T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

NAAT TEKNOLOJS

PVC PENCERE KAPI ZM

ANKARA 2006

581MSP005

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulaabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLER NDEKLER
NDEKLER..........................................................................................................................i AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3 1. PVC PENCERE ................................................................................................................... 3 1.1.1. Pencereyi Oluturan Elemanlar ............................................................................. 4 1.1.2. Pencere ekillerinin izim eitleri...................................................................... 6 1.1.3. PVC Pencere ekilleri ........................................................................................... 9 1.1.4. izim Uygulamas ............................................................................................... 15 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 20 RENME FAALYET2 .................................................................................................. 22 2. PVC kap ............................................................................................................................ 22 2.1. Kapnn Tanm ........................................................................................................... 22 2.1.1. Kapy Meydana Getiren Elemanlar .................................................................... 22 2.2. Kap eitleri .............................................................................................................. 25 2.2.1. Teknik izim eitleri......................................................................................... 25 2.2.2. Fonksiyonlarna Gre eitler............................................................................. 27 2.2.3. Kullanm Yerine Gre eitleri........................................................................... 28 2.3. ekiller ........................................................................................................................ 28 2.4. izim Uygulamas ...................................................................................................... 31 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 35 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 37 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 38 KAYNAKA ......................................................................................................................... 39

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 582YIM065 naat Teknolojisi PVC malat ve Montajcl PVC Pencere ve Kap izimi Pencere ve kap ekillerini izme ile ilgili temel bilgi ve becerilerin kazandrld renme materyalidir. 40/32 (+40/32 uygulama tekrar yaplmal) Onuncu Snf Teknik izimler dersini baarmal PVC Pencere ve Kap izmi yapmak Genel Ama: Gerekli atlye ortam ile aletleri ve donanmlar salandnda her trl pencere ve kap ekillerini kuralna uygun olarak izebileceksiniz. Amalar: Pencere ekillerini kuralna uygun izebilmek Kap ekillerini kurallna uygun izebilmek

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

Atlye ortam, proje, cetvel, gnye, hesap makinesi, 2H, HB, 2B kalemleri, silgi, para bant, izim kd

LME VE DEERLENDRME

Her faaliyet sonrasnda o faaliyetle ilgili deerlendirme sorular ile kendi kendinizi deerlendireceksiniz. retmen modl sonunda size lme arac (uygulama, sorucevap doru yanl) uygulayarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek deerlendirecektir.

ii

GR GR
Sevgili renci,

Bu modl sonunda edineceiniz bilgi ve beceriler ile PVC pencere ve kap izimi PVC sektrne sizinle ayr bir kap aacaktr. Her insann bir retkenlii, tasarm yaamla ortaya kar. Bu modlde izeceiniz eserler toplumumuz iin sizler iin ok yararl olacaktr. naat sektr teknolojik gelimeyi yakndan takip eder. Yaplarn inaasnda nemli yere sahip olan Pencere ve kap da teknolojik gelimeden abuk etkilenmitir. Ahap dorama, alminyum dorama, demir dorama derken PVC (Poli Vinil Klorr) ile istenilen zellikler topland ve sektr bunlarla adm adm geliir. PVC pencere ve kap standartlarna uygunsa, hava koullarna dayankll, s ve ses yaltm zelliklerinin bulunmas, bakm gerektirmemesi, estetik olmas, nemden etkilenmemesi, su szdrmamas gibi zellikleriyle gnmzde tercih edilmektedir. PVC ve katkl plastik maddeler pencere ve kap doramalarna ayr bir renk katmtr. Bileimine giren klorrden dolay, atele alev alev yanmaz fakat deforme olur. PVC pencere ve kap izimini yaparken; PVC Ustasnn imalattaki hassasiyetini izimde gstermelisiniz. Grdn izebilmelisiniz. Kullanlan profillerin llerini bilmelisiniz. Temel izim kurallarn uygulamalsnz. Pencere ve kap tasarm yapabilmelisiniz. Bu modln sonunda ilgili btn sorularnzn cevabn bu kitapkta bulabileceksiniz.

RENME FAALYET1
AMA

RENME FAALYET1

Uygun ortam salandnda pencere ekillerini kuralna uygun olarak izebileceksiniz.

ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr: Pencere ekillerindeki grn farkllklarnn nedenlerini aratrnz. Pencereler nerelerde, ne sklkta, hangi ekillerde alr aratrnz. Pencere yaptracak kiilerin neden PVC setiklerini sorunuz. Aratrma iin brolar, izim yapan kiileri, PVC imalat yapan veya satan firmalar gezmeniz gerekmektedir. izim ncesi imalat ustalarnn almalarn izlemeli ve kiilerden n bilgi edinmelisiniz.

1. PVC PENCERE
1.1. Pencere Tanm
Yap blmlerinin d duvarnda gr, aydnlatma ve bina cephelerine gzellik salayan, genelde bina d duvarna, bazen de bina i duvarna yaplan elemanlardr. Yapnn kullan asndan pencerelerin byk nemi vardr. Yapnn projelendirilme aamasnda doru boyutlandrlma, ekillendirme, yerinin doru seilmesi ve iyi detaylandrlmasnn yannda; yapm srasnda kaliteli malzeme kullanlmas ve zenli iiliinde byk nemi vardr. Pencere dzenlenmesinde cam temizliinin kolayca yaplabilmesi iin ekilde iki tarafa kanat verilmelidir. Kanat kasa birleimleri rzgar ve sy geirdii iin olanak salad iin ok sayda kanat yapmndan kanlmaldr. Yurdumuz, binalarda s yaltm uygulamalar bakmndan blgeye ayrlr. Toplam pencere alanlar uygulama projesindeki net deme alannn % 15ini gememelidir. Pencerelerin boluklar ve yerden ykseklikleri yaplaca mahalin taban alanna ve kullanm amacna uygun olarak seilmelidir.

Demeden pencere alt kenarna kadar olan ykseklie denizlik ykseklii denir. Pencere alt kenar ile duvar snrn 5 cm ve pencere yan duvarn 5er cm geen mozaikli beton, mermer vb. malzeme ile imal edilen su ve nemin mahal i ksmna gemesi ve duvar dn korumas amac ile yaplan yap elemanna denizlik denilir. ekil 1 de denizlik kesit olarak gsterilmitir. Denizlik ykseklikleri aadaki llerde yaplr: Manzarann kolay grnmesi istenilen odalarda(salon, oturma odas, alma odas vb) 0 80 cm Normal odalarda ( yatak odas, yemek odas, vb.) Wc ve banyolarda 75 90 140 160 cm cm

1.1.1. Pencereyi Oluturan Elemanlar

Kr kasa Bina duvar rlrken, duvarc ustas pencere boluklarn sva kalnlklarn ilave ederek (her kenardan 20mm) brakr. Svac girmeden nce demirci ustas 40 X 20 mm demir profillerle (kalnl 1 mm, 1,2 mm vb) gnyesinde kasa yapar. Kaynakla duvarn birka yerinden salamlanr. Astar boya ile boyanr. Kasay sva ustas sva iine gmlecek ekilde gizler. Grnler de sva altnda veya denizlik ve parapet altnda kaldndan izilmez. Ancak kesitlerde gsterilir. (ekil: 1) Pencere kasas Pencereyi oluturan sabit erevedir. Kasa ve orta kayt profilleri ile oluturulur. Pencere kanatlar Alma veya hareketlilik zellii olan erevelerdir. Tasarlanrken kullanm yerine gre 400 X 400 mm2den az olmamal. Oda penceresi genilii ise 600 mmden az yaplmamaldr. izimde alma ynleri, sabit kenarlardan, hareket eden kenarn orta noktasnda birleen iki kesik izgi ile gsterilir. PVC aksesuarlar ile ok ynl alma zellikleri gsterir. Bunlar aadaki gibi alma ekillerine gre isim alrlar.
ekil 1 : Krkasa uygulama detay

Normal kanat Mentee sistemi ile klasik yay izerek alan kanattr. Kanat sadan sola veya soldan saa doru alr. Vasistas kanat Mentee sistemi ile klasik yay izerek alan kanattr. Kanat yukardan aaya doru alr. Srgl kanat Pencerenin kanat bir ray zerinde tekerlek tayc aksam yardm ile klasik olarak alr. Bunlarn PVC profilleri doramalarndan tamam ile ayrdr ekil ve kesitlerini bu modln ekiller ksmnda bulabilirsiniz. Her firmann ayr profil almas olduu gibi her aksesuarclarnda gelitirdii menteeler, kilitler, kollar, vb bu ilevi yerine getirir. ok ynl alan kanatlar Gnmz uygulamasnn ilerlemesinin en gzel rneini bu rnekte grmekteyiz. PVC aksesuarlar bu kanatlarn alma eklini salamaktadr. Graj ( dayanak ) profilleri Pencerelerin geniliinin ve yksekliinin fazla olmas dnldnde, PVC nin burkulmaya kar dayanm az olduundan mutlaka aralarda bir takviye dayanakla pencere blnmeli ve salamlatrlmaldr. Bu tip takviyeli pencereleri resmi dairelerde okul, hastane, i yeri vb binalarda gryoruz. Amac pencerenin salam bir ekilde binaya montaj olduundan, her 700 mmde bir kr kasaya, yoksa duvara dbellenmeli veya vidalanmaldr. Plastik profiller Plastik profiller fabrika ortamnda PVCnin profil kalplar stlarak dklmesi ile oluturulur. Profillerin et kalnlklar, destek salarnn kalnlklar ekilleri ve kasa kanat genilikleri standartlardan aa dmemek koulu ile her firma kendi zelliklerini tamas asndan ana hatlarda kk deiiklikler yaparak kendi serilerini oluturmutur. Bu deiiklikler profillerin ap, et kalnlklar, odack saylar, cam tas, plastik fitiller, ke balantlarndan oluur. PVC doramalarnn yapmnda kullanlan profil kesitlerinden bazlar verilmitir. (ekil: 2-3)

ekil 2 : Kasa profili

Yaltm gnmzn en nemli sorunlarndan biridir. Ses, s ve suya kar en iyi yaltm hava boluklar ile salanmaktadr. Yaltmda hava boluunun PVC profili reten firmalarca da anlalm ve rnlerinde ODACIKLAR brakarak ve saylar arttrlarak tek odackl, iki odackl vb odackl, be odackl gibi rnler gelitirip serilerine katmlardr. Odack saylar ile beraber profil kalnlklar 60 mmden balanlarak, 70, 90 mm kadar kan eitler retilmitir. Camlarda da ift camdan sonra ift-ift cam, vb gelimeler bulunmaktadr. Bu gelimeler sadece yaltm yapmak ve yakt tasarrufu salamak iin uygulanmaktadr.

ekil 3 : Kanat profilleri

1.1.2. Pencere ekillerinin izim eitleri

Teknik izim eitlerini, fonksiyonlarna ve grnmlerine gre snflandrabiliriz. Teknik izim eitleri Grnler Bina i grn (n grn) Bina d grn ( Arka grn) Kesitler A-A kesiti B-B kesiti C-C kesiti, vb

Grnler Bina i Ynnden Grn izimi. (n Grn) grnler profil kesitlerinden yararlanarak, hangi kalnlklarda izmesi gerekiyorsa ona gre izilir. Bina ii grn eklinde; kasa profilleri ve orta kaytlarn kalnlklar 40 mm alnmaldr. Pencere kanat profilinin kalnlklar kesit profillerinden anlalaca gibi 70 mm alnr.

ekil 4: Bina i yn pencere grn

ksmdan pencerenin cam talar menteeler, aksesuarlar (pencere kollar) grndnden, bu elemanlar izilmelidir. Firma rnlerine gre bunlarn lleri 15 mm ile 20 mm arasndadr. Profillerin ke balantlar 45lik alarla yaplr. izimde bunlar gsterilir. Orta kaytlar ise firmalara gre deiik balantlar ekilleri izilir. ekil: 4de verilen pencere grnnde dz balantlar kullanld. Burada mutlaka profillerin kesitlerini inceleyerek, hangi tarafn grnlerinin izilmesi gerektiine dikkat edilmelidir. Bina D Ynnden Grn izimi Burada cam talar aksesuarlar pencere kollar) grnmediinden izilmez. Alan pencere varsa al yn gsterilir. llendirme yaplr. eride verilen 70 ve 50mm ller normalde yazlmaz. Bu ller size profil llerini hatrlatmas iin verilmitir. (ekil 5) llendirmede orta kayt bulunan kenarda l izgisi says iki olur. Cam bulunan yerde ya tamam ile bo braklr ya da #, // ekillerini fazla byk olmadan ince izen kalem ve serbest elle izilir.

ekil 5: Bina i yn pencere grn izimi

Kesitler

ekil 6: Pencere kesiti izimi

Pencerelerde kesitler; pencereyi yapacak ustaya, ayrnt bilgi vermesi iin izilir. Kesitler izimde en koyu izilen ksmlardr. Kesilen malzemenin teknik taramas yaplmaldr. ekil: 6daki kesit iin; stteki kk grn plannda, nerenin neresinin kesit olarak izilecei A A harfleri ve izgi gsterilmitir. Burada ihtiyaca gre B-B ,C-C gibi kesitleri de planmzn nemli yerlerinden alarak ayrntl grntleri izebiliriz. Fonksiyonlarna gre eitler Aydnlatma pencereleri Gn ndan daha fazla yararlanmak amacyla yaplan pencerelerdir. Havalandrma pencereleri Kk llerde yaplan bu pencereler daha ok banyo, tuvalet gibi yerlerde grlr. Panel pencereler Bina iinde, mahal blmelerinde; dnda, balkon kapatmalarnda PVC pencereler karmza kmaktadr. Grnmlerine gre eitler Geometrik ekiller pencereye ismini kazandrr. (Dikdrtgen, daire, kare...)

1.1.3. PVC Pencere ekilleri

Pencerenin geometrik ekli, kanat says, kanatn alma ekilleri, ortada kaytn olup olmad pencerenin ismini belirler. Aada birka ekil ve isimleri bunlara gre belirlenmitir. Sizlerden de izim aamasnda bu zellikleri izmeniz istenir. ekil: 8de penceremizin bir normal kanat bir vasistas kanatl olduunu gryoruz. En altnda belirtilen 50 mm kalnlkl denizliktir. PVC ustasnn denizlie gre profil seeceini unutmayalm.

a) Kesit detay

ekil 7: Srme pencere b) Grn

ekil 8: Bir kanatl bir vasistasl pencere d grn

ekil 9: Srme pencere

10

ekil 10 : Dz iki kanatl orta kaytl pencere

ekil 11 : ift alrl orta kaytl iki kanatlpencere

ekil: 10 daki fotorafn izimini ekil 11da grebilirsiniz. Yukardan aa vasistas alm da olduunu izimden anlyoruz. 2500 mm aklklarda aadaki tasarm dnlebilinir. Bunu okul pencerelerinde gryoruz.

11

ekil l2: Okul penceresi

ekil 13 : Daire ekilli vasistas pencere

Daire ekilli vasistas pencere bizlere gzel bir rnektir.

12

ekil 14: Kemerli pencere

ekil 15: Vasistasl

ekil 16.a : Konut penceresi

13

ekil 16. b: Konut penceresi

ekil 16. c: Konut penceresi

14

1.1.4. izim Uygulamas lem Basamaklar

Size verilen 1100 X1200 mm llerinde dikdrtgen ekilli, orta kaytl, tek kanatl basit bir pencere iziniz. Verilen verilere gre tek izgi olarak leksiz ve karalama olarak taslak alnz(1100 X1200mm).

neriler
Bu ilemler srasnda kontrol izim ortamnz oluturunuz. Taslak almalarnda pencerelerin fonksiyonu gz nnde bulundurulmaldr. Bu izimin i grn olduunu unutmaynz. izim iin her zaman en kk kttan balanr A4 olmazsa A3 o da olmazsa plan leklerinden karrz.

Kenar-ke izgileri 2B, Kanat al yn-aksesuar izgileri HB, rakam ve l izgileri 2H ile iziniz. leinizi belirlerken izerek deil rakamlarla belirleyiniz. l izgilerinin bu aamada geici olduunu unutmaynz.

15

izim kdnza yle bir lek seiniz ki bu ekil tekniine uygun sabilsin, proje lekleri 1/50, 1/20, 1/10, 1/5 olabilir.

Oluturma bittiinde llendirmesini tamamlayabilirsiniz. Kanat gelecek yerlerde orta kayt izgilerini silip ve kanat binme pay kadar (10mm) kaydrlararak izmelisiniz.

Cam talar tm izim bittiinde ilave edilir. Kelerin oluturulmasnda diklik salanmaldr. nce dikeyde orta kaytlar oluturunuz.

Silinecek olan yerler koyu izmeyiniz.

16

Orta kayt kalnl 50 mm kasa gibi olmaldr. Alr pencere kanatnn kasaya ne kadar bindiine dikkat ediniz. (Her kenardan 10 mm) kesitlerden bunu fark edebilirsiniz.

Yatayda orta kaytlar bitince llendirmesini veriniz. l izgisindeki rakamlar birbirine karmayacak ekilde ayarlaynz. Her kenarda l izgisi verilmez.

Camn varln #, // taramalar ile belirtebilirsiniz.

17

Camlarn kaa ka olduunu veya alann yazabilirsiniz.

Mentee ve aksesuarlar HB gibi orta kalnlkta bir kalemle izebilirsiniz. Yerlerini birbirleri ile uyumlu iziniz.

Kanatn al eklini kesik izgilerle gsteriniz Glgelendirmeler sa ve alt cam ilerine yaplr. izdiiniz izimin adn yaznz.

Cam talar 15 mm olacak ekilde glgelendirmeleri yaplarak iziniz.

18

Denizlik iziminde denizliin malzemesine gre kalnl deiir. Mermer 20 mmden 30 mmye kadar, mozaik ise 50 mm yaplr. izimde mermer xxxxxxxx eklinde taranabilir. Denizlik pencere kenarndan 50 mm geecek ekilde izilir.

Mermer bir denizlik izilir. izimi bylelikle tamamlanm olur.

19

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

A- OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)
Aadaki cmleleri doru ve yanl olarak deerlendiriniz.

DEERLENDRME KRTERLER
1) Temizlikte ve cam takmnda kanatlardan, camlarn her noktasna ulalmas gerekir. 2) Kenar-ke izgileri 2B, Kanat al yn-aksesuar izgileri 2H, rakam ve l izgileri B, ile izilir. 3) Profilin d kalnl 40 mmdir. 4) Kanatlar orta kaytlar izildikten sonra izilir. 5) Al ynn kesik izgi ile ve 2H kalemle izilir. 6) Verilen orta kaytlar arasndaki kanat genilii 500 mmden aa olmaz. 7) Camn varln gsteren taramalar yoktur. 8) PVC ke balantlarnda kasa profilleri 45 ve orta kayt profilleri dz kesilir ve izimde kesim ekilleri gsterilmez. 9) Cam talar dardan grn izimlerinde izilir. 10) izimlerde l birimi cmdir. 11) l izgisi says 5 tane olabilir. 12) Denizlikler en son izilir. Pencereden 50 mm uzatlr. Kalnlklar yapm malzemesine gre deiir mermer kalnl 20 mmden balar. Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. DEERLENDRME

DORU

YANLI

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz.

20

B. UYGULAMALI TEST
1200 mm geniliinde, 1400mm yksekliinde bir pencereyi vasistas ve normal kanat olacak ekilde tasarlayarak, A4 kdna iziniz. Daha sonra aadaki deerlendirme kriterlerlerine vereceiniz cevaplarla kendinizi deerlendiriniz.

DEERLENDRME LE
DEERLENDRME KRTERLER 1- A4 kdnz izim yapacanz masaya sabitlediniz mi? 2- izim kalemlerinizi hazrladnz m? 3- izimlerinizi 1/10 leinde izdiniz mi? 4- Tasarm ayr yerde tek izgi ile yaptnz m? 5- Tasarmda dikey orta kayt oluturdunuz mu? 6- Kanat verdiiniz yerde ki kol akl 500 mmden byk yaptnz m? 7- Tasarmda yatay orta kayt oluturdunuz mu? 8- Pencere kanatn izdiniz mi? 9-Gerekli taramalar yaptnz m? 10- llendirmeleri oalttnz m? 11- Cam talarn 15-20 mm izdiniz mi? 12- Denizlii pencere bitiminden 50 mm daha uzun ve malzemesine gre yeterli kalnlkda izdiniz mi? DZENL VE KURALLARA UYGUN ALIMA Meslee uygun kyafet giydiniz mi? alma alann tertipli, dzenli kullandnz m? Uygun ara gereci seip kullandnz m? Zaman iyi kullandnz m? alma alann tertipli, dzenli braktnz m? Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. EVET HAYIR

DEERLENDRME
Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier renme faaliyetine geiniz.

21

RENME FAALYET2
AMA

RENME FAALYET2

Uygun ortam salandnda kap ekillerini kuralna uygun izebileceksiniz.

ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr: Kap ekillerindeki grn farkllklarnn nedenlerini aratrnz. Kap kanatlarnn nasl aldn aratrnz. Kap yaptracak kiilerin neden PVC setiklerini sorunuz. Aratrma iin brolar, izim yapan kiileri, PVC imalat yapan veya satan firmalar gezmeniz gerekmektedir. izim ncesi imalat ustalarnn almalarn izlemeniz ve kiilerden n bilgi almanz gerekmektedir.

2. PVC KAPI
2.1. Kapnn Tanm
Bina ii mahalleri birbirine balayan, bina giri kn salayan yap elemandr.

2.1.1. Kapy Meydana Getiren Elemanlar

Kr kasa Binann duvar rlrken aamasn, duvar ustas kap boluklarn sva kalnlklarn ilave ederek (her kenardan 20mm) brakr. Svac girmeden nce demirci ustas 40 X 20 mm demir profillerle ( kalnl 1 mm,1,2 mm vb) gnyesinde kasa yapar. Kaynakla duvarn birka yerinden salamlatrlr. Alt ksm isnilirse yere gmlr bu durumda, alta demir profil grlmez. Gnyesinin kaymamas iin inaat demiri ile puntolanr ve astar boya ile boyanr. Kasay sva ustas sva iine gmlecek ekilde gizler. ayet kap yaplan yer slak alan ve kaplama sva deil de fayans ve benzeri kaplama ise; kaplama ustas svac gibi kr kasadan montoja yer verecek kadar yer brakr. Grnler de sva, fayans altnda kaldndan izilmez. Ancak kesitlerde gsterilir. Kap kasas Kap kanadnn alp kapanabilmesini salayan, mentee ve kilit gibi kap aksesuarlarnn takld ve kap boluunun kenarndaki kr kasaya, duvara, kirie, ve kolona balanan kap elemandr. Kapnn hareketli ksm (kanad) 2, 3, 4 mentee ile bu kasaya taklr.

22

Kap kanatlar Alma veya hareketlilik zlelii olan erevelerdir. Genilikleri kullanm yerine gre belirlenir. rnein tuvaletlerde 700 mmden kaplarnda 800 mmden az yaplmamaldr. izimde alma ynleri, sabit kenarlardan, hareket eden kenarn orta noktasnda birleen iki kesik izgi ile gsterilir. PVC aksesuarlar ile ok ynl alma zellikleri gsterirler. Bunlar aadaki gibi alma ekillerine gre isim alr.

ekil 17: Kap kanat profili

Normal kanat

Mentee sistemi ile klasik yay izerek alan kanattr. Kanat sadan sola veya soldan saa doru alr. Vasistas kanat Mentee sistemi ile klasik yay izerek alan kanattr. Kanat aadan yukarya veya yukardan aaya doru alr. Bu tip PVC kaplar garajlarda grmekteyiz. Srgl kanat Pencerenin kanat bir ray zerinde tekerlek tayc aksam yardm ile alr. Bunlarn PVC profilleri, doramalarndan tamam ile ayrdr. ekil ve kesitlerini bu modln ekiller ksmnda bulabilirsiniz. Her firmann ayr profil almas olduu gibi her aksesuarcnn da gelitirdii menteeler, kilitler ve kollar vardr. ok ynl alan kanatlar Gnmzde aksesuarlardaki ilerlemenin en gzel rneini bu rnekte grmekteyiz.

23

Graj ( dayanak ) profilleri Kaplarn geniliinin ve yksekliinin fazla olduu dnldnde, PVCnin burkulmaya kar dayanm az olduundan mutlaka aralarda bir takviye dayanakla kap blnmeli, salamlatrlmaldr. Bu tip takviyeli kaplar resmi dairelerde okul, hastane, i yeri, vb binalarda gryoruz. Amac kapnn salam bir ekilde binaya montaj olduundan, her 700mmde bir duvara bir kr kasaya yoksa duvar dbellenmeli veya vidalanmaldr. Plastik profiller Plastik profiller fabrika ortamnda PVCnin profil kalplar stlarak dklmesi ile oluturulur. Profillerin et kalnlklar, destek salarnn kalnlklar ekilleri ve kasa kanat genilikleri standartlardan aa dmemek koulu ile her firma kendi zelliklerini tamas asndan ana hatlarda kk deiiklikler yaparak kendi serilerini oluturmutur. Bu deiiklikler profillerin ap, et kalnlklar, odack saylar, cam tas, plastik fitiller, ke balantlarndan oluur. PVC doramalarnn yapmnda kullanlan profil kesitlerinden bazlar verilmitir. (ekil: 18-19)

ekil 18 : Kasa Profili

Yaltm gnmzn en nemli sorunlarndan biridir. Ses, s ve suya kar en iyi yaltm hava boluklar ile salanmaktadr. Hava boluunun nemi PVC profili reten firmalarca da anlalm ve rnlerinde odacklar brakarak ve saylar arttrlarak tek odackl, iki odackl, odackl, be odackl vb rnler gelitirip serilerine katmlardr. Odack saylar ile beraber profil kalnlklar 60 mmden balayarak, 70, 90 mm kadar kan eitler retilmidir. Camlarda da ift camdan sonra ift-ift cam, vb gelimeler bulunmaktadr. Bu geli-meler sadece yaltm yapmak ve yaktta tasarrufu salamak iin uygulanmaktadr.
ekil: 19 Kap kanat profili

24

ekil 20: Kap lambirileri

ekil 21: e alan balkon kaps

2.2. Kap eitleri

Teknik izim eitlerini, fonksiyonlarna ve, kullanm yerine gre snflandrabiliriz.

2.2.1. Teknik izim eitleri

Grnler Bina i grn (n grn) Bina d grn ( arka grn)

25

Kesitler A kesiti B kesiti C kesiti vb Grnler

Bina ii ynnden grn izimi.(n grn) grnler profil kesitlerinden yararlanarak i grnlerde, hangi kalnlklarda izilmesi gerekiyorsa onlara gre izilir. Bina ii grn eklinde; kasa profilleri ve orta kaytlarn kalnlklar 40 mm alnmaldr. Kap kanat profilinin kalnlklar kesit profillerinden anlalaca gibi 90 mm alnr. ksmdan kapnn cam talar menteeler, aksesuarlar (pencere kollar) grndnden bu elemanla izilecektir. Firma rnlerine gre bunlarn lleri 15 mm ile 20 mm arasndadr ls vardr. Profillerin ke balantlar 45lik alarla yaplr, izimde bunlar gsterilir. Orta kaytlar ise firmalara gre deiik balantlar ekillerinde izilir. ekil: 2.1de verilen kap grnnde dz balantlar kullanld. Burada mutlaka profillerin kesitlerini inceleyerek, hangi tarafn grnlerinin izilmesi gerektiine dikkat edilmelidir.

ekil 22: Bina ii ynnden grn izimi. (n grn)

26

Bina d ynnden grn izimi Kap alm yn ieriye doru olduunda, bina d ynnden izimde cam talar aksesuarlar (kap kollar, menteeler) grnmediinden izilmez. Alan pencere varsa al yn gsterilir. llendirme yaplr. eride verilen 70 ve 50mm ller normalde yazlmaz. Bu ller size profilin lleri hatrlatmas iin verilmitir. llendirmede orta kayt bulunan kenarda l izgisi says iki olur. Cam bulunan yerde ya tamam ile bo braklr ya da # // eklini fazla byk olmadan ince izen kalem ve, serbest elle izilir.

ekil 23: Kap kasas kesiti izimi

Kesitler Kaplarda alnacak kesitler kapy yapacak olan ustann taklaca yerlerde, ayrntl bilgiye ihtiyac olaca zaman yaplmaldr. Kesitler izimde en koyu izilen ksmlardr. Kesilen malzemenin teknik taramas yaplmaldr. ekil: 23de stteki kk grn plannda neresinin kesit olarak izilecei A A harfleri ve izgi ile gsterilmitir. Burada ihtiyaca gre B-B, C-C gibi kesitleri de planmzn nemli yerlerinden alnarak ayrntl grntler izilebilir.

2.2.2. Fonksiyonlarna Gre eitler

D kaplar Balkona alan kaplardr. Pencerelerle genelde balantl olur. Teras kaplarnda srgl sistemde alan kaplar grlr.

27

 Kaplar Normal kaplardan kk llerde olabilirler en az 700 mm geniliinde yaplr. Daha ok banyo du kabini, tuvalet kaps gibi yerlerde grlr.
Panel Kaplar Bina iinde, mahal blmelerinde, dnda balkon kapatmalarnda PVC kaplar karmza kmaktadr.

2.2.3. Kullanm Yerine Gre eitleri

Kaplar en ok kullanm yerlerine gre bu ekilde isimlendirilir. Teras, k bahesi, sineklik kaps, vb rnek olarak verilebilir.

2.3. ekiller

ekil 24: Balkon ve tuvalet kaps

ekil 25 : Srme kap

28

ekil: 26 Balkon pencere ve kap balants

ekil 27: Garaj kaps

29

ekil 28: Balkon kaplar

30

2.4. izim Uygulamas

lem Basamaklar
Verilen verilere gre tek izgi olarak leksiz karalama, taslak alnz. Size Verilenler: 90 X 2300 mm llerinde dikdrtgen ekilli, kasada kap st cam, kap alt eii olan, kap kanadnda orta kaytl alt lambiri ile kapal ieri alan balkon kapsn, teknik izim kurallar ile iziniz

neriler
Bu ilemler srasnda kontrol izim ortamnz oluturun. Taslak almalarnda kaplarn fonksiyonu gz nnde bulundurulmaldr. Biz bu izimin i grn olduunu biliyoruz.

izim iin her zaman en kk kattan balanr A4 olmazsa A3 oda olmazsa plan leklerinden karlr. Kap eikli olduu iin kap altnda da kasa profili olmaldr. Kenar-ke izgileri 2B, kanat al yn-aksesuar izgileri HB, rakam ve l izgileri 2H ile izilir. leinizi belirlerken izerek deil rakamlarla belirleyiniz. l izgilerinin bu aamada geici olduunu unutmaynz.

. Taslak almasnda i hatlar belirlenir; orta kaytlar verilir; llerin doruluu kontrol edilir; al ynleri belirlenir. izim kdnza yle bir lek seiniz ki bu ekil tekniine uygun sabilsin. Proje lekleri 1/50, 1/20, 1/10, 1/5 alnabilir.

Pencerelerde olduu gibi tm izimlerimiz i tarafltan grn izimi olmaldr.

31

Oluturma bittiinde llendirmesini tamamlayabilirsiniz. Kanat gelecek yerlerde orta kayt izgileri silinir ve kanat binme pay kadar (10mm) kaydrlarak izilir.

Cam talar tm izim bittiinde ilave edilir. Kelerin oluturulmasnda diklik salanmaldr. nce dikeyde orta kaytlar oluturunuz. Bu izimde dik orta kayt yoktur.

Silinecek olan yerleri koyu izmeyiniz.

Orta kayt kalnl 50 mm, kasa gibi.

Alr kap kanatnn kasaya ne kadar bindiine dikkat ediniz. (Her kenar-dan 10mm) kesitlerden bunu fark edebilirsiniz.

32

l izgisindeki rakam-lar birbirine karmayacak ekilde ayarlaynz. Her kenarda l izgisi verilmez. gerekli olan kenarlarda verildiinde yeterlidir.

Yatayda orta kaytlar bitince llendirmesi yaplr.

Kaplar da en az bir orta kayt gerekir. Mentee ve aksesuarlar HB gibi orta kalnlkta bir kalemle izebilirsiniz. Yerlerini birbirleri ile uyumlu iziniz.

Lanbiri taramalar her yzden de ayn taranr. Camn varln #, // taramalar ile belirtebilirsiniz. Camlarn kaa ka olduu veya alann yazabilirsiniz.

iki

Lambiri profilleri ince kalemlerle izilmelidir. izim ekli tarama olarak grnr.

33

Kanatn al eklini kesik izgilerle gsteriniz.

Camda glgelendirme yapabilirsiniz. erevenin sa yan ve alt kenar bitimlerini kaln izerseniz glgelendirme olur.

izdiiniz yaznz.

izimin

adn

Cam talar 15 mm olacak ekilde glgelendirilerek izilir ve izim tamamlanr.

34

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

A- OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI) Aadaki cmlelerini doru ve yanl olarak deerlendiriniz. DEERLENDRME KRTERLER Bina ii mahalleri birbirine balayan, bina giri kn salayan yap elemanna kap denir. Kaplar kasalara, kasalar kr kasalara veya duvarlara monte edilir. Kaplarn al yn gsteren kesik izgi veya oklar kullanlr. Kap kanatlar kasalara 10 mm alan taraftan binme yapar, izimde kasa profil kenar grnmez. Kap kasalar d grnm izimlerinde 50, i grnm izimlerinde, 100 mm izilir. Cam talar kasa seilirken birlikte izilir. Aksesuarlar dtan izilir. Kullanlacak ilk izim kad A3tr. Lambiri taramalar her iki yzden deil sadece iten yaplr. izimde ke balantlar hep dz izilir. Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz Doru Yanl

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnz sorularla ilgili konular faaliyete dnerek tekrar inceleyiniz

35

B. UYGULAMALI TEST
Bir tuvalet kabinine 800 X 1900 mm aklna, demirci ustas kr kasa yaparak sizden buraya kabin PVC kapsn tasarlayarak iziniz ve daha sonra aada verilen deerlendirme kriterlerinde kendinizi deerlendiriniz. DEERLENDRME KRTERLER A4 kdnz izim yapacanz masaya sabitlediniz mi? izim kalemlerinizi hazrladnz m? izimlerinizi uygun leinde izdiniz mi? Tuvalet kaplar grnty engellemek iin lambirili olmaldr, lambirili izdiniz mi? En az iki tane orta kayt verdiniz mi? grn (Kabin ii) izdiniz mi? Profil kalnlklarn kasada 50, kanatta 100 orta kaytta 50 cam talarn da 20 mm aldnz m? Lambiriler 100-120 mm ara ile HB ile izdiniz mi? Eiksiz olduundan kap kanat altnda kasa profili izdiniz mi? llendirme yaptnz m? Uygun yerlere gerekli yazlar (Resim ismini) yazdnz m? DZENL VE KURALLARA UYGUN ALIMA Meslee uygun kyafet giydiniz mi? alma alann tertipli, dzenli kullandnz m? Uygun ara gereci seip kullandnz m? Zaman iyi kullandnz m? alma alann tertipli, dzenli braktnz m? Yaplan deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarnzn tamam evet ise bir sonraki faaliyete geiniz EVET HAYIR

36

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

PERFORMANS TEST (YETERLK LME) Modl ile kazandnz yeterlii aadaki kriterlere gre deerlendiriniz. DEERLENDRME KRTERLER TASARIM izimde nce tasarm yaptnz m? Tasla ayr katta altnz m? Tek izgi altnz m? llerin son halini verdiniz mi? Pencere ve kap elemanlarn l kurallarna uygun dzenlediniz mi? ZM llere ve kadnza gre lei belirlediniz mi? Kaidnz A4 setiniz mi? izim kalemleriniz Sert ( 2H),Orta sert (HB), yumuak (2B) setiniz mi? Kadnz masaya dik yaptrdnz m? iziminizin d hatlarn kada aktardnz m? PENCERE VE KAPI ZM stenilen isimdeki pencere ve kapymi izdiniz? Pencere ve kapy i grn olarak izdiniz mi? Pencere ve kapnn kenar ke izgileri 2B, kanat al yn-aksesuar izgileri HB, rakam ve l izgileri 2H ile izdiniz mi? Cam talarn ve aksesuarlar gsterdiniz mi? Profil ke balantlarn gsterdiniz mi? llendirme yaptnz m? Pencerede denizlik izdiniz mi? (Tuvalet kapsnda eik olmaz, balkon kapsnda eik vardr.) Balkon kapsna eik verdiniz mi? EVET HAYIR

DEERLENDRME
Yaptnz deerlendirme sonucunda eksikleriniz varsa renme faaliyetlerini tekrarlaynz. Modl tamamladnz, tebrik ederiz. retmeniniz size eitli lme aralar uygulayacaktr. retmeniniz ile iletiime geiniz.

37

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET 1N CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 D Y Y D D D D Y Y Y Y Y D

RENME FAALYET 2N CEVAP ANAHTARI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 D D D D D Y Y Y Y Y

38

KAYNAKA KAYNAKA
Do. Dr. OYMAEL Sabit, Yap Bilgisi Cilt 1,Temel Ders Kitab, stanbul, 2003 ERARSLAN Adnan, Bina Bilgisi, Temel Ders Kitab, Ankara, 2000 Policad izim Program, Pakpen Katoloklar, Villa Dekorasyon Dergisinin 28. seri NEES System katoloklar,

39