Professional Documents
Culture Documents
O SH O
qesharake dhe ende jo e palogjikshme. Kjo sht ajo e papritura q bhet qesharake pr ju. Ju e shihni qesharakn e saj, dhe gjithashtu logjikn e saj. Ajo sht e papritur - n qoft se ajo sht e pritur, ather ajo nuk do t sjell qeshje pr ju. Nse ju e dini shakan, ather kjo nuk do t sjell t qeshura pr ju, sepse tash ju e dini, do gj pritet. Dy insekte jetonin n nj varrez. Njri i tha tjetrit: Dshiron t osh dashuri n Ernestin e vdekur sonte? Tash, Ernesti i gjor i vdekur! Nj anglez n udhtimin e tij t par n Amerik pr t parn her shkoi n ato stand-up comic(stil i komedis ku artisti performon direkt para publikut)klub nate. Pasi i oi disa gota dritat iu turbulluan dhe Heni Jangmen(Henny Youngman) plote energji nn dritn e prozhektorit dhe duke e prshendetur publikun me shenjn e tij dalluese, shakan: Merrne gruan timeju lutem. Publiku filluan t qeshin. Anglezi ishte i impresionuar. Oh Zot! tha ai n vete, Un duhet ta mbaj mend kt dhe t prpiqem me nofulla t kthehem n shtpi. Tash, kur dikush thot: Merrne gruan time, ju jeni n pritje se ai do t thot si shembull. Merrne gruan time, si shembull. Por ai sht duke thn Merrne gruan time dhe mandej heshtje, pushim i shkurtr ju lutem. Kjo sht e papritur. Disa jav m von, kthehet n Londr, ai me z t thekshm para mikrofonit n mbledhi n klubin e tij, me vetbesim t plot, thrret: Merrne shembull gruan time. Ju lutem. Tash i gjith fakti sht humbur. Vetm nj fjal e vetme e bn at t bukur. Sekreti i shakas sht q ajo tju oj n nj pik ku ju jeni duke e pritur, pritur, pritur q kjo t ndodh, mandej kjo nuk ndodh. Dhe ajo q ndodh sht aq e papriturdhe pr shkak se keni qen duke pritur dika ju jnei ardh n nj tensionim, dhe mandej papritmas dika tjetr ndodh, dhe tensionimi ka ardhur deri n at kulm saq ai ka shprthyer. T gjith ju jeni qeshje. Ky sht nj lirim i madh, ky sht nj meditim i madh. Nse mund t qeshni plotsisht, kjo do tju jep nj moment t jokohs, jo-mendjes. Mendja jeton logjikisht me t pritshmn, qeshja sht dika q vjen nga e prtejmja. Mendja gjithmon supozon se far do t ndodh. Dhe ndodh dika e cila absolutisht sht n kundrshtim me pritjet e saj: ajo thjesht ndalet pr nj ast. Dhe ky sht momenti kur mendja ndalet, kur qeshja vjen nga barku juaj. I gjith trupi juaj shndrrohet n nj vrull, kjo sht orgazmike. Nj qeshje e mir sht jashtzakonisht medituese. Nj anglez zotri shkon tek kirurgu i tij dhe i thot: Mik i vjetr, un e kam kt dshir t mallkuar t jem irlandez. A mund ti kryesh disa
operacione t m bsh t till? Paj, u prgjigj kirurgu, kjo sht nj pun mjaft e rrezikshme, e dini. Ne duhet ta heqim 90% t trurit tuaj. Bje, u prgjigj anglezi. Kur ai u zgjua nga operacioni e pa veten t shtrir n shtrat dhe i rrethuar nga mjekt me fytyra t brengosura. Kirurgu i tij iu afrua duke i thn: Miku im, m vjen shum keq, por gjat operacionit brisku i vjetr rrshqiti dhe ne aksidentalisht e hoqm 100% t trurit tuaj. Ah, mos u mrzit pr at shkrdhat miku im! Pyetje: Osho, shum nga shakat tuaja un smund ti marr. far t bj? OSHO: Anand Magdalena, Ju duhet t jet shum serioze. Kur un them se un jam shum serioz n lidhje me shakat, jam tallur! Ju nuk duhet t m dgjoni mua n t gjitha! Me qen i vmendshm, me qen vigjilent. Un nuk jam njeri n t cilin mund t mbshtetesh gjithmon. Nuk ka nevoj t marrsh shakan shakaja do t merr ty! Ju thjesht relaksohuni ju thjesht pushoni. Ju jeni duke u prpjekur ti gjeni ndonj kuptim, ndonj domethnje t fsheht, dika esoterike n t. Kjo thjesht sht nj shaka! Por kjo sht se si kemi qen t kushtzuar pr shekuj: pr t marr gjithka seriozisht. Un dua ta shkatrroj seriozitetin tuaj. Kjo sht arsyeja pse un i gjurmoj t gjitha kto shaka t marra, vetm pr ta shkatrruar seriozitetin tuaj! N fakt, kjo sht shum e mundimshme pr mua. Do t ishte m e leht pr mua t mos ju tregoj asnj shaka. Edhe duke ju treguar kto shaka ju vazhdoni ti kapni me seriozitetin tuaj. Ju jeni n prpjekje pr tiu gjetur ndonj kuptim. Jeta nuk ka kuptim. Gzohuni! Ajo nuk ka domethnje. Vallzoni, kndoni, knaquni! Ajo nuk ka kuptim. Nuk keni nevoj t jeni serioz. Ajo sht nj shaka kozmike! ka ka aty pr tu marr? Por mendja arrimtare(q krkon vetm t arrij dika)gjithmon prpiqet pr t marr dika, madje edhe prej nj shakaje. A nuk mund t relaksoheni fare? A nuk mundeni thjesht t dgjoni dhe t qeshni? Kur keni pr ta kuptuar at dhe rndsin e saj dhe kuptimin e saj t fsheht, ather ju do t qeshni? Deri ather shakaja prfundon ju e keni gabuar qllimin. Qllimi thjesht ka qen pr tu relaksuar, por ju do t jeni shum serioz pr kt, ju duhet t jeni. Un kam dgjuar.Jezusi, e huba kt prsri! Un nuk kam dgjuar asgj, asnj fjal! A po e shihni? Madje edhe pa shaka njerzit e marrin at! Kshtu q nse doni ta merrni at merrne, shaka apo pa shaka! Un nuk kam
dgjuar. Nuk ju kam treguar, dhe ju e keni marr at! Kjo sht nj pyetje pr relaksim. sht marr nga libri i Osho-s Udhheqja Shpirtrore kapitulli i 15
ta, mua vetm m vjen keq. Ata nuk ishin mjaft t guximshm. Kan ardhur n nj pik ku ata u ndaln. Por ju keni qen si shum sannjasin t mi duke shkuar pa asnj frik, duke rrezikuar dogj. sht do mundsi q ju t jeni nj prej atyre q me shum pak fat ta arrini t vrtetn prfundimtare. Para se t arrini tek qeshja e Hotei-t, filloni t qeshni shum e m shum thellsisht, shum e ma shum marrzisht. Kjo shaka sht vetm pr ty Kavisho: Nj ift i ri pr vite ishin prpjekur t ken nj fmij, por pa sukses. M n fund ata kishin vendosur t shkojn tek mjeku pr problemin. Pas nj kontrolle t detajizuar ai sugjeron se ndoshta kishte qen m mir q ata mos t ojn dashuri pr do dit, duke iu shmangur q dashuria mos t bhet rutin. Ata duhet t ojn dashuri vetm spontanisht. Nuk sht sikur ata duhet t bjn at, por vetm kur ata jan t pushtuar prej tij. Ju duhet ta gjeni momentin e duhur, momentin spontan, iu tha doktori, kur e ndjeni se momenti sht i duhur, bjeni at. Disa muaj m von, sigurisht mjaft, gruaja kthehet tek doktori dhe ia konfirmon shtatznin e saj. A mund t pyes nse kshilla ime ju ka ndihmuar sado pak? Oh, doktor, tha ajo ishte e tmerrshme. Ne patm nj dark romatike me qirinj, ver franceze dhe muzik t leht, dhe papritmas duart tona u takuan. Ne shikuam thell n syt e njri tjetrit dhe ne t dy e dinim, Kjo sht ajo! Ne thjesht e hodhm mbulesn e tavolins dhe bm dashuri pikrisht mbi tavolin. Mahnitshm tha doktori. Po, ishte fenomenale, tha ajo vetm nj gj sht piklluese n kt, se ne kurr m nuk mund t shkojm n at restorant prsri. Marr nga libri i Osho-s Tehu i briskut t rrojs Pyetje: Osho, pse jeni quajtur mjeshtr i mjeshtrve OSHO Reverand banane, Majkll Patate. Majkll domate; t dashur zotrinj apo zonja si ky rast mund t jetSepse askush ende nuk ka qen n gjendje t prcaktoj nse kta miq jan zotrinj apo zonja. Kjo sht nj pyetje e vshtir. Un kisha pr t shikuar n inizimet e Akashit, dhe jo n inizimet e fundit Akashit - pr shkak se ajo nuk sht regjistruar atje - por n inizimet e ardhshme t Akashit. Kjo sht nj histori e ardhshme. Dgjone me kujdes. Kjo ndodhi n Moksha, vendi i fundit i pushimit t atyre t zgjuar. Nj gazetar pr gazetn lokale, THE NIRVANA TIMELESS, dshprueshm krkonte material pr ta plotsuar mesin e faqs pr edicionin e ardhshm q
duhej t plotsohej pr dy mij e pes vjetorin. Nuk kishte shum t reja rreth Moksha, dhe ai shum shpejt e kuptoi se ai duhet t bj dika vet nse do q faqja qendrore mos t mbes e zbrazt prsri. Prfundimisht, ai e goditi nj ide t zgjedhjes me t ciln shum Buda, Arhatas, Bidisatva, Krishta, Kutubs dhe tjer qenie t ndritura q kan marr shum zambak n parajs sht mjeshtr i mjeshtrve shkurtimisht, nj konkurrenc spirituale pr Mister Universin. Ai i prmbledhi t gjith ata t ndritur bashk n nj dhe krkoi q ata ti shpreh n nj prmbledhje t shkurtr, n fraza t shkurta thelbin e msimeve t tyre, me t ciln do ti titullonte me nj titull Mjeshtr i Mjeshtrve. Aty ishte, si zakonisht, nj heshtje e thell e cili zgjati disa qindra vjet. S fundi nj Zen Mjeshtr qndroi prpara dhe e goditi fort gazetarin n kok. Kjo sht konsideruar t jet merituar, por jo shum origjinale. Njqind vjet tjera kaluan dhe mandej nj Sufi u ngrit dhe filloi t rrotulloj. Pr fat t keq ai ishte jasht formimit, dhe pas disa muajsh ai bjen rrafsh n fytyrn e tij, duke shkaktuar ca gzime n mesin e Mjeshtrve Hasidik, i cili kishte qen fshehtazi duke derdhur naft n dysheme pr ti sjell t fryera arabve posht. Pas disa vitesh predikimi nga Manxhushri dhe Subhati, Buda ngadal u ngrit dhe iu drejtua mass n kt mnyr: Nuk ka msim dhe askush nuk mund t msohet. Aty nuk ka Msues dhe asgj prej msuesi. Asgj mund t thuhet; askush nuk sht pr t dgjuar at. Mandej ai ngriti nj lule dhe Mahakashjap qeshi nn hund si zakonisht. Shumica i duartrokitn Buds, por pr nj gazetar kjo nuk sht paraqitur si nj lloj lajmi i cili do ti ndihmonte atij t shes gazetn. Njri pas tjetrit t ndriturit kan dal prpara pr ta br ofertn e tyre pr titullin. Moisiu i dha disa urdhresa t reja. Bodidarma shikoi ngultas n nj mur pr nntdhjet vjet. Jezusi e bri nj mal nga nj pirg dheu, dhe mbajti nj predikim mbi t. Diogjeni e tregonte nxirjen e tij. Shiva dhe Parvati vazhduan npr 112 pozicionet e tyre q i kishin zbuluar. Gurdxhief pin njzet shishe raki, mandej ecn n duart e tij npr litarin e shtrnguar mbi zbraztin e mbushur, duke qeshur me ann e majt t fytyrs s tij dhe duke br grimasa me t djathtn. Lao Ce kishte nj shaka t mir barku pr t gjitha kto sjellje t uditshme. Mansoor nuk do t ndalej duke thirrur: Anal Haq, Anal Haq! dhe n fund ia veshin kmishn e t mendurve dhe i japin valium. Vatsjajana e fut penisin e tij n gojn e vet pr t demostruar ekzistencializmin se seksi dhe samadi jan manifestime t s njjts energji e kshtu me radh.
sht dshmuar pamundsia t zgjedhet se cili nga kta t ndritur sht Mjeshtr i Mjeshtrve, pasi q edhe gazetari N.N. ka arritur t vetdijesohet moszgjedhjes koh m par. Por duket se duhet t ruhet dita kur Tirtha, nj njeri i ri relativisht i panjohur nga Anglia, u ngrit dhe deklaroi me diplomaci tipike angleze: Mjeshtri m i madh sht ai i cili ende nuk ka ardhur. Papritmas nj mahatma indian krceu n kmb dhe brtiti triumfalisht: Ather ky duhet t jem un sepse un kam qen beqar pr 84 milion jeta. Me nj marrveshje unanime t ndriturit vendosn se mahatma samadi ende ishte i pafar, dhe ai ishte shprndar prapa n samsara pr ta shprndar farn e tij njher dhe pr t gjith. Posa u zhduk mahatma nga pamja, Bhagwan Shri Raxhnish doli nga dhoma e tij, ku kishte qen i ulur gjat gjith ksaj kohe, dhe bri rrugn e tij drejt nj podium t vogl t mermert n nj cep t salls. Nj vdekje e heshtur e kaplon publikun, dhe edhe Mansoor e mbyll gojn. Nse nj shikim i tmerrshm mund t thuhet pr ren kto sy t qeta, kjo sht ajo q i ka ndodhur t tubuarve. Si u ul Bhagwan dhe u prkul drejt mikrofonit, nj britm u ngrit nga Mahavira: Prit! Prit! Ne t shpallm Mjeshtr t Mjeshtrve! Tash t lutem kthehu n dhomn tnde. Bhagwan qeshi iltrisht dhe u largua nga salla. Ishte nj pshertim lehtsimi. Gazetari u kthye kah Mahavira i shtangur: Un nuk po kuptoj. Pse ai t marr titullin? far ai ka br? Asgj, tha Mahavira, por hern e fundit kur ai foli ktu na u desh shtatqind vjet pr ti thn t ndalet, dhe pr ta drguar at n Poona! Marr nga libri i Osho-s Tao: Hyrje e Art Vol 2
10
mrziti Nasradinin. Vetm pas disa or lufte ai ia doli ta knaq at; ajo m n fund bleu at q dshiroi dhe mbet e knaqur. E mandje gruaja i tha: Nasradin, ti nuk mund ta dish, por kur kam ardhur n shitoren tnde kam pasur kokdhimbje t hatashme dhe tash ajo ka shkuar plotsisht. Nasradini i tha: Zonj e nderuar, mos u mrzitni. Mos u merzitni! Ajo nuk ka shkuar. Ajo ka ardhur te un. Ai mund t duket i marr, por ai sht i urt gjithashtu. Nse ju e kuptoni at ju do t qeshni dhe ju do t qani, sepse do ta shihni veten dhe tr njerzimit n t. Mos pyetni: CILA SHT GJJA M E MARR Q KA BR NASRADINI NDONJHER? Ai gjithmon bn gjra shum m t marra se m par. do akt i tij sht i veant. Nse shikoni n at q ju mendoni se sht m e mira, por kur vjen akti tjetr sht dika absolutisht e re, dika jashtzakonisht e madhe. lexoni pr Nasradinin dhe prpiquni pr ta kuptuar at. Bjeni at nj meditim. Ai ka qen, pr shekuj, nj Sufi meditim. Sufi msuesit iu japin Nasradinin dishepujve t tyre pr t menduar dhe analizuar dhe medituar. Sepse fardo q ai thot ka kuptim n t, fardo q ai bn ka kuptim n t. Ato nuk jan shaka t zakonshme mbane mend. Un nuk do tjua kisha rrfyer ato vetm sa pr t qeshur. Jo, ato nuk jan thjesht shaka; ato jan t llimshme. Ju nuk duhet vetm t qeshni dhe ti harroni ato; ju duhet ti bni ato pjes t kuptueshmris suaj. Dhe ather ju do ta shihni se Nasradini lind shum her prbrenda jush duke vepruar, duke u sjell. Dhe ather ju do t jeni n gjendje t qeshni. Dhe nse ju mund t qeshni me veten tuaj, ju keni pr t qesh pr t parn her. sht marr nga libri i Oshos: : Urtsia e Vrtet
11
12
Sensi i humorit sht pjes, nj pjes thelbsore, e trsis s njeriut. Ajo e mban at t shndosh, ajo e mban at t ri, ai e mban at t freskt. Dhe pr shekuj me radh populli i trishtuar kan dominuar religjionin. Ata e kan dbuar qeshjen - nga kisha, nga xhamia, nga tempujt. At dit q qeshja hyn prsri n vendet e shenjta ata do t jen me t vrtet t shenjta, sepse ata do t jen trsi. Qeshja sht cilsia e vetme q dallon njeriun nga kafsht e tjera. Vetm njeriu mund t shihni duke qeshur, absurde. Vetm njeriu ka kapacitet dhe ndrgjegje t jet i vetdijshm pr shakan kozmike far sht ekzistenca. Ajo sht nj shaka kozmike, ajo nuk sht nj shtje serioze. Seriozitetin sht nj smundje, por serioziteti sht vlersuar, respektuar, nderuar. Ajo ishte absolutisht esenciale pr t qen serioze, pr t qen e shenjt; kshtu q vetm njerzit patologjike u interesuan pr fen, njerzit q ishin t paaft pr t qeshur. Dhe njerzit q jan t paaft pr t qeshura jan johuman, ata nuk jan ende njerz - far t them pr qenien hyjnor t tyre? Kjo sht e pamundur - ata ende nuk jan br njerz. E pr t qen njeri sht ur n mes shtazaraks dhe hyjnors. Kshtu q un kam respekt t jashtzakonshm pr sensin e humorit, pr qeshjen. Qeshja sht shum m e shenjt se lutja, sepse lujtja mund t bhet nga do person budalla; ajo nuk krkon inteligjenc t madhe. Qeshja krkon inteligjenc, ajo krkon prezencne mendjes, nj shpejtsi pr ti par gjrat. Nj shaka nuk mund t shpjegohet: ose e kuptoni ose ju mungon kuptimi. Nse ajo shpjegohet ajo e humb tr qllimin, pr kt arsye asnj shaka nuk mund t shpjegohet. Pr m tepr ju e pranoni at prnjhernse nuk e merrni prnjher ather ju prpiqeni ta gjeni kuptimin e saj; ju do ta gjeni nj kuptim, por shakaja sdo t jet aty. Ajo ishte n t menjhershmn. Humorit i nevojitet prezenca, prezenca immediate. Ajo nuk sht shtje analize, ajo sht shtje e pasqyrimit. Amitbh sht i shqetsuar sa i prket humorit, me qen pak ifut sht mir dokush duhet t jet pak ifut! Pr ndritje kjo do ta prgatit terrenin, kjo do tju bj shum m t gjall. Ndritja sht tju bj totalisht t gjall. Qeshja ju sjell jet. Dhe n qoft se ju mund t qeshni trsisht ka disa gjra q do t kuptohen m shum. N t qeshur t thell ego zhduket, ajo nuk gjendet fare. Ju nuk mund t keni edhe qeshje dhe ego. N qoft se ego sht aty ajo do tju mbaj serioz. T gjith egoistt jan njerz serioz, dhe t gjith njerzit serioz jan egoist. Pr t qen n gjendje t qeshni, ju duhet t jeni si nj fmij pa ego. Dhe kur ti qesh, qeshja papritmas sht aty, ju nuk jeni. Ju ktheheni prsri, kur e qeshura sht zhdukur. Kur e qeshura t jet shkuar larg, kur ajo t jet qetsuar, ju ktheheni prsri, ego kthehet mbrapa.
13
Pothuajse n do moment t qeshjes ju keni nj paraqitje t joegoizmit. Jan vetm dy aktivitete n t cilat ju mund t ndjeheni leht pa ego. Njra sht n qeshja dhe tjetra n vallzim. Vallzimi sht metod fiziologjike, metod trupore pr tu ndjer pa ego. Kur valltari sht i humbur n vallzimin e tij ai m nuk sht aty sht vetm vallzimi. Qeshja sht pak m delikate se sa vallzimi, ajo sht m pak e brendshme, por ajo ka gjithashtu aromne njjt. Kur qeshni .... Ajo duhet t jet nj e qeshur nga barku. Ajo nuk duhet t jet vetm siprfaqsore, ajo nuk duhet t jet vetm e sjellshme, ajo nuk duhet t jet vetm nj mamerizm. Kam dgjuar: Nj daktilografiste ishte duke e lshuar punn e saj. Kjo ishte dita e fundit e saj n zyr, dhe shefi i rrfeu shakat e vjetra t cilat gjithmon i rrfente. T gjith qeshn, prpo daktilografs. Shefi pyeti: far po ngjan me ty? Nuk po mund ti marrish shakat? Ajo tha: I kam marr ato shum m heret. Ato po i prsritni me mijra her, por un skam nevoj t qesh m. Gjithsesi nesr po shkoj. Kta budallenj qeshin sepse ata duhet t jen t qeshur ju jeni shef. Kshtu q pavarsisht se a sht shakaja e vlefshme pr t qeshur apo jo kjo ska rndsi. Ata kan pr t qeshur.Por un po shkoj, far keni t m bni? Un nuk po qeshi, far mund t m bni? Un nuk po qeshi, ju nuk mund t m bni t qesh me ato shaka t kalbura. Nse ju qeshni nga obligimi apo nga ndjenja e manerizmit, nga mirsjellja, ather kjo nuk sht qeshje barku, ather ajo sht vetm siprfaqsore; n qark, ju e udhheqni at. Ju nuk do t kuptojni se far jam duke thn rreth qeshjes ather. Qeshni n mnyr q i gjith trupi juaj, e tr qenia juaj t jet e prfshir, dhe papritmas aty t ket nj paraqitje e shkurtr. Pr momentin ku e kaluara zhduket, e ardhmja zhduket, egoja zhduket, do gj zhduket - mbetet vetm qeshja. Dhe n at moment t qeshjes ju do t jet n gjendje pr t par gjith ekzistencs duke qeshur. Indiant nuk e kan ndjenjn e qeshjes. N Indi nuk ka asnj shaka indiane. T gjitha shakat q jan treguar n Indi jan t huazuara, nuk ka nj gj t till si shaka indiane. Indiant jan njerz serioz, njerz shum religjioz, njerz t shenjt. Si mund t bijn ata n gjra t tilla t ulta si sht shakaja. Ata flasin pr Zotin, ata flasin pr moksha (moksha n sanskrishte do t thot: lirim), ata flasin pr nirvannata nuk mund t qeshin. Aty nuk ka material pr t qeshur! Ju nuk mund t qeshni me Zotin. Por nse nuk mund t qeshni me Zotin ju kurr nuk do ta kuptoni Zotin. Statujat indiane t Buds jan krejtsisht t ndryshme nga statujat kineze dhe japoneze t Buds. Ju duhet ta keni vrejtur dallimin; dallimi
14
sht i madh. Buda indian ka nj trup shum atletik. Barku i tij sht shum e vogl, pothuajse nuk ekziston. Ai nuk e kishte nj t qeshur barku. Nse nuk e ka barkun si mund t ket nj t qeshur barku? Por Buda kineze ka nj bark t madh, dhe jo vetm nj bark - madje edhe n statuj ju mund t shihni val t qeshura n bark. Edhe n mermer ju mund t shihni se ai sht duke qeshur, barku po qesh. Nuk ka indian q do t bie dakord me statujn kineze. Ai do t thon: Kjo nuk sht e drejt, Buda nuk ishte si ky, me nj bark kaq t madh Buda kinez duket si klloun por un kam respekt t madh pr Budn kinez. Buda kinez e ka glltit Lao Ce-n, uang Cu, Lihe Cu. Ai sht shtatzn me Lao Ce, kjo sht arsye pse ai ka bark t madh. Brenda barkut t tij sht Lao Ce. Dhe ju nuk mund ta mbani Lao Ce t qet. Ai duhet t qesh dhe t shkelmon dhe ti bj gjrat; prandaj ka val n bark. Lao Ce ka sens humori. Ndoshta pr kt arsye Lao Ce nuk mund t bhet themelues i nj religjioni t madh. Nuk ekziston asnj religjion n emr t tij. Po, disa njerz t rrall kan ndjekur rrugn e tij, por nuk ka asnj kish e organizuar, pr arsyen e thjesht se Lao Ce duket kshtu joserioz. Ai prdoret pr t hipur mbi nj buall. Tani, nuk mund t gjeni nj kal? dokush mund t ket dhn t paktn nj gomar -, por nj buall ...? Dhe aq m shum, jo n pozit t drejt, por i ulur prapa! Bualli po shkon n njrn rrug dhe Lao Ce po shikon tjetr rrug. Ai duhet t ket krijuar qeshje kudo q ka kaluar. Njerzit duhet t jan mbledhur pr t par ngjarjen, se far po ndodh. Dhe uang Ce larg e ka tejkaluar msuesin e tij. Kurr nuk ka pasur njeri aq t mrekullueshm si uang Ce. T gjitha ato q ai i ka thn kan qen krejtsisht absurde, qesharake! por me domethnje t thell. S pari ju do t qeshni dhe pastaj ngadal do t shihni kuptimin t ciln ai e paraqet, n nj mnyr shum t gzueshme, pr t vrteta t caktuara t cilat mund t tregohen n nj mnyr t lumtur. Nse jeni serioz ju nuk mund ti bni njerzit t kuptojn bukurin e ekzistencs, festimin e ekzistencs. Jeta nuk sht tragjedi, ajo sht komedi. Ajo nuk sht tragjike. Por njerzit religjioz kan krijuar varsin nga vet ideja se jeta sht tragjike: ky sht mjerimi, mjerimi total - far ka pr t qesh n kt? Pr kt arsye ata trhoqn njerzit q jan t paaft pr t qeshur, pr t jetuar, pr t dashur. Prpjekja ime ktu, Amitabh, sht vetm e kundrta. Un dua q ju t msoni sa m shum nga Buda, sa m shum nga Lao Ca, sa m shum nga Krishna, sa m shum nga uang Cu t jet e mundur. Un do t doja q ju ti absorbon t gjitha prvojat e mdha q kan ndodhur n t kaluarn, n mnyr q nj sintez e lart t bhet e mundur. N kt sintez t lart
15
qeshja do t jet nj nga kualitetet m esenciale. Me t vrtetn, guximin dhe virtytin, e qeshur edhe ka vendin e vet. N kt kuptim hebrenjt jan njerz t bukur. Ata kan sensin m t madh t qeshjes n t gjith botn. Ata jan n nj ekstrem, n ekstremin tjetr jan populli britanik. Aq shum letra kam marr, t zemruara: I dashuri Mjeshtr, ju nuk i kuptoni britanikt.: Kush mrzitet pr ti kuptuar? Dhe pse un duhet ti kuptoj britanikt, pr far? Nuk ka mbetur asgj tjetr pr tu kuptuar? Un kam treguar aq shum shaka n lidhje me italiant, por nuk kam marr asnj letr t vetme t zemruar. Ata e kuptojn se shakaja sht shaka! Nse ju e kuptoni shum ju nuk mund te beni shaka. Nj keqkuptim i vogl sht i nevojshm. Tash, njri prej sannjasinve m t njohur t Britanis, Prembondi, kishte shkruar: Ju fare nuk po i kuptoni britanikt. Ju thjesht po e dshmoni qllimin tim! Dikush tjetr kishte shkruar: Kjo nuk sht e drejt. Ju keni thn se asnj grua britanike nuk sht nj grua; ato t gjitha jan zonja. Un thjesht vetm iu kam kushtuar respekt. Dhe un mendoj se sht nj fakt i njohur se asgj nuk duhet t thuhet kundr t vdekurit. Pr t vdekurit ju duhet t tregojni respekt. Kjo sht ajo q un bra! Pse ju jeni t zemruar pr kt? Srisht po e prsris: sht shum e vshtir, pothuajse e pamundur, pr t gjetur nj grua britanike ato jan vetm zonja. T gjith meshkujt nuk mund t jen zotrinj, meshkujt pas t gjithave jan burra, djemt jan djem! Dhe djemt e vjetr m shum! Por sa m shum q grat jan t shqetsuara, ata e mbajn kulturn, fen, ato jan gur themeli. Gruaja britanike ka nj fytyr t caktuara. Asnj grua tjetr nuk ka at lloj t hunds ... ata t gjith kan nevoj pr kirurgji plastike! Amitabh, problemi i vetm me hebrenjt sht kur sht fjala pr shtjen e mimeve. Ather ata do t shkojn n pazarllk pr shekuj me radh. Ndritja do t jet tamam para tyre, por ata do t bj pazar pr mimin. Kshtu q kjo sht problem, Amitabh, ksaj ju duhet t jeni t vetdijshm. Nj skocez shkon tek rrobaqepsi dhe krkon t shoh stof pr kostume. Rrobaqepsi hebre kthehet me nj stof t bukur leshi Harris. Shiko kt, tha ai. dhe ky nuk sht pesdhjet funta, madje as dyzet. Tridhjet funta dhe sht i juaji. Skocezi e shikoi me kujdes. Un nuk do tju jap njzet e pes funta pr kt, madje as njzet. mimi im sht tetmbdhjet funta. N rregull, tha hebreu. Kjo sht mnyr e cila m plqen t bj tregti jo pazarllk. Mandej kan qen dy hebrenj t cilt takohen njrim me tjetrin pas dyzet vjetsh, dhe nxituan n pjetorn m t afrt pr ta festuar kt takim.
16
Do t jet magjike pr ta pir nj pije s bashku pas gjith ktyre viteve, tha njri. Mrekulli, tha tjetri, por mos harro, rundi sht i yti. Nj vejush e pasur kishte nevoj pr transfuzion gjaku, kshtu nj bamirs hebre ia shprton asaj jetn. Ajo ishte shum falenderuese, dhe ia dhuroi atij njqind funta, por pas nj rikthimi ajo kishte nevoj edhe pr nj doz dhe ksaj here ia dha dhuruesit pesdhjet funta. Hern e tret q ai ia shptoj jetn asaj, ajo kishte marr aq shum gjak hebreu saq vetm e falenderoi at przemrsisht.
17
18
sht, ata e pranojn at. Jeta si e till, ajo sht pranuar. Nuk ka asnj mrzi. Njeriu ndjehet i mrzitur. Dhe qeshja sht kundrhelm. Ju nuk mund t jetoni pa qeshur, sepse ju mund t mohoni mrzin tuaj me an t qeshjes. Ju nuk mund t gjeni nj shaka t vetm n shoqrit primitive. Ata nuk kan ndonj shaka. Hebrenjt kan numrin m t madh t shakave. Dhe ata jan njerzit m t mrzitur n tok. Ata duhet t jet i mrzitur, sepse ata fitojn m s shumti mime nobel se do komunitet tjetr. Gjat tr shekullit t kaluar, t gjith emrat e mdhenj jan pothuajse t gjith hebrenj Frojd, Ajnshtajn, Marks. Dhe t krkoni n listn e fitues t mimit Nobel. Pothuajse gjysma e fituesve t mimit Nobel jan hebrenj. Ata kan numrin m t madh t shakave. Dhe kjo mund t jet arsyeja pse n t gjith botn hebrenjt jan t urryer. Gjithkush ndihet xheloz ndaj tyre. Kudo q ato mund t jen, ata gjithmon do t fitojn do lloj t konkurrencs. Gjithkush ndihet xheloz ndaj tyre. E gjith bota sht e bashkuar kundr tyre. Ndihet urrejtja e plot kundr tyre. Kur ju nuk mund ti konkurroni dikujt, urrejtja bhet rezultat. Hebrenjt duhet t ndihen shum t mrzitur. Pra, ata duhet t krijojn shaka. Shakat jan kundrhelm pr mrzitje. Qeshja sht e domosdoshme q ju t ekzistoni. Prndryshe, ju do t bni vetvrasje. Tash prpiquni ta kuptoni mekanizmin e qeshjes dhe se si ajo ngjan. Nse e rrfej nj shaka, pse po qeshni? far ju bn t qeshni? Cili sht mekanizmi i brendshm? Nse un e them nj shaka pritja sht krijuar. Ju filloni t shpresoni. Mendja juaj fillon t krkoj se far prfundimi do t jet. Dhe ju nuk mund t konceptoni mbarimin. Qeshja lviz n dy dimansione. S pari ajo do t shkoj n nj dimension logjik. Ju mund t konceptoni at. N qoft se shakaja shkon logjikisht deri n fund, ajo do t pushoj t jet nj shaka, nuk do t ket t qeshura. Kshtu papritmas shakaja merr nj kthes dhe bhet n mnyr t palogjikshme se ju nuk mund ta krijoni at. Dhe kur shakaja merr nj kthes dhe si rezultat bhet e palogjikshme, pastaj pritja, tensioni q u krijua n ju, papritmas shprthen. Ju relaksoheni. Qeshja del jasht. Qeshja sht relaksim. Por s pari nevoitet tensionimi. Nj tregim krijon pritje, pasiguri, tensionim. Ju filloni t ndjeni kulminacionin. Tash kulminacioni do t vij. Dika do t ndodh. Kurrizi juaj sht i drejt si i nj Jogi. Ju m nuk keni mendime n mendjen tuaj. Dhe e tr qenia sht vetm pritje. E gjith energjia sht duke lvizur drejt konkludimit. Papritmas dika ndodh pr t ciln mendja nuk mund t mendoj. Dika absurde ndodh - dika e palogjikshme, irracionale. Dhe prfundimi ishte i till sa ishte e pamundur logjikisht t mendohej pr at. Dhe ju shprtheni. E tr energjia e cila ishte br e
19
tensionuar papritmas relaksohet. Qeshja vjen prmes ktij relaksimi. Njeriu sht i mrzitur. Pr kt arsye atij i nevoitet qeshja. Sa m shum mrzi, aq m shum pr qeshje ai do t ket nevoj. Prndryshe, ai nuk mund t ekzistoj. E treta, kjo duhet t kuptohet se ekzistojn tri lloje t qeshjes. E para sht kur ju qeshni me dik tjetr. Kjo sht e pandershme, m e ult, m e zakonshme dhe vulgare kur qesh n kurriz t dikujt tjetr. Kjo sht e dhunshme, agresive, fyese dhe thell posht kjo e qeshur sht gjithmon nj ndjenj e hakmarrjes. Lloji i dyt i t qeshurit sht kur ju qeshni me veten. Kjo sht me vler t arritur. Kjo sht e kulturuar. Dhe ky njeri sht i vlefshm q mund t qesh me veten e tij. Ai sht ngritur mbi vulgaritetin. Ai sht ngritur mbi instinktet e ulta agresionit, urrejtjes, dhuns. Dhe e treta sht e fundit - m e larta. Kjo nuk ka t bj me asknd as me tjetrt e as veten. E treta sht vetm kozmike. Ti qesh me situatn n trsi ashtu si sht. Situata e tr, ashtu si sht, sht absurde - asnj qllim n t ardhmen, nuk ka filluar n fillim. Situata e tr e Ekzistencs sht i till q n qoft se ju mund t shihni Trsin - nj pafundsi e till e madhe pafund duke lvizur drejt nj caku t pafiksuar, nuk ka qllim qeshja do t lind. Aq shum ngjan duke shkuar askund, askush nuk sht aty n fund pr t krijuar at, askush nuk sht atje n fund t prfundoj at. I till sht i tr Kozmosi lviz aq mrekullueshm, n mnyr sistematike, n mnyr racionale. Nse ju mund ta shihni kt trsi t Kozmosit, ather qeshja sht e pashmangshme. Un kam dgjuar pr tre murgj. Emrat nuk iu dihen, sepse askujt nuk ua kishin treguar emrat e tyre. Ata kurr nuk ishin prgjigjur asgj. N Kin, ata thjesht jan t njohur si tre murgjit e qeshur. Dhe ata kishin br vetm nj gj: ata kishin hyr n ndonj fshat, ishin ndalur n pazar dhe kishin filluar t qeshin. Ata kishin qeshur me tr qenien e tyre dhe papritmas njerzit ishin br t vetdijshm. Dhe t tjert ishin infektuar nga turma e mbledhur. E tr turma fillonte t qeshte shkaku i tyre. far po ndodh? I gjith qyteti prfshihej n kt. Mandej ata shkonin n qytetin tjetr. Ata kishin qen shum t dashur. Ky kishte qen predikimi i tyre i vetm, porosia e tyre e vetme, q t qeshin. Ata nuk kan ligjruar, ata thjesht kan krijuar situat. Pastaj ndodhi q ata u bn t famshm n gjith vendin. Tre murgjit e qeshur. E gjith Kina i kishte dashur ata, i kishte respektuar ata. Askush nuk kishte predikuar ndonjher n mnyr t till q jeta duhet t jet vetm nj e qeshur dhe asgj tjetr. Ata nuk kishin qeshur me asgj t veant. Ata kishin qeshur thjesht sikur e kishin kuptuar shakan Kozmike. Dhe ata
20
shprndan aq shum gzim npr gjith Kin pa prdorur asnj fjal t vetme. Njerzit kishin krkuar ti din emrat e tyre, por ata thjesht vetm kishin qeshur. Kshtu emri i tyre u b tre murgjit e qeshur. Pastaj ata u plakn. Dhe derisa qndruan n nj fshat, njri nga tre murgjit vdiq. I tr fshati ishin n pritje shum t madhe sepse ata mendoni se kur njri nga ata vdes, dy t tjert me sigur do t vajtojn. Kjo duhet t jet shum interesant pr tu shikuar sepse askush kurr nuk i kishte para ata duke qar. I tr fshati u mblodh. Por dy murgjit qndronin n kmb pran kufoms s murgut t tret dhe qeshnin me nj qeshja barku. Kshtu q fshatart krkuan nga ata tjua shpjegojn kt. Kshtu q pr t parn her, kta dy murgj foln dhe than: Ne jemi t qeshur sepe ky njeri ka fituar. Ne gjithmon pyesnim se cili do t vdes i pari dhe ky burr na ka fituar. Dhe ne jemi t qeshur pr humbjen ton dhe fitoren e tij. Gjithashtu ai ka jetuar me ne pr shum vite dhe ne kemi qeshur s bashku dhe jemi knaqur n bashksi, prezenc t njri tjetrit. Ne nuk kemi mnyr m t mir pr ti dhn lamtumirn e fundit. Ne vetm mund t qeshim. Por i tr fshati ishin t piklluar. Dhe kur trupi i murgut t vdekur u v mbi turr druve funerale, mandej fshati e kuptoi se nuk ishin vetm dy murgjit e mbetur t qeshur, edhe i treti i cili ishte i vdekur kishte qen gjithashtu i qeshur. Ai kishte krkuar nga shokt e tij t mos i ndrrohen rrobat. Ajo ishte konvencionale se kur nj njeri vdes ata ia ndrrojn rrobat dhe ia pastrojn trupin. Pra murgu i tret kisht thn: Mos m lani sepse un kurr skam qen i palar. Aq shum qeshje ka pasur n jetn time saq nuk ka papastrti q mund t akumulohet, mund t vij tek un. Un nuk kam mbledhur asnj pluhur. I qeshuri gjithmon sht i ri dhe i freskt. Kshtu q mos m lani dhe mos mi ndrroni rrobat. Kshtu q ata e respektuan dshirn e tij dhe nuk ia ndrruan rrobat. Dhe kur trupit t tij ia vun zjarrin, papritmas ata u bn t vetdijshm se ai n rrobat e tij kishte fshehur fishekzjarre dhe ato filluan t shprthejn. Nga kjo i tr fashti filluan t qeshin dhe dy murgjit tjer than: Ti kopuk, ti je i vdekur, por ti na munde edhe nj her. Qeshja jote sht e fundit. sht nj qeshje Kozmike e cila vjen n jet kur e tr shakaja e ktij Kozmosi kuptohet. Kjo sht m e larta. Dhe vetm Buda mund t qesh n kt mnyr. Kta tre murgj duhet t ken qen tre Buda. Por nse ju mund t qeshni me llojin e dyt t qeshjes, e cila sht gjithashtu e vlefshme pr tu provuar. Mohone t parn, mos qeshni n kurriz t askujt. Ajo sht e shmtuar dhe e dhunshme. Nse dshironi t qeshni, ather qeshni me veten tuaj.
21
Kjo sht arsyeja pse Nasradini, n t gjitha shakat dhe tregimet e tij, gjithmon e dshmon vetveten si nj budalla, kurr asknd tjetr. Ai gjithmon qesh me vetveten dhe ju lejon juve t qeshni me t. Ai kurr nuk e v dik tjetr n situat me qen qesharak. Sufistt thon se Nasradin sht budalla i menur. Msone t paktn shum kt qeshjen e dyt. Nse e msoni qeshjen e dyt, ather e treta nuk do t jet shum larg. Shum shpejt do ta arrini t tretn. Por largohuni nga lloji i par i qeshjes. Kjo qeshje sht poshtruese. Por gjithmon 99% e qeshjes suaj sht e llojit t par. Nevoitet guxim i madh me qesh me vetveten. Nevoitet besi i madh n vetvete pr t qeshur me vetveten. Pr gjurmuesit shpirtror, edhe qeshja duhet t bhet pjes e Sadana. Mos harroni ta largoni llojin e par t qeshjes. Mbane mend vetm qeshjen e dyt. Dhe mos harroni pr ta arritur qeshjen e tret.
22
23
Sepse para se mendjea t zhduket ka hapur dy alternativa: fle - sushupti dhe samadhi: fle dhe satori. Kur t menduarit zhduket, kto jan dy alternativa majt: ose ju hyni n satori - nj ndritje e plot, gjendje e pa mendimit, ose nj gjum i plot, gjendje e pa mendimit - flen. Dhe gjumi sht m i natyrshm, sepse ju e keni praktikuar at gjat. Nse jetoni gjashtdhjet vjet, njzet vjet ju keni qen n gjum. Ky sht aktiviteti m i madhe q ju keni br, nj e treta e jets suaj sht shpenzuar n gjum. N asnj detyr tjetr nuk keni shpenzuar aq shum koh dhe aq shum energji. Kshtu q nse jeni duke medituar me llojin TM(meditim transcedental), duke e prsritur nj mantra, deri me nj koh matra ju ndihmon t mosmendoni, prnjher gjumi do tju pushtoj. Pr kt arsye un TM e quaj nj lloj qetsuesi. Dhe kjo sht apel n Amerik pr Maharishi dhe metodn e tij, sepse Amerika sht i vetmi vend q vuan aq shum nga pagjumsia. Pagjumsia thuaj se sht br e zakonshme. N qoft se pas dyzetave ju nuk keni filluar t vuani nga pagjumsia, kjo thjesht do t thot se ju jeni nj dshtak, se ju nuk mund t jeni t suksesshm - n biznes, n politik. N pushtet ju nuk mund t keni sukses, ju jeni nj dshtim. Gjith njerzit e suksesshm vuajn nga pagjumsia, duhet t vuajn. Ata vuajn nga ulcera, duhet t vuajn. Pra mos harroni:, pagjumsia, ulcerat dhe gjra t tilla nuk jan asgj tjetr prve se ertifikata suksesi - se ju ia keni dalur. TM ka nj apel pr mendjen amerikan, sepse duke prsritur nj Mantra - monotone, t njjtn gj prsri e prsri - e mendjes humb interesin n t, fillon t bie n gjum. Kjo sht bukuria e t qeshurit: ju nuk mund t bieni n gjum. T qeshur, si mund t fleni? Ajo sjell nj gjendje t jo-mendjes dhe jo-mendimit, dhe nuk ju lejon q t bini n gjum. N disa Zen manastire, do murg e fillon mngjesin me t qeshura, dhe ka pr ta prfunduar natn me qeshje gjja e par dhe e fundit! Provone kt. Kjo sht shum e bukur. Kjo do t duket paksa e krisur mm? - Pr shkak se kaq shum njerz serioz jan gjithandej. Ata nuk do ta kuptojn. Nse ju jeni t lumtur, ata gjithmon pyesin pse. Pyetja sht e pamend! Nse ju jeni t piklluar, ata kurr nuk pyesin pse. Ata kt e konsiderojn si dhurat nse jeni t piklluar, kjo sht n rregull. dokush sht i piklluar. far sht e re n kt? Edhe nse ju doni tiu tregoni atyre, ata nuk do t jen t interesuar sepse ata i din t gjitha pr t, ata vet jan t piklluar. Kshtu q far sht qllimi pr tiu treguar nj tregim t gjat? shkurtone at! Por nse qeshni pa ndonj arsye, ather ata bhen vigjilent dika ka shkuar keq. Ky njeri duket se sht pak i mendur, sepse vetm njerzit e
24
mendur knaqen n qeshje, vetm n mendin do t gjeni njerz t mendur duke qeshur. Kjo sht pr keqardhje, por kjo sht ashtu. Kjo do t jet e vshtir, nse ju jeni burr apo grua do t jet e vshtir q papritimas t qeshni n mngjes. Por provone kt, kjo shpaguhet jashtzakonisht. Kjo sht nj nga disponimet m t mira pr tu zgjuar me t, pr tu ngritur nga shtrati me t. Pa asnj arsye! sepse nuk ka arsye. Thjesht, ju jeni prsri atje, ende t gjall - kjo sht nj mrekulli! Duket qesharake! Pse ju jeni gjall? Dhe prsri bota sht atje. Gruaja juaj sht ende duke grhitur, dhe t njjtn dhom, dhe t njjtn shtpi. N kt bot vazhdimisht t ndryshueshme t ciln hindust e quajn Maja- t paktn pr nj nat asgj nuk ka ndryshuar? do gj sht aty: ju mund ta dgjoni shitsin e qumshti dhe trafiku ka filluar, dhe zhurmat e njjta - ia vlen t qeshet me kt! Nj dit ju nuk do t zgjoheni n mngjes. Nj dit shitsi i qumshtit do t trokas n der, gruaja do t grhas, por ju nuk do t jeni aty. Nj dit, vdekja do t vij. Dhe shikoni n gjitha me qeshje: prsri e filloni ditn njjt, ju keni pr ti br t gjitha gjrat e njjta prsri e prsri gjat gjith jets. Prsri do ti mbathni pantoflat tuaja, t nxitoni n banjo pr ka? Ti lani dhmbt, t bni dush pr ka? Ku po shkoni? Prgatiteni pr t shkuar askund! Veshni, nxitoni pr n zyr pr ka? Vetm pr ti br gjrat e njjta t nesrmn? Shikoni qeshjen n trsi dhe do t jet nj qeshje e mir. Mos i elni syt akoma. N momentin kur ndjeni se gjumi iku, s pari filloni t qeshni, mandej elni syt dhe kjo do t jet nj prirje pr gjith ditn. Nse ju mund t qeshni heret n mngjes ju do t qeshni gjith ditn. Ju keni krijuar nj efekt zinxhiror, nj gj t on tek tjetra. Qeshja t on n qeshje m t madhe. Dhe pothuajse gjithmon i kam par njerzit duke br gjra t gabuara. Nga mngjesi i hershm sa jan n shtrat ata jan ankues, t ngrysur, t piklluar, depresiv, t mjer. Pastaj nj gj t on tek tjetra dhe pr asgj. Dhe ata zemrohenkjo sht shum e keq sepse kjo do t ndryshoj disponimin tuaj pr gjat gjith dits, dhe kjo do t vendos nj model pr gjith ditn. Njerzit e Zen-it jan shum m t arsyeshm. N marrzin e tyre ata jan m t arsyeshm se ju. Ata e fillojn me qeshjedhe mandej ju pr gjat gjith dits e ndjeni gurgullimn e qeshjes, rrymimin e qeshjes. Ka aq shum gjra qesharake q ndodhin n prgjithsi! Zoti duhet t vdes nga qeshjet e Tij, inate pr shekuj, me prjetsin, duke shikuar gjrat qesharake n kt bot. Njerzit t cilt
25
Ai i krijoi, dhe t gjitha kto absurditete kjo sht me t vrtet nj komedi. Ai me siguri qesh. Nse bheni t heshtur pas qeshjes suaj, nj dit do ta dgjoni Zotin gjithashtu duke qeshur, do ta dgjoni tr ekzistencn duke qeshur pemt, gurt dhe yjet me ju. Dhe Zen murgu shkon prap n gjum me qeshje. Dita prfundoi, drama u mbyll prsri me qeshje ai thot: Mirupafshim, dhe n qoft se un zgjohem prsri, nesr n mngjes do tju prshndes prsri me qeshje. Provone kt! Fillone dhe prfundone ditn tuaj me qeshje, dhe ju do ta shihni, nga mngjesi deri n mbrmje, n mes t ktyre dyjave qeshja fillon t ngjaj shum e m shum. Dhe sa m shum q jeni t qeshur, aq m shum bheni religjioz.
26
27
gjendje ta shihni se far sht Hotei, se far sht vlera e tij pr shkak se ai do t qesh kur shikon n ju. ai do t qesh sepse nuk do t jet n gjendje t besoj q nj njeri mund t jet aq budalla dhe aq qesharak. Kjo sht sikur njeriu vetm provon t jetoj sipas librit t gatimit dhe ka harruar t gatuaj; vetm vazhdon me studimin e librave t gatimit dhe se si t prgatitet dhe se si t mos prgatitet ushqimi, dhe argumenton n kt mnyr se gjith kohn ai sht i uritur, se gjith kohn po vdes, dhe ai ka harruar krejtsisht se njeriu nuk mund t jetoj n libra. Kjo sht ajo q ka ndodhur: njerzit jan duke jetuar me Bibl, me Kuran, me Dampada, me Gita ata plotsisht kan harruar se feja duhet t jet e jetuar. Kjo sht dika q duhet t tretet. Kjo sht dika q ka pr t qarkulluar npr gjakun tuaj, q bhet kocka juaj, palaca juaj e vrtet. Ju nuk mund vetm t mendoni pr t. Mendimi sht pjesa m siprfaqsore e qenies suaj. Ju duhet ta absorboni at!
28
29
ksaj. Dhe ka dhjet prqind e njerzve n bot q jan daltonist. Disa ngjyra jan t humbura, apo ndoshta jan t prziera me disa ngjyra t tjera. Shtypja(represioni) konstant ndaj qeshjes e ka br qeshjen tuaj t verbr. Situatat ndodhin kudo, por ju nuk mund t shihni se ka ndonj arsye pr t qeshur. N qoft se t qeshurit tuaj sht liruar nga robria e saj, e tr bota do t jet plot t qeshura. Ajo duhet t jet plot te qeshura, ajo do t ndryshoj pothuajse do gj n jetn e njeriut. Ju nuk do t jet aq mjer sa ju jeni. N fakt, ju nuk jeni aq t mjerueshm si dukeni - ky sht serioziteti i mjerimt shtes q ju bn t dukeni aq t mjerueshm. Vetm mjerimit shtojani qeshjen, dhe ju nuk do t dukeni aq t mjer! N nj shtpi, apartament ... Dhe apartamente moderne, kan mure t tilla t holl sa q deshet apo jo, keni pr t dgjuar se far po ndodh n ann tjetr t murit. N nj mnyr, kjo sht shum njerzore. Tr shtpia apartament ishte n mdyshje n lidhje me nj gj ....do ift bashkshortor sht grindur, duke hedhur jastk, duke hedhur gjra, duke thyer gota e pjata, duke goditur njri-tjetrin, burri e rrah gruan, gruaja brtet dhe atyre nuk iu nevoitet ndonj sistem zrimi apo dika e ngjajshme, dhe e tr ndrtesa knaqet. Problemi i vetm ishte me nj Sardarxhi (ne gjuhn persishte Sardari do t thot lider, udhheqs; Xhi, prdoret si prapashtes si shenj respekti). Nga banesa e tij ata kurr nuk kishin dgjuar ndonj grindje, prkundrazi, ata gjithmon dgjonin qeshje. E gjith turma ishte n mdyshje: ka sht arsyeja? Kta njerz kurr nuk grinden. Ata gjithmon jan t qeshur dhe ata dy aq zeshm qeshnin sa q e tr ndrtesa mund ti dgjonte! N dit ata vendosn pr t shikuar pr s afrmi: Ne jemi t humbur aq shum, e ata jan t gzuar aq shum. Cila sht fshehtsia e tyre? Kshtu ata e zun sardarin kur ai kthehej nga tregu, q mbante perime dhe gjra t tjera. T gjith ata e ndaln dhe i than: S pari ti duhet t na tregosh neve se cili sht sekreti pse ju qeshni ndrsa t gjith t tjert grinden? Sardari iu prgjigj: Mos m detyroni, sepse sekreti sht shum i turpshm. Ata than: E turpshme? Por ne menduam se ju po e bni m t mirn. Ne gjithmon dgjuam qeshje ose ti qesh ose gruaja jote qeshnuk grindeni. Sardar tha: Ajo q po ngjan sht, ajo hedh gjra n mua. Nse ajo gabon, ather un qeshi; nse m godet ather ajo qesh. Gjrat e tjera vazhdojn njjt, por kjo sht se ne kemi br nj marrveshje t ndryshme cili sht kuptimi ktu? Se un kam msuar se si ti shmangem asaj, dhe ajo e ka msuar kt gjithashtu Pas njzet vjetsh i njjti sardar donte t ndahej nga gruaja e tij. Gjykatsi kishte dgjuar pr ta, se kta ishin ifti i vetm n gjith qytetin t
30
cili kurr nuk kishte qen i njohur pr grindje. Ata thjesht qeshnin - i gjith qyteti i njihte ata si ift i qeshur. Gjyqtari i tha: far ka shkuar keq? Ju jeni aq t famshm. Sardar tha: Harroni t gjitha rreth saj -. Vetm na jepni lejen e divorcit. Por gjyqtari i tha: M duhet t di arsyen. Ai tha: Arsyeja sht shum e qart ajo m ka goditur. Dhe kjo ishte aq e fort. Un kam marr kso goditjesh vite me rradh. Gjyqtari pyeti: Sa koh keni qen t martuar? Ai tha: Gati tridhjet vjet. Gjyqtari tha: Nse ti ke qen n gjendje ti prballosh ksaj gruaje pr tridhjet vjet, ather vetm dhjet, njzet vejt m shum Ai tha: Kjo nuk sht shtje. N fillim e kam pas shprehi ti shmangem, por tash ajo sht br aq e mirnuk ka asnj mnyr q un ti shmangem! Kshtu q ajo vetm qesh, un nuk kam qesh pr dhjet vjet. Kjo sht e padurueshme. N fillim ishte perfekte; ishte pothuajse barabart, nuk kishte asnj problem. Un qeshja, edhe ajo gjithashtu qeshte. Por tash qind pr qind t kohs ajo qesh, dhe qind pr qind t kohs un vetm qendroj aty, duke shikuar si nj budalla. Jo, nuk mund t toleroj m. Vetm shikoni rreth jets dhe prpiquni ta shihni ann humoristike t gjrave. do ngjarje q ndodh e ka vet ann e saj me humor, ju nevoitet vetm nj sens humori. Asnj religjion nuk e ka pranuar sensin e humorit si nj kualitet. Un dua nj sens humori t jet nj cilsi thelbsore e nj njeriu t mir, e nj njeri moral, i nj njeriu religjioz. Dhe kjo nuk ka nevoj pr tu shikuar shum, ju vetm prpiquni pr t par at, kudo Njher kam udhtuar me nj autobus, kur isha student. Kondukteri i autobusit ishte n telashe sepse aty ishin tridhjet e nj udhtar e ai i kishte parat vetm pr tridhjet udhtar. Kshtu q ai pyeti: Cili sht ai person i cili nuk ka paguar? Askush nuk do t fliste. Ai tha: Kjo sht e uditshme, tash si mund un ta gjej at? Un i thash atij: Bne nj gj: I thua shoferit ta ndal autobusin, dhe thuaju udhtarve derisa nuk lajmrohet personi i cili nuk i ka dhn parat, autobusi nuk do t niset. Ai tha: Kjo sht e drejt. Autobusi u ndal. T gjith e shikonin njri-tjetrin, tash far t bjm? Askush nuk e dinte se cili person ishte M n fund nj njeri u ngrit dhe tha: M fal, un jam personi i cili nuk i kam dhn parat. Kondukteri pyeti: Si e keni emrin? Ai tha: Emri im sht Achchelal. Achchelal do t thot njeri i mir Dhe un isha i befasuar q askush nga tridhjet udhtart nuk qeshi! Kur ai tha Achchelal un nuk mund t besoja kt njeriu i mir bn nj gj t tilldhe duket se askush nuk pa humor n kt. Serioziteti sht br pothuajse nj pjes e eshtrave dhe e gjakut ton. Ju keni pr ti br disa prpjekje pr t hequr qafe seriozitetin, dhe ju do t
31
duhet t jeni n vzhgim - kudo q t mund t gjeni ndodh dika me humor, mos e humbni mundsin. Kudo ka njerz q rrshqasin n lvorn e banans - vetm askush nuk sht n krkim t tyre. N fakt, kjo sht menduar t jet jofisnike. Ajo nuk sht, sepse vetm bananet rrshqasin n lvoret e banans. Qeshja ka nevoj pr nj msim t madh, dhe qeshja sht nj ila i madh. Ajo mund t kuroj tensionimet e shumta tuaja, shqetsimet, brengat, e tr energjia mund t rrjedh prmes qeshjes. Dhe nuk ka nevoj se duhet patjetr t ket disa raste, disa arsye. N kampet e mia meditimi kam prdorur pr t patur nj qeshje meditim: pa kurrfar arsye, njerzit uleshin dhe thjesht vetm fillonin t qeshnin. N fillim atyre iu dukej paksa e uditshme q nuk kishte ndonj arsye por kur t gjith e bnin kt ata gjithashtu fillonin. S shpejti, t gjith ishin n nj qeshje t till shum t madhe, njerzit rrokulliseshin n tok. Ata qeshnin me vet faktin se aq shum njerz ishin t qeshur pa asnj arsye t caktuar; aty skishte asgj, madje asnj shaka e treguar. Dhe ajo shkonte si valt. Kshtu q ska kurrfar t keqemadje edhe kur qndroni n dhomn tuaj, mbyllni dyert dhe keni nj or thjesht pr t qeshur. Qeshni me vetveten. Por msoni t qeshni. Serioziteti sht nj mkat, dhe kjo sht nj smundje. Qeshja ka bukuri t jashtzakonshme, nj butsi. Ajo do t sjell butsi pr ju, dhe ajo do tju jap krah pr t fluturuar. E jeta sht aq e mbushur me mundsi. Ju duhet vetm ndjeshmri. Dhe pr t krijuar gjasa pr njerzit e tjer pr t qeshur. Qeshja duhet t jet nj nga m t muarat, ushqim m kualitativ i qnieve njerzore - sepse vetm njeriu mund t qesh, kafsht nuk jan t afta pr qeshja. Sepse kjo sht njerzore, ajo duhet t jet rendin m t lart. Nse shtypet kjo ather shkatrrohet kualiteti i njeriut. Fund
32