Tiu chun xy dng

tcxd 40: 1987

Kt cu xy dng v nn Nguyn tc c bn v tnh ton

Building structures and foundations Basic rules for calculations.
Quy nh chung Tiu chun ny quy nh nhng nguyn tc c bn v tnh ton kt cu lm bng cc vt liu khc nhau v nn ca tt c cc dng xy dng theo trng thi gii hn trn c s p dng cc ph|ng php ca l thuyt xc sut v thng k ton hc. Tiu chun ny bao gm nhng nguyn tc c bn v tnh ton kt cu v nn d|i tc dng ca lc. Da theo tiu chun ny cn lp tiu chun thit k cc kt cu lm bng cc vt liu khc nhau v nn nh, cng trnh c chc nng khc nhau. 1. C s tnh ton 1.1. Kt cu xy dng v nn cn tnh vi ti trng v tc ng theo ph|ng php trng thi gii hn. Cho php tnh ton kt cu xy dng v nn ca nh v cng trnh trn c s nhng nh gi v kinh t theo cc ti liu tiu chun t|ng ng. 1.2. Trng thi gii hn l trng thi m trong kt cu, nn, nh hoc cng trnh tha mn cc yu cu cn thit khi khai thc s dng hoc khi thi cng. 1.3. Trng thi gii hn |c chia thnh hai nhm: - Nhm 1: Bao gm nhng trng thi gii hn dn n vic mt kh nng chu ti, hay dn n s bt li hon ton v mt s dng kt cu hoc nn. - Nhm 2: Bao gm nhng trng thi gii hn gy kh khn cho vic s dng bnh th|ng kt cu v nn. Trng thi gii hn nhm 1 gm: - S mt n nh tng th v hnh dng. - S mt n nh v v tr. - S ph hu mt im bt k no . - S chuyn i thnh mt h mi. - S thay i hnh dng. - Trng thi dn n s cn thit phi ngng khai thc s dng do vt liu bin dng ln, do cc mi ni b ct do cc vt nt pht trin qu ln. - Trng thi gii hn thuc nhm hai gm nhng trng thi v|t qu mc cho php: - S bin dng ca kt cu do b un, xon, ln. - S dao ng ca kt cu. - S thay i v tr. - S to thnh hoc pht trin vt nt. 1.4. Ph|ng php tnh ton theo trang thi gii hn nhm m bo ngn chn kh nng v|t qu gii hn trong ton b thi gian s dng kt cu, nh hoc cng trnh cng nh| qu trnh thi cng. Vic bo m khng v|t qu trng thi gii hn quy nh ti im phi ph hp vi kt cu nh hoc cng trnh.

Tiu chun xy dng

tcxd 40: 1987

1.5.

Nhng yu cu v tiu chun tnh ton phi lm sao cho ti trng, ng sut, bin dng, chuyn v, vt nt, v.v... khng v|t qu gi tr gii hn |c quy nh trong cc tiu chun thit k kt cu nn nh v cng trnh. Trong tiu chun kt cu cho php quy nh nhng trng thi gii hn khng yu cu qu trnh tnh ton. Khi tnh ton cn phi ch n cc c tr|ng bt li c th xy ra ca vt liu v t, cc gi tr bt li v t hp ti trng tc ng v trong nhiu tr|ng hp cn tnh n sai lch bt li v kch th|c cng nh| iu kin thi cng, s dng v nhng iu kin lm vic c bit ca kt cu nn. Khi cn phi tun theo tt c cc yu cu ca tiu chun ny v cc tiu chun t|ng ng khc.
Ch : Cc c tr|ng bt li c th xy ra l cc c tr|ng t|ng ng vi m bo nht nh. Cc c tr|ng ny |c quy nh trong cc tiu chun thit k.

1.6.

1.7.

1.8.

1.9.

S hau m hnh tnh ton v cc gi thit c bn trong tnh ton kt cu v nn cn phn nh iu kin lm vic thc t ca cng trnh, ph hp vi trng thi gii hn ang xt. Khi , trong nhng tr|ng hp |c cc tiu chun thit k quy nh, th cn phi tnh n: Nhng yu t quyt nh trng thi ng sut v bin dng; nhng c im ca s tc ng t|ng h gia cc cu kin vi nhau v vi nn; s lm vic khng gian, phi tuyn tnh v hnh hc v vt l; tnh do v tnh l|u bin ca vt liu v t. Khi thiu nhng ph|ng php tnh ton l thuyt ng tin cy hoc thiu nhng cch gii t|ng t |c kim tra tr|c cng nh| trong cc tr|ng hp cn c lun chng v mt kinh t, vic tnh ton cng trnh cn |c tin hnh trn nhng c s nghin cu c bit v l thuyt hoc thc nghim trn nhng m hnh hoc kt cu thc. Bin dng khng n hi ca vt liu v t (bin dng do, t bin, t bin rung), cng nh| s hnh thnh vt nt trn cc kt cu b tng ct thp, kt cu , kt cu ct thp cn |c tnh ton theo yu cu cc tiu chun thit k kt cu, nn nh v cng trnh. Nu trong cc tiu chun khng quy nh vic tnh ton bin dng khng n hi cho php xc nh ni lc do trng ti v tc ng trong cc h siu tnh nh| khi kt cu lm vic trong giai on n hi, khi cc tit din hoc cc cu kin nn tnh theo cc tiu chun c tnh n cc bin dng khng n hi trong cc tr|ng hp cn thit. Khi ch|a xy dng |c ph|ng php xc nh ni lc v ng sut c tnh n bin dng khng n hi, cho php tin hnh tnh ton c|ng ca kt cu da trn iu kin l ng sut ln nht do ti trng tnh ton gy ra (xc nh trn gi thit kt cu lm vic trong giai on n hi) khng |c v|t qu c|ng tnh ton t|ng ng.

2. Cc c tr|ng tiu chun v c tr|ng tnh ton ca vt liu v t nn 2.1. Cc thng s c bn v c|ng vt liu i vi cc tc ng lc l c|ng tiu chun, do tiu chun thit k cc kt cu xy dng quy nh c tnh n s phn tn ngu nhin cc tnh cht c hc ca vt liu. H s bo m cc gi tr v c|ng tiu chun ca vt liu khng |c nh hn 0,95 (theo ST.SEV 384-76, tr c th s |c b sung sau).

Tiu chun xy dng

2.2.

tcxd 40: 1987

Gi tr c|ng tiu chun ca vt liu cho php ly bng gi tr c tr|ng vt liu cc tiu chun quy nh i vi vt liu. Khi tiu chun khng quy nh nhng c tr|ng t|ng ng, cho php xc nh c|ng vt liu theo tiu chun thit k kt cu theo cc c tr|ng |c quy nh. 2.3. Ngoi c|ng tiu chun cng c th quy nh cc c tr|ng tiu chun khc ca vt liu (khi l|ng th tch, mun n hi, h s ma st, h s dnh kt, t bin, co gt v.v... bng cch ly gi tr trung bnh ca cc s liu thng k. 2.4. Khi tnh ton kt cu lm vic trong nhng iu kin c bit (nhit cao hoc thp, m ln v.v...) cn phi tnh n s thay i cc c trung c l v cc c tr|ng khc ca vt liu (c|ng , n hi, nht, t bin v co ngt v.v...) theo yu cu ca cc tiu chun t|ng ng. 2.5. Cc thng s c bn v cc tnh cht c hc ca t quyt nh kh nng chu ti ca nn mng v s bin dng ca chng l cc gi tr tiu chun ca cc c tr|ng v c|ng v bin dng ca t (gc ma st trong, lc dnh kt n v, modun bin dng, c|ng chu nn mt trc, c|ng khng ct ca v.v...). 2.6. Bng cch s dng cc c tr|ng v c|ng , cho php xc nh kh nng chu ti ca nn mng bng cch s dng cc khi ch|a xy dng |c cc ph|ng php tnh ton t|ng t thng s tiu chun khc, c tr|ng cho s tc ng t|ng h ca mng vi t nn v |c xc nh bng thc nghim. 2.7. Tr tiu chun ca cc c tr|ng ca t nn hay cc thng s |c quyt nh s tc ng t|ng h gia mng v t nn |c ly bng tr trung bnh ca chng. 2.8. Tr tiu chun ca cc c tr|ng ca t nn hay cc thng s |c quy nh iu 2.7, |c xc nh trn c s cc s liu xc nh trc tip khi kho st a k thut thit k cng trnh hoc |c xc nh bng cc gi tr ca cc c tr|ng hoc ca cc thng s trn c s x l thng s cc kt qu th nghim i tr. 2.9. sai lch c th xy ra ca c|ng v cc c tr|ng khc ca vt liu v t v pha bt li nht so vi cc tr tiu chun |c tnh bng cc h s tin cy v vt liu v t. Cc h s ny |c quy nh trong cc tiu chun thit k kt cu v nn ph thuc vo cc tnh cht ca vt liu v t v ph thuc vo phn tn thng k ca chng (vi m bo ph thuc vo dng trng thi gii hn), ng thi cng gii thch n cc yu t khng xc nh |c bng ph|ng php thng k (c tr|ng ph hoi ca vt liu, khuyt tt trn chiu dy vt cn, kinh nghim thc t v.v...). 2.10. C|ng tnh ton ca vt liu hoc c tr|ng tnh ton ca t nn l c|ng hoc c tr|ng |c xc nh bng cch chia c|ng hoc c tr|ng tiu chun cho h s tin cy v vt liu hoc t. Cc c tr|ng tnh ton khc ca vt liu cho php xc nh bng cch chia cc tr s ca chng cho h s tin cy v vt liu. 3. Cc c tr|ng tiu chun v c tr|ng tnh ton ca trng ti v tc ng. 3.1. Cc c tr|ng c bn ca trng ti v tc ng ca cc h s tiu chun ca chng |c ly bng: - i vi ti trng tnh l cc tr s thit k ca cc thng s hnh hc v kt cu, v tr trung bnh ca khi l|ng th tch c k n s liu hin c ca x nghip sn xut v khi l|ng thc t ca cu kin. - i vi ti trng cng ngh (thit b, my mc, vt liu, nhn lc v.v...) v ti trng lp rp l cc tr ln nht c th c i vi iu kin s dng v thi cng |c nh

Tiu chun xy dng

tcxd 40: 1987

3.2.

3.3.

tr|c c tnh n thi hn s dng ca kt cu v cc tr s, ti liu ghi trong l lch ca my mc. - i vi ti trng t nhin (gi, m|a , sng, ng t v.v...) v tc ng t nhin (nhit , m v.v...) l cc tr trung bnh ca cc tr ln nht hng nm hay l cc tr s t|ng ng vi cc tr v|t qu gi tr trung bnh ca cc giai on trung bnh nht nh. - i vi ti trng do my mc to ra l cc tr ti trng ng hay cc tr thit k v khi l|ng v kch th|c hnh hc ca cc b phn chuyn ng ca my ph hp vi s ng hc v ch chuyn ng |c quy nh trong cc tiu chun thit k. - i vi ti trng c bit l cc tr t|ng ng vi cc yu cu ca cc tiu chun chuyn ngnh |c xy dng trn c s vn dng cc ph|ng php thng k sc sut kinh t. - Xc sut tng cc gi tr tiu chun i vi tng loi ti trng ring |c la trn trn c s cc lun chng kinh t k thut. - Tr tiu chun ca ti trng v tc ng, cng nh| s phn loi chng |c quy nh trong tiu chun v ti trng. sai lch c th xy ra ca ti trng v pha bt li (ln hay nh) so vi tr tiu chun do s bin ng ca ti trng hay thay i iu kin s dng bnh th|ng to ra, |c tnh n bng cc h s tin cy v ti trng. Cc h s ny |c quy nh c k n s phn tn thng k ca ti trng, cng dng ca nh v cng trnh, iu kin v kinh nghim s dng chng v cc lun chng kinh t. Cc h s tin cy v ti trng dng tnh ton cho tng dng trng thi gii hn |c quy nh trong cc tiu chun thit k. sai lch c th xy ra ca cc c tr|ng ca ti trng ng (bin , tn s, xung) so vi gi tr tiu chun |c tnh n trong tnh ton ng lc theo cc yu cu ca nhng tiu chun t|ng ng. Ti trng v tc ng tnh |c bng cch nhn tr tiu chun vi h s tin cy t|ng ng gi l ti trng tnh ton. Ti trng tnh ton |c phn ra ti trng dng ring cho tnh ton nhm mt v nhm hai ca trng thi gii hn.
Ch thch: Ti trng tnh ton dng trong tnh ton theo nhm mt ca trng thi gii hn c th gi l ti trng gii hn hay cc hn, cn ti trng tnh ton dng trong tnh ton theo nhm hai gi l ti trng s dng.

3.4.

Nn tnh ton kt cu v nn theo cc t hp ti trng v tc ng bt li c th xy ra (i vi cc tit din ca cc cu kin, kt cu v cc mi ni ca chng hoc l i vi ton b nh v cng trnh. Vic gim xc sut tng ng thi cc gi tr tnh ton bng mt s ti trng no so vi xc sut tng tr tnh ton ca mt ti trng |c tnh n bng cc h s t hp. 4. Tnh ton iu kin lm vic v mc ch s dng ca kt cu 4.1. Nhng c im lm vic ca vt liu, ca cu kin, ca kt cu v ca mi ni ca chng, ca nn, cng nh| ton b nh v cng trnh mang tnh h thng nh|ng khng phn nh trc tip trong tnh ton, |c tnh n bng cc h s iu kin lm vic.

Tiu chun xy dng

tcxd 40: 1987

4.2.

H s ny phi tnh n tt c cc nh h|ng ca nhit , m v n mn ca mi tr|ng, ca nhng tc ng lp li nhiu ln, ca nhng c im cng trnh ch to kt cu v ca nhng yu t khc. H s iu kin lm vic v cch s dng chng trong tnh ton |c quy nh trong cc tiu chun thit k kt cu v nn trn c s nhng s liu l thuyt v thc nghim v s lm vic thc s ca vt liu, ca kt cu v ca nn trong iu kin s dng v trong qu trnh thi cng. Trong nhng tr|ng hp cn thit mc quan trng ca nh v cng trnh, cng nh| ngha ca hu qu ca vic t ti trng thi gii hn no |c tnh n bng cc h s tin cy v ngha ca kt cu. Cc tr bng s ca cc h s tin cy v ngha ca kt cu v cch s dng cc tr s trong tnh ton |c quy nh trong cc tiu chun thit k t|ng ng c xt n cc lun chng kinh t.