostrae, el nostrum, super
universis damnis per vos, et vesiros, el eos, qui ad
vos pertinent, nobis illatis. Et quod nos el prsedi-
ctae personae oranes tam Andel, quam oninium red-
dituum et aliarum rerum noslrarum plenam habe-
raus resiitutionem. Et ideo interdictum sub quo
terram veslram in provincia noslra coneiuseramu-.,
relaxavimus, et quietamus in perpetuura vos, et
vestros. et universos, qui ad vos portinent, de uni-
versis rebus illis, quas de rebus nostris et Ecclesia
Q niae et Aquitaniae, et comes Audegaviae, archiepi-
scopis. episcopis, etc.
« Sciatis nos concessisse, et in perpetuam elec-
mosynam dedisse Deo et Ecclesiae B. Maiiae de Ro-
thomago, pro anima nostra, et antecessorum no-
strorum, et successorum, et pro anniversario no-
stro, et pro restauratione amissorum et damnorum,
quae dominus noster Phihppus rex Frauciae fecit
archiepiscopo et Ecclesiae Rolhomagensi, tempore
guerrae inter no^ et praelatum regem, trecentos mo-
dios vini percipiendos singulis aunis io modiatione
recipere solemus, et talis vini quaie recipere sole-
mus in modiatione nostra ; lta videlicet quod ar-
chiepiscopus ad usus proprios habebit de eodem
vino centum modios singulis annis, et canoniei ad
usus suos et communiam suam habebuut reliquos
ducentos modios vini. Si vero praefata modiatio
nostranon poient sufficere ad perticieudos trecentos
pj modios vini, praefatus archiepiscopus et canonici
percipient pro singulis modiis vini qui defueiint,
vigiuti solidos Audegavenses a nobis et haeredibus
no>tns, donec integre perficiantur trecenti modii
vini. Et rllos denanos percipient de redditu nostro
Rothomagensi. Daium Rothomagis anuo regni
sexto. » Appensa sunt autem huic inslrumento duo
sigilla, in rpiorum altero legitur scriptum nomeu
integrum Walterus. Verum non diu perduravit con-
cordia iila iuter Richurdum et Walterum paulo :

de terra doniirn regis Angliae iu piovincia nostra post enim gravis inter eos exorta est dissensio pro-
cepistis ante vigiliam S. Nicolai auui Domiuicae ptervillam Andeliain, quae eral patriraoniura Eccle-
lncarnationis miliesimi centesimi nonagesimi quinti siae Rothoinagensis sed de hac tefusius loquarin-
;

Dec propter hoc aliquid a vobis, aut a vestris exige- fra ad epistolara 138. »
rnus, nec in quodara vos mitlemus super hoc, nec Scripla esl luec epistola ann. 119o, quoscilicet
vexari a subditis nos permiltemus. IIoo autem Cameracum sese receperat Walterus.

,!
I Reg. 16. II Reg. 15.
37i PETRI BLESENSIS 372

lialis in Domino, ut sitis inter filios excussorura ". A causatur egressum ; docet enim Dominus de una
56
DiligeDter deliberate vobiscum, et juxta evange- civitate in aliam fugere . Ipse quandoque a Judeo-
licam parabolam **
sedenies, prius computate sum* rum facie se abscondit •', et ejus irailator Aposto-
ptus, et videle, si ei possitis cum decem millibus lus persecutores suos in sporta demi-sus evasit ".
occurrere, qui cum viginti millibus venit ad vos. Sancta vero est et Deo accepta elatio, contra mali-
Quiergo a ripuistis opus fortitudrais, fundale intenlio- tiara superbiae, divitias et honores, atque principum
nera veatram in lapide adjutorii, stabilite vos in fun- familiaritatem propter justitiam contemuere ; no-
damentis Sion, et animum veslrum adversu* omnes bilis superbia est, nobilissima vero, si ipsa confusio
persecutiones et injurias ad solidum conquadretis. conleranaiur inconfusibiliter propter Chrislum, qui
Videte quod solus Christus, qui summa juslitia sicut Apostolus scribit ", proposito sihi gaudio su-
est, sit in causa tanti propositi. Verbum enim B. crucem confusione contempia. Apostolis et
stinuit

Petri est : Si pro Christo patimini, beati 4i

. Et ad- Domino dictum est Fortitudinem
apostolicis viris a :

jungit : yemo exvobis patiatur, ut fur, autalieno- gentium comedetis,et in glorix eorum superbietis *°.
rum appelitor *\ Morlem siquidern pretiosam facit Sapientia etiam in lihro sui nominis dicit : Apud
confessoribus me sunt opes superbce, et gloria n Vos autem hanc
in vita, in martyribus causa. Iu om- .

nibus ergo vexillum Christi, et titulum innocentise g habere superbiam quibusdam viva voce respondi,
Novi magnanimitalem vestram et scio,
praeferatis. ;
et quia iu transitu feslinabant, ego eos persecutus
quia vestro raagno cordi nihil est magnum, nihil suni lilteris, quae adhuc exstant, in quibus animi
grave velarduum. Ecclesia quidem, quae est mater vestri dotes aperte descripsi, et qualiter vobis olim
nostra, lihera est, sed hodie cogitur ancillari cura lenocinante dignilatis fastigio, et prosperitatis aura
Agar ". Ideoque migratis, ne videatis Ecclesiae slatum conscieutiae vestrae ventosae laudis extol-
vesirae mala, sicut prophela " lamentatur, et di- lentia movere non potuit sed eratis, sicul Petrus ;

cit : Migravit Judas propter afflictionemet multitu- apostolus docet *\ forma gregis in populo, vestris-
dinem servkutis. Sed cura Dathan et Abiron turboe que subditis secure cum Paulo dicere poteratis :

populares absorbeantur a terra ", el descendant in Non, quia dominamur /idei vestra?, sed adjutores
infernum viventes, qui irritare praesumunt Aaron sumusgaudii oestri" ; nom ambuletis in magnis et
sancfum Domini, qui msurgunt adversus Dominum, mirabilibus super vos ;
quodam enim elcganti arti-
et adversus Christum ejus. Jam per ipsos operatur ficio ruinistrandi in divitiis et honoribus sensistis
Antichrislus mystenum
Vos autera vi- humihter, et omnem in potestate gloiiara repres-
iniquitatis.
riliter agite, et confortamini, recolentes, quod in sistis. Si ergo detractores, sicut Aposlolus dicit **,
Proveibns legitur, quia nomen Domini maxima f)eo odtbiles vos denravant, recohte verbum Isaiae

fortitudo 5 * justus autem de angustia liberabilur, ^ dicentis

;
Opprohria et blasphemias eorum ne ti 1
:

et tradentur impii pro eo' Ipsi nunc jactitant se muentis, in proximo esl, ut obsiruatur os loquen-
1
.

proevaluisse in vanitate sua, quorum gaudium, ut tium iniqua. Adhuc respondebitis exprobantibus
verbo Job utar, esl adinstar puncti i% quorum finis vobis verbum ISon est servus major domino suo ".
,
:

interitus ",quorum sepullura sepulturaasini il ,quo- Christus pro nobis opprobria Don erubuit; nec vobis
rum retributio iguis et vermis. Iuaudilum est quod erubescenda sunt pro Chnsto. Si perversa mahgni-
Ecclesiae persecutores ultricem illius manum eva- tas subvei tere cogitat Ecclesiae dignitatem, cogitat
serint, qui potentes potenler punit, qui semper su- e coulraiio Deus eara in statum engere meliorem ;

perborum et subiimium colla propria virlute calca- nec dubium est quin cogitatio divina praevaleat.
vit. Mam si ad tempus supra dorsum justi fabricare Furavit euira, Dominus exercituum dicent Sinotf> :

pecratores permittit, ei coronam gloriae ex ipsa ut cogitavi, ita erit, et quomodo mente tractavi sic
*7
impiorum malleatione componit. De hisautem, qui eveniet ; si totura mare hujus saeculi contra Eccle-
sacerdotibus Domiui sunt rebelles scribit Amos siam fervens ebulliat et feratur in impetu, Christus
propheta M . et dicit : Uxor tua in civitate fornicabi- amhulat superaquas; venlique et mariobediunt ei".
tur, filii ac ftliee tuce in gladio cadent, terra tua in Quod si Christus in navi dormiat, excitetur oratio-
funiculo metietur. In terra polluta morieris, et D uibus clamantium : Exsurge, quare obdormis,
populus tuus de terra sua caplivitate migrabU. Qui- Doraine ? Tempore diluvii concussa inundationibus
dam de famiiiaribus nostri pnncipis fugam ve- arca erecta est in sublirae. Ejus enim concussio,
stram detractorie arguunt, et ea quae vobis di- » ipsius erectio est ;
quia sicut B. Hilarius dicit ",

ctat amor justitiae elationi mentis ascribunt. Sic Iproprium est Ecclesiae, ut tunc vincat, cum laeditur ;

de suorum dentium sanitate gaudeant, sicut ista ex tunc intelligat, cum arguitur ; tunc secura sit, cum
affectu filiali pronuntiat. Certe nemo sapiensvestrum deseritur ; tunc obtineat, cum superata videtur.

"Phil. 3. **Luc. 14. *MPetr. 3. **

Ibid. 4. '
Gal. 4. "Thren. 1. " Num. 18. *° Prov. 15.
" " M Matth. 57
Joan. 6.
M Act. 9.
Prov. 11. Job. 20. Phil. 3. "Jer. 22. Cap. 7. 10.
Hebr. 12. no
Isa. 61. "'
Prov. 8.
M Petr. 5> "•llCor. 1. "' Hom. 1.
» Cap. 5i. •* Joau. 13.
Isa. 11. "*
Matih. 8. " Lib. vii De Trin.
 .

373 EPISTOL.>E. — EPIST. CXXV. 374

Arca foederis quandoque ab allophylis capta et A per quam Saulis insania temperatur
,0
. Scriptura
posita juxta Dagon
non cessavit, tan-
a virlutibus est vomer Samgar aratorius H quo terra nostri
,

demque in Jerusalem cum multa exsultatione re- cordis excolitur, quo sexcenii sternuntur Philistaei,
ducta est. Rogo igitur, ut non deficiat nobilis con- et in fugam alii convertuntur. Haec est maxilla
scientiee vestrae status, sed ponite cor veslrum super asini, in qua Samson sitiens reficitur, et mille allo-
vias vestras. Si audientis superbiam Moab ", sci- phyli occiduntur ". Sit ergosacra lectio vobis cibus,
tote, quia major est supei bia ejus, quam fortitudo gladius, medicina, requies. Cibus, quia non in solo
ejus. Sane, in quo judicio quis judicaverit, judica- pane vivil homo, sed in omni verbo quod procedil de
bitur, et mensuram recipiet pro mensura. Spiritus ore Dei " ; nec tantum cibus, sed vita et spiritus,
Sapientis est, qui dicil Per quce peccavit quis, per
:
sicut Veritas dicit : Verba quce ego loquor, spirilus
7
hcec et punietur \ Pharao submersus est, qui sub- etvitasunt 8
\ Haec est mensa tabernaculi contra
73
merserat infantes Hebraeos . Goliath occisus est aquilonem posita 8
\ ut quisque orcnes tentationes
gladio, quo David appelierat 7
\ Aman ,in cruce su- in ea securas excipiat, sicut scnptum est : Posuisti
spensus est, quam paraverat Mardocheeo ". Si in conspectumeomensam adversus eos,qui tribulant
vestra spes in Ghrislo radicata est, convalescet ad me 86
. Si autem consistant adversum vos castra,
palraara, fructificabit ad gloriam. Deus autem, qui si exsurgat adversum vos praelium, sit in manibus

vos virtute praecinxit ad bellum assistendo, instru-

B
vestris gladius Spiritus sancti, quod esl verbum
endo, confortando vos promoveat ad triumphum. Dei. Si infirmantur genua veslra, si dissolutae sunt
Vale. manus, si moti sunt pedes, si effusi sunt gressus
EPISTOLA CXXV. vestri, confidite quia verbo Domini coeli firmati
AD EUMDEM. sunt. Si anima obdurescit ad lacrymas, et ccelum
Argumehtum. — Monet eumdem, ut in exsilio suo aeneum dederit Deus, ut ros spiritualis, aut pluvia
otium sedulo fugiai, leciionique divinarum litle- non descendat, emittet Dominus verbum suum et
larum et oraliombus, qunrum utililaies hic descri-
liquefaciet ea, et in verbo emiitet spiritum, et fluent
bit, vacet.
aquae ; imo fluent aromata ipsius, ut conversatio
Reverendo Patri et domino Waltero Dei gralia vestra, et vestrorura odorem suavilatis effundat.
Rothomag. archiepiscopo, suus Petrus Blesen. Non sitis in exsilio otiosus, nisi negotium anirnae
Bathon. archidiac, salutem et desolationis sola- otium censeatis. Otium enim sine htteris, Hiero-
tium nymo teste, mors est, et vivi hominis sepultura.
Monueram vos frequentibus epistolis ab occupa^l Vacatio a sollicitudmibus saeculi, otium est, de quo
tione curiali desistere et redimere tempus. quiadies Salomon dicit 87 Sapientia scribitur in otio y et qui
:

7S
mali sunt ;
nescio tamen, si commonitorias illas C minorantur actu percipiunl eam. ldeo discipuliDo-
receperitis ; mihi enim non nisi semel, et breviter mini in Sabbato, iu die scilicet olii, transeuntes per
88
respondistis. Benedictus autem Dominus, quia tan- sata fiicabant spicas, et vescebantur eis . Subti-
dem extorsit necessitas, quod non poterat oblinere liores enim sententiae de occultis educuntur in tera-
devota supplicantis humilitas. Detinebant vos, ad- pore cessationis, quibus animae saginautur. Porta,
respiciebat ad Orientem, non
ministratio dignitatis regisque farailiaritas, et cee- 89
quac in Ezechiele
tera, sicut Apostofus dicit, impedimenta hujus aperiebatur, nisi in Sabbato. Anima enim sabbati-
mundi, quae, quasi compedes aurei, etsi minus dis- zante a concupiscenliis saeculi, Sapientia Dei libe-
pliceant, magis nocent. Non sustinet Dominus •rius raquireuti se aperit, famiharius autem pariter
terapus pcenitentiee debitura curiositati ulterius in- conversantur contemplatio et oratio. Urgente nam-
dulgeri, et quera leciioni et orationi vacare divina que necessitalis instantia, viriliter ad orationis arraa
raansuetudo monuit, coaciio ejus violenta induxit. currendum est. Nara Israel raiseriarum cumulo in-
Sic loquitur Dominus per prophetam : Vivo ego, gruente ad tabernaculum fcederis properabat. Ora-
dicitDominus,quiainmanuforti,etbrachioextento, tionis efficacia magna est. Iratus erat populo suo
et in furore meo regnabo super vos, et subjiciam vos Dominus ,0
, stetitque Mojses in confractione, el
sceptro meo,etinducamvosin vincula fcederis mei''\ tj placatus est Dominus. lugnabat Israel contra Arna
Donum quidem Dei perfectum est, et descendens a lech, Moyse erigente raanus praevalebat Israel, eo
Patre luminum 7e quacunque ex causa vacare et
, autem remhlente manus Amalech obtinebat ". Qui-
videre quam suavis est Dominus 7
\ Quia ergo dam justus credens se orationibus a malignilate
exercitatum habetis in sacro eloquio intellectum, detrahentium hberari dicebat: Pro eo, ut me dilige-
habealis in tnbulatione malorum et dolore sacras rent, detrahebant mihi ; ego autem orabam »\ Quam
Scripturae solatiura. Scriptura est cithara David, multum valeat deprecatio justi, manifestal Eliae ora-

70 71 71 73 7t 75 70 77
I Reg. 5. Jer. 48 Sap. 11. Exod. 14. I Reg. 15. Esther 7. Ephes. 5. Ezech. 20.
Jac. 2. " Psal. 45. I Reg. 16. 8I
Jud. 3. " Jud. 15. " Matih. 4. •* Joan. b. " Exod. 26.
Psal. 22. *'
Eccli. 3«. •"
Matth. 12. M Cap. "° 105. " Exod. 17.
M Psal. 108.
46. Psal.
 375 PETRI BLESENSIS 376
tio, qui coelum pro arbilrio suo ad beneficium A copum noverim, et quid de vita et moribus ejus
9S
pluviae claudit el aperit . Oratio, qute a^sidue fiebat sentiam, et quid de ipsius eleclione audiverim,
ab Ecclesia pro Petro, eum a vinculis liberavit. Et vobis scripto petilis aperiri. Curiosi hominis est
Christus Aposlolis dicit : Vigilate, et orate *\ Vidua ista inquirere ; sed scio quod vestri domini Henrici,
ab aliquo judice de adversario suo, mediante ora- beatae meraoriae, nup-r Wigorniensis episcopi amor
tionis instantia, oblinuit ultionem. Amicus evange- et devotio, ista inquirere vos cornpellunt. Scitis
licus importunitate tres panes obtinuit 9 \ In Ecele- enim quam placide, quam devote totus spiritus
siaslico de oratione scriptum est : Oratio humilis ejus requiescebat super Odonem cantorem Bituri-
penetrat nubes,et nondiscedet,donecaspiciat eum censis Ecclesiae, eratque in votis et deliciis ejus
Altissimus *\ Oratio nutem suas circumstaotias ha- ipsum cum fratre suo Biluricensi archiepiscopo,
bet, intantiam, humilitatem, jejunium, et caelera quolies se offerebat opportunilas, multiplici prse-
munimenta virtutum. Propterea propheta dicit : conio recensere. De vila ipsius quod novi, de ipsius
Sicut pullus hirundinis, sic clamabo, meditaborut au'.em electione referam quod audivi. Mauritio piac
columba ". Unum noveritis, quia non ni»i in ora- recordationis exemplode corpore morlis hujus (66),
daemonium, quo vexamur 9 \ Vos ergo
tione ejicitur Parisiense capilulura de alterius substitutione tra-
sicutApostolus dicit Sine intermissione orate w ,
:
B ctabat. Eraut quidam filii, et haeredes SimonisMagi,
quaudiu persecutio non est interraissa. Invalescente qui licet religionis professores, multorumque inve-
enim oratione cessabit quassalio publicanus justi- ;
terati dierum, cum pecuniis tamen, quas congre-
ficatus descendel,absolveturpeccatrix, ei Chananaeae gaverant, propter hoc a diebus antiquis se ad nun-
,0
dicetur : Fiat tibi sicut vis °. Ego autem iu omnibus dinas illius electionis accinxerant, et per quosdam
Ecclesiis, quibus vinculo fraternitatis, aul familia- Giezi successores titulum de contrahenda emptione
rilatis constnclus sum, orationum suffragia vobis frequentius iterabant. Porro in tara electa congre-
devotus imploro. gatione prudentum, versutia mercalis elusa est, et

EPISTOLACXXVI. illis qui sola licitatione obtinere sperabant, et tan-

AD R. GLOCESTRl.E ABBATEM (6.'j).
— quam stipitibus veternosis, sterilibusque rejectis,
Argcmektum. Odonis nobilissimi viri in episcopum
Purisiemem ex caniore BUuricensi ducti odore Odonis, quasi agri pleni, cui benedixit
electi vilum
moresque, quod R. abbas petiverat, describit. Dominus, eum sibi communi assensu pontificem
Reverendo Patn et domino R. Dei gratia Gloces- rapuerunt in exsultatione universae terrae. Conjjlo-
triae abbati, P. Bleseusis Bath. archid., salutem in riur ejus gloriae, si qua tamen gloria ejus intelligi
eo sine quo non est salus. potest, quem ad cathedram traxit invitum publicus
^t- Quaeritis, utrura novum hunc Parisiensem epi- G favorcommuuisquedevotio. Electus quippe est votis

PETRI DE GUSSANVILLA NOT/E

(65) Monaslerium illud est
norainis m dmecesi Wigorniensi,
situm est super
flumine Subnua. Fuit primum ab Osrico regeNor-
thumbrorum iundatum sub an. Ghristi 700, iaquiuot
Spelmannus et Godwiuus. Verum his aniiquior Wtl-
lelmus Malmesburieusis lib. iv Degeslis pontificum
Anglorum, scnbit ejusdein regis (quem vocat liltre
dumj tiham uoinine Elfredam cum conjuge suo Ethe-
lredorege Merciorum monasterium iliud mdificasse.
Idem babel Joannes Bromton ad an. 'M)6. Sedcuin
in civitate ejusdem ficalis demum evectus est apicem dignitatis. Hic
et inter proeclara opera sua ecclesiam, cui praeerat, a
fuiidamenlis exstruxit, duosque pontes lapideos con-
didit, alterum super Sequanam, alterum super Ma-
tronam. » De ejus eleciioue ad episcopatum, et iis,
quaein ejus obitucontigerunilegendi auctorcs hujus
temporis, el inter altos Caesarius Heiste.bakensis
mouachus, Dialogorum lib. vi, cap. 19; et Itb. ix,
cap. 43. Jacobusde Vitriaco llistoriu? occidentalis,
lib. n, c. 2$ et Rigordus in Geslis 1'hiiippi Au-
;

paulo posl a Danis vaslatum et eversum fuisset, gusti. Rexil Eeclesiam Parisiensem suinma cum
desertum jacuit usque ad lempora Aldredi Ebora- laude per aimos 32, obiilque anno Christi H96
censis archiepiscopi, qui prius fuerat VVigorniensis apud S. Viclorem, quo paulo auie obiluin se rece-
episcopus. De hac re ila Simeon Duuelmensis : perat cura canonicis, ut liberius Deo vacaret, et se
« Ann. li)M, Aldredus Wigorniensis episcopus adreddendarn rattonem senusprae-
villicaltonis suae
eccle-
siam, quam in civitate Glawunta (GiOcesli iam inlel- pararet. Jacel in raeditullio chori ejusdem ecclesiae
ligti)a fuodamentis construxit, in nonorera princi- Sattcti Vtcloris. De cujuseliam obitu ita Chronicum
pis aposlotoruin Petrt iiononrice dedicavil, el postea ms. Joannis a S. Victoread aun. IlDti « Tuncobiit :

regis liceuiia Wistauum Wigornensem monachum

a seordmaium abbatem consutuit ibidem. Hac
eadem habet Radulfus de Diceto in Abbreviationibus
chromcorum ad an. 10.58.
(66) Fetro Lombardo theologorum
principi successil Mauriciu» humili apud Soliacutu
oppiuum ad Ltgerira loco natus, qui scieniia et vir-
tulibus ad hanc dignitatem evectus est. De eo sic
raonacbus AntissioJorensis
Mauncius Parisiensis eciseopus, qui ob industriam
et litleraluram eximiam, et disertiludinem linguae
praecipuam, de inlimo mdgnae paupertatis ad ponti-
D Parisiensis episcopus bouat; memoriae Mauricius, qui
<>
plurima monastena in <ho j.ces. Parisieosi fmdavit,
scilicet Herival.em [lierivaux] de ordine S. Vicloris
Paris. et Hermerias |Herraieres pres Lagny] prope
sui temporis Latiniacum ordims Praemonslratensis. llein inona-
steria sanctiraonialmra de Hedera [Hierrej, et sau-
ctimonialiura de Giffo [Gif.J Aliis abbatiis eireligto-
sis multa dedit. Sepultus ebt apud S. Victoretn in
in Chronico : « Fioret choro, et ejusdem loci in morte canontcua effectus
est. Cujus super peetus hoc scriptum est jussu ejus:
Credo quod Redemptor meus vivit (Job xix), etc. »

" Jac. Mntli. 2u\ Luc. II. Eccli. :>•>. L:a. 38. Matth. 17. " 1 Thess. 5.
Matlh. 15.
 :

377 EP1ST0L,E. — EPIST. CXXVII. 378

omnium, sed non suis, et commendabili quadam A quod ad humorem mittit radices, in Ecclesia Bitu-
intrusione adeptus est dignitalem, quae tanto eum ricensi fructificari coeperat, nnnc Parisios a Domino
sequebatur instantius, quanto eam
u bumilius
uuiuLuus fugie-
iugie- T
"»u. iuuicnui, ut
transplantatur, ui nuuiuin
fructum pius
plus anerat,
afferat, ut lucerna
bat. Circa primitias studiorum ejus, et tyrocinia"] su Per candelabrum posita gloriosius cunctis irra-
militi ae scbo laris adhuc lnfirma it rudia
et novi eum, diet, cujus lumen sub humilitatis a modio sollicitus
et devote dilexi Parisios, ubi magis spirituali un- comraunis famae palpebris abscondebat. Iq
episco-
ctione, quam emditione magistrali puer lilteras ra- pum denique consecratus (67; noraen suura, sicut
piebat. Nam inter exeicitia liberalium facultatum publice dicilur, operibus interpretari
non cessat,
doctrina coelestis meliora ei charismata influebat. fidelisque sequester inter Deum et homines vota
Propterea super senes intelligens, pueritiae dies populi offert, et pc.pulo gratiara Dei refert, vigi-
antiquabat moribus, tempora praeveniebat meritis, lantia jugi reducens in viam jusliliae, quos inde
et quod deerat aetati, virtutibus compensabat. Sacpe versutus impostor abduxerat. Bitu ic.
archiepiscopi
retulit mihi secretius Petrus quidam de Verno pae- frater est (67*),
atque de illustrissimis principibus
dagoguseius, discipulus aulem et familiaris meus, originem trahens, hinc regis Angliae consanguineus,

quatiT sollicite, quam devote, occulte tameu, et inde Francorum regem linea generis
propinquiore
raptimse in operibus pietatis adhuc puerulus exer- B contingit suae tamen fastigium parentelse
:
nobiliore
cebat. Eleemosynas vero frequenter condiebat quadam animi generositate fastidit, et ex ipsius
lacrymis, et pietatis adipe, holocausta misericoidiae contemptu, judicio eorum, qui rectius sapiunt,
impinguabat. Pueritiam salutaverat, cumque jam sui generis eminentise plurimum superaddit. Vale.
in ejus facie pubescentis adolescentiae lanugo ver- EPISTOLA CXXVII.
naret, sedem apostolicam visitavit, eo scilicet tem-\ AD ODONEM PARISIEXSEM EPISCOPUM.
pore quo Gregorius octavus successit Urbano.Eraml [A. D. 1197.]
tunc in curia, et vidi, nec invidi, quod honor ei a Ahccmentum. —
Petil amicitiam cum Odone novo
summo pontitice, Palribusque conscriptis exhibitus episcopo a yuerU contraclam confi>mari,
eumque hor-
non mullum inferior episcoporum reverentia vide- tatur, ut suo ofjicio episcopali faciat satit.

batur. Sann Spiritus sanctus bonarum mentium Reverendo Patri et domino Odoni Dei gratia
instilutor, virlulum plantaria in eo multiplicabat Parisiensi episcopo, suus P. Bles. Bath. archid.
usque in virum perfectum. Videns autem, quae a salutem, et si quid dulcius aut desiderabilius est
Deo donata sunt ei, ccepit supererogare collatis. salute.
Cumque vas suum in sanctificatione et honore ab Y Inter desiderabilia hujus mundi quadam
speciali
infantia possedisset, insolentiam tamen carnis, et q affectione versatur in votis meis ire et
videre* desi-
exlraordinarios ejus molus, quadam praeerainentiae deratissimam mihi faciem vestram. Credo enim
auclorilate cohibens, ipsam vigiliis, jejuniis, disci- quod conscientia secura Deo cantare possitis cum
enim conlinentiam
plinis ancillari cogebat. Sciebat prophetaDavid Qui timent
: te, videbuntme, etlce-
optimam esse balsami speciem, quae carnem a cor- tabuntur '. Sed distantia intervenienle locali
'

ruptione conservaret. Alti currentes ad diripiendam clausura etiam raarts, et prohibitione majorumj
prsedam hujus saeculi, quaeslum reputant pietatem ;
coarctatur propositum aestuantis affectus
citra limi-
iste vero uberem redditum, quem in Anglia posside- tes facultatis. Teste Apostolo, cha^itas
nunquam
bat, prudenti consideratione dtspersit, dedtt paupe- excidil :
ideoque confidentius peto ut illa dilectio
ribus, tresque scholares iudigos quidem, sed indu- quam mihi tenerior aetas primitiavit in vobis (68)'
slrios et hon^stos propria exinanitione ditavit. a suae origiuis integritate non claudicet, sed
aspi-
Cseterum fidejussor pauperum Deus aliud ei bene- rante dignatione vestra in commercium
mutuae cha-
ficium lempestivum non sine raagna fenoris acces- ritatis, et contractum amicitiae fortius convalescat
sione redhibuit ; et quia super pauca fidelis fuerat, Sitis quaeso successor et continuator illius gratiae'
eum supra multa constitutt. Qui ergo, sicut lignum D quam proximi et intimi vestri mihi super omnem
PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(G7) De Odonis vita et rebus gestis vide inter Pa- provractara legatum instituit. Obiit autem
anno
trologue tomos mox edendos, ad annum 1208. 1199 ex Rtgordo et ex anonymo auctore Historice
Edit. Patr. archiepiscoporum Bituriccnsium, qui et haec addidit
(61*) Hic est Henricus de Soliaco primum mona- « Clarutt ab anno 1183 ad annum
1199, praesiden-
chus et abbas Caroli loci ordtnis Cisterctensis, tum ttbtts Romae Lucio III, Urbano II [, Gregorio VIII
post Guarinum electus archiepiscopus et patriarcha Clemente III. Ccelestino III et Innocentio III impe-
Btluricensis, anno ll»ri. Ubi consecratus esl a rantibns Fredcnco I et Henrico VI, nec
non regni
Laraberto cardinali archi.piscopo Mediolanensi Francorttm modeiamina slrenue feliciterque
guber-
quondam Bituricensis Ecclesiae archidiacono, qui nante Philippo Augusto hujus nominis secundo .»

poatea fuit summus pontifex Urbanus III. Qui eura (68) Quaenam fuerit illa familiaritas, quam
ha-
in quodam diplornate vocat providum, discretum, butt Petrus noster cum Odone clarius
explicat eoi-
moribus et genere similem Propterea illum S. R. stola praecedenti. r
E. cardinalem et apostolicae sedis per Bituricensem

'Psal. 118.
 379 PETRI BLESENStS 380

meritorum raeorum exigenliam consueti sunt exhi- A gloriosa nepotum, et evanescentibus amicis veteri-
» bere. Rex AngtiaeHenricus II, consanguineus vester, bus novorum progenies adultiores et dulciores fru-
me prirnus in Angliam traxit, cujus munificam et ctus amicitiae coalescunt. Quia igitur secundum no-
ma^nificam manum frequenter expertus ex ipsius men magnorum, qui sunt in terra, magnificavit vo-
amissione didici quanta mihi obvenisset commodi- biscum Deus misericordiam suam, qui fuistis raa-
tas ex diuturnitate viventis. Surrexit autem gnus in minimis, sitis major in magnis ; nunquam
novus Pharao, qui non cognovit Joseph et utinam ; vestra nolulitas ab avita raagnanimitate degeneret.
in tam longa peregrinalione mea nullus me homi- Cordi magno nihil est magnum. Quaerite non datum,
num cognovisset Eram quandoque de morte illu-
!
sed fructum nec vobis vos, sed oranibus vivere co-
;

strissimi regis consternatus animo, et mcerore con- gitetis. Testimonio Pauli, Christus eri et hodie,
fectus, atque Anglia saluiata prae laedio animae alias ipse et inceternum *. Qui vos ad magna provexit,
transmigrassem, nisi domini Wigorniensis (69), ad majora servavit. Expedit tamen, ut sitis inde-
et domini Dunelmensis (70), et archidiaconorum cjus fessusexhibitor gratiarum, utDeo detestabilis in-
tunc viventium grata et amplectenda fami- gratitudo, nec etiara in modico circa vos praesumat
liaritas me ab illa et omniura desolalionura mo- irrumpere, sed ei semper vos offeratis obnoxium,
lestia relevassent. jg cujus beneficiis etiam angeli se impares recogno-
Quae enim pressura ita gravis et importabilis scunt. Vale.
esset posset, quam suo colloquio, auxilio, consilio EPISTOLA CXXVIII.
non levigarent qui mihi tran- AD GUILLELMUM ARCH1EP1SC0PUM SENONENSEM (71).
et solutio tauti viri
quillabant omnes infortunii motus, et in terra
;

pere- Argumentum. —
Queritut promissa ab archirpiscopo
Senonensi mquo tardius prceslari. Promiseratautein se
orinationis meae patriara laciebant ? Sed proecisa eum in familiam suam recepiurum, et beneficio eccle-
est velut a texenle vita eorum, et crudelis sicaria siasticj omaturum.
raors me perimere credidit, in eis mihi surripiens Venerabili Patri et domino Guillelmo Dei gratia

vivendi solatium. Gratias autem ago Deo, qui ad- Senonensi archiepiscopo, Petrus Blesensis, salu-

versus necessanae fatalitatis urgeniias benigne pro tem, et se totum ad pedes.

afflictis excipiens suscitat, juxta verbum Amos, de Exspectans exspectavi dominum meura diu, nec
filiis prophetas,de juvenibus Nazaraeos *. Propa-
et intendit mihi Sperabam quod daret effectui verbum
tribusnascuntur filii •, pullulatque de novo seges suum, et gratiam, quam mihi M. Gerardus (7^) ex

PETRl DE GUSSANVILLA NOT/E.

(69) Henrici nempe, qui ex

abbate Glastoniensi G siasticum contulit. Qui post Domini sui transitum,
factus est episcopus Wigorn. ann. 1192 et obiit bonae mansuetae et honestae conversationis suae et
ann. 1195. scientiae meritis in Conventrensem episcopum pro-
motus Fuit etiam amicus Joannis Sarisbe-
(70) Erat hic Hugo cognomento Pusar, vel de est. »

Puteaco, Stepnani regis Angliae ex sorore nepos,
ideoque Odunis cousanguineus. Cura esset Ebora-
censis Ecclesiae thesauranus, et archidiaconus
Wmtoniensis. eleclus est in episcopum Dunelmen-
sera ann. 115-2, reclamante et conlradicente archie-
piscopo Eboracensi Hennco, inquii Neubrigensis.
Unde Romain ad consecrationis
riensis, cujus ad Gerardum exstant piures epi-
stolae, quibus eutn hortaiur ut, qua valet apud Hen-
ricum regem Angliae auctoritate, exsulanti et afflicto
Thomse archiepiscopo subveniat. Post mortem
Thomae adhaesit Richardo Cantuariensi archiepi-
scopo cim Petro Blesensi, qui ambo in ejus fami-
munus suscipien- liarn ascripli sunt. Unde et ab eo simul Romam ad

dum compulsus, ab Anastasio summo pontifice

ire Alexandrum III missi sunt, pro causa quae verte-
anuoll53 consecratus est. Annos totos xlii Eccle- batur ipsum archiepiscopum, et Rogerum
inter
siam Uunelmensem rexit, ubi multa praeclare gessit. abbatem S. Augustini Cantuanensis, qui debitam
De eofuseNeubrigens., lib. v De febus Anglicis, praesuli professionem facere detrectabat. Qua de re

cap. 10. Obiit autem ann. 1194. vide quae dixi iu Vita Petri Blesensis, ex Will.
Scnpta est haec epistola an. 1197, id est circa Thorn. in Chronicis ad ann. 1179, pag. 1821, ubi
Odonis.
initia pontificatus tota dissensionis hujus historia refertur. Ceterum

(71) De eo vide ad epist. 15. Gerardus Puellalactus est episcopus Conventrensis,

(72) Est hic Gerardus cognomento
Puella, na- D et a Richardo Cantuar. archiep. cujuserat clericus,
tione Anglus, Petro Blesensi valde familiaris, ut inquit Gervasius, consecralus, quem episcopatum
quiLuteliae ambo docuerant, et postea in Anglia septem tanlum mensibus administravit. Sic enira
Richardo Cantuariensi archiepiscopo adhaeserant, I Nicol. Trevet. Anno 1183 « Magister Gerardus
:

et in ejus familiam cooptati fuerant. Lego

tamen in l dictus Puella electus et oonsecratus est inepiscopum
Quadrilogio S. Thomae Cantuariensis archiepiscopi
'
Conventrensem. Et infra
•> « Anno 1184, Gerar-
:

eum interfamdiares viri sancti annumeratum his dus Conventrensis, cum sedisset 18 septimanis, in
verbis « Girardus cognomenio Puella,
:
nomine et fata concessit. » De cujus obitu sic Gervasins ad

fama celebiis, natione Auglicus. Iste post longos eumdem an. 1183, pag. 1465 « In proximo autem :

potus turbidarum aquarum Siloe, hausit tandem postquam inthronisatus et.t, acerba tactus aegritu-
purissimam de fontibus Siloe. Quem sanctus (Tho- dine lecto decubuit, et obiit mense quarto ordina-
mas) priusquam peregrinaretur, primus in ordinem tionis suae Idibus Januarii, et Conventrae sepultus

clericatus proraovit et primus ei beneficium eccle- est. »

3 Hebr. 13.
*
AmosS. PsaL 44. *
381 EPISTOIJE — EPIST. CXXIX. 382

parte ipsius nuntiaverat operibus exhiberet. Erara A tibi Deus ; licet sis major me, et eminentior digni-
in amaritudine multa, sed magister G. mihi grata f tate, frater tamen meus es. Nolo ut vox fraterni
et dulcia nuntiavit, ita quod secundum multitudi Dominum contra me. In tertio
sanguinis claraet ad
nera dolorum meo
in corde consolationes ejus laeti- Regum Dominus ad filium prophetae
dicit Quia :

ficaverunt animara meam. Morosa quidem et in dimisisti virum dignummorte, erit anima tua pro
certa voti mei completio me quasi in frixorio de- animamius". Ad omnes etiam se porrigit verbum
coquebat, et si diutius sic mecura viveretur, et in jstud Jereraiae dicentis : Maledictus qui prohibet
i0
talibus esset vita spiritus mei, longe dulcius esset gladiumsuumasanguine ,
id est ab interfectione
mori quam morte continua vivendo
raihi torqueri. peccati. Solebas tibi consuere perizomata de foliis,

Verumtamen si non es oblitus misereri, si cogitas, id est de lenitate adolescentiae tuas, et aetatis lubri-
ut complacitior sis adhuc, assigna tuis obsequiis cum allegare ad excusandas excusationes in pecca-
meae residuum seneclutis. Recordare quia venit tis, sed jam in aetatis virilis plenitudinem evasisti.
tempus miserendi, quia venit terapus. Jam adve- Aruerunt folia. quae vitae turpitudinera obtegebant,
5
sperascit mihi, et vitae meae inclinati sunt dies : imo (quod deterius est) in palpebris famae commu-
ut verbis Job utar, rugae meae testimonium dicunt nis tuos onormes actus publice et patenter exponis,
9
contra me, et canities annuntiat senectutem . Me g ut tibi conveniat, quod scriptura est Peccatum :

ad obsequium suum plerique magnates promissio- suumsicutSodoma prcedicaverunt ". Verbum au-
nibus sais et donis alliciunt, sed vestra promissio, tem prophetae est Nolite ascendere in Galgala, et
:

et nativi dulcedo aeris me fortius trahunt, et maxi- ne ascendatis in Bethaven " in quo prohihemur :

me praebenrla? Carnoiensis desiderium, in quo mihit nostrum publicare peecatum, ne simus aliis ruinae
spemdedisiis, et ideo ubereset certns redditus vestrae occasio, et perditionis exemplum. Osee propheta
nudae pollicilationi posthabui. Nam, ut verbo Ge- sub typo lsrael alloquitur ad animam publice de-
deonis utar, meiior est mihi racemus Ephraim, linquentem, dicens : Si deliquisti Israel, non delin-
super vindemiis Abiezer. ' Me lior est mihi dies una quat saltem Juda. '». Utinam Iectioni assuesceres !

in atriis luis super millia*. Melior est mihi et ac- frequens enim lectio mores eliminaret incultos, et
cepthr apud vos mediocritas, quam apud alios divi- regulam debitae correctionis mduceret. Certe Josias
tiarum effusa Quoniam igitur impendistis
infinitas. rex Juda, cum in ejus praesentia Deuteronomiura
hactenus animam meam, nec ullam per nuntium— iegeretur, licet puer esset, audiens comminationes '

meum de vestra voluntate certitudinem reportavi, legis, timore percussus est, scissisque vestibu» se-
ne cor meura ulterius fluctuet in incerto, ibo et dit, etfievit coram Domino, eo quod oon observas-
visitabo quem diligit anima mea. Dominus autem ~ 1
set praecepta ipsius *. Percussit itaquc foedus corara
qoi pascit me mea prosperum faciat
a juventute Domino quod arabularet in omnibus praeceptis
iter meum, et adimpleat me laetitia cum vultu tuo, ejus, ejecitque omnia vasa imraunda de domo Do-
quia vultum tuum, domine, requiram. Vale. mini, altaria etiam lucosque destruxit. Tu vero
EPISTOLA CXXIX. sordes avaritiae, et immunditias Simoniae ab Eccle-
AD R. AURELIANEXSEM ARCHID. sia Dei non ejicis, sed inducis : cum scias Dominura
Argumentum. —
Graviter invehitur in R. Aurelianens. adversus venalitates hujusmodi excan- graviter
archid. quod peste-n Simoniacnm in Ecclesiam indu- tanquam
duisse, et abhorrendas abominationes in
xerit, eamque multis exemplis ostendit esse exse-
crabilem. animalibus ejecisse fiagellis. Et nunc acuit, ut ful-
Charissimo domino etamicoR. archid. Aureliam., gur, gladium suum, ut carnes devoret gladius ejus,

rnagister Petrus Blesensis, salutem in auctore sa- ignisque consuraat usque ad inferni novissiraa.

lutis. Tetendit arcum suum, et in eo paravit vasa raortis

«-. In te, dum esses parvulus, generosae indolis adversus eos quos posuit capita et cardines alio-
primitias admirabar ; verumtamen in agro, quem rura. Verbum Amos prophetae est : Vidi Dominum
exaclissima diligentia colueram, inimicus homo stantem super altare, et dixit: Percutecardinemet
superseminavit zizania, unde et injecta semina di amoveatur subliminare ejus. Avarilia enim in capite
ligentiae doctrinalis, de quibus incrementa frugum
u omnium : et ego interficiam eos gladio
,6
Avaritia
justitiae fiducialiter exspectabam, in lolium tribulos- haec Simoniaca ipsa est vermis, et interliciens,

que degenerant. Hanc, quaeso, exhortatiunculara bruchus pessimus, aerugo et tinea cordis, quae bona
meam, araice charissime, cum aequanimitate susti- omnia aeruginat et consumit.
neas. Moneo enira te, si forte exaudias, si forte Nobilis ecclesice " quondam venerabile nomen
velis avellere iniquas plantationes, radicesque vipe- Prostat, et in qucestu pro meretrice sedet.
reas, quas non plantavit. Paler meus coelestis, ideo- Et unde tibi, amice charissime, obrepsit haec pestis ?

que tanto fortius explantandae sunt, quanto enor- Quis te fecit discipulum Simonis, et Giezi succes-
mius sunt plantatae. Non parcam tibi, ut parcat sorem ? Quis te constiluit emptorem leprae et spi-

* Luc. 24. • Job 16. i

Judic. 8. • Psal. 83. » Cap. 20. Id. c. 48.
u
Isa. 3.
a Ose, 4. '» Ibid.
15
IV Reg. 22. Amos, 9. '• Ovid habet : lllud amieitice.
 383 PETRI BLESENSIS 384

ritualis olei vendilorem? Non poterant tibi sufficere A quia vos Altissimi misericordia votis meis quan-
redditus canonice acquisiti, et ecclesiasticse facul- doque facilem et benignum exhibuit, simili, imo
tates, nisi aedificares Sion iu sanguinibus, atgue ve- longe, dissimili facilitale vos contra me possint ad
nalitate exsecrabili, et damnabiii quaestu divitias odium inclinare (a). Ausus est susurro et belinguis

congregares ? Usu et experientia quotidiana cogno- mihi turpitudinem negotialionis imponere, existi-

vimus spiritualium venditores, quanto mans inique quod essem sui similis. Si enim in

Plures opes accumulant, tanio rebus ecclesiasticis cognovi negotiationem, non io-
majori semper egestate confundi. troibo in potentias Domini memoreturque injustitiae
!So7i habet eventus sordida prosda bonos- meae solius et non misericordiie suae. In coelis Chri-
Et ideo quandoque stum, in terris habeo conscienliam innocentiae meae

Quoecunque maligne testes, ut iu oie duorum aut trium testium stet

,7
Traxit avaritia luxu pejore refundtt •— omne verbum. A praeposiio domino Roberto nepote
.

Achan de anathemate Je- icho tulit, et lapidatus vestr0i praeter cujus eonscientiam nihil factum est,
est". Core spirituale officium usurpavit, et igne ve ritatem diligentissime inquiratis, cujus testimo-
coelitus misso consumptus est
9
Jason ab Anttocho
*

nium contra me inv0C0j qu a s cut pu blice dici-

.
i i

M et exstinctus est ignis quem

sacerdotium emit ,
fi turj citpa lamen
mer torum meoru m exigentiam, i

accenderat Jeremias ", Saul munera detulit ad pro gravissime offensus est mihi. Nomen enim meum
phetam, et in ira Dei conslitutus est ". Jeroboam
multiplieiter atlentavit lingua dolosa et elongavit a
omnibus, qui manus ei implebant, sacerdolium con-
me amicum et proximum. Verumtamen salvum fa-
ferebat, et domus ejus subversa est ". Balthasar,
cietDominus tilium paupetis, et humiliabit calum-
quia vasis tabernaculi abutebatur, captus et occisus
niatorem, et mendaces oslendet, qui maculaverunt
est ". Datuaa et Abiron a terra absorpti sunt, quia „ innoxium >IUud in stUp 0rem mihi vertitur, et super
spirituali officio sunt obusi ". Deterreat te, quaeso,
S8
omniain dolorem, quod circumspectissimae pruden-
lapidatio Achan, incendium Core. lepra Giezi , et
liae vestrae potuit persuadere humana versutia, me
pecunia Simonis '\ reprobatio Saulis ", subversio
vel contra boneslatera aliquod coutraxisse commea-
domus Jeroboam, ruina Dathan et Abiron, exstinctio
cium vel contra vos a Romana curia lilieras impe-
igois sub Jasone. llle ignis esl Spiritus sanclus, qui eum
trasse. Nunquidgioriabitur securis r.ontra qui
per malitiam in vobis exstinguitur ideoque scri-
;
inciditin ea? quomodo se elevet contra elevanlem se
:9
ptum est Spiritum nolite exstinguere Cedat tibi
baculus, quiutique lignumest *? Sic esset, si ego
: . 3

ad documentum discrimen alterius, et non tuum. carnalis et venundatus sub peccato insurgerem ad-
Aliorum paena te instruat, ne similiter puniaris.
30 p versus Deum, et adversus Christum ejus, et adver-
Mulclato enim pestilente,sapiens sapientior erit ;
sus eum qui ab opprobrio et exsilto me redemit.
lavabitque justus manussuas in sanguine peccaloris. Scio, et recolo incessanter, quae et quanta feceritis

EPISTOLA CXXX. mihi. Unde cantabiles mihi sunt el erunt semper

AD JOANNEM CARNOT. EPISCOPUM. miserationes vestrae in lerra peregrinationis meae.
Argumentcm. — Purgat se calumnia quorumdam, qui Non enim dilexistis me, quia prior dtlexerim vos :

duulgurunt eum contra Joan. episcopum Carnotert- sed dilexi vos quia dilexistis et praevenistis me in
sem, pro prorpusiiura Curnotensi subsidia regum,
benedietionibus vestris. Scio, quid boni feceritis
comitum, et papep tmidorasse. Xepntem tpiscopt in
grutiam recerlum gaudtl, ei se ei dedilissimum ob mihi, scio quid feceritis toti terrae, scio quid
beneftcia accepia declarat. fe^eritis domesticis hostibus veslris, et meis,
Dilectissimo Patri suo et unico redemptori suo qui certe sccuiissime possum cum propheta di-
post Deum, Joanni Dei gratia Carnotensi episcopo,
cere de vobis Dominus Sabaoth reliquis-
: Nisi
Petrcs Bles. Cantuar. archiepiscopi cancellarius,
set nobis semen sanctum, sicut Sodoma facti es-
salutem in vero salutari. semus, et sicut Gomorrha similes fuissemus
33
Ego .

""- Audivi, et turbatus sura vehementer, quia quidam interim sustineo patienter, donec consilia eorum,
31
detractores Deo odibiles, sicut dicit Apostolus , ve- qui dicunt bonura raalum, et malum bonum, exsuf-
strae gratiae serenitatem mihi obnubilare conati sunt, D flet el dissipet Dorainus enim impios, et
; evtrtet
exbonitate vestra sumentes occasionem malitiae, ut
non erunt Sapienlia aulem veslra v incat raalitiam ;

Pro Ausus est susurro, usque ad ct proximum edit. Paris. habet ha;c quae sequuntur.
(a)
Ausus est susurro et biling-uisvestrae discrelioniconsulere me ad obtinendainCarnolensis Kcclesiw prsepositu-
«

ram subsidia reguin et comilum contra vos implorasse. Credo. si eoium auxiiia poslulassem, petilioni mea3
gratanter as-islerent. Sed de justitia mea et vestrae conscienliee purilate securus emendicata hominum suffra-
gia non requiro. Placel mihi, si tamon beneplacitnm est in oculis veslris, ut causa mea m aleam conlroversise
et eventum judicii deducatur. Quod si misericordiam el nou judicium erga me cogilatis, scripto veslro,quod de
prgeposilura mihi fecistis autenlhico, abbatibus etiam qui adfuerunt, et vestrae conscienlise commito. » Giles.

» Ovid. De Pont. u, 3, 19. 18 Claud. De Bello Gilden. t0 Num. 16. s0 II Mach. 4.

21
II Mach. I
M Reg.
15.
!
» 1U Reg. 13. «* Dan. 5.
!5
Num. 18. " IV Reg. 5. " Act. 8.
M 1. Reg. 15. " Thess. 5.
3i
30
Prov. 81. *J Rom. 4. Isa. 10. »
3
lsa. 1.
 .

385 EPISTOLiE. — EPIST. CXXXI. 386

et si ad voces adversariorum meorum exarserit in A biam, maliliam bonitate. Secundo, aut lertio,quseso, <

brevi ira vestra, cogitetis, ut complacitior silis ad- hanc relegatis epistolam, quae de atramentario do- I
mn n __»n tr nr,t ,tn n~t -nt r\T*A c
huc, nec vestras a me servo vestro misericordias
i .- r\ r» \ r, mVIO scripta
loris C /»T»1 Y\\ O f\ot rtf A
est, et r\ n—,*,
de angustia !«!.._r\
spintus emanavit.
r\ * t «. 1 t

abscindatis. Ego enim omni censura? et conectioni Valeat charissimus dominus meus, et omnes qui
vestrae me offero, si in aliquo vos offendi. Ulinam eum diligunl ex effeetu. Valete.
corripiat me justus in misericordia et increpet me 1
EPISTOLA CXXXI.
Quod si in me corripiendo etiam excederitis termi- ADE. PRIOREM DE MONASTBRIOLO
nos acquitatis, hoc ipsum satis desiderabile reputa- Argdmentum. —
Arguit nepotem monachum, quod
rem, quia, juxta verbum Job, etiamsi me occideri- neglecto studio sacrarum litterarum et solitu-
tis, sperabo in vobis 3
*. Teslimonio enira Sapientiae: dinis, ambiat amicitias principum et mundi.

Melior estiniquitas viri, quam mulier benefaciens39 . M. PETRUsBles. Bath. archid. dilecto et praedi-
Dulciora sunt equidem mihi verbera vestra, quam lecto nepoti suo E. priori de monasteriolo (13), sa-
ubera eorum, qui lacte lamiarum vos pascunt, et lutem in auctore salutis.
qui quandoque propinaverunt mihi de calice Baby- Si ea quae scribo, austera tibi videntur et dura, tu —
autem suavissime fero, et meis etiam
lonis. Illud tamen cum aequanimilate suslineas nara haecomnia ;

annumero votis, si vestrum nepotem recepistis in g dictat exuberans dilectionis affectio, et ex abun-
gratiam, dummodo mea conditio non kedatur. Ele- dantia cordis os loquitur. Zelo et sitio sa'ulem
nim, quod nepoti vestro propitius eslis, hoc et na- tuam in visceribus Christi. Unde et hujusseries ex-
turae conditio, et ordo postulat charitatis, Apostolo hortalionis tota emanat de medullis animae, et ex
dicente : Qui suorum, et maxime domesticorum cu- adipe charitalis. Diu obmutui,et silui a bonis.Eram
ram non habet, fcdem negavit, et est infdeli dete- enim apud te tanquam vas perditum, quasi mortuus
3a
rior . Imo preces addo devolissimas, si lamen a corde, utpote, qui tuum dedignabaris avunculum
vestri servi preces acceptare dignemini, ul non re- scripto vel nuntio salulare. Utinam a corde tuo sis
vocetis ad animum praeteritos veslri nepotis exces- mortuus et vita tua abscondita sit cum Christo in
sus ;
in quo enim dispiicuit, placebit vobis, et ubi Deo Super senes intelligis,
! et sicut Apostolus ad
superabundavitdelictum,superabundabit et gratia Timotheum scribit 39 ab , infanlia sacras litleras
3T
. Summam precum et desideriorum meorum sub nosti, quibus te et alios potes instruere ad salutem.
ea verborum paucitate concludo, ut me imo
vestrura, Tu vero abjecto prorsus exercilio militiae litteralis
vestrissimura reputetis. In proximo enim, Deo magnatum venaris amicitias, et ut placeas princi-
daDte, me totum beatae Virginis obsequiis deputabo, pibus ambitiosis curiarum tluctibus te involvis.
et vestris, futurus vitula Ephraim docta diligere ^ Porro lilteratus, qui se leclione assiduanon exercet,
triluram, thesaurum et gloriam meam constituens quasi domus deserta est, iu qua juxta verbum pro-
in eo qui potens est depositum meum servare in phetae
40
,
pilosi clamant alter ad alterum, et dae-
diem illum, et in vobis, cujus vita, cujus conversa- mones onocentauris occurrunt. Immundus etiam
tio, cujus verba mihi pretiosissima. Quis enim the- spiritus domum vacantem invenit, et frequenler ad
saurus pretiosior esse potest, quam prudentia verba habitandum in ea septem spiritus nequiores se as-
et sermones illius audire, qui sermone et opere sumit Propter hoc ambis honores, auram graliac
**.

semper ad vitam eedificat, cujus verba spiritus et popularis adoras, atque magnatum consiliis te offi-
vita sunt, juxta Sapientiae vorbum : Thesaurus de- ciose immisces : et haec omnia gentes inquirunt.
38
siderabilis requiescit in ore sapientis . Ad hunc Displicet mihi, si, ut mundo placeas, Deo displi-
thesaurum sitio et desidero, sicut cervus ad fontes cere non times. Qui hominibusplacent,confusisunt,
aquarum : ad hunc veniam, et in eo vivam et mo- quoniam Deus sprevit eos ". Si hominibus, inquit
riar, quidquid frendeant, aut grunniant immundis- Apostolus, placerem, Christi servus non essem. Nou
simae sues, venenose confingant nequis-
quidquicl potcs placere Deo et mundo. Qui vult amicus esse
simi detractores. Ibo in proximo, duceChristo Jesu, hujus mundi,inimicus Dei constituitur i3 Quae enim .

et vincam in simplicitate versutiam, ,

impatientiam — collatio Spiritus
-i _ ? sicut lucis
Dei ad spiritum mundi ,

mansuetudine, veritate fraudem, humilitate super- ad tenebras, sicut Christi ad Belial. Si glor

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(13) Haec littera E. videtur denotare Ernaldum, Wellaudi Majoris Monasterii, ut legi in membrana
qui ex priore Ecclesiae de monasteriolo factus est quadam de abbatia S. Launomari, quae asservatur
abbas Sancti Launomari ex epistola sequenti. Est in bibliotheca S. Germani a Pratis.
autem illud monasteriolum prioratus dependens ab Quod autem in charta quadam magni Pastoralis
abbatia S. Launomari Blesensis, et est in territorio Paris. habetur R. abbas S. Launomari ad ann.
Perlicensi diueeesis Carnotensis appellaturque , 1203, error est amanuensis qai pro E. posuit R.
S. Launomarus de monasteriis vulgo Mousliers. Qui error irrepsit in Gallia Christiana, in Calalogo
Nominatur autem Ernaldus abbas S. Launomari ad abbatum S. Launomari.
ann. 1202 in charta quadam prioratus de Fonte-

31 35 37
Job. 13. Eccli. 42. * I Tim. 5. Rom. 5.
39
Prov. 2.
39
1 Tim. 3. t0
Isa. 34. " Matth. 12.
41
Psal. 52. Jac. 4.

Patrol. CCVII. 13
 :

381 PETRI BLESENSIS 388

qu ae ab homine est quaeris, gloriam illius, qui dat A est, et onus ejus levc
*u
, sed quibus ? non servis,

gratiam et gloriam, perdis. Verbum Christi est : sed filiis, his, t-cilicet, qui aguntur spiritu Dei. Isti

Gloriam ab invicem quceritis,etgloriam,quceasolo sunt, qui spirilu facta carnis morlificant, quorum
Deo est, non vultis **. Ipse Dominus gloriae dicit : S{ membra lemplum sunt Spiritus sancti. Hi empti
qucero gloriam meam, gloria mea nihil est **
Sit sunt pretio magno, id est, pretioso sanguine Christ]
gloria lua testimonium conscientiae bonae, cui nun- porlantes et glorificanles eum in carne sua. Sunt
quam communicabit, qui curru superbiss vectus per autem qui mortificationem Jesu circumferre decre-
campum elationis excurrit. Vereor aulem, ne in er- verant in corpore suo, et quodam torrente malitioe

rore tuo te loveant sermones adulatoris. Sunt enim irruentis impulsi, conversi sunt in arcum pravum,
qui te palpant dicentes tibi : Euge, euge **, et ad- facientes membra sua arma iniquitatis peccato, et

dunt cornua peccatori. Isti sunt, qui in hypocrisi te exsuftlato a se spiritu Dei, susceperunt in se spiri-

salutant, habentes osculum in labiis, jaculum in tum hujus mundi, dicentes anathema Jesu M .

corde, et in occulta cblectione venenum. Sedeciae Quandoque in arbitno fuit, jugum Domini non re-
regi quandoque dictum est : Viri tui pacifici sedu- cipere semel autem susceptum non licebat abji-
;

xerunt te ", et qui te glorificabant, in errorem in- cere. Deus ergo nunc exigit oblalum, qui non exe-
ducunt. Utinam corripiat te justus in misericordia, g gerat oflerendum. Voluntas in necessitatem trans-

et increpet te, tuumque caputpeccatoris oleum non lata est ; et vinculo professionis arclaris reddere
impinguet ** Dedisti manum monasticae professio-
! vola quae distinxerunt labia tua. Desiderio itaque

ni; cursum, quaeso, tuse conversaiionisattende. Vide, desiderarem te permanere in ea vocalione, qua
quantum viiae tuae perdideris, et quem fructum ha- vocatus essecundum mensuram regulae, qua mensus
beas, in quibus nunc forsitan erubescis. Verbum est tibi Deus. Quod si eam cuslodire non potes,

Jeremiae est : Bonum est viro cum portaverit jugum impoieutia te excusat si potos eam implere, et ;

Domini ub adolescentia sua ; sedebit solitarius, et non vis, superbia te condemnat. Si vero alleges te

tacebit, quia levabit se suprase". Vereor, nesensu per abbatem tuum a monasticae legis observantia
contrario et perverso levaveris te supra te, non relaxatum, scias quod licet abbati dispensatio cre-
humiliter sentiens, sed exaltans le, ambulans in dila sit, ea tamen statuere aut sustinere non per-
magnis et mirabilibus supra te. Nam a primiti- mittitur, quae lucrum impediunt charitatis. Nulli

vis adolescentiae motibus jugum Domini quod ac- praelato, aut subdito voluntatem propriam sequi
ceperas, a tuis cervicibus excussisti, relictaque via, licet
52
. Nam monachorum egislator quasi edicto
et

quae ducebat ad civilatcm habitationis, secutus praecipit generali, ut omnes magistram regulam se-

es juvenilis devia levitatis. Extraordinariis motibus quantur, et ab hac lege, nec abbas, nec prior ex-
la^civiad prurientis stimulos addidit indisciplinala ^ cipitur. Ubi est obedientiae cautio, quam emisisti ?

vivendi libertas, et impunitas dclinquendi, cum- ubi professio, cui manum dedisti ? quod
Ubi est,

que sint proni sensus hominis ab adolescentia in regula vestra dicitur, ut omni obedientia mona-
in malum, cujusdam consueludinis violentia et li- chus se majori subjicial ? Verbum aposloli Petri

centior impetus te rapuit, tuumque obscurans et est : Castificantes, inquit, corda vestra in obedientia
~' 3
obruens intellectum, ut consentires malitiae, nec charilatis , ut scilicet subjectus voto alicui,obediat

sentires ; sedquadam assiduitate peccandi veiles et affectio filialis paternam reverentiam semper prae

etiam pia-cedere quadam aemulatione temeraria oculis liabens, nullis arctata limitibus se currenti

malignantes. lta cor tuumpaulatim negligentia; sub- desiderio in latitudinem charitatis intundat. Quod
verterunt. Mens enim paulatim defluit, et animus si praelatus injungat, quae saluti animae obviant, et

usu conlinuato ad deteriora prolabitur. Navis equi- prsecepto Domini adversentur, consilium in expedito
dera, in sentinam ejus aqua guttalim infiuente, est, ut B. Petri senlentia observetur. Deo, inquit,
1
latenter et repente submergitur. Novimus autera magis obedire oportet, quam hominibus* Et hoc .

quod in terra tua multi sunt perversores simpli- ex verbo Samuelis elicitur Si peccaverit, inquit, :

cium : unde et a malitia habitantium in ea multi- vir in virum, poterit illi propilius esse Deus : si
D M
plicem morum scoriam contraxisti. Erat autem to- quis autem in Deum peccaverit,quis orabitproeo .

lerabilius non arripuisse propositum pamitentia;, Quidquid ergo tibi prcelatus injunxerit, quod animae
quam post pccnitenliara retro ire. Res magni discri- non obviet, sic illud amplecti debes, ac si
saluti

minis est ignominiam saeculi sub religionis habilu Deus ipse praecepcrit. Nam etsi etiam impossibilia
circumferre, impielatem sub pietatis umbraculo, et injungantur, juxta Reguloe tenorem, confidens de
50
Antichristum sub Christi vestibus occultare. Ulinam adjutorio Dei, ex charilate obedias . Ad praelatos

vero gustasses quam suavis est Dominus, et mise- loquens Dominus dicit : Qui vos spernit, me spemit
ricordias ejus experientiadidicisses! Nam si Veritas, et qui vos audit, me audit ". Beatusque Benedictus
3*
imo, quia Veritas verum dicit, jugum ejus suave prolestatur Deo impendi obedientiam, quae ma-

"Joan. 5. "•" Joan. 8. Psal. 34.

li
'"Jer. 38.
4:
*" Psal. 140. 4i,
Thrcn.3.
M S. Bened.
10
Matth. U Cor.
12. " S. Buned. in Reg., c. 3. Petr. 2. " Act. 5. * 5 1 Reg. 2. in Req., c, 68. Luc.
10. "Reg. c. 5.
 389 EPISTOL.E. — EPIST. CXXXI. 390
joribus exhibelur. Perniciosum est suum qualiter- A militas pcenitentiae compensetur. Mihi ergo
ad yo-
cunque scandalizare praelatum. Nam si super scan- torum plenitudinem cedit, quod elationis fastus et
dalo pusillorum terribilem poenam statuit Deus, ambitionis hiatus sub modestiae censura cohibueris.
quid erit de scandalo praelatorum? Sane, in omni- Recolo enira te olim causari et arguere Deum quod
bus, quae a praelato jul-entur, generaliter damnabilis nullum detribu nostra erigebat in cathedram se-
est contemptus. Et sicut charitas commendat obe- niorum. Quidquid autem nunc desideres, Deus
dientiae meritum, ita rebellio accumulat inobedien- omnem intellectum meumet tuum in suse obsequium
tiae malum. Species contumaciae est de modo man- scrvitutis humiliet et captivet. Tu vero frequenter
dati inquirere, haesitarae, discernere, aut differre ex ipsius papae, qui nunc sedet, ac plerorumque
In contraclu enim obedientiae non habet disputatio cardihalium ejus, qui in diebus meis legatione
aut disceptatio locum. Nam si in discussionem, functi sunt, fratris etiam mei, et abbatis S. Dio-
seu suspicionem ea quae tibi sunt mandata dedu- nysii, aliorumque Magnatum, qui in tera sunt,
xeris, ad lignum scienlia) boni et mali manum relatione cognoscere potuisli, quod cum in Sicilia I
praevaricationis extendis. Nimis delicata est haec es<em Sigillarius, etdoctor regis Guillelmi secundi, •

obedientia transiens in deliberativum genus causa 1

. tunc pueri, atque post reginam et Panormitanum
Non est hoc in auditu auris obedire. Non est ha?c j^ electum, dispositio regni satis ad meum
penderet
regularis obedientia sine mora, sed astutia tergi arbitrium, quidam mei aemnli machinantes me a
versatrix, et aperla superbia. Si autem vitae ne- familiaritate regis ex.-ludere, procuraverunt, ut
quioris est abbas, ei tamen ex charitate ohedire opor. Ecclesia Neapolitana me in archiepiscopum elige-
tet. Scriptum est enim Qu(e dicunl, facite quce ac per majoies
:
; ret, capiluli ordinationem meam
autem faciunt,nolite facere™. Conkmptum igitur communi decreto et voto unanimi postularet. Vo-
super omnia cave. Nam etsi Dominus quandoque catus autem non ivi rogatus et tractus
; multiplici-
pro peccatoribus et transgressoribus, testimonio ter non consensi. Episcopatus quoque Roffensis bis
J
propheta?, rogaverit" , ne perirent, licet pro sui s mihi oblatus est (74), oblatumque renui, et hono-
61
crucifixoribus oraverit , licet Ecclesia oret pro rem ex oncre metiens molus ambiliosos ad sobrios
schismaticis et Judaeis ; nec Deum tamen, nec Ec- mediocrilatis terminos limitavi. Amantissime nepos,
clesiam pro contemptoribus unquam inlercessisse utinam modestia vestra nota sit omnibus hominibus !

reperies. Super contumacia tamen et contemptu Dominus prope est 6 \ Prope est, ut veniat dies tuus.
sanctorum Patrum prudentia dispensavit, et contra Et, ut utar testimonis Salomonis : Cito et horrende
nobedienliae malum proposita est transgrcssoribus fiet jucliciumhis quiprwsunt™ . Horrendum quippe
medicina. Gratias autem ago Deo, quia, sicut ex est incidere in manus Dei 67
p viventis , accumulare
quorumdam relatione audivi, delicta juventutis tuae, sibi peccata duplicia, flammas gehennales pro ini-
et honoris ambitiosi nundinas, a primo vitae ma- quitatibus incurrere alienis. Propterea lutius re-
turioris limine salulasti, longique temporis jactu- putem latere et fumare sub modio, quam ascendere
ram fructuoso poenitentiae compendio redemisti. super candelabrum, measque tenebras oculis intru-
Nunc autem verbum illud Sapientis a tuae sinu me- dere aliorum. In divitiis enim mea lux esset obscu-
moriae non excidat : Fili, Je indullo et propiliato rilas, et illuminatio mea in delictis
meis. Multorum
9
peccato semper sis sollicitus *. Sunt enim plerique, siquidem lurpitudo donec honoris assumptio
latuit,
qui ad profectum poenitentia? sibi sufficere credunt, palpebras vulgaris famae aperiens in publicam de-
quod a sua turpitudine destiterunt, nec recolunt duxit notitiam, quod stalus humilior occultabat :

excessus veteres. Quasi spatio temporis evaouerint, nam dignitas indignos ostendit. Adde quod etiam,
et sola oblivione credunt se cum Domino ad plenum multorum dominatio, est eorum damnatio. Quot
de suis iniquitalibus transegisse. In persona hujus enim paupertas ad coelum promovet, tot cum di-
pcenitentis Job ad Dominum loquens dicit Signasti :
gnitatibus suis infernus absorbet. Cave igitur ne
quasi in sacculo peccata mea 93 Et Moyses in Deu- .
absorbeat te profundum neque urgeat super te pu-
teronomio : Nonnehcec condita sunt apud te, et teus os suum. Dies tuae mortis incertus est ; se-
ai
Hgnata in thesauris tuis Non tam facile sine fletu
'l
nesque pariter et juvenes mors amara involvit.
et gemitu, et cordis acerbo dolore sanantur, quae Quid facies, cum te a charorum luorum consortio
coaluerunt in medullis praecordiorum : nec leviter res olutionishumanae condilio separabit ? Cum igitur
culpa remitlitur, nisi cum quaniitate peccati hu- n gr escere et horrescere caeperit nox aeterna,
i
cum

PETRI DE GUSSANYILLA NOT^E.

(74) Est error nic nam cum epist. 72 dicat se,

: superiore, parte scilicet regni Neapolitani, qui cum
cum esset in Sicilia, bis ad episcopatum vocatum nullos habeat suffraganeos, forte tunc erat episco-
esse, episcopatus ille debuit esse in Sicilia, aut sal- patus, et ditionis regis Siculi; sic autem scribituf
tem in terris regis Siculi, non autem in Anglia ubi in quibusdam mss., ut Maz. 1 et in altero apud
est episcopatus Roftensis. Potest autem loqui de Busaeum.
archiepiscopatu Rossanensi, qui est in Calabria

89 00 61 0J u3
Matlh. 23. Isai. 52. Luc. 23. Eccli.5. Job. 14. Deut. 31. Philipp. 4.
*
Sap. 6. Hebr. 10
 391 PETRI BLESENSIS 392
extra diem importunuset crudelis exactor
te traxerit A prcesunt fiet
7!
. Miterere animm tuce placens Deo '*.

per irrremeabiles semitas tenebrarum, ut te in illud Bonas fac vias luas, et sludia tua. Laetentur qui te
immane et horrendum chaos in regionem morlis diliguut, quod sis servus fidelis et prudens, quem
aeternae praecipitet ;
qualiter tibi erit, cum ab eccle- c onstituit Dominus super familiam suam ".Quanto
sia sanctorum perpetua excommunicatione praecisus, major es, humilia te omnibus '*. Audi humilem et
videbis Filium Dei su>'s militibus donativa gloriae terribilem Christum : qui major est vestrum, fiat
largientera, tibicedere ad miseriae cumulum alienee sicut junior n Principem
, te comtituerunt fralres
plenitudinem voluptatis? quam lugubreerit videre iui : esto quasi unus ex illis
"
e
.

et perdere Deum, alque ante sui Salvatoris perire Benedictus, Basilius, Arsenius, duo Macharii,
couspectum ! Ubi tunc erunt animositates et deliciae multique alii magislri religiouis id ipsum sentiunt,
tuae, de quibus sola remansit recordatio in tui ac- votum scilicet religiosae professionis acceptum se-
cusationera, et obligatio in tormentum ? Tota ho- mel, nulla oecasione postea irrilandum. Si mona-
minis raiseri subslantia devorabitur inexslinguibi- chorum electio, et non ambitio, sicut mihi scrip-
libus flammis, nec erit suppliciorum modus, vel sisti, fecit te fratrum luorum principem, non tamen
intermissio, sive tinis. Namibi rinis semper incipiet, abstulit esse fratrem. Si jugum Doinini portasti
mors non morietur, nec defectus deficiet, utdamnati hactenus, illud amodo
g patientius feras, et vivas re
hominis conditio semper in doloris maleriam, et gulariter inter eos, quos ad formam regularis
vitae
mortis aeternae pabulura recidivet. Charissime, harc informas; alioquin notaberis illis Evangelii verhis :

recole, haec loquere et exhortare, teque fratribus Alhgnnt onera gravia et importabilia, et imponunt
tuis amabilem et amitabilem exhibens, eos ad vitte in humeros kominum ; digito autem suo nolunt ea
braviura coram Deo in justitia et sanctitate prae- mouere ". Tum siquidcm legislatoris edicto firma-
cede. Coxi pulroentum tibi, et qui tecum sunt filiis tur
n ut quse doces tuis discipulis esse contraria,
,

prophetarum ; si vero colocyntidas sapiat exhortatio tuis factis indicesnon agenda, ut de magnis maxi-
minus blanda, farinam patientiae et devotionis niisque praeceptis taceam. Si juxta constitutionem
Elisaeus apponat **. Quia vero nulla te salutatione Evangelii 70
mandatum legis vel modicura solveris
a longo lerapore visitavi, in carapum orationis se et docueris sic homines, in regno coelorum modicus
atius effudit affectio, ut litlerarum intercurrentium eris. Nulla electio, sicul jam tetigi, nulla praclatio
raritatem prolixior epistola recompensct. Beue vale. te absolvit ab illa votiva proraissione, nec potestas
EhTSTOLA CXXXII. illa tibi coramissa vota promissionis evacuat, quae
distinxerunt labia tua. legibus tuis *°, quarum In
AD E. ABBATEM S. LAUNOMARI. [C. A. D. 1262]
quandoque verbum imperatoris est
fuisti audilor,
Akc MExn:« —
Praerlara documenta novo abbati
.
C Eisi legibus soluti simus, legibus tamen vivere vo-
:

ab omnibus aliorum superioribus diligenter

tradit,
notanda. lumus. Et iHud__Cp dicis "' Digna vox majestate :

' Dilecto nepoti suo E. Dei gratia abbati Launo- regnantis, se legibus alligatum principem profiteri.

mari ("75) Magister Petris Blesen. Bathon. archi- Te honor assumptus a profeasione non exemit,

diaconus salutem. sed ad ejus observantiam fortius alligavil. Qui satis

Licet, te=>timonio Hieronymi 60

, nescio quid la. eras tuis excessibus oneratus, juxta verbum Salo-

tenlis energiae viva vox haheat, et efficacior sit vox monis alligasli tibi peccata duplicia *'. Subditi te

viva, quam scripta ; illi tamen, qui virtutem honorant, sed plus onerant. Prius ergo custodi

charitatis experiuntur, certi sunt, quod praestantior idpsum, ut securius procures custodiam aliorum.
est praesentia spiritus quam corporis, et quanto spi- Commissa est tibi villicatio gravis. Villicationis
ritu^ est pars diligentis potior, lauto praesentia hujus rationem exaclissime requiret terribilis in

ejus dignior est corporali. Nam si copula carnis judiciia suis Deus. Tesle autcm Gregorio praelatus

efficit, ut sini duo in carne una '", quanto fortius tot coronas sibi mujliplicat, quot Deo animas lu-

duos unit amoris compago, et unitas spiritus in crifacit. Praelati etiam scire debenl, quod si perversa

vinculo pacis ? Anima est potior pars mei. Sianima pcrpelrant, tot mortihus digni sunt, quot ad subdi-

tua non dissidet, nihil duarura animarum idem D ios suae porditionis exempla transmittunt. A te

volentium prapjudicat unilati. In hac lamen unione igitur prius, et deinceps a subjectis explantare

non solura animse, sed corpora fcederantur, cum studeas dissolutionum propagines veternosas, quas
possim de nepote meo dicere : Os meum et caro insolentiae mater longa impunitas radicare permisit.
mea. Glorior de tua gloria, laetor de luorum laelitia. Onini diligenlia cuslodi cor tuum, ut exemplo sis

Utrum tamen expodiat tibi laetari, tu videris. Ob- aliis, el liberius auferas scandala de regno Dei,
secro le per viscera misericordiae Cbristi, ut atten- quod intra vos est ; nec in animae tuae discrimen

das periculum hujus sedis, recolens illud verhum reserves hoc officiuin angelis messoribus, quibus

Saloraonis, quia horrende et cito judicium his qui hoc ministeriura in die tremenda caelestis dispensa

PETRI DE GUSSANVILLA NOTiE.

(%) De eo vide quae diximus ad epistolam pracedentetn.

" IV Xi.ee. 4. " Epist. 103, ad Paulinu m. Gen. 2. Sap. C.
7I ;1
Eccli. 30,
75
Luc. 12. *
Eccli
7

3, "Matih. 23. :o
Ecch.32. " Matth. 28. Reg. Ucmd. c. 2.
'•• lv
Malth. 5. " D. 1. xxxi, t. 1,

%5.
tl
lom. xiv, 1. 4. " Eccli. 7.
 ! ,

393 EPISTOL.E. — EPIST. CXXXII. 394

M Pone igitur in animo
tione debetur . tuo quod tui A alienae linguae committere. et ad arbitrium palpan-
monasterii movus fundalor accedas, sciens, quia tis, aut blandientis laudem obtinere, vel perdere.
laudabilius est informare corrupla, quam formare In Domino laudetur anima tua,audiant mangueti,
informia, ideoque tuorum antecessorum laxiores et Uetcntur "'. Sit laus tua in exitu tuo, ut te lau-
habenas non cogites. In omnibus eoim tibi matu- dent in portis opera tua, quandoeri^ unicuique laus
9!
riore consilio utendum est, et vigilantiore cautela. a Deo . Omnia cum consilio fac. Castorum enim
Eorum simplicitas, aut potius negligentia et niina consiliorum mater Sapientia in libro sui nominis
quorumdam, circumspectiouem te faciat. Miltas dicit : Ego in consiliis habito, et intersum ccgita-
manum ad fortia, et scias, tfmn dissoluta est omnis tionibus eruditis °3
. Probatos autem in religione
domus, in qua non imperat diseiplina. Teste beato tecum habeas in consilio, in obsequio, in contuber-
84
Gregorio, Ars arlium est regimen animarum .j nio, tuae custodes honestatis et testes. Sicut autem
Animas autem non poles regere, nisi disciplina alios dignitate praecellis, sic vitae meritis anteceda*.

medianle, ut sit justitia et judicium praeparatio Et quia minus fortasse ponderis apud te habet cohor-
sedis tuae. Flagella tilios luos, et Sapientis testi- tatio mea, circa instruendi abbatis officium, pono
85 9i
monio, eorum animas liberahs . In omni tamen ipsa beati Gregorii verba : Tanto, inquit, debet
exercitio disciplinae misericordia primas partes ob- g transcendere opera subditorum actio praelati, quan-
quod rigor exasperavit verbo aut verbere,
tineat, ut tum distare solet a grege vita pastoris. Et subjun-
pia mansuetudo mulceat. Non sis pronus ad ira- git : Sit ergo cogitatione mundus, actione praeci-
cundiam, non impetuosus ad contumeliam, non puus, discretus in consilio, fructuosus in verbo,
praeceps ad sententiam,non vehemens ad vindictam. singuliscompassione proximus, prae cunctis con-
verba et opera lua praedictet charitas, et informet templatione suspensus, bene agentibus per humili-
affeclio ; nec atlendas quid tibi sit utile, sed quid tatem socius, per justitiae vero zelum contra delin-
8a
multis. Charitas enim, quae sua sunt, non quaerit : quentes erectus, interiorum curam exteriorum sol-
nec utilitates tuas procurabis efficacius, quam si licitudine non minuens, dispensationem exteriorum
commoditati et saluti fraternae tua diligentia im- interiorum providentia non relinquens. Denique
pendatur. Non sis fastuosus in vultu, non vulluosus abbas, dicit idem Gregorius, in omnibus Christi
in verbis, non minis exasperans, non superfluus in vitam studeat imitari. Apostolo enim teste Qui
:

victu, non in equis, vel familia elatior, non nota- dicit se manere in Christo, sicut Christus ambula-
bilis in vestitu, Dilectus et hominibus, si vit,debet et ipse ambulare 95 Propterea idemApos-
Deo eris .

conscientiam tuam omni cautela ser-

et actus tuos
tolus de se dicit Imitatores mei estote, sicut et ego :

vaveris. /Emulare charismata meliora, non fami- _ Christi 9a Et ut forma regulae spiritualis exprima- .

liaritatem principum, non popularis aurae gratiam> tur, jugiter in corde habeat verbum illud Apostoli :

non laudis alienae stipendia, sed thesaurum con- Apparuit gratia Salvatoris nost, i Dei omnibushomi-
scienliae bonae in abjectione tui, et Christi charitate nibus erudiens nos,ut abnegantes impietatem et r
sce-
fundatse. Non potes autem vere esse humilis, si cularia desideria,sobrie,et pie ct juste vivamus in hoc
e
credis palponibus, si propriam excellentiam non sa;culo \ Praecedat abnegatio impietatis et desiderii
contemnis. Si vero altior, quam melior esse appe- saecularis, ut vivas pie, sobrie, et juste : pie ad
tis, non praemium, sed prsecipitium exspectabis. Deum, jusle ad proximum, sobrie ad teipsum.
Disperdat Dominus universa labia dolosa,et linguam Pielas quidem testimonio B. Augustini consistit in
eorum magniloquam, quidicunt tibi,Euge ! Euge*' fide, et spe, et charitate. Justilia vero naturalis
Teipsum de teconsule, respue blandimenta, adula- est, ut non velis aliis facere, quod tibi rieri nolis :

tionibus aures claude. Qui te beatiticant, in erro- et aliis facias, quod tibi fieri velis. Ad sobrietatem
rem inducunt. Si noveris te esse, qualem laus rerum temporalium moderator usus pertinet, ne-
aliena depingit, non tibi, sed Deo cum
ascribe, cessitati salisfaciens, non serviens voluptati. Te
88
Aposlolo dicens : Gratia Dei sum id quod sum . honor assumptus ad subditorum custodiam obliga-
Quid enim habes, quocl non accepisti ? siautem acce- vit. Audi Salomonem Fili mi, spopotidisti amico :

pisti, quare gloriaris quasinon acceperis 89 ? ac si L) tuo,defixistiapudextraneummanumtuam,Ulaque

Apostolus dicat omnia quae habes, a Deo acce-
: atus es verbis oris tui,etcaptus es sermonibus tuis.
pisti. Le his ergo non in te, sed in Domino glorie- Fac ergo, quod dico tibi, fili mi, decurre, festina,
ris. Consilio autem ejusdem Apostali proba opus suscita amicumtuam,ne dederis somnum oculis tuis
tuum, et sic habebis gloriam in
teipso, et non in et tuoe palpebrae ne dormitent'* '. Juxta expositio-
90
altero , aut quod securius est, nec in le, nec in nem Gregorii ", apud extraneum manum suam de-
altero, sed in Deo. ligere, est, curam aniraae aliense, quam prius non
Nimis quidem periculosum est gloriam suam habueras, in periculum tuae conversationis accipere.

83
Matth. 13. •*
Past., p c. 1.i,
85
Prov. 23. I Cor. 13. Psal. ll.
87
»
8
I Cor IS " I Cor. i.
G I. 6.
01
Psal. 33. •*
Cor. k.
I " Prov. 8. 91
Pastor. p. n. c. 2.
95
I Joan.
5
I Cor. 4.
98
Tit. 2. Prov. C. " Past. p. ni, adm. 5.
395 PETRI BLESENSIS 396

Coraraissositaque tibi salutaribus raonitis excitare A obligatione absolvit. Poenam siquidem, non impo-
juberis, ut a peccati torpore surgentes, in sanctis tentia vel defectus, sed solius contumaciae odium
cogitationibus et operibus excubantes, de brevi et introduxit. Nostrorum praesulum Osmundi, et Jo-
transitorio labore manipulos referant exsultationis eelini constitutio in eosqui praebendas habent divi-
aeternae. Ille autem, qui te ad hoc ofticium vocari tes (77), intorquetur, qui de obventionibus earum
permisit, sic te vocaverit, ut non repellat : sic te possunt domos aedificare Saresberienses (78), et ea,
honoraverit, r.t non humiliet ; sic exaltaverit, ut quae ad residenliam necessaria sunt, de facili pro-
non confundat, non dejiciat, vel allidat. Yale. curare. Sicut tamen decr etum T elesphori papae de
adjectione septimae septimanae usus contrarius abo-
EPISTOLA CXXXIII.
levit (79), sic, irao fortius constitutionem prsedi-
AD R. DECANUM ET CAPITI LUM SARISBERIEN EC-
CLESI.E.
ctorum pontificum consuetudo utentium in contra-
rium penitus abrogavit. Cum itaque mihi praecisa
Argume.ntum. — Probat, tenuitatem beneficii, ob
sit residendi facultas : quae mihi culpa infligit hanc
non recte se cogi ad faciendam residentiam in
Sarisberiensi ecclesia.
(pcenam, ut quia non facio, quod mihi impossibile
est, debeam praebendae raeae perdere quintam par-
Dilectis dorainis fratribus et amicis R. decano, et Q tem ? Tolerabilius est constitutione hac~Pharaonis
capitulo Sarisber. Ecclesiae, Petrus Blesen. Ba- imperium nam cum tota -Egyptus fisco applicare
:

thon. archidiac, salutem, et in judicando pruden- quitam partem suarum possessionum regis edicto
tiam. publico urgeretur, sacerdotes et levitae legis illius

Miror quod pro praebenda quinque marcarumi onera non senserunt. Nunquid quod aliarum vultis,

(76) me urgetis ad residentiam faciendam, scientes* Ecclesiarum redditus hic expendam? Hoc mihi Gan-
quod pro viatico usque Saresberiam tota mihi prae- grense concilium interdicit, cujus auctoritate, ubi
benda non sufiiceret quae si insufliciens est ad
: potiora Tiona recipio, conversatio rnea debet esse
viara, multo magis ad residentiaro, sed captatis po- frequentior, et pauperum quotidiana subventio.
tius quaestum ex absentia mea, quam ex praesentia Parcite ergo, domini mei et amici, fratri vestro,
raea fructum. Ubique terrarum in omni Ecclesia quem a necessitate residentiae ipsa impossibilitas
parcitur debilibus et infirmis, vel, qui alias faculta- eximit. Quo J enim non possum, non debeo, quod
jem residendi non habent, vos autem pcenam in indebitum est, iujuste exigor, et ideo ab hac injusta
eos statuilis, quos ipsa impossibilitas a pcenali G exactione legatum appello. Valete.

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(76; « Marca nummus Anglicus xm sol. et iv

est intra dicer.esim sitas nulla pensione gravi emunge-
sttr. aut denariispro marca qualibet compulatis, in- re. Henricus de Knyghton. lib. n De eventibus
»

quit Matth. Paris. ad an. 113o, « ut et YYillelmus Anglxoz, de eo sic scribit « An. 1072 Hermannus
:

Thorn., pag. 2107 Spelmanus in Glossario :

; episcopus primus Sarisberiensis obiit, cui successit
Marca est pecunise numeratio, qu;e hodie continet Osmundus regis cancellarius xxiv annis, qui eccle-
apud nos xn solidos ei iv denarios. » Esl autem siam novam ibi construxit, clericos insignes tam
marca auri et marca argenti marca auri continet : litteris quam cantu aggregavit ita ut ipseque epi- ;

xv marcas argenti. scopus libros scribere, ligare et illumiuare non

". Quaenam sit illa episcoporura constitutio non fastidiret. Hic quoque composuit librum ordinalem
reperi apud auctores Anglicos. Videlur taraen ecclesiastici oflicii, quem Consuetudinarium vocant,
fuisse pro
Residentia canonicorum Sarisberien- quo fere nunc Wallia utitur et Hiber-
tota Anglia,
sium. Osmundus natione Northmannus et Sagiensis nia. » Eadem habet et Bromlon, ad ann. 1076, nisi
urbis gubernator in Angliam cum Guillelmo I An- quod ait eum consecratum esse an. Christi 1075,
glorum reje trajecit a quo Dorsetiae comes factus,
: quod verisimilius est. Nam ex Matthaeo Parisiensi,
ei propler sumraam prudentiam cancellarius et ex obiit Osmundus anno 1099.
primoribus regni consiliariis factus. De eo sic Wil- De Jocelino autem Sarisberiensi episcopo dixi ad
lelmus Malmesburiensis, auctor contemporaneus, epist. 51. Obiit autem ann. 11^4 exMatth. Paris. ad
lib. ii De geslis pontificum Anglorum, ubi locutus hunc annum.
est de Hermanno Sarisb. episc. qui ecclesiam suam D (78; Nempe quia de novo translata fuerat sedes
jam inchoatam morte praeventus perficere nequive- episcopalis, nempe Sberbonensis Sarisberiam, in
rat. ita prosequitur « Succedente sibi Osmundo
: qua cauonicorum et aliorum aedes erant aediti-
viro probatis-imo ccclesia ad summara deducla, et cands.
crc-tera qute competebant adjuncta. Clerici undecun- (79) Itea censent canonistse, cum arcliidiacono, et
que litteris insignes venientes non solum libenter Turrecrernata, in illum locum, qui referlur, dist.iv,
retenti, sed et liberaliter coacti ut remanerent. De- c. Statuiraus. In quibus sic habetur u IIoc ver :

nique emicabat ibi magis quam alias canonicorura bum, Staluimus, hodie est tantum consilii. » Sic
claritas cantibus et litteratura juxta nobilium libro- autem legilur in epistola Telesphori ad omnes
rum copia conquisita, cum episcopus ipse nec scri- universaliler fideles, cap. 1 « Cognoscite a nobis :

bere nec scriptos ligare fastidiret castitate praeemi- ;

et a cunctis episcopis in hac sancta et apostolica
nens. De cujus virtute mentiri erubesceret famae sede congregatis, statutum esse, ut septem hebdo-
volubilitas unde fiebat ut poenitentibus asperior
: madas plenas ante sanctum Pascha omnes clerici a
aequo viderelur, dum quod in se non raveniret, in carne jejunent. Quia sicut discreta esse debet vita
aliis durius vindicaret. Ambitionis immunis sua clericorum a laicorum conversatione, ita et in jeju-
stulte non perdere, aliena non quaerere, abbatias nio debet fieri discretio. «
397 EPISTOL.E. — EPIST. CXXXIV. 398
EPISTOLA CXXXIV. A autem spiritus sunt : chxritas,gaudium,pax,patien
AD WILLELMUM ELECTUM S. M.YRl.E. tia, longanimitas, fides, modestia,mansuetudo,con-
(A. D. 1196.) tinentia, castitas ". Bonum est sollicitari cum Mar-
Argcmentum. — V. Abbatem recenter electum egregie tha, sed quietus est sedere ad pedes Jesu cum Ma-
instruit in omnibus ad vfftcium ejus pertinentibus r ia : providereDominum in conspectu suo semper,
Revereado Patri et domino Willelmo Dei gratia vacare et videre quam suavis est Dominus °. Post-
electo S. Mariae Blesensis (80), suus Petrus Bles. quamergo disposueris ea, quae necessitas fraterna
Balh. archid., salutem in eo qui in electis suis deposcit, descende in hortos aromatum, ut pascaris
mittit radices. deliciis spiritualibus, et gratissima colligas lilia gau3
Electus estis a vestris fralribus in abbatem :
diorum. Cum vero animam tuam resolveris ad quie-

propterea in vobis magniiico misericordiam Salva- tem, nullus, quaeso, dilectam excitet, donec ipsa
toris, si tamen misericordia non potius quae-
est, et velit. Nec sustineas, ut quis te prsepropere ab am-
dam probatio, ut quaestus houoris quandoque trans- plexibus Rachelis,et ab uberibus sanctae voluptatis

eat in querelam. Erat longe securius subesse quam avellat. Scis, quia sancta? Regulae professores, si se

praeesse : meritoriura tamen valde est, si sic praesis, saBCularibus negotiis curiose involvunt, magna spi-

ut prosis. Charissime mi Pater, dum in minore offi- B ritualis exercitii dispendia patiuntur. Navis enim,
cio ministrabas, saepe fuisti tibi ipsi scandalo, fre- licetinier procellosos turbines statim non pereat,

quenter tsedio, semperque periculo : nunc autem rerum tamen suarum jacturam sustinet, ut in por-
super candelabrura constitutus intrasti arenam tum vacua inanisque perveniat.
eventus ancipitis. Elegerunt /efratres tui, esto in illis quasiunusex
,0
Nam si possessionum sollicitudines, si animarum iliis . iEdifica eos verbo, actu, vullu, habitu et
discrimina penses, foris sunt pugna?, intus timo- incessu. Sic te amabilem exhibeas et imitabilem, ut
i0
res. Juxta verbum Salomonis °, immisisti te in tota conversatio tua aedificet alios ad salutem. Age,
turbara, et alligasti tibi peccata duplicia. Ideo ple- quod non solum tibi expedit, sed quod multis. Nun-
rique volunt latere sub modio, et intra conscientiae quam singulariter vivas. Non habeas, ut vulpes, fo-

fines claudunt inlerioris gloriae bonum foventes in veam, non ut volucres nidum, non loculos sicut
sinu memoriae verbum illud propheticum : Secretutn Judas. A primitivis motibus odoleseentiae meae novi,
meum mihi, secretum meum mihi '. Et nunc, Pater Pater venerabilis, mores tuos redolentes mansuetu-
amanlissime, in varia distrahi te oporlet, pro aliis dinem, sociales ad convictum, bumilitate conditos
molere, sollicitari cum Martha, postponere unum et ad omnem compositos honestatem. Vulgare est,

illud necessarium, et transire de Mariae otio ad n quod honores mutant, aut potius monstrant mores
quemdam animae labyrinthum 2
. Porro non sic ex- Administratio, quaeso, praesens nunquam ab illa

terior te solliciludo rapiat, ut animam tuam, pro morum nobilitate degeneret, nulla elationis, nulla

qua Christus mortuus est, curarura sseoularium gloriae tilillatio de tua p ornotione ob-epat. Si glo-
abyssus absorbeat. Quamdam itaque interiorem so- riari oportet, de tuis infirmitatibus glorieris, ut in-

litudinem semper tibi circumferas, ut in se collectus habitet in te virtus Christi. Si enira ad onus infir-

animus ad exteriora non defluat, nec attendat, quod mum, si minus idoneum, minusque dignum tc

appareat foris, aut quod exterius souat. Inter mul- reputes, ipsa tui abjectio convalescet ad gratiam,
tos eris tecum, factus de illorum numero, quos bea- exuberabit ad fructum, accumulabitur ad coronam.
tus Job 3
insinuat dicens : Hi sunt, qui cedificant Ipse Dominus gloriae dicit : Si ego qu&ro gloriam
sibi solitudines, ut vocem exactoris non audiant. meam.gloria mea nihilest ". Gloriam, inquit, abin-
Sic ergo miuistres, ut non vituperetur ministerium vicem quceritis,et gloriam,quos a solo Deo est,non vul~
li
tuum ut servum singulorura te reputes, cum sis
; tis .No?inobis, Domine, non nobis,sednomini tuo
dominus omnium. Sic in te contemplativa et activa dagloriam i3 Tu vero, Pater, siin Deogloriaris,non
.

l
vices suas alternent, ut nullum tempus habeas erisinsipiens, ut qui gloriatur,in Domino glorietur \
feriatum. Melior est spiritus, quam corpus, et cor- Illara vero gloriara, quae est teslimonium con-

poris exercitatio ad Pietasautem modicum prodest.

D scienWe tuae
15
Deo et non tibi ascribe. Nam, ut
,

valet adomnia,habenspromissioncm vitte,qiue nunc verbo Apostoli utar Quid habes,quodnon accepisti "? :

est, pariter et futurce *. JSmulare igitur charismata Si ergo te ad vocem demulcenlium tuas aures
meliora*. Caro eriimetsanguisregnurnDeinonpo*,- aura favorabilis afflaverit ; sit in ore et corde tuo
B
sidebunt . Caro non prodest quidquam ~.
Fructu,

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

Vocatur hodie Burgiraedium, vulgo Bourg-
(80) nicorura inter quos refertur conventus S. Marise
moyen, et est coenobium canonicorum regularium Blesensis. Recensetur autem in Gall. Chrisl. Guillel-
S. Augustini de quibus luculenlum habes elogium raus ille abbas Burgi medii ad annum 119(3, et sic
apud Jacobum de Vitriaco, lib. u Histor. occid. cap. videtur hsBC epistola scripta hoc anno quo scilicet
21, raaxime de quatuor conventibus illorum cauo- electus estGuillelmus.

,0° 3 1
Eecli. 7. -
Isa. 24. -
Luc. 10. Cap. 3. I Tim. 4. '
I Cor. 12. - I Cor. 13. '
Joan.
6. Gal. o.
• '
Psal. 43.
10
Eccli. 32. " Joan I.
" Joan. 5.
,3
Psal. 113. M II Cor. 10.
,5 16
II Cor. 1. I Cor. 4.
399 PETRI BLELENSIS 400

verbum illud Apostoli : Gratia Dci sum id quod A repelitis, quera unum ex quatuor appellalis. Scio
* 7
"sum . Nfbil est, quod divinae majestati familia- quia sine tentationibus vix hora dimidia claustralis
rius atque eonfidenlius assistat, et gratius quam vita transigitur. Unde et militia regularis arma spi-
vera humilitas. Ipse auclor universitatis se corde ritualia exigit, dc quibus Apostulus ad Corinthios
i8
humilem confitetur et non veniat mitem . Igitur scribens dicit : Arma militice nostrce, non carnalia,
tibi pessuperbiae humilia te
; sed quantomajor es, sed polentia Deo addestructionem munitionum de-
9
in omnibus' et administralionem hanc onus re-
, struentes omncm altitudi nem extollentem se adver'
pula, non honorem omnemque motura superbise ; $us scientiam Dci, captivantes omnem intellectum
prurienlis, verbo illo Salomonis exstirpa : Potentes in obsequium Christi 3 '.Sacr& ilaquelectio vobis ne-
potenter tormenta tolerabunt,atque cito el horrende cessaria est. Ipsa eniin estmensa labernaculi, quaead
3! - 3
judicium fiet his qui praisunt'- . Cogita semperquia aquilonem ', unde pandilur omne malum, posita
requiret te Dominus de ovibus suis exactissimam est. Ouod Psalmi.-ta insinuans dicit : Posuisli in
rationem. Propter hoc irritavitimpius Deum : dixit conspectumeomcnsarnadversuseosqui tribulant me
enim in corde suo ? Xon requiret M Deusautemper .
3i
. De mensa hac, et spiritualibus armis loquitur
Ezechielem"dicit Ecce requiram oves measde : manu Isaias
37
Pone, inquit, mensam, contemplare in
:

pastoris. Dominus dicit : Reqviram. Impius dicit :

g spccula;surgite,principes,et arripitcclypeum.SaiCra.
Ifon reguiret.Cujus putas asserlio proevalebit ? Yer- ltclio, cibus est, quia teste Veritate : Non in solo
!3
bum prophetae Isaiae esl : Juravit Dominus exerci- pane vivit homo, sed in omni verbo,quod procedit de
num dicens: Sinon.ut putavi, itaerit ;etquomodo ore Dei
3S
. Pcr hunc cibura spiramus et vivimus.
nente tractavi, sic eveniet.^olitc, qua?so, cemulari Yerba, inquit Dominus, quce ego loquor, spirilus ct
in malignantibus !l Sunt enim abbates quserentes . vita sunt »*. Cei te solo sacri eloquii testimonio Chri-
polius, quce sua sunt, quam qu& Jesu Christi
m A
. slus contra omnes diaboli tentationes usus est in
!0
fructibus eorum cognoscetis eos . Hi animarum cura dcserto. Si crgo consistant adversum vos caslra,
omnino posthabita summam sui officii reputant, si seuto bonae volunlatis armale vos, et gladio spiri-

in suam et suonim perniciem possessiones ecclesia? tus, quod est vcrbum Dei. Meae quidem exhortatio-
suae per fas nefasque culturis et aedificiis magnifi- nis campus lalissime patet, sed irruens occupatio-
cent et dilatent. Animarum vero curam, quse a spi- num necessitas, et succingens epistolam ad com-
ritu timoris conreperant fructum salutis, quasi abor- pendium,ad alia me retorquet.
sum perniciose procurant ; ut eis mcrito aptetur [Filios aulem ohedienliae vestrgc, fratres et domi-
verbum propbetae" dicentis : Secuerunt pro-gnantes nos meos rogo in visceribus Chrisli, et in charitate
Galaad ad dilatandum terminos suos. Hi sunt,quos ^ DO n ficta, hoc sentire inse. quod el in Christo Jesu
agitat spiritus hujus mundi, spiritus yertiginis et i;t sicut pro nobis cxinanivit sc formam scrvi acci-
erroris. Melius esl tibi domum tuam augere mori- piens 4 °, sic se pro Clirislo humilient in obsequium
busquam posses^ionibus. Melius eet coelum implere servitutis. Exhibeant corpus suum hosliam vivam,
quam horreum et hsec facere : potes, et illa non sanctam, placentem Deo, ut tota eorum sensualilas
omiltere. Veternosas autem vitiorum propagines, a ratione absorpta, spiritui subjiciatur ad servien-
quae ex quorumdam dccessomm tuorum negligentia dum Deo vivenii. Sen.-ualitas est mulier, ad quam
pullularunt, succide malurius, ne vitulamina, quse dicilur : Et ad virum erit conversio tua". Tota ita-

numquam fructificant, surculis incisionis sua pra;- que ratio humilielur, totus intellectus captivetur in
pcliant incremenla. Fac omnia praeeunte consilio» obsequium Christi. Indixisiis propriae carni bellum,
non tamen credas omni spirilui, sed prius proba' contendentes non essc, quod estis, et rccuperantes
s8
utrura ex Deo Semper autem potius de ora-
sit .
fortiter, quod in prima origine perdidistis, ut rapia-
tione quam de prudentia tua, de Deo lanlum, et non tis per yioleniiam regnum coslorum et intrudatis
de principum familiaritaleconfidas, quia maledictus, vos in li83reditalem sanctorum. Cum Samaritana
s0 4!
qui confidit in liomine , et juxta sentenliam Sa- reliquislis hydriam concupiscenliee , et in vobis
pientis : Nomen Domini pluiima fortitudo 30
. Scri- spiritualem vestrara Jericbo debtruxistis **. Scriptum
bitis autem vos ex continua versuti hostis astulia
^ est autem Maledictus, qui reced ficat ;
Jericho. Tu
:

graves molestias sustinere ; ideoque vobis necessa- igilur, cbarissime 1'rater, qui dedi>ti legi apostoliCcC
ria esse sacrae Scripturae suffragia, cujus lectio fre- manum, qui manum tuam misi^li ad fortia, utere
quens conatus hostiles evacuet, atque turbines consilio Sapientis, et injice in compedes obedientiae
aestuantium tentalionum quadam gratia: serenitate pedem tuum,nec acedierisa vinculis ejus ".Recolas,
tranquillet ;
proplerea librum vestrum cum instantia quia vir obediens, testimonio Sapienliae, loquitur

17
ICor. 15. "Matth. H. 10
Eccli. 3.
!0
Sap. 6.
!,
Psal.9. "Cap. 34. " Cap. 14. " Psal. 36.
" Matth. 7. !7 !9 " 3
"Phil.2. Arnos. 1. "IJoan. 4. Jer. 29.
J
Prov. 18. II Cor. 10. '

*>- 3i
Jer. I. ^Psal. 22. ,7
Cap. 21. 3e
Deut. 8, Malth. 4.
3"
Jean. 8. " Phil. 2. " Gen.3. " Joan.
4. " Jos. 6. " Eccli. 6.
401 EPISTOL.E. — EPIST. CXXXIV. 402

viclorias, dum de diabolo per obedientiae bonum,de A reprobum .sensum datos mala capiunt in interitu

mundo, ac de se ipso triumphat in Christo. Sine Scitis quia vila hominis, tentatio est et militia su-
51
omni delectu, sine omni exceplione, faciat Regulae per terram . Sunt vero tentationum quoedam super
professor, quod injungilur sibi. Qnidvero, vel quale, nos,qusedam mfra nos, qua?dam juxta nos, quae-
vel quantum sit, quod injungitur, non discernat : dam intra, quaedam extra, et omnes contra nos.
alioquin praesumit comedere de ligno scientiai boni Caute igilur ambulate mundus enim plenus est :

et mali. Censura enim discrelionis est penes Patrem laqueis, plenus insidiis, plenus periculis, atque
spiritualem, qui omnia dijudicat, ipse autem a ne- scandalis inevitabilibus, et mortibus infinitis. In-
mine judicatur*. Nihil ei'go discemat. Sit indiscre- troistis claustrum ; bonum est vos hic esse, et non
tus, ut intelligat, sit stultus ut sapiat, nec reputet recedere a concilioet congregatione justorum.Amice,
injuriosum, quandoque correctione contrisletur,
si si claustrum egrederis, transgrederiset quasisub jac-
aut verbere, qui per inanem laetitiam immodera- tu aleae animam tuam ponis. Leo in januis est, ut
tius frequenter se reeolit excessissc. Omnis di- te rapiat, et non sit, qui eripiat. Irruit ventus urens
*ciplina in prcesenti amara est, sed in futuro facit a regione deserti, si forte inveniantur paleae, quas
pacatissimum juslitke fructum u Lentcscens ia via . ad ludibrium suum rapiendo dispergat. Mulliplici
Domiui a pastore suo durius increpari sustineat ; g enim exquisitte fraudis arlificio conalur angelus
stercoribus enim boum lapidandus est piger apostata sanctorum congregationem transferre in
Qui ergo Spiritu Dei deducilur, cum aequanimitate theatrum, populum acquisitionis in fabulam saeeuli,

sustineat corripienlemmagistrum et si dura sunt ; et scholam innoceniiae in derisum. Sit, quaeso,

ei, qua3 audit, repulet se durioribus esse dignum. anima tua in manibus tuis semper ". The-
frater,
Et vos quidem, dilectissimi, segregavii Deus in saurum incomparabilem habes in vase ficlili ;

haereditatem sibi, ut laetetur in bomtate eleclorum dumque claustrum egrederis, drachmam, pro qua
suorum cum haereditate sua, sitamen non accepi- magnus ille mercaior animam suam posuit, ad an-
sti iterum spiritum hujus mundi. Ponite igitur cipiiis aleae discrimen exponis. Terreat te, frater,
53
corda vestra super vias vestras, ne sitis terra pro- egressus Dinae, et oppressio ejus . Recole, quod
xima maledictioni, quam percutiet Dominus spiritu Jacob domi residens benedictionem patris haere-
oris sui. Recolite, quia non solummodo arbor, qua3 ditavit
M . Esau vero dum foris evagatur et venalur,
fructus malos lacit, sed etiam arbor, qiue fmctus primogenilura patrisque benedictione et haeredi-
55
bonos non facit, excidetur ct in ignem mittetur. tate privatur . Nunquam ingrediaris saecularium
l8
Securis quidem posita est ad radicem ; et arbor, domos : nequitiae enim in habilaculis eorum : nec
sive ad austrum, sive ad aquilonem ceciderit, ibi Deus domibus eorum cognoscetur. Dicas igitur
in
M Judicabit enim Dominus fines tcme et homi-
erit . cum Propheta Odiui ecclesiam malignantium, et
:

ncm in suis operibus compreheudet. Dum fuistis in cum impiis non sedebo lnler scorpiones habitas
'''''

5T
saeculo, nullam contra vos invidiam hostis antiquus ergo juxta doctrinam Hieronymi sis honestus ,

exercuit non enim eos impuguat, quos esse^suos ex

:
in domu, sis rarus in populo sive in publico. Si
operum testimonio putat. Nunc autem, quiu videt segrotaverit,|aut obierit aliquis de parentibus tuis,

idola sua in Christi templa immutari, post amis- non sit tibi eorum aegritudo, vel mors, egressionis
sam prcedam quasi leo rugiens circuit, et ad omnes occasio. Sine mortuos sepeiire mortuos suos ;
fallax
nocendi artes anxius explorator suas versulias cir- et proditoria est affectio parenlelae. Carnalis amor
cumducit. Qucm vero de statu conscienliae bonaj extra Dei amorem cito te capiet, et affectio mundi,
subito prcecipitare non potest, quibusdam imagina- quaejam in te aruerat, in perniciem animi revire-
tionibus phantasticis lateuter obrepentibus paula- scet. Mortuus es mundo, etparentibus tuis, atque
tim sollicitat. Nam, juxta verbum beati Job, lapides complantatus es similitudini morlis Christi, et vila
excavant aquae, et mons cadens defluit, saxumque tua abscondita est cum Christo in Deo. Noli iterum
transfertur de loco suo, et alluvione paulatim terra in saeculo vivere, et arma victoriae reddere inimico.
5
consumitur *, quia fortitudinem mentis emolliunt, Verbum Hieronymi Tenet hostis gladium, ut
est
"'*
:

et subvertunt tentationes occultae. Anima vero a u

D me perimat, et ego de parentum lacrymis cogitabo?
fundamento virtutis avulsa, corruit in peccalum, Ero de parentum sepultura sollicitus, quera solli-
Apponens itaque iniquitatem super iniqnitatem, citari oportet, ne sepeliar in inferno ? Noli, quaeso,
multiplicat immissiones per angelos malos, et sic exire, quia mors in exitu est, et in limine te ex-
de arce deposita tanquam de loco eminentiore, spectans. Quam cito egrederis ostium, mors per
confligendo insurgens de misero et decepto trium- oculorum feneslras ingreditur. Nullum precor ha-
phum reportat ignobilem : sic per illecebras hujus beas cum homine saeculari commercium. Qui enirn
59
vitae, miseri elongantur a Deo, dicentes anathema tangit picem' inquinabitur ab ea bonosque mo- ,

Jesu, et tandem conversos in arcum pravura, et in res prava colloquia corrumpunt, et vita reproba

15
I Cor. 3. " Hebr. 1-2. «' Eccli. 22.
lS
Matth. 3. "Eccle. 11. *" Job. 14.
51
Job. 7. " Psal.
118. B Gen. 34.
s
* Gen. 27.
B5
Gen. 25. 5a
Psal. 25.
57
llier. ep. ad Eust. Dc custod. virg. c. 11.
58 5
Epist. 1 ad Heliod. "
Eccli. 13.
403 PETRI BLESENSIS 404

trahitur a convictu. Seueca ac Lucilium scribens A primas, ct apostolicae sedis legatus, dilectis in Chris-

dici( " : Socrati, Ladio et Catoni posset bonos to riliis decano et capitulo Sarisber. Ecclesiae, sa-
mores excutere turpium conversatio frequens, et lutem, gratiam et benedictiouem.

dissimilium mulliludo. Verbum Apostoli esl : Non Cum ubique terrarum maojribus roverentia de-
jgnoramus astutias Satance", cui ex hoc ipso da- bcatur, et maxime regi tanquam prsecellenti, eos
tur opportuna et mulliplex malignandi oceasio. quia qui negotia regis aut regni procurant, fiscalis ratio

•ncircumcisi obsederunt vos, et habilatis quasi sou publicae rei necessiias a lege communi eximit,
in medio Chananai. Inter clauslrum vestrum, et cum in omniura hominum stalu vices suas sutli-

forum, modica protenditur intereapedo parietum. cienter impleat, quamvis absens, qui omnium
Habitatis quasi in medio Babylonis et mirum, : commoditatibus se impendit. Quia igitur magistri
hiio miraculum est, si sabbatum quietis vestrae non Thoma de Esseben fides et industria multipliciter
turbat tumultuatio popularis. Ita eslis saeularium probata est in publicis regni negotiis, quandiu in
importunitate obsessi, ut cum lamentatore propheta talihus se exercet , uolumus, ut ipsura ad residen-
deplorare possitis : jEdificavit hostis in yijro tneo, tiam corapellatis. Seitis praterea quod de singulis
ct circumdcdit mc feiU ct labore. Conclusit vias cathedralihus eeclesiis regni possumus eos pro
msas lapidibus quadris ursus insidiaus factus est jj arbitrio no.->tro vocare in partem sollicitudinis
:

mihi, lco in abscondito, semitas meas subvertit, et uobis injunctae, quos ad hoc magis expedire nove-
S1
posuit me desolatam medio populi . Habitatis in rimus.Nec absurdum videtur, si nobis suffraga-
verbum illud de-
polluta labia habentis, qui vobis neorum noslrorum canonici, si membra capiti ob-
risorie frequenter adaptant Commisti sunt inter : sequantur.
3
gcntcs, et didiccrunt opera eorum" Utinam ad- . Ccrtum
est quod quidara doraino regi sunt ne-

volet unus de seraphim, et sumpto caleulo de altari cessarii, quidam nobis, quidam intirraantur, qui-
in eis rubigiuem cordiura, et scoriam pnrificet la- i dam in soholis militant, quidam in peregrinatione
biorum "». Vos autem circumspecte agalis, providen unt, quorumdam prrebenda) ad residentiam non
tes bona, non solum coram Dco, sed coram liomi- sufliciunt (81). In ornnibus his habendum est dis-
*3
nibus , et negotio salutis vestrae vigilantius in- cretionis et cautelae judicium, quatenus in singulis
sistalis. Sil jugiter ante oculos cordis vestri tinior circa residenlice observantiam habeatur consideralio
Dei, ignis gehenna?, recordalio passionum Christi, propria? facullalis. Si ergo pro aliquo talium scri-

vestrorum memoria excessuum, dies morlis, et ex- bimus, aut scripsimus vobis, ita preces nostr.e apud
spectatio tremendi judicii. Audite Hieronymum di- vos efiicacem obtineant locum, ut et petiliones
centem : Laudet populus, luxurient homines, ru- p vestrae apud nos opportuno tempore desiderabilem
mores excurrant, et dicas : Mihi Deo
adluerere sortianlur effectum. Eum enim erga vos gerimus
bonum est, et ponere in Domino Deo meo spem palernae bonignitalis affectum, ut nihil vobis veli-

meam.Quidenim miki estin cwlo,et a te quid volui mus praecipere aut petere, quod in vestri honoris

super terram ? Deus cordis mei, et pars mca Deus rodui.dare debeat detrimentum.
in cetcrnum' '. Prope est, ut amatores sreouli, ef EPISTOLA CXXXVL
sancti ordinis transgressores ab aeternae vitae radice AD ALEXANDRUM PAPAM.
praecisi in exteriores tenebras detrudantur, et ab [A. D. 1177?]
Ecclesia sanclorum perpetua exoommunicatione se- Argumentum. —
Hcnricus II,Anglice rex,queritur
clusi raetiantur ex intoleiabili doloris augustia, de rebellione Henricij eliquorumque filiorum con-
quam perniciose illos deceperit appetitus Irans- tra se, el auxilium Alex. III papmimplorat.

Uoria volnptatis. Vos ergo Dei timor in via Domini Sanctissimo domino suo Alexandro, Dei gralia

catholicaeEcclesiae ,-ummo pontifici II. rex Angliae,

lentescere non permiltat, sed corda vestra excitet
ad meliora incessanter, vita brevis, finis dubius, dux Norlhmanniae et Aquitaniae, comes Andegaven.
judex terribilis, tlamma inexstinguibilis, vermisque et Ceroman., salutem ct devotoe subjectionis obse-

non moriens, et puena, cujus non est inlcrmissio (piium.

neque finis. Valete. D In magnorum discriminum angustiis, etc. Vidc

inter variorum ad Alexandrum epistolas post ipsius
EPISTOLA CXXXV. i; sta, Patrologice t. CC.
HUBERTI CANT. ARCUIEP. AD DBCANDM, BT CAPITULDW EPISTOLA CXXXVII.
SAKlSBEUlE.NSi:. ]
PlA^ljT AD M. ALEXAND. DE S. ALBANO.
[A. D. 1189— L200.J Aroumentum. —
Gratulatur M. Alexaniro novitio,
Aruime>ti"m. —
Cantuaricnsis archicpiseopus exi- de ingressu in religionem ; hortatur utfortitcrfe-
mit canonicum quemdam a lege residentice et rat nouum obedienticejugum,et insolitum rigorem
multis de rausis clericos ab cu eximiposse docet. disciplince : mundo perfecte moriatur et sibi.
11. Dei gratia Cautuar. arohiepisc. lolius Angliee Dileclo et pnedilectosocioet amicoM. Alexandro

PETRI DE GUSSANVIIJ.A NOT.E.

(81j Videtur hoc dictum propter Petrum Ble^en- beriensis, cujus erat canonicus, ob tenuitatem red-
sera, qui se excusarat a residentia Ecclesiae Saris- ditus, ut scribit epist. 133.

" «5 " " Rom. w Psal. 72.

*°Ep. 7. II Cor. 2. "Thren. 3. Psal. 105. Isai. 6. 12.
40.* EPISTOL.E. — EPIST. CXXXVII. 40G
:!
A hiorum tuorum, ego custodivivias duras Expedit
de S. Albano, M. Pbtros Bles. Bath. archid., salu- .

tem, et de mundo triumphum. tolerari dura, ne veniant duriora. Quod si murmu-

Totis medullis animce conversioDi et conversationi raveris, si jugum, in vano
detrectaveris obedientiae

vestrae congratulor. A prima enim vestri notitia accepisti animam tuam. quod tibi du-
Insuper, et

dilexi vos, non ad faciem, non ad qusestum, sed rum est, nec inobedientia, nec murmuratione mol-
pro virtutibus vestris in Domino virtutum. Littera- lescet. Si pro r^gno ccelorum nunc sustines gravia,

tura siquidem vestra, et famae commendabilioris scias graviora fuisse quee nuper pro quaestu transi-
celeberrimus odor multos vobis conciliavit ad ami- torio. nec sine discrimine animae sustinebas. Quia

citiam, salva Tullii sententia, qui in libro De ami- ergo teslimonio B. Petri filii obedientiee castificant

citia scribit, vix a pluribus seeculis quatuor amico- corda sua

73
, vince per obedientiam bestialium mo-
rum paria exstitisse. Hodie vero amici multiplicati tus affectuum, quia, juxta-verbum Salomonis, vir
obediens lcquitur victorias' Yincit enim mundum,
1
sunt super numerum. Charilas enim diffusa est in .

cordibus nostris, quae sola est verae amicitiee condi- diabolum seipsum. Obedientia, quee Filium Dei
et

mentum. A diebus itaque nascentis Ecclesiae ccepit decuit, non sit tibi, queeso, dedecori nonest enim :

dilectio multiplices affectionum propagines in uni servus major domino suo' '. Hoc igitur in te sen-
tatem mentium dilatare, ut jam tunc mulUtudinis g lias, quod et in Christo Jesu, qui cum in forma Dei
m formam usque ad poenam et
credsntium esset corunum t et anima una . Gratia esset, servi accepit, et
7t)

ignominiam cursum obedientiae limitavit

igitur ago Deo, qui vos de medio pravee ac per-
.
Jcrucis

versee nationis eduxit, ut odio habeatis ecclesiam Tu vero cohumiliatus et conpauperatus Domino
malignantium, et lavetis inter innocentes manus majestatis vagum et liberum tuae voluntatis arbi-
maculas irium subjice pro eo gratuitae servituti. Si recolas
vestras, quae de fseditate saeculi multiplices
pro millies te pro eo
contraxerunt. Gaudeo plane quia rairabile et imita- quanta sustinuerit te, etsi

bile omnibus praemisistis religionis auspicium. Diu dare posses ad mortem, non sufficeres tamen ad
enim ante conversionem vestram desiderabili multis paria respondere. Magna tibi fecit, qui potens est,

reditu abjecto, abjeclus esse in domo Domini ele- et aestimatio tanti beneficii compensationis vicem

gistis. Honorem magisterii, laudemque hominum I non recipit. Fatiscant igitur membra vigiliis, exter-

et inanem hujus saeculi laetitiam exspuisti, ad laetan-' minentur jejuniis, labore frangantur, liquescant in
quam lacrymas imo totum cerebrum et medullte
dum in laetitia gentis, Christus heereditavit» oculi, si

ut laudetur cum haereditate sua. corporis in fletum effluant, non sunt tamen con-
Posuisti, amice charissime, pedem tuurn in via dignae passiones hujus seeculi ad gloriam, quae qui-

recta, imo pedes tuos sapientiae compedibus inje- q dem acquiri potest " aestiraari autem aut cora
;

e
Manum pensari non potest. Quid enim retribuet pulvis et
cisti *. Yide ne acedieris a vinculis ejus.
tuam misisti ad fortia, ut regno ccelorum vim in vermis Domino gloriae, qui prp eo animara suam in

feras, et in haereditatem sanctorum violenter in- morte conclusit, ut beatitudine frueretur, quam nec
78
trudas, nimirura, per adoptionem factus es Dei oculus vidit, nec auris audivit "?

filius, etcohseres Christi. Qui enim spiritu Dei agun. Atlende igilur sollicitus, quantum Domino tuo
tur, hi sunt Dei™. Securejam dicas Dominus debes, et dum in es, nunquam te per-
profectu
filii :

pars hazreditatis mea; : tu es, quirestitues hasredi- fectum existimes. Non quodjamapprehenderim, aut
tatem meam mihi. Propterea funes ceciderunt tibi perfectus sim, dieil Apostolus ; sequor autem, si

in prxclaris etenim hcereditas tua prxclara est

:
70
. forte comprehendam, in quo comprehensus sum.
Beatus es ergo, cujus portio et heereditas Deus est. Unum autem, quce retro sunt oblitus, ad ea, quce

Adhuc tamen, dura novitius, dum parvulus es, non priora sunt, me exlendo, sequens ad bravium su-
pernce vocationis in Christo '*. Attende igitur tuae
differs a servo, cum dominus omnium, sed es
sis

sub tutoribus, et curatoribus, usque ad tempus prae- vocationis initia, ut scias, quae a Deo donata sunt
71
Gloriosum donum Dei est, divitias et delicias
finitum a Patre , tempestive mittendus in plena- tibi.

riara possessionem aeiernce

riam possessionera naerequaus.
eetemae heereditatis. Moneo
.uoneo lgi-
igi uuju^ s^luu
hujus sceeuli auuiua^c. «u^
abdicasse. Quis ^^^" —s
sapiens cognoscet

tur in visceribus Jesu Christi, ut te non deterreant haec ? et intelliget misericordias Domini ;
qui per

conversionis primitiee, novum obedienliee jugum, versos tam pie convertit, et pro substantiola hujus

inconsuetus ordinis rigor, et austeritas disciplinee. vitae, divitias salutis eeternae retribuit. Ita ergo

Quidquid asperum nunc videlur, obedientia sibi con- mundum evomas, ut non revertaris ad vomitum.
vertel ad lucrum ; et quee nunc amariora sunt, usu Ita tibi saeculi moriatur affectus, ut nunquam tibi

mediante dulcescent. His enim, qui de tenebri s deinceps ad desiderium recidivet : teque ita con-
progrediuntur ad lumen, lux in primis moiesta est figures, et complantes similitudini mortis Christi,
donec oculi lumini assuescant. Inter dura et aspera ut sis mortuus nuindo, mortuus a corde tuo, et vita
tibi solatio sit illud propheticum : Propter verba la~ tua feliciter abscondatur in Christo. Conversionem

73
Act. fc.
e8
Eccli. 0.
09
Rom. 8. Psal. 15. Gal. 4. Psal. 10. I Pelr. 1. Prov. 21
15 7" 77
Matth. 20. Philipp. 2. Rom. 8. "
I Cor. 2. " Philipp.
 .

407 PETRI BLESENSIS 408

eorum damnabilem reputa, qui pro claustro saecu- A sed unus cura eo spirifus existens, solo-
in Christo,
lumdeserunl, et in claustrummoressaxudi deferunt
que hujus mortalitatis obstaculo differens a Sanctis
pro Christo modicas facultates despiciunt, et contra
sanctorum, quadam ineffabili sed momenlanea sua-
Christuraspem majorem concipiunt. Sub tempora-
Vitate fruilionis exsullat, et in guttula deliciamm
lium contemptu cupiditas inbnsior latet ignis enim :
eeelestium experitur, quam infrsiimabilis sit eorum
dum tegitur, vehementius ardet.
beatitudo, quorum desideriis torrcns aelerna; volu-
Parum itaque tibi sit renunliare divitiis, nis ptatisinundat. Quia ergo vocavit Deus,
to ut cur-
renuntietur et vitiis, quia minus periculosum est ras in odorom unguentorum suorum Si : Eijo vir
esse divitem Cliristi, quam pauperem Anticlnisti. videns paupertatem meam M clamo ad , te : Trahe
Omnes itaque angulos cordis tui revolvo, scrularo, me post te
te
: sum in limo profundi, sed
infixus
et ab eis rejice quod a 's.tcu1o contraxisti. ora, ne absorbeat me profundum, ne me demergat
Vetus
homo crucihgaiur in fo cum actibus suis, ul de- tempestas, ne urgeat super me puteus os suum H7 .

struatur corpus peccati, et in quamdam duleedo cordium, Deus animarum, suavitas

novitalis et
infantiam renasearis. Dedil tibi Dominus diligentium, spes moa
exercita- gloria to a juventute mea ;

tos sensus, et gratiam scientiae

praeeminentis. Cre- aufcr a me cor ineircnmeisum, cor coagulatum, cor
do autem quod et spirilura Dei haboas.
Xemo au- g japideum : da mihi cor carneum, cor novum, cor
tem dicit anathema saeculo, nisi in humile et contrilum inspira mihi emorem
spiritu Dei. : lui, con-
Quanto igitur raelior es, tanto vigilantius temptum mundi, poccati odium, et perseveranliam
caveas
aslutias Satanae, non magni
qui facit, si devoret pcsnitentiae, quam nec prgerumpat mors, nec mor-
simplices cibus enim ejus eleetus eo
bus anticipet donec eum miseratio continuetad pro-
:
nec miratur, ,

si absorbeat fluvium, sed habet fiduciam

quod in- fectum. Vale.
iluat Jordanis in os ejus.
Accedens igiturarf servitu- EPISTOLA CXXXVHI.
tem Deipr&pares animam tuam ad [,\D AVALTmUM ROTHOMAG. ARCIHEPISCOPUM (82)].
tentationem "',
recolens qualiter vocaveril Dominus (A. D. 1197.]
populum Israel'
prius per blandimenta signorum in
.Ecrypio, deinde ARGtJMENTUM. — Congralulatur
W. Archiepiscopo
perpatienliam tentationum de redituab pace Rothomag. Ecclesice
cxsilio, et
deserlo* postea in in
reddita. Causam reddit cur justi affligantur,
subjoctione populorum, et pace impleta
est eis di- monetquc ut pacem Deo auctori adscribat.
vina proraissio. Sic hodie offert
Deus quaadara dul- ot praedilecto domino suo Gualtero
Dilccto Dei
cia ot blanda s=mclse conversionis inilia, poslea gralia Piolhomagensi archiepiscopo, suus Petrus
cortararaa tentationum, demum securam in Christo Blcns. Bathon. archidiac. salutem, et si quid dulcius
qmetem et pacem, gua- ezsuperat omnem sensum*'-. aut desiderabilius est salule.

Dominus,
snpra
ut in
te,

die
ut

bona
videas
Doraini,
quara
cum
?uavi< est

audieris
^k
c
Cujusdam novi opcris occupatione
ad scribendum opislolam stylum moveo
sollicitus,

; movet
vix
ta-
vocem spiri-rs lanquam su urrium, cl sibilum te- men el cxcitat obedienlia lentescenlem, invitat
nuis aurae quodam defecati cordis affectu, quasi amor, et compellit impcriosa devolio. Devoto si-
de ligno ritae spirituales colligas fructus.
Sunt autem quidem el anxio compassionis affectu revolvo fre-
frudus, testo Apostolo, charitas,
gaudium,patien- quenter, quam viriliter pro tcstamento Doi vestram
tia, longanimitas,boniias, benignitas, mansuetudo,
animam posuistis, ot exposuistis discrimini, vestros
fides, modestia, continentia,castilas a
In his fruc- .
parentes exterminio, familiares proscriptioni, pos-
tibus recepisii, Christi miles, arrham ccelestis glo- sessiones rapinae, famara Iudibrio. Quidara vero,
tix habentera proraissionera vii;p, quae nunc est, ot qui vobis et ecclesiaj vestrae professionis vinculo
futurae. In his delibando praegusta quasdam expe- tenebantur astricti, jacturam
mundanae supellecli-
nentias hujus saeculi, felicesque priraitias visionis lis pusillanimiter cxhorrenies, pro compendio tem-
aeiernae. Quibusdam itaque desideriorura pennis ad- titulum distraxerunt,
porali libertatis ecclesiastica)
volat, et usque in jubilaeas araoenitates, usque in subjicienles te ultronse serviluli. Nain si annus re-
taciem dilecli per excursus conlemplationis excur- £) missionis eis millies oiferatur, praeeligent suas aures
nt. Sic subito a se rapitur, ut jara 8
vivat, non in ae, subula perforari *. Sic adversitatis imienle pro-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.K

(82) De eo vide quae dicta sunt ad epist. !24. siro damna pleue resarcirentur. Habentur de hac
Quibus addendum esi, quod cura Walterus in Ale- excommunicatione instrumenta Coelestini III pap;u
manma pro negotio Richardi regis versaretur, in fine Appendicis ad notas. Quibus etiara adjunxi-
gravis discordia inler canonicos el
populnra llotho- mus quasdara alias chartas ejusdem Waiieri, sicut
magensem oxorta est, ita ut plurimis injuriis dam- et concilium Rothomagense. quod initio pontificatus
njsque aflecli siut clerici, ecclesiae spoliata?, ipsius habitum est. Qua3 omnia quoniam tardius in
multae
aedes canomcorum dirutae. Unde a tribus
suffraga- nostras manus venerunt, ad hunc locum rejicere
neis Rothomagensis Ecclesiae opiscopis
auctoritate coacli sumus, cum proprie pertineant ad episto-
et consensu Walteri excommunicati
sunt cives Ro- lam 124.
thomagenses, nec ante absoluti, quam illata Eccle-

,0
Habac. 1 Eccli. 2. *
s
Gal. 5. "
3
Pbilipp. 4.
M Cant. 1.
8r
'
Tbren. 3.
,e
Cant. 1.
,7
Psal. 68.
*8
Exod. 21.
 ;

409 EPISTOUE. — EPIST. G. XXXVIII. 410

cella subornata simulatio dilectionis hypocritae ap- A. cedat.
Unctione v ero raagistra, quae docebat
vos de
parens, et non existens inventa est. Metientes enim
omnibus, Deus a primoperegrinationis
exordio vos
ex fortuna personam conversi sunt in arcum pra- mstruxit, et in lapide adjutorii
cor vestrum stabi-
vum pariter cum eis, qui supra dorsum innocentiae bens, vos ad omnium injuriarum
tolerantiam con-
fabricabant. Sed juxta verbum beatiJob *", lampas
quadravit. Tutius equidem excipit contumelias,
contemptaapudcogitationes divitum parata estad qui scuto patientiae se
prsearmat. Hujus virtutis
tempus statutum, atque lucerna diu pressa et ob- efficacia est, ut si quid durum accesserit, fortiter
tenebrata sub modio totum occidentem serenius et dlud suscipiat quod non accesserit,
; lucrum sesti-
gloriosius illustravit. Sane, si esset in eis, quee met, et inter dura se durioribus
dignum putet.
omni Christiano debetur affectio,reverentia? impen- Sunt ergo plurimi, qui hanc regni et Ecclesiae
sioris officium paslori debebatur aftlicto. Quanto pacetn vestris ascribunt meritis verbum
propter
indigniora innocens tolerabat, lanto uberioribus illud Salomonis Cum placucrint Domino vice
:
homi-
obsequiis et honoribus dignus erat. Beatus equidem nis, inimicos etiam illius convertet adpacem 9 *. Yos
^
Job gloriosor erat in sterquilino jacens, quam autem cautius et vigilantius providete, ne abroget
circumsedente exercitu iu solio sedens. Reputabant ingratitudo, quod gratia prasrogavit. Omnia, quae
vos sua subjeclionemdignum, qui ex ipsa persecu- £> vobiseura misericorditer operatus est Deus, ei re-
tionem vestram pensare debuerant dignitatem. In feralis ad gloriam, etnon vobis. Absit enim ut
omni enim dignitate nihil est dignius quam pro sortem habeatis cumhis, qui quandoque dicebant
:

ecclesiastica libertale honoris abjectio et con- Manus nostra excelsa, et non Dominus fecit hosc
temptus. omnia / a5 Non ergo in arcu vestro speretis, quia
Solus itaque ascendistis ex adverso, et opposui- gladius vesler non salvabit vos, sed Dei dextera et
stis vos mururn pro domo Israel. Clamastis, et non brachinm suum, et illuminatio 90
vultus sui . Opli-
erat, qui exaudiret ; circumspexistis, et non erat, mum est ei, qui in alto positus est, non altum
qui adjuvaret. Sic imitator fortissimi Aod judicis sapere, sed timere. Beaius enim,
l
qui sentper est
Israel ambidextri ", per prospera (:t advcrsa, per pavidus n Ubique vero periculosa est securitas
.

infamiam ct bonam famam, a dextris et a sinistris ldeo sanctus Job 9S omnia opera sua verebatur;
prolectus scuto bonae voluntatis a Domino vestros qui, cum esset deditus sacrifichs,humilitati, hospi-
labores consummastis ad fructum. Vere turris tahtati et eleemosynis ;
justus, rectus, timensDeum,
fortissima nomen Domini ;
quis enim speravit in licet eumdem ad plenum Domini tlagella purgas-
Domino, et confusus est ? permansit in mandatis sent,suum tamen recogitans imperfectum dicebat
c :

ejus, et derelictus est ? Sperentin le, qui noverunt A facie Domini turbatus sum,et timore sollicitor 93 ',

nomen tuum, quoniam non derelinquis quaerentes Sane securitatis fitiae sunt, ne^liaentia incrali-
te, Domine. Tu enim consiliarius in duris, adjutor tudo, elatio. Ilae induxerunt
regem David ioo, u t
in opportunitatibus, in tribulatione, in prosperis cu- numeraret populum suum, conversumque est ei, et
stos, consolator in adversis. In prima siquidem universo populo Israel in singullum. Hae rcgem
peregrinatione vestra, sicut seepius vobis scripsi, Ezechiam l
,
quem honoraverat Dominus regressione
praesagiebat animus meus felicioris eventus auspi- solis et fuga Sennacherib, subverterunt, ut nuntiis
cium, fixum habens, quod perseverantia vestra Merodach Baladan filii Baladan regis Babylonis *,
continuaret opus assumptae fortitudinis ad trium- ad inanem gioriam ostentaret domos aromatum,
phum. Sic animos electorum Dominus flagellis in- aurum et argentum, pigmeutaria et unguenta, et
terrogat ; sic relinquuntur Domino Chananaeus,
a audivit in continenti divinae animadversionis toni-
et cseterae gentes, ut Israelem in eis eraudiat. Duo truum. Terreat vos exemplum tiliorum Job 3
, quos
enim nos affligunt, vilia et flagella. Per illa cogno- in domo fratris sui majoris convivantes et laetantes

scimus quid de nobis simus ; per ista, quid de Sataninterfecit : quod hodie spiritualiter impletur

mundo sperare possimus. Flagellat autem Domi- D m bis, qui praelati sunl aliis ad custodiam disci-

nusjustum, impium. Nam de llagello

flagellat et plinte, si hostis occultus eos inani laetiliae vacare
impii, dicit Dominus per prophetam Plaga impii :
cognoverit. Nulla ergo vobis obrepat securitas, sed

percussi te, et castigatione crudeli 0! Et rursum servite Domiuo in timore, vestrosque cogitatus
. :

Quidclamas super contritione tua? insanabilis est jactate in eum, cui adhcerere bonum est ', ponere

plaga tua n Justum vero ideo flagellat Deus, et tam

.
in Domino Deo spem suam, et horrere abomina-
prospera quam adversa circa eum paterua modera- bililer, quidquid ad pompam pertinet saecularem.
tione dispensat, ut homo se cognoscat, ut suos ex- Slabilite ergo cor vestrum iu exercitio spirituali
cessus corrigat, ut alios suo exemplo in obsequio ejus, qui nubilum persecutionis, quo
deterreat, ut
virtus homims innotescat, ut vexatio det intellectum denigrata, sed formosa erat Ecclesia, serenavit ;

qui inter pressuras eidera ex ipsis injuriarum malleis

ad cautelam, cautela vero ad coronam et gloriam

M Deut.
**Cap. 1-2. *-Cap. 2 et 29.
ei
Juu3.
9!
Jer. 30. "Ibid. " Prov. 16. 32. " Psal. 89.
3
" Prov. 28. M Cap. 9.
e'
Job 23. ,0°
II Reg, 24. Isa. 38. ' Isa. 39. Cap. 1. * Psal. 72.
411 PETRI BLESENSIS Ui
coronam gloriae fabricavit. Nimirum, beato Hilario A portantes pacem et illuminantes palriam; et utinam
•, proprium est
teste Ecclesiae, ut tunc intelligat, tiat pax in diebus Sed pax vera pax Dei,
vestris !

cum tunc obtinpat, cum superata vide-

arguitur ;
quam nemo potestdare non illa, de qua dicitur
; :

tur tunc liberior surgat,cum ejus liberatio despe- Pax,pax,et non estpax™ nam in /.a<;__ hujusmodi, ;
;

ratur. Nam et arca Noe iavalescente diluvio tollitur e cce amaritudo amarissima^. Quae est enim haec
sublime °
et arca foederis humiliata Dagon pax, si quiescit ancilla, et domina sub jugo gravi
in ;

Philisthaeos in posteriora percussit 7 ct degeneri ancillatur ? Quhj utilitas, quod caro a

confregit et .

humanae conditionis est dolore cum do- tribulatione malorum et dolore respirat, si nobili
Quia igitur
lentibus, gaudentibus congaudere et vestrae perse- anima?, pro qua Christus mortuus est, malorum ro-

cutioni anxioseompassionis affectus impendi, tolis iam sollicitudinumlabyrinthus immittat'? Quicurioue

medullis animae congratulor vestrae paci. Spirilu Dei aguntur, teste Apostolo, hi sunt filiiDei
siquidem Andelia, quoties erumpebat se- ", ideoqueet iilii pacis. Ubi enim pax, ibi Deus
Villa
ditio inler reges, primos excipiebat houtilitatis Nam inpace factus est locusejus ", ipsiusque testi.
monio pacifici filii Dei vocabuntur
u Annuntiavit .
incursus (83), obnoxia jugo rapinae et incendio ;

Dominus fines vestros pacem vobis Dominus annum placabilem pacem suam
sed nunc posuit »,
,

dedit, pacem suam reliquit vobis, alteram foris

atquereium vestrarum summan collocavit in tuio.

Pra?terea suscepit ecclesia vestra non minimum sui B alteram vero intus. Agnoscile, quae a Deo donata

Dominum sunt vobis, et ulimini beneticio pacis indullae, quia

redditusincrementum. Inquirentes enim
sunt rcliquiae homini pacifico Indignum plane om-
non minuentur omni booo, sed semper faciet Dcus,
9 nino est et absurdum, ut praenobilis anima deputata
etiam cum tentatione, proventum Venistis itaque .

PETRI DE GUSSANVILLA NOT/E.

(83) De Andella sive Andeleio , sive Andeliaco leiam cum aliis opulentioribus possessionibus feli-

dixi jam ad epist?fSl8. Puit autem hic locus, ut no- citer commutavit. De qua commutatione ita Chro-
tat Blesensis, frequens occasio malorum, dum inter nicum ms. supia citatum « Anno H97, per assen- :

se bella gererent Francia. et Anglue reges nempe, ;

sum domini papae et Ecclesiae Rothomagensis, re-
quia erat' in coufinio terrarum regum iliorum. Erat cepit Walterus archiepiscopus excambium pro An-
tamen de dominio regis Angliae. Unde causa fuit deleio. Et episcopi, qui prius inobedientes, Juerant
novae disseusionis inter Richardum regem et Wal- Q suspensi, venerunt ad pedes ejus postrati in pro
Conceplionis B. Mariae
terum archiepiscopum. Cum enim locum illum nm- cessione solemni in festo

nire contra frequentes Francorum excursus vellet
Richardus, Walterus quia magnum exinde Ecclesiae
sure (cujus patrimonium erat Andelia) detrimentuin
emersurum asserebat, fortiter obslitit, cumque vi-
cedere cogeretur, ad sedeni apo^tolicam confugit,
virginis, niitris et baculis pastoralibus reJditis in
manu ejus, et ipse misericordia motus eis gratiam
suam et officium reddidit. Quodnam autera fuerit
illud excambium, specialius refert Trevetus in Chro-
nico ms. ad an. 1197, his verbis « Atlendensautem :

coram Coelestino III causam suam peroraturus.
Prius tanien tolam Northmanniam interdieto
subjecit, ut habent Rogerius Hoveden, ad ann.
1196, Matth. Paris, et alii. De eodem interdicto
sic legitur in Chronico manuscripto quod mihi
benigne communicavit V. CI. Carolus Baron. pre-
Richardus rex villam Andeleiam et quasdam villas
alias adjacentes adjus Ecclesiae Rothomagensis per-
tinentes hostium irruptionibus nimium opportunas,
conimutationem fecit cum archiepiscopo et dicta
Ecclesia, dans pro dictis villis molendina sua apud
Rothomagum ita quod archiepiscopus solvat elee- :

sbvter Parisiensis « Anno 11 interdicta est ci-

: %mosvnas de eis abantiquo statutas, villam de Diepe
vitas Rothomagcnsis , et tola Northmannia, pro [Dieppe], et villam de Busselles, ita quod solvat in
castro, quod Ricardus rex illuslris firmavit in rupe eleemosynam assignatam trecentas septuaginta duas
Andelli, contra dignitatem Rothomagensis Ecclesiae, libras Andegavensis monetae. Dedit etiam eis ma-
episcopis contradicentibus et inobedicntibus ut regi nerium de Louers [Louviers], et forestam fle Alex-
placerent. Archiepiscopus autem exsul ad curiam mund [Aliermont] cum feris et omnibus perlinentiis
et Lexoviensis episcopus
Romanam profectus est, __.'_..____ aliis. » Eadem prorsus habet Thomas de Walsin-
.»„>.. ..< nn „.r.m ___.,- n r *J n-Vi _ m in Bipodigmate
nfprp Rogerius,
. ,.i :- /...
et Ebroicensis (a) contra ipsum, ut causam ejus ad
•
gham in Tlinnrl! nvnnt.fi. Npll<.trisp_
Neustriae. Tta
)
Ita fere Rr>r>-pciiis

nihilum perducerent si possent, sed spe sua et MatthseusPalris, Bromton et alii. Forma autem pacis
voluntatc fruslrati sunt. » Sed et tres episcopi Elien- et compositionis inter Richardum regem et Walle-

sis regni cancellarius, Lexoviensis, et Dunelmensis
electus a Richardo ad summum pontificem pro
tuenda causa sua missi sunt. Quorum primus in
itinere obiit, ut dixi ad epistolam 87. Qua de re le-
gendus Radulfus de Dicero ad an. 111)8, ubi et ha-
bentur litterae "Walteri ad eumdem Radulfum ami-
rum archiepisoopum omnino habetur apud Radul-
fum de Diecto, ut et confirmatio ejusdem excambii
facta ab Innocentio III summo pontifice.
Caeterum de possessionibus illis quae pro Andeleia
datae sunt Ecclesiae Rothomagensi, Walterus deci-
mam assignavit capitulo Rothomagensi ut habet ,

cum suum, quibus totam peregrinationis suae cau- Chronicum ms. Northmann ae, his verbis « Anno :

sam ipsi exponit. Relerunt autem Neubrigensis lib.
v De rebus Anglicis, cap. 27; Hoveden parte n
Annal. el alii. Ccelestinum papam pensatis etrin-
que rationum momentis.hortatum luisse Walterum,
ut regi suo reconciliaretur, et de Aadelera cum eo
transigeret. Unde Walterus brevi in Northmanniara
reversus, cum Richardo pacem iniit, villam Ande-
1199, Walterus archiepiscopus dedit capitulo Rotho-
magensi decimam de Diepa. » Hujus donationis
instrumentum infra legitur in Appendice charta-
rum.
Kx omnibus supradictis apparet, hanc epistolam
scriptam esse anno Christi 1197, quo excambium
illud factum est.

(a) Error amanuensis ; nam apud omnes historicos habetur Eliensis.

8 9 ,0 **
1
Lib. vn De Trin.. Gen. '
I Reg. Psal. 147. 1 Cor. 10. Ezech. 13. Isa. 38.
1S
tt
Rom. 8. Psal. 75. Matth. .'i.
4l3 EPISTOL.E. — EPIST. CXXXIX. 414

Sponsi ccelestis araplexibus, oblita suaa originis, A raundi, angelorum panem ? ubi, quanto dignior et

etillius, cujus iraago est ", ad mechanicos rapia- eminentior est hujus ministerii gradus, tanto gra-
tur affectus. Frequentius igitur exeatis in agrum vius imminet ex ipsius dignitate discrimen. Mise-
cum Isaac ad meditandum i6
, descendite in hortos ricordiae Domini multae, quia non sum consumptus.
aromatum, ut gustetis spirituales delicias, et gra- Utquid igitur contra prohibitionem sapientis mit-
tissima colligatis lilia gaudiorum. De ligno vilae tam me in peccata populi, et aggregabo rnihi pec-
percipite spirituales fructus, qui, teste Apostolo, cata duplicia? S6
Huc accedat innocens manibus et
sunt -.charitas, gaudium,pax, paiie?itia,longanimi- mundo corde vocatus a Domino tanquam Aaron,
;

tas,bonitas,benig?iitas, mansuetudo ,jides ,modestia, quem elegit ipsum. Nam, etsi a corpore meo pro-
continentia, castitas
,7
. Istorum fructuum sunt quasi hibeantur actus illiciti, de spurcissimo tamen corde,
accessio et sequela, reverentia Deum diligenlis, quasi de sentina scatente cogitationum fceditas

diligentia eum quaerenlis, sapientia eum invenien- velut aura corrumpens exhalat. Denique
ve-
tis, devotio tenentis, gaudium perfruentis. Quies- reor, ne cum debeam aliis in tempore iracun-
cite igitur inter medias sortes, inter praeamabiles diee fieri reconciiiatio, prurientis conscientiae

Pachelis amplexus
18
, ibi vacate, et videte, qaam impostura mihi, et aliis obnubilet serenissimam
,9
suavis est Dominus et ab uberibus desideratae Christi faciem, et usurpati ausus officii, uobis sa-
,
B sacrilegium,
quietis nullus negotiosae vitae strepitus vos avellat. crificium in et vitam convertat in
Thesaurum conscientise bonae cautius abscondatis, mortem.
eidem titulum, hoc impressiore sigillo
praefigeutes Tu igitur, gloriose et semper glorificande Jesu,
signatum Secretum meum mihi, secretum meum
: non secundum miseriam meam, sed secundum mi-
mihi !0 Etpax Dei, quos exsuperat omnem sensum,
. sericorcliam tuam operare in me velle et perficere,
custodiat cor vestrum, et intelligentiam veolram quod beneplacitum sit in oculis tuis, nec de meis
", ut sit animae vestrae forma pulclinludinis et excessibus tua judicia aequilibres. Si enim iniquita-
signaculum sanctilatis, ut repleat in bonis deside- tcs observaveris,Domine, Domine, quis susti?iebit il<
?

rium vestrum Deus cordis vestri, et pars vestra Volens itaque redimere dies meos, quos perdidi,
2S
Deus in ceternum . quia perniciose et perdite vixi, disposui jugo Do-
EPISTOLA CXXXIX. mmi cervicem supponere, laxiores vitae salutare
licentias, et cum essein liber, in omnibus omnium
AD R. ABBATEM ET C0NVENTUM CICESTRENSEM.
servus esse. Tu vero, Domine, clementer aspira,
AfifiUMESTUM. —
Implorat monachorum preces, ut confirma quod in me trepidat, quod frigescit ac-
diyne sacerdoiio initiari possit, caususque reddit, cende, quod nutat consolida, doce quod desipit,
cur haclenus illud refugerit. G erige quod desperat, alliga quod vagatur, quod
Reverendo Patri et domino R. Dei gratia abbati superbit humilia, excila quod lentescit, illumina
Cicestrensi,totiqne conventui ejusdem ecclesise, quod caligat. Vos etiam, dilecti domini et amici
Petrus Blesensis Bath. archid., salutem in auctore mei, in quibus posuit Deus verbum reconciliatio-
salulis. nis, ut ordinetis testaraentum ejus, super sacrificia,
Diu pulsatus sum precibus, consiliis et raonits ut Deo placabiles hostias immoletis, quos ipse
amicorum, ut in sortem .^acerdotii transiens, ei, cui fons charisraatum copiosius irrigavit, ut jam in
servire regnare impenderem debitae obsequium
est, vobis virtutum fiores erumpant in fructum ; vos,
servitutis. Reluctatus tamen hactenus sacerdotium quos sibi constituit genus elcctum, regale sacerdo-
distuli in eo enim consideravi opera mea, et ex-
; tium, ut sitis corona gloriae in manu Domini, et

pavi. Quis enim etiam perfectissimus non formidet diadema in manu Dei nostri ; vos, inquam, obse-
se divinis immiscere arcanis, se illius ineffabilis sa- cro per misericordiam Christi, succurrite raihi
cramenti exhibere ministrum, quod Spiritus sanctus precibus, adjuvate me votis, ne sub mole importa-
conficit, cui angeli humili famulatu assistunt, quo bilis sacrinae succumbat iniirmitas vacillantis. Exi-
divinis terrena junguntur, et quod in assumpti cor- gitur a me conscientia pura, vita immaculata,
poris unionem recipit divinee praesenlia majestatis ? D fama integra, ut sim Christi bonus odor in omni
Reverendo vertici Christi manum impositurus loco. Haec autem non merita hominis, sed illius
S3
Baplista contremuit ,
princeps apostolorura mi- sunt raunera, qui vocat ea quce non sunt, tanquam
raculosa piscium captione perterritus : Recede, in- ea quoe sunt *', cujus larga et effusa benignitas
quit,a me, Domine, quia homo peccator sum s4 ,
dives est omnibus invocantibus eum. Tribuit enim
25
seque introitu Christi centurio putabat indignum . abundanter, et non improperat, justificans impium
S9
Qua igitur fiducia meritorura, qua mentis audacia gralis , ut ubi superabundavit peccatura,5u^em-
30
contrectare praesumam vitara animarum, pretium bundet et gratia . Omnium siquidem meritorum

4s
'«Gen. 24. " Gal. :>. Gen. 29. ,9
Psal. 45 Isa. 24. « Phil. 4. n Psal. 72.
Gen. i. '•
M Matth3. il
Luc. 5.
M Matth. 8. « Eccli. 7.
s7
Psai. 129. " Rora. 4.
!9
Rom. 3.
30
Rom. 5.
 415 PETRI BLESEXSIS 416
suffragio destitutus post Deum, in vobis joci et A ex i!la fruitione beata, sed brevissima obtinetur.
locavi meae riducise fundamentum ; certissime His indignum me judicans, lotus a vobis pendeo,
sciens quanlum etiam in meritis fides, vel oratio totus vobis innitor. Rogale Dominura unctionis,
proficiat aliena, cum ejus efficaciam in filia Chana- ut ungat me oleo misericordiae suae ; unctio
8
naeae \ in Lazaro »*, in puero centurionis et regu- enim docet de oranibus *">
; ipsa me doceat facere
li «', caeterisque quampluribus frequenter evange- voluntatem Dei, caplivare totum intellectum
lizet Eccle^ia. Sanc in Christo omnes unum sumus, meum in obsequium Chrisli, fungi sacerdotio,
et ex uniformi connexione membrorum ecclesiae et offerre illi incensum dignum in odorem suavi-
consistens integritas indicit omnibus mutuaa com- tatis.

munionis regulam, et indivisos cbaritatis affectus. EPISTOLA CXL.

Adjuro itaque vos in unitale fidei, in sanctorum AD PETRUM CLERICUM REGIS ANGLIJS.
communioue, et in unius confessione baptismi, ut .\Ri;niF.M'ni. —
Ilorlalur Pctrum diaconutn, ut re-
impcrfectum meum videant oculi cliaritatis vestrae pmlialo studio jurisprudentia, quod muliis perni-
oralionibus vestris supporletis iiifirmum, ciem affert. lolum se tradal theologiw mcrjt et
et quera
divinarutn IWerarum lectioni, vitamqne conve-
oneris magnitudo deterret. Apud Christum nun- nienter ordini suo insiituat. Habes hic tuculentum
quam alicui deficit, quod per eum alii proficii ;
p> dogma de S. Eucharistia.
crescit enim gratia ex impendio, et lecythus ole^ M. Petrus Bles. Bathon. archidiac. dilecto so-
tanlo plenius exuberat, quanto copiosius ex ipso cio et amico suo magislro Petro clerico domini
mater virtutum cbaritas, vasis quae offeruntur in- regis Angliae salutem in eo, sine quo non est
fundit. Vestia igitur oralio nunquam in terram salus.

vacua cadit non prosperatur ei pro quo

; quia, etsi Divisus es, et cor tuum in diversa distrahitur;
miltitur, sinum revertitur supplicantis.
saltem in varia enim deliberationum fluctuaiione raptus,
INoveritis autcm, quod ab ineunte aetate semper in haesitas, utrura ad scientiam legum vel ad
scholis aut curiis militavi. Scholasticus vero laborj exercitium sacrse paginae le convertas. In hac
licet sit inefiicax ad salutera, quaedam lamen in* perplexitale distinguit finis intentio ; tendis enim
eo mundana honestas est, et innocentia saecularis. ad unum proptcr vanitatem saeculi, ad alterum
At, quidquid in curiis agilur, fere peremptorium propter veritatem Dei. ^Emulare ergo consilio
3S
est salutis, ambitiosum, adulatorium, fictum, apostoli charismata meliora , et iu corde tuo
S9
detraelorium, subdolum, invidum, crudele el im- devoret draco Moysi draconem 1'haraoms , id est
pium, et generaliler lemporalis quae&tus, et inanis verilatis srientia scicntiam vanitatis. Non enim
glorise venativum. ^ ascendct in mentem Domini, neque stabit in loco
J
Hcec recordatus sum, et efludi in me animam sancto ejus, qui in vano accepit antmam suam i0 .

meam,quoniam transiboin locum labcrnaculiadmi- Scitis quia lex Domini leximmaculata est, conuer-
rabilis
M Ecce enim tabernaculum Dei cum homi-
. i tens animas 4t
. Justiniana vero pervcrtit multos, et
nibus, instar illius quod Moysi in monte osten- gehennae filios facit. Quod sub quodam aenigmate
sum est. Ilic primum altare est ajneum, cor sci- propfieta insinuans Vocavit, inquit, judicium ad
:

licet contritum et bumilialum, in quo bestiales ignem,et devoravit abyssummullam**. Quodtunc

animi molu», et actus irrationales puraiteudo ma- evcnit,cum judices de profunditate civilis scientiae
ctanlur. Sccundum altare ab omni aeris rubigine praesumentes contra se provocant Dei judicium, et
alienum, auro rutilat charilalis. Nihil in eo car- iram divinaa animadversionis incurrunt. Vides,
nale offertur, cum jam offerentis conversatio sit in quara imperscrutabilis abyssus, quam dumosa silva,
,s
coelis , cujus liostia est mens sancta, devola quara immeabile pelagus sit Pandecta, in qua civile
oratio, gratiarum actio et vox laudis. Ad altare jus continetur : cui tota aetas hominis non sufficit,

tertium, quod potius est propitiatorium, quara cujus fructustotus in elatione et ambitione consistit.
altare, et non solunimodo sanctum est, sed etiara Verbum autera abbreviatum fecit Dorainus super
Sancta sanctorura, dulci affectu pura et defaecata terram, ut propter scientiam salulis et vitae, jam te

intentione intrat sacerdos cum sanguine, jam D transalpinare non oporteat, aut maria transraeare.
verum sanguinem Agni immaculati offerens, et Nam, sicut in Deuteronomio legitur, Prope est ver-
li
communicans passionibus Christi. Unde frequenter bum in ore tuo, et in corde tuo . Et apostolo teste:

quadam beata exstasi exiens a se, et transiens in I\egnum Dei intra nos est " ; quod non in sermone,
dilectum, unusque spiritus factus cum eo intra sed in virtute Dei consistit. Duo saae sunt, quae
quasdara divinae suavitatis experientias officium bominem ad legum scientiam vehementer impel-
exsequitur, dum per eum quasi per
propitiatoris lunt, ambitio dignitatis, et inanis gloriae appetitus.
quemdam mediatorem Dei et bominum ««, his pro Hi »unt Rechab et Baana, quae lsboseth dormien-
quibus ad Deum intercedit, fructus propitiationis tem percutientes in inguine occiderunt w Lege
.

fc!

84
Joan. 11.
zt
Mattb. 8.
33
Joan. 4.
8i
Psal. 41. »s Phil. 3.
M I Tim. II. 37
1 Joan. 2.
" Rom. 12. " Exod. 7.
4U
Psal. 23. •" Psal. 18. « Annos. 7.
a Deut. 30. " Luc. lo. " IIReg. 4.
 ;.

EPISTOL.E. — EPIST. CXL. 418

ergo quod ordini, quod professioni tuse conveniat, A plecti fide, spe et arnore te, Deus? Scriptum est
quod ab ambitionis aestibus animum tuum revocet, Scire te, Deus, sensus est consumtnatus ". Eminen-
quod vanitates et insanias falsas procul a cordis tiam hujus scientiae Veritas manifeste insinuat di-
tui affectione releget, ut in timore Domini, qui est cens : Hcec est autem vita oetema, ut cognoscatitte,
initium sapientiae, ad spiritualem intelligentiam, in Pater, et quem misisti Jesum Christum ". Illi Jeru-
qua est animae salus, diligens et devotus assurgas. salem aedificant in sanguinibus ", quorum ilumina
Arripe, quaeso, arma spiritualia, quae, teste Apo- convertunlur in sanguinem; scientia enim eorum
stolo, captivant totum intellectum bominis in obse- et facundia tota vertitur in peccatum, et impletur
quium Cbristi *•- Assume gladium
quod est spiritus, querela, quam proponit Deus per prophetam Dedi :

verbum Dei 47 Haec sunt arma David, quibus expu-

. eis, inquit, aurum et argentum meum ; ipsi vero de

gnalurus Goliath, arma Saulis graviora rejecit. Haec auro et argento meo operati sunt Baal K De auro
lS
est Sapienlia, qua?, leste B. Jacobo desursum est. ,
nimirum et argenlo Domini faciunt idolum qui sa-
Et primum quidem pudica est, deinde vero pacifica pientiam et eloquentiam suam redigunt in opus
pudica est quam incorrupta professio despondet uni cupiditatis et avariliae, quae est servitus idolorum.
viro virginem castam exhibere Christo ;
pacifica Istis conveniunt verba blasphemiae : Labia nostra a
est, quae rogat quae ad pacem sunt, et cum his, qui nobis sunt quis noster Dominus esl^ ? Propterhoc
R ;

oderunt pacem, jubet esse pacificum. Legum veroi dat eis Deus ccelum aeneum, et terram ferream, ut
scientia impudica est, quia meretricio more quae-j sint sine affectione, sine devotione, ut sint terra
sluaria est , et mercalis; et quidquid studendo sine aqua, quasimontes Gelboe, super quos nec ros,
rongregavit ad nundinas vanitatis , vili contractu nec pluvia descendit ". Verba quidem lepida ple-
venaliter et impudenter exponit. Haec vix unquam rumque habet censura civilis, sed sunt folia sine
pacifica est, quae semper litigat de contractibus, vel fructu, nugae canorae, et Syrenes usque in exitium
quasi de maleficiis, vel quasi de variis figuris cau- dulces. Mentior, si unquam videris illius scientiae
-

sarum, de actionibus et obligationibus, de judiciis, professorem in ipsius exercitio felices exitus ha-
de sententiis, de appellationibus, et aliis, quse cum buisse. Beatus Hieronymus fere usque ad interne- \

semper cineres litium excitant

sopire lites debeant, cionem flagellatus est ab angelo , quia rhetorici |

jam sopitos. Contra hanc sapientiam Dominus in lepore s^rmonis illectus vanitati operam dabat s8
.

Evangelio palam loquitur, et proverbium nullum Castigans autem castigavit eum Dorninus et morti
dicit : Sine causa, inquit, colunt me docenies doc- non tradidit. Sane lex Domini sapie?itiam proestat
trinas et mandata hominum «. Et in propheta parvulis M Ipsa aedificat, ipsa vivificat, ipsa illu- : .

Comprehendam sapienies in astutia sua, et pru- minat. Est enim praeceplum Domini lucidum illu-
dentiam prudentum reprobabo
60
C minans oculos ut aniraa, quae ad imaginem Dei
. :

Denique pro parte maxima leges ab ethnicis in- facta est, juxta promissum Apostoli, revelata facie
J|

stitutae sunt Deus autem dedit legem vitae et disci-

: speculetur gloriam Dei, et in eamdem imaginem re-
plinae. Deus enim deorum Dominus locutus est, et formetur a claritate in claritatem tanquam a Do-
6 ".
vocavit terram «, ut homo, qui terra erat, fieret mini spiritu
coelum, et beneficio legis igneae, quam Dominus Audi virtutem sacrae Scripturae, et efficaciam
atlulit de Seir, caro transiret in spiritum. Sapientia verbi Dei, ad cujus intelligentiam in timore te moneo
quidem mundi stultitia est apud Deum, et sapientia ettremore accingi. Veritas in Evangelio loquitur,
carnis mors est. Apostolus enim damnat ea quae dicens Beati quiaudiunt verbum Dei, et custodiunt
:

sunt formam quidem scientiae habentia, secundum illud

a Princeps
. etiam apostolorum, interrogante
doctrinam hominum, si non aedificant ad salutem Jesu discipulos, utrum abire vellent, Domine, in-
Humana ilaque lex inflat., divina aedificat. Profes- j
quit, ad quem ibimus ? verba vit& celerna* habes '*.
sores illius sapientes sunt, ut faciant mala, bene Itero verba, quibus idem Christum Dei vivi Filium
autem facere nesciunt. Discipuli ejus mites sunt et profitetur, non revelat ei caro et sanguis, sed
93
humiles corde, eosque custodit pax Dei, quae exsu- Spiritus Dei Patris . Verba denique Dei ita

perat omnem sensum. Illi sunt qui semper circum- fj spiritualia et vivifica sunt, ut sint spiritus et vita,
eunt montem Seir, nec unquam terram promissio- ipso attestante, qui dicit : Verba, quce ego loquor
nis introeunt. Isti cum Apostolo nihil arbitrantes se nobis, spiritus et viiasunt". Sicut Apostolus di-
scire, nisi Christum Jesum, et hunc crucifixum, cit Sermo Dei vivus estel efficax, et penetrabilior
:

viam vifae quodam compendio scientiae salutaris an- omni gladio ancipiti, pertingens usque ad divisio-
licipant , et quadam spirituali experienlia quam ,
nem animx et spiritus, compagum quoque et me-
*5
suavis sit Dominus, jam praegustant. Et quid sua- dullarum : obtinet enim vicem validissimae
vius, quid jucundius ad exsultationem ,
quid fru- pactionis, per quarn eliminantur ab humano spi-
ctuosius ad salutem, quam comprehendere et am- ritu et purgantur universi noxiales affectus. Et,

46
Cor. 40. " Ephes. **
Cap. u Mattb. »° 5' " Sap. BJ
II 6. 3. 15. Job. 5. Psal. 49. 6. Joan. 17.
44
Mich. 3. "Ezech. M " " Hieron. M
16. Psal. 11. II Reg. 1. epist. 22 ad Eustoch. Psal. 18.
80 61 61
II Cor. 3. Luc. 11. " Joan. C. °
3
Malth. 16. Joan. 6. "= Hebr. 4.

Patrol. CCVH. U
410 PETRI BLESENSfS 42fi

ut experientia hujus rei tibi faciat fidem : si tepi- A sionis introitum Sic hodie apud multos carnes
dus sacram Scripturam lege instantius, et scias,
es, Agni immaculati, contra prohibitionem legis, eli-
quia eloquium Domini inflammabit te Ignitura est : xantur aqua, vel membratira discerpuntur saevitia
enira eloquium ejus vehementer ««. Si ambulas in bestiali igne siquidem assari debuerant, et si quid-
:

tenebris, audies quid loquatur in te Dominus Deus quam residuum esset, igne, id est Spiritu sancto,
in Evangelio et prophetis : Eritque lucerna pedibus fuirat comburendum. Non igitur de corde tuo va-
tuis verbum ejus, et lumen semitis tuis «'. Si ali- licinari prsesumas, sed juxta sacri eloquii doctrinam
cujus imraunditioe maculam contraxisti , mundabit universa dicas et doceas, orans cum Propheta, et
te sermo Jam Christi. vos, inquit, mundi estis, pro- dicens Juxta eloquium tuum, Domine, da mihi in-
:

pter sermonem quem locutus sum vobis « Si te tam 8

tellectum 8a
, non supra, non extra, non contra.
gravis tentatio apprehendat, ut pene moti sint pe- Sunt enim, qtii temere scrutantur alta Dei. Sed,
des pene effusi sint gressus tui
M verbum Dei
, , testimonio Salomonis, mel nimis comedenti non est
rirmabit te, ut non cadas. Quod enim amplius est, bonum, et scrutator majestatis
opprimetur a glo-
Verbo Domini cceli firmaiisunt,etspirituoris ejus ria **. Et Ecciesiastes dicit Sapiens efficiar, et sa- :

omnis virtus eorum ™. Si es in mortali peccato, pientia longe recessit ame Si Accedet enim homoad .

quod est mors ammse, sacra lectio vivificabit te, et

g cor, altum, ct exaltabitur Deus". Mirabilis same
implebitur, quod Dominus in Evangelio dicit Venit : facta est scientia Dei, et non poteris ad eam 87
.

hora, et nunc est, quando mortui audient vocem Filii Proinde doctor Ecclesiae Paulus cum obsecratione
71
Dei, et qui audierint, vivent . Istudque indu- nos admonet dicens Dico per gratiam Dei, qua>. data
:

bitabiliter scias, quod Spiritus sanctus utrumque est omnibus, qui sunt inter vos, non plus sapere,
Testamentum edidit et exposuit , unumque alteri quam oportet sapere, sed sapere ad sobrietatem 8s .

ineffabili sapienliae artificio coaptavit : ideoque Alta nimirum sapere mors est, et facile periclita-
Ezechieli prophetse rota in rota apparuit, simulque tur, qui se in eminenti cousiderans obstupescit.
elevabantur et incedebant rotae, eratque spiritus Denique loquens angelus ad Tobiam Sacramen- :

7i
vitae in rotis . Et quis, quaeso, spiritus hodie in tum, inquit, regis absconderebonum est :opera vero
legum professoribus dominatur ? spiritus elationis, ejus revelare honorificum
s
*. Distingue ergo inter
spiritus cupiditatis et jactantice, spirilus vertiginis sacramenta et opera. Nam Deuteronomio
et in coeli
et erroris. Rejecta ergo scientia, quse in perniciem caligabant rore »». Et in Psalmo Tenebrosa:
esl
trahit, apprehende scientiam, quse sedificat ad sa- aqua nubibus aeris el
: id est obscura est intelli-
lutem. Disce, ut doceas, ut cortina cortinam trahat; gentia in sacramentis coelestibus scriptisque pro-
Et <jui audit, dicat : Veni"*. Sis imitator illius, qui pheticis. In his vero quibus operatus est Eeus sa-
dicit : Sine fictione didici,et tine invidia commu- C lutera medio lerrae, ut exinanitio in formam
in
mco ". Absit omnis fictio, quia Spiritus sanctus sem- servi, miraculorum coruscatio, passio, resurrectio,
per disciplinse effugiet ficlum 7 \ Gratis accipias, gra- ascensio, quod fidem instituit, quod orare nos do-
"".
lis doce Qui enim sie fecerit, et docuerit homines, cuit, quod ad humilitatem, ad mansuetudinem, ad
77
testimonio Christi, magnus erit in regno ccelorum . paenitentiam et ad misericordiam nos verbo et
Audi , quseso , super hoc testimonium Danielis : exemplo instruxit, vult honorificari Deus, et illic
Qui docti sunt, inquit, fulgebunt quasi splendor fir- quo ostendilur salutare Dei. Sacramento-
iter eSt

mamenti,et quiadjustitiamerudiuntmultos, quasi rum autem ratio et inquisitio cesset, claudalur pu-
1
stellos in perpetuas osternitates" *. Noli autera scru- teus,ne bos in eum aut asinus cadat, ne periculose
tari quae supra te sunt, nec inanes cogita theorias ; nimis ossa regis Idumaeae redigantur in cinerem 91 *,
non disputationum argutiis, nec verborum calum- et bestia, quse montera tetigerit, lapidetur '*. Ma-
uiis te distendas. Talia enim Apostolus interdicii gna in sacramentis est eminentia, intelligentia quo-
scribens in prima Epistola ad Tiraotheum : Si quis, rum fide potius expedienda est quam adinveulione
inquit, aliterdocet,nec acquiescit sanis sermonibus humana. Et ut, gratia exempli, in uno sacramen-
Domininostri Jesu Christi, et ejus,quo2 secundum torum videas abyssum profundissimara, et humano
pietatem est doctrince, superbus et languens circa j, sensui imperceptibilem, pane et vino transsubstan-
quasstiones et pugnas verborum; hujus grave est ju- tiatis virtute verborum coelestium in corpus et san-
79
dicium . Audi, quseso, quid super hoc Sapientia guinem Christi, accidentia, quae prius ibi fuerant,
Dei in libro sui nominis dicat : Sentile, inquit, de sine subjecto reraanent, et apparent. Curaque cor-
Domino inbonitate ; et insimplicitatecordisquosrite pus Christi caro sit, et non spiritus, spiritum ta-
illum *°. Hodie varia est inter multos sententiarum men et non corpus pascensreficit, spiritualiter
contentio : factaeque sunt aquse Siloes ,
quae cum atque vivificans. Corpus idem apud nos est in di-
8l
silentio currebant , aquae contradictionis, apud versis locis, quia in diversis altaribus contra natu-
quas deraeruerunt Moyses et Aaron terrae promis- ram corporis; idem tamen corpus eodem tempore

"
•« 7 88 6 70 s 73
Psal. 118. ° Ibid. Joan. 13. « Psal. 72. Psal.32. Joan. 4. ' Ezech. 1. Apoc. 22.
7i 70 'U 80
Sap. 7.
''-
Sap. 1. Matth. 10. " Matth. 5. '• Dan. 12. I Tim. 6: Sap. 1. " Isa. 8.
" Num. 20. " Psal. 118.
w Prov. 25. "
s
Eccle. 7. - Psal. 03. *' Psal. 138. " Rora. 12. Tob. 8fl

U. w Deut. 33. "' Psal. 17. M#

Amos 2.
M Hebr. 12.
•121 EPISTOL.E. — EPIST. CXLL 422

ost in coelis. Licet enim ex natura corporali et cir- A dicas 96

. Paulus in prima Epistola ad Thimotheum ;

cumscriptibili sit udo duntaxat in loco, tamen m Diaconos, inquit, oportet essepudicos' 1 ; intelligas,
pluribus locis est virtuali potentia, et spiriluali mente et corpore, ut vas suura in sanctificatione et
modo. Tanta enim est unio divinitatis et carnis, honore custodiaDt, ut se inilla exerceant sapientia,
quae tota divina et gloriosa facta est, ut ex plenitu- quse pudica est et pacifica, non in illa, quae stulta
98
dine, divinitatis, quae, teste Apostolo, corporaliter est apud Deum et inimica Deo, quae linguam
,

ibi habitat ", illucl corpus, licet in uno loco sit hominis, seu potius animam, pro qua Christus mor-
corporaliter et naturaliter, in pluribus tamen est tuus est, vili commercio meretricia venalitate pro-
divina et spirituali virtute. Et, sicut ipseDeus, stituit. Propterea ibidem subjungit Apostolus, di-
quamvis in pluribus,omnibus locis sit vir-
imo in cens : ISon bilingues, nec turpe lucrum sectantes "•
tualiter et essentialiter, tamen secundum aliquem In quo suggillantur aperte, qui lingua praevaricato-

modum existendi. id est personaliter est in uno ria et duplici sibi causas creditas produnt, et ani-
loco, id est in ipso homine assumpto per gratiam ; mas, in quarum pretium Christus innocentissimum
ita quod divinitatis est retribuit ineffabiliter cor- sanguinem suura dedit contractu damnabili sup-
pori suo, ut ex unionis virtute, et in uno homine plicio aeternaj daranationis addicunt. Denique Le-

spiritualiter sit verbum, et in pluribus locis sit il- B Vlt,ci ordinis gradus non solum extraordinarias ab-

lius corporis et sanguinis incomprehensibile sacra- dicat vanitates, sed exterminat etiam naturales
mentum. Gre_gorius in homilia Paschali
u Eodem affectus, ut non praesumat quis in eo
:
ministrare,
momento et in cuelum rapitur ministerio angelo- nisi prius in ipso prorsus exstincta sit affectio pa-
rum consecratum corpus Christi, et ante oculos rentelae. Locutus est enim Dominus ad Moysen,
sacerdotis in altari videtur. Sicut autem divinitas dicens : Non servial mihi sacerdos, aut levita, nisi
Verbi totum implet mundum, ita corpus illud in prius dixerit patri suo et matri : Nonnovivos ™. 1

locis pluribus consecratur ; nec sunt multa corpo- Qua igitur conscientia se praesumat lucris immer-
ra, sed unum corpus, et unus sanguis. Ideoque gere damnabilibus, et inextricabili sollicitudinum
sive plus, sive minus quis inde percipiat, omnes labyrintho, qui a carnalium parentum cura divini-
sequaliter Christi corpus integerrime sumunt. In us prohibetur ?
his et similibus ratio prorsus deficit ; non deficit Rogo igitur et moneo te, frater, per virtutem sa-
tamen fides, sed attingit quod non praesumit ralio ;
cramentoruracoelestium, quibus in proxirao daturus
et quod mirabilius est, ex rationis defectu virtus es professionis manum, sic te praepara, sic lege,
Dei convalescit. Apprehendit fides per gratiam, sic stude, sic vive, sic loquere et exhortare, ut vo-
quod non potuitratio capere per seipsam ; infirma- q ceris aDomino tanquam Aaron, quem elegit ipsum,
tur ratio, ut sit fortior fides ; ratio succumbit, ut ut ad laudem ipsius fungaris sacerdotio, dignum-
fides amplius mereatur ; nec invidet ratio merito que offeras in odorem suavitatis incensum. Vale.
fidei, sed libenter et humiliter acquiescit. Quod EPISTOLA CXLI.
enim fides meretur, non sibi ipsi meretur, sed po- AD W. ROTHOMAG. ARCHIEPISCOPUM.
tius rationi. Sane fides evacuabitur, et ratio per- [A. D. 1197 ?]

manebit. Fides nimirum non est, nisi in via, ratio Argumentum. —

Ccnqueritur redditus sui beneficii
per quinquennium ad Elia quodam detentos, ro~
autem erit in patria perfecta et plena. Ibi ration seu gatque archiepiscopum, ut pro sua auctoritate eum
scientia metet quod nunc seminat fides ; dignum- compellat ad faciendam restitutionem.
que est ut ratio ibi fructum percipiat de merito Reverendo Patri et domino W. Dei gratia Ro-
fidei quam adjuvat, dura se prorsus abnegansa thomag. archiepisc, suus Petrus Bles. Bathon.
seipsa hic deficit, ut quandoque fidei beneficio in archid., salutem, et in omni humilitate, si quid
se crescat. Fidei igitur sine contradictione consen- dulcius aut desiderabilius estsalute.
tiens gratiae Dei tota innititur, et dat gloriam Deo, Certificatus de incoluraitate vestra gratias ago
sciens ipsum posse facere, quod non potest ratio gratiarura auctori. Nara, ut verbo Apostoli utar '
:

humana percipere. •p. Vivo, si vos statis in Domino : haec est enim gloria
Pauca hsec tibi stylo recisiore perstrinxi, eo et gaudium meum, et corona capitis mei. ln eo
quod sis diaconus, et ad sacerdotii gradum in brevi vero, quod aliquid novi operis dignatio vestra pe-
es, aspirante Domino, ascensurus. Scis autem, quod tiit a me, licet excusatio mea praecesserit, adhuc
diaconatui annexa sunt, mensae ministerium, et an- tamen ad pleniorem excusationem mihi potest suf-
nuntiatio verbi Dei. Ad hoc enim, apostoli diaconos ficere, quod illa scribendi urbanitas, quae olim tlo-
95
elegerunt , ut mensis ministrarent et nihilominus rebat in juvene, nunc raarcescit in sene. Vix enim
verbum vitae populo praedicarent. Audi ergo, qua- gratia viroris reperitur in arbore, cujus radix ex-
lem te esse oporteat, antequam ascendas in mon- aruit. Praeterea exasperata injuriis mens humana,
tera Garizira, ut ibi cum filiis Aaron populo bene- potius in verbis sequitur turbationis irapetum quam

93
Coloss. Greg. in 4 Dialog. C, 58. w Ac. 6. "Deut. 87. <"ITim. 3. Jac. 3i
"lTim. 3. 1
Deut. 9K
35. « Phil. 4.
 423 PETRI BLESENSIS
124

sermonis ornatum : ex abundantia siquidem eordis A januis est, dicente Apostolo '.
Omne quod antiqmtar
loquor. Cor autem hominis quasi vas plenum est, et senescit, prope interitum est ls
Ambo sentiraus
.

et quid intra se contineat, ex effusione ostendit. praeambulos mortis, defectus sensuum et

videlicet
Domino Elise capellano curam et custodiam prae- molestias senectutis. Quanto recessimus longius a
bendae meae tanquam bomini fideli et veraci com- die nativitatis nostrae, tanto propinquiores mortis
miseram ; nunc autem cum Propbeta querulai i termino sumus. Testimonio enim Salomonis,
facti

compellor, quoniam diminutce sunt veritatesa filiis Sescit homo finem suum, sed sicut pisces capiuntur
hominum'. Possum etiam interrogare cum Cbristo hamo, etaves laqueo, ita homines tempore malo ".
et dicere : Cum Filius hominis vencrii, putas inve- Utriquo nostrum modicum vilae resta, et illud non
nietfidem interra* ?NJhil equidem dico in sugil- stat. In proximo dicemus saeculo : Vale ; et relin-
lationem illius, licet famam ipsius plurimum deni- quemus inviti, qiue nunc perlinacissime retinemus,
grare videatur, quod quinque annis et amplius de Domina enim avaritia, quae majorera in senibus
praebenda mea nihil reddidit, fideique et raodestise solet exercere tyrannidem, testimonio Zachariae,
sacerdotalis oblitus, non solum irrogat mihi dam- ipsa est oculus eorum in universa terra u . Et
eo-
num, sed banc ipsam injuriam mihi cedere facit g dem A majore usqueadminimumomnes ava-
teste,

in opprobrium et contemptum. Frequenter illnc ritioe student ". Haec procul dubio est hydria Sa-

mitto nuntios, eosque semper remittit vacuos et maritanae, de qua, qui biberit,sitiet iterum u Quid- .

inanes. Bene eis loquitur, sed ex voce nullum se- quid enim desiderari potest, satiare non posset
quitur opus, quia vox ejus vox Jacob, manus autem humanae cupiditatis hiatum.
manus Esau *
: leviusque profecto extorquerem Quanto gloriosius senes ita jusle et honeste vive-
clavam de manu Herculis, quam denarium de manu rent, et requiescerent in senecta uben, ut essent
ipsius. Non rapinam arbitratur mea rapere, verbis. aliis odor vitae in vitam, justitiae forma,
et erudilio
que contumeliosis me alficere, suum enim excessura ad salulem. Scriptum namque est Corona justitxat :

hac sola excusatione colorat, quod magnis aliunde est senectus, quce in viisjusliliie reperitur ".
Video
abundo redditibus, quasi damni dati injuria non valetudinarios senes, quorum consumptis carnibus,
possit infligi divitibus, aut in usus honestos erogari pellibus os adhaesit, eisque solum videtur superesse
non possint, quae a locupletioribus possidentur. sepulcrum ;
membra frigescunt, cupiditas fervet,
Sate multi aestimanlur divites, qui vere sunt pau- caro senectute opprimitur, et ambitio juvenescit,
peres licet enim eis diviliae affluant, ipsi tamen
: vix imponet avaritiae finem vitae finis ardebit in eis
;

cor suum divitiis affiuentibus non apponunt. Deni- G quidam poenalis infernus, donec fodiatur peccatori
que David in regali solio constitutus : Inclina, in- fovea, donec in operibus manuum suarura compre-
quit, Domine,auremtuam,eiexaudi me, quoniam hendantur peccatores, et descendant ininfernum
inops etpauper sum ego*. viventes. Subito enim anima, quae tota tempora-
Credo divitias esse commendabiles ex hone.-la lium desideriorum fervoribus aestuabat, in divortio
occasione quaesitas, si sine luxu expendantur, in ipsius et carnis exiens, nuda et misera, onerata pec-
quantum exigit moderata necessitas. Abraham di- catis, et ab Ecclesia beatorum perpetua excommu-
vitias possedit ad usus licitos, multique sanctoium nicatione praecisa in aeternae noctis horrorem, et in
Patrum in temporalium largitione effusi sibi the- chaos terribile detrudelur. !n illa die peribunt om~
saurizaverunt in coelo. Heu ! heu cum ille, qui sua
! nes cogitationes illius,et cognoscetur Dominusjudi-
non largitur pauperibus, damnetur a Christo ° : cia faciens
18
,
cujus monita intelligere noluerunt.
quid de illo fiet qui rem fratris sui retinet, et vivit Quia igitur horrendum cst incidere in manus Dei
ex rapto ? Qua prsesumptione sacrificium offeret in viventis
1
" adjuro vos per iilum districtissimura ju-
allari, frater ejus adversus eum aliquid
quandiu dicem, qui etiam justitias judicabit, ut justitiam
habet Non potest bibere calicem Domini, etcali-
' ? D meam ia judicium convertatis, ut vestra ordinaria
cem doemoniorum* Quomodoverbum illud vulgare . jurisdictione ex officio judicis rogare velitis, quae
evadet Non dimittitur peccatum, nisi restituatur
:
ad pacem sunt. Dedit enim vobis Dominus linguam
ablatum " ? Qualiler juxta doctrinam Apostoli leva- eruditam, ut corrigalis errantes, sed et lingua ve-
10
bit raanus puras sine disceptalione ad Deura qui stra clavis coeli facta est. Denique conslituit
,
vos
me ad materiam disceptationis invitat ? Habeo si-i Dominus inter messores angelos, ut omnia scan-
quidem litteras summi pontificis contra ipsum.' dala tollatis de regno Dei, quae est Ecclesia, qua-
Mihi tamen seni videtur absurdum contra senem et tenus secundum regulas justitiae, quae reddit uni-
fratrem meum orcasionem scandali suscitare. Nam, cuique quod suum est, mea mihi restituantur. Nihil
ut verbo Apostoli utar, ego jam delibor, et in me enim deperit utilitatibus ecclesiasticis, si quae sunt
11
responsummortisaccepi : et nihilorainus mors in aliena reddantur.

epU.
* Psal. II. Luc. 18.
54, 9, 6, c. I.
,0
3
* Gen. 27.

Tim. 2. " II
6
Psal. 44.
Tim. 4. " Hebr. 12.
* Matth. & •
Matth. 5. «I Cor. 10.
" Zach.
9
August.
15
1 .
"Eccle. 9. 4. Jer.G.
" Joan. 4. " Prov. 16. " Psal. 9. •• Hebr. 10.
425 EPISTOL.E . - EPIST. CXLIl. 426

EPISTOLA CXLII. A salutem. Dejicit enim ut erigat, vulnerat ut sanet,

ut pressura vertatur in gratiam, et afflictio in coro-

AD P. PRIOREM ET CONVBNTTJM DE EVESHAM (84).
Argumentcm. —
Consolatur monachos vehementer af- nara, ut qui prius flagellatus fuerat, cum propheta
flictos hortaturque eos, ut patienter afflictionem
: decankt : Confitebor tibi, Domine, quoniam iratus
ferant, et instruit quomodo gerere se debeant. es mihi, conversus est furor tuus y et consolatus es
Dilectis fratribus et amicis P. priori et conventui me I7
. Christus itaque purgalionem peccatorum fa-
de Evesham, P. Blesens. Londoniens. archid., sa- ciens purgat quos diligit salutaribus monitis, tenta-
lutem, et si quid dulcius, aut desiderabilius est tionibus et flagellis. Quod enim Dominus per Sata-
salute. nam colaphizari permisit Apostolum, fecit eum au-
Afflictioni vestrae totis auima} praecordiis, et in- dire : Quia virtus in infirmitate perficitur Y Qui
tensa charitate cornpatiens epistolara vobis conso- et de seipso Quando infirmor, tunc fortis suni
dicit :

sub aliqua decreveram M Utinam sic nos corrigat, et emendando

latoriam styli urbanitate l et potens .

scribere, sed quia turba negotiorum mihi jugiter *

emundet, ut non destruat nec sera pmnitentia nos :

tumultuose incumbit, totus fere absorptus ab eis, oporteat querulari et dicere : Destruxisti nos ab
aul non sum mecum, aut divisus et distractus sum, emundatione 30 Et illud Multo sudore sudatum
'.
:

et sic dissipalse sunt cogitationes raeae torquentes g est, et non exivil de ea rubigo' Et rursus Per- 1
. :

3i
cor raeum, ut vix, non dicam epistolam possim scri- cussieos, et non do!uerunt Dolete igitur et .

bere, sed breve brevissimum. Vos autem, qui spi- plangite saltem dispendia spirilualis exercitii. Ex
rituales estis, quorura unicuique dala est manifes- hac enim turbatione perditis quietissimos Rachelis
tatio spiritus ad utilitatem "', in hujus tempestatis amplexus, divinae suavitatis experientias, et beatae
aestuante malitia, novistis qualiter vos oporteat con- conteraplationis excessus. Quomodo namque mens
versari, et luctari cum mundo. Mundus enim in hominis perplexa et anxia, et humanis solliciludini-

maligno positus est n , plenus laqueis, plenus scan- bus inlricata spiritualibus inhaerebit, aut cogitabit
dalis et peccatis, circumseptus periculis, pravis col- aeterna ? Sunt autem hujus mali occasio quidam in-
loquiis, iniquis consiliis, exemplis pessimis, et mor- ter conversos perversi, inter columbas corvi, angues
tibus animae infinitis. Proinde redimamus tempus, inter anguillas, sasurrones, delractores Deo odibi-
2!
quia dies mali sunt , nec poterit vobis deesse so- les. Hi ut habeant materiara equitandi, supersemi-
latium, si volueritis ferventer instare orationi, sa- nant zizania inter fratres, concinnant dolos, fasti-

craeque Scripturae. Porro necesse est ut veniant diunt manna, sanguineas dapes appetunt, mansu -

scandala, et probentur corda hominum, atque inter raraque Gomor in ollas carnium, atque in allia et

flagella Domini praebeat improvidis vexatio intelle- pepones JEgypti convertunt. Sic abominantes claus-
ctum. Omnes equidem filii irae sumus
S3 C paradisi delicias exeunt, et post se trahentes
et Domi- si tralis

nus nobis iratus appareat, nos amorem ejus non sseculum, quod reliquerant, forensibus se ingerunt
odium aestimantes, ipsius flagellum cum a;quanimi- consistoriis, atque in viarum discursibus, et in tu-
tate portemus. Verbura prophetae est Iram Domini
: multibus curiarum, quidquid in claustro merueant,
24
portabo, quia peccavi ei . Flagellat nimirura Do- damnabili commercio, pro aeterna perditione com-
minus quem corripit, et ia suis verberibus nobis rautant. Denique facti transfugae, et emansores a
memoriam abuudaotiae su<b suavitatis abscondit, claustro effrenes, vagi, et Sarabaitae (83) dantur in
ut quos facit humiles, sibi conservet amabiles. Vult reprobum sensum, ut jam nec animae discrimen at-
enim ut de patientia nostra quasi de ligno vitae fru- tendant, nec vereantur infamiam, nec tremendaDei
ctus spirituales, et justitiae manipulos colligamus. judicia timeant, donec fodiatur peccatoribus fovea
Sunt autem fructus spirilus, leste Aposlolo, chari- et poenitendi facultate prorsus ablata, a Deo perpe-
tas, gaudium, pax, patientia, longanimitas, boni- tua excommunicatione praecisi corruant in gehen-
tas, benignitas, mansuetudo, fides, modestia, conti- nam. in tantae igitur necessitatisarticulo, psallitesa-
25
nentiu, castitas Omnibus his privatur, qui susti-
. pienter, orate ferventer, instate vigiliis, ignitis com-
neolia caret. Propter quod Salomon dicit Vce his qui : punctionibusjubilalionibus, arcanis lacn-mis, gerai-
susdnentiam perdiderunt'- 8 Sustinenda ergo sunt .
-^ tibus, disciplinis. Sic enimDominus hanc procellam
patienter tlagella Domini Dei, quibus nos erudit ad convertet in aurara, et absque dubio divinum sen

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(84) Ubi sit monasterium islud de Evesham dixi plumbi natura molliti, adhuc operibus servantes
jam ad epist. 97. saeculi fidem, mentiri Deo per mensuram noscuntur.
(85) Quatuor genera monachorum describens S. Qui bini aut terni, aut certe singuli sioe pastore.
Benedictus in prracipio suae Regulae, hoc ait de Sa- non Dominicis, sed suis inclusi ovilibus, pro lege
rabaitis « Tertium monachorum teterrimum genus
: eis est desideriorum voluptas, cum quidquid pula-
est Sarabaitarum, qui nulla regula approbati ex- verint vel elegerint, hoc dicant sanclum, et quod
perientia raagistri sicut aurum fornacis, sed in noluerint pulent non licitum. »

80
1 Cor. 12. n I Joan. 5.
M Ephes. 2. 23 Ephes. 3. Mich. 7.
25
Gal. 5. M Eccli. 2. Isa. 12.
" HCor. 12. *'Ibid.
,0
Psal. 88. " Ezecb. 24. M J«r.
427 PETRI BLESENSIS 428
tietis auxilium, quibus denegatur humanum. Jura- A invenistis. Solet enim quandoque desperatas lites
33
vit Dominus, etnon pcenitebit eum , nec mentie- compescere, et inexorabiles magnatum discordias
tur Veritas, quae sub jurejurando firmavit, dicens : jjin gratiara reformare. Utinam vero nullam habe-
Amen, amen dico vobis, si quid petieritis Patrem Jreiis fiduciara in Romanis ! Nam, ut aliqua quaa in
innominemeo dabit vobis *. Quis ergo negligat Ubro experientise legi, sub silentio claudam, illud
pacem petere, nisi quid eam renuit impetrare 1 Cor- possumvobis ad memoriam revocare, quod Macha-
rigite, quceso, et in Deura dirigite vias vestras, quia baeorum principes, quandiu in Domino confisi sunt,
'estimonio Salomonis, cum placuerint vice hominis de hostibus suis reportavere titulos triumphales ;

3i
Deo, tunc inimicos ejus convertet, ad pacem . Ob- at ex quo inierunt foedera cum Romanis raiserabi-
secro autem vos per misericordiam Dei ut erga pas- liter inprselio corruerunt. Vos autem confidite in
torem vestrum, qui pro comrauni libertate tam pe- Domino. Qui cnim confidit in eo, non confundetur.
riculosae viae discrimini se exposuit, fidelem et sin- Turris fortissima nomen ejus "', Christus heri,
cerum atque indivisibilem habeatis affectum. Sitis et hodie, et in cetcrnum **, nec abbreviata est ma-
etiara inter vos unanimes, et unius moris indomo M : nus ejus, ut salvare non tantummodo
possit. Petite
nec sint in vobis schismata 8T sed unitas spiritus in nomine Salvatoris, promitto enim quod nullam
invinculo pacis 3S Ubi enira est pax, apud eum patieraini repulsara, si salutaria poslu-
. ibi est Deus. g
Nara in pace factus est locus ejus 39 . Omnis equi- letis.
dem congregatio vel conventus debet esse cithara EPISTOLA CXLIII.
David, ubi multae et diversae quadam regu-
chordae AO CONRADUM ARCHIEPISCOPUM MOGUNTINUM.
lari raoderatione, quasi quodam plectro, de compo- [A. D. 1192 ]

sitione diversarum mentiura dulcissimae faciunt har- Argumentcm. — Moguntinum

archiepiscopum per ve-
moniae concentura. Si sit ibi chorda, quae rauce terem in scholis olim initam amicitiam obsecat, ut
omiii ope cum aliis imperii principibus nilatur vincu-
-onet, aut strepat, ne inducat discordiam, omni stu-
lis eximere regem Anglorum Ricardum ab Austrim
dio ad consonantiam reducatur. duce et imperatore captum,
Miror autem, et conqueror, quod apud Dominum Reverendo Patri et domino C. Dei gratia Mogun-
Cantuariensem virum raagnae prudeutiae et consilii tino archiepiscopo (8G), Petrus Bles.Bath. archid.,
praecellentis nullum super hac turbatione remedium salutem in auctore salutis.

PETRI DE GUSSANVILLA NOT/E.

Conradus hic erat e Bavaria ortus, Friderici I
(86) G Conradum Saltzburgensem archiepiscopum impc-
imperatons consanguineus, qui Arnoldo Moguntino ratoris recuperata gratia reformant, ita ut
ipse im-
archiepiscopo a seditiosis civibus interfecto, in ejus perator euradem arrhiepiscopum Conradum ad Ma-
locum sufficitur, an. 1162, unanirai canonicorum guntinensem Ecclesiam redire postularet quod ipse ;

consensu et petitione ipsius Friderici. Verum quia dominus Conradus maximo desiderio affectabat.
a partibus Alexandri legitimi pontificis stabat con- Suscipitur ergo dominus Conradus in Ecclesia Mo-
tra Octavianum antipapam, cui favebat Fridericus guntinensi tanquam fuisset angelus Dei. » Similia
imperator, bienno post electionem suam, id est etiam de eo narrant et alii ejusdem aevi scriptores.
anno 1164 ex Gaspare Bruschio, Romam ad Alexan- Romualdus Salernitanus archiepiscopus in Chronico
drum papam confugit. Dodechinus in Appendice apud Barouium ad an. 1177 « Tempore concilii
:

ad Marianum Scotum ad an. 1164, ait, Conradum Turonensis Conradus nobilis clericus Alemanniae, et
Moguntinum electura ab imperatore Friderico pul- imperatoris consanguineus, qui in Moguntina Ec-
sum esse episcopalu, quod Alexandro papae fide et clesia erat electus, nolens Octaviano et imperatori
juramento confo:j deratus esset. « Tunc imperator, schismatico consentire, Ecclesiam suam deserens,
inquit Conradus episcopus in Chronico Moguntino, ignorante imperatore, ad Alexandrum papam in
instituitdorainum Christianum, suse quidem curiae Franciam festinus advenit. Quem papa satis beni-
cancellarium, loco domini Conradi Bavari, virum gne recipiens, postraodum secum Romam usquc
utique mirse prudentiae, in rebus ambiguis et arduis adduxit dehinc in cardinalem episcopum Sabinen-
;

subtilissimi consilii et velocissirai inventorem. Erat sem promovit postremo in Moguntinum archiepi-
;

etiam vir mirae patientiaein adversis. Nulla in pro- jj scopum subliraavit. Quo audito imperator ira com
speris superbia extollebatur vultus benigDitate om-
; motus, Christianum noraine cancellarium suum in
nibus gratiosus, et alias honestis moribus adorna- Moguntina Ecclcsia eligi fecit, et a suis suffraga-
tus. Hunc ergo, quia tam ecclesiasticarum quam neis consecrari. » Joannes Sarisberiensis eadem
saecularium personarum favorem cognovit habere, fere scribit S. Thoniaj Cant. archiep. in litteris quae
constituit episcopum Moguntinensem duravit hoc habentur apud Baronium ibidem « Electus Mogun-
; :

schisma annis octodecim. Tandem dominus Christia-
nus se interponens inter papam et imperatorem,
ambos ad concordiam revocavit. Actumque est de
episcopatu Moguntinensi, ut dominus Christianus
archiepiscopatum Moguntinensem obtineret pacifice
et quiete, et dominus Conradus Saltzburgensem
archiepiscopatum accipiens gubernaret. Erat enim
in ipsa Ecclesia a puero enutritus. » Tum de morte
Christiani disserit, et ad Conradum reversus, ita
prosequitur « Post haec principes quidam dominum
:
tinus, qui nuper recessit adomino papa, et a curia,
nuntium Guidonis (scilicet antipapae Callisti III), ad
se venientem de terra sua ejecit, et comminatus
est ei, quod si ipse, vel alius nunlius ex parte schis-
maticorum ad se ulterius pervenerit, oculos sibi
erui faceret. Nomen domini papae manifeste praedi-
cat. Hoc novit imperator, et multum dolet. » Joan-
nes Bromtom in Chronico, pag. 1130, postquam de
pace inter Fridericum imperatorem et Alexandrum
papam Venetiis facta locutus est, ita prosequitur :

"Psal. 109. •* Joan. 15. »

3
Prov. 16. M Psal. 67. '7 1 Cor. 1. " Ephes. 4. " Psal. 75.
i0
Prov. 18.
* Hebr. 13.
 429 EPISTOLjE. — EPIST. CXLIII. 430

J
Quia quandoque in scholaribus castris militavi- A anxios tolerasset, exhaustis bellicis sudoribus et ex-
mus sub eodem doctore, et ex diutina ejusdera ho- pensis ad propria reraeabat, ut denuo majus testi-

spitii cobabitatione socialis amicitiae jura contra- raonium fidei redditurus prudentiore consilio, et

ximus, fiducialius vobis scribo. Excursus enim felicioribus auspiciis viam secundae peregrinationis
modici temporis nostro non praescribit arnori ; nec instrueret.
apud me mutationem vestri status agnoscit affectio. Et nunc,reges, inlelligite, reminiscimini,qui judi-
Sine postquam desideratissimara faciem vestram catis terram *3
, si unquam ab infantia nascentis
novissime vidi, vos in archiepiscopalis eminentiae Ecclesiae aliquis rex pacificus, fidelis, innocens,
gradum dispensatio divina promovit. Sed, si bene peregrinus, tam subdole captus, tam malitiose de-
recolo, quam solida semper apud me fuerit fidei tentus, tam crudeliler est venditus, tam indigne
vestra? et amoris integritas, certus sum quod ho- afflictus, et cum populis suis tara cupida et detesta-
noris assumptio circa statum amicitiae vestrae nul- bili exactione gravatus. Ubi est lex naturae? ubi
lum praejudicem mihi facit. Cum itaque hinc amor est aequitas? ubi peregrinorum reverentia, quos
audaciom loquendi raihi pariat, inde vero ad etiam Cbristi crucifixores venerati sunt, dum in
planctum et gemilum dolor singultuosus urgeat agrum figuli ob peregrinorum sepulturatn Christi
violenter, indulgete mihi, si in aliquo verbo so- g venditi pretium transtulerunt " ? Porro cum Abra-
brietatem modestiae, et limites honestatis excedo ham peregrinaretur in terra Chanaan, rex Abirae-
ex abundantia enim cordis os loquitur " Nam in .
lec ei graliara plenae humanitatis exhibuit ". Jacob
amaritudine est anima mea, quse totum hujus apud Laban 4 \ Moyses apud Jethro * 7 David apud ,

epistolae cursum mihi de doloris alramentario sub- regem Achis 4B et caeteri Patres antiqui nondum
,

raiuistrat. acceptis repromissionibus, sed longe eas aspicientes,

Quis vero inter communes lacrymas dolorem et confitentes quia essent peregrini et hospites super
i9
dissimulet, aut supprimat planctus.ubi clerus dolet, terram , apud barbariem gentium multiplex suae
lamentatur religio, gemit populus, nobilitas anxia- peregrinationis solatium invenerunt. Et qui eum
tur ? Non potest omnium mcerore non plangi, qui vendidit, et qui emit, in sortem Judae Iscariotis, et

colitur et fovetur amore communi. Decidit corona in raaledictione fraudis Judaicae reputentur, ut sit

eapitis nostri, et in luctum versus est chorus noster. cum eis ipsorum pecunia in perditionem ; cum
Rex noster in frixorio est, et occasione illius in Dathan et Abiron terra eos viventes absorbeat,
quamplures provincias hujus malitiee sartago desfe- successores Judae, filios avaritiae, servos mammonae,
vit. Suo domino patienti contabescit et comraoritur semen Chananaei, geniminaviperarum,raembra dia-
universitas, et per corapassionera afflictio capitis boli, ministros Satanae, praeambulos Antichristi.

in membra discurrit. Vir sanguinum et cruentae Saeviente in populos istorum tyrannide publica
dux
conscientise Austriae (87) non est veritus in mortalitas invalescit, urbes evacuantur pestilentia

christum Domini sacrilegas manus injicere, et pedes etfame, quae superveniunt universo orbi.
calceatos in Evangelio pacis ferreis humiliare com- Nec dissimulare possumus, aut tacere, quod,
pedibus. Terribilis in judiciis Deus destruat illum Juxta verbum Apostoli, jara roinisterium iniquitatis
in finem, et evellat de tabernaculo suo, et radicem Antichristus operatur, ut reveletur in tempore
50
ejus de terra viventium, pro eo, quod non est recor- suo : abundat enim iniquitas, et refrigescit cha-
datus facere misericordiam, sed persecutus est ritas multorum ". Optimus est, qui non est nimis
hominem innocentem et peregrinum adhuc in ob- malus. Id argumentum adventus illius filii perdi-
5
sequio crucifixi et in procuratione reipublicae con- tionis generaliter mundus tn maligno positus est \

stitutum. Cum enim pro testamento Dei labores desaevit morbus pestilens, et edulitas invalescit. Ler

PETRI DE GUSSANVILLA NOT^E.

In hocconcilio Conradus frater consobrinusprae-
<i
D quo honorifice susceptus, inter episcopos cardinales
dicti iraperatoris archiepiscopatum Sauseburgiae connumeratus est. » Hsec habeut Gervasius Dorob.
[Saltzburgensem, vel Salisburgensem] a manu do- et Rogerius Hoveden Addit Ciaconius in Alexan-
.

mini papae recipit, et ipso imperatore annuente, dro III Conradura cum quibusdam episcopis et opti-
dominus papa concessit eidem Conrado totius Teu- matibus Germaniae in Syriam pro recuperatione
tonici regni quandiu vixerit legatiam. Iste vero terrae sanctae profectum esse, scilicet apostolicae
Conradus, cum tempore schismatis ad archiepisco- sedis legatum a Ccelestino III deputatum, quo in
patum Mogunlinensem electus esset, ab Octaviano itinere Leonem Armeniae regem coronavit. Obiit
antipapa noluit consecrari, sed maluit inter Catho- autem anno 1205 ex Bruschio, licet alii eum anno
licos pro Christi nomine citius egere [Hoveden legit 1200 decessisse contendant.
pauper vivere] quam inter schismaticos divitiis et (87) In Sorb. 1 habetur dux Astutice, id est Au-
transitoriis abundare. Venit crgo in partes Gallia- strice. De hac Richardi regis captione dixi ad epi-
rum ad urbem Senonensem, et invento ibi Alexan- stol. 64.
dro summo pontifice, qui ea tempestate citra mon- Scripta est haec epistola anno Christi 1 192, nempe
tes ad celebrandum concilium illuc pervenerat, pro quo in vinculis erat Richardus Anglorum rex.
amore Dei, et pace Ecclesiae cura eo remansit. A

Matth. 1-2. "

3
Psal. 2. " Matth. 27. 4S Gen. 20. 16
Gen. 29. " Exod. 2. «• I Reg. 21. Hebr.
11
80
II Thess. 2.
51
Matth. 24. " I Joan. 5.
 »

PETRI BLESENSIS 43-2

gitur quod mors cum eo est, et facicm ejus prae- A J Exsurge igitur, horao Dei, exsurgant et alli Pa«res
cedit egestas .
Nobis m germana Germania haec Uonscripti, quibus dati sunt gladii ancipites in ma-
mala germinant universis. Heu, heu, principes nibus eorum. Succurrite plagae Ecclesise, arripiat
aquilonis ! vere ab aquilone panditur omne ma- judicium manus vestra, et evaginato linguse gladio,
lum ". Sed hoc malum regi nostro bene utenti zelum, quem Petrus in Ananiam et Sapphiram M
convertetur in bonum. Nam judex innocentiae census ecclesiastici fraudatores exercuit, in publicos
Deus faciel in proximo judicium injuriam palienti, ecclesiarum praedones et invasores sacrilegos exer-
faciet misericordiam Dominus Christo suo. Zelus ceter Rex illustrissimus catenis carceralibus et fame
Domini exerciluum faciet hoc, et scient omnes quia torquetur ferrum pertransiit animam ejus 60
; ; sedet
sunt reliquice homini pacifico ' 5 Domine,in viriute .
enim in raendicitate et ferro, et non est qui movea-
tua lcetabitur rex "* ; justus de angustia sua " libe- tursupercontrilione Joseph. Pallescit jejunio spe-
rabitur cadet autem impius in laqueum, quem te-
:
ciosa facies victualibus(nlerdictis, virtusque cor-
tendit, et in verticem ipsius iniquitas ejus descen- poris in robur animae migralura, et vernans in facie
det "*. rubigo animarum avaritia,0 tinea cordium decor natura succumbente marcescil. Si qua ergo
cupiditas, quae sic homines excaecasti, ut Dei et ju- in vobis benignitas, si quod solatium charitatis, si
diciorum ejus neque suae parcerent anima?,
obliti, quis respectus ad Christum,
neque faroae. Consumetur quidem pecunia, sed
B si qua viscera misera-
tionis, si qua memoria judiciorum Dei, excitetur in
nota proditionis non delebitur. Tanti sceleris im- vobis piae compassienis aifectus. Ascendite ex ad-
manitas derivabitur ad posteros, et in ungue ad- verso, cursumque tam delestabilis sacrilegii cohi-
amantino haec iniquitas scribetur ". Filii plorationis beat pontificatis auctorita*, ne vestri principes ma-
aeternae non cle iiscali aerario ", non de thesauris lignentur in sancla, ne diutus occidentales populi
regalibus hsec accipiunt, sed de patrimonio cru- doloribus inlabescant et flelu, ne de manu vestra
cifixi, de sustentatione pauperum, de viduarum la- sanguis innocens requiralur. Vale.
erymis, de substantia religiosorum, de pupillorum EPISTOLA CXLIV.
alimentis, de dotibus virginum, de ecclesiarum ALEONOR.E REG1N.E ANGLl.E AD C/ELESTINUM PAPAM.
utensilibus ; de crucibus, de calicibus consecratis.
[C. D. 1192.]
Quot solidos sibi congregant, tot accumulant sibi

maledictiones, tot interminabiles cruciatus

Argumentum. —
Aleonora Anglise regino papse opem
sibi in miserabiliter imploral pro liberatione regis Anglo-
die irae terribilis thesaurizant. Quidquidad decorcm rum Richurdi filii sui.
domus Dei veneranda? antiquitatis munificentia Reverendo Patri et domino Coelestino, Dei gra-
erogavit, nunc
"""©— '-"J """"»» inexplebilis
."»"»p«w»».»ik» uiuiniu, hiatus uuouiuvt,
avaritiae »iiu»uo absorbet, summo
jjvuuuui,
.iv.^i.".iv/ ponlifici,
tia A. (88)
.r»\u kj j in
. iii ira
iia, Dei
J_7C1 lCglllO. An-
regina .411

ut haereditate possideant sanctuarium Dei, et tot G glorum, ducissa Normanniae et comitissa Andega
sacrilegiis exsecrabiles fiant, quot in partibus Oc- ven., miserce matri exhibere se patrem.
cidentalis Ecclesiae profanantur. Silere deceveram, etc. Vide inter variorum ad

PETRI DE GUSSANVILLA NOT/E.

(88) Littera A. denotat Alienoram, quae dicta est pcenitenlia circumfertur, refutare, millos cum apud
ab Anglicis scriptoribus Alienor, Alienora, Alienor- hujus lemporis historicos habeatur plures ; imo et
dis, a Francis Eleonor, sive Eleonora. Fuit autcm illorum eumdcm, apud S. Jacobum in peregrina-
filia Guillelmi ultimi ducis Aquitaniae et comitis Pi- tione sua diem ultimum clausisse narrent, ut Fras-
ctaviensis, qui cum pcenitentiae causa ad S. Jacobum quelus supra, Roberlus de Monte in Appendicc ad
in Hispaniam proficisceretur, in itinere obiit et se- S.g^er/um, Sugerius in Vita Ludovici Junioris, cujus
pultus est in ecclesia
Jacobi, ut inler caeteros
S. supremus regni administer fuit, Guillelmus Gemeti-
refert Joannes Frasquelus, in Chronico ms. apud censis in Chronico, apud Andream du Chesne hislo-
S. Victorem ad annum 1135 « Sequenti anno Guil- : riae Northmannorum lib. vin, cap. 42 « Circa bsec :

lelmus comes Pictaviensis ad S. Jacobum profici- D tempora Willelmus, dux Aquitanorum, non multo
scitur, et in sexta feria Parasccve in ecclesia S. post mortuus est. Hujus filiam unicam cum ipsius
Jacobi moritur, et ante altare sepelitur. Qui mori- ducatu Ludovicus filius regis Francorum accepit
turus proceres suos, quos secum habebal, contesta- in uxorem. » Chronicon Lemovicense, tom. II biblio-
tur, ut rilia sua major Alienordis Ludovico Franco- thecae novae, c. 48 < Guillelmus, Aquitaniae dux,
:

rum regi cum Aquitaniae ducatu tradatur quam : apud S. Jacobum peregrinus obiens, tumulatusest.
praedictus Ludovicus apud Burdegalam cum opti- Eadcm fere habet Radulfus de Dic.eto in Imagin ibus
matibus regni praesentibus jungit sibi nuptiis quam historiarum, pag. 267.
solemnibus. » Exstat ipsius Guillelmi ducis testa- Clarius autem rem narrat auctor gestorum Lu-
mentum apud Baronium ad ann. 1136, quo quidem dovici VII, cap. 4, apud Andream du Chesn., tom.
declarat,se velle Eleonoram filiam suam majorem IV Historice Francorum, pag. 591 : His diebus .<

Ludovico Francorum regi nuptura tradi cum Aqui- Guillelmus, dux Aquitanije, apud 8. Jacobum itcr
tania et Pictavia alteri vero nomine Petronilke
; arripuit qui, volonte Deo, antequam ad terminum
:

relinquit possessiones et castella quae habebat in ad quem sua^ peregrinationis accedcret, peracta
Burgundia. Ubi obiter notandum est Baronium ibi- parte itineris exspiravit, nullum virilis sexus in du-
dcm historiam illam, quae de stupenda Guillelmi catu Aquitaniae relinquens haercdem. Verumtamen

" Job. 41.

i4
Jer. 1.
55
Psal.36.
55
Psal. 20. '
Prov. H. 56 5 «*
Psal. 7. Jer. 17. Lege C.
59 60
Neubrig. I iv Rerum Anglio. c. 35 Paris, Polyd. et alios.
; Act. 5. Luc. 1.
 :

lO.l
4oo EPISTOL.E. — EPIST. CXLVIl 134

CcelestinumlUepistolaspost ipsius Regesta,Patro- A summo pontifici, A. misera, et utinam miserabilis

logioe t. CCVI. Anglorum regina, ducissa Normanniee, comitissa
EPISTOLA CXLV. Andegaviae, miseiae matri exhibere se misericordiae
EJLSDEM AD ELMDE.M. patrem !

[A. D. 1192.] Invidente locorum distantia prohibeor, etc. Vide

Ejusdem argumenti.
ibid.
Sanctissimo Fairi, ac domino C, Dei gratia S.
EPISTOLA CXLVII.
A. eadera gratia regina Angliae, ducissa
pontifici, AD ROBERTUM EP1SC0PUM BAXGORIENSEM.
Normanniae et comitissa Andegaviae, salutem et [C. A. D. 1197.]

misericordiae visceribus abundare. Argumentum. —

Reprehendil R. episcopum, qui be-
Taedet animan mef.m vitae mese, etc. Vide ibid. neflcium ecclesiasticum jam alteri collatum sibi
retinere conabalur.
EPISTOLA CXLVI. Dilecto quondam socio, nunc autem venerabdi
EJUSDEM AD ELMDEM.
[A. D. 1192.] domino R. Dei gratia electo de Bangor (89), M. Pe-
Ejusdem argumenti. trus Blesen. Balhon. archid., radicare in eo qui in
domino Coelestino Deigralia radices.
Reverendo Patri et JJ electis suis mittit

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

duas filias babuit, quarum una major natu Alie- ctoque marito filios ad bellum prosequeretur, re-
Ludovicus VII
alia Alaidis vocabalur. conciliatis cum patre filiis, ipsa aretae custodise ab
nordis et
Alienordam duxit, et secundam Alaidam Radulfo Henrico tradita" est, in qua per annos xu mansit,
Viromanduorum comiti cognato suo matrimonio donec ad preces Balduini Cantuariensis archiepiscopi
copulavit. » soluta est, ut habet Gervasius ad an. 1185, his ver-
Caeterum Alienora post annos decem a Ludovico bis : « Regina Alienor ad preces B. Cantuariensis
repudiata est, licet duas ex ea lilias suscepisset. anh;episcopi a diutino carcere tempore modico li-
berata est, quoperannos ferexn tenebatur inclusa.
»
Causam istius divortii varie referunt historici. Al-
bericus monachus Trium Fontium in Chronico ffis. Sed paulo post denuo in carcerem detrusa est, m
haec habet, quae desumpsit ex Elinando « Relictam : quo per iv annos, id est usque ad obitum Henrici
Ludovici Francorum regis, vel ut verius dicatur, viri sui mansit quo mortuo, a filio Richardo rege
:

repudiatam duxit in uxorem comes Andegavensis, soluta est, et regni moderaminis particeps effecta.
et dux Northmanniae Henncus, rex Angliae mox fu- Qua de re sic Nicolaus Treuet in Chronicoms. :

« Anno 1179, Henncus Anglorum rex senior

abalie-
turus unde guerra inter eos. Hanc reliquit rex Lu-
:

dovicus propter incontinentiam ipsius mulieris, quae natus ab uxore sua, incustodia eam detinuit annis
non sicut regina se habebat, sed fere communem se multis, et nonnisi mortuo Henrico, scilicet an. 1189
« Ann. 1189,
exhibebat. Fuitautem Alienor dicta, Guillelmi filia educta a filio Kichardo. » Et infra :

Pictaviensis comitis et Aquitanite ducis. Quae cum Alienora reoina post mortem Henrici regisperman-
"'
luit de custodia, in
regi Franciae duas filias peperisset, iMariam comi- Q datum tilii sui Richardi educta
Blesen- qua fuerat circiter per x annos. » Radulfus de Di-
tissam Trecensem, et Eleidem comitissam
ceto, ad an. 1189 « Alienor regina quee per annos
sem, postea praedicto regi Henrico qualuor peperit :

filios et tilias tres. » Matthaeus Parisiensis ad ann. plurimos arctae fuerat deputata cuslodiae, statuendi
1150 de eo ita loquitur « Celebratum est divortium
:
quae vellet in regno potestatem accepit a filio. Cu-
inter Ludovicum regem Francorum, et Alienor re- stodiam dico sedecim aunorum continuatam. » Si-
« Mater
ginamsuam, propterea quod diffamata est de adu- militer et Matthaeus Paris., ad an. 1188 :

terio eliam cum infideli, et qui de genere fuit dia- Richardi regina Alienora, quae perannos xvi a toro
boli. Erant enim consanguinei in 4 gradu. » Eadem patris separata, sub arcta custodia tenebatur, sta-
fere habet Bromton, pag. 1040, et Gervasius in tuendi qua: vallet a filio potestatem accepit. Datum-
Chronico, pag. 1370 « Anno 1152, postquam re-
: que est regni principibus in mandatis, ut omnia
versus est rex Franciae Ludovicus a peregrinatione disponerentur ad votum reginae. Quae continuo ac-
Jerosolymitana, orla est quaedam discordia inter cepta potestate omnes captivos per Angham a car-
ipsum et reginam suam Alienor, exquibusdam forte, ceribus liberavit, sicut quae experimento dedicerat,
»
quae melius tacenda sunt, qua? in illa peregrinatione carcerales custodiashominibusnimisesse moleslas.
contigerant. Et ecce subito sub consanguinitatis Vixit autem post maritum xiv annis, id est usque
imagine moliri coepit matrimonii solulionem. Di- ad annum Christi 1*204, quo ibiit ex Thoma de V\ al-
vortio itaque inter regem Ludovicum et reginam singham in Hypodigmate Neustriae, his verbis
suam Alienor labore multo et artificioso juramento « Anno 1204 Alienora ducissa Aquitanii^, mater
» Scilicet apud
in facie Ecclesiae solemniter celebrato, » etc. Pau- D rec-is Angliee, ex hac luce migravit.
lus .Emilius lib. v. Hislor. Francorum « Rever- monasterium Fontebraldense, ad quod sub finem
:

sus ex Syria m
Franciam Ludovicus, nihil antiquius vitse poeniientiae causa se receperat, habitumque
habuit quam ut Leonorae matrimonium dirimeret. sauctimonialis induerat, ut habeut tabulae Fonte-
Baugenciaci concilium habitum. Remorum, Seno- braldenses. Sepulta est in eadem Ecclesia Fontis-
num, Rothomagensium, Burdegalensium archiepi- Ebraldi prope sepulcra Henrici mariti et Richardi
ut legitur in Necrologio hujus monasterii
ad
scopi consedere. Interrogati testes fides propin- filii,
;

quitatisfacla, constitulum constare conjugium pie diem 30 Martii, aim. 1204.

non posse. Ita non sine admiratione terrarum di- (89) Est hic Robertus Salopiensis, qui conse-
Hic
missa Leonora, quam per tot annos uxorem habue- cratus esl episcopus Bangorensis anno 1197.
rat, unde duas filias procrearat. » Quidquid sit, anno 1210 captus est a Joanne rege Anghae ec- m
acci-
repudiata a Ludovico rege Alienora, relictis ipsi clesia sua cathedrali, qui pro lytro dedit regi
communibus liberis ocius Aquitaniam repetiit, el pitres ducentos, inquit Matth.
Westmonasieriensu.
paulo postllenrico Xorthmanniae duci et Andega- Obiit an. Christi 1213, et moriens corpus suum m
vensium comiti, Angiiae regi mox futuro nupsit, ex mcdio fori Salopiensis inhumari numdavit. Ex eo-

quo quatuor tilios et tres filias genuil. Verum cum dera Malth. Westmon.
dissidentes a rege patre filios ipsa incenderet, reli-
 435 PETRI BLESENSIS 436

In die ordinationis vestrae debuistis veterem ho- A babuit. Vestri ofticii est, vivere de Evangelio, sicut
minem cum suis actibus exuisse, et induisse no- constituit vobis Dominus, non incedere pompatice in
vum, qui secundum Deura creatus est. Sic enim vestium cultu, in equorum fastu, in mullitudine
David a die unctionis suae mutatus est in virura al- clientelae. Decet vos, tanquam sacerdotalis et epi-
terum, et Spiritus Domini direclusest in eum "'. scopalis sanctimoniae professorem, praecidere omnino
Vos autem incipientes ab injuriis, turbastis mihi in vestigia conversationis antiquae. Quid vobis de
ipsa ordinatione vestra dominum archiepiscopum caetero, et habitationi Wolverhamtun ? Oranes,
et ad iracundiam provocastis- Ecce sacerdos bonus, quaeso, pravae opinionis occasiones abscindite, et
66
qui in die suae sanctificationis placere Deo et ho- juxta consilium Apostoli : Abstinete vos ab omni
minibus debuit, et in die iracundiae tieri reconci- specie mali, et bona non solum coram Deo, sed co-
liatio.Vos autem primitias veslras discordiae con- ram hominibus providete. Plurimum quidem vestri
secraslis, et in tempore amicitiae facti estis
rixie et honoris interest, ne vel modica praeteritae levitatis
scditionis occasio. Testimonio Salomonis " : Sex nota repullulet, aut assumptae innocentiae novitatem
sunt, qui£ odit Dominus, et septimum sinistra opinio vel minimo flatu contaminet. Ut au-
detestatur
anima ejus. Enumeratis vero sex odibilibus, septi- 67
tem verbo Apostoli utar : Sic vos existimet homo
mum ponit, scilicet, inter amicos discordiam ut ministrum Christi. Sic vos modeste. habere veli-
nare.
serai- B
Si accepistis, irao quia accepistis non spiri- tis, ut modestia vestra nota sit omnibus hominibus ',

tura hujus raundi, sed Spiritum oranesque motus animi sic ad lemperantiam redi-
qui ex Deo est, quo
aguntur hi, qui sunt filii Dei, si vos etiam gantur, ut vos talem dies consecrationis futurae
graviter
offendissem, debueratis esse promptiores inveniat, qualem discipulo suo describit Apostolus,
ignoscere
quara Sola inter vos dissensionis occasio
ulcisci. dicens ; Oportet episcopum essesine crimine, sicut
est, quod beneficium alii jam collatum vobis Dei dispensatorem. non iracundum, non litigiosurn,
non
confero, contra formam canonum, nonturpelucrum sectantem" Parciteergo pauperi
contra meam '.

conscientiam, contra vestrara animam, ipsum ad apostolicam sedem oporteat

clerico, ne
contra
Deum. Aperte vos tangit parabola laborare. Si enim ha?c ad aures sumrai pontificis
illa, quam regi
David Nathan propheta proposuit de divite, illius querela detulerit, sedes illa, quidquid de hoc
qui
multas oves habuit, et pauperi misero reditu vel de quos hactenus habuistis,
unicam abstulit, aliis,

^. quam habebat ". Pauper ille clericus, cui praeben- fuerit factum, sine omni relractione damnabit. Par-
dulam illam donavi (90), jam ad sedera apostolicam cite vobis, amice charissime, parcite et mihi ; et
appellavit. Creditisne quod sequitas Romana adeo qui in hac praebendula meus quandoque fuistis (91),
degeneret, ut hominem inopem et mendicum, litte- n me nunc v °bis in ipsa ad perpetuae dilectionis ob-
ratum honeslum, in ecclesiasticis atque schola-
et sequium obligare velitis. Vale.
sticis eruditum opprimi sustineat a potente
? Non EPISTOLA CXLVIII.
oportet vos sic abhorrere ecclesiae
vestra pauper-
tatem, quam in alienum gravamen
AD SAVARICUM BATIIONIENSEM EPISCOPUM.
tota die coram
hominibus allegatis. Titulus paupertatis [C. A. D. 1193]
gloriosus
est apud Christum et quae Filium Dei Argumentum. — Horlatur episcopum, ut ad suam
decuit, vos
;
dicecesim revertanir, nec deserat Ecclesiam suam
dedecere non debuit. Princeps
apostolorum et prae- propter peregrinationem.
sulum dicit Aurum et argentumnonest
:
mihi" Reverendo domino S. Dei gralia Bathon.
Patri ac
Magnus eliam Angustinus 65
ideo testamentura nul- episcopo (92),Petrus Bles. archid. suus, salutem
lum fecit, quia, unde faceret, pauper Christi non in eo sine quo non est salus.
PETRJ DE GUSSANVILLA NOTyE.
Erat
praebenda in decanatu Vulruneha-
illa
)
clericis reclamantibus, ele-
Y) monachis, Vellensibus
-
vra, cujus
erat decanus Petrus noster,
ut ipsemet ctus est in cpiscopura. Walterus Rothomagensis
loquiturepist. lo_ adlnnocenlium
papam. Ex qua archiepiscopus,
r r, T iustitiarus regni praebuit regis as-
aoparet ad ipsum
apparet insum spectasse
«npoi^co /.-.n-i:
collationem :_-__:_ • * _• ._•_: j_._
praebendarum
istarum sensum. Savaricus Romam veniens, mandato sum-
mi ordinatus est presbyter in patriarchi
pontificis
(91 Probabile
est Robertum
1
ante episcopatum Lateranensi. Manum consecrationis apposuit Alba-
tuisse canon.cum in ecclesia illa, cujus eratdeca-
nus Albaniensis episcopus ni Kal. Octobris. » Cum
nus Petrus BJesensis.
autem Richardus rex Savanco abbatiam Glasto-
Scripsit hanc epistolam circa
annum H97, quo niensem dedisset, ipse ad eam voluit transferre se-
eleclus est Robertus.
dem episcopalem, undeetse Glastonensem episco-
Savaricus ille ex arcbidiacono Northamtoni;p
-
pum saepius vocitabat. Erat hic imperatoris Henrici
iactus est episcopus Rathoniensis ad petitionem consanguineus, fuitque obses apud eum pro libera-
Richardi regis Angliae agentis in peregrinatione
Je- lione regis Richardi cum Waltero Rhothomagensi
rosolymitana anno Chrisli 1192. De eo ita
Radulfus archiepiscopo et ahis, ut habet Rogerius ad an.
in Imag.hist., ad an. 1192 « Dum rex Rirhardus :
1194, quiet eum facit Burgundiae cancellarium ad
peregnnaretur in Syria,
vacaret sedes Can- dum « Henricus Romanorum
ann. 1197, his verbis :

tuanensis, Savancus Northamtoniensis Savaricum Bathoniensem

archidiaco- caipit aegrotare, et misit
nus et thesaurarius Sarisberiensis a Bathoniensibus
episcopum, consanguineum, et cancellarium suum

" Reg. 1G.

e
" Prov. 6. "U Reg. \i. "Act. 3. '
" Possid. in Vita.
66
1 Thcss. 5.
67
II Cor. 4.
*
ITim. 3.
 EPISTOL.E. — EPIST. CXLVIII. 438

Super laboribus el fatigalionibus veslris mea A repente vos raperet, quae lucra aniroarum, quas
viscera concutiuntur assidue devoto compassionis accessiones de talentis spiritualibus vobis creditis

affectu. Quis enim aequo animo ferat, ut nobilis illa

j
ad Dorninum ? Non sustineat Dominus,
referretis
anima vestra scholaribus exercitata militiis, spi-l quod de illorum numero sitis, de quibus Dominus
imbuta doctrinis, tot et tantarum gratia-
ritualibus dicit " Dedi eis aurum et argentum meum
:
ipsi ;

rum dotibus pollens ita degeneret, ut sui oblivisca- autem de auro et argento meo operati sunt Baal.
tur, suorum sit immemor ; nec desponsatae sibi ec- Aurum sapientiae el argentum eloquentiae copiose
clesiae, nec animarum curam, quas non sine magno contulit vobis Deus. Absit ut ista de eaetero in va-
discrimine custodiendas accepit, nec judiciorum Dei nitates et in insanias falsas hujus saeeuli conver-
terribilium recordetur ? Miserere, benignissime Pa- tantur ! Absit quod dominus meus tonitruum illius

ter, animse pro qua Christus animam suam po-

tuae, sententiae terribilis audiat, quam servo inutili, et

suit, et quam quasi sub jactu aleae posuisti. Tibi, ideo nequam, qui talentum Domini involvit sudario,
reverende pontifex, me cbaritas compati et timere et in terra abscondit, indignatio cceleslis intentat.
compellit : utinam et tu timeas ! Beatus enim liomo, Servus damnatus est eliam, qui talentum Domini
~
9 71
qui semper Quis etenim de Domino
est pavidus . custodivit, quia non est ex talento lucratus . Nec
et amico suo non timeat in tam longo incolatu,inter g arbor tantum quae malos fructus facit, sed et quce
tot viarum discrimina, inter tot vagos, et varios, et fructus bonos nonfacit, excidetur et in ignem mit-
75
incertos excursus ? Quae utilitas, quae bonestas, tetur . quanta est eorum confusio, qui vos dili-

quae necessitas ad tara longae peregrationis exsi- gunt ex affectu, dum vident, et dolent ecclesiam
lium vos coegit ? Veritas apostolis dic.it : Si vos vestram tanto tempore desolatam, et vos quasi
persecuti fuerint in una civitate,fugite in aliam
~°.
avem, quae avolavit a nido suo, et reliquerit pullos
Non in tempore pacis, sed persecutionis fugam suis suos, quasi viatorem in solitudine, hominem sine
discipulis Salvator indulsit ; eam tamen credo ve- causa exsulem et peregrinum, sponte vagum et
strae rnentis censtantiam, quod si vobis persecutio profugum super terram. Absentiam vestram plan-
immineret, non leviter ad fugam hostilitatis impetus gunt laici, clerici gemunt, religiosi lamentantur, et

urgere vos posset. Nunc autem conditione merce- ad vestrum reditum omnium, pendent desideria
narii vestra fuga longe periculosior censetur a mul- totisque medullis animae suspirant ad suarum pa-
tis. Ille fugit, qui luporum terretur incursu, vos non storem et episcopum animarum.
lupos, sed vestras oves fugitis, qui beneficio prae- Cum multis magnis et sapientibus viris negotio
sentiae vestrae lupos in oves mutare possetis. Quod vestro Glastoniensi locutus sum (94) omnium ;

enim in toto regno posset adeo vobis esse difficile, p sententia est rem vestram circa impossibile ver-
quod ille communis omnium favor erga vos, illa sari, regnum et sacerdotium in hoc pariter conve-
ingenii vestri nativa subtilitas, et multipliciter exer- nire, ut mitra una nuilo modo corona regis aut Can-
citata industria non posset ad vestrum libitum im- tuariensis Ecclesiae mutiletur (93). Si ergo videtis,
mutare ? quod vestri conatus votivos effectus non habeant, non
Recolite, Pater, quia beati Petri vicarius estis sit vobis confusio redire ad propria. Scitis, quia est
(93). Vobis in eo quandoque dictum est: Si diligis confusio adducens peccatum, et est confusio addu-
me, pasce oves meas n
~
e
Quid est oves pascere, nisi
. cens gloriam . Non confundatur, nec erubescat
evangelizare subjeclis ? reddere Deo populum ac- dominus meus, si non potest pro libitu obtinere
ceptabilem, verbo, opere et exemplo dirigere vias quod caeterorum pontiticum nullus posset. Quod si

Domini, et parare Domino

plebem perfectam ? hoc ascribitis confusioni et erubescentiae, sciatis
Sciatis, quod semper exulare, et peregrinari sum- quod pro confusione hac et rubore dabitur vobis in
~'
ma est miseria, atque testimonio Salomonis 2
: Ire terra vestra cum honore el gloria dupliciapossidere.
de hospitio in hospitium vita pessima. Si hodie, Revertimini, quaeso, ne vituperetur ulterius mini-
quod Deus avertat, mors, quae omnibus insidialur, D sterium vestrum ; et ad reditum vos invitent brevi-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

de Burgundia, ad Richardum regem Angliae, et ob-
recompensationem pecuniae, quam de eo ce-
tulit ei
perat pro redemptione sua. » Sedit autem Savari-
cus annis xm.
(93) Vide quae de bac re diximus ad epist. 113.
(94) Intelligit translationem
ad Glasloniensem Ecclesiam, de qua superius. Ubi
et notandum est quod, etsi toto episcopatus sui
tempore ibi sederit Savaricus, tamen statim post
ejus obitura monachi Glastoniensesabbatiam suam
a rege Joanne recuperarunt, sibique abbatem prae-
fecerunt anno 1205, quo obiit Savaricus.
(93) Savaricus quippe Bathoniensis sedis suae in
Glasconiense monasterium translatione regnum An-
Bathoniensis sedis gliae et Cantuarieusem Ecclesiam una mitra, nimi-
rum abbatiali, truncare conabalur.
Ex supradictis conjicere possumus hanc episto-
lam scriptam esse circa annum Domini 1195.'

70 71 7t 74 7J
"*Prov. 28. Matth. 5. Joan. 21. Eccli. 27. Ezech. 16. Matth. 25. Matth. 3.
Eccl. 4.
 :

439 PETRT ULESEx\SIS 440

tas hujus vilae, peregrinationis pericula, Dei timor, A domini regis, M. Petrus Blesens. Bathon. archi-
memoria mortis, amici lugentes et animae desolatae, diac, salutem in auctore salutis.
quia, qui multum peregrinantur, raro sanctificantur. p In angustia corporis et mortis periculo consti-
Vale. lutus scripsi vobis epislolam, in qua visus sum vitae
EPISTOLA CXLIX. ne dicam malitiam vehementius
curialis militiam,
AD J. ET P. AMICOS. dehorlari. Eoenim tempore gravi segritudine tactus,
[G. A. D. 1200 ?] et ideo gravi poenitentia ductus, non solum curiam,
Argume.ntum. —
Conqueritur se jam senem et eme- sed mundum, et omnia quae mundi sunt, immunda
ritum, malevolorum falsa criminatione dejici ho-
et damnabilia reputabam. Sicut per experientiam
nore archidiaconatus, duorumque aulicorum ea
auxilium implorat.
in re expressa est imago naufragii
didicistis, infirmitas ;

Petrus Oles. Bath. archid., J. et P., salulem et nam, dum navis illiditur saxis aut ventorum tlu-
moveri super contritione Joseph. ctuumque rabie procellosa concutitur, universa
Ab amaritudine animse me» et ab inconsolabili mundi pretiosa vilescunt, et in pcenitudinem trans-

dolore cordis mei totus absorbeor, et utinam omnes it, quidquid fuerat occasio voluptatis. Si ergo de
cataractae capitis meifluant ln fletum ! Utinam ma corde contrito et ma-
humiliato ad vos exhortatoria
xima pars cerebri, atque maxillarum totius miseri B navit epislola, quempiam vestrum propter hoc scan-
corporis mei liquescat in lacrymas, ut possim flere dalizari non decuit.
et plangerc, quod videre non possum !
Diligo enim vos in Christi visceribus, et quidquid
* A rege Henrico vocatus in Angliam, et ab eo, ad «dificationem vestram in ea scriptum est, non
atque filiis ejus ditatus largitionibus effusis, nec non """de odio curialium, sed de sincera charitate proces-
ab archiepiscopis, et episcopis, et universis magna- sil - Sane periculosum est in curia mori, nec leviter
tibus omni vencralione usque ad malitiam
terrae ascendet ad eminentiam perfectorum, qui se cas-
hujus temporis exaltatus, nunc occasione quarum- trensibus alligavit vinculis, et curialera incidit la-

dam litterarum, quae et per taciturnitatem veritatis, *-byrinthum. Sed nec vitara curialium damno ; qui,
et per expressionem falsitatis oblenlse sunt a do- licet orationi et contemplationi non vacent, rei
mino papa, crudelussime circumvenlo toto populo tamen publicae utililatibus occupanlur et frequenter
et clero lant?e civitatis, quorum cura et custodia opera salutis exercent. Necpossunt omnes viam vitae

milii commissa est senex et emeritus a juvene, sinr

:
arctioris arripere ; angusta enim et ardua est via
plex et valetudinarius ab ambitioso, mansuetus et Domir.i ;
scd magnumesl,si hi, qui in montis emi-
innocens a versuto : et ut temperatius loquar, lurpi nentiam non ascenderunt, comitenlur Lot, et
78
crimine diffamatus ab omni honore archidiaconalus Q salventur in Segor modica civilate . Scio, quia hi,
mei violenter expellor. Porro lator prsesentium tra- qui iu regiae familiaritatis sacrarium admittuntur,
pBdiam istam vobis apertius "explanabit ; singul- multa facere possiut, et dicere, quibus pauperum
tuosus enim dolor os meum syncopis et kt7ro6u^i'a necessitas sublevetur, foveatur religio, fiat aequitas,
impediens, me loqui aut scribere non permiltit.
Ecclesia dilatetur. In his et consimilibus misericor-
Datus sum per astutiam malignantis in opprobrium diae operibus possunt sibi euriales aedificare ad
et contemptum, nisi miseria mea vestram excite 1 vitam, si tamcn non detrahant, si non invideant, oi

misericordiam, et passiones meae vestrae compus- manus suas excutiant a muneribus, si malura pro
sionis affeclum provocaverint. Mseremini mei sal-
malo retribuere non affectent. Vitium enim curia-
tem vos amici mei 76
*, quos, etsi meritorum meorum lium commune est hoc, quod pro levissimo alterius

exigentia mihi amicos non fecit, tamen miserum excessu graviter excandescunt, atque simpliciter
hunc amare compellat pia compassio, quae venire delinquentis errorem impatientissime ferunt, nec ad
fi-fquenter in contractum amiciliae consuevit. Nulli,
ubram metiuntur injurias, quarum expetunt ultio-

nisi vobis duobus, in curia scribo : unicam enim nem.

post Deum in vobis spei meae anclioram fixi nec ;
Fateor quidem, quod sanctum est domino regi
sum lmmemor verbi quod Veritas in Evangelio " n assistere , sanctus enim et Christus Domini est : nec
dicit : Super qvacunque re duo ex vobis consense in vacuum accepit unctionis regiae sacramentum»
rint super terram, pZet illis. Ethnicus eliam dicit cujus efficacia, si nescitur, aut in dubium venit,
Non caret effeclu quod voluere duo. fidem ejus plenissimam faciet defectus inguinariae
Valete. pestis, et curatio scrophularum. Christo meoCyro,
EPISTOLA CL. cujus apprehendi dexteram, subjiciam civitates ct
AD CI.ERICOS AUL.K RKiM.K. •
regna 1 *, dicit Dominusper prophetam. Ibi Cyrum
Ar(.u.mk.ntu.\i. — Mitigat quce in epist. 14 asperius regem,christum suum Dominus vocat. Unde et ado-
inaulicam vitam dixerat, fateturque conveniens
esse ut clerici aliqui, atque etiam cpiscopi in au-
lescenli, qui ad preces Saulis eu mdem occiderat,
80
lis regumversentur, modo gregem
suum non de- noluit David parcere , eo quod in christum Do-
serant, et aulce vitia non imitentur. mini manus temerarias injecisset. Mihi non videtur
Charissimis dominis et araicis clericis de curia absurdum, si doraino regi, juxta apostolum, tan-

7,r '' !$ 80
Job. 19. Matth. 22. Gen. 19. Isai. 43. II Reg. 1.
441 EPISTOL.E. — EPIST. CLI. 442

(juam prcecellenti, honorem ct obsequium cxhibclis A quam in alio quodam librorum vehemenlissime
81
.Regibus enim noQ solum bonis et modestis, sed commendabat. Sane, cum Salomonverba istapenitus
eliam dyscolis in omni humilitate et reverentia continuet Responde stulto juxta stultitiam suam
:

sentio serviendum ". Nam et Hebraei praecipiuntur 89

, et : Non respondeas stulte juxkt, stultitiam suam
83
orare pro Babyloniis ,
quia in pace principum ", si in proverbiis et epistolis verba benignius ex-
quies est populorum. Sed et ipse Christus solvi a ponantur, nec in vestro Ecclesiaste, nec in vestro
fidelibus Csesari tributa decrevit ". Non solum ergo Blesensi dicta sibi aliqua repugnabunt.
loleranda, sed desideranda est plerumque cumprin- EPISTOLA CLI.
cipibus conversatio clericorum. Legimus quidem AD INNOCENTIUM 111 PAPAM.
sacerdotes et prophetas frequentiam et familiarita-
[C. A. D. 1199.|
tem cum regibus habuisse. Tunc enim salubriter
disponitur regum, cum religiosorum horta-
vita
Argcmentum. — Obsecrat et adjurat summum pon-
tificem, ut archidiaconaium Londiniensem sibi jam
menta sectanlur, et ducuntur consilio sapientum. seni oblatum amplioribus curet omari redi-
tibus.
Verumtamen, licet episcopos et alios, qui curam in
se gregis Dominici susceperunt, regum consiliis
' ~ Domino papae Innocentio (96), P. Blesensis, Lon-
frequenter expediat interesse, sua tamen interest, doniensis archidiac, salutem, et se totum ad pedes
ne ministerium vigilantiae pastoralis evacuent, sed ejus.

sint in conspectu regum suae conditionis memores, Si ex abundantia cordis aliquid ore incircumciso
et Petri naviculam, cui praesunt inter tempestuosns imprudentius scribo, vos, qui spirituales estis, su-
fluclus curiae non reliquant. Nam et vectes, quibus stinete hujusmodi in spiritu lenitatis. Dedit enim
arca Domini deferebatur, licet moveri et trahi in vobis Dominus linguam eruditam, ut sciatis eum
varias partes possent, extrahi lamen, aut avelli om. sustentare qui lapsurus est verbo, sed et lingua
83
uino non poterant . In quo manifestissime figura- vestra clavis coeli facta est, et potestas, in cujus
tur, quod Ecclesiae praelati, esti ad varias reipublicae plenitudinem vocati estis, non ab homine, sed a
necessitates distrahuntur ad tempus, a sponsae Deo est. Audite ergo patienter, si plangam paulu-
amplexibus, et a populi sibi crediti sollicitudine lum dolorem meum, qui elevalus sum superventum,
minime separentur. Ab antiquo desiderabile fuit ut turpius cadam, et fiam caeteris in theatrum et

in oculis principum gratiam invenire : nam et ethico derisum. Quando mihi offerebatur Londinensis ar-
teste, [Uiihju chidiaconatus, ipsum renuebam ; illudque verbum
86
Principibus placuisse viris non ultima laus est . Isaiae frequenter coram episcopo inculcapam : Non
Non solum ergo laudabile, sed gloriosum reputo sum medicus ; et etiam, In domo mea non est panis
domino regi assistere, procurare rempublicam, sui G aut vestimentum : ideo noliteme conslituere princi-
esse immemorem, omnium totum esse. Per me
et pem mullitudinis hujus*
1
. Patriarcha Jacob,qui cum
tamen nullus implicabitur, per me nullus explica- Domino frequenter habebat familiare verbi com-
bitur a vinculo curiali. Sequatur et taneat unus- mereium, omnes dies vitae suae parvos et pessimos
quisque propriae voluntatis arbitrium. Nam et Josue reputabat
9i
Ego vero usque ad hunc archidiaco-
.

m optione populi Israel ponit, servire diis Mesopo- natum omnes dies meos meliore lapillo, felicique
tamiae aut diis Amorrhaeorum, aut Domino Deo, transactos auspicio compulabam nunc autem sa- :

nulli volens imponere citra liberam voluntatem alie- gilt* Domini in me sunt, quarum indignatio ebibit
87
nae servitutis angariam . Ego siquidem in hac e^ spiritum meum. In vespera vitae meae sum, si ta-

alia, quam praemisi vobis epistola, varia, et fortasse men, quod vivo, vita est. Oppressus enim morbis,
contraria scripsisse redarguar, sicut et Didymus in variisque incommoditatibus senectutis obsessus
88
quodam librorum suorum ,
quos innumerabiles praecipuum habeo in votis, Vale saeculo dicere.

fecerat, quamdam legitur reprobasse historiam, Jamque per Dei gratiam delibor, et mortis respon-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(96) Eral hic ex illustri Hernicorum comitum fa- j) moriens convocatis cardinalibus persuaserit ut nul-
milia in Campania Italiae ortus qui primum Eccle- lum alium eligerent quam Lotharium diaconum
;

siae Anagninae canonicus, mox Lateranensis Eccle- cardinalem SS. Sergii et Bacchi, doctrina et mori-
siae canonicus regularis fuit. Tum Lutetiam Pari- bus insignem. Quod et factum est. Quanta autem
siorum, studiorum causa, se contulit, ubi in omni egerit in pontificatu Innocentius III fuse narrant
disciplinarum genere pentissimus evasit; adeo ut omnes historici, sed et ipsius scripta, maxime in-
sacras litteras publice summa cum laude et admi- numerabiles epistolae decretales praeclaras viri do-
ratione docuerit. Dehine a Clemente III cardinalis tes abunde declarant. Sedit autem annis xvm et
factus, tandem post mortem Coeleslini III ad
et mensibus sex.
sumraum anno 1198, licet xxx
pontif, evectus est Scripta est haec epistola sub finem vitae P. Ble-
tantum annos haberet ex Ciaconio. Illud autem de sensis, id est circa ann. 1199.
ejus promotione notandum, quod Coelestinus III

,s
81
I Petr. 2.
8S
Ibid.
83
Jer. 29.
8t
Matth. 22.
8S
Exod. 37. Horat. 1. i. ep 18. " Jos. 24.
58
Epist. 18. Hieron. in Catal.
89
Prov. 26.
80
Ibid.
w Isai. 3.
M Gen. 47.
 ;

44:3
PETRI BLESENSIS 444

sura in raembris mei recepi, ejusque metatores A pontifici, P. Blesen. Loodon. archid salutem, et

se nituntur in°-erere corpusculo tabescenti.

quam devotae humilitatis obsequium.

quietus et tutius semper laluisse sub "• Eram decanus Ecclesiae de Wolverhampton in
mihi esset,

modio quara in archidiaconatum Londinensem in- dicecesi Cestrensi, quae tamen nulli erat obnoxia,

consultius ascendisse. Vere super ventum ascendi. vel subjecla pontifici, nisi archiepiscopo Cantua-

Nam archidiaconatus ille draco est, non habens riensi et regi. De antiquissima enim consuetudine,

unde possit vivere, nisi vento. Ille siquidem honor quae apud multos pro jure habetur, reges Angliae

est in solis et nudis, et puris intellectibus. Nam-~seraper illum donavere decanatum. Ad decanum

cum sint in illa civitate quadraginta millia homi- vero spectabat donatio et institutio praebendarum.
num,atque centum et viginti Ecclesiae; nec a laicis Porro, quia clerus ille omnino indisciplinatus erat,

decimas, vel primitias, vel oblationes, quamvis sa- sicut Wallenses, et Scoti, tanta in eis obrepserat
cerdotio fungar, accipio, nec ab aliqua Ecclesiarum vitae dissolutio, ut vitium evaderet in Dei contem-
synodalia, vel cathedraticum, sive procurationes ptum, in animarum perniciem, atque in infamiam
vel auxilia, seu hospitia, nec aliquas consuetudines cleri, et in totius populi sibilum et derisum. Et, ut

debitas archidiaconis possum elicere a subjectis. verba Scriptur3e transsumam, cantabantur eorum
— Ego tamen supra vires meas correctioni et erudi- g lurpitudines in triviis Geth, et in compitis Ascalo-

lioni tam cleri quam populi anxia et indefessa ms »

l
. Frequenter eis ad memoriam reducebam illud

sollicitudine me impendo. Nunquid magum esset, Osee : Si jor?iicaristu,Israel,notidelinquatsattem

si spiritualia seminantes temporalia meteremus? Juda V Ipsi vero publice et aperte fornicantes prae-
93
Ubi est Sumite psalmum, et date tympanum ? Ubi
:
dicabant sicut Sodoma peccatum suum, et in pal-
9i
est : Dignusesi mercenarius mercede sua ? Novit pebris popularis infamiae ducebant uxores, alter

Deus, et novit tota regio, quod archidiaconus Lon- alterius filiam, sive neptem ; tantaque erat cogna-

doniensis, nisi haberet aliunde subsidiura vitae, tionis connexio inter eos, ut colligationes impietatis
non posset se per mensem de universis illius liono- eorum nemo dissolvere praevalerel. Erant enim
"7
ris obventionibus exhibere. Quia igitur vocavit vos quasi squamae Behemoth ,
quarum una um con-
Deus in plenitudinem potestatis, et inter angelos jungilur, et spiraculum vitae non incedit per eas.
suos, ut auferatis scandala de regno ejus, quod est Terra proinde clamabat abversus eos, et eodi reve-
Ecclesia, obsecro et adjuro gloriam sanctitatis ve- labant iniquitates eorum. Exactissima diligentia

strae, quatenus hoc malum, hoc scandalum abscin- laborabam vitiorum in eis propagines venenosas
datis, et quod a diebus antiquis inorditate factum excidere, sed lacilius converterem lupos in oves, et
est,reducere vobis placeat, antequam moriar, ad p homines. Non enim mutabit -Elhiops pellem
feras in
i_ .•_
/->' • • ~* •!_____ . qr
9 r\ i __i* ________

gloriam honestatis. Si enim ex hoc patior, magis suam, aut pardus varietates suas *. Quoties aliquos
tamen suceessoribus meis compatior. Nescient enim eorum in ecclesia poteram congregare, ut mihi
fodere, erubescent egere, et ex necessitate cogentur liceret cum eisdem sermonis habere commercium,
turpiter et publice mendicare. ipsi more aspidis obturabant aures suas, nolebant
oe
Praecipite, quaeso, Eliensi et Wintonensi episco- enim intelligere ulbene agerent , imo quasi mon-
pis, ut ad locum accedant, et secundum statum tes Gelboe, super quos nec ros, nec pluvia cadit ^"
aliorum archidiaconatuum istum ordinent; et quod salutaribus monitis adversantes de suis criminibus

statuerint apud regem faciant inviolabiliter obser- aut discriminibus non curabant. Miseii quippe pro-
vari. Sanctissime et potentissime Innocens, cum jecerant intima sua, atque in reprobum sensum
sis nocentium malleus, et innocentium consolator, dali currebant effrenes, quasi equi emissarii in ora-

aut ab hoc archidiaconatu apostolica benignitate nium preecipitia vitiorum.

me liberes, aut secundum gratiam tibi datam a Deo Instabam correctioni eorum totis medullis animae,
sic ipsum sola jussione tua per aliquos bonos viros toto charilatis affectu ; erat enim dolor continuus
ordines ac disponas, quatenus apud posteros gratiae cordi meo, sed oderunt corripientem in porta, et

et gloriae tuae memoria super omuem memoriam salutera loquentem abominati sunt. Incumbebara
perseveret. orationi, et ponebam in pulvere os meum, si forte

esset spes, loquebar in amaritudine animae meae

EPISTOLA CLII.
ne adeps deesset compassionis sacri-
gemens : et

ficio, amaritudinem contriti cordis lacrymis con-

AD EUMDEM.
diebam. Terribiles comminatorias scribebant eis

fRGOMENTUM. — Supplicat summo pontifici, ut ec- rexet archiepiscopus ego : autem constantissime
clesia de Wolverhampton, cujus ip*e erat decanus, Romanus locum
promiltebam quod pontifex tolleret
propter incorrinibiles mores cleri commutelur in
ccenobium Citterciensis ordinis. et gentem, et ejicerentur de habitationibus suis
sed de comminatione crescebat eorum contumacia,
'"-
Reverendo Patri et domino I. Dei gratia summo et de commonitione contemptus. Pauci erant, sed

" Psal. 80. "Luc. 10.

fl3
IIReg. 1. *'
Ose. 4. " Job. 41.
98
Jer. 13. " Psal. 35.
m UReg.i.
 EPISTOL/E. — EPIST. CLIII. 446

eorum iniquilas in multitudinem plebescebat, mul- A apostolicae misericorditer indulgere velitis. Porco- c
tiplicabantur genimina viperarum. Ova aspidum rum stabulum, Satanaeque prostibulum convertite
J
erumpebant in regulos, et de radicibus venenosis in templum Dei, et in olficinam Spiritus sancti. Au-

spuria vitulamina pullulabant. De semine Canaan

ferantur impudicitiae, atque lalrocinia perditorum,
exasperans, et aedificetur his, qui quaerunt
progrediebatur generatio prava et filii faciem Dei Jacob,
Qui volentes haereditate possi
scelerati.
paradisus voluptatis, ubi fruantur contemplationis
Belial, filii,

sanctuarium Dei, quoties aliquo canonico de- deliciis, Rachelis amplexibus ubi sit praesepium
dere ;

cedente substituebatur aliquis vir honestus, defuncti

Christi, fossa cubitiunius, quam vidit Ezechiel in
patrimonium suum esse dicebat, altari *. Exstirpate malitiam et seminate innocen-
nepos aut filius,

Fugiens ergo in tiam, sanctissime Innocenti. Suscitate de lapidibus

quod erat patrimonium Crucifixi.
filiosAbrahae. Arripite, quaeso,
silvam, factusque socius furum, et spoliantium ho- zelum Phinees, ut
cancerosa haec pestis, quae decorem domus Domini
mines ferro etflammis, in substituti canonici per-
enormiter decolorat, praecidatur inistis
niciem grassabatur. Videns itaque, quod jam miseri ; similesque
apostolici rigoris terreantur
appropinquabant ad portas mortis, meumque con- exemplo. Cedet equi-
siderans imperfectum capiebam anathema esse a demad gloriam, si per vos Christi gloria dilatetur,

fratribus tantae malitiae, cui finem imponere non B et de m erito hujus boni "obtinebitis aeternaliter dies

poterat etiam finis vitae. Erat delor continuus cordi bonos.

meo, quod temerarius ego curam eorum suscepe- EPISTOLA CLIII.

ram, quorum iniquitates irrumpere non valebam AD HENRICUM II REGEM ANGL.
Intelligebam Judicem districtum rationem villica-
[C. A. D. 1173.J
tionis meae, et eorum de manu mea
perditionem
terribiliter exacturum, majusque esse omni the- Argumentum. —
Rothomagen. et Lexov. episcopi lega-
tionis suse ad Francise regem summam libere expo-
sauro, quod cerlo discrimini exponebam. Odivi nunt, causas belli ab eo in exitium regni regisque
ecclesiam malignantium, mihique iacta est cohabi- Anglise, indicli produnt : monentque ut suis aliorum-

tatio eorum, sicut spelunca leaenae ; sic dimisi eos queprecibus Deum sibi propitium reddat.

secundum desideria cordis eorum, ut eant post Henrico Dei gratia illustri regi Anglorum, etc,
concupiscentias suas. Non est enim Deus in con- R. Rothomag. archiepisc, Arnulfus Lexoviensis
spectu eorum ; nec est inter eos, qui terribilia Dei episcopus, salutem in eo per quem reges regnant.
judicia tiraere velit, aut credere, donec fodiatur Tanto tempestivius ac diligentius injumncta nobis
peccatori fovea, quousque Deus cognoscatur judicia egationem duximus prosequendam (97), quanto
faciens et qui laetatur et exsuitat in rebus pessimis, periculosior in
;
c tanto discrimine dilatio videbatur.
subito ad inferna descendat. Prointe accessi ad Francorum adivimus, blandissimaque salutatione
dominum Cantuariensem, rogans humiliter et ob- praemissa ipsius praevenientes offensam, nullacautela
nixe, quatenus auxilio ejus et assensu domini regis potuimus vestrae salutationis extorquere responsum.
spurcitiae illius abominatione sublata, Cistertiensis Singulos nostrae legationis articulos explicavimus
ordinis ibidem religio plantaretur. Ad hoc plurimum seriatim, commodapacis,etincommoda dissensionis
favoris addebat, quod locus ille abundat silvis, atque frequentius inculcantes. Ipse vero verbum nostrum
pascuis et irriguis aquis, atque redditibus, qui per in omnibus, sola salutatione excepta, patienter
industriam cauti viri magnum cito caperent incre- admisit. Expedito itaque diligenter nostrae legationis
mentum. Sub exspectatione ergo istius mutationis, excursu, spatio modici temporis interjecto conlu-
quae vere est dexterae Excelsi, decanatum in manu meliose coepit nobis fraudes et versutias exprobrare,
ejus solemniter resignavi. Ipse autem, tanquam quibu£ se conquerebatur saepissime circumventum.
praecipuus religionis amator invigilat et insudat Dicebat, quod fldem inter vosmutuo compromissam
operi, et jam quosdam de Cisterciensi ordine intro-
frequenter occasione levissima violastis, vosque
duxit, qui locum ecclesiae, et onicinarum limitent, inomnibus adeo exhibuistis instabilem, quod non
et disponant. adhibebit de caetero vobis fidem. Non sit vobis', rex
tj
Propterea vos, sauctissime Pater, quem constituit illustrissime, onerosum, si, quod audivimus, loqui-
Deus inter messores angelos, ut per vos de regno mur. Haec est enim nuntiorum conditio, ut de in-
ipsius scandala colligantnr, nostrum, quaeso confir-
junctosibi mandato nil subticeant, nil rescindant
mate propositum, et monasterio, quod archiepisco- vel diminuantde responso.
pus in exsultatione universae terrae de assensu regis Addebat etiam, se firmissimum habuisse proposi-
aedificare intendit, favorem et gratiam benignitatis tum expugnandi vos, antequam Carnotum filius

PETRI DE GUSSANVILLA NOTJ2.

(97) De hac Rotrodi ct Arnulfi legatione legendi passim historici hujus temporis ad ann. circiter

1
Ezech. 43.
 ;

447 PETRI BLESENSI^ 448

vester adventasset;i*tasque occasiones dissensionis A gun^ re portet in virtute Altissimi gloriam ot trium-
et odii proponebat, quod filiam suam ad virum phum.
suum redire non sinitis, quod ei dotem ejus non EPISTOLA CLIV.
redditis, quod subditos suae ditioni populos a mon- 4D REGINAM ANGLORLM.
tibus Alverniae usque ad Rbodanum, in ipsius odium [A. D. 1173.)
concitastis, quop in eoronae suae dispendium comi-
Argumentum. Monetur regina Anglorum Aleonora,
tem S. .Egidii in ligium hominem recepistis. Tan- ut una cum patrem Henricum conspirantibus
filiis in

dem etiam juramento firmavit, se nunquam de viro reconcilietur,

caetero vobiscura faedus aut concordiam babiturum, ReginaeAnglorum (98), Rothomagensis arcbiepi-
nisi de vestrae uxoris et Hliorum veslrorum assensu. scopus, el suffraganeisui, salutem, et quae adpaceir
Nunc igilur in custodiendis munitionibus vestris, sunt quaerere.
et potissime in corpoiis vestri tutela saniore con- In publicara notiliam venit, nec alicui Christiano
*• silio est utendum. Communi enim voto in exiliura licitum est ignorare, quam firma et indissolubilis
veslrum tota Francia conspiravit. Nec salis est ei sit copula conjugalis. Matrimonia semel inita sepa-
exterminare terrse faciem igne et gladio ; sed in ve- rari noo
posse sanxit Veritas, quae raentiri non
stram personam, quod absit ! scelus exsecrabile B potest QuodDeus, inquit, conjunxii, homo nonse-
:

machinatur. Consulimus sane, si qua abstulisti, si paret \ Sicut autem divini mandati sc transgresso-
lsesisti aliquem, ablatarestituere, et odia reformare rem constituit, qui separat conjugatos, ita culpabitis
in gratiam. Hoc enim inimicos vestros potissime conjugala est, quag se a viro suo separat, fidemque
invitat ad pugnam, quod iulestinos hosles sentiunt sociaiis vinculi non observat. Cum una caro conju-
vos habere ; et qui vobiscum dulces capiunt cibos ges efficiantur, necesse est ut unionera corporum
datu opportunitate magnificabunt super vos sup- comiteturspiriluum unitas et paritas in consensu.
plantationem. Maledictus qui confidit in homine, et Naturse conditionem, apostoli mandatum, et Evan-
s
ponit carnem forlitudinem brachii sui . Quid est gelii legem mulier illa evacuat, quae viro non est
amabilius filiis ? quid uxore farailiarius 1 recessit subdita. Caput enim mulieris vir est ', de viro sum-
tamcn uxor a latere vestro, et filii insurgunt in pta est, viro estunita, viri subdita potestati. Omnes
patrem. Ideo non frustratorie loquebatur homo ille itaquecommuni et lamentabili quaerimonia deplo-
hominura prudentissimus, qui dicebat : Amico ne ramus, quod, cum sis mulier prudentissima, diver-
credas. Ab ea qua? dormit insinu tuo custodi clau- tisa viro, recedit latas a latere, merabrum capiti
stra oris tui. Filius enim contumeliam facit vatri non deservit, imo, quod enormius est, \iscera
3
etinimici hominis domestici ejus . Sane suffragia q dominiregis, et tua pateris insurgere contra pa-
iilius imploranda censemus, in cujus manu sunt corda trem, ut merito cumpropheta dicat; : Filios enutrivi
regum *. In ejus nomine
David Goliae sub- parvitati et exaltavi; rpsi autem spreverunt me ". Dtinara, si-
5
jacuit magnitudo nomine Samaria adeo
. In ejus cut aliuspropheta commemorat, praevenisset hora no-
fame confecta obsidente Benadab 6 quod triginta , vissima dies nostros, et operuisset terra faciem
argenteis caput aisini vendebatur, sub ictu oculi nostram, ne videremus haec mala ! Scimus quia,
liberata est, exuberantique victualium affluentia nisi revertaris ad virum tuum, eris generalis ruinae
redundavit. In eo siquidem sperans non infirmabi- occa^io ; et quod singulariter nunc delinquis, in
tur. Si cxsurgat adversus vos praelium, in hoc spe- commune dispendium convertetur. Revertere ita-
rate. Si exsurgant adversus vos castra, non limebit que, regina illustris, ad virum tuum et dominum
cor vestrum ; ipse enim docebit manus vestras ad nostrum ; ut in tua reconciliatione reformetur la-
praelium. Accipite vobis in auxilium preces Eccle- borantibus quies, et in tuo reditu laetitia redeat
siae quam, si in aliquo offendistis, debita satisfa-
; universis. Si te ad hocnon promovent preces no-
clione impensa et de caetero omnem reverentiam strae, te saltem affliclio populorum, imminens pres-
exhibele. Sponsa enim Christi est, in injurias spon- sura Ecclesiae et desolatio regni sollicitet. Aut enim
s»e Christus reputat suas ; nec est, quod magis t-» mentitur Veritas,aut omneregnum in se divisum de-
hostes vestros incitet ad conflictura, quam quod ar- solabitur
l
" . Sanebaec desolatio in dominum regem
bitrantur vo> Ecclesiie Dei minus exstitisse devo- converti non potest, sed in filios ejus et successo-
tum. Bene valeat charissimus dominus noster, et de res ipsorum ; contra manum fernineam, et consilium
his, qui se contra cum in ,>uperbia et abusione eri- puerile provocatis offensam domini regis, cui etiam

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(98) Ea est Alienoia, de qua et de iis quae in Scripta est haec epistola sicut et superior ann.
hac epistola aguntur, vide quae superius diximus 1173, quo Henrico patri bellum inferebant ejus
ad epist. 144. filii.

* Jer. 17. 3 Mich. 7. Matth. 10. * Prov. ii. °J Reg. 17. " Reg. C. ' Matth. 19.
8
Ephes. 9.
"Isa. 1. ". Luc. 11.
 ;

449 EPISTOLiE. — EPIST. CLVII. 450

fortissimi reges colla subjiciunt. Eapropter, ante- A domini regis Anglorum, ct junioris regis filii sui

quam res in deteriorem exitum vergat, redeas cum eminentiae tenemur obnoxii et devoti. Si pacis re-

filiis ad maritum, cui parere et cohabitare teneris formatores esse non possumus, Deum saltera ro-
te converte, nec tibi aut tuis filiis sit suspectus. gabimus quae ad pacem sunt. Vices agemus epi-
Certissimi enim sumus quod omnimodam exhibebit scopi , vivis condolebimus, et coramoriemur mor-
vobis dilectionem et securitatis plenissimam firmi- tuis, et mutuo compassionis parlicipio pressuram
tatem. Mone, quaeso, filios tuos, ut patri suo sub- publicam, et commune discrimen proprium facie-
diti et devoti existant ,
pro quibus tot passus est mus. Utinara nostro sanguine posset haec strages
angustias, tot discrimina , tot labores. Unde ne redimi et compensari morte nostra cum generali
inconsulta faeilitas dilapidet ac disperdat quod dispendio; soli enim pateremur, quod passuri sunt
tantis est sudoribus acquisitum , haec tibi piissima universi. Orate igitur, dilectissimi fratres, Domi-
regina, et zelo Dei dicimus et sincerae charitatis num nostrum, ut respiciat in faciem testamenti sui,
affectu : parochiana enim nostra es, sicut et vir et tumultum praesentis discordiee tranquillet ad
tuus. Non possumus deesse justitiae. Vel redibis ad pacem. Si enira spes pacis nobis arrideret, hoc
virum tuum , vel jure canonico conslringemur et unum habemus in volis vobiscum illud tantillum
tenebimur in te censurara ecclesiaslicam exercere. o vitae expendere, quod nostree residuum est sene-
Quod quidem inviti dicimus, et quod, nisi resipue- ctuti. Valete.
ris, cura dolore et lacrymis facieraus. Valete. EPISTOLA CLVL
EPISTOLA CLV. AD G. ELIENSEM EPISCOPUM.

AD PRIOREM ET CONVENTUM DE CHARITATE (99).

Argumentum. — Implorat auxilium episcopi, ut libe-
ret se sere alieno.
[1174?]
Charissimo domino suo G. Dei gratia Eliensi epi-
Argumentum. —
Bothrodus archiepisc. Rothomag.,
scopo suus P. Bles. Bath. archid., salutem et mi-
tempore oelli invitatus a monachis ad quietem,
purgai se, quod a grege sine scandalo abesse non sericordise visceribus abundare.
possit ; rogatque ut, si pax cowponi inter regem Necessilate urgentissima tractus vado Cantuariam
palrem et filium ac regem Francorum non possit,
crucifigendus a perfidis Judaeis qui in gravi pa-
precibus suis rem Domino commendenl. ,

tibulo debitorum me torquent et affligunt usuris.

«r R. Dei gratia Rothomagensis archiepiscopus cha-
Eamdem crucem exspecto Londoniis, nisi miseri-
rissimis amicis suis E. priori de Charitate, el uui-
corditer me liberaveritis ; apud quem misericor-
verso conventui salutem in eo, qui salus est om-
dia et copiosa redemptio exspectatur. Anferatis
nium.
igitur, pater amice charissime, crucera istam, et
et
Cum super lmpensis ohm obsequns vobis tenea- p
d _„„ ... _ _„ c , , . ,

Judaeo, m vos sus-

T
sex hbras, quas debeo Samsoni
mur multipliciter obligati , cumulatius tamen re-
cpiatis, quatenus in hac liberatione raea obliga-
dundat ad raeritum quod de tribulatione nostra
,
tionem in obsequium et debitum in gratiam conver-
vocatis nos in quietem, quod ad omne obsequiura
tatis. Valete.
liberaliter vos offertis. Et quidera, si nulla dissensio
EPISTOLA CLVII.
Normanniam turbasset si plena pace frueremur, ,

AD SUUM.
G. VICARIUM
ad vos anima nostra totis nisibus anhelaret ne- :

Argumentcm. —
Monet vicarium suum, ut pro grege
dum hac tempestate cum apud vos conversari ,
sibi commisso sedulam curam gerat, et vitae exemplo
beatitudinem reputemus, et imaginem alterius pa- praeat eos quos docet.

radisi. Nihil est quod nostras angustias hodie M. Petrus Bles. Bath. archid. G. vicario suo
gravius exacerbet, quam et recordatio, et amissio salutem in eo, qui salus est animarum.
quietis illius, quarn vobiscum duximus inter vos Licet circa debitura ecclesiasticse adrainistra-
tanquam extra saeculum, tanquam inter angelos tionis sis instructus ad plenum ;
quia tamen vices
conversantes. Nunc itaque ad nostrorum votorura meas exsequeris in hacparte, plurimum interesj
plenitudinem accederet , facere quae rogatis , si mea tanto consideratius te sollicitudinem anima-
sine preegrandi et enormi scandalo posset fieri. rum gerere quanto certius est hujus officii ne-
,

Sed hac strage publica desolatas oves relin-

D gligentiam in commune salutis nostrae
in dispendium
quere, potius esset mercenarii quam pastoris : redundare. Salus quidem animarum, quarum cu-
non dicimus quod hostibus velimus occurrere, qui stodiam suscepisti, de tuis raanibus in districto et
hostes nou vidernus, qui dominos nostros aspici- summo examine requiretur; nec materiam excu-
mus utrobique qui domini regis Fraucorum et
,
, sationis habelo legitimam ,
qui , etsi curam ani-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(99) Prioratus hic qui primum est Cluniacensis 754. Tura everso a Wandalis ann. 74! monasterio,
abbaiise membrum, situs est ad Ligerim irTclicecesi aliud de novo a Gaufrido episcopo Antissiodorensi,
Anlissiodorensi. Dictus est autem de Charitate, ob et a patre ejus Hugone et fratre Guillelmo Niver-
ingentes eleemosynas quas ibi omnibus undequaque nensibus comitibus aedificatum fuit anno 1056, ej
venientibus largiebantur mooachi. Dicitur fundatus sanclo Hugoni abbati Cluniacensi datura.
prirao a Pippino rege Franciae, circa annura Christi

Patrol. CCVIL 15
 PETRl BLESENSIS ifia

marum non habuerim , ci tamcn idoneum debui A lione sacerdolis labia el manusDoroino consccranlur.
providisse paslorem. Eapropler moneo te, frater, Labia enim saccrdotiscustodiuntjuslitiam^. yiimus

et exbortor in Cbrislo
vineam , Domini Sabaotb, vero mundi siinas csse oportet, quae mundissimam

cujus tutela providentise tuae commissa est,

vigi- carnem et sanguinem Christi tractant. Sint ergo verba
tua subjeclis ad fructum sint opera ad exemplum,
lanteret circumspecte custodias. Sunt enira vulpes, ;

16
quae demoliuntur latenter banc vineam occulti , teste Gregorio : Si perverse agis, tot mortibus te

videlicet inimici versutise, qui non solum subje- diguum constituis, quot ad subditos tuos perditionis
clorum pernicie delectantur, sed eleclorum obser- exempla transmittis. Sane vilam singulorum, qui
<le tuo grege consentur, ditigentcr explora
vant calcaneum, el prselatos sibi delicatius acce- si quid ;

plant in cibum, sicut Scriptura testatur, quia ci- inveneris corrigendum, primum illud corripias in
'

bus Behemolh cibus /electus. perdilos homines, spiritu lenitalis; si ienon audierit, dic Ecclesia? 1 1
;

qui non attendentcs, quanlum eis ex animarum et si plaga incurabilis adhuc adhortationum fomenta

cura discrimen immineat sic se ad susceplionem ,

non senserit, fcrrum abscissionis appone. Argue,
lionoris cum aviditate praecipitant. Et cum Apo- insta, obsecraopportune, importune 18 Si quod tuum .

stolus dicat, ncmo sibi sumit honorem sed qui ,

est feceris, et increpatio tua id uon fecerit, ad quod
11
vocalur a Deo tanquam Aaron ; ipsi non electi, g rnissa est, sed vacua reverialur tanquam jaculum
non vocati, periculosce administrationi se ingeruoi feriens et resiliens, ncn est quod tibi de caetero im-

et important. Infelicissimus sacerdos ad anima) putclur ad culpam. Ille enim te excusal, qui dicit :

suae providenliam omnino non sufficit , ct mulla- JSolunt audire te, quia nolunt audire me™. Et : Qui
rum animarum curam atientare praesumit ;
procul vos spernit, me spernit »». Si exhortatio tua fructum

dubio mercenarius est, bursae lucrum quaerit, non fecerit, animam t-uam lucraberis cum animaaliena.
animae. Cum enim sentiat se peccatis onera- Jlis ct similibus te ad frugem vilae melioris inviiaie

tum , mole bujus corporis aggravatum terrenis , poleram ; scd , ut multa concludanlur in paucis,
curis implicatum, carnalibus desideriis occupalum, consilium meum est, ut tc a sollicitudinc animarum
contra perseculiones mlirmum , timoribus trepi- omnino exoneres^ aut te talem studeas efficere, qui

dum, anxium suspicionibus , obnoxium infinilis ante terribile tribunal sumrrii judicis de lua et alio-

necessitalibus, eeruranosum, proclivum ad vilia, rum animabus sufficias-respondere.

invalidum ad qua praesumplione aggredi-

virlules,
EPISTOLA CLVIII.
tur onus ferre, quod per horam non sufficit sus-
Sed excaecat miserum exsecranda ambi- JOAKNEM CARNOTENSEM F.PISCOPIM.
AJD
tinere ".'

|A. D. 1176.]
tio qui, dum obventiones altaris percij>it , de vi-
palrimonio crucifixi pascitur,
L Argumentuu. - Graviter queritur in curia Romano
duarum lacrymis, et
quosdam muneribus corruptos hominem illitteratum
non attendit quod tremenda a Domino
hrec in die et laicutn contra canones prsepcere conatcs abbalise,
exactissime requirentur. Propter hoc irritavit im- sed frustra.

pius Deum;dixit cnim in corde suo : Non requi- Charissimo Palri et domino suo J. Dei gratia Car-
li
ret .
Dominos usque ad novissi-
Certe requiret nolensi cpiscopo, suus P. Blescn. bath. arcbid. sa-

murn quadrantem. Ipse tamen longanimis et in lutem et promissae misericordiae reminisci.

multos miserieors ad lempus cum patientia gustinet Quia scio vos occupatum circa solliciludinem

nequitiam sacerdotum ; sed cum dixerint pax et ,

ecclesiarum, paucis utor verbis, ne veslrse sanctila-

securitas, tunc repentinus superveniet interitus, tis aures impediam uiililati public* depulalas. Ex-
sicut dolor in utero habentis, et non refugient». pletis feliciter ct super omne desiderium meum ne-
Haec ideo tibi, dileclissime frater, intimanda decrevi, gotiis, quae mibi Dorainus meus specialiter injun-
ut statum vitae tua? consilio maturiore disponas, el si xerat (100), accepta bencdiclione et licentia rece-
rirca curam Dominici gregis te negligenter hacte- dendi adomino papa, salutatiscardinalibus laetus ad

nus habuisli, redimatur jactura temporis, et i[uod redilum accingebar, cum superveniente eleclo S.
perperam factum est, in melius reformetur. Si vis jAugustini, dominus papa magistrum G. (1) et me
alios regere et docere, prius te ipsum regas et do Djab inco?pto ilinere revocavit benigne siquidem re- :

ceas : Ccrpit Jesus facere et docere *, prius fac, el ceptus est ab eis qui, sicut scitis, gratius acceptant

poslea doce. Male doces, simalcagens beneloqueris: hominum munera quam merita personarum. Spe-

fortior esl enim vox 0] eris, quam vox oris. In ordina- rabant cnim quod promotio ejus esset rixae raate-

PETRl DE GUSSANYILLA NOT/E.

MOOiDe bac legalione Petri Blesensis ad curiam (\) Ille est Gerardus Puella, de quo vide qua3
Romanam pro archiepiscopo Canluariensi adversus dixi alias.
Bpgerum abbatem .^ancti Augustini, vide quse dicia Scripta est anno 1176, cum Roma rediret Petrus
surl in Vila ejusdem Blesensis, et in nolis nostris. Blesensis.

" Hebr. .
'•-
Psal. 9. " I. Thess. f
. i.
,l
Ad. i. Mal. 2. " G. 3, p. Pastor. adm. :>.

Multh. IX.
u II Tira. 4. "Ezech. 4. '-"
Luc. 10.
 : :

453 EPISTOL.E. — EPIST. CLIX. 'lU

ria et majoris emoluraenti occasio ; atque fluvium A EPISTOLA CLIX.

absorbentes, habebant fiduciam, quod in os eorum
AD HENRICUM BAJOCENSEM EPISCOPUM.
Jordanis influeret. Stabat ex adverso constanter et l

prudenter magister G. ; stabam et ego, sicut mini- 1

Argbmentcm. — Episcopum Bajocensem sic offlcii
sui commonefacit ut tamen veniam deprecetur quod
slrabat in dulcedrae sua~pauperi Deus. Verumtamen id facere ausus sit.
et leges, et canones, et quidquid de sacro eloquio Dilecto et super omnia diligendo H. (t) Dei gratia
ad nostrae partis assertionem poteramus inducere, Bajocensi episcopo, Petrus Blesensis salutem, et si
fuuestum quidam majores inter caeteros et sacrile- quid preliosius est salute.
gum reputabant, nosque hostes Romanse Eeclesiae Lilteras vobis saepissime destinassem, sed vereor
publice judicabant, nisi cessaremus ab hujusmodi ne importunitati detractor ascribat, si minus tem-
verbis, quibus Ecclesiam S. Augustini, quam suam pestive vestram interpello sollicitudinem publicis
specialiter asserunt, Ecclesiae Cantuariensi subjicere , Ecclesiae utilitatibus occupatam. Verum posthabilo
conabamur. Damna siquidem animarum non atten- '

delractionis universae discrimine, loquar ad domi-

dentes in monachis, omnia illicita eis licere permit- num meum, cum sim enim
pulvis et cinis. Licet
tunt, in jugo disciplinae prorsus abjecto, vagi et supra hominem sit, tamense nondiftitetur horainem,
petulantesad omnes carnis currant illecebras, g et qui, dum in hac dissimilitudinis terra, et inter
omuesque excessus, quos per annum faciunt, annua Chaldaeorum ofiicinas, in munditia castitatis puritati
redimantpensione. Cum itaque nobis publice fuisset conversationis angelicae se conformat, gloriae saecu-
inhibitum, ne in causa ista canones aut leges dedu- laris aura non quatitur, favorem populi calcans,
medium, sed privilegia duntaxat, si qu33
cereraus in quem alii cum labore venantur. Offerat itaque do-
haberemus ad manum, quorum nullum eo tempore minus meus caput et caudam hostiae, et quod fide-
nos habere sciebant, viderentque nos in hac parte liter coepit et feliciter, exitu feliciore consuramet, et
omni solatio humano destitutos, et quod in volis cujus nomen sicut unguentum effusum est, sit Chri-
haberent hominem illitteratum et laieum, sed inj sti bonus odor in vitam, ut quod mutabile est, con-
emendis honoribus circumspectum, praeficere abba- vertatur in solidura, et quod raundanum in cceleste,
tiae, quam Simoniaca venalilate acquisierat, non et quod temporale est in aeternum. Posui os meum
occulta, sed publica et forensi, prosilui ad accusa- in ccelum, et sapientiam insipientissimus doceo
tionem, atque adversus electum paginam inscriptio- qui imraundis conscientiae vermibus plenus sum,
nis arripui. Cum euim manifesta et notoria propo- eum raoneo, cujus conversatio in ccelis est, qui ut
nerem contra eum, illi quos amicos sibi fecerat de myrrhae fasciculus jam inter sponsae ubera commo-
mammona iniquitatis, opinionis ojus et infamiee p ralur. Ipse est enim, qui in mundo existens mun-
vulueribus vinum et oleum infuderunt. Exhaustis dum ignorat, et carnis propriae persecutor in odore
itaque Flandriae mercatoribus in argento, a Roma- unguentorum decurrens cantat : Lceva ejus sub ca-
nis tandem infinitam multitudinem auri mutuavit. pite meo, et dextera ejus amplexabitur me n . Irapo-
Sic pennae columbse deargenlalae, et posteriora dorsi suissem utique ori meo silentium, nisiquia scriptum
ejus in fulgore auri fecerunt, ut non audirent illi invenio : Monesapientem,ette diliget "
argueimpru-
22
duo, vel etiam unura de libertatibus et dignitatibus dentem, et te habebit exosum . Nabal ex commoni-
23 2t
sanclae malris Ecclesiae Cantuariensis, pro quibus tione legitur deterior , Pharao pertinacior . Ma-
25
beatus martyr certavit usque ad mortem, et quas nasses ex correptione resipuit , Balaam ex asini
S6
moriens confirmavit in cerebri sui effusione, et san- loquela maledicendirevocavit propositum Moyses .

guine proprio rubricavit. Injunxerant electo, ut se ad monitionem Jethro publicae administrationis of-
27
tonderi et radi faceret, benedictionem a domino ficia consullius dispensavit . Audiat itaque domi-
papa sequenti Dominica recepturus. Inter angustias nus meus asinum rugientem, et recensentem ver-

igitur et cruces, inter mortes innumeras constitutus, bumilludApostoli : Quotquot perfecti sumus, sumus
videns quod non converteretur in judicium justitia tamen imperfecti 28
. Et alibi : Cum omnia bene fece-
nostra, ad nativae rationis argumenta rae contuli, . rimus, dicamus quia servi inutiles sumus**. Job si-
fecique sine proraissione aliqua, sine donorum ali. quidem attestante : Qui Deo serviunt, non sunt sta-
30
quorum impendio, quod benedictio elongata est ab biles,etin angelis suis reperit pravitatem Eliasse '.

eo. Causa igitur Cantuariensis Ecclesiae Deo et no- solum justum existimans clafnabat ad Dominum
stro martyri commendata, Julio ingrediente, cum Domine, altaria tua subverterunt, prophetas tuos oc-
febre gravissima curia sum egressus. Bene valea- ciderunt, et egosolusremansiinter eos, et qucerunt
tis. animam meam ". Quem Dorainus increpans : Adhuc

PETRI DE GUSSANVILLA NOT^.

(2) De illo Henrico vide notas ad epistolam 50.

11
Cant. 8. " Prov. 9. '* I Reg. 25. " Exod. 11. «II Paral. 33. *' Num. 22.
s
' Exod. 18.
10 80 81
Philipp. 3. Luc 17. Job. 4. III Reg. 19.
 ;

453 PETO1 BLESENSIS ir.c.

iDquit, restantseptem millia, qui non curvaverunt A niat ausler perflaos cor vestrum. Veniat verbum
genua sua anie Baal ". Petrus ibi lapsus est, ubi Dei, et Iiquefaciat illucl, et fiante spiritu misericor-
3
confidentius promiserat se staturum \ Qui ergo dise tluant in me veslrarum aromata gratiarum.
stat, videat ne cudat ". Diffusius vobis scriberem, Nescio sane, unde veniat, aut quo vadat benignus
sed vereor, ne videatur converli epistola in sermo- quidam spiritus suggerens assidue mihi, quod Deus
nem. Indue, quaeso, charissime, tunicam talarem gratite vestrae specialiter meae revocationis mini-
Joseph, et sicut huc usque fecisti, persevera ut con- sterium reservavit. Obdurentur igitur contra me
summes, pugna legitime ut triumphes. Principium qui carnaliler sapiunt, et ille mihi ad misericordiam
et finis omniura Deus tuo finem coaptet initio, liquefiat qui spiritu Dei agitur. Nam et in deserto
teque sibi sanctum, et ncbis conservet incolumem. carnes olim obdurari ad solem et manna liquescere
Vale. Scriptura testatur tt . Propterea exspectabo in si-

EPISTOLA CLX. lentio salutare meum,

audiam quid in me lo- et

AD OOONEM PARISIENSEM EPISCOPUM. quatur Dominus meus. Ssepe enim me jacentem

[C. A. D. 1197.1 erigit, et fiduciam mihi exhilarat languescentem,
Argumentum. — quoniam vigenti sex
P. Blesensis, quod magni episcopi contribules vestri, quorum
annis in A mlia vixerat, petit ab Odone episcopo memoria in benedictione est, me quodam
revocari in Galtiam, ut si non vivere, saltem se-
R
D ... .
M v .
graliaa
* '
.

specialis pnvilegio coluerunt, et exempti de terra

peliri postilin suapatria.
'
Suo domino 0. (3) suus devotissimus P. Bles., in vobis plantaria veteris amicitiaereliquerunt. Cum
• Bituricensis Ecclesiae praecentor esselis, ad solatium
salutem, quid desiderabilius est salute.
et si

Gloriae vestrae conglorior, quia sicut ex multiplici

alicnigenarum manum munificentiae vestrae usque
ad novissimos fines Angliae porrexistis, nec abbre-
commeantium relatione agnovi, famce vesirse tilu-
honor incessanter accrescit. Sicut un-
viata est manus vestra, sed tanto facta est ex con-
lus, laus et
secratione prolensior, quanto prsecentore major est
«uentuin cflusum est nomen vestrum, effundile
gloriam, sicut praesul.
tarnen et dilatate amplius ejus ut
4t
odorem, qua- Quis nescit longas prcesulis esse manus ?
Abram in Abraham, Odo transeat in

omni lor.o de- in

3S In promptu quantum vobis ex mea revocatione
est,
tenus Christi bonus odor sitis ,

honoris et ulilitatis accedat. Credo enim quod,

scendat de capite Aaron in oram vcstimenli ejus
38 sicut Apostolus dicit, data sit vobis manifestatio
generosae liberalitatis unguentum ut nos, qui ad ,

spiritus ad utilitatem ". Sane, ut proplietico verho

veslrae tactum fimbriae aspiramus, trahamur post
curramus in odore unguentorum vestro
utar : Panem nostrum comedemus, et veslimentis
vos, et
i
l ".
Oleum siquidem gratife crescit ex impendio, q nostris operiemur, tantummodo invocetur nomen
tuum super nos, aufer opprobriumnostrnm^. Aufe-
nec exuberantiam i^norabit, donec vasis deficien-
rat innata vobis liberalilas ignominiam peregrinatio-
tibus desinat erogari. Vigenti sex annis in Anglia
peregrinans, linguam, quam non noveram, audivi.
nis et exsilii mei, ut me prorsus vindicetis in ve-
? strum, totumque vcstro militet honori et obsequio,
Heu mihi quia incolatusmeus prolongatus est ",
!

si quid sum, si quid valeo, si quid scio, si quid

tanto tempore, et non est qui compaliatur exsuli
liabeo, si quid possum. Quidquid milii feceritis,
non est qui commoveatur super contritione Joseph !

profugus super lcr- quoddam breve precarium eiit, vestrumque. bene-

Nunquid semper ero vagus et
fictum cum rnulta gratiarum actione Dei et homi-
ram 1 Nemo fiuem imponet peregrinationi mea?, ul
num lempestive redibit. Cui non licet in patria
saltem semel ante supremi spirilus exhalationem
mihi liceat respirare ? Plerique pere- vivere, saltem liceat sepeliri. Et, ut in versu Lu-
in aere nativo
cani claudatur epislola.
grinationi diutinae assueti patriae praeacceptant exsi-
lium, faclique vitula Ephraim docta diligere tritu-
.... Liceat tumulo scripsisse, Catonis
3
palearum solalio recompen- Martia : sic liceat tnihi scribere, Petrus Odonis.
ram \ taedium exsilii

sant. Ego aliter sentio. EPISTOLA CLXI (4).

Me natale solum quadam dulcedine tangit: £) Argumentum. —
Graviter conqueritur quetn
eutn
Semper et immemorem non sinit esse sui summum suum amicum arbitrabatur, factum in-
festum hosiem et obtrectatorem. Videtur tcripta
Praesules Galliarum, apud quos factus sum tanquam
ad episcopum.
morluusa corde, tanquam vas perditum, mihi nimis
obduruerunt ad gialiam ; sed surgat aquilo, et ve- Inhonestura est illos severis altercari dissensio-

PETRI DE GUSSANVILLA NOT/E.

(8) Odo de
Soliaco episcopus Parisiensis,
Lle est (4) Haec et sequentes epistolas non recensentur a
de 'pio foselocoti sumus ad
epist. 1^0. mullis inter epistolas Petri Blesensis unde et ca- :

Videtur scripta haec epistola circa an. 1191, rent titulis, sallem inscriptionibus, et in paucis
ncmpe paulo post promotionem Odonis, qui con- exemplaribus reperiunlur.
secralua est episcopus ann. U9G.

'-
III Reg. 19.
3>
Matth. 2G.
34
1 Cor. 10.
,s
II Cor. 2.
36
Psal. 132.
3l
Cant. 1.
M Psal. 119. » Ose.
10.
'"
Ovid. De Pont. i, eleg. 4. " Exod. 16. Ovid. Her. ep. 10. * I Cor. 12. " Isai. 4.
 .

457 EPlSTOLJi. -- EPIST. CLXIV. 458

nibus, ad quorum aemulationem suae vitae statum A mihi juxta Apostolum so, in ccelo, lestis in terra.

cseteri debuerant conformare. Me equidem in tuae Ipsa duntaxat Deo et conscientise meae patet, quam

familiarilatis sacrario repositum opinabar, te solum replicare ideo supervacuum censeo, quia verba et
judicabam me
Tu versutiae toxicum fo-
alterum adulationem saperent et probabilitatem excederent
vens, vulpinae machinam fraudis sophisticae dile- inimmensum. Salutate omnes amicos nostros. Cer-
ctionis involucro palliabas. Verum pictae liberalitatis titudinem adventus mei vobis designare non possum,
elusus eloquio, rerum experientia tandem edoctus, quoniam inopini labores viarum et tluctuationes

ambiguam amoris effigiem deprebendi, dum vene- implicant curiales. Latori praesentium facite prae-

noso murmure me corrodis, dum absenti derogas, stari comitivam usque Londonias.
dum innoxium non cessas impetere maledictis. EPISTOLA CLXIII.
Vel igitur eloquiorum turpitudini sitentium indicas,
AD REGINALDUM BATHONIENSEM ELECTUM.
vel aceto respersus satyrico, [A. D. 1177?]
Flebis et insignis tota cantaberis urbe
45
. Argumentum — Congratulatur Iteginaldo, a quo
magnis beneficiis affectus fuerat, quod in Batho-
Ab integritate dilectionis amor degeneral, quem niensem episcopum electus sit.
claudicare cogit adulatio, quem occasio facilis in-

B Charissirao dominosuo R. Dei gratia Bathoniensi

quietat : me siquidem adeo sibi connivit
menlis
electo P. Blesensis salutem in eo, qui salus est ele-
identiias, ut eadem communicaremus anima, ut il-
ctorum.
lum me alterum judicarem. Verum susurro livoris

aculeo instigalus discordiae loxicum seminavit, et Magnificat anima rnea Dominum M quia magnitice
et mirifice misericordiam suam exaltavit in eo,
junctos dispergens hostem raibi peperil in amicum.
Quoniam igilur excellentiam praelatorum illustrat,
qui mecum misericorditer egerat ; et cum ego ad
suscepti beneficii retributionem non suffieerem,
contumelias mitigare, resarcire discordias, vestris

advolutus genibus majestatem vestrara efflagito, Christus, pauperum fidejussor, pro me exuberan-
quatenus rae et magist rura G. inter quos nubecu-l
(

tissime respondit ad meritum , eum in cathedram

lam odii seminavit adulatio, velitis ad concordiam erigens prtesularem, qui me de lacu paupertatis

revocare erexit
52
. Ad meorum plcnitudinem gaudicrum nemo
quidquam posset apponere, cum illum in portu
EPISTOLA CLXU.
securissimo videam navigare, pro quo solo ludibria
AD E. AMICUM SUUM. pro
fortunae ancipitis, et casuales verebar eventus,
Argumentum. —
Ait sc ideo in extera regione versari, quo solo inter spem et metum anxius fluctuabam.
quod parum acceptus sit popularibus suix in patria : glorificanda sunl opera Domini, et misera-
quam
et gralias agit. Emico, quid pene solus se amicum Q M Cum
et tanquam fratrem demonstrarit. tiones ejus super omnia opera ejus ! in om-
nibus necessilatibus meis ejus misericordias sim
Idem E. amico suo intimo, salutem, et ultinain
meo longe nunc benignius aspi-
expertus, desiderio
corporaliter semetipsum.
ravit, quia quod incessanter suspiraveram ab anti-
Mihi ad votum frequenter oceurrit terram nativi-j Deum
quo, felici tamen consummavit etlectu. et
cum tamen illuc nulla alia me'
tatis raese revisere,
meam non ideo ele-
induco
conscientiam testes ;

trahat aflectio, quam desiderium vos vivendi. Non

clioni vestrse congratulor, ut in ea jam spem pro-
sum acceplus in patria mea iS et, sicut Propheta ;
motionis meae concipiam, sed quia votis meis video
succinit Non cognoverunt me fratres mei "
: ut- ;
Securejam possum,etmori, et vivere
satisfactum. ;

que alius propheta u conqueritur Domus nativi- :

quia hoc solum cum desiderioexspectabam,ut esset,

tatis mete facta est raihi spelunca aspidum et habi-
vestrae magnificentiae,
qui vestree liberalitati, qui
tatio scorpionum. Gremium misericordiae mihi, et
Adhuc lantillum
qui vestris laboribus responderet.
aliis concaplivis meis regio nativa praeclusit, quos
mihi vitaeDominus indulgeat, ut in eminentia pa-
exspuens alibi facere patriam nos coegit. Inter ami-
storali vos videam, quem Deus elegit in sacerdotem
cos et fralres te solum experientia mihi fratrem
exhibuit et amicum, cujus beneficio respondere t\ EPISTOLA CLXIV.
non suflicerem, sitotus auro eflulgerem et argento. AD MAGISTRUM PH1L'PPUM.
Mendaces enim sunt filii hominum in slateris *', Argumentum. —
Increpalur quidam qui Cantua-
quia obsequia libenter accipiunt, nec accepta re- riensem archiepiscopum de nitnia mansuetudine ar-
tributionibus prosequuntur. Dominus retribuat pro guebat.

me; quod moae exiguitatis impolentia non prae-

et Dilecto socio et amico magistro Philippo magi-
sumit, exuberans munificentia illius exsolvat, qui ster Petrus Blesensis perseverantiam salutis, et

de thesauris suse gratiae multiformiter erogat uni- linguae modestiam.

versis. Devotionionis, quamergavos babeo, testis est Dure arguis dominum meum Canluariensem ar-

s0 6i
13
Luc. 4. " Psal.94. " Jer. 7. "Paal.61. Thess. i. ' Luc. I.
Horat. 1. n, Serm. sat. 1.
1

Psal. 39. " Psal. 144.

:.7J PETRI BLESENSIS ic.O

chiepiscopum, cujus consilia et judicia depravando, A. quandoque in his et similibus ac majoribus multi-
desipientice ac levitati ascribis quidquid loquituri formiter disprnsasse. Noli ergo in domino meo
quidquid statuit aut disponit. Omnium apud te detestabiliter accusare quod quotidiana in homini-
reus factus est, quiain co solo deliquisse videtur. bus benignitas consuevit. Quocl si opera moderno-
Minus acute videtur alienos actus decernere qui in rum sequi, aut communem usum trahere ad conse-
uno judicat universos. Utinam taceres, aut si assu- quentias dignaris, audi, quacso, et te moveat
mis judicanli;- ofticium, te et non alium judjcares! inauditae, sed diligenter audiendse benignitatis
Job ad amicos suos loquens : Vtinam, inquit, tacc- i
exemplum . Eusebio diclanle in Ecclesiaslica historia
**
rctis et vidcrcmini sapicntes utinam et tu, amice,
! legi quod, cum beatus Gregorius Csesariensis episco-
apponas ori tuo custodiam, ut silentio saltem pus, urgenle temporis procella et angustia, in Alpi-
pallies aul dissimules inconsultos, ne dicam cere- bus inlerceptus diverUsset in fanum Apollinis, et a
brosos animi tui motus ! Si dominus meus Radul- sacerdote loci clhnico et profano, officiosissimo
phum ab ea qua fungebatur adminislratione suspen- fuisset susceptus hospitio, memor obsequii et ho-
dit, si ju^tiliam convertit in judicium, senlentia spitii, Apollinem quem suspenderat a responsis el

hcec juxla exigenliam culparum Radulphi de pru- ludificationibus animarum, ad sacerdotis instan-
dentium virorum consilio ac deliberationc processit. g liam relaxavit. Saccrdos igitur admiratus illius

Nam super feneratitio censu, lapsu etiam carnis et majestatem cujus humiles servi possent ila magni-
varia vitce turpiludine in jure convictus multos ficediis gentium imperare, atque ipsos verbo sus-
exemplo pravce operalionis et liberce impunitalis pendere aut lorquere, contempto et relicto Apol-
licentia traxisset in culpam, nisi segetem succres- line, Gregorium et in eo Christum secutus est, et
cenlium vitiorum et fruclificantem in eo malitiam sic Gi egorius Apollinis sacerdotem quem habuil in
animadversio canonica succidisset. Porro ille con- fide Christi discipulum, habuit postmodum in Neo-
versus ad cor studuit incunctanter extraordinarios ccesariensis Ecclesiae regimine successorem. Gum
carnis molus cingulo sobrietatis accingere, longi- quod homo ad hominis preces daemo-
igitur videas
que jacturam temporis pcenitenlice austerioris nem quem ligaverat relaxavit, non mireris si domi-
compendio et honesta conversatione redimere. nus meus, qui communi omnium judicio mansuelis-
Sollicitavit in domino meo pietatis afteclus deje -
simus omnium est habitantium super terram, ad
ctissima ejus poenitentia, quce dominum ipsum inslantiam domini regis ct magnatum terrce, apud
movisse ad misericordiam publice credebatur. hominem humiliter ac veraciter pcenitentcm, veteri
Cumque dominus rex ei supplicatorias destinassel amicitiae satisfecit.
ut praefatum R. in antiquce administrationis offi-
p EPISTOLA GLXV.
cium et suce serenitatem gratice renovaret, habita (iUinOMS AHCllIEP. SENON.AD GREGOItUM PAPAM.
cum prudentioribus deliberatione imitatus est eum |A. D. 1187.J
qui iratus misericordice recordalur, et qui in schola
Abguhbntuh. — Purgatur episcopus Laudunensis de
Evangelii Petrum atque in Petro nos docet non impositis sibi criminibus.
semel, non septies tantum, sed septuagies septies Sanctissimo Palri acdomino G. Dei gratia summo
indulgere ". Dominum meum arguis leviialis quod pontifici G- divina permissione Senonensis Ecclesice
pu-niienli compassus est, quod cum proximo suo et minisler bumilis ejusque sufiraganei quorum sigilla
amico veteri et probato misericordiam fecit ; cum praesentibus lilteris sunt appensa, devotissima pe-
tamen scias esse securius in die tremenda de oxhi- dum oscula beatorum.
bila misericordia respondere, quam de exacla ju- Cum paternitatis veslrce prudentiam, etc. Vide
stitia et districto rigore. Domino meo levilati ascri- in Gregoriopapa VIII, adan. 1187, post ipsius Re-
bisquod post sententiam suspensionis ab eo latam, ijesta.
-""
domini regis precibus, cui, juxta Apostolum 56
J

,
EPISTOLA CLXVI.
tanquam praecellenti prcecipuus honor exhibendus AI) PAPAM.
est, quasi sententice suae contradiccns liberaliter AittiCMENTCM. — Intercedunt quidam pro abbale
I) Salmurii.
acquievit. Novisli quia eminentice regalis obtentu
quandoque rigor temperatur ecclesiasticus et cano- Summo pontifici.

num severitas mansuescit. Legimus magnura Gre- Com ex vicinitate locorum et bonorum relatione
gorium et alios reverendos Ecclesice Patres, non didicerimus fratrem M.(5) venerabilem abbatem Sal-
solum ratione humilis poenitentiae aut supplicatione murii, et ante promotionem suam vitce laudabilis
principum, sed ob simplicem amicorum gratiam exstilisse, et post proraotionem suam ascensiones

PETRI DE GUSSANVILLA NOT.E.

(5) Denotat Mainerium, qui undecimus S. F.'o- an. 1176. Quod monasterium per xxvi annos et sex
rentii prope Salmurium abbas fuit, et creatus cst menses adminislravit.

M Job. 13. Matth. 18. 36 -"'

I Petr. 2.
 1 1 > 1 EPISTOL.E . — EPIST. CLXVII. m
in corde suo ascendisse, et de virtute in virtutem ;
A omnibus, nunc sicut flos decidens ante fructum,
et abbatiam suam bene per quatuordecim annos sicut fructus decerplus, statu temporis immaturi
vel amplius laudabiliter rexisse in pace et ordinis juste lugetur et deploratur ab omnibus qui posteri-
observantia : ita quod coenobium illud in spiri- tatem talium diligunt, et generis sui immortalia cu-
tualibus et temporalibus, inter alias abbatias Turo- piunt incrementa. Magna igitur undique dolendi
nensis provinciae prsefulgebat ; miramur plurimum materia, sed non desunt consolationis antidota, si

audito quod quidam sinislro, ut dicitur, ducti con- rationem vis doloris non carnalis
admilteret, si

silio pacificum ipsius abbatiae statum concutcre non tissimum sequeremur voluntatem. Sed cum pruden-
verentur ; licet abbas et an»e appellationem et post tiam et regum exempla revolvimus autiquorum,
eis obtulerit secundum monastici ordinis instituta, sane rex ille inclytus et Spiritu Dei plenus, licet in
accitis vicinis abbatibus el bonis viris, paratus erat morbo natilugeret graviter, et luctuosos deduce-
stare eorum consilio ; et si quid emendandum fuerat ret dies, tamenin funere nati non solum se, sed et
emendare. Pro pace igitur et tranquillitale ipsius alios consolatione multiplici a doloris pelago rele-
Ecclesise vel abbatiae vobis, Pater sanctissime, sup- vavit : dum sc iturum ad filium de caetero non red-
plicamus, ut per malorum repulsam, et eorum qui iturum ad eum, nec fletus alicujus subsidio rever-
recto sunt corde approbationem, tranquillitati ipsius B surum tam prophetico spiritu, quam humanee fuit
Ecelesiae clementius intendatis. Bene et diu va- ralionis perspicacitale professus '-' 7
. 31ementote,in-
leatis. clyta domina, vos filium genuisse mortalem, nec
EPISTOLACLXVII. ullam momentaneee mortalitalis celsitudinera acce-
AD ALEONORA.M REUINAM ANGLI.E. pisse, nec satis diuturnam doloris habere materiam,
[A. D. 1183.] in unius subtraclione fdii, quam Dominus tauta do-
k RGrMENTLM. —
Consolanlur Aleonoram Anglix re- tavit sobole, tantadenique prosperitale ditavit. Quis
ginam Christiani e terra sancla, ob intempestivuiu scit. si Spiritus sanctus idcirco humanee genera-
obilum filii Henrici III, Anglornm regis, indicant-
qne se exsequias ejus, preesentes sedis apostoliciu
tionisnovacula, vitee telam in nato regio, quam
legato, celebrasse. nondum perfecte texuerat, tempestive preeciderit,
Rumor tlebilis et Iristis adventus in terra nostra ne fascinatio nugacitatis in poslerum averleret sen-
nuper insonuit, amariludine plenus el plenitudine suni ejus, ct mundanae fictionis dolositas deciperet
doloris non vacuus, ac diri novitate vulneris corda animam illius '? Et ideo, quia placita erat Deo anima
nostrorum saucians, cunctis quidem dolendus fide- ejus, ideofactus dileclus de
tenebris ad lucem, de
libus, cunctisque Christicolis deplorandus ; sed no- carcere ad regnum, de morlalitate ad vitam, de
bis eo ferendus moleslius, eo arerbius moleslandus, q exsilio denique ad palnam est translatus. Sed quid
quo inler luctuosi pericula et anxietates funebres agamus, nunquid non indigne reprehensioni pale-
constituti, unde subvenlionis exspectavimus auxi- bimus, cum potum fonli, cibum pani, consolationem
lium ; unde tranquillilatis portum de tot fluctibus consolatrici omnium praesentamus Scimus equi- '?

confidimus obtinere ; unde denique terree sanctee per dem, inclyta domina, quod in totum orbem per Dei
incrementa temporum a primeevis temporibus be- gratiam fama regalis nominis esl diffusa quod etsi :

neficia continuata provenerunt, et grata lemedia ex naturali aflectu raaterna viscera super fuoere
se effundunt, illuc, proh dolor ! refundere antido- tanti nati, et raptu talis liberi sint commota, ta-
tum consolationis compemllimr, iiluc compassionis men ex coelestis charismatis unctione, qua vos prae

affectum expandere cogimur illuc denique mitiga- ; caeteris praedecessoribus vestris omuipolens copiose
tionis unguentum et curationis solatium minislrare perunxit, ad exemplum virtutis et patienliae tanta
arctamur. Sed qui ad vestris luctibus desistendum, in vobis consolatio redundavit, quod refusa in alios,

et nostris repellendum periculis nequaquam suffi- aliis refrigerium praestitit, aliis exsultationem re-
cimus, quomodo et temperamenlum tam acerbi do- fudit, alios adexeraplum virtutis et patienliae pro-
loris vestrae celsiludinis sufficientes polerimus re- vocavil. Praeterea, excellentissima e! specialis do-
periri ? Qui nostris mitigandis vulneribus vel cu mina, verbis consolatoriis, velut minus sufficientes
randis omnino defecimus, qualiter materno vulneri
.
D et ideoni, desistentes, magnitudini vcstrae compas-
medicantis manum et medicinee remedium appone- sionis praecordia ; et devotionis insignia iulima-
mus Scimus quidem animum vestrum ex acerbo
*?
mus, quibus lotus populus Acconensis audita morle
raplu filii dolentem non modicum, el inlimis pree- charissimi filii tuiinplenae snbjeclionis et affectio-
cordiis sauciatum nec immerito quia turbato
:
;
nis ostensionem effluxit- Nam universis preelatis et
fatalitalis ordiue mater pro filii lacrymas offert, rectoribus Ecclesiarum, regnique Hierosolymitani
quas inatri tilius reservabat. Juvenum necdum lirme baronibus, ac universo populo advocatis in ecclesia
puberem prius conspicit intempeslivee mortis sub- S. Crucis, celebratisque ex more exsequiis, ac in
isse judicium, quam senectutis judicium advenisse. crastinum missarum solemniis per legatum sedis
Et qui successor talis dignilatis exspectabalur ab apostolicoe celebratis, magnaque data indulgentia

II Reg. 1-2.
 . .

463 PETRl BLESENSIS 464

ex parte legati et aliorura praelatorum, praediclus A continget requiri providenliam, ne quis indignus
legatusnobis sibi assistentibus pro requie mortui irruat in patrimonium Crucifixi. Cum autem felix

specialesorationes injunxit populo universo. Sed et teira, felicis redemplionis origine, conversatione ac
pro vita regis, reginre, et filiorum et fratrum con- sanguine Christi consecrata, quam Christiana devo-
servanda per tempora longiora specialius et am- tio praecipue venerari tenetur, tanlis, sicut oculata
plius orare mandavit. Regnum et regera cum con- flde novistis, perlurbaturnalionum incursibus, abo-
sorte, el liberis Belhlehemitanae puerperse devotius minationibus polluitur, des derio desideramus quod
recommendans, sicut semper in suis sermonibus ad ipsius liberationem vestrse sollicitudinis vires ac-
consuevit. cingatis. Illud autem olim illuslre iraperium Cou-
EPISTOLA CLXVIIL stantinopolilanum nunc graviter desolaturn, quis
affectare non debeat, ut, vestra providente pruden-
AD N. PONTIFICEM ROMANUM.
tia, consolationem recipiat opportunam ? Siquidem

Argumentum. —
Rer quidamsibi totique Occidenti yra- et honoris vestrae considerationis, et commodilatis
tulatur, quod N. ex ip»ius terra ad summum pontifi-
communis aemulatione affectare debemus, ut qui
catum pervenerit, eumque hortatur, ut dignos tantum
ad dignitates ecclesiasticas promoveat. promotione divina universali praesidetis Ecclesiae,

g circa oinnium Ecciesiarum informationem ac refor-

Tali papce talis rex.
mationem assiduevigiletis. Confidimusauterain Do-
Aures nostra aura dulcis afflavit, quia, sicut mino, et speramus quod sicut de virtute in virtutem,
accepimus creationis vestrae novitas tanquam au- et de honore in honorern divinitus sublimati secun-
rora rutilans desolationis Romanae Ecclesiae tene- dum ipsorum exigentiam lucere curastis,sicad apo-
bras propulsavit. Gaudet sedes apostolica viduita- stolieae sublimatitis apicera evocati subjectas Eccle-
tis sure solatium consecula. Gaudent omnes Ecclesiae siasillustraread inflammare curabilis, ul non sit,

lucem novam oriri videntes, et ipsam usque ad per- qui se abscondat a vestro lumine et calore, relicturi

fectam diem crescere praestolantes. Sed gaudet prae- talia post decessum vestrum vestigia sanctitatis,

cipue noster Occidens, quod velut Oriens novum quod lerra nativitatis vestrae, quae de lelici jucun-
lumen influere promeruit orbi terrae, et solem Chri- datur origine, de felici fine polerit felicius in Do-
^tianitatis, qui versus Orientem nuper occubuit, di- mino gloriari. Deinura paternitalem vestramex spe-
vino munere Occidens restauravit. Nos itaque, Pater ciali confidentia requirimus et rogamus, quatenus
sancle, honori vestro magnifice collaetantes, et divi- nos et familliares nostros, et statum regni nostri

nae raajestatis magnificentiam devotis inde laudibus jn sermonibus et orationibus vestris specialiter ha-

persequentes paternitati veslrae, de cujus fervore fi- q bere dignemini commendatos

liali devotione confidimus, vota nostra familiarius EPISTOLA CLXIX.

AD REGINAM QUAMDAM.
aprrimus.Si enim carnalis filiuscarnales affecluspatri
fidenter aperit, quanlo fidentius spiritualis spiritualia
Argumentlm. — Consolalur reginam lugentem de
morte filiorum
potest desideria reserare "?
Sane inter caeteras affectio-
Salutem et felicem dierura longitudinem cum vo-
nes noslras non mediocriter affectatus, quod cum
tivae salutis et gaudii incremento.
divina dextera reverendissimam personara vestram,
A praesentis mundi exordio rerum Creator om-
tanquam lignum vivificum in medio paradisi spiritua-
nium, licet rebus ipsis naturas indidit varias, in hac
liter plantandum duxerit, et de terra nostra in
tamen conditione concludi voluit universas, utetmc-
suum pomoiTium transplantandum, summopere stu-
bilitali et corruptioni subsisterent, et tandem defeclui
deatis fructuosis operibus et doctrinis Ecclesias
subjacerent, sicque reducerentur cuncta in nihilurn,
ornnes itareficere, quod beatam dicantomnes gene-
quae de nihilo primordialiter processerunt. Hincest,
rationes vestrae beatitudinis nationem. Illud quo-
quod ipsi amoenee luci diei noctis succedit tenebro-
que sincero corde sitimus, quod spiritus procellarum,
sitas, prosperitati annexa esttribulatio, stabilitalera
qui dignitatum culmina vehementius consuevit per-
variatmutabilitas, illudit felicilati adversitas, gau-
flare, nunquam a sanctitatis studio vos avellat, ne tv
/ u -.!>
i
(quod absit !)
!•• j- • .•
altius dignuatis fastigium,
c « „ u dium
gravius prae-
doloris aculeus vulnerat, et raors demum de
praesenti reportat vita iriumphum . Ilaec quippe re-
cipitium subsequatur. Sed et illud intime affectamus
gula, quee nullam exceptionem recipit : haec est
ut, cum universarum Ecclesiarum ordinatio advos
summi condiloris voluntas immobilis. Hiec est, quae
pertineat, tales ordinare curetissine dilationis dis-
nec summasdignitates, nec immensos potentatus
pendiocardinales, qui onusvestrum sciant, et velint,
excipit, sed.
et valeant supportare, non respicientes ad patria;

propinquitatem, generis qualitatem, aut potentiae Sceptra ligonibus cequans,

quantitatem, sed quod Deum timeant, avaritiam omnibus aequa, omnes in hocefficit coaequales. Fe-
odiant, juslitiam sitiant, et zelo ferveant animarum renda est igitur aequanimiler lex communis, et illius

Nec modicum nostrum movet affectum ut, cum depositioni parendum humililer, cujus consiliarius

Ecclesiis supra modum officiat indignitas ministro- nemo fuit, qui eliam ut hanc nobis non parcendam
rum, summa sollicitudine vigilare curetis, cum su- ostenderet, ipsam proprio Filio non peperrii.Quid
per dignitaturavel praebendarum collatione veslram est ergo quodde niultorum talium transitu glorioso
m EPISTOL^. — EPIST. CLXXI. 466

doloris iire.nediabiliter singultuosos geraitus, tristia A pressit, sicut praemissum est, continue beneticia
lamenta, dolorosas voces,et amaras lacrymas, prout memorans Creatoris, et humiliter divinae obsequens
intelleximus, emittitis incessanter Equidem animus
"? voluntati : Si bona mquh,suscipiamus de manu Do-
50
magnificus, nobililatis titukis, pradentiae modus talia mini, mala quare non suscepimus ? Et tu, qui

nec approbant, nec adraittunt. Rogamus itaque sub- multa bona de raanu Doraini etiara largiflue susce-
liraitatem vestram precibus quantis possumus, et in pisti, cur igitur indignaris, si dulcia tot araariludo

Domino Jesu obsecramus, quatenus praedictas anxie- respersit 1 an ignoras, quod peregrinatio est viia

tates, pusillanimitalis filias, penitus deponentes, ad hominis super terram ? Et, sicut in longo peregri-
ipsum Dominum corporeos et mentales o;ulos diri- nationis itinere, nunc esl pulvis, nunc lutum, nunc
gatis, ipsum in omnibus operibus suis toto mentis serenum, nunc pluvia ; ita modo spes, modo timor,

ardore totoque studio collaudando. Nam etsi doletis modo dolor, modo gaudium in hac vita
51
. Denique,
carnaliter, quia tantos, tam sublimes.tam magnifieos quid potes dolore supervacuo proficere, nisi affli-

amisistis, regratiari potius debetis Altissimo, et jus gere temetipsam, et subditorum tuorum animos
clementiam collaudare, quia ipso praestante, habere consternare ? Ecce David regis tibi referimus
tales, ut prcedictum est, raeruistis. Attendatis etiam exemplum, ut regina regem prudenter imiteris ;

diligenter, quod quidquid habemus, a Deo mutuum r> qui servientibus suis admirantibus, quod cum filius
est, nou donum ; deposuit enim, non dedit, qusecun- suus adhuc viveret, jejunabat et tlebat postquam;

que sub ipso bencricia pos^idemus. Agamus ergo de autem fuit mortuus, comedit lota facie, et respon-
usu gralias, et reddamus, cum repetierit, non in- dit, inquiens : Dum adkuc
jejunabam et viveret,

grati, sed ut ad gratias vos obnoxios recognoscatis flebum, si forie donaret Dominus illum mihi ; nunc
iterum pro felici copia liberorum, inquibus, si bene autem quia mortuus est, cur jejunem? nunquid
advertitiset gaudiorura vobis adest materia, et multa potero eum amplius revocare? Ego ibo ad eum, ipse
vero ad me non redibit, consolatusque est
M rex facto
insuper restitutio amissorum.
et verbo hujusmodi se et suos. Et tu ergo, filia
EPISTOLA CLXX.
AD REGINAM QUAMDAM.
charissima, consolari te ac tuos incipias his exem-
plis, non deficiens, sed proficiens, cum a David
Argumentum. — Hortatur reginam ne plus cequo
corriperis, ne sic dejiciaris prcBteritorum memoria,
lugeat ob mortem regis Arragonice.
quod praesentium jucunditatem amittas, sed in te

Tibi forsitan profuit hactenus ignorasse mortein fiduchim potius erigas futurorum, pensans quam
regis tanlum temporis subripuisse
Arragoniae, et transitoria sit et caduca gloria teraporalis, ut illam,
dolori, sed nobis quidem obfuit manifeste, quia do- quae tinera non habet, sollicita studeas prome-
loris glodium, qui nostram in ipsius morte sauciavit
G ren.
animam, tecum sentire cogimur. Iterato etiam vul- EPISTOLA CLXXI.
nus, quod ipsa temporis diuturnitate obduxerat ci-
Argumentum. — Quemdam consolatur nmrentem
catricem, redivivis hians suspiriis reviviscit. Quid
ob mortem multorun.
enim prodesset hortari, ne tam acerbo vulnere sau-
ciata nondoleas, cum dolore non careat plaga recens, Contra casus mundi, tam varios quam amaros,
aut suadere,ne fleasin funere tam deflendo, cum ipsi contra insultus pestiferos, quibus humana conditio
nostras in ipsa doloris recentia nullatenus potueri- affligitur incessanter, cujus cithara in luctum con-
mus, et adhuc in hujus memoria vix possimus lacry- verlitur, quam mortis insidiae lacerant, quam erro-
mas conlinere '? Habet quippe dolor, sicut affectus res anguslant, et quara respirare non sinunt, arma
caeteri, leges suas, quee nullius iraperium paliun- palientiae oportet assuraere, tot adversa raansuete
tur ; et quemadmodum quemlibet viventem pallore sufferre, et beneplacitum Dei, ad cujus nunc nutum
timor, et verecundia rubore perfundit, ita vis dolo- orbis concutitur, et universa treraiscunt, non so-
ris intimis inclusa praecordiis ad exteriora nullius lum patienter, sed cum gratiarum actionibus to-
imperio retardata prorumpens se ipsam per lacry- lerare. Sane, etsi ruraor araarus, rumor anxius et
mas erurnpentes effundit. Sic patriarcha Jacob cre- D absynthio plenus super casu, nec non occasu talium
dens filiura suura Joseph a bestia devoratum dies circumquaque diffusus materiam ploratus accurau-
lent, et cordis interiora compungant, tamen aggra-
i9
multos continuavit in luctu ". Sic Job exemplum
patientiae singularis natorum acerba morte ex-
in vatam manum Domini prudenlis est anirai cum
pressit scissione vestium vim doloris. Nunc igitur modcstia tolerare, ne desidt;rando contrarium,
persuadere intendimus, ul quasi fortior in supra- convincatur nolle, quod Altissimo placuit, ct quod
dictis in tanta dolendi maleria dolorem prorsus Dei judicium ordinavit. Prudentiam igitur cordis

excludas ; quia te modum habere volumus in do- vestri, quam circumspectam scimus, quam in pro-
lendo, ac ipsum Job, de quo jam praecessit nieutio, spens non elatam, quam in adversis non depres-
imitari ;
qui, postquam doloris vehementiam ex- sam pro certo cognovimus, duximus exorandam,

Gen. 37. u Cap. 5U

" Aug. serra. S!
Reg. 12.
1. Job. 2. 2, De consol mort. 1
 467 PETRI RLESENSIS 468
quatenu? occasum talium, quos de mundi rniseria A tam irrecuperabili damno fere inconsolabililer est
l
ranslulil gratia Creatoris ad regnum, tam forti ani dolendum multorum mentes ita sunt in dubio po-
;

mo toleretis, quod patientiae munus muneretur in sita^, quod incertum est eis de facto guerrarum et

vobis. pacis quid fieri debeat in futurum, cum domini

EPISTOLA CLXXII. imperatoris haeredibus existat non impolens adver-
salor, qui totis, ut creditur, viribus nilitur contra
[A. D. 1189.]
eos mala malis quotidie, si pnevalet, cumulare.
Arglmentcm. —
Acerbissime deplorat infaustam mor- Hinc quod dileclionem vestram, de qua plene
est
tem Friderici imperaions, dicti Barbarossce. confidimus, exoramus, qualenus vos, ad cujus
""
Rumor notitiam curiae secreta perveniunt, et aliquorum
terribilis, et borribilis, et nefandus no-
aliorum consilia revelantur, si quid potestis conjicere de
slri et auribus nuper inculcatus, omni
bicipiti gladio penetrabilior nostri cordis vitalia
fuluris, quod jucuudum esse debeat, aut damno-
sic acerbe, sic medullitus, sic leihaliler sauciavit,
sum, nobis vestris litteris enoiletis, ut juxta
quod vix speratur antidotum, vix restat vivendi quod nobis possibile fueril, securiorem viam m
fiducia, vix spes aliqua subsistendi. Audivimus dubiis eligamus. Nam jacula, quae ab hostibus
aciunlur praevisa minus inferunt
enim, et in ipso pene auditu defecimus pra? dolore, B J >
si fuerint, \x-
quod S10nis
illa imperii columna immobiiis et regni Apu- .
-

liae stabile firmamentnm, ille Lucifer matutinus EPISTOLACLXXIII.

omni micanti stella micantior ; ille, inquam, ingens
AD EPISCOPOS SUFFaAGANEOS ETABBATES.
chrysolithus omni jaspide et lapide pretiosior, Fre-
dericus videiicet noster serenissimus imperator Argumentum. — Archiepiscopus Rothomag. auxilium
episcoporum ei abbatum implorat, ut pomificis Iioma-
sui fati diem, proh dolor ! clausit exlremum. Ad ni inopise subveniant.
eujus obitum universis ejus tidelibus, et praesertim
regnicolis, qui tuo praesidio defensante inconcussae Rothomagensis archiepiscopus suffraganeis et

pacis quiete vigebant, quasi sol et luna, et uni- abbatibus salutem.

versa cceli luminaria tenebrescunt, dum illud lu- Novistis, et in fines terrae credimus exivisse,

men lucidissimum obturatur, quo ubilibet coru- quantis lurbationibus et pressuris Romana Ecclesia
scante, haclenas nullius erroris vel horroris offen- diulissime sit vexata. Credimus in communem no-
diculum timebatur. lleu ! quid agimus, ad quem litiam devenisse, qualiter dominus papa pro tuitionc

confugimus, cujus praesidia prsestolamur ? Quis fiet ecclesiaslicae liberlatis se ad omne discrimen obje-
amodo grande praesidium ? Quis regnicolis mite le- cerit, Ecclesiaeque Dei persecutionibus commoriens
q
vamen ? Quis gentis Apuliae tula defensio ? Occu- incessanter sit afflictione propriae personae, et de-
buitenim leo fortissimus, cujus facies inclyta, cu- bitorum onere praegravatus. Clamat itaque ad vos
jus pnepotens dextera feroces terrte bestias de- vestra maler Ecclesia sumptibus importunis ex-
terrebat, el rebellium colla sibi subjiciens ubique hausta, plenamque reportans de vestra largitione
terrarum monstra placabat. Plangite igitur, regni fiduciam, postulat ut in vestra consolatione respi-
fideles tanti principis prtesidio destituti ; uiulate, ju- ret, pro quibus desolatam se sentit et mterore con-
venes ; plorate senes, nupta? ac virgines cum ephe- feclam. Sane schismaticae proeella jam
potestatis

bis. Nam vitae vestrte dux et regimen, vita et sa- pro parte delumuit ;
jam portum securiorem navi-
lus, lux et defensio, tutela et virtus, ancora spei, culae Petri promit.lit aura clemenlior, si pacis op-
refugium et auxilium, heu ! mortis imperio subju- portunitati, quam Deus obtulit, obsequia veslrae li-

galur. Ileu ! heu ! importunae mortis protervitas beralitatis aspirent. Efferatam siquidem Romanorum
effrenata, et effrenis pnesumplio sororum tripli- malitiara, et inexplebilem pecuniae sitim domini
cium vit* hominum fila tralienlium, quae sumptis papae munificentia et consilio toties expugnatam
a parcendi vocabulo suis nominibus antiphrastice succubuisse certa relatione coraperiraus. Nec ad
ponuntur, cur saltem in tanlo principe vera sibi *-* omnimodam pacis et securitatis plenitudinem quid-

nomina non asciscunt, ut illius capitis saluti prae- quam deest, nisi ut dominus papa sumplibus exina-
essent, quod niille damnandis capitibus jam pe- nitus immensis, sibi et suis victualium sufficientiam

percit -.'
mortalium miranda conditio, et, si fas de vestra largitione restauret. Bene valete.

ert dicere, conditio deploranda, dum mortis im. EPISTOLA CLXXIV.

perio curvantur imperia, et ejus jugo colla nobi-
AU DOCTORES ACADEM. NEAPOLlTAN.i;.
lium subjugantur, quorum dominio pauperum ac
divitum, debilium et potenlum capita sujiponun- Argumentum. — Lamentatur de obitu M. Walleri
professoris grammatices.
tur. Hoc taraen divina creditur providentia defi-
nitura, u t sicut est similis cunctorum nascendi i Sedcntibus super aquas amaritudinis in salicibus
conditio, ita similis iinis et interitus universis et iorgana suspendenlibus Neapolitani sludii doctoribus
singulis subsequatur. Quia igitur de tanto et de universis magister P. solamen sancti Spiritus, et
 . 6

460 EPISTOL.E. — EPIST. CLXXVI. 170

illara, guse omnem sensum exsupc:at,paeem Doraini A perlurbalione narrari ; non miremini, si anxietate
nostri Jesu Christi quadam et oratione singultuosa vobis scholaribus,
De saeculo nequam, et valle miseriae ad scholas qui habitatis orbem, a mari usque ad mare, prae-
florentis patriae, ubi garrulitatis improbae nullus cipue filiis, quos in dolore peperit mater ars gram-
auditur tumultus, illius vocatione, cujus iraperium matica, dura nimis et amara praesentibus nuntia-
in coelo et in terris et in ommbus extenditur crea- mus. Est enim quod non sine dolorum aculeo di-
turis, grammaticorum eximius consocius noster et cimus, grammaticse artis noviter exstincta lucerna, I

frater, M. Walterus noviter evocatus, ab oculis no- et desiccatus est fons irriguus, frugifer Euphrates
stris pertransiit velut umbra, imo evanuit ad cu- ; magi stri N. qui non ab infimo positivi, sed ad su-
jus transitum studii Parthenopes obscuratus est perlativi nomine raeruit derivari, cum super se
sol, et luna versa est in eclipsin. Nam ars gram- nullum habuerit ascendentem ; imo sicut aquila
maticae, quae luua? vocabulo designatur, privata de transcendit omnia genera pennatorum, vir potens
coris radiis tristis sedet in tenebris, et habet, unde in opere et sermone nira_in terris avis, quae sine
;

suum possit reiterare dolorem, duobus maritis tam pluralitatis consortio meruit dici singularis. Ad
modico tempore viduata. Nondum praeeedentis et eujus transitum, velut sole petente occasum, tene-
recenlis doloris sanata sunt vulnera, et sic calami- g b rge factae sun t super universam faciem terrae. Nara
tati calaraitas, et tempestas addilur tempestati, }p Se solus de tenebrosis et confusis Pr isci ani tra-
dolor doloribus, et vulneribus vulnera inferuntur. ctatibus educens lucera purgavit tenebras ; ipsius
Mirum in modum hic est ordopraeposterus et turba- veterem et antiquum Donatistam compescuit, et

tus ; quia naturaliter magistrum sequitur discipu-j apostatam reformavit, et quasi de caligine montis
lus ;
hic autem magister est discipulum subsecutus, Sanai alter Moyses legifer, a Deo et non ab homine
et hoc ideo, quia mortis irregularitas de suo more sibi grammaticam hominibus reporta vit,
scriptam
perverso pervertit ordinem ;
quae praeponenda erant in qua sub tali et tanto artifice, non solum prima,
postponit ; praepouit e contrario postponenda. Proh sed artes quoque caelerae pariuntur. Unde quid fa- 1

dolor ! vilis frondosa quam subito aruit, cujus fru- cient parietes, cum corruit fundamentum Quid •?
]

ctus exuberarat ad plenum. Nam in mullitudine ti- infelix grammatica orba parente suo de quo com- '?

liorura, quos genuit indefessus ille uterus magistra- plctum est illud propheticum : VoxinRama, hoc
lis, cunctis praevaluit, et tanquam cedrus Libani es\.'uiexce\s\s,auditaest,ploratusetutulaiusmuUus:
superexcrevit, cui non sunt adaequatse virgulta? de et non est, qui con- Rachel plorat maritum suum,
deserto. Ipse quidem fuit alter Joseph in terra omnibus charis suis ". Nam quis soletur eara ex
-Egypti ", cui omnes inviderunt potentes, quem ~ similis sibi, ut suscitaret Dominus spiritum suum
saeva beslia devoravit, videlicet mors, quae pe per aliquam pythonissam, ut loqueretur vobis ad
aphaeresim cunctis aufert mortalibus caput, et a tempus magister magistrorum ille doctissimus, qui
membris dividit et scindit in cujus decisioue vos, ducebat alios in stuporem ? Verura, quia omnes
;

qui floretis in cathedris, tauquam multorum capita moriraur, et sicut aquae quae non reverttfntur, di-
*5
plena oculis retro respicite, et diligenter attendite labimur, ac lestanle philosopho ,
crudelitatem
quantum sit tenuis et fragilis gloria singularis ; faii aequalitas consolatur, mcerore deposito, qui
quae est quasi quidam vapor ad modicum durans, talem et tantura dilexisti auctorem, ad ejus obse-
fenumque quod mane florescit, vespere dedicit et quia concurratis, orantes pro illo doctore mirabili
'

arescit. Ad tutelam igitur bene vivendi, doctores qui et a mane usque ad vesperam claraavit, sicut
inclyti, subtracti magistri, per illam syncopen a pullus hirundinis, et meditatus est, ut colomba,
qua nullus grammalicus excusatur, statum et trans- ponendo animam pro scholaribus docendo desiit,

itum reciprocantes in vobis, unum etiicax per lo- et docuit desinendo.

cum a simili colligite argumeutum, similiter istud
iler currere, quod vester socius praecucurrit ; cum EPISTOLA CLXXVI.
de sirailibus idem judicium habeatur. AD JURIS CIVILIS PROFESSORES.
EPISTOLA CLXXV. Argumentum. — Deplorat obitum eximii cujusdam
AD ATJDITORES GRAMMATICES. professoris juris civilis.

argumenti cum superiori epistola, de- Juris civilis professoribus universis P. salutem,
Ejusdem est
plorat enim mortem professoris grammatices. et atlendere ultimum ante primum.
58
Vagientibus in cunis adhuc artis grammaticae, Amaritudo amarissima et materia concreta ,

recens discipulis, quilibet homo, qui se- doloribus humanis noviter mentibus occurrerunt.
nastique
quitur veritatem, vitara bonam et exitum melio- Nam unicus et singularis homo, in quo, velut in
suo pnoppio, leges convenerant et vivebaat, elo-
rem.
habet, quod ab amariludine quentiae tuba, consilii plenitudo, vox populi, ad
Quia materia ita se
sumat exordium nec dolorosa possunt sine
;
animi finem et in fine optimus persuasor omnium excel-

5b M 38.
Gen. 37. "Jer. 31, Matth. 2. Sen., lib. Deconsoh adPolyb. c. 1. Isa.
 \ .

•r'A
1'liTRI BLESENSIS
US J bUS
^It!r
Mtalem
vitalem snintlim
-

r
spiritum resignavit,
^
„t „»»„:.„ „„. _:
rpciffnami et attrila est nimiura
Regi ° ne (6) ' JesuChristoA,a "' s >q"odperirenonpotes
• n . __ .
r t ,
'
et «lernum est sine
fine vivens. Unde sancti viri Job consolationem
repente gloria vultus ejus. In cujus occasu
non memoriae commendate, post rerum etfiliorum amis-
solum Lombardia sole privata suo, verum etiam sionem dicentisDominus dedit, Dominus abstulit
:

maxima pars
vivenlium eontinuis lacrymis inge-
sicutOomino placuit, ita factum cst : sit nomen
miscit et doloris gladius mtiltorum
viscera perfora- Domini benedictum n .
vit ". Nec immerito, cum
ipse quasi legifer et su-
premus
EPISTOLA CLXXVIII.
doctor, de
sensus informarit informes,
praeacriptis juris codicibus Argumentum — Consolatio super morte.
et quasi adhuc vivens Si omnis caro fenum 6i
informare non desinit, quia , et omnis gloria ejus quasi
licet, ut liomo, desierit, flosagri" lunam
; si pallescere, si solem videmus
non tamen desinit ut magister
; quia mortuus ipse aliquando eclypsari, quid est homo quod ingemi-
docet, quantum sit appellatio mortis difficilis et scis lacrymis, mortuo fratre tuo ? cur non tacet pu-
violenla, quia resistentia
nuUa ei iieri potest, quia pilla oculi tui doloris
amaritudinem transfundendo?
ex modo necessilalis omnem superat syllogismum, Nescis quod omne compositum, atteslante philoso-
exceptiones non recij.it, dilationes aliquas non pho, dissolvitur, et prteter angelos omnis occidit
auenan. erum, qma mirabilis est ista regula mor-
tahum,
taJlUm.
.

nunmiam
nunquam fallitiir. «-, „ f„n:. —
e_n_ •
B creatura ? Unde illud prophelicura
..
: Homo vanitati
et omnes
fallitur, _.l fallit, fallacia
. .

similis factusest, et dies ejus, sicut umbra, 'praler-

videlicet veridica, quae in credentia non habetur. eunt* 1 ; et quasivas figuliconfringetur 6i
. Huma-
Ipsa quidem est laetitiae nebula, tristitiae genitrix, num quidem est flere, sed continuare fletus, penitus
diiatatio lacrvmarum, universae carnis extermi- inhumanum ; cum dicat Apostolus : Nolile con-
nium. et singularium destructiva. Ideoque, viri trislari, sicut et cceteri qui deresurrectionespem
prudentes, in doctore morluo prudenter addiscite
nonhabent 66 . Unde Augustinus 67 « Non illosami- :

quidquid possit, quantum forlior exstat angelis

et
; simus, sed praemisimus, qui de hoc saeculo rcces-
et diligenier altendite, quod legum facundia
mor- serunt. » Est et solatium aliud, quod amortis regula
tis imperio non resistit.
nullus excipitur
EPISTOLA CLXXVTI. Mquat enim sceptra ligonibus.
Arcumemum. — Monet quemdam ne vita defunctum '"'
8
Xam pari scntentia senes et juvenes, fortes et
immoderate deploret,
debiles, potentes et infirmos, divites et egenos in-
1'roprio Filio
Dominus non pepercit suo 58
ne ,
volvit. Omne naraque quod nascitur, moritur, et
jus causaecommunisgloria et
humana natura ex-
~~ perpetuum
perpeiuum Magnus esi
est cnim
„„.,:„,--„,

Zn rn T
, ,

'
^
0neD r
m0,lalitate P rimae
,ieeefiSitate,D incunrit»
«* C
niuu
ihil est
esi
DoTiinus qui morlificat
sub soie.
suu sole.
et vivificat, et
niatmus
raagna virtus

Sidr^ a ,!^KV
et ideo nalurae debitura t
reddere licet et decet, quia
ejus ut possit extollerequoddecresdtet.ar.arc
etc.
scnplum est Fili, in mortuumproduc
:
lacrymas" Cum igitur frater tuus ad regionem sanctorura
Sed vesfue non debent a Salvatoris
lacrvmis dis- spirituum transmigrarit, utpote, qui partem habuit
crepare, si estis Salvatoris amici, non pro qui*
morte Lazari,
in rcsurrectione prima, desine flere, ne nomen
sed pro ipsius revocatione ad mise-
nas temporales planxisse Domini exacerbes, si velis, licet incassum, sen-
60
dicitur et luxisse. Qui
enim ulira debitum naturam tentiam mutare. Dominus namque est qui mortifi-
impugnat, non natu- 8
ram, sed nalura. impugnal catet vivificat, deducit ad inferos et reducit % cujns
auclorem nec esttutum ;
nutu disponuntur omnia, et suos in tribulationibus
illi mferre injuriam, qui nemini novit inferre
eam consolatur.
Videte Jgilur et cavete, ne lerreno
affcctui, ct post- EPISTOLA CLXXIX.
modura periluro cedat seternus et salutans affectus. Argumenti ejusdem.
Ideoque sinceritalem vestram
raonemus et horta- Vox audita est, ploratus et ululatusmullus 70
in
mur attente, per apostolica scripta
mandantes, obitu viri egregii fratris vestri, qui tanto majoris
qualenus ob reverenliam Dei
et vestram, omnem reliquit materiam, quanto majori dote na-
tnstitiam deponenles, gaudealis D trislitiae
in illo, qui ccele- tura privilegiavit eumdera, et praerogativo morum
slis profundilate consilii
disponit et ordinat, vocat spiritualium titulo insignivit. mors invida, mors
et revocat subjectas sua.
providentia. creaturas ; amara, quae in eo telam vilae succidit, dum adhuc
qui affectibus paternis et patriis filios corrigit, e't ordiretur, pulcherrima vile praecisa, palmite non
ad vitam disponit aeternam atientius
provisuri,' et ;
relicto. Scimus quidem causam adesse doloris ;

in sacraroentorum suffragiis,
alii.que openbus pie- modus tamen debel esse dolentis, quia Dominus
PETRI DE GUSSAXVILLA NOT.E.
1 Unus
studium c 1 ualuor
P r 'mis qui Videndus Bulaeus tora. WHistorice UniversitatisPa-
jJuJ!ir
juns cnitis 'o
Bonomas repararunt, ibique docuerunt. pag. 348.
risiensis,

57
Luc. 1. "Rom. 8. Eccli. 38. "Joan.il. "' Job. 1. nt Eccli. \'v. " Isa. 40. " Psftl. 143,
101. -Psal.2. «MThess. 4 E[i. 6, ad italicam. ™ Aug. serm. 2, De consol mort m I Rag. t. .
'"Matth. ., Jer. 31.
 ilii EPISTOL/E. — EPIST. CLXXXI.
474
dedit, Dominus abstulit T1
;
in cujus manibus mors A tius de commercio tam felici nhi im („„„„
,

et vita.Qui enim dedit originem, dedit et obitum, dantur ccelestia pro transitoriis sempiterna.
,
Sed
et sic est lex tam vitse quam mortis, nec
communis et si consolationem velimus temporalem
adrnit ere,
jus mutatur imperio vel favore. Cum ergo usus non potestis totaliter quasi vidua
plangere, vel
sit Dominus jure suo, non fecit injuriam, licet vi- quasi desolata desotationis incommoda
deplorare.
deatur manus ejus ad praesens plena fuisse rigore. Ditavit enim vos Altissimi elementia prole
multi-
Caetemm, quia decet, ut voluntati ejus nostros con- plici, ut jucunda liberorum numerositate tolerabi-
formemus affectus, consulimus et pro gratia peti- bor sit unius soblatio , et viri carentiam residua
mus speciali, ut temperato dolore, et fluxu laery- suppleat multitudo. mater vestra tanto fuisset
si
marum restricto, jam vobis parcatis, consanguineis tempore potita conjugio, si tot
liberorum optato
et amicis existentes consolationis speculum , et usa solatio, si tot filiorum septa
consortio, cessisset
confortationis exemplar. profecto doloris materia gaudiis
liberorum. Haec
EPISTOLA CLXXX. ilaque diligenter sublimilas vestra
consideret, et
inutilibus finem ponens lacrymis
AD REGINAM QUAMDAH. ulterius dolore ,

nocuo ncn damna damnis.

Argumentum. — Consolatur reginam lugentem tnorlem
adjiciat

viri et filii. B EPISTOLA CLXXXI.

In mundi rola volubili constiluti, si successus va- Argumenti ejusdem.
Satis credimus, el sine dubitatione tenemus,
rios sentiant, et ex temporis mutabilitate instabili quod
audita morte talis, multi doloris,
diversas vicissitudines patiantur, non mirantur, multaeque ama-
ritudinis calicem suscepisti sed nec prirna
nec stupent, qui recto reguntur judicio compositae ;
, nec
rationis. Norunt enim quod nil potest consistere
sola; quoniam antequam scire debuimus, et prius-
solidam, cujus esl sub motu perpetuo fundamen-
quam ad te dolor ille perveniret, per nos transitum
habuit fecitque in nobis, quantum secundum
tum. Ideoque felici quadam providentia casus vo- ;
Deum
licuit rationi. Equidem satis in vivo
lentes praevenire ambiguos , et accidentia futura monstravimus,
contemnere
quantum in morte doleremus, et notavit affectus
, sic dispositioni nobili virtuosae con-
in amico, quae sequerelur tristitia de amisso. Meri-
stantiae suos animos statuerunt , ut aequanimiter
toque inter alios principes saeculares, quos dile-
omnia supportantes, nec minantem fortunam per-
timeant , nec congaudeant in prosperis. Haec est ximus, illum speciali quadam praerogativa praetuli-

laudanda magnanimitas, quae prosperis non extol- mus in eo quod contra Saracenae gentis perfidiam,
litur, nec frangitur adversis, sed in omni eventu
tanquam siDguIaris Christianitatis athleta quasi
permanens eadem sufficit ipsa sibi. Sane de talibus C P r °prium proprii Christiani commune proseeutus
partibus, secundum varietatem ipsius, vos rumores estinteresse. Porro non est verisimile quod summi

audisse credimus plurimos, et inter alios jucundum liberalitas non respondeat ejus labori-
largitoris

Christiani exercitus processum, per vestrorum in- bus reeompensatione condigna, cum non sit in
clytae recordationis domini regis eonsortis ei do- r etributione difficilis, qui de sola gratia merita
mini Joannis filii, ne dicamus obitum, sed glorio- supplicum excedit et vola suae abundantia pietatis.
sum transitum ad superna, multipliciter desolatum. Sane nullam fecit injuriam, si usus plenitudine sui
Et, licet serenitatem veslram sic praecliclse magna- juris, spiritum,quem comraisit corpori ad terapus,
niraitatis virtute possimus dotata praesumere, ae suo terapore revocavit. Quis enim homo, qui vivit,
tanto uti judicio rationis, ut hac adversitate irre- etnon videbit morlem^"! Nonne pulvis in puherem
ri3c
vocabili ultra naturae debitum non frangatur :
revertitur ! Nonne guasi flos egressus homo
charitas tamen, qua vos sincere diligimus, nos conteritur, et fugitvelut umbra, et nunguam in eo-
74
cogit credere quod vis doloris virtutem nesciat et dem statu permanet ? Habet quippe humanse con-
tristitise motus modum debitum non permittat. ditionis fragilitas debita solvere certa morti. Hinc
utinam non sic agitemini superflui doloris fluctibus nescit importunae mortis exactio quidquam de de-
non absorbeamim immoderatae tristitise faucibus,
sic pj
bito humange relinquere sorti sine differentia dis-

quin attendatis sollicite quod mors nil aliud est cretionis illud extorquens. Casterum tibi non omnino
quam peregrinationis mors quid sit terminus, finis exscessisse videatur, post se illustris indolis filium
miseriae, laborum meta, exsilii limes, janua pa- derelinquens, qui suum pro terapore poterit reprae-
trise, nativitatis vilae, principium beatitudinis, pri- sentare parentem, ut propago respondeat pro ra-
mitise prsemiorum omnibus, qui in Domino mo- dice. Restat igitur ut in eo spiritum consolationis
riuntur ! assumas, qui summus est in tribulatione consola-
Cum igitur prsedicti Christi pugiles, fidei zelato- tor, memor, quod magnus ille rex DaviJ amare
res pro agone suorum regnorum, prout speramus, filium suum flevit aegrotum sed mortuum non ,

slipendia percipiant aHernorum, lsetandum est po- ploravit, ne divinae videretur contrarius voluntati 7 \

i Job. i.
7
* Psal. 88. 73 Gen. 3. « Job. 14. »• HReg. 12.
Hi PETRI BLESENSIS
Dl igitur uon accrbcs Dominura Deum, qu» posita A turas, nobilitatem tuara rogamus in Domino, mo-
es ad regimen aliorum, consoleris alios in teipsa nemus quoque et hortamur atlente, quatenus con-
existens praesentibus in exemplum , et postei is in ceptam dc subtractione dicti G. excludas a corde
doctrinam. Adhuc illud considerare te volumus, mcestitiam, et lugere jam desinas, quera reddere
quod quanto plus tuorum visa es deslituta praesentia, nequit vobis singullus lugubris , vel quantalibet
tanto majorem divina clementia tibi faciet in lacnmarum pietas ; sed super hoc Dominicae po-
proseculione proventum. Magello
testatis animi consolationem recipias, et
EPISTOLA CLXXXII. Deo, cui sic placuit, benedicens, haec circa ip-
sum fraterni amoris ostendas indicia ut spiritu
Argumenti ejusdem. ,

diligas, quem in carne amasti , animara G. ju-

Cura amara mortis imperium nullus pra^sentis
vaudo quibuslibet virtutis remediis et suffragiis
vitae hospes valeat evitare, et homo sit corrupti-
charitatis.
bilis et mortalis, debetis, si placet, veslram tristi-
EPISTOLA CLXXXIV.
tiam moderari ,
quam mente vestra concepislis,
in
I!. DUCISS.E GLIRIGEOTIAD THEOBALDUM COMITEM.
de vestri fratris Nicolai obitu. Deus enim nolens
ipsum in hoc saecido preesentis vilae corruplionibus Domino et fratri suo comili Theob., senescallo
ulterius agitari, revocavit eumdem ad ejus nomini " Franciae, B. ducissa Glirigeoti, quondam uxor, sa-
confitendum. Praeterea cum ecclesiastica et divina lulem.

sumpserit sacramenta , vivit in Domino : Nam Principatus nomen amittere promeretur qui a

beati mortui, qui in Domino morhmtur 76 . Quare justo judicii declinat tramite , praesertim cum id-
araicitiae vestrae duxi praesentibus consulendum, circo Deus posuerit in terra principes, ut recto
quatenus altendentes dictum propheticura : Ccnsti- definiant et decidant examine quod ad eos perve-
77 nerit qufnstionum. Sicut mihi nuper auditum est,
tuisti terminos ejus qui prxteriri non poterunt ,

quod frater vester terminum morlis non potuit Guido de Bonavalle fidelem meum Jo. de Alludia
praeterire, vestro dolori finem imponere debeatis, de homicidii reatu lmpetit et inlendit convincere,
ne, quod a Doraino factura est, videamini repro- si qua via possit. Quocirca fraternitatem imploro
bare. preesentibus ut praediclus Joannes propitium in hac
EPISTOLA CLXXXIII. causa vos habeat : adeo ne queratur indebite se

Argumenti ejusdem. tractatum.

EPISTOLA CLXXXV.
Inter caeteros flebiles humaiiae conditionis defe-
Responsio qucedam exsecutoria.
rlu>, incertus et labilis status hominis a mortalibus p Non est
,

Jeve
, - ,
defendere reatum hominis,
... quem
est potissime deplorandus; in quo dum quisque
communis opinionis auctorilas infamat, et impetit
de conceptu matrum procedil ad partum et in ,

et incusat. Chantatis vestrae recepi lilteras, ut fide-

lucera apertam ex obtruso ventris cubili prodit,
lera vestrum Jo. nomine sic in sua justitia confove-
innumeris offertur miseriis et angustiarum vallo ,

rem, ne adversus eum iniquitas et injustitia prae-

niraium angustante circumdatur. Sicque in illo,
valeret. Pelilioni vestrae consensi quod potui, sed
dum vivit variis mottis expositus casibus, tlos
praefatus ille destituit aequitatem, et audire judicium
factus a die exitus raatris suae raro post tlorem
recusavit, qui se novit judicio condemnandum. In-
frondescit, plenam crescit in arborem
rariusque
teriorem siquidem habebat judicem, et illius ju-
post frondium venustatem. Nunquid homo et dies
dicio secessit a causa, nec humanum judicium ex-
e jus sicut
fenum, et ut tlos agri , sicut legitur, ef-
78 spectavit.
florebit ? Videtur, inquara, ut fenum quod est
,
EPISTOLA CLXXXVI.
bodie , et cras in clibanum mittitur ", et ut flos
Commendatio lutelce.
agri; cujus delectabilis pretiositas, et amoenitas
Conservare fideliter amici depositum, aequitatis
florida nimia venli vel aestus percussa uredine ad
halilum. Scio quod nuper
auctoritas et araoris ratio nos compellil. Cum a ve-
modicum evanescit
acerbaa mortis G. nostri tuique consanguinei, lu-
D stris exirera fmibus, et se mihi multorum offerrent
studia totani rerum mearum custodiam charitati
ctuosum nuntium omnium nostrum doiore grandi
,

animum. Dumque casum tuae coramittere praeelegi. Unde dikclionem tuam

plurimum exacerbavit
doprecor et exhortor praeseutibus ut in rerum
necis consideramus, qua periit, animae magis in eo
mearum cnstodia te fidelera velis eatenus exhibere
quam carnis exitum deploraraus, incerti et dubii
quod multorura gratia dignum te facias et fa-
valde, si in statu salntis ipsum tam rapida rapuit
vore.
mors, quae tam absorbuit repentiua. Verum, quia
EPISTOLA CLXXXVII.
haec sunt occultaDei omnipolentis judicia, qui,
Responsio.
juxta suum teneplacitura ,
quando et quomodo vult

ab hoc saeculo nequam revocat crea- Cura amicis nostris promissio nos astriugit, juxta
rationales

16
Apoc 14. ''
Job. 14.
:
* Psal. 102. " Matth. 0.
 EPISTOL.E — EPIST. CXCV m
confundimur erubescentia, si promissa non ducimus A omnibus observanda. Contumacis regis An<dorum
ad eventum. Cum tuarum rerum recepi custodiam audacia regnum nostrum aggressa est et de no- ;

promisisse tibi me fateor et recordor universa mihi stris quosdam inclusit in oppido nihil minus
quam
commissa fideliter et in bona cuslodia servaiu- tale quid exspectantes. Improvisus quidem inclusit
rum. Non recedam a pacto quod tecum habui, nec improvidos, nobis illorum aperuit littera, pro-
et ut
res tuse, si potero, sustinebunt in aliquo detrimen- videri sibi desiderant festinanter. Cujus audaciae
tum. proponentes occurrere fidelitatem tuam praesenti-
EPISTOLA CLXXXVIII. bus admonemus, ut collecta militia nobis Parisio
s
In minislros Dei saevitiam exercenles, et in suis offerri festines. Eum enim retundere multam
sceleribus obstinati, supremi judicis iram exacuunt nobis accedet ad gloriam et perennis eum seque-
et in suam exasperant ultionem. Oftendistis autem tur confusio, si conatus sui se viderit impotentem.
in summo pontifice tutorem jpontificum et summum
EPISTOLA CXCIII.
vindicem ;
qui ad tempus sustinet excessus homi-
Besponsio.
num et offensas non proeterit impuDitas. Scitis au-
Salutem et obsequium.
tem quod praesumens offendere ministrum cujusli-
Quos communis injuria irritare non metuit, cx-
bet, offendit et dominum, et si noslra curalis ad- r>
citari debent communiter ad vindictam. Ex quo-
mittere consilia, maturate deponere Pharaonem.
rumdam relatu didiceram, et relatui nolebam fidem
EPISTOLA CLXXXIX.
apponere, quod de vestris munitionibus unam rex
Omni excessui fenestram aperit, qui quod vovet
Anglicus obsedisset, sed debere me credere non cre-
injuriae licere permiltit. Appellalur simplicitas in
debam quod hic esset audacia praesumplionis. Si
rege remissio, cum sit ejus excessum corrigere, non
praecissem id antea, quod et modo scire non au-
habenas excessui relaxare. Alexander ille quem
deo, qui ducaturus in tempore locus
papam dicilis, in personam nostram admisit inde- fuit, novum
rursus in balneum introisset.
bita, quae plectenda censuimus ex regni consilio, non
remissae simplicitatis modestia sustinenda. Nobis EPISTOLA CXCIV.
tamen consulitis ut a tali vindicta de caetero de- De amore de levi amisso.
sistamus, etsi majus eo velletis consulere crede- Qui re sibi dilecta carere sustinet,
et ab ea brevi
remus. se jungitur intervallo, se indignum constituit amo-
EPISTOLA CXC. ris nomine quod mentitur. In amoris nostri
prin-
Responsio. cipio procellosa maria solebas ingredi, cum et flu-
Non est nostra justitia quae potentis personam ctus maris et ventorum saevitia nimis tibi rainaci-
considerat et ut votis ejus deserviat inclinatur. Si
C ter intonarent. Desaevisse consideras elementa;
tyrannus imperatoris furorem exercuit in Romanam sed eorum duritiem induxisse le sentio quod
ad- ;

Ecclesiam, et furoris gladium in eam exercuit, miror, meretrieum, ut video, te decepit astutia,
nunquid ei nocere necesse est ; ut a sua desistat novus amor blanditias interjecit, et te nimis in-
saevitia ? Nunquid est dignius ut qui scelus praesu. venit volubilem, quem eventum nullo credideram
mit admittere, supplicantem se praebeat, quam ab immutandum. Satis mihi contraria promittebam, sed
eo qui patitur admiltendi de venia supplicetur. incassum sibi promittit quispiam, quod est iu sor-
/Equitatis vigor et ratio postularet ut qui sanctam tis alea constitutum.
lacessere preesumpsit Ecclesiam, ipse quoque de EPISTOLA CXCV.
venia supplicaret. Verum sicut tuae testantur lit-
[A. D. 1219.]
terae, poenitentem animum imperator induit et cou- De captione Damiatce.
tritum : sic poenitentia perorat ad veniam quod ex-
Sanctissimo Patri ac domino H. Dei gratia sum-
cessus praeteritos ei remittimus, et amoris sinum et
mo pontifici, A. patriarcha, Jo. rex Jerusalem,
gremium aperimus.
bucon. Nichol. arch. p. Alban. J. Acconen
EPISTOLA CXCI. epi. hospital. Sancti Joannis, templi, hospital. Ala-
Amicus amico salutem et hoc totum quod ipse est.
q
mannicorum magr. de eeucado commertar. Savari
Parum confert venustas eloquii, quae petentem de Maloleone de Jovis villa. E de Castro consules
non provehit ad petita, nisi preces sint pretio co- comitatuum, salutem et subjectionis cum reveren-
loratae, super tuae petilionis sollicitus implemento tia famulatum.
laboravi quod potui ; sed roganti parum bcere per- Exaudivit Dominus de excelso sancto suo voces
mittilur, si pro eo donorum auctoritas et interven- servorura suorum, non permittens tot expensas
tio non perorat. Et quid plura ? Repulsam susti- apud Damiatara a Christianis factas ita inutiliter
nui, quia manus agellat vacua, cui nil conceditur fieri, et tantara Chrislianorum stragem relinqui.
obtinere. Sed in his nobis misericorditer providens
ac cle-
EPISTOLA CXCII. menter raagna nostrura desiderium adim-
in parte

Viris potentibus in arclo positis ut fideles sui plevit. Cum enim propter multiplicera sui defen-

subveniant, ad eorum contraria propulsanda, sacra- sionem nec per terram nec per aquara posset mani.
menti praecipit et hortatur religio, rebus semper in feste capi civitas Damiatae nec virtute nec probi-
 :

479 PETRI BLESENSIs .(80

late alicujus sed solius Dei dextcra pugnaute A Exsultet in Domino suorum turba fidelium et in

pro nobis, omnibus de exercitu

impugnanlibus vocem benediclionis gratiarum et laudis leetabunda
qui quantum ad studium communis prorumpens, cum Apostolo dicat Benedictus :
prseter illum,
negolii pertinet procuravit, Non.
Febr. internpeslae Deus, etc, qui nos in omni tribulatione consola-
miraculose capta lur 80 Nimis quidem natus est sibi soli, nimis in-
noctis silentio furtive, imo polius
.

est civitas Damiatae ita quod nullus:

de nostris in tentus est propriis, nimis negligit communem cau-
captione illa exstitit interiectus, nec etiam leviter sam populi Christiani, qui diebus istis in mentis

vulneratus. De Sarracenis vero tot ceciderant in angustia et tribulatione non fuit : cum sciret Chri-

ore gladii, quod eliam nobis displicuit admirari. stianum exercitum civitatem Damietae magnam ct

Tamen et alii Sarraceni majores ad quamdam mu- munitissimam obsedisse, in ipso quasi medio paga-
nitissimam turrim confugerant usque meridiem, nismi, ubi a fidelibus aliis tanto terrarum maris

nec reddere voluerunt, sperantes quoc soklani et vallis intervallo divisus, et ab infidelibus ex om-
Babylonis et Damasci in castra nostra insultum ni fere parte circumdatus non tam obsidens dici

et si contingeret Christianos
succumbere, poterat quam obsessus. Cujus vestrum animus ad
facerent ;

turrim illam civitatem reciperent, ut spe dubium non pendebat et pavebat eventum, non
ipsi per
praeter paucos g tam pro singulorum salute sollicitus quam pro uni-
rabant. Sed totus exercitus noster
plene cucurrerunt verso exercitu spe ac timore alternante suspensus,
qui civitatem invaserant adeo
nos el Sarracenos imo quis ipsius non obliviscebatur exercitus, quis
ad litias et fossata quae inter
castrorum nostrorum, ejus recordabatur periculi pensans sub quanto sta-
facta fuerant ad munitionem
in castra nostra irruere ret discrimine, quamve tenui filo penderet honor
quod Sarraceni nullatenus
autem mane in die Martis totius populi Christiani? Profecto in co erat statu
ausi fuerant. Facto
primum intellexissent soldani quod ci- res posita, ut idem exercitus de viribus suis jam
cum tunc
essel, laniatis vestibus et injectis un- omnino diffideret : et memor magnalium quae di-
vitas capta
amarissime flentes nec de suc- vina potentia pro fidelibus suis facere consuevit de
guibus in capilios,

civitatis, sed de fuga post cogitarunt, ti- ipsius sola miseralione speraret. Unde ipse qui de
cursu
mentes ne exercitus noster faceret insultum m sua sperantes misericordia non relinquit, qui prope
nobis est omnibus in veritate invocantibus nomen ejus,
eos. Nunc autem ex quo Dominus aperuit

jEgvpti, sanctitati vestrae flexis genibus qui suos in tribulatione dilatat, ut cum se consum-
portam
supplicamus'et petimus, et per effusionem sangm- ptos putaverint velut Lucifer oriaulur Ecclesiee,

obsecramus, quatenus maturatum con- ecce in eorum manibus lam mirabiliter quam mi-
nis Christi
quam pecuniae transmitlere sericorditer antedictam tradidit civitatem non so-
silium tam hominum ^
quod populus Christia- lum thesauris, sed etiara victualibus longe plus
studeatis, scituri pro certo
veniet expugnaturus civitatem spe et opinione replelam. Et ut hujus rei gloriam
nus in multitudine
residuam evidenter nomini suo daret, nullus Christiano-
Cairi :
satis erit partem ^gypti
facile
per consequentiam regnum Hierosoly- rum in ejus captione interiit, aut etiam lethale
obtinere, et
subsidium vulnus accepit, sicut venerabiliura fratrura no-
mitanum, quod ad praesens per iEgypli
ut gravius periculum eviletur, et ad m- strorum, P. Albanensis episcopi et apostolicae
relinent,
procedatur impera- sedis legali, cujus ministerio Deus potissimum
quisitionem JEgypli securiu> ;

compellatis, prout nobis saepissime uli voluit in hoc facto, necnon patriarchae Hie-
torem venire
similiter compel- rosolymitani et regis et fratrum Hospitalis et
promisistis et alii cruce signati
;

votorum redemptione ces- Templi ac domus Teutonicorum Hierosolymis

lantur exsequi vola sua,
sentimus commodum sed lilterse nobis raissae liquide manifestant. Et ut
sante de quo nullum ;

hominum sustinemus evidentis- manifesto divini favoris lsetarentur et confoitaren-

de redemptione
Utrum aulem vicesimam, tur indicio, cura timerent ne ipsis civitatem in-
simum detrimentum.
concilii consensu ad terrae san- trantibus circumstans Sarracenorum exercitus
quae ex generahs
fuerat deputata, licuent castra invaderet, eorumdem fluvius divino nutu
ctae subsidium specialiter
» adeo inundavit subito,
vel decuerit quod non expedit ad alios usus con- ut inaccessibilia reddiderit

videte. Datum Damialae ni Idus No-

castra ipsa ; et manifesle patuerit quod pro Chri-
verti vos ipsi
81
sticolis contrainsensatos ipsa elementa pugnarent ,
vembris.
pluribus miraculis aliis ibi factis, quae longum
EPISTOLA CXCVI.
esset per singula enarrare. Psallite igitur De°
DAMIETT.T..
CONGRATULATIO SCPER CAPTIONE nostro, psallite regi nostro, psallite
8i
. Psallite qui-

[A. D.1219.] dem, sed uliqae sapienter, non elatione tumidi,

Dei, uni- sed humilitate devoti, recognoscentes pruden-
IIonorius episcopus, servus servorum
per Turonensium provinciam ter et humiliter confitenles quod non manus
versis Christi fidelibus
humana, sed Dominus fecit haec omnia, ut qui
constitutis, salutem, etc.

M Sapient. 5.
M Psal. 146.
II Cor. 1 .
481 EPISTOLE. — EPIST. CXCVIII. 482

gloriitur in Domino glorietur

83
, eique laudes et A pro suramo pontifice eligendo ; et quod nondum
jratias faclis per singula opportuna loca processio- potuimus unanimiter concordare, sed in quantum
nibus solemniter exsolventes. Porro cum Dominus per praeterila conjicere possumus de futuris, imo
fecerit nobiscum signum in bonum, cum tantum in quantum nos docent ea, qu« singulis diebus

nobis ostium aperuerit, nunquid deerimus graliae tractarnus praesenlialiter et videmus, visibililer
suam nobis dextram porrigeotis, qui memor est timere possumus quod Iractatus in Ecclesia Romana
improperiorum suorum quae fiunt a Sarracenis in- non modicum periculum in longi temporis spatium
sipientibus, tota die exsurgens judicare coepit transeat, ac in ejusdem Ecclesiae multarum regio-
causam suam et inimieos suos terribililer dissipare. num, ne totius dicamus Christianae religionis de-
Nunc cerle, nunc tempus est de somno corporis trimentum, electio summi pontificis differatur.
exsurgere *', nunc necesse est athletis nostris exi- quot per diversa mundi climata nova insurgunt
stentibus ibi succurrere festinanter et idololatris a scandala quot provincias
turbat seditio
!
quot !

Dei facie fugientibus toto conalu, totis viribus, regiones regna concutit bellica rabies
et
quibus, !

toto posse rerum et personarum instare, dum etsi Romana Ecclesia materno compatiatur affectu,
recenli adliuc vulnere trepidant: dum ex caplione ipsis tamen quia vidua nequit effectualiter provi-
civilatis praedictae, quae caput et robur iEgypti g dere, pro his quoque dolemus et gemimus. Sed
C, .

fuerat,
n nn f Artn>fAniiAli
consternali, ltnlliiiYi
nullum locum
1 rtt
_-__-». . f mi
1
sibi /»rt n
contrat f»Q_ m VI
maxima
.1 V\ __,-.*
»"V» r*
nobis T\ "____.•
*•» _r\ i . .

est per Dei gratiam consolatio

___. —*.____.

con-
Ctiristianorum, imo conlra Christi potentiam servata, quia videlicel ferventi desiderio
et desi-
tutum putent. Denique nunquam subventione am- derabili fervore vos Ecclesiae devotum novimus,
plius indiguit exercitus Christianus, cum nequa- et tanto erga ipsam constantiores, quanto majori-
quam sufliciant et praedictam incolere civitatem bus procellis et tumidioribus fluctibus visa est
et procedere ad aliasimpugnandas, sine qiubus agitari, ut sic fides vestra multo purior sit auro
cum illam teneri a Chrislianis non possit, non quod per ignem probatur, quod quidem multorum
restat nisi aut eam cum tanta gloria conquisitam conatus illicitos reprimit, ac praesumptuosam
ignominiose deserere, aut circumstantes expugnaie limitat audaciam et compescit. Consolamur
eliam
viriliter et Christiano nomine praeunte Deo feliciter quia serenitati vestrae cordi esse scimus terrae
sanctae
subjugare. Nos quidem futuris praeterita coaptantes, tnbulalionibus et periculis subvenire. Ad
quod vos
illa videmur tempora iniueri, quibus Machabaei inclytosque liberos vestros divinae crucis
assumpto
sancta sua protligatis gentibus cum magna populi signaculo viriiiter accinxistis. Caeterum, cum
sui

abundantia
laetitia restaurarunt
conhdentes
M ; et

speramus quod
de divinae pietatis „„--.-
modernis
gratia vestri
vos
—-
diligimus
loquamur
---, sjncero —
„v._.« cogente
„. wgtiiic afteclu,
uucliu, quo
quu
ut

toto corde, quamvis hujus lerrae

temporibus haec in populo Christiano debeat leetitia sanctae credamus utilem, terrae lamen vestrse ac
innovari. Monemus igilur universitatem vesiram, Ecclesiae Romauae ipsum minus utilem
formida-
rogamus et obsecramus per aspersionem sanguinis mus torsan enim plenque jamdudum suas nequi-
;

Jesu Christi, quatenus accensi hujusmodi Jaetitiae lias conceperunt, quas ausi non sunc in vestrae
desiderio ad subventionera exercitus saepe dictj excellentiae provincia parturire, quibus per absen-
renovatis animis et viribus in tantae opportunitaiis tiam facultas permittitur, quod nequiter est pro-
articulo intendatis. Nos autem praeter fratres a positum nequius perpetretur. Penset haec ergo
et
prmcipio indulgenlias innovantes omnibus qui alia multa regalis sublimitas, et eam
non pigeat
laborem istum in propriis personis subierint, et consilium in melius immutare, ut videbcet tali
expensis ; ac iis nihilominus qui non in propriis transfretanle cum honorabili comitiva ; cui quoties
personis illuc accesserint, sed in expensis suisjuxta oportuerit lam pecuniarum quam militiarum po-
facultales suas viros idoneos destinaverint, necnon teritis subsidiura destinare ; yos vestrique liberi,
et istis qui in alienis expensis, in propriis tamen quos tenelia non sinit aetas adhuc armorura onera
personis accesserint, plenam suorum peccatorum, supportare, ad terrae vestrae multarumque
aliarum
de quibus fuennt corde conlnli et ore confessi^ j) tranquillitatem et pacem in regali solio velilis re-
vpninm indulgemus
veniam inrlnlcrpmiic et in
Pt in yai t>ihni lnn/>
relribulione ... • ,-,i«„-«^
manere . <-.".* :_i .
: ju-torum' ;
sic equidem terrae vestrae raultarumque
aeterni praemii pollicemur augmentura. Hujus quoque aliarum et Ecclesiae Romanae utilitatibus multipli-
remissionis voluraus et concedimus esse participes citer consuletis. Quare has utilitales suademus
juxta quantitatem subsidii et devotionis affectum, et credimus aliis praeferendas, sed si placet, par-
omnes qui ad subventionem praedicli negotii de catis nobis, quia sic loquimur; urgens enim ne-
bonis suis congrue ministrabunt aut impendent cessitas et evidens
;
ulilitas, ac insuper affectus
consilium vel auxilium opportunum. sinceritatis quo vos diiigimus tanta animi puritate
EPISTOLA CXCVII. ad hoc specialiter nos inducunt.
lnductiva. EPISTOLA CXCVHI.
Sublimitati vestrae credimus notum esse quod Tenet de magnificenlia vestra considerationis
landiu cum caeteris cardinalibus inclusi stetimus nostrae judicium, quod de contiuentia status nostri

83
Cor. 10. M Rom. 8S
II 13. 1 Machab. 2.
Patrol. CCVII.
16
 iSZ PETRI BLESENSIS iU
et lalis curae processibus vos delectat audire ru- A Non bene pondus in sc conlinent, si ddigenter

mores, quos felices in Domino vos novimus con- altendis, verba qiue scribimus, cum ex gravi ma-
tinue affectare. Quapropter ut super his exspectatio teria prodeanl admirationem non modicam nostris

non careat
vestra certitudine digna cui de his ; ingerente menlibus, et quasi novum genus dissi-

tam nuntiorum quam frequens litterarum nostra- militudiuis judicante ; cujus negotii qualitas et facti
rum narratio veriiatem potuit hactenus attulisse, minus congrui novitas evidenler causam insinuant
celsitudini veslrae deferimu squod, divina nos pro- qua de te tuisque processibus, quos circumspe-
sequente clementia, votiva satis nobis affluunt be- ctionis gravitas, quos veritalis praevidentia, quos-
nelicia corporeae sanitatis, quanquam de reforma- qtie justitiae reclitudo preevenire merito debuerunt,

tione lalis Ecclesiae, cui cum aliis talibus inces- miraii compellimur et t trbari : sic se rebus ha-
santer insislimus, nos privat anxiae sollicitudinis beutibus sicut sunt ad nostrum auditorium intro-
cogitatio curiosa. Taudem speramus in Domino qui duetae. Hic siquidem accepimus conligisse, quod
pietalis suae tlona continere non novit, quod ad id sic cum ad auditum tuum pervenisse prsetenderis, ve-
salutaris semilam praeparabit et faciet tractatorum nerabilem fratrem nostrum, A. Sancli Praxe- tituli

menles unammi voluntate concordes, quod eidem dis presbyterum cardinalum, fuisse viam universso
Ecclesiae de tam bono et utili paslore in proximo tj carnis ingressum, tu non ex picto quod de statu
providebiiur, et ipsi Deo cedet ad laudem ;
et tali tunlreque personre cerlior habereris ; quinimo
Cbristianae professioni copiosaa salutis provenient proprise volunlalis arbitrium aequitati praeferens,

incrementa, el de ipso Domini talis vestro ac vestra et quod exigebat iu hac parte justitiae debitum
vota polerunl tranquilla suavitate Ut autera
laetari. praetermitlens, ad domum, in qua sui archidiaco-

de processibus continentiaB vustrse quam prosperam natus Parisiensis cuiae tenebalur, quamnue vene-
affectaraus, placitis nobis utinam rumoribus satis- rabilis frater noster, R. S.ncti Angeli diaconus car-
tiat ! Rogamus quatenus, quibus vobis propitiet dinalis ad se spuclantem ad tempus duxerat
sibi

beneficiis benignitas Salvatoris, vestra nobis si concedeudam, baillivum quosdam alios tuos
ei

placut insiuuel responsiva ;

per quain nobis etiam nuntios destinasti. officium dicti A. cardinalis per

si placet intiinetis, si qua nos vobis velitis efiicere eos dislriclius inhibens ne jurisdictionem abquam
placitura. exerccret; ejus sigillifero nihilominus injungendo,
EPISTOLA CXCIX. quod sigilla diclae curiae resignaret frangenda, sicut
fieri pro tempore obeunte Parisiensi archidiacono
Quia convenit ut talem super gravi talis obitu
consuevit. Et licet idem sigillifer, saisilis iisdem
consolemur, opporlunum libi duximus committere,
personam sine dilatione personaliler adeas, q sigiilis el in quadam bursa recondiiis, per baillivum
ut talem
dirigemus exhi- et nuntios s pradictos ad te super his recursum
lilterasque de credentia quas sibi

beas ; eas enim lator praesenlium tibi tradet. Ordi-

tiducialiter habuissel ; et ut hic revocares cum in-

nabis itaque consolationis apud eam seimonem ex

stauter postulassel, asserens dominum suum vivere,

compas ad quaestionis litteras quas ab eo de novo receperat,

parle noslra sicut opporlunum videbis
•
;

ct in quibus specialiter habebatur quod sospitate

sionem noslram quam ad totius christianitatis et
Ecclesiae Romanae slatum, necnon personis ipsius
vigebal, tibi palenter ostendens, cum non solum
turbatam animi sui tranquillitatem pensato lalis quod uon ilesistens a gravaminibus sic incceptis •

et
ordine con- iterum etiam respondens eidem sigillifero expres-
principis damnoso defectu dirigimus ;

subjungens re- sius praecepisti quod, cum de morte praefati cardi-

gruenti exponens, et consolatioms
prole tam laudabi iier nalis tibi plene conslaret, prsedictis sigillis penitus
medium, quod in superstite

disposita, et potenti.e ac amicorum, nec minus resignatis, de ipsorum emolumento percepto a tem-

gratiae divinae robore suffulta ipsa potest assumere pore quoeumdcm archidiaconum decessisse dicebas

ascribendo humanae Iragilitalis el redderet ralionem ; finaliter autem officium et

Dei beneplacilis
necessarium omni carni. sigillifero loco graliae quae manifesta polius et enor-
debilum quod subire erit
mis apparet injuria diceris concessisse et in exer-
Poslrerao vero te nuliatenus omittere volumus, ut ;

tionam voluntatem vestram, et promptam so [_

D cenda jurisdictione officii conjudiccm et sigillifero
ei

omnibus negotiis suis et suorum consigillatorem adjungens, ac emolumentum ex si-

licitudmem in

instans ut benc- gillis proveniens in sequestro quotidie poneretur.

offeras ux parte noslta, rogans et
nobis Drofecto lali convenienter locum apud talem praesu-
placiloruin suorum promotionem fiducialiter
lcin habere non debuil multi[)lici, quam pontificalis
cominillat ;
quia tidelcs et volunlarios omnium etfi-
modesliac praevidere decuit oculis incongruitate
eacia nos reperiet ; et etiam magis attentos quam
pensala. Eral enim de continentia cardinalis, etiam
hactenus fueriraus, quoniaru sibi de caetero magis
si minori dignitate vel oflieio fungeretur, prius-
DOvimus expedire. His itaque et aliis quae videris
quam taliter procedcns contra ipsum diligentius
opporuina et digna nttentc pensatis, ad eorum prae-
verilas inquirenda ; poluitque curialibus iiraefato R.
sentiam te eonferas sine mora.
cardinali defeiri, ne laliter in domo sua dicti ar-
EPISTOLA CC. chidiaconatus possessio turbaretur, et ne sibi locum
Talis cardinalis vencrabili fralri episcojio Pari- ibidera talis in jure vindicaret. Erat etiara per te

Men^i salutcm iu Domino. ipsum "propriae famae prolendendus, nc tuo pro-

 . ,

485 EPISTOL.E. EPIST. CCIII. m

cessu jus leederent alterius ; et ne in posterum A hujus mundi figura praeterit : quodque abierunt ct
exinde noxium sumeretur exemplum. Inter ceetera adhue abeunt reges et principes, caeterique corru-
quoque potissimum Ecclesise Romanse vitanda fuerat ptioni subjecti ; Eullo quod sub sole nascitur ha-
opprobrium et contemptum digno-
offensa, in cujus bente stabile firmamenlum, in divini nominis amore
scuntur membrorum suorum cedere leesiones nec ; persistas aedificans prudenter in inferioribus veluti
minimura erat attendere turbationes cardinalium transitoriis et caducis sua vilitale contemptis, ut in
eorumdem, quorum tibi debueras benevolentiam regno ccelestiis gloriae perennem, quae non deficiet
studiosius conservare. Unde, cum ex te ipso possis nec peribit, libi constituas mansionem. Cseterum,
aperte colligere quod eamdem Ecclesiam nos et cogitantes non sine magno compassionis affeciu
praefatos cardinales offenderis in praemissis ; frater- circa illatas oppressiones et angustias terrae sanctae,
nitatem tuam rogamus et hortamur attente preeci- qnas vidimus et propria manu palpavimus in nii-
piendo mandantes, quatenus sic providere salubriter nori officio constituti, ac desiderantes de celeri ne
et prudenter agere studeas, quod judicialem horum totaliter pereat sibi subsidio provideri, tali mentem
examinationem satisfactio condigna praeveniat nostram super haec aperire decrevimus per litteras
quodque in cordibus illorum quos injuria tetigit speciales, quas per talem nobis et fratribus nostris
nihil nubili remauere conlingat, et per nos seu per g suarum dona virtutum charum multipliciter et ac-
futurum summum pontificem adhuc aliter corri- ceptum, ei duximus dirigendas. Ideoque regalem
genda non oporteat aliud consilium vel remedium magnificentiam cum paterna rogamus
fiducia et
adhiberi hortamur attente, quatenus apud eumdem ad id
EPISTOLA CCI. partes tuas ofncial bus studiis interponas : ita quod
Lamcntatio de morte amici. exinde retributionis eeternae percipias incrementum.
Recensenles in amaritudine animi annos nostros Ut autem tibi nostra plenius intentio pateat, cre-
et multiplicis atYectionis materiam, quam licet im- das, quaesumus, indubitanter sic ab ore nostro pro-
merito in nobis et in nostris patimur cogitationi- lata, quae talis super praemissis omnibus ex parte
bus ; nunquam tanti doloris occasio nostris sensi- nostra, tuae duxerit excellentiae referenda. Nec
bus inolevit ;
quanlum de talis obitu legis divinae mireris quod bulla non exprimens nomen nostrum
zelatoris et religionis cujuslibet amatoris, nuper est appensa praesentibus, quae ante consecrationis
nobis fuit verilas declarata. Et ut ea, quae ex gestis vel benedictionis nostrae solemnia transmitluntur,
exterioribus quae nonnunquam secreta mentis tur- quia semper hi qui fuerunt in Romanos electi pon-
batae indicant, circa personam nostram facile po- tifices consueverunt in bullandis litteris, ante suae
tuerunt audito tanto incommodo illico deprehendi
r consecrationis munus modum hujusmodi obser-
ab astantibus, omittamus ; accessit etiam nobis vare.
stupefactis ex eventu sinistro calix tribulationis et
EPISTOLA CCIII.
angustiae, non inebrians sed insaniens misto ple-
nus qui felle amaritudinis et horrore absinthii Responsio ad prcemissam.
;

propinato, nostra intima nullo interveniente con-

Tenorem vestree litterae pleno collegimus intel-
solationis remedio duplici vulnere penetravit, nec
lectu. Adhuc vero noveritis quod causas mortis de
immerito ut a capite et digniori incipiat laery-
tali in ipsis adjectas lilteris minus decenles, mi-
mabilis noster sermo undique angustiis sic op-
nusque rationabiles judicamus. Non enim ista duo
pressus.
bene conveniunt, quod officium sibi commissum
EPISTOLA CCII.
exerceat, nobisque assistat necessitatis articulo in-
Invectiva papas regi. cumbenle. iSemo enim potest servire duobus dominis,
8
Intra palernae claustra memoriae residere devo- sicut meminimus nos legisse % adeo quidem posset
tionis regiae magnitudine promerenle, vota nostra a nostra distare praesenlia quod nos solvere hu-
circa te frequenter excitata dirigimus, ut supernae manae naturae debitum, aut alia corporis et animae
benedictionis rore perfusa sospitalis gralia vigeas, jv iocurrere pericula contingeret, antequam ipsius
et tandem ad vere lucis pervenire gaudia merearis. possemus frui visitatione et consilio si necessitas
Hoc itaque desiderium ab olim in noslro pectore immineret. Unde grave imo gravissime gerimus
ferbuit, eoque polius suscepit incrementa fervoris, quod nostris in hac parte non annuistis desideriis,
quo licet immeriti sedis aposlolicee residentes, et consideratis mcestitiis, amaritudinibus et angustiis
pastoralis onera gerentes officii, pro tua et cuncto- involventibus mentem nostram. Quod aulem a vobis
rum salute fidelium tenemur amplius vigilare. Prin- obtinere nequivimus, archiepiseopus aut episcopus
cipalis igilur exhortationis nostrae quaerit et petit seu alia persona vobis inferior apud vos, sicut cre-
instanter, ut intentao considerationis oculos haben- dimus, impetrasset. Quid plura ? Ex quo eum ha -

tes ad Redemptorem nostrum Dominum Jesum Chri- bere nequimus, nobis non placet incommoditatibus
stum gerens in tuis visceribus figuratum, sua bene- compati ; ad alios recurremus minusque fa\oris ha-
placita prosequi delecteris, et pensans proinde quod bebimus apud nostros.

Matth. C.
 4S7 PETRI m.ESENSlS m
EPISTOLA CCIY. A teias mihi consolalionis remedium assignastis ; et
Inductiva qucedam. consolari non valeo, quiadolori meo similis non est

Praeclara dilectionis indicia, quse ad talero in dolore.

sinccritatis plenitudine hactenus expandistis, datur EPISTOLA CCVI.

nobis aperte intelligi, quod ipsius repositam in pe- De eo qui creditur mortuus.

ctore noslro memoriam in talibus eo uberiori bene- Dictu res horribilis et a:nara ac mea pervertens
hYiorum munihcentia excitare, quo ipsorum statum i gau lia in maerorem, nuper meis auribus jam per-
prosperiorem zelare credirr.ini et de honore ac ;
I venit quod magister Nicolaus, unicus frater meus,
commodo eorumdem dicuntur materna diligenter qui eral spes vitae meae, refugium et tutela, morte
sludia nos hortari. Prseterea cum potius spei suae carnis vitam finivit, ad quam ullerius non redibit.

in vobis pendeat plenitudo, nec aliud quam vestrum De quo tantum sunt mea viscera conturbata, ac
post Deum iis videatur adesse praesidium, quo res repletus sum doloribus infinitis, quod a planta pe-

ipsorani dirigatur utiliter et negotium feliciter fo-

dis tisque ad verlicem capitis non est membrum
veatur, vos affectuose rogamus, quatenus cum de quod non sit positum in dolore. Et merito quo- ;

successione talis haereditatis tali viro diebus istis niam ipsum sine spe recuperationis amisi, qui fuit
oraviter infirmante tam per aliquos ex parte talium ~ os de ossibus meis et caro de carne mea, ac bona
discrimen, quam talis non sine turbatione succes quae habeo ipso mediante percepi necnon et in fu- ;

suri dissidii jam videatur suscitari pruritus, qui turo sperabam consequi meliora. Verumlamen quia
talibus (quod absit !) non modicum afferre posset, hoc ad me non aliunde nisi fama referente pervenit,
limetur ad quos ipsius haereditatis digne de-
si iis de vita dubito, nec de morte consto tirmissima ra-
volvi debet successio, sicut ad illos qui de virili tione. Vestram igitur amicitiam duxi pnesenlibus

frumen linea soli supersunt adesse velint, prout ex- rogitandam quatenus, sive verutn sit vel conlra-
pedire videritis ; et hic dubielatis articulo et pro- rium rationi, mihi vestris litteris inlimetis, ut de
desse : quod ipsorum debito statui utiliter cavea- morle doleam, et mihi condoleanl consanguinei pa-

tur ; nec inde incurrere possint aliquod detrimen- riter et amici velut humana conditio exigit et re-

tum super hoc ad eumdem talem, si placeat, nun- quirit, et de vila valeam more solito exsultare, et

tios et lilteras vestras mittentes ;

per quas date qui de tali relatioue tristantur mihi congaudeant

sibi inteliigi, quod statui et tranquillitati ipsius sicut solent ad ipsam.

loci expediat, de commodo et quiete talium sibi EPISTOLA CCVII.
saggereotc consilio sic statuat, ordinet et disponat ;
Consolatio de morte amici.

quo:l si de ip=o (quod absit !) aliquid sinistrum suc- Nimis dira sorte eonstringimur ; nec minus dira
cederet, eortmi gaudere possitis commodis prove- ^ cordis angustia cruciamur. Nam lacrymarum fon-
nisse, ac in eorum felici statu vestra desideria de- tem producit dolor intrinsecus ex oculis subductus
lectentur. animus amaritudtnis lenebris, laesa viscera tela pe-
EPISTOLA CCV. netralibus moestiiiae interius commovetur, et sic

Responsio ad prazdicta. quod mente concipimus, nec verbis exprimere, nec

Yersacstinluclumcitharamea,etorganummeum continere possumus serie litterali. Doloris enim

}n voces ftentium"' .infirmataestdolonhusvirlusmea, immensitas et profunda luctus infusio dicendi fa-

et ossa mea in gemitibus conlurbantur ", cum ipse cultatem excludunt ; compendiosa tamen litterula

vestrae tenor epistolae inopinatum fatum et calami- imo potius dolorosa vobis intimare compellimur :

tatemmihi perpetuam nuntiaret. Sunt ergo Uicrymce quod pater ille noster, lapis promohonis nostrae pri-
mece panes die ac nocle *", qui utinam inlra ventris marius, universalis Ecclesiae membrum praecipuum,

»epta consumptus essem, ne talia oculus meus vi- columna justiiiae, basis immobilis, amicorum fida

deret, vel diem clausissem extremum, ne tantorum defensio, securum generis sive gentis confugium,
periculorum gustator miserabilis exstilissem. Heu tutus palriae clypeus, cl firmus paternae baculus

me dixerim, fili mi, utquid me mater peperit filium senectulis, consilio clarus, maturitate conspicuus,

amaritudinis et doloris ? Cur exceptus genibus, cur D scientia rutilans, et supremus constantia, G. pater
lactatus uberibus, cur doloribusdeditus, cur tribula- vesler et filius diversis respeclibus, sicut Domino
tionibus cin umventus ? et utinam mortuus fuissem placuit, die post Annuutiationem beatae Virginis,

in utero matris, et fuissem quasi non essem de proh dolor I fati munus implevit, in cujus obiiu

titero trans'aius ad lumulum ! Heu me miserum ! quamvis cohabitalionem naturae

pater et paternae

perdidi filium animae meae individuum, vitae meae lugere dolentem et dolere lugentem vos deceat,
tolatium, oculorum meorum lumen et meae baculum cum dolores vestros et luctus rectae considerationis
senectulis. Quid plura"? propter Sion non tacebo el arbitrio, consolationis multiplici juxta causa subdu-
propter Jerusalem non quiescam
90
, sed continuabo cii. Nam ejus sollicitudinis onera sive vicem devo-
dies meos in lacrymis et dolore, donec deficiam la- tione integra, charitate plena et obsequio filiali

erymando. Vobis tamen gralcs refero, quia per lit- circa paternitatem vestram suj>plere volumus et

* Job 30. " Psal. 30. Tbren. i. " Psal. 41. " Isa. 02.
 489 EPISTOLE. — EPIST. CCIX. 490

habere, et eo beneplaeiiis veslris in antea parere A. ordinis slatuit, et postea omnes episcopos orbis ad
devotius, quo avidius implere partes ejus intendi- consensum indnxit, ut eorum ofticium et officii me-
mus in vestris desideriis obsequendis, et sic eesti- moriam in perpeluum delerent. Omni enim aucto-
marinon debel amissus qui vivere vicaria substi- ritate carebant, et tanto vilius abjecti sunt, quanlo
tutione sancitur. Praelerea reverenda seneclus et magis ambitiose etsuperbe circa sacra spirilualiter
annosa prudentia incommodo senili compatiens, praesumebant etsubjungit quod in comitiva Chri-
;

prole superslilegrate respiret inDomino a principe sti duo tantum sunt genera ministrantium slatuta,
quem exigentibus meriiis, et summi pontificis am- scilicet apostoli et diacones, et alii discipuli qui
plectitur gratia, et proseqnitnr benevolentia domi- subiis in suo ministerio servierunt, et post multa
norum. Temperat etiam flelu» uoslros pia misera- concludit quia quod ratione et auctoritate caret
tio pii patris, qua tum in domino nostro hsec me exstirpare necesse est. In hoc differenlia est quod
fratre nostro, tum infiliovota restra complevit, de coepiscopi sacerdoteserant et tum ministrare sacra
cujus judicio
si revucare voluit quod concessit et dobita episcopis non preesumebant ; nunc autem
tollerequod creavit, conqueri non debetis, quia si acolyti et amplius subdiaconi episcopale ofticium
de manu Domini bona suscepimus, moleste conlra- contra Deum et canonum scripta usurpare praesu-
ria nonferamus. Est et solatium aliud quod et nomen Romana judicatum
a B rnunl ; coepiscopi, a sede
morlis regula nullus excipitur : et damnatum et exterminatum aeternaliter quodam
M^uat enim sceptra ligonibus. nominis adventitii subornatu denuo latenter obre-
Nam pari sententia senes et juvenes, fortes etde- psit. Resuscitantur cineres jam sopiti, et ova aspi-
biles, potentes el infirmos, diviles et egenos in- dis diu inocculto basilisci confota patibulo in re-
volvit. Omne uamque
quod nascitur morituretni- gulum eruperunt. Hi sunt viperae officiales iniquita-
hil est perpetuum sub sole. Magnus est enim Domi- tis omnem malitiam aspidis alque basilisci trans-
nusqui mortificat et vivifical' et magna virtus 1
, cendentes. Yadit hodie solus ad syncdum vel cum
est ut possit quod depressit, et sanare
extollere paucissimis archidiaconus. Ofticialis autem cum
quod vulneravit. Hortamur igilur et rogamus at- dracone, qui de ccelo cecidit, trahit seeum tertiam
teute, quatenus sic concepti doloris incendia rore partem stellarum, atque decanos et sacerdotes ar-
rationis infusa funditus exstinguatis, sumentes in chidiaconi secum trahens, dum nec se nec alios
dolore remedium, et in mceroresolamen quod trans- pascere sciat, queerens quce sua sunt, non quce
eat caeteris exemplum, ut exacerbare nomen
in Jesu Christi**, manifeste non ovium pastor est sed
Domini non possitis. Nos enim fratribus nostris luporum. Vulgo dicilur :Mala custodia pasco
*

scribimus et mandamus qualenus mandatis vestris

q jupum. n Quomodo cuslodiet animas alienas, qui
velut noslris in omnibus obsecundent. mores nec scientiam nec ordinem habet, ut pro-
BPISTOLA CCVIH. priam animam custodire sufficiat Iterum vulgariter "?

De beneficio scripturce ad prieterilorum rnemoriam diciturquod archidiaeoni sunt oculi pontiticis sui ;

conservandam.
moderniautem idem archidiaconosoculos
pontifices
Illa, quorum memoriam perpetuat scriptura,J
suos obstruunt etconfundunt, et noviter assumen-
supervenieus senium non delebit. Consuetum esr
tes oculos Argi, evangelistarum oculos, quos ad
enim ut ea quae expedit reiineii, litterarum apici-
suam et subjeetorum suorum salutem ante et retro
bus commendentur, ut beneficio scripturee a ca-
et in circuilu habere debuerunt, in queestum pecu-
lumniosis litibus secura in posterum perseverent.
niarum non sine sua damnatione converlunt. Legi
Inter commoditates inventionis humanae, nil cense-
quandoque puerulus in Catone de hoc genere homi-
tur ulilius beneficio Scripturarum, quibus memo- num in hac forma :

ria reformatur : et in novitatem redit quod obscu-

Est genus hoc hominum quod dicitur o/ficiperdi.
quod vetustas temporis antiquavit.
ravit oblivio; et
Credo tale officiura esse in perditionem et scan-
Adeo temporibus noslris humanee ambitionis ardor
invaluit, ut legitimae donationes et opera miseri-
dalum, quod studet totum et spirat in malitiam et
ia Hn Innocentissime Innocenti, pulo quod
cordiee versutiam calumniantium evitare non pos- D l

tales non ab ofhcn nomine, sedab ofticio verbo no-

sint, nisi memorialibus scripturis et numerositate
raen et nominis causam trahunt. Usus Ecclesife
teslium in poslerum muniantur.
activus fuit, utarchidiaconus esset officialis horai-
EPISTOLA CCIX. num et peccata hominum per archidiaconum inqui-
ARtuMENTusi. — Archidiaconi querela coutra ofliciales sita, quae peripsum corrigi non poteranl, ad epi-
epiicoporum.
scopos referrentur. Eritne hic officialis inofficiosus
InH. et E. coucilio statutum est quod unaquae- aut episcopus aul coepiscopus, cujus nomen alque
qucdignitas suo privilegio gaudeat, et episcopus, memoriaet officium ad totius Ecclesiet catholicee
qui solus beneficium dare honorem datum
potest, malercula? detrimentum est. Dabitur forsan episcopo
minuere aut aufene praesumat. Damasiu^ papa archidiaconus ad quem appellant omnes ab archi-
consilio beati Hieronymi cum omni senatu Roraani diacono qui profanas et sacrilegas causas habent.

IRe-. i. Phil. 2
401 PETRI BLESENSIS 492

Quandoque uos arcbidiaconi diximus ei Quis le :

A. Ex eorum qui vos viderunt relatione multiplici
constituet judicem svper nos W(? Omnesenim archi- vestri corporis staturam vultumque et lineamenta
diaconi dissecuerint et appellant unanimiter ad cognovi ; honcstissimos eliam mores vestros, matura
thronumsuse innocentiae. lnnoceuti, modernis, tem- eloquia, et quosdam bene compositae mentis af-
poribus cessavit in Bcclesia officium et nomen ar- fectus, in libjp public;e opinionis adhuc assidue
cbidiaconi, provide quia multi contra Deum hoc lego.et plura quae nunquam oculus vidil, nec auris
ofhVio abutuniur, nomen et officium hoc diebus in audivit, in anima mea mihi quadam imaginaria
perpetuum deleatur. Certe nunquam hunc archidia- reprscsentatione depingo. Jacturam siquidem cor-
conatum, ad quem invitus non traherer et coaclus, poralis absentue charitas mirabiii artiticio recom-
atqve post mullas inducias, quas petebam a sanclis pensat ;
quos videre carnaiiler prohibemur, dele-
et religiosis viiis, polius onus quam lionorem su- ctabilius intuemur et amplectimur oculis animae et
scipere, sum expulsus et glorise vestrse est, Pater brachiis charitatis. Redimat ergo visus dispendia
sancte, ut imponantur homines super capila noslra et absentise carnalis dilectio quae forlis est ut mors
0i
el qui heri sedebat ad pedes meos hodie sine meo . Seperantur enim morte prse-enies amici et per
et aliorum archidiaconorum assensu assumptis indivisos dilecliouis affcctus umunlur absentes,
novis cornubus veniilet totam Ecclesiam nostram, B at 9 uein pracordiis animae et in yisceribus Cliristi

meque praesenle suspendat et excommunicet sacer- quodam dulcissimo commeatu affeclio media inter-

doles meos, atque excommunicationis sententiam currit.Amor enim charitas quse non agit, sed si

intentans, antequam ad eos lilteree islae perveniant, charitas nunquum excidil "\ l.sec est communicalio
indulla sibi hac tenebrarum poteslale in his et Spiritus sancti, quse diversos conjungit animos, quae

gravioribuscontra me abutalur : hodie unua est et veru diligeuli amicum reprsesenlat absentem. Nec
cras alius, et sic de seplimana in septimanam vices enim ulla tempora, nulla loca, nulla spalia, nullse

eorum episcopus ablabat. Scio et inticiari non pos- aquse possunt exstinguere charitatem. lu ea igitur

"sum quod R. Eb. episcopus qui in diebus nec in charilate, quam de vestra sanctissima opinione
Anglia nec in Normannia justitiarius domini regis concepi, vubis offeio, si quid sum, si quid scio, si

fuit 1 1 prorsus litteraturse ignarus, potius ssecularis quid habeo, si quid valeo, si quid possum. Quidam
quaestus occasionem quam Dei presbyleros ofrieiaks post rccessum veslrum ex parle vestra rogave-
constiluit. Cujus opus inhac vel in aliis nunquam runt ut|me epistolas nieas, quas commcndaveram
alicu~r~catholico ad exemplum vel consequenliam aliis,eidem facerem coramendari. Qucesivi eis
debet trahi. Heus, heus, apjiellat opjuessus ad exemplar correctissimum, queesieruut scriptorem,
justiiiara et misericordiam apostolica; sedis. Qffi- et Jalis omnibus quae necessana illi erant, ille,
QJ
cialis autem appeilatione dissimulata negotium suum duohus aut tnbus quaternis mendose et turpiter

agit et abusione superba opprobriis et cominina- scriplis, remotus esl ab opere illo, nec poslea inve-
lionibus os appellalionis violenter conclusit. Nun- nire potuimus nisi falsarios et opei*arios iniquitatis.

•quidillitterati aut potius laici temeritas autcupidilas Dabo tamen, Domino dante, operam cura indigenis
imitalores hahere debuit ? Ad liujus igitur cupidi- vestris ut illas epistolas correctas habere possitis,

tatis exlerminium suflicere potest quod qusestus in Noveritis atitem quod quoties se raihi offert oppor-
causa fuit quod hujus singularitatis aucioritateni tuna mihi scribe idi occasio libeutissime scribo,
ab aposlolica sede vel abantiquorum canonum ha- quod aliis ad Halificationem, mihi cedere debeat
buit Lincoln, Eliensis et cseteri suos archidiaconos ad salutem, et, ut ular Ovidii verbo,
foveat. Aut servelur hic status aut in perpetuum Non emendo tamen ; labor est auam scribere
[major.,
nomeu ejus deleatur. Ego autem sacerdos Domini
utque senior et contestis miseralionum Christi
plane quia magna esl apud nos scriptorum raritas et

quodamzelosequitatis indignor quod hoc oflicium falsilas. Adsolalium exspectationis vestrse gralis ct

de intimo tiraoris affeclu millo vobis qusedam de

sic vilescit el plebescit in Ecclesia Dei, ul honor
arcliidiaconorum, qui a beato Stephano inca'pit. aliis opusculis meis, processu temporis, Domino
alque in beatis Laurentio et Vincenlio cselerisque
D danlc >
mdiore etapoeptiora miss^rus. j ^
martyribus usque ad sanclilatis perfectionera gio- EPISTOLA CCXI.
riosa:profecit,hodie supervenientibus novis ofiicia- AD S. EPISCOPUM ET ABBATKS.
iibus, dalus est in conteraptum, in opprobium, in ABGDMENTIIM. — Kssiijnaiio rationum quce induxerunt
(lieatrum, in derisum. Baldeminum arcluepiscopum Cantuariensem Ecclexiam
constuuere clericorum et de quibusdam quce circa hac
EPISTOLA CCX. miraculose acciderunt,
[AD V. EPISCOPtJH.]
Reverendis Patribus et amicis N. S. episcopo et
Augl.mentlm. —
Excusatio tt quereloe ejusdem de
et E., P. B. devolissimus eorura,
rtievdacio et falsitale scripiorum. ahhalibus de N.

Reverendo Patri ac dom. Dei gratia P. op., P.

salutem in eosiuequo nonestsalus.
H., salutem et si quid dulcius est salute. Sollicite quseritis quse ratio induxerit Baldwinura

" Luc. 1-2.

9l
Canl. 8. ICor. 13.
 493 KPISTOL.E. — EPIST. CCXI, 494

gloriosae reeordationis, Cantuarienseni archiepisco- A in virtute reputans regnura Dei »«, non solum ver-
pum, clericorum Ecclesiam ad Lameheya consti- bis sed factis intra se jugiter omnibus mirabilem»
tnere in contumeliam Cantuariensis Ecclesiae, sicut amabilem, immutabilem exhibebat, ut redirent

quidam garriunt, quasi altare contra altare erigere preevaricationes ad cor, et quidam timore, qnidam
aut polius Dagon
contra arcam sedeus exaltare
'6
: amore sui patris arbitrio consentirent. Remansit
,

monet nos quod archidiaconus, qui approbalissimae tamen apud aliquos circa medullas aniir.a? plaga
religionis erat, et inter caeteras columnas C[ister- interior, quam dissimulatio palliabal ad lempus,
ciensis] ordinis , sanclitate, dignitate , sapientia donec occasio rebellionis erumperet, quod et rerum
praeminebat, ecclesiam ssecularium, quam quidam postea indicavit evenlus. Elapso enim modici tem-
monachi prostibulum Veneris et synagogam Satanae poris inlerjectu, quidam eorum suscitaverunt aquas
vocant , salis saeculariter quadam perturbalione contradictionis, aquas Sijoe : qui silebant verte- 1

aoimi conscendebat, ut quidquid vox funesta suc- runt in aquas Rasin ', et emitlentes aquas facti

censeat, tamcn est sanctorum martyrum

Ecclesia sint capita jurgiorum. Qui ergo suspirabant ad ol-

Stephani Thomae maityris primi raartyrisque

et ,
las yEgypti 2 redeuntes ad firmas fvmaverunt sibi
primalis. Vos enim vidistis magni nominis umbram» sermonem nequam 3 ut ad sedem apostolicam ap-
,

quae hanc Ecclesiam martyrum, adhuc infanlise cu- pellarent, ut jugum sui pontificis et abbatis a sua
g
nabulis vagientem, a fundamentis subvertit. Sed cervice dejicerent, obedientiam abnegarent, et cum
infra brevissimum tempus in festo beatissimi Ste- eo de propriis contenderent. Profecli ergo ad sum-
phani mortuus, et in feslo sancti Thomae sepultus mum pontificem nil aut modicum proficerunt, nisi
est, ac si unus peremisset eum et alius tmulo in- quod eumdem adversus Cantuarieusem usque ad
fodisset. Pensandum est quam fuerit in operibus odium turbaverunt. Protestor vobis in
inexorabile
suis, qui in omni tempore vitae suae vas suum in eo qui summa vita est, quae audivi et vidi. Urbano 1
sanctiticatione et honore custoilivit 97, quia prima papa Veronam egresso et proficiscente Ferrariam,
lanugine pubcrtatis pars inter cathedrales praeci- equitabam cum eo, et ccepi pro archiepiscopo de-
puum obtinuit eminentiae principatum. Qui etiam votius et infantius supplicare. Commendabam ei

Oxoniensis arcbidiaconus factus est, et non acqui- virum Dei tanquam vas a Domino electum, vas tide

evit carni et sanguini

es
, sed reliclis omnibus se in solidum, humilitate, prudentia, forlitudine, chari-

Cbrisli obsequium cingulo militiee Cisterciensis ac- tate quadratum. Ipse vero graviter excandescens,
cinxit. Consequenter invilus et tractus promotus « Nunquam, inquit, placeat Domino quod descen-
est in abbatem, deinceps in episcopum, demum in dam de hoc equo el ascendam in ipsum vel alium,
archiepiscopum si eum ab archiepiscopatu infra modicum tempus
et primatem. Totus expertus et

probatus in tantis aliquid noverat idem monachus

G non depono. Vix verbum emiserat, et crux aurea,
et pontifex, clericos in Christi obsequium congrega- quae ante faciem ejus a subdiacono ferebalur, ante
bat , et ut propositum aperlius expediam ,
paulo pedes nostros fracla corruit. Cumque omnes turbati

remotius atque seminarium dissenlionis inter eum horrerent, quidam frater Templi , R ejus camera-
etmonachos succincta oratione excurram. Praefecit rius, accepta pallii sui fibula, eamdem sicut poluit

eum Dominus ad dandam scientiano salulis plebi crucem baculo alligavit. Ipsa vero die Sutoro veni-
ejus ". Ijise vero spiritualibus exercitiis assuetus, mus, ubi arreptus gravi dysenteria de navigio usque
provinciam indisciplinatara inveniens, correctionis terri fecit, nec unquam postea ascendens in equum

sarculum generaliter exercere disposuit. Inccepit alium brevi tractu temporis exspiravit. Quae scimus
itaque a sanctuario Domini, a eapiie regni, ut, sicul loquimur, et quae vidimus testamur, alque ipsum,
Eeclesia Cantuariensis fuerat quandoque primipi- cujus testimonia credibilia etjudicia teiribilia facta
laria fidei et est metropolis provinciae, ita cceteri s sunt nimis, hujus assertionis testem et judicera in-
Eeclcsiis materia fieret disciplinae. Suos itaque vocamus. Si quteritis quae me illuc traxit occasio,

filios cohibebat a firmis in casibus quarum occa- dico amor amborum, nam in scholis Urbani socius
sione quidara pauci lamen cum corporibus suis et discipulus fueram maldyebyrig, tunc vero ejus-

turpe faKlus inieraut et sinislra opinione scholam D dem archiepiscopi commensalis. Volens ergo uni
claustralis innoccntis praegravabanl. Verba igitur subvenire pe.r alterum, non sine gravi discrimine
vilae aelernae habens, has et aliorum vitiornm pro- vitae injeci me in illius controversionis labyrin-
pagines, quas abusione longa nutrierat mater dis- Ihum. Sciebam quod magister omnium gratiarum.
solula impunitas radicitus exslirpabat summum
, verbi divini praeco, tuba Evangelii, sal terrae, pa-
capitis genus asserens vagam excurrendi Iicentiam triae lumen, religiosorum gloria, deliciae Dei, morum
el sub jugo Dominicae servilutis plenam esse animae fama, schola virtutum mouarchorum quietem el
libertatem. Cumque super creditum sibi gregem publicum regni commodum procurabat. Bonarum
pastorales conlinuaret excubias, oves in lupos mu- enim mentium institutor Spiritus sanctus sic adap-
latae sunt et filii obedienliae conversi sunt in ar- javerat ei aptaverat sibi ut Deo totus inbaerens unus
cum pravum. Porro vir Dei , non iu sermone sed cum eo spiritus esset, nec agens aut loquens quod
5 3
™ I Res. '6. I Thess. \. Gal. Luc. 1. I Gor. 4. ' Isa. 8. Exod. 16. Psal. 63.
 PETRl BLESEN6IS 4C6
charitas nou rediret, et ut campum hujus cursus A Reverendo Patri et domino Innoce.ntio Dei gra-
pede inoflenso currat expeditior iutellectus. Ad ple- tia summo pontifici, suus P. B., salutem et inter
niorem evidenliam propositi quaedam, quae oppor- afflictionum pressuras esse judicem et ultorem.
tuna mihi offert occasio summatim interserendo Solitus olim scribere
,
dominis meis ex abundantia
decrevi ad hoc vivcntium memoria scriptisque pro- cordis, atque spirituales aquas et haustus de fon-
bata authenlicis. Quod enim bealus Anselmus ab Jtibus Salvatoris derivare in plateas, nunc de doloris
Angliae rego Wilielmo secundo proscriptus iu Gal- atramento scribere atque fietu et gemitu crebroque
iiorum parlibus exsularet, soli clerici ejus cum eo singultu verba inlerrumpere polius quam proferre
in suis tentalionibus permanserunt, nec a suffra- compellor. Indignatio enim totum ebibit spiritum
ganeis aut monachis suis ulbum habuit in tam longa
meum et inter molestias senectutis veteranus et
de-olatione solaiium. Morte igitur praedicta regis,
emeritus invitor ad bellum, ut aperirentur cata-
eadem die, qua in Anglia peremptus est, vir Dei ractae miseri capitis mei, ut cerebrum meum os-
apud Lugdunum ccelitus revoluta sanctus ad pro-
siumque medullae liquescendo eftluercnt in tletum.
pria rediit, et receptus in exsultatione universae Quidam nuntius domini L. episeopi, vestram cir-
terrae in honore beati Stephani ecclesiam clerico- cumveniens sanclitatem, ex parle domini sui vobis
rum Cantuarien?uim juxta muros civilalis de-
struxit, cunique
g fiebile suggessit praedictum episcopum habere in
ibi praebendas de parochialibus volisnovam canlariam iu ecclesia L. statuere»
ecclesiis ad suam donationem pertinentibus or- veshamque super hoc indulgenliam postulavit. In
dmaret, vocatus est a Domino raptusque in coe-
primo verbo mentita est iniquitas sibi 5 G. vero ,
lum, quo mundus non erat dignus, ejus desiderium
bonaa memoriae tertio ante istum est [sic\ filium
non implevit effectum. Processu vero temporis bpa-
viri praeclarissimi Ecclesiae praedictae canonicum
tissimus martyr, sicut publice scitur, toto exsilii inslituit et cantorem. Iste aulem factus est canlov
sui sepiennio sufiraganeis suis et
monachis suis fa- •*
de nillilo Rex autem donavit huic
. episcopo pau .

ctus estlanquam mortuus a corde «, nisi quod plu-

perem ecclesiolam parochialem sub ea forma, ul
rimi illorum, a quibus remedia meliora sperabat,
duo capellani inde invenirenlur, quorum unus
addiderunt dolorem super dolore ejus. Soli vero
serviret illi ecclesiolae, alter in ecclesia Londoniensi
clerici cum eo et pro eo proscripti eidera in agone singulis diebus pro anima domini regis alque ante-
suo fideliier et filialiler astiterunt. Proplerea, re- cessorum et successorum celebrarent missam quo-
stituta ei simulaioria pace, regressus in Angliam, tidie pro defunctis. Non est reditus ibi de quo duo
sicut verba et scripta suorum publice perhibent, ad sacerdoles possunt tenuissime sustentari. Unde
in>taurationem ecclesiae Beati Stephani, quam san- ergo surget fundamentum et materia cantoriae, non
clus Anselmus incueperat, feryentiori studio vota sua G est data canlandi, sed ilendi occasio, nisi de anti-
circumtulit. Sed martyrio consuramatus in brevi
quis reditibus nostris ipsi reditus et honoris dignitas
affectum non mandavit.
in nostram conlumeliam assignetur. indulsistis
Vulimus successorem martyris Ricardum bonae episcopo et jura quae alii eantores habenl in slallis,
meraorise, licet de gremio Cantuariensis Ecclesioe
in processionibus et aliis in ecclesiis Anglicanis.
fuisset, ejusdem propositi desiderio aestuantem in :
Istarum praetextu litterarum petit iste cantor stal-
hoc tamen diversus a suis decessoribus erat, quod majorem
lum et alia jura L. archid. qui in ecclesia
apud M. non propter varias loci commoditates decanum personis
post et a singulis ecclesiae de
transferre situra ecclesiae disponebat; verumlamen suis dignitalibus aliquid auferri sibique conferri,
homo simplex et niansuetus et valde tractabilis ad
quod expresse contrarium est illi clausulae littera-
urgentissimam sui prioris atque conventus instan-
rum vestrarum , ubi indulgetis episcopo , ut haec
tiam suspendit. .\egolium autem affectionis ex dila-
fiant siue alicujus laesione vel damno. Sub generali
tione corruil et cecidit ad defectum.
petilione sua et simplici petit ille, qui omnium
Huic succcdens beatae recordationis Baldewinus
novissimus est et quasi abortivus, ut habeat primam
archicpiscopus opus antecessorum quod mors in-
vocem in eleclione decani et secundam in electione
vida bonorum operum pervertrix ,
quasi telam a D episcopi, et alia multa quae a primis fundamentis
texente succiderat, reformare sludebat, et ecce ecclesiae noscuntur archidiaconi illius quiete et
iniraicus homo superseminavit zizania, vertens in honorabilitcr hactenus habuisse. Ergo saevas spe-
materiam scandali quidquid ad commune compen. ctanle cruces el pio compassionis affectu viro jam
dium charitas ordinabat pene a memoriae meae sinu
;
velerano et emerito benigne condescendatis, ab-
evolverat quiddam, quod sine conscienliae scrupulo
surdissimum enim esset, quod tanti nominis virum
silentio claudere aut dissimulare non possem. juvenis ambiliose et superbia superductus antiqua
EPISTOLA CCXII. etdebifa dignitate ita crudeliter spoliaret, cum
AD I.\XOCEXTHM PAP AM .

enim totius civitatis elerus et populus post eum

Argoiextim. —
Rogat P. B. Londoniensis archidia-
episcopurn soli archidiacono teneantur dilectionem
conus tnnoeenlium papamutliberet eum a nquissima
et versutisiima vexaHone B. cantoris. exhibere, quis videre siccis oculis poterit ignomi-
niam ei dejectionem archidiaconi et omnem archi
1 6
Psal. 30. Psal. 26.
 !

497 EPfeTOL-E. — EPIST. CCXIII. 498

diaconatus honorem coram clero et populo a ju- A rator, S. praesidi Saracenorum, quondam viro illu-

vene, qui nondum plene creatus est et jara garrit, stri, Jerusalem fugere exemplo Pharaonis.
nondum est et tam crudeliter usur-
jam accessi!, Devotionis tuae litteras, multis ad nos retroactis
pari ? Intolerabile est apud bonos et graves quod temporibus destinatas, super arduis negoliis, tibi

sine judicio, sine peccato, dilecto Deo ethominibus quidem, si fides verbis fuisset consona, profuturas ;

excitatur ita enormiter, nec est qui moveatur super majestatis no->lrae ut decuit magnificentiam, susce-
contritione Joseph. Provide respiciatis ad inno- pimus. Epistolarum nostrarum alloquiismagnitudini
centiam ejus, innocentissime Innocenti. Convertite tuae consulere dignum duximus ; nunc autem quia
justiliam ejus in judicium, sollicite, diligenter in- terram sanctam profanasti, nos qui per aeterni Regis
quirite si litterae primae quas indulsistis, et si se- imperaraus imperium, in praeside Judaeae, Samariae
cundse quas C. episcopo misistis, vera vel falsa et Palaestinorura, in tanti sceleris praesuraptuosam
suggestione fuecant impetratae, placeat vobis ut locum et plectibilem audaciam, debita animadversione de-
habeat illa indulgentiae vestrae clausura, ut digni •
cernere, sollicitudo imperialis olficii nos admonet.
tates quas petit habeat sine alterius hesione. Sane Quamobrem, nisi occupatam terram ante omnia re-
cum Ecclesiara Melropolitanam debeant subjeetce stituas, adjuncta satisfactione, sacris institutionibus
dioeceses sequi, auferetur ab ecclesia vestra uni-
g pro tam nefariis excessibus taxata, ne minime legi-
versae turbationis occasio, ut secundum jura et timum videamur gerere bellum, a capite Kal. No-
dignitates cantoris cantor ecclesiae suslineret suae vembrium, evolulo anni spatio, terminum praesti-
ambitionis insauiam quidem sunt
lentari. Variae tuimus ad experiendam belli fortunam in Campota-
consuetudines in ecelesiis Anglicanis quaedam ha- ; neo, et in virtute sanctae crucis, et in nomine veri
bentdecanum, quaedam non, quaedam thesaurarium, Joseph. Vix enim credere possumus hoc te latere,
quaedara non. In quibusdam cantor est minor, in et ex scripturis veterum, et ex historiis antiquis

quibusdam thesaurarius est major; absit autem ut nostri temporis et facti novitatem ignorare.Nunquid
Sponsa Christi amicta varielatibus, clericali, mo- scire dissimulas ambas .Eihiopias, Maurithumanam»
nicali, albi et nigri, linei aut lanei, pro unius am- Parlhiam, Syriam, Persiam, ut Marci Crassi dicta-

bitione sustineret pallium Joseph aut Christi tuni- toris nostri facta sunt prima turrita ; Judaeam, Sa-
cam ita scindi mariam, Mauritaniam, Arabiara, Chaldaeam, ipsam-
Dominus L., providens turbationera hanc ex que -Egyptum. Ubi, proh pudor civis Romanus !

litteris sibi missae indulgentiae securatam,suppressit Antonius, vir insigni virtute praeditus, citra nitorem
eas triennio, nec eis unquam voluit uti. Porro saepe temperantiae et secus quam deccbat militem a tanto
dictus B., litteras indultriees clandestiua subre- culmine rerum emissum, minus sobrius Cleopatrae
ptione adeptus, fecit eas denuo revocari et mitti ^ inservivit amoribus haec quidem etiam scire dissi-
:

domino G. quadam inextricabili prolixitate arraa- mulas Armeniam et alias innuraerabdes terras no-
raur. Ut enira huic malo consentire aut contradi- strae ditioni subditas ? Norunt hoc reges, quorum
cere nos oportet, conseutientes omni quod habemus cruore gladii Romani crebrius sunt inebriati. Et
jure spoliaraur, contradicentes auctoritate illarum quidem in ipsa rerum experientia, Deo auctore, iu-
litterarum censura Ecclesiae percellimur. Sed, vo- quid possint nostrae victrices aquilae ac co-
telliges,

lente Deo, inde procedent injuriae unde jura su- horles diversarum nationum quid furor Teutonicus
;

muntur. Exploravit hostis occultus infirmitatem et in pace arma capessans,

defectum corporis mei, nec a persecutione cessabit Quidcaputindomitum Rheni;quod vindicus Hister,
donec vitam extorqueat raihi, et eveniat quod Hister qui fugam nunquam novit quid Bavaria, ;

Achab idolotatraedictumest de vita et morteNaboth : quid Suevus astutus; quid Franconia circumspecta,
Occidisti insuper et possedisli 6
. Unde archid. Lon. quid in gladio ludens Saxonia; quid Thuringia,
ante creationem et in creationem illius cantatoris quid Westphalia, quid agilis Brabantia, quid nescia
cum omnibus personis ecclesiae contra eum solem- pacis Lotharingia, quid inquieta Burgundia, quid
niter appellavit. Audivit enim et adhuc memoriter Alpini salaces, quid Fresonia in armento praevalens,
tenet illud Sapientiae verbum : Fili, si spiritus po- D quid Bohemia ultro mori gaudens, quid Poloniasuis
testatem habens super te venerit, locum iuumnon quid Anchoniiana Marchia, quid partes
feris ferior,
'
deseras '. In hac forma verborum commendat in lllyrieae, quid Lombardia, quid Tuscia, quid

Dei et vestrismanibus sortes suas. Venetia, quid Pisanus nauclerus ; deniqne qualiter
dextra nostra, quara senio arguis effetam, gladium
EPISTOLA CCXIIL vibrare didicerit, dies illa plena reverentiae et ju-
FRIDERICI IMPER. AD SALADIMM. cunditatis triumpho Christi te docebit.
Argumkntum. — Fridericus imperator petit restitu-
tionem quorumdam locoruma Saracenorum preesiilc S. EPISTOLA CCXIV.
alioquin ipsi grave bellum minitatur. AI) WALTERUM H0TH0M. ARClllEP.
Fridericus, Dei gratia Romanorum imperator, Argumextum. — Consolatio in exsilio.

semper augustus, et hostium imperii magnificus Rev domino Waltero D. G. Rothora.

Patri et

triumphator, totiusque monarchiae formatus mode- arch., P. B., sal. in eo sine quo non est salus.

•III Res. 21. '•

Eccle. 10.
 499 PETRI BLESENSIS 500
Audivi et d lui quod quidam de A ad inslar puncti 20
farailiaribus est quorum finis interihis J0 \ ,

vestns quaerentes potius quce sua sunt, non quw. quorum sepulturaasini ix quorum retributio ignis e*- ,

Jesu Christi*, frequenti litterarum iwstantia vobis vermis. Inauditum est quod Ecclesiae persecutores
suadere non cessanl ui redeatis ad allia et pepones impune unquam evaserint ultricera illius manum qui
-Egypti, et eeclesiaslicae libertatis auctoritalerejecta polentes potenterpunit Sl *, qui semper superborum et
patiamini vobis aures in perpetuae servitutis oppro- sublimiura colla propria virtute calcavit. Nam si ad
briura subula perforari 9 Ecclesia quidem vestra, . lempus supra dorsum justi Dominus pcccalores fabri-
quae est mater nostra, libera erat, sed hodie cogitur carepermiltit, ei Curonam gloriie et aelernae pulchri-
10
ancillari cum Agar . Ideoque migraslis ne videatis tudinis exipsa impiorum malleatione componit. Saepc
Ecclesiae vestrae mala, sicut propheta lamentatur et legimus el vidimus quod in quo modo quis judicavil",
dicit Migravit Judasfopter affUctionem et mulli-
:
judicaiur, et mensuram recipit pro mensura. Sapi-
tudines servitutis ". Utinamque sic curratis non quasi entiae spiritus est qui dicit Per qux peccavit quis,
:

incerlum sit et pugnelis non quasi aera verberaus 18 per hxc et punietur**'. Pharao,submersus estquia
,

sed ita cor veslrum stabiliatis in Domino, ut ipse submerserat infdriles Hebrteos". Golias occisus est
tandem vos annumeret inter tilios excussoi is. Dili^en- gladio quo appelieiat David 25 '.
Aman in cruoesus-
ter m pnrnis deliberate vobiscum, el,juxia evangeli-
g pensus est, quam paraverat Mardoclneo ". Caveant
cam parabolam 13
, sedentes prius computale sumptus, igilur sibi quorum rebellio de provinda vestra vos
et videte si possilis ei cum decem millibus occurrere, exire coegit ; de liis enim qui suis praelalis et sacer-
qui cum viginli millibus venit. Videle quod solus dolibus conLumaciter sunl rebellcs.scribil Osea pro-
Christus qui summa justitia est, sit in causa tanli pheta et dicit : Uxor tua incivitate fornicabiturjilii
propositi verbum enim beati Petri
; est ; Si pro Chri- ac filiie tuas in gladio cadent; terra tua in funiculo
sto patimini, beati "; et adjungit : Nemo ez vobis mctielur,in terra polluta morieris,
el populus tuus
patiatur ut furaut homicidu,aututalie?iorumappe- deterra suacaplivitale migrabit w ". lnpromplu est
is
titor ;
sedsipro justitia sustinetis, hcecest gratia 16 . ul judicet Deuscausam veslram et vereorne teir.pes-
Facit equidem mortem hominis pretiosaminconfes- tiviuset gravijsquainvelitis.Scioenim quod magni-
soribus vita, in martyribus causa. In hac ergo pres- ficenliam cordis vestri nuuquam sic poluit absorbere
sura vexillum Christi et innocentiae titulum per trislitia, ut circura lilios ve-tros atfectio paterna de-
omnia pnefera;is. Aliler sane afiligitur impius et generet. Scriplum est in libro Job " : Non te sic sup-
aliter justus : cumque pari inodo agiteutur un- primat ira ut aliquem opprimas. Pastor equidem
gaentam et coenum, ex uno fragrat suavitas el ex piussubditis suis dura comminando denunliat, quae
alio fptor exhalat ; in eodem igne aurum rutilat et tamen ab iis cumque zelo cha-
pie conatur avertere,
palea fumat. Sunt plerique qui Dominum in pro- rdalis conlra delinquentes saeviat, pro iis tamen si
speris benedicunt juxta illud : Confitebitur tibicunx oportueiii mori desiderat. Simila quidem quae of-
iS
benefeceris ei '; sed deficiunt in duris el in miseriis fertur incraticula vel in clibano prius aspergituroleo
non subsistunt. Si aulem tlagellis Dominus vos iu- juxta doctrinara Levilici, ne per ignis violentiam
terrogal in voce exsultalionis el confessionis et salu- comburatur ; et vos con&eientiam vestram ita charita-
tis dicite cura Psalmi-ia milii,Dumine, quod : Donum lis el misericordice oleo perfundalis, ne ignisiracun-
humiliasti me;justus es,Domine,et rectumjudivium dite vertat in animoe laesionem quod in vobis disper-
l7
tuum . ,\am testatur Apostolus : Son sunt con- satio cielcslis disposuitad salutem. Mallem subditos
dignre passiones hujus sfeculi ad futuram illam vcstros devolione tiliali redire ad vos, quam con-
gloriam quie revelabitur in nobis "*. Beatus Job versos in arcum piavum et in malilia obstinatos
tiliorum morte, posscssionum amissione, ]iropriique pcenarn c<e!eslis sententioe incurrere. Quidam su-
cordis afflictione percussus, de justitia Deisentiensin munt sibi de hostium suorum perditione solatium ;

bonitatvi dicebat : Curn expleverit Deus voluntatem isla, quaeso, consolalione renuat consolari anima
suam inmeadhuc multa prcesto sun/. ei u .\]>oAo\us vestra; scd proponite ante oculos cordis vestri
mter angustias constitutus clamat : Infetix egohome, David, qui cum in eum tentatio irrucret, persecutio
quis me liberabit a corpore mortis hujus ts .'Elidem D giassaretur, : atlligeret temnlus, malediceret suus,
Supra modum gravati sumus, ita ut tiedeat nos animam ejus quaereret lilius, non reddidit retri-
vivere . Coosiderans itaquequod breve licretmo- buenlibus sibi mala. Sollicitus enim de perscculoris
mentaneum tnbulalionis nostrae immensuin gloriaj salute et de morle inimici allliclus, exprobrari
jiondus operatur in nobis, dicil "•'
non solum hoc si Nimirum charitas
voluit, nec suslinuit vindicari.
gloriamur scd et in tnbulationibus nosli is. Si ergo patiens est, benigna est
iS ',
quae tunc inDavid, etin
;emuli nostri jactitant nuncsepravalaisse maliliam persecutorum
iuvanitate ejus imitatoribus hodie,
sua, sciatis quodgaudium e.rum, ut verbo Job utar, humiliter tolerat, et eorumdem salulem officiose

3 ,n
' Pbil. i. Exod. 21. Gal. 4. " Tbren. 1. ,;
Cor. 9. "Luc. 14. " I Pelr. 3. 'IPelr. 4.
,s 9*
I Petr. 2. Psal. 4«. » Psal. 118. ,7 * Rom. 8. - Job 14. '"•
Rom. 7.
19
II Cor. 1. "" II Cor. 4.
50
Job -20. Phil.3. '' J.jr. 28. *'•
Sap. 6. Matlh. 7. *-' Sap. 11. Exod. 15.
"*
I Rejr. 17.
14
Esther. 7. ""
Amos 7. " Cap. 30. ' I Cor. 13.
 : .

illl EPISTOL.E. — EPIST. CCXV. :>02

amanlissime custodi A raisericordia, transeat vindicla in gratiam, in man

procurat. Tu vero, Pater,

innocentiam et vide aequilatem, quia sunt reliquiae suetudinem disciplina.

homini pacifico facite de necessitate salutis et
;
EPISTOLA CCXV.
virtutem, el peccatum convertat s ad meritum, et Ad famae labitur dispendium judicis gloria, qui,

pax vestra pacem quce exsuperat omnemsensum K spreto paupere, prostat donis inhians locuplelum.
Meorum quidem votorum accrevisse
apprehendat. Pax vestra iu januis est. Nam sicut plenitudini
quod a me vestrae liberalitatis gratia mei
in Proverbiis legilur : Cum placuerint Domino vice confiteor,

hominis, inimicos ejus convertet ad pacem ". Secun- qualitatem carminis imploravit. Exarationem itaque,

dum exigentiam stricti juris vestris incumbit ad- quam prac manibus habemus, angusti conditio tem-
quos vestra poris et praecipitata scribendi festinatio jucunde
versariis pacem humiliter implorare ;

postulant ivformari. Tanti namque judieis cxamen

constantia superbos invenil et incorrigibiles, vestra
Modestia itaque vestra nota sit reformidat, utpote nec persuasionis rhetoricae pi-
inclinet humihtas.
omniLus hominibus ; mansueludinem veslram au- cturis venustala, nec efficacibus armata seutentiis,
sed macilentae rationis jejunio deturpata. Si quid
diant mansueti el laetentur. Obtentu mansuetudinis
sed rogate quce ad pacem igitur tenue, si quid supervacuuin discretio vestra
non exspectate rogari,
verbum,ut reperit, lima diligentior castiget nec enim onero-
sunt. Suscipite in mansuetudine insitum R ;

sum censebo, meae delictum ignorantice tantae

nec inferatis nec referatis injuriam : haec est enim si

personae castiget examen. Vir tanti norainis, vir

vestra mansuetudo nec inimicum fieri nec ultorem:
hac via dirigit Dominus mansuetos in salutem ; si adeo proraulgatae rationis qui nec famae mendicet
superexaltet misericordia veslra judicium, si prom- dispendium, nec sanguine supplicet alien».
Dic, homo, quid sit homo, qui vanitati similis
ptior estis ignoscere quam ulcisci, et sic ju^titiaj
3i
est, cujus dies sicut umbraprcetereunl tuam prius
zeius erga filios moveat patrem, ut salvatricem ,

quidem originem invesliga, tuae generatioms ordire princi-

nunquam deserat charitatem. Inter subditos
qui quasi pium, et tunc vel regum applaude natalibns. Regum
veslros sunt plerique dysc«li et pervers ,

inquieta jurnenta in junctura non trahunt. Eos omnium principium ac totius humanae multitudinis
difficile est induci ad unitatem Spiritus sine qua primus homo primum exstitit seminarium hujus :

omnis junctura scissura est. Detrahatur ergo ali- ergo revolve primordia. Quo se jactat sanguine,
quibusve natalitiis prdgeniem nobilitat nascituram "?

quid severitati, ubi multorum slrages jacet, donec

Terra siquidem mater ejus fuit, vetus et longaeva
annuntietisannum placabilem Domino, donec hostes
humani generis nutricula. Cui de limo plasmato
in filios et ira in gratiam convertanlur. Unum super
in fragiie corpus luteum, beneficium Dei vitee coe-
omnia rogo ut cum ad pacis cautiones venlum
iis formam
tuerit lex divina praescribat. Sic citra
C lestis insufflavit spiraculum. Ecce humani generis

honorem Dei et observaniiam ecclesiasticaelibertatis nobilitas, ecce humanae sublimitas jactantiae, ecce
gloria parentelee Sed quomodo sustinebit descen-
vestra versetur intentio, sic sacerdotes Domini !

dere purpuratus, quomodo regiae majestatis asses-

plena auctoritale induantur justitiara ut in Christum
sor humiiiabitur ? Quomodo regalis gloriae festivi-
aut ejus Ecclesiam non redundet impunila praesum-
tas popularibus erit pius et plebeiae compianabitur
ptio. Non enim contumelia vobis sed Christo illata
servituti, ut eadera sanguinis dominatlo cum po-
esl. Moysesautem loquens ad incredulos et rebelles

yonest,iu(\u\\,,murmurvestrumconlranos, sedcon- pulo sit communis, ut similis sit procreatto servo-

tra Dominum. Nos enim quid sumus
M ? Cedat ergo rum et ivgium gerraen et vulgus ex iis-
regis, ut

vestra pax Deo ad gloriam et honorem Ecclesia?, dem constet elementis? descendat rex a gloriac suae
solio, sacco indulus pro purpura, et regali caput
clero et populo ad quietem, ut ex bac parte, sicut
prudentissime distinguit angelus : Sit gloria in ex- majestate sertatum cinere respergat et eilicio, nu-

celsis Deo, et in terra pax hominibus boncc volunla- dis pedibus calcet humum, el revolvens atavos se

tis
'9
. Si alias pacem feceritis, eril in pace auiari- a paupere agricola faieatur progenitum. Factus esl

tudo veslraamarissima et dicetur : Pax, pax, et non de limo terroe hominum liomo pater primus, cujus
erit pax :
D de limi faecibus est homo in sobolem propagatus.
Perversae generalionis origo concepit negligentiam
Libertas cum pace perit.
in primum Creatoris praeceptum, cujus stalim
Recolite, quaeso, Pater, quam iecit rex Israel Achab rer.epit talionem in retributionem et in scandalum
cum rege Benadab, qua? postea eidem Achab a po- Recepit su« posteritatis improperium, pro lapsu

pulo suo versa est iu singulum. Ut multa colliga- obedientiae mortem, pro negligentia servitutem,

mus in summa, pax, quaeso, vestra plenae restitu- denique datum est pro conditione viaticum, ut
ei

tionis beneficium cum honore Dei et ecclesiasticae ex sudore laboris coniinui, vike mortalis et cadu-
libertatis integrilate contineat. Circa salisfactionein cae miserum sustineret denarium. Cur ergo recolis

vero pcenitentium plurimura de austeritate recidat proavos, quorum si revolvas originem, tutius est

" Phil. 4. Prov. H). Exod. 16, " Luc. i.

30
Jer. 6.
31
Psal. 1i3.
50: PETRI BLESEXSIS 504
tacuisse quam jactasse principium ? declinanda est \ tius egeo, atque mieas, quaa cadunt de mensa do-
suasio qua? plus habet detrimenti quam commodi, mmorum meorum oflerentium Deo placabiles ho-
plus turpitudinis quara honesti, praecipue in con- stias, avido et famelico appetitu mendico. Scilis
spectum sapientium, a quibus nequit, quod salutis quod omnes unum in Ghristo sumus, et ex uniformi
eliminet incommoda, quod honore debilo spoliet convexione membrorura cousistens Ecclesiae inie-
honestatera. Pro tempore et moribus hominum gritas vobis circa vestri proximi necessilatem regu-
innovari concedet, maxime his temporibus in qui- lam misericordiae et corapassionis indicit, ut onus
bus utililas praeponderat honestati. Benediclus Do- meum indivisis affectibus et quasi unanimi cordis
minus Deus Israel qui temporibus nostris et pau- humeiis supportetis. Quocirca vos obtestor in
peribus pacem et Ecclesiae antiquam reformavit unilate fidei, in sanctorum communione, et iu
honestalem. Divinura munus et omnium bonorum unius confessione baptismi, ut pias affectiones
bonis declamandum confitemur viiiis accessisse vestras excitet circa me vinculum charitatis, lex
judicem, raoribus fundatorem. Exaltatum est sohum naturae, compassio prompta, vinculum fraleruitatis
justitiae, rebusque suus ordo sub rege clementis- et spiritualis obligatio promissionis olim in vestro
simo restituitur, qui novit reddere quae sunt Cse- capitulo facta?, amoris exhibilio, debilitas raei
saris Caesari et quae sunt Dei Deo. Porro candidio- o corporis, viae discrimen, et devotio supplicantis
risfortunoa adeptus est gloiiam, qui diem perdi- Chariiasuunquam excidit, nec excidere potest oratio,
tum judicat, in quo pro perditis moribus agere vel aliud, quidquid pro Christo ex charitate im-
non conlingit. In cujus curia sic addiscilur militia penditur. Oratio vestra in sinum vestrum reverte-
ut non dediscatur lionestas. lu castris ejus nec tur. Nunquam enim alicui deficit, quod per illum
obsequium prcemio nec virtus reverenlia defrauda- alii prohV.it ; imo crescit gratia ex impendio, et
tur, qui non attendit raerita, sed merilis antecedit lechylus olei tanto plenius exuberat, quanto co-
universos. piosius ex ipso raater viitutum cbaritas vasis quae
EPISTOLA CCXVI. offeruntur infundit.
AD ABBATEM ET CONVKNTUM CROYLANDl.E. Bene valete, universi et singuli, et apud miseri-
Argumentum. —
Implorut Petrusor. omniumsuf- cordern Deum meorum, quaeso, vulnerum doloribus
fragia. oleum misericordiae infundatis.
Petrus dilectis in Christo dominis et amicis II. EPISTOLA CCXVII.
Dei gralia abbati et conventui CroylandiSB, salu- Argume.ntum. — Commendatio cujusdam abbatis
lem in eo sine quo nou est salus. posl mortem.
A domino Canluariensi vocalus, et traetus, teni Erit fortasce, qui macilentam et exsanguem
peslive Xorthmauniam trunsfretare decrevi, lon- ^lpraesenlis epistolae fastidiat nuditatera ; sed sicut
gius forsitan profecturus. Xon esl enim in horaiue usui adversulur inler lacrymabiles chari funeris
via ips.us, et licet vias suas horao disponat, solius exsequias solenmi vesiium apparalu fulgere, ila in

Dei est dirigere gressus ejus w . Vos ilaque in spi- tara lugubri et singulluosa raaleria non decuit
rilu humililatis et affeclioue devotissirae precor, orationem exquisitis verborum fiosculis lascivire.
ut volivis precibus viam meam Domino commen- Si enim facunda sermonis suavitas lectonbus blan-
delis. Imperfeclum meum et insuflkienliam corporis diretur, dum animos sua dulcedine fasciuatos in
mei pia compassione videant oculi vestri, ut sui consideratione suspensos alliceret, legentibus
virtule oralionum veslrarum convalescat infir- exhibeudae compassionis furaretur affectum. Cum-
mitas ad laborem, et labor fructificet in salutem. que ita non legenda, sed lugenda destinemus,
vobis
Docet vos experientiae liber quanlum dc se despe. in praesentibus litleris non ornaium altendere, eed
ranlibus et in aliis sperantibus, ditfidentibus de ploratum, non verborum venuslatem, sed fletuum
meritis suis et de aliorum sanclilale coufidentibus, ubertatem. Xon enim vobis exaiavimus quae diu
iides vel oralio proficiat aliena. Virlutem alienae dolor improbus elimaverit sed quae de pleno la- ;

intercessionis in fi.ia Chananaeae ", in Lazaro ", in crvmarum et amuritudinis huurientes atramenturio,
35
puero centurionis et reguli
3
", caeterisque quam D dolor ipse dictavit, dolor, in^uam, qui quadam
pluribus, jugiter evangelizut Ecclesia. Pelrus apo- jacturae irreparabihs singularitate, doloribus prae-
stolus de manibus Herodis et ab omui exspecia- pouderans universis .usque ad illum calaraitatis
lione Judsorum oraliooe Ecclesiae liberatusevasit 37
. gradum nos detrusit, ut plurimum dignitatis pluri-
Denique Doctor genliura inler immineutiura discri- muiiKjue coosolationis dolori nostro videatur acce-
mina tentalionum saoctorum oralioucs humiliter dere, si prae caeleris miserabiles videamur. Vos
implorabat : Obsecro, inquit, vos per Dominum Je- igitur, domini frulres dileclissimi, rogamus et ob-
sum Cltrislum, ut adjuvetisme oraltonibus vestris secramus in Chrislo Jesu, quatenus nostrae coudo-
apud Deum 3 \ Ego aulem pulvis et cinis et vermis lealis raiseriae, non ut quodamniodo quasi massa
in comparatione beati Pauli et cunclis miserabilior doloris in vobis decrescat, sed usque ad afflictos
hominibus, sanctarum instanlia precum vehemen- condolentiura per passionem derivetur. Verum

"Proy, 16.
33
Maltli. 15. Joun. 11.
ls
Matth. 8.
M Joan. 4.
2T
Act. 1-2.
3
' Rom. 15.
 so: EPISTOLE. — EPISf. CCXVIIl. soc
vicem supplebit solatii si nostrorum inforluniorum A emm munifica pelitionem praeveniebat amici, tan-
acerbitatem tantae aestimationis apud vos esse no- quara necessitatem praesagiens rogati. Quam diffuse
verimus ut affectum miserationis possit ab omnibus vero in eleemosynarum largitione affectus universos
extorqueri. Cur autem habent dolendi principatum laxavit, continua pauperum lamenta testantur, qui
prse caeterislugentibus ambiamus, nullussi nostrorum sicul nos de pastore sublato inconsolabiliter con-
fletuum causam cognoverit mirabitur, sed avaram k- queruntur. Quam sollicitus in susceptione hospi-
crymarum et pene insensibilem veslri cordis duri- tum exstiterit, quam liberalem, quam devotum
tiam causabitur, nun satis lacrymis indulgere. De- erga susceptos se exhibuerit, ipsa melius attestatur
cessit enim, decessit, et corpore mortis hujus liberatus experientia, quam sufficiat sermo noster exprimere,
est, f ater et pastor noster bonae memoria?, dominus etiam si refioreat duplicata in nobis gratia Tulliani
G. Blesensis abbas. Cujus vitae merilum si ad plenum eloqui. Non enim querulus sed sedulus, non suspi-
styli officio prosequamur, pene blandienlibus erimus ciosus, sed officiosus
oeconomus, orania, quae im-
afrines, nec invidiam mendacii poterimus declinare. pendebat humanitatis obsequia, quadam jucunda et
Nam, sicut vita ejus supra hominem pene exstitit, solemni vultus Lilaritate quae omni pretiosior est
ita supra fidem est quanta virtutum fuerit in eo, obsequio serenabat. Noverat enim in hospite Chri-
dum viveret, plebescens infinitas. Caeterum, si B stum suscipi et in fine dicturura : Hospes eram et
mores ejus ad unguem compositos leniter et tepide collegistis me ". Quam solerti vigilantia rebus sibi
delibemus, sibi simulacrum detractionis inducet commissis excubaverit, fide perhibet oculata domi
remissior in commendalione sedulitas ;
propriis exuberans viclualium plenitudo. In exigendis qui-
non derogare est paucas ipsorum virtutes atlin- dem Sbdificns perspicax redintegrationi
dirutorum
gere, dum earum elegantior sepulta silentio
pars etficatiter msudabat, quod aptissime confitelur tam
praetermittitur, et ad lucem publicaB cognitionis constructio novorum quam eorum reparatio quae
videtur erumpere. Sanioris enim censuimus esse consumpserat edax invidia vetnstatis. Et quod fa-
consilil prosequi castigatius, et infra veritatem sui miliarius ad cumulum emendationis accedit, liber-
meriti restringere titulos, ut nos potius lector par- tatem remissius agendi quae caeteris abbatibus cle-
cos veritatis et verae laudis avaros inveniat, quam mentius indulgelur, ita suos monachos intra vitae
prodigos falsitatis. Ille etenim fuit, qui sic praefuit, arctioris terminos coarctavil, ut non haberet vita
ut plus prodesse appetens quam praesse, nunquara subjectorum districtior quid de abbatis laxiore li-

coesse dedisceret, nec singularitatem praelationis, cenlia murmuraret. Ut autem sub expeditiore com-
sed conditionis qualitatem attendens omnibus se pendio diffusam suae laudis materiam concludamus,
sorium exhibuit vel ministrum. Legerat enim : Qui Q vita ejus nil aliud quam quidam honorum conven-
major est vestrum,fiat sicut junior, vel quipmcedit tus et qusedam virtutum congeries, formam morum
39
sicut qui ministrat . Magistrumitaque nullus hunc et exemplar vivendi praebuit universis. Licet au-
sonsit, nisi cujus perversitas magistratus virga lem tam multiplici virtutura eminenlia scalam sibi
fuerat reprimenda. Quippe quamdam in eo suavem erexeritad 33terna,sciens se non habere hic manen-
et delectabilera pietatis et justitiae misturam ternpe- tcm civitatem, sed futurum inquireus, tum quod
raverat mater virtutum discreiio, ut nec magistrum praesentis vitae iter sine aliqua terrenae conversa-
diffiteretur in palre nec patrem in magistro desci. tionis macula nequaquam exstiterit, vestrae gratiam
ret. Sic utrumque servavit in altero, ut in eo nec fraternitalis exoramus in Christo, quatenus vestra-
indignationem praelati paterna benignitas desere. rum orationum instantia praetaxati patris nostri
ret, nec inier palernos affectus dormiret magistra- suppleat imperfectum ; veslrse etiam supplicamus
lis severitas disciplinae. Sic in arca discreti pecto- charitati, ut ita praesenlium latori munificentiae
ris virgara et manna repositum servavit ; sic oleum vestras suffragentur beneficia, ne viatici offieii ca-
misericordiae vino dislrictionis commislum ; ut in rentia injunctumsibi retardetur officium.
sanandis vitiorura vulneribus Samaritani nostri
EPISTOLA CCXYIII.
diligentiam reformaret et quod scriptum esi et no.
n Argumixtom. — Gratulatio pro Camotensi episcopo
Yerat : animam ", non
Os quod meniitur occidit
electo, et impedientibus retponsio.
minus mendacium quam homicidium abhorrebat.
Sic misericordise visceribus affluebat, ut quodam Charissimo domino et Patri, Dei gratia Carno-
compassionis participio velut appropriatura suis tensi electo, suus P. B., salutem in auctore sa-
adnumeraret incommodis quidquid proximum in- lutis.

festabat.Senliebat enim cum Apostolo dicente •

Diu antequam desideratissimara nobis vestram
Quis infirmatur et cgo non infirmor? quis scaiidali- facium videremus, sicut unguentum effusum fuerat
il
zatur et ego non uror ? Caeterum tanta virtute nomen vestrum. Nec enim abscondi poterat lucerna
largitatis enituit, ut probrosc venditum reputaret sub modio ", super Ecclesiae candelabrum exal-
obsequinm, quod amicus precibus extorsisset.Manu tanda. Ubi autem placuit ei qui vos segregavit, ut

" Luc. 22.

40
Sap. L « llCor. M. "Malth.25. "Matth. 5.
 .

.107
1'ETRI BLESENSIS :;o8

et in ecclesia Beal* Virginis Matris su;e residuum A. auram, motus quoque temnestuoso.-; et ineonsullos

vitae vestrae offerretis sacrificium vespertinura ;

ve- blandior et prudentior oralio temperavit. Ad Ba-

nimus sicut regina Austri videre sapientiam et llioniensem itaque episcopum qui, sicut mihi per
honestatem **, quam in vobis fama publica prsedi- suas significavit litteras, desiderio desiderat vos

cabat. Venientes itaque, sicut audivimus, sic vidi- videre, festinanter excurro, vester cum eram vo-
mus, nisi quod minor erat fama quam veritas : biscum, nunc autem vestrior, vestrissimus cum

famaeque decursus aut per invidiam, aut per insuf

•
redibo. Rogo autem vos in ea hurailitate, in qua

ficientiam multa de substantia rei tacendo retar- Dominum orare quis potest, ut detis voci veslrse

dat. Gralias autem ago opifici graliarum qui talem

vocem virtutis, et me ad bbsequium Virginis glo-

nobis contulit in pastorem et episcopum animarum riosse de dimidio integrare velitis. Unam petii a

nostrarum, qualem ecclesioe nosn-ae necessitas Dommo, hanc requiram ut inhabilem in domo
exigebat. Necessarius equidem nobis erat, qui alie- Dominse meae n . In omnibus enim requiem qusesivi,
consolidaret fracta, lapsa erigeret^ et in haereditate ipsius morabor, atque in domo
nata revocaret,
dispersa, errata puniret, prohiberet ejus vitam meam ducere et finire proposui, in qua
congregaret
illicita, inordinata componeret, roboraret infirma omnia lidei Christianae sacramenta percepi. Et licet

perdita restauraret. Mil est quod in vobis causari g alibi mihi majores divitise offerreutur, dico tamen
et

possit aemulus, praeter habitus vilitatem. Porro cum Gedeone, quod melior est racemus Ephraim
sacerdos magnus iu sordidis vestibus appa- vindemiis Abiezer melior que est mihi diesuna in
Jesus ;

ruit Zachariae. Quidam praeterea insufficientiam atriis istis super millia 52 Quia igitur in manibus
.

aetatis vestrae submurmurant. Verumtamen, sicut Dei et inveniam requiem aut vagus
vestris est, ut

frequenter dico, si juxta fatalitatis excursus tribu. sim et profugus super terram 53 , cum ex migration
e
tum senectutis solvitis, nihilominus homo interior, mea nihil erga alios de vestra largitione deperiat,
qui secundum Deum crealus est, de die in diem et me omnino vindicetis in vestrum, in manibus Dei
45 et vestris constituo sortes meas.
renovatur in vobis. Meminique legisse in Job ,

Bene valeat charisssimus meusdominus, etornnes

quod in antiquis est sapientia, et in multo tempore
est prudentiu. Sunl aliqui forte, qui in spiritu scis-
qui eum diligunt ex affectu.

surae adhuc habitantes murmurant in electione, EPISTOLA CCXIX.

machinati sunt in regaFura ablalione, sed in tertio
AD HKNIUCtM REGEM ANGLl.E.
in consecratione videlicet, nocere non poterunt.
Prostralus est Golias in terlio lapide et magi in Audivimus quomodo Jerusalem destructa est, et
tertio signo defecerunt ". Quod autem importabi- q quomodo crux, in qua Christus nos redemit, capta

lius est, hi que hodie vobis porrigunt libellum re est. Rex Jerusalem in Babylonem ductus est; om-

pudii, jactant se in posterum vestram graliam ple. nes civitales et muniiiones, Ascalonem et
prseter

nius habituros, eo quod jus regale, et vestrasvobis Tripolim, captae sunt, et adhuc utrum Jerusalem
segetes ademerunt. Factum Absalon possunt isti poterit canibus immundis resistere, dubitatur. Do-
trahere in exemplum qui ut Joab sibi gratiam sui minus rex Siciliae, audilis his rumoribus, statim se
;

47
patris acquireret, segetes illius legitur incendisse .
cilicio induit, et per quatuor dies plangens et a
Vor.tamen horaini per quem scandalum venit " facie hominura se abscoudens, illi terrse succurrere

Vos autem, si quis adversum vos spiritum suae pro posse suo anxie et constanti devotione prorai-

temeritatis insibilat, cum patientia sustinete. In sit. Cardinales

autem, de assensu domini papae,
patientia enim vestra possidebilis animam ve- inter se firmiter promiserunt quod, abjectis omni-

stram. Scio quod juxta verbum prophetae " Domi- bus divitiis et deliciis, prsedicabunt crucem Christi

nus aperuit vobis aurem ut sciatis sustinere oblo- non solum verbo, sed opere et exemplo, et euntes
quentis injurias. Dedit vobis etiam linguam erudi- mendicando accipient crucem Christi, et praedica-
tam ut sciatis quando oporteat vobis proferre ser- bunt et prsecedent alios in lerram Jerusalem. Sta-

monem. Dissiraulate igitur

hujusmodi dissimulationis exemplum,
°^ quia habetis in Domino
sicut in Isaia u
tueruut etiam, de assensu domini papae,
mas treugas
. __„, firraissi-
omnes principes Christi anos
inter
x

50
legitur : Mentilaes, inquit, et non es mei recor- usque ad seplennium, ita quod quicunque guerram
data, neque cogitasti in corde tuo, quia ego tacens, conlra Christianum medio tempore noverit, male-
et quasi non videns. Exemplo etiam illius qui dor- dirtioni Dei et domini papse atque excommunica-
sum posuit ad flagella, sustinete, ut supra dorsum tioni omnium praelatorum universalis Ecclesiae sub-
justi fabricent peccatores. Tanto minoris apud vos jacebit. Firmiter eiiam inter se promiserunt, quod
debet esse vestrorum aemulorum detractio, quanto de caetero nulla munera recipient ab aliquo qui
viliores inter caeteros reputanlur. Sane majores et causam habeat in curia, sed ea tantum recipere
meliores ad instantiam illorum qui vos diligunt ex poterunt, quae fuerint pro eorum necessitate do-
affectu, redierunt ad cor. Conversa est procella in nata vel missa et non ascendent in equum, quandiu

** III Reg. 20. Cap. 12. " I Reg. 17. II Reg. 14. " Matth. 18. * Isa. 50.
so
Cap. 57.
•* Psal. 26. " Psal. 83. Gen. 4.
: M EPISTOL/E. — EPIST. CCXXf. 510
terra, in qua sleterunt pedes Domiui, fuerit subpe- A causam Dei alleget populo devianti oliva non zelus
dibus inimici. Valete. domus ejus nos comedit » qui nobis immerilis
EPISTOLA CCXX. concessit in eminenti specula residere, volumus-
Excursus saeculi, tendentis ad exitum incessan- que cum infirmantibus infirmari et apponere pa-
ter, humanae condilionis miseriam lot errorum la- terna consilia, quibus exhibeatur vulneribus me-
queis irretivit, tot adversionum contagiis macula- dicina : curam, quautum
et in nobis fuerit, recipiat
vil, quod multi, despectis Sion faribus, excelsa etiam plaga tumens d. t. p. a. s. m. qu. juris
Samarise conscendentes suas liniunt preces bitu- probatis quos ad id videris idoneos
exsequend. qui
mine dogmatum haereticae pravilatis, et sub quadam paupertalem Christi pauperis imitando, in despecto
humilitatis specie suae elationem animae palliantes, habitu et ardenti ^pirilu non pertimeseant acce-
cujus tumoribus ultra modum interius efferuntur, dere ad despectos, in remissionem studeas injun-
habitatores Jerusalem non metuunt aspernari, et gerepeccatorum, utad eosdem hrereticos festinan-
in se ipsis suum adipem concludentes, non veren- tes perexemplum operis et documentum sermonis
tur illud incurrere maledictum, quod qui despiciunt eos, Domino concedente, revocent ab errore, sic
Sion et conridunt in montem Samarise, dicenles ; quod frontem eorum atterat impudentia culpa
nisi

Non est nobis pars in David, nec hcereditas in fi.Uo g frequens, et de his merito possit dici
Frons m«- :

lsai *, quibus posset Dominus merito comminari : lieris meretricis facta est vobis
; erubescere nolui-
Mitlam famem in terram, non famem panis, nec stis
M per spem lllud Evagelii
, se gaudeant con-
sitim aquce, sed audiendi potius verbum Dei™, quia secutos : Ne timeas, grex pusille, quia Patri meo
03
ipse vult neminem perire imo in amplexus occur- ;
in le complacuit ac id religiosi assequentes Sa-
:

rit revertentium filiorum. Opus ccelestis seminis suis lomonis, videlicet qui arguit hominis vias
s. ma°-
adhuc committit fidelibus dispensandum. Verum, quam his qui loquilur q, delectant, redeundo cum
licet in omnem terram insonuerit sermo Dei, cum exsultatione, ile sparso semine manipulos valeant
cceli ejus gloriam enarrarent, et adhuc per locorum reportare.
antistites qui a sede aposlolica in partem sollicitu- EPISTOLA CCXXI.
dinis sunl vocati, effundatur imber evangelicse ve- Episcopo Vacien., spiritum consilii sanioris.
ritatis, sic tamen velut in ortu crescentis Ecclesiae Sal infatualum esse diceris,
non habens sapien-
Doclor egregius profitetur. Oportet ho?,reses esse ut tiae condimentum. Sed interrogamus te, si
unquam
qui probatierant, manifesti ficrent ''"'.
Ad praesens legendi studium adillum Levitici locum te
adduxit,
plurimi de peccatorum pondere deprimuntur, et ubi sal in omni sacrificio jubetur
apponi ° 3 Porro
obscuratur insipiens coreorum, ut ad rectitudi- q si affirmando responderis, argui poteris de con-
nem anfractus non revocent quo sequuntur, nec temptu, cum non sint opera tua discretione con-
vocitent cum Propheta : Libera me de sanguinibus, dita. Sed ut hanc objectionem efhVias in umbram
Deus, Deus saluti mece " Sed velut domus exas-
! excusationis allegabis
mandatum illud vao-um ocu-
perans et praevaricans legem Christi, ad amaritudi- lum praeleriisse,linguam praecipitem non ex-
vel
nem doclrinae prosiliuot insensate ; pabula coelestis sj.ectasse, lentum ingenium vel saltem infidelem
eloquii contemnentes et animas simplicium occultis memoriam paratam dispersisse, si quid ei circa
tendiculis captivantes. Sane inter caeteros, sicut talem materiam imaginatio commendavit
et ne in
nostris est auribus intimatum, tanla in Narbon. his deesse tibi probationis copiam conqueratis,
provincia excrevit copia perfidorum quod deficiente actus qui perhibeant testimonium necessitati
et ille
materiali gladio, spiritualis contemptui habeatur, processus iniquus adversus dilectum filium Vacien.
et obrepat in catholicas propagines corruptio praepo^itum evidenter ostendit
quod talem in le"
lambruscarum, dum ad tuitionem illorum qui jurisdictio habere debet effectum, qualem
gladius
nondum tanquam plumbum in pestiientiae pelagus bis acutus in manibus furiosi. Postulaveras
siquidem
58
sunt demersi et erectionem eorum, si potest absolutionis beneficium ab eodem, quia
,
sacerdotem
fieri, qui jacent in latibulis caecitatis, nullus ibi quondam non tua; jurisdictioni subjectum pro inju-
murum pro domo Domini
opponat nec ascendere se ria, quara idem tibi intulerat, ut dicebas dum in
audeat ex adverso. Licet autem rumor hujusmodi Albensi Ecclesia praepositura fungebaris officio,
ficuum fatuarum ad audientiam quorumdam reli- nudum ad velle tuum, ut quarumdem litterarum
giosorum ascenderit, ipsorum animos ad fontes
et tuarum verbis utamur, in tua fecisti prsesentia
suaa scientiae derivandos foras commoverit contra fustigari. Cumque se praepositus per litteras ex-
ipsos et aquas dividendas cum fervore, ipsis in cusaret, proponens quod hoc non licebat eidem
plateis, quia tamen si non mittuntur, auctoritate sine mandato sedis apostolicae spirituali, tu
para-
propria non sunt ausi assumere ofricium prsedi- tas habens ad omnem impetum luum
excommuni-
candi, ne cum Dathan et Abiron quos terra vivos catioms sententias, adversus ipsum verba satis
absoibuit acciperent portionem '", non est qui exprimentia excommunicationis affectum temere

r'* 3i
II Par. 10. Amos 8. " l Gor. 11. S7
Psal. 50. Exo.l. 15. " Psal. 105. co
Psal. 68.
Luc. 12. " Levit. 2.
•''-
Jer. 3.
 ',11 PETRI BLESEXSIS 51$

protulisti, et quasi illud non suificeret ad offensam, .

EPISTOLA CCXXII.
eumdem praepositura Vacien. Ecclesiae spoliasti, CAPITLLI VIGORNLE AD PAPAM INNOCENTIXJM.
licet ad exsequendum crucis negotium, non a quo- Innocentio papae capitulum Vigorniae.
cunque, sed a sede fuisset apostolica deputatus. Evangelicum rete, propitiante Domino, sanctitati

Ex hoc ilaque terhate tales tibi elicias quaestiones : vestrae commissum, sir, maxime vestris in manibus
primo si odium in praepositura conceplum in epi- prosperabitur ad quaeslum, si discretionis clavo ibi

scopatu portare debuisti, sic relinendo rancorem appensius trajiciatur influctibus, ubi uberior piscium
ut mora praeter morem plus indignationis adjiceret copia confluat in capturam. . Hoc in dcxtra navigii
cum factus potentior polentius vindicaberis : qui ex voce Domini expeditius provcniet cum excellentia
io minori officio forte quia possibililas defuit prae- apostolatus vestri in consueta mansuetudine susce-
teristi. Secundo, si ordo sacerdolalis vel saltem perit vota supplicanlium, promoverit ad gratiam
illius reverentia, qui per sacerdotale ministerium quod universalis Ecclesi» procurat incrementum.
in altari Deo Patri pro salute humani generis vicli- Sedit in diehis antiquis in cathedra Wigorniensi
n^atur, tanti tibi esse debuerit, ut non exponeres Wulstanus ponlifex, rexit eam directus a Domioo,
nudum sacerdotem ludibiio exacuens in ipsius ampliavit rcligionem, dotibus cumulavit, Virgini
contumeliis et verberibus velle tuum. Quarto, si virginum quomodo ad vitam vir sim-
consecravit :

ad Chriasturo et sedem apostolicam respectum tan- " plex, et rectus, ac timens Deum quomodo ad mor- ;

tum habere debueris, ut hominem tam honesti te- tera conscius coelestium et domesticus Dei, quam in
stiraonii non anlequam injunctum sibi exsequeretur vita venerabilis et in morte exstiterit gloriosus do-
crucis negotium excommunicares, et prapositura cumenta signorum, quae nobis reliquit antiquilas,
etrebus aliis contra justiliam spoliares. Collige orgumentis perspicuis probant. Quorum eo subsislit
igitur sequelam hujusmodi quaestionum, ut ex fides firmior, quo adhuc non desinit nobiscum rai-
prima diligens dicaris odii conservator, secunda racula operari, magnifice quidem quia ad gloriam
vero affectuosus sacrilegus ; tertia salis insipiens, nostram, quia temporibus nostris salubriter, quia
quarla praesumptuosus nimium et inimicus justitiae ad proventum subditorum, quatenus novis superve-
censeans : unde aperias oculos tuos et videas nientibus renoventur vetera, recaleant frigidi, ut qui
si super his praecesserunt palpebrae gressus tuos non crediderunt verbo signi prioris, credant vel
et factum deliberationis judiciura exspectavit. Ve- verbo signi sequentis. Ut autem sanctae patcrnitati
mra cum sedes apo^tolica et frenum opprimentiura vestrae liqueat quae nobiscum operatur Deus prodigia
et refugium debeat esse oppressorum, nos tam tuis superterram, misimus de gremio Ecclesiae nostrae
quam Vacien. Ecelesia? capituli litteris diligenter viros fide dignos, qui fidem fideliter faciant eorum
auditis, proraulgatam a te in eumdem praepositum ex G quae viderunt modo, quem iis discretionis vestrae
causa praedicta excommunicationis sententiam, si prudentia praefixerit ad fidem. Paternitatis itaque
tamen sententia dici deheat, decernentes penitusesse vestrae pedibus advoluti postulamus et obsecramus
nullam, ipsi praepositurara restituimus, sic subtra- in Domino quatenus auctoritas sedis apostolicae de-
ctam sive adhuc illam manibus tuis retineas, sive
in votioni filiorum assistat, annuat petilioni, ut annu-
alium intruseris in earadem, mandantes illum qua- meretur in catalogo sanctorum in terris, quem ut
tenus ipsum in illius praepositune corporalem pos- credimus ascripsit Deus numero civium suorum in
sessionem inducant et tueantur inductum ; deten- coelis. Confidimus erom quod in hoc incolumitas
torem si quis forsitan apparuerit post mandatum sedis vestrae prosperabitur in Domino, si promove-
eorum infra 10 dies plenaria sibi restitulione pro- antur vota fidelium, si diebus vestris augeatur honor
viderit, omni benefieio ecclesiastico st officii ex- sanctorum. Sanctitatis vestrae ineolumilatcm, quam
secutione privanles, contradictores alios per cen- ut decet in Domino tum devote quam debite desi-
suram ecclesiasticam compescendo super aliis : deramus, in tempora diuturna conservet Altissi-
nihilominus substantiis eidem satis fieri faciant mus !

competenter. Tibi quoque districte praecipimus, ut EPISTOLA CCXXIII.

non solum super his praefato praeposito nihil difti- FRATRUM maj. mon. ad EPISC. NANNETENSEM.
j)
cultatis opponas, verum etiam expensas et ablata Episcopo Nannetensi fratres Majoris Monasterii.
restiluas universa, teque nostro conspeclui reprae- Cura dominus Matthaeus de Lire, pro horrendo
sentes, ut super promissis et etiam signo crucis et horrib.li facto, quod in nostrae et totius Ecclesiae
abjecto, sicut accepimus, apud apostolicam sedem injuriam perpetravit, in sententiam excommunica-
addiscas quid modestiam deceat pastoratem : cae- tionis inciderit, qui audiunl mirantur quod occa-
terum, quia quales sint tuae sententiae, satis tu ipse sione mandati apostolici a vobis sub generali forma
potes agnoscere, nisi religaveris impetu rationem, recepti, praetermissa vel penitus diminuta llla qua-
ut puniaris in eo in quo dignosceris deliquisse, licunque satisfaclione, quam ante impetrationem
praesentium auctoritate statuimus, ut nullam de ejusdem mandati pro illo delicto nobis promiserat,
caetero in saepe diclum praepositum sententiam ferre ad ejus absolutionem procedere (quod Deus aver-
praesumas, nec cum coramuni consilio totius capi- Licet enim illa quae satisfactio dici
tat I) intendatis.
luli Vacien. alioquin robur non obtineat firmitatis. non debet, ad quantitatem delicti sufficere non de-
 .

KPISTOL.K. — KPIST. CCXXV 314

beret, uos lamen ea quae pacissunl quaerentes eam A appensa praesentibus, quae anle conseerationis vel
paraii sumus recipere, sicut ad ejusdem Matlhaei benedictionis nostraa solemnia transmittunlur.
pelitionem de bonorum fuit cousilio prolocula et ab C hi qui fuerunt in Romanorum electi
utraque parle concessa. Unde paternitatem vestram pontifices consueverunt in bullatis litleris inde
exoramus et petimus quatenus, nc pcenae facilitas suae consecrationis munus modum hujusmodi ob-
alios ad consimile factum invitet, vos intuitu Dei servare
etarnoie beali Martini in hac parle erga nos et Ec- EPISTOLA CCXXIV.
clesiam nostram taliter habealis, ne Ecclesia nostra, AD ARCHIDIACONUM SARESBERlENSEM.
quse se vobis in bonorum spiritualium et tempora-
lium participatione devolam exhibet, in illius pau-
Argumentum. — Deprecatoria.
perculae salisfaclionis diminutioue sentiat se grava- Reverendo domino suo archidiacono Sa-
tam : imo vos murum pro domo Dei Israel taliter resberiensi, Petrus suus B., salutem et visceribus
opponatis ut paince formidine alii ab excessu consi- abundare.
mili retardentur, nosque vobis ad grates uberrimas Loquar ad dominum meum, cum sim cinis et
leneamur. pulvis. Namque de nativa ejus benignitate pra?su-
EPISTOLA CCXXIV. ^ mens, eumdem, Iicet ecclesiasticis occupationihus
Intra poternae clauslrum memoriae residet devo- implicitum, confidei.tlus interpello. Si enim aliquid

tionis regiae magnitudine promerente, bonum rmite- minuscircumspecte dixero, quod liberalem domini
ria et requeti excitala digisut supernae benediclionis mei frontem possit in rugam contrahere, scio ta-
rore perfusa sospilatis gralia vigeas, et tandem ad men eum legisse illud propheticum Dominus milii
:

beatse lucis gaudia pervenire merearis. Hoc utique dedil linguam eruditam atsciam sustentare eum
oi
desiderium ab olim in nostro pectore fervebat, eo- qui lassus est verbo .

quo potius suscepit incrementa fervoris, quo, licet Recolere petest reverenlia vestra, benignissime
immeriti sedis apostolicte resideutes, et pastoralis Paler, quam devote quam diu
et in ministerio Ec-
gerentes ouera officii, pro tua el cunctorum salute clesiae vestrce militaverim, quam exiles fructus re-

lenemur amplius vigilare. Principalis ergo exhor- portaverim ex labore. Oportet siquidem, juxta
tatio meaquaeritet petit instantius ut inlentae consi- Apostolum, agricolam laborantem de fructibus suis
deraiionis oculos habeas ad redemptorem Dominum percipere. Quis enim unquam suis militat stipen-
S5
nostrum Jesum Christum, gerens in tuis visceribus diis ? aut quis non est transgressor legis, si

figuratum, sua beneplacita prosequi delecteris, et mercenarii sui denarium usque in noctem penes se
pensans proinde quod hujus mundi figura praeterit' derreveiit retinere. Beata es, Isaia lestante, filia

quodque abierunt et abeuni reges et principes cae- ^ Sion, in relributionibus tuis, qui a pascuntur in t

terique subjecli corruptioni nulloque quod nascitur;

agni juxla ordinem suum es Et . Gregorioallestante"
sub sole habente stabile flrmamentum, in divini ecclesiasticis utilitatibus desudantes, ecclesiastica

nominis amore persistas, aediticaus prudenter in dignum est remuneratione gaudere. Post varias et

supernis, inferioribus veluti transiloriis et caducis enormes fortunae pressuras, tandem per gratiam
sua vilitate contemptis, ut in regnum ccelestis gloriae Jesu Christi de tempestate respirans ad portum,
perenne, quae non deficiet nec peribit, tibi consti- vestram misericordiam imploro, quatenus intuitu

tuas mansionem. Caeterum cogitantes nonsinemagno misericordiae et obtentu Domini clementiores super
compassionis affectu circa delatas oppressiones et me oculos reducatis, et in assignatione piimo va-
angustias terrae sanctae, quas vidimuset propria manu canlis praebendae mihi servo vestro manuin munifi-
palpamus, ia minori officio conslituti, ac deside- centiae porrigatis. Vestrae siquidem celsitudini
rantes de caetero ne tolaliter pereat si sibisubsidio tali modicum, meae vero parvilati permagnum est quod
provideri possit, mentem meam superhoc aperire de- imploro. Ex eo tameu et miserieordi>rm Dei et gra-
crevimus per litterasspeciales,quas per tales vobis et tiam Romanae curiae, et favorem hominum vindica-
fratribus vestris suarum dono virtutum earum multi- tis. Ut enim verbis Apostoli utar, quoi in prcesenti

plici et acceptum ei duximus dirigendas.Ideoque re- D ssi momentaneum ceternce vitce glorice pondus ope-

galem magnificentiam cum paterna fiduciarogamuset ratur in nobis, non contemplanlibus quce videntur,
hortamur altente, quare apud eumdum ad id preces sed quas non uidentur". Et Augustino (estante in-
tuas officialibus studiis inlerponas, ita quod exinde enarrabditer reddit Deus quae misericorditer con-
retributionis ceterna1 percipias incrementum. Ut feruntur. Possem siquidem ad vos coactivas litteras
autem tibi noslra plenius intentio pateat, credimus domini regis Anglorum et ex parte domini papae
quod indubilanter sic ab ore nostro prolata quae cogentius habere mandatum, sed erga dominum
talia super passis omnibus ex parte nostra tua meum humiliter el modeste incedo, valens potius
duest excellemiae referendam. Nec quod
mireris id obtinere per misericordiam, quam per violentiam
bulla nostra non exprimens nomen nostrum est exlorquere. Sic enim gloriabiiur securis erga eum
•4 65 97
Isai 50. 1 Cor. 9. *" Isai 5. II Cor. 4.

Patrol. CCVII. 17
513 l-ETRl BLESENSIS 516

qui incidit in eam, aut cxaltabilur serra erga eum A ralur. Scriptum est autem : Inimici Iwminis dome-
a quo trahitur. slici ejus 7*, multis enim pernieiosa est affectio pa-
Vobis offeiro et dono me lotum ; vestrum est rentelae, frequenter enim dum studet propitius esse
siquid sum.si quid valeo, si quid possum. parenlibus, sibi crudelis efticilur. Chrislus pro

EPISTOIA CCXXVI. amicis suis animam suam misericorditer posuit.

ADRJAM PAP.E AD HEMUCLM 11 HEGEM A.NGLl.t. Sollicitus amor parentum animam suam crudeliter
Adriams servus servorum Dei, charrissimo in pro amicis suis ponit ; nunc anxius et totus cestuans

Cbristo filio illusiri ragi Anglorum HENRico,saU;tem

in parentibus promovendis. Sed cum diem extre-

et Apostolicam bcnedictionem.
mum clauserit, nulla est animae suae consolatio de

Laudabiliter ct salis fructuose, etc Vide in prosperitate vivontium. lmo vereor ne peceata, qu«e
divitiaruro occasione commiserint, cedant mortuis
Adriano papa post ipsius. Rcgesta, Patrologice t.

i.LXXXYHI. in singultum «eteniunique Bupplicium. Unde enim

parentibus suis pi ne^titit materiam delinquendi,
EPISTOLA CCXXVIl.
relevasse poiuit multorum indigenlias suieque ani-
Argvmbntum. — Consolatona episcopo suo. mae salubrius in posterum providisse. Verum blan-
De*olalioni vestra- filiali devotione compatiens. (lissima seductrix cst parentum aftectio ; ne.mo enim
fi
uantum scivi et petui, saluiaribus monitis vobis
ca memsuam odio luibuil * verba tamen ha?c cir-
studi.eram suadere, ut ab hujus mimdi sarcinulis cumspectum exigunt intelleclum, nam cnm idom
cxeussus sicut locusla in viam mandatomm Domini Aposlolus alibi dicat: Qui suorum etmaxime dome-
rurreretis cumque alii plures ex diiationibus
;
slicoium curamnon habet,fidem negavit et estinji-
aroicoruro a consimilibus injuriis et pressuris et
deli deterior ''\
a se ipso dissenlire videtur. Sed
aoimi sui pacifica tranquillilate respirent, vos a sciendum quod huic amori, quo se vel suos paren-
tribulationo malornm et dolorum quasi abysso de- les homines diligunt, natura originera modumque
^peralionis absorptus, ad omnem consolationem
pr««scribit : facit nalura ut gallina super pullos
vestrum aiiimum induratis, et rapinam bonorum suos tnfiimetur, ursa leaena blande im-
et fetibus
vestrorum, quam alii jugum Domini suave et onus
murmurot. Lamia eiiam nudal mammas suas ul
jeve
M reputant, vos iram Dorr.ini ciudelem et
catulosalat. ln his et in omnibus animantibus na-
inexorabilem aestimalis. Proinde quod aliis est odor
luia quosdam dulces amoris opcralur affectus :

mortis, sic etquod aliis ad gaudium, ad supplicium amat ulique homo naturaliter se, amat et parcntes
vobis cedit sic nimirum eodera sole carnes indu-
sicut aulem utrumque hunc affectum non
:
suos :

ranlur et manna ljqueseit.

admittere impossibile est, sic eum non sequi maxi-
Porro Dominus Deus Sabaoth, qui ajrerit ct nemo C mae virlutis est. Quia igitur hic naturalis affectus
claudit *'';
qui aperit manum suam et implet omne
et pronior et indulgentior et tam suis quam animee
70
animal benedictione qui div;s est in omnibus
,
saluli expediat, oporlet ut frenum rationis habeat
qui invocant eum '', qui dat onmibus afflueuter et
cujus moderalione ducatur. Vult itaque Apostolus
**
non improperat ipse qui surdos facit audire et
;
ut domesticorum amore, ralione dispensante, quae-
:3
mutos loqui , nunc mibi gratiam coelestis eru-
ratur aut corum necesitas aul aeslimalio merito-
ditionis inspiret, ve-lrumque cor emollial, ut sil
rum. Quid autem naluralis aftectusquandoque trans-
baee exhortatiuncula mea capax consolationis et
grediatur tines legitimos rationis, quodque nos
perceptibilis disciplinae. Quid est hoc quod in ore
Dei et nostrum faciat oblivisci.expcrieutiac magisterio
bominum plebescit ? vos inconsolabilitcr vestra et
docemur as&idue, dum quidam mollis ct dulcis
parentam vestrorum damna plangere, cum ista et afieciio carnis nostrai ad suavia et illicila suis nos
illa teneamiui constanler et aequanimiler sustinere. blandimenlis inclinal. Hos indiscretos amoris ul'-

Compaasio, quam ad parentcs liabetis non ad fectus, quibus hominea diligunt se aut suos, Apo-
nummorum oblalionem, scd ad morum correctio- stolus ad liinolhcum scribeus inordinatos insinuat
nem porrigi exigebat. Erant enim divites antequam dicens : Scio quod in novissimis diebus instabunt
cis aliquera reditum conferretis ; verum hujus ten,- i\ temporapericulosaeterunthominesseipsosamantes
pestatis episcopi, reprobatis viris prudentibus ei cupidi, elati, sinepace,criminatores, incontinentes,

honosti.-, ccr suum, el quidquid cum corde babent lumidi,et protcrvi ,vohiptatum amatores magis quam

parenlibus reprobandis in^ana prodigalitate infun- Dci "~.

Utrumque amoris motura secundum, ralio-
nem et secundura effectum Christus brevi sermone
dimt, nec implent vasa vacua, sed plenis et ad
disiinguil Qui ama/,inquit, animam suam perdet
suromum exuberanlibus mensuram confertam et :

eam 7 ".
Xotat amorom qui ex irrationabili affectione
coagilatara supereffluenter accumulant, pium quippe
procedit. Ilcm : Qui oditanimam suam in hocmundo
,.>t pi n\ ati ric egeat, sed major est mise- '
in vitam teternam custodit eam 9 Odium quippe .

ricoriia proximo ne pereat. Bonum

conqiali est
vita' pncsenlis quao per animam bic noialur sequi-
o.ondolore roalis qu« pvoximus patitur, sed Deo
inalis quae proximus ope-
a rceplius o-t condolcre

-'
Mallb. Apoc. 3. '°Psal. 144.
''
Rom. 10. Jac.
''-
Marc. 7
;
'
MaKh. 10.
:: 7 '*
Ephes. ;. I Tim, II Tim. 3. " Jean. 12. Ibid.
 EPISTOL.E. EPIST. CCXXVIl. 318

tur rationem et ideo in aeternum custoditur. Quod A tam plena vento quam nihilo, quomodo ludis et
exponeus Augustinus : « Si male, inquit, amaveris illudis magnatibus, quos adulatorie beatificans in
id est ex affectu non ex ratione, lu odisti ; si bene, errorem inducis ! Aliter sentiebat Aposlolus di-
id est propter Christum et sic ex ratione, si vitam cens : Non nosmetipsos commendantes, charissi-
S3
luam oderis, tunc amasti. « Nirairum qui diligil ini- mi ,
et dese ipso : Siquidsum, gratiam Deisumid
quitatem, odit animam snam* . hregularis autem et quod sum **. Ipse minimum apostolorum et quasi
miquus est amor quo suavia et duleia diligimus. aborlivum se reputat ; praelatus autem ecclesiastici
Amor vero quo diligimus dura et aspera propter honoris insufficiens et inutilis usurpator, se ipsum
Chrislum, anima? praevius est ad salutcm ;
proinde magnificans et exlollens, assentatores adulalores
si ex parentum locupletatione videmus aniraabus liabet, qui proditoria laude auriculas ejus palpant,
nostris imminere discrimen aul scandalum t'am ae eique persuadent de se ipso credere multa et magna
pium et sanctum est eos a nimia nostri amoris quorum conscienlia miseri penitus est ignara. Fa-
affectione praecidere. Sic equidero pietalis auctor iuum enimore glorificant et cor <ic coademnant, et
Sanctusque sanctorura sub quadam membrorum quandoque retrorsum faciem avertenles in derisio-
nostrorum iraagine nos iulbrmat. Si ocutus, inquit, nem ipsius canis Apuli linguam seu rostrum cico-
tuus,autpes tuus scandalizel te,erueet abscide eum B "ise vel auriculas asini manu mobili repraesentant.
a te ", nec ab hujus abscisionis seu odii senlenlia Si Terentii comici recordaris,, manifesle ibi poteris
excipiuntar paler el mater, quos ex legali decrelo Thrasonis personam exprimere et generationis ;
tenebamur accuralius honorare. Quocirca longe licet autem sacerdos Domini debcat habere testi-
satius est mihi amorem. qui ex aflectu et non ex monium ab qni foris sunt, gloria tamen cjus
his
ratione est, patri et malri vilaeque meae subtrahere hoc esse testimonium conscientiai suae".
debet,
quod cujusdam cdii speciem in se habet, quara me Veraquidem lausest, de qua dicitur ln Domino :

86
et ipsos sic diligere irrationabiliter ut sim Christo laudabitur anima mea . Et sicut beatus Petrus
indignus et merear incendiura gehennale. Quid apostolus dicit : Conscientia? bonaz interrogatio in
agimus ? Quid vcrba in ventum jacimss "? lavamus Domimmi**. Campus hujus materiae latissimepa-
laterem et aerera in vacuura verberaraus ! vide- tet ; sed ut sermo suecingalur ad compendium,
mus namque illos, qui rerum suarum damna diu illud totum curiositati mundanae impenditur quod
fleverant : sibi exigebat Dei cultus et necessitas animarum.
Fletur enim lacrymis arnissa pecunia veris, Petroet omnibus praelalis iu eo dictum est : Pasce
videmus, inquam, quod in suis doloribus consepul- oves meas 88
; non praecepit ut clauderent et pasce-
ti, quasi a mortuis resurrexerunt. Cumque esset in
q rent in vivario pisces et in indagine ftras. Lingua
iis exslinctus amor propnus et parentum, resestuat mea pruriens prosequi gestiebat hoc verbum, sed
et amoris affectus in cineribusjam so-
antiquus ne videar gravis his qui oderunt corripientem in
pitus. Sua nimirum ct pareutum ducti affeclione porla, compeseam labellum vidi, Pater, et
digito :

manibus et pedibus repunt ilerum ad divitias et doleo me vidisse quando eras cor et anima princi-
honores, et nunc eos insanius exagitat spiritus pis, summus inter aulicos, deusque et dominus
hujus mundi, spiritus vertiginis et erroris, solito Pharaonis. Sane familiaritas illa diu stare non
ambitiosius ab bominibus quferunt gloriam liujus poluit, caduca est enim dileclio curialis, nec ad
mumli, et non gloriam quae a Deo est sed confusi ; illam periinet charitalem, qua> nunquam excidit ".
sunt,quoniam Deus sprevit eos S2 jndicant enim ; Putastis vcslris imp'ere largilionibus cupiditatis
quotidiani eventus quod eorum fama et memoria, abvssum in his qui sequuntur munera et retribu-
quae ventum sascularis gloriae captant, cilius vento t ones ? Sed apud eos auri et argenti fames insa-
transit eorum laus, quam crediderant perpetuo
;
tiabilior est inferno. Dona ergo, quibus exactionura
duraturam, sepelitur oblivione damnabib, et pec- fiscalium angarias cupiebatis evadere, misistis in
cata eorum, quae nulli fuisse revelata existimabant, 30
saccum pertusum Omnia etenim perdidistis . :

in infamiae maculara et commune opprobrium pu- Sic ut non perdat, non cessat perdere lusor,
y

blice residimant ; nunc airtem apparet qnod habe- ^ Et revocat cupidas alea blanda manus.
bant oleum sed amurca infectum, babebant scien- Conlritus et alflictus mendicabat in suis pauperibus
tiam sed intlantem, inlelleclum, sed pra?stigiose Cnristus, nec erat qui moveretur super contritione
versulum, memoriam sed injuriarum, facundiam Joseph. Sed sicut quibusdam improperat Augu-
sed iii malum, et ut brevius loquar, omnia quae stiuus : « Tol.it tiscus quod nou recepit Chrislus,
sibi ascribebant ad magniftcentiam et gloriam, postremo effudit in vos apud regem venenum lin-
nunc eis cedunt in opprobrium turpe et, quod gra- guae delractonad malitia viperarura, pacemque ve-
vius est ! in gehennam. doxa, doxa, o fallax gio_ stram turbavit in occulto omni serpente crudelior
ria ! o ventus uiens, o aer peslilens, o aura cor- invidia detractorum. » Nirairum Achitopliel in uni-
rumpens, o inflatio aurium, o vesica inturaescens versis fere curiis maguatura multos reliquit haere-

3J 8s
Psal. 10. "« Sap. 5, Matth. 18. Psal. 52. " II Cor. 3.
Si
I Cor. i5.
8I
II Cor. 1. »
J
Psal. 33.
Pelr. 3. " Joan. .1 .
« I Cor. lo.
! '°
Agg. l w
 ;i9 PF.TRI BLESEXSIS :>7fi

des ; adhuc ibi snnt

Jamnas et Mambre qui resistunt A gnatur. Proinde se ultra se porrigit, nec volens
91
Moysi sanctoque Spirttui contradicunt Quia igi- . aliquid singulaiiter possidere, bonum proprium
tur experiraento novistis quanta sit amaritudo di- etiam in commune deducit; quodque mirabilius
honorum hujus sseculi, quam fallax e quodam ineifubili
l
vitiarura et est, artificio charitalis s.».pequod
sophislica sit gloria hujus mundi gustate et videle homo non habet in se, diligit in alio, nec solum
quamsuavis estDominus^ei de maximis obventio- bena quae cer.sentur, sed necessitates et angustias
nibus reddituum quos habetis id quod quotidianis , alienas compassionis beneficio suas Nimirum facit.

usibus superest per manus pauperum ihesaurizate sicut gaudenti congaudet, ita flet cum flente, et al-
in ccelo. Fidelis enim est Deus quia veritas est ", terius scandala vel onera communi humero por»
nec in oreejusautin corde inventus est dolus ", tans, quamvis singularitatem non diligat, tamen
nihil enim vobis peterit fur subripere aut raptor ut proximi aftlictio relevetur, se singulariter praeo-

auferre, seu praepotentum violentia extorquere. ptat affligi.

Tunc denique oum Aqostolo plena conscientia. se- Duo apostolus

in charitate Petrus quod
nolal

curitate diceaeet cantare poteris Scio cui credidi : sit mutua Ante omnia, inquit, mutuam
et continu.

et certus sum quia potis est depositum

meum servare in vobismetipsis continuam charitatem habentes **.

in illum diem justus judex

9i
. g Mutua est, quse a me in te et a te transit in me ;

EPISTOLA CCXXVIII. htec non verbo et lingur diligit, sed opere et veri-

AMWMiTim.— SuppUcatio pro Ecclesia Rothomagensi. tate. Coniinua vero est ; quae nullis suspicionibus

Illata ovili afihctio in ignominiam negligenliae inlerrumpitur, nec simulationibus adumbratur. In

pastoris, et subjectorum injuria retorquelur in op- libro etiam experientiae legimus quod lex amoris
probrium pra.sidedtis. Regalis ministrationis ad- mutui in membris mcis scripta est. Si una manus
jacet exercitio pauperes Christi refovere, et
iisin- laeditur, altera manus eidem compatiens patient-

dilatae protectionis propinare munimentum, Rex blande obsequitur. Pedi aut tibiae dolenti non dedii

justissime, depressionis nostrae singuiare remedium gnatur caput aut oculus humiliter inclinari ; vena-
nostra. naviculae salulare subsidium, ad vos multis rumque et nervorum compagines sic amoris unione
afflicta contumeliis nostras conclamat Ecclesia, diu- constrinxit qnsedam naturae benignitas, ut tota illa

turnaa adversilatis passura naufragium, nisi vestra operatio interior etiam in nobis imitationis exem-
raiseratio noslra? augusiiae praetendat remediale plo ad fructum socialis amicitiae coalescat. Pater
fulcimenlum. Praesumptuosa enim raalignitas de die misericordiarum et Deus lotius consolationis pater
et posses- miserorum. Prolde
in diem nostram exaceibat innocentiam, est et si videar consolatoriis

sionibus nostris dilaceratis conventum nostrum co- p indigere, renuit tamen consolari anima mea. Nam
»__.____• ___. ..___ r>___ ___._•_
Job " utar
•. '-' ... i. . i<t • r.
gitmcndicare. Ad vestraa igitur protectioms auxi-
• :

ut verbo : Etsi me occiderit Deus, spe-

liuraconfugimus, ut nobis de injuiia illata satisfa- rabo ineum. Rapinam bonorum meorum .equani-

ctionem et de rapina condignam restaurationem miter fero, nec plango supellectilis terrense jactu-
facialis exhiberi. Dignum enim est ut eleemosynas, ram. Quid enim mihi est praeter te, Deus, et a te

vestro nobis coliatas beneficio, a luporura cir- quid volui saper terram ? Teste Apostolo : Divitia.

cumstanlium studeatis obsitare. hujus saeculi simlimpedimenta salutis, quse faciunt

EPISTOLA CCXXIX raiseros, nec soluni impedimenta sunt, sed quasi

AD DECANUM ET CAPIT. CARNOT aurei compedes et catenae, quod aurum fcrro nisi

Viris venerabilibus domino G. decano et capitulo est ponderosius et gravius ad ferendum. Dominus
l0
Carnotensi, suus P. Bles. Londoniensis archidiaco- dedit, Dotninui abstulit ° : si ad data respicio,

dus salutem in eo sine quo non est salus. minor sum cunctis miseralionibus ejus si ablata ;

Ilabebam in votis pr.ecipuum ad Ecclesiam ve- considero, excussus sum sicut locusta ', et abjecta

stram ante diem Domiuic_e ascensiouis asccndere, sarcina gravi ad currendum in via Domini expe-

sed a desiderabili proposito me revocarunt quidam dilior sum effectus. Ille se miserum fateatur, cui

Dunliantes
IIUMW ... !--•• lempeslivum
1
domini
-- Canluariensis ad _ conscientiaevermes interius scatent, qui cum morte • .

vealum. Scribo itaque vobis ut officio scriplura. el

u ineunt fcedus et pactum faciunt cum inferno. Ibi

devotione scribentis inier nos quoquo modo jactura vere est miseria, ibi nulla est consolatio, ibi dives

corporalis absenliae redimatur. Amor equidem Dei, guttam aqua. de et accipere

digito leprosi postulat

adh«rere ei nos facit, estquoddam ineffHbiio ir n meretur. Vae his qui nec exemplo aliente nec
qui
vinculura unionis. Teste namque Apostolo Qui : propria. damnationis exspectatione terrentur, et ut
1
adhceret Deo,unus spiritus est cum illo* servans , moneanlur terribiliter gehennalis horrore supplicii,

cum Deo et proximo unilatevi spiritus in vinculo atque in iis compleatur quod scriptum est, quia

pcici**' Ab Apostolo arguuntur homines se ipsos

.
teniti purgabuntur ' . Sane de loco voluptatis pa-
•araantes. Si enim chariias est, esse solitaria dedi- rentes aut potius peremptores nostros ejecit Dorai-

w "MCor. M Ephes. w
-
Tim. 3.
II
" Psal. 33. fl
II Cor. I. Joan. -1. II Tim. 1. 6. 4. l

Petr. 4.
w Cap.i3. -°
Job. l
1. 'Psal. 108.
s
Job. 41.
 ; ;

m EPISTOLE. — EPIST. CCXXIX.

nus in vallcm plorationis, ubi nerao postea natus A_ menta projieiaraus, etiam si non sint onerosa. San
est nisi in ejulatu et planclu, excepto solo Zoroa- ctum Joseph adultera tenebai culamydis apprehensa
ste, qui in sua nativilate resisse legitur, prodignso lacinia; sed relicto pallio manibus adultera? libe-
l0
et detestabili auspicio. Ipse enim primus artem ratus evasit . Diu vos tenuit adulteritia cupiditas :

beati qui relinquunt mo-

chlamydem, magneeque et
magicam invenisse et docuisse narralur. Verum non
ideo paradisum nobis abstulit Dominus, ut tempo- dicee supellectilis Christi proferunt nuditatem. Nun-

ralem paradisnm nobis in sseculo faceremus. Res quam a diviliis et delieiis hujus mundi venitur ad
raagni discrimiuis est quod spiritus hominis vadens delicias coeli , nullusque sanctorum appetit ftorere
am- in mundo et in seternum regnare cum Cfiristo. Qui
et non rediens ita vento gloriae sonorabilis et

bitione ducatur, ut intiina saa nusquam abjiciat, ut divitias habent, habeant ,

qua>so, ut Abraham ex
justis causis ad nsus licitos, ad hospitalitatis gra-
ad diripiendas liujus mundi sarcinulas currens et

sesluans obliviscatur sui et judieiorum Dei, nec in tiam, non ad thesaurizandum, sed ad distribuen-

Chrislo qui vita est, sed in morle obdormiat. Vae dum pauperibus : sustentatio enim pauperum
misero, cujus Hdes mortua, cujus opus mors, cujus substantia est et redemptio locuplelum. Denique
haereditas vermis, cujus habilatio est gehenna ! paupertas potius ex humilitate ammi ,
quam ex

quam horrendum incidereinmanus Deiviventis

esl
3
, g censu lenui sestimatur. Et notandum quod dives
anle cujus tribunal omnes nos adstare oporlel, ut sui sollicitus estDeus autem pauperis juxta illud
;
:

unusquisque recipiat prout gesserit in corpore, sive Ego autem mendicus sum et pauper Dominus :

bonum sive malum 4

. Ibi omnia erunt nuda et sollicilus est mei "; Parcet Pater Deus inopi ct

aperta ; ibi nulla tergiversafio prodcrit ; nulla ibi paupcri et animas paupcrum saivas faciet " dicit ;

locum habebit exceplio, sed sicut distinguil Domi- autem divitibus : Vce vobis, divites, qui habetis hic

nus inter Lazarum et divilem epulonem, qui ma- consolationem vestram™! Sane titulus paupertatis,
5 etsidespicabilis sit apud homines, amabilis tamen
lum hic sustinet cum Lazaro recipiet bonum ;

el honorabilis est apud Deum. Begnum eoelorum

qui aulem hic deducit in bonis dies suos, in mo-
malum, ubi pauperum est, non solura adhabendum sibi, sed ad
menlo descendet ad illud interminabite

de voluptuoso dicetur : Quantum exaltavit se in,

communicandum aliis ut eos recipianl in aeterna
tantum date illi tormenta et luctum*. Ster-
deliciis,
tabernacula jam cceleslis vitse primilias prse-
:

gustantes potantur, non de torrente sed rivulo

Detur tinea subter eum cl operimentum ejus erit
quodam voluptalis internae. Sciunt autem quod
vermis. Porro bona est negotialio, per quam trans-
quidquid in saeculo affluit deftuit; ideo ejus affluen-
itoria subtrahuntur et conferunlur aeterna, ut qui
emancipatus est a servitute peccali mittatur in
tiam dedignantur. Cum istis et de istis dicit Aposto-
^ lus: Tanquam tristessemper autem gaudenles, tan-
plenariam possessionem haereditatis setemae. Vere
vero miseri sunt, qui lilulum sacrae paupertatis quam nihil habentes et omnia possidentcs ; sicut
abhorrent, et ut sibi damnabiles accumulent divi- egentes multum autem locupletantes, sicutmorien-
u quidam, abundantes
tias quasi sub jactu aleye animas suas ponunt. tes et ecce vivimus . Ceeteri

1 divitiis et viiiis, imitatores sunt Naaman divitis sed

quam magna multituio dulcedinis tun , Deus , dum
leprosi, nonne divites illi merilo leprosi censentur,
circa servos tuos adversa et prospera salubri mo-
deratione dispensas, nunc tanquam sapiens medi- qui sunt diversitate et multitudine criminum, velut
quadam leprae varietate respersi? lsti passionum
'cus utens cauterio, nune fomentis ! testimonio Sa-
omonis medicinam dabit Deus hominibus et slulti suggestione putant esse melius sustenlare pauperes
eam « Hagellum Domini medicina est,
despiciunt ; de exuberantia hujus mundi quam in paupertate
haec hominis insolentiam reprimit , yitium curat Christi sequi praeferebat Naaman Damasci tluvios
:

per hanc innotescit hominis virtus et in fructum Abbana et Pharphar Jordani l \ qui interpre alur
glorite convalescit. Utiliter ergo adversitate cor- humilitas vel descensus, et qui leprae spirilualis
ripitnr qui prosperitate corrumpitur. Verbum Pro- curationem suavius et efficacius operatur. Porro nou
phetm est : Increpationes Domini suslinebo, quia solis pauperibus beneficiorum humilitas exhibenda
peccavi hoc speculum quasi mare est spatiosum,
*
:
D e st, licet enira scriptum sit Dispersit, dedit pau- :

peribus \ tamen usu et experientia docente cogno-

l
ubi tanquam diluvio inundanle surguut elationes ma-
ns, SBBviunt turbmes procellosi, circumfluunt torren- vimus aliquos divites naturae subsidii.- indigere,
lT
tes iracundiee, ebulliunt abyssi cupiditalis et avari- juxla illud : Divites eguerunt et esuritrunt ,
et

tiae : colliduntur invicem lumores superbiae, luxuriae item :Qui multa possideut,
« Sic raultis egent. »

impetus, el voracilas gulae. Laborantibus in liujus etiam justos et injustos sagena charitatis includit

naufragio teinpestatis patienter paupertas porius est namquamvislegamus Desudet eleemosyna in mana :

et porta vilae; nimirum quia si voluerimus strenue tua, donec invcnias justum cui des,- et item Dci :

luctari seu natare, vel \ia'.ores expediti fieri, vesti- misericordi et ne suspicias peccatorem ". tamen et

,0
Hebr. 10. *
II Cor. 5.
s
Luc. 16. Apoc. 18. Psal. 30. Eccl. 38. ' ' Mich. 1. Cen.
16 17
30. " Psal. 39. " Psa». 71.
,3
Luc. " ,B
IV Reg. 5. Psal. 111. Psal. 35.
II Cor.
" Eccli. 12.
 5.3 PKTRI BLESENSIS 525

injustis et peceatoribus nffectum pietatis, si egeant, A devote serviunt et eam humiliter venerantur, for-
exhibere debemus unde Augustinus : « Sunt qui : mam ddigendi Deum ac proximum in suae chari-
aestimant eleemosynas justis tantummodo eonferen- 'atis ordinatione praescribit. Rex enim qui eam
das, peccatoribus aulem mhil. Sed debemus in malis 'nlroduxit in cellam vinariam *«, ipsam poeulo
eorum iniquiialem persequi, et in iisdera communi amalorio ioebrians suam in illa ordinatione studuit
subvenire condiUoni. « Item Joannes Chrysoslomus :
charitatem. pulcherriraa mulierum, quae vulne-
Quiescamus ab hac absurda curiositate diabolica rata charitale quandoque dicebas : Filicp. Jerusa-
iC
et peremptoria. Si quis enim in clero eleelum se lem, dicite dilecto quod amore langueo* ! nunquid
dicit, si vero pro nulrimento posiulat, in his ne adhuc langues : nunquid charilas languor est? cerle
examines. Si Abrahara scrjtator fuisset adventan- potius deberet medicina censeri. Charitas enim ope-
tium , nunquam forlassis angelos in suo hospitio rit multitudinem peccalorum qure manifeste liquel
recepisset. Sed qui recipiebat omnes recepit et an- in eo de Dimis&a sunt ei peccala
quo Vcritas dicit :

gelos, teste beato Ambrosio. Ordo charilatis esl multa, 'juonitim dilexit multum 26 peccatum enim ;

ut prius parentibus sociisque et fratribus, si boni animae morbus est et eharitas medicina. Charitas
sunt sive a suis divitiis exciderunt, sive carnales tamen quandoque languor est , dum aniraa anxio
^ive spirituales sint, benignae compassionis aflectio g iestuat et suspirat affeclu, dura desideralur et

impendatur. Beneflcia hujus distinguit et dictat vo- diflerlur amphus. Proinde aliter habelur amor in

luntas, non necessilas, consiiium non prseeeptum, desiderio utendi et aliter in usu desiderii : ille desi-

nemo enim in necessitatibus liberalis cxistit. Unde derat et nondum ulitur, iste uiitur desiderato nec
Apostolus ad Corinthios scribit in haec verba yon : tamen desiderium minoratur. Sicut scriptum esl,
quasi imperans dico, sed per aliorum solUcitudinem Qui enim edunt me, adhuc esurient, et qui bibunt
etetiamnostrcecharitatisingeniumbonumprobans: meadhuc siticnt*" : habet ulendi desiderium vialor :

scitis enim graiiam Domini noslri Jeni Christi, habet usura desiderii comprehensor. lllud est vi;e.

quonkim propter vos egenus factus cst,cumessetdi- istud esl patriae : illud laborem Liae et Marthse ;

ves, ut illiusinopia vosdivitesessetis, et consilium iu 'stud fruitionem alque quielera Hachel exprimil et

hoc do ; hoc enim vobis utile cst

Ecce enim noo 19
. Mariae. Sed quid tibi, o dilecta, ad filias Jerusalem,
imperat sed approbat non prae-
; dat consiliura ,
id esl aogelicas potestates, ut dc languore tuo ali-
ceptum utile dicit, non necessarium haec auiem
; ; quid ei Duntient, qui te vocat unicam suam colum-
utilitas ex voluntate pensatur. Unde idem Aposlo- bam, suam sororcm et sponsam n ? Nonne ipse est
lus ad Coriuthios, Sivotuntas prompta est,accepta cujus Ueva sub capite tuo, cujus dextra amplexatur
29
est Uomino* ,
quaerit enim non satum sed fructum, . te ? Quis potcrii ei de le familiarius loqui quam
... ... , . i
f
Li ... :
tu ipsa, quae es mater
,__ :n: i .
quae speciali praero-
:-i: „
non quaestum sed pietatem. Ut vero prophela' verbo iliius et

utar Ego vir videns paupertatem meam* miseri-

:
1
,
gaiiva dicere potes : Ego dilecto meo et dilcdus
cordiam Domini in ^ilentio exspectabo, quia silen- meus mihi 80
, quae favore privilegiato pelis et iin-
Jl
tium justitiae custos est, critque in silentio el spe pelras, ut osculetur te osculo oris sui . Quid est,

consolatio mea. Quare ergo tristis es, anima mca, o beala, ut conquerende vel congratulando dicis,

et quare conturbas me !S
,
quare cogitationes meae tulisse pallium tuum custodes eivitalis? Quid cst

dissipatae sunt, lorquenles cor meum? Nunquid re- hoc pallium , nisi hoc corpus tuum ,
quod tres in

sina non cst in Galaad, aut medicus non est ibi M ? Christo naiuras, scilicet divinitatcm carnem et
,

nunquid abbreviata e>l manus Domini, ut le sal- animam, palliabat? Hoc est illud aromaticum, dc
vare non possit et collocare in tulo alque in pul- quo Spirilus sanclus ex tribus speciebus , id est

chritudine pacis? Et Domine, forma pulcbritu-

tu, tribus praedictis naluris, illud thumiama confecil.
dinis ac signaculum sanctitalis. Signa tuo amore Quod Christus nssistens pontifex Deo Patri sacri-
32
cor meum, Deus cordis mei, et pars mea Deus in ticium oblulii vesperlinum . Custodes civitatis, id

feternum. Tu etiam o bone Je^u, o benigoe,

, o esl angeli, hoc paiiium, id e.st tuum corpus, condi-
amabilis, o suavis, o dulcis amor! o Deus, o cha- tum virtutum omni balsamo, lulerunl in erjehim.

ritasl Deus, pro rne Carnotensi decano respondere D Sane qualitercumque palliura tuum tulerunt, scimus
dignerie ad meritum, qui mihi nec volenti nec pe- quia luam camisiara non tulerunt reliquisse eam
tenli sui medietatem redditus gratis obtulit, atque nobis quasi arrham, et pignus charitatis illius, quam
ad misericordiam quosdam alios assistentes exem- hahebat in passione sua. Christus ad nos et tu ad
plo suae liberalitatis induxit. De promisso ejus non Chrisium, dolenti condolens et commoriens mo-
minus teneor quam de dono, et licet cerlura et rienti. Creduot aliqui quod secundum Salvalons
fixum habeam, nec ab eo vel ab alio in hac per- charitatem erat in eo charitas ordinata. Transfige-
secutione recipiendi proposilum, suum tamcn con- bautur manus et pedes lilii tui ciavis ferreis ;

fiteor esse si quid sum, si quid habeo, vul habere transfigebalur eliam anima tua, quod acerbius c ? t,

potero in futurum. Virgo virginum omnibus, qui ei quando latus ipsius jam mortui lancea perfora-

,0
II Cor. 8. " Ibd ''
Thren. 3.
-'•'
Psal. il. " Jer. 3.
''
Cant. " Caut. i. Luc.
3 31 3i
"Ecdi. 21.
s
Can:. 3. Canl. '2. Cant. 8. Cant. 1. Psal. HO.
 KPISTOLE. — EPIST. CCXXX.
baL
;
",
uiiiil seuliebal ille, sed luam ipsius nnimara A ab lioc periculo relevarc ; Deus euim contulil robi
gladius perlransibal *\ Overeanima Lua eral ip- mgcnium perspicaxet sublile, capacem el Lenacem
sius, nou eo dunlaxat modo quo tilius tuus dicit •*
memoriam, linguam expeditam, et indagacem coe-

Qinnes aoimae meae sunt, et in Job **, Omnem lesttum ratiouem. Facite ergo ut cum Apostolo di-
flatum, id est omnem animam, ego feci, sed tuam calis : Gralia Deisum id guod sum, el gratia ejus
ipsius aniinam, sanctus Simeon dicit : « Quia in inmevaeua nonerit m . Evacuabitur enira gratia
omni sanclifiealione e( ^luria illam cunclis prselulit coeleslis in vobis, nisi talentum divinse graliae cum
creaturis. » Kedeamus igilur ad camisiam virginis, usurariis accessionibus ad Dominum reportelis. Ni-
sub cujus prolcclione in omni necessilale confugi- mirum lamentabiliter conqueritur Dominus per
mus, o vestis deifica '.
prophetam Non feneravi, inquit, nec feneravit
:

EPISTOLA CCXXX. mihi quisquam et omnesmaledicunt miki u Male- .

Domino suo se lotum. dictionem reputat Dominus praelati silenlium, qui

Viva voce vos et adhuc supplicatione litteraria pecuniam Dominicam dare debnerat in eausam cre-
dili et spirituales exercere usuras. Ipse enim talen-
exhortor, nt qui pontifiealem suscepistis bonorem,
honoris onera diligenter sesiimare yelitis. Anima?, lum Dorainiterrae infodit vel abscondit in sudario \ l

pro quibus Filius Dei morti se obtulit, solliciludini B mmenque quod omnibus lucere debuerat, sub mo
vest-ae oommissae sunt ; vestrum quaeso, pensate d;o claudit **. Deus est liberalis, Deus uunc m
Ars ariium paucis vos probat, ut probalum super multa con-
periculum. namque Gregorio
Teste :

est regimcu animarum, nec minus atiendatis offici' stiluat de his qui sapientiam et eloquentiam ha_

vestri fructum priuceps enim apostolorura et te- benl, eamque non impendunt a?dificatioui proxirai,
;

sed ad degeneres usus mundi ipsara adulterari

stis passionura Christi sic ad coepiscopos sr.os scri-

bit : • Quando apparuerit, inquit, Princeps pasto- permitlunt, Domidus per propbetam graviter que-

rum, accipielis immarcescibilera aeternae gloriae rebalur el dicit u Dedit iis aurum meum et ar-
:

coronam. Gravissimum quidem anirn* discriraen genlura meum ; ipsi autem de auro et argento

est,quod quispraesil et non prosit, quod cathe- meo opcrali sunt Baal. Per aurum et argenlum sa-
dram doctoris ascendat, subjectosque non doceat. pienliani et eioquentiam insinuat ; per Baal vero

Cura sleteritis ante Iribunal suromi judicis redditu- nmndi hujus spurcitiara notal. Philislhaei olim ver-

ri ralionem villicationis vestrae, dulcius et glorio- sule procuraverant ne in toto Israel inveniretur

sius vobis erit ve bo sediticationis converlisse ali- ferrarius faber, qui faceret arma vel acueret ".

quot animas a suis iniquitatibus ad salutem, quam Haec auiem parabola praelalis praesenlis temporis

omnes divitias et triumphos Alexandri Magni et q satis congruit, quia inler omnes collegas vestros

Julii Caesaris habuisse. » Doctrina Hieronimy ad vix hodie aliquis iuvenilur qui non sit preeco mu-
leclionis instanliara vos exhorlans: » Vita, inquil> tus, et si dicere licea», canis mutus et latrare non
hominis sine Ieetione sacra vivi est horainis sepul- valens **. Quia ergo dies mali sunt, redimatis tem-

tura. ii Thimolheum discipulum suura

Panlus ad pus *7 , aut pro araore Dei et salute vestra populir

dicit Testifieor te coram Deo et Christo Jesu per

: que vobis commissi qualibet die sallem liorulam

advenlum et regnum ejus, prtedica verbum, insta tiiiam lectioni sacrae Scripturae indulgere velitis,

opportune, inopportune opusfac evangelistae, mi- : sancto Spiritui committite ausus vestros. dabitur-
nisterium iuum imple **. Idem etiam Apostolus de que vobis manifestalio spiritus ad utihtalem. Nun-
se scribens : IVJnquit, mihisi non evangelizavero ! quam vobis deticiet quod per vos aliis proficiet,
4R
Si autem egcro diligenter, mercedem salutis acci- sicut Salomon asserit se fecisse : Sine fictione

piam *\ Verbum beati Gregorii est : Paslor prae- discile et sine invidia communicale. Donum enim
dicationis nescius, praeco est mulus. • Exactis- Dei ex largitione raagis exuberat et omnis scientia
sime pelit Dominus panem vitae, id est verbum ex impendio crescit. Erit de die in diera raemoria
vestra capacioret lingua eruditior libenter enini
Dei simplicibus sollicitudine indefessa dislribui. ;

Proinde lamentans propbeta conqueritur diceus : -p. requiescct Spirilus sanctus super sapientiae araato-
«".
Parvuli petirrunt panem et non erat qui fran- rem seque desitleriis ejus gratanter aspirat
geret iis **. Sane nulla ignorantia potest supor hoc Nam Sapientia Dei in libro sui nominis dicil de te :

exeusare praelalum, maxime si exerciialos haheat Fili,concupisce sapienliam, et cam Dominus libi
sensus. Hi enim tjui sunt oblusioris ingenii lubricae- dubit. Opportunissima hujus rei vobis offertur oc-
que meraoriae ei lingu* itnpeditioris eorum gra- casio varia scripta potestis habere, quaa de magais
;

viori se condemnalioni injecerunt, quiacura insufli- volurainibusexcerpsit, antiquitas, et quasi de la-

tissimis pralis flores ad mellifieandum colligens, ut
cientes essent, in suara ei suorura perniciem onus
imporiabile suis humeris iraponere prsesumpse- singula quando vellet baberetad manum, in aliquo
runl**. Verura nullus excusationis color poiesl vos sermone aliove brevi tractatu, diligenti studio et

'Joan. 19. **Luc. 1.

s
*Cap. 34. "UTim.fi. "lCor.n. "Thren.4. **MaUb. 23. iGor.
" Jer. 15.
i:
Luc. 19. " Marc. fi.
M Ose. t. " 1 Reg. 13. **lsa. 56. " Ephes. 5. «
bap.
Eccli. I.
 PETRl BLESE.NSIS 528
utili labore compegit. Caeterum, seitis scribere A cipiunt, fructum aeternae mercedis amittunt. De qui-
quod raaxime eooperari potest, ut mmc hanc aucto- bus et paulo postdicet Heu, consolabor super ho- :

ritatem minc iiiam post vel ante ponatis, et secun- slibus meis et viniicabor super inimicis meis ". Filii
d im quod vulgariler aut Laline loquendum est plaue Samuelis nullura aliuJ crimen hahuisse no-
singulu verba loco suo diligentius et secrelius scuntur, oisi quia numera dilexerunt. Et quia pa-
ordmetis. Illud pro certo noveritis quod licet inilia terna» raunditiae non sequebantur exemplum, irre-
vobis difticilia videantur, brevis tamen usus omnia cuperabiliter amisernnl plebis Israeliticae principa-
sevigabit, et legelis in libro experientiae quanta lum. Et notandum quia cum de illis Soriptura dicit :

messis uberlas de studii vestri labore proveniat, Declinaverunl post avaritiam, acceperunt munera ;

cum de animarum acquisitione justitiae manipulos protinus intulit Perverterunt judicium •*. Vicinum
:

offerelis. Absit, quaeso, a vobis illus pigri pastoris quippe estalque contiguum, ut posl manus acce-
opprobrium ! Noluit intelligere ut bene ageret 5 ", ntum pervertatur eliam corrupio censore judicium.
et ignorans ignorabitur et qui noluit lucere aliis qnam mundam Samuel frontem habebat a mune-
in exleriores tenebras detrudetur. Ego aulem me- ribus eum dicebat Conversatus co>am vobis ab :

lius absens fortasse quara praesens totum honori et

adolescentiamea usque ad diem hanc. Ecce prtesto
utiliiati vesirae gratanter impendam, si quid sum, g sum •' me coram Domino et coram
loquimini de '

si quid scio, si quid valeo, si quid habeo, si quid Christo ejus,utrumbovem cujusquam tuterim aut
possum asinum ; si quempiam calumniatus sam, ai oppressi
EPISTOLA CCXXXI. aliquem, si de manu cujusquum munus accepi, et
Cardinalibus episcopis apostolicae sedis, P. pec- conlemnam illud hodie rextituamque vobis M Unde .

calor raonachus, salutem inDomino. et in lege praecipitur Ne accipias munera, quir. :

p Sicut verba praesentibus indicia sensuum, s

:

c in- excatcant eliam prudentes et subvertunt verba jus-

ter absentes lilterae sunt instrumenta verborum. torum Deuteronomio" non dissimile
''.
Et in Non :

Bellatoriae artis industria, sicut in bello discitur, ut personam nec munera, qula mu-
a,:civies, inquit,
in pace postmodum doceatur, sic aliquando dum nera excwcant oculos sapientium ei mutant verba
docetur in otio cautius exercetur in bello In con- justorum. Quam aversus a suscipiendis muneribus
tlictu sedisapostolicae, in quo vos adhuc unanimiter erat Abraham cum regi Sodomorura. Melchisedech
desudaiis, concertator et ipse pugnavi. Sed cum ex obsistebat dicens : Levomanummeam ad Dominum
mililari cingulo sim solutus, et in municipii pace meumexcelsum, possessorem caili et terroz, quoda
compositus, libet jam quod didici. Ifaque
docere filo sub-eminisusque ad corrigiam caliga; non acci-
inter omnes vitiorum circumfrementium acies, in piam ex omnibus quee tua sunt
s0
. Qnam mundus a
ter densissimas jaculorum ingruentium more gran- C susceptis muneribus Moyses erat, qui scientem om
dinum tempestates, adversus avariliam vobis est nia Dominum in testimonium deducebal : Tu, inquit,
attenlius vigilandum, ejusque sagnittis fidei oppo- scis quod nonasellum quidemunquam acceperim ab
nendusest clypeus. Quae nimirum ad hoc praecipi- iis, nec a/flixerim quempiam eorum "°. Nain ubi mu-
tanter anhelat ut letbale raiseris vulnus infligat, praeci-
neiibus inhiatur, con^equensestut, sicut judex hunc
pue cum oblutum frontisnon cordis exstingat. Unde acrepta mercede ju^lifieat, sic illum qui nil dcdit
vir sapiens ait Enc&nia eldona exca?cant oculos
:
aftligai. Unde per Isaiam dicitur Vce qui juslifica- :

judicum et quasi mutus in ore avertit correpliones tis impium yro muneribus etjustitiam jusli aufertis
eorum Armat enim muneribus advenlauteset per
'''.
.

ab eo 6l
Qir.bus illico vindiciam quae illis debeturin-
eos expugnat ac caecat corda quae suggerendi locum tentat, cum subdit : Propler haec, sicut devorat sti-
apud aures obtinent principalem. De quibiis per pulam lingua ignis et flammoe calor exurit, sic radix
Isaiam ". D jminus conqueritur dicens : Principcs eorum quan favilla erit, et germen eorum ut pulvis
tni infideles.socii furum, omnes diligunt munera, uscendet**. Dequibus idem propheta alibiconqueri-
sequuTitur retribuliones . Dicat aliquis : Ego qui- tur dwmiOmncsin viam suarn declinaverunt,unus.
dem niliil quaero ; sed si quid gralis offertur, acci- quisque ad avariliamsuam a summo usque ad novis-
perenon recuso. Ecce hic non notantur hi qui nvi-
D simum 63
Avarilia plane Dei omnipotentis adversura
.

nera quaerunt, sed qui tantumraodo diligunt '3

. Qui seiracundiam provocatetcorquodpossidel variissem-
eiiam socii furum nonimmerito dicuntur, quia dum p. r cogitationibus vexat. Unde est qaod de avaro
furtiva dona suscipiunt, etiam a comministris et compierilur propheta dicens : Propter iniquitalem
aodalibus deprehendi velut in furti crimine perhor- avaritiwejus^iratus sum et percussi eum, ct abs-

resount. Et nolandum qnod dicitur Sequuntur re- :

condi etindignatus sum vagus in via cordis ; et abiit

tributiones. Quia, quamvis munificis suis auxilium sui ". Nulla sane putrebo vulneris in Deinaribusin-

quod postulant impendunt, reatus tamen maculas jderabilius fetet quam slercus avaritiai. Et cupidu^,

noa evadunt. Quia dum, beneficii sui talionem re- quisque dum sordentis pecuniae quacstus accumulal,

5! ,3 5i * 66
""Psal. 33. '•'
Eccli.20. Cap. I. Isa. i Ibid. I Reg. 8. I Reg. 12. P1\0( 23.
Gap. 16.
M Gen. H. ,0
Num. 16. n Isa. B.
62
Ibid. «i Isa. 56. " Isa.57.
 . ,

529 EPISTOL.E. EPIST. CCXXXII. j30

verlet calhedram in lalrinam, quasi molem sterco- A momentofld inferna descenderunt ,meldi praefixa est
ris coacerval. Hinc est quod per Ezechielem dicilur : omni carni et ad eam, volumus nolumus, trahuntur
Argentum eorum foras ejicielur etaurum eorumin universi. Dies raei, dicit Job 7T
, transeuut, et per
stcrquilinium erit Argentum eorum et . aurum noti viam, qua ingredior, non revertar. Non revertelur
S5
valebit liberure eos in die furoris Domini ; et alibi oculushomin\sut videat bona 78 Spiritus pertrans- .

scriptumest: Vce illiquimultiplicat non sua, usque etnon subsistet etnon cognoscet amplius
ibit inillo,
quoetaggravatcontrase alensum lutum *". Avaro locum suum \ Mors csequo pulsat pede tabernas
7

sune contra se densum lutum aggravare est terrena pauperum 80 » et solia regura nam,sicut Ecclesia- ;

lucricum peccatipondere cumulare. Habacue etiam Rexhodie estetcras morietur. Cum au-
sticus dicit :

propheta Vce, mqu\\,q ui congregat avariliam ma-

; tcmmorietur homo, hcereditabit serpentes, bestias
lamdomuisu(e,utsitinexcelsonidusejus, et libe- etvermes* 1
Santa ergo et salubris est cogitatio
,

rarise putalin diemati 61 Porro sicut ignem ligna . novissima sua semper habere prse oculis cordis ;

non satiaut, sic aestum avariliae pecunia cumulata morte quasi quodam beneficio uti et inevitabiles
non sedat. Sed sicut tlamma fomentis extollitur, ita necessilates illius convertere in virtutem: Consi-
nihilominus avaritia, dum lucra cumulantur, auge- liura est vitam suam in eo abscoudere quipotens est
tur. Avarus, inquit, non replebitur pecunia, et qui diem.
B depositum raur.us servare in illum Ipse est
amat non capiet exiis ". Fructus ex
divitias fructus enim fidelis custos et sapiens, defensor potens, re-
illis quippecaperet, sieas bene spargerenon amando tributor affluens ; securus in eum jacta cogitatum
vomisset ;
quia vero retinendo diligit, hic utique tuum et sollicitudinem tuam, cujus non potest sa-
sine fructu derelinquit. Ubi et sequitur : Vbi sunl pientia falli, nec vinci polentia, nec benevolentia fa-
muliceopes,multi suntqui comedunt eas: et quid tigan.ln libro vitoe jara seripti sunt qui se ad hanc
prodest possessori nisi quod cernit divitias oculis peregrinationem pro Christi nomine accinierunt.
6
sais" de quibus idera Salomon ait:
'? Divitice con- Nam, lestimouioMalachia? 82
: Audivil Dominus et
servatceinmalumdominisuipereunt et in afflic- attendit, et scriptus est liber monumenti coram Do-
tionepessimagenernbit filiumqui in summa agesiate mino timentibus Deum et cogitantibusnomenejus.
erif Et ut ostendat quam intideles sunt divitiae
.
Eos autem scriptos et proscriptos in libro mortis
possidenti, mox subjicit : Sicut egressus est nudus existimo, qui lentescunt in omuia sancti propositi,
de uterosuce matris, sic reverteturet nihil auferet et habentes manna cceleste contemptui praeeligunt
secum de labore suo n .
remanere et sedere ad ollas carnium, convertentes

EPISTOLA CCXXXII. in otium negotium Domini el mensuram Gomor m

8
modt^rantiam voluptatum \ Sane non tepide sed
Argcme.itum. — Exhonatio ad eos qui nec accipiunt
nec preedicant crucem ferventer et cum omni cordis exsultatione illuc ire

debuerant, ubi de lapidibus vivis fundatur mons

Dicite, pusillanimes, dicite pavidi et imbecilles ; M Hi ergo,
Sionin cxsuilalione universfe terrae .

quid timetis mortem momentaneam, quae viam vitie

seminant scan.
qui sic detreclantjugum Domini et
aperit et osliaria facta est in regnum riliorum Dei V
dalum crucis, forlassis existimant flagellum Domini
7:
Qui'itimetis, modicce fidei ? timenda essetpotius
removendo evadere, in quorum persona loquens
mors eeterna, cum quaioedus etpactum, sicut video^
[saias : Flagellum, inquit, inundans cum transierit,
pepigistis rnerito conveniat quod
; ut illud vobis 8i
non venietsuper nos smendacio protecti sunt .]Sun-
diciturper prophetam Percussimus fmdus cum :
divina
quid credunt civitates in quibus habitant a
7
morteetcum inferno fecimus pactum \ Procul du- cum Dominum videant in
indiguatione immunes,
bio morituri estis, mortemque temporalem evadere
sanctam civitatem et in terram quam sua preesen-
non potestis :scriptum est autem Mementote quia
terribiliter desaevij^ ? quomodo
:

tia consecravit ita

morsnon lardat"* omnis siquidem creatura vani- ;
qui propriae non pe-
parcet peregrinis civitatibus
tati subjecta est omnesque sumus debitores na-
;
percit ? a sancluario suo incepit Dominus, et nisi
turae oranes ei vectigal mortis tenemur exsoi-
:
aversus fuerit furor ejus, calicern irae suae propi-
vere.
D nabit his qui longe sunt ; eosque, qui desidiam sibi
Quis autem de die praesenti securus est ? quis refugiura conslituunt, eodem aul graviori turbine
scit si eum mors ignominiosa, mors turpis, mors lempestalis insolvet. De calice ind:gnationis ipsius
subitanea improvidum rapiat, etnon sit qui eripial ? in Jeremia
H sic b-gitur Hcec dicit Dominus: Bi- :

C.um dulcior et jucundior est homini vita sua, lunc bcntcs bibetis,quia ecce in civitatein qua invocatum
separat amara mors Cum dixerint, : inquit, pax et cstnomen mcutn. ego incipiam eosaffligere ; vosau-
securitas, tunc repentinus superveuiet inleritus ct tem qui innocentes immunes eritis. Scitote quia
dolor,sicut inuterohabenles et non eff ugienf'' .'liam immunes non eritis. Cum Dominus olim patribus
76
testeJob : Qui deducunt in bonis dies suos in offenderetur anliquis, hi qui gladios studebant

,5
Ezech.7. 63
Hab. 2.
6i 68
Ibid.Eccle. 5. « 9 Ibid. 70
Ibid. " Ibid. 7l Malth. 8.
73
Isa. 28.
74
Eecli. 14. MThess. 5.
7B
Cap. 21. 77 Cap. 16. 78 Job. 7. n Psal. 102. 8U Hor. Od. 3. " Eo-
!
cli. 12. " Cnp. 3. "'
Exod. 1«. *' Psal. 47. lsa. 28. " Cap. 85. 8r>
 B

53» PETKl JJLESC.NSIS

evadere, frequenter fame periclitabantur aut pesle. A trina opus fuc Evungelislir, utinistcrium tuum im-
Unde et Jeremias Mclius, inquit, erat oicisis gla-
: ple "\ Speculatorem dedit te Dominus domus Israel,
dio quam inierfectit famc "', Jam
**
vero qui fidem audi ergoquidde te et consirailibus per Ezechielem
Chrisli confessi sunt non folum gladium, quaeso, Dominus comminetur: Sispeculator viderii gladium
aut pestein timeaut, sed infernum. Cogiteot infidelcs venientem ct non insonuerit buccina, veneritquegla-
horrenuum diem judicii, lerribile tribunal, iralura diusettulerit animam unam de populo, sangumem
juilicem, ardentera fluvium, vermes qni Don n:o- ejus de manu speculatoris requiram Nobis Oominus '..

riuntur flammas inexs:inguibiles "\ fetorem mor- sacramentum reconciliationis ot fiduciam salulis in

tifieantein, denlium stridorera, umbrara raortis et cruce constituit ; tum vero, venerabilis Pater, vide,
dolorem cui nou poteril cogitari sirailisaut aequalis ;
si tuse famre consulas, dum crucem nec accipis nec
haec omnia sibi thesaurizaut qui excitaul scandalura \ praedicas, et injurias Christi turpi silentio et peri-
crucis aedificantes excelsa Tophel ", nec allen- culoso negleclu disbimulas. Si nunc inter mole-
dentes quod Christus purgalionera peccatorura fa- stias et labores saluberrimae peregrinationis evadis,
ciens ministeriura crucis poenilentiae nobis consti- scias quod Dei judiciura non evadis. Si non credis
tuit ad salulem.Cur, quaeso, sic abhorreal, sic ve- mibi, crede Aposiolo acl Hebraeos scribenii :

renlur iufelices accipere Cbristi crucem .'

Nisi la- Quomodo, inqiiil, nos effugiemus, sitantam negle-
Lrones essent, ct-ucem non li.mereut, Vis videre xerimus salutcm ,0°. Noveris, amantissime Pater*
latrones ? Christus de Bcclesia loquens : Vos, in- quod idem vocavit, elegit te Dominus in sacerdo-
quit, fecislis eam speluncam latronum'", sed bodie tem sibi, ut sis in populo ejus doctor et ductor,
facta esl fovea hirecii el spelunca byaenae ; sed re- exemplum pceuitentia?, forma sanctitatis ad dandam
spondes et di<is : Quid facerem inter raiiites cle- popu-
scienliam salutis plebi ejus, sollicitus facere
ricus inermis, inter armalos, inter bellicosos im- lum acceptabilera Domino, sectatorem bonorum
bcllis 1 Miles Cbrisli es, nec te debes reputare iner- ooerum, viam Cbristi diligere et parare Domino
mem, cum audiaa Apostolura scribentem Corintbiis plcbeni per-feclam ; sapicntiam dedit tibi Deus, ut
el diceniem : Arma, inquit, militicB nostroe non eam in usus publicse utilitatis expendas. et in in-

camalia,sed poteniiu Dcoaddettruclionem minitio- telleclibus manuum tuarura dcduccns alis dicas :

numt destru mttspmnem nltitudinem exlollentem Sine fictione didici et sine invidia communicavi '.

seudversus scientiam liei, cavtivantes omnemintel- Graliam quara contulit libi Deus tibi ipsi obesse
leetumin obsequium Christi' 1
, Nota utiqueeris inter noh dubites, si eper eam aliis prodesse non slu-
miliies oliosus nisi otium et alligalura in ore lue iles. Dicis autcm : Sutficit milii illis prodcsse qui-
verbum Dei. Audi quid Apostolus ad Timolheum fj
bus voiuerit Dominus me praeesse. Nunquid ita al-

scriba(-'i46 infantia Seriptura* caeras nosti ijiue jigatum aul poiius decuriaiura est verbum Domini,
possuntinstruere ad salutem '"-.
Omnis enim Scri- ut ad unius parochiae limites angusictur ? Dobitor
ptura divinitus inspirata, ulilis ot ad docendum, eral Apostolus sapientibus et insipienlibus, Graecis
ad argueudum, ad erudiendura in justilia. Doce ti barharis*. Cumque olim in Judaca tantum esset
experientiae liber quod luba el cymbala nc- Deus, venire tandem voluit ad cognitionem su
ia tuut Non solum enira corda hu-
in bellis. nominis omnes gentes. Idco dilatatur Abrahte no-
minuni .-ed etiam equorum ud pugnara aqimaul ad men : ideo egredilur de tcrra et cognalionem sua,
conflictum Clangore lubarum subverra est Jeri- ut in gentibus crescat. llleetiamqui non crat mis-
3
. quantum, obseero, polesl vivavox ubi lantum sus ni»i ad oves quae perieranl domus Israel , omnes
potest ces sonans el cybalum linniens '" ? Verbum genles in invocaiione sanctae Trinitatis praecipil
Hieronymi cst: Nescio quid lal ergia? viva baptizari '. [psios tesrtimonio mcssis qaidem multu,
vox habet. Si sonus Lubae raanus reraissas et genua operariivero pauci" ; si de liac paucitate tc subtra-
dissoluta erigil in slatum audaciae et virtulis, quid bi~, oegligenliae aul infidelitatis argui potos, quia
faciet Sermo Domiui vivus ei efficax, et peueirabilior quaulum iti tc est, provenlum Dominic?e messis
omni gladio ancipiti,pertingensusque ud divisionem imminuis ; consliluerunt te cuslodera in vinea.
animce etspirit u* w .Nihil quod militibus Christi
est Tua ergo interest ut vinea Domini Sabaoth latius

fortius ad virlulis exercilium et laborum solalium extendat palraites snos, ut oleastris inseratur oliva
cedat, qti&m siexhortationem assidue luba intonel et labrusce in vineam propagetur. Tua interest ut

salularis. Tuba liajc iu die tremenda, iu momeiilo, ipii ignorant oi errant, tuis salutaribus monitis
in novissiraa tuba audilores .-u<^ liberabit ub uu- exeanl ab errore, et «jui ad cudcstes nuptias venire
'

ditionetnala" et a verbo aspero :

. Hanc lurbam conlemnunt, luo minislerio corapellantur intrare.
discipulo suo Aposlolus committcbat, cum dici Sed dicis Qui infideles occidit, homicidaest. Nolo
:

Prasdica verbum : insta opporlune, inopportune, bomicidii crimen incurrere viros ;

nam ?angui-
argue,obsecra, increpa et in omni patientia ct doc- neum aborainabitur Doraious : uinlc el David a

94
" Thien. i. " Isa. 66.
v
Jer. 7. '•Marc.H. " II Cor. 10. "
2
II Tim. 3.
,;
Jod. 7. l Cor.
Beb». *. Psal. llt. " Psal. 90. "" II Tim. i. * Cap. 33. "*° Hcbr. 2. Sap.
' Kom. 1.
Uat h. i:3. '
Mallh. 28. '
SJallh. 9.
 .

533 EPISTOL.r. .
— EPIST. CCXXXIII

templi aedificatione repellitur : amice, plurimura A minus ul moreremur in solitudine" . Sic ille po-
referl qualiler quis occidat. Nam si pra?ceplo legis pulus infidelis ob aquae penuriam quondam lugebat
haec facit, eum ab horaicidii crimine lex excusat. in Mara u . Sic pro defectu panis murmurabant in
Et quae raajor lex excusat, quam communis Eccle- Elim M . Sic in Raphidim, ubi non erat aqua,
s0
siae conslitutio, praeceptum summi pontificis, zelus contra Moysen jurgati sunt . Imitatores istorum
D<»mini, amor Christi '?
Cedit equidera Christianis hodie surrexerunt vel contemnentes vel portante^
ad meritum, si zelo cbaritatis accensi eos impu- in angaria crucem Christi, et graliam Dei a se

gnanl viriliter ,
qui Christum blaspbemant ,
qui murmurationibus elongantes. Ideo vereor ne dicat
sancluarium Domini polluunt, atque in superbia Dominus quod quandoque dixisse legitur dc populo
et abusione sua gloriam nostri Redemptoris humi- murmurante : Sonest anima mea cu/n populo isto"-*.
liant.Verbum Domini est : Blasphemos occides ct Et Jereraias : Nunquam visilabo super bis, dicit
maleficos non palieris vivcre ". Credo acceptissimum Dominus, et in gente terrse non ulciscelur anima
!2
Deo esse si de terra sancta canes immuniissimi mea fortissime ? magne potens Dominus exerci-
exlrahentur : hujus rei ministerium penes homines tuum nomenomnia potes facere super-
tibi, tu

est, penes Dorninum vero auctoritas et pote stasl abundantius quam petimos aut intelligimus. Vo-
Zelus enim Domini exercituum faciet hoc. Nun- g luntaria oris mei beneplacita facias in auribus
quid saneliorem te repulas quam fuit Sfoyses, quam hominum, ad quos loquor, et emollias duritiara
Samuel, quam Phineas, quam Elias aut Petrus. cordis eorum. Teste enim propbela, Verba mea
".
Nonne Moyses xxni millia de populo suo inlerfi- quasi ignis et quasi malleus conterens petram
ciens peccatum idololalrise ipsorum mortibus ex Qui mihi apcris os luum, sermo metis aperiet os-
piavit ? Sarauel Agag regem m frusta concidit
7 8
;
tium voluntatis ; homines enira teneri et delicati et

Phinreas Judaeum cum Madianilide coeuntem pu- voluptatum ligati consuetudine, nec in subiimitate
gione confodit
B
. Helias quiquagenos cum centum sermonis, nec in persuasibilibus humance sapien-
lu M convertuntur ad cor
viris coelestis ignis immissione consumpsit . Pe- tice verbis, sed in virtute Dci

trus Ananiam et Saphiram terribiliter interfecit ", ut reliiiquant vanitates et insanias falsas, atque
ut Josue et aliorum judicum, David quoque et aliu- renuntiantes vit* deliciis propte.r verba labionmi
rum antiquorum regura proelia taceamus. Macha- tuorum custodiunt vias duras *. v:a, veritas et

baei, quia pro patriis legibus pugnaverunt, vivunt : viia ! sapientia, quae atlingis a fine usque ad
nomina s-orum in aeternum acceperunt in ccelo finem
J"
! Dcus meus, misericordia mea ! tibi dixit

triumphales coronas ipsorum enarrat et laudes cor meum, Tu scis omne desiderium meum, et ge-
S7
omnis Ecclesia sanctorum. Nunc autem tuae pusil- raiius meus a le non est absconditus : tu secun-
lanimitatis exemplo corea niultorura dissoluta dum ineflfabilem abundantiam suavitatis tuae et in

sunl et hi usque in foveam diffidentiae corruerunt. fortitudine manus tuae, Deus excrcitunm, congrega
In Ecclesiastico aulem legis : Vce dissolutis eorde, et cusfodi et dirige Chrislianos exercitus. Ego au-
qui noa credunt Domino! vte his qui perdUlerunt tem contido in luis miseralionibus magnis non
sustinentiam, qui dereliqucrunt viatn rectam '"'.
visurum me mortem donec tcrra promissionis ab
Con/itenlur equidemse nosse Deum, factis autem oppressione infidelium liberala respiret, donec

negant i3 Procul dubio Domino increduli suut, Do-

. videam raeura Joseph, imo Jesum meum regnantem
minumque negare videntur qui se hujus viae Iaborc in lerra /Egyoti dominari Jacob et linium terrae.
pro necessitate Christianae fidei non impendunt. EPISTOLA CCXXXllI.
Paulus siquidem ad Timolheum scribens ait : Si AD CONVENTUM CANTOARIENSEM
-
pro Christo, inquit, sustinemus, etiam conregna- Charissimo domino et amico Galfrido priori Ec
bimus. clesite Christi Cantuariensis, suus Petrus Blesensis,
Si negaverimus eum, et ipse negabit n.s li
. Jam Balhoniensis archidiaconus, salutem et se promptis-

quosdam audio raurmurantes, quos plane non du- simum ad verum obsequium ct honorcm.
bitaverim dicere inimicos crucis Christi, quorum - Rex, qui semper voluit Baldwinum Cantuarien-
[inis interitus
ls
qui nondura viam ingressi stint et
D sem archiepiscopum graves et inexorabiles discor-
,

jam de viae periculis conqueruntur et murmurant, dias conlinuas habere sollicitudines, ut sic sem-
1 1

cum de talibus scriplum sit : Murmuraverunt et a per eum haberet humiliatum et obnoxium sibijcom-
serpenlibus perierunt : refrigescit siquidem charilas pulit et coegit me pro ipso con'ra vos, imo Deum
multorum et abundat iniquitas "', tinde ct jam et contra rae, octo mensibus in expensis meis et

mihi audire videor blasphemias anliqui et intidelis in continuo vitae periculo in Romana curia labo-
populi, quoties provocaverunl Dominura in deserto rare. Perdidi autem operam et irapensas, meisque
et sanctum Israel exacerbando dic< bant : Forsitan peccalis exigentibus permisit rae Dorainus occa-
non erant sepulturce in /Egypto, ideo iulit nos Do- sione illius arcbiepiscopi daranose deludi. qui pro

"Exod. 22. 7 Exod. 32. 8 l Reg. 15. ' Num. 25. l0 III Reg. 1«. " Act. o. « Eccli ±.
ia
Tit. 1. '« 2
Tim. 2. 5 Philip. :?. 16 Cor. 10. ,T Matth. 24. "Exod. 14. u Kxo
' :"
L>id.
2
Exod. 17,
M Jer. 5,
1. 15. *

"Jer. 23. *Cor. i. * Psal. 10. * Sap. 8. i7 Psal. 37.

S35 PETlll BLESENSIS 53G
M
peceatis popult permitlit regnare hypocrilam. Be- A cum ckaritate ! Grata siquidem est Christo nup-
nedictus auteru Deus, quod fructum non retuli de tialis fecunditas, sed gratior est ei virginitas, quia
labore illicito. Hoc aulem faciat et addat mihi Do- nuptiaereplent terram, virgiuilas paradisum ; atque
minus, ut qua? commisi redimam, et contumelias, beneticio virginitatis reformantur in homiue vita et

quas alieno inslinctu dominis meis irrogavi, ex- conversatio angelorum. Bona siquidem testimomo
hibilione honoris et obsequii recompenBem. Pro- Scripturarum fecuuditas conjugalis, sed melior est

mitto aulem et testificor anle Deum et in eo qui vidualiscontinenlia ; optima est virgiualis integri-
spes et vita mea
quod vobis aut vestrse Eccle-
est, tas, sed superoptima et superexcellenlissima est
sife non videbit me
aut honori vestro advcrsarium fecundilas virginalis. Verumtamen haecin nulla rnu-
homo et vivet. Inlelligo tlagellum Domini nam ;
liere est mvenla, nisi in illa qua: esl sola sine
sicul oclo mensibus contia vos slcli, iia Dominus exemplo.
octo mensibus me supplicio gravissimae intirmitatis Gaudia matris habens cutn virginitatis honorc.
affiixit. ZM ibi ergo indulgete et orate pro filio vestro Nec primamsimilem visa est nec habere sequen-
poenitenti, promitlente satisfactionem seque ad [tem.
defensionem dignitatum ac libertatura vestrarum istaapud Christum humililate sua hanc praerogati-
ad orane obsequium impendeudum humililer et ex p vam, hoc privilegium acquisivit, hoc, inquam, pri-
lotis animi visceribus offerenli. Bene valeaiis et vilegium quod nunquam uuferetur. Yide quantum
bene valeant domiui universi et singuli. placuerit humiliias Virginis ei qui in ccelis habitat

KPISTOLA CCXXXIV. et humiiia respicit iti cuelo et in terra. Non ejussa-

Arglmemlm. — Moniales ad sanctimoniamet cas- picntiam, non pulchritudinera, non nobilitatem,
33
sed
titatem monet. humililatem ancillae suae respexil . Vos itaque,
Obsecro vos per misericordiam Dei, ut exhibeniis quae arripuislis viam humilitatis, qute abjecislis
corpora vestra hosliam viventem, sanctam, Deo mundum et elegistis esse abjectae in domo Domini,
plaeentem M ,charissimae
3
iiliaeet sororcs.Paulus apos- magis quam habitare in labernaculis peccatorum i,

tolus hortatur, ad observandam continentiam quam contidite tn Cliristo qui visilabit vos et requiescit
vovistis. Periculosum est enim vovere et non sol- in vobis. Sic ipse per prophetam coramemorat di-
vere. Vovcte, inquit Prophota, ct veddite ". Exigit cens Super quem requiescit spiritus meus, nisisu-
:

enim districtissime Cbristus caslitatem oblatam per humilem et mansuetum et trementem ad verba
3S
qui non exegerat offerendam. Factae estis hodie mea, baec requies mea in saeculum, hic habitabo
sponsa? Christi ; sponsa dicitur a spondendo, quia quoniam elegieam". Ipse in judicio lerribiliter di-

hodie volum conlinenliae spopondistis, hodie per cet : Veni, etecia mea, et amica rnea, ponam te in

misericordiam suam digoatus est vos s:bi filius Al- throuum. iiancgloriam, hunc honorem reservat Do-
tissimi desponsare. Sicut prophota dicit : Despon- minus viiginibus lliis quae mentem sanctam Deo de-
sabo te inquit, in misericorclia el miserationibus, volam et puratn couscientiam Domino assidue im-
et desponsabo le mihi in fide'
i0
, hoc ost quod Aposlo- molant, in hac devotione finaliter perseverant. Omnis
t0
lusdicit : Despondi vos uni viro virginem castam enim gloria filia
j
regis ab intus, in fimbriis aureis
:n
exhibere Christo . Chiislus eas solas sponsalitii quia ab intus gloria noslra es! testimonium conscion-
amore toedorat, quas saeculuni non foedavit. Amator tiae nostrae ; ul apostolus dicit : Et bene in iimbriis
est enim virginitalis ot pudicitiae. Pnecessil ergo aureis iu quibus notaiur perseverantia et finis ; nam
Virgo virginum, virgo ihalamum summi Begis, in fimbriae sunt extremitates vcstimenti. Unde et Pro-
ut postea aliaj virgines adducantur. Adducencur pheta, finalem ju&li viri indicans charitalem : Et
inquit, regi virgines posteam et proximce ejus offe- posteriora, inquit, ejus in pallore auri *'. Gaudeant
rentur in Iwtiiia ct exsultatione, udducentur in igilur virgiues quas sibi desponsavit altissimus
templum regis M Hoc est templum de quo dicit
. Altissimi Fiiius, cullocalurus eas in aelhereo tha-
Aposiolus: Qui viotaveiit templum Domini,destru- jamo, currj benedictissima matre sua, < um Domina
ct eum Dominus 3> Hodie vobis, Bliae charissimae,
. angclorum. Viduae vero et ali;jo quae fuerunt pec-
gratiam el gioriam dcdit Dominus, gratiam quia de I) catnces, si non possunt virginitalis assequi digni-
spurcilia hujus saculi vos eduxil ;
gloriam, quia latera, gaudeanl tamen se hujus raundi pelagus eva-
hodie misericorditer desponsavit. Videle igitur, sicut sisse. Cedat viduis ad solatium, vidua Saroplana,
Apostolus ilicit, ne in vacuum gratiam Uei recipiaiis quae meruil Eliam prophetam suscipere *». Cedat
", gratiam siqaidem recepistis in vacuura et larapa- iis ad solatium beata Anua vidua, quae non solum
des deforiis vaeuas, si non habetis olcum charilalis, propbetavit ' dc Christo, sed ipsum Saivatorein
sj sponsum ve&truraex
Chrisiura toti> animae vestrae mundi vidcre meruit el lenere ". Erigat in spem
visceribus non amatis. Ncc enim placet Doniino ve] et excitel ad coufidentiam peccatrices, Chananaeae
pulchra est ei castitas sine charilate. Sicul Sapiens devotio, /Egypliae poenitentia, Magdalenee dilectio,

commemoi-at : O quam pulchra esl casta generatio quae non solum mundari ab omnibus iniquitatibus

" Rom. 12. *» Psal. 75. » Ose. i.

r;1
II Cor. II.
:
'-
!
P»al. ',4.
,3
ICor. 3. " II Cor 6. '
5
Sap. i.

Luc. I. •'
Psul. 83.
3
Isai. 66. ' " Psal. 131.
40
l'sal. 14. " Ibid. " III Reg. H. l3 Luc. 2.
w: HPISTOIJB. - EPIST. CCXXXVI. 538

suis*sed fralrem suum jam iriduanum, lacrymis A laturavohisutsitismisericoidesinvicem,commissa

suis meruit suscitari ". Procul dubio ex magna de- donantes* 5 Pater, si non audis Apostolum, attende
.

votione procedebant lacryma?, qua? Christum aJ quid de principe gentili poeta commemorat :

lacrymas compulerunt. Quae ergo fuerat in civitate Tu pigerad pcenas, princeps ad prasmia velox
Quique doles quoties cogeris esse ferox.
peccatrix, dilectione et lacrymis, non solum libe-
apostola et evange-
Dominica oratio, imo totius fere Evangelii texlus
rari meruit a peccatis, sed fieri
nos ad debitum misericordia? obligat. Non remitte-
list imo (quod majus est), apostolorum apostola,
1
»,
tur tibi, Paler, si non reraiseris. Si non feceris rai-
festinans ad annuntiandum apostolis resurrectio
sericordiam. sine misericordia punieris. Ulere ergo
nem Domini, et currens in odore unguentorum
Christi et apostolorum consilio, nec Prosperi verbum
ipsius. immensa, o indeficiens. o inexhausta mi-
contemptibile putes
sericordia Salvatoris ! Ad se et post se virgines tra-
:

hit, viduas respicit. peccatrices admitlit. In pecca- bel peccatori veniam peccator, ut oequa .

Conciliet Dominum conditione sibi.

trice eonstituit sibi hostiam vivenlem, in vidua ho-
Deo placentem. Famae, qua?so, atque honori et utilitati domus tua?
stiam sanctam, in virgine hostiam
consuie maturius, innoceutissirae Pater. Magister
Peccatrici dat misericordiam, vidua? gratiara, virgini
Alexander notus et dileclus a multis, vir multarum
gloriam. Sic in peccatrice, in vidua, in virgine, nos B
litterarum et odorifera? opinionis tua nogolia pro-
ad illud gaudium palria? coelestis invilat, quod dili-
movere aut impedire per se, vel per alios, mullipli-
gentibus se Dominus repromisit, qui est benedictus
citer potest. Ha?c tibi, charissime Pater, dilectionu
in ssecula saeculorum. Amen !

sincera succincle pra?libare decrevi, ut tuo rauritio

EPISTOLA CCXXXV.
ct tideli liberaliter parcas,
Reverendo Patri et domino A. Gloceslrensi ab-
Et sibi si non vis parcere, parce tibi.
bati, P. B!es. Londoniensis archidiaconus, salutem
et cura mansuetudinis obsenanlia iracundise obli- EPISTOLA CCXXXVI
visci. Vereor ne coram apostolicae magnificentia maje-
Miror miranturque mecum quamplurimi, quod imprudenler, aut polius impudenter, censear
statis

cum magister Alexander de.GIocestria, vir honesta?

J
qusedam deliramenta proponere, dum sub modio
opinionis et commendabilis litteratura?, a primitiis fumigans, lucerna? super candelabrum posita? imo
adolescentia? sua? vobis et domui vestra? fideliter et seienissimo luminari, quod Ecclesia? praeradiat
utiliter atque honeste servierit, nunc eum qua^ 1
universae, tenebrasmeas compellor inferre. Omnia
abdicando et avellendo a sinu gratia? vestra? mo- quippe interiora mea exaestuant ad scribendum et
lestare intenditis, vosque illi durum et inexora- Q ut verbo Job utar, spiritus meus est quasi mustura
bilem atque ingralum, sicut publice dicitur, exhi- quod novas dirumpit lagunculas * 6 et quia ex abun- ,

betis. Sane inter omnia ma!a qnae a primis paren. dantia cordis os loquitur * 7 si segnius vel incautius
,

tibus vel polius peremptoribus nostris, quasi suc- scripsero, vosqvi spirituiles estis, corripite hoc in
cessorio jure conlraximus, nihil apud Deum et ho- spiritu lenilatis
iS
Dedit nobis Dominus Imguam
.

mines gravius ingratitudine reprobatur. Ingratitudo eruditim, ut sciatis sustentare eum, qui lassus est
enim alumna turpitudinis et noverca est honeslalis. verbo". Forte consiliosius esset mihi si concepta
Ipsa testimonio sacri eloquii est venlus urens, sic_ scribendi praesumptio lateret in sinu scientia? meae,
cans fontem pietatis, rivulos dileclionis obturans et et intra silentii cardines clauderetur. Da raihi ve-

exsiccans fluenta gralia? et beneficium satietatis niara seni, qui super senes intelligis ; raihi enira
humana?. Si deliquit aut in aliquo vos offendit, hu- jam advesperascit et accelero ad vitae transeuntis
raanum est delinquere, inhumanum vero se veniam occasum; quod mihi manifeste declarat memoria
postulanti pertinaciier obdurare. Paratus est bo- fatiscens, caaculiens oculus, crassior intuitus ratio-
norum virorum consilio satisfacere, et ubeiiore ingenium quondam acutioris vena? nunc in-
nis et
obsequiorum fcenore culpam negligentia? aut igno- commodo senectutis rationis obtusum. Viroris
rantia? sua? humiliter compescere. Non ergo sit *. equidera gratia raro solet procedere de stipite
ira vestra vehementior ad vindictam quam ipsius veternoso cujus radix exaruit. Ego auterajam deli-
neglectus ad culpam. Culpa? siquidem sunt in qui- bor et responsum morlis accepi in membris meis :

bus culpa est totam persequi culpara, vestramque raodicura de tempore vita? raea? restat et illud non
religionem pra?cipue decet restringere et cohibere stat; sed antequam mundana? conversationi dicam
freno modestia? eoneepta? impetum ultionis. Si ce- ullimum Vale, summo desiderio vellem datam a
cidit, Dominus adjiciet ut resurgat. Forte alicujus Deo nobis sapientiam consulere et scrupulum
detractoris unquam suggestio vos turbavit, vestri- periculosa? dubitationis, qua? raultorum mentibus
que amoris dulcedinem amaricavit iu odium : sed altius infixa est, et qua? totum ebibit spiritum
absit ul alicujus rancoris amaritudo dominelur in meum, falce aposlolicae aucloritatis huferre Ma-
pra?latum, fiat potiusquod Apostolus scribens ad gnus quidem stupor et horror incutilur ministran-
Epbesios dicit : Omnis amaritudo et indignatio tol- tibus in altari, cum inter verba vita?, inter sacra-

l"
Joan. 11. " Ephes. 4. Job. 3-2. « Matth. 12. " Gai. 6. " Isa. 50.
539 PETRI BLESENSIS :;m

menta salutis aeternae verba quidem aliena Christo A mensura esl iramcnsitas ? Pater ct Dorciaus nosler
ascribunlur, quae siispeciam faciunt veritaiem, quae ipse est misericordiarum pater, et dominus totius

non continuantux ^ibi, oec Christi sunt, nec in consolationis, dulcis et mansuclus et mitis et prae-

Evangelio legunlur; etenim in consecratione san- stabilis super malitia, cui proprium est misereri et
habetur Simili modo poslquam
guinis Christi sic :
parcere. Nunquid in aeteraum projiciet Deus et non

ccenatum est, elc. apponet ut complacilior sit adhuc? Xunquid obli-

EPISTOLA CCXXXVII. viscilur misereri Deus, aut conlinebit in ira mise-

Abgi.memlm. — Casus servi de kwredilate kabenda ricordias suas? Non aufer.es ei quod suum est, quia
lractattir. et iratus miserieordiae recordatur. Confiteor siqui-

In nomine Patiis et Filii etSpiritus sancti. dem quia diftiteri non possum, quod homo se vcu-

Ouida n in testamento suo servum suum el libe- didit sub peccalo. Sed nec venditio tenuit de jure,

rum et haeredem inslituerat, ita tamen si hoc rne- nec in praejudicium hominis potuit redundare :quod

apu quatuor rilias quas habebat. Duae el rationibus et legibus manifestissime convincemus.
reretur I

istarum filiarum gratanler ad hoc impartiunlur as- Nam et jure civili parles habcmus maximas et

sensum, ut et libertatem asscquatur et haeredilatem. ipsius rigorem frequenlissime lemperamus. Homo

penitus conlradicunt. quatuor aut lapsus est dolo et calliditate adversarii, aut
Dua? aliae Istse filiae,
B
fratres cbarissimi, sunl filiae Regis magni, miseri- lubrico el tacilitate consilii. Utrolibet istorum mo-
eordia scilieel. veiita.-, justitia el pax. Testalor est dorum sit lapsus, restitulionis beneficium ei indul-

Dominus, qui in sauguinc sacrificiorum VelusTesta- getur. Si tamen adversarii calliditate laesus est,
oliam major restitntionem
mentum prirao constituit postea Novum Testa- ;
si sit viginti annis, ei

impartilur lexifia Codicis de dolo Si major. Ad

mentum sangnine proprio contirmavit. Servus vcio :

plurimum impartiiurlexilla Digestorum deemplione

est homo qui cum creatus essct in plena arbitrii
liberlate, seipsum vcndidit sub peccato, et factus apud Celsum et dicta lege Si major, uhi dicitur. :

Huic voluit misericordia et pax quod si dolo uxoris inductus quis repudiet haeredi-
est servus poenae.
et haereditatis beneficium impartiri, sed talem,licet sit major viginli quinque annis, poterit
libertalis

justitia et verilas e contrario asscrunt hunc utraque tamen actione de dolo convenire uxorera. Ad hoc
prorsus esse indignum. Erat magnum inter sorores etiam et efficacissime suffragatuT lex illa Codicis de

litigium et crescebat contenlio in immensum, nisi reseindenda vendilione : Si dolo et lege Dolus, ubi

quia pax interponebat partes suas el rogabat ea dicitur : « Quod si dolis adversarii inductus est

pacem Non probris, iuquit, aut con- quis ul venderet, venditionera praeses provinciae
quee ad sunt.
tentiooibus, o sorores, sed ralione el lcgibus dtspu- revocabit. » Dolus enim ex qualitate facti, non ex
tetur; adeamus judicem et coram eo lex nostra G quantitale pecuniae aestimatur. Si contraclus est

discurrat, petamus judicium Salomonis viri pacifici, bonae fidei, quae in istis contraclibus exuberantur

qui facit utraque unum id est Ciiristi. Onme euim exigitur, ad idem probandum, regulam juris pro-

judicium dedit Paler Filio

50
, sicut scriptum est ;
duxit in medium,legem Cnwsz/ii etlegem Conventio;
Deus, judicium tuum regida, et justiliam tuam [Uio ubi dicilur, quod consilii fraudulenti nulla est obli-

regis
s:
. Placuit consilium in communi, veniuntante gaiio, nec merctur effeclum quod a fraude incepit.

judicem el resumpto aliquantum spiritu misericor- Quod si consilii fallacis facilitale sit lapsus, ei resti-

dia ut sic majore trahatur affectu, assumit assesso- tulionis auxilium non negatur argumento Codicis
risoflicium : eo enim tempore forte nondum luerat <le in integrum restilutione minorum, lege Minori-

illa constitutio promulgata de assertione tollenda. bus, ubi dicitur, minores viginti quinque onnis

Mulla igitur in i rimis allegaus de miseria hominis^ reslituunlur, in his in quibus se captos aestimaut

ut ad pieiatem judicem inclinaret Homo, inquit, :

licet dolus adversarii probari non possit, et de Co-

per se non cecidit, sicut diabolus, sed impulsus dice, de liberali causa, lege Non ideo; ubi diciiur,

eversus est ut caderet, et ideo miseratione est quod femina major viginti annis, etiamsi a fisco sit

dignissimus. Miseremini igitur, Pater, quia venit vendita, nisi gratia parlicipandi pretium se ipsam
'

tempus miserendi ejus, quia venit tempus

,s
. Et D vendi permiserat, non praejudicatur sibi. Et Di-
conversa ad justitiam. Quare, inquil, soror, vis gestis, de liberali causa, lege Liberis, « si quicnn-
addere super dolorem vulnerum istius miseri ? Quare quesciens tantum... qui dolum allegat, ex perspi-
Patrem noslrum ad iracundiam provocas contra cuis indiciis probet dolum ;
>< per uxorem enim
istum.' Contra lolium quod vento rapitur, ostendis dolo inductus est ut se venundaret sub peccato, et

potentiam, et stipulam siccam pers^queris ; scribis allegat legem illam Digeslorum de dolo : Qui enim,
enim et inscribis contra istuin amaritudines, et con- et iegem Quisquis; excusat praetcrea factum homi-
sumere vis misericordias palris noslri quae perma- nis per ignorantiam et errorem, ut in Institulis de
nentin ceternum **et in saeculum seeculi. haeredum qualitate, paragrapho Sciendum et Di-
Nunquid vi> priescribere certos fines misericor- geslis de jurisdictionecmmum judicum, Jege Super
diae, cujus misencordicc non est finis ; cujus pietatis errorem, ubi dicitur, quia restitutio datur, sicut

''
Joan. 5. Psal. 71. Psal. 101. "Psal. 60.
.V.i EPISTOLK. — EPIST. CCXXXVIH. 51 %
illis, ijui alium praDlorcm pro alio iidierunt; nihil A riationis sagiita dirigitur,
nulli prceliis offeus»
enim fecisse intelliguntur, nam qui errant nullo jrritari stimulis
nec rerum provocati dispendiis,
;

modo consentiunt. Ulra adhuc procedimus, dicit aut verborum contumelia lacessiti, dum
coronatio-
misericordia. Regularcest et ordinatum, ut dolus suus ms instarenl solemnia, ut infausto funere festum
nemini debeat prolrocinari, ut Digeslis, pro soeio, praecurrerent et bonorum luctu Iaetitiae organa pra>-
lege Verum est, paragrapho, Tempus, et esi sen- venirent, fnedissimo conspirantes foedere, adversus
tentia legis quia nemini s-ubvenit dolus suus. regiam majestalem eorum cusiodiae parum caute
EPISTOLA CCXXXVIII. commissam, iu adversaria urbe triste nomen infeli-
Quis daret capiti meo fonlcm, al mens moeroris cilatisnomine comprobante, inlem; esto noclis
obrtila caligine, suspiriorumque turbine concilata silentio, quod animantibus ad quietem disposuit
pro regiae severilatis immaniiate. eonfuse lamento natura |rovida dispensatrix, de thalarai abdito.
velul imbrem incessanter educeret profluvia lacry- tulissimo salutis humanae refugio, in mortis victi-
marum "? Quis sermones meos malcdicae objurgalio- mam proditionaliter seduxerunt. Ad cujus scelera-
nis amarioraret absinthio seu fellica lonviciorum tum ministerium exsecrabiliter consummandum,
acredine venenaret ? Quis horrendae malciiae impa- prout famae secretorum consciae rumor insinuat'
res inveciivas ironicae feritatis armaret aculeo?p> posi funis laqueum innoxii colloac clandesline
Quis linguae cuspidem ad detestatiouis iclus' acue- nocenter injectum, quem pro
plectendis latronibus,
jet, sicut fulgur, ut invasor idoneus polenler Irans- nonautempio regibus suffocandis, legalis induxit
tigerem sceleste flagitium, nuper in deplorandae severitas, et quod sine pudore non relero, unus e.\
mernonae dominum Audream, Jerusalem et Siciliae iis impias raanns impudenter ingessit ad invasi
regem, nefandis auxiliis perpetratum ? Hocnimirum Domini seminarii vasa crudeliler perstringenda :

non satis audacter aggredior, metuens probabiliter sicque intolerabili tormentorum angustia vitalem
ne tam gravis tamque atrocis magniludo nequitiae expugnare vigorem mortiferis cruciatibus vita ces-
per mundi climata remotis populis divulganda sit. Post haec caninae ferocitalis termino non con-
forsan audientium crudelilatem excedat, mei mo- tenti, quse supervacuae inquietalionis molestia
pra?-
dulum ingonii praegravescal, et debilis eloquii su- dam vexare peremptam, exstiuctum corpus
neseit
peret facultatem : cum hoc ferale monstrum et quod paulo prius alta? spei magnaniraus vegelabat
monstruosum spectaculum interior visus asperne- spiritus, in ruinam praecipitii dejecerunt.
Insuper
lur impatiens, attonitus auditus refugiat et trepidus nescio cujus praerabidi furoris exagitati vesania
animus horrescat. Sed qualiter potest quantumlibet prout amici relatio patefecit, ejusdera principis
pcrpense moclesliae freno compesci ? quomodo taci-
n funeri omnem
comitivam procerum, cunctara se-
turnitatis conclavi patitur obfirraari doloris impe- quelam nobilium perfide subtraxerunt illa pieta- :

tus, ex publica consurgens injuria, iri personam tis jura erga Dominum violando, quse frequenter
unius fidelibus universia sed praeserlim regali emi- in capilalibus aemulis imitatione digna servavit
nentia praeditis damnabiliter irrogaia "?
Heu quantum antiquitas, ut si supremo concertalionis exitu aller
matris Ecclesiae detrahitur statui ! quantum suo jn alterum praevalens sibi necis auctor exstitisset
derogatur honori, quod unice diligendus filius pari- post interitum non acerbitatis odio privatam acci-
ter et alumnus velut inter ejus brachia trucidatur ! piendo personam, sed humanitatis officio omnem
Heu quam sordidis ignominiae notis, quam notabili- peusando naturam ejus exsequiis libere indulgeret.
bus infamiae maculis hanc respergit aatatem et jubar unionis ! O sidus irradiens, quod a turbidae
prsesentia tempora labefaclat hoc novum facinus, Italiae mierum solum tirmandum, aeqnitatis solio ac
insolita rabie truculentum, incognitum barbaris et pacis radio perlustrandum clare diffudit Hungariam,
praeteritis saeculis inauditum ! Dicite, quaeso, quos quot fueris obumbratum ojprobriis, quanlis deni-
priscorum voluminum sludiosa cura sollicitat, ubi que suppliciis eclypsatum, nec scripturali slylo
longaevse referunt cornices aut antiquae tragoediae disserere nec productaelamentationis tenore suffi-
declamant, ubi aliqua recenset historia seu veterum cio mediocriter explicare Nam nunc ad lacryma-
!

anralium recolunt monumenta, quod principem *-'

bilem casum per singula seriosius prosequendum,
dulcore clementue placidum, prosapiae splendore utinam doctorem eximium facund.-p sapientiae ac
praefulgidum, sincero innocentiae nitentem candore, sapienlis facundiae plenitudine redundantera Hiero-
ac primaevo adolescentise flore virentem, cujus nymum, qui etiam de Hungariae partibus traxit
indoles in parva aetate gesta spondebat magnifica ortum, sine suae gloriae detrimento de sepulcri o- re -
et sub teneris adhuc annis dispositissimum regimen mio potentia suscitatum divina sui terrio-enae con-
praetendebat, sic inclementer oppresserint, suppres- sidcratio revocaret Quid si modo causae meritis
!

serint vliter, perfide supplantaverint et succideriiq diserti oratoris eloquio sufficienter instructi, praeci-
praemature, non hostium patentes manipuli, non ex pitati Andreae atflictissimae genitrici ac illustrissimae

professo vel palam rebellantium cunei, sed curia- ipsius consorti tam miserabiliter viduatre, contra
lium imo scurrarum rohortes et subdolae subdito- deteslabilcs crirainis auctores senteniiam justan.
rum catetvae dolosis munilae fraudibus et conviciis decerneret, vivificanle Domino, reviviscens famo-
fallacibus suhornalae. Isti quidem, in quos divinae sissimus quondam Minos Cretae rex inclytus praeci
 ;

543 l'1-.TRI BLESENSIS" :;it

pitati ullor ct genilor Aodrogei avus, ul legitur, A concalcari quam exeuti teeit, ut duorum jaclura
Athicos occisores ejusdem legis duranle eensura me affieeret, quia restitulionera miui bumiliter iieri

teterrimus labyrintlius iraplicuit, et vorax absor- postulabam, non conventum nec vocalum a se nec
buit Minotaurus. Quid si Hungaricus Altilas ad ab alio, prius appellatorem, sine omni causa, sine
vitales auras emergens, permisso sibi flagello, quo orani judiciario ordine rae suspendit. In omnibns
sui temporis attrivit malitiam, nunc pro nationis his autem non suflicit quod cito ovicula tua,
suae parlicipe, sed saevitiae non consorle pietalis dissime pastor, rapla dirius affligitur et torquetur.

auctore jubente pie desaeviat ad vindictara 1 anxii Cum enim expersus episcopos et omnes aliosque
doloris veheraentiara, quam ad mortuorum praesidia potentissimos sui nec sutfieiunt nec suffragio indi-
memoranda reflectit prae^identium tarditas ad es.hr gent alieno. Respice semen debilem incessanter
bendae justiliae motam interpellalis passibus gra- affliclum, nec enim aliud quaerit, nisi ul cum dolore
diens, el in ipso processus exordio, si dici licet, canos meos deducat ad mortem ". Proinde ne tuus
petere quasi timide non cessabit Sed lugentis affe- ! Xaboth pro vinea vel pro Ecclesia sua polius occi-
etus hoc snltem solamine refovetur, quod etiam datur, dura, inquil, sed sera est querela dicentis

ministris cessantibus superra principis vigilanlia ad Achab : Occidisli insuper et possedisii"'. Romani
non cessabit, et eis quantacunque gravitate detentis g prinripes olim solo verbo suos emancipabant, quos

se promplus accinget Deus zelotes et aget libere domini sui malitiose vexabant. Emancipe hunc
Deus ultionum. miserum et inlolerabili servitute oppressum, pon-
EPISTOLA CCXXXIX. lilex urbis Romanae, qui solus habes super omnes
Argumentlm. — Querela anxia contra prxlalum. pontifices pleniludinem potestatis. Si vero magni
Diutissime hoc cruciatus fui, et adhuc in interio- cmancipare simpliciler exiraatur, saltem usque ad
ribus mei cordis haec perlago desaevit... hoc terri- . quinquennium ;
jam enim in membris meis respon-
bilis in judiciis Deus longaniraiter mala te dissimu- sura accepi : certusque sum quod excussa miserae

lans fore debtruet eum in finem quia pers>ecutus bujus vitse cuti, Deiis aliquid graliae vitslis adjiciat

est homines ot devotura corde magnificans totus extra translimitabit unum animam. Poteritne Inno-

rapinis iohiat, ut pecunias accumulet iutinilas, centius ita esse crudelis, ut oviculae suae discrimen

filius avaritiae, idololalra pecuniae, servus mammo- enorme dissimulet nec eam faucibus irruenlis eruat

nae ; ibi legit ubi studet, ibi cor ejus quia thesaurus leonis aul lupi ? Aut mihi pacem providere velitis,

eius : quemque gladium Petri,

poriat obtunderi aut quidquid habeo in manu vestra promitto et sine

elideri juslitiam emollire, arcum Domiui et rigorem ulla contradictioae resigno. Praecepistis E. epo. et

justiliarum evacuare; inquisitionem quae facta est

(
I. decano, ut super ablalis mihi justitiam exhibe-
semper vocastis negotium vestrum absit ut dege- ;
'
rent : ego autem terribiles ejus minas et ad cerla
neret jn el in ne^otiatione opprobrium clamat : discrimina vilae meae consilio amicorum coactus
clerus, clamat populus ;
clamant scripla, et voces digito labella compesco, et facit a magislris suis

eorum qui de iiisuffloienlia et inutilitate ipsius sub- puerilicongendum lacryraam ab oculo prorumpen-
murmurando testiticati sunt nos qute ipsorum est tem iterum oculo resorbere. Vulgo dicitur eum
nunc nunquid Ecclesia parcet ei qui totam Eccle- tlagellari inielliciter qui conqueri de flagello nonan-
siam profonavit 1 Diebus fere singulis me pugnare del. Audite, coeli, el auribus percipe, terra, ma-
oportet ad bestiam : eo sic pugno quasi aerem gna mala quse patior et graviora quae timeo et
verberans, uec repugnans impugnor, sed elhici exspecto. Si apud eum, pui pra? omnibus anle-
"
lestimonio, cessoribus suis terribilis est apud reges terrae

Hon pugna est, ubi tu pulsas, ego vapulo lantum*1 : ut sitis mihi testes quod liberare me potest et de

fruges abstulit, doraos combu=.-it. Supplicam et faucibus bestiae crudelis eripere uno verbo, unum
damna haec mihi paret ipsi afflicti et magnatum plus verbum, sis mea. solatio, sis honor o gloria ;

subsannans insultabat gravius mihi damnum, dam- ejus, qui liberat pauperem a potente ac senem et

nuraque et confusionem meam in theatrum publicae debilem cui non est adjutor M Infelix ego homo, :

derisionis publicavit;in omnibus his, et non est conver- D quis me liberabit de carcere mortis hujus
soc
! Quam
55
sus furor eju?, sed adhucmanus ejus extenta nun , infelice auspicio de dulci Francia ubi nalus et nutri-

quam beneficium mihi dabit necinaliquo benefaciel tus et editus fueram, in hanc servilera barbaram
malificia vero ejus a post tempore suae promotionis sum translatus, sed Innocentio loquar, et cer-
jugiter in libroexperientiaclege : Quousque, Domine tus sum quod de malitia sua potesl innocentia pro-

Jesu, durabit ini.juitas, ut quid lerram occupa 1 pulsare.

labor inutilis. Securis ad radicera posila est, nec EPISTOLA CCXL.

est qui eam succidere velit, sed qui malelactorem Argumento. — Dehortatio avinculis curialibus.
non corripit cum possit, omnia mala opera ejus Dilecto et praeddecto domino et amico G. decano
facit, alia vice fruges violenter ablatas, luto potius Sancti Martini et Archid. Xorwici,suus P. B. Lond.

" Juven. 3.
S4
Isa. S.
M Gen. 44.
57
III Reg. 21. * Psal. 75.
M Psal. 1\. *° Rom. 4.
 ;

545 EPISTOLE. — EPIST. CCXL. 546

archid., salutem et si quid dulcius aut desiderabi- A. diraiseritis, linguammeara, pro cujus gloria et sa-
lius est salute. nore me trahitis, abscidara dentibus, et sic hono-
Gratias magnas refero gratiarum magnifico et rera cujus pericula verebatur evasit. Galfridus i

munifico largitori, qui vos de fornace curarum cu- Peronensis, quern in scholis Parisiis vidi, postea j

rialium, quasi de gravi labyrintho aut potius de prior Claraevallensis electus in

est episcopura
ventre inferi revocavit in tranquillam anirnae liter- Tornacensem, qui episcopatum respuit, et licet ab
tatem. Ubi quidem spiritus ibi libertas, ut anima illius ordinis abbatibus multiplicites coactus fuerit,
hominis de multiplici tumultuatione respirans se- nullatenus tamen episcopatum recipere acquievit
cum habitet, sibi vacet ac videat quam suavis est qui postea defunctus cuidam socio suo et familiari
Dominus, qua libertate dotavit vos Christus. Cum apparens, et quaerenti qualiter secum esset, res-
enim mundi gloria favorque magnatum vobis dul- pondit ei : Optirae, et scias me a Domino certifi-
cius arridebat, ambitionem curiae qaae multiplici catum, quodsi episcopatum suscepissem fuissem de
bonorum lenociniis vos palpabat, cum Joseph cujus numero reproborum. n

laciniam apprehenderat adultera relicto pallio au- Procut dubio prius probandi essent,
M nam Petro
fugistis . Sane cordi magno nil est magnum :
etiam apostolo non sunt commissae claves regni
ideoque quod alii per discrimina corporis animaeque ccelorum •», donec
venantur, vos quodam fastu nobili animae despexis
B ter interrogatus in confessione
dilectionis et fidei probaretur. Conqueritur Eccle-
tis. Enimvero nobilis superbia est praeferre sapien- siastes
6i
super hoc dicens Vide malum quod
:
est
tiam divitiis, honoribus honestatem. Nam et sapien- sub sole stultum positum in dignitate sublimi et
:

tia divitias et delicias suas habet, sicut ipsa in hoc sapientes sedere deorsum. Vae homini si praesit et
sui nominis dicit : Apud me sunt opes superbce et non prosit, sipraesideat hominibus et non praesideat
6S
gloria . Proinde totis in hoc medullis animae vobis ei Dominus In electionibus olim divinum implora-
I

congratulor ; nam in contrarium verae amicitiae ve- batur auxilium ; hodie nulla oratione praemissa,
niunt orania quae amicis cedere credimus ad hono- nulla praecedente inquisitione de vita, de scientia
rem et pacem cordis animaeque salutem : currant ilhus qui ordinandus caeterisque meritorum
est,
cseteri ad diripiendum sarcinas hujus saeculi, circumstantiis, quorura longum Apostolus catalo-
ponentes animas suas, pro quibus mortuus est, gum texit scienter ; hodie sequuntur homines con-
quasi sub jactu aleae, dum circa ambitiosos honores tra propriae sententiam magnatum fa-
conscientise
spiritu deemoniaco agitantur non sine periculo vorem et vagae opinionis incertum. Princeps populi
perditionis seternae. Hi sunt quos exagitat spiritus Israel Moyses in libro Numeri 5
« pro successore sibi
hujus mundi, spiritus vertiginis et erroris ;
qui substituendo Dominum deprecatur. Provideat, in-
eriguntur super ventum ut gravius cadant, qui mit- L.
quit ^ Dominus ^ rum gui sit supe) mu i titudinem .

tunt se in turbam populi et peccata duplicia sibi hanc, meretur audire responsum
et Tolle, Josue, :

accumulant. Sanctus Eusebius scribit quod sicut fllium Nuni, virum in quo Spiritus Domini est t et
gemma in luto, sic pontificalis auctoritas si collata pone manum tuam super eum,ut ingrediatur et egre-
sit inhonesto. Prosequimur verbum Salomonis : Qui diatur ante populum meum. Ideo Moyses dum mit-
dat honorem insipienti, sicut qui mittit lapidem in titue ut liberet populuni Israel de ^Egypto se factura
acervum Mercurii. Super his non tacet Hieronymus ; irapeditioris linguae ab heri et nudiustertius profi-
cujus ad Pammachium verba haec sunt : * Clarus tetur
66
. Jeremias s7
etiam, quamvis sanctificatus
honos vilescit in turpi. » Et ut bestiarum exemplo ab ulero, cum Dominus
ei officium legati et docto-
confundatur humana, subjungit
ambitio
« Inter :
ris injungeret, timens insufficientiam suara, quasi
animalia non degener taurus praecedit armentum elementarius puer esset, excusavit se dicens
;
: A, a,
sed corpulentia viribusque praestantior : inelephan- Domine Deus,
a, sum.nescio loqui, quia per ego
tis etiam robustior et elegantior statura quadam Quishodie suura imperfeclum allegat? quis impe-
praerogativa omnes alios antecedit : hodie autem ritiam suam detegit ? quis indignum se reputat?
obrepunt pedibus et manibus ad honorem, qui, quis renititur? quis reclamat ? quis aufugit? quis
juxta meritorum suorum exigentiam, locum in Ec- d hodie facit sicut plerique fecere sanctorum, qui se
clesia tenere novissimum non debereDt. » quam in cavernis foveisque, ne pontificarentur, abscon-
longe est cor eornm a proposito beati Amraonii, de
derunt ? Indigna talium praelatura facit hac tempe-
quo sanctus Hieronyraus refert, quod cura propter state ut ecclesia, quae olim libera erat, cum Agar
litteraturam et honestatem suam a clero et populo contemptibiliter ancillari cogatur 68
. Et est para-
in episcopum raperetur, diu renitens et praevalens
bola temporis quae
instantis olim dictura est ",
sibi, ne promoveretur, auriculam radicitus ampu- quia repulit Dominuc tabernaculum Silo.tabernacu
tavit factaque relatione ad metropolitanum re-
,
lum suum,ubihabitavit cum hominibus. Olim dice-
scripsit eum nunc dignum. Sed cum episcopatu
Deus Ecclesiee Ponam te in superbiam sceculo-
bat :

iterum ad cathedram traheretur Nisi me, inquit, :

rum t gaudium in generationem et generationem.
61
Gen. 39. ot
Prov. 8. Matth. 16. " Cap. 10. " Cap. 27. M Exod. Cl
Cap. 1. •• Gal. 4.
Psal. 77.

Patbol. CCVIL 18
 ;

&47 PETRl BLESENSIS

848
70
Suges lac gentium et mamilla regum lactaberts . A. non redealis ad vanitates et insanias falsas,
sed
Nunc autera non solum ablactata sed abdicata et anima veslra tot et tantis elegantibus disciplinisim-
abjecta est, et non est qui consoletur eam ex om- buta, ei serviat, cui servire regnare est. Vacatc,
7l
nibus charis ejus. Factisunt hostes ejusin capite qureso, leclioni, et desceudat frequenler animus
filiique ipsius uverteruntse non servaveruntpa-
et contemplator in hortos aromatum ; ut ibi pascatur
ctum, conversi sunt in arcum pravum'71 Illi enim, .
deflciis spirilualibus et gratissima sibi colligat lilia
7S gaudiorum. Yerbumquidem Hieronymi est
qui sedent in cathedra Moysi , suslinent Ecele- «Otiura :

siam exaclionibus opprimi, et in praojudicium eccle- sine litteris mors e>t et vivi hominis
sepultura. »
siasticae libertatis, signuumque servitutis perpetuae, Testimonio autem Salomonis: Otiosiias amica esi
sponle permittunt sibi auriculas subula perforari 71
;
animae. Est tamen otium quod aedificai ad salutem.
sibi tamen videntur ponlificis implevisse oflicium Nam vacare a curis et sollicitudinibus hujus inundi,
si de patrimonio Cruciflxi, de pauperum sudore, de et legere ac studere, otium quidem negotiosum est
extorsionibus subjectorum, palatia construunt, si et negotium otiosum. De hoc Salomon dicit :
olio
vivaria piscium et ferarum indagines amplissimas Sapientiamscribein olio,et qui minoralur actu,per-
cireumducunt, et obliti proirissionum quas in con- tipiet eam* 3 . In hujus rei figuram discipuli Domini
secratione sua distinxeruut labiis suis, de commis- Sabbnto, id est die
p transeunles per sala IVica-
olii

sarum sibi aniraarum cura non curant. Liceret bant spicas et vescebantur iis ". Nam in tempore
eis de licite acquisitis vivaria et caetera construere vacationis subiiliores seutentias, quibus reficiunlur

et nihilominus circa salutem animarum vigilan- animae trahimus de occultis denique porta in Eze. ;

83
tius et diligentius excubare. Possunt llla facere chiele ,
quae respiciebat ad Orienlem, non aj.eric-
75 batur, nisi in Sabbato, id
et ista non omittere . Utinani saperent et in- est in otio sancto. Prop-
telligerent ac novissima providerent''
6
! licet enim terea quaerite vobis solitudinem a slrepitu hujus
nunc humanum judicium videantur evadere, sacrae mundi. Nam de his qui volunt vacare et videre
Cito et horrende grave judi-
Scripturae testimonio :
quam suavis est Dominus ^, loquens beatus Job ' :

cium quiprwsunt, et potentes polenter tof-

fiet his Ui, inquit, sunt, qui cediflcant sibi solitudines,
mentapatientur''" Judex ille terribilisdicit Egoipse
. :
ne vocem audiant exactoris. Exactor est spiritus
requiramoves meas'*. A quibus requisiturus est ove s nequam, qui velut instrumentis vocum mansuetis
suas nisi ab his quibus commissae sunt, qui earum principum gratiam turbat veneno linguarum pro-
lacte et lana et carnibus abutentes potius exhibent cacium. Nonne voces seu linguee ipsius sunt adula-
mercenarii quam pastoris officium •? Propter hoc ir- lores subdoti et detractores, sicut dicit apostolus
ritavil ipsius pastor Deum ; dixit enim in corde suo :
Paulus 88 : Beo odibiles hi sunt, ran;e in penetra-
non requiret' " Cujus istorum assertio praevalebit?
1
.
G iibusregum ipsorum. Nec desunt hodie in curiis
Juravit Dominus exercituum, dicens Si non, ut :
Jamnes et Mambre qui apud Pharaonem Moysi ad-
putavi, ita erit, et quomodo menle tractavi sic eve- versantur" 9 . Achitophel quoque multos in curiis re-
niet "o. Neminem sane judico : est qui quazrat et liquit haeredes, qui consilia magnatum infatuant.
judicet " ; nec mihi succenseat aliquis quod os Multi Aman hodie sunt, qui regem Assuerum in

raeum in coelum pono aut quod ovis ego pastores odium et exilium innocentis Mardocluei sollicitanls .

accuso. Sufficit mihi, si cum aliis ovibus liceat me Plenitudo voti m.ei et summa exhortalionis hasc
balare, pastorumque negligentiam, quae vertitor in est, ut accingatis vos ad opus fortitudinis, ne praa-
commune discrimen, flere et plangere. Circuit lupus clara? primitias spiritus in vobis degenerent, sed per
ut oves rapiat, et non sit qui eripiat. Nam interest Christi amorem mundique contemptum in fructum
summum excitare paslorem ut oves miseratus er- justitiae et salutis aaternae manipulos coalescant
rantes congreget in ovile, et circa gregem suum nullamque ordinis observantiam suadeo vobis, sed
curam sollicitet pastoralem. Praesidenlium siqui- sic obsecro vivatis in saeculo, ut altior saeculo sitis,

dem gloria summa est convertere incredulos ad ut habealis sub pedibus vestris mundum, et juxta
prudentiam justorum, et parare Domino plebem verbum Apostoli Cjuoorendo et sapiendo qua3 sur-
:

perfectam. Utinam, juxta verbum Evangelii ", glo- D sum sunt 9l vestra conversatio sit in coeixs 93 .

riam, quaB a Deo est, quaererent, et non eam quae EPISTOLA CCXLI.
est ab hominibus ! Ipsa enim est ventus urens et Arcumentum. — Consolaloria P. B. directa, episcopo
pestilens aer et corrumpens. doxa ! doxa ! o glo- suo, ijraviter in adversis afflicto.

ria fallax ! o inflatio aurium ! o vesica tumens, Reverendo Patri et domino II. Dei gratia Sar.
vacua tam pleno vento quam nihilo Sicut ergo ! episcopo P. B. Lond.arch., salutem et constantiam
incaepistis, cor vestrum stabilite in Domino et in in adversis.

lapide adjutorii. Vestrura firmate propositum, ut Qui prius de vestra gloria gloriabar, de vestra

" Isa. 60.

71
Thren 1. " Psal. Ti. 73
Mallh. 23 71
Exod. H. " Matth. 25. 76
Deut. 32 7'
Sap.
'•*
Ezech. 34. 7' "° M "'
Joan. 5.
83
Eccli. 38. •* " Cap.
6. Psal. 10. Isa. 14, Jos.22. Matth. 12.
" - tv w Eslhtr. " CoJ, M
40. PsaL 45. Cap.3. Rom. J. 11 Tim. 5. 3. Phil. 3.
 849 EPISTOLJE. — EPIST. CCXLI. 550

nunc aftlictione affligor ; nec enim fidelis araicus est A transibit ', sicut fumus deficiet et sicut somnium
qui pressuras amici sui dissimulat, qui eas condo- cum interierit non sumet
avolabit. Dives nimirura
lentisaffectu suas non etficit, qui casus adversitatis omnia, neque descendet cum eo gloria domus ejus *.
communicato compassionis humero non sup-
illius Dormierunt, inquit, somnum suum,et nihil invene-
portat.Proinde proposui quod valeo et debeo facere, runt omnesviridivitiaruminmanibus suis %
;
pro-
devotae scilicet servitutis obsequium vobis exhibere, pterea viri sublimes et in eminentia pontificalis
tanquam domino, affectusque fideles et filiales ut speculae constitut divitias abhorrere deberent, sicut
patri,ne in hac sapientia bonorum vestrorum mens efieminatrices aquas Salmacis ; nam Apostolus vocat
insueta talibus absorbeatur in tristitia, etsalutari- eas impedimenta hujus saeculi eo quod salutem
bus monitis delinita in praesenti flagello graliam nostram impediunt, enervant animos fortes, emol-
divinae dilectionis agnoscat. Utinam meet dominos liunt constantissimos charitatis affectus, a divinis
93
mcos corripmljustus in misericordia non in fu- , beneficiis nos elongant, imo auferunt nobis Domi-
rore suo, ne vehementia verborura patientiam cor- num, et quid prodest homini, si habeat divitias
disfrangat! Visitat equidem electossuos oriens ex Craesi, glorias Salomonis, quidquid el Julius Caesar
91
alto nunc visionibus, nunc scriptis, nunc bene-
,
aut magnus Alexander eaeterique potentes in terris,
ficiis, nunc flagellis ccelestis medicus, nunc utens p> in thesauris ac deliciis possederunt, si sux animce
canterio, nunc fomentis nunc adversa, nunc pro- ; patiatur detrimentum *. Porro sunt qui divitia s
spera, circa nos saluberrima moderatione dispensat. congregant, ut se per eas redimant a damnatione
Propterea in spiritu humilitatis amplectenda est terribili. Sed Eliphas in libro Job dicit
5
: Non
divina correctio, etiam si fiat immissio ejus per credat quis in errore deceptus quodaliquopretio sic
95
angelos malos ; nam et Apostolus , nisi eum Sa- redimendus ; non enim corruptibilibus auro vel ar-
tanas colaphizasset, non audivisset a Domino : gento se redimere homo potest, sed per mundi
Sufficit tibi dratia mea, nam virtus in infirmitate conlemptun, per sui abjectionem, per humilitatem,
perftcitur ; poena quippe transitoria transigit cum per fidem, per spem, per amorem et cerapassionem
aeterna, piusque judex habita pro fustibus quaestioue proximi, per mortem Christi, et per eam qua Deum
furem acerbe flagellat, ut abscisionem capitis aut tenemur diligere charitatera. Amor divitiarum sic
furcarum discrimen evadat. Quocirca solerter aesti- hominem frequenter absorbet, ut nec meditari, nec
manda sunt Dei judicia, quibus nos examinat ; ho- audire nec annuntiare ipsi liceat verbura Dei. In
minem enim quem diligit visitat diluculo et subito forma eruditionis nostrae mulier Samaritana prius
probat illum, mortiftcatet viviftcat,deducit ad infe- dereliquit hydriam % per quam cupiditas hujus
ros et reducit ; pauperem facit et ditat, humiliatet „ sasculi designatur et cucurritpraedicare populo ver
sublevat
96
, hominisque salutem misericorditer in bum Dei. Sequamur, quaeso, Prophetae consilium
tanta vicissitudinum varietate procurat. Quod si dicentis : Divitice si affluant, nolite cor apponere".
Deus convertit in auram incumbentis procellse di- Non divitiae, sed cordiscupiditas prohibetur. Unde
scrimen, continuo concurrunt ad diripiendam hujus Apostolus : Non qui habent divitias, inquid, sed qui
saeculi praedarn. Ponunt animas suas quasisub jactu volunt habere divitias, incidunt in tentalionem et
8
alae, nec habito respectu ad Dei judicia vel ad laqueum diaboli . Possunt ergo haberi divitiae,
pericula hujus vitae curis saecularibus se iramer- sicut eas Abraham habuit ex justis causis ad usus
gunt, autumant obtinere Deum et mundum.
seque licitos, ad gratiam hospitalitatis, ad sustentationem
Sed vae homini incedenti duabus viis, quia nemo pauperum, ut nos in sua tabernaeula recipiant.
'

potest duobus dominis servire 3 '; diversus est enim, Ipsorum enim est regnum ccelorum 9
, itaquod non
nam amori mundano non communicat amor Dei ;
solum sibi habere, sed communicare aliisillud pos-
audi poetara : sunt. Consolamini, filii pauperis Crucifixi, discipuli
Serta bipertilo cum mens discurrit utrinque, Petri, qui non habetis argentum et aurum, sine
9S
Alterius vires subtrahit alteramor . argento redimendi. Properate, emite et comedite :

Denique his quos cupiditas excaecavit immittit Deus regnura enim hoc facilius sumunt nihil habentes
rotam malorum dum enim in avaritiae labyrintho
;
^» quam omnia possidentes. In sancta paupertate est
circumvolanl et aestuant importabilibus curis, Sam- rei tam pretiosae commercium confertque pauper-
sonis exprimunt miseriam privati oculis et ligati ad tas, quod divitiae non possunt. Videhoc
conferre
molam. Experientia vero quotidiana docemur quod quam lucrosum sit non habere partem in ruina
quidquid homo laborat sub sole 9
", quidquid in sae- hujus saeculi, ut partem habeas in Christi resurre-
culo molitur, arabit, congregat, quidquid per solli- ctione, ut recipias pro transitoriis bona quae tibi
citudines et animaruni discrimina suis usibus prae- mansura sunt sine tine. Scriptum est enim Divites :

parat aut conservat, totum ad nihilum deveniet eguerunt et esurierunt" . Ideoque dives indigere
tanquam aquadecurrens' 00 tanquam , visio noclurna non credens semper sollicitus est sui. Sed beatus

"IReg 2. 97 Matth. G. M Ovid. R. A. 443.

93
Psal. 140. °'Luc. 1. 05 IICor. 12. 88
Eccle. 1.
3
rPsal. 57. 'Job. 20. * Psal. 48. PsaL 75. 'Matth. 1C. B Cap. 15. ° Joan. 4. ' Psa). 61.
9 i0
I Tim. G. Matth. 5. Psal. 13.'
 551 PETRI BLESENSfS 55*

qui dicere poiesl : Ego autemmen dicus sum et pau- A filiosJoseph ut ei sinistra manus imponatnr qui
per: Dominus sollicitus est mei" Sic dives sui, . dexteram exspectabat ". Per sinistram adversrtas,
Dominus autera sollicitudinem pauperum gerit ; per dexteram prosperitas designatur. Recolite ergp
Dominus parcit pauperi et inopi et animas paupe- inter prospera et adversa sufferentiam Job et pati-

rum salvat faciet. David sciens quam pretiosus et entiam Christi eorumque constantiam, qui rapinam
nobilissit apud Deum titulus paupertatis, licet sit bonorum suorum cura gaudio perferebant. Proinde
despicabilis apud mundum, inter divitias regales et nullus vestraf? paternitati subrepat diflidentiae mo-
in throno regio sedens, quia pauper erat spiritu, tus, nec enim abbreviataest manusDomini, utablata
secure dicebat : Inclina, Domine, aurem tuam et restaurare non possit. Dominus qui dedit ipse abs-
i%
exaudime,quiapauper Pau- et inops sum ego . tulit, sicut ei placuit, ita factum est " ; et bene-
pertas enim aestimatur apud Deum magis ex humi- dicendo nomini ejus dicite cum propheta : Iram
litate animi quara tenuitate patrimonii. Proinde Domini portabo, quia peccavi ". Eram filius irae et

Salomon dicit : Substantia hominis s-2cundum cor iram Domini mcrui. Scio taraen, Domine, quod
ejus, audi beneficia paupertatis. A se omnes curas cum iratus fueris, misericordia? recordaberis u ; et

mordaces eliminat, cum Isaiacantabo: Confiiebor tibi, Domine,quoniam

et in proprio purgata camino g iratus esmihi: conversus est furorluusetconsola-

ignem purgatoriura non formtdat. Paupercertum tus es me ". Absit, duicissirae Pater, omnis mur-
pignus fulurae jocunditatis habet in se, jamque pri-
muratio apud Deum vel proximum, quia testimonio
propheldc:Bonumestprosslolavicumsilentiosalutare
mitias salutis aeternse degustat, et quasi de ligno
vilse colligens desiderabiles fructus, qui lestimonio Deum M . Erit enim in silentio foititudo vestra ;

justitia, gaudium ei pax in Spiritu flagella, quaeso, Domini, quae vobis videntur amara,
Apostoli sunt :

sancto ". Ejus est quod Dominus in brevi eum in in ipsius dilectione dulcescant ; diligentibus autem
plenariam possessionem haeredilatis perpetuae in- omnia cooperanlur in bonum ", nec permxttet vos

troducet et cantabit exsultans : Dominus parshazre- tentari supraid qaod potestis, sedfaciet etiam cum
*'.
tentaiione proventum
ditatis mece. et calicis mei : tu es qui reslitueshaire-
ditatem meam mihi ". Dives moriens dolet a se suas
EPISTOLA CCXLII.
divitias separari. Pauper, altitudinem hujus mundi
AD G. ELECTUM S. MARI.E.
Reverendo Palri et domino G. Dei, gralia eleclo
caleans pedibus, ad concupiscentiam vilis prsedae
Petrus, etc, salutem
suos oculos inclinare dedignatur. Reputat enim di-
Sanctst) Mariae in eo qui in

vitias coenum. Nam, dum fiducialiter aspirat in cce- electis suis mittit radicem.

lura, abhorret divitiarum noraen, dum ipsum ad de- Cum bonae memoriae abbas, Philippus nomine,
q —
exercitus ccelorum exspe- tribulum mortis exsolverit, enim pro- testiraonio
licias ccelestes festivus

Dives valedicens saeeuli affiuentiaepauperexit. phetae foedus cum morte percussimus omnes, quia
clat.
Quidquid enim in mundo affiuit, defiuil, suumque responsum mortis haberaus in nobis ", electus —
amatorem pereffluere facit. Audi, quaeso, Aposto- es, Pater charissime, a tuis fratribus in abbatem.
lum de suis compauperibus disserentem : Tanquam Sic namque a diebus antiquis Ecclesiae pro patribus

tristes,mqu\l,etsempergaudentes,ettanquumnihil nati suntfilii, et juxta verbum Oseae, Suscitat Do-

habentes et omniapossidentes, tanquammorientes minus de filiis prophetarum, et de juvenibus Naza-

>0
vivimus
1
*. Insinuat Apostolusper hocadver- r&os sic veteribus amicis evanescentibusnovae
et ecce ,

propagines ad ulteriores dulciores fruclus ami-

bium tanquam, quod mala quae pauperes patiuntur et

cidae coalescunt. De veslra gloria glorior, quia

in hoc saeculo, vera mala non sunt, sicut nec bona
suot Domini nomine magnorum qui sunt in terra
divilura vera bona. Quomodo vera bona esse pos-
magnificavit Dominus vobiscum misericor-
sunt, quae transeunt ad momentum ? Deducunt, in.
vestra :

quit, in bonis dies suos, in momento autem ad in-

diam suam, si tamen misericordia est, et non
Existimat dives inter divitias potius quaedam probatio, ut quaestus honoris quan-
ferna descendunt" .

aequalem.Sed Cumdixerit: doque transeat in querelam. Sera vero querela est,

et delicias suas se ccelo
Pax est et securitas,tunc repenlinus ei superveniet Elevans allisisti me", erat longe securius coesse
17
eumque cum divite purpurato subito quam prseesse : meritoriura tamen valde est si sic
interitus ,

absorbebit infernus. Quod Veritas in Evangelio no- praesis ut prosis. Charissime mihi Pater, dum in

tans : Et tu, inquit, Capharnaum, usque in ccelum minore oftlcio ministrabas, saepe fuisti tibi ipsi

exaltaberis et usque ad infernum detraheris ". Sic scandalo, frequenter taedio, semperque periculo ;

prceterit figura hujus mundi ". Sic divesepuloacer- nunc ailtera super candelabrura constitutus intrasli

bissime crucialur, et Lazarus in sinu Abrahae re- arenam eventus ancipitis. Nam si possessionem
quiescit *. Sic Jacob cancellat manus suas super sollicitudinis el animarum discrimen penses, foris

" Psal 39. "Psal. 85. " Rom. 14. " Psal. 15. " II Cor. 6. "Job. 21. " I Thess. 5. " Luc.
*3 u Habac. 3. » Isa. 12. "
10 "ICor. 7. *°Luc. 16. " Gen. 48. "Job. 1. Mich. 1. Tbren 3.
:
Bom. 8. " I Ck>r. 10. " II Cor. 1. *• Amos 1. M Psal. 101.
 : ; .

553 EPISTOL.E,— EPIST. CCXLII. 554

sunt pugnae, intus limores ;

juxta verbum Salomo- A veam : non ut volucres nidum, non loculos sicut
nis : Immisisti te in turbam, et alligasti tibi pec- Judas, a primitivis motibusad olestrenae rneae movi,
*s
cata duplicia ; id plerique noluit latere sub Pater venerabilis, motus tuos redolentes mansue-
modio et intra couscientiae fines claudunt interioris tum socialera ad comitum humiliate conditas, et ad
gloriae bonum, foventes in sinu memoriae verbum omnem compositas honestatem. Vulgare est quod
illud propheticum : Secretum meum mihi, secretum honores vel mutant aut potius monstrant : admini-
meum mihi **. Pater araantissime, in vana distrahi stratio, quaeso, praesens nunquam ab illa morum
te oportet, pro aliis raolere, sollicitari cum Martha, nobilitate degeneret ; nulla elationis, nulla gloriae
postponere unum illud necessarium, et transire de titulatio de tua protectione obrepat ; si gloriari
Mariae otio ad quemdam animae labyrinthum porro ;
oporteat de tuis infirmitatibus, glorieris ut inhabi-
non sic exterior te sollicitudo rapiat ut animam tet in te virtus Christi enim ad hoc onus infir-
; si

tuam, pro qua Christus mortuus est, curarum saecu- mum, si minus idoneum minusque dignum te re-
larium abyssus absorbeat ; quamdam itaque inte- putes, ipsa tui objectio convalescet ad gratiam, ex-
riorem sollicitudinem semper tibi iratum feras, ut uberabit ad fructum, cumulabitur ad coronam : ipse
in se collectusanimus ad exteriora non defluat, non Dominus gloriae dicit : Si ego qucero gloriammeam,
li
attendat quod apparet foris, quod exterius sonat.
g gloria mea nihil est . Gtoriam, inquit, adinvicem
Inter multos eris tecum, factus de illorum numero quceritis, et est non vultis*
qloriam quoea solo Oeo
quos beatus Job insinuat dicens : Hi sunt qui JSon nobis, Domine, non nobis, sed nomini tuo da
aedificant sibi solitudines, ut vocem exactionis gloriam". Tu vero, Pater, si in Deo volueris glo-
non audiant. Sic ergo ministres ut non vituperetur riam, noveris insipiens ut qui gloriantur in Domino
ministerium tuura, ut servum singulorum te reputes, glorientur, illam vero gloriae, quae est testiraoniura
omniura sis dorainus, omni sic in te conlemplativa conscientiae tuae Domino et non tibi ascribe : nam,
et activa vices suas alternent, ut nullum tempus ut verbo Apostoli utar, Quid habes, quod nonacce-
iic
babeas feriatum. Melior est spiritus quam corpus, pisti ! Si ergo te ad vocem demulcentiura aures
et corporis exercitatio ad modicum prodest ;
pietas tuas aura favoris afflaverit, sit in corde et ore tuo

autem valet ad omnia, habens promissionem vitce verbumilludApostoli, GraJta Deisumidquodsum'*,

quos nunc est pariter et futurce". jEmulare ergo nihil est quod divinae majestati familiarius aut con-
,s
charismata meliora regnum ; caro enim et sanguis fidentius assistat, et gratius quam vera humilitas :

Dei nonpossidebunt: Caro non prodest quidquam *

1
ipse auctor humilitatis se quotidie humilem confi-

fructus autem spiritus suntcharitas, gaudium,pax, tetur et mitem ; sed non veniat pes superbus, sed
patientia,longanimitas,fides,modestia,mansuetudo ,
quanto major es humilia te in omnibus et admini-

continentia, castitas
*7
: bonum est sollicitari cum '

strationem hanc onus reputa non honorem om- :

Martha, sed quietius est sedere ad pedes Domini nemque motum superbiag prurientis verbo illo Salomo-
cum Maria ", providere Dominura in conspectu nisexstirpa: Potentes potenter tormentatolerabunt,
tuo,semper vacare, et videre quam suavis est Do- atquecito et horrende judicium fiet hisqui pr&sunt"
minus postquam ergo disposueris ea quae neces-
: Cogita semper quod requiret a te Deus de omnibus
sitas fraterna deposcit, descende in horlos aro- suis exactissimam rationem. Propter hoc irritavit
matum ut pascaris deliciis spiritualibus, et gratis- impius Deum, dixit enim in corde suo Non requi- :

sima colligas lilia gaudiorum. Cum enim animam ret

iS
. Deus autem per Malachiara Ecce ego requi- :

tuam resolveris ad quietera, nullus, quaeso, eam ram oves meas de manu pastoris" Dominus . dicit,

excitet, donec ipsa velit; nec pertimeas ut te quis Requiram, impius dicit, Non requiret. Cujus putas
praepropere ab araplexibus vacuet, et ab uberibus assertio praevalebit ? Verbum Isaiae prophetae est :

sanctae voluptatis anhelet. JuravitDominusexercituumdicens:Sinon,utputavi

Seis quod sanctae Regulae professores, si saecula- ita erit, et sicut mente tractavi sic eveniet ". Nolite,
ribus negotiis curiose se involverint, raagna spiri- quaeso, temulariinmalignantibus". Suntenim ab-
tualis exercitii dispendia patiuntur ; navis enim, bates quaerentes quce suasunt, non quce Jesu Chri-
licet inter procellosos turbines statim non pereat,
D sli
li
: a fructibus eorum cognoscetis eos
i0
. Hi, ani-
rerum taraen suarura jacturara sustinet, ut inportum marum cura omnino posthabita, summam sui officii

vacua inanisque perveniat. Elegerunt te fratres tui reputant, si in suara et suorum perniciem posses-
esto in illis quasi unus ex illis : aedifica eos breves sionem Ecclesiae suae per fas nefasque culturis et
actu, vultu, habitu et gestu ; sic te amabilem exhibeas aedificiis magnificent quae et dilatent; animarum
et mutabilem, ut tota conversatio tua aedificet alios vero quae a spiritu timoris conceperant fructum sa-
ad salutem : age quod non solum tibi expediat, sed lutis quasi aborsum perniciose procurant, ut eis
quod multis. merito aptetur verbum salutis prophetae dicentis :

Nunquam singulariter vivas ut vulpes habeas fo- Statueruntprcegnantes Galaadaddilatandum termi-

3' 3e
"Eccli. 7. "Isa. 24. *'
Tim. 4. * 5 I Cor. 12. 35 Joan. 6. ,7 Gal. j
Luc. 10. Joan. 8.
1 ICor. 15. " Sap. 6. 4 * Psal. 10.
40 i7
Joan. 5. " P?al. 113. " I Cor. 4. **
Ezech. ,34. Jsa. 14.
** 9
Psal. 36. * Philipp. 2. *• Matih. 7.
 555 PETRI BLESENSIS 556

nos suos", hi sunt quos agilat spirilus hujus mundi, A fluent aromata illius, ut vestrae opinio sanctitalis

spiritus vertiginis et erroris. Melius est tibi domum odorem aiomalicae suavitatis effundat; mene quidem
tuam augere moribus quam possessionibus ; melius exhortationis campus latissime patet, sed irruens
est coelum implere quam horreum, et haec facere occupationum necessitas ei succingens epistolam
potes et illa non omittere «» ; veternosas autem vi- ad compendium, ad me extorquet.
alia

tiorum propagioes, quee ex quorumdam decessorum EPISTOLA CCXLIII.

tuorum negligentia pullularunt, succide maturius, Viro venerabili,et amico in Christo S. priori
ne vitulamina quae nunquam fruclificant furcula C. Petrus Blesensis arch. Lon., salutem.
novae viscomis sua pra?dicant incrementa; fac om- Rogastis me ut in scriptis redigerem quid signi-
nia comite consilio non tamen credas omni spiri-
; ficent illae antiphonae quae, imminente Christi nati-
tui, sed prius proba utrum ex Deo sit ". Semper vitate, seilicet Magniftcat, quadam speciali praero-
autem potius de ovem quam de prae Deum tua, de gativa cantantur, ut sapientia! Adonai! et si-

Deo tantum et non de principum familiaritate confi- miles. Ego autem vobis viva voce respondi, me a
das, quia Maledictus qui confidit in homine ", et magnis docloribus didicisse, quod prsediclae anti-

juxta sententiam Sapientis : Nomen Domini plurima phonae, quasi voces patriarcharum et prophetarum
fortitudo " ; scientes aulem vos ex continuo versuti r> erant, desiderantium et petentium ut Deus adven-
hostis assultu graves molestias sustinere, ideoque tum suum accelerans eos de potestate inimici et de
nobis esse neeessaria sacrae Scripturae suffragia, angustia carceralli eriperet. Verum petitioni vestrae
cujus lectio frequens conatus hostiles evacuet atque satisfacere non poteram nisi responsum, quod vobis
turbines aestuantium tentationum quadam animse verbo feceram, sanctorum Patrum auctoritatibus
serenitate tranquillet ;
propterea librum orium cum confirmarem. Quod ego sine fictione didici, sine in-
instantia repetitis, quam unum ex quatuor appella- vidia vobis communico. Lacrymosa vox cujusdam
tis. Scio quod sine tentatione vix hora dimidia clau- desiderantis adventum Domini erat Putas durabo :

stralis vita transigitur. Unde et militia regularis putas videbo, putas inveniet me hic illa nativitas?
arma spiritualia exigit, de quibus Apostolus ad Co- Unde et super versiculum illum : Exspectans exspe'
rinthios scribens dicit : Arma militixe vestrae non ctavi Dominum, et intendit tnihi et exaudivit preces
carnalia, sed pura Deo ad destructionem munitio- meas ««, legitur quod antiqui Petres incarnationem
num, destruentes omnes aJtitudines extollentes se Christi suis precibus meruerunt. Isaias " : Domine,
adversus scientiam Dei, captivantes omnem intel- titinam dirumperes ccelos atque descenderes! et sub-
lectumin obsequium Christi *«. Sacra itaque lectio jungit : Dirupisti et descendisti, et David : Inclina
vobis necessaria est, ipsa enim est mensa tabernaculi, ccelos et descendas •*. Dicit et Auctoritas, quiamerita
quae ad aquilonem, unde omne malum panditur, sanctorum Palrum Dominum de ccelo traxerunt.
posita est, quod Psalmista insinuans dicit Posuisli : Dominus quidem propter duritiem et incredulila-
in conspectu meo mensam adversus eos, qui tri- tem quorumdam distulerat Christum suum super- :

bulant me " ; de mensa hac et spiritualibus armis bis enim resistit Deus et humiles gralanter exaudi-
58
loquitur Isaias : Ratione, inquit, mensam contem- vit «6
. Prceterea super versiculum illum : Hespexit
plaris in specula, surgite principes et arripite cly- in orationem pauperum et non sprevit preces co-
peum; sacra lectio cibus est quia teste Veritate : rum rt; verba hsec expositoris sunt : hic loquitur in
Non in solo panevivit homo, sedinomni verboquod persona fidelium qui humilitatis spiritu pleni ora-
procedit ex ore Dei H
per hunc cibum speramus et bant ut Christus veniret. Item super versiculum :
;

vivimus : Verba, inquit Dominus, quce ego loquor, Usguequo, Domine ,oblivisceris me in finem?** dici-
spiritus et vita sunt«» ; teste certae solo sacri eloquii tur quod hic prius exponitur in persona antiquorum
testimonio Christi contra omnes diaboli tentationes patrum in advenlum Christi exspectantium et desi-
usus est in deserto ". Si ergo consistant adversus vos deranlium. Denique, sicut in libro Regum M legi-
castra, scuto bonae voluntatis armate vos et gladio mus rexSalomon deditreginceSaba
; quidquidpetiit,
spiritus quod est verbum Dei : si infirmata sunt et alia quae non petiit, quia Christus Ecclesiae suae
genua, si dissolutae manus, si moti pedes aut effusi D donat, non solum ea quae petit, sed eliam quse pe
sunt gressus, confidite quod verbo Dei cceli ftrmati tere non pra?sumit. Item Origenes super Cantiea
et
sunt ; si ad ignitas compunctiones et arcanas cordis canticorum in persona Ecclesiae loquens, dicit :

nubilationes, refrigescit anima vel torpescit, si ob- Quousque Sponsus mittit mihi oscula per Moysem
durescit ad lacrymas, si coelura aeneum faclum est et prophetas, veniat ille, osculetur me osculo oris
ei, ut ros spiritualis aut pluvia super
monte Gelboe sui 70
, et Pater sponsam exaudivit eique Filium
non descendat vos sacree Scripturae curam impen-
; suum misit. Item super versiculum Isaiae
^1
: Con-
dite, mitlet quia Dominus verbum suum et liquefa- Domine, quoniam exaudisti me, legimus
fttebor tibi,
ciet ea; raittet spiritum suura et fluent aquae, imo quod priores justi auxilium Christi devote implora-

1
Amos. I. "Luc. 11. "IJoan. 4. " Jer. 17. 1

Prov. 15. M II Cor. 10.

,7
Psal. 22.
5'
Cap.
21. - Matth. 4.
80
Joan. 8. " Matth. 4. " Psal. 32 " Psal. 39.
M Cap. 04.
M Psal. 143. •• Jac.
67
4. Psal. 101. «• Psal. 12. *°
III Reg. 10- 70
Cant 1.
n Cap. 12.
 557 EPISTOLE. — EPIST. CCXLIU. 558
bant. Non igitur sine causa, sed alto Dei consilio A regula generalis et irrefragabile argumentum, quod
institutum est, ut desideria antiquorum de prirao si justus petil aliquid a Deo pie et pro se atque ad
adventu Christi, quem puris affeclibus et siugulti- salutem et perseveranter, exaudiri meretur; secure
bus crebris ignitisque devotionibus ac suspiriis ex- autera dicimus eam meruisse quod ex ea Dominus
spectabant et petebant tam celebri cantu, privile- nascerelur. Est tamen meritum tripliciter dictum,
giato applausu in Ecclesia recitentur ;
quateuus nos, scilicet pro causa quod meritum justitia est quare
velerum patrura munili praesidiis et eruditi exem- salvetur dicitur etiam pro exigentia exigebat enim
;
;

plis, eura in secundo adventu ita recipiamus in nos miseria nostra ut misericors Deus, qui laborem et
venientem, ne in tertio adventu eumdem timeamus dolorem considerat, culpam nostram sua passione
contra nos venienlera. In primo enim advenlu venit deleret unde scriptum esl Felix cuipa Adce quce
: :

humilis, in secundo venit in nos desiderabilis et talem ac tantum meruit habere Redemptorem w :
praedulcis, sicut Veritas in Evangelio testatur de dicitur etiam meritum pro dignitate, sicut cum dicilur

illo : Qui diligit sermones Dei, Pater, inquit, meus Virginem raeruisse quod de carne sua Dei Filium
diliget ad eumveniemuset moMsionem apud
eum, et generaret propter hoc enim praefigurata est signis
:

eum faciemus 7S Venit in multos qui eum receptum

. et oraculis patriarcharum a prophetis praeoptata ,

turpitudine suae iniquitalis ejiciunt. Seriptum est g et praenuntiata ab angelo salutata

, officiosissime
autem quod tria ejiciunt hospitem de doino sua consecrata virtute Spiritus sancti et in ejus visita-
litigiosa raulier, et haec est concupiscentia carnis ; tione multiplici divinis rauneribus uberanlissime
stillicidium quod de excelso stillat et inferius cadit» praedotata. Nimirum oportebat Virginem esse san-
hoc est superbia quee de coelo corruit ; et fumus ctara, quee paritura erat Sanctum sanctorum, quia
qui e»t concupiscentia oculorum, quae carnis ocu- sicut inter caetera membra solus oculusperceptibilis
los excaecat.Legimus autem quod turpius ejicitur est luminis, sic sola Virgo inter omnes mulieres
quod non admittitur hospes; hoc est de primo et inventa est quae in corpore suo clauderet divinee
secundo adventu de tertio autem scriptum est ; : raagnificentiam majeslatis; nam testiraonio Apostoli
Homo est et quis videbit eum ? Quis polerit stare plenitudo divinitatis in eo corporaliter habitavit 7«.

cum igne devorante, aut quis stabit cum ardoribus Proinde dignissirae pertinet ad beatam Virginem
sempiternis ? Ignis enim ante eum preecedet et in- illa octo antiphonarum novissima : Virgo virgi-
flammabit in circuilu iniraicos ejus, vermis eorum num! Unde loquens ad filias Jerusalem, id est an-
non morietur, et ignis eorum non exstinguetur"13 . gelicas virlutes et animas sanctas : Filiae, iuquit, Je-

Per querulas voces antiquorum patrum ac per eorura rusalem, quid admiramini ? divinum est minislerium
preces et merita dicuntur ipsi primuin obtinuisse quod cernitis vere divinum ministerium abscondi-
;

Christi adventum ; videtur tamen quamplurimis in- tum a saeculis, et quod Deus revelavit in tempore
carnationem Redemptoris non hominum meritis sed opportuno, id est quando veuit plenitudo temporis
soli Dei gratiae ascnbendam. Unde in Epistola ad in quo misit Deus Filium suum. De hoc mysterio
4
Romanos 7 super locum illum : Qui factus est ei ex sive sacramento loquens Apostolus dicit Magnum :

semine David, dicit Auctoritas quod Apostolus ma- est hoc pietatis sacramentumabsconditumasceculis,
luit dicere Christum factum esse ex semine David, manifestatum in carnejustificatum in spiritu, re-
qui circumcisus fuerat ,
quam de semine Abrahae velatum angelis, creditum mundo, assumptum in
jusli: ut non pro raerito, sed per gratiam Dei natus gloria «. Istarum igitur cantus antiphonarum est tan-
de Virgine crederetur. Haimo : Deus multa facere quam queedam voxpraeconia et nostrarum excitativa
potesl quae nemo peteret vel intelligeret, ut quod mentium, ut quasi quoddam Dominicae nativitatis
Deus fieret homo aut quod raortem pro homine iuvitatorium preecinamus, ac secundum multitudi-
pateretur. Item super illud verbum Isaiae" Filius : nem dolorum in cordibus nostris consolaliones Dei
datus est nobis, subjungit Auctoritas : Datus est nc~ leetificent animas afflictorum et qui fuiraus in tene-
bis a Deo sola gratia. Solet autem scrupulosus qua> bris occurraraus Salvatori nostro dicentes : Bene-
rere utrum incarnationem Christi beata Virgo me- dictus qui venit in nomine Domini : Deus Dominus
ruil, quod per illam meruimus auctorem vitae susci- D e t illuxit nobis
to
. Ideo in priraa antiphona Sa
pere Dorainum nostrum Jesum Ghristum, quod sic pientia postulat devolio antiquorum ut veniat sa-
intelligendum est Per quam meruimus suscipere, id
: pientia Dei ad eos, et doceat ipsos viam prudentiee.
est per cujus meritum suscepimus auctorem vitee :
In secunda vocant Adonai, id est Dominum nostrum
nam quod concessit annuntiationi angelicee, videtur ignera qui Moysi apparuit in igne «t, missurus eum
se matrem Domini fieri meruisse, et iosuper oravit pro redemptione Israel, ut ipse nunc veniat et redi-
ut pareret Dorainus et promissio angeli impleretur, raat eos. In terlia invocant eura qui est radix Jesse,
dicens : Fiat mihi secundum verbum tuunx 76 Oravit .
id est Chrislum , de quo facta est promissio iu
autem pie et pro se atque ad salutem et perseve- figura Isaae patri ejus Abrahee et in figura Salomo-
ranter quod in ipsa concepit. Estautem in theologia nis patri ejus David filio Jesse. In quarla humiliter
7!
Joan. U. 7i
Isa. 66.
7t
Cap. n Cap. 77
" Co-
1 9. Luc. i. Ofjic. eccles. in cant. Exsultet.
,0
loss. 2. '
Tim. 3. Psal. 117. " Exod. 3.
 559 PETRI BLESENSIS SERMONES. 560
orant ul Christus qui aperit et nerao claudit, qui A quem enim nos canimu s
cantabant incarnandum,
salvat et nemo condemnat , veniat et eos de carcere incarnatum. Scriptum
enim Et qui pra>ibant
est :

exterioribus inferni deducat. In quinta clamant ad et qui sequebantur cantabant : Hosanna in excel-
Filium Dei, qui cst splendor lucis aetemae et Sol sisn Umbra veterum nobis in lucem conversa est,
!

justitiae, ut veniat et illuminet sedentes in interiori- figura in veritatem, spes in certitudinem, promissio in
bus et in umbra mortis. In sexta sub persona gen- plenariam haereditatis possessionem. Si arguendus,
tilis populi affectuose clamant et rogant, ut duos imo quia multipliciter arguendus sum, et de canti-
populos quasi duos parietes in uno lapide angulari cis et de rhythmis culpam meae lcvitatis agnoscens,
convenire et eos salvare dignetur. In septima hu- me ipsum reprehendo , vos quaeso, qui spirituales
mili jubilatione supplicant, ut qui a Deo Patre per estis, corripite hujusmodi levitatem in spiritu le-
Isaiam vocatus est Emmanuel, id est nobiscum Do- nitatis. Humanis tamen vocibus et musicis instru-
minus, tanquam rex nosler et legifer nobis a Deo mentis prophetse usi sunt, metriceqne scripserunt :

missus veniat et salvet nos. Denique quia plerique metra enim et cantica hominum corda fortius mo-
illorum Deo inspirante praenoverant quod salutis vent et ubi sermo communis inutilis est, exquisita
humanae mysterium per filium Virginis impleretur, sententia verbis vestita elegantibus quandoque ef-
octavam antiphonam, quam ex certa causa inci- g ficaciter aedificat ad salutem. Habebara pro amore
denter praemisimus, ad Virginem virginum dirigunt, vestro in votis de oneribus, quae Isaias proponit et
ut ipsa virtutibus cceli et sanctis animabus annun- disponit oclo excipere et eadem octo beatitudinis
tiet divinae sapientiae salutare mysterium. quadara proportione quasi contraria rautuo coapta-
re. Ulterius etiam proficiscens fixeram in animo
Haec de canticis veterum et antiphonis vespertinis, meo octo antiphonas, quae incipiunt per ! quasi
quae Nativitatem Domini antecedunt, succincta bre- octo vias ad octo beatitudines, quasi osculo et con-
vitate transcurn, nec propter hoc omisi vel distuli, sensu praedulcissimo counire, atque per Christum
quin scriberem et cantarem quae ad honorem Dei et virgam exactoris et jugum operis ejus offerre, sicut
Ecclesiae atque aedificationem populi Christi perti- in die Madian. Christus enim panis ille est subci-
nere credebam. Scio quod longe dulcius et fmctuo- nerosus qui in figura Gedeonis subvertit castra Ma -

8a
sius est cogitare et scribere quae operantur ad sa- dian . Ipse quidem sub cinere nostrae raortalitatis
lutem aDimae, quara ea quibus venamur pompam in clibano crucis tortus et coctus est, sed reservatus
mundi et gloriam saecularem. Est autem inter haec est ille panis, qui de ccelo descendit per gloriara
duo quoddam medium, ut scribentes reverenter Deum resurrectionis, per quara a carne sus cinerem pas-
habeamus prae oculis, atque populum Christianum sibilitatis excussit, cumque voluntas haec in eorde

ad aedificationem animae salutaribus monitis in- ^ 1

ferventius aestuaret, dictum est mihi a quodam ma-
struamus. Eapropter juxta sacram Scripturara, et gno et pmdentissimo viro se vidisse et legisse tra-
haec oportet facere et illa non omittere, etenim cum ctatura quemdam magistri Acardi de sancto Victore
non habeam vasa aurea vel argentea vel lapides super octo Isaiae oneribus, et ibi per preces et de-
pretiosos, quos offeram in opus labernaculi, duo la- sideria antiquorum auferebantur onera , et octo
men minuta offero cum paupere vidua , honorem beatitudines succedebant. Ego autem in ea vene-
Deo et aedificationem populo Christiano. Nec enim ratione et reverentia quam Statius in fine Thebai-
in Dei facie vacuus apparere praesurao cantico ; no- dos exhibet Virgilio, magistro Acardo defero, dicens
vum canticum cum moderais cantavemnt velere s animae meae :

canticum modo vetus, Christum scilicet incarnan- Non tu divinam excequare JEneida tenta,
dum Cantamus et nos eumdem cantum, sed novura ; Sed longe sequere, et vestigiu semper adora.

" Marc. 11.

M Judic. 16.

PETRI BLESENSIS
SERMONES.
(Opp. edit. J. A. Gilles, Oxon. et London. 1846, in-8, tom. IV.)

SERMO PRIMUS D *w *«0 cursu medium iter ageret, omnipotens

u
de adventu domini.1 sermo a regalibus sedibus venit .

Cum medium silentium tenerent omnia et nox A diebus antiquis postquara claraaverat Dominus

« Sap. 18.
561 SERM. I. - DE ADVENTU DOMINI. 562

primo praevaricatori : Adamubi es ? • claraavit et A dies jejwio consecratum ponitentia. dedicavit (bi

genus huraa- tentatus tentatoris malitiara confutavit, ut quicun-

sanguis Abel de terra, ex tunc siluit

num, quia in ipsum mors intravit per peccatum. que in solitudinem fungeret, jam non tiraeat insidias
Silebat homo mortificatus in gratuitis, in naturali- iniraici, sed in loco horroris habeat locum securita-

infirmus homo, etinsolitudine inveniat civitatem habitationis.

bus vulneratus ; adeo erat laesus et tis,

ut non esset in eo vox neque sensus. Et hoc intel- Qui in deserto jejunavit, in deserto pavit turbas, et
ligo primum silentium fuisse. Venit Moyses, et data ibidem manna, panem scilicet angelorum copiose
est lex. Lex quidem modum infirmitatis ostendit . largitus est, ut confiteantur Domino misericordiae

ejus, ut jara non desperent qui Christura in de-

sed remedium infirmitatis; non ostendit, Ffesciebam f
M serto sequuntur, et dicant Quid comederaus aut
dicit Apostolus, quid essetpeccatum, nisi esset lex .
:

Ex quo igitur homines sua vulnera cognoverunt, quid bibemus ? Ille etiam qui animam inanem et
coeperunt clamare et quaerere medicinam et sic : animam esurientem satiat bonis, qui dat jumentis
ruptum est priraura silentiura. Porro considerantes escam ipsorum, et pullis corvorum invocantibus
non erat salus, quia nerainera eum ", animara illara quae se Christo per voti
aegroti, quod in lege
obligationera et professionis vinculum desponsavit,
justiflcabat lex, norainem ad perfectum ducebat
non deseret in deserto desertam, sed ei ra abun-
tandem post clamorem affecti longa exspectatione etg
_. — ....
est medium silentium.
. .. ......
dantia raisericordiae suae
j* :_:.4_-kH /.. ili/tat
ministrabit et dicet
• R_?/*r»f*-
Hecor-
taedio siluerunt. Et hoc :

Hoc autem silentium ruptum est tripliciter per : datussum tui, miserans adolescentiam tuam et

vocem, per verbum, per canticura. Per vocem, charitatem desponsaiionis tuce,quando secuta es me
hor-
quia per eum qui dicit Ego vox clamantis in de- : indeserto*'. In terraergo salsuginis, in terra
vastae solitudinis. in terra quae non
germi-
serto .'
Parate viam Domini, etc. " Per verbum ;
roris et
hactenus spinas et tribulos, germi-
nam omnipotens sermo a regalibus sedibus venit. navit nisi

Dominus gratiam benedictionem. Pin-

Per canticum nam in ortu : Verbi incarnati, Gloriain nabit et
M Muttos sermones guescent animae speciosadeserti, ponet ei Do-
excelsis Deo angeli cecinerunt ,
illi
quasi
dederat Moyses ; sed nullus eorum oranipotens fuit. rainus desertum quasi delicias, et solitudinem
Defecerunt enim in sua promissione, et quod dice- hortum irriguum. In hoc deserto.inhac solitudinem
quos sol-
bant non potuerunt efficere. Verbo autem Domini quidam sedent solitarii, sed non silent :

omnipotens sermo non solum mundanarum turba circumstrepit cum

coeli firmali sunt : et licitudinum
promisit aut dixit, sed quaecunque voluit fecit. de religioso scriptum sit : Sedebit solitarius, et le-
se levat se qui viam Do-
Tertium silentium erit in regeneratione, cum sede- vabit se super se ••• Supra
Ideo in hoc deserto, fratres,
rit Filius hominis in sede majestatis sux "'. Cum' m mino parat intra se.
viam Dominu
(

absterserit Dominus lacrymas ab oculis sanctorum auditur vox illa clamantis : Parate
suorum : et jara non erit amplius clamorneque do- rectas facite semitas Deinostri
". Utinam in de-
cordis mei, audiatur vox ista, et rumpatur
lor
,0
. Cum obtinuerit justus ut requiescat a labo- serto
91 M quo sum tanquara vulneratus dormiens
ribus suis : et in pace factus fuerit locus ejus . silentium in
Et quibus, juxta verbum Isaiee, in silentio et spe in sepulcris non solum vocem pce-
! Utinam
93
nitentiara praedicantis, sed ipsum audiam
Verbum,
fuit fortitudo , erit gaudium et pax in aeterno silen-
loquatur in me Dominus Deus !
tio. Salomon ait
Sicut ergo Est tempus tacendi : et audiam quid
91
ipse in corde raeo, et loquar ad
ettempus loquendi tempus tacendi, dummedium '•
Utinam loquatur
silentium tenerent omnia tempus loquendi, dum ; Dominura meum Diu silui, et humiliatus sum, et
!

Utinam siluissem a malis

i0 Sed non
claraat Joannes in deserto Parate viamDomini, rec- : silui a bonis °. !

sum qui dicere possim Ut non delinqvam in

lin-
tas facile semitas Dei nostri *. Elongaverat Joannes, :

adversus
et fugerat in solitudinem. Praeferebat solitudinem guamea 1
.Frequenter accepi opprobriura
cum deberem disponere ser -
sollicitudini, pacem turbationi, quietem tumultui, proximos meos, et
aequitatis,
ereraum civitati. Clamat in deserto, sciens quod mones meos in judicio ad observantiam
erat in
quanto remotior essei a frequentia hominum, tanto sermo meus versuti viri praestigio subornatus
immunior esset a contagio peccatorum. ^ calumniam et subversionem justitise, et in morti-

meae quasi gladius acutus, et

hn-
Notate, fratres, quod a temporibus Eliae et alio- ficationem anima^
Nunc autem sileo a
rum prophetarum, desertum dedicatum est sancti- guameaconcinnabatdolos.
A Deo, cujus laudem m
tati, ut esset in eo quasi secretior Dei thalamus in Deo, a saeculo, a meipso.
cujus mahtiam
terris, et familiare auditorium Spiritus sancti. Suc- corde et ore non habeo a seeculo, ;

peccata
cessit prophetis Joannes propheta, et plus quam necverbo nec opere damno ; a raeipso, quia
non arguo, necsatisfacUone redimo,
propheta : ex cujus inhabitatione plurimurn reveren- mea confessione
silentium, ra
tia3 et honoris deserto accrevit. nec bonis operibus recompenso. Hoc est
saeculi, qua;
Accessit Jesus, qui desertura per quadraginta quo libentius audio sapientiam hujus

,s
Apoc. 14. Psal.
Gen. 3.
'
Rom. 7. "xMatth. 3. «' Luc. 2. "Matth. 19. ' Apoc. 21. '

75.
M Isai. 30. "Eccle. " Matth. 3. ,J ,T
Jer. 2. « Tren. 3. Luc. 3. Psal.
3. Psal. 146.
38. ' Ibid.
 .;
.

563 PETRl BLESENSIS SERMONES. 564

siukilia est apud Deura s, quam verbum Dei et le- A sequcns eos a Frequentissirae siquidem vidi ho-
.

gera Altissimi. Et hoc forte est quod Salomon in- mines hujusmodi inquietos, ellitigiosos graviter a
sinuat, dicens : Verba, sapieniium audiuntur in si- Domino tlagellari. Nam contra talium malitiam Do-
lentio plus quam clamor principis inter stultos 3
.
minus immittit immissiones per angelos malos'". Ut
Claraa, quaeso, tuqui es vox clamantis. Clama, ne quid Deo et fratri suo contrarius et contumeliosus
cesses,sicut tuba exalta vocem tuam *, clama, tona, fuit ? tradatur Satanae in interitum carnis ; et qui
corusca, et fulgura, si forte exsurgat qui dorrait, si aliis gravem et impartabilera se exhibuit sibiraet

forte adjiciat ut resurgat, qui contra Domiuum fiat gravis. Et hoc est quod legitur in Proverbiis :

fere totus obsurduit. Multi etiam irabecilles sunt et Semper jurgia qucerit malus " : Angelus autem
dormiunt raulti, atque, ut verbo Jereraiae utar ! In- crudelis mittelurcontraeum.

circumcisa sunt aures eorum, et audire non pos- Si quid ergo in nobis tenebrosum est, per confes-
sunt \ Clama, quaeso, praeco Domini, ut praeparent sionera illuminetur ; si quid lubricum, in amore
8
viam Domini, et rectas faciant semitas Dei nostri . Christi stabiliatur ; si quid distortum, ad aequilatera
Et quid est, fratres ? Nonne a saeculo quod divinae regulte dirigatur ; si quid asperum, ad
Joannes nos admonet pararo vias Domini, et rectas levitatem spiritualis gratiae complanelur. Sic diriget
facere semita» Dei nostri ? Nonne a saeculo et B mansuetos Dominus ,docebitque mites vias suas '".

usque in saeculum rectaesunt viae ejus ? De viarum Quod si alicui videntur anguslae viae Domini, non
suarum rectitudine cum impio disputat ; nara, teste admiretur. Viae Domini viatores exigunt graciles
propheta, dixit irapius in corde suo : JVon est recta et expeditos, nec mole terrenae sollicitudinis one-
1
Domini via : sed eum Dorainus constantissime re- ratos. Ideo angustae sunt propter angusliam pauper-
darguit et confutat Xunquid non vice mece rectce
: tatis:sed amplissimae videntur his qui diligunt Do-
sant: el non magis praiw sunt,dicilDo-
viae vestraz minum, et aspiciunt, juxta verbum Apostoli, in re-
minus ? Scimus equidem, nec possumus diffiteri, muneratorem salulisaeternae '". Talis eratMoyses de
quia vice Domini,pulchrce etomnes semitce ejus pa. quo scribit Apostolus Quiareputuvit majores divi- :

Hoc nobiscura fatebatur qui dicit Via Do-

ci/icie*. : tias thesauris JEggptiorum improperium Christi.

mini immucalata Deus meus, impollula via eius 9 . Aspiciebat enim, dicit Apostolus.in rcmuneratoremr"
Via Domini adeo directa est, sicut propheta testa- El hoc quod in Ezechiele legitur, quod duo cheru-
tur, ui stultinon errentpcr eam 10
. Sane raultos sa- bim utraque facie aspiciebantin palmam n . In om-
pientes vidi in hac vita errantes. Nam cum sapientia nibus enim qua; agimus, sive temporalia, sivc spi-
hujus mundi s\[terrcna, animalis et diabolica 1
!, non ritualia sint, debemus in remuneratorem vitae oculos
est mirum si illi qui ita sapiunt, errant ; et viam Q nostne intentionis dirigere. Nam si attendal justus,
seternae civitalis ignorant. Illa vero stultitia per Dominus diligen-
qui ex fide vivit, quanta praeparet
quam placuit Deo salvos facere credentes ", illa e>{ tibus se si consideretomnis consummationis tinem,
;

quae non errat ; illa est quae viam novit, quam Deus clamabitetdicet Dilatasli, Domine, gressus meos**
:

abscondit a sapientibus et prudentibus hujus saeculi, et : Latum mandatumtuumnimis^^.Dtialaluremm

stultisqueet parvalis revelavit ' 3
. Domine, tu pa- via Domini, ex quo delectatur anima inmagnitudine
rasti direcliones viara justificationum tuarum, dirige
praemii, et brevitate laboris. Eatergo homo ad exi-
in conspectu tuo viam meam. Et quid tus viarum nam ibi assumuntur qui jubenlur ad
;
est dirigere
nuptias introduci »*. Fines siquidem et exitus viarum
Dominisemitam, suam vitam ? Viam
nisi corrigere
hic recipiet, pro mundanis coelestia, pro transi-
vero Domino parat, qui cor suum cor<im Deo humi-
toriis aelerna, pro temporali labore quietem et glo-
liat, et peccata in quibus offendit per poenitentiam
riarn sine fine. Gaudeatis ergo, fratres, et cantetis
purgat. Cum
omni ergo diligentia conside-
in viisDomini : Quoniammagna est gloria Domini"
randum est, ne quid pravum inveniatur in volunta-
Gaudealis exspectantes beatam spem ; et adven-
tibus nostris, ne quid asperum in moribus, veltene-
tum glorice magni proximo est u l Dei ". Nam in
brosum, vel lubncum, aut distortum pravum per reddat vobis Dominus meiredem laborum vestrorum
:

;
mahtiam, asperum per impatientiam tenebrosum
D el (
,
ui C ustodivislis pro Christo vias duras,
per lgnoranliara, lubricum per inconstantiam, di?-
a christo recipietis coronas immarcessibiles et aater-
torium per discordiam et vitae inaequalitatem. Qui- dignetur
oas. Quas vobis praestare Christus Jesus,
dam semper sunt asperi, lubrici et distorti et sunt cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat, per
qUi
:

interalios fratres quasi angues interanguillas, quasi saecula saeculorum Amen.

omnia !

corviinter columbas, quasi spinae inter lilia, et tri-

SFHMO II
buli inter rosas. Contritio et infelicitias in viis
eoram, quia viam pacis non cognoverunt ". Via de eodem adve^tu.
talium tenebrce etlubricum,elangelus Domini per- Aspiciebam invisione noctis : el ecce in nubibus

1
I Cor. 3. » Eccle. 9. * Isa. 18. ' Jer. 6.
6
Matth. 3. 'Ezech. 18. Prov. 3. 9 Psal. 17.
''
Isa. 33. » inr. 3. '-I Cor. t\ '« Matth. lt. '* Psal. 13. " Psal. 31. P al. 77. '7 Prov. 17.
n Psal. -24. »» Hebr. 11.
,0
lbid.
a Ezech. 41. Psal. 17.
13
Psal. 118.
l
*
Matth. 11. " Psal.
137. Tit. i.
565 SERM. II. — DE ADVENTU DOMINI. 566
cceli quasi Filius hominisveniebat, etusque adAnti- A ramus ergo Salvatori nostro. Salutemus eum de
quumdierum pervenit, et in conspectu ejus obtule- longe, qui mandat salutes Jacob, qui dat salutem
runteum. Et dedit ei potestatem et honoremetreg- regibus. Non enim voluit salutare nos tam de lon-
num, et potestas ejus potestas asterna, et regnum ginquo, sed salvare de proximo. Scio quia veniens
ejus quod non corrumpetur 27 . benedictionem daturus est legislator, et prosperabi-
Daniel Dominici adventus inflammatus desiderio tur in his ad quae missusomnia quoscunque est, et
28 3T
(unde et Vir desideriorum ab angelo vocatus est )
faciet prosperabuntur Eamusergo, et pratoccupe-
.

effudit in se animam suam, ut transiret in locum mus faciem ejus in confessione M Si quis inter fra- .

mysterii admirabilis, et videret sacramentum In- tres infirmus est, levet se super se ; et posteriorum
carnationis Dominicae absconditum a sanctis, sicut oblitus ad anteriora se extendat, gestiens in oc-
I9
Apostolus dicit . Unde et in visione noctis aspi- cursu Domini venientis Ita omnes unanimiter oc-
:

ciebat. Est enim visio noctis, est et visio diei, et currentes dicamus Domine, bene prosperare 30
:
,

est visio lucis : visio nocturna ante gratiam, visio intende, prospere proceie, et regna *°. Benedictus
diei sub gratia, visio lucis in gloria. Videbant pro- qui venit in nomine Domini, rex Israel salva-
phetae et patriarchae in visione noctis. Unde legitur : tor **. Solent equidem infirmi venire ad medicos,
Locutus esin visione sanctis tuis et dixisti : Posui g egeni ad divites, servi ad dominos Quid ergo, :

adjutorium, etc. 30 De secunda visione quae . in apo- Domine, Dominator dominantium ? Quid est ho-
stolis sub tempore gratiae facta est, dicit Paulus : mo, quod memor es ejus, aut filius hominis quo-
Speculantes gJoriam Domini in eamdem imaginem niam visitas eum ? ** Quid est homo quod magni-
transformamur agloriain gloriam tanquama Domi- ficas eum aut i quid apponis erga eum cor
niSpiritu ". Nunc spiritualiter videmus quasi per tuum ?

speculum in aenigmate, sed cum venerit visio lucis Movit, fratres, miseria hominis misericordiam
fulgebunt justi sicut sol in conspectu Dei, et tunc Dei. Considerans enim pius et misericors Deus quia
videbunt lumen in lumine, et purificatis oculis vi- inimicus hominem dolose subvertisset, erga homi-
debunt lucem, quam non posset mortalis oculus su- nem cogitavit cogitationes pacis. Nam ab alio im-
stinere. pulsus eversus est ut caderet. Quia vero inimicus
Et ecce in nubibus cceli quasi Filius hominis venie- raalitia propria cecidit, inventa est iniquitas ejus
bat. Tres sunt nubes : obscuritas in prophetis, pro- ad odium. Movebant Patrem misericordiarum an-
funditas in divinis consiliis, occulta et inaudita fe- gustiae hominis incarcerati, suam deplorantis mise-
cunditasvirginitatis. De nube prophetarum scriptum riam, et misericordiam implorantis ; dicentis as-
est : Tenebrosa aqua in nubibus aeris 3!
De nube . sidue Educde carcere animam meam ", complaceat
:

consiliorum Dei legitur : Rorate, cceli, desuper, et tibi, Domine,uteruas me" quoniam de terra mea ;

33
nubes pluant justum . De nube virginitatis et fe- furtim sublatus sum, et hic innocens in lacum mis-
cunditatis absconditae dicitpropheta Super nubem : sussuin *'.Nocentem me quidem fateor; sed innoccns
levemeicandidam ingredietur Dominus /Egyptum 3i . sum respectu illius cujus fraudulentia me seduxit.
In istis nubibus veniebat quasi Filius hominis. Bene Adjuvet me gratia tua, cui nocuit aliena malitia ;

dicit, quasi Filius hominis, quia temporaliter, Filius misericordia et verilas tua mihi sint in subsidium,
hominis ab seterno erat Filius Dei. Xondum erat Fi- quem aliena impietas et mendacium subverterunt.
liushominis sed qui in proximo erat Filius hominis
; Domine ego qui in carcere isto jam
Christe Jesu,
futurus,jam quasi Filius hominis censebatur. Si quis totus computrui, quando videbo faciem tuam ?
verba Danielis diligenter attendat, manifestissime in quando veniens, o salutare vultus mei et Deusmeus?
46
eis deprehendet Christi incarnationem, in eo quod Domine Deus salutis meae fac citius, quaeso, :

Filius hominis veniebat, Christi passionem, in eo propter quod venis. Veni, Domine, et noli tardare :

quod obtulerunt eura Christi resurrectionem, ineo ; veni, etostende faciemtuam et salvierimus". Te
quod data sunt ei honor et potestas aeterna et incor- enim exspectamus, esto brachium nostrum in tem-
ruptibile regnum ejus ascensionem, in eo quod
; pore trihulationis 4e certe tribulatio proxima est,
,

pervenit ad Antiquum dierum nam regressus ejus :

" et non est qui adjuvet. Verbum Salomonis est : Me-
*9
ad Patrem. Verumtamen quia caetera sacramenta mentote quia mors non tardat Et quid facimus, .

sua tempora habent, de adventu quem habemus prae fratres ? quare Domino non occurramus gressibus
manibus aliqua prosequemur. Non solus Daniel, devotionis et humilitatis? Eamus et salutemus eum,
sed etiam omnes alii cum eo prophetae de Domino et ad commanendum in nostro hospitio invitemus.
clamant unanimiter : Quoniam venit™ . Et quid ergo Alioquin lamentabitur propheta super civitatibus
60
restat, nisi ut occurramus ei, Apostolo teste ?
3,i
austri, quae nullo introeunte clausae sunt . Talis

Iste est qui ingreditur ad salvandas gentes. Occur- est qui prae nimia benigoitate sua, antequam voce-

31
IT
Dan. 7. " Dan. 9. Ephes. 3. Psal. 88. 3l I0
II Cor. 3.
3J
Psal. 17. " Isa. 45. 30
Isa.
19.
,5
Psal. 95.
,6
I Thess. i. ,T
Psal. 1.
3S
Psal. 91.
31
Psal. 117. *° Psal. 44. " Psal. 117 ;
Matth. 21. *!
Psal. 8.
t3
Psal. 141. " Psal. m. ib Gun. iO. ** Psal. 41. * 7 Psal. 79. ** lsa. 33.
49 60
Eccli. 14. Jer. 13.
 ! !

567 PETRI BLESENSIS SERMONES. 568

tur, se offert ;
bonus est animae quaerenti se, et oc- A tela, fratres, praeparandum cst hospitium corporis
currenti sibi, antequam invitetur hilaris et festinus nostri, ne quid in eo reperiat, quod oculos suae
occurrit. Non ignorabat hoc Isaias qui de tali oc- majestatis offendat. Non sit in eo uxor litigiosa,
curso loquens : Occurristi, inquit, lcetantietfacienti fumus, aut stillicidium ; nam haec tria hospitem de
justitiam.inviistuisrecordabitur tui n . Sicut au- domo ejiciunt, concupiscentia scilicet carnis, et
tem invitanti sponte se offert, ita invitatus hospi- concupiscentia oculorum et superbia vitae. Quare,
tium rogantis intrare saepe dissimulat. Ideo violen- fratres, dedignaretur divertere ad vos, si devote
tia precum et devotae humilitatis obsequio est tra- et humiliter tractus fuerit, qui domum Zachaei non
hendus. Incedens cum duobus discipulis, licetcum vocatus intravit ? Si Zachaeus dimidium suorum
eis et ab eis vellet in hospitio recipi, se tamen bonorum dedit pauperibus si fraudat, quadruplum
;

longius ire finxit Duo etiam angeli adorante et restituit " certe multos Zachaeos
: hic video, qu'
supplicante Lot ut intrarent domum ejus, dissimu- non solum quadruplum restituerunt, non solum
labant, et dicebantNequaquam, sed manebimus
:
dimidium bonorum pro Christo, sed omnia bona
inplatea ™. De discipulis autem legitur Et coe- : temporalia reliquerunt. Non dedignabitur cum ho-
gerunt eum " de Lot vero scriptum est, quia an-
; minibus habitare, quia Filius hominis est. Ipse ad
gelos oppido coegit intrare
violentia commendabilis
coactio sancta ! o B nos veniat et mansionem apud nos faciat, ut nos de
quae Christum et angelos hac mansione educat ad illius aeternaa bealitudinis
hospites facit
mansionem, in qua est pax quae non deficit, lux
Si ergo, fratrcs, ad supplicationem
nostram dis- quae non exstinguitur, et gloria quae non transit
simulatione aliqua usus fuerit, quasi velit longius Quam nobis praestare dignetur, qui cum Patre et
ire nostrumque declinare hospitium, violenter in- Spiritu sancto, vivit et regnat Deus, per omnia sae-
stemus. Nulla enim violentia major potest inferri,
cula saeculorum ! Amen.
quam si eum confessionibus, vigiliis, disciplinis, SERMO III.
arcanis jubilationibus, compunctionibus
ignitis, ge- DE EODEM ADVENTU.
mitibus ei suspiriis invitemus. Hoc modo vincetur, Dominum nostrum
Salvatorem exspectamus Je-
et quidquid dissimulaverit prius, nostris tandem sum Christum, gui reformabit corpus humilitatis
desideriisacquiescet. Noverunt experti qualiter nostrce configuratum corpori claritatis suce ".
anima contemplantis aut orantis quando in deliciis Scriptum est, quia exspectatio justorum lcetitia
cujusdam suavitatis et gloriae quodam beato stupore ". Unde et justus divinae miserationis exspecta-
et coelestium desiderio tracla suspenditur, omnia tione suspensus dicebat : Et nunc quce est exspecta-
homims mteriora Deo venienti assurgunt ; et sic,
r tiomea,nonne Dominus?" exspectatio gentium,
juxta doctrinam Apostoli, rapitur in nubibus
obviam omnesquiteexspeclantnon confundentur" Te ex- .

Christo, et sic cum Domino est "

; sed tempore spectaverunt patresnostri, in te speraverunt, et non
brevi nec hora dimidia cum enim
: existimat eum sunt confusi". Erant inter antiquos, qui increduli
tenere, sicut secreto accessit, ita secreto elabitur. prophetarum oraculis, ironica illusione Isaiae et
Spiritus enim ubi vult spirat, et nescis
unde veniat caeteris prophetis insultando dicebant : Manda, re-
aut quo vadat ". Unde Salomon ait Quomodo tu : manda manda, remanda exspecta
; : reexspecta ;

ignoras viam spiritus? " EtJob Semitam ignoravit : modicum ibi, modicum ibi w Sicut . talibus idem
avis "\ Has ipsius dilationes sponsa in Cantico
amo- propheta gravissime comminatur : Erit, inquit,
ris manifeste declarat, dum Sponso pulsante ad eis ut vadant, et cadant retrorsum, et illaqueentur,
ostium animae Vox inquit, dilecti mei pulsantis :
:
et capiantur n . Isti enim et talium consirailes inci-
Aperi mihi, toror mea, amica mea, columba mea, dunt in tentationes et laqueos diaboli. Laqueos si-
quiu caput meumpUnum rore, etc. Surrexi, inquit, quidem et pedicas et decipulashabet. Absconderunt,
aperire dilecto meo. At ille declinaverat atquetran- inquit, peccatores laqueum mihi"". Et Job : Abscon-
sierat; qucesivi et non inveni illum
non ; vocavi et dita est in lerra pedica ejus, et decipula ejus super
respondit mihi ". Et beatus Job: Si venerit ad me,non semitam '». De hac captione Salomon ait Nescit :

videbo eum ". Ideoque cura mulier Chananaea diu homo finem suum ; sed sicut pisces homo, et aves
vocasset eum, non respondit ei ; tandem dedit ei laqueo, sic homines capiuntur in tempore malo".
desiderabile et salubre responsum n insinuans : Exspectemus itaque cum fiducia, fratres. Salvatoris
quod cum amore et instantia sit vocandus, et in adventum. Certus sum, inquit, quia apparebitin fine ,

hospitium animae humili devotione fortiter attrahen- etnon mentietur. Si moram fecerit: exspectabo eum
dus. Sic respondebit. hospes misericors hospiti sup- ". Sed et ille qui mandat salules Jacob, salutal
plicanti, Chananaea? precanti Mulier, magna est
: per Oseam prophetam amicam suara Ecclesiam,
fides tua;fiat tibi sicut petisti**. Omni ergo cau- quam sibi desponsavit in fide, et consolatur eam :

" Isa.64.
5
» Luc. 24. » Gen. 19. " Uuc. 24. ** Gen. 19. "I Thess. 4. " Joan. " Eccle.
3.
11. "Job. 28. M Gant. 5. " m Matth. 15. " Ibid. " Luc. 19. " Philipp. 3. " Prov. 10.
Job. 9.
" Psal. 38. " Psal. 44. " Psal. 21 70 71 7 7 74
75
Isa. 28. Ibid. * Psal. 141. » Job. 18. Eccle. 9.
Hab. 2.
 :

56~9 SERM. III. ~ Dtf ADVENTU DOMJNI. 6?0.

et ut confidat in ea cor riri sui, docet qaaliler eum A dominatorem terrce*

1
Et ad consolationem populi
.

debeat exspectare : Dies multos, inquit, expectabis fortius inclamabat : Sperate in Domino, prope est
me, non fornicaberis : et non eris cum umator e Justusmeus, egressus est Salvatormeus,non elonga-
alieno^. Ab antiquis diebus dicta sunt haec, fra- bitur salus mea : et non immorabitur ultra horam *\
*res. Unde et [saias dicit : Nonne Dominus venit Et in personaDomini : Dabo in Sion salutaremeum,
de longinquo ? « Nos autem sumus, in quos fines etin Jerusalemgloriammeam" Jeremias etiam de :

sceculi devenerunt "" . Iideoque in proximo est ut lacu miseriae et de compede clamabat Ecce dies :

veniat Sponsus.ut veniatrex noster, legifer noster.

:
veniunt, et suscitabit Dominus David semen justum

Cilo enim veniet, et non tardabit. Et nos ergo si- ". Novum faciet super terram, mulier circumdabit
miles hominibus exspectantibus dominum suum, virum "\ Joel etiam in vocem claraoris et exsulta-
faciamus quod praecipit, ut non fornicemur, ut non tionis erumpens Filice Sion, exsultate, inquit, et
:

sequamur alios amatores. Fallax amator est mun- lcetamini,quia dedit vobisDominus doctoremjustitice

dus animabus proditoria deceptione illud.it. Hic

;
8
\ Michaeas nihilominus cum cordis exsulatione et
est Sichem filius Heroor, qui Dinam filiam Jacob vocis exaltatione dicebat Veniet Dominus, etagres- :

raptam et corruptam blanditiis lenit ?». Misera enim sus ejus adiebus ceternitatis". Si vellemus dedu-
anima abstracta a concupiscentiis cere in mediura diversas voces, diversa oracula
et illecta suis^
g et
dum mundo et diabolo consentiens fornicatur a orationes prophetarum lamentabili desiderio et de-

Domino, primam fidem irritara facit, atque in pas- votione clamosas, prius deficerent narrandi tempora
sione desideriorum et peremptoria voluptate seip- quam narrandi materia. Porro unum est necessa-
sam Deo abnegat. Dolosos amatores, quia praesen- rium. Si volumus quod Christi adventus sit nobis
tialiter se offerunt, sequitur ; et Dominum gloriae ad remedium, praeparemus nos in ejus adventum.
Christum Jesum sponsum et salvatorem suum ju- Sicut enira propheta nos in persona Israel docet
:

ste, pie et sobrie non exspectat. Paratus, inquit, esto, Israel, in occursum Domini,
Nos itaque, juxta consilium Apostoli, sobrie, et quoniam venit ". Et vos,ira.ires,estote parati, quia
juste, et pie vivamus in hoc sceculo,exspectantes bea- qua hora non putatis Filius hominis veniet '*. Pri-
tam spem, adventum gloriai magni Dei *". Est
et mus adventus jam praeteriit. Christus enim inter
pielas hominis ad Dominum, justitia ad proximum, homines visus est, et cum hominibus conversatus
est
sobrietas ad seipsum. Perniciosus est nobis Ad- ". Christus venit ut lugem in se pro nobis
impleret
ventus Domini, nisi ipsum cura pietate et sobrie- etquod, juxla Apostolum, testamentum in morte
tate et justitia exspectemus. Tres sunt adventus consummatur n ipse testamentum nostrae redera-
:

Domini primor in carnem secundus ad animara, ptionis in cruce voce spiritu ei opere
: consummavit.
tertius ad judicium. Priraus in raedia nocte fuit, In secundo adventu sumus, si tarnen tales sumus,
secundus in mane, tertius in meridie. Ut de primo ut ad nos venire dignetur ; quod si eum di-
securi,
adventu verba veritatis exangelicae prosequamur : ligimus, ad nos veniet, ac nobiscum moram faciet.
Media nocte clamor factus est : Kcce sponsus venit ". Iste adventus nobis incertus est. Quis enim novit
Mediam noctem fuisse intelligo, cum in medio Deo sunt, nisi
quae in spiritus Dei ? Noverunt qui
silentio cursum suum nox ageret. Nox apud Ju- quandoque in exstasi caelestium desiderio rapiun-
daeos erat, quorura oculos obscuraverat malitia, tur,quando veniat nesciunt tamen unde veniat,
;

ne viderent. Sicut et populus gentium, ambula- aut quo vadat, sicut Job dtcit Si venerit ad me, :

bat in tenebris. Venit Sponsus, et factus esl cla- non videbo eum et si abierit,non intelligam eum ».
,-

mor. De tertio adventu certissimum est quod venief

Ruptum est silentium noclis. Venit enim qui incertissimum tamen quando veniet. Et quid est
illuminat abscondita tenebrarum ; abstulit noctem, certius morte ? tamen
nil incertius hora mortis.
et fecit diem. Nox, inquit Apostolus, prcecessit Sapiens dicit: Cumdixerint : Pax et securitas,tunc
dies autern appropinquavit ". Et quid est
quod me- repentinus superveniet interitus et dolor, sicut in
dia nocte clamor factus est, nisi quod in medio utero habentis.et non effugient ". Nonne ille homini
silentio omnium, dum cursum suum nox ageret, D evangelico advemus Domini terribilis imminebat,cui
atque omnipotens sermo a regalibus sedibus des- a Domino dictum est : Stulte, in hac nocte repetent
cendere destinasset, prophetae cognoscentes adven- animam tuam a te : quceprceparasticujus erunt
»7
?
tum Christi, in Yocem claraoris ct gaudii prorupe- In hac vita de hoc solo securi esse possumus, quod
runt, et mediura silentium ruperunt? Magnus si- seccuri nan sumus. Modo sani sumus, modo infirma-
quidem clamor erat, ubi per se clamabant prophetae raur, modo prospera blandiuntur, modo adversis
singuli, et insimul universi. Clamabat David : affligimur, modo sumus, modo non sumus raors :

Jnclina cae los tuos,et descende ".Etlsaias : Utinam, enira nec aetali nec sexui parcit. Quidquid con-
Dominusydirumperet ccelos ! Emitte Agnum,Domine, gregaraus, dicimus, cogitaraus, aut faciraus, to-

H Ose. " Isa. 30. "I Cor. x. » Gen ,0

"
3. 34. Tit. 2. Matth. 25. Rora. 13. " Psal. 143.
•* Isa. 16. ••
Isa. 51. » Isa. 46. " Jer. 23. "Jer. 31. "Joel. 2. * Mich. Amos 4. "Luc. 1

42. » Barueh. 3. » Hebr. 9. - Joi>. 9. "Prov. 29. "Luc.12.

 :

571 PETRI BLESENSIS SERMONES. (S72

tum ad nihilum deveniet tanquam aqua decurrens. A scepimus, et quera judicem exspectamus Cui :

Qui ergo verus Israel est, praeparetur in occur- est honor et gloria in saecula saeculorum.
sum Domini Paralus, inquil, esto, Israel, in occur-
; Amen.
sum Domini, quoniam venit
98
Paratos nos esse SERMO IV. .

oportet, ut praevenimus potius mortem, quam IN FESTO S. ANDRE/E.

praeveniamur a morte. Ille prudenter se praeparat, Salve, crux pretiosa, suscipediscipulum ejus qui

qui ab iniquilatis contagio se observat. Propheta, pependit in te, magister meus Christus.
qui non poterat se observare a morte saltem ob-
Homo vanitati similis est : ideoque appetit vani-
tates et insanias falsas. Undeet ex quadam deprava-
servabat se ab iniquitate Observabo me, inquit, ab :

iniquitate**. quam beatus est, qui secure potest tione naturge in reprobum sensum datus, terrena
dicere : Paratum cor meum, Deus, paratum cor et ccelestia vilipendit, atque oblectamenta corporis
meum '°°.
Et illud Paratus sum, et nonsum con-
:
sequens, perditionis aeternae laqueis se involvit.

turbatus
l
. Iste de primo adventu percipit fructum Unde ergo homini venundato sub peccato,
infelici et

gratia-, de secundo adventu perceplurus fructum ut possit erigere caput, cameraque reprimere, et

Primus enim accessorius est ad fluclibus maris in corde suo graviter aestuantibus
salutis et gloriae.
secundum. Secundus praeparatorius ad extremum. rmperare ?
R
Primus adventus fuit occultus et humilis ; secun- Non est hoc hominis, sed illius qui operatur in
dus est secretuset amabilis ;
tertius erit manifestus nobiset velle et perficere probona voluntate 1
". Sane
primo enim
et terribilis. In venit ad nos, ut in sc- Andreas homo erat similis nobis passibilis. Ipse

cundo veniret in nos in secundo venit ;

in nos, ne autem quasi suae conditionis oblitus summopere
in tertio veniret contra nos. In primo adventu fecit praedicabnt suavitatera et dulcedinem crucis, Chri-

misericordiam ; in secundo dat gatiam; in tertio da- stique devotissimus aemulalor, ita in Christo cru-

bit gloriam, quia gratiam et gloriam dabit Dominus cem Christi amabat, ut omniura
suorum desiderio-
V In primo apparuit contemptibilis, et vilis et fra- rum sumraam poneret in doloribus et
et atfectuum

gilis : nam Herodes eum sprevit, Judaeus exspuit, tormentis. Vehementer erat in eo accensus ignis,

gentilis occidit. De secundo Apostolus loquens : quem venit Dominus mittere in terram, adeo ut in
Speculantes,inquH,gloriam Domini,in eamdem ima. suppliciis exsultaret, atque tormentum damnatissi-

ginem transformamur a gloria in gloriam,tanquam mae mortis sibi ad cumulum summae jucunditatis

a Domini spiritu in 3
. In primo judicatus mjuste ;
ascriberet. Mihi quidem misero et infirmo videtur
secundo per gratiam nos justificat, juste judicaturus terribile et horrendum in tam horribili furcarum,
ultimo, ami- aut crucis patibulo quoerere, aut queesitas: invenire
in ultimo. Aguus in primo, leo erit in ^,

De primo per Isaiam dicit Tacui et delicias. Quis quaerit in lormentis quietem, in morte
cus in medio. :

meum * de ultimo dicit Quasi par- vitam, sanitatem in morbis, in doloribus volupta-
non uperui os ; :

turiens loquetur
5
; de secundo : Et adeumveniemus, tem ? Andreas vero prae nimio ardore fidei et amo-
et mansionem apud tum faciemus .Qu\
primovenit a
ris crucem salutat, et dicit : Securus et gaudens ve-
l!
mansuetus et mitis, veniet judex tremendus et ter. nio ad te *.Andreas praecipuara reputat voluptatem,

ribilis. Qui venit in spiritu humilitatis, veniet in si dimittatur in patibulo, donec in eo consumme-
spirilu judicii et spirilu ardoris. Periculosum est, tur ; et quod omnem forlitudinem facultatis huraa-

fralres, incedere in manus Dei viventis ;

nam sicut nae transcendit, quasi jam a corpore peregrinans

cera a Jecie ignis,sic peribunt peccatoresa facie

fluit
cruciatum in cruce non sentit. Sic enim Christum

DeV .Ignis eorumnon exstinguelur,etvermis eorum diligit, sic ejus affectat consortium, ut longum ei

non deficiet ». Mors enim corum non morietur : quj videatur quod non acceleratur patibulum, quod
ad hoc solummodo vivent, ut seternaliter crucien- jam non pendet, quod mors non ingeritur, quod
tur. Justi autem epulabuntur in conspectu Dei; et protrahitur vita, quod paena differtur. Ejus itaque

delectabuntur in multitudine pacis, haben'es, testi- passioni jam potius nos congaudere quam corapati

monio lsaiae, coronam pro cinere oleum gaudii pro decet. Quare enim ei patienti non congaudeamus,

luctu, pallium laudis pro spiritu mceroris

9
. Reddet u qui converlitin gaudium passionem 1 lignura be
nedictum o lignura fructiferum o arbor pretio-
enim Dominus sanclis mercedem laborum suorum ! !

impios autem damnabit senlentia Babylonis. Quan- sissima, quae de pretio raundi quod in te tulisti,

fum, inquit, exaltavit se indeliciis, tantum date ei adhuc etiam in morte germinas pacatissimum fru-
tormentum luctum '°. De hoc, adventu ipse dicit
et ctum vitae, oleum laelitiae fundis, et eos qui lignum
merces mea mecum est reddere vitoe apprehendunt facis inter crudelissimae mor-
Ecce venio cito,et
angustias degustare primilias suavitatis aeter-
unicuique secundum opera sua ". Ipse non secun- tis

dura opera nostra raala quae feciraus nos, sed se- mel
cundura magnam misericordiam suam salvos nos Crux quae olim instrumentum damnationis exqui-
Chnsius Jesus quera Salvatorem su- sitae et vilissimae mortis exstiterat, hodie amatori-
faciat , ,

s 4 8
t " Amos4 "Psal 17.
10 °
Psal. 107. *
Psal. 118. * Psal. 85. II Cor. 3. Isai. 42. Ibid.
1!
'Psal.67. Isai. 6C. *Isai. 64.
14,
Apoc. 18. "Apoc.22. -"Philipp. 2. 'InVit.ap.BoU.
'Joan. 14.
 .

873 SGRM. IV. - IN FESTO S. ANDRE^. 874

bus suis pro morte vitam, pro timore securitatem, A patitur ut trepidatio ejus mihi vertatur in fortitu-

pro confusione gloriam reconipensat. Vere quod dinem, tristitiain leetitiam, taedium in alaoritatem,
13
stultum estDei,sapientiusest hominibus nam ; desolatio in consolationem, turbatio in quietem.
cumsapientia bumana non invenlsset in cruce, nisi Patitur servus sibi providens. Dominosuo serviens.
amaritiulinem morlis, turpitudinem et horrorem, Patitur Dominus se exinaniens, et servo compa-
Petrus et Andreas manna absconditum in cruce liensvSuscipe,'mqa\l,discipulum ejus quipependit in
i3
compererunt, et thesaurum summee voluptatis in- te \ Ardentissimeatfectat Andreas ascendere cru-
venerunt. Ipse primogenitus mortuorum Chrislus cem, ulinde mundum et principem mundi despiciat,
Jesusistarumcrucisdeliciarum non immemor, jam utindequaside eminentissima turre jacula inimici
passus, jam sepullus, jam glorificatus, occurrens securus excipiat. Quid est enim crux, nisi specula
Petro vadit Romam iterum crucifigi. Nonne suffi- Sion, turrisDavid, turris fortudinis a facie inimi-
*3
ciebat semel satiatum esse opprobrium crucis, nisi ci ', unde tanquamde alto et eminenti loco ornnis

adhuc esuriret et esuriendo appeteret crucem suis inimicimalitia confundatur ? Altissimum posuisti,
nobilioribus membris?Non miror, si Cbristus cru- Domine, refugium, tuum u Qui ascendit in spccu- .

cem qua exaltatus omnia ad se tra-

dilexerit, in lam crucis, nilproficieiinimicasin eo, et filius ini-
13
xit ', ad se dico, addiligendum, ad imitandum, g quilatisnonapponet nocere ei *'*.
Cornu crucis, in-
s
ad communicandum Per hanc illi horaini data est .
qnit propheta, inmanibus ejus "'-"cujus, ejus ? nisi
omnispotestasincoeloet in terra **. Per hanc da- Cbrisli, qui cornibus crucis venlilans inimicum, et
l5
tum est ei nomen quod est supra omne nomen . debellans aerias potestates dicebat : Ego vici mun-
Per hanc factus est principatus ejus super humerum dum- e Non . araisit crux suee potestatis officium vel

ejus^. Sedunde hoc Andrese, viro infirmo et fra- effectum. Adhuc exaltat cornua justi, et confringit

gili, quod ita gloriatur in cruce, quod sic in tor- cornua peccatorum. Si cruxitixum diligitis, fratres,

mentis exsullat, et prae gaudio se non capit ? Certe diligite crucem Christi, cui vos clavis humilitatis et

Elias ad commiuationem unius mulierculee animo obedientiee affixistis. Tria crucem amabilem faciunt :

consternatus projicit se subter umbram juniperi, timor, spes, charitas. Timor incipit, spes provehit,
et pelit animee suee ut morialur. Sufficit, iuquit, charitas perficit ; n&rnplenitudo legisest charitas^
mihi,tolleanimammeam". Paulus apostolusinter Qui incipit iu timore, crucem Chrisli sustinet pa-
tentationum augustias coaretatus clamare compel- tienter. Qui proficit in spe, portat eam libenter,
litur, suumque dolorem clamore testalur Infelix :
Qui consummatur in charilate, eam amplectitur
egokomo! quismeliberabit de corpore mortis hu- ardenler. Iste cum beato Andrea dicere potest :

r Amatortuus semper fui. ef desideravi amplecti

8
jus>" Ille Job, cujus tolerautia adeo solemniter te,
r. 27*
preedicatur, suam infirmitalem suumque defectum o oonacrux.
/ t

considerans : Quce est, inquit, fortitudo mea utsusti- Crux in qua tantam dulcedinem beatus Andreas
neam ?Non est fortitudo lapidum fortitudo mea ; nec invenit, quibusdam perditis araara et onerosa est.

caromea cenea est

1S *.
Jonas etiam a facie Domini fu- Eam enim in angariam portant miserabiliores om-
giens, et arefactionne hederee conturbatus : Irascor, nibus hominibus, quia de preesenti cruce ad eeter-
inquit, ad mortem^. Quid mirum de Jona ? Ipse nos trantituri sunt cruciatus : quam infatuati sunt,

etiamCbristus timuit. Ecce plus quam Jonas hic

i0 et in reprobura sensum dati non percipiunt dulce-
,

id est Christus qui coepit taedereet turbari usque ad dinem ligni vitee, Animalis enim homo non percipit
morlem. Christusdicit Anima mea turbata : est
i[ ea quce sunt Spiritus Dei ; nam stultitia estei, et non
;

ss
et : Pater,si fieripossit,transeata me calix iste **. potest intelligere. . Porro si quis hoc lignum in

Andreas clamat : Salve, crux specicsa ! securus et corde suo, tanquam fasciculum myrrhee humiliterac

gaudens ad te venio, suscipe discipulum ejus qui pe- devote collegerit, habebit fructum refectionis, bal-

penditin temagister meus Christus

-2
\ Nunquid samum suavitatis, oleum unctionis. Duo ligna cru-
magistro major est discipulus, aut domino ser- cem faciunt. Ex quo vidua duo heec ligna collegit,
vus ? apud illam et suos, nec oleum, nec farina delecit

Attendite, fratres ineffabilem in meestimabilem D Heec sunt illa duo ligna, quibus sub Moyse aquas
31
abundai.tiam suavitatis, et exuberantiam charitatis amaree °, sub Eliezer aquee salsee dulcoratae

in Christo. Compatitur medicus et confirmatur in- sunt. Et quid salsius, quid amarius lacrymis Christi

firmo, infirmatur gallina cum pullis, ut plenum fie- m suscitatione Lazari, in-futura subversione Jeru-
ret holocaustum, ut opus raisericordiee consumma- salem ? quid amarius aqua illa quee de Crucifixi la-

tee impleretur in Christo ; sicut patiebatur pro no- tere emanavit ? Ut minus sapiens dixi, judicans ibi
bis in carne, sic animoe passiones voluit sustinere. esse amaritudinem, ubi amoris sumraa et gratiee

Mihi trepidat, mihi turbatur, mihi teedet, mihi toli dulcedo, et incomprehensibilis benevolentiee pleni-

patitur, et toti corapalitur. Ideoque compatiendo tudo consistit. Quid enim dulcius aut amabilius

x t5
13
I Cor.
l3
1. *Joan. 12. * Matth. 28. Philipp. 2. l0
lsa. 9.
17
III Reg. 19. " Rora. 7.
Jonas 4. 50 Luc. 11. Joan. 12. u Matlh. zG. ""* *
1S " 19 Sl i8
Job. 6. In Vita ap. Boll. Ibid. Psal. 60.
" Psal. 90.
s **
Psal. 88.
J5
Habac. 3. SJ Joan. 16. i7
Rom. 13. * * In Vit. ap. Boil. * I Cor. 2. 7

M III Reg. 17.

M Exod. 13. " /. Eiiseo. IV Reg. 2.
 ;

5* PETRI BLESENSIS SERMONtfS. 516

aquis illis quae de latere et oculis fluunt, quasi de A fieret horainibus : et ut nos reforraaret ad gloriam
fontibus Salvatoris ? Hae sunt aquae in Ezechiele, imraortalitatis, non solum mortalis corporis, sed
qui sanavit aquas mortuis maris " : duritiam lapi- fragili et infantuli conformat setati. Videte, fratres,
dum scidit haec aqua. Dnde plus quam lapideus est, Dominum immensum, redemptionem justorum, rui-
cujus cor devotione et compassione non scindilur nam superborum, judicium impiorum, infantulum
ad memoriam crucis Christi. In cruce posuit Do- tenerum et infirmum.
minus mysterium reconciliationis eam prius in se, ; Puernatus est nobis. Non sufficere esse natum,
postea in apostolis et martyribus commendavit. nisi et datus esset. In eo quod datus est nobis, etiam
Hanc nobis proposuit misericordiae propitiatorium, omniacumeo data suntnobis, sicut Apostolus dicit
virtutura ascensorium, et scalara per virtutes ad Pater qui eum donavit, quomodo etiam omnia non
K
jocunditatera coelestium gaudiorum. Quam nobis donavit nobis cum eo ". Hic est puer, qui, juxta
praestare dignetur, qui cum Patre et Spiritu san- veubum Isaiae, antequam sciret vocare patrem aut
cto, vivit et regnat Deus, per omnia saecula saecu- raatrerasuam, auferetur forlitudo\Damasci et spo-
lorum. Amen. UaSamaria;' 1
. Hic est puer de quo Ecclesiastes
SERMO V. ait : Melior estpuer pauper et sapiens rege seneet
1N IUTIV1TATE DOMlM. B stulto quinescit sibi providere in
, posterum" .Chri-
Puer natus est nobis, et /ilius datus est nobis **. stus puer pauper est : pauperavit enim se, ut nos
Non miremini, fratres, si Christus per Isaiam ditaret; eiinanivitse, ut nos impleret. Ideo enim
pueri nomine designetur. Nam et Pater de ipso ut oleumeffusum est noraen ejus, ut de effusa ejus
loquens Hic est, inquit, puer meus quem elegi '*.
: plenitudineomnes acciperemus. Et quae major exi-
Quare non dicetur puer, qui defectus et miserias nanitio quara ut splendor gloriae, figura substantiae
puerilis impotentiae sua bonitate et nostra necessi- Dei, imago divinae majestatis. Unigenitus Dei appa-
tate suscepit ? Puer, inquit propheta, natus est nobis . reret in servili forma, non habens speciem neque
Ille qui parvulum coram discipulis statuens pueri- decorem? Magna et plus quam magna exinanitio est,
lem, in eo innocentiam comraendavit, maluit puer quae infatuat sapientiam, infirmat virtutem, humiliat
apparere amabilis quam terribilis, volens provocare raajestatem, et tam in nativitate quam in passione
araorera, non inferre timorera. Ei namque gratior reddit omnino abjectum et vilem. Iste tamen puer
est filialis affectio quam servilis, voluntaria quam adeo vilis et pauper, incomparabiliter melior est
coacta. Si voluraus ut reformet et configuret nos rege sene et stulto. Quis est iste rex senex et stul-
sibi, configurerrur infanti, ut simus quasi modo tus, nisi hostis antiquus inveteratus dierum malo-
*s
geniti infantes, humiles, rationabiles, sine dolo *. p rum ? lpseest rex super omnes filios superbiaz ,

Nemo ingressus est regnum ejus, nisi humiliaverit qui sibi usurpanssolium in lateribus aqiulonis, sibi
se sicut parvulus iste. Ego, inquit, sum ostium. et suis male providit in posterum. Hunc debellavit
Per mesiquisintroierit,salvabitur H . Vae illis qui hic puerpauper et sapiens, quem Apostolus Dei
nonhurailiantur, qui superbae elationis giganteam virtutem et Dei sapientiam vocans " Traduxit,
magnitudinem non deponunt : quomodo sine offen- inquit, principatus et potestate con/identer, palam
sione capitis ingredientur? propterea conquassabit triumphans eos in semelipso a . Hunc tn pueritia
Dominus in terra capita multorum * Irao humilie- 7
. agnus Herodes ad raortem quaesivit hunc in :

mur sub potenti manu ejus. Maxime dum puer est, adulta aetate secundus Herodes sibioblatumsprevit.
utamur beneficio pueritiae ejus. Puer Jesus raro Ad vocem istius, qui in cunabilis vagit, tremunt
irascitur ; iratus vero de levi placatur. Quaeramus angelicae potestates. Hinc Isaias et omnes propbetae
et conservemus nobis gratiam pueri, et non time- perhibentes testimonium claraant : Hic est Deus
iS
biraus in futuro iram et furorem judicis et terri- noster ;et non cestimabitur alius ab eo . Hic est
bilis et tremendi. Puer natus est nobis de Judaeis : Deus noster in ceternum etin sasculum sceculi; ipse
natus nobis, non eis natus est. Ideo autem nobis regetnonintKCula*' Omnes reges adorabunt par-
' .

natus, ut qui damnabiliter nati fueramus, per eum vulum nostrum. Omnes gentes.servient ei omne ;

feliciter renascamur. Nam quotquotreceperunt eum, ^ regnum quodnon serviet ei, peribit. Quaerunt ali-
1".
dedit eis potestaUm /ilios Dei fieri per gratiam quimagis curiose quam studiose quae necessitasfuit,
Qua raedjante, teste Apostolo, stamus et gloriamur quod Christus nostrae miseriae necessitates assum-
in spe glori/e filiorum Dei ". Ille qui docet hominem pserit non attendentes ineffabile sacraraentum di-
;

acientiara, qui linguas angelorum erudit et infor- spensationis in Christo, sine quo nec oportuit nec
raat, Dei verbum, et Dei virtus, et Dei sapientia, decuitnos salvari. Et, ut talibus recisiore verbo
infantiara simplicem etelinguem elegit. Parum erat respondeam, Deus ideo factus est homo, ni homo
ei quod esset minoratusabangelis,nisi minor etiam fieret Deus, ut is cui quondam dictum est : Terra es,

Ezech. 47. "Isa. 9. " Isa. 42; Matth. 12. " I Petr. 2. " oan. 10. " Psal. 109. " Joan. 1.
" Rom.
>m. 5
5. " Rom. 8.
M Isa. 8. "Eccle. 4. **
Job. 41. "I Cor. 1. " Coloss. 2. **
Baruch. 3.
"PsaL47.
iL47.
 :

577 SERM. V. — IN NATIVITATE DOMINI. 578

M
el in terram ibis : amodo audial : Coelum es, et in A ut pauperes f t pannosos reeiperet in participium et

coelum ibis. admirabile commercium ! acepit haereditatem gloriae sui regni. Audite, coeli, et auri-
humaniiatem ut conferret deitatem accepit mise- ; bus percipe, quantum magnificaverit Domi-
terra,

riam, ut daret gloriam. Apparuit ergo benignitas et nus misericordiam suam nobiscum, omnipotens
humanitas Sulvatoris nostri Dei " apparuit nobis ; sermo pro nobis a regalibus sedibus deseendit in
humanitas, quia non eramus digni ut appareret stabulum Verbum quod erat spiritus, factum est
nobis divinitas. Et qui cum Patre idem erat per caro, ", Verbum quod erat invisibile, factum est vi-
ineffabilem unitatem, unum cum homine factus est sibile et tractabile. Unde et quidam acere potuerunt
per incogitabilem unitatem. Et manus nostrce tractaverunt de Verbo vilaz**.
Ut ergo bomo assumeretur in Deum, suscepit Factum est guslabile et odorabile et audibde.ut sicut
hominem susceptor noster Deus Jacob, quia Domini mors infecerat et corruperat omnes sensus in nobis
est assumptio nostra, et sancti Israel Regis nostr? . ita Christus vita nostra ornnes sensus nostros
Sir. de nostra miseria remedium nostrae miseriae reformaret, faclus omnia in nobis. Pannis involvitur
cogitavit. Nam sicut quodam artiticio chaiitatis nec sicut vetus Adam novus Adam pe libus operi-
coelestis divitias et indigenlias nostras, ita beatilu- tur. Video Jesurn sacerdotem magnum sordidis ve-
50
dinem suara et nostram miseriam temperavit in se -d stibus vestitum, sicut Zacharias praedixerat . Unde
Dtus et homo simul in unum dives et pauper ; ut, angelus ad pnstores loquens, dedit in pannis signi-
operante ineffabili sacramento dispensationis, bea- ficationem. Et hoc, inquil, vobis signum : Invenietis
titudo miseriam absorbeal, vita morlem deglutiat, puerum pannis involutum". Panni tui, Jesu, a lem-
et totus homo beneficio resurrectionis in gloriam pore infauliae positi sunt in signum ; sed in signum
vitae cceltfstis assurgat. Ille qui dixit : Ceelum et cui coulradicebant. et assidue contradicitur. Cum
terram ego impleo ", in utero virginali totus, in Petrus aposlolus dicat : Non in veste pretiow M .

pannieulis totus clauditur in praesepio. Erat lux Cum Elias et Joannes de vestium asperilale lauden-
vera, ideoque ut illuminet tenebras no^lras, in nocle lur, et testimonio illius qui jacet in praesepio, hi
nascitur et in miseriis, ul sit nativitatis suae illu- gui in domibus regum sunt mollibus vestiuntur™,
minatio in deliciis nostris. De nocte nascitur cuslos tamen adhuc a plerisque vestimenta mollia et deli-
Isiael, Samaritanus noster, qui inlerpretatur custos; caia quaeruntur. Nunquid in solis vestibus contra-
cui propheta olim clamaverat : Cusios,quia de nocte f dicimus Christo? Sane ex aliis pluribus causis posi-
custos, quid de nocte
5J
? Et attende diligenter quod tus est in ruinam W
resurrectionem multorum, et
altissimus Ahissimi Filius, qui tempora habet in sua in signutn cui contradicetur °°. Noune contradici-
potestate, tempus suae nalivitati elegit, quod moles- mus ei fere in omnibus Appetebat enim humilita- '?

tius esse poterat parvulo tenero et filio pauj-eris tem, nos sublimitaiem ; appelebal miseriam, nos
mulieris, quae vix haberet panniculos unde puer gloriam. Cibus ejus erat facere voluntatem Pairis
posset involvi. sui, cibus noster est facere desideria carnis nostrae,
Sed ipse est parvulus, ille de quo Isaias prae- per omuia Patri erat obediens, .juidam jngum obe-
53
dixeral quia reprobaret malum, eligeiet bonum ; dientiae detreclantes singulis fere horis
rumpunt vin-
coufundens in hoc mundi jtidiciurn et prudeniiam culum regulam claustri, legem silejitii. Si-
sui voli,

carnisquHeinimica est Deo. Ipsa est quae dicit malum lebat puer Jesu, silebat sermo omuip uens, Verlmm
bonum ei bonum maium, amplectens volupiates hu- Allissi.ni, et Non eslsermoin Ungua
poterai dicere :

jussaeculi, et in eio reputans summum bouum. Porro tnea ei

. commen-
Ideoq.iesilebat, ut virtuteui ^ileniii
parvulus noster ab ipso snae nativitatis exordio in daret in nobis. Quidam saepe in unum convenientes
frigoie et nuditate, in diversorio, in pia^sepio, vitae et rumpenles silenlium, cum de lege Dei et saluiis
asperitaiem, vilitatem et abjeclionem omnemque suae negotio loqui deberent, narrant fabulas et fig-
formam humiliiatis et religionis piimitiare et conse- mentarumorum. Narraoerunt iniqui fabulationes,
crare dignatus est in seipso. Ule qui est terribilis apud sed non ut let tua ". Sciant quia sine salutis dis-
reges terrae, invisibilis et inaccessibiiis, et in splen pendio diu 1 >qui non possunt ; nam in multiloquio
doribus sanclorum nmictus lumine sicut vestimento, D n on deerit peccatum, teste Seriptura
83
. In manu
Dei virlus et Dei sapienlia. Ideo parvulus nascitur linguai est vita et rnors**. Evolat verbum leve. im-
ut nos magnificet. ldeo in diversorio ul sciamus nos providum et incautjm. Illud tamem tam leve ver-
esse peregrinos et hospites super terram. Ideo inprae- bum facit te homicidara, dura vulneralam in fralre
sepio reclinatur, ut ejus exemplo novissimum locura tuo perimit charitatern. Gravissime laesus et frater
eligere doceamur. ldeo lacte pascitur, et pannis in- tuus, et tu propter vilitatem et levitatem verhi forle
vulvuur, ul habentes alimeula et quibus tegamur, non reputas. Et quid est vilius musca mjrienti ? illa
his contenti simus. Pauper et pannosus esse voluit, tamen uuguentum suavitalis exterrainal 65 Vide .

B0 53
"Gen. 3. * Tit. 3. Psal. 88. Jer. 23.
5!
Isa. 21. Isa. 7.
5
'
Joan. I Joan. 1.
"Zachar. 3. " Luc. 2. °
8
1 Tim. 2. '
Mattli. 11.
80
Luc. 2.
61
Psal. 138. °
3
Psal 118, '• Prov. 10.
" Prov. 18.
e5
Eccl. 10.

Patrol. CCVII. 19
 PETRI BLESENSIS SERMONES. 580
579
3
quomodo te invitat obedientige humilitatem, qui A ' Patre, et vcni in mundum* ,
ex utero Patris ante
Dei fabro feminae obediens Luciferum gvnitus venit in uterum Virginis matris
cum esset Filius et

erat. A summo equidem cxlo egressio ejus ". Et tesiimo-

subditus illis ". At- nio Micficeae prophetce Egressio ejus ab initio a die-
Et erat, inquit evangelista,
:

tende diligenter universa, quce in Christi charitato bus azternitalis**.

eoncurrunt et nisi pertinaciter volueris contradi-

;
De illius egressu et regressu evangelista testimo-

cere, videbis in omnibus signum et formam obedien- nium ferens : A Deo, inquit, venit, et ad Deum
exemplum humilitatis, legem vitae ei disciplinae, vadit 6 ". Egreditur Isaac in agrum ut meditetur 8
\
liae,

Apostolus dicit de Cliristo, quia factns est nobis a Quis est iote ager, nisi uterus Virgiiiis qui produci^

Dcojustitia, et sanctificatio et redempUo". Etjara germen Domini in magnificentia el gloria ? Hic est

flores justilise et sanctificallonisapparent in eo ;

jara ager cui benedixit Dominus, et de quo scripium

completor in Chrislo quocl de aposlolis suis eral est Pulchritudo agri mecumest**. Et quid cogital,

quandoque dicturns : Ego pro eis sanctiftcavi me- Dominus "? Cogitavi, inquit, cogitationes pacis M :

", Procul dubio jam effloruit super ipsum hic est verus Joseph, qui millilur a palre ut videat
ipsuw
sanctificatio nostra, quia nobis regulam sanclitalis fralres suos et pecora. Nonne missus est qui dicit :

ubique praesci-bit Salvatoris infantia. Diligainus o Spiritus Domini super me, eo quod unxerit me? ad
90
liu M5, fratres, qui natus et datus est nobis, a quo enangelizandum pauperibus misitme . Ipse estqui

omnes dalum oplimum, et omne donum pcrfcctum dicii : Dominus misit me ct Spirilus ejus
0i
. Missus
Patris. de qno est Jo^eph ad fratres suos. Fratres (ihristi omnes
est ". Ipse esi dileetusel unig.-nitus
dicit: Hicest FUius mcus dilectua in quomihicom- sunt qui Christi fidero recipiunt. Quotquot enhn,
70
Ei ipse de Patre dicit Ego quw placita inquit, rcceperunt eum, dudit eis potestatem filios
placui . :

oi
sunt ei facio Quicunque ftunc non dilexe-
semper '*. Dei fieri, his qui crcdunt in nomine ejus . Si fihi

homo ille, Dei sunt. ergo fratres Christi hseredes quidem

rit, melius esset ei si nalus non fuisse
et ;

maxime cum Apostolus dicat Qui non diligit Do- :

Dei, cohapredes autem Chriati. Ul sit ipse priraoge-

minum iiostrum Jesum Christum,sil anaihema,ma- nilus in mullis fralribus, hunc fratrem dedit uobis

ranatha Diligamus eem qui dilexit nos, et lavit

7i
.
benedicta Virgo. De hoc fratre dicit Salomon : Quis

nos in sanguine suo, qui in sua dilectione et bene-

mihi dct te jratrem meum sugcntem ubera matris
9
dictione praevenil nos Je*us Clirislus. Cui sit bene-
mea? 3 ? Non solum fratres, sed et pecora visitat

diclio in saecula saeculorum. Amen. Josepb noster, homines enim et jumenta salvabit
Dominus. Ipse estqui dicit Ego visitabo oves meas,
:

SERMO VI. _, sicut pastorvisilat gregem suum 91 Videte, fraires, .

rotam in rola, alam in ala. Aitendite quod mutuis

1N EADEM NATIVITATF. D0M1NI.
vultibus duo cherubin sese respiciunt. Pastores

In sole pomit tabernaculum suum, et ipse tan- erant ad quos figurativus Joseph mitlebatur ; ethodie
13
ijUim sponsus procedens dc thalamo suo . noster verus Joseph, nosier Jesus pastoribus reve-

X diebus aetei nilatis latuerat ciabsconditum fue- latur. Jesus dico, Salvalor, non som-non Joseph ;

ratverbum Patris, sicut scriptum est : Posuit tene- niator ; Dominator

non iEgypti. Ex quo semelcoeli,

bras latibulum suum '*. Et alius propheta dicit : Ve- nominatus e.t Jesus, non curo audire Joseph et :

in fastidium mthi veniunt omnia nomina vetustaiis.

re Deus absconditus tues, Rex Israel salvntor". Et

illud alterius propheiae: BrachiumDomini cui reve- Du cissime sapit nomen Jesu.nomen novum, nomen
latum est
n ? Venitenim de monte condenso et um- illius qui dicit : Ecce nova facio omnia 9 '. Illud
broso. Nam sacramenlum hoc, sicut Apostolus di- nomem necessitatis est, quod Racliel imposuit hoc ;

cit, non est agnitum alliis generationibus

::
. Ideo est nomen novum ,
quod os Domini nominavit.
aniiquis patribus videbatur quia nimis esse Christus Supervenerunt nova, et ideo vetera transierunt.

elongatus ab Unde cum Isaias de Verbi incarna-

eis. Yetustissimaveterum, dicit Dominus per Moysen,
tioneloqueretur Verbum, inquit, veniet de longin-
:
comcdetis, et supervenientibus novis, vetjra proji-
quo Et lioc est quod in Numeris legitur
''*.
Audi- :
D cietis
e '.

tor sermonum meorum, videho eum, sed nonmodo; El quae sunt vetera, quse vetustissima, vel quae
79
intuebor eum, sed non prope Concluserat Domi- . nova ? Tu, Domine, doce nos, qui doces hominem
nus omnia sub peccalo, ut omnium misereretur
'°.
scientiam ;
lu cognovisti omnia novissima et anti-

Omnes peccaveranl, et egebantgraiia Dei". Ideoque qua. Vetustissima credo esse, quod in principio

eral Dominus eloogatus ab eis, quia longe a pecca- erat Verbum, quod Chrislus genilus est a Patie,
toribus salus ". Scd egressus est verus Isaac ooster, quod Patii cocequalis, coaeternus et consubslantials.

ut meditarelur in agro, sicut ipse dicit : Exivi a Vetustissiraa etiam sunt quaa erant ante legem,

7
Joan. il.
M Jac. 1. ° Matth. 17. Joan. 8. 7,
lCor. 16. M Psal. 13.
c. _. '
I Cor. \. •'

:i
Psal. 17. "Isa. 43.
M Isa. 53. Ephes. 3. 77 7t
Isa. 30. " Num. 24. 90 Rom. 11. " Rom. 3.
"* 1 w Mich. 5. ^Joan.13. 87 Gen. 24. •• Psal. 49. M Jer.
PsaL 118. s Joan 1G »' Psal. 18. 29.
* Isa. CI ; Luc. 4.
vl
Isa. 48
os
Joan. 1. " Cant. 8. 9i Ezech. 34. M Apoc. 81. »
9
Levit. 26.
 ;i SERM. VI. — IN NATIVITATE DOMIXI. 582

sicut oblatio panis et vini faeta a Melchisedech. A 'ore vultuscomedebant panem doloris, jam
sui

Vetera sunt ritus caeremomarum

sacrificiorum, comedant panem vitae et jucundiiatis. Legitur quod
observantiae, et oracula prophetarum. Nova sunt tempore legis corvus afferehat Elise panes in mane,
qnod hominem in unitate personae sibi Deus univit, et carnes iu vespere \ Moyses etiam dicit Mane :

quod mulier in utero suo virnm circumdedit, qnod comeditis panes, etvspere camibus salurabimini 10 .

Virgo concepit et peperit. Novum, dicit Jeremias, Haec equidem ciborum dispensatio minus congrua
faciet Dominus super terram : Mulier circumdabit videtnr, et vere
corvina est, nisi edantur carnes
virum 9 \ Projiciantur ergo vetera, quia nova su- sine panibus, panes sine carnibus. Si quid ad
et

pervenerunt ; cesset figura, quia veritas venit ; ces- nos de panibus et carnibus illis est, projiciatur.
sent promissa, quia facla est solutio promissorum. Sunt enim veleres observantiae, et jam fetent. Si

Erraverunt veteres in solitudine, in invio et in- sale nostro fuissent cooditae, nunqunm forsilan
3
aquoso
98
•
sed, testimonio Isaiae, vetus error abiiL* . putruissent. Nunc autem sunt quaedam rancidae,
Veritas et error simul esse non possunt. Ahiit ergo quaedam fetidae. Panes etiam duri et mucidi, ita
l0
error, quia veritas deterra orta est °. Quia velera quod possent frangere dentem masticanlis. Nonne
transierunt Apostolus testatur Siqua, inquit, inno- : macidus et darus panis ille Oculum pro oculo, :

vata in Christo facta creaturaest, veteratransie- 3 dentem pro dente? Nos auiem carnes Agni novdli
runt,etecce facta sunt eiomnia ncva*. Comeda- comedamus carnes Agni immaculafi, cujus sanguis
;

mus vetustissima, ut qui adoramus parvulum in cu- liberat Israel de Jsgypto, qui praedicius est in lege
nabulis, eumdem credamus, et adoremus Patrem et prophetis, qui, teslimonio Joannis, lollit peccata
coaeiernum et coaequalem, universitatis Creatorem et mundi ". Hic est cujus adventum desiderans
Dominum majeslatis. Comedamus panes Melchise- Isaias : £/n?7/e,inquit,Deus Pater, Agnum domina-
12
dech nam ipsi suntvelustissimi, et ideo suavissimi,-
;
torem terrce de petra deserti . Desertum est gen-
et projiciamus panes propositionis, qui sunt veteres, tilitas, quae in suo errore obduraverat, et ideo pelra

quia supervenit panis novusqui de coelo descendit. deseiti.Sed convertit Dominus deserium in deli-
Hunc panem mulier evangebca de tribus saccis fari- cias, et solitudinem in hortum Domini, quia de
nae commiscuit
:
. Bealissima e: im Virgo tres subs- petra deserti emissus est Agnus dominator terrae.
tantias, divinitatem scilicet, carnem el animam,unitf s Vos, qui estis exeisi de petra, vultis videre peirara
in unius hominis persona concepit. Haec est tunica deserti ? videte Ruth Moabitidem.
Booz siquidem
Joseph polymita, quae naturarum admirabili varie- Judfeus ge.nuit Obeih ex Rulh gentili, patrem Jesse
a fine usque
tate praefulgens talaris est, quia attingit patris David. Cbristus autem fiiius David secundum
3
ad finem, fortiter et suaviter omnia disponens carne.m. Christus ergo, qui veniebat qusrrere quod
.
r
Panis iste quem Virgo confecit, in clibano crucis perierat, de fidelibus et infidelibus, deijusns
justis et pec-
confectus est, elin resurreciione divisus. Sapientia catoribus nasci voluit. Nam et ille agnus qui immo-
enim ahscondita, et thesaurus invisus, et pannis non labatur in lege, juxta
editionem Septuaginta, de
divisus aut fractus, quce ulilitasin his tribus
4
?Sed ovibus et capris assumebatur. Sed revertamur ad

fractus est panis, apertus est liber, conscissus est puerum, quem dimisimus in cunabulis vagieutem ;

saccus, et spiritus Christi descendens ad inferos eamus et videamus cum pastoribus illus festnanli-
tanquam inler mortuos liber eduxit vinclos de domo bus hoc verbum quod factum est, quod Dominus
13
carceris, sedentes in tenebris et umbra mortis 5 . fecit et oslendit nobis . infelices divites hujus
Caro vero moriens mortem perimit, et vita bomi- mundi, quouiam habetis hic consolationem vestram,
num cum ea resurgit, regenerata in spem vitae per ut in fumro sit vobis stridor dentium et fletus, re-
resurreclionem Jesu Christi ex morluis. Sic itaque cepturi pro deliciis tormenta et luctum !

panis noster quotidianus et supersubstantialis ex Ea hora qua Christus nascebatur, erant multi
tribus saccis farinae compactus est in conceptione, divites dormientes, multi etiam lascivientes in
coctus iu pas.^ione, fractus io resurrectione. Hic delicafis et mollibus
Sed qui in labore ho-
stratis.

est panis subcinericius, qui subvertit castra Ma minum non sunt, non meruntur de au»elica visita-
dian». Beuedictus Deus in donis suis, quianimam D tione solalium. Erant forlasse aliqui vigilantes, et
inanem et animam esurienlem satiat bonis, panem solliciti cirea sapienliam hujusmundi. Sed Christus,
et carnem dedit jiobis Dominus. Nam Filius Dei qui mundanam sapienlia:u inlatuavit, et per stuiti-

panis factus est, Et Verbum caro jactum est". Ha- tiam praedicalionis salvos facere voluit credenins u
,

bemus panem et carnem panem, quem

: dat mun- a»pectum angelorum, et canticum gloriaeet laudis ;

do carnem, quam qui comederit, teslimonio Veri-

; atque mulliplicem sute nativitatis gloriam non
8
tatis, habet viiamaeternam . sapientibus, nec philosophis, sed pasloribus, homi-
Igitur edant pauperes et lastentur, et qui in su- nibus ruslicanis, simplicibus et humihbus revela-

97 98 ,9 l l 3 4
Jer. 31. Psal. 1C6. Isa. 25. i{
Psal. 84. II. C^r. 5. Matth. 13. Sap. 8. Eccli. 20.
8 tf 7 9 10 12
Isa 42. Judic. 7. Joan. 1. "Joan. 6. III Reff. 17. Exod. 16. " Joan. 1. Isa. 16.
"Luc. 2. "ICor. 1.
 :

J83 PETRI BLESENSIS SERMONES.

vit. Con/ileor tibi, Pater cceli ct terree ; quia abs- A peccatum lata est, non facit cum sibi ohn xium
condisti ha?c tt sapientibus et prudentibus, et reve- qui immunis est a peccalo. Quod non contraxit
' 5
lasti ea parvulis . Fratres, etsi non sitis pastores< peccatum probat Palris diviniias, atlestatur matris
illurn parvulum tamen noslrura, quem multi reges inlegrilas, quod peccatum non fecerit ipsa aetas, et

et prophelae desideraverunt videre, hodie videbitis divina natura confirmat. Sicut mihi videtur, prae-
in praesepio altaris positura, ton in forma gloriae, propere el praemature, o Judaee, festinas. Scnptum
sed in paniculis involutum. autem lempore
Sicut es, enim hcedum in lacte matris siuz 1T
: ISon coques .

suag nativitatis erat illo operimento vera, sed ab- Tu vero haedum adhuc lacleLtem, qui futurus est
scondita fortiiudo ejus ; iia adhuc abscondila est in hircus emissarius, doloris igne circumcidendo jam
sacramento majestas ipsius. Erit aulem quando coquis. Quod enim circumcidendo jam coquis.
apprebit non jam pannis opertus, sed amictus Quod eaim circumcidendo dolorem ingerat probant
lumine sicut vestimento, sieul Unigenitus a Paire, Emor et Siehem filius ejui et populus civitatis :

sicut rex in decore suo habens labernaculum suum quos. tertio die, quando vulnerum dolor solet esse
in so'.e, in sj.lendoribus sanctorum, in lumine quod gravissimus, Levi et Simeon occideruut ". Domine,
non deficit, in gloria quae non transit. Quam nobis quid homo quod repulas eum, aut quid appo-
esl

pr;e.-tare dignetur Parvulus noster qui est benedic- d nis erga eum cor tuum, ut pro humine iniquo tol
tii«; in saecula sseculorum. Amen. el tanla sustineas? quanta erat plaga iniquitatis

SERMO VII. nostrac proqua te oportuit tanla pati. Nonne pote-

nin CIRCLMClSlONIS. i.\
ras carnem luam integram conservare, et a cir-
Masculus, eujus prcepulh caro circumcisa non cumcisione illaesam, qui uterum matris tuae conser-
fuerit, peribit anima ilia dc populo suo". vasti illaesura el integrum ; et postquam mortus fue-

Salis abbrevialum fuerat Verbum Domini super ras, corpus tuum conservasti penitus incorruptum ?
terram, minoratum paulo minus ab angelis. Adhuc Porro duo notanda sunt in hoc opere, fralres
tamen hodie de illa paivilate lex circumcisionis quod sicut Dominus majeslatis viro et feminae obe-
imminuit. Absciditur de carne, quam acceperat dienter et humiliter se subjecit, ita Dominus legis

Christus in forma hominis, ut sit in eo quasi si- qui venerat legem implere, non solvere, se legi sub-
gUDum latronis, et cauterium transgressoris. Quid jictre non abhorruit. Circumciditur ergo ut nobis
est enim pedis, vel auris, vel alterius membri ab- sit forma humililatis. Circumciditur eliam, ut qui
siMsio, manifestum indicium quod quis depre-
nir-i per triginla annos operatus erat salutcm in medio
hensus fuerit ia delicto ? bone Jesu o sapientia ! terrae, jam ab ipsis cunabulis r.egotium nostrae sa-
Dei ! o justitia et sanctiticatio nostra ! Nonne lu es lutis ineipiat ab uberibus matris suae, degustans
in quo non est
_,_,
invenlus dolus, nec inventa est in
_ • . _, . _. • O _.•«•__
primitias
__ _: ii._ _ i«. ______
• •_.
passionis. Ideo multipliciler sanguinem

c.orde tuo iniquilas, nec inventi ra est in ore tuo suum fudit el in infantia et in senectute pro nobis :

mendacium ? >.onne tu es verus Deus de vero qui m.itulino sacniicio decreverat superaddere ve-
D ) Palre ! Nonne lu es innoccas, impo!lutus ex spertinum, ut qui de sanguinibus nati erant, et

impollula ex Virgiue matre ? Et tu. quid facis, innocentiae stolam peccato polluerant, lavarent sto-
benediclissima inler mulieres, quae conscia es vir- lam ^uam in sanguino Agni. Circumcidilur ergo ca-
ginitatis tu;e et iilius innocenliac ?Quid facis, Joseph pul EcclesicC Christus Jesus, non pro se, sed pro
qui per angelum cognovisli quia de Spiritu sancto membris. Sic enim frequenter nobis evenit, ut uni
est quod concepit Maria ? Non oportet Cbristum, membro patienti per alterum medeamur. Dolent
qui sine peccato est, signari cauterio peccatorum. latera, et de brachio sanguis extrahitur. Dolent
Ipse est enim, quem Paler signavit, et misil in oculi, alque humeri stupa et incisione tbrquentur.
mundum. Putatis, quaeso, vos, Haria tt Joseph Sicergo pro tutius corporis nosiri corruptela caput
quod per hoc signum tiat maiiifestior Patri suo ? Doslrum hodie cauteriatum est, nec dedignatur sig-
imo certe si posset , Pater oblivisci Filti sui , num accipere Circumcif-ionis, qui positus est in si-

aut ilium ignorare, qui est ejus sapienlia, aut gnum couiradictionis ,9 in signum ad sagiltam* , . Et
si quid dubitalionis posset in eum caderc, inspe- D s _ cu t pr . nobis voluit circumcidi, sic pro nobis
ctione hujus signi quod solis peccalonbus convenit, decrevit flagellari, crucifigi et mori. Hodie itaque

posset Piiler de Filio dubilare. Vos, quyeso, qui laclus est sub lege qui legem fecit. Misit enim
puerum vuliis circumcidere, cessate a tahbu.> : nil, Deus, dicit Apustolus, FMum suum in mundum,
Sl
quaeso, aLscidaiur de carne ilia, qua; tola debelur nalum ex muliere, facLum sub tcge . Ligaturam
in usum nostiae rederoptionis, quae tota servanda suscepit jui vulnus non habuit ; nec est opus sano me-
est in plenitudine holocausti. Nam, etsi lex Moysi dicina, sed male habentibus. Tu vero, Domine, pro in-

dicat ; Animu. cujus prceputii caro circumcisanon justis venisti implere omnem justiliam : plena jutitia
Jueri!,peribitdepopulo suo, sententia quae contra est se subjicere minori. Hanc imples ;
qui cum esses

" Matth. Gen. 17.

,:
Exod. 23. u Gcn. 34.
,9
Luc. 2.
so
Thren. 3. * Gal. i.
11.
 :

SERMO VIII. — IN CIRCUMCISIONE. 58G

octo dierum, legis observantise te subjicis, ut cum A minus quam auctoritate. Loquitur Ga-
est utilitate
.

esses triginta aunorum. ad baptismum veniens,servi bried ad Mariam Et vocabis, inquit, nomen eju^
:

tui manibus te suppouis. Sufticiunt ea nobis, Do- Jesum ". Ad Joseph etiam dicit : Et vocabis nomen
mine, quae dignatus es susnnere pro nobis, mutata ejv s Jesum atque subjungens causam *-t aflfectum
;

sunt tempora ; mutentur, queso, pro tempore sacra- nominis, dicit Ipse enim salvum faciet populum
:

menta. Olim misisli Abraham, postea Moysen cum suum a pecca-Us eorum M Pastoribus etiaru 1 <quens . :

cultello circuracisionis, ut oves tuas et cauteriando Annuntio vobis gaudium magnum, quia natus est
signarent, et signando curarent. Verumlamen, quia hodie Salvator qui est Chistus Dominus' Magnee .

tu es, Domine, suavis etmittis, aufer,obse<'ro,durum fiduciae, maleria est nomen Jesu, nomen tam desi -

et cru telem isium et lapideum cultrum circumcisio- derabile, tam amabile, tam dulce, lam salubre. Si
nis. Populo enim durae cervicis et lapideo, cul- diceretur : Deus venit, nomenhoc terribile est apud
lellus lap deus et duritia legis merito apposita est ; reges teroe : conscius iniquilatis et malitiae meae,ad
nobis vero quibus carneum cor dare pollicitus es, terrorem hujus nominis fugerem a facie ejus, sicut
appone aquam regenarationis. Nonne tibi durum fugiebat Adam et non eflugiebat. Ille qui respicit
videtur, quod in infantulo recenler nato et tenero terram el facit eam tremere, qui tangit montes et
tanta exeiceatur inhumanitas, ut cum venerit in g fumigabunt, qui aufertspiritum principum, qui terri-
vallem piorationis et doloris. dolor super dolorem bilis est apud reges terrae, mihi e'consimilibus quos
-
apponatur ? Aufer, aufer, qureso. cultellum, et alium accusat conscientia, quos iniquilas gravat, importa-
purgationis adhibe modum. Quare cum cullello bilis et intolerabilis viderelur, nisi terrorera su^?
raditur, vel absciditur puireilo vulneris originalis, majestatis non solum in forma hominis, sed in salu-
cum per aquam baptismalem melius et suavius pos. taris nomine temperasset. Quid jam igilur timea-
sit ablui et gratiae non
unctione sanari "? Doraine, mus ? Venit Jesus, venit Salvator quaerere et salvare
solum circumcisio, sed et sermo tuus sanctificat ad quod perierat. Venit non ul judicet, sed ut salvet :

emundafionem. De sermone tuo tu ipse te>tiraonium non ut perimat, sed ut redimat. Sicut scriptum est
perliibes dicens : Et vos, inquit, mundi estis propter Venit Filivs hominis non ut judicet mundum,sed ut
22
sermonem quem locutus sum vobis . De baptismo salvelur mundus per ipsum 31
. Jesus itaque est qui
dicet apostolus tuus Paulus : Abstersit Deus corda salvat, Christus qui sanal. Sanat enim oleo miseri-
nostra a conscientia mala, et abluit, corpora aqua computrescere jugum a
cordiee, et facit faeie olei;
munda m . Fratres, non fraudavit nos Dominus a de- neque sine salute est Jesus, neque sine unctione est
siderio ccrdis nostri ; et qui prius per servum suum Christus. Gaudeant perditi, quod venit Jesus quai
praeceperat, dicens : Omnis anima cujus praeputV-
rere elsa i vum {acere quodparierat ;respirentaegroti,
curo circumcisa non fuerit peribil de populo, post-
Q
quia venit Jssus, quia sanat contritos cordeunctione
modum per sedicit : Nisiquis renatus fuerit exaqua misericordioe suae. Utrumqueprophetabrevitercom-
et Spiritu sancto, non habebit partcmin rcgno ccelo.
prehendit, dicens : Sana me, Domine, et sanabor :

rum u Ipse tamen tanquam ctriusque legis in ee 3i

salvum me fac et salvus ero
.
quod : Christus est
?acramentasuscepit ; ei utraqueunum faciens,utrum- sanat, quod Jesus est Salvat.
que parietera in se lapide angulari conjunxit. Ipse
Duo simul in Christo video, carnis circumcisio-
utrobique dedit benedictionem legislator, legem non
nem et nominis impositionem : in carnis circum-
solvens, sed adimplens ; et in ulraque lege nobis
cisione est tilius Abrahae, in nominis impositione,
haereditatem benedictionis acquirens. Cuit, sit bene-
Filius Dei et hominuin Salvalor ostenditur. Ante
dictio et claritas et gratiaium actio in saecula saecu-
nalivitatem vocat eum angelus Salvalorem bomo ;

lorum. Araen.
vero vocat eum Salvatorem post nalivitatem. Nam
SERMO VIII. qui angelos ab initio salvaverat, a tempore in-
1N EADEM C1RCUMC1SI0NE. carnationis hominera salvat. Habemus testimonium
Et vocatum est nomen ejus Jesus, quod vocatum salutis nostrae angelum et hominem./n ove duorum
est ab angelo priusquam in utero conciperetur'*. teslium stat omne verbum 33 Simul concurrunt cir- .

D
Loquendnm est de noraine isto, quia cura caetera cnmcidi, et nomen salutis accipere, ut circumcida-
orania ab bominibus iraponanlur ad placitum, hoc mur non carne, sed spiritu, Christi cxemplo, qui-
26
est noraen quod os Domini nominavil . Non est bus ad formam vivendi praescripta est nobis Christi
aliud nomen sub cado in quo oporleat nos salvari 17
. circumcisio. Judaeus circumciditur in uno duntaxat
Scribat qui voluerit characteres, nomina barbara, corporis membro, in quo concupiscentiae sedes est.

nomina etiam, qu* sicut plerique asserunt.nominare Veruratamen quia corrupti et aborainabiles facti

non licet. Nomen luum, Jesu, semper sit in corde snmus, atque a planta pedis usque ad veriicem non
et ore raeo, in mercoria et in lingua : quod non est innobis saniias, ex toto nos oportet corpore

" Jean. 15. " Hebr. 22.

u Joan. 3. Luc.
5
*2.
6
Isa. 62. Act. 4. Luc. 1. » Matth. <
31
'• Luc. 2. Joan. a. " Jer. 17.
33
Matth. 18.
 587 PETRI BLESENSIS SERMONES.
circumcidi. Christus purgationem peecaiorum fa- A loco myrrha offertur, secundo thus, lerlio aurum.
ciens, atque triginta anms operans salutem in me Per myrrham quae amarissima est et medicinalis,
dio terrae, prius in porliuncula modici membri cir- ati|ue vermiura morlificaliva, paenitentia designatur,
cumcisus est ; po-teacum jam Iriginta essel anno- cum quis in amaritudine animae suae recogiiat
rum, baptismo, qui est secuoda circumcisio, ablutus annos suos, et de peccalis suis amarissime dolet
andem sacramentum tertiae circumcisionis ex- accusans se, et per confessionem dimitlens adver-
plevit toto corpore disteotus in cruce, jam non cir- sum se eloquium suum. Hic Pominooffert myrrham :

cumcisus tantummodo, sed occisus.

myrrha vermes morliticat, et carnes a putrefactione
conservat. JNonne vermis est libido blande ingre-
SERMO IX.
diens, dulciter mordens, suaviler transtodiens, et
1> 1)IF. KIMPIIAM.E DOMINI. voluptuose accidens ? Vernis etiam cst accedia cor
hominis latenter quasi tinea rodendo corrumpens.
Apertis thesaurissuis, obtulerunt Domino aurum,
tl Verbum enim sapientis est Ut vermis ligno, ita
thus et myrrham .
,0
;

(ristilia nocet rordi . Sed et mundana desideria

Beati sunt qui tbesauros habent, de quibus pos- vermessunt. Unde et testimonio Salomonis, Deside-
sunl proferre quae offerantur Domino. Sed nunquid pigrum "
g ria rodunl ; non est otium sine desideriis.
soli divites hujus saeculi Ihesauros habent,
ut faciant Legitur quia in desideriis est omnis otiosus : vulga-
oblationem Domino? Eccepeccatores et ahundantes riter autera scitur et dicitur quia otiosas inimica
in sa?culo obtinuerunt diuitias 3i
. Nunquid acceptio- est animae.
res sunt Domino qui Ihesaurizant in terra ? Qnid Vis videre virtutem et efficaciam myrrhae? Reli-
facienlergo pauperes et pannosi discipuli Chrisli, giosus aliquis est qui nuper jugo regulae se subje-
filii Petri, quorum vox argentum non esl : Aurum et cit : buicmyrrha sive myrrhae amaritudo, sunt je-
cst meeun 3i ? Poito paupertatem suam
summas juuioium frequenlia, labor quolidianus, ciborum
divilias repulant qui nihil habentes et omnia pos-
:
lcnuitas, somnus brevis, censura silentii, austerilas
sidentes, Christum nudum nudi secuti sunt. Isti et disciplinae. De his omnibus non myrrham, id est
sequaces eorum, licet mendici et inopes esstnt, amariludincm, sed myrrhae fasciculum sibi facit pro
licet spprobrium et abjectio plebis essent, erant amore illius, de quo sponsa in Canticis dicit Di- :

tamen honorati et diviles apud Doroinum et san lectusmeus sicut fasciculus myrrhce interubera mea
ctoslllius nam de illis Apostolus dicit Gratias ago
; : commorabitur ". Amara quidem sunt quae sustinet,
Denmeo quod in omnibus divites factiestisjuslitia, sed comparatione illius amariludinis, quam habet
3, et sanctitaie, ita ut nihil desit vobis
p de suorum peccatorum et excessuum recordalione
in ulla glnria Esl qui gloriatur et divitem se re- el dolore, dulcescunt. Sic amariludinera cholerae
putat dives eliam ab aliis repulatnrpropter afiluen-
;
amaritudo absynthii vel aloes purgat, et bumores,
tiara substantiae temporalis. Sed propheta
suLjungit qui ex deliciis excreverunt. Horror medicinae abo-
etcorrigitdicens Beatus populus cujus Dominus
:
minabilis, dolor fiequentissime
et urentis cauteiii
Deus ejus ". Angelus in Apocalypsi loquilur ad eum sanat. Est myrrha incipienlium, thus proficientiura,
qui confidebat in pecuniae thesauris, arguendo
et aurum est perfectorum. Quod myrrha thus praeve-
reprobat divitias ejus dicens Tu dicis quod dives habes ubi dicitur
:
niat : Sicut virgula fumi ex aro-
sum, et nullius egeo ; et lu miser es, et miserabilis,
matibus myrrhaz et thuris
u. Et illud : Ibo mihiad
et pauper, et nudus -. El quis, quaeso, miserior aut montem myrrhas, et ad collem thuris ". Utrobique
miserabilior est quam qui modo validus esl, modo thus sequitur, et myrrha praecedit. Postquam quis
feger, modo vivit, modo moritur,modoprosperatur, per contritionem et poenitentiam de suis excessibus
modo adversa patitur, modo est, modo non est? satjsfecerit, deinceps de processu virtutum sollicitus
dives paupertas, o nuditas honorabilis, quae in postulat perscverantiam, mor- cunque videat se de
ccelo inaeslimabiles thesauros abscondis, de quibus tis laqueo liberatum, diem reliquiae cogitationis
potes incessanter capere et de his nihilominusabun-
festum agunt, ubi et lunc otfert thus quae quidem :

danter offerre. Hic est thesaurus, quem qui inveml D oblatio lesliva est. Sciunt qui frequenler bac expe-
vadil et vendit universa quae habet per ipsum
eunt, riuntur quomodo devotac orationis oblalio solemni-
per hos thesauros illi decem Lraelitae, quos Ismael ter in anirno laetitiam faciat, dum, sicut incensum,
in articulo rnorlis concluserai, homicidae gladiura sicul virgula fumi ex aromatibus in conspectum di-
evaserunt. Obtulerunt reges aurum, thus myr-
et vinae maje taiis asccndunt. Qui prius offeiebat sa-
rham. Evangelista aurum laaquam dignius thuri crificium conlis contrili et humiliali, jam offert thus
piaepo:iit et myrrhae. Thus vero myrrha excellen- devolionis ; qui prius compungebatur, jam suo Re-
tius. Pensi a vero significalione munerum quantum demptori congratulans dicere pote^t : Convertisli pla-
ad processum virtalum sanctorum operum, primo
et nctummeum in gaudiummihi; et circumdedistime

35 6
'
Hatlh. 2. Psal. 72. Act. 3. Cor. 1. 3S 3w ,0
"
" Cant.
-
I Psal. 143. Apoc. 3. Prov. 20. Prov. t\
1. Cant. 3. " Cant. 4.
 389 SERM. X. — IX DOMINICA INFRA EPIPHANIAM. 590

Icetitia, ut cautemtibi glonam,et non compungar". A Joseph. Regnum ejus quod qiueritis, nou est de hoc

Sicreddit Dominus lugentibusSion, juxta verbum mundo. Certe manifeste video quod infatuata est

Isaiae, coronam pro cinere, olenm gandiipro luctu, sapientia Chaldseorum : nam et isli Chaldaei erant.

pallium laudis pro spiritu mceroris ". Tunc potest Sane insipientes facti sunt viri sapientes, ut ado-

psallere etcantare Gaudens gaudeboin Domino, et :

rareut parvulum despicabilem tam in sua aetate
facti sunt,
exsullabit anima meain Deo meo, quia induit me quam in suapaupertate. Porro, insipientes
vestiiv enlo salutis, et indxmento justitice circumdc- ut fierent sapienles : quod tuncdocebat cos Spirilus.

dit me". Aurura charitas est, quse, dum perfecta est, sanctus, postea praedicavit Apostolus, dicens : Qui
nihil in se paUoris habet ; quae timorera foras misit, vultessesapiens, fiat stulius ut sitsapiens**. Quia
ut jam sint posteriora eju- n >n in palloi e auri, scd enim per sapientiam mundus Dominum cognoscere
infulgore auri purissimi. Nam et Joannes angelum non poterat, placuit Deo per stultiliam salvos facere
qui ei loq'iebatur, ad mamillas einctum zona au- credentes. Nohte, quaeso, scandalizari, o Magi. Ille

rea vidit ", quia cbaritas teraporaiium cogitatio- qui in cunabulis plorat, ipse est qui in ccelis tonat ;

num fluxa reslringit. Offert ilaque aurum qui Chri- ipseestcui omnesprophetae testimoniura peihibent,
5
stum ex toto corde diligit. Offert aurum qui diviir- quia ipseest Dominus Deusnoster \ et non aest

tatem in Chrislo homiue recognoscit. Sicut in r> mabitur alius ab eo, ipse omnipotens et salvator
Canticis legitur: Caput ejus aurumoptimum *";caput Omnes dicunt Quoniamhic estDeus Deus noster in
:

enim Christi Deus sed et aurum sapientia est.

; ceternum, et in sceculum seculi : ipse rcget nos in

Undeet aurum Christo offert, qui Christum Dei vir- szcula ik Sed quare. illos moueo ? Illi conlra Jeru-

tutem et Dei sapient.am confitetur. salem veniunt sanclo ducente, stella ducente in
Magi, stella prselucente et praeducente, veniunt Bethlehem villam exiguam, villam parvulam, et in-
ab oriente ad illura verura Orientem, cui nomen venientes parvulum pannis involutum non abhorrent
Oriens. Perhibet testimonium stella d3 Sole, lumen stabulum, sed procidunt et lactentem venerantur
de Lunvne ; et reges in splendore ortus sui splen- regem, el adorant ut Dominum. Et nos, fratres,

dorem aelernum in tenebrosa et obscura infantuli adoremus et procidamus anle Demn ; adoremus
paupertate cognoscuut. Stella non sicut stella, sed Deum in spiritu et veritate. Nam et ipse tales quae-
5
sicut raiionalis creatura praecedit, ubi subsistendum rit, qui adorenteumiu spiritu etveritate \ Venianl
fuerat, subsistit, atque radio quasi digito ubi parvu- nunc sallem veri adoratores ! adoremus et ploremus
lus jacebat ostendit. Gratias libi. Deus, qui dixisli cum eis coram Domino, qui fecit nos ;
quia magna
de tenebris lumen splendescere : et illuxisti cordibus fecit nobiscum,qui potensestet sanclum nomenejus.
nostris ad illuminationem scienticein faciem Christi ^ Cui sit honoret gloria in saecula saeculorun. Ameu.
i0
Non miremini ducatum sequcren-
C SERMO X.
Jesu . si stellae

uir, quorum cordibus stella ex Jacob llluxerat, et DOMIMCA 1NPRA EPIPHANUM.

lucifer ille qui nescit occasum. Bone Jesu, salus Venit Jesus a Galitea in Jordanem ad Joannem
6
mea, et misericordia mea, etpars mea in aeternum, ut baptizaretur ab eo* .
quantogaudio exsultanthodie Magi in tua haeredilate Venit Sponsus ad paranymphum, ad vocem Ver-
ccelesti, in conspectu Patris tui, in spiendoribus bum, Magister ad discipulum, Dominus admini-
santorum, dum teadorant in palatio cceli, in throno slrum. Solent intirrai venire ad medicum sed ecce ;

majestatis : quasi unigenituin a Patre gloria et ho- nova faciens omnia, innovat signa, immutat mira-
nore coronatura diademale Patris tui : quem prius bilia, et per omnia nobis exhibet summse humilita-
viderant in Bethlehem, in diversorio, in preesepio tisexempla. Fons a rivulo petit aquam nam a mari :

parvulum, pauperculum, vagieutem in cunis. exeunt fluraina, ad mare revetuntur ut iterum

et
Et intrantesdomum, etc. Magi ! mihi ad vos flnanl \ Hic est fons cui lestimonium perhibet Za-
5

sermo est : De terra longinqua venistis videre Re- charias, quia fons dc domo David egressus est iu
gemregura, et Dominum universitatis; quid, quaeso, ablutionem peccaloris et menstruatae
38
. Dehoc fonte
invenistis ? quid facitis ? quem adoratis ? Adoratis nobis fontes misericordise eraerguntur, aqua? salien-
lactentcm puerum, filium paupereukc mulieris in D les in v tara jeiernara, ut hauriamus aquas de fon-
j

tugurio vili et vilibus pannis. Estnc Deus cui exhi- tibus Salvatoris
59
. Venit circumcisioois Dominus
belisnunchonorem ; Certe Dominus in tcmpio sancto :
et bapiismi, ut qui se circumcidi dignatus fueral,
suo,Dominus, in ccelo sedes ejus" et vos eum :
ad exhibilionem plense humilitatis sustineat bapti-
queeritis in stabulo et in feno, quem proni adoralis. zari. Sic, inquit, oportet nos implere omnem justi-
Quare aurum et species preliosias offertis ? Quaerilis tiam. In justitia designans humilitatera, quae est
Regem regum : ergo Rex estipse. Ubi estaula regia, pienitudo justitiae. Venit ad aquas Jordanis, uon ut.

ubi frequentia curialis, ubi pompa magnalum Xon ? aquis Iavari indigeat, qui mundus est non ut
totus,
video nisi stabulum, et praesepium, et Mariara cum lavetur, sed et ut aquas lavet, et ut elemeuto vim

'Psal. 29.
lt)
Isa. 61.
i7
Ibid.
w Apoc. 1. " Caut. 5. ' H Cor. 4. Psai. 10. Cor.
Baruc. 3. 6l
Psal. 47. Joan. 4.
M Matth. ^T M Zachar. 13.
59
Isa. 12.
•
:]. Eccles. 1.
 591 PETRI BLESENSIS SERxMONES. 592

mundationis ac regeneralionis per virtutern sai no- A liores sunt fluvii Damasci Abana M et Pliarphar
minis, et ablutionem sui corporis potenler infundat. omnibus aquis Israel, ut laventur in eis ? Haec est
Cum autem per spiritum regeneremur in spem vilae, medicina unica baptismun. Medicinam, dicit
post

per baplisraum cunteritur caput antiqui serpentis Salomoi, creaoit Deus hominu%, et stulti despi-
in aquis. Sed repullulai caput venenatum, radix ciunt eam 70 Hae: est secunda tabula post naufra-
.

amaritudinis et peccati. Infeliz ego homo ! semel gium. Christus nec indigebat poenitentia, nec ba-
ba'ptismo ablutus sum, sed et vulnera primse traus- plismo : tantum ut raundaremur baptizari voluit ;

gr -sionis ibi plene abluta et sanata sunt. Verum, et ut peccati nostra tolleret, more pceniteiilium
quia primam fidem irriiam feci, putruerv.nl cicatri- jejanavit et flevit, post jeiunium venit ad Jorda"
cex meoe a facie insipientiasnve". Ideo admeipsum ne n a 1 Joannera, ut baptizaretur ab eo. In bapti"
s>
anima meaconlwbalaesl ,elin amariludine animae srao Cliristi lo'a Trinitas innoteseit. Pater auditur
meae recogito dies meos nec est mihi remedium : in voc-i, Filius in carne, Spiritusin columbse sp;cie.
aut solatium. Recolens tamen, bone Jesu, quia El vojc, inquit, in ccelo ficti est : Hic est Filius di-
propter nos, nnn propler te, descendisti in Jorda- lectut >n quomihi,elc. — V <c Doninisuperajuas,
nem, luae hurailitatis raemor, humiliabo me et de- Deus majestatis intonuif* ; sel et Filius h >die suis
scmlam. Jordanis enim descendens inlerpretatur : Tj discipulis innoiescit. Unde et triplex apparitio sive
Popterea memor ero tui de terra Jordanis,descen- revelatio in Ecclesia hodie celebralur. Apparet
d' ns a monte modico**, a supeibia vitae, quaebrevis Chaldaeis novae stellae in licio, et per eos holie in

est et transitoria, et moraentanea est. Descendit gentibus nostrae fidei primitiae consecrantur. Appa-
Na man de curru supeibiae in aquas Jordanis, et ret Judseis non solum Joannis, sed Patris et Spi-

sanalus est. Descendit supcdous ad aquas humili- ritus sancti testimonio, vim regenerativam ab
tatis et pcenitentiae, et mundatur. Septies lavit se aquis iosipiens, divinara potentiam mutatione
63
Naaman in mihi misero et plusquam
Jordane : aquae in vinum discipulis hodie manifeste declarat.
non nisi semel baptizari permissum est,
i Sicut Evangelium dicit : Hoc est initium signorum
quouiam unus spirilus, et una fides, et unum ejus, et manifestavit se '*. Erat natus, sed uon no-

bapfisma M Serael baptismo ablutus sum

. sed ex ; tus : in mundo erat, et mundus per ipsum factus
quo pollui vestimenta raea, ut verbo beati Job utar, est, et mundus eumnon cognovit ". Et notandura
si lavero ms aquis nivia ", si raundavero me nitro, quod rairabili consideralione divinae sapientiae stella

aut herba Borith ", tu rae, Domine intingis sordi- te-timonium perhibet soli ei qui est sol justitiae,

bus ; nara omnesjustiliae ncstrae in conspeclu tuo vox Veibo, columba Agno. Sicutagnus inter ani-
67
sicut paunus menstruatae . Et quis potest facere raalia, sic est inter aves columba simplicior

mundum immundo conceptum semine ? Nonne'tu ^

de optimeque sibi conveniunt columba et agnus ipse ;

6S
qui solus es ? Si autem aliquo modo mundalus lesiimonio prO|>het#, e^t Agnus mansvtus quipor-
7I
fuero, facile recidivabo nec observabo me ab ; tatur ad victimim ipse est columba, sicut scri-
iniquitale mea. Duo enim me in praecipiuum tra- ptum est Dissipata est terra a facie irae colum-
:

7
hunt : inde condilio corrupta; hinc voluntas infirma. boz \ Hic est, inquii, Filius meus dilectus in quo
/Ergo, quia virtus baptis niin me scmel officio suo mihi complacui ipsum audite 70 Vere complacet
; .

i functa est, nec repeti potest, sola ablutio pneniten- Patri in eo quod dicit Ego quas placita sunt Pa- :

tialis mihi ad remedium superest. trimeo, ficio semper'". Ipsu n auJite. Dei filius,

Nam et poenitentia est baptismu^, non quod in Verbura Dei, serrao omnipoten*, qui sub muliere

baptismi iteratio seJ quia sepulluram cii- diu tenuerat silentiura, accepta a Patre licentia,
ea sit ;

minum facit, et nos huraililali Christi consepeliens, tandera loquitur : snperbiam nostram suae humili-

coraplantans morti ejus in spem vita aeternae nos latisexemplo confuadens, qui tardi sumus ad au-

regenerat, ut simus quasi modo geniti infantes.

dienlum, vcloces aJ loquendurn, dum prius volu-

Unde et caro Naaman, cujus ablutio nobis posita mns docere qua n doceri prius esse magislri ;

est in signum sapientite, in aelatis puerilis muudi

quam discipuli, prius esse quam coesse Descenda-
tiam reparala est. Qaidam pcenitentialibus aquis D musitaque decurru superbiaecum Nairaan in Jor
semel imraersi, statun pulant ab omn ibus iniqui danem, ut lavemur septies poenitentialibus aquis.
7

talibus esse mundi : sed non sufficit, nisi cura- Septies enim cadit justus in die \

Naaman septi^s in Jordane lavenlur. Jejuna usque SERMO XI.

ad oris fetorem, flagella, contunJe, ure corpus II. 1>" DIE PURIFICATIOMS B. HARl.E.
tuura ita ut ardeat, nihilagis. nisi poenilentiae spi- HoJie templi Dominus defertur ad templum :

ritus septiformis assistat. Di?ites hujus saeculi, qui hoJie maler offert Filium Patri suo. Hdec est prima
ducunt i:i bonis et ddiciis dies suos, qui pceniten- processio et non parva ; quia puer nosler adhuc
tiam vilipeudunt, nonne viden:ur dicere quia me- parvulus est. Hic est Maria, Simeon justus, et

Psal. 37. 61
Psal. 41.
flS
Ib'd. "MVI! M Ephes. 4.
M Job. 9. 06
Jer. 2. "
7
Isa. 64.
M Job. 14. ;9
IV Reg. 70
" Psal. 28. Joan. i. " Joan. 1. Jer, 11.
75
Jer. '25.
•
5. Eccli. 38.
78 77 78
3Iatth. 17. Juau. 8. Prov. 24.
593 SERMO XI. — IN DIE PURIFICATIONIS B. MARI^E. 594

Anna prophetissa, el Chrislus in medio qui offer- A tulil ; lumen vero Pater luminum ministravit. Iste

tur, qui recipitur, qui prophetatur, omnes justi, est qui iltuminat omnem fiominem venientem in
nullus peccator. Nunquid omne? peccatores renuit hunc mundum^. Accedite ad eum, et illumina-
Deus? ISolite timere,pusillus grcx, quia complacuit miui *». ut videatis figuram in imagine. speciem in

Domino in vobis^. Et quid est quod sancta, quod splendore, lumen in lumine. Ipse est splendor, fi-
immaculata, quasi aliquid muliebre passa sit vel gura et substanlia Dei. Ipse de tenebris nos eduxit
in conceplu , vel in partu muliebris infirmitatis in admirabile lumen suum, ut tilii lucis simus, qui

quaerit remedia, et legi subjicilur? Sed Filius pro eramus tenebrarum. Tesiimonium perhibet lu-
filii

mat<e respondet. Sic, inquii, decet nos implere men de Lumine, stella de Sole. Gratias tibi, Deus,
omnem justviam «°. Prima mulier maler omnium» qui dixisti lumen de lenebris splendescere, et

et crimiuum , cum ad excusandas excusaliones illuxisti cordihus nosiris ad illuminalionem scientiae»

89
in peccato suo , culpam propriam in alium retor- in faciem Chrisli Jesu .

sisset, Mater Dei, mater miseiieordiae ad exemplum Quanto gaudio quanta exsultatione putatis hodie
!

filii sui quae non rapuit solvit. Cumque extra ne- gratulari animas Magorum in con^pectu Dei in ,

cessilatem legis esset, quse sine seminis susceptione splendoribus sanctorum, dum videnl iu palalio roeh,
filium pepererat, legis neces^iiati se subjicit. Ve- e t adorant in throno majestatis
quem olim viderunt
g
nerant ambo legem implere, non solvere. Hodie in Belhlehem modica civitate in diversorio, m prae-
sistitur Crealori fructus terrae sublimis. Christus sepio parvulura vagientem in cunis! Quem pnus
purgationem peccatorum faciens, matrem Virginem viderant parvulum et infirmum modo vident per- ,

legem aliarum subire suslinet nos exemplo omni majestale et potestate in diade-
, ut fectum in ,

humililalis informet. Hodie jer manus maternas rnate Patris honore coronatum, quasi
sui gloria et

et virgineas offertur in lemplo, per manus Ju- Unigenitum Patris. Vide in islis modis profectus et

daicas et sacrilegas offerendus in cruce. Hodie ordinis processum. 1'rocedunt a visione sidens ad

suscipiunt eum brachia Simeonis justi : erit quando visionem matutinae lucis inde ad videndum solem :

suscipient eum brachia dirae crucis, et lunc erit in meridie virlutis suae. Sic proficiunt a conspectu

seeunda processio. Hoc sacrificium matutinum, usque ad conspeclum Dei. Hic est profectus
il- pueri
lud vespertinum. Utrobique oblalus est, quia ipse justi, et progressus nascenlis Ucclesiae. Sicut Salo-
voluit.Quaecunque enim voluit fecit. quam bea- mon dicit : Justorum semita quasi, lux
splendes-

tum reputare se potest, qui diem suae purificationis cens proccdit,etcrescit usque adper\ectumdiem**.
implevit Simeon non solum dies purgationis, sed Quid mirum si venerunt ad ipsum Luciferum
.
! ,

exspectationis implevit, ut jam mereatur videie r, Stella enim orta ex Jacob illucebal cordibus
eorum,
Chrislum Dorainum, ut dimissus in pacc, in id- et Lucifer ille qui uescit occasum.
ipsuro dormiat, et in pace illa quiescat, quae exsu- iiodie non una sola stella, sed multae, ad hujus

perat omnem sensum. Purgatio nostra est in aqua pueri agnilionein nos ducit. Quot enim sunt erudi-
et sanguine, in spintu et igne. Per aquam et san- tores justitiee, tot sunt stellae testimonio Danielis :

guinem, sicut Joannes teslatur : Hic est, inquit, Qui ad justitiam, inquit, cudiunt multos quasistel-
qui venit per aquam et sanguinem *K El idem : lce in perpctuas ceternitates
91
Ideo et Paulus vocat .

Ipse baptizabit in spiritu et in igne 89

eos luminaria quae lucent in medionationis
pravaeac
. Est et alia

pui gatio terribiliorm spMtu judicii et spiritu ardo- perversae

"2
Dominus etiam luminum, cum dispo-
.

ris M Vis audire de aqua

. ? In aqua baplizavit, in neret lunam et stellas in potestate noctis :
Vos, in-

aquis pedes lavit, aquas ab oculis fudit. De san- quil, estis luxmundi* 3 .Eli\\\id: Sic luceant opera
guine non est dubium, quem mullipliciter fudit, ul vestra bona coram hominibus, utglorificent Patrem
lavaremus stolas nostras in sanguine Agni. De spirilu vestrum qui est in catlts". Teste Salomone Dulce :

legi quia gralia Dei diffusa est in cordibus noslris per et delectabile ezt oculis videre solem
35
Ego autem .

Spiritum sanclum qui datus est nobis »*. Datus est credo quod omnia desiderabilia, et omnia quae ex-
etiam ignis ad purgationem , sive Spiiilus sanclus i-v cogilari possunt oblectamcnta transcendere solem
in igneis linguis 85
Purgat ergo Dominus aqua justitiae nequeunt; sed non est datum lippientibus
abiuiionis, sanguine pasdonis spirilu sanctificatio- oculis in illud aimirabile lumen posse conspicere.
nis, igne perfectionis ; sed et lgne tribulationis- Si non possumus in rotam solis, nec in illud lumi-
Transivimus, inquit, per ignem ct aquam, el eduxi' nosum justitiae corpus oculum mentis mfigere (scru-
sti nos in refrigerium^. Hic est cereus, haec est tator enim majeslatis opprimelur a gloria), nec al-

cmdela super candelabrum ponenda ; adhuc tamen liora nobis el fortiora debemus inquirere, dirigatur
sub modio constituta, sufficiens ad illuminationem saltem oculus noster in lucem fi lelium, et delecte-
Judaeorum, ad revelationem gentium , ad salutem tur in splendoribus sanctorum. Sancti enim sunt
omnium populorum. Huic cereo mater ceram con- montes , a quibus nos llluminat Deus testimonio

7»
Luc, 12. 80 Matth. 3. 81 81 81 85 M
I Joan. 5. Malth. 3. 83
Isa 4. . Rom. 5. Act. \. Psal. 65.
87
Joan. 1. «Psal. 33. M 90 0i 91 83
Matth. 5.
M Ibid.
II Cor. 4. Prov. 4. Dan. 12. Philipp. 2.
*"Eccle. 11.
 ;

595 PETRI BLESENSIS SERMONES. 596

Vrorhete d\cen[\s : Illuminaiistumiralriliterainon A Dei est habitatio gloriae ejus, templum est utenis
Ubus ceternis >«. Et tu, frater, leva oculos tuos in virginalis, templum est corpus Christi , templum
montes, unde veniat auxilium tibi. Qui in tenebris est illtid aedificium Salomonis quod destruendum
,

estis ad illum moQtem maguum accedile et illumi- Christus quandoque praedixit, quia merito destruen-
namini, et facies vestrce non confundentur-', Inter dum eral ; nimis enim augustum fuerat et modi-
caeteros montes, per quos nos illuminat, montem cum, et idco cultu tantae majestatis indignum.
magnum repulo justum senem Simeonem qui i.on .•Edificet tibi, Domine Jesu, templum amplioris gra-
solum in Christi fide nos illuminat, sed illuminantlo tiae populus acquisitionis ab ortu solis usque ad oc-
confirmat. senex fidelis, cujus laus in Evangelio, casum palatium tuae majestali sedificet, Ecclesiee
;

cujus .-eneftus in rnisericordia Verbi , cum unicum Redempior, ut sit secundum nomcn tuum, Deus, ifa
portes qui portat omnia verbo virtutis, aperi nobis et laus lua in fincs terrce
s
. Tu vero, qui hodie of-
quam salubriter insinuabat se visceribus tuis, qui fenis in templo, Christe Jesu, qui es tempii Do-
deleetabihter iufundebat se animae tuae, suumque minus, illuminatio mea et salus mea, qui illuminas
spiritum pectori tuo iufluebat ille quem tu gestabas lucernam meam per ridem, et agnitioncm veritatis
Nonne poterat Simeon respondere et di-
in ulnis. tuae, illumina tenebras meas nec enim video, aut ;

cere Acceperum responsum a Spiiitu sancto non

:
^ intelligo omnes excessus meos nam delicta quis :

visurum me mortem donfc vid> rem Christum Do intelligit? Circumdederunt me mala, quorura non
mini"? Diu exspectaveram jam defeceranl oculi- ; est numerus, et non polui ut viderem. Illumina
mei in chquium tuum dicentes : Quando consola- nos, Domine, quo mundi hujus tenebris carere va-
beris me ? Factus eram sicut uter in pruina ° 8 : leamus, et pervenire ad patriam claritatis apternae.
frigidus, aridus, marcidus, et despeetus. Sed tandem Exaudi nos, Pater luminum et illuminator cordium ;

mcmor fuisti, Domine, verbi lui servo tuo, in quo illumina tenebras noslras ut placeamus coram te in
mihi spem dedisti m . Jam in carne mea video lumine viventium, qui es figura et splendor subs-
Dominum Salvaterem meum : nec solum video, atd tanliae Dei Patris, Jesu Christe, cui est honor et
leneo et amplector. Jam me sentio ealere de senec- gloria in saecula saeculorum. Amen.
tute mobida in salutem.
1C0
SERMO XII.
Renovata esl ut aquilce juvenlus mea . Jam irre-
I> EADE.tf PURlFlCATlOrfE.
verberata acie solem justitiae contemplor. Fidclis
Dominus l Suscepimus, Deus, misencurdiam tuam in medio
in omnibus verbis suis ; viderunt oculi
9
templi lui
mei salutare rneum. Video te in vulla meo , in
.

carne mea; videbo luo et gloria tua, Hodie , dilectissimi fralres, susceplus est Domi-
te in vultu
ubi erit plcna jucund-tas, et plena in jucuuditate C nus, et oblatus in teraplo : hodie debitum suae

purificalionis implevit purissima Christi mater.

satielas, quia vullum tuum, Domine, requiram, sa-
tiabor cum apparuerit gloria lua v Vidi . Dominum» Moyscs enim in lege praeceperat quod si mulier
et salva facta est anima mea. Vidi et video : nec concepto semine fihum peperisset, septem diebus
imraunda esset, et octavo die circumciderctur pucr
dimittam te donec dimittas me in pace. In pace in
postea Iriginta tribus diebus mulier a templi ab-
idipsum do-miam et requiescm~ Non solum Si-
meoni datum amplecti Do- stinerct ingressu, et quadragesima die puerum cum
est viderc et porlare, et
10
hostiis offerret in templo . Notate verba, el in
rainum, sed omnibus his ,
qui in verilatc diligunt
verbis mystcria. Videte quanta cautela et circum-
Spirilum. Qui Christum tenent, amplectuntur, et
fovcnt in desiderio animae su« in saucta, alque de- spectione usus est Moyses in his verbis. Si dixis-

vota el optabili servitute. Qui cum >ponsa dicere set,Muher quae peperit masculum septem diebu>
myrrkce in- immunda erit ergo beatissimara quae paritura
possunt : Dilectus meus sicut fasciculus
,

ter ubera mea commorabitur \ II ic est de quo pree- erat masculum indicasset immundam. Idco prae-
misit, Mulier quae, suscepto semine, peperit mascu-
dixerat Malachias Ecce venietad lemplum sanctum
:

suum lum. Igitur beatam Virginem manifeste excepit.

quemvos
vultis et
dominator Dominus, et Angelus iestamenti
vultis*. Quterilh,
non vultis. Si quaeritis,
Judcr>i,el nonquaeritis
qu;erilc ; conver-
; D 'P sa enim sola est

semine, sed gralia et sanctificatione concepit.

^ 33 vir ^° P e P erit ' ^ non de
Nonne
timini, et venite. Quaeritis, qui vos liberet a servi- ergo polerat dicere sancti.ssima Virgo cum duce- ,

tule hominum, non daemonum; qui terrena confe- retur ad templum Quid mihi est opus sanctificu-:

rat,non aelerna. Ecce hic est quem quaerilis, cui tione, quae semine polluta, aut partu immunda
non fur.' Quid niihi opus cst ingressu templi, quee
omnes prophetae testiraonium perbibent Hic : est
Deus nosler, non (eslimabitur alius ub ea 5 ipse
et ,
facta sum templum Spiritus sancti? Quid opus est
reget nos in sazcula*. Suscepimus hodie, Deus,mi- mihi vel Filio meo his ohlationibus, qui se oblatu-
sericordiam tuam in medio templi tui" Templura
7
.
rus esl in ara crucis ut redimat universos ? Noli

99
Psal. 75. Psal. 33.
97
P^al. 118. " Ibid M " Psal. 102. Psal. 144. Psal. 16. Psal. 4.
n
s
Baruch. 3.
s
Psal. 47. Ibid. ' Ibid. 'Psal. 47. Levit. 12.
* Cant. 1. ' Malach. 3.
 :;

597 SERM. XII. — INDIE PURIFICATIONIS B. MARLE. S98

haec dicere, mater sancta : esto in mulieribus A nem, septem miserationes invenio. Opus enim rai-

sicut una ex iilis. Memento quia et Filius tuus, qui sericordiae quod Deus creavit hominem, ut eura
sine peccato erat, voluit circumcidi. Venit enim suae gloriae faceret parlicipera et consortem. Pec-
legem adimplere, non solvere. Ingredere templum, cavii homo et aeterna morte se dignum constiluit ;

Virgo benodicta, offer benedictum fructum ventns inventa est enim iniquitas ejus ad odium ; eum
tui, offer primitias no^trae benedictionis, offer tamen Deus selernaliler non damnavit. Et haec est

fructum lerra? sublimem, hosliam sanctam, Deo secunda misericordia. Tertia misericordia fuit,

placentem, reconciliationem nostram. Erit quando quod nobis qui eiamus sub malediclione, benedi-
non offeretur in templo, nec in Jerusalem, sed ex- ctionem in eemine Abrahae repromisit. Quarta mi-
tra Jerusalem. Erit quando non offeretur inter hra- sericordia fuit, quia nobis sine lege vagantibus, ad
chia Simeonis, sed inler brachia crucis Veniet discijilinam et ad correctionem per Jloysen legem
dies, quando non redimelur avibus, sicut hodie, dedit. Quinta, quia cum essemus in multa desola-
sed ipse nos redimet in sanguine suo, quia ipsum tione, et penderemus sub incertiludine spei, nos
redemptionem misit Dominus populo suo. Illud enim per prophetas suos variis consolalionibus conforta-
erit sacrificium ves pertinum : istud est sacrificium vit. Sexta, quia non angelicam naluram, sed con-
raatutinum. Gaudeas, mater, in sacriticio matu- t> formitalem nostrae miseriae nostraeque deformitatis
tino, quia in vespertino dolebis, et tuam ipsius elegit. Septima est, quia ipsum incarnatum susce-
animam pertransibit gladius™ ;ad vesperum demo- pimus in medio templi sui. Haec esl raisericordia
11
rabitur flelus, et ad matutinum lcetitia . Et in hoc, illamagna de qua dicitur Miserere mei, Deus, :

1S
et in illo sacrificio oblatus est, quia ipse voluit. secundum magnam misericordiam tuam quia ,

Gaude, mater, et exsulta satis filia Sion, gaude et ipsa est complementum omnium aliarura. Quia
canta virginitatis epithalamicum canticum novita- enim Christus sitivii, quod esuriit, quod opprobria,

tis. Audi, Virgo, et inelina aut em tuam, quia Anna quod clavos, quod lanceam, quod mortem in cruce
et Simeon cantant tecum : Simeon juslus canticum sustinuit hoec omnia procedunt de nativitate ip-
:

justitiaeNunc dimitis, Domine, servum tuum, elc,

: sius ;
omnia sunt hujus misericordia? accessio
haec
"*'. Anna c^nticum continentiap. Canta et tu canti- Secundum singularem uniuscujusque
et sequela.
cum pudicitiae, cantuum novum, canticum inau- statum septem alias miserationes invenio. Prima
ditum, canticum virginitatis et fecunditatis, canti- est, quia cura daemones opportunitatem peccandi
cum humilitatis, canticum giorise et beatitudinis. offerunt, Dominus impedit ne raala voluntas ve-
Ecce, inquit, ex hoc beatam me dicent omnes gene- niat ad effectum, tollitque Dominus virgam pec-
1
ralienes *. Vere omnes generationes, quia sicut p catorumdesupersortemjuslorum,ut?<non extendant
unguentum effusum est nomen tuum 13 et memc- , iniquitalem manus suas ". S
justi ad iniquitatem Secundo mise-
riale tuum in omni generatione et generationem. ricordia est, quod nos conliuue peccantes offendi-
Nusquam est hodie, fratres, dies saluiis, nisi per mus Dominum, et peccata peccatis adjungimus,
Virginem. Haec est enim unica raediatrix nostra, et tamen Dominus patienter sustinet, et ad poeni-
et interventrix ad Filium. Peccalores eramus, et tentiara nos exspectat. Juxta David : Hcec fecisti
ad Patrera verebamur accedere. Terribilis est enim 1
et tacuit *. Et in Isaia : Non cogitasti in corde
19
super reges terrce, quiaufert spiritum principum" tuo, quia ego vir tacens, etquasinon audiens .

respicitterrametfaciteam tremere ;tangit montes Tertia raisericordia fuit, quia commovit Dominus
15
et fumigant dedit nobis Christum Filium suum.
, ad poenitentiam cor nostrum, ut poenitentes reco-
Quid non obtineat apud Patrem talis Filius Exau- "?
gitemus in amaritudine dies nostros, secundum
dietur pro reverentia sua : cum sit Deus,
sed ipse quod Commovistiterram et contu>-bastieam:
legilur :

30
intercessione opus est apud eum. Habemus au- sana coniritiones ejus,quia commotaest Quarta .

tem beatara Virginem, in qua nil terribile est misericordia est, ut cupiamus desidprare et veile
nam in ipsa est plenirudo gratia?, et puritas hu- quod ex humana infirmitate desiderare nou possu-
manae vilae. Exaudiet pro nobis matrem Filius mus. Concupivi, dicit Psalmista, desiderare justifi-
offeret mater Filio suo preces nostras. Filio, in- D ca ti 01ies tuas { n omni tempore- 1 . Quinta.stabilirein
quam, suo, quem hodie obtulit in templo, ut et proposito sanctitatis. juxta illud : Staluisti supra
Si
nos suscipiamus raisericordiam ejus in medio tem- petram pedes meos Sexta misericordia est ob-
.

pli sui. livisci omnium mundanorum, et proficere, et profi-

Quae est, fratres, haec miserirordia, quam hodie cisci in obedicntiam et observanliam mandatorum

suscepimus ; nam multae sunt misericordhe ejus, Dei. Sicut Aposlolus dicit Eorum quce retio sunt
:

et miserationum ejus non est numerus. Si reco- oblitusrtrf anteriora me extendo ss Septima est, .

gitem communem nostrae redemptionis processum, cum Christum suscipimus in medio templi sni, mo
septem roisericordias invenio. Si considerem quo- cum ipse nos suscipit in medio templi sui, tunc
tidianam et singularem uniuscujusque redemptio- Christi templum efficimur. Sicut Apostolus dicit :

,0 - ,s t6
Lur. 2.
1
Psal. 29. "' Luc. 2.
,2
Ibid. " Cant. 1. " Psal. 75. Psal. 103. Psal 50'
,0 ;n !3
Psal. 124. Psal. 49. Isa. 57. P s al. 59.
21
Psal. 118. " Psal. 39. Phil. 3.
 :

399 PETRI BLESENSIS SERMOXES. (500

Templum Dei sanctum est.quodestis vns u . Sienirn A neam stercora jubentur apponi, et cullura permit-
sic eum susceperimus in cmde uosiro. in medio tiiur ut fruetum faciat per vilitalem pce-
adhiberi,
templi nostri, securi sumus, quia curn veneiit nitentia* etsarculum disciplinae ". Aposiolus dicit :

Judex vivorum et mortuorum, ipse nos suscipiet in Si nos ipsos dijudicaremus,non utiquejudicaremur
medio templi sui, in splendoribus sanctorum, in cum autcm judicamur, a Domino corripimur ". Ut
jucunditate quas non deficil, in gloria quae non ergo populum suum corriperet Domiuus, ul ad hu-
iransit. Quam nobis praestare dignelur qui cum miliiatem pcenitentiae provocaret, permisit eum
Patre et Spirilu sancto vivit et reguat Deus per septuaginta annis sub rege Assyriorum servitute
orania saecula seeculorum. Amen. gravissima detineri. Tempus islud sepluagenariam
SERMO XIII. Mlam serviiutem manifeste designat nam el tota ;

vita haec quac per septenanum ducilur, vix septua-

IN SEHriAGESIMA.
Sunilecstregnum cwlorum hominipatrifamilias, ^inla annosexcedit si enim octoginta anni,amplius :

*3
mane conducere operarios in vineam
qui exiit primo labor et dnlor : tota, inquit, vita haec servituti de-
suam M .
putata est. Sicut liberalas Job dicil : quain gravc
Quanta audicimmet cognovintus,ea etpatresno- jugum servitutis super fiUos Adam a die exitus de
slri annuntiaverunt nobis". Quanla mandavit D, us g ventre malris eorum, usquein diem reversionis in
34
patribus hcere ea riliis suis. Vinea
noslris nota nnitiem omnium .

Domini Sabaolh populusDei est qui propler varias Simus ilaque et nos memoresservitutis nostrse,
iniquitates suas Deura saepe ad iracundiam provo- humilianles nosmelipsos sub potenti manu Dei, ca-
cavit. Dedit itaque in conculcationem vineam suam, ptivantes omnem intellectum nostrum in obsequium
et ideo frequenler occurrit nobisin lectione divina Chrisli. Filli Israel suspenderunt organa sua in sa-
a quibus vastala est \inea Domini. Xunc enim pre- licihus ; nec enim decebat cantare canticum Domini
3S
mitur populus Israel sub Pliaraone jugo gravissima in terra aliena . Nos in istis septuaginta diebus

servitutis ; sed multae sunt miserirordiae Domini. Glo r

ia inexcelsis Dco, Alleluia, etcaeleranovitatis
Clamai ad Dominum populus, et per Moysen libera- cantica subticemus. Completis siquidem septuaginta
tur. Ccepit iterum populus deviare a viis Domini, annis, redicrunt in Jerusalem sub Jesu sacerdote
deditque illos Dominus in manus Chusan Rasa- magno ; et nos post illos septuaginta dies resurre-
thaim, et clamaverunt ad Doniinum, et per Olho- ctionem Doraini nostri Je»u Chrisli, et in ejus re-
niel fralrera Caleph liberati sunt '-'.
Ilerum deviau- surrectione nostrae liberationis graliam exspecta-
les a viis Domihi dali sunt in manus E{jlon regis rous. Tunc redibunt cantica novitalis, quia peccati
Moab, et Ammonitarum et clamaverunt ad Do- vetustate per pcenitentiara deposita, resurgemus in
:
p
minum : et suscitavit eis Aiolh filium Gera filii Ge- spem vitre aeternae. Tuncde vinea Domini Sabaoth
mini, qui liberavit eos **. item oppressi sunta Jabin dabilur nobis vinum novum, quod in utribus novis

rege Chanaan, et liberavit eos per Delboram uxo- reponendum esl, non in veleribus, ne rumpantur.
rem Barach « Iterum erraverunl coram Domino, et Invilamur ad vineam Domini, et in ea praecipimur
tradidil eosDominus in inunus Madiam el Amalech, laborare. Qui fingit laborem in praeceplo, mercedem
sed ad pcenitentiam revertentes, per Gedeonem li- constituit in labore. Nulla aetas excipitur, non est

berali sunt a Domino, iu lampadibus, et tubis et personarum acceptor Dominus et eos qui mane :

hydriis". Qusire loquerer de Jephte, deSamsone, veniunl, et eos qui larde accedunt, recipit. Dena-
de David, et de caeteris per quos Domiuus magniti- rius enim, id est vita aelerna, unicuique laboranti

cavit misericordiam suam cum populo, etcura vinea redditur

3S
. Et haec est merces sanclorum, quam
sua, quoties populus voluil reverli ad cor, et agere Dominus fidelibus suis a saeculorepromisit. Quam
pcenitentiam de comroissis ? Xihil est quod ita emol- nobis et vobis eonferre dignetur, cui est honor et
liat et miliget indigriationcm omnipotentis Dci sicut gloria in saccula saeculorum. Amen.
humilitaspamiteriiis. Quid enim faciet summus Ju- SERMO XIV.
dex, cum viderit peccatorem in seipsum exercere IN QUADRAGESI.MA.
judiciura, el punire proprium in seipso deliclum ? ^ Coiivcrtimini ad me in loto corde vestro in jeju-
Evacuatae suntpartes judicis ; nec jam exsequetur uio et fletu, et scindile corda veslra, et non vesti-
37
vices judicaniis, sed officium advocati : et qui pee- menta vestra .

canti iutentabal pcenam, pceiutenti statim accumu- Scit nos esse aver.-^os a sc, qui ad se converti nos
labit gi -atiarr. Idco miltit Dominus hodie operaiores admonet. quo convertemur ? quocunque me
Sed
in vineam suam, ut doceatur populus ejus dignos vertam, sive ad dexteram, sive ad sinislram, sive
fructus pceniteuiiae agere, el sic flagella Doraini de- ascendam in coelum, sive descendam ad infernum,
clinare. Itain Evangelio circa infiuctuosara ficul- Domine, tu ubique es, quiomnia imples ; sed con-

30 3i
ICor. 3. Hfatth. 20. Psal. 77.
,;
Judic. 3. Ibid.
;!,
Judic. 4. Judic. 7. Luc. 13.
"I Cor. 10. Psal. 89.
3i
Eccli. 40. "Psal. 136.
31
Matih. 20.
37
Joel. 2.
 . m
601 SERM. XIV. - IN QUADRAGESI.MA. 602

verti praer.ipimur corde, non corpore. De hac con- A nam et quidam suscitan'ur extra porfam, quidam
versione loquitur Osea, et dicil: Converterc, Israel, in lecto, quidam in monumeulo, in voluntate, in
ad Dominum Deum tuuin,quoniam corruisli in ini- actu, in consuetudine, in ullimo Dom nus infremit
a8
quitate tuaaufer iniquilatem, ct accipe bonum
; . spirim, turbat se, lacrymatur, et clamat : Lazare,
*7
Quoniam aversi et perversi fuimus, converti praeci- veni foras .

pimur et reverti. Sicut auimae dicilur in persona. Noliie, inquit, fieri xicut hypocritx tristes *". Non
sponsi : Revertere, revcrtere, Sunamitis ; revertere reprobat Dominus tristiliam cordis , sed oris ; non
revertere, ut intueamur te ">. Bonum est converti a tristitiam puenitentialem, sed hypocriiicctm et su-
rnalitia ad innocentiam, a gaudio peremptorio ad perficiaiem, quia. juxta verbum Salomonis Cor sa- :

49
luctum salubrem, a superbia et intlatione vento a pientts ubi tristitia . Quia nos invitat per confes.
ad spiritum mansuetum et humilem. Convertimini^ sionem, per jejunium, per fletum et planctum , ne
inquit, in toto corde vestro. Ingredienti enim pceni- absorbeamur a tristilia, et ne a superficiali moestitia
tentiae viam primo necessaria est cordis conliiti e {
meritum jejunii perdamus sicut bypoeritae, ad spi-
humiliati devotio quia vero cibcrum affluentia ere- riluale gaudium nos hortalur Hilarem datorem :
;
50
xit in supcbiam et lasciviam carnem nostram, ne- diligit Deus ; omnisque adeps Domini est jure
6l
cesse est ut in jejunio convertamur. Qui enim pio g perpetuo in quo notaiur quia nullum saorifieium
:

Christo jejunat, reficietur a Chisto in illa mensa Deo acceptum est, nisi ex hilari devotione proce-
6i
ccelesli, quam praeparavit Deus diligentibus se. Est dat. Unde et ungi prsecipitur caput noslrum .

eliam eonversio facienda in fletu, ut aquis poenilen- Caput nostrura Christus est; licet hoc caput unctum
tialibus lavetur facies de formata peccalis. Quantse esset a Patre oleo lcetitiae prae participibus suis 53,

enim virtutis et efticaciae sint lacrymae poenitentis, Maiia tamen Magdalenae illi unctioni suum unguen-
declarat Feiri recouciliatio, Lazari resuscitatio, et tum sttperaddidit. Cumque discipuli murmurarent t

sanctificatio illius nominatissimae peccatricis. ille qui hodie caput ungi praecipit, excusat et com-
5
Converti etiam nos oportet in planctu, et nos a mendat unguentum *. ln capite est plenitudo spi-
gaudio suspendamus; et in amaritudine animej ritualis unguenti descendens non solum in barbam,
65
nostrae recogitemus dies nostros , tempora quse sed in oram vestimenii nam 6e plenitudine ejus
;

56
perdidimus peccando, per poenitentiam redimamus. omnes accepimus . Caput ilaque ungere est omnes
Nam in his tdbus, jejunio, fictu et planctu, notan- affectiones nostcas cum gratiarum actione in ipsum
tur cordis contritio, confessio et salisfactio. De refundere ; ille enim jejunat et ungit caput suum,
primo dicitur ; Sacriftcium Deo spiritus contribula. qui delectatur in aifliciione corporis propier Chri-
tus, elc **. De secundo dicitur Dixi, Confttebor Do- : stum. Ille aulem seip^um et non caput suum ungit,
mino;et tu remisisti 41 De tertio dicilur Labo- . : qui saecularis auraa favorem ex openbus suis quarit,

ravi in gemitu meo ". Jejunio carnis petulantia qui dum jejunat et venalur jejunio suo populares
refrenatur, fletu et planctu purgatur anima se in jactantias, caput suum ole peccatoris impinguat.
eis mortificans , et quasi complantata similitudini Procedit ulterius propheta, et dicii :

mortis Christi, convertitur in aerumna sua, et ae- Scindile corda restra, et non veUimenta vestra.
rumna ejirs vertitur in gratiam et in gloriam, quia In vestimeutorum scissione Judaicse supersliiionis
gratiamet gloriamdabit Dominus 1 *. His modis pos- durilia designatur enim scindere corda non
;
qui
sumus sanctificare jejunium, sicut Dominus admo- poterant, Vestimenia scindebant. Nos autem scindere,
net per prophetam : Sanctiftcate, inquit, jejuniu id est dividere corda nostra oportet, ut secundum
**. Jejunium sanctificare est jejunare in sauclitate divisioi.es giatiarum suscepiibilia sint divinura cha-
et justitia coram Deo, noa coram hominibus , sicut rismatum. Servet unusqi.isque, et non scindat vesti-
hypocrit8e tristes **. Formam et modum jejunii menta sua, ne ambuletnudusin via. Servet, obsecro,

Dominus nobis aperit, dicens Hoc est jejunium : vestem illam quae operit multitudinem peccaiorum,
quod elegi : Dissolve colligationcs impietatis, hu- chantatem dico, per quam remisse sunt intquita-
militer confitendo , solve fasciculos deprimentes, tes, et multorura lecta sunt peccata. Scindamus
devole satisfaciendo ; dimilte eos qui confracti sunt, corda nostra per misericordiam, compatiendo affli-

liberos, misericorditer indulgendo ;

frange esurienli ctis, quoniam, juxta verbum Apostoli, nisi compa-
panem tuum, et egenos vagosque induc in domum timur, non conregnabimus
67
. Scindautur per poe-
tuam, elc. ,
peccala eleemu^ynis redimendo *6 . Da niieuliam et confessionem, ut excurrat putredo de
pauperi panem tenenum , ut liabeas coelestem ;
vulnere cordis, et superveniens novitas auferat sa-
cotnmoda terram, ut possideas coelum. Per hoc quod niem veiuslatis. Toiies corda nostra scindimus quo-
dicit : Solve, dissolve, disrum.e, vocat peccaia ties per compassionem proximo condolemus quo-
quaedamlevia, quaedam gravia, quaedam gravissima: ties eleemosynara ex aftectu largimur. Est autem

38
Osc. 14.
M Cant. G. Psal. 1.
4U u P^al. 31. " Psal. G. " Psal. 83. " Joel. 1. " Matth. 6.
w Isa. 08. Joan. II. " Maith. 0. 9
Eccle. 7.
50
II Cor. 9.
M Levit. 3. 51
Maith. 6. " Psal. 44.
" Matth. 26. " Psal. 32. bS
Joan. 1 57
Rom. 8.
 603 PETRI BLESENSIS SERMONES. 604
eleemosyna et spiritualis, et corporalis. Spiritualis, A plo Dei cum idolis s* ? Si quis drplorat vilarn quara
quae proximum peccanlem corrigit, odienlem dili perdidit, et justitiae consentit, jam justitiam esurit,
git, et in se pescanti dirailtil. Est et corporalis jam ad Patrem reverti proponit, jam pedem in viam
eleemosyna quae in sex operibus miserieordiae rectam posuit.
, el ao meliora suspirans dicit : UHnam
consistit. Haec opera sunt sex hydrise nuptiales, sex dirigantur vm
mece ad cumdiendas justificationes
ilii Liae, sex fralres David, sex gradus in leclu'o tuas et. El licet desideret amplius tamen appetit ,

Salomunis ,
per quos Salomon verus pacificus in dicens Concupivit anima mea desiderare justifica-
:

nos ascendit, dum a nostra pravitale conversos, et

tiones tuas in omni tempore". Laburat ad profe-
ad se reversos, ad amorem et cootemplationem ctum, ut veniat ad perfectum.
Pater Videt enim
suam ascendere facii. Cui sit honor et gloria in suus a longe, quoniam longe a peccatoribus salus " :

saeeula saeculorum. Amen. sed venienti el hetabundus accedenti occurrit. De

tali cursuloquiturlsaias: Occurristi, inquit, lcelanti,
SERMO XV. et facientijustitiam, in viis tuis recordabitur tui w .

Pius Pater, si juxla meritum responderet, oculos

|B EADEM QUADRAGESIMA.— DE FACIEXDA POEXITENTIA.
suos declinaret ab eo, ad preces illius obsurdesce-

Christus hodie in schola eruditionis evangelicaa B *. et « turpitudinem praneritae conversationis

objiciens, ipsum graviter objurgaret. Sed humilitate
per filiura prodigum *'
nobis competentissime pro-
filii fractus et victus, deponit duritiam, induit mi-
ponit poenitentiae et humilitatis exemplum. Qui
redire
serieordiam et rigorem , quem meruerat filius,
cum afficeretur gravissima farae, cogilavit
convertit in gratiam. Tardius est patri misericor-
ad patrera, mter mercenarios unus esse. Quis
et
diam impendere filio. quam filio patris misericordiam
est qui dilapidat omnia bona videndo luxuriose, nisi
obtinere. Piaevenit et aniicipat preces filii rever-
peccator quilibet qui bona gratuita et naturalia
,

tentis, accelerat et occurrit, et cadens super collum

peccando corrumpit et perdil? Sed reversus ad cor,
filii, eum osculatur, et dicit :

et justitiam incipiens esurire, humiliat se in oculis

suis et de filiali
,
dignitate ad mercenarii sorlem Cito proferte stolam primam, et induite illum : et

devota bumilnatedescendit. Beati qnidem sirat. qui date annulum in mauum calceamenta inejus, et
59
esuriunt justiliam, quoniam ipsi saturabuntur .
pedes ejus : et addticite vitulum saginatum, et occi-

Esurientes, raquit, implevit bonis *'. Qui enim di- dite, et mauducemus, et epulemuv, quia filius meus
vitias temporales appetunt, non satiabunlur eis. mortuus fuit, et revixit
"'".
Stola est sanctificatio

Hsec est aqua de puleo Samaiise. de qua qui biberit, spirilus ; annulus , fides ; calceamenla , docu-
sitiel iterum «. Heec aqua non reficit, quia non suf- G nwrita doctrinae. Vitulus , sacrificium altaris

ficit. Divites eguerunt, et esurierunt : inquircnles solemnes epulae, gaudium angelorum suner pecca-
6
autem Dominum non minuentur omni bono *. Cibus toris conversionem. Osculatur et amplectitur pater

aulem justitiae dum p us appetitur, plus dulccscit. filium, insinuans per osculum et amplexum, quod
Unde et ille qui factus est nobis a Deo sapientia et eum in vi^rera paternfe pietatis recipit, quod ei se
justitia di< it : Qui edunt me, adlme esurient ; et qui totum apeiit , totum se inspirando efTundit, ut sit

bibunt me,adhuc ritienl'*. Non est tamen ita in 5 a- unus spiritus cum eo, qui unum fuerat membrum
tiabilis appelitus juslitiee, sicut amor pecunia?; nam cum meretricibus lnxunose vivendo. Eum suis in-
in istis est appetitus sine satietate, in illa est sa- serit et complantant m^mbris, qui membrum fuerat

tietas sine attaediatione. Unde Propheta : Ego in meretricis. Quid animi, obsecro, erat illi misero,

justitia apparebo in conspeclu tuo : saliabor, cum imo iili beato et superbeato pcenilenti inter aro-

apparuerxl gloria tua 6i

. Qui ergo esurit in prae- plexus et oscula pii patris, cum recalesceret , et

senli, satiabitur in fuluro. Sed nunquid omnes illi respiraret cor afflicti , et pene desperati ; cum ei

esuriunl justitiam qui desiderant esse jusli? ne- cor mundum et spiritum rectum atque laetitiam sa-

quaquam. Sunt enim plerique mali, qui desiderant luiaris Cor hominis angustum
Pater infunderet ?

esse justi sed vidi et vincti peccandi consueiudine est et anima humana gaudium cceleste plene capere
>
;
pj
adhuc pascunt porcos, nec revertuntur ad Patrem^ non sufficit. Ideo liquefit anima ejus, et scinditur
desiderant et suspirant non amare qund amant et : cor in seipsum contritione ac gemitu, et ignitas

compuncti ad juatitiam, delecialionem peccali am- compunctiones de recordatione primae miseriee et

plectuntur, nec recedunt a malo qui ad bonum de- improvisae laetiliae concipiens ,
quia eas interius

sidei io fervent. Quod compunguntur ad bonum, continere non potest, in diluvio aquarum multarum
quaedam graiia est vocationis, non justificationis. mista cum do^ore laeiitia anima sese non capit : et

ecim non affectu aestimanda

Justitia est, sed affectu in tantae graliae dono liquefacta diffundit. Peccator

et consensu. Qux, irjquit Apostolus, participatio est igitur sive filius hinc pudore, et inde dolore, liinc

justitias cum iniquitute, aut quis consensus tem- gaudio et non amore in diversa dislractus, laetitiae

M Luc. 15. Matth. ;3. Luc. 1. " Joan. 4. " Psal. 33.
03
Eccle. 24.
e4
Psal. 16.
66
II Cor. 6-
M Psal. 118. ' Ibd. '
. Ibid.
w Isa. 64. "°Luc. la.
 605 SERM. XVI. — LN QUADRAGESIMA. 606
quae illinon sufficit, et patrem non solum
offertur, A laquei mortis tentationes sunt et reliacula inimici
misereri, sed miserando gaudere compellit. bone De maliscommissis luget Propheta :
Multiplicatce
Jesu o benigue
! o amabilis o amor Deus o
! ! ! inquit,sunt iniquilates mece super capillos
capitis
76
cliaritas Deus si lanta sint solatia tua circa pce-
! ™et' .Debonisveroomissisadmonuit
Defeceruntin :

nitentes, quanta erunt gaudia tua cii ca regnantes ? vanitate dies mei, et anni mei in gemitibus ".
Si
Hanc Patris affectionem vitae suscitat humilitas filii, aperiantur cataractae capitis mei, et
effundantur in
ipsa sola reconciliat filium suum Patri : nam, juxta lacrymas si disrumpantur fontes
n
;
aquarum, ut
Sapientis verbum, custodia pacis est humilitas . de abysso cordis mei per lacrymas inundet dilu-
Noli homo superbire, quoniam superbis resistit vium aquarum rnultarum, non potero lugere ad
Deus, et cum humilibus sermocinatio ejus. Hu- plenum mala quae feci, dies quosperdidi, qui ini-
milia te ergo sub potenti manu Dei ut cum filio quitatem quasi aquam ab adolescentia mea bibi.
poenilenti dicas Patri : Paier, peccavi incaelum, et Sed pro immine. tibus mihi mahs, et
et
tentatio-
coram te: Pater, jam non sum dignus vocarifi ius nibus importunis luctus mihi est, et
dolor continuus
tuus • fac me sicul unum de mercenariis tuis ". corii meo"': quoniam replet.a est malis
anima mea'-\
Nihil adeo te Patris gratia dignum facil, quam etcircumdederunt me malo quorunviun es t
numerus
si gratia illius indignum te judices. Peccatum g »\ Defixus sumin limoprofundi^^quoni
am iniqui-
itaque tuum coram te sit semper. Et sicut Sa^ tates meossupevgressiesuntcaput meum
; sicut onus
piens dicit De indulto
: et propitiato peccato noli grave gruvatas sunt super me°". Tu autem,
Domine
esse absque tnetu 73
. Cum babueris gratiam fi- Deus Sabaoth, libera me ab iniquitate
mea,et
lii, et cum
omnia bene feceris, judica te inuti- a peccato meo munda me 80 Exitus aquarum de- .

lem servum. Sola enim bumilitas est innocenlia? ducanl oculimei 80 *. Da mibi luctum et lacrymas
fundamentum profectus atque professus, cusiodia
; Petri, quibus apostasia ejus
delata est. Da mihi
et disciplina virtutum. Ipsa est condimentum omnis lacrymas Maria? peccatricis, quibus ipsa
mundata,
justitise, et sine illa omnesjnslitia? meee quasi pan- et Lazarus resuscitatus esl. Lacryraas
dico, quae
nus menstruatee. Si quis in homine defectus est vitse Auctore-m ad lacrymas
compulerunt. Secunda
virtutum, humilitas totum supplet ; si quid quod lugendi maleria est pressura tentationum,
quse
displiceat, humilitas totum redimit et excusal. H?ec nos circunquaqueangustiant ; aliae supra nos, aliaj
est quae laqueos ostensos Antonio sola pertransit, imra nos, alue eirca i.os, et omnes contra nos. In
sola ei nos conciliat et commendat : qui pro no is omnibus quae cogitamus, quaeagimus, quaa dicimus,
factus mitis et bumilis corde ad humilitaiem et quae acquirimus, quae amittimus in omnibus quae ;

poenitentiam nos invitat Chrisius Jesu, cui est ho- placent, qu<e di*plicent, quee adjuvant,
vel quae no-
nor etglonain sseci.la saeculorura. Araen. G cent in omnibus tentamur et
:
aftligimur.
Denique
totum tentatio quod sumus, quod vivimus.
est,
SERMO XVI. Secut legiiur Tentatio est vita hominis
:
super ter-
ram n Et hoc est quod beatus Job dicit Homo
IN EADEM QIADRAGESIMA. — DE LUCTC.
.
:

natus de muliere brevivivens tempore repleturmul-

Mosror viri hum.iliabit eum,et sermonebonol&ti- ds mi»eriis il \ Revera multae sunt hominis miseriae,
ficabitur '*. qui in misera nascitur, in miseria nutritur, in
miseria consumitur. Miseria sumus intus pleni,
Sapiens fructum et effectum moeroris insinuat ;

foris miseria circumdati.

sed et uberrirram merendi gratiam et plangendi
Interhas tentationura angustias, Paulus claraare
materiam habemus in nobis. Lugere possumus et
compellitur: Infelix ego homo quis me liberab ta
debemus bona quae amisimus, et mala quae commi- .'

simus ecce primum testimonium

: pericula quae corporemortishujus** ? Etalibi: Supra modumgra-
;

sentimus, ecce secundum, tribulationes quibuS vati sumus ; ita quod tosdeat etiamnos vivere "*. Sed
et Jonas dicit Irascor usque ad mortem", Elias
urgemur, ecce tertium ; terrorem futuri judioi, ecce :

etiam inter varias tentalioues et pressuras

quartum. Istam lugendi quadripertitam materiam petivit

Psalmista Circumdederunt
clisiinguiT dicens : me D animaesuae ut moreretur : Sufficit, inquit, mihi; tolle

dolores mortis, et torrentes iniquitatis conturbave-

animam meatn 83 \ David quoque teotati.inum pon-
dus profitebatur cum lacrymis, dicens In increpa-
runtme.Doloresinlernicircumdederuntme,pra3oc- :

tionibus propter iniquitatem corripuisti hominem.

cupaveruntmelaqueimortis'*. Doloresmortisperse-
cutiones sunt, et pressurae quas patimur et sunt :
Exaudi oralionem meam, Domine, auribus percipe
quaedam praeambula mortis. Rrsponsumenira mortis lacrynias meas u . Terrere nos potest exspectatio

habemus in nobis. Torrentes iniquitatis sunt im- futuri ju licii, ubi erit in judice severa aequitas,
in tortoiibus severa et inauditacrudelitas, in pcenis
petus peccatorum ; dolores inferni per se patent,

•'
Prov. 11. ,J
Luc. 13. ' Eccli. 5. "Prov. 12. Psal. 22.
,6
Psal. 39. " Psal. 30. "*Rom.
!t.
w p8aL 87.
:8 *
Psal. 39.
70
Psal. 68.
70 *
Psal. 37.
80
Psal. oO.
80
*Psal. 118. 81
Job. 7 juxta
"' Job. 8, 8: 83 83 *
HIReg. 8
LXX. U. Rom. 7. 'IICor. 1. Jonas. 4. 19. *
Psal. 38.
 607 PETRI BLESENSIS SERMONES. 608

intolerabilis et ae lerna anxietas. Et quis poterit A Quanta sit obedientiae virtus piius declarat Al-

sustinere diem adventus ejus, aut quis slabit ad tissiraus in universis quae ab eo creata sunt. Postea
! Quis enim habitare poterit cum
ss
videndum eum in seipso, qui universiiatis creator est. Coelum
igne devorante ? aut quis habiiabit cum ardori- ei terra, mare et omnia quae in eis eum au-
sunt,

bus sempiternis"? Juslus dicit In me, Domine, : diunt, et obediunt voci ejus Terra ad nutum ipsius
Iransierunl ira- tuos. elterrores tui conturbaverunt protulit herbam virentem, et lignum pomiferum
mt i:
. Hoc uliimum ad pcenam refertur aeiernam. juxta genus sunra, etc. quae longum est dicere. ;

Job etiam dicit Sagittce Domini in me sunt ; qua-

: Cceli diviserunt aquas ab aquis, et luminaria su-

rum indignatioebibitspiritummeum,etterroresmi. sceperunt ; sed et luminaria vocala, juxla verbum

litant contra me*'. Qi\od d\c\l,sayil tce Domini in me proptietae, dixerunt : Adsumus 9:
. Et luxerunt ei
sunl; hoc est in me transierunt i*-a> /ua?. Quod dicit cum jucunditate. Mire et venti obediunt ei" . Ignis
terrores mili antcontrame ;lioc esiterrorestuicon- nix, glacies, spiHlus procellarum,quos faciunt ver.
turbaverunt me. Sunt lamen lacrymae suaveset dul- bumeius". Verbum ejus lacit omnia, quia verbo
ces, quae de futuri gaudii exspectatione procedun 1 ejus farla sunt omnia. Omnia obediunt Altiosimo
Unde Propheta Posuistilacnjmrismeasincon^pectu
: et conserviunt. Sicut scriplum est : Ordinatione
tuo, sicut et in promissione iua ". Quandoveniam,
B i U a perseverat dies,quoniam omniascrviunt tibi
i0°.

et apparebo ante (aciem Domini? fuerunt mihilar Solus bomo qui ad hoc spirilualiier creatus erat,
90
crymce mece panes die ac node Hoc est vinura . ut suo Creatori serviret, servire coniemnit : ergo
laetiliae, de quo dicitur Date vinum ma>rentihus,et
: omnis creatura merito insurgebat pro Domino in
n Hoc vinum accusationem et damnationem hominis, juxia illud
siceram his qui amaro sunt animo .

necessarium est nobis, ob frequentes infirmilates. Sapientiae Pugnabit proillo orbis terrarum contra
:

Tamperandum est laraen, ne ebrietatem inducat^ insensatos '. Et Ecclesiasticus : Omnis factus tibi

et spiritum vertiginis, quem miscuit Dominus in Factori deserviens, excandescit in tormentum ad-
medio /Egypti ". Expedit ergo ul poculum nosrum versus injustos *. Sed FiliusDei vincens in sapien-

cum flelu misceaiur, ut mceror viri eum humiliet. tia malitiam, in humilitale superbiam : Si homo,
Patientia ethm altrita grandescit, et virius in iu- inquit, mihi servire ego ei serviam, et
delrect^t,

firmitate perficitur. Sunt lacrymae quaede charitate pro eo ut eum a servitute redimam, faciam nie ser-

hauriuntur, quasi de fontibus Salvatoris, quando vum, ut ejus onera portem, faciam me jumen-
animus ex desiderio cflelestium, quodam spirituali tum. Et ad Patrem loquens : Paratum, inquit,

gau lio resolutus, in lacrymus ditfluit et liqueseit. cor meum ; paralum cor meum \ Si vis hominem
et recordatione desiderabilium suorum mirabiliter
q quidquam pati, paratum est cor meuin pati. Si vis
interius se effundit, ut possit dicere : Ha>c recor- hominem flagellari, ecce pro eo in flagella paratus

datus sum, eteffudi inme animam meam,quoniam sum. Heu mihi non timeat, qui non contre-
! quis
tro.nsibo in locum tabernaculi usgue ad domum miscat, altendens pondus iniquilalis nostrae, cu-
Dei
u Harum lacrymarum dulcedinem experime
.
to jus redemptio lanium pretium exigebat ? Vere in-

cognoverat, qui languido amore dicebat : Anima sanabilis plaga, el horrenda erat hominis damna-
mea hquefactu est, ut dileclus locutus est**, scri- tio, pro qua oportebal Filium Dei m>n ! quam
ptum e^t enim : Emittel rerbum suumet liquefaciet damnabilis erat iniquitas nostra, jro qua Christus
9i
ea; flabit spirilusejus elfluent aqua> Dilecloergo .
toties sanguinem suum fudit Fudit I in circumci-

loquentn, et Spiriiu sancto flanto, fluunlaquasquibus sione, fudit quando in agonia factus est, quando
rigatur hortus deliciarum, ut fluant aromata illiu:-:. sudor ejus erat quasi gultae sanguinis decurrentis
Hae sunt aquae mcllifluae, quibus fecundalur ager, in terram ; fudit quando ligatus ad stipitem dor-
cui benedixit Dominus ; etenim cceli distillaverunt sum posuit ad flagella ; fudit pedibus el manibus
stillicidia super terram, quibus laetabitur germinaus cruci affixus, fudit spinis in capite multipliciier
pluviamque voluntariam segregabitDeus haeredilati punctus, fudil et lancea perforalus. Chrislus equi-
suae, ut euntes et flentes miltamus semina nostra. _^ dem ideo sanguinem suum multipliciier fudit, ut

Venientes autem veniemus cura exsoitatione, por- hi, qui de sanguinibus nati eraot, qui stolam inDO-
tantes manipuios nostros, habentes de mcerore cenliae peccato polluerant, lavarrnt stolas suas in
solalium, et de dolore pbmitudinem gaudiorum, sanguine Agni. Aliter enim purgari non polerant,
prae-tante Domino nostro Jesu Chrislo, cui est sicut Apostolus dicit : Quem posuit Deus propitia-
honor et gloria in saecula saeculorum. Ameo. tionem per fidem, in sanguinemipsius*. SicAgnus
SERMO XVII. paschalis quaria decima luna vespere immolaba-
5
IN EADEM QUADRAGIS: DE GBEDIENTIA, tRUCE, tur . Quod dicitur luna quarla decima plenilunium
ET PASSIONE CIIRISTl. notal. Quod dicitur ad vesperum, occasumsolisinsi-
Christus factus est pronobis obediens Patri usque nuat. Sol justitiae Chrisius est ;
luna Ecclesia. Ten-

ad mortem ". dit sol, ld est Christus ad raortis occasum ; luna id

7 88 89
Psal. 41.
9l
Prov. 31.
M Isa. 19.
Malach. 3. "Isa. 33. ' Psal. 87. Job. 6. Psal.55.
10°
"3
Psal.41. 9 *Cant. 5. " Psal. 147. •* Philipp II.
97
Baruch. 3
8
Mallh. 8. " 148. Psal. 118.
! 6
* Rom. 3.
1
Sap. 5. Sap. 16. Psal. 56. Eiod. 12.
609 SERM. XVII. — IN QUADRAGESlMA. 610

est Ecclesia a sole jusliliae illuminata, consurgit in A Maralh, quia omnem dolorem suavissimum facit

ortum. Faclus est ergo obediens non solum usque Domini memoria passionis. Crux equidem nobis est
ad beneplacilum Patris, sed usque ad morlis angu- arca testamenti. Haec est nobis propitiatorium ex-
stias, et ignominiam crucis. Ut enim de inferno auditionis, vexillum salutis, titulus sanctitatis.
ascenderet homo, Christus de ccelo descendens, Spes victoriae foedus et arca divinae gratiae, cha-
ascendit in crucem. Et quod ia Canlicis hoc est racter Christiana? militice, fundamentum fidei, sub-
sponsa? quandoque praedixerat Ascendam in pal- : versio inimici, spoliatio inferni, scala coeli, janua
mam, et apprehendam fruclus ejus*. Crux Cbristi, paradisi, revelatio lapsorum, clausorum apertio,
sive fides crucis palma est, victoria est. Ha?c est
; consolatio afflictorum, tutela corporum, armatura
mundum \ quee triumphat prin-
victoria quce vincii spirituum, salus viventiurn, vita mortuorum, libe-
cipera hujus mundi. Plane mors destructa est et : rafio captivorum, bumilium consolatio et dejectio
qui habebat mortis imperium, victus et ejectus est : superborum, turris David, specula Sion, generalis
Hanc palmam ascendit qui iu cruce suspensus est, omnium salus, unicum omnium et commune refu-
Cliristus Jesus, de quo Esdras propheta praedixerat :
gium. Super omnia, Chrisle Jesu, te nobis amabi-
Unxerat me, non sicut Palrem, qui liberavit nos lem facit passio tuae crucis, hic ostendisti quantum
de terra -Egypli stantes ante tribunal judicis, hu- g nosdilexeris. Majorem enimcharitatemnemo habet,
miliasti me suspensum in ligno, et morti tradidisti ut animam suam ponat quis pro amicis suis °. Passio
me. De hoc eodem Moyses legislator Erit inquit, : tua omnes evacuans passiones, propitiata est om;
8
vita tua pendens ante oculos tuos Crux cum esset . nibus iniquitatibus noslris. Nihil adeo, fratres,
ad
olim patibulum damnatorum, fructus illius erant mortem est, quod raors
non sanet. Ipse re- Christi

timor, borror, ignominia et mors. Ex quo vero demit per misericordiam suam Isral ex omnibus
Christus ascendit in palmam, ex quo Agnus inno- iniquitatibus suis. Quoniam apud Dominum miseri-
cens ascendit victoriose in crucem, mulati sunt cordia, et copiosa apud eum redemptio ,0 .

fructus ejus. Et ubi prius erant timor, horror, do- Sed quid faciet Christus inter lacryraas matris
lor, ignominia et mors, ibi hodie apprehendi pos- suae, et discipulorum dolentium et suspirantium,
sunt pax, honor, jucunditas, vita et gloria. Crux, inter opprobria exprobrantium et dicentium : Alios
quae olim fuerat extremse vilitatis et exquisitse salvos fecit, se iysum non potest salvum facere ; si
damnalionis supplicium, hodie elevata est in magni- Filius Dei est, clescendat nunc de cruce et, credi-
ficenlia et gloria. Et de tormentis latronum trans- mus ei " Petrus
Propitius sis tibi Domi-
"? dicit :

12
lata est ad frontes iraperatorumet regum ; et ad ca. ne . Nos sperabamus quia ipse esset
Et discipuli :

pita summorumpontificum.Multietadmirabiles sunt _, redempturus Israel a Judanis exsultat et insulta 1 .

fruclus crucis : Venite ad eam omnes qui laboratis ct ei, atque caeteris discipulis fugientibus, Petrus
onerati cstis*' ,
qui lapsi et confracti et collisi estis, desperat et negat. Usquequo peccatores Domine,
Quid etiam ita lapsos reparat ? quid ita fractos con- usquequo peccatores gloriabuntur u ? Tu qui respi-
solidat ? quid ita bominum morum sanctitatemetde- cis terram, et facis eam tremere, ostende polentiam
votionem conservat? Quid tam pium, tam fidele, tam tuam, ut sciant gentes quoniam est nomen tibi
salubre, aut medicinale sicut memoriae crucis Chris- Dominus, tu solus altissimus es in omni terra.
ti ? quid ila peccatum interticit ? quid ita potentiam Porro dum venditur et dum traditur, dum ligatur,
bostisevacuit ? quid ita omnem inbomine malitiam dum flagellatur, dum conspuitur, dura damnatur,
crucifigit ? Nihil dulcius, nihil acceptius, nihil araa- dum cruci affigitur, dolorum et miseriarum sua-
bilius aut suavius est illis, Christe, qui te diligunt, rum oblitus, sed misericordiarum recordatus : Pa-
et qui pro amore luo mortificationem crucis in sua ter, inqmUignosce illis, quia nesciuntquid faciunt 1
*.

carne circuraferunt. altiludo diviliarum sapien- Jesu, Jesu ! volat irrevocabile verbum tuum : non
tise et scientiae Dei, quam incomprehensibili et revertetur ad te vacuura, sed faciet ad quod misisli
ineffabili artifioio charitatis Christus in cruce cru- illud. quam multus es ad ignoscendum, Domine !

ciatus aeternos exsliuxit ! De morte et miseria hu Judeei clamant : Crucifigc

,8
; tu clamas : Ignosce.
mana, vitae et salutis confecit antidotum, ut mise- " quam magnaest multiludo dulcedinis tuce, Do
ria raiseriam absorbeat, ut mors mortem degluliat mine!**' quam confirmata est super nos miseri-
et lotus homo beneficio passionis Christi in gra- cordia tua, Domine ?
17
bone Jesu, o benigne, o
tiara et gloriara impassibilitatis assurgat. Haec sunt amabilis, o desiderabilis, o suavis, o dulcis, o amor
raysteria : haec sunt beneficia crucis ; haec est quae Deus, o cbaritas Deus! quam dulci, quam deside-
eduxit filios Israel de /Egypto, quae nos ab aeterna rabili torrente voluptatis potabis eos qui te dili-
captivitate redemit. Haec est virga quae devoravit gunt, qui sic audientes et crucifigentes te perfun-
dracones Pharaonis : haec est quae aquas de petra dis oleo misericordiae ! Sane non est a saeculo tacla
eduxit, quae de corde lapidco prnnitentiales lacry- oralio ita opportuna, ita teraperata, ita terapori et
mas effluere facit : haec est quae dulcoravit aquas necessitati accommodata. Nam in ipsa elevatione

* Cant. 7. '
I Joan. :;. ' Deut. 28. 8
Matth. II. "Joan. 15.
10
Psal. 129. " Matth. 2". u Matth.
,s
Luc. 24. u Psal. 93. ,3 w Joan. ,0 ,7
16. Luc. 23. 19. Psal. 30. Psal. MG.
"

Patrol. CCVII. 80
611 PETRI BLESENSIS SERMONES. 612

manuum tuarum Jesu, cum sacrificium matutinum A Nihil adeo in nobis deformalum est quod pcenitcn-

in vespertianm transiret, in ipsa virtutc incenci tia non abluat, et reformet. Apostataverat Pelrus ;

quod ccclos ascendebat, terram operiebat, inferos sed apostasiam ejus lacryma) deleverunt. Beatailla
respergebat, exaudiendus pro reverentia tua cla- peccatrix septcm possessa dsemoniis, lacrymarum
s
mas : Pater.ignoscc eis quianescnint quid faciunt. beneficio libcratur '. Lacrymac Samuelis veniam
In ira plebis Judaicre saevicntis suam Dominus Impetraverunt. Lacrymae oculos Tobiae apcrucrunt,
avertit iram, et efiudit gratiam. Hoc verbum gra- et ab ejus nuru (hcmonium expulcrunl. Lacrym»
tiae, verbum misericordise semper habendum in univcrsilalis auctorcm ad lacrymas compulerunt,
cordc, semper habendum in ore. Patcr, ignoscc atque suscitationem Lazari mcruerunt. Hso sunt
cis, etc Anima mea liqucfacta cst ut dilcctus locu- aqu.X' calidce quas invenit Ana filius Scbcon,cum
tus cst '. JSonne Deo subjccta erit anima mca De quibus Propneta
l7
ab custodirct asinos palris sui.

ipso cnim salutarc meum™. Et jam sapiens et in- dicit : Exitus aquarum dcduxcrunt oculimci,quia
tolligcns misericordias Domini, securus sum, quia non custodierujit legem tuam 80 Quia tamen non .

quem habebam judicem, habeo advocatum. Pater, possumus cvitare quin de pulvcre humanac con-
inquil, ignosce. Quid, anima mca, mcerore consu- versationis aliquid contrahamus, pnecipimur pedcs

meris'?Quarc tristisc s, anima mca,etquare contur- r> abluere, ul posL tempus pcenitentice jam peracloe

bas mc?" Nunquid COnsiliarus non est tibi Nun- "? non solum a criminalilius, scd cliam a vcnialibus
quid rcsinanon est in Galaad, el medicusnon est tibi, omnino purgetur tinis, ct consummatio vitae nostrcf,

tu quitam pacifice locutus cs crucilixoribus tuis : qiicB per pedes signiricatur, sicut propheta comme-
s
Loqucre, Domine, quia audit scrvus tuus " Lo- : morat : Sordes, inquit, in pedibus suis, nec rccor-
31
quere pacem in plebem tuam. l)a voci Uice vocem datacstfinissui . Jcsus crgo purgationem facicns,
virtutis. Sana animam mcam, quia pcccavi tibi*
1
. cum jam discipulos suos gratia, ct sermonc mun-
Dic aninue mcie Salus tua cgo sum"., tu qui es
; dasset, sicut ipse dicitMundi estispropter sermo- :

summe bonus, sine quo nullus bonus qui cs, sicut ;

nem, qucm locutus sum vobis 8 *. Alibi etiam quo-
Apostolus dicit, imago Patris, forraa pulchritudinis, niam Juttas cum cis adliuc erat, dixit Mundieslis, :

signaculum sanclitatis
S3
: signa cor meum sub sednonomncs 33 Surgcns ergo a coma, et prsecin-
.

cuslodia tua, Deus cordis mei, ct pars mca in aeter- gens se lintco. misit aquam in pclvim, etc. Ccena
num. Signa omncs qui signum crucis adorant, ct haec mcnsa Domini csl, quaa nobis apponitur ad
te adorando honorant, qui es honor, virtus, ct sa- custodiam et defcnsionem adversus malitias ini-

pientia Dei, justitia, et redemptio ct sanctificatio mici. Posuisti, inquil, in conspectu meo mensam
nostra ", Jesu Chrislc, qui es benediclus in saecula adversus eos qui tribulant me 31 . Triplcx mensa est.
seeculorum. Amen. ^ Prima Moysi in descrto, dc qua dictum est Fa~ :

SERMO XVIII. cies mihi mensamde Ivjnis setim, ctinaurabis cam

a
IM COENA DOMI.M. auro purissimo \ Sccunda cst Chrisli in saeculo,
Cum surrcxit Jesu a ccena, misitaquam inpcl- dc qua Apostolus Non potesiis communicare mensa?
:

i6
vim, etc. *\ Christi, et mcnsce dcemo?iiorum . Tertia est tolius
InilioOuadragesimge nobis a Domino daturn est Trinitatis in cuelo, de qua Vcritas dicit : Ut edatis
in mandatis, ut jejunando lavaremus faries nos- etbibalis super mensam mcam in rcgno Dci
3
'. Huic
tras ". Hodie idem Dominus in schola evangeliCcC mensac non communicat, nisi qui a cunctis crimi-

disciplincC verbo et cxemplo nos docet invicem pc- nalibus sunt abluti. Unde et Aposlolus dicit Ilabc- :

des nostros ablucre. Nam cum ad imaginem suam mus non habcnt potestatem ederc,
altarc de quo
per primam pnevaricationem qui tabcmaculo dcserviunt
M Tabernaculum carnis
Creator nos fecerit, .

deformata est in nobis imaginocudeslis.Ideoquc la- nostra^ dcmus est. Tabernaculo itaque deaerviunt

crymis po^nitentialibus ablucnda esl, ut sicut per fornicalorcs, adullcri, cbriosi, gulosi, ct CcCteri

culpam terreni hominis imaginem porlavimus, ila qui curam carnis in desideriisagunt. Summauqui-
per pirnitentiam ad co^lesti imaginem rcformemur dam caulela utendum est, ut digne acccdamus ad
Apostolus ait Primus homo de terra terrenus; sc-
: D mensam, sicut scriptum esl Cum sederis ad mcn- :

cundus homo de aeloccelcstis ; si autem portavi- sam divitis,diliqcntcr uttcnde qua>. tibi apposila sunt,
mus imaginem terrcni, portemus imaginem cmles- et apponc cultrum gutturi luo,etscitoquia te eadcm

tis ". Terreni hominis imaginem Psalmista expri-

9
oportetprceparare™ '. Et hoc est quod propheta
mens Homo, inqu\[,vanitati similis faclusesi", ima.
:
langit, dum dicit : Pone mensam contemplare in
go primi est Veritas, imago secundi est vanitas nam
*°.
; spccula, comedentes et bibentcs
in vanitate transeunt dies cjus sicut umbra pereunt Discreta spcculationc, et diligenti consideratione

17
Cant. 5.
' " Psai. 61. i* Psal. 41. *° I Re^. 3. n Psal. 40. " Psal. 34. * Hebr. 1. il I Cor.4.
" Joan. 1.5. **
Matth. ti.
'7
1 Cor. Vi.
s<
Psal. 143.
w Luc. 7. 3w Psal. 1 18. " Thren. 4. 1S Joan.
15.
3i
Joan. 13. " Psal. 22. 35 Exod. 25. » 9 1 Cor. 10. 87 Luc. 22. 3s Hcbr. 13. "Eccli. 31.
w Isa. 21.
 , ::

613 SERM. XIX. — IN COENA DOMINI. 614

pensaflda est hujus dignitas sacramenli, de quo A stoliutar, sanguishircorum, auttaurorum, et cinis
Apostolus dicit : Magnum est sacramentum pictatis, vitulmaspersusinquinatos sanctificat ademundatio.
manifestatum in ' carn e justificatumin spiritu,appa- nem carnis, quanto magis sanguis Christi, qui per
ruit angclis, pnedicatum cst gcniibus, crcdiium Spiritum sanctum semctipsum obstidit Dco,emim-
mundo, assumptum in gloria ". Nil hic simulatum dabit conscientiam nos tram ad serviendum Deo vi-
63
nil vilificatum, nil lictum, nihil penitus obumbra- vcnti! Hacc vero de sacramento altaris, et de
tum. Magnum est hoc sacraraentum dicit Apostolui missa proposui, quia hodie hujus sacramenti insti-
Vere. magnum pretium muudi, pre-
maguiim, quia tutio facta cst : liodie, ut ita dicam, raissa nata
omnem a3stima.lionem 7 super
liumimpretiabile, super est. Undc el quasi in die sui Natalis missa elegan-
omnem intelligentiam super omnem eminenliara. liore cullu, et cum raultiludine, et diversitate sacer-
Quidquid in eo est, verilas est, et quidquid in eo dotum cireumstantium celebratur, sicut scriptum
patet, cst quidquid patet. Nam sub specie visibili, est : Constituite diem solemnem incondcnsis usque
tolus Chrislus absconditus est, posuit tenebras la- ad cornu alturis M id est , in multitudine sacerclo-
tibulum suum. Unde et ad eum propheta loquens : tuni usque ad virlutem et efficaciam sacramenti.
1
'.
Vere Deus absconditus, tucsRex IsraelSaivator Ojii ergo lavatis hodie pedes, facite ut lota sit fa-
Prius absconditus fuit in sinu Patris, a quo de- o cies praevaricationis antiquae. Alioquin vobis judi-
scendit ;
poslea abscondilus in forma scrvi quam cmm mortis aitcrnae manducatis et bibilis, si non
suscepit; nunc absconditus in sacramenlo, quod dijudicantes corpus et sanguinem Christi, ad eum
ipse liac eadem die instituil. Ycritalem crgo rei accedatis. Scd ncc desperetis, habetis Petrum,
percipimus sub quodara velamenlo speeiei, sub liabetis Paulum, habelis publicanum et Chana-
quodam cortice sacramenti. Et hoc est forte quod nseam, habctis et illam nominatissimam peccalri-
Isaias dicit : Pulli asinorum, qui opcraniur in terra, cem, exempla poenitentiffl : habetis Christura exem-
mistum migma comedcnt a , id est hordeum cum plum misericordiae, fontem gratiae, inexhaustum
palea, veritatera scilicel sub figura. Nunc quasi pa- fonlem positum in ablutionem peccatoris et men-
leis pascimur, et non satiamur, sed erit cum vide- siruatse, qui nos abluat, qui nos ad mensam suam
bimus eum facie ad faciem. Sicut scriptum est : recipiat, et seipsum nobis in sua mensa commu-
il
Satiabor, cum apparucrit gioria tua . Christus est nicct in hac vita viaticum et in futuro plenitudinem
qui quasi pignus et arrham suae dileclionis, et obsi- desideriorum, Chrislus Jesus, cui est honor et
dem charitatis suae sacramentum illud saluberri- gloria in saeeula sseculorum. Amen.
nuun instituil et reliquit. Hoc est, inquit, corpus
meum. Nullus, quaeso, hic dubitet, audiat quid lo- SERMO XIX.
qualur, credat polius Christo quam sibi, ut sitcum
G
45 t5 *
DE EADBM COENA DOMINI.
Deo creditus spiritus ejus . Abneget semetipsum
nec sequalur oculum rationis humanae, quia lippus Spiritus orisnostri Christus Dominus captus estin
'5
est. Sequalur Christum fide et spe qui est veritas pcccatis nostris ; sub umbra ejus vivemus .

et vita. Si oculus tuus scandaiizat te, erueeum, et Verba sunt Jeremise prophetae. Dcclaratio sermo-
projicc abs te ". Spiritus sanclus in simplicitate num iuorum illuminat et intellectum dat parvulis'' 6
.

fidei, non in argumcnlis raionis humana? vult nos Passionem enim Christi quam Moyses nunc in vilula
salvos tieri, sicut scriplum est : Et cum humilibus rufa typice praesignaverat, Jeremias apertissima
sermocinatio ejus ^ . Propheta dicit : Nisi credi- verborum insinuatione demonstrat. Spiritus oris
deris, non inleiiigcs " ; secl et fides scicnliam habet, noslri, per quem speramus, per quem loquimur, per
quod manifesle habes in Job : Scio quia Redemptor quem vivimus, per quem sumus, captus et in pec-
meus vivit, et in novissimo die de terra surrecturus catis nostris : Nostris, non suis, quia quae non ra-
40
sum . Scio dicit Marlha, quia quodcunque popo- puit, exsolvit. El hoc esl quod alius prophetadicit:
7
sceris a Deo, dabit tibi Deus 50
.Et de fratre loquens Laborare me fccistis in iniquitatibus vcstris'" . Et in

Scio, inquit, quia rcsurgct in resurreclione in no- cruce pendens poterat dicerc homini : Viaj tuae et

vissimo dic
:A
. EtPaulus : Scio cui credidi, et cerlus D iniquilates tuae fecerunt haec mihi, utjumcntum
"8
sum quia potcns est depositum mcum servare in faclus sum apud tc . Si oneratus es, allcviabo le;

ilium diem'*. Passioncm Chrisli evacuant, totumque el portabo onus tuum, ut in meipso impleam legen^
negotium nostra^ redemptionis irridenl qui cum meam, sicut scriptum est : Alter alterius onera
summa humililate, et diligentia non attendunt cutn portate ; et sic adimplebitis legem Christi^. Ponam
quanta rcverenlia caro el sanguis Christi debeat dorsum ad onera et flagella. Si venundatus es sub
confici, quam devote tractari, quam sancte suscipi, peccalo, ego tanqnam vile mancipium, aut vile
quam industrie dispensari. Si enim, ut verbo Apo- jumenlum vencli me permitlam, ut liabeas pretium

M ITim. 3.
lI
Isa. 4S.
43
Isa. 30. " Psal. lfi. « Psal. 77. "* Luc. 9. «•
Mattli. :>. " PrOV.-3.
4h
Job. 19.
1.
49 :u
Joan. 11.
M Ibid. " II Tira. 1.
M Hebr. 9. " Psal. 117. " Tbren. 4.
Isa.
M Psal. 118. " Malach. 2. " Psal. 72. M Gal. 0.
615 PETRI BLESENSIS SERMONES.

redemplionis tua?. Si per lignum perditus es, per A dus crucifixus cst, et vos mundo, vos, inquam, de
lignum le redimam. Si per peccatum perditus es, cct, et ad professionem vestram spiritaaliter spe-

aut damnatus, ego faciam me peccalum, ut dam- ctat, nihil penilus scire, nisi Jcsum Christum ct hunc
nem de peccato peccatum. quanta superbia viri ! crucifixum : gentibus quidem stu Ititiam. nobis au-

o quanta humilitas Dei ! In humilitate, inquit,;M.di- tem et aliis qui salvi fiunt Dei virtutem ct Dei sa-

cium ejus sublulum est dicit Isaias

M Et subjungit ; picntiam " 7 .
.

Sicui ovis ad occisionem ductus esl ; ct sicut, etc. \ Aliqui sunt forte qui crucem Christi in habilu

Sic ergo e converso modo figurativo, oblatum est bajulant, scd eam in corde, vel in corpore non

unum pro omnibus holocaustum, Holocaustum san- portant. Isti sunt qui luxuriantur in cruce Domini,

ctum et quo odor vita?, sapor grati.e,

ralionabile, in et isti non habent Thau in frontibus suis, nec cir-

rectitudo gloriae. Ablata est ab homine omnis mate- cumferunt slemmata in corporibus suis. Qui auiem
ria ingratitudinis. Dicebat homo creatus et non sunt Chrisli,crucifixcrunt camem suamcum viliis
68
reJemptus Quare serviam Creatori meo? Quid pro
:
el concupiscentiis . Isti non timent advenlum angeli
me fccil ? Si me creavit, creavit boves et a^inos, percussoris. Vera scienlia et summa ha?c nobis sit

et caetera universa. Quid pro me fecit ? Dixit, et fa- scire Christum cruciHxum, qui factus est nobis a
ctus sum. Jam non poteshaec dicere, servenequam. g Doo non solum sapicntia, sed justitia, etsanclitica
Sustinuit enim pro te insidiatores in factis, expro- tio el redemptio. Vere redemptio, et adeo copiosa,

bratores in verbis, sputa, flagella, lanceam, et ad ut el ipse rediinat Israel cx omnibus iniquitatibus

ultimum mortem crucis. Jam obstructum est os lo- suis. Passio enim propitiala est omnibus iniquilati-

qucntium iniqua *'", nec ceriora potuit Dominus ar- bus nostris. Sanguis Abel clamal ultionem, san-
gumenta ostendere cbaritatis. Majorem, inquit, guis Christi clamat redemptionem. Hic est enim
charitatcn ncmo habct, ut aniniam suam ponat quis sanguis Agni immaculali, cum quo semel ingressus

pro amiris suis *'. Finalem et consummatissimam est summus pontifez sancta, aelerna redemptione

charitatem exhibuit et Patri et nobis, et nos sal- inventa ". Concissus est hodie saccus, in quo erat

vans mandatum Patris observans. Sicut

et scri- pretium noslrre redemplionis ; conscissus est sac-

ptum cst Omnis consummationis vidifincm latum

: : cus nostrae immortalitalis in Christo, ut miseriis

mandaium tuumnimis". Ideolegalia consummans, circurmkitus nos miscricordia et Iaetitia circumda-

ct imperium mortis terminans dicit : Consummu- ret. Concidisti, inquit, saccum meum et circumdc-
me n Hunc saccum sapienlia texuit
tumest". Super omnia le nobis amabilem facit, disli laililia .

Jesu Chrisle, crucifixio lua. Si ad negotium nostra? novem mensibus in aula Virginis, hunc in Jordane
redemptionis aliud mortis genus elegisset, minus _, lavit, in Passidne torsit, in cruce siccavit. El sic
«• _ij-u_i„_ _n„ i-»..„ u^^r, nn,i; m ;i,i,. ri«_ ^*
vestcm gloriosam sine macula ruga
suftkiens videbatur. Hic totus homo redimitur, do cle sacco et
:

let caput spinis spissum, dotent manus clavis in- composuit. In hoc sacco latuit Christus triginta

fixae, dolet latus in ligno dure exlensum et lancca duobus annis, mcdio terrae
ul operaretur salutem in

dolent pedes, ut possit ". Semper posuit tencbras latibulum suum, certe
perforatum, dolent tibiae,

dicere : vos omnes, qui transitis per viam atten- non solum m lalibulo, sed etiam in patibulo, ibi
dolor sicut dolor meus
H Mors Christi abscondita est fortitudoejus; namxi Christum r.ogno-
dite si cst .

opus sine exemplo. charitas sine modo, donum vissent,nunquam Dominumglorite crucifixissent '*.
7a
sine pretio, gratia sine merito. Gloriatur gentilis in Filii hominum usguequo gravi corde ? tardi !

desiderio animae suae, glorietur Christianus in Do- o caeci o omnium bcstiarum bestialissimi
! non I

mini sui cruce. Absit mihi gloriari, nisi in cruce fuga dsemonum, non languorum sanalio, non
Domini nostri Jesu Christi
,5
Poulus rerum opti- t
suscitatio mortuorum, non oblenebratio solis, non
mus Jcsum
aestimator se nihil existimat scire, nisi scissio lapidum, non praedictio fulurorum duritiam
Christum hunc crucifixum **. Et quid tampium,
ct Judacorum ad tidcm convertit. Sed nec multorum
corda, qui Chrijtum profitentur, contritione ad
tam salubre, tam memoriae infigendum sicut cru-
cifixio Chrisli 1 Quid est quod sic peccatum intcrfi- pcenitentiam scidit.

ciat, virtutem corroboret, et omnem malitiam rru- L> Judaei crudclissimi homicidae, imo, ut loquar ex-

ciligat? Christus enim manibus propriis peccata pressius, deicidae, qui in Christum Dominum ma-
noslra cruci affixit : et ut redimeret hominem mi- nus sacrilcgas injecerunt, non sunt ea contenli
serum, post multitudinem miseriarum seipsum sa- malitia, ut affligant Dominum in patibulo crucis,

nisi contumeliis affligatur et saturetur opprobriis.

crificium obtulit vespertinum. Crucifixus crucifige-
bat veterem hominem cum actibus suis ; crucifige- Ipse autcm quasi homo, sine adjutorio nunc de
bat mundum in electis suis. Crucifigebat Paulum Caipba ad Pilatum, nunc de Pilato ad Herodem
mundo, et mundum Paulo. Vos autem quibus mun- ductus, et ab eo conlemptus irridetur, conspuitur,

* 6
ru
Isa. 53. •'
Psal, 62. '
Joan. 15.
BS
Psal. 418. " Joan. 1). " Thren. 4, "Gal. 6. I Cor. i.
71 '" 73
6;
lbid. *
6
Gal. 5. " Hebr. 9.
'"
Psal. 29. Psal. 7., I Cor. 2. Psal. 4.
 ;

61" SFR.M. XX. - IX RESURRECT\OXE DOMIXI. 618

flagellatur, crucitigitur, et crucifixo improperatur : A Fer.rum, inquit, perlransivit animam ejus ««, et ap.
Yah! qui dcstruis templum Dei,e[c. Si llex Isracl propinquavit cor illius, ut jam videamus quia in
7
est, descendat nunc de cruce, et credimus ei * Quid corde ipsius patent arcana cordis per foramina
;

potest, aut quid debet facere Christus? Timendura corporis patent viscera misericordice Dei nostri, in
est ne descendat. Videt ex una parte matrem suam quibus visitavit nos oriens ex alto s
3. Propheta qui
fientem, cujus animam perlransivit gladius passio- nondum per rimas ei fixuras clavorum introspex-
nis ; videt ex alia parle discipulum stantem, quem erat, miraturet dicit : Quis novitsensum Domini .•

diligebat; videt mulieres illas plangentes, quce se- aulquis consiliarius ejus /ui7 M ? Lancea mihi ape-
cutaj eranl a Galilaea; videt et audit Petrum sugge- ruit secretum Domini, de quo praedixerat per
74 "
rentem ei, et dicentem : Propilius esto tibi, Do- Isaiam Secretum meum : secrelum meum mihi'*.
:

mine. Audit adversarios exprobrantes et dicentes : Aperit mihi lancea, aperit mihi clavis, quam suavis
75
Si Filius Dei es, descende nunc de cruce, elc . est Dominus. Sub umbra ejus vivemus inter gentes,
Quomodo non descendat, ut ostendat se esse Filium umbra Christi, caro est Cbristi. Umbra Christi,
Dei, et salisfaciat universis. Propitius esto tibi Do- fides Curisti est, iides obumbrat mihi, caro obum-
mine, dicit Petrus, noli te morti exponere, non de- brat Virgini matri. Sed et caro ipsa mihi obumbrat
cet te sicut hominem peccatorem mori cum sis Deus r> quodammodo, dum suscipio veritatem carnis in
et Filius Dei vivi. Adversarius nosler es , Petre. sacramento. Nunc in umbra ejus vivimus inter
Vade retro : Non sapis quos Dei sunt
7
",- non irape- geutes ; erit quando in luce ejus vivemus inter an-
dias beneficmm ex dispensatione redemptionis hu- gelicas potestates. umbra mortis
Prius fuiiuus in
manae. Nisi granum frumenlicadens in terram mor- nunc sumus umbra vitee. Sicut sponsa in Canticis
in

tuum fuerit, ipsum solum manel ". Sed et tu, bone dicit : Sub umbra illius quem desideravi, sedi ««.
Jesu , non acquiescas consilio Petri. Desperat, et Erit quando spes transibit in rem, fides in verita-
negat ; ideo consuht ut crucern ascendas. Imple tis certitudinem, umbra vhac in lucem. Tunc po-
mensuram charitatis, imple debitum obedientiae. terimus dicere : Si cognovimus Christum secundum
Non est plena obedienlia, nisi sit iisque ad mortem. carnem , sed jam non novimus 8T
; tunc enim
Non est holocaustum , nisi totum incendas. Xon videbimus eum nun in diademate quo coronavit
bene offers hostiam, nisi caudam hostiae ofieras. eum noverca, aut mater ejus ss
, sed in diademale
Ubi est, Ghriste, quod de te legilur, quia cum di- quo coronavit eum Pater suus in splendoribus san-
lexisses tuos , usque in finem dilexisti eos
78
. Si ctorum, quasi Regem in decore suo, quasi Unigeni-
prius deponis crucemquam animam, ubi est cha- tum a Patre, quia, in Palris aequalitate ; ad cujus
ritas quara pr&dicasti? Majorem hac nemo habet, visionis gratiam nos perducat, quicaptus est in pec-
tc. "t*l Non te raovent opprobria exprobrantium ;
u catis nostris"
1
', ul nos abaeterna captivitate redirweret

adhuc respondebis exprobranlibus verbum, adhuc Chrislus Jesus cui sit honor et gloria in saecula

videbunt in quem pupugerunt, adliuc implebis fa- saecalorum. Amen.

cies eorum ignominia, et quserent te, et non inve- SERMO XX.
nient. Si Rex Israel es, dicunt impii, descende nunc I.\ DlE RESUBRlT.riONlS.
de cruce, etc. Generatio licec prava signum descen- Nuntiaverunt filii Jacob Pati-i dicentes "
Joseph
sionis quserit, et non dabitur ei, nisi signum Jonae, filius tuus vivit,et dominatur in totaterra /Egypti.

id est, signum resurreclionis. Majus signum est quia Jacob vero quasi de gravi somno evigilans : Ibo,

inler mortuos liber de monumento exivit clauso, inquit, et videbo /ilium meum, antequam moriar *.

quam ^i dt; patibulo descendisset. Multorum viscera sa?pe concussit et commovit ad

Imple igitur magnum
hoc sacramentum pietatis, lacrymas historia de Joseph : sed historia jain m-
sicut Apostolus quod absconditum fuit a ^ae-
dicit, mis trita est, et prae nimia vetustale multis ver^a
8"
culis, imple promissiones Patrum iinple Patris , est in tsedium. Tota hac Quadragesima audivimus
obedientiam, imple legem ; non est alius qui redi- de Abraham, de Isaac, de Jacob, de Esau, et caete-

mat, non est qui saluum faciat"; turpe libi esset ris antiquis palribus. Unde et aures nostra? tin-

incipere et non consummare : jam incoepisti, jam D niunt; sed longe gratior est novilas quam vetustas,
emanat de fixura clavorum, et de apertura laterum Accedat novus ut veterem rediraat ; novus Tobias
sanguis uvte, meracissimum mustum habens proba- ut veterem illuminet; novus Joseph, irao novus et
tum, pretiosum de vinea Sorece torculari passionis omnia innovans Jesus, ut veterem Joseph de ^Egy-
expressum. Jam emanat oleum raisericorcliae, eraa- plo educat. Dulcius mihi sapit Jesus quam Joseph.
nant aqua et sanguis, ut ex liis fiat collyrium ocu- Resurgit hodie Christus a mortuis vitam in nobis
lorum nostrorum. Per foramina clavorum video suscitans, et destruens regnum mortis. Hic est Jo-
quia Deus est in Christo, mundum reconcilians sibi. nas qui a ceto absorptus , et vitae iterum rcdditus

'Matth. 11.
74
' Luc. 18. 75
Ibid.
l6
Maitli. 16. " Joan. i%. n Joan. 13. •f Joan. 1S. w Coloss. 1,
Psal. 7. " Psal. 104. "3
Luc. 1. " Isa. 40, Rom. It. " Jsa. 24; 8»
Cant. 2.
87
II Cor. :;.
u Qant.
,
3, - Thren< 4. •» Gen. 45.
619 PETRl BLESENSIS SERMONES. 020
pcenitentibus praedicationis veibum annuntiat 90. A sol novus resurgens ab inferis. Ha?c est dies, quse
Hic est Nehemias qui muros Jerusalem reparaturua non vesperascit, quia non occidet ultra sol ojus.
u,
nocte rimas ejus visitat .Hic est Samson qui media llic est qui nobis diera seternitatis reserat, qui ideo
nocle surgens, portas Gazoe asportat **.
civilatis semel occidit, ul semel super occasum ascendal, el
Hic est Eliseus qui mortuus mortuum tactu resusci- ut oriatur in cordibus no.slris, nec sit qui se a ca-
tat «. Hie est Elias, qui cuin de lorrente in ^ia bi- lore ejus abscondat. Calor siquidem desidcrii ot
bisset, exsiecalus esl lorrens 94, ijuia cum Christus amoris saoctorum eorda Christus illumi-
sui, qui
de torrente in via bibisset, absorpta est mors in nando vehementer accendit , eos vigilare et excu-
vicloria. Ubi est, mors victoria, tua ? . Deo autera bare ad imperium Buum facit; et talessunt qui in-
gratias ,
qui dedit nohis victoriam a peecato et veniuni eum. Ego enim diligentes me diligo :et qui
morte, ut sicut Clnistus resunjens a mortuis jam manevigilaverint adme,invenientme*. Maria Mag-
non moritur "', ita Christianus a morte peccati re- daleini iiivmil Jesuin, quia ut inveniret excubabal
surgens et peccato, iterum non moriatur, scd sit ad monumentum , cum adhuc tenebrm etsent 6-

vita ejus abscondita cum Cliristo in Deo. Nonne merito illi conveniunt verba illa prophetae :

o quam vera, quam magnifica eomminalio illius Anhna mea desideravit te in nuete, sed ct spes et
qui dicebat : Kro, mors tua, mors m, mortem ^, mens in prmcordiis meis de mane vigilavit ad te
pro omnibus gustans omne imperiura mortis absoi Et illud : Deus Deus meus, ad te de luee vigilo 8
. Qu>
buit. Naui sicul Apostolus dicit : Si Spirilus Chrisfl Dominum, dura adlmc
vigilanter el sollicite quserunt
habiiat in nobis,qui suscilavit Christum amorluis, tenebraa sunt, invento Domino dicent in jubilo cor-
vivi/icabit et mortalia corpora nostra propter inha- dis Deus Dominus, ct illuxit nobis 9 1'epleti sumus
: .

bitaniem Spirilum innobis". Mortuus esl, inquit, mane miscricordia ; exsullavimus ct deleclaii su-
Apostolus, Christus propler delicta nostra, et rcsur- mus 1
". Procul dubio cxsullabant el deleclabantur se
rexit propter justificationem nostram**. Resurrcxit, invenisse Dominum qui dicebant : Nonne cor no-
sed mel et simpliciter, ut nos dupliciter resur- struw ardens eral in nobis, cum loquerclur et aperi-
gamus. Prima resurrectio nostra est a peccalo, ut ret nobis Scripluras "? Invenerat illos Chrislus

jam peccatum non dominetor in nobis. Secunda igne fidei destitutos; inveoerat eos quasi carbones
eril in corpore, cuin corpus boc mortale, aniniale, desolatorios fumantes potius qunin llammantes.
ignobile, terrenum et luteum configurabUur cor- Nonne (umus erat quod dicebant : Et nos speraba-
pori claritatis. Christi De prima resurrectione scrip- mu8quiaipseessetredempturus Israel ". Verumla-
tum Exsurge qui dormis, exsurye amortuis,
e»t :
men ille qui venit illum mittere in terram, el vo-
et illuminabit tc Cliristus M . Prima qnidem de- luit ut arderet, cor ardens faciebat in islia, et
^J quasi gestans luinen in inanibus suis, eis aliquanlii
siderabilis est ; sed desiderabilior esl secunda, in

qua dabilur duplex stola. Meo Propbeta dicit :

luui innolescere permitlit, dum eum cognoseunl in

Siiivit anima mea, quam multipliciter libicaro

i/t le fractione panis, et slalim ab eorum oculis eva-

mea "°! Verbum Joannis est Beatus et sanctus : nescit. Sunt aliqui vestrura quibus frequenter acci-

est qui liabet partem in resurrectione primai. llle dum ad mensam altaris accedunt, ad se-
dit, quia,

qui dicit : Ego sum rcsurrectio ct vita *, bodic re- pulcrum Cbristi cum Maria Magdalena Christum
surgens a morluis nos erigit in spera vitffl et cer- desiderio ac devotione inveniunt lenentes pedes
tam exspectationem gloriae filiorum Dei. Exsuliabo ejus ; sed quia in corde eorum nondum plene
igitur, quia hasc est dies in qua exsultare praecipi- asccmlii, eura tangi re non prsesurount. Saepe etiara
miir. Hnc est, inquit, dies quam jccit Dominus, accidit vobis, dura de loco ad locum procedeb&tis :

exsuhemus et Imtemur in ca *. Eram nudiuslertius cor vestrum eral ardens in vobis de Jesu cum lo-

tristilia el mosrore confeclus; et aspiciens Christum queretur, el aperiret vobis Scripturas. Scripluras

mortuum, eram quodam desperationis frigore con- 1 iiim quae prius obscuraa fueranl in Legendo, vobis
gelatus, el quodammodo mortuus; sed recaluit cor ex inopinato saepe Chrislus revelavit. Sic oci

meum intra me. Et audito quia resurrexit Dominus, ei aperit se Christu his qui diligunl eum, et qui

cor meum ct caro mea exsultaverunt in Dominum D de ejus resurrectione laetantur. El hoc esl

vivum *
: quem prius plangebam crucifixum et quod Isaias dicit: Occurristi Imtantiet facientiju-

mortuum. stitiam,in viit tuisrecordabuniurtui 1 *. Ideoet non

Exsultemus ergo Deo Jesu noslro, nec obdor-
in ambulemus in via mandatorum Dei, <! in viis
miamiis. in moite. Nimis enira mortuus esl >omno- tiae deleclemur. Hodie naroque Dominus arobu-
que iethali sepultus qui non vigilat orto jam sole : lantibus in via gloriam suae resurrcctionis aperuit,
oculos enim peccati sopore giavalos reverberat el no3 bodie ambuleraus, el eanterauj in viis Do-

" Jon. 2. •• Esdr. 2.

w Jud. 10.
u3
IV Reg. 13.
,J
* III Re^. 17. 8s
I Cor. 15. "
3
Rom. C. " 3 Ose.
"

B7 ,Du 3
13. Rom. 8. '•Rom.4. JU
Eplies. 5. Psal. 62. ' Apoc. 20. *Joan. 11. Psal. 117. * Psal.

M Psal. 89. " Luc. 24. " fbid.

83. 'Prov. 8 Joan 20. Isa. 9 Psal. 61 » Psal. 117.
1
621 SERM. XXI. - IX RESURREOTIONE DOMINI. 622

mini, quoniam magna cst gloria Domini ". Glo- A Succ igitur resurreclionis gloriam communicabit
nam dico quam nobis communicare dignelur, nobis. Sicut enim propter justificationem nostram
qui hodie de mortis ignominia in gloriam resur- morluus est, ita resurrexit propter nostram gloriti-
rexit, Christus Jesus ! Cui sit benedictio et cla- cationem. Christus semel raortuus, semel resurre-
ritas et gratiarum actio in scecula sceculorum ! xit. Nos aulem qui mortui sumus, anima et corpore
Amen. duplici indigemusresurrectione.£7 beatus quihabebit
SERMO XXI. partemin resurreclione prima Prima resurrectio **.

EADEM BESURRECTIOMC.
IN est partim in corpore, partim anima secunda in :

Dicjnus est agnus qui occisus est aperire librum, perfecla est in utroque. Cum autem venerit -' quod
". l

et solvere septem signacula ejus perfectum est, tunc evacuabitur quodexparteest.

Flebat Joannes in Apocalypsi, quia non invenie- Tunc enim reformabitur corpus liumilitatis nostrse,
bat qui solveret septem signacula signati libri. Cum quodmodo deformaium est; tunc, inquam, reformabi-
enim Joannes Baptisla, qui major erat inler natos lur corpusclantatissuce.Prima specialiterestanimae,
mulierum i0 jam se publice judicasset indignum
,
secunda corporis. Propheta utramque desiderans,
,7
solvere corrigiam calceamenti : perinde erat ac sed plus resurrectionem carnis quam animse (nam in
si diceret : Non sum dignus solvcre signaculum d Sitivit in te anima
illa est perfectio gloriae), dicit :

libri. Nihil est aliud signaculum libri quam Iigalura mea quoniam multipliciter tibi (quod multum pla-
calceamenti. Unus autem de senioribus dixit ei ; cuit tibi) caromea 1 *. Prima resurrectio significatur

Ne fleveris. Dignusest Agnus, qui occisus est, ac- ibi : Vcniet hora, et nunc est : quando veniet, au-
cipere librum, et solvere septemsicjnacula ejus. Hic
°~
dient Filii Dei : et qui audierint, vivent. Quasi
18
est liber involutus, sicut in propheta legitur , diceret : Qui modo mortui sunt Christo, et vivunt
scriptus digilo Dei, in pergameno uteri virginalis. mundo, audicnt verbum Evangelii ; et credendo et
Liber iste in quo legunt angeli delectationes aeter- bene operando, suscitabuntur a morte peccati. De
nas. Septem fuerunt hujus libri signacula. Deus secunda habes : Yenit hoia, quando mortui qui in
enim gloriam siwe majestatis in carne abscondens, monumenlis sunt, audientvocem FiliiDei-*. Quod
prelium nostrce redemptionis quasi in sacculo con- siquidem erit in voce archangeli in novissima tuba,
signavit. Nonne saccus fuit carnis morlalis assum- quando Christus ad judicium veniet, dabitque voci
ptio'.' Posuisti, inquit, vestimentutu meum ciHcium'", suaa vocem virtulis. Mali tunc resurgent in resur-
Et iterum : Conscidisti saccum meum et circumde- rectionem judicii. Boni vero qui per primam resur-
disti me hetitia *». In hoc sacculo attulit species rectionem, judicaverunt et justificaverunt se, re-
preliosas, venian peccatorum, profectum virtutum, surgent in resurrectionem Justi nunc indi-
n vitce.
prsemium meritorum. Hunc saccum texuit divina cant se : et sic resurgunt a morte animce per ju-
novem mensibus
sapientia nam de illa legitur : :
stificationem. Impii non timenles terribile judieium,
Manum suam misit ad fortia etdigiti ejus apprehen- adhuc in immundiliis suis jacent. Sicut scriplum est,
derunt fusum ". Ilunc saccum in Jordane lavit, iu qu\a. non resurgent impii in judicio, neque pecca-
passionne lorsit, iu cruce siccavit. Humanitas Chri- tores in consilio justorum ". Et quod in consilium
sti vocalur liber, quia in eo est scientia vitce et di- justorum ? Verbum Propheta? est : Consiliummeum
sciplinae. Vocatur saccus, quia in eo absconditus et justificationes tiue
30
Sinosmetipsos dijudicare-.

signalus thesaurus vitse seternae. Euit ergo vivum mus, non utique judicaremur. Cum autem judica-
signaculum, ut non posset ejus divinilas compre- mur, a Domino corripimur 3i Itaut non absque ejus .

hendi, dispensatio Virginis, corporis intirmitas, cir- cura in hoc niundo damnemur. Ex hac clausula
cumcisio, fuga in .Egyptum, fames in dcserto, hu- patet quia corrcctio alia est voluntaria, alia divina.
militas crucis, sepultura. Quce licct sit ultimum Voluntaria consistit in jejunio et fletu, et planctu
signaculum, mullum lamen clausit et abscondit de in vigiliis, et disciplinis, in humilitate obedientice,
gloria divince majeslatis. Haec omnia Christus hodie et observantia disciplinae. Aliam dirtinirem : sed
solvit, non rupit ; nam oranibus quje ad dispensatio- hic lahor est anle me. Percutit et llagellat Dominus,
nem carnis assumptae pertinebant, obedienter impletis D nunc blande et misericorditer : nunojuste et iniole-

hodie de miseria humanilatis resuigit in gloriam labiliter : altitudo divitiarum sapientice et scien-
deitatis. Opportebat siquidem Christum pati,etre- tia Dei t quam incomprehensibilia sunt judicia ejus,
sunjere u nwrtuis, et sic intrare in yloriam suam ". Quis enim novit sensum
et investigabiles vice ejus '

Suam dico, imo Non enim per aliud

et nostram. Domini ; aut quis consiliarius ejus fuitf 8* Judicia
ostitim intrabit caput, et per aliud memhra. Volo, Domini abysius multa u quia , in eis obscuritas et
3
inquit, ut ubi ego »um, illic sit et minister mens * . profunditas in infiaita. Quis posset coraprehendere
Ex quo dicit, volo t securus sum, quod pro voluntate causara cur Jacob elegerit Dominus, et Esau re-
labicrura ejus non d§freu dat eum Patev. probaverit ? Unde boci quod Judsei a Christo vooati,

Luc. 71. " Luc. 3, '« Ezech.2. '• Psal. 68. M P*al. 29. 3l Prov. 31. "Luc. 24. u
i5 i0
"Psal. 137. Apoc. '6.

Joan.
an. 12. " Ap
"Apoc. 20. ''"
I Cor. 13.
,J
Psal. 62.
JT
Joan. 5. " Joan. 5. * Pdal. i.
,J
Psal. 118. " Cor.
11.
H Rom. 11. Psal. 3o,
623 PETRI BLESENSIS SERMOXES. (124

eum quidem non sunt secuti, sed persecuti? Tyrii A haec sunt dicit : Quotquot, inquit, receperunt eum,
autem et Sidonii vocali quidem non sunt, et tamen dedit eis potestatem ftlios Dci fieri 3". Pugna est inter

cum secuti sunt. Semen bonum jecit in terram nos et mundum : ISam sicut mundus odit Christum,
malam, ubi praenovcrat semen coneulcandum et sic odit et eos qui Christi sunt. Nolite, ait, mivari,
suflbcandum. Et e diverso de lerra sterili fructum si odit vos mundus : scitote quia me priorcm odio
collegit centuplum. Uuos pro Chrisli amore se je- liabuit ". Confidenler ergo credendum est ipiod
juniis, vigiliis, disciplinis a pueritia usque in sene- qui ex Deo sunt nati Dei sunt, et vincunt mundum.
ctutem contiuue maceravit : et subito in peccato Nam ipsedicit : Confidile, quia ego vici mundum 3U
.

mortali deprehensus et mortuus, sententiam per- Adoptamur quidem a Dco, ut sit primogenitus in

petuae damnationis incurrit. Est alius, qui omni multis fratribus, ut sicut mundum vicit, et nos
concuspicentiae satisfaciens, et se ad omnia desi- vineamus, ut sit argumentum cuMeslis generationis
deria effundens inimicus Dei et contemptor animaj victoria tontationis. Conformes facti imagini Dei
suaa, postquam in stercore suo computruit, landem per adoplionem mundum vincimus, sicut illc qui
vas electionis coniicitur, aliisque sanctitatis exem- Filius est per naluram.
de sanctis scriptum Nam
plum et vivendi forma proponitur. Licet judicia est : Sancti per fiJem vicerunt regna 4". Sane ex
Dei justa sint, tamen abscondita est nobis eorum tide est vita et victoria. Justus, inquit, cx fide vivit
R
& " Potr-no
.-••
justitia
. •

et ipse
. .1.. •™ ••.
tam mirabililer quam ineflabiliter,
• i
pastor nninm
Petrus noclnn oviuin Phnicli
Christi \nrwttartc
loquens Aa
de diabolo
/1 1 • > I ./-. I , i

tanquam circumspectus et prudens medicus, infir- tanquam de leone rugiente : Resistite, inquit, ei

mitatem quandoque vertit in medicinam. Vidimus fortes in fide". Vide quomodo sibi concinunt testi-

enim aliquos qui cum esscnt pigri et tardi in via monia Scripturarum. Paulus dicit sanctos fide vi-

mandatorum Dei, et quasi retrogradi, dispensante cisse regna. Petrus principi mundi resistendum in

prudentia illius magnimedici, multiplicati suntin- fide. Joannes : llcec est, inquit, victoria quce vincit

firmitates eorum•, postea acceleraverunt". Quia ergo mundum, fides nostra. Sequitur : Quis est qxti vincit

viee illius exaltatae sunt a viis nostris, et cogitationes mundum, nisi qui credit quoniam Jesus est Filius

ejus a cogitationibus nostris, jactemus cogitationes Dei ? Nonne mundus universus hoc credil
1

? Nonne
nostras in eum ut sit in eo conditus spiritus noster. d(emones credunt et contremiscunt " ? Sed non est
;

Nam qui adhieret Dco, unus Spiritus est cum co

3 '\ fides in eo qui fatelur se nosse Dominum, faclis

Nemo timeal se deserere, et Christo commitlere autem negat. Fides enim sine operihus mortua est
;

sciat quia
**
nec intelligenda est iides, nisi sit in cordibus
is cui credit, potens est depositum ejus :

servare , et cum augmento restituere. Ipse est qui

noslris per eum qui vila nostra esl. De (juo dicitur :

recipit fractum, et restituit integrunt, reformans Cum autem Chrislus apparuerit vita nostra, tunc et

diminutum in plenum, humilem in sublimem, cor- G nos apparebimus cum ipso in gloria ". Sequitu

ruptum in incorruptibilem, temporalem in Beter-

Hic est qui venit per aquam et sanguinem Jesus
num, terrenum in ceelestem, miserum in beatum. Christus : et adhuc viam supereminentiorem osten-
dens Spiritiis est, inquil, qui icstificatur quoniam
Timeo judicium ejus, et propter initpiitalem meam : ,

Jesus est Filius Uei. Moyses venit in aqua, a qua et

ejus justiliam reformido. Cum sit tamen justus e l
misericors, ejus misericordia superexaitalur judicio.
nomen accepit. Sed hic est plus quam Moyses, qui
non venit in aqua lantum, sed in aqua et sanguine.
Ideoque ejus misericordi.x nos universi 1
et singuli
Perhibet Joannes sanguinem et aquam de Christi
commendemus, orantes, ut qui pro nobis judicar 1

latere prolluxisse *\ Tertium dal testimonium, spi-

suslinuit, in die tremendi judicii nos in sinu mise-
tus veritatis, in aqua baptismatis, in sanguine mar-
ricordiae suse recipiat, et participes a;ternie resurre-
tyrum in spiritu intellige charitatem, quae di/Jnsa
ctionis elliciat Christus Jesus, cui est honor et glo- ;

ria in ssecula saeculorum. Amen. estincordibusnostrisper Spirilum sanctnm qui da-

tusestnobis". Licel quis baptismo vel martyrio vin-
SERMO XXII. cat mundiim, nisi charitatem habeat, uil est. HffiC
47-
snnt nimis
domimca m albis. — De tribus testimoniis.
tria leslimonia credibilia facta
omnia ad unitatem redigit, et
; et be"

i) neficio chariiatis, quse

Omne quod natum est ex Deo, vincil mundum iiiin solum tria, sed omnia unum facit. Ihec tria,

Postquam Eilius Dei facius est filius liominis, et inquit, ununi sunt, quia sicut per charitatem Chri
habitu inventus ut homo, merito praasumit homo de slus est omnia in omnibus, ila per charitatem om-
divina generatione, nec ablionct Deus eorum fieri ma m Chrislo unnm sunt.

Pater quorum Christus faelus est frater. Adoptione Et notandum, antequam loquatur dc tribus testi-

siquidem filii Dei sumus ; sicut Joannes cujus veiba mcniis, quie sunt in cujIo, praeraittit et dicit ;
Ires

4<
" I Cor. C. 5:M I Joan. 3. "Joan. 16. "Hebr.ll. Hebr. 10.
"Psal. lii. "Uoan.5. Joan. 1.
II Petr. B. " Jac 2. u Ibid. ** Coloss. 3. " Joan. 19. < 7 Rom. ">. "' Psal. 92.
G25 SERM.XXII.-IN DOMIMCAIN ALI5IS. 626

sunt qui testimonium dant in terra, Spiritus, aqua, A versatus. Sicut scriptum est: Et videntibus iilis ,

et sanguis-et tresunumsunt
' s
.Ut ergosingulasuo elcvatus est, etc. "° : Reddidit et testimonium suum
ordine prosequamur Pater : dat lestimonium in Spiritus sanctus a diebus antiquis, quando fereba-
coelo, qui olim loquens patribus inprophetis,novis- tur super aquas, cas tunc sanctiticans ; ut nos post-

sime locutus estnobis inFiliosuo***. Pater lestimo- ea sanctiticarct in eis. Teslimonium reddebat
nium dat, cum Fihum suum revelat nobis. De liac prophelas inspirans, futura praenunlians, viamque
revelatione dicit Paulus Quimesegregavitab utero :
sanctorum, qu?e nondum fuerat propalata demon-
matrismece,et vocavit per gratiam suam,et revelaret strans. Sed et lempore visilalionis nostrifi Deus
Filium suum in me *'. Dc hac ipsa revelatione lo- testimonium perhibet, cum beatum Virginem super-
quens ad Petrum Dominus ait Beatus es, Simon : veniens visitat et fecundat, dum linguas igneas
Bar-Jona; quia caro etsanguis non rcvelavit tibi,sed dispergit, dum in unitale tidei et in unius Dei prse-
Pater meus qui cst in cielis ". Dat testimonium Pa- conium linguas unit.
ter, cum, Jesu baptizato et ascendente de aqua, Dantergo testimonium Patcr,Ycrbum, et Spiritus

aperti sunt coeli, et vox de ccelis audita est dicens : sanctus. Et hi tres unum sunt ''"'
. Unum uniuses-
Hic est Filius meus diiectus, in quo mihi complacui sentice natura uniusque contestationis concordia.
". Et in transriguratione : Hic est Filius meus dile- g Tresautemsunt qui testimonium dant in terra: spiri-
52
ctus, in quo mihi bene complacui . De hac voce tus, aqua, et sanguis. Juxta opinionem aculius viden-
Petrus in canonica Epistola dicit : Voce delapsaad tium, omnis qui spiritualiter vivit, spirilus appel-
eum hujuscemodi amagni/icagloria: Hic cst Filius latur. Sicut prima Epistola ad Corinthios
Paulus in
01
meus dilectusin quo mihi complacui :ipsum audite. iaqu\l:Quiadhceret Deounus spiritus estcumillo .

Et hanc vocem nos audivimus de caioaUatam,cum Et Joannes in Epistola sua : Nolite omni spiritui

essemus cum ipso in montc sancto bi In Evan»elio . credere ; sed probate spiritus si ex Deo sint, quoniam
Joannis de Patris testimonio Chrislus dicit : Qui me mulli pseudoprophetce exieruntin mundum.In hoc
misit Pater,ipse testimonium perhibuit deme^.Et cognoscitur spirilusDei.Omnrs spiritus qui con/itetur
Joannes in canonica Epistola dicit : Si testimonium, Jesum Christum venisse incarne exDeo cst et om- :

6i
inquit, hominum accipimus,testimonium Deimajus nis spiritus qui solvit Jesum ex Deo non est Ille .

est. Et hoc testimonium Oci quod majus est, quo- autem Jesum qui verbis contitetur el operibus
solvit
niam testi/icatus est de Filio&uo***: Perhibet Filius negat ipsum. Aqua pcrhibet teslimonium, cum quis
testimonium, dum signis et operibus quis esset post baplismum spiritualitur vivens, servat inno-
ostendit. Et cura diceret : Ego sum lux mundi B5 , centiam quam in regeneratione suscepit, vel post
dicentibus Pharisaeis : Tu de te ipso testimonium q baptismum lapsus, aqua pu>nitentiali se abluit. Iste

perhibes teslimonium tuum nonestverum,respon-

; testatur et sanctificatur ;
quoniam Christus est ve-
dit et dixit Et si ego testimonium perhibeo de me
: ritas. Sed Christum sanguis martyrum publice
et

ipso, tesiimonium meum verumest, quiascio unde confitetur. Sic ergo spirilus justorum, aqua pieni-
venio, et quo vado
M Et item In lege vestra scri-
. : tentium, sanguis martyrum te^limouium dant in
ptumest: Quia duorum testinionium vcrumest.Ego terra Chrislum esse veritatem, una voce et una
sum qui testimonium perhibeo demc ipso, et testi- confessione clamantia. Ipsi etiam ila mones,
j
velint

monium perhibet de me, qui me misit, Pater 57 . nolinl, testimonium reddunt Christo. Clamant enim
Item EstPater mcusqui glori/icai me,quem,vos di-
: iu Malllia-o et dicunt Quid nobis et libi, Jcsu Fili
:

M Et
quiaDeus noster est, et non cognovistis eum w
citis -
Dei 1 Venisti huc ante tempus torquere nos . in
6i
Quod autem dicit Si ego testimonium perhibeo de
: Marco claraant iraraundi ?piritus Tu es : Fiiius Dei .

me, tcstimonium meumnon cst yerwm, subiotellige, Et vehementer Dominus comminabalur eis, ne ma-
sine lcstimonio Patris. Unde slnlirn subjungit : nilestarent illum. Et item in eodera Marco alius
Alius est qui testimonium perhibet rfewe.Testimo- da-iiion: Quid mihietlibi, Fili Dei altissimi? Adjuro
nium dat Filius in monte veritatem non negando. teperDeum ne me torqucns**. Et in Luca : Exibant
Unde Paulus in prima Bpistola ad Thimotheum : dcemoniaa multis ctamantiaet dicentia : Quid nobis
pj
Prcecipio tibi coram Deo,qui vivificat omnias et Chri- e> tibi est,Jesu Nazarene ? scimus quia tu es Filius

sto Jcsti, qui testimonium reddidit subPontio Pilato D.'i.VA increpatus non sincbat eos loqui, quia scie-
bonam confessionem, In Actibus eliam app-
' :

ut scrvcs mandatumsine ma- hanl ipsum essc Christum .

stolorum cum septem lim Sceva3 principis tenlando

;' 9
cula irreprchensibile . Dat testimoniinn Filius n -
surgendo, et post resurrectionem sein multis argu- nom^n Jesu super d;emoniacos invocarent, et dice-
mentis manifestando : perhibuit testimonium ascen- renl singuli Adjuro vos per Jesum quem Paulus
:

dcndo in conspoctu eorum, cum quibus era con- prcedicat, immundus spiritus dixit eis : Jesum novi

*•
IJoan. 5. "' Hebr. 1. *• Gal. i.
E0
Matth. 10. M Maith. 3. "Matth. 17. " II Petr. 1. Joan.
5. "• I Joan. •;. » Joan. 8. 5J Ibid. 6T lbid. M Ibid. "I Tim. 0. "" Aet. 1. "" I Joan.
Cor. f».
69
\ Joan. 4. " Matth. 8. fl Marr A. Marc 5. " 6 Luc- ii
 . :

G2: PKTRl BLESEN61S SERMONES. C28

et Paulum scio • ww aulem qui cstis ?
*:
Ecce dse- A. spiritum. Unde el Apostolus dicil, innuens glorifi-
mones reddentes testimonium Clirislo, non solum cationem camis : Et si cognovimus Christum sc-
Paulum, sed Christum se scire Nos profitentur. cundum carncm ; sedjamnon fio&tmttJ n ,quodaerifl
autem Christiani nominis professorcs fidem quam ct coeli Dominus per aerem libere et potestative
profitemur verbis, oparibus diffitemur. Qui per li- ascendit, qui de aere ejecerat principem hujus
dem mundum vincere debebamus, per infidelitalem mundi, et aerias potestates sua; cruci affixerat.
a mundo vincimur. Et quid putas facturus est Judex Nemoascenditincailum nisiquideccelo descendW*. t

jlle terribilis indie tremendi judicii, cum viderit Ideo enim descenditut ascenderel, et ut secum as-
nos qui per haptismum ex Deo nati sumus, dege- cendendo nos traheret. Cum exaltatus, inquil,
nerantesa Patre nostro? Nonne dicturus est nobis fuero a terra, omnia traham ad mcipsum '". Deus
Vos cx patre diabolo estis " 8 ? Nonne dicturus est : immensus erat, ucque cresccrc, ncquc asccndere
Ite, maledicti, in ignem tctcmum, qui paratus es% poterat. Ul ergo crcsceret, minoratus est paulo
diabolo et diabolis Caveamus sive fiiiis cjus" ? minus ab angelis. Ideo autem ascendit, utin sua
crgo, fralres, ab hac auditione mala. Vtncamus ascensione angelicam transcenderet dignitatem.
mundum, ne vincamur ab eo. Redeamus ad Chri- Apparuit quidem humanitas et benignilas Christi in
stum per poenitentiam in fide ct veritate, ui qnos t> nativitate ipsius, apparuit potentia cl gloria ipsius
sibi adoptavit in filios, faciat participes et haeredes m resurrcclione ejusdem. Sed in cjus ascensione
vitae aeternae Chrislus Jesus, cui cst honor el glona praecipue nobis gaudendum est : in qua nobis
in saecula saeculorum. Amen. aperta est via vilae, roborata est fides, tirmataest
SERMO XXIII. iiducia nostra, ut illuc eamus quo transiit caput
1\ ASCBNSIONE Do.MIM. nostrum, sine membris suis caput esse non potest.
Videntibus illis clevatus est, el nubes suscepit Volo, inquil, Pater ut ubi ego sum, illicsit et mi-
80
cum ab oculis corum'" iiister meus . Ob reverentiam suam exauditus esl
Hodie faclum est germeu Domini in magnificentia
filius, et voluntate labiorum suorum non fraudavit
et gloria, et fructus ferrae sublimis, fruclus terrae
eum Ubique nobis ministrat, ubique
Paler. salulis

iVuctus est uteri

virginalis. Hodie impletum es t noslrai negolium benigne procurat. Yado, inquil,

veibnm illud quod praedixerat Dominus per Pro- parare vobis locum ; et siubiero, iterum veniam ad
phelam Nunc exsurgam'11 et nunc sublimabor.
:
,
vos, el assumam vos ad me ipsum 81 . Ubi enim cor-
Si
Exsurgam a moriuis, sublimabor in coelum". Hodie pus, ibi aquila) congregabuntur Verbum Christi .

consummalur et perfecte claudilur lua inconsutilis est: Nemo vcnit admc,nisi Vater meus traxerit

tunica, Christe Jesu, id est integritas fidei Chri- eum* 1 sed et nemo venit ad Patrem, nisi traxerit
:

G eum Pilius.
stianae, quia posl praedicalionem, post lentationes,
po t miracula, post laborem, post mortem et igno- Resurrectionem Christi probat ejus ascensio : et

miniam crucis, post gloriam resurrectionis, post- inde nobis potentissime gaudendum est, <|uia jier

quam operalus fuisti salulem in medio terrae

;
unara firmatur alterius fides. Qui enim crederel
,

tandem ostendisti te Deum et Dominum codi, po- resurreclionem, nisi eam probasset ascensio ? ln
nens nubem ascensum luum, et ambulans super multis argumentis apparuit post resurrectionem :

penuas ventorum 7
Caro itura ad Patrem, quae '. sed validissimuin argumentum resurrectionis fuit

non erat a Patre prius, pcr gloriam resurrectionis ascensio. Nunquam caro Christi in coelum ascen-
omnein infirmitatem exuit. Accinxit se polentia dere poluisset, nisi eam virtus resurrectionis glori-

amicla Iumine sicut vestimento ~\ Deccbat enim ficasset, atque illam ab omni mortalitatis onere
ut Fllius hominis, impleta obedientia propter quam iramunem et liberam reddidisset. In resurrectione
venil, se in ornalu plenioris gloriae paternii aspe- qualuor conferuntup, sublilitas, agililas, charitas et

ctibu et. Hoc Daniel quandoque pra imraorlalilas. Subtilitatera exhibuit Chvistus, ubi

serat dicens: clausis januis ad discipulos intravit

M agilitalera
Aspiciebamin visione noctis, et ecce ; ,

Filius hominis veniebatin nubibus cozlii usque ad ubisuperaquas pedibus ambulavit M ; claritatem,

Antiquumdierumpervenit,quidediteipotestatemet ubi in monte Thaborfacie ejussicut sol resplen-

M immortalitatem, cum mortuua a mortui
honorem ei regnum ejut quod non coirumpetur 19 .
duil ;

17
Caro Cbristi prius mole noslrse morlalitali a
resarrexit . lsta qualuor simul in se demonslrat,
poslquara gloria el honore coronata i l, po I
dura ad Patrem redit, dum ad coelos adeo potosla-
quam decorem el fortitudinem induit, coelos po- tive ascendit. Hodie elevatu t sol, et luna stetit

lenter ascendit. Descendit in carnera, ul carnales

iu ordine suo, quia Christo hodie ascendenle, luna,
in carne doceret, ut eos de came transferrel
t i esl Ecciesia secundum ordmera Dei in sanctitate

87
Act. 19. "Joan. 8. "Matth. 26. T0 Aet. 1. " Psal. 107. 7I U&. 33. n ~l.
u
P«al. Psal. 103.
:
Ibid.
7j
Dan. 7. "liCor.6. :, Joan. 3. " Joan. 12. " Ihid. " Joan. 14. " Alailh. 24. " Joau.
6.
M Joan. 20, " M Matth. 17,
Malih. 14. "Matlh. 28.
 .

PEXTECOSTES. 630
G29 SERM. XXIV IX Dlfi

A rum suorum corporalitcr recessurus ad tempus,

et religione firmata est. Omnes antiqui ad inferos
quasdam primitias benedictionis cetercife largi-
descendebant, descendit Christus ad nos, et docuit eis

vias innocentiae et munditiae, ut per ipsum et ad tur, sicut scriptum est : Et benedicenseis ferebatur
as- in ccelum, ut omnia impleret bencdictiouibus
suis :
ipsum omncsqui vixerint mundo, innocenter
cendanl. Vcrbum Prophetae est : Quis ascendet in omnia opera sua in benedictione complevit, qui est
montemDomini: autquis stabit in loco sancto cjus ? benedictus in saecula Cbristus Jesus Dominus Deus
Innoeens manibus et mundo corde
ss
. Seeundum di- nostcr. Amen.
versilatem mcritorum, est et diversitas praemiorum SERMO XXIV.
his qui ascendunt in monlcm Domini, elin taberna- IN DIE PF.NTECOSTES.

culum Dei noslri. Verbum Christi esl In domo : CiiuritasDci diffusa estin cordibus nostris, per
100
Patris mei mansiones multce sunt .Nam ct in arca
"9
Spiritum sanctum, qui datus estnobis .

Dei prius lcgalione sua functus est, vcnicns

Domini mansiunculae erant ct tnstega. Exonere- Filius

mus, quaeso, fratres, corda nostra ad Deum cum ad nos, veniens qua^rerc et salvare quod perierat.
iVunc autcm Spiritus sanctus fungitur ad nos
lega-
manibus, imaginemur et fermemus in cordibus
llironum Dci el Agni, tione sua, ut nos in salute contirrnet. Datus est
nostriscelsitudinem throni,
ct nobis Spintus sanctus.
niiiiislcrium assislcntium angcloruin, hominum, B nobis Filius, datus cst
patriarcharum prophetarum cuneos , senatum Quod datus sitFilius, testatur Isaias : Puer, inquit,
,

virginum. natus est nobis, datus est nobis Quod

ct Filius,
i

apostolorum, martyrum choros, coronas .

sanctus, testatur Apostqhis :

Hocc omnia formantes desiderio aspiremus cum co, datus sit nobis Spiritus
Domini Ciatia, inquit, diffusa est in cordibus nostris
per
qui circuibat immolans in tabernaculo
hosliam vociferationis cantans et psalmum dicens : Spiritumsanctum, qui dalusest nobis. Dedit itaque
Quam dilecta tabernacula tua, Domine virtutum, Deus nobis Filium, dedit et Spiritum sanclum. Et
remansit Si audercm dicere, nimis et
concupiscit et dcficit anima mea in alria Domiui""- quid ei ?

Si apud Christum thesaurus noslerest, sicut Aposto- plusquam nirais prodigus cst sui Dominus Deus.
lus dicit: Sciocuicrcdidi ei certussum, quia potens quam magnificus et viviticus ! quam mirabilises,

cst depositum meum servare in illum dicm

'"
: sil ibi Deus, in donis tuis. Domine, quid cst homo quod
quid csl homo quod memor
es
cor noslrum, ubi est thesaurus nostcr. Disponamus magnificas eum 1

quia visilas cum Neie

ascensiones in cordc noslro, et si non possumus ejus, aut filius liomiuis
ct consolationcm
corporalher ascendere, saltem recordatione ct de- visilas ; nam ad cjus visitationem
sidcrio coelestium spiritualitcr ascendamus, sicut modo mittis Filium modo Spiritum sanclum, te ;

possidendum,
illc qui dicit: llwc recordufus sum et effudi in me q ipsum reservans ci ad habendum, ad
Domrne,
animiim mram,quoniam Iransibo in locum taberna- etaternaliterperfruendum. Misisti nobis,
nsque ad domum Dei " Filium tuum non ad dominandum, sed
ad servien-
culi Et Memor fui Dei et J
. :

ministrare •
delcclatus sum, exercitatus sum,et defecit spiritus dum Veni, inquit, nou minislrari, sed
.

M Quidest quoddicit, concupiscit animamea? loquar, venit

nieus . scd ul salva dignitate lua ct Filii tui
ut tanquam
El itcrum Memor fui Dei ct delectalus sum, etdefe-
: Filius tuus ut sordes noslra purgaret,
sordes nostras
cit epiritus meus? Ouia in hac vita mortali aut po- servus abjectus et vilis manibus suis
hajc
tius in hac morte vitali comprehendere, aut cogi- ablueret.Non abhorreat, quaeso, Cbristianus
putredo
tare non suflicimus gloriam illam, quam ncc oculus vcrba. Nam quse stercora, qu33 cloacas, qu33
menstruatae, aut quis vo-
vidil, nec auris audivii, nec in cov liominis ascendit cadaverum, quis sanguis
quam conscientia pecca-
quce, Deus,prceparasti diligentibus fe". Porro cum milus canis immundior est

meum repletum est vomitn

reformaverit Deus corpus humilitatis nostrx confi- tons? Isaiasait : Os
m 3 impii quasi de ccenoso
guratum corpori claritatis suas , tunc omniaimple. sordium . Scinede corde
bd iu uobis, qui omniafecit pro nobis. fit hoc esl lacu et scatenti putredine immundae cogitali
horrendse
quod kpostolus ait : Christus qui descendit, i>>sc est exhalant, et peccatorum abominationes
iniquilates noslrae ci
qui ascendit, ut adimpleret omnia Ja '
quae adimplere scaturiunt. Nonne fetent
nostrae si mi i
voluit : nativitatem scilicet, resurrectionem, a cenr- quo imraundae etiam sunt justitiee .

sionem, ut renascentes a peecato, resurgentes a non creditis, audite Isaiam Omnes, inquit, justv- :

t ego \ erbo
tue nostrve sicut pannus menstruatce
'. I
morte animae resurgamus de virtute ad virlutem,
donec videatur Deus deorum in Sien. Uenedieiio- Apostoli utar : Christuspurgationem peccaiorum far

nostris in sangmne
nem cum
dabit legislator", omne animal implebit ciens lavit nos ab immunditiis
est salu-
benedictione 8S
cum dicet: Venile, benedicti Patris
,
suo ". Quia verbo Fdius nostvam opiratus
jam ad Patrem aecenderat,
mei, percipite reqnum Dei,quod vobis paratum est tem in medio terrce *, et
sanctus ut
9
ab origine mundi * Christus a scnola illa discipulo- necessarium erat ut mitterelur Spiritus

M Ps.d. 23. "Joui. M 2 3

Psal. 76. •
Cor, 2. v Philipp.
14. Psal. £3. *' II Tim. 1. » Psal, 41. « i

3. "Ephea.4. Psal. 83. Psal. 144. w Matth. $5. '

00
Rora. 3. ' ba. 9.
1
•
p ii. 8 ' Matth. ^O.
l
t a ' lsa. 64. Hebr I
'

Psal. 73.
 ;

f,?,l PETRI BLESENSISSERM<">NES. 632

conrirmaret quod operatus fuerat a templo suo quod A Spiritus sancti roboraverat Petrum. Ignis isle-
est inJerusalem ', quia fides inde liabuit initiumet accendit, conrirmat, et erudit. Ignis ex conmiu-
proeessum. nicatione non minuitur : dividens, prout vult, non
Erant siquidem adhuc teneri et parvuli filii ad- minuilur : divisio)ies enim gratiarum sunt, divi-
optionis, quos Christus in carne sua verbo vita? siones ministrationum et divisiones operationum,
genucrat, ut essent aliquod initium creaturee ejus*. sed huicomnia operatur vnus atque idem " semper :

Ecciesia mililans in terris, adhuc tenera et novella immutabilis apud quem non est iransmntatio, nec
plantatio erat. Unde sponsa, id esl Ecclesia e<e- v icissi tudinis obumbratio 11
. Ignis isie devorat et
lestis in Canticis dieebat : Soror nostrce parvula est, consumit ligna, tenum, stipulam, id est peccata in
et ubera non habet '. Adhuc apostoli erant, quibus nobis. Aurum vero et lapides pretiosos ardore suo
lacte opus erat. Ideoque, mittilur Spirilus sanctus probat, et probando purificat. Hic est ignis allaris,
qui eos in ride ex qua juslus vivit nutriat, quousque de quo legitur in Apocalypsi, quod cum angelus
crescat in virura perfectum, donec Chrislus forme- accepisset thuribulum aureum, et implevisset illud
tur in eis '•. Missus est Spiiitus paracletus, qui de igne altaris, et misisset in lerram, facta sunt
inlerpretalur advocatus, tanquam parvulorum nu- tonitrua, et sonitus, et voces, 5
fulgura *. Ange-
et
tritor et lutor, lanquam advoeatus eorum in causa lus enim magni consilii aureum thuribulum inima-
pupillari, ut in omni consistorio, in omni prsetorio
B
culatissimi corporis sui hoc igne complevit assum-
;

pro illis ante reges et lyrannos saeculi coQStanter et ptusque in coelum fecit quod praedixeral : Veniignem
efticaciter allegaret. Sic enim Pater orphanorum et mittere in terram : ct quid volo nisi utardeat"?
Judex viduarum quaudoque eis praedixerat Cum : Misit itaque ignem in terram et facla sunt toni-
steteritisante vegeset pnesides, nolile cogitare quid Irua in comminationibus, fulgura in miraculis,
aut qualiler respondeatis. Dubitur enhn vobis etc. pluviae in doctrinis, sonitus et voces in praedicatio-
Adjungit No« enim vos estis, qui loquirnini, sed
: nibus. Sic ergo factus est repenle de ccelo soims.
spiritus Patris vesiri qui loquitur in vobis". Hic est sonus de quo scriptum esl : In omnem terram
Jam sane adversus electos Dei super haereditate e.rivit sonus eorum 2
*. Scd unde veniebat hicsonus?
illorum, quae sui Palris sanguine rubricala eis erat, de cithara Domini propler quam dicitur: Exsurge,
et regali privilegio confirmata, lyranni genliles et ijloria mea, exsurgc, psalterium etcithura* 1 Estne .

principes Judaeorum calumniam suscilabanl. Judaeus ibi aliquis sonus imo multipliees soni. Septem ibi
"?

limite.- ha-reditarios decurtahat dicens ; quia lan- sunt. Octavus autem qui compleldiapason boalorum
tummodo notus e^-set in Jud;ea Deus ,:
. Geotiles in oetava est.quando per omnesvicos Jerusalem can-
autem de quibusFilio suo praedixerat Deus : Postula tabilur Alleluia*'. Vultis audire septem chordasci-
a me, et dabo tiLi gentes hcereditalem tuam, et ^ tharae.sive septem sonosinchordis ? Magister bujus
pussessiunem tuam terminjs lerras ,, ,Cbristum Dei ccelestis musicae per organura sancli Spirilus Isaiam.
Filium el haeredem, Chrislianos baeredes Dei, co- oiimes has septem voces una descensione continnat
baeredes autem Christi '*, faciebant exhaeredes- dicens Et requiescetsuper
: eum spirilus sapientiw et
Hodie ilaque venii iste legisperilus ct legislator, eL intcllectus, spiritus cousilii el forlitudh/is spiritus
in manu ejus ignea lex ,5
. Venit in igne et in linguis, scientueet pielatis,elreplebil eum spiritus timoris
ut legem igneam linguse igneae loquerentur. Spiritus Domini *'. Pi ima chorda, id est spiritus timoris gra-
sanclus ignis esl amor enim ignis est. Sicut autera
; vemsonum reddit, ipiia leslimonio aposloli: Timov
iguis non polest non ardere, sic Spirilus sauctus paenam habet '". Secunda chorda eslspirituspietalis
noii potest non ardere, el calefaeere : Nec cst qui cujus sonus dulcissimus e.^t. De bocsono dn.ii Sapifen-

se abseondal a calore ejus ". Ille raaguusartifex cui tia :

n Chordam li-
Spirilus meus super vicl dulcis .

ignis inSion, et caminus ejus in Jerusalem ', hoc morispietas lemperal, ne desperet. Chorda scientiae
igne probat elconfirmat vasa sua, quas composuit sequitur: quae acula e i el pietalis chordare dirigit
ad decorera domua suae. Petrus prius eratvasmolle ne aberret. Sequilur chorda torlitudinis, quae qai-
et lutenm ;
nec reddebat sonum iutegrum ; sonus dem robusta est, et confirinal chordara scieutiae,

vasis minime cocii erat in Petro, dum ad vocem ^ ne vacillet. Et ne foriiludo aliquid immoderantius
anciUae Christum lertio abnegabat '*, Postquara aui intemperanlius agat, apponilur chorda consilii,
vero virlute induius esl ex alto, ianquam va.-> per- quae quidem sublilis e t. El oe consiliorum deli-
fecti.-sime coetura reddebal sonuin integrum et mes in Buis sublililatibus evanescant, chorda
i

perfectum. Prohibeutibus enim principibus sacer- inieilectus apponilur, quae plurimum discreta est,
dolum et Romani- imperaloribus ne annuntiaret septimum sonum reddit sapientiae chorda, quae
verbum Dei, pulsatus dicebat Oportet nos magis : stabilis est et longa, suavis et forlis. Sapienlia
obedire Deo quam hominibus ". Ecce quomodoignis enimattingitafine usquead finem fortiter,et dispo-

14
'
Psal. 53. » Jac. 1. • Cant. 8. '"
Gal. 4. " Mallli. 10. " Psal. 75.
,s
Psal. 2. Kom. 8.
D^ut. 3. '•
PsaL 18.
>'
\i. 31. "Matth. 26. '»
Act. 3.
' Cor. l 12.
SI
Jac. 1. " Apoc. 8,
Lucj 12. » Psal. 18,
J
p »\ >. " Tob. 13, ' « >. II.
-
i i:
an . i, '' Bccli. 24
 ,

SERM. XXV. — IN DtE PENTECOSTES G3±

vitomnia suaviler . M Sicut autem Spiritus sanctus A Spiritus sanclus discipliiw effugiet ficlum".Si cha-
habet harmouiam suam, et excreet psalterium ritas Dei diffusa esset in nobis, lex Dei omni mun-
jucundum cum cithara, sic et spiritus malignus dano desiderio nobis esset acceptior. Nunc aulem
liabet sonos et voces in Dei otiensionem, et animae legis Dei oblili fabulosis narrationibus occupamur,
perdilionem. Vis audire perdilionem ? Vis audire
currentes ad vanilates et insanias falsas. Narreve-
septem voces aut chordas, et octavam pumis inter- runt, inquit, mihrfabulationes,sed nonutlex tua **.
minabilibus et tormentis seternii.? Voces in cithara
Porro ex quo populus Israel coepit negligere Ie°-em
diaboli sunt confusae, discordes et raucae. Prima Dei, et lentescere in observanlia mandatorum
ejus,
chorda est t.uperbia, secunda invidia, tertia inanis slatim datus est m maniis Chusan Rasathaim, in
gloria, quarta tristitia, quinta avaritia, sexta luxu- manus Eglon, Moabel Philisthiim. Ex quo enimees-
ria, septima acedia, diabolus olim cilharizare samus ab instantia divini oflicii, statim jugo gra-
incipiens : Ponam, inquit, sedem meam ab aquilone, vium vitiorum atijue lyrannidi spiriluum mafiTno-
31
et ero similis Altissimo . Nimisab alto et abruplo rum subjicimur. Dina, filia Jacob, egreditur ut videat
incoepit. Ideo chordae ruplae sunt et cithara effracta
ludos alienigenarum : et statim a Sichem filio Hemor
est, et cathedra pestilentiae, in qua sedere propo- concupiscitur, rapitur, opprimitur, detloratur **.
suerat, eversa est.
B Sic et anima, qua? de domo Domini egreditur ad
Desceudit itaque hodie Spiritus sanclus in igne
illecebras hujus mundi, a spiritu maligno rapta
op-
et in sono. In igne, ut apostoli possent alios in
primitur, oppressa polluitur. Sedet Jacob domi,
et
Christi amore accendere ; in sono, ut in spiritu
gratiam paternae benedictionis acquirit; venalur
vehementi possent Dei magnalia praedicare. Porro
foris Esau, et cum palris benedictione primogenila
non est in nobis ignis hodie, non est sonus. Ignem sua perdit **. Inveniuntur hodie clerici in plateis,
allaris Domini converlislis in ignem alienum, id
nonin ecclesiis. Dispcrsi sunt, inquit propheta, la-
cst amorem Dci in amorem terrenum. Hic est ignis
pides sanctuurii in capite omnium platearum". Con-
malitiae. Hica quo devorantur Nadab et
est ignis
tra prohibitionem Domini vectes, quibus arca de-
Abiu, filii Aaron w Hic est ignis quo Abimeleeh
.
fertur, ab annulis extrahuntur. Vacemus ergo le-
succendebat oppidum Thebes 33 Hoc igne Amalecitae .
clioni, medilationi, et orationi, sine inicrcessionc
succendebant Siceleg **. Inimicus enim humani ge-
orantes, dicit ApostoJus *\ Et in canticoEzechiae :

neris apponil assidue nobis ignem el stipulas ten-

Sicut pullus hirundinis sic clamabo, et meditabor ut
talionis, ut in nobis accendat et subruat domum columba ,T
Diffundat charitatem suam in cordibus
.

Dei. De hoc igne pessimo scriptum est Superce- :

nostrischaritas Deus, utserviamus in sanctitate ct

3
cidit ignis, et non viderunt solem \ Supercecidit
njustitia coram ipso, omnihus diebus nostrae viUc
ignis mahliae, et non viderunt solem jus-titise. Ad- ^ Amen
dicti eramus obsequio Christi nunc autem lenle- ;
SERMO XXV.
scimusinvia ejus imo nugis otioque vacamus. Certe
: DE EODEM FESTO.
otiositas inimica est animae teste Hieronymo. Pecca- Nunc/uid poteris conjungcre seplcm micantes
tum Sodomorum fuit otiositas et abundantia panis 3r '

'. Pleiades ? Nunquid alligabis rhinocerota loro tuo

Qu&ritur sEgisthus guare sit factus adulter. ne frangant glcbas vallium tuaruml' .

In prvmptu causa est : desidiosus erat. Verba sunt Domini loquentis ad beatum Job, et
Ovin. De rem. amor. 161. quaerentis ufrum possit sibi jungere et counire dona
Cernis ut ignavum corrumpunt otia corpus, Spiritus septiformis, quae per septem pleiades de-
Et cupiunt vitium, ni moveantur, aquaz. signantur. Hunc spiritum Christus ab aeterno ha-
Ibid., De Pont. eleg. 6. buit, et homo factus eumdem sine mensura recepit,

De talibus legitur In labore hominum non sunt

: ipsumque aliis secundum mensuram donationis suae
et cum hominibus non flagellabunlur
3T
imocumdae : dislribuit. Quod spiritum septiformem aceeperit,
monibus. Electi eramus in sorlem Domini, utmedita. ostenditur verbolsaiae quidicit: Apprehendent seplem
remur in lege Domini, et delectaremur in ea, utpos- mulieres virum unum indie illa, etc.
so
; et ut nos
semus dicere cum Propheta Quomodo dilexi legem :
-D declaratio sermonum ejus illuminet plenius et in-
tuam,Domine ? tota dic meditatio mea cst 3S In capite . struat apertius, de Christo loquens : P^equicscet,
libri scriptum est de beatitudine viri qui meditatur in inquit, super eum spiritus sapientia? et intellectus
legeDomini die ac nocte 30 Scriptum est . : Maledi- spiritus consilii etfortitudinis, spiritus scientiaz et
ctusomnis qui (acitopus Deinegligenter *°. Vereor pictatis;et replebit eum spiritus timoris Domini^.
ne maledictio haec illos respiciat, qui Deo serviunt Isti sunt septem oculi super lapidem unum ; se-
negligenter et ficte. Ubi enim est fictio, non cst ptemque lucernae in candelabro aureo, sicut Zacha-
Deus, non est Spiritus sanctus. Lcgitur enim quia rias commemorat :
'\ Cum Filius sit a Patre, et Spi-

M Sap. 8.
31
Isa. li.
s
*Num. 3.
M Judic. 9.
3l
I Reg. 30.
M Psal. 57. 3 " Ezech. 1G. 37
Psal. '>.
3
»Psal.ll8. 30
Psal.l. *°Jer. 48. "Sap.l. "Psal. 118. "Gen.3i. *'Gen. 27. *" Thren. 4.
M I Thess.
5. *
7
Isa. 38. *
8
Luc. 1. Job. 38, 39,
M Isa. 4, 51 Isa. 11. H Zach. 3.
 PETRI BLESENSIS SERMONES. 636
635

rilus sanctus ab utroque procedat, postquam Fdius A Propter has divisiones charismatum designalur
decebat ut et nunc per ignem, nunc per oleum,
Spiritus sanctus,
oflicium suae legationis irapleterat,
siquidem dederat nunc per vinum, nunc per aquam. Ignis est, quia
Spiritus sanclus mitlerelur. Prius
quod patcn- sempcr ad diligendum accendit, quia semel eo ac-
Chrislus apostolis Spiritnra sancuim :

Sed hodie datus census ardere, id est ardenier diligerc non desisiil.
ter indicabat perfectio sanitatum.
Spiritus sanclus ad usum, ad auxilium, ad Ignem, inquit, veni mUtere in terram ct quid volo
est ci
acquisitionem genliura, 7iisi nl ardeat ~
De hoc igne dicit Moyses lgnis
solatiura, ad miraculum, ad
.'
:

scmpcr ardebit in allari

'

Et Jeremias Factuscst
;

ad salutem omnium populorum. Datur Spiritus san- . :

in cordc meo quasi ignis c.viestuans, claususque in

dus, ad emundationem, ad innovationem, ad
jusli-
ol
Cor mundutn crca in mc, ossibus meify et defeci non sustinens Spiritus .
liam, ad exsultationem.
sanclus oleum (^st ralionc divcrsarura similitudi-
Deus eccc cordis wand&lio.Spiritumrectuminnova
:

sanctifieatio. Redde niun. Nalura enim olei est quod inter omnes liquo-
in visceribus meis : ecce animae
res superiorem locum semper tenet. Sic et gratia
mihi hvtitiamsalutaris tui ct spirUuprincipalicon- :

Spirilus sancti, qui abundantia suaa pielatis merita

tirmn mc ecce cordis mundatio. Spiritum rectum
:

ecce innovans rectitudo. supplicum excedil et vntn, excellentior est omnibus

innova in visccribus mcis :

me" ecce donis et omnibus bonis. Oleum medicinale est, quia

Spiritum sanctum tuum ne auferas a :

^ dolores mitigat, sed et Spiritus sanctus vere oleum

animae sauctificatio, quia templum Die et templum
quia consolator qui consolatur nos in omni
daemoniorum simul es.sc non possumus. Mundatus
est, est,
r
ad actus iribulationc noslra '\ Oleum naturam habel imiui-
ct lotus postukt ut ambulet vias rectas, ne
revertatur. Innovatur corde scibilem : nam ct Spiritus sanctus fons est, cui non
exlraordinarios iterum
salutaris, confir- communicat alienus. Oleum aquis omnibus super-
per rectitudinem, operatur kctitia
spiritu principali. Custodi vas tuura in san- fertur nam clSpiritus
; sanctus ferebatur super aquas
manda
habes Spiritum. Non facias proximo
''.
Antequam Petrus accepisset Spiritum sanctum,
etificatione, et
erat caro ejus inlirma, ad vocem ancillae timens
quod tibi non vis fieri, et babes spiritum rectum.
et

bumilem, negans sed postquam indutus est virtute ex alto,

te coram Deo et proximo devote
;
Exhibe
rectus da- et unxit cum olco Deus miserioordise satb, im-
et habes spiritum principalem. Spirilus
ritus sanctus in baptismo, mutata est caro propter olcum, at<[ue, juxta vcr-
lur j n ...

Quotquot crgo bum Isaiae, datum cst ei oleum gaudii pro luctu,
spiriuis principalis in confirmatione.
u pallium laudis jiro spiritu moeroris. Iloc est
baptizatisumus in Christo,Christum induimus ;
et et

Christus qui accepit oleum laelitiae, quo Cbristus unctus cst proe parti-
sumus virtute ex
iu.luti alto.
"7
hominibus, cipibus suis abundanler cl super elllucnter infii-
Spiritum, non ad mensuram, dedit dona
,

L sum oleum capili nostro, id est Christo; unguen-

csl
etadhuc donare non ecssat. Omnes dc plenitudine
sc abscondat a calore tum vero quod crat in capite descendit non solum
ejus accepimus ', uec cst qui r,N

ignis in Sion ct caminus ejus in Jeru- in barbam, scd etiam in oram vestimenti Hsec .

cjus"\ Cujus
unctio dc qua Joannes in cannnica Epistola
Ilicesl ignis quem Christus venit mittere
'' est
s alcm
.

Unde ct in linguis igneis super disci- loquens, ait : Unctio guam accepistis a Deo, ma-
in terram.
igneam linguai neat in vobis. Et non erit vobis necessc ut quis
pulos suos hodie apparuit, ut legem
in Apoca- vos doccat, quia unctio ejus docebit vos de omni-
ignetc pracdicarent. Dc hoc igue legitur
bus *
lypsi Cumcomplevisset angelus thuribulum de igne
:

suntfulgura voceset tonitrua"*. De Ilabemus itaque quia Spiritus sanclus nunc per
altaris, facta :

ignem in igncm, nunc per oleum desigoatur. Bis enim est

boc ignc dicit Jeremias De cxcelso misit :

siquidem Spiri- datus Spiritus sanclus apostolis prius anle passio-

ossibus mcis et cvudivit. In Christo
:

tussanctus plene et corporaliter liabitavit. Ipse nem, secundo post rosurrectionem. Nam et David
omnes efiudit. Ej]an- bis unctus fuissc legitur, ct in veste sacerdotali
ai.ilem de Spiritu suo super
dam, inquil, de spiritu meo super omnctn camcm\ coccus bis linctus apponebatur. Vide quanta est

plua alii minus. Verbum ardoris matcria in aposlolis : non suffioit oleum
mdH et infudit, alii

Apostoli nf.Unicuiquedatur manifettatio spiritus D infundere, nisi oleum caleliat ; non suffioit ignem
Vnusquisque propnum donum apponere, nisi ignis olei infusione accendatur. Hoc
ad utUUatem" et: ;

igne ardentes discipuli, ibant gaudentes a conspe-

'

vero sic '. Et

habct cx Deo alius guidem sic, alius
:

'".
ctu concilii, in tribulalionibus gloriantes Dnde
subjungit Divisiuncs gratiarum sunl, et divisioncs
:

vox Principis apostolorum heec eral Si pro

ministrationum sunt, et divisiones operationum : et '.

idem spiritus dividens singulis, Christo patimini, beati'

1

. yon solum,in<\u\l,dalum
unus autem ct ,

est vobis ut credatis in ipsum, sedut patiaminipro

prout vult.

M Gal. 3. "''
M Psal. 18. " Isa. 31. * Apoc. 8, Joel. t. *" I Cor. 12,
Psal. 50. Joan. i.
'' 4 w Cor. 1. Cen. 8.
07
Psal. 44. " Psal. 132.
il
I Cor. 7. " Luc. 12. '* Levit. 6. Jer. 20. II "'

7
s'
I Joan. 2. Act. 5. ''"
I Petr. 3.
631 SERM. XXVI. — 1N DIE TRINITATIS. 63 8

ipso
~~.
Ut ergo recldat Spiritussanctus tesliraonium A nescisquia egoin Palre et Pater in me est Ex"
spirilui nostro, hodiernam solemnitatem Spiritus pedit nobis Dei notitiam implorare, non per nos,
sancti toto spiritu veneremur. Si enim honorem sed per eum qui est Dei virtus et Dei sapientia, ne
impendimus sanctis, oportet sanctificatorem om- vaga ct temeraria libertate inania meditemur. Deus
nium diligentius et devotius honorare. Dulcis quse- si quidem simplex est, purus cst, integer et pcrfe-
dam natura e.-t in Deo Spiritus sanctus, benignitas clus, constans sibi, nil trahens sibi de lemporibus
Dei, charitas Dei, et ipse Deus. Charitas, inquit, aut de locis, nil habens quod in numerum transeat,
Aposlolus,diffusaest incordibus ?wstrispcr spiriium nihil habens quod ab aslerna immutabilitate recc-
sanctum, qui datus cst nobis
"~.
Spiritus sanctus dat :
mngnus est, ctmagnitudinis cjus non est finis' 3 .

se ipsum dat nobis ; nec dedignatur auctorem mu- lmestimabilis est, etincomprehensibilis est, 'et inco-
neris se ipsum conferre in munerc suo. Sanc vasa gitabilis, quia non habet aeternitas initium, nec
noslra mundauda et evacuanda sunt a peccato ;
intinitas terminum, pec immensitas modum. Si co-
alioquin, oleum stare nece^e esl. Non introibit gitamus eum, cogifamus non sicut est, sed ex parte
71
sapicntia in malevolam animam ; ncc Spiritus sicul cogitare sufticimus, qui a cogitatione defici-
sanclus aliquam in se recipit fictionem. Nuila est mus. Intelligendus est sine forma visibili, sine
ad cceuum, bal- specie corporali, sine composilione parlium,
conventio lucis ad tenebras, coeli B sine
sami ad venenum, Spiritus sancti ad peccatum. distinctione membrorum le°e
: omnino liber a
Spiritus sanctus est vinum quod hetificatcor homi- tempoiis, ab omni metabilitate et conditione quietis.

nis "',
nec mitlitur hoc vinum in utrcs veteres. Creatorem per creaturas quali modo pcssumus
Spiritus sanclus est aqua : Qui sitit, inquit, vcniat invenire. Omnia enim opera Dei subtiliter alten-
~

ct bibat. Fluminadc ventre cius fluent aquce vivx

6
.
dantur, quasi quredam verba et signa, quasi qurcdam

Spirilus sanctus super mel dulcis : oremus ergo in certa documenta sinl, quae gloriam de nobis enar-

spiritu bumilitatis Spiritum sanctum, per quem rant, atque in rerum ordinationem virtutem divinte
hotlie cceli firmati sunt, per quem hodie coeli distil- potestalis annunliant. Sic venilur per nolitiam
laverunt a facie Dei Sinai, ut hodie immittat cordi- creaturre ad notitiam Creatoris, sicut Apostolus lo-
bus nostris rorem benediclionis, stillicidia spiritua- quens ad Romanos dicit Quod notumcst Dei, ma-
:

lium donorum, pluviamque voluntariam ad abluen- nifcstum cst illis. Invisibilia enim ipsius a crcutura

dum conscientias nostras ;

iufundat oleum lfetitiae mundi,per ea qum facta sunt, intellecta conspiciun.
et ignem sui amoris in cordibus nostris Jesus Gbri- iur sempitcrna quoque virtus ejus cst divinitas *'.
:

stu>, quem unxit Paler, in quo posuit unclionis et Mens enim humana considerans cursum rerum et
benedictionis plenitudinem, ut de plenitudine ejus p ordinem, invenit unum omnium esse rectorem,
acciperemus ; cui est honor et gloria in sa?cula sk- unum esse omnium principium. Illud etiam princi-
culorum. Amen. pium nititur coraprehendere, cum sit ipsum incom-
SERMO XXVI. prehensibile, priusque suum iavenit defeclum quam
}>arveniat ad perfectum.
1N DIE TRINITATIS.
Humana itaque ratio suum imperfectum conside-
7
Qui cst, misit me ad vos" . rans, ncc illud principium valens comprehendere,
Verba sunt Moysi loquentis ad populum. Nihi\ intelligit esse aliquid supra se quod non polest
competentius convenit Deo quam esse, qui solus apprehendere, et certissime comprehenclit ipsum
vere est, per quem solum est quidquid est. Quid esse incomprehensibile. Qiuedam itaque species est
tamen sit cogitari non potest. Unde et temerarium notitia^ Dei, scire quod non possit sciri quod non ;

crcdo fari de ineffabili, de incogitabili cogitare. possit omnino Dei notilia comprehendi. Expressa
Testimonio Salomonis : Scrutator majcstatis oppri- hujus rei similitudo est, quod aliquis stans in lit-

mctur a gloria'*. Quantumcunque studeas et labores tore maris, et ejus latitudinem videns, lalitudinis
comprehendere quid sit Deus, tanlo amplius delicis tamen finem videre non potest. Ulterius enim se
Asccndcthomo ad cor altum, et exaltabi-
in teipso. mare dilVundit in latum quam visus extendatur in
Tn
tur Deus humana conditio semper appetit alta
: longum. Scit itaque illc homo ex defectu proprii

sapere. Sic feeerunt de quibus Apostolus dicit ;

visus aliquid maris esse ultra, et supr3 quam vi-
v
Evanucruntin cogitationibus suis '.Non enimcaro dere valeat, cujus comprehensioni non sufficit.

et sangnis potest hanc scientiam revelare ; sed Fi- Unde cum maris magnitudo appareat ex eo
lius Dei potest cui voluerit revelaret. Qureramus quod videtur, et ex parte comprehenditur ; ejus
igitur ab eo dicentes : Rabbi, ubi habitas Dominc, : tamen immensitas ex eo quod oranino videri non
ostende nobis Patrcm «*. Ipse autem cum sit in amplius innotescit. Est equidem supra ho-
polest,

accubitu suo, respondebit et dicet ; Veni, et vide •'

minem, otnnemque virlutera lutraani transcendit

~* ,4 '•' i 7e M
2
Philhpp» I. Rom. 3. Sap. 1. Psal. 103» 7°
Joan. 2. Exod. 3. Prov, 25'..,. Psal. 67,
e2 53 i4
•°Rom. 1. «'Joan, 1. Joan. 14. Psal. 144. Rotn. 1,
 639 PETRI BLESENSIS SERMONES. 640

ingenii comprehendere naturam Divinitatis. Donutn A Filius a Patre ? De quo Psalmisla : Dixii Dominus
Domino mco, M
autem optimum,donum perfeclum est, descendens a etc. . Vis tolam Trinilalem videre
Putrc luminum", in 1'atre intelligere Filium, et in sacris apicibus manifestissime declaratam ?
in ulroque Spiritum sanctum. Non potest haec scire Psalmographus dicit : Verbo Domini cceli firmati
aut alium docere, nisi ille solus qui docet homiaem sunt, ct spiritu oris ejusomnis virtus eorum '"".
Item
K Plalo
scientiam
8 "'

: cujus unctio de omnibus docet . in Isaia loquilur Dei Filius dicens : Ego sum pri-
inler philosophos scientia et opinione praecipuu.-, mus ct novissimus, manus mea fundavil terram, et

cum circa libros Moysi multam diligentiam adlii- dextera mea mcnsa cst caios. Antequamflerent, ibi
buisset, gloriatus est se invenisse unum quod om- eram ; etnunc Dominus Deus misit mc, et Spiritus
nia operatur : sed se non posse invenire lcrlium ejus '. Ecce fluvius egrediens de loco voluptatis ad
confitetnr. Porro illi qui in schola Ghristi eroditi irrigandum faciem terree, Trinitatis videlicet scien-
sunt, veneranlur et pnrdicant trinitatcm in Deo, ot tia, per quam nos Deus educit de tenebris ignoran-

umtatem esseniiae (juam philosophus somniavil ti.c m adrairabile lumen suura *. Suraraura enim
quidem sed quia evanuil in cogitalionibus suis,
;
lumen, imo vita aeterna est cognoscere Creatorem
eam non poluit invenire. Ideoque ille discipulus, suum ; in tribus personis cognoscere Trinilatem,
qui de pectore Cliristi farailiarus, et plenius coe- g el in Trinitate adorare unitatem. Sed quaeris :

lestis scientia; lluenta polaverat, sacramenta inni- Quomodo Trinitatem inveniam, ubi non est ni.si

tatis et unitatis in Deo manifestissime declarabat, unilas, ubi non est nisi simplex ct unissima, ut
cumdkeret: Tres sunl qai tcstimonium dant in ita loquar, idcnlitas ? Cum Trinitas sine numero
cxlo, Pater, Verburn, ct Spiritus Sanctus : Kt hi esse non possit, et unilas numerum non admittat,

tres unum sunf*. Con/itcor tibi, Patcr cteliet tcrrce, quomodo est numerus
numerus sine ? Nunquid est

quoniam abscondisti hceca sapicntihus ct prudenti- numero, aut unilas numerosa ? Nunquid unitas
"9
bus, et revclasti eaparvulis . Vita siquidem aeterna Iransit in numerum, aut ab unitate numerus ab-

e-i nosse te, Deus misisti Jesum

Pater, et quem sorbetur, ut quae sunt tria sint unum ? Porro tres

Christum 9 ".
Sacri tam generalio-
tamen apices, personas in uua subslantia numeramus, et in tri-

nem Filii quam processionem Spiritus sancti mani- bus personis unam substanliam adoramus. Unum
feste declarant. Nam de generatione Filii scriptum et trinum prajdicamus Dominum, ita quod in Tri-
est : Egrcssus ejus a principio a diebus aicrnita- nitate nulla confusio sit : et sic trinitatem confi-

tis 3 '.
Ipse etiam Dei Filius, cum sit Dei virtus et temur in pcrsonis, ut nullum fiat praejudicium uni-
Dei Sapienlia, de sua ineffabili nativitate salis evi- lati. Tanta siquidem nnitas est in Deo, ut nil in-

denter loquitur dicens : Nondum crant abyssi, ct r venias in eo nisi unum. Si bonum, si bealum, si

egojam concepla eram nondum /ontes aquarum : sapientem, si omnipotentcm, vel quid consimile
eruperant: nondum montcs gravimole substiterant : Dominum esse dixeris, licet talia mulliplices, niliil

ante omnes colles ego parturicbar. Quando prcepa- acdis. Ipse omnia est, sicut dicit Apostolus*, ex quo
rabat co?los,adcram, Deus: quando appendc.bat fun- omnia, per quem omnia,
in quo omnia. Ex quoom-

damenla terrce, erant cum eocuncta disponens ° 2 - nia non materialiter vcl seminalitcr.
creabiliter,

De generatione Filii dicebat Isaias Generationem : Pcr quem omnia, ut ipsum omnium auctorem in-
ejus quis enarrabit
m ? Et bealus Job telligas. In quo omnia, non quasi in loco, sed in
: P,adix, inquit
sapicntim cui revelataest ?"* Latet eniin ab oculU virtutc et potentia. Sicut enim est quod in loco non
hominum, et a volucribus cceli abscondita est, idest est : ita cogitandus est quod nusquam sit qui non
Dc Spiritu sancto scriptum est -.Spiritus
angelis Dei. clauditur loco ct nusquam non sit qui non exclu-
Dominisvperme eo quodunxcritme adevanxclixan- ; ditur loco. Quodam autem sublimi et ineffabili
dum pauperibus misitme 1' 5
. Etbealus Job : Spiritus modo, sicut omnia in ipso sunt, sic ipse in omnibus.
Domini me, ctspiraculum omnipotentis vivi/i-
fecit Gum autem Christus reformaverit corpus humilita-
56
cavitme et ul ostendat quod ille Spirilus sit factor
, tis nostraB configuratum corpori charitalis suae,

omnium,subdil Eccc et me, sicutet te /ecit Deus : cum apcruerit oculos cordis nostri, cognosccmus
Frequenter itaque in saero eloquio pluralitatem eum sicut cogniti sumus, non per corporalem vi

invenis in personis, ut ibi Faciamus hominem ad

: sionem, ut Moyses in Sina, non per lmaginanam,
imaginem et similitudinem nostram 9 ". I nitatem ut Joanes in Apocalypsi, non in amigmate sicut
eliam invenis in essentia,cum sub jungitur : Et creavit Ezechiel in Lumbari, in Novacula, in Sarlagine ;

Dcushomincmad imaginemsuam ; ad imagincm Dei sed videbimus lumen in lumine, Filium in Patre,

creavit illum. Notatur in Genesi pluralitas persona- Spiritum sanctum in utroque : et haec est vita

rum, ubi Dominus super Sodo-

dicilur, quia pluit aeterna. Haec est beatitudo interminabilis, gloria

mam et Gomorrham ignem ct sulphur a Domino indeficiens, et laetitia consummala. Quam nobis

Quis est ille Domiuus, qui pluit a Domino, nisi prcstarc dignetur Filius Dei Jesus Christus : cui

K 90
n. n Micb. 5.
,s
Prov.
Jac. 1.
s
«
Psal. 93.
"7
Joan. 2.
I "IJoan. 8. 59 Luc. 10. Joan.
w Psal.
8,
,3
Isa. 53. "Eccli. 1.
M Isa. 61. 'Job. 33. °'(ien. 1.
9S
!

Gen. 29.
v
° Psal. 109. 32.
3
• Isa. 48. MPctr. 2. Rora. U.
641 SERMO XXVII. IN FESTO S. JOANNIS BAPTISTjE. 642

est honor et gloria et benedictio in saecula saeculo- A. asperitate, ciborum austeritate cohibuit. Qui, cum
rum Amen. esset sanctificatus, ab utero, innocentissimum cor-
pus suum mullipliciter castigavit, extenuavit, affli-
SERMO XXVII. xit, et in omnibus nobis formam sanctee conversa-
tionis exhihuit Joannes quasi quidam limes Novi ;
IN FESTO S. JOANNIS BAPTIST-rE.
et Veteris Testamenti, Sicut scriptura
est Lex us- :

lnier natos mulierum non surrexit major Joinne que ad Joannem. Missus est a Deo ante Christum,
Baptista *. quasi umbra ante lucem vox ante verbum, servus ;

Verbum Salomonis est : Laudent te labia proximi ante dominum, angelus ante Deum, amicus ante
iui, et non tua s Si laus expetenda est, non .
sponsum, pra?co ante judicem, miles ante regem,
est expetenda a se ipso, sed ab ore proximi. praecursor ante redemptorem, aurora anle diem,
Gloriosior tamen est laus procedens de ore Altis- lucifer ante solem, lucerna ante meridiem. Missus

simi : Non enim quise commendat, ille probatus est, est in Spiritu et virtute Eliee, ut converteret corda

sed quem Deus commendat 6

. Si linguis loquamur patrum in filios l8 Ipse est Angelus Dei, de qvo
.

hominum angelorum, non poterimus explicare

et scriptum est Ecce ego mitto Angelum meum, qui
:

ad plenum Joannis merita,atque in Joanne Christi prxparabit viam ante te 17 hunc paravit Dominus
™ 1-
R
" 1, ,„„„,.„.„ ni,M.4 n .,^ ..+ nlino illi.mincino nl.orat
;

Christo Dsuo,
•
lucernam ut alios illuminans pararet
tt • I i • .

praeconia. Laus Joannis celebris est in Evangplio,

quia, ubicunque occurrit mentio de Joanne, com- Domino plebem perfectam. Et tu, inquit, propheta
mendatur a Christo. Non ergo mendicat laudis AUissimi vocaberis ; prxibis enim ante faciem Do-
humanae suffragia, qui laudatur a Deo, qui dicere mini parare vias ejus Ad dandam
18
. Et subjungit :

,B
potest ln Domino laudabilur anima mea 7 Com-
: . scientiam salutis plebi ejus Nos ergo magnificen- .

mendat Noe Dominus dicens Vidi te justam co- : tiam glorice sanctitatis in Joanne loquamur, quam
ram me 8 Commendat Abraham faciens ei pro-
. si non possuraus imitari, studeamus tamen cum

missiones benedictionis in futuris generationi- gaudio admirari. Si non possumus splendere utlu-
bus De beato eliam Job loquens ad
9
. Satan, cerna quam prsparavit Dominus Christo suo, am-
magnificat eura quod non sit similis ei in terra : bulemussaltera in splendoribus hujus lucernae. Quod
Vir simplex et rectus et timens Dominum 10
. Joannes lucerna sit perhibet ille cujus testimonia
19 " Christus
De Moyse eiiam dicit : Si quis fuerit inler vos credibilia facta sunt nimis ; scilicet in

propheta, loquar ei in visione vel per somnium u . Evangelio loquens : Erat, inquit, Joannes lucerna
20 . Erat Joannes quasi lucerna sub
At non talis servus meu? Moyses, qui in omni ardens et lucens
domo mea fidelissimus est Ore ad os loquar modio dumadhujjin utero matris clausus, ardebat
:

ei
12
David quoque cum ipse dicit Deus laudem C desiderio Domini sui venientis et in occursum suum
. :

meam ne tacueris u laudatur a Domino dicente : gestiens exsultabat 21

.Sed lucerna quae tunc erat sub
Inveni virum secundum cor meum •*. Testimonio rnodio, ponenda erat super candelabrum, ut lu-
Dei magni fuerunt multi alii 15 Sed ejusdem isti, et . ceret oronibus qui in domo sunt "; et quae illumi-
testimonio mulierum non surrexit ma-
: Inter natos nabat tunc solum modium, totum mundum novis
jor Joanne Baptista. Illi laudum et prwconiorum irradiatura est fulgoribus. Nonne modium suum
congregaverunt divitias, iste supergressus est uni- illuminabat qui matri suae, mediante Spiritu sancto,
versos cujus nativitas per Gabrielem archangelum
, tanti sacramenti notitiam revelabal ? Et unde hoc
annuntiata est, sicut et nativitas Christi, cujus no- mihi, dixit Elisabetb, ut veniat Mater Domini mei
men vocatum est ab angelo, priusquam in utero ad me 23 ? Quis tibi indicavit, o mulier sancta, quod
conciperetur ; intra Sancta sanclorum preenuntiatur^ venirel ad le Mater Domini tui ? Ut facta est, inquit,

jn utero sanctificatur,ut dicere possit : Ab infantia vox salutationis tuae in auribus meis ; exsultavit in-

crevit mecum sanctitas, et ab utero matris meae fansin gaudio,inutero meo **. Ardebat itaqueJoan-
egressa est mecum. Fuit itaque factus antequam nes, quia de excelso missus fuerat ignis per osGa-
natus, etideo processu temporis plus quam sanctus. brielis in alvum Virginis,ut per os Virginis ad par-
Joannem magnificant et extollunt apud Deum et Q vulumvenienssanctus Spiritus ardorem infunderet
homines,miraculum in conceptione.gaudium in na" ipsumque lucernam Domino praepararet. Anima
tivitate sanctitas in conversatione, humilitas in su- Joannis liquelacta est, ut Maria locuta est. Spiritus
blimitate, veritas in praedicatione, zelus in contri- sanctus qui plenissime habitabat in Virgine, proce-
tione, constantia in passione. Joannes adhucaetatis dit de Virginein Joannem, de Joanne in Elisabeth
tenerae, vitee tamen erat austerae. Cumqueilli digni- et Zachariam. Ex quo exsultavit spiritus Marise in
s5 statim ad ipsius adventum Joan-
tate successoria, atque jure heereditario pontifica- Deo salutari suo ,

es infulae deberentur, stolas auro textas cilicio nes exsultavit in utero exsultavit et mater. Pro- ;

posthabuit, et teneros artus zona pellicea, pilorum phetaverunt pater et mater omnesrepleti sunt Spi- ;

* Matth. 11. 5 Prov. 27. 6

II Cor. 10. 7
Psal. 33. 8
Gen. 7. 9
Gen. 22. 10
Job. 2. 11 Num.
18 19 Ibid
12. Ibid. 12 13
Psal. 108. " I Reg. 13. 15
Act. 13. 15
Luc. I. "Matth. 11 Luc. 1

Luc. 1. M Ibid.
2o
19 *
Psal. 92. Joan. 5. 21
Luc. 1. « Luc 11. 23 Ibid.
21
Patrol. OCVII.
 ;

643 PETRI BLESENSIS SERMONES. 644

De venlre Marioe flumina fluunt erat

ritu sancio. ; A. stum cui bonor et gloria in saecula saeculorum.

enim fons aquae vivaa saliens iu vilam aelernam 6 -

. Amen.
Iguis Spiritussancti omnes, qui in domo erant, ve-
SERMO XXVIII.
bemenler accendit ; nec est inter eos qui se abscori-
DE SS. PETRO ET PAULO.
datacalore cjus !7
. Omnes ardent, omnes lucent.
Vis videre Joannem ardentem? Ardebat et exsulta- Vidi conjunctos viros, el angelus Domini locutus
bat in occursum Domini nondum natus. Non est cst dicens : hti sunt viri sancti facti amici Dei.
auditum a saeculis, quod aliquis in utero exsultaret. Quisuntisli viri conjuncti, nisi reveremii prin-
Post nativitatem vero ardebat proposito et studio quos
cipes terrae, atque Ecclesiae Petrus et Paulus,
sanctitatis. Ardebat contra impios zelo, et constan- eadem quos eadem civitas, eadem
fides conjunxit,

tia liberoe correctionis. Ecce quomodo ardebat conversatio, eadem dies sub eodem tyranno pati in
ucebat autem vitae merito, lucebat verlio, lucebat martyrio cooequavit?Quia timen multipliciter con-
exemplo. Nonne lux erat quod angelico promissus juncti sunt, dignum est ul sit eorum conjuncta so-
estoraculo, quod nominatus ab angelo: quod con- 'emnitas, ut cum uterque honore sit dignus per se,
ceplus est miraculo quod sanctilicatus in utero ? : eis titulus bonoris ad gloriam duplicetur. Decet
Nonne lucebat vilam in terris angelicam ducens, {} sane nos prosequieos praeconio, quorum patrocinio
propter camem in carne vivens, etab humanae sa- indigemus, si tamen tam honoratis principibus prae-

lutis ministerio nunquam cessans, nunc Ecclesiam conium aut honorem impenderedignisumus. Nimis
catecbizans, nunc per pcenitentiam nuntians, nunc, enim honorati sunt amici tui, Deus nimis conforta- :

praedicando corrigens, nunc baplizando emundans, tus est principatus eorum iS Christus Saulum in .

et in omnibus plebem perfectam Doraino parans. Paulum, Gepham convertitinPetrum namdeipsis :

28
Erat, inquit, Joanncs lucerna ardens et lucens . quandoque propheta praedixerat Ei vocabit servos :

Quidara lucere appetunt, sed aniere non curanl. suos nomine alio ,*.. Tu es, inquit, Petrus, el super
Ardere enim, melius est quam lucere. lgtietn, in- hanc petram xdiftcabo Ecclesiam meam 3B Petra .

qui, veni miitere in terram, el quvl volo nisi ut ar- siquidem erat Ckristus 3G ,suumque nomen commu-
deat "? Utrumque bonum est; sed ardcre magis nicat Potro, ut Petrus petra sit : nam sicut a petra
expedit. Qui ardet non lacet, sibi et non alii pro-
el sitienti populo aqua in deserto profluxit, ita et a
ficit. Qui lacet et non ardet, aliis et non sibi pro- Pelro aliis in fide arescentibus salutiferae fidei con-
licit. Qui autem lucet simul et ardet quod debetDeo fessio emanavit. Christus ascensurus in ccelum Pe-
et hominisimulinse perficit.Quialunasuum aliumie Iro suas oves pascendas agnosque commisit; atque
lumen vindicat ideonunc magna, nunc parva.nunc
: C post parvae naviculae regimen, eidem gubernaculam
nulla est. iSol vero quia per se simul lucet et ardet, magnae navis, id esl, totius Ecclesioe magisteriura
semperin sui luminis pienitudine perseverat. Stul- maucipavit. Petro tanquam optimo dispensatori
tus ergo merito lunoe comparalur, quia propriam claves domus suae tradidit. Juslitia Petri tantam
conscientiam et fumam, ponit in labiis alienis. Ideo- judicandi obtinuit potestatem, ut de ejus arbitrio
que Salomon dicit Sapiens permanet ul sol : stul~ : coelesie judicium pendeat; nec a Petri sententia
tus autem ut luna mutatur 30 Qui laudis alienac be- . etiam angelus appellare praesumat. Interrogatus a
neficio lueel sicut lunanunc erigitur, nunc de:>ri- Domini Pelrus quem eum dicerent homines brevi :

milur, nunc magnus est, nunc modieus sive nullns, confessionis cornpendio divinae majestatisarcanum
secundum quod circa eum blandiens adulatio, vel declarat in Christo. Non revelavit tibi hoc, Petre,
morens detracto varialur. Non sic Apostolus, qui, caro etsanguis: caro enimet sanguis non posside-
glorians de testimonio conscientiae suac dicebat : bunt regnum Dei, sed Spiritus Dei Patris, qui in
Pro minimo mihi cst vt ab homine judicer, out ab ccclis est -\. Mirabilis piscator, qui olim profunda
humano die t{
. Lucebatolim ifle filius irae.illa filius aquoris scrutabatur, inscrutabile sacraraentum
perditionis, qui de ccelo corruit; unde et Lucifcr deilatia in Christo fidelitcr confitetur. Interro^ante
vocabatur, nunc autem Noclifer sive Tenebrifer ; [) Domino Pelre, amasme-*? Petrus trinam nega-
:

quisi arsisset, nullo unquam in tempore cecidisset. tionem Irina negotiationis confcssionedelevit. Gum
Hujub vestigia sequuntur, <;ui polius eligunt lucere Cliristus de sacramento suae carnis et sanguinis
quam ardere, religiosi apparere quam esse ; sed loqueretur, (juidam abierunl retro : multi enim
ardebunt iirne i!lo, qui prxparatus csl diabolo et cum Chnsto ambulant, donec etcdendum carnem
angelis ejus Vi
, cujus fl imma nonexstinguetur,cujus cjus ct sanguinem veniatur. QunerenteDomino nun-
felor occidii, cujus ar ior mortifiV.at; mori r
lamen quid reliqui vellent abire, Petrus tanquam petra
euin, qui patitur, non permittit a quo nosavertat , fidei, et publicaa veritatia assertor respondens pro

Sanctus ille sanctorum, qui hodie mirificavit et omnibus Domine, inquit.a^ quem ibimust verba
:

maomificavit in terris sanctum suurn Jcsum Chri- vitse xlcrnx habes

39
Ac si d cere Non in solo
. i l :

56 29 3° 31 32
Joan. 4. s ".
Pscl. 18. -* Joon. 3. Luc. 12. Eccli. 27. I Cor. 4. Matth. 25
33 37 38 39
Psal. 138. laai. 65. 35
Matth. 16. 36 I Gor. 10. Matth. 16. Joan. 21. Joan. 6.
645 SERMO XXVIII. — DE SS, PETRO ET PAULO. 646

pane vivit liomo, sed in omni verbo quod procedit A Paulus caecitate percussus, et dejectus in terram
ex ore Dei h0
. Quam dulcia faucibus meis eloquia ad tertium ccelum tollilur, ut ineffabilem ccelestis
il curiae gloriam purgatiore mentis oculo contem-
tua super mel ori meo . Quid mifii est in ccelo, Do-
'

mine,et a te quid volui super lerram 42

? Ccelura et pletur. Credo, fratres, dum istorum gloriosam
terra, aer etmare obediunt Petro Simonem enim : mortem recolimus, quod omnium apostolorum et
Magum ab aere praecipitat, Tabitham de terra martyrum gloriam promovemus istos enim tan- ;

suscitat, super aquas ambulal, Ananiam et Saphi- quam martyres, et apostolorum aposlolos venera-
ram tanquam Dominus vilse et^morlis viventes mor- mur. beatum marlyrium o gloriosa mors, quae !

tificat; coelum vero potestative claudit et reserat. immortales commorientes Christo, et com-
efficit

Audivimus de Petro, vultis audire de Paulo. Audi- planlatisimilitudinimortisejuseimodo conregnant!

vimus de viro hoc quanta mala fecerit ia Jerusa- Visi sunt oculis insipienlium mori, et sestimata est
lem, qui non solum per Jerosolymam, sed per totam eorum 50 : sed beati qui in Domino afjliclio exilus
Judaeam insania ferebatur, ut Christi membra la- moriuntur 51 Obdormierunt in Cbristo, ut Christi .

niaret in terris. Verumtamen spirans minarum et fierent cohasredes. Cum enim dederit dilectis suis
caedis in discipulos Domini, a Domino in discipulum somnum, ecce hasredilas Domini 52 In pace in idip- .

adoptatur toto peclorevirus exhalans, etblasphe- D sum dormiam et requicscam 53 Viriliter et usque
; .

mando nomen Domini, de vase blasphemise factus ad mortem !aboraverunt in vinea Domini Sabaoth :

est vas electionis utnomen Domini portaret coram sed Amodo jam, dicit Spiriius, utrequiescant a labo-
regibus. Ubiergo abundavit delictum, superabundavit ribus suis : opera enim illorum sequuntur illos 54 .

43
et gratia ideoque mutatus in alterum virum di-
: Quid est opcra eorum sequunlur eos?Dominus hoc
cebat Fidelis sermo, et omni acceplione dignus,
: exponens Dale, inquit, eis de fructu operum suo- :

quoniam venit Dominus Jesus salvos facere peccato- rum, et laudent eos in porlis opera eorum 55 porta ;

res, quorum primus ego sum **. Pauius dum adhuc ^st exilus vitap.
conversaretur in terra, raptus in tertium coelum, Et quid est vitae exitus homini justo, nisi porta
in schola sanctae Trinitatis didicit quod ei aliis mortis, et porta vitae? Scriptum est Non ti- :

communicare non licuit. Si ergo nobis aperuit quae mebit justus, cum loquetur inimicis suis in por-
mens humana non"potest comprehendere, quanta ia 56 . Non timebut B. Martinus, cura loquere-
sunt ea quae nobis prohibitus est aperire ? Quia tur iaimico astanli in porta Quid hic, inquit, :

Paulum schola ccelestis instruxerat, ei tanquam astas, crueuta bestia, nil in me funestum reperies. »
idoneo doclori Dominus magisterium ecclesiasticee Secure poterat psallere ei dicere cum Propheta :

instructionis injunxit. Quod Elymam percussit 45 ,

Convertere, anima mea, in requiem tuam, quia Do-
quod Eutychum morti abstulit iS quod famem, ,
^ minus benefecit tibi ; quia eripuit animam meam de
quod nuditatem, quod sitim, quod omnia fere hu- morte, oculos meos a !acrymis,pedes meos a lapsu 57
.

manae conditionis pericula pro Christo sustinuit, et Dicantet apostoli nostri : Anima nostra, sicut passer,
caetera quae in Actibus apostolorum leguntur Paulo ercpta est de laqueo venanlium. Benediclus Dominus,
cedunt ad cumulum glorise et honoris. Nulla erit qui non dedit nos in captionsm dentibus eorum Si
.

Petri excusatio, qui post agnitam veritatem retro draco pe?sime, quem Dominus formavit ad illu-
sbiit, post manum missam ad aratrum, retrospexit, dendum 50
, lu beatis apostolis machinabaris inter-
et ingratus acceptas gratiae crimen apostasiae com- itum, sed interitus eis versus esl in triumphum.
misit. Paulus etiam post iapsum dici : Blasphe- Fecerunt sibi de necessitate virtutem : peccati me-
mus fui, sed misericordiam consecutus sum, quia ritum in praemium mutaverunt. Sic ergo reddit
4 ~.
ignorans feci Ignorantia Paulum excueat, feeit- Dominus mercedem laborutn sanclorum suorum ;

que ignorantia in Paulo, ut blasphernia haec non ejusque pro meritis retribuit abundanter Dominus
esset ia Spiritum sanctum, qua? est irremissibilis. potens, liberaiis et dives. Amen dico vobis, super
Ille lapsus est, isle prostratus, uterque infirmatus, omnia bona sua constituet eos : boni scilicet, qux
ut fortior surgeret et perfectus. Pluviam volunta- ncc oculus vidit, nec auris awiivit, nec in cor ho.
riam segregavit Deus hsereditati suse, et infirmata D minis ascendit qux prgeparavit Deus diligentibus se 60 .

est, tu vero perfecisli eam iS : nam virtus in infirmi- Haec est mensura plena, et coagitatu et superef-
tate perficitur
*9 Vere viri misericordias sunt isli,
. fluens ;
pax scilicet Dei qux exsuperat omnem sen-
tantam et tam inaestimabilem misericordiam con- sum 61
. Ecce viri misericordix, quorum justitix obli-
secuti. Petrus de sua stabilitate prasumens, ibi vionem non receperunt, cum semine eorum perma-
gravius cecidit, ubi fortius stare promiserat : ta- nent bona Gi Justitiam hominis triplici ex causa
.

men post detestabilem apostasiae realum magistrum delet oblivio. Si enim in justitia tepidus es, Domi-
fidei et ecclesiasticae dignitatis obtinuit principatum. nus ex ore suo te evomit, et sic obliviscitur justitiae

40
Matth. 4. 41
Psal. 118. 42
Psal. 72. *3
Rom. 5. i4 I Tim. 1. * 5 Act. 13. * 6 Act. 20. 47 I Tim. 1.
48 Psal. 67. 49
TI Cor. 12. 50 Sap. 5- 51
Apoc. 14. 52 Psal. 120. 5S Psal.
4. «* Apoc. 14. 55
Prov. 31.
59 60
56
Psal. 126. b7
Psal. 114.
TjS
Psal. 125. Psal. 103. Cor. 2. 6l Pbilipp. 4. « 2 Eccli. 44.
I
 : ::

647 PETRI BLESENSIS SERMONES. 648

tuae. Si averteris a justitia tua, omniumjustitiarum A et eveniat quod ipse loquitur per prophetam In :

tuarum quas iecisti non recordatur, et sic justitia manu, inquit, foj ti et brachio extento, et in flugello
%

tuasuD oblivione relinquitur. Iu hjpocrisi justiliae meo regnabo super vos, et subjiciam vos sceptro meo,
justitia apud 75
tuae recepist; mercedem tuam, et haec et inducam vos in vincula fcederis mei Quod ipse .

Deum memoiiam non meretur. Lum semine, inquit, in his qui poenitentiam differunt, implere dignetur
eo)um permunent bona. Exiit Christus seminare Christus Jesus, cui sit honor et gloria in saecula

semen suum. Christi semen est juslorum generatio saeculorum. Amen.

in fide, sicut scriptum est : Potens in terra erit

semen ejus : generatio rectorum benedicelur

63
. Be- SERMO XXIX.
nedicetur baec generatio, quia isti sunl semen cui
1N EODEM FESTO.
benedixit Dominus. De semine reciorum iterum
loquens dicebal : Semen servorum iuorum possidebit Duo ubera tuasicuthinnuli caprex gemelli quipa-
6k 76
terram, et quidiligunt nomenejus habitabuntia ea . scunlur in liliis .

Sane Christus, cum esset primogenitus in mullis Sponsus in Cantico amoris sponsam alloquitur,
frulribus quasi sine semine monlurus dicebat:
63
,
comparansduo ubera duobus hinnulis capreae
ejus
66
Si.tgulariter sum ego, donec transeum Diccbat . gemellis, etc. Haec duo ubera, duo apostoli sunt,
itaque (juxta legis observantiam) ut iralres seraen quorum bodie solemnitas celebratur qua pola-
: in

fralrismortui suscitarent 6 '. llli ergo quos Domi- mur ab uberibus consolationis eorum. Isli sunt

nus vocat fratres, et de quibus dicit Vade et dic : reges et prineipes terrae, de quibus scriptum est
(ralribus meis, etc.
6S
El extendens manus in disci- . Constilues eos principes super omnem terram Et77
.

69
pulos lsli sunl, inquit, fralres mei
:
Nos pro . licet stnt reges, tamen ubera sunt, quia lactedo-
Cbristo tanquam fratri suo, et non sibi per gratiam ctrina? nos nutriunt, sicut legitur in propheta
parvulos genuerunt. Nerno enim dicit: Ego sum Principcs nutritii tui erunl, el mamilla regum la-

Pauli, egosum Cephx,ego sum Apollo 70 ,

quia om- ctabens 7S
. Nonne novitios, etquasi parvulos in fide

nes sumus Christi. Semen et haeredes Christi per Petrus lactare videtur cum dicat: Quasi modo ge-
adoptionem ; filii et nepotes apostolorum per prae- niii infanles ralionabiles sine dolo lac concupiscite 79 ?

dicationera. Forro filii degeneres, et omninohaere- Et Paulus Lac dedi vobis potum, non escam 80 Et
: :

ditate indigni sumus:qui tanquam mulieres et idcm Fac'us sum in medio vestri nutrix sedens, et
:

parvuli imbelles patrum nostrorum bella trium- nutriens parvulos suos 8l Parvulis dabat mamil- .

phosque laudamus, et calicem verbi saluiaris abhor- lam, dabat el animam, el lacte misericordiae plenus
rentes accipere, non solum misericordiam Spiritus sancti Fihus de.
in tenlationibus etiarn modicis a

I
.usillanimilate spiritus, et m tempestate subverti- C siderabatimmulgere, sed setotumimpendere. Ubere
mur.Isti siquidem iusuo sanguine iidei testimonium uberat lacte misericordiae plenum, in cujus decol-
reddiderunl. Utinam nossalulem in aqua et spiritu latione est pro sanguine lac effusum, antequam isti
testimonium perhibere possimus Moyses quidem essent virtute induti ex alto, antequam repente fa-
!

venit in aqua tanturn: isti venerunt in aqua et ctus esset de ccelo sonos antequam haac ubera :

sanguine, iu aquapceuitentiae, etsanguinepassionis. lacte grati»;plena easent, compatiebatur Ecclesia

Spiritus etiam sauctus lertius testis eis non defuit beatorum spirituum. Ecclesiae adhuc parvulae dice-
71
nam Spirilus est qui testificatur . Scriptum est bat quod in Canticis leqaur: Soror nostra parvula
autem : Qui Spiritum Christi non habet, hic non est est, etubera non habet SJ Christus equidem in die- .

ejus'*. Sapientia Dei Chrislus Jesus est. Ipse est bus carnis suae multos genuerat filios Verbo verita-
73
qui dicit : Sf/iritas meus super mel dulcis . Vere tis, sed adhuc infantuli erant, et tiinquam initium
magnifioe et multipliciter dulcis. quam magna aliquod creaturse ejus 83 .Incumbebat ergo apostolis,
multiludo dulcedinis tux, Deus 7i
,
perquam aposto- ut eos cum diligentia instruerent, donec adduce-

lisel martyribus etiam ipsa moriis amaritudo dul- rentur aJ pertectum,el formarelur Christus in eis.

cescit. Quid agimus, fratres ? Videmus apostolos In istorum Ecclesia gloriatur se non
provectione
passione trarisisse in gloriam nos autem tepidi el ; £) solum adultam, sed etiam civitatem elTectam. Ego,
remissi, msanias lalsas, spe-
scquimur vanitates et inquit, murus, et ubera mna turris 8 *. Isli sunl co-
rantes obtinere sine pcenitentia veniam, sine Jabore luinnae geminse in tabernaculo Domini, duo montes
pramiium, sine tribulatione coronarn.Unum precor. aenei, duae lubae argentee quas fecit Moyses ad
Si volumusintelligere patientiain Christi, per quam clangendum in neomeniis et bellis. Hi sunt duae
ad pcenitentiam misericorditer nos exspectal seu- : spicae, sicut in Zacharia legitur.etduofiliiolei splen-
tiamus sallern flagella ipsius, in quibus nos erudial, doris, qui assistunt dominatori universae terrae 85
.

suffiquesaluberrimaevoluntaticonsentire compellat, Nonne bene sunt filii olei, qui in Christi cbaritate

63 Psal. 111. ** Psal. 68. 65

Rom. 8. 66
Psal. 140. C7 Deul. 45. 68 Joan. 20. 6?
Matth. 12. 70
I Cor. 1.
71
I Juan. 5. 72
Rorn. 8. 73
Eccli 24. 74
Psal. 30. » Ezech. 20. 76 Cant. 4. 77 Psal. 44. 7»
Isai. 49.
79 8& 8t
Thess. 8
Cant. 8. 83 Jac. 1. 8i Cant. 8. 8S Zach. 4.
Pelr. 2. I Cor. 13. I 2. -'
649 SERMO XXX. — DE S. MAGDALENA. 650

fundati et geniti, quasi olea fructifera in domo Do- A sententiam cceli? Quis Petro sapientior, cui caro
etsanguisnon revelavit, sed Spiritus Patri summi ?
B7
mini tam in se quam in aliis florent et fruclifi-
8*

cant? De Eccleeia justorum dicit Jeremias: Olivam Quid Paulus, qui Eiyrnam magum ceecitate percu-
uberem, pulchram, fructuosam, speciosam vocavit tiens, juvenemque lapsum rie fenestra suscitans, ad
Dominus nomen tuum 81
. Vere filii olei sunt, quos tertium ccelum raptus, scholae coelestis arcana co-
unctio docet de omnibus 88
. Alteri, id est Petro, gnovit, nobisque vitae scientiam attulit ? Si mira-
commissaest Judaeasterilis, scilicet et infructuosai cula quaeDeus operalus est per eos recensere ve-
de qua per prophetam dicitur Mentielur opus oli- : limus, non sufficeret totus dies. Vere viri miseri
vx* 9 Paulo commissusest oleasler, id est gentilis
. cordiae, per quos misericordiam suam Dominus
populus olivis pinguibus inserendus. Isti sunt viri magnificavit, et mirificavit in nobis. Et quis gra-
misericordiap, tum quia misericordiam consecuti vius Petro in religione deliquit? quis extra religio-
sunt, tum quia misericordia pleni sunt Bla- nem gravius Paulo ? Ambo tamen non solum sancti-
sphemus, inquit Paulus, fui, sed misericordiam tatem adepti sunt, sed ministerium fidei et magi-
consecutus sum 90
. sterium sanctitatis.
Ubi abundavit detictum quam pretiosa est mors san- super-
abundavit et gratia ctorum, per quam datur aeternae salutis haereditas
9l
. Ipse idem lugens eos qui 1

peccaverunt, et poenitentiam non egerunt, nonne p Visi sunt ocnlis insipientium mori
98 sed in pace ,

vir misericordiae erat? Quis infirmalur et ego non dormiunt nam et Lazarus qui amicusestdormit ": ;

infirmor ? quis scandalizatur el ego non uror 9i

? Isti Nam quum dederit Dominus dilectis suis somnum,
viri misericordiae soliiciti sunt de salute nostra, ut ecce hgereditas Dommi 10 °.
Isti sunt filii olei, viri

noscum eis consummemur ad vitam. Sicut Apo- misericordiee, hinnuli capreee gemelli, duee olivae,
stolus dicit : Deus providet nobis, ne sine nobis dueespicae,duo ubera sponsae, de quorura doctrina
consummetur *3
plusquam
. Isti duo martyres, et concupiscimus saepe lac, utcrescamus in salulem,
martyres, quia martyrum duces quasi duo oculi donec Christus perficiatur in nobis, et nos cum
in corpore Ecclesiae, quasi duo luminaria in sanctisejus consummemuradvitam, ipso praeslante,
firmamento cceli quia usque hodie ad justitiam
; cui est honor etgloriain seeculasaeculorum. Amen.
crudierunt multos, elevati sunt in perpetuas aeter-

nitates 9 *.
Laelemur de honore, et glorificatione SERMO XXX.
eorum, si tamen eos honorare possumus, aut di-
DE SANCTA MAGDALENA.
gni sumus, quia nimis honorati sunt amici tui,
Deus 95 Sufficeret soiemnitas unius ad totius Ec-
. Gaudium est angelis Dei super unopeccatorepoeni-
clesiffi gaudium ; sed conjunctu est amborum so- tentiam agente, quam super nonaginta novem justis,
lemnitas ad cumulum gaudiorum. Hinnuli capreae C qui non indigent poenitentia
gemelli jam non hinnuli, sed cervi salientes in Gaudeant peccatores, et maxime pcenitentes^quia
monlibus; jam non discipuli, sed magitri, et pa- publica peccatrix,et beata poenilentrix hodie pce-
storum principes. Gemelli taraen, quia gloriosi nitentiae exemplum se nobis proposuit, et quanta sit
principes terrae, quomodo in vita sua delixerunt circa pcenitentes misericordia Salvatoris ostendit.

se, itaet in morte quoiue non sunt separati. Uno Si quis peccatorem se senlit, devotus accedat ad
eodemque die, non revoluto anno, sicut quorum- memoriam peccatricis. Ut de beata Virgine taceam,
dam mentita estiniquifas sibi 96 Petrus a Nerone , quae superabundanter et superaffluenter repleta est
in Vaticano crucifigitur, Paulus in catacumbis, Spiritu sancto, Elias, Jeremias, Joannes Baptista,
quasi morte digniori, tanquam Romanuscivis gla- qui sanctificati fuerunt ex utero, nostras infirmi-
dio consummatur. Isti nos docuerunt legem tuam> tates passi non sunt. Melius novit misereri miserias
Domine non Platonis invisibiles griphos, nec
: nostras quandoque passa ; et quae beneficium quod
Aristotelis versutias inversare, nec praestigiosi juris a se peti videt, in alio est experta. Credo hanc ex-
contrarietates exponere, sed docuere nos vivere* stitisse primipilariara, et magistram omnium pceui-

Bene vivit qui' ordinater vivit, socialiter, humiii- tenlium in negotio ccelestis gratiae acquirendae. Ex-
ter : ordinaliter sibi, socialiter, proximo, humiliter n emplo et imitatione istius causam et initium habue-
Deo. Habemus eos, fratres, in memoria et reve- runt confessio latronis in cruce, supplicatio Cha-
rentia, quia potentissimi sunt ut nos adju- nanceee, devotio Publicani,lacrymaePetri,conversio
vent apud Deum. Si morlales potentiam habuerunt, Pauli, Cain post peccatum suum gemuit, Esau flevit,

immortales potentiores effecti sunt. Et quis poten- Judas poenituit ; sed quia nullus Mariaecontritionera
tior Petro, cui terra mortuos suos reddidit, cui habuerit, nullus eorum poenitentiae fructum fecit.

mare se calcabile prapbuit, qui Simonem Magum Multi voluerunt plaeare Deum effundenles copiam
levatum in aere dejiciendo allisit, qui claves coeli lacrymarum, verumtamen in diluvio aquarum mul-
ita potestative accepit, ut sententia ejus praecedat tarum, ad eum non approximabunt
2 Quid enimva- .

91 92 9J Hebr. 11.
86
Psal.5i. 87
Jer. 11. 88
I Joan. 2. 89
Rabac. 3. 9e
I Tim. 1. Rom. 5. II Cor. i.
94
Dan. 12. « Psal. 138. 96
Psal. 26. 97
Matth. 16. 98
Sap. 3. »9
Joan. 11. l0 ° Psal. 126. * Luc. 15.
* Psal. 31.
 i

651 PETRI BLESENSIS SERMONES. 652

lent larcrymae, nisi ex corde contrito, et humiliato A. Utrumque irriguum assecutaest haecmulier in- 15
:

procedant. In Maria. siquidem anima magna com- ferius irriguum quod eam vivificat et fecundat. Irri-
motio erat, quae per cordis contritionem et pccni- guum etiam superius quod ei rorem divinoe contempla-
tentiales lacrymas se di/Tundens, interiores motus tionis irrorat. Si ergo quae plantata fuerat in terra
animoe mirabiliter exhibebat. Vocavit Dominus ler- talsuginisperChristigratiamtransplantataestsuper
rametaudivil eum cum tremore. Gum auditum aquam refectionis, vere mutatio hoec mulatio est
iecit de coelo judicium, terra tremuit, sed tremendo dexterae Excelsi. Sunt qui ad poenilentiam converti,
et pcenitendo purgataquievit. Quae priusfueratsen- etin melius pcemtendo mutaridifferunl et contem-
tina vitiorum, facta est Spiritus sancti sacrarium ;
nunt, quibus non convenit vox illa Hxc est muta- :

quae erat vorago flagitiorum, facta est apotheca tio dexterx Exeelsi Non enim est iliis commu-
16
.

spiritualium gratiarum cui posita erat securis ad

: talio, et non timuerunt Deum, ul saperentet intel-
radicem, et ignis ad combustionem, nunc fruclifera ligerent, et timeniio ac pcenitendo uovissima provi-
factaest in domoDomini, derent. Gertum est autem quia initium sapientix
ut possit dicere : Audite
me, devini fructus, quia quasi rosa plantala super timor Dumini". Initium sapientioe idem quod ini-
rivos aquarum fructiflcavi. Reminiscens Maria pec- tium viae bonoe. Teslimonio autem Salomonis Ini- :

calorum suorum, et judiciorum Dei terribilium ve- p tiutn vise bonm facere justa 18 Justitiasiquidem poe- .

;.„
hementi »; .1.1 _._.
dolore concussa est. ii _ D _.___.. _____ .. ___._ _________
. .... , . .

Abxjssus abyssum in nitentia et coufessione acquiritur. Quid est enim

3
vocal Est enim abyssus judiciorum Dei, sicut
. juslitia, nisi remissio peccatorum ? Dixi, inquit,
scriptum est Judicia Dei abyssus mulia*. Est
: Confitebor, et lu remisist 19 Haec est justitia quaa .

abyssus peccatorum de qua scriptum est Peccator ambulat ante Deum, sicut scriptum est Justitia
: :

cum venerit in profundum, sive abyssum, vitiorura ante eum ambulabit, et ponet ... via gressus suos !0 .

contemnit 5 Abyssus ergo judiciorum invocat abys-

. In hac beata peccatrice occurrunt sibi, et sese
sum peccatorum, dum divini judicii terrore concu- osculantur justilia et pax 21 justitia scilicet et pec- ,

titur, apeccatorum recordationeturbatur commota catricis punientis se, et pax Deiindulgentis. In hoc
:

estergo et contremuit terra. Horrendumenim cst in- osculo confirmatur fcedns reconciliationis. Quid
cidere in manus Dei viventis 6
. A facie Domini ynoia enim faciet pius et misericors judex, cum viderit
est terra, a facie Dei Jacob. Qui convertit rupem in cor contritumethumiliatum, spiritumquecontribu-
stagna aquarum 1
, idest eam quae in sua malitia ob- latum, pcccatricem pcenitentemlac flentem, ac pe-
durucrat, liquefeci. in copiamlacrymarum. Haesunt des ejus lacrymis irrigantem? Magnus est humili-
aquae, de quibus Propheta loquitur dicens Exitus : tatis frucius, nihil ea rnajus est in doms Dei, nihil
aquarum deduzerunl non custodierunt oculi mei, quia
prctiosiusin thesauris Altissimi, nihil sanctius inler
legem tuam*. Ista. aquae de timore et hutriilitate C charismata divinae largitionis. Vereapudte, ChrisLe
hauriuntur, quasi de fontibus Salvatoris. Maria dili- Jesu, est fons vitoe, spes indulgentise, exspectatio
gebat Jesutn, audicnsque ab eo verbavilaeet terri- venia., plenitudo misericordise, qui filiam Babylonis,
bile judicium mortis aeternae, his qui nonarripiunt tamsubito facisfiliamSion filiam perdilionis, filiam ;

poenitentia. viam, terrure judicii et pairioe ccelestis gratia. et salutis : nec solum filiam, sed sponsam
desiderio intabescens poterat Anima mca dicere : el amicam Altissimi. Figura hujus rei est, quod
liquejacla y
cst, Ad sermones
ut dilectus locutus est . filius prodigus, postquam luxuriose vixerat, rever-
dilecti liquefacta resolvitur in aquarum affluentiam. titur ad palrem, et paterna ienitate suscipilur S!
.

Scriptum est euira Emittetverbum suum etliquefa- : Quaerittir ovis centesima quae perierat, et ad caulas
: flabit spiritus ejus et fluenl aquse 10
. Sermo reduciiur 23 Everrit mulier
. domum suam et, accensa
siquidem Domini vivus, etefficax, et penelrabilior est lucerna, drachma quoe erat perdita invenitur 2i
.

yladia ancipiti •'. Quamvis enim verba Domini Nonne erat lucerna accensa in corde Mariae, per
sunt dukiorasuper mel el favum, testimonio ta- quam pcenitentia. lucebatexemplis, et desiderio di-
rnenJ eremiaesuut sicut ignis, cl sicut malleus con- vini arnoris ardebat. Quoniam ardenter amavit,
terens peiram n Unde et Psalmisla dicit .
Molliti : ardores sempiternos evasit. quam melius est ar-
sunt scrmones ejus super oleurn, etipsisuntjaeula* 3 . dere delcctabili amore,quam ignehorroris etmortis
J)
DilfiCioigilur loquente, et Spiritu sancto flaute, afdere! Inter pccnitentiales lacrymas gehennale in
Hquescit quae amat, et fiuunt aquoe, quibus irriga- cendium exstinguitur, etefficiturfornax Babylonius
lurbortusdelic:arum,qui austro perflatur, utfluant ventusroris. Heu mihi, si abluerit Dominus sordes
aromata illius. Et hae quidem lacrymae mellifluae filiarum Sion, etsi sangwinem laveiit de medio Jeru-
sunt;etenim cceli distillaverunt stillicidia super salem in spiritu judicii ct spiritu ardoris 1 '-'

! Infelix
t'jrram,
quibus laetabitur gerrninans, et, pluviam ego, quis poterit habitare cum ignedevorante, el cum
voluntanasn segregabit Deus haereditali sure lV . ardoribus sempiternis 26
? Bonum esset cum Maria

3
Psal. 41. * Psal. 18. 5
Prov. 35 6 7 8 9 10
Ilebr. 10. Psal. 113. Psal. 118. Cant. 5. Psal. 147.
" Hebr. 4. 1S
Jer. 23. l3
Psal. 54. » Psal. 15
Judic. 16 l 18
VJ
(37. 1. Psal. 70. Psal. 110. Prov. 16.
Pcal. 31. 20 21 2 23
Paal. 48. Psal. 84. Luc. 15. Ibid. 2*
Ibid. 25
Isai. 4. 26
Isai. 33.
653 SERMO XXXI. IN FESTO S. PETPJ AD VINCTJLA. 654
purgari per pcenitentiam, et sic evadere horribileai A strum Herodem, nostrum earcerem, nostros qna-
etinterminabilem pcenam. Bonum essetardere cnm terniones. Nam quaternio nomen est officii_, non
Maria per charitatem, et sic evadere sempiternum numeri, sicut ceaturio, quinquatjenarius, decanus,
ardorem.Quid est enim charitas,nisiquidim ardor duumvir, triumvir. Habemus nostros mililes, no-
ignis ? Ignem, inquit, veni miUere in terram, et quid struas catenas, nostrura angelum. Hero ies pelliceus
27
volo nisi ut ardeat '?
Accendatur in nobis, Jesu interpretatur, id est deceplor, quia versutus est et
Cbriste, cbaritas tua, utsimus sinceri, et sine of- versipellis. Unde Apostolus : Non ignoramus versu-
fensione in die Domini, eorum participes effecti per tias Satame 3l
. Herodes, quan liu perigrinamur a
poenitentiam, quibus repromisil Dominus gloriam Domino, quasi in quodam carcere, imo in carcere
regnisui, cui esl honor el gloria in saecula saeculo- mortis bujns, tit carcerecorporis nos affii.^it. Unde
rum. Amen. Psalmista : Posuitme in obscwis sicut mortuos S3S-
3 -.
culi Et in careere isto clausus Jeremias excla-
SERMO XXXI. naare compellitur : Circumsedificavit adversum me
IN FESTO SANCTI PETRI AD VINCULA.
in gyro, ut non egrediar ,aggravavit , me pedcm
super
33
$uum . Et idem : In ienebrotis collocavii me sicut
Referunt Historiae quod secundus Herodes, He- r> mortuos sempiternos 3 *.
Apostolus sentiens ejusdem
rodes Antipas, qui decollavit beatum Joannem, de- carnisangustias conqnerendo exclamat : Infelixego
portatus esl a Gaio Caesare Lugdunum cum Hero- tiomo ! quis me liberabit de corpore mortis hujus 35
?

diade, et ibi mortui sunt. Cui substitutus Horodes Qualuor sunt quaterniones militum, quorum unus-
Agrippa, filius Arisloboli, nepos magni Herodis, et quisque quatuor milites sub se habet. Primus qua-
fraler Herodiadis, factus est a Caio non solum te- tornio superbia, secundus maHtia, tertius luxuria
trarcha, sed et rex totius Judaeae. Hic volens gra- quartus avaritia. Superbia sub se habet inanem
tificare et placere Judaeis, cum occidisset Jacobum gloriam, arrogantiam, prassumptionem, singulari-
fratrem Joannis evangelistae gladio, apposuit ut tatem. Inanis gloria est, cum quis de bono quod
apprehenderet Petrum, ut eum facerel spectacu-
et in eo est, intumescit, et ab ipsa gloria inani oppri-
lum et ludibrium populo post Pascha, et tandem mitur, meliorem se reputans quam ipse sit. De isto
eum turpi morte afficeret; sed liberatus a vinculis dicit propheta: Superbus est Moab, et elatio ejus
perangelum, Herodis et Judseorum malitiam, licet plus quamfortitudo ejus 3e sicutlegitur de Eleazaro ,
:

inter duos milites jaceret et a quatuor qualernioni- qui cum elephantem occidisset, oppressus est ab
bus custodiretur, evasit 2S . Processu temporiscum quis de honore et
eodem 37
. Arroganlia est, cum
filia cujusdam principis Romanorum gutturnosa sicutNabuchodono-
divitiis hujus sseeuli glorialur,
esset (ei est morbusCampania3),consilio beati Ale- ^ sor dicit Nonne hoec est Babylon magna, quam
1

xandri papae, qui a patre puellae tenebatur in vin- mdificavi in robore fortitudinis mex, etin gloria de-
culis, quaesivit vincula quibus beatus Pelrus olim coris mei 3S ? Praesumptio est, cum donaquae a Deo
ligatus incarcere fuerat, et tactu illorum liberata hahet, sibi et non Deo ascribit, sicut philosophi
est. Propter quod et beatus Alexander liberatus a gentium dicentes Labia nostra a nobis sunt, quis :

vinculis instituit hoc festum.et aedificavitecclesiam noster Dominus est 33 ? Qui cum Dominum gloriae
Romae, quam vocavit ad VinculaS. Petri. Jeremias cognovissent, non tanquam Deum glorificaverunt.
el alii prophetae leguntur fuisse in vinculis, sed et Singularitas est, cum
quis dona spiritualia quae ha-
Paulus, et Joannes, qui in Pathmosinsularelegatus bet a Deo recognoscens, alios in elatione conscien-
uit, et Jacobus, et alii fere omnes. Verumtamen ti« suaevilipendit, sicut ille Pharisaeus -.Gratias tibi

nullius vinculain tanta reverentiahabita sunt sicut ago, Deus, quia non sum sicut cceteri hominum, pec-
vinculaPetri :quod forte accidit propter praedictum 40 .
catores, raptores, adulteri sicut ethic publicanus
miraculum, aut (quod verius pulo) vincula ejus in Exemplum habes in Elia;sed familiarius in Phari-
honore habenda sunt, quia ipse est dominus vin- S350.Malitiasubsequatuor milites habet :s*vitiam,
culorum. Ipsi enimsin^ulariprivilegio data est po- impatientiam, audaciam, impudentiam. Sub luxu-
testas ligandi aique solvendi 23
. Ut ergo aliquid de D ria sunt alii quatuor ingluvies ventris, mollities :

vinculis Petri dicamus, videamus qualiter eta qui-
bus tenebatur in vinculis. Traditus siquidera erat
quatuor quaternionibus militura, et jacebat in car-
cere tenebroso inter duos miiite3, viuctus catenis
duabus. Hanc actualem incarcerationem Petri potest
unusquisquenostruminsespiritualitercontemplari.
lnvisibilia enim Dei a creatura mundi per ea quse
30
facta sunt, intellecta conspiciuntur
vestium, immunditia carnis, resolulio otii et sopo-
ris. Sub avaritiasunt pusillanimitas, inhumanitas»
conlemptus Dei, et oblivio mortis. Duo milites in-
ter quo3 jacet miser et incarceratus, sunt ignoran-
tia boni et concupiscentia mali. Duae catenae titil-
latio carnis, et amormundi. Et quis estisteangelns,
qui educit Petrum de carcere ? ipse est qui educit
.Habemus no- vinctos in fortitudine, tt eosqui habitant insepulcris".

27
Luc. 12. 28
Act. i2. 29
Matlh. 16. 30
Rom. 1. 31
II Cor. 2. 32
Psal. 142. 83
Thren. 3. u Ibid.
3j
Rom. 7.
86
Isai. 16. 37
Mach. 6. 88
Dan. 4. 8U
Psal. 11. *° Luc. 18. 41
Psal. 67.
655 PETRI BLESENSIS SERMONES. 656
Corpora namque nostra animarum sepulcra sunt ; A ierra campestri de tribu Ruben : Ramoth Galaad de
qui portas xreas et vectes ferreos confregit w , qui tribu Gad : Golum
Gaulon in Basan de tribu Ma-
et
4y
ponit humiles in sublimi. ut mcerentes erigit sospi- nasse . Tria sunt refugia, sive remedia. Primum
tate. AngelusestOrma obedienlia.Haec estquam
iste est pro nostris, etalienis peccatis conteri
secun- :

praemittit Dominus, quasi angelum ante faciem duraest pro Christo pati tertium ad coelestium :

suam, et praeparat viam vitae. Unde merito educit desiderium conlemplalione suspendi. Notentur lo-
Simonem Petrum Simon obediens, Petrus firmus:: corum refugii nomina, et nominumsignilicationes,
nam qui firmus est in observantia obedientia?, per et erunt concordiaet consonantianniversa.Priraus
obedientiam de carcer, liberaiur, ut jam non sit locus est pceniientium, secundus martyrum,tertius
ei claustrum carcer, sed thalamus quietis el para- contemplativorum. Bosor interpretatur tribulatio,
disus voluptatis. Transit aulem primam et secun- seu conlritio, quia bene convenit cordi contritio et
dam custodiam. Prima cuslodia esl consuetudo in bumiliatio. Lnde et baec civitas sila est in solitu-
peccatis ; secunda, vebemeutia tenlationis. Difficile dine, qui est Jocus pcenitentis in tribu Ruben, quod
transeuntur islae custodiae : difficile est consueta interpretatur visio filii. Quis enim potest videre

relinquere, et diflicile est post delicias hujussfficuli Filium, quem soli raundo corde vident, nisi qui
duntiarn et rigorem vitae abstineutioris amplecti. r» cordis oculosper poenitentiameraundavit ?Ramoth
Sed et tentationesquaeincessanterinsurgunt,quil)us mterpretatur visio mortis, vel signum excelsum. Et
daemoaes animam impugnant,sicutexpugnaveruut quod signum excelsius, quam si^num martyrum,
a juventute sua, diftiole est evadere nisi obediendi signura crucis ? De quo Isaias dicit : Levate signum
50
humilitas praecederet :quav obedientem omnia
facit in naiionibus . Et Chrislus : Qui vult, inquit, ve-
sine ditficultate transire. Humilitas ha&c est, quae nire post me, abneget semeptisum, et tollat crucem
oraueslaqueosdiaboliiransit. Diabolusenimlaqueos suam, et sequatur me M Galaad
. socat acervus testi-
habet de quibus Jegilur : ln via hac qua ambula- monii : quod ad universitatem martyrum spectat.
bam, absconderunt laqueum mihi *3
. El Job:Abscon- Martyr enim idem estquod testis. Est de tribuGad:
dita est in terra pedica ejut, et decipula ejus su- quod interpretatur accinctus. El quid accinctius
4 '.
per semitam Legiiur quod beaius Antonius ra- est, quam qui accinxit fortitudine lumbos suos, a
ptus a Domino in exstasim, vidit omnes laqueos Domino praecinctus virtute ad bellum ?Si gloriatur
inimici, el erant valde intncati et perplexi, quia discinctus, eeque eliam glorietur accinctus. Discin-
sicut Job dicit : Perplexi sunt nervi testiculorum ctus est qui semotus a turbine spiritualium prae*
Leviathan ^. Etcum videret sanctos illos intrans- liorum curnMariaad pedes Jesu paci et quietianimae
ibileset inextricabiles laqueos ,exclamavit : « Do- vacat. Hic habitat in Gaulon tertia civitate refugii:
mine, quis transibit laqueos istos ? » Et facta est hic estin Basan el in tribu Manasse. Gaulon inter-
voa dicens « Humilitas ». Transit humilitas, ubi,
: pretal ur transmigratio quod ad eos pertinet, qui de
:

fratres, superbia ad superliminare obtunditur : eva- amore hujus saecul ad amoremccelestium trausmi-
dit humilitas, ubi in astutiasua malilia deprehen- grantes, quasi inexstasi spiritualiter ascendunt in
ditur. Portaferrea estcharitas: propterforiitudinem moutem Domini, montem divinae dulcedinis, el ju-
baec alibi vocatur porta speciosa. Ista est de qua cundae refectiouis, ut possit dicere : In loco pascux
scriptum est Hcec porta Domini, jusli intrabunt in
: ibi me collocavit Si
. Ideo haec civitas est in Basan,
46
eam . Haec est porta speciosa, quae in destructione quod interpretatur pinguedo, et de tribu Manasse,
Jerusalem sola remansit nam sive fides, sive scien- ; quod interprelatur obliviosus. IIoc enirnconlempla-
tia evacuabuntur, charitas nunquam excidit * 7 et ,
tivo spiritualiter convenire videtur, qui oblitus po-
ideo propter stabilitatera ferrea dicitur. Haec est quae pulum suum, et domum Patris sui, oblitus eorum
ducit ad civitalem bat>ilationis. Noa habemus hic quae retro sunt, ad anteriora ascendendo se porrigit:
manentem cnitutem, sed futuram inquirimus 48 in , cujus anima quasi ex adipe et pinguedine repleta,
qua est dies sine nucte, sine labore requie?,et glo- in sinu Rachelis, et in umbra desiderii requiescit.
ria sine fine, ad quam immensa Christi charitas Singuli islorura zelura suum habent. Priraus est in
nos deducat, cui est honor el gloria in saecula&ae- f_)
suorum et alienorum dolore peccatorum,secundus
culorum. Amen. in lolerantiapassionum, tertius in desiderio aeter-
norum. Primum exbibet Apostolus, ubi se carnalem
SERMO XXXII. reputans, et venundatum sub peccato Omnia, in- :

quit, suslineo propter electos, ut et ipsi salulem con-

IN FESTO S. LACRENTII.
53
sequantur . Secundum exprimit, ubi asserens sc-
Separavit Moyies trans hrdanem ad orientem pla- paratum alligari in Jerusalem Non facio,
: inquit,
D4
gam tres civuates refugii : Bosor in solitudine, in animam meam pretiosiorem quam meipsum . Ter_

" Psal. 106. *» Psal. 141. " Job. 18. * Job. 40. 46
Psal. 117. *
7
1 Cor. 13. " Hebr. 13.
*» Deut. 5. 50
Isai. 5. 51
Matth. 16. » Psal. 22. 53 I Tim. 2.
&4
Act. 20.
 657 SERMO XXXII. — IN FESTO S. LAURENTII. 658

liura manifeste declaratur, ubi ad terliura coelum A in Deum vivum 53 quam felicem debemus repu- .

raptus, et accensus desiderio supernorum Cupio, : tare eum qui sic matenali igne purgalus est, ut
35 Hoc triplici
inquit, dissolvi, et esse cum Chrhto . ignein purgalorium non sentiret ! Terribilis estex-
zelo immolal homo animam suam, hoc esttriplex spectatio illius, quando sedebit Dominus conflans et
sacrificium similse. Offertur ut similain clibano, in emundaos argentum. Et purgabit, inquit, filios Levi
craticula, in sartagine. Quod in clibano coquitur, in spiritu judicii et spiritu ardoris 84
. Felix cujua
occultum est ; sic et cordis contritio ei soli aperta opus non ardebit telix qui a.dificaverit aurum, ar-
!

est, cui cogitatio omnioo confltetur. Quod in crati- gentum, el lapides pretiosos 6B Cum exarserit, in- .

cula coquitur libere omnibus patet : in quo marty- quit, in brevi ira ejus omnes qui confidunt in: beali
rum persecutio manifesta signatur. Quod vero in eo 66
. Per ignem transeundumest nobis:omniaopera
sartagine frigitur quandoque apparet, quandoque nostra prubabit ignis.
absconditur secundum raotus olei bnllienlis, sic et Vereor ne aurum nostrum vertatur ibi in sco-
mentis devotio nunc inlerius latet, nunc foris per riam. Omnes enim justitix nostrx sicut pannus
67
vehementiam desiderii et amoris apparet. Licet menstruatse . Et quid miseri faciemus cum nostras
enim beatus Martinus, licet Maria Magdalena oleo purificabit iniquitates, qui etiam justitias judica-
charitatis intus ferveant, desideria tamen eorum bit?Quidquid modo dissimulamus, quidquid vel
T_-l_-.- 1- J- i.-.J..„. t>- ,. ... J- J
per operis exhibitionem exterius prodeunt, et dum
| . •
1 1
in nobis vel in aliis dissimulando palpamus,
ille ccelum suspiciens el suspirans cum Christo esse ignis vindex, et crucians flamma consumet. Ego
desiderat, et illa Christum super omnia diligendo infelicissirnus, qui non possum exiguam guttam
pedes osculatur, et lacryrcis rigat. Loquitur er^o in sustinere candelae ardentis, si super manum meam
clibano Paulus, in craticula Laurentius, in sarta- ceciderit, quid faciam, si me circumcingi et onerari
gine Maria, vel Martinus. Et quia B. Laurentii cra- video calenis ardentibus, prementibus, urentibus,
ticula totum hunc diem sibi peculiariter vindicat, et non consumentibus ?Quomodo exspectaboDomi-
de beato Laurentio et ejus craticula prosequamur. num majestaiis, judicem universitatis venienlem in
Cum de craticula oflerenda est simila, post asper- spiritu furoris et turbine tempestatis, in igne sul-
genda est oleo, ne ignis vehementia comburatur. In phuris et a.terni ardoris : Ignis enira in conspe-
hoc sacrificio tria exiguntur, ut sit simila absque ctu ejus exardescet, et in circuitu ejus tempestas va-
fermento, ut coquatur, ut craticula, ut oleo con- lida 6S .
spergatur. Simila est purilas conscienliae, qua. nisi Conlra hanc fragilissimam stipulam, et contra fo-
oleo charitatis conspergatur, persecutionis igne lium quod vento rapitur, accendetur ignis consu-
consumitur nam sine Spi.ilus sancti gratia huraana
; mens et devorans usque ad infirni novissima.
non potest subsistere infirmitas quod infertur. Pe- ^ quam felix craticula Laurentii, per quam et ignis
:

trus ante infusionem Spiritus sancti ad vocem an- ille pcenalis evaditur, et aeterni refrigerii quies, et

cil!_e Christum negaverat indutus autem virtute ex aeterna. gloriae jucunditas obtinetur
: Nonne et nos !

alto, cura a principibus sacerdotum prohiberetur ignemaliquemsustinerepossemus? possemus equi-

loqui in nomine Jesu Magis, inquit, oportet obe-:dem, et ignem gravissimum seepissime sustinemus.
dire Deo quam hominibus 66 Et innuente Christo Nonne ignis estinvidia? nonne ignis est cupiditas ?
.

tempore passionis Quo, inquit, vado, non potes

: sed ignis iste alienus est el interficit filios Aaron.
me modo sequi : sequeris autem postea s7 Sed et om- Ignis isle non fovet, sed devorat, non illuminat,
.

nibus discipulis dictum est Sedele in civitate : do- sed exceecat, ut non videamus solem justitiea. Su-
:

nec induamini virtute ex alto 58 Absque fermento percecidit ignis malitiee, et non viderunt solem
.

e3t simila, cum pro Christo et justitia ejus quis pa- justitiee. Hunc ignem subjicit Abimelech ut in-

tiatur, et non pro sua malitia. Sicut scriptum est : cendat oppidum Thebes tf9 Hunc ignem accen- .

Si pro Christo patiamini, beati 59

. Beati qui persecu- dunt Amalecitae, ut succendant Siceleg 70 Sed et .

6o exstinguit
tionem patiuntur propter justitiam . Nemo vestrum, inimicus accendit in nobis stipulas,
dicit Petrus, patiatur quasi homicida, aut fur, aut ignem illum in nobis, quem Dominus misit in ter-
male/icus, aut alienorum app etit or 61
. Oportet quod D rara .
et voluit vehementer accendi. Putatis quod
asperssin at oleo : nam quidquid sine charitate ob- beatus Laurentius sustinuisset adeo patienter raa-
tuleris, vitae meritum non habebit. Verba Pauli terialisignis incendium, nisi arderet alio igne qui
sunt : Si tradidero corpus meum ita ut ardeam, cha- omnem malitiam alterius ignis consumeret et au-
ritatem autem non habeam, nihil mihi prodest. Cha- ferret? Naturale et physicum est quod calor calo-
rilas autem omnia sufjert, omnia sustinet, quia cha- rem expellat. Ardebal itaque ignis charitatis in
rilas patiens est 62 . Ideo gloria martyrum erat, quod allario cordis ejus, per quem ignis exterior vince-
pro Christi nomine torquebantur. In hoc, inquit batur. Ignis ille de quo Moyses dicit : Ignis semper
Apostolus, laboramus, el maledicimur ,quia speramus ardebit in altari, sacerdos subjiciet ligna M . Forte

»"J 56 58 60
Philipp. 1. 57 «• I 61 «2
Act. 5. Joan. 13. Luc. 24. Petr. 3. Matth. 5. I Pelr. 4. I Cor. 13.
03
II Tim. 4. 6*
Malac. 3. 6»
I Cor. 3.
66
Psal. 12. <" Isa. 64. 68
Psal. 49. 69
Judic. 9.