Ankara niversitesi Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi Dergisi 47, 1 (2007) 165-177

BURSA YEL CAM MHRABI

Sava Yldrm
zet Yeil Camii, mimari ve ssleme zellikleriyle Erken Osmanl dneminin en nemli binalarndan biridir. Bu almada, eserin btnyle renkli sr teknii inilerle kaplanm mihrab motif, kompozisyon, renk ve teknik zellikleriyle ayrntl bir biimde tantlm ve karlatrmalarla Osmanl ini sanat ierisindeki yeri ortaya konmutur. Anahtar szckler: Yeil Camii, mihraplar, Trk ini sanat, renkli sr, ssleme, el sanatlar, Erken Osmanl sanat, Tebrizli sanatlar

Abstract Mihrap of Bursa Yesil Mosque Yesil Mosque, is one of the most important Early Ottoman structures in point of the architectural and decoration features. In this study, mihrab, covered all with cuerda seca tiles, of the structure to be presented detailed with the motif, composition, color and technical features; and put forward its location in the Ottoman tile art through comparative method. Key words: Yesil Mosque, mihrabs, Turkish tile art, coloured glaze, ornament, handcrafts, Early Ottoman art, Tabrizs artists

Dr., Mersin niversitesi, Fen-Edebiyat Fakltesi, Arkeoloji Blm.

166

Sava Yldrm

Bursa, 1326 ylnda Orhan Bey zamannda Bizanstan alnarak, yeni devletin ynetim merkezi olmu (Uzunarl, 1998:113) ve ksa zamanda ina edilen antsal boyutta ve farkl trlerde mimari eserlerle karakteristik bir Trk ehri hviyetine kavumutur. Yeil Camii, bu antsal binalar arasnda hi kukusuz en nemlilerinden biridir. Medrese ve trbe ile birlikte bir klliyeye dahil eser, kuzey cephe ortasndaki takapsnda yer alan satr halindeki Arapa kitabesine gre, H. 822 Aralk (M. 1419-20)de elebi Sultan Mehmet tarafndan Hac vaz Paaya ina ettirilmitir1. Eserin sslemeleri, i meknda hnkar mahfili zerinde yer alan yazttan anlald kadaryla, H. 827 (M. 1424) ylnda Nakka Ali bin lyas Ali tarafndan tamamlanmtr2. Ters T planl bina, mimari zellikleri yannda ini sslemeleri ile de byk bir neme sahiptir. zelikle i meknda eyvanlar, mezzin mahfilleri, hnkar mahfili, tabhaneler, ahniinler ve mihrap ini sslemenin youn olarak kullanld blmlerdir. Bunlar arasnda btnyle ini ile kaplanm mihrap zengin sslemeleriyle dikkat ekmektedir. almamzda, mihrabn teknik ve ssleme zellikleriyle ayrntl bir biimde tantlmas ve Osmanl ini Sanat ierisindeki yerinin ortaya konmas amalanmaktadr3. Eserin gney cephe ortasndaki 1067 cm. yksekliinde ve 628 cm. geniliindeki mihrab, renkli sr tekniinde4 inilerle kaplanmtr (Resim 1). Mihrap niini genilikleri birbirinden farkl yedi bordr dolamaktadr. En dta, 15 cm geniliinde, 45 derece pahl bordr yer almaktadr. S kvrmlar yapan dallar zerinde hatayi, rozet iei ve bu motiflerin yapraklarndan kan akayklarla meydana getirilmi bitkisel ssleme bordrdeki kompozisyonu meydana getirmektedir. Kvrm dallarda trkuaz; akayklarda sar; rozet iei ve hatayilerde ise beyaz, siyah ve trkuaz kullanlmtr.

1 Eserin kitabesi iin bkz., (Taeschner, 1932-1933:141); (Koyunluolu, 1935:175); (Kunter, 1942:439); (Baykal, 1950:202); (Mantran, 1954:92); (Demiriz, 1979:331); (Beba ve Denizli, 1983:216); (Ayverdi, 1989:93); (Tfekiolu, 2001:136). Kitabedeki bu bilgiye karlk (Kuran, 1964: 80)de binann H. 815-822 (M.1413-20) yllar arasnda ina edildiini ileri srmekle birlikte herhangi bir kant gstermemektedir. 2 Sanat kitabesi iin bkz., (Taeschner, 1932-33:143); (Koyunluolu, 1935:176); (Kunter, 1942:447); (Baykal, 1950:203); (Mantran, 1954:93); (Ayverdi, 1989:94); (Tfekiolu, 2001:149). 3 Mihrabn ini sslemeleri hakknda bilgi veren belli bal almalar iin bkz., (ney, 1976:73-74); (Demiriz, 1979:351-352); (Top, 1997 Cilt I : 79-82); (Gk, 2000: 28-33). 4 Renkli sr teknii, Anadoluda ilk defa 15. yzyln ilk eyreinde Bursa Yeil Klliyede kullanlm ve Osmanl ini sanatnda 16. yzyln ikinci yarsnn balarna kadar varln srdrmtr. Teknik hakknda bilgi iin bkz., (ney, 1976:12).

Bursa Yeil Camii Mihrab

167

bkey profilli ikinci bordr, 42 cm geniliindedir. Bordrde, trkuaz renkli spiraller yapan rumili kvrm dallar zerinde sa alt keden balayarak alt satrda beyaz celi sls hatla Fetih Suresinin ilk alt ayeti yazlm, kald yerden stteki kfi yazyla ayn surenin onbirinci ayetinin sonuna kadar devam ettirilmitir (Top, 1997, Cilt I:80). 42 cm. geniliindeki nc bordr, sra halinde mukarnaslarla meydana getirilmi ve iki yandan trkuaz inilerle snrlanmtr. Mukarnaslarda, trkuaz ve beyaz renk deiiklii ile ortabadan gelien palmet-rumi gemelerine dayanan bitkisel bir kompozisyon yer almaktadr. Mukarnas sralar birbirinden fstk yeili ince eritlerle ayrlm ve her bir mukarnas lokmasnn etrafn beyaz ince bir erit evrelemitir. Drdnc bordr, 47 cm. geniliindedir. Bordrn merkezinde i ie iki alt kollu yldz yer almakta ve iteki yldzn kenarlarn meydana getiren bordr uzantlarnn deiik ynlerde kavisli hatlar yapmasyla sekizgen, begen, bir kesi geni al altgen, ift ekenar drtgen ve ok ucu biiminde eitli geometrik motifler meydana gelmektedir. Bu geometrik motiflerin ileri bitkisel kompozisyonlarla dolgulanmtr. Alt kollu yldzn yzeyinde, her bir keye yerletirilmi birer palmet yer almakta, bunlarn kavisler yaparak birbirine balanmasyla merkezde alt kollu yldzvari bir motif meydana gelmektedir. Benzer bir dzenleme sekizgenlerde de vardr. Burada da sekizgenin drt kesine yerletirilmi beyaz lotuslar birbirlerine balanarak drt kollu yldz benzeri motifi oluturmutur. Dier geometrik motiflerin yzeylerinde ise palmet-rumi gemeleriyle meydana getirilmi bitkisel kompozisyonlar yer almaktadr. Kompozisyonlarda renkler motiflere gre deimektedir. Ekenar drtgen iftlerinde sadece fstk yeili, bir kesi geni al altgenlerde trkuaz ve koyu mavi birlikte kullanlmtr. Bordrn zellikle alt ksmnda motiflerin anlalmayacak derecede bozulduu dikkati ekmektedir. Beinci bordr, 8 cm geniliinde ve kaval silme biimindedir. Boyuna eksende sralanm dilimli beyaz palmetler ierisinde deimeli olarak beyaz ve fstk yeili renklere sahip, dilimli palmetler yer almaktadr. Palmetlerin saplarnda birer ortaba vardr ve bu ortabalardan iki yana doru trkuaz renkte stilize rumiler kmaktadr. Altnc bordr, 8 cm. geniliinde, i bkey profillidir ve iki yandan yine trkuaz srl inilerle snrlanmtr. Bordrde, basit kemercikler ierisinde trkuaz lotuslar dikkati ekmektedir. Lotuslarn ie doru kvrlan yan yapraklar birer stilize palmet ile nihayetlenmektedir. 30 cm. geniliindeki yedinci bordrde, koyu mavi zemin ve kartular ierisinde bitkisel sslemeler yer almaktadr. Her bir kartuta, ikier yeil

168

Sava Yldrm

nar yapra ve akayk bulunmakta ve bunlar iki yandan rumiler tarafndan kuatlmaktadr. Ortadaki iki nar yapran kuatan rumilerin ksa yapraklar, iki yanda birer akay evrelemektedir. Motifler birbirine trkuaz renkli kvrk dallarla balanmakta, bu dallar zerinde beyaz konturlu ve ileri koyu mavi dolgulu stilize iekler yer almaktadr. nar yapraklarnda yeil, akayklarda ise beyaz, siyah, yeil ve sar renkler kullanlmtr. Kartularn kelerinde basit bitkisel sslemeler ilenmitir. (Resim 2). Yedinci bordr ile kavsara kelii arasnda enine dikdrtgen bir alnlk bulunmaktadr. 130 cm. yksekliinde ve 230 cm. geniliindeki alnlkta, koyu kahverengi celi sls ve beyaz kfi hatla Al mran Suresinin 37. ayetinden bir blm yazlmtr (Tfekiolu, 2001:162). Yazlarn zemini spiraller yapan trkuaz renkli kvrm dallarla dolgulanm olup bu dallar zerinde goncalar, beyaz ve sar renkte stilize iekler grlmektedir. Alnl, bordr kuatmaktadr. Bunlardan en dtaki, dz trkuaz inilerden ibarettir. Bunu takip eden ikinci bordrde, saryla ilenmi emseler ierisinde beyaz hatayi ve rozet iekleri nbetlee bir sra ile yer almtr. emselerin kelerinde, trkuaz sap zerinde yine beyaz gonca ve stilize iekler dikkati ekmektedir. te yer alan nc bordr dtaki bordrn tekrardr. Kavsara ile alnlk arasnda yatay bir bordr uzanmaktadr. Buradaki dzenleme mihrap niini kuatan bordrlerden yedincisiyle ayndr (Resim 3). Yedinci bordr ile kavsara az arasnda tek para kelik bulunmaktadr. Kelikte, trkuaz ve beyaz olmak zere S kvrmlar yapan iki daln birbirine dolamasyla meydana getirilmi bitkisel kompozisyon koyu mavi zeminde yer almtr. Beyaz dallarda, yapraklar volt yapm iri rumiler, trkuazlar dallarda ise saryla ilenmi hatayi, akayk ve goncalar grlmektedir (Resim 4). Mihrabn kavsaras, 307 cm. yksekliinde olup oniki sra halinde mukarnaslarla dolgulanm ve her bir mukarnas lokmasnn yzeyinde farkl bitkisel kompozisyonlar ilenmitir. Bunlar grup halinde toplamak mmkndr. lki, S kvrmlar yapan trkuaz ve beyaz iki daln birbirine dolamasyla meydana getirilmi bitkisel dzenlemedir. Beyaz dallar zerinde rumiler, trkuaz dallar zerinde goncalar yer almaktadr. Bir dier kompozisyon, ska tekrar edilen trkuaz ve beyaz renk deiiklii ile palmet-rumi birleimi ve gemelerine dayanmaktadr. Mukarnaslardaki nc kompozisyon, beyaz konturlu emseler ierisine alnm akayklardan ibarettir. Kavsara, sivri kemerli, istiridye kabuu biiminde bir nile son bulmakta ve kemer alnnda S kvrmlar yapan beyaz ve trkuaz renkli iki daln birbirine dolamasyla meydana getirilmi bitkisel

Bursa Yeil Camii Mihrab

169

kompozisyon yer almaktadr. Beyaz dallar zerinde rumiler, trkuaz renkli dallar zerinde goncalar dikkati ekmektedir (Resim 5-6). Mihrap niinin kelerinde, 132 cm. yksekliinde gvde ve 47 cm yksekliinde balk ve kaidelere sahip stunceler vardr. Stuncelerin yivli gvdelerinde, trkuaz, beyaz ve sar olmak zere farkl renkteki rumili kvrm dallarn birbirlerine gemesiyle sonsuz bir bitkisel ssleme elde edilmitir. Stuncelerin balk ve kaideleri, kum saatine benzer formda olmakla birlikte ift boumludur ve yzeylerinde palmet-rumi, stilize iek rumi gemeleriyle oluturulmu bitkisel bezemeler yer almaktadr (Resim 78). Keliklerin stuncelerle birletii alt ksmda, sar bir konturla dikdrtgen bir ereve ierisine alnm celi sls yazlar dikkati ekmektedir. Sada Arapa Tebrizli ustalarn eseridir ifadesi5 (Resim 4), solda ise Farsa bana zulm eden zalimin bbrlenmesi kendine kalr, bana bir zarar dokunmaz anlamnda bir beyit yazlmtr6. Be kenarl olarak dzenlenmi niin alt ksm, 227 cm. yksekliinde, 188 cm. geniliinde ve 118 cm. derinliinde olup 34x30 cm. llerinde, dikdrtgen levha inilerle meydana getirilmitir. Panoda, trkuaz ve beyaz olmak zere iki farkl renge sahip rumilerle sonsuz bir kompozisyon, koyu mavi zeminde ilenmitir. Ular birer stilize palmetle nihayetlenen srt srta iki rumi, stteki ksa yapraklar volt yapm karlkl, beyaz iki ruminin ilerinde son bulmaktadr. Beyaz rumilerin stte birletii blmde bir palmet yer almaktadr. Mihrap niini kuatan bordrlerden birinci, ikinci, beinci ve altncsnn doksan derecelik bir ayla dn yapmasyla 63 cm. yksekliindeki oturtmalk meydana getirilmitir. kinci bordrn dn yapt ksmda celi sls yazlarn yerini rgl kfi taklidi sslemeler almtr (Resim 9). Mihrap erevesinin st ksmnda yer alan tepelik, bat utaki bir tanesi yarm olmak zere, tek sra halinde yan yana dizilmi yirmi palmetten ibarettir. Her bir palmetin yzeyinde ortabadan gelien kk palmetler
Bkz., (Migeon ve Sakisian, 1923:12); (Tfekiolu, 2001:162). Ankara Savandan sonra Timur, Anadoludan Nakka Ali bin lyas Ali adl ustay Semerkanda gtrm, bu kii orada bilgi ve grgsn gelitirdikten sonra Tebrizli ustalarla birlikte Bursaya dnerek Yeil Klliyenin tm sslemelerinin sorumluluunu stlenmitir. Semerkanddaki binalarla kyaslandnda, teknik ve ssleme zellikleriyle Yeil Klliyenin inilerinde ok daha yksek bir dzey yakalanmtr. Bu konuda bkz., (Demiriz, 1979:51). 6 (Tfekiolu, 2001:162). Bu dizelerin ifade ettii anlama ilikin aratrmaclar farkl deerlendirmelerde bulunmutur. (Ayverdi, 1989:71)de bunun Timura bir mesaj olarak senin zulmn geldi geti, ite biz camimizi yaptk biiminde anlalmas gerektiini dile getirmektedir; (Atasoy ve Raby, 1990:83)de daha deiik bir yaklamla Hac vaz Paann muhtemelen yanndakileri ok altran biri olduunu ve bu dizelerin de ona atfedildiini ne srmektedir.
5

170

Sava Yldrm

grlmektedir. Palmetlerin yan yana sralanmasyla aralarda kalan boluklar birer ters palmet izlenimi uyandrmaktadr (Resim 10). Bursa Yeil Camii mihrab, gerek teknik ve gerekse ssleme zellikleriyle Erken Osmanl ini sanatnn karakteristik eserlerinden biridir. Bu dnemde, ele aldmz mihrap haricinde, Bursa Yeil Trbe (1421) ve Edirne Muradiye Camii (1436) mihrabnn da tamamen ini ile kapland grlmektedir7.Yeil Trbe mihrabnda sadece renkli sr, Edirne Muradiye Camii mihrabnda ise renkli sr ve sralt birlikte kullanlmtr. Anadolu Beyliklerinden Karamanoullarna ait ve gnmzde Topkap Saray inili Kkte sergilenen Karaman brahim Bey mareti (1433) mihrab8 da teknik bakmdan Bursa Yeil Camii mihrab ile ortaktr. Bursa Yeil Camii mihrab, arlkl olarak bitkisel motif ve kompozisyonlara sahip inilerle kaplanmtr. Bununla birlikte, birer bordrde geometrik ve yaz tr sslemelere yer verilmi, bir bordr de mukarnasl olarak dzenlenmitir. Bu ekildeki bir dzenleme, Bursa Yeil Trbe ve Edirne Muradiye Camii mihraplarnda da uygulanmtr. Muhtemelen her eser de ayn gelenei temsil etmektedir. Mihraptaki motif ve kompozisyonlarn benzerlerini, harimin eitli meknlarnda ve Erken Osmanl dnemine ait dier eserlerde bulmak mmkndr. Mihrabn en d bordrndeki S kvrmlar yapan bir dal zerinde hatayi, rozet iei ve akayklardan ibaret kompozisyon, Erken Osmanl ini sanatnda bordrlerde sklkla kullanlmtr. Bursa Yeil Camii hariminde hnkar mahfili sekisinin cephesindeki bordrde (Resim 11), duvar yzeylerindeki madalyonlarn bordrlerinde9, Bursa Yeil Trbe d cephesinde kuzeydou kedeki pencere alnlnn bordrnde (Gk, 2000:57), trbenin i meknnda duvar yzeylerindeki emselerin bordrlerinde10 tekrar edilmitir. Bunlardan baka Edirne Muradiye Camii mihrabnn en d bordrnde11 ve i meknda panolar snrlandran bordrlerde12, Edirne erefeli Camii avlusunda kuzey kapsnn bat tarafndaki iki pencere alnlnn bordrlerinde13 de bu tarz kompozisyona rastlanmaktadr. Edirne Muradiye Camii ve Edirne erefeli Camiideki
Resimler iin bkz., (Demiriz, 1979: Resim 358, 500). Bahsettiimiz rneklerin yan sra bu dnemde, Edirne ah Melek Camii al mihrabnda da az miktarda trkuaz renkli ini paralar yer almaktadr. Bkz., (Ersoy, 1992:56). 8 Mihrap hakknda detayl bilgi iin bkz., nge, 1966:71-73. 9 Resim iin bkz., (Demiriz, 1979:Resim 294). 10 Resim iin bkz., (Demiriz, 1979:Resim 355). 11 Resim iin bkz., (Top, 1997 Cilt II:Resim 228). 12 Resim iin bkz., (Demiriz, 1979:Resim 509). 13 Resimler iin bkz., (Demiriz, 1979: Resim 563-564).
7

Bursa Yeil Camii Mihrab

171

(1437-47) bordr kompozisyonlarnda dierlerinden farkl olarak motifler daha iri ve natralist sluptadr, ayrca teknik olarak da sraltdr. Bursa Yeil Camii, mihrap niini kuatan bordrlerden ikincisinde ve alnlkta grdmz helezonlar yapan rumili kvrm dallar zerinde kfi ve celi sls yazlardan ibaret kompozisyona ayn dnemden Edirne Muradiye Camii ve Karaman brahim Bey mareti mihraplarnn nc bordrnde de rastlamaktayz14. Bu kompozisyon, Bursa Yeil Camii mezzin mahfillerinde15 ve harimin gneyindeki meknn duvar yzeylerinde16 de yer almaktadr. Bunlarn yan sra stanbul Eski Fatih Camii (1463-70) avlusundaki iki pencere alnlnda17 da bu tarz yaz kompozisyonlarna rastlanmaktadr. Ele aldmz mihraptakine benzer ekilde sra halindeki mukarnasl bordre, Erken Osmanl dneminde Bursa Yeil Trbe ve Edirne Muradiye Camii mihrap bordrlerinden ncsnde rastlamaktayz. Bursa Yeil Camii mihrabnn kavsara keliklerindeki kompozisyonun benzerleri, Bursa Yeil Trbe takap yan nilerinin18 ve mihrabn kavsara keliklerinde19 yer almaktadr20. Bursa Yeil Camii mihrabndakine benzer ekilde tek sra palmet dizisinden ibaret tepelik, Bursa Yeil Trbe21 ve Edirne Muradiye Camii22 mihrabnda da yer almaktadr. Erken Osmanl ini sanatnda bu tarz tepelie mihraplar dnda Bursa Yeil Camii hnkar mahfilinde23 rastlanmaktadr. Bursa Yeil Camiideki gibi mihrabn btnyle ini ile kaplanmas, Erken Osmanl dneminin ardndan 16. yzylda pek fazla tercih edilmemi, sadece stanbul Piyale Paa Camii ve Diyarbakr Melek Ahmet Paa Camii mihrab24 ile snrl kalmtr25.
Resimler iin bkz., (Altun, vd., 1997:62, 80). Resim iin bkz., (Demiriz, 1979:Resim 289). 16 Resim iin bkz., (Altun, vd., 1997:59). 17 Resimler iin bkz., (Otto-Dorn, 1957:Resim 28a, 28b). 18 Resim iin bkz., (Demiriz, 1979:Resim 352). 19 Resim iin bkz., (Demiriz, 1979:Resim 360). 20 Bu kompozisyon, Bursa Yeil Camii takap mihrabiyelerinde taa ilenmi biimde karmza kmaktadr. Resim iin bkz., (zbek, 2002:Resim 349). 21 Bursa Yeil Trbe mihrabndaki tepelik, dierlerinden daha farkl bir dzenlemeye sahiptir. Burada palmetler, iki kenardakiler yarm, ortadaki iri ve aradakiler daha kk olmak zere yer almtr. Resim iin bkz., (Demiriz, 1979:Resim 359). 22 Resim iin bkz., (Top, 1997 Cilt II: Resim 240). 23 Resim iin bkz., (Demiriz, 1979:Resim 295). 24 Resimler iin bkz., (Martiny, 1968:fig. 23-24); (Yldrm, 2005:74-75). 25 Klasik Osmanl ini sanatnda, mihrabn btnyle ini kaplanmas yerine alnlk, kavsara, kemer kelii gibi yalnzca belli blmlerde younlaan bir ini ssleme anlaynn egemen olduu grlmektedir. Bu konuda bkz., (Yeniehirliolu, 1989:304).
15 14

172

Sava Yldrm

Sonu olarak Bursa Yeil Camii mihrab, bugnk bilgilerimiz nda Erken Osmanl dneminin ilk ini sslemeli mihrabdr. Gerek teknik ve gerekse ssleme zellikleriyle dnemin slubunu tam anlamyla yanstmaktadr. te yandan mihraptaki bitkisel motif ve kompozisyonlarn daha gelimi dzenlemelerine Klasik Osmanl ini sanatnda da rastlanmas, kendinden sonraki dnemi de etkilemi olmas bakmndan nemlidir.

Bursa Yeil Camii Mihrab

173

KAYNAKA ALTUN, Ara-vd.(1997). Osmanlda ini Seramik yks. stanbul. ATASOY, Nurhan-Raby, Julian. (1990). znik Seramikleri. Londra ve Singapur. AYVERD, Ekrem Hakk. (1989). Osmanl Mimarisinde elebi ve Sultan Murad Devri 806855 (1403 1451). stanbul. BAYKAL, Kazm. (1950). Bursa ve Antlar. Bursa. BEBA, Nermin-DENZL; Hikmet. (1983). Trkiyede Vakf Abideler ve Eski Eserler III. Ankara. DEMRZ, Yldz. (1979). Osmanl Mimarisinde Ssleme I, Erken Devir (1300-1453). stanbul. ERSOY, Bozkurt. (1992). Edirne ah Melek Camiinin Tantm ve Mimari zellikleri Hakknda Dnceler. Ege niversitesi Arkeoloji-Sanat Tarihi Dergisi VI. s.47-61. GK, Sevin. (2000). Bursadaki Trk Yaplarnda Yer Alan ini Sslemeler. (Ege niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, yaynlanmam Yksek Lisans Tezi). zmir. KOYUNLUOLU, Ahmet Memduh Turgut. (1935). (znik) ve Bursa Tarihi. Bursa. KUNTER, Halim Baki. (1942). Kitabelerimiz I. Vakflar Dergisi. S. II. s.431-455. KURAN, Aptullah. (1964). lk Devir Osmanl Mimarisinde Cami. Ankara. MANTRAN, Robert. (1954). Les Inscriptions Arabes de Brousse. Bulletin DEtudes Orientales XIV. s.88-114. MARTINY, Gnter. (1968). Die Piyale Pasha Moschee. Ars Islamica III. s.131-171. MIGEON, Gaston-SAKISIAN, Armenag. (1923). La Ceramique dAsieMineure et de Constantinople Du XIII Au XVIII Siecle. Revue de lArt Ancien et Moderne XLIII-XLIVden ayr basm. s.8-47. OTTO-DORN, Katharina. (1957). Trkische Keramik. Ankara. NEY, Gnl. (1976). Trk ini Sanat. stanbul. NGE, Ylmaz. (1966). Trk inicilik Sanatnn Enteresan rneklerinden brahim Bey mareti (Zaviyesi)nin Mihrab. Arkitekt. C.35. No.322, s.71-73.

174

Sava Yldrm

ZBEK, Yldray. (2002). Osmanl Beylii Mimarisinde Ta Ssleme (13001453). Ankara. TAESCHNER, Franz. (1932-33). Die Jesil Gami in Brussa ihre Historischen Inschriften und ihre Knstler. Der Islam. Band 20-21. s.139-168. TOP, Mehmet. (1997). Erken Dnem Osmanl Mihraplar (14.-15. YY.). C. I-II (Yznc Yl niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, yaynlanmam Doktora Tezi). Van. TFEKOLU, Abdlhamit. (2001). Erken Dnem Osmanl Mimarisinde Yaz. Ankara. UZUNARILI, smail Hakk. (1998). Osmanl Tarihi. C. I. Ankara. YENEHRLOLU, Filiz. (1989). Sinan Yaplarnda ini Kullanm. VI. Vakf Haftas Kitab. s.301-314. YILDIRIM, Sava. (2005). Diyarbakr Melek Ahmet Paa Camii ini Sslemeleri. Trk Arkeoloji ve Etnorafya Dergisi. S. 5. s.71-80.

Bursa Yeil Camii Mihrab

175

1- Bursa Yeil Camii, mihrabn genel grn

2- Bursa Yeil Camii, mihrap bordrlerinden grn

3- Bursa Yeil Camii, mihrap alnlndan grn

4- Bursa Yeil Camii, mihrabn kavsara keliinden grn

176

Sava Yldrm

5- Bursa Yeil Camii, mihrap kavsarasnn genel grn

6- Bursa Yeil Camii, mihrap kavsarasndan detay

7- Bursa Yeil Camii, mihrabn sol taraftaki stuncesinin genel grn

Bursa Yeil Camii Mihrab

177

8-Bursa Yeil Camii, mihrabn sol taraftaki stunce gvdesinden detay

9- Bursa Yeil Camii, mihrap niinin alt ksmndan grn

10- Bursa Yeil Camii, mihrabn tepeliinden detay

11- Bursa Yeil Camii, hnkar mahfili sekisinin cephesinden detay