Ahmed Didat ndrroi jet! ..................................................................................................3 Cionistt taze......................................................................................................................4 Logjika konstruktive dhe liria e shprehjes........................................................................10 Fehd ibn Abdulaziz!........................................................................................................

11 Dijetart e vrtet - dijetart e Ahiretit ............................................................................12 Nj lutje e sinqert pr shi...............................................................................................13 Po, vdekja.........................................................................................................................14 Kompleksi i inferioritetit....................................................................................................14 Falni q t'ju falet...............................................................................................................17 Knaqsia e adhurimit .....................................................................................................22 Pasojat nga braktisja e urdhrimit n t mir dhe ndalimit nga e keqja........................29 Qndrimi yn ndaj dijetarve ...........................................................................................34 Ndihmsit e gjykatsit ......................................................................................................37 shtja e gruas ................................................................................................................ 39 Disa smundje dhe ilai pr to.........................................................................................43 Imam Abdur Rezzak Es Sanani .......................................................................................52 Imam Mexhduddin Ibn Tejmijje.......................................................................................53 Thabit ibn Eslem El Bunani.............................................................................................54 Ystyvani Mehmed Efendi ..................................................................................................55 Imam Adem ibn Ebi Ijas..................................................................................................56 Akideja dhe besimi ...........................................................................................................57 Nga mrekullit shkencore Islame .....................................................................................60 25. Urdhrimi n pun t mira dhe ndalimi prej t kqiave ............................................61

Dy vjett e revists ton

Gjithsejt 24 numra t botuar, n gjithsejt 16200 kopje. Prve punve t shumta q jan kryer pa kompensim material, nga antart e redaksis dhe bashkpuntor t shumt t revists, pr botimin e revists n kto dy vjet jan br gjithsejt 7201 harxhime. Deri m kt numr, nga shitja, parapagimi dhe marketingu jan kthyer 65% e mjeteve t harxhuara. Mungesa e evidentuar deri m tani kthehet nga shitja e vazhdueshme kurse prve shitjes fondi sigurohet nga donacione prej bamirsve vendas dhe nga donacioni mujor prej 100 , t cilin AlbIslam.Com e pranon prej shoqats Bamirsia nga Shkupi. Revista del n 800 kopje, nga e cila efektivisht shiten krejt kopjet e ndara pr shitje, pra 640 kopje, (10 % t kopjeve pr arkiv dhe 10 % shprndarje gratis) dhe ka nj humbje t prllogaritur prej 50 pr numr. Prve vazhdimit t botimit kemi vendosur q me hapa konkret revista t shkon drejt mvetsimit nga versioni online i AlbIslam.Com, ashtu q do pregadisim; sekcion dhe materiale enkas pr revistn, aktualitete nga vendet tona si dhe shtim t shkrimeve autoriale. Krejt kto do t paraqiten q n numrin 25 t revists, kurse me sigurimin e mjeteve t domosdoshme mendohet t shkohet edhe n shtim t tirazhit, n 1000 kopje. Deri ather kemi parapar q t krkohen donacione shtes, t shtohen pikat e shitjes si dhe t shtohet numri i parapaguesve.
viti: III nr: 25 redaksia: Ramadan Ramadani (kryeredaktor) Agim Bekiri (ndihms kryeredaktor) Bekir Halimi, Talha Kurtishi, Alajdin Idriz, Fatmir Zaimi, Ali Shabani Boton: Xhirollogaria: Xhirollogaria: IBAN Numri tatimor: www.albislam.com albislam@albislam.com str: 386 no: 11 lokal: 44, 1000 Shkup fax: +389 2 3290 408

Del n fillim t muajit, kalendari i hixhretit, takvimi i Trkiye Diyanet Vakfi. Numri i ardhshm: 05 09 2005

NUN-R DOOEL 300000001759616 Komercijalna Banka A.D.- Skopje 0270100209184 Komercijalna Banka A.D.- Skopje rr. Kej Dimitar Vlahov 4 S.W.I.F.T. : KOBSMK2X MK07300701002091869 4030003487017

(denar) (euro)

Revista sht e regjistruar pran Agjencis pr Informata t R. Maqedonis nr. 02-124/2. Shtypur n: Cetis Print DOOEL-Shkup ISSN: 1409-6250 2

Aktuale
Ahmed Didat ndrroi jet!
N mngjesin e 08 Gushtit 2005, n qytetin Durbin t Afriks Jugore pas vuajtjeve nga smundja e paralizs totale q i zgjati plot 9-vjet q nga viti 1996, vdiq thirrsi, daiu, debatuesi botror publik me priftrinjt krishter, ngritsi i fjals s Teuhidit, njohsi i mir i Islamit dhe i Bibls, shejh Ahmed Didati n moshn 87 vjeare. Lajmin e bri t ditur I. P. C. I. (Qendra Ndrkombtare pr Thirrje n Islam) n web faqen e saj n internet duke thn se ai jetn e tij ia kushtoi Islamit duke qen ambasador i islamit n mbar botn pr tia br me dije bots faqen e vrtet t Islamit prmes debateve t ndryshme t organizuara n mbar botn. Shejh Ahmed Hoosen Deedat lindi m 01. 07. 1918 n Surat t Indis, ndrsa m 1927 emigron me t jatin n Afrikn Jugore per nevojat ekonomike. Emri i tij u shqua shum prmes debateve t ndryshme q i ka pasur me misionar krishter t ndryshm n mbar botn nga t cilat gjithsesi se m t dalluara kan qen debatet me kryepeshkopin e Ameriks dhe at t Suedis, t cilat e vrshuan mbar botn n form t videokasetave. Shkaqet m kryesore q e nxitn at t bhet mbrojtsi i Islamit e kan rrnjn n vitin 1936 kur ai punonte n nj dyqan q ishte afr nj qendre misionare krishtere nga e cila i vinin misionart n dyqan dhe e provokonin duke ia sulmuar Islamin. Ai thot se ather nuk ka ditur asgj m tepr pr Islam se sa q ai e ka emrin Ahmed, fal namaz, agjron, nuk e han mishin e thiut, nuk pin alkool, dshmon se nuk ka Zot tjetr prve Allahut (La ilahe illall-llah) dhe se Muhammedi sht i Drguari i Tij, etj. Ai pra i nxitur nga kto provokime t misionarve fillon t lexoj gjithka i vjen n dor nga librat islame dhe ato krishtere, ndrsa n mnyr t veant kur i ra n dor libri Idhharul Hakk (botuar n shqip me titullin: Ngjadhnjimi i s Vrtets, Erasmus, Tiran, 2004) q ishte i pregaditur pr debat me misionart krishter t Indis britanike t athershme. Ai me debat t hapur u paraqit s pari her me debatin e tij t par botror m 1977 n salln Albert Hool n Londr. Pas ksaj vazhdoi zinxhiri i organizimit t debateve t hapura dhe t transmetuara n t shumtn e rasteve edhe drejtprsdrejti n televizion, e t cilat m pas e vrshuan botn n form t videokasetave dhe DVD. Publikimet e tij jan t prkthyera n shum gjuh t bots si: shqip, rusisht, arabisht, urdu, bengali, malaje, frenge, kineze, japoneze, indoneziane, zulu, gjermane, norvegjeze, etj. Franca dhe Nigeria e kan rrefuzuar t i lejojn hyrje n kto vende pr shkak t rrezikut nga ai. M 1986 u shprblye me Cmimin e Mbretit Fejsal pr shrbimet q ia bnte Islamit n fushn e Daves. Allahu e mshiroft dhe e shprbleft me xhennetet e Tija m t larta. Amin!
Emin Limani,

Cionistt taze
Konservatort e krishter jan duke u bashkuar me grupet radikale ifute pr ta transformuar politikn amerikane ndaj Izraelit. Afrsisht tre dekada pasi e la punn e tij si menaxher marketingu n Colgate-Palmolive, Ed McAteer, i konsideruar si koka e t djathts fetare moderne, ende duket si nj tregtar. N nj prrallisje t mir shprehur, ai tregon pr hyrjen e Jerry Falwell me, ather kandidatin pr president Ronald Reagan, duke diskutuar shtjet shpirtrore me Jesse Helms dhe John Ashcroft dhe duke ndihmuar organizimin e lvizjes evangjeliste q sht br rrnja m e fuqishme e partis republikane. Por, asnj subjekt nuk e eksiton 76-vjearin e lindur prsri baptist m tepr sesa dashuria e tij e pakufishme pr ifutt dhe shtetin e Izraelit dhe rolin e tij n rritje si nj nga udhheqsit e kristianve cionist t kombit (amerikan). Pasioni i McAteer, nj burr gregorian me nj buzqeshje dhmbzore dhe me disa flok t rrall, sht i dukshm gjat nj lutjeje n maj pr m shum sesa 200 njerz n Ambasadn Izraelite n Washington, D. C Un jam i gzuar ... dhe papritur dola ktu, McAteer i tregon turms n nj grumbull n Tennesee, i rrethuar nga flamuj q festonin fiset biblike t Izraelit. Prpara tij ulen t vet-prshkruarit si rrethi i Cionizmit kristian, pastort, propaganduesit dhe aktivistt fetar, t cilt me qetsi, por me efektivitet mbshtesin Izraelin. Me nj krishter t lindur n Shtpin e Bardh dhe ngjarjet n Lindjen e Mesme q dalin jasht kontrollit, McAteer e njeh fuqin e atyre n dhom, sesa ata e influencojn politikn amerikane n drejtim t Izraelit. Miqt m t mir q Izraeli ka, jan ata q besojn se Bibla nuk prmban 4 fjaln e Zotit, por q Bibla sht fjala e Zotit i thot ai besimtarve. Kur McAteer e la biznesin botror n 1976 pr t ndihmuar t djathtn e krishter, ideja e qeveris Izraelite q punonte duar m duar me kristiant konservator do t kishte qen shum e vshtir pr tu imagjinuar. N at koh, disa grupe evangjeliste ishin anti-semitike n mnyr t hapur dhe t shoqruara me John Birch Society dhe t tjera grupe tejet t djathta. Sot, megjithat, konservatort e krishter mbshtesin Izraelin dhe n veanti Partin radikale t Likudve t Kryeministrit Izraelit Ariel Sharon, me mbshtetjen m t madhe n Shtetet e Bashkuara t Ameriks. Ata e kundrshtojn Izraelin pr ti dhn toka palestinezve dhe jan duke shtyr administratn e Bushit t mbyll zyrat Palestineze n Shtetet e Bashkuara t Ameriks. Ata gjithashtu kan lidhje me GOP, lidert e Kongresit dhe me nj grup t rangut t lart n Pentagon, t udhhequr nga Sekretari i Mbrojtjes Paul Wolfwitz, q disa t brendshm n D. C. (Washington) e quajn Kosher Nostra. Ata jan shum t zshm dhe e kan ndryshuar qendrn e gravitetit drejt Izraelit dhe kundr koncesioneve thot Doug Bandow, nj evangjelist i cili shrben si nj zyrtar n Institutin konservator Cate. E ngjyrosin ambientin n cilat vendime q ata marrin. Me t vrtet lidhjet e niveleve t larta dhe rrnjt t aktivizimit evangjelist, politika amerikane n Lindjen e Mesme, nuk ka qen kurr aq afr e lidhur me Izraelin sikurse sht me George W Bush-in. Ashtu si konflikti n Lindjen e Mesme po ndizet, madje edhe disa nga mbshtetsit m t dhnur t

Shtetit ifut jan habitur nga qndrimi proIzraelit i Presidentit. Nuk sht pr tu uditur duke u dhn nga influenca e t krishterve Izraelit q Ambasada Izraelite ka nj Zyre t Punve Ndrfetare q pret pr do muaj evangjelist, mirpret turne autobussh Kishash dhe shtron mngjese. Lidert e Kishave duke dgjuar McAteer kt mngjes, kan fluturuar pr n Washington me parat e tyre pr t marr pjes n grumbullime t largta si n, California, Colorado, Pennsylvania dhe Florida. Ata mbajn flamuj t vegjl amerikan dhe izraelit, t cilt i kan marr tek dera nga zyrtart e ambasads dhe secili do t marr n shtpi nj video t shkurtr duke treguar ushtart izraelit duke u prqafuar me murgjit pranvern e kaluar jasht Kishs s rrethuar t Nativitetit n Jerusalem. Pastaj ata fillojn e kndojn Hativa himnin nacional t Izraelit dhe dgjojn kompozime t ndryshme t krishtera, duke prfshir ktu nj origjinal Pat Boone, Izrael O i Bekuar Izrael. N publik, diplomatt Izraelit zakonisht flasin n gjuh laike t politiks ndrkombtare, por ktu prpara nj grupi besimtarsh t krishter ata flasin pr profetsit biblike. Nuk sht koincidenc q lutjet tona pr t krishtert dhe ifutt prputhen njra me tjetrn, Moshe Fox, ministri i punve pr marrdhnie me publikun i ambasads, i thot auditorit. Ai citon m thell nga Testamenti i vjetr, n t ciln Zoti i premton ifutve nj vend ku do t rrjedh qumsht dhe mjalt, prpara se t shtoj: Un ju bj thirrje q ju ta mbani kt lutje dhe t ndihmoni ta ktheni kt premtim hyjnor n realitet. Ata q ishin t thirrur n ambasad ishin t uritur pr ta marr kt thirrje. Ashtu si e shohin ata, Amerika dhe Izraeli jan t dy t lidhur n nj luft fetare kundr terrorizmit. Kjo i bn dy vendet aleate natyrale, thot

Gary Bauer, kreu i fushats pr familjet puntore, i cili e ndjek McAteer-in n podium. Un jam pyetur vazhdimisht me kt gjegjz, Pse ju qndroni me Izraelin, Z. Bauer, ju, nj evangjelist i krishter? ai thot. E po, pse un nuk do t isha me Izraelin? Pse nuk do t qndroj me kombin n lindjen e Mesme q sht nj demokraci? Pse nuk do t qndroj me kombin rreth t cilit Zoti thot: Nse ju e begatoni at un do tju begatoj ju dhe nse ju e mallkoni at, un do tju mallkoj ju! Kjo sht e mjaftueshme pr mua. Un nuk kam nevoj pr asgj tjetr. Amen i prgjigjet auditoriumi, disa duke i tundur kokat si plqim, me syt e tyre t mbyllur. Shum q marrin pjes pr mngjes jan pjes e nj krahu t rndsishm t lvizjes evangjeliste t njohur si dispensationalists. Ata punojn pr t mbshtetur Izraelin, ironikisht, pr shkak se ata besojn se kjo do ti oj tek triumfi final i Krishtrimit. Pr ata, krizat n vazhdim n Lindjen e Mesme kan qen t profetizuara n Bibl: Pasi ifutt do ta marrin vendin e shenjt, jobesimtart - prfshir ktu ifutt dhe myslimant - do t shkatrrohen n Armageddon dhe Jezusi do t kthehet si Mesia pr ti udhhequr ndjeksit e tij n Parajs. Un e kam lexuar fundin e Librit thot evangjelistja Janet Parshall, nj tjetr ligjruese, radioja ditore e s cils thuhet se ka 3.5 milion dgjues t krishter n mbar Shtetin amerikan Un e di se far ndodh. N Washington, lobi izraelit ka qen tradicionalisht sinonim me Komitetin e Punve Publike Amerikano-Izraelite (AIPAC), nj organizat e udhhequr dhe e drejtuar masivisht nga ifutt amerikan. Me t drejt e konsideruar t jet nj nga organizatat m t fuqishme n kryeqytet, AIPAC ka 130 npuns, duke prfshir shtat lobist q punojn gjat tr kohs dhe antart e saj i 5

mbushin demokratt dhe republikant me miliona dollar n kontribute politike. N vitet e sotme, megjithse, evagjelistt e tejkalojn numrin e amerikanve ifut, kan luajtur nj rol t rndsishm n ndrtimin e mbshtetjes politike pr Izraelin. Aleanca midis t krishterve, organizatave ifute amerikane dhe liderve konservator Izraelit, sht br q me kryeministrin Menachem Begin, i cili hypi n post n 1977. Begin dhe Partia e tij Likude ka prdorur argumentet fetare pr t justifikuar vendin arab dhe ka mbajtur t njjtin krah me evangjelistt amerikan, megjithse nuk jan shumica ifut amerikan, t cilt kan shum pikpamje konservatore mbi shtjet shoqrore si aborti dhe mirqenia. Begin ka kultivuar lidhjet me ngritjen e liderve evangjelist si Reverend Jerry Falwell, duke e nderuar at me nj dark n New York n 1980 dhe duke e prezantuar at me nj Laureat pr prpjekjet e tij n ndihm t Izraelit. Q ather, t gjith kryeministrat e Partis Likude kan mbajtur lidhje t forta me evangjelistt e krishter. N 1996, Benjamin Netanyahu krijoi Kshillin Mbrojts Izraelo-t krishter dhe prcolli 17 lider t krishter n Izrael, ku ata nnshkruan nj betim Amerika kurr nuk do ta dezertoj Izraelin. N Dhjetor 2000, Sharoni adresoi nj grup prej 1500 cionistsh t krishter, t cilt udhtuan n Jerusalem, duke thn: Ne ju shikojm ju si miqt m t mir n bot. Por, sht vetm vitin e kaluar, q nga zgjedhja e Bushit dhe sulmet e 11 shtatorit, t krishtert konservator e kan mbshtetur Izraelin n krye t agjends s tyre politike, duke ndihmuar administratn e Bushit pr t qndruar fort me Sharonin dhe pr ti shtyr Palestinezt pr t ndrruar Jaser Arafatin. Figura t njohura si Fallwell dhe Pat Robertson kan qen n ball, por me 6

dhjetra t tjer lider evangjelist dhe organizata jan aktiv n vend. McAteer drejton nj rrjet politik q ngre para pr t djathtt e krishter dhe i prezanton kandidatt me lidert e Izraelit. N Prill, ai dhe pes evangjelist t tjer i drguan nj letr Bushit duke i krkuar atij q t qndroj me mikun dhe aleatin ton Izraelin ashtu si ata po prpiqen t shkatrrojn t njjtat forca t terrorizmit q ne jemi duke i luftuar q me 11 shtator. Nj ministr afr Denverit, George Morrison, ngre mbshtetjen pr Izraelin prmes Kishs s tij dhe ndihmon t organizoj nj konferenc kombtare n qershor ku kan marr pjes 600 evangjelist. Gjithashtu pjesmars ishte edhe Esther Levens, nj plak e vjetr ifute nga Kansas City e cila i bashkon s bashku grupe t ndara cioniste t krishtera prmes Koalicionit t bashkuar Kombtar pr Izraelin. Levens themeloi grupin pasi ajo pa nj sondazh q 70 pr qind e amerikanve mbshtesnin Izraelin. Un e kam ditur q vetm 2 pr qind e amerikanve jan ifut, ajo thot, kshtu un thash, Pse t mos shkoja dhe t prpiqesha t gjeja 68 prqindshin tjetr? Disa konservator t krishter e kan syrin q t rriten n influencn e tyre m shum sesa AIPAC kur t vij shtja tek politika amerikane n Lindjen e Mesme. Richard Hellman, nj ish-GOV dhe pestekostal (nj sekt i krishter), shpreson t organizoj t paktn 7 milion ndjeks si antar t grupit lobist t tij, Fushata Pr Aksion Publik t Izraelo-t Krishter. Dikush njher na referoi ne si ekoja e vogl e AIPAC, Hellman ka thn duke qeshur, Ndoshta ne do ta kthejm at t bhet ekoja q buiti. Lobizmi i t krishterve konservator sht provuar t jet vital pr Izraelin, veanrisht gjat fushats s tanishme ushtarake. Marshall Wittmann, nj ish lobist i lart me

Koalicionin e krishter dhe veteran i Administrats s Bushit Plak, bn q evangjelistt ta ojn mesazhin e tyre direkt e n Shtpin e Bardh dhe thot q ata jan n komunikim t vazhdueshm me drejtorin politik t Bushit, Karl Rove. Kta miq jan n mnyr t zjarrt pro-Izraelit brenda kshillave t larta t partis republikane dhe pikpamjet e tyre mundsisht jan dhe kan qartsuar t menduarit e vet Presidentit Wittman ka thn. Ai personalisht identifikohet me evangjelistt brenda vet partis s tij. Ndryshe nga i Ati, i cili sht n prgjithsi i shikuar si president politika e t cilit ishte shum pak simpatike me Izraelin, Bushi ka mbajtur nj qndrim radikal kundr palestinezve. N Prill, Shtpia e Bardh nxori far ishte gjersisht e par si nj gjysm thirrje pr Sharonin pr tu trhequr forcat e tij nga Bregu Perndimor (Palestin). Kur Lideri Izraelit refuzoi t vepronte kshtu, administrata vazhdoi ta mbante Arafatin prgjegjs pr t gjith dhunn midis t dy krahve, si rrjedhoj duke krkuar heqjen e tij nga Kreu i Autoritetit Palestinez. Sigurisht, qndrimi pro-Izraelit i administrats nuk sht trsisht rezultat i Lobit evangjelist. Izraeli ka qen prej shum kohsh recipienti i ndihms amerikane, duke marr 3 miliard dollar vitin e kaluar. Evangjeslitt jan t rndsishm ka thn ish-drejtori i CIA-s James Woolsey, nj kshilltar i Institutit ifut pr Punt e Siguris Kombtare, por m pak n nj sens politik, sesa nj reflektim i mbshtetjes s gjer q Izraeli ka n kt vend. Ende me zgjedhjen e Bushit, aktivistt evangjelist gzojn influenc t madhe midis zyrtarve t lart t administrats. Askush nuk ka nj monopol n veshin e Presidentit, por ai sht m afr mesazhit pro-Izraelit sesa ata q ishin para tij thot Rand Fishbein, nj lobist dhe kshilltar pr Ushtrin

amerikane. Dhe n kt administrat, ka m shum rrug pr ta uar kt mesazh tek ligjdhnsit. T krishtert konservator kan veanrisht lidhje t ngushta me nj grup brenda administrats t udhhequr nga Wolfwofitz dhe nnsekretari i Mbrojtjes Douglas Feith, dy nga zyrtart m t mdhenj t Pentagonit pas Sekretarit Donald Rumsfeld. Feith, ndoshta mbshtetsi m i zjarrt pr Izraelin, ka thn: Izraelitt duhet ti ripushtojn t gjith vendet q ju jan dhn Autoritetit Palestinez, megjithse mimi n gjak ...do t jet i lart. Prpara se t futej n administrat, Feith ishte kryetari i Koalicionit t Bashkuar Pr Izraelin dhe ka qen n bordin drejtues e nj grupi pro-Izraelit t quajtur Qendra pr Politikn e Sigurimit. Frank Gaffney Jr, nj asistent i sekretarit t mbrojtjes nn Ronald Reagan i cili drejton Qendrn Pr Politikn e Sigurimit, shnon q mbshtetsit radikal t Izraelit tani i gjejn pikpamjet e tyre t mirpritura tek Shtpia e Bardh. sht shtja e vjetr e shtyrjes s ders s hapur, ka thn Gaffney. Ju jeni duke e par qeverin amerikane t influencuar thell nga besimet q jan t njllojta, si nga shtyrsit nga jasht dhe nga njerzit nga brenda. Kristiant evangjelist gjithashtu kan pasur nj influenc t madhe n Kongres, ku ata kan fituar mbshtetje pr Izraelin, madje edhe midis ligjvnsve, t cilt prezantojn shtetet me popullata t vogla ifutsh. Dy lidert m t lart GOP n Zyre, lideri i maxhorancs Dick Armey dhe Whip Tom Delay, jan midis avokatve m t ashpr n Kryeqytet, pr kundr faktit se ata vijn nga Teksasi, nj shtet ku ifutt kan nj pr qind t popullsis. Delay bie dakord me izraelitt q Bregu Perndimor dhe Zonat e Golanit jan pjes e Izraelit e jo territore t pushtuara dhe Armey ka dal hapur me thirrjen pr 7

heqjen e palestinezve nga Bregu Perndimor dhe pr ti uar ata n vendet arabe. Lobi i konservatorve t krishter gjithashtu i ka ofruar liderve t GOP n Senat nj rrug pr t pshtjell mbshtetjen e tyre ndaj Izraelit n terma biblik. N mars, Senatori James Inhofe i Oklahoms dha nj ligjrat n dyshemen e Senatit i cili tha q ai mbshtet Izraelin sepse sht nj aleat strategjik, nj rrug bllokuese ndaj terrorizmit dhe sepse Zoti ka thn kshtu. Ka shum mundsi q askush n Kongres nuk sht m afr Izraelit sesa Senatori Sam Brownback i Kansas-it, nj shtet me 14,500 ifut, 0.5 prqindja e popullsis, pjesa m e madhe e t cilve nuk kan votuar pr t. Nj person i stafit t Brownback, Shari Dollinger, tani drejton lidhjet me komunitetin evangjelist pr Ambasadn e Izraelit. Konservatort e krishter ofrojn bazn politike pr pjesn m t madhe t republikanve, ka thn nj person n stafin e GOP. Shum prej ktyre personave, veanrisht lidershipi, jan me t vrtet besimtar t ktyre gjrave dhe kshtu jan npunsit e tyre. T mbshtetur nga t krishtert evangjelist, konservatort n Kongres kan punuar pr ta drejtuar politikn amerikane n Lindjen e Mesme tek e djathta, duke mbajtur nj qndrim edhe m pro-Izraelit sesa administrata. N prill, sekretari i shtetit Colin Powell u takua privatisht me Senatin dhe Zyrn e konservatorve dhe u krkoi atyre t trheqnin rezolutat n mbshtetje t ndrhyrjes s Izraelit n Bregun Perndimor, duke thn se ata jan duke komplikuar prpjekjet pr bisedimet pr paqe. Votat mbi rezolutat jan shtyr pr nj jav, por pastaj u aprovuan, pr kundr kundrshtimit t Shtpis s Bardh. Grupet Liberale ifute, t cilat favorizojn nj marrveshje t negociuar me palestinezt jan t alarmuar nga ndikimi politik i evan8

gjelistve. Ata e shikojn do lshim si nj krcnim ndaj Izraelit dhe n kt mnyr ata fuqizojn radikalt n Izrael dhe Shtetet e Bashkuara t Ameriks, thot Rabbi Eric Yoffle, kreu i Bashkimit t Mbledhjeve t Amerikanve ifutve. Ajo mund ta bj t vshtir procesin pr paqe t shkoj prpara. Por n prgjithsi, grupet amerikane ifute e kan pranuar mbshtetjen e krishter. N 1999, kur Falwell deklaroi q Anti-Krishti sht gjall dhe ifut, Anti-Defamation League i pa fjalt e tij si t ishin t rrnjosura n teologjin ekstremiste t krishter dhe e zgjeroi si mbi anti-semitizmin si m t mir dhe jan anti-semitik m t kqijt. Tani, megjithat, ADL ka qndruar e heshtur mbi Falwell dhe n maj ka nxjerr nj reklam n gazetat e mdha q sht ri-printuar nj artikull t shkruar nga Ralph Reed, ish-kreu i Koalicionit t krishter, q ishte i titulluar Ne njerzit e besimit qndrojm t palkundur me Izraelin. Dhe n korrik, Zionist Organization of Amerika e nderoi Pat Robertsonin pr punn e tij n lidhje me Izraelin. Grupi i Presidentit, Morton Klein, insiston q ndjenjat anti-semite midis shum grupeve jo-ifute dhe pak evangjelistve mund t ken ndjenja anti-ifute, ai ka thn.Por un u kam folur dhjetra grupeve cioniste t krishtera dhe un kurr nuk kam takuar asnj anti-semitizm dhe un jam nj fmij i t mbijetuarve t Holokaustit. N vend t ksaj, un kam par nj dashuri t madhe pr ifutt. Un jam shum i gzuar q ata ndihmojn Izraelin dhe un mendoj q ata jan duke br nj pun t shklqyer. Ata jan m tepr pro-Izraelit dhe pro-Cionist sesa pjesa m e madhe e ifutve. Lidert ifut, gjithashtu jan t prirur t luajn me besimet teologjike t Cionistve t Krishter, t cilt besojn q ifutt rrjedhimisht do t shkatrrohen n luftn e Arma-

gedonit. N fakt, fondamentalistt m t devotshm thon q sapo ifutt t marrin kontrollin e vendit t Shenjt, Krishti do t vij pr s dyti, ather t krishtert do t ngrihen n Parajs dhe shum ifut q do t mbijetojn apokalipsin, do t konvertohen n krishterim, kshtu duke prmbushur marrveshjen origjinale t Zotit me ifutt. Ky sht nj risk q lidert ifut si Morton Klein jan t knaqur pr ta marr prsipr, duke par mbshtetjen e zjarrt politike t evangjelistve. Un i gatshm ta pranoj kt marrveshje, nse ata vazhdojn ta mbshtesin prosperitetin, sigurin dhe mbijetesn e Izraelit, pastaj nse Jezusi vjen prsri n t ardhmen un do t bashkohem n paradn e tyre, Klein ka thn. Hej, nse un jam gabim, ska problem. Lidert evangjelist jan duke u prpjekur n nj fushat me dy fronte pr Izraelin, me an t Lobeve n Washington ndrsa duke grumbulluar mbshtetje financiare dhe politike prmes vendit. Ditn pas pjesmarrjes s mngjesit n Ambasadn Izraelite, Ed McAteer kthehet n Memphis, ku nj mbledhje pro-Izraelite sht duke u organizuar nga Federata ifute e Memphis-it, nj organizat lokale bamirse q ofron shrbime sociale. Jo si kundrshtart e tyre, t cilt kan organizuar mbledhje t tjera n New York dhe Boston, Lidert ifut kan dal ktu n Bible belt n qytetin e liderve t krishter pr mbshtetje. sht shum e rndsishme pr t gjitha besimet q t njohin shtjet q na bashkojn ne ka thn ai prpara grumbullit. Ne jemi njerzit e mir t Librit. sht vetm nj shtje rreth asaj se a sht nj Libr i ndryshm. Ligjruesit e reklamuar prfshijn shum pastor, si rabi-t, gjithashtu edhe dy kongresmen me lidhje t forta kristiane, Ed Bryant dhe Harold Ford Jr. Ashtu si njerzit mbajn pllakate ku shkruhej: Begatojeni Izraelin,

Begatojeni Sharonin dhe Arafati sht Muharib (nj fjal arabe pr armik), nj video luan dhe pasi tregon viktimat izraelite t nj shprthimi vetvrass palestinez, Bashkiaku Likud i Jerusalemit, Ehud Olmert, shihet direkt prmes satelitit pr t siguruar turmn se qyteti i tij qndron i fort dhe i paprar. Rreshtave t krishtera i shtohen qindra vet q qndrojn n dhom, vetm nj turm prej 2000 vetsh. Thomas Lindberg, pastor i Kishs s Zotit t Asambles s Par t Memphis-it, u tregon atyre t grumbulluarve rreth nj turneje q ai ka udhhequr pr n Izrael vitin e kaluar: Ne ndienim at natyrn e veant q Zoti e ka vendosur n at vend dhe i ka dhn njerzve t tij, ifutve t mbar bots. Dhe m lejoni t them q sot q ne dhe kur un them ne Un prfaqsoj Asamblet e Zotit ktu n Amerik, tre dhe nj gjysm milioni nga ne n SHBA, dhe 42 milion Asambleve t Zotit n bot, ne e duam Izraelin. Pas mbledhjes, McAteer e bn t qart q ai dhe t tjer evangjelist shikojn rolin e tyre n konfliktin e tanishm shum m pak si paqvns sesa si mbshtets t flakt t Izraelit. Si edhe konservator t tjer t krishter, ai beson q vendi tani i pushtuar nga Izraeli nuk duhet ti kthehet palestinezve. Ata jan zn nn disa rrethana fatkeqe, por kjo nuk e ndryshon faktin q vendi nuk i prket atyre dhe ata nuk kan t drejt n t, ka thn McAteer. N fund t dits, McAteer, nxiton tek Brit Hadash, nj sinagog n Memphis e prdorur nga nj grumbull ifutsh mesianik. Kt mbrmje, evangjelistt, duke prfshir disa nga nj grup i quajtur Miqt e krishter t Izraelit, takohen aty. N vitet e sotme, grupi ka ngritur 100.000 dollar nga t krishtert lokal pr t bler nj ambulanc pr Izraelin, t organizoj nj memorial pr holokaustin tek 9

nj kish baptiste aty afr dhe pr t paguar 70 rus ifut pr t emigruar n Izrael. Tani ata jan duke punuar n Kentucky dhe Maine pr t filluar organizata t tilla n ato shtete. T frymzuar nga McAteer, ata ngren galerin tek nj sinagog pr t dshmuar pr punn q kan br pr Izraelin. Ata flasin rreth letrave q ata i kan shkruar Kongresit, udhtimeve q ata kan marr n Vendin e shenjt, marrdhniet q ata kan formuar me ifutt. Ktu sht motorri i makineris politike q McAteer ka ndihmuar t organizoj grupet lokale ku aktiviteti politik sht n besimin e patundur q kjo sht vepra e Zotit. Ata jan ngarkuar nga Bibla q ta duan Izraelin, ti duan ifutt dhe t presin pr kthimin e Shptimtarit t tyre. Ne nuk e kemi zgjidhjen ka thn Emily Jo Greer, nj antare e grupit. George Bushi nuk e ka zgjidhjen.

Arafati nuk e ka zgjidhjen. Ariel Sharoni nuk e ka zgjidhjen. Do t jet Jezusi. Sharon Lindsay, nj antare e mbledhjes, thot q ajo shikon pr ndrhyrje hyjnore kur ajo shikon lajmet e mbrmjes. Kur un shikoj q Mbreti i Arabis Saudite ka ardhur t ofroj nj plan pr paqe (mbi shtjen e Palestins) dhe pastaj detyrohet t largohet pr shkak se vllai i tij ka patur nj atak zemre, un mrekullohem. A nuk sht kjo dora e Zotit? Dhe un jam duke u lutur, jo pr idet e mia se far duhet t jet, por Zoti do t triumfoj Amen ka thn McAteer. Dhe me at, maratons s lutjes s tij t tanishme i vjen fundi. McAteer niset pr n shtpi duke e ditur q me turbullirat n Lindjen e Mesme dhe besimin e patundur n Washington dhe Memphis, Plani i Zotit pr Izraelin dhe bota jan n nj rrug t mbar.
Ken Silverstein & Michael Scherer Marr nga: Mother Jones, tetor, 2002 Prktheu: Ammar Ardit Kraja 8.7.2005

Logjikimi konstruktiv dhe liria e shprehjes

Pr sa i prket shtjes s terrorizmit, akoma media perndimore, ajo amerikane n veanti, vepron pr t devijuar opinionin publik kur flet pr rrnjt e ktij fenomeni dhe shkaqet e vrteta. Edhe elita, e cila dominon n qarqet e vendimmarrjes, akoma i arsyeton veprimet e tyre kriminale me pretekst t lufts kundr terrorizmit dhe me arsyetimin se sht duke prhapur demokracin, paqen, drejtsin shoqrore, t drejtat e njeriut, edhe nse ky aksion shkakton therjen e ktij "njeriu"! 10 Kjo media, e prkrahur nga politika e fuqis, i injoron rregullat logjikore, t cilat i sjellin rezultatet e hidhura t terrorizmit dhe insiston n mosdebatimin e tyre n mnyr konstruktive dhe serioze, andaj biseda e ksaj medie pr kt fenomen rrotullohet rreth gzhojs dhe aspak nuk deprton n esencn e problemit. N Britani, pas shprthimeve t Londrs, opinioni publik ndrkombtar ka vrejtur nj ndryshim thelbsor t gjuhs s mediave, sepse doln n shesh disa zra t menura

q thrrasin t shihen shkaqet q i solln kto shprthime n Londr dhe jo n qytetet e tjera evropiane. M shum se nj njeri nga ata q paraqesin simbolet e medias dhe gazetaris britanike, n mnyr konstruktive dhe t paanshme foln rreth pjesmarrjes s qeveris s Blerit n aventurat e pallogaritura mir n Afganistan dhe Irak duke vrapuar pa frym pas udhheqsis s Shtpis s Bardh. Ata gjithashtu shkruan dhe foln mbi zullumin q i bhet njeriut n Lindjen e Mesme, lirin dhe t drejtat e t cilit Uashingtoni i shfrytzon si pretekst pr t br gabime strategjike q shkaktojn urrejtje dhe armiqsi shum t mdha, jo vetm n botn islame, por edhe anemban bots.

Disa lider t opinionit n Britani kan vrtetuar se ata jan m t vetdijshm dhe perceptojn m mir sesa amerikant, pasi q gjrat kan arritur n nivel q nuk mund t injorohet masa e gjer ose t manipulohet me t vrtetat. Madje opinioni publik qndroi n prkrahje t liderve t vet, duke e shprehur kt me demonstrata ku nuk mungonin shprehjet e qarta q thrrisnin n gjykim t logjiks n leximin e fenomenit t terrorizmit. Kjo q tham deri tani, nuk e arsyeton at q ka ndodhur n Londr por sjellim dshmi se far mund t bj media nse i plotson dy kushte: logjikim konstruktiv dhe liri t shprehjes. N Britani kto dy kushte jan t plotsuara, kurse n Sh.B.A - mungon kushti i par, kurse rezultati i pritur n kt drejtim sht ferr i vazhdueshm!!
Dr. Muhamed ibn Suud El-Bishr Prktheu: Bekir Halimi 22.7.2005

Ndrroi jet mbreti Fehd ibn Abdulaziz!

Mbretria e Arabis Saudite sot m 01. 08. 2005 dha lajmin zyrtar pr vdekjen e mbretit Fehd ibn Abdulaziz. TV kanalet shtetrore saudite ndrpren gjith programin e tyre dhe filluan emitimin e leximit t ajeteve kuranore. Gjithashtu, u shpall edhe lajmrimi tjetr pr emrimin e princit Abdullah ibn Abdulaziz, trashgimtar t fronit mbretror ashtu si u emrua princi Sulltan, zvends i tij. Ky lajmrim i bri thirrje popullit saudit q ti japin besn dhe t respektojn n pun t mira mbretin e ri. N kt lajmrim u prmend se namazi i xhenazes pr t ndjerin do t falet n Rijad. Para lajmrimit zyrtar, disa agjenci t lajmeve nga burime diplomatike dhe shndetsore dhan lajmin se Mbreti Fehd kishte ndrruar jet n mngjesin e dits s Hn n spitalin e Rijadit. Mbreti Fehd, i cili u ul n fronin mbretror n vitin 1982, majin e kaluar u vendos n spital pasi q gjendja e tij shndetsore u keqsua. Burimet zyrtare saudite q nga ajo koh flisnin pr prmirsimin e gjendjes s tij shndetsore.
marr nga: islamtoday.net 1.8.2005

11

Artikuj
Dijetart e vrtet - dijetart e Ahiretit
Njeriu prej krijimit t tij jeton n mes dituris dhe padituris. Dituria apsolute i takon vetm All-llahut, azze ve xhel-le. Allllahu i madhruar ka thn: elsat e fshehtsis jan vetm te Ai, at (fshehtsin nuk e di askush pos Tij Enam 59 Ai q e di t fshehtn (gajbin), nuk mund ti fshihet Atij as sa grimca n qiej dhe tok Sebe 3 Ai e di t haptn dhe t fshehtn Eala 7 Krahas ksaj, as melekt e as pejgambert nuk e din t fshehtn. All-llahu i madhruar ka thn: Ai sht q e di t fshehtn, por fshehtsin e vet nuk ia zbulon askujt. Me prjashtim t ndonj t drguari q Ai do Xhin 26, 27 Prkujtoe rastin e Musaut, alejhi selam q transmeton Buhariu nga Ibn Abbasi i cili thot se Ubej Ibn Kabi e ka ndgjuar t Drguarin e All-llahut duke thn: - Musa, alejhis-selam, ka dalur te beni israilt pr tua mbajtur nj fjalim dhe kan pyetur se cili sht m i ditur nga njerzit. Ai (Musau) ka thn: Un. Pastaj All-llahu e ka qortuar se nuk kthehet dituria kah Ai. Pastaj All-llahu i ka shpallur (Musaut) se e ka nj nga robrit e Tij ku bashkohen du detrat dhe sht m i ditur se ty. Rasti me Hidrin n suren Kehf, prej ajetit 60 - 82. Prkujtoe rastin e pejgamberit ton Muhamedit, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, kur e pyetn pr ata q u strehuan n Kehf 12 (shpell) e ai u tha se nesr do ti njofton e disa dit (pesmbdhjet dit) nuk i erdhi shpallja kshtu q mbeti pa prgjigje. All-llahu madhruar n lidhje me kt rast ka thn: dhe mos thuaj kurrsesi pr ndonj shtje un do ta bj kt nesr! Vetm (nse i shton) n dasht All-llahu. Kehf 23, 24 Duke i pasur parasysh kto ajete duhet t dizm se dituria e krijesave melek, xhin apo njerz, sht e kufizuar pa mar parasysh se sa arrin ajo. All-llahu i madhruar ka thn: e juve u sht dhn fort pak dije Isra 85 Dituria e jon sht e pakt por ndoshta ne nuk jemi t vetdijshm. Ajo q duhet t din ata q miren me dituri se dituria edhe nse sht e vogl por sht me devotshmri e me urtsi e bazuar n argumente dhe fakte ajo sht dituria e vrtet. Dituria e sinqert e cila dshmohet me zbatim, ajo sht dituri q e shpton pronarin e saj n Ditn e Gjykimit. All-llahu i madhruar ka thn: m i ndershm te ju sht m i devotshmi prej jush Huxhurat 13 e kujt i sht dhn urtsia, atij i sht mirsi e madhe Bekare 269 Kush respekton All-llahun dhe t drguarin e Tij, t tillt jan ata t shptuarit Nur 52 Dituria q shprehet vetm me fjal nuk bn dobi, por prkundrazi ia shton prgjegjsin pronarit t saj. Iblisi ishte shquar si

m i dituri n mesin e melekve (edhe pse ai ishte nga xhint) mirpo kur e theu urdhrin e All-llahut, dituria nuk i bri dobi, por All-llahu e mallkoi dhe do ta bn nga banort e xhehenemit prgjithmon, All-llahu na ruajt nga dnimi i xhehenemit. I drguari i All-llahut ka thn: M tepr q friksohem pr ymetin tim (paraqitje e ) munafikve q din t flasin (q shtirren si dijetar). (Tra. Ibn Adij nga Omeri, radijallahu anhu, n Kamil. Albani thot se hadithi sht sahih. Shih Xhamius-sagir f. 107.) All-llahu i madhruar ka thn: O ju q besuat pse po e thoni at q nuk e punoni Saf 2 Transmetohet se njher nj nga robrit i ka thn nj hatibit q ligjeronte n ditt e xhuma, pse nuk po e prmend n hytbet e

xhumas asnjher lirimin e robrve dhe e porositi q n hutben e ardhshme mos t haron t prmend kt. Kaluan disa xhuma e ai nuk e prmendi kt derisa mendoi pyetsi se ai ka harruar. Nj xhuma ai e prmendi lirimin e robit e pas xhumas ai robi i tha kaq xhuma kan kaluar e ti nuk e prmende kt e pse sot e prmende. Ai tha se deri ather nuk kishte liruar rob dhe nuk kishte dashur t flet pr nj gj q nuk e ka praktikuar. E tani kishte bler nj rob dhe kishte liruar e pr kt shkak sot e ka prmendur n hytbe e xhumas. O Zoti yn mos na i lako zemrat tona pasi q na ke udhzuar dhe na dhuro nga mshira yte se Ti je Dhuruesi i Madh.
Ali Shaban Tanusha, 29.7.2005

Nj lutje e sinqert pr shi

Nj her para pak vitesh, n Medine ishte nj vap e madhe dhe u mblodhn banort e Medines n xhamin e Pejgamberit, sal-lalahu alejhi ve sel-lem dhe filluan t falin namaz dhe t bjn dua q All-llahu tu sjell shi n Medine. Pritn me shpres q All-llahu tu sjell shi, e pasi prfunduan namazin dhe lutjet shkuan t gjith npr shtpit e tyre prve nj djaloshi i cili kur pa se n xhami nuk kishte njerz (ndrsa mua nuk m vrejti sepse isha i fshehur pas nj shtylle) filloi t lutet me z dhe me lot n sy. Un e dgjova duan e tij dhe thash n vete: Eh, i gjori, tr populli i Medines bri namaz dhe lutje pr shi e All-llahu nuk ua pranoi lutjen, e tia pranoj lutjen ktij! Mirpo, papritmas pash se qielli u vrenjt dhe filloi t bjer shi, djaloshi filloi edhe m shum t qante duke thn: E kush jam un q All-llahu, xhel-le shanuhu, t m pranoj lutjen time?. Pas disa ditsh e pash djaloshin n xhami dhe ishin banort e Medines t mbledhur aty dhe u thash t gjithve pr kt ngjarje, u thash se All-llahu juve nuk ua pranoi lutjen, ndrsa ktij djaloshi ia pranoi. Edhe pse vet un nuk besoja, All-llahu e pranoi lutjen e tij t sinqert. Ndrsa djaloshi ishte prezent, u turprua shum, u ngrit nga ai vend dhe u largua q ti shmanget mendjemadhsis. Sigurisht, mendonte se nse vazhdonte aty jetn do ta lavdronin shum, e ky ishte njeri modest dhe nuk i dshironte lvdatat. Pas ktij rasti, nuk e kam par m kurr n Medine at djalosh besimtar.
Muhamed El-Mukadir, Prgatiti: Shpresim Ademaj

13

Po, vdekja
Jeton, ushqehesh, shtit! Nuk e falnderon Zotin pr t mirat q t drgoi ty! Po vall, rob i ALL-LLAHUT ndonjher a t shkon mendja pr ahiretin, pr terrin e varrit q do t kaploj, po pr torturat q do t prjetosh aty?! Hmm, jo sepse nuk ke menduar asnjher pr t, ngase gjithmon ke menduar vetm pr kt bot t shkret. Nuk t shkoi ndonjher ndrmend t falsh ndonj vakt dhe t falnderosh ZOTIN, po ramazanin a e ke agjruar ndonjher, t bsh dika pr hir t ZOTIT? Jo, sepse gjithmon pr ty parsore ka qen jeta dhe mik t ngusht kishe djallin, i cili t dirigjoi ty. O motra ime dhe vllai im, pse n momentin e vdekjes friksoheni nga meleku i vdekjes? Pse? A mundoheni t ikni prej tij? Por jo, se ju nuk mundeni. Ju i ndoqt me knaqsi thirrjet e shejtanit, pse krkoni ather ndihmn nga Zoti juaj? Hmm, tani krkon t t shtyhen vitet dhe i premton Zotit se do t prmirsohesh, por jo, sepse ti do t jesh i njjti! T shkoi jeta more i shkret! Po n momentet e vdekjes far do ti thuash shejtanit kur do t t mund n betejn q ka kundr teje? O krijes e Allahut, si nuk tu kujtua ndonjher Krijuesi yt? Po salavat a i drgove ndonjher t Drguarit t Allahut? Jo, kurr, sepse pr ty m me rndsi ishin muzika, filmat, sporti sesa t drguarit salavat t Drguarit t Allahut. Po pse harxhove kohn kot, kur Allahu t prsosi, t dha diturin, t krijoi n formn m t bukur. Ndrrove xhennetin me dynja, e q sht vrtet shmtuese. Andaj ata q kan shkuar pa pendim, Allahu i mshiroft ndrsa ju q keni mundsin pendohuni dhe mos vdisni ndryshe vese besimtar.
Fi tore, 15.7.2005

Kompleksi i inferioritetit
Falnderimi i plot i takon All-llahut, subhanehu ve teala. Paqja dhe mshira e Tij qofshin mbi Muhammedin, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, mbi familjen e tij t ndershme, mbi shokt e tij fisnik dhe mbi t gjith ata q e pasojn rrugn e tyre deri n Ditn e Gjykimit. Dobsimi i muslimanve n aspektin e besimit, shtimi i injorancs dhe mkateve n shoqrit muslimane, lnia pas dore e Kuranit, Sunnetit dhe menhexhit t Selefit (metodologjis fetare t muslimanve t par) kan shkaktuar q n mesin e muslimanve t sotm t paraqitet nj fenomen, i cili nuk ka 14 ekzistuar te muslimant e par. Ky fenomen sht kompleksi i inferioritetit. Kompleksi i inferioritetit sht ndjenja se nuk ke vler, se je n nj shkall t ult dhe status t palakmueshm. Ky sht realiteti i shum muslimanve t sotm. Ata kan komplekse t tregojn se jan musliman, kan komplekse ti shfaqin shenjat islame kur jan n publik, kan komplekse ti thrrasin njerzit n fen e Allllahut, kan komplekse t urdhrojn pr t mir dhe t ndalojn nga e keqja.

Muslimani i till ndjehet fajtor para t tjerve vetm se sht musliman, mundohet q ta arsyetoj veten para armiqve t All-llahut dhe lshon pe n principet islame. Pr nj shoqri e cila ka synim rizgjimin e islamit dhe kthimin e ligjit t All-llahut, kjo dukuri sht e papranueshme. Pa dyshim krenaria i takon All-llahut, subhanehu ve teala, dhe t gjith atyre q gjenden n ann e All-llahut. Kush sht n ann e kundrt do t gjej nnmim, poshtrim, friksim, prfundim t keq, ringjallje me sy t verbr dhe dnim t dhembshm. Krenar sht ai i cili e njeh All-llahun, ai i cili e adhuron All-llahun, ai i cili e pason njeriun m t zgjedhur, ai i cili jeton si halife i All-llahut n Tok, ai i cili shpreson n Xhennet. Kurse i nnmuar dhe i zhgnjyer sht pasuesi i shejtanit, robi i epshit, ai i cili jeton n kt bot si kafsht apo n mnyr m t humbur, ai i cili sht n rrugn e cila shpie n Xhehennem. A nuk e kuptoni se Ne ua shpallm librin n t cilin gjendet krenaria juaj? [Enbija: 10]. Kush e dshiron krenarin, e tr krenaria i takon All-llahut, te Ai ngrihet fjala e mir (besimi) dhe veprimi i mir, e Ai i pranon. E ata q prgatitin dredhira t kqija, pr ata sht nj dnim i rnd dhe dredhia e tyre sht e zhdukur. [Fatir: 10]. ...Ndrsa e tr krenaria i takon All-llahut, t drguarit t Tij dhe besimtarve, por hipokritt kt nuk e din. [Munafikun: 8]. All-llahu, subhanehu ve teala, i prshkruan njerzit krenar kshtu: Muhammedi sht i drguar i All-llahut, e ata q jan me t (sahabt) jan t ashpr kundr jobesimtarve, jan t mshirshm ndrmjet vete, ti i sheh kah prulen (n ruku), duke rn me fytyr n tok (n sexhde), e krkojn prej All-llahut q t ket mshir dhe knaqsin e Tij ndaj tyre. N fytyrat e tyre shihen she-

njat e gjurms s sexhdes. Prshkrimi i cilsive t tyre sht n Tevrat dhe po ky prshkrim sht edhe n Inxhil. Ata jan si nj far e mbjell ku mbin filizi i vet, e ai trashet, prforcohet dhe qndron n trungun e vet, ajo e mahnit mbjellsin. (All-llahu i shumoi). Pr t'ua shtuar me ta mllefin jobesimtarve. All-llahu atyre q besuan dhe bn vepra t mira u premtoi falje t mkateve dhe shprblim t madh. [Feth: 29]. Kto jan cilsit e atyre q ishin krenar me islamin, t cilt e udhhoqn botn. Shrimi i smundjes mundsohet me gjetjen e shkaktarit t saj. Nse i dim shkaqet e ksaj dukurie dhe i mnjanojm nga mesi yn, ather do t prmirsohet gjendja dhe do t largohet kjo dukuri negative. 1. Padituria Padituria shkakton q muslimani t ndjehet inferior, sepse nuk e di se All-llahu at e ka br superior, nuk e di se prfundimi u takon t devotshmve, nuk e di se muslimant jan m t lartt, kurse pabesimtart m t ultit, pa marr parasysh numrin, pasurin dhe fuqin e tyre. Andaj ai q nuk i di kto, bhet pre e shejtanit dhe bie n ndikimin e sulmeve t tij dhe pasuesve t tij, dhe e gjith kjo bn q t ndjehet inferior. 2. Sprovat e mdha Shkak tjetr jan sprovat e mdha, rrethi i keq, shoqria e degjeneruar, numri i pakt i atyre q i prmbahen dinit t All-llahut, sharjet dhe shpifjet e mdha q bhen kundr muslimanve, talljet e ndryshme q i bjn me besimtart dhe propaganda e madhe kundr tyre. All-llahu, subhanehu ve teala, thot: E mos u dobsoni (fizikisht) dhe mos u dshproni (shpirtrisht) derisa ju jeni m t lartit, po qe se jeni besimtar t sinqert. [Ali Imran: 139]. 3. Besimi i dobt 15

Besimi i dobt sht nj ndr shkaqet kryesore t gjith ksaj. Prandaj besimtari duhet t kujdeset pr besimin e vet, duhet ta shtoj diturin dhe devotshmrin, tu largohet sa m shum mkateve dhe veprave t flliqura. 4. Shoqrimi me t devijuarit Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ka thn: Njeriu sht n fen e shokut t vet, andaj le t ket kujdes me k shoqrohet. [transmeton Ebu Davudi dhe Tirmidhiu]. Nj njeri i cili shoqrohet me t devijuarit, duke i ln pas dore t udhzuarit, s shpejti do t ndihet i kompleksuar para tyre. Do t kompleksohet tu flas pr fen e All-llahut, ti thrras n rrugn e drejt, madje edhe tu tregoj se e fal namazin. Nj njeri i till do t kompleksohet t lshoj mjekr, e nse sht vajz do t kompleksohet t mbulohet. 5. Shikimi i bots me sy materialist Nj njeri i cili ka besim t dobt dhe dituri t cekt kur ta shoh prparimin ekonomik dhe industrial t pabesimtarve do t ndjehet i kompleksuar dhe n zemrn e tij do t lind madhrimi i armiqve t All-llahut. All-llahu, subhanehu ve teala, e cek rastin e Karunit n Kuran q ne t marrim msim dhe mos ta shohim botn vetm n aspektin material. Karuni ishte nga populli i Musait dhe ai e shtypte at popull ngase Ne i patm dhn aq shum pasuri saq nj grup i fuqishm mezi bartnin elsat e (pasuris s) tij, e kur populli i vet i tha: Mos u kreno aq fort sepse All-llahu nuk i do t shfrenuarit! [Kasas: 76].

Karuni kishte pasuri t madhe, e njerzit kur e pan at u ndan n dy grupe: a) Ata q e shihnin botn me sy materialist: Ai (Karuni) doli para popullit t vet me stolin e vet, e ata q kishin synim jetn e ksaj bote than: Ah, t kishim pasur edhe ne si i sht dhn Karunit, vrtet ai sht fatbardh! [Kasas: 79]. b) Besimtart e vrtet: E ata q ishin t zott e dituris than: T mjert ju, shprblimi i All-llahut sht shum m i mir pr at q besoi dhe bri vepr t mir, po at nuk mund ta arrij kush prve t durueshmve! [Kasas: 80]. Ka edhe shkaqe t tjera, mirpo ne do t mjaftohemi me kaq. Kompleksi i Inferioritet shfaqet n forma t ndryshme, prej tyre: 1. Mosshfaqja e shenjave fetare, si mjekra dhe shamia. 2. Prngjasimi me mosbesimtart n pamjen e tyre, n veshjen e tyre, n festat dhe manifestimet e tyre. 3. Frika prej mosbesimtarve. 4. Dobsimi fizik dhe dshprimi. 5. Pesimizmi. 6. Lnia e urdhrimit pr t mir dhe ndalimit nga e keqja, etj. Kur ti analizojm mir shkaqet dhe shfaqjet e kompleksit t inferioritetit, do ta shohim rrezikun e ksaj dukurie pr shoqrin muslimane n prgjithsi dhe pr individin musliman n veanti. Lusim All-llahun me emrat e Tij t bukur dhe cilsit e Tij t larta q t na bj prej muslimanve t vrtet, krenar me islamin, t knaqur me All-llahun dhe t Drguarin e Tij.
Omer Islami, 22.7.2005

16

Hutbe
Falni q t'ju falet
Shpesh her jemi dshmitar t rasteve kur njerzit zihen dhe rrihen pr shkaqe shum banale. Q t bhet kjo e keqe edhe m e madhe, kto shkaqe banale shum her bhen edhe shkak pr ardhjen deri te vrasja e njri tjetrit. Vall, kaq shum jan ngurtsuar zemrat tona, saq nuk jemi t gatshm t tolerojm dhe falim njri-tjetrin?! Deri kur znkat shum t vogla do t bhen shkak q t derdhet gjaku i muslimanit?! Deri kur do t inatosemi dhe nuk do t pranojm iniciativat e ndryshme pr pajtim mes nesh?! A nuk shohim se si mkatet e ndryshme q jan duke u prhapur n mesin ton kan ndikim shum t madh n zemrat dhe mnyrn e mendimit ton?! Kur ka qen n mesin ton burr ai q ka vrar dhe prer pa ndonjfar lidhjeje dhe rendi?! Kur sht vlersuar si trim ai q nuk ka lshuar pe dhe nuk ka pranuar pajtimin, por ka uar inatin dhe ka kmbngulur n mospajtim dhe hakmarrje?! Pr t gjitha kto dilema q na paraqiten, fatkeqsisht, nga realiteti i hidhur n t cilin jetojm, m duhet q t flas pak edhe pr faljen. Kt shkrim do ta fillojm nga nj hadith i cili tregon vlern e madhe q ka falja n jetn e muslimanve. Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, thot: "Sadakaja nuk e pakson pasurin. Njeriut q fal All-llahu ia shton krenarin, kurse ai q tregohet modest, All-llahu e ngre". (Muslimi). Nse ndalemi dhe analizojm pak kt hadith do t kuptojm se: - Sadakaja e shton bereqetin e pasuris, i largon t kqijat dhe shton shprblimin nga kjo vepr. - Njeriu q njihet pr falje dhe toleranc fiton autoritet dhe publicitet n mesin e njerzve dhe fiton krenari n dynja dhe ahiret. - Njeriu modest fiton vend t posam n zemrat e njerzve dhe grada t larta n dynja dhe ahiret. Kurse dispozitat e fikhut q i nxjerrim nga ky hadith jan kto q vijojn: 1- Pasuria q jepet sadaka, All-llahu lshon bereqet n at pasuri. 2- Falja dhe toleranca ia shton besimtarit krenarin dhe nderimin n dynja dhe ahiret. 3- Falja dhe toleranca sht nj pozit e lart, t ciln nuk e arrin askush tjetr prpos atij q arrin gradat e ihsanit, kurse ihsani sht t adhurosh All-llahun, sikur q e sheh ti At, sepse edhe nse nuk e sheh ti At, Ai t sheh ty. 4- Falja dhe toleranca sht prej shkaqeve m t rndsishme pr tiu nnshtruar masa e liderit dhe pr t mbetur mbretria. 5- Stimulohet falja dhe toleranca n t gjitha raportet prpos se kur shkelen kufijt e All-llahut dhe nprkmben ndalesat e Tij.

17

6- Modestia, mosmendjemadhsia dhe mosvetplqimi sht prej shkaqeve t ngritjes dhe arritjes s pozits s lart. 7- Modestia bn q t'i shtohet dashuria e njerzve ndaj tij. 8- Stimulim pr t pasuar Sunetin e Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, sepse ai sht shembull i mir pr mbar njerzimin, mshir pr mbar botrat dhe thirrs n moral t mir. Falni dhe jini tolerant Falja sht shum afr devotshmris, vepr e ndershme dhe me dobi n dynja dhe ahiret. Kjo sjellje sht morali m i mir i njerzve t dynjas dhe ahiretit. Falja domethn t meritosh nj t drejt dhe ta falsh ose ta marrsh prsipr ti n vend t atij. All-llahu, subhanehu ve teala, duke i prshkruar njerzit e devotshm thot: "T cilt japin kur jan shlir edhe kur jan n vshtirsi dhe q e frenojn mllefin, q ua falin (t keqen) njerzve, e All-llahu i do bamirsit". (Ali Imran: 134). Kjo sjellje prvese krkohet q t jet e pranishme n mesin e muslimanve, duhet t jet e pranishme edhe gjat thirrjes s ithtarve t Librit n fe t All-llahut. All-llahu, subhanehu ve teala, pasi q i sqaron tentimet e jobesimtarve pr t'i br tr njerzit si vetja, kurthet dhe mashtrimet e tyre n kt drejtim, krkon prej nesh q tua falim, duke thn: "Shum ithtar t librit (jehudi, krishter) edhe pasi u sht br e qart e vrteta, nga vet zilia e tyre personale dshiruan q pas besimit tuaj t'iu kthejn n mosbesimtar, pra ju faljauni dhe largohuni prej tyre derisa All-llahu ta sjell urdhrin e vet. All-llahu ka mundsi pr do send". (El-Bekare: 109).

Falja dhe toleranca sht koka e fitores dhe ngadhnjimit, si kan thn disa njerz nga selefi: "Forma m e mir e sjelljes ndaj atij q gabon ndaj teje, sht q t sillesh duke e respektuar All-llahun n sjelljen tnde ndaj tij". Kshtu bashkohen zemrat, afrohen dhe kapen pas s vrtets. Sipas ksaj, del se falja dhe toleranca sht rruga q na shpien n realizimin e rregullit hyjnor: "Fundi i takon njerzve t devotshm". Ky rregull sa krkohet t praktikohet nga njerzit e thjesht, aq edhe m tepr krkohet t respektohet nga lidert dhe prijsit. Secili njeri q ka marr ndonj post t liderit apo kryetarit duhet t pajiset me kt cilsi, nse dshiron q ta respektojn masa dhe njerzit. All-llahu, subhanehu ve teala, i drejtohet Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, duke i thn: "Ti ishe i but ndaj atyre, ngase Allllahu t dhuroi mshir, e sikur t ishe i vrazhd e zemrfort, ata do shkaprderdheshin prej teje, andaj ti falju atyre dhe krko ndjes pr ta, e konsultohu me ta n t gjitha shtjet, e kur t vendossh, ather mbshtetu n All-llahun, se All-llahu i do ata q mbshteten". (Ali Imran: 159). Abdurahman Sadiu, rahimehull-llah, duke e komentuar kt ajet thot: "Sjellja e mir e kryetarit musliman i trheq njerzit n fen e All-llahut dhe i stimulon n t, duke fituar edhe lvdatn dhe shprblimin e veant, kurse sjellja e keqe e kryetarit musliman i largon njerzit nga feja dhe ua bn t urryer fen, po edhe fiton qortimin dhe dnimin e veant. Shikoni se far i thot All-llahu ktij Pejgamberi q nuk gabon, ather far mbetet pr t tjert. A nuk sht prej detyrave m t mdha dhe m t rndsishme pasimi i moralit t tij t ndershm dhe t sillet me njerz sikurse sht sjell ai me ta, me

18

butsi, sjellje korrekte, afrim, duke zbatuar urdhrin e All-llahut dhe pr ti afruar njerzit te feja e Tij. Pastaj e ka urdhruar All-llahu q tua fal atyre gabimet dhe mangsit kundrejt tij dhe t krkoj falje pr ta pr gabimet ndaj All-llahut. Kshtu ka grumbulluar edhe faljen edhe bamirsin". Falja gjat ekzekutimit t dnimeve fetare All-llahu, subhanehu ve teala, thot: "Ndshkimi i t keqes bhet me nj t keqe n t njjtn mas, e kush fal e bn pajtim, shprblimi i tij sht tek All-llahu. Vrtet, Ai nuk i do zullumqart". (Esh-Shura: 40). "Kush bn durim dhe fal, s'ka dyshim se ajo sht virtyti m i lart (i lavdishm)". (Esh-Shura: 43). "All-llahu nuk do publikimin e shprehjeve t kqia prve (publikimit) t atij q i sht br padrejt. All-llahu sht dgjues, i dijshm. Nse publikoni ndonj t mir ose e fshihni at, ose i falni ndonj t keqe (dikujt), All-llahu i plotfuqishm fal shum". (En-Nisa: 148- 149). " edhe plagt kan kundrmas. E kush e fal at (hakmarrjen), ajo sht shpagim (nga mkatet) pr t. ". (El-Maide: 45). "N qoft se doni t merrni hak, ather ndshkoni n at mas sa jeni ndshkuar ju; e nse duroni, pa dyshim ai sht m i mir pr ata q durojn". (En-Nahl: 126). Si gjat raporteve bashkshortore, ashtu edhe gjat ndarjes dhe divorcit All-llahu, subhanehu ve teala, na stimulon n falje dhe toleranc. All-llahu, subhanehu ve teala, thot: "E nse i lshoni ato para se t kontaktoni, por u keni pas caktuar atyre nj caktim (kuror), ather duhet t'u jepni gjysmn e asaj q e keni caktuar, prve nse ato ju falin ose ju fal ai n duart e t cilit sht lidhja e kurors. E t falni (burra ose gra) sht m afr devotshmris, e mos e harroni bamirsin ndr-

mjet jush. Vrtet, All-llahu sheh at q veproni". (El-Bekare: 237). Si rezyme e tr ksaj q kemi paraqitur deri m tani, mund t themi se mnyra m e fort dhe m e suksesshme pr t forcuar raportet shoqrore dhe pr ti afruar njerzit mes tyre, sht falja dhe toleranca. Kt cilsi nuk mund ta posedoj secili njeri, kt e posedon vetm njeriu i madh q zemrn e ka t bardh dhe t mbushur me iman, e ata jan bamirsit. All-llahu, subhanehu ve teala, thot: "Nuk sht e barabart e mira dhe e keqja. Andaj, (t keqen) ktheje n mnyrn m t mir, se ather ai, me t cilin kishit njfar armiqsie, do t bhet mik i afrt. Mirpo kt nuk mund ta arrij kush, pos atyre q jan t durueshm, dhe nuk mund ta arrij kush, pos atyre q kan virtyt t lart". (Fusilet: 34- 35). Disa hadithe q flasin mbi vlern e faljes 1- Ebu Abdullah El-Xhedeliu thot: "E kam pyetur Aishen, radijall-llahu anha, pr sjelljen e Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem? Ajo m tha: nuk ishte imoral, nuk fliste fjal t flliqura, nuk brtiste n treg dhe nuk e kthente t keqen me t keqe, por falte dhe toleronte". (Sahih, Tirmidhiu). 2- Malik ibn Nudlete El-Xhushmiu thot: "O i Drguar i All-llahut, njri kur shkoj tek ai as nuk m afron e as nuk m gostit, kur vjen tek un, a t kujdesem pr te? Tha: po, kujdesu. Kur m pa me rroba t vjetra m tha: a ke pasuri? I thash: nga t gjitha llojet m ka dhn All-llahu. M ka dhn deve dhe dhen. M tha: le t shihet kjo pasuri n veshmbathjen tnde". (Sahih, Tirmidhiu). 3- Abdullah ibn Omeri, radijall-llahu anhu, thot: "Erdhi nj njeri te Pejgamberi, sal-lallllahu alejhi ve sel-lem, e tha: Sa her tia fal shrbtorit tim? Heshti Pejgamberi, sal-lallllahu alejhi ve sel-lem. Pastaj srish i tha: sa 19

duhet tia fal shrbtorit tim? do dit shtatdhjet her". (Sahih, Tirmidhiu). 4- Aisheja, radijall-llahu anha, thot: "O i Drguar i All-llahut nse takoj Natn e Kadrit far t them n kt nat? Tha: thuaj: Allllahumme inneke afuvun tuhibul-afve fafu anni- All-llahu im, ti je Fals dhe e do faljen, m fal mua". (Sahih, Tirmidhiu). 5- Abdullah ibn Amr ibn Asi, radijall-llahu anhu, thot se Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ka thn: "Mshironi q t mshiroheni, falni q t'ju falet. Vaj pr ata q i zbukurojn fjalt dhe vaj pr ata q insistojn n gabimet e tyre edhe pse e din". (Sahih, Ahmedi). Nse i hedhim nj shikim jetprshkrimit t Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, atje do t shohim raste t shumta q e shpalosin shum qart kt veti t ndershme t Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. Ne do t prmendim vetm nj rast. Falje e tij ndaj atyre q e kishin dmtuar gjat qndrimit n Mek para se t shprngulej pr n Medin. Sa ishte Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, n Mek, keqtrajtohej dhe torturohej nga shum njerz. N ditn e lirimit t Meks flamurin e ensarve e mbante Sad ibn Ubade. Kur kaloi Sadi pran Ebu Sufjanit i tha: Kjo dit sht dit e prleshjes, dit q sht lejuar lufta n Mek, n kt dit All-llahu i ka mposhtur kurejshitt. Kur i erdhi n vesh Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, kjo q kishte thn Sadi, tha: sot sht dita e mshirs, n kt dit madhrohet Qabeja, n kt dit All-llahu ka br krenar kurejshitt dhe urdhroi q ti merret flamuri Sadit e ti jepet djalit t tij, Kajsit". ("Nektari i vulosur", fq. 466). Disa fragmente nga falja e selefit (muslimanve t par) - Tregimi mbi shpifjen q i bn Aishes, radijall-llahu anha, sht shum e njohur. Njri 20

q ishte futur n kt shpifje ishte edhe Mistah ibn Uthathe. Pasi q zbriti pastrimi i Aishes n Kur'an dhe u shpall pafajsia e saj nga mbi shtat qiejt, Ebu Bekri, radijall-llahu anhu, u betua se nuk do ti jepte ndihm Mistahut pas ktij rasti. Ather All-llahu e zbriti ajetin Kur'anor: "T ndershmit dhe t pasurit nga ju, t mos betohen se nuk do t'u japin t afrmve, t varfrve dhe atyre q pr hir t All-llahut lan vendlindjet e tyre, po le t'ua falin (gabimin) dhe mos t'ua zn pr t madhe. A nuk dshironi q All-llahu t'u fal ju? All-llahu fal dhe mshiron shum". (En-Nur: 22). Ebu Bekri, radijall-llahu anhu, duke qar iu prgjigj thirrjes s All-llahut n kt ajet, duke thn: gjithsesi se dshiroj q All-llahu t mi fal mkatet. Dhe vazhdoi tia jepte ndihmn q ia jepte m hert. - Ebu Omer ibn Abdul-Berri, rahimehull-llah, tregon: Safija kishte nj shrbtore, e cila erdhi te Omeri, radijall-llahu anhu, e i tha: Safija akoma e do ditn e shtun dhe ka raporte afrsie me ifutt. Omeri, radijall-llahu anhu, drgoi q t verifikohej ky lajm. Safija duke u prgjigjur tha: q nga dita q All-llahu ma ka zvendsuar t shtunn me t xhuman, un nuk e dua m t shtunn, kurse raportet e afrsis me ifutt i mbaj pr shkak se n mesin e tyre kam farefis, andaj kujdesem pr ta. Pastaj Safija i tha shrbtores s vet: far t shtyri ta thuash kt? Tha: shejtani. I tha: shko se je e lir". ("Sijer", 2/ 231). Edhe pse kjo shrbtore bri kt shpifje shum t rrezikshme, ajo ia fali dhe madje i bri edhe nj bamirsi shum t madhe duke e liruar nga robria. A nuk meritojn kto raste t jen shembull pr ne?!

- Imam Ahmedin e kan torturuar pr shtjen e Kur'anit disa her, mirpo Imam Ahmedi e duroi tr kt keqtrajtim, derisa u kuptua e vrteta dhe kjo sprov u largua nga ai. Pas ksaj Imam ahmedi ka thn: "Secili q ka qen shkak pr keqtrajtimet e mia ia kam br hallall, prpos bidative. Edhe Mutesimit, Halifes, ia kam falur, sepse kam par q All-llahu ka thn: " po le t'ua falin (gabimin) dhe mos t'ua zn pr t madhe.", kurse Pejgamberi, sallall-llahu alejhi ve sel-lem, e urdhroi Ebu Bekrin, tia fal Mistahut. Pastaj ka thn: "far fiton nse All-llahu e dnon nj vllain tnd musliman pr shkakun tnd". ("Sijer", 11/ 177). - Imam Ibn Kajim el-Xhevziu, rahimehullllah, kur flet pr lvdatat mbi Ibn Tejmijjen dhe faljen e tij, thot: "Nj dit i erdha duke e prgzuar me vdekjen e nj armiku t tij t prbetuar, i cili e armiqsonte dhe e torturonte shum. Ai m qortoi dhe ma ndaloi kt vepr, pastaj tha inna lilah ve inna ilejhi raxhiun dhe shpejt u ngrit e shkoi te shtpia e tyre, i ngushlloi dhe u tha: un pr ju jam n vendin e tij, pr do gj q keni nevoj, un ju ndihmoj. U gzuan shum pr kt gjest, u lutn pr t dhe kt e konsideruan si gjest shum t madh. Mshira e All-llahut dhe knaqsia e Tij qoft mbi t". (Tehdhibu Medarixhus-Salikin", fq. 437). Vall, ne a i posedojm kto vlera?! A nuk duhet t pajisemi me to dhe t bhen pjes e pandar e edukats son?!

Disa fjal t selefit q e lavdrojn faljen Muheleb ibn Ebi Sufrete thot: "Asgj se vazhdon mbretrin m shum se falja. Vlera m e madhe e nj mbreti sht falja". Halid Ibn Abdullah El-Kasriu mbajti nj hutbe n Vasit e tha: "Njeriu m i ndershm sht ai q i jep atij q nuk shpreson prej tij, njeriu m fals sht ai q fal kur ka fuqi dhe njeriu m i kujdesshm ndaj farefisit sht ai q kujdeset ndaj atyre q nuk kujdesen pr t". Muntesir Bil-lah kur ia fali Ebul-Umrud EshShari tha: "Lezeti i faljes sht m e mbl se lezeti i hakmarrjes, kurse vepra m e keqe sht hakmarrja e atij q ka mundsi t hakmerret". All-llahu, subhanehu ve teala, thot: "Dhe ngutuni (me pun q meritoni) n falje mkatesh nga Zoti juaj dhe pr nj xhennet, gjersia e t cilit sht si gjersia e qiejve dhe e toks, i prgatitur pr t devotshmit. T cilt japin kur jan shlir edhe kur jan n vshtirsi dhe q e frenojn mllefin, q ua falin (t keqen) njerzve, e All-llahu i do bamirsit". (Ali Imran: 133- 134). "Nuk sht e barabart e mira dhe e keqja. Andaj, (t keqen) ktheje n mnyrn m t mir, se ather ai, me t cilin kishit njfar armiqsie, do t bhet mik i afrt". (Fussilet: 34). E lusim All-llahun q t na e mbush zemrn me butsi dhe falje, t na bj njerz q anojn nga pajtimi dhe mirkuptimi dhe ti ikim inatosjes, hakmarrjes, dhuns dhe vrasjes. Amin.
Bekir Halimi, 15.07.2005

21

Knaqsia e adhurimit
Vllezr t nderuar! far krkon njeriu n jet? A nuk hulumtojn njerzit lumturin e madhe dhe thesarin gjigant? A nuk hulumtojn qetsi t sigurt dhe rehati t vazhdueshme? A nuk dshirojn q t jen t gzuar, t buzqeshur, gojmbl dhe t dgjojn fjal t kndshme? A nuk hulumtojn shumica e njerzve lezetin dhe knaqsin? Rruga q shpie deri te tr kto gjra sht feja jon e madhe, mirpo fatkeqsisht shumica e njerzve jan larguar nga kjo rrug. Nj pjes e madhe e njerzve kan iluzione se kan gjetur lumturin dhe kan arritur knaqsin, mirpo ata n kt iluzion notojn dhe n mdyshjet e tyre bredhin. Kurse ti o besimtar i vrtet, ti o musliman i sinqert, ti q i nnshtrohesh madhris s All-llahut, ti q e prmend All-llahun vazhdimisht, ty q t rrjedh loti nga syri yt pr hir t All-llahut, ti q e vendos ballin tnd n tok pr All-llahun, vetm ti je ai q e ke kuptuar rndsin e ktij besimi, ti ke bashkvepruar me kt besim, ti i ke prmbushur kushtet e ktij besimi, andaj vetm ti je i lumturi n jetn e ksaj dynjaje dhe vetm ti je i shptuari dhe fitimtari n ahiret, me lejen e All-llahut, subhanehu ve teala. Cila sht knaqsia t ciln e hulumton njeriu. far krkon n jet? far hulumton? Kt gj ta ka lehtsuar All-llahu, subhanehu ve teala, dhe ta ka ofruar para teje. Ta ka ofruar vetm nj rrug t vrtet, fillon nga momenti i par nga i cili fillon t kuptosh dhe t perceptosh obligimet. Kjo rrug fillon n kt dynja dhe deprton n qiejt e lart dhe arrin deri te knaqsia e All-llahut, subhanehu ve teala. 22 Dije se lezeti dhe knaqsia gjenden n besimin n All-llahun, Nj, n veprimtarin pr t fituar knaqsin e All-llahut, azze ve xhelle, n adhurimin e Mbretit Dhuntidhns, tebareke ve teala. Ta shikojm kt knaqsi q e shijojn besimtart, t ciln e kan njohur dhe ua kan msuar njerzve pejgambert, t ciln e kan vjel dhe jan knaqur me shijimin e tij robrit e devotshm t All-llahut dhe nga e cila jan privuar shum njerz n kto kohra, sepse nuk kan ecur rrugs s duhur dhe nuk i kan kryer detyrat dhe obligimet. Knaqsia e vrtet Dhuntia m e madhe dhe begatia gjigante t ciln na e ka dhn All-llahu, subhanehu ve teala, sht q tr jetn tia kushtojm Allllahut, subhanehu ve teala. All-llahu, azze ve xhel-le, thot: "Un nuk i krijova xhint dhe njerzit pr tjetr pos q t m adhurojn". (Edh-Dharijat: 56). "Thuaj: "Namazi im, kurbani im, jeta ime dhe vdekja ime jan thjesht pr All-llahun, Zotin e botve. Ai nuk ka shok (nuk adhuroj tjetr). Me kt (thjeshtsi t adhurimit vetm pr Zotin) jam i urdhruar dhe jam i pari i muslimanve (i pari q pranoj dhe bindem)!". (El-Enam: 162- 163). Sa madhshtore sht t ndrlidhet i dobti me All-llahun e fuqishm! Sa madhshtore sht t ndrlidhet njeriu i paaft dhe i dobt me All-llahun, subhanehu ve teala, Plotsia e t Cilit nuk ka fund! Sa madhshtore sht q ti nnshtrohet i varfri dhe i ngrati t Pasurit dhe t Fuqishmit! Ky njeri me kt veprim shndrrohet n fotografi tjetr dhe i jep domethnie tjetr jets.

Ky njeri ndrlidhet me qiellin, ndrlidhet me dritn e shpalljes, ndrlidhet me frymzimin e All-llahut q ia dha Ademit, alejhisselam, q kur e krijoi nga nj grusht dheu, q ather All-llahu, azze ve xhel-le, dshiroi q ushqimi i ktij shpirti t ndrlidhet me Krijuesin e tij, subhanehu ve teala. Besimi, pr t cilin na tregoi Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, se n t gjendet knaqsia, mblsia, knaqsia dhe lumturia, ky besim i cili e qetson zemrn dhe sht vendpushim pr shpirtin. A ka shprehje m t fuqishme se kjo me t ciln sht shprehur Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem?: "Ka shijuar shijen e besimit ai q sht dakord q All-llahun ta ket Zot, Islamin fe dhe Muhammedin Pejgamber". (Muslimi). Sa madhshtore sht kjo qetsi, ky pushim dhe ky stabilitet kur ti e adhuron dhe i nnshtrohesh Hyjnis Nj, kurse t tjert i nnshtrohen fuqive toksore, prej tyre i shpresojn t mirat dhe prej dmit t tyre friksohen, kurse ti je i lir dhe nuk i nnshtrohesh askujt prpos All-llahut. Njerzit bredhin t hutuar dhe krkojn rrug ktu e aty, hulumtojn metod n lindje dhe perndim, kurse tek ti gjendet metoda e Islamit, rruga e drejt, n t ciln All-llahu e grumbulloi tr mirsin dhe mnjanoi nga kjo do mangsi dhe dm: "Sot prsosa pr ju fen tuaj, plotsova ndaj jush dhuntin Time, zgjodha pr ju islamin fe". (El-Maide: 3). Njerzit hulumtojn shmblltyra dhe yrnek ktu e atje, kurse ti ke shmblltyrn dhe yrnekun m t madh n Pejgamberin, sal-lallllahu alejhi ve sel-lem, e cili sht krijesa m e mir dhe vula e pejgamberve: "Ju e kishit shembullin m t lart n t drguarin e Allllahut, kuptohet, ai q shpreson n shprblimin e All-llahut n botn jetr, ai q at shpres e shoqron duke e prmendur shum shpesh All-llahun". (El-Ahzab: 21).

Sa madhshtor sht ky unikalitet, i cili ta unifikon kahjen dhe qllimin tnd drejt All-llahut, duke iu nnshtruar dhe prulur, duke marr Islamin si metod dhe ligj jete, kurse Pejgamberin, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, shembull dhe yrnek. Sa madhshtore sht kjo qetsi q derdhet n kt zemr: "Ata q besuan dhe me t prmendur All-llahun zemrat e tyre qetsohen; pra ta dini se me t prmendur All-llahun zemrat stabilizohen". (Er-Rad: 28). Sa madhshtore sht kjo dhunti! Sa madhshtore sht kjo knaqsi! Nse njeriu bashkvepron me kt dhunti sinqerisht, nse e absorbon plotsisht, nse jeton dhe mbetet me t vazhdimisht, do t'i realizohet ajo q ia ka sqaruar Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sellem: "Te kush gjenden tre gjra me to ka gjetur mblsin e besimit: ta doj All-llahun dhe Pejgamberin m shum se do gj, t doj nj njeri vetm pr All-llahun dhe t urrej kthimin n mosbesim, sikurse urren t hidhet n zjarr". (Buhariu dhe Muslimi). T gjitha kto ndjenja t dashuris dhe emocioneve i sjell besimi dhe ai i kultivon dhe i ushqen dhe i shndrron n knaqsi dhe lezet n kt jet. Andaj selefi i ktij ummeti, kur e kan shijuar kt mblsi kan thn: "Pasha Allllahun ne jemi n nj knaqsi, e nse do ta dinin mbretrit dhe bijt e tyre do t mundoheshin t na e marrin me shpat". Do t shijojn shijen e besimit, do t shijojn raportin me All-llahun, subhanehu ve teala, q nse na lidhet zemra me kt besim, nuk do t na lidhet pr asgj tjetr prpos ktij besimi. Pas ksaj gjendjeje t gjitha aspiratat tuaja, mallngjimi, shpresa, qllimet n kt jet do t ndrlidhen shum ngusht me kt besim, si na ka sqaruar Pejgamberi, sal-lallllahu alejhi ve sel-lem, n kto dhunti imani dhe dhurata hyjnore, t cilat ti ofron All-llahu 23

ty, o rob besimtar dhe t dallon nga mbar njerzimi i devijuar dhe i hutuar, i larguar nga metoda e All-llahut, mohuese e Zotit dhe Mbretit, azze ve xhel-le. Analizo hadithin e Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, kur thot: "Kur All-llahu e do nj njeri e thrret Xhibrilin e i thot: un e dua kt njeri, duaje edhe ti, ather e do Xhibrili dhe i thrret banort e qiejve duke thn: All-llahu e do kt njeri, andaj edhe ju duhet ta doni, ather e duan banort e qiejve, e pastaj bhet i pranueshm n tok". (Buhariu dhe Muslimi). Nse i sheh zemrat q anojn nga ti, kraht q t prqafojn, buzt q t buzqeshin, shklqimin e syve t atij q t shikon me dashuri, kurse ti nuk u ke br atyre ndonj t mir ose ndonj ndihmes, por sht gjuha e biseds imanore dhe ndjenjat e zemrs q me lejen e All-llahut i sjellin kto raporte, raporte q i sjellin lumturin dhe qetsin njerzimit. Nse dshiron t kuptosh reflektimin e gjurmve t besimit n qetsin tnde dhe n raportet tuaja me kt gjithsi dhe me kt jet, analizo hadithin e Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: "Ai q krkon knaqsin e All-llahut, duke i hidhruar njerzit e fiton edhe knaqsin e All-llahut dhe knaqsin e njerzve, kurse ai q hidhron All-llahun duke i knaqur njerzit, e hidhron All-llahun edhe i hidhron njerzit". (Sahih, Tirmidhiu). Mbetet i prvuajtur, i privuar, i braktisur edhe nse e posedon tr pasurin edhe nse para vetes i ka t gjitha knaqsit e jets, mirpo ndien ngushtic n gjoks, zemrn ia mbulojn brengat, syt ia rndon pikllimi, i cili ia nxin fytyrn. Lezeti i vetmimit me All-llahun Kur e pyetn Hasan Basriun: "Pse fytyrat e njerzve q falin namaz nate shndrrisin? U prgjigj: sepse jan vetmuar me Zotin e tyre 24

dhe u ka dhn nga Drita e Tij, subhanehu ve teala". Besimtari edhe n kulmin e sprovave, n vshtirsit m t mdha dhe llahtarin marramendse mbetet i qet dhe i sigurt n premtimin dhe fitoren nga All-llahu, subhanehu ve teala. Kshtu jan shprehur pejgambert. A nuk i tha Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, Ebu Bekrit, radijall-llahu anhu: ka mendon pr dy njerz q i treti me ta sht All-llahu?! A nuk tha Musai, alejhisselam: "Ai (Musai) tha: "Kurrsesi, me mua sht Zoti im, Ai do t m udhzoj". (Esh-Shuara: 62). A nuk tha Ibrahimi, alejhisselam: "Po Ne i tham: "O zjarr, bhu i ftoht dhe shptim pr Ibrahimin!". (El-Enbija: 69). Sa madhshtore sht kjo qetsi n kto zemra, qetsi e cila u jep ktyre njerzve stabilitet dhe rehati. Kshtu, kur njeriu lidhet ngusht pas All-llahut, pr ka mallngjehet dhe pr ka gzohet?! Ai gzohet me dhuntit e All-llahut, me respektet ndaj All-llahut dhe nnshtrimit ndaj Tij: "Thuaj: "Vetm mirsis s All-llahut dhe mshirs s Tij le t'i gzohen, se sht shum m e dobishme se ajo q grumbullojn ata". (Junus: 58). Nse njerzit gzohen me avancime dhe shtim t pasuris, nse gzohen me pallate dhe shtpi luksoze, muslimani gzohet me nj sexhde prulse, n nj nat t qet, n kohn e syfyrit ku flet me Zotin e tij, i rrjedhin lott, i prulet Madhris s Tij: "I heqin trupat e tyre prej dyshekve, duke e lutur Zotin e tyre nga frika dhe nga shpresa dhe nga ajo q Ne ua kemi dhn (pasuria) atyre, ata japin". (Es-Sexhde: 16). Cili sht mallngjimi q ia dominon njeriut zemrn nse deprton thell n t besimi? Kur i vjen momenti i vdekjes Bilalit, radijallllahu anhu, brtet gruaja e tij duke thn: vaj

pr mua, m mbyti mrzia. Ai ia kthen n at gjendje dhe i thot: "O m kaploi gzimi, sepse nesr do t takoj t dashurit e mi, Muhammedin dhe shokt e tij". Mallngjimi pr All-llahun, ishte ajo q ndodhi me Enes ibn Nedrin, radijall-llahu anhu, i cili gjat betejs s Uhudit tha: E ndiej aromn e xhennetit te kodra e Uhudit". Pastaj ngrihet i mallngjyer, i pasionuar dhe i dashuruar pr tu takuar me All-llahun, subhanehu ve teala, me dshir pr ta respektuar All-llahun dhe e hedh veten drejt vdekjes, kshtu q bie shehid pr hir t Allllahut, azze ve xhel-le. Umejr ibn Humami ishte pjesmarrs n betejn e Bedrit dhe ishte duke ngrn disa hurma dhe kur dgjoi thirrjen e Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, i cili tha: "Nse lufton dikush sot me kta, i drejtuar dhe duke mos ia kthyer shpinn, do ta shtij All-llahu n xhennet". Kur e dgjoi kt hadith, i hodhi ato hurma q i kishte n dor duke thn: "Sa e gjat sht kjo jet derisa ta arrij kt shpres t madhe". Dhuntia e besimit dhe ndikimi i tij n jet Besimi jetn e shndrron n nj kopsht t gjelbr, e bn njeriun sikur t jet duke jetuar n nj kopsht rreth t cilit qarkullojn lumenj, ka lule, knaqet n hijen e pemve, i vjel frytet e ktyre pemve, sikurse mos ta kishte prekur asnjher ndonj e keqe, ose sikurse mos t kishte vuajtur asnjher. Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, na e ka treguar kt duke thn: "Besimtari i fuqishm sht m i mir dhe m i dashur te All-llahu se sa besimtari i dobt, edhe pse n secilin prej tyre ka mirsi". (Muslimi). Kurse n hadithin tjetr na thot: "sht pr tu habitur me punn e besimtarit, tr shtja e tij sht mirsi. Nse e godet begatia, ai falnderon, e nse e godet fatke-

qsia ai duron, e kjo nuk sht pr asknd tjetr prpos pr besimtarin". (Muslimi). Ai n do gjendje e sheh dritn e All-llahut, e sheh urtsin e Caktimit t All-llahut, i dorzohet urdhrit t All-llahut, n begati dhe vshtirsi e synon knaqsin e All-llahut, shpreson shprblimin nga All-llahu, madje edhe nj ferr q e shpon robin besimtar, All-llahu ia shlyen mkatet q i ka br. Sa madhshtore sht kjo dhunti t nderuar vllezr! sht dhunti q nuk krahasohet me asnj dhunti tjetr! Kur njerzit angazhohen n grumbullimin e pasuris dhe thesarit, robi besimtar angazhohet me grumbullimin e veprave t mira dhe shpreson shprblimin e tyre. T ktill kan qen shokt e Muhammedit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. Ata nuk garonin n t mirat e ksaj dynjaje e as pr knaqsit e saj, por sikur ka ardhur n hadithin e Ebu Dherrit, radijall-llahu anhu: "O Resulullllah! Na e kaluan t pasurit me shprblime. Ata falen sikur ne, agjrojn sikur ne, mirpo japin edhe sadaka nga pasuria e tyre". Sahabt u brengosn pr at shprblim t cilin nuk mund ta fitojn n munges t pasuris, kurse Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, u dha prgjigje duke i ngushlluar dhe duke u hapur horizonte dhe dyer t mdha t t mirave: "A nuk ju ka dhn All-llahu ka t jepni sadaka. do tesbih sht sadaka, do tehlil sht sadaka, do tekbir sht sadaka, do tahmid sht sadaka, urdhrimi n t mir sht sadaka dhe ndalimi nga e keqja sht sadaka". Ua tregoi kto dyer t mdha t veprave t mira. Pastaj far ndodhi? Edhe t pasurit filluan t bjn dhikr, andaj edhe iu kthyen Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, pr tu ankuar. Ather Pejgamberi, sal-lallllahu alejhi ve sel-lem, u tha: "Kjo sht 25

dhuntia e All-llahut, t ciln ia jep kujt dshiron Ai". (Muslimi). Ata burra kishin preokupim t vetin q t grumbullojn nj kosto, e cila do tu sillte mshirn e All-llahun dhe do t'i bnte t aft pr t arritur knaqsin e All-llahut. Tregon Imam Muslimi n Sahihun e tij pr gjendjen e sahabve, radijall-llahu anhum. Njri prej tyre nuk gjente pasuri q t jepte sadaka, ai nuk kishte far t bnte, sepse All-llahu e ka arsyetuar. Mirpo ai nuk qndronte rehat, por e tregonte veprn q kan br: "Ne mbanim mallra", normalisht ata q ishin t fuqishm, mirpo jo vetm pr t ngritur standardin ekonomik, jo pr t shtuar konton, jo pr t siguruar ardhmrin, si veprojn njerzit sot, por e kan br kt vepr pr t pasur pasuri pr t dhn sadaka pr All-llahun, subhanehu ve teala. Sa madhshtor jan kto shpirtra dhe sa fisnike jan kto qllime! Lumturi e plot kur do t dalin para All-llahut, azze ve xhel-le. Lumturi kur ia largon nj breng vllait t vet musliman, lumturi kur e pason Pejgamberin, sal-lall-llahu alejhi ve sellem, sa lumturi e madhe kur n nj koh q njerzit merren me gjra t kota, me fjal t pahijshme, me gjra t pavlera, ky e kalon kohn duke e prmendur All-llahun, subhanehu ve teala, duke e lavdruar Mbretin e qiejve dhe toks, duke krkuar falje pr gabimet e veta, ashtu sikurse ka vepruar Pejgamberi, sallall-llahu alejhi ve sel-lem, i cili gjat dits dhe nats bnte istigfar shtatdhjet her, ose njqind her Ai vazhdimisht e ka t lagur gjuhn duke e prmendur All-llahun, subhanehu ve teala, me kt vepr e pason porosin e Muhammedit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, i cili ka thn: "Le t vazhdoj gjuha jote t jet e lagur duke e prmendur All-llahun". 26

I qetson vesht dhe e lag gjuhn duke lexuar Kur'an, kurse njerzit jan n neglizhenc t dalldisur, n devijim t hutuar, e ti je zemrgjer, je i qet, gjuha jote nuk ndalet nga leximi i ajeteve t kndshme, n mesin e zhurms s jets s prditshme dhe n kto kohra q sht shtuar e kota. elsat e lumturis s muslimanit Muslimani mbetet i dalluar, sepse nuk lodhet dhe nuk ndalet nga prmendja e All-llahut, subhanehu ve teala, dhe e ndien rndsin e udhzimit hyjnor i cili ka ardhur i prforcuar, gj q tregon diapazonin e gjer q ka kjo shtje: "O ju q besuat, prkujtoni Allllahun sa m shpesh". (El-Ahzab: 41). Domethn nuk ka kufi, nuk ka fund, nuk ka koh t caktuar, nuk ka vend t caktuar, por gjat dits dhe nats, n mngjes dhe mbrmje, dhikr dhe lutje, me t cilat e hap ditn tnde dhe t hapen dyert e knaqsis s All-llahut, dyert e begative, riskut dhe lumturis n dynja. Me to e prfundon natn dhe ditn tnde. Kshtu ndihesh i qet n afrsi t All-llahut, bjer t flesh nn kujdesin e Allllahut, kurse t tjerve u kan hipur mbi kok djajt e inatosur, andaj dik e prek xhini, dikujt i hip mbi kok shejtani, kurse ti je i ruajtur me leje t All-llahut. Sa lumturi e madhe sht kjo! Sa dhunti dhe begati madhshtore sht kjo! Prderisa njerzit natn e kalojn n zhurm, disa prej tyre jan t zhytur n mkate, i kalojn nett n ndeja imorale, jetojn me filma t flliqur, kurse ti, o rob besimtar, largohesh nga zhurma e jets n qetsin e nats dhe i fal disa rekate pr All-llahun, n kohn q sht koha m e madhe dhe kur vjen dhuntia madhshtore, si na ka treguar Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: "Zbret Zoti yn n pjesn e tret t fundit t nats dhe thrret: a ka kush krkon q ti jap, a ka kush pendohet tia pranoj pendimin dhe a ka

kush krkon falje tia fal. Kjo vazhdon tr kohn". (Sahih, Ahmedi). Si ka mundsi ti fitojn kto begati dhe dhunti njerzit e shkujdesur? Pasha All-llahun ata jan t privuar Ti nse je nga ata q falin namaz nate, nse je nga ata q i luten All-llahun n kohn e syfyrit, ti nse je ai q t lotojn syt n kto kohra t vlefshme, ti nse je nga ata q lexojn shum Kur'an dhe bjn dhikr All-llahut, ti nse je nga ata q vazhdojn me lutje dhe istigfar, ti e meriton t fitosh premtimin e Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: "Prhapeni selamin, jepni ushqim, kujdesuni pr farefisin, falni namaz nate kur njerzit flen do t hyni n xhennetin e Zotit tuaj me paqe". (sahih, Ahmedi). ka sht puna e atyre njerzve q kur zgjohen fytyrat i kan t nxira?! Kurse vetm besimtari sht ai q ka zemrn e gjer, i cili e fillon ditn me adhurime dhe lutje drejtuar All-llahut, si ka ardhur n hadithin e vrtet t Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: "Shejtani i lidh njeriut tre nyje n kokn e tij kur bie t flej. E lidh nyjn dhe thot: fli nat t gjat. Kur zgjohet dhe e prmend All-llahun, zgjidhet nj nyj, kur ngrihet dhe merr abdes zgjidhet edhe nyja tjetr dhe kur falet zgjidhen t gjitha nyjet dhe gdhin shpirtmir dhe me plot gjallri, prndryshe gdhin shpirtkeq dhe prtac". (Buhariu dhe Muslimi). Ti, o besimtar, n dorn tnde i ke elsat e lumturis, para vetes i ke mirsit dhe thesaret e mdha, aty gjendet qetsia e shpirtit, rehatia e zemrs, knaqsia e jets, fjala e mir dhe vepra e mir. A ka dallim m t madh se ky aftsim i cili e bn kt besimtar t vetmuar n mesin e tr atyre q nuk jan n rrug t All-llahut?! Pse jemi privuar nga tr kto begati?!

Sepse nuk jemi lidhur si duhet me All-llahun, subhanehu ve teala, nuk i kemi kryer obligimet ashtu si duhet, nuk e kemi prjetuar at knaqsi pr t ciln ka thn Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: "M sht br knaqsia e syrit tim n namaz". (Sahih, Ahmedi). Kjo sht kulmi i lumturis, maja e gzimit, fundi i zemrgjersis, maksimumi i knaqsis n kt adhurim. A ka kush nuk e do kt gj dhe nuk i anon zemra nga ai?! Nse nj njeri e do nj gj dhe lidhet ngusht me t, sht i gatshm t flijoj do gj pr t, andaj Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, kur e ngushtonte ndonj gj nxitonte n namaz, sepse aty sht qetsia, aty sht lumturia, aty sht bindja, e cila ringjallet prsri n kt zemr dhe i jep jet t fuqishme dhe t thell, andaj thoshte Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: "Na rehato me t, o Bilal". (Sahih, Ebu Davudi). T lodhemi nga lodhjet dhe hidhrimi i dynjas n hijen e adhurimit, frikrespektit dhe pruljes para All-llahut. Nuk ka dyshim se kjo rrug, me lej t All-llahut na shpie n lumturin e dynjas dhe shptimin e ahiretit. Vllezr t nderuar! Dijeni se adhurimi nuk sht pasivitet dhe moslvizje, por aktivitet dhe lvizje, nuk sht dobsi, por sht fuqi, sepse nprmjet adhurimit e tr jeta bhet pr All-llahun, azze ve xhel-le. Ndaluni dhe analizoni adhurimin e madh me t cilin jan lidhur ngusht zemrat e adhuruesve t vrtet, asketve t sinqert, e ajo sht nisja e tyre n mejdanin e xhihadit pr t ngritur lart flamurin La ilahe il-lall-llah dhe pr t prhapur fen Islame. Ata q ishin murgjit e nats u shndrruan n kalors t dits. Prej tyre ishte edhe Abdullah ibn Mubareku, rahimehull-llah, nj imam prej imamve nga radht e tabiinve, nj dijetar nga dijetart e muhadithinve, i cili nj vit shkonte 27

n haxh dhe nj vit shkonte n luft. Pr t thuhet se ka br m shum se dyqind luftra kundr armiqve t All-llahut. Analizoni knaqsin q e prjetojn burrat e devotshm n t gjitha llojet e adhurimit, qoft n mejdanin e thirrjes n fe t All-llahut, apo n mejdanin e xhihadit. Halid ibn Velidi, radijall-llahu anhu thot: "Nata kur m dhurohet nusja, t ciln e dua dhe me mallngjim e pres, nuk sht m e dashur te un se nata shum e ftoht dhe me shi, ku pres mngjesin q t takohem me armikun dhe ti luftoj n rrug t All-llahut". Nuk ka dyshim se kjo sht nj knaqsi e uditshme, t ciln nuk e njeh askush tjetr prpos atij q e ka shijuar. Vllezr t nderuar, duhet ta kontrollojm veten dhe t mos na preokupoj kjo dynja materiale, por duhet ta dim se thelbi i ksaj jete dhe baza e vjeljes s fryteve t saj dhe shkaku kryesor i shptimit sht ndrlidhja e ngusht e zemrs me All-llahun, subhanehu ve teala, vendosja i ballit n tok pr All-llahun, ngritja e duarve duke iu lutur All-llahut, bindja e thell se asgj n kt ekzistenc, asnj forc n kt ekzistenc dhe asnj dshir n kt ekzistenc nuk mund t lviz pa All-llahun, i cili sht i Fuqishm ndaj robrve t Vet, i cili jep dhe ndalon, i cili bn dobi dhe dm, i cili i lehtson gjrat, i largon brengat dhe kur vijn telashet dhe vshtirsit, askush prpos All-llahun nuk mund ti largoj. Vlla i nderuar! A vuan nga jeta e vshtir dhe varfria? Besimi dhe veprat e mira jan knaqsi q ta kompensojn kt gj dhe t jep All-llahu sukses duke t'i lehtsuar dyert e riskut:"e kush u prmbahet dispozitave t All-llahut, atij Ai i hap rrug, dhe e furnizon at prej nga nuk e kujton fare".(Et-Talak: 2-3). do gj sht e lidhur me kt domethnie t madhe, me lidhjen e ngusht me All-llahun, 28

subhanehu ve teala, lidhjen e adhurimit dhe pruljes, lidhjen e nnshtrimit dhe dorzimit para Mbretit t Plotfuqishm, andaj sht larguar prej nesh knaqsia dhe mblsia kur kan munguar kto domethnie. Angazhimet e ndryshme q na preokupojn nuk lejojn q t deprtoj n zemrat tona ky sekret i madh imani, i cili errsirn e shndrron n drit dhe mrzin n gzim. Kjo domethnie e besimit duhet t jet boshti i jets s muslimanit, vetm nga kjo piknisje duhet t flas, vetm nga kjo piknisje duhet t ec dhe vetm nga kjo piknisje duhet t vendos. do gj duhet ta lidh me veprimin pr t fituar knaqsin e All-llahut, mshirn e All-llahut dhe t'i nnshtrohet maksimalisht All-llahut, subhanehu ve teala. Kujdes n adhurimet tuaja, kujdes n sinqeritetin tuaj, kujdes n lutjet tuaja, kujdes pr Kur'anin, kujdes pr momentet e syfyrit, kujdes dhikrin dhe istigfarin, kujdes pastrimin e zemrave, kujdes pastrimin e shpirtit dhe t largojm do gj q shkakton errsim t zemrs, ngushtim t gjoksit, vshtirsi dhe hidhrim t jets T kujdesemi q t kontrollojm vetveten, t pastrojm qllimin, t jemi t sinqert, t'i shtojm veprat e mira, t paksojm gjrat e kota t ksaj dynjaje dhe angazhimin ton me to, e cila ka hyr n mendjet tona dhe ka br fole n zemrat tona, qarkullon n gjakun ton dhe na largon nga shum gjra t rndsishme t jets son. Kjo kurrsesi nuk domethn ta lm dynjan, sepse dynjaja sht ara e ahiretit, mirpo bje zemrn tnde t lidhur me All-llahun, e tr dynjaja t bhet korridor dhe vendkalim i shpejt dhe i kndshm pr n ahiret, me ndihmn e All-llahut, subhanehu ve teala.
dr. Ali ibn Omer Badahdah 22.7.2005 Prshtati: Bekir Halimi

Pasojat nga braktisja e urdhrimit n t mir dhe ndalimit nga e keqja

Urdhrimi n t mir dhe ndalimi nga e keqja sht nj institucion shum i rndsishm n jetn e shoqris muslimane. All-llahu, subhanehu ve teala, n shum ajete ka treguar pozitn e lart q ka ky parim n mesin e muslimanve duke thn: "Ju jeni populli m i dobishm, i ardhur pr t mirn e njerzve, t urdhroni pr mir, t ndaloni nga veprat e kqija dhe t besoni n All-llahun". (Ali Imran: 110). Domethn mirsia e ummetit islam qenka e lidhur ngusht me kt parim dhe kt rregull, e kjo qenka urdhrimi n t mir dhe ndalimi nga e keqja. Nuk mund t prjetoj mirqenie nj ummet nse n mesin e tyre nuk ka burra q urdhrojn n t mir dhe ndalojn nga e keqja. Kt gj All-llahu, subhanehu ve teala, edhe m mir e sqaron kur tregon se veti e shoqris muslimane sht urdhrimi n t mir dhe ndalimi nga e keqja, duke thn: "Besimtart dhe besimtaret jan t dashur pr njri-tjetrin, urdhrojn pr t mir, e ndalojn nga e keqja, e falin namazin dhe japin zeqatin, respektojn All-llahun dhe t drguarin e Tij. T tillt do t'i mshiroj All-llahu. All-llahu sht ngadhnjyes, i urt". (Et-Teube: 71). Pra, besimtari sht vlla i besimtarit, sht i dashuri i tij, sht miku i tij, sht prkrahsi i tij, sht i afrmi i tij, edhe kt afrsi, dashuri, miqsi dhe prkrahje e shfrytzojn pr t promovuar t mirn dhe pr t demaskuar t keqen dhe pr ta eliminuar at trsisht ose pjesrisht t keqen. Veti t kundrta kan munafikt. Pr ta Allllahu, subhanehu ve teala, thot: "Hipokritt dhe hipokritet jan si njri-tjetri; urdhrojn pr t keqen e ndalojn nga e mira dhe shtrngojn duart e tyre. Harruan All-llahun, prandaj Ai i harroi ata. Nuk ka dyshim, hipokritt jan ata t prishurit". (Et-Teube: 67). Nse ndalemi dhe i analizojm kto dy ajete, parashtrohet pyetja: shoqria jon sht e ngritur mbi parimet e besimtarve apo mos o Zot m keq, mbi parimin e munafikve?! Njerzit sot a kan pjesmarrje aktive n prhapjen e t mirs apo qndrojn indiferent?! Sa njerz nga mesi jon sot mundohen t promovojn t mirn, urdhrojn n t mir, organizojn aktivitetet ku del n shesh e mira dhe luftohet e keqja, promovohet morali dhe luftohet degjenerimi, stimulohet msimi, edukimi dhe luftohet prtacia dhe dembelia?! Nse shtohet e keqja n shoqri dhe mungojn ata q urdhrojn n t mir dhe largojn nga e keqja, dnimi ka pr ti kapluar t gjith ata njerz. A nuk mendojm sadopak mbi at q na ka msuar populli si urtsi: "krahas t thats shkon edhe e njoma". Nse djemt q nuk falin namaz jan m shum se ata q falin namaz, domethn krndet e thata jan m shum se ato t njomat. Nse djemt q pin alkool jan m shum se ata q nuk pin, domethn krndet e thata jan m shum se ato t njomat. Nse djemt q shkojn npr diskoteka dhe kafene jan m shum se ata q nuk i vizitojn kto vende, domethn se krndet e thata jan m shum se ato t njomat. Nse njerzit q tregtojn me kamat jan m shum se ata q nuk tregtojn me kamat, domethn se krndet e thata jan m shum se ato t njomat. 29

Nse vajzat e zhveshura dhe lakuriqe jan m shum se ato t veshura m petkun e devotshmris dhe nderit, ather krndet e thata jan m shum se ato t njomat. E kur t na vij zjarri do t na kaploj t gjith neve, sidomos atyre q rrin indiferent dhe nuk marrin asnj iniciativ pr t prmirsuar kt gjendje t mjerueshme dhe t llahtarshme q sht duke na kapluar. Ligji i All-llahut pr ata q braktisin kt parim All-llahu, subhanehu ve teala, n Librin e tij Fisnik ka sqaruar shum bukur se ka i pret ata q e braktisin kt parim dhe e neglizhojn kt detyr. All-llahu, azze ve xhel-le, n suren El-Maide, n ajetin 78 dhe 79 thot: "Ata q mohuan t vrtetn nga beni israilt, u mallkuan prej gjuhs s Davudit dhe Isait, t birit t Merjemes. Kshtu u veprua sepse kundrshtuan dhe e tepruan. Ata ishin q nuk ndalonin njri-tjetrin nga e keqja q punonin. E ajo q bnin ishte e shmtuar". (El-Maide: 78- 79). Pra, mallkimi i All-llahut qenka ajo q i pret kta njerz, t cilt e shprfillin kt detyr. Pasojat nga braktisja e ksaj detyre Pasojat jan t shumta, mirpo ne do ti prmendim disa prej tyre: 1- Shtohet e keqja. Zejneb bintu Xhahshi, radijall-llahu anha, tregon se nj nat Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, u zgjua i trishtuar nga gjumi e tha: "La ilahe il-lall-llah, vaj pr arabt nga e keqja q u sht afruar. Nga vrima e Jexhuxhit dhe Mexhuxhit sot sht hapur kaq dhe bri nj unaz me gishtin e madh dhe at tregues". Zejnebeja tha: o I Drguar i All-llahut, a do t shkatrrohemi edhe pse n mesin ton ka njerz t mir? Tha: po, nse shtohet e keqja". (Buhariu dhe Muslimi). Nse e keqja publikohet n shoqri, prhapet me t madhe dhe bhet normale dhe nse nuk gjendet kush ti dal para ksaj t keqeje 30

q ta ndal, ather kjo tregon se njerzit e kqij dominojn dhe bhen shkak q njerzit ti pasojn ata. All-llahu, tebareke ve teala, u sht krcnuar ktyre njerzve duke u thn: "Ata, t cilt dshirojn q te besimtart t prhapet imoraliteti, ata i pret dnimi i dhembshm n kt dhe n botn tjetr. All-llahu di (t fshehtat) e ju nuk i dini". (En-Nur: 19). Kshtu prhapet e keqja, Dikush i pari e bn nj gabim dhe vepr t keqe, n heshtje t njerzve, at e imitojn t tjert dhe fillon dalngadal t prhapet n at shtpi, n at lagje dhe n at qytet. Vazhdon prhapja e t keqes dhe normalizimi i tij, saq bhet i arsyetueshm n mesin e njerzve dhe i pranuar. Kurse n ann tjetr paksohet e mira dhe bhet e huaj do gjest dhe vepr e devotshme. Omer ibn Abdul-Azizi, rahimehull-llah, i shkroi kryetarit t Medins dhe e urdhroi at q t'i urdhroj dijetart t mbajn ligjrata n xhamia pr t prhapur dijen duke u thn: "Prhapeni dijen, sepse dija nuk ngrihet derisa nuk bhet sekrete". Duke u nisur nga kjo thnie shum e rndsishme e ktij Imami t madh, duhet kuptuar edhe m seriozisht hoxhallart detyrn e tyre dhe duhet t organizojn tubime, ndeja, mexhlise, tribuna, derse, hutbe, ligjrata, shkrime, audiokaseta, e aktivitete t tjera q ta prhapin dijen dhe fen e All-llahut, subhanehu ve teala. 2- Dnimi i prgjithshm dhe shkatrrimi gjeneral. Kt e tregoi edhe hadithi i msiprm. Kurse All-llahu, subhanehu ve teala, na tregoi n Kur'an, tregimin e njerzve t shtuns. Izraelitve, All-llahu ua kishte ndaluar punn ditn e shtun. Nj pjes e izraelitve ishin afr detit dhe merreshin me peshkim. Kur nuk peshkonin ditn e shtunn, vinin shum peshq n det, kurse ditve t tjera kishte m pak peshq. far bn ata? Ata e lshuan rrjetin

ditn e xhuma dhe e mblodhn n ditn e diel. Kur e bn ata kt hile, kishte disa njerz t devotshm n mesin e tyre dhe i kshilluan q mos t veprojn kshtu. Kurse nj grup tjetr q e shikonte kt mashtrim dhe hile ndaj All-llahut n mnyr indiferente, u thonin ktyre t parve pse po lodheni, sepse ata nuk prfitojn nga kshilla juaj, andaj ndaluni nga urdhrimi n t mir dhe ndalimi nga e keqja. "Dhe kur nj grup prej tyre than: "Prse kshilloni nj popull q All-llahu do ta shkatrroj ose dnoj me nj dnim t ashpr?" Than (kshilluesit): "Arsyetim para Zotit tuaj dhe me shpres q t'u largohen gabimeve". E kur braktisn at pr t ciln ishin kshilluar, Ne i shptuam ata q pengonin nga t kqijat, ndrsa ata q kundrshtuan i kapm me nj dnim t fort, ngase ishin t shfrenuar. E kur ata tejkaluan me arroganc t hapt nga ajo q ishin t ndaluar, Ne i shndrruam n majmun t prbuzur". (El-Araf: 164- 166). Po, nse njerzit e ndalojn t keqen, fitojn njrn nga dy rezultatet: ose pendohen dhe largohen nga e keqja, ose s paku kan arsye para All-llahut n Ditn e Kijametit dhe me kt e mbrojn popullin e tyre nga shkatrrimi masiv. Kurse n ann tjetr, nse njerzit jepen pas mkateve, jepen pas alkoolit, drogs, muziks, kamats, zinas, All-llahu u sjell dnime shum t hatashme, u sjell deformimin e fytyrs dhe natyrs, i shndrron ata njerz n derra dhe majmun, sikurse ka ardhur n shum argumente fetare. All-llahu, i shpton ata q ndalojn nga e keqja, kurse mkatart i dnon, e nse nuk ka n ummet njerz q urdhrojn n t mir dhe ndalojn nga e keqja, ather askush nuk shpton. All-llahu, xhel-le shanuhu, thot: "E prse t mos ket pasur nga breznit q ishin para jush, t zott e mendjes e t nderit q t'i ndalonin rregullimin e kaosin n tok,

prve nj pakice, t cilt i shptuam (ngase u frenuan nga t kqijat), e ata q ishin mizor u dhan pas knaqsive si t shfrenuar, duke vazhduar t jen mkatar". (Hud: 116). Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ka thn: "Nse dikush sht n mesin e nj populli q bjn mkate dhe ai ka mundsi ta ndryshoj at e nuk e ndryshon, All-llahu do tu drgoj dnim para se t vdesin". (Sahih, Ebu Davudi dhe Ibn Maxheja). Nj dit doli Ebu Bekri, radijall-llahu anhu, para disa njerzve e u tha: O ju njerz, a jeni duke e lexuar ajetin?: "O ju q besuat, ruajeni veten tuaj! Ai q ka humbur, nuk ju dmton juve kur jeni n rrug t drejt. Kthimi i t gjith juve sht te All-llahu dhe Ai ju njofton pr at q vepruat". (El-Maide: 105). Mirpo jeni duke e keqkuptuar. Kam dgjuar Pejgamberin, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, duke thn: "Nse njerzit kur e shohin zullumqarin (duke br zullum) dhe nuk e ndalin, s shpejti All-llahu do ti kaploj t gjith me dnim prej Tij". (Sahih, Tirmidhiu, etj). Gjithashtu Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ka thn: "Pasha At q n Dor t Tij sht shpirti im, ose do t urdhroni n t mir dhe do t ndaloni nga e keqja, ose s shpejti All-llahu do t'ju drgoj dnim prej Tij, pastaj ju do t luteni, mirpo nuk do t'ju pranohet lutja". (sahih, Tirmidhiu). Mkatet jan shkaku kryesor i katastrofave t ndryshme natyrore Para se t vazhdojm t flasim pr pasojat q i sjell mosurdhrimi n t mir dhe mosndalimi nga e keqja, sht mir t tregojm, sikurse kemi treguar disa her n raste t ndryshme, se katastrofat natyrore nuk vijn vetm si pasoj e shkaqeve fizike dhe materiale, por edhe si pasoj e mkateve. All-llahu, subhanehu ve teala, thot: "E sikur banort e ktyre vendbanimeve t kishin besuar dhe t ishin ruajtur, Ne do t'ju 31

hapnim begati nga qielli e toka, por ata prgnjeshtruan, andaj i dnuam me shkatrrim pr at q merituan. A mos u siguruan banort e fshatrave nga dnimi jon kur ata ishin fjetur (natn)? A mos u siguruan banort e fshatrave nga dnimi jon paradite, kur ata ishin duke luajtur? A mos u siguruan ata prej ndshkimit t All-llahut? Nuk sigurohet kush prej friks s ndshkimit t All-llahut pos njerzve t humbur. A nuk e kan t qart ata q e trashguan tokn pas banorve t saj (q u shkatrruan) se, nse dshirojm Ne i godasim (i dnojm) pr mkatet e tyre, ua mbyllim zemrat e tyre, dhe ata nuk dgjojn (kshillat)". (El-A'raf: 96- 100). Gjithashtu All-llahu, tebareke ve teala, na tregon se: "Sikur ata t'i prmbaheshin rrugs s drejt, Ne do t'iu lshonim atyre uj me bollk, pr t sprovuar me t. E kush ia kthen shpinn adhurimit ndaj Zotit t vet, Ai e shpie at n vuajtje t padurueshme". (El-Xhin: 16- 17). "E sikur t mos ishte q njerzit (do t lakmonin) t jen t nj feje (jobesimtar), Ne atyre q nuk e besojn Zotin do t'ua bnim pullazet e shtpive t tyre nga argjendi si dhe shkallt nga argjendi, mbi t cilat ata do t ngriheshin. E edhe dyert e shtpive t tyre nga argjendi edhe kolltukt, mbi t cilt do t mbshteteshin. Edhe stoli t ndryshme (ari etj.). E, t gjitha kto nuk jan gj tjetr pos knaqsi e jets s ksaj bote, kurse bota e ardhshme te Zoti sht pr besimtart e ruajtur". (Ez-Zuhruf: 33- 35). 3- Divergjencat dhe grindjet. Prej pasojave m t kqija q sjell n shoqrin e muslimanve mungesa e urdhrimit n t mir dhe ndalimit nga e keqja, sht prarja e shoqris, grindja mes tyre, rrahjet mes tyre, ofendimet mes tyre, madje edhe vrasjet mes tyre. Kjo gjendje e destabilitetit n nj shoqri vjen si pasoj e mkateve dhe shkeljes s 32

kufijve q i ka caktuar All-llahut, subhanehu ve teala. All-llahu, xhel-le shanuhu, thot: "Thuaj: "Ai ka fuqi (t'ju shptoj, por edhe) t'ju sjell dnim prej s larti ose prej s poshti nn kmbt tuaja apo t'ju ndaj n grupe e ta luftoni njri-tjetrin. Shih se si i sqarojm faktet n mnyr q t kuptojn". (El-Enam: 65). Vetm zbatimi i urdhrave t All-llahut dhe largimi nga ndalesat e Tij e mbron shoqrin muslimane nga grindjet dhe prarjet, sepse ligji i All-llahut i bashkon dhe afron njerzit, kurse braktisja e tij shkakton t kundrtn. All-llahu, subhanehu ve teala, pasi q thirri q t bhet nj grup prej muslimanve, ose t bhen muslimant q t thrrasin n t mir, t urdhrojn n bamirsi dhe t ndalojn nga e keqja, na e trheq vrejtjen q t mos bhemi nga ata q prahen dhe grinden: "Nga ju le t jet grup q thrret n at q sht e dobishme, urdhron pr pun t mbara dhe ndalon nga e keqja. T tillt jan ata t shptuarit. E mos u bni si ata q u ndan dhe u pran pasi u patn zbritur argumentet. Ata do t psojn nj dnim t madh". (Ali Imran: 104- 105). Prhapja e zinas e sjell grindjen dhe vrasjen. Sa e sa djem t rinj pr shkak t zinas jan rrahur ose jan vrar mes tyre?! Prhapja e alkoolit e sjell grindjen dhe vrasjen. Sa e sa djem t rinj jan rrahur dhe grindur mes tyre pr shkak se kan qen t dehur?! Tregtia me kamat e sjell grindjen dhe vrasjen. Sa e sa njerz kan probleme mes tyre pr shkak t marrjes dhe dhnies s parave me kamat, grindje q zakonisht shpien deri te uzurpimi i pasuris, rrahja, rrmbimi dhe vrasja?! Bixhozi sht shkak q i sjell grindjet dhe rrahjet n mesin e njerzve. Sa e sa njerz

jan rrahur dhe grindur mes vete pr shkak t lojs s bixhozit?! Hilja dhe mashtrimi gjat shitblerjes sjell grindje dhe rrahje. Sa e sa her mashtrimet dhe hilet n treg kan qen shkak pr rrahje dhe grindje mes njerzve?! Prania e ktyre mkateve detyrimisht shkaktojn grindjen mes njerzve, prarjen e tyre, prishjen e zemrs s tyre, largimin njri nga tjetri dhe shthurjen e shoqris muslimane. Kurse heshtja e ktyre mkateve dhe gabimeve nnkuptohet si dakordim me to. 4- Sundimi nga armiqt. All-llahu, xhel-le shanuhu, mund t sprovoj nj shoqri q ka braktisur urdhrimin n t mir dhe ndalimin nga e keqja me drgim t armikut mbi kokn e tyre. Kjo ka ndodhur n historin islame edhe sht duke ndodhur n kohn e sotme. Deri dje ishin mbretr dhe diktator, kurse sot qajn dhe ankohen pr padrejtsit q u bhen. 5- Nuk pranohet lutja. do musliman q e harron All-llahun n bollk, u kujtohet Ai kur jan n vshtirsi edhe ather i drejtohen Atij me lutje dhe prulje, mirpo, kto lutje dhe kto duar t ngritura lart, mbeten bosh. Na e ka treguar kt Pejgamberi, sal-lallllahu alejhi ve sel-lem, duke na thn: "Pasha At q n Dor t Tij sht shpirti im, ose do t urdhroni n t mir dhe do t ndaloni nga e keqja, ose s shpejti All-llahu do t'ju drgoj dnim prej Tij, pastaj ju do t luteni, mirpo nuk do t'ju pranohet lutja". (sahih, Tirmidhiu). 6- Krizat ekonomike. Mungesa e ktij parimi n jetn ton shoqrore e sjell varfrin, e sjell krizn ekono-

mike, sepse bereqeti vjen me devotshmri dhe pun t mira, kurse punt e liga dhe mkatet e largojn shiun, e sjellin thatsirn, e sjellin varfrin, i sjellin smundjet dhe vshtirsit. Kurse varfria e sjell edhe kufrin, sikurse ka treguar Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, kur sht lutur: "All-llahu im ruajm nga mosbesimi dhe varfria". (sahih, Ebu Davudi). Varfria e largon njeriun nga obligimet ndaj All-llahut dhe fes Islame, e largon njeriun nga farefisi dhe e bn t mvarur nga tjetr dhe mosbesimtart. 7- Zhytja n mkate dhe epshe. Mungesa e ktij parimi shkakton q shoqria t zhytet n epshe dhe knaqsi, t cilat i largojn ata njerz nga veprat e larta dhe madhore, njerzit lidhen ngusht me dynjan, bhen joserioz, t lig dhe t padobishm. 8- U mundsohet munafikve t udhheqin muslimant. Kur mungon urdhrimi n t mir dhe ndalimi nga e keqja, kush e udhheq jetn e myslimanve? E udhheqin ata q se kan aspak dert dhe nuk brengosen pr jetn shpirtrore t tyre, pr rregullat dhe obligimet q i kan ata dhe nuk mundohen aspak tu sigurojn muslimanve edhe t drejtat minimale t tyre. T nderuar vllezr! Hapni syt, msojeni fen, zbatojeni n jetn tuaj, publikojeni kudo q gjendeni dhe shkoni, shtoni veprat e mira, mos nguroni t urdhroni pr t mir dhe t ndaloni nga e keqja me urtsi, butsi, fjal t mbla, gjeste t kujdesshme, dhe lutje t sinqerta q All-llahu t udhzoj popullin ton dhe ti jap mirsi n dynja, mirsi n ahiret dhe t na mbroj t gjith neve nga dnimet e Tij. Amin!
Bekir Halimi, 29.07.2005

33

Tema
Qndrimi yn ndaj dijetarve
Duke analizuar pr nj koh t gjat gjendjen e njerzve q i japin vetes t drejt pr t dhn vlersimin e tyre pr dijetart, t cilt disa her mund t bjn ndonj gabim edhe n shtjet e akides, e disa her pretendohet se kan br gabime n shtjet e akides, dhe duke hulumtuar n kt shtje pr nj koh paksa t gjat, m ra n sy nj shkrim, i cili sht pjes e hyrjes s librit "ErRudud vet-Teakubat ala ma vekea lil-Imami en-Nevevi", n faqet 30-35 t ktij libri, ku Shejh Meshhur Haseni flet pr pozitn e Imam Neveviut n mesin e ithtarve t Sunnetit pr shkak t disa shtrembrimeve q ai u ka br kuptimit t haditheve ku prmenden Cilsit e All-llahut, subhanehu ve teala. Ky libr sht botuar n vitin 1413/ 1993, po kt vit edhe e kam lexuar, kurse kto dit e shfletova prsri dhe gjeta nj sqarim shum domethns rreth ksaj shtjeje nga shejh Meshur Haseni, sqarim, t cilin duhet ta kemi parasysh gjat t gjitha vlersimeve q i bjm pr dijetart duke i etiketuar ata me lloj-lloj etiketimesh. Ai mes t tjerash thot: "Qndrimi yn ndaj Imam Neveviut, rahimehull-llah, dhe tevilateve (shtrembrim t kuptimit t cilsive t All-llahut) t tij: Kto rreshta nuk mjaftojn pr t sjell shprehjet e dijetarve ku lavdrohet Ebu Zekerija En-Neveviu dhe as q kam nevoj pr tu prqendruar n kt shtje pr shkak t publicitetit dhe pr shkak se sht i njohur n mesin e nxnsve t dijes. Kt gj shu34 m gjersisht e kemi treguar gjat publikimit dhe recensimit t librit t Ibnul-Attarit "Tuhfetul-Talibin fi terxhemti Muhjidin", andaj ai q dshiron ti dij kto gjra le ti referohet ktij libri, dhe do t gjej, inshaAll-llah, at q e gzon. N kt rast dshiroj t trheq vrejtjen pr nj gj shum t rndsishme: "n mesin e esharitve ka dijetar q kan shrbyer sheriatin si jan: Hafidh Ebu Bekr Bejhakiu, Hafidh Ebul-Kasim ibn Asakir, Imam ElIz ibn Abdus-Selam dhe shum dijetar t vlefshm t esharitve, i prmendim vlerat e tyre edhe pse i tregojm bidatet n t cilat kan rn, sepse e vrteta nuk pranon koncesione, kurse bidatet e tyre nuk duhet t na pengojn q t prfitojm nga dija e tyre, n hadithe, fikh, tefsir, histori, etj., mirpo me kujdes. N kt kemi shembull selefin dhe imamt, t cilt kan transmetuar nga shum bidati, sepse e kan ditur se jan t vrteta. I ikim tekfirit (konsiderim t dikujt kafir), tedlilit (konsiderim t dikujt t devijuar) dhe tefsikut (konsiderim t dikujt fasik) t njerzve t prcaktuar t ksaj kategorie t dijetarve, sepse kjo nuk sht nga metoda e selefit, por mjaftohemi me sqarimin e bidatit t tyre dhe replikimin ndaj tij, nse ballafaqohemi me t. Kjo e tra vlen kundrejt dijetarve te t cilt nuk dominon bidati dhe epshi dhe e dim prej tyre se ata kujdesen pr pasimin e Sunnetit t Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-

lem, dhe hulumtimin e t vrtets nga Kur'ani dhe Sunneti, mirpo nuk ia ka arritur pr shkak t ndonj mdyshjeje ose ndonj shkaku tjetr". ("El-Akidetus-Selefijetu fi kelami rabil-Berrijeti", fq. 431). E till sht shtja e Imam Neveviut, rahimehull-llah, i cili sht prpjekur n krkim t s vrtets, qndrimit n t dhe dhnies pas saj. Asknd nuk e lavdrojm para All-llahut. N vijim do t prmendim edhe nj fjali t Ibn Tejmijjes, rahimehull-llah, fjal shum e mueshme, ku prmend dispozitn e fes mbi dispozitn e dijetarit q bn tevil edhe pse ai zakonisht kapet pas s vrtets, mirpo nuk ia ka qlluar n disa gjra ose n disa raste, ku edhe ua trheq vrejtjen nxnsve t dijes nga pasimi i ktij dijetari n rrshqitjet e tij ose pasimin e mendimeve t tij. Kjo ndodh pr shkak t afrimitetit, devotshmris, hises s madhe n dije dhe numrin e madh t veprave. Ai mes t tjerash thot: "Askujt nuk i takon t pasoj rrshqitjet e dijetarve, ashtu sikurse nuk u takon t flasin pr dijetart dhe besimtart prpos me at q e meritojn, sepse All-llahu ua ka falur besimtarve gabimet q i kan br, sikurse na ka treguar n Kur'an: "Zoti yn, mos na dno nse harrojm ose gabojm! ". (El-Bekare: 186). Kurse All-llahu u prgjigj duke u thn: ua kam pranuar kt krkes". (Muslimi). Jemi urdhruar t pasojm at q na sht shpallur nga Zoti yn dhe mos t pasojm asknd tjetr prpos Tij, jemi urdhruar q mos t respektojm krijesat n t brit mkate Krijuesit dhe t krkojm falje pr vllezrit tan q na kan parakaluar me besim, duke thn: "Zoti yn, falna neve dhe vllezrit tan q para nesh u pajisn me besim dhe mos lejo n zemrat tona far urrejtjeje ndaj atyre

q besuan. Zoti yn Ti je i but, mshirues!" (El-Hashr: 10). Kjo gj sht obligim pr muslimant n t gjitha shtjet e dyshimta, e madhrojm urdhrin e All-llahut duke e respektuar pr hir t All-llahut, subhanehu ve teala, dhe pr Pejgamberin, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, kujdesemi pr obligimet q kemi ndaj muslimanve, sidomos ndaj dijetarve, ashtu sikur na ka urdhruar All-llahu dhe Pejgamberi i Tij, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. Ai q largohet nga kjo rrug sht larguar nga pasimi i argumentit dhe ka anuar nga pasimi i epshit dhe imitimit, pastaj i dmton besimtart dhe besimtaret me gjra q nuk i kan fituar. Ky njeri sht prej zullumqarve. Ai q i madhron shenjtrit e All-llahut dhe sillet mir me robrit e All-llahut sht prej evlijave t devotshm. All-llahu e di m s miri". ("ElFetava", 32/ 239). Ai gjithashtu thot: "Nse sheh ndonj shkrim (mendim) t gabuar q buron nga nj imam i vjetr, atij kjo i falet pr shkak t mosarritjes s argumentit te ai, mirpo nuk i falet atij tek i cili ka arritur argumenti. Pr kt shpallet bidati ai, t cilit i kan arritur argumentet e dnimit t varrit dhe t ngjashmet me t, kurse nuk shpallet bidati Aisheja, radijall-llahu anha, e t tjert q nuk e kan ditur se t vdekurit dgjojn n varret e tyre. Kjo gj sht nj rregull i madh, andaj analizoje, sepse t sjell shum dobi". ("ElFetava", 6/ 61). Ibn Tejmije po ashtu, n nj vend tjetr, pasi q e prmendi grupin e shptuar, besimin e tij dhe argumentin e shptimit t tij, tha: "Gjithsecili q kundrshton dika nga ky besim nuk sht patjetr i shkatrruar, sepse ai q e kundrshton kt gj mund t jet muxhtehid i cili ka gabuar dhe i falet ky gabim, ose nuk i ka arritur dija rreth ksaj 35

shtjeje q t jet kjo argument kundr tij". ("El-Fetava", 3/ 179). Ai gjithashtu ka sqaruar se dijetari mund t jet nga njerzit q bjn ixhtihad dhe sipas ixhtihadit t tyre kan br tevil (shtrembrim t kuptimit), njerz me vler, devotshmri, kujdes n pasimin e sheriatit dhe pasimin e gjurmve t Pejgamberit, mirpo ka gabuar n kuptimin e teksteve (t sheriatit), n ixhtihadin e tij dhe n tevilin q kan br, ka sqaruar se ky grup i njerzve jan t shprblyer dhe t arsyetuar n gabimin e tyre, mirpo nuk lejohet t pasohen n gabimin e tyre, duke thn: "Ai q preferon ndonj vepr me t cilin i afrohet njeriu All-llahut, ose bn obligim ndonj vepr me fjaln ose veprn e tij, duke mos e br pjes t sheriatit, ai ka nxjerr sheriat, pr t cilin All-llahu nuk ka dhn leje, kurse ai q e pason n kt gj e konsideron ortak me All-llahun, i cili ka sjell ligje t cilat nuk i ka lejuar All-llahu. Po, mund t jet muteevil n kt ligj, andaj i falet atij pr shkak t tevilit t tij, nse sht muxhtehid me ixhtihad, pran t cilit falen gabimet e tij dhe shprblehet pr ixhtihadin e tij, mirpo nuk lejohet t pasohet n kt gj ashtu sikurse nuk lejohet pasimi i cilitdo njeri n fjalt dhe veprat e tij, nse dihet se e sakta sht n t kundrtn edhe pse thnsi ose vepruesi mund t jet i shprblyer dhe i arsyetuar". ("El-Fetava", 4/ 195). Edhe prskaj ksaj nuk jan t barabart t gjith ata q bien n gabime t ngjashme pr ndonj shkak, disa prej tyre qortohen ashpr e disa jo. Kt konkluzion e ka nxjerr Ibn Tejmije duke i analizuar tekstet e sheriatit dhe gjendjet e selefit dhe mes t tjerash thot: "Nse e sheh ndonj imam q e qorton ashpr ndonj thns t ndonj fjale, ose e ka br tekfir, kjo nuk konsiderohet rregull i 36

prgjithshm, i cili aplikohet ndaj secilit q e thot nj fjal t till, prpos nse ekziston kushti, i cili bn q ta meritoj qortimin e ashpr dhe tekfirin". ("El-Fetava", 11/ 471). Nse e konfirmojm pranimin e ktij arsyetimi nga ky imam pr shkak t ixhtihadit dhe tevilit, kjo nuk na detyron ta konfirmojm gabimin dhe kundrshtimin e tij dhe t jemi dakord me nj gj t till. Por duhet ta sqarojm t saktn, sepse vendimi pr arsyetim sht pr n ahiret, mosfitimi i mkatit, fitimi i shprblimit pr shkak t ixhtihadit dhe prpjekjes sht dika, kurse refuzimi i gabimit dhe trheqja e vrejtjes nga gabimi sht dika tjetr. (Shiko: "ElFetava", 11/ 471). Andaj ki kujdes n kt shtje dhe mos u bj prej neglizhentve. Pas ksaj, nxjerr edhe prfundimin si kshill, duke sjell fjaln e Imam Mukbiliut nga libri i tij "El-Ilmush-Shamih fi tafdilil-Haki alel-Abai vel-Meshajih", fq. 274- 275, ku ai mes t tjerash thot: "Kjo sht rruga e drejt me t ciln na ka porositur All-llahu. N kt rrug ec, sepse nuk t dmtojn shokt nse ecin djathtas dhe majtas, e nse jan n kt rrug ather i ke shok, e nse largohen nga kjo rrug, mos u mrzit pr kt gj, nse ti vet je n mes. Nse anon nga ndonj grup q ecn rrugicave, dije se je kshilluar me koh, e nse mendon se dikush prej tyre nuk sht larguar nga rruga e drejt as nj pllmb, dije se ke gabuar. Nse thua: disa jan m afr e disa m larg, t vrtetn e ke thn, mirpo nuk e di sasin e afris dhe largimit nga Zoti yt, kurse shptimi qndron n kapjen pr porosin e Zotit tnd, kur thot: "Porositni n t vrtet dhe porositni n durim". (El-Asr: 3). All-llahun e lusim pr udhzim dhe sukses". Kjo sht tr ajo q kishte shkruar Shejh Meshuri n kto faqe nga ky libr i tij.

Mendoj se ky shkrim i Shejh Meshhur Hasenit, i cili sht shkruar duke u mbshtetur n fjalt e Imamit t madh dhe zemrgjer, Ibn Tejmijes, na jep sqarime t mjaftueshme se si duhet t jet qndrimi yn ndaj dijetarve, me disa qndrime ose fetva t t cilve nuk pajtohemi. Nse u dashka t pozicionohemi kshtu ndaj Imamit t madh, Imam Neveviut, gabimi

i t cilit pa dyshim sht n nj pjes t rndsishme t akides, e ato jan Emrat dhe Cilsit e Tij, ather ka mund t themi pr gabimet e dijetarve t tjer, t cilt publikisht shprehen dhe praktikisht demonstrojn se jan t kapur pr menhexhin e selefit. E lusim All-llahun t na jap dije t dobishme dhe vepra t mira, na bft els t s mirs dhe mbylls t s keqes. Amin.
Bekir Halimi, 15.7.2005

Ndihmsit e gjykatsit
Gjykatsi ka nevoj pr nj numr njerzish q i asistojn atij vet n zbatimin e detyrave. N mesin e ktyre do ti prmendim: 1. Kshilli konsultativ: Gjykatsi duhet t zgjedh pr vete nj numr dijetarsh dhe njerzish eminent, kshilln e t cilve do ta krkoj gjat shqyrtimit t shtjeve gjyqsore. Ai krkon konsultimet e tyre pr shtje t ligjit Islam dhe prfiton prej tyre n vendimet e tij n shtjet gjyqsore. Ky konsultim sht i rekomanduar edhe ather kur gjykatsi sht dijetar. Omer ibn El Hattabi, radijallahu anhu, sht konsultuar me ashabt m t ditur si; Ali ibn Ebi Talibi dhe Abdullah ibn Abbasi, radijallahu anhuma. Qllimi i konsultimit sht t siguroj q gjykatsi t jet i vetdijshm pr t gjitha faktet q kan lidhje me shtjen, pr informatat q ka mundsi ti ket neglizhuar ose harruar. Ai prfiton edhe duke dgjuar vendimin gjyqsor, t cilin e propozon kshilli konsultativ. Antaret e ktij kshilli duhet t jen t aft pr rezonim, t pavarur juridikisht dhe duhet t jen t moralshm. N kt mnyr ata do t jen t aft t japin gjykimin n pajtim me legjislacionin Islam. 2. Sekretari i gjyqit: Ai ulet para gjyqtarit dhe shnon do gj q diktohet pr tu shnuar. Juristt rekomandojn q ai t ket dije t mjaftueshme t sheriatit dhe karakter t mir. 3. Polici i gjyqit: Q sjell ndrgjyqsit para gjyqtarit pr t gjykuar pr shtjet e tyre. Detyra e tij sht t siguroj rendin sipas parimit, i pari q ka arritur do t shrbehet i par, ose sipas lists n t ciln disa raste kan prparsi. 4. Ftues gjyqi: Ky person n mes t detyrave q i ka informon popullin pr kohn kur gjyqi sht n sesion dhe kohn kur gjyqtari pushon. Ai gjithashtu lajmron gjyqtarin pr njerzit q dshirojn t takohen me t, n mnyr q vet gjykatsi t vendos pr pranimin ose mospranimin e tyre. 5. Prkthyesi: Gjykatsi ka t drejt t emroj nj ose m tepr prkthyes me karakter t mir. Nse ka nevoj pr prkthyes pr ndonj gjuh q nuk e njohin prkthyesit e gjyqit emrohet prkthyes i huaj q sht 37

besnik. Dy prkthyes jan m t mir se nj. Edhe gruaja mundet t ushtroj postin e prkthyesit nse ka nevoj. Detyra e tyre sht ti prkthejn fjalit e paditsit, t akuzuarit dhe dshmitart pr gjykatsin nse ai nuk e kupton gjuhn e tyre. 6. Ofiqari i gjyqit sht personi i cili qndron pran gjykatsit dhe urdhron ndrgjyqsit dhe prcakton veprimet e tyre. Ai sht polic i cili mbron gjykatsin dhe garanton sigurin n salln e gjyqit. 7. Dshmitart e gjyqit: Jan njerzit q sipas nevojs ftohen n gjyq pr t dshmuar pr dshmit e ndrgjyqsit, pr ti msuar prmendsh dhe pr ti prezantuar n rast nevoje. Nga ata krkohet t jen me karakter t mir dhe t ken aftsi t mjaftueshme pr dshmitar. 8. Ofiqart e arrestit: Detyra e tyre sht q t akuzuarit ti sjellin n salln e gjyqit n rast t padis kundr tyre. Ata duhet t jen besnik dhe fetar, larg lakmis dhe korrupsionit. 9. Hetuesit e gjyqit: Bhet fjal pr njerz t drejt me karakter t mir, identiteti i t cilve nuk zbulohet n publik dhe detyra e tyre sht t prgjigjen pr karakterin e dshmitarve pr t cilt pyeten.

10. Ofiqart disiplinues: Q sigurojn dhe disiplinojn masn q merr pjes gjat seancs t gjyqit. Ata kan t drejtn ti nxjerrin njerzit prej salls nse jan t paprmirsueshm. Ata gjithashtu bjn pjes n forcat e sigurimit. 11. Dshmitart ekspert: Njerz me virtyte t larta t zgjedhur prej gjykatsit pr t br ekspertiz n disa gjra pr t cilat ka nevoj gjyqi. Ktu bjn pjes edhe vlersuesit e ndryshm, topograft, mjekt etj. 12. Rojtari i burgut: I cili prkrah detyrave q ka, pr do dit i jep gjykatsit informata pr zhvillimet brenda burgut (burgjeve). N kt mnyr sigurohet q askush t mos mbetet n burg m tepr se sa sht e nevojshme. Duhet prmendur edhe fakti se disa nga kta ndihms i zgjedh vet gjykatsi, si pr shembull; kshillin konsultues, hetuesit dhe dshmitart e gjyqit, n koh q t tjert i emrton shteti si pr shembull; sekretarin, ftuesin dhe policin e gjyqit. Pagat e tyre i siguron shteti nga arka e tij n pajtim me detyrat q i kryejn dhe me shkalln e ekspertizs. Gjykatsi ka detyrn e mbikqyrjes pr punn q e bjn bashkpuntort e tij, pr angazhimin e tyre si dhe pr sjelljen e tyre.
marr nga: IslamToday.net Zgjodhi dhe prktheu: Talha Kurtishi 22.7.2005

38

Gruaja dhe familja

shtja e gruas
T gjitha falnderimet i takojn Allahut, paqja dhe bekimet qofshin mbi t drguarin e Tij, familjen e tij dhe mbi shokt e tij. Vllezr musliman! Allahu e ka br burrin dhe gruan themelues t njerzimit. Asnjri nuk mund t jetoj pa tjetrin. Nse nuk do t ishte kshtu, ather nuk do t kishte pasur argtim. Kjo sht sepse Allahu na e kujton neve kt bekim kur Ai thot: Ai (All-llahu) sht Ai q ju krijoi prej nj vete, e prej saj pr t'u qetsuar pran saj. [el-Araf:189] Gruaja sht padyshim, burimi i stabilitetit pr burrin dhe familjen, duke mos folur pr t qenurit e saj si gjysma e shoqris. sht ajo q gjithashtu jep lindje gjysms tjetr. sht sikurse e tr shoqria. T dashur vllezr! shtja e gruas sht nj shtje shum e rndsishme dhe sht e paevitueshme pr shoqrin bashkkohore muslimane. sht nj shtje shum delikate q sht e prirur pr gabime, dshira, ndikime t forta n ambiente t ndryshme dhe ndryshime objektive. sht e padrejt aktualisht t diskutohet shtja e gruas dhe t gjitha shtjet q kan lidhje me t n nj ligjrat t shkurtr xhumaje. Por sht m mir sesa t mos themi asgj rreth saj. Ne jemi duke e thn kt n nj koh kur shtja e gruas sht br preokupimi i vetm i shum njerzve veanrisht n kt koh q ummeti sht duke u prballuar me gjithfar padrejtsish, shtypjesh, varfrish, devijime ideologjike dhe presione nga armiqt. Ende asnj zgjidhje nga kjo piramid problemesh nuk po shihet n horizont. Ktu pra, ne jemi duke ju folur atyre t cilt flasin pr shtjen e gruas q t marrin n konsiderat faktort e mposhtm n mnyr q ti shmangen humbjes dhe shpikjes, t cilat nuk i ka lejuar Allahu dhe far nuk sht kryer nga asnj nga seleft (muslimant e par t drejt) e par. -IDuhet t vihet n mendje q i vetmi burim i prkufizimit t identitetit t t dyve burrit dhe gruas dhe vendosjes s atyre gjrave q i kan t prbashkta dhe gjrave me t cilat ata ndryshojn dhe prgjegjsive q secili ka, sht Libri i Allahut dhe Sunneti i t drguarit t Tij dhe jo dshirat dhe opinionet e njerzve. Duhet gjithashtu t prkujtohet q kundrshtimi me fardo nga Kurani dhe Sunneti, sht kmb e krye sfid ndaj Atij q e ka shpallur islamin. Allahu thot: A thua mos po krkojn gjykimin e kohs s injorancs, po pr nj popull q bindshm beson, a ka gjykim m i mir se ai i All-llahut? [El-Meidah:50] Si rezultat, nuk ka asnj mnyr pr ta prdredhur kriterin islam dhe duke i dhn atyre emra t rinj, si duke thirrur pr modestin e gruas, mbulimin e pjesshm dhe tradita t pajustifikuara nga t cilat grat jan t shtypura. - II T gjith ndjeksit e sinqert dhe t devotshm t fes islame duhet ti ndalojn 39

ata shkrimtar qllimi i t cilve sht vetm sulmimi i vlerave t ktij ummeti ose duke i kthyer ato n objekt prqeshjeje nga adhuruesit e epshit dhe ata t cilt e urrejn at q e ka shpallur Allahu. Ata t cilt i prdorin penat dhe gjuht e tyre pr t fundosur anijen e ummetit dhe pr t mashtruar muslimant t besojn se mnyra e vetme pr t arritur progresin shkencor, industrial dhe kulturor mbshtetet n adoptimin e eksperimentit perndimor mbi grat. Fakti i shtjes sht q vendet jomuslimane t cilat jan t magjepsura pas lirimit t ashtuquajtur Liria e grave muslimane dhe t atyre q i imitojn ata nga kombet tjera, n realitet, tregon shum pak pr ka ato magjepsen. Realitetet n vet vendet e tyre jan n nj kontradikt tepr t bujshme rreth bots muslimane. Arritja m e madhe q ata kan prvetsuar n vet vendet e tyre, pr sa i prket liris s gruas nuk e kan tejkaluar zgjedhjen e pak grave n parlament ose duke caktuar nj apo dy si ministre, ndrsa duke mashtruar njerzit e thjesht tek nj besim q gruaja ka arritur shum n shoqrit e tyre. Edhe me i habitshm sht fakti q n kushtetutat e disa prej ktyre vendeve t ashtuquajtura t zhvilluara, gruaja sht e ndaluar q t bhet kryetare shteti. far morali kan kto vende q t thrrasin pr lirin e gruas? Pr kt nuk duhet t uditemi, sepse kto vende e kan kuptuar dshmin e Resulullahut, salallahu alejhi ve sel-lem, m tepr sesa e kan kuptuar t ashtuquajturit avokatt musliman t liris s gruas. Resulullahu ka thn: do popull q cakton nj grua si liderin e tij nuk do tia dal me sukses.[El-Buhari] N nj version t transmetuar nga Ahmedi, Resulullahu ka thn: Burrat jan t shkatrruar kurdoher q i ndjekin grat. T dashur vllezr! 40

Ajo ka realiteti tregon, sht se arritjet m t mdha t atyre vendeve t cilat jan liruar sht gruaja ajo q sht kthyer n nj komoditet poshtrues n bordele ose imazhe n video klipe muzikore apo vetm si trupa pr reklamimin e mallrave. -IIIPrdorimi i fjals liri ose lirim n do shtje q lidhet me gruan sht br nj instrument n duart e injorantve, t mashtruesve dhe njerzve qllimkeq t cilt krkojn t shkatrrojn stabilitetin e shoqrive muslimane. Aktualisht sht br der prmes s cils armiku hedh bombn e tij me sahat, pr shkak se termi liri ka nj mnyr magjike pr ti mashtruar masat, e veanrisht t rinjt. Gjja m e uditshme sht se tre fazat e mbrojtjes t s ashtuquajturve liruesve t grave dshirojn t prdorin pr t liruar gruan nga vet-robrimi i saj prmes msimeve islame. Faza e par sht shqyrtuar nga thniet e tyre q ata jan t prgjegjshm pr trajtimin e problemeve q ndodhin midis muslimanve dhe q asnj pamje nuk do t pranohet nse bie n kontradikt me mnyrn e tyre t t arsyetuarit. Fakti e tyre pr kt, sht ndryshimi i gjer intelektual dhe kulturor q sht midis tyre dhe qytetarve t thjesht. N fazn e dyt, ata thon q shkrimet dhe artikujt e tyre tregojn sinqeritetin e tyre dhe sensin e dhembshuris pr ummetin, dhe se ata po thrrasin pr tek e vrteta dhe dija. Ata thon q dija sht produkt i liris dhe q nse nuk do t kishte patur liri n kohrat e mparshme, ather nuk do t ishin arritur qllimet e dshiruara. N fazn e tret, kta intelektual vendosin q do gj duhet t jet subjekt i krkimeve shkencore t lira dhe fjala e tyre nuk prjashton asgj, madje edhe besimet, msimet dhe trashgimin ton.

Kto faza, padyshim duken trheqse tek individt e thjesht. Por, hert ose von, ata e din se ato jan si tymi i lshuar nga armiku pr t maskuar pushtimin m mir. -IVNuk ka shoqri q ka luajtur me shtjen e gruas dhe vlern e saj dhe q hedh dyshime mbi rregullat islame t vendosura pr mbrojtjen e saj dhe t mos i ket mkmbur kto cilsi me t cilat ajo dallohet dhe cilsit me t cilat burri dallohet prej saj, prve q shoqria t mos zhytet n t kqija dhe Allahu ti shkaktoj atij populli pikrisht at nga far ato po iknin. Resulullahu, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, ka thn: ...nuk kam ln fitne m t madhe pr Ummetin tim sesa grat.[El-Buhari dhe Muslimi] Ai gjithashtu ka thn: Kujdes nga jeta e ksaj bote dhe ki kujdes nga grat, sepse fitneja e par me t ciln u prballn Beni Israilt ishin grat.[Muslimi] Vllezr n fe! Le ta shqyrtojm incidentin e lufts s famshme t Dhi Kar, e cila sht nj nga luftrat m t ashpra t periudhs para-islame. Kjo luft filloi pr shkak t nj gruaje t ciln Kosroi dshironte t martohej dhe Numani, i cili refuzoi ta linte t martohej. Nj tjetr shembull ishte komploti ifut pr t hequr hixhabin nga koka e nj muslimaneje n treg t Benu Kejnukve, gjat kohs s t drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem. -VFeja islame kurr nuk do t pranoj ekstremizmin n shtjet q kan lidhje me grat. Kurr nuk do t lejoj q gruaja t poshtrohet ose t lihet mnjan, n margjinat e jets. As q do t pranoj q ajo t kaloj n degjenerim. T dyja rrugt jan ekstreme. Ummeti nuk duhet t toleroj urrejtjen pesimiste, e as nuk duhet tu jap nj shans atyre t cilt luajn me vlerat e fes.

Ummeti musliman, nuk sht nj popull q e shtyp gruan dhe as q ia mohon t drejtat e saj, megjithse disa urrejts mund ta mbshtesin qndrimin negativ me hadithe t trilluara si Bindja ndaj nj gruaje sjell keqardhje. N ann tjetr nuk duhet t lejohet q ata t cilt krkojn ta mashtrojn gruan pr t dal nga natyra e saj prmes mashtrimesh dhe gnjeshtrash. Kto elemente gjithashtu mbshtesin ideologjin e tyre t devijuar me transmetime fallse si: Merreni fen nga kjo Humejra (q nnkupton Aishen). Gjja e sakt sht pr t mbajtur nj qndrim t moderuar, i cili sht i drejt dhe i sakt. fardo q ka nj fakt n Kuran dhe Sunnet sht e vrteta, madje edhe nse sht e ndjekur nga nj person i vetm dhe kushdo q i kundrshton ata sht n t kot, madje edhe nse ndiqet kjo nga shumica e gjer. sht gjithashtu nj gabim i madh, q nj bashkim mund t arrihet midis atyre q e thrrasin gruan tek mbulimi korrekt islam dhe atyre q e thrrasin q ajo ta lej hixhabin, q me paturpsi t ekspozoj veten dhe ti shmangen modestis. Allahu ka thn rreth atyre q prpiqen ti bashkojn kto dy grupe: Ata jan t luhatshm ndrmjet atij dhe atij (besimit dhe mosbesimit) e nuk jan as me ata (me jobesimtart). Po at q e mposht All-llahu, ti nuk mund t gjesh shptim pr te.[en-Nisa:143] T dashur vllezr! Friksojuni Allahut dhe kini kujdes nga bidatet, sepse do bidat sht humbje dhe do humbje sht n zjarr. Allahu thot: O ju q besuat, ruane veten dhe familjen tuaj prej nj zjarri, lnda djegse e t cilit jan njerzit dhe gurt. At (zjarrin) e mbikqyrin engjjt t rrept e t ashpr q nuk e kundrshtojn All-llahun pr asgj q Ai i urdhron dhe punojn at q jan t urdhruara.[et-Tahrim:6] 41

-VIVllezr n islam! Faktori i gjasht sht veanrisht i lidhur me gruan. Puna e saj n kt jet dhe n shoqri nuk sht e bazuar n skllavrimin e saj e as n zbulimin e trupit t saj. Gruaja ndryshe ka t drejta n shoqri dhe n familje. Ajo ka t drejta q t marr pjes n xhami, ajo ka t drejt pr t msuar dhe edukuar, ajo ka t drejt pr t dnuar dhe t dnohet po ashtu ajo ka t drejt t msoj dhe t edukohet. Ajo ka t drejt t urdhroj pr t mir dhe t ndaloj nga e keqja. Ajo ka t drejt t prmirsoj kurdoher q asaj i hapet nj vend pune q sht i prshtatshm pr natyrn dhe fen e saj, si n fusha t dijes s dobishme dhe vepra t mira. Sepse Ummeti sot sht n nj nevoj t madhe pr msuese, infermiere, doktoresha dhe shkrimtare. Vet gruaja ka nevoj ta mbush mendjen e saj me dije dhe shkenca t ndryshme (t cilat jan t lejuara) dhe jo ta zbulojn trupin dhe kokn e tyre lakuriq dhe as ta shikoj fen si dika t paplqyeshme. Puna e gruas n shoqri do t qndroj gjithmon kritike dhe delikate dhe asnj neglizhenc dhe eksperiment i hidhur nuk do t tolerohet tek ajo. Nga e tr shoqria gjithashtu krkohet q t ruaj nderin e saj dhe t mos luaj m t. Populli i suksesshm sht ai i cili sht i aft t mbaj nj balanc midis ktyre qllimeve t ndershme pr gruan dhe nevojat e saj. Nuk duhet t futet n nj kafaz, e as t lihet e lir q t bhet pre e gjynaheve dhe imoraliteteve. Faktori final, t nderuar vllezr, sht q duhet t bhet e qart se nj thirrje pr barazi midis meshkujve dhe femrave n t gjitha aspektet e jets sht dika e pamundshme. Besimtart e vrtet besojn q Allahu ka krijuar pr t dy, burrin dhe gruan, cilsi t veanta. Ai vetm e ngriti burrin me nj grad m lart sesa gruaja. 42

Ai, subhane ua teala ka thn: Dhe ato (grat) kan t drejta (mbi burrat e tyre pr sa i prket shpenzimeve t jets) t njjta (me ato t burrave t tyre) mbi ta (pr sa i prket bindjes dhe respektit) sa sht e arsyeshme, por burrat kan nj grad (prgjegjsie) mbi ato. Dhe Allahu sht m i Larti dhe i m i Urti[el-Bekare:228] Allahu e dalloi burrin me profetsi, udhheqje politike, administrim t ligjit, udhheqje t faljes, pr t luftuar n rrug t Allahut, pr tu martuar pa nj kujdestar, mbikqyrs ose prind, autoritetin final pr divorcin, duke pasur dyfishin se far gruaja ka n disa raste trashgimie, faktin q fmija mban emrin e babait, lejen pr tu martuar me deri n katr gra dhe faktin q dshmia e tij barazohet me at t dy grave. Imam Ahmedi ka transmetuar q Umm Seleme e ka pyetur Resulullahun salallahu alejhi ua selam: O i Drguar i Allahut, pse burrat marrin pjes n xhihad dhe ne (grat) jo? Pse ne na sht caktuar gjysma (e pjess s mashkullit) n trashgimi? Si rezultat, Allahu zbriti vargun kuranor: Mos lakmoni n at, q All-llahu gradoi disa nga ju mbi disa t tjer. Burrave ju takon hise nga ajo q fituan ata dhe grave gjithashtu ju takon hise nga ajo q fituan ato. All-llahut krkoni nga t mirat e Tij. All-llahu sht i dijshm pr do send.[En-Nisa:32] El-Kurtubi ka thn: Virtyti i burrit mbi gruan sht i qart mbi do person. Sikur t mos kishim asnj fakt tjetr, prve faktit q ajo sht krijuar nga burri dhe q ai sht origjina e saj, q asaj nuk i lejohet t bj asgj pa lejen e burrit, ajo do t kishte mjaftuar. T dashur vllezr! Virtyti i burrit megjithat nuk nnkupton q ne ta shikojm me prmim apo t diskriminojm gruan. As nuk nnkupton q do burr sht m i mir sesa do grua. sht

nj princip i vendosur q t thnurit e dikaje si m e mir nuk nnkupton degradimin e tjetrs. Kurani sht trsisht fjala e Allahut, megjithat, i drguari i Allahut ka thn q Ajeti Kursij sht m i miri ajet n Kuran, si sht transmetuar nga Muslimi. Gjithashtu T drguarit dhe Pejgambert gjithashtu ndryshonin n virtyte me njri-tjetrin. Allahu subhane ua teala ka thn: Ne kemi dalluar disa pejgamber nga t tjert [El-Isra:55] Ky ajet kuranor megjithat nuk do t thot q statusi i disa t Drguarve dhe Pejgamberve duhet t prmohet me at q disa prej tyre jan t preferuar. T dashur vllezr! Pasi i prmendm faktet pr virtytin e burrit mbi gruan, ne gjithashtu, n dritn e fakteve nga Kurani dhe nga Sunneti themi q grat jan gjysma e burrave. Ato jan t barabarta me burrat n shtjet e besimit dhe moraleve. Ato jan t barabarta me ata n shprblimin dhe ndshkimin. Ne gjithashtu themi q sht fallse dhe e padrejt nj dshmi, e cila thot se burri ka nj shkall t mirash m shum sesa gruaja. Kjo dshmi qartsisht bie n kontradikt me fjaln e Allahut: ...s'ka dyshim se te All-llahu m i ndershmi

ndr ju sht ai q m tepr sht ruajtur (kqijat) e All-llahu sht i dijshm dhe hollsisht i njohur pr do gj.... [El-Huxhurat:13] Eksperiencat e jets s prditshme kan treguar q gruaja mund t jet m e mir sesa shum burra, si sht rasti me nnat e besimtarve dhe atyre q erdhn pas tyre. T qenurit nj mashkull apo femr, nuk sht kriteri pr t peshuar veprat n ditn e gjykimit. Sepse feminiliteti nuk sht defekt, ashtu si nuk sht mashkullia nj burim mendjemadhsie. Dhe ashtu si sht n thnien: Nj luanesh n xhungln e saj sht m e mir dhe m e fort sesa nj gjel midis shpendsh. Si rezultat, parimi themelor n kt shtje qndron n fjaln e Allahut: Burrat jan prgjegjs pr grat, ngase All-llahu ka graduar disa mbi disa t tjert dhe ngase ata kan shpenzuar nga pasuria e tyre. Prandaj, me at q All-llahu i bri t ruajtura, grat e mira jan respektuese, jan besnike ndaj t fshehts. E ato q keni dro kryelartsis s tyre, kshilloni, madje largohuni nga shtrati (e m n fund), edhe rrahni (leht, nse nuk ndikojn kshillat as largimi), e nse ju respektojn, ather mos u sillni keq ndaj tyre. All-llahu sht m i Larti, m i Madhi.[EnNisa:34]
Suud esh-Shurejmi Imam i Dy Haremeve (Mekke dhe Medine) Prktheu: Ammar Ardit Kraja 15.7.2005

Disa smundje dhe ilai pr to

Falnderimi i takon All-llahut, subhanehu ve teala, q e krijoi njeriun pr ta adhuruar At. E krijoi n formn m t bukur duke i dhn atij organet e ndryshme n trupin e tij ku secili ka funksionin, vendin dhe rolin e vet q kshtu s bashku t formojn t a.q. organizm, q n fakt paraqet individin njerzor. Mund t ndodh q ky organizm 43

ndonjher t smuret, infektohet, me kt rast asnj pjes e trupit dhe organizmi n trsi nuk sht rehat prderisa t eliminoj smundjen dhe kshtu t vazhdoj jetn pa pengesa. N qoft se studiohet me kujdes bashksia njerzore, fare leht mund t konstatojm se do grup n t, apo edhe do individ ka funksionin, vendin dhe rolin e tij n kt bashksi njerzore, n t ciln njerzit i shrbejn njri-tjetrit pa e hetuar kt, pikrisht sikur t jen nj organ e q s bashku me grupet e tjera t formojn nj trsi funksionale, nj organizm q ne e njohim me emrin shoqri, q aq shum prngjason me organizmin e njeriut. Ather a mund t ndodh n kt organizm t quajtur shoqri t paraqiten smundje dhe infektime, si ishte rasti me trupin e njeriut, nga t cilat do t vuante e tr shoqria? T shohim se 'thon mediat pr kt. "Sot u vran dy t rinj t moshs 20 dhe 22 vjeare, shkaqet nuk dihen"- kshtu nj media fillon lajmet e saj t dits, q m pas t tregoj se nj vajz ka qen e dhunuar nga disa t rinj. Nj media tjetr tregon rastet se nj burr ka zbuluar tradhtin e gruas s tij me nj t afrm, e pasi i vret t dy edhe vet bn vetvrasje, ndrsa n nj vend tjetr dy t rinj, pasi kan dhunuar dy pleq pensionist dhe t shtyr n mosh i kan vrar. Policia dyshon se shkak pr kt ka qen pensioni i vogl i tyre. E n ann tjetr npr gazeta ndr titujt kryesore t dits figurojn lajmet pr kapjen e nj sasie t madhe t drogs nga disa trafikant, pr prhapjen e organizuar t prostitucionit (apo tregtis me njerz si quhet ndryshe), pr qrim t hesapeve me an t armve, ku jo t rralla jan edhe rastet e vrasjeve, pr vjedhje Ndrkaq rastet e kontrabands, ryshfetit, korrupsionit, tregtis s paligjshme me alkool dhe duhan, mashtrimet duke filluar prej atyre 44

q kan funksione t larta n shoqri e deri te m t rndomtit, jan br gjra t njohura dhe t prditshme pr ne, kshtu kto nuk na bjn aspak prshtypje. Nj fatkeqsi tjetr e madhe ktu qndron se nj pjes e madhe e ktyre smundjeve rrjedh pikrisht nga t rinjt, nga ata q n fakt jan ardhmria e nj shoqrie dhe e nj populli, rrjedh nga prindrit e ardhshm. E 'ndodh ather me baballart e ardhshm? I kemi t njohura skenat, kur t rinjt narkoman bjn mos pr t arritur te droga, q m pas n ndonj vend t fshehur n grupe ta konsumojn. Shohim fmijt q n mosh fare t vogl bredhin rrugve me cigare n goj, ndrkaq "m normalt" n mesin e t rinjve tani n kohn e provimeve, i shohim duke bredhur tr ditn prej nj kafeneje n tjetrn, duke konsumuar alkool n ato vende ndrkoh q ezani sht duke thirrur dhe duke br gara njri me tjetrin, se cili prej tyre do t dal m kokforti, m mashtruesi, cili do t ket m shum dashnore. E ai q do t'i plotsoj kto cilsi do ta gzoj respektin e t tjerve. E nnat e ardhshme t ksaj shoqrie? Nnat e ardhshme t ktij populli bjn gara edhe m t mdha, se cila prej tyre ciln pjes t trupit do ta zbuloj m shum se tjetra, cila do t ket veshjet m t ngushta, cila do t ket fustanin dhe bluzn m t shkurtr, cila do t pispilloset m shum dhe kshtu t jet m trheqse pr djemt e huaj. E, vall si do t mund ky baba dhe kjo nn t edukoj fmijn e tyre? far edukate do t mund t fitonte fmija e tyre? M tutje edhe mos t vazhdojm. Transmeton Ebu Davudi se i drguari ka thn: "All-llahu ka lshuar smundje dhe ila dhe pr do smundje ka dhn shrimin e saj, kshtu q shrohuni, por mos e krkoni shrimin n at q e keni t ndaluar", e n nj hadith

tjetr thuhet: "Vrtet All-llahu nuk e ka dhn shrimin n at q ua ka ndaluar (ua ka br haram) juve". Realiteti i hidhur i msiprm alarmon pr smundjet serioze q kan infektuar shoqrin ton, shrimi i t cilve padyshim ekziston dhe se ai duhet krkuar n msimet e Kur'anit dhe t sunnetit (t tradits profetike), n msimet e Islamit, t ksaj feje q All-llahu, subhanehu ve teala, e zbriti n tok q njerzit t punojn sipas saj. Si mendoni n qoft se nj nn e kujdesshme i di fare mir nevojat e foshnjs s saj m mir se foshnja e vet, nse konstruktuesi i nj makine e di fare mir se far i duhet makins q konstruktoi dhe nse nj mjek i mir e di m mir se pacienti i tij ilain e smundjes s tij, ather padyshim se Allllahu, xhel-le shanuhu, Krijuesi yn, i di m mir se ne nevojat tona, problemet tona dhe ilain e tyre edhe pse All-llahut, xhel-le shanuhu, i takon shembulli m i lart. Ndaj neve nuk na mbetet tjetr vese q plotsisht tu bindemi urdhrave t Tij, ashtu si thot i Lartsuari n Kur'an: "Dgjuam dhe respektuam". N vazhdim, inshallah, do t tregojm disa nga dukurit q kan infektuar shoqrin ton dhe zgjedhjen e saj dhn nga Kur'ani dhe sunneti. Alkoolizmi Identifikohet si nj e keqe sociale dhe smundje e njohur q n koht e lashta, e t ciln e prmend edhe Kur'ani. sht nj dukuri tejet negative q shkakton rregullime n marrdhniet familjare dhe shoqri, q ndikon negativisht n shndetin e njeriut dhe n jetn e tij psikike. Kshtu, te personat q prdorin alkoolin paraqiten rregullimet e organeve t sistemit t tretjes (posarisht t lukthit), mukozs, lkurs, sistemit nervor, sidomos atij periferik, mlis. Alkooli i ul aftsit punuese, efektet n pun, sht shkak pr mossukses, depresion n disa ras-

te edhe vetvrasje, pastaj paraqet rrezik pr jetn bashkshortore... Personat q rregullisht konsumojn alkool, n ann tjetr veohen se jan jo t disiplinuar n pun, jotolerant, agresiv, nervoz, kan sjellje joadekuate, sjellje kriminale, jan shkaktar pr fatkeqsit natyrore, shkaktojn zjarre, pastaj merren me bixhoz dhe prostitucion. Veprimi i alkoolit sht i menjhershm, kshtu, pas konsumimit alkooli arrin n gjak pr 30-60 minuta. Nse prqendrimi i tij n gjak sht 0,6-1.5%, kjo shkakton gjendjen e personit pak t dehur e shoqruar me vjellje, kurse prqendrimi prej 1.5 - 2.5%, sht i mjaftueshm q personi t'i ket t gjitha simptomat e nj t dehuri t vrtet. Me 2.5-3% shkaktohet i a.q. intoksikim akut i gjakut (helmim i gjakut), e prqendrimi mbi 4% shkakton vdekjen e njeriut. T prmendim se marrja e alkoolit dhe helmimet e shpeshta me t, sipas hulumtimeve t reja, mes t tjerash shkakton ndryshime edhe n muskujt e zemrs, me kt rast vjen deri te infarkti n zemr. T shpeshta jan edhe rastet e vdekjes npr bot si rrjedhoj e gabimeve n prodhim dhe fabrikim t alkoolit, posarisht t rritjes s prqindjes s etanolit dhe prbrsve helmues t tjer t alkoolit. N bot po se po, por edhe n vendin ton n krahasim me statistikat e vitit 2000, numri i t varurve nga alkooli sht n rritje e sipr, prej tyre shumica jan adoleshent. T prmendim se sipas statistikave alkoolistt kan nj mesatare prej 10-12 vjet t jetess m t ult se t tjert. Ndaj jo rastsisht shum shtete n bot gjat periudhave t ndryshme historike jan munduar trsisht t rrnjosin nga tregu, e posarisht SHBA-t nga fillimi i viteve t shek. XX kur pr shitsit e alkoolit u caktuan tatime t mdha e pastaj edhe dnime, por gjithka shkoi huq. Luftn m t madhe dhe m t suksesshme kundr ksaj smundjeje shoqrore e 45

zhvilloi Islami. N fillim t zbritjes s Kur'anit alkooli nuk ishte i ndaluar dhe disa nga muslimant e pinin, por pastaj zbret ajeti ku All-llahu, subhanehu ve teala, thot: "O ju q besuat, s'ka dyshim se vera, bixhozi, idhujt dhe hedhja e shigjets (pr fall) jan vepra t ndyta nga shejtani. Pra, largohuni pre tyre q t jeni t shptuar. Shejtani nuk dshiron tjetr prve se nprmjet vers dhe bixhozit t hedh armiqsi mes jush, t'ju largoj nga t prmendurit Zotin dhe t'ju largoj nga namazi. Pra, a po i jepni fund (alkoolit e bixhozit)." (El Maide 90-91). Disa nga sahabt q nuk dinin pr zbritjen e ktij ajeti vazhdonin t konsumonin vern (alkoolin), kshtu: "Transmeton Ebu Burejde nga babai i tij: Ishim ulur dhe pinim ver. Kur e pash t Drguarin q po na afrohej. U ova, iu afrova, e prshndeta ai m tha: -Ka ardhur ndalesa pr alkoolin! -dhe ma lexoi ajetin. (Un) U ktheva dhe ua lexova ajetin shokve: "O besimtar, s'ka dyshim vera, bixhozi" e gjer tek "pra, a po i jepni fund". Disa i mbanin gotat n duar, t tjert e derdhnin pjesn e mbetur e t trett i hidhnin gotat n tok bashk me vern. , duke thn "E gjuajm t keqen nga dora, o Zoti yn" duke e prsritur kt disa her". E tregohet se disa sahab q bnin tregti me ver para se t vij ndalesa nga shpallja, kur kuptuan pr ndalesn e tij, tr pasurin e tyre q e kishin shndrruar n fui me ver e derdhn n shkrettir, duke mos pyetur m pas ksaj, dhe pikrisht ashtu si transmeton nj sahabi: "Kur lajmi pr t (pr ndalesn e alkoolit) u dgjua, populli dilte n rrug duke mbartur me vete gjithka kishin nga pijet dehse, duke e derdhur n tok". Kshtu kan vepruar sahabt, prderisa sot m t moshuarit e posarisht t rinjt n tryezat e tyre n shenj mendjemadhsie porosisin birra, uiski, shampanj, tekila apo 46

dika tjetr, duke mos u mrzitur fare se kshtu thyejn urdhrin e All-llahut, xhel-le shanuhu, por prkundrazi duke u krenuar me kt, e i Drguari na mson kshtu: "I dehuri q rregullisht dehet nuk do t hyj n Xhennet" apo "Ruajuni prej vers sepse ajo sht nna e t gjith t kqijave". E kur bhet fjala pr ndalimin e alkoolit n prgjithsi si argument merret hadithi ku i Drguari thot: "do pije e cila deh sht e ndaluar (haram)". E njjta vlen edhe pr shrimin me an t alkoolit. Transmetohet se: "Kur dikush e pyeti t Drguarin pr alkoolin dhe kur Muhamedi (a.s) at e ndaloi, njeriu e pyeti: -Por un e prodhoj pr shrim. -I Drguari sht prgjigjur: -Vrtet, alkooli nuk sht shrim por smundje". Dhe e njjta vlen edhe pr tregtin dhe fitimin nga alkooli. Transmeton Tirmidhiu dhe Ibn Maxhe se: "I Drguari i All-llahut i ka mallkuar dhjet veta q marrin pjes n punt e prodhimit dhe shrbimit t pijeve dehse: Ai i cili i shtrydh, atij t cilit i shtrydhen, ai i cili i pi, ai q i bart, atij t cilit i barten, ai q i shrben, ai q i shet, ai q nga fitimi prej tyre ushqehet, ai q i blen dhe atij q i blihen." Narkomania Njerzit ballafaqohen me probleme dhe frustacione t shumta n jetn bashkkohore. T shpeshta jan rastet kur njerzit konsumojn tableta pr qetsim, pr gjum, pr stres si rrjedhoj e zhgnjimeve t tyre nga jeta, duke u br kshtu gjysm t varur nga droga e tabletave. E 'sht n fakt narkomania? Ajo sht nj smundje shoqrore me t ciln nnkuptojm marrjen e materieve t caktuara-drogave q shkaktojn shprehi dhe varsi t organizmit ndaj tyre. Droga sht substanc me prejardhje bimore dhe sintetizuese q n organizm shkakton smundjen e varsis, prkatsisht shkakton ndryshim t disponimit, humor momental,

duke i harruar t gjitha shqetsimet dhe mundimet. sht dukuri e prhapur si n vendet e zhvilluara, ashtu edhe n ato t pazhvilluarat q sht n rritje e sipr, e fatkeqsisht edhe te ne. Pasojat e saj jan katastrofale si pr konsumuesin dhe familjen, ashtu edhe pr shoqrin, e posarisht kur dihet se konsumuesit jan pikrisht t rinjt, adoleshentt dhe studentt q e konsumojn n mjediset urbane ku organizohen tubimet e t rinjve. Sot n bot pr blerjen e drogs shpenzohen shum mjete dhe bhet tregti e madhe, e cila sipas analistve ia kalon tregtis s nafts ndrsa sht dy her m e madhe se industria e prodhimit t automjeteve n tr botn. E cilat jan simptomat te narkomani? Ai, me marrjen e drogs, bie n gjum t rnd q i sjell "dshira t mira" si dhe prfytyrime vizuale dhe auditive q jan t kndshme dhe e tr bota i duket si bot e prrallave. Por, me kalimin e veprimit t drogs, vjen dshprimi dhe dshira pr marrjen e sasive m t mdha, gj q nuk ishte e rastit tek alkooli, kshtu mosmarrja e drogs nga narkomani pr 8 deri 12 or shkakton nervozizm, dhembje koke, gre t muskujve, lodhje, frymmarrje t shpejt, ulje t shpejt t tensionit dhe komplikime t tjera shndetsore. Dhe mos konsumimi i drogs pr 36-72 or shkakton halucinacione, shqetsim t thell, kputje fizike dhe ngatrresa plotsuese shndetsore. Ndaj narkomani n kohn e krizs sht i gatshm t bj mos q t vij deri te droga, kshtu ai huazon para, vjedh apo edhe sht n gjendje t vras. Narkomant, n ann tjetr, karakterizohen me agresivitet, plogshti, jan jo komunikues, harrojn shpejt, flen kur t tjetr ohen, kan nj kaos dhe orientim total t organizimit t jets s tyre, e pin kafen me shum sheqer, kan sy t fryr dhe simptoma t tjera

n trupin e tyre si rrjedhoj e konsumimit t drogs. Sipas statistikave n Evrop 2.7-4% e popullsis jan narkoman, shits s drogs apo t rinj q indirekt merren me drogn, ndrsa numri i narkomanve zyrtarisht t regjistruar n Maqedoni n vitin 2000 ka qen 363, edhe pse mendohet se numri i sakt i narkomanve t ket qen s paku 10 her m i madh n at vit, ndrsa sot dukshm t jet rritur. E si sht ather zgjedhja islame e ksaj? Nga dhuntit e panumrueshme t Allllahut, xhel-le shanuhu, se Ai , subhanehu ve teala, na i ka ndaluar (na i ka br haram) gjith gjrat qe e prishin fen dhe dynjan e njeriut (muslimanit) ose q ia shkatrron mendjen (dhe shndetin) atij. I qart sht ajeti ku All-llahu, xhel-le shanuhu, thot "O ju q keni besuar, vrtet alkooli dhe bixhozi dhe t tjera jan pun t ndyra, andaj largohuni prej tyre, ndoshta ju do t shptoni". Argument pr kt sht edhe thnia e t Drguarit: "do dehje sht haram" dhe "do gj q deh n shumic edhe pakica e saj sht e ndaluar". Ndrkaq edhe t gjith dijetart musliman n mnyr unanime kan sjell vendime se droga, sikurse alkooli sht haram. Shejhul-Islam Ibn Tejmijje thot: "Hashashi sht haram, duhet t dnohet ai q e mban dhe ai q e konsumon si dnohet ai q e mban ose e pi alkoolin, sepse droga sht me pasoja m t mdha se alkooli". Ibn Kajjimi shprehet kshtu: "Tek alkooli futet do gj q t deh, do gj q sht e dmshme dhe e keqe pr shndetin, pra ktu hyn edhe droga, sepse ajo sht hamr-dehje q e humb mendjen." Ndrkaq Imam Dhehebiu n librin e tij "Gjynahet e mdha" thot se hashashi q prodhohet prej fletve t ndryshme sht haram njlloj si alkooli. Pra, duhet t dnohet konsumuesi i hashashit njlloj si konsumuesi i alkoolit, 47

bile-bile ai (hashashi) sht edhe m i rnd se alkooli, sepse njeriu i droguar del jasht do kontrolli, nuk e di m se far bn dhe shkakton fesad t madh. E nj nga fukahat hanefi thot: "Ai q e bn hallall hashashin sht zindik, q d.t.th. se ai njeri del prej dinit Islam" Pra, falnderimi i takon All-llahut, xhelle shanuhu, q na mbrojti nga kjo smundje shoqrore duke na e br haram at. Prostitucioni sht pa dyshim nga smundjet dhe dukurit shoqrore m t kqijat q ka kapluar botn dhe vendin ton. Ne shkurtimisht do t prmendim disa nga pasojat e shumta negative t ksaj smundjeje t prhapur. Jan t njohura dmet familjare, ekonomike, shoqrore. Sot, si rrjedhoj e tregtis me njerz, (si edhe emrtohet prostitucioni) kemi shkurorzime t shumta, familje t shkatrruara, fmij me trauma t prjetshme, raste t dhunimeve, fmij me nj prind apo edhe jetim, lindje t paplanifikuara, prostituta 14 vjeare, moral m t ult se kafsht. ... Ne m shum do t ndalemi n smundjet infektuese q barten nprmjet marrdhnieve intime si jan: gonorea, sifilizi, papiloma e njeriut dhe m e frikshmja prej tyre, sida. Llogaritet se n Bot brenda vitit prej ktyre smundjeve infektohen mbi 250 milion njerz, shumica e t cilave mbaron me vdekje, sidomos n vendet e varfra pa mundsi shrimi si Afrika. Gonorea - sht smundja m e prhapur nprmjet marrdhnieve intime. 2-3 dit pas infektimit i smuri fillon ti ndiej pasojat, smundja mund t prhapet n veshk dhe gjndrat seksuale. N kt rast shkaktohen pezmatime t shoqruara me ethe dhe dhimbje, e nse i smuri nuk shrohet menjher, mund t shkaktohet steriliteti. Sifilizi - sht smundje kronike infektuese e cila mund ti kap t 48

gjitha organet dhe indet e organizmit. Shkaktar sht nj lloj i posam i bakteries spirale. Smundja kalon n disa stade, kshtu n fillim i infektuari ndjen shqetsime, dhimbje koke, dhimbje t nyjeve, lodhje t prgjithshme dhe ka temperatur t lart. Pastaj, smundja prhapet n organet e brendshme si mushkri, veshk, mli e n fund bakteri vjen deri te truri dhe palca kurrizore ku mund t shkaktoj paralizn n tru dhe deformime t mdha n palcn kurrizore. Papiloma e njeriut - nj smundje tjetr relativisht e re dhe e rrezikshme q duhet t'i shqetsoj posarisht grat. Sot n bot me miliona gra jan t infektuar me virusin e papiloms s njeriut (e quajtur edhe HPV), q sht n mesin e smundjeve m t prhapura me an t marrdhnieve intime. Sipas Organizats Botrore t Shndetsis (OBSH) ky infeksion sht faktori kryesor q on n kancerin e qafs s mitrs. Qindra mijra raste me HPV diagnostikohen do vit n bot, dhe po do vit, mijra e mijra gra vdesin nga kanceri i qafs s mitrs, si pasoj e ktij infeksioni. Kshtu OSHB-ja e numron HPV-n nj ndr shkaqet kryesore t vdekjeve nga kanceri te grat, duke u shprehur pr t si: "nj problem botror i shndetit publik". far duhet t dim tjetr pr t dhe shkaqet e prhapjes s tij? Gjithnj sipas OSHB-s n rrezik jan kryesisht grat q e kan nisur hert jetn seksuale, q kryejn marrdhnie intime me shum partner ose partneri ka pasur shum partnere t tjera m par. Shpesh sht burri ai q nuk ka asnj simptom t dukshme t infeksionit dhe q e bart at deri te gruaja. Smundja zbulohet me an t Pap testit. Pr parandalimin e smundjes, doktori Xhorxh Papanikolau, ai q zbuloi Pap testin, i jep kto kshilla: "Mos kini marrdhnie intime derisa t martoheni", e dr. Aleks Ferenc nga Uni-

versiteti i Montrealit thot: "Pr t parandaluar kancerin n qafn e mitrs duhet t nxitim besnikrin reciproke nga t dy partnert". Kshilla kto dhn nga Kur'ani dhe Muhamedi, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, para 1400 vitesh, pasojat e mospraktikimit t t cilave po i ndjejm edhe sot. Dhe n fund do t prmendim m t njohurn prej tyre. Sida (Aidsi) - sht nj smundje e rnd q dmton aftsin e organizmit pr t luftuar kundr infektimeve. U zbulua pr her t par m 1981 te grupet narkomane dhe te homoseksualt e Los Anxhelosit. Prej asaj kohe e deri tani, numri i t smurve n mbar botn vazhdimisht po rritet. Sida shkaktohet nga viruset Hiv1 dhe Hiv2. Infektimi sht i prjetshm, Me prparimin e smundjes, simptomat e saj manifestohen gjithnj e m tepr: djersitja gjat nats, rritja e temperaturs, fryrja e gjndrave limfatike, lodhja e prhershme, dobsimi i shpejt dhe paraqitja e njollave t bardha n goj, edhe pse ka disa raste kur personi i infektuar mund t duket i shndosh edhe 15 vjet pas infektimit, e kshtu t paraqes rrezik pr rrethin dhe ata apo ato me t cilt kontakton. E si bhet bartja e virusit? Sipas t dhnave statistikore t vitit 1993 n bot sida prhapet me sa vijon: nprmjet marrdhnieve intime 80%, me gjilpra gjat marrjes s drogs 10%, prej nns s infektuar e cila lind fmij 5%. Smundja, si prmendm, sot nuk ka shrim dhe mbaron me vdekje. I drguari na ka lajmruar se: "n nj vend ku prhapet prostitucioni, paraqiten smundje q nuk kan qen t njohura n popujt e mhershm". E sigurisht q asnj prej gjyshrve tan nuk ka dgjuar pr papilomn, sidn apo t tjerat n kohn e tij, e ne nse vazhdojm kshtu, All-llahu , subhanehu ve teala, e di se far smundje t tjera t ktij rangu do t prhapen n t ardhmen. N suren El-Isra, n aje-

tin 32 All-llahu, xhel-le shanuhu, pr prostitucionin (zinan) thot: "Dhe mos iu afroni imoralitetit (zinas) sepse vrtet ai sht vepr e shmtuar dhe sht nj rrug shum e keqe". Pra, Kur'ani q n rrnj do q t zhduk kt rrug t shmtuar, duke na porositur q as mos t'i afrohemi zinas, e vall si bhet kjo? Prsri thot All-llahu, xhel-le shanuhu,:" Thuaju besimtarve t ndalin shikimet (prej haramit), t ruajn pjest e turpshme t trupit t tyre se kjo sht m pastr pr ta. All-llahu sht i njohur hollsisht pr at q bjn. Thuaju edhe besimtareve t ndalin shikimet e tyre, t ruajn pjest e turpshme t trupit t tyre, t mos zbulojn stolit e tyre prve atyre q jan t dukshme, le t vejn shamit mbi kraharorin e tyre dhe t mos ua tregojn bukurit askujt prve burrave t vet Pendohuni t gjith te All-llahu, o besimtar, n mnyr q t gjeni shptim. (En-nur 30-31). Q m pas All-llahu, xhel-le shanuhu, trsisht t rrnjos dhe zgjidh problemin duke i porositur besimtart e besimtaret: "Dhe martoni t pamartuarat (t pamartuarit) edhe robrit dhe robreshat q jan t ndershm e t ndershme. Nse jan t varfr, All-llahu i begaton nga mirsit e Tij. All-llahu sht bujar i madh, i Gjithdijshm." (En-Nur 32). I drguari n shum hadithe t tij na e ka trhequr vrejtjen pr prostitucionin. Ai thot: "Zinaxhiu (n momentet) duke br zina nuk sht besimtar, vjedhsi (n momentet) duke vjedhur nuk sht besimtar, as shijuesi i vers, duke e pir, nuk sht besimtar", dhe thot: "Ruajuni prej amoralitetit, sepse amoraliteti sjell katr gjra t pakndshme: e largon bukurin dhe dritn e besimit nga fytyra, e ndalon nafakn, shkakton hidhrimin e Mshiruesit, pastaj sht shkaku i hekave n Xhehenem". 49

E si mundet q njeriu t kryej amoralitet me dik q sht motra e dikujt, bija e dikujt, nna e ardhshme e dikujt, tezja apo halla e dikujt? Pr kt "Transmeton Ebu Umame se nj nga t rinjt e kurejshitve erdhi tek i Drguari (a.s.) e i tha: -O i Drguari i All-llahut, m lejo prostitucionin. -Njerzit u turrn drejt tij dhe filluan t'i brtisnin -Hesht Hesht. Umame tregon se i drguari i ka thn t'i afrohet, i kur i sht afruar i ka thn: -A kishe dshiruar t'i ndodh kjo nns tnde? -Jo, pasha All-llahu, I Drguari ather i thot: -As edhe njerzit e tjer nuk dshirojn q kjo t'u ndodh nnave t tyre. -A kishe dshiruar kjo t'i ndodh bijs sate? -Jo, pasha All-llahun, o i Drguari i All-llahut As edhe njerzit e tjer nuk dshirojn q kjo t'u ndodh bijave t tyre. -A kishe dshiruar kjo t'i ndodh tezes tnde? -Jo, pasha All-llahun As edhe njerzit e tjer nuk dshirojn q kjo t'u ndodh tezeve t tyre. -A kishe dshiruar kjo t'i ndodh halls tnde? -Jo, pasha All-llahun, o i Drguari i All-llahut As edhe njerzit e tjer nuk dshirojn q kjo t'u ndodh hallave t tyre. Ebu Umame tregon: "I Drguari e vendosi dorn mbi t e pastaj tha: O Zoti im, m'i fal mkatet, pastroje zemrn e tij, dhe ruaje organin e tij." Ebu Umame gjithashtu thot: I riu pas ksaj kurr nuk bri di t till". Gjithashtu transmetohet se i Drguari n natn e Isras dhe Miraxhit ka kaluar pran nj grupi njerzish para t cilve n nj kazan ka pasur mish t gatuar dhe nj tjetr t pagatuar dhe t prishur, e q kta kan filluar t han kt t pagatuarin dhe t prishurin, kur i Drguari e pyet Xhibrilin pr kt ai i prgjigjet: "Ky sht njeriu i ummetit tnd q e ka pasur gruan e tij t ligjshme, ndrsa ka dal me tjetr dhe me t ka kaluar natn, si dhe gruaja q ka braktisur burrin e saj t ligj50

shm, ka shkuar te nj tjetr dhe me t ka kaluar natn." Duhani Sigurisht, pasi prmendm kto smundje shkatrruese t shoqris, duhani pran tyre duket asgj. Por, edhe ai ka negativitetet e tij. Rreth 80% e helmeve t tij shkojn direkt n mushkri, e tymi i tij prmban 200300 helme, q posarisht jan t rrezikshme pr ata q rrin n ambiente ku pihet duhani, edhe pse ata vet nuk e konsumojn. Sipas mjekve n nj ambient ku njri pi cigare mundsia e smurjes s fmijve dhe t tjerve q nuk e konsumojn sht 65%. Nse dy veta pin, mundsia rritet n mbi 90%, e nse tre veta e pin praktikisht nuk ka njeri t shndosh n at rreth. E fmija q n moshn 13-14 vjeare fillon konsumimin, me prqindje t madhe do t jet steril. Ktu nuk do ti prmendim edhe dmet e tjera si ato shoqrore, psikike, ekonomike, sociale, por do t prsrisim se All-llahu, xhel-le shanuhu, do gj q sht e dobishme pr botn tone, shndetin dhe ahiretin ton na e ka br hallall, e do gj t dmshme, si edhe duhanin i cili shkakton varsi, e ka br haram. Ngelm pa prmendur edhe shum dukuri t tjera negative si: vrasjen pa t drejt, kontrabandn, kamatn, ryshfetin, gnjeshtrn, dyfytyrsin, vjedhjen etj., q fatkeqsisht e karakterizojn shoqrin ton, por do t'u bjm nj rezyme atyre q tham. Shoqria e sotme i imponon njeriut ritm t shpejt, jet dinamike, shpirt garues. Shpeshher njeriu sillet n situata vshtir t zgjidhshme, frustacione q shkaktojn apati, mrzi, depresione psikike, fobi dhe probleme t shumta familjare. Njerzit duke krkuar zgjedhje dhe lehtsime pr problemet e veta si rrjedhoj e gjith ktyre, e posarisht si rrjedhoj e largimit prej dispozitave fetare, sjell deri te

smundjet e prmendura t rrezikshme shoqrore. I riu krkon t dal jasht shtpis q t qetsohet, e kur del dshiron t kthehet m shpejt n shtpi. Ai krkon zgjidhjen e problemeve me an t ktyre mkateve, t cilat nuk shtojn tjetr pos dshprime dhe dshtime t reja. Kshtu, ai demoralizohet, bie n depresion, izolohet, e t njohura jan edhe rastet e vetvrasjeve. Jet t tilla ojn edhe aktort, kngtart, manekint dhe figura e tjera t famshme botrore, q ne ua kemi zili, q mendojm sa kan gjith knaqsit e bots, q ne ndrrojm pr jet si t tyren. Por ta dini se ata kan vuajtje t mdha shpirtrore, n brendsi, ata prjetojn ferr t vrtet. Nj gazetar tregon pr problemet alkoolike, narkomane etj. t kngtarve q ne i dgjojm n veturat dhe kafenet tona, t aktorve q ne i shohim npr filma dhe t manekinve q i shohim duke defiluar dhe ai duke dashur t prshkruaj sa m afr jetn e tyre, artikullin e tij e titullon kshtu: "pr mngjes tekila, pr drek mariuhan, pr dark hashash". Thot All-llahu, xhel-le shanuhu, "E kush ia kthen shpinn udhzimit Tim, do t ket jet t vshtir (n kt bot) dhe n ditn e Kijametit do ta ngjallim t verbr"(Ta Ha 123). E kjo vlen pr gjith njerzit e bots. Specialistt thon: nj denar i harxhuar n parandalim ka efektin e dhjet denarve t harxhuar n shrim, e Islami sht i till q bn parandalimin e njkohsisht ofron ilain nse ka ardhur te smundja. Kshtu Islami ndalon ndenjjen n at tryez ku konsumohet alkooli pr t parandaluar alkoolizmin, Islami ndalon rrethanat q ojn te droga, pr t ndaluar narkomanizmin, Islami ndalon vetmimin me nj femr t huaj, ndalon shikimet me epsh t njri-tjetrit, urdhron besim-

taren q t mbulohet pr t parandaluar prostitucionin. E nse alkoolin e kemi haram, kemi me miliona pije t po atij lloji hallall, nse drogn e kemi haram, kemi miliona ushqime hallall, nse mishin e derrit e kemi haram, kemi mijra lloje t mishrave hallall, e nse prostitucionin e kemi haram, martesn e kemi t lejuar, e n ann tjetr t gjith kto haramet jan t dmshme, si edhe u bindm, n shndetin, rrethin, jetn, fen dhe ahiretin e njeriut. Fjala nuk do t ket dobi nse at nuk e pason vepra, ndaj vlla dhe motr ast e m par t eliminojm kto dukuri nga vetja, meq moseliminimi i tyre sot, nesr ua hap rrugn t kqijave t tjera. Gjyshrit dhe prindrit tan tregojn se nuk kan pasur sprova me ksi devijimesh shoqrore, e sot n bot 4 shtete t mdha kan legalizuar homoseksualizmin, e ndonj parti e merr guximin kt ta bj edhe n vendin ton. All-llahu a'lem (All-llahu e di m s miri) po ndoshta, nse vazhdon kshtu, n t ardhmen do t kemi frik t'i lshojm fmijt tan 2-3 vjear n rrug nga frika se mos ndoshta ndonj pedofil i dhunon, si bhet sot n shum vende t bots, apo ku ta dish, ndoshta pikrisht niprit tan do t jen ata q pedofilin edhe do ta legalizojn me ligj. Ather koh e m par t eliminojm kto dukuri nga vetja jon dhe vendi yn pr t mirn ton, pr t mirn e shoqris, t fmijve tan, pr t mirn e ksaj dhe t bots tjetr, meq m se t qarta jan dmet e tyre dhe e qart sht edhe zgjidhja e tyre e dhn nga Kur'ani. Thot All-llahu, xhel-le shanuhu, "A nuk ka ardhur koha q zemrat e atyre q besuan t zbuten me kshillat e All-llahut dhe me at t vrtetn q zbriti (me Kur'an)" E, vrtet koha ka ardhur.
Mustafa Qamili, 29.7.2005

51

Dijetart dhe mendimtart

Imam Abdur Rezzak Es Sanani
Nj numr i vogl dijetarsh mundn t krenohen me t arriturat e tyre si Abdur Rezzak Es Sanani. Ai sht prej dijetarve t rrall q njihen me emrin e par t tyre ashtu q kur prmendet Abdur Rezzak nnkuptohet q bhet fjal pr dijetarin pr biografin e t cilit do flasim n vijim. Abdur Rezzak ibn Hemmam ibn Nafi i fisit Himjer Es Sanani me punn e vet ka arritur gradn e imamit n lmin e hadithit. Ka lindur n vitin 126 H (744 G). Pas msimeve fillestare i prkushtohet hadithit. Pr t msuar hadithin ulet para Ibn Xhurejxhit dijetarit t njohur t gjenerats s dyt t tabiinve. N krkim t hadithit udhtoi n mekke, Medine, Sham dhe Irak. Msues t tij ishin edhe imamt si: Maliku, Mameri, Evzaiu, Sufjan Eth Theuriu, Ibn Ujejne. Imam Ahmedi ka thn: Kur transmetimi i Mamerit dallon nga transmetimi i Abdur Rezzakut merret transmetimi i Abdur Rezzakut. Ka thn: N shkencn e hadithit askush nuk sht m i ditur se Abdur Rezzaku. Hisham ibn Jusuf: Abdur Rezzaku ishte m i miri mes neve me dije dhe kujtes. Nga ky dijetar i cili m s miri e shrbeu shkencn e hadithit prfituan shum krkues t dijs nga mesi it cilve do ti prmendim: Ahmed ibn Hanbelin, Jahja ibn Meinin, Ali ibn El Medinin, Ishak ibn Rahavejhin dhe shum tjer. Nga pena e ktij dijetari i shkruan edhe disa libra q ishin dhe jan burime t dobishme pr studiuesit. Libri i tij El Musannef q sht prmbledhje e haditheve dhe fjalve t ashabve t klasifikuara sipas kapitujve t fikhut sht i pranishm n bibliotekat islame anemban bots. Ka shkruar edhe komentin e Kuranit dhe jetprshkrimin e t Drguarit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. Imam Abdur Rezzaku ndrroi jet n muajin Shevval t vitit 211 H. All-lahu e mshiroft me mshirn e tij t gjer.
Talha Kurtishi, 5.8.2005

52

Imam Mexhduddin Ibn Tejmijje

(Gjyshi i Shejhul Islam Ibn Tejmijje) Shejhu, imami, al-lameja, fekihu i kohs, hatibi i Har-ranit dhe msues i hanbelive n kohn e tij, quhet Ebul Berekat, Mexhduddin ibn Tejmijje, Abdus Selam ibn Abdil-lah ibn El Hidr ibn Muhammed ibn Ali El Har-rani. Ka lindur diku rreth vitit 590 H. Msimet e para i mori para axhs s tij Fahruddin El Hatib, dhe m von udhtoi n Bagdad ku msoi para dijetarve t asaj kohe. Msuesit e tij ishin: Ebu Ahmed ibn Sekine, Ibn Et Taberzed, Jusuf ibn Kamil, Dija ibn El Harif, Abdul Kadir El Hafidh. N Harran prfitoi prej El Hanbel-it dhe Abdul Vahid ibn Sultan-it, tek i cili msoi Kuranin dhe leximin e tij n dhjet mnyra (kiraete). Me dijen e tij t gjer n fikh dhe Kuran prfitoi zemrat e irakianve, t cilt n krye me ustazul hilafe (msuesi i kalifatit) Muhjuddin ibn El Xheuzi, krkuan prej tij t mbetej n Irak, gj t ciln ai nuk e pranoi duke u arsyetuar se do t kthehej n vendlindje. Udhtimin n Irak e bri n moshn trembdhjet vjeare dhe n Irak mbeti gjasht vjet. Imam Dhehebiu thot: E kam dgjuar Tekijjuddin Ebul Abbasin (Shejhul Islam) t thot: Xhemaluddin ibn Maliku thoshte: Shejh Mexhduddinit All-llahu ia zbuti fikhun sikur ia zbuti Davudit, alejhis selam, hekurin. Duke e prshkruar gjyshin e tij Ibn Tejmijje tha: N nj rast, dy her i prsriti gjashtdhjet prgjigjet pr nj shtje dhe me kt shkaktoi admirimin e El Burhan El Meragi-ut. Ishte i dalluar me devotshmri dhe pasim t sunnetit. Gjyshi jon ishte i mrekullueshm n recitimin e teksteve dhe shtjeve t ndryshme. Nga ky dijetar prfituan shum nxns nga mesi i t cilve do ti prmendim: Djalin e tij Shihabuddinin, Ed Dimjati, Emiruddin ibn Shukajr, Abdul Ganij ibn Mensur, Muhammed ibn El Bezzar, Muhammed ibn Abdul Muhsin, El Kajrevaniu dhe t tjer. Nga pena e ktij dijetari u shkruan edhe disa libra t dobishme si jan: El Urxhuzetu fi El Kiraat (Poem mbi mnyrat e leximit t Kuranit) dhe Munteka El Ahbar (Przgjedhje e haditheve) n t cilin ka tubuar hadithet q kan t bjn me dispozitat e fikhut. Kt libr disa shekuj m von e ka komentuar Esh Sheukaniu n librin me titull: Nejlul Eutar min Esrar Munteka El Ahbar. Ndrroi jet n ditn e fitr bajramit n vitin 652 H. All-llahu e mshiroft me mshirn e gjer. Amin.
Talha Kurtishi, 8.7.2005

53

Thabit ibn Eslem El Bunani

Imami shembullor, imami i dijes dhe puns, tabiini i dalluar, i titulluar si shejhul islam n kohn e tij Ebu Muhammed Thabit ibn Eslem, rob i liruar i fisit El Bunani (Benu Sad) q lindi n qytetin e Basras n hilafetin e Muavis, radijall-llahu anhu. sht takuar dhe ka prfituar prej shum ashabve si jan: Abdull-llah ibn Umer, Abdull-llah ibn El Mugaffel El Muzeni, Abdull-llah ibn Ez Zubejr, Ebu Berzete El Eslamij dhe Enes ibn Maliku, All-llahu qoft i knaqur me ta. Lista e dijetarve prej t cilve ka transmetuar prfshin edhe: Ebu Berde El Esharij, Ebu Uthman En Nehdi, El Xharud ibn Ebi Sebrete, Abdur Rahman ibn El Abbas El Kureshi, Ebu Dhibje El Kilai, Ebul Alije, Shehr ibn Hausheb, Bekr ibn Abdull-llah El Muzeni. Ahmed El Ixhli e prshkruante kshtu: I besueshm dhe rob i mir. Ebu Hatim Er Razi: Transmetuesit m t besueshm prej Enesit jan: Zuhriu pastaj Thabiti pastaj Katadeja. Ibn Adij e prshkruante kshtu: sht tabiin q banonte n Basra, njri prej asketve dhe dijetarve t hadithit. Transmetimet e tij i kan shnuar imamt n librat e tyre Ali ibn El Medini: Mundohesha q tia tollovis hadithet q kan t bjn me tregime dhe senedet e tyre (pr ta provuar dijen e tij) e ai do her i transmetonte n mnyr t sakt. Enesi, radijall-llahu anhu, ka thn: Hajri i ka njerzit e vet dhe Thabiti sht nj prej elsave t hajrit. Hammad ibn Seleme rrfen: Thabiti shpeshher e bnte kt lutje: O All-llah nse ndonjrit ia ke mundsuar namazin n varr, ma mundso edhe mua. Transmetohet se pas 54 vdekjes sht par n ndrr duke u falur n varrin e tij. Bekr El Muzeni: Ai q do t shikoj m t devotshmin e kohs s tij, le t shikoj Thabitin. Nuk kemi par m t devotshm se ai. Thabiti ka thn: Jam lodhur me namazin njzet vjet (duke u orvatur q t jem m i sinqert) dhe pastaj jam knaqur me t njzet t tjera. E lexonte tr Kuranin brenda dits dhe nats dhe agjronte agjrimin e Davudit, alejhis selam. Kur mjeku e ndaloi t mos qaj, tha: far dobi kam prej syve q nuk lotojn dhe refuzoi kshilln e mjekut. Bnte lutje: O Zot nse m privon nga namazi i nats, nga agjrimi i dits dhe nga takimi me vllezrit e dijes, mos m lr n kt bot as pr nj ast. Nga ky dijetar prfituan shum nxns prej t cilve do ti prmendim: Ata ibn Ebi Rebah, Katadeja, Humejd Et Tavili, Davud ibn Ebi Hindi, Hammad ibn Seleme, Jezid ibn Ebi Zijadi, Muammeri, Shubeja, Hammad ibn Zejdi, Ubejdullah ibn Umeri, Sel-lam ibn Miskini dhe shum t tjer, All-llahu i mshiroft t gjith. Emrin e ktij dijetari do ta gjeni pothuajse n t gjitha librat e hadithit. Ndrroi jet n vitin 127 H n vitin n t cilin ndrruan jet edhe dy dijetart e mdhenj Malik ibn Dinari dhe Muhammed ibn El Vasi. All-llahu e mshiroft me mshirn e Tij t gjer. Amin.
Prktheu dhe prshtati: Talha Kurtishi 15.07.2005

Ystyvani Mehmed Efendi

Emri i plot: Mehmed bin Ahmed bin Mehmed bin Hysejin bin Sulejman, i njohur si Ystyvan el-Dimashki. Ystyvani Mehmed Efendi ka lindur n vitin 1017/1608 n Damask. Aty ai studioi fikhun, shkencat racionale (makulat), hadis dhe shkencat e gjuhs arabe. Mandej shkoi n Kajro dhe aty vazhdoi studimet. U kthye m 1039 n vendlindjen e tij, pas qndrimit t shkurtr, aty ai u nis pr n Anadoll. Gjat rrugtimit t tij u robrua nga jomusliman. Pas lirimit erdhi n Stamboll dhe filloi t ligjroj n xhamin Aja Sofja. Mendohet t jet kjo n vitin 1061/165051, pasi historiani Naima prmend aktivitetet e Ystyvanit n ngjarjet e ktij viti. Ngaq mbshtetej vazhdimisht n njrn prej shtyllave (ystyvane) u b i njohur si Ystyvani. Ystyvani Efendiu shpejt u b ligjrues i dalluar fal prkushtimit t tij t plot ndaj sheriatit, si dhe fal virtyteve dhe dijes q kishte. Ai u martua si dhe ndrroi mez-hebin prej atij shafii n at hanefi. Emrtimi i tij i ardhshm ishte xhamia e Sulltan Ahmedit n Stamboll. Ai kreu haxhin n vitin 1063/1652. N vitin 1066/1656 ai u syrgjynua n Qipro si pasoj e disa fjalve t tija, t cilat u vlersuan se mund t shkaktonin rregullime n shoqri. Figura t tjera t dalluara t kadizadelive si Turk Ahmedi dhe Divane Mustafa e shoqronin n kt syrgjyn. Pas qndrimit t shkurtr n Qipro, Ystuvani ishte urdhruar t kthehej n Damask, vendlindjen e tij. Aty ai filloi t jepte msime n medresen e Selimijes deri n vdekjen e tij m 1072/1661. Sipas historianve Ushakizade dhe Shejhi, Ystyvani efendiu shfaqej si person me reputacion pr dijen dhe virtytet e tij. Ai ishte i pafriksuar nga akuzat e shpifsve dhe i ashpr n t prmbajturit nga ajo q ishte e ndaluar. Ystyvani Efendi sht i njohur nga nj risale q prmban ligjratat e tija t regjistruara dhe t radhitura nga nj student i tij. (e njohur me shum tituj si: Ystyvani risalesi, Akaida ve ibadata Aid risale, ilmihal, risaletul mesele, kitabi fevaidil kebir dhe fevadiul Amali ve feraidul-leali) N kt traktat t tij, Ystyvani diskuton mbi shtjet si namazi, agjrimi shirku etj. Ystyvani Efendi qndrimet e tij i mbshteti duke cituar nga libra t ndryshm t fikhut, tefsirit dhe t fetvave. Disa prej tyre jan: Sherhi mesharik nga Ibn melek, Multekal ebhar nga Ibrahim el-Halebi, Med-hal nga Ibnul Haxh, Sherhin e Kuduriut, Tarikati Muhammedije nga Imam Birgiviu, tefsiri Kesh-shaf, Fetava kadihan, Fetava bezzazije dhe Fetava Ibn Tejmijje. Msuesi i sulltanit, Hoxha Rejhan Aga, kishte prfituar nga derset e Ystyvani Mehmed Efendiut n shkenca si fikhu, gjuha arabe, leximi i Kuranit fisnik dhe n oratori. Ai e nderonte Ystyvanin dhe i jepte atij dhurata. Kshtu Ystyvani u b i famshm n oborr dhe kishte prkrahs t shumt brenda dhe jasht oborrit t sulltanit. Deri sa arriti t mbante ligjrata fetare n kabinetin mbretror (Has Oda) dhe at me titullin Padishah Shejhi, hoxh sulltani.

Semiramis avusoglu The Kadizadeli movement: an attempt of seriat-minded reform in the ottoman empire Princeton University, 1990 prktheu: r.r. 22.7.2005

55

Imam Adem ibn Ebi Ijas

Imami shmblltyr, hafidhi, dijetari i Shamit dhe muhaddithi i Askalanit. Banoi n Horasan dhe Bagdad dhe n fund vendoset n fshatin Askelan. Quhet Adem ibn Ebi Ijas (Nahije ose sipas disa burimeve Abdur Rahman ibn Shuajb. Ka lindur n vitin 132 H n qytetin Merv, n krahinn e Horasanit. Duke krkuar dije udhtoi dhe prfitoi nga dijetart e Irakut, Egjiptit, Mekes, Medines dhe Shamit, nga mesi i t cilve do t prmendim: Ibn ebi Dhibin, Mubarek ibn Fudale, Shube ibn Haxhxhaxh, El Lejthin, Hammad ibn Selemen, Israil ibn Junus-in Hafs ibn Mejseren dhe shum t tjer. Pr kt dijetar bashkkohsit e tij kan thn: Ishte besnik, prej robrve t zgjedhur t All-llahut q dalloheshin me adhurim. E respektonte Shubeja dhe ishte prej gjasht personave q shum mir i dinin transmetimet e Shubes sepse i shkruanin hadithet e tij. Ebu Bekr El Ejun rrfen: E vizitova Askelanin dhe kur u takova me Ademin i thash: Abdullahi, sekretari, t prshndeti me selam. Ademi tha: Kur t takohesh me t mos e prshndet me selam sepse ai thot q Kurani sht i krijuar. Kur ia tregova shkakun (pse e ka thon at fjal) dhe pendimin e tij i lajmroi njerzit dhe tha: Kur t takohesh me t prshndete me selam. Pastaj m tha: Kur t takohesh me imam Ahmedin prshndete me selam dhe thuaj: Me kt sprov q t ka ndodhur, krko afrim tek Allllahu, mos lejo t t tremb askush, se ti vetm se je afruar pran xhenetit. Tregoja edhe hadithin pr t cilin m ka lajmruar El Lejthi e ky prej Ibn Axhlanit e ky prej Ebi Zinadit prej Arexhit prej Ebu Hurejres, radijall-llahu anhu, i cili tha: I Drguari i All-llahut, sal-lall-llahu alejhi ve sel-leme, ka thn: Ai q prej jush krkon t bni mkat ndaj All-llahut mos e respektoni (mos e zbatoni at q e krkon). Kur kt kshill e dgjoi Imam Ahmedi tha: All-llahu e mshiroft, t gjall dhe t vdekur, sa bukur m kshilloi. Kur iu afrua vdekja bri hatme t Kuranit dhe duke qen i mbuluar me araf tha: O Zot me dashurin q kam pr Ty t lus mshiroje kt t vdekur. Pr kt dit t lutesha dhe shpresoja mshirn tnde. Pastaj tha La ilahe il-lallah dhe ndrroi jet. Nga ky dijetar prfituan shum nxns: Buhariu, Ebu Hatim Er Razi, Ebu Zura Ed Dimeshki, Ahmed ibn El Ezher, Ahmed ibn Abdullah El Akkavi, Hisham ibn Merthed Et Taberani, Ishak ibn Suvejd Er Remli, Thabit ibn Nuajm El Heuxhi dhe shum t tjer. Ndrroi jet n muajin Xhumad El Ahire t vitit 220 H. All-llahu e mshiroft me mshirn e Tij t gjer.
Talha Kurtishi, 29.7.2005

56

Ilmihal
Akideja dhe besimi
Akideja islame sht nj sr themelesh dhe parimesh q kan t bjn me Krijuesin, azze ve xhel-l, pejgambert dhe lajmrimet e tyre pr Botn e Fsheht (Gajbin) sikur: melekt, ringjalljen, Ditn e Fundit dhe gjrat tjera. pr to na kan lajmruar pejgambert n baz t shpalljes q u ka ardhur nga Allahu, azze ve xhel. Duke u nisur nga kjo, ata i thirrn njerzit q n mnyr t prer t besojn n ato parime dhe u sqaruan se kundrshtimi i tyre sht prej gjrave m t kota. prfshin nocioni i Akides? Akideja prfshin: 1At q ka t bj me Allahun, subhanehu ve teala, dhe do gj q na ka treguar pr Vetveten: pr qenien, cilsit dhe veprat e Tij. 2At q ka t bj me pejgambert e nderuar, t cilt i drgoi Allahu, subhanehu ve teala, me porosi te njerzit, dhe gjithka q lidhet me ata pejgamber, vetit e tyre, obligimet q kemi ndaj tyre dhe sht e pamundur dhe sht e mundur pr ta. 3shtjet e fshehta (gajbi): jan gjrat q nuk mund ti njohim vetm se me an t shpalljes (vahjit) nga Allahu, subhanehu ve teala, nprmjet ndonjrit prej pejgamberve t tij, sal-lall-llahu alejhim ve sel-lem, apo nprmjet librave t Tij. Ktu prfshihen: -Melekt: obligohemi t besojm n ekzistimin e melekve n prgjithsi, ashtu si besojm n mnyr t veant melekt t cilve ua dim emrat. -Librat e shpallura: obligohemi t besojm se Allahu, subhanehu ve teala, u ka zbritur libra pejgamberve t Tij. Besojm pr ato libra t caktuara q i ka prmendur n Kuran sikur: Davudit ia patm dhn Zeburin, Ne e zbritm Tevratin, n t cilin sht udhzimi i drejt dhe drita, Ithtart e Inxhilit le t gjykojn sipas asaj q Allahu e zbriti n t ashtu si besojm n mnyr t prgjithshme librat q nuk ua dijm emrat. -Dita e Fundit (Ahireti): do gj q jemi informuar pr t, pr ringjalljen, dhnien e llogaris para Allahut, Xhenneti, Xhehennemi e tjer. -Gjeneza e krijesave dhe gjrat q kan t bjn me t. Rndsia e Akides n jetn e muslimanit 1. Patjetr q do ndrtes, konkrete qoft ajo apo abstrakte, t ket themele mbi t cilat ngritt ajo. Feja islame sht nj ndrtes e kompletuar q prfshin tr poret e jets s muslimanit, q prej lindjes s tij e deri n vdekje, madje edhe at se do t ndodh pas vdekjes s tij. Kjo ndrtes gjigante ngritt mbi nj themel t fort q sht: Akideja Islame e cila piknisjen e ka nga njshmria e Krijuesit, subhanehu ve teala, Thuaj, namazi im, kurbani im, jeta ime dhe vdekja ime jan thjesht pr Allahun, Zotin e botve! Ai nuk ka shok. M kt jam I urdhruar dhe jam I pari I muslimanve. Islami I kushton rrndsi t madhe Akides (besimit t pastr) qoft n aspektin e vrtetimit dhe qartsimit t saj me argumente apo n aspekt t pr57

mendjes s tragjeve pozitive q le n shpirtrat e ithtarve t saj. Mu pr kt arsye, Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, gjat periudhs 13 vjeare t Mekkes u koncentrua n konsolidimin e Akides, dhe m pas, kur t forcohej besimi n zemrat e tyre, do t fillonin t zbritnin ligjet praktike t Sheriatit pas mrgimit n Medine. 2. Akideja, fardo qoft ajo, konsiderohet prej gjrave t patjetrsuara pr njeriun, sepse sipas natyrs s tij ai anon kah nevoja pr t mbinatyrshmen, pr t ciln beson se sht fuqi absolute, mbikqyrse e plot mbi t dhe mbi krijesat tjera. Ky besim e bn at t anoj kah feja e cila prmbush nevojn e tij shpirtrore. Pasi qenka kshtu, ather ajo q m s miri e prmbush nevojn e tij shpirtrore sht Besimi I Vrtet (Akideja) I cili prputhet me natyrn e tij, nderon mendjen e tij dhe pozitn e tij n gjithsi. Akideja islame erdh pr kt gj, Allahu, subhanehu ve teala, thot: Ata q besuan dhe besimin e tyre nuk e ngatrruan me besim t kot, atyre ju takon t jen t sigurt dhe ata jan n rrug t drejt. 3. Pasi q Feja islame sht nj ndrtes e prkryer n aspekt t besimit, adhurimit dhe moralit, domosdo duhet t jet e harmonizuar. Pr kt, elementi themelor n t sht Akideja q ka domethnien e besimit t pastr n njshmrin e Allahut (Teuhidi). Besimet islame, adhurimet dhe morali t gjitha kan nj domethnie, realizim i besimit t pastr n njshmrin e Allahut, subhanehu ve teala, Ky kahjeizim i unifikuar i rregullave islame ka rrndsi t madhe n kuptimin e fes islame: Kush ka fe m t mir se ai q sinqerisht i sht bindur Allahut, duke qen bamirs. 4. Praktikimi i Fes s pastr pr hir t Allahut nuk mund t prkryhet vetm se me dashuri t sinqert ndaj Allahut, subhanehu ve teala, kurse dashuria nuk prkryhet vetm se me njohjen e Zotit. Akideja islame i ofron njeriut gjith at q duhet ta dij ai pr Zotin, dhe me kt ai arrin dashurin ndaj Tij. M pas ai do t nxitoj pr t t qen i sinqert ndaj Allahut. Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ka thn ai q m mir e njeh Allahun dhe m tepr i frikohet Atij, jam un. Dhe fjala e tij: pasha Allahun, un m mir e njoh Allahun dhe zemra im m tepr i frikohet Atij. 5. Njeriu sht mkmbsi i Allahtu n Tok, atij i mbeti prgjegjsia e gjallrimit t saj duke adhuruar Allahun, subhanehu ve teala, dhe duke thirrur n rrugn e tij. Myslimani n tr jetn e tij ndien se e prcjell porosin e Allahut duke aplikuar Ligjin e Tij n Tok. Akideja e tij e shtyn q zellshm t punoj n kt drejtim sepse e din se sht i obliguar dhe se do t shprblehet pr do vepr t tij, qoft e madhe apo e vogl. 6. Njjsimi i Allahut duke u drejtuar kah Ai n t gjitha shtjet, i ndihmon njeriut t arrij lirin e vrtet kah e cila nxiton ai. Ai nuk sht rob i tjetrkujt ve Allahut, i Cili sht Nj pa shok dhe n syrin e tij duken t pavler t gjith t adhuruarit tjer pos Allahut. I duket i pavler edhe adhurimi i materies dhe nnshtrimi ndaj epsheve. Ather kur Akideja rrnjoset n zemrn e besimtarit, ai nuk do ti frikohet askujt prpos Allahut, nuk i nnshtrohet vetm se Atij. Kjo liri e cila t shpton nga nnshtrimi ndaj krijesave bri q ushtari mysliman, Ribij ibn Amiri, radijll-llahu anhu, kur shkoi te mbreti i persianve i cili e pyeti pr shkakun e ardhjes s tij, tha: ne erdhm pr ti nxjerr njerzit nga adhurimi q u bjn njerzve n adhurimin e Zotit t njerzve, nga ngushtsia e ksaj bote n gjersin e Bots tjetr. Prgatiti dhe prktheu: Agim Bekiri 58

Pyetje dhe prgjigje

Tema: Kuptimi i fjals lailahe il-lall-llah Numri: 1196 Data: 10.8.2005

Pyetje: Kam nj pyetje rreth kuptimit t fjals lailahe il-lall-llah? e dim se Allahu sht nj, d. m. th. nuk ekziston Zot tjetr i cili merr pjes n zotrimin e Tij. Pyetja sht: si mund ta dim se nuk ka zot tjetr t ngjashm me Allahun, me cilsit dhe veprat e Tij? Prgjigje: Falnderimi i takon Allahut, subhanehu ve teala, Logjika dhe natyrshmria e pastr e njeriut aludojn, kurse pejgambert kan lajmruar se kjo bot sht e krijuar, kontrollohet, Krijuesi i saj ka dije t pakufishme, fuqi t plot, vullnet q mund ta aplikoj, urtsi t prkryer dhe se mendja nuk mund ta parafytyroj realitetin e cilsive t Tij. Po ashtu aludojn n at se Krijuesi dhe Mbikqyrsi i ksaj gjithsie sht i Vetmi q meriton adhurimin, duke e dashur, duke iu friksuar, shpresuar n T dhe duke e madhruar. Fjala lailahe il-lall-llah i ngrthen n vete t gjitha kuptimet e Teuhidit, se Allahu sht Nj n zotrimin e Tij, n t adhuruar dhe n emrat dhe cilsit e Tij, ai nuk ka rival as t ngjashm. Allahu, subhanehu ve teala, na ka sqaruar se sikur t ishin dy zota, dy krijues, do t shkatrrohej gjithsia Sikur t kishte n to (n qiej e n tok) zota pos All-llahut, ato t dyja do t shkatrroheshin. Larg asaj q i prshkruajn sht All-llahu, Zoti i Arshit. (Enbija -22), poashtu n ajetin tjetr qndron: All-llahu nuk ka marr pr Vete kurrfar fmij (as nga engjjt, e as nga njerzit), nuk ka me T ndonj zot tjetr, pse (sikur t kishte zot tjetr), ather secili zot do t veohej me at q ka krijuar, dhe do t dominonin njri mbi tjetrin! i lart, i pastr sht All-llahu nga ato q ia prshkruajn. (Muminun 91). Sikur kjo gjithsi ti kishte dy krijues do t rregullohej sistemi i saj. Harmonia q ekziston n kt gjithsi vrteton se ka vetm nj zot. Kur t pranosh se Allahu sht Shpiksi dhe Rregulluesi i gjithsis dhe se Ai sht i Vetmi q meriton adhurimin, ather patjetr t pranosh se nuk ka t barabart m T, sepse n t kundrtn do t ishin dy zota. Pra besimi se edhe dikush tjetr mund t ket cilsit e Zotit sht besim n m shum zota. Llojet e Teuhidit (njshmris s Allahut) jan t ndrlidhura fort mes tyre, ai q mohon njrn ka mohuar edhe tjetrn. Pra ke pr obligim t besosh n Allahun fort, t besosh se Ai sht Zoti i do gjje dhe Mbreti i tyre, se askush nuk meriton adhurimin askush prpos Tij. Ai i meriton t gjitha cilsit e plota, dhe sht larg do t mete. Kjo sht rruga e pejgamberve dhe robrve t Allahut t sinqert. E ai i cili pohon se ka t ngjashm me Allahun, ai ka trasuar rrugn e politeistve (mushrikve), e Allahu sht denoncuar nga nj gj e till duke thn: I pastr e i lart sht Zoti yt, Zoti i gjithfuqishm nga ajo q ata i prshkruajn. do e mir qoft ndaj t drguarve. Dhe falnderimi i qoft All-llahut, Zotit t gjithsis! (Safat 180, 181) Abdurahman el Berrak 10.8.2005 59

Albani
Nga mrekullit shkencore Islame
N numrin e kaluar t revists Xheridetul el-ilm lexova lajmin ku thot: Nj burr zezak e ka varur bashkshorten e vet se kjo ka lindur foshnje t bardh. Jan pyetur mjekt ekspert t gjinekologjis rreth ksaj qshtje, dhe jan prgjigjur: Lindja e foshnjs s bardh nga babai zezak ka mundsi, veanrisht nse strgjyshrit e burit (paraardhsit) kan qen t bardh, por kto raste jan t ralla q mund t ndodhin. Kur e lexova kt rast thash: All-llahu ekber, All-llahu dhe i Drguari i Tij t vrtetn e kan thn. At q kan prmendur mjekt ekspert gjinekolog, vetm se ka lajmruar pejgamberi jon Muhammedi, sallall-llahu aljehi ve selem, para 14 shekujve, ku nuk ka dit t shkruaj e as t lexoj. Transmetohet nga Buhariu dhe Muslimi n Sahihet e tyre se nj njeri nga Beni Fezare erdhi te Pejgamberi, sal-lall-llahu alejhi ve selem, dhe tha: O i Drguar i All-llahut, bashkshortja ime lindi foshnje t zez, dhe me kto fjal nnkuptohej mohimi i atsis. Tha Pejgamberi, sal-lall-llahu aljehi ve selem: A posedon deve? Tha: Po. Tha Muhammedi, sallall-llahu aljehi ve selem: far ngjyre kan ato? Tha: T kuqe. Tha Pejgamberi, sal-lallllahu aljehi ve selem: A ke ngjyr dheu (kafeje). Po, ka ksi soj ngjyre. E si mund t ndodh kjo? Tha: Ky prngjasim mund t jet nga origjina (paraardhsit). Pastaj tha: Edhe kjo ka mundsi t jet prgjasim nga origjina (paraardhsit), dhe nuk i lejoi t mohon atsin. 60 Pra thnia e Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve selem: Ky prgjasim mund t jet nga origjina (paraardhsit), sht mu kjo q kan thn mjekt ekspert gjinekolog pr lajmin se lindja e foshnjes s bardh nga babai zezak ka mundsi veanrisht nse strgjyshit (paraardhsit) kan qen t bardh. Pra ky sht kuptimi i hadithit t pejgamberit, sal-lall-llahu aljehi ve selem, ku thot: ky prgjasim mund t jet nga origjina (paraardhsit). Si ka mundsi t din kt shtje Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve selem, nse nuk lajmrohej nga m i dituri dhe i urti All-llahu, subhanehu ve teala, ku thot: Pasha yllin kur bie! Shoku juaj nuk ka humbur, e as q ka devijuar Dhe ai nuk flet nga dshira Ajo nuk sht tjetr pos shpalljes q i shpallet. (EnNexhm, 1-4), dhe thot poashtu: Ne do tu bjm atyre t mundshme q t shohin argumentet Tona n horizonte dhe n veten e tyre deri q tu bhet e qart se ai (Kurani) sht i vrtet. A nuk mjafton q Zoti yt sht dshmitar pr do gj? (Fussilet, 53) Me kt hadith t Pejgamberit, sal-lall-llahu aljehi ve selem, pjesa drmuese e dijetarve islam jan t mendimit se nuk i lejohet babait t mohon fmiun e vet vetm se ai ka ngjyr t ndryshme nga ai vet dhe nuk i lejohet q ai t mbys bashkshorten e vet pr kt shkak. Le t meditojn rreth ksaj t privuarit nga msimet e fes s pastr islame...

Muhammed Nasirud-din Albani prktheu: Fatmir Zaimi marr nga libri: Mekalat el-Albani pregaditur nga: Nuruddin Talib Rijad, 2001

Libri
25. Urdhrimi n pun t mira dhe ndalimi prej t kqiave
Seid el Hudriu, radijall-llahu anhu, thot: Kam dgjuar Pejgamberin, sal-lallahu alejhi ve sellem, duke thn: Kush sheh nj t keqe le ta ndron at me dorn e tij, nse nuk mundet, le ta ndrron me gjuhn e tij e nse nuk mundet, ather le ta ndrron me zemrn e tij e ky sht imani (besimi) m i dobt. Allahu, subhanehu ve teala, thot: Nga ju le t jet nj grup q thrret n at q sht e dobishme, urdhron pr pun t mbara dhe ndalon nga e keqja. T till jan ata t shptuarit. , poashtu thot: Ju jeni populli m i dobishm, i ardhur pr t mirn e njerzve, t urdhroni pr t mir dhe t ndaloni nga veprat e kqia. Fjala e prmendur n hadith: la ta ndrroj sht urdhr nga i cili kuptojm se kjo vepr sht e obliguar me ixhma-n e ummetit. Gjithashtu ajo e ka kuptimin e kshills e cila sht feja n trsi, kurse urdhri pr pun t mira dhe ndalimi nga t kqiat sht fard kifaje - q don t thot: nse nj grup prej muslimanve e kryen kt obligim bie prgjegjsia nga tjert e nse e ln pas dore kt obligim ather t gjith ata q kan mundsi ta kryejn kt obligim mirpo nuk kan br nj gj t till pa arsye, kan mkat. Urdhri pr pun t mira dhe ndalimi nga t kqiat nuk sht obligim i veant pr njerzit e pushtetit porse lejohet edhe pr individt e shoqris islame sepse ai urdhron dhe ndalon gjrat rreth t cilave ka dije pr to, dhe kjo ndryshon me ndryshimin e rasteve. Nse gabimi ndodh n obligimet e dukshme apo n ndalesat e njohura si sht namazi, prostitucioni e t ngjashme, ather dihet se do musliman ka dije rreth tyre. Nse gabimet ndodhin n gjra t paqarta pr shumicn e njerzve dhe n gjra ku mund t ket mendimi (ixhtihadi) hapsir n at rast masa e gjr nuk ka t drejt t ndrhyj e as t ndaloj nga ajo vepr porse ky sht obligim i dijetarve, e dijetart ndalojn veprat rreth t cilave ka koncenzus (ixhma) pr ndalimin e tyre kurse shtjet divergjente n mesin e dijetarve nuk mohohen, vetm n rast se dshiron q ta kshilloj pr lnien e asaj shtjeje divergjente pr tu larguar nga mospajtmi, pra kjo gj preferohet nse bhet me butsi. Krkohet nga urdhruesi n pun t mira dhe ndaluesi nga t kqiat q t jet i but pr t arritur qllimin ashtu si preferohet q kjo prgjegjsi ti jipet atij q njihet me cilsi t mira. Dije se kjo tem sht e rndsishme sepse me kt arrihet mirqenia e t gjith njerzve. Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, n mnyr stilistike na e pasqyron rndsin e urdhrimit n t mira dhe ndalimit nga t kqiat duke e prngjasuar at me pronart e nj anije, ai, sal-llaahu alehi ve sel-lem, thot: 61

Shembulli i atij q ndalon nga t kqiat dhe atij q i vepron ato sht njsoj sikur shembulli i nj grupi njerzish t cilt kan hequr short se ku do te vendosen n anije. Njrit grup prej tyre i bie shorti q t vendoset n katin e eprm t anijes kurse t tjerve n at t poshtm. Ata q ishin n katin e poshtm kur mbushnin uj kalonin kah ata q ishin n katin e eprm dhe menduan: Sikur ne t shprthejm anijen n katin ton pr t mos i penguar kta n katin e eprm!! (Thot Pejgmaberi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ): Nse i ln t veprojn ashtu si mendojn do t fundosen t gjith e nse i pengojn shptojn ata dhe t tjert. Nga ana tjetr kur shtohen t kqiat dnimi e kaplon t mirin dhe t keqin. Nse nuk ndalohet i padrejti mund q Allahu ti dnoj t gjith, Allahu, subhanehu ve teala, thot: Le t ruhen ata q kundrshtojn rrugn e tij (t t drguarit) se ata do ti z ndonj telashe, ose do ti godas dnimi i idht, kurse Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, thot: Pasha At n Dorn e t Cilit sht shpirti im, ose do t urdhroni n t mira dhe t ndaloni nga t kqiat ose Allahu do tju lshoj dnimin prej Tij e pastaj do t luteni mirpo nuk do tju pranohen lutjet. Sa i takon mnyrs s ndalimit t t kqiave dhe gradt e saj Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, i ka sqaruar n hadithin q u prmend n fillim t tems, pra le ta ndryshoj me dorn e tij, nse nuk mundet me gjuhn e tij e nse prsri nuk mundet ather m zemrn e tij fjala t ndryshoj t keqen me zemrn e tij d.m.th.: le ta urrej me zemrn e tij, pra nuk bhet fjal pr largimin apo ndryshimin e t keqes konkretisht, pr arsye se ai nuk ka mundur prve urrejtjes. Fjala ky sht besimi m i dobt e ka kuptimin besimi m pak i frytshm Krkohet nga urdhruesi n pun t mira dhe ndaluesi nga t kqiat q t shoh nse ndryshimi i t keqes me dor mund t shpien deri te ndonj e keqe m e madhe ather nuk e prdor kt metod por prdor metodn e kshillimit dhe friksimit e nse mendon se edhe fjala mund t shkaktoj ndonj t keqe m t madhe ather e ndryshon at me zemr dhe rehatohet. Allahu, subhanehu ve teala, thot: O ju q besuat, ruane veten tuaj! Ai q ka humbur, nuk ju dmton juve kur jeni n rrug t drejt. Ebu Umejje Eshabanij ka thn: E pyeta Ebu Thalebe elHushenijin pr kt ajet e ai m tha: Sa i takon ktij ajeti, vallahi kam pyetur at q m s miri e ka ditur, e kam pyetur Pejgamberin, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, e ai m tha: Urdhroni n t mira dhe ndaloni nga t kqiat derisa t shihni se kopracia ndgjohet, epshi pasohet, dunjas i jepet prparsi dhe donjrit i plqen mendimi i vet, ather mirru me veten dhe leri njerzit sepse ju presin dit, t durosh n to sht njsoj sikur t kapish nj gac t flakruar, ai q punon n at koh do t ket shprblimin e pesdhjet njerzve kurse ata punojn sa punoni ju.
Prktheu: Agim Bekiri (pjes nga libri: Katrdhjet hadithe mbi moralin, NuN, Shkup, 2005)

Ahmed Muadh Hakkij

62