Dış Ticaret İle İlgili Kanunlar

KANUNLAR
1
TÜRK PARASININ KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA
KANUN ...................................................................................................3
İHRACATI GELİŞTİRMEK AMACI İLE VERGİLERLE
İLGİLİ OLARAK HÜKÜMETÇE ALINACAK
TEDBİRLERE DAİR KANUN ..............................................................7
DIŞ TİCARETİN DÜZENLENMESİ HAKKINDA KANUN..............8
KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU ................................................9
SERBEST BÖLGELER KANUNU .....................................................42
İTHALATTA HAKSIZ REKABETİN ÖNLENMESİ
HAKKINDA KANUN...........................................................................47
OLAĞANÜSTÜ HAL BÖLGESİNDE VE KALKINMADA
ÖNCELİKLİ YÖRELERDE İSTİHDAM YARATILMASI
VE YATIRIMLARIN TEŞVİK EDİLMESİ İLE 193
SAYILI GELİR VERGİSİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASI HAKKINDA KANUN ...................................................54
ÜRÜNLERE İLİŞKİN TEKNİK MEVZUATIN
HAZIRLANMASI VE UYGULANMASINA DAİR KANUN............58
ENDÜSTRİ BÖLGELERİ KANUNU .................................................67
DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR KANUNU.........................73
ELEKTRONİK İMZA KANUNU .......................................................77
YATIRIMLARIN VE İSTİHDAMIN TEŞVİKİ İLE BAZI
KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA
KANUN .................................................................................................87
TÜRKİYE YATIRIM DESTEK VE TANITIM AJ ANSI
KURULMASI HAKKINDA KANUN .................................................95
2
TÜRK PARASININ KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA
KANUN
Resmi Gazete Tarihi: 25 Şubat 1930
Resmi Gazete Numarası: 1433
Kanun Numarası: 1567
Kabul Tarihi: 20 Şubat 1930
Madde 1 Kambiyo, nukut, esham ve tahvilat alım ve satımının ve bunlar ile
kıymetli madenler ve kıymetli taşlarla bunlardan mamul veya bunları muhtevi her nevi
eşya ve kıymetlerin ve ticari senetlerle tediyeyi temine yarayan her türlü vasıta ve
vesikaların memleketten ihracı veya memlekete ithalinin tanzim ve tahdidine ve Türk
parasının kıymetinin korunması zımnında kararlar ittihazına Bakanlar Kurulu
selahiyetlidir.
Madde 2 Bu kararlar (Türk Parası Kıymetini Koruma) başlığı altında Resmi
Gazete ile ve Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlığın münasip göreceği
diğer neşir vasıtalarıyle neşir ve ilan olunur.
Şu kadar ki kararların yürürlüğe girmesinde Resmi Gazete ile yapılacak neşir ve
ilan esas olup bu gazete ile neşredilen kararlar başka vasıtalarla neşir ve ilan edilmiş
olsun olmasın metinlerinde meriyet tarihi varsa o tarihten yok ise Resmi Gazete ile
neşredildiğinin ertesi gününden itibaren Türkiye'nin her tarafında yürürlüğe girer.
(*)
Madde 3 a) Bakanlar Kurulunca 1 inci maddeye göre alınan kararlara aykırı
hareket eden veya bu kararlarda belirlenen yükümlülüklerini yerine getirmeyen gerçek
ve tüzel kişiler iki milyar liradan yirmibeş milyar liraya kadar ağır para cezasıyla
cezalandırılırlar.
Ancak, karara aykırı fiil 1 inci maddede yazılı kıymetlerin izinsiz olarak yurttan
çıkarılması veya yurda sokulması mahiyetinde ise eşya ve kıymetlerin rayiç bedeli
kadar, teşebbüs halinde bu bedelin yarısı kadar ağır para cezasına hükmolur.
Yakalanan eşya ve kıymetler, fiil teşebbüs derecesinde kalsa dahi, müsadere olunur.
Yakalanamadığı için müsadere edilemeyen eşya ve kıymetlerin rayiç bedeli kadar ağır
para cezasına hükmolunur.
b) Her türlü mal, kıymet, hizmet ve sermaye ithal ve ihraç edenler veya bu işlere
aracılık edenlerden bu işlemlerinden doğan alacaklarını 1 inci maddeye göre alınan
kararlardaki hükümlere göre yurda getirmeyenler yurda getirmekle yükümlü oldukları
kıymetin rayiç bedelinin yüzde beşi tutarında ağır para cezasıyla cezalandırılırlar.
Ancak, yargı kararının kesinleşmesinden önce alacaklarını yurda getirenlere, bu

maddenin (a) bendinin birinci paragrafındaki hükümler uygulanır.
(*)
6 Ağustos 2003 tarih ve 25191 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan 4961 sayılı
kanun ile değiştirilmiştir.
3
c) İthalat, ihracat ve diğer kambiyo işlemlerinde döviz veya Türk parası kaçırmak
kastıyla muvazaalı işlemlerde bulunanlar, kaçırdıkları kıymetlerin rayiç bedeli kadar
ağır para cezasıyla cezalandırılırlar.
Muvazaalı işlemlere teşebbüs edenler hakkında hükmolunacak para cezası

kaçırmaya teşebbüs edilen kıymetin rayiç bedelinin yarısından az olamaz.
d) Bu Madde uygulamasında dövizlerin rayiç bedelinin tespitinde, suç tarihinde
geçerli döviz alış kurları uygulanır.
Hükmolunacak para cezasına, suç tarihi ile tahsil tarihi arasındaki süreler için
6183 sayılı kanuna göre tespit edilen gecikme zammı oranında, para cezası ile birlikte
tahsil olunmak üzere, gecikme faizi uygulanır. Gecikme faizinin hesaplanmasında ay
kesirleri nazara alınmaz.
e) Yukarıda bentlerde yazılı suçların tekerrürü halinde verilecek cezalar iki kat
olarak hükmedilir.
(*)
Madde 4 Bakanlar Kurulunca 1 inci maddeye müsteniden ittihaz edilecek
kararlara aykırı hallere ait takip ve duruşma meşhut suçların muhakeme usulü
hükümleri mucibince yapılır. Bu davaları rüyet edecek mahkemelerle bu mahkemelerin
kaza çevreleri Adalet ve Maliye Vekaletlerince müştereken tayin ve ilan olunur.
Cumhuriyet savcıları, doğrudan doğruya veya Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu
Bakanlık veya tavzif edeceği mercilerin yazılı müracaatı üzerine mezkur kanun
hükümlerine tevfikan takibe geçerler.
Kararlara aykırı fiillere sair suretlerle ıttıla hasıl eden Cumhuriyet savcıları
hemen Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlığını veya tavzif edeceği
mercileri haberdar ederek keyfiyetin tetkikini talep edebilirler.
Cumhuriyet müdeiumumileri ve mahkemelerce umumi hükümlere tevfikan

takibat icrasına zaruret görülen hallerde takip ve duruşmaya üç günden fazla fasıla
verilemez.
Cumhuriyet Savcılıkları ve mahkemeler bu Kanun hükümlerine istinaden

cereyan edecek takip ve duruşmalarda bilirkişi dinlenmesine lüzum gördükleri takdirde
münhasıran resmi bilirkişi listesinde isimleri yazılı kimselerden seçecekleri
bilirkişilerin rey ve mütalaasını alırlar. Resmi bilirkişi listeleri her yargı çevresi için
dokuzar kişiden aşağı olmamak üzere Türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve
Ticaret Borsaları Birliğinin mütalaası alınmak suretiyle Hazine ve Dış Ticaret
Müsteşarlığı tarafından tespit olunur.
Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlık, Vekaletin veya tavzif edeceği
mercilerin Cumhuriyet müddeiumumiliğine yazılı müracaatta bulunmasıyla müdahil
sıfatını iktisap eder.
Madde 5 Bakanlar Kurulunca ittihaz olunacak karara muhalif hareketler için
1447 numaralı kanunla sair kanunlarda müdahil sıfatını iktisap eder.
(*)
7 Mayıs 1985 tarih ve 3196 sayılı kanun ile değiştirilmiştir.
4
(*)
Ek Madde 1 Maliye müfettişleri ile Maliye müfettiş muavinleri, hesap uzman
ve yardımcıları, Hazine kontrolörleri ve stajyer Hazine kontrolörleri ve kambiyo
murakabe mercileri bu kanun hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında tetkikat ve
tahkikat yapmak ve tahkikat sırasında suç emareleri bulunursa maznunlar ve suçla ilgili
görülenler nezdinde Ceza Mahkemeleri Usulü Kanununun zabıt ve arama hakkındaki
hükümleri gereğince muamele ifa etmek salahiyetini haizdir.
(**)
Ek Madde 2 Muhacir ve mültecilerin İskan Kanununun 31 inci maddesi
haricinde, menkul ve gayrimenkul mallarının bedeli ve ellerindeki nakitler karşılığında
yapacakları ithalat bu kanun hükümlerine tabidir.
Hariçteki servetlerin tevsik şekli, getirilecek malların cins ve nev'i ile ithal için
müracaat zamanı ve Maliye Bakanlığınca verilecek müsaadelerin geçerlik süresi ve
konuyla alakalı diğer hususlar ayrı bir Bakanlar Kurulu Kararı ile tesbit olunur.
Bu kanun yürürlükte kaldığı müddetçe İskan Kanununun 32 nci maddesinin ithal
edilecek eşyaların cins ve nev'inin tahdit ve tayin eden hükmü ile 33 üncü maddesi
uygulanmaz.
Geçici Madde 2510 sayılı kanunun 32 nci maddesi şumulüne giren
müracaatlardan bu kanunun neşri tarihinde henüz Maliye Bakanlığınca ithal
mücaadesine bağlanmamış olanlar hakkında da bu kanun hükümleri uygulanır.
(*)
Ek Madde 3 Bu kanuna aykırı fiilleri ihbar edenlerle suç delillerinin
tesbitinde hizmeti görülenlere, hangi hallerde ikramiye verileceği ve verilecek
ikramiyenin miktar ve nispeti Bakanlar Kurulu kararı ile tespit olunur.
Ancak verilecek ikramiyenin miktarı, bu, kanun mucibince hükmolunacak para

cezalarından tahsil edilecek miktarın % 45’ini geçemez.
(****)
Ek Madde 4 Bu Kanuna göre gerçek ve tüzelkişiler hakkında
hükmolunacak para cezalarıyla 1 inci maddeye göre alınan karalar uyarınca tahsili
gereken alacaklar hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında
Kanun hükümleri uygulanır.
(***)
Ek Madde 5 Bu Kanunun 1 inci maddesine göre Bakanlar Kurulunca alınan
kararlarda lehe değişiklik yapılması veya bu kararların yürürlükten kaldırılması
hallerinde; değiştirilen veya kaldırılan kararlara aykırı davranışta bulunmuş olanlar
hakkında, failin lehine olan kararlar ve kanun hükümleri tatbik ve infaz olunur.
Madde 6Bu Kanun neşri tarihinden üç sene müddetle muteberdir.
(*)
15 Şubat 1954 tarih ve 6258 sayılı kanun ile değiştirilmiştir.
(**)
8 Mart 1966 tarih ve 753 sayılı kanun ile değiştirilmiştir.
(****)
15 Şubat 1989 tarih ve 3521 sayılı kanun ile değiştirilmiştir.
(***)
7 Mayıs 1985 tarih ve 3196 sayılı kanun ile değiştirilmiştir.
5
Madde 7 Bu Kanun hükümlerinin icrasına Bakanlar Kurulu memurdur.
(*)
Geçici Madde 1 Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce 1567 sayılı Kanunun 3
üncü maddesinin (b) bendine istinaden kesinleşen mahkeme kararları ile hükmolunan,
ancak henüz tahsil edilmemiş bulunan para cezalarına esas teşkil eden yurda
getirilmesi gereken kıymetin ödeme tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
alış kurları üzerinden yüzde beşinin, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren doksan
gün içinde ilgili vergi dairesine ödenmesi veya bu Kanunun yürürlük tarihinden önce
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre
kısmen tahsil edilen para cezasının yurda getirilmesi gereken kıymetin başvuru
tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası alış kurları üzerinden hesap edilen
tutarının yüzde beşine tekabül ettiğinin tespiti halinde, kesinleşmiş mahkeme kararları
bütün neticeleri ile ortadan kalkar. Fazla ödenen tutarlar iade edilmez.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren doksan gün içinde yükümlü
oldukları kıymetleri cari kurdan yurda getirenlerin, cari kur üzerinden hesaplanan
değer ile defter kayıtlarında yer alan ihracat bedeli arasındaki fark, pasifte bir fon
hesabında izlenir. Bu fon sermayeye eklenmesi halinde gelir veya kurumlar vergisine
tabi tutulmaz.
(*)
Geçici Madde 2 Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce 1567 sayılı Kanuna
istinaden yürürlüğe konulan mevzuat hükümleri uyarınca süresi içinde zorunlu döviz
ve efektif devir ve satış yükümlülüklerini yerine getirmeyen yetkili müesseseler ve
kıymetli maden aracı kuruluşları, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren yüzelli gün
içinde devirle yükümlü oldukları kıymetin yüzde birine tekabül eden tutarın, ödeme
tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası alış kurları üzerinden Türk Lirası
karşılığını ilgili vergi dairesine ödemeleri halinde, bu konuda açılmış davalar ile idarî
işlemler bütün neticeleri ile ortadan kalkar.
Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini
Koruma Hakkında Kanun hükümlerine göre haklarında kambiyo takibi başlatılan,
ancak henüz yargıya intikal ettirilmeyenlerin, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren
yüzelli gün içinde yükümlü oldukları kıymeti yurda getirmeleri halinde bu konuda
yürütülen idarî işlemler ortadan kalkar. Bu hüküm çerçevesinde yurda getirilen
kıymetler için cari kur uygulanır.
Kanunun yayımı tarihinden itibaren en çok yüzseksen gün içinde kambiyo
takibine konu kıymetin yüzde dördüne tekabül eden tutarın ödeme tarihindeki Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankası alış kurları üzerinden Türk Lirası karşılığını ilgili vergi
dairesine ödemeleri halinde, bu konuda açılmış davalar ile idarî işlemler ortadan
kalkar.
25.2.2003 tarihli ve 4811 sayılı Vergi Barışı Kanunundan yararlanarak adlarına

salınan vergileri ödeyen ya da ödeme plânına bağlatan ihracatçı gözüken malî
kuruluşlar hakkında geçici 2 nci maddedeki yüzde dört oran yüzde bir olarak
uygulanır.
(*)
6 Ağustos 2003 tarih ve 25191 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan 4961 sayılı
6
İHRACATI GELİŞTİRMEK AMACI İLE VERGİLERLE
İLGİLİ OLARAK HÜKÜMETÇE ALINACAK
TEDBİRLERE DAİR KANUN
Resmi Gazete Tarihi: 5 Temmuz 1963
Kabul Tarihi: 27 Haziran 1963
Madde 1 Ürünlerimize dışsatım gücü kazandırmak ve müteahhitlik hizmetlerini
özendirmek amacıyla aşağıda belirtilen önlemlerin alınmasına;
a) Ürünlerimize dışsatım gücü kazandırmak ve dışsatımı özendirmek, amacıyla

bunların belgelerle belirlenecek dışsatım fiyatlarına giren vergi, resim, harç ve
benzerleri etkiler yapan diğer yükümlülükleri, bağışıklık ve ayrıcalıklar tanımak ya da
iade suretiyle ve gerektiğinde yürürlükte bulunan mali mevzuattaki dışsatıma ilişkin
bağışıklık, geçici kabul ve iade hükümlerini de geride bırakarak tamamen ya da kısmen
gidermeye ve bu amaçla gerekli usulleri saptamaya, bunların uygulanmasını
sağlayacak koşulları hazırlamaya, bu usul ve koşullarda gerekli değişiklikleri yapmaya,
b) Yurtdışı Müteahhitlik hizmetlerindeki vergi yükünü azaltmak için, Türkiye'ye
giren net döviz girdisi üzerinden belirlenecek bir oranda vergi iadesi yapmaya,
c) Yabancı kuruluşlarca tümü ya da bir bölümü finanse edilen yurtiçi
yatırımlardan uluslararası ihaleye çıkarılanların gerçekleştirilmesini yüklenen yerli
müteahhitlerin, finanse eden kuruluşlarca T.C. Merkez Bankasına transfer edilen ve
Türkiye'de kalan dövizlerin miktarı üzerinden belirlenecek bir oranda vergi iadesinden
yararlandırmaya,
Bakanlar Kurulu Yetkilidir.
Dışsatım, yurtdışı müteahhitlik ve yurtiçi yatırımlardan uluslararası ihaleye

çıkarılanların gerçekleştirilmesini yüklenen yerli müteahhitlerin, bu hizmetlerden
dolayı vergi iadesi olanaklarından haksız olarak yararlanıldığının saptanması halinde,
bu yolla elde olunan vergi iadeleri ilgililerden 6183 sayılı Yasa hükümleri uyarınca
geri alınır. (Bu Madde 28 Eylül 1979 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan 34 sayılı
KHK ile yukarıdaki biçimde değiştirilmiştir.)
Madde 2 Yürürlükten kaldırılmıştır.
Madde 3 Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 4 Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.
7
DIŞ TİCARETİN DÜZENLENMESİ HAKKINDA KANUN
Kabul Tarihi: 2 Şubat 1984
Amaç ve Kapsam
Madde 1 Dış ticaretin ülke eko numarası yararına düzenlenmesini sağlamak
amacıyla ithalat, ihracat ve diğer dış ticaret işlemleri üzerine vergi ve benzeri
yükümlülükler dışında ek mali yükümlülükler konulması ve kaldırılması, bu
yükümlülüklere ilişkin esasların tespit edilmesi ve oluşan fonların kullanılması bu
Kanun hükümlerine göre yürütülür.
Yetki
Madde 2 Bakanlar Kurulu bu Kanun kapsamındaki konularda düzenlemeler

yapmaya yetkilidir.
Ek Mali Yükümlülükler
Madde 3 İthalat, ihracat veya dış ticaret işlemleri üzerine konulan ek mali
yükümlülüklerin nevi, miktarı, tahsili, takibi, iadesi, gerektiğinde bütçeye irat
kaydedilmesi, bir fonda toplanması ve fonun kullanım esasları Bakanlar Kurulu
kararında gösterilir.
Ek mali yükümlülüklerin tahsilinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil

Usulü Hakkında Kanun uygulanır.
Müeyyide
Madde 4 Bakanlar Kurulu kararıyla tahsil edilen ek mali yükümlülükleri yerine
getirmeden ithalat, ihracat veya diğer dış ticaret işlemlerini gerçekleştirenler,
Numarasıksan ek mali yükümlülüğün iki katı para cezasına çarptırılırlar.
Yürür lük
Yürütme
Madde 6 Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.
8
KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU
Resmi Gazete Tarihi: 2 Kasım 1984
Kabul Tarihi: 25 Ekim 1984
BİRİNCİ KISIM
Mükellefiyet
BİRİNCİ BÖLÜM
Verginin Konusu
Verginin Konusunu Teşkil Eden İşlemler
(*)
Madde 1 Türkiye'de yapılan aşağıdaki işlemler katma değer vergisine tabidir:
1. Ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan
teslim ve hizmetler,
2. Her türlü mal ve hizmet ithalatı,
3. Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler:
a) Posta, telefon, telgraf, teleks ve bunlara benzer hizmetler ile radyo ve
televizyon hizmetleri,
b) SporToto oynanması, piyango tertiplenmesi (Millî Piyango dahil), at yarışları
ve diğer müşterek bahis ve talih oyunları tertiplenmesi, oynanması,
c) Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler ile profesyonel
sporcuların katıldığı sportif faaliyetler, maçlar, yarışlar ve yarışmalar tertiplenmesi,
gösterilmesi,
d) Müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan satışlar,
e) Boru hattı ile ham petrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınmaları,
f) Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların
kiralanması işlemleri,
g) Genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile
bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki
(*)
31 Temmuz 2004 tarih ve 25539 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan 5228 sayılı
9
kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen
müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer
müesseselerin ticarî, sınaî, ziraî ve meslekî nitelikteki teslim ve hizmetleri,
h) Rekabet eşitsizliğini gidermek maksadıyla isteğe bağlı mükellefiyetler

suretiyle vergilendirilecek teslim ve hizmetler.
Ticari, sınaî, ziraî faaliyet ile serbest meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve
niteliği Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre; Gelir Vergisi Kanununda açıklık
bulunmadığı hallerde, Türk Ticaret Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre
tayin ve tespit edilir.
Bu faaliyetlerin kanunların veya resmî makamların gösterdiği gerek üzerine

yapılması, bunları yapanların hukukî statü ve kişilikleri, Türk tabiyetinde bulunup
bulunmamaları, ikametgâh veya işyerlerinin yahut kanunî merkez veya iş
merkezlerinin Türkiye'de olup olmaması işlemlerin mahiyetini değiştirmez ve
vergilendirmeye mani teşkil etmez.
İthalatın kamu sektörü, özel sektör veya herhangi bir gerçek veya tüzelkişi
tarafından yapılması veya herhangi bir şekil ve surette gerçekleştirilmesi, özellik
taşıması vergilendirmeye tesir etmez.
Teslim
(*)
Madde 2 1. Teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun
adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesidir. Bir malın
alıcı veya onun adına hareket edenlerin gösterdiği yere veya kişilere tevdii teslim
hükmündedir. Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi halinde,
malın nakliyesinin başlatılması veya nakliyeci veya sürücüye tevdi edilmesi de mal
teslimidir.
2. Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının iki veya daha fazla kimse tarafından
zincirleme âkit yapılmak suretiyle, malın bu arada el değiştirmeden doğrudan sonuncu
kişiye devredilmesi halinde, aradaki safhaların her biri ayrı bir teslimdir.
3. Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri şekillerdeki dağıtımlar da mal
teslimidir.
4. Kap ve ambalajlar ile döküntü ve tali maddelerin geri verilmesinin mutat
olduğu hallerde teslim, bunlar dışında kalan maddeler itibariyle yapılmış sayılır.
Bunların yerine aynı cins ve mahiyette kap ve ambalajlar ile döküntü tali maddelerin
geri verilmesinde de aynı hüküm uygulanır.
5. Trampa iki ayrı teslim hükmündedir.
Teslim Sayılan Haller
(*)
20 Haziran 1986 tarih ve 19140 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan 3297 sayılı
10
Madde 3 Aşağıdaki haller teslim sayılır:
a) Vergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun, vergiye tabi işlemler
dışındaki amaçlarla işletmeden çekilmesi, vergiye tabi malların işletme personeline
ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesi,
b) Vergiye tabi malların, üretilip teslimi vergiden istisna edilmiş olan mallar için
her ne suretle olursa olsun kullanılması veya sarfı,
c) Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyedliğin devri,
d) 4369 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Hizmet
Madde 4 1. Hizmet, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan
işlemlerdir.
Bu işlemler; bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak,
temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi
yapmamayı taahhüt etmek gibi, şekillerde gerçekleşebilir.
2. Bir hizmetin karşılığının bir mal teslimi veya diğer bir hizmet olması halinde
bunların her biri ayrı işlem olup, hizmet veya teslim hükümlerine göre ayrı ayrı
vergilendirilirler.
Hizmet Sayılan Haller
Madde 5 Vergiye tabi bir hizmetten, işletme sahibinin, işletme personelinin veya
diğer şahısların karşılıksız yararlandırılması hizmet sayılır.
İşlemlerin Tür kiye'de Yapılması
(*)
Madde 6 İşlemlerin Türkiye'de yapılması:
a) Malların teslim anında Türkiye'de bulunmasını,
b) Hizmetin Türkiye'de yapılmasını veya hizmetten Türkiye'de faydalanılmasını,
ifade eder.,
Uluslarar ası Taşıma İşleri
Madde 7 Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık ile transit
taşıma işlerinde, hizmetin iç parkura isabet eden kısmı Türkiye'de yapılmış sayılır.
İKİNCİ BÖLÜM
(*)
29 Ocak 2000 tarih ve 23948 namaralı Resmi Gazete’de yayımlanan 4503 sayılı
11
Mükellef ve Vergi Sorumlusu
Mükellef
(**)
Madde 8 1. Katma Değer Vergisinin Mükellefi:
a) Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde bu işleri yapanlar,
b) İthalatta mal ve hizmet ithal edenler,
c) Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar,
d) PTT İşletme Genel Müdürlüğü ve radyo ve televizyon kurumları,
e) SporToto, piyango (Millî Piyango dahil) ve benzeri oyunlarda oyunların
teşkilat müdürlükleri,
f) At yarışları ve diğer müşterek bahis ve talih oyunlarında bunları tertipleyenler,
g) 1 inci maddenin 3 üncü fıkrasının (c) bendine giren hallerde bunları
tertipleyenler veya gösterenler,
h) Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakları kiraya
verenler,
ı) İsteğe bağlı mükellefiyette talepte bulunanlardır.
2. Vergiye tabi bir işlem sözkonusu olmadığı veya katma değer vergisini fatura

veya benzeri vesikalarda göstermeye hakkı bulunmadığı halde; düzenlediği bu tür
vesikalarda katma değer vergisi gösterenler, bu vergiyi ödemekle mükelleftirler. Bu
husus kanuna göre borçlu oldukları vergi tutarından daha yüksek bir meblağı gösteren
mükellefler için de geçerlidir. Bu gibi sebeplerle fazla ödenen vergiler, Maliye
Bakanlığının belirleyeceği usul ve esaslara göre ilgililere iade edilir.
Vergi Sorumlusu
(*)
Madde 9 1. Mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî
merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde
Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi
işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir.
(**)
2 Ocak 2004 tarih ve 25334 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan 5035 sayılı
(*)
12
2. Fiilî yada kaydî envanter sırasında belgesiz mal bulundurulduğu veya belgesiz
hizmet satın alındığının tespiti halinde, bu alışlar nedeniyle ziyaa uğratılan katma değer
vergisi, belgesiz mal bulunduran veya hizmet satın alan mükelleften aranır.
Belgesiz mal bulundurdukları veya hizmet satın aldıkları tespit edilen

mükelleflere, bu mal ve hizmetlere ait alış belgelerinin ibrazı için tespit tarihinden
itibaren 10 günlük bir süre verilir. Bu süre içinde alış belgelerinin ibraz edilememesi
halinde, belgesi ibraz edilemeyen mal ve hizmetlerin tespit tarihindeki emsal bedeli
üzerinden hesaplanan katma değer vergisi, alışlarını belgeleyemeyen mükellef adına
re'sen tarhedilir. Bu tarhiyata vergi ziyaı cezası uygulanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Vergiyi Doğuran Olay
Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Gelmesi
(*)
Madde 10 Vergiyi Doğuran Olay:
a) Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması,
b) Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri
belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere
fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi,
c) Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda
mutabık kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin yapılması,
d) Komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda,

malların alıcıya teslimi,
e) Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi halinde, malın
nakliyesine başlanması veya nakliyeci veya sürücüye tevdii,
f) 4369 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmıştır.
g) Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri enerji dağıtım veya
kullanımlarında bunların bedellerinin tahakkuk ettirilmesi,
h) 3316 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmıştır.
ı) İthalatta, Gümrük Kanununa göre gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin

başlaması, gümrük vergisine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin
tescili,
(*)
13
j) İkametgâhı, işyeri, kanunî merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanlar
tarafından yabancı ülkeler ile Türkiye arasında yapılan taşımacılık ile transit
taşımacılıkta gümrük bölgesine girilmesi veya gümrük bölgesinden çıkılması,
anında meydana gelir.
İKİNCİ KISIM
İstisnalar
BİRİNCİ BÖLÜM
İhracat İstisnası
Mal ve Hizmet İhracatı
(*)
Madde 11 1. Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır:
a) İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler ile yurt dışındaki müşteriler
için yapılan hizmetler ve karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming anlaşmaları
çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye'de verilen roaming hizmetleri,
b) Türkiye'de ikamet etmeyen yolcuların satınalarak Türkiye dışına götürdükleri
malların teslimi anında Katma Değer Vergisi tahsil edilir. Ancak gümrükten malın
çıkışı anında fatura veya belgenin ibrazında tahsil edilen Katma Değer Vergisi iade
olunur.
Türkiye'de ikametgâhı, işyeri, kanuni ve iş merkezi bulunmayanların taşımacılık
faaliyetlerine ilişkin olarak satın alacakları mal ve hizmetler ile fuar, panayır ve
sergilere katılımları dolayısıyla satın alacakları mal ve hizmetler nedeniyle ödedikleri
katma değer vergisi, karşılıklı olmak kaydıyla iade edilir.
Maliye Bakanlığı iadeden faydalanacak mal ve hizmetler ile uygulamaya ilişkin
usul ve esasları tespit etmeye yetkilidir.
c) İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara
ait katma değer vergisi, ihracatçılar tarafından ödenmez. Mükelleflerce tahsil
edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi
dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur.
Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren 3
ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur.
İhracatın yukarıdaki şartlara uygun gerçekleştirilmemesi halinde, tecil olunan

vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil
Usulü Hakkında Kanunun 51'inci maddesine göre belirlenen gecikme zammıyla
birlikte tahsil olunur. Ancak, ihraç edilmek şartıyla teslim edilen malların Vergi Usul
(*)
14
Kanununda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle ihraç edilmemesi halinde, tecil edilen
vergi tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanunun 48'inci maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile
birlikte tahsil edilir.
Tecil veya terkin edilen bu vergiler hakkında ihracatçılar bakımından bu
Kanunun 32'inci maddesi hükmü uygulanmaz.
İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilecek Katma Değer Vergisi
ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan vergiden imalatçı
aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin düşülmesinden sonra
kalan tutardan fazla olamaz.
İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilmesi gereken Katma Değer
Vergisi ihracat işlemlerinin tamamlanmasından sonra yapılır. İade veya tecil olunacak
vergi miktarı mükellefin ilgili dönem beyannamesinde yer alan bilgiler mukayese
edilmek suretiyle hesaplanır.
İhracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle üç ay içinde
gerçekleştirilememesi halinde, en geç üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren onbeş
gün içinde başvuran ihracatçılara, Maliye Bakanlığınca veya Bakanlığın uygun
görmesi halinde vergi dairelerince üç aya kadar ek süre verilebilir.
2. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, Katma Değer Vergisi tahsil edilmeden teslim
edilecek mal miktarını; ihracatçı ve ihracatçıya mal teslim edenlerin her biri için, bir
önceki yıl iş hacmi, cari yıldaki işlemler ve vergi alacağının emniyet altına alınması
amacıyla gerekli görülen hallerde sınırlamaya ve bu istisnaların uygulamasına ilişkin
usul ve esaslar ile istisnanın uygulanacağı asgari miktarları tespite yetkilidir.
İhracat Teslimi ve Yurt Dışındaki Müşteriler İçin Yapılan Hizmetler
(*)
Madde 12 1. Bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için aşağıdaki şartlar
yerine getirilmiş olmalıdır:
a) Teslim yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya ya da
yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılmalıdır.
b) Teslim konusu mal Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinden çıkarak bir dış
ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olmalı ya da yurt dışındaki müşteriye
gönderilmek üzere yetkili gümrük antreposuna konulmalıdır. Teslim konusu malın
ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket eden yurt içindeki firmalar veya
bizzat alıcı tarafından işlenmesi veya herhangi bir şekilde değerlendirilmesi durumu
değiştirmez.
İhracat teslimi yapılacak yetkili gümrük antrepoları ile buralarda düzenlenmesi

zorunlu belgeleri belirlemeye, konulacak mal miktarı ve cinsi ile bunların antrepoda
(*)
24 Nisan 2003 tarih ve 25088 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan 4842 sayılı
15
bekleme sürelerine ilişkin olarak sınırlama getirmeye, Gümrük Müsteşarlığının görüşü
alınmak suretiyle, Maliye Bakanlığı yetkilidir.
Gümrük antreposuna konulan malın ihracatının belirlenen sürede veya şartlara

uygun olarak gerçekleşmemesi veya tevsik edilememesi hallerinde; ziyaa uğratılan
vergi, buna ilişkin olarak kesilecek ceza ve hesaplanacak gecikme faizinin
ödenmesinden katma değer vergisi iadesi alanla birlikte antrepo işleticisi de
müteselsilen sorumludur.
2. Yurt dışındaki müşteri tabiri; ikametgâhı, işyeri, kanunî ve iş merkezi yurt
dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir firmanın yurt dışında kendi adına
müstakilen faaliyet gösteren şubelerini ifade eder. Bir hizmetin yurt dışındaki
müşteriler için yapılan hizmet sayılabilmesi için aşağıdaki şartlar yerine getirilmiş
olmalıdır.
a) Hizmetler yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olmalıdır.
b) Hizmetten yurt dışında faydalanılmalıdır.
İKİNCİ BÖLÜM
Araçlar, Kıymetli Maden ve Petrol Aramaları ile Ulusal Güvenlik

Harcamaları ve Yatırımlarda İstisna
(*)
Madde 13 Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır.
a) Faaliyetleri kısmen veya tamamen deniz, hava ve demiryolu taşıma
araçlarının, yüzer tesis ve araçların kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan
mükelleflere bu amaçla yapılan deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının, yüzer
tesis ve araçlarının teslimleri, bu araçların imal ve inşaası ile ilgili olarak yapılan teslim
ve hizmetler ile bunların tadili, onarım ve bakımı şeklinde ortaya çıkan hizmetler,
b) Deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında yapılan
hizmetler,
c) Altın, gümüş ve platin ile ilgili arama, işletme, zenginleştirme ve rafinaj
faaliyetleri ile 6326 sayılı Petrol Kanunu hükümlerine göre yapılan petrol arama
faaliyetlerine ilişkin olmak üzere, bu faaliyetleri yürütenlere yapılan teslim ve
hizmetler,
d) Yatırım Teşvik Belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makina ve
teçhizat teslimleri (Şu kadar ki, yatırımın teşvik belgesinde öngörüldüğü şekilde
gerçekleşmemesi halinde, zamanında alınmayan vergi alıcıdan, vergi ziyaı cezası
uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir. Zamanında alınmayan vergiler ile
vergi cezalarında zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren
durumun meydana geldiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlar).
(*)
16
e) Limanlar ve hava meydanlarının inşası, yenilenmesi ve genişletilmesi işlerini
fiilen kendisi yapan veya yaptıran mükelleflere bu işlere ilişkin olarak yapılan mal
teslimleri ve inşaat taahhüt işleri,
f) Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik

Komutanlığı, Savunma Sanayii Müsteşarlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı,
Emniyet Genel Müdürlüğü ve Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğüne milli savunma
ve iç güvenlik ihtiyaçları için uçak, helikopter, gemi, denizaltı, tank, panzer, zırhlı
personel taşıyıcı, roket, füze ve benzeri araçlar, silah, mühimmat, silah malzeme,
teçhizat ve sistemleri ile bunların araştırmageliştirme, yazılım, üretim, montaj, yedek
parça, bakımonarım ve modernizasyonuna ilişkin olarak yapılan teslim ve hizmetler
ve bu teslim ve hizmetleri gerçekleştirenlere bu kapsamda yapılacak olan, miktarı ve
nitelikleri yukarıda sayılan kuruluşlarca onaylanan teslim ve hizmetler.
Bakanlar Kurulu, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesinde yer alan
ve ilgili yılda uygulanmakta olan haddi, istisna uygulamasında asgari tutar olarak
belirlemeye ve belirlenen bu tutarı iki katına kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye
yetkilidir. Maliye Bakanlığı, istisna kapsamına girecek teslim ve hizmetleri
tanımlamaya, istisnaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Taşımacılık İstisnası
Transit Taşımacılık
Madde 14 1. Transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık
işlerinde, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek taşıma işleri vergiden müstesnadır.
2. Bu istisna, ikametgâhı, kanunî merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan
mükelleflere, ilgili ülkeler itibariyle karşılıklı olmak şartıyla tanınır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Diplomatik İstisnalar
Diplomatik İstisnalar
a) Karşılıklı olmak kaydıyla, yabancı devletlerin Türkiye'deki diplomatik

temsilciliklerine, konsolosluklarına ve bunların diplomatik haklara sahip mensuplarına
yapılan teslim ve hizmetler,
b) Uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası

kuruluşlara ve bunların mensuplarına yapılan teslim ve hizmetler,
2. Bu istisnaların uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile istisnanın
uygulanacağı asgarî miktarları tespite Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.
17
BEŞİNCİ BÖLÜM
İthalat İstisnası
İthalat İstisnası
(*)
a) Bu Kanuna göre teslimleri vergiden istisna edilen mal ve hizmetlerin ithali,
b) 4458 sayılı Gümrük Kanununun 167 nci maddesi [(5) numaralı fıkrasının (a)
bendi ile (7) numaralı fıkrası hariç], geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri
gelen eşyaya ilişkin hükümleri kapsamında gümrük vergisinden muaf veya müstesna
olan eşyanın ithali, (Bu Kanunun 11 inci maddesinde düzenlenen ihracat istisnasından
yararlanarak ihraç olunan ancak, Gümrük Kanununun 168, 169 ve 170 inci
maddelerinde belirtildiği şekilde geri gelen eşyanın ithalat istisnasından
faydalanabilmesi için, bu eşyayla ilgili olarak ihracat istisnasından faydalanılan
miktarın gümrük idarelerine ödenmesi veya bu miktar kadar teminat gösterilmesi
şarttır.)
c) Gümrük Kanunundaki transit ve gümrük antrepo rejimleri ile geçici depolama
ve serbest bölge hükümlerinin uygulandığı mallar,
2. Gümrük Kanununa göre geri gelen eşyanın dışarıda bir işleme tabi tutulması

veya asli kısmına bir ilave yapılması halinde eşyanın kazandığı değer farkı istisnaya
dahil değildir.
ALTINCI BÖLÜM
Sosyal ve Askerî Amaçlı İstisnalar la Diğer İstisnalar
Sosyal ve Askerî Amaçlı İstisnalar la Diğer İstisnalar
(*)
Madde 17 1. Kültür ve Eğitim Amacı Taşıyan İstisnalar:
Genel ve katma bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler, köyler, bunların
teşkil ettikleri birlikler, üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan
kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, siyasî
partiler ve sendikalar, kanunla kurulan veya tüzelkişiliği haiz emekli ve yardım
sandıkları, kamu menfaatine yararlı dernekler, tarımsal amaçlı kooperatifler ve
Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıfların:
a) İlim, fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmek amacıyla
yaptıkları teslim ve hizmetleri,
(*)
(*)
31 Aralık 2004 tarih ve 25687 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan 5281 sayılı
18
b) Tiyatro, konser salonu, kütüphane, sergi, okuma ve konferans salonları ile
spor tesisleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri kültür ve eğitim
faaliyetlerine ilişkin teslim ve hizmetleri,
2. Sosyal Amaç Taşıyan İstisnalar:
a) Yukarıda sayılan kurum ve kuruluşların hastane, nekahathane, klinik,

dispanser, prevantoryum, sanatoryum, kan bankası ve organ nakline mahsus bankalar,
anıtlar, botanik ve zooloji bahçeleri, parklar ile veteriner, bakteriyoloji, seroloji ve
distofajin laboratuvarları gibi kuruluşlar, öğrenci veya yetiştirme yurtları, yaşlı ve sakat
bakım ve huzurevleri, parasız fukara aşevleri, düşkünevleri ve yetimhaneleri işletmek
veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri kuruluş amaçlarına uygun teslim ve hizmetleri,
b) Üniversite ve yüksekokullar ile 8.6.1965 tarihli ve 625 sayılı Kanun
hükümlerine tâbi özel okullar tarafından ilgili dönemdeki kapasitelerinin %10'unu
geçmemek üzere verilen bedelsiz eğitim ve öğretim hizmetleri, kanunların gösterdiği
gerek üzerine bedelsiz olarak yapılan mal teslimi ve hizmet ifaları, birinci fıkrada
sayılan kurum ve kuruluşlara bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet
ifaları ile fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve
vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda
maddelerinin teslimi,
c) Yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilcilik ve konsoloslukları ile
yabancı hayır ve yardım kurumlarına, bu maddenin 1 numaralı fıkrasında sayılan
kurum ve kuruluşlara bedelsiz olarak yapacakları teslim ve hizmetlere ilişkin olarak
yapılan teslim ve hizmetler.
Maliye Bakanlığı, istisna kapsamına girecek mal ve hizmetler ile bunların asgari
tutarlarını ve bu bendin uygulamasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye yetkilidir.
d) 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki
tescilli taşınmaz kültür varlıklarının rölöve, restorasyon ve restitüsyon projelerine
münhasır olmak üzere, bu projelendirmelerden yararlananlara verilen mimarlık
hizmetleri ile projelerin uygulanması kapsamında yapılacak teslimler.
İstisna kapsamına girecek mal ve hizmetler ile bunların asgarî standartları ve bu
bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca çıkarılacak bir
yönetmelikle belirlenir.
e) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, kanunlarla kendilerine

verilen görev gereği ve kuruluş amaçlarına uygun ruhsat, izin, onay ve benzeri
hizmetleri ile bu hizmetlerle ilgili olarak kullanılacak basılı kâğıtların bu kuruluşlar
tarafından teslimi (motorlu taşıtlar tescil plaka teslimleri hariç),
3. Askeri Amaç Taşıyan İstisnalar:
a) Askeri fabrika, tersane ve atölyelerin kuruluş amaçlarına uygun olarak
yaptıkları teslim ve hizmetler,
19
b) 3297 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmıştır.
c) 3099 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmıştır.
4. Diğer İstisnalar:
a) Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf esnaf ile basit usulde
vergilendirilen mükellefler tarafından yapılan teslim ve hizmetler,
b) Gelir Vergisi Kanununa göre gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler ile
aynı Kanunun 66'ncı maddesine göre vergiden muaf olan serbest meslek erbabı
tarafından yapılan teslim ve hizmetler,
c) Gelir Vergisi Kanununun 81 inci maddesinde belirtilen işlemler ile Kurumlar
Vergisi Kanununa göre yapılan devir ve bölünme işlemleri (Bu kapsamda vergiden
istisna edilen işlemler bakımından Katma Değer Vergisi Kanununun 30 uncu
maddesinin (a) bendi hükmü uygulanmaz. İşlem sonunda faaliyetini bırakan, bölünen
veya infisah eden mükelleflerce yüklenilen ve indirilemeyen vergiler, faaliyete
başlayan veya devir ve bölünme sonrasında devredilen veya bölünen kurumların
varlıklarını devralan mükellefler tarafından mükerrer indirime yol açmayacak şekilde
indirim konusu yapılır.),
d) İktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri,
e) Banka ve sigorta muameleleri vergisi kapsamına giren işlemler ve tali
acenteler dahil sigorta acente ve prodüktörlerinin sigorta muamelelerine ilişkin
işlemleri ile Kurumlar Vergisi Kanununun 7 nci maddesinin (24) numaralı bendinde
belirtilen kurumların kredi teminatı sağlama işlemleri,
f) Darphane ve Damga Matbaası tarafından yapılan teslim ve hizmetler ile Milli
Piyango İdaresi Genel Müdürlüğünce düzenlenen piyango, sayısal loto, hemen kazan
ve benzeri oyunların tertiplenmesi veya oynanması,
g) Külçe altın, külçe gümüş, kıymetli taşlar (elmas, pırlanta, yakut, zümrüt,
topaz, safir, zebercet, inci, kübik virconia) döviz, para, damga pulu, değerli kâğıtlar,
hisse senedi, tahvil ile metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt, cam hurda ve atıkları (hurda
metalden elde edilen külçeler dahil) teslimi,
h) Ziraî amaçlı su teslimleri ile köy tüzel kişiliklerince köyde ikamet edenlere
yapılan ticarî amaçlı olmayan perakende içme suyu teslimleri , kamu kuruluşları,
tarımsal kooperatifler ve çiftçi birliklerince yapılan arazi ıslahına ait hizmetler,
ı) Serbest bölgelerde verilen hizmetler,
j) Boru hattı ile yapılan yabancı ham petrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınması
hizmetleri,
k) Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin kurulması amacıyla
oluşturulan iktisadi işletmelerin arsa ve işyeri teslimleri ile konut yapı kooperatiflerinin
üyelerine konut teslimleri.
20
l) 30.1.2002 tarihli ve 4743 sayılı Kanun hükümlerine göre kurulan varlık
yönetim şirketlerinin bankalar, özel finans kurumları ve diğer mali kurumlardan
devraldığı alacakların tahsili amacıyla bu alacakların teminatını oluşturan mal ve
hakların (müzayede mahallinde satışı dahil) teslimi ile aynı Kanuna göre finansal
yeniden yapılandırma çerçeve anlaşmaları hükümleri kapsamında yeniden
yapılandırılan borçların ödenmemesi nedeniyle bu borçların teminatını oluşturan mal
ve hakların (müzayede mahallinde satışı dahil) teslimi,
m) Bankalar Kanunu uyarınca; mal ve hakların Tasarruf Mevduatı Sigorta
Fonuna teslimi ile bunların Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından (müzayede
mahallinde satışı dahil) teslimi, bu Fonun devraldığı alacakların tahsili amacıyla,
bunların teminatını oluşturan mal ve hakların (müzayede mahallinde satışı dahil)
teslimi ve temettü hariç ortaklık haklarıyla yönetim ve denetimleri devralınan
şirketlerin aktiflerinin Fon alacaklarının tahsili amacıyla (müzayede mahallerinde
yapılan satışlar dahil) teslimi,
Bu istisna işlem bedelinden Fona intikal eden tutarla orantılı uygulanır.
n) Basın, Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğüne verilen haber hizmetleri.
o) Gümrük antrepoları ve geçici depolama yerleri ile gümrük hizmetlerinin
verildiği gümrüklü sahalarda; ithalat ve ihracat işlemlerine konu mallar için verilen
ardiye, depolama ve terminal hizmetleri ile vergisiz satış yapılan işyerlerinin ve bu
işyerlerine ait depo ve ardiye gibi bağımsız birimlerin kiralanması,
p) Hazine ve Arsa Ofisi Genel Müdürlüğünce yapılan taşınmaz mal teslimleri ile
Hazinece yapılan irtifak hakkı tesisi işlemi.
r) Kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisseleri ile
gayrimenkullerinin satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimleri, bankalara borçlu
olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık gayrimenkul ve iştirak hisselerinin
(müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara devir ve teslimleri.
İstisna kapsamındaki kıymetlerin ticaretini yapanların, bu amaçla ellerinde

bulundurdukları gayrimenkul ve iştirak hisselerinin teslimleri istisna kapsamı
dışındadır. Bu şekilde teslim edilen kıymetlerin iktisabında yüklenilen ve teslimin
yapıldığı döneme kadar indirim yoluyla giderilemeyen Katma Değer Vergisi, teslimin
yapıldığı hesap dönemine ilişkin Gelir veya Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde
gider olarak dikkate alınır.
YEDİNCİ BÖLÜM
İstisnadan Vazgeçme ve İstisnaların Sınırı
İstisnadan Vazgeçme
21
(*)
Madde 18 1. Vergiden istisna edilmiş işlemleri yapanlar, ilgili vergi dairesine
yazılı başvuruda bulunarak, belirtecekleri işlem türleri için vergiye tâbi tutulmalarını
talep edebilirler. Bu talebin dilekçede belirtilen ve dilekçe tarihinden sonra ifa edilen
işlemlerin tamamını kapsaması şarttır. Şu kadar ki, mükellefiyetin devam etmekte olan
işlemlere şümulü yoktur.
2. Kamu menfaatine yararlı dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti
tanınan vakıfların kuruluş amaçlarına uygun olarak işletmek veya yönetmek suretiyle
ifa ettikleri teslim ve hizmetlere ilişkin istisnalar hariç olmak üzere, 17 nci maddenin
(1) ve (2) numaralı fıkralarıyla (3) numaralı fıkranın (a) ve (4) numaralı fıkranın (e)
bentlerinde yazılı istisnalar hakkında yukarıdaki (1) numaralı fıkra hükmü
uygulanmaz.
3. İstisnadan vazgeçeceklerin talepleri üzerine, vergi dairesince, vergi

muafiyetleri talep tarihinden itibaren tesis olunur. Bu şekilde mükellef olanlar üç yıl
geçmedikçe mükellefiyetten çıkamazlar. Mükellefler üç yıllık sürenin bitiminden önce
mükellefiyetten çıkma talebinde bulunmadıkları takdirde mükellefiyet yeniden üç yıl
süre ile uzatılmış sayılır.
İstisnaların Sınırı
Madde 19 1. Diğer kanunlardaki vergi muaflık ve istisna hükümleri bu vergi
bakımından geçersizdir. Katma değer vergisine ilişkin istisna ve muafiyetler ancak bu
Kanuna hüküm eklenmek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir.
2. Uluslararası anlaşma hükümleri saklıdır.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Matrah, Nispet ve İndirim
BİRİNCİ BÖLÜM
Matrah
Teslim ve Hizmet İşlemlerinde Matrah
Madde 20 1. Teslim ve hizmet işlemlerinde matrah, bu işlemlerin karşılığını
teşkil eden bedeldir.
2. Bedel deyimi, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar
adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan
veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil
edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade eder.
3. 4369 sayılı Kanunun ile yürürlükten kaldırılmıştır.
(*)
22
4. Belli bir tarifeye göre fiyatı tespit edilen işler ile bedelin biletle tahsil edildiği
hallerde tarife ve bilet bedeli Katma Değer Vergisi dahil edilerek tespit olunur ve vergi
müşteriye ayrıca intikal ettirilmez.
İthalatta Matrah
(*)
Madde 21 İthalatta verginin matrahı aşağıda gösterilen unsurların toplamıdır:
a) İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük vergisinin
kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması halinde
sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri, bunun belli olmadığı hallerde malın
gümrükçe tespit edilecek değeri,
b) İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar,
c) Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve
ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur
parkı gibi ödemeler.
Uluslarar ası Yük ve Yolcu Taşımalarında Matrah
Madde 22 İkametgâhı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanlar
tarafından yabancı ülkeler ile Türkiye arasında yapılan taşımacılık ile transit
taşımacılıkta şahıs ve ton başına kilometre itibariyle yurt içi emsalleri göz önüne
alınmak suretiyle matrah tespitine Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir.
Özel Matrah Şekilleri
(**)
Madde 23 Özel matrah şekilleri şunlardır:
a) SporToto oyununda ve Millî Piyango dahil her türlü piyangoda, oyuna ve
piyangoya katılma bedeli,
b) At yarışları ve diğer müşterek bahis ve talih oyunlarında bu yarış ve oyunlara
katılma karşılığında alınan bedel ile bunların icra edildiği mahallere giriş karşılığında
alınan bedel,
c) Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler ile profesyonel
sporcuların katıldığı sportif faaliyetler, maçlar ve yarışlar ve yarışmalar tertiplenmesi
ve gösterilmesinde bunların icra edildiği mahallere giriş karşılığında alınan bedel ile bu
mahallerde yapılan teslim ve hizmetlerin bedeli,
d) Gümrük depolarında ve müzayede salonlarında yapılan satışlarda kesin satış
bedeli,
(*)
(**)
3099 sayılı kanun ile değiştirilmiştir.
23
e) Altından mamül veya altın ihtiva eden ziynet eşyaları ile sikke altınların teslim
ve ithalinde matrah, külçe altın bedeli düşüldükten sonra kalan miktardır,
f) Maliye ve Gümrük Bakanlığı işin mahiyetini gözönünde tutarak özel matrah
şekilleri tespit etmeye yetkilidir.
Matraha Dahil Olan Unsur lar
Madde 24 Aşağıda yazılı unsurlar matraha dahildir:
a) Teslim alanın gösterdiği yere kadar satıcı tarafından yapılan taşıma, yükleme

ve boşaltma giderleri,
b) Ambalaj giderleri, sigorta, komisyon ve benzeri gider karşılıkları ile vergi,
resim, harç, pay, fon karşılığı gibi unsurlar,
c) Vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar
altında sağlanan hertürlü menfaat, hizmet ve değerler.
Matraha Dahil Olmayan Unsurlar
Madde 25 Aşağıda yazılı unsurlar matraha dahil değildir:
a) Teslim ve hizmet işlemlerinde fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen ticarî
teamüllere uygun miktardaki iskontolar,
b) Hesaplanan katma değer vergisi.
Döviz İle Yapılan İşlemler
Madde 26 Bedelin döviz ile hesaplanması halinde döviz, vergiyi doğuran olayın
meydana geldiği andaki cari kur üzerinden Türk parasına çevrilir. Cari kuru belli
olmayan dövizlerin Türk parasına çevrilmesine ilişkin esasları Maliye ve Gümrük
Bakanlığı belirler.
Emsal Bedeli ve Emsal Ücreti
Madde 27 1. Bedeli bulunmayan veya bilinmeyen işlemler ile bedelin mal,
menfaat, hizmet gibi paradan başka değerler olması halinde matrah işlemin mahiyetine
göre emsal bedeli veya emsal ücretidir.
2. Bedelin emsal bedeline veya emsal ücretine göre açık bir şekilde düşük olduğu
ve bu düşüklüğün mükellefçe haklı bir sebeple açıklanamadığı hallerde de, matrah
olarak emsal bedeli veya emsal ücreti esas alınır.
3. Emsal bedeli ve emsal ücreti Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit
olunur.
24
4. Katma değer vergisi uygulaması bakımından emsal bedelin tayininde genel
idare giderleri ve genel giderlerden mamule düşen hissenin bedele katılması
mecburidir.
5. Serbest meslek faaliyetleri için ilgili meslek teşekküllerince tespit edilmiş bir

tarife varsa, hizmetin bedeli, bu tarifede gösterilen ücretten düşük olamaz.
İKİNCİ BÖLÜM
Oran
Oran
(*)
Madde 28 Katma değer vergisi oranı, vergiye tabi her bir işlem için % 10'dur.
Bakanlar Kurulu bu oranı, dört katına kadar artırmaya, % 1'e kadar indirmeye, bu
oranlar dahilinde muhtelif mal ve hizmetler ile bazı malların perakende safhası için
farklı vergi oranları tespit etmeye yetkilidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İndirim
Vergi İndirimi
(**)
Madde 29 1. Mükellefler, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden
hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça,
faaliyetlerine ilişkin olarak aşağıdaki vergileri indirebilirler:
a) Kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen

fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi,
b) İthal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi,
c) Götürü veya telafi edici usulde vergiye tabi mükelleflerden gerçek usulde
vergilendirmeye geçenlerin, çıkarılan envantere göre hesap dönemi başındaki mallara
ait fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi,
2. Bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi toplamı,

mükellefin vergiye tâbi işlemleri dolayısıyla hesaplanan katma değer vergisi
toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere devrolunur ve iade
edilmez. Şu kadar ki, 28 inci madde uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından vergi nispeti
indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup teslim ve hizmetin gerçekleştiği
vergilendirme döneminde indirilemeyen ve tutarı Bakanlar Kurulunca tespit edilecek
sınırı aşan vergi, bu mükelleflerin vergi ve sosyal sigorta prim borçları ile genel ve
katma bütçeli idareler ile belediyelere olan borçlarına ya da döner sermayeli kuruluşlar
(*)
(**)
25
ile sermayesinin % 51'i veya daha fazlası kamuya ait olan veya özelleştirme
kapsamında bulunan işletmelerden temin ettikleri mal ve hizmet bedellerine ilişkin
borçlarına mahsuben ödenir. Yılı içinde mahsuben iade edilemeyen vergi nakden iade
edilir. Maliye Bakanlığı bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespit
etmeye yetkilidir.
3. İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak
şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde
kullanılabilir.
4. Maliye ve Gümrük Bakanlığı vergi indirimi uygulamasında doğabilecek

aksaklıkları, vergi mükerrerliğine ve vergi muafiyetine meydan vermeyecek şekilde, bu
Kanunun ana ilkelerine uygun olarak gidermeye ve indirimle ilgili usul ve esasları
düzenlemeye yetkilidir.
İndirilemeyecek Katma Değer Vergisi
(*)
Madde 30 Aşağıdaki vergiler mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden
hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez:
a) Vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi
ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin
maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisi,
b) Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya

çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere
işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisi,
c) Deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığının yangın sebebiyle mücbir sebep
ilân ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara
ait katma değer vergisi,
d) Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul
edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi.
Amortismana Tabi İktisadî Kıymetler e Ait İndirim
Madde 31 4369 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmıştır.
İstisna Edilmiş İşlemlerde İndirim
(*)
Madde 32 Bu kanunun 11, 13, 14, 15 inci maddeleri uyarınca vergiden istisna
edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer
Vergisi, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak Katma Değer
Vergisinden indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan
verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen Katma Değer Vergisi,
(*)
26
Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara
iade olunur.
Maliye Bakanlığı katma değer vergisi iadesini, hak sahiplerinin vergi ve sosyal
sigorta prim borçları ile genel ve katma bütçeli daireler ile belediyelere olan borçlarına
ya da döner sermayeli kuruluşlar ile sermayesinin % 51'i veya daha fazlası kamuya ait
olan veya özelleştirme kapsamında bulunan işletmelerden temin ettikleri mal ve hizmet
bedellerine ilişkin borçlarına mahsup suretiyle sınırlayabilir.
Kısmî Vergi İndirimi
Madde 33 1. Bu Kanuna göre indirim hakkı tanınan işlemlerle indirim hakkı
tanınmayan işlemlerin bir arada yapılması halinde, fatura ve benzeri vesikalarda
gösterilen Katma Değer Vergisinin ancak indirim hakkı tanınan işlemlere isabet eden
kısmı indirim konusu yapılır.
2. Kısmî vergi indirimine ilişkin usul ve esasları tespite Maliye ve Gümrük
Bakanlığı yetkilidir.
İndirimin Belgelendirilmesi
Madde 34 1. Yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait
Katma Değer Vergisi, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu
üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanunî defterlere kaydedilmek şartıyla
indirilebilir.
2. Katma Değer Vergisinin fatura ve benzeri vesikalarda ayrıca gösterilmesine
gerek görülmeyen işlemlerde vergi indiriminin nasıl belgelendirileceği Maliye ve
Gümrük Bakanlığınca tespit olunur.
Matrah ve İndirim Miktar larının Değişmesi
Madde 35 Malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden

vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vukubulduğu hallerde, vergiye
tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi; bu işlemlere
muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine
uygun şekilde ve değişikliğin vukubulduğu dönem içinde düzeltir. Şu kadar ki, iade
olunan malların fiilen işletmeye girmiş olması ve bu girişin defter kayıtları ile
beyannamede gösterilmesi şarttır.
Yetki
Madde 36 Bakanlar Kurulu indirim hakkını kısmen veya tamamen kaldırmaya
veya yeniden koymaya ve bu şekilde indirim hakkı kısıtlanan mal veya hizmetleri
belirlemeye yetkilidir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Verginin Tarhı ve Ödenmesi
27
BİRİNCİ BÖLÜM
Vergilendir me Usulleri
Gerçek Usulde Vergilendirme
Madde 37 1. Aksine hüküm bulunmadıkça mükellefler gerçek usulde

vergilendirilirler.
Götürü Usulde Vergilendirme
Madde 38 4369 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmıştır.
İKİNCİ BÖLÜM
Vergilendir me Dönemi ve Beyan Esası
Vergilendir me Dönemi
(**)
Madde 39 1. Katma Değer Vergisinde vergilendirme dönemi, faaliyet
gösterilen takvim yılının üçer aylık dönemleridir. Ancak, Maliye ve Gümrük Bakanlığı
mükelleflerin yıllık gayri safi hâsılatlarına göre üç aylık vergilendirme dönemi yerine
birer aylık vergilendirme dönemi tespit etmeye yetkilidir.
2. Aşağıdaki hallerde vergilendirme dönemi:
a) Götürü usulde vergilendirilen mükellefler için bir takvim yılı,
b) Vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar için bir ay,
c) İthalat, transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasındaki taşımacılık işlerinde
gümrük bölgesine girildiği veya gümrük bölgesinden çıkıldığı andır.
3. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, mükellefleri gruplar içinde toplamaya ve
gruplar için vergilendirme dönemlerinin başlangıç aylarını tespit etmeye yetkilidir. Bu
takdirde üçer aylık dönemlerin aynı takvim yılı içinde olması şartı aranmaz.
Beyan Esası
(*)
Madde 40 1. Katma Değer Vergisi, bu Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça
mükelleflerin yazılı beyanları üzerine tarholunur.
2. Bu kanunun 9 uncu maddesinde belirtilen hallerde bu beyan, vergi kesintisi
yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından yapılır.
(**)
(*)
28
3. Herhangi bir vergilendirme döneminde vergiye tabi işlemleri bulunmayan
mükellefler de beyanname vermek mecburiyetindedirler.
4. İthalatta alınan Katma Değer Vergisi, gümrük giriş beyannamesindeki beyan
üzerine, gümrük giriş beyannamesi verilmeyen haller ve motorlu kara taşıtları ile
Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan yük ve yolcu taşımaları ile transit
taşımalara ait Katma Değer Vergisi mükelleflerin yapacakları özel beyan üzerine
tarholunur. Bu fıkra hükmüne göre tarhiyata esas alınacak beyannamelerde, vergi
matrahının unsurları ile vergi oranının açıkça gösterilmesi gereklidir.
5. Maliye Bakanlığı, bu Kanunun 17 nci maddesinin 1 inci fıkrasında sayılan
kurum ve kuruluşlara sadece vergiye tabi işlemlerinin bulunduğu dönemler için
beyanname verdirmeye, beyanname yerine kaim olmak üzere işleme esas olan
belgeleri kabul etmeye, bu mükelleflere ait verginin beyan ve ödeme zamanı ile
tahsiline ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
Beyanname Ver me Zamanı
(*)
Madde 41 1. Mükellefler ve vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar
Katma Değer Vergisi beyannamelerini, vergilendirme dönemini takibeden ayın
yirminci günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine vermekle yükümlüdürler.
2. Katma Değer Vergisi beyanının gümrük giriş beyannamesi veya özel
beyanname ile yapılması gerektiği hallerde bu beyannameler vergi mükellefiyetinin
başladığı anda ilgili gümrük idaresine verilir.
3. 4108 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmıştır.
4. İşi bırakan mükellefin Katma Değer Vergisi beyannamesi, işin bırakıldığı
tarihi izleyen ayın yirminci günü akşamına kadar verilir.
Beyannamelerin Şekil ve Muhtevası
Madde 42 Katma Değer Vergisi beyannamelerinin şekil ve muhtevası ile
gümrük giriş beyannamelerinde Katma Değer Vergisine ilişkin olarak yer alacak
bilgiler Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit ve tanzim olunur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Tarh İşlemleri
Tarh Yeri
Madde 43 1. Katma Değer Vergisi, mükellefin iş yerinin bulunduğu yer vergi
dairesince tarh olunur.
(*)
29
2. Mükellefin, ayrı ayrı vergi dairelerinin faaliyet bölgelerinde iş yerleri varsa,
Katma Değer Vergisi, Gelir veya Kurumlar Vergisi yönünden bağlı olduğu vergi
dairesi tarafından tarholunur.
3. Gayrimenkul teslimlerinde mükellefin istemi halinde, Katma Değer Vergisi

beyan üzerine gayrimenkulün bulunduğu yer vergi dairesince tarholunur.
4. İthalde alınan Katma Değer Vergisi ilgili gümrük idaresince tarholunur.
5. İkametgâhı, kanunî merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanlar

tarafından motorlu kara taşıtlarıyla Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan
taşımacılık ile transit taşımacılığa ait Katma Değer Vergisi de, ilgili gümrük idaresince
tarholunur.
6. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, faaliyetin, gereğini gözönünde tutarak

mükelefin müracaatı üzerine veya re'sen tarh yerini tayin etmeye yetkilidir.
Tarhiyatın Muhatabı
Madde 44 Katma Değer Vergisi, bu vergiyle mükellef gerçek veya tüzelkişiler

adına tarholunur.
Şu kadar ki:
a) Adi ortaklıklarda, verginin ödenmesinden müteselsilen sorumlu olmak üzere,

ortaklardan herhangi biri,
b) Türkiye'de yerleşmiş olmayan gerçek kişiler ile kanunî merkez veya iş
merkezlerinden her ikisi de Türkiye içinde bulunmayan tüzelkişilerde, bu kanuna göre
vergi kesintisi yapmakla sorumlu kişi; vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulan bir
şahsın bulunamaması halinde, mükellefin Türkiye'deki daimî temsilcisi, Türkiye'de
birden fazla temsilcisinin mevcudiyeti halinde mükellefin tayin edeceği temsilci;
tarhiyat tarihine kadar böyle bir tayin yapılmamışsa temsilcilerden herhangi birisi,
daimî temsilci mevcut değilse işlemleri mükellef adına yapanlar,
tarhiyata muhatap tutulurlar.
Tarh Zamanı
Madde 45 Katma Değer Vergisi beyannamenin verildiği günde, beyanname

posta ile gönderilmişse, vergiyi tarh edecek daireye geldiği tarihi takibeden yedi gün
içinde tarhedilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Verginin Ödenmesi
Verginin Ödenmesi
30
(*)
Madde 46 1. Beyanname vermek mecburiyetinde olan mükellefler ile vergi
kesmekle sorumlu tutulanlar, bir vergilendirme dönemine ait katma değer vergilerini
beyanname verecekleri ayın yirmialtıncı günü akşamına kadar ödemeye mecburdurlar.
2. İthalde alınan katma değer vergisi, gümrük vergisi ile birlikte ve aynı zamanda
ödenir.
3. Gümrük vergisine tabi olmayan ithalata ve ikametgâhı, kanunî merkezi ve iş

merkezi yurt dışında bulunanlar tarafından motorlu kara taşıtlarıyla Türkiye ile yabancı
ülkeler arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılığa ait Katma Değer Vergisi, bu
işlemlere ait özel beyannamelerin verilme süresi içinde ödenir.
4. Beyanname vermek mecburiyetinde olmayan mükelleflerin Katma Değer

Vergisi, tarh süresi içinde ödenir.
Götürü usulde vergilendirilen mükelleflerin katma değer vergisi, Gelir Vergisi

Kanununun götürü vergilendirmeye ilişkin usul ve esasları ile vergilendirme dönemine
ait hükümleri çerçevesinde tarh ve tahakkuk ettirilerek, götürü gelir vergisinin ödeme
süreleri içinde ödenir.
5. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, işlemin mahiyetini göz önünde tutarak Katma
Değer Vergisinin işlemden önce ödenmiş olması şartını koymaya yetkilidir.
6. 3946 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılnıştır.
Gümrük Makbuzu
(**)
Madde 47 İthal sırasında alınan Katma Değer Vergisi gümrük makbuzunda
ayrıca gösterilir.
Düzeltme İşlemleri
Madde 48 Bu kanuna göre vergisi ödenmeden veya eksik ödenerek yurda
sokulan eşyaların hiç alınmamış veya eksik alınmış Katma Değer Vergileri hakkında
Gümrük Kanunundaki esaslara göre işlem yapılır. Ancak, indirim hakkı tanınan
işlemlere konu eşyanın serbest dolaşıma girdiği tarihin içinde bulunduğu veya sonraki
vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak vergi dairesine verilen beyannamelere göre
ödenen katma değer vergisi (sorumlu sıfatıyla ödenenler hariç), ithalde hiç
ödenmemesi veya eksik ödenmesi nedeniyle tahsili gereken katma değer vergisinden
düşülür.
İthal edilen eşya ile ilgili olarak; katma değer vergisinden müstesna olduğu halde
yanlışlıkla alınan veya fazla alındığı anlaşılan Katma Değer Vergisi, indirim hakkına
sahip olmayan mükelleflere, Gümrük Kanuna göre iade olunur.
(*)
(**)
31
Teminatlı işlemler
(*)
Madde 49 Gümrük Kanunu ile diğer kanunlar gereğince gümrük vergisi
teminata bağlanarak işlem gören her türlü madde ve kıymetlere ait Katma Değer
Vergisi de aynı usule tabi tutulur.
İhraç edilecek ürünlerin imalinde kullanılacak maddelerin ithalinde ödenmesi

gereken katma değer vergisini teminata bağlatmak suretiyle işlem yaptırmaya, teminata
tabi işlemleri tespit etmeye, teminatın türü, şekli ve miktarı ile uygulamaya ilişkin usul
ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
Muhatap
Madde 50 1. Gümrükte tarhedilen Katma Değer Vergisi, tarh sırasında hazır
bulunan mükellefe, kanunî temsilcisine, adına hareket eden komisyoncusu ile gümrük
veya geçiş işlemine muhatap olanlara tebliğ edilir.
2. Bu tebliğ üzerine açılacak davalar için Gümrük Vergisinin tabi olduğu usul ve
esaslar uygulanır.
Matrah Far klarına Uygulanacak İşlemler
Madde 51 Mükelleflerin ithalde beyan ettikleri matrahla tahakkuk veya

inceleme yapanların veyahut teftişe yetkili kılınanların buldukları matrahlar üzerinden
hesaplanan vergi farkları hakkında Gümrük Kanunu uyarınca Gümrük Vergisindeki
esaslar dairesinde ceza uygulanır.
Maktu Vergi
Madde 52 Gümrük Vergisinin maktuen alındığı hallerde, tek ve maktu tarife,
ithalde alınacak Katma Değer Vergisi de dahil edilmek suretiyle tespit olunur.
BEŞİNCİ KISIM
Usul Hükümleri
Fatura ve Benzeri Vesika Düzenlenmesi
Madde 53 Bu Kanunda geçen fatura ve benzeri vesikalar tabiri Vergi Usul
Kanununda düzenlenen vesikaları ifade eder.
Kayıt Düzeni
Madde 54 1. Katma Değer Vergisi mükellefleri, tutulması mecburî defter
kayıtlarını bu verginin hesaplanmasına ve kontrolüne imkân verecek şekilde
düzenlerler.
(*)
32
Bu kayıtlarda en az aşağıdaki hususların açıkça gösterilmesi şarttır:
a) Vergi konusu işlemlerin mahiyeti, vergisiz tutarları, hesaplanan vergi,

indirilebilir vergi miktarları,
b) Vergiden istisna edilen işlemlerin, indirim hakkı tanınan ve tanınmayanlara
göre mahiyeti ve ayırımı ile hesaplanan indirilebilir vergi miktarı,
c) İndirim konusu yapılamayacak işlemlerin niteliği ve bu işlemlerle ilgili vergi

miktarları,
d) Matrah ve indirim miktarlarındaki değişmelerle, ödenen, terkin edilen ve iade
olunan vergiler.
2. Emtia üzerine iş yapanlar, emtia envanterinde veya envanter defterinde, hesap
dönemi sonunda mevcut emtiayı Katma Değer Vergisine tabi olan ve olmayanlar
itibariyle tefrik edip göstermeye mecburdurlar.
Vergi Teminatı
Madde 55 Mükelleflerin fabrika, imalathane, ticarethane, şube satış mağazası ve
depolarında mevcut ilk madde, yarı mamul ve mamul madde stokları, üçüncü şahıslara
satılmış veya rehnedilmiş olsa dahi, Katma Değer Vergisi ile zam ve cezaların teminatı
hükmünde olup, bedellerinden ilk önce sözü edilen hazine alacağı tahsil olunur.
ALTINCI KISIM
Çeşitli Hükümler
Asgarî Randıman Oranlar ı ve Birim Satış Bedelleri
Madde 56 1. Maliye ve Gümrük Bakanlığı; imal ve inşa işlerinde, hammadde,
yardımcı madde, enerji, işçilik ve benzeri ölçüleri esas alarak belli iş ve sanat kolları
itibariyle asgarî randıman oranları tespit etmeye, alımsatım ve hizmet işlerinde ise
asgarî birim satış bedellerini belirlemeye yetkilidir.
2. Mükelleflerin Katma Değer Vergisi, bu oranlara ve birim satış bedellerine
göre hesaplanacak Katma Değer Vergisinden aşağı olamaz.
Verginin Etikette Gösterilme Mecburiyeti
Madde 57 1. Perakende satışı yapılan mallara ait etiketlerde, Katma Değer
Vergisinin satış fiyatına dahil olup olmadığı açıkça belirtilir. Vergi satış fiyatından
hariç ise bunun miktarı ayrıca gösterilir.
2. Katma Değer Vergisinin fatura ve benzeri vesikalarda ayrıca gösterilmesine
gerek görülmeyen işlemlerde yukarıdaki hüküm uygulanmaz.
Verginin Gider Kaydedilemeyeceği
33
Madde 58 Mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan Katma Değer
Vergisi ile mükellefçe indirilebilecek Katma Değer Vergisi, Gelir ve Kurumlar Vergisi
matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilmez.
Kanunların Uygulama Alanı
Madde 59 Bu Kanunla yürürlükten kaldırılan vergilerle ilgili olarak Vergi Usul
Kanunu ile diğer Kanunlarda yer alan ve bu Kanuna aykırı olmayan hükümler Katma
Değer Vergisi bakımından da geçerli sayılır.
Ek Vergi
(*)
Madde 60 1. Aşağıda yazılı malların ithali veya imalatçıları tarafından teslimi
hizalarında gösterilen nispetlerde ek vergiye tabidir.
a) Tütün mamülleri (sigara, puro, pipo tütünleri, kıyılmış tütün, enfiye, tömbeki
ve benzeri) % 100
b) Her türlü alkollü içkiler (Tabiî köpüren şarap ile vermut ve kınakına şarabı
dahil, sair şarap ve bira hariç) % 50
c) Sair şaraplar ve bira % 15
d) Her türlü alkolsüz içkiler (sade gazoz, meyvalı gazoz ve meyva suları hariç) %
10
e) Her türlü ispirtolar ve füzel yağı % 50
f) Oyun kâğıtları (çocuklara mahsus oyuncak kâğıtlar hariç) % 60
g) Röntgen filmleri % 60
2. Ek Verginin matrahı, Katma Değer Vergisi matrahını oluşturan unsurlardan
teşekkül eder. Şu kadar ki Savunma Sanayii Destekleme Fonuna gönderilecek
miktarlar matraha dahil edilmez.
3. Ek verginin tarh, tahakkuk ve ödenmesi ile vergilendirmeye ilişkin diğer
hususlar hakkında bu Kanun hükümleri uygulanır.
4. Ek vergi Katma Değer Vergisinden indirilemez.
5. Mükellefler satış faturalarında ek vergiyi ayrıca göstermeye mecburdurlar.

İthal sırasında ödenen ek vergi ise, gümrük makbuzlarında ayrıca gösterilir.
(*)
34
6. (3099 sayılı Kanunun 6'ıncı maddesiyle değişen fıkra) Ek vergiye tabi malların
vergi nispetlerinin herbirini ayrı ayrı üç katına kadar artırmaya veya sıfıra kadar
indirmeye ve tekrar kanunî seviyelerine getirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
7. Bu maddenin 1 numaralı fıkrasının (a) ve (b) bentlerine göre alınan ek
verginin % 30'u ile (c) ve (d) bentlerine göre alınan ek verginin % 100'ü tahsilini takip
eden ay içinde Toplu Konut Fonuna gelir olarak aktarılır. Bu konudaki usul ve esaslar
Maliye ve Gümrük Bakanlığı tarafından tespit edilir.
8. Bu maddenin 1 numaralı fıkrasının (f) ve (g) bentleri gereğince bir ay
içerisinde tahsil edilen ek verginin % 75'i ertesi ayın sonuna kadar Türkiye Kızılay
Derneği Genel Müdürlüğüne aktarılır. Türkiye Kızılay Derneği Genel Müdürlüğü vergi
hasılatını kayıtlarında ve netice hesaplarında göstermek zorundadır.
BİRİNCİ BÖLÜM
Kaldırılan Hükümler
Madde 61 a) 6802 Sayılı Gider Vergileri Kanunu (Banka ve sigorta muameleleri
vergilerine ilişkin hükümleri hariç),
b) 2456 sayılı İşletme Vergisi Kanunu,
c) 1318 sayılı Finansman Kanununun SporToto Vergisine ilişkin hükümleri,
d) 6747 sayılı Kanunun Şeker İstihlak Vergisine ilişkin hükümleri,
yürürlükten kaldırılmıştır.
İKİNCİ BÖLÜM
Geçiş Hükümleri
Geçiş Hükümleri
(*)
Geçici Madde 1 Telafi Edici Vergilendirme Usulü:
1. Maliye ve Gümrük Bakanlığı perakende mal satışı ile uğraşan mükelleflerden
belirleyeceği iş gruplarına veya sektörlere dahil olanları telafi edici vergilendirme
usulüyle vergilendirmeye yetkilidir.
2. Telafi edici vergilendirme usulünde Katma Değer Vergisi, mal alış bedellerine
mal alışları sırasında, kanuni vergi nispetinin % 30 fazlası tutarındaki nihai vergi
nispeti uygulanmak suretiyle hesaplanır.
(*)
35
3. Bu usule tabi mükellefler, mal ve hizmet satışları dolayısıyla, Katma Değer
Vergisi uygulamazlar. Bu mükelleflerden mal ve hizmet satın alanların, bu alışları için
vergi indirimi hakları yoktur.
4. Bu usule tabi tutulan mükellefler diledikleri takdirde, genel esaslara göre
Katma Değer Vergisine tabi tutulurlar.
5. Bu usul, Kanunun yürürlük tarihinden sonra gelen 10 yıl süre ile uygulanabilir.
Geçici Madde 2 1. Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce fatura veya
benzeri belge düzenlenmiş veya ödeme yapılmış olmakla beraber, bu belge veya
ödeme ile ilgili işlemler Kanunun yürürlüğünden sonra yapılmış ise, işlemin tamamı
hakkında bu Kanun hükümleri uygulanır.
2. Birden fazla takvim yılına sirayet eden her türlü inşaat ve taahhüt işlerinin, bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ifa edilen kısmı, Maliye ve Gümrük
Bakanlığınca tespit olunacak usul ve esaslara göre vergiye tabi tutulur.
Geçici Madde 3 Bu Kanunun yürürlüğünden önce yapılmış olup, yürürlükten
sonraki döneme de sirayet eden kiralama sözleşmelerinde, kira bedeli peşin tahsil
edilmiş olsa bile, Kanunun yürürlük tarihinden sonraki süreye isabet eden kira bedeli
Katma Değer Vergisine tabidir. Bu süreye ait kira bedelinin Kanunun yürürlüğünden
önce tahsil edilmiş olması halinde, bu bedele ait Katma Değer Vergisinin ne şekilde
ödeneceği Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit edilir.
Geçici Madde 4 1. Bu Kanuna göre teslim veya ithali Katma Değer Vergisine
tabi olan ve stok mal olarak beyan edilmiş olan mallara ait veya bünyelerinde yer alan
İstihsal Vergisi bu malların teslimini takibeden ilk vergilendirme döneminde ödenecek
Katma Değer Vergisinden indirilir.
2. Bu maddeye göre yapılacak indirime ait usul ve esaslarla; stok
beyannamesinin zamanına, şekil ve muhtevasına ilişkin esaslar Maliye ve Gümrük
Bakanlığı tarafından tayin olunur.
(*)
Geçici Madde 5 1. Katma Değer Vergisi hazırlık ve uygulamasıyla ilgili
harcamaları yapmak üzere 1985 yılından başlamak üzere 10 yıl süreyle Bütçe
Kanunlarının Maliye ve Gümrük Bakanlığına ait (A) cetvelinin 112 kod numaralı
"Devlet Gelirlerine İlişkin Hizmetler YönetimUygulama, Denetim ve Yargı
Hizmetleri" programında yer alan toplam ödeneklerin her yıl için % 30'una kadar
kısmını bir fonda toplamaya ve her harcama kaleminden ne kadarının fona
aktarılacağını belirlemeye, Maliye ve Gümrük Bakanı yetkilidir.
2. Bu fondan; bina satın alınarak veya kiralanarak yeni vergi dairelerinin
kurulması, vergi dairelerinin döşenmesi, mekanizasyon, basılı kâğıtların hazırlanması
ve diğer uygulama hizmetleri ile eğitim ve tanıtma çalışmaları yapılmasına ilişkin her
türlü harcamalar, 1050 ve 2886 sayılı Kanunlara, 121 sayılı Kanun Hükmünde
(*)
20 Haziran 1989 tarih ve 20201 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan 3571sayılı
36
Kararname ve eklerine, 832 sayılı Kanunun 3037 nci maddelerinde yer alan vize
hükümlerine tabi olmadan yapılır.
3. Fonun kullanılmasına ilişkin hizmetlerde görevlendirilen personele, Bütçe

Kanunları ve diğer mevzuatla sınırlı olmaksızın fazla mesai ve yolluk ödenmesine ve
bu hizmetlerde çalıştırılmak üzere geçici personel istihdamına Maliye ve Gümrük
Bakanlığı yetkilidir.
4. Katma Değer Vergisi ile ilgili basılı kâğıtların basım, depolama ve dağıtım
hizmetleri Gelirler Genel Müdürlüğü tarafından yürütülür
(*)
Geçici Madde 6 Tam mükellefiyete tabi kurumların 1987, 1988 ve 1989
yıllarında 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 10 uncu maddesi
kapsamındaki Gayrimenkul teslimleri vergiden müstesnadır.
Bu şekilde teslim edilen gayrimenkullerin iktisabında yüklenilen ve

indirilemeyen Katma Değer Vergisi, Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde gider
olarak kabul edilir.
Şu kadar ki; vadeli satış nedeniyle kazancın tamamının, teslimi takip eden takvim
yılı başından itibaren 2 yıl içerisinde ödenmiş sermayeye dönüştürülmemesi halinde,
gayrimenkulün satış bedelinden ödenmiş sermayeye dönüşen kısım düşüldükten sonra
kalan miktar üzerinden, teslimin yapıldığı tarihteki Katma Değer Vergisi nispetine göre
hesaplanacak Katma Değer Vergisi, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanun hükümlerine göre, teslim dolayısıyla oluşan vadeden itibaren
gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir.
(**)
Geçici Madde 7 Plaka tahdidi uygulanan illerde Bakanlar Kurulu Kararı ile
yetkili kılınan trafik komisyonlarınca yapılan ticarî plaka satışları, 31.12.1987 tarihine
kadar Katma Değer Vergisinden müstesnadır.
(***)
Geçici Madde 8 Net alanı 150 m2'ye kadar konutların teslimi ile konutyapı
kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri, 31.12.1997 tarihine kadar Katma Değer
Vergisinden müstesnadır.
(***)
Geçici Madde 9 Sadece 150 m2'yi aşmayan konutlar için yapılan inşaat
taahhüt işlerine münhasır olmak üzere, Kanunla kurulmuş sosyal güvenlik kuruluşları
ile belediyelere yapılan inşaat taahhüt işleri 31.12.1997 tarihine kadar Katma Değer
Vergisinden müstesnadır.
(*)
(**)
(***)
22 Kasım 1995 tarih ve 22471 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan 4134 sayılı
37
(***)
Geçici Madde 10 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun) geçici 28 inci
maddesi ile geçici 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının (6) ve (7) numaralı bentleri
kapsamındaki teslimler vergiden müstesnadır.
Bu şekilde teslim edilen kıymetlerin iktisabında yüklenilen ve teslimin yapıldığı
dönemde indirilemeyen katma değer vergisi, bu hesap dönemine ait kurumlar vergisi
matrahının tespitinde gider olarak kabul edilir.
Şu kadar ki; satış nedeniyle oluşan kazancın tamamının, teslimi takip eden hesap
dönemi başından itibaren ikinci hesap dönemi sonuna kadar ödenmiş sermayeye
dönüştürülmemesi halinde, satıştan doğan kazancın ödenmiş sermayeye dönüşmeyen
kısmına ait katma değer vergisi, teslimin yapıldığı tarihteki katma değer vergisi
nispetine göre hesaplanarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tarh
edilir.
(**)
Geçici Madde 11 Götürü usule tabi mükelleflerden 1995 vergilendirme
dönemine ait katma değer vergisi aranmaz.
(*)
Geçici Madde 12 4046 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin (A) fıkrası ile
özelleştirme kapsamına alınan iktisadi kıymetlerin aynı Kanun hükümleri çerçevesinde
teslim ve kiralanması işlemleri vergiden müstesnadır. Bu kapsamda istisna edilen
işlemler bakımından Katma Değer Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinin (a) bendi
hükmü uygulanmaz.
(***)
Geçici Madde 13 Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici 48 inci madde
uyarınca beyan edilen makina teçhizat ve demirbaşların bedeli üzerinden % 10 oranı,
genel ve yükseltilmiş orana tabi emtianın bedeli üzerinden % 10 oranı, diğer emtianın
bedeli üzerinden bu emtianın tabi olduğu oranların yarısı esas alınarak katma değer
vergisi hesaplanır ve ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilerek ödenir.
Makina, teçhizat ve demirbaşlar üzerinden ödenen bu vergi hesaplanan katma değer
vergisinden indirilemez. Emtia üzerinden ödenen vergi genel esaslara göre indirilir. Bu
emtia, makina, teçhizat ve demirbaşlar için Katma Değer Vergisi Kanununun 9'uncu
maddesinin 2 numaralı fıkrası hükmü uygulanmaz.
Geçici Madde 14 Bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar alınan yatırım teşvik
belgelerinde yer alan yatırım mallarından, makina ve teçhizat niteliği taşımayanlar için
Katma Değer Vergisi Kanununun bu Kanunla kaldırılan 49 uncu maddesinin ikinci
fıkrası hükmü uygulanır.
Geçici Madde 15 Bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce bina inşaat ruhsatı
alınmış olan inşaatlara ilişkin olarak;
(***)
3 Temmuz 2001 tarih ve 24451 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan 4684sayılı
(**)
(*)
38
a) Konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri,
b) Sadece 150 m 2 'yi aşmayan konutlara münhasır olmak üzere kanunla kurulmuş
sosyal güvenlik kuruluşları ve belediyelere yapılan inşaat taahhüt işleri,
katma değer vergisinden müstesnadır.
Geçici Madde 16 Katma Değer Vergisi Kanununun 28 inci maddesi uyarınca
Bakanlar Kurulu tarafından vergi nispeti indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup bu
Kanunun yayımını izleyen ayın sonuna kadar indirilemeyen vergi tutarı gelir veya
kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınabilir. Gider olarak
yazılan bu vergi tutarı indirim konusu yapılamaz. Temel gıda maddeleri ile ilgili
olanlar hariç olmak üzere gider yazılmayan vergi tutarı iade edilmez.
Geçici Madde 17 Dahilde işleme ve geçici kabul rejimi kapsamında ihraç
edilecek malların üretiminde kullanılacak maddelerin 31/12/2008 tarihine kadar
tesliminde Katma Değer Vergisi Kanununun 11 inci maddesinin 1 numaralı fıkrasının
(c) bendi hükümlerine göre, bölgeler, sektörler veya mal grupları itibariyle işlem
yaptırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu maddenin uygulanmasında ihracat süresi
olarak anılan bentteki süre yerine bu rejimlerle öngörülen süreler esas alınır. İhracatın
şartlara uygun olarak gerçekleştirilmemesi halinde zamanında alınmayan vergi, vergi
ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte alıcıdan tahsil edilir.
(*)
Geçici Madde 18 Bu Kanunun 13 üncü maddesinin (d) bendi hükmü, teşvik
belgesine sahip katma değer vergisi mükellefiyeti bulunmayanlara bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihe kadar belge kapsamında yapılan makine ve teçhizat
teslimlerinde de uygulanır.
(**)
Geçici Madde 19 Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar
çerçevesinde Türkiye'de gerçekleştirilecek toplantıları düzenleyenlere bu amaçla
yapılacak teslim ve hizmetler ile bu toplantılara katılan yabancı heyetlerin
konaklamaları ve bunlara görevlerinin ifası kapsamında yapılacak teslim ve hizmetler
31.12.2005 tarihine kadar katma değer vergisinden müstesnadır.
Bu kapsamda teslim edilen mal ve hizmetler için yüklenilen vergiler, vergiye tâbi
işlemler nedeniyle hesaplanan vergiden indirilir. İndirimle giderilemeyen vergiler iade
edilmez. Bakanlar Kurulu, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesinde yer
alan ve ilgili yılda uygulanmakta olan haddi, istisna uygulamasında asgari tutar olarak
belirlemeye ve belirlenen bu tutarı iki katına kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye
yetkilidir.
Maliye Bakanlığı, toplantılara ilişkin teslim ve hizmetleri tanımlamaya, istisnaya
ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
(*)
24 Nisan 2003 tarih ve 25088 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan 4842 sayılı
(**)
39
(*)
Geçici Madde 20 1. 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa
göre teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunan girişimcilerin kazançlarının
gelir veya kurumlar vergisinden istisna bulunduğu süre içinde münhasıran bu
bölgelerde ürettikleri ve sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel,
internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve
hizmetleri katma değer vergisinden müstesnadır.
Maliye Bakanlığı; program ve lisans türleri itibarıyla istisnadan yararlanılacak

bedele ilişkin olarak asgari sınır belirlemeye, istisna uygulanacak yazılım
programlarını tanımlamaya ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit etmeye
yetkilidir.
2. Bu Kanunun yayımı tarihine kadar gerçekleşen ve hem tam istisna hem kısmi
istisna kapsamına giren işlemlere ilişkin olarak yüklenilen vergiler Katma Değer
Vergisi Kanununun 32 nci maddesine göre iade edilir.
3. Bu Kanunun yayımı tarihinden önce başlayan inşaat taahhüt işlerinde Katma

Değer Vergisi Kanununun 16 ncı maddesinin (1) numaralı fıkrasının bu Kanunla
değiştirilmeden önceki (c) bendi hükmü uygulanır.
4. 2003 takvim yılında gerçekleştirilen indirimli orana tâbi işlemlerle ilgili iade

taleplerinde, Katma Değer Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinin (2) numaralı
fıkrasının bu Kanunla değiştirilmeden önceki hükmüne göre işlem yapılır.
(**)
Geçici Madde 21 Karayolları Genel Müdürlüğünce yapılacak taşınmaz mal
teslimleri ile Orman Genel Müdürlüğü Döner Sermaye sabit kıymetlerinde kayıtlı
tapulu taşınmaz malların teslimleri 31.12.2004 tarihine kadar katma değer vergisinden
müstesnadır.
(***)
Geçici Madde 22 2005 yılında İzmir kentinde yapılacak Dünya
Üniversitelerarası Spor Oyunları ile ilgili olarak İzmir Universiade Oyunları Hazırlık
ve Düzenleme Kuruluna, bu organizasyon kapsamında yapılacak teslim ve hizmet
ifaları ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle mevcut olan organizasyon
komitesi tarafından teslim alınan malların İzmir Universiade Oyunları Hazırlık ve
Düzenleme Kuruluna teslimi Katma Değer Vergisinden müstesnadır.
(***)
Geçici Madde 23 Milli Eğitim Bakanlığına bilgisayar ve donanımlarının
bedelsiz teslimleri ile bunlara ilişkin yazılım teslimi ve hizmetleri, bu mal ve
hizmetlerin bağışı yapacak olanlara teslim ve ifası 31.12.2010 tarihine kadar Katma
Değer Vergisinden müstesnadır.
(*)
Kanun ile değiştirilmiştir.
(**)
(***)
Kanun ile değiştirilmiştir.
40
Yürür lük
Madde 62 Bu Kanunun Bakanlar Kurulu ile Maliye ve Gümrük Bakanlığına
yetki veren hükümleri yayımı tarihinde, diğer hükümleri 1.1.1985 tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme
Madde 63 Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
41
SERBEST BÖLGELER KANUNU
Resmi Gazete Tarihi: 15 Haziran 1985
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL HÜKÜMLER
Amaç ve Kapsam
Madde 1 Bu Kanun, Türkiye’de ihracat için yatırım ve üretimi artırmak, yabancı
sermaye ve tek Numarasıloji girişini hızlandırmak, ekoNumarasıminin girdi ihtiyacını
ucuz ve düzenli şekilde temin etmek, dış finansman ve ticaret imkanlarından daha fazla
yararlanmak üzere, serbest bölgelerin kurulması, yer ve sınırlarının tayini, yönetimi,
faaliyet konularının belirlenmesi, işletilmesi, bölgelerdeki yapı ve tesislerin teşkili ile
ilgili hususları kapsar.
Yetki
Madde 2 Türkiye’de serbest bölgelerin yer ve sınırlarını belirlemeye Bakanlar
Kurulu yetkilidir.
Serbest bölgelerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca, yerli veya yabancı gerçek
veya tüzel kişilerce kurulmasına, işletilmesine Bakanlar Kurulu’nca izin verilir.
Tanımlar
Madde 3 Bu Kanunun uygulanmasında ;
a) İşletici; Serbest bölgeyi işleten kamu kurum ve kuruluşunu, yerli ve yabancı
gerçek veya tüzel kişileri,
b) Kullanıcı; Faaliyet ruhsatı alan ve bölgede belli bir işyeri bulunan gerçek veya
tüzel kişiyi,
c) Döviz; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından konvertıbl sayılan

paralar veya ödemeyi sağlayan her nevi hesap ve belgeleri,
ifade eder.
Faaliyet Konuları
Madde 4 Serbest bölgelerde, EkoNumarasımik İşler Yüksek Koordinasyon

Kurulu’nca uygun görülecek her türlü sınai, ticari ve hizmetle ilgili faaliyetler
yapılabilir.
42
Fiyat, kalite ve standartlarla ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarına kanunlarla
ve diğer mevzuatla verilen yetkiler serbest bölgelerde uygulanmaz.
İKİNCİ BÖLÜM
SERBEST BÖLGENİN DÜZENLENMESİ
Bölgenin Düzenlenme Esasları
(*)
Madde 5 Serbest bölge ilan edilen yerlerde ihtiyaç duyulacak arazi ve tesisler
Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre sağlanabilir.
Yerli veya yabancı gerçek veya tüzel kişiler Dış Ticaret Müsteşarlığı'ndan ruhsat
almak kaydıyla serbest bölgede faaliyette bulunabilirler.
Serbest bölgede arazinin kullanımı, yapı ve tesislerin projelendirilmesi,

kurulması ve kullanılmasıyla ilgili diğer bütün izinler ve ruhsatlar bölge müdürlüğünce
verilir ve denetlenir.
Serbest bölgelerin asayiş hizmetleri polis tarafından yerine getirilir.
Muafiyet ve Teşvikler
(***)
Madde 6 Serbest bölgeler gümrük bölgesi dışında sayılır.
Bu bölgelerde gümrük ve kambiyo mükellefiyetine dair mevzuat hükümleri

uygulanmaz.
Kullanıcıların tutmak zorunda oldukları defterler ile düzenleyecekleri belgelere
ilişkin olarak, 4.1.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun hükümlerine
bağımlı olmaksızın düzenleme yapmaya Maliye Bakanlığı yetkilidir.
İşleticiler ve kullanıcılar yatırım ve üretim safhalarında Bakanlar Kurulu'nca

belirlenecek vergi dışı teşviklerden yararlandırılabilir.
Serbest Bölgeleri Tesis ve Geliştir me Fonu
(**)
Madde 7 Serbest bölgelerden elde edilen gelirlerden;
a) Faaliyet ruhsatı ve izin belgesi karşılığı tahsil edilecek ücretler,
(*)
(***)
6 Şubat 2004 tarih ve 25365 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan 5084 sayılı
(**)
43
b) Yurtdışından bölgeye getirilen mallar ile bölgeden Türkiye'ye çıkarılan
malların CIF değeri üzerinden peşin olmak üzere binde 5 oranında ödenecek ücretler,
c) Serbest bölgeyi işleten gerçek veya tüzel kişilerle yapılacak sözleşmeler
uyarınca tahsil edilecek tutarlar,
d) Bölge faaliyetlerinden sağlanan diğer gelirler,
İlgili idare tarafından sözleşmeler gereği tüzel kişilere yapılan gelir payı
aktarmaları düşüldükten sonra Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde açılacak
bir özel hesaba yatırılır. Bu hesapta toplanan tutarlardan ret ve iadeler düşüldükten
sonra kalan tutar, Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı merkez ödemelerini yapan
merkez saymanlığı hesabına yatırılır. Merkez saymanlık hesabına yatırılan meblağın
yüzde 90'ı genel bütçeye gelir, yüzde 10'u da serbest bölgelerin kurulması, bakım ve
onarımı, geliştirilmesi, eğitim ve araştırma faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi ile dış
ticaretin desteklenmesi amacıyla kullanılmak üzere genel bütçeye özel gelir kaydedilir.
Özel gelir kaydedilen bu tutarlar Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı bütçesinde
açılacak tertiplere Maliye Bakanlığınca özel ödenek kaydedilir. Bu suretle ödenek
kaydedilen miktarlardan yılı içinde harcanmayan tutarları ertesi yıl bütçesine devren
özel gelir ve ödenek kaydetmeye Maliye Bakanı yetkilidir.
Serbest bölgelerde yatırım ve tesis safhasında kullanılan mallar, tevsi ve kapasite
artırmak amacıyla getirilen mallar, kullanıcının kendisine ait olmayan bakım ve onarım
maksadıyla getirilen mallar, bölgelere geçici olarak getirilen araç, gereç ve ekipmanlar,
fason üretim amacıyla getirilen mallar birinci fıkranın (b) bendi hükmü uyarınca bir
ücrete tabi tutulmaz. Ancak, bakım ve onarım ile fason üretimde yaratılan katma değer
üzerinden bu ücret alınır.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde oluşturulan özel hesabın işleyişi

ile özel ödenekten yapılacak harcamalara ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığının
uygun görüşü üzerine Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığınca çıkarılacak
yönetmelikle belirlenir. Gelirlerin zamanında yatırılmaması halinde 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Hükümleri uygulanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MAL VE HİZMETLER
Bölgedeki Mallar
Madde 8 Serbest Bölge ile Türkiye’nin diğer yerleri arasında yapılacak ticaret,

dış ticaret rejimine tabidir. Serbest bölge ile diğer ülkeler ve serbest bölgeler arasında
dış ticaret rejimi uygulanmaz.
Bedeli 500 ABD dolarının altında olan Türkiye mahreçli mallar, isteğe bağlı
olarak ihracat rejimine tabi tutulmayabilir.
Kambiyo ve Hizmetler
44
Madde 9 Serbest bölgelerdeki faaliyetlerle ilgili her türlü ödemeler dövizle
yapılır. Bakanlar Kurulu ödemelerin Türk Lirası olarak yapılmasına da karar verebilir.
Serbest bölgede gemi ve liman hizmetleri işletici tarafından yapılır veya kamu
kurum ve kuruluşlarına, gerçek veya tüzel kişilere yaptırılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK, KALDIRILAN VE UYGULANMAYAN
HÜKÜMLER, YÖNETMELİK
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Esasları
Madde 10 Serbest bölgelerde, faaliyet gösterecek iş yerlerinde yabancı uyruklu
yönetici ve vasıflı personel çalıştırılabilir. Buna ait esaslar yönetmelikte belirlenir.
Serbest bölgelerde Türkiye Cumhuriyeti sosyal güvenlik mevzuatı hükümleri

uygulanır.
Madde 11 Yürürlükten kaldırılmıştır.
Uygulanmayan Hükümler
(*)
Madde 12 Serbest bölgelerde 1580 sayılı Belediye Kanununun 15'inci
maddesinin 5, 22, 25, 32 ve 47’nci bentleri dışında kalan hükümleri; 5682 sayılı
Pasaport Kanunu; 5683 sayılı Yabancıların Türkiye'de Seyahat ve İkametleri
Hakkındaki Kanun ile 2007 sayılı Türkiye'deki Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen
Sanat ve Hizmetler Hakkındaki Kanun ile ek ve değişiklikleri; 6224 sayılı Yabancı
Sermayeyi Teşvik Kanunu; 2677 sayılı Sivil Hava Meydanları, Limanlar ve Sınır
Kapılarında Görev ve Hizmetlerin Yürütülmesi Hakkında Kanun hükümleri ile diğer
kanunların bu kanuna aykırı hükümleri uygulanmaz.
Uygulama Yönetmeliği
(*)
Madde 13 Bu Kanunda düzenlenmesi yönetmeliğe bırakılan konularla,
serbest bölgelerde faaliyette bulunacak işleticilerin teşekkül tarzı, görev, yetki ve
sorumlulukları, bu işletici ve kullanıcılara verilecek faaliyet ruhsatları ve iptali,
bunların sınai ve ticari sicillerinin tutulması, hesaba yapacakları ödemeler, serbest
bölge ile ilgili faaliyetlerin tabi olacağı esaslar, bölgelere giriş için verilecek izin
belgesi ile görev kartları, ikamet izni ve çalışma esasları ve serbest bölgelerin
işletilmesine dair diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.
Geçici Madde 1 Yürürlükten kaldırılmıştır.
(*)
45
Geçici Madde 2 Bu Kanun, bir serbest bölge için, o serbest bölgenin faaliyete
geçmesinden itibaren uygulanır. Faaliyete geçiş tarihi ise, o serbest bölge alanını
çevreleyen çit, kule ve kapı inşaatlarının tamamlanması, Bölge Müdürlüğü, Polis ve
Gümrük birimlerinin göreve başlaması suretiyle bölgenin resmen açılış tarihidir.
(*)
Geçici Madde 3 Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bu Kanuna
göre kurulan serbest bölgelerde faaliyette bulunmak üzere ruhsat almış mükelleflerin;
a) Bu bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetleri dolayısıyla elde ettikleri

kazançları, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla faaliyet ruhsatlarında
belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu
istisnanın 31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94'üncü
maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b) alt bendi kapsamında yapılacak
tevkifata etkisi yoktur.
b) Bu bölgelerde istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler 31.12.2008

tarihine kadar gelir vergisinden müstesnadır. Ancak, bu maddenin yürürlüğe girdiği
tarih itibarıyla ruhsatlarında belirtilen süre 31.12.2008 tarihinden daha önceki bir
tarihte sona eriyorsa, istisna uygulamasında ruhsatta yer alan sürenin bitiş tarihi
dikkate alınır.
c) Bu bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetleri ile ilgili olarak yaptıkları işlemler
31.12.2008 tarihine kadar her türlü vergi, resim ve harçtan müstesnadır.
Serbest bölgelerde faaliyette bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin
bu bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları Avrupa
Birliğine tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yıllık vergileme döneminin sonuna
kadar gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu istisnanın Gelir Vergisi
Kanununun 94'üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b) alt bendi
kapsamında yapılacak tevkifata etkisi yoktur.
Yürür lük
Yürütme
(*)
6 Şubat 2004 tarih ve 25365 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan 5084 sayılı
46
İTHALATTA HAKSIZ REKABETİN ÖNLENMESİ
HAKKINDA KANUN
Amaç ve kapsam
(*)
Madde 1 Bu Kanun, ithalatta haksız rekabet hallerinden dampinge veya
sübvansiyona konu olan ithalatın sebep olduğu zarara karşı bir üretim dalının
korunması amacıyla yapılacak işlemlere, alınacak önlemlere, gerekli ilke ve uygulama
kararlarını verecek bir Kurul oluşturulmasına ve bunun görevlerine ilişkin usul ve
esasları kapsar.
Tanımlar
(*)
Madde 2 Bu Kanunda geçen deyimlerden;
a) Damping: Bir malın Türkiye’ye ihraç fiyatının, benzer malın Numarası mal
değerinin altında olmasını,
b) Sübvansiyon: Menşe veya ihracatçı ülkenin fayda sağlayan, doğrudan veya
dolaylı mali katkısını veya GATT 1994’ün XVI’ncı maddesi çerçevesinde herhangi bir
gelir veya fiyat desteğini,
c) İhraç fiyatı: İhraç amacıyla satılan mal için fiilen ödenmiş olan veya
ödenmesi gereken fiyatı,
d) Benzer mal: Dampinge ve/veya sübvansiyona konu malın tamamen benzeri
olan bir malı böyle bir malın bulunmaması halinde sözkonusu malın özelliklerine
benzer özelliklere sahip bir başka malı,
e) Benzer Mal: Dampinge veya sübvansiyona konu mal ile aynı özellikleri
taşıyan bir malı, böyle bir malın bulunmaması halinde ise benzer özellikleri taşıyan
başka bir malı,
f) Numarasırmal Değer:
1. İhracatçı veya menşe ülkede tüketime konu olan benzer mal için
Numarasırmal ticari işlemler sonucunda fiilen ödenmiş olan veya ödenmesi gereken
karşılaştırılabilir fiyatı,
(*)
47
2. İhracatçı ülke veya menşe ülkenin iç piyasasında Numarasırmal ticari işlemler
çerçevesinde benzer malın satışlarının olmaması ya da bu satışların uygun bir
karşılaştırma yapılmasına elverişli bulunmaması durumunda, benzer malın üçüncü bir
ülkeye ihracatında temsil niteliğini haiz karşılaştırılabilir fiyatı veya menşe ülkedeki
maliyetine makul bir kar marjının eklenmesiyle tespit edilen fiyatı,
a) Yönetmelik: İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Yönetmeliği,
b) Damping marjı: Numarasırmal değerin ihraç fiyatını aştığı miktarı,
c) Sübvansiyon Miktarı: Menşe veya ihracatçı ülke tarafından ihraç edilen
malın imal, üretim, ihracat veya taşınma aşamasında sağlanan, doğrudan veya dolaylı
mali katkı veya GATT 1994’ün XVI ncı maddesi çerçevesinde herhangi bir gelir veya
fiyat desteği şeklindeki faydaların tutarını,
d) Zarar: Bir üretim dalında maddi zararı, maddi zarar tehdidini veya bir üretim
dalının kurulmasının fiziki olarak gecikmesini,
e) Bakanlık: İthalat Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakanlığı,
f) Genel Müdürlük: İthalat Genel Müdürlüğünü,
g) Kurul: İthalatta Haksız Rekabeti Değerlendirme Kurulunu,
h) GATT 1994: Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması 1994’ü,
i) Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Tedbirler Genel Anlaşması: 26.1.1995 tarihli
ve 4067 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ve 3.2.1995 tarihli ve 95/6525
sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanan Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması
Ek 1’de yer alan Anlaşmayı,
j) GATT 1994’ün VI ncı Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Anlaşma:

26.1.1995 tarihli ve 4067 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ve 3.2.1995
tarihli ve 95/6525 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanan Dünya Ticaret Örgütü
Kuruluş Anlaşması Ek 1’de yer alan Anlaşmayı,
ifade eder.
Önlem Alınmasını Gerektiren Haller:
(*)
Madde 3 Önlem alınmasını gerektiren haller; dampinge veya sübvansiyona
konu olan ithalatın Türkiye’de bir üretim dalında maddi zarara yol açması veya maddi
zarar tehdidi oluşturması veya bir üretim dalının kurulmasını fiziki olarak
geciktirmesidir. Ancak, sübvansiyona konu ithalata karşı önlem alınabilmesi için,
sübvansiyonun Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Tedbirler Anlaşmasının 2 nci maddesi
çerçevesinde bir firma/firma grubu veya bir üretim dalı/üretim dalı grubuna yönelik
olduğunun da tespit edilmiş olması gerekir.
(*)
48
Şikayet ve İnceleme:
(*)
Madde 4 Genel Müdürlük şikayet üzerine veya gerektiğinde resen damping
veya sübvansiyon incelemesi yapabilir. Damping veya sübvansiyona konu olan
ithalattan maddi zarar gördüğünü veya maddi zarar tehdidi altında bulunduğunu veya
bu tür ithalatın bir üretim dalının kurulmasını fiziki olarak geciktirdiğini iddia eden
üreticiler veya üretim dalı adına hareket eden gerçek veya tüzelkişi veya kuruluşlar
Genel Müdürlüğe yazılı olarak başvuruda bulunabilirler.
Şikayet ve incelemeye ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak

Yönetmelikle tespit edilir.
Genel Müdürlüğün Görevleri
(*)
Madde 5 Genel Müdürlüğün bu Kanunla ilgili görevleri şunlardır:
a) Şikayet üzerine veya gerektiğinde resen, verilen bilgi ve belgeler veya
mevcut diğer bilgilerin ışığı altında ön incelemeyi yapmak,
b) Soruşturma açılıp açılmayacağı hususunda Kurula teklif sunmak,
c) Soruşturma açılması halinde, soruşturmayı yürütmek ve önlemlerle ilgili

olarak Kurula teklif sunmak,
d) Kurulun sekreterlik hizmetlerini yürütmek ve Kurulca verilecek diğer

görevleri yapmak.
İthalatta Haksız Rekabeti Değer lendir me Kurulu ve Görevleri

(*)
Madde 6 Kurul, İthalat Genel Müdürünün veya görevlendireceği genel müdür
yardımcısının başkanlığında, Tarım ve Köy işleri Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Gümrük Müsteşarlığı, Türkiye
Odalar ve Borsalar Birliğinin ve Türkiye Ziraat Odaları Birliğinin birer yetkili
temsilcisi ile İthalat Genel Müdürlüğünün ilgili daire başkanından teşekkül eder.
Kurul, gerekirse, üniversitelerden ve diğer kurum ve kuruluşlardan bilgi alabilir.
Kurulun görevleri şunlardır:
a) Soruşturma açılıp açılmamasına veya açılmış bir soruşturmanın

durdurulmasına karar vermek,
b) Soruşturma sırasında yeterli delil olması halinde geçici önlem kararını
Bakanlığın onayına sunmak,
(*)
49
c) Soruşturma sonuçlarını değerlendirmek, bunun gerektireceği tedbirleri almak
ve kesin önlem kararını Bakanlığın onayına sunmak,
d) Soruşturma sırasında taahhütte bulunulmasını önermek ve taahhütte

bulunulması halinde, taahhüdü kabul edip etmemek hususunda karar vermek ve
taahhütlerin yerine getirilmemesi durumunda gerekli önlemleri almak.
Kurulun çalışma usul ve esasları Bakanlıkça çıkarılacak Yönetmelikle tespit
edilir.
Dampinge Karşı Vergi ve Telafi Edici Vergi
(*)
Madde 7 Yapılan soruşturma sonucunda Kurul tarafından belirlenen ve
Bakanlıkça onaylanan damping marjı veya sübvansiyon miktarı kadar dampinge konu
malın ithalinde dampinge karşı vergi, sübvansiyona konu malın ithalinde ise telafi
edici vergi alınır. Bununla birlikte, dampinge veya sübvansiyona konu ithalat nedeni
ile meydana gelen zararın telafisinin, tespit edilen damping marjı veya sübvansiyon
miktarından daha az bir miktar veya oranda vergi konulmasıyla mümkün
olabileceğinin belirlenmesi halinde bu oran veya miktarda vergi uygulanır.
Bu vergilerin, ithali evvelce gerçekleştirilen mallar için, geriye dönük olarak
uygulanmasına ilişkin esaslar Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit edilir. Ancak, geriye
dönük uygulamanın süresi geçici önlemlerin alındığı tarihten itibaren 90 günü
geçemez.
Mükellef
(*)
Madde 8 Dampinge karşı vergi veya telafi edici vergi mükellefi, dampinge
veya sübvansiyona konu malı ithal eden gerçek ve tüzel kişilerdir.
Tahsil Mer cii
Madde 9 Dampinge karşı vergi veya telafi edici vergi Gümrük İdarelerince,
ithalde alınan diğer vergilerden ayrı olarak tahsil olunur veya teminata bağlanır.
Soruştur ma
(*)
Madde 10 Resen veya şikayet üzerine yapılan inceleme sonucunda damping
veya sübvansiyona konu olan ithalatın ve bu ithalattan kaynaklanan zararın varlığı
konusunda yeterli delillerin bulunması durumunda soruşturma açılır.
Soruşturmanın usul ve esasları Bakanlıkça çıkarılacak Yönetmelik ile tespit

edilir.
Taahhütler
(*)
50
(*)
Madde 11 Soruşturma sırasında menşe ülke, ihracatçı ülke veya ihracatçı,
soruşturma konusu dampingli veya sübvansiyonlu ithalattan kaynaklanan zararı
ortadan kaldıracak şekilde kendiliğinden veya Kurulun önerisi üzerine taahhütte
bulunabilir. Kurulun taahhüdü kabul etmesi halinde soruşturma, geçici veya kesin
önlem alınmaksızın durdurulabilir veya sonuçlandırılabilir. Soruşturmanın
sonuçlandırılmış olması, taahhüdün yürürlüğe girmesine kadar uygulanmış olan geçici
önlemlerin gerekli kıldığı tahsilatı engellemez. Taahhütlerin yerine getirilmemesi
halinde, Kurulca mevcut verilere dayalı olarak geçici veya kesin önlem alınabilir.
Taahhütler ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte, taahhütlerin
geçerlilik süresi ve gözden geçirilme esasları ise Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit
edilir.
Geçici Önlemler
(*)
Madde 12 Şikayet konusu ithalata ilişkin soruşturma sırasında, dampingli
veya sübvansiyonlu ithalatın varlığı ve bu ithalatın zarara neden olduğu konusunda ön
belirlemeler yapılması halinde, soruşturma süresince zararın önlenmesi amacıyla,
Kurulca belirlenen damping marjı veya sübvansiyon miktarı kadar veya zararı ortadan
kaldırmaya yetecek daha az bir oran veya miktarda teminat şeklinde geçici önlem
uygulanması Bakanlık makamının onayı ile kararlaştırılabilir. Bu durum Resmi
Gazete’de yayımlanmak suretiyle ilgililere duyurulur. Soruşturmanın açılması
tarihinden itibaren altmış gün içerisinde geçici önlem uygulanmaz. Geçici önlemlerin
geçerlilik süresi dört aydır. Ancak, damping soruşturmasına konu malın Türkiyeye
ihracatının önemli bir kısmını gerçekleştiren ihracatçıların talebi halinde, bu süre,
Kurulun kararı üzerine Bakanlık onayı ile altı aya kadar çıkarılabilir. Damping
soruşturması sırasında, zararın önlenmesi için damping marjından daha düşük oranda
bir kesin önlemin yeterli olup olmadığının incelenmesi amacıyla, bu süreler sırasıyla
altı ve dokuz ay olarak belirlenebilir. Geçici önlemlerin uygulama esasları Bakanlar
Kurulu Kararı ile tespit edilir.
Kesin Önlemler
(*)
Madde 13 Soruşturma sonucunda dampingli veya sübvansiyonlu ithalatın
varlığı ve bu ithalatın zarara neden olduğu belirlendiğinde, bu zararın önlenmesi
amacıyla, Kurulca belirlenen ve Bakanlıkça onaylanarak kesinleşen damping marjı
veya sübvansiyon miktarı kadar veya zararı ortadan kaldıracak daha az bir oran veya
miktarda dampinge karşı vergi veya telafi edici vergi alınır. Daha önce teminat alınmış
olması halinde 14 üncü maddeye göre işlem yapılır. Ancak, kesin önlem kararının
maddi zarar tehdidi veya bir üretim dalının kurulmasının fiziki olarak gecikmesine
ilişkin olarak alınması durumunda, soruşturma sırasında alınan teminatın tahsil
edilebilmesi için Kurulun, geçici önlem alınması sebebiyle maddi zarar oluşmadığı
hususunda bir belirleme yapması gerekir. Böyle bir belirleme yapılmadığı takdirde,
soruşturma sırasında geçici önlem olarak alınan teminat iade edilir. Yürürlüğe konulan
dampinge karşı verginin veya telafi edici verginin geçerlilik süresi, uygulanması,
askıya alınması, gözden geçirilmesi ve iadesi ile yürürlükte bulunan önlemlerin etkisiz
kılınması halinde yapılacak işlemlere ilişkin usul ve esaslar Bakanlar Kurulu Kararı ile
(*)
51
tespit edilir. Soruşturmaya konu olan mal için hem damping yapılmış olması hem de
sübvansiyon verilmiş olması halinde, aynı durumun telafisi için dampinge karşı vergi
ve telafi edici vergi birlikte uygulanamaz.
Dampinge karşı vergi veya telafi edici vergi konulmuş olması, ilgili malın
ithalatını engellemez.
Geri Ödeme
(*)
Madde 14 Kesinleşen dampinge karşı vergi veya telafi edici vergi, daha önce
alınan teminattan yüksek ise fark tahsil edilmez. Kesinleşen vergi, daha önce alınan
teminattan düşük ise fark geri ödenir.
Soruşturmanın kapatılmasına karar verilmesi halinde geçici önlemler kaldırılır ve
alınan teminatlar iade edilir.
Satış akdi hükümlerine aykırı olmasından dolayı iade veya imha edilmek istenen
malın evvelce alınmış olan dampinge karşı vergisi veya telafi edici vergisi, gümrük
mevzuatının bu konuda gümrük vergisinin geri verilmesine ilişkin hükümleri dahilinde
iade edilir.
Diğer Mevzuat
(*)
Madde 15 Gümrük mevzuatının; gümrük vergisinin tesciline, tahakkukuna,
tahsiline, geri verilmesine, takibine ve teminata bağlanmasına ilişkin bu Kanuna aykırı
olmayan usul ve şekle müteallik hükümleri, dampinge karşı vergi veya telafi edici
verginin tescili, tahakkuku, tahsili, geri verilmesi, takibi ve teminata bağlanması
işlemlerinde de uygulanır.
Ödenmeyen dampinge karşı vergi veya telafi edici vergi, 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre gümrük idarelerince
kovuşturulur.
Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde, GATT 1994’ün VI ncı Maddesinin
Uygulanmasına İlişkin Anlaşma ile Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Tedbirler
Anlaşması hükümleri dikkate alınır.
Kaldırılan ve Uygulanmayacak Hükümler
(*)
Madde 16 Bu Kanunun tatbikatında, Gümrük Kanunu ile diğer kanunların bu
Kanuna aykırı olan hükümleri uygulanmaz.
Bakanlar Kurulu Karar ları ve Yönetmelikler
Madde 17 Bu Kanunun;
(*)
25 Temmuz 1999 tarih ve 23766 numaralı Resmı Gazete’de yayımlanan 4412 sayılı
52
a) 7,12 ve 13. maddelerinde öngörülen Bakanlar Kurulu Kararları ile,
b) 4, 6, 10 ve 11 inci maddelerinde belirtilen Yönetmelikler, Kanunun yayımı
tarihinden itibaren 3 ay içinde çıkarılır.
Soruştur manın kapatılması ve durdurulması
(*)
Ek Madde 1 Soruşturma sonucunda, soruşturma konusu ithalatın dampinge
veya sübvansiyona konu olmadığının veya bu ithalattan kaynaklanan zararın
bulunmadığının belirlenmesi halinde veya şikayet konusunun ortadan kalkması
durumunda Kurulca soruşturma kapatılır. Damping marjının veya sübvansiyon
miktarının veya ithalat miktarının ihmal edilebilecek düzeyde olduğunun tespiti
durumunda da damping veya sübvansiyon soruşturması kapatılır. Damping marjının
veya sübvansiyon miktarının veya ithalat miktarının ihmal edilebilecek düzeylerine
ilişkin oranlar yönetmelik ile belirlenir. Şikayetin geri çekilmesi halinde Kurulca
soruşturmanın kapatılmasına karar verilebilir. Taahhütlerin kabul edilmesi halinde
soruşturma durdurulabilir. Sübvansiyonun uygulamadan kaldırılması halinde de
soruşturma durdurulabilir veya kapatılabilir.
Kesin önlemlerin ve taahhütlerin gözden geçirilmesi
(*)
Ek Madde 2 Kesin önlemler ve taahhütlerle ilgili kararlar, ilgili taraflardan
birinin talebi üzerine veya resen gözden geçirilebilir. Kurulca gözden geçirme kararı
verilmesi halinde, yeniden soruşturma açılır ve yürütülür. Ancak, yeniden soruşturma
açılması, yürürlükte bulunan kesin önlemlerin ve taahhütlerin uygulanmasını
engellemez. Soruşturma sonucunda kesin önlem ve taahhüt uygulaması hakkında
Kurulca karar verilir. Kesin önlem kararı, soruşturma döneminde soruşturma konusu
malı ihraç etmemiş olan üretici veya ihracatçıların talebi üzerine de gözden
geçirilebilir. Böyle bir talep üzerine açılacak soruşturma sonucuna ilişkin karar
yürürlüğe girene kadar, uygulanmakta olan kesin önlem, talepte bulunan üretici veya
ihracatçının ihraç ettiği soruşturma konusu mal ithalatı için teminata bağlanır.
Soruşturma sonucunda, alınan teminat ile ilgili olarak, 14 üncü maddeye göre işlem
yapılır. (NUMARASIT: 4412 Numaralı Kanun yayımı tarihinden üç ay sonra
yürürlüğe girer.)
Yürür lük
Madde 18 Bu Kanun yayımı tarihinden üç ay sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
(*)
53
OLAĞANÜSTÜ HAL BÖLGESİNDE VE KALKINMADA
ÖNCELİKLİ YÖRELERDE İSTİHDAM YARATILMASI
VE YATIRIMLARIN TEŞVİK EDİLMESİ İLE 193 SAYILI
GELİR VERGİSİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASI HAKKINDA KANUN
Resmi Gazete Tarihi: 23 Ocak 1998
Kabul Tarihi: 21 Ocak 1998
Amaç
Madde 1: Bu Kanunun amacı; Olağanüstü Hal Bölgesinde ve Kalkınmada
Öncelikli Yörelerde vergi teşvikleri uygulamak ve yatırımlara bedelsiz kamu arsa ve
arazisi temin etmek suretiyle yatırımları ve istihdam imkanlarını artırmaktır.
Madde 2: Bu Kanunda geçen Olağanüstü Hal Bölgesi, Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihte, Olağanüstü Hal Bölgesi ve mücavir alanına dahil iller ile Devlet
İstatistik Enstitüsü Başkanlığınca belirlenen fert başına GSYİH miktarları 1 500 ABD
Doları veya daha az düşük bulunan illerden Bakanlar Kurulunca tespit edilecek illeri,
Kalkınmada Öncelikli Yöreler ise, Bakanlar Kurulunca bu yöreler kapsamına alınan
illeri ve ilçeleri kapsar.
Gelir ve Kurumlar Ver gisi İstisnası
Madde 3: a) Bu maddenin yürürlük tarihi ile 31.12.2000 tarihi arasında
Olağanüstü Hal Bölgesi kapsamında sayılan illerde yeni işe başlayan gelir ve kurumlar
vergisi mükelleflerinin, bu illerdeki iş yerlerinden fiilen ve sürekli olarak 10 ve daha
fazla işçi çalıştırmaları şartıyla, münhasıran bu iş yerlerinden elde ettikleri kazançları
işe başlama tarihinden itibaren yatırım dönemi dahil 5 vergilendirme dönemi gelir ve
kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu kazançlar hakkında 5422 sayılı Kurumlar
Vergisi Kanununun 25 inci maddesinin ikinci fıkrası ile 193 sayılı Gelir Vergisi
Kanununun 94 üncü maddesinin 6 numaralı bendinin (b) alt bendi hükümleri
uygulanmaz.
b) (a) fıkrasında belirtilen gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, anılan
fıkradaki istisna süresinin sonunda başlamak ve 31.12.2007 tarihinde sona ermek
üzere, bu illerdeki işyerlerine fiilen ve sürekli olarak on ve daha fazla işçi çalıştırmaları
şartıyla, münhasıran bu işyerlerinden elde ettikleri kazançları üzerinden hesaplanan
gelir ve kurumlar vergisinden aşağıda belirtilen oranlarda indirim yapılır.
İndirim oranı; 10 işçi çalıştıranlarda % 40.51 ve daha yukarı işçi çalıştıranlarda

% 60'dır. 11 ile 50 arasında (50 dahil) işçi çalıştıranlar için uygulanacak indirim oranı,
% 40 oranına her bir işçi için 0.5 puan eklemek suretiyle bulunur.
54
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kapsama dahil illerde işyeri bulunan
gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 31.10.1997 tarihinden önce vermiş oldukları
en son 4 aylık sigorta prim bordrolarında bildirdikleri işçi sayısına ilave olarak yeni işe
aldıkları ve bu işyerlerinde fiilen çalıştırdıkları işçi sayısının 10 ve daha yukarı olması
halinde, 1.1.1998 31.12.2007 tarihleri arasında bu işyerlerinden elde ettikleri
kazançları üzerinden hesaplanan gelir ve kurumlar vergisine bu fıkrada belirtilen
indirim oranları uygulanır.
Bu fıkra kapsamına giren kazançlar üzerinden, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü
maddesinin 6 numaralı bendinin (b) alt bendine göre tevkif edilecek gelir vergisi için
de yukarıda belirtilen oranlarda indirim yapılır.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca

belirlenir.
Çalışanlardan Kesilen Vergilerin Ertelenmesi
Madde 4: 31.12.2002 tarihine kadar uygulanmak üzere; Olağanüstü Hal Bölgesi
kapsamında sayılan illerde, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi izleyen aybaşından
itibaren yeni işe başlayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 31.10.1997
tarihinden önce ilgili idareye vermiş oldukları en son 4 aylık sigorta prim bordrolarında
bildirdikleri işçi sayısına ilave olarak yeni işe aldıkları ve bu işyerlerinde fiilen
çalıştırdıkları işçilerin, ücretlerinden kesilen ve beyan edilecek tahakkuk ettirilen gelir
ve damga vergileri, beyanname verme süresini izleyen ikinci yılın aynı döneminde
ödenir.
İşletmelerde Vergi, Resim, Harç İstisnası
Madde 5: Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten 31.12.2002 tarihine kadar
uygulanmak üzere; Olağanüstü Hal Bölgesi kapsamında sayılan illerde yapılacak
teşvik belgeli yatırımlarla ilgili aşağıda belirtilen işlemler, veraset ve intikal vergisi,
damga vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi, emlak vergisi ve harçlar ile 2464
sayılı Belediye Gelirleri Kanununa göre alınan vergi, resim ve harçlardan müstesnadır.
1 Arazi veya arsa tedariki ile ilgili olarak ivazlı veya ivazsız devir, temlik,
kamulaştırma, satış vaadi sözleşmesi, intifa ve iştira hakkı, alım, satım, kira, geri
verme, ifraz, tevhid, tescil, cins değişikliği, rehin ve ipotek tesis ve terkini, ıslah ve
değişiklik işlemleri ile bu işlemler dolayısıyla düzenlenen kağıtlar,
2 Kredi verilmesi ile ilgili işlemler, bu konuda düzenlenen kağıtlar ve kredi
işlemleri nedeniyle her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben alınan paralar.
Yatırımların bu maddede belirtilen süre içinde tamamlanmaması halinde, daha

önce alınmayan vergi, resim ve harçlar, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine
göre gecikme faizi ile; öngörülen amaç dışında kullanılması halinde ayrıca kusur cezası
ile birlikte tahsil edilir.
Bu madde kapsamına giren işlemler hakkında 24.2.1984 tarihli ve 2982 sayılı
Kanun hükümleri uygulanmaz.
55
Yatırım projesinin tamamının fiziki olarak hangi hallerde gerçekleşmiş
sayılacağının ölçü ve esasları ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar
Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Devlet Bakanlığınca birlikte
belirlenir.
Sigorta Primi İşveren Payları
Madde 6: 31.12.2002 tarihine kadar uygulanmak üzere, Olağanüstü Hal Bölgesi
kapsamında sayılan illerde, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi izleyen aybaşından
itibaren yeni işe başlayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu illerdeki
işyerlerinde çalıştırdıkları işçiler ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce işe
başlamış olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 31.10.1997 tarihinden önce
ilgili idareye vermiş oldukları en son 4 aylık sigorta prim bordrolarında bildirdikleri
işçi sayısına ilave olarak yeni işe aldıkları ve bu işyerlerinde fiilen çalıştırdıkları işçiler
için, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 72 ve 73 üncü maddeleri uyarınca prime
esas kazançları üzerinden tahakkuk ettirilecek primlerin işveren hissesi Hazinece
karşılanır.
Ödeme usul ve esasları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye
Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Devlet Bakanlığınca müştereken
belirlenir.
Madde 7: Bu Kanunun 2 nci maddesinde belirtilen Olağanüstü Hal Bölgesinde
gelir ve kurumlar vergisine tabi işyerlerinde 1.1.1998 tarihinden itibaren ilk defa işe
girenler hakkında 9.3.1998 tarihli ve 3417 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaz.
Bedelsiz Yatırım Yeri Tahsisi
Madde 8: Yürürlükten kaldırılmıştır.
Madde 9: 31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun geçici 35 inci
maddesinin 2 numaralı fıkrasının (f) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
İlk defa işe başlayan mükellefler ile götürülük şartlarını haiz olanlardan kendi
isteği ile götürü usulden gerçek usule geçen mükellefler için, işe veya gerçek usulde
vergilendirilmeye başlanılan ve izleyen yılda hayat standardı esası uygulanmaz.
Yürür lük
Madde 10: Bu Kanunun;
a) 3 ve 7 nci maddeleri 1.1.1998 tarihinde,
b) 9 uncu maddesi 1997 yılı kazançlarına da uygulanmak üzere yayımı tarihinde,
c) Diğer hükümleri yayımı tarihini izleyen aybaşında,
yürürlüğe girer.
Yürütme
56
Madde 11: Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
57
ÜRÜNLERE İLİŞKİN TEKNİK MEVZUATIN
HAZIRLANMASI VE UYGULANMASINA DAİR KANUN
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 Bu Kanunun amacı; ürünlerin piyasaya arzı, uygunluk

değerlendirmesi, piyasa gözetimi ve denetimi ile bunlarla ilgili olarak yapılacak
bildirimlere ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
Madde 2 Bu Kanun; ürünlerin piyasaya arz koşullarını, üretici ve dağıtıcıların
yükümlülüklerini, uygunluk değerlendirme kuruluşlarını, onaylanmış kuruluşları,
piyasa gözetimi ve denetimini, ürünün piyasaya arzının yasaklanmasını, toplatılmasını,
bertarafını ve bunlarla ilgili olarak yapılacak bildirimleri kapsar.
Tanımlar
Madde 3 Bu Kanunda geçen;
a) Müsteşarlık: Dış Ticaret Müsteşarlığını,
b) Komisyon: Avrupa Birliği Komisyonunu,
c) Ürün: Piyasaya arz edilmesi hedeflenen tüm ürünleri,
d) Son ürün: İlgili teknik düzenlemeye uygunluğu gösteren aynı belgeler
kapsamındaki ürünlerden piyasaya en son arz edileni,
e) Güvenli ürün: Kullanım süresi içinde, Numarasırmal kullanım koşullarında

risk taşımayan veya kabul edilebilir ölçülerde risk taşıyan ve temel gerekler
bakımından azami ölçüde koruma sağlayan ürünü,
f) Temel gerekler: Ürünün; insan sağlığı, can ve mal güvenliği, hayvan ve bitki

yaşam ve sağlığı, çevre ve tüketicinin korunması açısından sahip olması gereken asgari
güvenlik koşullarını,
58
g) Üretici: Bir ürünü üreten, imal eden, ıslah eden veya ürüne adını, ticari
markasını veya ayırt edici işaretini koymak suretiyle kendini üretici olarak tanıtan
gerçek veya tüzel kişiyi; üreticinin Türkiye dışında olması halinde, üretici tarafından
yetkilendirilen temsilciyi ve/veya ithalatçıyı; ayrıca, ürünün tedarik zincirinde yer alan
ve faaliyetleri ürünün güvenliğine ilişkin özelliklerini etkileyen gerçek veya tüzel
kişiyi,
h) Dağıtıcı: Ürünün tedarik zincirinde yer alan ve faaliyetleri ürünün güvenliğine
ilişkin özelliklerini etkilemeyen gerçek veya tüzel kişiyi,
ı) Standart: Üzerinde mutabakat sağlanmış olan, kabul edilmiş bir kuruluş
tarafından onaylanan, mevcut şartlar altında en uygun seviyede bir düzen kurulmasını
amaçlayan, ortak ve tekrar eden kullanımlar için ürünün özellikleri, işleme ve üretim
yöntemleri, bunlarla ilgili terminumarasıloji, sembol, ambalajlama, işaretleme,
etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını
belirten ve uyulması ihtiyari olan düzenlemeyi,
i) Teknik düzenleme: Bir ürünün, ilgili idari hükümler de dahil olmak üzere,
özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili termiNumarasıloji, sembol,
ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri
hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması zorunlu olan her türlü
düzenlemeyi,
k) Piyasaya arz: Ürünün, tedarik veya kullanım amacıyla bedelli veya bedelsiz
olarak piyasada yer alması için yapılan faaliyeti,
l) Yetkili kuruluş: Ürünlere ilişkin mevzuat hazırlamaya ve yürütmeye yasal
olarak yetkili bulunan ve bu Kanun hükümlerini kendi görev alanına giren ürünler
itibarıyla uygulayacak olan kamu kurum veya kuruluşunu,
m) Uygunluk değerlendirmesi: Ürünün, ilgili teknik düzenlemeye uygunluğunun
test edilmesi, muayene edilmesi ve/veya belgelendirilmesine ilişkin her türlü faaliyeti,
n) Uygunluk değerlendirme kuruluşu: Ürünün, ilgili teknik düzenlemeye

uygunluğunun test edilmesi, muayene edilmesi ve/veya belgelendirilmesine ilişkin
faaliyette bulunan özel veya kamu kuruluşunu,
o) Onaylanmış kuruluş: Test, muayene ve/veya belgelendirme kuruluşları

arasından, bir veya birden fazla teknik düzenleme çerçevesinde uygunluk
değerlendirme faaliyetinde bulunmak üzere, yetkili kuruluş tarafından belirlenerek, bu
Kanunda ve ilgili teknik düzenlemede belirtilen esaslar çerçevesinde yetkilendirilen
özel veya kamu kuruluşunu,
p) Uygunluk işareti: Bir ürünün, ilgili teknik düzenlemede yer alan gereklere
uygun olduğunu ve ilgili tüm uygunluk değerlendirmesi işlemlerine tabi tutulduğunu
gösteren işareti,
r) Modül: İlgili mevzuat gereğince, ürünün taşıdığı risklere göre hangi uygunluk
değerlendirmesi işlemlerine tabi tutulacağını gösteren yollardan her birini,
59
s) Piyasa gözetimi ve denetimi: Yetkili kuruluşlar tarafından, ürünün piyasaya
arzı veya dağıtımı aşamasında veya ürün piyasada iken ilgili teknik düzenlemeye
uygun olarak üretilip üretilmediğinin, güvenli olup olmadığının denetlenmesi veya
denetlettirilmesini,
t) İyi uygulama kodu: İlgili sektördeki mevcut tek Numarasıloji düzeyi ve
bilimsel kriterler çerçevesindeki sağlık ve güvenliğe ilişkin uygulama esaslarını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Ürünlere İlişkin Teknik Düzenlemeler, Ürünler in Piyasaya Ar zında Ür eticilerin

ve Dağıtıcıların Yükümlülükleri
Ürünlere ilişkin teknik düzenlemeler
Madde 4 Ürünlere ilişkin teknik düzenlemeler yetkili kuruluşlar tarafından

hazırlanır.
Ürünlerin piyasaya ar zında ür eticilerin ve dağıtıcıların yükümlülükleri
Madde 5 Piyasaya arz edilecek yeni ürünlerin ilgili teknik düzenlemeye uygun

olması zorunludur. Bu hüküm, kullanılmış olmakla birlikte değişiklik yapılarak
piyasaya tekrar arz edilmesi hedeflenen ürünler ile Avrupa Birliği üyesi ülkeler
dışındaki ülkelerden ithal edilen eski ve kullanılmış ürünlere de uygulanır.
Birinci fıkrada belirtilen hususlarda düzenlemeler yapmaya, sınırlamalar

getirmeye ve istisnalar tanımaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Üretici, piyasaya sadece güvenli ürünleri arz etmek zorundadır. Teknik

düzenlemelere uygun ürünlerin güvenli olduğu kabul edilir. Teknik düzenlemenin
bulunmadığı hallerde, ürünün güvenli olup olmadığı; ulusal veya uluslararası
standartlara; bunların olmaması halinde ise söz konusu sektördeki iyi uygulama kodu
veya bilim ve tek Numarasıloji düzeyi veya tüketicinin güvenliğe ilişkin makul
beklentisi dikkate alınarak değerlendirilir.
Üretici, güvenli olmadığı tespit edilen ürünün kendisi tarafından piyasaya arz
edilmediğini veya ürünün güvenli olmaması halinin ilgili teknik düzenlemeye
uygunluktan kaynaklandığını ispatladığı takdirde sorumluluktan kurtulur.
Bir ürünün güvenli kabul edilmesi için; ürünün bileşimi, ambalajlanması, montaj
ve bakımına ilişkin talimatlar da dahil olmak üzere özellikleri; başka ürünlerle birlikte
kullanılması öngörülüyorsa bu ürünlere yapacağı etkiler; piyasaya arzı, etiketlenmesi,
kullanımı ve bertaraf edilmesi ile ilgili talimatlar ve üretici tarafından sağlanacak diğer
bilgiler ve ürünü kullanabilecek risk altındaki tüketici grupları açısından
değerlendirildiğinde, temel gerekler bakımından azami ölçüde koruma sağlaması
gerekir.
60
Daha güvenli bir ürünün üretilmesinin mümkün olması veya piyasada daha az
risk taşıyan ürünlerin mevcut olması, ilgili teknik düzenlemede aksi belirtilmedikçe,
bir ürünün güvenli olmadığı anlamına gelmez.
Üretici, ürünün öngörülen kullanım süresi içinde, yeterli uyarı olmaksızın fark
edilemeyecek nitelikteki riskleri hakkında tüketicilere gerekli bilgiyi sağlamak,
özelliklerini belirtecek şekilde ürünü işaretlemek; gerektiğinde piyasaya arz edilmiş
ürünlerden numuneler alarak test etmek, şikayetleri soruşturmak ve yapılan denetim
sonuçlarından dağıtıcıları haberdar etmek, riskleri önlemek amacı ile ürünlerin
toplatılması ve bertarafı da dahil olmak üzere gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
Üretici, ilgili teknik düzenlemede belirtilen tüm belgeleri; bu belgeler

kapsamındaki son ürünün yurt içinde üretiliyor ise üretildiği, ithal ise ithal edildiği
tarihten itibaren ilgili teknik düzenlemede belirtilen süre, bu sürenin belirtilmemesi
halinde yetkili kuruluşça belirlenecek süre boyunca muhafaza etmek ve istenilmesi
halinde yetkili kuruluşlara ibraz etmekle yükümlüdür.
Dağıtıcı, sahip olduğu bilgiler çerçevesinde, güvenli olmadığını bildiği ürünleri

piyasaya arz edemez. Dağıtıcı, faaliyetleri çerçevesinde, ürünlerin taşıdığı riskler ve bu
risklerden korunmak için alınması gereken önlemler hakkında ilgililere bilgi verir.
Üreticinin tespit edilemediği durumlarda, yetkili kuruluşça belirlenecek süre içinde
üreticinin veya malı tedarik ettiği kişinin kimliğini bildirmeyen dağıtıcı, üretici olarak
kabul edilir.
Uygunluk işaretinin veya uygunluk değerlendirme işlemleri sonucunda verilen

belgelerin tahrif veya taklit edilmesi, usulüne uygun olmadan kullanılması yasaktır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Uygunluk Değer lendir me Kuruluşlarına İlişkin Esaslar, Onaylanmış Kuruluşlara

İlişkin Esaslar, Onaylanmış Kuruluşların Faaliyetleri, Şube ve Temsilcilikleri ve
Uygunluk Değer lendir me Kuruluşları ile Onaylanmış Kuruluşların
Sorumlulukları
Uygunluk değer lendirme kuruluşlarına ilişkin esaslar
Madde 6 Uygunluk değerlendirme kuruluşlarının teknik yeterliliğine ilişkin

asgari kriterler, ilgili teknik düzenlemelerde ve/veya bu Kanunun uygulama usul ve
esaslarına ilişkin yönetmeliklerde belirtilir.
Uygunluk değerlendirme kuruluşları, bir teknik düzenleme kapsamındaki

faaliyetlerinden dolayı bu teknik düzenlemeyi yürüten yetkili kuruluşa karşı
sorumludur.
Onaylanmış kuruluşlar a ilişkin esaslar
Madde 7 Yetkili kuruluşlar, Türkiye’de yerleşik olan test, muayene ve/veya
belgelendirme kuruluşları arasından, uygun görecekleri sayıda kuruluşu, ilgili teknik
düzenlemelerde ve/veya bu Kanun ve bu Kanunun uygulama usul ve esaslarına ilişkin
yönetmeliklerde belirtilen esaslar çerçevesinde, bir veya birden fazla teknik düzenleme
61
kapsamındaki uygunluk değerlendirme faaliyetlerini gerçekleştirmek üzere
yetkilendirir.
Yetkilendirilen test, muayene ve/veya belgelendirme kuruluşunun adı, adresi,

uygunluk değerlendirmesi yapacağı modüller ile ürünler Komisyona bildirilir. Bu
kuruluş, bu bilgiler ile Komisyon tarafından verilecek kimlik kayıt numarasının Resmi
Gazetede yayımlanması ile onaylanmış kuruluş statüsünü elde eder.
Onaylanmış kuruluşlar ın faaliyetleri, şube ve temsilcilikleri
Madde 8 Onaylanmış kuruluşların, yurt içinde ve/veya yurt dışında açacakları
şube veya temsilciliklerinin faaliyetleri sonucunda verilecek belgeler onaylanmış
kuruluşlar tarafından düzenlenir.
Onaylanmış kuruluşlar, yetkilendirildikleri uygunluk değerlendirme

faaliyetlerinin bir kısmını, sözleşme yaparak bir yüklenici kuruluşa yaptırabilirler.
Ancak, yapılan tüm işlemlerden onaylanmış kuruluş sorumludur ve yüklenici
kuruluşların faaliyetleri sonucunda verilecek belgeler onaylanmış kuruluşlar tarafından
düzenlenir.
Uygunluk değer lendir me kuruluşları ile onaylanmış kuruluşların

sorumlulukları
Madde 9 Uygunluk değerlendirme kuruluşları ile onaylanmış kuruluşlar, ilgili

teknik düzenlemelerde ve/veya bu Kanun ve bu Kanunun uygulama usul ve esaslarına
ilişkin yönetmeliklerde yer alan usul ve esaslara uygun olarak bağımsız ve tarafsız bir
şekilde uygunluk değerlendirme hizmeti vermekle yükümlüdürler.
Uygunluk değerlendirme kuruluşları ile onaylanmış kuruluşların, ilgili teknik

düzenlemede ve/veya bu Kanun ve bu Kanunun uygulama usul ve esaslarına ilişkin
yönetmeliklerde belirtilen şartları kaybettiğinin ve/veya sorumlulukları yerine
getirmediğinin tespit edilmesi halinde, bu kuruluşların ilgili teknik düzenleme
kapsamındaki faaliyeti yetkili kuruluşça geçici olarak durdurulur.
Gerekli şartların ve/veya sorumlulukların ilgili teknik düzenlemede belirtilen

süre içinde, bu sürenin belirtilmemesi halinde yetkili kuruluşça belirlenecek süre içinde
yerine getirilmemesi durumunda, yetkili kuruluşça, uygunluk değerlendirme
kuruluşunun ilgili teknik düzenleme kapsamındaki faaliyetine son verilir, onaylanmış
kuruluşun ise ilgili teknik düzenleme kapsamındaki onaylanmış kuruluş statüsü
kaldırılır.
Onaylanmış kuruluşların faaliyetlerinin geçici olarak durdurulması veya

onaylanmış kuruluş statüsünün kaldırılmasına ilişkin kararlar Resmi Gazete’de ilan
edilerek, Komisyona bildirilir.
Uygunluk değerlendirme kuruluşları ile onaylanmış kuruluşlar, faaliyetleri ile

ilgili her türlü bilgi, kayıt ve belgeleri, ilgili teknik düzenlemede belirtilen süre, bu
sürenin belirtilmemesi halinde yetkili kuruluşça belirlenecek süre boyunca muhafaza
etmek ve talep edilmesi halinde yetkili kuruluşlara ibraz etmekle yükümlüdürler.
Faaliyetine son verilen veya kendi isteği ile faaliyetine son veren uygunluk
62
değerlendirme kuruluşları ile onaylanmış kuruluşlar, faaliyette bulundukları dönemde
yapmış oldukları uygunluk değerlendirme faaliyetleri ile ilgili bilgi, kayıt ve belgeleri,
aynı konuda faaliyette bulunan uygunluk değerlendirme kuruluşu veya onaylanmış
kuruluşa devredilmek üzere yetkili kuruluşa teslim eder. Ancak, uygunluk
değerlendirme kuruluşu ile onaylanmış kuruluşların söz konusu bilgi, kayıt ve
belgelere ilişkin sorumlulukları ilgili teknik düzenlemede belirtilen süre, bu sürenin
belirtilmemesi halinde yetkili kuruluşça belirlenecek süre boyunca devam eder.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Piyasa Gözetimi ve Denetimi, Ürünün Piyasaya Ar zının Yasaklanması,
Toplatılması ve Bertarafı
Piyasa gözetimi ve denetimi
Madde 10 Piyasa gözetimi ve denetimi, ilgili teknik düzenlemelerde ve/veya bu
Kanun ve bu Kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmeliklerde belirtilen usul ve esaslar
çerçevesinde yapılır. Bunlara ilişkin idari düzenlemeler yetkili kuruluşlarca hazırlanır.
Yetkili kuruluşlar, piyasa gözetimi ve denetiminde, gerekli gördükleri

durumlarda, gözetim ve denetime konu ürüne ilişkin uygunluk değerlendirme
işlemlerinde yer almayan test, muayene ve/veya belgelendirme kuruluşlarının
imkanlarından yararlanabilirler. Ancak piyasa gözetimi ve denetiminde nihai karar,
yetkili kuruluşlara aittir. Piyasa gözetimi ve denetiminde test, muayene ve/veya
belgelendirme kuruluşlarının imkanlarından yararlanılması ve ürünün güvenli
olmadığının tespit edilmesi halinde, test ve muayeneye ilişkin giderler üretici
tarafından ödenir.
Piyasa gözetimi ve denetimini gerçekleştirecek yetkili kuruluşların isimleri

Müsteşarlık aracılığıyla Komisyona bildirilir.
Ürünün piyasaya ar zının yasaklanması, toplatılması ve bertarafı
Madde 11 İlgili teknik düzenlemeye uygunluğu belgelenmiş olsa dahi, bir
ürünün güvenli olmadığına dair kesin belirtilerin bulunması halinde, bu ürünün
piyasaya arzı, kontrol yapılıncaya kadar yetkili kuruluşça geçici olarak durdurulur.
Kontrol sonucunda ürünün güvenli olmadığının tespit edilmesi halinde,

masrafları üretici tarafından karşılanmak üzere, yetkili kuruluş;
a) Ürünün piyasaya arzının yasaklanmasını,
b) Piyasaya arz edilmiş olan ürünlerin piyasadan toplanmasını,
c) Ürünlerin, güvenli hale getirilmesinin imkansız olduğu durumlarda, taşıdıkları
risklere göre kısmen ya da tamamen bertaraf edilmesini,
d) (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen önlemler hakkında gerekli bilgilerin,
masrafları üreticiden karşılanmak üzere, ülke genelinde dağıtımı yapılan iki gazete ile
63
ülke genelinde yayın yapan iki televizyon kanalında ilanı suretiyle, risk altındaki
kişilere duyurulmasını,
sağlar.
Risk altındaki kişilerin yerel yayın yapan gazete ve televizyon kanalları
vasıtasıyla bilgilendirilmesinin mümkün olduğu durumlarda, bu duyuru yerel basın ve
yayın organları yoluyla, risk altındaki kişilerin tespit edilebildiği durumlarda ise bu
kişilerin doğrudan bilgilendirilmesi yoluyla yapılır.
Bu madde kapsamında alınacak önlemler, gerektiğinde Komisyona iletilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Ceza hükümleri
Madde 12 Bu Kanunun;
a) 5 inci maddesinin birinci fıkrasına aykırı hareket eden üreticiler hakkında iki

milyar Türk Lirası,
b) 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasına aykırı hareket eden üreticiler hakkında on
c) 5 inci maddesinin yedinci fıkrasına aykırı hareket eden üreticiler hakkında iki
d) 5 inci maddesinin sekizinci fıkrasına aykırı hareket eden üreticiler hakkında
iki milyar Türk Lirası,
e) 5 inci maddesinin dokuzuncu fıkrasına aykırı hareket eden üreticiler hakkında
bir milyar Türk Lirası,
f) 5 inci maddesinin onuncu fıkrasına aykırı hareket eden üreticiler hakkında beş
g) 9 uncu maddesinin birinci fıkrasına aykırı hareket eden uygunluk

değerlendirme kuruluşları ile onaylanmış kuruluşlar hakkında yirmibeş milyar Türk
Lirası,
h) 9 uncu maddesinin beşinci fıkrasına aykırı hareket eden uygunluk

değerlendirme kuruluşları ile onaylanmış kuruluşlar hakkında beş milyar Türk Lirası,
idari para cezası uygulanır.
Birinci fıkrada belirtilen idari para cezaları, fiilin bir yıl içinde tekrarı halinde,
her tekrar için iki katı olarak uygulanır.
64
Bu Kanunda öngörülen idari para cezalarını, 765 sayılı Türk Ceza Kanununun ek
2 nci maddesi hükümleri uyarınca her yıl artırılarak hesaplanacak ceza miktarını esas
alarak, yüzde yüze kadar artırmaya veya yüzde elli nispetinde azaltmaya Bakanlar
Kurulu yetkilidir.
Bu Kanundaki idari para cezaları, aynı fiil için diğer kanunlarda idari para cezası
öngörülmediği takdirde uygulanır.
Cezalarda yetki ve zaman aşımı
Madde 13 Bu Kanunda yer alan idari para cezaları, yetkili kuruluşlar tarafından
verilir ve tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde vergi dairelerine veya mal
müdürlüklerine ödenir. Bu idari para cezalarına karşı, tebliğ tarihinden itibaren otuz
gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz, verilen idari para
cezasının yerine getirilmesini durdurmaz.
Bu Kanuna göre verilen idari para cezaları hakkında, 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.
Bu Kanunda düzenlenen idari para cezalarına ilişkin zaman aşımı süresi, ihlalin

vuku bulduğu tarihten itibaren beş yıl, yetkili kuruluşça ihlalin öğrenildiği tarihten
itibaren bir yıldır. Üreticilerin, dağıtıcıların, uygunluk değerlendirme kuruluşlarının
veya onaylanmış kuruluşların faaliyetlerinin kontrolü ve denetimi amacıyla herhangi
bir işlem başlatılması halinde zaman aşımı süresi kesilir.
Yönetmelikler
Madde 14 Bu Kanun kapsamında yer alan;
a) Komisyona, Avrupa Birliği üyesi ülkelere ve diğer Avrupa Birliği
kuruluşlarına yapılacak bildirimlere ilişkin usul ve esaslar, yetkili kuruluşların
görüşleri alınarak, Müsteşarlık tarafından çıkarılacak yönetmeliklerle,
b) Piyasa gözetimi ve denetimi, uygunluk değerlendirme kuruluşları ve

onaylanmış kuruluşlar ve diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar Bakanlar Kurulunca,
çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir.
Hizmet Denetimi
Madde 15 Tüketiciye sunulan hizmetler; can ve mal güvenliği ile çevreye zarar
vermemeli, ilgili mevzuata veya standardına, bunların bulunmaması halinde
belirlenecek teknik kurallara uygun olmalıdır.
Bakanlık, bu esaslara göre denetim yapmak veya yaptırmakla görevlidir.
Yürür lük
Madde 16 Bu Kanun yayımı tarihinden altı ay sonra yürürlüğe girer.
65
Yürütme
66
ENDÜSTRİ BÖLGELERİ KANUNU
Amaç ve kapsam
(*)
MADDE 1 Bu Kanunun amacı, yatırımları teşvik etmek, yurt dışında çalışan
Türk işçilerinin tasarruflarını Türkiye’de yatırıma yönlendirmek ve yabancı sermaye
girişinin artırılmasını sağlamak üzere endüstri bölgelerinin kurulması, yönetim ve
işletilmesine ilişkin esasları düzenlemektir.
Bu Kanun, Endüstri Bölgeleri Koordinasyon Kurulunun oluşumunu, endüstri

bölgelerinin kurulmasını ve bu bölgelerde gerçekleştirilecek yatırımlara ilişkin izin ve
teşvikleri kapsar.
Madde 1/A. Bu Kanunda geçen;
a) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,
b) Endüstri bölgesi: Yatırımları teşvik etmek, yurt dışında çalışan Türk
işçilerinin tasarruflarını Türkiye'de yatırıma yönlendirmek ve yabancı sermaye
girişinin artırılmasını sağlamak üzere bu Kanun uyarınca kurulacak üretim bölgelerini,
c) Organize sanayi bölgesi: 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu
uyarınca kurulan ve işletilen mal ve hizmet üretim bölgelerini,
d) Kurul: Endüstri Bölgeleri Koordinasyon Kurulunu,
e) Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Raporu: 2872 sayılı Çevre Kanunu
uyarınca hazırlanması gereken raporu,
f) Sağlık koruma bandı: 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu gereği,
endüstri bölgesi mülkiyet sınırları içinde bırakılması gereken yapılaşmaya kapalı alanı,
g) Özel endüstri bölgesi: Üzerinde kurulu sanayi tesisi bulunan, gerçek ya da
tüzel kişilere ait ve bu Kanun hükümlerine göre ilan edilebilecek endüstri bölgelerini,
ifade eder.
Endüstri Bölgeleri Koordinasyon Kurulu
(*)
67
(*)
Madde 2. Endüstri bölgeleri kurulacak alanları belirlemek ve bu Kanunla
verilen diğer görevleri yerine getirmek üzere Bakanlık Müsteşarının başkanlığında;
Maliye, Bayındırlık ve İskan, Tarım ve Köyişleri, Çevre ve Orman bakanlıkları,
Hazine ve Devlet Planlama Teşkilatı müsteşarlıklarından en az genel müdür
seviyesinde birer temsilci ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği temsilcisinden oluşan
Endüstri Bölgeleri Koordinasyon Kurulu kurulmuştur.
Kurul, gerektiğinde ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerine başvurur ve bunların
temsilcilerini toplantıya davet edebilir. Kurulun sekretarya hizmetleri, Bakanlık
tarafından yürütülür.
Endüstri bölgelerinin kuruluşu ve ilanı
(*)
Madde 3. Ülke ekonomisinin gelişmesini ve teknoloji transferi sağlamak,
üretim ve istihdamı artırmak, yatırımları teşvik etmek, yabancı sermaye girişini
artırmak ve Türk işçilerinin tasarruflarını Türkiye'de yatırıma yönlendirmek amacıyla;
Bakanlık, kurum ve kuruluşların başvurusuna istinaden veya re'sen yer seçimi yapmak
suretiyle endüstri bölgelerinin kurulması önerisinde bulunabilir. Bakanlığın önerisi
üzerine Kurulca belirlenen yerlerde, Bakanlar Kurulunca endüstri bölgelerinin
kurulmasına izin verilebilir. Endüstri bölgelerinin kurulmasına ilişkin Bakanlar Kurulu
kararları Resmi Gazetede yayımlanır.
Endüstri bölgesi olarak belirlenen araziler hiçbir şekilde başka amaçlarla

kullanılamaz. Bu husus tapu kütüğüne şerh edilir. Endüstri bölgesi olarak ilan edilen
arazi kamulaştırılarak Hazine adına tescil edilir ve Maliye Bakanlığı tarafından
endüstri bölgesi olarak kullanılmak üzere tahsisi yapılır.
Endüstri bölgelerinin kurulması için gerekli kamulaştırma bedeli ve alt yapı ile
ilgili giderler Bakanlık bütçesine bu amaçla konulacak ödenekten karşılanır.
Ayrıca, Bakanlıkça da uygun görülmesi halinde, endüstri bölgesi olarak ilan
edilen arazi, bedeli ilgili yatırımcı tarafından karşılanmak suretiyle de
kamulaştırılabilir. Bu şekilde yapılan kamulaştırmalarda 4 üncü Maddenin ikinci
fıkrasına göre işlem yapılır.
Hazine arazilerinin tescili ve bu araziler üzerinde irtifak hakkı tesis işlemlerine
ilişkin belgelere ait liste ve listeyle ilgili açıklamalar Bakanlıkça Sayıştaya altı aylık
dönemler halinde gönderilir.
Endüstri bölgelerinin yönetim ve işletilmesi, her bölge için ildeki sanayi odası ya
da sanayi ve ticaret odası bünyesinde kurulacak Endüstri Bölgeleri İşletme Müdürlüğü
tarafından yürütülür.
Endüstri bölgesindeki yatırım faaliyetleri, bölgenin sevk ve idaresi ile ilgili iş ve
işlemler, Bakanlığın denetimine tabidir.
Yatırım izni
(*)
68
Madde 3/A. Endüstri bölgelerinde yatırım yapmak isteyen yerli ve yabancı
gerçek ve tüzel kişilerin Bakanlığa başvurusu üzerine, ön yer tahsisi yapılır. ÇED
mevzuatına tabi faaliyetlerden ÇED olumlu kararı veya ÇED gerekli değildir kararı
verilerek, yatırımı kabul edilen faaliyetler hakkında gerekli izin, onay ve ruhsatlar
verilmeden önce başvuruda bulunan kuruluşun yatırımda kullanacağı sabit yatırım
tutarının binde beşini geçmemek üzere Bakanlar Kurulunca belirlenecek tutarı,
Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına yatırması zorunludur. Bakanlık
Merkez Saymanlığınca tahsil edilen bu tutarlar bütçeye gelir kaydedilir.
ÇED olumlu kararı veya ÇED gerekli değildir kararı verilen faaliyetler hakkında,
ilgili kurumlarca başkaca hiçbir işleme gerek kalmaksızın onbeş gün içinde irtifak
hakkı dahil, gerekli tüm izin, onay ve ruhsatlar verilir. Bütün bu işlemler üç ay
içerisinde tamamlanır.
Endüstri bölgelerinde yer alacak sektörler, Bakanlık tarafından belirlenir.
ÇED sür eci
Madde 3/B. Endüstri bölgesi ilan edilmiş yerlerde yatırım yapmak isteyen yerli
ve yabancı gerçek ve tüzel kişiler 2872 sayılı Çevre Kanununun 10 uncu Maddesi
uyarınca yükümlülüklerini yerine getirmekle mükelleftirler. Ancak bu faaliyetler yer
tetkiki kararından muaftır.
ÇED raporunun sunulması üzerine Çevre ve Orman Bakanlığınca, faaliyetin

niteliğine bağlı olarak, ÇED mevzuatında belirtilen kuruluşların temsilcilerinden
oluşan inceleme ve değerlendirme komisyonu kurulur. Raporun Çevre ve Orman
Bakanlığına intikali tarihinden itibaren inceleme, değerlendirme ve nihai karar verme
süreci en geç iki aydır. Bu süreye, faaliyet sahibinin raporu düzeltmesi için tanınan
süre dahil değildir. Faaliyet sahibi, düzeltilmek üzere kendisine geri verilen raporunu
onbeş gün içinde düzeltmek zorundadır.
Teşvik tedbir leri
(*)
Madde 4 Endüstri bölgelerinde yeni işe başlayan gerçek ve tüzel kişilerin bu
bölgelerde yapacakları yatırımlara yatırım teşvik kararnamesi çerçevesinde hangi
teşviklerin verileceği ve verilecek tüm teşviklerin hangi yatırımlara ne şekilde ve ne
ölçüde uygulanacağı hususlarında Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Endüstri bölgeleri içinde kalan özel mülkiyet konusu arazi ve arsaların yatırım
faaliyetlerine tahsisi amacıyla, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 27 nci Maddesi
hükümlerine göre acele kamulaştırma yapılabilir. Bu şekilde kamulaştırılan taşınmaz
mallar, tapuda Hazine adına tescil edilir. Kamulaştırılan bu taşınmaz malların
kamulaştırma bedelleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bütçesinden karşılanmış ise, bu
taşınmaz mallar üzerinde sözleşmesinde belirtilen süre kadar yatırımcılar lehine bedeli
karşılığında, kamulaştırma bedeli yatırımcılar tarafından karşılanmış ise yatırımcılar
(*)
69
lehine bedelsiz olarak irtifak hakkı tesis edilebilir. İrtifak haklarına ilişkin tüm işlemler
Maliye Bakanlığınca yapılır.
İmar planları
Madde 4/A. Endüstri bölgeleri sınırları içerisinde yapılacak ve hazırlama usul ve
esasları Bakanlık tarafından belirlenecek 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000
ölçekli uygulama imar planı ve parselasyon planları ve değişiklikleri ile alt yapı ile
ilgili etüd, harita, plan ve projeler ihale yoluyla hazırlattırılır ve Bakanlık tarafından
onaylanarak yürürlüğe girer. İmar planları hazırlanırken mülkiyet sınırları içinde
Sağlık Bakanlığı ile Bakanlık arasında yapılacak protokol çerçevesinde belirlenen
sağlık koruma bandı bırakılır. Onaylı endüstri bölgeleri imar planları, ilgili kurumlara
bilgi için gönderilir.
İhtisas endüstri bölgeler i
Madde 4/B. İleri teknoloji kullanılması ve araştırma geliştirmeye imkan

tanınması şartıyla, bilişim teknolojisi, tıp teknolojisi ve tarımsal endüstri de dahil,
ihtisas endüstri bölgeleri oluşturulabilir.
İhtisas endüstri bölgelerinin kuruluş ve işletilmesi ile yararlanılacak teşvikler,

diğer endüstri bölgelerinde uygulanan usul ve esaslara tabidir.
Münferit yatırımlar
Madde 4/C. Münferit bir sanayi yatırımı gerçekleştirmek amacıyla, yatırımı

gerçekleştirecek yerli ve/veya yabancı gerçek ya da tüzel kişilerin başvurusu üzerine
Bakanlığın uygun gördüğü alanların, Kurulun değerlendirmesinin ardından Bakanlar
Kurulunca bu Kanun kapsamında münferit yatırım yeri olarak tahsis edilmesine karar
verilebilir.
Birinci fıkra uyarınca tahsis edilebilecek yerlerde, en az yetmişbeştrilyon Türk
Lirası yatırım yapılacak olması, söz konusu faaliyet için ileri teknoloji kullanılması,
kurulacağı alanın en az yüzellibin metre kare büyüklüğünde olması koşulları aranır.
Yatırım tutarı her yıl, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca Maliye Bakanlığınca
belirlenecek yeniden değerleme oranında artırılır.
Yerli ya da yabancı gerçek ya da tüzel kişilerin Bakanlığa başvurusunun
ardından, Bakanlık yer incelemesi yapar ve incelenen alana ilişkin değerlendirme
raporunu Kurula sunar. Sunulan değerlendirme raporu üzerine söz konusu alanın Kurul
tarafından yatırıma uygun bulunması durumunda, ÇED mevzuatı uyarınca ÇED
olumlu kararı veya ÇED gerekli değildir kararının alınmasının ardından alanın,
Bakanlar Kurulu kararı ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 27 nci maddesi
uyarınca acele kamulaştırma yapılabileceği kaydıyla yatırım yeri olarak tahsis
edilmesine karar verilir. Ayrıca, Bakanlıkça da uygun görülmesi halinde, münferit
yatırım yeri olarak ilan edilen arazi, bedeli ilgili yatırımcı tarafından karşılanmak
suretiyle de kamulaştırılabilir. Bu şekilde yapılan kamulaştırmalarda 4 üncü maddenin
ikinci fıkrasına göre işlem yapılır.
70
Belirlenen alanın kamulaştırılmasının ardından alan, Hazine adına tescil edilir ve
sabit yatırım tutarının binde beşini geçmemek üzere Bakanlar Kurulunca belirlenecek
tutarın, Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına yatırılmasını takiben
yatırımcı lehine, 3 üncü ve 4 üncü madde hükümleri de dikkate alınarak bedelli veya
bedelsiz olarak Maliye Bakanlığınca irtifak hakkı tesis edilir. Bakanlık Merkez
Saymanlığınca tahsil edilen bu tutarlar bütçeye gelir kaydedilir.
Hazine arazilerinin tescili ve bu araziler üzerinde irtifak hakkı tesis işlemlerine
ilişkin belgelere ait liste ve listeyle ilgili açıklamalar Bakanlıkça Sayıştaya altı aylık
dönemler halinde gönderilir.
Başvuru sahibi tarafından hazırlattırılacak 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planları,
alt yapı ve üst yapı projeleri ve bunlarla ilgili ruhsat ve izinler Bakanlık onayı ve
denetimine tabidir.
Yukarıda sayılan işlemlerin tamamlanmasının ardından, yatırımın gerçekleşmesi
için alınması gereken izin, onay ve ruhsatlar, ilgili kurumlarca başkaca hiçbir işleme
gerek kalmaksızın, onbeş gün içinde verilir.
Münferit yatırım yerinin belirlenmesi amacıyla toplanacak Kurulda, Enerji ve

Tabii Kaynaklar, Kültür ve Turizm, Sağlık, Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlıkları
ile Dış Ticaret Müsteşarlığının görüşünün alınması zorunludur.
Münferit yatırım tesislerinin yönetim ve işletmesinden yatırımı gerçekleştiren

gerçek ya da tüzel kişiler sorumlu olur.
Yatırım tamamlanıp tesisin üretime geçebilmesi için alınması gereken izin ve
ruhsatlar da ilgili kurumlarca onbeş gün içinde verilir.
Yönetmelik
(*)
Madde 5 Kurulun çalışmaları, endüstri bölgelerinin seçimi, yatırım izninin
verilmesi, bölgenin yönetimi ve işletilmesi, münferit yatırımlar için izlenecek yol,
Bakanlıkça yapılan denetim ve irtifak hakkı tesis bedelinin tespitine ilişkin usul ve
esaslar ile Kanunun uygulanmasına ilişkin diğer hususlar Bakanlıkça çıkarılacak
yönetmelikle düzenlenir.
Madde 6 12/4/2000 tarihli ve 4562 Sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununun
14 üncü maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesine tutarı kelimesinden sonra
gelmek üzere ve genel idare giderleri ibaresi eklenmiştir
(*)
Geçici Madde 1 Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce 4562 sayılı Organize
Sanayi Bölgeleri Kanunu hükümlerine göre kurulmuş bulunan mevcut organize sanayi
bölgelerinden, sanayi parsellerinin tahsis oranı yüzde elliden düşük olan, tahsisi
yapılmamış parsellerin bütünlük arz edecek şekilde bir arada bulunduğu, alt yapı
inşaatı tamamlanmış ya da tamamlanmak üzere olan karayolu, demiryolu, liman,
(*)
71
havaalanı yakınlığı gibi alt yapı avantajı bulunan bölgelerden Bakanlıkça uygun
görülenler, Bakanlar Kurulunca endüstri bölgesi olarak ilan edilebilirler.
Endüstri bölgesi kurulması talep edilen yerlerde, organize sanayi bölgelerinin

bulunması durumunda, öncelikle mevcut organize sanayi bölgeleri bu madde uyarınca
kısmen veya tamamen endüstri bölgesi olarak ilan edilebilirler.
Endüstri bölgesi olarak ilan edilen organize sanayi bölgelerinin yönetim ve
işletmesinden, ildeki sanayi odası ya da sanayi ve ticaret odası bünyesinde kurulacak
Endüstri Bölgeleri İşletme Müdürlüğü sorumlu olur. Organize sanayi bölgesi yönetimi,
endüstri bölgesi ilanına ilişkin Bakanlar Kurulu kararının Resmi Gazetede
yayımlanmasını takiben bir yıl içinde, bölge yönetimini Endüstri Bölgesi İşletme
Müdürlüğüne devreder.
Bu bölgelerde, bu Kanun ile tanımlanan yatırımı gerçekleştiren yatırımcılar, bu
Kanun ile getirilen teşviklerden yararlanırlar.
Organize sanayi bölgelerinin endüstri bölgelerine dönüştürülebilmesi için aranan
kriterler, Bakanlık tarafından hazırlanarak yürürlüğe konulacak yönetmelikle
düzenlenir.
Yürür lük
Yürütme
72
DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR KANUNU
Resmi Gazete Tarihi: 17 Haziran 2003
Amaç ve kapsam
Madde 1 Bu Kanunun amacı, doğrudan yabancı yatırımların özendirilmesine,

yabancı yatırımcıların haklarının korunması ile yatırım ve yatırımcı tanımlarında
uluslararası standartlara uyulmasına, doğrudan yabancı yatırımların
gerçekleştirilmesinde izin ve onay sisteminin bilgilendirme sistemine
dönüştürülmesine ve tespit edilen politikalar yoluyla doğrudan yabancı yatırımların
artırılmasına ilişkin esasları düzenlemektir. Bu Kanun, doğrudan yabancı yatırımlara
uygulanacak muameleyi kapsar.
Tanımlar
Madde 2 Bu Kanunda geçen;
a) Yabancı yatırımcı: Türkiye’de doğrudan yabancı yatırım yapan,
b) Yabancı ülkelerin vatandaşlığına sahip olan gerçek kişiler ile yurt dışında
ikamet eden Türk vatandaşlarını,
c) Yabancı ülkelerin kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişileri ve uluslararası
kuruluşları,
d) Doğrudan yabancı yatırım: Yabancı yatırımcı tarafından,
1) Yurt dışından getirilen;
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca alım satımı yapılan konvertibl para

şeklinde nakit sermaye,
Şirket menkul kıymetleri (Devlet tahvilleri hariç),
Makine ve teçhizat,
Sınai ve fikri mülkiyet hakları,
2) Yurt içinden sağlanan;
Yeniden yatırımda kullanılan kar, hasılat, para alacağı veya mali değeri olan
yatırımla ilgili diğer haklar,
Doğal kaynakların aranması ve çıkarılmasına ilişkin haklar,
73
Gibi iktisadi kıymetler aracılığıyla;
i) Yeni şirket kurmayı veya şube açmayı,
ii) Menkul kıymet borsaları dışında hisse edinimi veya menkul kıymet
borsalarından en az % 10 hisse oranı ya da aynı oranda oy hakkı sağlayan edinimler
yoluyla mevcut bir şirkete ortak olmayı,
e) Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını,
ifade eder.
Doğrudan yabancı yatırımlara ilişkin esaslar
Madde 3 a) Yatırım serbestisi ve milli muamele
Uluslararası anlaşmalar ve özel kanun hükümleri tarafından aksi

öngörülmedikçe;
1 Yabancı yatırımcılar tarafından Türkiye’de doğrudan yabancı yatırım

yapılması serbesttir.
2 Yabancı yatırımcılar yerli yatırımcılarla eşit muameleye tabidirler.
b) Kamulaştırma ve devletleştirme
Doğrudan yabancı yatırımlar, yürürlükteki mevzuat gereğince; kamu yararı

gerektirmedikçe ve karşılıkları ödenmedikçe kamulaştırılamaz veya devletleştirilemez.
c) Transferler
Yabancı yatırımcıların Türkiye’deki faaliyet ve işlemlerinden doğan net kar,

temettü, satış, tasfiye ve tazminat bedelleri, lisans, yönetim ve benzeri anlaşmalar
karşılığında ödenecek meblağlar ile dış kredi ana para ve faiz ödemeleri, bankalar veya
özel finans kurumları aracılığıyla yurt dışına serbestçe transfer edilebilir.
d) Taşınmaz edinimi
Yabancı yatırımcıların Türkiye’de kurdukları veya iştirak ettikleri tüzel kişiliğe

sahip şirketlerin, Türk vatandaşlarının edinimine açık olan bölgelerde taşınmaz
mülkiyeti veya sınırlı ayni hak edinmeleri serbesttir.
e) Uyuşmazlıkların çözümü
Özel hukuka tabi olan yatırım sözleşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların

çözümü ile yabancı yatırımcıların idare ile yaptıkları kamu hizmeti imtiyaz şartlaşma
ve sözleşmelerinden kaynaklanan yatırım uyuşmazlıklarının çözümlenmesi için;
görevli ve yetkili mahkemelerin yanı sıra, ilgili mevzuatta yer alan koşulların oluşması
74
ve tarafların anlaşması kaydıyla, milli veya milletlerarası tahkim ya da diğer
uyuşmazlık çözüm yollarına başvurulabilinir.
f) Nakit dışı sermayenin değer tespiti
Nakit dışındaki sermayenin değer tespiti, Türk Ticaret Kanunu hükümleri

çerçevesinde yapılır. Yabancı ülkelerde kurulu bulunan şirketlerin menkul
kıymetlerinin yatırım aracı olarak kullanılması halinde, menşe ülke mevzuatına göre
değer tespitine yetkili makamların veya menşe ülke mahkemelerince tespit edilecek
bilirkişilerin ya da uluslararası değerlendirme kuruluşlarının değerlendirmeleri esas
alınır.
g) Yabancı personel istihdamı
Bu Kanun kapsamında kurulan şirket, şube ve kuruluşlarda istihdam edilecek
yabancı uyruklu personele, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çalışma izni
verilir.
27.2.2003 tarihli ve 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun
23 üncü maddesi uyarınca Hazine Müsteşarlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığınca müştereken hazırlanacak yönetmelikte; yabancı sermayeli şirket ve
kuruluşlardan hangilerinin bu kapsama gireceği ile söz konusu yönetmelik kapsamında
izin verilecek kilit personelin tanımı ve çalışma izinlerine ilişkin özel nitelikteki diğer
esas ve usuller belirlenir.
Bu kapsamda istihdam edilecek personele, 4817 sayılı Kanunun 14 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uygulanmaz. İstihdam edilecek yabancı uyruklu
kilit personele, 4817 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının hangi
durumlarda uygulanacağı hazırlanacak yönetmelikte belirlenir.
h) İrtibat büroları
Müsteşarlık, yabancı ülke kanunlarına göre kurulmuş şirketlere, Türkiye’de ticari
faaliyette bulunmamak kaydıyla irtibat bürosu açma izin vermeye yetkilidir.
Politika belir leme ve bilgi isteme
Madde 4 Müsteşarlık; kalkınma plan ve yıllık program hedeflerini, ülkenin
genel ekonomik durumunu, dünyadaki yatırım eğilimleri ve ilgili kamu kurum ve
kuruluşları ile özel kesim meslek kuruluşlarının görüşlerini dikkate alarak, doğrudan
yabancı yatırımlara ilişkin politikaların genel çerçevesini belirlemeye, bu amaçla diğer
kuruluşların faaliyetlerine katılmaya yetkilidir. Doğrudan yabancı yatırımları
ilgilendiren mevzuatta yapılacak değişiklik ve yeni mevzuat taslakları hakkında
Müsteşarlığın uygun görüşü alınır. Müsteşarlık, doğrudan yabancı yatırımlara ilişkin
bilgi sistemini kurmak ve geliştirmek amacıyla, yatırımlar hakkındaki istatistiki
bilgileri, her türlü kamu kurum ve kuruluşları ile özel kesim meslek kuruluşlarından
istemeye yetkilidir.
Yabancı yatırımcılar, yatırımları ile ilgili istatistiki bilgileri Müsteşarlıkça

hazırlanacak yönetmelikle belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Müsteşarlığa
75
bildirirler. Söz konusu bilgiler istatistik amaçları dışında ispat aracı olarak
kullanılamaz.
Çeşitli hükümler
Madde 5 a) Mevcut yabancı sermayeli kuruluşlar
18.1.1954 tarihli ve 6224 sayılı Kanun kapsamında kurulan şirketler, kazanılmış
hakları saklı kalmak kaydıyla bu Kanuna tabidirler.
b) Yönetmelik
Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin esaslar Kanunun yayımını izleyen bir ay
içerisinde Müsteşarlıkça hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.
c) Yürürlükten kaldırılan hükümler
18.1.1954 tarihli ve 6224 sayılı Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu yürürlükten

kaldırılmıştır. Mevzuatta, 6224 sayılı Kanuna yapılan atıflar bu Kanunun ilgili
hükümlerine yapılmış sayılır.
e) Bu Kanun hükümlerine ilişkin değişiklikler, ancak bu Kanuna hüküm
eklenmek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir.
Geçici Madde 1 Bu Kanunun uygulanmasını göstermek üzere hazırlanacak

yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, mevcut kararname, tebliğ ve genelgelerin bu
Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
Yürür lük
Yürütme
76
ELEKTRONİK İMZA KANUNU
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
Madde 1. Bu Kanunun amacı, elektronik imzanın hukukî ve teknik yönleri ile
kullanımına ilişkin esasları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2. Bu Kanun, elektronik imzanın hukukî yapısını, elektronik sertifika
hizmet sağlayıcılarının faaliyetlerini ve her alanda elektronik imzanın kullanımına
ilişkin işlemleri kapsar.
Tanımlar
Madde 3. Bu Kanunda geçen;
a) Elektronik veri: Elektronik, optik veya benzeri yollarla üretilen, taşınan veya

saklanan kayıtları,
b) Elektronik imza: Başka bir elektronik veriye eklenen veya elektronik veriyle

mantıksal bağlantısı bulunan ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik
veriyi,
c) İmza sahibi: Elektronik imza oluşturmak amacıyla bir imza oluşturma aracını
kullanan gerçek kişiyi,
d) İmza oluşturma verisi: İmza sahibine ait olan, imza sahibi tarafından
elektronik imza oluşturma amacıyla kullanılan ve bir eşi daha olmayan şifreler,
kriptografik gizli anahtarlar gibi verileri,
e) İmza oluşturma aracı: Elektronik imza oluşturmak üzere, imza oluşturma
verisini kullanan yazılım veya donanım aracını,
f) İmza doğrulama verisi: Elektronik imzayı doğrulamak için kullanılan şifreler,
kriptografik açık anahtarlar gibi verileri,
g) İmza doğrulama aracı: Elektronik imzayı doğrulamak amacıyla imza

doğrulama verisini kullanan yazılım veya donanım aracını,
77
h) Zaman damgası: Bir elektronik verinin, üretildiği, değiştirildiği, gönderildiği,
alındığı ve/veya kaydedildiği zamanın tespit edilmesi amacıyla, elektronik sertifika
hizmet sağlayıcısı tarafından elektronik imzayla doğrulanan kaydı,
ı) Elektronik sertifika: İmza sahibinin imza doğrulama verisini ve kimlik
bilgilerini birbirine bağlayan elektronik kaydı,
j) Kurum: Telekomünikasyon Kurumunu,
ifade eder.
İKİNCİ KISIM
Güvenli Elektronik İmza ve Sertifika Hizmetler i
BİRİNCİ BÖLÜM
Güvenli Elektronik İmza, Güvenli Elektronik İmza Oluştur ma ve Doğrulama
Araçları
Güvenli elektronik imza
Madde 4. Güvenli elektronik imza;
a) Münhasıran imza sahibine bağlı olan,
b) Sadece imza sahibinin tasarrufunda bulunan güvenli elektronik imza

oluşturma aracı ile oluşturulan,
c) Nitelikli elektronik sertifikaya dayanarak imza sahibinin kimliğinin tespitini

sağlayan,
d) İmzalanmış elektronik veride sonradan herhangi bir değişiklik yapılıp

yapılmadığının tespitini sağlayan,
elektronik imzadır.
Güvenli elektronik imzanın hukukî sonucu ve uygulama alanı
Madde 5. Güvenli elektronik imza, elle atılan imza ile aynı hukukî sonucu
doğurur.
Kanunların resmî şekle veya özel bir merasime tabi tuttuğu hukukî işlemler ile
teminat sözleşmeleri güvenli elektronik imza ile gerçekleştirilemez.
Güvenli elektronik imza oluştur ma araçları
Madde 6. Güvenli elektronik imza oluşturma araçları;
78
a) Ürettiği elektronik imza oluşturma verilerinin kendi aralarında bir eşi daha
bulunmamasını,
b) Üzerinde kayıtlı olan elektronik imza oluşturma verilerinin araç dışına hiçbir

biçimde çıkarılamamasını ve gizliliğini,
c) Üzerinde kayıtlı olan elektronik imza oluşturma verilerinin, üçüncü kişilerce

elde edilememesini, kullanılamamasını ve elektronik imzanın sahteciliğe karşı
korunmasını,
d) İmzalanacak verinin imza sahibi dışında değiştirilememesini ve bu verinin
imza sahibi tarafından imzanın oluşturulmasından önce görülebilmesini,
sağlayan imza oluşturma araçlarıdır.
Güvenli elektronik imza doğrulama araçları
Madde 7. Güvenli elektronik imza doğrulama araçları;
a) İmzanın doğrulanması için kullanılan verileri, değiştirmeksizin doğrulama

yapan kişiye gösteren,
b) İmza doğrulama işlemini güvenilir ve kesin bir biçimde çalıştıran ve
doğrulama sonuçlarını değiştirmeksizin doğrulama yapan kişiye gösteren,
c) Gerektiğinde, imzalanmış verinin güvenilir bir biçimde gösterilmesini

sağlayan,
d) İmzanın doğrulanması için kullanılan elektronik sertifikanın doğruluğunu ve

geçerliliğini güvenilir bir biçimde tespit ederek sonuçlarını değiştirmeksizin doğrulama
yapan kişiye gösteren,
e) İmza sahibinin kimliğini değiştirmeksizin doğrulama yapan kişiye gösteren,
f) İmzanın doğrulanması ile ilgili şartlara etki edecek değişikliklerin tespit
edilebilmesini sağlayan,
imza doğrulama araçlarıdır.
İKİNCİ BÖLÜM
Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısı, Nitelikli Elektronik Sertifika ve Yabancı
Elektronik Sertifikalar
Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı
Madde 8. Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı, elektronik sertifika, zaman

damgası ve elektronik imzalarla ilgili hizmetleri sağlayan kamu kurum ve kuruluşları
ile gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerdir. Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı,
Kuruma yapacağı bildirimden iki ay sonra faaliyete geçer.
79
Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı yapacağı bildirimde;
a) Güvenli ürün ve sistemleri kullanmak,
b) Hizmeti güvenilir bir biçimde yürütmek,
c) Sertifikaların taklit ve tahrif edilmesini önlemekle ilgili her türlü tedbiri almak,
ile ilgili şartları sağladığını ayrıntılı bir biçimde gösterir.
Kurum, yukarıdaki şartlardan birinin eksikliğini veya yerine getirilmediğini

tespit ederse, bu eksikliklerin giderilmesi için, elektronik sertifika hizmet sağlayıcısına
bir ayı geçmemek üzere bir süre verir, bu süre içinde elektronik sertifika hizmet
sağlayıcısının faaliyetlerini durdurur. Sürenin sonunda eksikliklerin giderilmemesi
halinde elektronik sertifika hizmet sağlayıcısının faaliyetine son verir. Kurumun bu
kararlarına karşı 19 uncu maddenin ikinci fıkrası hükümleri gereğince itiraz edilebilir.
Elektronik sertifika hizmet sağlayıcılarının faaliyetlerinin devamı sırasında bu

maddede gösterilen şartları kaybetmeleri hâlinde de yukarıdaki fıkra hükümleri
uygulanır.
Elektronik sertifika hizmet sağlayıcıları, Kurumun belirleyeceği ücret alt ve üst
sınırlarına uymak zorundadır.
Nitelikli elektronik sertifika
Madde 9. Nitelikli elektronik sertifikada;
a) Sertifikanın "nitelikli elektronik sertifika" olduğuna dair bir ibarenin,
b) Sertifika hizmet sağlayıcısının kimlik bilgileri ve kurulduğu ülke adının,
c) İmza sahibinin teşhis edilebileceği kimlik bilgilerinin,
d) Elektronik imza oluşturma verisine karşılık gelen imza doğrulama verisinin,
e) Sertifikanın geçerlilik süresinin başlangıç ve bitiş tarihlerinin,
f) Sertifikanın seri numarasının,
g) Sertifika sahibi diğer bir kişi adına hareket ediyorsa bu yetkisine ilişkin
bilginin,
h) Sertifika sahibi talep ederse meslekî veya diğer kişisel bilgilerinin,
ı) Varsa sertifikanın kullanım şartları ve kullanılacağı işlemlerdeki maddî

sınırlamalara ilişkin bilgilerin,
80
j) Sertifika hizmet sağlayıcısının sertifikada yer alan bilgileri doğrulayan güvenli
elektronik imzasının,
bulunması zorunludur.
Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısının yükümlülükleri
Madde 10. Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı;
a) Hizmetin gerektirdiği nitelikte personel istihdam etmekle,
b) Nitelikli sertifika verdiği kişilerin kimliğini resmî belgelere göre güvenilir bir
biçimde tespit etmekle,
c) Sertifika sahibinin diğer bir kişi adına hareket edebilme yetkisi, meslekî veya
diğer kişisel bilgilerinin sertifikada bulunması durumunda, bu bilgileri de resmî
belgelere dayandırarak güvenilir bir biçimde belirlemekle,
d) İmza oluşturma verisinin sertifika hizmet sağlayıcısı tarafından veya sertifika
talep eden kişi tarafından sertifika hizmet sağlayıcısına ait yerlerde üretilmesi
durumunda bu işlemin gizliliğini sağlamak veya sertifika hizmet sağlayıcısının
sağladığı araçlarla üretilmesi durumunda, bu işleyişin güvenliğini sağlamakla,
e) Sertifikanın kullanımına ilişkin özelliklerin ve uyuşmazlıkların çözüm yolları

ile ilgili şartların ve kanunlarda öngörülen sınırlamalar saklı kalmak üzere güvenli
elektronik imzanın elle atılan imza ile eşdeğer olduğu hakkında sertifika talep eden
kişiyi sertifikanın tesliminden önce yazılı olarak bilgilendirmekle,
f) Sertifikada bulunan imza doğrulama verisine karşılık gelen imza oluşturma
verisini başkasına kullandırmaması konusunda, sertifika sahibini yazılı olarak uyarmak
ve bilgilendirmekle,
g)Yaptığı hizmetlere ilişkin tüm kayıtları yönetmelikle belirlenen süreyle

saklamakla,
h) Faaliyetine son vereceği tarihten en az üç ay önce durumu Kuruma ve
elektronik sertifika sahibine bildirmekle,
yükümlüdür.
Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı üretilen imza oluşturma verisinin bir

kopyasını alamaz veya bu veriyi saklayamaz.
Nitelikli elektronik sertifikaların iptal edilmesi
a) Nitelikli elektronik sertifika sahibinin talebi,
81
b) Sağladığı nitelikli elektronik sertifikaya ilişkin veri tabanında bulunan
bilgilerin sahteliğinin veya yanlışlığının ortaya çıkması veya bilgilerin değişmesi,
c) Nitelikli elektronik sertifika sahibinin fiil ehliyetinin sınırlandığının, iflâsının

veya gaipliğinin ya da ölümünün öğrenilmesi,
durumunda vermiş olduğu nitelikli elektronik sertifikaları derhâl iptal eder.
Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı, nitelikli elektronik sertifikaların iptal

edildiği zamanın tam olarak tespit edilmesine imkân veren ve üçüncü kişilerin hızlı ve
güvenli bir biçimde ulaşabileceği bir kayıt oluşturur.
Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı, faaliyetine son vermesi ve vermiş olduğu
nitelikli elektronik sertifikaların başka bir elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı
tarafından kullanımının sağlanamaması durumunda vermiş olduğu nitelikli elektronik
sertifikaları derhâl iptal eder.
Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısının faaliyetine Kurum tarafından son

verilmesi halinde Kurum, faaliyetine son verilen elektronik sertifika hizmet
sağlayıcısının vermiş olduğu nitelikli elektronik sertifikaların başka bir elektronik
sertifika hizmet sağlayıcısına devredilmesine karar verir ve durumu ilgililere duyurur.
Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı geçmişe yönelik olarak nitelikli elektronik
sertifika iptal edemez.
Bilgilerin korunması
a) Elektronik sertifika talep eden kişiden, elektronik sertifika vermek için gerekli
bilgiler hariç bilgi talep edemez ve bu bilgileri kişinin rızası dışında elde edemez,
b) Elektronik sertifika sahibinin izni olmaksızın sertifikayı üçüncü kişilerin

ulaşabileceği ortamlarda bulunduramaz,
c) Elektronik sertifika talep eden kişinin yazılı rızası olmaksızın üçüncü kişilerin
kişisel verileri elde etmesini engeller. Bu bilgileri sertifika sahibinin onayı olmaksızın
üçüncü kişilere iletemez ve başka amaçlarla kullanamaz.
Hukukî sorumluluk
Madde 13. Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısının, elektronik sertifika sahibine
karşı sorumluluğu genel hükümlere tâbidir.
Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı, bu Kanun veya bu Kanuna dayanılarak
çıkarılan yönetmelik hükümlerinin ihlâli suretiyle üçüncü kişilere verdiği zararları
tazminle yükümlüdür. Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı kusursuzluğunu ispat
ettiği takdirde tazminat ödeme yükümlülüğü doğmaz.
82
Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı, söz konusu yükümlülük ihlâlinin istihdam
ettiği kişilerin davranışına dayanması hâlinde de zarardan sorumlu olup, elektronik
sertifika hizmet sağlayıcısı, bu sorumluluğundan, Borçlar Kanununun 55 inci
maddesinde öngörülen türden bir kurtuluş kanıtı getirerek kurtulamaz.
Nitelikli elektronik sertifikanın içerdiği kullanım ve maddî kapsamına ilişkin

sınırlamalar hariç olmak üzere, elektronik sertifika hizmet sağlayıcısının üçüncü
kişilere ve nitelikli elektronik imza sahibine karşı sorumluluğunu ortadan kaldıran veya
sınırlandıran her türlü şart geçersizdir.
Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı, bu Kanundan doğan yükümlülüklerini

yerine getirmemesi sonucu doğan zararların karşılanması amacıyla sertifika malî
sorumluluk sigortası yaptırmak zorundadır. Sigortaya ilişkin usul ve esaslar Hazine
Müsteşarlığının görüşü alınarak Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Bu maddede öngörülen sertifika malî sorumluluk sigortası Türkiye'de ilgili

branşta çalışmaya yetkili olan sigorta şirketleri tarafından yapılır. Bu sigorta şirketleri
sertifika malî sorumluluk sigortasını yapmakla yükümlüdürler. Bu yükümlülüğe
uymayan sigorta şirketlerine Hazine Müsteşarlığınca sekizmilyar lira idarî para cezası
verilir. Bu para cezasının tahsilinde ve cezaya itiraz usulünde 18 inci madde hükümleri
uygulanır.
Elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı, nitelikli elektronik sertifikayı elektronik

imza sahibine sigorta ettirerek teslim etmekle yükümlüdür.
Yabancı elektronik sertifikalar
Madde 14. Yabancı bir ülkede kurulu bir elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı
tarafından verilen elektronik sertifikaların hukukî sonuçları milletlerarası anlaşmalarla
belirlenir.
Yabancı bir ülkede kurulu bir elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı tarafından
verilen elektronik sertifikaların, Türkiye'de kurulu bir elektronik sertifika hizmet
sağlayıcısı tarafından kabul edilmesi durumunda, bu elektronik sertifikalar nitelikli
elektronik sertifika sayılır. Bu elektronik sertifikaların kullanılması sonucunda doğacak
zararlardan, Türkiye'deki elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı da sorumludur.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Denetim ve Ceza Hükümleri
Denetim
Madde 15. Elektronik sertifika hizmet sağlayıcılarının bu Kanunun

uygulanmasına ilişkin faaliyet ve işlemlerinin denetimi Kurumca yerine getirilir.
Kurum, gerekli gördüğü zamanlarda elektronik sertifika hizmet sağlayıcılarını

denetleyebilir. Denetleme sırasında, denetleme yapmaya yetkili görevliler tarafından
her türlü defter, belge ve kayıtların verilmesi, yönetim yerleri, binalar ve eklentilerine
girme, yazılı ve sözlü bilgi alma, örnek alma ve işlem ve hesapları denetleme isteminin
83
elektronik sertifika hizmet sağlayıcıları ve ilgililer tarafından yerine getirilmesi
zorunludur.
İmza oluşturma verilerinin izinsiz kullanımı
Madde 16. Elektronik imza oluşturma amacı ile ilgili kişinin rızası dışında; imza
oluşturma verisi veya imza oluşturma aracını elde eden, veren, kopyalayan ve bu
araçları yeniden oluşturanlar ile izinsiz elde edilen imza oluşturma araçlarını
kullanarak izinsiz elektronik imza oluşturanlar bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşyüz
milyon liradan aşağı olmamak üzere ağır para cezasıyla cezalandırılırlar.
Yukarıdaki fıkrada işlenen suçlar elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı

çalışanları tarafından işlenirse bu cezalar yarısına kadar artırılır.
Bu maddedeki suçlar nedeniyle oluşan zarar ayrıca tazmin ettirilir.
Elektronik sertifikalarda sahtekâr lık
Madde 17. Tamamen veya kısmen sahte elektronik sertifika oluşturanlar veya
geçerli olarak oluşturulan elektronik sertifikaları taklit veya tahrif edenler ile yetkisi
olmadan elektronik sertifika oluşturanlar veya bu elektronik sertifikaları bilerek
kullananlar, fiilleri başka bir suç oluştursa bile ayrıca, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve
birmilyar liradan aşağı olmamak üzere ağır para cezasıyla cezalandırılırlar.
Yukarıdaki fıkrada işlenen suçlar elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı

çalışanları tarafından işlenirse bu cezalar yarısına kadar artırılır.
Bu maddedeki suçlar nedeniyle oluşan zarar ayrıca tazmin ettirilir.
İdarî para cezaları
Madde 18. Bu Kanunun;
a) 10 uncu maddesindeki yükümlülüklerinden herhangi birini yerine getirmeyen
elektronik sertifika hizmet sağlayıcısına onmilyar lira,
b) 11 inci maddesindeki yükümlülüklerden herhangi birini yerine getirmeyen

elektronik sertifika hizmet sağlayıcısına sekizmilyar lira,
c) 12 nci maddesi hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında onmilyar lira,
d) 13 üncü maddesinin beş ve yedinci fıkralarındaki yükümlülükleri yerine
getirmeyen elektronik sertifika hizmet sağlayıcısına sekizmilyar lira,
e) 15 inci maddesi hükmüne aykırı hareket eden elektronik sertifika hizmet
sağlayıcısına yirmimilyar lira,
İdarî para cezası Telekomünikasyon Kurulu tarafından verilir. Verilen para

cezalarına dair kararlar ilgililere 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ
edilir. Bu cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde yetkili idare
84
mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz, verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz.
İtiraz, zaruret görülmeyen hâllerde, evrak üzerinden inceleme yapılarak en kısa sürede
sonuçlandırılır. İtiraz üzerine verilen kararlara karşı Bölge İdare Mahkemesine
başvurulabilir. Bölge İdare Mahkemesinin verdiği kararlar kesindir. Bu Kanuna göre
verilen idarî para cezaları, Kurumun bildirimi üzerine 6183 sayılı Amme Alacaklarının
Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre Maliye Bakanlığınca tahsil olunur.
İdarî nitelikteki suçların tekr arı ve kapatma
Madde 19. 18 inci maddedeki suçları işleyenlerin bu suçları işledikleri tarihten
itibaren geriye doğru üç yıl içinde ikinci kez işlemeleri hâlinde para cezaları iki kat
olarak uygulanır, üçüncü kez işlemeleri hâlinde ise Kurum tarafından elektronik
sertifika hizmet sağlayıcıları hakkında kapatma cezası verilir.
Kapatma cezası verilmesine ilişkin karar 7201 sayılı Tebligat Kanununa göre
ilgililere tebliğ edilir. Bu karara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde
yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz, yetkili makam tarafından verilen
kapatma kararının yerine getirilmesini durdurmaz. İtiraz, zaruret görülmeyen hâllerde,
evrak üzerinden inceleme yapılarak en kısa sürede sonuçlandırılır. İtiraz üzerine
verilen kararlara karşı Bölge İdare Mahkemesine başvurulabilir. Bölge İdare
Mahkemesinin verdiği kararlar kesindir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Yönetmelik
Madde 20. Bu Kanunun 6, 7, 8, 10, 11 ve 14 üncü maddelerinin uygulanmasına
ilişkin usul ve esaslar, Kanunun yürürlük tarihinden itibaren altı ay içinde ilgili kurum
ve kuruluşların görüşleri alınarak Kurum tarafından çıkarılacak yönetmeliklerle
düzenlenir.
Kamu kurum ve kuruluşları hakkında uygulanmayacak hükümler
Madde 21. Bu Kanunun 8 inci maddesinin dört ve beşinci fıkraları ile 15 ve 19

uncu maddesi hükümleri, elektronik sertifika hizmet sağlama faaliyeti yerine getiren
kamu kurum ve kuruluşları hakkında uygulanmaz.
Madde 22. 22.4.1926 tarihli ve 818 sayılı Borçlar Kanununun 14 üncü
maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.
Güvenli elektronik imza elle atılan imza ile aynı ispat gücünü haizdir.
Madde 23. 18.6.1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri
Kanununa 295 inci maddeden sonra gelmek üzere aşağıdaki 295/A maddesi
eklenmiştir.
Madde 295/A Usulüne göre güvenli elektronik imza ile oluşturulan elektronik
veriler senet hükmündedir. Bu veriler aksi ispat edilinceye kadar kesin delil sayılırlar.
85
Dava sırasında bir taraf kendisine karşı ileri sürülen ve güvenli elektronik imza
ile oluşturulmuş veriyi inkâr ederse, bu Kanunun 308 inci maddesi kıyas yoluyla
uygulanır.
Madde 24. 5.4.1983 tarihli ve 2813 sayılı Telsiz Kanununun 7 nci maddesinin
birinci fıkrasına aşağıdaki (m) bendi eklenmiş ve mevcut (m) bendi (n) bendi olarak
teselsül ettirilmiştir.
m) Elektronik İmza Kanunu ile verilen görevleri yerine getirmek,
Yürür lük
Madde 25. Bu Kanun yayımı tarihinden altı ay sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 26. Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
86
YATIRIMLARIN VE İSTİHDAMIN TEŞVİKİ İLE BAZI
KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA
KANUN
Amaç
Madde 1. Bu Kanunun amacı; bazı illerde vergi ve sigorta primi teşvikleri
uygulamak, enerji desteği sağlamak ve yatırımlara bedelsiz arsa ve arazi temin etmek
suretiyle yatırımları ve istihdam imkânlarını artırmaktır.
Kapsam
(*)
Madde 2 . — Bu Kanun;
a) Vergi ve sigorta primi teşvikleri ile enerji desteği açısından Devlet İstatistik
Enstitüsü Başkanlığınca 2001 yılı için belirlenen fert başına gayri safi yurt içi hâsıla
tutarı, 1500 ABD Doları veya daha az olan iller ile bu iller dışında kalan ve Devlet
Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca 2003 yılı için belirlenen sosyoekonomik
gelişmişlik sıralamasına göre endeks değeri eksi olan illeri,
b)Bedelsiz arsa ve arazi temini açısından (a) bendindeki iller ile kalkınmada
öncelikli yöreler kapsamındaki diğer illeri,
kapsar.
Gelir vergisi stopajı teşviki
(*)
Madde 3. — 31.12.2008 tarihine kadar uygulanmak üzere 2 nci maddenin (a)
bendi kapsamındaki illerde;
a) 1.4.2005 tarihinden itibaren yeni işe başlayan gelir ve kurumlar vergisi
mükelleflerinin, en az otuz işçi çalıştırmaları koşuluyla, bu iş yerlerinde çalıştırdıkları
işçilerin,
b) 1.4.2005 tarihinden önce işe başlamış olan gelir ve kurumlar vergisi
mükelleflerinin, 1.1.2005 tarihinden önce ilgili idareye vermiş oldukları en son aylık
prim ve hizmet belgelerindeki işçi sayısını en az yüzde yirmi oranında artırmaları ve
çalıştırılan toplam işçi sayısının asgari otuz kişiye ulaşması halinde, bu iş yerlerinde
(*)
18 Mayıs 2005 tarih ve 25819 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan 5350 sayılı
87
çalıştırılan toplam işçi sayısını geçmemek üzere, artırdıkları işçi sayısı ile mevcut
işçilerden artırdıkları işçi sayısının iki katı kadar işçinin,
Ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin; organize sanayi veya endüstri

bölgelerinde kurulu iş yerleri için tamamı, diğer yerlerdeki iş yerleri için yüzde
sekseni, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilir.
Terkin edilecek tutar, işçi sayısı ile asgari ücret üzerinden ödenmesi gereken gelir
vergisinin çarpımı sonucu bulunacak değer üzerinden yukarıda belirtilen oranlara göre
saptanan tutarı aşamaz.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca

belirlenir.
Sigorta primi işveren hissesi teşviki
(*)
bendi kapsamındaki illerde;
a) 1.4.2005 tarihinden itibaren yeni işe başlayan gelir ve kurumlar vergisi
mükelleflerinin, en az otuz işçi çalıştırmaları koşuluyla, bu iş yerlerinde çalıştırdıkları
işçilerin,
b) 1.4.2005 tarihinden önce işe başlamış olan gelir ve kurumlar vergisi
mükelleflerinin, 1.1.2005 tarihinden önce ilgili idareye vermiş oldukları en son aylık
prim ve hizmet belgelerindeki işçi sayısını en az yüzde yirmi oranında artırmaları ve
çalıştırılan toplam işçi sayısının asgari otuz kişiye ulaşması halinde, bu iş yerlerinde
çalıştırılan toplam işçi sayısını geçmemek üzere, artırdıkları işçi sayısı ile mevcut
işçilerden artırdıkları işçi sayısının iki katı kadar işçinin,
Prime esas kazançları üzerinden 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 72 ve
73 üncü maddeleri uyarınca hesaplanan sigorta primlerinin işveren hissesinin; organize
sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu iş yerleri için tamamı, diğer yerlerdeki iş
yerleri için yüzde sekseni Hazinece karşılanır.
Hazinece karşılanacak tutar, işçi sayısı ile Sosyal Sigortalar Kanununun 78 inci

maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırına göre hesaplanan işveren
hissesi prim tutarının çarpımı sonucu bulunacak değer üzerinden, yukarıda belirtilen
oranlara göre saptanan tutarı aşamaz.
İşveren hissesine ait primlerin Hazinece karşılanabilmesi için işverenlerin

çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu uyarınca
aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Kuruma verilmesi ve
sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin işçi hissesine isabet eden tutarı ile
Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması şarttır. Bu
maddeye göre işveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde,
(*)
88
Hazinece Kuruma yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı,
işverenden tahsil edilir.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı, Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığı tarafından müştereken belirlenir.
Bedelsiz yatırım yeri tahsisi
(*)
Madde 5. Bu Kanunun, 2 nci maddesinin (b) bendi kapsamındaki illerde en az
otuz kişilik istihdam öngören yatırımlara girişen gerçek veya tüzel kişilere; Hazineye,
katma bütçeli kuruluşlara, belediyelere veya il özel idarelerine ait arazi veya arsaların
mülkiyeti bedelsiz olarak devredilebilir. Üzerinde henüz faaliyete geçmemiş yatırım
bulunan arazi veya arsalar da bu kapsamda değerlendirilir. Ancak organize sanayi veya
endüstri bölgelerinde yer alabilecek yatırımlar için bu bölgelerde tahsis edilecek boş
parsel bulunmaması şartı aranır. Devre konu taşınmaz üzerindeki kamuya ait bina ve
müştemilatın devir tarihindeki bedeli, devir tarihini izleyen ikinci yılın sonundan
başlayarak iki yıl içinde altışar aylık dönemler itibarıyla eşit taksitler halinde tahsil
edilir. Bu bedel, 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendi uyarınca binalar için arsa payı hariç hesaplanan vergi değeridir.
6831 sayılı Orman Kanununa tabi alanlar hariç olmak üzere, Devletin hüküm ve
tasarrufu altında bulunması nedeniyle mülkiyeti devredilemeyen taşınmazlar üzerinde
bedelsiz kullanma izni verilir.
Devir konusu arazi veya arsaların, imar plânları yoksa, bunların imar plânları
öncelikle yapılır.
İstihdam edilecek işçi sayısına, yatırımın faaliyete geçmesi tarihinden itibaren

beş yıl süre ile uyulması zorunludur.
Devredilen arazi veya arsaların tapu kaydına; Hazinece, katma bütçeli

kuruluşlarca, belediyelerce veya il özel idarelerince bedelsiz olarak devir olunduğu,
devir amaç ve koşullarına, devir alan gerçek veya tüzel kişilerin uymak zorunda
olduğuna dair şerh konulur. Bu madde kapsamında belirlenmiş şartlara uyulmuş olması
kaydıyla, talep üzerine, tapu kaydındaki şerh terkin edilir. Ancak devredilen veya
kullanma izni verilen taşınmazın değerinin yatırım maliyet bedelinin yüzde ellisinden
fazla olması halinde, şerh kaldırılırken bu taşınmazın Kanunda öngörülen amaçlar
dışında kullanılamayacağına dair tapuya şerh konulur. Devredilen arazi veya arsa
üzerindeki toplam yatırımın yarısından fazlasının tamamlanmış olması ve yatırımcının
talep etmesi halinde, devredilen arazi veya arsanın rayiç bedeli tahsil edilerek tapu
kayıtlarındaki şerh terkin edilir.
Yatırımcının, bu madde kapsamında belirlenen şartlara uymadığının veya

öngörülen sürede yatırımın tamamlanmadığının tespiti halinde, herhangi bir yargı
kararı aranmaksızın taşınmaz, üzerindeki muhdesat ile birlikte Hazine, katma bütçeli
kuruluşlar, belediyeler veya il özel idareleri adına kaydolunur.
(*)
89
Bu maddenin uygulanması ile ilgili istihdam, yatırıma başlama ve tamamlama
süresi, devredilen taşınmazın teminat olarak gösterilmesi, miktar ve devir veya satış
koşulları ile diğer usul ve esaslar, Bakanlar Kurulu kararı ile çıkarılacak bir
Enerji desteği
(*)
bendi kapsamındaki illerde, 1.4.2005 tarihinden itibaren faaliyete geçen, fiilen ve
sürekli olarak; hayvancılık (su ürünleri yetiştiriciliği ve tavukçuluk dahil), seracılık,
sertifikalı tohumculuk ve soğuk hava deposu yatırımlarında asgari on; imalât sanayi,
madencilik, turizm konaklama tesisi, eğitim veya sağlık alanlarında ise asgari otuz işçi
çalıştıran işletmelerin, elektrik enerjisi giderlerinin yüzde yirmisi Hazinece karşılanır.
Bu orana asgari sayıdan sonraki her bir işçi için 0,5 puan eklenir. Hazinece
karşılanacak oran, organize sanayi veya endüstri bölgelerinde faaliyette bulunan
işletmeler için yüzde elliyi, diğer alanlarda faaliyette bulunan işletmeler için yüzde
kırkı geçemez.
Bu Kanun kapsamındaki illerde 1.4.2005 tarihinden önce yukarıdaki fıkrada

belirtilen alanlarda faaliyete geçmiş olan işletmeler, 1.1.2005 tarihinden önce ilgili
idareye vermiş oldukları en son aylık prim ve hizmet belgesinde bildirdikleri işçi
sayılarını, 1.4.2005 tarihinden itibaren fiilen ve sürekli olarak; hayvancılık (su ürünleri
yetiştiriciliği ve tavukçuluk dahil), seracılık, sertifikalı tohumculuk ve soğuk hava
deposu yatırımlarında en az yüzde yirmi oranında artırmaları ve çalıştırılan toplam işçi
sayısının asgari on kişiye ulaşması; imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi,
eğitim veya sağlık alanlarında ise en az yüzde yirmi oranında artırmaları ve çalıştırılan
toplam işçi sayısının asgari otuz kişiye ulaşması halinde, yüzde yirmi oranında elektrik
enerji desteğinden yararlanır. Bundan sonraki her bir işçi için destek oranı 0,5 puan
artırılır. Yararlanılabilecek destek oranı organize sanayi veya endüstri bölgesinde
kurulu işletmeler için yüzde elliyi, diğer alanlarda kurulu bulunan işletmeler için yüzde
kırkı geçemez.
Fiilen ve sürekli olarak çalıştırılan işçi sayısının tespitinde, aylık prim ve hizmet
belgeleri esas alınır.
Bu maddenin uygulanmasına yönelik asgari kapasiteleri belirlemeye Sanayi ve

Ticaret Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığı, elektrik enerjisi giderlerinin iadesine ilişkin
süreleri tespit etmeye, iadeyi nakden veya mahsuben yaptırmaya ve uygulamanın usul
ve esaslarını belirlemeye Maliye Bakanlığı, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı ile
Hazine Müsteşarlığı müştereken yetkilidir.
Çeşitli hükümler
(*)
Madde 7. Bu Kanunun uygulanmasında:
a) 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve
uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan hizmet ve yapım işlerinin
(*)
90
gerçekleştirilmesine yönelik faaliyetler hakkında 3, 4 ve 6 ncı madde hükümleri
uygulanmaz.
b) 21.1.1998 tarihli ve 4325 sayılı Olağanüstü Hal Bölgesinde ve Kalkınmada
Öncelikli Yörelerde İstihdam Yaratılması ve Yatırımların Teşvik Edilmesi ile 193
Sayılı Gelir Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun bu Kanunla
yürürlükten kaldırılan 8 inci maddesi kapsamında bedelsiz olarak tahsis edilen arazi
veya arsalara istinat ettiği mevzuat hükümleri uygulanır.
c) 1.10.2003 tarihinden sonra özelleştirme kapsamında devir alınan işletmeler

hariç olmak üzere, mevcut ve faaliyette bulunan işletmelerin devredilmesi, birleşmesi,
bölünmesi veya nevi değiştirmesi gibi haller 3, 4 ve 6 ncı maddelerin uygulamasında
yeni işe başlama olarak değerlendirilmez.
d) Kapsama dahil olan illerde bulunan iş yerleri dolayısıyla birden fazla aylık
prim ve hizmet belgesi verilmesi durumunda işçi sayısı olarak, 6 ncı madde
uygulamasında ilgili işkolu veya sektörde faaliyet gösteren işletmelere ilişkin
bordrolardaki işçi sayısının toplamı dikkate alınır. Mevcut bir işletmenin kapatılarak
değişik bir ad veya unvan ya da bir iş birimi olarak açılması halinde, bu faaliyetle ilgili
olarak bu Kanun hükümleri uygulanmaz.
e) Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı
ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde
işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam artışına neden
olmayan, sadece teşviklerden yararlanmak amacıyla yapılan işlemler, bu Kanunla
getirilen teşviklerden yararlanamaz.
f) 4 üncü madde hükmüne göre Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve
kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz,
6’ncı madde kapsamında Hazinece karşılanılan enerji giderleri, iadenin yapıldığı
dönemde gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınır.
g) Kamu işletmeleri hakkında 4 üncü madde hükmü uygulanmaz.
h) Bu Kanun kapsamına giren illerde 31.12.2007 tarihine kadar tamamlanan yeni
yatırımlar için 3, 4 ve 6 ncı maddelerde yer alan destek ve teşvikler, bu maddelerde yer
alan sürelere bakılmaksızın yatırımın tamamlandığı tarihi izleyen beş yıl süresince
uygulanır.
i) Bu Kanun kapsamındaki yatırımlarla ilgili olarak yatırıma başlama ve
yatırımın tamamlanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve Hazine
Müsteşarlığı müştereken yetkilidir.
j) Bu Kanun kapsamındaki illerde bulunan işletmelerden, bu Kanunda

düzenlenen destek unsurlarından diğer ilgili mevzuat uyarınca yararlanmakta olanlar;
aynı dönem için ve mükerrer olarak, bu Kanunla sağlanan destek unsurlarından ayrıca
yararlanamaz. Bu durumda, işletmelerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama,
destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır.
91
Madde 8. 6.6.1985 tarihli ve 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun 6’ncı
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Serbest bölgeler gümrük bölgesi dışında sayılır.
Bu bölgelerde gümrük ve kambiyo mükellefiyetine dair mevzuat hükümleri

uygulanmaz.
Kullanıcıların tutmak zorunda oldukları defterler ile düzenleyecekleri belgelere

ilişkin olarak, 4.1.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun hükümlerine
bağımlı olmaksızın düzenleme yapmaya Maliye Bakanlığı yetkilidir.
İşleticiler ve kullanıcılar yatırım ve üretim safhalarında Bakanlar Kurulunca

belirlenecek vergi dışı teşviklerden yararlandırılabilir.
Madde 9. 3218 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
Geçici Madde 3. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bu Kanuna göre
kurulan serbest bölgelerde faaliyette bulunmak üzere ruhsat almış mükelleflerin;
a) Bu bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetleri dolayısıyla elde ettikleri

kazançları, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla faaliyet ruhsatlarında
belirtilen süre ile sınırlı olmak üzere gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu
istisnanın 31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b) alt bendi kapsamında yapılacak
tevkifata etkisi yoktur.
b) Bu bölgelerde istihdam ettikleri personele ödedikleri ücretler 31.12.2008

tarihine kadar gelir vergisinden müstesnadır. Ancak, bu maddenin yürürlüğe girdiği
tarih itibarıyla ruhsatlarında belirtilen süre 31.12.2008 tarihinden daha önceki bir
tarihte sona eriyorsa, istisna uygulamasında ruhsatta yer alan sürenin bitiş tarihi
dikkate alınır.
c) Bu bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetleri ile ilgili olarak yaptıkları işlemler
31.12.2008 tarihine kadar her türlü vergi, resim ve harçtan müstesnadır.
Serbest bölgelerde faaliyette bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin
bu bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları Avrupa
Birliğine tam üyeliğin gerçekleştiği tarihi içeren yıllık vergileme döneminin sonuna
kadar gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu istisnanın Gelir Vergisi
Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b) alt bendi
kapsamında yapılacak tevkifata etkisi yoktur.
Yürür lükten kaldırılan hükümler
Madde 10. 12.4.2000 tarihli ve 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri
Kanununun 14 üncü maddesinin son fıkrası ile 21.1.1998 tarihli ve 4325 sayılı
Kanunun 8 inci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
92
Geçici Madde 1. Bu Kanunun 2 nci maddesinin (b) bendi kapsamındaki illerde
bulunan ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı kredisi kullanan organize sanayi bölgelerindeki
tahsis edilmemiş parseller, organize sanayi bölgesinin yetkili organlarının karar
almaları halinde gerçek veya tüzel kişilere, bedeli Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
tarafından organize sanayi bölgesine verilen krediden mahsup edilmek üzere bedelsiz
olarak tahsis edilebilir.
Kanunun yayımı tarihinden önce bedelli olarak tahsis edilmiş parseller için
ödemeler durdurulur ve kalan meblağ kredilerden mahsup edilir. Mahsup işlemleri,
Hazine Müsteşarlığının uygun görüşü alınmak suretiyle Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca
her organize sanayi bölgesi için tespit edilecek yılı metrekare fiyatı üzerinden yapılır.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı kredisi kullanmamış ya da kredi borcunu ödemiş
olan organize sanayi bölgelerinden de yetkili organlarının karar almaları halinde parsel
tahsisi yapılabilir. Bu durumda tahsis edilen parsel bedeli, organize sanayi bölgesi tüzel
kişiliğine Hazinece ödenir. Bedel ödemeleri, Hazine Müsteşarlığının uygun görüşü
alınmak suretiyle Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca her organize sanayi bölgesi için tespit
edilecek yılı metrekare fiyatı üzerinden yapılır.
Organize sanayi bölgelerinde parsel tahsisine ilişkin uygulama, bu Kanunun

yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl süre için geçerlidir. Bu süre Bakanlar Kurulu
kararı ile en fazla üç yıla kadar uzatılabilir.
Bu maddenin uygulanması ile ilgili istihdam, yatırıma başlama ve tamamlama
süresi, tahsis ve devir işlemleri ile diğer hususlar Bakanlar Kurulu kararı ile çıkarılacak
(*)
Geçici Madde 1. a) 29.1.2004 tarihli ve 5084 sayılı Kanunun, bu Kanunla
değiştirilmeden önceki 2 nci maddesinin (a) bendi kapsamına giren illerde faaliyette
bulunanlardan, 5084 sayılı Kanunun, bu Kanunla değiştirilmeden önceki 3 ve 4 üncü
maddelerinde belirtilen teşvik ve desteklerden yararlanma hakkı kazanan mükellefler,
bu haklarından aynen yararlanmaya devam ederler. Ancak, bu mükellefler, gerekli
şartları sağlamaları ve talep etmeleri halinde, 5084 sayılı Kanunun bu Kanunla değişik
3 ve 4 üncü maddeleri hükümlerinden yararlanabilirler.
b) 5084 sayılı Kanunun, bu Kanunla değiştirilmeden önceki 5 inci maddesine
göre bedelsiz olarak yatırımcılar tarafından devri talep edilen taşınmazlarla ilgili
işlemler, mezkur madde hükümlerine göre yürütülür.
c) 5084 sayılı Kanunun, bu Kanunla değiştirilmeden önceki 6 ncı maddesine
istinaden enerji desteğinden yararlanabilecek işletmelerle ilgili uygulamaya; aylık prim
ve hizmet belgeleri esas alınmak suretiyle, bir takvim yılı için en az 3/4’ünde
çalıştırılmış olma şartı aranmaksızın, aynı madde hükümleri çerçevesinde devam
olunur. Ancak, 5084 sayılı Kanunun, bu Kanunla değiştirilmeden önceki 2 nci
maddesinin (a) bendi kapsamına giren illerde; yeni işe başlayan işletmelerin, 5084
sayılı Kanunun bu Kanunla değişik 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında belirtilen
şartları sağlamaları, 1.10.2003 tarihinden önce 5084 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin
(*)
93
birinci fıkrasında belirtilen konularda faaliyete geçmiş olan işletmelerin ise bu
maddenin yürürlük tarihini müteakip 1.10.2003 tarihinden önce ilgili idareye vermiş
oldukları en son dört aylık sigorta prim bordrolarında bildirdikleri işçi sayılarını, fiilen
ve sürekli olarak 5084 sayılı Kanunun, bu Kanunla değişik 6 ncı maddesinin ikinci
fıkrasında belirtilen şartları sağlamaları halinde yeni hükümler uygulanır.
Yürür lük
Madde 11. Bu Kanunun 3, 4 ve 6’ncı maddeleri yayımını izleyen ay başında,
diğer maddeleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 12. Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
94
TÜRKİYE YATIRIM DESTEK VE TANITIM AJ ANSI
KURULMASI HAKKINDA KANUN
Amaç ve kuruluş
Madde 1– Bu Kanunun amacı; ülkenin ekonomik kalkınmasında gereksinim

duyulan yatırımların artırılması için Türkiye'de yatırım yapılmasını özendirmeye
yönelik yatırım destek ve tanıtım stratejilerinin belirlenmesi ve uygulanması
maksadıyla kurulan Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansının görev, yetki ve
teşkilâtını düzenlemektir.
Bu Kanunun uygulanmasını sağlamak ve Kanunla kendisine verilen görevleri

yerine getirmek üzere kamu tüzel kişiliğini haiz, idarî ve malî özerkliğe sahip ve
Başbakanlıkla ilgili Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı kurulmuştur.
Başbakan, Ajansın yönetimi ile ilgili yetkilerini gerekli gördüğü takdirde bir
Bakan eliyle kullanabilir.
Ajans, bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde özel hukuk hükümlerine tâbidir.
Ajansın merkezi Ankara'dadır.
Tanımlar
Madde 2– Bu Kanunda geçen;
a) Ajans: Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansını,
b) Başkan: Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı Başkanını,
c) Kurul: Danışma Kurulunu,
ç) Yatırım: Yerli sermayeli yatırımlar ile doğrudan yabancı yatırımları,
ifade eder.
Ajansın görevleri
Madde 3– Ajansın görevleri şunlardır:
a) Ulusal düzeyde yatırım destek ve tanıtım stratejisini, kalkınma ajansları ve
ilgili diğer kuruluşlarla işbirliği halinde belirlemek ve uygulamak.
95
b) Kamu kurum ve kuruluşları, kalkınma ajansları ve özel sektör kuruluşlarınca
uluslararası düzeyde yürütülen yatırım destek ve tanıtım faaliyetlerini koordine etmek
ve desteklemek.
c) Yatırımcılara yönelik bilgilendirme ve yönlendirme hizmetleri tasarlamak ve

sunmak; yatırımcıların, yatırım yapmadan önce, yatırım aşamasında ve yatırımlarını
yaptıktan sonra ihtiyaç duydukları bilgilendirme ve yönlendirme hizmetini kalkınma
ajansları ile işbirliği halinde sağlamak.
ç) Yatırımlara ilişkin izin ve onay işlemlerinin tamamlanmasında destek

sağlamak üzere ilgili kurum ve kuruluşlar ile kalkınma ajansları nezdinde bu işlemleri
takip etmek.
d) Bakanlar Kurulunca yerli sermayeli yatırımlar ile doğrudan yabancı yatırımlar
için farklı veya aynı olmak üzere, yatırımın türüne, yerine, sermaye tutarına veya
yatırımın sağlayacağı istihdam imkânı gibi kriterlere göre belirlenecek yatırımların izin
ve onay işlemlerini ilgili kurum ve kuruluşlar ile kalkınma ajansları nezdinde
yatırımcılar adına yürütmek ve sonuçlandırmak.
e) Yatırımcıların karşılaşabilecekleri engel ve sorunları tespit ederek sorunların

çözümü konusunda ilgili merciler nezdinde girişimde bulunmak.
f) Türkiye'de yatırımların artırılmasına katkı sağlayacak her türlü bilgi ve veriyi
oluşturmak veya ilgili kurum ve kuruluşlardan toplamak, güncellemek ve dağıtmak,
ulusal ve uluslararası kuruluşlarla bu konuda işbirliği yapmak.
g) Yatırım destek ve tanıtım faaliyetlerine etkinlik kazandırmak amacıyla gerekli
politikaların oluşturulmasına yönelik olarak ilgili merciler nezdinde girişimde
bulunmak.
ğ) Yatırım ortamının iyileştirilmesine ilişkin reform sürecine katkı sağlamak, bu
kapsamda öneriler geliştirmek.
h) Görev alanına giren konularda ulusal ve uluslararası kongre, seminer ve
benzeri toplantılara teknik ve maddî katkı sağlamak, desteklemek, düzenlemek ve
bunlara katılmak.
ı) Ajansın görev alanına giren konularda Türkçe ve yabancı dillerde basılı ve
elektronik yayınlar çıkarmak ve bu tür yayınları desteklemek.
i) Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.
Teşkilât
Madde 4– Ajansın teşkilâtı; Danışma Kurulu, ana hizmet birimleri ile danışma ve
yardımcı hizmet birimlerinden oluşur.
Kurul ve görevleri
96
Madde 5– Danışma Kurulu; Başbakan tarafından belirlenen bakanlar ve özel
sektör temsilcilerinden oluşur. Başkan Kurulun doğal üyesidir.
Kurula Başbakan başkanlık eder.
Kurulun görüşeceği konuların nitelik ve özelliklerinin gerektirmesi halinde diğer
kamu kurum ve kuruluş temsilcileri ile sivil toplum örgütleri temsilcileri de
Başbakanın daveti üzerine toplantıya çağrılabilir.
Kurul yılda en az bir defa olmak üzere Başbakanın çağrısı üzerine toplanır.
Kurulun sekretarya hizmetlerini Ajans yürütür.
Kurulun görevleri şunlardır:
a) Yatırım destek ve tanıtım stratejisi konusunda öneriler geliştirmek.
b) Ajansın yürüteceği faaliyetlerin etkinliğini artırmak üzere tavsiyelerde

bulunmak.
c) Ajansın yıllık faaliyet planını değerlendirmek.
ç) Ajansın yıllık faaliyet planında yer alan konularla ilgili kurum ve
kuruluşların uygulamaya sağlayabileceği katkıları belirlemek.
Başkan
Madde 6– Ajansın en üst yöneticisi olan Başkan, Ajansın genel yönetim ve
temsilinden sorumludur.
Başkan, en az dört yıllık eğitim veren yükseköğretim kurumlarından veya
bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurt dışındaki
yükseköğretim kurumlarından mezun olan, Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye
Tespit Sınavından en az (80) puan almış veya buna denk kabul edilen uluslararası
geçerliliği bulunan belgeye ve meslekî açıdan yeterli bilgi ve deneyime sahip, mesleği
ile ilgili olarak kamu veya özel sektörde en az beş yıl çalışmış olanlar arasından
Başbakan tarafından atanır.
Başkan, Ajansın hizmetlerinin mevzuata, Hükümetin genel ekonomi

politikalarına, Danışma Kurulu tavsiyelerine uygun olarak yürütülmesini ve Ajansın
faaliyet alanına giren konularda diğer kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliği ve
koordinasyonu sağlamakla görevli ve Başbakana karşı sorumludur.
Başkanın görev ve yetkileri şunlardır:
a) Ajansın işlevlerinin yerine getirilebilmesi için gerekli yatırım destek ve tanıtım
stratejisini, yıllık faaliyet planını ve bütçesini Başbakana sunmak ve uygulanmasını
sağlamak.
97
b) Danışma Kurulu toplantısından en az 15 gün önce yıllık faaliyet raporunu ve
izleyen yıl faaliyet planını hazırlayarak Danışma Kurulu üyelerinin değerlendirmesine
sunmak.
c) Ajans personelinin işe alınması ve diğer işlemlerini Başbakanın onayına
sunmak.
ç) Ajansın görevleriyle ilgili konularda diğer kamu kurum ve kuruluşları ile
gerekli işbirliği ve koordinasyonu sağlamak.
d) Ajansın görevleriyle ilgili düzenleyici işlemleri yürürlüğe koymak.
e) Hizmet birimlerinin uyumlu, verimli, disiplinli ve düzenli biçimde çalışmasını
temin etmek.
f) Ajansı resmî ve özel kuruluşlar nezdinde temsil etmek.
Ajans teşkilâtının her kademedeki yöneticileri, yapmakla yükümlü bulundukları

hizmet veya görevleri, Başkanın emir ve direktifleri yönünde mevzuata, plan ve
programlara uygun olarak düzenlemek ve yürütmekten bir üst kademeye karşı
sorumludur.
Başkan ve her kademedeki Ajans yöneticileri, sınırlarını yazılı olarak açıkça
belirtmek şartıyla yetkilerinden bir kısmını astlarına devredebilirler. Yetki devri, yetki
devreden amirin sorumluluğunu kaldırmaz.
Ana hizmet birimleri
Madde 7– Ajansın ana hizmet birimleri şunlardır:
a) Yatırım Tanıtım Hizmetleri Daire Başkanlığı.
b) Yatırımcı Hizmetleri Daire Başkanlığı.
Yatırım Tanıtım Hizmetleri Daire Başkanlığı, ülkedeki yatırım ortamı ve yatırım
imkânları hakkında yatırımcıları bilgilendirmek ve yönlendirmek üzere yurt içinde ve
yurt dışında her türlü faaliyeti programlamak, yürütmek ve Başkan tarafından verilen
benzer işleri yapmakla görevlidir.
Yatırımcı Hizmetleri Daire Başkanlığı, yatırımcıların yatırım yapmadan önce,

yatırım aşamasında ve yatırımlarını yaptıktan sonra ihtiyaç duyabilecekleri çeşitli
destek hizmetlerini tasarlamak ve yürütmek ve Başkan tarafından verilen benzer işleri
yapmakla görevlidir.
Danışma ve yardımcı hizmet birimleri
Madde 8– Ajansın danışma birimi, Hukuk Müşavirliği; yardımcı hizmet birimi
ise İnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri Daire Başkanlığıdır.
Hukuk Müşavirliği;
98
a) Başkan, Ajans birimleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından
gönderilen kanun, tüzük ve yönetmelik taslakları ile diğer hukukî konular hakkında
görüş bildirmekle,
b) Ajansın menfaatlerini koruyucu, anlaşmazlıkları önleyici hukukî tedbirleri

zamanında almak, anlaşma ve sözleşmelerin bu esaslara uygun olarak yapılmasına
yardımcı olmakla,
c) Adlî ve idarî davalarda gerekli bilgileri hazırlamak, taraf olduğu adlî ve idarî
davalarda Ajansı temsil etmek veya Ajans tarafından hizmet satın alma yoluyla temsil
ettirilen davaları takip ve koordine etmekle,
ç) Başkan tarafından verilecek diğer görevleri yapmakla,
görevlidir.
İnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı;
a) Ajansın insan gücü politikası ve planlaması konusunda çalışmalar yapmak,
tekliflerde bulunmak ve personelin özlük işlemlerini yürütmekle,
b) Ajansın bilgi teknolojileri alt yapısını kurmak, işletmek ve geliştirmekle,
c) Ajansın ihtiyacı olan her türlü yapım, satın alma, kiralama, bakım ve onarım,
arşiv, sağlık ve benzeri her türlü idarî ve malî hizmetleri yürütmekle,
ç) Ajansın taşınır ve taşınmaz mal kayıtlarını tutmakla,
d) Başkan tarafından verilecek diğer görevleri yapmakla,
görevlidir.
Bütçe ve denetim
Madde 9– Ajansın bütçesi, aşağıdaki kaynaklardan oluşur:
a) Ajans tarafından ücret karşılığı sağlanabilecek çeşitli hizmetler karşılığında

elde edilecek gelirler.
b) Genel bütçeden Başbakanlık bütçesine bu amaçla konulacak ödenek.
c) Gerçek ve tüzel kişilerden sağlanan yardım ve bağışlar.
Ajans bütçesinin gelir, gider ve muhasebesine ilişkin usûl ve esaslar ile Ajans
hizmetlerinden ücret karşılığı sağlanacak olanların bağlı olacağı esaslar, Ajans
tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Ajansın hesap yılı malî yıldır. Ajans
her hesap yılından en az altı ay önce gelecek yıl içinde yapacağı işlerin programına ve
masraflarına karşılık olmak üzere Başbakanlık bütçesinden ödenmesini talep ettiği
tutarı Başbakana bildirir.
99
Ajans gelirlerinin, giderlerini karşılaması esastır. Ajans gelirleri, Başkan
tarafından uygun görülen bankalarda açılacak hesaplarda tutulur. Bu gelirlerden hesap
yılı sonuna kadar harcanmayan paralar Maliye Bakanlığına bildirildikten sonra Ajansın
ertesi yıl gelir hesabına aktarılır. Ajansın giderleri Başbakan tarafından onaylanan
bütçeden karşılanır.
Ajansın malî işlemleri, Sayıştayın denetimine tâbidir. Sayıştayın denetime ilişkin
raporu Başbakanlığa ve Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur.
Personele ilişkin hükümler
Madde 10– Ajans hizmetleri, toplam sayısı 30’u geçmemek üzere, iş mevzuatı
hükümlerine göre istihdam edilen uzman personel ve destek personeli eliyle yürütülür.
Sekreterlik, halkla ilişkiler, arşiv, idarî, malî ve personelle ilgili işlemler gibi işleri
yürütecek olan destek personelinin sayısı, Ajans toplam personel sayısının yüzde
yirmisini geçemez.
Uzman personel, en az dört yıllık eğitim veren yükseköğretim kurumlarından
veya bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulunca kabul edilen yurt dışındaki
yükseköğretim kurumlarından mezun olmuş, Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi
Seviye Tespit Sınavından en az (80) puan almış veya buna denk kabul edilen
uluslararası geçerliliği bulunan belgeye sahip adaylar arasından istihdam edilir.
Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlardan, bu Kanunda belirtilen nitelikleri

taşıyanlar, kendilerinin isteği ve kurumlarının muvafakati ile Ajansta Başkan, daire
başkanı veya uzman personel olarak istihdam edilebilir. Bunların kurumlarıyla olan
ilişkileri iş akdinin yapılmasıyla son bulur. Bunlara verilecek ücret ile diğer malî ve
sosyal haklar yapılacak iş akdi ile belirlenir. Bu şekilde istihdam edilenler, Ajanstaki
görevleri sona erdiğinde, öğrenim durumları, hizmet yılı ve unvanları dikkate alınarak
önceki kurumlarında kariyerlerine veya durumlarına uygun boş bir kadro veya
pozisyona en geç üç ay içinde atanırlar ve herhangi bir işleme gerek kalmaksızın en
geç bir ay içerisinde göreve başlatılırlar. Ancak, bu kişilerin atanmalarında, önceki
kurumlarındaki idarî unvanlar dikkate alınmaz. Bu fıkra uyarınca önceki kurumlarına
dönen kişilerin Ajansta geçen hizmetleri kazanılmış hak aylık derece ve kademelerinde
değerlendirilir. Bu durumda kıdem tazminatları ödenmez ve bu süreler emeklilik
ikramiyesinin hesabında dikkate alınır. Bu şekilde görevlendirilecek personel sayısı
toplam personel sayısının yüzde otuzunu aşamaz.
Ajans personeli, emeklilik ve sosyal güvenlik yönünden 17/7/1964 tarihli ve 506
sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa tâbidir.
Başkan ve Ajansta istihdam edilecek tüm personelde;
a) Türk vatandaşı olmak,
b) Kamu haklarından mahrum bulunmamak,
c) Affa uğramış olsalar bile Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet,

ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma,
100
dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya istimal ve
istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma,
Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak,
şartları aranır.
Başkan ile diğer personelin ücret ve gündelikleri ile diğer malî haklarının üst
sınırı Başbakan tarafından belirlenir.
Ajans personeline ilişkin tüm ihtilaflar iş mahkemelerinde görülür.
Ajansın, özel bilgi ve uzmanlık gerektiren geçici mahiyetteki işlerinde vekâlet,
istisna veya hizmet akdi ile yerli ve yabancı danışman ve uzmanlar istihdam edilebilir.
Başkan ve diğer personelin, görevlerinin ifası sırasında yaptıkları masrafların

hangilerinin Ajans bütçesinden karşılanabileceğine dair usûl ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
Başkan, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununda belirtilen
nitelikleri haiz bir iç denetçi atar.
Sözleşme ile araştırma, etüd, proje yaptırma
Madde 11– Ajansın görevleri kapsamındaki faaliyetlerle ilgili olarak araştırma,

etüd ve proje hazırlama ve diğer işler, hazırlanacak yönetmelikteki esaslar
çerçevesinde sözleşme ile Türk veya yabancı gerçek ve tüzel kişilere yaptırılabilir.
Bilgi isteme ve gizliliğe uyma
Madde 12– Ajans, araştırma ve inceleme konuları için bu Kanun kapsamında
görevleri ile ilgili gerekli gördüğü her türlü bilgiyi kamu kurum ve kuruluşlarından
istemeye yetkilidir. Kendilerinden bilgi istenen kamu kurum ve kuruluşları, söz konusu
isteğe cevap vermek ve gereken kolaylığı göstermekle yükümlüdürler. Ajansın her
türlü personeli, bu yoldan sağlanan bilgilerden sır mahiyetinde olanları açıklayamaz,
kendilerinin veya başkalarının menfaatine kullanamaz.
Yönetmelikler
Madde 13– Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin usûl ve esasları gösteren
yönetmelikler, altı ay içinde ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak Ajans
tarafından hazırlanır ve yürürlüğe konulur.
Uygulanmayacak hükümler
Madde 14– Bu Kanunun uygulanmasında, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve
Kontrol Kanunu, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu
hükümleri uygulanmaz.
Yürür lük
101
Madde 15– Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 16– Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
102

Dış Ticaret İle İlgili Kanunlar

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dış Ticaret İle İlgili Kanunlar

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KANUNLAR

Ancak, yargı kararının kesinleşmesinden önce alacaklarını yurda getirenlere, bu

Muvazaalı işlemlere teşebbüs edenler hakkında hükmolunacak para cezası

Cumhuriyet müdeiumumileri ve mahkemelerce umumi hükümlere tevfikan

Cumhuriyet Savcılıkları ve mahkemeler bu Kanun hükümlerine istinaden

Ancak verilecek ikramiyenin miktarı, bu, kanun mucibince hükmolunacak para

25.2.2003 tarihli ve 4811 sayılı Vergi Barışı Kanunundan yararlanarak adlarına

a) Ürünlerimize dışsatım gücü kazandırmak ve dışsatımı özendirmek, amacıyla

Dışsatım, yurtdışı müteahhitlik ve yurtiçi yatırımlardan uluslararası ihaleye

Madde 2­ Bakanlar Kurulu bu Kanun kapsamındaki konularda düzenlemeler

Ek mali yükümlülüklerin tahsilinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil

h) Rekabet eşitsizliğini gidermek maksadıyla isteğe bağlı mükellefiyetler

Bu faaliyetlerin kanunların veya resmî makamların gösterdiği gerek üzerine

2. Vergiye tabi bir işlem sözkonusu olmadığı veya katma değer vergisini fatura

Belgesiz mal bulundurdukları veya hizmet satın aldıkları tespit edilen

d) Komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda,

ı) İthalatta, Gümrük Kanununa göre gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin

İhracatın yukarıdaki şartlara uygun gerçekleştirilmemesi halinde, tecil olunan

İhracat teslimi yapılacak yetkili gümrük antrepoları ile buralarda düzenlenmesi

Gümrük antreposuna konulan malın ihracatının belirlenen sürede veya şartlara

Araçlar, Kıymetli Maden ve Petrol Aramaları ile Ulusal Güvenlik

f) Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik

a) Karşılıklı olmak kaydıyla, yabancı devletlerin Türkiye'deki diplomatik

b) Uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası

2. Gümrük Kanununa göre geri gelen eşyanın dışarıda bir işleme tabi tutulması

a) Yukarıda sayılan kurum ve kuruluşların hastane, nekahathane, klinik,

e) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, kanunlarla kendilerine

İstisna kapsamındaki kıymetlerin ticaretini yapanların, bu amaçla ellerinde

3. İstisnadan vazgeçeceklerin talepleri üzerine, vergi dairesince, vergi

a) Teslim alanın gösterdiği yere kadar satıcı tarafından yapılan taşıma, yükleme

5. Serbest meslek faaliyetleri için ilgili meslek teşekküllerince tespit edilmiş bir

a) Kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen

2. Bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi toplamı,

4. Maliye ve Gümrük Bakanlığı vergi indirimi uygulamasında doğabilecek

b) Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya

Madde 35­ Malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden

Madde 37­ 1. Aksine hüküm bulunmadıkça mükellefler gerçek usulde

3. Gayrimenkul teslimlerinde mükellefin istemi halinde, Katma Değer Vergisi

5. İkametgâhı, kanunî merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanlar

6. Maliye ve Gümrük Bakanlığı, faaliyetin, gereğini gözönünde tutarak

Madde 44­ Katma Değer Vergisi, bu vergiyle mükellef gerçek veya tüzelkişiler

a) Adi ortaklıklarda, verginin ödenmesinden müteselsilen sorumlu olmak üzere,

Madde 45­ Katma Değer Vergisi beyannamenin verildiği günde, beyanname

3. Gümrük vergisine tabi olmayan ithalata ve ikametgâhı, kanunî merkezi ve iş

4. Beyanname vermek mecburiyetinde olmayan mükelleflerin Katma Değer

Götürü usulde vergilendirilen mükelleflerin katma değer vergisi, Gelir Vergisi

İhraç edilecek ürünlerin imalinde kullanılacak maddelerin ithalinde ödenmesi

Madde 51­ Mükelleflerin ithalde beyan ettikleri matrahla tahakkuk veya

a) Vergi konusu işlemlerin mahiyeti, vergisiz tutarları, hesaplanan vergi,

c) İndirim konusu yapılamayacak işlemlerin niteliği ve bu işlemlerle ilgili vergi

5. Mükellefler satış faturalarında ek vergiyi ayrıca göstermeye mecburdurlar.

3. Fonun kullanılmasına ilişkin hizmetlerde görevlendirilen personele, Bütçe

Bu şekilde teslim edilen gayrimenkullerin iktisabında yüklenilen ve

Maliye Bakanlığı; program ve lisans türleri itibarıyla istisnadan yararlanılacak

3. Bu Kanunun yayımı tarihinden önce başlayan inşaat taahhüt işlerinde Katma

4. 2003 takvim yılında gerçekleştirilen indirimli orana tâbi işlemlerle ilgili iade

c) Döviz; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından konvertıbl sayılan

Madde 4­ Serbest bölgelerde, EkoNumarasımik İşler Yüksek Koordinasyon

Serbest bölgede arazinin kullanımı, yapı ve tesislerin projelendirilmesi,

Bu bölgelerde gümrük ve kambiyo mükellefiyetine dair mevzuat hükümleri

İşleticiler ve kullanıcılar yatırım ve üretim safhalarında Bakanlar Kurulu'nca

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde oluşturulan özel hesabın işleyişi

Madde 8­ Serbest Bölge ile Türkiye’nin diğer yerleri arasında yapılacak ticaret,

Serbest bölgelerde Türkiye Cumhuriyeti sosyal güvenlik mevzuatı hükümleri

Madde 2 Bakanlar Kurulu bu Kanun kapsamındaki konularda düzenlemeler

Madde 35 Malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden

Madde 37 1. Aksine hüküm bulunmadıkça mükellefler gerçek usulde

Madde 44 Katma Değer Vergisi, bu vergiyle mükellef gerçek veya tüzelkişiler

Madde 45 Katma Değer Vergisi beyannamenin verildiği günde, beyanname

Madde 51 Mükelleflerin ithalde beyan ettikleri matrahla tahakkuk veya

Madde 4 Serbest bölgelerde, EkoNumarasımik İşler Yüksek Koordinasyon

Madde 8 Serbest Bölge ile Türkiye’nin diğer yerleri arasında yapılacak ticaret,

Madde 1 Bu Kanunun amacı; ürünlerin piyasaya arzı, uygunluk

Madde 4 Ürünlere ilişkin teknik düzenlemeler yetkili kuruluşlar tarafından

Madde 5 Piyasaya arz edilecek yeni ürünlerin ilgili teknik düzenlemeye uygun

Madde 6 Uygunluk değerlendirme kuruluşlarının teknik yeterliliğine ilişkin

Madde 9 Uygunluk değerlendirme kuruluşları ile onaylanmış kuruluşlar, ilgili

Madde 4/B. İleri teknoloji kullanılması ve araştırma geliştirmeye imkan

Madde 4/C. Münferit bir sanayi yatırımı gerçekleştirmek amacıyla, yatırımı

Madde 1 Bu Kanunun amacı, doğrudan yabancı yatırımların özendirilmesine,

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca alım satımı yapılan konvertibl para

1 Yabancı yatırımcılar tarafından Türkiye’de doğrudan yabancı yatırım

Geçici Madde 1 Bu Kanunun uygulanmasını göstermek üzere hazırlanacak