You are on page 1of 32

İSTANBUL TİCARET ODASI

TEKNİK TEKSTİL
SEKTÖR
ARAŞTIRMASI
Hazırlayan : Ayşın Özdizdar

İstanbul, 2004

1
1- ÜRÜN TANIMI VE KAPSAMI

1.1 Tanımı

Kavram olarak çoğumuzun hayatının dışında gördüğü, ancak bugün inşaatlardan


itfaiye elbiselerine, taşımacılıktan sağlığa kadar yaşantımızın her alanında yer alan
teknik tekstilin güncelliğini yitiren eski tanımı “Koruyucu amaçlı olmayan giysilerin,
ev tekstil ürünlerinin, döşemelik ve zemin kaplamalarının dışında kalan tekstil
malzeme ve ürünleri” şeklindeydi.

Teknik tekstillerin günümüzdeki tanımı ise, sayıları hızla artan tekstil ürünlerinin,
hem performans ve dekoratif özelliklerini, hem de fonksiyonlarını bir araya getirici
niteliklerinden yola çıkılarak, “Estetik veya dekoratif özelliklerinden ziyade, öncelikle
teknik performansları ve fonksiyonel özellikleri için üretilen tekstil malzemesi ve
ürünleri” olarak yapılmaktadır.

1.2 Ana Hammaddeleri

- Doğal Lifler
- Vizkoz Rayonu
- Poliamid ve Poliester
- Poliolefinler
- Yüksek Performanslı Lifler
- Cam ve Seramik

1.3 Ürün Özellikleri

Teknik Tekstillerin ürün özellikleri çok fazla olmakla beraber, bu özellikler dört
ana grup altında sınıflandırılabilir.

1- Mekaniksel Özellikler

Teknik Tekstillerden beklenen mekaniksel özellikler üç gruba ayrılır:


a) Mukavemet
b) Takviyelendirme
c) Elastikiyet

2- Değiştirme Özellikleri

Teknik Tekstiller gözenekli malzemeler olmaları nedeniyle belirli büyüklükteki


partiküllerin geçmesine izin vermeleri, daha büyük partiküllerin geçişini
engellemeleri, ısı iletim ve yalıtımı, elektrik iletim ve yalıtımı, gibi özellikleri
sayesinde bir malzemenin durumunda değişiklik yapabilme özelliğine sahiptirler.
Değiştirme özelikleri beş gruba ayrılır.
a) Filtrasyon
b) İzolasyon ve İletkenlik
c) Drenaj

2
d) Su geçirmezlik
e) Emicilik

3- İnsan Sağlığı İle İlgili Özellikler

Teknik tekstil malzemeleri, mikroorganizmalara karşı korunma, protez,


ameliyat malzemeleri , dokulara uyumlu parçalar veya biyolojik olarak vücutta
çözünebilen malzemeler olarak insan sağlığı açısından önemli olan bir çok
alanda kullanılmaktadır.

4- Koruma Özelliği

Teknik Tekstillerin koruma işlemi çok çeşitlilik göstermektedir. Kullanılan


tekstil malzemesi ile kullananların ısıl, mekaniksel ve radyolojik etkilerden
korunması sağlanabilir. Başlıca koruma özellikleri;

• Elektrik yalıtımı,
• UV koruması,
• NBC (nükleer, biyolojik ve kimyasal) koruması,
• Fosforesan ve fluoresan özellik göstermesi,
• Elektro-manyetik alanlardan koruma vb.dir.

1.4 Kullanım Alanları

Teknik tekstil endüstrisinin faaliyet alanı, genellikle olduğundan daha küçük


görülmektedir. Ancak, tekstil endüstrisi üretiminin ve son ürün tüketiminin
%40’ından fazlasını kapsayan teknik tekstiller tam olarak her yerdedir. Başımızın
üstünde bir yerlerde bir çok yapıda çatı kaplama keçe tabakası olarak, ayağımızın
altındaki polipropilen veya polyester tabana sahip halılarda, evimizde elektrik
süpürgemizde, mutfak aspiratörümüzde veya havalandırma tertibatımızda
bulunmaktadırlar. Mobilyalarda, artık yay yerine elastikleştirilmiş dar dokuma bantlar
ve toksik gazlar çıkaran tehlikeli köpükler yerine, güç tutuşur dolgu ve astar
kumaşları kullanılmaktadır. Perdelerdeki perde bantları, güneşliklerin çekme ipleri Açıklama:
ve çift camlı pencerelerdeki kaplama şeritlerinin hepsi teknik tekstil ürünleridir. Açıklama:

Diğer taraftan, bir otomobilde 13-14 kg tekstil ürünü bulunmaktadır ve bunlar


sadece görünen yerlerde değil (araba halısı, döşemeler, tavan ve emniyet kemeri)
aynı zamanda lastiklerde, su hortumlarında, fren hortumlarında ve kayışlarda da
esnek takviye malzemesi olarak kullanılmaktadır. Arabanın gittiği yolların altında bir
jeotekstil ürünü olma olasılığı fazladır, bu ürünler yolun temeli için sağlam bir yapı
oluşturulmasına yardımcı olur veya yüzey çatlamasını önler. Jeotekstil ürünleri
yolların, demiryollarının, nehirlerin toprak setlerinde dik eğimlerde kaymayı önlemek
ve bazen yeni bitki örtüsünün tutunmasını sağlamak için kullanılmaktadır. Bunun
yanında, golf sopaları, kayaklar, tenis raketleri ve balıkçı oltalarının hepsi elyaf
bileşiklerinden yapılır. Tıpta teknik tekstillerin kullanım alanları ile ilgili liste; diyaliz
için cerrahi pamuğa, genel temizleme ve emme uygulamaları için yün kullanımına
kadar uzayıp gitmektedir.

3
Günlük giysilerde bile teknik tekstiller gerekli parçalar olarak bulunmaktadır. Tela,
ince şekilde dağıtılan termoplastik polimer kaplama sayesinde, bağlandığı kumaşın
şeklini korumasını ve sabit kalmasını sağlar. Ayakkabılar da astar ve iç taban gibi
bir çok teknik tekstil ürünü içerir; bunlar ayakların temiz kalmasına yarayan
parçalardır ve özellikle yüksek enerji kullanımı gerektiren spor aktivitelerinde
kullanılan ayakkabılar da, yeni jenerasyon uzun ömürlü bakterileri öldüren
elyaflardan yapılmaktadır.

Böylece liste uzayıp gitmektedir, neredeyse sonu yoktur ve hala kullanım alanları
genişlemektedir. Teknik tekstillerin faaliyet alanlarının sınıflandırılmasında da bir
çok şema ortaya konulmaktadır. Bu konuda,teknik tekstil endüstrisinin en büyük
vitrini olan Techtextil Fuarı (Almanya’da Frankfurt ve Japonya’da Osaka’da 1980’li
yıllardan beri iki yılda bir organize edilmektedir) aşağıda belirtilen 12 adet uygulama
alanını içermektedir.

1.4.1 Agrotech (tarım,su ürünleri, bahçecilik ve ormancılık)

Geçmişten bugüne kadar tekstiller ,gıda üretiminde, balıkçılık endüstrisinde (ağ,


halat ve misina formunda), tarım ve bahçecilik uygulamalarında (örtme, koruma ve
ambalajlama amaçlı) geniş çaplı olarak kullanılmışlardır. Bu sektörde teknik
tekstillere olan ihtiyaç az görünse de, ileride klasik tekstillerin yerine hafif, daha
uzun ömürlü teknik tekstillerin (sentetiklerin özellikle de polipropilenlerin)
kullanılacağı umut edilmektedir.

Bununla birlikte deniz balıkçılığı da teknik tekstil sektörü ile ilişkisi giderek
büyüyen bir endüstri kolu haline gelmiştir. Özellikle HMPE gibi yüksek performanslı
lifler, hafif ve çok yüksek mukavemetli misinalar ve ağlar balıkçılık endüstrisine giren
bazı teknik tekstil ürünleridir.

1.4.2 Buildtech (bina ve konstrüksiyon)

Teknik tekstillerin inşaat ve mimari uygulamalarda kullanılması, hafif olmalarının


yanı sıra dayanım, elastikiyet ve esneklik avantajları sunmakta ve özellikle
yapıların geliştirilmesine yardımcı olmaktadır.

Bu ürünler, sabit yapılarda klasik malzemelerin yerine veya tamamlayıcısı olarak


da yaygın şekilde kullanılmaktadırlar. Teknik tekstillerden, konstrüksiyon çalışmaları
sırasında, emniyet ağları, kaldırma ve germe halatları ve tedavi amaçlı esnek örme
ürünleri gibi farklı kullanım alanlarında geniş çapta yararlanılmaktadır.
Konstrüksiyonda teknik tekstiller için potansiyel kullanım alanları ise hemen hemen
sınırsızdır.

Diğer taraftan çadırlar, tenteler ve güneşlikler gibi ürünler önceleri ağır


pamuklardan yapılırken, şimdi daha hafif, mukavemetli, çürümeye, güneş ışınlarına
ve hava etkilerine dayanıklı sentetik malzemelerden yapılmaktadır. Bununla birlikte
oldukça yeni bir kategori sayılan “mimari membranlar” ise spor stadyumları, fuar
merkezleri ve diğer modern binalar gibi yarı saydam konstrüksiyonlarda göze
çarpmaya başlamıştır.

4
1.4.3 Clothtech (ayak giyecekleri ve giysi)

Clothtech uygulamasına dahil olan birçok teknik tekstil ürünü (astar, dikiş ipliği,
vatka ve fiberfill gibi) giysi üretiminde kullanılmakta olup, bunların üretimi için
yüksek düzeyde ürün mühendisliği gerekmektedir.

Büyük oranda yeni “yüksek performans” giysi kumaşları ve aynı zamanda fibrefill
şirketleri tarafından daha iyi performansa sahip ürünlerin geliştirilmesi nedeniyle,
sektörün gelişimi sürekli olarak artmaktadır.

1.4.4 Geotech (jeotekstiller ve inşaat mühendisliği)

Techtextil araştırmasının yapıldığı süre boyunca jeotekstiller, 12 ana uygulama


alanı içinde yer alan bölümlere göre en hızlı büyüyen sektör olmuştur.
Jeotekstillerin kullanımı özellikle gelişmiş bölgelerde, özellikle Kuzey Amerika’da
yaygınlaşmaya başlasa da diğer bölgelerde de dikkate değer bir büyüme
göstermiştir.

Gelişmekte olan ülkelerde ana altyapı projeleri yüksek miktarda jeotekstil


tüketme potansiyelini göstermiştir ve bu durum bu ürünlerin imalat kapasitelerinin
artmasını hızlandırmıştır.

1.4.5 Hometech (mobilya teknik komponent, ev tekstil, ve yer döşemelikleri)

Ev tekstili ve mefruşatı üretiminde çok büyük miktarda elyaf tüketilmektedir. Bu


sektör her ne kadar doğal elyafların üstünlüğüne sahipse de, sentetikler pazar
paylarını hızlı şekilde arttırmaktadırlar.

Bir yandan teknik tekstiller doğal elyafların yerine geçmeye devam ederken,
sentetik ürünlere olan talep de artmaktadır. Tüm ev tekstili endüstrisinde yüksek
düzeyde geç tutuşur elyaf ve kumaşlar artan şekilde kullanılmaktadır.

1.4.6 Indutech (filtrasyon, taşıma, temizleme ve diğer endüstriyel kullanımlar)

Teknik tekstiller, endüstride yaygın şekilde kullanılmaktadır. Özellikle doğrudan


endüstriyel proseslerde kullanılan filtreler, taşıma bandları ve aşındırma bandları,
baskılı devre plaketleri, contalar ve sızdırmazlık elemanları ve diğer endüstriyel
ekipmanlar gibi ürünlerde teknik tekstiller yoğun şekilde yer almaktadır.

1.4.7 Medtech (hijyenik ve tıbbi uygulamalar)

Tıbbi tekstiller ve bununla ilgili olan bakım ve hijyen sektörü tekstil endüstrisinin
önemli ve büyüyen bir alanıdır. Büyüme hem tekstil teknolojisindeki hem de tıbbi
yöntemlerdeki sürekli ilerleme ve yenilikler sayesinde olmaktadır. Bu tekstillerin en
geniş kullanım alanları ıslak mendiller, çocuk bezleri ve yetişkinler için sağlık ve
bakım ürünleri gibi hijyen uygulamalarıdır. Ayrıca, ameliyat giysi takımları ve
örtüleri, sterilizasyon paketleri, pansuman sargıları, yapay kemik bağları, damarlar,

5
deriler, diyaliz makinaları için içi boş lifler vb. sağlık ürünleri de bu bölümde yer
almaktadır.

1.4.8 Packtec (paketleme)

Ambalajlama, tekstiller için uzun süreden beri yapılan bir uygulamadır. Her ne
kadar jüt ve pamuk gibi doğal elyaflardan yapılan çuvallar ve torbalar hala yaygın
şekilde kullanılıyorsa da, modern sentetik elyaflar (özellikle polipropilen)
endüstrileşmiş pazarlarda doğal malzemelerin yerini büyük oranda almıştır.

Paketleme piyasasının hızla büyüyen bir çok bölümünde, özellikle gıda


endüstrisinde, bir çok sarma ve koruma uygulamalarında hafif ağırlıklı nonwoven
gibi teknik tekstiller kullanılmaktadır. Çay ve kahve poşetlerinde ıslak serimli
nonwoven ürünleri tercih edilmektedir. Etler, sebzeler ve meyveler sıvıların absorbe
edilmesi için nonwoven aralarla paketlenmektedir. Ayrıca, örme tekstil ürünleri de
tüketici ambalajlarında büyüyen bir kullanım alanına sahiptir.

1.4.9 Oekotech (çevre koruma)

Oekotech’in alanı çevre koruma uygulamalarında kullanılan tekstilleri içerir.


Endüstriyel tekstiller, jeotekstiller ve tarımsal tekstiller dahil olmak üzere farklı bir
çok alan ile çakışmasına rağmen bu tip tekstiller henüz çok net tanımlanabilmiş
değildir. Bu gruba giren tekstiller endüstriyel tozların filtrasyonu (Indutech), toprak
erozyonun önlenmesi ve toksik atık çöplerinin örtülmesi (Geotech) ile yapıların
termal yalıtımı (Buildtech) gibi bazı son kullanım alanları ile çakışmaktadır. Her ne
kadar Oekotech teknik tekstiller içinde en hızlı büyüyen uygulamalardan birisi haline
geldiyse de, hacim ve değer açısından halen küçüklüğünü korumaktadır.

1.4.10 Protech (personel ve eşya koruma)

Kişisel koruyucu giysi üretiminde teknik tekstil kullanımı, jeotekstillerden sonra en


fazla ve en tutarlı büyüme alanıdır. Endüstriyel koruyucu giysi üretiminde işçinin
güvenliği için yükselen standartlar ile birlikte bu ürünlere talebin artması
beklenmektedir. Bu tür teknik tekstiller, bıçakla yaralanma ve patlamalar, yangın,
aşırı sıcaklık, zarar verici tozlar ve partiküller, nükleer, biyolojik ve kimyasal
tehlikeler, yüksek voltaj ve statik elektrik, kötü hava, aşırı soğuk gibi etkilerden
korunma vb. fonksiyonlarını içermektedir. Ayrıca, insanların olduğu kadar hassas
cihazların ve proseslerin de korunmaya ihtiyacı bulunmaktadır. Bu nedenle, temiz
oda giysisi gerektiren, elektronik ve eczacılık dahil olmak üzere bir çok endüstri için
de bu tekstil ürünleri büyük önem arz etmektedir.

1.4.11 Mobiltech (otomobiller, deniz taşımacılığı, demiryolları ve uzay)

Taşımacılık sektörü otomobillerde, ticari araçlarda, trenlerde, botlarda ve hava


taşıtlarında kullanılan tekstiller teknik tekstiller için en değerli pazarı
oluşturmaktadır. Toplamın yaklaşık %20’sine karşılık gelen bu alandaki ürünler yer
ve koltuk döşemeleri, otomobil lastiği, kayış ve hortum takviyeleri, emniyet
kemerleri ve hava yastıkları, otomotiv gövdeleri için kompozit takviyeler, sivil ve

6
askeri uçak gövdeleri, kanatlar ve makine komponentleri vb. alanlarda
kullanılmaktadır.

2005 yılına kadar Mobiltech için ılımlı bir hacim artışı öngörülse de, bölgeler ve
özel bazı kullanımlara bağlı olarak önemli miktarda farklılıklar olması
beklenmektedir. Örneğin, kayışlar ve hortumlar gibi mekanik kauçuk ürünler için
kord bezi ve takviyelerin kullanımı Batı’da azalırken, dünya genelinde kompoze
malzemeler mükemmel bir büyüme alanına sahip bulunmaktadırlar.

1.4.12 Sporttech (spor ve serbest zaman)

Aktif spora dünya genelinde ilginin ve katılımın artması, spor malzemelerinde


tekstil ürünleri tüketiminin hızlı şekilde artmasına neden olmuştur (özellikle pamuk
gibi klasik kumaşların yerini büyük oranda alan sentetik elyaf ve kaplama formları
gibi).

Son kullanıcı konforunun, güvenliğinin ve performansının yüksek düzeyde olması


için sürekli olarak yapılan çalışmalar, global bazda ürün promosyonu ile
desteklenen daha yüksek fiyatlı, markalı özel elyafların ve diğer malzemelerin
kullanımını teşvik etmektedir.

Söz konusu ürünlerin yukarıda belirtilen kullanım alanları ile birlikte fonksiyon ve
sektörleri detaylı olarak Tablo 1’de belirtilmiştir.

7
1.5 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numaraları

Armonize Sistem Nomanklatürü’ne göre bazı Teknik Tekstil ürünlerinin


sınıflandırması aşağıda verilmektedir.

FASIL NO POZİSYON NO EŞYANIN TANIMI


54
Sentetik ve Suni - 54.07.10.00.90.11 - Paraşütlük mensucat
Filamentler

- 54.07.10.00.90.12 - Çadırlık mensucat

56
Vatka, Keçe ve - 56.01.10.10.00.00 - Sentetik ve suni liflerden
Dokunmamış vatkadan hijyenik havlu ve
Mensucat; Özel tamponlar, bebek bezleri
İplikler; Sicim, v.b.hijyenik eşya
Kordon, İp, Halat
Ve Bunlardan
Mamul Eşya - 56.01.22.10.00.11 - Sigara filtresi

- 56.02.10.11.00.00 - Jüt ve bitki iç kabuklarının


dokumaya elverişli diğer
liflerden keçeler

- 56.04.10.00.00.00 - Dokumaya elverişli maddelerle


kaplanmış kauçuk ip ve halatlar

- 56.08.11.11.00.00 - Sicim, ip ve halattan hazır balık


ağları

62
Örülmemiş Giyim - 62.10.40.00.00.11 - Erkek ve erkek çocuklar için
Eşyası ve dalgıç elbiseleri
Aksesuarı - 62.10.50.00.00.11 - Kadın ve kız çocukları için
dalgıç elbiseleri

- 62.10.40.00.00.12 - Erkek ve erkek çocuklar için


radyasyona karşı koruyucu
elbiseler
- 62.10.50.00.00.12 - Kadın ve kız çocukları için
radyasyona karşı koruyucu
elbiseler

8
- 62.11.20.00.00.12 - Erkek ve erkek çocuklar için suni
veya sentetik liflerden kayak
kıyafetleri
- 62.11.20.00.00.22 - Kadın ve kız çocuklar için suni
veya sentetik liflerden kayak
kıyafetleri

63
Dokumaya - 63.06.22.00.00.00 - Sentetik liflerden çadırlar
Elverişli
Maddelerden
Diğer Hazır - 63.06.22.00.00.00 - Sentetik liflerden yelkenler
Eşya,Takımlar,
Kullanılmış
Giyim Eşyası - 63.07.10.30.00.00 - Dokunmamış mensucattan yer
ve Dokumaya bezleri, bulaşık bezleri, toz bezleri
Elverişli ve benzeri temizlik bezleri
Maddelerden
Kullanılmış
Eşya, - 63.07.90.99.10.11 - Tıbbi maskeler (Bir kullanımlık)
Paçavralar

68
Taş, Alçı, - 68.12.50.00.00.11 - Amyant esaslı elbiseler
Çimento,
Amyant, Mika
veya Benzeri - 68.12.50.00.00.13 - Amyant esaslı başlıklar ve
Maddelerden eldivenler
Eşya

- 68.13.10.10.10.00 - Fren balataları (Esas amyant ve


diğer mineralleri olan)

70
Cam ve Cam - 70.19.31.00.00.00 - Takviye tabakaları Cam lifleri (cam
Eşya yünü dahil) ve bunlardan eşya

9
1.6 Teknik Tekstillere Uygulanan Kalite Kontrol Parametreleri
Teknik tekstillerin özelliklerinin ölçümüne yönelik yapılan test işlemlerinde
kullanılan başlıca kalite kontrol standartları (ISO, BS, ASTM ve TS vb.) aşağıdaki
tabloda belirtilmiştir.

Standart Numarası Standart İsmi Test Edilen Özellik


Strap Peel Adhesion of Reinforcing Kord bezinin
ASTM D 4393-98
Cords or Fabrics to RubberCompounds kauçuktan soyulması
Sanayii tipi devamlı lifli iplikler ile kord
TS 6347 Kord bezi özellikleri
iplikleri için deney metotları
Rubber-or plastics-coated fabrics.
Kopma mukavemeti
BS EN ISO 1421:1998 Determination of tensile strength and
ve % uzama
elongation at break
Rubber- or plastics-coated fabrics.
BS EN ISO 4674-2:1998 Yırtılma mukavemeti
Determination of tear resistance.
Rubber or plastics-coated fabrics.
BS EN ISO 5470-1:1999 Abrasyon dayanımı
Determination of abrasion resistance.
Rubber or plastics-coated fabrics.
BS ISO 5473:1997 Ezilme dayanımı
Determination of crush resistance
Rubber, vulcanized or thermoplastic. Transfer edebildiği
BS ISO 6179:1998
Rubber sheets and rubber-coated fabr. uçucu
Determination of transmission rate of
*BS 903-A46:1998 madde miktarı
volatile liquids (gravimetric technique)
Rubber- or plastics-coated fabrics.
BS ISO 7229:1997 Gaz geçirgenliği
Measurements of gas permeability
Plastics. Reinforcement fibres.
BS ISO 15100:2000 Chopped strands. Determination of bulk Hacimlilik yoğunluğu
density
Rubber- or plastics-coated fabrics;
ISO 1420 Determination of resistance to Su geçirmezlik
penetration by water
BS EN 25978:1993 *BS Rubber- or plastics-coated fabrics.
Engelleme dayanımı
3424- Determination of blocking resistance
Rubber- or plastics- coated fabrics. Su geçirmezlik-düşük
BS EN 1734:1997
Determination of resistance to water basınçta
penetration. Low-pressure method
BS EN 1875-3:1998 ve Rubber and plastics-coated fabrics.
Yırtılma mukavemeti
ISO 4674 Determination of tear strength.
Rubber- or plastics-coated fabrics. Low Eğilme mukavemeti
BS EN 1876-1:1998
temperature tests. Bending test düşük sıcaklıkta
BS EN 1876-2:1998 ISO Rubber- or plastics-coated fabrics. Low Darbe mukavemeti
4646 temperature tests. Impact test on loop düşük sıcaklıkta
BS EN 12332-1:1999 ve Rubber- or plastics-coated fabrics.
Patlama mukavemeti
ISO 3303 Determination of bursting strength.
Rubber- or plastics-coated fabrics -
Duman özellikleri
ISO 6452 Determination of fogging
characteristics of trim materials in the

10
interior of automobiles
Mass per Unit Area of Nonwoven
ASTM D 6242-98 Birim alan ağırlığı
Fabrics
ASTM D 5734/34/35-95 Tearing Strength of Nonwoven Fabrics Yırtılma mukavemeti
ASTM D 5736-95 Thickness of Nonwovens Fabrics Kalınlık
Textiles. Test methods for nonwovens.
BS EN ISO 9073-4:1997 Yırtılma mukavemeti
Determination of tear resistance
Textiles. Test methods for nonwovens.
BS EN ISO 9073-7:1998 Eğilme mukavemeti
Determination of bending length
Textiles. Test methods for nonwovens.
BS EN ISO 9073-9:1998 Dökümlülük katsayısı
Determination of drape coefficient
Textiles. Test methods for nonwovens.
BS EN ISO 9073-7:1998 Eğilme mukavemeti
Determination of bending length
Textiles. Test methods for nonwovens.
BS EN ISO 9073-2:1997 Kalınlık
Determination of thickness
BS EN 29073-1:1992 Methods of test for nonwovens. Birim alan ağırlığı
*ISO 9073-1:1989 Determination of mass per unit area
Kopma mukavemet
BS EN 29073-3:1992 Methods of test for nonwovens.
ve % uzama
Determination of tensile strength and
*ISO 9073-3:1992
elongation
Methods of test for geotextiles.
BS 6906-5:1991 Statik yorulma
Determination of creep
Methods of test for geotextiles. Su geçirgenliği
BS 6906-7:1990
Determination of in-plane waterflow (yüzeye paralel yönde)
Methods of test for geotextiles. Kum-çakıla sürtünme
BS 6906-8:1991
Determination of sand-geotextile davranışı
frictional behaviour by direct shear
BS EN ISO 10319:1996 Geotextiles. Wide-width tensile test Kopma mukavemeti
Geotextiles. Tensile test for Dikiş kopma
BS EN ISO 10321:1996
joints/seams by wide-width method mukavemeti
Geotextiles and geotextile-related
products. Determination of water Su geçirgenliği
BS EN ISO 11058:1999
permeability characteristics normal to (yüzeye dik yönde)
the plane, without load
Geotextiles and geotextile-related
Statik delinme
BS EN ISO 12236:1996 products. Static puncture test (CBR-
mukavemeti
Test)
Su geçirgenliği
Geotextiles and geotextile-related
BS EN ISO 12958:1999 (yüzeye paralel
products. Determination of water flow
yönde)
capacity in their plane
Geotextiles and geotextiles-related Statik kopma yorulma
BS EN ISO 13431:1999
products. Determination of tensile ve delinme
creep and creep rupture behaviour
Geotextiles and geotextile-related
BS EN 964-1:1995 Kalınlık tayini
products. Determination of thickness at
specified pressures. Single layers
BS EN 965:1995 ve ISO Geotextiles and geotextile-related
Birim alan ağırlığı
9864 products. Determination of mass per

11
unit area
BS EN ISO 10319:1996 Geotextiles. Wide-width tensile test Kopma mukavemeti
Geotextiles and geotextile-related Mikrobiyolojik
BS EN 12225:2000
products. Method for determining the dayanımı
microbiological resistance by a soil
burial test
Geotextiles and geotextile-related
ISO 12956 Gözenek büyüklüğü
products – Determination of the
characteristic opening size
Jeotekstil malzemeler ve jeotekstille Dinamik delinme
TS EN 918
ilgili mamuller- Dinamik delme deneyi mukavemeti
Jeotekstil ve jeotekstille ilgili mamuller-
TS EN 965 Birim alan ağırlığı
Birim alan başına kütle tayini
Jeotekstil ve jeotekstille ilgili mamuller-
TS EN ISO 9863-2 Kalınlık
Belirtilen basınçlarda kalınlığın tayini
Reinforcement yarns. Determination of
BS EN ISO 1889:1997 Lineer yoğunluk
linear density
Reinforcements. Woven fabrics. Birim alandaki iplik
BS ISO 4602:1997
Determination of number of yarns miktarı
per unit length of warp and weft
Testing coated fabrics. Methods 7A, 7B
BS 3424-6:1982 Yırtılma mukavemeti
and 7C. Methods for
determination of tear strength
Testing coated fabrics. Method 16.
BS 3424-16:1995 Sürtme haslığı
Methods for determination of colour
fastness to wet and dry rubbing and
determination of resistance to printwear
Testing coated fabrics. Method 18.
BS 3424-17:1987 Hava geçirgenliği
Determination of air permeability
Testing coated fabrics. Method 23.
Sıfır gerilim altındaki
BS 3424-21:1993 Method for determination of
boyutsal çekmesi
dimensional changes on mechanical
relaxation at zero tension
Testing coated fabrics. Method 24. Kopma mukavemeti
BS 3424-22:1983
Method for determination of ve % uzama
elongation and tension set
Testing coated fabrics. Methods 27A
BS 3424-24:1990 Aşınma dayanımı
and 27B. Methods for determination
of abrasion resistance
Testing coated fabrics. Method 28.
BS 3424-25:1993 Kalınlık
Method for determination of the coating
thickness and thickness of any
expanded layer
Testing coated fabrics. Methods 29A,
BS 3424-26:1990 Su geçirmezlik
29B, 29C and 29D. Methods for
determination of resistance to water
penetration and surface wetting
BS 3424-34:1992 Testing coated fabrics. Method 37WVPI Subuharı geçirgenlik

12
2- SEKTÖRÜN MEVCUT DURUMU
2.1 Dünyada Teknik Tekstil Sektörü
Teknik tekstil endüstrisinin faaliyet alanı genellikle olduğundan daha küçük
görülmektedir. Halbuki bir çok ülkede teknik tekstiller, tekstil endüstrisi üretiminin
son ürün tüketiminin %40’ından fazlasını kapsamaktadır. Dünya teknik tekstil
endüstrisi ve pazarına yönelik istatistiksel veriler teknik tekstil ürünlerinin kullanım
alanlarının çok geniş ve kapsamlı olması nedeniyle sektörü gerçek anlamda
yansıtmamaktadır. Diğer taraftan teknik tekstil sektörünü ülke bazında inceleyecek
olursak, özellikle ABD, Batı Avrupa ve Japonya gibi gelişmiş ülkelerden alınan
verilerden Kuzey Amerika'daki teknik tekstiller endüstrisinin, bu alanda dünyadaki
en büyük endüstri olduğu anlaşılmaktadır.

2.1.1.Kuzey Amerika’daki Teknik Tekstil Endüstrisi:


Dünya çapındaki pazar payı azalmasına rağmen bu bölgedeki endüstri, kabaca
tüm teknik tekstiller pazarının %30'una sahiptir. Söz konusu sektörün bu bölgede
1995 ile 2005 yılları arasındaki büyüme oranının yaklaşık %2,4 olacağı tahmin
edilmektedir. Özellikle, teknik tekstillerin pek çok segmenti pozitif büyüme
gösterirken teknik giysilerin (Clothtech ayakkabılar, özellikle kumaşlar, dış ortam
giysileri...vb.) deniz aşırı ülkelerdeki giysi üretimi sebebiyle azalması
beklenmektedir. Olumsuz ekonomik gelişmelere rağmen genel olarak Kuzey
Amerika'daki teknik tekstiller endüstrisinin oldukça iyi durumda olduğu söylenebilir.
Bu sektör, ekonominin genel performansı ile çok yakından ilgili olduğu için zaman
zaman düşüşler yaşanmaktadır. Ancak, şu günlerdeki durum, sektörün tarihinin en
parlak dönemini yaşadığını göstermektedir. Kuzey Amerika teknik tekstiller
endüstrisi oldukça yenilikçi ve yaratıcıdır. Sektörde geleceği etkileyecek alanlar ise
akıllı tekstiller, yeni lifler ve yeni uygulamalar olacaktır.

2.1.2.Güney Amerika’daki Teknik Tekstil Endüstrisi:


Güney Amerika ve özellikle Brezilya'da teknik tekstil terimi 1995'ten sonra
telaffuz edilmeye başlanmıştır. Teknik tekstil terimi spesifik olarak kullanılmamakla
birlikte yapılan istatistikler Brezilya'nın toplam tekstil üretiminin yaklaşık %50'sinin
teknik tekstil sektörüne ait olduğunu göstermektedir. Brezilya, Güney Amerika'nın
kalbi durumundadır ve bu bölgedeki teknik tekstilin %70'ini karşılamaktadır. Güney
Amerika'nın teknik tekstil tüketimi 2000 yılında yaklaşık 446,2 bin ton olarak
gerçekleşmiştir, Brezilya'nın bu toplamdaki payı 316,8 bin ton ile %71 olarak
görülmektedir. Bu miktarın 2005'e kadar yıllık %6,9 oranında artması
beklenmektedir. Büyük ürün grupları içinde en büyük üretim artışının
nonwovenlarda olması ülkenin ithalatını da düşürecektir. Kompozitler de potansiyel
ve önemli bir pazara sahiptir ve sektör hala yeni uygulamalara ve geliştirilebilecek
yeni fırsatlara açıktır.
Güney Amerika'daki en önemli pazar payına sahip teknik tekstil grupları
şunlardır:

• Ambalaj Tekstilleri (Packtech): Geçmişte jüt ve kağıt kartonla üretilen torba,


çuval ve paketleme materyalinde kullanılan polipropilenle birlikte %36,5 oranı
ile liderliği elinde tutmaktadır.

13
• Ev Tekstilleri (Hometech): Halılar, yatak malzemeleri ve gelecek yıllarda
artması beklenen elyaf dolguları ile birlikte %24'lük bir paya sahiptir.

• Otomotiv Tekstilleri (Mobiltech): Özellikle Brezilya pazarının büyümesine


bağımlıdır. Brezilya’da üretilen araçlar, içerisinde yüksek hacimde nonwoven
barındırır, bu da teknik tekstillere olan ihtiyacı arttırır. Airbag gibi diğer
kumaşlara daha az ihtiyaç duyulur.Çünkü Brezilya için kullanımı mecburi
değildir. Mobiltech'in payı, toplam hacmin %15,5’idir.

• Tıbbi Tekstiller (Medtech): Özellikle hijyen ve tıbbi pazarda uygulama


alanları genişledikçe artan oranda kullanılmaktadır. Çocuk bezi
kullanımındaki yıllık artış %15 civarında olmakla birlikte potansiyel çok daha
fazladır. Tıbbi alandaki nonwoven’ların kullanım oranı düşüktür çünkü ihtiyaca
uygun ürün tanıtımı ve pazarlaması yeterli değildir.

• Endüstriyel Tekstiller (Indutech) %10,3; teknik giysiler (Clothtech) %3,8;


zirai tekstiller (Agrotech) %3,9 yıllık büyüme oranları ile ümit vaat eden
branşlardır. Yapı tekstilleri (yıllık 5,7 büyüme oranı) ve jeotekstiller (yıllık %2,4
büyüme oranı) ekonomideki büyümeye, yeni yollara yapılan yatırımlara ve
jeotekstil kullanımının yaygınlaşmasına bağlı olarak oranları artacak
tekstillerdir. Jeomembranlar ve diğer jeotekstil ürünleri bugün için kullanımı
yaygınlaşmamış ürünler oldukları gibi yakın gelecekte de ümit verici bir pazar
gösterememektedirler. Teknik tekstiller içinde payları yıllık %3,9 ve 2,4 olan
zirai tekstiller (Agrotech) ve ekolojik tekstiller (Oekotech) için de durum
aynıdır. Fakat çevrenin korunmasına yönelik ekolojik endişeler arttıkça uzun
vadede ekolojik tekstillerin önem kazanması beklenebilir. Brezilya'da
polipropilen tüm teknik tekstil ürünlerinin %68'inde yer alarak en önemli yere
sahip olmakta, onu %21,2 ile polyester, %9 ile polyamid izlemektedir.
Gelecek için uzmanlar “transport” pazarında polyamid kullanımının kord
bezlerinde polyester kullanılması sebebiyle azalacağını tahmin etmektedirler.

2.1.3.Asya’daki Teknik Tekstil Endüstrisi:


Asya'daki gelişmekte olan ülkelerde ileri teknoloji tekstillerine olan talep, yüksek
ekonomik büyüme ve gelişen hayat standartları sayesinde artmıştır. Gelişmiş
ülkelerle senkronize olarak Asya pazarının kendisi de teknik tekstiller alanında
spesifik olarak yer almaya başlamıştır.
Asya kıtasının gelişmekte olan ülkelerinde, konvansiyonel tekstil pazarının
doygunluğa ulaşması, üretimin ileri teknoloji ürünü olan teknik tekstillere kaymasını
mecburi kılmıştır. Ancak, bu alandaki pazarlar rekabet için henüz yeteri kadar hazır
olmadıklarından bir çok can alıcı teknolojik noktalarda büyük mesafeler katetmek
durumundadırlar.
Asya'daki Çin gibi bir tekstil devinin yanı sıra Hindistan da AR-GE ve teknik
tekstiller alanında son yıllardaki atılımlarıyla yükselen yıldız olma yolundadır.
Bölgedeki yüksek büyüme oranlarıyla birlikte ziraat, inşaat, giyim, ev tekstilleri, tıbbi
tekstiller, otomotiv tekstilleri ve ekolojik tekstiller alanlarında, spesifik uygulama
gerektiren tekstillere duyulan ihtiyaç da giderek artmaktadır. Ayrıca dünya
nüfusunun %65'ini barındırması da Asya bölgesini gelecek açısından cazip
kılmaktadır. Asya'nın 1990'lı yılların sonlarında yaşadığı ekonomik krizleri fırsatlara

14
dönüştürmesi de teknik tekstiller pazarının oluşması ve yeni seçenekler yaratması
açısından önemlidir.
Asya'da sentetik liflere olan ihtiyacın artması, teknik tekstillerin üretiminde ki
artışı da gündeme taşımıştır. Bölgede Japonya hem AR-GE hem de teknik tekstil
üretimi açısından liderdir. Japonya'daki teknik tekstil üretiminin çoğu denizaşırı
pazarlar içindir. Ancak son yıllarda diğer ülkelerde gerçekleştirilen teknik gelişmeler
Japonya'yı, bir yandan dış pazarlama yönü yüksek olan üstün teknoloji yapımı
ürünler arayışına iterken diğer yandan iç pazarını da genişletmeye zorlamaktadır.
Bu güne kadar Japonya'daki toplam lif tüketiminin %45'i (doğal lifleri de içermek
suretiyle) ileri teknoloji ürünü tekstiller için gerçekleştirilmiştir. Tayvan ve Kore,
tekstil sanayiinde benzer geçmişlere sahip olduklarından, rekabet ortamında daha
güçlü olabilmek için işbirliği yapmışlardır. İki ekonomi de ithalatta varlık göstermekte
ve 1995-2005 yılları arasında kendi iç ihtiyaçlarında %4-6 büyüme oranı
beklemektedir. Kore'nin pazar payı Tayvan’dan daha fazladır. Japonya'nın ardından
en büyük teknik tekstil alıcı pazarı Çin'dir. Ekonomideki hızlı büyüme ve inşaat
sektöründeki artan büyük ölçekli projeler sebebiyle Çin'deki toplam lif tüketiminin
%37'sinin teknik tekstiller kapsamında olduğu ve 2005'te Çin'in bu alandaki
tüketimde en yüksek noktada olacağı düşünülmektedir.
Japonya %29 ile ikinci sıradadır. En sonda ise %6 ile Tayvan bulunmaktadır.
Kore ve Tayvan'da spor tekstilleri, ev tekstilleri ve teknik giysiler en üst sıradaki
anahtar ürünler olmakla birlikte bazen diğer teknik tekstil alanlarında da son derece
çarpıcı ürünlere rastlanmaktadır.
Asya pazarında bazı endüstriyel tekstillerin pazar araştırmaları şöyledir:

• Jeotekstiller: Japonya, bölgedeki birçok profesyonel üretim ve uygulama


projelerini başarıyla bitirmiş bir ülke olarak (örneğin Osaka limanı tüneli
projesi) jeotekstillerin kullanımı konusunda çok daha fazla paya sahiptir.
Genellikle jeotekstillerin kullanımı hükümet tarafından yürütülen projelerde
söz konusu olmakta ve teknik spesifikasyon gereksinimleri de çok sıkı
tutulmaktadır. Bu nedenle fiyat rekabeti de daha şiddetli yaşanmaktadır.
Ancak jeotekstil pazarı bir ülkenin finansal durumuna bağımlı olup, sabit,
düzenli bir tabana oturmaz. Böyle olmasına rağmen Asya'da özellikle
gelişmekte olan ülkelerde jeotekstillerin pazar payı veya kullanım frekansı
gelecekteki Avrupa veya Amerika pazarından daha iyi görünmektedir.
Örneğin Tayvan'daki yüksek hızlı tren projesi 5 milyar metrekareden fazla
jeotekstil kullanımını gerektirmektedir. Bu da hem Tayvan hem de diğer
ülkelerin jeotekstil üretiminin canlanmasını beraberinde getirecek bir olaydır.

• Sportif Tekstiller: Yeni sentetik liflerin bulunması ve kullanımı ile sportif


tekstillerin üretiminde artış söz konusudur. Asya bu alanda hem üretim hem
tüketim açısından dünyadaki en hızlı büyüme oranına sahiptir. Bunun bir
sebebi de artan gelir oranı sebebiyle sportif faaliyetlere daha fazla zaman
ayrılmasıdır. Hala bu alandaki üretimde Tayvan liderliğini sürdürmektedir ve
bu durumun yakın gelecekte değişmesi de beklenmemektedir. Sportif
giysilerin yanında spor salonu ve güneşlik için kanvas, suni tohumlama, kamp
çadırları ve yüzme havuzu örtüleri de sportif tekstil üretimi arasında
sayılmaktadır, ancak bunların büyük kısmı ihraç edilmektedir.

15
• Giysiler: Asya'daki teknik giysilerdeki rekabet birkaç yıl önce başlamıştır.
Teknik giysi üretimi için AR-GE çalışmaları yapılmaktadır. Asya'daki üretimin
yaklaşık %60'ı Avrupa ve ABD'ye ihraç edilirken kalan %40'ı kendi iç
ihtiyaçları için kullanılmaktadır. Asya'da bu alandaki son trend teknik kumaş
üreticilerinin önde gelen spor giyim markalarıyla işbirliği yapmasıdır. Ancak,
bunu gerçekleştirirken hedef pazara ait tüketici davranışı iyi tahlil edilmeli ve
üretim için dikkate alınmalıdır. Örneğin Avrupalı insanlar futbol ve tenis
üzerinde yoğunlaşmışken Amerikalılar beysbol ve basketbolü çok severler.
Asya'da da özellikle sportif giysiler daha çok tüketilmektedir. Bölgeler
arasında az yada çok fark vardır ve bu fark çevre ve yaşam standartlarıyla
yakından ilişkilidir.

• Tıbbi Tekstiller: Tıbbi tekstiller pazarının gelişmesine hem dünya


nüfusundaki artış hem de gelişmekte olan ülkelerde artan refah seviyesi
neden olmuştur.Ayrıca teknolojideki gelişmeler de çeşitli sağlık koruma ve
tıbbi ihtiyaçları da beraberinde getirmiştir. Artan refaha bağlı olarak yaşlı
nüfustaki artış ta tıbbi tekstiller pazarının büyümesini temin etmiştir. Özellikle
Batılı ülkelerde bu pazar gelişmiş olmakla birlikte Asya'da da insanların
giderek daha fazla tıbbi bakımlarına özen göstermeye başladıkları
bilinmektedir. “Disposable” (tek kullanımlık) ya da “recyclable” (işlenip
yeniden kullanılabilir) ürünlerin seçimi tartışılabilir bir konu olmakla birlikte
Tayvan'da genel olarak “disposable” (tek kullanımlık) ürünler tercih
edilmektedir. Asya için tıbbi tekstil kullanımında 2005 yılına kadar yıllık %5,5
oranında artış beklenmektedir. Pazardaki büyük ve tekel firmaların varlığı
yeni ve küçük markaların markete girmesini zorlaştırmakla birlikte yeni
uygulama alanına yönelik ürünler için bu sorun daha kolay çözülebilmektedir.

2.1.4.Avrupa’daki Teknik Tekstil Endüstrisi:


Avrupa'da teknik tekstillerin genel tekstil üretimi içindeki payı oldukça yüksektir.
Almanya'da bu oran %40 civarındadır. Giysi ve ev tekstilleri ise %30'şar oranında
yer bulmaktadır. Ancak bu son iki sektörün payları çok küçük oranda artış
göstermektedir. Almanya ve tüm Avrupa Birliği ülkelerinde teknik tekstillerin genel
tekstil üretimi içindeki payı giderek artmaktadır. 2000 yılında teknik tekstiller için
dünya pazarı 11 milyon ton (60 milyar ABD doları) iken Asya'nın payı Kuzey
Amerikanın (3.4 milyon ton) önünde 3,6 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Batı
Avrupa'nın payı ise 2,7 milyon tondur.
Yukarıdaki bilgiler ışığında “Coğrafi bölgeler bakımından teknik tekstillerin
dünyadaki tüketimleri” aşağıda Tablo 2’de belirtilmiştir. TABLO 2:
COĞRAFİ 103 ton Milyon $
BÖLGELER 2000 2005 Büyüme % yıllık 2000 2005 Büyüme % yıllık
Batı Avrupa 2.690 3.110 2,9 13.370 15.730 2,7
Doğu Avrupa 420 560 5,9 2.500 3.260 5,5
Kuzey Amerika 3.450 3.890 2,4 16.980 18.920 2,2
Güney Amerika 350 430 4,2 1.870 2.270 3,9
Asya 3.560 4.510 4,8 20.560 25.870 4,7
Diğer 870 1.190 6,5 4.590 6.280 6,5
Toplam 11.330 13.690 3,9 60.270 72.330 3,7

16
Diğer taraftan “Uygulama Alanlarına Göre Teknik Tekstillerin Dünya Çapındaki
Tüketimleri “ ise aşağıda Tablo 3’de verilmiştir.

TABLO 3:

10 3 ton Milyon $

Uygulama alanlarına 2000 2005 Büyüme 2000 2005 Büyüme


Göre teknik tekstiller (%yıllık) (%yıllık)
Transport tekstilleri
(otomobil, tren, gemi, 2.220 2.480 2,2 13.080 14.370 1,9
hava taşımacılığı)
Endüstriyel ürün ve
komponenteler 1.880 2.340 4,5 9.290 11.560 4,5

Tıbbi ve hijyenik
tekstiller 1.380 1.650 3,6 7.820 9.530 4,0

Ev tekstilleri, ev
ekipmanları 1.800 2.260 4,7 7.780 9.680 4,5

Giysi komponentleri
(dikiş, ip, astarlık) 730 820 2,3 6.800 7.640 2,4

Tarım, bahçecilik ve
balıkçılık 900 1.020 2,5 4.260 4.940 3,0

Konstrüksiyon yapı ve
çatı kaplama 1.030 1.270 4,3 3.390 4.320 5,0

Paketleme ve kaplama
530 660 4,5 2.320 2.920 4,7

Spor ve serbest zaman


(konfeksiyon hariç) 310 390 4,7 2.030 2.510 4,3

Jeotekstiller, inşaat
mühendisliği 400 570 7,3 1.860 2.660 7,4

Koruma ve emniyet
giysileri ve tekstilleri 160 220 6,6 1.640 2.230 6,3

TOPLAM 11.330 13.690 3,9 60.270 72.330 3,7

Kaynak: David Rigby Associates / Techtextil

17
2.2. Türkiye’de Teknik Tekstil Sektörü:
2.2.1. Üretim
Türkiye'de teknik tekstil yatırımlarının yeni olması, üretimlerinin gizli tutulması ve
bu alanda henüz bilgi envanterinin oluşturulamamış bulunması gibi nedenlerle
firmaların üretim kapasitelerine ve ürün yelpazelerine ulaşmak güçtür. Ancak teknik
tekstil alanında faaliyet gösteren irili ufaklı birkaç firmanın olduğu da bir gerçektir.,
Moğul Spunbonded Nonwovens, KordSA, Penta Tekstil, Bezci Tekstil, Vateks
Tekstil, Teksis, Flokser, Beteks-bodurlar gibi firmalar branşlarında uluslararası firma
konumuna gelmişlerdir.
Aşağıda yer alan tabloda 2000-2003 yılları arasında bazı teknik tekstil ürünlerinin
üretim miktarları ve değerleri belirtilmiştir.

2000-2003 YILLARI ARASINDA


BAZI TEKNİK TEKSTİL ÜRÜNLERİNİN ÜRETİMİ

2000 2001 2002 2003(Ocak-Şubat-


Mart)
ÜRÜNLER
Miktar Milyon TL Miktar Milyon TL Miktar Milyon TL Miktar Milyon TL

Akrilik veya monoakrilik 96.991 122.199.136 100.135 185.085.526 121.925 296.519.966 33.145 89.516.932
sentetik devamsız lifler ton ton ton ton
Naylondan veya diğer 90.251 180.423.418 83.346 252.714.397 99.383 398.229.003 22.502 93.177.389
poliamidlerden diğer ton ton ton ton
iplikler
Diğer sentetik filament 7.521 12.962.976 4.221 12.679.442 8.715 36.576.286 3.692 16.891.759
iplikler ton ton ton ton
Diğer sentetik filament 42.038 62.184.710 33.287 86.718.449 50.730 149.040.889 12.078 43.127.507
veya elyftan iplikler ton ton ton ton
Naylon diğer poliamid, 46.701.729 42.254.793 46.920.083 86.456.473 58.603.359 124.126.900 17.245.708 35.658.979
poliesterlerden elde metre metre metre metre
edilen yüksek
mukavemetli ipliklerden
Dokunmuş mensucat
Sentetik devamsız 54.764.111 79.254.793 53.487.904 134.705.967 53.368.538 176.453.076 17.712.396 63.371.390
liflerden dokumlar metre metre metre metre
Suni devamsız liflerden 81.765.628 106.157.867 83.556.826 197.484.487 109.157.717 406.412.071 24.938.205 95.693.596
dokumalar metre metre metre metre
Non-woven dokumasız 12.578.307 10.881.971 1.656.717 1.504.649 8.213.945 18.989.078 1.859.889 4.786.702
2 2 2 2
halılar m m m m
Vulkanize kauçuktan 103.864.340 13.976.326 95.834.240 22.508.088 116.911.340 36.767.853 42.272.888 12.795.574
contalar,
sızdırmazlık contaları Adet adet adet adet

Yer, bulaşık, toz bezi 47.962.605 64.956.246 44.540.410 116.600.504 35.837.443 139.762.800 15.391.096 55.141.709
vb. temizlik bezleri adet adet adet adet adet

Vatkadan havlu, 9.492.934 194.660.146 11.852.396 397.652.357 14.934.265 1.252.127.313 4.291.953 184.183.915
tampon,bebek bezi vb. koli koli koli koli

Kaynak: D.İ.E. İmalat Sanayi İstatistikleri

18
Ülkemizde üretilen bazı teknik tekstil ürünlerinin ürün bazında ihracat ve
ithalatına yönelik açıklamalar aşağıda yer almaktadır.

• İhracat
1- Yer, bulaşık, toz bezi vb. temizlik bezleri :
Aşağıdaki tablolardan da görüleceği üzere, Türkiye’de yaygın bir kullanım
alanına sahip olan “Yer, bulaşık, toz bezi vb. temizlik bezleri”nin 2000-2003 yılları
arasında en fazla ihracatının 2002 yılında gerçekleştiği ve ülke olarak da ilk sırayı
(4 yılın toplam değeri) 73.391 kg. ve 421.494 $ ile Birleşik Arap Emirlikleri’nin aldığı
onu 56.941 kg. ve 175.694 $ ile ABD’nin izlediği gözlenmektedir.

2000-2003 YILLARI ARASINDA YER, BULAŞIK , TOZ BEZİ VB. TEMİZLİK


BEZLERİ İHRACATI (KG. BAZINDA)
ÜLKELER 2000 2001 2002 2003
Yunanistan 1.864 9.696 28.406 -
Bosna-Hersek - 84 52 24.952
Rusya 50 11.665 15.969 13.536
B.A.E 6.462 13.144 40.819 12.966
Lübnan 24.031 3.927 12.679 9.134
Suudi Arab. - - 13.624 7.589
Mısır 2.604 939 1.051 3.216
Azerbeycan 158 792 3.755 2.313
Kazakistan 50 5 784 2.057
İtalya 2.260 4.398 2.178 -
Almanya 3.081 3.435 955 -
ABD 56.209 732 - -
TOPLAM 96.769 48.817 120.799 81.845
2 0 0 0 - 2 0 0 3 Y IL L A R I A R A S IN D A Y E R , B U L A Ş IK , T O Z B E Z İ V B .T E M İZ L İK
M İK T A R (K G )
B E Z L E R İ İH R A C A T I
1 4 0 .0 0 0
T O P L A M
1 2 0 .0 0 0

1 0 0 .0 0 0

8 0 .0 0 0

6 0 .0 0 0

4 0 .0 0 0

2 0 .0 0 0

0
2000 2001 2002 2003

2 0 0 0 -2 0 0 3 Y IL L A R I A R A S IN D A Ü L K E B A Z IN D A Y E R , B U L A Ş IK B E Z İ, B U L A Ş IK ,
M İK T A R (K G ) T O Z B E Z İ V B .T E M İZ L İK B E Z L E R İ İH R A C A T I
8 0 0 0 0

7 0 0 0 0

6 0 0 0 0

5 0 0 0 0

4 0 0 0 0

3 0 0 0 0

2 0 0 0 0

1 0 0 0 0

0
EK

A
N

AN
A

A
B.
N

IR

AN

D
AK
VY
A.

Y
SY

LY
TA

AB
NA

IS
RS

AN
IR

YC

T
B.

AR

A
M
İS

LA
RU

İS
B

Ü L K E L E R
İT

M
E

BE

AN

AK
OS
İ
-H

AL
UD

ER

Z
N

KA
SU
YU

SN

YU

AZ
BO

Kaynak: D.İ.E.

19
2000-2003 YILLARI ARASINDA
YER, BULAŞIK, TOZ BEZİ VB. TEMİZLİK BEZLERİ İHRACATI
($ BAZINDA)
ÜLKELER 2000 2001 2002 2003
Yunanistan 7.940 37.762 119.364 -
Bosna-Hersek - 949 543 68.437
Rusya 575 44.035 82.984 67.375
B.A.E 67.879 80.003 208.996 64.616
Lübnan 25.872 22.591 75.475 43.961
Suudi Arab. - - 76.390 41.133
Mısır 19.136 9.678 3.725 13.845
Azerbeycan 1.432 7.071 21.950 15.431
Kazakistan 117 - 4.593 10.984
İtalya 8.787 12.325 5.549 -
Almanya 15.718 15.650 9.761 -
ABD 159.330 16.364 - -
TOPLAM 306.786 246.428 610.274 335.849

2 0 0 0 -2 0 0 3 Y IL L A R I A R A S IN D A Y E R , B U L A Ş IK , T O Z B E Z İ V B . T E M İZ L İK B E Z L E R İ
İH R A C A T I
DEĞER $

7 0 0 .0 0 0
6 0 0 .0 0 0
TO PLAM
5 0 0 .0 0 0
4 0 0 .0 0 0
3 0 0 .0 0 0
2 0 0 .0 0 0
1 0 0 .0 0 0
0 Y IL L A R
2000 2001 2002 2003

2 0 0 0 -2 0 0 3 Y IL L A R I A R A S IN D A Ü L K E B A Z IN D A Y E R ,
B U L A Ş IK , T O Z B E Z İ V B .T E M İZ L İK B E Z L E R İ İH R A C A T I
DEĞER $
4 5 0 .0 0 0
4 0 0 .0 0 0
3 5 0 .0 0 0
3 0 0 .0 0 0
S e r ile r 1
2 5 0 .0 0 0
2 0 0 .0 0 0
1 5 0 .0 0 0
1 0 0 .0 0 0
5 0 .0 0 0
0
ÜLKELER
SL R
N

BE AK

YA
AN

AN
.
E

YA
AN

D
K

AB
SY

Y
A.

O ISI
TA

SE

AB
AN
ER IR

AL
AV

YC

ST
BN

R
B.

M
İS

U
ER

İA

İT

M
R


AN

AL
D

ZA
A-

U
N

KA
SU
YU

SN

YU

AZ
BO

Kaynak: D.İ.E.

20
2- Vatkadan havlu, tampon, bebek bezi vb. ürünler
Ülkemizde kullanım ağı geniş olan diğer bir teknik tekstil grubunu oluşturan
havlu, tampon, bebek bezi vb. ürünlerin 2000-2003 yılları arasındaki ihracatını
aşağıdaki tablolara göre değerlendirecek olursak, yıllar itibariyle en fazla ihracatın
2001 yılında gerçekleştiği ve ülke olarak da ilk sırayı (4 yılın toplam değeri) 6.015
kg ve 17.460 $ ile Ukrayna’nın aldığı onu 3.760 kg. ve 15.636 $ ile Özbekistan’ın
izlediği gözlenmektedir.
2000-2003 YILLARI ARASINDA VATKADAN HAVLU, TAMPON,
BEBEK BEZİ VB. ÜRÜNLERİN İHRACATI
(KG BAZINDA)
ÜLKELER 2000 2001 2002 2003

Arnavutluk 769 378 - -


Özbekistan 3.760 - - -
Makedonya 1.160 55 - -
İsrail 241 - - -
Polonya - 208 - -
Ukrayna - 6.015 - -
Norveç - - 1.387 -
K.K.Türk Cum. - - 863 190
Mersin Ser.B. - - 210 10

2000-2003 YILLARI ARASINDA V ATKADAN HAV LU, TAM PON, BEBEK BEZİ V B.
MİKTAR (KG)
ÜRÜNLERİNİN İHRACATI
7000

6000
5000

4000

3000 TOPLAM

2000
1000

0
2000 2001 2002 2003

2000-2003 YILLARI ARASINDA ÜLKE BAZINDA VATKADAN HAVLU, TAMPON,


BEBEK BEZİ VB. ÜRÜNLERİN İHRACATI
MİKTAR (KG)
7000
6000
5000
4000
3000
2000 TOPLAM
1000
0
YA

.
L
N

YA

Ç
YA

.
K

.B
M

TA
U

VE

R
N

U
AN
N

R
TL

SE
C
LO
İS

R
O

İS
U

KR

O
EK

ED

K
PO
AV

N
R
N
U


ZB

AK

TU
N

ER
AR

K.

M
K.

Kaynak: D.İ.E.

21
2000-2003 YILLARI ARASINDA VATKADAN HAVLU, TAMPON,
BEBEK BEZİ VB. ÜRÜNLERİN İHRACATI
($ BAZINDA)
ÜLKELER 2000 2001 2002 2003
Arnavutluk 1.830 922 - -
Özbekistan 15.636 - - -
Makedonya 5.446 148 - -
İsrail 798 - - -
Polonya - 104 - -
Ukrayna - 17.460 - -
Norveç - - 3.696 -
K.K.Türk Cum. - - 1.644 354
Mersin Ser.B. - - 2.340 350

2000-2003 YILLARI ARASINDA VATKADAN HAVLU, TAMPON, BEBEK BEZİ VB.


ÜRÜNLERİN İHRACATI
DEĞER ($)
25.000

20.000

15.000 TOPLAM

10.000

5.000

0 YILLAR
2000 2001 2002 2003

2000-2003 YILLARI ARASINDA ÜLKE BAZINDA VATKADAN HAVLU, TAMPON,


BEBEK BEZİ VB. ÜRÜNLERİN İHRACATI
DEĞER ($)
20.000
18.000
16.000
14.000
12.000
10.000
8.000
6.000 TOPLAM
4.000
2.000
0
YA

Ç
K

YA
L

ÜLKELER
.B
M

U

VE
TA

R
N

AN
TL

SE
İS

R
İS
U

KR

O
ED

K
EK
AV

R
N

N
U
AK


ZB
N

.T

ER
AR

M
Ö

K
K.

Kaynak: D.İ.E.

22
• İthalat:
1- Yer, bulaşık, toz bezi vb. temizlik bezleri
Aşağıdaki tablolarda da görüldüğü gibi, 2000-2003 yılları arasında ithalat
aşağıya doğru bir trend izlemiştir. Bununla birlikte en fazla ithalat (4 yılın toplam
değeri) 559.177 kg. ve 2.432.484 $ ile İspanya ve 459.231 kg. ve 2.555.930 $ ile
Almanya’dan yapılmıştır.

2000-2003 YILLARI ARASINDA


YER, BULAŞIK, TOZ BEZİ VB. TEMİZLİK BEZLERİ İTHALATI
(KG. BAZINDA)
ÜLKELER 2000 2001 2002 2003
İspanya 220.440 106.734 165.296 66.707
Almanya 178.945 135.255 91.577 53.445
İsrail 8.150 - 3.852 14.514
Hollanda 7.087 6.846 610 9.048
Belçika - 3.326 25.398 7.863
İtalya 63.560 25.860 10.675 1.779
TOPLAM 478.182 278.021 297.408 153.356

2000-2003 YIL LARI ARASINDA YER, BUL AŞIK, T OZ BEZ İ V B. T EM İZ L İK


MİKTAR (KG) BEZ LERİ İT HAL AT I
600.000

500.000

400.000

300.000
TOPLAM
200.000

100.000

0
2000 2001 2002 2003

Kaynak: D.İ.E.
2000-2003 YIL L ARI ARASINDA ÜL KE BAZ INDA YER, BUL AŞIK, T OZ BEZ İ
V B. T EM İZ L İK BEZ L ERİ İT HA L AT I
MİKTAR (K)
600.000

500.000

400.000

300.000
TOPLAM
200.000

100.000

0
İSPAN YA ALM AN YA İSR AİL H OLLAN D A BELÇ İKA İTALYA

23
2000-2003 YILLARI ARASINDA
YER, BULAŞIK, TOZ BEZİ VB. TEMİZLİK BEZLERİ İTHALATI
($ BAZINDA)
ÜLKELER 2000 2001 2002 2003
İspanya 1.029.096 418.987 652.959 331.442
Almanya 964.956 735.661 567.913 287.400
İsrail 46.420 - 15.034 48.584
Hollanda 38.947 48.304 6.308 79.311
Belçika - 31.660 125.486 33.362
İtalya 431.957 178.945 44.103 21.462
TOPLAM 2.511.376 1.413.557 1.411.803 801.561

2 0 0 0 - 2 0 0 3 Y IL L A RI A RA S INDA Y ER, BUL A Ş IK, T O Z BEZ İ V B. T EM İZ L İK


BEZ L ERİ İT HA L A T I
DEĞ ER $
T O P LA M
3.000.000

2.500.000

2.000.000

1.500.000

1.000.000

500.000

0
2000 2001 2002 2003
Y IL L A R

2000-2003 YILLARI ARASINDA ÜLKE BAZINDA YER, BULAŞIK, TOZ


BEZİ VB.TEMİZLİK BEZLERİ İTHALATI

DEĞER $
3.000.000
2.500.000
2.000.000
1.500.000
TOPLAM
1.000.000
500.000
0
İSPANYA ALM ANYA İSRAİL HOLLANDA BELÇİKA İTALYA ÜLKELER

Kaynak: D.İ.E.

24
2- Vatkadan havlu, tampon, bebek bezi vb. ürünler
Aşağıdaki tablolardan da görüleceği üzere, ülkemizde yaygın bir üretim ağına
sahip olan bu ürünlerin 2000-2003 yılları arasındaki zaman diliminde özellikle
2001 ve 2002 yıllarında herhangi bir ithalatının gerçekleşmediği bunun yanı sıra,
2000 yılında Suriye’den 11.578 kg., 2003 yılında ise İngiltere ve Avusturya’dan
5.500 kg. civarında bir ithalatın söz konusu olduğu anlaşılmaktadır.

2003 YILLARI ARASINDA VATKADAN HAVLU, TAMPON,


BEBEK BEZİ VB. ÜRÜNLERİN İTHALATI
(KG. BAZINDA)
ÜLKELER 2000 2001 2002 2003
Suriye 11.578 - - -
Hollanda - - 14 -
İngiltere - - - 5.441
Avusturya - - - 5.450

2000-2003 YILLARI ARASINDA V ATKADAN HAV LU, TAM PON, BEBEK BEZİ
MİKTAR (KG) V B. ÜRÜNLERİN İTHALATI

14.000
12.000
10.000
8.000
TOPLAM
6.000
4.000
2.000
0
2000 2001 2002 2003

2000-20003 YILLARI ARASINDA ÜLKE BAZINDA VATKADAN HAVLU,


TAMPON, BEBEK BEZİ VB. ÜRÜNLERİN İTHALATI
MİKTAR (KG)
14.000
12.000
10.000
8.000
TOPLAM
6.000
4.000
2.000
0
SURİYE İNGİLTERE AVUSTURYA ÜLKELER

Kaynak: D.İ.E.

25
2000-2003 YILLARI ARASINDA VATKADAN HAVLU, TAMPON,
BEBEK BEZİ VB. ÜRÜNLERİN İTHALAT
($ BAZINDA)
ÜLKELER 2000 2001 2002 2003
Suriye 72.589 - - -
Hollanda - - 333 -
İngiltere - - - 298
Avusturya - - - 49.479

2000-2003 YILLARI ARASINDA VATKADAN HAVLU, TAMPON, BEBEK BEZİ


VB. ÜRÜNLERİN İTHALATI
DEĞER ($)
80.000

60.000

40.000 TOPLAM

20.000

0
2000 2001 2002 2003 YILLAR

2000-2003 YILLARI ARASINDA ÜLKE BAZINDA VATKADAN HAVLU,


TAMPON, BEBEK BEZİ VB. ÜRÜNLERİN İTHALATI
DEĞER ($)
80.000
70.000
60.000
50.000
TOPLAM
40.000
30.000
20.000
10.000
0
SURİYE AVUSTURYA ÜLKELER

Kaynak: D.İ.E.

26
3- TEKNİK TEKSTİLLER VE ÇEVRE
3.1 Tekstilde kirlilik kaynakları

Tekstil endüstrisi kompleks bir endüstridir. Liflerin, ipliklerin veya kumaşların


üretim, boyama, terbiye işlemleri ve dağıtımı, büyük, komplike, pahalı makinelerin
ve çeşitli kimyasal maddelerin yardımı ile gerçekleştirilmektedir. Tekstil materyalleri
ve çevre arasındaki etkileşim, iki ayrı unsurun oluşturduğu karmaşık bir durumdur.
Birincisi, çevrenin tekstil mamulünün özellikleri üzerinde sebep olabildiği, genellikle
bozuşma olarak nitelendirilen, değişim etkisidir. İkincisi, tekstillerin üretimlerinin
veya kullanımlarının çevreye zararlı etkisidir ki, genellikle olumsuz açıdan kirletme
olarak nitelendirilir. Sorun, bu kirlilikten sorumlu materyallerin kontrolünü
sağlamaktaki zorluktadır. İhtiyaç duyulan ürünleri üretmek için yapılan çabaların
sonucunda, istenmeyen gürültü düzeyleri ve görüntü kirliliği oluşumu kadar,
kirliliklerin havaya, suya veya toprağa dağılması da söz konusu olmaktadır.

3.2 Çevre üzerindeki etkileri


Tüm modern endüstrilerde olduğu gibi, tekstil üreticileri tarafından çevreye
bırakılan maddeler de genellikle zararsız değildir ve eğer konsantrasyonları güvenli
sınırlar üstünde ise, geniş kapsamlı etkilerinin olma olasılığı büyüktür. En ciddi
kaygı, kimyasal kirleticilerin doğal çevreye hava, su veya toprak yoluyla deşarjı
hususunda duyulmaktadır.

Tekstil üretimi sırasında atılan bir çok malzemenin doğaya tahmin edilmeyecek
derecede büyük zararı olabileceği genellikle kabul edilmektedir. Balıklar toksinleri
yiyebilir, hatta toksinler balıkları öldürebilir ve kuşlar kısırlaşabilirler. Küçük canlılar
bütün bu tehlikeleri ölmeden atlatabilseler bile, vücutlarındaki potansiyel zararlı
maddeler besin zinciri yolu ile insanlara geçebilir. Netice olarak, son tüketici olan
insanlar da, diğer türlerde görülen değişmiş genetik yapı, kısırlık veya deforme
doğumlar gibi etkiler oluşturabilecek yüksek dozda toksinlere maruz kalmaktadır.

3.3 Çevre zararlarının azaltılması

Ekolojik koruma için ortaya konan fikirler, esas olarak dört sınıfa ayrılabilirler.
Bunlar, sırasıyla kaynak tüketiminin azaltılması anlamında geri kazanımın
adaptasyonu, çevre dostu lifler veya diğer materyallerin kullanımı, oluşan kirlilik
miktarının azaltılması ve kirlilik oluştuktan sonra, uzaklaştırmak için metotların
geliştirilmesi şeklindedir.

Ekolojik kriterler dünyanın her yerinde müşteri tercihlerinde artan şekilde kabul
gördüğünden ve “yeşil” ürünler için daha yüksek fiyat talep edildiğinden, çevre-dostu
tekstil üretimi global bir meydan okuma olarak sunulmaktadır. Tekstil endüstrisinin
başlangıçta, çevresel düzenlemelere karşı koyması yüksek maliyet nedeniyle
olmuştur. Fakat, yine de kaynak tüketiminin ve atıkların azaltılması için çok çalışma
yapılmıştır. Günümüzde üreticiler, artık atıkları azaltmanın, çevresel yarar sağladığı
kadar, kendilerine parasal olarak da yarar sağlayabileceğini keşfetmişlerdir.

27
Tüm azaltma çalışmalarına rağmen, çevre tahribatı halen devam etmektedir.
Zarar durumu, yeni enerji kaynaklarının geliştirilmesiyle iyileştirilemez veya
önlenemez, bu nedenle gezegen üzerindeki aktivitelerin etkisinin, sadece tüketimi
kısarak veya eşyaları yeniden kullanarak azaltılabileceği gerçeğini cesaretle
karşılamak zorundayız. Bu yaklaşım çerçevesinde, teknik tekstillerin kullanım
ömrünü arttırmak için yapılan girişimler, bizi “güvenli olduğu noktaya kadar eskisini
kullanmaya devam etmek” sonucuna ulaştırmaktadır.

4- TEKNİK TEKSTİL VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNDE ÖNE


ÇIKAN SORUNLAR:
4.1 Finansman ile İlgili Sorunlar:
Ticari bankaların tekstil ve konfeksiyon sektöründe faaliyet gösteren firmalara
açmış oldukları kredilerin yetersiz miktarda olması ve söz konusu kredilerin
faizlerinin yüksek olması nedeniyle sektörde yatırım yapma imkanı azalmakta ve
alınmış olan kredi borçlarının geri ödenmesinde sıkıntılar yaşanmaktadır.Eximbank
tarafından ihracatçılarımıza kullandırılan ve tekstil ve konfeksiyon sektörü
ihracatının artışında önemli rol oynayan ihracat kredileri için ayrılan kaynaklar
yetersiz kalmaktadır.KDV iadelerinin ödenmesinde yaşanan gecikmeler özellikle
nakit sıkıntısında olan firmaların ve düşük kar payı ile çalışan firmaların ihracat
şanslarını oldukça azaltmaktadır.
Ülkemiz genelinde olduğu gibi tekstil ve konfeksiyon sektöründe de yeterli
yabancı sermaye girişinin olmaması bu sektörde teknolojik gelişmeleri izleme ve
yeni pazarlara girme imkanını kısıtlamaktadır.

4.2 Maliyeti Arttıran ve Rekabeti Zorlaştıran Unsurlardan


Kaynaklanan Sorunlar:
Ülkemizdeki işçilik maliyetleri özellikle Çin ve diğer Asya ülkelerine göre oldukça
yüksek olduğundan ve bu ülkelerde sosyal güvenlik uygulamalarının nispeten daha
gevşek tutulmasından dolayı ihracattaki rekabet şansımız olumsuz etkilenmektedir.
Tablo 4’de de görüldüğü gibi, ülkemizde dolar bazında nitelikli bir işçinin saat ücreti
2,9 iken, Endonezya’da bu rakam yaklaşık bizden 5 kat daha düşüktür.
TABLO 4:

KARŞILAŞTIRMALI İŞÇİLİK MALİYETLERİ ($/SAAT)


ÜLKELER BREZİLYA HİNDİSTAN ENDONEZYA İTALYA KORE ABD TÜRKİYE

NİTELİKLİ
İŞGÜCÜ
MALİYETİ 4 1,15 0,59 18,1 5,76 16,8 2,9
NİTELİKSİZ
İŞGÜCÜ
MALİYETİ 1,36 0,69 0,15 15,9 2,68 1,59 1,59

28
Ülkemizin rekabet şansını azaltan bir diğer unsur ise hammadde fiyatlarındaki
dalgalanmalar olup, bu durum ihracatçılarımızın fiyat belirlemede zorlanmasına
sebep olmaktadır.
Ülkemizdeki enerji fiyatlarının rakip ülkelerin üstünde seyretmesi; firmalarımızın
rakiplerine göre dezavantajlı olarak ihracat mücadelesine başlamasına sebep
olmaktadır. Dünyada sanayide kullanılan elektrik enerjisi fiyatları aşağıdaki Tablo
5’de karşılaştırmalı olarak yer almaktadır.
TABLO 5:

KARŞILAŞTIRMALI ENERJİ MALİYETLERİ


ÜLKE $/KWS

GÜNEY AFRİKA 0.02

İSVEÇ 0.03

KANADA 0.04

ABD 0.04

BELÇİKA 0.05

ÇEK CUMHURİYETİ 0.05

YUNANİSTAN 0.05

MACARİSTAN 0.05

MEKSİKA 0.05

İSPANYA 0.05

TAYVAN 0.06

DANİMARKA 0.06

ALMANYA 0.06

HOLLANDA 0.06

HİNDİSTAN 0.07

İNGİLTERE 0.07

AVUSTURYA 0.08

PORTEKİZ 0.08

TÜRKİYE 0.08

İTALYA 0.09

İSVİÇRE 0.09

JAPONYA 0.17

Kaynak : Uluslararası Enerji Ajansı

29
4.3 Yapısal Sorunlar:
Ülkemiz tekstil ve konfeksiyon firmalarının % 80’den fazlasının KOBİ niteliğinde
olması ve öz sermayelerinin rakiplerine göre yetersiz kalması yeni teknolojileri
uygulamaya koymalarını zorlaştırmaktadır.
Teknik tekstil ve konfeksiyon firmalarının işletme sermayelerinin yetersiz olması
ise hem üretimi sürdürme hem de dış pazarlara açılma gayretlerinin önündeki
önemli engellerden birini oluşturmaktadır.
Ülkemizdeki işgücü bazı Avrupa ülkelerine göre ucuz görünse de konuya
verimlilik açısından bakıldığında eğitim eksikliği nedeniyle olumsuz bir tablo ile
karşılaşılmaktadır.
Teknik tekstil ve konfeksiyon firmalarımızın Araştırma-Geliştirme ve eğitim
faaliyetlerine yeterli önemi vermemeleri sektörün nitelikli ve verimli işgücü teminine
ve katma değeri yüksek ürünlerin üretimine imkan vermemektedir.
Sektörde halen katma değeri yüksek iplik, kumaş ve teknik tekstil ürünleri imalatı
gerçekleştirilememekte ve bu alanda ithalat yoluna gidilmektedir.
Konfeksiyon sektöründe fason imalatın yanısıra ülkemiz firmalarının kendi
markaları ile üretime henüz yeni başlamaları ve 2005 sonrasında kotaların kalkacak
olması gibi etkenler Asya ülkeleri karşısındaki rekabet şansımızı azaltan faktörler
olarak görülmektedir.

4.4 Diğer Sorunlar:


ABD kotalarının pek çok ürün grubunda ülkemiz için yetersiz kalması ve bu
alanda Müsteşarlığımızca yapılan girişimlerden henüz sonuç alınamaması bu
ülkeye yönelik ihracatımızın artırılmasının önündeki en önemli engeli
oluşturmaktadır.
Ülkemiz firmalarının ihracatta kaydedilen pek çok aşamaya rağmen halen dış
pazarlarda yeterli dağıtım ve pazarlama kanallarına sahip olmaması mevcut
pazarlara nüfuz edebilmelerini ve yeni pazarlara girebilmelerini zorlaştırmaktadır.
Bu alanda özellikle mağaza açma konusundaki gayretlerin artarak sürdürülmesine
ihtiyaç bulunmaktadır.

5- SONUÇ
Teknik tekstil ve konfeksiyon sektörü, dünyada gerek üretim sürecinde yaratılan
katma değer ve gerekse de ihracat gelirleri içindeki yüksek payı nedeniyle
ekonomik kalkınma sürecinde önemli roller üstlenen ve ülkelerin kolayca
vazgeçemediği bir sektördür. Ayrıca, ülkelerin daha ileri sanayilere geçiş için
yarattığı sermaye birikimi ve yetişmiş işgücü sebebiyle ellerindeki en önemli
basamak taşlarından birisi konumundadır. Başlangıçta sadece insanları örtmede ve
süslenmede kullanılan tekstil ürünlerinin, sonraları evlerimizi ve evlerimizde
kullandığımız eşyaları örtmede ve süslemede de kullanımı artmaya başlamış ve ev
tekstilleri dediğimiz büyük bir alt sektör ortaya çıkmıştır. Başlangıçta urgan, halat,
çuval, yelken bezi, keçe vb. gibi kısıtlı miktar ve kullanım alanına sahip olan teknik

30
tekstillerin kullanım yerleri, zamanla ziraatten inşaata, her türlü taşıt ve taşıma
aracından savunma sanayiine, sağlık sektörüne kadar geniş bir alana yayılmış ve
günümüzde Dünya’da kullanılan elyafın %25’i teknik tekstil sektöründe kullanılır
hale gelmiştir. Önümüzdeki 15-20 yıl için beklenen ise teknik tekstillerin miktarının
ve öneminin çok daha fazla artmasıdır. Bu arada, tekstil elyaf, ve malzemelerini
diğer polimer ve/veya malzemelerle karıştırarak, bir araya getirerek oluşturulan
komposit malzemelerin öneminin büyük ölçüde artacağı beklenmektedir. Gelecekte
giyenlere, kullananlara örtme ve süslenmenin yanında, başta sağlık, güvenlik ve
enformasyon alanlarında olmak üzere başka hizmetlerde sunabilen çok
fonksiyonlu, akıllı (interaktif) teknik tekstil ürünlerinin üretimi ve kullanımı artacaktır.

Bu yıl sonunda veya en geç 2005 yılında ise Dünya’da ve Türkiye’de en fazla
üretilen ve tüketilen lif olma pozisyonunu pamuktan poliesterin devralması
beklenmektedir. Teknik tekstil ürünlerinde kullanılan ana hammaddelerden, başta
poliester olmak üzere sentetik elyaf ve iplik üretimindeki bu hızlı artış önümüzdeki
yıllarda da devam edecektir. Zengin bilgi toplumu tarafından terk edilmekte olan
sıradan ve ucuz tekstil ürünlerinin yerini, güçlü Ar-Ge imkanları ile araştırılan ve
geliştirilen, ciddi boyutlarda know-how gerektirecek olması sayesinde kolaylıkla
taklit edilemeyen ve dolayısıyla uzun yıllar boyunca üretimleri güçlü sanayi
ülkelerinin hakimiyetinde kalacak olan çok fonksiyonlu, akıllı (interaktif) teknik
tekstiller alacaktır. Bu bakımdan Avrupa’nın en büyük tekstil ve konfeksiyon üretim
kapasitesine sahip olan Türkiye’nin, Dünya’da en büyük arz fazlalığının yaşandığı
ve yaşanacağı sıradan, ucuz tekstil ürünlerinin yerine uzun vadede cazip pazar
konumunda bulunan teknik tekstil ürünlerine yatırım yapması, böylelikle İtalya’nın
bugünkü pozisyonuna benzer bir pozisyona gelmeyi hedeflemesi gerekmektedir.
Bunun için de Türkiye’nin hemen bu ürünleri araştırıp geliştirmeye başlaması
gerekmektedir. Ancak Türk tekstil ve konfeksiyon sanayiinin şu andaki eğitim
yapısıyla araştırma-geliştirme ihtiyaçlarına cevap verecek durumda olmadığı bir
gerçektir. Bu sektörün, üst sınıfa hitabeden teknik tekstil ürünlerine ve moda-marka
ürün gruplarına yönelmesi zordur. Söz konusu alanda acil ve ciddi önlemler
alınarak, başta üniversiteler olmak üzere Türkiye’de tekstil eğitimi, öğretimi ve AR-
GE çalışması yapan tüm kuruluşların çok fonksiyonlu teknik tekstil konusuna
hassasiyetle eğilmeleri sağlanmalıdır. Bu çerçevede, yeterli bütçe ve alt yapıya
sahip yeni AR-GE merkezlerinde AR-GE uzmanları yetiştirmeye de süratle
başlanmalıdır.

Bu bilgiler ışığında, Türk Tekstil Sektörünün vizyonu; katma değeri yüksek,


yenilikçi, rekabetçi ve teknoloji içeren akıllı (interaktif) teknik tekstil ürünleri ile
dünya ticaretindeki payını arttırmak olmalıdır.

31
Kaynaklar

1- “Teknik Tekstiller El Kitabı” The Teextile Institute A.R. Horrocks & S.C. Anand

2- TAD Tekstil Araştırma Dergisi, Nonwoven / Teknik Tekstiller, 2003

3- Bilişim Yayıncılık A.Ş. Kimya Teknolojileri Sayı 17, Mayıs 2002

4- Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası Aylık Dergisi Sayı: 276, 2002

5- Prof.Dr.Işık Tarakçıoğlu 1.,3.Türkiye, Pamuk, Tekstil ve Kon.Sempozyum Kitabı

6- T.C.Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü İmalat Sanayi 2000-2001-2002-2003

32

You might also like